VERZAMELING
\l/ VAN
PLACAATEN, RESOLUTIEN EN ANDERE AUTHENTYKE STUKKEN enz.
BETREKKING HEBBENDE TOT DE GEWIGTIGE GEBEURTENISSEN, IN DE MAAND SEPTEMBER MDCCLXXXVII BEVOOREN EN VERVOLGENS, IN HET GEMEENEBEST DER VEREENIGDE NEDERLANDEN VOORGF-V^LEN.
Twaalfde Deel.
Te C A M P E N,
Ter Drukkerye van J. A. de CHALMOT, MDCCLXXXIK.






CHRONOLOGISCH REGISTER
VAN ALLE DE STUKKEN
IN HET
TWAALFDE DEEL,
VAN DEEZE VERZAMELING VOORKOMENDE.
N°. 1081. Publicatie van Hun Ed. Mngpnéeji de Heeren Rad' den 's Hofs van Geldeend, behelzende eene renovatie van de Amnestie «Wr de Heeren Staaten van die Provincie op den 17 September 1786 verleend. . . . bladz. 1.
m 11' 1082. Dagvaarding van J. G. Tegelaar door den Hoofd-Officier der Stad Amjleldam Mr. W. C. Backer voor Heeren Schepenen van genoemde Stad. . : bladz. 4.
■-■ 1083. Tweede Citatie tegens denzelven, door gemelden Heer Hoofd-Officier bladz. 5.
- 1084. Misfive van J. G. Tegelaar aan Mr. W. C»
Backer als Hoofd-Officier der Stad Amjleldam, waar ly zyn Wel Ed. Geftr. informeert van de waare redenen, waarom zich zedert eenigen tyd te Parys bevindt &c. bladz. 5.
—1 1085. Misfive van J. G. Tegelaar aan Heeren Schepenen van Amjleldam, waar by verzoekt dat aan hem een tsrmyn van drie a vier maanden mag worden vergund, om * % ziek









IV •- REGISTE R
zich in perfian voor Hun EL Achtb. te komen Jisteeren. • • ■ - • • • • . bladz. g. Nff. 1086. Request van M. Almenum Huisvrouw van]. G. Ti;gelaar , behelzende verzoek ten zeiven einde. U. ii.
• IQ87- ExtraU uit de Schouten Rolle der Stad Amjleldam,
waar by J. G. Tegelaar voor eeuwig uit Holland en WestFriesland wordt gebannen. . . . .' lladz. 13.
——- 1088. Memorie van den Advokaat-Fiskaal van Braband Mr. H. J. van Oldenbarnevelt genaamt Witte TulLimq aan Hun Hoog Mogenden, betrekkelyk de Boeken en Papieren gehoord hebbende tot de zogenaamde Vaderlandfche Sociëteit, gefurfijleerd hebbende binnen de Stad 's Hertogenbosch &c bladz. 14.
" 1089. Memorie vm ^ffdieii van den Bnron Puil.
Charl. d'Alvensleben, aan Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaien Generaal der Vereenigde Nederlanden, als buitengewoon Afgezant van zyne Pruisfifche Majejlek. m'i xt • • • »' . bladz. 24,
j» 1090. Publicatie van zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erf-Stadhouder, betrekkelyk de Schutteren en Burger Krygsraad te Leyden. . . . bladz. 26.
> 1091. ExtraSl uit het Register der Refolutien van de
Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, met betrekking tot de fuccesfive gedaane inJlantien wegens de West-Indifche Compagnie deezerLanden, om eene Negotiatie te doen onder guarantie van Hun Hoa* Mogenden £fc. In dato den 5 December 1788. bl. 31.
——— 1092. Formulier van den ééd, welke ingevolge Refolutie van den 8 December 1788 door de Vroedfchap der Stad
<. ' IA*



bek STUKKEN.' /
Utrecht bepaald is, dat by de Stads Ministers, Jmbtemarm, Stads Bedienden enz. zal moeten gejchieden. bi. 33'.
N° 1093. Maaging van den Heer Reynier Leeï*dert Bouwens, wor de Ed. Achtb. Heeren Schepenen ten Schouten Rolle van Amjleldam. In dato den 15 Decmbn _ 1788. W«fa. 34-
^ I094. Bannisfement van Lambertus Vriends, door
de Ed. Achtb. Schepenen van Vlaardingen. In dato den 23 December 1788 Uadz' 34*
. ïo95. ExtraS uit de Refolutien van Hun Hoog Mogen-
den de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, behelzende Waarfchouwing wegens gepleegd geweld aan het huis van Abraham van der Graaf, Ontvanger der Convoyen en Licenten te Tilburg &c.
. i » bladz. 35-.
I096_ jrxciact uit het Register der Refolutien van Hun
Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in dato den 24 December 1788, letrekkelyk de Refolutie van de Heeren Staaten 's Landi van Utrecht, ten zeiven dage ter Vergadering ingebragt, ■waar by die declareeren: dat, dewyl de befoignes tot de mifie der Quotes nog niet tot een gelukkig einde zyn ■rebragt, de Provincie niet langer met de betaaling der Mecklenburgfche Compagnim ter hamer repartitie gelragt, kan continueeren. « • Uadz' 37*
l , I097. Publicatie van Burgemeester en en Vroedfchap
der Stad Utrecht, waar by wordt gejlatueert, dat alle dit genen, welke buiten de Provincie gebooren zyn of gerakend moeten worden buiten dezelve t'huis te behoortn, eri genegen mogten wezen zich binnen de-Stad Utrecht of
* o def 9



fl REGISTER
derzelver Vryhtii met 'er woon neder te zetten, alyooreni tollen verplicht zyn zich by Requeste aan de Vroedfchap u cdresfeeren, en het recht van inwooning te verzoeken. *"••••. bladz. 4i, N9. 1098. Publicatie van Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en West.Friesland, tot faciliteering van het doen der èéd betrekkelyk de opbreng van den Vyfen twintigfien Penning, voor de Opgezetenen ten platten Lande. In dato den 7 January 1789- . . bladz. 43.
. 1099. ExtraS uit de Refolutien der Ed. Mogende Heeren
Staaten 's Lands van Utrecht, betrekkelyk het cfleggen van denééd op de tegenswoordige Cor.ftitutie, benevens het Formulier van dien éid. In dato den 7 January 1789. bl. 44.
_ rio°' Puhl!<-atie van zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prin e- Lrf-Su^der, Waar by de Burger Kryesraad te Gouda wordt veranderd. 1, j
bladz 46.
1 hoi. ExtraS uit het Register der Refolutien van Hun
Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, betrekkelyk het formeeren van een Ordinaris en Extraordinaris Staat van Oorlog. . Uadz. 49
1102. Publicatie van de Regeering der Stad Gouda,
waar by wordt bekend gemaakt, dat zyne Doorluchtig] Hoogheid Mr. Melchior Willem van den Kerckhoven tot Groenendyck, heeft aangefield tot Vroedfchap *™ die Stad UadZi
—— 1103. Notificatie van de Regeering der Stad Rotterdam, letrekkelyk den èéd op het foumeeren van den Vyf- entwintigften Penning. In dato den 19 January 1789.
s s • bladz. 57.



dm STUKKEN. Vn
JT*. 1104. ExtraS uit het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden; betrekkelyk de wyze van aStioneeren van zodaanige Ptrfoonen, welke eenige Generaliteits ambten lekleedende, in de laatjle troebles hebben gedelinqueert. In dato den 28 January 17 8 9. . ■ . bladz. 59.
mt 1105. Memorie van Affcheid van den Heer Graave de St. Priest aan Hun Hoog Mogenden, als Amhasfadeur wegens het Hof van Frankryk by de Republiek der Vereenigde Nederlanden. .... bladz. 62.
». 1106. ExtraB uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Frieslaid, in Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering genoomen den 20 January 1789 betrekkelyk het geeven van Penfioênen aan zodaanige Officieren , die wegens derzelver obediëntie aan de particuliere ordres van de toenmaalige Regeering der Provincie van Holland, de hun toegezegde proteBie van Hun Edele Groot Mogenden reclameeren. In dato den 29 January 1789. . . bladz. 63.
1 1.1 - 1107. Publicatie van de Regeering der Stad Leyden, betrekkelyk den ééd op het fourneeren van den Vyf- entwintigften Penning. In dato den 31 January 1789. bladz. 67.
m no8- Publicatie van de Regeering der Stad Delft, betrekkelyk den ééd op het fourneeren van den Vyf- entwintigften Penning bladz. 68.
>. ' 1109. Uitfchryving van den Algemeenen Dank-, Vasten Bededag, aan de Heeren Staaten van de refpeBive Provinciën , geasfofieerde Landfchappen, Steden en Leden van Men. In dat» den 5 February 1789. . . bladz. 70.
* 4 N».



Vrn R E J I S T E 2
N°. II10. Request van eenige Gildebroederen van het Gmb Koopivms Gilde, met het Bericht daar op van Dekenen aan; mitsgaders de Refolutie van Myn Ed. Groot Achtloare Heeren van den Gerechte der Stad Dordrecht, in de zaak der Verkiezinge van Heeren Thefaurieren by voorfz. Gilde, voor den jaare 1789. . . . Madz. 76.
i—> uir. Artikelen waar op aan de Jooden, by Requeste zulks verzoekende , het recht van inwooning binnen de Stad Utrecht zal worden gegund, zo als deeze Artikelen by Burgemeester en en Vroedfchap den 19 January en 16 February 1789 gearrejleerd zyn bladz. 9$.
—— 1112. Brief van Faanciscus de Wolff, in dienst zynde Diacon van de Nederduitfche Gereformeerde Gemeente te Amjleldam, ingericht om aan het Publiek te beduiden, dat zich in de jongfte troebles niet heeft gemengd. In de Nieuwspapieren geplaatst bladz 9^
. 1113. Het gedeelte der Redevoering, gedaan in de
Vergadering van de Koninglyke Maatfchappy der Weetenfchappen te Berlyn, door den Staats-Minister Graxiv vaw Hertzberg , betrekkelyk de voorgevallene Omwenteling in de Republiek der Vereenigde Nederlanden. . . bladz. 99.
- 1114- Korten inhoud der Crimineele Sententie, deerde
Vicrfchaar -der Stad Utrecht gevonhisd, en op den 28 February 1789 gepronuncieerd, tegens Mr. P. P. J. Ondaatje, B. F. von Liebeherr en Mr. J. van Lidt de Jeude junior Wa(te< I02>
• 11 IS- Waarfchouwing van den Hove van Holland, betrekkelyk onbehoorlyke en oproerige feitelykheden door een aantal onrustige Ingezetenen van Cillaarshoek gepleegd. In dato den 9 Mam 17 89: . . >m bladz. 103.



drr stukken. m
N? IIï6 Edittank Citatie voor de Crimineele Mie vfin.den ' Hove van Friesland, tegens Allard Scheltwpa , woon-
, . " 'A . bladz. 106.
achtig te Arum. .. •»
_ I1I7 £«raa f*»f i«* Register der Refihitien van Ridderschap en Steden de Staaten van Ove.rysfel, behelzende eeve «ie en voet, den Redienaaren des Goddelyken
" ' Woords voorgefchreeven, op welke zy in de Publieke Kerken voor de Hooge en Subalterne Overheden moeten bidden.
bladz. 109.
i ni3. Prcpojiiie vm sjne Doorluchtige Hoogheid den
Heere Prince Et)'-Stadhouder, waar by voordraagt, 1. Een Plan tot het oprichten van een Corps Mariniers, en 2 Een nader Plan van Verbetering voor de Armêe van den Staat. Exhibitum-den 17 Maart 1789. • • bladz' II2' u19 Gerichtshandelingtn in de Crimineele Procedure, van den Advok^-Fiskaal der Hoogheid van de Provincie Overysfel, tegen Mr. A. Vosdikg van Beverforde, Rechthangig voor het Land-Drosten Gericht van Twente.
bladz. 161.
„ II20; Rapport van de Heeren Gecommitteerden ter
Staatsvergadering van Overysfel, betrekkelyk eenige Poincten het Reglement van Regeering fpeEteerende. bl. 265.
j ii2i. Jivis van de Heeren van de Ridderfchap ter
Staatsvergadering van Overysfel, betrekkelyk het bovenftaan-
j D . . . bladz. 273.
de Rapport
_ ïfa*. Advis der Heeren Gedeputeerden van Deventer en
Campen, waar by zich conformeeren met 't uitgebragte Rapport ter Staatsvergadering, betrekkelyk de bezwaaren in 't Reglement van Regeeringe. . • bladz. 273.
* | n».



X REGISTER
N». nag. Sentiment van de Heeren van de Ridderfchap m.trent 't terfte PoinSt yan de bezwaaren in 't Reglement van Regeeringe &c. . . . . ; ^ ^
1124. Advis van de Heeren Gedeputeerden der Stad
Zwolle, ter Staatsvergadering uitgebragt, nopens 't Rap. prt over't Regeerings-Reglement. . . UadZi £
i 1125. Refolutie op 't Rapport over de bezwaaren in het
Regeenngs Reglement, en Misfive daar over aan zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erfstadhouder. ' •♦*•.. bladz. 275.
1126. Misfive van zyne Doorluchtige Hoogheid, over
de verandering der twee PoinEten in het Regeerings-Reglement &C. ... u j
«... bladz. 276.
— 1127 Rapport op de Misfive van zyne Doorluchtig, Hoogheid, over de verandering der twee Poinüen in't Re geenngs-Reglement tfc 2?g
1128. Refolutie op 't voorfz. Rapport over de verandering:
der twee Poinïhn in 't Regeerings-Reglement, en Misfive daar over aan zyne Doorluchtige Hoogheid &c. M. 279
1129. Declaratoir van de Heeren Gecommitteerden van
zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erfstadhouder tot de Deventer zaaken, over het Request op naam van de meerderheid der agttien Gildens, aan de Leden van de Gezwooren Gemeente gepmfenteerd &e. bladz. 282.
— 1130. Request van den Heer Mr. G. W. van Marlb
Oud-Burgemeester te Zwolle, aan Ridderfchap en Steden de Staaten van Overysfel; waar by verzoekt, dat de Pluishuur en Transport-Gelden aan hem als Gedeputeerde wegens dt Stad Zwolle, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden
com-



der STUKKEN. X£
tompeteerende, mogen worden betaald; benevens ExtraEt Refolutie van Hun Ed. Mogenden, waar by vowfchreeven verzoek word geweezen van de hand. . . bladz. 290.
N°. 1131. Huurcedulle tusfchen de geauthorifeerde DireUeuren en Gecommitteerden van de geweezen Sociëteit binnen Meppel als Huurders, benevens Jacob Kniphorst als Verhuurder ; en welk daar in gementioneerd Huis by de Revolutie zynde omverregehaald, daar over Procedures zyn ontftaan, waar van de Sententie hier nevens, die daar over is . gevonnisd bladz. 293.
< 1 1132. Publicatie van Ridderfchap en Eigenerfdens Staaten der Landfchap Drenthe, waar by generaalyk aan alle de Ingezetenen der Landfchap, zonder uitzondering van ftaat, rang of kunne, tot wederzeggens toe, verboden word, om zonder eenig uiterlyk en zichtbaar Oranje verfierstel van Strik, Cocarde of Lint in het openbaar te vertoonen, by potne van een Goud Gulden boete &c. bladz. 302.
<—— 1133. Publicatie van Ridderfchap en Eigenerfdens, Staaten der Lindfchip Drenthe; waar by wordt bepaald, dat zodaawge Eigenerfdens welke Leden der vernietigde Exercitie Genootfchappen en Sociëteiten, of gewezene Directeuren van het zogenaamie Vaderlandfche Fonds geweest zyn, en z;ch aan de onderteekening van het vast gefielde Declarato r onttrokken hebben, niet als Keumooten by eenige Gerichtelyke Aüens kunnen worden gebruikt. . . bladz. 305.
H31- Rub'xatie van Drost en Gedeputeerde Staaten der L'ndfchap Drenthe, wiar by bekend wordt gemaakt, door Hun Ed. Mogenden de Staaten der Lar.dfchappe te zyn gerfolveert: dat alle Vreemdelingen en nieuwe Inwoonders, welke, federt de omwenteling van zaaken, binnen de Landfchap hun verllyf genomen hebben, of in het toekomende
wil-



XII REGISTER ttnè
willende neemen, verplicht zullen zyn, aan de refpeBïve Scholtesfen van de onderfcheidene Scholt-amlten waar in zich legeeren neder te zetten, ter hand te Jlellen, een legaal tywys van de Regeering der plaatzen, alwaar ze het laatfie, voor de omwenteling van 1787 gewoond hellen, inhoudende, dat aldaar, als ftille Burgers gedomicilieert heiben, en deswegens op hun gedrag, niets te zeggen valt, en dat de hier aan niet voldoende, de verdere inwooning of admisfie daar toe, ook niet zal mogen vergund worden. » • bladz. 307.'
Np. 1135- Convocatie door de Scholtesfen in de Landfchap Drenthe, op order van de Heeren Gedeputeerde Staaten aan alle de Eigenerfdens gedaan, om aan dezelven over te geeven een gedrukt Boekje, getyteld: Tegenbetoog over de Suats-ftemming in Drenthe; benevens c-ene Aanfcliry. ving £fc Wadz. 309.
1 1136. ExtraB uit het Register der Refolutien van de
Ed. Mogende Heeren Ridderfchap en Eigenerfdens Staaten der Landfchap Drenthe, genoomen op den Landdag van den 24 Maart 1789, letrekkelyk het recht van Overftemming tfr Staatsvergadering. , , bladz. 310.
VER-



VERZ A.M E L I N G
VAK
élacaaten, resolutie n en andere authentyke stukken enz. betrekking Hebbende tot de gewigtige
gebeurtenissen, in de maand september 1787 en vervolgens, in de republiek der vereenigde nederlanden voor. gevallen.
No. I081. Publicatie van Hun Ed. Mogenden de Heeren Raaden 's Hofs van Gelderland, behelzende et. ne renovatie van de Amnestie door de Heeren Staaten van die Provincie op den 17 Sept. 1786 verleend.
. Wy Erf-Stadhoüder ende Raaden, in naame van de Edele Mogende Heeren Staaten des Furftendoms Gelre en Graavfchaps Zutphen,. doen te weetén.
Alzo welgedagte Heeren Staaten by R-folutie van den 2iften deezer, bp vöorflag van 't Hof Provinciaal genoómen, hebben goedgevonden dat alle de Ferfobnen uit de Stéden van Hattenl en Elbürg die wel In dezelve foort van rnisdaad zyn gecompii' Xlfc DfiEi', iS «[tteerd



2 Virzameling van Stukken betrekkelyk tet
queerd geweest, die de Amnestie van den 17 Seö. tember 1786, hebben verfmaad, en zich naderhand fchuldig gemaakt aan zodaanige onderneemingen >5 die hen de uufluhinge van dezelve Amnestie zouaen hebben kunnen waardig maaken, edoch regens welke door den Momber en Subft. Momber deezer Landfchap tot nog toe riet is geprocedeerd, alrog onder voorfchreeven Amnestie zouden worden gecomprehendeerd , mids voldoende aan de poicüeB by die kwytfcheldinge vervat, met wydere auftorifatie op ons, om van die Hunner EdeJe Mogendens clementie in de Steden van Hattem en Elburg de nodige beketfdmaakinge te doen
Zois 't, datwy achtervolgende Huneer Edele Mogenden voorfchreeven Refolutie, in naame als boven, onder iBhafie van 't meer «ementioneerde Flakaat van den 17 September 1786, verklaaren* dat alle dePerfoonen, welke dezelve Amnestie hebben verfmaad, en naderhand daaden hebben gepleegd , die hun de uitfluitinge daar van zouden hebben wa.-rdtg gemaakt , edoch tegen» welken door den Momber en Subft Momber deezer I andfchap voor ons tot nu 10e geene P.-oceduures zvn geënrameerd, alnog d?ar onder worden gecomprehendeerd , en aan hun zo Burgers als Ingezetenen i zonder onderfcheid van {laat of rang, word ver' geeven en geremitteerd al 't gene door hun met op. zichte tot de aldaar plaais gehad hebbende beroertens, violente oppofitie tegens de beveelen van der Souverein, en daar uit gevolgde daaden is gepleegd, zonder dat daar aan ooit meerder zal worden gedagtj veel min gedoogt, dat daar ovèr ten hunnen opzichte eemg nader onderzoek of vervol? zal worden gedaan.
Mids nogthands, dat dit nieuw blvk vandcLandvaderMe clementie van hunnen "Souverein met dan! baarheid erkennende, bmnen zes weeken naar Pubiicane dee?es tot haare wooni»gén te rug keeren, en daar door toonen vin de< ze nadere Amnestic en V.ergeevinge gebruik te willen maaken.
Wor-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 3
Wordende eindelyk alten en een ieder binnen de Steden Hattem en Elburg nogmaals gewaarfchouwt en bevolen , van zich in het toekomende aan zulke of diergelyke misdaaden, of verftooring van de openbaare rust en veiligheid niet meer fchuldig te maaken, by poene niet alleen van deeze Gratie en Abolitie te zullen zyn vervallen, maar ook zo wel over het gene zy voor dato deezes, als daar na mogten hebben misdreeven en begaan, anderen ten exempel op 't rigoureufte te zullen worden ge,ftraft.
En op dat niemand zulks aangaande hier van eenige ignorantie zal kunnen praetendeeren, zal deeze binnen de Steden Hattem en Elburg worden ge« publiceerd en geaffigeerd naar behooren.
Dies ten oirconde is des opgemelden Furften» dombs ende Graavfchaps fecreet Zegul op 'c fpatiam deezes gedrukt.
Aclum in den Raade van Gelderland te Arnhem, <den 24 May 1788.
(Onder jlond) Ter Ordonnantie van dezelve.
(was gii) C. G> HUJ.TMAN.
Stuk.



4 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Stukken betrekkelyk het Vonnis van Bannisfement, door Heeren Schepenen van Amfteldam tegens Jan Gabriel Tegelaar. Van No. 1082 tot 1087 ingeflooten.
Wo. 1082. Dagvaarding van J. G. Tegelaar door den Hoofd-Officier der Stad Amjleldam Mr. W. C. Backer voor Heeren Schepenen van genoemde
Den Wei Edelen Geftrengen Heer Mr. Willem Cornelis Backer Hoofd-Officier deezer Stad rat. off., doec door my ondergeteekende Gerechtsbode dagvaarden Jan Gabriel Tegelaar, tegens eerst, komende Dingsdag, zullende zyn den 8 July 1788 's morgens de klokke 9 uuren, voor de Edele Achtb. Heeren Schepenen deezer Stad ten Schouten Rolle, om aldaar in Perfoon te compareeren, en te aanhooren zodaanig verzoek, mitsgaders eisen en conclufie, als den Heer Eisfcher rat. off. tegens hem Gedaagde zal willen doen en neemen, over en ter zaake dat hy Gedaagde ia Perfooa is geweest Directeur van de zogenaamde oprechte Nederlandfche Courant, jaaren by den Boekverkooper Dirk Schuurman alhier uitgegeeven geworden.
Mitsgaders op alles 't gunt verder en meer daar aankleevend is te antwoorden.
Amfteldam den 2 July 1788.
(was geteekend) Meelinca Bode.
N ?.



de Geheuftenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 5
No. 1083. Tweede Citatie tegens denzelven,door gemel. den Heer Hoofd officier*
Den Wel Edelen Gellrengen Heer Mr. Willem Cornelis Backer Hoofd-Officier deezer Stad rat. eff., doet door my ondergeteekende Gerechtsbode dagvaarden Jan Gabriel Tegelaar, tegens Dingsdag, zullende zyn den 19 Augustus 1788, 's morgens de klokke 9 uuren, voor de Edele Achtb. Heeren Schepenen ter Schouten Rolle, om aldaar in Perfoon te compareeren, en te aanhooren zodaanig verzoek, mitsgaders eisch en conclufie , als den Heer Eisfcher rat. off. tegens hem zal willen doen en neemen; met communicatie, dat zo hy andermaal niet compareerd, tegens hem zal worden verleend prife de corps.
Over en ter zaake als by Citatie op den 2 July 1788 tegens den 8 July 1788 gedaan ftaat vermeld.
Mitsgaders op alles 't gunt verder en meer daar aankleevende is te antwoorden.
Amfteldam den 8 July 1788,
(was get.) Groenhoff, Bode.
N°. 1084. Misfive van J. G. Tegelaar aan Mr.W. C. Backer als Hoofd-Officier der Stad Amjleldam,, waar by zyn WelEd. Gejlr. informeert van de waare redenen, waarom zich zedert eenigentyd te Parys hevindt &c.
Parys den 4 Augustus 1788. Wel Edele Gestrenge Heer!
Onlangs van myne Huisvrouw ontvangen hebbende, copy van eene dagvaarding in Perfoon jegens my, van wegens U Wel Ed. Geftr. rat. off. afgevaardigd, en zedert zynde geinformeert geworden, dat die andermaal hervat zy tegen den i-9den deezer; zo vinde ik my verplicht ü Wel Ed. Geftr.
A 3 door



<? Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
door deezen, kortelyk te informeeren van de waare reden, waarom ik my hier zedert eenigen tyd bevind e. — Het is a'omme bekend, dat de twee voor iranlche rekening te Arnfteidam gebouwde Oorlog. Schepen door myne handen gegaan zyn, ik moet van beide, die Schepen per faldo een aanzieoelyke lomraa hebben. —| Geduurende het verblvf van den yoorrgen Ambasfadeur in 's Hage, de Marquis ce \ erac, had ik alle hoop die by procuratie alhier te hebben kunnen veikrygen, dan zedert het zo onyemagt vertrek van dien Heer uit 's Hage, en de langduurige abfentie van een Ambasfadeur van het brae.Iche Hof by den Staat, zedert dien tyd ben ik gedwongen geworden hier toe zelve naar herwaards te reizen, en geen wonder, dewyl juist ia de maand Sejiemb.avno pasfato voor myne rekening en rifico van Arnfteidam naar d'Klmioa vertrokken was een Schip, waar in ik een aanmerkelyk deel van myn vermogen hadde ingeftooken, en welken posten by myn vertrek onmooglyk alle konden be. taald zyn.
Ik herzegge dan dat ik my alleen ter invordering dier penningen genoodzaakt gevonden heb naar herwaards te reizen, dan daar ik de Franfche taal niet genoeg magtig ben, en deeze en gene andere beletzelen , aan groote Hoven zo ik nu zie niet ongewoon , doen my zeer langzaam vorderen. ü
Wel Ed, Geftr. zo wel als de Edele Achtb. Heeren Schepenen zullen hier uit, zo ik vertrouw, ten klaarften zien, dat ik aan het belang van myn Huisgezin , van Vrouw en drie Kinderen ontrouw zoude haodelen , by aldien ik door myn overkomst in 't Vaderland, maar eenigfints aan de verkryging dier penningen nadeelig handelde. — Dan behal ven dat s vermeene ik U Wel Ed, Geftr. te moeten informeeren, dat men my geheel abufivelyk by de Citatie heeft toegekend den titel, van in Perfoon geweest te zyn, Duecleur dier Courant. —- Verre van daar Wel Ed. Geftr. Heer is het met de waarheid der zaak gelegen, ik kan, mag en meet verklaaren3 rAmmer eg.
» ■■ nigs



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 7
nise directie gehad, begeert of genoomen te hebben over die Courant. —■ Wanneer ik thands by alle myne Papieren was, zou ik dit ten klaarden van den aanvang af aan kunnen bjjwyz'en, ik zou loonen dat de Heer Wilhelmus van Irhooven van Dam de eerfte Nommer dier Courant gefchreeven, de dueftie op zich genoomen, en ik maar alleen a;s fourcu.erder der penningen in aanmerking kwam. — lx h.;b dan my zelve nooit anders geconü.lereert, dan alleenlyk als Eigenaar van die Drukkerye , waar op die Courant gedrukt wierd, onder het opzicht van een Meester-Knegt, en de directie eerst van den Heer Mr. J. C. Hespe, en nu laatst van den deer TanNomsz; - ter contrarie, ik zoude, a costy zynde» gelegenheid hebben eenige Couranten te pro. duceeren , waar over ik (ten tyde de Heer Jan Nomsz naar Utrecht was uitgetrokken; de corredie der proeven van de aan de Drukkerye van elders bezorgde Stukken Cen dit is het al, wat ik immer in dat werk verricht heb) heb op my genoomen. In 't kort, ik vermeene dit geheel te kunnen ophelderen door een voorbeeld, dat my op dit geval zeer applicabel fchynt, naamentlyk: den Heer Burgemeester Rendorp is Eigenaar van de Brouwery de Haan, in welke meer dan eenerlei foort van Bier gebrouwen word, het gene den eenen fmaakt, doch. den anderen niet, ondertusfehen word geene der brouwzels door zyn Wel Ed. Geb, Geftrengen zeiven geproeft, veelmin kan zyn Wel Ed. responfabel geacht worden, voor den wanfmaak die fommige lieden in het een of ander brouwzel meenen te vinden, op zyn hoogst kan zyn Ed. dit of zelvs bemerkende, of van anderen verneemende, van nalaatigheid befchuldigd worden, by aldien zyn Ed. den Brouwer niet corrigeerde enz.; ik zelvs heb rneermaalen een wanfmaak gevonden in 't gene de Heer Jan Nomsz fomtyds in die Courant opdischte, ik heb zyn Ed. ook rneermaalen da3r over onderhouden, fomtyds heeft zyn Ed. belooft dat te A.4 zul-



8 Venmsling van Stukken betrekkelyk toè
zullen verbeteren, ook fomtyds heeft zyn Ed. my
Beantwoord, dat hy moest weeren wat te doen, dat y Schryyeren Directeur der Couranten zynde, zodaamg zoude fchhryven als hy oirdeelde te behooren enz.
Het gene ik hier ter neder ftelle, zou ik met onwraakbaare getuigen en bewyzen kunnen ftaaven.
H.er uit, Wel Ed., Geftr. Heer! blykt dan onte. genzeggelyk het erreur, dat ik ia Perfoon zoude geweest zyn Directeur dier Courant• en ten anderen , dat de Heer Jan Nomsz, verre van tot zvne manie^ re van fchryven gedwongen te zyn, of zuiks om den broode gedwongen is geweest te doen , dit alles uit e.gen verkiezing gedaan heeft; — ik heb de «eer JSomsz. voorheen niet gekend , veelmin odgezogt, m ,ar deneer Jan Hendrik Zwildens , Schryver en Directeur der Hpogduitfche Courant! heeft de Heer Nomsz. als een zeer kundis Man en waar Vaderlander voorgedragen en gerecomman-
^•ï' TT E"?eIyKU Wel £d- Geft\ zietTan, dat ik alles gedaan heb, dat ik in myn kring in dee-
te zyn * °^ W3ar t0G £ vet™eende gehouden
Het is dan om alle deeze redenen, en meer anderen die ik zou kunnen produceeren, dat ikzeer ernitig verzoeke, voor eenigen tyd, immers voor den tyd van de drie eerstkomende maanden, te mogen .nebben prolongatie myner comparitie in Perfoon. of anders dat my vergund worde, ik my van hier in dien tusfchentyd terzaake voorfchreeven mo^e defendeeren, op al he> gene ü Wel Ed. Geftr. rata ejfic^ van my maar zult gelieven te requireeren. '
1 erwyl ik inmiddels het my een zeer fenfibei vermaak zou rekenen, om in Perfoon te kunnen ver. icnynen ze, ras myne gemelde onhandigheden dit maar zullen toelaaten. 4
«nfcffS myrby a,,,e,d<? T?mPea van Vaderland ook dit nog fmertelyk, dat ik voor het tegenwoordige, om bovengemqlde redeaen my tegens 'de®,
'loden



de Gebeurtenis/en in 17.87 enz. voorgevallen. |
ïöden deezer voor U Wel Ed. Geftr. rat. off, niet ka'a üfteeren!
iDtusfchen heb, ik de eer, met behonrlyke eerbied ce zyn.
Wel Edele Geftrenge Heer!
U Wel Ed. Geftr. Dienstw. en Onderdaanigen Dienaar, en Getrouwen mede-Burger.
(was gei.) Jan Gaerïel Tegeiaar.
Aan den Wel Edelen Geftr. Heer Mr. Willem Cornelis Backer , Hoofd-Officier der Stad Amfteldam.
jNQ. ^085- Misfive van J. G. Tegelaar aan Heeren Schepenen van Amfteldam, waar by verzoekt da% aan kern een termyn van drie a vier maanden mag. worden vergund, om zich in P-erfoon vóór tlun Ed» Achtb. te komen fifleereji.
Wel Edele Achtbaare Heeren!
D.qor de brieyeri van myn Vrouw verwittigt wor« «lende'van eëne indaging, ook tegen myn Perfoon die gefchied is tegvn den 2iftèn deezer.'
Ik heb, Ed. Achtb, Heeren! op de tweede Citatie, aan de Heer Hoofd-Officier Backer in dato Parys den 4den Augustus laatsleeden gezonden een Brief .welker copy ik de vryheid neeme (vreezende die niet ter kennisfe van Ü Wel Ed. Achtb. moge gekomen zyn) hier by te zenden.
Ik neem deeze vryheid des te geruster, om dat U Wel Ed. Achtb. hier door in ftaat zyn, zich zelve te behoeden voor abuizen en onrechtvaardig von» ïiisfen.
Myne byzondere belaDgens, myne gezondheid»
m



co Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
en eene ziekte op myn Oogen, verbieden my zo fpoedjg ik wel wenschte my voor U Wel Ed Achr baaren te fifteeren. *
Om die reden dan is het, Edel Achtb. Heeren' dat ik in cunfiJeratie geef en eerbiediglyk verzoek de vervolgingen tegen my provifiontel mogen ge! Haakt , en mv een con venabelen tyd van dril a vier maaoden (welke ik verplicht ben ter verkryging van het myne) my m dit Kyk op te houden, mae vergunt worden, als wanneer het my een fenfibel vermaak zal zyn, my voor U Wei Ed. Achtb. te fis teeren.
Voorts hoop ik en verzoeke, dat ü Wel Edele Achtb. deeze Misfive zullen gelieven aan te merken als een Request, hebbende geen anderen weg seweeten dan door deeze Brief, om U Wel Edele Achtb. kennis te geeven van dat gene ik oirdeele jn dei.zen mynen plicht te zyn.
te zyïddelS hCb ik de ee'' met behoorIyke eerbied Wel Edele Achtbaare Heeren!
31 uctob. .788. en mede-Burger.
(was get.) Jan Gabriel Tegblaa*.
Aan de Wel Ed. Achtb. Heeren Schepenen der Stad Amfteldam.



ie Gebeurtenis/en in 17S7 enz. voorgevallen, ir
Jt$9. 1086". Request van M. Almenum Huisvrouw van p j. G. Tegelaar, behelzende verzoek ten zeiven einde.
Aan de Edele Achtbaare Heeren Schepe» nen der Stad Amsteldam. Geeft revereatelykte kennen M. Almenum, Huisvrouw van J. G. Tegblaar, woonend;: binnen deeze Stad: dat het den Wel Ed. Geftrengen Heer Mr. Willem Cornelis Bacxer, Hoofd-Omcier deezer Stad rat, off. heeft kunnen gelusten, haar b'uppliaates gemelde Man by Citacieop den 2 Juiy 1788 per Bode Meevnga geëxploittecrt, tegens den daar. op volgenden Dingsdag te dagvaarden voor de Ed. Achtb. Heeren Schepenen deezer Stad ter Schouten RoUe, omme aldaar in Perfoon te compareeren, en aldaar te aanhooren zodaanig verzoek, mitsgaders eisch en concluüe als hy Heer Eisfcher zoude willen doen en neemen.
Dat vervolgens ten haaren huize op den 8' July daar aan volgende, per Bode Groenhoff wederom is geëxploiteerd geworden eene tweede Citatie., waar by gemelde haare Man tegens den ioden Augustus aanftaande wederom ter Schouten Rolle voornoemd werd gedagvaard, met bygevoegde communicatie, dat zo hy andermaal niet compareerde, te-' gens hem zoude worden verleend prije de corps.
"Dat gemelde haar Man reeds eenige maanden, ter waarneeming van deszelvs affaires buiten 's Lands zynde, niet alleen in de volftrekte onmooglykheid heeft geverfeert, om tusfchen den 2den en 8ften July hier te Lande te kunnen reverteeren en in Perfoon te compareeren, maar ook, zo de Suppliante' zedert is geinformeert geworden, na dien tyd buiten flaatis geraakt, om zich met eenige zaaken hoe ook genaamt te kunnen bezighouden, veelmin de reis naar herwaards te kunnen aanneemen, aange-' aien hy te Parys aan zwaare koortzen en ongefleldheid , volgens deaelvde informatien s is laboreereude, » '* "



^ Verzameling van Stukken letrekkelyk Ut
En aangezien zy Suppliante bedugt is, dat de non Comparitie van haar Man op deeze tweed* Citatie denzelven by vervolg in de^ïv, n Jf r merkelyk zoude ImLm ^x^^^i^^ «eent zy het van haar onvermydelvL' p"ht £
Achtb., gelyk zy is doende by deezen , ootrnoe
lVeerZo°mrneedHe' d? h? ü 4 Achfb/behïgea moge, omme den dag der perfoneele Comparitie zo lange te prolongeeren, als U Ed. AchtbTul en o.rdeelen nodig te zyn om zekere tyding tè beko" men van de fituatie waarin zich haar Sunnliantes
&ïïIvan?mi'nfbgVindeilde» ein^ dePzPJventien itaat zy, om of herwaarts te komen, of aan haar bupphante orders te geeven tot het doen van zo"
Sïïsss, jr°ek aIs hy zoude geraadeD^ndea
'T welk doende &c.
(was get.) M. Almenum, Huisvrouw
van J. G. Tegelaar. J. Walraven, Pree.
(Ter zyde ffand) In handen van den Heer Hoofd-Officiers den is Aug. 1788.
(In dorfo Jlond) Dit Request is zonder dispolitie uifgegeeven. den ig Aug. 1788.



tt; Gebeurtenis/en in 1787 enz. vóór gevallen. 13
jNa. 1087. ExtraB uit de Schouten Rolle der Stad Amjleldam , waar by J. G. Tegelaar voor eeuwig uit Holland en West-Friesland wordt gebannen.
Den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. Willem Cornelis Backer, Hoofd» Officier deezer Stad rat Offic. Contra
Jan Gabriel Tegelaar, Gedaagde by Perfoon by Edicte.
Schepenen verleenen het 4de Default, en voor 't profyc van dien verklaaren de gedaane Edictaale Citatien van waarde, en de Gedaagde by Edicte vervallen en verftoken van alle Exceptien declinatoir en peremptoir, midsgaders van alle wheeren en defenfien, welke hy gecompareerd zynde zoude hebben kunnen of mogen allegeeren, en bannen hem Gedaagde by Edicte wyders ten eeuwigen dage uit de Landen van Holland en West-Friesland, onverminderd zodaanige andere ftraffen als Hun Edel Achtb. indien hy te eeniger tyd in handen van de Juftitie geraake, zullen oirdeelen te behooren: over en ter zaake, dat hy Gedaagde by Edicte is geweest Directeur van de zogenaamde op. rechte Nederlaudfche Courant, jaaren by den Boekverkooper Dirk Schuurman alhier uitgeeven. —
Aldus gearresteerd, den 14 January 1789) pre. fentibus de Heeren Abeleeven en Bruining Schepenen, en gepronuntieerd den 20 January 17893 pejenttbus Aeeleeven en Bruining.
(finder Jlond)
(was get.) W. de Dieö.
B0:



14 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
N°' Memorie van den Advokaat-Fiskaal van Era-
band Mr H. j. van Oldenbarnevelt genaamt
XT/^TT am r¥m Ho°Z Zogenden, beirekkelyk de boeken en Papieren gehoord hebbende tot de zogenaamde Vader landfche Sociëteit, gemb. fijteerd hebbende binnen de Stad's Hertogmbosctitfc.
De Heer Advokaat-Fiskaal van Braband H T van Oldenbarneveld genaamt Witte Tulling heeft aan Hun Hoog Mogenden by Memorie voorgedraa-
° Dat het Hun Hoog Mogenden hebbende behaagt, op eene Memorie , doorhem Advokaat-Fiskaal fan Hoogstdezelven geprefenteerd, waar by dezelve om redenen daar by breeder gedetailleerd, had ver-
lngtln %l 1?em m°gute wJorden geëxtradeerd de Boeken en Papieren gehoord hebbende tot de zogenaamde Vaderlandfche Sociëteit, welke binnen de S ad 's Hertogenbosch had gefubfifteerd by Refolutie in dato den loden deezer maand October goed te vinden en te verftaan, dat de voorfchrelven Boeken en Papieren onder behoorlyk Pecenis aan hem Advokaat-Fiskaal zouden worden geëSa deerd, om daar van zodaanig gebruik te maaken . als zoude vermeenen te behooren; hy Advokaau Fiskaal alzo uit kragte dier Reiolutie dezelve Boeken en Papieren onder een behoorlyk Recepis ter Griffie van Hun Hoog Mogenden heeft geligt
Dat hy Advokaat-Fiskaal vervolgens heeft bekomen eene nadere-Refolutie van Hun Hoog Mogenden van dato den 22ften deezer maand Oftober, waar by Hoogstdezelven by refumtie hebbende gedelibereerd op het gerefolveerde van den gemelden loden deezer maand Oflober, met betrekking tot de Boeken en Papieren die aan hem Advokaat-Fis. kaal waren geéxtradeerd; verder hebben gelieven goed te vinden en te verftaan: dat aan hem Advo. iaat-.L< iskaal zoude worden aangefchreeven, dathec de intentie van Hun Hoog Mogenden by Eét accol deeren van de voorfchreeven eitraditie was geweest s



de üebeurtenisfen in 17S7 enz. voorgevallen. Ij?
'weest, dat hy geen gebruik van de voorfchreeven; Papieren zoude maaken, voor en aleer hy aan Hun Hun Hoog Mogenden zoude hebben voorgedraagen het emplooi, het welk hy van dezelve meende te maaken, aan welke intentie van Hun Hoog Mogenden hy Advokaat-Fiskaal als nu wierd gelast zich itiptelyk te gedraagen.
Dat, gelyk hy Advokaat-Fiskaal door menigvuldige andere presfinte bezigheden van zyn Post was verhindert geweest, dezelve Boeken en Papieren Voor de receptie van laatstgemelde Hun Hoog Mogenden Refolutie te examineeren, en hy dienvolr gende was geweest buiten de gelegenheid om daar van eenig gebruik hoe ook genaamd te maaktn, of fchoon ook hy Advokaat-Fiskaal by voorgemelde zyne Memorie de eer heeft gehad aan Hun Hoog Mogenden voor te ftellen, dat hy van dezelve Boeken en Papieren dagt te maaken een judicieel emplooi, ten dien effecte, dat zo hy Advokaat-Fiskaal al eens omtrent het emplooi dier Boeken en Papieren mogt verfeeren in een erroneus begrip, het in allen gevallen doch van het oirdeel van den Raade van Braband zoude dependeeren , om aan hem Advokaat-Fiskaal de verzogte provifien van \Juftitie daar op gefundeerd, al of niet te accordeercn, daar Hun Hoog Mogenden by Hoogstderzelver Plakaat van Amnestie in dato den 5 July deezea jaars 1788, het welk was geweest de bafis, waar op hei verzoek van hem Advokaat-Fiskaal tot extraditie dier Boeken en Papieren by voorgemelde Memorie aan Hun Hoog Mogenden gedaan, had berust, hadden gelieven goed te vinden en te verftaan , dat de zodaanigen tegens welken het zy door de competente crimineele Officieren binnen den tyd van dr'e maanden naar de Publicatie van het vcktzeide Plakaat, het zy door htm Ad okaat Fiikaal naar expiratie van dien tyd, zoude moéten ^'o*den geprocedeerd, ingevalle dat zy mo^tf» vernet nu r , dat hunne gepleegde daad door bykomeride nn handigheden verfchoocing 2oude muat-ertc, zich ten
uien



16 Verzameling van 'Stukken Betrekkelyk tot
dien einde niet aan Hun Hoog Mogenden zoudeü moeten adresfeeren, maar hunne redenen allegueeren by den Rechter; voor welken de befchuldigingen tegens hun zouden zyn ingefteld, als aan welkers onderzoek en beflisfing Hun Hoog Mogenden de allegatie van alle zulke meer of min verfchooliende omftandigheden overlieten, het alzo aan hem Advokaat-Fiskaal ten hoogften aangenaam is, aan Hun Hoog Mogenden alzo na de gedeclareerde intenue zich zo ftiptelyk te kunnen gedraagen, als de beveelen van Hun Hoog Mogenden altyd doorhem in zynen Post moeten en gaarne zullen worden geëerbiedigd.
Dat hy Advokaat-Fiskaal dezelve Boeken en Papieren als nu hebbende geëxamineerd, en die mee het gemelde Plakaat van Amnestie hebbende vergeleeken, uit dezelve Boeken en Papieren aan hem' was voorgekomen; voor eerst in het generaal: dac 'er in de Stad 's Hertogenbofch heeft geëxteerd eene zogenaamde Vaderlandfche Sociëteit, welke eene univerfeele correspondentie heeft gehouden met alle diergelyke Vaderlandfche Sociëteiten j welke geduurende de laatfte troubles zo binnen de Provincie Holland als elders in andere Provinciën zyn opgericht geweest, en tot het houden van welke correspondentie de Leden dier zogenaamde Vaderlandfche Sociëteit andere diergelvke Sociëteiten by openbaare uitnodiging in de Nieuwspapieren hebben aangezogt; en wyders in de tweede plaats : dat onder de.directie van dezelve Leden dier zogenaamde Vaderlandfche Sociëteit heeft geftaan een Fonds van Penningen, onder de benaamingvaneen JNationaal Fonds bekend, in het welk niet alleen de Leden van die zogenaamde Vaderlandfche Sociëteit, maar ook andere Perfoonen buiten dezelve, hebben gecontribueerd, zonder dat uit dezelve Boeken en Papieren kan blyken, tot welke eindens die verzamelde Penningen zvn gebruikt, terwyl nogthands aan hem Advdkaat-Fiskaal uit anderen onder hem berustende Stukken blykt, dat ook uit andere



de Gebeurtenis/en in 1787 enz, voorgevallen, ie¬
dere plaatzen van de Meyerye, penningen aaa dea Admmiltrateur van dat Fonds zyn overgemaakt.
Dat, even zo meer ipechal uit de gemelde I5<;e- • ken en Papieren van dezelve zogenaamde Vader. Jandfche Sociëteit, aan hem Advokaat-Fiskaal hgfr bleeken, in de eerfie plaats: dat over dezelve Sociëteit zyn verKooren geweest zes Directeuren, uit Weikers naamen en op welkers voorflag diverfepropofitien aan de Leden van dien zyn gedaan, welke alzo buiten tegen lp r aaK, als de Autheurs van die propofitien en voornaame Aanvoerders van de daar uit voortgevloeide daaden en verrichtingen, moeten worden befchouwd; en dat, zo onder dezelve Directeuren als onder de Leden dier Sociëteit, zyn geweest Regenten. In de tweede plaats, dat onder de propofitien van dezelve Directeuren, by deprefente Leden diestyds geaggreëerd, en vervolgens ter uitvoering gebracht, twee zeer remarquable voorkomen, als naamentlyk, de eene op den 8ften. Maart 1787 in eene extraordinaire Vergadering der gemelde Sociëteit gedaan; waar by Directeuren der gemelde Sociëteit, aan de aldaar vergaderde Leden hebben gecommuniceert, eene Refolutie van de Edel Mogende Heeren Raaden van Staaten der Vereenigde' Nederlanden den 5den der gemelde maand Maart genomen, houdende aanfehryving aan den Magiftraat der Stad 's Hertogenbofch, om geene Wagten door de Burgers te doen betrekken of ee. nigerhande verdere nieuwigheden te doen in 't werk ftellen, zonder voorkennis of confent van den Gouverneur of commandeerende Officier der gemelde Vesting, als zynde de zorg voor de veiligheid derzelve gedemandeert aan den Gouverneur, ea dezelve daar voor aanfpraakelyk, mitsgaders eene bekendmaaking door den Magiftraat ter dier zaaken aan de Burgery gedaan den 7den daar aan volgende ; en voorts in confideratie hebben gegeeven, of, dewyl 'er van wegens den Magiftraat der ge* melde Stad deswegens waarfchyniyk een adres aan Hun Hoog Mogenden zoude worden gedaan, da-
XII. Deel, B zelve



ïS Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
zelve Vergadering niet zoude kunnen goedvinden; Directeuren te gelasten: om van al het gebeurde kennis te geeven, aan de Frovinciaale Vergadering van gewapende Genoot/Shoppen, welke op den lojten dier maand binnen Dordrecht, en aan de Nationaale, welke op den ajjlen dier maand binnen Utrecht zoude worden gehouden, en aan dezelven te verzoeken, der* ' zeiver goede officien aan te wenden tot bewaaring en onderhouding van de Rechten en Privilegiën der gemelde Stad en Schutteryen wettig toebehooren» de, en waar in zy door bovengemelde Refolutien jnerkelyk waren verkort; met dat gevolg, dat by dezelve als toen extraordinair vergaderd geweesE zynde Leden deezer Sociëteit, is gerefolveert geworden, om van al het gebeurde by Misfive, en met overzending van Copie der bovengemelde Refolutie en bekendmaaking kennis te geeven, aan alle gewapende Genootfchappen, mitsgaders aan de Burger- en Vaderlandfche Sociëteiten in de Republiek; mee verzoek: dat zy den invloed, welke veele hunner by hunne Regenten en Reprefentanten hadden, zouden geheven te gebruiken, tot bewaaring en onderhouding van de Rechten dier Stad en Schutteryen; terwyl Mr. Jan Lodis Verster daar toe door dezelve Vergadering verzogt zynde, het initellen dier Misfive heeft op zich genomen, en Directeuren verders zyn verzogt het nodig aantal Exemplaaren van de Misfive, als ook van de Refolutie en bovengemelde bekendmaaking ten kosten van dezelve Sociëteit te doen drukken; en dat vervplgens uit kragtp van dit gerefolveerde aan alle de Burger- en Vaderlandfche Sociëteiten in de ganfche Republiek is toegezonden de Misfive, van welke hy Advokaat-Fiskaal de eer heeft uit de bundel gedrukte Exemplaaren, daar van onder de voorengemeldc Boeken en Papieren dier Sociëteit gevonden, een Exemplaar, als mede een gedrukt Exemplaar van ae voorfz. Refolutie van welgemelde Raad van ö?aaten, en daar achter gedrukte bekendmaaking Van den Magiftraat der Stad 's Bosch hier nevens'
"te



êe Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 19
te voegen, en by welke Misfive dezelve Refolutie van welgemelde Kaad van Staaten, word voorgefteld, als eene willekeurige Refolutie, gevestigd op en gejlaafd. door het Militair gezag en geweld; de andere in eene ordinaire Vergadering der gemelde Sociëteit op den 1 Mey 1787 gehouden, gedaan; waar by Di. recleuren dier voorfchreeven Sociëteit aan gemelde Vergadering diestyds hebben gegeeven in overweging, of dezelve niet zoude kunnen goedvinden, vermits de heuglyke gebeurtenisfen in de jongde dagen binnen de Steden Amfteldam, Rotterdam, Gouda en Schiedam voorgevallen, de refpective Vaderlandfche Sociëteiten van evengemelde Steden by Misfive daar mede te feliciteeren, ten dien einde aan de Vergadering voorilaande eene ConceptMisfive, van den volgenden inhoud:
Wel Edele Heeren , volyverige Vaderlanders en waarde mede-burgers!
De gewenfchte uitwerking van uwe Vaderlandlievende onderneemingen, die den Batavier kenmerken, inzonderheid weder in de jongfte dagen, is by ons in zegening bekend geworden , vooral, daar zulks gebeurd is in de magtige Stad Amfteldam, de grondzuil, waar op Ntêrlands Vryheid ftaat, eü met welke zy vallen moet.
Wy betuigen oprecht te deelen met de Overwinnaars in den onfterflyken roem, en vermogen den welverdienden lof niet te onthouden aan zoveel moed en wys beleid, waar door eindelyk eens de lang benarde Vryheid zal moeten zegenpraalen in ons gefolterd Vaderland met 's Volks eigendommen en overvreemdbaare rechten, grondwettig herfteld.
Wy wenfchen dat ook U Wel Ed. en alle waare Vaderlanders op de welmeenendfte wyze geluk met deeze vorderingen, gemaakt door de fouvereine Volksftem; vorderingen, welken wy befchouwen sis zo veele bronnen, waar uit ons in de vernederde Generaliteits Landen, by vervolg van tyd, door B 2 dea



Co Verzameling van Stukken betrekkelyk tot.
d'.'P verhoopten invloed van al die Iuifterryke voor.» bedden op' meer andere Steden en nabuurige Provinciën, ook eenig heil en voorfpoedtewagten ftaat.
God begi i ftige en bekvoone verder alie middelen daar toe, hy neeme alle welmeenenden in den tande in zyrsé zonderlinge hoede en befcherming, ên g'^ve t'ndelyk, dat ook wy eeilang in deeze Hoófdftgd dat gezegend gevolg en die'blydezon opdaagen', en welhaast op den vollen ïriki ig fchynen.
< ien aan U Wel Ed. in het algemeen, om-b\ lle t'urflige gelegenheden, de ongelukkige ei noodlottige Genoraliteits Landen, en in het b '(i- 6e Hoofdftad 's Bofch, en daar in nog in bel r,a-ficulier de rcfpective Leden der Vaderland' fché Sociëteit in een bevorderlyk aandenken , en hebben de eer, na toebede van alle heil ter behoucieris van het lieve Vaderland en de duur. gekogte Vryheid, met alle mooglyke toegenegenheid, erkentenis en hoogachting te zyn enz..-—- Wederom met dar. gevolg, dat Directeuren dier gemelde Sociëteit zyn verzogt, aan de Vaderlandfche Sociëteiten, in de vier voorgemelde Steden, conform hun vóorftel, af te-zenden.
Dat , wanneer dierhalven hy Advokaat-Fiskaal heeft greonfidereert, dat uit de gemelde Boeken en Papieren der voorfz. Sociëteit confteert, dat onder de directie van dezelve heeft gcfubfilteerd ten '.'.odaanig fonds van penningen, waar van aan dezelvde Sociëteit de particuliere inrichting en het emplooi der ingezamelde penningen is bekend geweest, dat ook dezelvde Sociëteit heeft gelaudeerd en aangemoedigd zodaanige daaden van geweld, als Hun Ed. Groot Mogenden, de Heeren Sra:iten van Holland en West-Friesland, in hunne Provincie zelve, by Hoogstderzelver Plakaat van Amnestiei in dato den 12 February 17R3, daarvan expres! • k hebben uitgezonderd; en dat eindelyk mede dezelvde Sociëteit heeft beftaan, zich tegen het effect van voorgemelde refoiatie van den Raad



de G-ebeurtenisJen in 1787 enz. vo^-ze":i'kn, 21
van Staaten , door inroeping van. de hulp en pro» tectie van al de gewapende BurgercoiplWen zpaenaamde Vaderlandfche Sociëteiten van de gmfche Republiek,, feitelyk te willen verzetten, dezelve refolutie taxeerende van overheerfching en geweld, en dat tot dit alles hebben gecoöpereerd Regenten, welken hun verderflyk voorbeeld andere minkundige Ingezetenen in die principes hebben geëntraineerd en geftyfd, het aan hem Advokaat-Fiskaal is voorgekomen, dat zyn plicht zoude medebrengen, om op de oogmerken van de inrichting van dat particulier Fonds en het emplooi, heu welk van de ingezamelde penningen van het zelve Fonds is gemaakt, behooren te informeeren, en zo het zelve zoude mogen hebben geftrekt tot bevordering van zodaanige pernicieufe desfeinen, als onder de eerfte en tweede uitzonderingen van U Hoog Mogenden Plakaat van Amnestie zyn begreepen, als dan tegen die genen, welke tot de verzameling en de diltributie dier penningen tot zodaanige oogmerken in dezelvde Sociëteit, voornaam* lyk en.in de eerfte plaats zouden hebben medegewerkt, behoorlyk voor den Raade van Braband te procedeeren, en om Voorts te ageeren tegen de Directeuren en Secretaris der yoorfz. Sociëteit, als 'mede ook tegen zodaanige Leden van dezelve, welke eenige Regeeringsposten binnen de Stad 's Hertogenbosch bekleedende, in de oprichting, inzameling en het emplooi van dezelve penningen, als mede in het fchryyen en verzenden der gemelde Misfive, zo aan de Vaderlandfche Sociëteiten der bovengemelde vier Steden, als aan de voorfz. gewapende Genootfchappen, mitsgaders aan de Burger- en Vaderlandfche Sociëteiten in de Republiek, hebben toegeftemd.
En eindelyk mede tegens den genen, welke van de voorengemelde M'sfive tegens het effect van de voorfz. Refolutie van wefgemelden Raad van Staaten is geweest de Infteller; te meer, daar.het hem Advokaat-Fiskaal is toegefcheenen, dat offchdors B 3 bok



22 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
i
ook het fchryven dier Misfive, wel is voortgekomen uit de gemelde Vaderlandfche Sociëteit, en dezelve Misfive ook is geaddresfeert geweest aan de zogenaamde Vaderlandfche Sociëteiten en gewapende Corpfen binnen de Republiek, nogthands die daad abftract van de ter dier tyd predomineerende maximes en gevoelens van het zogenaamd Patriottismus, kan, en zyns bedunkens behoord aangemerkt te worden , als een daad van wederfpannigheid aan de hooge beveelen van welgemelde Raad van Staaten, in dat poinct het oppergezag hebbende over de bewaaring, verdeediging en bezetting der gemelde Vesting, en als een daad waar van het voorbeeld in alle tyden en omftandigheden niet dan ten hoogden gevaarlyk voor de confervatie van de Generaliteits Landen zoude kunnen worden, en diezekerlyk naar gronden van rechten onder de Crimina Maje/taiica behoort.
Dat gelyk dit zoude zyn het emplooi het welk hy Advokaat-Fiskaal zoude oirdeelen van dezelve Boeken en Papieren te moeten maaken, en de actiën welke daar uit door hem, zyns bedunkens, zouden moeten worden geëntameert, zich tot eenii ge weinige perfoonen zoude bepaalen, hy AdvokaatFiskaal zich alzo eerbiedigst laat voorftaan, dat Hun Hoog Mogenden daar door zullen zyn geconvinceert, dat hy geenfints zoude hebben voorgehad , om door het entameeren van verfcheiden min of meer vague procedures, de Amnestie door Hun Hoog Mogenden, aan verleide en minkundige Ingezetenen in Braband goedgunftiglyk verleend, dn derzelver werking te bepaalen, ofte verkorten, terwyl ook den Raad van Braband, aan welke Hun Hoog Mogenden de beoirdeeling dier faiten hebhen overgelaaten, in allen gevallen zo hy Advokaat-Fiskaal al eens dezelve Amnestie te naauw zoude hebben willen interpreteeren, zoude hebben moeten jugeeren, of 'erftof was, om tegens de zodaanigen te procedeeren. Dan, dat het aan Hun Hoog Mogenden als ma
nade?



de Gebeurtenis/en in t'787 enz. voorgevallen. 25
nader hebbende gelieven te behaagen, zelve aan zich te behouden de beoirdeelingen van het eraplooi, het welk hy Advokaat-Fiskaal anderfints Jodicieel daar van zoude hebben moeten maaken, hy Advokaat-Fiskaal alzo eerbiedigst zal atwagten, welke beveelen het Hoogstdezelve zal benaagen, aan hem als nu nader te doen toekomen; het zy dan, dat Hun Hoog Mogenden oirdeelende, dat ook de hier vooren geindi&eerde daaden en gebeurtenisfen onder dezelve Amnestie moeten worden begreepen, hem Advokaat-Fiskaal zullen gelieven te ordonneeren, de vocrfz. Boeken eil Papieren weder te brengen of te doen brengen ter Griffie van Hun Hoog Mogenden, het zy dat Hun Hoog Mogenden met hem Advokaat-Fiskaal itaande in een begrip, dat diergelyke gevaarlyke machinatien tegens de veiligheid en het beftaan van den Lande, en wederfpannige tegenkantingen tegens de hoogfte beveelen van den Raad van Staaten behooren te worden onderzogt, opgefpeurd en tegengegaan, vooral ten aanzien van zodaanigen, welke als de ee-rfte uitvinders, beleiders en aanftookers daar van moeten aangemerkt worden, en welkers verderflyke poogingen wel voor het 00genblik zyn gefluit, doch in geene dcelen noch geheel verydeld, zoude gelieven goed te vinderi wederom aan Hoogstderzelver Refolutie van den loden deezer maand October te laaten die vrye werking, welke hy Advokaat-Fiskaal 'er zich van had voorgefteld, wanneer Hun Hoog Mogenden daar by hadden goedgevonden, dat dezelve Boeken en Papieren aan nem zouden worden geextra» deert, om daar van zodaanig gebruik te maaken* als hy zoude vermeenen te behooren*
Dat echter, daar het mooglyk zoude zyn, dat Hun Hoog Mogenden op deeze zyne Memorie niet zo fpoedig zouden kunnen delibereeren en refolveeren, en daar het mitsdien niet onraooglyk zyn zoude, dat de tyd, by meergemelde HunHoög rMogenden Plaeaat van Amnestie bepaald, binnen B 4



*4 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
welke hy Advokaat-Fiskaal die zyne vermeende actiën zoude moeten imenteeren, inmiddels kwam te vtrloopen, waar door alzo de actiën per fé zouden komen te vervallen, hy Advokaat-Fiskaal mitsduo eèrbtedigst aan Hun Hoog Mogenden in confideratie roude geeven , of het Hoogstdezelven Biet zoude gelieven te behaagen, om by provifie, en hangende Hoogstderzelver deliberatien over deeze Memoiie, hem Advokaat-Fiskaal in het entameren van zodaanige aöien, als by finaale ReioJutie op dezelve zoude mogen bevonden worden aan hem Advokaat-Fiskaal te kunnen worden vrygelaaten, te houden voor diligent, en daar van alzo een blyk aan hem Advokaat-Fiskaal te laaten toekomen. En heeft, enz.
1089. Memorie van Affcheid van den Baron Pmt. Cbarl. d'Alvensleben, aan tlun Hoog Moeenden de Heeren Staaten Generaal der Ve emivde btaerlanden als buitengewoon AJgezant van zyne Fruisjijche Majejteü. J
Hoog Mogende Heeren!
De Koning myn Meester heeft goedgevonden, net gezantfchap, waar mede hv my bv ü Hoog Mogenden vereerd had, te deen eisdigën, en zyne Majtfteit beveelt my dienvolgens den nevensgaanden buef, myn rappel bevattende, aan U Hóóg Mogenden aan te bieden. My van deeze Jarfte verrichting van myn gezantfchap kwytende, maak iJc net my tot éenen plicht Hoog Mogende Heeren! üde gevoelens, uit te drukken, met welken lk, van U Hoog Mogenden affcheid necmende, doordrongen ben. De diplomntique loopbaan, welken ik in dit Land bewandeld heb, za! alivd em der gedenkwaafdigfte en gewigti»fle tydroerken van myn leevtn zyn. Ik heb de gelukkige
om-



it Geheurtenisfen in 1787 enz. MoorgevdUtn. nf
omwending zien voltrekken en bevestigen, wtlké den vrede en den rust aan de vereenigde Provinciën heeft weder gegeeven, ik heb de Conftitutie op haaren waaren grondflag zien vestigen, en aan dezelve eene nieuwe kragt en fauctie geeven; ik ben de getuige en medewerker geweest der Alliantien, welken beftemd waren om dezelve te handhaaven; ik heb maatregels zien aanneemen en gelukken, waar van de wysheid en kracht zo wezenlyk tot welzyn van den Staat famenliepen; metéén woord, ik heb het voldoenend genoegen, van by myn vertrek aan UHoog Mogenden, volgens üitdruklyken last van den Koning, de ftelligfte verzekeringen te laaten, van de onveranderlyke vriendfchap, welke zyne Majefteit Hoogstdezelven toedraagt, en van zyn llandvastig verlangen, om met UHoog Mogenden de volmaaktfte vertrouwde vriendfchap te onderhouden. Voor my blyft dan nog over, ö Hoog Mogenden myne erkentenis en dankbetuiging te doen, voor al de blyken van vertrouwen en welwillenheid, door Hoogstdezelven aan my gegeeven, geduurende myn verblyf in den Haag, zo in myne JVliaiflerieele hoedaanigheid als ook Perfoneellyk. Gelukkig , dezelve te hebben mogen winnen, draag ik 'er de vleyendfte nagedachtenis van weg. U Hoog Mogenden biddende, de wenfchen voor aangenaam te houden, die ik voor Hoogstderzelver Vaderland, voor de Leden Uwer Doorluchtige Vergadering, en voor alle die in het Miniflxrie en de Regeering van den Staat deel hebben, doe. Ik neem ten zelvden tyde met yver de gelegenheid waar, om de eerbiedige verkleefdheid aan den dag te leggen, welke my aan het doorluchtig hoofd der Republiek, en de Doorluchtige Princes verbind, welke de liefde der Natie zo billyk met het zelve deelt. De voorfpoed en luister van dit Doorluchtig Huis, zo onaffcheidelyk aan denwelvaart der Republiek verknogt, zullen den Koning ten allen tyde van het uiterfte belang zyn, en de gelukkige verhindtenisfen, welken tusfchen zyne B 5 Maje-



56
Venameüng van Stukken letrekkelyk tot
Majefteit en ü Hoog Mogenden ftand hebben* iteeds meer en meer bevestigen en verfterken 'sHage den 31 Odtober 1788.
(geteekend) Philippe Charles d'^lvenslebeii.
N°. j090 Publicatie van zyne Doorluchtige Hooeheid den Heere Prince Erf-Stadhouder, betrekkelyk de Schutteryen en Burger Krygsraad te Leyden.
Wy Willem, by de gratie Gods, Prince van Oranje en Nasfauw &c. &c. &c. Doen te weeten.
^ademaal onder de Adresfen , aan onze Commisiansfen Jongheer Willem GüstaAf Frederik Graave van Bentinck, Heere van Rhoon en Pendrecht, hejchrteven in de Orden van de Ridderfchap en Edelen van Holland en West-Friesland, Ruwaard en Opper dykgraaf van den Lande van Putten, Bailjuw en Schout van s Gravenhage, Hoogheemraad van Rhynland, en Mr. Dirk Meerens, Raad in den Hove van Holland, Zeeland en Friesland, wanneer dezeive zich van onzent wegen binnen de Stad Leyden bevonden, gedaan, en waar op wy, by onze Publicatie van dato den 6den February deezes jaars, de dispofitie aan ons hebben gereferveert, ook van wegen den Burger Krygsraad aldaar aan welgemelde onze Commisfarisfen zyn overgegeeven, eene Memorie van Informatien, als mede zekere poincten, omtrent welke de voornoemde Krygsraad eenige meerdere bepaaling, verbetering en nadere befchikking verlangde; Zo is 't, dat wy, deswegens ingenomen hebbende de confideratien van welgemelde onze Commisfarisfen, na rype deliberatie, ingevolge van onze voorfz. Referve, goedgevonden hebben by wege van Ampliatie, Interpretatie en Elucidatie van de Ordonnantie en Reglement voor den Krygsraad van de Schutterye der Stad Leyden, by Publicatie van wylen onzen Heer
Va-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen,
Vader op den 30 January 1749 gearrefteerd, (welke wy begeeren dat voor het overige in haar geheel en volle kracht zal blyven) te verklaaren, zo als wy verklaaren by deezen :
Vooreerst, (met betrekking tot het 4de Artikel van voorfz. Ordonnantie en Reglement); dat onze meeninge is, dat die van den Gerechte der voorfz. Stad, in het vereeren van een der Hoofdmannen met den naam van Collonel, telkens, zoveelmoog. lyk is, reguard zullen neemen op den oudften in dienst zynde Hoofdman, het gene wy overzulks aan die van den Gerechte voorfz. recommandeeren by deezen.
Ten anderen, (met betrekking tot het 8fte Artikel van voorfz. Ordonnantie en Reglement); dat het 'telken jaare aan de Hoofdmannen, welke by die van den Gerechte voorfz. in hunnen dienst mogen worden gecontinueerd, als mede aan den Secretaris en Rentmeester, vryzalftaan, die Continuatie te accepteeren, of daar voor te bedanken: Dat het ook alzo jaarlyks aan de Luitenants zal vry Haan bun ontflag by den Krygsraad te verzoeken, welke daar op alle mooglyke reflexie zal behooren te .neemen.
Dat ook voortaan geen Hoofdman of Luitenant, binnen den tyd van deszelvs dienst zal mogen worden gelicentieerd, dan op geverificeerde klachten tegen hem ingebragt, en omtrent dewelke hy behoorlyk in zyne defenfie zal zyn gehoord.
Datwyders een Hoofdman, Luitenant of Secretaris van zynen dienst ontflagen zynde, geenen Stedelyken dienst zal behoeven aan te neemen, van minder qualiteit zynde, dan die door hem te vooren waargenoomen zoude zyn geweest; 't zy hyin eene der voorige qualiteiten kort of lang gedient hebbe.
Tenderden, (met betrekking tot het 9de Artikel der voorfz. Ordonnantie en Reglement); dat wy hec voorfz. 9de Artikel amplieeren, met deeze woorden, op het einde van dien te ftellen: ,, en by al-
dien de Krygsraad deszelvs goedkeuring moge
j, wei-



Verzameling van Stukken letrekkelyk lot
weigeren, zal een ander moeten voorgefteld „ worden, tot dat de goedkeuring van de Krygs. „ raad zal zyn gevolgd."
Ten vieiden, (met betrekking tot het iode Artikel van voorfz. Ordonnantie en Reglement); dat de Krygsraad voortaan zal maaken, en aan die van den Gerechte prefenteeren , tot ieder vacante Wachfmeeflersplaatze, eene Nominatie van twee Perfoonen, omme daar uit by die van. den Gerechte voorfz. eenen Wachtmeefler verkooren te worden.
Ten vyfden, (met betrekking tot het 14de Artikel van de voorfz. Ordonnantie en Reglement); dat de Krygsraad ook op den voet van dit Artikel, op Wachtgeld zal mogen Hellen, alle zulke Perfoonen, welke by de laatfie verandering uit de Schuttery zyn uitgevallen , mitsgaders de zulken, welke volgens de Refolutie van Hun Ed. Groot Mogenden van dato den 3 November 1787 verklaard zyn geworden tot den Schutterlyken dienst niet admisïibel te zyn, voor zo Verre dezelve niet reeds bevoorens op Appoiccté-geld waren gefield, of uit welken anderen hoofde het ook zoude mogen zyn* voor altyd van de Schutterlyke dienften geëximeert geWeest; willende wy dat niemand, omreden dat hy ongehouden deel genomen heeft gehad in de Schutterlyke dienften, van eenige voordee]en welke hy anders Diet zoude hebben gehad, zal jouisfeeren; nog ook aan eenige lasten, waar aan hy niet onderhevig zoude geweest zyn, onderworpen worden. Terwyl voorts aan die genen , welke alzo op appoinctó of wacht gefield zullen worden, en zich daar by bezwaard mogten vinden, vry zal flaan hunne redenen van bezwaar a-an den Krygsraad voor te draagen, die als dan daar over zal disponeeren, zo als in gemoede zal worden geoirdeelt te behooren.
Ten zesden, (met betrekking tot het 16de Artikel van meergemelde Ordonnantie en Reglement) ;, dat in het zelve agter de woorden zoude worden gemaakt &



de'Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2&
maakt, worde geinferecrt deeze periode: zonder „ dat de Groote Vroedfchap zich in zaaken, de j, Schuttery concerneerende, zal mogen, iomiscee,, ren."
Gelyk wy dienvolgende ten zevenden begeeren, dat alle Refolutien van de Groote Vroedfchap, van die van den Gerechte, of in de Kamer van Burgerneesteren, federt het begin van den jaare 1783, ter praajuditie van de Schutterye genoomen, (voor zo verre.die niet reedsgzyn buiten effect gefield), zullen worden gehouden voor geannulleert.
Tvn agtflen, dat voortaan nimmer eenig ander gewapend Burger-Corps, onder welke benaaming het ook zoude mogen zyn, binnen de Stad Leyden zal mogen worden opgericht, buiten de alleen wettige Stads Schutterye of Burgerwacht, op poene dat de Verzoekers, en veel meer de Inflellers of Deelgenooten van of tot eenig ander gewapend Corps, als Verfloorders van de publieke rust zullen worden aangemerkt, en als de zodaanigen naarexigsntie van zaaken gefërafc.
Ten negenden-, dat ook nimmer eenige ontfchutteringe van de geheele Schutterye, of van eenig gedeelte van dezelve zal mogen gefchieden, dan mee voorkennis en uitdrukkelyke bewilliging van den Heere Erf-Stadhouder, of Vrouwe Gouvernante in der tyd, doch dat de ontfchuttering van enkelde iadividueele Schutters , ingevallen , tot de cognitie van dén Kryajsraad behoorende, na dat dezelve ia' hunne defenfle gehoord zyn, met communicatie eu overleg van die van den Gerechte zal kunnen gefchieden, blyvende den door dien weg ontfchutterden onverlet, om in cas zy daar door meenen bezwaard te zyn, hun beklag en grieven aan den Heere Erf-Stadhouder of de Vrouwe Gouvernante in der tyd, te doen en voor te ftellen.
Ten tienden, dat (hoe zeer om byzondere redenen, by gelegenheid der veranderingen van de Regecring, uit kragte van onze voorgemelde Publicatie van dato dsa 8-ftea ffebruary deezes jaars ge»
fchieds



30 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
fchied, met overleg van welgemelde onze Commis. iansfen is goedgevonden, dat in dat fpeciaal geval, eenige Hoofdmannen van de Schuttery, door ons tot Kaaden ,n de Vroedfchap vereren/ in de eerst! gemelde qualiteu provjfioneel zouden blyv n ge contmuemj, vonrhet vervolg geeneHoofdmannen van de schutterye, welke tot Raaden in de Vroedfchap werden verkooren>, de post van Hoofdman 'en kunnen blyven behouden, als mede niemand, Raad in de Vroedfchap zynde, tot Hoofdman van de Schuttery zal mogen worden aangefteld.
7er,i elfden, dat, vermits by Publicatie van Hooggemelde w>len onzen Heer Vader van den i« 0£to. ber 1748, aan den voornoemden Krygsraad is geaccordeert een Geftoelte van twaalf zitplaatzen in. de Gereformeerde Kerken, wy aan die van den Gerechte der voorfz Stad recommandeeren, om zodaanige fchikkingen te maaken dat zulks ook plaat, ze hebbe in de Walfche en Gasthuis-Kerken
7en twaalfden dat de Doelen met deszelvs Erven, zich ftrekkende tot de beide yzeren Hekken, en tot de Wal van de Stad, voortaan zodaanig ge* affefleerd zal blyven ten dienfte der Schutterve dat zonder bewilliging van den Krygsraad geene andere dispoliue daar over, of gebruik daar van zal heeftD W° §emaakt> dan tegenwoordig plaats Terwyl wy eindelyk aan Burgemeesteren der voorfchreeven Stad recommandeeren, om zo veel mooglyk favorabel reguard te neemen op het verlangen van den voornoemden Krygsraad , ten einde de vertrekken van het Stadhuis, alwaar wacht gehouden wordt, in eene ftaat gebragt worden, dar 'er de EdeV^ eEDe geV0eg,yke wyze haar verblyf kan Voorts beveelen en gelasten wy, die van den Gerechte der Stad Leyden, deeze onze dispofitien te doen pubhceeren en met den druk gemeen te maaken, en al en een iegelyk der Schutters en Burgers der voorfz. Stad, zich daar na te gedraageu.
Ge-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen» 31
Gedaan in 's Gravenhage den 27 October 1788.(was get.~) W. Pr. van Orangje.
(onder Jiond) Ter Ordonnantie van zyne Hoogheid.. (was get.~) P. J. de Larrey.
Aldus deeze na klokkegeflag den Volke gepubli* ceert, op den 1 November 1788.
Door my J. A. Cün^.üs.
N°. iopi. ExtraEt uit het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Ver* eenigde Nederlanden, met betrekking tot de [acces* ' Jive gedaane infiantien wegens de West-lndifche Compagnie deezer Lande, om eene Negotiatie te doen onder guarantie van Hun Hoog Mogenden c» In dato den 5 December 1788.
De aanwezende Heer Gedeputeerde van de Pro» vincie van Overysfel, heeft ter Vergadering voorgedraagen en bekend gemaakt, dat zich op de Misfive van Hun Hoog Mogenden van den 6den November laatstleeden, aan de Heeren Staaten van hooggemelde Provincie gefchreeven, met betrekking tot de fuccesflve gedaane infiantien wegens de West-lndifche Compagnie deezer Landen, om, ter behoud van de Koloniën van den Staat, in den deplorabelen toeftand, waar in zich dezelve by gebrek van Penningen bevonden, deshalven eene Negotiatie van vyf tonnen Gouds, onder guarantie van Hun Hoog Mogenden verzoekende, geauthorifeert vond, ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogenden, in naam van hooggemelde Heeren Staaten te verklaaren: dat Hun Edel Mogenden, uit hoofdè van de drukkende omftandigheden, waar in de gezegde Koloniën zich bevonden , en in hoope dat dezelven daar mede nog zullen kunnen worden geicd, met concurrentie van de overige Bondgenoo-
ten,



3* Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
ten, confenteeren in het verzoek'by voorfchreeven Misfive geckan, en om, dien ten gevolge, de West-lndifche Compagnie, ten einde als daar by gemeld, te authorifeeren tot het negotieeren van vyf tonnen Gouds, onder guarantie van de Bondgenooten, en op den voet als daar by is voorgeflaagen.
Waar op gedelibereerd en in achting genoomen zynde, dat de Heeren Staaten van de Provincie van Gelderland reeds op den loden May des voorleeden jaars, de Heeren Staaten van de Provincie van Holland en West-Frieshnd op den loden May laatstleeden, de Heeren Staaten van Zeeland op den 3den July laatsleeden, en de Heeren Straten van Stad en Lande op den 13 April 1787, geconfenteerd hebben in de Négotiatie van 500,009 Guldens, onder guarantie van Hun Hoog Mogenden, ten behoeve van de West-In Hfche Compagnie; is, in hoope en vèrwagting van de Cpnftjnten van de Heeren Staaten van Utrecht en van Friesland, goedgevonden en verftnr;, dat B.'win ihebh-ers van de West-lndifche Compagnie, ter Prefidiaale Kamer Amfteldam, zullen wordei sugefchreeven en geauthorifeerd , zv als preauthörifeerd worden by deezen, om, tot onderftèuning v 11 de voorfchreeven Compagnie, in de drukkende ( milandigheden waar in zich thands bevind eene fomma van 500,000 Guldens, onder guarantie van d*.- Generaliteit, te negotieeren.
Fr wordei de Heeren Gedeputeerden van de Provinciën van Gelderland, Utrecht, Friesland, OVérj sfel en Stad en La'ide mits deezen verzogt in den haaren tc willen oewerken, dat de Heeren Staaten, hunne Principaalen, zich met de Heeren Staaten van de Provinciën van Holland en Zeeland gelieven re conformeeren, met opzicht tot het brengen va-j een jaarlyks fubfidie van 250,000 Guldens vcor de jaarea 1788, 1789, 1790 en 1791, ten Behoeve van gemelde Compagnie op den Staat van Oorlog | tot bctaaling van de intresten, en tot fkppietie van het apareate jaarlykfche kort.
De



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 33
De Heeren Gedeputeerden van de Provincie vaö Zeeland hebben geinhereert de Refolutie van de Heeren Staaten, hunne Principaalen, van den 23ften Juny laatstleeden, den sden july daar aan volgende alhier ter Vergaderinge ingebragt.
De Heeren Gedeputeerden van de Provinciën van Utrecht en van Friesland hebben verklaard, hier op voor als nog ongelast te zyn, en vervolgens ia de voorfchreeven conclufie niet geconcurreert maas dezelve gecontradiceert.
K°. 1092. Formulier van den ééd, welke ingevolge Re* Jolutie van den 8 December 1788 door de Vri'edfchap der Stad Utrecht bepaald is, dat by de Stads Ministers, Ambtenaar en, Stads Bedienden enz. zal moeten gefchieden.
Wy belooven en zweeren gehouw en getrouw te zullen zyn aan de Conftitutie en Regeetingsvorrri van den Lande van Utrecht, beftaande ia de Hooge en Souvereine Overheid van Hun Ed. Mogenden de Staaten deezer Provincie, met het Erf-Stadhouder-, Gouverneur-, Kapitein- en AdmiraalfchapGeneraal, erflyk in 't Doorluchtig Huis van Oranje en Nasfau, zodaanig als het zelve by Staats Refolutie van den jaare 1747 is opgedraagen, en by den tegenwoordigen Heer Erf-Stadhouder in I766 aanvaard, en nu onlangs in den jaare 1787 op nieuw bevestigd, als ook in den jaare 1788 Bondgenoodfchappelyk geguarandeerd , en als een esfentieel deel van de Conitttritië verklaard; als mede de Heereü Burgemeesteren en Raaden in de Vroedfchap , uitmaakende de alleen wettige Magiftraat deezer Stad, zo als dezelve door zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince van Oranje en JNasfau, in Hoogstdeszelvs qualiteit als Èrf-Sta !houder thands zyn verkooren , of by vervolg verkoozed zullen worden , als myne wettige Magiftraat gehouw en getrouw zal zyn g dat ik iasgelyks niets öal
XII. D&Ütu , G ddeM



34 Vefzamtling van Stukken letrekkelyk tot
doen of onderneemen direö of indirect, 'i welk zoude kunDen ftrekkcn of aanleiding geeven tot eenge de minfte verandering van 't Reglement in dea ■aare 1674 op de hooge Regeering deezer Provincie ótaatégewyze gearrefteerd.
Zo waarlyk helpt my God Almachtig!
N . 1093. Indaaging van den Heer Reynier Leendert Bouwens , voor de Ed. Achtb. Heeren Sche* penen ten Schouten Rolle van Amjleldam. In dat», den 15 December 1788.
. Te Amfteldam is ingedaagd voor de Edele Acht* baare Hei-ren Schepenen ten Schouten Rolle, de Heer Reynier Leeindert Bouwens, om in Perfoon te compareeren tegens Dingsdag den 16 December 1788, om en ter zaaken dat hy Gedaagde van zich heeft kunnen verkrygen, om in qualiteit als Vroedfchap deezer Stad, en voorgeevende Lid te zyn van het zogenaamde Defenfie-wezen, op Maandag, geweest zynde den eerften Otfober 1787, te ordonneeren en te doen effeöueercn, dat de Schutsdeuren in de Wester-beer , aan de Stads Vest, even buiten de Haarlemmer Poort deezer Stad, zyn open gezet, ten einde daar door de groote Inundatie te formeeren, en zulks na dat hy kennis h^d bekomen van de kefolutie van Hun fidele Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en ^ est-Friesland, in dato den 22 September 1787, om geene refiften. tie te doen aan de Troepen van zyne Pruisfifche Mdjefteit.
N". 1094. Bannisfement van Lambertüs Vriends, door de Ed. Achtb. Schepenen van Vlaardingen, ln dato den 23 December 1788.
Heden den 23 December 1788, is by Vonnisfe ■van de Ed. Achtb. Heeren Schepenen van Vlaardin-
gen,



ie Gebeurtenis/en in ent. voorgevallen. 35
gen, den Perfoon van Lambertüs Vrtendt, ter zaake dat dezelve op den 15 September 1787, niet alleen heeft medegewerkt tot, maar ook geweest is de Autheur en Aanvoerder van de toen plaats gehad hebbende feitelyke Remotie van eenige wettige Regenten der voorfz. Stede; by contumacie gebannen, ten eeuwigen dagen uit den Landa van Holland en West-Friesland, zonder ooit weder daar in te mogen komen, op pcene van zwaarder frrufFe; en voorts gecondemneert in de kosten en rnifen der Juftitïe, mitsgaders in de kosten van den Procesfe. -
M°» 1095. Extracl uit de Refolutien van Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, behelzende Waarfchouwing wegens gepleegd geweld aan het huis van Abraham Van der GrAaf, Ontvanger der Convoyen en Lic'enten te Tilburg &e.
De Staaten Generaal der vereenigde Nederlanden, allen den genen, die deeze zullen zien ofhooren leezen falut.
Alzo wy, uit het Rapport aan óns gedaan, door bnzen Advokaat-Fiskaal van Braband, wegens het onderzoek door denzelven, op onze expresfe last en authorifatie, in 't werk gefield, nopens het ontvlugten van zekeren Herman Harten \ welke ter S'equilltie van den Advokaat-Fiskaal en Prokureur Generaal van Holland, Zeelanden West-Friesland, 'door voornoemden Advokaat-Fiskaal van Braband, te Tilburg was gedaan arresteéren, hebben vernomen, dat hoe zeer aan denzelven, uit de informa* kien, ter dier zaake ingewonnen, niet was voorge= jfcomen, dat, met opzicht tot de ontvldgting van den voornoemden Harten uit deszelvs arrest, ee- x iiige corruptie van de bediendens der Juftitïe noch fc>ok eenig gepleegd geweld zoude hebben plaats ge* hê,d> echter, üit venche,iden ohiftèndigheden j thoeï



36 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
worden opgemaakt, dat fommige Perfoonen zich hebben beyverd om de ontvlugting van gemelden gearrefteerden te faciliteeren en te bevorderen, en dat zelv' aan den Ontvanger der Convooijen en Licenten, Abraham van der Graaf, welke op verzoek en authorifatie van voornoemden AdvokaatFiskaal van Braband, gemelden Harten had doen arresteeren en aanhouden, onaangenaamheden zyn overgekomen en aan deszelvs huis eenige glazen zyn ïngeflagen geworden, en dat voorts in het generaal by ibmmige Perfoonen te Tilburg, waar onder de zodaanigen, welkers denkenswyze, ten tyde van de gepasfeerde troubles, genoegzaam is bekend geweest, nog plaats heeft denzelvden geest van ongust, verdeeldheid en partyzugc, welker vr.ortduuring ook die der onlusten binnen gemelde Reenykheid tot gevolg moet hebben.
Zo is het, dat wy-onverminderd zodaanige actie als naar rechten tegen deezen of üenen, welke zich, het zy ter gelegenheid van de bovengemelde evafie, het zy anderfints, aap eenige crimineele misdaad hebben fchuldig gemaakt, zoude kunnen en beiiocren geinftitueerd te worden, nodig geoirdeeld hebben by deezen, de Ingezetenen van Tilburg en voorts alle en een iegelyk, op het ernftigfte te gelasten, zich foigneuslyk te onthouden, om den voornoemden Ontvanger van der Graaf, of iemand van de zynen, ter zaake van het bovengemelde door hem , op verzoek en authorifatie van den Advokaat-Fiskaal van Braband, gedaan arrest, in hunne Perfoonen of Goederen eenigfints te injuriëeren of molesteeren, op poene van onze hoogfte indignatie en ten rigoureusten geftraft te zuilen worden: vermaanende wy voorts alle de Ingezetenen der voorfz. Heerlykheid, om zich niet alleen van alle baldaadigheden en rtraatfchenderyen te wagten, maar ook, met aflegging van alle haat, onderlinge verdeeldheden en partyfchap, zich voortaan te gedraagen gelyk ftille en vreedzaame Ingezetenen betaamd; recommandeerende
wy



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 37
wy voorts en op het erriftigfte aan den "Stadhouder van den Drosfaard en Regenten van voorfz. Heerlykheid, op poene van privatie van derzelver Officie, ona zorgvuldig acht te geeven op ai her g< ué tot ftooring der rust en goede orde aknleiding - 1de kunnen geeven, en-daar tegen krachtdaadig tê voorzien, en om voorts tegen die genen, welke zich aan den Perfoon van den voornoemden Ontvanger van der Graaf, of iemand van deszelvs Huisgezin, het zy met woorden, het zy met daaden, zouden komen te vergrypen, of wel anderlints zich aan eenige ftraatfchenderyen, baldaadigheden of oproerige discourfcn zouden mogen fchuldig maaken, als tegen openbaare Verftoorders van de algemeene rust en publyke veiligheid en als wederfpannigen tegen onze Souvereine beveelen ten ftrikften en naar rigeur der Wetten, zonder eenige conniventie of disfiinulatie te procedeeren, en in het generaal zorg te draagen, dat aan den geheelen inhoud deezer Waarfchouwinge ftiptelyk werde voldaan.
N°. 1096. ExtracJ uit het Register der Refolutien van Run Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in dato den 24 December 1788, betrekkelyk de Refolutie van de Heeren Staaten 's Lands van Utrecht, ten zeiven dage ter Vergadering ingebragt, waar by die declareeren: dat, dewyl de befoignes tot de revifie der Ouotes nog niet tot een gelukkig einde zyn ge. bragt, de Provincie niet langer met de betaaling der Mecklenburg fche Compagnien ter haarer repartitie gebragt, kan continueeren.
De Heeren van Nagel en andere Hunner Eloog Mogenden Gedeputeerden tot de zaaken van üc Finantien, hebbende, ingevolge en ter voldoening aan Hunner Hoog Mogende Refolutie van ' den I2den deezer, met en benevens eenige Heernn C 3 Ge»



33 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot.
Gecommitteerden uit den Raad van Staaten, gecxamineert de Refolutie van de Heeren Staaten *s Lands van Utrecht, ten zeiven dage ter Verga» dering ingebragt, waar by dczelven declareeren: dat, dewyl de befoignes tot de revifie der Quotes nog niet tot een gelukkig einde zyn gebragt, de Provincie niet langer met de betaaüng der Mecklenburgfche Compagnien , ter haarer repartitie gebragt, kan continueeren; terwyl anderen, by continuatie een gedeelte van haaren aanflag onbetaald laatsnde, die op de fchouderen van de Generaliteit, overbragten; dat Hooggemelde Heeren Staaten daarom, met den jaare 1789, inde betaaling der Mecklenburgfche Compagnien zouden discontinueeren, en daar varj aan den Raad van Staaten hadden kennis gegeeven, het welk zy hadden geoirdeeld voor Hunne Hoog Mogenden niet te moeten verbergen, ten einde op de betaaüng by de Generaliteit worde voorzien; — hebben ter Vergadering gerapporteerd, dat, in de gehoudene conferentie, door Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten, van wegens denzelven Raad is voorgedraagen, dat de kas van de Generaliteit, uit hoofde van de fltuatie, waar in die zich, door de importante uitfchotten, die uit dezelven zyn gedaan, tegenwoordig bevind, onmooglyk met de betaaling van de Compagnien van het Corps Mee-» klenburgfche Troepes, die ter repartitie van de Provincie van Utrecht zyn gebragt, kan worden gechargeerd en zulks te minder in confideratie van de gevolgen, welke die betaaling waarfchynlyk verder zoude hebben, en dat vervolgens hoe zeer de Raad anderfints zeer afkeerig zoude zyn om voor eenige reductie, vooral in de tegenwoordige tydsomftandigbeden, te advifeeren, niet te min, zo gemelde Heeren Staaten niet te detourneeren zouden mogen zyn van het ter uitvoer brengen van hun voorfz. Declaratoir, in ferieuïe overweging zal behooren te worden genomen, om zo veele Compagnien 3 als Hooggemelde Heeren Staaten



de Geheurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen.
zullen kunnen goedvinden af ce wyzen, daadlyk te licentieeren.
Dan, dat dewyl zulks omtrent de Mecklenburgfche Troepes geen plaats kan hebben, gelyk dezeiven ook niet kunnen worden gereiivoyeerd, dewyl zulks direct zoude aanloopen tegen de Capitulatie over het in dienst neemen van dezelve 'iroepes, zo onlangs aangegaan, de Heeren Staaten 's Lands van Utrecht zouden behooren te worden verzogt, om in de betaaling van voorfz. Compagnien te continueeren, en daar tegen op te geeven hoe veel en welke Compagnien van de Nationaale Troepes, ter hunner repartitie ftaande, door hen niet langer zullen kunnen worden betaald.
Dat zy Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden, het zelve Declaratoir overwogen hebbende, van gedachten zyn, dat daar van aan Hooggemelde Heeren Staaten zoude behooren te worden kennis gegeeven en dezelve op het krachtigfte gedehorteert van met de betaaling der Mecklenburgfche of eenige andere Troepen, ter repartitie van dezelve ftaande, te discontinueeren en daar tegen met alle ernst aangemaand , om tot voorkoming van de onvermydelyke verwarring, die anderfints zoude ontftaan in de betaaling van dezelve Troepes voort te vaaren.
Waar op gedelibereerd zynde, hebben de Heeren Gedeputerden van de Provincie van Gelderland, het voorfz. gerapporteerde Copielyk overgenomen om in den haren breeder gecommuniceert te worden, en hebben de Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Zeeland aangenomen, zich daar op nader te zullen verklaaren.
En is dien onverminderd goedgevonden en verftaan, dat van de voordragt door de Heeren Gecommitteerden van den Raad, invoege voorfchreeven gedaan, aan de Heeren Staaten 's Lands van Utrecht, by Misfive zal worden kennis gegeeven, en daar by aan dezelven gefchreeven, dat Hun Hoog Mogenden wel niet verwondert zyn geweest, C 4-. ^*



40
Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
te verneemen, dat de Kas van de Generaliteit niet peftand is.om met de bjiaaling van meerdere Troepen te gorden belast, doch niet zonder fchrik gedenken kunnen aan de verregaande verwarring, die 'er zoude ontftaan, indien Hooggemelde Heeren Staaten tot dien ftap overgingen van eenige Troepes onbetaald te laaten, dewyl toch de goede orde en zelvs de eer van den Staat niet zoude'lvden, dat men, uit hoofde van de afwyzing eener Provincie, in dit tydlhp zoude komen tot het licentieeren van een-ge Militie.
Dat Hun Hoog Mogenden fchroomen, om de gevolgen, die daar uit zouden te verwagten zyn, in eenig detail te ontvouwen, terwyl zy zich verzekerd houden, dat dezelven aan de wysheid en het doorzicht van Hooggemelde Heeren Staaten met kunnen echapperen, en dezelve daarom op het ernthgüe willen verzogt en gebeden hebben, van te overwegen tot hoedaani^e onlusten en verwarringen zy door het onbetaald laaten van eenige Militie aanleiding zouden geeven, en vervolgens daar van af te zien, en in tegendeel in de betaaling van de Iroepen, ter hunner repartitie ftaande, te continueeren; dat Hun Hoog Mogenden oirdeelen, daar op te fterkér te kunnen en te moeten aandringen, vermits het aan Hooggemelde Heeren Staaten niet onbekend kan zyn, dat thands met meerder ernst dan ooit getragt wordt, om van het werk der ^hiotes eene afkomst te maaken , daar het toch niet te vergen is, dat de afdoening van een zaak, die aan zo veele difficulteiten onderhevig is, en waar aan zo een geruimen tyd is gearbeid aan eenige weinige maanden bepaald worde; en dat Hun Hoog Mogenden verder niet kunnen nalaaten nog te remarqueeren, dat indien Hooggemelde Heeren Staaten daadlyk zouden mo«en overgaan tot het afwyzen van eenige Troepen, die ftap geenfints zouden kunnen worden gejustificeert door de voortduuring der betaaling, welke voor twee van de Bondgenooten uit de Generaliteit» £as gedaan
wordt 4



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 4*
wordt, het welk zy Heeren Staaten bv'hunne voorfchreeven Refolutie als een grond van dezelve allegueeren, aangezien Hun Hoog Mogenden ju dat vaste vertrouwen zyn, dat, Wanneer bv het reguleeren der Quotes aan de Provinciën, voor dewelke eenige betaalingen gedaan zyn, eenige verlichting in haare aanflag zoude worden toegebragt, de Hooge Bondgenooten die voorziening teffens zullen doen, dat die verlichting nier 7.A tetug ^erken, maar in tegendeel over de reftitutie van het gene voor dezeive Provinciën is uitgefchooten, redelyke fchikkingen zullen worden gemaakt.
En zal Extract van deeze Hun Hoog Mogenden Refolutie worden gezonden aan zyne Hoogheid, met verzoek, om de voorfz. reprefentatieh met Hoogstdtszelvs veel vermogende intercesfie en goede officien by de Heeren Staaten 's Lands van Utrecht te willen fecondeeren.
De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Utrecht hebben zich in het neemen van de voorfz. Refolutie niet ingelaaten, maar geinhsreert de Re» folutie van de Heeren Staaten, hunne Principaalen, op dit fubjec~t ter Vergadering ingebragt.
N>. 1097- Publicatie van Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht, waar by wordtgeftatueert, dat alle die genen, welke buiten de Provincie gebooren zyn of gerekend moeten worden buiten dezelve fhuis te behooren, en genegen mogten wezen %ich linnen de Stad Utrecht of derzelver Vryheid met 'er woon neder te zetten, alvoorens zullen verplicht zyn zich by Requeste aan de Vroedfchap te adres* feer en, en het recht van inwooning te verzoeken.
Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht, gehoord hebbende 't Rapport en de Confideratien van de Heeren Collonel en Hoofdmannen deezer Stads Schutterye, hebben na rype deliberatiea, om redenen Hun Ed. Groot Achtb. daar toe moC 5 ve§»



42 Verzameling van Stukken betrekkelyk ut
veerende, goedgevonden by deezen te arrefteeren:
Dat alle en een iegelyk, van welken (laat of conditie hy zoude mogen wezen, welke buiten deeze Provincie gebooren zyn, of gerekend moeten worden buiten dezelve t'huis te behooren, en gene-
fen waren zich binnen deeze Stad of Vryheid van ien met de woon neder te Zetten, en in Huizen of Kameren te komen woonen, provifioneel verplicht zullen zyn, zich alvoorens by Requeste aan de Vroedfchap te adresfeeren, en het recht van Inwooning te verzoeken, op poene om by verzuim of nalaatigheid defadto uit de Stad en Vryheid te moeten vertrekken; altereerende de Vroedfchap hier mede het eerfte Lid van het 6de Artikel van de Vroedfchaps Ordonnantie, waar naar Perfoonen, die van buiten binnen deeze Stad komen woonen, zich moeten reguleeren in dato den 27December 1777; didteerende: „ dat van het ver,, zoeken van 't recht van Inwooning zullen zyn „ grëxcufeerd, Renteniers, en andere gequalifi„ ceerde Perfoonen, welke uit Holland of elders zich kómen nederzetten." Insgelyks zullen ook alle Perfoonen of Huisgezinnen, welke Burgers of Inwooners deezer Stad geweest zynde, zich na elders buiten de Provincie Utrecht met de woon begeeven hebben, of Reipullic&s EccleficB, of Studiorum Caufa zich eenigen tyd buiten de Stad opgehouden hebben, verplicht zyn, alvoorens zich wederom, in de Stad of Vryheid te komen etablisfeeren, op nieuws het recht van Inwooninge binnen dezelve by Requeste te verzoeken, en te obtineeren; op pcene als vooren.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie pretendeere, zal deeze worden gedrukt, afgekondigd, en aangeplakt, daar, en zoals zulks behoort.
Aldus by de Vroedfchap der Stad Utrecht gearreileerd den 15 December 1788, en more folito van den Stad huize gepubliceerd den 27lten dito. ïn kennisje van myy J. W. *>e Rüever.
Nc.



di G,ebeurtenisfen in 1787. enz. voorgevallen, 43,
N°. 1098. Publicatie van Heeren Gscommitteerde Raa' den van de Staaten van Holland en IVest-Frieslcnd, tot faciliteering van het doen der ééd betrekkelyk de opbreng van den Vyf- en- twintigjten Penning , voor de üpgezetenen ten platten Lande, Ir. dato den 1 January 1789.
De Gecommitteerde Raaden van de Staaten var» Holland en West-Friesland; allen den genen die deezen zullen zien of hooren leezen, faiut! doen te weeten.
Alzo het ons is voorgekomen, dat het tot gemak en genoegen van de goede Opgezetenen ten patten Lande binnen deeze Provincie zoude kunnen ftrekken} indien aan die genen van hun, welke ter zaake van de betaaling der Vyf-en-twintigfte Penning, by Hun Ed. Groot Mogende Plakaat van den .qoftcn September laastleeden vastgefteld, ingevolge van de 19 en 20 Artikelen van het zelve Plakaat, in de aanftaande maand February, Maart en April door de Gecommitteerden van de Schouten en Gerechten hunner woonplaatzen, tot het afleggen van den ééd, by de gemelde Artikelen bepaald, zullen worden opgeroepen, onder zekere prEecautien wierd ▼rygelaaten, denzelven ééd, of voor de gemelde Gecommitteerden, of in een Stad in de nabyheid hunner voorfz. woonplaatzen gelegen, na verkiezing te mogen afleggen.
Zo is 't, dat wy, als by Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 30 September 1788 geauthorifeerd zynde, om wanneer eenige duisterheid in het gemelde Plakaat mogt gevonden worden, ea daar van interpretatie nodig zyn, daar op te dispo-. neeren in conformiteit van Hun Ed. Gr. Mogenden intentie, om de prompfte en kragtigfie executie aan het gemelde Plakaat te geeven, en te gelyk de faciliteit voor de Ingezetenen in het oog te houden, hebben nodig geoirdeeld, uit kragte van de voorfchreeve Hun Ed. Groot Mogenden authorifa§§2 by deezen te decjareeren a dat het aan alle de



44 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Opgezetenen van het platte Land deezer Provin* cie, welke tot het afleggen van den ééd, ter zaake van de betaaling der Vyf- en- twintigfte Penning, ingevolge van de 19 en 20 Artikelen van Hun Ed. Groot Mogenden meergemelde Plakaat van den 30 September 1788, in de aanflaande maanden February,. Maart en April zullen worden opgeroepen, vry zal ftaan, den van hun gevorderden ééd volgens verkiezing af te leggen; of voor Commisfansfen aangefteld in de Dorpen of Gehugten alwaar zy woonen, of voor Commisfarisfen binnen een der Steden in de nabyheid van die Dorpen en Gehugten gelegen , des dat zy gehouden zullen wezen, ter plaatze alwaar zy ten einde voorfz. zullen wezen opgeroepen, van het afleggen der gemelden ééd te doen blyken, by een Certificaat van de Commisfarisfen in de Steden, alwaar zodaanige ééden door hun zullen worden afgelegd, tot het geeven van welke Certificaaten, de gemelde Commisfarisfen, voor zo veel des noods, worden ge» qualificeerd by deezen, &c.
N°. 1099. Extracl uit de Refolutien der Edel Mogende Heeren Staaten 's Lands van Utrecht, betrekkelyk het afleggen van den ééd op de tegenswoordi. ge Conftüutie, benepens het Formulier van dien ééd. In dato den 7 January 1789.
By refumtie zynde gedelibereerd over het doen afleggen van een ééd op de tegenswoordige Conftitutie, ook by de gewapende Burgeryen of Schutteryen alomme binnen deeze Provincie, hoedaanigen ééd by de Refolutien der Heeren Edelen en van Ge. com mirteerden van Amersfoort den iöden April, mulders by de Refolutie van de Vroedfchap der Stad Utrecht den 30 April 1788 voorgeflagen, en op de nadere inftanrien van evengemelde Vroedfchap den suften September daar aanvolgende by de Heeren Geëligeerde Raaden medegerefolveerd,
en



ie Geleurtentsfen in 1787 enz. voorgevallen. 4ƒ
cn alzulks ten dage voorfz. by de Heeren Staaten eenpaarig was gearrefteerd en vastgefteld; hebben Hun Ed. Mogenden , zich conformeerende met het geadviiëerde door de Heeren ordinaris Gedeputeerden den loden November laastleeden goedgevonden en verftaan , dat zodaanigen ééd alomme binnen deeze Provincie by alle gewapende Burge* ryen of Schutteryen, welke bereids opgericht zyn of by 'vervolg opgericht zouden mogen worden, de eerfte reize dat dezelve Schutters of gewapende Burgers komen te fungeeren•, in handen van de refpective Magiftraaten of hunne Gecommitteerden zal worden afgelegd, zynde dezelve van volgenden inhoud:
„ Wy beloven en zweeren gehouw en getrouw „ te zullen zyn aan de Conftitutie en Regeerings„ form van den Lande van Utrecht, beftaande in „ de Hoogfte en Souvereine Overheid van de Ed. „ Mogende Heeren Staaten van denzelven Lande „ met het Erf-Stadhouder-, Gouverneur-, Kapi„ tein- en Admiraalfchap-Generaal erffelyk in hec ,, Doorluchtig Huis van Oranje, zodaanig als het „ zelve by Hun Ed. Mogenden Refolutien van de ,, jaaren 1747 en 1748 opgedraagen, en by den „ tegenwoordigen Heer Erf-Stadhouder in den jaa„ re 1766 aanvaard is."
En zal deeze Hun Ed. Mogenden Refolutie by Misfive aan de Magiftraaten van Stad en Steden," mitsgaders aan de refpective Marfchalken worden^ toegezonden; met last, om conform het zelve formulier, voor zo verre aldaar gewapende Burgeryen of Schutteryen gevonden worden, of namaals zullen mogen worden, geintroduceerd, denéédbydezelve af te leggen, te amplieeren.
Dan hebben de Heeren Gecommitteerden van Utrecht daar tegen geprotefteerd, en gedeclareerd, té begrypen dat het in den ééd neemen en het concipieeren van een formulier van dien mei e domestt' que zaaken van de Steden zyn, alsmede, dat dezelven tyde, toen deeze geprojecteerde ééd ge-
con-



Atf VerzamsUng van Stitlken betrekkelyk tot
concipieerd Is geworden, zich direft daar tegeni op de Vergadering hebben verzet, voor zo verre haar Stad was betreffende, en zulks ook by de Refplutife in de Vergaderinge der Heeren Gedeputeerden door Heeren Burgemeesteren is herhaald , en daarom, als nog niet kunnen nalaaten deeze haate gèdachten te doen infereeren in deeze Notulen: Waar tegens weder de anaere Leden derzelver contra-aantekening hebben gereferveerd.
Accordeert met .voorfz. Refolutien* (was gei.) H. A. Laan.
Iï'. iioo. Publicatie" van zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erfstadhouder, waar by ds Burger Krygsraad te Gouda wordt veranderd.
Wy Willem, by de gratie Gods, Prince vac Oranje en Nasfauw &c. &c. &c.
Allen den genen die deezen zullen zien of hoo« ren leezen, falut! doen te weeten.
Alzo ons door Jonkheer Willem Gustaaf FreDerik, Graave van Eentinck^ Heere van Rhoon en Pendrecht, befchreeven in de Orden van de Ridderfchap en Edelen van Holland en West-Friesland, enz. en Mr. Dirk Meerens, Raad in den Hove van Holland, Zeeland en Friesland, welke wy, ingevolge de Authorifatie van de Ed. Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, van dato den 3iflen Oclober aan ons verleend, hebben gecommitteerd, om in de Stad Gouda de goede orde te herfiellen, is gerapporteerd, dat zy Commisfarisfen bevonden hadden, dat wel, na de gelukkige omwenteling van zaaken binnen deeze Republiek, door de Regeering der Voorfz. Stad was veranderd de toen fungeerende Krygsraad, en een begin gemaakt om de Compagnien te zuiveren, in conformité der Refolutie van Hun Ed. Groot Mogenden van den 3 November 1787, als mede dat de Compagnies



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. vóörgevallen. 4t
toien thands beftonden uit een aantal vrywilligwaakende Schutters; maar dat de gefteldheid der Stad en Burgerye nog niet had toegelaaten, om duurzaame fchikkingen vast te ftellen.
Dat de voorfz. Krygsraad en göede Burgerye j zich aan hun Commisfarisfen hadden geadresfeerd, en dien toeftand van zaaken te kennen gegeeven, met ootmoedig verzoek, dat door ons, daar in zodaanige voorzieninge gedaan mogte worden, als wy ten meesten nutte der voorfz. Stad en Burgery zouden öirdeelen te behooren.
Dat wyders zy Commisfarisfen, den voorfchreeN Ven Krygsraad, op deszelvs verzoek, hadden gecommitteerd en gequalificeerd, om de Ordonnantie op de Schuttery van den 23 December 1783 te revideeren , ten einde dezelve met overleg en goedvinden van ons, ten genoegen der Regeering ea Burgery, door zodaanige Alteratien en Ampliatien, te verbeteren, als nuttig zoude worden bevondeD J dan dat de omflagtigheid der.zaake en de kortheid des tyds niet hadden toegelaaten, dienaangaande, Voor als nog, te conftateeren.
Dat wyders by den voorfz. Krygsraad was gemaakt de na te melden verdeeling eener Schuttery, bellaande gedeeltelyk uit voorige Schutters, welke pa de zuivering waren overgebleeven, en voorts iiit een aantal nieuwen, met verzoek, dat wy by provifiedie verdeeling zouden approbeeren, en de voorfz. Schuttery doen aanftellen en beëedigen.
Zo is 't, dat wy hebben goedgevonden, den voorfz. Krygsraad, beftaande uit den
Collonel. Mr. Adriaan Jacob van der Does.
Kapiteinen. Jan Verryst, Heere van Oucoop. — Mr. Frederik Van der Hoeve. — Jan Aernout Preesman Buys.- ' Mr. Willem Mauritz Swellengrebel.



4-3 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
Luitenants. Jacobus de Wit. —; Reinardus de Graaff. —Nicolaas Grendel. — Hendrik Smaafen.
Vaandrigs. Dirk de Vooys. — Gerrit Boon van Ostade. —« Franciscus van Bovene. — Martinus Wiltenb'urg Eu den 6°
Secretaris.
Leendert Ciggaer.
Te continueeren en te houdsn, als door ons op fcieuws aangefteld; als mede dat de Schuttery fbeftaande als van ouds in vier Compagnien, en ieder Compagnie in zes Divillen) zal zyn gecompofeerd, zo ten aanzien der verdeeling als Perfoonen en qualiteiten daar by vermeld; in alles volgens de Rollen daar van geformeerd en aan ons geë'xhibeerd
Dat voorts alle Officieren, Onderofficieren 'en Schutters by hunne aanftelling, in handen van onze Commisfarisfen, behalven de gewoone ééden zullen afleggen den ééd, volgens het Formulier by Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 15 February 1788 gearrefteerd.
Gelastende wy onze welgemelde Commisfarisfen , om de voornoemde Collonel, Kapiteinen, Officie* ren, Onder-officieren en Schutters, de gemelde ééden af te neemen; alles onverminderd de aan ons gereferveerd blyvende faculteit, om zo fpoedig mooglyk, de nodige verbeteringen in de bovengemelde Ordonnantie op de Schuttery, ten ge* noegen der Regeering, en der goede Burgery, te effectueeren. Gedaan in 's Gravenhage den 3 Maart 1789.
(was get.) W. Pr. v. Oranje.
Ter Ordonnantie van zyne Hoogheid, (was get.) W. van Citters. •
Ge«



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 49
Gepubliceerd van den Raadhuize der Stad Gouda., Ven overfhan van den Heer Merens, in zyne by de voorzeide. Publicatie vermelde qualiteit, op den tö january 1789.
By my W. A. A. Poelman.
K°. nor.. Extratl; uit het Register der Refolutien van Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal eer Vereenigde Nederlanden, beireklulyk het 'for* meer en van een ürdinaris en Extr'aordimris Slaat van Oorlog.
'Maandag den 19 January 1789.
Ontvangen een Misfive van den Raad van Staa; ten, gefchreeyen in 's, Hage den i<?dendeezer, houdende dat, wanneer zy in het begin van het afgs.* Joopen jaar'ep aan Hun Hoog Mogenden voorgedraa,gen hadden de redenen, dïe hen toen wederom, en zulks voor de derde reis, buiten flaat Helden, om 'over dat jaar een ordinaris en extraordicaris Staat van Oorlog te fprmeerep, en aan Hun Hoog Mo* genden op de gewoone wyze te prefenteeren; zy "zich gevleid hadden, en, zo zy meenden op goede 1 gronden, dat geduurende den loop,van het zelve 1 jaar alle beletzelen zouden zyn weggenoomen, en 'jzy vervolgens niet wederom in het geval zoudeu 'geraaken, van geen Staaten van Oorlog te kunnen doen opmaaken.
Dat gemelde Raad van Staaten in het byzonder yer.waat haddén, dat het plan tot verbetering van 'de inrichting van het grootlte gedeelte van de Ar. "mée van den Staat, door zyne,Doorluchtige Hoogheid gefórmeert,en door hun weinige dagen.te voo» ren aan Hun Hoog .Mogenden yoorgedraagen, het zy geheel het zy gedeeltelyk zoude zyn gearresteerd, aangezien de dienst van' het .Land. volftrekt ^orderde, dat ten minften.door èene algemeenè be, paallng van den voet > op welke de foldyeh van j de ' %m Dêèl; Ï5 la-



50 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Infanterye van den Staat zouden worden verhoogt, zoude weggenoomen worden de verfcheidenheïd, die daaromtrent plaats had, en tegenwoordig nogheeft, doordien de refpective Provinciën op eene verfchillende wyze een verhooging aan de Troepes, op haare repartitie ftaande, of in haare Provincie guarnifoen houdende, hadden toegelegt, waar door het niet zelden gebeurd , dat zich in een zelvde plaats Militie bevinden, waar van het eene gedeelte hooger (oldye dan het andere, ja zelvs irr't geheel geene verhooging geniet, terwyl een ander gedeelte daarvan jouisftert, het geen tot de fchroom. lykfte gevolgen aanleiding zoude kunnen hebben gegeeven, in zo verre dat het te verwonderen W3s, dat zulks niet hier of daar die uitwerking gehad hadde. b ö
Doch datzy tot hun gevoelig leedwezen dooreen facheufe ondervinding geleerd hadden, dat zy in hunne verwagring te leur gefield waren, en de zaaken ten voorfz. opzichte nog waren in dezelvde ftaat, daar in zy by den aanvang van het afgeloópen jaar zich bevonden-
Dat zy ondertusfehen uit de Refolutien van de Staaten van de refpective Provinciën, die ter Vergadennge van Hun Hoog Mogenden waren irgebragr, met genoegen gezien hadden, dat deze!ven me', hun begieepen hadden, dat het niet mooglyk was geweest, voor het afgeloopen jaar Staaten van Oorlog te dresfeeren,
Dat zyne Hoogheid en den Raad van Staaten dan ook te minder gepfjfifteert hadden, om wederom voor dit loopende jaar geene Staaten van Oorlog te doen formeeren, vermits zich hoope opdeed, dat eerlang niet alleen zoude worden bepaald, of de Provincie van Zeeland by continuatie zal blyv^n jouisfeeren van het foulaas, dat dezelve een gerüfmen tyd van jaaren genooten hadde, en eenige ichikrong gemaakt, over de vermindering die de Provincie van Friesland in haare Quote vordert maar dat in het generaal de Quotcs van alle de Pro.
vin-



éi Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 51
vinden zonden worden gerevideert, en dat werk dat zyne Hoogheid en dèn Raad van Staaten van zo veel belang oirdeelen, dat het welzyn of den ondergang van de Republiek daar van afhangt, op een meergeregelde voet zoude worden gefchikt dan tot hier toe plaats gehad hadde, waar door de repartitie van de lasten der Bondgenooten, die in de Staaten van Oorlog worden gebragt, zodaanige veranderingezouden moeten ondergaan, dat, indien het andeifints mooglyk was, dezelve voor het loopen'de jaar 'te maaken, zulks vergeeffche moeite zoude zyn, en dezelven na verloop van weinige maanden van geen dienst meer zoude zyn.
Dat Zyne Hoogheid en den Raad van Staaten vervolgens verzogten, dat Hun Hoog Mogenden de Staaten van de refpective Provinciën en het Landfchap Drenthe, gelieven te ehgageeren, om by ■continuatie orde te Hellen op de betaaling van de Militie en andere lasten van de Unie; zo als die vervat waren in de ordinaris Staat van Oorlog voor het jaar 1785, en de extraordinaris Staat voor het jaar 1787, daar by gevoegd Wordende een Misfive van den Raad van Staaten van den 8fien February van het zelvde jaar, en in het byzonder van de Regiinenten Zwitzers en Grifons , op den voet van de Misfive door hun den 5den Maart van het afgeloopen jaar aan Hun Hoog Mogenden gefchreeven; als mede, om te continueeren in de betaaling van de Troepes van den Heer Hertog van Brunswyk , Markgraav van Brandenburg, BAREUTiien Hertog VanMecklenburg, in dienst van den Staat overgeiioomen, in conformiteit van de extraordinaris Staan die de Raad van Staaten by hunne Misfive van dea 26u:en May in het afgeloopen jaar aan Hun Hoog Mogenden hadden doen toekomen, onder zodaanige veranderingen, als door Hun Hoog Mogenden ten opzichte van de Grenadiers onder het Corps Mecklenburgfche Troepes, by hunne Misllve van den suften September, en omtrent de betaaling vati 'de Sergeanten Van het Voorfz, Corps, door voorD 1 hoernde



52 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
noemde Raad van Staaten by Misfive van den I7dea October , beide van het afgeloopen jaar , aan de Betaalsbeeren waren voorgedraagen, en zulks tot dat wederom nieuwe Staaten zouden kunnen worden gedresicert. het gene zyne Hoogheid en den Raad yverig wenschten, dat voor de laatfie zes maarden van dit jaar zoude kunnen gefchieden.
Dat voornoemde Raad van Staaten, ten einde hooggemelde Heeren Staaten mogren zyn onderricht van de veranderingen, die in de extraordinaris Staat waren voorgevallen, nevens de voorfchreeve Misfive was voegende eene Lyst van de Officieren, die, by aldien voor het ioopende jaar een Staat was geformeert, van dezeive zoude zyn gelaaten, uit hoofde dat geretrjpl'ceert of als ovtrleeden opgegeeven waren; verzoekende dat Hun Hoog Mogenden die Lyst aan de refpective P< o'-'ii cien, ren voorfz. einde gelieven rne te zenden ; zynde verders nevens de voorfz. Misfive gevoegd een tweede Lyst, van zodaanige Officieren, die op den Staat van Oorlog voor het jaar 1787 niet hebben kunnen worden gebragt, om dat verzuimt hadden op het einde van het voorige jaar eene Atteftatie van hun leeven te doen indienen tegens het laatfie van het jaar 1787 » verzogt hadden op den Staar van Oorlog voor het volgende jaar met dubbeld penfioen te worden ge- , bragt , het welk gemelden Raad van Staaten wel I hadden geaccordeert, doch geen eff>ct had kunnen ' forteeren, om dat geen Staat van Oorlog voor dat jaar in gereedheid wps gebragt, en welken vervolgens op den Staat van Oorlog voor dit loopende jaar met drie dubbeld penfioen zouden gebragt zyn geworden, indien 'er mooglykbeid was geweest'er een te formeeren; doch dit wederom niet hebbende kunnen gefchieden . die Officieren van het genot hunner penfioenen verfiooken bleeven, het genezekerlyk niet redelyk was; verzoekende voornoemde Raad van Staaten daarom, dat Hun Hoog Mogenden ook die Lyst gelieven te zenden aan de Heeren Staaten der refpective Provinciën, en daar by te in-
fiee-



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 53
Heeren, dat aau de Officieren daar op vermeld, de by hun te goed hebbende penfioenen mogen- worden betaald, terwyl zy niet ia gebreken zouie blyven dezelve op den eerst te formeeren Haat vau Oorlog te brengen,-met de pedfioenen over zo veeIe jaaren, als op geen Haat van Oorlog zouden zyn. gebragt geweest.
Dat voornoemde Raad van Staaten verder deeze gelegenheid waarnam, om Hun Hoog Mogenden te herinneren, dat by een ieparaat artikel van de Traktaaten met den Heer Hertog van Brunswyk en den Heer Markgraaf van Brandenburg aangegaan, over het in dienst neemen van een Corps van derzelver Troepen, was toegezegd, dat aan dezelven jaarlyks eene fom van vyf honderd gulden over ieder Compagnie Infantery zoude worden betaald, ten einde dezelven in Haatte Hellen, om die Compagnie altyd op eenen compleeten voet te houden, en zulks tot dat de Infantery van den Staat zoude worden betaald volgens het plan van verbetering aan Hun Hoog Mogenden voorgedraagen; verzoekende gemelde Raad van Staaten vervolgens, dat Hun Hoog Mogenden zulks nader gelieven te brengen ter kennis van de Heeren Staaten der Provinciën van Gelderland, Holland en West-Friesland, als mede van het Landfchap Drenthe, ter repartitie van dewelken de voorfz. Troepen liaan, en teeffectueeren, dat de voorfz. fom van vyf honderdgulden per Compagnie door de gemelde Provinciën en Landfchap werde betaald, tot dat de verhooging van foldy van de Onder-Officieren en Gemeenen van de Compagnien Grenadiers en Musketiers in dienst van den'Staat, met zes Huivers ten behoeve van de refpective Kapiteinen zoude zyn gearresteerd, zullende voornoemde Raad van Staaten inmiddels, voor zo veel betreft de Compagnien van* het Corps Anfpachfchi Troepen, welken uit kragte van Hun Hoog Mogenden Refolutie van den. iften Augustus laastleeden, uit de Kas vau de-GeD 3 aera.



54- Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
neraliteit betaald worden, op de voldoening van dien todeg, als een gevolg van de gemelde Refo. lutie, ie zyntr tyd orde Hellen.
Dat yö( : Het overige voornoemde Raad van Staaten veel reden zoude hebben om zich tebeklaagen, dat de reprefi ntatieu, die zy by hunne Misfive van den 30'ten January van het afgeloopen jaar over de wanbetaaling van eenige Provinciën hadden gedaan, niet tegenftaande Hun Hoog Mogenden dezelve op het kragtigfte gefecundeerd hadden , weinig of geen uitwerking gehad hadden; doch dat zy zich daar van onthouden zouden, om dat zy inzagen, dat dezelven, zo lange het werk van de Quotes niet zoude zyn afgedaan, van weinig vrugc zoude zyn, en zy in tegendeel vertrouw, den, dat, wanneer dat werk gefchikt zoude wezen, de Uondgenooten volvaardig zouden worden ge-1 yenden, om alle oneffenheden, die nog overig waren, uit den weg te ruimen, en de lasten van de Unie met eenpaarigheid te draagen.
Waar op gedelibereerd zynde; is goedgevonden en verdaan: dat Copie van de voorfz. Misfive en Bylagcn zal gezonden worden aan de Heeren Staaten van de refpective Provinciën, en dezelven verzoet, om, opgrond van deredenen, in de voorfz. Misfiye gedetailleerd, by continuatie orde te ftellen op de betaaling der Militie en verdere lasten van de Unie, zo als die vervat waren in den ordinairen Haat van Oorlog voor het jaar 1785, en den txcraordinairen fiaat voor het jaar 1787, met byvocging van de Misfive van den Raad van Staaten van den 8ftèn February van het zelvde jaar, en in het byzonder van de Regimenten Zwirzers op den den voet van de Misfive door den Raad den Tden Maart van het afgeloopen jaar aan Hun Hoog Mogenden gefchreeven, als mede om te continueeren in de betaaling van de Troepes van de Heeren Hertog van Brunswyk . Markgraave van Brandenburg Bayredth en Hertog van Meckienburg,
ia



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 55
fa dienst van den Staat overgenomen, in conformiteit van het gene by de vooriz. Misfive van den Raad word voorgedraagen.
Dat voorts Copie van de lysten, by de vooriz. Misfive gevoegd, van de Officieren, die, by aldien voor het loopende jaar een ftaat was getormeerd, van denzelven zouden zyn gelaaten, ais mede van zodaanige Officieren, die op den ltaac van Oorlog voor het jaar 1^87 niet hebben kunnen worden gebragt, insgelyks gezonden zullen worden aan de Heeren Staaten van de refpective provinciën, met verzoek, dat aan dezelven de by hun te goed hebbende penfioenen mogen worden betaald; en dat eindelyk aan de Heeren Staaten van de Provinciën van Gelderland, Holland en WestFriesland en Friesland, als mede het Landlchap Drenthe zal worden herinnerd, de engamenten by een feparaat artikel van de Traktaaten met de Heeren Hertogen van Brunswyk, en van Brandenburg Bayreuth aangegaan, als alleen met intentie om de zaaken buiten confufie en verwarring te houden, in hoop en verwagtmg, dat eerlang hec werk van de Quotes zal worden gereguleerd en op eenen vasten voet gebragt.
N°. 1102. Publicatie van de Regeering der Stad Gouda , waar by wordt bekend gemaakt, dat zyne Doorluchtige Hoogheid Mr. Melchior Willem van eenKerckhoventot Groenendyck, heejt aangefield tot Vroedfchap van die Stad.
Alzo het aan zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince van Oranje en Nasfauw, Erf-Stadhouder deezer Provincie, gelieft heeft aan den Prsefident Burgemeefter deezer Stad te doen toekomen Hoogstdeszelvs geëerde Misfive, gefchreeven in 's Hage den 18 deezer maand, en daar by te kennen te geeven, dat wanneer Hoogstdezelve in de maand Maart des voorleeden jaars, door het D 4 RaP-



5« Vmameling van Stukken betrekkelyk w
fiapport van Hoogstdeszelvs Commisfarisfen on« gerrfcfat wös, dat Mr. Melcèios Witifcil van den Kerckboven vanGroenékdyc^ welke by Hoógsti dmdW Publicatie van'den 5den der voorfz. maand op nkuws was aangebeld tot Vroedfchap deezer ötad, by die geiégenduid aan welgemelde Com^isfen had verklaara, dat hy beftid zoude zyn om oe yrorfz. post aan re neemen, en geene d°
daar by al te leggen ééden, doch dat hy, om zettSSf5"8 roenen' Fleerde in die JShlïïÜ Zyne HooI» ^ bedanken en iithtt ïSüi? deRegeèring: zyne DoorVoor ™ S Jf>d ipen teeds by'zich zelvs had S ïfe,v t .'idlf *cufat« niet aan te neemen^ in tgendeel, den voornoemden'Mr. MélSbvcï^^ r7 den ker<*hoven van GroÏmlndyck te confidereeren en doen confidereeren, heVbend?" ^fchapsplaatfe niet bedank
nebbende; dan om redenen zyne Hoogheid daar toe gemoveerd hebbende, de uitvoering van d Ils rn ^eDn0t T\t0.e ha,d ^eüm, weshalveii
Se ^°°r iCk,1e Hoogheid, uitkragtedef rtlerve m Hoogstdeszelvs voorfz. Publicatie-geinfereerd, denzelven Prudent Burgemeester by de v0°ai- M'sfive heeft geauthorifeerd, om denzelven Mr. Melchior Willem van den Groenendyck\ d en conform, in den rang waar in hy by de voorfz! Publicatie was geplaatst, in functie tefteilen, eu de vefeiichte ééden af te neemen. ■
Zo is 't, dat myne Heeren van de Magiftraat deezer Stad, hebben gemeend, van het geen voorfchreeveni is, terftond aan de goede Burgery del zer Stad de vereischte en behoorl'yke eolmurS tie te geeven, ten einde dezelve moge ftrekkeh tot een legelyks narichtinge. 6 urcK.*en
■ Aldus gedaan én gearrefteerd by de Magiftraat der Stad Gouda, op den 19 January 1789 entï Ter Ordonnantie van dezelve,
J. D„ van der Burch.



At Gebeurtenis/en in 1787 ««2. voorgevallen. S7j
Üfo. 1103. Notificatie van de Regeering der Stad 9 t * ~ tèrdam, betrekkelyk den 'ééd op het fourneer en. vatt
den Vyf- en- twintig jlen Penning. In dato den
19 January 17&0.
Burgemeefïeren en Regeerders der Stad Rotter^ dam, JNotificeeren by deezen allen en een iegeLyk, dat tot het afneemen van den ééd op het four.neefè'n van den Vyf- én- twintiglten Penning, ingevolge van het Plakaat van de Ed. Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en West-Friesland van dén 30 September 1788, by de Vroedfchap deezer. Stad, van wegens Hun Ed. Groot Mogenden zyn aangefteld. zéstien Commisfarisfen, welke in vier onderfclieidene Wykeh of Departementen verdeeld, tot ieder van dezelve zullen oproepen de Ingezetenen, woonachtig in drie van de twaalf Compagnien, waar in deeze Stad by de'Ordonnantie op de Burgerwacht is verdeeld, mitsgaders de Üpgezetenen* woonende onder deez.es Stads Jurisdictie.
En zal daar toe werden gevaceert op het Raadhuis
deezer Stad. v Voor de Ingezetenen in de Compagnien N°. 4, 1 en 8, en voor die van de Poortery van Overlchie. By de Heeren Pieter van Yzendoorn, Raad in de Vroedfchap deezer Stad.
Mr. Jan Daniël de Loches , Oud-Schepen deezer Stad. Justus van der Mey, en IMicolaas Hendrik van Charanten.
In deezer Stads Leen-bank. Voor de Ingezetenen in de Compagnien N?. 3, 5 en 6, en voor die, welke buiten de SchiedamÏche-Poort, onder de Jurisdictie deezer Stad, woonachtig zyn.
By de Heeren Mr. Jan Cornets de Groot, Raad in de Vroedfchap, • deezer Stad.
D j Fre«,



Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Frederilc Wilhelm Remy , Oui-Schepen deezer Stad*-. Cornelis van der Looy, en Anthony Buys.
In het Ooden Mannenhuis deezer Stad. Voor de Ingezetenen in de Compagnien N°. o, lo en 11, als mede voor hun, welke woonen op de Cingels tusfchen de Hof-Poort en GoudfchePoort, op de Karnemelkshaven en onder Crooswyk.
By de Heeren Mr. Dirk Lodewyk van Cattenburg, Raad inde Vroedfchap deezer Stad. Herman Oosterdorp. Petrus Coiiftantinus van Ryp, en Willem Sarton.
, Op deezer Stads Timmerhuis of Fabrykagie.
Voor de Ingezetenen in de Compagnien N°. r, 2 en 12, mitsgaders voor alle die genen, welke onder de Jurisdictie deezer Stad, op den Hoogen Zeedyk, buiten de Oost-Poort, op het Bosjes-Eiland , op d ■ Goudfche Cingel en Goudfche-Weg, in alie de Laanen op dezelve Weg, en van het Huis tt-r Lucht tor aan de Wafellaan langs de Ry. weg tot JstTa en van daar weder tot de Oost-Cin. gel, woonachtig zvn.
By de Heeren Willem vr.n Suermond, Raad in de Vroedfchap
flmzn Siad. Henricus Moens. Adrianus van Doodewaart, en Woutherus. de Prill.
En zullen mitsdien alle Burgers en Ingezetenen deeier Stad en Jurisdictie van dien, wanneer dezelve by gérlftffcté Eillietten van wegens de gemelde Commiffarisfen, daar toe zullen worden opgerot pen , als dan, ter plaatze alwaar zy volgens de voorfchreeve Verdeeling behooren, ten zodaani-
gea



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 59.
jen dage en uure als dezelve Billietten zullen in'ouden, zich laaten vinden, om den yoorfchreeen ééd in handen van gemelde Commisfarisfen a£ e leggen of te doen afleggen.
Zullende die genen van de Ingezetenen, dewel:e goedvinden een ander te qualificeeren, om in, lunnen Naam den ééd te doen, zodaanige Gequaificeerden moeten in ftaat ftellen, om achtervoi;ende de 5de §. van het voornoemde Plakaat, ook; ti hunnen Naam te verklaaren:
„ Of zy. eenige Goederen voor andere Perfoo, nen , Ingezetenen deezer Provincie, admini, ftreeren, het zy in de kwaliteit van Voogden, , Curateurs, Adminiftrateurs, of met welke tytel , het ook zy, en van of voor welke Perfoonen; , als mede, of zy eenige Perfoonen by hen in« , woonende hebben, en welke die zyn; gelyk , ook nog, of zy eenige Goederen in Fideicom, mis of Lyftogt bezitten; en voorts, of zy het j fournisfement doen voor zich zelve alleen, dan , wel voor alle de andere Goederen door hen ge, adminiftreerd, of in Fideicommis of in Lyftogt , bezeten wordende.
Aldus gedaan en gearrefteerd den 19 January 1789.
In kennisje van my Secretaris
J. VAN ZUYLEN VAN NYEVELT.
y0. 1104. ExtraSt uit het Register der Rejolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden; betrekkelyk de wyze van fiftioneeren van zodaanige Perjoonen, welke eenige, Generaliteits ambten bekleedende, in de laatfie troeMes hebben gedelinqueert. In dato den 28 January 1789.
. De Heeren van Heegkeren van Zuideras , en
Fdere Hun Hoog Mogenden Gedeputeerden tot ' de



5o Verzameling van Stukken letrekkelyk m
de zaaken van de Placaaten en Reglementen, heb--» bende, ingevolge en tot voldoeninge van derzelver Refolutie Commisforiaal van den 31 July des, voorleeden jaars 1788, met en nevens eenige Heeren Cecommitteerden uit den Raad van Staaten, geëxamineert een'Memorie van Mr. M. van der Pot,' waarneemende het Officie Fiskaal van de Generaliteit, houdende ter naderer voldoening aan HunHoog Mogende Refolutien van den 6den February deezes jaars deszelvs ampel Rapport, raakende de CoLduites van de Officianten efl Bediendens van de Generaliteit, voor zo verre dezelve niet hier in *s Hage refideerèn, als hebbende hy Mr. M. van. eer Pot reeds vciflag gedaan van zyne bevinding, nopens de conduke.s van gemelde Officianten en Bediendens alhier in 's Hage refideerende, bv deszelvs twee voorige Meniorien op den 31 den Maart en 3den July laatstleeden, alhier ter Vergaderinge. ingekomen.
En nog ter voldoeninge aan Hun Hoog Mogenden, Refo:utie Commisforiaal van den 4den December1; :a etden, een' andere Memorie van voornoem-, den Mr. M. van der Pot, hetzelve fubject con--, cerneerende; hebben ter Vergadering gerapporteerd Jat zy Heeren Gedeputeerden en Gecom-. mittcerden , in achting genomen, hebbende, dat met op?icht tot de conduites door de Offician-i ten en B"dieiidens van de Generaliteit, geduu-" rende de gj pasfeer.de troebles gehouden , moetI worden geaniingueert tusfehen het gene door dezelven is verricht- m hunne betrekking, als Burgers en Ingeienen', of in eenige andere relatie dan die van Gene7nineit: Ambtenaartn, en tusfehen dat gene, het welke ccict,weert dertelvei gedrag in de laastgemelde kwaliteit van Geneiatiteits Ambten aar en, en dat de beoirdee- i ling van beteerde, niet daande aan HunHoogMogenden, maar moetende worden overgelaaten ter dispojitie van derzelver rfpeclivc Piovinciaale en Stedelyke Overheden, mitsdien alleen ten deezen in confideratie koraea, zodaanige gedraagingen, waar door ge-
melde.



(k Gebeurtenisfen in T787 enz. voorgevallen, or
'melde Perfoonen zouden hebben aangegaan tepen; de verplichtingen, hun in het Jluk van hun ambt imcumbeeïende, en dus in officio gepecceert; van advife zouden, zyn: dat zoude behooren verklaart te worden; „ aan de eene zyde: dat Hun Hoog Mogenden de ,, zaak niet gedisponeert vinden, om op het onder,, zoek, door den fungeerenden Advokaat-Fiskaal „ van der Pot naar het gedrag, der Generaliteits „ Officianten en Bediendens gedaan, eenige verdere 9, politique voorzieninge te dien; doch, dat egter aan ,, den anderen kant, Hun Hoog Mogenden daar „ door niet willen verftaan worden afgefneeden te ,, hebben, zodaanig Judicieel onderzoek en actie, als tegens eenige Bediendens en Officianten van de Generaliteit, welke zich ter gelegenheid van „ de gepasfeerde troebles, aan deliclen of malverfa* 9, tien in het Jluk van hunne Generaliteits Officièn, „ mogten hebben fchuldig gemaakt, en in dat geit val deswegens zouden behooren terecht teftaan , „ 't zy voor den Raad van Staaten, 't zy voor een „ der Admiraliteits Collegien, waar onder resforteeren zouden, konnen en behooren geinftitu,, eert te worden ; als zynde in tegendeel de in* „ tentie van Hun Hoog Mogenden, dat dien aangaande tegens dezelven zodaanig worde geproeedeerts als in goede Juftitie behoort. „ En dat ten dien einde Extract van de Refolütie, hier op te neemen, zoude behooren tewor„ den gezonden, zo aan voornoemden fungeerenden Advokaat-Fiskaal van de Generaliteit van „ der Pot, als aan de Advokaaten-Fiskaals van de ,, refpective Collegien ter Admiraliteit, tot derzeiver naricht; en met last: om tegens zodaa„ nige Officianten, welke in het Jluk van haar ambt „ fubject zyn de judicatuure van den Raad van Staaten, of van de gemelde Collegien ter Admi„ raliteit, en welke zy Advokaaten-Fiskaals, 't zy uit de informatien, door voornoemde fungeerende Fiskaal van der Pot, (welke aan dezelve i, refpectivelyk, ieder voor zo veel hun aangaat,
„ 'zul-



ö"2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
„ zullen worden ter hand gefield O 't zy uit hoof.'
de van andere en elders bekómene Informdl „ tien, zullen vermeenen in hun Generaliteits oJHciet „ te hebben gedelinqueert, zodaanig, dat het rechci ,, van de Hooge Overheid vordert, dat deswegens' 5, Judicieele pourfuües worden geëntameert voor* ,, welgemelde Raad van Staaten, of voor de Colle* ,, gien ter Admiraliteit, waar onder dezelve Per-i-
foonen refpectivelyk resforteeren, zodaanig ver-. „ der te procedeeren, als zy in goede Juflitie ZuM „ len oirdeelen te behooren; des dat de voorfz.. ,, Proceduures zullen moeten worden geëntameert: „ binnen den tyd van drie maanden, als weikei „ tyd verftreeken zynde, geene attie ter zaake: „ voorfz. verder zal konnen of mogen geinfli- > i, tueert worden."
Waar op gedelibereert zynde, hebben de Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en West-Friesland het voorfz. gerapporteerde Co- ■ pielyk overgenomen, om in den hunnen brceder gecommuniceert te worden.
En hebben de Heeren Gedeputeerden van de overige Provinciën aangenomen,zich hier op nader te zullen verklaaren.
N°i 1105. Memorie van Affcheid van den Heer Graa=| ve de St. Priest aan Hun Hoog Mogenden, als Ambasfadeur wegens het Hof van Frankryk by dt Republiek der Vereenigde Nederlanden.
Hoog Mogende Heeren!
Het den Koning behaagd hebbende my in zynen j Raad te roepen, in de hoedaanigheid van zyn Mii I nister van Staat, zo heeft hy my gelast van U Hoog Mog. affcheid te neemen , door het overzenden van myne Brieven van Rappeh Het is met een overgroot leedwezen , dat ik my in de onmooglykheid gefield zie om ia Perfoba deeze laatfie ver- I
rieh* s



de Gebeurtenis/en in Ï787 enz. voorgevallen. 63
richting van myn Gezantfchap ter uitvoer te brengen, en by dat leedwezen moet ik nog voegen, dat ik geene gelegenheid gehad heb, om in een langer verblyf by U Hoog Mogenden derzelver vertrouwen te' verkrygen, en hen te overtuigen van mynen yver om de genegenheid, welke zyne Majtfteit de Republiek toedraagt, aan te kweeken : die y ver blyft onveranderlyk, en ik verlang vuurglyk naar de gelegenheid, om U Hoog Mogenden daar van te overtuigen, gelyk ook van den grooten eerbied, piet welken ik blyf,
Hoog Mogende Heeren!
Verfailles den Uwer Hoog Mogenden zeer
129 January Onderdaanigen en zeer Ge-
1789. hoorzaamen Dienaar.
I (was get.~) Le Comte de St. Priest.
N°. H06. Extracl uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, in Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering genoomen den 29 January 1789, betrekkelyk het geeven van Penficenen aan zodaanige Officieren, die wege?is derzeiver obediëntie aan de particuliere ordres van de toenmaalige Regeering der Provincie van Holland, de hun toegezegde proteclie van Hun Ed Groot Mogenden reclameeren. In dato den 29 January 1789.
By refumtie gedelibereerd zynde op het Rapport den i8den September laatstleeden ter Vergadering'
uitgebragt door de Heeren van de Ridderfchap en
; verdere Hun Ed. Groot Mogenden Gecomnjueerden tot het groot Befogne, hebbende, tot voldoe.
i hing aan diverfe Refolutien commisforiaal, met de Heeren Gecommitteerde Raaden geëxamineert de
1 fuccesfive ingekomene Requesten, aan Hun Edele Groot Mogenden geprjefenteerd door veele Hoofden andere Officieren, wegens derzelver obediëntie
aaa



<$* Verzameling van Stukken betrekkelyk tct
aan de particuliere ordres van de toenmaalïge Re» geering deezer Provincie, de hun toegezegde pró. teftie van Hun Edele Groot Mogenden reclames», rende.
En in achting genoomen zynde, de verfchillecde middelen, welke in het werk gefteld zyn, om dé voorfz*. Officieren tot die obediëntie over te haaien, en de ongelukkige omftandigheden, waar in de meesten derzelven zich daar door gebragt vinden is goedgevonden en verftaan: de Heeren Gecommitteerde Raaden by deezen te authorifeeren, om aan de Supplianten, en alle andere Officieren . welke uit hoofde van Hun Hoog Mogenden Refolutie van den 21 November 1787, ter zaake van obediëntie aan de toenmaalige Regeering deezer Provincie zyn gedemitteerd, toe te leggen de volgende Pehfioenen, voor zo verre zy ieder deeze dualiteiten effectief hebben bekleed, als:
Aan een Colonel . . ; ƒ 000 - ó - o Aan een Luitenant Colonel . . 800 - o - o Aan een Major .... 700 - o • ö Aan een Ritmeester . . . ööo . 0 - o Aan een Kapitein .... 500 - o - o Aan een Kapitein Commandant - 400 - o - o Aan een Luitenant .... 300 - o • o Aan een Sous-Luitenant, Cornet öf Vaandrik ..... 275 . 0 - o'
En voorts geconfidereerd zynde, dat onder de Supplianten zich fommigen bevinden, welke alleen, lyk zyn gefuspendeerd, maar tot nog toe niet ge. demitteerd, omreden, dat dezelven by den Raad van Staaten niet bekend hebben gellaan, als Officieren van die Corpfen, waar by dezelven door Hun Ed. Groot Mogenden zyn aangefteld geworden, ed by de omwending van zaaken waren dienst doende; is als verders goedgevonden en verftaan, dezelven by deezen te houden voor gedemitteerd, met den ir February 1788; ten dien effefte, dat derzelver Trattementen tot dien tyd toe aan' hun zullen wbr«



de GeSéurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. "05
den uitgekeerd, doch van dien tyd af gerekend worden ce zyn opgehouden.
Dat voorts aan dezelven zullen worden gegeeven de Penfioenen hier vooren gemeld; met dien ver* llande nogthands, dat alle de Penfioenen, zo aan de reeds, te vooren gedemitteerde Officieren, als aan die genen, die uit kragte deezes worden gedemitteerd, zullen gerekent worden naar de qualiteiten, die dezelve effeótive hebben bekleed op. den S May 1787, zynde de tyd, dat de Refolutien over .de verfchillende begrippen van den ééd, zo ter Generaliteit, als by deeze Provincie, zyn begonnen genoomen te, worden■:. dat alle de bovengemelde Penfioeneu zullen gerekend worden ingegaan te zya faet den,dag, dat de ordinaire Tractementen in de bevoorens bekleedde quaUteiten hebben opgehouden, en.gecontiuueert worden het leeven lang ,geduurende van de gepenfioneerde Perfoonen, ten ware dezelve eenig, ander employ bekwamen ; zo veel of meerder dan het toegelegd Penfioen opbrengende, pf ten ware zy zich door wangedrag deeze gunst van Hun Ed. Groot Mogenden onwaardig maakten.. . ...
En wyders., dat de Officieren, welke uit deezen Roofde zullen worden gepenfioneerd, zullen verplicht zyn hunne vaste refidentie te houden binnen .bet Territoir ,van eep der Geunjeer.de Provinciën, hec Landfchap Drenthe,, of het resfort van de.Ge? ueraliteit, zonder daar uit te mogen vertrekken zon? der verlof; en dat daar van jaarlyks.by het ontvan-> gen hunner Penfioenen ter Finantie, moeten doen blyken; met, verdere qualificatie op Heeren Gecommitteerde Raaden , om aan voornoemde. Officieren .een équivalent van yjer jaaren der voorfz. Penfioeneu, by forme van uitkoop in eens te mogen- becaa,Jen.» des dat .alle de Officieren, welke het effect, vati deeze Refpldtie zullen willen genieten, ten gènoe* feen . van Heeren Gecommitteerde, Raaden. zullen moeten doen blyken,- dat zy,.by de,,omwenteling Van zaaken , 'door of van wegens Hun Ed", Grpo.c
XII; Da'sfc; \ MS-



66 Verzameling van Stukken betrekkelyk m
Mogenden gelast zynde, zich niet te verweeren té.
fen de Troepes van zyne Koninglyke Majefteit van ruisfep, daar aan daadelyk hebben voldaan, en zich niet op order, van wien zulks ook mogte we» zen, tegen dezelve Troepes, na dat hun die orders van Hun FA Groot Mogenden zyn bekend geworden, hebben laaten employeerea: voorts dat zy op en na dien tyd binnen deeze Provincie, of ten mir£ Hen binnen het gebied van den Staat zyn f/ebleeven, of zich daar buken niet hebben begeeven, zonder dr.ar toe behoorlyk verlof of hunne deinisfie bekomen te hebben.
Dat eindelyk *y, onder ééde, zullen moeten verllaaren, niet te zyn getreden in den dienst van eeliige buitenland!, he Mogendh .id, en ook van dezelve geene Penfioenen , Traclementen , Gratica. tien, of eenigen onderftand, drectelykof indirec» telyk, te hebben gerooten, of nog te genieten.
En zal Excraót deezer gegeeven worden aan de H-eren Gecommitteerde Raaden, in den Hige en te Hoorn refiaerrende, om daar aan, zo ved ieder Kwartier aangaat, de nodige executie te geeven.
De Heeren vau de Ridderfchap en Edelen, als medp de G-d-puteerden der Steden Delft, Gorinchem , Bric 11e, Enkhuizen, Edam en Medenblik hebben verklaart, fchoon niet geconfenteert hebbende in het verleenen der bovengmelde Peniioenen, zich echter tegen de Conclufie niet te zullen oppofi-eren.
De Heeren Gedeputeerden der Stad Amfteldam , hebben voor de Heeren hunne Principaalen gereferveerd, zodaanige Aanteekening tegen de Conclufie, zo als dezelve is genoomen, als gemelde Heeren hunne Principaalen in tyd en wylen zouden meenen te behooren.
De Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam, hebben gereferveert de Faculteit des noods, tot het doen van zodaanige Aanteekeninge tegen voorfis. Aanteekening der Heeren Gedeputeerden der Stad Amfteldam, als bevonden zal worden te behooren.



de 'Gebeurtenis/en in 1737 mz* voorgevallen^ 67
ffa Ï107. Publicatie van dt Regeering der Stad Leyden, betrekkelyk den ééd op het fourneeren van den Vyf- en- twintigjlen Penning, 'In dato den 3. January 1780.
Die van den Gerechte der Stad Leyden ï dóen fc*e weeten, dat tot het afneemen van den ééd, wetens het foumisfement van den Vyf- en- twintig* Ken Penning, ingevolge van het Plakaat van deEd» Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, van den 30 September 1788, doof Heeren Burgerrieefteren en Regeerders deezer Stad \ in naame ende van wegens Hun Ed. Groot Mógen» 'den zyn aangefteld Commisfarisfen, dewelke in twee onderfcheidene Departementen verdeeld» ten voorfz. einde voor Hun zullen doen oproepen de Ingezetenen binnen deeze Stad en Vryheid vari dien woonachtig, naar aanleiding van de Gebuurten , tot dewelke zy behooren, waar toe zal worden gevaceerd met en na den iodenFebruary eerstkomende.
En zullen mitsdien alle de Burgers en ïngezeteben deezer Stad en Vryheid van dien» zo wanneer ÖezelVen van wegen de gemelde aangeftelde Hee» ken Commisfarisfen door de Knegt van hun Gebuurte daar toe zullen worden opgeroepen, gehouden zyn, als dan ter zodaanige plaatze ophef Raadhuis deezer Stad, mitsgaders dag en uur, als bun door den gemelden Knegt van de Gebuurte zal werden aangezegd zich te laaten vinden, om den voorfz. ééd in handen van die Heeren Gommis» ïarisfen af te leggen, of by Procuratie te dóen afleggen. . . ■
Aldus gedaan en gearrelfceeïd, by die vaü den Gerechte der Stad. Leyden, op den 31 January i78ló, en ten overftaan van dezelve, ten zelvcü tiage van de Puye van ft Raadhuis voor deh Volke éfgeleezem
By M$ j. fi HbBREfcM*.
UI IMi



<J8 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
N». I ic8. Publicatie van de Regeering der Stad Delft;, betrekkelyk den ééd op het fourneeren van den Vyf' en- twintigjlen Penning.
De Heeren Commisfarisfen binnen de Stad Delft, door de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren en Regeerders der gemelde Stad, uit naam en van wegens de Ed. Groot Mogende Heeren Staaten van •Holland en West-Friesland aangelteld tot het afneemen van den ééd op het fourneeren van den Vyf. en- twïntigften Penning, ingevolge het Placaat van Hun Ed Groot Mogenden van den 30 September 1788, adverteeren by deezen, dat door hun, ge. duurende de maanden February, Maart en April a^nftaande, 's namiddags van drie tot vyf uuren, op de dagen hier na te melden, zal worden gevaceert, tot het afneemen der Verklaaringen onder ééde, in het 4de Artikel van vooriz. Placaat vermeld.
Dat welgemelde Heeren Commisfarisfen, (zynde verdeelt in twee D,. parementen,) ten fine voorfz. hunöe Vergaderingen zuilen houd n als naamentlyk: het eerfie Departement in de Kamer;van Heeren Burgemeesteren op het Raadhuis deezer Stad, en het tweede Departement, ia eeu der Kamers op het Princenhof alnier.
En dat, ten einde aJes rrftt de meeste geregeldheid, en in de beste orde tot itard wo--de gebragt, en aan te intentie van Hun Ed. Groet Mogenden ten prompften voldaan werde, welgemelde Heeren Commii-farisfen hebben gearrefteerd , dat de op. roepioge van de Ingezetenen binnen deeze Stad en Jurisdictie van dien, zal gefchieden agtervolgens de refpedh e Wyk^wartieren, waar in deeze Stad en Jun^didie van dit-n is verdeelt , en zo als dezelve by deezs Publicatie werden befchreeven , zodaanig en in diervoegen, dat voor Heeren Commisfarisfen van het eerfie Departement op het Raadhuis deezer Stad, gehouden zullen zyn te compareeren, als volgt:
op



ü» Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 69
Op Maandag, Dingsdag en Vrydag, den 9, 10 en 13 February. ' De Ingezetenen woonende in het vierde Kwartier, waar van de Kwartiermeester is Anthony van
DER Hl.lst.
Op Maandag, Dingsdag en Vrydag, den 1, 3 en 6 Maart.
De Ingezetenen woonachtig in het vyf Je K warmer, waar van de Kwartiermeester is Pieter de
jROOT.
En op Maandag, Dingsdag en Vrydag, den 6, 1 en 10 Apiil. j De Ingezetenen woonende in het zesde Kwarier, waar van de Kwartiermeester is Cornelis E-and,
En voor Heeren Commisfarisfen van het tweede departement op het Princenhof alhier.
Op Maandag, Dingsdag en Vrydag, den 9, 10
en 13 February. De Ingezetenen woonende in het eerfie Kwarier, waar van Kwartiermeester is Pieter Bolland.
Op Maandag, Dingsdag en Vrydag, den 2, 3. en 6 Maart.
De Ingezetenen woonachtig in het tweede Kwarier, waar van Kwartiermeester is Anthony Spruit mior.
En op Maandag, Dingsdag en Vrydag, den 6, 7 en 10 April.
De Ingezetenen woonende in het derde Kwarer , waar van Kwartiermeester is AdRiaan de Iroot.
Voorts op Dingsdag en Vrydag den 10 en 13 laart voornoemt, voor een van beide de Departelenten alle de In-en Opgezetenen, woonende oner Poortland, de Poorterye deezer Stad, gelyk E 3 ook



