VERZAMELING
RLACAATEN, RESOLUTIEN EN ANDERE AUTHENTYKE STUKKEN enz.
BETREKKING HEBBENDE TOT DE GEWIGTIGE G& BEUR TENISSEN, IN DE MAAND SEPTEMBER MDCCLXXXV1I, BEVOOREN EN VERVOLGENS, IN HET GEMEENEBEST DER FEREENIGDE NEDERLANDEN VOORGEVALLEN.
Zestiende Deel.
Te C A M P E N,
Ter Drukkerye van J; A. de CHALMOT^ M D C C X d






CHRONOLOGISCH REGISTER
VAN ALLE DE STUKKEN
IN HET
ZESTIENDE DEEL,
VAN DEEZE VERZAMELING VOORKOMENDE.
N°. 1298 Publicatie van de Regeering der Stad Vlisfingen, ter weering van de bedreigende geruchten , die fothmigt woelige en onrustige Perfoonen hebben bejiaan door de Stad te verfpreiden. In dato den 5 September 1789. bladz. I.
■ 1299. Extraft uit de Refolutien van de Edele Cr Acht-
laare Heeren, Burgnnecsteren en Vroedschap der Stad Utrecht, raakende het houden vaneenen Dank- en Bed'ftond op den 16 September 1789. In dato den 12 September 1789 bladz. 5.
■ 1300. Ampliatie van het Placaat van de Edel Mogende Heeren Staaten van Zeeland, van den 3 Augustus 1 78g, •met het Plan eener Negotiatie van negen millioen Guldens of 1500,000 Vlaams. Gearrefleerd den 14 September 1789^ . ' t lilaÜZi 7*
„ 1301, Misfive van den Heere Prince Erf Stadhouder aait
Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Ver* senigdé Nederlanden, waar by zyns Hoogheid kennis geeft * % mi



IV REGISTER
van het aanftaande Huwelyk van den Heere Erfprins vaïï Brunswyk met Hoogsdtszelfs Dochter Frederica Louisa Wilhelmina. In dato den 17 Septcmb. 1789. bladz. 9.
N°. 1302. Misfive van den Heere Prince Erf-Stadhoudnr aan Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vireenigde Nederlanden-, waar by zym Hoogheid kennis geeft van het aanflaar.de Huwelyk van Hoogstdeszelfs oudflen Zoon, den Erf-Prins Willem Frederik, met Haare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Prir.cesfe Frederika Louisa Wilhelmina van Pruisfen. In dato den 17 September 1789 hladz- tH
_ I3o3. ExtraSl uit het Register der Refolutien van de
Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, betrekkelyk het eerstgemelde hooge Huwelyk. In dato den 18 September 1789- • • • hlacl^ 13-
„ l3o4. ExtraB uit het Register der Refolutien van de
Hoos; Mogende Heeren Staaten der Vereenigde Nederlanden , waar by is gerefolveerd om by Misfive zyne Koninglyke Majefteit van Pruisfin, haare Majefteit de Koningin van Pruisfen, haare Koninglyke Hoogheid Mevrouw van Pruisfen, en den Heer Erf Prins te feliciteeren, over laatstgemelde Doorl. Perfomadje zyn voorgenomen Huwelyk &c. In dato den 22 September 1789- • • bladz. 16.
- 1305. Placaat van Hun Ed. Mogenden de Heeren Staaten van Stad Groningen en Ommelanden, Uit handhaavinge der gevestigde Conflitutie in die Provincie fcfe. In dato den 1 Oüober 1789 Uadz-
1 1306. Uitfchryving van een plechtig Dank- en Bede-uur,
door Hun Ed. Mogenden de Heeren Staaten van Zeeland. In dato den I Oïïober 1789. • * • bladz. 26.
N».



dek STUKKEN.
V
Np. 1307. Deputatie uit het midden van Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, ten einde Haare Doorluchtige Hoogheid Mevrouw de Princesfe van Oranje en Nas/au te feliciteeren, over Hoogstdeszelvs aan te gaane Huwelyk met den Heer Erf-Prins van Brunswyk bladz. 29.
1308. Civile Sententie van den Hove van Holland ge-
pronuntieerd tegens Mr. B. Blok , gewezen Secretaris van het Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden in het Noorder-Kwartier. In dato den 10 July 1789. bladz. 30.
—— 1309. Bericht in Fravfche Nieuwspapieren geplaatst door Mr. Beenardus Rlok, tegen de de Sententie van Tm Hof van Holland op den 10 July ten zynen nadeele gepronuntieerd. bladz- 32.
n 1310- Crimineele Sententie van den Ed. Hove van Holland, gepronuntieerd tegens Mr. B. Blok. In dato den 31 July 1789 bladz. 38.
■ 1311- Request van Mr. B. Blok aan Myne Heeren,
de Heeren Bailluw en Schepenen van de Heerlykheid en 't Rechtsgebied van Watten in de Chatellenye van Casfel, geprcefenteerd een . . July 1789. . . . bladz. 39.
1312. Verklaaringe en aanzegginge van Mr. Beknard
Blok, woore ide op het Kafteel van Watten, onder deChatellenie van Ca fel, aan Mr. Hendrik van Stralen Jz., woonende te Hoorn in West-Friesland. In dato den 29 September 1789. . . . . . , bladz. 58.
—— 1313. Misfive van Heeren Gecommitteerde Raaden in West-Friesland en het Norder-Kwartier, aan de Leden van het Parlement van Fransch Vlaanderen te Douay, wegens zeker gemaakt Adres aldaar, by Mr. Beknakdus Blok, * 3 ge



VI REGISTER
gewezene Secretaris v«ji welgemelde Collegien, en in fcnimige gedrukte NLuws.apieren door den druk by hem gemeen gemaakt biadz. 62.
N'. I3I4- Dcclinatoir-Advis van den Hove van Heiland, op de verzogte verklairi:,g door Mr. Paulus Boogaard van Alblasferdam, Mr. Paulus Gevers en Mr. Jaoh (Terman Vingfrhqed van Esfelykerwoude, aan Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staat n v:m Holland en WestFriesland, van niet begrepen te zyn onder de uitzonderingen van het Placaat van Amne,tie van den 15 Febptary 1788; «1 inmiddels dat de Procedures door vooruoemd^n Hove tegens hen ondernomen, mogen waden gfurcheerd. In dato den 22 Maan i:S3- . . • bladz. 95»
. 1315- Refolutie van Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland , betr kkeiyk het boven/taande Advis &c. In dato den 27 Maart 1788. . bladz. 98.
», 1316. Request van Lambertus Nolst. Mei. Dr te Rotterdam, aan Hun Ed. Groot Mugenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland , bekelsende verzoek , dat Hun Ed. Groot Mogenden goeïïgunftelyk gelieven te verklaaren , dat de Suppliant onder de Amnestie van den 15 February 1788 is gecomprehendeerd en dat de Crimineels Procedures tegens hem ondernomen mogen worden gejurcheerd. Geprcejenteerd den 12 Maart 1788. bladz. 99-
a . 1317. Request van Pietkr de Koker, Koopman woonende te Rotterdam, aan de Ed. Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en WestFriesland , behelzende verzoek: dat de Procedures door den Hove van Holland tegens hem ondernomen, provifwneel wogen worden gejurcheerd. Geprcejenteerd den 20 Juny
Ï788.



der STUKKEN. VII
j^gg , ; . bladz. 104.
N°. 1318. Request van Thomas Theodore Cremer, Koopman, woonende te Rotterdam, aan Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland; behelzende verzoek, dat de tegen den Suppliant door den Prokureur-Generaal geëntameerde Procedures en gedaane dagvaardinge in Perjoon, mag worden ingetrokken of gefield luiten effeEt &c. Geprcefenteerd den 2 July 1788. bladz. 11 o.
1319. Request van Cornelis vaw der Hoeven,
Koopman, woonende te Rotterdam , aan Hun Ed. Groot genden de Heeren Staaten van Holland en IVèst-Friesland, ten zelfden einde als het hovenjlaaudc, geprafenteerd den 4 Juny 1788 bMz. 117.
■ 1320. Advis van het Hof van Holland, op de voorenftaande Requesten van T. T. Cremer en C. van der Hoeven , aan Hun Ed. Groot Mogenden, de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland (j'c. In dato den 10 July 1788 bladz. 120.
. 1321. Extract uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, in Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering genomen, op Saturdag den 12 July 1788, waar by voorfz. Advis word Commisforiaal gemaakt, bl. 127.
1 1322. Memorie ter adftruüie van het verzoek door Thomas Theodore Cremer, Koopman, woonende te Rotterdam, in dato den 2 July 1788, aan Hun Ed. Groot Mogenden, de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, gedaan, mitsgaders het dien conform gedaane verzoek van Cornelis van der Hoeven, mede Koopman, woonendg te Rotterdam. Oeergeleverd den 31 July 1788. bladz. 129.
* 4 N?,j



VIU REGISTER
N°. 1323. ExtraS uit het Register der Refolutien van de Heeren Staaten va 1 Holland en West-Friesland, in dato den 5 September 1788. waar by de verzoeken van Thomas Theodore Cremir en Cornelis van der Hoeven, Kooplieden woonende te Rotterdam, worden van de hand gewe-
bladz- 142.
zen.
. I3C,4. ExtraEt uit de Refolutien van Hun Edel Groot
Mogenden de Heeren Staaten van Holland en en West Friesland, waar by aan den Hove de judicature ter eerfter inftantie word toegekend, betrekkelyk het aSioneeren van eenige Burgers en Ingezetenen der Stad Rotterdam &c. In dato den 30 November 1787- - • f Uadz' I44'
1325. Copie EdiEtaale Citatie van Mr. H. A. Kreet
voor den Hove van Holland. In dato den 25 February 1788. Uadz-
, , I326. Request van Mr. H. A. Kreet, aan Hun Ed.
Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en WestFriesland; behelzende verzoek: dat Hun Hun Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren en aan den Hove aan te fchryven, dat de Suppliant by het Plakaat van Amnestie, den 15 February 1788 geëmaneerd, niet is uitgefloten, en dat midsdien het Mandament Crimineel, tegen hem verleend, moet worden gehouden voor vervallen £?c. Geprafenteèrd den 3 April 1788. . . . . bladz, t4o.
r,»a7. Extraü uit de Refolutien van de Heeren Staaten
van Holland en West-Feiesland, behelzende provifioneele ^ dispofitie op bovenftaande Request. In dato den 5 April 1788 bladz. 163.
^ , j32g. Request van Mr. K. A. Kreet, aan de Ed. Groot
~ ' Jchtbaare Heeren Burgemèe;teren en Regeerders der Stad
Aan-



der STUKKEN. IX
Amfieldam; waar by onder anderen verzoekt: dat aan hem de jouisfance van zyn Poorterrecht weder mag worden geaccordeerd , en dat Hun Ed. Groot Achtbaare van Stads wege gelieven te effeOueeren, dat liet Mandament crimineel, door den Procureur-Generaal van het Hof van Holland tegens hem geimpetreerd, buiten verdere werking gefield, en de accufatien, welke genoemde Procureur-Generaal vermeent ten zynen laste te hebben, gefield worde in handen van den Hoofd-Officier van Amfieldam, om den Suppliant daar over voor Heeren Schepenen aldaar te recht te Jiellen. Geprcefenteerd den 15 April 1788. . . . bladz. 164.
N". 1329. Memorie van Mr. H. A. Kreet, op den.. April 1788 gefield in handen van den Heer Penfiimaris der Stad Haarlem, met verzoek om daar van gebruik te maaken in het te houden befoigne van de Heeren Gecommitteerden van Hun Ed Groot Mogenden tot de zaaken van Juftitie, en Commisfarisfen van den Hove. . . . bladz. 169.
— 1330. Extratï uit hei Register der Refolutien van dê
Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, behelzende finaale dispofitie op het bovenfiaande Request onder No. 1326. van Mr. H. A. Kreet. Li dato den 2 July 1788. bl. 174.
. 1331. Request van Mr. H. A. Kreet aan Hun Ed.
Groot Mogenden, de Heeren Staaten van Heiland en WestFriesland; behelzende verzoek: dat tegens hem Suppliant met mag worden voort geprocedeerd, dan op nieuwe aan hem tydelyk geprtefigeerde Rechtdagen. Geprcefenteerd den 20 Augustus 1788 bladz. 175.
! 1332. Extraü uit het Register der Refolutien van de
Heeren Staaten van Llolland en West Friesland, behelzende dispofitie op bovenfiaande Request. In dato den 29 Au-
imus ^ bladz. 178.
* S H 9t



X
REGISTER
N". 13.33. Mandement van Arrest met de Claufide vinEdi&e, ad va'vas curia;, by den Hove van Holland, aan den Procureur-Generaal over Holland, Zeeland en Friesland, tegens Mr. H. A. Kreet verleend, in dato den 14 Maart 1788, met de Conclufie van Eisch van den zeiven Procureur-Generaal, de Conclufie van Prafentatie en Antwoord, Conclufie van Replycq, Duplycq en verdere Notulen daar opgevolgd, benevens de Memorie van Kosten, bladz. 180.
—— 1334. Sententie van den Ed. Hove van Holland gepronuntieerd tegens Mr. H. A. Kreet. In dato den 31 July 1-89 bladz. 189.
—— 1335. Request van Egbert Willem Brink, Predikant te Oosterwolde, aan Hun Ed Mogenden de Heeren ' Staaten van Gelderland, verzoekende gratie voor rigeur van Juflitie, en dat de Proceduuren door den Momboir en Subftituit Momboir der Landfchappe, voor den Hove Provinciaal tegens hem geëntameerd , mag werden opgeheven en geannulleerd. Geprafenteerd den bladz. 190.
. 1336. Aanfpraak of Jufiificatie , aan de Wel Ed. en Achtbaare Heeren van den Magiflraat der Stad Elburg geëxhibeerd door ofte van wegens de Heeren Burgemeesteren in der tyd, Johan Burchard Tulleken en Hendrik Antony Julien, ratione officii Kiageren, op en tegens Br. D. G. Hoeclum, A.Mouwe, Jan Munnik, Dries Hoefhamer en Gerrit Hoefhamer, enz. bladz. 193.
1337- Citatie in Perfoon, van eenige Burgers en Inge-
zetenen der Stad Elburg, benevens het Relaas van den Roedendraager. In dato den 20 en 21 April 17895' zynde Bylage A. van No. 1336. . . . bladz. 198.
. , 1338. Misfive van Hun Ed. Mogenden het Hof van Gelder-



der STUKKEN.
XI
Herland aan den Magiftraat van Elburg, Jlrekkende tot geleide van eenige Documenten. In dato den 7 December1787. Bylage C. van No. 3336. . . bladz. 200.
N°. i339- Lyst der Burgers en Ingezetenen van Elburg welke zich te Utrecht hebben bevonden, op last van den tydelyken Heer Prafident van Elburg door Willem fan Duuren en Beert Trip aan zyn Wel Ed. overgegeven. In dato den 25 Decemb. 1787. Bylage D. van No. 1336. bladz. 201.
1 1340. Sententie van den Ed. Achtb. Magiftraat der Stad
Elburg tegens Willem van Duuren , Burger en Roedendrager van genoemde Stad. In dato den 29 December 1787. Bylage E. van No. 1336. . . bladz. 203.
» 1341- Publicatie van Erf-Stadhouder en Raaden in naame van de Ed. Mogende Heeren Staaten van Gelderland, waar by aan alle de Ingezetenen van die Provincie word verboden, om zich zonder confent van Hun Ed. Mogenden bultende Provincie te begeven in Krygsdienst, voor de Stad Utrecht, of in het generaal voor wien het ook zyn moge, by pozne dat naar exigentie van zaaken arbitrairlyk op het rigoureuste zullen worden geftrqft, In dato den 6 July 1787. Bylage F. van No. 1336. . . bladz. 205.
... ■ 1342. ExtraEt uit het Crimineele Sententie-boek der Stad Elburg, behelzende interlecutoir vonnis, betrekkelyk de Aanjpraak tegens eenige Burgers en Ingezetenen der Stad Elburg naamens het Offlcie-Fiskaal gedaan. In dato den 16 May 1789. bladz. 207.
in 1343- Antwoord aan de Wel Ed, en Achtb Heeren van den Magiftraat der Stad Elburg, geëxhïbeerd en overgegeven door en van wegen Mr. D. G. van Hoeclcm, A.
Moü-



XII REGISTER
Mouwe, J. Monnik, D. Hoefhamer, G. Hoefhamer en H. A. Windhouwer Vermeerderen, op en jegens de Aanfpraak van wegen de Heeren Burgemeesteren Tulleken en Julien, rat. offic, Klageren. . bladz. 208.
N". 1344. Replicq de Wel Ed. en Achtbaare Heeren van den Magijlraat der Stad Elburg geèxhibeerd en overgegeven , door ofte van wegens de Heeren Burgemeesteren in der tyd Tohan Burghard Tulleken en Hendrik Antony Julien , rat. offic. Klageren, op en tegens Mr. D. G. van Hoeclum, Arn. Mouwe, J. Munnik, D. Hoefhamer , Gerrit Hoefhamer en H. A. Winbhouwer , Bsklaagdens bladz. 213.
«-—— 1345. Duplicq aan den Wel Ed. en Achtb. Gerechte der Stad Elburg overgegeven door en van wegens Mr. D. G. van Hoeclum, Arn. Mouw, J. Munnik, D. Hoefhamer, G. Hoefhamer en H. A. Windhouwer, Gedaagden en Verweerderen ter eener, op ende tegens de Heeren Burgemeesteren in der tyd, Mr. J. B. Tulleken en Mr. H. A. Juuen, ratione officii Klageren ter andere zyde. .... . • . bladz. 234.
, 1346- Korten inhoud van het Vonnis door Hun Ed. Mogenden de Heeren Gecommitteerde Raaden geveld, tegens Jean Henry des Villattes, Secretaris van de Defolaate-Boedelkamer te Amfteldam. In dato den 11 OBober 1789 bladz. 240.
■ 1347. Plakaat van Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, betrekkelyk het federt eenigen tyd inkomen van veele Vreemdelingen, byzonderlyk uit Oostenryksch Braband, op het territoir van
den ■



der S TUKKEN. XIII
den Staat éfr- In dato den 16 OUober 1789. bladz. 242;
N*. 1348. Request van de Directeuren van het Departement binnen Zwol opgericht, van het Genootfchap ter bevordering van Wetenfchappen en Kwijlen,'onder de fpreuk: Tot nut van het Algemeen, aan de Heeren van den Magiftraat der genoemde Stad; met verzoek: dat, daar in andere aanzienlyke plaatzen en Jleden van ons Vaderland, reeds zedert vier en vyf jaaren, diergelyke inrichtingen zyn gevestigd geweest, Hun Wel Ed Hoog Achtbaaren der Supplianten poogingen wel zullen willen onderfteünen, met aan hun een onbelemmerden toega?ig tot hunne byeenkomjlen te accordee* ren. In dato den 16 OStober 1789. . . bladz. 244.
S 1349- Extraïluit het Boek van Refolutien der Stad Zwolle , waar by in het verzoek van voorenfiaande Request word gedifficulteerd. In dato den 15 Novemb. 1789. bladz. 246.
• 13 50. ExtraSl uit het Register der Refolutien van Ridderfchap en Steden de Staaten van Overysfel, behelzende aandrang van de Heeren van de Ridderfchap tot herfiel der Icefie, door eene fchriftelykc propojitie van den Heere Palland van Zuithen en eenige andere Heeren Edelen, op den 8 September 1786 ter Staatsvergadering ingeleverd, den Heere Erf-Stadhouder aangedaan. . . bladz. 248.
i35i' Notificatie van Burgemeesteren en Raad der Stad Groningen, betrekkelyk den gebrekkigen toeftand van de Diaconie in gemelde Stad. In dato den 28 OBober 1789. * • .... bladz. 249.
1 1352. Plakaat van Hun Ed. Mogenden de Heeren Staaten van Zeeland, tot voorkoming van fchaarsheid en duurte vanGraanen. In dato den 29 OSober 1789. bladz. 250.



XIV
REGISTER
N°. 1353 Publicatie van Hun Ei. Groot Mogenden, de Heeren Staaten vin Holland en West-Friesland, betrekkelyk de Bedelaars, Landloopers en Vagabonien &c. In dato den 30 Otlober 1789 bladz' 2 5 5-
. 1354. Publicatie &c. betrekkelyk de aanhoudende fchaars-
en kostbaar-heid van het Rundvee &c. In dato den 30 O&ober 1789 • 26°-
. 1355. Sententie van den Hove van Friesland, gepronun-
tieerd tegens Gerhardus Boersma van Minnertsga, Gedetineerden op liet Blokhuis te Leeuwarden. In dato den ■ 17 November 1789 hla:'z- 2<54-
_ . Kondfchap genomen den 19 November 17S9, ter
requifüe van den Heer Mr. A. Vosdinc van Beverförbe, betrekkelyk het Addres, door de gezamentlyke Afgevaardigden uit de Schutteryen, Vry-Corpfen en Genootfchappen van Wapenhandel in de Prrvincie van Overy.fel, binnen Zwol vergaderd, den 13 September 1787 ter Ver gadering van Ridderfchap en Steden overgeleverd, bladz. 265»
p , 1357. Request van Mr. Cornelis Boonzayer, Rector der Litynfche Schooien te Gorinchem, aan de Ed. Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en West Friesland; verzoekende: dat Hun Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren, dat hy in de verleende Amnestie is begrepen, en midsdien de Procedures door den Drosfaart der Stad Gorinchem tegens hem ondernomen, worden buiten effett gefield. Geprafenteerd den 1789- • • bladz. 268.
. 1358. Copie AppoinSement, gefield op de bovenfiaande
R-queste van Mr. Cornelis Boonzayer, ReStcr der Latynfche Schooien te Gorinchem. In dato den 10 July
1789»



der STUKKEN.' XV
1789 bladz. 2 734
N°. 1359. Extraü uit de Refolutien van Hun Ed. Groot Mo* genden de Heeren Staaten van Holland en West Friesland, behelzende provifioneele Refolutie op het bygevoegde Advis door den Hove van Holland in deze zaak gegeven. In da. to den 8 Oüober 1789 bladz. ,274.
— 1360. ExtraÜ uit het Register der Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, in Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering genomen op donderdag den 26 November 1789, waar by het verzoek, door Mr. Boonzayer by Requeste gedaan, wordt toegeflaan.
bladz. 282.
■ 1361. Request van den gefuspendeerden Retïor Herm.' Bosscha te Deventer, aan de Wel Ed. Hoog Achtbaare Heeren, Burgemeesteren, Schepenen en Raaden der Stad Deventer. In dato den. .November 1787. bladz. 283.
1 1362. Plakaat van Hun Ed. Mogenden, de Heeren Staaten van Zeeland , waar by eene Negotiatie van den vyf- en- twingfien Penning wordt vast gefield, van alle zodaanige Ingezetenen zonder onderfcheid, die 2500 of daar boven bezitten. In dat den 23 November 1789. 1789 bladz. 288.
» 1363. Request van Gerardüs Betting, Burger en Ingezeten der Stad Utrecht, aan Hun Ed. Mogenden de Heeren Staaten V Lands van Utrecht; waar by remisfie verzoekt, van de hem zo bezwaarende opgelegde Amende
van 14000 Giddens, in dato den benevens
het declinatoir Appointiement op voorfchreven Request gevallen. In dato den 3 February 1790. . bladz. 308.



XVI REGISTER enz.
N*. 1364. ExtraB uit het Boek van Refolutien der Stad Deventer, waar by Mr. A. H. Cramer, Oud-Secretaris dier Stad, om reden dat hy Brieven en Stukken &c. in het Negende Deel deezer Verzameling van Stukken door den druk heeft gemeen gemaakt, wordt geklaard in eene boete van 1400 Guldens , mei een alternatyf, dat wanneer binnen de tyd van een maand de voorfz. boete niet voldoet, hem zyn Burgerrecht en recht van inwooning wordt ontzegd. In dato den 5 February 17°°' ♦ • » ilad2- 313-
VER-



VERZAMELING
V a ia
ÊLACAATEN, RËSOLUTIEN ÉN ANDERE AUTHENTYKE STUKKEN enz. BETREKKING HEBBENDE TOT DE GEWTGTIGE GEBEURTENISSEN, ÏN DE MAAND SEPTEMBER 1787, BEVÓOREN EN VERVOLGENS, IN DE REPUBLIEK DER VEREENIGDE NEDERLANDEN VOORGEVALLEN.
H*. 1298. Publicatie van de Regeering der Stad VlisJingen, ter weering van de bedreigende geruchten', die fommige woelige en onrustige Perfoonen hebben beftaan door de Stad te verjpreidett. In dato den 5 September 1789.
, Bailjuw, Burgemeefters, Schepenen en Raaden der Stad Vlisfingen, allen den genen, die dezen zullen zien ofte hooren lezen; falut; doen te weeten:
j Dat wy niet zonder de grootfte aandoening ea verontwaardiging hebben vernomen, de bedreigende gertigten, die fommige woelzieke en ooruaPerfopnen op zacnrdag den iïden der afgelopen , XVI. Deel. A jmaaad



% Wsrzmtling vm Stukken httrekkelyk tst
maand Augustus, cn eenige dagen bevoorens, hebJ ben-beftaan door deze Stad te verfpreiden, en dewelke zodaanige beroeringen en fenfatie hebben gemaakt, dat niet alleen verfcheidenBurgers en Ingezetenen byzondere prajcautien voor de beveiliging hunner goederen hebben gemeend te moeten nemen j maar dat wy zelfs ons verplicht geoirdeeld hebben , ferieufe orders fe geven aan de Militie binnen deze Stad in guarpifoen leggende, midsgaders aan dan Burger Krvgsraad; en verder tot zodaanige maatregelen te bt fluiten, als wy vermeenden toereikend te zvn, om de kwaadaardige oogmerken te verydelen. 'En hoe zeer wy de verfpreide gerugten, eisfchen en bedreigingen, wel aan de eene zvde met verachting befchouwd hebben, hebben wy echter aan de andere zyde tot ons leedwezen befpeurd, hoe door dit middel de rust, ter nauwer nood herfteid, weder beroerd is, en de herinnering'van voorige gebeurtenisfen weder verlevendigd: terwyl wv vertrouwen, dat een ieder reeds uit zich zei ven zal hebben opgemerkt de gevolgen , die uit een dergelyke gisting der gemoederen, ten nadeele van den Koophandel, Handwerken en Neerirgen, noodzaakelyk moeten voortfpruiten, daar, niemand op eeue fecure inwooning kunnende ftaat maaken, de gegoede Ingezetenen deze Stad zouden moeten verlaaten, en Vreemdelingen worden afgefchrikt, om zich daar in neder te zetten.
De befchouwing daar van en de hartelyke begeerte die ons bezield, om de rust, bloei en welvaart dezer eertyds neering- en handelryke Stad, naar ons vermogen voor te ftaan en te bevorderen, heeft ons aangezet, om by deze Publicatie alle onze Burgeren en Ingezetenen nogmaals aan te maanen, tot aflegging van alle partyfehap, wantrouwen, nyden kwaadfprekendheid, en in tegendeel op te wekken tot onderlinge verdraagzaamheid, «endracht en dienstvaardigheid, en tot een plichtfchuldige onderwerping aan de Wetten , zonder jvelke geene Maatfchappy kan gelukkig zyn.
hu



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 3
En daar wy de bewuste rustverfloorende gerngten, alleen toefchryven aan de finistre oogmerken van eenie'e weinige woelzieke of kwalyk onderrichte Menfcben: willen wy alle onze overige Burgeren hebben vermaand, om zich deswegens voortaan niet te bekommeren; terwyl een ieder overeenkomftig de Wetten zich gedragende, ftaat kan maaken op onze krachtdaadige befcherming; ten welken einde wy bet guarnifoen dezer Stad, midsgaders den Burger-Krygsraad, by vernieuwing van onze voorige Refo'un'en van der 6 February , 1 Ji|ly en 23 Oftober 17875 hebben gegeven flipte orders, óm te vigileeren tegen alle famenrottingen, geweld en plundering, met qualificarie, om ge. Weid met geweld te keeren: en zulks achtervolgens de waarfebouwing der Heeren Staaten van Zeeland van den 1 July I787, en opgevolgde aanfehryvinge aan alle de Commandeurs der Steden en Plaatfen, of commandeerende Officieren van de guarnifoenen binnen deze Provincie, van den 2 Oöober deszelven jaars. Ook hebben wy den Heer Bailjuw dezer Stad aangefebreven en verzogt, om nauwkeurig onderzoek te doen, naar de Aanlpggers en Directeurs der jongfte bewegingen, doende dezelve j en die, dewelke naderhand zich tot dergelykê 1 bedryven moeten verftouten , ftrafFen, naar geftrengheid der Wetren, achtervolgers onder ande* fen de voorfchreve waarfchouwing der Heeren Staaten van Zeeland van den 1 July 17871 en opgevolgd Placaat van Amnestie van den [3 Augustus deszel1 ven jaars. En het is tot bereiking van dat oogmerk, dat wy een ieder djjalificeeren en desnoods j gelasten > om aan den He< r Bailjuw dezer Stad zoi daanige Atteftatien of onderricht te geven j zo omI trent het voorgevallene, als het gene onverhoopt by vervolg gebeuren rhOgt, als hy meenen zal tot | bevordering van deze onze heilzaame bedoelingen ; te behooren.
Ook willen wy een ieder> vah wat flaat of conditie ky zy, mids dezen herinnerd hebben de Publicatie A a vaM



^ Verzameling van Stukken betrtkkelyk tót
van zvne Doorluchtige Hoogheid, dén Heer Prins Erffbdhouder, Prinfe van Oranje en Nasfauw &c. &C&C. van den 20 Maart 1788, den 3 April daar aanvolgende alhier gepubliceerd: waar by Hoogstdezelvf,, den Heer Bailjuwdezer Stad, mid^aders Burgemeesteren en Regeerders derzelve , wel ernflV gerecommandeerd heeft, alles aan te wenden en in het werk te (lellen, wat zoude kunZ nen dienen tot vermeerdering en bevestiging 1 van de rust, bloei en welvaart der voorfchreven **Stad, en ter bevordering van de adrnimitratie
eener onpartydige Juftitie' . " Terwyl wyders Hooggemelde zyne Doorluchtige Hoogheid by voorzeide Publicatie alle Regenten, Burgers en Ingezetenen dezer Stad vermaand : „ dat zv-alle tot hier toe gefubfifteerd hebbende pu> " tvfchappen en animofiteiten laaten vaaren, het " pepasfeerde wederzyds vergeven en vergeten, " en, geiyk het goede Burgers en Ingezetenen be" taamd, voortaan in vrede en goede harmonie za" men leven, terwyl wy het betrachten of nalaa" ten van dezen plicht, van de zyde der genen, *' die rrofesfie maaken van Aanklevers te zyn van " de belangens van ons Huis, zullen aanmerken al* " den toetsfteen van de oprechtheid van derzelver '! gevoelens en bedoelingen".
Verwagtende wy voorts, en des noods bevelende, dat alle de Burgers en Ingezetenen, en een ipoelvk van hun, voortaan in het generaal zullen betrachten, al het gunt de plicht van gehoorzaamheid en onderwerping aan hunne wettige Overheid vorderd, op poene, dat de gene, welke bevonden ' 7Ullen worden , tegen deze onze feneufe wil en begeerte te hebben ingegaan , en zich aan eemgwanbedfvf tegen de waardigheid van de Regeering of nr.gehoorzaamheid aan de bevelen van dezelve fchuldie te maaken, als Verftoorders van de gemeene rust en Verachters van onze heilzaame oogmerken pn bevelen, naar exigentie van zaaken en volgens de wetten van den Lande, zonder eenige conm-



ie Gebeurtenis/en in 17S7 enz. voorgevallen. 5 «entje, anderen ten. exempel, zrjllen WOrden geEn daar 'et ons ten hoogden aan gelegen legt, dat dusdaanige gerugten krachtdaadig worden tegen gegaan, beloven wy een premie van honderd Zeeuwfchc Ryksdaalders uit.Stads kas, aan den genen, die den Autheur of Verfpreider van dezelve aan den Heer. Bailjuw zal bekend maaken, zodaamV dat van het fait geconvinceerd werde; met belofte van imCCT4 Zu dav a,an medeplichtig mogte zyn,zul, lil,6 daar boveD des Aanbrengers naarn, zulks begeerende, worden gefecreteerd.
tp dac niemar)d hier van eenige ignorantie
SS^tèr^atrd ^ ^ woon is zulks te doen. ' P^atfe daar men ge-
.r,A'dus gedaan en gearrefteem ten Raade der Stad Vhsfingen, den 5 September 1789. d
(my bekend)
F. F. L. Pestel.
1299. £xïracï «ft ^ Refolutien van de Edele Gr. Achtbaar e Heeren, Burgemeefteren en Vroedfchap der Stad Utrecht, raakende het houden van eenen Dank- en Bedeftond op den 16 September 1789. 4 In dato. den 12 September 1789.
Op het gereprefenteerde dezen aangaande door Heeren Burgemeesteren, heeft de Vroedfchap, na deliberatie en omvraage, goedgevonden en gere3f dJ d3C °P1w°e?sdag den löden September |aanftaande eene plechtige gedachtenisfe zal gehou,^7°vden V3n de- heuchelyke gebeurtenisfe in de zonderlinge ontruiminge en reddinge van deze btad, den 16 September des jaars 1787 voorgevallen, en dien conform verftaan: dat óp gemelden (woensdag den 16 September in plaatze van de or. dinans Avond-Predicatie in de Domkerk, zal geA 3 hou.



$ Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
houden worden eene Dank- en Bedeftond in de Do" en Jacobi Kerken dee avonds ten half zeven uuren, ten einde op eene folemneele wyze in de Gerae nte te gedenken aan die byzondere mtredSe en verfosfinge door den Allerhoogften God zo zichtbaar aan deze Stad bewezen, en den Heere deswegens te loven en te danken, rmdsgaders ootmoedig en ernftig te fineeken, dat hy verder zvne goedertierenheid aan den Lande en deze btad wil grootmaaken, en bevestigen, de ruste alomme berfh llen, en de gemoederen tot waare vrede en onderlinge eensgezindheid bewerken.
Ten efnde nu leze plechtigeGodsdienstoeffemng Op het eerbiedigst gehouden, midsgaders jaan de burgeren en Ingezetenen te bercr gelegenheid gegeven worde, dezelve by te woonen, ordonneefd de Vroedfchap aan alle Herbergiers en Winkeliers binnen deze Stad en Vryheid, geduurende den tyd der voorfchreven Dank- en Bedeftond , hunne huizen gefloten te houden, en geene Neeringe or Koopmanfchap te exerceeren, gelyk ook aan alle Handwerk- en Arbeidslieden gelast wordt hun werk te ftaaken, alles op verbeurte van drie Guldens, ten behoeve van dezer Stads Aalmoesfemerskamer, zvrde verder goedgevonden * dat deze op de gewoone wyze zal afgekondigd, gedrukt en aangeplakt worden. . , , -
Aldus {more /olite) van den Stadhuize gepubEceerd op den 12 September 1789-
ln kennisje van my, (g«J.) j. W. de Rubveiu '



dt Gebeurtenis/en in 1787
No. 1300. Ampliatie van het Placaat (*) van de Edel Mogende Heeren Staaten van Zeeland s van den 3 Augustus 1789, met het Plan eener Negotiatie van negen mülioen Guldens of 1500,000 Vlaams. Gearrefleerd. den 14 September 1789.
De Staaten van Zeeland, allen den genen, die dezen zullen zien of hooren leezen falut; doen te weten:
Dat wy, verftaan hebbende de goede geneigdheid onzer Ingezetenen, om daadelyk hunne Penningen te fourneeren in de door ons geopende vrywillige Negotiatie, ten behoeve van de Oost-Indifche Compagnie ter Kamer Zeeland, en dezelve daar in wederhouden worden door de bepaaling der Termynen, volgens de agtfte en negende Articulen van het gearrefteerde Plan van Negotiatie, goedgevonden hebben, aan een ieder de vryheid te iaaten, om van heden afin de voorfchreve Negotiatie te kunnen fourneeren op den voet van het gemelde Plan, zodaanige Kapitaalen en Sommen, als een ieder zal verkiezen, zullende aan de Inleggers voor het gefourneerde worden ter hand gefield Duplicaaten van ordinaire Provinciaale Obligatien, waar van de Intresten zullen ingaan met den dag , dat het fournisfemenc zal zyn gedaan, en gefield op zodaanige Naamen of Letters, als de Fourneerder verkiest: verklaarende wyal verder, dat, tenaanzien der fournisfementen, dieop het Register Amfteldam, ten Comptoire van Menkema en Zoon, en op het Register 's Hage, ten Comptoire van Abraham en Simeon Boas, zullen gedaan worden, de Intresten van de voorfchreve Kapitaalen zullen ingaan met den dag, dat dezelve gefourneerd worden, en de Recepisïen alzo ingevuld. Dat wyders tot meerdere aanmoediging van deze Negotiatie, in dezelve ook zullen worden aangenomen Obli-
ga-
(*) Zie dit Placaat in het XV. Deel dezer Verzameling, N. 114)3. bladz. 257.
A 4



3 Wtrzatneling. van Stukken, betrekkelyk tot,
*atïen|van 3per cent , van alle ordinaire Ligtingen, of by forme van Lotery, tegen het volle Kapitaal: fclyvende dien onverminderd, een ieder, de vryfaefd behouden , om ingevolge voqrige.bepaalingen, zonder diredt te moeten fourneeren, ten Comptoire Generaal geduurende den by voorig Placaat geftelden tyd, de infchryving te doen, en hunne Kapitaalen binnen de vast gefielde Termynen te fmn> tieeren, met deze verandering, dat de Inttesfen aj mede zullen ingaan met den dag, dat de fournisfe. menten zullen gefchieden.
En alzo het een ieder vry flaat het fo.urmsfement ook gedeeltelyk in Muntmateriaalen te kunnen oplïrengén, hebben wy goedgevonden, dat daartoe binnen de Stad Middelburg zal worden gevaceerd op de groote Muntzaal, op zodaanige dagen als door Heeren Gecommitteerde Raaden , hier, toe door ons geauthorifeerd, zal worden bepaald en bekend gemaakt; zullende
Het Middelburgs Ducaaten goud ƒ44-10-ode once Het Middelburgs ordinair dito tot 39- 1 -o — Het Middelburgs draadwerk ... 37- 0-0 — 1
Ducaton zilver tot .'. 3-Q-0
Middelburgfche groote keur tot , 2-17-2 —i. * Middelburgfche kleine keur tot . 2-11-8 —• Amfleldamfche en Haagfche keur
"tot... 3-0-0. —;
Amfteldamfche en Haagfche klei.
ne keur tot ... 2 -11 - 8 —1
Schooiihovenfe knoopen en ketting tot 1 -18-0 —
en voorts het goud en zilver buiten de Provincie gewerkt, na zyn intrinfique waarde, voor rekening van het Land.worden aangenomen; en om aaneen ieder te géven de nodige zekerheid, dat zyn goud en zilver behoorlyk gewogen, en direcl, noch indirect niet zal warden verkocht, verruild, of aan iemand overgelaatcn, maar wezentlyk tot Muntmateriaal zal worden gebruikt, zullen de Muntmeester en Zilverfmeden, daar toe expresfelyk gecom.



de Gebetrtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. >
mitteerd, onder den ééd van getrouwheid worden gebracht: zullende door den Muntnwefter van 't optfangen eD afg-woogen goud en zilver wordea geteekend een «niet ^ het welk ia bmaliag door rnen r 3nger GW™1 zal worden aangeno,
d^.n^n" niemaJnd hier van eenige ignorantie zou, ™l fInpreieaJeer^n' zaI deze alomme worden fZZrTn gee\d eQ Ssaffigeerd, ter plaatfe daar mea gewoon is zulks te doen.
terfS f daanier.Vf gadering van de Heeren Staa,
& H èSr X78^ te Middelbarg»
(Onder Jtond)
"Per Ordonnantie van de Hanggemeld» Heeren Staatc/k.
fras get.-) W. A. de Bevere^
N°. 1.301. Misfive van den Heere Prince Erflladhou. der aan Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, waar by zyne. Hoogheid kennis geeft van het aandaande HiZ welyk van den Heere Erfprins van Brunswyk vut Hoogstdeszelfs Dochter Frederica Louis* Wii» helmina. In dato den 17 September 1.785.
Hoog Mogende Heeren!
Overtuigd van het deel, het welk Uwe H002 Mogenden (leeds nemen in de belangens van oni Hms, en in a het gene tot voortzetting van het eelve (trekken kan, achten wy heo van onzen plich? terkennisfe van Hoogsrdezelven te brengen, dat het zyne Doorluchtige Hoogheid den Reglerenden Hertog van Brunswyk behaagt heeft, nu onland pnze Dóchter de Prihèesfe FredericI Louisa wTl Helmina, ten Huwelyk voor Hoogstdeszelfs oud"
A, i ' ' ftc-n'



ïo Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ften Zoon, den Heere Erf-Prins Carel Georg£ Augcste, van ons te verzoeken; en dat wy benevens onze dierbaare Gemalinne, volkomen overreed zynde van de loffelyke hoedaanigbeden van welgemelden Heere Erf-Prins , en even daarom uit dat Huwelyk met allen grond het welzyn en geluk van onze Dochter mogende verwagten, vermeend hebben, met volkomen toeftemming van dezelve onze Dochter, in dat verzoek te moeten inwilligen, te meerder, omdat die Echtverbindtenismet een der voornaamfte Huizen van Europa, welke bereids lange, zn met ons Huis, als met dezen Staat, in een naauw verband geftaan heeft, en aan wiens tegenwoordig Hoofd de Republyk zo wel als wy verplicht zyn, in allen deele beantwoord aan die eindens, welke wy gemeend hebben ons in dezen te moeten vuurftellen.
Wy kunnen plegtig verzekeren, dat de Princesfeonze Dochter, eenen diepen indruk hebbende van het geluk het welk zy gehad heeft om in dezen Staat geboren en opgevoed te worden, haar Vaderland altoos indachtig zynde, nimmer nalaaten zal- de vuurigfte wenfchen voor het zelve en deszelfs waare belangens te voeden, als ook die belangens by alle gelegenheden voor te flaan en te bevorderen,en daar door de continuatie Uwer Hoog Mogenden bejjevolentie te meriteeren.
Waar mede
Hoog Mogende Heeren l wy Uw Hoog Mogenden bevelen in Gons Heilige protectie.
(Onder Jlond)
In 's Gravenhage» Uwer Hoog Mogenden gehoorden 17 Sept, zaamen Dienaar.
17Sö* ' (was get.)
W. Pr. v. Oranje.
No.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, xi
N°, 1302. Misfive van den Heere Prince Erfjtadhou* der aan Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereeni^ae Nederlanden , waar by zyne Hoogheid kennis geeft wn hei aanjiaandeHuwelyk van H.oog<cdeszelfs oudjlen Zoon, den hrfPrins Willem Frederik. met Haare Koning, lyke Hooghei' Me -rouwe de Prime-fe Frederika Louisa Wilhelmina van Pruisfen. in dato dm 17 september 1789.
Hoog Mogende Heeren \
Ons geftadig doelwit en oogmerk, om by alle Hiooglyke gelegenheden te bevorderen al het gene ten voordeele van dezen Scaat, en teffens volgens onzen vaderlyken plicht, tot welzyn en nut van onzen Huize kan ftrcifiren, heeft ons, byzonder in het oog houdende de zo heilzaame eindens,waar toe de Stadhouderlyke waardigheden door de Heeren Sraaten der gezamentlyke Provinciën in ons Huis erflyk zyn gevestigd ,reeds over eenigentyd*, by de vermeerdering der jaaren van onzen oudften Zoon, den Erf Prins Willem Frederik, in rype Overweging doen nemen het aangaan door denzelven eener convenablc Huwelyks-Hlliantie. Ea daarwy, na een ferieus overleg, aangaande eene daaromtrent te doene keuze, met onze dierbaare Gemalinne begrepen hebben dezelve te moeten bepaalen op Haar^ Kordhglykè Hoogheid MV vrouwe de Princesfe Frederike Louise Wilhelmine van Pruisfen, zo achten wy het van onzen plicht tef kernbfevan Uw Hoog Mogenden te brengen, dat wy, overeenkomftig de begeerte van onzen voorgenoemden Zoon, gemelde Princtsfe voor denzelveö hebbende verzogt van zyne Majefteit den Koning van Pruisf -n , wy h;'t allergrootst genoegen genieten, dat zyne Ko'iinglvke Majefteit dit ons verzoek niet alleen volkomen heeft ingewilligd, maar teffens op de gracieufte wyze Hoogstdeszelfs vergenoeging daarover betuigdx en te gelyk zynen * w.easch,



£2 Verzameling van Stukken betrekkelyk 'tof
wensch, dat deze nieuwe verbindtenis tusfchei beide Huizen ook ftrekken moge tot verfterking ea vereeuwiging der nauwe banden van Vriendnabuurfchap, welke zyner Majefteits, Doorluchtige Voorouders met dezen Staat verknogt hebben,, en nu onlangs met Hoogstdenzelven nader verfterkt zyn.
Het geluk, het welk onze Zoon na verloop van eenigen tyi alzo zal kunnen genieten, om eene Echtverbindtenis aan te gaan met eet.e Vorftinne Uit een der magtigfte Huizen van Europa, begaafd met de uitmuntendfte hoedaanigheden, en met hem een en denzelfden Godsdienst belydende, levert ons gegronde redenen op om te vertrouwen» dat Uw Hoog Mogenden dezelve mede. zullen aanzien als voordeelig voor onzen Zoon en Huis, en tegelyk overeen komftig met de belangens van dezen Staat; weshalven wy ons alfins durven vleijen , dat dezelve aan Uw Hoog Mogenden aangenaam en weU gevaUig zal zyn, en dat Uw Hoog Mogenden het voorgenomen Huwelyk met derzelver approbatie en aggreatie wel zullen gelieven te vereeren; een Huwelyk, welkers volvoering, indien onze vuurigfte wenfehen van den Almogenden verhoord worden, met deszelfs zegen bekroond, ten nutte van de Republyk en de bevordering haarer waare en wezenlyke belangens ftrekken zal.
Waar mede
Hoog Mogende Heeren! wy Uwe Hoog Mogenden bevelen in Gods Heilige protectie.
(Onder Jlond')
In 's Gravenhage 3 Uwer Hoog Mog. gehoorzaaden 17 Sept. men Dienaar.
x?8*. (was get.~)
W. Pr. v, Oranje.



fa Gebeurtenis/en in f787 enz. voor gevallen. *3
IV0. 1303. Extratï uit het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, betrekkelyk het eerstgemeU de hooge Huwelyk. In dato den 18 September 1789.
De Heer van Scheltinga, ter Vergadering Praifideerende, heeft aan Hun Hoog Mogenden voorgedragen en bekend gemaakt, dat de Heer vam Heeckerenvan WAlirn, een van deKamerheeren van zyne Hoogheid, by hem was geweest, en aan hem ter hand gefield hadde een Misfive van hoogst» gedagte zyne Hoogheid dén Heere Prince van Oranje en Nasfauw, gefchreven alhier in den Hage den i7den dezer, houdende, dat Hoogtsdezelve, overtuigd van het deel, het welk Hun Hoog Mogenden fleeds namen in dc belangens van het Huis van Oranje, en in al het gene tot voorzetting van het zelve ftrekken kan; het van zynen plicht geacht hadde ter kennisfe van Hun Hoog Mogenden te brengen, dat het zyne Doorluchtige Hoogheid den Regeerenden Hertog van Brunswyk behaagd hadde, nu onlangs zyne Dochter, de Princesfe Friderica Louisa Wilhelmina, ten Huwelyk voor Hoogstdeszelfs oudilen Zoon, den Heere Erf-Prins Carel George Auguste van zyne Hoogheid te verzoeken, en dat Hoogstgemelde zyne Hoogheid, benevens Hoogstdeszelfs dierbaare Gemalinne, volkomen overreed zynde van de loffelyke hoedaanigheden vanwelgemelden Heere ErfPrins , en even daarom uit dat Huwelyk met allen grond het welzyn en geluk van hunne Dochter mogende verwagten, vermeend had, met volkomene toeftemming van dezelve hunne Dochter, in dat verzoek te moeten bewilligen, te meer, om dat die Echtverbintenis met een der voornaamfte Huizen van Europa, welke bereids lange zo met het Huis van Oranje als met dezen Staat in een naauw verband geflaan had, en aan wiens tegenwoordig Hoofd de Republyk, zo wel als zyne Hoogheid, verplicht
was, .



14 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
was, in allen deelen beantwoord aan dieeindens» welke zyne Hoogheid gemeend had zich in dezen te moeten voordellen.
■ Dat zvre H ><~>gheid plechtig konde verzekeren, dat de Princesfe zyne Dnchrer, een diepen indruk h-'bbonde van het geluk, het welk zy gehad hadde, om in dezen Staat geboren en opgevoed te worden, haar Vaderland altoos indagtig zynde» nimmer zouden nalaatpn de vuurigfte wenïchen voor het zelve en deszi Ifs waare belangens te voeden, als ook die belangens by alle gelegendheden voor te ftaan en te bevorderen , en daar door de continuatie van de benevolentie van Hun Hoog Mo. genden te meriteeren.
Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan , dat aan zyne Hoogheid zal worden ge» refcribeerd , dat Hun Hoog Mogenden met veel aangenaamheid ontvangtn hebben de Communicatie en ouverture van de aanftaande Huwelyks Alliantie.
Dat Hun Hoog Mogenden met genoegen gezien hebben de juftitie die zyne Hoogheid haar doet, van overtuigd te zyn, dat zy altoos oprechtelyk deel nemen in al het gene den welftand en voorfpoed van het Doorluchtigfte Huis van Oranje en Nasfauw aangaat.
Dat zy niet als met groote blydfchap hebben kunnen vernemen, dat zyne Hoogheids geliefde Dochter, Princesfe Frederica Loüisa WilhelItiiNA, ten Huwelyk is verzogt geworden door zy• ne Doorluchtige Hoogheid, den Regeerenden Hertog van Brunswyk, voor deszelfs oudften Zoon den Heer Erf-Pn'rs, en dat zyne Hoogheid, benevens Hoogstdeszelfs dierbaare Gemalinne, met volkomen toeftemming van de jonge Princes, gemeend heeft, dat verzoek te moeten inwilligen.
Dat Hun Hoog Mogenden zyne Hoogheid dieswegens van gantfcher harte feliciteeren, die Alliantie met een Prins van loffelyke hoedaanigheden ,
ge-



ek Gébiurtenufm in 1787 enz. voorgevallen. 1$
gefproten uit het aanzienlyk Huis van Brunswyk, aan weikers Hoofd dezen Staat zo wel als zyne Hoogheid de grootfte verplichting heeft, niet anders kunnende aanzien, dan als zeer voordeelig, en alleflnts gefchikt om de jonge Princes gelukkig te maaken.
Dat Hun Hoog Mogenden, en alle de genen, die de eer hebben haar te naderen, met veel liefde, affectie en eerbied voor haar beminde Perfoon zyn aangedaan, dat zy het grootfte belang in haar welzyn nemen, en geen geluk te groot rekenen, het gene zy niet van ganticher harte aan haar toewenichen, biddende God Almachtig, dat hy deze aangaande Echtverbindtenis overvloedig wil zegenen, en dezelve doen ftrekken tot vermeerdering van het Doorluchtig Huis van Oranje en Nasfauw, zo vrel dan tot volkomen coucentement der aanftaande Hooge Contractanten, en blydfchap der beide Doorluchtigfte Ouders, zullende Hun Hoog Mo-
fenden niets meer verlangen, dan den Heer Erfrins van Brunswyk hier te zien, en aan Hoogstdenaelven blyken te geven van de oprechtheid van haare fentimenten.
En zal de voorfchreven Refcriptie door den Agent van Hees , aan gemelden Heer van Heeckeren van Walien, de Misfive van zyne Hoogheid overgeleverd hebbende, worden ter hand gefteld, met verzoek, die ten fpoedigften aan^zyne Hoog. beid te laaten toekomen.
Accordterd met voorfz Register.
No.



16* " Verzameling van Stukken betrekkelyk tol
N*. 1304. ExtraB uit het Register der Refolutien van 'de Hoog Mogende Heeren Staaten der Vsreenigde i Nederlanden, ivaar by is gerefolveerd om by Misfih ve zyne Koninglyke Majefteit van Pruisfen, haare J Majefteit de Koningin van Pruisfen, haare Koninglyke Hoogheid Mevrouw van Pruisfen, enden ! Heer Erf Prins te feliciteéren, over laatstgemelde j. Doorl. Perfonnadje zyn voorgenomen Huwelyk fjfc. 1 In dato den 22 September 1789;
' By refumtie gedelibereerd zynde op de Misfive van zyn Hoogtieid den Heere Prince van Oranje en N;<sfau, op gisteren ingekomen, waar by kennis heeft gegeven van het aanftaande Huwelyk van Hoogstdeszelfs oudften Zoon , den Heere Erf-Prmce Wiixfm Frederik met haareKoninglyke Hoogheid Mevrouwe de Pri cesfe Frederiqoe Loüise Wilhelmine van Pruisfen.
Is gO'"dgév'onden en verftaan, dat , boven het gerefolveerde op gisteren, zyne Kóninglyke Majefteit van Pruisfen, haare Majefteit de Koningin van Pruisfen » haare Kóninglyke Hoogheid Mevrouw van Pruisfen en den Heer Erf Prins, by Misfive in civiele en beleefde termen , uit den naam en Van wegens Hun Hoog Mogenden, over het voorfz. Huwelyk züllen worden gecongratuleerd en geluk aewenscht. met betuiging van Hun Höog Mogenden .blydfchap over de Voorfz. Alliantie,en van de hooide estime en achting, waar in zy dezelve houden T en met verklaaring van hunne oprechte gene. genheid, om meer en meer te onderhouden en te cultiveeren de vertrouwde Vriendfchap en Corres. pondentie, waar in zy de eer hebben met zyne Majefteit te leven. .
Dat de voorfz. te fchryven Misfiven met Copien van dien , nevens Extract van déeze Hun Hoog Mogenden Refolutie, gezonden zal worden aan den Heere vanReede, Hun Hoog Mogenden Extraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris aan het Hof
Van



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 17
van Pruisfen, en denzelven daar nevens aangefchreven, de Origineelen, met de Complimenten ter materie dienende, volgens de respe&ivè Adresfen, over te leveren.
Dat voorts aan den Heere van Heeckeren vai» Walien, die de voorfz. Misfive'van hoogstgemelde zyne Hoogheid aan den Heer Prsefideerende heeft overgebragt, tot een gedachtenis, dat hy het Huwelyk van een Erf-Prins heeft bekend gémaakt, door den Agent van Hees zal worden ter hand gefield een gouden Ketting en Medaille van zes honderd guldens, welken de Goudfmit KoNig gelast word ten eerften te vervaardigen; werdende de Raad van Staaten verzogt te zyner tyd de noodige Ordonnantie daar toe te depecheeren.
En hebben Hun Hoog Mogenden eindelyk gere. folveerd, dat door den Agent van Hees hier vati .kennis zal worden gegeven aan de Ministers van den Keizerj Koningen, Princen, Potentaten, en Republieken alhier refideerende, gelyk ook by Misfive daar van advertentie zal worden gegeven aan de Ministers van den Staat buiten 's Lands, met last en ordre, om daar van, aulks en daar hee behoord , notificatie te doen.
By refumtie gedelibereerd zynde op dé Misfi. ve van zyne Hoogheid op gisteren ingekomen i waar by kennis heeft gegeven van het aanflaande Huwelyk van Hoogstdeszelfs Dochter, Mevrouwe de Princesfe Frederica Louisa Wilhelmina met den Heer Erf - Prins van Brunswyk Carel George Auguste ; is goedgevonden en ver. ilaan , dat boven het gerefolveerde op gisteren * de Heer van Voorst tot den Borgel ter Vergaderinge prasfideerende zal worden verzogt en gecommitteerd , zo als verzogt en gecommitteerd word mids dezen, om zich te vervoegen by Mevrouwe' de Princesfe voornoemd, en aan Hoogstdezelve uit den naam en van wegen Hun Hoog Mogenderï af te legden een Compliment van felicitatie over het voorfz. Huwelyk, -met betuiging van hét op.
iiVI. Deel, B recjjL



18 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
rechte deel, het welk Hun Hoog Mogenden in het geluk en den voorfpoed van haare beminnelyke Perfoon nemen, en ten allen tyde en by alle gelegenheden nemen zullen, de rykfte zegeningen des Allerhoogften aan haar toewenfchende.
Aaordeerd met voorfz. Register.
Nu. 1305. Placaat van Hun Ed. Mogenden de Heeren Staaten van Stad Groningen en Ommelanden, tot handhaavinge der gevestigde Conftitutie in die Provincie &u In daio tien 1 Oftober 1789.
De Siaaten van Stad Groningen en Ommelanden, doen te weten:
Daar wy tot redres van abuifen, der Regeering ingeflopen, aan zyne Doorluchtige Koogheid den Heere Prince van Oranje en Nasfauw Willem den vierden Glor. Ged. Erfftadhouder dezer Provincie, byonze Refolutie van den 29 Augustus 1748 hebben gedefereerd de volle maate en macht, om de Regeeririgs Conftitutie van deze Provincie op vaste gronden te (tellen, en, hec gene zyne Doorluchtige Hoogheid mogte goedvinden daaromtrent te arres» teere'n , 'er uitvoer te brengen; en zyne Dooi luchtige Hoogheid goedgevonden heefteen Reglement, om te dienen toe een fundamenteele en onverbrekelyke wet, waar na alle zaaken , zo van Politie als JuÜitie daar in vervat, voortaan zullen worden beleid en behandeld, voor altoosduurend te ftatueeren, en als een onverbrekelv ke wet te doen onderhouden , welk Reglement zyne Doorluchtige Hoogheid in Hooge Perfoon ter Staatsvergadering heeft voorgebracht, door den Secretaris van Staat is voorgelezen, en door alle Leden van Staat daar op den eed, in handen vanzvne Doorluchtig-Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder, is geposteerd: gélyk ook vervolgens door alle Regenten, hooge en laage Magiftraats-Perïoonen enAmbtenaa-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 19
Ten, den ééd daar op is afgelegd; en by het vastftellen der fchikkingen omtrent de Tuteele over de toen minderjaarige Vorftelyke Kinderen in den jaare 1755 het Doorluchtig Huis van Oranje en Nasfauw in de aan het zelve opgedragene Prarëminentien en Hechten bevestigd, en den tegenswoordigen Heere Prince Erfftadhouder by Staats Refolutie van den 14 Febr. 1766, in de daadelyke uitoeffening van alle Erfftadhouderlyke waardigheden, Prasëminentien en Prasrogativen door ons is gefield, door Hoogstdenzelven, uit kracht van Erfrrecht en Diploma van den 14 Febr. boven genoemd, aangevaard en bezworen, hadden wy gemeend daar door de Conftitutie en Regeeringsform dezer Provincie tegens alle ondernemingen en inbreuk beveiligd te zyn; dan, daar de ondervinding in de laatste beroerten wederom heeft geleerd, dat fommige woelzieke en na verandering zoekende Perfoonen zich niet ontzien hebben, om onder den fchoonen naam van Vryheid en verbetering eene verandering-in de Conftitutie en Regeeringsform van den Lande te bewerken , en in deze Provincie een nieuwe Regeeringsform na hunne politicque begrippen ingericht, in te voeren, en alzo dezelve met een na convenientie beftuurd gezag te beheerfchen, zo als in de dagen van verwarringe maar al te dikwyls is onder. Domen en daadelyk gefchied. Hebben wy, over;enkomftig het hoogwys advys van zyne Doorluchtige Koogheid den Heere Prince Erfftadhouder, :ot handhaaving der wettige Conftitutie en Regee•ingsform dezer Provincie, waar van het Erfïïad» loudérichap, zo als het zelve in de refpective Provinciën in de jaaren 1747, 1748 en 1749 is opgeiragen j en door den tegenswoordigen Heer Prince Erfftadhouder in 1766 aanvaard, een esfentieel deel litmaakt, en uit dien hoofde door de Bondgenocen, als een grondwet van Staat, onderling aau eJ:ander is geguarandeerdgoedgevonden en eëre.' blveerd; met betrekking tot de inirendigègefle] leid dezer Provir.cie en weering «ac ■' ■ iel
B 2 &B



to Verzameling vm Stukken betrekkelyk tot
gen diens gevestigde Conftitutie, navolgende Ar; ticuien, Declaratoir, en Formulieren van ééde by onze Refolutie van den i May 1789 te arresteeren, en Staatsgewyze vast te ftellen: als
Ten Eersten.
Tot de inwendige gefteldheid dezer Provincie.
Art. L
Dat niemand van den ééd op het Reglement van , Re«eering de dato den 27 November 1749 > door ' wylen zyne Doorluchtigfte Hoogheid den Heere: Prince Erfftadhouder, Willem de vierde Glor., Ged., uithoofde van de volle maate en macht aan 1 Hoogstdenzelven opgedragen , gearresteerd , ter • Staats Vergadering geëxhibeerd , en na gedaane: prasleöure door de Heeren Staaten geaggreëerd, en; door Hoogstdenzelven j gelyk mede door alle hoo«' geen laage Magiftraatsperfoonen en Ambtenaars,, als een fundamenteele en onverbreekelyke wet,| waar na alle zaaken, zo van Politie als Juftitie daat| in vervat, in deze Provincie moeten worden be-1 leid en behandeld, aangenomen en bezworen, ont-: ftagen zal mogen worden; maar het zelve voor al- 1 toos als een verdrag en verbindtenisfe tusfchen de: Heeren Staaten als wettige Souverein dezer Provinn cie, en den Heer Prince Erfftadhouder voor hem , en zyne wettige Nakomelingen gemaakt: (indier-:: voegen als by de eenpaarige Staats Refolutie van den 29 Augustus 1748 was bepaald, en by het daar 1 op gevolgde Diploma, zo van den 2 December 17494 als den 14 Febr. 1766, was gecorroboreerd en be* < vestigd) om daar door de limiten tusfchen hetStaats*L en Stadhouderlyk gezag te trekken en vast te ftel-li len, heiliglyk geobferveerd, en naargekomen zalji worden.
II.
Dat alle Ambtenaars, waar onder Profesforen eh\
Pre



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 21
il Predikanten van den heerfchenden Godsdienst, en an» I dere getolereerde Gezindheden, als mede de Ad-
I vocaaten mede begrepen, reeds in functie zynde,
II of nieuwlyks hun ambt of bediening aanvaardende, I verplicht zullen zyn, den ééd tot handhaaving der I Conftitutie te doen, ten dien effette, dat ingeval-
1 le zy zich mogten onderftaan, om door hunne Ad1| vifen, of het ftellen of teekenen van Memorien, Addresfen of Requesten in de Regeerings Conftitu: tie, en daar omtrent gemaakte Regiementin dato
! den 27 November 1749, eenige explicatie, iflter-
i pretatie of verandering te verzoeken, zy terftond I van hunne Ambten en Bedieningen niet alleen zult! len zyn vervallen, maar ook daar en boven als fchulI dig aan hoog . verraad worden geftraft: zynde ten I dien einde door ons navolgend Formulier van ééde
! gearresteerd en vastgefteld.
I „ Jk belove en zweere de Conftitutie en Regee| „ ringsform van deze Provincie met het Érf1 „ ftadhouder-, Gouverneur-, Kapitein en Ad1 „ miraalfchap-Generaal, erflyk in het Doorluchtig Huis van Oranje en Nasfauw gehouw „ en getrouw te zullen aankleeven , zodaanig „ als het zelve by de refpe&ive Staats Refolutien in de jaaren 1748 en 1749 in deze Provincie is opgedragen, en by den tegenswoordigen Heere Prince Erfftadhouder in den ,, jaare 1766 aanvaard.
- Zo waar help my God Almachtig.
iii.
I Dat by het doen van den ééd op de Conftitutie, door •3! alle Ambtenaars eene verklaaring zal worden ge:| teekend, dat zy geen deel gehad hebben aan de zo» d genaamde Acte van Verbindtenisfe op den 8 Auïjgustus 1786 te Amfteldam opgericht, en byaldien Ijzy dezelve mogten verteekend hebben, zy door i het doen van den ééd op de Conftitutie zich ontflagen | zullen houden van alle verplichting daar door op Jhun gelegd, ook nimmer diergelyke VerbindtenisB 3 fen,



22 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
fen wederom zullen aangaan , of dat anders terftond van hunne Ambten en Bedieningen zullen zyn vervallen, en bovendien als Beroerden van den Staat anderen.ten voorbeeld worden geftraft. Zullende het doen van voorfchreven fchriftelyke Verklaaring gefchieden conform navolgend Concept. „ Wy'Ondergeteekende verklaaren, aan de Ac. te van Verbindtenis, welke op den 8 Au. „ gustus n86 tusfchen verfcheiden (zichnoe„ mende Vaderlandslievende Regenten) te „ Amfteldam aangegaan, en door dezelve en „ naderhand mede door veele anderen getee„ kend, geen deel gehad te hebben, aireüof ., indirect , of by zo verre wy daar aan eenig „ deel direct of indirect gehad hebben daar van af te zien, ons te ontflaan én ontüagen „ te houden van alle uit dien hoofde gecon* „ trafteerde verplichting".
IV.
Dat een nieuw Formulier van ééd op het Reglement van Regeering van den 27 November 1749 zynde gearresteerd, door alle Regenten, hooge en laage Magiftraatsperloonen en Ambtenaars, die eed op nieuws zal worden gepresteerd, en alle jaar voor het doen van den ééd, op het Ambt ftaande, worden afgelegd, of dat anders tot den ééd op het Ambt niet zullen worden toegelaaten; luidende voorlz. Formulier als volgt: *
Ik belove en zweere, dat ik ftiptelyk zalnaar„ komen, en zoveel in my is doen naarko„ men het Reglement van Regeering doorwy,'i len zyn Doorluchtigfte Hoogheid, denliee„ re Prince Erfftadhouder Glor. Ged. op den „ 27 November 1749 gearresteerd, en door „ de Heeren Staaten geaggreëerd en bezworen, om te dienen tot eene fundamenteele H en onverbrekelyke wet, waar na alle zaaken,zo van Politie alsjuftitie daar in ver2 vat, in deze Provincie zullen worden beleid " 35 ea



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 23
,, en behandeld, en dat ik daar tegens' direct „ of indirect niet zal aangaan ".
Zo waar help my God Almachtig.
V.
Dat die gene welke weigeren den ééd op de Conftitutie te doen, of voorfchreven Verklaaring te onderteekeneu, terftond van'hunne Ambten vervallen zullen worden verklaard.
Ten tweeden.
Tot weeringe van InfiaStie tegens de gevestigde Conjtitutie.
Art. I.
Dat nimmer binnen deze Provincie confent zal mogen worden gegeven tot het oprichten en in (land brengen van gewapende Exercitie Genootfchappen, onder wat naam het zoude mogen zym
II.
Dat nimmer zal mogen worden toegelaaten het oprichten van Sociëteiten of befloten Gezelschappen, waar in opzettelyk over zaaken, raaiende de gevestigde Conftitutie, Stads of Lands Regeering gehandeld wordt.
III.
Dat nimmer zullen mogen worden ontvangen, veel min gedisponeerd op eenige Memorien , Addresfen of Requesten, betreffende Regeerings zaaken, onder wat naam ook.
IV.
Dat alzo de Majefteit en Souvereiniteit in deze Provincie by de Heeren Staaten van Stad Groningen en Ommelanden, als uitmaakende de wettige Souverein derzelve, refideert; overzulks de Conftitutie een Staats Regeering en geen Volks RegeeB 4 ring



S4 Vtrzameling van Stukken betrekkelyk tot
ring is, nimmer eene oproeping van het Volk, om over zaaken , raakende de Regeerings Conftitutie, te raadplegen, zal mogen gefchieden; maarde Verzoekers van diergelyke nieuwigheden als Verftoorders van de publykerust zullen worden geftraft;gelyk mede de Regenten, die daar in mogten toeftemrnen of mede werken.
V.
Dat de deliberatien by de Stad over de Landsdags befoignes, alleen door de vier regeerende Burgemeefteren en twaalfregeerende Raadsheeren,met overroeping van den Oud-Raad, zullen worden gehouden, benevens den Stads Syndicus en Secretaris; en by de Ommelanden door Jonkeren, Hovelingen, Eigenërfden en Volmachten met den Syndicus en Secretaris.
VI.
Dat de Landsdagen van de Stads zyde, gelyk van oudsher,alleen zullen worden bekleed en waargenomen door de vier regeerende Burgemeesteren én twaalf Raadsheeren, benevens den Syndicus en Secretaris, en van de zyde der Ommelanden door de Heeren Gecommitteerde Raaden , Jonkeren, Hovelingen , Eigenërfden én Volmachten , dewelke geen Generaliteits cf Provinciaale Commisfiewaarnemen, benevens den Syndicus en Secretaris.
VII.
Dat nimmer door iemand eenig voprftel zal mogen worden gedaan tot het benoemen van Commis- ' fien of het nemen van Refolutien, waar door de Regeering de klem en wettige aucforiteit wordt uit de handen gewrongen, pf dat dezelve terftond van zyn Ambt én Bediening vervallen zal zyn, en in de Vergadering niet langer worden geduld.
VUL



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. vwgenalïen. 25
VIII,
Dat het Hof van Juftitie, noch eenig Gerichte fn deze Provincie eenige oogluiking of clementie om» trent de overtreding van deze poinften zal mogen gebruiken, maar de Uitvinders, Aanleiders, Dryvers, Doorzetters en Overtreders, naar de wetten van den Lande zullen moeten achtervolgen, en o» vereenkomftig de gemanifesteerde welmeening van den Souverein ftraffen, of dat anders daadelyk in hunne fundtien zullen worden gefchorst, en als hunne Ambten en Bedieningen onwaardig daarvan worden ontzet en verlaatea, '
IX.
Dat de Heeren Profesforen, zonder onderfcheid tot welke Faculteit behooren, en Predikanten in deze Provincie zorgvuldig zich zullen hebben te vyagten, van hunne byzondere denkwyze over en omtrent 's Lands en Régeerings zaaken en diens befluur, 't zy publice, 't zy privatim in Collegien of op den Predikfloel te brengen, of hunne Discipelen, Toehoorders en Gemeentens in byzondere gefprekken flingfche inboezemingen daaromtrent in te prenten; maar veeleer dezelven eerbied voor en onderwerping aan hunne wettige Regeering voor-te houden, en als de plicht van braave Burgers en getrouwe Ingezetenen in te boezemen, en langs dieri weg met de hooge Regeering mede te werken, om yrede, eendracht en voorfpoed, onder den Goddelyken zegen in deze Provincie te doen bloeijen, of dat zy anders, als hunne bedieningen onwaardig, van hunne Ambten zullen worden verlaaten, en als Oproerflookers onbekwaam verklaard, om de door hun bekleede post in deze Provincie waar te nemen ,
En op dat een iegelyk zich hier na fliptelyk reguleerè, en niemand eenige onwetendheid moge voorwenden, zal dezen in alle de Kerken over dè B 5 ge-.



25 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
geheele Provincie, zonder onderfcheid, tot welke Gezindheid dio behooren , door de refpedive Predikanten, Leeraars of Sprekers in dezelve op den eerstkomenden Zondag, na dat dit Plakaat aan hun zal zyn ter hand gefield , duidelvk voorgelezen, en teffens alomme worden-aangellagen, ter plaatzen alwaar men gewoon is zulks te doen.
Aldus gedaan in het Provircie Huis binnen Groningen, op donderdag den i October 1789.
Ter Ordonnantie van Hun Edel Mogenden.
(was gtt.) E. LewE, Secret.
1306. Uitfchryving van een plechtig Dank- en Bede-uur, door Hun Ed. Mogenden de Heeren Staaten van Zeeland. In dato den 1 Ociober 1789.
Edele, Eentfeste , Wyze, Discreete, zeer voorzienige heeren !
Daar het zorglyk tydftip, waar in inzonderheid onze Provincie, geduurende de laatst verlopene maanden, heeft verkeerd, door een gebrek en onmaatige duurte der Graanen, waar aan, om voor eenen tyd eenigfints te hulp te komen, de Regeeringen van de meeste Steden, tot merkelyk bezwaar van haare finantien, zyn tusfchen beiden moeten treden, en , daar het 'er niet zeer verre van af was, om, zo wanneer de, toen ten tyde, te velde ftaandë Oogst ware tegen gevallen , voor verre uitziende gevolgen bevreesd te zyn, daar de eenigfte uitzichten op den aanflaanden Oogst, welke reeds door de langduurige en ongemeen felle winter, met een totaale vernietiging, als gedreigd was,
va-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, h.^
wraren gevestigd;, een dankbaare en ernftige óverweginge verdient, nu de uitkomst volkomen aan de hoope heeft beantwoord,, niet alleen door een buitengemeen ryk uitgevallen Oogst van alle de veld» vrugten, maar zelfs, door .een beftendig en aangenaamfaiïoen, waar door dezelve droog; dh deSchuu» ren zyn kunnen ingezameld worden, - en 'er nu mo■gelykheid is, om door het nemen van voorzichtige maatregulen, waar op wy fteeds erhftig bedagt zyn , het verder gebrek-te verhoeden,, zonder van het winst voordeelige te blyven verdoken; en daar in dit alles een zichtbaare hand der Voorzienigheid, aan welke een ieder deswegens de oprechtfte dankbaarheid fchuldig is, moet worden erkend, zo hebben wy in overweginge van dit jegenswoordig, en door zo veele famenloopende omftapdigheden opmerkelyk, geval, dienstig geoïrdeeld,"en vervolgens goedgevonden te ordonneeren, dat op woensdag den 2iften dezer maand, des avonds ten zes uuren, een algemeen en plechtig Dank-en Bedéuur zal worden gehouden, in de Kerken, zo in de Steden, als ten platte Lande van deze Provincie, ten einde den Allerhoogfien te danken voor zyn bewaarende hand, en voor dén byzonderen zegen, waar mede alle de Inwooneren des Lands door den zeer ryken Oogst beweldaadigd zyn; en voorts Hem in ootmoedigheid te bidden, dat Hy ons met zyne verdere goedgunftigheden wil achtervolgen, en alle rampen en oirdeelen, die ons dreigen en zouden kunnen overkomen, genadig wil van ons wen. den!
Wy verzoeken Uw Ed. dezen tydelyk, en op de. zelve wyze, als de gewoone jaarlykfche Biddagbrief, te doen publiceeren, ter plaatfe daar men gewoon is dergelyke publicatie te doen, en wyders zodaanige ordres te ftellen en die voorziening te doen, dat, met het opluiden der Kerk-klok, de winkels alomme binnen de Steden en ten platte Lande, worden geüoten, en alle handwerk, geduu»
rende



ftS ~ r Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
rende dien tyd, geftaakt, ten einde alzo beter gelegenheid aan den In-en Opgezetenen gegeven worde, om met de vereischte naarftigheid tot het gehoor te kunnen komen; terwyl wy alle dezelve vermaanen, om, door deze plechtige Godsdienstoeffening by te woonen, daadelyk blyken te geven van bereidwilligheid, om tot dat loffelyk einde met verfchuldigden eerbied, te willen mede werken: doende hier van insgelyks advertentie aan de Walfche en Engelfche Kerken in den Uwen zynde. Hier mede,
Edele, Erntfeste, Wyze, Discrete, zeer Voorzienige Heeren! zullen wy Uw Ed. in de befcherminge Godes bevelen. „ ,
In 't Hof van Zeeland, te Middelburg, den i Oftober 1789.
(Onder Jlond) Ter Ordonnantie van de Staaten van Zeeland.
^get.') w< A. de Beveren.



