MILITAIR RECHT S GEBIED IN DB NEDERLANDEN.   't G E Z A G 5" de MAGT en de GRENZEN der MILITAIRE RECHTBANK in de VEREENIGDE NEDERLANDEN, aangeweezen uit STAATSRESOLUTIEN, PLAKKAATEN, ORDONNANTIËN , INSTRÜCTIEN , REGLEMENTEN , GEWYSDEN en andere AUTHENTYKE' STUKKEN ; bycenverzameld door F. A. FAN DER KEMP. hierby is gevoegd de MEMORIE over ide MILITIE van den STAAT, toegeschreeven aan Mr. SIMON VAN SLINGELANDT, Raadpenjionaris van Holland, enz., enz. en een ONDERZOEK van den BE STALTBRIEF, er verklaaring VA n dat gedeelte van het NEDERLAND SCHE STAATSRECHT welk betrekking heeft tot den GERECHTSDWANG ovi>r de KRYGSLIEDEN; nevens eenige ophelderende bylaagen, door Mr- J- G. VAN OLDENBARNEFELT, genaamd tvllinch, Advocaat-Fiscaal der Generaliteit, enz., enz. V Y F D E DEEL, AMSTERDAM,   INHOUD DES Vyfden deels VAN HET M A G A Z Y N VAN STUKKEN, TOT DE MILITAIRE JURISDICTIE BETREKKELYK. I, Brief van Willem IV. den de M.agijlraet der Stad Zutplien, houdende, dat Z. ff. goedvind, dat de Militairen zonder dijlintlie van zaeken voor den Militairen Rechter convenibel zyn^.Apr. f 749. Bladz. i LL Brief van Willem IV. over 't exerceeren van Ambachten door Militairen inSteden, daèr Gilden zyn, 25.4>r. 1749. g 111. Interrpgatorjen , 'gcdaen * %aeken, om daer op door de Ed. Achtb. Hecren Schepenen der StadLzYüEn, (ten verzoeke van Mr. Johah van der Marck Hoofdofficier der voorfz. Stad) gehoort en geëxamineert te werden zeker Mansper Joon, DirkBrewiek,^,^/ Ed. gevangen op 's Gravenfteini $ 9 * IV.  1V INHOUD. IV. NadereInterbogatorien&P£. 20 V. Eisch en Conclufie ten kjien w van Dirk Brewier. 29 VI. Brieven van Abolitie voor Dirk Brewier, 3. Jan. 1750. 33 VII. Extra® uit't Schepen Regifier der Stad Zierikzee , 11. Maert 1750 38 VIII. 'Notulen van H. H. Mog., 8. May 1750 4° IX. Notulen van H. H. Mog. 29. May, 175°- • • • .• 4-° X. Appel - Reglement van Wil¬ lem IV., 1750- ... . 41 XI. Miffive van Willem IV. aen Burgm. Schepenen en Raed der Stad Zutphen, 28. May i75o 45 XII. Extract uit de Refolutien van WethenRaedder Stad Middelburg in Zeeland, 3. Sept. 1750 46 XIII. Missive van Burgemeejlers, Schepenen en Raed der Stad Middelburg aen Bewindhebberen der O. 1. C, , 3. Sept. 175^ 48 XIV. Missive van Willem IV. aen den Gouverneur Roode van Heeckeren te Arnhem, 9. Jan. 175r- ... 49 XV. Missive van Willem IV. over de Contraventien en Fraudes omtrent de gemeehe Middelen, 2. Apr. 1751. 51 XVI. Missive van Willem IV. over  INHOUD. ever de Contraventien en Fraudes in 't Stuk van de Ja^t, 26. Juny 1751. . . 51 XVII. Nederlandfche Jaerboeken , Jan. 1752 53 XVIII. Deductie van 'r Hof Provintiacl van Friesland overgegeven aen Haer Ed. Mog. de Heeren Staeien dier Provintie, 26. April 1752. . 55 XVIII. Extract uit de Notulen van Ridderfchap en Steden de Staeten van OveryJJcl, 17. July 1752 7" XIX. Nadere Deductie overgebragt door Commiffarifjen van het Hof, 5. üec. 1752. 82 XX. Neerlandfche Jaerboeken, Jan. 1753 9° XXI. Neerlandfche Jaarboeken, Jul. 1753- - 95 Resolutie omtrent de Zwitzers ij.Aug. 174Ó. XXII. Extracluit het Reces des QuartiersvanVeluv/en, 24.. Apr. 1754. ; 99 XXIII. Extracl uit het Reces des Land- dags in Junie 1754. extraordinarie binnen de Stad Arnhem gehouden, iq.Jun 1754. 10 r XXIV. Missive van de Princes Gou¬ vernante aen de Weth van Fliffingen, 20. Aug. 1754. 105 XXV. Request van F. J. H. Ba¬ ron van Heiden , Heere van Ootmarjfen1 Land D10JI * g van  ^ INHOUD. van Twenthe — net de Jpojlille, 21. Jan. 1755XXVI. Notulen i« >48 XXXVI. Extract air de Refol. van H. H. Mog., 4. Sept. !755- I5i XXXVH Extract air de Reful. van H. H. Mog., 15. Sept. 1755- 15* XXXVIII Extract aft de Rejol. van H. Hoog Mog., 16. Sept. 1755- 157 XXXIX. Extract uit de Refol van H. H. Mog., 19. Sept. 1755. i©5 XL. Extract air Je Rejol.van H. H. Mog., 26. Sept. 1755. «o? XLI. Extract air de Refol. van H. Hoog Mog., 30. Sept. 1755, 173 XLII. Extract uit de Refol. van H. H. M„ 2. Maert 1757- \{f XL 111.  INHOUD. w XLIII. Extract uit de Refohtien de* Ed.Mog.HeerenGedep Statten van Stad Groningen q? Ommelanden, 8- Sept. 1759. i77 XLIV. Extract uit de Refolutien der' Ed Mog. Heeren Staeten van Stad Groningen en Om . me landen, 28. Nov. 1759. 17~ XLV. Extract uit deRefohtt enden Ed. Mog. Heeren Gedept-, Staaten van Stad Groningen .en Ommelanden, 22. Dcc. 1759 igr XLVI. Extract uit ds Refolutien van Ridderfchap en Steden de Staeten van Overyffel, 16. Apr. 1760 jg. XLVII. Extract uit de Refol. vanRidderfchap en Steden de Staeten YTxmr »van0veryJïel>2»-Julyi76i. 188 XL VUL Requestr van, Mr. Joannes Schopman, omme voorfieninge met betrekkinge tot faeken , relatief tot perfoonea en boedels van Officieren Militair in dienfle en ter repartitie van HaerEd. Groot Mog. vrrv azende, 12. Febr.. 1761. I90 aLIa. (JymaTVR over 't. zelfde onderwerp. ..... 20t L. Extract uit het Requefi Boek van de Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staaten van Stad en Lande, n. Juny i?öi. . , , . , 2g3 LI.  m INHOUD. IT Publicatie van die van den Ge- ' rechte derStadLeyden,176^ 26$ I II Missive van Freefident enliaa' den 's Hoovs van Utrecht, 20. Sept. 176+. • • • 266 t ni Extract uit de Notulen der L StadZierikzee, 8.0». i76f. *?* LIV. Extraff «?* * Notulen der StadZierikzee,9 Nov.1761. 27% LV. £*fraff «'* Notulen der Stad Zierikzee, 22. Nov. j ^. 27.> LVI. Extract «V * ^fnt def Heeren Staeten van Zeeland, 6: Dec. 1764. • • * 274 I VII Extract uit de Notulen der Stad Zierikzee, Ik Dec. ■ LVlli Extract uit het'g Crhni' neeleKlagtb.vanM']^? van der Marck , Hoofdofficier èer Stad Leyden, ï. Nov. 17ó5. • • • 280 T tv Extract uit het Crimneele Klaetboek van Mr J*n HuwzcaTtHoofd Officier der Stad Leyden, 21. Maert ,766. • • • •. ;j m LX MfcMQRi* over A >rwA5tf hekome. ordre vqé zyn Commandant veyr de Heren van den Geregte V. Dïel. 4. nuf  | VERZAMELING van STUKKEN niet zoude compareren ( a), maar dat men , Verklaaring onder Eede willende hebben , hein voor het Krygsregt moejie aanfpreken : en de twede, dat een Buffefmit, na zyn gedagten, geen voldoening konnende bekomen, wegens gedane repatie van de Compagnie van den Capitein Herrtnfwand, den felven Captein met alle behoorlyke decentie UE,- Jurisdictie en cognitie hadde gedeelineert, en zig op die van de Militie beroepen, verzeekerende mitsdien, dat wy om de gevolgen welke daar uitfzoude proflueren, en in UE. voorfdireve Miffive in 't brede gedetailleert ftaande, nodige voorfteninge foude doen , ten einde aüe Civiele zaken en quejlien tuffchen Borgeren en Militairen, 't zy dezelve aanleggers of verweerders mogten Zyn , agtervolgens een li on GEÏNTERRUMPEERDE prac ryc'Q en us antif , in 't vervolg voor en door de Ordinaris Jufiitie van UE. ,uls haren Civilen politiquen Regter zouden mogen worden geventileert en getermineert, en dat wy zouden ordonnceren, dat de Militairen hun Jlipielyk daar na zoude reguleren. Het is aan ons zeer wel bekent, dat m de tyden, dat 'er geen Capitein Generaal is geweefl hier en daar pra&yajuen en ufantien zyn ingevoerd , waar door de Militairen zyn gebragt aan dejudicature van de Politiquen Regter, maai het is teffens ook aan ons bekent, dat ten tyde van ons Hoogloffelyke Voorzaten, de Militairen, zonder onderfcheid van zaken, altoos (b) hebben fa) Dit ïs naderhand door Z. lï. Willem V. in eene Genevaele orde veranderd. Zie myne aenmerk, bl. 137. Br. III. (i) Het.tegende#l blykt onweerfprekelyk uit de bygebragte Lyïien van Crimineels Vonniflen van 't Hof van Holland, uit de- Refol en Memor. van- den Hove van Gel;  tot de MUIT. JURISD. &c. 3 • bén te regt gr (Taan voor den Militairen Regter 3' en mitsdien dat na otife aanftelunge, ook als nu 9 de Militairen niet meer voor den Politiquen, maar alleen voor den Militairen Rigter moeten geconvetiieert worden, zonder dat daar uit etnige nadeelige gevolgen te dugten zyn , alfoo weinig als wanneer het dagelyks gebeurt, da-t twee luyden onder diverfche Jurisdictiën woonagtig fynde, den eene verpligt is den anderen voor zynen danen dagelykfen Regter aanfpreken. Wy begrypen derhalven, dat in beide de voorfz. gevallen , de twee voorfz Officieren vcrkcerdelyk voor het Stads gerigte zyn geciteert, en daï dezeeve met het uiterste fundament DAT GïRIGTB GEDECLINEERTp en hen op DEN MILITAIREN ReGTEE, beroepen hebben; Wy honden ons ook verfekerd, dat in Cas rrret relatie tot het voorfz» «erfte geval, de Burgers en Ingezetenen, 't zy direct, 't zy zoo als men anderfints gewoon is te handelen, wanneer twee Luyden, onder diverfche Jurisdictiën gehorende, in diergelykezaken ietwes van den anderen requireren, door Letteren tequifitoriaal van het Geregte hun aan den Commam derende Officier hadden geaddrejfeert en verfogt twee Officieren met den Auditeur Militair. omme voor, en ten overjlaan van defelve. de vogrfz on* derhandfche verklaring te dnen beëdigen, het felve niet zou zyn 'geweigert, maar aanjtonds werkfleU lig zyn gemaakt gewee/t, waar door alfoo vvynig tyd zoude zyn verlopen , als mét den voorfz» Vendrich voor het Stads Gerichte te citéren, en denfelven aldaar den Eed te doen afleggen, ge* „Gelderland f en uit 4s Crimineele Klagtboeken.) ea NoM* ]sti der Steden.  -4 VERZAMELING van STUKKEN gelyk wy ook vaftftellen met opzigt tot hét voorfz. twede geval , dat de voorn. BuiTefmic zyn actie voor den Krygsraad inftituaerende, aldaar, zoo wel als voor den politiquen Regter juftitie zal gefchieden. Wy voegen hier by dat den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden aan ons te kennen heeft gegeven, dat den Capitein Mosburger in het Regiment van den Generaal van Burmannia ,een Soldaat van deszelfs Compagnie, genaamt Markus Craanwinkel, laborerende aan de Venusziekte , en daar door buiten ftaat, om den dienft van den Landen waartenemen, gedemitteerd hebbende, UK. op de klagten van de Vrouwe van den voorn. Soldaat , den voorn. Capitein hebben ontboden, en getragt te permoveren , om den voorn. Soldaat, ten minden in foldy te houden, tot- dat zyn tyd zoude zyn geëxpireerd , en hem voorts door den Regiments Doctor of Chirurgyn te doen bezorgen , ter tyd en wylen hy zoo verre genefen zoude zyn, dat hy in ftaat ware van Zutphen te vertrekken , dat hetzelve door den voorn Capitein .gerefufeert zynde , den voorn. Soldaat in het Gal thuis was aangenomen, met ordre, dat goo,de aantekening door den Éentmeefter zoude gehouden werden , van het geen voor de genefmg zoude woiden geimpendeert;. Dat UE. ondertuffchen hadden kunnen goedvinden een gedeelte van het fervies geld van den voorn. Capitein intehouden, tot genefing van den voorn. Soldaat, en dat UE. daar over gefchreven hebbende aan den Generaal van Burmania , gemelde Generaal aan den Commandant hadde gefchreven , eenige uitkering te doen uit de Regiments Cas tot de cuure van den voorn, voorn, gedeHiitteerden Soldaat. UE.  tot de MILIT. JURISD. &c. 5 UE. zullen ligtelyk met- ons begrypen , dat het aan geen iVl agistkaat toestaat eenige voorsieninge te doen omtrent het Militaire huishouden, te oordee/en of een Officier wel of hvalyk heeft gedaan , met een Soldaat uit den dienfi te demitteteren, veel min denfelven daar over te corrigeren, hoedanige correcïie nogtans bet inhouden van het Jervies geld over cas fubjecl foude importeren; maar, dat sul ks alleen staat aan die gene, di e daar toe door ons als cïieff van de Militie zyn gesteld. En dewyl wy oordeelen dat den Capitein Morburger wel heeft gedaan , van den voorn. Soldaat , als zig tot 's Lands dienffc onbekwaam gemaakt hehbende, te ontdaan , venvagten wy dat UE. aan denfelven het ingehouden fervies geld zullen laten volgen. Waar mede Edele, Erentfefte, Wyze, Voorzienige, Difcrete, byfondere Goede Vrienden;Wy UE. bevelen in Gods heilige protectie, UEd. Goedwillige Vriend, (was get.) PRINCE de ORANGE en NASSAU. ( Lager ftond) Ter Ordonnantie van Zyn Hoogheid. fs Gnven'iage HL bh 204,  io VERZAMELING van STUKKEN 3- Zegt, ja. 4- i 1 Zegt, neen. 5- Vervalt. 6. Zegt, alleenlyk aan de deur geftaan te hebben met zyn Gevyeer op fyn zyde. 3- Off hy Geve. op die tyd niet is gegaan met verfeheyde gewaapende Burgers, en ander gemeen volk, naar het Huys van J v.. L...... (V), woonen- tle op de Hooygragt. Off onder die Mansperfoonen niet heeft gezien een Soldaat , aanhebbende een blauwe Rok. 5- Soo ja, wie die Soldaat is geweeft , zyfl Maajn en woonplaats te noemen. _ OfF hy Gevange met die Soldaat niet aanftondts met hun bloot Zytgeweer , aan elke deur van het voorfz. huys geen Poft hebben gevat. 7. fa) Ik bebbe verkozen, de naemen van dieLeydfcha ^..irgeren, welken in dit jaer zo zeer in hunnen plicht jegens hunne Overheid te kort fchooten, om derzelvej" Bloedverwanten bf Nakomelingen wille, te verzwygear  TOT DE MILIT. 7- Zegt , om te zien , wat dat 'cr gebeuren, zoude. 8f Zégt, ja. 9- 'ligt, ]x. IO. Zege, in huys met }..... vV. L gc- fprooken te hebben. Zegt nader by de Refumptie met J.... v.. L. niet in huys gefprooken te hebben, maar buyten dc deur terwyl J..... v.. L , uyt hec yenfter ly. JüRfSD. &c. ir 7- Om wat reedenen zy zulks gedaan hebben. OiThy Gevange toen de deur geopend wierd , niet in het huys is gegaan. Off hy Geve. kort daar aan met J v.. L , en alle het Volk dat op de Straat fbndt, niet direct na den Doelen zyn gegaan. IQ. Off hy Gevange, 't fy ia huys off in het gaan na den Doelen metj v.. L geen montgefprek heeft gehouden.  n VERZAMELING van STUKKEN ii. Zegt dat hy Gevan- g& aan J v.. L ... ... gefegt heeft, dat de Burgers hem quainen. afhaferjg waar op J....V... L had- db geantwoord, ik za^ de deux open doen. 12. Zegt geen Soldaat aldaar gefieu te hebben. Zegtnader, dat J.... v.. L de eerfte Ia den Doelen is geweeft toen ter tyd nog geenrnenfchen waaren. «3- Zegt , ja met een Soldaat aldaar Poft ge» foaudert te hebben, met ©atbioot Zytgeweer, 14; Zegt, van niemand erdre "gehad te hebben, maar fulx uyt eyge beweeginge gedaan Kf fe^feen. ir. Soo jaa , wat J.... v • • L , aan hein Gevange gez-egt heefft. J2. Off die Soldaat die mee hem Gevarige voor de deur van J v..• L, Poft gehouden heefft niet meede na den Doelen is ge. gaan. 13. _ OfF hy Gevange, ert die Soldaat niet Veder aan beyde de dèurftylen van de Herberg i« den Doelen met hun bloot Zytgeweer Poft kebben gehouden. 14. Zoo jaa, door wiens ordrefiix gedaan heeft.  tot bb MILIT. JURISD. &c. >5 Zegt, dat'er gefeyt %, om niemand booven te laaten als gewaaperidc Burgers. ió. Zegt, fulks niet te weeten, door wien het is geordonneert geworden. 17. Zegt, fulks niet te weeien. iS. Zegt , een blauwe Monteering gehad te hebben , dog niet te weeten wat voor opr flaagen defelve op de Rok hadde. 19. Zegt ja. Zegt nader tweemaal 15. Off hem Gevangè^ niet verder is geordoüneert, om niemand booven te laaten als gewaapende Burgers. l& Soo Jaa, door wie. ffl Hoe die Soldaat, met wien hy Gevange voor de Herbergh in den Doelen Poft gehouden heefft. Zyn naam en woonplaats is. 18. Soo hy Gevange zegt, niet te kenden, dan te vraagen wac voor Montuer en opflaagen aangehad heeft. 10. Off hy Gevange niet verfcheyde maaien, na bo-  N VERZAMELING van STUKKEN na booven gegaan te booven is gegaar,na die zyn, daar de Burgers kaamer , daar de Spree^areö' kers by den anderen Waaien. 2 cf. Zegt neen. 21. 20. Off zulks niet was t om ordres te haaien, off ecnig rapport te doen aan de Spfeefcer*. 21. Zegt , alleenlyk maar Zoo neen , wat hy op de kaamer geweeft Gevange dan boeven ■te .zyn om te aen wat op de kaamer -W er omging. doen. b ö 22. Zegt neen. 23; Vervalt. 24: Zegt neen. 22. Off hy Gevange op de kaamer door de Brouwer L... niet in het oor geJuyftert is. ; Wat de Brouwer L..,; aan hem Gevange se, fcegt heefft. 24. r Off J.... v..L..; ... met zyn hooft hem Gevange niet heefft toegeknikt. 2&  tot de MILIT. JURISD. &d ï£ 25- Vervalt. 26*. Zegt, ja. ... ; ;?7r- aib r. 3 Zegt , gehoort te hebben dat die Burgers fodanige ordre gekreegen hadde. . 28. Zegt , niet te weeten wie die ordres ge'geeven hceffc. *5- Wat dat j...; v:: L daar meede voor hadde. 26. Off hy Gevange in "e na booven gaan op- de trap niet heefft fien (taan vier Manspcrfoonen.- 27. Off die Mansperfoonen meede geen ordres hadde van niemand booven te laaten alsge.wapende Burgers. ■ 28. Soo jaa, hoe off hy Gevange zulx weet, en wie die ordres gegeeven heeft,haar naamen en woonplaatfen te noemen. 29. Zegt defelve niet te kennen. 29. Off hem Geve die Mansperfoonen bekent zyn die op de trap (tonden.  tS VERZAMELING VAft STUKKEN 3°- 3°- Vervalié 31. Zegt, ja. Zegt nader, maar eenmaal zulks gedaan te •hebben , wanneer fy van den Burg afquamen. Zegt, zulks uyt eyge beweeging en door een dolle drift gedaan Xe hebben. Zegt, nader uyt ey.ge beweeging gedaan ie' hebben. 33- Zegt neen. Zoo jaa , haar ffaamen, en woonplaatferï te_ noemen. OfF hy Geve niec meenigmalen de Spreekers heeftgeadfifteert$ ja zelfs op de ftraat eii met zyn bloot Zytgeweèr voor uyt gegaan, en die geehe, die de Spreekers belette pru voorttegaan wegtejaagen. 32. Wat reden hy Gevange zoo ffcout is geweeft , van zig ts laaten gebruyken van met zyn bloot Zytgeweer de Spreekers by continuatie te adfifteeren. 33- OfF hy Gevange op de hier voorengenoemde Sondag nagt omtrent twaalfF uren niet is geweefl aan 't huys van C.... S ( by fig hebbende verkhey»  T*T DE MILIT. JURISD. &C.T g£ fcheyde gewapend* Burgers ) woonendeop de Oude Veft , een Brandewyn Verk'ooper. 34.- ■ Vervalt. 34- OfF hy Gevange met nog vier gewaapende Burgers riiet in het huys fyn gegaan van K.... S 35< Vervalt. 35- Wie die Burgers ge» weeft zyn, haar nai* men en woonplaatfea te noemen. 30. Vervalt. 57. Vervalt. y, D E E tr» Om wat reedenen hy Gevange met die Burgers in dat huys zyn gegaan. 37- OfF zulks niet waS öm K....S te dwingen in de Wape* Ben te koomerv * ia  i$ VERZAMELING van STUKKEN 38. Vervalt. 39Vervalt. 40. Zegt, ja. 4-- Zegt, niet voor fyne gedaene adfiftentie genooten te hebben, 38. Offhy Gevange ten dien eynde zyn blood Zytgeweer niet heefft getrocken en K.... S genoodfaakt meede te gaan. 39. Wie hem Gevange tot zulken gewelt heefft aangezet. 40. Off hy Gevange niet moet bekennen door fulke ftoute Onderneemingen zig ten hoogften ftraffbaer gemaakt te hebben daar hy Gevange verpligt was ( als Soldaat die fyn Eedt aan den Lande gedaan heefft) fig teegens diergelyke Onderneeming aantekanten. 41. Off hy Gevange voot alle zyne gedaane adfiftentie geen betaaling heeft  tot de MILIT. JURTSD. «c. ï* nog ook aan hem eeni- heefc genooten, off ten ge belooning is toege- minfte beloofft als nog legt geworden* te zullen ontfangen. 42* 42. Vervalt» Soo jaa, door wie. Aldus gevraagt en geantwoord op den 14 February 1749. Prsefent alle de Heeren* Aldus nader gevraagt en geantwoord op den 19. February 1749. Praefent alk de Heeren. Aldus gerefumeert op dert 5. Maart Prsefent alle de Heeren, en door den Gevangene onderteekent. (onderftond ) X Dit is de gewoone onderteekening vaa Dirk Brewier. (lager ftond ) My Prasfent (is geteekent) Tsbrand van BaMi fi i IV.  jg» VERZAMELING van STUKKEN I V. Nader Interrogatorien. Omme daar tp door de Ed. Agtb. Heeren Scheepenen der Stad Le-ïden {ten verfoeke van den Heer en Mr JOHAN van DER MaKCK , J&GZ. Hooft Officier der voorfz. Stadt) gehoort te werden Dirck Brewier , zyn Wel- Ed» gevange op 's Gravenjlein. Art. r. 5^ egt toen na den Dode gegaan te zyn. Art. i. aar hy gevange zig na toe begeeven heeft, toen hy gevange met zyn bloot Zytgeweer van den Burgh met de Burgers gckoomen was. 2, 2. Zegt: Ja. Off hy Gevange in die tyd dat de Spreekers op het Stadhuys waaren om voor J.. L (die onder het Raadhuis gevangen was) te fpreeken niet meede op het Stadhuys, en voor de kaamer van de Heel ren Scheepenen geflaan heeft. &  tot de MILIT. JURISD. &c. tt 3- Zegt, uyt nieuwsgierigheyt fulks gedaan te hebben. 4- Zegt neen, dog van C A gehoort te hebben, dat L... op'tStadhuys zoude koomen. Zegt nader, vanC A gehoort te hebben, dat J..L fouden verhoort te werden. 5- Zegt, door niemand, 6. Zegt, Ja. 7- Zegt, dat 't fchynt dat J.... v..L een groote vertrou- wentheyd in hem moet gehad hebben. 3- Wat reeden hy Gevange op het Stadhuys quara. 4. OfF hem Gevang» fulx voor afF door y mand is geordonneert, 5- Zoo ja, door wie? 6. Off J.... v.. L.... hem Gevange zyn Rotting niet heeft overgegeeven, en door hem Geve is bewaart geworden , tot dat J.... v.. L , weder uyt de Scheepenen Kaamer is gekoomen. 7. Off hy Gevange niet moet bekennen dat J.... v.. L in hem Gevange een groote vertrouwentheyd moet B 3 hel*  VERZAMELING van STUKKEN i Zegt, Ja. 9. Zegt, 's agtermiddags in fyn huys geweefl te 2yn, dog teegens den avond gegaan te zyn na *t Vaantje op de Garenmarkt. 10. JJegt, niemand, maar dat hyin 't Vaantje gehoort hadde dat de Ruyters voorde Poort waaren en dat de Burgers jn de wapenen moeiten koomen. ii. Zegt, dat J..".. v.. "Lf..... teegens hem gfieps gezegt heeft, hebben van hem Gevan-. ge fyn Roeting toe te vertrouwen daar foo veel andere menfcheq op de Pers ftonden. 