7Q Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ook de Ingezetenen tot Overfchie, onder de Poor-1 terye voornoemt woonachtig.
Wordende dienvolgende de refpective Ingezete-i nen deezer Stad = en Jurisdictie van dien, mitsgai ders de In- en Opgezetenen onder Poortland, en del Poorterye woonachtig, en een ieder van hun, diej in het geval zyn, in bet breede in 't eerfte en twee-} de Artikel van voorfz. Placaat gemeld, uit naam enl van wegens welgemelde Heeren Commisfarisfen byl deezen aangezegd en bekend gemaakt, dat zy ge-! houden zullen zyn, op al zulke tyden en plaatzeni als hier vooren liaan uitgedrukt, te compareeren71 en aldaar te doen de Verklaaringen onder ééde, in'f het vierde Artikel van het Placaat van Hun Edele's Gtoot Mogenden op den 30 September 1788, nopens de betaalinge van den Vyf- en- twintigfterp Penning binnen deeze Provincie, gearreiïeerd, ver-', meld.
Aldus gedaan en gearrefteerd by Heeren Coca-» rnisfarisfen voornoemt, den 30 January 1789, epi ten overftaan van ons ondergefchreeven Commis- ■ farisfen gepubliceerd den 3den February daar aaM volgende,
W. Verbrugge. A. V. Schuylenbürg.
NQ. 1109. Uitjchryving van den Algemeenen Dank- U Vast- en Bededag, aan de Heeren Staaten van <fs§ refpertive Provinciën, geasfofieerde Landjehappen, Steden en Leden van dien* In dato den 5 Februas! ry 1789.
Edele Mogende Heeren!
Wanneer wy in het begin van het voorleeden,! jaar, in eene gelegenheid als deeze, openleiden den toeftand van dit Gemeenebest, konden wy on& naauwlyks voordellen, dat wy na verloop van één' jaar wederom zo veele redenen zoude hebben, omv
de,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 71
JeGodlyke Voorzienigheid voor eene nieuwe reeks ;an onverdiende weldaaden en zegeningen, te danken. , 1
Wy waren toen kort geleeden van den oever des 'erdtifs, door eene omwenteling van zaaken, waar n de Hand des Allerhoogften duidelyk zichtbaar yas, behouden en gered, en dit gaf ons hoope, lat deeze groote gebeurtenis, onder Zynen uodyken zegen verder zoude voltooid worden. Dan le bezwaarende omftandigheden, die ons nog omringden, de aanhoudende verdeeltheden tusicnen ïe Ingezetenen, de onzekerheid, waar in de geSomene maatregelen toen ter tyd nog ftonden, Evaren even zo veele oirzaaken van groote en rectifcpnaatige bekommering.
Tegenwoordig echter, hebben wy het genoegen, de omwenteling van staaken racer en meer bevestigd,-en de waare Regéeringsform deezer Landen, op haare oude en wettige Grondvesten herleid, en door nieuwe lhunzels onderfehn'gt te tien: Onze Verbindtenisfen met nabuurige Mogendheden zyn vermeerdert geworden door de Verbonden, die wy de eer gehad hebben met twee machtige en in onzen welvaart en voorfpoed belang neemende Koningen, te fluiten 'y Verbonden, welke alleen de veiligheid en verdediging van den Staat met deszelvs Bezittingen in andere Waerelddeelen, en de verzekering der wettige Regéeringsform, ten doelwit hebben: de zeven Bondgenooten en Geasfocieerde Landfchappen van dit Gemeenebest, hebben zich op de plegtigfte wyze vereenigd, om de banden der Unie van Utrecht, waar op onze Vryheid, Onafhangelykheid en dierbaarfte Voorrechten berusten, door eenen nieuwen knoop toe te haaien, en voor deszelvs onfchendbaarheid onderling aan elkander borg te blyven: Wy zyn gebleeven in het bezit van de onwaardeerbaar zegeningen van Vrede van buiten en van binnen, en de wyze fchikkingen, by de Overheid beraamd, hebben de Bronnen van onzen welvaart, E 4 wlef



72 Verzameling van Stukken betrekkelyk ief.
wier loop geduurende de voorige beroertens ge», «remt was, weder geopend eb onbelemmerd doem poeljen: Het heeft de Godlyke Voorzienigheid! üenaagd,; het voorlecden jaar tezegenen met eeneni «ooroeeiigen en ailergewenschten Oogst, en daarby te doen ophouden, immers ten grooten deele, , ce verdei ffelyke plaage der fterfte onder het Rundvee: ttn ollchooi wy met eenen ftrengen en har-' oen Wjnter zyn be?ogt geweest, waar door de armoede en elende vooral onder de kleine Gemeente, is toegenoomen, zo zyn wy nogthands door eenezagce en gunihge verandering in het weder, groojendeels bevryd gebleeven van de nog zwaardere ea meer uitgeftrekte Rampen, die ons boven het fcoord hingen, en die het aanbiddelyk Opperwe, zen, het welk ons menigmaal, gewaarfchouwd, maar nog nooit verlaaten heeft, in deszelvs goe* dertierenheid van ons heeft afgewend.
Oit afgeloopen jaar moet derhalven een zeer merkwaardig jaar in de gefchiedenisfen van Neder.
i ZJn' /D1daan ODS Land en Volk 20 in allen opzichten de doorflaande blyken van de Godddlvke befcherming Ondervonden heeft, wenschten wv ook ons zeiven, met alle de Ingezetenen op te wekken tot die ootmoedige dankbaarheid, welke elk redelyk,'en door den Godsdienst verlicht gemoed, by zodaanige overdenkingen behoord te t gevoelen: eene dankbaarheid, die niet fleets in woorden en uiterlyke vertooningen beftaat, maar wier oprechtheid en zuiverheid openbaar is, door een gedrag, overeenkomftig met onze verplichting
j Ondertusfchen, indien wy het oog vestigen od de zeden en grondbeginzelen van den tyd, dien wy beleeven, vreezen wy met reden, dat onze. 1
SiT^'auu"6/"^" is van deeze be-' taamelyke gefteldheid; immers is het niet te ontKennen, dat die zelve ondeugden en zonden, die 7JJa u'fuerf T dierSelyke geleegentheden betrema hebben, by aanhoudenheid onder ops de; ':
• ' over=~



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 73"
«ïyerhand behouden: by veelen zien wy, dat de Godsdienst, zo gefchikt, om aan alle de burger.lyke en gezellige Deugden kragt en nadruk by te, zetten, of door Ongeloof ten eenemaal uitgeroeid en verdreeven, of door onverfchilligheid verflaauwd en verzwakt word; daar door krygen de ia zwang gaande gebreken meer invloed, en worden met toegeevenheid en verdraagzaamheid, ja zelvs met goedkeuring befchouwd; daar aan is ook toe te fchryven die verkeerde eigenliefde, die onder meer dan ééne gedaante en in verfchillende kringen bet algemeene welzyn opoffert aau byzondere be<* langen en oogmerken; een gebrek, dat onder on& maar al te veel heerscht, en aanleiding geeft toe onderlinge verdeeldheden, waar door de edele geest van algemeene Vaderlandsliefde word uitgedoofd; eindelyk ontftaat uit dien zeiven grond het voortduurend gebrek van eerbied , en ondergefchiktheid aan de Overheid en de Wetten, hetwelk de gewoone voorbode is van den ondergang van, een Gemeenebest.
Wy worden dus door menigvuldige beweegredenen aangezet, tot de vuurigfte dankerkentenis aan de eene zyde, en tot de diepfte vernedering aan de andere.
Zo het behoud onzer Vryheid, de bevestiging onzer Onaf hangelykheid, de voortduuring der. Vrede, en het aanhoudend bezit van overvloed en. welvaart, van ons vorderen de yverigfte uitflortingen van Lof en Dankzegging; zo brengen ons teyens de onverantwoordelyke verwaarloozing van. zo veele zegeningen,' en de lichtvaardige fchending der Goddelyke Wetten, in de verplichting, qm ons hartelyk berouw en leedweezen door de oprechtfie betuiging en voorneemens. van verbetering, aan den dag te leggen.
Het is derhalven, in aanmerking van alle die omfiandigheden, dat wy goedgevonden hebben eenen «tfgemeenen Dank-, Vast- en Bededag uit te fchry^eo oyer alk de Geünieerde Provinciën,, GeasfaE $ cieer-



^4 Verzameling van Stukken letrekkelyk M
deerde Landfchappen, Steden en Leden van dien , tegens Woensdag, die wezen zal den i8Jen Maart aanftaande, om ten zeiven dage in alle de Kerken deezer Landen byeen te konun, ten einde wy aldaar de onverdiende Goedertierenheden van Goo Almachtig, met de innigfte gevoelens van dankbaarheid en erkentenis mogen vieren en looven, en ons ter nederwerpen voor den Throon zyner Genade, onder eene oprechte en ootmoedige Belydenis onzer zonden en overtreedingen, derzelver vergeeving nederig affmeekende, om de Verdienden van onzen Heiland en Zaligmaaker Jesüs. Christüs.
Wy moeten deeze plegtige gelegenheid waarneemen, om de dierbaare belangen van het lieve Vaderland aan de byzondere belcherming van de Algoede Voorzienigheid op te draagen; den Ailerhoogften biddende, dat het Hem behaagen moge, de Wolken, welke nog hangen, over ons tydelyk welvaaren, ten eenemaal te verdry ven; een einde te maaken van die partyfchappen en twisten, die, offchoon merkelyk bedaard, echcer nog niet ten eenemaal verdweenen zyn; onze Vryheid en thands wederom herüelde Conitiiutie te befchermen, en Zyne zegeningen uit te Horten over onzen Koopliandel, Zeevaart, Land- en Akkerbouw, Handwerken , Visfcheryen , Handels-Maatfchappyen, en de overige Bron-aders van onzen voorfpoed.
Het is in het byzonder de plicht van de Ingezetenen van dit Gemeenebest, de dierbaarfte zegeningen der Godlyke Voorzienigheid af te fmeeken over de Perfoonen en het bellier van de Overheid deezer Landen; dat de Opperde Regeerder der Volkeren dezelve wil begunftigen met Wysheid, Trouw, Standvastigheid en onbaatzuchtigen Yver voor het algemeene welzyn; dat de maatregelen, die door dezelve reeds genomen zyn, en nog dagelyks voortgezet worden, tot bevordering van de veiligheid, rust en welfland van dit Gemeenebest, met een gezegenden uitflag mogen bekroond wor»
den,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen.
Éen, en lat zy in hunne gewigtige Posten, behendig de Voorwerpen mogen zyn van hoogachting en vertouwen van een vry, gelukkig en dankbaar Volk.
Wy moetei insgelyks onze vuurigfte Gebeden ten Hemel opzenden voor zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heet; Prince van Oranje en Nasfauw, voor Haare Koiinglyke Hoogheid, Mevrouwe de Princesfe, HoojstdeszelGemalin, en yqor de Vorftelyke Telgn, dat zy fteeds mogen blyven overuekt door dt befcaermende Hand des Aikrhoogften; dat zy i\et de beste zegening^; van den, Hemel begunfligd nogen worden, en daL die uitmuntende hoedaanijheden, die hun zo eigen zyn, hun meer en meer le liefde en hoogachting 'van het Volk deezer L^den mogen verwerven; dat zyne Doorluchtige Bjogheid door de Wysheid van zyn bellier eh zyne Snudvastigheid, in het bevorderen van de belanget van zyn Vaderland, de waarneeming zyner H>oge Bedieningen , moge doen ftrekken tot eene algemeene zegening voor Kerk en Staat, en dat hei geluk van de Natie moge zyn en blyven het doelwt, zo wel als. de belooÉing, van zynen arbeid enzyne werkzaamheid.
Eindelyk behooren wy ttBidden voor den bloei en welvaart van alle Proteftntfche Kerken, en in het byzonder van die, welk? in deeze Gewesten zyn gevestigd, dat het den Allerhoogften moge behaagen, dezelve meer en mier in Leer en Zeden te zuiveren , en door zyne Geiade het voorbeeld en den arbeid, hunner Leeraars, ftigtelyk en heilzaam te maaken.
Alles tot grootmaaking van d>s Heeren Allerheiliglten Naam, voortplanting ei aanwas der waare Christelyke Gereformeerde Goddienst, confervatie van onze duurgekogte Vryhdd, en onzer alier pielen taligheid.



Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
N°. liro. Request van eenige Gildebroedern van heb Groot Koopmam Gilde, met het Beriht daar op. van Beltenen, aan; mitsgaders'de lefolutie van Myn Ed. Groot Achtbaare Heeren van den Gerechte der Stad Dordrecht, in de zflk der Verkiezinge van Heeren Thefaurieren Zr voorfz. Gilde, voor den jaare 1789.
Aan de Kamer fudicieel der Stai Dordrecht.
Geeven reverenteïyk te kenne* de ondergetee■Kende Gildebroederen van 't Grrot Koopmans Gilde alhier te Dordrecht, dat z' heden met eenige' andere Gildebroederen van dtfzelven Gilde, op de belegde byeeukomst van vernoemde Gild, op -Donderdag den 29 January dezes jaars 1789, gecompareert zynde, Dekenen~aerftelyk voorgelee.zen hebben de Rekening ovr den jaare 1788, en vervolgens overgaande tot Jet verkiezen van Heeren Thefaurieren, gemehh Dekenen door monde van den Boekhouder gezgd hebben, dat zy de Vergadering voorlichtend', ftemden tot Thefauner van't Groot Comptn'r Jacobüs van Dongen, en tot Thefaurier van dcfteparatienPAULDsKNOGH," en daar na de Gildeboederen tot de Remming gerechtigd, volgens ene Lyst afleezende, en aan de prefénte Gildebroderen afvraagepde, wie derzelve ftemden, en vJi die Remming aanteekening houdende, en den e-rften Suppliant op zyn beurt' gevraagd werdende, zyne uiterfte verwondering te kennen heeft gegeeven, over de voordragt van Dekenen, van twee Perfoonen, waar van den eerften, re weeten Iücobus van Dongen, in 't voorleeden jaar, offcfoon denzelven volgens gewoonte nog een jaar op 'tComptoir der Reparatien had kunnen continueerei, door de refpective Gildens was voorby gegaan, en een ander in deszelvs plaats' gekozen, en dtt hy Suppliant niet anders konde of mogte veroaderftellen , dan dat de refpective Cadens daar toe wettige en gewigtige redenen had-
de.a



<fe Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgev&tlefi, fljr
den gehad; dat hoe zeer hy onkundig was van die 'redenen j hy geene anderen konde uitdenken} dan dat de Gildens, ter dier tyd, hadden begreepen dat de rust van de Stad, welke tot hier toe zo gelukkig was bewaard gebleeven, door 't pasfeeren van gemelde Jacobus van Dongen, verder zoude werden geconferveert»
En dat hy Suppliant vermeende, dat indien dit, gelyk hy niet anders konde veronderitellen, de waare voorzichtige en wyze redenen van de Gildens waren geweest, hy voor 't tegenwoordige geene redenen konde vinden, waaromme door het doen van eene zodaanige verkiezing als nu, in een tyd, waar in het nog ver af was, dat de zó zeer ite wenfchene eensgezindheid en rust volkomen wa» herfteld, gelegenheid zouden geeven tot nieuwe oneenigheden.
Dat, wat de Perfoon van. Patjlüs Knogh betrof» hy Suppliant óver die voorflag, zich mede ten uitterlte verwonderde, aangezien 't kennelyk was, dat door zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erf-Stadhouder, ingevolge de Authorifatie van den wettigen Souverein deezer Provincie, by Hoogstdeszelvs Publicatie van den 24 Maart 1788, nodig was geoirdeeld tot bevordering van de rust en voorfpoed van deeze Stad, en tot wegneeming van alle diffidentie, tusfehen de Regenten en Ingezetenen, onderling, eenige Regenten, en daar onder ook gemelde Knogh, van hunne Poften te ontflaan; dat 't derhalven direct, ftrydig tegen* den uitdrukkelyken wil van den Souverein, en die van zyne Doorluchtige Hoogheid zoude wezen, wanneer een Perfoon, die zyne Hoogheid tot bereiking van voornoemde heilzaame eindens, nodig had geoirdeeld van zyn Regeeringspost te moeten ontflaan; wederom op nieuw tot eene andere Regeeringspost, waar in de Burgery zo veel boSang heeft, wierde aangefteld ; dat hy Suppliant, (v.re. vens de verdere Supplianten, oprechtelyk kunnen betuigen dat niets hun zo zeer ter harte gaat, dan
zo



4?8 Verzameling van Stukken betrekkelyk té
zo Veel in hun is, rhede te werken tot alles wat tot bevordering van de rust en Voorfpoed van deeze. Stad kan verfirekken, en die zich, benevens ■de v--d';re Suppiianten tot een wet heeft gefield, de geëerbiedigde beveelen van den Souverein deezer Landen üipielyk te gehoórzaamen$ dan ook geerlirns in die Voorflag var Dekenen, welke hy direct ftrydig tegens de beveelen van den Souverein aanmerkte, koude Hemmen; en derhalven'tot de Port van Thefaurier van 't Groot Gomptoir benoemde de Heer Barj Hoüt van Ctjryk, en toe die van de Reparatien de Heer LodewykvanLoonj met by voeging, dat indien onverhoopt zyne redenen geen ingang mogten vinden, en de eerstgetnelde Perfoonen tot Thefaurieren wierden verkooren, hy, daar tegens uitdrukkelyk protegeerde* en aan zich referveerde, zodaanige verdere Demarches, als hy in deeze gewigtige zaakj nodig zoude oirdeelen.
> Dan, dat op dit geavanceerde van den eerfieti Suppliant, fchoon de verdere Supplianten en eeni» ge andere Gildebroeeeren, zich daar mede volkoomen confirmeerden, geene de minfte reflectie zynde geflagen, meE, met 't opneemen der Stemmen is voortgegaan; en tot 't maaken der Conclufie overgaande, ontdekt is, dat Pauxus BatEnbürgh, een der oudfle Gildebroederen, en PIeter vander Schoor, niet op de Lyst waren .gebragt, en dat dus dezelve Lyst defeftueus, en de oproeping niet wettig gedaan was; dat de Supplianten vervolgens zulks aan Dekenen, onder 't oog gebragt en aangetoond hebben, dat, dewyl de Vergadering niet wettig was belegd, 'er ook geene wettige Conclu» fie konde werden geformeert; dan dat daar aan* al mede geen gehoor werdende gegeeven, de Supplianten , benevens eenige andere Gildebroederen, zich genoodzaakt gevonden hebben j te protefleeren tegens al het gene was gedaan, of verder gedaan zoude worden; en dat zy lieden al 't zelve, voor nul en van onwaarde hielden, en aan zich re-
fef«



tte Gebeurtenis/en in 1787 en%. voorgevallen,
ferveerden, daar tegens zodaanige middelen in 'c werk te Hellen, als zy lieden, zo tegens de benoeming van voornoemde Van Dongen en Knogh, tot Thefaurieren j als tegens de onwettige verrichtingen van gemelde onwettig belegde Vergadering, zouden nodig oirdeelen.
Dat de Supplianten vervolgens daar op uit voornoemde Vergadering vertrokken zyn, en tot hunne tiitterfte furprife vernoomen hebben, dat niet tegenftaande voormelde door hen gedaane Verklaaring en Protest, Dekenen nogthands van zich hebben kunnen verkrygenj met de Conclulie voort te gaan.
En dewyl de Supplianten voorzien, dat Dekenen van gemeld Groot Koopmans Gilde, by de aanftaande Verkiezing van Heeren Thefaurieren, gebruik zullen maaken van voornoemde onwettige Keuze, zo neemen zy lieden de vryheid, hen te keeren tot U Ed. Gr. Achtb., met ootmoedig verzoek, dat ü Ed. Gr. Achtb. de goedheid gelieven te hebben, voor te komen en te zorgen, dat meergemelde. Dekenen van voornoemde, zo de Supplianten vertrouwen om redenen hier boven geallegueert onwettige Verkiezing, geen gebruik maaken, immers en in allen gevalle, dat, hangende de Deliberatien van U Ed. Gr. Achtb., de zaak mag blyven in State en Surcheance.
't Welk doende &c.
(was geteekeniï)
A. H. Onderwater. J. RepeIaer. Melchior de Glind. P. Repelaer. J. D.
van SLtNGEtANDT. WlLLEM SmAASEN.
Joh. den Bandt. A. Prinse van Hoowerton. Hend. Walpot, Tz. Leen-
DERT VAN DER SCHOOR. PaüLUS BACEN-
burg. J. H. Hoeuft. C. W. Boonen. H. Boonen. M. van der Schoor.
Anthony Bax.
(Stand



flD Verzameling van Stukken betrekkelyk tok
(Sto'nd in mhrgine) De. Kamere alvoorens te disponee.ren, fielt deeze Requeste in handen van Dekenen van 't Groot Koopmans Gilde, om voor aanftaande Donderdag den 5 Fébraary 1789, te dienen van bericht, en werd inmiddels de Verkiezing van Heeren Thefauriers gefurcheerd. Aflum den 31 Jantiary 1789- M. G. Rees.
(Stond in dorfo) In handen van Dekenen van 't Groot Koopmans Gild, om voor aanftaande Donderdag te dienen van Bericht. 31 January 1789. Met Surcheance.
'Bericht;
Aan de Kamer Judicïeel der Stad Dordrecht.
Édele Groot AchtbAare Heeren!
Het heeft Ü Ed, Groot Achtb. by derzelver appoin&ement van den 3iften January laastleedenj, .^behaagd, in bandeu te ftellen van de Ondergeteejkenden, Dekenen van het Groot Koopmans Gilde binnen deeze Stad, om voor aanftaanden Donder» dag, den jden Febrüary, te dienen vari Bericht, zekere Requeste, door vyftien Gildebroederen van .het zelve Gilde, aan U Ed. Gr. Achtb. gepraefenteerd, waar hy dezelven, om geallegueerde redenen, verzoeken, dat U Ed. Gr. Achtb. de goecl» ïieid gelieven te hebben, Om voor te,.kothen en te zorgen, dat Dekenen van gemelde Groot Koopmans Gilde, by de aanftaande Verkiezing van Heeren Thefauriers deezer Stad, geen gebruik maaken van de, door de Supplianten zo genoemde onwetö tige Keuze of Verkiezing, óp den soften january deezes jaars in voorfz. Gilde gevallen en gearres.
teêrdj



'ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. Zi
>eerdi op de Perfoonen van Jacoeus van Dongen, :ot Thefaurier van het groot Comptoir, en Paulus Knogh, tot Thefaurier van de Reparatien, terwyl iet U Ed. Gr. Achtb. tevens heeft behaagd, om ie gemelde Verkiezing van Heeren Theiauners» nmiddels, te furcheeren. % .
En het is, overzulks, ter obediëntie aan welgenelde Ü Èd. Gr. Achtb. gevenereerde Requititie, lat de Ondergeteekenden, in derzelver bovengenelde qualiteit, hoe onaangenaam hen. ook, anIers, eene discusfie van zaaken, van natuur als leeze, vallen moge, zich verplicht vinden, om an U Ed. Gr. Achtb., gelyk zy de eer hebben te loen by deezen, te berichten:
Dat de jaarlykfche Verkiezing van Heeren 1 neauriers, tegen den iften February deezes jaars op landen, en dm .die reden een byeenkomst, gelyk ran de verdere Gilden, zo ook van het Groot Koopnans Gilde, op Donderdag den 2Qften January aastleeden, belegd zynde, om, ten bovengemellen einde, de Keuze en Stem van laatstgemelden 3ilde op te neemen en te bepaalen; in die Vergadering ojf byeenkomst zyn verfcheenen een aanal Gildebroederen, waar onder verre het grootfte gedeelte der Supplianten, welke nimmer bevoo'ens, by 'welke gelegenheden het ook 'mogte zyn, 'zewoon waren geweest, in den Gilde te compareeren, en van welken, zelvs, de vyfde Suppliant j. D. van Slingelandt, waarfchynlyk tot dat ein|le, zich, juist des daaqs te vooren, eerst hadde baten aanfehryven als Gildebróeder in meergemeld lie Gilde. _
Dat, hoe zeer deeze ongewoone Comparitie leeds verdere ongewoone (ypS -iirrenjsfen fcheen te loorfpellen; hoe zeer de qüaliteits onder andereni Lan zes dier Comparamc^ , en nu medetekenaars der questieufe Requeste, welke behooren tot, en op twee na, üitmaaken het geheele .Cóllegie der feoede Luiden van den Achten, die Collegialiteri fwaalf Stemmen in de aanftaaridë Thefauriers Verli XII; Dééls F kie;



«2 ' Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
kiezing Ronden uit te brengen, dezeïvp r™,
»|»?n voltt,eh onbevoegd^
e. Loven, gis Gildebroederen, tot de medefteïl
den de Keer rSSW^"'nZ,'ch al mede bevo«
net ffilzwv/pnP?a„Ken vredesha'ven , dat alM vïorieezen>grni hebbe?/eP^feerd, en, na hr po f^ er en va n H ffeLyk de S"PPb'anten abufivelj i maar van dl n * Rekening over den jaare 1788 deHnJ „„ N°tu fnder laastvoorgaande Verg' dering, en van de Refolutie van invite Ed Heere
Hl dvocSsdzvndoVan ^den^nuarTlaasTe Eee™Thfy'OVC-gegaaD tot de Verkiezing va ■Heeren Thefauriers in deezen Gilde. Dat de Of
Hemmende, hebben voorgedraagen en 'geftemd
TAPnïm U"ernvan 'C groot Comptoir, den Hee Jacobüs van. Dongen, en tot Thefaurier van d, Jeparat.en, den Heer Paulus Knogh, en daar * t SS ednr VCrderei Gild^roedHereen heïbï fn den GiM, vn a™^eckend> volSens eeneLysti an den Gilde voor handen, waar op de naamen vai dezelven in rang en orde «aan genoteerd!
Ltat by deeze gelegenheid, wanneer de OnderfidW fi!vordcrd tot ™ dS eerden zenP Sanlrt heeft gedaaD' of wel voorgele* tie afs door£ harangUe> £en maften in fubftantein 'r h~ J6 ?uPPllanCen> by derzelver Reques. zvne SrPm h f,1S °Pg?geeven» en wyders, voor
en denXf T ^efaurier van "t groot Comptoir, p Lodewyk van Loon, tot Thefaurier van de Reparatien; Dan dat de Ondergeteekenden, zonder het geallegueerde var!! den eerfteal
SupJj



de .Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 81?
Suppliant eenigfints te toucheeren of te rescontree» reu, maar aan de verdere Gildebroederen eene volkomen en niet vooringenoomen vryheid van denken enfpreeken overlaatende, na het afloopen der Stemming, en het tellen der refpective Stemmen, hebben bevonden, dat, hoe.zeer ook de verdere Supplianten en eenige andere Gildebroederen, zich met den eerften Suppliant hadden geconformeerd, aiet te min, van de prafente Leden Acht- en-ze. veptig Stemmen, benevens Dekenen, waren voor Dovengemelde Heeren van Dongen en Knogh, ;erwyl niet meer dan Zeven^ en- twintig gevonden verden, voor de medegemelde Heeren van Oüryk :n van Loon, en dat overzulks, een zeer groote neerderheid van Stemmen gevonden werd, voor le eerstgemelde Heeren, welke meerderheid dan jok de Stem of Keuze van het Groot Koopmans jilde in de aanltaande Thefauriers Verkiezing noodwendig moeste bepaalen. Dat, ondertusfchen, ia het afloopen der gemelde Stemming, en terwyl le Ondergeteekenden bezig waren met het tellen Ier opgenoomen Stemmen, een gemompel in de Vergadering gehoord werd, dat de Gildebroeders 'aulus Batenburg en Pieter van der Schoor, iet waren afgeleezen, en derzelver Stemmen afevraagd, en onmiddelyk daar op zulk een verward n wild gefchreeuw, uit het midden der Supplian* en, of fommigen der met hen inftemmende Gilde>roederen, opging, dat alles dan onwettig, nul n van geener waarde was, dat men protefteerde egen de verkiezing, en dergelyken, gepaard met ulk een geweldig getrap en geftamp met voeten n rottingen, dat eensklaps de geheele Vergadeing in eene totaale verwarring en confufie geraake, en de Supplianten zich niet verwaardigden, om an de Ondergeteekenden, toen zy dezelven willen onder 't oog brengen, waar by die omisfïe 'an Paulus Batenburg was toegekomen, en door iet nader opneemen van deszelvs Stem dezelve emedieeren, eenige de minfte audiëntie te verleeF 2 pen.



84 Verzameling van Stukken betrekkelyk tet
rien; maar in tegendeel de Vergadering zyn uite« loopen, op eene wyze, waar van, zo wel als va der Supplianten verdere conduites by die geleger heid, de Ondergeteekenden liever de mfar al i gemeene publiciteit zullen laaten getuigen, dd! da zy die in 't breede voor U Ed. Groot Achtt' zullen detailleeren;
En dat de Vergadering, na het gemelde vertre dei- Supplianten, wederom eeniglrmaate tot fti ftand gekomen zynde, de Ondergeteekenden, m het formeeren der Conclufie, conform de bove? gemelde meerderheid, zyn voortgegaan
ZT t^\Ed' Groot Achth> Helren! een eer voudig bericht van het gepasfeerde in de gebuteej de-Vergadering van het Groot Koopman f Gildd waar van de waarheid te meer doorfteekt, ia3 mate men by exammatie zal bevinden, dat het zej ve, hoofdzaaklyk overeenkomt met de voordraj daar van, door de Supplianten zelve, met veS
lïlue^e^X/311 CeDige —^den',^
hrrWBden word' waar dooêr der sSppl an ten befchuldig.ng van onwettigheid, eenigerS «oude worden gejustinceerd, en deVerwft™o£ ziening zoude kunnen te pas komen. Een eenvou dig onderzoek der gronden, waar op de Suppïï ten deeze gepretendeerde onwettigheid tragten t, fundeeren, zal dit alles, zo vertrouwd word.? i het helderst daglicht nellen; doch tevens, he fmert de Ondergeteekenden dit te moeten avancee
raTdenTiftdt ?T d°,en zien-' hoe eene onïS raaden drift, die de Supplianten in dit hun gantfche gedrag en redeneertrant, fchynt bezield?e 1eb ben derzelver OIrdeel en gezond verftand telken heeft overdwarscht of vooruitgelopen
De gronden doch, voor de geDrstenrWM» wettigheid der quaestieufe vïfaS^^ tegeallegueerd, zyn van tweederlei aart, S
eer-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 8?
cerneeren, voor eerst, de form der Vergadering, en het beleid door de Ondergeteekenden, in dezelve gehouden; en, in de tweede plaats, de Perfoonen zeiven, op welken de keuze by meerderheid van Stemmen gevallen is.
Wat dan, voor eerst, de form van de Vergadering aangaat, hier tegen word geallegueerd, dat tot dezelve niet zoude zyn geconvoceerd een zeker gepretendeerd Mede-lid Pieter van der Schoor: en waarlyk, ten deezen opzichte, wordt al aanflonds bevestigd de zo evengemelde reflexie, dat der Supplianten drift derzelver oirdeel is vooruit ^eloopen. Hoe doch kunnen de Supplianten, en in 't byzonder de eerfie Supplianten, de Stem van :en Gilde in 't verkiezen van Thefauriers onwettig ceuren, uit hoofde van een gepleegd abuis (iniien dit waarlyk al hadde plaats gehad, des neen) n het niet convoceeren van óénen Gildebroeder, daar het overvloedig bekend is, dat de Stem van lit zelve Groot Koopmans Gilde, jaaren herwaarts, :n onder anderen mede, ten tyde dat de eerfie Supdianten zelv'ajs Dekenen van het zelve fungeerden , .Itoos by de Thefauriers Verkiezing, isuitgebragt, onder dat een éênig Gildebroeder tot de flemming n den Gilde is geconvoceerd geworden? en dat vel door Dekenen, hoedaanig ook de eerfie Supilianten die zeiven, op hunne beurt, die qualiteit >ekomen hadden, zonder eenige de minfle convoatie van, veel minder behoorlyke flemming in den jilde? voorzeker, het warq voorzichtiger gefeest, de gedachtenis dier voorige tyden, door ene Captie als deeze, niet verleevendigt te heb>en.
Maar, wat hier ook van zyn moge, de Ondergeeekenden zeiden zo even, dat ten deezen geene imisfie of abuis in het niet convoceeren van Pie■er van der Schoor heeft plaats gehad, en wel tm deeze allereenvoudigfle reden, om dat het onraar is, dat Pieter van der Schoor een Gilde•roeder van het Groot Koopmaas Gilde zoude zyn, F 3 of



86 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
of als zodaanig in den Gilde zoude bekend ftaanl en uit zo zynde, fpreekt het van zelv', dat hyooj els zodaanig, tot geene verrichtingen van den Gil de Jcan of mag worden geconvoceerd 1 'Er word, 't is waar, buiten af, voorgegeevem dat gemelde van der Schoor, reeds jaar^n gelee den, en wel ten tyde, toen wylen Pieter Vee simmen als Boekhouder fungeerde, zich als Gi debroeder zoude hebben aangegeeven, en he Recht op het inkomen van den Gilde, aan deeze: zoude hebben voldaan. Maar al ware dit zo, waa van de Ondergeteekenden de mooglykheid nie ontkennen, hoe zeer daar van tot hier toe geei het minite bewys aan hen is voorgekomen, zeke tolyft het nogthands, dat deeze van der Schooi nimmer in den Gilde is erkend, of door Dekenei aangenomen en geadmitteerd, en dat de betaalin? van het Recht op het inkomen, nergens blykt ii den Uifde, althands ten zynen naame, verantwoorc te zyn, en zonder dit alles is hy geen Gildebroei der. Heeft de Boekhouder in der tyd, hier omi trent eerig abuis gepleegd, en verzuimd, zyner aankomeling aan Dekenen aan te geeven, om inder Oilde aangenoomen te worden, dit moge dien ge* waanden Gildebroeder eene rechtmaatige actie verfchaffen, tegen de Erfgenaamen van dien Boeb Jiouder, tot vergoeding van kosten, fchaade er intresten, indien hy eenige vermeend te hebben: dit.moge hem zelvs, ten hoogflen genomen, eer Recht geeven, om, alsnog als Gildebroeder aan; genoomen te worden, maar nimmer kan hy daat uit een daadelyk Lidmaatfchap van den Gilde fust* lieeren.
Men voege hier by, dat deeze Pieter van dei* Schoor , benevens zynen Broeder Matthys va* »er Schoor, den laatffen der Supplianten, bv zyj ne Uuders in eene huishouding inwoont: dat'fint* eenige jaaren, by elke gelegenheid, gelyk ook nul by de Vergadering in qusstie, aan deezen laatflenJ en om bovengemelde redenen, nimmer aan deöf
eer-]



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 87
eerften, een Convocatie-billet van den Gilde is t'huis gebragt; dat dit derhalven, den gemelden Pieter van der Schoor, indien hy ook vermeende Gildebroeder te zyn, niet dan ten uitterfte had noeten frappeeren, en op zyn Recht zoude hebjen moeten doen bedacht zyn, en dat dezelvenoghands nooit, ja zelvs niet, tot op dit oogenblik* s opgekomen, om zyn gepretendeerd Recht te ioen gelden, maar dat juist by deeze Requeste der Supplianten, voor de eerftemaal het groot geheim mtdekt word, dat Pieter van der Schoor Gildeiroeder van deezen Gilde zoude zyn; En hier uit irdeelen dan U Ed. Groot Achtb. waar voor deeze llegatie der Supplianten te houden zy. En wat het gebeurde met Paulus Batenburg bereft, waar in de Supplianten al mede eene onwetigheid, in de form of het beleid der Vergadering rachten te vinden, deswegens is uit het Bericht, ier boven van die gebeurtenis gegeeven , geoegzaam gebleeken, dat ja, eene omisfie was beaan, in het niet afvraagen der Stem van dien Gilebroeder, op zyn orde en rang; doch dat het aafl e Supplianten geftaan heeft, en wel (mogen het e Ondergeteekenden zeggen,) opzettelyk, en iet een biykbaar voorneemen, om, toen zy zagenverftemd te zyn, alles, ware het mooglyk, in de rar te helpen, dat deeze omisfie niet heeft kunen geremedieerd worden; terwyl het tevens reïarquabel is, dat deeze omisfie haare oirzaak verdiuldigd is, niet aan de Ondergeteekenden, maar list aan de directie van dien.tyd, toen alles wat eezen Gilde concerneerde, werd verhandeld en fgedaan, by zeker aantal Perfoonen, waar onder Qk de eerfte Suppliant, die zonder immer de Gilebroederen te kennen, eikanderen fuccesfivelyk at Boekhouders en Dekenen verkozen. Immers 5 de Lyst, volgens welke de naamen ten deezen yn opgeroepen, en die de Ondergeteekenden in en Gilde gevonden hebben, geformeerd uit twee aamboeken, het eene van den jaare 1766, en het F 4 an-



8* Verzameling, van Stukken betrekkelyk tot andere van den jaare 1785, van welken het eeriï dfeDn "d^a^ "g*SuPPlian?, aï, fee"* boTlc^ beid, gevend^p o^rtts^^^^^
jiee, nu voor de eerfte^aXan ^n teven goe
Srelf^ngewSt"6'8 VQ°f ^ °Wdekt ei «
convoceert Irï H' v' W3? h^ ook Du ^aadelyk ge omTkk?ngd d 1,^?d^f Prfrasfi;ne« «V* feerd geworden £ Cu dezelve geredres
oogenolik moedwfllg oSoïkeV^rn^ grond van onwettig^
foo^cgeivWCandÏÏ^ f^ergeteekendeï aas luurcgeiyKe Captien iets kunnen toegeeven wan
neer het 'er op aankwam, om door dfeeen eStZ
een overwicht aan de eene of andere party toe t,
Heerfn" dU^eT" V°°r^ I?en' EdfGnA?htb deeze sVem nf i 1?°eten ho"den, daar zelv ïnftL * mede gerekend wordende, nogthand * eV hief™ ï meerderheid gevonden worgd? ün, nier mede vertrouwen deOndergeteekendei
S^ctb ët?°eg gCZegd te hebbenrgeom UEd bdeidder' v* Qv,en.u'ge0 > d" in de form en he: Deieid der Vergadering geen de minile fchvn zelvvan onwettigheid voor handend. Zy moeten m overgaan tot die Argumentatien, wel/e men goed gevonden heeft aan te voeren tegens de PerfoS ze ven, welke by meerderheid van Stemtne, fn dS Gilde verkozen zyn; en wel in de eerlle tlnnu tegen den Heer Jacobus van Dongen. j p au> Deeze zegt meD, is in *t voorleeden jaar, door de refpeöive GUdens voorby gegaan, en een ander in deszelvs plaats gekozen, Jffcfooii deïelv"!vol1 gens gewoonte, nog eeD jaar op 't Comptoir derl Reparanep had kunnen, continocewii dit"ufeere?E



èe Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 8$-
van dien Heer, fchryft men tóe, aan het begrip der Gildens, dat de rust der Stad daar door zoude, worden geconferveerd, en men zegt geene redenen te kunnen vinden, waarom van dat begrip, "t welk men goedvind, voorzichtig en wys te noemen, als nu af te gaan, en gelegenheid te geeven tot nieu« We oneenigheden.
De Ondergeteekenden zullen zich, opzettelyk menageeren van alle zodaanige reflexien, waar voor allegatien, van natuur als deeze, wel zouden fusceptibel zyn; en zullen daarom niet vraagen, o£ angftig onderzoeken, waarom juist de Supplianten zo zeer vreezen, dat door de Verkiezing van bovengemelde Heer, de rust zoude geftoord, of gelegenheid tot nieuwe oneenigheden gegeeven worden; wie tot het verftooren der rust en het verI Wekken van oneenigheden , meerder aanleiding geeven, zy, die eenvoudig in alle rust en vrede, naar het Recht hen competeerende, hunne Stemmen uitbrengen; of zy, die in een groote Vergadering van allerlei foort van Menfehen, eene harangue entameeren, eeniglyk en perfoneel by naame ingericht, juist tegens dezulken, op welken zy fcheenen te voorzien, dat de Keuze der groote meerderheid zoude neerkomen, en dat alles met zodaanige redenen, en achtervolgende daaden, als. Voorzeker niet zeer gefchikt zyn, om harmonie en eensgezindheid, waar voor men zo zeer wil yveien, aan te kweeken en te bevorderen.
De Ondergeteekenden zullen zich liefst borneeren, by deeze eenvoudige Remarquesj vooreerst, dat het gansch abufief is, dat bovengemelde Heer van Dongen, in 't gepasfeerde jaar, door de refpeétive Gildens zoude zyn voorby gegaan; en dat het in tegendeel waereldkundig is, dat de groote meerderheid van Achttien tegen Twaalf Gilden, ook toen, dien Heer, als naar gewoonte, voor : het Comptoir der Reparatien heeft geftemd, en ! gecontinueerd; maar dat het alleen zyn geweest : .de Twaalf Stemmen der. goede Luiden van den F 5 Ach,
m



$0 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Achten, Cover welker bevoegdheid tot medefteml »Ing, de Regeenng deezer Stad voor heenen, etmooglyk, de zaak nu van achteren bedaard be^i fchouwd zynde, met zonder reden, niet zeer aun-i i ftig plagt te denken,) welke, geholpen doo? dej minderheid der Gilden, die zaak een anderen keet ■ deeden neemen, terwyl de Ondergeteekenden zichb befte niet zulleri expliceeren, ovlr de voorzichtig, heiden wysheid der redenen, die de goede Luiden!' van den Achten, en gemelde minderheid der Gilden, tot dar gedrag hebben gemoveerd; genoeg zynde, dat het Pasfeeren van meergemeld! Heeri van Longkn, niet aan de meerderheid der Burgery. maar alleen aan de directie der goede Luiden van den Achten en overzulks aan een klein getalt van Perioonen kan worden geattribueerd
7en tweeden, dat het Groot Koopmans Gilde, in het gepasi.erdejaar is geweest onder die agttien! Gilden, welke den Heer van Dongen hebben genomineerd, en dat het mitsdien zeer vreemd moef luiden , zulk een argument aan te voeren, tegen een Gilde, dat zich zei ven zo juist in alles gelyk blyft; ten ware men wilde fuftineeren, dat een Pérloon of Lighsam, door anderen overitemd worden- , de, zich niet alleen in zyn gedrag, maar zelvs in zyn gevoelens, naar die overftemmine, by conti, nuatie zoude moeten fchikken en gedragen: maar daar mede zouden de Ondergeteekenden het tegenwoordig gedrag der Supplianten zeiven niet zeer weeten te compasfetren. * Tenderden, dat al ware het zo, dat de Heer van Dongen, zelvs door alle de Gilden eenpaarig ware gepasfeerd, de Ondergeteekenden, zelvs dan nog, wel eens yan de Supplianten zouden willen onderricht worden, waar het verboden word, iemand, die eenmaal voorby gegaan word, niet wederom bv eene andere gelegenheid te mogen verkiezen, en een aangedaan tort te repareeren?
Maar loopt, ook hier wederomder Supplianten drift derzelver oirdeel niet voor uit? of zouden"
op



ie Gebeurtenis/en zii li&j èn%. VödYgêVaïtm. st¬
op dien zeiven voet, de Ondergexeekenden nü ook tegen de Supplianten niet mogen «fetorqueeren: in 't jaar 178 \ hebben-Dekerien van de Gilden den Heer Lodewyk van Loon genomineerd,. en die. Heer is t'oen ook daadelyk geëligeerd, tot een der goede Luiden van den Achten, maar in ^.volgende jaar, hebben Dekenen dien:Heer, zeker om wyze en voorzichtige redenen, van def .Nominatie afgelaaten; hoe komt het dan, dat die zelve Heer, ia 't iaar 1787, Wederom als Acht is genomineerd en geëligeerd, in 1788 door zyne Hoogheid tot Schepen deezer Stad is aangefteld; en nu in>r78o, door Se Supplianten zeiven, tot Thefaurier van de repalatien word voorgefteld en geftemd '?
Dan de Ondergeteekenden oirdeeienhet onnodig» iets verder, tot refutatie van deeze en foortgelyke ledenen, te allegueerec; en zullen nu nog kortelyk ook met een woord gcw3g maaken, van 't gene.men tegens den Perfoon van den Heer Paülüs Knogh heeft goedgevonden te voorfchyn te brengen, en 't welk eeniglyk daar op neerkomt, dat deeze Heer door zyne Doorluchtige Hoogheid, by Publicatie van den 24 Maart 1788 , ingevolge voorafgaande Authorifatie van den Souverein, van deszelvs Post als Regent deezer Stad is ontflaagen; en dat het o« verzulksr quafï, direct zoude flryden tegens den uitdrukkelyken wil vtfn den Souverein, en van zyne Doorluchtige Hoogheid, wanneer die Heer wederom op nieuw tot eene andere Regeerings-Post werd aangefteld.
Maar, Ed. Groot Achtb. Heeren! om nu niet eens te remarqueeren, dat de Post van Thefaurier zeer oneigenlyk door de Supplianten word genoemd een Regeerings-Post, daar dezelve veeleer is Ministeriaal, zo zy het de Ondergeteekenden alleenlyk gepermitteerd, hier tegen aan te voeren, dat niet alleen by bovengemelde Publicatie, het ontflag der Regenten van hunne Posten zich volftrekt bepaalt, alléenlyk tot die Posten, waar van zy ontflaagen worden; maar dat het zelve uitdrukkelyk is
ge-



£2 Verzameling van Stukken letrekkelyk m
gefchied, behoudens hun goeden naam en faamj en dezelve ontflaagen Regenten zelvs door zyned Doorluchtige Hoogheid worden genoomen in fpeeiaale Protectie eu Sauvegarde; dat het overzulksil 'er verre van daan is, dat zodaanige ontflaagen Regenten daar door zouden zyn geworden iuhabiel.'I om eenige andere Posten, zelvs van Regeering, tei mogen bekleedea; en, dat het tegendeel te durven! avanceeren, is zeer injurieus en juist aanloopendel tegens dien uitdrukkelyken wil van den Souverein J en zyne Doorluchtige Hoogheid waar op men zichJ ten deezen quafi* voorgeeft te fundeeren.
Trouwens, wat 'er van deeze zaak zy, blykt niet alleen uit de voorbeelden van ontflaagene Regenten, die, des niet tegenftaande , door zyne Hoogheid ] zelv'in zyne eigen Domeinen worden geëmployeerd: 1 maar nog veel meer, uit dat van den Heer Conjk. its, die even als de Heer Knogh alhier, door zyne Doorluchtige Hoogheid van zynen Post als Regent te Leyden ontflaagen zynde, nogthands eenige maanden daar na, tot Secretaris van dezelve Stad is aangefteld geworden; en wat behoeven de Ondergeteekenden meer dan dit, tot eene totale res. contre van alles wat op. dit fubject door de Suppli. anten is geavanceerd ?
Daar dan, Ed. Groot Achtb. Heeren! geene de minfte onwettigheid in de qusstieufe Keuzeen Ver- ■ kiezing van het Groot Koopmans Gilde gevonden word, daar de Supplianten de Posten vau Thefauriers van zo veel belangs befchouwen voor de Burgery, en daar niet alleen de groote meerderheid dier Burgery, in het gemelde Gilde, maar ook, zo de geruchten waarheid Ipreeken, by verre de meesten der andere Gilden , derzelver vertrouwen en genegenheid juist op de Heeren van Dongen en Knogh fchynt gevestigd te hebben; zo vertrouwen dan ook de Ondergeteekenden, dat hunne ten deezen zich oppofeerende mede-Broederen, dat alles wat nader en met een meer bedaard gemoed overweegende, zich wel zullen willen overtuigd hou-
den*



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. mrpvdleH.
den, dat het wel verre van eenige onrust te veroirzaaken, in tegendeel zeer veel zoude kunnen con« tribueeren tot die harmonie en eensgezindheid, welke zy zo zeer voorgeeven op het hart te hebben, wanneer zy in deezen van hunuè oppofitien wilden refilieeren, en zich fchikken naar de gedeclareerde intentie van de groote meerderheid huntiér mede» Burgeren; en, in allen gevalle, wanneer dezelven by hunne oppofitien mogten blyven perfilieeren, dat U Ed. Groot Achtb., in dat geval, wel zullen gelieven Dekenen en Gildebroederen van het Groot Koopmans Gilde binnen deeze Stad, te maintineeren en handhaven by derzelver incontestabel Recht, om in de verkiezing van Heeren Thefauriers, zo-
I daanige vrye en ongelimiteerde Stemmen uit te brengen, als dezelven, conform aan de Privilegiën en oude Herkomen deezer Stad, zullen oirdeelen te behooren; en mitsdien ook aan Dekenen voornoemt zullen laaten onverlet, om by de nu aanftaande Verkiezing, met opheffing der verleende furcheance, de Stem van hun Gilde, conform aan de bovengemelde wettige meerderheid, uit te brengen en vatt gebruik te maaken, en het verzoek van de Suppli. anten, daar tegen gedaan, te wyzen van de hand» De Ondergeteekenden hier mede, zo zy vertrou-
j wen, aan de Requifitie van U Ed. Groot Achtb. hebbende voldaan, hebben voorts de eer, zich met
i gepasten eerbied te noemen,
Edele Groot Achtbaar e Heeren!
U Ed. Groot Achtb. gehoorzaame Dienaaren.
i Dordrecht, den Dekenen van het Groot Koop; 5 Febuary 1789. mans Gilde binnen Dordrecht.
(was getekend)
H. Kever. P. Bnissé. s. v. Nisvelt. J. v. der Elst.
J. H. schültz van HaEgEjï,
Procureur.
Ex-



S4 .Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
Extratl uit de Refolutien vanyde Edelt Groot Achtb.-Heeren van den Gerechte der Stad Dordrecht, in derzelver Vergadering.- genoomen op Saturdag den i Februaiy 1789.
. Myn Edele Heeren van den Gerechte der Stad Dordrecht, geëxamineerd hebbende de Requeste, door eenige Gildebroeders uit het Groot Koopmans Gilde binnen deeze Stad aan Hun Ed. Groot Achtb. den 3iften January laatstleeden geprafenteerd, mitsgaders Bericht van Dekenen van het zelve Gilde, by appoinclement op de gemelde Requeste gerequireerd; hebben goedgevonden en veiftaan: met opzicht tot de wettigheid of onwettigheid van de gehouden Vergadering deszelveq Gilde op den 2often January laatstleeden, waar toe HunEd. Groot iichtb. zich alleen bepaalen, te verklaaren , dat hoe zeer, uit hoofde van het niet convoceeren van een en ander der Stemgerechtigde Gildebroeders, de voorfz. Vergadering, en het'ge. ne in dezelve verhandeld en beflooten is, zoude kunnen worden geoirdeelt onwettig, nul en van onwaarde, de Stem van het voorgemelde Gilde, zo als dezelve in de voorfz. Vergadering by de meerderheid der aanwezende Gildebroederen is geformeerd, voor dit maal, en uit aanmerking van de konheid des tyds, by.de verkiezing der. Heeren Thefauriers zal mogen worden uitgebragt, zonder dat eene nieuwe Vergadering zal behoeven te worden belegt; werdende Dekenen van het bovengemelde Gilde gelast, de Lyst der Hemmende Gildebroeders voor het vervolg in behoorlyke orde te brengen, en aan elk der ftemhebbende Gildebroeders, een behoorlyk Billet van Convocatie t'huis te zenden, zonder in acht te neemen, of een of meer der voorfz. Gildebroeders , in een en het zelvde huis woonen, en dus te zorgen, dat foortgelyke abuizen voortaan niet meer komen voor te vallen.
En



-de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. $j
En hebben Hun Ed. Groot Achtb. wyders goedgevonden en verftaan, dat de verkiezing der Heeren 1 hefauriers, met opheffing der geordonneerde Surcheance op morgen voortgang zal hebben.
Zullende Extract deezer Refolutie, welke ftaande de Vergadering is gerefumeerd, gegeeven wor* den aan Dekenen van het Groot Koopmans Gilde» om te ftrekken tot derzelver naricht.
Accordeert met voorfz. Refolutie*,
(was get.~) P. S. Gevaerts.
tf0. ilïu Artikelen waar op aan de Jooden, by Re. queste zulks verzoekende, het recht van inwooning; binnen de Stad Utrecht zal worden gegund, zo als deeze Artikelen by Burgemeesteren en Vroedfchap den 19 January en 16 February 1789 gearresteerd zyn.
Art. T. Alle Requesteri by die van de Joodfche Natie geprefenteerd wordende, om het recht van nwooning te obtineeren, zullen gefield worden in landen van Heeren Collonel en Hoofdmannen, om iet Advis in te neemen van den Heer Hoofd-Oftt:ier deezer Stad, midsgaders zich te informeeren, ;n een legaal blyk te vorderen van der Supplianten, ;oed en onbefprooken gedrag, en van derzelver bekwaamheid en vermogen, om op eene eerlyke wy« te te kunnen beftaan.
Art, 2. Na ingekomen favorabel Advis, zal aan liemand echter der Joodfche Natie het recht van inwooning geaccordeerd worden, dan na alvoorens pen fchriftelyk Certificaaat van de Parnasfyns of Hoofden der'Gëmeinte, waaronder hy behoord, laan Heeren Collonel en Hoofdmannen te hebben yertoond, ten bewyze, dat hy in die Gemeinte is kangenoomen; midsgaders dat de ganfche Gemein» te voor hem ten opzichten van zyn goed gedrag in« Nat en zich verbind.
Art.



gö' Verzameling fan Stukken betrekkelyk tot
Art. 3. Voorts zullen de Parnasfyns of Hoofdei*] der Gemeinte mede voor de geheele Gemeinte zichi moeten verbinden, zodaanige Perfoonen hunne: Vrouwen en Kinderen, welke reeds hebben of ver— krygen zullen, het zy dezelve Perfoonen Ledemaa-. ten of geene Ledemaaten der Gemeinte zyn, in'! gevalle van armoede of andere nood, te doen ver-, zorgen en onderhouden, buiten lasten van de Ax*> mekamers deezer Stad.
Art. 4. De Parnasfyns of Hoofden der Gemeintói zullen gehouden zyn, eene pertinente aanteekening; te doen, en die telken reize ter Secretarye deezer; Stads Policie over te brengen, van alle de Kindereai hunnër Natie, welke binnen deeze Stad zullen géibooren worden.
Art. 5. Bovengemelde Hoofden of Parnasfyns der: Gemeinte, zullen zich moeten verbinden tot betaa-. linge en vergoedinge van alle zodaanige fchaadeni en nadeelen , als eenige Ingezetenen deezer Stad I door diefftallen als anderfints, onverhooptelyk by' een of meerder Leden hunner Gemeinte gepleegd,, zouden komen te lyden.
Art. 6. Alle Jooden alhier met de woon komen- • de, zullen zich ftiptelyk moeten reguleeren naar de ! politieke Ordonnantiën deezer Stad, reeds gemaakt: of nog te maaken, en in het byzonder naar die op,< de Huwelyken; en dus verplicht zyn, voor Hee- I ren Commisfarisfen van den Ed. Achtb.. Gerechte ter aanteekening hunner Huwelyks Geboden tecom- • pareeren, en hunne Huwelyken voor Heeren Schepenen van den Edelen Achtbaaren Gerechte te doen"! bevestigen, invoegen zulks omtrent de Roomschgezinden en anderen plaatze heeft. En zullen voor», fchreeven Huwelyks Geboden mede van den Stadhuize geproclameerd worden, als mede ter plaatzë alwaar zodaanige Perfoonen binnen de laatst veirlodpen drie jaaren gewoond hebben.
Art. 7. De Jooden welke het recht van inwod» ning verkreegen hebben, zullen zich in de Vopr-
ftedeé



He 'Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 07
fteden of Vryheid der Stad niet mogen nederzetten of ophouden , maar verplicht zyn binnen de Stad te komen woonen.
Accordeert, in kennisje van my, N. T. van Voorst.
1112. Brief van Fr\nciscus de Wolff , in dienst zynde Diacon van de Nederduitjche Gereformeerde Gemeente te Amfteldam, ingericht om aan het Pub, Hek te beduiden, dat zi h in de jong/te troebles niet heeft gemengd. In de Nieuwspapieren geplaatst.
Myn Heer en Vriend! '
In antwoord op ü £d. Misfivè dient, als dat ik niet uit de K rkendienst ben geweerd, daar is geen waar woord aan. het is misverftand, ik heb noch in Perfoon, noch door iemand van mynent Wegen my in de jongfte troebelen gemengd; ik heb nooit iets geteekend, myn Ziele heeft 'er een wal ge van gehad; ik heb 'er tegen gebeden, en ik heb het als een oirdeel van God over onze Natie aangemerkt, wergegeeven te worden , om tegen den letter der Godlyke Openbaaring aan, de Heer lykheid te lasteren, de Mag' ten niet onderworpen te zyn, naar verandering te flaan; en met één woord, opgeblaazen zynde met eigendunkelyke en eigenbedoe'ende ontwerpen vervuld, ydelyk te raazen en te woelen in dingen, daar men geen verlhnd van, noch toegang toe had, en geene le minne roeping toe , zich wel ligt laatende op[tooken onder fchoonen fchyn , door lieden, die by hunne byzondere oogmerken,. even zo Zeer otf» isen zuiveren Hervormden Godsdienst, als onzen jrezegenden Burgerftaat, én nu weder gevestigde Conftitutie, een kwaad hart toe droegen; — dit [is 'er van de zaak : onze Reg'eering hadde te kenDen gegeeven aan den Kerkenraad, dat lieden, dié sich veroirloofd hadden, de Acle van Qualificatie Ëgat hit en op, de onwettige Remotie der wettige XII. Deee. G Re.



98 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Regenten gevloeid en gevolgd was; te teekenenV niet verkiezelyk te achten tot de Eer-Ambten van Ouderlingen en Diaconen, evenwel te gelyk voor misleiden en van die gedaane flappen berouw hebbende, een deure ter heiro<ping in deezen, gunftig open fteiiende.
Toen al wierd er verteld . dat ik mede onder de Teekenaars behoorde; — toen de Lyst van HeeTen Burgemeesteren kwam, ftond daar op Frans Wolf of de Wolf, 't gene ik zo na niet onthouden, misfchien wel aangeteeker.d, doch nu met by de hand hebbe . de gantfcne Kerkenraad erkende dien naam niet op hun Alphabeth te hebben, wyl ik, aStueel in dienst, en den enigen van dien naam op het Alphabeth. niet Frans Wolff of de Wolff, maar Franciscus de Wolff heete, en altoos (doch by verkorting) teekene; het welk door my in Perfoon aan Hun Ed Groot Achtb. voorgedraagen is, en Hun Wel Ed. Groot Achtb. daar in ook volkomen genoegen genoomen hebben, en betuigd zulks ook al gedacht te hebben. Nu kan ik 'er niet voor dat de ütrechtfche en Brielfche Couranten , die Lyst publiek maakende, daar in ook F. de Wolff of Frans Wolff gefpeld hebben; — en ik heb geoirdeeld, dit my in 't geheel niet aan te gaan, of te moeten roepen eer ik gefbagen wierd. Dan daar ik nu bemerkte, dat ik niet tegenflaande het boven aangevoerde, by veelen , niet alleen in onze Stad en Gemeente daar voor gehouden worde, maar ook Brieven van elders daar over onvangen hebbe, geeve ik U Ed. vryheid, van deeze, ook al was het in druk, gebruik te maaken — Zo ü Ed. zulks tot maictcnue van mynen goeden naam nodig acht.
Franc, de Wolff, in dienst zynde Diacon der Amfteldam' Jche Nederduit/che Gereformeerde Gemeente.
IK'



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 99
N°. 1Ï13. Het gedeelte der Redevoering, gedaan in de Vergadering van de Koninglyke Maaifchappy der Weetenfchappen te Berlyn, door den Staats. Minister Graav van Hertzrerg, betrekkelyk de voorgevallene Omwenteling in de Republiek der Vereenigde Nederlanden.
De Koning heeft den roem en het genoegen gehad , om eene der grootfte omwentelingen in een, rjabuurigen Staat te bewerken, binnen den tyd van vier wecken , zonder merklyke bloedftoninge, doör een vaardig en kloekmoedig befluic, ter uitvoer gebragt door de wyze en welbelegde maatregelen van den-Hertog van Brunswyk, van zyne Generaals en van een gering Corps Pruisfifche Troepen; — om het Huis van Oranje in deszelvs ouden luister herfteld te hebben , en om aan de Hollandfche Republiek te hebben wedergegeeven haare vryheid en rust, door haar uit loutere guqsc dienztlvden dienst te doen, welke zy in het jaar 1672 genoten heeft van 's Konings Over-Grootvader, den Keurvorst Fredfrik Willem, wanneer zy door Lodewyk den XIV aangevallen wierd, en die groote Keurvorst met zyn kleine Armée naar den Rhyn trok, en daar door dien grooten Koning noüzaakte, om het meerder gedeelte der Vereeinigde Provinciën te verhaten, 't welk den Hollanderen gelegenheid gaf om adem te haaien, en door eene omwenteling het StadhouderfchapteherIftellen, en dus doende de Republiek te bevryden ivoor haaren ondergang in Europa en voor de nood-' zaaklykheid, om de vlugt te moeten neemen naar :Batavia, eene waarheid, welke de berugte Schryiver van den Brief aan de Batavieren zelv' heeft moeiten erkennen.
Laat dien vermetelen Schryver Frederikden II, Prederik Willem den II, en de Pruisfifche Natie ibeleedigenj laat hy hen zelv' op eene kinderachtige wyze durven bedreigen, hy is en zal altyd tegengefproken worden door de klaarblyklykheid G ?, van



roo Verzameling van Stuiken letrekkelyk m
van zaaken, door de Gebeurtenisfen en door de rechtmaatigheid van het Publyk.
Is het niet Frfderik den II, is het niet Fredertk Whlèm den II, zyn het niet de Pruisfen, welken Üuitsehland, Beyeren en Holland gered hebben, zonder eenig oogmerk, zonder eenige vergeldmge of vergoedinge daar voor te vorderen, met eene edelmoedige belangloosheid, weljke in de Historie van andere Natiën onbekend is, en dat in het aangezicht van geheel Europa, tegen Mogendheden, die meer dan eenmaal fterker Magt hebben als zy, en dat alleenlyk om aan Europa die Politieke Vryheid te doen genieten, welke men heeft durven zeggen, dat de'Pruisfen onwaardig zyn; maar die zy in de daad meer genieten, dan zy, welke 'er hun roem op draagen, en dezelve met zo veel gerugrs reclameeren, zonder dat zy die op een onwrikbaaren voet weeten te ilellen of te handhaaven.
De tegenwoordige geruste en gelukkige ftaat van Holland, vergeleeken met alle de afgryslykheden van het voorgaande Patriottismus, levert eene volleedige wederlegging op van alle die valschlieden, welke de voorgewende Verdediger der Batavieren verfpreid heeft, in zyn Lasterfchrift tegen het Huis van Oranje, aan welke de Republiek haaren oirfprong en beflaan tot hier toe verfchuldigd is, gelyk een oprecht en onzydig HistorieSchryver uit de Historie van Holland zelve ligtlyk bewyzen kan, in weerwil van alle de verwronae en kunftige Uitleggingen van den Schryver van den Brief aan de Batavieren.
Het geheele lichaam der Republiek heeft beter erkend het gewicht der omwenteling, en de edelmoedige dienst, die de Koning baar bewezen heeft, zy heeft hem plegtig la3ten bedanken, door haaren Gezant den Baron van Rheede, welke, daar toe bekleed met het karakter van Ambasfadeur, zich van dien fchitterenden last den 2den January gekweeten heeft in een openbaar gehoor, en door
eene



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 101
eene fchoone aanfpraak, welke door zyne Majefteit, mee de wezenlyke welfpreekendheid vaneen Koning, beantwoord wierd. Op deeze wys, heefc het Hof van Pruisfen eene Ambasfade ontvangen, en eene flonkerende vertooning gezien, welke zo zeldzaam in de Historiën is, als de vertooning ia Holland zelve geweest is.
De Republiek erkende nog de nuttigheid en noodzaaklykheid der Omwenteling door eene nieuwe Conventie, welke de zeven Provinciën onder eikanderen floten, om zich onderling de handhaaving van het Stadhouderfchap te guarandeeren in de Doorluchtige Familie van Oranje en Nasfauw, als wezenlyk behoorende tot de Conllitutie van ieder der Provinciën, daar voorheen die Conllitutie en het Stadhouderfchap in verfcheiden Provin* cien verfchillend begreepen wierden.
Die zelvde Republiek heeft ook gemeend, dat zy de door de Omwenteling hertelde Confluutie niet beter konde verzekeren en bevestigen, dan dan door het aangaan van eene defenfive Alliantie met de Hoven van Berlyn en Londen, welke op denzelvden dag van den 15 April 1788, te Berlyn en in den Haag, gelyklyk getéekenAis, doch mee ieder afzonderlyk, en by welke ieder van deeze Hoven op zich heeft genoomen, de guarantie van de Republiek van Holland en van het Stadhouderfchap, en tevens van derzelver vernieuwde Conllitutie, daar by gelyktydig aan de Republiek eea bepaalden onderftand tegen al wie haar aanvalt, beloovende.
Dat Tradïaat heeft inmiddels nog een nieuwe kragt gekreegen door de defenfive Alliantie, welke de Koning 'met den Koning van Groot-Brittanje den I3den Juny op het Loo gefloten heeft, toen zyne Majefleit zich destyds in Holland bevond, en waar by zich de beide Hoven wederzyds verbinden itot de guarantie van het Stadhouderfchap en de :Hollaadfche Conllitutie, en zich onderling een G 3 bs-



io2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
bepaalden byfïand belooven , in geval van eene yyandlyke aanranding door andere Mogendheden.
Deeze Verbirjdtemsfen zyn nog verfierkt door een nieuw Tractaat van defenfive Alliantie, dan nog veel algemeener en uitgeftrekter is, tusfehen Pruisfen en Engeland, het welk te Berlyn gefloten en geteekend is den 13 Augustus 1788. '
Uit het verflag van alle deeze handelingen en omftandigheden, is ligtelyk op te maaken, met noe veel zorg, yver en goeden uitflag, de Koning zich, geduurende den loop van het gepasfeerdt? jaar, heeft toegelegd om de onlusten ia een nabuungen Staat te bevredigen, om de hatuurryké betrekking onder de Mogendheden te hertellen, gm. zvnf Bezittingen en de algemeene Rust in het Zuidelyke van Europa te beveiligen, terwyl hy zyne Landen, die ten Noorden gelegen zyn, door vreedzaame, maar tevens refpeótabeie maatregelen tracht in veiligheid te ftellen.
is". 1114. Korten inhoud der Crimineele' Sententie, door de Vierfchaar der Stad Utrecht gevonnisd, en op den 28 February 1789 gepronuncieerd tegens
l\lr. P. P. J. O.ndaatje, B. F. VON LlEBEHERU
en Mr. J. van Lidt de Jeude junior.
Op den 28 February 1789 zyn Mr. Pieter Philip Jurriaan Ondaatje, Bogislaüs Fredericus von Liebeherr en Mr. Joan van Lidt de Jeude junior, ter zaake van hun aandeel in de troebles, welke in de laatfie jaaren voor de veranderinge van zaaken alhier plaatsgehad hebben, by Crimineele Sententie, op Intendit, in de Audiëntie van het Stadhuis der Stad Utrecht gepronuncieerd, verkla™d-: a te hebbeD gecommitteerd het crimen leefa „ Majejlatis, en mitsdien te zyn infaam en inha% „ biel tot eenig ambt of officie, voorts gebannen „ uit deeze Stad en derzelver Vryheid, mitsgaders.
ss UÏS



dt Gebeurtenis/en in 1787 ent. voorgevallen. 103
uit de Hooge Heerlykheid Vreeswyk, anders „ genaamd de Vaart, hun leeven lang geduurende; „ zynde boven dien ten behoeve van den Lande,. „ verbeurd en vervallen verklaard alle hunne Goe„ deren, welke zullen worden bevonden over te „ fchieten boven de kosten en mifen van Juftitie; „ alles onverminderd zodaanige verdere lyfltraffe, „ indien zy in handen der Jultitie zullen geraaken, „ als, ter caufe van het vooriz. Crimen, zal bevon. „ den worden te behooren."
N°. 1115. Waarfchouwmg v^n cUnHo^'e van Holland, bettekkelyk onbehoorlyke en oproenge feitelykheden door een aantal onrustige Ingezetenen van CillaarS' hoek gepleegd. In dato den 9 Maart 1789.
Willem, by de gratie Gods Prince van Oranje en Masfauw &g. &c. &c , Erf-Stadhouder, ErfGouverneur, ErfKapitein Generaal en Admiraal; mitsgaders de Prsiident en Raaden over Holland, Zeeland en Friesland; Allen den genen die deezen zullen zien of hooren leezen, falut!
Alzo tot onze kennisfe is gekomen, dat, niet tegenftaande het ernftig verbod van alle onbehoorlyke en oproerige feitelykheden, vervat in verfcheiden Publicatien van de Ed. Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en West-Friesland in de jaaren 1787 en 1788 geëmaneerd, een aantal onrustige Ingezetenen van Ci'Jaarshoek zich in de maand Oftober des laatstgemelden jaars niet hebben ontzien, om Johannes Jacobüsz de Roy, Koster en Schoolmeester en te gelyk Gaarder van de gemeene Lands Middelen aldaar, verregaande te mishandelen, en vervolgens met flaande Trom en vliegend Vaandel het voorfz. Dorp uit te leiden, en onder groote bedreiging aan te zeggen, van nimmer weder in Cillaarshoek te verfchynen, en daar na ook deszelvs Vrouw en Kinderen van daar weg te jaagen; als mede om op den 1 jden Oclober G 4 (en



io4 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
(erj dus kort voor dat de voorfz. de Roy, door ' middel van eene VVaarfchouwinge van de Ed. Mo.I gendè Heeren Gecommitteerde Raaden in dato dep 16 Oclofaer 1788, waar by een ieder der Ingezetenen van Cillaarshoek gewaarfchouwd wierd, zich rustig en vredig te gedraagen, en vooial zich te' onthouden van 's Lands Gaarder eenig het minst molest aan te doen„ op poene van naar de ftrengheid der Wetten geftraft te worden) zich byeen te verzamelen, en Schout en Schepenen, wanneer die vergaderd waren, re noodzaaken, om den voorfchreeven de Roy als Schoolmeester-af te zetten, en aan hem t'huis te zenden een Papier, door Schout en Schepenen, mitsgaders met de naamen van omtrent zeventig Ingezetenen van Cillaarshoek onderteekend, inhoudende: ,, dat Schout en Sche„ penen, op verzoek en begeerte van de onderge- ] „ teekende Burgers van denzelven Dorpe, den „ Pc rioon van Jan de Roy van zyne ambten als it Schoolmeester en Koster hadden gedimitteerd, ,, zo als zy hem dinrtteerden en zyne Commisfie ,, ingetrokken wierd by deezen, en zulks om rede„ nen dezelve aldaar niet langer zyn dienst tot nut „ der Burgery kon waarneemen"; met dat gevolg, s dat voorfz. de Roy, hoe zeer hy zich wel weder, met zyn Huisgezin in het voorfz. Dorp bevind, echter tot nu toe ontzet gebleeven is van de pose van Schoolmeesteren Koster, waarvan hy op eene wettige wyze de aanftelh'nge verkreegen heeft en ! in het ^ bezit geweest is, en dus door zulke onbehoorlyke en onwettige middelen niet heeft mogen afgezet worden.
Dat wyders ook veele der Ingezetenen van voorfchreeven Plaatfe, alle refpeft en gehoorzaamheid, aan hunne wettige Regenten verfchuldigd, ter zy. de Hellende, te rneermaalen in de Vergadering van Schout en Schepenen zyn ingedrongen, en aan dezelven hunne begeertens, op de onbefcheidenfte wyze hebben voorgeteld, en het toeftaan derzelven afgeperst, zo dat de voorfz. Plaatze byna tot
eene ■-'



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 10$
iene geheele Regeeringloosheid is vervallen, beblende zelvs fommigen zich niet ontzien, de Dielaars van den Bailjuw van den Lande van Stryen iet Dorp uit te jaagen. Zo is 't, dat wy daar in willende voorzien, by eezen allen en een iegelyk der In- en Opgezeteen van Cillaarshoek wel ernftelyk vermaaneu, ea es no ds gelasten, zich voortaan ftil, vreedzaam n mee behoorlvk refpedl voor, en gehoorzaamheid in de hooge Juftitïe, mitsgaders Schout en Scheeni.n van den voorfz. Dorpe (welken wy by deee neemen in de fpeciaale protectie en fauvegarde an de Hooge Overheid) te gedraagen, en zich te nthouden van tr famenfpanningen, poogingen, edreigingen en feitelykhèden, ingericht om deelven het toeftaan van hunne hegeertens of ver«. aeken at' te persfen; als mede, om zich te ontouden van d< n voorfchreeven Johannes Jacobusz e Roy, in zyn wettig verkreegen, en hem onwetg benomen ambt van Schoolmeester en Koster, aar in wy hem, voor zo veel des noods, bevesgen, voortaan eenig het minfte hinder of beletzel ae te brengen, of hem op eenigerhande wyze, iet woorden of daaden, in de waarneeminge van et zelve te ftooren, of eenige mishandelinge aan em of de zynen te pleegen; alles op poene, daC e genen, die zich jegens deeze onze ferieufe in;ntie in het een of ander opzicht zouden mogen ï buiten gaan, en dit ons gebod overtreeden, volens de Wetten en Plakaaten deezer Landen op het igoureuste, anderen ten exempel, na exigentie an zaaken, aan den Lyve, ja zelvs met de dood, uilen worden geftraft.
Wyders gelasten wy'den Prokureur-Generaal, Ütsgaders den Bailjuw van den Lande van Stryen, m op de flipte nakominge van deeze onze Waar;houwing, een waakend oog te houden, en de vertreeders van dezelve te doen apprehendeeren m ftraffen.
Alles onverminderd het Recht van de Hooge G 5 Over»



ÏOfj Verzameling van Stukken letrekkelyk ut.
Overheid tegen de genen, welke bevonden zullei worden zich reeds aan bovengemelde onbehoorlw Jee en oproerige feitelykhèden te hebben fchuJdis gemaakt. ?
Eindelyk gelasten wy den eerften Deurwaarde; van den Hove, den voorfz. Johannes Jacobdsz d? Koy, in de functie van het Schoolmeesters- er Kosters-ambt te Cillaarshoek te herftellen en te handhaaven; en op dat niemand hier van ignorant tie pretendeere, deeze op den voorfz. Dorpe té pubheeeren en doen affigeeren, daar zulks te gex ichieden gebruiklyk is.
Gedaan in den Raad den 9 Maart 1789.
N°. 1116. EdiElaale Citatie voor de Crimineele Rolle van den Hove van Friesland, tegens Allarü' Scheltinga, woonachtig te Arum.
, . l
Willem, by de gratie Gods Prince van Oranië en Nasfauw &c. &c. &c, Erf-Stadhouder, KiM tem Generaal en Admiraal; mitsgaders de Raaderi geoidonneert in Friesland,' Arnoldus Was<en4 eergh Deurwaarder van deezen Hove, falut- '
Alzo de Prokureur-Generaal deezer Landfc'happe rat. off., ons by Requeste heeft te kennen gegeeA yen, hoe dat Allard Scheltinga, woonachtig teArum, was geweest Kapitein van het Vry-Corns!!; aldaar, en zich zeer fterk had gemengd in de op.3' roerige beweegingen , die zedert een geruimen tyc\J\ voornaamentlyk in de 'maanden Augustus en Sep-? tember 1787, deeze Provincie geweldig gefchokt ftadden; dat dezelve op order van het Defenfie-;; wezen te Franeker zich naar Makkum had begee. I ven, en aldaar op den 1 September 1787 een ge. I deelte der gewapende Manfchappen van het Deta- 1 cnemene hec welk uit Franeker getrokken, opdien 1 dag Makkum in bezitting had genomen in de Her-1 berg de Prins en in de Herberg liet Schippers Huis% op kosten en voor rekening van het Defenfie-we- 1
zen, 1



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, xoy
Een , mede heeft geïnkwartierd. Dat Allard Schlltinga ook op dien zelvden dag, met een Schip door de Sluis naar buiten gelaaten zich van een Loots heeft voorzien, om de Schepen die mee gewapende Manfchappen en Ammunitie van Oorlog, uit Holland te Makkum zouden' komen, binaen te lootzen. Dat Allard Scheltinga ook op iien zelvden dag met gedachte Schip en Loots van Makkum naar Holland was gezeild, om van daar :ene groote kwantiteit Ammunitie van Oorlog, als nede eenige gewapende Manfchappen naar Friesr ,and te doen overvaaren, dat Allard Scheltinga 500 Snaphaanen met Bajonetten en Scheiden, 500 Patroontasfen met bükke Busfen daar in, en geele Draagbanden, en jco Vuurlteenen te famengepakt in 13 kisten, door de Gecommitteerden van den Raad tot het Defenfie-wezen der Stad Amfteldem. van den Artillery-Meester in West-Friesland en het Noorder-Kwartier ontvangen, op de Stroom voor de Stad Amfteldam op den 5 September 1787 in een_ Vaartuig gedestineerd naar "Friesland, onder Recipis had overgenoomen, dat al het.voornoemde, benevens nog een menigte Snaphaanen, zes groote Stukken Gefchut en eenige Veldtenten, gelyk mede eenige Husfaaren met hunne Paarden, en andere gewapende Manfchappen toen naar Friesland waren overgevoerd , en gedeeltelyk den 7 September 1787 aldaar waren aangekomen. — Dat Allard Scheltinga met een Schip waar in $ Officieren en 22 gemeene Kanonniers den 9 September 1787 of omtrent dien tyd te Makkum was (aangekomen; dat dezelve gedachte Kanonniers op eenige Wagens van Makkum over Arum, en na hun aldaar op wyn getra&eerd te hebben , naar Franeker had doen transporteeren, alwaar dezelve tot den 23 September 1787 als Kanonniers gediend hadden, tot zo lange dezelve benevens de hoofden van het gewapend Oproer, in groote confufie van daar gevlugt zyn. —■ Vermits nu gedachte Allard Scheltinga zich daar door aan een allergevaarlyksj?
ge-



toÊ Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
gewapend Oproer tegen de Staaten des Lands erj
thZ^ fgenT ^d £h.uWig Slaakt, en zichl thands door de vlugt buiten deeze Provincie had geabfenteerd, .en het Hof na bekomen psPS toire Informatien pnfe de corps, tegens Bedachten .Allard Scheltinga had verfeênd ƒ ^n nf zulk
fSffnïïif ' denzel,ven ex <#»° Criminaliter rï aclioneeren, en het zelve waren zaaken van zeen
fi^Zr°lge> 3Dderen teD tempel ten hoog! Jen ftrafbaar; zo verzogt de Suppliant zeer gel dienftig tegens gedachten Allard^Scheltinga te: Arum, doch nu extra Provinciam zich ophoudende., tPnZeHaPJOVj-fie Va? C)'fatie b^ $di£t in forma, om InllÏT dleD|nde' W £erfoon op de Crimineele: -Rolle van den Hove van Frieshnd te compareeren!, om als dan daa^ toe des suppliants Eisch en Con* cJuhe, zo ter Principaalen als nopens de provifïe i te aanhooren, q. ƒ. &c. Waar op by ons op den 3 Maart 1789 is verleend Fiat Citatie by Edi£t in jorma. — /0 is 't, dat wy u ordonneeren en be-'l Jasten, daar toe committeerende by deezen , dar,' gy u transporteert op de uitterfte Paaien van de Provincie, naast aan de Plaatze, alwaar meegedachten Allard Schrltinga zich ophouden mogte, dog anders te Arum in deeze Provincie woonachtig, en denzelven Citeert en Verdagvaart, orrt • in Perfoon voor ons in de Cancellarye binnr-n»' -Leeuwarden te compareeren, op alzulken gelegen dage, als gy hem voor den eerften, tweeden , der- \ den, en emdelyken peremptoiren Rechtdag benoemen zult, om te aanhooren zodaanigen Eisch en Conclufie, als den Suppliant en Klager als dan zal ■willen doen neemen en gebruiken, daar tegens te zeggen, en in de zaake zien Ordonneeren zo na rechte behooren zal, met Inthimatie, indien hy 1 *oomt of niet, dat wy evenwel in de zaake zullen 1 laaten gefchieden dat recht is; des dat gy gehou- 1 den zyt na gedaane Citatie by Edict, aan meerde- ! melden Allard Scheltinga by u Misfive een Conia van deezen, onder u hand gecollationeerd over te f
zen- i



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. fóft
[lenden, ten einde hy in toekomende tyden deezen ■ argaunde geene ignorantie hebbe te prstendeeren;
reik Exploicr by u alzo gedaan, wy van zulkert hraarde zullen houden, als of het zelve by u in Per« ibon ware gedaan, ons u wedervaaren pertinente\yk relateerende; gegeeven in de Cancelarye bin-
en Leeuwarden, onder het Secreet Signet, 'twelk
jen in deezen Hove gebruikende is, Actum den 4 Maart 1789.
Ter Ordonnantie van den Kovel
(was get.y S. Faber.
1°. 1117. Extract uit het Register der Refolutien van 'Ridderfchap en Steden de Staaten van Overysfel, behelzende eene orde en voet, den Bedienaar en des Goddelyhen Woords voorgefchreêven, op welke zy in de Publieke Kerken voor de Hooge en Subalterne Overheden moeten bidden.
Deventer den 14. Maart 1789.
In deliberatie zynde genoomen,'dat niet tegenaande Ridderfchap en Steden by Refolutie van den 5 Juny 1747 , den Bedienaaren des Goddelyken Noords hebben voorgefchreêven een orde en voet, p welke zy in de publieke Kerken voor de Hooge 1 Subalterne Overheden moeten bidden; vetfcheien van dezelven hebben kunnen goedvinden eigeer authoriteit, en zonder dat voorfchreeven orde aor den Souverein was ingetrokken geworden , ch te gedraagen even of die niet meer in wezen as. — En daar en boven eenige van dezelve zich lebben durven veroirlooven materiën, het Politiek -lettier, het zy den Staat in't gemeen, ofvandeeje Provincie raakende, op den Predikftoel aan te Jperen, en daarover reflexien te maaken, fomwy| o tot vilipidendie en verfmaading van het wettig
ge-



tto Verzameling van Stukken letrekkelyk tet
gezag van den Souverein, of derzelver hooge a laagere Ambtenaaren, waar door nier, weinig heb! ben medegewerkt tor, de rerftooringe van de rus: en eendracht in deeze Provincie; is goedjevonder: en verftaan, eensdeeels alie de Predikanten deeze'f Provincie wei ernftig te gelasten, om by alle bei kwaame gelegendheden hunne refpective Gemeem tens in te fcherpeu, het refpect en obediëntie welke de Onderdaanen aan hunne wettige Overigheid fchuldig zyn, hun tot rust en vreedzaame gedach ten aan te maanen, voorts hun voor oo^en te ftel len den gruwel van de zonde, door het lasteren van de Regeeringe en Regenten begaan wordende, en hun omtrent dit alles met hun voorbeeld voor te gaan; metverderefpecia.de last aan voorfz. Predikanten, om zich zorgvuldig te onthouden van eex nige materiën van Staat, Policie of Regeeringe , hoe ook genaamd, veel min eenige Refolutien of I)ispofitien, raakende het Politiek beftier, op den. Predikftoel aan te roeren, of zich daaromtrent eenige reflexien aan te maat'gen, by poene dat vanj zodaanige Predikanten, welke mogten ondernee.! men daar tegens aan te gaan, hun Tractement daa-. delyk zal worden ingehouden. En anderdeels, daci ingevolge gezeide Refolutie door de Bedienaarem des Goddelyken Woords in de Publieke Kerken') deezer Provincie, in het bidden voor de Hooge en i Subalterne Overheden , gehouden zal worden de5: navolgende orde en rang; dat, naèmentlyk, eerst*; gebeden zal worden voor Hun Edele Mogenden de' Heeren Staaten van Overysfel, als zynde de wettige Overigheid van deezen Lande; — voorts voor' de H eeren Staaten van de andere Vereenigde Pro«''j vincien, hunne Vrienden, Buuren en Bondgenoo-j ten; mitsgaders voor derzelver gezamentlyke Ge-J deputeerden ter Vergadering van de Staaten Gene-f raai, en m den Raad van Staaten; daar na voor zyM ne Hoogheid den Heere Prince van Oranje en NasJ fau, Erf-Stadhouder, Kapitein-Generaal en Admi-I
raai.