ée Gebeurtenis/en in 1787 enz. vóór gévallen. a>
Nc. 1 307. Deputatie uit het midden van Hun Ed. Gr. Mogenden de Heeren Staaten van Hollanden WestFriesland, ten einde Haare Doorluchtige Hoogheid Mevrouwe de Princesfe van Oranje en Nasfauw te feliciteeren, over Hoogstdeszelvs aan te gaane Huwelyk met den Heer Erf-Prins van Brunswyk.
Den 8 OEt. 1789 is ingevolge Refolutie eene plechtige Deputatie uit en van wegens Hun Ed. Gr. Mog», de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, na de Oran jezaal gereden, ter felicitatie aan haare Hoogheid Mevrouwe de Princesfe Frederika Louisa Wilhelmina van Oranje en Nasfauw &c. &c. &c. wegens Hoogstderzelver gefloten Huwelyk met den Doorluchtigen Heer Erf-Prins van Brunswyk. Deze Deputatie wierd bekleed by de Heeren Jr. Willem Lodewyk Baron van Wasienaar, Heer van Starren burg, befchreven in de Orde der Ridderfchap en Edelen dezer Provincie; Mr. Hugo Repelaer, Burgemeefter der Stad Dordrecht; Mr. Joachine Rendorp, Heer van Marquette &c., Burgemeefter der Stad Amfteldam ; Huibert de Wit, Burgemeefter der Stad Alkmaar en den Raadpenfionaris Mr. Laurens Pieter van de Spiegel. De Koetzen dezer Heren waren door r8 Bodens van StaaC vergezeld, en voorts gefchiedde het verder Ceremonieel, zo als in foortgelyke omftandigheden ge» bruiklyk is.
Stufc



30 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Stukken nog betrekkelyk den Heer Mr. B. Blok. Lopende van No. 1308 totN0. 1313 ingefloten.
1308. Civile Sententie van den Hove van Holland geprcnuntieerd tegens Mr. B. Blok, gewezen Se. cretaris van het Collegie van Heeren GecommiU teerde Raaden in het Noorder-Kwartier. In dato den 10 July 1789.
Gezien by den Hove van Holland, het Intendith, denzelveh Hove overgegeven uit den naam ende van wegen Mr. Hendrik van Straalen Jz. , Secretaris van het Collegie van Gecommitteerde Saaden van de Staaten van Holland en West-Fries, land, in West-Friesland en het Noorder-Kwartier, en Commis der Finantie van het zelve Collegie, als by Refolutie van welgemelde Gecommitteerde Raaden, in dato den 13Maart 1788, geauthorifeerd en gequalificeerd, omme naamens dezelve te zorgen voor het interest van zodaanige Penningen, als uit eenigen hoofde, hoe genaamd, onder Mr. Bernardus Blok, gewezen Secretaris en Commis van de Finantie van het zelve Collegie, direct of indirect mogten zyn berustende geweest, Impetrant van Mandament van Arrest en Rauattie, met de Claufule van Edicte des noods ad valvas Cvriz, ter eenre, op ende jegens den voornoemden Mr. Bernardus Blok , Gedaagden en Defaillant in het voorfchreve cas, ter andere zyde.
'T voorfchreve Hof, met rype deliberatie van Raade, doorgezien en overwogen hebbende al het gunt ter materie dienende is, doende recht in den naam ende van wegens de hooge Overheid en GraafFelykheid van Holland, Zeelanden Friesland, •verfteekt den Gedaagden en Defaillant uit krachte
en



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. $t
en voor het profyt van de refpective Defaulten ia dezen gedecerneerd, van alle Exceptien Declinatoir, Dilatoir en Peremptoir, mitsgaders van alle Defenfien en weeren van Rechten, die hy Gedaag. de en Defaillant, gecompareerd zynde, hadkunnen of mogen doen en proponeeren; decreteert wyders de refpeöive Arresten in dezen gedaan, en verklaart dat dezelve, als wel en te recht gedaan, zullen ftandhouden en effect forteeren.
Condemneert den Gedaagden en Defaillant dezelve Aresten te gehengen en te gedoogen; mitsgaders aan den Impetrant in opgemelde zyne qualiteit op te leggen en te voldoen; eerstelyk: een fomma van tien duizend Guldens, door zyne ordre aan het Vliegend Legertje van 't gewapend Burger-Corps, het welk in den jaare 1787 in WestFriesland heeft gefubfifteerd, verftrekt uit Penningen den Lande toebehoorende, en wyders in de tweede plaats eene fomma van drie en zeventigduizend vier en zeventig Guldens, twaalf Huivers en twee penningen, als deficiëerende aan zodaanige Casfe van penningen, ter fomma van eenmaal honderd agt en negentig duizend vier honderd agt en dertig Guldens, vier ftuivers en tien penningen, als onder hem Gedaagden en Defaillant in zyne geweze opgemelde qualiteit van Commis van de Finantie van Gecommitteerde Raaden in West-Friesland en het Noorder-Kwartier is berustende geweest, en aan zyne Adminiftratie toevertrouwd geworden; en zulks met de Intresfen dier beide gemelde fommen, a 4 per cent in 't jaar, a Hf. inora, tot de volle en effeöueele voldoening toe; en verklaart de daar voor gearresteerde Goederen, Gelden en Effecten executabel; condemneert eindelyk den Gedaagden en Defaillant in de kosten van dezen Procesfe, ter tauxatie en moderatie van den voorfchreven Hove.
Gedaan in d> n Hage by de Heeren en Mrs. Pieter Jan Nol«t, Coefjraad le Leu de Wilhem, Dirk Meerens, Fran^ois'Rvgerbos, Johan Hendrik



32 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
DBTK MlLET, jacoe verheye van ClTTERS, PlE-
ter Alexander van Boetzelaar, Hüibert Elua van Meerten, Gerlach Jan Herbert van der Heim en Joan Graafland Jansz. , Raadsluiden van Holland, en gepronuntieerd den 10 July 1789.
No. 1309. Bericht in Franfche Nieuwspapieren geplaatst door Mr. Bernardus Blok, tegen de Sententie van het Hof van Holland op den 10 July ten zynen nadeele gepronuntieerd.
Le fousfïgné ayant lu avec laplus grande furprife, dans la gazetie de Delft du 14 j uil let 1789 fc? autres papiers publics, uneJ'entence, prononcèe par la Cour de Hollande le 10 précédent, portant entre autre cmdamnation de payer la fomme, laquelle Je feroit trouvée manquer a une fomme de 198,438 flor. 4 ƒ. 10 d. dans une caisje, qui auroit étéfous fon administration; nepeutsempécher j tont pour la confervation de fon honneur & répu'ation, que pour prévenir les fausfes conclufipm, qui pourroient en réPulteri d'tnformer le pu'blic, que la Cour de Hollande , vraifemblablement fur Vexpofé de fesparties, lui a fait la plus grande wjuJlïce déguife la vente,
De Ondergeteekende met de uiterite verwon» dering, in de Delffche Courant van den 14 July i789enandere publicque papieren , gelezen hebbende eene Sententie van het Hof van Hol* land, gepronuntieerd den loden daar bevoorens, inhoudende onder anderen eene condemnatie , ter voldoening van zodaanige fomma, als aan* eene kas van ƒ 198,438 4-10, welke onder zyne adminiftratie geweest zoude zyn, ware te kort gekomen; kan niet afzyn, zo ter confervatie van zyn eer en goede naam, als ter voorkoming van verkeerde illa* tien , welke daar uit mogten worden geëlicieerd, het publiek te be« rich-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 3<f
puisque ladite fomme (a laquelle dans la fent ene e ï.on na pas ofê donner le •hom de deniers publics) na jamais été fous l'administration du fousfignê, ni l'argent duquel fe 'porte la •Mdamiwdon 11e s'est ja. hais tröuvê manquer danp ;ette caisfe^
Pour la confirination de :é que ci-desfus, le fousfignê e bornera fimplementctproiuire ïextrait fuivant duie lettre du Commis van der Vorm , écrite de Hoorn, par ordre de Mesïears les cohfeillers députés ies êtats de Hollande £f West-Frife lé 9 Février [788 du fousfignê, par le -.ontenu de laquelle ün chd:un & menie les ennemis du %ufignê doivent étre connüncus que eet argent na wint été fous fon adminis ;ration,7naü en fa garde,MsiiStion quon ne doit \oint perdre de vue,~) &f
richten , dat aan hem door het Hof van Holland , waarfchynlyk op voordragt van zyne party, de gröotfte injustitie gefchied en de waarheid verduisterd is geworden, vermids de voorfchreven gelden, (welke men by de Sententie; geene '1 Lands Penningen ' heeft durven noemen:) nimmer onder zyne administratie geweest $ ent de fomma, waar van der, voorfzw Sententie ge-i waagde nooit aan diekasfe gemanqueerd heeft.
De OndergeteékëndëY zal, tot ftaaving van die zyn gepofeerde zich eenvoudig vefgenóegéfi" met het navolgend Extract te produceeren uit een brief van den Klercd van der Vorm,op ordre van Heeren Gecommitteerde Raaden, aan heni uit Hoorn op dén 91 February 1788 gefchre. yen (*), waar uit een ieder, zelfs van zynevyanden,overtuigd zal moeterl zyn, dat die gelden niet onder zyne administratie maar onder zyne bewadring (welke distinctie iö
de--
4*) Zie dezen brief' hier achter geplaatst ïl. §5 XVI. BtiLt 0



34 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
que le 7 Fcvrier ï-féê; Mr. Vatllant , êdierin de lavilka"EncJmifen,par ordre du fousfignê & pour Jatisfaire a la rêqurfition füite par une lettre desdits 'Confeillers Députés , ayant restüué la plus gi ande par(tl de eet ar gent, le fousfignê s"est trouvé obligé de faire féfif le restant éntre fes propres mains, afin de recouvrer les prétêntions U-\ gitimes , qiiü avoit a. la charge de Mrs. les Magi(trots & députés des Jépt villes de West-Frife & de la Nord-Hollande , ainfi qua la charge de Mrs. les Confeillers Députés rêjï$ffi a Hoorn.
Le fousfignê ne fe trouvant pns a£tuellement dans le ras dé donner des éclaircis femens ultêrieurs fur fes ' démarches a eet égard, fe réferve formcllement a/publix'r en tem) Ij" Heu tout cé qiCU a fait, & ce qui est rélatif aux deux points de, lafmtewe, afin que le
dezen geenfïnts uit het oog moet veïlooren wor> denj geweest zyn , en dat de Ondergeteekende, het grootfte gedeelte vanN die gelden op den 7 February 1788 aan Heeren • Gecommitt. Raaden door den HeerMr.F. A.Vaillant, Schepen der Stad Enkhuizen, op zyne ordre,en ter voldoening van deaarfchryving van Heeren Gecommitt, Raaden, gedemanueerd hebbende , zich genoodzaakt; heeft gevonden het res- j teerend.e, ter bekoming; van zyne wettige pretenÓen , zo ten lasten varfi Heeren Magistraaten en' Gedeputeerden van deri zeven Steden van WestFries'and en het Noor*j der-Kwartier , als vatte Heeren Gecommitteerd* Raaden, te Hoorn refldeerende, onder zich te: doen arresteeren.
De Ondergeteekendë; zich voor het tegenwoorJ dige niet in de gelegenheid bevindende, eenigé'1 meerdere elucidatie we-i gens zyce gehoudehe de* marches te geven, referveert wel degelyk aaöj zich alle zyne verrichtingen, tot de beide leden; der Sententie betrekking heb«



de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 3?
Extrait d'une lettré du Commis van der Vorm écrite è Mr. B. Blok le 9 Février 1788 par ordre de Mrs. les Confeillers Députés des Etats de Hollande & de West-Frife relldents k Hoorn.
Monsieur ,
Extract uit eene brief van den Klerk van der Vorm, op or. dre van Heeren Gecommitteerde Raa» den, te Hoorn refideerende den 9 Febeuary 1788., aan den Hier Mr. B. Blok gefchreven.
Wel Edele Gestrenge Heer!
Mesfieurs les Confeillers Hputés mont chargé de ms informer, que le 7 'évrier, fut la quittance ai en a ('té donnée par Mr.
Secrétaire van Straen, Mr. F. A. Vau.lant
rcmis une fomme de
25>36"3 ft°r- 12 /• 8- d-
P cela en dedudion de celi de 198^438 flor. 4; ƒ.
public impartial puisje juger de fa conduite £7 de fa manière d'agir.
Fait au chdteau de Watten, le 24 Aoüt 1789.
(étoitfigné) B. Blok.
hebbende, op zynen tyd open te leggen, ten einde het onpartydig Publiek zyn gedrag en handelwyze zal kunnen beoirdeelen.
Gedaan op 't Kasteel te Watten den 24 Augus. tus 1789.
(was geti) B. Blok.
Q i van
Heeren Gecommitteerde Raaden hebben my gelast U Wel Ed. Geftr. kennis te geven, dat door den Heere Mr. F. A. Vaillant op den 7deri February zyn overgegeven , volgens daar vari door den Heer Secretaris' van Stralen gepasfeerdeQuitantie,een fomma



36 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
I© d. laquelle a Hè fous votre fiarüe depuis le 15 Novembre 1785.
Qiie ledit Sjr, Vaillant
a en jneme tem: d'-clarè en votre nom „ que vous „ étiez di?pofé & prêt a „ remettre ausfi le res„ tart cle eet argent; „ maïs que nayant pas „ éu fatisfait a'vo\jufles „ p'titions de dédommage„ view: £ƒ d'une modique „ penfinn, vous aviez trou„ vé ' bon de faire faifir 3, entre vos mains ce resé, tant. Qtie 'Btpendant „ pour ('viter tont défagré„ ment, Vous aviez cru de„ voir faire encore une „ dernière demarche , en , prèfentant aux Magi„ ftrats une requête , en, voy'e a Mr. Kloek, pour qu'ausjjitSt, qu'on 3, y auroit fatisfait d'une 3, m'amière jufte ê? tout-a3, fait honorable, ce res„ tant feroit remis b. „ leurs Nobles Puiffances, „ 6? vous fuppliates qu'il ,, füt difpofé la-deffus dans ,, le terme d'un' mois, afin „ que vous puisfiez pren-
Zie dit request in het IV. Deel dezer Ferzamelinm
bi. 28S-
van ƒ 125363-12-8 , enil zulks in mindering van de» fom van ƒ 198438-4-103)1 welke federt den 15 No-B vember 1785 onder UJ Wel Ed. Geiïr. bewaaringa is geweest.
Dat gemelde Heer Vaillant tevens uit D WelEd.Geftr. naam heefl gedeclareerd , ,, dat U ,, Wel Ed. Geltr. genet gen en gereed was dc ,i resteerende Gelder „ mede te verantwoor l den, maar dat aan tl „ Ed. Geftrenge billyks I „ voorflagen om dedol magement en een mo dicq jaargeld niet zym de voldaan, te raad: ,, was geworden die Gel ,, den onder zich te ar ,, resteeren.
„ Dat echter, tot vooi : „ koming van alle or „ aangenaamheden , I „ Wel Ed. Geft. vei „ meend had nog ee „ laatfte tentamen doe ,, het prasfenteeren va „ een Request (*j aa .,, de Magiftraaten, aa „ den Heer Kloek to( 1 „ gezonden, te moete 1 „ doen, en zo dra da£ i
aan op eene billyke e „ aliefints honorable w^ >, s i



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 37
(t) Het overige van den brief contineert alleen de verrichtingen van den Heer Kloek, met betrekking tot het aan zyn Ed. toegezonden Request, en aanniaaning tot voldoening dier Gelden. •
C 3 No
l, dre des mefures ultérieu„ rei".
Que ÖV'.
Votre très-humble ferviteur.
(Jtoit figné.')
Jan Ch. van oer Vorm.
,, ze zoude zyn vol,, daan, dat dan ook aan ,, Hun Ed. Mogenden die gelden zoude doen „ geworden, en verzogt daar op binnen een „ maand dispofitie, om ,, verdere maatregelen te 3, nemen." Dat &c. (f)
(Onder Jlond')
U Wel Ed. Geftr. Ootm. Dienaar,
(was gef.)
Jan Ch. van der Vorm.



38 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
NQ. 1310. Crimineel? Stnuntie van den Ei. Hove van ' Holland, gtprormmisnd tegens Mr. B.Blok. In dato den 31 July 17 &9
Gezien hy den Hove van Holland het Intendit, aan denz'jiven Hove overgegeven, uit den naam en van wege den Procureur "Generaal over Holland , Zeeland en Friesland, uit den naam en van wege de Hooge Overhelden G» aafis kneid van denzelven Lande, 1,-npetrant van Mandament van dagvaarding m perfoon met de Claufule van Edifle adyalvas Curta, op erde jegens Mr. Bernardus Eiok, gewezen Secretaris van het Collegie ven Gei.omm. Raaden, van de Staaten van Hollanden West-Friesland , in WestFriesland en het Noorder-Kwartier, en Commis der Finantie van het zelfde Collegie, Gedaagden , Latitant en Defaillant: 't zelve Hof, doende recht in den naam en van wegen de Hooge Overheid en Graaflykheid van denzelven Lande, verfteekt den Gedaagden Latitant en Defaillant, uit krachte en voor 't profyt der respective defaulten in dezen gedecerneerd, van de Exceptien Declinatoir, Dilatoir en Peremptoir, Defenfien en Wheren van Rechten , die hy , gecompareerd zynde , zoude hebben mogen en kunnen doen en proponeeren; bant voords den Gedaagden Latitant en Defaillant ten eeuwigen dage uit den Lande van Holland, Zeeland, Friesland en Utrecht, zonder ooit daar inne weder te mogen komen: op pcene van zwaarder ftraffej en condemneert eindelyk den Gedaagden, Latitant en Defaillant in de kosten en mifen. van Juftitie, midsgaders van den Procesfe, ter tauxatic en moderatie van den voorfz. Hove.
Gepronuncieerd dm 31 July 1789»



de Gebeurtenis/en in 17B7 enz. vmgeyalley. 39
N°. ja ij. R'quest van Mr. B Blok aan Myne Heeren, de Heeren -BqWuw en Schepenen van de Heerlykheid en t Rechtsgebied van WMen in de Cha. tellenye van Casfel, gepresenteerd den... July 1789.
Supplie très-humblement le Sr. BernardBlok, Doc-
teur en droit, Hollandois refugié, demeurant aStuellement au chdteau de Watten, chdtellenie de Casfel; iifant, qu'en 1785 les maviftrats 6? députés des villes ie West - Frife &? de la Nord-Hollande ayarit leur 'éfidence d Hoorn, lui auroient conféré la qualité de leur Ministre,&' de Secrétaire des Confeillers députés ies Etats d'Hollan,e è? de West-Frife, £ƒ que ceuxi lui auroient donné en néme temps la charge de Zommis desfinances de West>rijè è? de la Nord.Hol%nde.
Qjt'au moment de la fateufe révolution arrivée en 'a patrie, le fuppliant avoit ntre les mains une fomme \sfez confidérable, qui lui woit étê confiée lors de fa wnination.
Que le dit fuppliant;
Geeft zeer onderdaanig te kennen de Heer Bernard Blok, Doctor in de Rechten, uitgeweken Hollander, thands wonende op'tKafteel van Watten, onder de Chatellenie van Casfel , dat in den Jaare 1785 de Ma. giftraatenen Gedeputeerden der Steden j an Westfriesland en het Noorder Kwartier hem hadden aan« gefield tot hunlieder Minister, en tot Secretaris der Gecommit. Raaden van de Staaten van Holland en West-Friesland te Hoorn refideerende, welk Collegie hem tef ■ fens had opgedragen de post van Commies der Finantien van West-Friesland en het NoorderKwartier.
Dat op het tydflip der beruchte omwenteling in zyn Vaderland voorgevallen de fuppliant eene vry aanmerkelyke fomme in handen had, welke hem van den tyd zyner voorfz. aanflellinge af was toebetrouwd.
Dat hy Suppliant tot
c 4 zy-



Aq Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
pour fa ftireté perfonelle, avoit demandé auxdits Confeillers députés, & avoit ob' tenu d'eux. la permis/ion de sabfenter du lieu de fa xêJiience jusqu'au 15 No'vembre 17871
Ouil n'eut pas manqué de fe rendre après Yexpiration du terme accorde en fa aitt réfidence, dans Vüsfemblée de Leurs Nobles 'Puisfances, s'il nen eüt été epipéché par une réfolution de Leurs Nobles £f Grandes Puisfances les Etats d'Hollande H de West-Frife, par laquelle on requê'roit une justification relalive d des faits commis par la plwalité des membres d'un college ,, dont il navoit été que le Ministre, nyec injonStion de fe justifier conjointement avec eette pluralité fur la conduitt direStion d'iceux.
Les troubles & le danger, auxquels la Républi 'que fe trouvoit expofée forcereni le fuppliant d n> fatisfaire a cette requifi tion, que par ün mêmoir. justificatif relativement <
zyne perfoonlyke veilig'* heid van de gemelde | Gecommitteerde Raaden 1 vryheid had verzoet en I verkregen, om zich van Ë de plaats zyner reiidentie ft te mogen ver wy deren, 'H tot den 1$ November 1787.
Dat hy niet in gebreke J zou zyn gebleven, na de 1 exipiratie van dien ver- 1 gunden termyn, in zyne. | gemelde refidentie en 1 de Vergadering van Hun J Edel Mogenden te rug j te komt n, zoo hy niet 1! was weerhouden gewor- J den door eene Refolur :1 tie van Hun Edel Groot . Mogenden, by welke van , hem gevorderd wierdee-1' ne verantwoording be- lij treklyk tot de zaaken I I door de meerderheid van.'[ een Collegie, waar van hyi || niets dan Minister ge-, weestwas, verrigt, met bevel, van zich, te famen met die meerder* I heid, over derzelverge- j houden gedrag en bellier,: j| te verantwoorden. Dat, uit hoofde vande i
■ troubles en't gevaar waar'il aan de Republiek was* I
' blootgefteld, de Suppliant aan deze requifitie li
■ niet anders konde vol-,
t doen dan door eene jufli- "



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 41
lui, dont ilfit parvenir copie auxdits Confeillers députés , avec priere d'aut; ri-. fer la prolongation de fon abfence, jusqud ce que fon mémoire eut éclairé Leurs Nobles £ƒ hrandes Puisfances fur fa conduite, & lui eut obtenu la certitude, que fa gestion antérieure feroit approuvée par lesdits Etats, & que fous leurproietlion il pourroit fansdanger pour fa perfonne exerfer fes fonëtions' ultérieures.
Quenfuite le fuppliant a été informé, que M. M. les Confeillers députés avoient convoqué d ïoccafxon de la lettre, quil leur avoit écrite pour obtenir ladite Prolongation, une asfemblée de M. M. les Magiftrats & Députés des villes de West - Frife 6? de Nord-Hollande, & qu'il avoit plu d cette asfemblée, '•avant de prendre une réfolution , de demander 6? ,de connohre les fentimens de S011 Altesfe Sérénisfime le Stadhouder, concernant
ficatoire Memorie zoo veel hem aanging te formeeren, waar van hy Copie aan de gemelde Gecommitteerde Raaden deedt toekomen, met verzoek, hemtoeteftaan, zyne afwezigheid te mogen verlengen, tot dat zyne Memorie Hun Ed. Groot Mogenden zoude hebben geëlucideerd, en hem de noodige zekerheid bezorgd, dat zyn bevoorens verrigte door gezegde Staaten wierd geapprobeerd, en dat hy , onder derzelver befchutting, zonder eenig gevaar voor zyn Perfoon , zyne verdere functien zoude kunnen uitoeffenen.
Dat de Suppliant vervolgends is geinformeerd, dat de Heeren Gecommitteerde Raaden, ter gelegenheid der Misfive welke hy om de gezegde prolongatie te erlangen aan Hun Ed. Mogenden had gefchreven, eene Vergadering van de Heeren Magiftraaten en Gedeputeerden der Steden van West Friesland en het Noorder-Kwartier hadden belegd, en dat die Vergadering, alvorens daar op te refolC 5 vee-



42 Verzameling van Stuiken betrekkelyk m
èiffèrens points relatifs au ministère du fuppliant.
Sur quoi le fuppliant, prévoyant le réfultat d'un tel procédé, apris la liberté de notifier par une lettre en date du 6 Décembre l787 , que, „ quoiquil filt perfuadé , que 6on s Aitesfe ni Leurs Nobles 3' Puisfances ne lui feroient 3' ïinjustice de lui donner, " fans Vavoir préalable"" ment entendu, la demisfion de fon poste, puis' quil avoit toujours tache 5 de leremplir felon lefys" tême dsclari du Souve" rain de faProvince, qui " s'accordoit parfaitement " 'kvec celui de la pluralite " de M M. les Confeillers " dtputés rèfidens cl Hoorn,
, quil n'avoit eu dautre ' lut que d'avancer, autar#
, qiiel étoit enfonpoüvoir,
, le falut de la patrie en \ gènéral & de la NordHollande en particulier; confidérant wanmoms le ' changement notable, qui
,. venoit d'arriver dans le fyftéme politique de la.
veeren, had goedgevondèki het gevóélen van zyne Doorluchtige Hoogheid den Stadhouder,nopends verfcheiden zaaken tot des Suppliants bediening betrekking heb- . bende, intenemen en te verftaan.
Dat de Suppliant, den uitfiagvan zodaanige handelwyze te gemoet ziende, daar op de vryheid heeft genomen by een brief, m dato den 6 December 1787,te kennen te geven: " dat, .hoe „ zeer hy zich overreed „ hield, dat zyne Hoog„ heid noch Hun Ed. „ Groot Mogendenhem „ het onrecht niet zou„ den doen, van hem „ zyne demisfie van zyn post te geven, zonder „ hem alvorens te heb„ ben gehoord, dewyl , hy altyd getragt had „ dien waar te nemen, o„ vereenkomftig het ge„ declareerde fysthema a, van den Souvereinzy„ ner Provincie,'twelk „ volmaakt flrookte met „ dat der meerderheid 3J van de Heeren Ge„ committeerde Raaden „ te Hoorn refideerende, „ en dat hy geen ander „ oogmerk had gehad, „ dan



èe Gebeurtenis/en in 1787 enz. vooPgevaïïin. 43
^, province, il ne pom'oit „ plus long-iemps feflatter
de la méme conhance, 3, dont en l'avoü hotiorée % ci-devant; que dans'une „ occürence ausfi fdcheufe
pour lui, il feroit bien S," incliné de r'efigner Jon m emploi dam les malus de
Leurs NoblesBuisfances, «,, fous la réferve" poury, tant délre équitable5, ment in.iemnifé, tant 3, par rapportd\cimaiïon, 3, quil ayoit fait faire ré-
par er d Hoorn, dans la s, feule vue de pouvoir rem3, plir fesfonStions avec dist gniU,qiiaVè^2Lïé. d'une s, penfionmodique& an3, nuelle, quil avoitdroit 3, d'attendre de leur équij, té; que fi Leurs Nobles 3, Puisfances vouloient le
fatisfaire fur ces points ,, d'une manier e honorable Ê? raifonnable, il étoit S) pret dans ce cas de don,, ner en mime tempsfadéa, misfioncommeCommis des s, finances, lequel emploi % n avoit tailleurs tien de 33 commun avec le poste de 3, fecrétaire, quon lui avoit ,3 confére féparément."
3, dan om, zo veel in zyne 3, vermogens was, het
welzyn van het 'tVa„ derland in't algemeen,
en van Noord-Hol» „ land in het byzon-
der , te bevorderen, „ echter, in aanmerking „ nemende de notabele „ verandering, welke in „ het politycq fysthe3, ma der Provincie had 3, plaats gegrepen, waar ,, door hy zich niet lan„ ger kon vleien met ,, hetzelfde vertrouwen,
waar mede hy zich be„ vorens had vereerd ge„ vonden, in deze voor „ hem zo onaangenaame ,, omftandigheid, welge,, negen zoude zyn, om ,, zyn ampt in handen „ van Hun Ed. Mogen,, den terefi'gneeren,ora„ der beding nogthans van ,, een billyke fchadeloos,, Jtelling,zo met opzicht ,, op het huis 'twelk hy „ te Hoorn .ééniglyk om
zyn post aldaar met ge,, pastenluifter te beklee„ den, had doen her,, bouwen, als ten opzichtte van een maatig jaar ,, geld, 'twelk hy rqcht ,, had van hunne billykheid te verwagten; en dat, zo Hun £d, Mo ■ „ genden hem op deze



44 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Le fuppliant a dd voir ttvec furprife ', que ton demanddt les intentions & Vavis de Son Altesfe fur un point, qui ne pouvoit que lui être étranger; 6? quoiqtie cette démarche ne tendit vifiblement,qu'a rendre ledit fuppliant victivie du reffentiment perfonnel de laMaifond'Orange contre ceux qui avoient eu la har diefje d'être dun fentiment oppofé, il a vu avec la fatisfatlion de Vintégrité, que le réjultat des conférences, qiion aeues avec Son AlteJJed fon egard, <iia prfenté aucun grief contre Ja conduite ou gefti' on. L'dvis deSonAlteJJe aüè feulement „ que peutétrele „ fuppliant lui mime defife„ roit dure dmis defonpofie d'une maniere conve„ nablcè? que dans ce cas „ Son Alteffe donnoit d con-
„ ze pointen, op eene „ honorabele en redely„ ke wyze, wilden vol„ doen, hy in dat geval „ bereid was gelyktydig „ zyn ontflag te vragen „ als Commis derFinan„ cien, welke bediening „ anderszins niets ge„ meens had met den post van Secretaris, ,, welken men hem af* „ zonderlyk had opge„ dragen".
Dat de Suppliant met verbaazing heeft moeten zien, dat men ook het goedvinden en advies van van zyne Hoogheid vroeg over dit poinft, 't welk denzelven niet anders dan geheel vreemd kondezyn; en dat, offchoon deze ftap zichtbaarlyk tot geen ander einde was ingi-rigt, dan om den Suppliant het flagtoffer te maken van de perfoneele gevoeligheid van het huis van Oranje, tegen hen, die de ftoutheid gehad hadden van denzelven te verfchilien, hy echter met die voldoening, welke de onfchuld geeft, gezien had , dat hec refultat der gefprekken, welke men ten zynenopzichte met zyne Hoog' heid had gehad, geen het



de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen.. 45
}, Jidêrer, fi le mamtien de „ la paix 6f de la tranj, quillité entre les habi„ tans, 6? la fdret- de la
perfonne dufuppliant lui„ même, nexigoient pas de „ lui'donner fur ud tel pied
fa dimisfion comme Sec-
rétaire é? de fexcuferde „ la continuation ultèrieure
de eet emploi".
. Surquoi il a plil d Leurs Nobles Puiffances de faire parvenir au fuppliant, en réponfe a fa fufdite lettre du 6 Décembre 1787 , un extrait de leur réfoiution du t 4 du mime mois, par laquelle, fans citer la mo' indre accufation contre fa perfonne, ou les moindres griefs relativement d l'exercice de fon emploi, fans mime avoir égard aux conditions équitables, fous lesfuelks il avoit offert de
het minfte bezwaar tegen zyn gedrag of verrigtinge had opgeleverd, zynde het advies van zyneHoogheidalleenlyk geweest:" „ dat mislchien de Sup-
pliant zelf wel zoude „ verlangen, van zyn
post op eene convenabele. „ wyze ontflagen te wor,, den ,endatzyneHoog,, heid, in dat geval, in
confidentie gaf, of
de bewaaringe der rust „ en tranquiliteit onder „ hunne ingezetenen,en 3) de veiligheid van des 3, Suppliantsperfoonzel-
ven, niet zouden vór«
deren hem,op zodaanis, gen voet, zyne demis„ fie als Secretaris te ge.
ven,en hem vandever„ dere waarneming van „ dien post te ontflaan."
Dat het daar op aan Hun Ed. Mogenden behaagd had, den Suppliant, in antwoord op zy. ne bovengemelde Misfi. ve van den 6 December 1787, te doen toekomen een Extract van derzelver Refolutie, van den 14 dier maand, by welke men, zonder de minfte befchuldiging tegen zyn Perfoon, of de minfte bezwaaren op dewaarne. ming van zyn ambt aan te



4 6 Verzameling Van Stukken hètrêkkelyk tót
réfgner de fon propre mouvement les' deux emploi', on donne audit fuppliant, d'tme nnniere defpotique 6f arbitraire,la demis/wn de fon pofte comme fecnünre de Leurs Nobles Puiffances les Magillruts & Députés des villes de Weft-Frife & de ld Nord-Hollande, & de MM. les Confeillers Députés, réfidens a Hoorn, avec la feule permisfon def'adreffer la oh il appartienaWt ,f'Ü plaifoit audit fuppliant de demnnder la reftilution des deniers débourfes pour fa charge.
' Que le fuppliant a fait connoitre auxdits MagiJlrats & deputts lajufte donleur, que lui caufoit leur frocédé, par une lettre écrite d Amfterdam le 27 Septembre I787, oü il expofoit „ que ft la Uttre du 6 , du même mois avoit fervi de bafe a la réfoiution de 3, Leurs Hantes Puiffances
3, du 14 fuivan, le cön„ term de la réfoiution ne
f'accordoit gueres avec „ ce qu'il leur avoitpropo-
4, fé dans cette lettre ;pu'ifqu'il n'avoit nullement
te voeren , zelfs zonder, acht te flaan op de biliyke voorwaarden, onder welke hy uit eigen beweging had aangeboden beide zyne bedieningen neder te leggen, den Suppliant, op eenedefpotycque en willekeurige wyze, heeft gedimitteerd van zyn post als Secretaris van Hun Ed. Mogenden de Magiftraaten en Gedeputeerden der Steden van West Friesland en het NoorderKwartier, en de Heeren Gecommitteerde Raaden te Hoorn refideerende, alleenlyk met vrylatinge aan den Suppliant, des goedvindende, om zich te vervoegen, daar het behooren zoude, met verzoek van reflitutie der Ambtgelden, voor zyn post uitgefchoten.
Dat de Suppliant aan de gemelde Magiftraaten en Gedeputeerden de gegronde fmerte, welke hun lieder handelwyze hem deed ondervinden,, heeft te kennen gegeven by een brief uit Amfterdam van den 27 December 1787, waar in hy hen onder 't oog brast, dat,"
zo zyn brief van den „ 6den derzelve maand ten



de Gsbeurtenisfen ïn 1787 enz. voorgevallen. 47?
,, follicité fa démiffïon; „ mats qti'fl avoit Jimple,, ment fait connoitre fon
inclination de fe démet,, tre de fes deuxpofles, en „ cas que Leurs Nobles ,, Puiffances vouluffent en* » trer en conférence fur les
points d'indemnité menSj tionnés dans la dite lettre; 33 que fans cela 1'inclina3, tion manifeftte par le 3, fuppliant n'étoit point 3, d confidérer; qu'encon3*, féquence ilauroitdüfat3, tendre, que fa lettre du 6 33 Novembre eüt été regar* 3, dée comme non-avenue, 3, dans le cas oiï Leurs Hait3, tes Puiffances n'euffent 3, point voulu acquiefcer 3, aux conditionspropofées, 3, mais puifqu'il avoit plü 3, a Leurs Nobles Pitiffan3, ces de prendre la rcfoln3, tion, dont il s'agit, 6? ,3 donner .purement &fim33 plement au fuppliant une 33 dèmiffion, qu'il n'avoit ï, propofée que fous la j, referye des conditions 5, mentionnées, ilfecroi,, roit en droit de fon cóté 33 de réclamer l'accomplis3,1 fement des points menti33 onnés dans fa lettre, 3, fans leqüel occompliffej, ment la réfoiution du 14 3, «e pouvoit être fondée; V qu'a ces caufes ilfatten-
ten grondïhg had ge. „ diend van Hun Ed. 3. Mogenden Refolutie 3, van den i4den daar aan 3, volgende, den inhoud 3, dier Refolutie dan wei. ,, nig ftrookte met het ,, gene hy hen in dien ,, brief had voorgedra,j gen; dewyl hygeens,, zins zyne demishe had 3, verzogt; maar eenvou,, dig te kennen gegeven 3, zyne genegenheid, om j, zyne beide posten ne,, der te leggen, in ge3, valle Hun Ed. Mogenden met hem inonderhandeling geliefden te treden over de poin. JS tenvanfchadeloos-ftel. ,, üng, in de gezegde ,, Misfive vermeld,zon„ der 't welke de door den Suppliant betoon,, de genegenheid in geene aanmerking konde komen; Dat hy gevolg,, lyk had moeten ver,, wagten, dat zyn Brief 3, van den 6den Decem,, ber als niet gefchre,, ven zoude zyn gehou.
den, in geval HunEd. ,, Mogenden in de daar' ,, by voorgeftelde con„ ditién niet geliefden „ te bewilligen: edoch, » naar dien het Hun Ed. 3» Mog. behaagd had, de



43 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
cloit qu'on procéderoit fans ddai a ttablir une commiffion, po-<r entrer
„ en conference avec l;<i ou avec fa fondes de piocu-
,, ralion fur l'objet de fon
,, indemnitè".
Q[e te fuppliant a vu' avec "ne f.rprife extréme, que Leur- Nobles Puiffances kont point daignè avoir égard d cette dernier e lettre, &f que qour ajouter d ce procédé injufle , il fut informé par textrait d'une autre réfoiution de MM. les Confeillers dtpuUs, en date du 29 du mtme mois de Septembre de la mime amve, qu'il leur a^oit pM aaffi de lui donner fa dmiffien}- en
,, de gemelde Refolutie! ,, te nemen, endenSup,, pliant bloot en cenvou„ digzynedemisfietege,, ven, welke hynfef had voorgejleld dan onder be„ ding der by gevoegde voorwaarden, dat hy zich „ dieshalve van zyn kant „ gerechtigd oirdeelde de vervulling te eifchen, van die in zyd ,, brief voorgcftelde po,, inten, zonder welke/ ,, de Refolutie van den 3, i4den geen grond koh,, de hebben; en dat hy ,, uit dien hoofde ver,, wagtte, dat menzonder uitffcel eene corrimisfie zou benoemen, 3, om met hem, of zyne gemachtigden, over ,, het montant zyner „ fchadeloos-ftelling ini „ onderhandeling te tre,, den".
Dat de Suppliant met' de uiterfte verbaazing gezien heeft, dat Hup Ed. Mogenden hemmetgeeü antwoord op dezen laatften Brief, verwaardigd hebben, en voords uit een Extract eener andere Refolutie van Hun Ed. Mogerden, van dato deri 29 Dec deszelven jaats-j vernomen heeft,- dat>> tot vermeerdering van dë*



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 49
qualitè de Commis desfinances, avec injonStion de justijier' les deniersy dont il iföit comptable.
Que ledit fuppliant,fans avouer &? même fous proteftation contre Villégaliti de fes démisfions, a déféré u cette demande, a remis la plus grande partie des deniers, qu'on avoit confiés afa garde, avec dé\claration , qu'il étoit pret de remettre le furplus des deniers, quil avoit en mains; mais que nayant point été fatisfait fur les pétitions équitables , quil avoit faites relativement d fon indemnité &? fa penfion annuelle, il fe croyoitfondé d faifir fous les formes légales ces deniers entre fes mains.
Que néanmoins pour prévenir , sil étoit posfible, toutes discusfions, le fuppliant avoit jugé de fon deyoir de faire un dernier effnrt, en préfentant une re. XVI. Deel.
deze onbillyke behandeling, Hun Ed. Mogenden hadden goedgevonden hem ook zyne de* misfie te geven als Commis der Financien, met last om van de penningen, welke hy onder zich had, verantwoording te doen.
Dat de Suppliant, zonder de wettigheid van dia dimisfien te advoueeren', en zelfs onder proteftitie tegen dezelve, aan de voorfz. vordering voldaan, en het grootfte gedeelte der gelden, die men hem ter bewaaringe had toevertrouwd, overgegeven heeft, metverklaaringe, dat hy bereid was het overfehot der penningen, die hy in handen had, mede uit te keeren; maar, dat hy, wyl men aan zynebillyïce vorderingen, met betrekking tot zyne fchadeloosftellinge en jaargeld niet voldaan had, zich gerechtigd oirdeelde om die gelden, door middel van wettelyk arrest, in handen te houden.
Dat echter de Suppliant, om, zomogelykalle verfchillen voor te komen, zich verpligt had geacht nog eene laatfle poging te doen, enain 0 wel-



Verzameling vanStukken betrekkelyk tot
atiête auxdits fieurs les Magiftrats & députés des villes de West-Frife &f de la jSford-Hollande, tendante a ohtenir ïindemnité requife, avec offre de rijmt re lesdits deniers, aufivM que M. M. les Magiftrats & députés fusdits auroient fatisfait a cette cemiere reqaéte d'une facon honorable.
Que rtms ƒaire aucune réponfe a eet e requéte & en mépris des demandes, que le fup: ian' a cru devoir faire pi'w ohtenir juftieé', il a été néanmoins.informé, qu il avoit plu d fes adverfair es de mettrè en faifie tous fes effets &? biens, meubles tj immeübles, fitués en HoHande , & de le faire asfigèer par citation édictale d comparoitre devant la cnir de juflice d'Hollande, qui malgr-é ïéquité des rai fins ci-après détaidées, na p%s laiffé d'en prononcer le tó Juillet dernier.
welgemelde Heeren, de Migiftraaten en Gedeputeerden der Steden van West-Friesland en het Noorder Kwartier, Request te prsfenteeren , ten einde de gevraagde fchadeloosftellinge te erlangen, met aanbod, om de voorfz. gelden uitte, keeren, zo dra de voornoemde Heeren Magiftraaten en Gedeputeerden aan dit laatfte Request op een honorabele wyze zouden hebben voldaan.
Dat de Suppliant des niet te min vernomen heeft, dat,zonder eenig antwoord op dit Request te geven, en ongeacht de aanzoeken, welke de Suppliant gemeend heeft te moeten doen, om Recht te bekomen, zyne. Partyen hadden kunnen goedvinden, alle zyne roerende en onroerende goederen, in Holland gelegen , te arrefteeren, en hem by Edicfale citatie te doen dagvaarden, om; te compareeren voor den Hove van Holland, 't welk-, in weerwil der billykheid van de hier boven voorgeftelde redenen, niet gefchroomd heeft de Sententie van dea



dé Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 51
Qu'ü est affez connu que la République, & furtout la province d'Hohandes dont il s'agit, a été & eft encore divifée en deux partis tellement oppofés , 'que perfonne & fur-toutau'cun membre d'une Cour de jufbic e , & notamment de la Cour d'Hollande , ne peiit-itre pi éfinné impar'tial, relativement aux dif'ferents entre les Patriotes "£ƒ ceux du parti d' Orange ; qu'ü feroit dom Men mjufbe, que le fuppliant fut contrahit de pourfuivré un procés, auquel, a caufe de fon abfence, il ne pourroit 'pas mettre Vordre requis, & dans unpays oh le fuppliant efb pourfuivi crimi' nellement pour avoir été attaché au parti Patriotiqne, parti trop malheuren» %meht fubjugué par lafor'ce des armes Prusfiennes, 0 '1 il ne peut avoir de fureté perfonnelle a caufe de la licence effrénée d'une populice injbiguée; oü enfin tl ne p. ut avoit pour juges que fis porties auverfes.
den loden July laatstleden uit te brengen.
Dat het genoeg bekend is, dat de Republieken voor al de Provincie Holland, waar van hy in dezen fpreekt, verdeeld is geweest, en nog is, in twee zo zeer tegen eikanderen overftaande Partyen , dat niemand,en voor al geen Lid vaneenig Ge* rechts hof, en in 't byzonder van den Hove van Holhnd jkan worden gehouden voor onzydig,n et betrekking tot de verfchillen tusfchen de Patriotten, en die genen, die aan de Oranje party zyn toegedaan; dat het dieshaive zeer onrecht vaardig zou zyn, dai de Suppliant genoodzaakt zoude werden een Pro ces te vervolgen, 'twelke hy, uit hoofde zynei afwezigheid,niet behoorlyk zou kunnen dirigeren , en in een Land , wiar de Suppliant, uit hoofde dat hy is toegedaan geweest aan de Patriótifche party.welkeal te ongelukkig, door de overmacht der Pruififche WapéDdto, is onder 'tjuk gebragr, crimineel vervolgt wordt; waar hy geen perfoonlyke veiligheid kan génieD 2 ten



n Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Dans ces circovfiances ne pouvant d'im rité faire valoir fes droits dans Ja patrie,voulant de ïautre faire promncer lègalementjur la lésitimiti de Jes reclamations , h fuppliant a cru , qu'ü n étoit pas de moytn plus efficace a eet effit, que de Juppher la tur du Parlement de Flandres,fous le rejfort de laquelle le fuppliant a fa réfidence, de Vautorf r a failirentre fes mains les denkrs, dont il ejl depojitaiZ iS ce ad fundandam jjisdiftionem &/ecü»tatem debici; iS pour j parveniryü y a prefenu farequetele 03 Ju"> df
nier, & fir les condu: fwns du Procureur-General du Roi efi intervent Jrrét Ie 2* Aout dernier aui ordonne au fupplian % fe pourvoir pardevant l <*u«e de première injtance pour lui itre fait drott.
ten uit hoofde der toomelooze ongeregeldheid van een opgeftookt gemeen; en waar hy geene Regters kan hebben, dan die hem vyandig zyn. _
Dat hy Suppliant in deze omftandigheden, aan den eenen kant zyn recht in zyn Vaderland niet kunnende doen gelden, en aan den anderen kanteen Rechterlyk gewysde verlangende te bekomen over de wettigheid zynerprptenfien, gemeend heeft, ten dien einde, geen beter middel te kunnen by der hand nemen, dan aan 't Parlements-hof van Vlaanderen, onder't welk hy zyne refidentie heeft, l[ te verzoeken, hem te au- . thorifeeren, om de onder ï zyne bewaaring berusten- / de gelden in zyne han- j den te arrefteeren, en ; t: zulks, zo om jurisdictie te J fundeeren, als om 'er zyn 1 <: , achterwezen aan te ver-'j haaien; en, om daar toe te 1 l geraaken, reeds op den\i ziften Juny laatstledens ' zyn Request heeft inge- |; ' leverd, op 't welke vol- | gens de Conclufien van h den Prokureur-Generaal fe des Konings, den 22(tenJ! Augustus laatstleden een k airest is uitgekomen, I 't welk 1



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 53
C'eft en conformité £f en exécution de eet Arrêt, que le fuppliant a été confeillé de recourir d votre autorité fcf bonne jujlice.
Messieurs !
Ce confidéré, il vous plaife , vu la prèfente re» quète 6? pieces jointes, autorifer le fuppliant a faire \faiftr £f arrêter entre fes mains, d fes risques, périls éf fortune, les deniers dont il eft dépofitaire, cepour \j"onder jurisdiftion, fcf pour Yfüreté de l'indemnité qu'il a dprétendre, rifultaike tant \de la démiffion de fon pofte, fc? du refus d'une penfion annuelle, que pour dommaiges Êf intéréts occafionnés \par la faifie de fes Mens Xmeubles l§ immeubles, auquel effet ordonner, que toute commiffion pour ce né~ ceffaire fera expédiée è? düivrée au fuppliant, lui permettre de mettre en caufe lesdits M. M. les Magiftrats &? députés des villes de West-Frife &f de ia Nord-
't welk den vSappliant ordoneert, zich te voorzien van een proviüe van Juftitie van den Rechter ter eerder inflantie, om aldaar Recht te erlangen.
In gevolge enternakominge van welk arrest de Suppliant te raade is ge. worden, tot UE. gezag en goede Juftitie zyn recours te nemen.
Myne Heeren!
U Ed.in aanmerking van 't voorfz. en dit jegenswoordige Request en bygevoegde flukken gelezen hebbende, den Suppliant gelieven te authorifeeren, om in zyne handen, en ten zynen rifico, pericule en fchade, de gelden welke hy in bewaring heeft te doen arrefleeren, en zulks zo om jurisdictie te fundeeren, als tot zekerheid der fchadeloos-ftellinge,welke hy te vorderen heeft, fpruitende zo uit de dimisfie van zyn ambt, en de weigering van een jaargeld, als tot vergoedinge van kosten fchaden en interesfen, door het aantasten zynerroerendeen onroerende goederen veroirzaakt, en ten dien einD 3 de



51 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Bolltmdè &? lefdits Cmj -icrs députis nfidens a Hoi. n, pourquHls aient a fe voïr cdndamhêr a payer au fuppliant laiite indemnité & ies doMmages £ƒ mP.èu, rijuhans de faits mentiomès ci-dejjus, le tout d libelier am ablenvnt, JiWm d'office & am; dtpens de ia pfëfentè poürfuite sordormer en corifequtnce aux parties de comparoir. pardevant vos Sèigneuries aux jcur 6? heure a pr{ff er, inftruire la caufe fommairemeto, Ö- la mettre en ètat de recevoir droit, ö Permettre aue hs fignificatwns kient faites a la brctecque £f par renvoi des lettres claufes.
Én faifant He.
(figné)
Düvet, Avt,
de te ordonnecren, aat alle daar toe vereischc werdendeCommisfie vervaardigd en aan den Suppliant uitgeleverd werde, en hem te vergunnen, om de gemelde Heeren Magiftraaten en Gedeputeerden der Steden van West-Friesland en hetNoorder-Kwartier, en de gemelde Heeren Gecommitteerde Raaden te Hoorn refideerende, in Rechten op te roepen, ten einde zich te zien condemneeren, om aan den Suppliant de gemelde fchadeloos-(telling kosten fchaden en interesfen , uit de boven gemelde daaden gefproten, te voldoen, alles volgens minnelyke begrooting ofte van Officie-wege, en ten kosten van dezen Procesfe, gevolglyk partyen Ye ordoneeren, om voor UL. myne Heeren te compareeren , ten dage en uure hen te prafigeeren, om de zaak fommier]yk te inftrueeren, en in flaat van wyzen te brengen, met permisfie, dat de dagvaardingen ter puye gefchieden, en met overzending van beflotene Brieven. j 't Welk



de Geleurtenisjen m 1/07 »• itm^-u^,.. J:)
Apostille.
Permis Ja faifie requife aux risques, périls & fortune du fuppliant &? pour le décrètement d'icelle, entendu qu'il convient exploiter en Hollande hors les limites de cette jurisdiction & même hors du Royaume, foit partie appelUe par fignifications d la bretecque fcf par envoides lettres claufes en la manier e accoutumce, d comparoir par devant nous 6f notre chambred'audience occupée par Louis LANGHETéE, conciërge d Watten, le lundi dix-neuf OEtobre prochain d une heure de relevée. Fait fous le cachet &? aux armes \de cette Seigneurie 6? Jï\giiature de notre Greffier d Watten, ce deuxSeptembre 1789.
(figné)
Faison.
't Welk doende &c.
(feieekend*) Düvrr, Advocaat.
Apostüle.
Toegedaan bet verzogte arrest, tot rifico, pericule en fchade van den Suppliant, en omme'tzelve te kunnen decreteeren, aangezien het Exploicl: dient te gefchieden in Holland buiten depaalen dezer Jurisdictie en zelfs van hetKoningryk, zy party geroepen , door dagvaardingen van de puye, en overzending van befiotene letteren, op de gewoonlyke wyze , om voor ons, in onze Recht-Kamer bewoond werdende door Lodis Langhet5e, Castelein te Watte~,tJ compareeren op Maandag den ipden O&ober eerstkomende, namiddags ten één uure. Gedaan onder het cachet der wapenen van deze Heerlykheid en de teekeninge vaT onzen Griffier te Watten, op den 2 September 1789.
(geteekend)
Faison. D 4 In



1 'an mil fetit cent qüatre vin:rt neuf 8 le cinq du mois de Septembre.en verin de la requüe ci-devar,t tranfcrite, ff I apejhlle couché en marge, & a ia requête du Sieur Bernard Blok , doBeur en drmt, Bollandois refugié, demeurant aEtuellement au chateau de Wa.ten, je Pier re Demant, Amman de la Seirneurie de la Prévot de Watten, regu ff i«matricüU aufiege de M. M. du Magiflrat dicelle Seietteurie , demeurant en la ville de Watten, foujfigne ai fignijV & délivn a la Bretecque & par envoi des lettres dóf es copüs de ladite requête , apodille & pieces jointes, auffi que de non prfent exploit, a Meffeigneurs les Magifir'ats ff Dépuvs des villes de West-Frife ff de NordHvllande réfidens d Hoorn, comme aufjï « Meffeigneurs les Confeillers dewtés des Etats d Hollaiv % ff de Weft Frife r# dens pareillement audi Hoorn, d ce quils tin ignorant, avec ajfignatim d comparoir pardevant mes fots Srs. du Magiftrat d Uditeseigneurie de la Pré y ti de Watten , le lund 19d Oiïobre prochain, «)
In den Jaare zeventien hondert negen en tachtig • en den 5den der maand September, heb ik Ondergetekende Pierre Demakt , Amman van de HeerlykheU van het Rechtsgebied van Wat. ten, aangenomen en geimmairiculeerd ter banke van den Magiftraat derzelve Heerlykheid, woonende te Watten, uit kragte van het hier boven afgefehreven Request en op de kant van dien geftelde Apostille, en ten verzoeke van den Heer Bernard Blok, Doctor in de Rechten, uitge. weken Hollander, thans woonende op het Kafteel van Watten, ter puyeén door overzendinge van beflotene brieven, geinfinueerd en uitgegeven Copien van 't voorfz. Requeste, Apostille, en bygevoegde Stukken, als mede van dit myn Exploict, aan de Heeren [ Magiftraaten en Gedepu' teerden der Steden van ' West-Friesland en het ' Noorder-Kwartier refideerende te Hoorn, ge\ lyk mede aan de Heeren \ Gecommitteerde Raaden '• van de Staaten van Holj land en West-Friesland, ias-



ae Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 57
leur chambre d'auïience ordinaire de Louis Langh^.tce , conciërge audit Watten , è une heure de rélévie-, pour répondre fur les fins ê? conclufions de la requête, les contredire ou dibattre , fi bon leur femble , c? en outre pourfuivre £"? procéder felon droit fc? raifon le tout en la maniere ordinaire £*? accoutu■ mée, & felon Jlyle; témoin Amman Jusdit.
(figné)
Demant.
insgelyks te Hoorn refideerende, ten einde zy daar van niet onkundig zou .ien zyn , met dagvaardinge, om voor myne gezegde Heeren dan Ma. gi'train der gerneldeHeerlykheid van het Rechts» gebied van Watten te compareeren,op Maandag den 'ioden Odtober eerstkomende in derzelver gewoone Recht-Kamer van Louis LANGHETéE, Cas» telein te Watten voor» noemd, ten één uure na den middag, om jegens de Eifchen en Conclufien by het Request vervat te antwoorden,die te cou • tradiceeren of debatteeren,zo'then goeddunkt, de zaake te vervolgen en voort te procedeeren, als naar rechten en reden, alles op de gewoone en gebruiklyke wyze, en naarftyle, 'twelkde voornoemde Amman getuigt.
(geteekend)
Demant.
V S - N'.



'jd Verzameling van "i>ia«A»» ÉWi»«w*yi: -<«
N, mi2. Verllaaringe en aanzegginge van Mr. Ber. kakd Hl-k, woonende op het Kasteel van Watten, «nder de Chatellenie van Casfel, aan Mr. Henmm van Stralen, Jz., woonende te Hoorn m West-Friesland. In dato den 29 Septemb. 1789.
£e fouffigné dit £ƒ déclare par la prefente, qu'il a vu avec le plus grand étonnement dans la Gaxette de Delft, du 14 Juillet dernier, que lui Hekry van Stralen, fils de Jean, avoit ohtenu de la Cour de Hollande une fentence, par laquelle les biens, meubles £ƒ immeubles du fouffigné, qui étoient enfaifie, font dtclarés exkutables.
Que le foufjigw sjtoit adrejfé au Bailli & Echevins de la Seigneurie & Prtvöté de Watten , avec demande , qiïil lui feroit permis ad fundandam jurisdiöionem &in fecun tatèrh debiti de faifir Varpent, quil a encorejousja garde, & de faire comparoir les Mazijlrats & Deput^ des villes de WestFnfe ÉT? de la Nord-Hollande, & les Confeillers Députés des Etats J Hollande Ér? de West-Fnfe, réfidens a Hoorn, devant leur Tribunal.
De Ondergetee&ende . zegt en verklaart door 1 deze, dat hy met de uiterfte verbaazing in de Delf • fche Courant van den I4den July laatstleden heeft gezien, dat hy Hen • drik van Stralen Jz. van den Hove van Holland bad verkregen eene Sententie, by welke alle des Ondergeteekendes roerende en onroerende goederen, die bevorens gearrefteerd waren, exfecutabel verklaard zyn.
DatdeOndergeteekende zich had geaddresfeerd aan Bailliuw en Schepenen van de Heerlykheid en 't Rechtsgebied van Watten, met verzoek, dat hem, om Jurisdictie tefundeeren, en tot zekerheid van zyn achterwezen, zou werden toegedaan, de gelden tearrefteeren, welke hy nog in bewaring had, en voor derzelver Vierfchaar te doen compareeren de Magiftraaten en Gedeputeerden van de Steden van West-Friesland



ae Gebeurterdsfen in 1787 enz. voorgevallen. 59
Ou'e le föüjfighéfar cette demonie avoit obtenu le 2 de ce mois , Vapoftille fuivante.
,, Permis la faifie re-
quife aux risques, périls 3) & fortane du fuppliant, ,, fe? pour le décrctement
d'icelle, attendu, qu'il •j, convient exploiter en 3, Hollande hors les Umi5, tes de cette jurisdiction 3, &? même hors du royau-
me, foient parties ap35 ptll.es par fignifications 3, a la Bretecque par 3, emvoi rfe lettres claufes en 35 /a maniere accoutimv e, j, a comparoir pardevant 3, «ozzx e« «oZre chambre ,5 d'audience occupée par 33 Louis LANGHETéE , 33 conciërge d Watten, le 3, lundi dix-neuf Oftobre 3, prochain , a une heure
de releyée. Fait fous le 3, cachet è? aux armes die 3, cette Seigneurie & fi35 gnature de notre Gref3, fier a Watten ce 2 Sep3, tembre 1789." (figne.)
Jb aison.
]and en het NoorderKwar.ier en de Gecommitteerde Raaien van de Staaten , van Holland en West'Fricslandj teüoorn refidecren'de.
Dat de Ondergeteeken* de op dit zyn verzoek, den 2den dezer maand, had verkregen het volgende Aposul.
,, Veroirloofd het ver„ zogtearrest, totrifico, ,, pcricule en ïchadtivan ,, den Suppliant, en om,, me 't zelve te kunnen
decreteeren , aange* 3, zien hetExploictdient
te geleideden in Hol3, land, buiten de paaien 5, de?er Jurisdicï e en 5, zelfs van het Koning,, ryk, zy p3rty geroe,, pen door dagvaardin,, gen van de puye en ,, overzending van beflo,, tene brieven, op de ,, gewoonlyke wyze ,001 ,, vooronsinonzeRecht,, Kamer, bewoond wor,, dende door Louis ,, Lakghetóe , Caste5, lein te Watten, te ,, compareefen op Maan,, dag den i9den Oclro,, bereerstkomende, na• 3, middags ten c-ón uure.
3, Gedaan onder het j, cachet der wapenen,, vandezeHeerlykheid,.
a en,



Co Verzameling van Stukken betrekkelyk so»
en de teekeninge van onzen Griffier op den 2 September 1789.
(geteekend)
- Faison.
Qjien conféquence de eet arrétè, le fouffigné dénonee d lui Henry van Stralen, fils de Jean: quil Je garde bien d'exécuter ou de faire exécuter laditefentence tout-a-fait injurieufe au fouffigné; ou de vendre ou aliéner, faire vendre ou faire aliéner, aucun desfusdits biens meubles ou immeubles,fous quelque prétexte que ce fut; avec declaration, que non-feulement il confideroit dès-apréfent toutes ces ventes & aliénations comme nulles O illégitimes; mais aujjï qu'il fe feroit r ai fon des pertes, dommages & intéréts, qui pourroient en rêfulter pour lui fouffigné, dans rargent, qui fe trouve maintenant faifi fous lui,& en cas que eet drgent ne fuffiroit pas, dans tels autres biens meubles & immeubles, quil pourroit attrapper, appartenant, foit auxdits Magiftrats , ou Confeillers Députés en général, foit aux tndividus d'iceux, ou hen
Dat, ingevolge dit arrest, deOndergeteekende aan hem Hendrik van Stralen Jz. aanzegt: dat hy zich wel zal hebben te wagten van de gemelde voor den Ondergeteekende alleszins beledigende Sententie ter exfecutie te leggen, ofte doen leggen, of eenige der voorfz. roerende of onroerende goederen, onder welk voorwendfel het ook zy, te verkopen of vervreemden, of doen verkopen of vervreemden ; met verklaringe, dat hy niet alleen alle zodaanige verkopingen of vervreemdingen van nu af zal houden voor nietig en onwettig, maar ook dac hy de kosten fchaden en interesfen, welke daar uit voor hem Ondergeteekenden zouden kunnen fpruiten, zal verhaalen op de Gelden, welke hy thans onder zich gearrefteerd heeft, en in gevalle die fom niet toereikende zou



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. tfr.
a lui Henry van Stralen, fils de Jean, leurs defcendans 6? hèritiers en particulier, fut-ce méme en faifant arréter leurs per jonnes, par-tout ouilpourroit les trouver.
Que, Jï au contraire Henry van Stralen , fils de Jean, veut s'abftenir de dtnner aucune exêcution quelconque d ladite fentence, jufqu'a ce que cette affaire foit terminée devant le Tribunal de Watten, le fouffigné en ce cas, (foit que lui van Stralen, autorifé par les Magiftrats è? Confeillers Dé. putês, rêfidens d Hoorn, yeut libelier amiablement avec le fouffigné, foit non) efl pret de rembourfer auxdits Magiftrats & Confeillers Députés le tout ce qui ne fera point ajdugé au fouffigné.
zou mogen zyn, op alle zodaanige andere roerende en onroerende goederen, als hy zal knnnen ontdek* ken, 'tzy aan de gemelde Magiftraaten, of Ge. committeerde Raaden gezamenlyk, 'tzy aan ieder van dezelve, of wel aan hem Hendrik van Stralen Jz., hnnne Erfgenaamen of Nakomelingen, in 't byzonder toebehoorende, al was 't zelfs, des noods, met hun lieder Perfoonen te arrefteeren, alomme waar hy die zou kunnen aantreffen.
Dat, zo in tegendeel hy Hendrik van Stralen Jz, zich wil onthouden, van de voorfz. Sententie eenige de minfte exfecutie te doen hebben, zo lange tot dat deze zaak voor de Vierfchaar van Watten zal zyn ten einde gebragc, de Ondergeteekende in dat geval ('t zy dat hy van Stralen, opauthorifatie van de Magiftraaten en Gecommitteerde Raaden, te Hoorn refi. deerende, zich in der minne met den Ondergeteekenden wil verdragen, of niet) bereid is aan de gemelde Magiftraaten en Ge-



6-2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
N°. 1313. Mi'five van Heeren Gecommitteerde Raaden in Wejl-Friesland en bet Noorder-Kwartier, aan de Leden van fat Parlement van Franfch Vlaanderen te Douay, wegens zeker gemaakt Adres aldaar, by Mr. Bernardus Blok, gewezene Secretaris van welgemelde Collegien, en in fommige gedrukte Nieuwspapieren door den druk by hem gemeen gemaakt.
Nobles & Püissants Seigneurs!
Ce n'eft pas fan, furprife cpde no s avons regü, il y a quelqves jows, par des Lettres clófes, datées de Watten, Chdtellenie de Cajfel, le 5 Septembre dernier , & écrites par l'.Exploitte'.r Demart, lescopies de deux Req-:ètes de mime teneur , préfentées aux Baillif & Echevins de la Seigneurie & de la Prevóté de Watten, par Bernardus Blok , Docteur en droit & Hollandois réfugié, demeurant au Cha-
Edele en Mogende Heeren!
Wy hebben , eenige dagen geleden, niet zonder verwondering, door middel van eene beflote Misfive , gedateerd uit Watten, Castelanye van Casfel , den 5den September laatstleden , en gefchreven door den Exploicleur Demart, ontvangen Copien van twee gelykluidende Rtques-: ten , door Bernardüs Blok , Doctor in de Rechten en uitgeweken? Hollander, woonende op het
Fait au chdtea't de Watten le 29 Septembre 1789-
B. Blok.
Gecommitteerde Raaden, alles uit te keertn wat aan den Ondfcrgeteekende niet toegewezen zal zyn.
Gedaan op 't Kafteel van Watten, den29September 1789.
B. Blok.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 63.
teau de Waeten, Chdtellenie de Cajjel fusdit , fe? reffortant de la Surintendance de Vos Nobles PuisJances , fe? tendant d être autorijé d faire Jaifir fe? arréter, entre fes propres mains, tous les deniers dont il prétend être garni, fe? appartenant au Pays de la Weft-Frife, fe? ce po'^r fonder Jirisdi&ïön , fe? pour fireté de l'indemnité, 'qu'il fe vante,dans la dite Requête, de pouvoir exiger de nous, tant pour la démiffion, que nous lui avons donnée de fon pofte, fe? pour le refus qu'il prétend avoir effuyé de notre part, d'une penfion ann'ielle, pour le d^dommagement de la démiffion de fon pofte , comme avffi tour tous dommages fe? intérét', occafionnés par la faifie q'ie no'is avon faite ici de fes Men' meuble', imme' bles fe? effets, fe? de'mandant en 0 tre , que pet miffion lui foit délivrèe de nous mettre en caufe par devant les dies Baillif fe? Echevin', pour nö'ts voir condamner aux dites indemnités fe? dommages & intéréts: Ceft aoffi avec un extréme é.onnement,q<:e nous avons vis par l'apoflille fe? l'atïe de faifie,
het Kasteel Watten, onder gemelde Castelenye van Casfel, en resforteerende onder de SurIntendence van U Edele Mogenden, aan Bailjuw en Schepenen van de Heerlykheid en Prevoostdy van Watten geprefenteerd, tendeerende, om onder zich zeiven te mogen doen arrest op alle zodaanige Penningen , als hy daar by is voorwendende onder zich te hebben, aan den Lande van WestFriesland toebehoorende , zo ten einde daar door hun lieder Jurisdictie tegens ons tefundeeren, als om daar aan te verhaalen alle zodaanige fchaadeloos(telling,als hy by dezelve Requestefustineert van ons te kunnen vorderen, wegens het ontflag van zyne daar by gemelde posten , door ons aan hem gegeven, en wegens de weigering, welke door hem werd voorgewend, dat wy aan hem zouden hebben gedaan , van een jaarlyks penfioen, tot dedommagement voor het ontflag van die zvne posten , als mede van alle fchaaden en intere»fen aan hem ver-



64 Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
au bas de la dile Requête, que le Baillif et lesEchevins fusdits ont Men voulit trouver bon d'accordcr au fu-dit Bernardtjs Blok le décretement de la dite faifie, et la permijjïon de_ nous appelier , par envoi de lettres clófet, en Jujlice, par devant leur Tri' bunal, le tout fur le firnple expofè du fuppliant, et fans avoir pris fur de pareilles demandes nos informations préalables, quoique telle foit neanmoinila marclie vfitée en pareille circonftance , par tous les juges fubalternes, qn'on n'accerde jamais de pareilles fignifications envers une perfonne revétue d'une charge publique, moins encore envers nn Confeil entier de Jufiice ou de haute Régence', qu'après avoir« au préalable , requis et rec-u leurs raifons a ce contrai-
Tels font auffi les y fles^ égards que nous a temoigné Van poffé le confeil Sowerain de Brabant, rèfidant a Bruxtlles, lonq e cemè-_ me Bernardus Blok, qui féjournoit alors dans la dite Ville et qui fe prétendoit un fujet de fa MajeJU Impériale et Royale, yadres, fa, pour le même objet.
veroirzaakt door een arrest, het welk wy hier te Lande hebben gedaan op alle zyne meubilaire en vaste Goederen en Ef- . fecten; en voorts ten einde te bekomen per- g misfie, om ons voor gemelde Bailjuw en Schepenen te mogen dagvaarden , om ons te zien condemneeren tot al zodaanige vergoeding of fchaadeloosftelling ; en hebben wy niet zonder de uiterfte bevreemding uit de Apostille en Acte van gedaan arrest, aan den voet van dezelve Requeste gefield, gezien, dat Bailjuw en Schepenen voornoemd hadden gelieven goed te vinden, het verzogt arrest te accordeeren , en de gevraagde permisfie*, ora ons voor hun by befloten Misfive te mogen oproepen, aan den gemelden Bernardus Blok te verkenen , en zulks wel op zyn bloot te kennen geven , en zonder ons vooraf eenigfints over dat verzoek te hebben gehoord, hoe gebruikelyk het anderfints ook in alle Gerechtshoven en by alle andere mindere Rechters moge zyn, om, wanteef:



de'Geleurtmisfen in 1787 enz. voorgevallen. >6j-
une Requête contre nous; après avoir re(u par notre Lettre da 3 Mars 1788 tous les renfeignemens néceffaires fur la conduite qii'avoit tenue ici le dit BernardusBlok, ê? fur la frivolité des abfurdesprétentions qu'il avoit forgées « notre charge, le dit Confeil, par Apoftille du 11 Mars de la mime années ie diboutta detoutes fesdemandes, & le mit ainji hors de .cour; comme il paroit par les pièces cy après annéxées fous les Lettres A & B.
Cette conduite du Baillif £? des -Echevins de Watten a dom eu lieu de nous furIprendre infimment, & plus encore, après le Dkret de Vo<. Nobles Puiffances elles même; du 22 Aoüt de la prèfente année 17 89 , dans i Uequel Elles ont affez te- < moignées de ne pas vouloir 1 pendre connoifance de ces j mémes demande', énondes ■ vans me Requête, qui leur ( fdt prèfentée par le fusdit ' Bernardus Blok le 23 1
ïuin dernier. 1 t h d
h d
XVI. Deel, e"
neer eenig publiek Beambtenaar,en vooral eenig Collegie van Juftitie of van Hooge Regeering in Rechten zoude worden aangefproken, den zeiven of zodaanig Collegie vooraf in zyne of haare belangens te hooren, en waar van wy ook in den voorleden jaare 1788, toen het aan voornoemden Bern. Blok, zich ter dier tyd teBrusfel onthoudende, en a's toen voorwendende een Onderdaan van zyne Keizerlyke en Koninglyke Majefteit te zyn , had kunnen gelusten, zich tot even die zelfde eindens :egens ons aan den Souwereinen Raad van Bra3and te Brusfel refidee■ende te adresfeeren, :en voorbeeld in deconluite van welgemelden laade ten Onzen'opziche hebben mogen onlervinden, als wanneer welgemelde Raad , -na !at wy den, zeiven , by >nze Misfive , in datö en 3 Maart 1788, be* oorlyk van de gehouen cOnduites van voóroemde Bernardus Blok adden geinformëerd, en aar by de frivoliteit zy. er opgeraapte pratpri» fiea



6rt
Stukken betrekkelyk tot
il b r
'V.' 91» > ."J.t.097'. * »|
- « • . 9
1 ; \ f f/i *J
En qualitê de Magijlrats £? Députés des fept 1/ illes de la West-Vrije fc? de tford-HoUande,i§ domme compofant tailleurs un conïe l rejpectable de Haute Régence dans le menie Pays, mus ne croyons pa'> pouvph, m devoir, nous compromettrt direftemetit ni indireElcmen avec un de nos Mirdjlre. 'démis de jon emploi, & qu ■s'eft enfui de ce Pays, <i de ne pas entrer avec l dans des démelés judiciaire
en hadden aangetoond, y deszelfs Appoin&eient, in dato den nden ier maand Maart, zyne iaar by gedaane verzoe:en heeft afgewezen , en ïem alzo hors de Cour leeft gefteld, blykens le hier nevens gevoegde Bylagen fub A en E.; en dat alles ook , niet tegenftaande U Ed. Moeenden zelve , by hun Decreet, in dato den 22 Augustus dezes jaars 1780, mede hadden getoond het verzoek, door 1 meergemelde Bernar- |i dus Blok tot die zelve I eindens , by Requeste ■ ; den 23ften Juny te voo- j| ren geprefenteerd , aanii U Edele Mogenden ge- jt, daan, zich niet te wil-ji len aantrekken.
Dan gelyk wy, als uit- ) maakende de Magiflraa- ; ten en Gedeputeerden: der zeven Steden van West-Friesland en het 1 Noorder-Kwartier , em als voorts compofeerende een aanzienlyk Colle-vll gie van Hooge Regee-:p ring in den zei ven Lan« s • de van West-Friesland,| \ vermeenen , ons direcl ' noch indirect te moeter i of te kunnen gelyk ft el. s len met onzen gedimit tter



de Gebeurtenis/en in r787 m& vmgevaamm 6j
en pays étranger, £? par devant un Tribunal Subalterne 6? de plat Pays, resfortant de la jurisdiSlion de Vos Nobles Puiffances, moins encore fur desobjets, qui appartiennent exclufivement d notre direftion particuliere, politique & domestique, & dont la connoisJance eflinterdite dtout au. tre Tribunal, mème d ceux de notrepropre Pays: nous avons 'iuge de ne pas devoir a-tsfi défér er, ni obtempêrer enaucune manier e, d la faifie ni aux acïes de citation, qui nous ont été figmfiés £? exploiStêsdelapart du dit Bernardus Blok, par le dit Confeil de BailHf &? Echevins, gg nous perfiftons dans cette Réfoiution, comme nous ne complons pas ausfi avoir le moinrfre égard d la prétendue f ommation du 29.Se/tf.1789, que le dit B. Blok a trou- . 1 ye bon d'envoier avec une 1 Lettre, par la voye de la 1 • Pofte, è notreMiniftre ac- 1 tuel Mr. H. van Stra- ] £en, Jz., ou de teffer pour i cette raifon Véxécution de t fes Men'; Cependanttf par < tm pur effet d'honnéteté fur- 1 abondante no s Leur dvons t donné connniffance de nos f intention- & de notre Ré- c folution d eet ejrard. z E
teerden en buiten'sLands gevluchten Ambtenaar, door ons met den zeiven , in een vreemd -Land, in een Rechtsgeding in te laaten, voor fTene fubalterne en aan U lid. Mogenden ondergefchilcte Rechtbank ten Platten Lande, en zulks nog wel over zaaken, welke onze particuliere en politieke huishoudo lyke beftiering eeniglyk en alleen aangaan, en die nimmer ook, niet zelfs hier te Lande, kunnen worden gemaakt tot onderwerpen van een Judicieel onderzoek , zo hebben wy dan ook geoirdeeld, aan de eene zyde abfoluit niet te moeten noch te zullen obtempereeren , of eepigfints defereeren aan het Arrest en Acte van Dagvaarding, van wegens len gemelden Bernardus Blok, door voorïoemde Bailjuw en Schennen aan ons gedaan ignificeeren en explo'ceeren, even min a's wy >ns zullen aantrekken de Misfive en prstenfe Somnatie , in dato den 29 September 1789 , door enzelvenB.BLOKaannn'e| tegenwoordigen M:i2 nis-



68 Verding v«« Stukken betrekkelyk tot
. Bun que na-is neMons i
ausji 11 llement «fftffc» 1
ro-is ifi'gdgèr dans des uis- (
cvfions'uendues fur la va- , 7/ »é iftf prêtentwns jor-
Blók , nozw flV0'" -7"^
faire de commumquer a f os Robles Puiffances s par■ formed'info:mations,lesdroits
Cónjiimionels $ le Pnnmts de ce Pays, relatijs a l'affaire en queffion.
Selon ce- droiu ff ƒ« Privileges il eft defendu a tout habitant de cette Proyince len attaquerunautie dcns un autre Pays, par roye d'arnt fur fa perfonne nifur fes biens, a moins Wil n'exifie des foupcons
| l' ïard du fusdit Bernardus Blok w a visu Wm , puisque lm mem tailleurs fe dmne dans ft Requête le titre de Hollati dois réfugié ou expatné mais qui ne peuvent aucor, train nullemem avoir Ite ds fon cöP a notre egari De pareils arr'èts , pot autant quils auroient do? tP: f,é- f* obreptivemei accordn ailleurt, ne pou roient ttre envifages q comme notoirement mis • fans eff-t, 8 eelui qui .
dster Mr. H. van 5>tr»-
.EN, p«p°st«*;
-zonden, of de b*e 'utie zyner Goederen iaarom achter aaten doch echter aan de andere zyde, uit eene byzondere overbodige civfflteit, aan den zeiven Bailiuw en Schepenen van deze onze meening en refolutie kennis te geven: terwyl wy verders, hoe zeer dan ook gantsch en al ongenegen _ons eenigfints in een uitgebreid demellê van de merites dier gefustiueerde vorderingen van den meergemelden Bernardus Blok in te laaten, niet te min hebben gcoirdeeld, by wegen van lnformatien, omtrent de Conftitutioneele Kecnten en Privilegiën, hier ■ te Lande plaats hebbeni de, aan U Ed. Mogenden te kunnen voordra, gen , dat , volgens de' lelve Rechten en Privi» legien, geene Ingezetei nen dezer Provincie el"r kander buiten dezelve j c met eenig arrest in hunït ne Perfoonen of Goede• ren vermogen te ïncom,e modeeren, 't en zy er :<? >an e-"e gegronde ius| ïicie de fuga confteere,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorga
üuroit été Vobjet ne feroit nullement tem de comparoir a cette fin, ni de faire déclaration d'obedience d eet égard, & toutes le> Procédure. , qui auroient f ivies de tels arrêts, ne pourroient de même être confidérées que comme nulles gf fans force ; il feroit ausfi également contraire d ioute- tót regies d'une fage Politique, de vonloir maintenir uriMiniftre, ■ qui ne conferve fon emploi que durant le 'bon plaifir de fon Souverain, dans la jouiffance des avantages attachés d l'exercice de ces poftes, malgré la volonté de fes légitimes Seigneurs £? Maitres ; un pareil foutien ne pourroft lui être acCfirdé par une autre Puis-, fance, la quelle (foit dit' avec tout le refpeêl qui lui êft dd) ne peut avec lamoindre bienfeance s'immifcer dans les arrangemens particulier s & domefïiques, que. le Souver ain d'un tel Miniflre juge apropos deprendre d fon égard, 8 il feroit oppofé encore a ces mémes régies , que Vos Nobles Puisfances voulusfnt permettre, quelajuftice, fous leur reffort, put fervir de moyen d changer èn objets de conteflation ligitieufe des affaires, qui, par dés E
hoedaanige lus wel ten aanzien va noemden Bern. Bi. . < vis d vis van ons, ai tituleerende hy ook zelve zich by voorfz zyn > Requeste een ohtwekie% óf geslachten Hollandeï te zyn; doch geer. fin ts ten onzen opzichte in 'egenoverftelling van hem, heeft gemanifesteerd; n dat zodaanige Arresten» niet te min elders by loutere fub- pn obfeöde verleend, als notoir nul' en van onwaa-de zoutte, moeten worden aangemerkt, ten dien efF:;cte, dat de gearresteerde volftrekt ongehouden is daar op te compareeren, of eenige obediëntie aan het zelve te verklaaren, en dat ook alle de Procedures daar op gevolgd voor geheel nul en krachteloos moeten worden gehouden ; en dat het even zo tegen alle gronden vaneen welgeordende Policie zoude aanlopen , wanneer men een Ambtenaar , welke een post tot wederzeggen van zynen Souverein bekleed , door middelen van Juftitie onder het gebied van een andere Mogendheid, die zich (het 3 zy



«0 Verzameling, van Stukken betrekkelyk tot
RéJohdions de cel Etat, ne rx font jamais confidéréej, que • rame des objets defimple Ai«g>jr,aia;e particulier e, & fur lesqnels il ejt déicndu aux Tribunauxfu» pé.ieurs % cette Province % prcndre jamais lamoindre cor.novsfance, rd d'accorder des provijïons de j&cè. . ,-. _
IS ons avons jügi ausji, qiiun récit f".ccin£t de ce qui i'ejt paffe daiv cePay ,, cu avec le dit Bernarüus, BloK,pourroit faire juger d Fo> Nobles Puijfance- ae la cond'Ate quil a tenue, §, nous cillons le Uur communiq:er, dans la 'conjiance& dans la ferme attente, q e Vo Nobles Puiffances daigneront interpofer leur autorité fupérie^re, pour arr'éter le cours de ces proce. dures , fi irrégulieremeH commencées, & pour engager Ê? au befoin contraindre par les moyens lesjlm tffuaces le Buillif & (fj jlchevins de cette Seignea rie, de retirer lesProvifion de Jujlice, qui ont ètcpa. eux accorcUes au dit Ber nmidi'S Blok, par fub {ƒ obreplion, fcr' de les niet ft$ u néantA
zy met alle eerbied voor dezelve gezegd) de huishoudelyke directie van dien Souvcvein ten aanzien van zyne Ambienaarcn en Bedienden met eeene de mirfte gevoegJykheid kan aantrekken , ffes niet te min by het genot van de voordecfen, welke aan die zyre Ambten waren geattacheerd, in weerwil van zyne wettige Heeren en Meesters zoude willen maintifcercn , en wanneer "Ü ' Ed. Mogenden eenigfints zouden willen permitteeren, dat de Juftitie onder haar resiort zoude kunnen ftrekken tot een middel , waar door tusfchen ons enden zelvén Bern. Blok litigieus zoude kunnen worden gemaakt zaaken , die volgens Refolutien van Staat, hier te Lande, als loutere objecten van ! Policie moeten worden geconfldereerd» en waar ! óver ook zelve de Hoo: ge Gerechts-Hoven dezer Provincie niet zouden vermogen te cognosr ceeren of eenige Provi' fien van Juftitie te verleenen; en voorts UEd. Mogenden, door een beknopt narré van het gene r hier



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz, ymgevetierh 7*
•SsJ-aaTr C9S0SV bvJ u::
Fo* iVbZ>/« Puiffances fauront d eet effet, que fi} d la véritéy le Jus dit öerInardus Blok a été $vétu mar nous de la charge de {Sécrétaire des Magijlrats fe? Députés des Villes de We t-Frife fe? de la Norddiollande, fe? du Confeil des Seigneurs Confeillers
hier te Lande met den zeiven Bern. Blok is voorgevallen , wél in' ftaat te willen ftellen , om over zyne gehoudene conduites te kunnen oirdeelen, in dat vertrou* wen en die vaste verwachting, dat UEd. Mogenden derzelver hooge. authoriteit wel zullen gelieven te interponeerén, tot ftuiting van dezelve zo gantsch weder-, rechtelyk begonnen Procedures , en ten einde voornoemde Bailjuw en Schepenen der gemelde Heerlykheid Watten door de meest gepaste middelen te permoveeren, en is het nood te conftringeeren , de aan gemelden Bern. Blok verleende Provifie van Juftitie, als by loutere fub- en obreptie verkregen, weder in te trekken en buiten effect te Hellen.
Waar toe U Edele Mogenden alzo gelieven geinformeerd te zyn , dat het ja ! eene waarheid is, dat meergemelde Bernardus Blok door ons tot Secretaris van Magiftraaten en Gedeputeerden van de Steden van West-Friesland in E 4 het



•ji Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Députés réfidant a Room, ainji que de la charge de Commis des Finances du dit Quartier, ff qu'il a auM ioui pendant quelque tems de ces Emplois, il ejl d'un autre cóté également vrai, que le dit Bernardus Blok sadreffa au mois de Septsmbre de Vannée 1787 aux Confeillers Députés, ff demanda la permisjion de pouvcir fe retirer pendant Pefpace de fixftmainesdans %ne Terre, ff que cette permisfion lui fut accordée: mais par un abus infigne de cette grace le dit Bernardus Blok fe retira d Bruxelles, emportant avec h.i, ou di moins laiffant dans la Caiffe du Pays, dont tl étoit le dépofaaire ff le comptable, un-ruide d'une femme confidirable defoixante ff treize mille foixante lf qnatorze Fiorins douze fols, deux dernier s, ar gent SHollande , déficit dont nous n'avons fait la découyerte que lungtems après.
het Noorder-Kwartier, en van het Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden, te Hoorn rcfideerende, als mede tot Commis van de Financiën aldaar, is aangelteld geweest, en dat hy eenigen tyd van die posten heeft gejouisfeerd; dan, dat het teffens waar is, dat de voornoemde Bern. Blok zich in de maand September van den jaare 1787 aan Gecommitteerde Raaden hebbende geadresfeerd, en verzogt permisüe te mogen erlangen, om zich voor den tyd van zes weeken te mogen onthouden op een Buitengoed,die verzogte permisfie aan den zeiven is geaccordeerd; doch dat hy van die verleende permisfie ten hoogden abufeerende, zich naar Brusfel heeft geretireerd , niet zich nemende , immers als een vuide in 's Lands Casfe, onder zyne bewaaring en verantwoording flaande, nalaatende, eene aanzienlyke fomme van drieën zeventigduizend, vier- en- zeventig guldens, twaalf fluivers, twee penningen HolJajodsch geld, dan van welk



de Gebeurtenis/en in i7g7 enz, vcorg,vay,n.
73
Le fix femaines, qui lui %voient iti accordée» vtant '■coutfcs, au He, de venir ■eprendre 1'exercice de fes Zha:ge , il demanda proongation de fon abfence: Le Conftillers Députés fi■ent d'ijft'cülté d'accorder ce'te penuiflïon, par ce qd'ils \e powoient pas fe paster dus longtems des fervices le leur Miniftre ; cependant, %vant que nous e-ijfions pris me Rfolution finale d' eet 'gard, le dit Üernardus Blok nous fit connoitre, ri'il kolt. enclin-a fe déjrier de fes charge-; attenIjt, (tels font les ternes lont ilfe fervit dans la letre qu'il nous écrivit d ce üjet) les changemens notaIe < arrivés dam cette Pro\ince, £? quine lui permetment pas de fe fiatter plus pngtems de la confiance fi léceffaire dans 1'exercice de 'es charges, c? laquelle rtcit \rincipalement requife dans 'e tels emplois, en fe referent des arrangemens conenables, tant par rapport
lacejjion, qu'il pourroit we d<? la Maifon quil \ymt fait recoiiftnure d
welk deficit aan 's Lands Casfe wy niet, dan eenen Zeer geruimen tyd daaiï na, de ontdekking hebben gedaan.
Dat, na verloop van zes weeken, den semeïden Bsrnardus Ilok* in plaats van de waarneming zyner gemelde posten weder op zich te nemen, andermaal prolongatie van die permisfie' tot abfentie hebbende' verzogt , daar omtrent door Gecommitteerde Raaden is gedifficukeerd, daar zy niet langer van de adóstentie van een Minister konden blyvea verdoken; dat alvonrens echter door ons Hiaat omtrent dat verzoek was* gedisponeerd , voor-' noemde Bern. Blok: aan ons zyne geneigdheid heeft te kennen gegeven , om van gemelde'zyn posten wel te willen defisteeren, in aanmerking (zo a!s hy zich by zyne Misfive, daar toe aan ons gefchreven, uitdrukt) van de notabele voorgevallen veraniering in deze Provincie, waar door hy zich niet langer kon vleijen met dat hoogstnoodig vertrouwen , het gene het