8. OfF hy Gevange niet klaarlyk ziet, dat men vaft onderftellen moet, dat hy Gevange we] bekent moet zyn, en met J-... v.. L fa- miliare ommegang moet gehad hebben. Waar hy Gevange in de agterrniddag voor de nagt van 't Oproer geweeft is. 10. Wie hem Gevange gezegt heeft dat de Burgers voor 't huys van J.... v.. L...... vergadert waarep. li. Toen hy Gevange in 'i huys van J.... v.. li...... is ingegaan, Ze§E  Töt de MILIT. JURISD. &c. ï *S Zegt nader, dat hy Geve teegensJ.... v.. L feyde, dat de Burgers aan quaamen, en dat J. ... v.. L... ... antwoprde, ik fal je deur open doen, Itaande hy Gevange toen voor de deur, terwyldat J.... v.. L... ... uyt het venfter ley, en reeds al gekleedt was. 12. Zegt, 'r ioe Articul in zyn laatfte verhoor qualyk verftaen te hebben , en abufivelyk geantwoord , alfoo 't discours hier boven Art. li niet binnen in't huys geweeft, maar buyten de deur , terwyl dat J.... v.. L uyt *t venfter ley. 13- Zegt, niet ter deegen op de Perfoon geJet te hebben. wat J.... v.. L.' als toen aan hem Gevange gezegt heefft. 12. Soo hy gevange zegt, dat J.... v..L in huys niet gefprooken te hebben, Dan te Vraagen. Offhem Gevange vergeeten is, dat in fyn laatfte verhoor op Articul .10. reets bekent heeft met J.... v.. L.; in huys gefprooken te hebben. 13. Wat voor poftuer, grootte, wat voor 00gen off weefen die Soldaat hadden, met wien hy Geve in den Doelen op fchildwagt geftaan heeft. E 4 i, *<•»  U VERZAMELING van STUKKEN 14. Zegt, In de holland* fche taal, dog niet te geheugen , wat voor discours hy met defelve gehad heeft. J5- Zegt, ja. 16. Zegt, ja, 14. Wat voor discours, hy met defelve gehouden heeft, en in wat taal zy gefprooken hebben, ij- OfF hy Gevange nu niet overtuigt is, dat dit alles met opzet, en niet uyt dolle drift, (zoo als in zyn laatfte verhoor Art. 32. gezegt heeft gedaan is, vermits hy Geve zoo dikmaals zig tot adfiftentie van de Spreekers heeft laten gebruiken, 16. OfF hy Gevange, als Soldaat alle maand, de ArticulbriefF niet is yóorgeleefen , en daar inne voorgehouden, dat die geene, die eenige muyterye verwecken, ofFte maaken onbehoorJyke vergaderingen, foo ook die aanroepen, opkloppen , omme onderfulke vergaderingen te kooman t ofte letwes, aanregten daar doer ee-  tot de MILIT. JURISD. &c. 25 Zegt, ja. nige muyterye ofte beroerten foude kunnen ontftaan, ofte ook na befette wagt zyn geweer uyttetrekken en defgelyken buyten de leegerfteeden ofte plaatfen by zoo verre hy 't felve doet, fonder verJoff van zyn överigheyt zal met de dood geftrafc werden. 17. OfF hy dan ook niet erkennen moet zigdaar in gefielde ftrafF, namentlyk de DoodflrafF verdient te hebben. 18. Zegt, indien hy de zaak wifl, en defelve verbergde, dat als dan hy de Regter foude verharden. Zegt, niet anders te Jkunnen antwoorden, als hy reets gedaan heefFc. 18. OfF hy Gevange den Regter niet teegens hem denkt te verharden met zaaken en omftandig, heeden te verbergen, daar bewyfen van in handen zyn, en hy Gevange volkoome kenniffe van heeft. 19. OfF hy Gevange indien hy gratie ofte verfchonjng van fyn verB $ diea:  VERZAMELING tak STUKKEN 20. Zegt, nergens van tc •JFSetea. ' 21. Zegt, niemendal. diende ftraffe konde erlangen, als nog niet te brengen zou zyn tot inkeer van zyn verhartheydt, en zig ia ftaat ftellen, om de Jufhtie tot nut en dienft te zyn. 20. Laatftelyk werd hem Geve gevraagt,vermits hy Geve in zyn laatfte verhoor Art. 24. ontkent heefft dat J.... v.. L met zyn hooft niet teegens hem Gevange geknikt heeft, off op die felfde tyd J v.. L des- lelfs handt uyt zyn zak halende , de hand aan hem Gevange niet heeft gegeeven gehad. 21. Wat J.... v.. L.... ... aan hem Geve overgaf!*, 't zy geld off ktwes anders. Aldus Gevraagt en Geantwoord op den 4e Maart 1749 Prajfent alle de Heeren. Ten felvea daage zyn gecompareert Jacob Roels „ en Dirk Mobaeh, welke in Praefen-  tot de MILIT. JURim &c 2-r tïe va» den Gevangenen getuigt hebben, en wel eerft Dirk Mobach, welke verklaart gezien te hebben dat J .... v.. L een Perfoon in Soldaaten kleederen met zyn hooft heeft toe geknikt, en Jacobus Roels getuygt gezien te hebben dat J.... v *. L zyn handt uit de zak haalde, e« dezelve aan eea Perfoon in foldaaten kleederen heefft gegeeven gehad , waar op de Gevangene des niettemin heefft geperfifteert by de negativen, fchoon hy Gevange aireets bekent heefft dat 'er geen Sol. daat op de kaamer van den Doelen geweefl is dan hy alleen. Aldus nader gevraagt en geantwoordt op den 5. Maart 1749. Prasfent alle de Heeren. Den Gevange is tenfelven daage tot fcherper examen gebragt, en binnen 's kaamers door een Dienaar der Juftitie aan een paal gebonden ftrengelyk gegeelfelt, dog perfifteert by zyne gedaape antwoorden. Aldus gerefumeert op denfelven dato prajfent alle de Heeren, en door den Ge* vangene onderteekent. (onderftond) X dit is de gewoone onderteekening van Dirk Brewier. (lager ftond) My Prsefent (is geteekent) Tsbrand yan Dam*  *S VERZAMELING van STUKKEN V. Volgt den Eyfch van Conclujie ten Lafien van Dirck Brewier («_). J)eHeer Mr Joiun van der Marck, Mgz. ttuür'd Officier der Stad Leyden R. O. Eyficaer van *s Heeren weegen in Cas van delict. , beklaagt in de openbaare Crimincele Vierfchaar voor Ed. Agtb. Heeren Schepenen derfelver Stadt. Dirck Brewier oud agt en dertig Jaaren, gebooren en woonende binnen deefe Stad, zynde een Grynwerker van zyn handwerk, en nu Soldaat in het Regiment van du Vergé, jeegen» ■woo-dig zyn Heer EyfTchers gevange, hem'aanleggende , dat hoe zeer aan hem gevange, als Soldaat ten clienfte deefer Landen , alle Maanden is voorgeleefen de Articul-brieff, en daar in Voorgehouden, dat die geenen die eenige Muyterye verwecken; ofte maaken, onbehoorlyke "Vergaderingen; foo ook die aanroepen en op» Hoppen , om onder zulke Vergaderinge te kooiraen , ofte ietwes aanregten, daar door eenige mtayterye ofte beroerte foude kunnen ontftaan, Met de Dood fai werden gefèraft, hy gevange 2ig niet heeft ontzien, omme op feekere tydc ïn voorleede Herfftr., ter occafie van een comotic door fommige Perfoonen binnen deefe Stad saiageregt, de zoo genaamde Hoofc-fpreekers alhier , wanneer zy van den Burgh afquamen, te affifteeren, en zelfs op Straat, met zyn bloot "JZytgewèer, onder een meenigte van menfcheu voor uvt na deefer fteede Doelen te gaan, ora die aeenen, die de Hoofd-fpreekers beiettede om voort- 0)1. Cnm. Klaghtboek van Mr. J. tan dsb. Marck  TOT DE MILIT. JURISD. &C £5} voorttegaan, wegtejaagen ; dat hy gevange ia die tydt, dat de zoo genaamde Hooft-fpreekers op het Stadhuys alhier waaren, om voor zeeker Hoofdfpreker , (die onder het Raadhuys gevangen zat) te gaan fpreeken, meede op her. Stadhuys,en voor de Kaamet van Heeren Schepenen geltaan heeft, dat als toen een der Hooftfpreekers aan hem gevange zyn Rotting heeft oveigegceven, welke door hem gevange is* bewaart geworden, tot dat defelve weeder uyt 'Scheepenen Kaamer is gekoomen. . Dat hy gevange al verder zig niet heeft ontzien, om op Zondag nag't tuffchen den ioc- eii en ne November 1748. en zulks na de ernflige Publicatie van zyne Doorlugtige Hoogheyt, den Heere Prince vanOrange enNaffauw, wanneer veele Perfoonen alhier in Waapenen waa,ren , zelfs meede weeder op de been te koomen ; dat hy gevange op die tyd met verfcheyde gewapende Burgers en ander gemeen volk is gegaan na zeeker huys op de Hooygragt, alwaar een van de zoogenaamde Hooft-fpreekers woonde. Dat hy gevange aan den voornoemde zoo genaamde Hooft-fpreeker toen gefegt heeft, dat de Burgers hem quaamen af haaien, waarop defelve hadde geantwoord, ik fal de deur open doen. Dat hy gevange kort daar aan van daar mee dezelve zoogenaamde Hoofd-fpreeker,en al hec volk, dat ter dier tydt op de Straat ftondt, zig dire£t heeft begeeven na deefer Steede Doelen. Dat hy Gevange aldaar gekoomen zynde, aan beyde de deurflylen van de Herbergh in den Doelen, met ontbloot Zytgeweer heeft poft gehouden, met een Soldaat aanhebbende een blaauwe Montuer, (dog wiens naam en woonplaats hy ge- 'vange  fo VERZAMELING van STUKKEN vange voorgeeft niet te weeten:) dat hy ge*-' Vange zulks heeft gedaan üyt eyge beweeging, bm dat 'er gezegt was niemand booven te laaten als gewaapende Burgers, ge evsnde hy gevange voor, niet te weeten, door wie zulks is ge'ordonneert geworden, dat hy gevange eenige maaien na booven is gegaan na die Kaamer, daar de zoogenaamde Hooft-fpreekers by den anderen waaren, dat hy gevange in 't na boven gaan op de trap heeft zien fraan vier mans Perfoonen, zynde Burgers , dogh, zoo hy gevange voorgeeft, hem onbekent, welke hy gehoort heeft meede ordre gekreegen te hebben; om niemand booven te laaten als gewaapende Burgers. • Dat hy Gevange eyndelyk niet uyt dolle drift, maar met opzet, zig tot adfiftentie van de zoogenaamde Hoofdfpreekers heeft laaten gebruyken. Alles blykende uit zyn Gevangens eyge Con'feffie, buy ten pyn en banden van Yzer gedaan, en alzoo hy Gevange zich dus heeft fchuldig gemaakt aan de misdaad van Seditie , Muyterye en Opftand, teegens'de wettige Rcgeeringe, en geperpetreert fodanige faiéten , welke zyn ftreckende, tot ftooringe van de publicque ruffee, mitsgaders tot vilipendie en veragting van de ferieufe beveelen en laft. van zyne Doorlugtige Hoogheyd, vervat in deffelfs Dispofitie en Publicatie in dato den 18. O&öber 1748. en waar door de zoo noodige Authoriteyt van de Re'geeringe op het hoogfte is gelaedeert, en die daarom , als zynde van zeer quaade , en ten uyterfte dangereufe gevolgen , in een Lande yan Juftitie niet kunnen nog moogen werden ge*  'tot de MILIT. JURISD. &c. 3* geleeden, maar anderen ten afflchrik op het aller rigoureufte en wel met de Dood behoorea te werden geftraft, Zoo concludeert den Heer Eyflclier, dat hy Gevange ter zaake voorfz. by definitief Vonniffe van UEd. Agtb. /.al werden gecondemneert, omme gebragc en geleyt te werden op het publicg Schavot voor 's Gravefteyn alhier , ent dat 'hy altlaar door den Scherpregter aan een Galge tulfchen Heemel en Aarde , met een Koort om den Hals fal werden gehangen en geworgt, tot "er de Dood na volgt, en dat hy Gevange fal werden gecondemneert in de koflen en mifen van Juftitie, ofte tot anderen alfulke poenen en ftraffen als UEd. Agtb. in goede Juftitie na exigentie van zaaken, en enormiteyt van de misdaadt fullen oordeelen te behooren. |§ cheepenen der Stadt Leyden gehoort hebbende den Crimineelen Eyfch en Conclufie, by den' Heer Mr- Joiian van der Marck , Mqz. Hooft-Officier der Stad Leyden gedaan en