4t Gebeurtenis/en in 1787* enz. voorgevallen. 111
lal deezer Provincie; voor haare Koninglyke Hoogeid en derzelver Doorluchtig Huis; en voorts ia le de Steden en Plaatfen, voor de Magiftraat van ïzelve Stad of Plaatfe, daar zulks geïchied; en : de Heerlykheden ook voor den Heer, in orde ven voor de Magiftraat van de Plaatfe, En zulks ;n aanzien van de Predikanten ten platten Lande, f de boete van tien Goud-Guldens ten behoeve in de Di-conie der Pl tats, alwaar die boete zal orcien verbeurt, als dezelve in het bidden over;nkomftig het voorfchreeven Formulier mogtem yven in gebreke, zullende ook een Predikant, elke mogte begeeren zyn Predikatie te fluiten met :t aiiervolmaakfte Gebed, verplicht zyn om al» in in zyn Voorgebed voor dezelve Hooge Regeenge te bidden als voorfchreeven is.
En zal hier van Extract worden gezonden aan de eputaaten der Clasfen in deeze Provincie , tot ;rzelver naricht, en om daar van kennisfe te gee:n aan de Predikanten, onder ieder Clasfis resforerende, om zich daar naar te reguleeren.
Wordende de refpective Magiftraaten, Schoun en Richteren ten platten Lande, zo ook de releclive Kerkenraaden gelast te vigileeren, tert nde deeze Refolutie in allen opzichte worde naïleeft.
Accordeert met voorfz. Register, Derk Dümbar,



ÏT2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tut
No. Iïl8. Propofitie van zyne Doorluchtige Hooghei, den Heere Prir.ce Erf-Stadhouder, waar by voor draagt, J. Een Plan tot het oprichten van ei Corps Mariniers, en 2. E»n nader Plan van Ver, betering voor de A, mee van den Staat. Exhibi turn den 17 Maart 1789»
Hoog Mogende Heeren!
Zo dra ik, by Uwer Hoog Mogenden Secreet* Refolutie, van den 22 Mey des afgeloopen jaars ben verzogt geworden, om te formeeren, en aai Hoogstdezelven te laaten toekomen een Plan val bet employ, dat zoude kunnen en behooren tt worden gemaakt van de fomme van Penningen 1 die voor de Marine, op den Staat van Oorlog, lom de worden gebragt, heb ik niet nagelaaten myne gedachten daar over te laaten gaan; doch het is m\ toegeicheenen, dat ik beter zoude doen, van, al» voorens my op dat fubject te bepaalen, af te wach* ten de Refolutien van de Provinciën, die zich oa dien tyd nog niet hadden g- expliceert, over het Plan tot verbetering van de Arrpée van den Staat* in het begin van het jaar, aan Uw Hoog Mogen-i den voorgedraagen.
Wanneer vervolgens alle die Refolutien , terj Vergadering van U Hoog Mogenden, ingebragtf waren, heb ik uit dezeiven moeten opmaaken, dat! zo lang het werk der Quota's van de refpective1 Provinciën, in de lasten van het Bondgenootfchap, \ niet zoude zyn afgedaan, 'er weinig uitzicht was, om een eenpaarig en ongeclaufuleerd confent mi het voorfz. Plan te verkrygen, en ik ben derhal.1 ven wederhouden, om aan de voorfz. Refolutien,! met die promptitude te voldoen, als ik anderfintsl gewenscht, en ook daadelyk zoude gedaan heb«l ben.
Maar, na dat zich meer en meer hoop begon opl te doen , dat het voorfz. zo uoodzaaklyk als ge-I wenscht werk tot een goed einde zoude kunnen!
wor-



de Gibeuftenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 113
wórden gebragt, heb ik, om van myne zyde niet in gebreeken te blyven, omtrent het gene ook tot verbetering van de Marine zoude kunnen dienen, myne gedachten, nopens het employ van de Voorfz. fomme, aan den Vice-Admiraal Reynst^ en Schout by Nacht van Kinsbergen gecommuniceerd, en van dezelven gerequireerd, dat zy daar van een uitgewerkt Plan zouden formeeren, en aan my ter hand ftellen, waar aan dezelven dan ook met allen iever hebben voldaan, en zodaanig Plan met een Memorie daar toe relatif aan my geprelenteert. ...
Dan, daar ik reden had om te vermoeden, dat het Plan, tot verbetering van de Armée (*), aan fommigen Van de Hooge Bondgenooten, te bezwaarend voor hunneFinantien, voorkwam, en dac het te vreezen was, dat dit bezwaar fommigen derzelven zoude affchrikken, om daar in confenc te draagen', en dat dus niets van deeze deliberatien, .tot verbetering van de Armée, zoude komen, heb ik nader overwogen, of ook het zelve niet zoude kunnen worden veranderd op eene wyze , dat de uitvoering daar van minder kostbaar zoude zyn.
En ik heb vervolgens een nader Plan, tot verbetering van de Armée, geconcipieerd, hetwelk, gefchoeid naar het voorige, veel minder bezwaar voor de Finantien zal opleveren.
Ik heb de eer het zelve, gelyk mede het Plan, door gemelde Vlag-Officieren geformeerd, met de Memorie daar toe relatif, aan U Hoog Mogenden aver te geeven. . ...
Uit het Plan,, tot verbetering van de Armées zullen U Hoog Mogenden zien5 dat het zelve merkelyk minder kostbaar is , dan het voorige, doch 'feeffens, dat de augmentatie der Troepes, die daar by wordt vöorgeflagen j van veel minder belang is^
. ' ,. Zé
:,.(*) Zie genoemde Plan ïri het IV. Deel dêêzèr Verzamh' ïing, bi. 110 enz.
'$£ïl. Deee; H



H4 Verzameling van Stukken betrekkelyk 'tot
Ze bepaalt zich in de vermeerdering van de Re-j gimenten Cavallery en Dragonders, in dienst vard den beaat zynde, met twee- en- tagtig Hoofden,] en even veel Paarden. — En in hef aanwerven van een nieuw Regiment Dragonders, en van een ■Regiment Husfaaren.
Het welk te famen zoude beloopen op zeven hon-
ïïn^V'^r!611^ Hoofden, en agt honderd: zeven- en- dertig Paarden.
vJ°wSpby-de lnl*n*eTy» in de vermeerdering; van het Regiment Hollandfche Guardes te Voet* ™irp Ppderd een- en- tagtig Hoofden, en de ordinaire Kegimenten Infantery met vier honderd drieën- tagtig Hoofden. — En in het aanwerven van l een BattailJon Waaien, het welk te famen zoude! bedraagen eene augmentatie van duizend en vyftig, Hoofden by de Infantery, en met de augmentatie;
nJrrtnSle7 Zal Zy in het Seheel bedraageni agttien honderd negen- en- twintig Hoofden: welk
v^V \D gTx,valle het derde Regiment van den Vorst van Waldek herwaarts mogt worden ontboden, en zich hier bevinden, nof zoude worden Hoofden ZeVe° hoBderd e*n' en" zeventig j
„0?D Jan d,eeze auSmentatie, na aftrek van het : gene het zelvde gedeelte van de Armée, naar d« tegenswoordige fterkte, indien de Soldy van de dragonders en Infantery verhoogd wierd, op den voet, by het Plan voorgedraagen, zouden de kosten een bezwaar opleeveren van niet meer dan J 302651 - o -1 iy, zonder echter daar by te reekenen.
I0' Xomme van Penningen, waar mede het lubhdie, dat tegenswoordig aan den Heere JPrmce van Waldek word betaald, voor liet Battaillon, dat dezelve in zyne Staaten, 'I ten dienfte van de Republiek, onderhoud, 1 zoude moeten worden verhoogd , indien goedgevonden wierd gemelden Vorst te engageereu; om het zelve te brengen tot een
Re-



ie Gebeurtenisjen in 1787 enz. voorgevallen, n 5
Regiment ligteTroepes, zo als by het voorfchreeve Plan wordt voorgedraagen. 2°. Het temporair bezwaar, dat by het werk» ftellig maaken van het zelve, door het Penfioneeren van eenige Officieren, zoude ont« , ftaan.
3°. De post die voor Penfioenen van Officieren geproponeerd wordt op den Staat van Oorlogen
4°. De AanritsgeJden, die voor de nieuw aan te werven Manfchappen zouden moeten worden betaald ; gelyk aan U Hoog Mogenden nader zal blyken uit de bereekeninge, die ik teffens aan U Hoog Mogenden . prefenteere: ik achte van myn plicht op het kragtigfte re moeten infteeren, dat geene verminderingen in het Plan, zo als het zelve is leggende, mogen plaatze hebben, wyl ik met ,een gerust gemoed kan betuigen, dat, na dat het Plan zal zyn geconcludeert, zo als het zelve is leggende, de Frontieren nog naauwlyks tegens eenen eerften aanfloot zulïen kunnen worden beveiligd; en dat het getal der Armée nog merkelyk minder zyn zal, dan het getal, het welk de kundigrte Generaals, die in ss Lands dienst zyn geweest, altoos hebben geoirdeelt, dat . in Vredenstyd behoorde te worden onderhouden, en, waar tpe ik zoude hebben voorgedraagen om de Armée te brengen, ware het niet, dat de Financien der Provinciën thands niet toelaaten, om zich daar mede te bezwaaren. . , ., . k>< „ --.
tk verzoeke, dat de voorfchreeven Plans, van ike.ik aan den. Raad van Staaten opening hebbe jjeeven, alvoorens dezelve aan U Hoog Mo» jidenvoor te draagen, met de Memorie, .tot l eene, en de verfcheiden Staaten tot het aijdebehoorende, en welke door den,.Raad van Staa1 zyn goedgekeurt, jdpor ü Hoog Mogenden., H i jmo-



ïió Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
mogen worden gezonden aan de Staaten van de reJI fpeöive Provinciën, en Hoogstdezelven op hel krachtij fte geëxhorteert, om dezelven in ferieufdfl deliberatie en daar op zodaanige Refolutie te neejl men, als het gewicht derzelve vordert; terwyl ijl niet af kan zyn verder te doen remarqueereniE dat de eenpaarige verhooging van de Gage van d:[ Jnfantery een poinci is van het grootfte belang]I op dat voorgekomen moge worden de fchroomels I ke gevolgen, die uit de verfchillende vermeerde ring van foldy, dewelke door de refpective Provir cien tegenwoordig aan de Infantery word verl flrekt, zouden kunnen ontdaan. — Dat het nie j minder noodzaaklyk is, dat de voet, waar op d Dragonders aótueellyk zyn, werde verbeterd, de' wyl het zeker is, dat dezelven van de Gage, dili ze genieten , niet kunnen beftaan. — En, dat he t meer dan tyd is, dar op het al of niet aanwerveav van een Regiment Hu«faaren, finaal werde gerefolj veerd , op dat de Provinciën van Holland en West Friesland en van Ibrrcht niet langer bezwaard bly ven met het onderhoud van de Manfchappen, dil zy in haaren paiticulieren dienst hebben, en waal uit het voorfchrteve Regiment gedeeltelyk zous de worden opgericht. 'sHage den 17 Maart 1780.
(was geteekend)
W. Pr. v. Oranje.



de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen, n.7
Projecl Plan van zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erf. Stadhouder, ter oprichting van een Corps Mariniers, het welk zoude beftaan uit twee Regimenten, ieder Regiment uit drie Battaillons, en ieder Battaillon uit vyf Compag. ■ nien.
)e Staf van het Regiment zoude beftaan uit:
Ter loopende maand.
t Collonel . : ; ƒ200 o o ƒ2400 o' o i Luitenant CoJlonels ieder 80 o o 1920 o o 3 Majors ieder a . 60 o o 2160 o o
3 Adjudanten ieder 50 o o 1800 o o
3 Chirurgyn Majors ieder 40 o o 1440 o o i Tamboer Major . 14 c o 168 o o
Dus kost de geheele Staf van een Regiment in bet jaar . . , ƒ9888 .0 o
H 3 ledera



Ii8 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
Iedere Compagnie zoude fttrk zyq ' en betaald worden op den volgen den voet.
In 42 dagen 1
1 Kapitein ; : ; . / 158 cl
2 Kapitein" Commandant . , 80 oL ï' Kapitein Üuitenant . . 65 o
1 Eerlte Luitenant . . . 60 o
2 Tweede Luitenants ieder
■ aƒ 54-0-0 . .' . . 108 o j
1 Sous Luitenant van de Artillerie 54 o ',\
1 Eerfte Sergeant . . . 27 11 •)
2 Tweede Sergeants ieder
a ƒ 24-II-0 . . . ' 49 2:1
1 Scheeps Corporaal of Kapt. des
Armes . . 23 u ^1
1 Frater ' . . . . 17 10 i
2 Tamboers ieder a/i5-4-o . 30 8 < 1 Pyper' ..... 15 4 <
3 Corporaals ieder a ƒ18-16-0 56 & c 1 Conftapel Major ... 40 o < 3 Coriftapels ieder a/27-o-o . 81 0 < 1 Smit . . . . . 27 o ■(
30 Conftapels of Chefs van de Stuk-
ken ieder 3/17-12-0 . . 528 ° c
36 Grenadiers ieder aƒ '15-4-0 547 4 c
1 Solliciteur . , , „ 120 c
90 Hoofden ƒ 1979 18 c
5 Compagnien 5 Comp.
450 Hoofden of een Battaillon . . ƒ 9899 10 0 3 Battaillons ; • ' 3 Batt.
1350 Hoofden in 42dagen : . 1/29698 10 0 Hoof-



2e Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 119
Is in het jaar.
X350 Hoofden kosten in 42 dagen 1 ƒ 29698-10-4 ƒ258094 211
7 Man van de kleine Staf
1.357 Hoofden maaken drie Battaillons of een Regiment. De geheelè Staf van. een Regiment kost in het jaar ..... 9888 o o
Dus kost een Regiment 's jaarlyks ƒ267982 2 ;s
2
[Vee Regimenten kosten "s jaarlyks ƒ535964 4 3?
Cen Adjudant Generaal . . . 2500 o o
["wee Adjudanten Gen.ieder af 1500 0-0 3000 o o
)us zoude het geheele Corps Mariniers
kosten in het jaar . ... ƒ541464 4 3f [omt nog by voor drie Adelborften b)
iedere Compagnie een dubbeld Trafte
ment van ƒ 15-4-0 het welk bedraagt
in het jaar ..... n888 115*
dus Totaal . . ƒ553352 153*
Geeve zyne Hoogheid in confidera-
ie of het niet dienftig zoude zyn by
;dere Compagnie een ftuk Kanon met
yn toebehooren, zo als het op de
chepen word gebruikt, te voegen.
)e Ondergeteekenden, beneffens het geheele Corps van de Marine vleijen zich, dat zyne Doorluchtige Hoogheid niet alleen goedgunftig op zich zal neemen het Commando als Chef van het geheele Corps, maar insgelyks zal wezen Eroprietair vrfn het eerfte Regiment van hetzelve.
f.t,n, „.+ \ P. H. Reynst.
(was git.) j_ H> yAN KlNSBERGEIÏ.
H 4 P.



i2o Verzameling van, Stukken betrekkelyk tct
P. M.
De noodzaaklykheid vaD een vast Gorps voor de Marine kan men beoirdeelen uit het gene door de Mogendheden die eene Zeemagt hebben, gefchied ; want allen hebben een vast getal Officieren in hunn nen dienst, dewelke men een ördentelyk beftaan geeft; en een zeker getal Marfchappen, dewelke een goed gedeelte van de bemanning van hunne Oorlogfchepen moet uitmaaken.
De Republiek heeft daar nooit in gegeeven; da gecuurige Oorlogen dewelke men ter Zee moest voeren, maakte zulks in die tyd ook niet nood-; zaaklyk, want het geduurige employ, vooral wat tot de Zeedienst behoorde, gaf aan allen een be« liaan.
Maar na de Utrechtfche Vrede, de jaarlykfche Equipagien ter Zee zeer verminderende en jaarlyks afneemende, zoude tot niets gelooperj hebben, in* dien de onlusten met de Barbaryfche Mogendhe* den met wat leevendigheid daar in had gehouden. !
Hier moest dan uit volgen , dat de Officieren niets hebbende om van te kunnen leeven, op eene andere wyze 'van beftaan moesten denken, en dus gaande weg verliepen, dat men merkelyk ontdekt heeft in den Oorlog, die met het jaar 17,48 is geëindigd, want men in die tyd geëmployeerd heeft tot Officieren allerlei flag van Menfchen, zelvs die nooit te vooren met een Schip in Zee waren ge-: weest; na de Vrede gingen eenige Luitenants weder naar de Indien, ja zelvs voor Soldaat, om een beftaan te hebben, en anderen keerden weder terug! naar hunne voorige laage Kostwinningen.
In den laatfkn Oorlog met Engeland heeft mem wederom op nieuw ondervonden , hoe dat men al les heeft gemai queerd 'wat tot de goede bemanning van een Schip benodigd is; men heeft getracht de] Officieren uit de Commercie te fuppleeren ƒ maarf met als een zeer gering getal goede Sujetten beko-f men;, yerfcheideo zjn door de Krygsraad' gevon»"
■ njstjj



4e, Gebeurtenis/en in 1787 enz, voorgevallen. 121
ist, en van anderen verkiest men liefst niet te preeken.
Om niet weder in dezelvde verlegenheid te koïen, heeft men gedacht een Plan te proponeeren, at:
" Een beftaan zoude geeven aan de Officieren, en hun teffens in een Militaire activiteit te houden, want op een andere wyze beftaan krygende , gaan veelen naar afgelegene Plaatfen woonen, daar hun niets tot de Zeedienst betrekking hebbende, voorkomt; het is dok een groot voordeel dat de Chefs hunne Officieren leeren kennen, voor dat dezelve ten dienfte van den Lande gebruiken.
2. Dat voorzien worde aan het groot gebrek van Lieden om behoorlyk met het Kanon te kunnen ageeren, dat altoos de grootfte kragt van een Schip is in. act ie; en om dar de Officieren hun Volk zouden leeren kennen door de Exercitiën met het Gefchut, en daarom ïs voorgeilagen om by iedere Compagnie van het Corps een ft.uk Kanon te affedteeren, om alle de Manfchappen bekwaam te maaken met het zelve wel om te gaan.
Want de genen, dewelke aan boord van 's Lands Schepen, de dienst van Soldaat doen , even zo wel moeten leeren met het Gefchut om te gaan als. de Matroofen, die men ook laat onderwyzen met het Handgeweer te kunnen ageeren: de zogenaamde Kanonniers of Artilleristen moest men aanmerken, als Commandeurs voor de ftukken Kanon, en moeten dus de meeste kundigheid hebben.
g. Dat het een groot voordeel is, wanneer een - Schip in dienst wordt gebragt, men direct een convenabel getal Manfchap heeft, om het zelve te bemannen, 'dewelke door her. employ op de Schepen aan het Scheepsleeven gewoon zyn, en dus Zeelieden worden en de Artiljery wel bediend kan worden*
H 5 4. Dat



I
Ï22 Verzameling van Stukken betrekkelyk tet
4- Dat zo wanneer men goedvind eenige Wacht fchepen in onze Zee-Havens te leggen, dl zeer nuttig zoude zyn om fpoedig Scheoein gereedheid te brengen, men direcl Vol" heeft voor een groot gedeelte der bemanning Wanneer Compagnien op de Oorlogfchepen wol den geplaatst, zo kan men door Detacherent« dezelve tot het behoorlyk getal van tokte bren gen, dewelke op zo een Schip benodigd zyn e
M^ntT VTin,der,en °P *Ieinder Slepen.
Men heeft wel gedacht om een Corps Matroofec te formeeren, maar dit zoude niet mooglyk zv^ de lust van een Matroos tot een onafhanflyke fee
ÏLt cSSwp Cm ak°OS Verhindere" in een vast Corps te engageeren: want als men nagaat: dat men by de Admiraliteiten geen Volk heeftfun nen krygen, wanneer tegens ƒ3 - o - o a ƒ«» - 10 - n s weeks Kostgeld wierd geworven, zo kan mem
Xn£lvf^eelen de.ko»4rheid vanzoeenCoH nm L r°?S ^ngt altoos een Maand Ceel] Wen 2 2? °,f ™eerder Maandgeld te kunnen] icrygen, en dat geld m weinig dagen volgens zvnl
Het zoude mede van de grootfte noodzaaklykheid zyn , iets te vinden tot aanmoediging voor de Stuur heden en Schippers, om zich fan 's Land": dienst e affedteeren; een klein Traclement dat irl hunne leevenswyze eenig meerder gemak konde< toebrengen, wanneer niet in dienst waren, zoude ' rnisfchien hier aan voldoen, zonder dezelve hiel door te verhinderen in Vredes tyden ter Koopvaar-! dy^^areD> e° zlch in hunne weetenichappen tej
t Want de inrichtinge voor deeze Lieden om aan! 1 Land zynde, als gemeene Sjouwers op 'sLands Wer-1 yen te dienen, moest natuurlyk repugneeren aal] Lieden die gewoon zyn te commandeeren aan boord' van de Schepen.
De Ondergeteekenden hoopen met eerbied del;
nood- |



de Gebeurtenis/en. in 1787 enz. voorgevallen. 125
soodzaakelykheid van dit Corps te hebben aangetoond.
(was geteekent) P. H. Reynst. J. H. van Kinsbergej?,
Nader Plan van verbetering van den voet der Armée van den Staat.
In de tegenwoordige inrichting van de Armée van den Staat, hebben zich van tyd tot tyd eenige incbnvenientien en gebreken geopenbaard.
En in het byzonder heeft de ondervinding, op. eene overtuigende wyze, geleerd, dat de.betaalicg van de Dragonders en Infantery niet genoegzaam is, om voor dezelven een behoorlyk beftaan op te léveren.
Als mede dat de kosten van 'Recruteeripg van de Infantery zo hoog loopen, dat de Kapiteinen noodwendig daar in zullen moeten worden te gemoet getomen.
En het is om die gebreken te remedieeren, en jm de Armée op eene meer folide voet te brengen, in tot meerder dienst van den Lande gefchikt té ioen zyn, dat dit Plan is ingericht.
De Cavallery beftaat tegenwoordig uit:
Hoofden', paarden.
3et Eseadron Guardes du Corps. 142 174 [Iet Regiment Guardes te Paard van
• zes Compagnien. . . , . . 340 371 Zes Regimenten Cavallery, ieder
• van agt Compagnien. . . . . 2040 2238 Het Regiment Guardes, en twee
ordinaris Regimenten Dragon1 ders, ieder van agt Compagnien. 1020 1005
üitmaakende te famen, . 3542 3878,



ï«4 Verzameling van Stukken letrekkelyk M
En zulks na aftrek der vier Man per Compagnie,, welker Soldy by de Provincie word ingehouden, eqj die dan ook niet worden aangehouden.
Het Eseadron Guarde du Corps zoude voortaan i
behooren te beftaan uit .... 139 H
en 17 ï P., en geformeerd en betaald worden overeenkomftig den Staat onder N°. 1, hier nevens gevoegt, eu dus zoude daar in die verandering plaats-! hebben, dat het zelve, thands fterk zynde 11<5 Gemeenen, zoude worden gereduceerd op 108 Ge. meeoen,, en daartegen, in plaats van vyf Sous-Brigadiers, betaald negen, en vermeerderd met ééni Piqueur op ƒ 84-0-0 ten 42 dagen: doch, vermits! de kosten van het voorfz. Esquadron daar door eenigflnts zouden worden vermeerderd, en dus een') bezwaar voor het Land opleveren, zoude het Rit-, meesters Tractement van/586"-7-8, zo als het te-, genwoordig is, kunnen worden verminderd op ƒ51 j— 3-8 ten twee- en- veertig dagen.
Het Regiment Guardes te Paard, het eenigfte 1 van de Cavallery zynde, hetwelk uit drie Esqua-; drons beftaat, waar door veele iaconvenienten in den dienst van het zelve, vooral met andere Regi. menten, veroirzaakt worden, zoude wel in gelyk*' heid met andere Regimenten behooren gebragt te 1 worden op vier Esquadrons, en overzulks op age Compagnien, en dienvolgens verfterkt met een Esquadron.
Doch dewyl daar door, in deeze omftandighe» den, een merkelyk bezwaar voor'sLandsFinantierj zoude worden te weeg gebragt, zoude het voorfz. Regiment, by provifie, kunnen blyven beftaan uit zes Compagnien, uitmaakende drie Esquadrons, tot dat de aanwerving van twee Compagnien, een min esfentieel object, voor de Einantien zal kunnen geacht worden uit te leveren.
Inmiddels zoude ieder van de voorfz. zes Compagnien , behooren te blyven op derzelver actueele fterkte van 56 Hoofderf en 61 Paarden, en geformeert en betaald te worden, overeenkomftig den. Staat hier nevens gevoegt onder N°. 2, De



'ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 125
De zes Regimenten Cavallery, die thands in dienst zyn , zouden blyven beftaan ieder Uit agc Compagnien, uitmaakende vier Esquadrons.
Doch iedere Compagnie zoude behooren te worden vermeerderd met een Corporaal, en geformeert en betaald, overeenkomftig den Staat, hiernevens gevoegt onder N°. 3»
Het Regiment Guardes Dragonders, en de twee ordinaris Regimenten Dragonders, zouden by continuatie, behooren te beftaan uit vier Esquadrons, ieder van twee Compagnien.
Doch ieder Compagnie zoude behooren te worden verfterkt met een Corporaal.
En dewyl eenieder overtuigt is, dat de voet, op dewelke de Dragonders betaald worden, te gering is om te kunnen beftaan, zouden dezelven voortaan behooren te worden betaald op den voet van de Cavallery, met dat onderfcheid alleen, dat by iedere Compagnie, by continuatie, een Tamboer, en geen Trompetter, zoude behooren te worden gevonden, en dezelve dus geformeerd en betaald, overeenkomftig den Staat, hier nevens overgelegc onder No. 4.
Voorts zoude ik nog voorflaan het oprichten van een Regiment Dragonders, oirdeelende dat het zelcerlyk van veel dienst zoude zyn, dat nog een Regiment Dragonders wierde aangeworven.
Hetzelve zoude behooren te worden geformeerd even als de overige Regimenten Dragonders , in dienst van den Staat.
Van nog grooter noodzaakelykheid is het, dat de Armée van den Staat voorzien zy van Husfaaren, en vervolgens zoude een Regiment van dat foort van Troepes, behooren te worden geformeert gedeeltelyk uit die Manfchappen, welke de Provincie Van Holland en West-Friesland, en g deeltelyk uit die, welke de Provincie van Utrecht in haar particulieren dienst hebben, en verder gecoupleteertjloor op nieuw aan te wervene Manfchappen.
Het



I2<5 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot > ' I
Het zelve zoude 'mede moeten worden gebragt op agt Compagnien, die zouden uitmaaken vier Es. quadrons. .
De Officieren zouden kunnen worden betaald, op den zelvden voet als de Officieren van de Dragonders tegenwoordig betaald worden; doch de Soldv van de Gerrieenen en Onder-Officieren, zoude met ' twee Guldens in de twee- en- veertig dagen behooren te worden verhoogt, zo als nader kan worden gezien uit den Staat, hier nevens overgelegt onder 5-
De Staf van het Regiment Guardes te Paard, zou* de Dehooren te worden vermeerderd met een ordi naris Luitenant Collonels Tradtement, als mede met een Paardemeester op Wagtmeesters Gage, a f 0210-o in de loopende maand. <
De Staf van het Regiment Guardes Dragonders, als mede . die van de ordinaris Regimenten Cavallery, zwaare en ligte Dragonders, als mede van het 1 Regiment Husfaaren, zouden op den zelvden voet | behooren te worden gecomponeerd en betaald, mee 1 dat onderfcheid alleen, dat hetTradement van den 1 Adjudant by de voorfz. Regimenten ƒ 15-0-0 ter Joopende maand, of ƒ 180-0-0 in het jaar minder zoude behooren te zyn, dan dat van den Adjudant by de Guardes te Paard..
Dat zo by het Regiment Guardes Dragonders, als by de andere Regimenten Dragonders geen Paiiker, maar één Tamboer Major op de Gage van ƒ 25-10-0 ter loopende maand, off 306-0-0 in het jaar.
En by het Regiment Husfaaren noch Pauker noch ■ 1 amboer Major zoude behooren te zyn, alles over* eenkomftig den Staat, hier nevens overgelegt on. der N°. 6. ö &
De Cavallery zoude derhalven, volgens het I voorfz. Plan, beftaan üitS ƒ
n..,. 4 Eet '



is 'Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 127
Hoofden. Paarden.
itEsquadr. Guard. du Corps, fterk 139 171
t Regiment Guardes te Paard 341 372
s Regimenten Cavallery . . 2094 2292
t Regiment Guardes Dragonders 349 381
ie Regim. Ordinaire Dragonders 1047 114Ö
a Regiment Husfaaren . . . 348 373
Uitmaakende te famen . 4318 473<5>
de augmentatie van dezelve by !e Guardes te Paard, uit 1 Paardeneester j dus 1 Hoofd ... 1
ieder Regiment Cavallery en Dragonders, uit iPaardemeester, :omt voor 9 Regimnnten . . 9 \ uit 1 Corporaal by ieder Comlagnie, komt voor 72 Cömpagn. 72
82 8fc
1 Regim. Luikfe Dragonders. 349 382 I Regiment Husfaaren . . • 348 373
Te famen . . 779 837
)e Infantery beftaat tegenwoordig (behalven het giment Zwitzerfche Guardes, en vyf ordinaire gimenten Zwitzers, de Compagnien Friefche en sninger Guardes, en de Compagnien te Amftel* 11) uit:
Hoofden.
\t Regiment Guardes te voet van twee iattaillons, ieder van 7 Compagnien fterk 984 lie- en- dertig Regimenten. ieder van twee iattaillons en veertien Compagnien, fterk jo Hoofden, dus te famen uitmaakende 24981 1 een Regiment van drie Battaillons, ieer van zeven Compagnien. uitmaakende 1135 Is na aftrek van de vier Man per Compagie, welker Soldy by de Provinciën word
in-



Ï&8 Verzameling 'van Stukken letrekkelyk tot
ingehouden, en die dan ook niet worden
aangehouden.
Maakende te famen . . 271a
Dewyl nu zedert een geruimen tyd algemeen ; erkent, dat de Subalterne Officiers en Gemeeneni rjaauwlyks beftaan kunnen van de Gages, die he Land aan dezelven betaald, en om die reden, reed voor eenige jaaren aan de Hooge Bondgenooten i voorgeflaagen, de voorfz. Gages te verhöogen; wat van het effect ook is geweest, dat, hoe zeer zulk '\ niet generaal is vastgefteld, de Heeren Staaten va 1 de refpective Provinciën niettemin, ieder aan II Troepes, op hunne repartitie ftaande, eenige verhoo I ging hebben toegelegd; doch vermits dezelve, bi allen, niet op dezelvde fomme is gebragt, zyn daa uit zeer veele inconvenientien ontftaan, die in he vervolg meer en meer van zeer nadeelige uitwer Icing zouden kunnen zyn.
En word daarom geproponeerd, Om algemeen b' de voorfz. Regimenten Infantery te verhdogen.
De Gage van een eerfte Luit, met . . 70 Sous Luitenant of Vaandrik .... 6 o < En van ieder Corp., Tamb. en Gem. met 1 16 ( Allen ten 42 dagen. — — -
Het is wyders niet minder noodzaakelyk, dat d< Kapiteinen van de refpective Compagnien, zo Gre nadiers als Musquetiers, worden tegemoet gekoil men in de kosten van de recruteering, die door dé fchaarsheid van Volk, en de daar uit voortfpruli! tende verplichting van het geeven van hooge hand | gelden, hoe langer hoe hooger loopen; en dewel ke, naar maate eene Compagnie in gemeene ManJ fchappen verfterkt word, zo veel te grooter be^ zwaar voor den Kapitein uitleveren : en vervolgen! zoude voor ieder Sergeant, Corporaal, Tamboerj Pyper en Gemeenen, waar uit eene Compagnie bë« ftaat, aan den Kapitein behooren te wörden toe-



ie Gebeurtenis/en in i?8? enz. voorgevallen. ■ 129
*eleed elf ftuivers ten 42 dagen, en derzelver Soldy daar mede verhoogd, waar door de klagten, ■*ie niet volkomen zonder grond over de verlterking der Compagnien zouden kunnen worden gedaan, meest zullen worden voorgekomen.
Voorts zoude het Regiment Guardes te Voet, iet welk beftaat uit 2 Compagnien Grenadiers en 12 Compagnien Musquetiers, behooren te worden zebrapt op den voet van 3 Battaillons, en dienvolzens geaugmenteerd met i Compagnie Grenadiers; 3an dewyl hier door, in deeze omftandigheden, ten merkelyk bezwaar aan de Finantien van den Staat zoude worden toegebragt, zoude het aankerven van die Compagnie kühnen worden uitgeleid, tot dat zulks een min esfenbeel object voor le Finantien zal kunnen geacht worden uit te leve-,
l'CD»
En inmiddels zoude het derde Battaillon zonder Grenadier Compagnie kunnen blyven, de Grenadiers Compagnien beftaan tegenwoordig uit: I Kapitein met zyn Jonge. _
1 Eerfte Luitenant, die Kapitein-Comman¬
dant is, met zyn Jonge.
2 Tweede Luitenants met hunne jongeni.
3 Sergeanten.
1 Kapitein des Armesv. 3 Corporaals*
3 Landspasfaten.
2 Tamboers. 1 Pyper. .
1 Chirurgyh»
I Solliciteur. 55 Grenadiers»
1 Man voor de Staf.
1 Man voor de Grenadiers.
1 Man Voor de Hautboistens, 20 Man gratificatie.
ïoi Hoofdeü.
XII. &fiu* 1 B»



*3o Verzameling tan Stukken betrekkelyk tot ■
De Compagnie Musquetiers uic:
i Kapitein met zyn Jonge.
I Luitenant met zyn Jonge,
i Tweede Luitenant met zyn Jonge,
ï Vaandnlc met zyn Jonge.
3 Sergeanten.
1 Kapitein des Armes» 3 Corporaals.
3 Landspasfaten.
2 Tamboers. I Pyper.
i Chirurgyn.
i Solliciteur. 48 Musquetiers.
i Man voor de Staf.
I Man voor de Grenadiers.
i Man voor de Hautboisteu. 20 Man gratificatie.
94 Hoofden.
diers worden verminderd met ™PaSmen ürena'
4 Jongens der Officieren. 3 Landspasfaten.
i Grenadier.
1 Man voor de Grenadier.
» Man voor dc Hautboisten.
*° Man gratificatie.
30 Hoofden. En daar tegen worden vermeerderd met
2 SergcaDtencn
3 Corporaals.
5 Hoofden.
Em



ie (kleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 131
En de Compagnien Musquetiers zouden worden èrïhinderd met
4 Jongens der Officieren. 3 Landspasfaten. 1 Man voor de Grenadiers. 1 Man voor de Hautboisten', 20 Man gratificatie.
29 Hoofden.
Ên daar tegen vermeerderd met 2, Sergeanten. 3 Corporaals. 12 Musquetiers.
171 Hoofden.
Dewyl nu zoude worden afgefchaft de Man voor : Grenadiers, uit welke Soldye aan de Kapiteins |s Armes, de Tamboers, Pypers, Corporaals en emeene Grenadiers boven de Soldye, die hec ind goed doet, weekelyks zyn verflrekt twee iivers, zoude de Soldye van die Manfchappen ar mede behooren te worden verhoogd, y. < ;En dewyl mede zoude worden afgefchaft de 20 m gratificatie, en daar uit onder anderen zo ior de Officieren als Gemeenen eene verhooging |n Tradtement en Soldye is gevonden, zo zoude >k uit dien hoofde derzelver Traktementen en jddye eenigfints behooren te worden.verhoogd, ft geen voor ieder Gemeene in de zes weeken
[draagt twaalf. .Huivers. ,-. •
Eindelyk dewyl het buiten contestatie is, dat de ipiteinen uit het beloop van de Ordonnantiën van ildye niet kunnen vinden de meerdere kosten die > de Monteering vallen, uit hoofde dat,de.Ge? eenen met Laaken j in plaats Van met ,Carfaay ge» eed worden, en,welke ook. gedeeltelyk .uit de cmelde twjptig Man .gratificatie- zyn^geyóndenj b ioiidè nog aan de refpecüve JÊapitcinch ten ,42.
I 5 da-



132 Verzameling van Stukken betrekkelyk ut
dagen behooren te worden goedgedaan voor iedi Corporaal, Tamboer, Pyper en Gemeene eet guiden en zestien ftuivers.
En zulks alles boven de generaale vcrhoogim van Soldye voor de Infantery tot eene gulden £ zestien ftuivers, mitsgaders van elf ftuivers te behoeven van den Kapitein hier boven voorgedra; gen. &
En derhalven zouden de Compagnien Guardc behooren te worden geformeerd en betaald ovei eeriKomitig de Staat hier nevens overgelegd oadi
De Staf van het voorfz. Regiment Guardes ( Voet, gebragt wordende tot drie Battaillons, z: dienen te worden vermeerderd met een derde M; jor op ƒ 80-0-0 ter loopende maand, met een dei de Adjudant en een derde Chirurgyn-Major od ge lyke U)ge als de twee andere.
En dewyl hier boven is voorgedraagen, af t ghaffen de Man die by ieder Compagnie voor d fiautboisten word goedgedaan, zal het nodig we 7 n dat onder de Staf gebragt worden de agt Muf! Jcanten, die by het Regiment worden gehouden Kder op ƒ 22-15-0 'smaands, en dus zal de Sta van het Regiment behooren te worden geformeer en betaald overeenkomftig den Staat hier neven gevoegd onder N<\ 8.
De Infantery van den Staat zoude buiten het Re giment Hollandfche Guardes te Voet, van her wel] zo even geiprooken is, het Regiment Zwitferfch* tiuardes, de vyf ordinaire Regimenten ZwitferS de Compagnien Friesfcbe en Groningfche Guardes i en de compagnien te Amfteldam, dewelke in dij Plan niet begreepen zyn, behooren te beftaan iï vier- en- dertig ordinaire Regimenten, zo Natio? nanle, als Duitfchers en Waaien.
Daar en boven zoude noodzaaklyk dienen te wordt n opgericht een Regiment ligte Troepes, op dat in de Armée van den Staat gevonden werde de voet van Militie, die, by aldien de Republiek h?
hét



ie Gsleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 133
°t geval mogt geraaken, van zich tegen eenen yaudelyken aanval te moeten verweeren, niet kan orden ontbeerd.
Ieder Regiment Nationaale, Daufchers en Waan, zoude behooren te beltaan uit twee Battaifms, en ieder Battaillon uit eene Compagnie Greidiers. en vier Compagnien Musquetiers. En dewyl het Regiment Waaien, dat zich in enst van den Staat bevind, uit drie Battaillons ;ftaat, zoude by het derde een Compagnie Greidiers en twee Compagnien Musquetiers moeten orden aangeworven, om het tot een Regiment in twee Battaillons te maaken» Voorts word geproponeerd ,. om het tweede Bat' illon van het Regiment van Efferen, nu van 'am, en het eerfte Battaillon van Housïoun, nu ün Nyvenheim, te reduceeren. De twee overige Battaillons van die Regimenten >t een Regiment te brengen. En daar tegen by het tweede Battaillon van het veede Regiment Oranje Nasfau, geleid worden; by den Heer Markgraaf van Baden-Duklach, t )or zo ver nodig zal zyn, aan te werven een renadjer- en twee Musquetier Compagnien, om' lar van te formeeren een Regiment van twee Batillons onder de ordres van gemelde Heer Mark•aaf.
Als mede by het eerfte Battaillon van het zelvde legiment te reduceeren de Grenadier Compagnien, ) aan te werven twee Compagnien Jagers en twee Musquetiers, om het zelve mede te brengen tot :n Regiment van twee Battaillons, en daar van te aaken een Regiment ligte Troepes. Vervolgens zullen by ieder van de vier-en-zestig rerige Battaillons, die reeds op de been zyn, oeten worden gereduceerd twee Compagnien tusquetiers, waar van de Onder-Officieren en Geeenen zullen dienen, om te completeeren de ompagnien, die aangehouden worden.
I 3 De



134 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
De vier- en- dertig Regimenten dus gebragt ob de fterkte van twee Battaillons, ieder van vyf Com pagnien, zoude ieder Compagnie Grenadiers'et Musquetiers behooren te worden geformeerd er betaald volgens dén Staat, hier nevens gevoegc onder N°. 9.
Waar omtrent echter moet worden genoteerd'! dat in het Regiment van Saxen-Gotha nog niet gevonden worden de Sergeant by de Compagnien Grenadiers, en de Sergeant en de Tamboer by dé Compagnien Musquetiers, die van de augmentai tie, in den jaare 1785 gedaan, zyn overgeblee* ven, aangezien de Heer Hertog van Saxen-Gotha eenige zwaarigheid heeft gemaakt om die augmen-: tatie in zyn Regiment werkftellig te maaken, terwyl mén veel grond heeft om vast te ftellen dat by vernieuwing van de Capitulatie over het voorfz^ Régiment, die binnen korte fïaat te expireeren, en tot welkers vernieuwing reeds onder de hand) aanzoek gedaan is, gemelde Heer Hertog gene-: gen zal zyn om het voórfz. Regiment te brengen; op den zelvden voet als de andere Regimenten in) dienst van den Staat.
En dewyl by het derde Battaillon van het Re-' girrient Waaien zich bevinden twee Cadets pé*r Compagnie, die dubbelde Gage van een Gemeene trekken, word hier nevens onder N°. 10. nog'; gevoegd een Staat van den voet op welken deCom-j pagnien van dat Battaillon behooren te "worden gei formeerd en betaald. 7
Uit die beide Staaten blykt, dat iedere Compagnie Grenadiers zoude worden vermeerderd met
2 Sergeanten.
I Kapitein des Armes,
3 Corporaals, en 3 Gemeenen.
9 Hoofden.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 135
En ieder Compagnie Musquetiers met
1 Sous-Luitenant.
2 Sergeanten.
1 Kapitein des Armes*
3 Corporaals, en 19 Gemeenen.
26 Hoofden»
Het Regiment ligte Troepes zoude beftaan uit ee Battaillons, en ieder Battaillon uit een Com» gnie Jagers en vier Compagnien Musquetiers. De twee Compagnien Jagers zouden kunnen >rden geformeerd uit eenige Grenadiers van het rfte Battaillon tweede Regiment Oranje Nasfau, ; daar toe de nodige bekwaamheden zouden heb:n, uit eenige der bekwaamfte Jagers der twee >mpagnien Jagers die de Provincie van Holland g in haare particuliere dienst heeft, en verder : aan te werven Jagers.
En zal ieder Compagnie Jagers en Musquetiers hooren te worden geformeerd en betaald overnkomftig den Staat, hier nevens gevoegd onder \ 11.
!ln de Staf van ieder Regiment Infantery, zo Napnaale, als Duitfche en Waaien. Als mede van het Regiment ligte Troepes zoude ihooren die verfchikking gemaakt te worden, dat t Traktement van Major worde toegevoegd aan |n tweede Luitenant-Collonel, en voor de eerfte {tweede dienstdoende Majors gefixeerd een Tracment voor ieder van ƒ 30-0-0 in de loopende laand, of ƒ 360-0-0 in het jaar, waar voor dezelFzullen verplicht zyn een Paard te houden, en :t welk zodaanig aan de dienst doende Majors zal peten blyven geaffecteerd,, dat zo dra geen dienst leer doen, ook zullen ophouden het zelve te pkken, ten einde dus voorgekomen worde het pne niet zelden gebeurd, dat een Major, die den lenst in die qualiteit waarneemt, geen TratteI 4 ment



I3.6l Verzameling van,Stukken betrekkelyk tot
ment trekt, en vervolgens ook van geen Paar. voorzien is. . ö
Het zoude van gelyke zéér nuttig zyn, dat d< Adjudanten van een Paard voorzien waren, <£ver voigens om dezelve daar tpe in Haat'te ftelleir zoude derzelver Tratlement tor op ƒ 7p.0-o!in d
renPteDwoSDdj >of ] f40 0"0 in üet ^ ^ehoc ren te word'.n verhoogd.
R^i^ejS.Vl? ZRude'de Staf van ieder dervóorfz tkaTdZ l te, worUeu gefo™eerd en be
taald, zo alS uitgedrukt is op dec Staat, hier ne vers overgelegd onder N«, 12.
In geval nu dit Plan wierd gevolgd, zoude dt augmentatie by de Infantery beftaan ƒ by he ReS ment Gua-des te Voet in l . '$ fft^ofdS
By J£lier ordinaris Battaillon in . «°°iden 7. Hoofden , maakende over öy BattailloDs .... m
Jin iq het vierde Battaillon Waaien, fterk zullende zya , 3gö • I
Dustefaaenin . . ioto HoofHPn, Welk getal, ingevalle het der- 5 aootiem de Regiment van den Vorst van Waldsk herwaards mogt worden ontboden, en zich alhier bevinden , nog zoude worden vermeerderdoiec * < • , 77i Hoofdei
Voorn zoude de Infantery beftaan uit het Regi, ment Guardes te Voet, fterk mi Hoofden
De vier-er,-dertig Regimenten - 5 aooi^ Naaonaale, .L uirfchers en Waaien, ieder fterk 77, , dfe tefarnen 262I4 H 1
Het Regiment lig.te Troepes 7?I _ _Ij
Dus zoude de voorfz. Infantery ~ 1 se famen bedraagen , . ■ 28136 jl
Transporteere -~ IsSjjsHoofden?
D©



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. i§f|
Transport — 28136 Hoofden. De Cavallery zoude volgens di.
an bedraagen 4736 Paarden er 4318
Het Regiment Artillery-Beditr-
ns bedraagt .... 3060 ■
Het Regiment Mineurs . 256 —1—■—■
De Zwitzerfche Guardes 1200 •
De vyf ordinaire Regimenten
vitzers .... 6000 . '—1
De Compagnie Friesfche Guar
s 202 : —
|De Compagnie Groninger Guar-
ls 7? —
De Compagnie te Amfteldam 400
Dus zoude de Armée van den
aat fterk zyn 4736 Paarden, er; 13647 Hoofden.
In gevalle dit- Plan mogt worden gearrefteerd, ude hetdienftig zyn, dat het Battaillon, hetwelk Prins van Waldek tegens het genot van een arlyks fubfidie van ƒ 38500-0-0 in zyne Staaten in dienfte.van de Republiek onderhoud, gebragt lierd op den zelvden voet, en vervolgens word in mfideratie gegeeven, of de Bondgenooten niet jiuden kunnen goedvinden, dat met den gemel<n Vorst wierd geconvenieerd, om tegens eene iinvenabele vermeerdering van het voorfz. fubfidie ;t voorfz. Battaillon te brengen tot een Regiment gte Troepes van twee Battaillons, op den voet, b welken hier boven is voorgedraagen, om het prfte Battaillon van het tweede Regiment Oranje-* asiau te brengen.
|Met opzicht tot de Officieren van de twee Com« ignien , die van ieder van vier- en- zestig Battailms volgens d<: Plan zouden worden gereduceerd, ord wyders voorgedraagen, dat aan de Kapiteins Tetlief zoude behooren te worden gegeeven een bfioeu van ., .. . . 1 ƒ 900 I o fe Q I 5 Aan



»3» -Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
■ Aan de Luitenants i . | 400 j 0 i Aan de Vaandrigs , , . | 350: o Q( I 1— -4,
_ Doch dewyl van het grootfte gedeelte van dj Ufflcieren by de Compagnien van ieder Battaillon 1 dewelke aangehouden worden, zullen kunnen wok den geplaatst, aangezien by ieder Battaillon twee Kapiteins-Commandanten meer zouden komen, efi m het geheel maar twee Officieren minder zyn dan tegenwoordig, en de overigen by de eerfte vacatun? zullen moeten invallen, zal daar door alleen een temporair bezwaar worden veroirzaakt, doch hafc zal nodig zyn, dat aan de Kapiteinen, die als Ka* pjteinen-Lommandanten zouden worden geëmnlo-' yeerd, boven hetTraclsement in die qualiteit, wor-; de toegevoegd een gedeelte van het voorfz. Pem hoen, dat op de helft zoude kunnen worden bel paald.
En als men dit douceur voegt by de Penfioenen J dewelke zullen moeten worden betaald aan die OU ócieren, dewelke niet aanftonds weder zullen kun-l nen worden geplaatst, zal evenwel het bezwaar 1 dat door de voorfz. Penfioenen zal worden te wee» gebragt, m den beginne Diet meer dan een hon* derd a een honderd en tien duizend guldens bes draagen. -
Van gelyke:en op den zelvden voet zouden bc hooren te worden gepenfioneerd de Officieren van! de twee Battaillons, die volgens dit Plan zouden'? worden gereformeerd, voor zo verre dezelve niet' weder zullen kunnen worden geëmployeerd in de I .Battaillons, die daar. tegen zouden moeten worden! aangeworven. •'
En by aldien zich onder dezulken zouden moger. bevinden de twee Majors effectief by de géi melde Battaillons dienst doende, zoude aan dezelven boven het Penfioen van Kapitein nog dienen te worden gelaaten het Traftement, dat dezelven' in qualiteit van Major trekken, zo als ook de Luitenant* I



de Gebeurtenis/en in 17S7 enz. voorgevallen, t^gt
nant-Collonels effectief en Collonels, wiens Com* gnien zouden worden gereduceerd, hunne Stafs ractementen zouden behouden ; en deeze Pen. >enen zullen in het geheel, alkonden geene van >orfz. Officieren wederom worden geëmployeerd, leen uitleveren een temporair bezwaar van dertig ïizend zes honderd en tagtig guldens.' By deeze gelegendheid word nog voorgedraagen 6 een poinct van de uiterfte noodzaaklykheid, en nder het welk de Armée nimmer op eenen goen voet zal kunnen worden gebragt, en °s Lands bnst naar behooren waargenomen, dat op den lat van Oorlog worde gebragt een Capittel van ■nfioenen voor Officieren, het welk zoude kun. n worden bepaald op eene fornme van een honrd en vyftig duizend guldens, te verdeelen volns het project, hier nevens gevoegd onder No.
, waar door Officieren, die door ouderdom of derfints buiten Haat zyn geraakt, om den Lande agcr te dienen, op eene convenable wyze van n dienst zullen kunnen worden gedispenfeerd,
waar door voor het grootfte gedeelte zal zyn orgekomen, dat men zich niet onvermydelyk, rplicht bevinde, om een merkelyk aantal titulai| Officieren aan te Hellen.
rerwyl ondertusfchen, voor zo verre het moogi: zal weezen, onder dat Capittel zullenkunnea trden gebragt de Officieren van de te reformeehe of incorporeerene Battaillons en Compagnien, e niet zullen kunnen worden geëmployeerd, en s gepenfioneerd zullen behooren te worden. Eindelyk word hier nevens onder N°. 14 overgefd eene bereekening van het gene dat gedeelte, p de Armée van den Staat, het welk het onderjrp van dit Plan uitmaakt, overeenkomftig het ive zoude kosten.
Als mede, hoe veel het zelve, naar de tegens•ordige fterkte, indien de Soldye van de Dranders en Infantery verhoogd wierd, op den voet, dit Plan voorgeflagen, kosten zoude, en hoe; '• ' h > - » Veq|;



Ï4» Verzameling van Stukken betrekkelyk tot.
veel vervolgens het bezwaar bedraagt, dat dooc dit Plan voor de Finantien van de icfpedtive Proi vincien zoude worden vero:rzaakt.
Waar omtrent alleen moet worden genoteerd i dat in die bereekening niet heeft kunnen worden gebragt de fomme van Penningen, waar mede het Subfid'V, dat tegenswoordig aan den Heere Prince van Waldeck word betaald voor het Battaillon) dat dezelve in zyne Staaten ten dienlte van d(i Republiek onderhoud, zoude moeten worden ven hoogd, in geval die Vorst zoude worden geënga* gpf-d, om hetzelve Battaillon te brengen tot een Regiment ligte Troepes van twee Battaillons, na-; dien zulks afhangt van de Conventie, met den zeiven daar omtrent te maaken.
Noch de post, die voor Penfioenen van Officie* ren op den Staat van Oorlog te brengen, word voorgellagen, om dat dezelve op zich zelve Haat, en van het Plan tot verbetering van de Armée on-i derfcheiden is.
Noch het beloop van de Penfioenen, die niet zullen kunnen worden begreepen onder de zoeven-i gemelde post van Penfioenen van Officieren, om dat het getal en de qualiteit van die Officieren, voor alsnog onmooglyk kan worden bepaald.
Gelyk mede niet beeft kunnen worden berekend, hoe veel bedraagen zullen de Aanrksgelden, die) voor de nieuw aan te werven Manfchappen zullen: moeten worden betaald, aangezien het getal vant die Manfchappen, voor alsnog, volftrekt onzeker) is, en dus niet kan worden gefixeerd.
No.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 141 N«. 1.
Esquadron Guardes du Corps.
iarden. Hoofden. j Ten 42 dagea.
6 1 Ritmeester . ƒ 515 3 2
5 1 Eerfte Lt.. . 340 o 0
5 1 Tweede Lt. 340 o o
4 1 Cornet . . 300 o 0
4 1 (iuidon . . 300 o c
12 4 Exempts . . 800 o 0
8 4 Brigadiers . . 600 o c 2 1 Adjudant . . 140 o 0
9 9 Sous-Brigadiers . 907 4 c 1 1 Piqueur . 84 o c
■. 1 1 Chirurgyn . . 52 o c
1 1 Solliciteur. , 52 10 c
1 1 Pauker . 52 o c
4 4 Trompetters . 210 o o
108 108 Gemeenen. . 5616 o c
171 139 Bedraagen ten 42 dagen . . ƒ 10308 17 g
Of in he: jaar- ƒ 89589 2 t^s



«4* Verzameling van Stukken letrekkelyk tot N: 2.
Regiment Guardes te Paard te blyven bk fiaan uit 6 Compagnien, te famen fierlt 372 Paarden, 341 Hoofden.
Paarden. Hoofden. . Ten 42 dagen. ,
3 1 Ritmeester ; ƒ 400 0 &
2 1 Eerfte Lt. . . 155 o o:
2 1 Tweede Lt. . J40 0 ^
2 3 Cornet . . 140 o I
2 1 Wagtrii. ieder ƒ 4 5-0-0 90 o o:
I. 3 Trompetter . 35 o o;
j 3 Solliciteur. . 28 o 0; 4. 4 Corporaals ieder ƒ32-
°-° 128 o « 44 44 Gemeenen ieder ƒ 28-
o-p . . 1232 o p:
61 56 , ƒ 2348 o dj
6 6 60 Of
Sus de 6 Compagnien.
36ÖI 33Ö Waarvan de Soldyen
• ten 42 dagen . ƒ 14088 o a
Of in het jaar 122431 g et



ie Cebeürtenisfen in 1787 enz. voorgevallen,. 143 N». 3'
£«?2 Regiment Cavallery Zal bejlaan uit 4 Esquadrons , ieder uit 2 Compagnien . en fterk zyn 382 Paarden, 349 Hoof. den.
Ben Compagnie zal beftaan uit :
rdeil. Hoofden. Ten 4.2 dagen. .
3 1 Ritmeester ; . ƒ 325 o o
4 1 Eerfte Lt. . . 130 o o 2 1 Tweede Lt. of Cornet 120 00 2 2 Wagtm. ieder a ƒ 45-
0-0 . . 90-' o O
r 1 Trompetter . 35 o o
1 I Solliciteur . 28 o o 4 4 Corp. ieder a ƒ 38-0-0 128 o o
32 32 Gemeenen aƒ 28-0-0 806 o o
47 43 ƒ 1752 00
2 2 200 —— -' _____ _ ^
is is het Esq.
94 j 68 / 3504 Q o
4 4 4 o o
In de 4 Esq.
376 | 344 Waar van de Soldyen
I ten 42 dagen . ƒ 14016 p o
<
Of irj bet jaar 121805 14 3?
UK



1.44 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot < NQ. 4.
■Regiment Guardes, of ordinaris Dragn ders, zal bejtaan uit. 4 Esquadrons, I der van 2 Compagnien,.en Jïerk zyn 3$ Paarden, 349 Hoofden.
Een Compagnie zal beftaan uitï
P.nrden. I Hoofden- Ten 41 dageitó
3 j 1 Kapitein ; . ƒ 325 o ■ 2 1 Ker.fte Lt. 130 o
2 1 Tweede Lt. of Vaan-
drik ... 12b o
2 2 Wagtm. ieder ƒ 45-0-0 p0 o
1 1 Tamboer . 28 o
< 1 1 Solliciteur . . 28 o
4 4 Corp. ieder a ƒ 32-0-0 I28 o 1 32 32 Gemeenen ieder / 28-
0-0 . * 896 o -ij
47 43 ƒ 1745 o 1
22 201
Dus het Esq.
94 86 ƒ 3490 o 1
44 40 I
En de 4 Esq. | 3761 344 Waar van de Soldyen
ten 42 dagen. ƒ 13960 o j
Of in het jaar 121319 o 11



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 143 N°. 5-
Regiment Husfaaren zal beftaan uit 4 Esquadrons , ieder van 2 Compagnien, en fterk zyn 373 Paarden, 348 Hoofden.
Een Compagnie zal beftaan uit:
Kil. Djcbl. IC Nd.
arden. Hoofden, Ten 42 dagen.
2 1 Ritmeester „ : ƒ 262 o o
2 1 Eerfte Lt. . . 111 o 0
2 1 Tweede Lt. . 106 o 0
2 2 Wagtm. ieder ƒ 43-0-0 86 o 0
4 4 Corp. ieder ƒ 30-0-0 • 120 o 0
1 1 Trompetter . 32 o 0
1 1 Solliciteur. . 26 o 0
32 32 Gemeenen a ƒ 26-0-0 83. 0 o
46 43 ƒ 1575 o •
22 2 o o
Het Esq. ƒ 3150 o O
92 . 86 400
4 1 4 ' - -
■ Be 4 Esq.
I 3631 344 Waar van de Soldyen
I ten 42 dagen. ƒ12600 o o
Of in het jaar 109500 o. o



146" Verzameling van Stukken betrekkelyk tot N*. 6.
De Staf van het Regiment Guardes t Paard zal beftaan in \
^°°?d- Terloop. maand. Inbetjld
i Lt. Collonel . 8o o o 96e o
3 Myor . . 60 o o 720 o
I Adjudant. . 100 o o 1200 o
I P.queur . . 50 o o 60c o
1 rl • ' 25 .0 o 306 o !
1 Chir Major . 40 o o 480 o >
I Paardemr.op Wagtm. 390 0
GaSe • 32 10 o
ƒ588 o o ƒ7056 o'l
De Staf van het Regiment Guardes Dragonder , van de Regimenten ordina* ris Cavallery en Dragonders, zal be. flaan uit:
Hoofd. Tcrloop. maand. I In liet jaar, j
1 Collonel . . ƒ200; o o ƒ24001 o 0
1 Lt. Collonel . 80 0 o 960 o 0
1 MaJ'or • . 60 o o 720' o 1
1 Adjudant . 85 o o 1020 o o'
I Piqueur . . 50 o o 600 o 0:
1 Pauker . . 25 10 o 306 o 1
Transporteere ƒ500 _ 10 o ƒ6006 o 0
Transj



de Gebeürtcnisfen in 1787 enz. voorgevallen. 147
K è
Kr
Ter loop. maand . | In het iaar.
Transport , /scolio o ƒ6006 o o [ Chir. Major . 40 c o I 480 o o
; Paardeirmop Wagtm.
Gage .. . 32 10 o 390 o o
NB. By de Óuardes — - -
Dragonders en de ƒ573 o o ƒ6876 o o oude Dragonders, in plaatze van de Pauker een Tam-
boer Major. I
De Staf van het Regiment Husfaaren zal beftaan uit'.
Ter loop. maand, j In het jaar»
Collonel . „ ƒ200: o o ƒ2400 6 o
Lt. Collonel . 80 9 o 960 o o
Major . . , 60 ó o 720 ; O o
Adjudant. . 85 ó ö 1020 o o
Piqueur . 50 o o 600 b O
Chirurgyn , . 40 j o o 480 o O Paardemr. op wagtm. I
Gage . . 31 I 2 9 373 i3 0
ƒ546 J 2 9 ƒ6553 I'S O



«48 Verzameling van Stukken betrekkelyk m
No. 7.
Regiment Guardes te voet zal beftaan u 3 Battaillons, ieder Battaillon uit'. Compagnien, te weeten een Gienadier. en 4 Musquetier Compagnien; doch 1 Grenadier Compagnie van het derde BS taillon provifiontel niet aan te werven.
De Compagnie Grenadiers zal beftaan uit:
Hoofden. Ten 42 dagi
3 Kapitein ; j . ƒ 3081 o
3 Kapitein Commandant . . 127 o
2 Tweede Lt. ieder a ƒ 80-0 o . 160! o
5 Serg. ieder a ƒ 33-11-0 . . 167 15
1 Kapitein des Armes . 32 3
6 Corporaals a ƒ 25-19-0 . . 155 14
2 Tamboers ieder è 18-17-0 . 37 14
1" Pyper 18 17
I Chirurgyn of Frater . . 21 o
I Solliciteur .... 13 16
1 Man voor de Staf. . . 13 16
54 Grenadiers a/18-17-0 . . 1017 18
76j /2073.J3'



de Gebeurtenis/en fn 1787 enz. voorgevallen. 14$
Een Compagnie Musquetiers zal beftaan uit:
fden Ten 42 dagen.
1 Kapitein . . . ƒ 3081 o o 1 By de eene Comp. een Kapt.
Comm. by de andere een
eerfte Lt. . . , 92 o o
_ Tweede Lt. . . , 8c o o
1 Vaandrik ... 80 o o
5 ^erg ieder ƒ 33-11-0 . 167 15 o
1 Kapitein dec Aimes . 3' ti o
6 Corp. ieder ƒ 25 7-0 . 152 2 o
2 Tamb ieder 18-5-0 . 36 10 o
3 Pyper .... 18 5 o I Chirurgyn ... 21 o o I Man voor de Staf. . 13 16 o 1 Soüiciteur . . . '3 16 o
60 Musq. ieder a ƒ 18-5-0 . i09< q q
'82 / 2109 15 o
4 040
328 Dus de 4 Musquet. Comp. ƒ 8439 o 0 Surplus voor 2 Kapt. Comm.
a ƒ 35-0-0 ieder . . 70 o o
ƒ 8509 o o
3 300
984 En de 12 Musq. Compagnien /'25«27 o o
152 2 Gren. Compagnien . 4147 6 o
136 Dus de drie Battaillons ƒ29674 6 o
Of in het jaar 257883 15 "f
*3
4>«.



150 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot N". 8.
Staf van het Regiment Guardes te V4 bejlaande uit drie Battaillons.
Hoofd. | Ter loop. maand. In het ia*
1 Colion?! . { \f 400 oi o / 4800 I
l Lt. Collonel . j 160 o o 1920 ?
1 Eerfte Major . | 120 o o 1440 <j
2 Tweede Major ieder
ƒ 80-0-Ó . 160 o o 1920 c
3 Adjudant ieder/103-
6-8 . . 3roj o o 3720 o
3 Chir. MaJ'or ieder j
ƒ 50-0-0 . 150 o o 1820 0
1 Tamboer Major 24 0 o 288 0 8 Mufikanten ieder d
ƒ 22-15-0'smaahds 1 !
of/273-in't jaar! 182 o o 2184 0
1/1506 o. 0 /i8p7aj I



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, 151 Na. 9.
Regiment ordinaris Infantery 'te doen lefiaan uit twee Battaillons., ieder Battaillon van 5 Compagnien, jterk 771 Hoofden.
Een Compagnie Grenadiers zal leftaan uit:
fden. Ten 42 dagen,
1 Kapitein . . : : ƒ i<8, o o
1 Kapitein Commandant . . 83 ° o
1 Eerfte Lt 60 o o
1 Tweede Lt. . . . 54I o o
5 Serg ieder/24-11-0 . . 122 15 0
1 Kapitein des Armes ' . 23 3 0
2 Tamboers ieder ƒ 15-4-0 . 30 8 o 1 Solliciteur .... 12 o o
6 Corporaals ieder ƒ 18-16-0 . "2 16 0 48 Grenadiers a/15-4-0 . • 729 n °
"67 ƒ1385 * O
K 4 Dt



»5* Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
De Compagnie Musquetiers zal beftaan uit: Hoofden- Ten 42 dagen;
i Kapitein . . . /iS8, o, , i By de eene Comp. een Kapt.
Comm. by de andere een
eerfte Luitenant . . 60' o ,
1 Tweede Luitenant . 540!
1 Vaandrik . . . 54 o ,
5 Sergeant ieder aƒ 24- u -o 122 15 ,
s 1 Kapitein des Armes . . 22 n | ,
2 Tamboers ieder a/14-12-o 29 4 1 Solliciteur . . . 121 o!
6 Corporaals a ƒ 18-4-0 . IOp 4! ' 60 Musquetiers a ƒ 14-ie-o g7o- 0i
7° ƒ1497 H ] 4
316 Het Surplus voor 2 Kapt. S990 ,6 "
Comm. . . , 24 o. c
6014 16 4
1385 14 <
JPe ComP- "7^00 10' «
Grenad. 67 o o j
Het Batt. "* "
383 2
Dus de 2
Batt. 766 Waar van de Soldyen ten
42 dagen . . ƒ148011 o •
En in het jaar 128627111 9



is Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 153 N°. 10.
Tweede Regiment Waaien te beftaan als de voorgaande uit twee Battaillons, ieder van vyf Compagnien, en in het geheel fterk 771 Hoofden.
Een Compagnie Grenadiers zal beftaan uit:
Co/a«
ofden. | Ten 42 dagen.
1 Kapitein . : : . ƒ 158 o o
1 Kapitein Commandant . 83 o o
1 üerfte Luitenant . . 60 o O
1 Tweede Luiterant . 54 o o
5 Sergeanten a ƒ 14-0 o ieder 112 1.*; o
1 Kapitein des Armes . . 23 .. 3
2 Tamboers ƒ 15 40 . 30 8 o
6 Corporaals.ƒ 18-16-0 . 112 6 o
1 Solliciteur ... 1 o
2 Cadets ƒ 30 • 8 - o . , 6c 5 o 46 Grenadiers a ƒ 15-4-0 * 69- 4 o
■ 67 f1*16 2l 0



i
if4 Verzameüng van Stukken betrekkelyk tot Compagnie Musauetiers:
nv
Hoofden. Ten ^ dagen,!
J Kapitein . , , TTsS ö c
i By de eene Comp. een Kapt.
Comm. by de andere eei
eerfte Luitenant . 60 c «
1 Tweede Luitenant . n
1 \Aaandrik ... 54
5 Sergeanten a ƒ44. n.0' I22 0
1 Kapitein des Armes . 22-10
2 Tamboers a/i4-i2.0 2c '4 0
1 3oIIiciteur . . 12 o n
6 Corporaals a ƒ 18.4-o Ics 4 °
2 .adets a/2o-4-o . . s& 8 o 58 Musquetiers a ƒ i4-12-0 846 16 0
7f /I526 18 I
r 7 c o <
316 -. , /"6I07 12 Q
De Comp SurPlus van 2 Kapt. Comm. 24 o <
Grenad. 67 "Ti Z "
. ; ƒ6131 12 0
Dus het **16 2 °
Battaill.383 ~~
2 7547 *4 0
é 002
En de 2 "~ j H
Batt. 766 r „ I
' ƒ15095 8/ e
Ofinhetjaar (131186 4I 3^



dg Gebeurtenis/en in 178,7 en%. voorgevallen. 155 n°. Ii.
Regiment ligte Troepes zal beflaan uit dBaitailtons ieder van j Compagnien, te weeten een Compagnie Jagers en 4 Musquetiers.
De Compagnie Jagers zal beftaan uit:
loofden. Ter loop. maand.
1 Kapitein . . . . ƒ 158 c [ o
I Kapitein Commandant . . 83 c o
1 Eerfte Luitenant ... 60 c q
1 Tweede Luitenant , . 5400
5 i Sergeanten ƒ 24-0-0 . . 122 15 o 1 ! Kapitein des Armes . . 233 0
6 \ Corporaals ƒ 22-11 -o . 135 6 o 21 Hoornblaazers ƒ 18-1-o . 36 2 o ï J Solliciteur .... 12 o o
48 Jagers/i8-i-o ... 866 8 o
\ 67I ƒ1550 14 o
Compagnie Musquetiers zal beftaan uit:
Roofden, t | Ten 44 dagen.
1 Kapitein ; ; : . ƒ 158 o o
l By de eene Comp. een Kapt. Commandant, en by de andere een Luitenant . . , 60 o o
I Tweede Luitenant . . 54 0 o
1 Vaandrik ' . . . 54 0 «
5 Sergeanten ƒ24 -0-0 . . 122 15 o
1 Kapitein des Armes . . 2211 o
2 Tamboers ƒ 14-0 o . . 29 • 4 o 1 Solliciteur . . . . 1 .0.0
6 Corporaals ƒ 18-0-0 • , 109 • t o -Qo Musquetiers . . . 87^ ■ o o
?9 Hoofden, Transporteere 'ƒ1497 IO' 0
Hoof-



t^6 Verzameling van Stukken betrekkelyk M
Hoofden. Ten 42 dagen, j
79 Hoofden. Transporr ƒ 1497 14 01 4 | _ 4]
316 Het Surplus voor 2 Kap. | ƒ 5960 16 oi
Comm. . 24 o oi
Ce Comp. ■ — —H
Jagers. ƒ 6014 16 0<j
67 1550 14, oii
Het Bate.
383 ƒ 756 to' oi
2 j 2 ;
Dus de 2 j I
Batt. Waar van de Soldyen ten 42
760 dagen [ƒ 15131 o oj Of in het jaar /131495I11 io«|
1 - ">
NQ. ia.
De Staf van het Regiment ligte Troepes en van de Regimenten ordinaris Infantery.
Hoofd. Ter'oop maand. In het jaar. I
1 Collonel . . f200 o o ƒ240010 o
1 Eerfte Luit. Collonel 8c o o 960 [o o
1 Tweede Lt. Collonei 6 00 720 o o i Eerfte dienstdoende
Major . . 30 o o 360 o o 1 Tweede dienstdoende
Major . 30 o 0 300 o o '
1 Eerfte Adjudant . 70 o o 8400.0!
1 Tweede Adjudant 70 o o 840 o I o 1 a Chir. Majors ieder | I I
40-0-0 . • . 80 0 o 960 oio ;]
1 Tamboer Major 14 o o 168 0 0
ƒ634 0 o ƒ7608 ol © I
No,



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. vtorgevallen. 157
N°. 13.
Proje£t van verdeeling van een post van 150000 guldens, tot Penfioenen.
6 Penfioenen a ƒ 1500-0-0 /_4oa| c o
Voor Ritmeesters van de Guaries te Paard, van de Guardes Dra t-mders, Luitenants van de Guar!es du Corps en Ritmeesters van e Cavallery , Kapiteins van de ïuardes te voet.
Penfioenen a ƒ 1200-0-0 600c o 0
Voor Cornets en Guidons van de [ïuardes du Corps, en Kapiteins fan de Artillerye, en Ritmeefte^ an de Husfaaren.
4 Penfioenen k ƒ900-o- • 4860c Q o
Voor Kapiteins Commandanten an de Guardes, Exempts van de ïuardes du Corps, en Kapiteins an de Infantery eD van de Miéurs.
o Penfioenen a ƒ 600-0-0 120C1 o o
Voor Kapiteins Commandante, an de Infantery, Brigadiers var le Guardes du Corps, en Kapi jein Luitenants van de refpeöivt legimenten Guardes»
6 Penfioenen a ƒ500-0-0 8°0t o o
Voor tweede Luitenants en AdUdanten van de Regimenten Guar les, en Luitenants en Adjudanten fan de Cavallery, en Dragonders n Husfaaren.
Transporteere / ƒ 9860c' o o Trans.