74 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Hoorn, qu'a V'égard d'une penjïon modïque ff annuelle: Or il ejl d remarquer, que ce font ces deux mëmes objets, que le fusdit Bernardus Blok veut foumettre aujourd'hui dans fa Requête d des discujjions Judi'iaires entre Nous ff lui, tandis quau tems, dont nous p'arhns, il ne les envifageoit lui méme que commele fujet d'une nc: otiation domejlique £ƒ particuliere.
II étoit Men de notre res-
fdrt de lui' accorder la démiffion de les charges, mais il n'en étoit pas de _ méme des arrangemens quil propo foit; il devoit saddreffer d eet égard a Leurs Nobles £f - ,randes P iffances, les Seigneurs Etats de Hollande r de Wen - F, ife: ceper.dant, quoiq e ne pouv- r,i pl nous paffer des fe. yin) de notre Miniftfe, ff aya'üplei'iement le droit, v.l ui cominuelle abfence h\r;s du pays du dit Berk. p cft Bi.ok, de lui donrieï ff de lui envoyer Jïm-
voornaamst requiüet van zyn post moest uitmaaken, onder reflrve van billvke fchikkingsn, zo > met betrekking tot het overnemen van het Huis by hem te Hoorn herbouwd, als ten aanzien i van een modicq Jaargeld. Beide pointen, welke gemelde Bern. Blok by' zyn voorfz. Request thands als objecten vaneen juftitieel demellé tusfchen ons en hem qusestieus doet voorkomen, offchoon hy zelveals toen heeft begrepen j dat die eigentlyk waren, gefchikt, om daar over' politiquement te hande-'. len.
Dat gelyk het wel aart óns ftond, om aan hem i zyne dimisfie van zyne1: voorfz. posten te verleef nen, maar geenfints oraji met hem in eenige on-> derhandeling te treden over die te maaken fchik-' kingen, wyl hy zich dien1! aangaande aan de Edele1] Groot Mogende Heeren i Staaten van Holland en1. West-Friesland had be-ij hooren te adresfeeren ,wy , welke niet langer" van deadfistentievanon-1 zen Minister konden? blyven ontzet, en welkel



de Gèbeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 73
ment chez lui fa démis1, fans nulle WfeHe, cs ne lui accorddmes fa nijjion qu'il demandoit, en ie renvoyant en même is, a i'égard 'des arran. nens équitables pour la fervation d'une Penfion ■Hl demandoit auffi, au's de ceux d qui il ap■tiendroit; 6? nous prid s.de fuite les Confeillers putés' de la Weji - Frife de Nord-Hollande, d'ar un égard favor'able d ijropofition, qui pourroit e faite de rejlituer au dit rnardus Blok le trailent de fa charge, fi leür 's étoit req ds f.ir ce fu: d la vérité nous ignois alors la conduite perfe, que le dit Bernardus ok avoit tenue d tant rards, & que nous nCap'nes que quelque tems és.
alzo, uit hoofde van zy. ne continueele abfentie buiten 's Lands, het recht hadden zyne dimisfie, zonder eenige refa-ve, hoe ook genaamd, te admitteeren , aan hem eenvoudig te geven en te huis te zenden, alzo' die zyne geproponeerde dimisfie hebben ver-' leend, hem echter, ten aanzien van zyn gedaan voorftel tot het maaken van billyke fchikkingen,1 tot behoud van een r&dQ dicq Jaargeld, renvoyeerende ter plaatze alwaar zulks behoorde; hoe zeef, wy (daar ter dier tyd als nog aan ons geheel onbekend waren de in zo veele opzichten gehoudene flegte conduites van den zeiven Bernardus Blok, welke zich naderhand hebben ontdekt, ) teffens Heeren Gecommitteerde Raaden van West-Friesland en het Noorder-Kwartier hebben verzogt, om, by aldien het point van restitutie aan gemeldenBERnardus Blok van zyn uitgefchoten Ambtgeld in hunne handen om advis mogt worden gefield, daar op een favorabel reguard te flaan.
Dat



j6 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Celui ci fe plaignit bien enfuüe a nous d''avoir regu fa demiffion, mais comrne nous perfiftdmes dans notre Réfoiution, lefusdit Bern. Blok , fans avoir alors ju. gé d propos de faire quelques démarches, pour obtenir une Penjion modique, 6? quelque dédommagement pour la réconflructiun de fa Maifon d Hoorn, &? de s'addreffer pour ces objets au Souver ain de la Province, auquel nous i'avions jujlement renvoyé, il fe contenta de nommer quelques femaines après une perfonne, pour remettre a fon tuccesfeur les deniers dont il étoit comptable en faqualité de Commis des Finances,
(ö? fe fut aiors 1uei Pour In première fois, nous eumes connoiffance du déficit d'une fomme de plus de.foixante & treize mille florins, qui manquoit d cette Caisfi.)
Tel ttant le véritdble &? fimple expofé 'de cette affaire, nous nous perfuadons, que Vos Nobles Puiffances
Dat meergemelde Bei:| nardus Blok zich ver;l volgens wel aan ons oveij deze aan hem verleende i dimisfie zyner poster; heeft beklaagd, dan dai wy hebbende vermeenè by die onze genomes Refolutie te moeten per fisteeren, hy eenige ween ken daar na iemand heef) gequalificeerd, om aar 5 zynen Succesfeur over II geven de Penningen welke onder hem ali] Commis van deFinancie waren geweest, (terwyii by die gelegenheid ah lereerst aan ons van dal ■ deficit aan 'sLands Casfa5il ter fomma van ruim dri{| en zeventig duizend gul-, dens gebleken is,) zondei1 dat de gemelde Bernar;| dus Blok heeft kunnen)' goedvindeu eenig vei-1 zoek tot het obtineeret^ van zodaanig modicc Jaargeld, en van eenij dédommagement wegen! |l het herbouwen van zyij1 Huis te Hoorn, aan dei} Souverein dezer ProvirJ' cie, aan wien hy doo' ons billyk was geren' voyeerd, te adresfeerenfi
En gelyk dit is de waa'l re en eenvoudige vooi'! dragt van zaaken, z<[\ verbeelden wy ons ót'i



ie Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 77
ont d mime d'apprecier leur jufte valeur les prédus droits dont le dit ;rn. Blok fe vante fur
deniers, qu'il veut faire rire avoir encore en fa iffance ,1$ qu' Elles pouritjuger, fi l''enlevement mdeflin d'une fomme j]i confidêrahle de la Caifde l'Etat ne mérite pas n plulót le nom d'un vol ilifié des deniers confiés fa probité; en effet quil t,re nom peut on donner d > pareille conduite? Se fier au point du jour, £ff fl dans la chambre du mfeil, y enlever une patik fomme, la choifir en unde portie en Ryders &? ,mi-Ryders d'Or, com-
étant plus portatifs, en 'ffant la plus grande par-
du gros 'argent blanc; porter cette fomme chez
, tandis que dans une y,re Caife de la même ambre du Confeil 011 a uvé encore '<ne fomme af, conjidérable en urgent ',nc, qu'il comptoit fans 'tte a:iffi de voler, fi la écipitation, avec laquelle is'eft enfui, lui en avoit Wé le tems; enlever clanmnement un dépot facrê, 4 lui avoit été cmfié fans cune caution, l§ difpatre ainfi dans un tems»
U Ed. Mogenden daaruit zullen zyn ontwaar geworden, wat 'er zy van het recht, het welk de gemelde Bern. Blok lus. tineert te hebben op die Penningen, welke hy voorgeeft dat nog on* der hem zouden berusten, en of de claadestine vervoering van eene zo aanzienlyke fomme gelds uit 's LandsCasfe niet alzo wel met den welverdienden naam van een ge. qualificeerde diefftal van vertrouwdeGoederen behoord te worden beftempeld? eene fomme gelds van dat aanzien, welke hy in eenzaamheid des morgens zeer vroeg, in geheele en halve goude Ryders als het meest portatif, met achterlaating van het meeste grof zilver geld, uit de Raadkamer van het Collegie heeft gehaald en naar zyn Huis vervoerd , terwyl ook daar na nog in een losfe Cas een vry aanzienlyke fomme grof zilver geld, 't gene hy zeker mede had gedacht te ontvreemden, dan, waar in hydoor zyn verhaaste vlucht is belet, gevonden is, en welke clandestine vervoering van Pennin-



j§ Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
cü il ne lui avoit été accor(U quun congé de fix femaiMs dam Fin t-rieur du Pays, <2 dans un t ms oh par conféq::cnl il ie pouvoit nullemcr'. éire queftion des arrungtnuns, pour la fureté 'desqucl: il dit a:-fourd'liui, & après coup, rare nanti de c-.tce fomme? Qiiel dut, e nom donner a de pareils attentats ? comment 'pourroit cn fculcment en rouloir pallier l'enormit ? 'il en ejl de mtme du pntexte forgé d plaifir dont il fe fcrt, pour juftifier Venleyement clandeftin de ces cLniers, comme s'ils devoient lui f srvir de dédommagement pour les fraix, que lui ayoient coutês la reconftruction d'une Maifon a Hoorn dans la vue de remplir fes jonclions avec dignité! Ce prétexte n'en faurqitimpofer d Vos Nobles Puiffances, quand elles ferontinformées, que, parmi les émolumens certains attachés d la charge de Sécrétaire, Heft alloue une fomme convenablepour \e louer de Maifon, & que uéanmoins le fusdit Eernar dus Blok a irouvé bon adchete-r une Maifon dans l;i Ville de Hoorn , è? y faire des réparations in privatos ufus pour desfomtsies tres confequentes, fans
Dingen als een facrum de* pofiium ook zelfs zondek eenige borgtocht aait hem toevertrouwd zynde, gefchied is op een tydj wanneer aan denzelven; flegts eenbinnenlandfche abfentie van zes weeken was toegedaan, en wanneer 'er nog geene dé minfte qusestie was ofzyn kon van die fchikkingen, voor welke hy als smvan achteren voorwend die Penningen ondef zich gehouden te hebben, dus, hoe men he6 ook wil befchouwen inimmer te pallieeren fsj terwyl even zeer hetopgeraapt prsetext, dat die door hemclandestinelyk vervreemde gelden ook en referve zyn gehou* den voor een dedomma^ gement wegens de kosten , welke hy zoude heb« ben moeten impendee* fen, tot het herbouwen van een Huis binnen dè J Stad Hoorn, tot welgevoeglyke waarneemmg I zyner gemelde Ambten , aan U Ed. Mogenden ten fterkflen zal moeten in het oog loopen, na dat wy dezelve zullen hebben geinformeerd , dat onder de vaste Emolumenten van het eeistge-' melde



ie Geheurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 7>
'nous en donner connoijjance, ~moin> encore nous endemander, ni notre permijjion, ni 'notre agrément fe? qiiaujourdhui par une pareille ■prétention, dont ilnexifte d'exemple nulle part , il voudroit porter les fraix de ces réparations aujfi inutiles nu'arbitrair es a la charge du Pays, fe? exiger a eet égard un dédommagement foi difant équitable.
Cet examen de la CaiJJe de l Ëtat ne nou- a pas nm jeulement eonvaincus de l'infiiélité de la geftion du dit Bernardos Blok, fef du deficit immenfe que formoient les fommes quil avoit foiistraites, mais rious nous fommes aujji pleinement affur és, que durant les derniers troubles de cette Ré'publique fe? en particulier de la Province de Holland,
melde Ambt van voorn. Bernardus Blok een convenable fomme gelds voor huishuur is begrepen geweest, en dat des niet tegenftaande dezelve' heeft kunnen goedvinden een Huis binnen de Stad Hoorn aan të koopen, en daar in eene confiderable fomme gelds, buiten onze voorkennis, authorifatie ofaggreatje, in privatos ufus te vertimmeren, van welke geheel onnoodige, eigendunkelyke en vrywillige vertimmering, waar van op deze wyze geen voorbeeld ergens zal te vinden zyn, de gemelde Bernardus Blok de kosten door middel van dit gepretcxeerd dédommagement gaarne als nu ten lasten van den Lande zoude brengen.
Dan, daar wy niet alleen by opneming van gemelde *s Lands Casfe bevonden, datdemeergemelde Bernardus Blok daar uit een zo notabele fömriïe van penningen had ontvreemd, maar dat ook dezelve, geduuren-^ de dc la3tfte troubles en* combuunen , welke in de Republiek der vereenig. : de Nederlanden, alomme,



,So Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
fe? de Weft-Fnfe, fe? qui 'depuis fe font 'êtêfidus a des Roya:<m2: fe? Pays voifms, que pendant ces tems le dit JBei;nardos Blok avoit abufé étrangement de fon autorité, comme Sécrétaire des Confeillers Député de la Wejt-Frife fef de NordHollande, fe? de Finfluence qu'il avoit fl acquerir fur les membres du Confeil dont il étóit le minijt re, non feulement en farorifant par plufieurs voyes détournées fer illicites FéreÏÏion fe? l'é.tablifftment d'une foidfante armée ou Camp volant, compofé des Corps deMihce 'Bourgeoife de la Wejl-Frife, avec intention de l'employer d démettre.de leurs charges par des voyes riolentes les Régent s des Villes de la Wefl-Frife, lesquels étoient relUs pdelles o la véritable Conjiitution de la Regence du Pay', dont ils avoient juré fe? devoient conferver le mamtien: mais encore que de fon propre chef, fans en avoir recu ni ordre ni confentement de la part des dits Confeillers Députés, il avoii foumi de la Caifte publique une fomme de dix mille florins a cefoi difant Camp volant. Après de pareilles decou-
me, en vooral medebin»' nen de Provincie vaiiHol-;. land en West Friesland* hebben plaats gehad;, en zich vervolgens in| andere nabuurige Rykenft en Landen hebben Uiige* breid, zyn voorfz. Ambtf als Secretaris van Ge-| committeerdeRaaden vanl West-Friesland en hetl Noorder-Kwartier, en| den invloed, welke hy| als Minister op de LeJ den van het zelve Col-! legie had verkregen 1 merkelyk had misbruikt,, door niet alleen langs! allerhande flinkfe en on-' betamelyke wegen tebe-< vorderen d'opregting en: het by één brengen van: een zogenaamd vliegend: Legertje van gewapende] Burger Corps in WestFriesland, ten oogmerk i hebbende het zelve te doen dienen tot gewelddadige remotie van wettig aangeftelde en aattj de waare Conftitutie va*! Regeering dezer Landen; volgens ééd en plichtgetrouw gebleven Kegen*! ten der Steden in West-i Friesland en het Noorder Kwartier, maar ook »>. door eigener authoriteit,buiten order of toeftem-t miEg van gemelde Gecom*



'de Gebeurtenis/en in 1787 enz. %orgevallen. 8*
<rtes les Confeillers Dépw f, auxquels efi attribuë irmi nous le foin de la zijfe publique, £? en géral toüt ce qui regardê r finances de la Nordollande, ont eu d'abord 'n de faire mettre oppolon d ce, qu'il ne fut fait tan transport lègal des meubles, aftions, crédits autres appartenances du dit Bernardus Blok, tous les lieux oh ils avot pu en dkouvrir, £? dé te ils authoriferent é? 'alifierent fon Succejfeur aitre Hendrik van ralen Jansz. de veiller vnotre p'irt aux intéréts j Pays de West-FrifeS la Nord-Hollande. Celui-ci s'adreffa auffi d Cour de Jujlice d'Holde, & y demanda £? ob-
fur fon ju/ie expofè un '.ndemènt d'arrêt fur tous
biens, fonds, ntaifons, iries, effcts, aStions, Hts & prétentions, de ne q ie fur tous les Mens Mes ö3 deniers, apparteïts £? revenants au dit pNARDus klok , ênduelmdroii qu'il juJJ'entfitu és r la Jurisdiction de ld
Cour, de néme quunë \ification avec la cïaufè ! clale, au befoin, ad val> Curia;, par lequel le LV1. De eu ï
committeerdeRaaden aan dat zogenaamde vliegend Legertje , uit 's Land» Penningen, te doen verflrekken eene fomme van tien duizend guldens; zo hebben wy, na dat inmiddels door of van wegens welgemelde Gecommitteerde Raaden, aan welke de zorg over. gemelde Casfe en het ver* der Financie wezen in het Noorder-Kwartier is aan* bevolen , alomme in West-Frieslend interdictie was gedaan, tegens het tranfporteeren van eenige vaste Goederen, Actiën en Crediten, den zeiven Bernardus Blok aankomende en toebehorende, daar, en voof zo verre die door Hun hadden kunnen worden ontdekt, denSuccesfeur van den voorn. Bernardus Blok Mr. Hendrik van Stralen Jz. geauthorifeerd en gequalificeerd, om van onzentwegen te zorgen voor het intrest van den Landë van West-Friesland en het Noorder-Kwartier voornoemd, metcfat ge; volg, dat gemelde MrHendrik Van Stralen Jz. in die Zyne qualiteit zich aan der] Hove vari
* iU--



82
Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
dit Reknardu* Bt.oKferoit cmdarnné a rcFpëcter ff a r.ufrir le dit aïrêt, ff_ a pnyr fe? nombrer è- mains du ad töir. [JÜfflW* van • ! rat.'-a', cnfaf -sditequaUté, la dite fomme de dix -nille pm m , payée fans ?;iHle Qualifcaiion des dede l'Ktat par ordre de lui ^ehnarotjs Blok au £#t$ volant de Milke Beftitgecvt, <?•** a ff (ijle en ■ 178"? en Jl'sst- Frife, fe? en 0 >tre de t ayer $-deliveer au méme une fomme de -oir ante treize müle foixan■fi'fe? quatorzeflorins douze ,'ols deux deniers, formant te Officit Je la Caifj'edecent euatre vingt dix huit mille quatre re:':t i-ente huit florins, quatr. foU fe? dix de'ti'-er-;, 'defof ■'■ e les mains du dit BirnawiI's Blok, en fa aualité de Commis des F'nmnres des CcvfeUlers Députés de la ï'/eil-Frife fe? de Nord-Kollende, ff_« lui conüée, avec les intéréts des deux fisdites fomme' a mora jusq 'au plein fe? entier payement, avec lesfraix fe? dépens dit procés.
Holland , Zeeland eni West. Friesland heeft ge-; addresfeerd, en , op zyn) rechtmatig verzoek, van welgemelüen Hoveheef| geimpetreerd een Manj dament van Arrest op alle de vaste Goederen, Huyj zen , Landeryen, Effecji ten. Actiën, Crediteri en Prstenfien , mitsgad ders alle Meubilaire GotfJ deren en Gelden, deq voorn. Bernardus Bloij eenigsfiiits aankomende'! toebehorende of compej tere-nde, alomme waaJ die onder de Jurisdictttj van welgemelden Hovj vindbaar zouden zyn, eM voorts van Rau-Acul met de Claufule vatf Edicte , was het nood ad valvas Ciiri®, tendeéf rende, ten eindehyzorj' de worden gecondeffl neerd , niet alleen dt Arrest te gehengen en t gedoogen, maar ook te einde dezelve verdeï zoude worden geconden! neerd, aan den voorn Ml! Hendrik van Strale' ]z. in zyne voorfz. qu:, liteit op te legden ent voldoen de gemelde fon me van tien duizend gu; dens, door order van hel Bernakdus Blok aan hfl zelve vliegend Legert»



'és Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 83
Le dit Mandement fut 1 feulement exploicté ad npanam, ad valvascu-
van gewapende Burger Corps, het welk in den Jaare 1787 in WestFriesland heeft gefubfisteerd, gantsch ten onreg-te verftrekt uit penningen den Lande toebehorende ; en om wyders aan den zeiven in die zyne qua* Jiteit op te leggen en te voldoen eene fomme van drie en zeventigduizend vier en zeventig guldens twaalf ftuivers en twee penningen, als deflcieerende aan zodaanige Casfa van Penningen ter fomma Van eenmaal honderd agt en negentig duizend vier honderd agt en dertig guldens vier Huivers en tien penningen, als onder hem Bernardus Blok in zyne gewezen qualiteic Van Commis van de Fi* fiancie van Gecommit« teerde Raaden in WestFriesland en hetNoorderKwartier was berustende geweest, en aan hem toevertrouwd geworden, en zulks met deintresfen dier beide gemelde fommens amora, totdevolle en effectueele voldoening toe, als mede dc kosten van den Procesfe,
Welk Mandament van Arrest en Rau-Aélie vervolgens niet alleen, na * 2 voor-



84 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ri35 par citation édictale, [
L' Lettre ■ clofes par■ un
V Haters de ia dite Cour tHallande, de Zé lande &
V HSetl-Frife aa fusdt* BttRftNlcotM 'blok, qui mr l»rs fetrouvoitaBruxAle\ ff la reception d welles m prouvé A la dite Cour
..,, ia fimature de la prorkaifl da dit «^nardus Blok: au jou m la Cour il ne ccmp* , l0inu & felon la lot én dfcernd contre lat un default,^ P?rjuite la, et
fut continue jusqua M de ca-tre, ff actorde m feconi Mandement avec, la clauje FKclale,aubcfom,za™-m Sa curis: après que ceci
Blok frefenta une RefÈte écrite de fa propt
SdaW'ü lui t«ffl$l ■>Ü pfaaictens po r l ajju %r dam la défence qu u WvroboMt de faire contn i'lfuJmes ^océdures, b 70r«a .e to " le- i talmen. jïJpants è la Cour euren Lïari anih ne vouloien a fecLgerdecettecau ïa Jia Co r ordonna W 4w jeune des Procureur
•oorgaande MOKKegeuag w openbaare Edicte ad valvas Curie, maar ook copielyK by beiloten, Misfive door een der eerde Deurwaarders van wel« k wemelden Hove van Hol-I land , Zeeland en West-| Friesland, aan voorn.| Bkrnardos Blok, diesf tyds zig te Brusfel bevindende , is geëxploiteerd M en van de receptie dier ) beflotene Misfive door: den gemelden Bernardus; Blok, by Recepis doon hem eigenhandig onderteekend, aan welgemelden Hove is gedaan blyken; met dat gevolg» dat de voorn. Bernar-. dus Blok, na dat, ver-* mits zyne noncomparitie ten dage.dienende, tM\ nrens hem by den zelvfl Hove was verleend de*! fault,en voor't profyt yarjj dien continuatie van deel Arreste ten uiteinde de:i zaak, en een tweede Manji dament met de Claufulj . van Edicte, was het noo| . ad valvas Curie:, zich b| '■ Requeste, door hem ei gen handig gefchreven ii j heeft geaddresfeerd aal welgemelden Hove, ej daar bv heeft verzogt,dai * aanhemPractifynsterzji , ner defenfie. welke h; s voo \ ■■ml



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 85
Blok dans cette Procédure; Celui ci obéit, fe? era?ra a ■e /w/et fe? /wr /ej moyem le dtfenfe en correfpondane avec lui; pendant tout e tems les Procédures fur ent '.rrétées fe? furfifes par la Zour: Cependant le fusdit procureur s'étant excufé de uroitre dans cette affaire, \vec déclaration, qu'il ne ■ouvoit point les défenfes mdeés (fcomme il paroitra
Vos Nobles Puiffances ir la Lettre du Procureur, mt nous joignons Copie us la Lettre C.) les Produres reprirent leur cours, ' les citations êdibïales font fignifiées de fix enfïx marnes, tant ad valvas ris que par Lettres cU-
adreffées au fusditBERLrdds Blok d'abord d uxelks fe? enfuite d Wati3 oü il s'étoit retiré pen■it la Procédure, fe? desüles il a chaque fois remu la réception par fa mre fignature. Enfin après que le dit V. H. van Stralen, ,, eut feurni fon Inteni:h (ou fes conclufionsmofées) avec les püces viru ntoires, fe? que ces concluis fur ent demeurées, com-
de ftyle, pendant trois is fur le bureau, lafusdite \ir prononca le 10 Juillet
voornemens was voorden Hove ce doen, mogten worden toegevoegd; met dat gevolg, dat na dat alle Praótifyns ter Rolle geweigerd hadden Bfrnabdus Blok te bedienen, de jongfte Pronij. reur, voorgemelden Hove postuleerende, N. J. Galló, zynde geordonneerd den voorn. Bernardus Blok in die zaak te bedienen, en deze met hem (terwyl de Procedures inmiddels zyn ge. furcheerd) daarover, als mede over de merites zyner defenfie hebbende gecorrespondeerd, dezelve Procureur vervolgens zich van het patrocinie dier zaak by welgemelden Hove heeft geëxcufeerd, en gedeclareerd, geen grond voor zyne defenfie te vinden, gelyk U Ed. Mogenden kan hlyken uit de Copie Misfive van denzelven Procu reur hiernevens gevoegd fub. C. allrs ten dien gevolge verders, dat hy Edictale Citatien van zes tot zes weeken, zo by openbaaren Edicte ad vil' vas Curice, als by beflote Misfivens aan voorn. Bernardus Biok, eerst te Brusfel en naderhand 3 te



45 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
de cette annêe 1789 }a t fentence annexée ci joint z fous ia Lettre D. Par I icelle la dite Cour après 1 mure' délibérations de Con- 5 feüs, fe? examen fe? réflexions 1 de toni ce q i avoit trait d \ la matiere, faifant droit < au nom & rautorité de la 5 Haute Souveraineté fe? Com- . té de Hollande, de Zéian- 1 de ÖP de Frife, a debouté, 1
vertu fe? pour le profit des défauts refpetlifs prononcés contre lui, le jus dit Bernardus Blok de toutes les exceptions déclinatoires, dïlatoires fe? peremtoiret, comme aujjï de tous les moyem & défenfes de droit, quil auroit pu propofer fe? alléguer en comparoiffant; a décreté en fus les faifies refpeSiives faites dans cette caufe , avec déclaration qu'elles auroient fe? conferveroient leur plein fe? entier effet, comme duement fe? Iégitimeméntfaites, en outre Ette a condamnè le fus dit Bern. Blok d foufrir fe? d refpeüter les dites faifies, fe? 'ci payer 6? nombrer ès mains du dit Mr. Hendrik van Stralen, Jz. dans fa fudvequalitè, premierement une fomme de dix millefiorins, fournie des deniers de l'Etat par ordre de lid Bern4sj?us. Blok, au
zWatten, werwaartshy ^ ich hangende dezelve ! ! 'rocedures had begeven,, d ;eëxploicteerd en ver- ■ , • 'onden, en by hem tel-; L: ;ens volgens eigenhandig; |, ;eteekende k'ecepisfea| L jntfar.gen, tegens denzell ren voor welgcmeldsw L 3ove is voortgeproce«j| ieerd, en tegens hem , na|Jn iat door voorn. Mr. Hen- |L drik van Stralen Jz*| L was gediend van luten- i„ dith, met alle de verifij I* catien en bewyzen daar.;-"' toe dienende, en het': voorfz. Hof het zelve 1 Intendith naar ftyle noch E drie maanden had laten, | leggen,door welgemeldeor Hove op den 10 July dei , zes Jaars 1789, is geproJ','" nuntieerd eene Sententie, Copielyk hier nevens ge* voegd fub. D. waar by het i voorfz. Hof met rype; deliberatie van RaadeoJ doorgezien en overwooi gen hebbende, al he{) gunt ter materie dienen, t de was, doende recht, ' in den naam en van wegers de Hooge Overheid en Graaflykheid van Holland, Zeeland en Fries. • land, den voorn. Ber? 1 nardus Blok j heeft verftoken, uitkragteen vooi j het profyt van de refpe<j,| " tijtap



de Geleurtenisjen in 1787 enz. voorgevallen. 87'
iu Camp volant de Miljce Bourgeoife qui a Jubfifiê en 1787 dans la Weft-Vrije; 'f Jee ondement me Jomme ie ƒ 73074 - 12 - 2, (qui ivoient ép confiée fe? dépo%e entre Jes mains, en Ja 'ïualité de Commis des Fi\ances des Confeillers Démés de la Weft-Frife fe? le la Nord - Hollande, le out avec les intéréts des leux Jusdites Jommesd quare pour cent d lite mora usqu au plein fe? entier paiement: fe? a déclaré enfin 'es biens, deniers fe? e ff ets 'aifis être exécutables pour es dits objets, fe? condamI le Jus dit Bernardus Slok aux jraix fe? dépens u procés d la taxation fe? wdèration de la dite Cour.
]
tive defaulren daar iurre gedecerncerd , van alle Exceptien declinatoir, dilatoir en peremptoir, mitsgaders van alle defenfien en weeren van rechten, die hy gecompareerd zynde had kunnen of mogen doen en proponeeren, wyders gedecreteerd de refpeclive Arresten daar inne ge. daan; en verklaard, dat dezelve, als wel en te recht gedaan , zouden ftand houden en effect forteeren, en voorts den zeiven gecondemneerd die Arresten tegehengen en te gedogen, mitsgaders aan den voorn. Mr. Hendrik van Stralen Jz. in zyne opgemelde qualiteit op te leggen en te voldoen ; eerftelyk eene fomme van tien duizend guldens, door zyn order aan het vliegende Legertje van gewapende Burger Corps, het welk in den Jaare 1787 in West-Friesland heeft gefubfifteerd, verftrekt, uit Penningen den Lande toebehoorende; en wyders, in de tweede plaats, eene fomme van drie en zeventig duizend vier en zeventig guldens twaalf fluivers en tweepenninr% gen,



§8 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Pendant que ces chofesfe pajjoient, le Procureur Géniral de Hollande, de Zélande & de Frife eut cm-, ■noiffance de la facon clandefline, dont le fusditttERnardüs Blok avoit exporté & dérobé au Pays,. pour une fomme aujfi confiaérable ,. les deniers de. F Etst confiés- d fes foins; de la manier e véhmente dont E s'étoit en outre fignalê dans les dtrniers troubtel
gen, als onder hem Bern. Blok in zyne gewezen opgemelde qualiceit van Commis van de Finan. cie van Gecommitteerde Raaden in West-Friesland en hetNoorderKwar-, tier, waren berustende , geweest en aan hem toevertrouwd geworden,, en I zulks met de interesfen dier beide gemelde fomjnens a vier per cent in I *t Jaar, d lite mora, tot de volle en effedtueele voldoeninge toe, en verklaard de daar voor gearrefteerde Goederen, Gelden en Effecten executabel ; en den voorn. Bernardus Blok eindelyk heeft gecondemneerd in de kosten van denzelven Procesfe, ter tauxatieen moderatie van denzelven Hove.
Terwyl de Procureur Generaal over Holland, Zeeland en West-Friesland kennisfe bekomen hebbende van de clandeftine wyze, op welke de voorn. Bernardus Blok de aan hem vertrouwde ,'s Lands penningen tot eene zo aanzienlyke fomme had geëxporteerd, en aan den Lande ontvreemd, en hoe dezelve boven dien zich in de



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2&
ide laRépublique, & des acites publiés de violence qu'il [pvoit fecondé, au point que [fes actions ne permettants [pas de le comprendre dans \la Clajje nombreufe dés 'ciIfoyens égarésfe? abufés, aux Vguels dans leurs clémence \ Leurs Nobles fe? Grandes [Puiffances, les Seigneurs YiEtats de Hollande fe? de \\Wefi - Frife , ace order ent I ijine Amneftie favorable, le Wusdit Procureur Gênéral memanda fe? obtint de la VCour un décret criminel de vprffe de corps contre lui, Wvec la claufe ediStale ad walvas Curis; en vertu de ï ce Décret, il fut procédé con\fre lui par Défauts de fix d fix Jemaines, fe? enfin il mut arrété d fa charge Sen:\tence par contumace le 23 \\juillet fe? prononcée le 31 \Wuillet 1780. Par cette \\Sentence le fus dit Bernar?|dus Blok fut banni d perImtuité des Provinces de \\Hollande, Zélande, de I Weft - Frife fe? d'Utrecht, ilfe? condamné aux fraix du -procés,
1' Toutes ces circonftances y\ont été foigneufementfuppri\\mées par le dit Bernardus 1 Blok dans fa Requête aux 'vJBaillif fe? Echevins. de la Seigneurie de Watten, fe? i\il n'y a point fait mention
laatste voorgevallen troubles binnen deze Republiek, ten fterkften had gefignaleerd, en veelê openbaare daaden vaa geweld had helpen fecundeeren, in zo verre zeive, dat zyne daaden niec hebben kunnen begrepen worden te vallen ia de termen van de Amnestie, door Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland ea West-Friesland aan zo veele verdwaalde en misleide Ingezetenen van dea Lande goedertierenlyk verleend, tegens den zeiven van welgemelden Hove mede heeft verzogt en geimpetreerd Mandament Crimineel en vaa apprehenlie, met deClaufule van Edicte ad valvas Curies, uit kragte van welk Mandament vervolgens mede tegens hem by Edictale Citatien van zes tot zes weeken is voortgeprocedeerd, en dezelve eindelyk by contumacieele Sententie van welgemelden Hove, gearresteerd den 23ften en gepronuntieerd den 31July 1789, ten eeuwigen dage is gebannen uit Holland, Zeeland, West-Friesland en Utrecht, met condem • ? 5 Patie;



Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
50
von plus ni d'une pareille Requête, qu'il préfenta ei devant au Confeil Souver ain de Brabant d Bruxelles, ni de fa demande mentionnée ci deffus d ia Cour d'Hollande, moins encore de ïiffue des procédures contumacielles, qui furent entamées contre lui d ce Tribunal ff dans lesquelles il auroit pu faire des demandes en Réconventicn, ou introduire telles prétentions d'indem•nités, levée de faifie ff autres, dont aujoud'hui ilyeut tres mal d propos attribuer la Connoiffance au Baillif éf Echevins de Watten , quoi qu'H a prouvé en préfentant la dite Requête a la Cour d'Hollande pendant les Procédures, qui j'y vnfiruifoient contre lui, quil n'envifageoü pas alors ce Tribunal, dont toutlemende reconnoit l'impartiahte & l'intégrité, comme auffi partial ff auffi prévenu, qu'il voudroit le faire conüdérer aujo"rd'hui. D ailleurs, des lors même cette_ heureufe Révolution , qui rawa encore d tems la Ré* mblique fur le bord de fa Lrte, avoit dêjaéte operée, ff lü cour d'Hollande tod compofe alors dans la pre.'que totalité des memes membres quilafoment en-
natie in de kosten van, den Procesfe; alle welke omftandigheden gemelde Bernardus Blok by zyne voorfz. aan Bailjuw en Schepenen der gemelde Heerlykheid Watten geprefereerde Requeste , zorgvuldig heeftverzwegen, niet alleen daar by geene mentie makende van een diergelykAddres, bev,oorcns door hem aan den Souvereinen Raad van Braband te Brusfel gedaan, maar ook daar by verzwygende het ver- : zoek door hem aan welgemeldcn H-ove van Holland in voegen voorfz. geaddresfeerd, alsmede den uitflig, welke de tegens hem aldaar geëntameerde Procedures, in welke hy anderfints by Eisch in Reconventie alle' zodanige vorderingen van fchavergoeding, afdoening van de gedaane Arresten en alle andere fuftenuen, welke hy als nu zeer ten onregte voorgemelde Bailjuw en Schepenen zoekt te introduceeren, had kunnen fustineeren, vervolgens door zyne contumacie hebben gehad , terwyl echter uit dat Addres, hangende die Procedures door hem aan wel-



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. $>»
c*re aujourd'hui, 13 .enfi/i il auroit Hè' libre au dit Bern. Blok de r^ciifcfeux des dits membres, dcnf |j aursit pu prsuver la nonimpartialité envers lui, la Cour auroit pu faire drcit comme elle auroit cru en lome Jujlice fur cette récufation; mais un pareil prétexte ejl infoutenable aujourd hui, que Vaffaire efi décidée en Juftice régUe, fe? i'on ne peut, au moyend'un ylrrêt auffi frivole, quel'eft celui accord au fusditBEKnardüs Blok par lef Baillif fe? Echevins de Watten , riveiller en Pays fe? par devant un Tribunal étranger, une queftion qui ne peut être confidérée que comme chofe jugée, auffi peu que fi la Cour d'Hollande, ou tout autre Tribunal de ce Pays ci, vouloit s'attri buer la connoiffance des affaires rüatv'es aux troubles , qui fubfiftent auffi dans ce moment en France, dans la fuppofition même que ces affaires n euffent pat été portie' dans ceRoycuns « la dkifionde quelque Tribunal de Juftice règU's, ou Hen, que fi la Cour vouloit fe permettre de juger a qvel point tels qu tels Miniftres auroient da être ou ne pas itre congédiés par fa A$a»
welgemelde Hove g&daan, alzintspalpabel is , dat by het zelve Hof, het welk wegens haare integriteit en impartialiteit alomme gelaudeerd, ais,toen niet als zodaanig partiaa! heeft aangemerkt, als hy het zelve als nu van achteren wel zoude willen doen voorkomen , offchoou ook toen reets die gelukkige omwenteling van zaaken, waar door het Land van den oever haar's bederfs nog in tyds is te rug gebragt, binnen deze Republiek had plaats gehad, en het voorfz. Hof uit even die zelve Leden, immers voor het allergrootfte gedeelte, ook'toen even als nu was gecompofeerd, en het ook aan den gemelden Bernardds Blok zoude hebben vry gedaan, om de zodaanige Leden van welgemelden Hove, welken hy als niet genoegzaam neutraal ten zynen opzigten zoude willen hebben aangemerkt,in die Procedures behoorlyk te recufeeren, en hetzelve Hof alzo in"goede Juftitie zoude hebben moeten oirdeelen, of op die redenen reguard zou be.
hoo-



02 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
jefté trés Chrétienue d toccafion des dits troubles, fcf s'il feroit nkeffaire de leur accorder quelquepenfion, en forme de dédommagemens de la perte de lèurs charges Minijlérielles.
hooren genomen te worden, maar een zodaanig voorgeven, nadedecifie der zaak, bygebragt, geen grond altans kan of behoord op te leveren om eene reets gedecideerde zaak, waar omtrent dus eene directe litis. finitie plaats vind, door middel van een zo frivool Arrest, als is het geen door Bailjuw en Schepenen van Watten aan meergemelden Bern. Blok is geaccordeert, buiten 'sLands voor een vreemd Richter weder levendig temaken; even zo min als het Hof van Holland, of eenig ander Rechter hier te Lande, bevoegd zoudezyn,zich eenige de minfte cognitie aan te matigen over zaaken , welke relatie hadden met de Troubles, ook thands in Vrankryk fubfifteerende, al waare het ook zelve dat daar over geene Procedures aldaar voor eenig gerechtshof of Collegie van Juftitie hadden voorafgegaan, of het zelve Hof zich zoude willen of kunnen veroirloven tejugeeren, in hoe verre deze of gene Staats Ministers, ter gelegenheid dier voorgevallen Trou-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 93
Nous attendons, après tout ce que nous venons de dire, de l'équité de Vos Nobles Puiffances, quelles ne permettront pas, que la fplendeur de la Juftice foit terMe par la protetfion quelle accorderoit d des aïtions auffi perverfes ö5 auffi puniffables, que celles dont le fusdit Bernardus Blok s'efl rendu coupable envers unEtat, dont il n'avoit pas encore ceffé d'étre alors le jujet &? l'habitant; mais que Vos Nobles Puiffances, juftement indignies de la manier e dont le fusdit Bernardus Blok a furpris jwqu'a prfient la Religion ie Vos Nobles Puiffances £? des dits Baillif & Echevins de la Seigneurie de Watten, ne permettront pas que nous foyons de nouveau vexés ([par Ventremife de quelque Tribunal que ce foit) par les Procédures auffi abfirdes qu'infoutenables, quil voudroit encore
Troubles, door zyne Allerchristelykfte Majefteit, al of niet hadden behooren te zyn gecon' gedieert, en of aan hun eenig Jaarwedde tot dédommagement hunner Ministerieele bedieningen zoude behooren te worden toegelegd.
En wy vertrouwen dan nu ook van de arquiteit van U Ed. Mogenden, dat dezelve, na alle deze bekomen Informatien, niet zullen permitteeren, dac de luifter van de Juftitie met den voorftand van diergelyke flegteenftrafwaardige handelwyzen, door gemelden Bernardus Blok tegens den Lande gepleegd, op een tyd, dat hy ook zelfs nog niet had opgehouden Onderdaan en Inwoonder van denzelven Lande te zyn, werde bezwalkt; maar in tegendeel met reden zullen zyn verontwaardigd over de wyze, op welke denzelven Bernardus Blok de Religie zo van UEd.Mogenden, als van gemelde Bailjuw en Schepenen der voorfz. Heerlykheid Watten tot dus verre heeft gefurpreneerd; terwyl wy ons alzo vleijen, dat ü Ed.
Mo-



94 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
nous intenter,. £? auxquelles nous fvinrr.es auffi Men decidés de ne jamais déférer.
Sur ce, nous prionsDieu
JiCil tienne Vos Nobles 'uifiances dans fa fdinte garde, & nous avons l'hon. neur de nous dire avec la plus parfaite covfidération.
Nobles & Puisfans Seigneurs ! Be Vos Nobles Puiffances les trés Officieux Serviteurs &? bons amis.
Les Magiftrats & Députés des Villes de la Weft-Frife & NordHollande,& les Confeillers Députés réildants a Hoorn. Par ordonnance d'iceux.
(etoit figné) H. van Stralen, Jz.
Errite et la Haye leZOctob.liZ9'
Mogenden niet zullen gedoogen, dat wy verder wegens hemmetdergelyke gezogte es ongefundeerde Actiën, aan welken wy ook nimmer zouden defereeren, door tusfehenkomst van eenig RechterlykOfficie, werden gevexeerd
Waar mede wy U Ed. Mogenden in debefcherming van den Allerhoogften aanbevelende, de eer hebben met alle hoogachting ons te noemen. Edele en Mogende Heeren! (Onder ftond,) U Ed. Mog. zeer dienstwillige Dienaaren en goede Vrienden. De Magiftraaten en Gedeputeerden van de Steden van WestFriesland en hetNoorder Kwartier, en Ge. committeerde Raaden te Hoorn refideerende.(Lager ftond,') Ter Ord. vandezelven. (was get.) Hend. van Stralen Jz.
Gefchreven in den Hage den 8 October 1789-



de Gebeurtenis/en tV 1787 enz, voorgevallen. 9 ƒ
N9. 1314. Declinatoir-Advis van den Hove uun Holland, op de verzogte verklaaring door Mr. Patjlus Boocaard van Alblasferdam, Mr. Paulüs Gevers en Mr. Jacob Herman Vingerhoed van Esfelykerwoude, aan Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West - Friesland , van niet begrepen te zyn onder de uitzonder mg en van het Placaut van Amnestie van den 15 February 1788; en inmiddels dat de Procedures door voornoemden Hove tegens hen ondernomen, mogen wer. den gejurcheerd (*). In dato den 22 Maart 1788*
Edele Groot Mogende Heeren!
Wy hebben ontvangeN U Ed. Groot Mogenden Misfive, gedateerd den ii Maart 1788, met Hoogstderzelver daar nevens gevoegde Refolutie van den zelfden datum; waar by U Ed. Groot Mogenden hebben goedgevonden, de daar by geïnfereerde Requestcn, onder andere van Mr.PAüLüs Bogaard, Heere van Alblasferdam, Mr.* Paulus Gevers en M'r. Jacob Herman Vingerhoed, Heere van Esfelykerwmde; verzoekende verklaaring van niet begrepen te zyn onder de uitzonderingen, vervat in het Placaat van Amnestie van den i5den February laatstleden ; en inmiddels om furcheance van Procedures, aan ons te zenden, om dezelve te examineeren, en U Ed. Groot Mogenden daar op ten fpoedigften te dienen van onze confideratien en advis.
Om aan welke gerespecteerde ordre van U Ed. Groot Mogenden te voldoen, wy noodig geoirdeeld hebben dezelve Requesten te (lellen inhan. den van den Procureur-Generaal, om den Hove ten fpoedigften te dienen van deszelfs' fchriftelyke confideratien en advis.
Den Procureur-Generaal aan onze gemelde requifitie, met opzicht tot het dienen van deszelfs fchriftelyke confideratien en advis, op de voor-
fchre-
' (*) Zie het VI Deel dezer Verzameling, bl. 3. enz.



po* Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
fchreven Requesten voldaan hebbende, hebben wy vermeend, dezelve aan U Ed. Groot Mogenden te moeten doen toekomen, gelyk wy de eer hebben ie doen by dezen; voegende wy alleenlyk daar by (terwyl wy ons, om onze rechterlyke neutraliteit in dezen te conferveeren, in de merites der zaake niet vermogen in te laaten) dat wy vertrouwen , (waar toe dan ook ons advis aan U Ed. Groot Mo. genden ten'd'êzen ftrekkende is) dat U Ed. Groot Mogenden in een geval, als ten dezen, daar de Procureur-Generaal voor het recht van de Hooge Overheid fustineert, dat hy de voor dato van het publiceeren van U Ed. Groot Mogenden Placaat van Amnestie door hem, Rat. Offic, tegen deze Supplianten geëntameerde Proceduren , ook nu nog, na dat hetzelve Placaat ter zyner kennis gekomen is, verplicht is voort te zetten, niet zullen, goedvinden, den loop dezer rechterlyke Proceduren door eene politieke Dispofitie te fluiten; terwyl aan de Supplianten in dezelve Proceduren hunne volkomene defenfie open blyft; en zulks te minder, omdat de motiven zelve, by der Supplianten Requesten tot fundament van de daar by gedaane verzoeken gelegt, niet als gepaste motiven tot het obtineeren van gratie, by eene politieke Dispofitie van U Ed Groot Mogenden; neemaar veel eer, als gronden voor eene rechterlyke abfolutoire Sententie, na behoorlyke Cognitie vah zaaken te wyzen, geconfidereerd kunnen Worden; aangezien dezelve gronden, verre van eenige erkentenis van fchuld te contineeren, in tegendeel be'ftaan in eene fustenue, dat zy Supplianten in dezen, door het afnemen der ééden van de PerfooDen, by de Requesten vermeld.niet misdaan hebben ; zo als dan ook de verzoeken zelve niet tendeeren, len einde mede in de Amnestie begrepenteworden; en zulks conform het voorfchrift by U Ed. Groot Mogenden Placaat, dat naamenlyk die gene, welke zich aan U Ed. Groot Mogenden zullen willen adresfeeren, zulks zullen moeten doen,
met



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 97
' \net fpeciaal verzoek, om mede in de Amnestie begrepen ; m worden: neemaar „ alleenlyk, dat U Ed. Gr. .; 1, Mogenden zouden gelieven te verklaaren , en
, aan den Hove aan te fchryven, dat U Ed. GrooC Wi Mogenden intentie niet ware geweest,de Sup;e Ijl, plianten respettive te comprehendeeren onder '|L de uitzonderingen, vervat in het vyfde Arti-
L kei van U Ed. Groot Mogenden voorfchreven
, Placaat".
7 ( Ons niet te min eerbiedig refereerende tot U =; Ed. Groot Mogenden wyzere bevattinge. J Hier mede,
« j Ed. Groot Mogende Heeren 1
!<idden wy God Almachtig U Ed. Mogenden ia iene langduurige en voorfpoedige Regeering te ;c," 1 onferveeren.
'I Gefchreven in den Hage den 22 Maart 1788. itM}, (Onder Jïond)
U Ed. Groot Mogenden gantsda I DienstwHlge.
De Frafxdent en Raaden ever Holland» Zeeland en Friesland.
(Lager ftond)
i?erat)rdöhndntie van dezelvèi a-I ' (ge**) Adriaan Bodt.
XVI. Deel. G N0.



S$ •' Verzameling van Stuikt* betrekkelyk tot •
n\ RefoluHe van Hun Ed. Groot Mogenden «8 ,
' H-.tren Staaten van Holland en Wést Friesland, i betrekkelyk het bovenfiaande Advis £?c. In dat* i «fen 2'7 itfricrr 1788.
Ontvapeen een Misfive van dePrasffdent en Raa- ■ den van den Hove, gèfchreven in den Hage dea.i S-ffen dezer, houdende, tot voldoening Sari Hun 11 Ed Groot Mogenden Refolutie van den nden te :l Voore'n, derze'1 ver confideratien én adyis op de Re-j quer-ten van Mr. Paulüs Bogaard, Heere van Al».\ bias fer dam, Mr. Pauixs Gevers en Mr. Jacob Her., j man VmciERHOED, Heere van Esfelykerwoude, alle: I verzoekende verklaaring van niet begrepen te zyn:r order de uitzondering, vervat in het Placaat van ] Amnestie van den ijden February laatstleden; en: 1 inmiddels om furcheance van Procedures,welk Advis, liggende Declinatoir , met de oaar by ge- < voegde Confideratien van den ProcureurGene- l raai, door gemelden Hove daar op gerequireerd, 1 fiier na volgt geïnfereerd.
Fiat Infertio.
Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden]; en verftaan, dat het 'vborfchreven Advis, met dei: Bv'a^e, zal worden geëxamineerd door de Heeren!: van °de Ridderfchap en. verdere Hun Ed. Groots Mogenden Gecommitteerden tot de zaaken van de j Juftitie, met Commisfarisfen van den Hove , en; 1 de Vergadering daar op gediend van derzelVer con- t: fideratien en advis.
Accordeert met de voorfz. Refolutienh
■n4j



'de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 99
1316 Request van Lambertus Nolst, Mei. Dr. te Rotterdam, aan Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van, Holland en West - iries•land, behelzende verzoek, dat Hun Ed. Groot Mogenden göedgunftelyk gelieven te verklaaren, dat dé Suppliant onder de Amnestie van den 15 February 3788 is gecomprehendeerd, en dat de Crimineels Procedures tegens hem ondernomen mogen worden, gejurcheerd. Gepmjenteerd den 12 Maart 1788.
Aan de Ed. Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en West-Friesland.
Geeft met fchuldige eerbied te kennen Lameerrys NoLsTj Medicina; DoQor, woonende te Rot. terdam.
Dat hy Suppliant geweest zynde Luitenant onder 3e onlangs gedisfolveerde Schutterye der gemelde Stad, in die qualiteit in den nacht tusfchen den IS' en 19 September 1787 de wacht heeft gehad, en vervolgens, ten geleide van den Major DuFézj haar deszelfs huis met eenige Schutters gedeta» cheerd is geworden.
i Dat aan hem Suppliant de bewaafing van de rusfi en goede orde mede op het ernftigfte zynde aanbevolen, en 'er eene ongemeene beweging op dien tyd binnen gemelde Stad plaats hebbende, hy Supbliant raadzaam gekeurd heeft, om zich reeds ópi pveg bevindende van deze gelegenheid gebruik t? maaken en eenige meerdere ftraaten door te pa-: bouilleeren, en zulks wel mpt geladene Geweeren , in confideratie dat de Burgerwacht aan het Stadhuis toen reeds eenige beledigingen ondergaan1 jhad, en 'er ook reeds, volgens des Suppliants in? formatien, aan de Ronde of Patrouille door het geitneene volk infultes waren aangedaan geworden.
Dat hy Suppliant met dit heilzaam oogmerk daö pok de gemelde Schutters door eenige ftraaten geleid i en vervolgens deze en geene Kelders ëfi jachthuizen» waar in getapt wierd," door voorG 2 noem1-



lco Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
noemde Schutters heeft gedaan fluiten, mitsgaders < Set onzinnig fchreeuwen, en pleegen van andere buiteJfpoorïgheden, als direct ftrydig aan de toen I ter tvd gemanifesteerde bevelen van Hun Ed. Gr. Mogenden, zo veel in hem was, belet, op zodaa. Swyze/ als hy Suppliant naar tydsomftandighe-| i rirn het meert gefchikt rekende. 1"
Dit de meeni^te des niet te min aangroeiende, | < AP q'mnliant, om zich zelfs en zyne Manfchappeni f focSnSnaamheden zo veel mooglyk te bevry.; den genoodzaakt geweest is dan eens halte te hou-J dZ, dan eens te fwenken, dan wederom andere manoeuvres te doen maaken, om het gemeene Volk uit eikanderen te doen gaan. , I
Dat alle deze poogingen het gewenscht effect niet hebbende, neemaar in tegendeel de voorlz. Patrouilje, doorhem Suppliant geleid wordende, bv continuatie allerlei kwaade bejegeningen moe- « ter-de verduuren, zo zeer, dat men niet ontzien heeft, dezelve met fteenen, vlesfen ja zelfs flyk te gooijen, de Suppliant zich verplicht gerekend heeft, door het doen vellen van het Geweer, het opdringen van het gemeene Volk te beletten en te ■ keer te gaan, by welke gelegenheid het zeer wel zyn kan, dat deze of gene, uit die alzo opdringende meenigte, door het een of ander bajonet is gekwetst, zonder dat 'er by iemand van de voorfz. « Schutters, voor zo verre de Suppliant heeft kun- e „en ontdekken , eenige de minfte intentie heeft J plaats gehad, om, buiten, noodzaaklykheid, een i SnHer af te weeren, veel min te beledigen.
Dat het op dien tyd aan den Suppliant volftrekton-' mooglvk geweest is, den een of ander, welke II Sch n het pleegen van de voorfz. ongeregeldhe-J den distingueerde, in apprehenfie te nemen, alzo}* de aandrang op de voorfn. Patrouilje van tyd tot f tyd zo zeer toenam, dat hy Suppliant bezwaar-i: yvn eigen Perfoon en zyne voorfz. Schutters t heeft kunnen beveiligen, en dat de Manichappen « van de gemelde Patrouilje, geen anderen kans zien- je-



de Gebeurtenifen in 1787 enz. voorgevallen. 101
ifle om uit die onaangenaame fituatie te genaken, Itelkens noodzaaklyk keurden om 'er onder te fchie-
I Dat 'er ook eindelyk op het roepen door eenige lier Manfchappen van vuur geichoten is gewórlen, waar door het wederom zeer wel heeft kun. en gebeuren, dat 'er iemand, die het meeste op e Patrouilje indrong, gekwetst en zelfs doodlyk geweest is geworden, gelyk hy Suppliant ook na(ierhand vernomen heeft, dat zekere Vrouw Diet ||erre van de Patrouilje is dood ter aarde gevallen. I Dat hy Suppliant echter U Ed. Groot Mogenden lp de beste trouwe verzekeren kan, dat hy zich bt op dit oogenblik niet kan erinneren de ordres pc het fchieten te hebben gegeven , hoe zeer plks echter, wegens de fituatie en confufie, waar li hy zich met de voorfz. Ronde in dat moment tpvond , zeer wel kan gefchied zyn. J Dat hy Suppliant intusfehen dit alles niet daar» |n aan U Ed. Groot Mogenden in voegen voorfz. :eft voorgedragen , om het gebeurde in den horfz. nacht in een ander daglicht te vertoonen, ils hy Suppliant zulks voor zich zeiven altoos beihouwd heeft, en het zelve ook naar waarheid bejhouwd kan, en onder reverentie moet worden, j rmits hy Suppliant voor eene zodaanige gunfti.
I r voordracht geene reden ter waereld weet, daar
II toch zeker is , dat hy Suppliant niet fchroomt j enlyk aan U Ed. Groot Mogenden te declareejb, dat, hoe zeer het hem Suppliant aan de eene i de van harten leed doet, dat 'er iemand onge. fkkig genoeg geweest is, om op die wyze zyn
ven te moeten verliezen, het evenwel aan den ï deren kant aan den Suppliant geene de minfte j rwytingen in zyn eigen gemoed zoude veroirzaaj n, al was het dat hyzich levendig kon erinne■, tot het geven van vuur op dien tyd de noodige ipres te hebben gegeven, als zynde hy Suppliant I lkomen overreed, dat alles , wat door hem in deli |n is verricht geworden, wel verre van te zvn geG 3 fchied



ro2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
fchied zonder noodzaak, of om iemand,wie hyoofe zv, te beledigen, in tegendeel alleen is gedaan uit, befef van zyne dume verplichting, om zo veel in ; hem was de rust en goede orde binnen g<meide 1 Stad te bewaaren, zich zei ven en de vooi k >chu&v ters voor alle gewelddaadige aanvallen te beleger-, men, en uit eene begeerte om aan de bevelen van., zvne Overheid, zo veel in hem was, op hetuaau^-. kéurièfte te voldoen, als mede dat de fituatie, waar j in de meergemelde Patrouilje zich op dien tyd| bevond, niet toegelaaten heeft eene andere con^ f tenance te houden, als 'er waarlyk gehouden is, zo dat het alleen aan die confufie en de lamen-:. lopende oraftandigheden moet worden toegdchre-, ven, by aldien 'er iets gecommitteerd is,hetge-v ne by een nadere en bedaarde overweging in hetj afgetrokkene blykt, dat gedaan moest zyn gewor, , den, of dat 'er iets gedaan is , het welke bete&| was geomitteerd geweest.
' Dat offchoon derhalven de Suppliant nimmer | had kunnen verwachten, dat V m zyn gehouden* gedrag in den meergemelden nacht iets misdaa-,} digs zoude zyn te capteeren geweest, min nog*, dat hy daar over in Crimiueelc Procedures zoude; zvn ingewikkeld geworden, hy Suppliant echter; heeft moeten ondervinden, dat de voorfz con-, duites van den Suppliant op zodaanige wyze aad den Hoofd-Officier der gemelde Stad zyn aange-J bragt geworden , dat dezelve zich , Rat. OM.M verplicht fchynt te rekenen , deswegens prtstenfelyEy het recht van de Hooge Overheid waar te nemen,5 en dienvolgende na bekomen authonfatie den Supv pliant daar over in Pcrfoon te moeten dagvaarden. I Dat hy Suppliant, ter beveiliging van zyn Per«; foon, zich uit Rotterdam begeven hebbende, var* dit een en ander door zyne Huisvrouw is geinfoi>| meerd, als mede dat men, niet tegenftaande de m-f middels gepubliceerde generaale Amnestie by M; Ed. Groot Mogenden op den I5den February yer-j |eend,enwaar onder de Suppliant in allen gevalled



de Cébeurtenisfen in 1787 enz. nor gevallen. 103
zo 'er al iets misdaadigs in zyn gehouden gedrag in dit opzicht mogt zyn te vinden geweest, vertrouwd gecomprehendeerd te zyn, aan de zyde van het officie voornemens fcheen, tegens den Suppliant ter zaake voorfz. voort te procedeeren , waarom dan ook gemelde zyne Huisvrouw van Schepenen van Rotterdam heeft verzogt en ook geobtineerd continuatie van den Rechtdag tot den 27ften Maart lanitaande , ten einde de Suppliant gelegenhnd zoude hebben by de eerfte Vergadering van U Ed. Groot Mogenden het noodige Adres te kunnen maaken.
Dat hy Suppliant, van dit alles kennis bekomen hebbende, aan de eene zyde wel geenezwaari^heid zoude maaken, om zyn gehouden gedrag voor den Rechter in Perfoon te komen verdedigen; doch aan ien anderen kant echter het voor als nog niet raad' saam oirdeelende, om perfoonlyk binnen Rotterdam zich te exponeeren, best gekeurd heeft zich lan U Ed. Groot Mogenden direct te addresfeeren, :n gebruik te maaken van die gelegenheid, welke Ö Ed. Groot Mogenden by het gemelde Plakaat lelfs wel hebben gelieven te vergunnen aan die ;enen, welke noodig mogten rekenen door een pariculier Adres te verzoeken, om onder die generale Amnestie begrepen te worden, vooral daar hy Suppliant van de squiteit van Ü Ed. Groot Molenden meent te mogen vertrouwen, dat, dezelve liet zal toelaaten, dat iemand die, al had hy geIwaald en min of meer onvoorzichtig ja zelfs min if meer misdaadig gehandeld, evenswei in de goeie trouwe, en uit befef van zyn plicht, en met de )este oogmerken is werkzaam geweest, over een :aak als deze, met Crimineele Procedures verder :oude moeten worden geinquieteerd, en derhalven iok aan den Suppliant het na te melden verzoek lier zal afflaan.
' Weshalven de Suppliant de vryheid neemt zich le keeren tot U Ed. Groot Mogenden, ootmoei;elyk verzoekende, dat U Ed. Groot Mogenden, G 4 ie-



104 ' Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
reeuard nemende op de omftandigheden, waarin de Suppliant op den nacht tusfchen den 18 en 10 September 1787 heeft geverfeerd, en op de ferieufe betuiginge van zyne goede oogmerken, goedïunftiglyk lelieven te verklaaren ,dat de Suppliant S de voorfz. generaale Amnestie is gecomprehendeerd, en den Suppliant van verdere Procedu--. ïes desvfegeS te bevryln, als mede dat by provi fie, en hangende de dehberatien van U Ed. Groot Meenden over het voorfz. verzoek van den Sup, pUant, de Crimineele Procedures , tegens den Sup-| plia^t bereids geëntameerd, gefurcheerd mogen worden. 't Welk doende &c.
N} 1 ^ 17. Request van Pieter m Koker , Koopman^ woonende te Rotterdam, aan de Ed. Mogende Hee-i ren Gecommitteerde Raaden van de Staaten vané Holland en West-Friesland, behelzende verzoek;dat de Procedures door den Hove van Holland tenens hem ondernomen, provisioneel mogen worden gefurclieerd. Geprajenteerd den 20 Juny 1788.
Aan de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staaten vanHol' land en West-Friesland.
Geeft met allen eerbied te kennen Pieter deKoker Koopman , woonende te Rotterdam. j
Dat de Suppliant met de grootfte furprife beeft; moeten ondervinden, dat hy Suppliant op den 4 luny deezes jaars 1788, door een Deurwaarder van den Hove van Holland, uit krachte van zekere opene brieven van een Mandament van dagvaarding in perfoon, in dato den 28 May 1788, van welgemelden Hove geimpetreerd by den Prokureur Generaay is gedagvaard om in perfoon te compareeren voorj den voorfz. Hove, op Maandag den 23 Jgrjy 178?
aaq.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, ioj
/
aanftaande, omme te aanhooren alzulken Eisch ea Conclufie Crimineel, als de Impetrant, ter zaake
;in den Mandamente gemeld, jegens hem zou willen doen en nemen, en voorts te procedeeren als
.jnaar rechten.
I Dat de voorfz. dagvaardinge in perfoon den Sup. jbliant, die een geboren Burgeren Poorter der Stad jiRotterdam is, en zich altyd als een eerlyk Man jheeft gedragen, allerhardst en zeer grievende is ik'oorgekomen, dewyl hy daar by als een Crimineelle Misdaadiger in perfoon word opgeroepen, zonjtder dat uit de aan hem overgegeven Citatie van den iDeurwaarder. eenigfins blykt, waarin de misdaad, lof de misdaaden, waar van hy befchuldigd wordt, izouden beftaan, en zulks niet voor zynen dagelykjfchen ordinaris en competenten Rechter, Schepelben van Rotterdam, maar in tegendeel voor welgeIpelden Hove van Holland.
j Dat de Suppliant zich niet zal begeven in een lietail van de Rechten en Privilegiën, aan de Burkers en Ingezetenen der Stad Rotterdam gegeven, j/olgens welke nergens anders ter eerfter Inftantie ; In cas Crimineel tegen hen kan worden geprocedeerd ,
lan voor derzelver dagelykfchen ordinaris en competenten Rechter, Schepenen van Rotterdam, ais s tynde, na het emaneeren van het Plakaat van Hun 1 ïd. Groot Mogenden van den 15 September 1677,
iet een indisputabel Recht, dat geene Ingezetenen van iuenzelven Lande, niet fugitief weezende, noch ook IN WLAGRANTI DELICTO geattrappeert werdende, \geapprehendeerd of te recht gefield mogen worden, an■&rs dan door den Officier en voor den Rechter, beiden in
.haar reguard ordinaris, dagelyks en competent zynde igelyk Hun Ed. Groot Mogenden by Hoogstdèrzcl' iper gemelde Plakaat hebben gelieven te verklaaren. | Dat dit notoir Recht, by diverfe daar op gevolgl «Be Refolutien van Hun Ed. Groot Mogenden, en 1de flerke Vertoogen van den Hove van Holland, ' jkelve nog niet lang geleden , op eene onwrikbaare jkryze gevestigd zynde, en daar ia door geene con.
G J tra.



jo6 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
trarie dispofitie, by Publicatie en affixie aan de Ia- , gezetenen geannoceerd , eenige alteratie gekomen i zynde, de Suppiiant (het zy met allen eerbied gezegt) zich niet kan iroagineeren te verfeeren in de termen van daar van niet temogen jouisfeeren, wanneer hy dat indisputabel Recht eerbiedig reclameert. „ , . . . ,
Dat de Suppliant ondertusfchen is geïnformeerd, dat Hun Ed. Groot Mogenden by Refolutie van den <?o November 1787, tot wegnemmge der in-. conveDientien uit het bezwaar dertoenmaahgeSchepens-ftoel, om te delibereeren over de daar by ver- . meldeaddresfen, hebben goedgevonden en veritaan, de voorfz. zaaken, met de gevolgen en aankieeven van dien, conform het advis van den Hove, in dit fpeciaal geval, en gelet op de gefteldheid van zaa- . ken binnen de Stad Rotterdam, voor zo veel dezel-, ve andersfints ter eerfter inftantie door Schepenen . der Stad Rotterdam zouden moeten worden befl recht, onverminderd en zonder prejudicie van de; Privilegiën van de refpedive Steden, en de Rechten van de Ingezetenen van dien, en fpeciaal van de: gemelde Stad Rotterdam, en blyvende dezelve voor ! % overige onverkorc en in haar geheel, by dezelve i Refolutie te renvoijeeren aan de Judicature van den . Hove van Holland. . . . ,
Dat, gelykuitdezoevengemeldeRefolutieblykt, dat Hun Ed. Groot Mogenden geene intentie gehad : hebben de Ingezetenen van Rotterdam voor altyd I te ontzetten van hunne Rechten en Privilegiën ten opzichte van de zaaken daar by vermeld, maar al- ■ leen eene temporaire werking aan die Refolutie hebben willen geven, de Suppliant eerbiedig vertrouwt, dat, naardien dezelve Refolutiezynoirfprongfchynt verfchuldigd te zyn aan de inconvenienten en het; bezwaar van den Schepens-ftoel te Rotterdam, welke op dat tydftip in de toen exfteerendeomftandigheden plaats vonden, dienvolgens alle de Rechten 1 en Privilegiën van de Ingezetenen van Rotterdam,J ten opzichte van hunnen dageiykfchen, ordinaris erj i 1 com-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 107
ibompetenten Rechter gecoEfidereerd moeten worpen herfteld te zyn, na dat de Regeering dér Staq jRotterdaiB, en de Schepens ftoel in 'c byzonJler, door Heeren Comrnisfarisfen van zyne DoorI uchuge Hoogheid den Heere Prince Erf Stadhouler is veranderd, en daar en boven , by de ordinaris, verzetting der Magiftratuur in de maand May laatst? eden, wederom de Schepenftoei veranderd geworien is.
Dat de -Suppliant bovenal vertrouwd zulks na die verandering te moeten plaats hebben, ingeval een jlotterdamsch fiurger en Poorter eerbiedig zyn Indisputabel Recht en Privilegie reclameert, naar* jlien de Suppliant niet kan veronderftellen, (het zy jpet allen eerbied gezegd) dat Hun Ed. Groot Mo, Menden de Ingezetenen van Rotterdam zouden hebben willen ontzetten van een Recht en Privilegie, llls hec jus de non evocando, 't welk van de Graaven in der tyd, door groote dienden en fommen gelds", •verkregen , door onze Voorvaderen, ten kosten Iran hun dierbaar bloed, gemaintineerd, en byHun lfcd Groot Mogenden door gepubliceerde en geaffilieerde Piaka3ten bevestigd, en met menigvuldige llefolutien en dispofitien bekrachtigd is, en zulks Hiet door een gepubliceerde en geaffigeerde wet, Jpaar by eene eenvoudige Refolutie, welke zou, Jnoeten blyven werken , fchoon de reden tot het «Lemen van dezelve was komen te cesfeeren. :J[ Dat de Suppliant by de voorfz. perfooneele dagr jfaarding van den Hove, zich niet alleen oirdeeld «bezwaard te zyn, om dat hy niet op de plaats, al; t'paar hy woonachtig is, zou moeten te recht ftaan, tnaar byzonderlyk, om dat hem daar door word aftjefneden eene Inïlantie, die volgens de van ouds ii|eftelde en altyd ftandvastig plaats gehad hebbende 'iConftitutie van den Lande aan hem andersfints no. ■Ifpirlyk competeert, naardien hy, ontvangen worlüende in een ordinaris Proces, van eene nadeelige laecifie van Schepenen van Rotterdam kan appelleea[en aan den Hove van Holland, en van daar wederom.



lo3 * Verzameling van Stukken hetrekkeïyk tot
om naar den Hoogen Raade, daar hem nu niet an*r ders overig blyft, dan alleen het Appél aan den Hoogen Raade, wanneer hy Suppliant ter eerfter Inftantie voor den Hove van Holland te recht moet| Haan, en het ongeluk zou hebben aldaar tefuccum-| beeren; 't geen een merklyk bezwaar is voor eenl befchuldigden, en ook flrekc in prejudicie van del aan hem ccmpeteerende defenfie.
Dat daar en boven de Suppliant, met den aanvang! dezer Procedures voor den Hove van Holland, ia 1 plaatze van door den Officier voor Schepenen vaal Rotterdam geconveniëerd te worden, reeds eenel merkelyke prsejuditie komt te lyden, dewyl volgens 1 de ftyl van den Hove een Gedaagde in perfoon geé^ re communicatie bekomt van de misdaad, waar van l hy befchuldigd word, maar alleen eene eenvoudige f dagvaarding, om op zekeren geprasfigeerden dage! in perfoon te moeten compareeren, daar in tegen-1 deel het een bekende zaak is, dat, ingevolge heel \3fte Artikel van de ftyl van Pi ocedeeren in Crimi-I neele zaaken van den j3are 1570, en de leer van al- j le Rechtsdoctoren, wanöeer men voor fubalterne J Gerechten in perfoon gedagvaard wordt, by de Ci- j tatie duidelyk gefpecificeerd moet zyn de misdaad» I waar van men befchuldigd wordt, zodaanig, dat 1 anderszins dezelve Procedures laboreeren aan notoi» s re nulliteit.
Dat eindelyk de Suppliant ook eerbiedig vertrouwd, dat tegen het hier vooren gededuceerde ook niet in aanmerking komt, dat de zaak, waar I over hy Suppliant zou wezen gedagvaard, verjaard ï zou zyn, naardien (behalven dat zodaanige verjaa-:| ringe niet kan worden geconfidereerd plaats te hebben, dan na dat zodaanige zaak voor een misdaad zou hebben konnen gehouden worden) het jaar, I binnen welke de Officier zyne'actie zou hebben moeten inftitueeren, niet gehouden kan worden geloo- I pen te hebben, dan na dat hy Rat. Offic. heeft kun- I nen ageer'en, en dus de Officier geensfints inmora '4 geweest is geduurende den tyd, dat de voorfz. I
Re-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 109
i jlRefolutie van Hun Ed. Groot Mogenden van den 30 November 1787 kracht gehad heeft, terwyl de '■(Suppliant eerbiedig vertrouwd, dat, in het Plakaat si Lran den 15 September 1677 omtrent verjaarde deiften geene uitzondering gemaakt zynde, zodaaniei ge verjaaring wel zou kunnen werken tegen den Of"jBcier, maar niet tegen de Ingezetenen, wanneer iflezelve hun indisputabel Recht reclameeren. m En gemerkt de Suppliant dan ook voornemens is : ipm ter zaake voorfz. zich aan Hun Ed. Groot Mo. ■'jenden te addresfeeren, maar, uit hoofde der abfen;ijpe van Hoogstderzelver Vergadering, zulks thands liet eerder kan gefchieden, dan na dat de dag vaa .-■ üesSuppliants dagvaarding in perfoon, op aanftaande a Maandag den 23ften Juny invallende, reeds zoude ;! pyn veriopen, en mitsdien de voortgang van dien :;jkechtdag voor den Suppliant een allermerkelyksc .'■i n irreparabel prejudicie zoude toebrengen.
Zo keert de Suppliant zich toe U Ed.' Mog., :..'ijotmoedig verzoekende, dat U Ed.Mogenden, by ■ bfentie van de Ed. Groot Mogende Heeren Staa-ïjen van Holland en West-Friesland, de noodige « anfchryving aan den Hove van Holland, of zo, aanige andere voorziening als U Ed. Mogensi en zullen goedvinden, gelieven te doen, ten eine de Procedures van dagvaarding in Perfoon, oor den Hove van Holland tegen tden Supplianc r eëntameerd, op den 23ften Juny aanftaande geen k oortgang mogen hebbën, maar dezelve by pro- ifïe worden gefurcheerd en in ftaate gehouden, at dat by Hun Ed. Groot Mogenden zal zyn geisponeerd op zodaanig verzoek, als door den . uppliant in de eerfte week van de eerstkomende li Vergadering van Hun Ed. Groot Mogenden ter ;r,aier zaake zal worden gedaan, j En dat, in aanmerking van het periculum, dat 1 mora is, de dispofitie op dezen Requeste mag ,3.1-orden gearresteerd en uitgegeven zonder reirjlltntie.
■fis I Welk doende &c.