genoomen, op ende ten laften van Dirck Brewier, jeegenwoordig zyn Heer EylTchers Gevange,, en daar teegens gehoort, zyn Gevangens eyge confefïie , by hem buyten pyn en banden van Yzer gedaan; voorts op alles geleth dat in deefen te confidereeren ftondt, doende Regt, in den naame ende van weegens haar Ed. Groot Mog. De Heeren Staaten vaa Hollandt ende W*fU  g& VERZAMELING tan STUKKEN Weftvrieslandt, hebben hem Gevangen gecondemneert, gelyk hy gecondemneert werd mits deezen , omme geleyt ende gebragt te werden op het pubücq Schavot voor 's Gravefteyn alhier, ende aldaar zyn Hals ontblootten deifelfs Gezigt bedekt zynde, en voor een hoop Sant op de Knien leggende, door den Scherpregtef met een gebloot Swaart, over zyn HoofFt geflaagen te werden. Confineeren hem Gevangen den tyd van agü agter een volgende jaaren in het Tdgthuys deefer Steede, omme gedurende denfelven met zyne handen Arbeyd aldaar den Koft te gewinnen. Ende na expiratie van 't felve Confinement, bannen hem Gevangen verders ten Eeuwigen daage uyt den Lande van Hollandt ende Zeeland en Utregt, zoo wyt en zyt de Paaien van dien zyn (trekkende, fonder middelerwyle daar weeder binnen te moogen koomen, op fodanige ftraffe, als dan bevonden fal werden te behooren, en condemneeren hem Gevange wyders in de koften en mifen van Juftitie. Ontzeggen den Heer Eyffcher zynen verderen Eyfch en Coriclufie, op ende ten laften van hem Gevange gedaan en genoomen. AÊtum by de Heeren Schrevelius, Velde Dz., Gronovius, Paedts Jz., van Alphen Dz., Schoonhoven , Pla en Romswinckel, Veertig in Rade, loco Cruyskerken, op den u April. 1749.  tot de MILIT. JURISD. dcc; 3$ V I. Brieven van Abolitie voor Dirck Bre* wier. ][) j Ridderfchap, Edelen en Steeden van lioiiandt ende Weftvrieslandt, reprefenteerende de Staaten van den felven Lande, allen den geenen die deefen zullen zien offte hooren leezen, Saint. Doen te weeten: Dat wy hebben ontfangen de ootmoedige Supplicatie van Dirck Brewier, geweefen Soldaat in het Regiment van wylen den Luytenant Generaal Smilfart, en thans geconfineert binnen de Stadt Leyden , ons zeer ootmoedig biddende om reedenen by de voorfz. Requefte geallegueert, dat wy aan hem Suppliant die Gratie en Genaaden geliefden te bewyfen van te verklaren dat hy Suppliant meede in het Placcaat van Amnefiie van dato den 1. Oclober des voorleeden jaars wierde begreepen, en mitsdien alle 't geene by hem ter occafie van de onluflen en verwerringen in denjaare 1748. binnen Leyden voornoemt ontftaan en voorgevallen, eenigfints mitsdaan ofte verbeurt zoude moogen zyn, met den gevolgen van dien te Aboleeren en te Vernietigen, mitsgaders te rappelleeren den Ban , by Vonniffe van Scheepenen der meergemelte Stad Leyden, in dato den 11. April des voorleeden jaars teegens hem gedecerneert : Zoo is 't dat wy de zaake voorfz. overgemerkt en ingenoomen hebbende het Advis van den Praefident en Raade* van den Hoove van Hollandt, voorts geneegen weefende ter ootmoedige beede van de Suppliant en willende prsefereeren Gratie voor RiT ,V. Deel. C gew;  34 VERZAMELING van STUKKEN geur van Juftitie , hebben by deliberatie ende goedvinden van zyne Hoogheid Willem Ca-3 rel Hendrik Friso, by der Gratie Gods Prince van Orange en Naffauw, Gouverneur, Erffftadhouder , Capiteyn - Generaal, en Admiraal der voorfz. Landen, geaboleert en te niet gedaan, gelyk wy aboieeren en te niet doen by deefen , alle 't geene by den voornoemde Dirck Brewier ten tyde en ter geleegentheyd van de voorgemelte onluften binnen de Stad Leyden, eenigfints verbeurt offte misdaan zoude moogen zyn, aboleerende meede het Vonniffe by Scheepenen derfelver Stadt teegens hem ter zaake voorfz. geweefen , en opheffende de infamie, mitsgaders rappelleerende den Ban by het felve Vonniffe gedecerneert, des dat de voornoemde Dirck Brewier zal verpligt zyn te betaalen de koffen hier inne gevallen, ter taxatie van Scheepenen der meergemelde Stadt Leyden, en voorts deefe onfe Brieven van Abolitie in de Griffie van den voorfchreeven Hoove te laaten regiftreeren, zoo als in materie van abolitie gebruykelyk is, ontbieden en beveelen voorts den Prsefident en Raaden van Onfen voorfz Hoove, mitsgaders den Procureur Generaal, en alle andere Regteren, Jufticieren , Officieren en Onderfaaten jeegenwoordige en toekomende, die dit aangaan en roeren zal moogen, dat zy den voornoemde Dirck Brewier van deefe onze Gratie en Abolitie, en van alle den innehoude desfelfs doen laaten en gedoogen, ruilelyk en volkomentlyk genieten en gebruyken, zonder hem ter caufe voorfz. meer eenige verdere recherche off eenige hinder, letfel, off moeyeniüe te d^oen off te laaten gefchieden. En  töt de MILIT. JURISD. &g: |$ En ten eynde dit goed , vaft en beftendigri blyve ten allen tyden, 200 hebben wy onzeri Grooten Zeegele, het welke wy in gelyke zaaken gebruiken aan deefen doen hangen. Gegeeven in den Haage den 20 dagh der maandt February van het jaar onzes Heeren 1750. (Was geparapheert) A. van der Duyn, vt. Op de Flicque ftondt. By de Staaten van Hollandt eri Weftvrieslandt, ter relatie van zyn Hoogheyd Gouverneur*, Erffftadhouder, Capiteyn - Generaal en Admiraal der voorfz. Landen. Lager ftondt. Ter Ordonnantie van denfelven. (Was geteekent,),^r/jde Back. Op de buyten zyde Kim.!'. lÉpjjoor Dirk Brewier, ingevolge dc R <'l'^ den Hoove van Hollandt, in dato den 25. february 1750. Zyn deefe Brieven Van Abolitie aan Dirck Brewier verleent, ter Griffie van den voornoemde Hoove geregiItrccrt. Gedaan in den Hage den 25. February i$ *750' Onder ftondt. In kennifle van my. (Is |i«|^kent,) R. v. Bleiswyk, 1750. Hebbende 1 ',^'i'ife Brieven van Abolitie uythangen het Groo",i1 %/~Zeege' van Hollandt in roode WafTche gedrukt, aan een Francyne ftaarte, onder doot de Flicque doorgeftooken. Pro Deo: Aan Zyne Doorlugtige Hoogheyd deri Heere Prince van Orange en Nasfau, Erffftadhouder der Fereenigfte Neederlanden, enz. enz. enz. Cjeeft met alle onderdanigheyt te kermen Brewier, geweefe Soldaat in het RegiC % fiieni  y> VERZAMELING van STUKEEN ment van wylen den Lieutenant • Generaal Smitfaart. Dat ter occafie van de onluften en verwarringen, in den jaare 1748. binnen de Stadt Leyden ontftaan en voorgevallen, den Suppliant het ongeluk is overgekomen dat hy geapprehendeert zynde, by Vonniffe van denGeregte der gemelde Stad in dato 11 April 1749. gecondemneert is geworden, om met hetSwaard over't Hoofft, voorts met een confinement van S jaaren, en eyndelyk met een banniffement voor altoos uyt den Lande van Holland en Weftfriesland, geftraft te werden; dat den Suppliant ten voorfz. dage het eerfte gedeelte van zyn voorfz. Vonniffe hebbende ondergaan , vervolgens binnen gemelde Stad is geconfineerd geworden. Ende gemerkt haar Ed. Gr. Mog. de Heeren Staaten van Holland en Weftfriesland, by derfelver Placaat van den 1 Oftober 1749, uyt een Vaderlyke geneegenheyd en voorforge, met rype deliberatie, na voorgaande advys, en op ernftige recommandatie van Uwe Doorlugtige Hoogheit hebben geordonneert, dat alles het gunt ter faake van murmuratien * en het houden van vergaderingen, was gepaffeert en voorgevallen, van wat natuur en qualiteyt, en by wie het ook foude weefen begaan, zoude zyn en blyven vergeeten , mitsgaders geaboleert en te niette gedaan , en dat den Suppliant met eerèiedigheyd vertrouwt , met en beneevens verfcheyde Ingefetenen der bovengemelde Stad (die . foo wel als den Suppliant in de voorfz. beweegingen zyn ingewikkeld geweefl) meede onder het voorfchreve Placaat van Amneftie te zyn begreepen. ^  tot de MILIT. JURISD. &c. 37 Zoo keert hy Suppliant lig tot Uwe Düoklugtige Hoogheyt allerootmoedig verfoekende dat Uwe Doorlugtige Hoogheyt goetgunftiglyk gelieve te verklaaren, dat hy Suppliant meede in het generaal Placaat van Amneftie is begreepen , en mitsdien 't geene by hem Suppliant ten tyde en geleegentheyd voorfz. eenigfints misdaan of verbeurt foude moogen, fyn, metten gevolge van dien gratieufelyk te aboleeren en te niette te doen, en ten dien eynde aan den Suppliant te verleenen Brieven van Abolitie, met rappel van ban, in optima forma. Dit doende, &c. (Is getekent,) G. van der Ven, Ir. Z Y N E HOOGHEID. Zy deefe geitelt in handen van den Hooft-Officier der Stad Leyden, om zyne Hoogheid daar op te dienen vani deffdfs Bericht en Advis; daar benevens overfendende de informatkn en proceduren in deze zaake ingewonnen en gehouden. Actum in 's Gravenhage, den 3^. Jan, *75°- (Onder ftont,) Ter Ordonnantie van zyne Hoogheid. J. D. Back. C 35 VII]  38 VERZAMELING van STUKKEN V I I. Extra® uit het Scheepen Regijler der Stai Zirikzee. Den ii. Maart 1750. Js geleefen een Miffive van Zyn Hoogheid den Heere Prince van Orange en Naflau, geaddreffeeert aan den commandeerende Officier van het Guarnifoen alhier , en door denfelven aan den Heer Regeerende Burgermeefter ter hand gefield , waar op fynde gedelibereert is dezelve aangenomen voor Notificatie, en goedgevonden en gerefolveerd die hier woordelyk te infereeren. Fiat Infertio, Edele Gestrenge, Vrome 0nse Lieve Getrouwe; Hoe zeer het na onfe aanflelling tot Capitain Generael van de Militie van den Staat feekeris, dat alle Militairen foo in Civile als Crimiïieele faken, moeten te regt ftaan voor den Militairen Regter , hebben wy nochtans geoordeelt, dat daar van moeten worden uitgefondert alle contraventien en fraudes , die omtrent de gemeene middelen zoude mogen werden gepleegt, en al 'het geene, verders daar toe eenigfints betrekkelyk is, om dat de Regts-oeffening oyer degemeene middelen aan een fpeciar Jen Rechter, is gedemandeert, en aan wie wy ^erhalven, goedvinden, dat de judicature oyer alle Miiii  tot de MILIT. JURISD. &c. & Militaire perfoonen, in dat ftuk, met de feclufie van den Militairen Regter, zal worden over- 6dVVy "hebben nodig geoordeeld Uwe hier van te verwittigen op dat Uwe zig m voorkomende gevallen daar na zoude gedragen , met verderen Lalt , om van dele onze intentie kennis te geeven aan den Magiftraat van de plaats waar inne Uwe Guarnifoen is houdende; Waar mede, Edele Gestr. Vrome onse Lievb Getrouwe; Uwe Goedwillige Vriend, ( was get.) Prince d'Orange & Nassau. (onderftond) Ter ordonnantie van zyn Hoogheid, In 's Hnge den (was get.) de Barti C 4. VIIL  40 VERZAMELING van STUKKEN VIII. Not. van H. H. Mog. 8. May 1750. JS/l.iffive van deMagiftraet van Sas vanGend 5. May 1750. aen haer Hoog Mog. wegens het apprehenderen van een Landman door hec Guarnifoen aldaer, en waer tegens , informatien door den Auditeur Militair wierden ingenomen , en ook weigerig waren om den Gevangen over te geven, meenende fulks te ltryden tegens haere Privilegiën, en tegens de Refolutien van haer Hoog Mog. in dato 15. Febr. 1677. en 10. Jan. 1693. 