ÏJ3 Verzameling tan Stukken belrekkelyk tot
' ~ ~ , Transport / 08600 o M
76 Penfioenen a ƒ400.o o 30400 ol
Voor Luitenants en Adjudanten van de Infantery, Artillery, Mi Beurs, Cornets van de Cavallery en Husfaaren, Vaandrilcs van de Dragonders en van de Guardes en Sous-Brigadiers van de Guardes du Corps.
6c Penfioenen a ƒ350-0-0 2IOoo o a; :
\ oor de Vaandriks van de Infan tery en' Onder-Luitenants van de .Mineurs en Artillery.
ƒ1 joooo i c a
N°. 14.
Bereekening der kosten van het bovengaande ' Plan en van het bezwaar van het zelve: boven het gene het zelve gedeelte van de Armee naar de tegenwoordige fterkte, indien de Soldyen van de Dragonders en Wantery verhoogd wierd op den voet het Plan voorgedraagen, zoude kosten.
Paard. Hoofd, j lil
17' 139 Een Esquadron Guardes du ' ƒ 93189! 2 irf'
372 341 Een Regiment Guardes .' j 120487! 8 6« ! 2295 2094 Zes Regimenten ordinaris Ca- 7
' I vallery ... 772000! s4 1 382 349 Een Regiment Guardes Dra-' 7 i
ng°n^rs. • • • • \ I28I95 on| 1
114c ic47Dne Regimenten ordinaris' l i
Dragonders ... \ gg^gJ 2'io|
__S7T 34? ten Regiment Husfaaren | ij.6o53*i3' o §
Infan.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 15a
Infantery.
ofU.| ƒ
151 Een Regiment Gu-
I ardesteVoet . . ƒ275955 15 ti|
1.4.3 Drir en ciertigordi naris Regimenten I ieder . . ƒ156235H ' 449577S 7 l| 7i;TweeJe Regiment
| Waaien . . : 138.794 4 Z\.
71 Regiment Ligte
Troepes .... j 13^10;- 1 ic*
3@ • • ƒ504963- 9 3§
Cavalier/ .. . ƒ162.360013 -2? mtery . . 5049632 '9 3| iapellaanen . . 540c c o
'6678633 2 ;;|
Cavallery zal derhalen volgens dit ..nader
l'lan kosten . ... fi 62360c ; 2j|
|jelve zoude naar de jegenwoordige Merkte pet de verhooging der ioldyen van de Dra-
ondcrs kosten . . . 1355442 1 fo=£
s bedraagt het bezwaar . . 'ƒ2681581! 3|
Infantery . . f5°55632 '9 3;
naar jegenwoordige ierkte met de verhoo ing der Soldye 496054c c 7
Is bedraagt hetbezwaai . . 944921! 8|
En te famen . . ƒ362651 < ti»
Vol-



16b Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Volgens het nadere Plan zal de Ca-
vailury Kosten .... ƒx623600 13 , .Dezelve zouüe naar de tegenswoor
dige fterkte met de verhoogirg
der Soldyen van de Dragonders
^ten ..... i355442 , Ic
Dus bedraagt tot bezwaar ƒ268158 n ~
De Infantery ƒ5055032 19 33 En naar de te- 7
genswoordige
fterkte met de
verhooging der
Soldye . . 4960540 o 7
Dus bedraagt tot bezwaar ƒ94492 18 £ En te famen ƒ362651 9 r|
Zonder echter daar by te reekenen. i. De fomme van Penningen, waar mede he fubfidie dat tegenswoordig aan den Heer Prince van Waldek word betaald, voor hë Battaillon dat dezelve in zyne Staaten ten dien ite van de Republiek onderhoud, zoude moe ten worden verhoogd, indien goedgevonden wierd gemelde Vorst te engageeren, om hél zelve te brengen tot een Regiment ligte Tro© pes, zo als by het Plan word voorgedraagen;
2. Het Temporair bezwaar dat by het werkftel. lig maaken van het Plan door het PeniioneereB van eenige Officieren zoude ontflaan.
3. De post die voor Penfioenen van Officieren; geproponeert word op den Staat van Oorlo* te brengen , en 0
4. De Aanritsgelden die voor de nieuw aan te wervene Manfchappen zoude worden betaald.



de fxibeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen, itji
NVi'119. Gerichts'hande.lingen .in de Crimineele Procedure, van den Advokaat-Fiskaal der Hoogheid
.van de Provincie 0erys[el, tegen Mr. A. Vosdinó van Beverforde, Rechthangig voor het 'Land.
'drosten Gericht van Twente.
'Extract uit het Prothocol van Contentieufe zaaken des Hoog-Adely'ken hand-Drosten Gerichte van Twenthe', &?c. fjfc &c.
Coram zyn HoogwelgeboorenGeftrengen den Heere D Baron Bentinck, Heer van Diepenheim, Lind-Droste van Twenthe, ó£c. &c. &c. Asfesf. Dr. Nagel en Dr. A. Be.
rends.
Mortis den 15 July 1788.
Erfcheenen Doctor W. Klokman als akngefteide fiskaal van de Provincie ^y Refojutie van den 'p lovember 1787, waar van een Authentjeke Ex•aa hier by overgelegd wordt ; rhet 'verzoek, dat ezelve met het exhibitum mag worden betekend', m dien na weder na zich te neemen, by zich hebende'Procurator Schneidler, dewelke hy in dee> en , uic hoofde van de magt", hem by voorfchreeen Refolutie verleend, alnog voor zo verre nodig 3t bediende Procureür as'fumeert; 'eXhibeerende oorts eisch en aanfpraake 'Crimineel, met Coni ufie als daar by en bekleedt, Cum Documentis Patet, n A. B. D. E. F. en G. op en tegens Mr. A. Vosing van Beverfördè, dewelke tegens heden alier ten dien einde in Perfoon isgepiteert, allefints 1 verwagting van perfoonlyke Comparitie en Land edelyke tegenhandelinge, by foute van het een en ider ge'dingende, na voorgaande aaneisfchinge, )t Concumacie fah>a purga als naar Landrecht zulks ellende ad Decretum cum expenfis.
pro vero ExtraBu, , j. Groll. Fr. Rigter.
XII. Deel. L Eisch



lö"2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Eisch en Aanfpraak Crimineel voor Doctor,'^ W. Klopman, als aangebelde Fiskaal naamenj de Provincie, Klager ter eener. Op en tegens Mr. A. Vosding van Beverforde , Beklaagde ter andere zyde.
Hoog Welgebooren Gestrenge Heer, MynI Heer D. Baron Bentinck, Heer vanDieB penheim , Land-Droste van Twenthe 1 etc. etc. etc.
1. Tot Justificatie van de hier onder te neemen Conclufie.
2. Doet den Aanlegger ratione officii voordraagen.
3. Dat op een Vergaderinge van Afgevaardigden! uit de vernietigde Vry-Corpfen en GenoodfchapJ pen van Wapenhandel in deeze Provincie, op dehl I2den September des afgeweekenen jaars totZwol.i le gehouden.
4. Ter occafie dat aldaar geproduceert wierdel een Copie Misfive van zyne Majefieit den Koning! van Pruisfen, van den ifien September van die! zelve jaar aan de Heeren Staaten deezer Provincie,! inhoudende verzoek, van Doormarsch en Inkwarl tieringe van Pruisfifche Troepen.
5. Is gearrefteerd en befloten, op naam van de| gezamentlyke Afgevaardigdens voornoemd, een| Adres aan Ridderfchap en Steden de Staaten dee-| zer Provincie, toen ter tyd tot Campen vergaderd! zynde, te doen.
0". Van inhoud als uit de Authentieke Copie vanl de Minute daar van hier by fub Palet te zien, waarff toe men zich kortheidshalven refereert, en deezen:! van woord tot woord houd geinfereert.
7. Van welke Minute, dewelke onder meer an«?j dere Papieren door de Secretaris van dit GenoodJ
fchap



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 163
chap S. van Deventer, aan de Heeren van de Magiftraat van Zwolle is overgegeeven. 8 Alwaar dezelve alnog ter Secretarie berust.
9, Men aanneemt, indien zulks nodig mogte geir.iet-ld of gerequireert worden , aan dit doogdelyk-Gerichte of aanftaande Heeren Referenten, iuV te zuilen bezorgen.
10. D.it by de bloote infpectie van dit Request F Adres, al aanftonds zal komen aan te lichten.
tr. Dat het zelve is opgevuld met beledigende Xprcsfien.
12.' Zo voor de Heeren Staaten deezer Provincie, s voor den Heere Erf-Stadhouder. -
13. Als wordende daar by aan de eerstgenoemde, i Souverein deezer Provincie, in het aangezicht ;rweeten.
14 Dat het weinig vertrouwen, het welk Hoogst* :zelve in den gewapenden Arm der Ingezetenen rfteld hadden, oirzaak was, dat de Provincie zich
een weerloozen ftaat bevond.
ij. En blootgefleld aan die ysfelyke rampen , e de R( q -esrranten vermeenden , dat daar uic >or deeze Provincie zouden moeten voortvloei-
Q.
16" Terwyl zyne Doorluchtigere Hoogheid den eer Erf-Stadhouder als een Erfdwingeland. 17. En alle deszelvs Voorftanders,en die genen, [welke van de R--questranten in denkenstrant verhillen (de Leden van Ridderfchap en Steden niet tgezonderdj als Belaagers van 's Volks Vryheid. i8i Eü gevölglyk als meinëedigë en trnuwlooze erraaders van hun Vaderland, daar by worden >orgefteld.
19. Gaande dit een en ander vergezeld3 eensdeels et een Declaratie.
so. Dat zy Remonllrantefi, 20 de slaakeü zich L 2 niet



164 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
niet na haaren zin fchikken, zich met een aanzien» lyk gedeelte der Ingezetenen de gehoorzaamheid van hunnen wettigen Souverein zouden onttrekken.
21. En zich met hunne Wapenen na een andere Provincie hegeeven.
22. En anderdeels, met dat godloos en affchuwe» lyk dreigement.
23. Van aan de verraadene en lang getergde Natie (itaajunt) vroeg of laat, een geduchte wraak te zullen verfchaffen, tegens alle diegenen, dewel». ken zv Remonftranten vermeenden, dat deeze ram-, pen aan de Republiek en deeze Provincie in het byzonder, berokkend hadden.
24. Terwyl over het generaal genomen, den inhoud van dit Adres.
25. Wanneer men het zelve in zyn t'famenhangi befchouwd, zodaanig turbulent, en in zulke onge-a mefureerde termen is ingericht, dat 'er bykans' geen enkelde periode in te vinden is.
26. Dewelke geen kenmerk draagt, van weder-: fpannigheid en vertreedinge van alle ontzag en] eerbied, dewelke men aan 's Lands Oppermacht.! verfchuldigd is.
27. Dat dit alles niet tegenftaande het meerge4 melde Adres op naam van de gezamentlyke Afge-J vaardigden voornoemd, onder het oog en ter Tafel"' van Ridderfchap en Steden is gebragt.
28. En vervolgens publiek in de Couranten ge» divulgeert.
29. Dat uit de hier bygaande Documenten JubAÏ en B, kan confieereu.
30. Dat de Beklaagde op de gemelde Vergaderin-| ge den I2den September tot Zwolle gehouden, inl qualiteit als Afgevaardigde van den Krygsraad der;? vrye Burger-Militie te Ootmarfum, (alzo luid deszelvs qualificatie hier by fub B.~) is tegenswoordig
ge-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, iöjf
eweest, en dit Request of Adres mede heeft hellen arrefteeren niet alleen.
31. Maar dat hy zich vervolgens 's daags daar an den i3den September, zelvs heeft laaten cmloyeeren.
32. Om met den Advokaat de Lille, de Scholis te Heino Joan Bannier, en H. J. Colmschae, waar van de beide eerften de Opftellers van et Adres waren, in Commisfie naCampen te gaan.
33. Alwaar zy zich by de Heeren van het geweene Defenfie-wezen, wegens den inhoud van dit Idres.
134. Waar over toen ter tyd Ridderfchap en Steïn hun gevoeligheid reeds getoond hadden, hebbn zoeken te verantwoorden. , 35. Van welke hunne vcrrichtinge zy gezament►ïc, hy Beklaagde zo wel als zyn mede-Ge comptteerdens. voornoemd, den 14-den September, |apport iu deeze Vergaderinge tot Zwolle hebben edaan,
36. Met dat Effect...
37. Dat zy Gecommitteerdens ook gezamentlyk aordeeze hunne genoomene moeite, opeeneplegge wyze, by Refolutie door die Vergaderinge |/n bedankt.
38. Men zie het Document fub Ai
39. Ten klaaren bewyze.
40. Dat de Beklaagde mede een van de Hoofdsleiders van dit werk is geweest.
41. Waar in men te meer moet bevestigd wor* :n.
42. Wanneer men daar by aanmerkt.
43. Dat de Beklaagde zich korten tyd na dit een : ander is voorgevallen, buiten de Provincie gesfenteerd heeft niet alleen.
44. Maar ook vervolgens op eene gedaane Cita-
L 3 tie,



156" T Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
tie, om ter deezer zaake op informatoire Artikè< len in Perfoon gehoord te worden.
45. Gefchroomt heeft, zich alhier voor deeze Hooge Vierfchaar te vertoonen, geivk dit een es ander ten Prothocolle kan gebiyken,
46. Nanifi aelinquens post deliStun commisfumabüt,. facit adverjus fe fuga fua Judicium. Coccej. 'Difputa% T. 2. Difput. 39. de fuga C. 3. N°. 10 j
47' Pracipue fi fugiem arde accu'atimem inquifxvm riem &? ante quam ad aliquem aBum fuerit proces fum aufugerit. Clasen ad Conjtit. Ctim Art. 25. p 142, adeo qnod delicli Confcientia ad fugiendum induüui pr®furn-uur, Clasen d. L. pag. 144.
42 Waar by men ten allen overvloede nog voegt de genoomene Informatien van den Schout j. Bam kier, m Copia authemica fub D.
49. Dat, voorts wat het Recht aanbelangt, heti geen bedenken lydt, of in het meergemelde Adres,: of Request zyn opgdboten 4 zwaare misdaaden.
50 Te weeten, zo al niet hef. Crimen l®f® MÊ jejtuis of perduellionis, in den ftrikften zin ge^ooJ men, echter zonder eenigen twyffel het Crime» leef® venerationis Imperanti debit®, atrocis injuri®, de' m.sdaad van trouwloosheid aan zynen Souveiein, mitsgaders ontzegging, beveeding, Land-dwang ev eigenrichtinge.
51. Waaraan gevolglyk alle die genen (deneenenfl meer den anderen minder J zich hebben fchuldie gemaakt.
52. Niet alleen, dewelken dit Adres mede hebben helpen arrefteeren of geteekent, en daar van dei Hoofdbeleiders zyn geweest.
53. Maar ook de zulken, die op. die dikgemeldl Vergaderinge van den iaden September tot Zwol. le, zyn tegenswoordig geweest.
54- En fchoon al daar in niet mede toegeftemd. 55. Maar zulks zelvs gedisapprobeert hebbende,
ecu-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voor gevallen. 167
/
schter geduld hebben, dat dit Request op hunnen laam mede in de Vergaderinge van Ridderfchap :n Sceden wierde overgegeeven, en publieK in üe Couranten gedivulgeert.
56. Zonder daar tegens opentlyk by den Souveein te protefleeren, of hun misnoegen dieswegens e toonen.
57. Gelyk dit een en ander in het breede beoogd is, by een Confultatoir Advis van den Pro"esfor Tydeman en den Advokaat Gobius te ut'echt daar over door de Klaager qqa.
58. Op last van Ridderfchap en Steden geligt, vaar van een authentieke Copie hier nevens gaat, ub E.
59. Dat overzulks de Beklaagde, dewelke, gelyk hier vooren gebleeken is, onder het eerlte Toort behoort.
60. En mede een van de Hoofdbeleiders is, zich laar door ten hoogden, en zelvs aan den L-yve aeeft ftrafbaar gemaakt.
61. Zo men alleen na de enormiteit van de voorfchreeven misdaaden, en daar uit voortvloeiende rechtvaardige ftraffe, wilde te werk gaan.
| 62. Doch waar omtrent den Klaager vermeend beeft.
63. Voor al niet uit het oog te moeten verliezen, de ongelukkige omftandigheden van dien tyd en de geest van Oproer en Partyfchap.
64. Waar door de Republiek in het generaal, en deeze Provincie in het byzonder beroerd wierd, toen zulks voorgevallen is.
65. Al waarom hy by deezen overleggende een Authentieke Copie van een Extract- van Ridderfchap en Steden van den nden May laatstleeden fubF.
66. Houdende qualificatie als met meerderen daar uit te zien, quo fit relatio tegens de Beklaagde, die
\ - L 4 ^ ten



16.8 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ten dien einde alhier behoorlyk is geciteert, uti Jub G. omni meliori modo, ónder Imploraüe van het nobilë Judicis officium , doet cöncludèeten.
Dat die Beklaagde, ter zaake van de voorzei, de ex atlu confteerende misdaaden, zal worden „ Gecomiemneert in eene palinodie en opertïykï ., afbiddinge van de injurieufe, en zo voor den ,-, Souverein als den Heere Erf-Stadhouder belê| „ digende Expresfien, in het gelibelleerde Request „ of Adres ervintelyk, daar in zullende beftaan. I „ Dat de Beklaagde bloots Hoofds en op zyn ,, Knieën leggende, opentlyk'alhier in deizeHoó. „ ge Vierfchaar zyn berouw en 'leedwezen dies,, wegens betüige, biddende God én de Heilige s, Juflitie om vergiffenisfe, met verklaaringe, dat »i hy van'dè hooge geinjurieerde Perfoonen, niets ,» weet als eere en deugd. „ Mitsgaders in een Bannisfement buiten deege Provincie, voor zo veel jaaren als dit Hoog. „ Adelyk Land-Drosten-Gerichte ex Caufoe meritis, zal vermeenen te behooren, met infamie en vefdere inhabiel verklaaringe van dezelve, om ooit' in deeze Provincie een publiek ambt te kunnen ,, bekleeden. ' "m
„ Of tot zodaane meerdere of mindere ftraffe, „ het' zy van een zwaare geldboete" als anderfints, ,, als dit Hoog-Adelyk Land Drosten-Gerichte, aM ,, goede Juflitie in deezen zal vermeenen te be„ hooren, met condemnatie van de Beklaagde ipl „ allen gevalle in de kosten en mifen der JdftitiS 'j ,, ofte &c.
(was get^. W. Kxopman, Dr. qqa.
In Margine ftond Exhibitum den 15 July 1788.
in fidem,
(vas geï.) J. W. Cramer, Landf, |
Term. 6 wecken.
PA.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. i(Sj>
p A T E T.
Dit is het Adres en Declaratoir van de gezament» ce Afgevaardigden uit de Schutteryen, Vry-Corp] en Genootfchappen va'" Wapenhandel in de Proicie van Overysfel, ter Vergadering van Ridderïap en Steden overgeleverd op den 13 September 8-7; het welk reeds geplaatst zynde in het7. Deel ?zer Verzameling, bladz. 84 enz. düs voldoen zal, Leezers daar na toé wyzen.
B Y L A G E A.
(Clauf. Conc.)
Ter Vergaderinge zynde gecommuniceerd, een >pie Misfive van zyne Koninglyké Majefleit van uisfen, gedateert öerlyn den iften deezer; hounde verzoek aan de Heeren Staaten deezer Proacie, om doormar;.ch van eenige Troepes door eze Provincie naar Holland, en inkwartiering in :zelve.
Is goedgevonden , naamens, de Vergaderinge over e materie een Adres aan Ridderfchap en Steden doen, en tot het concipieeren van het zelve geimmi teerd de Heeren de Liile en Bannier, die jrzogt worden deezen avond om vyf uuren, wan:er deeze Vergaderinge zal, hervat worden» van in advis te dienen.
vde Sesjie 's avonds omt vyf uuren. De Heeren de. Luxe en Bannier , hebben overggeeven een Concept-Adres aan Ridderfchap en teden, het gene, na eenige. veranderkg daar in [emaakt was , is geagreëm; en zyn de Heeren 'rffifident Pyman en Secretaris van Deventer ge* :ommitteerd, om het zelve na dat afgefchreeven Sj naamens deeze Vergadering te teekeaen, cn aan



17° Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
den Heer Baron Müxert tot de Leemkuile te bezoi gen, om mede naar Campen te neemen, om aai Hun Edele Mogenden over te geeven, luidende. |
C. 1787 den 13 Septemler, des avonds om 5 uuren,
Geleezen een Refolutie van Hun Edele Moge» den de Heeren Gecommitteerden tot het DefenfM wezen deezer Provincie; requireerende, daté mooglyk nog deezen avond eene Commisfie uitdoe ze Vergaderinge mogt worden gedecerneert en na» Campen gezonden, om met Hun Edele Mogende! te ipreeken over eenige poincten, de tegenwoordi ge toeftand van zaaken betreffende.
Is goedgevonden daar toe te verzoeken en te conj mitteeren ,de Heer Mr. A. Vosding van Beverfow i>e Major, N. J. Colmschate, Mr. W. de Lilu .Luitenant, en Joan Bannier Kapitein Gommand dant, zo als dezelve daar toe verzogt en gecommid teerd worden by deezen.
1787 den 14 Septemler.
De Heeren gisteren gecommitteerd, om zich naai de Heeren Gecommitteerden van het Defenfie-wel zen van Ridderfchap en Steden tebegeeven, hebben ter Vergadering gerapporteerd: ,, dat de Heer*, „ Gecommitteerden van het Defenöe-wezen eedéi ,, clareert hadden, dat Ridderfchap en Steden zica! „ zeer gevoelig getoond hadden, over verfcheideijf „ üxpresfien, in het geprasfen teert Adres voorkok ,, mende.
Dat iuzonderheid de Commisfie van defenfie daar 6Ver zich gevoelig toonde: „ dat zy Heeren Ge.1 „ committeerden dat op de gevoeglykfte wvze ee. i, refuceerd hadden." 6
» En te kennen gegeeven, dat het voornaame oog. „ merk was, om het Volk te doen byéén rukken, ea „ zo ze geen doormarsch noch inkwartiering konden l ») tegen houden, dan naar Holland te trekken.
Dat I



de Gebeurtenis'fen in 1787 enz. voorgevallen. 171
Dat 'er niets beter ware, dan de gewapende 'mast naar de Hoofdlieden te doen trekken " Dat de Heeren van het Defentie-wezen hadden ■rklaard, zulks aan de Genoodfchapoen overtelaan benevens de nodige Correspondentie naar de -de van Lingen, Voorts is door de Praïfilent enroponeert, of de gewapende rn.gt dee?er Proncie niet daadelyk diende te wor len opgezogt, 1 h-t wek met unanime Hemmen met ja Dea.itoord is; dan, in confiderat:e ge-oomen zynde - plaats , waar deeze famenrukk.ng gefclieuen ii, zyn daar toe bepaald de drie Hoofdleden.
(Hier op volgen 2 Memorien, waar de Genoodfchappen zouden conjungeereoj.
En vervolgens Jlond op een los Papier navolgende Concept-Misfive.
Ed. Mog. H. H. ' D Gehoord hebbende het Rapport van onze Geommitteerdetis, op gisteren door U Ed. Mogenlen gerequireerd, en welke de eer gehad hebben Irret Hoogstdezelven te aboucheeren , is het ons doorgekomen dienftig te zyn, de Vrywilli 'ers uic fle refpective gewapende Corpfen , zo die welke reeds Leden van onze Vergadering zyn, als welke baderhand gelegaüfeert, en van wegens de Provinfcie gewapend zyn, zich ten eerften te doen verzamelen in de Steden Deventer, Campen en Zwolle, Ivolgens de Lyst welke wy de eer hebben ü Ed. hyjogenden hiernevens te zenden; verzoekende overzulks, dat ü Ed. Mogenden de nodige f« hikkingen , met de Reaeeringen der Steden ter receptie gemaakt hebbende Patenten voor ieder Departement, en zodaanig onbepaald getal van Manfchappen, als uit dezelve gereed zullen bevonden worden, om zich vrywillig tot da' einde te laaten employeeren, ten fpoediglten gelieven te doen vervaardigen, en aan onze Gecommitteerdeus te doen
toe-



172 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
toekomen, welke voorts by ons zyn geauthorifeert om dezelve te depecheeren, de nodige aanfchrv. vingen tot de alzo gearrefteerde marsch te doen. en verders met U Ed. Mogenden , alles naamens dé V ergaderinge van gezamentlyke Gecommitteerden*, der gewapende Lighaamen, te deconcerteeren, wl ten beste van het Vaderland, en van deeze Provil ae in het byzonder, zal geoirdeelt worden te bi hooren.
„ Wy verzoeken hier op met het antwoord van UI Ed. Mogenden gehonoreerd te worden, en noemen} ons met alle eerbied.
(Hier op volgde wederom navolgende No.} tulen).
De Heeren &c. hebben gerapporteert. B. Waar over gedelibereert, is goedgevonden, opgemelde Heeren Gecommitteerdens voor de ge.noomene moeite te bedanken ;. en is voorts gere. folveerd, dat by provifie aan de refpective Departementen zal worden aangefchreeven, om zich te verzamelen in de drie Hoofdlieden, in voegen hier i navolgende,
lnferatur.
, J\«°£rtl é? aan de Heeren Gecommitteerden!') tot het Defenfie-wezen, ter bekomiog van de no dige Patenten en Arrangementen, ter inkwartiering I Misfive worden gedepecheert navolgende
lnferatur.
D. Wordende dien ten gevolge verzogt en geaul thorifeert de Heeren Pyman en de Lille, ten ein-U de, om na het inkomen der verzogte Patenten, de nodige aanfehryvingen aan de refpective Departe. menten te doen; voorts naamens de gewapende Na, o6 ena"e Departementen deezer Vergadering, met üua Ed. Mogenden. Gecommitteerdens tot het De- ;
fen-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 17$
[ie-wezen te deconcerteeren, het gene ten besvan het Vaderland, en van deeze Provincie in byzofider, nodig zal geoirdeelt worden; rnitsérs om na de omftandigheden van zaaken een er plan te ontwerpen , van het gene in deeze helyke fituatie met den meesten vrugt zouda n'eu verricht worden, daar toe op nieuws, zo edig zulks nodig of van vrugt geoirdeeld worzal, deeze Vergadering wederom te verfchry1, en intusfchen geheraalyk alles te doen en te richten wit dezelve', vergadert blyvende, zoumogen of moeten doen; met verklaaringe, dat lal dat zelve door deeze Vergaderiug genoegen ioomen zal worden.
Jat bovenftaande Copie quo ad Claufulas Concerfee», door my zyn gecollationeerd en accoord beDden, met zekere Notulen van de Vergadering £ Gecommitteerdens der gewapende Burgertpfen, op den I2den September en volgende daö alhier binnen Zwolle gehouden, en door Pro. fator S. van Deventer, die in gemelde, Vergaing als Secretaris heeft gefungeerd , overgeUen aan, en ter requifitie van eene Commisüe |ï de Heeren van de Magiftraat der Stad Zwolzulks attefteere ik ondergeteekende Secretaris 1 gemelde Stad. Deezen 20 December 1787.
(was eet.) Georg Royer , Secret.
v ■ ö 1787.
BYL AGE B.
(Copia <2.)
Den Wel Edelen Manh. Krygsraad der vrye Burr-Militie te Ootmarfum, heeft verzogt, gelyk ien by deezen, den Wel Edelen Geftrengen Manh. -ere Mr. A. Vosding van Beverforde, Major n de voorfchreeven Militie, om de Vergadering
van



1-74 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
van Gecommitteerden uit de gewapende Genootd fchappen en Schutteryen der Provincie üvery-felfl die op den I2den deezer te Zwolle ftaat gehóuden] te worden, namens dezelve by te woonen, en al«i daar zodaanig te helpen relblveeren en concludeer ren, als aan zyn Wel Ed. Geftr. Manh. in mandaim is gegeeven, en tot nut en dienst van het Vadef«i land zal bevonden worden te behooren
In kennis der waarhtid hebben wy deezen ge.'i geeven, en door onzen Secretaris laaten tekenea: te Ooimarium den 10 September 1787.
Uit last van den Krygsraad.
(geteekent) C. Aeyelts, SecreJanjJ
BYLAGE D.
Informatoire Vraas-Artikelen, waar op ter Ia*> ftantie van Dr. W. Klopman, als in deezen aange. fte.'de Fiskaal namens de Provincie, te verhooren de Scholtus van Heino, Joan Bamnier.
1. Ouderdom
I. Geciteerde zegt ik ben gebooren den 15 Maart'
2. Zyt gy niet geweest Kapitein van het ver* metigde Genootfchap van Wapenhandel te Wyhe ? 1
, II. Geciteerde zegt ja.
.3' Zyt gy in die qualiteit door dit Genootfchap' f met gecommitteert en afgezonden, om de Ver. j gadering- van Gecommitteerdens uit de Burger. Corpfen en Genootfchappen van Wapenhandel binnen Zwolle den I2den September en de vol. gende dagen, by te woonen? III. Geciteerde zegt ja wat de qualiteit betreft*' doch met door het Genootfchap van Wyhe alleen, maar door de gecombineerde Krygsraad van Wyhe, Welfum en Windesheim.
4. Hebt 1



k Gebeurtenis/en in 1787 enz. veorgtvallen. 17J
4. Hebt gy in die qualiteit die Vergaderinge n Zwolle op dien tyd ook niet bygewoond?
T. Geciteerde zegt ja.
5. Op wiens verzoek en om welke redenen was e Vergaderinge aangelegd?
, Geciteerde zegt, het was een gevolg van voorgaande Vergadering, volgens gewoonte kfchryven van den Prffifldent Pyman, te weetot de voorige Vergaderinge, tot deeze was 1 nieuwe uitfchryvinge gefchied.
6. Is den i2den September in die Vergadering et geproduceert een Copie Misfive van zyne pninglyke Majefteit van Pruisfen van den iftea ptember, inhoudende verzoek van doormarsch m Troepes naar Holland en inkwartiering van ïzelve ?
I. Geciteerde zegt ja, terllond by de eerfte
7. Wie heeft die Misfive in de Vergaderinge ^produceert?
II. Geciteerde zegt, de Pra;fident Pyman.
8. Is toen aldaar niet befloten deswegens een dres aan Ridderfchap en Steden te doen? FIII. Geciteerde zegt ja, na dat de menigvulb verwarringen die in de Vergaderinge plaats den, wat waren afgeloopen.
9. En zyt gy en de Advokaat de Lille niet [erzogt of gecommitteerd, om dit Request te toncipieeren, en voorts daaromtrent des avonds lm vyf uuren van advis te dienen?
X. Geciteerde zegt, de Heer de Lille en ik n verzogt, om de gedachten die toen reeds door 1 Vergadering gemanifesteerd waren, op het pa] r te brengen, en niet om een Concept te geeven.
10. Is daar op door U en de Advokaat de Lil,e zo een Request of Adres niet vervaardigd?
X. Ge-



iV5 Verzameling 'van Stukken betrekkelyk tot
X. Geciteerde zegt, de Heer de. Lïlle heell buiten my het iftuk opgefteld, doch hebbe eenigi weinige Minuten voor de Vergaderinge ten huifc] van de Advokaat de Lille geweest, en daar hel opftel gezien.
" ii. En het Concept of Opftel daar van in dit Vergadering geëxhibeert?
XI. Geciteerde zegt, de Heer de Lille heefi dit Opftel des avonds om vyf uuren in de Vergade. ringe gebragt, daar *y te gelyk kwamen de Lilli en ik.
ii. Was dit Concept niet onder de hand var den Advokaat de Lille ? uitgenoomen de laatrh periode, beginnende eindelyk neemen &c.
XII. Geciteerde zegt, het geheele ftuk vvas o« der de hand van den Advokaat de Lille, maar zit. tens Vergaderinge, hebbe ik 'er eene periode byge^ voegd, behelzende verzoek, dat de Vergad» ringel van Ridderfchap en Steden mogt by elkander b!v-: ven. 1
13. Is die periode met u hand daar niet by gen fchreeven ?
XIII. Geciteerde zegt, ja, die laatfte periodeji
14. Is dit Concept niet in die Vergaderinge: met eenige weinige veranderingen geaggreëertf XIV Geciteerde zegt, ja dat Opftel is met eei!
mge verandering gearrefteerd.
15. Was dit Concept na dat het die verande. J ringe ondergaan hadde, niet van den zelvden in-1 houd, als de hier bygaande Authentieke Copie I daar van, dewelke verzogt word, u vertoond en \ voorgeleezen mag worden ?
XV. Geciteerde zegt, ik heb dat Adres zedert den I2den of I3den September noch in orieinali 1 noch per copiam tot heden toe niet weer gezien; 1 en kan dus in eene zaak van zo veel gewigt, daar t het niet alleen op zaaken, maar ook op woorden \
aan- |



ie Gebeurtenis/en in f787 enz. voorgevallen, tff
ikomt, met geen rhooglykheid zeggen, of het tzelve is met het geen my nu is voorgeleezen, herkenne 'er wel eenige traits in.
16. Is voorts niet goedgevonden dat Concept ■e laaten affchryven, en door den Prsfident Pyman en den Procureur van Deventer als Secretaris getekend zynde, aan Ridderfchap en Steden jver te geeven?
SVI. Geciteerde zegt ja, te weeten dat Adres ; toen geconcludeert is.
17. Ten welken einde het zelve alzo getekend tan den Heer Mulert is overhandigd, om mede jaar Campen te neemen.
XVII. Geciteerde zegt, dat is immers beflooten de Vergadering, of het gefchied is weet ik niet*
18. Was de Heer Mulert in die Vergadering nede prsfent?
XVIII. Geciteerde zegt, ja wegens het Genootiap van Dalffen.
19. En in welke qualiteit of uit wat hoofde svas die daar?
XIX. Geciteerde refereert zich tot de voorigé tikel.
20. Waarin beftondefi die veranderingenj de* welke door de Vergaderinge in dat Concept Request door u en den Advokaat de Lille overgegeeven, gemaakt zyn?
XX. Geciteerde zegt voornaamentlyk in feên ker Artikel van wraak dat in het regte moet voormen , en dan in het Slot dat ik 'er hebbe by geëgd.
21. Wie van de Vergaderinge heeft die Veranderingen daar in gemaakt en opgegeeven? XXL Geciteerde zegt, 'er zyn 'er opgegeeven > als niet anders weet door de Heer Vosding vaïï everforde en door. de Heer Mulert, ha dat et' XII. Deel. M reed»



ï78 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
reeds lange over gefprooken en eenige veranderin gen geprojecreert waren.
22. Welke Leden waren in die Vergaderinge' daar dit Request gearrefteerd is, al tegenswoor dig?
XXII. Geciteerde zegt, ik kanze alle niet noe merj, eemgen weet ik 'er nog van.
Wegens Deventer eenen Cock-, Campen FradJi onsNiNo, Zwol Pyman en van Deventer, Ooti m-üiurn Vosding van Beverforde, Almelo Colm* schate, Siecnvyk RoBBé, Vollenbove de Lillej i alffcn Mulert, wegens Wyhe, WeilumenWini cWheim ik, Gerrit Jan Dwars, en ik meene Do, Kevius, en menigte anderen, die ik nu niet kan noemen.
23. Waren 'er behalven de Gecommitteerden» uit de Burger-Corpfen ook andere prasfent?
XXIII. Geciteerde zegt, die niet tot BurgerCorpien hoorden niet, maar wel andere als 'er ge* committeert waren.
_ ÓndeT anderen Schaapman, eenen Muller, B\ uw meester zo ik meen, doch ik kanze alle niet Hot men, het liep uit en in.
24. Is met eenpaarigheid of met de meerder-i beid van Stemmen befloten, het meergemelde' Request aan Ridderfchap en Steden over te gee«;
ver ?
XXIV. Geciteerde zegt, met een groote meerdertieid te weeten wat de inhoud betreft, doch wat: her prasfenteeren van een Request betreft met een» paarighuid, behalven de Heer Jacobson van De-i ver ter. die 'er aanltonds in de eerfte Sesfie in ge-' diihculteert heeft. 6
25. Zo met de meerderheid, wie hebben daar' voor, en wie hebben daar tegens geftemd?
XXV. Geciteerde zegt, dat weet ik niet, die geue, 01e Artikel 22 genoemd hebbe, hebben 'erj
voor:



ie 'Gebeurtenis/en in 1787 ent. voorgevallen. 179
r gcftemd. wie 'ertegen geftemd hebben, wat inhoad betreft, dat weet ïlc niet, de meerderI was zo groot , dat zulks niet meer kan zeggen. 26". Zyn 'er in die Vergadering geen geweest, e die Request nog in Iterker termen wi.den bbben?
.XVI. Geciteerde zegt, neen dat ik weet niet, kan ik ten minden met zekerheid niet zeggen.
27. En wie zyn die geweest?
XVJÏ. Cesfat.
9.8. Hebt gy ook een affchrift van de Minute f Concept van het Request gehouden ?
XVIII. Geciteerde zegt, neen geen letter.
29. En zulks ook andere gecommuniceert ?
XIX. Cesfat.
30. Wat reden had gy daar toe? ;XX. Cesfat.
31. Weet gy.niét dat dit Request in de Cou< inten is publiek gemaakt?
[XXL Geciteerde zegt, ja daar heb ik wel van oord, maar niet in geleezen.
32. Weet gy ook, of zulks op ördre of met oorkennis van meergemelde Vergaderinge is lefchied?
■LXXII. Geciteerde zegt, zo verre ik weet, nier,
33. Of door wie zulks aan de Couranten is ge: uppèditeerd.
XXXIII. Geciteerde zegt, dat weet ik niet.
34. Hebt gy den i3den September, daags na lat dit Request gearrefteert Was, niet wederotri le dikgetaeldè Vergadering te Zwolle bygeivoond?
XXXIV. Geciteerde zegt ja, en van dé* avonds i vyf uuren.
Mi J. ÏS



18© Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
35. Is 'er toen in de Vergaderinge niet eefl Relolutie van de Heeren Gecommitteerden ViJ het geweezene Defenfie-wezen gecommuniceerd inhoudende, om dien avond nog eene Commfli fie uit de Vergaderinge te decerneeren en na» Campen te zenden, over eenige poincten de th gen&woordige toelland van zaaken betreffende?}! XXXV. Geciteerde zegt, ja.
36. Is die Commisfie niet opgedraagen aanfl en Doctor A. Vosding van Beverforde, A. I Colmschate, en Docïor VV. de Lille. , J
_ XXXVI. Geciteerde zegt, ja, doch zo ikmeejj 3s het 11. j. Colmschate.
37. Zyt gy vervolgens met de overige Gecorl mitteerdens ten dien einde niet naar Campen ei gaan ? |
XXXVII. Geciteerde zegt, ja, nog dien zei ven avond.
38. Waar in beflonden diepoinéten, waarovJ de Heeren van het geweezene Defenfie-wezeL aldaar met U en verdere Gecommitteerdens vool noemd, gehandeld hebben ?
XXXVIII. Geciteerde zegt, generaalyk gecon 1 municeert de ontevredenheid van Ridderfchap ei 1 Steden over dat ingediende Adres, en de CommiJi fien op heden uitgebragt om zich door Gecommiii teerden uit die Vergadering van Genoodfchappe] daaromtrent nader te doen informeeren, en fptf ciaal over het weinige vertrouwen, het geen me: zich beklaagde dat Ridderfchap en Steden in dij gewapende Ingezetenen fielden, zonderling ove, de uitdrukking in het Adres, dat maar een of wei( nige Leden daar van wierden uitgezonden, voort! over de klachte over de flegte ftaat van defenfie in de Provincie, het welk die Heeren vermeenden alleen op hun te zien. Waar op door de Heer de Lille, als het woord voerende, wierd gerepll ceert: dat het eerfte zag op het niet aanneemen oi
on.



de Geheurtenisfen in 1787 ent. voorgevallen. i8r
beantwoord laaten van voorige Adresfen, en bynder van dat van Oclober 1786, by de gedrukNotulen, waar van men ook vinden kon de folu-
van de uitzondering van een of weinige Leden a Ridderfchap en Steden; dat voorts de klachte er de flegte ftaat van defenfie niet verweeten was 1 de H. H. van het Defenfie-wezen, als welk llegie was van veels te recente creatie, om van ; zelve al het herftel daar in te vorderen ; dac
delyk zy Gecommitteerdens voor hun en hun-
Committenten gerustelyk konden verklaaren, bn oogmerk gehad te hebben , noch de Vergadege der Heeren Staaten, noch het Collegie van :fenfle-wezen eenigfints te l^edeeren of te taxee1, maar dat zy in tegendeel zich bereid verklaarta, ter nakoming van al zodaanige fchikkingen,
Ridderfchap en Steden of Zy Hunne Gecom. tteerden in dit hachelyk oogenblik zouden dienr, oirdeelen, verzoekende daar van opening te sn ter Vergadering van Ridderfchap en Steden. ;t welke verklaaring gemelde Heeren toen ook loegen genoomen hebben.
1788. den 5 January, Coram den Hoogwelgebooren Geftrengen Heer Baron van Voorst totAlerdink, Verwalter Land-Drost van Zallaud.
r Mr. R. Sandberg, . Asfesf. < en
l Mr. G. Royer.
Is de Scholtus Jan Bannier, op bovenftaande aag-Artikelen gehoord, en heeft geantwoord zo tegen ieder van dezelve ftaat geregiftreert.
infidem,
(geteekendj Gjeorg Royer, Asfesf.
M 3 B Y.



IS.2 Verzameling van Stukken betrekkelykztot
B Y L A G E E,
Ts het Advis van Mr. Meynard Tydejman , Hoifl leeraajj in de Rechten te Harderwyk (nu te UtrechiD Over het Adres of Dcclaratoii van de gezaroentlyl Afgevaardigden uit de Schutteryen, Vry-CorpfJ . en CeiioodJchappe.n van Wapenhandel in de P|l vincie van Overysfel, binnen Zwolle vergaderd,11 W ;den 13 September 1787 ter Vergadering JE Kidderiehap en Steden overgeleverd. Zynde reeJ geplaatw iu het IX.Deel deezer Verzameling, bldM «58—94. '' • ^
%
BYLAGE F.
Extracl uit het Register der Refolutien è Ridderfchap en Steden de Staaten y%\ Overysfel.
Zwolle den 17 May 1788.
De Heeren de Droste vau Zal land- en. andel Hunner Edele Mogenden Gecommittteerden tot dj zaaken van Fmantie, ingevolge en ter voldoening van derzelver Refolutien Commisforiaal van daü I4den en ióden deezer, hebbende geijxamineer, de Requesten van den Heer J. E. Mulert tot II Leemkuile , W. de Lille, Mr. A. Vosding vak • jBeverforde, J. Bannier en Hendrik Jan Colm'M schate, woonende te Almelo, nevens de RequesrJ vau W. Klopman, als Fiskaal van de Provincie, opï die dagen aan Ridderfchap en Steden geprefenteert,! d houdende voorfz. eerfte Requesten in fubftantiei verzoek, dat Hun Edele Mogenden, in het getier traas by aan hun is voorgedraagen en'gedeclareerd, 1 mogten gelieven genoegen te neemen, en dien ten gevolge de voorige Refolutien , ten hunnen laste, genoomen, op te heffen* en hun te ontlasten ya$
m



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 183
Proceduures, welke dien ten gevolge tegen hun udeu kunnen worden geëntameerd , en de laattte n den Fiskaal W. Klopman, verzoekende, dat in Ed. Mog, ten allen overvloede, de refpectiDrosten-Gerichten in deeze Provincie gelieven tauahficeeren, om ter zaake voorlchreeven, Lalu • niet alleen tot een eigentlyke Crimineele ltratte, ar ook naar bevindinge, tot'een minder en an■fints Civiele ftraffe, het zy van een geldboete, inodie of aoderfints te mogen vonnisleu ; met dere qualificatie op den Requeftraut qqa i om ir toe de nodige Conclufieu in eventum te m 'gen -men , voor de refpeftive Drosten-Gerichcen Drnoemd; hebbende ter Vergadering geripporTd, dat van advife zouden wezen: dat de verben byde voornoemde eerfte Requesten gedaan , iden behooren te worden afgeflaagen, en gepereerd by de Refolutien daaromtrent ten hunnen 'e reeds genoomen. En dat wyders de voorfhg ar den Advokaat-Fiskaal W, Klopman, by desvs voorfchreeven Requeste gedaan, zoude bearen te worden geaggreëert, en dien ten gevolde refpeclive Drosten-Gerichten in deez*j proicie gequalificeert, om ter zaaken voorfchreeven fu qw, niet alleen tot eene eigentlyke Crimmeeftraffe , maar ook naar bevindinge , tot eene min•e en anderfints Civiele ftraffe, het zy van een idboete, palinodie of anderfints, te mogen vonfen; en wyders gemelde Advokaat-Fiskaal geauarifeert,om daar toe de nodige Conclulien inevenn te mogen neemen voor de refpective Drosten:richten voornoemd. Waar op zynde gedelibe-. :rd, hebben Ridderfchap en Steden zich met hetorfchreeven Rapport geconformeert.
Accordeert met voorfz. Register,.
(was gefO Deuk Dümbar.
M 4 BY-



ï34 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
BYL AGE G.
Memorie voor den Stads Dienaar van Ootmarfum.
Om na vooraf behooilyk erhoudcn Confent, zie, oaamens Dr. W Klokman, als aangebelde FiskJ Daamens dc Provisie, te begeeyen ten huize' val Mr. Antony Vosding van Beveuforde, alhier el legen tusfehen de buizen van jAN ]vwim Teü?| aan de eene zyde, en Jan Hener van Kar^e* gen aan de andere kant, aldaar drie maaien aanl kloppen, en iemand daar te buis vindende, aan del Bewooner daar vau, of in cas hy daar niemand 1 huis vind, en het buis leeg ftaat; dan a.n ae We naaste Buuren voornoemd, ieder hoofd voorhoofi te infinueeren en over te geeven een dubbeld va het annexe origineele Request, en daarop geflaa gen Appointtement van zyn Hoog Wel Geboorel Geftrenge den Heer Droste van twenthe waa door Mr. A. Vosding van Beverforde word S teert, om zich in Perfoon te fifteeren od den r *dl deezer maand July des morgens te tien uuren Jol het Land-Drosien-Cerichte raq Twenthe, a's teJ huize van den Verwalter Richter Steven tf.r RaJ te Diepenheim word gehouden, ten einde aldaar J zien dienen van alzodaanen Crjmineelen Ei<ch I Aanfpraake, als ter dier tyd tegens hem zal wordej genoomen; met denunciatie aan de Buuren vooS noemd, dat zy hunnen abfenten Buurman Mr A Vosding van Beverforde, dewelke tbandsceNortl hoorn 10 de Graavfehap Bentheim domicilieer , van
tStéStiS^kennis geevefl *en een *!
Hebbende de Infinuant, om de Geciteerde alla reden van pretext van ignorantie te ben eÏÏ * oirdee d zulks m deezer voegen te moeten 1 3tea «ploit eeren, dus verzogt word overgaave van een
retïom S i^amo iaüTtie ^denuntiatS feiaais om te m-etfkeq naar rechte. '
Oot- I



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 185
Ootmarfum den 12 July 1788. (was get.) Ad. Schneidler, Pr. qqa,
(Onder ftond)
Relateere ik Ondergeteekende, dat ik met voor* nnis der Heeren Maandfchepen, my hebbe beleven naar het huis van Mr. A. Vosding van Beirforde, om een dubbeld van de bygevoegde Releste en Appoincfement aan zyn Wel Edele te inlueeren, en het huis geflooten gevonden hebbenhebbe ik my begeeven eerst by J. J. Teuse, . daar na by H. van Kasbargen, als zyne naasBuurlieden, aan beide de Requeste en het Ap» )inctement met die Memorie voorgeleezen , en per een dubbeld van het Request en Appoincmenc overgegeeven. Ootmarfum den 12 July '88.
(was get.) B. Berends, Stads Dienaar.
Hoog Wel Gebooren Gestr. Heer , Myct Heer D. Baron Bentinck , Heer van Die-
PENHEIM, LaND-DROSTE VAN TwENTHE ETC. ETC. ETC.
Dr. W. Klopman , als aangeftelde Fiskaal naaens de Provincie, genoodzaakt zynde om tegens Ir. A. Vosding van Beverforde te dienen van rimineelen Eisch en Aanfpraake, ter zaake van het jurieufe, en voor Ridderfchap en Steden, Sou?rein deezer Provincie , zo wel als zyn Door. chtige Hoogheid den Heer Erf-Stadhouder, zo :er beleedigend Adres, op naam van de gezamentke Afgevaardigden van de vernietigde Vry-Corpn en Genoodïchappen van Wapenhandel, in de aand September des afgeweekenen jaars aan Rid-. ïrfchap en Steden gepraefenteerd , ter gelegent. eid van een ingekomen Misfive van zyne MajesM 5 teie



i8<5 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
teit den Koning van Pruisfen, aan de Staaten vaj deeze .Provincie, inhoudende verzoek van inkwari tiering en doormarsch van Troepes naaar Holland,! neemt de vryneid, met alle verfchuldigde eerbiecÉ te verzoeken:
„ Dat L' Hoog Wel Gebooren Geftrenge tegeni „ gemelden Mr. A Vosding van Beverforde, tel „ gens een door ü Hoog Wel Gebooren GeltrenJ „ ge te prahgeeren termyn, gelieve te verleeneri „ Citatie in Perfoon, ten einde als dan voor het) „ ttoog-Adelyke Drosten-Gerichte, gehouden wor-l „ dende te Diepe:heim, by klimmende Zonne iê „Eerloon te erfchynen, en te zien dienen vanCri*. „ mirnelen Eisch en Aanfpraake ter zaake voor-a „ zeid, met Conclufie als daar by als dan zal ge-. ,, noomen worden, en om voorts daar op te doeol „ en te handelen als naar rechte en raade.
m En alzo \Ir. A. Vosding van Bevërforde zichl „ buiten deeze Provincie geabfenteerd h-°eft, erf] „ met tegenftaande dat daartoe by Arrest voor het i ,, Landgerichte van Ootmarfum geconcludeerd isj „ tot nog toe niet heeft kunnen goedvinden , ïM „ deeze Provincie een Domicilium Citandi te (lel-f ,, len, dat overzulks deeze Citatie per Wethe tel Non hoorn .i,i de Graavfchap Bentheim, alwaar! „ hy zich ihands ophoud, per Brieven requifitoj ,, riaal ih fubfidium juris \ en indien daar van onver-f 3, moedelyk Esploict mogte geweigerd worden, dasi *» r-,aD dezelve aan de laafde woonpiaatze van dej „ Geciteeid; , en voorts per Ediela ad valvas aan d9 „ drie naaste Keripels Kerken mag worden geex-l „, ploieteerd , zo en in diervoegen als zulks naarl „ RecMten en Pracfyk behoort " 't Welk doende.
(was get.) Ad. Schneidler, Pr. qqa..
(In Margine ftond) Het verzoek ten Requeste gedaan, word door my Lapd-proste van Twenthe geaccordeert, en
diea



de Geb'eiirtenisfen in 1787 enz.-voorgevallen. 187
iien ten gevolge Citatie in Perfoon verleend tegens Mr. A. Vosding van Beverforde, ten einde om op den i5den deezer maand July, des morgens te :ien uuren, zich te fiiteeren voor het Land-Dros;en-Gerichte van Twenthe, als ten huize van den Verwalter Richter Steven ter Raa binnen Diepenheim word gehouden, en aldaar te zien dienen, tan alzodaane Crimineele Eisch en Aanfpraak, als pe dier tyd tegens hem zal worden genoomen. Woriende wyders, uit hoofde dat voornoemde Beverforde zich uit de Provincie heeft geabfenteerd , bonder Domicilium Citandi binnen dezelve te ftellen» fle Regeering van Northoorn verzogt, om gezeide Citatie mfubfidium juris te willen laaten infinueeren ; ander aanbod, om zulks in gelyken gevalle te zullen reciproceeren, terwyl by onverhoopte verwei»eringe van Exploict, de Edictaale Citatie ad v.alyas vord geaccordeert. Diepenheim den 1 July 1788.
(was get.~) D. Bentinck.
Protocol van 't Hoog-Adelyke hand-Drosten-Gericht van Twenthe, dm 15 July 1788.
Compareert in dit Hoog-Adelyke Gericht Pr. W. )iederich, Gevolmachtigde van Mr. A. Vosding, an Beverforde, luid Acte van Qualificatie, die Comparant qqa. alhier vertoond, om met het Vidiius geteekent, door Comparant wederom.naar zich ;enoomen te worden, zeggende op de aan Comiarants Principaal, door den Heer Mr. W. Klopian , als door Ridderfchap en Steden in deezen. angeftelden Fiskaal, gedaane Citatie tot Compaitie in Perfoon, om van Eisch en Concluile in dit Icog-Adelyke Gericht tegen hem te zien dienen, ie Comparant qqa. hier by overlegt, fub A., dat, 'omparants Principaal, op goede gronden verleent, ziehier procurators te kunnen defendeereq
Qvé^-



188 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
over het prasjudiciaale punt in quasstie, of hy in deezer zaaken omftandigheden zich per procurato* rem zou kunnen en mogen defendeeren, dan niec; een allergewigtigst prsjudiciaal punt, van wei. kers beflisfing niets minder dan de vryheid, gezondheid en welvaart van des Comparahts Principaal afhangt, naamlyk of zich ex fquallore carceris, dan op vrye voeten tegen eenen Eisch van' den Fiskaal zou kunnen verdedigen; een punt derhalven, welk niet van de willekeur van een Fiskaal, maar van de beflisfing van het Recht, naar Landrecht op voorgaand Landzedelyk pleit te doen, dependeeren moet: en 't welk geenfints door een Befchuldigde, excarcere betwist moet worden; dewyl hy anderfints daar door een zeer peenibel en onherftelbaar bezwaar zou ondergaan, zon» der wettelyke decifie of hy daar toe verplicht zy, dan niet. En dan vermeent des Comparants Principaal, dat eene dagvaarding, om in Perfoon eisch en aanfpraak te aanhooren, in Criminalibus inpracticabel niet alleen, maar ook van alle reden ontbloot is, indien dezelve niet zal (trekken, om den Geciteerden te incarcereeren. Gelyk daarom ook eene defenfie per procuratorem in Criminalibus, het tegengeftelde is van eene defenfie in Perfoon, die het zelvde is met eene defenfie ex carcere; om dat, zo als gezegd, eece defenfie in Perfoon, zonder defenfie ex carcere, in Rechten geen fchyn van weezea, noch eenige reden heeft. Doch welk verfchrikkelyk en allerpiEejudiciabelst gevolg eener Citatie in Perfoon, en dus ook de comparitie in Perfoon op eene Citatie in Perfoon, om van eisch en conclufie te zien dienen (als welke Citatie in Perfoon zonder zulk een gevolg nergens toe kan dienen) geen plaats behooren te hebben , dan na dat de Verweerder, op dit prasjudiciaal punt zich willende verdedigen, per procurator em, rechtelyk en dus by forme van Proces zy gehoord, en daar over naar Landrecht gepleit en gedecideert. In dier voegen en onder voorbehoud van deeze de-
fenfi@ ]



de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 189
fenfie moet ook verftaan worden, dat de voorzeide Citatie in Perfoon, door den Heere Land-Drost is verleend: Gelyk trouwens alle Citatien zo als dezelve door den Aanlegger worden begeerd, periculo petentis, door een Richter worden toegeftaan. En dan heeft Comparants Principaal wyders de eer ten aanzien van dit prsjudiciaale punt, eerbiedig voor te draagen, dat geene incarceratie, en bygevolg ook geene Citatie in Perfoon, die het tegenföeftelde is van eene defenfie per procurator em, welke overal gefchieden mag, daar geene incarceratie plaats heeft, alhier kan fland grypen. Aangemerkt, dat het Landrecht, Deel II. Tit. 19. Art. l. wel uitdrukkelyk dicteert: dat de Drosten, Schouten koch Richters deezer Lamfchap fullen niemant licht' Veerdig beschuldigen, noch gevangen neemen, fonder eerst te hebben erheflyke indiciën: goede vaste prizfumtien, ende informatien, befonder geene bekende Perfoo. tien, by den gemeenen Man Jlaende ter goeder naem endffaam, ten waar fy over eenigzwaar delict, in iemand 'dootlyk te wonden, ofte in andere, treffende aan 't le\>en, betrapt of bevonden worden.
Daar des Comparants Principaal volkomen verzekerd is, dat de vereischten voorgemeld, om iemand te kunnen incarcereeren, geenfints ten aandien van hem plaats vinden, als naamlyk, noch ia opzichte van de omftandigheden van deszelvs Perfoon en Goederen, waar op ook reeds een praïfcens arrest voor het Land-Gericht van Ootmarfum, jdoor den Fiskaal is gedaan, noch in opzichte van ierheffelyke indiciën, goede vaste prfefumtien en pnformatien , die des Comparants Principaal op goede gronden vertrouwt, dat tegen hem niet bevonden worden. Die echter niet alleen na Landrechte, maar ook door Hun Edele Mogenden in Hoogstderzelver Refolutie van den 3öften November worden vereischt, wanneer Hun Ed. Mogenden aldaar ftellen, dat de genen, welke in de zaak van voorfz. gefustineerde Request de voornaame Beleiders en Audteurs niet zyn geweest, of daar
toe



i-po Verzameling van Stukken betrekkelyk tct
toe met voorbedachten raade geconcurreert heb» ben, zouden excufabel zyn; veel weinigcr word net vereisch van het Landrecht, ten aanzien van eenige misdaad treffende aan het leeven, waar aart comparants Principaal zich zou hebben fchuldig: gemaakt, in opzichte van denzelven bevonden: zelvs zou nog de vraag zyn, of wel eens het iri K,nminalibus allerklaarst vereischt bewys van het prelens Corpus delicli bevonden worde. Omtrenc alle het welke Comps. qqa. hier by wel uitdrukkelyk inbedingt, de ftukken en handelingen, die hy m de voorzeide Arrest-Procedure aan het LandGericht van Ootmarfum heeft ingediend, en die by nog verder mogt inwinnen, wanneer hy zodaane vermeende bewyzen per Cvpias, ia handen zal hebben bekomen, waar van de Fiskaal meer dan die aldaar door zyn Wel Ed. zyn gebruikt, zicht tegen hem in deezen mogt bedienen. Voorts ook vermeent Comparants Principaal, dat het niet te begrypen is, dat hy zich in exceptivis ex carccre, zou moeten verdedigen tegen eenen eisch van den hislcaal, die, zo als hy uit eene Refolutie van Hun Ed. Mogenden Ridderfchap en Steden, meent te kunnen opmaaken, tegen hem Crimineel en Cafü quo Civiel, in dit Hoog-Adelyke Gericht zou worden genomen : en wanneer hy zyne defenfie tegen den eiech zelve in exceptivis zal voorbrengen, wel zal weeten te toonen, dat het neemen van zulk eenen Eisch, tegen het Burgerrecht van deezen Lande ftrydig is, en niet dan by wege van een feyzonder privilegie of dispenfatie aan eenig Fiskaal zou kunnen toegeftaan worden, hoedaanig privile- I gie of dispenfatie des Comparants Principaal niet I kan vermoeden, door Hun Ed. Mogenden aan deü 1 zeiven zonder fub- en obreptie te zyn toepeftaan, : en 't welk althands niet Wettig en volgens vereisen I van het Staatsrecht deezer Provincie aan zyn Wel I Ed. is verleend; als waar toe, volgens Reglement I op de Regeering deezer Provincie van den jaaré 1657. Cap4 10. art. 2. vereischt word, niet alleen I
eeng



de 'Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 191
ne eenpaarigheid van alle de Leden op een ordi-
iris Landdag, raaar ook eene voorgaande expres/s fchryang tot dien einde, ende infinuatie ende adverntie gedaan van ende aan alle de prefente Leden des ',ags te vooren, wanneer over de voorfz. zaaken gede* lereert zal worden. Daar het andeifints een ongeyyffeld Landrecht deezer Provincie is, dat voor :c Gericht der Heeren Drosten wegens misdaad et Civiel kan worden geageerd, en dat zelvs te:n een uitheemichen in loco delich, of daar hy et zyn goed terecht gebragt kan worden, voor :t dagelyks Gericht, en geenfints voor eenig rosten-Gericht geageerd mag worden, 't welk de skaal ook zelvs Ichynt begreepen te hebben,, n aat zyn Wel Ed. des Comparants Principaal eds voor het Land-Gericht van Ootmarfum met :ne Arrest-Procedure, ten fine van fecuriteitvoor :szelvs te entameeren aftie, heeft aangefprooken 1 daar voor meer dan twintig duizend guldens van mzelven aldaar gearrefteerd, waar van het beys hier by wordt inbedongen; en wel ('tgene, lar vermeening van Comparants Principaal, ter mer tyd eene billyke reden van Exceptie geeven aet) niet tegenftaande hy alnog in de Stad Ootirfum Domicilie houdt; hoewel hy thands te orthoorn een verblyf heeft, gelyk kennelykis, t iemant op meer dan eene plaats Domicilie hou:n kan, vooral een Burger van eene Stad, gelyk :s Comparants Principaal, Burger van Ootmarfum , die van daar niet is vertrokken om zy n Domitie aldaar te quiteeren, 't welk by, zo als be/slyk, (het bewys hier by inbedingende) ten lize van zyne Oudsrs te Ootmarfum behoudt, aar benevens zal ter zyner tyd onder meer ande-
reflexien en exceptioneele middelen ook nog ia mfidtratie moeten komen, dat zelvs, van de yste tyden af, nooit in deeze Provincie by eene
dezelvde inilantie Crimineel en Civiel heeft mon Reageert worden, en dat dit Recht om de aller tieffyklte redenen alhier nooit veranderd is. Dan
de-



102 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
dewyl thands de defenfie van Comparants Princi; paal, zich allecnlyk bepaald tegen de gedaane Ci* tatie in Perfoon, daar hy den eisch van den Fiskaal; niet gezien , veel weiniger daar van Copy met een fortabelen termyn, om zich daar tegen te kunneft verdedigen, bekomen heeft; en waar tegen Cotrw parants Principaal zich alle weeren en defenfienl zo wel in Exceptivis als ten Principaalen, wel ei* pres wil hebben voorbehouden: zo doet Comp. qqd ex ditlis, dicendis, nobiliterque in omisfis JupplendM in cas van oppofitie, omni meliori modo bloot en alj! leen tegen de voorzcide in Perfoon gedaane Cita*: tie concludeeren.
„ Dat by interlocutoir Vonnis van dit Hoog* „ Adelyke Gericht, onder rejetlie van de gelibelï „ leerde Citatie in Perfoon, mag worden verftaan 4 „ dat des Comparants Principaal is ongehouden1,! ,, om op de gemelde in Perfoon gedaane Citatie in! „ Perfoon te compareeren, neen maar dat dezel-' „ ve mag worden verklaard, te kunnen volftaan. „ met per procuratorem te compareeren op zodaane ,, Eisch en Aanfpraak, als de Heer Fiskaal op he*:
den tegen Comparants Principaal alhier mogt in. ,, dienen, en dat gevolglyk daar van, en van d« „ Documenten, daar toe behoorende, aan Comp. 3, qqa, behoord te worden verleend Copy met een „ fortabelen termyn van zes weeken, om daarop; ,, te doen en te handelen, als naar recht en raade,jj „ cum expenfis. Voorts wel uitdrukkelyk proteftee*'! „ rende, dat Comparants Principaal geen hande.I „ lingen noch ftukken, die de Heer Fiskaal mogt
indienen, in dit geding als een pars procesjus nu,
nochby het fluiten kan admitteeren , 't en zy des „ Comparants Principaal daar van behoorlyk Copy, „ voor gebeur, en gelegenheid, om die als naaf ,, rechte, zo verre nodig, in dit geding te ftraf* ,, fen, zal hebben bekomen; in contrairen geval
wil Comparants Principaal zich daar tegen eene „ Conclufie tot remotie, of zo als naar recht ett „ raade, by deezen hebben voorbehouden."
Ver.



ée Gebeürtenkfen in 1787 enz. voorgevallen. 193
Verzoekende, .dat. de gemelde Heer Fiskaal rr.oe worden aangeëischt, om hier op voort te prosdeeren; in cas van deszelvs handeling daar van jrzoekende Copy met een termyn van zes wee=n\ docli in cas van deszelvs uitblyven, gedin:nde tot contumacie ten profyte als naar rechte. m expenjis.
Mariïs, den 15 ^«.371788.
Hier op erfcheenen Doctor W. Kxopman, en ocurator Ad.Schneidxer, in hunne bekende quaeiten, zeggende dat het gerecesfeerde, naamens i Beklaagde alhier ingediend, niets anders in zich ibelst, als loutere warretaal , ftrydig met dè rite grondbeginselen van het Recht, en de zo tdrukkelyke diftindtie, tusfehen een incarceratie 1 een Citatie in Perfoon, by alle Criminalisten bekend, dat over zulks de Comparanten qqa. het nodig achten, zich daromtrent in eenig debat
te laaten, maar daar van eenvoudig verzoeken-
Copie, als mede van de Volmacht onder protest n tacendo vel prcetereundo, daar uit iets nadeeligs hebben willen geftendigt; wyders voordraagen. dat fchoon daar toe ten eenemaal onverplicht*
énkel en alleen om de maate aan de Beklaagde*
als men zegt vol te meeten, en allefints de weg n onverdiende Calanges af te fnyden, waar mede
Beklaagde, "óf wel die gene, die alhier achter t fcherm zit, by alle gelegenheid zo gereed lynen te zvn» wel te mogen lyden, dat aan de iklaagde, Copie van de Eisch en Aanfpraak cum Kumentis, met een termyn van zes weeken wor-
vergunt, allefints echter falvis fingulh atqüe omnis , en onder voorbehoud om in proximo termino
cas van wyder perfoneel uitblyven, indien de )mparanten qqa. zulks na bevinding nodig mog3 oirdeelen, daaromtrent zodaanig te kunnen ndelen of concludeeren, als men na rechte en XII. Dee&. N raa-



JP4 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
raade zal vermeenen te behooren met Eisch van kosten.
Pro vero ExtraEtu.
J. Groll, Vr. Richten
Den 25 Augustus 1788. 1
Compareerde in dit Hoog-Adelyk Gericht© Procurator W. Diederich, ten Protocollet beleende Gevolmachtigde van Mr. A. Vos. ding van Beverforde.
Zeggende van ter zyden vernomen te hebben., dat op heden door den Heer Fiskaal W. KlopmaN 1 tegens Comparants Principaal, ongeacht de vacant tie, zal worden voortgeprocedeerd, hoewel in eene* zaak, waarin het Landrecht zulks niet requireert.; Comparant qqa. heeft dit echter voor ditmaal em onder protest van zulks in het vervolg niet te arrc ëeren, wel ongeprajudicieerd willen compareeren , en dienen op het Reces van den voorfz. Heer Fis-i. kaal, welk dezelve op deezer zyds Conclufie, ge-4 noomen tegen de gedaane Citatie in Perfoon, denl 15 July ten Protocolle heeft gedicteerd, dat Coin^ parant qqa. die zich over de abufive prjeliminaiteoil van dat Reces thands niet zal uitlaaten, veel wei-J Eiger iets pr«ejudiciabels daar van avoueeren, heefrJ moeten aanmerken, dat de Heer Fiskaal daar bvl wel Copy van den ingedienden Eisch met een ter-1 myn van zes weeken, aan Comparants Principaal heeft toegt liaan, doch tevens gereferveerd, om J jn cas van wyder perfoneel uitblyven van Compa-I rants Principaal, indien bv Heer Fiskaal zulks nat bevinding nodig mogt oirdeelen, daaromtrent irffl froximo termivo. zodaanig te handelen of concludeecl ren, a's na rechre en raade zou vermeenen te behooren: Waar uit blykt dat de Heer Fiskaal in dee»' zer zyds Gonclufie voor als nog niet toeftaat,naam.
lyk



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 195
lyk in zo verre, dat Comparants Principaal zich BW! procuratoren, zou kunnen defendeeren, en gevolglyk, dat het punt, waar over van deeze zyde Conclufie is genoomen, nog niet is afgedaan, wesïalven Comps. qqa. zqnder zich tot iets anders in e laaten, prtsvie wil verwagten, dat de Heer Fis. :aal op deezer zyds gemelde conclufie met Concluie of Contraconclufie voortprocedeere, of vandeselvs hier voorengemelde gedaane referve renunieere; tot het een of ander voorgemeld in cas an oppolitie concludeerende cum expenjïs, verzoeende Aaneisfching en in cas van uitblyven gedinende tot Contumacie, doch in cas van handelinge aar van verzoekende Copy met een termyn van es weeken cum expenjis.
Den 30 September 1788.
Erfcheenen Procurator Ad. Schneidler, als in eezen geasfuraeerde Procureur-Fiskaal naamens de rovincie, voordraagende dat men zich ongehouen acht van de gemaakte referve af te zien , maar
1 tegendeel door het tergiverferend gedrag van
2 Beklaagde, zich genoodzaakt vindt, om alnog
3 de perfoneele Comparitie van dezelve te moeten Heeren.
Dat, wat aanbelangt het gene by het gereces!erde aan zyde van de Beklaagde van den 15 July atstleeden , aangaande de incarceratie, gansch :tra oleas gebeufelt word, zulks ten opzichte van i perfoneele Comparitie in deezen niets afdoet, ingezien in het fubjecle geval voor als nog geen isch of Conclufie tot een incarceratie genoomen . Terwyl het in jure zeker is, en alle Crimina* sten, die over deeze Materie gefchrceven heb;n, eenpaarig daar in overeenftemmen i Dat den ;nen, tegens wien een Citatie in Perfoon geobti:ert is, Op zodaane Citatie ook gehouden is 2i£h Perfoon in judicio te fisteeren. , Eh wel met dien ïecle, dat zo in cas van Comparitie by examinaJN a Be



log Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
tie van den genoomen Eisch van den Fiskaal al eens bevonden word, de zaak niet in die termen te leggen, dat daar op eene incarceratie zoude moeten volgen, echter als dan nog evenwel zo een Geciteerde verplicht blyft te caveeren, van zich ten allen tyden des gerequireert wordende, in Perfoon te zullen fisteeren, vooral in een geval van die na-j tuure als het fubjedte, alwaar tot een Palinodie,.' Eannisfement, en Infamie &c. &c. &c. geconcludeert is: hoedaane Cautie in Perfoon moetende geprafteert worden, zelvs niet eens in deezen per. procuratorem aangeboden wordt.
Dat wel is waar, wanneer in cas van zodaané perfoneele Comparitie, aan zyden van de Fiskaal tot incarceratie geconcludeert, en daar en tegens, aan zyden van de Beklaagde gefustineert word, met de Cautie de judicio fisti fub pasna convi£ti £f confesfi te kunnen voldaan, de Rechtsgeleerden het wel niet eens zyn, of zodaane dispuit over incarceratie aan zyden van de Gedaagde per procuratorem, en onder Cautie als voorzeid, dan in tegendeel ex ' tarcere kan en moet voldongen worden; dan dat dit alhier voor als nog het geval niet zynde, de Comparant ^a. over zulks wel groote redenen haddei de incicienteele petitiën van de Beklaagde van den I5den July laastleeden, daadelyk met een contraConclufie te bejegenen.
Dat hy echter tot voorkominge van alle opont-j houd niet heeft willen afwezen , de Beklaagde! vooraf ten allen overvloede te erinneren.
Dat de intentie van Ridderfchao en Steden by 1 Hoogstderzelver Refolutie van den 30 November ' 1787, waar by aan de Beklaagde en zyn Complices, de weg van Juflitie is opengefleld, alleenlyk uitwyzens den inhoud van die Refolutie geweest is, om aan de Beklaagden en verdere Complices daar by vermeld, zo zy iets tot hun verfehoonipl mogten weeten in te brengen, occafie te verfchaffen, zulks op « eene wettige wyze £f per legitimos tramites te kunnen doen.
Doch



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 197
Doch geenfints, om de Procedures, die tegens iiun Honden geëntameert te worden, door opgelapte Incidenten en Exceptien, gelyk de Beklaagie in deezen fcbynt voor te hebben, te vereeuwigen, en alzo de Juflitie elufoir te maaken, alleints in dit billyk vertrouwen, dat de Beklaagde ulks met bedaardheid overwegende, geen zwaaigheid zal maaken, om van zyn genoomen incienteele petitie afziende, zich in proximo termino lhier in Perfoon in deeze Hooge Vierfchaar te fiseeren, ten fine en effecte als na Rechte, en zich ien na teffens gereed toonen om zonder verdere ïoratoire omweegen, conform de intentie van deu ouverein, op deezerzydfche ingediende Eisch en tanfpraak reéel voort te procedeeren, als naLandechte en Nader Reglement. Sin fecus en by verder perfoneel uitblyven, zo oet den Comparant qqa. die den overigen inhoud an de incidenteele petitie van de Beklaagde van en ijden July niet contefteert, en daar aan reeds oldaan heeft onder protest van tacendo en preterendo, niets nadeeligs. te willen hebben geftendigt, ! eventum omni meliori modo contra concludeeren. j, Dat by interlocutoir Decreet van dit HoogAdelyk-Gerichte zal worden verftaan, dat de Beklaagde in zyne incidenteele petitie van den I5den July laastteeden, voor zo verre de perfoneele Comparitie aanbelangt, niet en is ontvankeiyk, met ordre aan de Beklaagde, om op de aan hem gedaane Citatie in Perfoon, alhier in dit Hoog-Adelyk Drosten-Geriqhte in Perfoon te moeten compareeren, ten fine en effec. tê als na Rechte."
Hier op erfcheenen Pr. Diederich qqa., en veracht van bovenftaande handelinge Copie met een :rmyn van zes weeken, onder protest van kosten, lier. op erfcheenen Pr. Schneidler in zyn bekene qualiteit, zeggende dat dit neemen van Copie 3 termyn van zes weeken nergeDs anders toe is jN 3 , die.