'jio Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
(Appointtemnnt op bovenfiaande Request.')
Hun Ed. Mogenden vinden goed het verzoëV, by deze Requeste gedaan, af te flaan en te wy. zen van de hand.
Aetum den 20 Juny 1788.
t Ter Ordonnantie van de Gecomm. Raaden^ (was get.) A. J. Royer. t
jft"6. 1318. Request van Thomas Theodore Crew-er , Koopman woonende te Rotterdam, aan Hur* i Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Hol- j Tand en West- Friesland; behelzende verzoek, dafhf do tcqe'n den Suppliant door den Prokureur - Genè--v rag,l'geëntameerde Procedures en gedaane dagsvaar- b dmge in Perfoon, mag worden iugetr<kken of 'gjml (leid buiten effetï £?c Geprafenteer d den 2 fuif*
l i7'S3.. :]|
Aan de Edele Groot Mogende HeereN:*' Staaten van Holland en West-Fries-; I land. \ |
' Geeft met eerbied te kennen Thomas THEODd-ij* itE Crkmer, Koopman, woonende te Rotterdam., t Dat de Suppliant met de grootfte furprife heefflg moeten ondervinden j dat hy Suppliant op den ip f Juny dezes Jaars 1788, uit kragte van zekere opeMl brieven van een Mandament van dagvaardinge in. ; Perfoon, in dato den 4den Juny T788, van deri ÏJove van Holland geimpetreerd by den ProcureurGeneraal over de voorfz. Landen en ten Zynen vew 1 zoeke, is gedagvaard in Perfoon te compareerenJ voor den voorfz. Hove op Maandag den 7 July I788,!'e omme te aanhooren alzulken Eisch en Conclufie , crimineel, als de voornoemde Impetrant ter zaakjjiï in den Mandemente gemeld zal willen doen en nëar men, en voorts te procedeèren als na rechten. 1 f
juat,



de' Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen, ut
Dat de Suppliant, die zich altyd als een eerlyk Man heefc gedragen, en een geboren Poorteren Burger der Stad Rotterdam is., zich niet zal begeren in een detail van de Rechten en Privilegiën, volgens welke de Ingezetenen van Rotterdam nergens anders te recht mogen worden gefteld dan door den Officier en voor den Rechter, beiden in laar reguard ordinaris, dagelyks en compétent zynie; of in het breede deduceeren, hoe zy die Privilegiën door groote dienften en fommen gelds van 3e Graaven in der tyd voor hen en hunne JNakonelingen ten eeuwigen dage hebben verkregen, tiaardien U Ed. Groot Mogenden, by Hdogstder:elver Plakaat van den 15 September I677, hebjen gelieven te verklaaren: ,, dat het binnen den , Lande van Holland en West-Friesland een totdèt, pu'abel Recht is, dat geene Ingezetenen van den , zelve Lande, niet fugitif wezende, noch ook , in flagranti deli£bo geattrapeerd wordende, geap, prehendeerd of te recht gefield mogen worden, , anders dan door den Officier en Voor den Rech» 1, ter , beiden in haar reguard ordinaris dagelyks en \ competent-zynde."
1 Dat voorts U Ed. Groot Mogenden by dir indisiiitabel Recht zodaanig hebben geperfisteerd, dat, ranneer daar omtrent by Misfive van den Hove van lolland, van dato den 26 July 1678:, aan U Edele Jroot Mogenden was in confideratie gegeven-, on;er anderen, of UEd. Groot Mogenden ook zouden erftaan daar van te excludeeren zodaanige crimia,die gemeenlyk genoemd worden des Cas Royaux , lidsgaders de verjaarde deli£ten, U Ed. Groot Moenden , by Hoogstderzelver Refolutie van den 6 December 1678, daar op genomen, de gemele Crimina en Delicten daar van niet hebben geëxludeerd.
Dat het gemelde indisputabel Recht en Privileie, van voor zyn ordinaris Rechter te recht te loeten liaan, ook by de Voorvaderen hoog is gei:hat; dat het zelve mede geweest is een voornaam
ob-



ii2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
object van het aannemen der Wapenen tegen deSpaanfche Dwinglandy, en by de beste Nederland-| Schryvers op zo een hoogen prys gefteld, dat het* genaamd word het voornaamfte Privilegie, en dat de \ Schryver van het leven van Prins Willem den I,, Hoogl. Memorie, 5. B., pag. 27. zich dus uitlaat: „ Het voorrecht van de Nederlanders, om 1 ,, alleen voor haar dagelykfchen en gewoonen „ Rechter aangefproken, en door den zelver, „ gevonnisd te kunnen worden, is eigentlyK| „ het wezentlyke deel van de Vryheid.en heel „ Bolwerk, dat de geruste bezitting van het „ Leven, Eer en Goederen der Onderdaan „ nen verzekerd en befchermd". Dat het voorfz. Recht en Privilegie voorts door verfcheiden dispofitien van U Ed. Groot Mogen* den is bevestigd, en door den Hove van Holland zelve, nog niet lang geleden, op het krachtigltö gemaintineerd en aangedrongen , byzonderlyk by de respeftive Misfivens van welgemelden Hove, te vinden in de Refolutien van U Ed- Groot Mo* eenden van den 22 Maart , 8 April en 22 Jun? 1786; in de eerfte van welke Misfivens, door web gemelden Hove, uit Vattel Droit des Gens, ondet anderen geallegeerd word, op de laatfte pagina, het zeggen: . ,.,
II n'y a plus liberté pour les citoyens, des qu ih ne Jont pas asjurés de ne pouvoir être condamnés 1 que Juivant les loix, dans les formes établies £j
leur juges ordinaires.
Dat de Suppliant by de voorfz. perfooneele Dagvaardinge niet alleen is bezwaard, om dat hy niej op de plaats, alwaar hy woonachtig is, zou moef ten te rechten te ftaan ; maar ook byzonderlyk, oh dat hem daar door word afgefneden eene inftantie^ die, volgens de van ouds gefielde en altyd ftandvass tig plaats gehad hebbende Conftitutie van denLan-: de,aan hem anderszinsnotoirlykcompeteert, naar* dien hy, ontvangen wordende in een ordinaris Pro* ces, van eene nadeelige decifie van Schepenen vat
Rot



i de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, ir
3
tjotterdam kan appelleeren aan den Hove van Holjjjid, en van daar wederom aan den Hoogen Raade, dar hem nu niet anders overig blyfc dan alleen lf appél aan den Hoogen Raade, wanneer hySupj ant ter eerfter inftantie voor den Hove van Hollid te recht moet ftaan, en het ongeluk heeft alIkr te fuccümbeeren, het gene een merkelyk beilaar is voor een befchuldigden , en ook ftrekt in jjbjuditie van de aan hem competeerende defenfie; jPat daar en boven de Suppliant, met den aanvang ia Lrimineele Procedures voor den Hove van Holi\d, in plaatfe van voor zynen ordinaris dagalyk6|en en competenten Rechter, Schepenen van Rottrldam, een merkelyk bezwaar komt te lyden, de■11, volgens den ftyl van den Hove, een Gedaagi in Perfoon by de Dagvaardinge geene commujjatie bekomt van de misdaad, waar van hy benuldigd wordj maar alleen eene eenvoudige DagÉrdinge, om op zekeren gepraafigeerden dage in Ifoon te moeten compareeren; daar in tegendeel 1 een bekende zaak is, dat, wanneer de Ingezefen van de Steden en ten Platten Lande voor tyzelverdagelykfchen en ordinaris competenten ffchter in Perfoon worden gedagvaard, by de ciJe duidelyk gefpecificeerd moet zyn de misdaad, Ér van men befchuldigd word, zodaanie; dat ari« iszins, volgens de leer der Rechts-Dodtoren, en ilfcheiden rechterlykegewysdens, dezelveProcé'Ëea labofeeren aan notoire nulliteit. |)at ondertusfchen de Suppliant is geïnformeerd ilU Ed. Groot Mogenden, by Refolutie van den ^November 1787, tot wegneminge der inconvëiiiitien uit het bezwaar der toen gefielde ScheMs-ftoel te Rotterdam 5 dm te delibereeren over dé * by vermelde Adre-sfeni hebben goedgevonden Jverfhan de voorfz. zaaken met de gevolgeu eu Jkleven van dien, conform het Advis van dén *e, in dat fpeciaal geval, en geletop de gefield■m van ziaaken binnen de Stad Rotterdam, voor rifeel dezelve anderfiuts ter eerfter inftaatie dnfdr 1VI. Deed. H Sehe--



H4 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Schepenen van Rotterdam zouden moeten worden berecht, onverminderd en zonder prasjuditie varj de Privilegiën van derespeüiveSteden, ende Rechten van de Ingezetenen van dien, en fpeciaal var; gemelde Stad Rotterdam,en blyvendfcdezelvevoon het overige onverkort en in haar geheel, te ren voijeeren aan de Judicature van den Hove Provin.
ciaal- ...
Dat de Suppliant, het zy met allen eerbied g$ zegd, zich riet kan imagineeren, dat U Kd. Grot» Mogenden, by eene zo eenvoudige Refolutie, de la eezetenen van Rotterdam zouden hebben willei ontzetten van het voorfz. indisputabel Recht ei voornaame Privilegie , tot bezwaar en in prsejuditH van de defenfie der Ingezetenen, die dezelve na toirlyk competeert, en waar in zy door gepubl* ce« rde en geaffigeerde Plakaaten van U kd. Grooi Mogenden zvn 'bevestigd, en dewelke door me nigvuldige dispofitien is bekrachtigd, en nuiodei meer dar honderd jaaren ftandvastig aan hen is to« gekend geworden, zodaanig dat 'er naauwlylj een voorbeeld ter contrarie zou kunnen worden b] gebragt. . . 1
Dat de Suppliant dienvolgens in een begrip gi vallen is, dat de intentie van U Ed. GrootMogei den by de voorfchreve Refolutie van den 30 N< vember 1-87 alleen geweest zal zyn , de zodaao ge ter eerfter inftantie voor den Hove van Hollao te Recht te doen (taan, die, uit hoofde yande incq venienten der toen gefielde Schepens-Stoel te Rö terdam , zelve mogten prasfereeren , of zich laati welgevallen, de Judicatuie van den Hove van fR land , en om dus den zeiven Hove in de daar \ vermelde zaaken daar toe te quahficeeren; nj? geen.-zins, het zy met allen eerbied gezegd, onjt Ingezetenen, die derzelver voorfz. indispuraö Recht en zo hoog gefchat Privilegie eerbiedig! clameerden, het zelve vol [trekt te onthouden?:
Dat daar er boven U Ed. Groot Mogenden toirlyk &sene intentie gehad hebbende de Ingjj



de Gebeurtenis/en in 1787 enz» voorgevallen. 115
men van Rotterdam by de voorfz. Refolutie voor f.yd te ontzetten van hun gemelde Recht en Privigie ten opzichte van de zaaken daar by vermeld, aar in alle gevallen alleen eene temporaire werbg aan de gemelde Refolutie hebbende willen getn, de Suppliant eerbiedig vertrouwt, dat, naarbn die Refolutie zyn oirfprong verfchuldigd is aan inconvenienten en het bezwaar van deSchepenspel te Rotterdam, welke op dat tydftip uit de pn exfteerende omftandigheden plaats vonden, pnvolgens alle de Rechten en Privilegiën van de bezetenen van Rotterdam, ten opzichte van hunIn dagelykfchen, ordinaris en competenten Rechr , geconfidereerd moeten worden herfteld te n, nadat de Regeering der Stad Rotterdam, enby ordinaris verzetting van de Magiftratuur in de and May laatstleden, de Schepens-Stoel van Roefdam veranderd geworden is. ipat voor zo verre omtrent een of meer Leden in de Schepensftoel echter als nog eenig inconvenit plaats zou mogen hebben, de Suppliant eerbiedig ftrouwd zulks wel eene rede uit te leveren, dat paanige Leden door anderen werden gefuppleerd, ar geenfints, het zy met allen eerbied gezegd, 1 grond kan zyn, om den Suppliant te ontzetten ] zyn Forum, of dagelykfche ordinaris en contante Rechtbank, waar doorhy, zo uithoofde i het gemis eener inftantie, als door by de Dagirdinge in Perfoon niet geïnformeerd te zyn van befchuldigingen tegen hem ingebragt, in zyne ifenfie merkelyk zou wezen gepra;judicieerd, en ar omtrent hy dus van U Ed. Groot Mogen, n azquiteit ootmoedig vertrouwt , dat U Ed. oot Mogenden hem Suppliant (eerbiedig zyn iisputabel Recht en Privilegie reclameerende) ïr van niet zullen doen verdoken zyn, maar nfortn 's Lands Rechten en Privilegiën deswe. p de nodige voorzieuinge doen. jK/Veshalven zo neemt de Suppliant eerbiedig de )jyhcid zich te keeren tot U Ed. Groot Mogenden, H 2 * oot-



lU Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ootmoedig verzoekende: dat U Ed. Groot Mog.ctó Wr vooren gemelde Refolutie vao den 30 Novenw her r737 , voor zo verre dezelve betrekking tot der S-mnliant zou mogen hebben, gehe ven in te trekken? ofPdPe eïïe verklaaren te cesfeeren, en dienvolgens den Hove van Holland aan te fchryven, de teget den Suppliant door den Procureur-Generaal geenta, * Procëdür'ès en gedaane Dagvaardingen
Son i °e nekken ofte fteüen Duiten, effe*. In davoor zo verre onverhooptelyk en buiten alU vUuffiby ü Ed. Groot Mogenden zou ma Tn hf? er)en, dat de geëntameerde Proce SïïTtaS s"SS tegen len Suppliant zoude behooren voortgang te hebben, in dat onverhoopt «pv^I aan den Suppliant mag worden gegeven Copi fan het Mandement van Dagvaardinge in Perfpo 11 den Procureur-Generaal van den Hove geobti Sïerd ten einde de Suppliant, alvoorens m Perfoo ?é' comoareeren, geïnformeerd mag zyn van d befchuld gt-in' *door welgemelden Procureur Generaal te|en hem Suppliant aangevoerd, e S«« aan hem Suppliant te accorderen die d« féufief n\üe hetïene hem Suppliant tot een ?e defenfie zoude hebben kunnen ftrekken , 1 fevalle hy Suppliant voor Schepenen van Ro ferdam in Perfoon was gedagvaard; en dat, voc io verre in dit fubordinaate geval ook daar JnverhooDtelyk eenige fpeculatie zou mogen ove Wvven , 'U Edele Groot Mogenden den Supp „ deswegen gelieven te renvoyeeren naar 1 o^inads fuftitie, om ter RoUe van den Hove. verzoeken al dat gene, waar van hy Suppliant » Ken1 mofeen jouisfeeren , wanneer hy ter ee| nftanüe^ voor zynen dagelykfehen ordinarl competenten Rechter, Schepenen van Rotterdat in Perfoon was gedagvaard, met aanfchryvingej den Hove van Holland, om in gevalle van conti Se van den Procureur-Generaal daar omtrent! daanig te fententieeren, als by welwellen Ho geoirdeeld zal worden te behooren, en datj



dè Gebeurtenis/en in 1787 enz. votrgevallen. 117
jjn hem Suppliant mag zyn gepermitteerd desweij ns by Advokaat en Procureur te mogen occupee-fp. — En dat eindelyk U Ed. Groot M )gend£n , jbgende de deliberatien over des Suppliants jjorfz. verzoeken 3 de voorfchreven zaake door jp Procureur-Generaal tegen den Suppliant geëniheerd, gelieven te houden in ftaate en furcheance.
(Onder ftond)
't Welk doende, &c.
:| (was get.) Thom. Theod. Cremer.
. 1319, Request van Cornelis van der Hoeven, Koopman woonende te Ro'terdam , aan Hun Ed. Groot Molenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland , ten zelfden einde als het boven-
ftaande, geprcefenteer d den 4 Juiy 1788.
Aan Hdn Ed. Gr. Mogende de Heeren Staaten van Holland en WestFriesland.
ïeeft met allen eerbied te kennen Cornelis van Hoeven, Koopman, woonende te Rotterdam. Jat de Suppliant met de grootfte furprife heeft :ten ondervinden, dat hy Suppliant op den 19 f dezes jaars 1788, uit krachte van zekete opebrieven van een Mandament van Dagvairdinge 'erfoon , in dato den 4 Juny 1788, van den Hoijvan Holland geimpetreerd by den Procureuriheraal over de voorfchreve Landen, en ten zy1 verzoeke, is gedagvaard, in Perfoon te compajfren voor den voorfchreve Hove, op Maandag H 7 July 1788 , omme te aanhooren al zulk-en fch en Conclufie Crimineel, als de voornoemde «etrant, ter zaake in den Mandamente gemeld, «villen doen en nemen, en voorts te procedee!0als naar Rechten.
H 3 Dat



il8 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Dat de Suppliant, die zich altyd als een eerlyfe Man heeft gedragen, en een gebooren Poorter en Burrer der Stad Rotterdam is, zich alzo bevind in rSes dez.-lve onhandigheden a's ThomasThkow dore Cremer, die op eergisteren te,• diei: jaaUj aan U Ed. Groot Mogenden zich heeft geadrew feerd by een gedetailleerd Request, waar toe d* Suppliant de vryheid neemt zich geheel en, alte rel fereeren, en het daar voor te houden, als of hel zelve woordelyk was gerepeteerd.
Dat de Suppliant vernemende, dat de voorfchreJ ve Reaueste van Thomas Theodore Cremer , doot U Ed/Groot Mogenden, ten voorfchreve dage « gefield in handen van den Hove Provmtiaal, omj Ed. Groot Mogenden daaropteadvifeeren,en,hatft gende de delibératien van U Ed. Groot Mogenden, Se Procedures gefurcheerd, eerbiedig vertrouwd, dat hy, in juist dezelve termen verfeerende, ook eelvke pfovifionèele furcheance mag imploreeren. , Weshalven zo keerd de Suppliant zich tot U Ed Groot Mogenden, ootmoediglyk verzoekende: da U Ed- Groot Mogenden Hoogstderzelver Refoluf van den 30 November 1787 » voor zo verre deze ve betrekking tot den Suppliant zouden mogen heb Ten , gelieven in te trekken, of dezelve verk aarenV cesfeeren, en dienvolgens den Hove van Holland a« te fchrwen, de tegen den Suppliant door den Pro cureur Generaal geëntameerde Procedures en gj gedaane dagvaardinge in Perfoon m te trekken 6 fe Hellen bSiten efFpft, en dat, voor zo verre oj verhooptelyk en buiten alle verwachting by U Ed Groot Vogenden zou mogen worden begrepen dat de geémameerde Procedures in cas Criminee tegen den Suppliant zouden behooren voortgang I hebben,in dat onverhoopte geval aan den Supphatt mag worden gegeven Copie van het Mandament vai SSing in Perfoon, by den Procureur-Genera1 van den Hove geobtineerd, ten einde alvoorens 1 Perfoon te compareeren, geïnformeerd mag zy #an de befchuldigingen, door welgemelden Pro



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 119
reur-Generaal tegens hem Suppliant aangevoerd , wyders aan hem Suppliant te , ccordeeren die dejpfle. en alle het gent hem Suppliant tot eenige de-
plie zou hebben kunnen ftrekken, in gevalle hy ijippliant voor Schepenen van Rotterdam in PerJpn was gedagvaard. En dat, voor zo verre , in dit jpordinaate geval, ook daar in on verhooptelyk ee> \l<i fpeculatie zou mogen overblyven, U Ed Gr. jogenden den Suppliant deswegen gelieven teren;yeeren naar de ordinaris Jutlitie, om ter Rolle :n den Hove te verzoeken al dat gene, waar van ar Suppliant zou hebben mogen joubfeeren, wan: er hy ter eerfter inftantie voor zynen dagelyk-
hen ordinaris en competenten Rechter, SchepeSn van Rotterdam, in Perfoon was gedagvaard; ; pt aanfchryvinge aan den Hove van Holland, om, I gevalle van contradictie van den Procureur - GeI raai, daar omtrent zodaanig te fententieeren , als j welgemelde Hove geoirdeeld zal worden te be.
oren, en dat het aan hem Suppliant mag zyn gejirmitteerd, des wegen by Advokaat en Procureur l mogen occupeeren.
En dat eindelyk U Ed. Groot Mogenden, hanjmde de deliberatien over des Suppliants vooriireve verzoeken, de voorfchreve zaake, door den i&cureur-Generaal tegen den Suppliant geënta. jeerd, gelieven te houden in ftaate en furcheauce. |En dat de provifioneele dispofitie op dezen Reieste mag werden uitgegeven zonder refumtie.
(Onder ftond)
it Welk doende, &c.
i (was get.) M. H. van Son, Hendz.
1 1788.
II 4 N\



Tao Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
No nw. Advis van het Hof van Holland, op de j ^ • loïmftaande Requesten vanT. T. Cremer en C. , %i atv nFR Hoeven, aan Hun Ed. Ln oot Mogen. . T de Heeren slaaten van Holland en WesU, friesland 8>c. dato den 10 July 1788.
Edele Groot Mogende Heeren! Het heeft U Ed. Groot Mogenden behaagd by-, D r ,,,riP van den aden dezer maand onze confider ■ Refolutie van jen de Requeste van :
Thomas TheodoRE^remer, Koopman, woone* L te Rotterdam, om de daar by geallegeerderede*
D?D SZUEd. Groot Mogenden hoogst derzelver Refolutie van den 30 November 1787, voor zo. verre<£ betrekking tot den Suppliant zoude-, mogen hebben, zouden geheven in te trekken ofdezelve verklaaren te cesfeeren, en dienvol-l Jenf den Hove aan te fchryven, de tegen den Sliant door den Procureur -Generaalge cnta-i Werde Procedures en gedaane dagvaardinge m perfoon in te trekken ofte ftellen buiten effect, en dauvoor zo verre onverhoopte lyk en buiten ge ve'rwagting by ü Ed. Groot Mogenden zou, 5 mogen worden begrepen, dat de geentameer. Se pSures in cas Crimineel tegen den Sug nliant zouden behooren voortgang te hebben, 1.9 Sat onverhoopt geval aan den Suppliant mag worSpn ^even Copie van het Mandament van dags vaardin! in perfoon, by den Procureur-Generaal I,™ den Hove geobtineerd, ten einde de SuP1 J\J, alvoorens in perfoon te compareeren, P informeerd mag zyn van de befchulaigipgen;
. i;l «wevoerd, en wyders aan hem Sup
Sem Suppliant tot eenige defenfie zoude hebbe. rnnnen ftrekken, in gevalle hy Suppliant voo Schepenen van Rotterdam in penoqn was ge dagvaard. ^



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. vsor gevallen. 121
En dat, voor zo verre in dit fubordinate geval ook daar in onverhooptelyk eenige fpeculatie zoude mogen overblyven, U Ed. Groot Mogenden den Suppliant deswegens gelieven te renvoyeeren naar de ordinaris Juftitie, om ter Rolle van den Hove te verzoeken al dat gene, waar van hy Suppliant zoude hebben mogen jouisfeeren , wanneer hy ter eerder inftantie voor zynen dagelykfchen ordinaris en competenten Rechter, Schepenen van Rotterdam, in perfoon was gedagvaard; met aanfchryvinge aan den Hove, om, in gevalle van contradictie van den ProcureurGeneraal, daaromtrent zodaanig te fententieeren,als by welgemeldenHove geoirdeeld zal worden te behooren; en dat het aan hem Suppliant mag zyn gepermitteerd deswegens by Advocaat en Procureur te mogen occupeeren, en dat eindelyk ü Edele Groot Mogenden, hangende de deliberatien over des Suppliants voorfz. verzoer ken, de voorfz. zaake door den Prokureur Generaal tegen den Suppliant geëntameerd, gelieven te houden in ftaate en furcheance. Het geen de Suppliant van U Ed. Groot Mogen* den vraagt, beftaat dus in een primair verzoek,en twee daar aan, en aan elkander, gefubordineerde verzoeken; het primair verzoek tendeert:
Tot intrekking van U Ed. Groot Mogenden l Refolutie den 30 November 1787, immers om . verklaard te hebben, dat dezelve cesfeert, en dat dienvolgende aan het Hof zoude worden aangefchreven, de tegen den Suppliant door'den i Procureur - Generaal geëntameerde Procedures en gedaane dagvaardinge in perfoon in te trekken of te ftellen buiten effect,. I Indien wy, om aan U Ed, Groot Mogende ge-f jëerbiedigde Requifitie te voldoen, ons op al het geen de Suppliant heeft goedgevonden ter ftaving van dit primair verzoek te allegueeren moesten ftnlaaten, zouden wy daar toe meerder tyd noodig hebben: dan wy behoeven daar over in geene disH 5 cusfie



122 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
cusfie te treden, nadien het ons voorkomt dat het genoeg zal zyn te reflecteren , (voor zo verre het verzoek van "intrekking betreft) dat ^ inroeping van de Tudicatuure van het Hof, welke U Ed. Groöt Mogenden, uit hoofde van de gefteldheid der zaaken en van denSchepensftoelte Rotterdam, orngewittige redenen onvermydelyk hebben geoirdeeld , bv°de voorfz. Refolutie zonder krenking van de Privilegiën der Ingezetenen der Stad heeft kunnen eelchieden: daar door heeft geene delegatie plaats gehad aan een Collegie of aan Perfoonen , die ten tanzien van den Suppliant niet zyn de ordinaire en competente Rechters, en die in de materie, waar omtrent de voorfz. Refolutie verteert, nullo cafti over de vaste Ingezetenen dezer Provincie Judicatuure kunnen oeffenen, van welke delegatien het Hof het incompatibele met de Privilegiën der lnsezeteren, by de door den Suppliant gebuteerde lemonftrantien in de berugte zaak van Mourand , heeft getragt te demonftreeren, en hoedaamge delepatie in den Jaare 1784 door Isaac Hubert, ■ cum lias (onder welken ook was deze zelve Süpnliart) van tl Ed- Groot Mogenden verzogt is by een Request, waar by tot Bylage gevoegd waren éenige argumentatien uit het Advis van den grooten rfcco dk Groot, te vinden in de Conf. enAdv. het *de Deel Conf. 326, en welke e diametro ftryden niet het geen de Suppliant nu by dit zyn Reouest aan U Ed- Groot Mogenden heeft voorLSen; wart of wel het Hof niet is de dagelvkfchè Rechter van den Suppliant, zo is het lllve nogthans deszelfs ordinaire en competente Rechter, en hoe zeer de privative competentie van het Hof, met relatie tot de zogenaamde Cas Rr.yaux, ook moge worden gecontefteerd, zo kun nen 'er e.ter onhandigheden zyn, waar in, ook mar her. oordeel van die de voorfz. privative comïetentie contefteeren , de Judicatuure van het Hof Lr eerder inftantie behoord te worden ingeroepen, gelyk zuiks nog onlangs, en wel by de Pro.



dé Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 123
poüde van de Heeren Gedeputeerden der Stad Amfteldam op den 5 February 1787 ter Vergadering van U Ed. Groot Mogenden gedaan, is gededuceerd; en gelyk zodaanige inroepingen van't Hof ook te meermaalen, zo voor als na den Jaare i6"77* waar in het Declaratoir, op het welk de Suppliant zich nu beroept, door U Ed. Groot Mogenden is gedaan, hebben plaats gehad, eu alzo wy geïnformeerd worden, dat de redenen, welke tot het nemen der voorfz. Refolutie aanleiding hebben gegevtn, als nog lub'.ifteercn , en door nu te verkharen, dat dezelve cesfeert, gelegenheid zoude kun/ nen gegeven worden tot inextricabele verwarrirr» gen en diverfreit van gewysdcn, verineenen wy niet meer noodig te hebben om te doen zien, dat aan den Suppliant zyn primair verzoek, zo tot in* trekking van de voorfz. Refolutie, als om verklaard te hebben dat dezelve cesfeert, niet behoord te worden geaccordeerd: waarom wy als nu zullen overgaan tot de overweging van de twee gefu* bordineerde verzoeken, waar van het eerfte tendeert :
! Ten einde aan deu Suppliant mag worden geger ven Copie van het Mandament van dagvaarding in Perfoon, by den Procureur-Generaal van den Hove geobtineerd, op dat de Suppliant, alvoorens in Perfoon te compareeren, geinformeerd mag zyn van de befchuldigingen , door welgemel' de Procureur-Generaal tegen hem Suppliant aangevoerd, en wyders aan hem Suppliant geaccordeerd die defenfie, en al het gene hem Suppliant ■ tot eenige defenfie zoude hebben kunnen flrek. ken, in gevalle hv Suppliant voor Schepenen van Rotterdam in Perfoon was gedagvaard. Wy kunnen ligtelyk begrypen, Ed. Groot Motgende Heeren! dat het zelve in den eerften opflag niet onaanneemlyk zal voorkomen, maar, wanneer Imen het zelve wat nader befchouwd , zal het naar onze gedachten blykeu , dat ook voor het zelve
geene



ï24 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
geene genoegzaame redenen zyn; want als het vast •ftaat, dat de Judicature van het Hof in deze zaaken wel en wettig is ingeroepen , dan fpreekt het van zelfs, dat in Procedures, welke daar over voor het Hof moeten gevoerd worden, de ftyl voor het Hof van ouds gebruikelyk, overeenkomftig 'sHoft Inftrutlie, moet geobferveerd worden, kunnende daarin, zonder aanleiding te geven tot verregaande incoDgruiteiten en abfurditeiten, geene veranderingen , naar de onderfcheiden wyze van procedeereri van de Rechtbanken, waar voor de geaccufeerden in ordinaire zaaken en gevallen zouden convenibel zyn, worden geadmitteerd; daar ook het niet geven van Copie van het Mandament aan een Gedaagden in Perfoon niet kan gerekend worden denzelven in zyne defenfie te benadeelen, zonder te gelyk te ftellen , dat alle, die van onheuchelyke tyden, zo voor dit als voor andere Hoven van Juftitie, in Perfoon zyn gedagvaard, in hunne defenfie zyn geprsjudiciecrd; en zonder te gelyk nood-, zaakelyk te maaken, dat hier omtrent in het generaal eene verandering werde geintroduceerd; waar toe wy U Ed. Groot Mogenden ook gereedelyk zouden advifeeren , indien wy overtuigd waren, dat deze ftyl zonder genoegzaame redenen van ouds had plaats gehad, en dat het geven van Copie aan Gedaagdens in Perfoon voorde andere Rechtbanken gefchiedde, om aldaar volledige gelegenheid tot eene betaamelyke defenfie te accordeeren ; maar dewyl daar van eene gantsch andere reden word voorgefteld by Bort, TraSl. van Crïm. zaaken, No. 4ip , en de decreeten van apprehenfie , door de voornoemde Rechtbanken verleend, daadelyk wor. den te werk gefield , zonder (voor zo verre wy weeten) Copie aan den Geapprehendeerden te geven, waar toe, iBdien het geven van Copie gefchiedde om de gelegenheid tot defenfie vollediger te maaken, althands, geene mindere reden zoude zyn ; zo achten wy het voor als nog veiligst,
dat



de Gebeurtenifen in 1787 enz. voorgevallen. 12$
dat by die oude praftyk gebleven worde, zo in het generaal als in dit geval, in het welk de Suppliant daar en boven, uit vergelyking van de voornoemde Uwer Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 30 November 1787 met Hoogstderzelvcr Plakaat van Amnestie van den ïjden February dezes jaars, zeer wel kan weten, ja ook zeer wel zal weten, welke de poindten zyn, waar over hy voor dit Hof in Perfoon is gedagvaard.
Wy zyn dierhalven van begrip, dat ook dit eerdie fubordinate verzoek behoort te worden gedeclineerd.
Wat nu betreft het tweede fubordinate verzoek: Om namelyk den Suppliant te renvoyeeren naar de ordinaris Juftitie, om ter Rolle van den Hove te verzoeken al dat gene, waar van hy Suppliant zoude hebben mogen jouisfeeren, wanneer hy ter eerfter inftantie voor zynen dagelykfchen ordinaris en competenten Rechter, Schepenen van Rot. terdam, in Perfoon was gedagvaard, met aanfchryvinge aan den Hove, om,in gevalle van contradictie van den Procureur-Generaal, daarom» trent zodanig te fententieeren, als by welgemelden Hove geoirdeeld zal worden te behooren, en dat het aan hem Suppliant mag zyn gepermitteerd deswegens by Advocaat en Procureur te mogen occupeeren.
Het zelve komt ons mede voor van dien aart te zyn, dat het door U Ed. Groot Mogenden aan den Suppliant niet behoort te worden geaccordeerd; want voor zo verre daar mede gebuteerd word het doen van verzoeken, welke de Suppliant volgens recht en praótyk mag doen,op eene wyze overeenkomftig met den ftyl voor het Hof gebruikelyk, is het zelve fuperflu, als zullende dit nimmer aan den I Suppliant, of iemand, wie het wezen mag, geweigerd worden, en het Hof niet in gebreke blyven, om, in geval van contradictie van den ProcureurGeoeraal, daaromtrent zodaanigte disponeeren, als
het



126" Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
het zelve zal oirdeelen te behooren; en voor zo verre daar mede (gelyk: waarfchynelyk is) iets anders of meerders word gebutcerd, zoude, door het accordeeren van hetzelve, eenenieuwigheid, ftry dig met het geen ten opzigte van Cedaagdens in Perfoon word geobferveard, worden ingevoerd, en aanleiding gegeven, om door het doen van allerhande verzoeken, en het fileeren van incidenten, en het tenteeren van provocatien van de daar op te vallene decifien, de voortzetting der principaale -zaak zodaanig te protraheeren, dat de Juftitie daar door merkelyk zoude kunnen worden gepra?judicieerd. ' ' , ,_ .
Dit is het, Ed. Groot Mogende Heeren, het welk wy, na de fchriftelyke confideratien van den Procureur-Generaal op de voorfz. Requeste geëxamineerd te hebben, om aan het verlangen van U Ed. Groot Mogenden, dat wy op dit Request ten fpoedigften van advis zouden dienen, te voldoen, temeend hebben kortelyk te moeten voordraagen , en waarom wy van gedagten zyn, dat de verzoeken , van den Suppliant, met opheffing der verleende furcheance, behooren te worden gewezen van de hand.
Wy verzoeken deze onze confideratien ook relatif te mogen maaken tot het Request van Cornelis van der Hoeven, mede Koopman te Rotterdam woonagtig, waar op U Ed. Groot Mogen» dea by Refolutie van den 4den dezer maand onze confideratien en advis insgelyks hebben gelieven te requireeren, als tendeerende het zelve, met inhasfie van dezelfde gronden, tot dezelfde eindens als dit van T. T. Cremer; en fubmitteeren onze confideratien, ten aanzien van beide de voornoemde Requesten, eerbiedig aan Uwer Ed. Groot Mogenden wyzere bevattingen. Hier mede,
Edele Groot Mogende Heeren!
bidden wy God Almachtig ü Ed. Groot Mogenden
in



de Gebeurter.isfen in 1787 enz. voorgevallen. 127'
k> eene langduurige en voorfpoedige Regeering te conferveeren.
Gefchreven in den Hage den 10 July 1788.
(Onder flondf)
U Edele Groot Mogende gansch Dienstwillige
De Prcejïdent en Raaden over Hol» land, Zeeland en Friesland.
(Lager ftond,)
Ter Ordonnantie van dezelves
(get.) Adriaan Bodt.
N°« 1321. Extracl uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Hollanden West-Friesland, in Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering genoomen, op Saturdag den 12 July 1788, waar by voorfz. Advis word Commisforiaal gemaakt.
Ontvangen een Misfive van de Prasfident en Raaden van den Hove, gefchreven in den Hage den loden dezer, houdende, tot voldoening aan Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 2den te vooren, derzelver confideratien en advis op de Requeste van Thomas Theodorüs Cremer, Koop[man, woonende te Rotterdam, om de daar by geI allegueerde redenen , verzoekende: dat Hun Ed. j Groot Mogenden Hoogstderzelver Refolutie vaa den 30 November 1787 , voor zo verre die betrekiking tot den Suppliant zoude mogen hebben, zou:lden gelieven in te trekken, of-dezelve verklaarea il te cesfeeren, en dienvolgens den Hoveaan tefchryj ven, de tegen den Suppliant door den Procu'eurI Generaal geëntameerde Procedures en gedaane DagI vaarding in Perfoon in te trekken , of te ftellen buiten I efFecI:, en dat, voor zo verre onverhooptelyk en
bui-



128 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Buiten alle verwachting by Hun Ed. Groot Mogen» den zoude mogen worden begrepen, dat de geëntameerde Procedures in cas crimineel tegen den Suppliant zouden behooren voortgang te hebben, in dat onverhoopt geval aan den Suppliant mag worden gegeven Copie van het Mandament van Dagvaarding in Perfoon, by den Procureur-Gene. raai van den Hove geobtineerd, ten einde de Sup. * nliant, alvooren? in Perfoon te compareeren, geinformeerd mag zyn van de befchuldigingen, door welgemeldcn Procureur-Generaal tegen hem. Supoliant aangevoerd, en wyders aan hem Suppliant te accordeeren die defenfie,en al het gene hem Suppliant tot eenige defenfie zoude hebben kunnen {trekken, in geval hy Suppliant voor Schepenen van Rotterdam in Perfoon was gedagvaard, en dat, voor zo verre in dit fubordinaate geval ook daar in onverhooptelyk eenige fpeculatie zoude mogen overblyven, Hun Ed. Groot Mogenden den Suppliant deswegens gelieven te renvoyeeren naar de ordinaris Juftitie, om ter Rolle van den Hove te verzoeken al dat gene, waar van hy Suppliant zoude hebben mogen jouisfeeren, wanneer hy ter .eerfter inftantie voor zynen dagelykfchen ordinaris en competenten Rechter, Schepenen van Rotterdam, in Perfoon was gedagvaard; met aanfchryvmg aan den Hove, om, in gevalle van contradictie van den Procureur-Generaai, daar omtrent zodaanig te fententieeren, als by welgemelden Hove geoirdeeld zal worden te behooren, en dat het aan hem Sup. pliant mag zyn gepermitteerd, deswegens by Advokaat en Procureur te mogen occupeeren , en dat eindelyk Hun Ed. Groot Mogenden, hangende de deliberatien over des Suppüants voorfz. verzoeken, de voornoemde zaake door den Iro. cureur-Generaal tegen den Suppliant geëntameerd, gelieven te houden in ftaate en furcheance; als mede, houdende tot voldoening aan Hun Ed. Gt. Mogenden Refolutie van den 4den dezer, derzelver confideratien en advis op de Requeste van!



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 129
Jornelis van der Hoeven, mede Koopman te totterdam, als tendeerende het zelve, met inhaï. ie van dezelfde gronden, tot dezelfde eindens als at van T. T. Cremer; welk Advis hier na volgt einfereerd. a
Fiat Infertio,
Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden 1 verdaan , dat het voorfz. Advis zal worden ïexammeerd door de Heeren van de Ridderfchap, Ji verdere Hun Ed. Groot Mogenden Gecommitteerden tot het Groot Befoigne, met CommisfaUien van den Hove, en de Vergadering daar op ijdiend van derzelver confideratien en advis.
Accordeert met voorfz. Refolutien.
•li. 1322. Memorie ter ad/truStie van het verzoek door li Ihomas Theodore Cremer, Koopman,, woo> r nende te Rotterdam, in dato den 2 Juh 1788 , aan Hun Kd. Groot Mogenden, de Heeren Staaten van .4, Hollanden West• Friesland, g'daan, mitsgaders aü net dien conform gedaane verzoek van Corneeis 3,i van der Hoeven, mede Koopman, woonende te ■A Rotterdam. Overgeleverd den 31 July 1788.
- Boe zeer de Suppliant eerbiedig vertrouwt, dat üitronden en middelen by zyn voorfz. Requestgepjfeeerd, in 't generaal geene fpeciaale rescomre r^jerworpen kunnen zyn,en hy dus zich met eene f abrable dispofitie meent te mogen fhcteeren, zo -njzal hy echter, naardien het voorfz. Request, #ls.de Suppliant geinformeerd is, gemaakt is [oJpmisforiaal met Hun Ed. Groot Mogende Hee■jfpecommitteerden tot de zaaken van de Juftitie, alfge geinige Confideratien voordragen op zodaa]M reflexien, als by zo eene gelegenheid in aan«kiDge zouden mogen komen. ..Jlen zal niet treden in een detail van de PrivileIP- Deel- I gien



i3o Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
eien aan de Stad van Rotterdam gegeven omtrent het ms de non evocando, fchoon men deswegens zouüt Tunnen remarqueeren, dat daar by genwahuj: gezegd word, dat de Ingezetenen van Rotterdami Itet fnders dan voor Schepenen van dieStadkunnen wo den geconvenieerd, gelyk onder anderen blytti uT't Handvest van Willem van Henegouwen, van den 7 Juny Aïlbmcht van Betrek;
van den 7 Juny 1395 en meer anderen. , I
De Souverein heeft alle disputen over zulke Pfl vilegien , waar mede genoegzaam alle Steden ffl HolfandbVtigdxyn.wiUenaffnydMd^ deszelfs Plakaat van oen 15 September 1677 > Sy verklaard is: dat het een indisputabel rechj i? da- seene Ingezetenen anders , dan door de| Officie! en voel den Rechter BEIDEN in ha4 reguard orainans, dagelyks en competent zynde, terech eelield mogen woraen.
ê Bfidfn, zegt de Souverein, moet zyn ordn» ris,'dagelyks en competent; de Officier en 0
REDkTuu is een hooge waarheid , een waarhei w-ar aan men, behoudens de eerbied aan den S06 verein verfchuldigd, niet kan of magtwyffelen, 01 dat cle Souverein heeft gezegd, dat het een indk potabel recht is; door derhalven dit recht tem len brengen tot de termen van dispuit, zou me zich misgaan omtrent den eerbied, dien men aan d| Souverein bewyzën moet.
De Souverein zegt de Officier moet ordinarii aaaelvks en competent zyn: de Suppliant wei „iet, dat Hun Ed. Groot Mogenden, fprekende I den Procureur-Generaal, denzelven ooit noemen ei Offici* : de Procureur-Generaal is ook Minister v dm Hove van Bolland, en- eene ministeriaale rund is niet wel te compasfeeren met de benaaminge v Officier, zo als de Officieren in de Steden en t Platten Lande ook zyn de Hoofden van het 0 recht, cn, door de Vierfchaar te fpannen , d Rechter in Raat te Rellen tot hu uuoeffe»
m



di%Gebeurtênisfen in 1787 enz. voorgevallen. 131
yner Rechterlyke funftien in crimineele z laren.
Maar daar en boven is het ook zeker, dat deProureur-Generaal nimmer is, of gehouden kan worsn voorbeen ordinaris, dagelyks en competent Of; pier van de Ingezetenen in de Steden en ten Plat» n Lande, vooral wanneer men confidereerd, dat r menigvuldige Plakaaten de Procureur- Generaal eciaal genoemd word, en daar na de Officieren, affneer aan hen bevolen word de .Plakaaten van un Ed. Groot Mogenden te executeeren. In de zelfde betrekking, waar in de Officier ordiïrïs moet zyn, zo moet de Rechter mede ordinas zyn, de Souverein connecteert den Officier en echter; beiden zegt de Souverein ordinaris, dajlyks en competent zynde. De venereerende begrippen, die de Suppliant Hfeft van den Hove van Holland* permitteeren \ta niet, welgemelden Hove immer als een orditfren Rechter te confldereeren; welgemelde Hof leen hooger Rechter als de ordinaire Rechter, •31' de vonnisfen der ordinaire Rechters by fententm te niet kan doen; 't is de Raad van den Sou11-ein; 't is een Rechter die volgens een van den Süverein bekomen fpeciaale Inftructie recht doet, «(dienvolgens nimmer als een ordinaris Rechter Ijht doet; de zaaken Waar over, en de gevallen Ifar in, en wanneer het Hofrecht doet, zyn by ö Inftructie bepaald, en buiten die Infirucfie is 'JH1 Hof van Holland geen Rechter; de Jurisdictie ;fl 't Hof uitoeffent is in die Inftructie vervat^ Ir de ordinaire Rechters, geene Inftructie hebbenc of behoevende, over Alle zaaken volgens de Iikaaten en Wetten van den Lande, uitkrachte \\ hunne origineele Jurisdiftie, refcht doen; ter|fl t Hof de aan haar by Inftruclie gedemandeer* >a Jurisdiclie uitoeffent.
■ Jet Hof oeffent wel de ordinaris Juftitie over" dEdelen en Suppoosten van den Hove. doch ook :tiir uit is 't evident, dat het Hof vis è vis de In1 2 ge-



132 Verzameling, van Stukken betrekkelyk tot
gezetenen van de Steden en ten- Platten Lande:|0 nimmer een ordinaris Rechter is. jn
Doch wanneer men in zo verre het Hof als een: 'ordinaris Rechter wilde conüdereeren , zo zou daar«y k 'om 't Hof, met betrekking tot de Ingezeteneni van; U de Steden en het Piatte Land, zo min een ordina-, U lis Rechter zyn, als Schepenen van Rotterdam ge- l confidereerd zouden kunnen worden eeni ordmaris.-. Rechter over de Ingezetenen van Amltelddta ot Haarlem te zyn, wanneer die by eene RefHWtieiti van den Souverein daar toe waren gequahficeerd; neen, dan zouden zy in zo verre zyn gedele<* eerde Rechters, fchoon zy over de IngezetenenI, van Rotterdam ordinaire Rechters waren,- zo dat , het Hof derhalven, ten opzichte van de Ingezef j tenen der Steden en van het Platte Land, altyc \ is en blyft een hooger Rechter. . h
En door de initellinge van dezen hoogen Kechx j ter hebben de Ingezetenen van de Steden en tel Platten Lande het onfehatbaar voorrecht beko< ( men; om,wanneer zy by de vonnisfen van hunn* ], ordinaire Rechters mogten oirdeelen bezwaard | j, ZYn, daar van aan dien hooger Rechter te moge» , appeüeeren. — Dit onfehatbaar recht aan hen ge neraliter vergund zynde in ordinaire civiele zaa ken, zou het een allergrootfte hardigheid zyn hl daar van te ontzetten, zelfs dan wanneer zy eet [ by den Souverein gedeclareerd indisputabel reek reclameerden, en wel in een crimineele zaak, dil van ongelyk grooter gewicht is voor een ordent iyk en eerlyk- Negotiant, een welgezeten Bui ger en gebooren Poorter van een groote Staa.
Met de grootfte fiducie, fchoon met allen eet bied, meent men te mogen avanceeren, dat he volftrekt onoplosfelyk is, dat door de aanftelling van het Hof van Holland aan de Ingezetenen een inftantie ter rrunhèr defenfie gegeven is, welke he tegen de vast gefielde Cunflhutie des Lands, dl federt veel meer dan drie honderd jaaren ftandvajjl tig plaats gehad heeft, onder reverentie niet kal



de Gebeurtenis/en in 1787 enz.- voorgevallen. 133
uitnomen worden» zonder hen in hunne zo rechtnaatige defenfie te verkorten.
Doch nu word (het zy metallen eerbied gezégd) le Suppliant in die zo oude en wettige Conftitutie :n in zyne defenfie verkort, wanneer.hy, in plaatevan voor zyn ordinaris en dagelykfchen Rechter, er eerfter inftantie voor den Hove van Holland te echt moet ftaan.
Enfhier toe kunnen ('t zy met eerbied gezegd) eenè redenen, die krachtig genoeg zouden zyn, morden bygebragt, ja zelfs zyn 'er de aanmerke^kfte voorbeelden, fchoon de gevaarlyke omftanigheden van den Lande byzondere voorzieningen rorderden, dat echter over die gewichtige zaaken , ver die Cas Royaux, de Juftitie by den ordinaris tedelyken Rechter, en niet by den Hove van Holind, is geadministreerd;een Balthaz \r Gerards ! te Delft berecht!
Te Leyden zyn Jan Pietersz. Lyndrayer , Saxiel de Plecker en Gerrit Cornelisz. met de ood geftraft, als fchuldig aan de gruwelykfte onerneming tegen het leven van Prins Maurits , elk affchuwelyk beftaan door den Hove van Holhd te meermaalen is genaamd eene Confpiratie jeins den Perfoon van zynePrincelyke Excellentie, midsaders jegf^s den Staat en Regeering van 't ,and.
En dit heeft geensfins plaats gehad in weerwil of :gen de begrippen van den Hove van Holland, ïaar in tegendeel heeft 't Hof verzogt de overending van deze gevangenen , om tegen anderen te onfronteeren, met fpeciaale belofte van dezelve reder te rug te zullen zenden; waar op die gevan;enen naar 's .Hage gezonden , en wel ten overman van twee Schepenen van Leyden gehoord ynde, is de Magiftraat van Leyden, voor die geccordeerde overzending,door den Hove bedankt, iet offerte van eene behoorlyke Acte van non preuditie: gelyk van dit alles kan blyken uit de HandI 3 ves-



J34 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
vesten en Privilegiën der Stad Leyden, uitgegeven : door Frans van Mieris, pag. 71 & 72.
Ja wat meer is, wanneer uit krachte van een i Mandament crimineel van den Hove van Hol,land Abraham en Jan Blansaerts en Willem Perty, by Editie door den Exploiteur van den: Hove, als mede fchuldig aan de gemelde gruwe, lyke Confpiratie, en Poorters der Stad Leyden zyn,. de, aldaar zouden worden gedagvaard , heeft de: Magiftraat van Leyden zulks in geenen deele wil-j len accordeeren; terwyl voorts die Procedures te, gen deze Perfoonen voor den Hove zyn onver* volgd gebleven, gelyk al mede blykt uit gemel* de Handvesten, ypag. 70 & 71» van welk gerval* zo als aldaar ftaat vermeld, de Magiftraat van Ley,' den heeft goedgevonden aanteekenmg te laatenj doen, ten einde (zo als daar by gezegd word) men in toekomende tyden mag weten, wat in de voorjzj zaake is gepasfeerd, omme der Stede Privilegie en Ge*, rechtigheid te conferveeren, tot het welke de Voorzaat, ten alle devoir hebben aangewend» en alle belewk* ter contrarie weggenomen.
Het zou niet moeilyk zyn dit point met mee» voorbeelden van vroeger tyden, en zelve ten ty< de van Keizer Karelden vyfden, kort voor en b? den tyd van het emaneeren der tegenwoordig nog plaats hebbende Inftructie van den Hove, en mej voorbeelden van laater tyd, te ftaaven ; doch zulks niet gefchied zynde, wanneer uit hoofde der ge< vaarlyke omftandigheden, waar in 't Land was, byi zondere voorzieninge vereischt wierd, zo zal met het by gemelde voorbeelden laaten berusten.
Hier jegens nu te willen inbrengen, dat de or dinaris Rechter, uit hoofde van eenige omftandig heden, niet genoegzaam neutraal zynde, een hoq ger Rechter daar toe met rede gequalificeerd word dewyl die hooger Rechter toch een ordinaire Rech ter is, kan met geen grond, gelyk men eerbiedij vertrouwd, geavanceerd worden, om dat het qua lificeeren van een hooge? Rechter nog meer ftr^ di[



ét Gelturttnisfen in 1787 enz. voorgevallen. 135
ig is met de Privilegiën en Rechten der Inge. etenen, dan wanneer eenige Perfoonen tot Rechers worden gedelegeerd.
Want behalven dat een hooger Rechter, gequahceerd wordende recht te fpreeken in z.iakea waar ver hy niet is gefield, daar door eigentiyk niet aders is, als een gedelegeerde Rechter, zo flrekt ene qualificatie van een hooger Rechter in prejuitie van de defenfie, die Befchuldigden compe* sert, dewyl zy daar door ontzet worden van eene aftantie, waar van zy volgens 's Lands oude Con:itutie mogen jouisfeeren, terwyl,wanneer eenvouig eenige andere Perfoonen, in plaatze van de PerDonen der ordinaire Rechters, worden gedelegeerd, odaanige gedelegeerde Rechters niet te kort doen an de defenfie, die aan Befchuldigden competeert, ranncer van hen wederom aan den hooger Rechter an worden geappelleerd; zo dat een hoogerRecher te qualificeeren, in plaatze van den ordinaris Lechter, de allerprsjudiciabelfle delegatie is, die efchieden kan, ja daardoor wordt een geheel foum een gehee-le Rechtbank gerecufeerd, 't geen olgens de unanime leer der Hollandfche Rechtsdeerden niet kan gefchieden, als ftrydig zynde (iet de vastgeflelde Conftitutie, en de Rechten en 'rivilegien door den Souverein aan de Ingezetenen oe°ekent. — De Suppliant kan niet weten, wele exempelen tegen zyne hier vooren gedetailleere Hellingen zouden kunnen of mogen geallegeert vorden, maar imagineert zich, dat hy altydin ftaat ;ou zyn, de inapplicabiliteit te kunnen aantoonen: — maar pofito 'er waren exempelen, die e diametro net het voorfz. Plakaat van den I5den September [Ó77, en de hier voor geavanceerde Hellingen ftrylig waren; zulks benadeelt de waarheid met! zo ang de onvolmaaktheid aan de menfchelykheid ei -en zal blyven, zo lang zullen 'er ook nu en dan ibuifen plaats hebben, die eene eens vastgeflelde, gewezen en gereclameerde, waarheid in eeuwigheid niet kunnen renverfeeren; de Souverein, die I 4. men



136 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
men mee diepen eerbied moet venereeren, en fchul- . dig is te gehoorzaamen, heeft gedeclareerd , dat : het een indisputabel recht is, dat geene lngezete-1 Tien te Recht gejteld mogen worden, anders dan door denj Officier envoor den Rechter,beiden in haar reguard or*
dinaris dagelyks en competent zynde. Hier aan ge-|
loof te ontzeggen is een vergryp tegen de verplich-| tingen, die men fchuldig is te bewyzen aan eenei hooge waarheid, door den Souverein by gepubli4 ceerde en geaffigeerde Plakaaten gemanifesteerd,! en die,zo lang dezelve waarheid door een gepubli-1 ceerd en geaffigeerd Plakaat niet wederom is ge-J contradiceerd, door de Ingezetenen als eene hooge! waarheid eerbiedig kan worden gereclameerd, want] het is, (de Souverein heeft het gezegd) een indis-i putabel recht.
Maar daar en boven nimmer heeft de Souvereinl gewild, dat men door eenige exemptien, bevelen! of Refolutien in zyne generaale of particuliere Pri-| vilegien zou worden verkort. Het 21 Art. van hec't groot Privilegie van den 14 Maart 1476 beflist, hoe$ verre men daar aan gehouden is; aldaar zegt de*i Vorflirne Vrouw Maria; Item als het gebeurt': „ dat by ons of by onze Nakomelingen, of by onz&\
hooge of particuliere Raaden, eenige bevelen, ge.j „ boden of verboden uitgezonden worden, gedra- i ,, gende zonder middelen, of by middelen, tegen}.
generaale of particuliere Prinlegien van den voorfz.', „ Lande of Steden van denzelvm; dat die geboden!
of verboden geen ftand en zullen grypen of heb-' „ ben, maar zullen van onwaarde zyn en blyven,' „ en niet adftringeeren of bedwingen den genen, 1
die diar in gekwetst zouden mogen wezen".
Hier legt derhalven de uitfpraak over de reclame ; van een indisputabel recht; doch op dat men niet ] denke, dat die eene uitfpraak zoude zyn van eene jonge bekommerde Vorftinne, zoremarqueertmen, : dat.h'aar Grootvader Hertog Philips, by Afte van duo den 11 Juny 1452 (Groot Piakaatboek 1 Deel) Vag. 658.) zich reeds heeft verklaard in dezelfde 1 r . grond»



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 137
:£rondbeginfelen. —■ Want op de klachten van de Ridderfchap, Edelen en Steden, dat hy hadde gegeven Brieven en Mahdamenten tegen de Rechten, Privilegiën en Vryheden van den Landen en goede Steden, betuigd hy directelyk, te willen: „ dat , onze voorzeide Landen en goede Soèttêri zullen , bly ven en onderhouden worden in haare voorzei. , de Rechten, Privilegiën en Vryh"d°n", eu hy beveelt op wat wyze, iugevalle zulks weder mogt gebeuren, gehandeld zou worden. 1 De vader van de voornoemde vorftinne Maria, Hertog Carel heefc ook bv Diploma van den 10 Maart 1489 (Handvesten van Leyden pag. 141.) erkend , dat van hem verworven zynde verfcheide pfficien en dienften, waar over volgens de Rechtten, Privilegiën en Vrydommen der Steden moest • vorden gedisponeerd, dat dezelve gehouden moespen worden als niet gegeven, of zulks niet gefchied |;e zyn.
Wanneer men zulke dispoiltien der Nederland[the Vorften in overweginge neemt, dan moet men ïrkennen, dat zy, zo wel als de Keizers Theodoiius en Valentinianus, in een begrip zyn geweest, zo als dezelve Keizers zeggen in L. 4. Cod. de Leg. Digna vox est majejiate regnantis legibus aUigatumfe ïrincipem profiteH,
Alleraanmerklykst is ook het gene de Heeren van de Ridderfchap en Edelen, by derzei ver aan teekening sn protest, te vinden in Hunner EJ. Groot Mogenien Refolutien van den 17 September 1784, onder mderen avanceeren, en 't welk, voor zo verre'tzeU te mede door welgemelde Hè ;ren op de Gerechtigleden dar Ingezetenen relatief gemaakt is, moogyk alhier mede eene applicatie zou kunnen vinden; jamelyk dat op deeze ,, on'wrikbaare Privilegiën , en geheiligde Maximes de Regeeringsform de, zer Landen voor altyd is gevestigd , en de wel, vaarendheii van deeze vrye Repubtiekj ZO weials , de veiligheid der Ingezetenen in dezelve, Voqr, namentlyk daar op fteunen, dat niemand, wit hy i 5 » zy»



138 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Z7, onverhoord enbuiten eene voorafgaande Rechts* " pleging uit zyne goederen, bezittingen en ge.
rechtigheden zal worden geftooten &e." -—terwyl voorts welgemelde Heeren van de Ridder, fchap, na gezegd te hebben uit dien hoofde de daar by vermelde zaak, als met gemelde Maximes ftrydie, in geenen deele te kunnen admitteeren , in dezer voegen voortgaan: dat zy „ in tegendeel dqj| ,, zelve aanmerken, als volmaakt ftrydig met de • „ Conftitutie van deeze Republiek, en van de al- '
lergevaarlykfte gevolgen voor de Vryheid der „ Ingezetenen in dezelve, en voor de prosperiteit ,, van den Lande, als waar door alzo eene despo„ tique Regeeringsform in dezen Laude word in„ gevoerd, en de eer en de welvaart van den Uur,. eer aan de willekeurige denkwyze, fomtyds van „ eenige weinigen, onder bemanteling van voor-: gewende redenen van Staat, geheel en al geiubjec„ teerd, en zy daarom opentlyk en ten fterkiten verklaaren, daar aan geen fchuld of deel te wil„ len hebben, en ook voor de posteiiteit niet te willen refponfabel zyn, wegens de ongelukkige gevolgen, die uit eene diergelyke Staatsmaxime "> noodwendig op deze Republiek zullen moeten „ redundeeren". „ ,. ,. , , ,
En wat nu betreft het fubordinatelyk gedaane verzoek van den Suppliant, voor zo verre onverhooptelyk en buiten alle verwachtinge by Hun Ed. Gr. Mogenden zou mogen worden begrepen, dat de geëntameerde Procedures in cas Crimineel tegen, den Suppliant voor den Hove van Holland zouden behooren voortgang te hebben, dat in dat onverhoopte geval aan den Suppliant zou mogen gegeven worden Copie van het Mandament van dagvaarding ge in Perfoon, en wyders aan hem geaccordeerd^ worden die defenfie, en al het gene hem Suppliant, tot eenige defenfie zou hebben kunnen ftrekken,. ingevalle hy Suppliant voor Schepenen van Rotterdam in Perfoon was gedagvaard; zo remarqueert men, dat dit verzoek in dat onverhoopte geval niet ' dan



de Gebeurtenufen in 1787 enz. voorgevallen.'
tjan ten hoogden billyk kan worden geoirdeeld:—« ;fivant het fpreekt van zelve, dat het een merkelyk :voordeel is, byzonderlyk voor den genen die voor ifeen ongewoonen en hooger Rechter moeten comibareeren, alvoorens geinformeerd te worden van ft gene waar van men befchuldigd wordt, 1 Van dit voordeel zou de Suppliant gejouisfeerd jhebben, als hy, volgens zyn indisputabel recht, ter. eerfter Inftantie voor Schepenen van Rotterdam was ;geconveniëerdj hem daar van nu ook nog te ontzetten, ingeval hy zelve door zyn ordinaris dageïykfchen en competenten Officier niet word geconIvenieert voor zyne dagelykfchen ordinaris en comjtaetenten Rechter, kan, 't zy met diepen eerbied gezegd, niet anders geconfidereerd worden als eene hardigheid zonder weerga, die hen* geheel noodeloos zou worden aangedaan. —— Neen in zyne defenfie kan nog behoort hy op geenerley wyze eenigfints te worden verkort; daar toe is ook niet ingericht Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie, van den 30 November 1787; neen die is alleen genomen onverminderd en zonder prejuditie van de Privilegiën van de refpettive Steden en de Rechten van ide Ingezetenen van dien, en fpeciaal van gemelde Stad Rotterdam, en (NB.) blyvende dezelve voor,
ipHET overige onverkort en in HAAR GEHEED.
I Daar is derhalven door de zelfde Refolutie, waar jidoor de Suppliant ontzet zou zyn van zyn indisputabel recht, uitgemaakt, dat hy in het recht van jzyne defenfie moet blyven onverkort, en dat 'tzel;fve blyft in haar geheel.
I Doch nu kan 't niet ontkend worden, dat hy, voor jzyn ordinaris Rechter in Perfoon gedagvaard ge weest zynde, by de Citatie geinformeerd geweest
jlzou zyn van de befchuldigingen tot zyn laste, of : anderszins zouden die Procedures laboreeren aan
Inotoire nulliteit, en dus vermeent men met eer-
jbied, dit fubordinate verzoek in alle gevallen no-
j|toirlyk de gefundeerdheid zelve is.
i En hier tegen kan met geen fundament worden



Ï40 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
gealjegeerd, dat dit niet is overeenkbmftïg met den; Styl vaD den Hove, want de Styl van den Hove is, immers in vroeger tyd, en by 't emaneeren der In-' ftrucfie, dat, alvoorens de Edelen of Suppoosten < in Perfoon te doen dagvaarden, dezelve eenvoudig te befchryven of te requireeren, en ze dan I fummierlyk te hooren over de befchuldigingen,. en dezelve, wanneer hunne antwoorden zyn geweest onvoldoende, met de dagvaardinge in Perfoon voort te gaan; en hier door wierden dan de Edelen en Suppoosten vooraf geinformeerd van de befchuldigingen tot hun laste, waarom vervolgens onnoodig is, by de Citatie of Dagvaardinge in Perfoon,de befchuldigingen te detailleeren.
En dit nu is de waare reden, waarom volgens den Styl van den Hove by de perfoneele Citatien de befchuldigingen niet worden uitgedrukt, en' geenszins de reden die Bort in zyn TraSt. van Crimineels zaaken Tit, 5. No. 49. 'er van geeft, welke! 20 wel futil als abufief is; namelyk dat de befchul-digingen in de Citatien voor Subalterne Rechters^ moeten uitgedrukt zyn, om preventie te kunnen fustineeren, 't gene niet alleen na 't emaneeren van 't Plakaat van den ij September 1677 vervalt,maar ook abufief is, om dat de Officieren ,zo wel als de Procureur-Generaal, moeten verzoeken authorifatie of decreet tot dagvaarding in Perfoon, uit welkdecreet mitsdien even goed, als uit het Mandament. van dagvaardinge in Perfoon, de befchuldigingen bewezen zouden kunnen worden; en wat de eerfte reden betreft die Bort allegeert, naamelyk op dat de Gedaagde in Perfoon niet zou worden gein- ftrueerd van 't gene de Procureur-Generaal tot zyn laste zou hebben, die rede loopt niet alleen aantegen den ftyl van den Hove, om vooraf de Edelen en Suppoosten te befchryven en te requireeren, maar zou in de Steden en ten platten Lande even zeer applicabel zyn, en dus te veel en by gevolgen rjiets bewyzen,
t Het blyft derhalven vast ftaan, dat de reden van
het



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 141
j het niet uitdrukken der befchuldigingen by decita» Itien, die Gedaagdens in Perfoon voor den Hove Ivan Holland ontvangen, alleen gelegen is daarin, j dat volgens den ftyl van den Hove de Edelen en ^Suppoosten ('t. gene nog in het voorledene Jaar lis gefchied) .vooraf gehoord worden by befchryïvinge ofrequiütie, welke requifitien anderszins» 1 volgens 't geen de,Hooge Raad, by defzelver Con'xïra-Memorie van Confideratien, tendeerende tot nadere ËJuftificatie van de twee refpeSlive gronden, waar op het mMandament van appel aan Mr. Adriaan van der, iMieden is verleend c^c., heeft geavanceerd, niet Ikunnen b^ftaan» — Doch daar nu in Cas fubjecT Ide Suppliant vooraf niet is befchreven of gerequi1 jreerd, maar directelyk word gedagvaard in Perfoon , |zo vertroawt men eerbiedig, dat zonder zeiven in
■ te gaan tegen gemelde Refolutie van den 30 NoIvember 1787, aan hem vooraf de Copie van 'tManidament van dagvaardinge in Perfoon behoord te
■ worden geaccordeerd, en dat hem dat recht van 1 defenfie, en 't gene waar van hy, voor Schepenen van 1 Rotterdam gedagvaard zynde in Perfoon, zou hebij ben mogen jouisfeeren, zonder de grootfte hardigfi heid niet kan geweigerd worden.
3 , Eindelyk;, daar de Requirant , die in allen gevallen 3 ter goedertrouwe declareert te begrypen, dat hy j om geene redenen by het Placaat van Amnestie van i den 15 February 1788 isgeexcipieerd, en vplftrekt, I onkundig is welke zyn de pointen van accufatie, I vertrouwt dezelve dat aan hem geen Copie van l't Mandament zal worden geweigerd ; dit te ont,1 zeggen zou hem veel meer, dan wel het recht der )]hooge Overheid, prejudicieeren. i Maar valt onverhooptelyk daar omtrent ook
■ eenige fpeculatie, dan vermeent de Suppliant eerbiedig, dat hy onverhoord, en buiten eene voorafgaande Rechtspleging, van deze zyne gefustineerde rechten van defenfie niet kan worden ontzet, en dat mitsdien als dan ten hoogften billyk is, dat hy deswegen word gerenvoieerd naar de ordinaris



14i Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ris Juftitie, en geadmitteerd om deswegen by Advocaat en Procureur te mogen occupeeren; 'tgend *l laatfte en, zo hy eerbiedig vertrouwt, een tutisfimum refugium is, wanneer geene van zyne voorige verzoeken aan hem zouden mogen volgen , terwyl daar uit te vreezen Procedures, en een langer tydverzuim * geene redenen voor een rechtvaardig Souverein kunnen zyn, om iemand in zyne defenfie te verkorten.
JSÏ°é 1323. Extract uit het Register der Refolutien van de Heeren Staaten van Hollanden West-Friesland. In dato den 5 September 1788, waar by de verzoeken van Thomas TheödorE Cremer en Cornelis van der Hoeven, Kooplieden woonende te Rotterdam, worden van de hand gewezeti.
By refumtie gedelibereerd zynde op het Rapport den tften der voorleden maand ter Vergadering uit. gebragt, door de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hun Ed. Groot Mogenden Gecommitteerden tot het Groot Befoigne, hebbende, in gevol-> ge Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie Commisforiaal van den I2den July te vooren,met Commisfarisfen van den Hove geëxamineerd het advis van de Preefident en Raaden van gemelden Hove , van den loden der laatstgemelde maand, ter voldoening aan Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 2den te vooren , op de Requeste van Thomas Theodore Cremer, Koopman te Rotterdam, om redenen daar by geallegeerdverzogt hebbende:dat 5cc. als mede tot voldoening aan Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 4den der gemelde maand, op de Requeste van Cornelis van der Hoeven, mede Koopman te Rotterdam, tendeerende het zelve, met inhasfie van dezelfde gronden, tot dezelfde eindens als dat van T. T. Cremer, en zynde op beide provifioneele furcheance verleend.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 143
| En met opzicht tot der Supplianten primaire ver:oek,tot intrekking van Hun Ed. Groot Mogenden iefolutie van den 30 November 1787, immers om jrerklaard te hebben dat dezelve cesfeert, en dat llienvolgende aan het Hof zoude worden aangeschreven de tegen de Supplianten door den Pro. : ureur-Generaal geëntameerde Procedures en gelaane dagvaarding in Perfoon in te trekken ofte iHellen buiten effect, geene redenen gevonden zynle om af te gaan van dezelve Refolutie, waar by 3te zaaken, en om de redenen daar in vervat, zyn ■;erenvoyeerd aan de judicatuure van den Hove, • ls mede niet om de twee fubordinaate verzoeken .an de Supplianten te accordeeren, is dienvolgen; le goedgevonden en verftaan, de verzoeken van de loeide Supplianten , met opheffing der verleende nrcheance, conform en op de gronden van het idvis van den Hove, by dezen te wyzen van de mand, en de Juftitie te laaten onverlet, volgens den ïyl voor den Hove gebruikelyk.
En zal Extract, dezer gezonden worden aan des •^ove Provinciaal, als mede aan den Procureurbeneraal, tot derzei ver naricht, en gelyk Extract lan de beide Supplianten gegeven, om haar daar ' jaar te reguleeren,
Accordeerd met voorfz. Register, 1 (wfljget.) C. Clotterbooke.



144- Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
1324. Extracl uit de Refolutien van Hun Edeh Groot Mogenden de Heeren Staaten van Hollaruk en WesuFriesland, waar hy aan den Hove de judi*. ; cature tér eer fier in/iantie word toegekend, betrek* kelyk het actioneeren van eenige Burgers en Inge? zetenen aer ïtaa Rotterdam &c. In dato den 30: November 1787 (*).
. De Heer van Wassenaar, Heef vanStarret.burg,, en verdere Hun Ed. Groot Mogenden Gecommit-* teerden tot de zaaken van de Juftitie hebben, ÜM gevolge en ter voldoening van Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie Ccmmisforiaal van den 28ften dezer, met Commisfarisfen van den Hove geëxamineerd het ten gemelden dage geproponeerde door de Heeren Gedeputeerden van Rotterdam, ten ein-t de Hun Ed. Groot Mogenden, tot wegneming deri inconver.ienten, uit het bezwaar der tegenwoordige Scheperjs-Stoei, om te delibereeren over dead-i dresfeh, relatief tot Hun Ed. Groot Mogenden Rs-r folutie van. den 3den te vooren, aan den Hoofd-^ Officier aldaar aan^cfchreven, en tot bevordering: der Juftitie, de voorfz. zaaken,met den gevolge en: aankleve van.dien., even als volgens Refolutie van: den i7den October laatstleden in een geval te Delft,, an dit fpeciaal geval, voor zo veel dezelve anders-' zins ter eerfter inftantie door Schepenen van Rot- , terdam zoude moeten worden berecht, on vermin- ■ derd en zonder prejudicie van de Privilegiën van; de respeclive Steden en de Rechten van de Ingezetenen van dien , en fpeciaal van gemelde Stad Rotterdam, en blyvende dezelve voor het overige on- j
ver-|
(*) Dewyl deze Refolutie mede betrekking heeft tot de j hier voorenftaande Addresfen van de Heeren de Koker,! Cremer enz., zo zoude het gevoeglyker zyn geweest 1 dezelve aan het hoofd van die gtukken te plaatzen; dochj daar ze ons daar toe te Iaat in handen gekomen is, wis-l ten wy dit gebrek niet beter te vervullen, dan die hier ee- j ne plrats te geven , als ook betrekking op de volgende 1 Stukken hebbende.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 145
verkort- en in haar geheel, zouden gelieven te renvoyeeren, aan de Judicatuure van den Hove Provinciaal.
Waar op gedelibereerd zyöde, is goedgevonden en verftaan de voorfz, zaaken met de gevolgen en lankleven van dien , conform het advis van den Hove, in dit fpeciaal geval,en gelet op de gefteldïeid van zaaken binnen de Stad Rotterdam, voor 10 veel dezelve anderszins ter eerfter inftantie door ?chepenen van Rotterdam zouden moeten worden )erecht, onverminderd en zonder prejudicie van Ie Privilegiën van de respective Steden, en de Rechen van de Ingezetenen van dien, en fpeciaal van ge. nelde Stad Rotterdam, en blyvende dezelve voor iet overige onverkort en in haar geheel, by dezen e renvoyeeren aan de Judicatuure van den Hove rovinciaal.
| En zal Extract dezer gezonden worden aan den love Proviciaal, als mede aan den Hoofd-Officier |n Schepenen, midsgaders aan Burgemeesteren en legeerders, der Stad Rotterdam, tot hun informale en naricht respective. (*)
Accordeert met de voorfz. Refolutien.
(was get.) C CtOTTERBOOKE.
N°.
(*) De Propofitie, in 't hoofd dezer Refolutie gemeld, idde als volgt:
De Heeren Gedeputeerden der Stad Rotterdam, hebben t den naam en van wegens de Heeren hunne Principaalen n Hun Ed. Graot Mogenden voorgedragen : dat van wens de Schepens-Stoel der gemelde Stad tot keunis van jirgemeesteren, en door deze insgelyks ter kennis van de [oedfchap, was gebragt, dat de Hoofd-Officier derzelve kd ter kamer van Schepenen hebbende gecommuniceerd n inhoud der Refolutie van Hun Ed. Groot Mogejiden , n den 3den dezer maand,op de poinften in het voorioXVI. Deel. K ' pfg



146 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Stukken betrekkelyk den Heer Mr. H. A. Kreet. Lopende van N. 1325 tot N°. 1334 ingefloten.
T325. Copie EdiStaale Citatie van Mr. H. A. Kreet voor den Hove van Holland, In dato dm\ 25 February 1788.
Uit krachte van zeker Mandament Crimineel,, rnet dè Claufule van Edicte, ad valvas curie, in 1 dato den 1 February 1788 van den Edelen Hovej van Holland, Zeeland en Friesland, geimpetreerd \
by
p!g advis van den Hove, nopens het gene ten aanzien der ; Declaratoiren, Propofitien en Voordragten aan Hun Ed., Groot Mogenden gedaan, en by Refolutie van den 22fl:en'! September laatstleden aan den Hove gezonden , tot rust van den Lande, tot veiligheid van Hun Ed. Groot Mogenden zeiven , of van alle Regeeringen pf Perfoonen dieyj daar in bedoeld of genoemd zyn, zouden kunnen en behooren gedaan te worden, midsgaders de Mbfive van Hun Ed. Groot Mogenden van den aiften daar aan volgende, aan voornoemden Hoofd - Officier gezonden,ten geleideder,: addresfen, relatief tot de bovengemelde Refolutie van den gden dezer maand, de voorfz. Schepens-Stoel, zodaauig. als dezelve tegenwoordig is geconftitueerd, zich bezwaard! vond om ter zaake bovengemeld in eene deliberatie te treden , in confideratie dat dezelve zich niet behooriyk in, {last of neutraal genoeg oirdeelde, uit meer als eenen hoofde, om in de voorfz. zaaken het Rechterlyk Officie naatj behooren te kunnen waarnemen, infteerende dat derhalvenl daar in op de meest convenabele wyze mogt worden voor.J ïien; dat de Heeren hunne Principaalen dan opk wel had-1 dsn overwogen , door welke middelen het gevoeglykst aan, 1 bet voorfz, inconvenient zoude kunnen worden te gemoet i
■



de .Gebeurtenisfin in 1787 enz. voorgevallen. 147
yy den Procureur-Generaal over de voorfz, Lanlen; zo is 't , dat ik ondergefchreven Jiïan Jkiemie Vaissaire, eerftc Deurw.iarder van welge* nelden Hove, van wegens de Hooge Overheid^
mits
ekomen, zonder eenige krenking der Rechten en Privi!e* ïen van de Ingezetenen hunner Stad, en midsdien in dè erfte plaats hunne gedachten wel hadden laaten gaan, of aar aan door de aanftelling eener andere Schepens-Stoel', f ook by wege van fuppletie, in navolging vah het glfia nlangs door de Heeren Gedeputeerden der Stad Delft aan !un Ed. Groot Mogenden in een diergelyk,geval was voorsflagen, door andere gequalifkeerde zich neutraal olrdeemde Perfoonen, uit Ingezetenen hunner Stad, zoudekunïn worden geremedieerd; dan dat dezelve ook daar in, zo Dor de moeilykheid en genoegzaame onmooglykheid tot ;t vinden van daar toe gequalifkeerde Perfoonen binnen nnne Stad, die zich in de gemelde zaake meer neutraal juden oirdeelen, dan de tegenwoordige Schepens-Stoel, s ter zaake van de haatelykheid en daar uit voortvloeijeu; ongenegenheid, 'om zich tot het waarnemen der rechrlyke funftien, fpeciaalyk in de voorfz. zaaken, te lee» m, zeer veele, en naar hunn' inzien onoverkomelyke, vaarigheden hadden ontmoet, om welke de Heeren hun. ; Principaalen hadden gemeend, naar een ander meer uitjerlyk en gepast middel te moeten uitzien, ten welken nde hun Heeren Gedeputeerden hadden gelast, om aan un Ed. Groot Mogenden in bedenken te geven, ofHoogst:zelve niet zouden kunnen goedvinden, om, even gelyk s by Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie van den i7den ftober laatstleden, in het voorfz. geval der Stad Delft
goedgevonden en verftaan, tot wegneming van de voorfz. convenienten, enten einde de administratie der Juftitie
de voorfz. zaaken door het misbruik van dilatoire exiptien , incidenten of fustenuen, tot welke de tegenwoorge gefteldheid der voorfz. Schepens-Stoel menigvuldige setexten zoude kunnen aan de hand geven, niet werde jftremd, de voorfz. zaaken met de gevolgen en aankle1 van dien, in dit fpeciaal geval, voor zo veel dezel• anderszins ter eerfter inftantie door Schepenen van
K 2 Roe.



1*8 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
mits dezen dagvaarde Mr. Hendrik Arnold Kreet , j Advokaat, gewoond hebbende te Rotterdam,doch: nu voortvluchtig zynde, in Perfoon, op poene vaa? ban, te compareeren voor welgemelden Hove,op: Maandag zullende zyn den 7 April 1788, ornrne: te aanhooren zodaanigen Eisch en Concluüe Unmineel, als de voornoemde Impetrant, ter zaake-f in den Mandamente gemeld, tegen hem zal wil* len doen en nemen, en voorts te procedeeren ar^ naar rechten. Aftum den 25 February 1788,
(Wt geQ. h h Vaissaire. :
Rotterdam zouden moeten worden berecht, onverminderd en zonder eenige prajjudicie van de Privilegiën van dt respective Steden, en de rechten der Ingezetenen va* dien, en fpeciaal'van de Stad Rotterdam, en blyvendt dezelve voor het overige onverkort en in haar geheel, te renvoyeeten aan de judicatuure van den Hove PfOj yinciaal.



de Gebeurtenis/en in 1/87 enz. voorgevallen. 149
1326. Request van Mr. H. A. Kreet, aan Hun Ed, Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland; behelzende verzoek: dat Hun Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren en aan den Hove aan te fchryven , dat de Suppliant by het Plakaat van Amnestie, den 15 February 1788 geëmaneerd, niet is uitgefloten, en dat midsdien het Mandament Crimineel, tegen hem verleend, moet worden gehouden voor vervallen &c, GeprceJenteerd den 3 April 1788.
Geeft met fchuldigen eerbied te kennen Mr. H. >. Kreet , geboren Burger en Inwooner der Stad Lmfteldam,dat hy nimmer in zyn privé, of als pariculier, zich met zaaken van 's Lands Regeering eeft bemoeid, nooit heeft gefchreven, of deel lehad in het fchryven of uitgeven van eenig boek, laadje of pasfage in eenige Nieuwspapieren of pe» iodieke of andere Pamphlets,direct noch indirect, och ook uit zich zeiven eenig addres of ander gegrift heeft opgefteld, om het teekenen en inleeren van dien vervolgens aan anderen aan te raaen , of fmaakelyk te maaken. j Maar dat hy (even gelyk veele andere Practifyns) emeend heeft zynen dienst als Advokaat niet te ïogen weigeren aan zodaanige Collegien of Leden an Collegien, die hem nu of dan tot het extenseren van eenig Protest, Bericht of Memorie, ebben verzogt, om van dezelve, door hen naar elgevallen gealtereerd zynde, zodaanig gebruik te taaken, als zy ter hunner intentie dienftig oirdeelen ; en dat hy op dien zelfden voet ook heefc geiend de Geconftitueerden van een aantal voornaajie Burgers en Ingezetenen zynertoenmaalige woonlaats Rotterdam, welke qualiteit by de Vroedfchap q Wethouderfchap van die Stad was erkend ; zo ;s het laatstgemelde Collegie aan U Ed. Groot Moenden by zekere gelegenheid heeft vertoond. I Dat hy Suppliant nimmer is geweest Lid, 't zy K 3 in



■\«o Verzameling v&n Stukken betrekkelyk tot
in r.asmof daad, van eenig gewapend Genootfchapv en -ck din cl noch indirect, geen autheur, aan-i Vöër%r of medehelper van derzelver ondernemin* gen 1 ija zelfs nooit voor zodaanig Genootfchap ee< |ji oi;l el hoe geraamd geconcipieerd of geëxtem Beci .': , veel min ictwes vt-rricht heeft in of ten be< hoeve van een Burger-Legertje.
Dat hy in May 1786 door den grooten krygsraad -der Schüttery te Rotterdam aangefteld, en by dl Wcthouderfchap erkend, zynde als Secretaris vaÉ dar Collegie, op een.vast traftement, en onder d| exprtsfe verplichting van' voor 't zelve te moeter; concipieeren , extendeeren en teekenen alle M© morien, Berichten, "Addresfen en andere Schrif tuuren, welke hem gelast zouden worden, hy dui in die qualiteit zich niet heeft kunnen of moge* onttrekken, van 't gene door hem, op refolutie ej authorifatie of ordre van dien Krygsraad of deszei* Gecommitteerden, van tyd tot tyd is verricht, ei 't welk naar. alle recht en reden ftond ter veranm woording van zyne voornoemde Principaalen. ï Dat de gemelde Krygsraad in Augustus 1787* door de Gecommitteerden uit de Provinciaale- Vee 'eadering der gewapende Burger-Corps tot de Mil fitaire zaaken , te Woerden refideerende, by Mis five genodigd zynde tot eene generaale Vergada ring van Krygsraaden, Genootfchappen, Geconlfcl meerden uit de Burgeryen &c. te Amfteldam t houden, bcfloten heeft een hunner mede-Leder! nevens hem Suppliant, derwaards te committeerera waar toe de voornoemde Krygsraad, welke bevoo rens nooit een Lid dier Provinciaale Vergaderinget geweest was, voornaamelyk is overgegaan door hè bekomen bericht, dat het Legertje, 't welk, ui de gewapende Genootfchappen gecompofeerd, wq byéén getrokken , gemunieerd was met patentêl of voorfchrwens van U Ed. Groot Mogenden Gï committeerden tot defenfie dezer Provincie en d{ Siad Utrecht, gelyk de meesten'dier Genootfchaf
pe;



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, ijr
pen ook reeds lange te vooren door U Ed. Groot Mogenden waren genomen in Hoogstderzelver fpe:iaale protectie.
Dat hy in die Vergadering, (welke by continua* ;ie ook op den I7den September en eenige volgenie(dagen haare fesfien gehouden heeft; doeh op len 26ften dier maand, oogenblikkelyk na dat U ïd. Groot Mogenden Plakaat van den 22ftente Ara« leldamwas bekend geworden*gefcheiden is,)door len wil van de meerderheid der Leden zich wel liet heeft kunnen ontdaan van fommige Commisfien tp zich te nemen, en ook als mede Secretaris te 'ungeeren; doch in die qualiteit niets, dan een dein gedeelte der Notulen, heeft gecoucheerd, en ;een het minfte deel heeft gehad aan het Request, f welk in de voorfz. Vergadering gearresteerdj en n het laatst van Augustus ter tafel van U Ed. Gr. Zogenden is ingeleverd; — waar tegen hy Sup» (lianr. en zyn mede Gecommitteerde, van wege en Krygsraad der Stad Rotterdam, zelfs een Profest in de Notulen heeft doen infereeren, zo als jok door veele andere der voornaamlte Leden is edaan, — en dat het ftellen van zyn naam ouder e Notulen van die Vergadering niet anders is gebied, dan om daar door de echtheid derzeh'e te onftateeren ; terwyl daar uit geenszins volgde, och geëiicieerd konde worden, dat do Suppliant ich met all' den inhoude van dezelve had gjeeon>rmeerd; waar van het tegendeel genoeg bekend as, en door hem by dezen naar waarheid word geeclareerd.
Dat hy, uithoofde van alle zyne vc\;rfz< verrichngen, niet kunnende Verwachten eenige pourfui: of befchuldiging, dan ook. mer. alle gerustheid aar Rotterdam zou ?yn geretourneerd; doch op de ekomen tyding,dat de Schüttery én Krygsraad al;aar gedisfolveerd , en dus zyn Ambt vervallen as , en dat in die Stad diverfe Leden van den ;.rygsraad veele onaangenaamheden hadden moeteü jndergaan , welke hen genoodzaakt hadden zich K 4 naar.