6. en 2+. Nov. 1726. mitsgaders tegens die van den Raed van Staeten in dato 28. December 1718. »,... . I X. Kot. van H. H. Mog. 29. Mey 1750. Ï^appor t, en Commandeur scherpe lyk gelalt zig in het toekomende te wagten, van Ejinig Borger of Vreemdeling te doen fetten in de Provooft, maer die op de heete daed betrappende , en apprehendeerende, aen de Magiftraet over te geven.  tot de MILIT. JURISD. &c. 41 X. Het Appel Reglement, het geen wylen den heer Erfjtadhouder Glurieufer Gedagtenis, op den 28. Augujtus 1750. heeft doen uitgaan. \Y y WiLiiM Carel Hendrik Fri- s o, by der Gratie Gods Prince Van Orange en Nallau , Erfftadhouder , Kapitein Generaal en Admiraal der Vereenigde Nederlanden, &c. &c. &c. Doen te weeten , dat aan ons door de Hoogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden vertoond zynde dat tot nu toe alle Crimineele VonniiTen by fubalterne Krygsraden gewezen aan ons ter approbatie waren gezonden , en dat bedenkinge was ontftaan, of door onfe approbatie aan die geene , die zig met zodanig; een vonnis bezwaard vond , benomen was hee regt van Provocatie aan den voornoemden Hoogen Krygsraad ;wy goedgevonden hebben by dezen voor het toekomende te verklaren, dat alle vonniiTen, waar by alleen op de confefiie is regc gedaan, aanftonds aan ons ter approbatie zullen werden gezonden , zonder dat de gecondemneerdens in eenigerlye manieren daar van zullen kunnen appelleeren. Dat voorts ten aanzien van zulke vonniiTen , waar by gedeeltelyk op de confefïie, en gedeeltelyk op getuigen of andere bewyzen zal wezen regt gedaan, de condemnatie by zodanige vonniiTen gedecerneerd immediaat na het refumeeren en arrefteeren dezelve door twee Commiffariffen van den Krygsraad, geadfifteert met den Auditeur Militair, of met die geene die dergelyke funclie waarneemt, aan B s den  42 VERZAMELING van STUKKEN den gecondemneerden zal werden gecommuni* ceert, en aan denzelven toegeftaan den tyd van drie dagen, om te overleggen of hy zal willen appelleeren dan niet, ten welken einde ook aan den Gecondemneerden , ingevallen hy buiten acces heeft gezeten, zal werden gegeven vry acces aan die geene, welke hy zal vermeenen nodig te hebben, om daar over met dezelve te fpreeken. Dat de Gecondemneerde, zig bepaalt hebbende, zal verzoeken dezelve CommiiTarisfen geadfifteert als boven , aan wie de Gecondemneerde zig duidelyk zal expliceeren , of hy wil appelleeren dan niet. Dat de Gecondemneerde zig binnen de voorfchreven tyd van drie dagen geëxpliceert hebbende aan het gewyfde te zullen acquiëfceren, of wel den zeiven tyd hebbende kten verlopen , zonder zig geëxpticeert te hebben , het originele vonnis aanftonds aan ons ter approbatie zal worden gezonden, zullende voornoemde Commiffariffen gehouden zyn, om by het communiceeren der condtmnatie den Gecondemneerde hier van duidelyk tot zyne narigtinge te informeren. Dat de Gecondemneerde declarerende , dat hy van intentie is te appelleeren, gemelde Commiffariflen geadfifteert als boven daar van aanftonds rapport zullen doen aan den vollen Krygsraad, wanneer het vonnis niet aan ons ter approbatie gezonden , maar in den vollen Krygsraad in prefentïe van den Gecondemneerden zal werden gepronuncieerd, en de Gecondemneerde de interjectie van het Appel aan den voornoemden Jioogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden met behoorlyke modeftie zal moeten doen , £ec wejk terfbnd zal werden aangetekenr. Das  tot de MILIT. JUR1SD. &c" 43 aanftonds na het pronuntiëren van het vonnis, een Copie Autheniicq daar van den Gecondemneerden ten zynen koften zal worden gegeeven s en wyders de Gecondemneerde voor CommiiTariffen van den Krygsraad en den Auditeur Militair, of die dergelyke functie waarneemt, zaji paffeeren een Procuratie op zodanige Procureur voor den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden poftulerende als hy tot het vervolgen van zyn Appel zal willen employeeren, aan wien den Gecondemneerden gehouden zaj zyn de voorfchreven Procuratie met de Copie Authenticq van het vonnis en de nodige inftruftie ten fpoedigfte over te zenden, gelyk mede de Krygsraad immediaat na de interjeétie van het Appel Copie Authenticq van het vonnis nevens de Origineele ftukken van het Proces zal zenden aan den Hoge Krygsraad der Vereenigde Nederlanden; dat de Gecondemneerde binnen de tyd van dertig dagen het Mandement van Appel aan den Auditeur Militair, of aan den geenen die dergelyke functie waarneemt , zal moeten doen exploi&eeren, welke geëxploiteerde Mandement den Auditeur Militair, of die dergelyken funftie waarneemt, by milTive zal zenden aan den Hogen Krygsraad, en daar by verzoeken; dat de Fiscaal van de Generaliteit^ mag werden gequalificeert, om voor hem in die zake het regt van de Hoge Overigheid waar te neemen; dog den voorfchreven tyd geëxpireerc zynde, zonder dat inmiddels het Mandement van Appel aan den Auditeur Militair, of aan den gene, die dergelyke functie waarneemt, zal wezen geëxploicleert, zal den Gecondemneerde vervallen van het regt van Provocatie en  '44 VERZAMELING van' STUKKEN en het origenele vonnis aan ons ter approbatie gezonden worden , ten waare nogtans de Gecondemneerde zig ter behoorlyken lyd aan den aan den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden den Requefte hadde geaddrelTeert, en by denzelven Hogen Krygsraad op het verzoek daar by gedaan om redenen niet aanftonds wierde gedifponeerd, als wanneer daar van aan den Auditeur Militair , of aan den geene die dergelyke functie waarneemt, kennis zal moeten gegeeven worden. En zal deeze gezonden werden aan den Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden, den Fiscaal van de Generaliteit; mitsgaders aan de Auditeurs Militair/en aan die geene , die deFgelyke functie waarnemen, om hun daar na te reguleeren. Gegeven in 'sHage onder onfe Handtekening en FurftelykZegel den 28. Augufty 1750. Was getekent, PRINCE d'ORANGE en NASSAU, Onderffcond (L. S.) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. En gecontrafigneert. J. de Back. X r  tot de MILIT. JURISD. &c. 45 X I. Edele. Erentfefte , Wyze , Voorfienige, Difcrete, Lieve Byfondere. *SSfy hebben wel ontfangen UE. Mifiïve van den I5en- defer , en ter voldoeninge van hec verzoeck ; daar by gedaan, de nodige ordres doen afgaan aan den Commandant der Stad Zutphen , ten einde door hem de behoorlyke forge werde gedragen , dat de Soldaten van het Guarnifoen geenerleye Ambagte meer komen te exerceeren; van welke onfe voorfienige wy UE. by defen wel hebben willen kenniffe geven , ten einde dezelve door UE. aan de refpeétive Gildens binnen UE. Stad zoude kunnen werden gecommuniceert; . Waarmede, Edele Erentfefte, Wyze, Voor* fienige, Lieve , Byfondere ; wy UE. bevelen in Gods heilige protectie; (Onderftond) UE. goedwilige Vriend; En was getekend, PRINCEd'ORAW GE et NA SS AU, Was sedateert In 's Hage den a8. May i7fO. Lager ftond. Ter Ordonnantie van zyne Hoogheid ; En was gefuhfigneett. J. de Back. Onder aan de kant ftond. Aan Burgermeefteren, Schepenen en Raad der Stad Zutphen. 't Opfchrift was. Edele Erentfefte, Wyze, Voorfienige,Difcrete Lieve Byzondere Burgermeefteren, Schepenen en Raad der Stad Zutphen. XII»  *Ö VERZAMELING van STUKKEN X I ï. Èxirat% uit de Refolutien vdnWeth en Raad} der Stad Middelburgh in Zeelandt. Den 3en Septemb. 1750. Na het Gebed. J) e Vergadering by Billette, eh overnagtfé wete, gedagvaert zynde , heefc de Heer Regerende Burgermeefter aan dezelve gecommuniceert, hoe in den nagt tulTchen den eerften en tweeden dezer, twee Schepen met gereguleerde Militie naer het Schip 't HofF Duno ( alwaer het gemeen daar mede geretourneert, weigerig was te voldoen aen de ordres van de Heeren Bewindhebberen van de Ooftinde Compagnie om te loflen) waren gevaren, dat die Militie de Schepelingen had gefurpreneert, en van dien Bodem poffeflie genomen, dat eenige Matroofen, die wel 't meefte gemuyt hadden , van daer gevoert en op een ander Compagnies Vaartuyg gebragt, in de Boeyen waren geztt; dat hoe zeer deze zaak zig in de beginne hadde vertoond te fmaken na eene zeer violente ufurpatie van 't Territoir dezer Stad, dezelve egter eenigermaten van natuur was verandert, dewyl den Heer van Borffelen in zyn qualiteit als Bewindhebber aan hem Heere Burgemeefter hadde gecommuniceert, dat ze van het alleruiterfte gevolg zynde, zeer geheim had moete werden behandelt; dog dat de Gevangene ter dispositie van den Geregte dezer Stad waren en das  tot de MILIT. JÜRISD. &c; At dat men door het plegen van de Actie geen de minde jgedagteh hadde gemaakt op eenen ande* ren Territorialen Rechter dan haer Edele Achtbare. Waar op zynde gedelibereert, is den Heer Regerende Burgermeefler voor desfelfs attentie, ende gelegentheid die zoo fpoedig heeft gelieven te geven om over deze gewigtige zaak te raadtpiegen bedankt, en heeft de Vergadering haar uiterfte bevreemding en ongenoegen getoond, dat hoe noodig 't geheim in zoo eene delicate zaak voor Bewindhebberen van d'Ooftinde Compagnie ook wezen mogte men zonder eenige de minfte voorkennis van den Heere Bailliu, veel min een der Heeren Regerende Burgermeefters manu armata 't territoir dezer Stad invadeert, en aldaer een begin van Regtspleging , namentlyk Saififfernent, en opfluiten in de Boeyen exerceert, en goedgevonden dat hier over aan Heeren Bewindhebberen voorn' eene Miffive zal werden toegezonden, en aen dezelve het ongenoegen, en de bevreemding dezer Vergadering over de gepleegde actie aangetoondt , met recommandatie om zulks nimmermeer t' entameren te doen ofte laten entameren , neen maar, wanneer 'er in 't vervolg op hunne Scheepen eenige tumultuaire bewegingen off difobedientien zullen voorvallen, 'dat zy daar van aan Heeren Regerende Burgermeefteren kennis zullen geven, en geene aéties. naer de minfte Regtspleging fmakende zullen doen, ofte laten in 't werk ftellen, dan door zoodanige Officieren , ofte Bediendens van de Juftitie, dewelke daer toe door de Magiftraat dezer Stad expreflëlyk zyn geauthorifeert, op dat;  48 VERZAMELING van STUKKEN dat deze Vergaderingh anderfints niet genood faekt zoude zyn zodanige fterke remedien daer jegens te gebruyken als noodig zoude oordeelen tot maintien van zo een teder poinét, ais dat' van haare wettelyk verkregen , lang bezeten, en nimmer geïnterrumpeerde Jurisdictie. Accord' met de voorfz. Refolutien. EDELE ACHTBARE HEEREN! J_ er onfer kenniffe zynde gekomen welke mwdelen UEd. Achtbare in 't werk hadden geftelt om de disobedientien der fchepelingen van 't Schip 't Hof Duno te ftuyten, heeft het felve ons ten uyterften verwondert, en wy hebben niet kunnen begrypen hoe UEd. Achtb. tot zoo een zaak, zonder aan ons daar van communicatie te geven, hebben kunnen komen, te meer, daar defelve overtuygt zyn , dat wy, ten allen tyde , zooveel condefcendencevoorderfelververfoeken gehad hebben, als de uytgebreydheid en 't aanzien van zoo eene Maatfchappy vorderde: wy zyn ook in dat vertrouwen, dat wanneer de nood diergelyke buytengewoone middelen in 't vervolg zal vereyffchen , UEd. Achtb. ook niet zullen nalaten aan een der Heeren Burgemeefteren preallabel kennis te geven, om na tyds omftandigheden UEd. Achtb. van zoodanig fecours der Juftitie te doen affifteren, als de merite der zaak fal vereyffchen, waar mede XIII.  tót be MÏLIT. jURISD. &ca 49 rde UEd. Achtb. in Godes protextie beveelen.de blyven EDELE ACHTBARE HEERENI UEd. Achtb. goede Vrienden Bufgemeefters Schepenen en Raden der Stad Middelburg in Zeeland. ( onderftond ) X I V. MiJHvt van Zyn Hoogk aan ken üóüverMeur lioode van Heekeren ti Arnhem. p, Jan. 1751- Edele Geftrenge Vröome onze lieve Getrouwe! \^y hebben wel ontFangeh UE. Miffivé ^t.