E98 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
dienCUde, dan tot nnnnfhnnrt «ran
Comps. qqa. protefteert 'quam folemniter tegens alle" prejudicie, willende daaromtrent' blyven falvis ai}
vimnuuii mei, üiscii van Kosten.
Pro vero Extraiïu,
J. Groix , Fr. Richter. I
Den 18 November 1788.
Compareert in dit Hoog-Adelyk-Gericht Pr, VM lJiEDERicH, bekende Gevolmachtigde van Dr. M Vosding van Beverforde. zeggende, dat Comparantqqa. uit het Reces van antwoord van den' Heer Fiskaal Dr. W. Kxopman, over de zaak van! gepretendeerde Comparitie in Perfoon, eene nieuj wigheid heeft bevonden te zyn ingefchoven, door'1 zyn requifit van Comparitie in Perfoon, met een tweede alternatyf requifit van Cautie te veranderen; Daar, indien hy dit nieuw alternatyf requiiit van den beginne had geaccrocheerd, Cornparants inncipaal, hoe zeer ook onverplicht, ech« ^ ter, om aan geen vexe bloot gefield te worden,"; met zou hebben nagelaaten, om aan hem Cautie," falvis omnibus & Jmgulis, aan te bieden, zo afl Comparant qqa. dezelve met exhibitie der Gerich-I te yke Aóïe van Borgtocht aanbiedt mits deezenl Jub A , dezelve Acte mede naamens den daar irj gemelden Heer Borge, volgens daar by aan Com. parant qqa. gegeeven last, overgeevende en veiM Kiaarende, als daar by gemeld.—. Referveerende < Comparants qqa. zo veel nodig het bewys hier b'9 te voegen, indien de Heer Fiskaal onverhoopt,! aangaande de aan hem bekende fufficientie van deefl zen Borge mogt capteeren, of ook om in dat gel val meer Cautie te prefenteeren. Terwyl Coronarant qqa. niet heeft kunnen nalaaten hier wyders' aan te merken, dat de Heer Fiskaal heeft kunnen ' goedvindeu, thands te fustineeren. dat Cc-mpa-'
''"'*' ' rarjts I



de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 199
■ants Principaal ten minften verplicht zou zyn ge. veest om Cautie te prasfteeren, inzonderheid wegens de by Conclufie ten principaalen geëischte )aliuodie, en wel in fpecie eene Cautie fub pcena wnfesfi Éf conviEti.
Daar nogthands in de eerfte plaats in Rechten berend is, dat niemand tot het Hellen van Cautie is rerplicht, bevoorens zulks van hem word gevorlert, als onder anderen te zien by Nessink over iet Landr. D. I. Ut. 3. art. 5. pag 123. en de aldaar ingehaalde Schneidewin, ad tit. lnft. de Satisd. & li. add. SrjRDos Decif. 57- inpr. door Nessink nede aangehaald over het Landr. D I. tit. 8. art. 8. )ag. 296. terwyl den Heer Fiskaal zulks nu- eerst ran des Comparants Principaal, dien hy fimpel om 71 Perfoon te compareeren en niet om in Perfoon te comPareer en of cautie teftellen, had doen citeeren, reqiri-
*En ten anderen, dat de Heer Fiskaal, willende lat de Cautie hier een alternatyf van eene Comjaritie in perfoon zou zyn, zulks dan aanftonds ïad moeten melden niet alleen, maar ook, al was iet eene een alternatyf van het andere, des neen, ils dan het een of ander alternatyf had moeten vorderen, en geenfints aan Comparants Principaal ie electie zoeken te beneemen.
En ten derden, dat ook al mede abufyf is, dat les Comparants Principaal, zo hy al tot Cautie zou verplicht zyn, des neen, dan nog geenfints eene Cautie zou moeten prsefteeren, fub pxna confesfi & conviEti, hoedaane Cautie ten eenemaale, volgens onze Landrechten cesfeert, om dat zodaane poene van Contumade noch in Civile noch in Crimineele zaaken by ons plaats heeft, en zelvs, volgens de Crimineele Ordonnantie van Koning Philips, waar op de Heer Fiskaal en de Buitenlandfche Advifeurs het oog hebben, de Cautieƒ«& p&na confesfi fcp conviEti, niet word vereischt, noch zelvs by mooglykheid volgens die Crimineele Ordonnantie fchynt plaats te kunnen hebben, dan in N 4 ge-



200 Verzameling, van Stukken betrekkelyk tot
geval Je saaie roet incarceratie is begonnen, ert dus met iccarceratie te recht begonnen te zyrr verondflxfteld wordt, en als dan vervolgens, oqi reehtelykc redenen, de Gevangene onder Cautïei word géflaaJct of gerelaxeerd; maar niet wanneer hy m Perfoon is geciteerd, en daar op ordinatë Proces tegen berg oegonrjen is. Ondertusfcbel verm: ent dei .^mparants Principaal zich met recapi temogen oedroeven, dat de Heer Fiskaal en desl zelw ouiteolandiche Heeren Advifeurs niet heb. ben bevroed, dat de voorfz. Crimineele Ordonnantie van Koning Philips, die noch op de foorten■ noch op de formen der Gerichten, in Crimineele; zaaken, in deeze Provincie kon toegepast worden,, en die het Jufutie-wezen in deeze Provincie ren-, verfeeren zou, nimmer door onze Heeren Staatenj 5ü aangenomen geworden, maar als een ftuk, waar op de Rechten deezer Provincie zouden hebben i moeten fchipbreuk lyden, ftandvastig is verwor- , pen; als te zien onder anderen by Revius Daventr. , ttlujtr. pag. 429—436, pag. 442 en veel volgende. JBehalven dat ook deeze Crimineele Ordonnantie Van voorf/>. Philips, zelvs mede in andere Provinciën van Nederland niet van den besten geur is ; als zynde gegeeven ten tyde, toen hy reeds by zich befloten had, de Nederlanden onder een vol- ■ liretcte alleenheeifching, door eene wilkeurige Re', geering in Slaaverny te brengen. En wie toch zou 1 kunnen gelopven, dat zulk een VVetgeever door deeze zyne Crimineele Ordonnantie, die wreedheden ademt, het welzyn van zyn volk in dien tyd beoogd zou hebben? Des Comparants Principaal meent echter hier de plaats niet te zyn, zich over de onvoeglykheid dier Crimineele Ordonnantie ia ons Gemeenebest breeder uit te laaten, als zynde ' dit ftuk van anderen, en mede in het byzonder van Elias Luzak, in zyne Disfertatie 'de modo exiraordinem procedendi in caufis Crimnalibus, ge-
noegzaam afgehandeld. • Een verkeerd begrip,
als pf deeze Crimineele Ordonnantie mede in deeze I



de. Gebeurtenisfcn in ï.787 enz, voorgevallen. 20J.-
e Provincie eene wet zou zyn, heeft den Heer 'iskaal in deezen een fchakel van abuifen fmeden oen: gelyk ook uit deeze verkeerde bevatting de waaling der voorfz. Heeren Advifeurs ontflaan is, nder anderen omtrent het neemen van Conclufie oor het Crimineel Gericht der Heeren Drosten, lede in eventum tot geldboete, waardoor, onder :verentie, eene fchroomelyke omkeering van het ïftitie-wezen , die hoofdzuil van Conftitutie en ryheid deezer Provincie, zou veroirzaakt wor;n, en het officie van het Gericht der Heeren rosten 1 met dat van andere Gerichten ten eeneaale, én öp de flrydigf\e wyze, ongeacht ook de lergewigtigfle redenen, die zulks niet toelaaten , [onder anderen, dat de boete aan den Heer Drosc :lve zoude competeeren, zou worden geconfun:erd, waar yan in voorige handeling reeds ge'gd is.
En ten vierden, dat het wel waar is, dat een Citie in Perfoon, niet in allen opzichte het zelvde , met eene aèlueele incarceratie, doch dat hec
gelyk ook, volgens onze van ouds gerecipieerd :^Vaderlandfche Rechten, rustende in deezen > de aloude uitlegging van het Roomfche Recht,
zien by Farinacius, Part. 3, qwft. 99. N°. 66
67, van ouds een ongetwyffelde waarheid is gelest, dat geen Comparitie in Perfoon word verscht, dan in gevallen, alwaar ook incarceratie Du plaats vinden, wegens torture, of om dat de taffe door erheffelyk vermoeden zwaarder zon
allen dan bannisfement, Dit word zelvs door
pdaane Rechtsgeleerden, die verplicht zyn om ; Crimineele Ordonnantie van Philips in het oog
moeten houden, aldus verftaan. Hollandsch Conf, rde Deel, Conf. 1,80. pag. 36^. Deel 5, Conf, 34» ig. 122. Deel 6. Conf. 125. pag. 220. Ook onze aderlandfche Winhof zelv, D. 3. art. 4. in not. □derftelt, dat een Befchuldigde hier te Lande van. uds per procuratorem zich heeft mogen defendeeen, indien hy niet geincarcereerd heeft moger) Nj ' wor.



zei Verzameling van Stukken betrékkelyi tit
worden; te meer. om dat volgens de ftyl en maf; nier van procedeeren en fententieeren, voor de Gerichten der Heeren Drosten in Crimineele zaa-'i ken, de Comparitie in Perfoon nergens anders toe zou dienen, dan om de Gedaagde te incarceree.;
ren. Gelyk ook volgens het zelvde Recht dei
Gedaagde tot geen Cautie is verplicht, indien hyj immobile goederen bezit, gelyk des Comparants! Principaal.
En ten vyf den, manifesteert de verkeerde behandeling van den Heer Fiskaal uit deezer zyds inbe-i dongen ft ukken, die Comparant qqa. exhibeert fub B. C. D. E. en F; waar mede hy echter nog! niet volkomen aan zyn inbeding van bewys, by Reces en Conclufie tegen de Comparitie in Perfoon gemaakt, houd te zyn voldaan, en dus dat Reces: en Conclufie alnog niet in die Haat houd te zyn gefield, waar in het by fluiten blyven zal, maar zat! het verder bewys, zo ras immers doenlyk, worden; geëxhibeerd; ten welken einde Comparant qqa, had gehoopt, dat de Party een uitftel deezer handeling.
zou hebben willen verleenen. De bewysfluk.i
ken B. C. en D. zyn beëedigde Kondfchappen van'! oor- en ooggetuigen, uit welke manifesteert, dat? de Heer Fiskaal niet bewyst, dat des Comparants Principaal eenige misdaad zou begaan, en dus ook eenige flraf zou verdiend hebben; maar zelvs ter contrarie blykt daar uit, dat hy op eene toen voor wettig gehouden Vergadering van Gecommitteerden der gewapende Genoodfchappen is geweest, en verklaard heeft zich met het Concept-Request niet te conformeeren, cn met de meerderheid nietheeft ingeftemd, van welk Request de inhoud echter niet door den Heer Fiskaal is bewezen; zo dat het onmooglyk waar kan zyn, dat Comparants Principaal, daar hy tegen den inhoud van dat Request voteerde, zou hebben bewilligd, dat zulk een Request aan Hun Ed. Mogenden geprefenteerd zou worden, 't welk immers op baarblykelyke contradictie uitloopt, fchoon de Heer Fiskaal zonder
eenig j



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, aofj
enia valabel bewys dit anders capteert. Ook Kkchet mede zich van zelvs, dat de Heer FisPaaf die zelvs, met een onbeëedigd verhoor op. tn kefen van eèn fchuldig Lid van dezelvde VerSering, welk de handen in zulk een door ComPrincipaal geimprobeerd Request, mede S heeft, en wiens afgeeven met de waarheid
e5 voor?u kSdfchappenW, den inhoud van iet voorfz. Request zoekt te bewyzen, zekerlyk
e -eeffche moeite doet, om?anderen, enrzelvs doof den Heer Fiskaal onfchuldig gebondenheden "an die zelvde Vergadering, voor de innocenae van Comparants Principaal getuigende, £ls Gemeen te willen wraaken, addatur umnino. Pacian. de frobal Lib. 1. Cap. 63. N°. 157- en Leyser ad ff. LTkA.Mei. 9 en 10. In het yporbygaan merrt
Comparant qqa. aan, op de Konmcnap u,.van m. IALIHK, dat uit de handelingen van de Verga-
derina, door Party overgeiegu uy ^ "rrr
avo d Wom vyf uu7en) 'bïykt, dat het &ePtemD_; v^A^na isVweest, waar in over
he't Concep .Request en het depecheeren van het net Vy^V^ on _,aar n rie daar in niet mede
Semrn-ende Mr! W. Jaunk is tegenwoordig eeweest; want in de daar op eerst volgende VerSering van den i^den September des avonds om. fyf uurgen, Wierd gehandeld over de Refolutie der Heeren van het Defenfie-wezen, aangaande het dVcJrneeren eener Commisfie uit de Vergadering, Tm wt de Heeren van het Defenfie-wezen te fpneken over eenige pointlen den tegenwoordigen toeftani vm zaaken betreffende, wanneer, gelyk ook de Party zelve erken?, het gemelde Request reeds des avonds, u vooren aan Ridderfchap en Steden was. ingeleverd —. Met de voorzeide kondfchappen vertrouwt Comparants Principaal bewezen te hebben, dat hy tegen dat Concept alles gedaan en te werk
Sefteld heeft' wat hem imm6rS 10 ge™^ fyaftip doenlyk was. Waarom de Heer Fistaüte



?04 Verzameling van'Stukken betrekkelyk tot
vergeefs hem zoekt op te leggen, dat hy hier ove* verdere beweeging tegen de Vergadering zou heb,, beu moeten maaken, dat het Request niet mede: op zyn naam aan Ridderfchap en Steden wierd ge., prasfenteerd; want dewyl het op den naam van de; Vergadering, die door de meerderheid word gerei geerd, geprsfenteerd is; zo is het zekerlyk nietl op den naam van Comparants Principaal, die al-f leenlyk over zyn Perfoon, en niet over die Vergai dering disponeeren kon, geprsfenteerd gewordend dus begaat de Heer Fiskaal hier een fallacie, die: door het bekende Rechtelyk onderfcheid tusfehen ■ een Univerfiteit zelve en de byzondere Leden vandien word opgelost. Hy vertrouwt ook metl
recht, dat zyn blank geweeten, en blykelyke onfchuld genoeg was, om ongehouden te zyn van, , zonder door iemand befchuldigd te worden, zich i by den Souverein te excufeeren; 't welk de Fiskaal evenwel, tegen al wat na Recht gelykt, an- | ders zoekt te dryven. De Souverein (gelyk dit by den Heer Fiskaal, volgens zyne applicaten by Eisch en Aanfpraak in confesfo is) kreeg aanftonds kennis van het wanbedryf der Vergadering, door ' nog dien zelvden dag aan Hun Ed, Mogenden gedaane prafentatie van het Request, en had daarom ook geen belang, dat de byzondere Leden, die zich daar aan niet hadden fchuldig gemaakt (want uit het wanbedryf der Univerfiteit volgt in Rechte, met geen gedachten, een wanbedryf van deeze of gene byzondere Leden) daar. van delateurs zouden behoeven te zyn: Certioratus enim non amplius est " C&rtiorandus. En zodaane delatk of excufe had in dien tyd flegts bekend behoeven te worden, om den Perfoon, die het aanbragt of zich excufeerde, in leevens gevaar te wikkelen, 't welk de Heer Fiskaal, die.niet langer gelieve te veinzen, zelvs I zeer wel weet. Voorts de Heer Fiskaal bekend, volgens zyn eigen gemelde applicaten (hoewel hy het in de Schriftuure verbergd), dat de kort na dit Request bekomen Refolutie, niet van Ridderfchap
en I



de ■Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 10;
1 Steden, aan wien het Request was geprsfenteerd, aar van Hun Ed. Mog. Gecommitteerden tot hec >efenfie-wezen» geenfints behelsde, dat de Vergaring een Commisfie aan deeze Heeren zou afzenM, om over het Request gehoord te worden; maar , 1 met Hun Ed. Mog. te fpreeken over eenige pointïen, ■n tezenwoordigen toefland van zaaken betreffende; ^aar toe Comparants'Principaal, ter betooning van eszelvs bereidvaardigheid, zich wel nevens andere leden der Vergadering , heeft willen laaten emloyeeren, om aanftonds aan deeze van het Request ben enkel woord fpreekende order van Hun üdele logenden, de Heeren Gecommitteerden van het feflnfie-w'ezen, te voldoen. - Doch dat deeze leeren Gecommitteerden (al wederom volgens het ene de Heer Fiskaal, naar luid zyner gemelde aplicaten, bekend:) als toen aan de Commisfie der Vergadering tevens het gedrag, in het prsfenteeen van zulk een Request aan Ridderfchap en Stelen, hebben onder het oog gebragt, en dat daar ,0 een der Gecommitteerden, met naamen Mr. de ille, de Infteller van het Request, het woord leeft opgevat, en het zo verre gebragt, dat de leeren van het Defenfie-wezen, zich met zyne verantwoording vergenoegden. Zulks had den Heer ï.skaal aanftonds moeten doen begrypen, niet aleen dat het buiten de Commisfie der Vergadering was, dat de Heer de Lille zulk een verantwoording ondernam, in plaats dat eenvoudig geantwoord had moeten worden, dat daar van aan de Vergadeirina, om zich te verantwoorden, rapport zou gedaan worden ; maar ook dat des Comparants Principaal een lyf te veel gehad zou moeten hebben, indien hv, toen de Heeren van het Defenfie-wezen zich door die verantwoording te vreden hieiden, moa wederom met een b«dchuidi-ging van de meerderheid der Leden van de Vergadering, en eene verontschuldiging van zich zelve zou begonnen hebben te fpreeken; dat ook daar benevens in derzï Provincie, volgens het bekeude recht, memard,



£0f> Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
dan om de misdaad zelve, en geenfints om dat Ïv4 zich op den een of anderen tyd daar van niet zo»: hebben geëxcufeerd, te minder wanneer hy zicln niet buiten gevaar excufeeren kon, gecondemneer<ii ian worden. — De Heer Fiskaal doet ook kwaalyÉ van zich te verbeelden, dat Comparants Principaal! die ook nooit zyn Domiciiie te Ootmarfum gequkeenl heeft, uit vrees voor deeze Actie ook te Nordhoorl een verblyf zoude gekooren hebben, hoedaanl prsfumtie immers tegen iemand, die geen misdaad? begaan heeft, niet vallen kan. Integendeel heefei des Comparants Principaal, na dat aan deszelvs huisi molest door Soldaaten was gedaan, tot voorkoming; van verdere onaangenaamheden, zich naar Nord-' hoorn begeeven. Veeleer heeft de Fiskaal zich tëi wyten, dat hy te werk gaat onder fchyn van eens verdicht recht, als of men byzondere Leden, die' met de meerderheid niet hebben ingeftemd, zoude kannen op het lyf vallen, wegens het gene de Huil verfiteit gedaan heeft; in plaats dat, te meer daar hy wist dat het geen unanim werk was, vooraf ? zelvs had moeten onderzoeken , wie niet van dio I meerderheid was. — En even daarom kon ook een* gepretendeerd verhoor van Comparants PrincioaaL op Artikelen, in het geheel geen plaats hebb'en: bok kon Comparants Principaal by zulk een verhoor niets meer zeggen , dan hy de eer heeft gehad bui. ten dien den Heere Land-Drost te informeeren. Die | alles vertrouwt Comparants Principaal waarheden te zyn, die licht kunnen lydenj hoe zeer ook do Heer Fiskaal, door een abufief en denkelyk niet zonder zyn direclie fubfifteerend Advis van vreemde Rechtsgeleerden, waar toe dezelve geen inland-l iche bereid vond, gaarne ftrydige denkbeeldenzou inboezemen. Uit al het voorverhaalde en' meer andere redenen blykt dan , dat Comparants I Principaal met geen Comparitie in Perfoon, nocti ook met eenige Cautie, te minder om dat hy is een gegoed Ingezeten, bezwaart behoort te wor- ' den.
Da»



ie Gebeurtenis/en in 1787 «te voorgevallen: 207
Dan hoe ongetwyffeld dit ook zy, zo heeft echr Comparants Principaal, om aan geene fpecula. ta, hoe verre gezogt dezelven ook mogen zyn, :s omtrent zyn pleit tegen de Comparitie in Peron te risqueeren, dienftig geacht, de nieuwlyks or den Heer Fiskaal bedachte fint van requifyt n Cautie, maar liever in zo verre in te willigen, t Comparants Principaal, hoe wel ten overvloeen geheel onverplicht, mids deezen den Heer skaal, falvis omnibus &f fingulis, zo als boven , LUtie aanbiedt, van aan het gewysde, zo wel in zaak ten principaalen, als in de zaaken in excep* -is, te wiïïen voldoen; waar onder Comparants incipaal mede begrypt, van zich in den Gerichte zullen fifteeren, wanneer zulks by Landzelyk vonnis mogt worden verftaan; mids dat dan ' k den Heer Fiskaal van zyne vordering van Comritie in Perfoon afzie. By non acceptatie der jorzeide offerte, perfifteert Comparant qqa. by ezerzyds Conclufie, tegen de Citatie in Perfoon moomen ofte &c, met herhaalden Eisch van (sten.
B Y L A G E A.
Wy Burgemeesteren, Schepenenen Raaden der ;ad Ootmarfum, verklaaren mids deezen, dat voor ns gecompareert is de Heer Mr. Hermannüs van everforde, Hofmeijer en Hofrichter alhier, veraarende op verzoek van deszelvs Zoon Mr. Anjny Vosding van Beverforde, zich by deezen :n fi e en effeóte als naar Landrechte als Borge te srbinden , voor gemelde zynen Zoon , in zaake jor het Hoog-Adelyke Land-Drosten Gerichte van wenthe , door den Heer Fiskaal Mr. Willem lopman, van wegens de Provincie van Overysfel. ;gen den gemelden zynen Zoon begonnen,' zo wet 1 de zaak ten Principaalen als in Exceptivis het geysde te voldoen; waar ouder den Heer Comparant



£38 Verzameling van Stukken b'etrekkelyk 'tot
rant rhede begrypt het fifteeren van deszelvs voor-' zeiden Zoon, in het welgemelde HoogiAdelykci Land-Drosten Gerichte, wanneer zulks by Land-: zedelyk vonnis mogt vereischt worden.
Voorts verklaart Comparant mids deezen, te qualificeeren den Procureur WiLlem Diederich, ont; uit naam en van wegen Comparant, in het welge-, melde Hoog-Adelyke Land-Drosten Gerichte varii Twenthe te verichynen , sldaar deeze Borgtocht! voorgemeld in naame van Comparant te repeteeien , en ten dien einde deeze Acte aldaar te exhibeeren, met beloften Van ratihabitie, en indemaifatie en verdere gewoone Claufulen van rechte.
In kennis der waarheid, hebben wy deeze met Stads zegel en de fubfcriptie van den Secretaris be. kragtigd. — Aclum Ootmarfum den 14 November 1788.
Ter Ordonn. H. Pennink, SecretariSè
BYLAGE Bi
Ik Procurator JAcob Joan van der Licht, in der tyd van wegens de Hoogheid Verwalter Scholtus van Steenwyk, Steenwykerwold, Scherwöïde cumannexis, doe kond en certificeere, dat op heden den 9 May 1788 des avonds de klokke negen uuren, in den Karfpele Zuid-Veen&, voor my en Jveurnooten, die waren Gerrit van Ruinderwold en Geert Hendriks, na voorgaande wettig Arrest en Citatie, in deezen Ed. Gerichte gecompareerd en erfcheenen is, de Heer P, F. RoBBé, woonende, te Steenwyk, zulks om ter inftantie van den HeerMr. A. Vosding van Beverforde , onder folemneelen ééde der waarheid getuigenisfe te geeven; na den Getuige dan den ééd, deszelvs gewigte en' de zeer zwaare ftraffe des Meinééds wel fcherp en diftinfl; te hebben voorgehouden, met opfteekingé
der 1



dg GeisüftenisJenM ï.787 enz.'voorgevallen. 209
'der twee voorde viugeren zyner Rechterhand, zei'de: z« waarlyk helpe my God Almachtig! VerRlaarende diar na', zb én aft ónder een ieder der hier navolgende Artikelen ftaat aangeteekend en uitgedrukt.
1. Ouderdom en Verwandfchap te vraagen. Getuige verklaart een- en- vyftig jaareü'oud en
niet verwand te zyn.
2. Heeft Getuige de hier aan fub A annexe At. 'teftatie van dato den 3 Febrüary Ï7885 (die men verzoekt dat aan Getuige moge worden vertoond, duidelyk voorgeleezen, en met het Exhibitum kujiis beteekend worden,) niet eigenhandig gefcbreeveü *en onderteekent?
Getuige verklaart de hier annexe fub A. Attes.tatie van dato den 3 February 1788, welke door den Gerichte aan den Getuige van woord tot woord diftinél en duidelyk voorgeleezen zynde , verklaarde te hebben afge^eeven en geteekend eigenhandig, waar na dezelve Atteftatiemet het Exhibitum hujus diei is beteekend geworden.
3. En behelsd dezelve ook niet in allea deele de auivere en oprechte waarheid?
Getuige verklaart dezelve Atteftatie ook in al» 1 len deelen de zuivere en opréchte waarheid te zyn.
$5enuitende Óe Getüige hiér 'méde zyne gedaane verklaaringe, na dat'aan hem de voorenftaande vraagcn, met de daar op door hem afgegeevere antwoorden, van «-oord 'tot woord een en andermaal Waren voorgeleezen, en hy daar mede en by deedé iperfifteeren ; zynde de in deezen gemelde en gevoegde Atteftatie deezen aan vast gecachet'éerd in 'Iforma; en den Getuige uit den Arreste gerelaxeert; [ Tot óirkonde van waarheid, is deezen door my ! Verwalter Scholtus daar van afgegeeven, en met laïvn gewoone Signature bekragtigt. I XII. Deel. ö Aetuiü



aio Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Attum Steenwyk den 9 May 1788.
J. J. van der Licht, Verw. Sclwltus.
A.
De Ondergeteekende de Vergaderingen der gewapende Burger-Corpfen deezer Provincie, gehouden binnen Zwolle op den 12 September 1787 en' volgende dagen , als Gecommitteerde wegens 't Genoodichap van Wapenhandel te Steenwyk hebbende bygewoond, verklaart zeer wel te weeten, dat de Heer Mr. A. Vosding van Beverforde, mede gecommitteerd ter zeiver Vergaderinge, met de meet derheid niet heeft ingeftemt ten opzichte van het geconcipieerde Adres aan Ridderfchap en Stedm , maar ter contrarie gedeclareerd heeft, zich daar mede of tot de verzeudiijge van dien, zo als het lag, niet te kunnen conformeeren. —■ Zynde'i jk bereid , dit, des gerequireerd , ten allen tydöj met ééde te fterken.
Atlium Steenwyk den 3 February 1788.
Pietr. Fredr, RoEBé.
Exhibitum in Judicio te Zuidveene den 9 May 1788.
J. J. van der Licht, Vu SchoUim
BY-



■dt Csbcurtenüfen in 1787 enz. voorgevallen. 211
BYL AGE C.
Ilardenbergh den 21 February 1788.
r HoFFSlNK, 'Ccsf. < en
i van Munster.
Vraag-At tikelen.
Om daar op ter inftantie van Mr. A. Vosdct* an Beverforde , na voorgaande wettige Citatie n voórhoudinge van de zwaare Meinééds ftraffe, nder folemneelen ééde te verhooren.
Gerrit FrylinGj woonachtig te Kar* denbergh.
1. Ouderdom en Verwandfchap te vraagen. Getuige verklaart op den eerften Artikel, oud te
yn ongeveer 30 jaaren en niet verwand.
2. Heeft Getuige de hier aan fub A. geaönecteerde Atteftatie, van dato den 20 Febr. 1788, die men verzoekt, dat aan Getuige moge worden vertoond en duidelyk voorgeleezen, en voortó met het Exhibitum hujus geteekent, niet eigenhandig onderteekend?
, Ad Art. twee verklaart Getuige, dat hy dezelve ier aan fub A. geannexeerde Atteftatie van dato den o February. I788i (dewelke aan Getuige is Veroond en duidelyk voórgeleezen , en voorts met et Exhibitum hujus diei betèekent is,) eigenhandig nderteekent heeft.
En behelsd dezelvé niet in allen deele de Éütve*
Vere en oprechte waarheid ?
Ad Art. drie verklaart Getuigé, dat dezelvé Ateftatie in allen deele de zuivere en öpreèhte waar* eid behelsd»
Q I Wf



212 Verzameling van Stukken betrekkelyk M
Wy Burgemeesteren, Schepenen en Raaden der Stad Hardenbergh, doen kond en certificeeren: dat na voorgaande wettige Citatie perfoonlyk voor ons in den Gerichte gecompareerd is Gerrit Frylikg, ' woonachtig alhier; dewelke, na voorhoudingde van I de zwaare M.-inééds tlraffe, onder folemneelen ééde, op ieder der voorenftaande Artikelen heefi verklaard en gedeponeerd, als daar by ftaat gefpecific^erd en uitgedrukt.
Des ten nirkonde der waarheid, is deeze door ors Stads Z gel en de fubfcnptie van onze Burgen . meefterei i d r tyd boven geroemd , bekra^tigd.
Actum Haidenbergh den 21 february i-,88.
G F1 off ink Bwgefnr.
F. van iNiUNaTLR, tiurgemr»,
A.
Exhibitum in Julicio. Hardenbergh den 2l| February 1 \ 88.
In fidem
G. HoFFsiNK, Burgemr. F. van Munster , Burgemr*
De Ondergeteekende de laatfie Vergaderinge der gewagende Btngrr-Corpfen deezer Provincie, gehouden bint en Zwolle in de maand -eptember 1707» als Gecommitteerde wegens de Schutterye van dé Stad Hardenbergh, hebbende b\gewoond, ver-I klaard hier mede, zeer wel te weeten, dat de HeerJ Mr. A Vosding van Beverforde, mede gecom| mitteerd ter zei ver Vergaderinge, met de meerderj heid niet heeft irgeflemd ten opzichte van het toer! gemaakte Gefchrift of Kequest aan Ridderfchap en vSteden; maar in tegendeel, dat hy verklaard heeft,? zich d iar mede , zo ais het lag , niet te kunnen,
coaformeeren. Zynde ik bereid, dit, desj
ge-



êe Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 213
jerequireerd, ten allen tyde met ééde te fleren.
Actum Hardenbergh den 20 February 1788.
Gerrit Fryling.
b y l/a g e d.
Exhibitum in Juiicio. Goor, den 11 November 788.
r Jan Menger Cosf. 1 en
t ü, borcharts.,
Vraag-Artikelen. Om. daar op ter inftantie van Mr. Antony Vosing van Beverforde, na voorgaande wettige Ci. itie, erinnennge van de zwaare ftraffe dqs Meineds onder folemneelen ééde te hooreo.
Dr. Wilh. Jalink.
1. Ouderdom en Verwandfchap?
Ad Art. \. zegt de Heer Getuige Dr. Wilhelm vlink, drie- en- dertig jaaren uud en onvervvand. : zyn.
2. Is Getuige niet als Gecommitteerde van het Schutters Genoodfchap van Goor geweest op. de Vergjdering van de gewapende Burger-Corpfen deezer Provincie, gehouden binnen Zwolle in de maand September des gepasfeerden jaars. 17872
Op Art. 2. antwoord den Heer Getuige, dat op, 5 Vergadering der gewapende Schutters Corpfen , s Gecommittèerde van het Genoodfchap van Goor eweest is, zynde het zelve gehouden in de maand eptember des afgewekenen jaars 1787, te Zwolle...
3. Of Getuige ook al toen in tegenwoordig-
O 3 heid:



214 Verzameling van Stukken letrekkelyk tót
hcid van Mr. Antonv Vosding van Beverforde, , en van de vporzeide Vergadering heeft gehoord, ;, dat de voorznde Mr. Antojny Vosding van Be.' verporde gecontradiceert heeft, het in die Ver-4 gaduing 'gt cor.cipieerd Adns aan Hun Ed. Mofl gen Jen Ridderfchap en Steden, en dat dezelVfl 'fiewtigefd heeft, zicü daarmede teJSDnformeeJ feu?
Op Art 3. zegt de Heer Getuigd, dat wel gen hoord heeTt, dat Mr. Antony Vosding van Bh vkrforde j in die Vergadering gecontradiceerdp heeft het in die Vergsdering geconcipieerde Adresj aoti Hut Ed. Mogenden Ridderfchap en Steden,!, doch ui Producent zich daar mede vervolgens al i oi niet geconformeert het ft, weet Getuige niet 3 vermits, zo Uy van achteren gehoord heeft, 'er na i »yo venrek van Zwolle, nog weder Vergadering over gehouden is.
Wy Burgemeeileren, maand-Schepenen der Stad] I Guor, aan het hoofd deezes gemeld, doen kouds en certificeeren kracht deezes, dat voor ons nali voorgaaiide wettige gedaane Citatie Perfoonlyk ge^i compareerd en erfcheenen is, bovengemelde Getuige Dr. W. Jalink, welke na fcherpe erinneringe van de zwaare ftraffe des Méin-Eeds en daar op' ingevolge Landrechte geprasfteerden ééd, tot Goi^' Almachtig , op ieder der voorenftaande Vraag-Arti-n keler heeft ^edepo.aeert, zo als onder dezelve gefchreeven ftaat.
S. A. L. In waarheids oirconde , hebben wy. deeze met onze Srads-Zegel en fubferiptie des Secretaris doen corroboieeren, Aftum ut fupra.
In fidem3 . \
J. C, Pothof? , Secretaris^
■'-■V



is Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 215
BYLAGE E.
Wy Burgemeefteren, Schepenen en Raaden der Stad "Ootmarfum, certificeeren by deezen, dat de Heer Mr A. Vosding van Beverforde, alhier Domicilie houd, 'ten huize van deszelvs Vader, de Heer Mr. Hermannüs van Beverforde, iiorricnter des Haves Ootmarfum.
In kennis van waarheid, hebben wy deeze met Stads-Ze^el en fubferiptie van den Secretaris bekrachtigd. Attum Ootmarfum, den 14 November
1788.
/ Ter Ordonn.
(tc) H. Pennink, Secretaris,
BYLAGE F.
Prcef. 20 February 1788. Ik P.Hübert, J. U. Dr. van wegens zyneHoog. heid, den Heere Prince van Oranje en Nasfau &c. &c. &c. als Erf-Stadhouder van de Provincie van Overysfel; Richter van Ootmarfum, doe U Mr. Antony Vosding van Beverforde te weeten : hoe Dr. W. Klopman, als aacgeftelde Fiskaal van de Provincie van Overysfel, op den I4den January jongstleeden, hebbende gedaan en verzogt Arresc op alle uwe mobile en immobile Goederen, Actiën en Crediten, welke onder deezen Wel Ed. Gerichte, of de Jurisdiftie deezer Stad geleegen zyn, of bevonden mogten worden, en wel Ipeciaal op alle Hypothequen, breeder by de Afte van Arrest, deezen concomiteerende fub A. omfchreeven; en wel zulks ten fine van fecuriteit en om daar aan te vernaaien, 't gunt nader by Juftificatie van Arresc zoude worden gededuceert en gefpecificeert; met verdere Interdiciie als daar by, gelyk dat Arresc O 4 ea



2IS Verzameling van Stukhen betrekkelyk tot.
en Interdictie by Decreet van deezen Wel Ed. Gerichte is gcaccordeert als na Landrechte.
Vervolgens op heden heeft doen voordraagen, dat hy by Refolutie van Ridderfchap en Steden de Ed. Mogende Heeren Staaten van Overysfel, vap den 3oïteii November laastleeden gequalificeert zynde, 'om naamens de. Provincie als Fiskaal te ageeren, tegens die genen, die fchuldig zouden bevonden worden aan het bekende A tres, naamens" de Gecommitteerden uit de Burger-Corpfen en uit de vernietigde Gepoodfchappen van Wapenhandel, aan Ridderfchap en' Stéden op den 13 September 1787 gedaan en overgegeeven, ter zaake van een" brief van zyne Majefteit den Koning van Pruisfen, Van den iften. September daar bevoorens, hóudende verzoek! van doormarsch en inkwartiering'e vaa "Iroepes, by examinatie van de aan hem gefuppediteerde ftükken en geligte inforraatien, had be° vonden, dat Request gearrcfleerd te zyn op eene Vergadering van voorfz. G.ecommitceerdens en Afgevaardigden, te Zwolle den i sden September gehouden, en dat by die Vergadering ook UEd. was p.refe'rit geweest, en met andere Afgevaardigden tot het, overgeeven yan dat Request, aan Ridder-? fchap en Steden had geconcurreert, als Afgevaar*' digde wegens het vernietigde Genoodfchap van. Ootmarfum.
Dat overzulks hy Fiskaal goedgevonden, en daar, toe ook de nodige Citatie by appoinftement vau den Heer Land-Droste van Twenthe bekomen heb« bende, om L1 Ed. ter zaake voorzeid, in Perfoon op Artikelen te hooien, by het Exploicr van dien,' en vervolgens uit een Request, aan den Heere' Lind-Droste voornoemd, overgegeven, was ontwaar geworden, dat U Ed zich uit de Provincie, gtabfenteerd had, en thands in de Graavfchap Bent-' h(im, en wel te Nordhoorn woonachtig was; en, dat hy, in die fituatie van zaaken, vermeend had»/ in de eerfte plaatze te moeten zorgen, dat 'er gee-' ne goederen, vaa U Ed. konden veralieneert of'
weerV



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2$$
«eerloos gemaakt worden, alwaarom hy dan tft aade had moeten worden, op den I4den January . laar op, invoegen voorfchreeven, met Arrest, te irocedeeren; tot vervolg van welk Arrest hy Fisaal op heden, en dus binnen 14 dagen na de ver-» jopene 4 weeken, ingevolge Landrechte en anere Reglementen deed verzoeken, dat tot Justi'fiaue van dien, een termyn door dit Wel Ed. Geichte mogre worden geprffifigeert, en daar vaa an U Ed. Gearrefteerde daar van by Whete kennis egeeven, met Citatie, óm op den geftelden terryn, in dit Wel Ed. Gerichte te erfchynen, en !s dan te zien dienen van Juflificatie van Arrest, 0 om daar tegens te doen en te handelen na rech: en raade, alles breeder te zien uit het Extradfc rotocollair van heden hier by mede geanpecïeert tb R.
( Welk verzoek by Decreet van deezen Wel Ed. lerichte van heden zynde geaccordeert, en daar y de verzogte termyn gefield op Donderdag, tillende zyn den i3den Maart aanflaande, zo.is 't: at ik Richter voornoemd, aan U Ed. Mr. A. Vosing van Beverforde, by deeze myne opepe Vhete, daar van niet alleen kennis gëeve, maar ok U Ed. eisfche, laade, en'citeere, om op voorleiden dag des voormiddags by klimmender Zone, voor myne aanbevoolene Rechtbank te erfchyen, om als dan te zien dienen van Juflificatie van .rrest, en om daar tegens te doen en te handelen a rechte en raade.
Met 'inthimatie, dat ü Ed. als dan Compareerfe f niet, ik evenwel op aanhouden van den Arresint zal Decreteeren, doen en laaten wedervaaen, wat na rechte in goede Juflitie zal worden beonden te behooren.
En word de Heer Richter of die van den Geriche der Stad Northoorn, al-s de plaats van U Ed teenwoordige^refidentie, vriendnabuurlyk verzogt, lee;ze in fubfidium ju-ris voor, gebeur aan U Ed. met vergave van het dubbeld te doen infinuéererj, e# O' 5 "daajr.
I



218 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
daar van relaas te verleenen; onder officieufc of-f ferte, dat mèa zulks deezerzyds des gerequireert,. by voorkomende occafie gaarne zal reciproceeren.,
Des ten oirconde, heb ik Richter voornoemdSi deeze geg..-even onder myn haud en zegel.
Actum Ootmarfum den 18 February 1788.
P. Hübert, Richter. '
A,
ExtraEt uit het Protocol van Centen-'' tieufe zaaken, des Landgerichts] Ootmarfum.
Noodgerichte gehouden den 14 January 1788. Richter P. Hubert, J. U. Dr.
r J. H. Haverkamp, Asfesf. < en
L Herm. Berends.
Erfchynt in deezen Wel Ed. Gerichte Dr. W., Kxopman, als aangefteklen P'iskaal van de Provin-' cit v.n Overysiel, by zich hebbende Procurator: Schneipler, als in deezen geasfumeerde Procu-' reur, doende en verzoekende omni meliori mode,, Arrest op aiie mo- en immobile Actiën en Crediten,., Rechten en Gerechtigheden, niets uitgezondert,, van en iotbt hoerende aan Mr. A. Vosding van Be- j vkrforde, dewelke onder deezen Wel Edelen Ge-,; lichte of Jdrisdi&ie deezer Stad, gelegen zyn ofj mogten korden bevonden, en wel fpcciaal op allef Hypoth-qnen ren Protocolle van deezen Wel Ede-i len Gtricr.te cf Stad-Gerichte, in meerderen biy-?■ kelyk en aldaar geregiftreert, als onder deezen , Wel Ed. Gerichte.
Een Hypctheque ten laste van H. Groothdis te Haarle . .... 1450 Fl.
G. Mas-



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 219 G. Ma^selink en Huisvrouw Fenne,
PUde SctJOi: 5plinterink. . . iioo FI.
Jan Hulskotte re Reutum. . . 2100 —.Hendr. Bekmnk in o.lden Ootmarfum, 400 —• De Heer baron Bentink tot Brekkelenkamp. • ... 3000 —-
J. Breembroek te Geefteren. . . 6000 —> G. Paelhaer aldaar, groot . . 1400 —• Jan Velthuis te Geefteren. . . 800 —< ƒ}. üttiök te Tubbergen. . , 1000 —Hendr. Nyhuis te Geefteren. . . 500 —■ Baktus Kykhof te Denekamp. . . 800 :—■ Herman Smithüis in kleinen Agelo. 400 ■—*
En onder de Stads-Jurisdictie! Op het Huis van de Gearrefteerde, leggende tusfehen ue Huifen van J. J. Teusse en van Karsber-
f'en- ..
Een Hypotheque ten laste G. Heespelink en Getrui Volkers 350 Fl.
Op. een Tuintje leggende aan den Stads graven, achter het Huis van Willem Elferink.
Op het Huis en Wheere voormaals bewoond door Daniël Frowyn, nu gemaakt tot een Hof jen achter het Huis, in huur bewoond wordende door de Wed. Vaupel.
Op een gedeelte van een Huis, ftaande aan de Houten Poort, gebruikt wordende tot eenFabriekïruis.
Een Hypotheque ten laste van Wolter Willmes en Amelia Perly, groot . . 550 Fl.
Een Hypotheque ten laste van Henjdrik Volkers. .... 300 ■—1
Een Hypotheque ten laste van Johanna Catharina Cramer, Wed. van wylen Jan Hend Cramer , Anthony Cramer en Christine Kuiper. . 700 —
En zulks wel ten fine van Securiteit, om daar f?n te vernaaien het gunt nader by Juflificatie van
- Ar-



■
22® Verzameling van Stukfan betrekkelyk tot
Arrest zal worden gededuceert en gefoecificeett, allefints met Interdictie aan den voornoem Jen, ta verder> aan aüe die genen, die eenige gelden Of goederen 't zy ter leen, in huure of op rente van deezen Gearrefteerden voornoemd, onder z cti hebben, om daar van noch Kapitaalen, noch Ren-, te, noch Huurpenningen, buiten weeten van den Arreftant qqa, zich weerloos te maaken, op poene als na Rechte, en welke Interdictie word verzogt aan de voornoemde Debiteuren of Huurderen ieder hoofd voor hoofd per Extract deezes te doen h linueeren zo en als zulks r a Rechten behoo-t, en Wel voornaamelyk mede aan den GearreuVerdes Vader, den Heer Hofmeijer Dr. H. van £ever-
forue.
Decreet..
Het verzogte Arrest word geaccordeart, als? na Landrechte, gelyk mede de Interdictie aan de hu r by gemelde Perfoonen, om zich geene penningen weerloos te maak.jn, by poene van andermaalige betaalinge, word toegeftaan by deezen.
Ten welken einde aan ieder van dezelve, bv Extract deezes daar van zal worden kennis z*. geeven.
Pro vero Extrattu,
P. Hubert, Richter*.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz- voorgevallen. z2X
B.
Extracl uit het Protocol van ContenHeitje zaakèn des Landgerichts Ootmarfum.
Noodgerichte gehouden den 18 February 1788.
Richter P. Hubert, J. U. Dr.
r Herm. Geerding, Asjesfores < en
t- Herm Berends.
Erfcheenen Procurator Schneidler, als in deezen geaslumeerde Procureur naamens de Provincie, luid atïe van fubftitutie, die alhier vertoond word om met het exhibitum geteekend zynde, wederom na zich genomen te worden, voordraagends: dat Dr. W. Klopman by Refolutie van. Ridderfchap en Steden van den poften November des af^eweekenen jaars 1787, gequalificeert zynde, om naamens de Provincie als Fiskaal te ageeren, tegen die genen, die fchuldig zouden bevonden worden, aan het bekende Adres naamens de Gecommitteerdens uit de Burger-Corpfen en uit de vernietigde Genoodfchappen van Wapenhandel aan Ridderfchap en Steden den 13 September 1787 gedaan en overgegeeven , ter zaake van een brief van zyne Majefteit den Koning van Pruisfen, van den ilten september daar bevoorens, houdende verzoek van doormarsch en inkwartiering van Troepes; by Examinatie van de aan hem gefuppediteerde ftukken en geligte informatien heeft bevonden, dat dit Request is gearrefteerd op eene Vergadering van voorfz. Gecommitteerdens en Afgevaardigdens te Zwolle den I2den September gehouden, en dat by die Vergadering ook prasfent is geweest, en met andere Afgevaardigden, tot het overgeeven van dit Requesr aan Ridderfchap en Steden mede geconcurreert heeft, Mr. A. Vosdinc van Bever.
forde,



222 P'erzamding van Stukken letrekkelyk tot
forde, als Afgevaardigde wegens het vernietigde Genoodfchap van Ootmarfum.
Dat overzulks Dr. -W. Klopman, in zyn voornoemde qualiteit goedgevonden en daar toe ook de nodige authorifatie by appoincterrient van den Heere Land-Droste van Twenthe bekomen hebbende^ om voornoemde Mr. Vosding van Beverforde ter zaake voorzeid op Artikelen te hooren, by het Exploict van dien, en naderhand uit een Request aan den Heere Land-Droste voornoemd, overgegeven, is komen ontwaar te worden, dat dezelve zich uit de Provincie geabfenteert hadde, en thands in de Graavfchap Bectheim en wel te NordLoorn woonachtig was; dat in die fltuatie van zaaken voerfz. Advokaat-Fiskaal vermeind heeft, in de eerfte plaatze te moeten zorgen, dat 'er geen goederen van meergemelden Mr Vosding van Beverforde, in deeze Provincie konden veraïieneert of weerloos gemaakt worden.
Al waarom hy dan te raade heeft moeten worden, op den I4den January laastleeden ten fine van fecuriteit, met Arrest te procedeeren, op alzodaane mobile en immobile Goederen , Actiën en Crediten, Rechten en Gerechtigheden, niets uitgezonden, en fpeciaal alle Hypotht catien ten Protocolle van deezen Wel Edelen Gerichte, of het Edel Achtbaar Stad-Gerichte, "ten voordeele van Mr. A. Vosding van Beverforde geregiftreerd, tests protocollo quo fit relatio.
■■ _ Tot vervolg van welk Arrest de Comparant qqa, zich heden, dus binnen 14 dagen na vier weeken, ingevolge Landrechte en nadere Reglementen, alhier in deezen Wel Edelen Gerichte fiiteert; verzoekende, dat tot juflificatie van dien, een termyn door dit Wel Ed Gerichte mag worden geprsfi. geert, en daar van aan den Gearrefteerden per We» the, of indien men daarvan geen hxploidt per Brieven requifitoriaal te Nordhoorn mogte kunnen bekomen, per Editie ad valvas, zo en als in diergelyke gevallen Jlili is, mag worden kennis gegeeven,
met



se Gebeurtenis/en in 1787. enz. voorgevallen. 223
net Citatie, om op den geftelden termyn in dit Wel ïdele Gerichte te verfchynen, en als dan te zien iienen van juflificatie van Arrest, en om daar en .egens te doen en te handelen naar rechte en raade:ulks flellende ad Decretum cum expenjis.
Decreet.
De termyn, om te dienen van juflificatie van het aangelegde Arrest, word gefield op Donderdag, zullende zyn den I3den Maart aanflaande, des voormiddags by klimmende Zonne, waar van by Wethe ut petitur aan den Gearrefleerden zal worden kennis gegeeven, en dezelve daar tegens geciteert, om als dan te zien dienen van juftifica. tie van Arrest, en om daar tegeus te doen en te handelen naar rechte en raade.
Pro vero Extratlu,
P. Hübert , Richten
Den 16 December 1788.
Erfcheenen indeezen Hoog-Adelyken Land-Drosen-Gerichte Dodlor W. Klopman, als aangeflelde fiskaal naamens de Provincie, geadfifteerd met 5rocureur Schneidler ; voordraagende, hoe dat vlr. A. Vosding van Beverforde, tegens den ij fuly deezes jaars alhier in Perfoon geciteerd zynie, om te zien dienen van Crimineelen Eisch en Aanfpraake, in plaats van zich zelvs in Perfoon te ifleeren, heeft kunnen goedvinden een Procureur :e zenden, met een wonderlyke en vreemde incilenteele Conclufie tegen de aan hem gedaane Citatie n Perfoon.
Dat de Comparanten wel groote reden had len geaad, om de Comparitie van die Procureur daadelyk :e contefleeren.
Dat dezelveechter uit loutere toegeeflykheid en inder protest als ten Protocollo te zien, aan die
Pro-



224 'Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Procureur Copie van de toen ingedienden Crimineel len Eisch met een termyn vergund hebben, alle-: fints met referve om in proximo termino, in cas vani wyder perfortetl uitblyven, indien de Comparanten! zulks naar bevindingenodig mogten oirdeelen, daaromtrent zodaanig te kunnen handelen of corcludeeren, a's men naar rechte en raade zoude vermeinen te behooren; met dien effeóte, dat gemelde Mr.' Voeding van Beverforde op den volgenden ter* myn , invallende den sollen Augustus , door zyri Gevolmachtigde op nieuws incidetitahter ten Prö". tocollo heeft doen cöncludeeren, dat men van deezerzydfche referve zoude afzien , of op zyn genóo-' men Conclufie of contr.i-Conclufie voort procedeeren, welke laatfie Conclufie een flilzwygende De-: clararie m zich fluit, dat by zyn voorige genoomeni incidenteele Concjufie voor compleet hield, en ge-, bragt in die flaat waarin dezelve by het fluiten zoude verblyven.
Om dat men zonder in een volflaagen ongerymdheid te vervallen, bekenalyk iiiemand kan noodzaaken, om op een volledig Libel met contra-Conclufie voort te procedeeren.
Waar door de incidenteele Requirant gevolglyk moet gehouden worden, ipfo fatto gerenuncieerd té bebben van de refervts by zyn incidenteele Conclusie van den i$den July gemaakt; met dat gevolg, dat daar op van d^eze zyde nude gediend zynde van Antwoord of coutra-Conclufie Incidenteel, het zich, van zelvs wyst, dat ingevolge Landrechte part. iM tit. 10. art. 9- de incidenteele Requirant, daar op nude hadde behooren te repliceeren.
Dat niet tegenflaande deezen klaaren text Land-f rcehtens, de Comparanten tot hun uiterfle furprifel hebben moeten ondervinden, dat de bediende Pro-f cureur van den incidenteelen Requirant, op desl j8den November laatstleeden is voor den dag ge- I komen met een zeer volumineus protocollair Recesi I uitmaakende een eventueel Replyk Incidenteel, I belaaden met verfcheiden Documenten, en daar I
en



I J ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 225
fen boven nog befmet met eene referve vaa bewys.
Dat de tegenbediende Procureur, het ongepermitteerde van deeze zyne handelwyze zeer wel beseffende , daarom zo het fchynt by deezerzydfch'e Procureur inftantie gedaan heeft, om dit bewys op een vervankelyke wyze, met inverfie van de ordinaire manier van procedeeren, voor dat het zyn teurbeurte van handelen was, by een zogenaamde interims handelinge by de andere ftukken binnen te fchuiven.
Dat men wel groote r.edenen had, om tegen deezen wederrechtelyken handel op te komen, en [•emotie van het reeds geappliceerde bewys en ro'ement van de gemaakte referve te vorderen. Of immers en in allen gevalle, zonder op die weder(rechtelyke referve eenig reguard te flaan, daade» yk te dienen van Duplyk Incidenteel.
Het welk laatfte men ook eerst van intentie ge» irveest is.
Dan dat de Comparanten indachtig zynde, de pooge orde van den Souverein, om in deezen met Ichterlaatinge van alle Exceptien en Incidenten en fpoedigften voort te procedeeren, en by nadere overweegingbedugt zynde, dat men daar door pp nieuws aan het haspelen zal raaken, waar door He afdoening van het onderhavige Incident veel eer ketraineerd, dan bevorderd zoude worden; over:ulks te raade zyn geworden: om vooraf den Incilenteelen Requirant te fummeeren, zo als zy doen >y deezen, om het by zyn laatfte gereces-feerde ran den i8den November gereferveerde bewys te deeren of daar van te renuncieeren, allefints falis' fingulis ac omnibus, en onder dierbaar Protest an daar door de wettigheid der applicatie vanftuken by het gedachte Reces of Replyk Incidenteel iet te willen hebben geftendigt, maar daaromtrent 2 willen blyven falvis rechtens, ten einde om zulks ooraf gegaan zynde, wyders in deezen zodaanig e kunnen voort procedeeren als men na rechten
XII. Deel. P en



£26 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
en raade zal vermeinen te behooren, in verwach— tinge van tegenhandelinge, cum expenjis.
Hier op erfcheenen Pr. W. Diederich , in zyni bekende qualiteit, en verzoekt van voorenftaande: handeling Copie met een termyn van vyf weeken 1 out interim onder protest van kosten.
Pro vero Extraclu,
J'. Groll, Vr. Richter. <
Den 20 January 1789,
Compareert in dit Hoog-Adelyk-Gericht Pr. W.' Diederich , bekende Bediende van Mr. A. Vosding van Beverforde, zeggende, op het laatst gehandelde van den Heef Fiskaal W. Klopman, dat Comparant qqa. die handeling niets anders kan aanzien dan als een Prasludium van eenen verkeerden handel, die de Fiskaal gaarne zou onderneemen a naamlyk, om by zyne laatfte handeling of Duplykj ftukken te voegen, van welker wederlegging hm des Comparants Principaal wel zou willen verfteeï ken, gelyk Comparant qqa. zulks reeds van ter zyl den is ontwaar geworden. Om dit verkeerd overJ leg uit te voeren , heeft de Fiskaal tegen alle waarj heid voorgegeeven, dat men deezerzyds by Re« plicaal Reces, inbeding van ftukken zou hebben, gemaakt, en dat men ftukken, daar toe behoorende, daar by zou hebben overgegeeven; daar in tel gendeel door Comparant qqa. geen het minfte inbe-i ding van ftukken by dat Reces gemaakt is, maatij alleenlyk eenige der by Reces en Conclufie inbef dongen ftukken ter zeiver tyd door Comparant qqaQ overgegeeven zyn, zonder nogthands van dat in| beding te renuncieeren , maar in tegendeel het voorfz. Reces en Conclufie alnog niet in dien ftaat; heeft gehouden te zyn gefield, waarin het by flui-j ten blyven zal. Alle welke ftukken derhalven nietj jot het Replyk behooren, noch waar by iets terf
wae-i



de Gebeurtenis jen in 1787 enz. voorgevallen. 227
'waereld is inbedongen ; maar tot het Reces en Con. 'clufie, welk Comparant qqi. niet overgave en Exhibitie der hier nevenftaande konJfchap G. cum ad.junclo A., zynde eene authentique Copy , die Comparant qqa. by nadere gelegenheid, nevens de andere Copy, en met vertooaiog der origineeleu reserveert in dit Hoog-Adelyke Gericht, tegen dezelve origineelen te zullen doenaufculteeren, voor het overige thands in dien ftaat houdt te zyn ge* fteld, waar in het by fluiten blyven zal; zynde deeze kondfchap van de Heeren Leonard van Hoesen en Mr. Bükchard Johan van Hattdm, twee toehoorders, en zelvs niet eens Leden van die Vergadering, welke almede eenpaarig verklaaren, dat des Comparants Priucipaal zo wel tegen pet arrefteeren , als tegen het verzenden of prsejpenteeren van het Adres aan de Vergadering van de iStaaten van Overysfel zich verzet en geprotefteerd Ipeeft &c. Terwyl voorts Comparant qqa. niet dan jjyoor een beuzelachtig prtetext van den Heer Fisikaal kan houden, dat dezelve waant, als of Comwparant qqa. van de inbedingen, by voorfz. Reces Ijen Conciuiie gemaakt, zou afgezien hebben, door ijden Fiskaal, die gaarne dat Reces en Conclufie ónIjder den voet zou getreeden hebben, te noodzaa■Ken, om daar op te moeten voortprocedeeren; zo ■pis de Heer Fiskaal daar op naar zynen goeden jraade kon voortprocedeeren, door de daar by injbedongen bewyzen op te eisfchen, of te dienen van Replyk: welk laatfte nu van achteren blykc i met een vervanglyk, doch tevens zeer ydel oog1 merk te zyn gefchied, om daar door eene nooit zo (meer gehoorde Renunciatie van gemaakte inbeddingen aan Comparant qqa. op te dringen.. Daar i Comparant qqa. had gemeend, dat de Heer Fiskaal ) goed üuitsch verftond, en althands wel weet, ! wat het wil zeggen op eene handeling voort te proIcedeeren: het welk van allerley handeling, dié flrnen op de handeling van de Party doeti büiréri 1 alle bedenk verftaan wordt. En daar ook, a! had P 2 Córti-



228 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Comparant qqa voor dat voortprocedeeren bepaaldelyk willen verftaan het dienen van antwoord en con- ■ tra-Conclufie; als dan nogthands te vergeefs daaruit ; eene Renunciatie van deezeszyds inbedingen ge- chicaneerd zou worden; maar wel zou daar uit eene; billyke contra-Conciufie van den Heer Fiskaal ge-'booren geworden zyn, dat Comparant qqa. daar in i voor als nog, en zo lang deszelvs Reces en Conêlufle niet van inbedingen door Editie of Renunciatie zou gezuiverd zyn, zou worden verklaard, daar in niet te zyn ontvanglyk.
Terwyl voorts Comparant qqa. ter beantwoor- ■ ding van al het overige van tegendeels Reces kor- j telyk aanmerkt, dat het geenfints voor eene in-fchikkelykheid van den Heer Fiskaal te houden is, dat dezelve zich met Comparants Principaal in dit i geding over de Comparitie in Perfoon heeft begeeven: dewyl Comparant qqa. hem anderfints door: beding van Contumacie daar toe zou genoodzaakt} hebben. Want eene Citatie in Perfoon, door den! Heer Land-Drost aan een Fiskaal, op deszelvs ver-| zoek, verleend, geene fententie zynde; zo moetf volgen, dat de Geciteerde zich tegen zulk eenj fm iadelyk gravamen kan verdedigen per procurato-l rem, en dat daar over wettig moet gepleit wor-j den, zonder dat de Geciteerde het prejudicie be-j hoeft te ondergaan, om zich door perfoneele Comparitie var, dien fmaad te moeten losdingen, en( dus denzelven fmaad maar eerst ondergaan, voor? dat het by Lmdzedelyk vonnis zy uitgemaakt, ofj h^ wel eens verplicht zy, dien te moeten draa-| gen. Ten welken einde, naamlyk om zich daar! van vry te dingen, in deeze Provincie ten plat«l ten Lande niets anders dan de gewoone form vanl pleit by eenige wet of ftatuit van onze HeererJ fc»taaten is vastgefteld; die in alle gefchillen voor* de Gerichten der Heeren Drosten moet in acht;; genoomen worden; en waar van geen uitzondering» in het onderhavig geval door Hun Ed. Mogenden] is gemaakt, en gevolglyk ook niet door den Heer*
Fts-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 229
Fiskaal gemaakt kon worden; te minder daar de Cjutestie, over Comparitie in Perfoon van een Beichuldigden, eene van de allergewicbtigften is, dewyl de vordering van Comparitie in Perfoon, tot merkelyke onteering van den Befchuldigden onderaoomen wordt: zo dat het al te verkeerd zou zyn, lat iemand in hec hoofd zou kunnen krygen, dac le Comparitie per procuratorem, ten platten Lande )y Requesc aan de Heeren Drosten noodzaaklyk rerzogt zou moeten worden, gelyk elders by Horen van Juflitie Practicabel is, en waar op voorts, ia over en weder het fcliriftelyk uitbrengen van 'artyen gehoord te hebben, recht door het Hof vordt gedaan: Hier door wordt aldaar den Veroeker even zo goed, als of hy per procuratorem aar toe Concludeerde, recht gedaan: Doch de« ?yl de manier van Procedures te beginnen by Reuest, aan de Heeren Land-Drosten te prafenteeen, voor het overige aan de form van procedee» sn, by het Landrecht voorgefchreêven, blyft beaald, en de Conflitutie der Drosten-Gerichten, nder reverentie, niet zonder renverfie van hec ultitie wezen deezer Provincie by Hoven van Ju:itie of een Collegie van Schepenen zou kunnen ergeleeken worden: zo zal dit alles ongetwyffeld en Heer Fiskaal bewoogen hebben, om van die rootfpraak, waar van dezelve zich nu van achte:n en postfestum, na dat de zaak reeds tot Replyk
bepleit, bedient, geen gebruik te maaken toen et tyd was, als ook wel voorziende, dat men hec m deeze zyde daar niet by zou berusten laaten. 'oor het overige beroept Comparant qqa ter weerlegging van het gezegde van den Heer Fiskaal,
ch op deezerzyds Replicaal Reces; niet denkene, dat iemand ooit zo onbedreeven zou kunnen jü, dat hy het Roomfche Recht hier als met de airen zou byfleepen, alwaar de Comparitie in Perion, hoewel niet zonder groote Diverfiteic vaa svoelens der Roomfche Rechtsgeleerden, wierd P 3 ver-



230 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
vereischt in Crimineele Procedures, om dat naar het Roomfche Recht een Procurator wierd Domii.us. li:is, welke reden by ons cesfeert, om dat by ons Cn doorgaans overal, die Maxime van het' Roomfche Recht zelvs niet eens in Civile zaaken aangénoomen is.
En hier mede vertrouwt Comparant qqi. het extravagant en irrelevant Reces van den beer Fis-kaal. genoegzaam bejegend te hebben, zonder echter, iets piEejudieiabeis tacendo vel pratereundo te geftentligen, neen, maar zulks alles contradiceerende: vullende Comparant qqa, verwachten, dat Partye ten fpocdigften vooi tprocedeere als naar Landrecht, verzoekende daar toe aaneisfehing, en in cas van uitblyven, gedingende tot contumacie ten fine en effecte als naar rechten, cum expenjis.
BYLAGE G.
Vraag-Artikelen.
Om daar op ter inftantie van Mr. A. Vosding Van Beverforde, na voorgaande wettige Citatie, erinneringe van de zwaare ftraffe des Mein-Eeds, onder folemneelen ééde te verhooren.
De Heeren
Leonard van Hoesen,
en
Mr. Burghard Johan van Hattum.
i. Ouderdom en Verwandfchap.
Eerfte Getuige zegt over de 40 jaar oud te zyn en niet verwand.
Tweede Getuige zegt over de 40 jaar oud te zyn en niet verwant. ;
a. Heb-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz' voorgevallen. 231
2. Hebben Getuigen de hier aan fub A. geannexeerde Atteftatie (*), de dato den 8 November 1788, die men verzoekt dat aan Getuigen moge worden vertoond, en duidelyk voorgeleezen, en voorts met het vidimus hujus getekend» niet eigenhandig ondertekend?
Eerfte Getuige zegt ja, na dat dezelve Attefta;ie was voorgeleezen en aan dezelve vertoond. Tweede Getuige als eerfte.
3. En behelst dezelve in allen deele niet de zuivere en oprechte waarheid?
Eerfte Getuige zegt zekerlyk ja. Tweede Getuige zegt ja.
Attum onder ééde als na Stadsrechte, en wel de Tweede Getuige op het Formulier der Roomfchen, binnen Zwolle den 20 November 1788. Coram Schepen Queysen. t
Mepreefente,
R. Eekhout, Secreu
Martis den 17 February 1789.
Erfcheenen Doctor W. Klopman en Procurator A. Schneidler, naamens en als aangeftelde Fiskaals van de Provincie, zeggende niet uit minach. ting voor deeze Hooge Vierfchaar, waar aan men, alle gevoelens van verfchuldigden eerbied toe. draagt, maar uithoofde van indispofitie en ziekte van de tweede Comparant, dewelke aan deeze Hooge Vierfchaar zo wel als aan Partyen bekend is, terwyl de eerfte Comparant buiten de Provincie
(*) Zie deeze Atteftatie in het £& Deel deeaer ttistm, meling, hl. 252.
E 4



232 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
cle abfent was, heden en vier weeken, zynde termyn om te handelen aan Partye, te zyn uitgebleeven.
Dat men het voorts de pyne niet waardig achten de, om zich over de verregaande indiscretie van Partye, om in zo een geval aan deezerzydfche Procureur niet te willen toellaan, om per lüteras een termyn en Copie te mogen verzoeken, by deezen erlegt een dubbelde ftuiver voor de kosten der Contumacie als toen geobtineert, met aanneeminge van fuppletie quatenus opus, zo ras men de reke-. ning daar van maar zal hebben ontvangen.
En hier mede de Contumacie gezuiverd houdende, zo doen de Comparanten qqa. ter bejegening van het laatfte gerecesfeerde aan zyde van den in-. cidcnteelen Requirant kortelyk voordraagen»
Dat men zich incapabel kend, om in een Cri« mineele Procedure gebruik te maaken van zulke verachtelyke finesfes, als waar van de Infteller van Partyes handelinge ons op eene onverdiende wyze zoekt verdacht te maaken, en derhalven zulks ook geen beantwoording waardig acht. Alleenlyk de vryheid neernende te remarqueeren, dat zodaane laage vermoedens, niet wel kunnen vallen, dan in iemand, die veel licht, zelvs in foortgelyke ftreeken opgewasfen en grys geworden is.
Dat men, om met 'er daad het Contrarie te toonen, fchoon men volkomen bevoegd was, niet, alleen, om tot remotie van het post festum gepro» duceerde bewys te concludeeren, by deezen overgeeft Duplyk Incidenteel nude en zonder eenig be* wys.
Als zynde van den beginne af aan en ook alnog van gevoelen geweest, dat alhier in dit Incidenteele geding over de perfoneele Comparitie, de-, welke aan den Incidenteelen Requirant den weg tot zyne defenfie ten Principaalen niet fluit, maar in tegendeel daar toe volleedige occafie verfchafE, Biet in aanfchouw kan komen, welke bewyzen de
ïn<i-



de Geheurt&nisfen in 1787 enz. voorgevallen. 233
Incidenteele Requirant ter zyne verfchooning cafu quo ten Principaalen zal voor hebben en in ftaat zyn voort te brengen.
Het welk ook zonder prejudicie aan de zaak ten Principaalen toe te brengen niét gefchieden kan,\ svaarom men daar. en tegens by aanhoudenheid op bet krachtigfte protefteert.
Maar enkel en alleen of het tegens den originelen Gedaagden en in deezen Incidenteelen Requirant door den Heer Land-Droste op onze versoek, by Requeste gedaan, verleende mandament, Dm te zien dienen van zodaane Crimineele Eisch ;n Aanfpraak als van deeze zyde in termino is geSxhibeert, waar toe men zich refereert, niet van die aart en natuur is, dat de Incidenteele Requirant daar op gehouden is, zich in Perfoon alhier voor deeze Hooge Vierfchaar te fifteeren, en hier van meenen wy de affirmative by het Duplyk Incidenteel boven alle redelyke tegenfpraak gefteld te jpebben, en wel op goede gronden van het algeraneene Recht, en overeenkomftig het eenftemmig jeevoelen van de eerfte en voornaamfte hedendaagjfiche Rechtsgeleerden, zonder dat wy juist nodig IWehad hebben onze toevlugt te neemen alleen toe ïpet Roomfche Recht en de Crimineele Ordonnantie rvan Philips, waar op wy zelvs niet weeten ons »ergens in dit Incidenteele geding beroepen te hebIpen, hoewel de Infteller van Partyes handeling, jpm nog maar iets te zeggen, ons fans rime ni raifon I zulks wel zoude willen aanwryven. Terwyl het ipvoor het overige niet weinig onbefchaamd is, dat É de Infteller van Partyes handelingen by Continuajtie zich niet ontziet, om een Mandament Crimij neel van den Heer Droste, behelzende Citatie in jperfoon, met een fimpele Citatie te willen verwarjuren, daar ieder een, die maar eenige de minfte ( kundigheid draagt van onze Praótyk, niet onbej wust kan zyn , dat zodaane Crimineele Mandamenjj ten tot Citatie in Perfoon, alhier even zo min, P 5 ais



2p,4 Verzameling• van Stukken letrekkelyk t$i
als in andere Landen, door de Heeren Drosten worden afgegeeven, zonder zich te vooren van de ftaat der zaakè te hebben laaten informeeren» en zelvs zelden, zonder daar over met practifeerende Advocaaten raad gepleegt of derzelver advis ingenomen te hebben.
En hier mede dan dit Incidenteele geding voor voldongen, en in ftaat om daar in te kunnen wyzen houdende gebragt, zo verzoeken de Comparanten, dat door dit Hoog-Adelyk Land-DrostenGerichte een termyn tot Inventarifatie der ftukken en fluiten moge worden gefteld als na Landrechte, in verwachting van tegenhandelinge, cum Expenjïs.
Hier op erfcheenen Procurator W. Diederich in zyn bekende qualiteit, en verzoekt van voorenftaande Reces, en daar by overgegeeven Duplyk, Copie met een termyn van vier weeken, onder protest van kosten.
Pro vero Extraclu,
J. Groll , Vr, Richter.
Duplyk



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2gj?
Duplyk Incidenteel voor Dotïor W. Klopman) als aangeftelde Fiskaal naamens de Provincie, origineele Klaager en in deaen incidenteele Gerequireerde ; op en tegens Mr. A. Vosding van Beverforde, origineele Gedaagde in Ver joon, en m deezen incidenteele Requirant.
Hoog Welgebooren Gestrengen Heer , deh Heer D. Baron Bentinck, Heer van Die-
penheim , LaND-UROSTE van 1wenthe etc etc. etc.
io De Ondergeteekende in zyn bekende qualiteit thands zullende dienen van uuplyk incidenteel.
2. Heeft gemeind, U Hoog Wel Gebooren Ge» ftrenge met weinige vooraf de Ju>e te moeten herinneren.
3. Dat 'er hedendaagsch bekendelyk tweederlel wegen voorhanden zyn, om iemand Crimaialiter, ia Rechten te betrekken.
4. Te weeten by Apprehenfie of Incarceratie.
5. Of by Citatie in Perjoon.
6. Dat het eerfte plaats heeft omtrent zwaare mis'daaden, dewelke een dood- of op zyn minfte een
lyfltrafFeonderworpen zyn, waar van, om de woorden van ons Landrecht te gebruiken, goede en vaste prEefumtien en erheffelyke indiciën voorhanden zyn, men zie het Landrecht P. 2. tit. 19. art. 1 en 2.
7. En het tweede, naamentlyk de Citatie in PerJoon, in geval de misdaad wel van die natuur en dat gewigt is , dat dezelve een ly fftraffe incurreerd, doch de prsfumtien en indiciën niet concludent genoeg zyn om iemand, te vatten.
8. Vooral wanneer de Perfoon van die daar mede beticht word, iemand van aanzien is, men zie Gt>
AZZINj.



«36 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Azzïn. Tracl. Crim. ad defenfionem reorum defenf. 5. C. 3. No. 14.
9. Of: (om de woorden van den Heer Bort, ia zyn TraElaat van Crimineele zaaken T. 5. 43. de onze te maaken) by aldien de Procureur-Generaal ,, uit de prsecedente informatien by hem genoomen
bevind, dat het fait of exces zodaanig niet en „ is, dat daar over den Delinquant eenige lyf,, ftraffe in tyd en wylen zoude kunnen worden op„ gelegt."
10. Maar alleen eenige andere Jlraffe buiten de ,, Perfoon van den Delinquant kunnende worden ge'ëxe,, cuteert.
11. , Of dat het fait by zyn zeiven wel zo zwaar j, is, maar de informatien tot laste van die gene,
die daar van verdacht zyn, niet zo klaar, dat „ daar over tegen denzelven by Corporeele Appre,, henfie zoude behooren geprocedeerd te worden."
12. ,, Aut quod in reo nulla fit verifimilis fugce fus~ „ picio. Rebuff. ad Con'lit. Reg. T. 3. TraEt. de Con* „ tumacia art. 12. Glosf. 1. N. 3."
13. „ Zo verzoekt dezelve by zyne Requeste, ,, inhoudende de gelegenheid en toedragt van zaa„ ken, geen mandament Crimineel, om den Perfoon „ van den Delinquant te appreh endeer en, maar alleen-
mandament, waar by de Gedaagde van wegens ,, de Hooge Overigheid tot zekeren dag word ge„ dagvaard, om in Perfoon te compareeren voor
den Hove , en als dan te aanhooren alzulken „ Eisch en Conclufie, als de Procureur-Generaal, „ ten dage dienende, tegens hem zal doen en nee„ men."
14. Twee wegen , dewelke gevolglyk zo zeer van eikanderen verfchillen , dat het onbegrypelyk is;"
15. Hoe de Infteller van de verwarde handelinge, aan zyden van den incidenteelen Requirant die
on-



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 237
onbefchaamdheid heeft durven hebben, om dezel. ve als een en dezelvde zaak by herhaalinge op te disfen, en op een waarlyk ftupide manier van het een tot het andere te argumenteeren.
16. Dat voorts in het generaal alle Criminalisten daar in eens zyn.
17. Dat iemand tegens wien mandament, behelzende Citatie in Perfoon, verleend is.
18. Zonder onderfcheid of zulks ter zaake van een lyf- of andere mindere ftraffe gefchied is.
18 2do. Verplicht is aan zo een mandament of hooge order van den Crimineelen Richter te gehoorzaamen, en zich in Perfoon ter beftemden tyd in Judicia te fifteeren. Confer. Faber Cod. Sdbaud. L. •2. T. 2. def. 10. No. 3. en Rebuffus ad Conftitut. Reg. de Contumacia art. 12. Gl. 1. No. 3.
19. Zodaanig dat volgens de leere van de Ut* rechtfche Rechtsgeleerde van der Meülen, in zyn .Annotatien over de Ordonnantie van den Hove van Utrecht p. 1. Rubrica van Proces Crimineel art. 6. §. i. een Richter de Citatie in Perfoon niet mag veranderen in een fimpele Citatie, alvoorens de Geciteerde in Perfoon eerst compareert.
19 2do. En art. 3. §. 7. daar bevoorens, dat een Gedaagde op een Citatie in Perfoon verplicht is te compareeren , en dat 'er anders Contumacie tegens hem moet worden verleend, al konde hy bewyzen, dat de zaak Civiel ware, propter neglettam Judicis auStoritatem; men zie ook Faber en Bivot, aldaar aangehaald.
19 3u0. Ten ware zo een Gedaagde in Perfoon wettige reden van abfentie en verhinderinge dee. de allegeeren, het welk gemeenlyk by Request gefehied.
20. In welk geval, de omftandigheden 'er na zynde, hem wel eens uitftel verleend word; men zie Wassenaar PraStycq. Cap. 27.
ai.