ïj2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
naar elders te retireeren , waar toe zyn huisgezin 1 mede had moeten befluiten, te raade is geworden j in zyne geboorte-Stad Amfteldam te blyven , eni 'zyn domicilie te vestigen, en, bemerkende dat dict niet genoeg bekend was geworden, zulks openlyk< in de Rotterdamfche Courant herhaalde maaien: heeft geannonceerd (*). Dat, gelyk hy dus nieti als fugityf aangemerkt konde worden, hy ook vertrouwde niet gecomprehendeerd te kunnen wordeqt in U Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 3oftem November 1787; by welke, uit hoofde der ge-: fteldheid van zaaken binnen de Stad Rotterdam, (naamelyk, dat de meerderheid der Schepens-bankl aldaar zelve gedeclareerd had de vereischte neutram liteit niet te bezitten) aan den Hove is gedelegeerd de Judicatuure over die zaaken, welke anderszins ter eerfter inftantie door Schepenen van Rotterdam zouden moeten worden berecht; — 't welk de Suppliant begreep op hem niet applicabel te zyn, naardien hy reeds in de maand September 1787. toen 'er nog geene de minfte aanftalte van eenige crimineele Procedures plaats had, een huis voon verfcheiden jaaren te Amfteldam gehuurd, aldaatt
zyr
(*) By de volgende Advertentie, ftaande in de Rotter thmfche Couranten van den 5, 8, 10 en 12 January 1788:
Mr. H. A. Kreet , Advokaat, gewoond hebbende t( Rotterdam, adverteert, om alle misverftand en het ver dwaalen van brieven voor te komen, dat hy op Zondag den 16 September 1787, om affaires, naar Amfteldam ver, trokken zynde, en aldaar vernomen hebbende, dat de Rot terdamfcbe Schüttery en Krygsraad, waar van hy het Se cretarisambt bekleedde, was gedisfolveerd , het befluit ge nomen heeft te Amfteldam, waar hy een ingeboren Poor ter is, te blyven en zyn vaste domicilie te houden, en ter dien einde reeds op den 26ften September aldaar zyn Bur ger ééd gedaan, en een huis voor verfcheiden jaaren ge buurd beeft, 't welk hy reeds lange met zyne Familie be woond, ftaande op de Keizersgragt over den ouden Schou kurp, — waar een ieder verzocht word deezelfs brievei te addresfeeren.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 153
zyn Burger-ééd vernieuwd, en zyn domicilie over* gebracht, en zich daar door aan de Judicatuurevan Heeren Schepenen dier Stad gefubjecteerd had, waar door hy prfficiielyk viel in de termen van U Ed. Groot Mogenden Plakaaten van den 15 September en j6 December 1678, by welke gedeclareerd is: ,, dat het in den Lande van Holland en
West-Friesland een indisputabel recht is, dat „ geen Ingezeten van denzelven Lande, niet fu,, gitief wezende, noch ook in flagranti deliclo ge» „ attrapeerd wordende , geapprehendeerd of te „ recht gefield mogen worden, anders dan door ,, den Officier en voor den Rechter, beiden in „ haar reguard ordinaris dagelyks en competent
zynde, en dat tot de recherche en judicatuure ,, over de delicten alleen zyn gequalificeerd de
Officieren en Rechters over het territoir, waar
onder de delinquanten woonachtig zyn, (zonder dat 'er by Raat: of ten tyde van het bedryven van eenig vermeend delict geweest zyn) 't welk be« kend is dat naar onze Landrechten geen jurisdictie geeft over Perfoonen, die, gelyk de Suppliant, onvervolgd en onbezaakt zich onder een ander Rechter ter woon begeven hebben.
Dat echter de Suppliant op Woensdag den 30 January 1788, ter Kamer van Heeren Burgemeesteren der Stad Amfteldam ontboden en gecompareerd zynde, de fmert heeft gehad van aldaar te vernemen, dat by Hun Ed. Groot Achtb., uit hoofde van (abufieve) informatien tot nadeel van den Suppliant ontvangen, gerefolveerd was deszelfs Burgerrecht in te trekken, werdende hem teffens aangeraaden zich buiten de Stad Amfteldam te begeven, dewyl hy in moeijelykheden zou kunnen geraaken, tegen welke Hun Ed. Groot Achtb. hem niet zouden kunnen beveiligen, tot welk vertrek hem echter wierd geaccordeerd een termyn van agt dagen.
Dat de Suppliant daar tegen wel het noodige tot zyne Juftificarie en confervatie van zyn wettig PoorK / ter-



154 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
terrechr. geallegeerd; doch niet te min geoirdeeld: heeft by provifie aan den voorfz. Raad te moeten: defereeren , als kunnende hem zulks in geenerlei. opzicht prjejudicieeren, te meer ,, daar hy uit hetl -Rapport ■(*) van U Ed. Gr. Mogenden groot Befoi-
gne,
r, , clfoHmnr «ha J nsb of r .! *.':-"r.
(*) Dit Rapport tendeerde, om van de te verleenen volkomere Amnestie, -alleenlyk uit te fluiten, die genen, we -e door hun gedrag notöirlyk getoond hebben, met een kwaadaartig opzet, de beroerten te hebben verwekt, gevoed , of aangeftookt, voor hoedaahige Wy houden en voor als nog,- van onze gratie' en vergifnis uitfluiten dfl! voigende, te weten:
i. Alle zodaanige Regenten, Leden of Ministers deï Regeering; of hooge Collegien des Lands , welke zich 'fchuldig gemaakt hebben, door andere minkundige Inge-: zetenen met geld,- beloften of bedreigingen, tot medewerking in da beroerten aan te fpooren. 1 2. Welke 'door ongeoirloofde correspondentien met ■vreemden geconfpireerd' en geintrigueerd hebben om: vreemd Krygsvolk , tot omkeering van 's Lands Confti-, tune, in het Land te'brengen , of welke den naam en.da: autho'riteit van den. Souverein misbruikt hebben, in onderhandelingen met vreemde Mogendheden.
3. Welke door het valfchelyk verfpreiden van onwaarachtige geruchten van vyandelyke desfeiren tegen deze Provincie het Land met fchrik hebben vervuld, en ■tot een ftaat van defenfie hebben gebragt, welke geheel noodeloos was , en waar door 's Lands Penningen op. «en onverantwoordelyke wyze zyn verfpild. * 4. Welke de Opftellers zyn geweest van de Aéle van Verbindtenis, in de maand Augestus 1788 te Amfteldam' begonnen te teekenen , of welke de hand gehad' hebben: 'in^ het. doen van Propofitien in zogenaamde Volksverga, 'deringen, tot omkeering van de Conftitutie, en fpeciaal .de Propofitie gedaan in zodaanige Vergadering den 17 July 1787.
Gelyk wy mede van deze onze Amnestie en Vergiffenis voor als nog uitzonderen alle zodaanige Perfoonen,
het



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voer gevallen. 155*
gne» van dato den 24 January 1788, te gemoet "zag eene Amnestie, niet bevattende zodaanige uitzonderingen, welke op hem Suppliant applicabel gemaakt konden worden.
6 . Dat
het zy dezelve zyn Regenten, Leden, Ministers der Collegien van Regeering, 't zy particuliere Perfoonen, wel„ke de autheurs, en, aanvoerders zyn geweest van de afzetting der wettige Regenten in fommige Steden en Plaatzen ; wyders die last gegeven hebben tot het byéén trekken van Burger-Legertjes , en die het oppercommando in dezelve gevoerd hebben, of als zogenaamde Secretarisfen daar by gefungeerd hebben; als mede de autheurs en aanvoerders der genen, die de Regenten, welke op eene onwettige wyze waren geremoveerd, benevens fommige'hunner mede-Burgers, naderhand feitelyk hebben aangehouden, gearresteerd of op een enorme wyze bedreigd ;, alle Predikanten en Geestelyken van andere Godsdienftige Gezindheden, welke, verzaakende de plichten van hunne bedieningen, exerceerende Leden geweest zyn van Genootfchappen van Wapenhandel; de Directeurs en Schryvers der Hiftorifche , beide Nederlandfche,'Zuid-Hollandfche Couranten, Politicque Kruier en Courier van Europa; en eindelyk de zodaanigen, die zich aan doodflag en openbaare daaden van geweld 'tegens hunne mede-Burgers of andere zwaare excesfen van dien aart hebben fchuldig gemaakt.
Doch zal het onverminderd deze uitzonderingen aan een ieder, die mogt twyfïelen of hy ook onder deze uitgezonderde Ciasfen zoude kunnen geacht worden te behooren , vry ftaan zich binnen den tyd van drie maanden na de Publicatie dezer aan ons te addresfeeren,raet fpeciaal 'verzoek , om mede in dë Amnestie begrepen te worden; waar op wy als dan zullen disponeeren , gelyk wy na bevind van zaaken zullen oirdeelen te behooren."
't Advies van den Hove van Holland in dato den 18 January 1788, op ff welk het voorfchreven Rapport is uitgebragt, ftrekte om uit de Amnestie te (luiten:
i°. De Inftellqrs en Ontwerpers der Acte van Verbindtenis, in Augustus- 178Ö te Amfteldam begonnen te teeke.
nen,



156 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Dat hy, nu gezien hebbende UEd. Groot Mo.., genden Plakaat van den 15 Febr. laatstleden, zichi volkomen in zyne voorfz. verwagting bevestigd: vindt, als zynde hy nimmer geweest een auóteur,,
(eer-
nen, en die zich hebben laaten commïtteeren om de teeke-: ning van de voorfz. Acte te bevorderen.
20. Zodaanige Regenten en Ministers der Steden, ent Leden en Ministers van Hooge Collegien des Lands, welke, ' na dat men de vöorfz. Acte heeft begonnen te teekenen, andere perfoonen door belofte, bedreiging, geld of gelds-i waarde zouden mogen hebben gefeduceerd, om, het zy door gefchrifte, het zy door woorden, het zy door daaden, mede te werken ter uitvoering van het plan, waar toe de voorfz. Verbindtenis wierd aangegaan, gelyk mede zooda-i nige, welke door medewerking of correspondentie met vreemde Mogendheden hebben geintrigueerd, om vreemd Krygsvolk in het het land te brengen. ,
30. De Hoofden der genen, welke zich als medehelpers van Regenten, die het plan, in de voorfz. Acte van Ver-! bindtenis vervat, zyn toegedaan geweest, vrywillig hebben laaten gebruiken als Inftigateurs en Aanvoerders, (onder welken titel, het zy van Geconftitueerdens, het zvan Gecommitteerdens of van Gequalificeerdens, het zy van eenige andere) van de remotien der wettige Regenten in de Steden, of ook van het feitelyk aanhouden en arresteeren van eenige der Geremoveei'den, met die genen weifee daar toe andere door beloften, bedreigingen, geld of geldswaarde zouden mogen hebben gefeduceerd , of tot voorfz. eindens eenige famenfpanningen of corporatien aanI gegaan.
40. De Opftellers van, en die den eerften voorflag gedaan hebben tot, het doen der Declaratoiren, houdende bedreigingen van eigendunkelyke wraakoeffeningen tegen Regenten, of mede-Ingezetenen, gelyk mede de Opftellers van,en die den eerften voorflag gedaan hebben tot, het in de weereld brengen van Propofitien , Memorien, Declaratoiren, Requesten, Adresfen of andere gefchriften, waar by ons hoog gezach op eene indecente wyze is aangetast, of waar by zyne Doorluchtige Hoogheid, deszelfs Gei
ma-



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 15?
(eerde oirzaak, uitvinder, uitdenker of bewerker) noch ook aanvoerder der bedoelde Remotien, maar alleen een der mede-overbrengers van de gedeclareerde begrippen van een groot getal Burgers, die
door
malinne of het Vorftelyk Huis, zyn gefcholden of gelas. terd.
5 o. De Inventeurs en doleufe Verfpreiders van de onwaarachtige geruchten, welke aanleiding gegeven hebben om zyne Hoogheid als Kapitein-Generaal te fuspendeeren, en het Land in die nooddeloozen (laat van defenfie te brengen , v/aar in het zedert die geruchten geraakt is.
6°. De Commandanten over de zogenaamde Burger-Legertjes, en die daar in de opper directie gehad hebben.
7°. De Hiftorifche, beide Nederlandfche, en Zuidhollandfche Courantiers, benevens den Schryver van den Politiquen Kruyer.
8». Alle zodaanige Predikanten en Geestelyken, van welke gezinten dezelve ook zyn mogen, welke hunnen invloed op derzei ver Gemeente misbruikt hebben, door zich te beyveren dezelve van de gevestigde Conftitutie en het Vorftelyk Huis van Oranje afkeerig te maaken, en op te wekken om ter verandering van ,de Conftitutie mede te werken.
90. Diegenen welke deeerfte order hebben gegeven, tot het ophouden en arrefteeren van haare Koninglyke Hoogheid, in haare reize van Nymegen her waards.
io°. Die eigener authoriteit 's Lands Magazynen heb. ben beroofd of doen berooven,
n°. De gewezene Leden en Ministers van het Amfteldams zogenaamd Defenfie-wezen, welke, na dat de Pruis, fifche Troepen in deeze Provincie waren gearriveerd, nog hebben getracht het Land te inundeeren.
12°. De Aanleggers en Uitfchryvers van de Iaatfte zogenaamde Volks- of Genootfchappen-vergadering, te Leyden en Amfteldam gehouden.
130. Alle Vreemden, welke hun vrye inkomstenverblyf ïn deeze Landen hebben misbruikt, om alle de boveegesnelde beroertens te bevorderen; en eindelyk:
H°« Al-



f58 Verzameling van Stukken letrekkelyk tet
door hunne perfoonlyke apparitie toonden zulks tey begeeren, en reeds lange te voren, in hunne dage-* jvkfche en openlyke gefprekken, die begeerte had-,• d'en gemanifesteerd, zodaanig, dat derzelver Ge-, conftitueerden en vervolgens de Krygsraad, nevens 1 de Suppliant, wel verre van die meenigte daar toe; aan te zetten of aan te voeren, integendeel gemeend;! hebben te moeten bedagt zyn op een gefchikt mid-'. del om 't zelve te prsvenieeren, en ten dien einde; hun werk hebben gemaakt, om op eene wettige wy-ze van UEd. Groot Mogenden te obtineeren, eene: augmentatie der Vroedfchap van hunne Stad, toe: het primitieve getal van XL; doch welk verzoek-; niet is geweest van het gewenschte fucces, terwyl! de evcngemelde Remotien te dier tyd in een gun-, ftiger licht wierden befchouwd, ja zelfs by UEd.. Groot Mogenden niet afgekeurd, maar integendeel! gecorroboreerd, zo door dezelve te verklaaren do-<. meftycq, en dus voor zaaken, in welke het Recht: der Hooge Overheid niet was geconcerneerd, als: door de nieuwe Raaden als Comparanten ter Souvereine Vergadering van UEd. Groot Mogenden te admitteeren, en in die qualiteit den gewoonen ééd af; te nemen, en vervolgens ook uit eene door Boonheeren geformeerde en aan UEd. Groot Mogenden eepraefenteerde nominatie, in plaatfe van een den feremoveerde Raaden, die, ingevolge eene vroegere Refolutie en uit eene nominatie van UEd. Groot! Mogenden, door den Heere Erfftadhouder voon twee achter een volgende jaaren tot Burgemeefteri was geëligeerd en aangefteld, en nog geen volkomen jaar gefungeerd had, een nieuwen Burgemeester te eligeeren, en aan den Hoofdofficier aan te: fchryven om denzelven te beëdigen en in functie te ftellen; en zulks, na dat UEd. Groot Mogenden, zo door eene Misfive van Heeren Burgemeesteren
der
14°. Alle die genen,welke zich aan doodflag,gewelddaa. dige mishandeling hunner mede-Burgeren, of andere zwaar re exces fen van dien aart, hebben fchuldig gemaakt.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 15^
3er Stad Rotterdam aan den Heere Raad-Penfionaris, als door zekere propofi ie van Heeren Gedepu:eerden derzelve Stad, van het gebeurde aldaarech:e en volledige kennisfe bekomen, en daar van ook ioor een en ander addres van de vorige Regenten, impcle, doch in fommige opzichten erroneufe,, informatien, fpeciaal ten reguarde van den Suppliant jnt\ sagen hadden.
j Dat de Suppliant zich in zyn voovfz. begrip, van niet te vallen in de termen der uitzonderingen van !JEd. Groot Mogenden gemelde Plakaat, te meer revft rkt vindt, dewyl in 't zelve geene mentie géi Inaakt wordt van Krygsraaden of Ministers derzelie, en het nogthans, zo uit de evengenoemie (lukten, als uit de Rotterdamfche Courant van den: 20 lIpril 1787, weereldkundig is geweest, dat de iuf» jliant tot de Remotie te Rotterdam niet heeft ge* ;oncurreerd, dan in zvre qualiteit ais Sëeeétariscj ;h op expresfe last van den grooten Krygsraaa der ichuttery, welks Leden, ten getale van 6u herri liadden gemunieerd met eene hoofd voor hoofd ge* ! eekende Refolutie, behelzende den voordrag wei;e hy gelast wierdt woordelykin de Vroed fc'iapuit ;e fpreken . en welke befloten wierdt met eene p . ige betuiging, van niet te bedoelen eenige nieu, jarigheden in te voeren, noch het Erfftadhouderchap te vernietigen, op een ander Perfoon over te krengen, of tot een blooten titul zonder gezach of Invloed te maaken, noch ook om eenige verande. ing te veroirzaaken in den openbaaren Godsdienst, 1 ;o als dezelve by het Nationale Synode hierteLan* le is vastgefteld; ten klaaren blyke dat des Supplii nts Principaalen, en dus ookeven min deSuppliane i :e!f, niet getracht hebben eene verandering in de 1 Conftitutie en Regeeringsform van den Lande te be1 rerken.
! Dat ook uit de voorfz. Amnestie door UEd. Groot Zogenden niet zyn uitgefloten alle die Regenten
■ n Ministers van dezelve, die, fchoon geene Auceurs of Aanvoerders van de YPor|z. Removen ge-
weest



l6o Verzameling van Stukkm betrekkelyk tot
weest zynde , echter daaromtrent vrywillig heb., ben gehouden zodaanig gedrag, en zulke daaden: verrigt, zonder welke die Remotien geen het minfte effect zouden hebben kunnen forteeren, en die: overzulks daar toe even zo veel, zo niet meer, dan: de Krygsraaden en derzelver Ministers, hebben ge. contribueerd, te meer, daar het in de wapenen komen der Burger Compagnien niet heeft kunnen ge. fchieden, en ook niet is gefchied, dan op 'bewilliging en auctoriteit van de Wethouderfchap, zo als de klagende Regenten zeiven by hun addres aan U Ed. Groot Mogenden hebben te kennen gegeven: en erkend. ...... . „ ;
Dat de Suppliant even min is geweest AuCteur ot Aanvoerder van feitelyke aanhoudingen, arresten, of enorme bedreigingen aan Regenten of anderen 1 en ook niet weet, dat dezelve te Rotterdam hebben plaats gehad, dewyl zeker Declaratoir van den: Krygsraad aldaar op den 7 July 1787 , door acht be. committeerden geteekend en uitgegeven, tegen niemand perfoneel was ingerigt, en de Suppliant (diet 't zelve als Secretaris zou hebben moeten teekenen, indien 't hem geordoneerd was geweest) naar waarheid kan verklaaren, dat de Krygsraad en Commis. fte van dien daar mede geene andere intentie heeft gehad , dan om zodaanige Perfoonen , als t' eenigetj tyd in de termen van dat Declaratoir zouden mogen: vallen, met derzelver goederen inde Stad te houden, en aan de werkfaamheid der wettige en ordinaire Juftitie, maar geensfins aan eigendunkelyke wraakoeffeningen,bloot te ftellen, zynde van't zei-, te Declaratoir niet enkel aan de Perfoonen, die zich deswege aan de Wethouderfchap hebben beklaagd,, maar ook aan anderen, ja zelfs aan alle de Leden van: dat Collegie, een gedrukt exemplaar van wege den; Krygsraad ter hand gefteld. _ 1
Dat om alle deze redenen de Suppliant, die zich zeiven volkomen bewust is, zich zonder een verkeerd opzet in de voorfz. zaaken te hebben ingelaaten, en getoond heeft daar mede niets voor zich:
zei*



de .Gebeurtenis/en in 1787 enz, voorgevallen, 161 ■
«elven te ambitioneeren of bedoelen, —en die ook aiet uit vreeze voor vervolgingen van de Juftitie, paar alleen op de aanzegging door Heeren Burgemeefteren der Stad Amfteldam aan hem gedaan, zich Itoor een korten tyd buiten dezelve Stad begeven neeft, met voornemen, om, naardien zyn huis të ".otterdam reeds door een ander Huurder geoccu* eerd was, weder in zyne voorfz. geboorteplaats e retourneeren, zo dra"welgemelde Heeren Burge>eesteren , gedesabufeerd zynde nopens de vereerde informatien ten zynen opzichte ontvangen,, em het genot van zyn recht van Poorterfchap of iwooning in die Stad weder zullen gelieven te ac* ordeeren, zich ten dien einde reeds aan Hun Ede: Groot Achtb. zou hebben geaddresfeerd, indien y niet tot zyne uiterfte verbaazing vernomen had, at reeds op vrydag den 1 February (toen hy nog j iet kennis en permisfie van Heeren Burgemeestem van Amfteldam, zich binnen die Stad mogt ontouden, en dus aan zyn aldaar genoeg bekende woonuis op de gewoone wys gedagvaard konde woren,) tegen hem van den Hove van Holland, Zee* md en West-Friesland by den Procureur-Generaal ver de voorfz. Landen was geimpetreerd een manament crimineel met de claufule van edicte ad vaU as curm, uit krachte van 't welk hy op den 25 derelve maand, door den eerften Deurwaarder Jean eremie Vaissiere, van wegens de Hooge Overheid i gedagvaard in perfoon, op pcene van ban, të comareeren-, voor welgemeldeft Hove op maandag deri April 17881 omme te aanhooren zodaanigen eisch n conclufie crimineel, als de voorfz. Impetrant, ir zaake in den mandamente gemeld, tegen hem al willen doen en nemen, en voorts te procedeeren Is naar Rechten; wordende de Suppliant by die ciitie omfchreveu als Advokaat, gewoond hebbendé e Rotterdam, doch nu voortvluchtig zynde', zonIer te gewagen van zyn laatere woonplaats Amftelam, waar van hy dus moet fupponeeren dat de* 'rocureur- Generaal niet geinformeerd is geweest f - XVI. DEEti h hdtt



1<J2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
hoe zeer zyne verhuizing derwaards alomme door de>| Couranten was bekend geworden, en ook nog fpe-. ciaal te Rotterdam, door de gewoone afkondiging; der Kerkelyke Attestatien, aldaar aan hem, zyne; huisvrouw en dochter verleend, en aan de Opzie-, neren der hervormde Gemeente te Amfteldam ge-, addresfeerd.
Dat de Suppliant nu in aanmerking nemende datM het voorfz. mandamentby den Hove is verleend lan-ï ge voor UEd. Groot Mogenden Plakaat van den 153 February, en om alle de redenen, welke hy de vry-» heid heeft genomen by dezen Requeste te detailleeren, vastelyk vertrouwende, dat het UEd. Grootl Mogenden intentie niet is geweest, hem Suppliant! te comprehendeeren in de uitzonderingen by datl Plakaat vervat, te raade is geworden zich te kee~ ren tot UEd. Groot Mogenden, ootmoediglykver-* zoekende, dat het UEd. Groot Mogenden gelieve? te verklaaren, en aan den Hove aan te fchryven,,[ dat de Suppliant by UEd. Groot Mogenden Plakaat! | van Amnestie, den 15 February 1788 geëmaneerd, [ niet is uitgefloten, en dat midsdien het op demi iften derzei ve maand tegen hem verleende manda- ] ment crimineel moet worden gehouden voor ver- ] vallen, en inmiddels, hangende UEd. Groot Mo. i genden deliberatien over dit verzoek, het effect < van t zelvemandament, en alle procedures ter dier ! zaake, worden gefurcheerd.
't Welk doende &e.
N».



de Gebédtrtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 163
ro. 1327. Extract uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland. bèhelzim de provifioneele dispofitie op bovenfiaande Request, In dato den 5 April 1788.
Op de inftantien Van verfcheiden Leden is na Dorgaande deliberatie goedgevonden en verfraan i it de Requesten op gisteren aan Hun Ed; Groot fogenden geprsefenteerd
Primo door &c.
Se^undo, Mr. H; A. Kreet.
Tertio &c.
le tendeerende om in de Amnestie van den I5deü
ebruary laatstleden begrepen te zyn, en onthejening van crimineele Procedures deswegens, met Inrcheance vandezelven, en waar van de tweeeeri e waren overgenomen, en négen anderen gezonden aan 't Hof, om advis, als nu alle elf zullen jrorden geëxamineerd door de Heeren van de Ridflerfchap en verdere Hun Ed. Groot Mogenden gecommitteerden tot de zaaken van de Justitie met
pmmisfarisfen van den Hove, om het zelve bejpigne in de toekomende week te houden, waar' jpe dezelve Requesten in originali op heden aari jen Hove zullen worden gezonden, met verzoek: lm zich tot het zelve befoigne te prsepareeren i Va de Vergadering daar op in de toekomende week
ediend van derzelver confideratien en advis* met ' ireheance inmiddels van de Procedures, tegens dë ppplianten der refpeCtive Requesten reed* gtëntameerdjof hangende Hun Ed, Groot Mogenden dei beraden te entameeren.
Accordeert met de voorfz. Refdutie, zü veel 't geëxtraheerde aangaat-
(was get.y G. Clotterbooké.
$°4



iö4 Verzameling van Stukken betrekkeljk tot
jio !«28. Request van Mr. H. A. Kreet, aan dt ' Ed Groot Achtbaar e Heer en Burgemeester enen Regeerders der Stad Amfteldam; waar by hy onder ande- . ren verzoekt: dat aan hem de jouisfance van zyn : Poorterrecht weder mag worden geaccordeerd, endat Hun Ed. Groot Achtbaare van Stads wege geheven te effectueer en, dat het Mandament crimineel, doordenProcureur - Generaal van het Hof van Holland', tegens hem geimpetreerd, buiten verdere werking] pelteld, endeaccufatien, welke genoemde Procureur-. Generaal vermeent ten zynen laste te hebben, ge-, field worde in handen van den Hoofd - Officier vani Amlleldam, om den Suppliant daar,over voor Heerei Schepenen aldaar te recht te ftellen. Gepr®fenteer d den 15 April 1788.
Aan de Edele Groot Achtbaare Heerenj * Bdrgemeesteren en Regeerders der: Stad Amsteldam.
■ Geeft eerbiedig te kennen Mr. H. A. Kreet geboren Burger en Inwoonder dezer Stad, dat hy Sup-' nliant (eenige Jaaren te Rotterdam gewoond heb; bende) de vryheid heeft genomen zich op den 26 SeDtember 1787 te prafenteeren ter Kamer van U Ed Groot Achtb. en aldaar te exhibeeren de Poortercedulle van wylen zynen Vader, enDoopcedulle van hem Suppliant, waar van copie authenticq ani nex en daar op verzogt heeft als ingeboren Poorter 'overgeteekend en beëedigt te worden, 'tgeen hem ook, onder betaling der gewoone kosten, is geaccordeerd geworden, blykende de Cedulle hem daar van verleend en by Copie Authenticq mede ten dezen geannexeerd. (*)
Da!
(*) P O O R T E R-E E D.
D:ze moet ter Secretarie wtr* den aangeteekend.
Pat (weert gy , dat gy een goed en getrouw Poor



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. i<Jj
Dat hy die verzoek gedaan hebbende met een waar animus domicilii transmutandi, en om binnen deze zyne geboorte Stad zyne vaste woonplaats te vestigen, en als een ftil Burger en privaat Perfoon te leven, ten dien einde ten zeiven dage heeft gehuurd een huis binnen deze Stad, voor den tyd van drie en een half Jaar, zo als confteert uit de copie huurcedulle mede ten dezen gevoegd.
Dat hy dieshalve geene de minfte intentie gehad hebbende, om binnen deze Stad maar een kort tem» porair verblyf te houden, dan ook niet bedoeld heeft eenige epargne te betragten, omtrent het geen door hem, ter zaake van zyne aanneming en beëediging als Poorter, betaald moest worden, gelyk hem ook ten dien opzichte geene de minfte kwytfcheldinge of fchenking is gedaan of aangeboden,, terwyl hy gereedelyk zou hebben, betaald, en nog bereid is te betaalen, 'tgeen deswege van hem gcrequireerd was of zal worden.
Dat hy vervolgens met zyne familie de voorfz, gehuurde huizinge ook met der daad heeft betrokken
ter dezer Stede, den Burgemeesteren en Regeerders in 3er tyd onderdanig, wezen zult, in waken, byten,enanire befchermenisTen en lasten dezer Stede u goedwillig lebben zult, deze goede Stede voor 't kwaad, dat gy jult vernemen, waarfebouwen en tot alle welvaart, met aad en daad naar allen u vermoogen, vorderen en helpen iult: En voorts alles zult doen en laaten, dat een goéd Poorter fchuldig is te doen en te laaten.
Zo waarlyk moet u God Almachtig helpen. Burgemeesteren en Regeerders der Stad Amfteldam is ;ebleken dat Hendrik Arnold Kreet Advocaat, Zoon iran Jan Kreet,, in leven Wynkoper en Poorter alhier, is ;en ingeboren Poorter derzelver Stede; belastende derhalven een iegelyk hem daar voor té erkennen, en te laaten genieten, 'trecht en privilegiën den Burgeren alhier cohi. peteerende.
Actum in Amfteldam den 16 September 1787. (geu) 1 W. Huydecoper.
L 3



166 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ken en blyven bewoonen, en zulks openlyk iq Couranten geadverteerd
Ü"ch dat hy, op den 3often Jaruavy laatstleden voor U Ed. Groot Achtb. gerequireerd en verfche- ■ nen zynde, de fmert heeft gehad van te vernemen, dat aan U Ed. Groot Achtb. zodaanige (hoe zeer abufieve) informatien ren nadeele van den Suppliv ant waren gefubpediteerd, welke U Ed, Groot.; iA'chto. hadden gemoveerd zyn Poorterrecht in tel trekken , en dat hem teffpns wierd aangeraaden , , zich buicen oeze Stad te begeven, waar toe hem i echter wierd geaccordeerd een termyn van agt; dagf n.
Dat daarop gevolgd zynde een Mandament en», mineel, reeds op den eerften February door den i Procureur-Generaal tegens hemgeimpetreerd, yam dm Hove van Holland, 'twelk, onder reverentie,; nimmer kan zyn des Suppliants competente Rechter ter eerlier inftantie, doch voor het exploiteren van dat Mandament geëmaneerd zynde HunEd. Groot Mogenden Placaat van den I5*den February, Jaatft'eden, de Suppliant gemeend heeft, alvorens U Ed. Groot Achtb. met eenig addres lastig te vallen, zich te moeten keeren tot Hun Ed. Groor Mogenden met zodaanig verzoek, als by dat. Placaat word vry gelaten aan een yder, die twyffelen mogt,, of hy onder de daar by uitgezonderde Clasfen zoude kunnen geacht worden te behooren.
Dat hy nu vernomen hebbende, dat het zelve Repues<-, op den 4den April ter Vergadering van Huni Éd. Groot Mogenden gelezen zynde, door deHee^ ren Gedeputeerden dezer Stad is overgenomen, ver»; meert zich niet te mogen onthouden, van aan I| Ed. Groot Achtb. het volgende ten zynen faveure) yoor te dragen.
Dat de abufWe informatien, om welke, zoals) U Ed, Groot Achtb. aan den Suppliant hebben gelieven te kennen te geven, deszelfs Poorterrecht is ingetrokken, hier inne beftonden.
i. Dat des Suppliants Vader Jan Kreet, zyn
Poor-



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 167
Poorterrecht verwoond en te Rotterdam geftor-
ven zoude zyn. 5. Dat de Suppliant zich het Poorterrecht onwaar-
dig zou hebben gemaakt, door zyn gehouden
gedrag, zo te Rotterdam, als 3. Ook in deze Stad Amfteldam, in de maand
September 1787. Dat de Suppliant, omtrent het eerfte, naarwaargeid heeft geantwoord, en als nog affirmeert, dat wylen zyn Vader nooit buiten deze Stad heeft gewoond, en ook hier overleden is, maar dat deszelfs lyk na Rotterdam getransporteerd en aldaar bygezet is, zo als ter Secretarye dezer Stad uit de betalinge van het begraaf-recht kan confteeren.
Dat wat het tweede en derde betreft, hy, niet anders wetende, dan dat hy zich altyd als een eerlyk Man hadde gedragen, en vertrouwende zich in Rechten tegen alle accufatien te kunnen verdedigen, ten dien einde zich geenszins zoude onttrekken perfoonlyk te compareeren, t'allen tyde wanneer hy gedagvaard mogte worden, voor Heeren Schepenen dezer Stad, als zyne eenige competente Rechters, dewyl hy doorniemand befchuldigd of vervolgd was, toen hy zyn burgerëed alhier gedaan heeft, noch ook toen hy zyn gehuurde woonhuis aanvaard heeft, en dus niet als vlugteling, maar als een vry Man , binnen deze Stad is komen woonen, en dat, voor zo veel de Suppliant hier ter Stede iets mogte hebben bedreven, 'twelk als misdaadig befchouwd zoude kunnen worden, hy deswege, zelfs al was hy geen Burger, volgends het bekende privilegie van Hertog Albrecht, mede geen ander Rechter ter eerfter inftantie kan hebben, dan Heeren Schepenen dezer Stad.
Dat de Suppliant het onnoodig acht het gewicht dezer redenen nader aan te dringen by de Regeering dezer aanzienlyke Stad, welke zo dikwils getoond heeft het maintien van haare jurisdictie en privilegiën ter harte te nemen , en daarom nog maar alleen de vrvheid zal nemen aan U Ed. Groot Achtb. te J L 4 lemon-



168 Verzameling van Stukken betrekkelyk 'tot
remonflreeren, dat in allen gevalle niet kan'worden ontkend, dat hy federt den 26ften September of immers federt den i November 1787, is geweest een gepermitteerd Inwoonder alhier, en wel en wettig had kunnen worden opgeroepen, voorHeeïen Schepenen dezer Stad, welk forum hy geenszins zou hebben kunnen noch mogen declineeren, en dat hy dus niet verftaan kan worden te vallen in I de termen van Hun Ed. Greot Mogenden Refolutie van delegatie van den 30 November 1787, dewyl de reden van die delegatie ten opzichte van den Suppliant geen plaats had, en hydus, volgens de Ibékende Landwetten, niet mogt ontzet worden van het faveur, of (zo als 't Hof zelve het nog onlangs heeft genoemd) dat onvervreemdboar Recht der Ingezetenen, van eerst door den Rechter hunner woonplaats gehoord en gevonnisd te worden, en daarna, pnjïtis terminis, temogenjouisfeerenvan van het middel van appél, waaromtrent het Hof zich onder anderen dus heeft uitgedrukt: „ dat aan de overweging van Hun Ed. Mogenden niet behoeft te worden voorgedragen, welk een uitnemend voorrecht het middel van hooger beroep ~' is, voor een befchuldigden, dieniet, of niet ?' volledig geconfesfeerd heeft, en welk een groot l, prejudicie het over zulks voor hem is, daar van verdoken te zyn."
Om alle welke redenen de Suppliant zich keerende tot U Ed- Groot Achtb. ootmoediglyk verzoekt: . dat het U Ed. Groot Achtb. gelieve , gunftig reguard I nemende op all' 't gene hy in dezen, en by zyn Request aan Hun Ed. Groot Mogenden, naar waar- . heid heeft gedetailleerd, hem de jouisfance van zyn Poorterrecht weder te accordeeren, endoordeftem gn het vermogend appuy van deze Stad het ter Vergaderïng van Hun Ed. Groot Mogenden daar heen , te dirigeeren, dat by Hoogstdezelve conform des Suppliants verzoek werde gedisponeerd, ende in- I gevalle hem onverhooptelyk dit laatfte verzoekniet j zoude mogen volgen, dat U Ed. Groot Achth. dan |
ysn I



»' de Gebêurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 16$
van Stads wege gelieven te effedtueeren, dat het voorfz. Mandament buiten verdere werking gefield, en de accufatien, welke de Procureur-Generaal vermeent ten zynen laste te hebben, gefield worden in handen van den Heere Hoofd-Officier dezer Stad, om den Suppliant daar over voor Heeren Schepenen alhier te recht te ftellen, (*)
't Welk doende &c»
/M°. i32y. Memorie van Mr. H. A. Kreet, op den April [788 gefield in handen van den Heer Pen • fionaris der Stad Haarlem, met verzoek om daar van gebruik te maken in het te houden befoigne van de Heeren Gecommitteerden van Hun Ed. Groot Mo* genden tot de zaaken van Juftitie, en Commisfa-
- ris/en van den Hove,
By Hun Ed. Groot Mogenden Publicatie van dato den 17 April 1788, worden gedistingueerd tweederlei Perfonen, naamlyk:
1. Zodaanige, die gepleegd hebben een of meer van zulke daaden, welke by het Placaat van den I5den February zyn uitgefloten, en die nogthans vermeenen, dat hunne gepleegde daad door de bykomende omftandigheden vryfpreking of verfchooning meriteert.
Deze worden gerenvoyeerd aan den competenten Rechter.
2. Zodaanige die met reden kunnen twyffelen, of de daad door hen gepleegd klaar genoeg in het Placaat is aangewezen; en of die daad op zich zelve befchouwd, en niet uit hoofde van de
by-
(*) Op Woensdagden ziften April 1788", is ditRequest, ■r^'twelk op den i5den was ingeleverd,) zonder eenig appoinclement, aan des Suppliants woonhuis te Amfteldam, door een Stads-Bode te rug gebragt, in een couvert, waar ■pp ftond: by de Huisvrouw van den Advokaai Kreet, L 5



%fo Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
bykomende omftandigheden, van dien aart was, dat dezelve onder de door Hun Ed. Groot Mogenden uitgezonderde wanbedryven was begrepen.
Daaromtrent is de cognitie en dispofitie van den Souverain voorbehouden;
Wanneer men uit dit onderfcheiden oogpunt befchouwt het Request, door Mr. H. A. Kreet op den 4den April aan Hun Ed Groot Mogenden geprsefenteerd, is het klaar, dat het zelve niet tot de eerfte maar tot de laatfte ioort behoort.
.Niet tot de eerfte, — want de daad door hem gepleegd is in het Placaat van den uden February niet uitgefloten; — al wat in die uitzonderingen niet is uitgedrukt is in dat Placaat begrepen , en van alle accufatie 'of vervolging vry gefteld. — Wegens de Remotien zyn niet uitgezonderd, allen die daar toe' op eenige wyze geconcurreerd, of het effeQ derzelve bevorderd hebben, maar alleen de .Au&eurs en Aanvoerders dier Remotien. En dat hy, noch Audteur, noch Aanvoerder van dezelve is geweest, heeft hy naar waarheidgedemonftreerd by zyn voorfz. Request, in't welke door hem wordt opengelegd, wat niet en wat wel door hem gepleegd is, — en aangetoond, niet dat die gepleegde daaden, uit hoofde van eenige bygekomeneom. ftandighed, en verfchoonbaar zyn; maar, dat dezelve by Hun Ed. Groot Mogenden Placaat van den 15den February niet als ftrafbaar zyn uitgefloten. Hy zegt niet: „ ik ben wel geweest Aucleur en „ Aanvoerder van Remotien of van enorme bedrei' gingen &c. maar ik meene om deze of geene rel, den of omftandigheid, dat ik deswege behoore „ te worden vrygefteld of verfchoond " maar, hy draagt met den vereischten eerbied aan den Souverain voor:
(1) Dat hy in zyn privé, of als particulier niets verrigt heeft.
(2) Dat de daad of daaden, doorhem, in zyne qualiteit als Secretaris van den Krygsraad der
Rot-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 171
Rotterdamfche Schüttery, gepleegd, niet van dien aart zyn, dat men hem kan roemen een auóttur of aanvoerder, hoofdaanlegger of bewerker der Remotien of van enorme bedreigingen, — en dat hy dus, by het Placaat van den ijden February niet uitdruklyk genoemd zynde onder de uitgezonderden , by gevolg begrepen is in den text van dat Placaat, als behoo* rende onder die genen, die zich zonder een verkeerd opzet in de voorfz, zaaken heb„ ben ingelaten, en niet getragt hebben ver„ andering in de conftitutie en Regeeringsform ,, van den Lande te bewerken." 3. Dat hy dieshalven met reden fustineert: en alleen om het contraire begrip van den Hove of Procureur-Generaal, die een Mandament, voor dato van dat Placaat geimpetreerd, na het zelve tegen den Suppliant heeft doen exploióteeren, twyffelt; of de door hem gepleegde daad klaar genoeg in 't voorfz. Placaat is aangewezen, en of die daad, op zich zelve befchoujvd, van dien aart is, dat dezelve onder de uitgezonderde bedryven is begrepen, en daarom verzoekt dat Hun Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren, en aan den Hove aan te fchryven, dat hy by hoogstderzelver Placaat van den I5den February niet is uitgefloten. Zyne bygevoegde raifonnementen, uit de eigene daaden der vorige Staatsvergaderingen gededuceerd, zyn door hem almede niet geëmployeerd, om iets, dat by het Placaat uitgezonderd en aan de pourfuites der Juftitie overgelaten is, te verfchoo nen, — maar om te toonen dat hy de woorden van dat Placaat niet captieus expliceert, maar in tegendeel opvat in den waaren en bepaalden zin, welke men mag en moet fupponeeren dat de Souverain zelf bedoeld heeft.
Een Souverain toch kan wel voor 't vervolg van denkwyze veranderen, en ftrafbaar verklaaren *t geen te voren niet verboden was. — Maar hy kan
piet



172 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
niet doen ftraffen daaden, door hem zeiven goedgekeurd, ja door hem zei ven mede verrigt.
Schoon de Perfoonen , die in eene veelhoofdige Regeering de Souverainiteit bekleeden, veranderen, blyven hoogscdezelve echter altyd uitmaken eene en dezelfde perfona moralis, welke haare eigene I vorige daaden en gevoelens wel voor het toekomen- i de kan veranderen, maar niet veroirdeelen, noch onderwerpen aan het oirdeel van Rechters, die uit naam en van wege dienzelfden Souverain Recht • doen. En daar tegen kan men nietobjicieeren, dat de meerderheid der Staatsvergadering van Holland, federt den 24ften April tot den 17 September 1787, zou hebben beftaan in eene cabaleufe factie, wier daaden en befluiten alle voor nul en van onwaarde gehouden zouden moeten worden ; want
1. Zou daar uit volgen , dat 'er geduurende dien tyd geen Souverain in Holland geweest was, 't welk in de uiterfte abfurditeit zou uitlopen.
2. Ook militeert daar tegen onder anderen, dat op den 25 April 1787, over het admitteeren der nieuwe Rotterdamfche deputatie, ter Staatsvergadering gevoteerd is, zonder de ftem van die Stad mede te computeeren, en dus alleen door de Leden, die voor de Remotie dezelve Vergadering reeds gecompofeerd hadden, en
3. Dat de Heer Erfftadhouder zelf, na het admitteeren dier deputatie, de Souverainiteit der Vergadering heeft erkend, door op het aanfchryven, en uit eene nominatie, van HunEd. Groot Mogenden de electie van nieuwe Burgemeesteren en Schepenen der Stad Rotterdam te doen, en aan den Heer Hoofd-Officier Gevers te zenden.
4. Gelyk ook de disfentieerende Leden ,namelyk \ de Heeren van de Ridderfchap en van Delft, Briele, Hoorn, Enkhuifen, Edam en Medenblik, in derzelver aanteekening van datoden 22 Mey 1787, de wettigheid van evengemelde nominatien, en van Hun Ed. Ed. Groot Mo- ,
gen*



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 173
genden Vergadering van den 28ften April deszeiven Jaars, hebben geadvoueerd, en daar uit geraiibnneerd* Omtrent het ilot of dispotitief van de voorfz. Requeste ftaat nog te remarqueeren: Dat uit des Suppliants fuftenue, dat hy by het voorfz. Placaat niet uitgefloten, maar daar inne gecomprehendeerd, is, van zelfs proflueert, dat hy niet heeft kunnen verzoeken, daar inne gecomprehendeerd te worden; 't welk zoude involveeren, een nieuwe, nadere of particuliere gratie, welke geaccordeerd, maar ook geweigerd zou kunnen worden, en waar door hy dus van een erger natuur zoude kunnen worden, dan nu hy reeds heeft geacquireerd dat Recht, 'twelk het Placaat van den I5den February geeft aan allen, die nietuitdruklyk daar by zyn uitgefloten; en 't welk hy nu maar enkel behoeft te allegeeren.
Doch welke allegatie hy niet behoeft te doen in judicio contradiftorio, maar heeft mogen doen by Request aan den Souverain zeiven, teneinde, door een aanfchryven aan den refpectiven Rechter, den Suppliant van dat reeds verkregen recht te doen jouisfeeren; om dat Hun Ed. Groot Mogenden by de voorfz. Publicatie van den I7den April declameren „ te hebben'verboden, dat tegen de niet „ uitgeflotene eenige de minfte actie of befchuldi„ ging in Rechten zoude worden aangefteld, of ,, aangefteld zynde verder zoude worden vervolgd."
Welke verbod de Suppliant had gehoopt, en zich nog vleit, voor hem van 't zelfde effect- te zullen zyn, als voor zo veele anderen, die uit kragtevan Mandamenten, voorden I5den February verleend, crimineel geciteerd zynde tegens rechtdagen, welke na dien dag invielen, het genoegen gehad hebben, dat, ten gevolge der generale amnestie, by voorfz. Placaat verleend, zelfs zonder eenig fpecSaal verzoek, hunne naamen ex officio van de rol gelaten,. en zy dus van die procedures gelibereerd zyn.



174 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
N°. 1330* Extracl uit het Register der Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, behelzende finaale dispofitie op het bovenfiaande Request onder N°. 1326. van Mr. H. A. Kreet. In dato den 2 July 1788.
Ontvangen een Misfive van de Prefident en Raaden van den Hove, gefchreven in den Hage den 23 der voorleden maand, houdende^ tot voldoening van Hun Ed. Groot Mogenden Refolutie van den 5 April laatstleden, derzelver corfideratien en advis op de daar bv te ruggiande Requeste, daags te vooreh aan Hun Ed. Groot Mogenden geprafenteerd door Mr. Hendrik Arnold Kreet, zich qualificeerende geboren Burger en lnwoonder der Stad Amfteldam, en verzoekende dat het Hun Ed Groot Mogenden gelieve te verklaaren, en aan den Hove aan te fchryven, dat de Suppliant by Hun Ed. Gr. Ivlogenden Plakaat van Amnestie, den ij February dezes jaars 1788 geëmaneerd, niet is uitgefloten; en dat mitsdien het op den eerften derzelver maand tegen hem verleende mandament crimineel moet worden gehcuden voor vervallen; en inmiddels, hangende Hun Ed. Groot Mogenden deliberatie over dit verzoek, het effect van 't zelve mandament,en alle procedures ter dier zaake, werde gefurcheerdj welke furcheance by voorfz- Refolutie van den 5 April aan den Suppliant is verleend.
Waar op gedelibereerd zynde, is góedgevonden en verftaan , des Suppliants verzoek, by de voorfz. Requeste gedaan, by dezen te wyzen van de hand, en dienvolgende de furcheance op te heffen, waar van aan den Procureur Generaal zal worden kennis gegeven, met vrylaating nogthans aan den Suppliant, om in judicio zodaanige defenfie te doen, al* hy'zal te raaden worden.
Accordeert met voorfz. Registeu
(jfosgeu') d Clotterbooke.
m



de Gebëlirtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 175
N°. 1331. Request van Mr. H. A. Kreet aan Hun Ed Grott Mogenden, de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland; behelzende verzoek : dat tegens hem Suppliant niet mag worden voort geprocedeerd, dan op nieuwe aan hem tydelyk geprtefi* geerde Rechtdagen. Geprcefenteerd den 20 Auguft* 1788.
Aan de Edele Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en WestFriesland.
Geeft met allen eerbied te kennen Mr. H. A. Kreet, geboren Burger en Inwooner der Stad Amfteldam, dat hy de vryheid heeft genomen, op den 3 April dezes jaars, een ampel Request aan UEd. Groot Mogenden te prEefenteeren, en om de redenen , daar by in 't breede en naar waarheid gedetailleerd, te verzoeken, dat het UEd. Groot Mogenden zoude gelieven te verklaaren, en den Hove aan te fchryven, dat de Suppliant by UEd, Groot Mogenden Plakaat van Amnestie van den 15 February 1788 niet was uitgefloten, en dat mitsdien het op den iften derzelver maand tegen hem verleende mandament crimineel moest worden gehouden voor vervallen, en inmiddels, hangende UEd. Groot Mogenden deliberatien over dat verzoek, het ef. fect, van 't zelve mandament , en alle procedures ter dier zaake, werden gefurcheerd; met dat gevolg, dat UEd. Groot Mogenden op den jden April hebben goedgevonden en verftaan, dat hetzelve Request zoude worden geëxamineerd door de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hun Edele Groot Mogenden Gecommitteerden tot de zaaken van de Juftitie, met Commisfarisfen van den Hove, ■— met furcheance inmiddels van de Procedures tegen den Suppliant reeds geëntameerd, of hangende Hun Edele Groot Mogenden deliberatien te entameeren.
Dat



17G Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Dat de Suppliant daar Van wel heeft gehad die provifioneel effect, dat op den aan den Suppliant geprsfigeerden Rechtdag, zynde geweest den 7den derzei ve maand April, de voorfz. crimineele inftantie door het Hof ex officio isgeftateerd; — doch dat de Suppliant niet te min heeft moeten ondervinden, dat op een mandament van arrest op des Suppliants • onroerende goederen, by den Procureur-Generaal van welgemelden Hove geimpetreerd, en niets anders dan een gevolg van 't voorfz. mandament crimineel zynde, echter op den 26 Mey default tegen hem is verleend, en voortgeprocedeerd, even of de voorfz. generaale furcheance door U Edele Groot Mogenden aan den Suppliant niet verleend ware geweest;
Dat vervolgens UEd* Groot Mogenden, op den éden July dezes jaars, gedelibereerd hebbende, op de ten zeiven dage ingekomene confideratien en advies van Prefident en Raaden van den Hove op des Suppliants voorfz. Request, hebben goedgevonden en verftaan, des Suppliants verzoek te wyzen van de hand, en dienvolgende de furcheance op te heffen, en daar van aan den Procureur-Generaal kennis te geven, met vrylaating nogthans aan den Suppliant, om injudicio zodaanige defenfie te doen, als hy zoude te raade worden.
Dat de Suppliant die dispofitie van UEd. Groot Mogenden op den jden July hebbende ontvangen j en niets anders kunnende verwagten, dan dat nu van wege den Procureur-Generaal aan hem, 't zy by nieuwe citatie of immers by behoorlyke advertentie, een nadere Rechtdag zoude werden gepra?figeerd, ten zei ven einde, als waar toe hy tegeü den 7den April was gedagvaard geweest, ilico bedagt is geweest zich te praepareeren , omme ten dien dage van de voorfz. Eequitabele vrylaatinge van U Ed. Groot Mogenden te profiteeren; — doch kort daar op met de uiterfte verbaazinge is ontwaar geworden, dat reeds op den 7den dcrzelve maand Ju-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, tyj
jy, zonder eenige prsallabelè waarfchoüwing, ja zelfs zomrier dat eene nieuwe prsfentaiie tegen deri Suppliant'was ter rolle gefteld, na het aflopen der crimineele rolle van dien dag, de prajfertatie vari den 7den April was opgelezen, en op inftantie vaa den Procureur-Generaal, door Heeren Commisfa* risfen, tegen den Suppliant verleend defaule, ed zulks niet tegenftaande zyn Procureur met alle decentie had gefolliciteerd, dat door een kort uitfteli al was het maar van agt dagen j de Suppliant in dë mooglykheid gefteld mogte worden, om te kunnen compareeren, of zodaanig verzoek aan den Hove te doen, als hy te raade zou werden, ten einde vaQ de bovengemelde vrylaatinge effect te hebben. —
Dat de Suppliant al verder vernomen heeft, datj ingevolge van dien, ook het tweede default op het voorfz. arrest verleend, en hy in dat cas tegen den öden, en in cas crimineel tegen den 8ften September , op nieuw, by edidte ad valvas curies is gedagvaard, omme te zien wyzen het verder profyt van voorfz. defaulte &c.
Dat de Suppliant eerbiedig vertrouwende, dat dit alles direételyk aanloopt tegen de intentie van UEd. Groot Mogenden, gemanifesteerd in de zö expresfe, als allezins rechtmatige en billyke vrylaatinge aan den^Suppliant, om in judicio zbdaanigê defenfie te doen, als hy te raade zal worden, zich dan ook verplicht heeft gevonden, zulks te brengen tot kennis van UEd Groot Mogenden, en daar op Hoogstderzelver voorzieninge te imploreereh. —:
Weshalven de Suppliant zich by dezen keert toé UEd. Groot Mogenden, ootmoediglyk verzoekende: dat het UEd. Groot Mogenden gelieve aan deri Hove aan te fchryven, omme de beide inftantieri van den Procureur Generaal tegen den Suppliant të ftellen in dien ftaat,.waar in dezelve waren op deri 5 April 1788, toen UEd. Groot Mogenden de procedures tegen den Suppliant geëntameerd, of hangende UEd. Groot Mogenden deliberatien, te en-
XVI. Deel. M u»



178 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
eameeren hebben gefurcheerd, en voorts de nodige) order te ftellen, dat uit hoofde der ophefiïnge van die furcheance, op den 2den July by UEd. Groot Mogenden gerefolveerd, tegen den Suppliant niet werde voortgeprocedeerd, dan op nieuwe, aan hem tydelyk geprsfigeerde, Rechtdagen, met die vrylaatinge welke by UEd. Groot Mogenden evengemelde Refolutie aan het afwyzen van zyn vorige verzoek is geaccrocheerd, en dat inmiddels, hangende UEd. Groot Mogenden deliberatien over dezen Requeste, alle verdere procedures van den Procureur-Generaal tegen den Suppliant op nieuw werden gefurcheerd.
't Welk doende &c.
N®. 1332. Extracl: uit het Register der Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, behelzende dispofitie op bovenfiaande Request. In dato den 29 Augufi. 1788.
Is gelezen de navolgende Requeste van Mr. Hendrik Arnold Kreet, zich noemende geboren Burger en Inwoonder der Stad Amfteldam, om de daar bv geallegeerde reden verzoekende, dat Hun Ed. Groot Mogenden aan den Hove gelieven aan te fchryven, om de beide inftantien van den Procureur Ge. neraal tegen den Suppliant te ftellen in dien ftaat, waar in dezelve waren op den 7 April 1788, toen Hun Ed. Groot Mogenden de procedures tegen den Suppliant geëntameerd, of hangende Hun Ed, Groot Mogenden deliberatien te entameeren, hadden gefurcheerd, en voorts de nodige orders te ftellen, dat, uit hoofde der opheffinge van die furcheance op den 2den July by Hun Ed. Groot Mogenden gerefolveerd , tegen den Suppliant niet werde voortgeprocedeerd, dan op nieuwe aan hem tydelyk ge-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 170
prasfigeerde Regtdagen,en met die vrylaating, welke by Hun Ed. Groot Mogenden _ Refolutie aan het afwyzen van zyn voorig verzoek is geaccrocheerd j en dat inmiddels, hangende Hun Ed. Groot Mogenden deliberatien over dezen Requeste, alle verdere procedures van den Procureur-Generaal tegen den Suppliant op nieuw werden gefurcheerd.
Waar op gedelibereerd, en door de Heeren Ge= deputeerden der Stad Amfteldam gedesadvoueerd zynde de qualiteit, die de Suppliant zichalslnwoonder derzei ve Stad adfcribeert, is voorts goedgevonden en verftaan de voorfz. Requeste te renvoijeeren aan den Praïfident en Raaden van den Hove* om naar ftyle voor den Hove gebruikelyk voort te procedeeren, en zal hier van kennis worden gegeven aan den Procureur-Generaal, tot zyne informatie.
Fiat infertio.
(was get.~)
Accordeert met het voorfz. Registert G. Clotterbooke.
M i
No-



i8o Verzameling van Stukken betrekkelyk tot]
N9. Mandament van Arrest met de Claufule van
Editie, ad valvas curias, by den Hóve van Holland, aan den Procureur-Generaal over Holland, Zeeland en Friesland, tegens Mr. H. A. Kreet verleend, in dato den 14 Maart 1788 , met de Conclufie van Eisch van den zeiven Procureur-Ge- • neraal; de Conclufie van Prcefentatie en Antwoord, Conclufie van Replycq , Duplycq en verdere Nö" tulen daar op gevolgd, benevens de Memorie van Kosten.
Willem, by der gratie Gods, Prince van Oranje en Nasfau, Graave van Catzenellebogen, Vianden, Dietz, Buuren, Leerdam, &c. Marquis van Veere en Vlisfingen, Heere- en Baron van Breda, &c. Erf-Stadhouder , Erf-Gouverneur, Erf-Kapitein-Generaal ende Admiraal, &c. &c. &c. mitsgaders de Prefident ende Raaden over Elolland, Zeeland en Friesland, den eerften gezwooren Exploicteur, hier op verzocht, falut:
Alzo ons vertoond is by den Procureur-Generaal I van de voorfz. Landen, dat de Vertoonder, geob. ■ tineerd hebbende van dezen Hove Mandament Cri- ■ mineel tegen Mr. Hendrik Arnold Kreet, ge-, woond hebbende te Rotterdam, doch nu voortvlugtig, beducht was dat dezelve fchikkingenzoude kunnen maaken van zyne goederen , waar aan 1 in tyd en wylen des noods de kosten en mifen der i Juftitie , en de kosten van den Procesfe, zouden be- . hooren verhaald te worden, het welk alzo zoude ftrek- . ken tot merkelyk nadeel en prasjudicie van den Lande- weshalven de Vertoonder zich keerde tot dezen . Hove, (alzo hy zegt) reverentelyk verzoekende daar 1 inne onze provifie.
Zo is 't dat wy u authorifeeren by dezen uit: naam en van wegens de Hooge Overheid te nemen 1 in arrest en bewaarderhand de goederen van deni voornoemden Mr. H. A. Kreet, omme daar aan,, des noods zynde, te kunnen verhaalen de kosten 1 en mifen van de Juftitie , en de kosten van deni
Pro-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. I8r
Procesfe, door den Vertoonder tegens meergemelden Mr. H. A. Kreet gevoerd werdende, en denzelven Mr. H. A. Kreet, en alle anderen desnoods, gelast en beveelt hetzelve arrest te gehengen en te gedoogen.
En in cas van oppofitie, het voorfz. arrest ftadhoudende, tot dat 'er behoorlyke cautie, ten genoegen van dezen Hove, voor de voorfz. kosten zal zyn gefteld, dagvaard den Oppofant te compareeren, ofte Gemachtigden te zenden, t'eenen zekeren bekwaamen dage, voor dezen Hove, omme te zeggen de redenen van dien, te aanhooren zodaanigen Eisch en Conclufie, als de Vertoonder ter zaake voorfz., ten dage dienende, zal willen doen en nemen, daar jegens te antwoorden, en voorts te procedeeren als naar rechten.
_ En vermits de voornoemde Mr. H. A. Kreet fugitief is, zo doet uw Exploict by openbaaren Edicte, ad valvas curies, in ordinaria forma; welk Exploict by u alzo gedaan zynde wy houden zullen van die waarde, als of het aan zyn Perfoon zelfs gedaan ware, en ons uw wedervaaren relateerende.
Gegeven in den Hage onder het Zegel van Juftiie, den 14 Maart 1788.
(ondjlr ftond)
By myne Heeren den Erf-Stadhouder, ErfGouverneur Praefident en de Raaden over Holland, Zeeland en Friesland.
(was get.) J. F. Royer.
Conclufie van Eisch.
Compareerde voor den Hove van Holland de rocureur-Generaal over Holland, Zeeland en riesland, Impetrant van Mandament van arrest, iet de Claufule van Edicte, ad valvas curice, ter lenre, op ende jegens Mr. H. A. Kreet, gewoond :ebbende te Rotterdam, Gedaagden in 't voorfz.
M 3 cas3



Ig2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
si ter andere zyde. Ende by middelen van den febr*z Mandame/ce, ende andere in tyd «>wy en a£ noods nader te allegeeren, eisch doende, condudeerde tot decretatit van het gedaane arrest, en dat zal worden verklaard,dat het zelve , als wel en . ?e recta gedaan , ftadhouden en volkomen effeÉr, fortleren lal, en dienvolgende dat het gearresteer£ zal worden verklaard herbonden en executabel voor de kosten en mifen van Juftitie, midsgaders van den Procesfe, door den Impetrant voor dezen . Hove tegen den Gedaagden gevoerd wordende, m-■ ?ien de Gedaagde daar inne by Sententie van dezen i Hove worde gSondemneerd,'makende.voorts me,, de wel expreffelyk Eisch van Kosten ofte tot anderen, &c.
Conclufie van Prcefentatie en Anfc\ woord.
Tnmnareerde voor den Hove van Holland MAil th^XX van Son Hz., als Procureur van Mn Hendhk ArWd Kreet, gewezen Secretaris van ?Pn booten Krygsraad der Schüttery te Rotterdam, en S SwoSd hebbende te Amfteldam, Gedaagj fen by Mandament van arrest met de Claufule va EdiöV ad valvas curw, ter eenre, op ende jegens ïtn Procureur-Generaal over Holland, Zeelander Friesland" Impetrant in 't voorfz. cas ter ander, zyde.
Art i. En dede zeggen.
0 Da de Gedaagde, ten tyde van het verzoe leen en obtineeren vin het Mandament Crimmee by den Procureur-Generaal tegen hem Gedaag
' gewoond hebbende te Amfteldam,
1 als zynde aldaar op den 26 September 17S sis een ingeboren Poorter beéédigd, (*)
5. en ook in die Stad een huis voor verfcheide ïaoren gehuurd hebbende, ^ 6 waar in hy Gedaagde op dien tyd met zy^
(*) Zie hier voor hl. .164»



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. vwgevallen. 183
Familie en Huisgezin opentlyk woonachtig was, 7. en 't gene de Gedaagde zelfs by advertentien
in diverfe Rotterdamfche Couranten heeft doen be-
keed maaken, 8- vertrouwt notoir te zyn,
9. dat dienvolgens het voorz. Mandament Crimineel by den Procureur-Generaal incompetenter is verzogt en geobtineerd;
10. als mede dat de befchuldigingen, daar inne tegen hem Gedaagden geavanceerd, ten eenenmaa. le zyn abufief, ~
11. als hebbende hy Gedaagde zich altyd als een eerlyk Man gedragen, .
12. en zich in zyn privé nimmer geoccupeerd met ietwes dat ftrafwaardig geconfidereerd zou kunnen worden,
13. zodaanig dat hy Gedaagde zich volkomen iverzekerd houd,
14. dat de Procureur-Generaal zich alleen zal trachten te fundeeren op zulke zaaken, ,
15. als door hem Gedaagden zyn verricht, toen ry te Rotterdam woonachtig was, in qualiteit als Secretaris van den Grooten Krygsraad der Schüttery, te dier tyd aldaar fubfisteerende.
i<5. en dus als Minister van eenCollegie,'twelk een wettelyk beftaan hadde,
17. aan welks Refolutien en Orders hy,
18. even gelyk alle Ministers van andere Colle-
°X 19! volgens zyn beéédigden plicht heeft moeten abedieeren, en dien conform werkfaam zyn,
20. en waaromtrent hy zich niet vind uitgefloten by Hun Ed. Groot Mogenden Plakaat van generaale Amnestie, van 15 February 1788.
21. Betuigende hy Gedaagde op het lolemneellte □aar inne niet anders dan ter goeder trouwe,
*2. en om volgens zyn plicht aan de ordres en intentie van 't gemelde Collegie van den grooten Krygsraad te voldoen, zonder dezelve ooit te excedeeven,
M 4 23t



184 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
23. gehandeld te hebben en werkzaam geweest te
zyn 5 .
24. en geen het minfte verkeerd opzet, veel mm een oogmerk om verandering in de Conftitutie en Regeeringsform van den Lande te bewerken, ooic : gehad te hebben,
1 25 en ook in waarheid nimmer geweest te zyn-; Aucteur of Aanvoerder van 't gene te Rotterdam op 1 den 13 April 1787 en vervolgens is gefchied;
26. noe zeer Sc zelve te dier tyd, nochte by de Wethr.uderfchap dier Stad, noch zelfs by de Souvetaite Vergadering van Hun Ed. Groot Mogenden, niet afgekeurd, of als misdadig befchouwd, maar in- ■ (egendi-el gehomologeerd en gecorrobpreerd wierd.
27. Dat ondertusfehen het voorfz. Arrest van dep Procureur Generaal, alleen berustende op hetobti* • rjeeren van 't voorfz, mandament crimineel,
28. en de Gedaagde uit hoofde zyner zwakke lig- 1 chaams conftituc.e met kunnende refolyeeren;
29. in perfoon te compareeren en zich dienvolgende in gevangenisfe te begeven,
' 30. om ex carcere zyne exceptive of andere de-1 fenfien te doen.
31. tot zyne hartgrievende- fmerte uit zyn ger boorte-plaats heeft moeten wyken, met achterlating van eene tederbeminde Echtgenoote en Doch, ter.
'31. welke, even als de Gedaagde zelf, zo uit farnilie-betrtkkingen, als uit attachement aan hun Vaderland, niet dan by volftrektenoodzakeiykheid „en' zeer ongaarne, zullen kunnen befluiten zich buiten *s Lands ter woon te begeven;
33. en nu te raade is geworden de navolgende praefentatie te doen;
* 34. zonder nogthans gehouden te willen worden, 35. daar door eenigzins te erkennen de wettigheid en competentie, nochte van het mandament crimineel, nochte van het mandament van arrest * door den Procureur-Generaal tegen hem Gedaagd den geimpetreerd.
3<*t



ié Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. i8j
36. als daar tegen wel expresfelyk proteftee. rende,
37. en zich nog flatteerende, dat, na het videeren van den gemelden crimineelen procesfe, door dezen Hove geene condemnatoire Sententie, maar eene zyne fustenuen justificeerende dispofitie, zal worden uitgebragt.
Mits welke en andere redenen en middelen, na. der des noods te allegeeren, de voornoemde Procureur in naam als boven, afflaande de middelen van het voorfz. mandament van arrest in dezen by den Procureur^Generaal geimpetreerd, by denegatie, impertinentie en irrelevantie, doende niet te min om gevoegswille prafentatie, verklaarde den Gedaagden bereid en te vrede te zyn, mits daar uit nimmer werde getrokken eenige illatie, argumentatie of confequentie, als of de Gedaagde daar door de wettigheid der crimineele Procedures, door den Impetrant voor dezen Hove tegens den Gedaagden geënt hameerd en geprofequeerd, of de competentie van dezen Hove in dat cas ter eerfter inftantie, of rok de wettigheid van het mandament van arrest in dezen verleend, zoude hebben erkend, voor en in de plaats van het ftellen van fidejusfoire cautie, in handen van den Procureur-Generaal, tegen bthoorlyk recief, over te geven vier Recepisfen van den Ontvanger van 's Lands middelen te Rotterdam, ftaande in blanco, elk groot een duizend guldens, wegens gedaane fournisfementen ter voldoening van Hun Ed. Groot Mogenden Plakaat tot heffing van den 2jften Penning, den 30 September 1788 gearresteerd, N°. —, —, ■— en —, met overgifte,, om aan dezelve vier Recepisfen te kunneti verhalen alle zodaanige kosten en mifen van Juftitie, mitsgaders Proces-kosten, in welke deGedaagde ten behoeven van den Impetrant t'eeniger tyd gecondemneerd zöu mogen worden , en aan den Impetrant te refundeeren de kosten in dezen aan de zyde van den Procureur-Generaal gevallen en als nog te vallen, tot dat het arrest door ofte van wege M j deq



186 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
den Procureur-Generaal gedaan, en by den manda. mente gemeld, zal zyn ontflagen, des noods ter Suxatie van dezen HoVe, mits , daadelyk na het overgeven van de voorfz. vier Recepisfen, van we. se den Impetrant zullen worden opgeheven enontSagen de arresten uit kragte van 't gemelde mandament gedaan ; fustineerende den Gedaagden daar mede te kunnen en te mogen volftaan, en dat zulks des noods alzo by dezen Hove zal worden verklaard, en by refus van de voorfz, prsefentatie onder beneficie van dezelve antwoordende, concludeerde ten fine van verder of anders mee ontvangkelvk, en by ordine dat de verdere of andere eisen en conclufie, door den Impetrant in dezen op ende jegens den Gedaagden gedaan en genomen , zal worden ontzegd cum expenfis ofte tot anderen «Sc.
Conclufie van Replycq.
Compareerde voor den Hove van Holland, de Procureur-Generaal over Holland, Zeeland en b nesland, Impetrant van mandament van arrest met de claufule van edifte ad valvas curice ter eenre , op ende ieaens Mr. Hendrik Arnold Kreet, laatst gewoon! hebbende te Rotterdam, Gedaagden in t voorfz. cas ter andere zyde.
Ende wel expresfelyk desavoueerende het voorgeven van den Gedaagden, dat dezelve 't laatfte te Amfteldam zoude hebben gewoond, zo als de bedaagde by zyne conclufie van pra-fentatie en antwoord, van welke uit zyn naam ter Rolle van dezen Hove in deze zaak is gediend, tegen de waarheid der zaake, en het gedeclareerde van Hun üd. Groot Mogenden by Hoogstderzelver Refolutie, pofeert, mitsgaders afflaande de middelen van des Gedaagdes voorfz. conclufie van praafentatie en antwoord, by mere denegatie, impertinentie en irrelevantie, verklaarde niet te min, mits de vier Recepisfen, by den Gedaagden in handen van den Procureur-Generaal voor en in plaatfe van het nellen van fidejusfoire cautie over te geven, en byzy



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 187
ne voorfz. conclufie van praafentatie en antwoord vermeld, voor en in plaatfe van het gearresteerde zullen zyn verbonden en executabel voor de betaalinge van zodaanige kosten en mifen van de Juftitie mitsgaders van den procesfe door den Procureur-Generaal , voor en in naam van de fiooge Overheid van den Lande, tegen den Gedaagden gevoerd werdende, waar in dezelve by Sententie van dezen Hove, ofwel byuiterlykgewysde, zoude mogen worden gecondemneerd, te accepteeren de praefentatie door ofte van wegens den Gedaagden by zyne voorfz. conclufie gedaan, en mitsdien bereid en te vrede te zyn, om, tegens overgifce der voorfz. vier Recepisfen by des Gedaagdens meergemelde conclufie omfchreven, en tegen voldoening der kosten in deze inftantie gevallen en nog als voren te vallen, des noods ter tauxatie van den Hove, te zullen doen ontflaan de arresten in dezen gedaan, en by refus van de voorfz. mits, refuieerende de voorfz. prasfentatie van den Gedaagde, zo als die is liggende, als captieus en infufficanc, perfifteerde in dien gevalle voor Replicq.
Van Son , inhaareerende de pofitiven by conclufie van antwoord gemaakt, confenteert niet te min. in de mits, waaraan de Procureur-Generaal de acceptatie van des Gedaagdes prsfentatie heeft geaccrocheerd, verklaarende bereid te zyn, om dadelyk, na dat door den Procureur-Generaal condemnatie zal zyn verzocht, de vier recepisfen by zyne praefentatie omfchreven aan den Procureur-Generaal over te geven, en wel te mogen lyden, dat dezelve conform de voorfz. mits executabel werden verklaard.
De Procur. Gener. verzoekt als nu condemnatie. Van Son levert aan den Procureur Generaal over de vier recepisfen, ieder van duizend guldens, by zyne conclufie van pra;fentatie en antwoord omfchreven, confenteert in de verzogte condemnatie, en verzoektinsgelyks condemnatie. De Procureur-Generaal neemt de voorfz. vier
origi-



188 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
origineele Recepisfen over, en confenteert in de condemnatie door van Son verzogt.
't Hof condemneert partyen over en weder volgens praefentatie en acceptatie, onder de daar by gevoegde mits, verklaart dienvolgende de voorfz. vier recepisfen verbonden en executabel voor de kosten en mifen van Juftitie, mitsgaders van den procesfe, waar in de Gedaagde, in de zaake by des Impetrants mandament gemeld, by fententie van dezen Hove, of wel by uiterlyk gewysde, zoude mogen worden gecondemneerd.
Memorie van kosten in de zaake van den Procureur-Generaal over Holland, Zeeland en Friesland, Impetrant van mandament van arrest met de claufule van editie ad valvas curiee, contra
Mr. Hendrik Arnold Kreet, Gedaagden.
Komt den voorn. Procureur-Generaal voor falaris 177 - 17 - *
Item den Procureur van der Spyck voor verfchot en falaris . . . 169 - 14 - *
En de Deurwaarders Vaissiere en de Roy voor het doen van het Arrest, edictale Citatien, en 't ontflaau van 'c Arrest, tefamen . 55 - 17 . «
fomma ƒ 4°3 - 8 - * Heer Confrère van Son!
Uw Ed. gelieve voor de fpoedige voldoeningede. zer kosten zorge te dragen, zynde het Arrest bereits op den 27ften van de gepasfeerden maand Juny ontflagen.
(Onder ftond)
Geadverteerd den 4 July 1789.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 183
No. 1334. Sententie van den Ed. Hove van Holland ge* pronuntieerd tegens Mr. Li. A. Kreet. In dato den 31 July 1780.
Gezien by den Hove van Holland het intendith aan denzelven Hove overgegeven uit den naam en van wege den Procureur-Generaal over Holland» Zeeland en Friesland, uic den naam en van wege de Hooge Overheid en Graaflykheid van denzelven Xande, Impetrant van mandament Crimineel met de claufule van edicte ad valvas curice, op ende jegens Mr. Hendrik Arnold Kreet, Advokaat, laatst gewoond hebbende te Rotterdam, Gedaagden, Herdaagden en Defaillant, 't zelve Hof, doende Recht in den naam en van wege de Hooge Overheid en Graaflykheid van denzelven Lande, verfteekt den Gedaagden Latitant en Defaillant, uit krachte en voor 't profyt der refpectlve defaulten in dezen gedecerneerd, van de exceptien declinatoir, dilatoir en peremtoir, defenfien en wheeren van Rechten, die hy gecompareerd zynde zoude hebben mogen en kunnen doen en proponeeren; bant voorts den Gedaagden Latitant en Defaillant ten eeuwigen dagen uit den Landen van Holland, Zeeland, Friesland en Utrecht, zonder ooit daar inne weder te mogen komen, op poene van zwaarder ftraffe, en condemneert eindelyk den Gedaagden Latitant en Defaillant in de kosten en mifen van Juftitie, midsgaders van den procesfe, ter tauxatie en moderatie van den voorfz. Hove.
Gepronuncieerd den 31 July 1789.
Kosten, (opgegeven den r September 1789.)
De Procureur-Generaal over Holland, Zeeland en Friesland, Impetrant van mandament crimineel met edicte ad valvas curice,
Contra
Mr. Hendrik Arnold Kreet . . ƒ 966 - 15 - *
No.



ïóo Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Np. i335« Request van Egbert Willem Brink, Predikant te Oosterwolde, aan Hun Ed.Mogendtn i de Heeren Staaten van Gelderland, verzoekendegra- • tie voor rigeur van Juftitie, en datdeProceduuitn\ door den Momboir en Subftituit Momboir der Land-, fchappe, voor den Hove Provinciaal tegens hem geëntameerd, mag werden opgeheven en geannulleerd. Geprcefenteerd den . ... <
Geeft met verfchuldigdeti eerbied te kennen, Eg* bert Willem Brink Predikant te Oosterwolde: dat hy Suppliant door den Momboir en SubftituitMouboir dezer Landfchap, tegen den 6 November 1788, in Perfoon voor den Hove Provinciaal is geciteerd, ter oirzaake, dat hy zich binnen dem Ambte van Doornfpyk zoude hebben opgehouden , en de huizen zyn langs, gegaan om de Opgezetenen, dan door vriendelyke discourfen, tot het neeven van Penningen tot 'tzogenaamde Vaderland* fche Fonds te perfuadeeren, dan wederom, door hun voor te ftellen, dat zy zich aan onaangenaame gevolgen zouden exponeeren, zo zy geen Pehnini gen tot het zelve opbragten.
Als mede, om dat hy Suppliant met de gewezen Predikanten van Elburg, Johannes van Diermeh én Georg Hendrik Heyn, (welke met hem Opzienders van 't Feitenhof waren) te Campen vergaf deringen gehouden, en derzelver ilegte handelwyze in het verbrengen en met haar nemen van de Papieren, Boeken en Gelden van het Feitenhof, by gefchriften zoude hebben geapprobeerd , om te hooren verklaaren, dat hy ter zaake voorfz. zoui de worden gecondemneerd in zodaanige Lyf- of an. dere arbitraire ftraffe, als 't Hof ex meritis et cir< cumftantiis Caufce zoude verxneenen te behooren. W Dat hy Suppliant by 't Hof Provinciaal, voor der tyd van 14 dagen uitftel heeft verzogt, om zicb by de eerfte Landfchaps - Vergaderinge daar ovei aan U Ed. Mogenden te kunnen addresfeeren, weli uitftel gunftiglyk is geaccordeerd.



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. i$l
Dienvolgens neemt hy als nu de vryheid, UEd. Mogenden op 'teerbiedigde voor te dragen:
Dat hy Suppliant voor een Alwetend God kan jetuigen, dat hy nooit eenige de allerminfteintenle gehad heeft, om de Opgezetenen op eenigerlei wyze tegen den Souverein, of tegen de bevelen /an U Ed. Mogenden, op te zetten.
Dat hy tot zyn leedweezen wel moet bekennen , lat hy zich in 't jaar 1786" zo verre heeft laaten perfuadeeren , om 6 a 7 Inwooneren van Oosterwolde :e vragen, of zy genegen waren eenig geld te geren , met geen andere intentie, als om die Penningen lit te deelen aan Vrouwen en Kinderen, wier Mannen en Vaders door de tumultueufe bewegingen mogten verongelukken of gekwest raaken, en ter lier tyd zo verblind is geweest, dat hy daar geen cwaad in heeft gezien, maar echter expost ontwaar geworden zynde, dat zodaanig collecteeren van Penningen, zonder voorgaande permisfie, ongepermitteerd, en voor hem van nadeelige gevolgen soude kunnen zyn, terftond gezorgt heeft, dac iet geld aan die Perfoonen, welke op zyn verzoek iets gecontribueerd hadden, wederom gegeven is, to dat 'er geen kwaad gebruik van die Penningen leeft kunnen gemaakt worden
Dat hy Suppliant ook moet bekennen, dat hyde onvoorzichtigheid heeft gehad, om met de geweten Predikanten J. van Diermen en G. H, Heym, als met hem Opzienders van 't Feitenhof (*) zynde,' te approbeeren, dat de door haar mede genomen
(*) Dit Godshuis is genaamd naar deszelfs Stichteresfa trouwe Maria Feith, die het by uiterften wil met zeer ryke inkomflen begiftigd heeft. Twaalf Mannen en twaalf Vrouwen, niet onder de zestig Jaaren en Burgers der Stad Elburg, of die 'er ten minften vyftien Jaaren gewoond hebben, worden 'er in onderhouden. Het beftier over dit liefdaadig Gedicht is opgedraagen aan de Predikanten in der tyd van Elburg, Doornfpyk, Oosterwolde en Oldenbroek; aan welken een' Rentmeester , die mede op het Feitenhof woont, is ondergefchikt.



1&2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
rhen Papieren, Boeken en Gelden van 't Feiten, hof, proviiioneel, onder haar lieden te Campen,: zouden blyven.' . .,-. .
Doch dat hy zulks met geen kwaade intentie heeft i geaccordeerd, en om geen andere redenen, als uid vreeze, dat 'er zomtvds, in dien troublen tyd, ee,: nig nadeel aan die Éffe&en binnen Elburg zoudi i kunnen worden toegebragt.
Offchoon nu, Ed.Mogende Heeren,uit de Actiei der Momboirs tegen den Suppliant geinftitueerd,,; blykt, dat hy zich op eene onbezonne en onberaa-, de wyze, tot zynelmerte, aan zodaanig Crimen: heeft fchuldig gemaakt, woor door hy in de pcenei van Rechten vervallen is, en waar door hy zichl zeiven, zyn Vrouw en byna zes Kinderen, in on-i gelukkige omftandigheid heeft gebracht, zo verzoekt hy echter, dat U Ed. Mogenden de voorfz*; redenen tot zyne verfchooninge gelieven aan tes nemen.
Waarom hy de vryheid neemt zich aan de Clementie en Landvaderlyke zagtmoedigheid van U Ed. Mogenden te fubmitteeren, en op 'tootmoedigfte te verzoeken: dat U Ed. Mogenden gratie: voor rigeur van Juftitie prsefereerende, al't geer. "hy Suppliant misdaan en bedreven heeft voor de-■ ze reis gratieus aan hem gelieven te vergeven, en: dat de proceduure, door den Momboir en Subftituit-Momboir dezer Landfchap, voor den Hove; Provinciaal tegen hem geëntameerd, mag worden; opgeheven en geannulleerd. 't Welk doende,
(Onder ftond,') (get.) Egbert Willem Brink.
(Verder ftond,) proftylo. (get.) W. Di Schonbach, Procureur.



ds Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 103
Stukken betrekkelyk eenige Burgers en Ingezetenen der StadElburg. Lopende vanN01356 tot No. 134^5. ingefl.
1°. 1336. Aanfpraak of Justificatie, aan de Wel Ed» en Achtbaare Heeren van den Magifiraat der Stad Elburg gee'xhibeerd door ofte van wegens de Heeren ' Burgemeesteren in der tyd, Johan Eurchard Tulleken era Hendrik Antonv Julien, ratione officii Klageren, op entegens Dr. D. G. Hoeclum , A. Mouwe, Jan Munnik, Dries Hoefhamer. en Gerrit Hoefhamer, enz. (*)
Wee Edele en Achtbaare Heeren!
Tot fundament van aanfpraak exhibeeren de Heeen Klageren voor af de citatie, zovoor'shoofdsals lan derzelver wöonftede gefchied, voor zo verre ;ich de Beklaagdens binnen deze Stad en Jurisdic ie van dien bevonden, als mede ten opzichte der, ifwezigen by Edict en na behooren geciteerd, vol-. ;ens de gedaane Publicatie, uitwyzens de relafen ub A. en B.
En doen vervolgens U Wel Ed. en Achtb, voor* [ragen, dat deze beklaagdens, alle Burgeren en In* ;etetenen der Stad Elburg, hebben kunnen goedvinden , zonder eenige gefundeerde redenen, op den | September des Jaars 1786, deze Stad te veriaen, zich eerst na de Provincie van Overysfel en de itad Campen, en voorts na Utrecht, te begeven, en ;aar ter plaats zich in dienst te engageeren met
geen
(*) Alle de overige Naamêfi vindt men in de hier vollende Bylage A, dus wy onnodig hebben geacht om dié lier ook te plaatzen.
XVI. Deel» N'



194 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
eren andere intentie, als om aldaar de onrusten ver- •■ warringen hoe langer hoe meer aan te kweeken en i te continueeren.
Waarom zy Beklaagdens zich ook niet ontzien i hebheh als Auxiliairen zich tegen de Heeren Staaten i van Utrecht te laaten gebruiken, gelyk U WelEd.. en Achtb kan blyken uit de Documenten by s Ho-« ves Misfivefub C. hier annex, als mede uitdeLysc: fub D. welke door de gefententieerdens fub £..is.i afgegeven. .
Tot alle 't welke de Beklaagdens met zullen kun- ■ nen aantoonen eenige permisfie van den Souverain i dezer Provincie bekomen te hebben.
Daar het nogtans , ingevolge de fuccesfive Placaaren, federt herdenkelyke tyden, en in voonge: eeuwen in dezen Furflendom en Graaffchap reeds geëmaneerd, als onder anderen by Placaat van den: 29 Maart 1575, (*) en fpeciaal mede ingevolge:
de:
(*) Moet zyn 1573 het welk ook by Replicq Art. 50. is* geredresfeerd. Wy achten het niet onvoegzaam, dit Pla.; kaat van den Spaanfchen Koning, hoedaanig het zelve in ' het I. Deel van het Groot Geldersch Placaathoek, bl. 622, wordt gevonden, hier eene plaats te geven, ten einde onze Lezers daar door in ftaat te ftellen, om te beoirdeelen, in hoe verre het zelve naar hunne gedachten op het onder, havige geval kan toegepast worden.
Placaet van niet te gaen in dienst van vreemden. In dato den 29 Maart 1573.
By den Coninck.
Onfen lieven ende getrouwen die Stadtholder Ontsier: und luyden van onfe Raden in Gelderlandt verordent ia-, luyt ende dileétie, Al eest foe, dat by andere onfe edicten, geboden ende placcaten hier voirtyts gemaeckt, genoe?-;; faem verboden ende geinterdiceert is, allen onfe vafalien: ende onderfaren van herwertfovere buyten onfe Landen ty trecken, om hen ter oirloge 01T krygs-dienst in vremd| Landen te begeven, fonder expresfen oorlof ende con-
fent,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 591
de Landelyke Publicatie van den 6 July 1787 fub F, op een arbitraire en rigoureufe ftraf verboden is: dat niemand uit dezen Furftendom en Graafichap, wie hy ook mogte wezen, zich buiten expres-
fent, Sunderlinge dat defe prohibitie ende verbot principalicken onderhouden behoirt te worden, als Jtvan noden is by onfe vafallen ende onderfaeten ons te laeten dienen, foe 't felve jegenwoirdelick is, overmits de rebellie, oproer ende wapeningen in fommige Quartieren van herwertfovere gefchiet, Des noghtans niet tegenftaende fyn wy berigt ende geinformeert, dat eenige van onfe onderfaeten, fonder reguard ofF cenfchouw te nemen op 't geene daer toe fy t'onfweerts verbonden ftaen , nogh oock op onfe voorfchreven verboden ende prohibitien, hen vervorderen in andere Landen Quartieren ende Provintien ons niet fubjeét wefende te trecken, hen aldaer ten oirloge ende in krygs-dienst te begeven, 't welck ons geensfins te lyden en ftaet, Waeromme begerende daer inne by alle mogelycke middelen ende wegen to voorfien, ende behoorlicke remedie te ftellen, hebben wy by deliberatie van onfen feer lieven ende vruntlicken Neve, Ridder van oufer Orden, Stadtholder Gouverneur ende Capiteyn Generael in defe onfe ErfF-Nederlanden, die Hertoge vanAlve, Marquis van Coria &c. gelast ende bevolen, lasten ende bevelen we! fcherpelicken by defen, dat gy volgende onfe andere placcaten, geboden ende ordonnantie», terftonten de fonder vertreck doet kundigen, uytroepen ende publiceren alomme binnen de Steden ende Vlecken van onfen Furftendom Gelre ende Graeffchap Zutphen, daer men gewoontlick is uytroepinge ende Publicatie te doene, Ende van onfen wegen anderwerfen verbieden en interdiceren op ipene van de gaige, ende van confiscatie van goeden, daer confiscatie ftadt grypt, Dat niemant hem en vervordere uyt den Lande te treckene, om hem ten oirlogh off in krygs-dienft te begeven, voor wien dat *t oock fy, fonder onfen expresfen oirlofFende confent, Lastende ende bevelende allen Gouverneurs, Stadtholders, Capiteynfep» ïtoaftluyden, Kegteren, Officieren, krygs-luyden ende onderfaten. dat fy ende elck van hen, binren de limiten van heure Jurisdictie goeda forgfuidige tstfigt nemen, om Na ie



196 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
rj-esfe wil en toeftemraing van den Souverein in zodaane omflandigheden van tyden in andere Landen of Provinciën aan Hun Ed. Mogenden, niet
fub-
te beletten dat niemant uyt onfe voorfchreven Landen en i tteeke, noch hem in krygs-dienst en fteiie, ten eynde voor- • 'fchreven, Ende indien na de Publicatie van defen eenige I bjvonden' worden, die airede pp wege waren, off hun ge-,rceifchap maeken om derwerts te trecken, Willen wy dat : deteive by eenen ygelicken, dien wy daer toe auctorife-'ren, aengetast ende by den Regters, Jufticiers, Officiers ; van der plaetfen refpectivelicken terftent verwefen ende s eeëxecuteert fullen worden, nae uytwyfen ende inhouden i van defe onfe jegenwoordige ordonnantie ende verbot, Or. . dinerende ende bevelende allen den genen die airede m i dienst van eenige vreemde Princen, Vorften ende Heeren i fouden moegen wefen, dat fy den felven verlaten, ende: binnen drie weecken nae de publicatie van defen binnen i onfe voorfchreven Landen wederkeeren, op gelycke penei van der galge, ende confiscatie van goeden, als boven, In i ■wekken gevalle van wederkeeren, vergeven wy hen de i voorfchreven faulten, offenfien ende misbruyck voir defe ; reyfe, Ende voorts meer, lasten ende bevelen wy allen on- ■ fe Rigteren, Jufticieren, Officieren ende die van onfe va» fallen, dat fy hen nerftelicken informeeren op de gene die : tegens'defa onfe ordinantie ende verbot gedaen fouden moe- ■ Een hebben, om tegens de felve ende heure goeden te pro-, cederen, in fulker'vuegen ende manieren als 'tbehoiren: fol fonder eenige gunde, disfimulatie of verdragh, Des tei doène mit diesfer aenkleeft, geven wy u ende den voor-} fchreven Regteren, Jufticieren, ende Officieren refpefti-< velycken, volkommen m'agt, auéloriteyt ende funderlinghï bevel. Ontbieden ende bevelen voirts allen ende eenen y eelyck'en, dat fy u ende hen 't felfde doende ernftelycken..; verftaen ende obedieren, Want ons aifoe gelieft, Gegeven', in onfer Stadt van Nymegen, onder onfen contre Segell hier op gedruckt in placcate, den xxrx. dagh van Martio'j vyftien hórjdért dry-én 't feventigh na Paefen. Onder JionË atchrtven', Bv den Coninck in fynen Rade, Ende was M t'rteyckent, d'Overloepe. Lager ftont, Gecollationeert M gens fynoriginael, ende accordeert, By my, «w geteyckerM
T. Roos.



4e Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 197
fubjedr, wezende, ten Oorloge of in Krygsdienst te begeven. Ten notoire, gevolgen dat deze Beklaag, dens te famen, en ieder van dezelve in 't byzun. der} zich tegens de Landelyke wetten, en fpeciaal tegen het gemelde verbod van den 6 July Ijtof» hebben verzet, dezelve overtreden , en zich alzo aan eene verfoeyelyice misdaad hebben fchuldig gemaakt.
Waarom dat de Heeren Klageren dan vermeenen, dat de Beklaagdens vervallen zyn in de pcene van Rechten, en dien ten gevolge al nu ex diilit ac dicendis nobilisjïmoque Judicis officio fupplendis omni meliori modo concluderen, preliminair en voor af:
Dat by decreet van dézen Gerichte, de Beklaagdens zullen worden gecondemneerd zich in Carztre te begeven en zich ex vinculis te defendeeren.
En voorts ten principalen, dat de Beklaagdens, ieder in 't byzonder, ter oirzaake zy de Placaaten lezer Landen en fpeciaal mede de Landelyke Pu. jlicatie van den 6 July 1787 hebben overtreden, >y Sententie van dezen gerichte zullen worden ge:ondemneerdinzodaanelyfftraffe, van confïnement, jannisfement, of in zodaanige andere ftraffe, als U tVel Ed. en Achtb. na exigentie en omfrandigheden ?an zaaken zullen oirdeelen en vermeenen te belooren.
(Onder Rond) pro Jlylo.
(was geteektnd)
P. van Meurs, Adv. Fiscaal.
N 3 N#.