^ van den 23 laeftl. en zyn met UE. van gedag- y^Mhaften, dat de bediendens van Militaire Officieren moeten volgen het forum van haare Meefters, der en gevolgelyk dat Maria Hubirick irigevalle zy Ml Vermeende eenige actie te hebben .tégens Fre« derik Sandheuvel, wonende vóór Knegt by den Collonel Commandant Eek van Overbeekj dei V. Dsee. Ö Tel» Ter 'Ordonnantie van defeivèi Middelburj den 3, September 175Ó.  5o VERZAMELING van STUKKEN felve had behooren te inftitueeren voor den Militairen Regter; Wy approbeeren vervolgens het geene doof UE. omtrent de voorf. zaaken is verrigt, en gelaften UE. om van deefe onze welmeyning met discretie de vereyfchte kennis te geeven daar en foo 't behoord. Waar mede Edele Geftrenge VroomeDnze lieve Getrouwe wy UE. bevelen in Gods heylige proteérie. UEd. Goedwillige Vriend, (was get.) Ww PRINCE ü'ORANGE et NASSAU. Ter Ordonn. van fyn Hogh. (was gecontraf.) J. de Back. $. Janwar/ »75t« •Xv;  tot dé MILIT. JÜRISD. &c, 51 X V. 'MiJJive van Zyn Dosrl. Hoogh. Willem IV. Pr. v. Ürange en NaJJau. 2. Apr. 1751. Ed. Geftrcnge Vroomej onze lieve getrouwe! JJoezeer het, na onze aenfkllinge &c. (a) XVI. MiJJive van Zyn Doorl. Hoogheid Willem IV. Pr. van ürange en NaJJau. 26. Juny 1751. Edele Geflrenge, Vrome onfe Lieve Getrouwe ! JÏ oe zeer het na onfe aahflelling tot Capitein Generaal over de Militie van .den Staat zeker is, dat alle Militairen zoo in Civile als Crimineele zaken ; moeten te regt ftaan voor de Militairen Regter, hebben wy nogtans geoordeelt dat daar van moeten worden uitgezondert alle contrayentien cn fraudes , die in het Jluk van de Jagt door Militairen zouden mogen iver. den (a) Deze Brief over de contraventien en fraudes omtrent de gtmeene middelen is van denzelvden inhoud als wélken ik reeds geplaetst hebbe N. Vil. bl. 38. en D 2  5* VERZAMELING van STUKKEN den gepleegd, en al het geene verders daar toe betrekkelyk is, om dat de Regtsoeffening over de zaken de Jagt concerneerende, aan een fpecialen Regter is gedemandeert, en aan wien wy derhalven goedvinden, dat de Judicature over alle Militaire Perfoonen, in dat ftuk met feclufie van den Militairen Regter zal werden overgelaten, waar van wy nodig geoordeelt hebben UEd. te verwittigen op dat UE. zig in voorkomende gevallen daar naar zoude gedragen. Waar mede, Edele Geftrenge, Vrome, onfe lieve Getrouwe Wy UE. bevele in Gods heilige protectie» UE. Goedwillige Vriend (get.) PRINCE d'ORANGE et NASSAU. Ter ordonnantie van zyn Hoogheid (gecontrafign.) In 's Gravenhage den dé. Jnny i75i. xvn.  tot de MTLIT. JURISD. daar toe bevoegt zyn ofte niet; zo ja , gelyk wy niet denken dat iemant fal ontkennen, zo willen wy het gaarne overlaten aan 't oordeel van U Ed. Mog., of de Refolutie , die thans het voorwerp is van onfe klagte , met die van den 20. November 1Ö63. en de jaarlykfe Procuratien beftaanbaar is of daar meede kan overeen gebragt worden. Ves"  64 VERZAMELING van STUKKEN Veftigen wy rra verder onfe oogen op VC Reglement van Syne Doorlugtige Hoogheit GK Ged. de dato den'n. December 1748. en over de rolle van den Hove, gepubliceert den 28'. dito , zo fal de faak nog klaarder, in 't voilé daglight geftelt worden. Althans daar gebruikt Hoogft defelve defe aanmerkeffswaardige uitdrukkinge, Ort. 30, hy 't Hoff van Juftitie fal de voHe zo Criminele ah Civile Juftitie, als van ouds gehat hebben, worden gtëxerceert. Wat kan 'er met meer nadruk gezegt , óf welke woorden uitgedaght worden, waar door het gefuftineerde van 't Hoff kragtiger foude kunnen worden gelegitimeert. Men behoeft hier niet te argumenteeren-, en het eene uit het andere af ié leiden, dé woorden zyn zo klaar dat een ieder die kan bevatten, en 't Hoff begeert niet anders als dé Criminele en Civile Juftitie te adminiftreren op die voet, ats van ouds heeft gedaan: dat is te feggen dat de praeventie plaats fal hebben ontrent militaire perfonen in gemene delicten , zo als van ouds is gefchiet. Men voege hier by dat hoog gedagte Syne Hoogheit in het geëmaneerde Reglement al wederom de Refolutie van den 20. November 1603. heeft bekragtigt , en alzo 't reght, 't welke het Hoff nu praetendeert , buiten alle haefitatie geftelt. Ja gewilt dat dit zelfde reglement, zo als de woorden aan 't Hooft luiden, zal dienen tot een fundamentele en onverbreekelyke wet, waar na alle zaken van policie en juftitie voortaan fullen worden beleit en behandelt* , EU  tot de MILIT. JURISD. Sic. 6$ . Èn waar op vervolgen* als zodanigh alle de Leden van Ü Ed. Mog. niet alleen , maar ook het Hoff en corps op de alderfblemneeifte wyfe den eedc hebben afgelegt, ende wel op dien eigenften dag i op welke defe voor 's Hoffs judicature zo praejudiciabele Refolutie genomen is; een zaak waar aan. wy niet zonder de uiterfte aandoeninge kunnen gedenken. Wy voegen 'er by, dat dit reglement door ons, voor zo veel de adminiftratie van de Juftitie aanbelangt, op 't plegtigfte befworen, ons niet geeft een willekeurige onderhoudinge van 't gementioneerde 30. Articul , maar dat wy verpligt zyn en dadelyk de Juftitie zo moeten adminiftreren als van ouds is gefchiet , willen wy ons niet fchuldig maken aaa 't vérwaarlofen van dien eedt, waar voor wy ons in alle manieren zorgvuldig wenfchen te wagten. Defe gronde» dus gelegt zynde, kunnen wy ons nu difpenferen alhier nog verder by te voegen, dat een Refolutie van zo veel gewighte, en die enkel en alleen concerneert de behandelinge van de Juftitie , is genomen buiten alle kenniffe van 't Hoff, en zonder dat daar over hare confideratien zyn gevraagt, en te melden dat fulks ftrydig is met de Staats Refolutie van den 28. February i66i. Dog kunnen eghter niet met flilfwygen pasferen, dat tot een gront of reden van 't nemen defer zo veelmaal gemelde Refolutie gelegt wordende het voorkomen van alle confufie, het Hoff met alle reden bedugt is , dat even hier door een groter confufie fal en natuirlyker wyfe moet ontftaan, terwyl de ingefetenen op verre na die verfekeringe niet fullen hebben, ten opV. Deel, £ zig"  65 VERZAMELING van STUKKEN zigte van haar gerufte inwoninge , als voorheen. Want om niet alles, 't geene op die materie kan gefegt worden by te btengen , hoe ftaat het niet te denken, dat veele baldadigheden en delifSten ongeflraft fullen blyven, wanneer die gefchieden ten platten lande, en op plaatfen daar geen Guarnifoen gevonden wort, en de Militaire Regter verre van de hant is, waar van 't Hoff in "ftaat zoude zyn aan UEd. Mog. te fuppediteren een eclatant geval, voor weinige dagen gebeurt in de Grietenye van Weft-Stellingwerf, waar van 't Gereghte wel behoorlyke informatien genomen , en die aan 't Hoff óvergefonden heeft, dog vonde zig 't Hoff tot haar fmertelyk leetwefen buiten ftaat, ten nutte van de goede en lydende ingefetenen zodanig te difponeren, als 't felve volgens geprafteerden eede anderfins verpligt was geweeft te doen. Als men boven dien eens nagaat de toeftant en regerings form van onfe Provintie, zal geen menfch van een onpartydigh oordeel anders kunnen denken, als dat 't cefferen van 't reght van preventie voor het lieve vaderlandt en de goede ingefetenen van dien nadelig moet zyn. Immers dat de Neder-reghters niet met die accurateffe als 't wel behoort fullen vigileren in 't ontdekken van delicten door de Militairen gepleegt , is zeer ligt te bevroeden, gemerkt tusfchen defe en de Militairen Reghter geen de minfte fubordinatie plaats heeft, hebbende felf UEd. Mog. by Refolutien van de Jaren 1Ö97. en '1712. aan de Academie van Franeker de rang voor het Krygs-gereghte toegekent, hoe veei te  tot dë MILIT. JURISD. &c. o> te meer derhalven aan de refpeftive Magiitraatert. Ja hoe foude by mögelykheit het reght van prreventie occafia tot cohfdfie kunnen gevenj tiaar 'er niet zekerder is , ais dat even daar door de refpective reghters tot het betragtert vari haar pligt worden aangemoedigt. Eindeiyk kan men niet zonder aanmerking^ paiTeren , dat 't gemeen in den Jare 1673. te zien uit het Reglement en Ordonnantie reformatoir van den zelve Jare, als ook nu nog onlangs in de bekende troebels van den Jare 1748: volgens 't 3. Art. van de Notificatie van den 5. Juny , met veel empreffement heeft gewilt, dat 'i Hoff van Frieslandt behoude een vrye oefeningê van de Juftitie, zonder eenige belemmeringe, na de inftruttie adn den Hove gegeven: tot een inconteflabel bewys dat men het Hoff altoos heeft aangemerkt afs het fteunfel van de veilige en gerufte zamenlevinge der goede ingefetenen. Zynde het dies te meer te remarqueren, dat rnen daar nog om gedagt heeft in den Jare 1748. wanneer de menfchen eerder door furiën als door redelyke begrippen fcheenen beftiert té worden. Wy bekennen wel dat wylen Syne Doorl. Hoogheid Gl. Ged. in de gehoudene conferentien 'aan onfe Commiffarien heeft geobjicieert een argument, wel niet direct ingerigt om onfe reedenen te refuteren, maar 't welke by confequentie daar tce fchee.n getrokken te wordeny zodanig als wy daar af hier voren reeds mentié hebben gemaakt. Wv betuigen all» eerbied en veneratie