£38 Verzameling van Slakken betrekkelyk tot
21. Doch het welk hem geenfints van de perfoneele Comparitie hbereerd.
22. Ouundo énim in moratoria vacatur reus ad perfonaliter comparenaum Jeanecesje en, quod ipfe reus prin~ ciaplis pmfona iter cumpareat. Farinac. Prax. Criminal. quai t. 99- No. 246<
23. Dewelke aldaar opmerkt: quod ita Jervatto* tus mundus, fc? nifi ':oc fine*, nunquam dareiur [enten* tia contra abfenies in O iminalibus, quia Jumper milte. rent procuratorem qui cum aliis Cavillationibus Mam impedirei.
24. Extendeerende voorts dit byzonder ook tot gevallen , in q'io poiest contra abjentum procedi.
25. Met een bygevoegde vermaaning aan alle Richt eren centra malaiam advocatorum &f delinquentium & bene advertendum per adje jores ne a delinquen* Hum procurdtoribus £f advocatis eludantur.
26 Adde Bort in zyn ftraks gemelde Traktaat 'van C' imineels zaaken d. I. No 82 in verbis.
27. ,, Als de Befchuldigde aüeen is gedagvanrd ,, by mandament, houdende Clauful om tot zeke„ ren dag te compareeren in Perfoon, om te aan»
hooren alzulkvu Eisch en Conclufie, als de Pro» ,, cureur tegens hem zal doen en neemen, en vor«
der geprocedeerd te worden als naar ftyle be,, hoord en dat de Gedaagde ten zeiven dage niet
en compareerd in eigener Perfoon (want deszelvs „ Procureur en word niet geadmitteerd om eenig termyn 3, te houden) &c.
28. Zynde deeze perfoonlyke Comparitie daarom noodzaakelyk,
59. Ten einde de Richter, zulks nodig oirdeelende, den Gedaagden in Perfoon mondeling over het fait, ban te laste gelegt, kan onderhouden, ut ex oi e ad accujatiovem rejpondeat & ad injorman» dum , om naar bevindinge de Gedaagde provifio» Deel te kunnen incarcereeren, of anders onder Cautie hem te doen belooven, vau ten allen tyde,
des



ie Gebeurienisfen in 1787 enz. voorgevallen. 239
des gerequireerd, weder in Judicio te zullen fis« teeren.
! 29 2do. Alles met dien effecte.
29 3tio. Dat de Geciteerde in termino comparee. rende, en onder aanbieding en Cautie de Judicio fifti verzoekende, om zich per procuratorem te mogen defendeeren.
30. Zo een verzoek ook dikwils geaccordeerd word.
31. In cas het delict, waar vanhy beticht word, van die natuur is.
32. Dat de ftraffe daar van buiten prsfentatie van zyn Perfoon kan ter executie gebragt worden.
33. Doch ten dage dienende niet in Perfoon compareerende.
34. Zo word tegen denzelven , (om wederom van Bort d. I. No. 83. de onze te maaken) na voorgaande gedaane behoorlyke uitroeping, default verleend.
35. Waar van, gelyk hy wyders art. 84. op» merkt, het profyt, naar gelegenheid van zaaken en de grootheid van het delict, in Holland verfchitlende is.
36. „ Somwylen (zegt hy) werd alleen verleend „ een tweede mandament, fed adjetta Comminatione ,, ut fi rurfus erit Contumax apprehendi posfit 6? in ,, Carcerem detrudi perinde acji Judicium ab initio cris, minaliter injlitutum fuisfet."
37. Te weeten, als het delict; den Gedaagden ten „ laste gelegt zo groot niet fchynt, dat daar toe eenige »» lyfftraffe naar Rechten, Placaaten ofte Conjlumen „ van den Lande ftaat."
38. „ En dat mitsdien daar over ook geen Cor„ poreele Apprehenfïe voor als nog behoord verleend „ te worden, if proinde ad fines Civiles duntaxat yo-
catus fuerit."
33*



24 > Verzameling van Stukken letrekkelyk tol
39. „ Suadente id nimirum non tam Judicii gp propojitce attionis qualitate quam negleclu Jus dicentis,
„ cui omnino parere oportuit aucloritate, ut notat Ant. „ Faber L. 2. T. 12. defin. 10. No. 3,"
40. Het welk ook allefints op de gezonde reden gebouwt is.
41. Ouia citatus enim, non comparuit Magijlratui, impingn in Jus naturale & divinum, adverfus quod qui peccat a poena non excufetur. Bavo Prax. theor. Crim. <j. Contumacia No. 6.
42. En om dat in allen gevalle zodaane perib» neele Comparitie niemand bezwaard, die onfchuldig is.
43. En hy zyn onfchuld genoeg betuigt, die alzo geroepen zynde in Rechten verfchynt.
44. Het welk hem ook hoegenaamt niet prsjudicieeren kan of de faculteit beneemt.
45. Om tegen het verzoek van provifioneele incarceratie, in geval daar op aan zyde van de FisJcaal ten dage dienende aangedrongen word , zyn verantwoording en verzoek van ontflaaging van de perfoneele Comparitie, en toelaating van zyn zaaken door een Procureur te verdeedigen, naar goeden raade te mogen doen.
46. Alles (om dit een en ander vervolgens op het onderhaavige geval ter applicatie te brengen) ten onwederfpreekelyken betooge.
47. Dat de origineele Gedaagde in Perfoön, en alhier incidenteele Requirant.
48. Tegens wien de origineele Klaager, en in deezen incidenteele Gerequireerde, een mandament van U Hoog Wel Gebooren Geftrenge bekomen heeft.
49. Behelzende een Citatie in Perfoon, om te zien dienen van Crimineelen Eisch en Aanfpraake ter zaake van verfcheiden misdaaden, als daar zyn de misdaad van gekwetfte Majefieit of perdusllionis,
hefcs



'de Gebeilrtenisfen in 1787 enz. Voorgevallen. 241
ïèfei venerationii imperanti debitts, atrocis injuria, de misdaad van trouwloosheid aan zyn Souverein, mits. gaders ontzegging, bevedirig, landdwang en eigen richting &c.
50^ Welk mandament ook behoorlyk aan den incidenteelen Requirant geinfinueerd is, men zie het Document by Aanfpraake fub G.
. 51. Buiten alle bedenken gehouden is, op zo éerï mandament zich alhier in Perfoon voor dit Hoog-Adelyke Gerichte te fifteeren.
52, Te meer, daar dit mandament niet by ïimpel fiat, gelyk een ordinaire Citatie, waar mede de Infteller van de handelinge van den incidenteelen Re.» quirant zeer ten onrechte dit zoekt te verwarren , verkreegen is.
53. Maar door den Heere Land-Droste afgegeeven by een formeel Appoinctement op deezerzyds verzoek by Requeste gedaan, na te voóren monde), ling ingenoomen advis van Rechtsgeleerden.
• 54. En in navolging van andere Appoinótementea in zaaken van dezelvde natuür voor het Land-Drosten Gerichte van Zalland, mede op advis van Rechtsgeleerden afgegeeven.
55. Mitsgaders conform het geadvifeerde van twee voornaame Rechtsgeleerden, by de Aanfpraïke annex fub E.
56. Hoedaane mandamenten bekendelyk in Rechten, dezelve kragt hebben als decreeten, ep aan den Klaager qqa. een verkreegen recht verfchaft.
. 57. Oin,op de nakominge van het zelve tegen den -Beklaagden, of in deezen incidenteelen Requirant, te infteeren.
58. En dat (om weder ter zaake te komen) overzulks al wat aan zvde van den incidenteelen Requirant by zyne Rcsfen, raakende de incarceratie, gantsch extra olm s op vry du'istere eu confufe wvze
XII. Deel. Q ' is



242 Verzameling van Stukken betrekkelyk Ut
is re blade gebragt, iu deezen van geene deminfte
ap, J c uie zyn kan,
59. Alzo wy voor als nog geen dispuit hebben (i welk wy eens vooral eerbiedig verzoeken, dat U Hpog Wel Gebooren Gellrenge en aanftaande Referenten niet uit het oog gelieven te verliezen). .
60. Daarover, of de incidenteele Requirant proyifioneel hangende de Proceduure, ten principaalen zai snoeten worden geincarcereert.
61. Waar roe ook voor als nog geen de minlte petitie of eisch van deeze zyde gedaan is.
62. Maar enkel en alleen of de incidenteele Requirant niet gehouden is, op een Mandament Crimineel van U Hoog Wel Gebooren Geftrenge, in«roegen voorzeid afgegetven, in Perfoon alhier voor di.cze Hooge Vierfchaar te verfchynen.
63. En daar van vermeenen wy de affirmative met hej hier vooren gededuceerde dermaaten vast gemaakt te hebben.
f4. Zo dat wy in termino , uit hoofde van dit Mard.itnent of deGitatie in Perfoon op Contumacie: aangedrongen, zulks aan ons (onder eerbiedigheid) niet had kunren geweigerd worden.
65. Gelyk ons ook Contumacie in een gelyk geval, by Decreet van Rechtsgeleerden in Contradidorio , in zaaken tegens Colmschate, voor het Crimineele Gerichte te Almelo is toegekend geworden.
66. Zullende het poirdr. van provifioneele incarc a iej en of de incidenteele Requirant bevoegtis, zich in deezen pw Procuratorem te defendeeren, dan E rs ft discusfiè kunnen komen.
68. Warneer de Beklaagde, conform het tegens "hem verleende Mandament, aan U Hoog Wel Getjooren Geflrenge zich in deeze Hooge Vierfchaar in Perfoon fifteerende, de Klaager qqa. mogte goed-
vin-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 243
vinden, op een provifioneele incarceratie te infteeren, en daar toe Conclufie neemen.
69. Wanneer (onzes bedunkens) aan den inciden. teeien Requirant weinig zullen kunnen te Made ko. men de redenen , by zyne Conclufie en Replyk incidenteel te berde gebragt.
70. Om dat alle Rechtsgeleerden, die over die materie gefchreeven hebben, daar in tot een ftokregel houden.
71. Dat de defenfie per Procuratorem alleen kan geadmitteerd worden in het geval, als het delict waar mede iemand beticht word van die natuur is, dat de ftraffe, daar op in tyd en wylen kunnende vallen, buiten de prsefentatie van den Schuldigen, kan ter executie gelegt worden.
72. Op welk fundament ook gebouwt is het gevoelen van die Rechtsgeleerden, aan zyde van den incidenteelen Requirant aangehaald , dewelke leeren , dat dit voorrecht aan een Gedaagden moet toegeftaan worden in alle gevallen, alwaar geen lyfftraffe, maar een relegatie of exilium et pmna relegatione minor kan plaats hebben.
73. En welke Rechtsgeleerden , wanneer men dezelve met attentie naleest, men zal bevinden.
H« Dat wel uitdrukkelyk onder de lyfflraffen mede willen begreepen hebben zodaanige ftrcffen, die hoewel niet onder de eigentlyke lyfftraffen behoorende , echter niet zonder praafentie van de fchuldige Perfoon zelvs kunnen ter executie gebragt worden.
75. Vooral, zo dezelve met infamie vergezeld zyn.
76", Et hinc procurator intervenire nm potest, volgens de leere van Farinacius Prax. Crimin, Quóssti 99. No. 22. ubi agitur de pcena Mitia.
77. Non quia corporalis fit \ fed quia fequirit pré* fentiam perfona ne Judicium reddatur eluj'onum et prtri*



244 Ferzamelmg van Stuiken betrekkelyk tot
cipaliter irrogat, Confer. Labarell. Menoch. Duaz. in Pr. Crimin. en andere Rechtsgeleerden, aldaar aangehaald.
78. Quia porno infamice non folum aquiparatur posnes Corporah fed etiam aquiparalur morti. Confer. omnino Farinac /. No. 205.
79. Et ob id dicitur major pcena ipfa relegationis. Menoch. arb. Jud. Qjicest. L. 1. Ou. 80. No. 78.
80. Waar mede ook overeenftemt onze Overysfelfche Praftyk.
81. Men beroepe zich daaromtrent op de Proceduure naamens de- Hoogheid van Zalland, in den jaare 1748 tegen den Procurator Ujïrk Harm ter Megede gf entameert.
82. Welke laatst gemelde, uit hoofde van de veel geringere Delicten, als waar over de incidenteele Requirant in deezen beklaagd word, is geincarcereerd, en zich ex Carcere heeft moeten defendeeren
83. Tendeerende de Conclufie in dat geval ge. noomen , tot een boete van duizend gouden Du» kaaten, en inhabiel verklaaringe om eenig eerlyk Ambt te kunnen bekleeden.
84. Of tot zodaane meerdere of mindere ftraffe, als ex Causfae meritis zoude behooren. .
85. 86. Uit welk een en ander op het fubjedte geval ter applicatie gebragt wordende, wy dan veilig vermeinen te mogen argumenteeren, dat,
87. Daar by deezerzydfche Eisch en Conclufie ten principaalen . boven en behalven een Bannisfement, in de eerfte plaats gevorderd is een opent» lyke afbiddinge, met infamie en inhabiel verklaaring, van ooit een publiek Ambt te kunnen bekleeden.
88. En deeze infameerende aStus, buiten de prafentie van de Perfoon van den incidenteelen Requiraut, even zo min als een lyfftrafFe naar behooren



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 24j
ren kan ter executie gebragt worden of effect forteeren.
89. Overzulks niet alleen naar de eerfte gronden van het Recht en Practyk, maar ook volgL-ns het gevoelen van de eigen Rechtsgeleerden van de incidenteele Requirant, in deezen geen, defenfio per Procuratorem zal plaats hebben kunnen, maar dat de incidenteele Requirant, den Klaager ratione officii daar op ftaande, zich ex Carcere zal moeten defendeeren.
90. Temeer, daar die Rechtsgeleerden, dewelke een relegatie plaatzen onder die ftraffen, die buiten de Perfoon van den Schuldigen kunnen ter executie gebragt worden, alleen handelen van een ümpel exilium of ontzegging van een Stad of Plaats.
91. Waar onder geenfints een Bannisfement, vergezeld van infamie en misfchien met infameerende plechtigheden, anderen ten exempel zullende ter executie gebragt worden, het welk in deezen louter van het Arbitrium Judicis afhangt, en de enormiteit der misdaaden in het fubjecte geval twyffelachtig maakt, kan gerangeerd worden.
92. Even zo min als een deportatie, dewelke meer. gemelde Rechtsgeleerden daar van wel uitdrukkelyk uitzonderen, Confer. Farin. d. I. Na. 44.
93. Zonder dat hier tegens iets doet, dat in het fubjecte geval mede in eventum, tot eene geldboete geconcludeerd is.
94. Om dat het in Rechten bekend is, dat alle Delicten.
9?. Dewelken naar hun aart een lyf- of zodaanige ftraffe, die buiten de Perfoon. van den Schuldigen geen executie kan bekomen, onderworpen zyn.
96. Schoon het propter. eventum incertum nog dubieus is, an pcena corporalis, an pecuniaria, locum habitura fit.
97. Een inearceratie noodzaakelyk medebrengen,
0; 3 ««



240" Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ne Judicium ca/u quo fit eluforium. Confer. v Leeuw. Cenf, for. p i, L. 2. c 4, No. 4. en c. 10. Bort in zyn meergemelde Traci. van Crimineele zaaken T. 5. No. 8, 15 fcf 9?. 98. Om nu niet te melden.
100. Dat in het fchaadelyke, en voor den Souverein en den Heer Erf-Stadhouder zo zeer hoonende Adres, waar over dp Incidenteele Requirant in rechten betrokken word , bevonden worden fchrkverwekkende en godiooie dreigementen.
101. Dewelke den Klaager qqa. ingevolge Landrecht p 2. tit. 21 ait. 7, alleen bevoegd maakten, om op de perfoneele Comparitie en incarceratie van den Beklaagden in deezen te infleerefl, tot zo lange die dreigementen behoorlyk waren verborgt.
102. Het welk tot nog toe niet gefchied is.
103 En hier mede dan de verplichting van den I? cidenteelen Requirant tot dé perfoonlyke Comparitie ia deezen boven alle redelyke tegetfpraake gefield zynde.
104. Zo moet daar uit van zelvs voortvloeijen dat ook de Incidenteele Requirant in zyne opgeraapte incidenteele petitie zal moeten worden verklaard niet te zyn ontvankelyk.
105. Te meer en buiten alle bedenking, als men daar by in aanmerking neemt het buitenfpoorig gedrag, daar omtrent aan zyde van den Incidenteelen Requirant gehouden.
106. En wel byzonder dat den Incidenteele Requirant, die in deezen buiten eenige noodzaake op een moedwillige wyze de rolle van Aanlegger fpeelt, op den 15 July 1788, zo als de Klaager qqa. van Eisch en Aanfpraak hadde gediend, door zyn Procureur hebbende doen overgeeven de Incidenteele Conclufie, waar uit deeze Incidenteele Proceduure geboren is.
lp}. En welke Conclufie waarlyk uit hoofde van
de



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 247
de vreemde, en zich zelvs tegenfpreekende Pro. testen byzonder in zyn foort is.
108. Tendeerende hoofdzaakelyk, dat zoude worden verftaan, dat zyn Principaal, de Incidenteele Requirant in deezen, zoude worden verklaard ongehouden te zyn, om op de gedaane Citatie in Perfoon zich te flfteeren en te kunnen volftaan per Procuratorem te compareeren.
109. De origineele Klaager en indeezen Incidenteele Gerequireerde, fchoon wel bevoegt zynde om die Comparitie per Procuratorem daadelyk tecontefteeren, en op Contumacie aan te dringen of te contra concludeeren.
110. Echter ten allen overvloede, en om den Beklaagden niet te vervangen, die Comparitie voor dit maal onder protest van prejudicie heeft toegelaaten, en aan den Procureur Copie en termyn vergund.
in. Met referve om inproximotermino in cas van uitblyven, indien de Klaager qqa. zulks na bevinding nodig mogte oirdeelen, daaromtrent zodaanig te kunnen handelen en concludeeren, als hy na rechte en raade mogte nodig oirdeelen.
112. Dat in plaats van daar op in proximo termino op deezerzydfche Eisch en Aanfpraake voort te procedeeren, en inmiddels af te wagten, of men van deeze zyde ook nader op de perfoneele Comparitie zoude aandringen.
113. Wanneer het nog altyd tyd voor hem was, om zulks goed vindende daar en tegen in oppofitie te komen.
114. In tegendeel de Incidenteele Requirant heeft kunnen goedvinden, den origineelen Klaager qqa. en in deezen Incidenteelen Gerequireerden te fummeeren , om van zyn gemaakte referve af te zien, of anders Conclufie of contra Conclufie op zyn Incidenteele petitie te neemen.
115. Alzo zyne genomene wederrechtelyke Con-
Q 4 clu-



243 Verzameling van Stukken betrekkelyk tod..
clufie om per Procuratorem te compareeren buiten eenige noodzaake verder pousfeerende.
ri6. Zonder eenige belofte of Cautie de Judicio fisti te prffifteeren, ja zelvs niet eens door zyn, Procureur te laaten aanbieden.
117. Een requifit echter.
118. Zonder het welk na bekende rechten nimmer in Criminalibus eene defenfiöper Procuratorem toe* gelaaten word, zelvs in die' gevallen, waarin dezelve anderfints na rechten gepermitteerd is.
np. Prcedanda autem C'autio, fi Canfa criminalis in civilem convertatur nempe dijndicatum folvendo £ƒ ad' Judicium certa die fistendo. Confer. van der MeuxeN' in zyne Annot over de Ordonn. van den Hove van Utrecht p. 2. Rubrica Proces Crimineel art. 6. §. 1. en Faber ibi aliegat.
120. Dat overzulks.
121. Al was de onderhavige zaak al eens van die natuur geweest, dat de Comparitie per Procuratorem daar in konde plaats hebben als zekerlyk neen, de-quo folemnisfima fit proteftatio.
122. En als was de Klaager' by nadere overweeginge eens zelvs in dat gevoelen gekomen (als' mede neen)
123. Dan nog echter de Klaager in zyn bekende qualiteit, het 'niet ziude hebben kunnen verantwoorden, om den Incidenteelen Requirant op die gebrekkige voet zonder eenige belofte of Cautie, om zich ten allen tyde, zulks gerequireert wordende, in Judicio te fisteeren, daar toe te admitteeren.
' iö'4. En alzo den Richter de handen te binden, en het dwangmiddel të ontneemen, om ca/u quo dé fententie aan'den Gedaagden in zyn Perfoon te kunnen doen exeeuteeren,
125. Byzonder in het fubjecte geval, daar een
chandelyke palinodie mede gemelleerd ïs.
126.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, 245*
126. Dat voorts de IncideDteele Requirant, dit gebrek by zyn repliek Incidenteel wel heeft zoe*ken te heelen, door een zogenaaamde afte van borgtocht daar" by fub A. geappliceert.
127. Doch dat by een vlugtige infpeélie van dien glaanftonds zal aanlichten, dat dezelve in het fubject. e geval in het geheel niet voldoende is, men zie fupra art. rót. Terwyl daar by niet gecaveer.t. wordt dat de Incidenteele Requirant zich in Perlbon zal fisteeren, als de Richter zulks requireert, maar als hem zulks by Landzedelyk vonnis zal opge-' legt worden.
Het welk eerst echter abfoluic noodzaakelyk is, $en einde de Richter de macht niet benoomen word, om een Gedaagde, des nodig oirdeelende en hangende de Proceduure, te doen opkoomen, om hem op Artikelen als anderfints te hooren, of óm hem .principaalyk by de pronunciatie van de fententie in Perfoon te doen adfisteeren.
Want zonder dit laatfie is de geheele Cautie nutloos, dewyl een Gedaagde na de pronunciatie ver» neemende dat de fententie niet, zo als hy wel gewild had, uitgevallen is, het altyd in zyn magt' heeft, om dezelve elufdir te maaken.
Behalven dat tot eene Cautie de fistendo in Criminalibus noodzaakelyk vereischt word, dat de Gedaagde ook teffens zelvs gerichtelyk beloove en aanneeme, om zich des gerequireert in Perfoon in Judicio te zullen fifteeren, op dat als dan daar aan niet voldaan wordende, de Crimineele.ftraffe tegens hem kan vermeerdert worden, zo als gemeenlyk in fooregelyke gevallen gefchiedt, het welk echter zonder, dat niet gefchieden kan.
'Want, om by het fubjecte geval te blyven, de Vader kan immers voor de Zoon geen zwaardere öf meerdere ftraffe opgelegd worden uit hoofde van 'borgtocht, een Zoon kan immers niet geftraft worden om transgresfie van een belofte, door de Va', der en niet door hem zelvs mede gedaan.
5



25© Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
128 En dat in allen gevalle daar en boven den Incidenteelen Requirant verzuimd heeft, om de kosten, door zyn naiaatigheid veroirzaakt, aan te neemen.
129. Zonder het welk hem zodaane borgtocht, al was ze al voldoende, nu van achteren post festum in dit Incidenteele geding van geen dienst zal kunnen zyn.
130. Noch de origineele Klaager en in deezen Incidenteele Gerequireerde in zyn bekende qualiteit het kunnen verantwoorden om daar in genoegen te neemen.
131. Uit welk een en ander, dan daar en boven nog komt te manifesteeren.
132. Dat al was in deezen de Incidenteele Requirant al eens tot de perfoonlyke Comparitie niet gehouden, als zekerlyk ja, gelyk hier vooren op onwrikbaare gronden van rechten is betoogd.
133. Als dan nog evenwel aan hem de Incidenteele petitie zoude moeten worden ontzegt, met doeming in alle de kosten daar door veroirzaakt.
134. Om dat hy dan nog in allen gevalle niet voldaan hadde, aan dat gene waar toe hy na bekende rechten verplicht was.
135. En zonder het welk een Gedaagde in Perfoon zich nimmer van de perfoneele Comparitie kan vry dingen.
135 a*>. Zonder dat hier tegen eenige de minfte reflexie verdiend, de waarlyk ongerymde en vry onnofele remarque by het Replyk Incidenteel. • 136. Als of dit bekende poincr. van borgtocht eer, nieuwheid zoude zyn, by ons antwoord Incidenteel gibezigt, om daar door de Comparitie in Perloon in een requilitie van borgtocht te veranderen.
137. Welke ongerymde infimulatie men voorts nog op een ongerymder wyze daar mede zoekt te
pal-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 251
'palliëeren, dat men in Civilibus onverplicht zoude zyn, om borge te ftelleu, zo zulks niet gerequireert wordt.
138. Gemerkt niet de origineele Klaager, en ia deezen Incidenteele Gerequireerde, maar de Incidenteele Requirant als Aanlegger en Eisfcher ia deezen voorkomende.
139. Deeze laatstgenoemde immers volgens de plicht alle Aanleggeren incumbeerende, beilagen ten yfe behoorde te komen.
140. En dat gene van zelvs prasfteeren, hetwelk ter bereiking van zyne petitie na rechten vereischt wordt.
141. Waaromtrent men van deeze zyde, als Gedaagde of Incidenteele gerequireerde, immers ongehouden is, de middelen aan de hand te geeven of requiiltien te doen, die gefchikt zyn om zyn petitie te bevorderen. '
142. Behalven dat ook het hoofdverfchil in deezen niet rouleerd over het Hellen van borgtocht, maar daar over, of de Incidenteele Requirant tot de Comparitie in Perfoon in deezen gehouden is of niet.
143. Waar van aan deeze zyde de affirmative, en aan zyde van Partye de negative wordende ftaande gehouden.
144. Zo moet van zelvs daar van het natuurlyk gevolg zyn, dat de laatstgenoemde of zich in Perfoon moet fisteeren.
145» Of? zich daar van door middelen van een borgtocht, of op eenige andere wyze willende vry dingen, als dan daar toe zulke middelen tydig werkftellig maaken en préefteeren, als hy ter bereiking van zyn oogmerk dienftig oirdeelt.
146. Zonder dat hy den origineelen Klaager, die in deezen als Gedaagde voorkomende niet te eisfchen heeft, aanvergen kan om hem daaromtrent •eenige requiütie te doen. 147,



252 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
147. Dewelke men by ons Antwoord Incidenteel ook niet gedaan heeft.
1^8. Alwaar men blootelyk en in het voorby gaan, om daar mede onder anderen aan te toonen, hot ohgefundeert de Incidenteele petitie aan zyde yan Partje was, geremarqueert heeft.
1 49- Dat zelvs de Incidenteele Requirant de meergemelde Cautie niet eens per Procuratorem hadde laaten aanbieden.
1.10. Eindelyk hebben wy gemeend, ten beflui. te hier nog te moeten by voegen.
ijl. Dat het ieder, onpartydige zeer vreemd in de ooren moet klinken, dat iemand, die zich uk zyn woonplaats en Vaderland geabfenteerd hebbende, bezig is een kostbaar Incident te voeren, en handen vol geld verfpild om zich van het en uit de magt van zyn competenten Richter te onttrekken, nog op zyn orfchuld durft roemen.
152. Dat voor het overige, om in geen wydloopigheden te geraaken , wy het onnodig geacht hebben om ons in dit Incidenteele geding over de bewyzen deswegens, aan zyde van den.Incidenteelen Kequirant aangevoerd, te elargeeren.
153. Om dat zulks niet alhier, maar tot de behandelinge van de zaak ten Principaalen gehoord.
154. Protefteerde echter wel ten krachtigften, van daar. uit tacendo vel prcetereundo niets nadeeligs t.e willen hebben geftendigt.
155. Terwyl men het allefints in deezen om het afgegeeven apppindtem-nt van den Heer LandDroste tot Citatie in Perfoon te billyken genoeg acht.
156. Dat uit de ftukken by deezerzydfche Aanfpraake geappliceert geblykt.
157. Dat de Incidenteele Requirant op de Vergadering van de Afgevaardigden der vernietigde Genoodfchappen v.an Wapenhandel den 12 September



de Geöemienïsftn 'enz. voorgevallen. 2$$
ber 1787 te Zwolle gehouden, alwaar het bewuste fchandelyke Adres aan de Staaten deezer Provincie al gearrefteert is geworden, mede in qualiteit als Afgevaardigde van die van Ootmarfum is prasfenc geweest niet alleen..
158. Maar dat hy met drie van de grootfte Belhamels, waar onder zelvs de Opftellers van het gemelde fchandelyk ftuk, in Commisfie is geweest na de Heeren van het geweezen Defenfie-wezen te Campep.
159. Alwaar het gemelde Adres en de ftrafbaare exprcsfien, daar in voorkomende, mede een onderwerp van de onderhandelingen tusfehen hun en die Heeren is geweest.
160. Dewelke daar over hun ongenoegen hebben getoond.
161. Het welk zy echter op de beste wyze hebben; zoeken te plooi jen.
162. Dat vervolgens des anderen daags de Incidenteele Requirant, met zyne mede-Gecommittëerdehs van het geweezen Defenfie-wezen aan hunne Committenten in de Vergaderinge tot Zwolle heeft rapport gedaan.
163.. Zonder niet alleen een opentlyk protest tegen dit Adres, het welk op de naam van alle de Afgevaardigden voornoemd aan de Staaten was gepreefenteert, en publiek in de Couranten gedivulgeert,: aan Jle,daar by in de eerfte plaats zozeer beleedigde Staaten tè doen.
164. Maar zonder zelvs by het doen van gemelde Rapport aan de Vergaderinge zyn afkeer en ongenoegen daaromtrent te toonen, of een protest ce laaten aanteekenen.
165. Waar van niets uit de aften van die Vergadering, dewelke quo ad Claufulam Concernsntem de Eisch en Aanfpraake zyn bygevoegd, geblykt.
166. Alle daaden , welke dermaaten de approba¬
tie,



554 Vernamcling vm Scukkett hetrokkdyk M
tie, confent, en daadelyke meedewerkïng van den. Incidenteelen Requirant tot het gemelde Adres aan den dag leggen.
167. Dat men zulks niet in twyffel kan trekken.
168. Of men moet verondèrftellen, dat de Inci» denteele Requirant op die tyd niet by zyn zinnen is geweest.
169. Waar voor zich echter geen fchyn of fcha. duwe opdoet.
170. Het welk een en ander in confidentie genoomen.
171. Gevoegd by het uitftek woelziek en turbulant gedrag van den Incidenteelen Requirant in de jongst afgeloopen troebles, byzonder tot Ootmarfum, alwaar hy de eerfte Aanvoerder en Opftoo. ker van het gistende Volk is geweest, en elders, gehouden.
172. Mitsgaders, dat de Incidenteele Requirant s fchoon daar toe wettig geciteerd, men zie Art. 44. van Aanfpraake, zich huiverig getoond heeft, en alnog nalaatig blyft, om zich in Perfoon voor deeze Vierfchaar te vertoonen, om over het verhandelde van die Vergaderinge gehoord te kunnen wor» den.
173. Zo zal de Incidenteele Requirant veel moeite hebben om een onpartydig Richter te overtuigen.
174. Dat hy niet mede een van de Hoofdbeleiders van dit werk is geweest.
175. Gelyk hem daar voor ook Ridderfchap en Steden by hunne Refolutie van den 30 November 1787, waar van een Extract of Copie by het entameeren deezer Procedure is overgelegt, met recht komen te houden.
176. Vooral nu boven dit alles een van de kun= digfte Complices, en medeOpftellers van het Adres die dus zeer wel weet wat op die Vergaderinge te Zwolle heeft omgegaan, 177=



de Gebeurtenisftn.in 1787 enz. voorgevallen. 25$
177. Die, met den incideDteelen Requirant mede gecommitteerd zynde geweest naar de Heeren van het gewezen Defenfie-wezen te Campen, dus beter als eenig ander Lid van de Vergadering der Afgevaardigden voornoemd, deszelvs gevoelen daaromtrent heeft kunnen ontdekken.
178. En aan wien althands deszelvs fentiment daaromtrent, by die occafie,niet heeft kunnen ver» borgen blyven.
179. Den incidenteelen Requirant fpeciaal en »ominatim mede opteld onder die genen, die in den inhoud en overgaave van dit Adres aan de Staaten heeft toegeftemd; men zie het Document by Aanfpraake fub D.
r8o. .Zullende de incidenteele Gerequireerde voorts afwagten, wat daar en tegen de incidenteele Requirant ter zyner verfchooning, by de handeling der zaake, ten principaalen zal komen by te brengen.
181. Het welk men om zynent hal ven verhoopt, dat. van beter alloy zal zyn als de bewyzen, waar mede hy gantsch extra oleas en ontydig in dit incidenteele geding is te voorfchyn gekomen, jj 182. Beftaande voornaamentlyk in de verklaaringe van Complices en partydige Getuigen.
183. Waar van fommige maar een confuis idéé fchynen te hebben, van het gene op de Vergadering tot Zwolle voorgevallen is.
184. Welker verklaaringen dus tegen het gunt hier vooren gemeld niet kunnen opweegen.
* 185. Te minder, daar men daar en boven ter zyner tyd legaliter zal aantoonen, dat de voornaamften van die Getuigen de waarheid niet hulde doen.
186. Doch het welk in dit incidenteele geding, da3r niet de fchuld of onfchuld van de Gedaagde, of de bewyzen van dien, dewelke pojterioris Curce zyn, maar alleen van wat aart en natuure de Accu-
iatie



556" Verzameling van 'Stukken letrekkelyk 'tot
fatie of het delict is, waar van de Gedaagde gëaccufeert word en in discusfie kan komen, niet te pasfe komende, zo perfisteert men by aanhoudentheid van daar uit niets prsjudiciabels te willen hebben geftendigt.
187. En voorts ten opzichte van het gene de Incidenteele Requirant, raakende het pratenfe Domicihum te Ootmarfum, koomt te beufelen, het welk in allen gevalle het onderhavige gefchil over de perfoneele Comparitie ook niet koud of warm kan maaken, zullende mooglyk dit prastenfe Domicilium nog onlangs eerst gefteld zyn; want deszelvs Vader heeft kort na het afloopen van den
* laatften Landdag in Oftober nog geweigerd van dè Nouvelles Bode een Refolutie van Ridderfchap en Steden voor de Incidenteele Requirant aan te neemen, ons gedraagende tot de Documente by aanfpraak fub G., mitsgaders het afgegeeven appoinctement van den Heer Land-Droste fub F.
188. Zo perfifteert de origineele Klaager qqa. en in deezen Incidenteele .Gerequireerde omni meliori modo.
By de contra-Conclufie ten einde van zyn Reces loco Antwoord Incidenteel genoomen, met iterativen Eisch van kosten ofte &c.
(was geteekent)
W. Kiópman, Dr. qqal
In Margin e ftond,
Exhibitum in Judicio. Diepenheim, den 17 Fei brüary 1789.
In fidem,
(gef.) ' C. T. H. Cramer, ft Landfi
Deii,



dé 'Gebeurtenis/en in 1787 énz. 'voorgèvallen. 25^
Dm 24 Maart 1789.
Compareert ia dit Hoog-Adelyk Gericht Proc* W. DiEDERiCH, bekende Bediende van Mr. Ai Vosding van Beverforde; zeggende: met de groot-, ïle redenen eene Incidenteele Conclufie te hebber), 'mogen neemen over de informeele handelinge van "den Heer Fiskaal, die heeft kunnen goedvindenl by een zeer ampel Reces en tè gelyk by eeü volu>mineufe fchriftüre van Dupiyk te dienen. Doch dat Comparants Principaal dien extravaganten han» idel, uit afkeer van pleitzugt, liever heeft wïllèft hpas'feereh. Ook zou Comparants Principaal geeö [andere aanmerking op tegendeels fchriftelyk en re* ceslafr Dupiyk hebben gemaakt, dan dat hy dié met alle daar by verzonnen verdigtzeleh en dus bok dte verdraaijing, die van de hoewel öp zich zelvs onbeëedigde eh ongeloofwaardige en daar benevens niets ter zaake doende opgave van Bannier. art. 179. word gemaakt, die niet zegt dat Compa» Irants Principaal in het pr'tefenteeren van een Rerauest van dien inhoud zou hebben toegeftemd énzi |in derzelver notoire onwaarde laat berusten, inj [dien niet de Party art. 65. eene nieuwigheid had jbe^gaan dóór zich te beroepen op een vonnis, welk puonlangs voor het Crimineel Gericht der Heeri lykheid Almelo in contumacie is geveld, in zaaken feegen Colmschate. Hoedaane óllegatie dok i'n feffect, ten eenen uitkoomt met een 'applicatie- vati Idat Advis: om dat Heeren Advifeurs bevoegd, zo biet verplicht zyn, en zelden nalaaten ëeh gealie* jgee'rd Adi'is te ohderzoékën, door welk WiM 'tihei-gens ën het beroep van de Party bp hët zélve , des Comparants Principaal in dëpzèn vervangen zoü. künneti wórden, indien hy niet op zyn beürt dó bmïtandigheden en aöeh, waar pp dat vonnis is geveld, ten blyke dat het. liier niét applicabel isj onder het oog van deeze Hooge Vierfchaar Bmgt» welke omftandigheden mén van deeze zyde daafdrft verplicht is geweest te onderzoeken; War)h*"?r
XII. DebL. R meri



258 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
men wel ras bevond, dat de Party zeer kwaalyk handelt van voor te wenden, dat het voorzeide vonnis (over welks merites van nulliteit men hier niet zal elargeeren) in Contumaciam in een gelyk geval als het onze zou zyn gegeeven: een voorwend- I zei, door de Party bedacht om den geheelen ftaat des gcfchils, die in deezerzyds Conclufie is gelegen, en waar op de Party met ons tot litis contes- , tatie is overgegaan, om ver te werpen. Terwyl de Party geen kans ziet om deezerzyds kondfehappen te reprocheeren ; hoewel dezelve zekerlyk, daar in groot belang heeft gefteld; dewyl het openlyk bekend is, dat deezerzyds Getuigen van Hattüm en van Hoesen door haar vergeefs gereproduceerd geworden zyn. De Party poogt door het gemelde vonnis te toonen, dat thands in deezen niet zou moeten gedecideerd worden over het recht van Comparitie in Perfoon zelvs, maar over een Vraag: of Comparants Principaal in hetgcfchil aangaande dit recht, door een Procureur zou mogen compareeren, dan of hy daarom, dat hy hier in per Procuratorem ageert, met zyn Conclufie zou moeten afgeweezen worden, gelyk in dat Almelofche Advis tegen Colmschate is verftaan. Doch dat geval verfchilt hemels breedte van het onze. Want aldaar is door den Heer Fiskaal Klopman geenfints op Conclufie tot Comparitie per Procuratorem die door Colmschate per Procuratorem was genoomen, gelitiscontefteerd ; maar in tegendeel Contumacie tegen denzelven bedongen, en die Contumacie by het voorzeide Decreet (recht of oprecht laat men aan zynen oort) toegekend: weshalven, indien men deezerzyds zo wel als de Heer Fiskaal, zich wilde veroorloven om onheusch te zyn, hem met deszelvs eigene woorden vanStupiditeit zou moeten bejegenen, dat hy in onze zaak niet hebbende durven wagen om Contumacie te bedingen gelitiscontefteerd heeft, en evenwel nog over iets anders, 't welk hy nimmer, dan door Eisch efi beding vau Contumacie obiinccrea kon, wil gede-



is Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2j9
tfecideerd hebben, te weeten over iets anders dan het door Comparants Principaal by Conclufie in judicium gededuceerd recht zelv'; uaamelyk, of Comparants Principaal in deeze zaak ten Principaalen, door Party met Eisch en Aanfpraak geëntameerd, bevoegd is om aldaar per Procuratorem toegelaaten te worden, het zy met of zonder prasltatie van Cautie, die posterioris cum is, wanneer men deezerzyds als dan in gebreke mogt blyven, om zulk eene Cautie te Hellen als na rechte mogte bevonden werden nodig te zyn. . Het groot verfchil pan tusfehen ons geval en dat van Colmschate is derhalven, dat, ouder reverentie, hier te decideeren is, of Comparants Principaal die per litis vontejtationem door de Party geadmitteerd is om per Procuratorem te eisfehen, dat hy zich in de zaak ten Principaalen per Procuratorem mag defendeeren, behoort te worden toegelaaten om zich aldaar per Procuratorem te defendeeren. Daar in tegendeel Colmschate niet per litis contejlationern door den Hr. Fskaal geadmitteerd was om het voorzeide per Procuratorem Fe eisfehen, maar door beding en Eisch van Contumacie, als het eenigite middel, welk zou kunnen die* □en om hem daar van te rug te houden en af te weeren, daar van te rug gehouden en afgeweerd wierd, zo dat derhalven aldaar te deCideeren was, of hy in Perfoon moest compareeren, om den Eisch of Conclufie te doen, om in de defenfie ten Principaalen per Procuratorem geadmitteerd te worden. Dee Comparants Principaal heeft zich genoodzaakt geacht, dit te moeten aanmerken , tegen de by Dupiyk door Party verzonnen gemelde nieuwigheid en attentaat; eene nieuwigheid, gefchikt om des pomparants Principaal, aan wien by Dupiyk in het yerfchict getoond wordt, dat men hem veellicht, in geval van perfoneele Comparitie, zou'incareereeren, aan de eene zyde tot die perfone.ele Comparitie te verplichten, en aan de andere zyde he n tevens daar van af te houden, en dus over eer* onfchuldige, die zich niet zou defendeeren, tetriuin* R a phee-



2Ö0 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
pheeren, en aan denzelven niets overig te laaten ; dat zyn eer en Credit by de Waereld, door de ftukken publiek te maaken, te verdeedigen. Terwyl de Heer Fiskaal zo veel andere Leden van die Vergadering der geweezen Genoodfchappen ongemoeid laat; en daar Mr. de Lille alleenlyk Civil over het zelvde onderwerp geaétioneerd wordt. Mogende Comparant qqa. lyden, dat als nu een termyn van fluiten worde gefteld, en voorts de Procedure aan Hun Ed. Mogenden de Heeren Ordina» ris Gedeputeerden van Ridderfchap en Steden ten fine van verzending, ter beleering worde overgezonden, waar toe Comparant qqa. in val van weigeïing der Party zo veel nodig gedenkt te concludeeren.
Wyders dewyl Comparant qqa. niet weet of ook misichien daar op gezien zou kunnen worden, dat deezerzyds kondfchappen B. C. en G. wel per Copias authenticas zyn overgelegt, dog juist niet door den Heer Landfchryver van dit Hoog-Adelyk Gericht geauthentifeerd: zo vertoont Comparant alhier de origineele kondfchappen C. en G. met verzoek, dat de authentieke Copien, die daar vandoor Comparant qqa- reeds geëxhibeerd zyn tegen deeze origineelen nader alhier geaufculteerd en geau* thentifeerd mogen worden; om vervolgens de origineelen door Comparant qqa. wederom na zich ge» noomen te worden. Doch vermits het origineel der kondfchap B. in het ongerede is geraakt; zo is Comparant qqa. genoodzaakt geworden, om de authentieke Copie van dezelve door den Getuige onder ééde te doen erkennen voor zyne Jcondfchap, zo als Comparant qqa. alhier vertoond, getekend met de Letter B. verzoekende, dat de Party geliefde te declareeren of dezelve de reeds^ ©vergegeevene authentieke Copie B. voorgeauseul-' teerd in dit Hoog-Adelyke Gerichte wil gelieven te houden, of toelaafcn , dat een Copie van voorfz. nadere gedaane beëedigïng deezer kondfchap, welke Copie Comparant qqa. alhier vertoont, getee-
kend



ée Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 201
kend met B. door Comparant qqa. worde geëxhibeerd, en tegen het origineel van de voorfz. alhier vertoonde nadere kondfchap alhier worde geausculteerd, om vervolgens dit origineele door Comparant qqa. weder na zich genomen te worden; dan eindelylc of de Party verkiest, dat door dit Hoog. Adelyke Gericht onder de reeds geëxhibeerde authentieke Copie na voorgaande collatie gecertificeerd worde: dat dezelve is accoord bevonden met een origineel van een Gerechtelyke nadere beè'ediging van den Getuige, dat deeze kondfchap door den Getuige is af gegeeven. By onverhoopte verweigering van dit alles wil Comparant qqa. blyven falvis omnibus ^fingulis, om ter zaake voorgemeld te kunnen doen en handelen na raade; onder protest van kosten.
Den 24 Maart 1789.
Hier op erfcheenen Dr. W. Klopman en Proe. Schneidler in hunne bekende qualiteiten, zeggende, dat zy wel groote reden hadden om tot remotie van deeze informeele handelinge te concludeeren, alzo. bekendelyk, ingevolge onze Overysfelfche Pradlyk,.alle Incidenten, met hetDuplyk volfchreeven zyn, dat echter de Comparanten in aanmerking neemende,, dat daar door deeze zaak tegens de gemanifesteerde intentie van Ridderfchap en Steden nog langer zoude worden getraineerd, en dat daar en boven dit confufe. en niets, beduidende Reces niets in zich behelst, het welk niet by Dupiyk wederlegt is, overzulks gemeend hebben, te moeten declareeren, zo als zy doen by deezen: dat zy deeze Incidenteele Procedure} voor voldongen houdende, zullen verwachten dat dit Hoog-Adelyk Gerichte zonder eenige reflexief op dit tegens het Landrecht en Pradtyk ingefchoven Reces te liaan, waar tegen.men wel ten krachtigften protefteert, daadelyk zonder eenige verdere handelingen toe te laaten een termya v.an inven-, R 3 tg£&



262 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
(radiatie en fluiten zal gelieven te ftellen, daar toe, cmni miliori modo cor,ciudeerende, cum expenfis.
Hier op erfcheenen Pr. W. Diederich, in zyn bekend;- qualiteit, verzoekende van vobrenftaandlj bandèlirige Copie met een termyn van 14 dagen , cum expenfis.
Hier op erfcheenen Dr, W. Klopman en Pr. A. Schneidler qqa. zeggende, dat vermits deeze Incident et le Procedure ingevolge Landrecht part. 1. tit. 10. art. 9. met het Dupiyk is voldongen, waar' cp ten allen overvloede de Gedaagde in deezen nog een termyn van vier weeken genoten heeft3 överzulks hier geen verzoek van termyn meer té pasfe koomt, te minder om dat de Comparanten zich tegen de overgave van de onwettige handelinge, hoe bevoegd na Rechte daar ook toe, niet geopponeerd hebben, zo dat zodaane termyn ook' ntrgens in deeze voldongen Procedure toe dienen kan of van eenig nut kan zyn, aangezien men van deeze zyde, zo 'er nog iets mogte aan zy-" den van Gedaagde te voorfchyn gebragt worden, noodwendig zoude gehouden zyn tot remotie te concludeeren, en dus dat gene te doen, het welk zy op heden reeds hadden kunnen doen; doch het welk zy alleen tót acceleratie van zaaken* achterwegen gelaaten hebben, als ook Ridderfchap en Steden by Refolutie van den 14 Oótober 17889 wel uitdrukkelyk verftaan hebben, dat in alle de'; zaaken van natuur als deeze, waar in de Comparanten als Fiskaals zyn gequaliSceerd, zonder eenige Exceptien of Incidenten en zelvs met menage van" uitflellen zoude worden voortgeprocedeerd, alzo Hoogstdezelve intentie geenfints geweest is, door ' aan de Gedaagdens de weg van Juftkie open te fteU len, aan hun een open weg te verfchaffen tot Ex-' ceptien en Incidenten, of om de zaak door moratoire handelingen te vereeuwigen, maar alleen, om haare onfchuld caju quo te kunnen toonen, wel-~ ke intentie reeds op een fchandelyke wyze door de
■ Ge-';'



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 263
Gedaagde in deezen, met een opgeraapte Incidenteele Procedure misbruikt zynde, nog meer zoude misbruikt worden, wanneer aan dezelve, na dat het Proces voldongen is, en hy reeds een termyn genoten heeft, hun nu nog op nieuws een termyn vergund wierdc, alwaarom de Comparanten daar en boven inhasreerende ons Landrecht hier vooren aangehaald, en de bekende Pradtyk, dewelke na dat een Partye een termyn op de laatfte fchnfture in een voldongen Procedure zonder wettige redenen, die hier niet voor handen zyn, toelaat, omm meliori modo contra-Concludeerende. .
,, Dat de origineele Gedaagde en alhier Inci„ denteelen Requirant, in zyn verzoek van termyn „ zal worden verklaard niet te zyn ontvan gelyk, „ met dien effeóte, dat door dit Hoog-Adelyke Ge„ richte tot het fluiten en inventarifeeren daadelyk m een termyn moge worden gefteld, met Condem„ natie van den Incidenteelen Requirant in de kos„ ten hier door veroirzaakt."
Hier op erfcheenen Pr. W. Diederich p. q. zeggende te perfisteeren by zyne gedaane Copie en tyd verzoek, zulks cum expenfis ad decretum Hellende.
Decreet.
Het Hoog-Adelyk Land-Drosten Gerichte met asfumtie der Ondergeteekende Rechtsgepromoveerden, met alle attentie hebbende geëxamineerd en overwogen de bovenftaande hinc inde gedaane mondelinge dingtaalen; verftaat en decreteerd: dat aan Pr. W. Diederich in zyne daar by gementioneerde qualiteit, het door hem gedaane tydverzoek behoord te worden ontzegt, het zelve hem ontzeggende by deezen, met Condemnatie van denzelven in alle kosten, door deeze zyne wederrechtelyke handelwyze, verR 4 oir-



264 Verzameling van Süikken betrekkelyk tci
oirzaakt, en wordt voorts ten gevolge van dien den verzogten termyn van fluiten gefteld op den eerften Rechtdag na de aanftaande Paasch-Ferien, waar tegens de Protocollaria zullen vervaardigd . worden, wordende echter aan gedachte Pr. W. Diederich voorbehouden en toegeftaan, om intusfchen die door hem gementioneerde en te vooren gereferveerde Documenten in zo verre zulks ook door zyne Partye mondeling is geaccordeerd en toegeftaan, te dpen authentifeelen en in fprma probanti te brengen, ten einde dezelve by het fluiten deezer Procedure tekuupen en te mogen appliceeren.
Aldus Gedecreteerd den 24 Maart 1789.
(was geteekend)
door,
B. Nagel, Dr. A. Berends, Br.
Pro vero Extratlu,
J. W. Cramer.



de Gebeurtenis/in in 1787 enz. voorgevallen. z6$
Stukken betrekkelyk de verandering in het Regeerings.-Reglement van de Provincie van Overysfel 5 loopen^ de van N°. 1120. tot 1128 ingeilooten.
M°. 112Q. Rapport van de Heeren Gecommitteerden ter Staatsvergadering van Overysfel, betrekkelyk eenige PoinSten het Reglement van Regeering fpec* teerends.
Zwolle den 15 May 1788.
De Heeren de Droste van Twenthe en andere Hunner Edele Mogenden Gecommitteerden, ingevolge en ter voldoening van derzelver Refolutie Commisforiaal van den 7den Maart deezes jaars, hebbende geëxamineerd het gene daar by van bua is gerequireerd, betrekkelyk eenige poinclen het Reglement zelve fpeóteerende; hebben ter Verga-. dering gerapporteerd: dat het Reglement op de Regeering deezer Provincie, in den jaare 1675 gearr refteerd, de grondflag geweest zynde waar op de Conftitutie derzelve, met het Stadhouderfchap bekleed, by den Heere Prince van Oranje. Willem de III Hoogl Mem. is gevestigd geworden;, in den jaare 1747, by-de aanftelling van den Heere Prince van Oranje en Nasfau Willem de IV glor. gedachtenisfe, tot Stadhouder van de Provincie van Overysfel, wederom het fundament en bafis geworden is waar op de Conflituue ruste, zo als ook den tegenwoordigen Heere Prince Erf-Stadhouder, daar op in den jaare 1766 het Erf-Stadhouderfchap heeft jumvaard-, en dat het zelve meer dan eens by differente gelegenheden i,s verklaard voot eens perm^R | nente



$66 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
aente en fundamenteele wet, in deezen tyd te meerder en kragtiger is gecorroboreerd, wanneer Ridderfchap en Steden het zelve van de willekeurige ondermyning en inconftitutioneele verandering daar in te wege gebragt, eerst hebben gevindiceerd, en ■ by Refolutie van den 28 September 1787, op des« zelvs wettige grondflagen herbragt, en daar na by Refolutie van den 2 April 1788 het Stadhouderfchap, zo als het in den jaare 1747 wederom was ingevoerd, en waar op den tegenwoordigen Heere Erf-Stadhouder het zelve in 1766, conform voorige opdracht, had aanvaard, hebben verklaard een esfentieel deel der Conftitutie zelve uit te maaken ; by aanhoudendheid ook alzo moet worden befchouwd, onveranderlyk geobferveerd en nageleeft, zonder dat in het zelve eenige arbitraire of inconftitutioneele veranderingen, ampliatien , interpretatien of correótien mogen worden geadmitteerd : voor het welke alle zodaanige moeten worden gehouden, die niet met eenpaarige bewilliging der Leden van Staat, en met concurrentie van den Heere Erf-Stadhouder in der tyd, voor zo ver daar in deszelvs hooge Rechten en Prsrogativen zyn geconcerneerd, na rype deliberatie worden gearresteert.
Dat echter hier door niet verftaan kan worden, dat het voorfchreeven Reglement, als eene permanente en fundamenteele Staatswet, geene alteratie, ampliatie, interpretatie of correctie zoude kunnen fufceptibel zyn of ondergaan , daar het tegendeel refoluit en buiten bedenking behoord te zyn, en ten allen tyden vermag te gefchieden, wanneer de tyds. omftandigheden zulks ten algemeenen nutte en beste vereisichen en noodzaakelyk maaken; doch dan ook niet anders als op een conftitutioneele wyze, dat is na wettige voorafgegaane deliberatien, gehouden by de Leden van Staat, na voorgaande fpeciaale befchryving , met eenpaarige toeftemming van alle de Leden, die daar in en over het recht hebben te erkennen, met concurrentie van den Heere



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 267
•re Erf-Stadhouder in der tyd, zo en als hier vooren reeds befchreeven is.
' Dat dan, geconfidereerd het voorfchreeven fundamenteel Reglement en permanente Staatswet met te min in zich vervat, poinéten en zaaken waar in Letter en Praótyk verfchillen of contrarieeren, dat het zelve echter zo als het legt, door alle de Leden ter Staatsvergadering met ééde te obferveeren is geltaafd, en en uit dien hoofde Letter en Practyk niet mogen verfchillen, of dat het zelve daar door van deszelvs verbindende kragt word los gemaakt , teffens verliest die onveranderlyke zekerheid, welke eene permanente en fundamenteele Staatswet, ontegenzeggelyk hebben , en in zich bewaaren moet, zo blyft 'er geene twyffel overig, öf de tegenftrydigheden , die 'er zich in hebben ontdekt en voorkomen, behooren te worden weggenoomen en gecorrigeerd, het zelve zo inrichtende , dat Letter en Praélyk nimmermeer ftryden „ maar volkomen overeenkomen en lliptelyk achtervolgt, waar door alleen de permanentie en geduurzaamheid deezer fundamenteele Staatswet kan worden geëffectueerd; dezelve zyn en blyven het onveranderlyk richtfnoer, waar na de zaaken van Regeering in de Provincie van Overysfel kunnen worden beleid, en den Staat gepraferveerd tegen alle de kwaade gevolgen, en willekeurige afwykingen, die daar uit anderfints kunnen emergeeren , waar van de ondervinding, 't fchaadelyke voor de rust en zekerheid van de Conftitutie, te ongelukkig lieeft gemanifesteerd en bewezen, niet tegenftaande de Pradlyk in eenige poinéten aan de Letter geöppofeerd, genoegzaam gewettigd was door de eenpaarige overeenftemming van alle de Leden van Staat, en het ftilzwygend of daadelyk aveu van den Heere Erf-Stadhouder in der tyd 5 doch waaromtrent het verre te prajfereeren is, dat de eenpaarige overeenftemming van Staaten en Stadhouder, de onvoegzaamheid deezer tegenftrydigheden.
Bis-



fgg Verzameling van Stukken betrekkelyk M.
uitwisfchen, en Letter en Praclyk doen harmonieëeren
Heeren Gecommiteerden zich dan ook hier toe bepaalende, en dienen zullende van derzelver advif, en confideratien, meenen dat in de eerfte plaats het poinct in het Reglement; fpreekende: „ dat in gee„ ne Vergadering van Ridderfchap zullen mogen „ compareeren , ook in geene functie van Magi„ ftraaten der voorfchreeven Steden zullen mogen worden geadmitteerd eenige Perfoonen. Edele „ of Onedele, die aan de Landfchap in eenige dee„ len of poincten, ter zaake van den Onvang of „ Adminiftratie van eenige poincten, direcTelyk of ,, indirectelyk, comptabel of redevabel zyn "; in aanmerking komt: dat hoe zeer ook dit gedisponeerde zeer duidelyk en klaar is, van het zelve in Praclyk echter vooral ook daar in is afgeweeken, dat onder de fubalterne Ontvangers gevonden zyn, dewelke daar onder geoirdeeld hebben niet betrokken te kunnen worden; het welk echter aan Heeren Gecommitteerden direct ftrydig aan dit dispofitief is toegefcheenen, en daarom interpretatie en ampliatie nodig te hebben, zodaanig dat dezelve Ontvangers wel deegelyk, als comptabel en redevabel, aan de Provincie directelyk of indirectelyk aan deezen Artikel gehouden zyn, en dus noch in de Ridderfchap mogen compareeren, noch in eenige functien van Magiftraaten der Hoofdlieden te worden geadmitteert.
Dat in de tweede plaats reflectie vallen moet op de periode, welke dicteert: „dat niemand, Edele ,, of Onedele, Burgeren of Landzaaten, zullen mo„ gen praetendeeren vry en exempt te wezen van „ eenige Middelen, die by Hooggemelde Heeren „ Staaten, tot verval van de lasten van den Oor„ log, ofte onderhoud van 'tgene tot defenfie dee-
zer Provincie is gerequireerd, moeten worden ip ingewilligt.
„ Dat dienvolgende alle de gemeene Lands Mid-
w de.



ie'Gebeurlenisfén in 1787 enz. voorgevallen. £6$
I delen, zo wel over de Steden als Edelen binnen ,, de Steden en ten platten Lande, publiekelyk aan den meestbiedenden zullen moeten worden ver„ pacht, zonder in admodiade , of anderfints onder de hand in pacht gegeeven te mogen wor„ den." Waaromtrent Heeren Gecommitteerden van gedachten zyn, dat het eerfte lid van dit dis. pofitief geene opheldering of interpretatie nodig heeft, als buiten eenige bedenking zynde, en door ook niemand daar by opgenoemd, exemtie gepretendeerd Of genooten word.
Terwyl het tweede lid zulks wel deegelyk behoeft , gemerkt de langduurige bevinding geleerd en beweezen heeft, dat eene ongelimiteerde verpachting van alle fpecien zonder onderfcheid, voor de Finantien fchaadelyk zyn kan, weshalven de Redemtie derzelve op finantieele gronden noodzaakelyk gekeurd en ingevoerd geworden is. Waar door fchaade voor de Finantien en exactlen over de Ingezetenen is voorgekomen: ook daarom aanftonds na het arrefteeren van het Reglement van 1675, ondervonden zynde het fchaadelyke van dit gedisponeerde in het Reglement, gelegenheid heeft moeten genoomen worden te overweegen, in welker voegen daar aan te remedieeren; waar uit gevolgt is het eenpaarig befluit van Ridderfchap en Steden, om het voorfchreeven dispofitief buiten effect te houden, en de Redemtie te admitteeren.
Heeren Gecommitteerden remarqueeren hieromtrent , dat hier door niet verftaan moet worden het Reglement te zyn los gemaakt of arbitrair gerenverfeerd, vermits zulks niet is gefchied, maar op eene wettige wyze, met eenpaarigheid van alle Leden van Staat, gefurcheerd een Artikel, welke tot fchaade en prejudicie der Finantie ftrekte, zynde het nimmer te praïfumeeren, dat eenig Souverein of Wetgeever dispofitien maakt of wetten geeft, welke het nuttige en beste der Maatfchappye, het voornaame doelwit van dezelven, zouden om'verie werpen of verhinderen; maar dat in tegendeel,
zulks



270 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
zulks bevonden wordende, zonder hsfitatie daar tegen moet worden gezorgd, zo als zulks dan ook als airede gezegt, gefchiedis, niet op eene ongefchikte of willekeurige, maar conftitutioneele wyze; alzo de Leden van Staat daar over eenpaarig hebben gevoelt, en van geene tegengefteld gevoelen van den Heere Erf-Stadhouder, die 't Reglement had voorgedraagen, gebleeken is, maar wel dat dien Artikel onveranderlyk gefurcheert gebleeven is, geduurende al den tyd van deszelvs Stadhouderfchap, waar door deszelvs aveu in deezen voor ftilzwygend gedraagea kan en moet gehouden worden, alzo van deeze dispofitie niet onkundig gebleeven is.
Dat derhalven om in deezeü by aanhoudenheid Letter en Praclyk niet te doen ftryden, noch daar uit iets nadeeligs voor den ééd op het Reglement afgelegt, te infereeren; hier in alteratie zoude behooren plaats te vinden, dezelve te omitteeren, ofte wel in dervoegen te ampliëeren, dat daar by gevoegd word: ,, ten ware het nut en beste van de ,, Financie vorderde, dat eenige middelen in re° „ demtie wierden gegeeven, wanneer daar over „ op Advis van de Heeren Ordinaris Gedeputeer,, den na behoorlyk onderzoek favorabel zoude ,, kunnen worden gedisponeert, zo als na de orde „ van de Regeering behoort."
Waar by dan nog moet gevoegt worden, tot wegneeming van alle fpeculatien of bedenkingen, voor zo verre iemand oirdeelen mogt zulks betrek» kelyk deeze dispofitie te kunnen worden gebragt, dat de Confumtien van de Heeren Edelen zouden behooren te blyven ftand grypen op den voet, zo en als die tot hier toe, in egaliteit van den een tot den anderen hebben gefubfifteert niet alleen, maar dat het nut van de Financie vorderd, dat de Schouten en Richters alle zonder exemtie van iemand, in de Confumtie zouden behooren te worden gefteld, en het zelve te zyn necesjïtatis, en niet jacultatis, waar door veele inconveuienten zouden



de Gebeurtenis/en in 17S7 enz. voorgevallen. 271.
worden voorgekomen, en immers daar by zo lang gecontinueert, als het voorfz. nut daar in wezenlyk zoude blyven refideeren, in allen gevalle dat zo 'er eenige ferupule in mogt gedacht worden te refideeren; de Heeren Ordinaris Gedeputeerden zouden behooren te worden verzogt, daar over byzonder hunne Confideratien aan Ridderfchap en Steden te willen opgeeven.
Eindelyk komt een derde poinót. voor in het voorfchreeven Reglement, waar in Letter en Praótyk geoppofeert zyn, 't ftuk naamelyk van de begeeving der Commisfien, na voorgegaane nominatien. Dit heeft zo lang het Reglement heeft gefubfisteert, eikanderen tegengeftaan. Van het oogenblik af aan, dat het Stadhouderfchap aan wylen Prins Willem de IV. Hoogl. Mem. is opgedraagen, en by dezelve geëxerceett geworden op den voet als het zelve by Hoogstdeszelvs Heer Praedecesfeur was bekleed geweest, heeft geen ander Practyk plaats gehouden, dan dat de Commisfien zyn begeeven voor een minder getal van jaaren als de Letter van het dispofityf dicteerde; zynde 'er nimmer quajstie geweest, dat dezelve voor een meerder getal jaaren zyn geconfereert geworden. Daar in hebben Staaten en Stadhouder ongeinterrumpeert geconcurreerd, zonder dat immer daar tegen opporde of bedenking is gemoveerd, dan alleen voor zeer weinig jaaren, ter gelegenheid, dat nieuwe gevoelens de Regeering zyn ingedrongen; zo dat tot voorkoming van verdere ver wy deringen, de laatfte begeevingen ftipt na de Letter, doch ook tegens den wensch der meeste Regenten zyn gefchied; terwyl de Practyk meer overeenkomftig was aan het verlangen van een ieder, en voornaamelyk gefchikt om de harmonie onder de Regenten te bewaaren, alle jaloufy, anderfints te wachten, voor te komen, daar het teffens de grondflag was van eene zo na mooglyke evenredigheid en bülykheid in het genot der weinige agrementen van eene Regeering, uie anderfints meest al vermengd
is



Verzameling van Stukken betrekkelyk tst
5s met hioeijelykheden en onaangenaamheden ï 't welk dus een gepaste gelegenheid verfchaft als . nu het zelve te verbeteren, en niet weinig ftrekjken zal tot aankweeking der harmonie en bevordering van hef algemeene belang, het welk door verfchillendheid in deezen anderfints zo zeer niet ge* promoveert kan worden of te wachten is.
Dus zoude alleen tot Ampliatie op de Artikelen behooren te worden gevoegd, in de Artikelen I welke fpreeken van die begeevingen, dat dezelve I niet minder als voor de Deputatie voor een, en I riet meer als voor drie jaaren zullen mogen worden begeeven.
Die van Staaten Generaal, Raad van Staaten, . Oost- en West-lndifche Compagnien, niet minder als voor twee, en niet meer als voor zes jaaren.
Die in de Generaliteits Rekenkamer niet minder als voor een, en niet meer als voor vier jaaren.
Die in de refpective Admiraliteiten niet minder als voor een, en niet meer als voor drie jaaren.
Met deeze voorenftaande poincten vermeenen zy Heeren Gecommitteerden, dat de zogenaamde tegenftrydigheden in het Reglement van Regeeringe voorkomende, en in welke Letter en Practyk niet overeenkomen, zyn afgeloopen; terwyl zy Heeren voor het overige zich zullen bekwaamen,.om by de eerstvolgende gelegentheden hunne gedachten aan Ridderfchap en Steden te füppediteeren over ■ het geduurcnde de laatfte Troebles weder zo fterk ter harte genomen zynde poinót, naamentlyk de Judicature in Pacht-zaaken over de Burgeren en Ingezetenen der Hoofdlieden als anderen.
Waar op zynde gedelibereert, is het zelve Rapport door alle de Leden overgenomen.
Accordeert met 't voorfz. Registert I



ie 'Gebekrtènisfen 'in '1787 enz. 'voorgevallen, 273
*N°. nar. Advis van de Heeren van de Ridderfchao ter Staatsvergadering van Overysfel, betrekkelyk, het bovenjtaande Rapport.
Zwolle den 24 Oclober 1788.
De Heeren van de Ridderfchap hebben ter Vergadering voor hun advis uitgebragt, dat geëxamfrieért hebbende het op den i5denMa'y deezes jaars ter Vergadering Van Ridderfchap en Steden üitgebragte, en des tydes door alle de Leden overgepoomen Rapport van de Heeren de Droste van .Twenthe en andere Gecommitteerden van Ridderfchap en Steden tot het dienen van advis en conli» deratien, betrekkelyk eenige poincten van bezwaar, het Reglement van Regeeringe fpeéteerende. —Hun Ed. Mogenden by deezen declareeren, zich te conformeeren met het poincl:, raakende het in redemtie geeven der perfoneele Middelen, praïfereerende dat het zelve in het Reglement worde geomitteerd, dan in dier voegen als daar by isvoorLgeflagen, geampliëert, gelyk zy Heeren Edelen zich ook conformeeren met het derde póinct, betreffende de fplitzinge der Commisfien. Doch dat zy Heeren met relatie tot het eerfte poincl;, het zelve provifioneel houden in advis.
Accordeert met 't voorfz. Register.
m*. 1122. Advis der Heeren Gedeputeerden van Dei venter en Campen, waar by zich conformeeren met 't uitgebragte Rapport ter Staatsvergadering, be. trekkelyk de bezwaaren in 't Reglement van Regeeringe.
Zwolle den 28 Oclober 1788.
De Heeren Gedeputeerden van Deventeren'Carrj. pen hebben ter Vergadering verklaart, zic'i té conformeeren met hec Rapport, ibecrekkelyc le
•XII. Dkeê. S isjdeö



274 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
bezwaaren in het Reglement van Regeeringe,'den l«den May jocgstleeden ter deezer Vergadering uitgebragt.
Accordeert met 't voorfz. Register.
J$°. 1.123. Sentiment van de Heeren van de UidderA ff hap, omtrent 't eerfie Poincl: van de bezwaaren in' '1 Reglement yan Regeeringe cjfc
Zwolle den 29 Oclober 1788.
De Heeren van de Ridderfchap by Hunne Refolutie van den 24Üeu October üeczes jaars, waar by zich conformeeren met de twee Isatfle poiictcn» voorgtflagen in het Rapport van de Heeren de Droste van 1 wcnthe en verdere Heeren Gecommitteerden tot de bezwaaren, het Reglemtnt van Regeeringe corcerneerende , het eerfte daar by vooi komende poir.fl: des tydes in advis hebbende gehouden : ——«• hebben dien aangaande al nu voor hun fentiment uitgebragt, als dat zich niet kunnen conloimeeren met het eerfte poincl, in voornoemde Rapport voorkomende; als van gevoelen zyndf e dat de Subalterne Onuangers der Verpondinge en Contributie geene Comptablen aan de Provi cie
kunnen gezegt worden te zyn : als aan de Erf-
genaamen Borgde! lingp doende, aan vvie zy r>ok al'een gehouden zvn rekening en verantwoording af te leggen, en welke bv wanbetaa'inge verplicht zyn, voqrgeeeide Ontvangers te intervenieeren; ten zy dan nog, dat men uit hoofde der Refolutie van Ridderfchap en Steden van den 14 November 1748, wair by de combinatie van gemelde On'tvangften met de Schout- en Richter-ambten is gearrefteert, eenige nadere verplichtinge of comptabiliteit zoude willen ePcieeren.
Accoraeert met 't voorfz. Register.
Nol



de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 275
n°. ï 124. Advis van de Heeren Gedeputeerden der Stad Zwolle, ter Staatsvergadering uitgebragt, nopens 't Rapport over 't Regeerings-Reglement.
Zwolle den 20 Oftober 1788»
De Heeren Gedeputeerden der Stad Zwolle hebben verklaard, zich te conformeeren met het Rapport vaa de Heeren Gecommitteerden vaa Ridderfchap en Steden tot de Financien van den I5den May deezes jaars over het Regeerings-Reglement: - uitgezonderd, dat de Schouten en Richters ,de vryheid moeten hebben om in de Confurntie te treeden of daar buiten te blyven.
Accordeert met 't voorfz. Register.
iN". 1125. Refolutie op '£ Rapport over de bezwaaren in het Regeerings-Reglement, en Misfive daarover aan zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erf-Stadhouder.
Zwolle den 31 Oclvber 1788.
, Nader gedelibereert zynde op het Rapport van den i5den May deezes jaars, omtrent de bezwaaren in het Reglement deezer Provincie; en als nu gebleeken zynde, dat de Leden van Staat thands zich over de twee laatfte poincten van het voorfchreeven Rapport met relatie tot de redemtie en fplitzinge der Commisfien hebben eenig gemaakt, en zich met het voorfchreeven Rapport geconforineerd.
Is goedgevonden, ten einde het zelve op eene Conftitutioneele wyze te kunnen arrefteeren, Extract van deeze onze Refolutie, als mede van hec yoorfz. Rapport te laaten toekomen aan zyne Hoogheid den Heere Prince Erf-Stadhouder,, met verzoek om het zelve niet Hoogstdeszelvs cdncurrenS % tie



276" Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
tie en approbatie te willen bekrachtigen . by de Misfive navolgende.
DoORLUCHTIGSTE , HOOG GëBOOREN VORST
en Heere!
Op heden by ons gedelibereert zynde, over het Rapport door de Heeren onze Gecommitteerden op den ijden May deezes jaars ter onzer Vergadering uitgebragt, en de Staats-Leden deezer Provincie zich eenig gemaakt hebbende over de twee laatlte poincten vau het zelve Rapport; zo als Uwe Hoogheid zal gelieven te verneemen uit het Extract van onze Refolutie daaromtrent op heden daar over gevallen, hec welke wy nevens een Extract van het voorfz. Rapport hier by voegen, en waar toe ons gedraagen , hebben wy vermeind Uwe Hoogheid daar van by deezen te moeten kennisfe geeven ; mer verzoek , om dezelve met Hoogstdeszelvs concurrentie en approbatie te willen bekrachtigtn, ten einde dezelve op eene Conftitutioneele wyze te mogen arrefteeren.
Waar mede &c.
Accordeert met 't voorfz. Register.
N°. n 26. Mifive van zyne Doorluchtige Hoogheid, over de verandering der twee poincten in het Regeerings-Reglement &?c.
Zwolle den 8 January 1789.
Door de Heeren Ordinaris Gedeputeerden zynde voorgebragt en laaten leezen , eene ingekomene Müfive van zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erf-Stadhouder, gefchreeven in 's Hage den 23 December 1788, houdende woordelyk: °
Wy hebben wel ontvangen Uwer Ed. Mop-enden Misfive van den 31 Oöober deezes jaars 1788 , vervattende den uitflag Uwer Ed. Mogenden delibera-
tien



dt Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 277
tien op het Rapport den ijden May daar te vooren door de Heeren Hunne Gecommitteerden ter Vergaderinge van U Ed. Mogenden uitgebragt; als mede dat de Staats-Leden zich op de twee laat. fte poincten van het evengemelde Rapport eenig hadden gemaakt, ons voorts verzoekende, dat wy dezelve ook met onze concurrentie en approbatie aouden willen bekrachtigen, ren einde die op eene eonftitutioneele wyze te kunnen arrefteeren.
Wy hebben na examinatie der ftukken daar toe betrekkehk, en gezien hebbende de inclinatie der refpective Staats-Leden en derzelver eenpaarige begrippen op de twee gementioneerde poincten, gemeend ook daar toe te kunnen concurreeren, en onze verzogte concurrentie en approbatie te verleenen, terwyl wy met U Ed. Mogenden van begrip zyn, dat als nu daar op conftitutioneel en by refumtie verder finaal kan worden gerefolveert, en gemelde twee poincten gearrefteert, zo dat van de voorfchreeven eenpaarige confenten onze concurrentie en de woordelyke veranderinge in de evengemelde poincten, zo als die nu eenpaarig en con-. ftitutioneel worden vastgefteld, in de evengemelde finaale Refolutie kome te blyken, en ons daar vaa Extract autentiek werde toegezonden.
Waar mede &c.
Waar op gedelibeert zynde, is goedgevonden, dezelve Misfive met de verdere advifen der Leden, te ftellen in handen van de Heeren Gecommitteerden tot de zaaken van Financie, met qualifieatie, om Ridderfchap en Steden te dienen van derzelver confideratien en advis, op welke eene wyze deeze zaak op eene eonftitutioneele wyze zal kunnen en behooren te worden gearrefteert.
Accordeert met 't voorfz., Register. 1
S3



278 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ï$°. 1127. Rapport op de Misfive van zyne Doorluchtige Hoogheid, over de verandering der twee Poincten in 't Regeerings-Reglement esc
Zwolle den 9 January 1789.
De Heeren de Droste van Twenthe en andere Hun Ed. Mogenden Gecommitteerden tot de zaaken van Financie, hebben ter Vergadering gerapporteerd, ingevolge van derzelver Reibluüe commisforiaal van gbteren, geëxamineerd hebbende de Misfive van zyne Hoogheid van den 23fien December 1788, als mede de advifen van de Heeren van de Ridderfchap, en van de Steden Deventer, Campen en Zwol, als mede van de Steden Hasfelt en Steenwyk, met betrekkinge van de twee laatfte poincten van het Rapport den ijden May deezes jaars uitgebragt, van advife zouden wezen, dat de periode uit het Reglement van de Regeeringe deezer Provincie, houdende:
„ Dat alle de gemeene Lands Middelen zo wel ,, over de Steden, als Edelen, binnen de Steden ,, en ten platten Lande, publyklyk aan de meest,, biedende zullen moeten worden verpacht, zon-
der in admodiatie of anderfints onder de hand in ,, pacht gegeeven te worden.'3
Uit het zelve Reglement zoude behooren te worden geomitteerd, eri de bepaalinge van de tyd der, Provinciaale Commisfien in het zelve voorkomende, zoude behooren te worden veranderd op den voet ge meld in het Rapport van den ijden May deezes jaars daar over ui'gebragt, en dat Ridderfchap en Steden by rtiumtie over die beide poincten delibe» reerende, dezelve alzo zouden behooren vast te ftellen, en daar van aan zyne Hoogheid by Misfive, en by Fxrract van die Refolutie aan de Steden van Hasfelt en Steenwyk kennis zouden behooren te geeven,
V>. aai op zynde gedelibereert, hebben Ridderfchap cn Steden zich daar mede geconformeert ,
sa''



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 279
en zal tegen morgen dien conform een Refolutie worden gecoucbeert, ten fine van finaale afdoening deezer zaak.
Accordeert met 't voorfz. Register.
JNÜ. 1128. Re olutie op 't voorfz. Rapport over de ver. ander ing de, twee Poinft.en in '1 Rege er ings-Regiemmt, en Misfive daar over aan zyne Dooi luchtige Hoogheid £fc.
Zwolle den 10 January 17 89.
By refumtie gedelibereert over het door Heeren Gecomm tteerden tot de bezwaaren , jegens hec Reglement van Regeering deezer Provincie, inden jaare 167 ■> gt arrefteert, en op den 15 May 1,48 herdrukt en aangenoomeu, ter Vergadering uitgebragte Rapport, in 't byzonder, betrekkelyk de twee laatfte poincten daar by voorkomend--, fpecteerende de redemtie en fplitfirg der Commisfien ; voorts ook in confidentie genomen zynde,. dat de refpective Leden van Ridderfchap en Steden, fuccesfive, met ook de Steden Hasfelt en Steenwyk, daar toe txpres verfchreeven, zich met het zelve Rapport hebben gevoegt, niet alleen; maar tevens gekttet, zyne Doorluchtigfte Hoogheid den Heere Erf-Stadhouder deezer Provincie, by eene re-fcriptoire Misfive, gefchreeven in 's Hage den 23 December 1788, in antwoord op onze fchryvens aan Hoogstdenzelven van den 3iften October daar te vooren, het heeft goedgedacht deszelvs concurrentie en approbatie tot de verandering, orntrent die zelve twee genoemde poincten, als daar by voorgeflagen, te verleenen; invoegen , dat alles, wat nodig is, om op eene eonftitutioneele wyze de voorfchreeven poincten te kunnen corrigeeren, en daaromtrent een nader goedvinden en Refolutie te arrefteeren en aanwezig te zyn, kan en moet gezegd worden.
S 4 Zo



28a Verzameling, van Stukken betrekkelyk tot,
Zo hebben Ridderfchap en Steden zulks als gezegd , daar voor als 01 t.egeofpreeklyk' houdende, eenpaang goedgevondenen veiftaan, dat, ten op, zlchte van het eerfte der twee gemelde poincten, Makendé de RedemHe, de periode of woorden, daar van m 't z< Ive Reglement van Regeenng voorko'. mende, en woordelyk luidende: ' ,. pat dien volgende aüe dos'gemeene LandsMid■s, delen, zowel over de Steden als Edelen, bhv „ ren de Steden en ten platten Lande, publieke„ ly* aai. de meestbiedende zullen moeten worden „ verpacht, zonder in admodjatie of anderfints on„ der de hand in pacht gegeeven ré mogen wor-»r.d£fl ": Uit het zelve Reglement zal worden eeomicteerd, zulks, dat voortaan het zal worden gehouden , nis ware dezelve ïn gedachte Reglement niet aanwezig, en alzo die zelve periode of woorden voormeld, houdende voor geroyeerd by en door kragt deezer, dienvolgens alzo by deezen h.t eerfte van den tweeledigen voorflag, omtrent d t poirct, by gedachte Rapport vervat en voorkomende, adopteerende en daar by, kragt en vermogens deeze welberaaden Refolutie, perfiftee» rende, r-
Dat, ten refpefte van 't laatfte ppin&, mede by, t zelve Rapport voorkomende, betreffende de Jplithng der Commisfien, den Artikel, van gezeg, de Commisfien en derzelver begeeving gewaagende, bv deezen, in dervoegen word geëxpliceerd en gecorrigeerd : „ dat de binnenlandfche Depu„ tatie met minder als voor één, en niet meerder. „ als voor drie jaaren zal mogen worden beaee ' m ven. .
„ Die van de Staaten Generaal, Raad van Staar „ ten, Oost-en West-lndifche Compagnien, niet H nnnder. als voor twee, en niet meerder als. voor ,, zes jaaren." „ Die in de Generaliteits Rekenkamer niet min«
„ der ajs voor één3 en niet meerder als voor vier'
„ jaaren." En
„ Die



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2-81
Die in de refpcclive Admiraliteits Collegien* niet minder als voor één, en niet meerder als voor drie jaaren."
En zal de verandering by en door kragt deezer eenpaarig, en op eene Conftitutioneeie wyze, omtrent de in 't Reglement van Regeering voorkomende poin&en, betrekkelyk de Redenatie en fplitfiog der Commisfien, gemaakt en gearrefteerd, zyn en blyven van even dezelvde akyd duurende en verbindende kragt, als of dezelve woordelyk het voorfchreeven Reglement waren geinfereerd, en diens volgens met het overige by het zelve Reglement vervat, ook zyn en blyven de permanente en fundamenteele wet, waar op het beleid des Regeering deezer Provincie, gegrond is en berust.
En is eindelyk goedgevonden, van deeze Refolutie authentiek Extract, uit te reiken aan de refpective Leden , gelyk mede per Misfive aan zyne Doorluchtigfte Hoogheid als Erf-Stadhouder deezer Provincie, zo ook aan de Steden van Hasfelt en Steenwyk, om te weeten waar na zich in deezen te reguleeren,
DOORLÜCHTIGSTE HoOG GEBOOREN VORST
en Heere F
Daar het Uwe Hoogheid heeft goedgedacht, byderzelver refcriptoire Misfive, gefchreeven in 's Hage oen 23.December 1788,, te verklaaren op onze fchryvens van den 3iflen Odober daar te vooren, dat concurreerende in de verandering van de twee poincten, betreffende de Redemtie en de fplkfing. der Commisfien, beide in 't Reglement van Regeering kennelyk voorkomende, en wel in de veran-v dering van dezelve, zo en in voegen, als by Rapport van Heeren, uit Ridderfchap en Steden gecommitteert, tot de bezwaaren, fchriftelyk terdeezer Vergadering den 15 May 1788 is ger-apporS 5 teerd,.