198 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
N°. 1337- Citatie in Perfoon, van eenige Burgers en ' Ingezetenen der Stad Elbwg', benevens het Relaas van den Roedendraager. In dato den 20 en 21 A* pril 1789; zynde Bylage A. van N°. 1336.
Om ter inftantie van de Heeren Burgemeesteren in der tyd Johan Eürchard Tulleken en Hendrik Aktony Julien ratione officii Klageren, voor den . Gerichte der Stad Elburg tegen den 16 May 1789 des voormiddags om tien uuren in perfoon te citeeren Dr D. G. Hoeclum, A. Mouwe, Jan Munnik, Dries Hoefhamer, Gerrit Hoefhamer, Hendrik Windhouwer, Peter Lansbergen. Lubbertus 1 op Gerritsz., Godfried Busweyler, Evert Bos, Willem Deetman, Evertvan Diermen, EibertSwarts, Hendrik Top Aarsz. , Michiel Willems, Teums Janfen Mulder, Gerrit Janfen Mulder, Beert Vinke Wz., Cornelis Lansbergen, Peter Brekelman, Beert Straatman, Willem Straatman, jan Aartfen, Jan Lipke Jurjesz,, Jan Lipke Jansz., Jan Lipke fenior, Franciscus Straatman , Gerrit Aarts van Triest, Hendrik Gerritfen, Steven Deetman, Jan van Esfen, Aalbert Huisman, Gerrit van Hulfen, Hendrik van Hulfen, Jan Willegeman, Wynand Wynne, Gerrit Rykers Wysne, Gerrit Voerman, Wichman Brouwer, Wichert ten Have, Willem Staal, Hendrik den Heer, Melis Mouwe, Cornelis van Hulfen, H. J. Wolterink, Jan Weyenberg Jz., Abraham Hengeveld, Jan Vos, Hendrik Nazelaar, Willem Brouwer, Jacob Peters, Jan Ramaker, Hendrik van Koot, Jan Reykers, Jan Michielfen, Jan Trip, Barent van Esfen,
Ter oirzaake zy hebben onderftaan, en zich hebben kunnen verftouten, om uit deze Provincie te trekken, en vervolgens haar na de Stad van Utrecht te begeven, en aldaar in dienst te treden, met oogmerk om, onder fchyn van befcherming dier Stad, doch in der daad om onrust aan te kweeken, en de verwarring te continueeren, zich tegens de Heeren Staateu van Hooggedagte Provincie te laaten gebrul-



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 199
bruiken, daar het nogthans aan niemand wie hy zy uit dezen Furftendom en Graaffchap geoirlooft is, Zich buiten expresfewil en Poeftemming van d< Heeren Staaten dezer Provincie, in zodaave omftandigheden van tyden, in andere Landen , Quartkreo. of Provinciën, aan Hun Edele Mogenden niet ïubjecT: wezende, ten oorloge of in krygsdienst te begeven.
Om te aanhooren zodaane eisch en conclufie, als de Heeren Klageren tegens de Beklaagdens, fampt of ieder van haar in 't byzonder, ten dage dienende, trnni meliori modo zullen willen doen en nemen; alles onvermindert alle zodaane ftraffen, peenatitei* ten en correctien, waar aan een ieder van haar zich bovendien wegens andere feiten of deliüen zoude mogen hebben onderhevig gemaakt cum expenfis.
Verder ftond, Met confent des Heeren gicht de Roedendrager Hendrik van Duuren de perfoonen hier voren genoemd, allen zo voor 's hoofds als aan derzelver woningen, te hebben geciteerd tegen den irvden May aanftaande, des voormiddags om tien uuren ken Raadhuize, uitgezonderd Wichman Brouwer, dewelke alhier niet meer woont, welke citatien zyn gedaan op den 18 en 20 April 1789. f Aldus gerelateerd voor my ondergeteekenden op len ïi van April 1789 (*>
(was get.) J- G. van Brienen.
loco Secretarii.
(*) Dewyl de Bylage B. genoegzaam van den zelvden nhoud is als dit ftuk, zoude het flegts eene onnutte herhaling zyn, die hier te plaatzen.
N i'
No.



aoo Verzameling van Stukken betrekkelyk tei
No. 1338. Misfive van Hun Ed. Mogenden het Hof ' van Gelderland aan den Magijtraat van Elburg, [trekkende tot geleide van eenige Documenten. In dato den 7 December 1787. Bylage c. van N°, i3j6«
Eerzaame en Voorzigtige byzondere. goede Vrienden!
Door den Hoofd-Officier der Stad Utrecht aan ons, uit kracht der op zyn Ed. verleende authorifatie door Schout, Burgemeefteren en die van den Gerichte derzelver Stad, zynde toegezonden alle de papieren, betrekkelyk de Ingezetenen dezer Provincie door zyn Ed. aldaar gevonden, beftaande zo uit rnonfterrollen als brieven van particulieren, I en daar by onder andere zich bevindendeeenigelysten van zodaanige Burgers of Ingezetenen van U Eerf. Stad, welke zich tegens 's Landfchaps Plakaaten inzonderheid van den 6den July dezes jaars zich t Utrecht in dienst begeven hebben, onder de aldaar opgerichte zogenaamde Gelderfche Brigade.
Zo hebben wy, vermits dezelve van nut zouden kunnen zyn tot het inftitueeren of inftructie der procedures ter executie van voorf. Plakaaten, goedgevorden by provifie, en onvermindert onze deliberatien omtrent de overige ftukken, ten fpoedigften copie authenticq dier lysten te doen formeeren en U E rf. by deze in te zenden, ten einde UEerf daar van zodaanïg gebruik zullen kunnen maaken, als U Eerf. zullen vermeenen te behooren.
Terwyl wy bereid zyn, en offereeren om, wanneer UÈèrf. d' origineele lysten, zo als die ons zyn toegezonden, zouden mogen verlangen, dezelve aan UEerf. tegens behoorlyk recepis mede te fuppedifeeren (*).
En hier mede eindigende, bevelen wy UEerf. in de befcherminge Godes. Ge- I
(*) Deze Lysten voor onze Lezers niets byzonders noch interresfants bevattende en vry wat plaats beflaande, I jiebQen wy noodeloas geve-aden, die hier te plaatzen.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, aot
Gefchreven te Arnhem den 7 December 1787,
JDie Randen des Furjtendoms Gtke en Gr'aaf' fchapi Zu'pken. ■ •
Ter .Ordonnantie van.dezelve, '.
(was geu) F. W» van den Steen.
1339. Lyst der Burgers en Ingezetenen van Elburg welke zich te Utrecht hebben bevonden, opla>tv m den tydelyken Heer Prcefiient van Elburg door Wil. lem van Duuren en Beert Trip aan zyn Wel Ed. overgegeven. In dato den 25 Decemb. 1787. Bylage D. van N°. 1336.
Op last van den Heer Prefident overgegeven de Lyst der genen welke zich te Utrecht hebben bevonden;.als: den Heer Dr, G. van Hoeclum. De iHeerBurgemr. RauwenhofF(*). DeHeerBurgemr. Seis. Kapit. H. Vos Gz. Kapit. G. Hengeveld Wz. Lt. A. Mouwe. Lt. Jan Munnik. Lt. A. van Gelder Mz. Lt. D. Hoefhamer. Lt. W. J. Ramaker. Lt. H. Windhouwer. Adjud. G. Hoefhamer. VV. Wynne Vaandrig.
Bevelhebbers.
P. Lansbergen, Lub. Top Gz. Joh. Gezelfchap. W. van Duuren.
Corporaals.
N. van der Camp. . F. G. Buswyler. H. Pruys. E. Ros. Croes. Joh. Hengeveld. W. Deetman.
SCHÜT-
(*) Deze Lyst, misfehien in meer andere opzichten defecteus, is het ten minden zeker ten aanzien van den Bur. gemeester Rauwenhoff, dewyl die Heer nimmer te Utrecht ee.nigen dienst heeft gedaan.
N 5



502 Verzameling van Stukken letrekkelyk tot
Schutters.
G. Been. E. Zwarts. Jan Michielfen. Jan Moes. H. Gerrits Beer. H. Top Gz. H. Top Az. W. Fidder. H. Fidder. Eybert Hoen Gz. S. de Ruiter. Jan Velthoen. Michiel Willems. Jan 1 rip. B. Trip. Teunis Janfen Mulder- Gerric Janfen Mulder. Beert Vinke Wz. Claas van der Camp- Jan Hoeve. F, Bres, Ari Hoeve. T Branders Eckterveld. Jan Ramaker. Jacobus van Doesburg. Jan Lansbergen. Corn. Lansbergen. Peter Brekelman. Beert"Straatman. W. Straatman.
ian Aartfen. D. van Kleef. R. Gouke de Vries, van Gelder Az. B. G. Roofeboom. H. van Koot. E. van Koot. B. Beider. Aug. Rymberts. Jan Lipke Jurz. Jan Lipke Jz. Jan Lipke fenior. F. Straatman. G. Aarts van Triest. Hendrik Gerritfen. Tymen Gerritfen. Steven Deetman. Gerb. Deetman. Claas van Diermen. Ant. van' Diermen. B. van Esfen. Jan van Esfen. Beert Trip Wichert Renfen. Jan Rykers. W. Feyt. Albert Feyt. Beert Aartfen. Jan Ruys. Hendrik Ruys. Gerrit van Hulfen. Hendrik van Hulfen. Claas van Hulfen Corn. van Hulfen. Jan Willegeman. WynandWynne. G. R. Wynne. De zoon van Croes.
verder ftond.
Aldus deze bovenftaande Lyst door Willem van Duuren en Beert Trip aan my overgegeven, den 25 Decemb. 1787.
(was get.) Osw. Otters, Schepen.
loco Secretarii.



de Gebeurtenis/in in 1787 enz. voorgevallen. 203
N°. 1340, Sententie van den Ed. Achtb. Magijlraat. der Stad Elburg tegens Willem van Duuren, Burger en Roedendrdger ven genoemde Stad. In dato den 29 Decemb.ii'èi, Bylage E. van No. 1336.
Aan den Gerichte der Stad Elburg, zo uit informatien, als uit eige confesfie gebleken zynde, hoe dat Willem van Duuren, thans gedetineerde op den Raadhuize alhier, Burger dezer Stad, en reeds federt verfcheide jaaren mede Roedendrager derzelve, dus in die beide opzichten, zo aan de Staaten dezer Provincie in 't algemeen, als aan de Hee ren van de Magiftraat in 't byzonder getrouwheid verplicht, echter van zich heeft kunnen verkrygen , om, na reeds federt 't begin van Sept. 1786 deze Stad te hebben verlaaten, zich eerst na de Provincie van Overysfel, en voorts naar de Stad van Utrecht, fchoon dit alles volgens verklaaring van hem Gevangen op éédes fummatie en expresfe last en ordre van J. H. Rauwenhoff en Sels, en andere te Campen aanwezende Gemeentslieden en gewezene Schutters Officieren, te begeven, m dienst van gemelde Stad over te gaan, daar voor 'swtekelyks leening te ontvangen, wachten waar te nemen, en zich tot zodaane expedities, waar toe gecommandeerd is geworden, niet alleen tot op een quartier uurs distantie van de plaats der actie te Zoestdyk,mede te hebben laaten gebruiken, maar dat dezelve ook vervolgens mede na Amfteldam is getrokken.
Dus zo door 't een als het ander zyn Burger, èéd en trouw aan de Heeren Staaten dezer Provincie heeft verzaakt.
Alle welke handelingen, van zich te onderdaan, om, buiten expresfe wil van de Heeren Staaten en derzelver toeftemming , als Auxiliair zich te laaten gebruiken, in zodaane omftandigheden van tyden, in andere Landen, Quartieren of Provinciën aan Hun Ed. Mogenden niet fubjett. wezende, de Gevangene zeer wel weet in een Land
van



204 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
van Juftitie niet te zyn gepermitteerd, en flrydig mét de Plakaaten van den Souverein, als mede dat van den 6 July 1787.
Redenen waarom dezen Gerichte, achtervolgens den inhoud van gemelde Plakaat by de Heeren Staaten dezer Provincie gearresteerd, en ten fine van nakoming en executie aan de respective Magiftraaten dezer Provincie verzonden, om tegens de in de Stad van Utrecht dienst genomen hebbende Burgers of Ingezetenen, tot rigoureufe ftraffe, zonder eenige gunst, conniventie of disftmulatie te procedeeren , na rypen raade en na alles in overweging genomen hebbende, dat in dezen te overwegen ftonde, verftaat Willem van Duuren door 't gunt voorfchreven is deszelfs Burgerrecht te hebben verwerkt, aan denzelven verders voor den tyd van drie jaaren ontzeggende deze Stad en Schependom , voorts, op fpeciaale authorifatie van den Hove Provinciaal van Gelderland , mede dezeD Furftendom en Graaffchap, by poene van zwaarder ftraf in cas van contraventie. Met verdere last aan denzelven,om,alvoorenszich ra die tyd hier ter Stede weder te begeven, aan Hun Ed. en Achtb. van deszelfs goed gedrag indien tusichentyd te doceeren.
Aldus gedaan en gearresteerd in den Raade der Stad Elburg den 14 December 1787.
Gepronuntieerd den 29 December 1787.
Prcefentibus de Heeren Otters, Julien, Ot» denbarneveld en Vos. é
Ter Ordonnantie van Hun Ed. en Achtb.
Osw. Otters, Schepen, loco Secretarii.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2oj
N". 1341. Publicatie van Erf-Staihouder en Raadeti in naame van de Ed. Mogende Heeren Staaten van Gelderland, waar by aan alle de Ingezetenen van' die Provincie word verboden, om zich zonder confent van Hun Ed. Mogenden buiten de Provincie te begeven in Krygsdienst, voor de Stad Utrecht, of in het generaal voor wien het ook zfn moge, by poene dit naar exigentie van zaaken arbitrairlyk op het rigoureuste zullen worden geftraft. In dato den 6 July 1787. Bylage F. van No. 1336.
Wy Erfftadhouder en Raaden, in naame van de\ Ed. Mogende Heeren Staaten des Furftendoms' Gelre en Graaffchaps Zutphen, doen te weten:
Alzo wy niet zonder de hoogfte bevreemding en verontwaardiging, uit eene Misfive van de Heeren Staaten van den Lande van Utrecht binnen Amersfoort vergaderd, vernomen hebben, dat verfchei» den Ingezetenen dezer Provincie zich zouden hebben onderftaan, om zich na deStad Utrecht te begeven en aldaar in dienst te treden, met oogmerk om , onder den fchyn van befcherming dier Stad, doch in der daad, om onrust aan tequeeken, en de verwarringen tedoencontinueeren, zich tegens Hooggedachte Heeren Staaten als Auxiliairen te laaten 'gebruiken; daar het nogthabds aan niemand, wiehy zy, uit dezen Furftendom en Graaffchap geoirlooft kan zyn, om zich buiten'expresfe wil en toeftemminge van de Heeren Staaten , in zodaanige omftandigheden van tyden, in andere Landen, Quartieren of Provinciën aan Hun Ed- Mogenden niet fubjefl: wezende, ter oorloge en in krygsdienst te be". geven.
Zo is 't,dat wy zodaane in zich zelfs verbodene en ftrafbaare handelingen van verfte gevaarlyke uitzichten aanmerkende, en daar tegens door alle mogelyke wegen en middelen willende voorzien, nit kracht van 's Landfcbaps Authorifatie vervat by Refolutie van den i7den Juny jongstleden, hier mede in naame als boven op'ternftigfte verbi e-



zo5 Verzameling van Stukken betrekkelyk tet
bieden en interdiceeren, dat niemand van de Ingezetenen of Onderzaaten van dezen Furftendom en Graaffehap zich zal hebben te verfhouten, om uit deze Provincie te trekken, en zich, onder wat prsetext ook, ten Oorloge of in Krygsdienst te begeven, voor de Stad Utrecht,of in 't generaal voor wien het ook zyn moge , zonder ex- I pres verlof en confent van de Heeren Staaten dezes , Furftendoms en Graaffchaps, by poene dat de overtreders van dit ons verbod, deswegens na exigentie van zaaken, arbitrairlyk op het rigoureuste zullen worden geftraft.
Ordonneerende en bevelende voorts alle de genen, die zich reeds binnen de Stad Utrecht ten einde voorfz. mogten hebben begeven, of zich aldaar in den dienst of als Auxiliairen mogten hebben laaten engageeren, dezelve daadelyk te verlaaten, op gelyke poene als vooren, boven en behalven zodaane ftraffe , welke zy reeds wegens het gunt voorfz. zouden mogen hebben geincurreert, mids.» gaders, onverminderd alle zodaane ftraffen, pcenafitieten en correctien, waar aan zy zich wegens andere feiten of deliclen zouden mogen hebbenonderhevig gemaakt.
Lastende dienvolgens den Momboir en Subftit. Momboir dezer Landfchap , voorts alle Drosfaarden iRechteren, Ambtlieden, Officieren en Magiftraaten, om zich exacfelyk na die genen , welke tegen dit ons verbod aangegaan of gehandelt zouden mogen hebben, te informeeren, en tegens de fchuldigen daadelyk, in conformité van 't gunt voorfz., te procedeeren zonder eenige gunst, conniventie ofdisfixnulatie.
Alles mede onverminderd zodaane voorzieningen of dispofitien, welke alreeds ten opzichte voorfz. door eenige Officieren of Magiftraaten mogten zyn gemaakt.
En op dat niemand hier van eenige ignorantie hebbe voor te wenden, zal deze alomme in dezen Furftendom en Graaffehap, ter plaatfe alwaar
mea



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 20?
men zulks gewoonlykis, worden gepubliceerd en geaffigeerd.
Dies ter oirconde, is des opgemelden Furftendoms en Graaifchaps fecreet Zegel op het fpatium dezer gedrukt, en door den Griffiier onderteekend ge» worden.
Gegeven te Arnhem den 6 July 1787. (Onder ftond)
Ter Ordonnantie van dezelve. (was get.) F. W. van den Steen.
N°. 1342. Extracl uit het Crimineele Sententie-boek der Stad Elburg, behelzende interlocutoir vonnis, betrekkelyk de Aanfpraak tegens eenige Burgers en Ingezetenen der Stad Elburg naamens het Officie Fiskaal gedaan. In dato dm 16 May 1789.
In zaake van de Heeren Burgemeesteren Tolleken en Julien, Rat. Offic, Klaagers, op en tegens verfcheiden Gedaagdens, in 't hoofd der Aanfpraak door den Fiskaal, naamens genoemde Heeren, overgegeven gemeld.
't Gericht gehoord en gelet waar op in dezen te letten ftonde, voor als nog voorbygaande den prsliminairen eisch vau den Heer Fiskaal, naamens de Heeren Burgemeesteren voorroemd, R.at. Offic, Klagers, tegens de Gedaagdens, tot ir.iarceratie genomen; verftaat: dat de Copien van de overgegevene Aanfpraak cuxn annexis, ingevolge der onderbenoemden verzoek, ter hunner kosten, zullen worden ter hand gefteld;als aan Dr. van Hoeclum, Dr, Hoeffhamer, Jan Munnik, A. Mouwe, G. Hoeffhamer , Hr. Windhouwer en Coeus van Doeseurg ; voorts aan die genen der Gedaagdens,
wel-



ao8 Verzameling van Stukken betrekkelyk tol
welke ter Secretarie alhier Copien van de originee» le, onder den "thans als Secretaris fungeerenden Schepen berustende, Aanfpraak cum annexis zullen komen, te eisfchen, om daar op huiden over 14 dagen te dienen, van antwoord.
Aldus gedecreteerd en gepubliceerd in den Raade der Stad Elburg den 16 May. 1789-
Me prafente
Osw. Otters, Schepen.
loco Sectetarii.
No. 1343. Antwoord aan de Wel Ed. en Achtb. Hee* . ren van den. Ma;Tiftraat der Stad Elburg, ge'éxhibeerd en overgegeven door en van wegen Mr. D. G. van Hoeclum, A. Mouwe, J. Munnik, D. Hoefhamer, G. Hoefhamer en H. A. Windhouwer ver «eer der en, op en jegens de Aanfpraak van wegen de Heeren Burgemeesteren TullekeM en Julien , Rat. Offic., Klageren.
Wel Ed. en Achtb. Heeren!
Alvorens in dezen kortelyk en met weinigen te debatteeren, de Aanfpraak tegen Verweerderen gedaan en genomen, zal men alvorens declareeren:
Art. 1. Dat verweerderen niet verder willen geacht worden zich te hebben ingelaaten, dan eene Verweerende Party in rechten verplicht is.
2. En zullen voords de vryheid nemen U Ed. Achtb. voor te dragen :
3. 'Dat tegen hun by Aanfpraak tot bezwaar word ingebracht, hun vertrek na Utrecht in de maand May 1787, en hun dienst aldaar.
4. Offchoon van de meesten , immers van zeer velen der Gedaagdens, niet is bewezen, dat zy te Utrecht militairen dienst gedaan hebben.
5.



de Gebeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 209
5. En men om dit te bewyzen, immers niet zal willen al legeéren eene lyst door VV. van Duren en B, Trip overgegeven.
6. Nog ook de pofitiven door den zeiven W. vant Dur'en, tot zyne verontfehuldiging, tot bezwaar der Verweerderen opgegeven.
7. Nadien niets in rechten bekender is, dan daÉ iemand, die zelf fub reatu is, en dat NB, om dezelfdezaak, niet tot gètuigen kan verftrekken, tegens Zyne mede geactioneerden,
8. En dan door een ander te bezwaren zich zelf1 te verligten.
9. Te meer daar 'er namen van Perfonen op die lyst worden gevonden, welken nimmer eenigen dienst in Utrecht gedaan hebben;
10 En de bovengenoemde Verweerderen ook biet ongemerkt mogen voorby gaan:
11. Hoe de genoemde VV. van Duren, hy zy1e confesfie, feefc kunnen goedvinden onder ariieren deze gedaagdens, onder den naam van gevezen Schutter-Officieren, op eene directe wyfe aan te tygen:
12. Dat dezelven anderen, en wel fpeciaal hem Gedetineerden, zouden hebben gelast en geordonïeerd, om in dienst van de Stad Utrecht over të ;aan, &c.
13. 'Daar deze Verweerderen, om het tegenge'. lelde te bewyzen, zich op voorige getuigenis ran alle gewezene Schutters durven beroepen ^ n des gerequireerd 't zelve met ééde kunnen terken.
14. En fchoon zy dit vooraf hebben moeten lateri ;aan , en dit eens vooral hebben moeten aanftippen j
15. Zo kunnen zy egter niet ontkennen eenigen yd zich binnen Utrecht re hebben opgehouden, in aldaar dienst te hebben gedaan.
16. Doch moeten te gelyk op't fterkfte ontkcnnc'S
17. Dat hun oogmerk met dit verblyf zoude zyü 'ewees r,
' 18. Om aldaar onrust en verwarring, hoe ianjjer' XVI. Deel* ■ O hetë



210 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
hoe meer aan te kweeken en tecontinuecren, gelykl by de Aanfpraak gezegd word.
19. Maar dat dit aileenlyk gefchied is ter goeder: trouwe, door aanleiding van de Troubles der tyden, en op fpeciaal aanzoek en flerke inftantien van we.; gens de roenmalige Vroedfchap-der Stad Utrecht, '<
20. 't Welk Verweerderen reeds voor byna twee.» jaaren aan de Heeren Staaten dezer Provincie eer.; biedig hebben opengelegd.
21. Ook verfeeren zy in't eerbiedig vertrouwen , dat U Ed. Achtb. met hun zullen inftemmen, darJ zy Lieden door dit hun vertrek niet hebben geccm travenieerd, noch kunnen contravenieeren eeni-. gerhande Placaaten, waar op de befchuldiging ten aanfpraak voornamelyk uitkomt.
22. Want daar 'tvan hun niet te vergen is, dal zy eenige kennis zouden hebben van een Placaat ,-| by de Aanfpraak aangehaald, van den 29 Maart 1575,1 'twelk zy nimmer hebben hooren noemen,
23. Nog ook,wyl deszelfs inhoud niet word open: gelegt, kunnen oirdeelenof het in dezen te pas komt;
24. Te meer daar men dit in het Gelderfche Placaatboek niet heeft kunnen vinden,
25. Blykende uit deszelfs dagteekeoing, dat 't iss opgericht bykans vier Jaarén voor de Unie van Um recht, en mèer dan fes Jaaren voor de afzweeringj van Koning Philips.
26. Zo dat men waarfchynlyk met dit Placaat heb*-: be beoogt dat van den 5 September 1574, of wef dat van den 4 July 1575,
27. Waar by werd geftatueerd: dat mtngetnkoofim handel met de rebellen mogt dry ven.
28. En in dat van den 4den July 1575 de com*| municatie zelfs met die rebellen verboden wierd.
29. Alle welke Placaaten , gegeven by onzen toem| maligen Landsheer Philips den 2den , tegen de Ver«I weerderen niet kunnen aangevoerd worden,
io. Nad'en dezeiven , gelykuit den inhoud blykt A tegen de Staaten zeiven en Prins Willem den I.' Glor. Mem. waren ingericht.
, 31-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 21 r
31. Die daar by Rebellen, Vyanden en Gevlugten genoemd wierden.
32. Ook is by de Heeren van den Hove geen yoong Placaat geallegeerd.
33 Zo, dat na der Verweerderen inzien, alleenlylc n aanmerking zou komen de Publicatie do.<?r den Jove van den 6 July 1787, by aanfpraak fub F. aan* ;ehaald.
34. Dog waaromtrent U Ed. Achtb. zullen ge-
leven te remarqueeren :
35. Dat by die Publicatie totidem verbis verboden rord uit deze Provincie te trekken.
36. Terwyl Verweerderen zich toen ter tyd meter woon binnen de Provincie van Overysfel bevonen , en alzo niet tegens den letter der wet hebben epecceert
37. Daar 't in rechten allerzekerst is, dat eene onale wet , hoedanige deze is, niet dan eene let;rlyke ëxplicatie permitteerd.
38. En daar en boven Ed. en Achtb. Heeren ! hoe onden Verweerderen, die in Mey 1787 naar Utrecht mrokken, pecceeren tegen een Placaat 'twelk yna twee maanden daar na in 'tlicht kwam?
39. En waar van zy niet dan by geval eeniger» inde kennis konden krygen, en ook niet dan lan; daar na gehad hebben.
40. Zo dat zy Verweerderen niet kunnen begry:n, hoe men ter aanfpraak heeft kunnen poferen:
41. Dat zy zich zouden hebben verzet tegens :n Placaat,'dat nog niet aanwezig was,
42. En zy mogen ook hunne ontroering niet jrbergen, du men hun befchuldigt hier door een rfoeielyke misdaad te hebben begaan.
43. Daar immers U Ed. Achtb. klaarlyk bevroe;n:
44. Dat het allerongepast en onrcchtmatigst is, nLieden, die inpolitiquezaaken dwalen , al ('waal* ;n zy not.' zo ver, zulke aantygingen te doen.
45. Welke naam van verfoeielyke misdaad immers leen in zedelyke fchenddaden te pas komt, hoe-
O 2 dani»



212 Verzameling van Stakttn betrekkelyk tot
danige zy zich, Gode dank, niet te wyten hebben.
46. En nu zullen Verweerderen alleen nog met: een woord remarqueren:
47. Dat huns inziens hun vertrek uit Elburg in. September 1786, benevens hun verblyf in Overys-s fel, tegen hun by Aanfpraakingebragt, in dezen niet kunnen in aanmerking komen.
48. Wyl, by 's Landsfchap Refolutie in dato den 2iflen en 's Hoves Publicatie in dato den 24 Mey1 1788, al 't zelve hun lieden door Hun Ed. Mogen* den is kwvt gefcholden.
49. En het dus van wegen de Heeren Klageren»! ('t zy met eerbied gezegt,) niet heeft kunnen wow den verwagt, • ' .
50. Dat het zelve tot befwaar tegens hun zoude worden ingebragt; j
51. Noch dat injudicando daar op eenige reilexie zal worden gemaakt.
En hier mede zullen Verweerderen ex ditlis aa. dicendis, nobilisfimoque Judicis officia fupplendis, orm nieliori modo contendendo, concludeeren.
Dat by Sententie van dezen Gerichte zal worden verftaan, dat de Heeren Klageren Rat. Offic. in hutj eisch en conclufie, ter Aanfpraak genomen, nietzyn ontfangelyk nog gefundeerd, de Verweerderen daar van kost en fchadeloos abfolvereende.
En dat 'er dus gedaan is eene kwade Aanfpraak en goede tegenweer cum expenfis.
(Onderftond,) Dit doende,
(was geteekend)
Mr. D. G. van Hoeclum. A. Mouwe. Ja| Munnik. D. Hoefhamer. G. HoefhAi mer. H. A. Windhouwer.
nJ



de Gebgurtenisfen in 1787 °.nz. voorgevallen. 213
Js. 1344. Replica de Wel Ed. en Achtbaare Heeren van den Magiflraat der Stad Elburg geëxhibeerd en overgegeven, door ofte van wegens de Heeren Burgemeesteren in der tyd Johan Burghard Tulleken en Hendrik Antony Julien , rat. offic. Klageren op en tegens, Mr. D. G. van Hoeclum, Arn. Mouwe, J. Monnik, D. Hoefhamer, Gerrit Hoefhamer en H. A. Windhouwer, Beklaagdens.
Wel Edele en Achtbaare Heeren!
1. Om aan zyde van de Heeren Klageren te die:n van Replicq, inhareerendezel ven vooraf hunne elgefundeerde Aanfpraak, met al het gene daar by m in fado quam in j'ure is gepofeerd, daar gedaan 1 bewezen,
2. En accepteeren pro judicialiter confesfo, al het me by tegensdeels antwoord door de Beklaagdens et heeft kunnen worden gecontradiceerd.
3. Wyders doen de Heeren Klageren, eerenbe3orens tot een fpeciaal debat, van 't geen deze Beaagdens tot haare verfchoninge quafi by antwoord :bben bygebragt, over te gaan, tot nadere adutlie van haare genomene eisch en conclufie, Lf Tel Ed. Achtb voordragen:
4. Dat uit Lefture der Aanfpraak en de daar' by appliceerde documenten gebleken, en adfufficitiam juris bewezen is :
5. Dat deze Beklaagdens, als Ingezetenen dezer ovincie, zich hebben geimmisceerd in de onrust I verwarringe, welke in den Jaaren 1786 en 1787
de Provincie van Utrecht heeft plaats gehad;
6. Dat zy mede de oirzaak zyn geweest om die >e langer hoe meer aan te kweeken en te contileeren;
7. Gelet zy zich, tegens de uitdrukkelykebeve* n van haaren Souverain in dietydsomftandigheden , ;rwaards in Krygsdienst hebben begeven, en zich
O 3 aldaar



214. Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
aldaar als Auxiliairen tegen de Staaten dier Provin-' cic laaren gebruiken;
8. Zo dat zy niet anders kunnen worden geconfidereerd aan als verbrekers der openbare ruste, en te hebben geincureerd die ftraffe, welke naar rechten op de verftoringe en verbrekinge der open-.; baare ruste geftatueerd gevonden word.
9. Dat zy boven dien haaren Burger-óód hebben 1 gecontravenieerd, en zich aan ontrouwigheid en on- I gehoorzaamheid, omtrent haaren Souverain enden zeiver bevelen , hebben fchuldig gemaakt. I
10. Dat zy in eene naburige Provincie het oeffe-.. nen van recht gewapenderhand hadden verhinderd,v, en alzo openbaar geweld hebben gepleegd.
11. En daar door in de pcene van rechten zyn vervallen , en met eene willekeurige ftraffe van Lyf-I ftraffe, CoLfinem^nt, Bannisfement ofGeldboete,| naar omftandigheden van zaaken , zullen behooren te: worden gecorrigeerd, volgens de L. 3. L 5. L. 9Ê L. 8. en L. 10. D. ad L. Jul. de VI Public. L. UM Cod. eod. tit.
12. Ten gevolge dat deze actie ratione cfficii wel': en te recht Crimineel et adpcenam corporalen, is ge-, dirigeerd.
1-3. Dat deze've tot een grondflag heeft een van: dc allerzwaarfte delicten , welken van dien aart eul aatuure zyn.
i.'j. Dat dezelve gelyk in het fubjeöe cas bewe-J zen zynde, zo als niet alleen uit dezer zyds docn-1 inenten, by Aanfpraak geappliceerd , manifest is. |
15. Maar zo als ftraks, uit het eigen Antwoord en! Judicieele Confesfie dezer Beklaagdens, nog nadef; zal corifieeren,
16. ¥<?sa c< rporisoffl>£livakunnen en behooren ge-: ftraft te worden.
17. Immers als men ten dezen opzigte maar in* ziet de fuccesflve Plakaaten dezer Lande, waar bi op eene zwaare er rigoureufe ftraffe verboden is, dal ïiigroand van de Ingezetenen dezer Provincie, waatf



de Gsbeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 215
>nder dus alle en een iegelyk, hy zy wie hy zy, vord gecomprehcndeerd, zich in andere Landen kwartieren of Provinciën, aan de Heeren Sraaten iezer Provincie niec fubjeól wezende, ten Oorloge if in Krygsdienst mag begeven, voor wie dat zulks iok mogte wezen, zonder fpcciaale permisfie van en Souverain dezer Provincie;
18. Mitsgaders dat die genen, welke daarin zyn , finnen den bepaalden tyd moeten wederkeeren ;
19. Zo volgt van zelve, dat de zodaanigen , welke ich aan de overtredinge dier wetten hebben fchulig gemaakt, en daarvan geconvinceerd worden, ie ftraffe nietechappeeren kunnen.
20. Gelyk te vernemen is uit het Plakaat van Kei;r Karei, van den 3 September 1544, van den 30 uny 1546, van den 17 February 1548, van den
Juny 1572 (*) en van den 29 Maart 1573.
En
(*) Ten einde onze Lezers in (laat te ftellen, om te beirdeelen, in hoe verre deze Plakaaten , door de toenmaali; Landsheeren geëmaneerd, op het voor handen zynde wal met grond kunnen worden toegepast, laaten wy die ;ukken zelve hier volgen.
Placaet dat geen Gelder f fich fullen begeven in den Dienjl van vreemden, en die daer reets in zyn binnen vyftien dagen fullen weerkeeren. In dato den 3 September 1544-
By den Keyfer.
Onfen lieven ende getrouwen die Stadthouder Cancel:r, ende luyden van onflen Raide, in Gelre, faluyt en: dilectie, Alfoe wy onderricht fijn, dat in 't Stift van •emen, ende omleggende Landen, etlicke nieuwe vei ga:ringe van knechten, deur eenen genamt Herwart van mgen , ' by hem hebbende diverfche hoeft ende bevels yden, genaeckt wort, fonder deshal ven eenige befte! I invan ons te hebben, Ende want, op den leften Ryxdach t Spiers, tusfchen ons ende de Staten des Ryx befloten O 4 is.



'216 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
En fpeciaal mede ingevolge het laatfte ze^r be- I kende Plakaat van den 6 July 171)7, iüoriginali ter I Aanfpraak geappliceerd.
21. Oamant enim omnes leges, quod Reipub. expedit I ne ciimina maneant impunita, circa quorum investigatio.w item et poznam maxime verfatur officialis j"dicisve "ffi-ê cium, volgens het Landrecht der Graaffehap Zut->:' phen, Tit. II. § 1. et § 7. ibidem»
22.
is , dat duerenrfe ons affwefen geene verfameüngbe se«» maeckt zoude worden, dan deur ons, ofF onfs fruntlickerjM lieven brueder, den Roomfchen Coninck , mits welckeql wel van noden is, eenen opliet) te hebben, ende foe veell moegelick fulke vergaderingbe toe voirkommen, ende be-ft lettert, SOE EEST; Pat wy defs overgemerekt, ende dat* oick by aventuiren de felve vergaderiiiHhe by den Weder-» doper en, endeden boofe verdoomde Ketters, geprach Teert! mochic wefen, willende dair toeverfien, U ontbieden en* de bevelen dair tqe committerende by de^e. Dat gy vani ftonden aen doet uytroepen , ende pabliceren , alommal bynnen ons Furftendom van Gelre, und Graeffchap vanl Zutphen, ende van onfs wegen fcherpelick bevelen, datl niemant van oniTe onderfaten, van watflate. qualiteyt, ofp| conditie fy fijn, hen en vervorderen te tiecken nae den'j voirfz. hoop, Maer dat die «eene, die aldaer fyn nioegen,& bvnnen vyftien dagen na de voirfz. publicatie, fchuldicbj fullen we fen uyt den felven hoop toe fcheiden, op ver» beurte, die bevonden fullen wefen des in g-ebreecke tM wefen, te verbueren lijf ende goet. Ende tot onderhou* deniiTevan onfs tegenwpordigen verbot, ende voirgaendei Plac.uen, procedeert ende doet procederen tegens d' overl treders by executie van de voirfz. peynen, finder faveur! fimulatie ofte verdrach, des te doen, rak diefer aencleefF.1 geven wy TJ volcomen macht, authoritevr, ende fonderJ Hngh bevel by deefe, Ontbieden ende bevelen eynsgelyl Iten, dat fy U des doen le c-nilelyck verffaen ende obel dieeren, want ons alfoe gelieft. Gegeven in orlTe StadB van Brueffele. onder ons contre Segel hier op gedruckt in Pla ate. den derden dach van Septen.fre, in *t Jaer xvM vier en veertigh, Onderg'•fchreven, By den Keyfer in fijnem Raide, Ende geteykent, Verreycken,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 217
42. Zo dat onnodig zal zyn verder te adflrueeren, dat zulk een, die openbaar en gewapend geweld pleegt, moet gehouden worden het ganfche Ge. meenebest te beftryden, en dat die zo gruwzaame
mis-
Placaet off .Verbot, van niet te trecken in dynfl van vremde Heeren, fonder expres confent van Key. Majefleyt. In. dato den 30 Juny 1546.
Philips van Lalaingh, &c.
Erentfefte en frome lieve befondere, van wegen Key. Majr. onfen aldergenedichften Heere, laten wy ü weten, mi: ganfchen ernft bevelende, dat gy terftont ende fonder vertoch, in de Stadt ende Ampt uwes beveels, publiceren ende van wegen Key. Majt, verbieden laet, dat niemant van den onderfaten des Furftendoms Gelre und Graeffchaps Zutphen en onderftae fich in dynfl: eeniger vremder Furften, Heeren, Landen, getneynten oder verfamelinge to ergeven, beftellen oder gebruyken to laten, fonder expresfe bewiliiginge und confent Hoichgedachter Majts. Op peen dat men den genen, die hier en boven doen werden, wyff und kinderen nafchicken, und dair en boven mit der hoichfte ftraff ftrafFen laeten fal. Bevelende u voirts, dat gy tegen den Overtreders defes Verbot voirtvaert und procedeert nae inhaldt van defen, fonder eenige fimulatie, By foe liefU Key. Majt. is. Des veriaeten van wegen der fel ver Majt. wy ons al foe tot U. Gegeven tot Arnheav, den letten dach Juny, xvc. xLvi. In margine ftont, Aen allen Amptluyden ende Steden des Furftendoms Gelre ende Graaffchaps Zutphen, mutatis mutandis.
Publicatie van niet te trecken in dievfl van vreemde Hee. ren, fonder expres confent van den Keyfer. In dato den 11 February 1548.
Philips, &c.
Erentfefte und frome lieve befondere, Van wegen Key Majt. onfen a'dergenedichiten Heeren, laten wy u weten' put ganfchen ernft. bevelende, dat gy in der Stadt und Ampt 0 ? uwes



218 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
misdaad ook zwaare en te gelyk onderfcbeidenftraffe verdiend.
23. En hier mede den eisch en conclufie, tegens
Be-
uwes bevels aenftonts publiceeren, uytroepen, ende van wegen Hoicbgedachte Majt. verbieden laet, dat nyetnant van fijner Majts. onderfaten defes Furftendoms Gelre und Graeffchaps Zutphen, van wat ftande oder geftaUeniffie hy bick fie, uyt den felven Landen nit en trecke, om fich to ergeven in dienft van eenighe Coeningen, vreemden Furften, Heeren, landen, gemeynten, off vergaderingbe van ruyteren off knechten, oder fich van den felven beftellen , to laeten, fonder oirloffende bewilligonge van wegen Key. Majt. op peen der hoighfter ftraff. Und dat gy tegen den overtrederen defes verbots die vurfz. peen gebruyckt und^ to werck ftelt, fonder eenige genade, gonft, fimulatie ofF verhinderonge hier inne gefchien to laten , Dat is alfoe Hoigh-gedachter Majts. eernfte wille und meynonge, Und verfien van wegen fijner Majt. wy ons alfoe tot u. Gegeven tot Arnhem, den xvn. dach February xvc. xLvni. In margine ftont. Aan allen Amptluyden und Steden, mutatis tnutandis.
Placaet tegens het aannemen van Soldaten, en gaan in dynfl van vreemde Heren. In dato den 9 Juny 1572.
By den Coninck.
Onfen lieven ende getrouwen die Stadtholder Cantsler und luyden van onfen Raden in Gelderlant verordent faluyt ende dileclie, Alfoe eenige oproerige feditieufe voorvlug. tige ende rebellen, hen dagelix vervorderen alle forte van volcke te vergaderen, om onfe Landen van herwertfovere ter Zee en te Lande in troublen ende oproer te ftellen,ende funderlinge onder valfch fchyndexel ende leugenen hen voirderen aen te nemen en te beftellen eenige van onfe onderfaten van herwertfovere, uitgevende ende verfiherende *t felve te doene voor onfen dienft ende gemeine welvaren , daer fy ter contrarie fulx doen om alles in confufie ende beruerte te ftellen, ende die goederen, ryekdommen ende faculteit van onfe onderfaten te plunderen, rofen ende be-
der-



de Gebeurtenissen in 1787 enz. voorgevallen. 219
Beklaagdens gedaan en genomen , dan ten genoegen rechtens geadftrueerd en bewezen zynde,
24. Zal men overgaan ter befchouwinge van derzelver daar tegens ingediend Antwoord.
25.
derven, alles direftelicken tegens den dienst Godts ende den onfe, ende die gemeine rufte ende vrede van onfe voorfz. Landen , mitfgaders oock tekens 't devoir, verbon ten iiTe , ende den eedt die alle onderfaeten , nae den geeftelicken ende weereltlicken regten, heure natuerlicke Overfte, Heeren ende Princen fchuldigh ende verptigt fyn, 't welck die aller fchandelixfte, hinderlixfte endegrouwelixfte faecke is die men 'fouden kunnen gedencken, Waeromme, SOK EEST, Dat willende onfe voorfz. onderfaten hant houden in onderdanigheit, geboirfaemheit ende affeétie, die fy ons fchuldig fyn, fonder te permitteren off toelaeten ,dat de felve foe verleit ende geabufeert worden deur bedrogh ende argelifl van andere, Ende op dat wy in node mit onfe eigene onderfaten ons foude mogen behelpen, ende dienen tot bewaernifTe ende verfeec-, kertheit ende befchermeniffe van onfe voorfchreven Landen van herwertfovere, Uw ontbieden ende bevelen by defen, dat gy terftond ende fonder vertreck doet kundigen uytroepen ende publiceren alomme binnen de Steden ende • Vlecken van onfen Forftendom Gelre ende Graeffchap Zutphen, daer men gewoonlick is uytroepinge ende publicatie te doene, ende van onfen wegen wel fcherpelicken verbieden en interdiceeren allen ende een iegelicken, van wat. ftate, qualiteit ofte conditie die fyn, eenigh krygsvolck't fy te voet ofte te peerde in onfe voorfchreven Landen van Herwertfovere , foe wel in de Steden als ten platten Lande, in te fchryven, aannemen, beftellen ofte op befoldinge te ligten, onder wat dexel, fchyn off titel 't felve foude mogen gefchien, fonder deshal'en eerft ende al-vooren van ons ofte van onfen feer lieven ende feer beminde Neve, Ridder van onfer Orden, Stadthouder, Gouverneur ende Gapiteïn Generaal van onfe Landen van berwer. fovere, die Hertoge van Alve, Mirquis van Coria &c magt en ie exprefTe laft ende bevel te hebben, by opene beitel brieven daer op geëxpedieerr. in gewoenlicker forme ende 'naenieïe, daer van fy gehouden fullen weien te. doen blycken,
4-



22o Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
25. Waar uit zal blyken,dat al het gene dezel ven daar by tot haar lieder verfchooninge quafi hebben gepofeerd, van geen de allerminfie adventagie voor
haar
al-eer fy die voorfz. opligtinge ende aenfchryvinge fullen moegen doen, op pene van gehouden ende geagtte worden voor wederfpennige rebellen, oproerige ende feditieufe rnenfen, ende over fulx geftraft ende gepunieert te worden mitter galge ende confiscatie van goede, Verbiedende infgelix alle onfe onderfaeten ende inghefetenen van onfe voorfchreven Landen van herwertfovere , hoedanig die wefen moegen, hen te laten infchryven off in befoldinge aennemen off beftellen by eenige Overften, Hoeptluyden, Capiteinen off gecommitteerden, fonder dat hen eerft ende al-voiren behoorlick gebleecken fy van den voorfz. magt, laft offoorloff, die de felve Overften, Hoeptluyden, Ca. piteinen off gecommitteerden van ons of van onfen voornoemde Neve deshalve hebben, by behoorlicke opene be. ftel-brieven als vooren, op pene van oock gehouden ende geagt te worden voor vianden ende rebellen, ende over fulx mitter galge geftraft ende gepunieert te worden, ende haere goede geconiisqueert foe voorfz. is, Ordineeren ende bevelen wel fcherpeücken, dat indien eenige van onfe voorfz. onderfaten ende ingefetenen van onfe voorfz. Landen van herwertfovere, voor de publicatie van defen, by onwetenfclüip off anderfins hen airede hadden laeten infchryven off in befoldinge aennemen cff beftellen onder eenige Hoeptluyden off Capiteynen, deshalven van ons ofte van onfen voornoemden Neve den Hertoge van Alvegeen magt, laft oorlof! off beftel-brieven hebbende, fy in fulc. ker gevalle terftont uyt den dienft van fulke Hoeptluyden off Capiteinen fcheiden ende vertrecken, ende den Gouverneurs ende Capiteinen van de naefte Steden, daar onder fy gefeteii fyn, binnen vyfftien dagen naer de publicatie van defe 't felfde verklaren ende te kennen geven, op pene als voiren, wekken tyt overftreecken fynde wy de felve verklaren als vyanden , ende geven hun goeden tot roeff ende plunderinge van eenen ygelicken, gelick off de felve goeden den vyanden toe behoirden, daer wy ter contrarie, mits wederkeerende ende verlaetende die partie van de voorfz gebannen, hen in gratie ontfangen ende vergeven



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 22r
haar lieden zal kunnen zyn, en in Judicando geen de allerminfte refiexie zal kunnen meriteeren. 26. Want by de infpeótie van dit Antwoord zal
beven de mifdaet die fy tegens ons uyt faecken van dien geperpetreert moegen hebben, hoe fwaer ende groot de felve foude moegen wefen. Ladende ende bevelende voorts meer alle Gouverneurs van onfe voorfchreven Landen van herwertfovere , dat fy niet en gedogen off toelaten binnen Jheure gouvernementen eenig krygsvolck te ligten, vergaederen off verfamelen, fonder expreffe ordinantie, oorloff ofte confent van ons ofte van onfen voornoemden Neve den Hertoge ifan Alve, maer foe geringe als fy onderregt fullen wefen van eenige vergaderinge gefchiet fonder onfen oorloff ende permiflie, fullen advifeeren met hulp, byftant ende affiftentie van de Edelen, Steden, Officiers ende andere onderfaeten, die felve te doen fcheiden, vangen, aentas-. ten, apprehendeeren, ende daer aff Juftitie doen als yooren, den welcke wy .'nfgelix bevelen wel ernftelick den .felven Gouverneurs alle behoorlicke hulpe, byftant ende onderdarrigheit daer inne te doen enbewyfen, fonder eenigh wederféggen off fwarigheit. Ende voorts alfoe diverfe foldaten en andere tot onfe krygsdienfte beftelt, ende ingefetene wefende, foo wel van der oude als nieuwe Bende ende Vendelen-, verlaetende hun eerfte beftellinge, hen onder nieuwe Capiteinen, Bende ende Vendelen laeteninfchryven , fonder oirloff ende confent van haere eerfte Hoeptluyden ende Capiteinen 't welk diredtelick is tegens alle regel, orden ende difcipline van krygs-handel, Ordineeren wy daeromme, dat voortaen niemant wye hy fy, wefende in onfen dienft off beftellinge tot bewaerenifle van eenige Stadt, (:die wy toelaten fullen hebben krygs-volk te ligten off aennemen tot haerer befchermeniffe ende verfekertheyt:) hem vervoirderen te ergeven indiende van andere Overften, Hoeptluyden off Capiteinen, fonder wete oorloff en confent van de gene daer onder hy hem eerftmaal in dienft ergeven fal hebben, op pene van gevangeniffe ende gecaffaert, ende in 't ftuck van waepenen gedegradeert te worden, ende oock op verbeurte van de befoldinge die men hem foude moegen fcüuldigh wefen. Verbieden oock den Hoeptluyden ende Capiteynen de felve te
ont-



222 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
bevorder) worden, dat de defenfie van de Beklaag, dens voornamelyk hier in beftaat
27 Vooreerst: dat van de meeften, immers ,, van zeer veele der/el veniet zoude zyn bewezen, „ dat zy te Utrecht militairen dienst zouden ge„ daan hebben-
„ 28. Ten tweeder : dat haar verblyf te Utrecht ,, niet zoude zyn geweest met dat oogmerk, om al„ da.tr de onrust en verwerringe hoe langer hoe meer „ aan te kw^eken en tedoen continueeren.
,, 29. Maar dat zy allen ter goeder trouwe, en ,, op verzoek van de toenmalige Vroedfchap der
Stad Utrecht, daar na toe waaren geweest. 30. Ten derden: dat de by Aanfpraak gealle-
geerde Plakaaten, omrederen by het Antwoord „ gemeld , haar niet zoude kunnen obfteren.
,.31 En laaftelyk,ten vierden: dat zy zich aan „ geene verfoeielyke misdaad zouden hebben fchuU „ dig gemaakt-
» 32'
ontfangen fonder oirlofF ende confent van haere voorfz. eerfte Capitevnen, daer van hen fchriftelicken blyckenfal, ende den Commiffariffon, dat fy den felven anderfins in de monftering niet en laten pafferen , 't welck wy verftaen foo wel van krygsvolck te peerde als te voete. Ende tot onderhoudeniffe ende obfervatie van onfe voorfchreven ordonnantie ende verbot, procedeert ende doet procederen tegens den overtreders ende ongehoorfamen by executie van de pene boven gementioneert, fonder eenige gur.fte, diffimulatie of verdrag. Des te doene mie diefer aenkieeft geven wy u volkommen magt, authoriteit ende funderlingh bevel. Ontbieden und bevelen allen onfe Regteren. Jufticieren, Officieren ende onderfaeten die dit aengaen fal, dat fy uw't felve doende ernftelick verftaen ende obedieeren. Want ons alfoe gelieft. Gegeven in onfer Stadt van Brusfele onder onfen contre Segel hier op gedruckt inplaccaete den ix. dagb van Jtinio vyftien hondert twee en-feventigh , Onder ftont gefchreven, By den Coninck in fynen Rade, Onderteickeni,
d' Overlope.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 223
„ 32. Het welke zy Beklaagdens quafi met ee. nige redenen tragten goed te maken."
33. Om nu het voorgeven by dat Antwoord na reden te debatteeren, gelieven U Wel Ed. en Achtb. ten'opzichte van het eerfte poinór. gediend te zyn:
34. Dat het in alle opzichten verwonderlyk zal moeten voorkomen,
35. Hoe deze Beklaagdens eerst kunnen voorwenden als of niet bewezen zoude zyn, dat zy te Utrecht militairen dienst hebben gedaan.
36 Daar immers uit de Documenten ter aanfpraak fub C. imo. c 2d0. C. 4t0. C. 7». C. i2mo. en fub D. ten klaarden blykt, dat fommigen als Kapiteinen, fommigen als Luitenanten, en anderen als Gemeenen gediend en loon getrokken hebben.
37. Behalven dat het zeer remarquabel is,
38. Dat zy Beklaagdens daar na in haar Antwoord met duidelyke woorden bekennen, eenigen tyd zich binnen Utrecht te hebben opgehouden en aldaar dienst gedaan te hebben.
39. Welke periode, in het Antwoord voorkomende, men dus aan zyde van de Heeren Klageren voor eene gerichtelyke Confesfie moet accepteeren.
40. En daarom ten eenemaal onnoodig acht zich over dit pointt verder te elargeeren, of te debatteeren, het geen by dat Antwoord tegens het Document fub D. is ingebracht.
41. En daarom zal het in dezen niets ter zaake doen, of de Beklaagden Willem van Duuren hebben gelast en geordonneerd, om in dienst van de Stad Utrecht over te gaan, dan niet.
42. In de tweede plaats, zal aan de Beklaagdens niet kunnen te ftade komen haar prstens voorgeven:
43. Dat zy met geene kwaade intentie, om onrust en verwarring aan te kweken, maar ter goeder trouwe, en op fpeciaal verzoek van de toenmalige Vroedfchap der Stad Utrecht, daar in dienst zouden zyn geweest en zich geëngageerd hebben.
44. Gelet het tegendeel van dien niet alleen te
prse-



224 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
prgefumeeren, maar uit de Documenten ter Aan- , fpraak ook genoegzaam te elicieeren is.
45 Behalven dat van zodaanig verzoek, van de : toenmalige Vroedfchap van Utrecht, ook niets hoe- , genaamd confteert. . , . ,
46. En het ook bovendien notoir en zeker is, dat,i pro memento al eens veronderfteld zynde dat *er zo-| daanig verzoek gedaan was,
47. Zv Beklaagdens nog geenzins bevoegd waren| geweest tegen het uitdrukkelyk verbod van haaren? Souverein zich te verzetten , ,
48. Of op eenigerlei wyze zich met de troubelen! welke destyds in de Provincie van Utrecht plaats| hadden, te meieeren. ^
Ag, In de derde plaats, zal voor de Beklaagdens? van geen de minfte operatie kunnen zyn haare perverfe fustenue , als of zy geenerhande Pl.kaaten: by Aanfpraak geallegueerd zouden hebben gecon-. travenieerd.
50 Al.'o in de eerfte plaats by Aanfpraak is ge-, allegueerd een Plakaat van den 29 Maart 1573, het 1 welk gevonden woid in het eerfte Deel van het Groot , Geldersch Plakaatbo'ek kol. 6»2.
51. Omaante toonen, dat federt herdenkelyke tyden dat verbod in deze Provincie heeft plaats gehad, het welk op den 6 July 1787 is gerenoveerd.,
52. Maar geenfios een Plakaat van den 29 Maart 1575, waar van by dit antwoord zo veel gebeuzeld; word.
53. In de tweede plaats, is deze actie tegens de Beklaagdens voornamentlyk gefundeerd op hetFlakaatj van den 6 July 1787,
54. En offchoon dezelve quafi tot haare verfchoo-j nirge bybrengen, dnt zy niet uit deze Provincie,] maar uit de Provincie van Overysfel naar Utrechti waren vertrokken, en daarom tegens den letterly-j ken zin van die wet niet zouden kunnen geoirdeeldj worden gepecceerd te hebben,
55. Zo vertrouwen öe Heeren Klageren echter,?, dat d"ie echappade haar van weinige utiliteit zal kunnen zyn.



de Gefaur'ttnisfin in 1787 enz. voorgevallen. 225
56. Alzo zy Beklaagdens, (fchoon zich in Overysfel ophielden), niet anders als Burgeren en Inge* zetenen dezer Provincie konden worden geconfidereerd.
.57. Die verplicht waren geweest op het Plakaat Van Amnestie, in den jaare 1786 gepubliceerd, di* reet, tot haare woonplaats weder te keeren (*).
Zie hier dit Plakaat
(*)De Staaten des Furftendoms Gelre en Graaffcbaps Z>rphen, doen te weten: Alzo wy tot ons leetwezen hebben moeten ondervinden, dat in de Steden Hattem en Elburg zodaanige disorders en verregaande ondernemingen heboen plaats gehad, dat wy genoodzaakt zyn geworden, om tot handhaving van óns Hoog Gezach en wettige Souverairlteit ialdaar, het. Hof Provinciaal te auélorifeei en, orn zich eft corps met den Momber en Subft Momber dezer Landfchap derwaarts te begeven, ten einde na de fchuldplicbtigérl onderzoek te doen, en, zo door het oeffenen van rechts* lyke ftraf, als het ftellen van deze en gene orders, dé rust' te herftellen, waar toe , en om aan de Juftitie een Vryêh loop te laaten, Wy dié Steden vooraf met het nodig Güarnifoejr hebben doen bezetten ; en dat daar óp in onze Vergadering is ingekomen eene misfive van zyne Hoogheid* den Heere Prince van Oranje en Nasfau, gefchreven óp 't Looden a4 dezes maands September, houdende: dat, hoe zeer het vérre van zyne Hoogheid was, om zich eénlgë reflexlen aan te maatigen op Refolutien, welke door ons-, tot ftandhouding van onze wettige Souverainiteit, handhaving van goede order en politie, én daarftelling van de nódige middelen, om aan de adminiftratie der Juftitie een vryen en onbelemmerden loop te doen geworden, no>Jzaaklyk mochten geoirdeeld zyn, zyne Hoogheid egter Voor ons niet mogt verbergen, dat in een tyd als deze, waar in , het Vaderland door partyfehappen zo ongelukkig Verdeeld is, het Hoogstdenzelven genoegzaam zeker voorkwam, dat veele Ingezetenen van gemelde Steden meer door rniEleiding, vooroiï.ieei, ortberaaden drift, lust orn zich ili 't geen men thand's, naarmaate men aan d'eene o'fzndefé paVty is toegedaan , op d'ailertegenftrydigfté wys Vadef lahdschliefde noemt, té onderfcheiden, en andere onftuirhigh'eden, die dé gewiste effeften en gevolgen Van cabaaleïi zyn»
XVI. Ds-tu P voois-



i%6 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
«rs Die zich ook in den jaare 1787, als Ingezetenen der Stad Elburg, aan den Souverein dezer Frovincie over haare andere begaane euveldaaden geadresfeerd, gratie verzogt en bekomen hebben. ^
voortgeileept worden, dan dat zy een baraaden opzet en .
voo nemen zouden gevormd hebben, om zlch aan ons wet-
2 Gezach te onttrekken, of zich op eene nnsdaadige wys J
H inr ie«en te - verzetten.
Dat ^ Koo*heid met al,£ rede" meende tC hronen dat veele der Burgers en Ingezetenen ven beide
d-voorfchreven Steden, hoe zwaar hun misdryf dan ook ■-bv ons W geoirdeeld kunnen worden, nog tot inkeer zouden worden gebracht, zo wy, in onze Landvader lyke faSnoeWheid, hen daar toe een ftraffeloozen weg konS-f en^eliefden te openen, en dat, daar zyne Hoogheid, mS» van zyn erfFelyke rechten binnen deze Provincie, ■eene zo naauwe betrekking had op derzelver Ingezetenen, Hooastdezelve, welke ontaarte en fchrikkelyke denkwys i e„ ëaan denzelven tot zyne allergevoeligste fmerte in he , onenbaar ook mogt aanwryven , om door dat middel, Waarf het mooRlyk, de harten van "s Lands Ingezetenen al verder 1 in verder van zyne Hoogheid te verwyderen Hoogstdeliechter voor God en ons plechtig betuigde dat hem: riltaangenaamer zoude kunnen zyn, dan dat de Juftitie: Knnen gemelde Steden, door het Hof Provinciaal, uit vag^afo^
'fmffchuldigen meer vinden mogte, maar dat voor d aankomst van het Hof aldaar, door een oprecht berouw, reeds alles weder herfteld mogte zyn.
Dat zyne Hoogheid zich dan vleide, dat wy het aan zyne, waare arondbeginzels van liefde en achting voor s Lands: goede Ingezetenen in 't generaal, en voor de goede Burgers e„ Inwooners der-Steden Hattem en Elburg in t byzonder toefchryven zouden, zo zyne Hoogheid ter bereiking varj) voorfchreven oogmerk zyne gedachten aan ons opende, en; teven ten goede van dezelve by ons intercedeerde.
Dat zyn Hoogheid ondertusfehen we! onderricht-was van: het voorgevallene binnen gemelde Steden, en wat alzoonsi genoodzaakt had tot het nemen van voorfchreven Refolu, fie aan welke zyn'e Hoogheid, uit Hagt van den é4d aart



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen* 227
59. Die ook op dezer zyds citatie a!s Burgeren en Ingezetenen dezer Stad zyn gecompareerd, en geenszins, als Ingezetenen van eene andere Provincie
Dns gepresteerd, ook rëeds had voldaan, en dat dezelve jiet dan met de gevoeligfte aandoening, uit het Rapport van len commandeerenden Officier, aan welken het inbrengen 'an het by ons geordonneerd Guarnifoen was aanbetrouwd ;eweest, had kunnen ontwaar worden * welk eenen toeftel nen zich binnen die Steden, om onze Souveraine bevelen egen te gaan, veroirloofd had.
Dan dat, hoe zeer daar door de rechtvaardigheid derftraft ms als wettige Overheid, en de Raaden dezer Landfchap Is Richtërs, in confcientie pnverantwoorde'.yk (telde, dee rechtvaardigheid der ftraf echter de bekommeringen van yne Hoogheid ten fterkften verlevendigde, daar Hoogste«elve begreep, hoe veele minder en meerder aanzienlye Familien door wettig ergaane, doch infameerende, Sensntien zouden moeten batmet worden, hoe 'veele on:huidige Ouders, Huisvrouwen en weerlooze Kinderen aar in allerongelukkige zouden moeten deelen niet alleen, laar zich nog boven dien zouden moeten beroofd vinden an hunne Zoons, Mannen en Vaders, en met dezelve eel al van het noodzaaklykfte levensonderhoud.
En dat, offchoon zyne Hoogheid van onze gewöonë cleentie wel meende te mogen vertrouwen, dat onze intefie geenzints zoude zyn, om alle de meer óf minder fchülgen, naarmaate van hu,n misdryf, te doen ftraffen $ maar it wy daar in op d'eene of andere wys zouden voorzien, me Hoogheid echter vermeende aan onze attentie te md» :n herrinneren, dat hoe zeer ook, na ergaane Sententie'; 3t zy dau gratie, pardon of mitigatië van ltraf door ons ügt verleend worden, dit echter zomwyleh niet zöudd sletten, dat de onderlinge haat, het wantrouwen, verwy» igen, en de daar uit t'ontftaane verbittering tusfchen jrger en Burger vermeerderd, en misfchien tot in verheiden opvolgende generatien zoude overgebracht wor9; behalven dat deze onze Provincie daar door ook mis. hien een aantal Inwooners zoude moeten rhisfen, die-} 1 zy nog in tyds tot inkeer konden gebracht wördén, hüï'hë Le'deri der Maatfchappye krjïidsii Üïyveöi
P'3 D«



228 Verzameling van 'Stukken betrekkelyk tot
cie, met eenige exceptie van incompetentie en renvov hebben durver, voorden dag komen.
60 Ten gevolge dat zy Beklaagdens als Ingeze< Éëfien dezer Provincie even fchuldig te erachten
zyn
Dat het om alle deze en meer andere redenen van dien-i aart, ivchc zvre Hoogheid-niet vérder voor ons behoefde3 open te leggen , was, dat dezelve niet konds weigeren aani d'ajfpr-wrv'van Hoogstde«ze:fs waarachtig medelyden, meti alle de voorfchreven pertooi;en, gehoor te geven.
Dat zyne Hoogheid alzo aan onze Lamivaderlyke clementie in bedenking gaf, of wy, voorgarende in dezelfde begrippen, van liever door zachtmoedigheid de misleide: Ingezetenen tot hun plicht weder te brengen, dan door ftraf te beteugelen, welke wy by onze Publicatie van def ai Mey dezes jaars 1786 hadden 3an den dag gelegd, niefc zouden kunnen worden beweegd, om daar van, ook tem aanren van de mi.-leide Burgers en Ingezetenen van de Steden Hattem en Elburg, op eehewys, die met ons Souverain Ge/ach beftaanbaar was, en door zyn Hoogheid daar by nader voöVgeflagèn, gebruik te maaken.
Dat zyne Hoogheid geene reden zag waarom deze fterke uitwerking van onze clementie niet zoude mógen ver.
Want daar doch de verbetering van den fchuldigen, iri mkriaaden wier aart dit toelaat, een der oogmerken van d« ftraf uitleverde, danr was die verbetering inBurgerlyke beiveginaen, waar aanblaazingen, oprekkingen, driften enz de grootfte meenigte vervoert, naar de gedachten van zyne Hoogheid, meest door gebruik: van zagtmoedigheid t( hoopen.
Dat voorts zyne Hoogheid ook van d' oude trouwe dei Gel.lerfche Harten verwagten moest, dat dein dezen dool ons te betoonen zagtmoedigheid geen anderen zoude ver leiden , om op hoop van ftraffeloosheid dezelve euveldaa den te'ondernemen , om dat de ondervinding van alle tydet had geleerd, dat de zagtmoedigheid, zo niet het eenigftei immer? het beste middel was, om een edelmoedig, dapper; , ,ech' Volk, voor hoedaanige de Gelderfche Lmdaart var d'oudfte ivden was bekend geweest, weder te recht t< brei een, in de gevallen, datdoor flinkfche ftreeken van de
"'b zet



ie Gehetirtentsfsn in 1787 mz> voorgevallen 223
2yn aan de overeredinge van die geübeileerde wee 61. Of zy zich eerst naar Carapeo, en van daar naar Utrecht, in dienst hebben begeven;
62.
2en of genen hunne goede trouwe verfoeid, en hunne eer. lyke harten misleid waren.
Dat zyne Hoogheid ook in deze zyne gevoelens was beeestigd geworden-, om dat uit onze Refolutie van den 4 Derember 1717 had mogen vernemen, dat toen deHteitn Staaten zich in dat jaar in foortgelyke gevalien, ten aanien zo van eenige andere Steden ais van de Stad Elburg, ladden bevonden, dezelve, nadat ook die Steden met gel 'oou of buitengewoon Guarnifoen ten dier'fte der Juüitie ■aren verzekerd, geene zwaarigheid hadden gemaakt eene nnestie, kwytfchelding en vergeving vast te ftelJen, tn uitvoering daar van den Hove op te dragen, reets op en tyd, dat de voornaamflc Aanvoerders en Misleiders, e van de vergiffenis van den Souverain expresfe uiigtfloa wierden, zelfs nog niet by naame bekend waren, zonr dat ooit gebleken was, dat deze clementie door d'Inwoners van die Steden misbruikt was. Dat zyne Hoogheid ook plechtig aan ons betuigde, dat, or zo verreHoogstdezelve binnen gemeldeSteden, 'tzy zyn Perfoon, 't zy in de digniteiten, die'd'eer had in :e Provincie te bekleeden, mogt beledigt zyn, zyne ogheid zulks gaarne aan allen, die zich voortaan als ge. )rzaame Ingezetenen dezer Provincie wilden gedragen, grond des harten vergaf, niet alieen, maar ciat 't zelfs een blyk van onze gunst jegens deszelfs Perfoon en Huis de aanzien, zo wy in het geval, door Hoogstdenzelven irgefleld, geliefden te befluiten, dat daar omtrent geen .minfte onderzoek zoude worden gedaan, maar a,ies iuden, als of het zelve nooit gebeurt was. lat eindelyk zyne Hoogheid op het nadrukkelykfte bede, dat, by aldien wy aan deze zyne. Hoogheids intere, 't zy dan op den voorgeflagen voet, of op zodaane :re wys, als wy meer overeenkomftig met de omftandig. :n mogten oirdeelen, geliefden te defereeren, daar • aan zyne Hoogheid het hoogfte welgevallen zoude geiden, naardemaal nooit iets meer aan zyne Hoogheid e ter harte gaan, dan in navolging van ons, en voor P 3 "zo



43o Verzameling van Slakken betrekkelyk tot
«1 Dan of zy direft van haare woonplaats teil i di°n'einde derwaarts waren vertrokken, en zien al- l zo hebben laaten gebruiken. ^
*> verre zulks van zyne Hoogheid afhing, mede V*M fen om misleide Ingezetenen door zagtmoedigheid « hunnen pücht weder te brengen. , h Fn naardemaal wy niet dan met het boogde genoeg^ deze gunftige dispofitien vanzyne Hoogheid, jegens de lngej* ï enen deezer Provincie in »t generaal, en jegens de Bur| oers en Inwooners der Steder Hatrem en Elburg in het brt fonder , hebben mogen vernemen, en dat wy ter betoonin| v°n on.e gevoelige erkentenis daar aan, hoe zeer ook af| 5§S zaak niet voor gratie gefchikt zoude kunnen g| Seeld worden, alzo daar in gene de minite quss ej V „ bedaarde verdeliging van wettige rechten «naar allee} Va" eene allerfeitelykfte ingreep in 's 1 ands Hoog-en G| rechtigbeid, echter geene zwaarighetd hebben gemaakt aan deze ir, ercesfie, zo veel onze rechtvaardigheid zul* ™aV eeniSzints kan toelaaten, te defereeren, in die hoó dat on.ier Gons zegen, nog veele van onze Burgers e Inee/etenen der Steden Hattem en Elburg zich zelfs Mft willen behouden, en den ondergang van hun en huni bui^c'.innen voorkomen.
7o is hef fet wy.uit byzondere aanmerking van voc frbreven gunftige voorfpraak van zyne Hoogheid, en t liefde en zucht voor het gemeene welzyn, voorts tot f houd der rust in deze Provincie, en herftelling van dez ve in de Steden Hattem en Elburg, goedgevonden hebb te doen emaneeren dit ons tegenwoordig Plakaat van I ïiVtie en Abolitie, verklaatendeby dezen al 't geen dooi? ïrufgersen Inwooners aldaar, zor^er onderfcheid van J «fftaat hPt'y deel ve zich naar elders mogten hebben be lik of zich alhog binnen die Steden onthouden, li d^rn of begaan, te vergeten en vergeven, zonder daar. ooit te willen gedenken, veelmin gedoogen , dat tiaar ü tea hunnen opzichte eenig nader onderzoek of vér' olg wir len eedaari : zo nefgthands, dat wy onder deze onzej nerale Amnestie en Kwytfcheldirïg niet willen hebben! ïrèoen maar daar van wel expresfelyk uitzonderen :1 « i."Zodaanige perfoonen uit Hattem en Elburg, we!



it Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 23x
63. Zo dat zy Beklaagdens wel degelyk tegens den letterlyken zin dier wet hebben gepecceeid.
64. Dewyl het bekend rechtens is, dat een verbod 50 min op eene indirecte als op eene dirtóte wyze nag worden overtreden.
- 0S>
ïaamen gevonden worden onder zeker fingulier Addres of lequest, by de Misfive van de Heeren Staaten van Holand van den 11 dezer maand gevoegd, en by Refolutie ■an den 16 dezes in handen van dan Hove Provinciaal geteld, tot deszelfs naricht.
2. De beide Predikanten der Stad Elburg, Hevn en van Diermen, en den Bakker Klaas van Diekmen, mede in roorfchreven Stad woonachtig.
3. Den Advocaat Daandels te Hattem, mitsgaders 20aanige Militairen in 's Lands dienst, gepenfioneerde of by | armée geplaatfte, welke onder de lchuldige perfoonen iede mogten gevonden worden.
4. Voorts alle de Burgers en Ingezetenen van voorfchre. en'Steden, welke binnen den tyd van zes weeken, na hét maneeren en afkondigen .van dit ons Plakaat, niet weder tot aare wooningen terug koeren, en daardoor betoonen , dat an deze amnestie en vergeving geen gebruik maaken WïlS
"willende eindelyk allen en een ieder binnen de Steden lattem en Elourg gewaarfchowud en bevolen hebben, van ich in het toekomende aan zulke of diergelyke misdaaden, f verftooring van de openbaare rust en veiligheid, niet ïeer fchuldig te maaken, by poene van niet alleen van dee onze gratie en aboütie te zullen zyn vervallen, maar ok, zo wel over het gene zy voor dato dezes ais daar na iog'ten hebben misdreven en begaan, anderen ten exempel p het rigoureuste te zullen worden geftraft.
Gelyk wy ook alle de goede in- en Opgezetenen dezer 'rovincie op het ernrtiglte, en onder, inhaeiie van onze oorige Publicatien, ten opzicht van de openbaare rust gemaneerd, alnog willen hebben, vermaand, zich als goede n getrouwe Inwooners betaamt te gedragen, mede by oene van in contrairen val naar Itrengheid van rechten te uilen worden behandeld.
En op dat niemand eenige onwetenheid hebbe voor te P 4 we»»



Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
éï. Ook kan het, in de derde plaats, geenszins tot haare verfcho- inge dienen, dat zy in May 1787 , raar Utrecht zyn vertrokken, en dat het verbod eerst twee maanden daar na zoude zyn in 't hchfl gekomen.
66 Waar tegens dient te worden geremar ^ueerd : 67' Dat de Beklaagdens geenzins bevoegd zyn # geweest, zich als voorfchreven in dienst te üttecht,I te beseven, en zich tegen de Staaten dier Provin-; cie te laaten gebruiken, fchoon het laat (te verbod -van den 8 July 17^7 nog niet was gepubliceerd,
68. Alzo zulks zedert herdenkelyke tyden voleens de hier voren geallegueerde luccesfive Pim kaatcn , welke zy niet zullen kunnen aantoonen ge-., abrogeend te zyn, aan de Gelderfcheingezetenen UI verboaen.
69. En bovendien is het zeker, dat zy Beklaag-^ ders in allen gevalle, na de promulgatie van die wal van den 6 July 1787 , verplicht waren geweest terftond den dienst te verlaaten, en naar haare woonplaats weder te keeren.
70. Waar tegens almede niet obfteeren kan, dat! zy van die wet niet dan by geval, en ook lange daar aa, eerige kennis hebben gehad;
71. Want zulks al eens voor een moment veronderft'eld zynde, fchoon het niet pra?fumptief is,
72. Zo is het altyd geroeg, dat ?y Beklaagdens, terüond na die Publicatie en Aflaxie van dien, als,!
In-,
wenden, zal dit ons Plakaat alomme in dezen Furftendom) en Graaffehap, ter plaatfe waar zulks gewoonlyk is, woj| den gepubliceerd en ge ffigeerd.
Aldus gedaan en geanelteerd op een extraordinaire Lanï.1 fchaps Vergaderinge gehouden binnen Zutphen den i7Sepf gember 1786.
{Onierftond)
Ter Ordom anti-e van Haar Edelö Mogend' .
("A'SjJ g&C). «• W'. VAN, DEN StBJEN.



de Getettrtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 233
Ingezetenen dezer Provincie daar aan zyn verbon. den geweest.
. 73 Dewyl 'er niet meer nodig is om eene wet van kracbt en effect te doen zyn tegens alle en een iegelyk der Ingezetenen, d n de Publicatie van dezelve op zodaane plaatfe als zulks gewoonlyk gefchied, volgens de leere van Voet ad Z). de Legibus N. 9 ö3 10,
74. Om welke redenen zy Beklaagdens, welke in alle opzichten dielaatfteen de vorige landelyke wetten door haar vertrek naar Utrecht, en door het doen van dienst als Auxiliairen, aldaar met een opzettelyk voornemen, en tot een allefins kwaad oogmerk, hebben gecontravenieerd, veel beter hadden gedaan, zich mede daar over aan de Heeren Staaten dezer Provincie hy Requeste te addresfeeren» en gratie voor rigueur van Juftitie te verzoeken;
75. Het welk dan waarfchynlyk yan een goed ef^ fecl had kunnen zyn, zo zy Beklaagdens dan te gelyk by zo een addres hadden aangetoond ;
76. Dat de, vorige Plakaaten aan haar ten eenernaaien waren onbekend geweest, en dat zy, terftond na dat de laatfte wet van den 6 july 1787 tot haare kennisfe gekomen was, door de verlaatinge der Stad Utrecht daar aan hadden geobedieerd ;
77. Als zich nu by dit hun Antwoord, tegens de allefins gefundeerde Eisch en Conclufie van de Heeren Klageren, te verzetten.
78. En daar by ro'undis verbis te fustïneeren, als ofzy zich tegens het meergemelde Plakaat van den 6 July 1787 niet zouden hébben geoppofeerd, en zich aan geene verfoeielyke misdaad zouden hebben fchuldig gemaakt.'
79. Welke verkeerde handelwyze van deze Beklaagdens haar grootelyks zal moeten obfteeren, én yan zelve haare condemnatie na zich fleepen.
80. Het geen verder is bygebracht beftaat in nude, dkente,. welke geen debat of, eenige reflexje rneriteeren.
§1. Waar rjaede dan de Heeren Klageren dez,e ■P $ haare



*34 Verzameling van Stukken betrekkelyk Ut
haare Replicq voor voltrokken houden, onder eene generaale denegatie, impertinentie ea irrelevantie van al bet gene niet fpeciaal mogte gedebatteerd zyn, zonder tacendo out prmteremdo iets nadeeligs te geftendigen.
82. Voorts by haaren Eisch en Conclufie perfiltee, ren, en daar op Recht en Juftitie van Uw Ed. en Achtb. verzoeken en afwagten.
(Onder ftond) proftylo,
(was geteekend)
P. van Mecrs, Adv. Fiskaal,
No. 1345. DupUcq aan den Wel Ed. en Achtb. Gerechte der Stad Elburg overgegeven door en van wegens Mr. ü. G. van Hoeclum, Arn. Mouw, 1. Munnik, D. Hoefhamer, G. Hoefhamer en H. A. Windhouwer, Gedaagden en Verweerderen ter eener, op ende tegens de Heeren Burgemeelleren in der tyd, Mr. J. B. Tulleken en Air. H. A. Julien, rat. Offic. Klageren ter andere zyde.
Wel Edele en Achtbaare Heeren !
1. De Verweerderen, om met weinigen te dupliceeren, zullen vooraf inhsreeren
2. Hun wel gefundeerd Antwoord , «3. Met 'tgene daar by bewezen is,
4. En alleen tot adftructie van dienremarqueeren:
5. Dat de voornaame poinóten, ter antwoord voor gebracht, ter Replicq hunneserachtens geheel noch ten deele zyn wedergelegd geworden.
6. By welk Antwoord klaarlyk is bewezen, dat :
7. Daar de fundamenten van bezwaar tegen Verweerderen ter Aanfpraak ingebracht,
8. Ge«



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 235
8. Geweest zyn een aangehaald Plakaat vanden2 Maan 1575,
9. En dat van den 6 July 1787.
10. Het toch tegen de gezonde reden zoude ftryden,
11. Wanneer men wilde ftaande houden
12. Dat de Verweerderen zouden hebben kunnen pecceeren tegen het eerfte Plakaat, dat niet aanwezig is,
13. Noch ook tegen dat van den 6 July 1787, het welk by 't vertrek der Verweerderen ook nog niet exifteerde.
14. Zynde het niet min evident, dat de Verweerderen daar en boven niet tegen den letter van't Plakaat van den 6 July hebben aangegaan,
15. riet welk met zo veel woorden zegt uit deze Provincie.
16. En bekend is toch deregel: ubilexnon ex~ cipit vel nostrum est excipere.
17. Dat het ook ltryd met alle analogie van gezonde Rechtskunde:-
18. Dat men pcenaale wetten, die uit zich zelve ftreng en generaal zyn,
19. Nog bovendieu en buiten den letter zondeextendeeren.
20. Laatende Verweerderen aan U Wel Ed. en Achtb. over, om uit de Documenten ter Aanfpraak, en dus uit de a&a éf probata, te oirdeelen, in hoe verre zelfs van de meeste der Verweerderen is bewezen, dat zy te Utrecht gediend hebben; men zwyge, dat zy daar voor lom gediend hebben.
21 En deze gronden flechts met een woord herhaald hebbende,
11. Zullen Verweerderen het gepofeerde ter Replicq kortelyk nagaan, en ter wederlegginge U Ed. en Achtb. met allen eerbied voordragen,
23. Dat, voor zo verre zy de asfertien daar by voorkomende tot pofitien hebben kunnen brengen en "dezelve famentrekken,
24. Die hier op zullen nederkomen,;
?5.



f 35 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
2j. Ad \mum. Dat 'er geen Plakaat van den 20 Maare' 1575, maar wel een van 1573 in aanmerking komt.
26. En nog een aantal nog vroegere Publicarien.
27. Ad <idum. Dat zy Verweerderen naar Utrecht zyn getrokken om onrust en verwarringen aan te kweken, en zich dus aan eene verfoeielyke misdaad zouden hebben fchuldig gemaakt.
28. Ad %tium. Dat het daarom onnodig zoude zyn te bewyzen, dat zy Verweerderen openbaar en gewapend geweld gepleegd hebben.
29. Ad 4?«w. Dat 'er niets confteert van een verzoek of nodiging van de Vroedfchap van Utrecht ten hunnen opzichte.
30. Ad 5tum. Dat zy, Burgers van Elburg geble. ven zynde, op het Plakaat van Amnestie van den jaare 1786 hadden moeten te rug keeren (*).
31. Ad 6""". Dat Verweerderen, al hadden zy geen kennis van 't Plakaat gehad, echter uit hoofde van 't zelve verplicht waren geweest te retourneeren. En eindelyk
32. Ad itimum. dat zy beter hadden gedaan by Requeste gratie voor rigeur van Juftitie te verzoeken, dan zich tegens den rechtmatigen eisch der Beeren Klageren te verzetten.
33. Omtrent alle welke bezwaar-poincten Verweerderen zich, met in achtneminge van alle moog. Jyke kortheid, zullen trachten te juftificeeren.
34. En wel wat de wederlegginge van het eerfte poinct. betreft, zal men aan zyde van de Verweerderen alleenlyk aanmerken:
35. Dat 'er ter Aanfpraak wel degelyk een Plakaat van den 19 Maart 1575,
36. Én dus een ftuk dat niet exifteerd, voorkomt.
37. Doch, al hield men zich aan een vorig Plakaat, ja aan verfcheidene,
38.
' (*) Zie hier voor 11. 225. nanteeL ;



êeGebeurtenisfen in 1787 enz. voorgivalkn. 237
38. Zal nog de folutie by. Antwoord baare kracht <niet verliezen ;
39. Want 't zyn toch alle Plakaaten van de toenmalige Landshecren,
40. Die waren ingericht:
41. Of tegen dezulken wélken in dienst traden van met hun oorlogende Mogendheden,
42. Of tegen onze Voorvaderen, die zich tegen hunnen Souverein Philips den II. verzetteden,
* 43. £n met welke by die Plakaaten de communicatie verboden wierd.
44. En in hoe verre deze Plakaaten met de zaak in qiiEestie quadreeren, laat men gerust aan 't oirdeel van U Wel Ed. en Achtb. over (*).
45. En op het 2de en 3de poinct. zullen U Wel Ed. en Achtb gelieven te reneóteeren: *
46. Dat men (het zy met eerbied gezegd,) den Verweerderen zulke feiten niet had behooren aan te tygen, zonder het allerminfre bewys,
47. Daar het toch met de grondregels der menschlievendheid en befcheidenheid,
48. Welke Leden derzelfde Maatfchappy eikanderen fchuldig zyn, ftrydig is,
40. De daaden van zulk een aantal van onze me. de-menfchen,
50. Met de naamen van verfoeielyke misdaaden, en Van openbaar en gewapend geweld, te beftempelen,
51. Zo lange dezelve voor eene meer gunftige verklaaringe vatbaar,
52. En, op het ftrengst genomen, als dwaalingen van 't verftand en niet van 't hart te befchouwen zyn,
53. Waar van U Wel Ed. en Achtb. zelve zullen overtuigd zyn, wanneer dezelven de zaak een 00genblik uit een ander oogpunt befchouwen;
54. En van welke zagtere explicatie der discuslien de Heeren Staaten dezer Provincie,
55. By derzelver Publicatie van Amnestie van den 17 September 1786, zeiven niet vreemd zyn.
5<S'
(*) Zie deze Plakaaten hier voor hl. erf &c. aantak.