te hebJ E z beiüf  f$8 VERZAMELING van STUKKEN ben voor de hoogwyfe fentimenten van wylen Syne Doorl. Hoogheit, en begeren daar ontrent aan niemant te cederen. Dog moeten egter betuigen, dat wy befwaar]yk fouden kunnen komen tot die gedagcen , dat het een gegrondt argument foude zyn, het is voormaals in andere Provintien, alwaar Syne Hoogheit illuffcre praedeceffeurs Stadhouders zyn geweeft , en teffens bekleedet met het Hoge Caracter van Capitain Generaal van de Unie, zo gebruikelyk geweeffc , gevolgelyk het moet nu in Frieslandt ook zo zyn. Immers het is te bekent dan dat het hier behoeft bewefen te worden, dat een ieder der refpective Provintien heeft fyne affonderlinge regerings form, en dat de refpective Souverainen hebben de magt en faculteit , om , gelyk ontrent andere faaken, zo ook ontrent de adminiffcratie van de Juftitie zodanige reglementen te maaken als menen met het intereft hunner ingefetenen over een te komen , gelyk fulks door die van Vrieslandt is gefchietomtrent de praeventie van gemeene delicten, geperpetreert door militaire perfonen,. met relatie tot 's Hofs Jurisdiótie , zo als getoont is. Om nu niet te melden dat ook in Hollandt in vorige tyden. het Hoff van Juftitie het regt van> proevende heeft foeken te defenderen , en dat 'er wel exempelen kunnen worden aangetoond dat Militaire perfonen,,zelfs in die tydén,door den Civilen Reghter zyn geffcraft. En wat aanbelangt het Hoge caraóter van Capitain Generaal van de Unie, wy erkennendie te zyn een feer illuftre digniteit, hebben daar  tot de MILIT. JURISD. &c. e> daer voor zo veel eerbiedt als iemant ter weidt, en merken die geene die men die verhevene waardighek bekleedt is uit dien hoofde aan als het eerfte en eminente hooft van de militie. Dog hoe hoog aanlienfyk ook die waardighek is, het koomt ons eghter voor dat de qualiteit van Stadhouder en Capitein Generaal van een Provintie, binnen in die zelfde Provintie prevaleert boven die van Capitain Generaal van de Unie, een faak die wy niet denken dat by iemant fal worden gecontefteert, en by gevolg geen bewys van noden heeft. Heeft nu Syne Doorl. Hoogheit Gl. Ged., sit kragte van de qualiteit , als Stadhouder en Capitain Generaal van defe Provintie noit gevordert, dat het reght van preventie meermalen gemelt foude cesferen, zo kunnen wy voor ons niet wel vallen in dat gevoelen, dat de combinatie van die twee hoge qualkeiten dat foude' vorderen. En dat wel tegens de zo veele en fignificante Refolutien, zo als hier voren is getoont. Boven het gefegde dient nog wei geremareueert te worden dat in defe onfe Provintie wert gevonden een Militaire reghtbank, hoedanige fig in geen andere Provintie bevint. Een Regtbank niet gefubordineert _ aan den Hogen Krygsraad nog aan „eenige Militaire regter. Ook niet, zo veel wy kunnen zien, aan de Capitain Generaal van de Unie in die qualiteit. Maar aan de Hoge Regeringe alhier, en aan de Heeren Stadhouders als Stadhouders van defe Provintie, voor zo verre de Ed. Mog. HeeE 3 rea  ?o VERZAMELING van STUKEEN ren Staten dat recht aan haar hebben opgedragen. Dit alles foude kunnen worden aangetoont en in 't klaare dagligt geftelt, indien het onfe intentie was na te gaan en open te leggen, hoedanig het zig heeft toegedragen in tyd en wanneer aan 't Hooft van de Militie een Capi;ain Generaal vin de Unie, en teffens een particuliere Stadhouder van defe Provintie gevonden wierde. Ook in die tyden wanneer die Heeren Stadhouders waren in de minorenniteit. Maar wy denken dat die zaken zo bekent zyn dat dezelve geen verdere adftruclie verdienen. Ten befluite moeten wy hier byvoegen; dat fchoon de zo veelmaal gemelde Refolutie van UEd.'Mog. zigh alleen bepaalt tot Militaire perfonen., en dat defelve behoorde te zyn van een ftrickte interpretatie,vermits daar door van den eenen reghter wort afgenomen een reght, het het welke hy van te voren hadde, en tot een ander overgebragt , het Kryghs-gereghte fulks nu felfs exiendeert tot Vrouwen, Kinderen en Domeftiken, fchoon niet geënroüeert. Het zy ons gepermittcert, Ed Mog. Heeren, te vragen , waar fal dit eyndelyk heen? Wy verfoeken derhal ven met veel eerbiedt, dat het U Ed, Mog. behagen mag , defe zaak, en de zo gewigtige reedenen by ons hervoort gebragt in een ernftige overweginge te nemen, ende na fulks de zo veelmaal gemelde Refolutie van den 28. December 1748. wederom in te ^rekken en te verklaren , dat by 't Hoff van Mi?  tot de MILIT. JURISD. &c, ;T Juftitie ingevolge de Refolutie van den 20. November 16Ó3. en van 't Reglement van Wylen Syne Doorl. Hoogheit 61; Ged., beide door alle de leeden van 't felve Hof op 't allerpleghagfte, de volle zo criminele als civile Juftitie, zo als van oüdts gehadt hebben, zal worden geëxerceert , gevolglyk het reght van preventie ontrent Militaire delinquanten in gemene deliaen weder herftelt. Wy hebben gemeent dit verfoek aan U üd. Mog. te moeten doen, wilden wy ons met bloot ftellen voor reghtmatige verwytingen zo van ons zeiven, als van het gemeen en onfe pofteriteit. En hoe ook defe zo gewightige zaak by U Ed. Mog. mag werden begrepen en afgedaan; Wy fullen althans by ons zeiven hebben die gerultheid; dat aan onfe pligt hebben voldaan. Eindigende beveelen wy U Ed. Mog. in Godes heilige en gunftryke befcherminge , en blyven; EDELE MOGENDE HEEREN, U Ed. Mog. Dienftwillige de Raden 'sHoffs van Vrieslandt, In kennifTe van my (wasgeteekent) H. W. V. Plettenberg. E4 XVIIL  VERZAMELING van STUKKEN XVIII. Extract uit de Notulen van Ridderfchap en Steden, de Staten van Overyjfel , Zwol den 17. July 1752. Vyntfangen een Miffive van Hare Koninglyke Hoogheid, gefchreven in den Hage den 15. May dezes Jaers, continerende dat Anna Margareta Klinc, laaft Weduwe van wylen Jacob de Waeter, in qualiteit als Moeder en wettige Voogdefle van haren minderjarigen Zoon Jan Hendrik vander Wyck, Vendrig in het tweede Bataillon van Oranje Friesland , aan Hooggemeke Kon. Hoogheid had geprefenteerd een Requefte, en daer by te kennen gegeven, dat haar Suppliantes voornoemde minderjarige Zoon, by Teftamentaire difpofitie van deflelfs Oom , Dirk vander Wyck, in leven Burgemeefter der Stad Zwol, in dato den 17. Meert 175X. geinftitueerd was tot deflelfs enigen en univerfer len erfgenaam , dog dat Nicolaes vander Wyck, Maria en Anna Eüfabeth. vander Wyck als mede J. S. Rauwerts, Predicant in den Hage, als in Huwelyk hebbende G. H. Cramer, te farcen voor vyfde parten Erfgenamen ab intejlato, van wylen voornoemden Burgemeefter vander Wyck, hadden kunnen goedvinden haar, Suppliante in haare voorfchreven \qualiteit voor Schepenen der Stad Zwol te citeren, op een fundament, dat hit voorfchr.^ Tejlament zoude wezen nul kragtelops en invalide., door dien het zelve niet voor Schepenen der Stad Zwol, maar voor het Schoute gerigte aldaar , zou zyn geconfirmeerd ende uitgegaan, en dat gemelde Suppliante aan de eene kant van  tot de MILIT. JURISD. &g. 7$ yan begrip ware , dat vermids haar voorn. Zoon is militair perfoon, zy in hare voorfchr- qualiteit nergens te recht zoude kunnenfiaan, als voor de* Hogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden; dog wel voornamtlyk aan de andere kant dat de Magiftraat van Zwol in deze zaak geen Rechters zouden kunnen zyn, door dien zy by dezelve zvn g^nteretfeerd , en oordeejen zouden over de validiteit van een Teflament, 't welk zy fuflinerep, dat voor haar hadde behoren geconfirmeerd en Juitgegaante zyn , niet tegenftaande de immemoriale pofleflie van het Schouten-gerjgte en ontallvke exempelen, zelfs van Magiilraats perfonen ter contrarie , en zulks dat voor haar Suppliante, in haere qualiteit, aldaer eene nadelige condemnatie te wagten zoude zyn, als waarom wel zien wilde , dat die zaek door neutrale perfonen wierde beoordeeld, en daar toe aan haar zyde was voorgefjagen, om de zaak by forma van Compromis te ftellen aan onpartvdige Regtsgeleerden wederzyds te verkiezen of wel voor den Hogen Raad van Holland of voor enig ander Hof van Juftitie , dog daar inne niet hadde kunnen reüiferen, als waarom zv Suppliante van Hoggem. Haare Konmglyke Hoogheid had verzogt , dat haren Zoon by het Privilegium Fori Militaris megte worden gemaintineerd, ten minften daar over door Regtsgeleerden of een neutraal Hof van Juftitie gedecideerd , ende de Procedures tot Zwol ge? houden buiten vervolg. Welke Requefte Hare Konmglyke Hoogheid hadde doen ftellen in handen van de Magiftraat van Zwol , om Haare Koninglyke Hoogheid tedienen van derzelver confideratien , doch dat de E 5 voor-  74 VERZAMELING van STUKKEN voorfch1-- Magiftraat had goedgevonden , f0 afr by hunne Miffive van den 8- April laaftleden aan Haare Koningiyke Hoogheid hadden te kennen gegeven , de voorfchr- Requefte te ftdien in handen van de beklaegde Erfgenamen voorfchreven, om te ftrekken tot dcrzelver narigtinge, en om hun berigt daarop'aan haar te laten toekomen, welk ingekomen berigt de voornoemde Magiftraat by haare voorfchreven Miffive aan Hare Koningiyke Hoogheid eenvoudig had toegezonden, en hun daartoe gerefereerd, welk lerigt natuurlyker wys niet anders konde uitvallen als voor de competentie van Schepenen van Zwol. Dat Hare Koningiyke Hoogheid overwegende, dat Haar Ed Mog. de Regten en Preregatiyen van Regtbanken in derzelver Provintie befi kundig en in ftaat zynde, om te oordelen of, en in hoe verre in dit fpeciaal geval ex bono & se'quo zoude kunnen verft aan dat deze zaak aan de cognitie van een neutraal Rechter zoude behoren te worden gedemandcerd, HADDE GOEDGEVONDEN IN PLAATS VAN DE DECISIE IN DIT DIFFERENT OP ZIG TE NÉMEN, Haar Ed. Mog. te verzoeken van daar in zodanig te decideren , als Haar Ed Mog. na recht ende billykheid zullen oordeelen te behoren ; ten welken einde Hare Koningiyke Hoogheid aan Ridd. en Steden toezond affchriften van de voorfchreve Requefte : mitsgaders van het berigt en de Ëylagen daar toe. Waar op gedelibereerd zynde hebben de Heeren Gedeputeerden der Stad Zwol de voorfch1» Miffive en Bylagen overgenomen , en aangenomen haare confideratien daaromtrent op aanftaande Maandag aan Ridd. en Steden voor te dra-  tot de MTLIT. JURISD. &c. 75 dttg&n ende over zulks voor als nog geene refolutie gevallen. Den 21. Juny. De Heeren Gedeputeerden der Stad Zwol hebben ter vergadering voorgebragt en laten lezen de refolutie van de Heeren Hare principalen van den iodea- dezer, fo als dezelven dezen is geinfereerd, " Fiat infertio. Extracl uit het Boek der Refolutien der Stad Zwol. Maandag