ï82 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
teerd, en van welker inhoud Uwe Hoogheid kenui* is draagende; met bygevoegde Declaratie, die zelve op eene Coi.ftituiioneele wyze te atrelleerene en vastteftellene veraoderug te approbeeren Zo hebben wy m onze Vergadering van heden, deeze zaak op eene Conftitutioneeie wyze t< n einde gebragt, en daaromtrent Refolutie genoomen, blyIfelyk het Extract authentiek deezen by^aande; wy relereeren ons daar toe , danken Uwe Hoogheid van hier in wel te hebben willen concurreeren, ea een en ander met Hoogstderzelver Concurrentie en Approbatie te bekragtigen, en beveelen Uwe Hoogheid in Codes Heilige befcherming, terwyl yerbiyvea.
Accordeert met 't voorfz. Register.
ü", 1129. Declaratoir van de heeren Gecommitteerden van zyne Dooiluchiige Boopjieid den Heere Prince Erf-Stadhouder tot de DevenUt zaaken, over het RequeU op naam van de meerderheid der ogttien Gitdens, aan de Leden van de Gezwooren Gemeen' te gepr ceftnteerd £sfc.
Aan de Heeren Gecommitteerden van zyne Doorluchtigfte Hoogheid, den Heere Prince van Ora je er, Nasfau, Erf-Stadhouder deezer Provincie, ter hand gefteld zynde. de Requeste op den naam van de me rderheid der agttien Gildens binnen deeze Stad* aan de Leden van de Gezwooren Gemeente, onlangs gepisfenteerd, hebben Hunne Ed. Mogenden by txaminatie bevonden.
Dat dit Huk, wanneer de -aaken eenvoudig voorgefteld worden, voorn*amelyk in zich bevat eene aa' ) gif te, als of de Magiftraat, de voorrechten der Stad, die jaarlyks onder meer algemeene bewoordr acn zouden bezwooren worden, niet maintineerden.
Dat



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 283
Dat dit vooreerst, en meer in 't algemeen zoude blyken daar uit.
Dat geene Procedures zouden wezen aangelegd, 1. tegen die genen, welke zich aan de moord voor de Oranje Sociëteit zouden hebben fchuldig ge. maakt.
2. Tegen de zulken, welke de braaffte Burgers en derzelver Gecornmitteerdens, reeds voor den
I dag van voorfchreeven moord, zouden hebben bedreigd. Noch ook
3. Tegen de zodaanigen, welke fchoon op dien fataalen dag niet gefchooten hebbende, echter dien moord zouden hebben aangezien, en zich daar door raades en daades mede plichtig aan dezelve be» toond En
4. Door geen Concordaat te maaken, dat de verhaten Regenten en Ambtenaaren, voor al hun lee.
i ven, van alle Beneficiën zouden wezen uitgefloo» 1 $en.
Voor een tweede in 't byzonder daar uit
1. Dat het recht van 't Bakkers Gilde zoude ge^
fchonden zyn, door toe te laaten, dat voor eeBS;
anders rekening in eens anders huis zoude gebakken | worden.
I 2. Dat het recht van het Kleedermaakers Gilde l mede zoude gefchooden zyn, door twee Gildens in : een Perfoon vereenigd te laaten.
3. Door veelvuldige misbruiken, in alle de an**1 dere Gildens oogluikend re permitteeren, hoewel ; hier van geene fpeciaale voorbeelden worden opgegeeven. En
* 4. Door de Magiflraats Refolutie van den 17 Fei bruary 1789,
Als welke zoude wezen gebouwd op 't Concor1 daat van den 27 Maart 1788, waar by dat van Oc1 tober 1787 zullende wezen een Charter en verkreeI gen Handvest der Gildens, op eene onwettige wys._ 1 zoude wezen verbrooken, en welk Concordaat van, ikfen 27 Maart 1788, nooit door de Gildens zoude: '" we-



a84 Verzameling van Stukken Betrekkelyk tót
wezen erként, en nooit door Burger Gecommit. teerdens bewilligd.
Dat dit zelvde Corcordaat vermoedelyk ook niet uit de eigen beweeging van de Heeren Commisfarisfen van zyne Hoogheid , maar op de fuggestie vaa de Commisfie uit de Magiftraat, met Hun Ed. Mogenden gebefoigneerd hebbende, zoude zyn in de wereld gekomen.
Dat van de niet bewilliging der Burger Gecommitteerders zoude conlteeren, uit een Declaratoir des wegens ODder offerte van ééde, onlangs aan de Magiftraat ingegeeven
Dat voorts die Refolutie zoude laboreeren aan diverfe erroneufe veronderitellingen, misvattingen en verkeerde asfumtieri; en dan eindelyk, dat die Relbluu'e de verzoeken der 'zogenaamde Patriottifche Gilde-Leden zoude inwilligen, en die der Gildens afwyzen- De eerstgemelden in hunnen ftrafbaaren7 handel ftyven. ja de Gildewetten, zo het vervolg daar op gefchoeid werd, in eens de hart-ader zoude affieeken Straffcbuldigen vry verklaaren, en bui'en de Gildewetten alles geoirloofd maaken.
Op alle welke, aar gevoerde gronden, de meerderheid der agttien '-ildens dan verzoekt.
i. 1 ; t de Gezwooren Gemeente het daar heenen zoud« gelieven te dirigeeren: dat ten fpoedigflen vier Ltdir uit de Magiftraat, en vier uit de Gezwooren Gemeente gt committeert! worden , om de ve fchillen over de beboeting der Breukhaftigen te hoorer. en af te i^oen en dat by 't inkomen der Approbatie van zyre Doorluchtige Hoogheid op de Keu* , geen Magiftraat in ééd mogte genoomen worden, voor dat deeze zaaken zouden zyn afgedaan.
i. Dat de by de omwenteling in 1787 verlaaten R> genten en / mbtenaaren , nooit weder kiesbaar verklaard mogren worden. En
Eindetyk 3 Dat 't Concordaat van October 1782 over de vaste tourbeurten der groote Ambten, naar
in-



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, 285
ioboud van t Concordaat van 1709, voor alle ande* re zaaken vernietigd mogte worden, en alles hier* omtrent op den ouden voet. gebragt.
Van weiken inhoud der voorfchreeven Requeste, als mede van deeze en gene omftandigheden, die geduurende den loop deezer Commisfie, aan de Heeren Gecommitteerden waren voorgekomen, en tot beter verftand deezer geheele materie dienen konden , door Heeren Commisfarisfen aan zyne Hoogheid Rapport gedpn, en daar uit gebleeken zynde.
Dat deeze Requeste is gefteld in bewoordingen, en aangedrongen met uitdrukkingen, die niet wel Overéén te brengen zyn, met die ondergefchiktheid van Gildens aan hunne wettige Stads Overio-heid die in eene welgeftelde Maatfchappy, ter bevorde* ri ig van het algemeen belang, oaontbeerlyk no fig is, en welke uitdrukkingen, als bedenkelyk omtrent de opeabaare rust der Stad opgevat zouden kunnen worden, en tevens geene ongegronde vermoedens uitleveren, als of aan de meerderheid der agttien Gildens, zaaken waren bekend gemaakt, van zo eenen aart, dat dezelven buiten de Ma^ftraatsvergadering niet hadden behooren geëlimineerd te Worden.
Dat door Schepenen en Raad aan de Heeren Gecommitteerden reeds voor eenigen tyd verzekering gegeeven zynde, dat twee Fiskaals waren aangeiteld, om tegen die genen, welke van de moord voor de Ora< je Sociëteit befchuldigd, of verdacht gehouden worden, te procedeeren, dit alzo is een object der Ordinaris Juflitie , en overzulks ge™ Voorwerp van verder aanzoek der Gildens.
Dat het aanleggen van Proceduures over infultes .reeds voor het laatstgemelde geval, deezen of geI nen aangedaan, als mede eene thands te maaken beicnikkmg, dat de by de omwenteling in der jaare 1787 yerlaaten Regenten en Ambtenaaren voor het vervolg altyds zouden wezen uitgeflooten, ni»t wel overeen gebragt zoude kunnen worden, met de
ver-



286
Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
verleende Amnestie, even zo weinig als de Proceduures tegen de Aanfchouwers van voorfchreeven moord, ten ware de benoemde Fiskaals, ten aanzien der laatften, mogten fuftineeren, dat dezelve raades of daades mede plichtig waren, in welk geval dit wederom een object der gewoone Juftkie moest uitleveren.
Dat ook inval het Bakkers- en Kleedermaakers Gilde in 't byzonder, of wel de andere Gildens in 3t gemeen, oirdeelen mogten dat de wetten hunner Gildens door deezen of genen, ex post overtreden mogten zyn, zy wel onverlet moesten blyven , om daar over te maaken Adresfen aan, of ook wel te verzoeken gerecotelyke Citatien voor de Magiftraat, als aan welke de Jurisdictie binnen deeze Stad, exclufive competeert.
Doch dat dit een en ander nooit behoorde te worden gemaakt een object van deliberatien by de Gezwooren Gemeente.
Dat wyders wat aanbelangt het Concordaat van den 27 Maart 1788, waar by dat van October 1787 is ingetrokken.
Zy Heeren Gecommitteerden geene zwaarigheid hadden gemaakt, aan zyne Hoogheid te declareeren: 1. Dat de Propoiitie tot intrekking van voorfchreeven Concordaat van October 1 787, door Hun I Ed. Mogenden was gedaan, uit eigen beweeging en volle overtuiging, dat het verleenen van zodaanig eene magt aan Gildens over hunne mede-Leden, eene gevaarlyke fource konde worden vaü vexatie, bartyfehap en voortduurende verwydering van ge* moederen, direct ftrydig tegen de intentie vad zy» toe Hoogheid, in 't zenden Van de Commisfie naar deeze Stad.
Dat bverzulks dit Concordaat eerder moest worden geacht te zyn een ftuk, dat door de, des tydeè nog aanhoudende verdeeldheden, aan de beide Regeerings-Lighaamen was geëxtorqueerd, dan voor een Charter, waar uit voor de Gildens, öp den duur, ooit eenig heilzaam effect té wagten was,- eh
dat -



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 287
dat Hunne Ed. Mogenden alzo op intrekking daar van hadden moeten infteeren, doch dat zy tevens bedacht waren geweest op de nodige midaelen, om aan de Gildens open te houden den weg van onpartvdige Jultkie, invoegen, zuiks als toen, wat gearrefleerd geworden.
Dan welke middelen , hoe seer de termyn tot he. gebruik majken van dezelv- nog loot de Magiftraat was geprolongeerd 3 flegts :oor een der Gildens waren geëmployeerd jtewordea.
Voorts dat aan hunlieden op den tyd dit het Concordaat vaa den 27 Maart 1788 by hun aanwez* n té Deventer is gemaakt, nooit was te vooren gekomen, dat of de Leden van de Magiftraat, of geh ?ele Straaten in de Gezwooren Gemeence, vanbegnp zouden zyn geweest, dat het Concordaat van October 178? in wezen zoude moeten blyven. En
Eindelyk dat Hunne Ed. Mogenden, waren geinformeerd, dat van zo eeu Declaratoir , door de Burger Gecommitteerden , omtrent hunne niet bewilliging in 't Concoroaat vau den 27 Maart 1788» onder offerte van ééde aan de Magiftraat gcëxhibeerd, niets zoude gevonden worden. • Al 't welk voorfchreeven dan tevens met de Ma» giftraats Refolutie van den 17 February I789, het Concordaat van 1709, en dat van den 23 December 1782, raakende de begeeving der Ambten, by Zvne Hoogheid in ferieufe deliberatie gelegt, en by Hoogstdezelve tevens gelet zynde.
Dat zal de jaarlykfche keur van Schepenen en Raaden, aan haare eerfte heilzaame inftelling beantwoorden, daar by aan den eenen kant, geene in functie zynde Regenten, anders dan om wettige en dringende redenen behooren te worden verlaaten, maar dat ook aan de andere zyde, wanneer dezelve eens gedaan is, en door Approbatie van zyne Hoogheid , haar volle beflag verkreegen heeft, zy dan ook geene oppofitie of protractie hoegenaamd verder onderhevig behoord te zyn, en dat alzo de garfche handelwys der meerderheid van de agttien Gildens
zoude



£88 Verzameling van Stukken letrekkelyk ïöt
zoude kunnen worden geoirdeeld, niet alleen geheel inconstitutioneel, maar ook tevens laefif voor het eerfte Lid der Regeering, en fubverfif, zo voor een op fpeciaale Propofitie van Hoogstderzelver Gecommitteerdens, by Schepenen en Raad, nevens de Gezwooren Gemeente , wettig gemaakt Concordaat, als voor de op gelyke wys gepropo» Deerde, en vervolgens verleende Amnestie.
Om al 't welke de Heeren Gecommitteerdens van zyne Hoogheid zich dan als nu, door Hoogstdezelve, fpeciaal geauthorifeerd vinden, om by deezen fchriftelyk te declateeren.
Dat zyne Hoogheid al 't gunt voorfchreeven met onaangenaamheid heeft moeten verneemen , doch dat Hoogstdezelve meer genegen is, zulks te houden voor een effect, van nog niet weder genoeg. Kaame bedaardheid van gemoederen binnen deeze Stad , en dat van deeze gefteldheid, door meer woelzieke geesten een misbruik is gemaakt, dari wel voor een opzettelyk voorneemen, om Hoogstderzelver Gecommitteerdens indirecte te taxeeren, en 't eerfte Lid der Regeering grovelyk te manqueeren.
Dat het overzulks zyne Hoogheid niet onaangenaam zal zyn, zo Schepenen en Raad de voorfz. demarche, voor deeze reis, wel uit het zelvde oogpunt zullen willen befchouwen,en dit Adres der meerderheid van de agttien Gildens deezer Stad, houden als niet gedaan , nademaal Hoogstdezelve meent zich te mogen vleijen, dat de Gezwooren Gemeente, het eerfte Verzoek der dikgemeldemeerderheid van de agttien Gildens , tendeerende tot het benoemen eener Commisfie, ten einde als daar by gemeld, wel zal willen aanzien, voor eene afgedaane, en het tweede verzoek voor eene met de verleende Amnestie ftrydige zaak, en te gelyk penetreeren , tot welke fchroomelyke gevolgen de Gezwooren Gemeente den voet zoude leggen, inval de beéédiging der gekooren en geapprobeerde Leden van de Magiftraat, door dezelve werd ge* ."urchreed of opgehouden. Ter*



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 289
t Terwyl zyne Hoogheid ten aanzien van het. pb* jedt van het derde verzoek, niet twyffelt, of hec zelve zal worden gelaaten op den voet,. waar op , het federt de jongfte herftelling van 't Erf-Stadhöuderfchap is geweest, en dat alzo aan zyne HoogI heid zal worden voorbehouden, die invloed «pp de l begeeving der Stads Ambten, welke aan Hoogst, i deszelvs Heer Vader en Vrouwè Moeder Hoogh Memorie nooit geCóntefteerd is geworden;
Voorts dat Schepenen en Raad aan de Gezwooren Gemeente wel Copie van dit Declaratoir zul; len willen doen geworden, om te ftrekken tot derzelver informatie. En eindelyk, Dat Hunne Wel Edele Hoog Achtb. wei geiyke l Copie zullen willen inzenden aan de agttien Gildens i deezer Stad, met ferieufe adhortatie, van voor het vervolg zich te onthouden van foortgelykè A. ; dresfen, en inzonderheid van de zodaanigen, Waar 1 door eene wettig gedaane, en met Approbatie' van I zyne Hoogheid, weder ingekomen Keur, in haare.
volle effecten zoude kunnen wórden Opgehouden of j geftremd; en eindelyk, dat nademaal genoegzaam i alle de Gildens vrywillig hebben afgezien, van 'c j gebruik dier middelen van Rechten, die aan hun, I invoegen hier voor gemeld, waren aan de hand ge! geeven, en dat zy daar door fatlo hebben bewij. j Jigd, dat de te .vooren by deezen en genen van i hunne mede-Leden gepleegde mefufes, onder de 1 algemeene Amnestie mede zouden wezen begree| pen, zy die zelvde hunne mede-Leden, ook alsnü, ' voor het vervolg zullen laaten blyven jouisfeereh van die Rechten, welke zy, als mede-Leden dér refpective Gildens, uit hoofde van hunne admisfie ip dezelve, hebben verkreegen , alles ten einde' Hunne Wel Ed. Hoog Achtb. door dit een ander* mogen blyveh gedispenfeerd, van zodaanige Refq. iutien, als zy tot maintien van deezer Stads Conftitutie , van gemaakte Concordaaten en geëmaneerde' Placaaten, voorts tot confervatie van hunne wettiXII. Déél. T gs



ago Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ge authoriteit anders genoodzaakt zouden kunnen worden, te neemen. Attum Deventer den 20 April 1789.
J. E. van Lynden. A. R. van Hee-
i KEREN van SüIDERAS. A. O. F.
tfOMBLE VATEBENDER.
1130. Request van den Heer Mr. G. W. van Marle Oud-Burgemeester te Zwolle, aan Ridderfchap en Steden de Staaten van Overysfel; waar by verzoekt, dat de Huishuur en Transport-Gelden aan hem als Gedeputeerde wegens de Stad Zwolle, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden competeerende, mogen worden betaald; benevens ExtraEt Refolutie van Hun Ed. Mogenden, waar by voor* fchreeven verzoek word geweezen van de hand.
Edele Mogende Heeren, myne Heeren, Ridderschap en Steden de Staaten van Overyssel!
De Ondergeteekende remonftreert met verfchuldigden eerbied, dat hy op den 15 May 1787, zonder oppofitie van iemand, door U Edele Mogenden ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden gecommitteerd , en ook door den prrefideerenden Heer Droste van Zalland, in de volle Vergadering van U Edele Mogenden, zynde genoomen in èéd, en van toen af in die qualiteit door alle Leden van Staat erkent, en met verfcheidene Ordres en Refolutien van U Edele Mogenden zynde vereerd geworden, ook gemeend heeft, wanneer U Ed. Mogenden op den 28 September 1787 goedvonden, die op hem •verleende Commisfie te casfeeren en te vernietigen, niet anders te mogen verwagten, als dat hem, ten minden naar evenredigheid van den tyd, wel.ken hy die Commisfie bekleed had, en dus werke-
lyk



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 39*
lyk in den dienst van U Edele Mogenden was ge. éniployeerd geweest, ook zouden geworden alle de voordeden, welke aan het bekleeden dier Commisfie gehecht waren, als mede uitmaakende de voorwaarden, op welke U Ed. Mogenden hem in Hoogstderzelver dienst hadden geëngageerd, en waar op hy zich daar in verbonden had.
Dan dat echter de Ondergeteekende, fchoon vöof zyn Tractement en Pralende Gelden betaaling ontvangen hebbende, voor de aan hem mede competeerende Huishuur en Transport-Gelden geene de minfte voldoening bekomen heeft, daar de Heet Burgemeester Roüse de Huishuur en de TransportGelden van die Commisfie heeft opgebeurd voof het geheele jaar, van May 1787 tot May 1788, en dus mede voor al dien tyd, welken de Ondergeteekende die Commisfie heeft waargenoomen , of. fchoon de Heeren Sloet tot Marktveld, Wef.Rts, Ravestein en van der Wyck , die zich in hec zelvde geval, als de Ondergeteekende bevonden, voor de Transport-Gelden hunner Commisfien (waar van bekendelyk geen Huishuur betaald wordt) voldoening bekomen hebben, en niet tegenftaande dat de Heeren Burgemeesteren van Suciitelen en Wi* cherlink, zich vergenoegende met het genot der Transport-Gelden hunner Commisfien, naar proportie van den tyd, welken zy die hadden waargenoomen , het overige aan de Heeren VVeerts en van der Wyck niet eens betwist hebben.
De Ondergeteekende wil niet ontveinzen , dat hy deeze behandeling van den Heer Rodse niet verwagt had, vooral niet, daar die Heer niet wel ichynt te kunnen ignoreeren het voorbeeld van de Heeren van Sochtelen en Wicherlink, de eenigften, die in het zelvde geval als hy verfeeren, en daar dezelve zich ook wel had kunnen herinneren, hoe geheel verfchillende de behandelinge geweest is, die hy ondervonden heeft, toen aan hem, zonder cdtf. •tradictie van iemand, van die zelvde Commisfie alle de voordeden tot May 1787 gelaaten wierden,T 2 fchüóH



29* Verzameling vs.n Stukken betrekkelyk tot
fchoon hy reeds op Pauli 1787 had opgehouden, dezelve te bekleeden.
Het is dan ook niet alleen uit hoofde van het gemis eener belooning, waar op de Ondergeteekende vertrouwt eene gegronde aanfpraak te hebben, maar mede uit confidentie van de fingulariteit der behandeling, die hy ondervonden heeft in onderfcheiding niet de gemelde Heeren, welke in het zelvde geval als hy verfeeren, dat hy de vryheid neemt, met voorgemelden eerbied te verzoeken.
,, Dat U Ed. Mogenden hem mede betaaling ge„ lieven te doen geworden van de Huishuur en „ Transport-Gelden, van de door hem bekleedde „ Commisfie." Ofte ccc.
't Welk doende.
(was get.) G. W. van Marle.
Extract uit het Register der Refolutien van Rid. derf hap en Steden de Staaten van Overysfel.
Deventer den 13 Maart 1789. De Heeren de Droste van Zalland en andere Hun. ner Ed. Mogenden Gecommitteerden tot de zaaken van Finantie, ingevolge en ter voldoening van derzelver Refolutie Commisforiaal van den I2den dee. zer, hebbende geëxamineert het Bericht van den Heer Burgemeeeter Roüse , op de Requeste van den Heer Oud Burgemeester van Marle, over de Huis. huur en Transport-Gelden door de Heer Berichtgeever als Gecommitteerde ter Generaliteit genoo. ten, van advife zouden zyn, dat met het zelve Bericht zoude behooren genoegen te worden genoo. men, en het verzoek by de Requeste van den Heer Oud-Burgemeester van Marle gedaan, geweezen van de hand.
Waar op gedelibereerd zynde, hebben Ridderfchap en Steden zich daar mede geconformeert.
Accordeert met 't voorfz. Register.
(was get.) Derk Dümbar.
Stuk-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 293
Stukken nog betrekkelyk het Landlchap Drenthe 3 van N°. 1131 tot 1136 ingefloO' ten.
N°. 1131. Huurcedulle tusfehen de geauthorifeerde Directeuren en Gecommitteerden van de geweezen Sociëteit binnen Meppel als Huurders, benevens Jacob Kniphorst als Verhuurder; en welk daar in gementioneerd Huis by de Revolutie zynde om~ verregehaald, daar over Procedures zyn ontflaan, waar van de Sententie hier nevens, die daar over is gevonnisd,
Wy ondergefchreevenen, als fpeciaal daar toe geauthorifeerde Directeuren en Gecommitteerden van de Sociëteit binnen Meppel, bekennen door deezen gehuurd te hebben van de E. Jacob Kniphorst, die door deezen mede bekend verhuurd te hebben, een Huis ftaande en gelegen binnen Meppel aan de Hogeveenfche vaart, om door den Verhuurder te worden geapproprieert, om in het zelve de Sociëteit te frequenteeren, volgens onderftaande accoord.
Art. 1. De Huurderen verbinden zich voor den tyd van zes achtereenvolgende jaaren , aanvang neemende primo Mey 1787, en eindigende primo Mey I793> en belooven ieder jaar in de maand! Mey, wanneer de huur verfcheenen is, aan den Verhuurder te betaalen de fumma van één honderd guldens.
Art. 2. Deeze verhuuringe zal na de zes jaaren, wederom andere zes volgende jaaren continueeren, ten ware dat de Huurderen , of den Verhuurder zulks een half jaar voor de laatfte verfchyndag komt op te zeggen, dat van wederzyden zal kunnen gefchieden,
X 3 Arr,



f94 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot ■
Art. 3. De Verhuurder verbindt zich om boven» gemelde behuizinge behoorlyk te laaten approprieeren, en wel inzonderheid, om de geheele Societeics zaal met een houten vloer te voorzien, en in dezelve twee fchoorfteenen te laaten timmeren, met de nodige kamer, en de voorgevel en zydmuuren, vervolgens om een goede kelder in de zaal in cement te laaten maaken, waar boven provifiekasten, die afzonderlyk zullen kunnen gefloten worden, vervolgens eenen goeden '"folder, en de wooniuge voor den Bedienden goed worde betimmerd.
Art. 4. Als het primo Mey 1787 is, zal de wooninge voor den Bedienden moeten klaar zyn, doch met de zaal, zal men, indien de Verhuurder niet klaar kan worden, tot aan de maand Juny moeten wagten, wanneer dezelve zonder fout zal moeten voltooid wezen.
Art. 5. Als alles afgedaan is, en de Huurderen bezit genomen hebben van de Sociëteit , verbinden zich de Huurderen, dat alle de glazen in de Sociëteit en wooninge van den Bedienden, voor rekeninge van de Sociëteit moet onderhouden worden, in die ftaat als ze dezelve aanvaarden.
Art. 6. Het fchoorfteengeld, lantaarngeld, en fchattinge, komt mede ten laste van de Sociëteit, Tot waarheid en vestenisfe, zyn hier van twee eens luidenden gemaakt, en by de Huurderen en Verhuurder ondertekend in Meppel den 17 November 1786.
(Onder Jlcnd) Jacob Kniphorst. D. Braspot, Directeur.
van Veen, Direèteur, H. de Jonge, Directeur. E. Westerhuis. Jan Brouwer, Gecomm. M. Dassen, Gecommitt. B. W. v. d. Sande , Gec.
(Pro vera Copia)
A. Steenbergen, Scholtus. 1788."
Sun.



ie Gebeurtenis/en in 17S7 enz. voorgevallen. 295
Sententie in zaaken van Jacob Kniphorst tegens D. Braspot en Conforten.
Atlum op den Lotting gehouden te As/en den 25 November 1788.
In zaaken van J. Kniphorst tot Meppel, Impetrant ter eenre, D. Braspot, N. van Veen, H. de Jonge, E. Westerhuis, Jan Brouwer, Mr. M. Dassen, en Dr. B. W. van de Sande mede aldaar Gerequireerdens ter andere zyde; hebbende Impetrant by klachte geprocedeert, ter oirzaake Gerequireerdens zich noemende Directeuren en Gecommitteerdens van de Sociëteit binnen Meppel, op den 7 November 1786, van Impetrant voor den tyd van zes jaaren, aanvang neemende Mey 1787, en zullende eindigen Mey 1793, hebbende gehuurd zekere behuizinge aan de Hogeveenfe vaart binnen Meppel ftaande, jaarlyks voor 100 Car. guldens, om daar in de Sociëteit te houden, welke behuizinge ten gevolge fchrifrelyk huurcontract vertimmerd, en door Gerequireerdens geaanvaard zynde, in de maand September 1787 by de bekende Revolutie geheel is omgehaald en gecasfeerd, en nu, na minnelyke en gerichtelykeinftantien, niet hebben kunnen refolveeren, die gehuurde en geruineerde behuizinge in die ftaat, waar in dezelve voor de gezeide deftructie is geweest, te doen herftellen, of anders Impetrant deswegens ter tauxatie van onpartydigen ofte des rechts, behoorlyke vergoedinge te doen; concludeerende Impetrant ten einde Gerequireerdens zullen worden gecondemneert, gelibelleerde behuizinge te herbrengen in die ftaat, waar in dezelve voor de gemelde deftructie is geweest, of anders Impetrant dieswegens ter tauxatie des rechts of van onpartydigen, behoorlyke vergoeding te moeten doen, cum expenfis.
Uit naam van Gerequireerdens wierd prrsvie aan den Impetrant geopponeerd, de exceptien inepti



asÖ Verzameling van Stukken letrekkelyk iet
<"ƒ nimis generalis libelli, alzo het medium concludendi in de klachte ontbrak, zynde alleen gepofeerd, dat des Geëxcipieerdens behuizinge tot eene Sociëteit is gehuurd, vertimmerd en aanvaard, en vervolgens gedeftrueerd, zonder dat daar in gronden waren opgefloten waarom uit dien hoofde de Exclpienten moesten gecondemneert worden, de fchaade door de deftructie veroirzaakt, te moeten vergoeden, maar dat, als het medium concludendi, hadde moeten tusfehen beide komen, dat Excipienten oirzaak en aanleiding tot de deftructie zouden gegeeven hebben, allegeerende daar toe een judicaat in fimili zullende zyn ergaan.
Uit naam van Geëxcipieerde wierd tot rejeöie deezer ingediende exceptien geconcludeert, fustineerende dat de klachte alles bevat 't geennavoorfchrift van Landrechte en na Rechte in een Libel vereischt word, dat de zaak,waar over geklaagd is, was dat de Beklaagdens verweigerd hadden de gehuurde en gedeftrueerde behuizing wederom te doen herftellen in den ftaat, waar in het zelve aanvaard hebben, dat het Contract van huuring, als het medium concludendi, in het Libel was ter neder gefield , dat dezelve in deezer voegen in een fyllogismus konde worden gebragt, die gene, welke iets gehuurd, en het gehuurde aanvaard hebben, zyn verplicht het zelve te verlaaten in dien ftaat, waar in het zelve is aanvaard; Gerequireerden hebben Impetrants behuizinge gehuurd en aanvaard, gevolgelyk moeten dezelve gecomdemneert worden, dezelve in den aanvaarden ftaat wederom te verlaaten, en de fchaade daar aan veroirzaakt, te vergoeden en herftellen; dat de gegrondheid of ongegrondheid der prrsmisfen ten Principaale moeste worden beoirdeelt, en laatftelyk dat het geallegeerde judicaat alhier niet quadreerde.
De Excipienten recipliceerden» dat de naaste oirzaak als het medium concludendi, eene misdaad móeste zyn, uit welken hoofde de conclufie konde worden geformeert, en niet in het Libel te vindes



dt Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 297
•den was, dat de daad van huuringe in het afgetrokkene geen medium concludendi uitleverde, noch ook de deftructie, ten ware Excipienten daar toe oirzaak en aanleiding gegeeven hadden.
De Geëxcipieerde dupliceerde, dat de Excipienten als Gedaagden onbevoegd waren aan Geëxcipieerde de gronden voor te fchryven, op welke de actie zoude moeten inftellen, dat het oirdeel, of Excipienten uit hoofde van de huuring en aanvaarding kunnen gecondemneert worden dan niet, eerst moeste volgen, wanneer Partyen ten Principaal zyn gehoord.
Partyen, falva exceptione, ten Principaal zynde gehoord, fundeerde zich de Impetrant tot adftructie van het gepofeerde, ter klachte in het huurcontract op den 16 November 1786 met Gerequireerdens opgericht, waar by Gerequireerdens deeze behuizinge van Impetrant om daar in Sociëteit te houden, na dat dezelve eerst zoude vertimmerd zyn, hadden gehuurd,, dat dezelve door de Societeits-Leden aanvaard zynde, ten tyde der bekende omwenteling ten eenemaal was geruïneerd, en tot de fundamenten toe gefloopt, zoekende door de eenftemmige verklaaring van een groot aantal Getuigen breedvoerig te adftrueeren, dat die flooping, niet uit een byzondere haat en vyandfchap tegens den perfoon van den Impetrant, als eigenaar van het gebouw in het byzonder, maar uit verbittering tegens het geheele lighaam der Sociëteit, verricht is, alzo het by 't gemeen, het zy met of zonder grond, daar voor was gehouden, dat de Societeitsvergadering voornaamentlyk daar toe was ingericht, om de vastgeftelde Regeerings-Conftitutie om te keeren, dat alle onaangenaame en driftige discourfen, welke by en na de flooping gevoerd zyn, mede de algemeene Volksverbittering tegens het geheele lighaam der Sociëteit genoegzaam hadden aangeduid; dat ook de voornaamfte Burgers, ziende dat de flooping der Sociëteit niet meer konde belet worden, van gedachten waren T $ ge-



sg8 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
geweest, dezelve ten prooy der woede van de menigte over te laaten, en den aandacht daar by bepaalt te doen houden, ten einde de verbittering daar door te doen verkoelen, op dat de particuliere bezittingen van de voornaamfle hoofden der zogenaamde Patriottifche Partye mogten bewaard blyven; fustineerende wyders, dat niet alleen volgens gronden van billykheid het geheele lighaam der Sociëteit de nadeelige gevolgen van deeze Volkshaat, het zy gegrond of ongegrond, moeste boeten, maar dat het zelve ook in Rechten gefundeert was, allegeerende daar toe de leere van den Raadsheer Sande, Profesfor Voet, Brunneman, en meer andere voornaame Rechtsgeleerden.
Uit naam van Gerequireerdens wierd tot abfolutie geconcludeert en voorgedraagen, dat voormaals een Sociëteit ten huize van de Wed. Dannenberg gehouden, en om dat haar zoon J. Dannenberg zich met het vastgeftelde fournisfement niet wilde vergenoegen, van daar na het huis van R. Bloemberg verplaatst was, dat naderhand de Impetrant hadde aangeboden, eene behuizing, waarin opdien tyd een Zementmolen was, tot een Sociëteit te doen vertimmeren, en te verhuuren, 't welk door Gerequireerdens was geaccepteerd, waar na op den 16 November 1786, het huurcontract ten wederzyden was gefloten, uit welken hoofde Gerequireerdens niet konden worden verplicht de fchaade dóór de flooping aan de gehuurde behuizing toegebragt te vergoeden, dewyl Gerequireerdens daar by niet meer dan alleen het onderhoud der glazen voor hunne rekening hadden genomen, zonder dat voor gevreesde fchaade verdere cautie by huurcontract was bedongen; dat de Impetrant zelvs in Perfoon mede-Lid van de Sociëteit is geweest, en andere Perfoonen tot Leden derzelve voorgelteld hadde, dus te minder tot het neemen deezer Conclufie bevoegd was, als hebbende Impetrant die behuizing tot het bepaalde oogmerk, om daar in de Sociëteit te houden, verhuurd, en de huurderen



ie Gebeurtenis/en in 1,787 enz. voorgevallen. 299
ren het zelve ook toe geen ander einde gebruikt; dat Impetrant na rade zyne actie tegens de daaders, welke zich aan de oproerige en geweldige flooping hebben fchuldig gemaakt, tot fchaadevergoeding konde inftellen, welke hadden moeten worden geftraft, dat de meubels der Sociëteit even zo wel als de behuizing zyn vernield, dat by aldien uit hoofde dat de Societeits-Leden door hun. gedrag aanleidende reden en oirzaak tot de plundering zouden gegeeven hebben, de Gerequireerdens in deezen eisch moesten worden gecondemneert, als dan het zelve, en niet het huurcontract tot een grond der Conclufie by het libel moeste zyn ter nedergefteld; dat de Impetrant niet minder dan de overige Leden der Sociëteit het voorwerp van de verbittering geweest is, dat fommige der Getuigen door Impetrant geproduceerd, aan de plundering zelvs zouden handdaadig zyn geweest, ten minften dat daar het in hun vermogen Itond het zelve te beletten , zy veel meer zulks hadden aangezet.
Impetrant repliceerde, dat niet zo zeer het gefchreevene huurcontract, als wel de relatien en verplichtingen door de huuring op Impetrants en Gerequireerdens gebragt, als nog tot een grond deezer actie wierde gelegt, en door Impetrant gefustineerd, dat ieder huurder verplicht is, het gehuurde wederom in dien ftaat aan den verhuurder te rug te leveren, waar in het zelve is aanvaard, ten ware de huurder konde aantoonen, dat door verhuurders fchuld, of cafu fortuito, daar aan fchaade is toegebragt, zo dat de huuring en de verplichting daar uit fpruitende om het gehuurde te reftitueeren, voor de naaste oirzaak tot de condemn-atie zoude dienen, dat Impetrant niet tot den grond deezer aclie in het libel hadde kunnen Jiellen, dat Gerequireerdens door hun gehouden gedrag in die Sociëteit, en dus door hunne fchuld, de aanleiding en oirzaak tot de ruine der Sociëteit gegeeven hebben, dewyl Impetrant als dan zoude hebben moeten bewyzen, dat de SocieteitsLeden aan het woedend gemeen gegronde redenen tot haat
en



300 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
en verbittering hebben gegeeven, en dit gefchied zynde, dan daar en bovm de ongerymde Jtelling beweeren, dat het gemeen bevoegd is ziek zelvs geweldig te richten. Dat Impetrant alhier als Aanlegger de qualiteit van verhuurder bekleedde, welke geheel onderfcheiden was van de qualiteit als mede-Lid van de Sociëteit, in welke laatfte betrekking Impetrant met Gerequireerdens egaal ftond, en in de fchaade moeste deelen; dat Impetrant zo min dan Gerequireerdens, de ruïne van het verhuurde hadde vooruit gezien; dat offchoon Impetrant te kortzichtig mogte geweest zyn, om geene Cautie voor inkomftige fchaade by huurcontract expres te bedingen, daardoor echter Gerequireerdens volgens gronden van recht en billykheid niet waren outflagen; dat Impetrant deszelvs behuizing aan Gerequireerdens hadde verhuurd, om daar in Sociëteit te houden, op eenen tyd, wanneer de Sociëteit tot een onfchuldig gezelfchap en converfatie diende, en niet om daar in zich met zaaken van Regeering te bemoei jen, en met buitenlandfche Sociëteiten over 's Lands bellier te correspondeeren, en verderftelyke nieuwigheden in te voeren, waar toe de Sociëteit naderhand was misbruikt.
Gerequireerdens dupliceerden, datde vyandfehap tegens het lighaam der Sociëteit, als de aanleidende oirzaak tot de deftructie der Sociëteit, niet als het medium concludendi by het Libel is opgegeeven, dat overzulks Gerequireerdens zich ten dien opzichte niet konden en behoefden uit te laaten; dat in allen gevalle, indien de Sociëteit ten prooy van de woede, tot behoud der Ingezetenen gelaaten is, het gemeene Karfpel de vergoeding moeste doen, en dat aan Gerequireerdens tegens hunne intentie geimputeert was, als of de Getuigen van den Impetrant met de daad van plundering of aanzetting hadden willen betichten; voorts Gerequireerdens in Dupiyk hunne voorige middelen inhsoreerende, en de argumenten van den Impetrant debatteerende. ——*
Wy.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 301
Wyzen de Heeren Asfesfor en 24 Etten, en commirteeren de Heeren Etten B. Eppinge en W. RamhorsT uit Dieverder Dingfpil, benevens den Laudfchryver Erkenswyk , om itaande Lotting Partyen nader te hooren, in der minne te vereenigen, zo doenlyk, of anders alhier Rapport te doea.
Ter prcejentie van my,
Wé H. Erkenswyk.
AStum op den Lotting gehouden te Asfen den 25 November 1788.
GeV"-<rvi-d het Rapport der Heeren Gecommitteerden , ftaande deeze Lotting gefteld, in zaaken van Jacob Kniphorst te Meppel Impetrant ter eenre, en D. Braspot en verdere Conforten aldaar Gerequireerdens ter andere zyde, onderling qusstieus over de herftelling in den voorigen ftaat, of vergoeding van zekere behuizing, door Gerequireerdens van Impetrant, om daar in Sociëteit te doen houden, gehuurd en aanvaard, doch by de bekende Revolutie geheel gedeftrueert.
Wyzen de Heeren Asfesfor en 24 Etten, en verzoeken den Heer Asfesfor F. O. van Dösnberg Heiden tot ter Borg, en committeeren de Heeren Etten Mr. H. J. Calkoen uit Zuidenveld, Mr.W. Kymmell uit Beiier Dingfpil, Corn. Bilbrantds uit Rolder Dingfpil, Gedeputeerde Mr. D. WilLinge uit Noordenvelt, W. Ramhorst uit Dieverder Dingfpil, en Harm Hiddingh uit 't Dingfpil Oostermoer, benevens den Landfchryver Erkenswyk, om ter gelegener tyd Partyen nader te hooren , in der minne te vereenigen, zo doenlyk, of «aders by uitfpraak cum plena te ontfcheiden.
Terprafentie van my,
W. H, Erkenswyk.
In*



302 Verzameling van Stukken letrekkelyk toï
Ingevolge voorenftaande Commisfie en Authorifatie, en vermits het affterven van de Ette Calkoen,en abfentie van den Gedeputeerden Wilungk daar op gevolgde furrogatien, hebben wy de respecfive Partyen voor ons doen compareeren, dezelven wydloopig gehoord, in der minne getragt te vereenigen, en naar rejeótie der ingediende exceptiten gelaudeertr „ dat de fchaade door de flooping van „ Impetrants behuizinge toegebragt, midsgaders alle „de kosten van wederzyds partyen, door Gerequi„ reerdens voor twee derden en door den Impetrant „ voor één derde zullen worden gedraagen, zonder „ dat Impetrant, als gewezen Lid der Sociëteit, daar „ en boven eenige verdere Contributie zal behoeven „ te doen." Aétum Meppel den 1.6 Maart 1785.
F. O. van dörnberg heiden. R. ZZgeringh. w. KyMMELL. C. HlLbrants. R. hofsteenge. W. RaM-
horst. fl. Hiddingh. W. H. Er-
kenswyk.
N°. 1132. Puplicatie van Ridderfchap en Eigenerfdens Staaten dér Landfchap Drenthe, waar by generaalyk aan alle de Ingezetenen der Landfchap, zonder uitzondering van Jtaat, rang of kunne, tot wederzeggens toe, verboden word, om zonder eenig uiterlyk en zichtbaar Oranje-verfierfel van Strik, Cocarde of Lint in het openbaar te vertoonen, by pcsne van een Goud-Gulden boete éfc
Ridderfchap en Eigenerfdens Staaten der Landfchap Drenthe, doen te weeten:
Nademaal de ervaaringe heeft geleerd, dat onze Refolutie en Publicatie in dato den 24 December 1787, by welken alle 's Landfchaps Ingezetenen in 't generaal, tot het draagen van eenig openlyk en zichtbaar Oranje-verllerzel van Strik, Cocarde
of



de Gebeurtenisfen in 17-87 enz', voorgevallen. 303
of Lint, als een teken van eendracht'en oprechte gezindheid, om de herftelde algemeene rust te bevorderen en te bewaaren, zeer ernftig zyn vermaand, ter bereiking vau dit vredelievend, enden Lande zo heilzaam oogmerk, in allen deelen niet voldoet, maar eenige wrevelmoedige Perfoonen zich als nog daar aan 'onttrekken, en hier door» ten minften hunne moedwillige aankantinge tegens onze Landsvaderlyke gedaane vermaaning, zoniet ook, eene minachting voor den Heere Prince ErfStadhouder en het Doorluchtig Huis van Oranje, meer en meer aan den dag leggen.
Waar uit reeds onlangs wederom, in eenige plaats zen deezer Landfchap, voornaamelyk op 't Hóogeveen, nieuwe onlusten en daadelykneden ontflaan, en inkomftig nog verder te duchten zyn, welke de nadeeligfte gevolgen voor de algemeene ruste zouden kunnen na zich fleepen.
Zo is het, dat wy, tot voorkooming van dezelve, en om het, op nieuw ontflaane twistvuur, zo veel mooglyk, alle voedzel te beneemen, na rype deliberatie hebben goedgevonden, te ordonneeren en ftatuëeren, gelyk wy ordonneeren en ftatuëeren mits deezen: dat alle Ingezetenen deezer Landfchap generaalyk, zonder uitzondering van ftaat, rang of kunne, tot wederzeggens toe, zich niet zullen vermogen, zonder eenig uiterlyk en zichtbaar Oranje-verfierzel, van Strik, Cocarde of Lint» als een blyk en teken van hunne waare gezindheid, tot eendracht, en geneigdheid voor de bewaaring der algemeene ruste, in het openbaar te vertoonen, by poene, dat die genen, welke zullen bevonden worden, deezen ten contrarie gehandelt, en zich onzer welmeeninge onttrokken te hebben „ nullen vervallen ip eene boete van één Goud-Gulden, ten voordeele der Diaconie locaal, by parate Executie te innen, en die telken reize te verbeuren, zo menigmaal dezelven, zonder het openlyk draagen van eenig zichtbaar Oranje-teken als voorfchreeven , in het publiek zullen verfchynen.
Wor-



304 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Wordende, tot betere nakominge van deeze on5se Publicatie, de refpective Diaconien wel ernftig gewaarfchouwt, op de ftipte invordering deezer boete, naauwkeurig te letten.
Lascende wyders de Scholtesfen deezer Landfchap , om, by aldien Diaconen hier in nalaatig mogten blyven, daar van, met overzending der nodige bewyzen, aan den Drosfaard kennïsfe té moeten geeven, ten einde alzulke Diaconen voor het Collegie worden geciteerd, en verders de nodige voorzieninge gedaan, om dezelven, wegens plichtverzuim ten deezen opzichte, naar behooren te corrigeeren»
En op dat niemand hier van eenig ignorantie pretendeere, zal deezen, door den druk gemeen gemaakt, en des voor- en nademiddags van alle Predikftoelen deezer Landfchap gepubliceert, en voort* ter gewoone plaatzen geaffigeert worden.
Actum op den Landsdag gehouden te Asfen den 24 Maart 1780.
Ter Ordonn. van de Heeren voorfz* W, H. Erkenswyk,



ie Gebeutteüisfen in 1787 enz. voorgevallen. 305
N°. 1133. Publicatie van Ridderfchap en Eigen-erf'dens, Staaten der Landfchap Drenthe; waar by wordt bepêald, dat zodaanige Eigenerfdens welke Ledén 'der vernietigde Exercitie-Genootfchappen en Societeilen, of gewezene Directeuren van het zogenaamde Vaderlandfche Fonds geweest zyn, en zich aan de onderteekening van het vastgestelde Declaratoir (*) onttrokken hebben, niet als Keurnooten by eenige Genchtelyke Aclens kunnen worden gebruikt,
Ridderfchap eb. Eigenerfdens Staaten der Land. fchap Drenthe, doen te weeten: dat ter onzer keónisfe zynde gebragt de twyffelingen, by fommigs Scholtesfen deezer Landfchap ontflaan, of, en in hoe verre, de Eigenerfdens welke Leden van de vernietigde Exercitie-Genootfchappen en Societei. ten geweest zyn, doch zich de onderteekening van het vastgeftelde Declaratoir onttrokken hebben, a's Keurnooten by Gerichtelyke Actens valide kunnen adfifteerën.
Hebben wy na gehoudene deliberatie eenpaarig góedgevonden te verklaaren.
Dat vermits by Staats-Refolutie van den 20 December 1787 uitdrukkelyk geftatueert is, dat alle de Leden van de vernietigde Exercitie-Genootfchappen en Sociëteiten, zo honoraire als werkende, zonder onderfcheid, gelyk mede de gewezene Directeuren van het zogenaamde Vaderlandfche Fonds, het bovengemelde Declaratoir zouden moeten onderteekenenen, en by gebreke van dien, niet tér deezer Vergadering of eenige andere Collegien Van Policie of Juflitie, of ook tot de verdere bediening van Ambten en publieke Posten zouden worden toegelaaten, daar uit van zelve duidelyk is af te neemen onze meening destyds geweest te zyn} (gelyk dezelve nog is,) dat die genen, welken zich
aan
(*) Zie dit Declaratoir in het 17/. Deel deezer Verzmmling, U. 248. XII. Deel; V



306 Verzameling van Stukken letrekkelyk Ut
aan deeze onderteekening hebben onttrokken, niet als Keurnooten by eenige Genchtelyke Actens kunnen worden gebruikt.
tn verders dienftig gevonden, een generaale authorifatie op alle de Scholtesfen deezer Landfchap te verkenen, zo als wy dezelve verleeeen bv deezeo; om in gevallen, uit hoofde van het effect deezer Refolutie, geen habüe Keurnooten in de Marken of Karfpelen alwaar dezelve vereischt worden, mogten te bekomen zyn, als dan andere gewettigde Keurnooten van elders valide te mogen asfume ren , en teffens by nadere interpretatie onzer welmeening te verklaaren , dat vooifchreeven gereprobetrde Perfoonen mede zullen worden gehouden • voor geheel uitgeflooten buiten alle Stemgerechtigheid als Eigenerfdens, in zaaken 's Landf; haps Regiering betreffende, 'of daar op onmiddeiyke invloed hebbende.
En ten einde niemand hier van ignorantie pretendtere, zal deeze alom worden gepubliceert en gerufig< ert, ter plaatzen daar men gewoon is publicatie en -jffixie te doen.
Adlum op den Landsdag" gehouden te Asfen den 24 Maart 1789.
Ter Qrdonn* van de Heeren voorfchreeven,
W. H. Erkeimswyk.



de Gzbciirtmiijen in 1787 enz. voorgevallen. 307
N". 1134. Publicatie van Drost en Gedeputeerde Staaten der Landfchap Drenthe, waar by bekend wordt' gemaakt, door Hun Ed. Mogenden de Staaten der Landfchappe te zyn gerefolveert; dat alle Vreemdelingen en nieuwe Lnwoonclers, welke, federt de omwenteling van zaaken, binnen de Landfchap, hunverblyf genomen hebben, of in het toekomende willende neemen, verplicht zullen zyn, aan de refpective Scholtesfen van de onderfcheidene Scholtambten waar in zich begeeren neder te zetten, ter hand te Jlellen, een legaal bewys van de Regeering der plaatzen, alwaar ze het laatfie, voor de omwenteling van 1787 gtwoond hebben, inhoudende, dat aldaar, als ftüle Burgers gedomicilieert hebben, en deswegens op hun gedrag, niets te zeggen valt, en dat de hier aam niet voldoenden, de verdere inwoning of admisfie daar toe, ook niet zal mogen vergund worden.
Drost en Gedeputeerde Staaten der Landfchap Drenthe, dóen te weeten:
Dat de Heeren Ridderfchap en Eigenerfdens', Staaten van voornoemde Landfchap, op den jongst*ehoudene ordinarïs Landdag van den 24ften Maart laatstleeden, in overweeging hebbende genomen.
Dat fommige Perfoonen, welke zich uit hoofde ?an hun onrustig gedrag, geduurende de laatfte :roebles, uit andere Provinciën hebben moeten retireeren, veel ligt hunne wooning binnen deeze Landfchap zouden kunnen vestigen, of mooglyk reeds gevestigt hebben, en waar uit de allernadeeligfte gevolgen, voor de confervatie van de goede arde en algemeene rust, hier te Lande, zoude kunnen proflueeren, na rype deliberatie (in navolginge van een' nabuurige Provincie) hebben goedgevonden en verftaan.
Dat alle Vreemdelingen en nieuwe Inwoonders, welke, federt de gelukkige omwenteling van zaa» ken, binnen deeze Landfchap, hun verblyf genomen hebben, of in het toekomende willende neeV 2 men,



308 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
men, verplicht zullen zyn, aan de refpective Scholtesfen van de ondeifcheidene Scholt-ambten waar in zich begeeren neder te zetten, ter hand te Hellen, een legaal bewys van de Regeering der plaatze, alwaar ze het laatfte, voor de omwenteling van 1787, p-ewoond hebben; inhoudende, dat alc:ar ais dille Burgers of Ingezetenen gedomiciüeti: 'lebber,3 en deswegens op hun gedrag, niets te zeggen valt,en dat de hier aan niet voldoenden, de verdere irwoonmg of adrmsiie daar toe, ook Dier zal mogen vergund worden.
Gelastenue verders alle Scholtesfen, daar op, nauwkeurig te vigiléeïeb, en van de vreemde inkomerde lieden, eenig verblyf binnen hunne Scholtambten houdende, aan het Collegie of den Heere J> ost kennisfe te geeven, en in tusfehen zorge te draagt , dat dezelven van deeze dispofitie worden onderricht, zullende echter die genen, welke om erheffelyke redenen, buiten ftaat mogten wezen, het voorfz. Declaratoir of Atteftatie in te brengen, kunnen volftaan met, on ier folemneelen ééde, (voor"het Collegie van de Heer^-o Drost en Gedeputeerden te prtefteénn) te belooven, dat zich, j;;tdi!u,-ende hun verblyf, als ftille, rü.uiieveode, en aan de beveelen van de Hooge Overheid p,ehoor/.aamè, Ingezetenen, riet alleen zullen houden er, gedraagens maar ook, dat ze-de Conditutie en Regernrg'-form deezer Landfeha,,;, met het Ifrf-Sfadbouderfchap, erflyk in het Huis van Oimje en Nasf u gehouiy en getrouw zullen aankleeyèj . zodaat ig, als zulks by Staatsrefolutie van den 24 Miarr 17R9 is bepreepen.
En op dat niemand hier van ignorantie pratendeere, zal dee/e alomme worden gepubliceeit en ./geert, ter plaatze alwaar men gewoon is dusdaanige publicatie en afnxie te doen.
Aftuin in CoIJe^'o te Asfen den r April 1789.
. was get.) F. O. van Döknpkbc Heiden. Vt. Ter ürdennantie van yaelgèmeldg Henen, (was get.) W. H, Hofstede.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 309
Nj. 1135. Convocatie door de Schtltesfen in Je Landfchap Drenthe, op order van de Heeren Gedeputeerde Staaten aan alle de Eigenerfden gedian, om aan dezelven over te geeven een ged'ükt Boekje, getyteld: Tegenbetoog over de Staats-ftem.ning in Drenthe; benevens eene Aanfchryving &c.
1789, in February hebben de Scholtesfen alle Eigenerfden geconvoceert, behalven de Scholtes van Meppel, die hier van uitgefloten heeft de genen die het Declaratoir niet getekend hadden, en op order van Hun Ed. Mogenden Drost en Gedeputeerde Staaten der Landfchap overgegeeven, een gedrukt Exemplaar, geintituleert: Tegenbetoog over de Staats-flemming in Drenthe, namens de Ridderfchap &c, &c. &c.
Met een Aanfchryving, luidende:.
post alia.
Met aanmaaning tefféns, om zich overeenkom-, ftig de Refolutie van de H. H. Ridderfchap en Eigenerfdens in dato den ir Maart 1788, aan het hoofd van het Tegenbetoog tydig te beraaden, of zy verkiezen, het poindt wegens de Overftemming ter Staatsvergadering, in qusstie tegen het Corps van de Ridderfchap en de Dingfpillen Zuidenveld en Rolde ^verder ftaande te houden, dan daar van af. ftand te doen, en in de defenfie en aangetoogen bewyzen van laatstgenoemde Heeren voor altoos, kunnen berusten.
V 3 N<v



3io Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
No. 1136. ExtraSt uit het Register der Refolutien van de Ed. Mogende Heeren Ridderfchap en Eigenerƒdtns Staaten der Landfchap Drenthe, genoomen op den Landdag van den 24. Maart 1789, betrekkelyk het recht van Overftemming ter Staatsvergadering.
Door de Volmachten van de refpective Karfpillen in de vier Dingfpillen van Beilen, Diever, JS"ooi;denvelt, en het Oostermoer, ingevolge Refolutie van den naastvoorgaanden Landsdag, alhier ter Vergadering zynde geëxhibeert, en vervolgens gekezer, de fchrifcelyke Verklaaringen van de Eigenerfden in de voorfchreevene Karfpillen, nopens hunne fustenue, raakende het recht van Overftemming ter Staatsvergadering in qusestie &c. &c. &c.
Waar op gedelibereert zynde, hebben de Heeren Ridderfchap en Eigenerfden eenpaarig gerefolveerd3 goedgevonden en verftaan, dat vermits de Eigenerfden in de Karfpillen Wapfterveen, Meppel en Oostermoer, Colder en Nyeveen, als mede die van Vries zich eenpaarig of by meerderheid, ftellig hebben verklaard, in de defenfie en aangetoogene^ bewyzen van de Ridderfchap met de Dingfpillen Zuidenveld en Rolde voor altoos te berusten, en het poincl: van Overftemming ter Staatsvergadering deezer Landfchap, zo, en in diervoegen te avouceren, als in het Tegenbetoog (*_) is gededuceert en aangedrongen, deeze gemelde Karfpillen zullen worden gehouden, zich van de
ove»
(*) Dit Stuk is gedrukt onder de Tytel: Tegenbitoo* over de Staats-ftcmminge in Drenthe, naamens het tighaam van de Ridderfchap met de Ding/pillen Zuidenveld en Rolde; tegen de zogenaamde DeduSie door de vier DingJpillen, Beilen, Dieveren , Noordenveld en het Oostermoer, nopens hit Recht van Overftemming ter Siaatsvcrgederinge van het Landfchap Drenthe. Opgefteld door J. W. Knoop, R. G. en op last Hunner Edel Mogenden, de Heeren Staaten deezes Landfchaps gedrukt, rmr inhoud der Refolutie van den n Maart 178d.



ie Gebeurtenis/en in i?8? enz. voorgevallen. 311
overige Karfpillen in de vier Dingfpillen, ten aanzien van ditpoinct, uitdrukkelykafgezoodert, en, zo tegen de zaak ten Principaal, als alle moogJvke gevolgen daar van wettiglyk te hebben geproteiteert: dat de Eigenerfden van de Karfpillen Vledder, Dwingelo, Havelte en Uffelte, Eelde, Noreh, Rhoden, Rhoderwolde, Peife, Zuidlaren, Anlo, Gieten, Borger, en Gasfelte, en waar by om redenen die van Beilen mede worden geitel J, welke zich, de eene min, de ander meer veroirloofc hebben, in hunne antwoorden van het formulier, door de Heeren Drost en Gedeputeerden op expresfe authorifatie deezer Vergadering voorcefchreeven , af te wyken, al nog zal worden open lelaaten, om zich ter eerstkomftigen Rechtdag duidelyk en Heilig te verklaaren: „ ot zy verkie-
zen de zaak in quajstie tegen de Heeren van de ,, Ridderfchap en de Dingfpillen Zuidenveld en
Rolde verder ftaande te houden, dan daar van
afftand doende, in de defenfie en aangetoogene „ bewyzen van laatstgenoemde Heeren voor altoos
te berusten." Waaromtrent de Scholtesfen van • g'emeldeSKarfpillen zal worden aangefchreeven, de hadere verklaaringen op die Rechtdag in te zenden. Dat deeze Karfpillen in zo verre zich met die van Wapfterveen, Meppel en de Oostermoer, Cölder en Nyeveen,'benevens Vries, by nadere declaratie mogten vereenigen ook op een gelyke voet met dezelven zullen worden geconfidereert, terwyl ze in contrarie geval, of waaneer zich min duidelyic mogten verklaaren, zullen worden aangemerkt, met de Eigenerfden in de Karfpillen Westerbork, Zuidwolde , Diever, Peife , Echten en Anfen, Coekange, en de Wyk, het fustenue, ten aanzien van het Recht van Overftemming ter Staatsvergadering, zo en in diervoegen, als het in de Deductie (*)
(*) Zie deeze Deduftie in het VUL Deel deezer Ferz-d■mcling, bi. 79—120. ^



31.2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot enz.
pp r aam der vier Dingfpillen is voorgefteld en ge. dtfeiideerc, te biyven aanklèeven.
Dat vervolgens alle de Karfpillen deeze fu<tenue toegedaan, toe pi;mo September 17P9 de tyd word opersgetaaten om tc dienen van Replyk, by abfentie van het Coltegie te exhibceren aan den Secretaris HOFSTÜDj?.
Dat het Re- lyk op gelyke' wyze als het Tegenb<toog, zal worden gedrukt, en daar van "een Exemplaar aan de refpective Leden dei Ridderfchap en elk Karfpel cf Kluft in de Dingfpillen Zuiden-' Veld er Rolde ter hand gefteld woi.icn.
Dat het Corps der 'Ridderfchap met de beide zo even genoemde Dingfpillen , raar overgave' dier' gtdruiae Exemplaaren, binnen den tyd van vier' maanden zullen dup'iceeren.
Da 'dit Dupiyk mede zynde, gedrukt, alle de Stukken door de b..ide Raaden en Ministers deezer Landichap, ten gevolge Refolutie van den 11 Maart 1788, aan zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erf-Stadhouder uit naam van Heeren Ridderfchap en Eigenelfden zullen worden overgegeeven, en Hoobstd,n: e}ypn ver/qgt,hei quasstie'ufe pointï by fluaale eu Rechterlyke üitfpraak te willen termineeren*
Accordeert met voorfz. Register, W. H. Hofstede. 1780.
BE.



BEKENTMAAKI NG
By den Drukker deezes en M, de BRUYN,. Boekverkoopers te Canpen en te AmlleJaTi, is gedrukt en alom vefzon'dten : pet "eerfte Deei van een nieuw en zeer ibejanbyk Werk, getyteld: NATUUR- en ZtOTKÜNDÏGE BESCHOUWING der. AARDE en haare BEWOON EREN; gevolgd naar het Hoogduit ch van J. F. ZÖLLNEli er. | S. LANGE, in gr. 8vo. Het zelve is van 1784 tot 1788, by wyze van een Weekblad, in Öuitschland, met een aanhoudend allerbest gevolg ukgegeeven. Heheeft daar den roem van een allernuttigst Tydiohiifc overal weggedraagen, en is 'er over 't algemeen zeer fteik en met fmaak gelèezerTj het welk ook wegens zynen inhoud, die zo leerzaam, en gewigtig, als aangenaam is, niet anckrs kon wezen: en dat men ook met grond van deeze Nederduitfche Vertaal ing mag vervvagten: te meer, daar dezelve de oirlpronglyke Hoogduitfche Uitgaaf, in twee Byzonderheden merk!yk overtreft: 1. Dewyl de onderftheiden Onderwerpen" nu niet afgebrooken, maar hier behoorlyk aan één gefchaakeld geleverd worden , en het geheele Werk in bekwaame Hoofdftukken en Paragraphen verdeeld is. 2. Dewyl de kundige Vertaalers, aan wier verftandige fchikking rnen dit te danken heefc, 'er fomrnige nuttige Ophelderingen zp in den Text, als by wyze van, Aanteekeningen hebben bygevoegd, en ieder Deel met een Aanhangzel kleine Verhandelingen, daar de Schryvers niet op bedacht waren, geweest, verryken. Die den Catechismus det Natiiur van Do. Marti net bezitten, zullen veeIe zaaken, daar.aangelapt, hier breeder uitge-, ' V s breid;



3*4
breid vinden; en geen aangenaamer Werk is ten gebruike op Buitenphaczen aan te pryzen, dan dit. De prys is 2 Gl. 16 Stuivers.
Korte Inhoud van dit belangryke Werk.
EERSTE DEEL. Voorbericht van den Vertaaler.
Voorbericht van de Schryvers, zynde eene Inleiding tot dit Werk.
Aanwyzing van den inhoud der Hoofdftukkeu.
I.Hoofdft. Algemeene opmerkingen over het huishoudelyke der Aarde. II. De verdeeling van het Water.
III. De Dampkring.
J. 1. Vloeibaarheid van de Lugt. 5- 2. Zwaarte der Lugt. $. 3 Veerkragt van de Lugt. 5. 4. Drukking der Lugt.
IV. Veranderingen in den Dampkring.
V. Oorlprong der Winden.
VI. Hemel, Wolken, Dauw, Regen,
Sneeuw, Hagel, Rym.
VII. — Het Onweder.
J. 1. Gedaante van den Blixem.
$. 2. Uitberfting en doel van den Blixem,
g. 3. Loop van den Blixem.
5. 4. Natuur van den Blixem.
g. 5. De Blixem vermaagfehapt aan de Eleftriciteit.
§, 6. Over de voornaamfle voorfchriften ter beveiliging by het Onweder, en over de beveiliging der Geitouwen door Afleiders. VIII.



3*3
VIII.Hoofdft. Noorderlicht, Vuurballen, Sterrea-
fchieten, Waterhoozen. IX. • • Zuivering der Lucht.
Byvoegzelen tot het Eerfte Deel.
Het Mikroscoop.
Het Zonnemikioscoop.
De Montgolviaanfche Luchtbol,
Zwavel- en Bloed regen.
TWEEDE DEEL.
l.Hoofdft. De merkwaardigfte gedaante van den Aardbodem.
II. - De gedaante der Aarde.
•III. Richting van de zwaarte.
IV. • Grootte der Aarde.
V. —> Beweeging der Aarde.
VI. De tyden van den Dag.
VIL De Jaargetyden.
VIII.' Geographifche lengte en breedte,
.IX. Van 't Klimaat.
X. Over het Weêr en de Weêrvoorzeg»
gingen.
XI. ■ Algemeene omwentelingen die op
den Aardbodem zyn voorgevallen.
XII. ■ Omwentelingen veroirzaakt door het,
onderaardfche Vuur.
XHL Omwentelingen door het Water ver»
oirzaakt.
Byvoegzel tot het Tweede Deel. Over de Petrafafta, of VerfteeniDgen.
DER.



$16
DERDEDEEL, ie. STUK,
l.Hoofdft. Over de kennis der Godlyke oogmerken in de werken der Natuur,
II. ■ : Algemeene befehouwingen over de
drie Ryken der Natuur.
III. Het Mineraal-Ryk, 1
IV. Het Planten-Ryk.
V. — De orgnnifatie der Plantgewasfen.
VI. ■ Over de omloop der fappen in de
Plantgewasfen. VII. Het voedzel der Plantgewasfen.
VIII. Nog verder onderfcheid tusfehen de
Planten en Mineraalen,-
" IX. . Over de flaap der Planten.
X. Eigenaartige beweeging der Planten.
XI. —— Het vrugtbaarmaakend beginzel in de Plantgewasfen.
XII. »■ Uitbreiding der Plantgewasfen over
den Aardbodem.
D E R- D E D E E L. S T U K.
l.Hoofdft. Het Dieren-Ryk over het algemeen.
II. Het groot gewicht eener behoorlyke
kennis van het Dieren-Ryk.
III. —1 Menigte der Dieren en hunne foorten.
IV. Over de oogmerken van God met
opzicht tot de Dieren.
V. Dierlyke aandoeningen (of de Dieren MiChinen zyn?)
VI. ■ De Zintuigen der Dieren.
VIL —-— De Driften der Dieren.
VIII. n Voorzorg ten aanzien van de Dieren.
IX.



3ï7
IX.Hoofdft. Groote verfcheidenheid der Dieren, en van derzelver leeftvyze.
X. — Beantwoording van eenige zwaarighe-
den.
Byvoegzel tot het Derde Deel.
Mineralifche groeibaarheid.
De Eiaftieke Gom.
De Sagoeboom.
De Broodvrugtboom.
Iets over de Hovenierskunst.
Anecdote vau zeldzaam bygeloof j met opzicht
tot de Springhaanen.
NB. De twee Stukken famen, zullen maar even zo groot Boekdeel uitmaaken, als het Eerfte of Tweede Deel.
VIERDEDEEL, i'. STUK.
I. Hoofdft. De Roofdieren. II» ——— Evenwigt in het Dieren-Ryk.
ïH. Verdwyning van eenige Dieren-foor-
ten.
IV. —— Langzaame verandering in de Lig-r haamen der Dieren.
V. Groei der Dieren;
VI. — Dieren welke alleen door het Mi-
kroskoop befchouwd kunnen worden.
VIT. Planten-Dieren,
VIII. Het Koraah
IX. r- Verdeeling van het Dieren-Ryk in
Klasfen.
VIER.



3'8
V I E R D Ë DEEL ze. S T U K.
l.Hoofdft. De Mensch. II. ■' 1 ■ Gedaante van den Mensch.
III. Het Gelaat en over de Gelaatkunde.
IV. Uitwendige verfcheidenheid tusfehen
byzondere Menfchen.
V. —Ligbaamlyke grootte van den Menscfo
VI. « Sterkte en duurzaamheid van Jt Men»
fchelyk Naturel.
VII. • ■ ■ Verandering die, het Menfchelyk Lighaam ondergaan.
$. !• Uit hoof'lp van 't Klimaat.
§. 2. ■ Voedzel.
g. 3. de Gefleidbeid riet
Lands- «n der Regeeringsform.
Byvoegzol tot het Vierde Deel.
Over de deelbaarheid der Lighaamen, en de fyaheid van deszelvs Deelen. Anecdote.
VYFDE DEEL.
l.Hoofdft. Eenheid van hec Menschdom. H. Uitflag der daar over gemaakte waar¬
neemingen. UI. De Zinnen der Menfchen.
IV. Het Gezicht.
V. Het Gehoon
Br-



3ï!»
Byvoegzels.
Vergelykïng van de waardy ,der onderfcheiden fraaije kuoften. Over hec Scheelzien. Over het Telescoop.
ZESDE DEEL.
I. II. III. Hoofdft. De Reuk, de Smaak, het Gevoel.
IV.LIoofdft. Meerdere volkomeuheid dér overige zintuigen, ontftaande uit gebrek; van een derzelven.
V. Het nut der Zintuigen.
VI. >- Evenredigheid tusfehen de fterkte
en fynheid der Zintuigen»
VII. Het Geheugen.
VHI. De Verbeeldingskragt»
IX. —— Geest. X. Luim.
XI. Het Dichtvermogen.
XII. Entbufiasmus en Geestdry very.
XIII. ISfuc der Verbeeldingskragt.
XIV. Ingebeeld Vermaak en Misnoegen.
XV. — Droomen , Voorgevoel , yleode
Koortzen, Zwaarmoedigheid, Waan» zinnigheid.
Byvoegzel.
Anecdote.
ZE.



320
ZEVENDE DEEL. l.Hoofdft. Het Verftand.
IL Beftemming van den Mensch tot Ge.
zelligheid.
III. Schets eener algemeene Gefchiedenis
der Menfchelyke Maatfchappy.
AGTSTE DEEL.
l.Hoofdft. Over het Karaktér der Menfchen. II. . — Begeerte en Afkeer.
III. ;— Aangenaamp <=n «naanjji-naame Denk»
beelden.
IV. Neigingen, Aandrang en Beweegreden.
V. Aanwyzing en verdeeling der onder-
fcheide Driften.
VI. Van de Temperamenten.
VII. Vryheid der Wille.
VIII. Oirzaak van de verfcheidenheid der
Menfchelyke Karakters.