»3§ Verzameling van Stukken hetrelkelyk tot
56. Dat wanneer namelyk men in aanmerking neemt* dat de requifitie hün door de toenmalige Vroed» fchap van Utrecht gedaan, en door hun opgevolgd ,
57. Gef'chied isihtyden van algemeene tweefpait en Burgertwisten,
58. In dewelken de Souvereinen van verfcheidebe Provinciën onderling over 't Staatsrecht oneenig waren,
59. En in welken ons ganfche Land de eene of de andere party koos,
60. En waar in 'tdus zeer verfchoonlyk was eene ongelukkige kcufe te doen,
6i* Zonder daar door eene verfoeielyke misdaad te begaan.
: 62( Betreklyk het vierde poinct, verklaaren de Verweerderen op het plegtigst, dat hun vertrek naar Utrecht,
63. Cpeeneuitdruklyke en. fchriftelyke nodiging, "hun van wegen de toenmalige Vroedfchap van Utrecht geda.m, gefchied is;
64. Waar van wel de fchriftelyke bewyzen niet meer.voorhanden zyn,
f,5. Doch 'twelk in allen gevalle uit hunne openlyke receptie, door de toenmalige Vroedfchap, genoeg gebleken is.
66. Ouod zullen zy alleen remarqueeren, dat de discus-ile daar van hun's bedunkens hier niet kap ie ftade komen;
67. Alzo de Heeren Staaten dezer Provincie,
68. By-derzelver Refolutie van den 21 Mey 1787, 6o. Geëmaneerd by s Hoves Publicatie van dep
24 Mey daar aan volgende,
70. Het niet terug keeren naar Elburg gratieufelyk hebben geremitteerd,
71. En dit dus aan de Verweerderen niet kan nog mag tegengeworpen worden.
72. En wat hunne qualiteit van Burgers betreft,
73. Hoewel 't algemeen aangenomen is, dat een geboren Burger zyn Burgerrecht nooit verliest,
74. Zo is't niet min zeker $ dat zy toen ter tyd



Ut Gebeurtenis/en in 1787 enz.-voorgevallen. 239
75. geene Ingezetenen van Elburg, noch van de Provincie van Gelderland waren,
76. ja zelfs te Campen hunne perfoneele lasten betaalden,
77. Waarom zy zich ook niet als Ingezetenen gelyk ter Replicq word gezegd, maar als gewezen Inwoners der Stad Elburg, in den jaare 1787 aan Hun Edele Mogenden geaddresfeerd hebben,
78. En dat dus het Plakaat van den 6 July 1787 tegens hun geheel niet kon werken;
79. 't Gene ook buiten dispuit is, wanneer men den duidelyken letter geen geweld aan doet,
80. Terwyl immers met zo veele woorden daar by 't verbod word gedaan,
81. Niet alleen aan alle Ingezetenen,
82. Maar q. n. uit deze Provincie te trekken.
83. Wat het 6de poinct betreft, is generaliter wel rechtens:
84- Dat van eene behoorlyk gepubliceerde wet alle Ingezetenen worden onderlteld kennis te dragen ;
F 85. Doch't is niet min zeker, dat dit tegens hunlieden, die toen geene Ingezetenen waren, en tegens dewelken de Publicatie niet ingericht was,
86. Die ook q. n. daar en boven by hun vertrek naar Utrecht, engeduurendehun verblyf aldaar,niet vermogten naar Gelderland terug te keeren,
87. Dat, zegt men, dit argument tegens de Ver» weerderen niet kan opereeren.
88. En wat eindelyk 't Iaaeftepoinér, belangt, willen de Verweerderen aan de rechtmatigheid van LT Wel Ed. en Achtb. gaarne overlaaten, hoe billyk en edelmoedig 't gedagt is van den Steller der Replicque,
89. Om namelyk de Verweerderen, die voor U IWel Ed. en Achtb. in een ordinair proces zyn op. geroepen,
90. Te willen betwisten hun recht van defenfie, hun door den Magiftraat opengelaaten,
91. En hun nu op eenen hoogen toon te zeggen;
92.



240 Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
92 dat zy Verweerderen beter hadden gedaan, zich'wederom te addresfeeren by Requeste , dan van de hun door U Wel Ed. en Achtb. verfchafte gelegenheid van defenfie gebruik te maaken.
07 En hiermede vertrouwende hunne Antwoord geiuftifieeerd, en tegendeels Replicq gerefuteerd te hebben, zullen Verweerderen 't gene niet ipeCiaal mogte zyn aangevoerd, als irrelevant tam quo ad fus quam quo adfa&um, by generaale onuennmge pasieeren, zonder tacendo iets nadeeligs te erkennen, . , , ., ty
En dus, met gewoone imploratie van het nobtle Juèicis officium, perfifteeren by hunlieder wel en te , rechte bv Antwoorde ger omene conclufie, en zich voorts aan 't recht en Juftitie fubmitteerende, met , inbeding van kosten ofte &c.
Dit doende,
Mr D. G. van Hoeclum. Arn. Mouw. Tan Munnik. L). Hoefhamer. O. Hoefhamer. H. A. Windhouwer.
N» i-U6. Korten inhoud van het Vonnis door Hun ' Ed. Mogenden de Heerm Gecommitteerde Raaden geveld, tegens Jean Henry des Villattes, Secretaris van de Defolaate-Boedelkamer te Am. ■ fieldam. In dato den ll Ottober 1789. Op den ti Odtober 1789 is Jean Henri[ des ViüLAT'i es, Secretaris van de Defolate Boedd-Kamer, te Amfteldam, welke federt eenige maanden op de Vooipoorte van den Hove in hegtenis gezeten had., door de Ed. Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden'gevonnisd- Na dat dien morgen de wachten en posten van het Guarnifoen merklyk verfterkt wa. ren geworden, wierd de gevangen, door den Drost' van den Hove en deszelfs Dienaars, geëscorteerd door detachementen Dragonders en Grenadiers,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz."voorgevallen. 241
naar het Collegie van Hun Ed. Mogenden gebracht, waarin, geduurende de lezing der Sententie, ook een detachement Granadiers geplaatst was.
By die Sententie is hy verklaard: meineedig, eer. loos en infaam, mitsgaders vervallen van zyn Ambt als Secretaris van de Defolate Boedel-Kamer te Amfteldam, voorts, op zyne eigen kosten, geconfineerd voor. 2 j jaaren, in eene verzekerde plaats binnen deze Provincie, en voor altyd gebannen: wyders nog gecondemneerd om de gedrukte Recepisfen, op naam der Staaten Generaal te Brusfel uitgegeven, en doorhem, quafi ter ordonnantie van dié Staaten , geteekend, in tegenwoordigheid van Hun Ed. Mogenden te verfcheuren; eindlyk verwezen in de kosten en mifen van de Juftitie. * Voor zo veel men uit het hooren lezen van zyneSententie, die zeer uitgebreid was én veelvuldige zaaken behelsde, onder een verbazenden toevloed van menfchen, heeft kunnen vernemen, beftond zyne misdaad in eene aaneenfchakeling van verfcheiden zaaken, waar in hy zich gemengd of waar aan hy mede gearbeid had,, alle ftrydig met de waare en oude 's Lands Conftitutie, welke hy echter, naar het bekende Formulier, bezworen had: onder anderen het correspondeeren met uitgeweken Perfoonen, die zich thans in Braband ophouden, voorpaamlyk met het helpen oprichten van een Corps Paarden en Voetvolk, dat dienen zoude ter onderfteuning van vreemd Krygsvolk, enom, met behulp van dezelven, eene Revolutie hier te Lande te bewerken, vóornaamlykin de Steden Amfteldam, Rotterdam, Haarlem en 's Gravenhage; het aannemen van manfchap; — het koopen van wapenen en andere behoefte voor dat Corps; — het negotiee. ren van géiden , door Recepisfen op naam van Gecommitteerden of Gedeputeerden, en voor rekening van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal refideerénde te Brusfel; voorts waren, haar luid van die Sententie, onder zyne papieren zeer op inerklyke ftukken gevonden, zó met betrekkit*«je XVI. Deel; q tot



242 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
tot de fterkte van bet Guarnif^en en de Schutterye dezer Hofplaats , als om rent de bezetting der posten en wagten in dezelve.
K°. 1347. Plakaat van Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Gtneraal der Vereenigde Nederlanden , betrekkelyk het federt eenigen tyd inkomen van veele Vreemdelingen, byzonderlyk uit Oostenryksch Braband, op het territoir van den Staat e?c. In dato den 16 Ottober 1789.
De Sta3ten Generaal der Vereenigde Nederlanden, allen den genen die dezen zullen zien of hoo-v ren lezen, falut; doen te weten:
Dat wy in ervaringe zyn gekomen, dat federt eenigen tyd veele Vreemdelingen, byzonder uitOostenryksch Braband, op het territoir van den Staat, en wel voornaamlyk in de Meyerye van 's Hertogenbosrh, de Baronrie van Breda en het Marquifaat van Berger-op-den-Zoom, zyn gekomen; en dat binnen weinige dagen derzelver getal niet alleen aaninetklyk is vermeerderd , maar dat zelfs geheele troepen te gelyk arriveeren, of het Land doortrekken , geheel of gedeeltelyk gewapend, ofeen quant'iteit wapenen en buskruit, in karren, met zich voerende.
Zo is 't, dat wy noodig geoirdeeld hebben, onze intentie omtrent de admisfie en het verblyf van voorfchreve Vreemde^ngen op ons territoir, onverminderd en by explicatie van onze Refolutie, op den Hden dezer maand, op dat fuhjeót genomen, en welke reeds ter kennisfe van verfcheide Officieren in het diftrict van de Generaliteit zal zyn gekomen, nader by dezen te kennen te geven, en m.dsdien te verklaaren, gelyk wy verklaaren byde. zen: dat, hoe zeer wy geen oogmerk hebben , om aan Vreemdelingen, welke niet behooren onder de cla&ie van Vagabonden en Landluopers, (als omtrent



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen,
trent welke in wezen blyft ons Plakaat van den I April 1738, gerenoveerd den 14 July 1775») het inkomen of verblyven op het territoir van den Staat te verhinderen, maar wel mogen lyden, dat dezelve, zich (lil en wel gedragende, het zy in Herbergen , het zy by de ingezetenen , welke genegen zyn hun in te nemen, zich ophouden, wy echter niet kunnen gedoogen, dat de/elve op plaatfen, onder ons gebied gelegen, en in welke wy aan de Ingezetenen aile wapening, en het formeeren van eenige Corp fen of Genootfchappen , hebben geinter. diceerd, zich gewapend zouden vertoonen, of eenige voorraad van wapenen, kruit of andere Ammunitie, met zich voeren, en Corpsgewy*e excorteeren, nog ook eenige exercitiën van wapenhandel verrichten, of in het generaal iets doen, het welk tegen ons territoriaal gezach, en de fubfifteerende orders en Plakaaten, zoudenaanloopen; ontbieden en gelasten wy mitsdien alie Officieren in het diftrict van de Generaliteic, dat zy op het territoir van den Staat niet moeten admitteeren zod .anigö Vreemdelingen, welke gewapend zouden willen inkomen, of eenige voorraad van Geweeren of andere Ammunitie Corpsgewyze excorteeren, en met zich voeren, en dat zy voorts in het generaal aan de voorfchreven reeds binnen gekomen Vreemdelingen, en diegenen, welke nog mogten willen binnenkomen, van deze onzemeening en goedvinden kennis geven, en midsdien dezelve voorhouden, dat, byaldien zy willen jouisfeeren van de vrye inkomst en verblyf op het territoir vaB den Staat, zy zich ftil en rustig moeten gedragen, geen overlast aan de Ingezetenen veroirzaaken, en zich onderwerpen aan de orders en Plakaaten van deri Lande, en het geen hier boven is geftatueerd.



244 Verzameling.van Stukken betrekkelyk tot
N° * 748. Rnquest "»an de Directeuren van het Depar' tement, binnen Zwol opgericht, van het Genootschap ter bevordering van Wetenfchappen en Kunsten, onder de fpreuk Tot nuc van het Algemeen, aan de Heeren van den Magiftraat der genoemde Stad; met verzoek: dat,daar in andereaanzienlyke plaatzen en (leden van ons Vaderland, reeds zedert vier en vyf jaar , diergelyke inrichtingen zyn gevestigd geweest, Hun Wel Ed. Hoog Achtbaaren der Supplianten toogingen wel zullen willen ondersteunen, met aan hun een onbelemmerden toegang tot hunne byeenkomflen te accordeer en. In dato den 16 Oclobet 1739.
Wel Edel Hoog Achtbaare Heeren, myne Heeren Burgemeesteren, Schepenen en Raaden der Stad Zwolle!
Geven met verfchuldigden eerbied te kennen de nndemeteekenden, dat zy met het uiterlte leedwe OndergeteeKeni , denJeerst Ondergeteekendei zen uit den mona vau H Arhrh eeni ■
vernomen hebben, dat Uw Ed Hoog Achtb. eeni ge Scons zouden hebben opgevat, als of de opficÏÏe van een Departement binnen deze Stal ^rnpnnnrfchan, ter bevordennge van wetenVu hCi„ ^ kunfteSï onder de fpreuk: Tot nut van hermeenTenwaar van de POndergeteekenden tot BeCders zyn aangefteld, ten doel zonde Innnen hebben, van onderden fchyn van tot weS „ut zo van de Ondergetekenden, als van de Andere Leden, dit Departementcompofeerende, en fan hunne L ndgenooU werkzaam te «ch ™pr zaaken van Politie te bemoeijen, of over 's Lands en Stadt^geerings zaaken te fpreken, daar over
beKdeOnto|^ -0 ter confervatie van Ae eer en goede naam van de eerst- en vierde Ond««teekfnden, als ter bevorderinge van het al?eSewelzyn, hebben gemeend, zich byüivEd.



de Geleurlenisfen in 1787 enz. voorgevallen, 245
Hoog Achtb. eerbiedig te moeten addresfeeren ,met declaratie, dat zy voor een alweetend God en Uw Ed. Hoog Achtb. moeten en kunnen betuigen, dat zy, noch met de oprichting, noch met de verdere in ftandhouding, van het genoemde Departement hebben gebuteerd, om zich in hunne te houdene i>yeenkomften, direct of indirect, met Politicque zaaken te inmifceeren, veelminder om iets, hoe genoemd, te willen entameeren, het gene tegen de thands plaats hebbende Conftitutie, zoude kunnen ftryden, of eenige tentamina te willen doen om dezelve te helpen bouleverfeeren.
Dat zytmet dezelfde oprechtheid kunnen en moeten belyden, met de oprichting van het zelve niets anders beoogd te hebben, dan door 's jaarlyksch, en fpeciaal geduurende het winterfaifoen, eenige byeenkomften te houden, deels om haare eigen kundigheden, door het doen voorlezen (door zodaanige hunner medeleden, die hier toe het meest gefchikt zouden zyn) van een of ander leerzaam ftuk over den Godsdienst, Zedekunde of andere nuttige wetenfchappen en kunflen, te tragten te vermeerderen, deels, om door het jaarlyksch contribueeren van een gering gedeelte haarer tydlyke goarderen, (ware het mooglyk onder Gods zegen) de poogingen van zo veele braave lieden in ons Land te onderfteunen, ten einde de lieden van burger-rangen in het zeiven, van tyd tot tyd meer befchaaft eu kundiger zouden worden in zodaanige zaaken, die hun voor tyd en eeuwigheid wezenlyk dienftig kunnen zyn.
Dat de Ondergeteekenden dus hunne perfoonen en goederenplegtig willen verbinden, om,byaldien 'er ooit in deze hunne byeenkomften eene propofitie mogte gedaan worden, die direct of indirect tot eenig nadeel van de tegenswoordige conftitutie zoude kunnen ftrekken, zulks dadelyk door de ftipte -naarkoming van deftrikfte wetten met al hunne magt te zullen tegengaan.
Dat zy dan ook vertrouwen dat Uw Ed. Hoog Q 3 Achtb.



246" Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Achtb., overtuigd zynde van de zuiverheid, oprechtheid en onfchuld hunner bedoelingen , om met hunre medeburgers van welken ftaat, rang of welke Christengezindheid en politicque fentimenten ook toegedaan, te willen werkzaam zyn, om, ware het mooglyk , door de onderfteuning van zo veele -belanglooze Menfchenvrienden, befchaafdheid, Godsdienst en deugd, onder onze Landgenooten, en inzonderheid onder die van de lager rangen te helpen verfpreiden, hun in deze (zo zy vertrouwen) edelaartige poogingen, in naarvolginge van zo veele andere aanzienlyke Steden en Plaat fen in ons Vaderland, alwaar reeds federt vier of vyf jaaren qcrgelyke inrichtingen hebben gevestigd geweest, wel zult willen onderfteunen, met hun dtn onbelemmerden toegang tot hunne byeenkomften te accordeeren.
Zwolle den 16 't Welk doende &c.
Octob.1789. (was geteekend)
Lambertus Nolst. B. J. van Hatium. C. J. Zebtnder. Jacobus Revius. H. J. van Cleeff.
N°. 1349- Extract uit het Boek van Refolutien der ' Stad Zwolle, waar by in het verzoek van vooren. ftaande Request word gedijfculleerd. In dato den ij November 1789.
{Eekhout en Pruimers.
By refumtie gedelibereerd zynde over de Informanen genomen over een Genootfchap van eenige perfoonen, onder den naam van het ZwoHche Departament der Maatfchappy van kunsten en wetenschappen Tot nut van het Algemem, als mede over



ie Geüeurtenisfen in 1787 enz. voor gevallen. 247
de Papieren en Notulen van dat Genootfchap; en eindelyk over de Requeste van de Beftuurders daar van L. Nolst , B. J. van Hattom, C. J. Zfrinder, J. Revius en H. J. van Cleeff, waar by, om redenen en onder vefklaaringen als daar by geallegeerd, verzogten, dat Schepenen en Raaden hun den onbelemmerden toegang tot hunne byeenkomsten geliefden te accordeeren.
En geconfidereerd, dat, fchoon Schepenen en Raaden, op de fterke betuigingen ten Requeste vervat, wel vertrouwen, dat de Requestranten, immers de eerste en vierde ondergeteekende Dr. Nolst en de Predikant Revius, als tot confervatie van welkers eer en goede naam dit Addres dour de Requestranten gezegd word gedaan te zyn, met het oprichten van dit Genootfchap of zogenoemde Departement niet gebuteerd zullen hebben, om zich in hunne te houden byeenkomsten in politique zaaken te inmisceeren, of iets te willen enta. meeren het geen tegens de thans plaats hebbende conftitutie zou ftryden, of eenige tentamina te willen doen om dezelve te helpen bouleverfeeren, de ondervindinge nogthans geleerd heeft, dat uit verfcheiden Genootfchappen en byeenkomsten, insgelyks onder geheel andere voorgevens en met geheel andere oogmerken opgericht, zyn voortgefproten zodaanige handelingen, waar door de troubles in het Vaderland en deze Stad zyn veroirzaakt of aangezet; — dat ook de in de voorige ordusten opgehitfte gemoederen nog niet genoegzaam tot bedaaren en van hunne dwaalinge zodaanig te rug fchynen gekomen te zyn, dat foortgelyke byeenkomsten zouden kunnen werden gepermitteerd, vooral wanneer dezelve, zo als het onderhoorige, zyn zamengefteld uit Leden, van welke fommigen zich, in de vorige onlusten en oproerige bewegingen, als Voorgangeren en Beftuurderen of Raadslieden van de misleide menigte hebben opgeworpen, en zich zodaanige handelingen veroirloofd waar over een gerichtlyk onderzoek heeft moeten gefchkden, op q 4 het



24.8 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
het welk nog geen beflisfing gevallen is; is goedsevonden in het verzoek ten Requeste gedaan te difficulteeren, en de Requestranten te gelasten met het oprichten van het zelve Genootfchap te fuperfedeeren, en geen Vergaderingen of byeenkomsten van de daar toe zich ingeteekend hebbende Leden meer te houden.
(Lager ftond).
Pro vero Extratln. (was gei.) H. A. Tobias, Secret.
No. ioco. Extracl uit het Register der Refolutien van Ridderfchap en Steden de Staaten van Overysjel. behelzende aandrang van de Heeren van de Ridderfchap tot herflel der Ufie, door eene fchriftelyke propofitie van den Heere Paixand van Zdithen en eenige andere Heeren Edelen, op den 8 September 1786 ter Staatsvergadering ingeleverd, den Heere, Erfftadhouder aangedaan.
Deventer den 27 Oclober 1789,
"De Heeren van de Ridderfchap vinden zich ver•olicht , om ter 'Vergadering van Ridderfchap en Steden by dezen nader te infteeren, dat de Heeren van de Steden zich eens eindelyk gelieven te exphcteren op het Rapport van de Heeren Gecommitteerden tot de zaaken van financie van den 10 Maart dezes jaars 1789, raakende de wyze op welke de toegebrachte lsfie aan den Perfoon van zyne Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder, by de fchriftelvke propofitie van den Heere van Pau.andt tot 7unhem en eenige verdere Heeren Edelen , op den 8 September 1786 ter Staatsvergadering ingeleverd, tn in de Notulen van dien dag geinfereerd, op de hest'convenabelfte wyze zoude behooren te worden heifteld; terwyl de Heeren Edelen, in cas van kra- - • ■ -• " ' ger.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 24$
ger tergiverfatie, zich verplicht zullen rekenen, om tot hunne decharge daar van aan Hooggemelde zyne Hoogheid kennisfe te geven.
Waar op zvnde gedelibereerd, is het zelve door de Heeren Gedeputeerden der Stedea Deventer, Campen en Zwolle overgenomen.
Accordeert met 't voorfz. Register.
Jfcfa. 1351. Notificatie van Burgemeefter en en Raad der Stad Groningen, betrekkelyk den gebrekkigen toe. {land van de Diaconie in. gemelde Stad, ln dato den 28 Oclober 1780,
De H. Heeren Burgemeesteren en Raad, in Groningen, federt eenigen tyd den gebrekkelyken toe. ftand van de Diaconie dezer Stad in cmftige overweging hebbende genomen, en tot op dit uur geen toereikend middel hebbende kunnen uitdenken, om de zo zeer vervallene Kasfe van dezelve te h_erftellen, zo wel als om op eene gevoeglyke wyze voortaan aan den nood van de Armen te voorzien, heb. ben om het gewicht der zaake noodig geoirdeeld, allen en een iegelyk op te wekken, om hun in dit belangryk ftuk behulpzaam te zyn, en hier toe geen krachtdaadiger middel gevonden, dab om' de welwillendheid en y ver van hun, die dezer zaaken kundig kunnen zyn, aan te fpooren, door hun te openen den weg tot roem, dankbaarheid en beloo. ning.
Alwaarom by dezen beloven aan den genen, die voor den laatften January 1790 zal hebben voorgedragen het best en meest aanneeralyk Plan, om de Diaconie dezer Stad voor nu en voortaan te redden uit haaren vervallen ftaat, overeenkom (lig de aangelegenheden dezer plaatze, eene prsmie van een hondert en vyftig guldens, behalven de Q 5 hop-



«50 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
hooge goedkeuring van de Heeren Furgemeefteren en Raad.
Wordende derhalven door deze Notificatie elk en een iegelyk hier toe uitgenoodigd en verzocht, dat den genen, die na den gemelden prys moajen en zullen dingen, hunne plaats of verhandelingen gelieven te doen geworden aan één der Secretarien dezer Stad, duidelyk gefchreven, en ondertekend met een devies ofte fpreuk , welke teffens1 gevonden zal moeten worden op een bygevoegd verzegeld briefje, waar in de naam en woonplaats van den autheur zal moeten vermeld zyn: zullende alle de briefjes, behalven van die welke be- , kroond word, ongeopend worden verbrand.
En zal deze tot een ieders naricht in deze Stad worden aangeflagen, ter plaatzen alwaar men gewoon is zulks te doen.
Aldus gedaan in Groningen, den280ctober 1789.
Ter Ordonnantie der H. Heeren voorfz.
J. H. Keiser, Secret.
No. 1352. Plakaat van Hun Ed. Mogenden de Heeren Staaten van Zeeland, tot voorkoming van fchaarsheid en duurte van Graanen. In dato den 29 Oc. tob. 1789.
De Staaten van Zeeland, allen den genen die dezen zullen zien 'of hooren lezen, falut; doen te weten:
Dat wy, niets meerder ter harte nemende, dan het waare belang van onze Ingezetenen te bevorderen, het gene, onder anderen, daar in gelegen is, dat een ieder na zynen ftaat de meest noodzaakelyke Levensmiddelen tegen eenen redelyken prys bekomen kan, met veel kommer zyn aangedaan geweest wegens den weinigen voorraad van Graanen,
en



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 251
en de ercesfive duurte, die, daar door, nu zedcrt eenige maanden heeft plaats gehad: dat wy teffens veele n denen hebben, met alle onze Ingezetenen , het goedertieren Opperwezen te danken, daar het hem, volgens zyne Voorzienigheid, heeft behaagd de vreze voor fchaarsheid te doen ophouden door het fchenken van eenen ryken en milden Oogst, en de kommerlyke uitzichten, die 'er met reden wegens den harden winter waren, te doen veranderen in eene geruste verzekering, dat wy, mits nemende gepaste maatregulen, voor gebrek zyn bewaard gebleven. Dat daar nogthans, des niettegenftaande, de pryzen der Graanen van tyd tot tyd weder ryzen, en er nog telkens Commisfien van verzendingen worden uitgevoerd, wy gemeend hebben verplicht te zvn om te zorgen, dat de goede In- en Opgezetenen, zo ver menfchelyke vermogens en maatregulen zulks toelaaten, bewaard blyven voor gebrek aan Brood, en dat te gelyk een vryen loop gelaaten worde aan den in en uitvoer, ten voordee. le van den Koopman, Winkelier, Landman, en min vermogenden Arbeidsman.
Dat onder die middelen tot voorkoming van gebrek, ons wel zyn voorgekomen een verbod van uitvoer, of een opkoop van Graanen; doch ten aanzien van het eerfte, wy, inziende het belang van alle onze Ingezetenen, in cot fideratie hebben genomen, dat aan dit middel niet dan in den uiterften nood kan nog macht gedacht worden: dat dit eenen allernadeeligften invloed hebben zoude op den Koophandel, daar verbod van u:tvoer een (tilzwvgend verbod van invoer influit; dat de anders van buiten inkomende Graanen van de Markten in de Provincie zouden gediverteerd worden, waar door de Koopman in zyne fpeculatien zoude bepaald worden , de Commiffionaris van zyne provifie beroofd ; den Winkelier in het vertier zyner waaren verminderd ; en de Sleeper en Arbeider een gedeeltevanzyn loon misfenzoude; terwyl dit voornamelyk allexfchadelykst zoude zyn voor den Land-
man»



252 Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
man, en de pryzen der Graanen in de Provintietot zo een laagte zoude brengen, dat dezelve reden zoude hebben zich te beklaagen , niet te kunnen deelen in die voordeden, waar van andere zyner Landgenooten profiteeren.
Dat ten aanzien van eenen opkoop van Graanen, ons gewigtige redenen zyn voorgekomen, waarom wy een middel, het gene in het algemeen het eenvoudigfte en gemakkelykfte is, in dit tydfiip geenzints raadzaam gevonden hebben: gemerkt, zo dezelve het gewenscht effect hebben zal, 'ergezorgd behoord te worden, dat zulks in tyds geichiede, en fchoon hier aan konde voldaan worden, dit geen invloed behoorde te hebben op hetmonteeren der pryzen, waar van wy met reden het tegendeel yreezeh; behalven, dat nog de Provinciaale, nog de Stedelyke Finantien, toelaaten, dat de fchade, die Kier door kan veroirzaakt worden, en het gene reeds zo merkelyk ondervonden is, by voortduuring ten laste van dezelve kan gebragt worden.
Dat de Landlieden gehouden zyn de Graanen rrjet huune wagens en paarden te leveren in de Steden, en in de buiten Eilanden aan de fchuieen en fchepen , en, conform de coflume van verkogte Graanen, dezelve met de Zakken af te fcheepen na de Plaats der deffinatie , zullende dezelve by den ontfangst in de Steden betaald worden aan den Schipper, of Commisfaris.
Ten tweeden: dat Schout en Schepenen der refpective Parochiën in deze Provintie, ten einde dit ons goed oogmerk te bevorderen, ieder in hun diftrict zullen opnemen het getal der Gemeten, dit jaar bezaaid geweest met Tarwe; dat zy hetgehee]e beloop daar van, binnen agt dagen na de Publicatie dezes, aan ons zullen toezenden: qualificeerende wy dezelve, om, ingevalle mogten twyffelen dat de Landlieden het getal der bezaaide Gemeten niet conform de waarheid kwamen op te geven, dezelve, des noods, te kunnen conftringeeren, om zulks onder ééde te moeten verifieeren, om daar
door



de Gebeurtenis/en in 17P7 enz. voorgevallen. 253
door eene ter kwaader trouwe gedaane opgave voor te komen.
Dat Schout en Schepenen wyders, op aanfehry. ving der Magiftraaten die het benodigd Graan vaa hun requireeren, een ieder Landman zullen houden tot het leveren van die quantiteie Graanen, die hy verpligt is, ingevolge de bepaalingen, hiervoorên omtrent de Landlieden vastgefteld, zorg dragende tegen alle fraudes, met magt tot calange in de geftipuleerde boete. Dat zy verder, ieder ia zyn diftrict, na dat elk der Landlieden aan zyne verpligting zal hebben voldaan, aan ons zullen doea toekomen een opgave van het afgeleverde, teneinde daar uit op te maaken, of de eerst gemaakte calculatie met de aflevering overeenkomt.
Ten derden; dat om eenigzints een regel te bepaalen in de verdeeling der Diftricten, de confumtie voor het Eiland Walcheren zal gevonden worden uit het Eiland van Walcheren zelve, het Nieuw en St. Joostland, Noordbeveland, Wolphaartsdyk, en een gedeelte van Zuidbeveland, Voor Zierikzee, uit het Eiland van Schouwen, dat van Duveland eü St. Philipsland, Voor Tholen, uit het Eiland zelve; en voor Goes, uit het overige van het Eiland van Zuidbeveland: zullende deze verdeeling, na het inkomen der opgaven van Schout en Schepenen, tusfchen de Steden nader worden gereguleerd. Dat aan de Magiftraaten der Steden, en aan de refpective Gerichten, gelaaten wordt de fchikkingen omtrent den ontfang, bewaring en aflevering der Graanen, gelyk ook de bepaaling hunner benoodigdheid; recommandeerende wy echter dezelve, om den inflag der Graanen zo te ftellen, dat het gemak, zowel als het voordeel der Landlieden, in het oog worde gehouden, door dezelve van tyd tot tyd ia behoorlyke termynen daar van te ontlasten, en voor al den minvermogenden Landman gelegenheid te geven zyne Producten voor.geld te verwisfelen.
Dat



254 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
Dat de Magiftraaten der befloten en Smal-Ste« den binnen deze Provincie, volgens deze algemeenë fchikking, het pas van het Brood zullen zetten na den geftelden prys van VI. i: 8: o de Goesfche Zak, waar na de Bakkers op de üorpen zich mede zullen reguleeren: dat de '1 arwe aan de Bakkers tegen dien prys zal worden afgeleverd, indien zuiks verkiezen', ftaande het hun echter vry voor hunne eige rekening, mits ter coinfumtie, Tarwe in te koopen van de Landlieden, die ook in dit geval gerekend worden een gedeelte hunner quote te prefteeren, mits dit op eenerechte wyze toonende. Terwyl wy, tot voorkoming van alle kwaade pra&vken, in dit finguliere geval, de Bakkers in de Steden, Smal-Steden en ten platten Lande, verbieden Tarwe in te kopen, om dezelve aan anderen over te laaten. Wyders willen en begeeren wy, dat de Magiftraaten der Steden en Smal-Sttdcn, en de Gerechten ten platten Lande, in alles ouzc ^oede intentie bevorderlyk zyn, door aan de executie van dit Plakaat allerwegen de hand te houden, ten 7y door fterfgevallen en boedelfcheidingen , of by executien van Landlieden, uit hoofde van i anos- en andere particuliere fchulden, of in andere gevallen, (waar omtrent by het zelve geene fpeciaale voorzieninge genomen is,) het gemeene recht eene andere dispofitie vorderde, wordende zulks aan hun ten vollen overgelaaten, om omtrent dit alles na recht en billykheid te werk te gaan.
Dat wy eindelyk referveeren, om daar omtrent, ^gelegenheid en tydhomftandigheden, zodaanige veranderingen te maaken, en dusdaanige gepaste maatregulen te neemen, als wy ten nutte van onze goede Ingezetenen zullen vinden te behooren.
En op dat allen en een iegelyk, dien het aangaat, cnze goede meeninge moge bekend zyn , begeeren wy, dat de?e alomme zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks behoort en gebruikelyk is.
• Al-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 255
Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering der Heeren Staaten van Zeeland, in 't Hof aldaar te Middelburg, den 29 Oótober 1789.
(Onder ftond)
Ter Ordonnantie van de Hooggemelde Heeren Staaten.
(was get.) W- A. de Bevereiï.
N°. 1353 Publicatie vin Hun Ed. Groot Mogenden, de tl eer en Staaten van Hollanden West-Friesland, betrekkelyk de Bedetaws, Landloopers en Vaga» bonden 6fc. In dato den 30 Ocïober 1789.
De Staaten van Holland en West-Friesland, allen den geenen , die dezen zullen zienofhoorea lezen, falut, doen te weten:
Dat wy in ervaringe gekomen zyn, dat, niettegenftaande onze Plakaaten op het ftuk der Landlopers, Vagabonden en Bedelaars, van tyd tot tyd geëmaneerd, de toevloed van Bedelaars, Landlopers en Vagabonden hier te Lande wederom merklyk is vermeerderd; en dewyl de ondervinding heeft geleerd, dat zulks niet alleen is ftrekkende tot groote last van onze goede Ingezetenen, maar ook den weg baant tot die veryen, huisbraken en allerhande geweldenaryen, waar van men binnen korten tyd meer dan te veel droevige narigten heeft gehoord.
Zo is 't, dat wy, in het oog houdende het algemeene nut en welzyn dezer Landen, mitsgaders de veiligheid van de goede Ingezetenen, daar op alVorens hebbende gehad het advis van den Prajfident en Raaden van onzen Hove, inhsereerende onze voorige Plakaten, en fpecialyk die van den 12 Mey 1649 en den 25 Oótober 1760, voor zo verre dezelven dezen niet zyn contrarieerende, goedgevonden



35 S Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
den hebben te ordonneeren en ftatueeren, gelyk wy ordonneeren en ftatueeren mits dezen:
Eerftelyk, dat geene Landlopers, Vagabonden of Bedelaars, Mans of Vrouwen, uit andere Landen geboren, in deze Provincie zullen mogen komen, en dat de zodaanigen, welke zich reeds in dezelve bevinden, binnen agt dagen, na de Publicatie dezes, uit deze Provincie zullen vertrekken, op pcene, in beide gemelde gevallen, dat de Overtreders, zonder eenige oogluiking, volgens ons Plakaat van den 25 Oótober 1760, aan den Lyye geftraft en geconfineerd zullen worden.
Ten tweeden, datgeeneSehippers, Schuitevoerders en Voerlieden, eenige Bedelaars, of die hun van bedelarye fufpeót zyn, in deze Provincie zullen mogen invoeren, op pcene van zes guldens voor yder Bedelaar, ten behoeven van den Armen te verbeuren en dezelve op hunne kosten wederom uit deze Provincie moeten brengen. ,
Ten derden, dat voor Landlopers en Vagabonden gehouden en.als zodaanige geftraft zujlen worden alle Keteiboeters , Zwavelftokverkopers, Kuivers, Schoenlappers, Kramers, Stoelenwinders ofMatters, Schoorfteenvegers, Leproofen, Kwakzalvers, Deken-, Rattekruid- en Vlakballenverkopers, Mesfen- en Scharenilypers, Liedjeszangers, Speelmannen, Goochelaars, Omlopers met Kykkasten, Olyverkopers en diergelyken, dié hunne JNeeringen en Handwerken ten platten Lande exerceeren, ten ware dezelve binnen de een of andere Stad of Dorp woonachtig, en tot de exer^ citie hunner Neeringen by den Magiftraat hunner Woonplaatfe geadmitteerd zullen zyn, hoedaanigé admislien, ten minften jaarlyks, zullen moeten vernieuwd worden. , . .
Ten vierden, dat alle Bedelaars, hier te Lande geboren, die zwak en onbekwaam zyn om te werken, hen binnen agt dagen, na de Publicatie vati dezen, tranfporteeren zullen naar de Plaatfe daar zy van daan zyn, of daar zy hun meest onthouden J heb-



de Crgbeurtenïsfen in ^787 enz. voorgevallen. 257
ivebben-, alwaar zy hun onderhoud zullen mogen zoeken na de orde aldaar gebruiklyk, zónder dat zy in andere Steden of Dorpen zullen mogen gaan bedelen, op posne van de eerftemaal, gedurende drie dagen te Water en te Brood gezet, en voorde tweede reize Gegeesfeld en Gebannen te worden, conform den inhoud van het vierde Artykel van ons Plakaat van den 12 Mey 1649.
Ten vyfden, en op dat gene Landlopers óf Vagabonden door anderen tot bedelen worden aangemoedigd, zo verbieden wy wyders elk en eeniege'lyk Ingezeten dezer Provintie, om iemand der bovengemelde Landlopers en Vagabonden , in het Voorfz. derde Artykel vermeld, eenig geld of andere gaven te fchenken , veel min dezelven, in hunne Huizen-, Stallen, Schuuren of elders te herbergen of te laten vernachten , op pcene van zes Guldens telken tcize voor yder Perfoon te verbeuren als vooren; uitgezonderd" de Perfoonen in hetderdè Artykel gemeld , welke men zal vermogen te herbergen , indien zy een Acte van Admisile van de Magiftraat hunner Woonplaats, geen jaaroud, vertoonen, en anders niet; als mede de Perfoonen in het vierde Artykel vermeld, dewelke, mits zich precifelyk reguleerende na het woorfchrift van dat vierde Artykel, binnen de Plaatfen hunnerrefidentie, en nergens anders, zullen mogen met Aalmoesfen begiftigd en geherbergd worden.
Ten zesden, en op dat deze onze ferieufe intentie te beter effect, forteere, hebben wy goedgevonden; by renovatie en ampliatie van het dertiende •Artykel van het meergemelde Plakaat van 1649, allé Heeren vanHooge-of Ambachts-heerlykheden, mitsgaders de Steden; welke Crimineele of Civiele juftitie zyn adniiniftreerende, en generaalyk de Gerichten van alle Dorpen of Ambachten binnen, deze Provincie , te gelasten en bevelen i.dat zy yder in den haren ; hun werk daar af zullen maken; om dè Bedelaars> Landloopers en Vagabonden in denzelR vin



2jS Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
ven Arnbachte tc doen apprehendeeren, enteleJeTe-n m handen van den Hoofd-ümc.ei-van de Plaat, fe, die daar mede handelen zal na inhoud der Pla*
kaaBev'clende wyders alle Officieren, dat zy dit ons Plakaat, mitsgaders dat van den 25 Oótober 1700, eo fpeciaal mede het zevende, agtfte-en negende Artvkel van ons meergemelde Plakaat van den 12
' t6 9, exadt ivk nakomen en executeeren, waar u t door ons buiten gewoone voorziening is gedaan.
i n op dat niemand hier van ignorantie zoude kund^Tpretendeeren, begeeren wy niet alleen, dat 3eie-alomme zal gepubliceerd enrgearriveerd, duar h" bt h« ord en te gefchieden gebruikeiyk is, maar ^18'scen boven dien alle Officieren, Schoutenen andere Gerechtsbediendens naauwkeurig toezicht ?> "men, dat dit ons Plakaat in alle Herbergen, Kroegen en Slaaplieden ten platten Lande, en m de St'è« en daar zulks noodig zal wezen en door de MaPill-aaten geordonneerd zal worden , mitsgaders in f|,e v,SPt-, Beurt- en Trek-fchepen op een Zicht, Haare plaats worde opgehangen, op pcene van drie Öulden, ten behoeve van den Officier, welke de ralanreza! doen, te verbeuren by uen Herbergier, kV,, ?- of Slaopfteehouder, ofSchipper, welke van K«5 re doen in gebreken blyft,of dit Plakaat, gef, I èürd of gefleten zynde, niet na behooren ver-
B! Ou onneerende wyders, dat dit ons Plakaat jaaru ■ s m de Steden op nieuws zal worden gepubnr' 1 i, en voorts op den tweede Zondagin Oótober, , , : e Predicatief alomme-ten platten Lande door d< Gérechtsbbdeös of Voorlezers, ter P^tfe daar ... en Gêti chtsbode is, aan den Volke diftinöelyk b»l vr« ; eier.en worden, voor welke oplezing de Gerechtsbode of Voorlezer door den Gerichte r-:k-ens zal geloond worden met twaalf ftuiyers, er "n.dien de voorfchreven Gerechtsbode of Voorlezer d.ar aan in gebreke blytt, zal dezelve telken



dk Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 259
reife verbeuren drie Guldens ten behoeve van den Armen. (*j
Gedaan in den Hage. onder het klein Zsgel van den Lande, den 30 Oclob. 1789.
(Onder ftond) Ter ordonnantie van de Staaten. (was get,) C, Clotterbooke.
N».
(*) W7 vinden niet ondienftig dit ondergaande Stuk, als waar fchynlyk tot het bovenfiaande Plakaat aanleiding gegevea hebbende, hier by wege van aanteekening te laaten volgen.
Extract uit de Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, ïn Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering; g:nomen op Vrydag den 9 Novsm■ .Der 17^7-
Ontvi-igéh een Misfivi van ie Prsfidenten Raaden van den Hove, gefchreven in den Hage den 7den dezer, waar by, voor de veiligheid der Opgezetenen ten Platten Lande, rememoreeren hun in November 1765 aan Hun Ed. Groot Mogenden geprsefenteerd Amp'iatie Concept Plakaat, tot weering der Landlopers ,. Vagabonden en Bedelaars ten Platten Lande, en hunne Misfive op de middelen ter beter asfistentie der Officieren, tegen de excesfen van Onuwervers, die hec Platte Land onveilig maakten, en om de bygebragte redenen in de navolgende Misfive, by den nade: renden winter, opnieuw infteeren» dat de befoignes over dit gewichtig ftuk, uit hoofde van Hun Ed. Groot Mogenden Refolutien van-den 8 Novemb, 1705 en 6 Febr. Ï166, ten fpoedigflen mogten worden gsreëntameerdl
Edele Groot Mogende Heeren! !, THar de veiligheid der Opgezetenen ten Platten Lan.de tleeds. een gewichtig poinct van de vaderlyke zorge yan Ü Ed. Groot Mogenden is geweest, hebben wy al,toos gaarne tot dat heilzaam oogmerk mede gewérkt, en ten dien einde' by* voorkomende gelegenheden de daar toe, naar.onze inlichting, gepaste middelen voorgcfiajen.
Uit dat beginzel werkzaam, namen wy de vryheid, pm in de maand November 1765 aan U Ed. Gr. M05, te prafenteeren een geampheerd. Concept Plakaat, to; wee-.
R. 2 ring



2Ö0 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
N\ nji. Publicatie £?c. betrekkelyk de aanhoudende ' Jt.haars- en kombaar-beid van het Rundvee c?c In daio den 30 Otïober 1789.
De Staaten van Holland en West-Friesland, allen den genen die dezen zullen zien of hooren lezen falut, doen te weten:
Dat wy in overweging genomen hebbende nee voorgedrag-ene ter onzer Vergadering,om,ter aanö ° . moe¬
ring der Landlopers. Vagabonden en Bedelaars ten Plat. ten Lande, en tevens by Misfive de attentie van U üd. Groot Mogenden te iblüciteeren op de middelen, welke tot beter adfistentie van de Officieren tegen de excesfen van Omzwervers, welke het Platte Land onveilig maaken, zouden kunnen worden beraamd.
Over deze Misfive en Concept Plakaat, Ed. Groot Mog. Heeren! zyn wel eenige befoignes by U Ed. Gr. Mog. Gecommitteerden, Heeren Gecommitteerde Raaden en Commisfarirfen van den Hove gehouden, doch het Stuk zelve is nimmer ('t zy de nood min drukkende is toegefchenen, 't zy zulks door andere wichtige bezigheden van U Ed. Groot Mog. is opgehouden,) tot eene confistentie gebragt.
Dan dewyl de veelvuldige geweldenaaryen , welke federt eenigen tyd ten Platten Lande zyn gepleegd, en het toenemen van veele Omzwervers zonder beroep of kostwinning, ons doen duchten , dat in den naderenden winter de meergemelde veiligheid der Opgezetenen van bet Platte Land aan veelvuldige gevaaren zal zyn bloot "efteld , ten zy dezelve door efficacieufe voorzieningen voiden' voorgekomen en tegen gegaan; zo hebben wy het van onzen onvermydelyken plicht geacht, dit esfent:eele poinft op nieuw aan de zorge van U Ed. Gr. Moe. aan te bevelen, en eerbiediglyk te infteeren, dat de befoisnes over dit gewichtig ftuk , uit hoofde van de Refolutien van U Ed. Groot Mogenden in datoden g November 1765 en 6 February 1766 ten fpoedigften mogen worden gereëatameerd, of daar omtrent op zodaanige andere wyze voorzien, als U Ed. Groot Mogenden naar derzelver hooge WjSheid zullen olrdeelen te behooren.
Groot



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 161
moediging van den invoer van Rundvee binnen deze rrovincie, wederom uit te loven een prsemie vaa tien guldens voor ieder fluks Rundvee, op den voet van onze Publicatie van den jden Maart dezes jaars, op bet aan ons als toen gedaan verzoek van de Overlieden van het Vleeshouwers Gilde te Amfteldam, ten einde, uit hoofde van de aanhoudende fchaars- en kostbaar-heid van het Rundvee, mitsgaders dat eene finguliere ziekte in den gepasieerden jaare, byzonder in Noord-Holland onder
de
Ons daar aan fubmitteerende, Ed. Groot Mogende Heeren! bidden wy God, dat hy de regeering van U Ed. Groot Mogenden voorfpoedig en tan nutte der In- en Opgezetenen dezer Provincie heilryk maake. . Gefchreven in den Hage den 7 November 1737. (Onder ftond,)
U Ed. Groot Mogenden gansch Dienstwillige,
Pe Praftdent en de Raaden over Holland, Zeeland en Friesland. (Lager ftond,)
Ter Ordonnantie van dezelve.
0"" J. ï. PvOYER.
Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat de voorfz. Misfive by de voorige Refolutien Commisforiaal van den 8 November 1065 en den 6 February 1766, zal worden geëxamineerd door de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hun Ed. Groot Mogende Ge. committeerden tot het groot befogne, met de Heeren Gecommitteerde Raaden in de beide Kwartieren, en Commisfarisfen van den Hove, en de Vergadering daar op ten fpoeiigften gediend van derzelver Confideratien en Advis. Worlende de voorfz. Heeren Gecommitteerde Raaden nader ver • :ogt aan Hun Ed. Groot Mogenden te dienen van hun adns,by Refolutie van den 6 February 1766 gerequireerd.
Accordeert met het voorfz. Register. ft 3



2<S2 Verzwiding van Stukken betrekkelyk tot
Ap Schaanen , eene groote meenigte van Schaapen en Lammeren had doen derven,-de belasting van twioth? guldens op den invoer van ieder Runderbeest leftatueerd, tot op vyf guldens mogte worden vertnindefd, en by onze Refohitie van den 18 Anril 1788, hebbende goedgevonden, ter Vergadering van de Heeren Staaten Generaal der Ver» eenr'de Nederlanden devoiren aan te wenden, ten einde het recht op het inkomend Rundvee, hy de, _ T vst gevoegd achter Hun Boog Mogenden Plakaat vin den 31 july 17*5> Sefteld °P twintiS guldens, voor de maand April en de twee volgende maanden moge worden gemodereerd op vyf guldens; ■ Zo is 't, dat wy , in afwachting vah het goed fucces der voorfz. aan te wendene devoiren, ten einde door de genen, welke in dezen belang hebben, ïn tyds met gerustheid de nodige ordres tot'den inkoop van Rundvee buiten 's Lands zouden kunnen worden gefteld, wederom goedgevonden hebben, op dat niemand door de hooge rechten op het inkomen zoude worden afgefchrikt, om Rundvee van buiten 's Lands na deze Provincie toe te voeren, aan alle en een iegelyk, die met Paspoorten van de Officieren van de Convoyen en Licenten op, de Comptoiren van de Collegien ter Admiraliteit, of andere valabele bewvzen , zal kunnen aantoonen, Rundvee, Osfen of Koeijen zonder onderfcheid , voor den 1 July des Jaars 1790 hier te Lande te hebben ingebragt, en in deze Provincie ingevoerd, en daar van voor het inkomend regt twintig guldens van ieder Beest te hebben betaald, te beloven zo als wy beloven by dezen, een prsmie van tien guldens voor ieder Os of Koe, die alzo in deze Provincie zal wezen ingebragt, twee Vaarfen, vier'Hokkelingen en agt Kalveren, voor een Os oP Koe gerekend; welke voorfz- praemie een ieder,die', zich in het geval bevind van dezelve te kunnen vor-^ deren , zal kunnen ontvangen by de refpeftive OnU vangers van 'sLands Gemeene Middelen, op het over-1 p'eve.o der Paspoorten van de Officieren der Convo-
• " '' ' ■ im



ie Gebeurtenis/en'in 1787 enz. voorgevallen. 2G3
yenenLicentenop de Comptoiren van de Collegien ter Admiraliteit, 'waar u;t Ijarjbs te tóyJsen-j d« ny het voorfz. Rundvee hier te hdods en ro dsze Piovincie, van nu af aan, voor den centen Ju.y des jaars 17902a! hebben ingebragt,en daar voumecft. betaald het inkomend regt vau twintig guldens van • ieder Beest, de Vaarfen, Hokkelïngea ea ivaivereu gerekend als vooren.
Enop dat de tegenswoodige fchaars- en koftbaarheid van het Rundvee in deze Provincie, door den tiitvoer van het zelve, niet worde vermeerderd of gecontinueerd, interdiceeren wy médejjy dezen aan allen en een iegelyk,wie het zoude mögen wezen, eenig Rundvee, het zy jong of oud, mager of vet, hoedaanig genaamd, buiten deze Provincie te veevoeren, te doen of te laaten vervoeren, directelylc of indirett-elyk op eenigerhande manieren:, op de' verbeurte van elk ftuk Rundvee, en daar en boven een boete van honderd guldens, dat uit te voeren ondernomen word en achterhaald zal zyn , mitsgaders van het Schip of Schuit, waar mede de vervoering buiten deze Provincie zoude zyn geichie'l, te appliceeren voor een derdepart ten behoeve vaaden Officier die de calange zal komen te doen, een' derdepart ten behoeve van den Aanbrenger , en een derdepart ten behoeve van den Armen van de Plaats alwaar de aanhaaling zal gefchieden; met expresfe begeerte, dat de voorfz. boete ea verbeurte ook gevorderd zal worden tegens die gooeè , die bewezen en overtuigd zullen kunnen worden eenig Rundvee na de Publicatie dezes te hebben uitgevoerd, doen of laaten uitvoeren, fchoon het Rundvee zelfs op den uitvoer niet achterhaaldjzw* de mogen worden.
En op dat een ieder daar van kennis hebbe, en niemand ignorantie pretendeere, zo begeeren wy dat deze alomme zal worden gepubliceerd en gea!h> geerd, ter plaatfe daar het behoort en te gefc iie* den gbruikelylc is; lastsnde oo'.i alle (Officieren ea Rechterèn dezer Provincie, dit ons, verbod van R 4 uit-



264 Verzameling vm Stukken betrekkelyk tot
uitvoer naar behooren te doen nakomen en execu. tetren , procedeerende tegens de Contraventeurs. zonder eenige oogluikinge,disfimulatie of verdrag; want wy zulks alzo ten dienfte van den Lande, en ten beste van de goede Ingezetenen van dien, bevonden hebben te behooren.
Gedaan in den Haage, onder het klein Zegel van den Lande, den 30 Odtober 1789.
{Onder ftond)
Ter Ordonnantie van de Staaten.
Qwas get.) C. Clotterbooke.
1355. Sententie van den Hove van Friesland, gep>onuntieerdtegens GerhardusBoersma vanlMinnertsga, gedetineerden op het Blokhuis te Leeuwarden. In dato den 17 November 1789.
Gezien by den Hove van Friesland de Procedu-, ten voorden zeiven Hove hangende, tusfchen den procureur-Generaal dezer Landfchappe, Rat. Offic. Klager ter eenre, op ende tegens Dr. FredrikHessel van Bubmania, geoccupeerd hebbende voor. Gebhardus Boersma van Minnertsga, Gevangen, en Beklaagden ter andere zyde. 1 Het voorfz. Hof, op alles rypelyk gelet en geconfidereerd hebbende het gene men in dezen behoorde te confidereeren,in den naam ende van we-, eens de Heerlykheid der Landfchappe van Friesland. — Condemneert den Gevangen, ter zaake dat hy, als Adjudant onder het Batailjon of Vry« Corps in Barradeel, met een groot gedeelte van fjet zelve Vry-Corps, in het laatst van de maand Augustus 1787 , naar Franeker is gemarcheerd, ziqh aldaar met andere gewapende Schutters en Exercitie^écootfchappen , geduurende de oproerigheden,, iieeft 'opgehouden 3 en zeker. Declaratoir aan de



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen.
prstenfe Staaten» te Franeker vergaderd, overgegeven, heeft verteekend, —-alles breeder ten Pro» cesfe gemeld, aan het Comptojr der Domeinen tetn profyte van de Heerlykheid te betaalen, een fomma van twee honderd vyftig Gouden Friefche Ryders, en zulks.binnen drie weeken eerstkomende; doch in cas van onvermogen, bant den Gevangen uit Friesland den tyd yan drie jaaren, te ruimen de Stad Leeuwarden binnen drie wecken k dato dezes, en den Lande binnen den derden dage daar aan volgende, zonder in middeler tyde daar weder in te mo^en komen, by pcene van arbitraire correctie, en condemneert den Gevangen in de kosten en mifen van de Juftitie en kosten van den Procesfe,tot 's Hofs tauxatie. Actum den 17 November 1788.
Ter Ordonnantie van den Hove, {was get.} S. Faber.
ü°. 1356. Kondfchap genomen den 19 November 1789, ter requifitie van den Heer Mr. A. Vosding yan Beverförde , betrekkelyk het Addres, door de gezamentlyke Afgevaardigden uit de Schutteryen > Vry-Corpfen en Genootfchappen van Wapenhandel, in de Provincie van Overysfel, binnen Zw"ol verga-, derd, den 13 September 1767 ter Vergadering van Ridderfchap en Steden overgeleverd. (*)
Vraag-.Artikelen, waar op ter inftantie van Mr. A. Vosding van Beverförde , na voorafgegaane wettige citatie en herinneringe van de zwaare ftraf. fe des Mein-ééds, onder folemneelen ééde zal worden verhoord
Jan Pahl Wientjes.
Art.
O*) Zie ook jjver dit onderwerp het XII. Dsef dezer Ver», zmeiing, H. 261 -264. en XIV. Deel, bh 275-.281.



066 Verzameling van Stukken betrekkelyk tst
Art. i. Ouderdom en Verwantfchap af te vrasgen?
Getuige zegt: ad art. i. om de fireelc van 32 jaaren oud en onverwant te zyn.
« 2 H^eft Getuige als toehoorder in Perfoon bysewoond de Vergadering van Gecommitteerden uit de Schutterycn en Genootfchappen van Wapenhandel der Provincie Overysfel, in September 1787 binnen de Stad Zwolle gehouden, zynde dfe aatfte geweest, even te vooren de Pruisfifche Iroepen deze Provin.cie.inrukten ?
Getuige zegt: ad art. 2. ja.
q Ts Getuige ook bewust, dat in die Vergaderinge een Document, Request, Addres, Declaratoir, of hoe men het ook noemen mag, is geproduceerd geworden? en is het zelve, na eenige e,aar in gemaakte veranderingen, met met meerderheid van Stemmen gearresteerd, ten einde aan de Vergaderinge van Ridderfchap en Steden geprefestcerd te worden?
Getuige zegt: fliart. 3. ja.
4 Weet Getuige mede niet zeerwel, dat verfchêidene Leden van die Vergaderinge zich ten ïterkften tegen het arresteeren en praefenteeren van dit Addres verzet hebben, en dat, zo de Col knel • G T Pvman en de Kapitein Salomon van Deven. ter, beide naamens het Corps Burger-Militie der St. Zwolle gecommitteerd, zich met by de VoorSanders van het arresteeren en prasfenteeren van dit Addres gevoegd hadden,het zelve Addresnooit doorgegaan of geprasfenteerd zoude zyn geworden ? Getuige zegt: ad art. 4. ja wel.
5. En heeft Getuige ook by die gelegenheid ni'-t vehoord , dat de Collonel G. J. Pyman gevr^aad heefc aan den Kapitein Salomon van De ven& eer



de Gebeurtenis/en in 17S7 enz. voorgevallen. 257
ter , wat zyn gevoelen was ? en heeft van Deventer daar op niet geantwoord van gevoelen te zyn, om het zelve Addres, zo als het verandere. was, te helpen' arresteeren en verzenden? en heeft de ColIonel Pyman daar op toen niet geantwoord, ook yan het zelfde gevoelen te zyn?
Getuige zegt: ad art. 5. ja wel. !
6. Was de Producent niet een der Leden der Minderheid, die zich tegens het arresteeren en praj. fenteeren van dit Addres opentlyk verzet heeft?
Getuige zegt: ad art. 6. ja.
7. Is het niet mede waar, dat het Protest vaa. den Producent, en van meer andere Leden, onaangeteekend is gebleven ?
Getuige zegt: ad art. 7. ja.
Adlum onder ééde als na Stadrechte, n» het Formulier van den Roomfchea ééd, binnen Zwolle dea 19 November 1789, Coram Schepen Pruimers.'
Me prcefente,
Cv/as geu) H. A. Tobias, Secret



»ÖS Verzameling van Stukken betrekkelyk tot.
Na* 1357. Request van Mr. Cornelis Boonzayer , Re&order Latynfche Schooien te Gorinchem, aan de Md. Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en West-Friesland; verzoekende: dat Hun Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren, dat hy in de verleende Amnestie ü begrepen, en midsdien de Proce* dures door den Dros/aart der Stad Gorinchem tegens hem ondernomen, wordtn buiten effect gefield: Gefreefenteerd den 1780.
Aan de Ed. Gr. Mog. Heeren Staaten van Holland en West-Friesland. Geeft met fchuldigen eerbied te kennen Mr. Cornelis Boonzayer, ReCïor der Latynfche Schooien te Gorinchem.
Dat het eene waarheid is, welke de Suppliant voor U Ed. Groot Mogenden niet kan verbergen , dat, ten tyde der ongelukkige verdeeldheden, welke nu onlangs ons Vaderlaud zo fel gefchokt hebben, de Suppliant die party is toegedaan geweest, welke in verfcheide takken van 't publiek beiluur veele fchaadelyke gebreken meende te ontdekken , en tefFens oirdeelde de gelegenheid daar te zyn, om op de verbetering derzelve met effect, te kunnen aanhouden, een gevoelen, 't gene, naar des Suppliants inzien, op ondericheidene, ter kennis van 't publiek gebragte Propofitien en Advyzen van integreerende Leden van Staat, ja op veelvuldige Refolutien van U Ed. Groot Mogenden zelven, gegrond was.
Dat de Suppliant al mede niet ontveinzen kan,, in die opinie geverfeerd te hebben, dat, zou hy andersfins een goed burger en liefhebber van zyn Vaderland kunnen genaamd worden, hy geen ftil en ledig aanfehouwer van alles, wat omtrent hem gebeurde, blyven mogt; neen maar dat, in navol» ging van veelen zyner Regenten en aanzienlyke mede-Burgers, hy ook, zo veel in zyn vermogen was, ter bevordering van het bovengemeld oogmerk verplicht was mede te werken.
Da£



de Gebeurtenis/en in 1787 ««2. voorgevallen. «69
Dat de Suppliant dan ook onbewimpeld erkennen moet, dat hy , zo in zyn privé, als in qualiteitvan Secretaris van het by Drosfaard, Burgemeesteren en Vroedfchappen der Stad Gorinchem gelega» lifeerdExercitie-Gcnootfchap, tot verfcheidene demarches en verrichtingen, welken de omftandigheden dier tyden binnen Gorinchem hebben opgeleverd, en toen als geoirloofd en wettig befchouwd wierden, geconcurreerd en zich zo verre in de destyds plaats gehad hebbende burgertwisten heeft ingelaaten ; doch tefTens met de volkomenfte fiducie U Ed. Groot Mogenden verzekeren kan, dat zyne bemoeijingen zich nimmer zo verre hebben uitgejftrekt, dat hy een éénige van die daaden zou hebIben gecommitteerd , welke by Uwer Ed. Groot Mogenden Plakaat van Amnestie van den 15 February 1788 (*) van dien aart zyn geconfidereerd, dat de autheurs of bewerkers derzelver van de door U Ed. Groot Mogenden verleende gratie en vergiffenis zyn uitgefloten geworden.
Dat hoe zeer mitsdien de Suppliant, hoe ftrafbaar ook anderszins deze of geene zyner verrichtingen zouden mogen befchouwd worden, na het emaneeren van het gemelde Uwer Ed. Groot Mogenden Plakaat, van alle crimineele vervolgingen wegens zaaken van dien aart had behooren bevryd te blyven, het niet te min aan Francois Cornelis van Aerssen vanSommelsdyk, Heere van Sommelsdyk, als Drosfaard der Stad Gorinchem en Lande van Arkel,en zulks Rat. Offic,heeft goedgedacht, uit krachte van een decreet, by hem voor dato van het meergemelde Uwer Ed. Groot Mogenden Plakaat, en dus waarfchynlyk op gronden, die na 't emaneeren van 't zelve geen object, van onderzoek zouden hebben kunnen zyn, van Schepenen der Stad Gorinchem en Lande van Arkel verzogt en geobtineerd, den Suppliant op den 12 July 178U te doen dagvaarden, om in Perfoon te comparee-
ren
(*) Zie dit Plakaat in het W. Deel dezer Verzameling, II. 307.



270 Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
ren voor Schepenen der gemelde Stad, tegens Sa* . turdag toen aanftaande, om te aanbooren zodaanig ; verzoek of eisch, als hy Eisfcber, Rat. Offic., als i dan zou doen en nemen, ter zaake van het gene de | Suppliant, toen gedaagde in Perfoon ten tyde van 'de beroerten!, binnen aeze Provincie plaats gehad heb- , bende in zyn privé, en pretenfelyk als Secretaris van het ! 'Éxercitie-Genooifchap, binnen Gorinchem gefubfiheeiè hebbende*, zou hebben gedaan en verricht, zonder dat.: het feit of feiten, waar mede de Suppliant befchuL j <}igd wierd, by de Acte van Citatie eenigermaate Wierden gedefigneerd.
Dat de Suppliant, hoe zeer ook overreed, van biets gecommitteerd te hebben, waar door hy van \ de verleende Amnestie zoude zyn uitgefloten, in . de volftrekte onzekerheid echter, waar in hy was; , van 't gene de Accufator Publicus ten zynen laste : 'mogt vermeenen te hebben, zich niet daadelykaan t V Ed. Groot Mogenden heeft willen addresfeeren, , maar in tegendeel gemeend heeft zich ten geftelden Rechtdage, te moeten fisteeren , ten einde, door' het ondergaan van een verhoor, zyne befchuldiging ; als 't ware uit te vorfchen, zo als hy dan ook ver- • volgens gedaan heeft, wanneer hy, ter requiGtie! van den Drosfaard, Rat. Offic, op een aantal arti- . kelen gehoord, en vervolgens onder handtastinge i en belofte, van des gerequireerd wordende, nader re zullen compareeren, ontflagen is geworden. • Dat het voorfz. verhoor tot des Suppliants mer- jkelyke furprife aan de eene, maar echter tot zyn groot genoegen aan de andere zyde , alleen betrekking gehad hebbende tot zodaanige feiten, die of ' als onverfchillig moeten worden befchouwd , pf waar omtrent U Ed. Groot Mogenden by Hpogstderzelvcr meergemelde Plakaat notoir eene volkormene vergiffenis verleend hebben , de Suppliant alzo ten vollen is geconvinceerd geworden, dat de Drosfaart geene befchuldigingen , hoe genaamd, :wègens feiten, waar van de daaders buiten de vërj leende Amnestie gefloten zyn, tegen hem heeft



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen, i^i
kunnent vinden.; dat wel is waar de capltaale beschuldiging, waar omtrent hy by het gemelde verhoor onderhouden is,daar in beitaan heefc: dat hy, uit naam van de gecombineerde directie, van het gele gahfetrd Kxercitie-Genootfchap en van de £urger-So[cieteit, in de maand Juny 1787 geteekênd heeft emt gedrukte Circulaire Misfive, geaddresfeerd aan de respective Genootfchappen binnen deze Provincie, in welke ^Misfive de Staaten van Gelderland worden voorgedragen als de gedeclareerde vyanden dezer Provincie, en de respective Genootfchappen gee'xhorteerd, om zich aan Run Ed. Groot Mogendens Gecommitteerden van het Defenfiewezen dezer Provincie en ae Stad Utrecht te Woerden aan te bieden, ten einde die in ftaat gefield worden, de ■nodige fierkte by te kunnen zetten, om de Stad Gorin.chem tegen alle aanvallen, welke door de Geweldenaars 'mogten ondernomen worden, te helpen verdedigen; edoch dat de Suppliant zou vermeenen te kort te doen aan de kunde en het doorzicht van den Accufator Publicus en dié van zynen Raade j indien hy flegts vermoedde , dat dezelve in de bloote teeker ing
• dier Misfive, zo als die door den Suppliant in zyne toe'nmaaiige qualiteit, op,ordre van zyne Prin-
• cipaalen, gefchied is, zouden willen vinden een .misdaad , welke by Uwer Ed. Groot Mogenden Plakaat ais ingratiabel zou zyn befchouwd, aangezien het boven tegenfpraak behoord te zyn,(om uit veele peremptoire gronden flegts deze ééneaaü te roeren) dat de periode van het meergemelde Pla. kaat van Amnestie, waar op deze wanftaltige fa.stchue zou berusten, gefupponeerd ook dat.dezelve
, anderszins op het geval in quffi&tie toepsjfelyk zyn zou, het gene men echter, zonder' in t'&bfurde te .vallen , niet zal fouteneeren, tot geen? andere Perfoonen, dan tot Regenten, Leden of Ministers der Regeering of hooge Collegien des Lands, betrekkelyk is, of, het zy met eerbied gezegd, zo als dezelve ligt, betrekkelyk heeft kunnen gemaakt worden.
Dat, na op die wyze, zo naby mooglyk, geïn-
for-



fanameting van Stuiken'betrekkelyk tot
Tormeerd te zyn gewosden van 't gene ten Zynen laste door den Drosfaard, Rat. Offic, wierd gefusfcineefd, de Suppliant met de volkomenfte fiducie U Ed. Groot Mogenden geadieerd, en de vernietiging der begonnen Procedures zou hebben verzogt, dan dat hy van goederhand, zo hy zich verbeeldde, geinformeerd zynde geworden , dat dezelve niet verder zouden worden gepourfui veerd | zich heeft laten perfuadeeren , om van die de- . marche af te zien: dat ondertusfehen de Suppliant 'nu onlangs, en dus niet veel minder dan een jaar, na dat hy voor de eerflemaal op Artikelen gehoord is geworden, door eehe aanzegging aan hem van wegens den Drosfaard Rat. Offic. gedaan , om ten zekeren dage ter voorfz. zaake nader voor Schepenen voorn, te compareeren , (welke nadere comparitie echter; vermits de Rechtdag toen is uitgefteld geworden, geen voortgang gehad heeft) belpeurd hebbende, dat gemelde Drosfaard Rat. Offic, na byna een jaar flil gezeten te hebben, als nog voornemens is zyne tegen den Suppliant geëntameerde Actie te vervolgen, en daar en boven by de ondervinding reeds ontwaar geworden zynde, dat het hem in zyne bevordering niet dan ten uitenten prasjudiciabel zou zyn fteeds fub reatu te moeten blyven, gemeend heeft niet langer te mogen wachten , om zyn toevlucht tot U Ed. Groot Mogenden: te nemen, en zyne bezwaaren in den fchoot van Hoogstdezelven neder te leggen, en zulks met des te meer vertrouwen,daar ü Ed. Groot Mogenden, ingevolge Hoogstderzelver Publicatie van deh 17 April 1788, aan hunne cognitie en dispofitie hebben voorbehouden de gevallen van zodaanige Perfooien, die met reden konden twyfFelen, of de daad* door hen gepleegd, in expresfe termen in het meergemelde Plakaat van Amnestie was bedoeld.
En keert zich midsdien de Suppliant tot U Ed. Groot Mogenden, eerbiedig verzoekende: dat het Ü Ed. Groot Mogenden goede gebefte zy, te ver"klaaren 't dat de Suppliant onder de by ü Ed. Groot
Mo-



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 273
Mogenden Plakaat van den 15 February 1788 verleende Amnestie begrepen is, en mitsdien, voor zo veel des noods, buiten effect te ftellen de Procedures door den Drosfaard der Stad Gorinchem eri Lande van Arkel, Rat. Offic., tegen denzelven ondernomen; en dat inmiddels, hangende de deliberatien van U Ed. Groot Mogenden,de voorfz. Procedures werden gehouden in ftaate en furcheance.
't Welk doende, £fc.
N". 1358. Copie Appoiniïement, gefield op de bovenvenjtaande Requeste van Mr. Cornelis Boonzayer , Relüor der Latynfche Scholen te Gorinchem. In dato den 10 July 1789.
De Staaten van Holland en West-Friesland vinden goed, dat de annexe Requeste van Mr. Cornelis Boonzayer, Rector der Latynfche Schooleri te Gorinchem, zal worden gefteld in handen van den Prasfident en Raaden van den Hove, om dezelve te examineeren, en Hun Ed. Groot Mogenden daar op te dienen van huDne Confideratien en Advys: wordende inmiddels, hangende de deliberatien van Hun Ed. Groot Mogenden, de Procedures, in dezen Requeste vermeld , gehouden in ftaate ed. furcheance.
En gelasten wy een ieder die het aangaat, zich hier naar te reguleeren. Gedaan in den Hage den 10 July 1789. {Onder ftond) Ter Ordonnantie van de Staaten i {was get.) C. Clottrböoke.
Accordeert met deszelfs origineeti *s Gravenhage den 14 July 1789.
{was get.) E. J. Muller , Notaris.
XVI. Deel, $ fï«i



274- Verzameling van Stukken betrekkelyk Ut
ff». 1359. Extracl uit de Refolutien van Hun Ed- Gr. Mogenden da Heeren Staaten van Holland en WestFtiedttn&s behelzende provifioneele Refolutie op hel oygevoe^de Advis door den Hove van Holland in deeze zaak gegeven. In dato den 8 Oclober 1729.
Ontvangen eene Misfive van den Prsefident en Raidm van den Hove, gefchreven in den Hage den iften dezer, houdende, rot voldoening aan Hun i . Groot Mogenden Appoinftcment met provifioneele furcheance van den ioden July laatsteden, derzelver Confideratien en favorabel Advis op de caar by te rug gaande Requeste van Mr. Cornelis Koon-aver, Rector der Latynfche Schooien te Corinchem, waar by dezelve verzoekt: dat Hun Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren , dat h\ onder dr hy Hun Ed- Groot Mogenden Plakaat van den 15 February 1788 verleende Amnestie begrepen i-, en mirvdien voor zo veel des neo ls, buiten fff'cl. te ftelh r de Procedures door den Drosfaard do Stad Gorinchem en den Lande van Arkel Rai. Offic. tegens hem ondernomen ; bréeder in 't volgende Advis vervat.
Fiat Infertio.
Waar op gedelibereerd, en Copie van het voorfz. Aovis vtrzogt zynde door de Heeren Gedeputeerden der Stad Gorinchem, om daar op te yerftaan de intentie van de Heeren hurne Principaalen, is de Refolutie uitgefteld tot nadere deliberatie.
Accordeert met de voorfz. Refolutie.
{get.) C. Clotïereooke.
Eoe-,



de Gebeurtenis/en in 1787/ em. voorgevallen. 275
Edele Groot Mogende Heeren!
Ingevolge U Ed. Groot Mogenden Refolutie van den ioden July dezes jaars hebben wy geëxamineerd de hier nevens te rug gaande Requeste van Mr. Cornelis Boonzayer, Rector der Latynfche Schooien te Gorinchem; waar by dezelve verzoekt: dat ü Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren , dat hy onder de by U Ed. Groot Mogenden Plakaat van den 15 February 1788 verleende Amnestie begrepen is, en midsdien, voor zo veel des noods, buiten effect te ftellen de Procedures door den Drosfaard van de Stad Gorinchem en den Lande van Arkel Mat. Offic. tegen hem Ondernomen.
De voornoemde Drosfaard op onze requifme fchriftelyk bericht, en de informatien door hem tegens den Suppliant ingenomen , mitsgaders de Artikelen , waar op de Suppliant is gehoord met deszelfs responfiven, overgezonden hebbende, konden wy uit al het zelve niet met zekerheid ontwaren, onder welke Clasfe, der uit de voornoemde Amnestie uitgefiotene Perfoonen, gemelde Drosfaard begreep, dat deze Suppliant behoord , gelyk wy dit ook niet hebben kunnen ontdekken uit de Acte , waar by deze'Suppliant in Perfoon is gedagvaard , en welke copielyk aan het voornoemde^ Request is geannexeerd, als liggende dezelve in deze generaale termen, dat hy word gedagvaard , ,, om te aanhooren zodaanig verzoek of „ eisch, als de Eisfcher Rat. Offic. ten dage die> nende zal doen en nemen, ter zaake van het , gene de Gedaagde in Perfoon, ten tyde vandeberoerten .binnen deze Provincie plaats gehad hebbende , in zyn privé en pretenfelyk als Secretaris !! Van het Exercitie-Genootfchap binnen de Stad „ Gürinchem gefubfisteerd hebbende, heeft ge„ daan en verricht." _ En dit heeft ons aanleiding gegeven, Ed. Groot S 2 Md-



275 Verzameling van Stukken betrekkelyk tót
Mogende Heeren' om van den voornoemden Drosfaard by eene nadere Misfive te requireeren, dat hv óns zoude berichten, in welke uitzondering der voorfz. Amnestie hy bepaaldelyk begreep, dat de Suppliant viel. .
Uit het daar op ingekomen nader bericht van den Drosfaard is het onS voorgekomen , dat hy op grond van de Praemisfen , zo van U Ed. Groot Molenden meergedachte Plakaat van Amnestie, als van U Ed. Groot Mogenden Publicatie van den 3den October des voorleden jaars, vermeend , dat,de Suppliant , alszelvegeconfesfeerd hebbende, dat hy zon. der verleiding of perfualie van iemand zich in de ongelukkige beroerten heeft ingelaaten , en ook door de kundigheden, welke men in hem moet veronderftellen, niet kunnende geoirdeeld worden misfeid te zyn , niet konde gerekend worden in de voorfz. Amnestie gecomprehendcerd te zyn,zo dra. confteerde, dat hy fchuldig ftond aan het pleegen van eene daad by het voorfz. Plakaat uitgezonderd, waar toe en wel (zo als de Drosfaard zich uitdrukt; in de eerfte plaats gebracht wierd de afzetting der wettige Regenten.
Dat dus de Suppliant de byeenkomst, waar in over de afzetting der wettige Regenten te Gorinchem , daags voor dat*dezelve gefchied is, gedelibereerd is , hebbende bygewoond, by de feitelyke remotie der Regenten geadfisteerd, en zich ten dien einde ftaatelyk naar den Raadhuize der gemelde Stad begeven, moest geacht worden zich ichuldig gemaakt te hebben aan het perpetreeren van een feit, 't welk U Ed. Groot Mogenden van de Amnestie hebben uitgezonderd: en dat, indien deze daad den Suppliant flegts"prasfumtief in de uitzonderingen dede vallen, dan ook ten zynen laste werken moesten de vehemente injurieufeuitdrukkingen tegen de Heeren Staaten van andere Provinciën, in door hem geteekende Addresfen voorkomende, te meer daar hy, het fecretariaat aangenomen hebben.
de



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 277
de van het te Gorinchem gefubfisteerd hebbende Genootfchap,bewust was geweest van alle de des. feinen, welke in de Vergaderingen van het zelve gefmeed wierden, en dat hy daar en boven , offchoon wel niet direct, last gegeven hebbende tot het verzamelen en optrekken van Burger:Legertjes, echter in evengemelde qualiteit door het fchryven van eene door hem geteekende Circulaire Misfive de oirzaak geweest was, dat de goede Burgery der Stad Gorinchem, door het intrekken van een Corps vreemde Genootschappers, geene mindere vrees had ondergaan dan de Ingezetenen dier Plaatzen.
Dan, Ed. Groot Mogende Heeren! wy moeten hier op remarqueeren: dat U Ed. Groot Mogenden by het meergedachte Plakaat van Amnestie fpeciaal hebbende opgenoemd, welke Clasfen van . fchuldige Perfoonen alleen Hoogstdezelven van de voornoemde Amnestie uitzonderen ; uit de Pnemisfen van het zelve Plakaat, en nog minder uit de Prsemisfen van de zo lang posterieure Publicatie van den 3den Odtober des voorleden jaars, mag geargumenteerd worden, om Perfoonen, welke tot die uitgezonderde Clasfen niet behooren, van het effect, der voorfz. Amnestie te ontzetten: dat U Ed. Groot Mogenden van de voorfz. Amnestie, met betrekking tot de onwettige remotien der wettige Regenten, alleen hebben uitgezonderd de autheurs en aanvoerders van dezelve remotien, en de Predikanten en andere Geestelyken, die by dezelve geadfisteerd hebben.
Dat het ons zeer onwaarfchynlykvoorkomt, (om niet fterker te fpreken), dat de voorfz. Drosfaard immer zal kunnen betoogen, dat de Suppliant, van 't gene de Drosfaard by deszelfs nader bericht zegt, door denzelven, met betrekking tot de onwettige remotie der wettige Regenten te Gorinchem, verricht te zyn, voor een autheur en aanvoerder van de voorfz. remotie zoude moeten gehouden wor« S 3 den,



27S Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
den, terwyl daar en boven in de overgezondene informatien niets ten laste van den Suppliant met opzicht tot die remotie te vinden is, en dus alles, waar op de Drosfaard deze befchuldiging fundeert, gehaald word uit des Suppliants cige confesfie by een verhoor, waar in aan denzelven menigvuldige vraagen zyn gedaan, omtrent poincten, waar van geererhande bewys in de informatien voorkomt: czne wyze van verhooren in te richten, welke, ^hoe zeer apparent niet alleen te Gorinchem gepractifeerd wordende), echter niet na zoude laaten, alsdezaak ia een ordinaris Proces geventileerd wierd, aan gegronde reflexien onderhevig te zyn , niet minder dan het dagvaarden in Perfoon, zonder eene bepaalde vootftelling van het delict, waar over de dagvaarding gefchied, (gelyk wy boven reeds gereflecteerd hebben, dat deze Suppliant in dier voegen in Perfoon is gedagvaard) alzo een Officier verplicht is by het vraagen van een decreet de poinften ot fatta criminofa, welke hy ten laste van den befchuld-gden wil brengen, bepaaldelyk op te geven, en dezelve door prsecedente informatien , (voor zo verre zulks tot her obtineeren van een decreet van dagvaarding in Perfoon nodig is), tebewyzen, vervolgers den befchuldigden, na het obtineeren vaa het decreet, ter zaake van die zelfdefactacriminofa te dagvaarden, en zich in deszelfs verhoor tot dezelve overeenkomftig de prscedente informatien te borneeren; gelyk zo mede de Procureur-Generaal gehouden is, by de middelen van deszelfs verzoek om mandament van dagvaarding in Perfoon, de feiten, vvelke hy den befchuldigden te laste legt, te fpecificeeren overeenkomftig de prascedente informatien, en in de Artikelen, waar op hy verzoekt dat de Gedaagde zal gehoord worden, zich te bepaalen tot de middelen van het door hem geobtirjeerd Mandament.
Hier komt nog by, dat men van de zyde van den Suppliant zekerlyk zoude reflecl;eeren,dat de f>ros



de Gébeurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 279
ftard zelfs zich niet weinig ahufeert, in 't gf re hy meent door den Suppliant, ten aanzien va-, Je onwettige remotie der Görinetoemfche Regenten, gef confesfeerd te zyn, want dat. de Suppliant niet nekend heeft (gelyk de Drosfaard nogthans fcriyb£ begrepen te hebben) daags voor de remotie gead> fisteerd te hebben hy eene Vergadering, waar in over dezelve gedelibereerd is: in tegendeel in va antwoord op Art. 68. van 't verhoor zulks exmtsfelyk ontkend heeft, maar gezegd, zich wel te l if nen herinneren, dat 'er daags voor de remotie eejie byeenkomst is geweest, waar in eenige gewapende Manfchappen verzocht wierden, voor den volgenden dag,denkelyk, (zo als hy 'er heeft bygevoegd) by de remotie; doch dat daar van geene opening wierd gegeven ; terwyl hy in zyn antwoord op Art, 70. gezegd heeft, op den dag van de remotie voor het eerst gehoord te hebben, welke Regenten geremoveerd zouden worden, fchoon by op Art. 78 en 79 bekend heeft, zyne Item gegeven te hebben tot het removeeren van negen Vroedichappen en het aanitellen van vier nieuwe, zonder echter opgegeven te hebben, welken hy begreep dat geremoveerd moesten worden.
Dat de Suppliant ook niet bekend heeft by defeitelyke remotie der Regenten geadfistcerd , en zich ten dien einde ftaatelyk naar den Raadhuize bege ■ ven te hebben, maar wel dst hy den trein, waar mede de aan te ftellen nieuwe Vroedfchappen naar den Raadhuize begeleid wierden, gevolgd is.
De Drosfaard , Ed. Groot Mogende Heeren! fchynt ook niet ten vollen overtuigd te zyn geweest, dat deze Suppliant voor een autheur en aanvoerder van de meergemelde remotie gehouden moet worden ; alzo hy in deszelfs nader bericht zegt, dat indien deze daad, naamelyk het gene hy van den Suppliant even te vooren met opzicht tot de remotie geavanceerd had, hem flegts prafump tief in de uitzondering dede vallen, dan ook ten S 4 zy-



aSo Verzameling van Stukken betrekkelyk tol
zvnen laste moesten werken de injurieufe uitdrukkinaen tegen de Heeren Staaten van andere Provinciën, in door hem geteekende Addresfen voorkomende, van welke üelling zelve wy nogthans vertrouwen, dat de Drosfaard, by nadere overweging, de ongegrondheid zal inzien.
Voor het overige komt het ons voor, dat er tusfchen het fchryven of liever het teekenen van de Circulaire Misfive, waar van de Drosfaard gewaagd, en het last geven tot het verzamelen en optrekken van Burger-Legertjes, een al te groot onderfcheid is dan dat wy tot hier toe overreed zouden zyn, dat de Suppliant, om dat U Ed. Groot Mogenden de Perfoonen, die zich aan het laatstgemelde hebben fchuldig gemaakt, uit de Amnestie uitgefloten hebben, gerekend zoude moeten worden ter zaake van het eerstgemelde daar uit gefloten te zyn. ' Uit al dit geavanceerde zien U Ed. Groot Mosenden, dat wy verre af zyn van te denken, dat, uit het gene door meergemelden Drosfaard ten laste van dezen Suppliant is voorgedragen, liquidelyk zoude blyken, dat dezelve van U Ed. Gr, Mogenden Amnestie is uitgefloten.
\Vy menageeren, Ed. Groot Mogende Heeren! ons hier omtrent meer pofitief uit te drukken, om dat , als de tegen den Suppliant ingebrachte fcefchuldigingen in judicio zouden moeten onderzocht werden, het zoude kunnen gebeuren, dat wy daar omtrent als Rechters zouden moeten fungeeren.
Wy kunnen U Ed. Groot Mogenden echter niet advif-eren , om daar toe gelegenheid te geven: veel eer zyn wy van gedachten, dat U Ed. Groot Mor eender , uit corfiderade mede van het gene de Drosfaard by deszelfs eerfte bericht ten faveur van den Supoliar"- hee+'t voorgedragen, (dat hy naamelyk, ter zaake van zyne demarches, ten opzichte derReeeering der Stad Gorinchem gedaan, door dezelve bv eer-e politieke refolutie is gemulcteerd, en dat het gedrag van den Suppliant (voor zo verre hy



de Geleurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 281
Drosfaard weet) ftil en vreedzaam is, met affnyding en achterlaating van de converfatie bevoorens door hem gehouden, en zonder zich te vermengen in die, welke eenige reproche onderhevig zoude kunnen zyn), den Suppliant, voor zo verre 'er eenige hajfitatie mogte zyn, of hy oqk kon gerekend worden in de eene of audere uitzondering der meergedachte Amnestie te vallen, (voor zo veel des noods) daar in als nog zouden kunnen comprehendeeren , mits betaalende de kosten, aan de zyde van den Drosfaard, in de Procedures tegen den Suppliant gevallen.
Wy refereeren ons echter eerbiedig tot U Ed. Groot Mogenden welbehaagen.
Hier mede,
Edele Groot Mogenbe Heeren!
bidden wy God Almachtig U Ed. Groot Mogenden in eene langduurige en voorfpoedige regeering te ponferveeren. Gefchreven in den Haage den r Oclob. 1789.
U Ed. Groot Mogenden gansch dienstwillige,
De PrEefident en de Raaden over Holland, Zeeland en Friesland.
< Ter Ordonnantie van dezelve.
(was get.) Adriaan Bodt.
S 5 Na-



282 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
N". igtfo; Extracl uit het Register der Refolutien van de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland, in Hun Ed. Groot Mogenden Vergadering genomen cp donderdag den 26 November 1789, vaar by het verzoek, door Mr. Boonzayer by Requeste gedaan, wordt toegejtaan.
By refumptie gedelibereerd zynde op het favorabel advis van den Prsfident en Raaden van den Hove van den iften der voorleden maand, en den Sften ter Vergadering ingekomen, tot voldoening aan Hun Ed. Groot Mogenden appointtement met Provifioneele furcheance van den loden July te vooren , op de Requeste van Mr. Cornelis Boon zayer, Rector der Latynfche Schooien te Gorinchem, daar by verzocht hebbende, dat Hun Ed. Groot Mogenden gelieven te verklaaren, dat hy onder de by Hun Ed. Groot Mogenden Plakaat van den I5den February 1788 verleende Amnestie begrepen is, en mitsdien, voor zo veel des noods, buiten effecl: te ftellen de Procedures, door den Drosfaard van de Stad Gorinchem en den Lande van Arkel Rat. Offic. tegen hem ondernomen._
Is goedgevonden en verdaan, uit confideratie van de omftandigheden in dezen voorkomende, den Suppliant, voor zo ver 'er eenige hrefitatie mogte zyn, of hy kon gerekend worden in de eene of andere uitzondering der Amnestie van den 15 February 3788 te vallen, (voor zo veel des noods) daar in als nog te comprehendeeren, mits betsalende de kosten" aan de zyde van den Drosfaard, in de Procedures tegen den Suppliant gevallen.
Accordeert met voorfz. Register.
(was geW) C. Clotterbooke.



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 2S3
N°. i">6l. Request van den gefuspendeerden Rector Hf.rm. Bosscha te Deventer, aan de Wel Ed. Hoog Achtbaare Heeren, Burgemeesteren Schepenen en Raaden der Stad Deventer. In datoden . . November 1787.
Wel Edele Hoog Achtbaare Heeren! Mvne Heeren!
De Ondergeteekende, Rector der Latynfche Scholen binnen deze Stad, neemt de vryheid zich by dezen aan U Wel Ed. Hoog Achtb- met verfchnldigden eerbied te adresfeeren.
De Ondergeteekende by Misfive gefchreven van Noordwolde, en gedagteekend den iften Oótober dezes jaars,aan U WelEd.Hoog Achtb.hebbendeopengelegd de redenen van zyn vertrek, en zyn oogmerk om weder te komen, met byge voegde verklaanng be treffende zyn gedrag, had gehoopt dat dit middel de bedoelde uitwerking zou hebben gehad, om namclyk het misnoegen van Ü Wel Ed. Hoog Achtb. tegen zyn Perfoon voor te komen of weg te nemen , immers merkelyk te verzagten.
De Ondergeteekende vervolgens vernomen hebbende , dat Lf Wel Ed. Hoog Achtb. niet gewoon zyn particuliere brieven van dien aart te beantwoorden, nam het befluit zich zeiven in Perfoon te fisteeren, ■gelyk hy dan ook maar weinige dagen na het afzenden van gedagte Misfive heeft gedaan , en dadelyk na zyne aankomst zich aan een der Heeren Prefiden-, ten in der tyd heeft vertoond.
Dan hier vernam de Ondergeteekende zeer onverwagt, dat U Wel Ed Hoog Achtb. de Refolutie hadden genomen om, hem Provifioneel en tot nader order, in zyne bediening als Rector tefuspendeeren, welke Refolutie hem dan ook 'sanderendaags fchriftelyk is gezonden, .
De Ondergeteekende kan dit niet anders dan als een hooggaand misnoegen tegen zyn Perfoon aanzien, te meer daar deze fuspenfie reeds in devyfde.
week



284 Verzameling van Stuiken betrekkelyk tot
week blyft voortduuren, en met het inhouden van deszelfs jaarwedde verzeld gaat.
De droevige gevolgen , welke dit misnoegen en de daar uit ontftaane ftraf medebrengen, niet alleen voor den Ondergeteekenden zeiven en zyn huisgezin, voor welken de eenige bron van beftaan hier door is toegeftopt, maar ook voor de Scholen, waar over hy het beftuur heeft, en byzonder over de Kostfchool, die zo nadrukkelyk aan zyne oplettendheid is aanbevolen, hebben den Ondergeteekenden op nieuw naar een gepast middel doen omzien , om, ware het mogelyk, dit misnoegen en de ftraf, daar uit gevolgd, uit den weg te ruimen en te doen ophouden.
En dit heeft den Ondergeteekenden gebracht tot een nader onderzoek van deszelfs gehouden gedrag, zo wel in zyne publieke bediening, als in zyn privaat burgerleven, en byzonder ook in de jongstleden politieke gefchillen; om daar uit af te leiden die verfchooning, waar op hy zyn te volgen verzoek oirdeelde te kunnen gronden.
Uit dit onderzoek dan is voortgekomen de verklaaring, welke hy thans zo ongeveinsdelyk voor U Wel Ed. zal doen, als hy dezelve eenmaal voor den Rechter van Hemel en Aarde zal moeten verantwoorden.
Wat in de ifte plaats betreft des Ondergeteekendens openhaare bediening als Rector der Latynfche Scholen , fchoon de Ondergeteekende niet vermetel genoeg is om zich van alle onvolmaaktheid of plichtverzuim vry te kennen, kan hy zich echter riiet herinneren ooit eenige beftraffing van Heeren Curatoren te hebben ondergaan, maar herdenkt in tegendeel met genoegen aan de herhaalde goedkeurende betuigingen zo van Heeren Curatoren, als van Ouders en Voogden , wier Kinderen of Pupillen deels zyn publiek onderwys hebben genoten, deels aan zyn byzonder opzicht en zorge zyn toevertrouwd, 't welk, gevoegd by de attentie, welke elders meer dan eens op hem is gevestigd, en den
bloei



de Gebeurtenis/en in 1787 enz» voorgevallen. 285
bloei der Schoole, die onder zyn beftuur niet isafgenomen,hemOndergeteekenden het blymoedig vertrouwen inboezemt, van in dezen opzichte zelfs eenigen lof te hebben verdiend.
De Ondergeteekende, overgaande tot zyn privaat Burgerleven, kent zich wederom geenzins vryvan groote gebreken en onvolkomenheden, maar meent zich nogthans voor openbaare losbandigheid en een ergerlyk gedrag zorgvuldig genoeg te hebben gewacht, om niet voor opfpraak, cenfure of correctie bloot te ftaan, welke hy dan ook nimmer, geduurende zyne inwooning binnen deze Stad, heeft gevreesd of ondervonden.
De Ondergeteekende dus vertrouwende dat hy noch in de bediening van zynen post, noch in zyn zedelyk gedrag, in 'tgemeen genomen, eenige redenen tot misnoegen aan U Wel Ed. heeft gegeven, zal nu eindelyk overgaan om rekenfchap te geven van zyn gedrag, in de jongstleden politieke onlusten gehouden, waar in hy meent de oirzaak te moeten zoeken van de onaangenaame omftandigheden , in welke hy zich thans bevindt.
Toen,mer*het begin van den Engelfchen Oorlog, de Burgerye zo hier als elders meer openlyk haare gevoelens over het beftuur van zaaken begon aan den dag te leggen, en vervolgens te klaagen over gebreken, welke zy meende van tyd tot tyd te zyn ingeflopen, zo dat dit gewoonlyk het onderwerp wierd der dagelykfche gesprekken, geraakte de Ondergeteekende meermaalen in 't geval, om, zo hy niet door beftendig ftilzwygen een nutteloos lid der verkeering wilde worden, mede zyn gevoelen te openbaaren; 't welk hy dan ook, oirdeelende, als Burger van eene vrye Republiek, daar toe berechtigd te zyn, nimmer gefchroomd heeft openhartig te doen, zonder echter ooit met zyne gevoelens rond te loopen, die aan anderen op te dringen, of iemand, die daar in van hem verfchilde, met onbeIcheidenheid te behandelen.
Toen vervolgens door Gilden en Burgerye Ge-
com.



286 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
committeerden werden verkozen, om hunne wettige bezwaaren in befcheiden Addresfen aan de Regeering voor te dragen, voorzag de Ondergeteekende even zo weinig, als hy zulks verlangde, dat hy immer in aanmerking zou komen, om in die qualiteit door de Burgerye te worden aangefteld, en het eerde voorftel, hem daar toe gedaan, heefc hy direótelyk van de hand geweezen.
Het was derhal ven met de grootfte bevreemding, dat de Ondergeteekende vernam, dat by de verandering der Burger Commisfie, waar by hy Ondergeteekende niet was tegenwoordig geweest, de keuze onder anderen ook op hem was gevallen; en het is niet dan op herhaalden aandrang en uit vrees voor oneenigheid geweest, dat hy zich met weerzin heeft laaten overhaalen, om die opgedragen qualiteit aan te nemer.
Geduurende het waarnemen van dezelve, heeft de Ondergeteekende beftendig gevolgd het gene hy oirdeelde de begeerte zyner Committenten te zyn , en in gevallen, waar over deze in gevoelens verfchilden, heeft hy de denkbeelden van zyne mede Gecommitteerden, en het licht van zyn geweten, fteeds tot zyne Leidslieden genomen.
Terwyl hy nimmer in deze zyne handelingen bedoeld heeft, of zich zeiven eenig voordeel te bezorgen, of blootelyk dezen of genen daar door te behaagen.
Toen vervolgens tusfchen de Burgery verdeeldheid ontftond, en een gedeelte derzei ve andere Gecommitteerden benoemde, heeft de Ondergeteekende meermaalen getracht op eene behoorjyke wyze van zynen last ontflag te krygen, doch dit niet kunnende verkrygen, heeftde Ondergeteekende, zo veel in zyn vermogen was, in't werk gefteld om de eendracht te herftellen of verdere verwydeiing voor te komen.
En wat hoofdzakelyk zyne gevoelens in dit opzicht betreft, dezen heeft hy met zyne mede Gecommitteerden, daar toe door Schepenen en Raad



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 287
by Publicatie gequalificeerd, duidelyk aan den dag gelegd in het Rapport door de Burger Commisfie den 6 January 1786 uitgebracht; gevoelens, *aar in alle Gecommitteerden, van welke thans een zelfs tot Lid der Gezwoorene Gemeente is verkoren, overeenftemden, biykens derzelver onderteekening, welke door allen zonder eenige uitzondering of referve is gefchied; gevoelens, waar in de Ondergeteekende ten iterklten werd bevestigd, dewyl tegea dit Rapport nimmer door zyne Medeburgeren, fchoon daar toe in het voorbericht voor het gedrukte Rapport uitgenodigd, eenige aanmerkingen, althans openlyk, zyn gemaakt; gevoelens eindelyk, welke hy te greetiger omhelsde, dewyl het meerder gedeelte der toenmalige Regeering zelve hoofdzakelyk zich daar mede vereenigde.
Ook weet zich de Ondergeteekende niet te herinneren , ooit Addresfen te hebben geteekend, waar in de eerbied, welke elk Burger aan zyne wettige Overheid fchuldig is, uit het oog werd verloren.
Heeft nu de verandering van omitandigheden den Ondergeteekenden van zelfs van bovengemelde qualiteit ontfiagen, en brengt de tegenwoordige gaifeldheid andere maatregelen mede, de Ondergeteekende verklaart oprechtelyk niet minder ge. reed te zyn, zich voortaan als een ftil Burger eeniglyk met de getrouwe waarneming van zyn post ea het bezorgen van zyn huisgezin bezig te houden , dan hy zich te voren verplicht oirdeelde tot fommige veranderingen te moeten medewerken.
Dit, Wel Ed. Hoog Achtb Heeren! is hoofdzakelyk het gene de Ondergeteekende nopens zyne denkwyze en gehouden gedrag aan U Wel Ed. meende] te moeten voordragen: wordt zyne denkwyze niet ftrookende met het algemeene welzyn geoirdeeld, en is zyn gedrag niet geheel van onvoorzigtigheid vry te pleiten , hy vleit zich nogthans dat voormaalige omftandigheden, welke zo veel invloed op de daaden der menfchen hebben, gevoegd by de oprechtheid van zyne oogmerken en zyne tegenweer-



288 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
woordige geneigdheid, in het oirdeel van U Wel Edé eenige verfchooning zullen verdienen;
En in deze hoop neemt de Ondergeteekende de vryheid zich tot U WelEd. te wenden, met eerbiedig verzoek, dat de tegen hem bellotene fuspenfie fpoedig moge opgeheven , en hy in de bediening van zyn Rectoraat herfteld worden, ten einde hy zyne Leerlingen, welke zyn opontbod afwagten j en zonder dat zeer zeker naar elders zullen gezonden worden, weder herwaards kan doen overkomen, en dus met nieuwen lust aan den bloei der Scholen en de goede opvoeding der jeugd medewerken.
't Welk doende &c.
N°. 1352. Plakaat van Hun Ed. Mogenden, de Heeren Staaten van Zeeland, vaar by eene Negotiatie van den vyf- en- twintigflen Penning wordt vastgefleld, van alle zodaanige Ingezetenen zonder onderfcheid, die 2500 of daar boven bezitten. In dato den 23 November 1789.
De Staaten van Zeeland, allen dengenen* dié dezen zullen zien of hooren leezen, ialut; doen te weten: dat wy, by ons Plakaat van den 3den Augustus dezes jaars, in het breede hebben voorgedragen de omftandigheden, waar in zich de OostIndifche Compagnie bevind, en het belang, dat ieder Ingezeten dezer Provintie, van wat ftaat of conditie hy ook zyn moge, heeft, om het zyne toe te brengen en mede te werken, dat deze tak van welvaart niet werde afgebroken, maar onder Gods zegen, en de goedwilligheid der Ingezetenen, tot den voorigen bloei en luider herfteld; de toevallen aan dezelve Maatfchappy, door de tydsómftandigheden, buiten toedoen van haare Beftierderen, overgekomen, hebben voornamentlyk de Geldmiddelen aangetast} en dit heeft ons doen bedagt zyn*
om



'de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 280
'om dezelve door een Icragtdaadige onderfleuning in gelde, te onderfchragên. Wy hadden "toen reeds onze ferieufe deliberatien laaten gaan op een middel , waar door de Ingezetenen tot eene zekere'fomrne gegoed, een iegelyk, naar evenredigheid zyner bezittingen, verplicht zoude worden aan den Lande zekere fomme van Penningen, tegen een' gevoeglyken interest, teleenen, om afgelost te worden pp zodaanige tyden en wyzen , als nader zoude gerefolveerd Worden, en uit zodaanige Fondfen-, als wy daar toe mogten uitdenken en aanwyzen, doch hebben, alvoorens daar toe te refolveeren» eb om, was het mogelyk, het zelve voor te koomen, by ons bovengemeld Plakaat gearrefïeerd eene vrywiiligè Negotiatie van negen millioenen guldens, of, VI. 1500000=0*0 Vlaams, waar van het Plan een ieder bekend en wereldkundig is.
_Wy hadden wel gewenscht, dat dit gearrefteerd middel voldoende had geweest, zo dat alle verdere maatregelen onnoodig waren; doch vinden, fchoon veele onzer Ingezetenen rykelyk het hunne toegebragt hebben , om ons goed oogmerk 'te bevorderen , dat, willen wy beantwoorden aan onze Verpligting, om één der Steunpilaaren van onze Provintie te behouden, wy'thans in deonvermydelyke noodzaak zyn, om het gene wy bevorens, teh gevalle onzer Ingezetenen , uitflelden j nü werkIrelTïg te maaken; en hebben wy, ingevolge van dien, goedgevonden, overeenkomftig het 'hoogwys Advis van Zyne Doorluchtige Hoogheid deri ïleere Prince van Oranje en Nasfau, te confenfee"ren en bewilligen, gelyk wy confenteeren en bewilligen by dezen, tot eene Negotiatie van Pennin'gen , waar in ieder Ingezetenen , zonder onderfcheid Van ftaat, mits tot eene zekere fómme gegoed zynde', zal verplicht zyn te fourneeren vier ten honderd vati het montant van zyne bezittingen en vermoogeh <, tegen Obligatlen-j "ten laste van de Provintie van Zeèland, rentende tegen drie ten honderd in het jaar', Vry van alle korting, en zulks in maniere navolgende:
XVI. Deeei T U



290 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
k i Dat de voorfz. Negotiatie zal worden gefourneerd door alle die genen , die tot vyf- en- twintig honderd guldens, of daar boven, in Capuaal gegoed zyn, of die (fchoon zo veel in Capitaalmet tetaèd) nogthanszodaanige Ampten , Bedieningen, en ""Beneficiën bezitten, welke hier na niet fpeciaal s-vn uitgezonderd: en zal het voorfz. fournisfemenc ld Htze Negotiatie beftaan, in den vyf- en- twintigulen Penning, dat is, vier ten honderd, van het zUrVer beloop der waarde van een ieders Capitaal, Bezittingen of Ambten volgens de wyze van tauxaue hier na te bepaalen ; en zullen onder deze tauxatie moeten gebragt worden alle Goederen en Bezittinnen, zo roerende als onroerende, Ambten, ae. Si hingen en Beneficiën, en generaalyk alles, wat i, het volgende Artykel breeder zal worden gefpe-
° fShzulIen onder de tauxatie niet behoeven gebta - te wordend en dus ook geen furnisfement van öëflélver waarde noodig zyn, allerley Meubilen e,. Huisraad, daaronder begrepen al wat tot de Huishouding, Kleeding en Dekzel is dienende; ö vk ook Bibliotheeken , Rariteiten, Medailles, Schllderven, Porceleinen en andere Cunoiiteiten, rnitsgaders allerley Werktuigen en Gereedfchapv, n f als mede de Paarden die tot de Bouw- en anHere Neerinaen, en tot de oeifemng van eenige Kunften, Mandwerken, of Ambachten moeten gebruikt worden, waar onder echter het Rund- en ander Vee niet begrepen worden: gelyk ook worden uitgezonderd de Ambten van de Profesforen en Lfroren der Illuftre Schoole; de bedieningen der Predikanten, zo van de Gereformeerde Religie, als van andere Proteftantfchegezindheden , mitsgader' de traktementen en penfioenen van derzelver Weduwen; voorts de Militaire Empoyen; en wyders zodaanige kleine bediening of kleine bedieniuaen, die, door een perfoon bekleed wordende, te larnen in Tradtement en Emolument geen vier honderd guldens in het. jaar bedraagen; of in het



de'Geieurtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 291
generaal, welker inkomften uit Dag- of Arbeidsloonen beftaan; welke alle, voor zo veel het jaarlyks inkomen van deze uitgezonderde Ambten en Bedieningen aangaat, van dit fournisfement zullen wezen vry gefteld: blyvende nogthans de Bezitters van zodaanige uitgezonderde Goederen en Ambten verplicht tot de tauxatie van hunne andere Goederen en Ambten, voor zo verre dezelve 2500 GL. en daar boven zuiver in capitaal bedraagen.
§. 2. Dat; om aan de goede Ingezetenèn alle 'twyffèling, zo Veel mooglyk is, weg te nemen, op het maaken van den noodigen overflag hunner Bezittingen, zal worden vastgefteld,.zo als vastgeïleld word mits dezen, dat de overflag en vervolgens de negotiatie moet gaan over de los- en lyfrenten, penlïoenen, prébenden, actiën en crediten, zo binnen als buiten 's Lands, ten laste van deze of eenige andere Provinciën van de Unie, Admiraliteiten of eenige andere Generaliteits Cómptoiren; als mede ten laste van eenige Steden^ Collegien, Banken, Diaconien, Kerken, Godshuizen bf andere Corporacien, hoedaanig dezelve óok genaamd zouden mogen zyn, mitsgaders ten lastevatt alle andere Ryken, Staaten, Princen en Pptentaa'ten, hóe genaamd; en derhalven ook over de bezittingen in Engelfche, Franfche of andere Fondfen buiten 's Lands, als mede over de revenuen van ambten, bedieningen en beneficiën, het zy die by den Fóurneerder zeiven, of by anderen bekleed of bediend en waargenomen worden;over Landeryen, Erfpachten. ïhienden, Visfcheryen, Grienden en Houtgewa>fen., Heeriykheden , Huizen ', Hoflieden, Buitenplaatzen, Tuinen, Boomgaarden en andere bezittingen, Zo in deze als de andere Provinciën, in het resfort van de Generaliteit; mitsgaders in andere Ryken en Staaten, en fpeciaalyk ook over Suiker- en andere PJantagien, gelyk mede over alle andere bezittingen in de Coloniën van den Staat en in die van andere Natiën: over uitftaande creqStëös rhaandgeldbld, transporten,.hypotlleeq:'.' ' T 2



202 Verzameling van Stukken betrekkelyk tof
brieven, fchepenkennisfen, bylbrieven, wisfel-en bodemary - brieven , gelden in de Wisfelbanken , actiën, obligatien en anticipatie-penningen, in en ten laste van de Oost-, West- en andere Compaenien , en andere Colonien, alles zo hier te Lande, als in andere Staaten en Ryken buiten's Lands rover imftaande penningen onder Solliciteurs, Casüers ot andere Particulieren, het zy met of zonder verband , zo binnen als buiten 's Lands:over Schepen,Schmier, en Jagten in de Havenen, ter Zee, en op de Rivieren zynde, en over allerlei waaren en koopmanfchappen, hoe genaamd, alles mede zo binnen als buitei 's Lands, ter Zee , op de Rivieren, en te Lande: als mede over gereede gouden en zilverenl enningen, gemunt en ongemunt Zilver en Goud, gewerkt ofongewerkt, Juweelen, Kleinoodien,Koetfen en andere Rydtuigen; als mede de Paarden en het gene tot dezelven behoort, en voorts generaa: lyk over alles ?.at eigendom en bezittingen kan genoemd worden, zonder eenige andere uitzonderinee als hier boven in de eerfte paragraaf is gemeld ; mits dat daartegen werden afgetrokken allerlei fcbulden dewelke de Bezitter ten zynen laste, zo binnen'als buiten 's Lands, zoude mogen hebben: zynde de intentie, dat de voorfchr. negotiatie zal gaan over de zuivere en effective Bezittingen der goede Ingezetenen, zo na mooglyk te bepaalen, als ieder in confeientie zal bevinden te behooren.
K -5 Dat wyders, om de goede Ingezetenen nog meerder te gemoet te komen in her maaken van den oveiflag hunner Bezittingen, en alle fcrupuleusheid dien aangaande weg te nemen, zal worden verklaard, zo als verklaard word mits dezen: dat het een iegeUk zal vry ftaan, ten aanzien van de effecten, die hy bezit, zo binnen als buiten 's Lands, waar op een Cours of Prys-Courant is, die by zich zeiven te tauxeeren naar de waarde en de Cours of PrysCourant, die daar op is ten tyde wanneer hy zyn oveiflag maakt , welke tyd , ten aanzien van de voorfchr. effecten, moet gerekend worden op den
dag



ie Gelturtenisfen in 1787 enz. voorgevallen. 203
dag van het arresteeren van dit Plakaat: dat ten opzichte van de goederen , zo binnen als buiten s Lands, waar op geen Cours of Prys-Con;ant is, een iegelyk die zal mogen by zich zeiven tauxceren, naar rato van dt pryzen der laatfïe koopen of verkoopen, die van diergelyke goederen door anderen gedaan zyn, of wel tot zodaanige waarde als hem die ten tyde, wanneer hy zyn overflag maakt, afftaande zouden mogen wezen; dat ten respecte van de goederen, die eenig gevaar of rifico lopen, gelyk Schepen en Koopmanfchappen, mitsgaders Cargazoen-goederen, die aöueelyk in Zee zyn, ten tyde wanneer hy zyn overflag maakt, een iegelyk die by zich zeiven zal mogen tauxeeren ter mon. tant van de Asfurantie, die hy daar op heeft laaten doen; of, zo hy die in het geheel of ten deele niet heeft laaten asfureeren, voor zo verre naar maate dat hy die in gemoede door de lopende tifico minder waardig fchat, als de oprechte en reëele waarde van dien: dat infcbulden , uitftaande gelden , actiën en crediten ten lasten van Particulieren, zo binnen als buiten 's Lands, die dubieus zouden mogen wezen , zullen mogen gerekend worden naar de waarde, waar voor men dezelve in gemoede wel zoude willen overgeven; dat goederen, waarvoor de Bezitter eene byzondere affectie heeft, gaande boven de ordinaris prys of waarde, nogthans in den te maaken overflag niet hooger als tegen den ordinairen prys of waarde genomen en gerekend zullen behoeven te worden; dat wyders het zuivere inkomen der ambten , beneficiën en bedieningen, als mede van de lyfrenten, tontinen, contrsöen van overlevering, penfioeren en prebenden , zal moeten gerekend worden op den voet, zoals de lyfrenten, in het Plakaat vin den ophef op de Collateraale Succesfien, in capitaal getauxeerd worden, volgers de Lyst, bepaald by de Refolutie der Heeren Staaten van den 13 January 1774, volgens welke Lyst de lyfrenten en tontinen, en in dezen ook de zuiveie revenuen van een ambt, beneficie of bedieninge, T 3 als



m Verzameling van Stukken betrekkelyk W
»u mede van de peDfioenen en prebenden, moeten ÏÏrekend worden aldus; te weten; op lyven van gerer tot 20 jaaren 10 maal de Lyfrenten,, reyolu1 toc z J tien van Ambten,(Bedienin¬
gen , Penfioenen &c.
20 — 3° f —"
3o — 40 » '
40 — 50 7
50 — 55 6
<-c —-60 5 "
co _ 65 4 —
65 — 7° ' 3
7° —75 zzz \ zz
^Zuiïende5de zuivere jaarlykfche revenuen van de. tominen-, contradten van overleving , pennoenen en nSènden, gerekend worden naar rato van het, Snedezelve het laatst voorgaande jaar opgebracht ff geïmporteerd hebben;en de zuivere jaarlykfche VevfnS van een ambt, beneficie of bediemnge, dat in het geheel of ten deele geen vast inkomen, wfr over de vyf laatfte jaaren moeten omgeflaSn worden, en van de genen die zo lang door den, fescnwoordigen Bezitter niet bezeten zyn, naar raJtogvan het apparente inkomen van dien, of, daar.
het ten eenenmaale onzeker zoude mogen wezen, rato van het inkomen geduurende den tyd
dat die door den jcgenwoordigen Bezitter beze-.
'%,/dat de zuivere inkomften van de rouleeren, An Pnmmisfien, die iemand bekleed in de respeq-
rive^SKgS. eD van aDdere Ambten ' f perman Kyn zullen gerekend worden op.de helft.
van het inkomen van dien voor die jaaren, welke. .. fHar aan nog resteeren. • •
• K d Dat, om niemand tegen zynen wille te obh,. ceeren tot het openleggen van zynen ftaat, en nog-, fhans gerustheid te hebben, dat elk en een ieder m - iet fourneeren van de voorfchr, Negotiatie z,ch, Jal kwyten naar behooren, aaa een iegelyk zal wor-



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 295
den vrygelaaten en gerecommandeerd, zoals hem vrygelaacen en gerecommandeerd word mits dezen, om by zich zelf een exaften overflag en begrooting van het zuiver beloop der waarde vaa alle zyne goe. deren, zo roereude als onroerende, ambten, bedieningen en beneficiën, effecten, aclien encieiiten , mitsgaders bank- en contante gelden, alles zo binnen als buiten 's Lands, ter Zee, op de Rivieren en te Lande, zonder andere uitzonderinge, als hier boven is gemeld, zo na mooglyk is te maaken in goede confcientie, en zo hy na aftrek van alle fchulden zich gegoed bevind, mits tusfchea het verfchynen van den eerften en tweeden termyn dezer Negotiatie, onder folemneelen ééde, en ten aanzien van de Mennogezinden, met waare woorden, in plaatze van ééde, naar het gebruik hun toegeftaan ; verklaarende: „ dat zy, voor zo verre „ zy tot de fomme van 2500 Gl., en daar boven „ gegoed zyn, of ambten en beneficiën bezitten, „ die by de eerfte §. niet zyn uitgezonderd, naar „ hunne beste kennisfe en wetenfchap, op den voet
by dit Plakaat uitgedrukt, den overflag en be„ grooting van het zuiver beloop der waarde van
alle hunne goederen en bezittingen," (offourneerende in eene andere betrekkinge van Voogden, Adminiflrateurs, of diergelyke , met uitdrukking van de Perfoonen of Goederen, waar voor zy fourneeren) „ hoe genaamd, en waar gelegen of zynde,
en zonder eenige andere uitzonderinge, als by ? dit Plakaat bepaald is, gemaakt hebben: en dat ' zy, daar van ter goeder trouwe ten minden vier
* per cent hebben gefourneerd of zullen fournee** ren,insgelyks op den voet en naar het voorfchrift " in dit Plakaat vervat, zodaanig dat zy niet min" der dan een vierde part reeds hebben gefour-
* neerd, en het resteerende voor of op de bepaa15' de termynen zullen fourneeren, en dat zy, in ge.
valle naderhand nog ietwes van hunne oe/. tiagen tot hunne kennisfe mogte komen, dat by ;u!„ advertentie ovcrgeflagen was, ook daar van vier T4 „per



apö Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
per cent, in manieren als boven, fourneeren zullen ; mitsgaders dat zy de Biljetten of Quitantien, " waar uit blykt, dat hunne gefourneerde Pennin" gen waarlyk in 's Lands Kas gekomen zyn,onder s' fich zullen houden, tot na het aflopen van den " vierden termyn dezer Negotiatie ; en'dat zy de*' zelve Biljetten* of Quitantien aan niemand heb" ben geleend of overgegeven, zullen leenen of J' overgeven"; welke ééd eens by het Fournislement van een voorig termyn afgelegd zynde, andermaal by het Fournisfement der volgende termynen niet zal behoeven herhaald te worden, als wer. kende denzelven ééd over alle de termynen , ten waare nogthans iemand, na het afleggen van den voorfchr. ééd, en eer alle de termynen by hem gefourneerd zyn , mogte komen te overlyden, in welken gevalle deszelfs Erfgenaamen, Executeurs of Boedelredders, ten aanzien van de termynen, die aan des Overleden 's Boedel nog resteeren , gehouden zullen zyn, den overflag en begrooting van het zuiver beloop der waarde van denzelven Boedel op nieuw te maaken, en den voorfchr. ééd af teieggeix 4.. Dat niemand, Ingezeten van deze Provincie, zvnde, en vallende in de termen van Artikel 1, van het Fournisfement in deze Negotiatie zal wezen seëximeerd, het zy hy tot een Huisgezin behoord, by anderen, of op zich zelvenwoont, hetzyhydie zelf beheert,of onder de voogdye of curateele van anderen ftaat, of de Adminiftratie daar van aan anderen gedemandeerd is, zodaanig dat een iegelyk, van wat ftaat of conditie hy ook zoude mogen zyn, in deze te doene Negotiatie zal wezen begrepen, zonder eenige uitzonderinge; en dat, om vervoleer.s zorg te draageu, dat een ieder, hier toe verplicht zynde, daar aan kome te voldoen ; en dat pief alleen uit zyn eigen, maar ook uit een ande. re hoofde, voor zo verre hy daar toe verpligt is, alle en een iegelyk, voor het prassteeren van den voorfchr. ééd, en ten aanzien'van de Men nog etindebj met'waare warden, in plaats van ééde, if'V--,v- 'z,ujn



ie Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 297
zullen gehouden wezen, op den ééd by hun af te leggen; te verklaaren: of Zy eenige goederen' „ voor andere Perfoonen, Ingezetenen dezer Pro,, vineie , administreeren, het zy in de qualiteit ,, van Voogden, Curateurs, Administrateurs, of „ met welken titel het ook zy , en van of voor
welke Perfoonen; als mede of zy eenige Perfooj, nen by hen inwoonende hebben, en welke die
zyn ; gelyk ook nog, of zy eenige goederen in „ fideicommis of lyftogt bezitten, en voorts of zy
het Fournisfement doen voor zich zeiven alleen ,
dan wel voor alle de andere goederen door hen „ geadministreerd, of in fideicommis of lyftogt ,, bezeten wordende.1'
Zal ook het Fournisfement in de Negotiatie ge^ daan worden door Weeskamers van de goederen der Weezen, Ingezetenen van deze Provincie zynde, of alhier t'huis hoorende, en by hen geadministreerd wordende, in opzicht van ieder Wees afzonderlyk, by Weesmeesteren , of twee Gecommitteerden; derzei ve , of ook wel by één of-meer van derzelver Suppoosten, of de door hun gefielde Voogden of Administrateurs te doen ; welverftaande, dat onder de Administrateurs van eens anders goederen, adpios & publicos ufus gedestineerd zynde, of van goederen toebehoorende aan geauthorifeerde Gilden of Confrerien, ook niet van zodaanige goederen, welke aan Arm- of Weeskinderen , in Godshuizen geaümenteerd wordende, opgekomen zyn , welke alle van deze Negotiatie zullen zyn geëxirneerd ; ca dat mede Weesmeesters of derzelver Suppoosten, nog ook Voogden, Curateurs of Administrateurs van eens anders goederen, in het fourneeren zich, zo na mooglyk is, moeten houden aan de vier per cent, gelyk dezelve ook niet zullen mogen declareeren voor de moeite of vacatiën, die zy ter dezer zaake gehad hebben ; en worden voorts de Weeskamers, Voogden, Curateurs en Administrateurs by dezen gener^aalyk gequalificeerd, om te verkopen o£ te beT 5 Ise-.



2^8 Verzameling van Stukfan betrekkelyk tot
leenen, zo veel van de effe&en onder hunne Administratie, als zy tot de benoodigde Penningen, ter voldoening hunner Fournisfementen , in derzelver qualiteit zullen noodig hebben, zonder
^T/e. Dat van Goederen, in Fideicommis of Lyftogt bezeten wordende, waar van het expe&atif of den eigendom aan Ingezetenen van deze Provintie behoort, de voorfz. Negotiatie gefourneerd zal moeten worden op gelyke wyze en voet, als yan alle andere goederen, doch afzonderlyk en op zicri zelven; behoudens dien aangaande aan den contribuant zyn regres, tot vergoeding van de helft van het géne gefourneerd is, ten laste van den tideicon misfairen Erfgenaam, of van den genen aan wieu den eigendom gemaakt is, by de overlevering ot uitkeering derzelver goederen; welk regres zal plaatze hebben, niet tegenftaande zulke of diergefyke kortingen by Testament verboden waren, waar aan mits dezen word gederogeerd; en dat van alle andere goederen in Fideicommis of Lyftogt bezeten wordende, waar van Buiten - Ingezetenen het exfpe&atif of den eigendom hebben, de jegenwoordige Bezitter of Lyftogter zal kunnen volftaan, met alleen voor de helft der waarde van dien in de Negotiatie te fourneeren, onder de generale masla van zyne andere goederen, zonder deswegens eenig regres of vergoeding te kunnen pratendeeren:
1. 7. Dat in gevallen, daar de helft der gefourneerde penningen, van goederen by Fideicommis of Lyftogt bezeten, moet komen ten laste van degenen, die daar van het exfpeclatif of den eigendom hebben, dezelve helft uit die goederen zelve voldaan zal mogen worden , en dat ten dien einde zo veel van die goederen door den jegenwoordigen Bezitter of Lyftogter, zo verre het mogelyk is, met voorkennis van"den genen die hetexfpectatif heeft, zal mogen worden verkogt, of op dezelve genegotieerd, onder fpeciaal verband van dezelve goederen , als het montant van de helft der penningen, ' uit



a Gebeurtenis/en ift'r?8? enz.-voorgevallen. 299
Uit. dien hoofde in dé Negotiatie gefourneerd, zal komen te bedragen, mits de Recepisfen of Obliga. tien voorde gefourneerde Penningen wederom lubintreeren in plaats van het verkogte of genegotieerde, en onder het zelfde verband gebragt worden. Ten welken einde wy- in dit fpeciaal- geval gbauthorifeerd hebben in de demmende Steden de Magiftraaten, en voorde Smal Steden en- het platte Land de refpe&ive Gerechten, om confent te geven tot het verkopen of belasten van zodaanige goederen, onder de noodige precautien.
§. 8. Dat van goederen, toekomende aan minderjaarigen, waar van.de Ouders, of de langstlevende van dien, de vrugten of interesten genieten, tot alimentatie der Kinderen, en dus ook niet langer dan tot derzelver meerderjaarigheid of trouwdag toe,' de vyf- en- twintigden penning moet worden gefourneerd uit het Capitaal der Kinderen, en niet uit de vrugten.
§. 9. Dat van goederen, nagelaaten by de Ingezetenen dezer Provintie, en onder Admiuiftrateuren binnen deze Provintie berustende, waar toe by Testament als Erfgenaamen geroepen zyn perfonen, die na verloop van zekere jaaren, of na het exteeren van zekere Conditiën, in leven zullen bevonden worden, en in welker opzicht gevolgelyk onzeker is, wie de Erfgenaamen, na expiratie van voorfz. tyd, wezen zullen,'en of dezelve Ingezetenen van deze Provintie weezen zullen, dan'niet; door de Adminidrateurs de vyfen- twintigfte penning ten vollen zal moeten gefourneerd worden ;gelykook zal moeten gefchieden van goederen, onder Adminidrateurs binnen deze Brovintie berustende, waar van de Eigenaars, Ingezeten van deze Provintie geweest zynde, al eenige jaareè vermist zyn geweest , fchoon men niet weet, wie tot dezelve, indien de Eigenaars niet opdagen, gerechtigd zullen zyn. ' §. 10. Dat alle Perfonen , Ingezetenen dezer Provintie geweest zynde, en zich nu buiten de• : zei-



fjoo Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
zelve bevindende, het zy met der woon of door een abfentie voor zekeren tyd, zullen gehouden zyn in deze Negotiatie op den voet van dit Plakaat te contribueeren, en den ééd of in Perfoon of door Gemachtigden af te leggen, ten ware dezelve reeds een jaar en zes weken voor het emaneeren van het Plakaat abfent waren geweest, en zullen de genen, die, voor dat zy ten vollen aan hunne verplichting omtrent de Negotiatie hebben voldaan, zouden begeeien met der woon buiten de Provintie te vertrekken, by arrest tot het voldoen aan hunne verplichtinge worden gehouden, tot dat zy ten vollen voldaan of cautie gefteld hebben.
§. ii. Dat de genen, die uit andere Landen'of Provintien, na het emaneeren van dit Plakaat, zich binnen deze Provintie komen neder te zetten, niet gehouden zyn te fourneeren.
§. 12. Dat Militaire Officieren, Ingezetenen dezer Provintie zynde, of fchoon elders in Guarnifoea liggende, nogthans voor hunne goederen en effecten, uitgenomen hunne Militaire traétementen, zullen moeten fourneeren, en den ééd afleggen, ter plaatze, daar zy binnen het laatfte jaar hun domicilie binnen deze Provintie hebben "gehouden, met vrylaating nogthans om het voorfz. Fournisfement op die plaats, of wel op een ander binnen dezelve Provintie, te doen.
§. 13. Dat Perfonen, Ingezetenen dezer Provintie zynde, doch geen vast domicilie in dezelve houdende, maar nu in deze, dan in gene plaats van de. Provintie, voor een tyd hun verblyf nemende, het zy zich geneerende met ter Zee te vaaren, of in andere omzwervende Fundtien, gehouden zyn den ééd af te leggen, ter plaatze daar zy gevonden worden, by gelegenheid van welken termyn het ookzy, ten ware zy deden blyken, elders in de Provintie aan hunne verplichtinge voldaan te hebben , en dat zy, by nalatigheid of onwilligheid, voor hun vertrek, daar toe by arrest zullen worden gehouden. §. 14. Dat de voorfz. Negotiatie zal mogen worden



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 30 ï
den gefourneerd door een iegelyk in perfoon, of door een ander, wien hy verkiest, zonder dat daar by verklaard behoeft te worden voor wien het Fournisfement gefchied; maar dat de praeftatie van den ééd, voor Commisfarisfen hier na te melden, zal moeten gedaan worden door een iegelyk in perfoon, of door een Gemachtigden, met bchoorlykeonderhandfche en gezegelde Procuratie voorzien, volgens een Formulier agter dit Plakaat gevoegd.
g. 15. Dat de Fournisfementen van deze Negotiatie zullen worden gedaan per banco Middelburg, in goede gangbaare Gouden of Zilveren Munt, of wel in gewerkt Goud of Zilver, voor de genen die» uit verlegenheid van contante penningen, op die wyze verkiezen te fourneeren, waar omtrent wyde nodige ordres hebben gefteld, dat het zelve tegen de waarde, zonder het fatfben, kan worden ingewisfeld; welke Furnisfementen zullen moeten gefchieden in vier termynen, te weten: het eerfte vierde part voor het einde van de eerfte zes maanden,, na dat dit Plakaat by ons is gpancfteerd; het tweede voor het einde van de volgende zes maanden,'en het derde en vierde quartaal mede telken! , voor dat de daar op volgende zes maanden zullen zyn geëxpireerd.
5. 16. Dat om voor te komen, datniemandsftaat of bezittingen door deze Negotiatie bekend werde, zo zal het een ieder vry ftaan, om zyne Fourrjisfementen door anderen te mogen laten doen, in zodaanige Plaatzen binnen deze Provintie, als hy zal komen te verkiezen, zonder gehouden te zyn zich te declareeren, of hy de Fournisfementen voor zyn eige rekening, dan voor een ander, is doende, en vervolgens voor zyn Fournisfementen nemen Recepisfen van ordinaris Obligatien, ten laste van het gemeene Land van Zeeland, gevende drie ten honderd in het jaar, vry van alle kortingen, waar van de Interesten zullen ingaan met den eerften der maand op welke de gelden zullen worden gefourneerd.
En



3©i verzameling 'van Stukken betrekkelyk tot
En zullen de Recepisfen ter keuze van denFourïieerder worden uitgegeven, het zy op naam, letters, of in blanco, èn tot zodaanige fommen, als zal komen op te geven, mits zo veel doenlyk tot effene en ronde fommen.
Voorts zal het aan ieder der zodaanige gepermiti teerd zyn, om die gene, welke in blanco uitgegeven zyn, zes maanden na den datum van het Fournisfement, nog te mogen doen ftellen op zodaanigen naam, als zy dan nog zullen begeeren.
§. 17. En dewyl aan de Ingezetenen de faculteit gelaaten is, om hunne Fournisfementen door andere Perfoonen te mogen laaten doen j door welke fchikkinge de voor hun gefourneerde Recepisfen zullen kunnen worden beleend of verkogt, hebben wy noodig geacht te zorgen, dat dusdaanig afgehaald Recepis niet wederom door anderen tot Fournisfement zoude kunnen worden gebruikt, en midsdien geftatueerd, dat aan die genen, welke voor een ander komen te fourneeren, een Quitantie zal worden ter naud gefield, inhoudende de fom van het gefourneerde, met expresfie van het N°- en of het Fournisfement is gedaan met Bank-of Kas-geld, dan met gemaakt Goud en Zilver, mitsgaders den datum, wanneer het is uitgegeven, welke Quitantie hy , voor wiens rekening dusdaanige Fournisfementen mogten zyn gedaan, onder zich zal moeten houden, ten einde hy daar van verklaaring voor Commisfarisfen zal moeten doen, zo als by het Formulier van den ééd is ter neder gefteld.
§. 18. Dat, ten einde zeker te zyn, dat deze Negotiatie zal Worden gefourneerd op een evenredigen voet, door alle lngezetênen, die in het geval Zyn, in het breede §. 1. en 2. van dit Plakaat gemeld , ten dien effecte alle Ingezetenen Van dë Steden en het platte Land (uitgezonderd alleen dë zulke , waar van het oogfchynlyk blykt, dat ze fiiet in dat geval zich bevinden, hoedaanig zyn Ambagtsgezellen, Daglooners en diergelyke) zuilen 'opgeroepenworden,om te compareeren voor Commis-



de Gebeurtenis/en in ï.787 enz. voorgevallen. 303
misfarisfen , geduurende de maanden Juny, July en Augustus van het aanftaande jaar, om aldaar te doen de verklaaring onder ééde, in het 4de Artikel gemeld, waar door nogthans de genen, die niet tot 2500 GJ., volgens den voet van dit Plakaat, gegoed zyn , tot geen Fournisfement worden verplicht.
§. 19. ÜEt de voorfchr. Fournisfementen zullen worden gedaan , in handen van drie of meer Cornmisfarisfen, by Burgemeesters en Regeerders in de respective Steden, en over derzelver Districten, uit naam van Hunne Ed.Mogenden daar toe aan te ftellen, die tot den oütfang van de voorfchr. vier Quartaaien van den vyf- en- twintigften penning van een ieders bezittingen zullen worden gequalificeerd, terwyl één van hun, door de Regeering der Steden, al mede uit naam van Hunne Ed. Mogenden, daar toe te benoemen, word gequalificeerd tot het teekenen van de Recepisfen en Quitantien, volgens den inhoud van de §• 17, gelyk alle dezelve mede worden geauthorifeerd tor het overbrengen van de Penningen en van het gewerkt Goud en Zilver, daar en zo als nader zal worden bepaald, na dat zy in handen van Burgemeesteren , voor zo veel de Steden aangaat, en daar zulks by de Steden, ieder over hun resfort, voor zo verre de judicatuure over de gemeene Middelen exerceeren, noodig Zal worden geoirdeeld, mitsgaders in handen van Schouten en Gerechten ten platten Lande in de Eilanden, buiten de refpeclive ftemmende Steden, de beloften onder ééde zullen hebben gedaan, van zich in hunne voorfz. Commisfie getrouwelyk te zullen gedragen, en fecreet te zullen houden al het gene hen in hunne voorfz. Commisfie zal voorkomen,en deFourneerderszelve begeeren fecreet te houden, en fpeciaalyk het gene hen van de gedaane Fournisfementen der Weeskamers, Voogden of anderen, kenbaar zoude mogen zyn geworden.
§. 20. Dat, omme al verder te voldoen aan den inhoud van de §. 18, 'er al mede ten dien einde,
drie



304 Verzameling yan 'Stukken letrekkelyl te't
drie of meer Cómmisfarrefeh» opönzeauthorifatie* by Burgemeesteren en Regeerders der respetieve Steden s die der Smal-Steden, en de Schouten en Gerechten der respeótive Dorpen, uit onzen naam zullen worden aangefteld, welke de oproepingen «uilen moeten doen, en de gerequireerde Verklaringen met prestatie van ééde afnemen; en zuilen de voorfchr. Commisfarisfen' ook alvorens ééd doen, in handen van de genen , door welke zy gefteld worden, van zich wel en getrouwelyk in deze Commisfie, zonder aanzien van Perfoonen, en achtervolgens den inhoud van dit ons Plakaat, te zullen gedragen, . .
.§.21. Dat in de Steden, daar zulks om derzelver aitgeftrektheid noodig zoude mogen zyn, de vooriz. Commisfarisfen in zo veel onderfcheidene wyken zullen worden verdeeld, als convenabel zal zyn, en dat dezelve en andere Commisfarisfen, zo in de Steden als in de Dorpen, tot oproepinge der Ingezetenen zullen vaceeren , cp zodaanige plaatzen, dagen en uuren. als in iedere Stad, Wyk en Dorp bekwaamst geoirdeeld,en by Publicatie of behoor* Jyke aanzegging bekend gemaakt zal worden; welke Commisfarisfen, ieder in den haaren, notitie zullen moeten houden van de gecompareerde of niet gecompareerde Perfoonen.
S. 22. Dat de genen, die na de oproeping van Commisfarisfen, het zy in Perfoon of door Gemachtigden by een behoorlyke procuratie,niet gecompareerd zyn , om aan hunne verplichting te voldoen, of geweigerd hebben den ééd naar het voorfchrift van dit Plakaat af te leggen, andermaal daar toe opgeroepen zullen worden, en wederom niet compareerende, of zich weigerig toonehde, gehouden zullen worden voor onwilligen, ten dien effèct-e, datzy, met voorgaande kennis en goedvinden van Burgemeesteren in de Steden, en Schouten en Gerechten ten platten Lande, ten derden maale, en zulks ten hunnen kosten, zullen worden geciteerd, op pcene van executie, en dat in geval-



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 305
Je zy binnen veertien dagen, na de gerechtelyke infinuatie als nog mogten in gebiekeblyven, dezelve als dan, met voorkennis als' vooren, by parate executie, en zulks by fommatie, renovatie en gyzelinge , door de Commisfarisfen zullen be iwongeri worden, ter tyd en wylen zy lieden aan hunne ver* plichtinge, met de kosten, door hunne onwillig, heid veroirzaakt, zullen hebben voldaan: blyvenj de nogthans ons meergemeld Plakaat en Plan vari den 3den Augustus dezes jaars en opgevolgde Publicatie in zyn geheel en in volle kracht, ten op. zichte van die genen, welken daar op hebben ingeteekendjen bereids hunne Capitaalen, te weten: in Obligatien en in contante Penning. n, of in ge-, werkt Goud e» Zilver, hebben gefourneerd, 01 zulks op de daar by bepaalde termynen en wyze' nog zullen fourneeren; en ook fpeciaal de §. 13J van het zelve Plan, voor zodaanige Inteekenaaren.
En op dat aan de/,e onze intentie en die van zyne Doorluchtige Hoogheid , tot het behoud van de Oost - Indifche Compagnie , waar mede het welzyn van deze Provincie zo onaffcheidelyk gepaard gaat, vermits duizenden van Ingezetenen daar by hun beftaan vinden, en alle de overigen min of meer m deszelfs welvaart een öntegenfprekelyk belang hebben, comp!ee:elyk worden voldaan, verzoeken ërr noodigen wy alle Magiftraaten en verdere In- enl Öpgezetenen, aan welke het welzyn van hun Vaderland ter harte gaat, en degenen, die met dieri soeden iever niet bezielt zyn , gelasten en bevelen wy , ten einde dezelve hünne Fournisfementen! promptelyk, ingevolge dit ons Plakaat, opbrengefii ta zich daar in kwyten naar behobren, gelyk zy het zelve in gemoede met den ééd voor God Aljmachtig kunnen bevestiger; op dat wy, aan welke het. beiti' r van 's Lands zaaken,en dus ook de zorg voor deOosr-Indifche Compagnie,is toevertrouwd,met de noodige Geldmiddelen worden in ftaat gefield, qrh Jat b^langrvk LigHaam', naar ever.'- cig» heid van het .aandeelj het gene deze PrOVitcie XVI. DÉÈÉ.' ' V ostej



306 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
daar in heeft, kragtdaadig te kunnen onderfteunen, en daardoor, het gene anders onmooglyk is, het zelve wederom een der Steunpilaaren van ons beftaan te doen zyn.
En op dat allen en een iegelyk,dien het aangaat, onze goede meeninge moge bekend zyn, begeeren wy, dat deze alomme zal worden gepubliceerd en geaffigeerd , daar zulks behoord en gebruikelyk is.
Aldus gedaan en gearresteerd ter Vergadering van de Ed. Mog. de Heeren Staaten van Zeeland, in t Hof aldaar, te Middelburg , den 23 November 1789.
(Onder ftond)
Ter Ordonnantie van de Hooggemelde Heeren Staaten, (was get.) W. A. de Bevelen.
Formulier van eed.
lk verklaarc, belove en zweere, dat ik, naar „ myne beste kennis en wetenichap, op den voet by Hun Ed. Mogenden Plakaat van den 23 No„ vember 1789 uitgedrukt, den overflag en be„ grooting gemaakt heb van het zuiver beloop der „ waarde van alle myne Goederen, Bezittingen, „ Bedieningen en Ambten, hoe genaamd en waar gelegen of zynde, en zonder eenige uitzonde. „ ringe, als die by het voorfchr. Plakaat is be„ paald; en dat ik daar van, indien dezelve overflag en begrooting my gebleken is te bedragen „ de fomme van 2500 Gl. of daar boven, ter goe„ der trouwe heb gefourneerd of zal fourneeren, „ niet minder dan den vyf- en- twintigften Penning, „ dat is vier ten honderd, zodaanig, dat daar van reeds gefourneerd is ten minlten een vierdepart, „ en dat het resteerende, tot de volle voldoening „ toe, op de termynen by het Plakaat bepaald, .. of eerder, mede zal gefourneerd worden 3 en dat,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz. voorgevallen. 307
in geval naderhand nog ietwes van myne Goe„ deren, Bezittingen , Bedieningen of Ambten, ,, tot myne kennisfe mogt komen, dat overgefïa. m geQ was, ik ook den vyf-en-twintigften Penning, ,, in manier als boven, daar van fourneeren zal: ,, mitsgaders dat ik de Biljetten of Quitantien, waar „ uit blykt, dat myne gefourneerde Penningen ,, waarlyk in 's Lands Kas gekomen zyn , onder my ,, zal houden, tot na het volkomen aflopen van „ het Fournisfement dezer CapitaaleLeening, zon,, der dat ik dezelve Biljetten of Quitantien aanleid mand heb geleend of overgegeven, zal leenen „ of overgegeven.
j, Zo waarlyk Itelpe my God Almachtig'*»
Formulier van Procuratie, op een Zegel van 8 Jluivers.
Ik Ondergefchrcven verklaare by dezen te quï-
lificeeren den Perfoon van , om ia
mynen naam te compareeren voor Heeren Com-
„ misfarisfen, binnen van wegens Hun Ed»
Mogenden de Heeren Staaten van Zeeland ge-
,, fteld, tot het afnemen van den ééd op het four-
4, neerèn van den vyf- en- twihrigften Penning, in gevolge van Ëun Ed. Mogenden Plakaat van den 23 November 1789, en aldaar in myne ziele den voorfchr- ééd af te léggen, zoals by het Formu-
„ lier achter het zélve Plakaat is 'vöorgefchrevenj yerklaarende ik Ondetgefchreven denzelven ééd , uit kracht van deze Qualificatie afgelegd , van
,, die verbindende kracht en waarde voor my tè
„ houden, als of dezelve dóór my in eigen Per.
„ foon voor welgemelde Heeren Commisfarisfea
„ was afgelegd. „ Aldus gedaan »»....%.»*'



jo8 ' Verzameling van Stukken betrekkelyk m
No. im. Refi!St va» Gerardus BettiNG , Bur* eer en Ingezeten der Stad Utrecht, aan Hm Ed. Aiosenden de Heeren Staaten's Lands van Utrecht, vaar by remisfie verzoekt van de hem zo bezwaarende opgelegde amende van 14000 Guldens, in dato den . . 5 benevens het Dalinatoir Appouic'tement op voorfchreven Request gevallen. In dato den 3 February 1790.
Aan de Édele Mogende Heeren Staaten 's Lands van Utrecht.
Geeft ootmoediglyk te kennen Gerardüs Bet. TTNit Burger en Inwoonderdezer Stad, datde^upXnc in de maand December 1787 zichby Requeste aan UEd Mogenden geaddresfeerd,en om redenen d«r bv breder geme d verzogt heeft, om me5e onder l Amnestie ,door U Ed. Mogenden by Pu. 0 icatïe van den 24ften November daar te vooren verleend, to worden gecomprehendecrd; dathet vervolgens U Ed. 'Mogenden ook benaagd heeft by disnoütie bp gemelde Requeste in dato den 13 Au2UTus 788 de'n Suppliant onder de voorfz. Amnesfiet! begrypen , onder deze tweeërleye midlen noVhans, dat,door hem moest worden geteekend hef Deel ratoir van den 27 July van 't zelve jaar J 8 by U Ed. Mogendeü vastgefteld, en voorts ter■ Kamere van de Provinciale Finantie voldaan en betaald tot ééne Amende ten profyte van den Lande en tot remboursfement Van de fchaade aan deze Stad en Provintie veroirzaakt, de fomme van veerden duizent Guldens, en zulks boven de kosten van evengemelden Appointemente, als mede van de Vosten en mifen van Juftitie ten opzichte van den Sa rTèds gevallen, en dat ook de Suppliant voSf nog gehouden was dezen Appointemente ten zvnen kosten te doen regiftreeren', ter Secretary van den Gerichte dezer Stad Utrecht, binnen twee maanden na den gemelden 12 Augustus 1788. Dat de Suppliant aan deze midfen ook hec{tó^'



de GebeutterAsfen in 1787 enz. voorgevallen. 309
daan, eerst met het tcekenen van het voorzeide Declaratoir, en vervolgens, mede, hoe bezwaariyk en drukkende dit ook voor hem in zyne emftandigheden wezen mogt, de hem opgelegde Amende v.m veertien duizend Guldens, zo in übligatienten laste dezer Provintie als in" contanten gelde heefï betaald, boven nog negen en tachtig Guldens voor de kosten van 't meergemelde Appoirctement, en noch een honderd drie en vyftig guldens.ieveciien ituy vers voor kosten en mifen van Juftitie.
Dan dat de Suppliant by tydvervolg, zo uit nadere overweging v^n de feiten, over welke de Uier Hoofd • Officier dezer Stad den Suppliant Crimineellyk heeft geactioceerd, en die zekerlyk tot den grond zullen hebben verfirekt, waarom U Ed. Mogenden gemeend hebben den Suppliant eene zo aanmerkelyke Amende te moeten opleggen, alsuitvergrlyking van de iterative dispofitien van U Ed. Mogenden federt den voorfz. 13 Augustus 1788,zo'omtrent verfcheidé andere mede-Burgers dezer Stad, met welke de Suppliant in gelyke omfisndigheden heeft geverfeerd, als ten opzichte van andere en zelve Deden van den Magiftraat, en die dus ongelyk zwaarder ais de Suppliant hadden gepecceerd, en dar.rom ook by U Ed. Mogenden Plakaat' van Amnes. tie, met meer nadruk dan wel anderen, hier van waren uitgefloten, heeft plaats gehad, de Suppliant , zo hy eerbiedig vertrouwd , heeft moeten opmaken,dat de voorzeide midfe,onder welke hy in de voorfz. Amnestie is begrepen, niet evenredig kan geoirdeeld worden, en hy dus bevoegd is van U Ed. Mogenden deswegens redres te verzoeken.
Want dat het met betrekking tot de feiten, den Suppliant te laste gelegd, uit de eige Requeste van Uooggemelden Heer fïoofd-Officier zeker is, dat die in geen andere beftaan, dan 10. in het onderteekenen van deAddresfen san den Raad dezer Stad pp den 6, 13 en 20 Maart 1786 ingediend, en 20. in het onderteekenen van het Addres van den 7 AuV <j gus«



310 Verzameling van Stukken letrekkelyX tot
«ustus 1787, aan den pretenfen Raad der Stad in,' celeverd. Terwyl wat het eerfte betreft, hetzelve feit aarftoods moer vervallen, daar de Suppliant de zelve Addresfen noch opgefteld, noch ingeleverd heeft, en dus door de eige woorden van U Ed. Mogenden Publicatie dezen aangaande word vry gekepd. — En wat het tweede aangaat, kan nog wit de Suppliant niet ontkennen dat hy het zelve heeft seteekend, maar hy betuigt tevens met alle oprechtheid, dat hy by die Vergadering, waar in hetzelve Addres is vastgefteld , zich geenfins daar mede geconformeerd, maar in tegendeel ten fterkften zich daar tegen heeft geoppofeerd, doch dat hetzelve bv de meerderheid zynde doorgedrongen , by in zyn qualiteit als toen fungeerend Scriba van dat Lolle" ie 't voorzeide Addres, hoe zeer ook met zyne inlentie ftrydende, heeft moeten onderteekenen, ert van welke ferieufe betuiging U Ed. Mogenden ook noch nader uit het geannexeerde Declaratoir zullen seconvinceerd worden.
Wanneer nu deze beide poincten van betchuiai«tirjg (welker eerfte van zelve vervalt, endeandere %'p Suppliant, uit hoofde vanzyn gedragby't vastzeilen van die Refolutie gehouden, en die omftanris eden waar in hy verfeerde, van alle Richterij 1 e vervolgingen behoorde vry te kennen.,) vergeleden worden met de dispofitien van ÜEd. Mogen§en. federt omtrent andere burgers genomen, ver* tr0Uwt de Suppliant voorzeker temogen geloven, i i hy by de hem opgelegde Amende merkelyk is gegraveerd3 nadien niet alleen verfcheiden, of Srelreèr van de betaling van Amende zyn geëxcu|L 1, of in veel mindere dan.de Suppliant zynverv ezci ■ n: lar dat zelfs Raaden, zo uit deze Stad als , •; .-,r>n tfoert, welke, uit de aangebleven en zo% jfepaamdë riet geremoveerde,Raaden, op het via. ', • tig geïntroduceerdnieuw RegeeringsRe"o . ïToéêt zich tót Raaden hebben laten aanflellen , en , - r. de eige woorden van U Ed. Mogenden meer u haalde Publicatie yan Amnestie te gebruiken ,) ö -



ie Gebeurtenis/en in T787 enz. voorgevallen. 3n
ie Raade hadden konnen worden, onder het afljggen van den ééd toe handhaving van het feitelyk geiatroduceerd nieuw Regeerings Reglement, of fchoon ltrydig met de Conftitutioueele form van Regeering, dadelyk te aanvaarden , en die hier om, zo Je Suppliant vertrouwt, geoirdeeld moeten worden ten iterkften misdreven te hebben, met betalinge van on. gelyk mindere penningen dan de Suppliant zyn vrygekend, zo zelfs, dat de gene van hun, welke de zwaarfte boete is opgelegd, die boete evenwel in verre na de helft niet uitmaken kan de fomme, waar. in de Suppliant verwezen is.
Dat de Suppliant midsdien vertrouwt, dat U Ed. Mogenden uit het hiér vooren kortelyk gededu» ceerde zullen kunnen opmaaken, dat, en de feiten, waar mede de Suppliant befchuldigd is, in tegenoverftelling van de betering, welke daar voor aan hem is opgelegd, in verre na niet tecompasfeeren zyn met die feiten, welke döoï anderen zyn begaan, ;en evenwel veel ligter gedrafc zyn , zo zelfs , dat de condemnatie , welke de Suppiiant heeft ondergaan, gerekend na zynen ftaat, zeer verre excedeert die boete, welke anderszins n3ar rechten begrepen is aan eenig Delinquant te kunnen worden opgelegd- — Ea het is hierom; dat de Suppliant, deunende op de alzins bekende clementie en rechtvaardigheid van U Ed. Mogeoden, zich wend tot ü Ed. Mogenden; met zeer ootmoedig verzoek: dat het U Ed. Mogenden welbehaaeen'zyn mag, om, uit confidentie van de hier kor. telyk aangehaalde motiven, by alteratie van U Ed. Mogenden Dispofitie van den 13 Augustus 1788, den Suppliant van dë hem opgelegde Amende van veertien duizend guldens te dispenfeeren, en dezelve aan hem te doen restitueeren, immers en in allen gevalle dezelve zodaanig te mitigeeren, als U Ed. Mogenden, overeenkomdis; met den geringen misflig, welke volgens den -Méten letter van U Sd. Mogenden meergedachte Publicatie van Araaestie begrepen mo^t worden door d:n Suppliant



3I2 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot
bezaan te zyn, en na evenredigheid van die punitie,met welKe andere zyner mede-Burgeren die met hem in gelyke omfhndigheden zien bevmdeo, hebben ondirgaan, zullen oirdeelen te behooren. Dit doende &c.
COPIA.
Declareeren wy Ondergeteekenden , dat wanneer ™, als door de'Bmgery beneve.s andere Bur-gen gecommitteerd geweest zynde, met ^"iv^ge-committeerde Burgers andermaal by ^^fj^ i€weest zyn, óm nader te dehbereeren en terefolveeren pp een ahooreus gedaan verzoek, orn m de te cofcurreeren tot een Addres, W dato den ?Aueu<ius 17^7 5 en van welk Addres geme.dword in ha Plalaat van Amnestie van df Ed. Mogende Heeren Staaten dezer Provincie , m daro den 14 November 17S8, dat GerarDus BmiKG aldaar teétn^woordig U geweest, en in zyn gegeven .Aa vis heeft verklaard tegens die ****^«e C°^L' Jende te zyn. - Ën ir gevolge de by de Meerderheid' gevalle Conclufie, het voorgemelde Addn s in zyn qualiteit, als fungeerend Scriba , alleerlvk heeft onderteekend.
' Gevende de Ondergeteekenden voor reden van wet nfehap, dat dezelve daar by tegenwoordig £Vnïweest, en de boven gem,.lde verklaaring van Gerardüs Betting gehoord hebben. Aftum Utrecht den 21 December 1789. (was geteekend)
G. Bresser. i ]. Kreylkamp.
Provifióneel Jppowclement. ■ ' Zy deze g< fteld in handen van'de Heeren Hu Sferkenburg en anderen Hunne-£d. Mo,



de Gebeurtenis/en in 1787 enz, voorgevallen, 313
gepden Gecommitteerden tot de Amendes, orn ie cxamireerei- en te rapporteeren. Gedaan te Utrecht den 53 December r.788.
Ter Orll nnan'tie van de Ed. Mogende Heeren Staaten 'f Lands van Utrecht.
(was get.) H. A. Laan-
ir-: V . ic.r! ris na 93 2ioo 3S£tn tn9gta ■' ■ >, . naJWi e: nee beje 1 ..1 tb .b'! 1 ■'' -' .Finaal Jppoinctement. .... De Staaten van den Lande van Utrecht, hier op gehoord het Rapport van de Heeren Gecommitteerden tot de Amendes, verdaan, dat in het verzoek van den Suppliant in dezen gedaan niet kan worden getreden. ! Gedaan te Utrecht den 3 February 1790.
ter Ordonnantie aïs boven,
(was geteekend)
Ph. Ram, Secret. van
^ j ;
flh. H64. Extract uit het Boek van Refolutien der Stad Deventer, waur by Mn A. H. Cramer, Oud-Secretaris dier Stad, om reden dat hy Brieven ert Stukken &c. in het Negende Deel dezer Verzameling van Stukken do»' den druk heeft gemeen gewaakt, wordt geklaart in eene boete van 1400 Guldens , met een alternatyf, dat wanneer binnen den tyd van een maand de voorfz. boete niet voldoet, hem zyn Burgerrecht en recht van inwoning wordt ontzegd. In dato den 5 February 1790.
f Borgerink •
C°S*'\ TT
L Hagedoorn.
Alzo Mr. Adolph Hendrik Cramer heeft kuneen goedvinden in te ftellen, en door den druk ge«X * Y 5 i?een



514 Verzameling van Stukken betrekkelyk tot enz.
meen te maken, Brieven en Scukken, zynde vervat in 't Negende Deel der Verzameling van Plakaaten, Refolutien en andere Authentyke Stukken, by den Boekverkoper Chalmot te Campen gedrukt in den jaare 1789, bepaald aldaar voorkomende van Pas. 216 tot 2-H inclufive, by en door welke hy heeft kunnen goedvinden niet alleen fmadelyke politieh te bezigen, maar ook de eer en authoriteit van Schepenen en Raad dezer Stad aan te tasten, te krenken en te compromitteeren, een en ander aan het oirdeel van het publiek door den druk overgevende; Ssna rype deliberatie goedgevonden, denzelven A. H. Cramer deswegens te klaaren in eene boete van veertien honderd guldens, door denzelven tot dezer Stads behoef, aan handen van den Heer Kameraar in der tyd, te betalen binnen den tyd van een maand, af te rekenen van den jden dezer, by verweigering of ontftentenis van welke voldoening, binnen den tyd voorfchreven, dezelve A. H. Cramer zal zyn gehouden verftöken van deszelfs Burgerdeszelfs recht van inwoning binnen deze Stad, denzeiveu iu culk pt>n val daar van vervallen en verftöken verklarende by en door dezen.
Pro vero extraEtu.
(was get ) A. S. Knoop , Secret.
t 1790.



■ By T. A. de Chalmot te Campen is gedrukt, en alomme by de voornaamlte Boekverkopers te bekomen 5
Staat.van Regeering, Codsdienst, Geleerdheid en Konften in Groot-Britta'nje, omtrent het einde van de agttiende eeuw; door Dr. Gebh. Friedr. Atjg. Wendeborn, Predikant te Londen. Uit het Hoogduitsch vertaald, 1. Deel, in gr. 8vo, de prys is twee Guld.
Twee Proeven, eene over de Regeeringsformen en de Plichten der Souvereinen, door FREDERIK den II, Koning van Pruisfen; en eene over den Aart, en de Grenspaalen der Militaire Subordinatie; onder de fpreuk: quo, quo Jcelesti ruiïis? Beiden uit bet Fransch vertaald, in gr. 8 vo, de prys is 18 ft» Natuur- en Zedekundige Befchouwing der Aardeen haare Bewoonderen. Gevolgd naar het Hoogduitsch, van J. F. Zöllnkr en J. S, Lange , twee Deelen, in gr. 8vo. ï 5 Guld. 12 ft. Volkomen Neêrlandsch KOOKKÜNDIG WOORDENBOEK , voorgefteld in de Fr;*/l-?>* Keukenmeid en verftandi^e i*.tf»o»*jf«r,leerende op een1 eenvoudige , duidelyke , en teffens lmaakelyke wyze, het bereiden van allerlei fpyzen zo wel in de Vasten als op andere tyden. Het braadea, ftooven en kooken van de verfcheidene foorten van Fleesch, Gevogelte, Visch en Groentens; Soepen, Meelfpyzen, Pafteyen, Taarten en ander Gebak; voorts Confituur en, Banket enz. W<tt 'er in de Slagttyd moet gedaan worden ; het zouten, pekelen en rooken van Vleesch en Spek; her. maaken van Rolpens en allerlei foort van Worftsn; het droogen en inleggen van veelerlei Groentens en Vrugten voor den Winter. Nog om eene menigte aangenaame Dranken en Liqueurste vervaardigen. Beproefde Voorichriften om Aalbefienwyn, Qyder of Appeldrank, Meede, enz, te bereiden. Middelen om Bier langen tyd goed te hewaaren, en? het zuurgewordene en vuilfmaakende te verhelpen. De Boter 's Winters, fmeudig te hebben, en * d<a



de fterkfiimkende te.verbeteren. Eindelyk, een beproefd middel om roode Wjn en andere Plak. ken met'weinig moeite üithet Tafelgoede krygen. Alles uit meer dan eene dertigjaarige ondervin. ding.- by-een verzamelc door Mejuffrouw CATHARINA ZIERIKHOVEN. Twee Deelen ia 8vo. \ Guld. 8 ft. Verklaaring over het Nieuwe Testament door C. A. HEUMaN in deszelvs leeyen Hoogleeraar der Godtgeleertheid, Wysgeerte,' en Geleerde Gefchiedkunde, op de Hooge School te Gottingen, 10 Deelen; uit het Hoogduitsch vertaald, en met Aanteekeningen verrykt door A. STERK, Leeraar der Gemeente toegedaan de onveranderde Augs'burgfche Geloofsbelydeni«fe te Amfteldam, ih gr. Oct. 23 Gl. Het 11de Deel is op de Pers. PAULI G. F. P. N. MERULiE J. C. Manier van Procedeeren , in de Provintien van Hollandt, Zeelandt en West-Vrieslandt, belangende Civile zaaken 1 getrouwlyk en met neerftigheid by een vergaderd uit alle Ordonnantiën, Privilegiën, In.JlruÜien, Misfiven, Aclen, Apostillen, enz. tot dien' einde in He honderd jaaren herwaards by de Hoo■ ge Overheid, orvau wegen rWelveuitgegeeven: alles met Civile en Canonyke Rechten, nevens der Rechtsgeleerden zo nieuwe als oude meenfngen bevestigd.: eerst in den jaare 1705. met veele ' Aanmerkingen van voornaame geoeffende Praótizyns j en vervolgens met Aanteekeningen, de hedendaagfche Praótyk betreffende, vermeerdert door Mr. GERARD de HAAS. Mitsgaders nu op nieuw overgezien, verbetert, en confiderabel vermeerdert, door Mr. DIDERlCÜSiLULIUS, en JOANNES van der LINDEN, Advocaaten voor de refpective Hoven van Juftitie in Holland. 2 Deelen in.gr. 4to. 12 Guld, 4 ft. Oude Friesfche Wetten met eene Nederduitfche vertaaling en ophelderende Aanteekeningen voorzien. Twee Stukken in gr. 4to. 4 Guld. 16 ft. Landrecht van Auerisfel tho famen gebracht vnde ythtgelecht, doer MELCHIOR. WINHOFF.
Twee-



Tweede druk. Met veele Taal-, Cefchied-, OuJheidkundigeen Rechtsgeleerde Aanteekeningen, fentvens leggers zo van Zaaken als vakwoorden, vermeerderd door j. A. de OUALMUl. -; in gr. 8vo. k 3 Guld.
Nederlands Advysboek, inhoudende verfcheidene Couiultatien en Advyfen van voornaame Rechts«leerden in Nederland. By een verzamelt, met - ko'te Hoofdftukken van de Materie voor ieder Adv VS, en met een wydloopig Rêgister voorzien, door Mr. IS AAK van den BERG Rechcsgeleerd°. Tweede druk Geheel verbeterd, van veelWB& Drukveilen gezuiverd, en met nötabele Advyfen vermeerdert, door j. A. D. C.4Deelui in 4to. a 18 Guldens. Overysfelsch Advysboek, behelzende merkwaard., ge zo Confultatoire als Decifoire Advyfen en Senfertien, van veele voornaame Rechtsgeleerden in B, By oen verzamelt en met de nodige Klisters voorzien door Mr. L. C. H.biKUö'BERG, R Deelen in 4to. de prys js 10Guld. 16ft. liet Derde Deel beftaat meerendeelsuit Sententien nver Preferentie en Concurrentie Hé uiterite l -.na cn waar in buitengemeen fiuguliere ^SSs^om^ KctvierdÏDeel isopdePers. Register der Refolutien en Placaaten van Hun Edel MoSnden de Heeren Staaten van Friesland. Beinnende met het jaar 1570 en eindigende met !78c ingeOoten. VolgenV.orde van het Alpha, béth. 2 Deelen in 410. S6 Guld. 12 tfe xi w RACER Overvsfelfche Gedenkftukken. Be'Jvp-°nde onder anderen de Opkomst en SamenffièHtag v» ^ Provincie Overysfel, nevens verfcheidene Merkwaardigheden tot nabuunge^Gewesten betrekkelyk. De voornaamfte Landbrieven en oude Landrechten van Overysfeh Aan- laande de Dienstbaarheid der vrye en Hoonge Ceïtenen van Overysfeh Alles door een menbte echte Stukken der Oudheid opgeheldert. 6 Deelen in gr. 8vo. de prys is ii Guld. 6 ft. Het zevende Deel is op de 1 ers.



JREISE LANGS DEN NEDER-RH7N over het Loo, Eken, Emmerik, Wezel, Duisburg, Keizerswaart, Dusfcldorp, Keulen tot Bon, en voorts , over Krevelt, Gelder, Kevelaar, Kleef, Nymegen, Arnhem, Roofendaal en Dieren te rug. Jn Oogstmaand des jaars MDCCLXXXIV door een .Gezeifchap uit eene der Nederlandfche Steden gedaan. In XXlV Brieven aan eenen Vriend medegedeeld , en met Gefchied- en Oudheidkundige Aanmerkingen doormengd, in gr. 8vo a 22 ft. Huismus Handboek voorgefteld in den Friefchen Stalmeefter en Koeyen - Doóter. Waar in de ondcifcheidene Rasfen der Paarden word befchreeven , de hoedanigheden aangetoond die in een goed Paard vereischt worden. Hoe de Veulens te behandelen en op tepasfenenHengftentotRui-
i nen te maaken. Van de leeftyd der Paarden, eü dei zei ver ouderdom te leeren kennen, en wat men by 'tkoopen van Paarden dientin agttenemenom niet bedrcogen te worden. Van de Dektyd der Paarden en derzelver Stoeteryen. VanhetVoede-
i ïen, Onderhouden, Schoonmaaken enBeflaander Paarden. Eene nauwkeurige befchryving Van de Ziekten!» Utr PaarH(.n. benevens de beste hulpmiddelen daar voor, waar by gevoegtis ccneuitmuntende Verhandeling over het Kribbebyten, benevens de oirfprong van dit ongemak, ende middelen om het te geneezei.} insgelyks over den Droes. Van den Gang, Stap, Draf, Galop en Telgang enz. der Paarden. Van hetPaardryden der Dames, en over den invloed van het Paardryden op de gezondheid. Van het nut en gebruik der Paarden en derzelver deelen enz. Nog: eene volkomene befchryving van de ziektens en ongemakkeu van het Runtvee, en de bette middelen om die te helpen en te verbeteren. Eindelyk, eene volledige Verhandeling van de Dol. le-Hor.dsziekte, benevens onfeilbaare middelen om die te genezen. Tot nut en gebruik van alle Landlieden die Rundvee en Paarden houden, Paardekoopers, Koetsiers, Stalmeefters, Pikeurs, Hengftehouders, Voerlieden, en alle de rodaanige die eenige betrekking tot Paarden en R undvee hebben, uit een veeljaarige ondervinding zamengefteld door J. W.