den 19. Juny 1752. Cojf. Kamr- Gelderman en GrevSn. I J • Heeren Gecommitteerden ten Landdage ïexVergaderinge hebbende gecommuniceerd ende 'laten lezen een Miffive van Haare Koningiyke Hoogheid gefchreven in 'sHage den 15. Mey l7;o en geaddreffeert aan de Ridderfchap en Steden , houdende hoe dat Anna Margaretha Kimt, laeft Weduwe van Wylen Jacob de Water, in qualiteit als Moeder en wettige Voogdefh van haren minderjarige Zoon Jan Hendrik vander Wyck, Vaendrig in het twede Bataillon van Oranje Friesland, aan Haare Koningiyke Hoogheid hadde' geprefenteerd een Requefte, daar by te kennen gevende hoe dat —■ &c. Waarop gedelibereerd zynde hebben Schepenen ende Raden goedgevonden mids dezen te ver-  ?5 VERZAMELING van STUKKEN verklaren dat, hoewel de Judicature over voorfchr' poincï, als zynde een reëel Erfhuis qutefiie, waar, in met een gewonen regelen ingang regtens van Erfhuis inleidinge tot alle goederen van de nalatenfchap van wylen Heer Burgermeejler vander Wyck zyne betrekking hebbende , geprocedeerd werd, notoire en buiten alle regtmatige contra, dictie alleen ftaat aan Haar Wel Edele Hoogagtbare , zonder dat iemand ter wereld met eenige fchyn van redenen zoude kunnen pretenderen, daaromtrent eenige inzagen aen hem te competeren, en dat diensvolgens Haar Wel Edele Hoogagtbare 'niet zouden behoeven te dulden,dat het zelve gecontefteerd veel min dat daar over door een ander Vierfcharu ef Rigter gejugcerd wierde, fo hebben Schepenen en Raden dan nog uit confideratie en ter betoog van hare hoogagtinge voor de inclinatie en hoog verhevene gedagten van Haare Koningiyke Hoogheid voor dit maal en geval van dit hun anderfins inconteflabel regt, in zo verre wel willen luxeren, ende verklaren gelyk doen by • dezen, dat mogen lyden en toeftaan, dat de decifie van deze zaak werde gefubmitteerd aan onpartydige Regtsgeleerden , of een neutraal Hof van Juftitie na het goedvinden van de aanleggeren, als aan welke zulks door de verweerderfe aangeboden is, in diervoegen, dat de aanleggeren het eerfie kiezende, partyen ten wederzyde een onpartydig Regtsgeleerde in deeze Provintie tot Compromiifarifren zullen nomineren , met magtgevinge aan de zeiven om in cas van difcrepantie een derde mede in deze Provintie te mogen affumeren ; doch de aanleggeren tot het iaatfte inclinerende, dat partyen fig als-  tót de MILIT. JURISD. & ^oo wel als door de Nederrechters op het doeri apprehendeeren van alle delinquanten , zonder onderfcheid, 't zy het Burgerlyke 't zy het Militaire Perïbohen zyn, eii het neemen van informatien 'd'ien aengaertde egael eri daer behoren zal worden gereguleerd: des dat de Misdadigers, op orcire van het Hof geapprehendeert, of doorj de Neder-rechters aan het Hof overgezonden , bevonden Wordende Militaire Perzö-' nen te zyn, te gelyk met de geriomene informatien, én zoó de delinquanten mogten geauïugeerd zyn , niet te min de 'informatien aeti den Militairen Regter op' requifide en fchoori dié kómt, orri by preventie de delinquanten "te lieten rip„ prehendeeren en ftraffen , verzogten, dat hunne E(f, „ Mog. by Refolutie zich gelieven te verklaren,, in hoe: •„ verre derzelver welmeininge zoude zyn, dat zulke gesr>„ prehendeerde Zwitzers aen den Commandant van gc„ dagte Battaljon op deflelfs requifitje dienen óyergele^ '„ verd te worden , en irigevalle zulke Delinqurihteh by; ,, een Gereehte mogten wezen gevat, dat dan het zehif ,, daer van , gelyk in alle andere gevallen ,. aen Het Hof „ behoorlyKe kennifle zal moeten geven, ten einde 'daer , omtrent by het Ilof ordretnag worden géfteld naèrbehc*, ren, waèr op gedelibereert zynde ié goedgevonden , ert verftaen, dat in dezen van de gebmikelyke wyze oiiji „ Criminele Delinquanten te apprehenderen,, daeromtrenc „ informatien te neemen eri dezelve met de genomens „ informatien over te zenden , niet zal worden afgegaèn3 maer dat de misdadigers op ordre van het Hqfgeap? prehendeert of door de Neder Rechteren aértt dezelve; overgezonden, aen de Zwitzerfe of aen den comman* " deerenden Officier van't Corps, op derzelver requifitie, j, te gelyk met de genomen informatien zulten worden overgeleverd, om door denzelvcn gevonnift te wordep" En zal extraél van dezen door 's Larids Secretaris aen het Hof worden overhandigt. Aldus gedaan gerefolyeerd dp het Landfchaps Huis 17 A«g- i74ö; 8i&  r,S VERZAMELING van STUKKEN niet gerequireerd by denunciatie tot afhaling zullen worden overgegeeven , en tegens denzeiven by den Militairen Rechter verder geprocedeert en gevonnifi te worden , zoo als zal worden bevonden te behoren. En dat wyders , ter bevorderinge van het voorfz. falutaire oogmerk en van de Juftitie in het generaal , by een Publicatie zal werden geftatueerd en geordonneerd , dat alle Burgerlyke of buiten Militairen dienft zynde Perfoonen, voor den Militairen Rechter zoo wel in het Civiele als Criminele geciteerd wordende, om getuigeniffe der waerheid te geeven, voor den Militairen Rechter ten dien einde zullen hebben te compareeren, en daer toe onwillig zynde, door den Regter waer onder zy behorer , nmediis prestonis zullen geconftringeerd worden. Terwyl gelyke voorzieninge door haer Koningkl. Hoogh. zal worden gedaan omtrent dè Militaire Perfoonen ; wanneer dezelven voor den Civielen Rechter tot het geeven van getuigeniiTe dér waarheid, zoo in 't Civile als in 't Criminele, zullen gedagvaerd worden. En zal Éxtract van deeze door 's Lands Secretaris aen het Hof Provintiael overhandigt, en gelyke extract, gezonden worden aen de Grietluiden, en Magiftraten; Aldus gerefolveerd, enz. XXIL  tot de MILIT. JURISD. &c. XXII. Ëztraft uit het Reces des Quartiers van Velmun* Mercurii den 24. April 1754. ^jickies Schimmelpenninck van der Oye , en armere, haar Ed. Mog. ordin3ris Gedeputeerd dens, hebben ter Vergaderinge voorgedragen, dat in de Maand December laaftleeden Frangois Louis Lichtenham, gereformeert Lieutenant ten dienfte deezer Landen , Anthony Novel, Coopman te Breda', als cefiie van aftie hebbende vaa Frarifois de Ville, gepenfioneerd Lieutenant van het Regiment Zwitzers van den Collonel Rudè* en Henry du Catt , by Requefte aan haar Gedeputeerden hadden te kennen gegeven, dat zy van de Gepenfioneerde Capitein Louis Marquis, op dit Quartier gerepartieert te vorderen hebbende een importante fomme, fich daar over aan den Hoogen Krygsraad der Vereenigde Nederlanden hadden geaddreffeert en vervolgens acte bekoofnen , waar by was^ verftaan , dat twee derde parten van het penfioen aan voorn. Capitein Marquis competerende ten behoeven van de Supplianten zoude worden ingehouden eft uitgekeert, met verzoek dat gemelte aéle van abfolute cortinge, of wel de bygevoegde Copie authenticq van dien alhier daar,en zoo zulks behoorde mogt worden geregiftreert , gelyk Haaar Ed. Mog. van dit een, en ander uit dit Requeft en annexe ftukken zoude konnen fclyken. . Dat zy Gedeputeerden* bevinden, dit te weeG 2 zen  roo VERZAMELING van STUKKEN zen een nieuwigheid, waar van zy in haare Régillers geen voorbeelden vonden, vermeent hadden , het zelve ter kenniiTe en deliberatie van Haar Ed. Mog. te moeten brengen, met verzoek van derzelver ordre hoe zich dien aangaande mitsgaders omtrent het verleenen van Arrellen op Militaire Traótementen en Penfiofenen , 'waar over daegelyks Requeften quamen te ontfangen zoude hebben te gedraagen. Waar op gedelibereert zynde hebben Haar Edele Mogende goedgevonden , welgemelde Gedeputeerdens te authoriferen, om niet alleen de gelibelleefde corting op het Penfioen van de Capitein Maïquis., by den Höbgen Krygsraad verleend.te' doen regiftreren ' ten effecle dat de Supplianten naa dat alvoorens anterieure crediteuren alhier bekent en geregi fixeert^ lullen weefen voldaan y meede op haar ordrfe betaalinge zullen konnen bekoomen. Maar dat ook in *t vervolgh alle andere koftingen y welke op Traaementen of - Penfioenen van Officieren , fiaande op de Repartitie van dit quartier door de voornoemde hooge Krygsraad alsnogh moghten worden verleend, alhier ter Kamere (daar toe behobrlyk verzoek gedaan zynde) te laaten annoteren voor foo verre de voorfchxeve Tractementen of Penfioenen op het quartier gerepartieert , betaald worden uit de quota van t quartier in de Staaten van Ooriogh ■ Soodan.igh dat de voorfchreve kortingen effeft zullen- gewinnen van die tvd of dat het verfoek van annotitie alhier ter Kamere zal weien gedaan, en dat wanneer doorHaar Ed MogGedeputeerden eenige affectatie of kortingea (welke zy by continuatie op den. ouden voet fp»  tot de MÏLÏT, JURISa &c, iaï fbp als tot nogh toe gebruykelyk is gewjeeft» bévpegt zullen zyn te verleenen ) op die zelfde Traótementen of Penfioenen , het zy voor of naa die annotatie mogten weezen geaccordeert y als dan die geene fonder dat ten deezen refpeófe eenigh onderfcheid zal plaats hebben , praefercntie zullen genieten, welke refpecrivelyk her, eerfte geannoteert of geaccordeert mogten weezen. Edoghbelangende de Ordon»antien van Tractementen of Penfioenen ,, welke door dit quartier by een byzondere gratie uit een fpecïaal fonds, worden betaalt , ver.lf.aan haar Edele Mogende • daaromtrent de verzoeken van affeóhtien of kortingen alleen aan de ordinaris Gedeputeerden zullen moeten worden gedaan om by dezelve daar oyer privative gedifponeert te worden foo, en als bevinden,zullen te behoren. Pro rero Extraclu. X X I I I, Extract uit het Reces des Landdaags in jfunty 1754. extraordinarie linnen de Stad van Arnhem gehouden ; Jovis den 13. Junius 1754. Ontfangen en geleefen twee. Miffives- van de Raaden defes Furftendoms en Graaffchaps- in dato den 28. Maart en 3L May beyde laaflleden, de eerfte houdende dat eene Trymlen Hagen, voor den Hove citatie verfogt hebbende G 3 « te- Betrefeade de jurisdictie in Malrimonialibuslen nanfien van Militairen in Gelderland.  ï©2 VERZAMELING van STUKKEN tegens Hcndrkk de Roos, Ruyter onder de Compagnie van den Colionel Lynden, tot Heffen ten fine van fyn pofterieur Huwelyks engagement, met Geertruid Sadelhof, af te fier., die met haar Suppliante ingegane trouwbelofte naa Land en Kerken-ordre in facie Ecclefice te folemniferen ; mitsgaders tegens defelve Geertruid Sadelhof, om dit alles te gedoogen en daar aan geen verhinderinge toe te brengen, welgemelte Hof fig verpligt had gehouden die provifie van Jurtitie te verleenen tegens beyde die Perfoonen , met beyvoegingë van brieven aan den Predikant van Rhede, om by provifie met de Hüwelyï Proclamatien van defelve Perfoonen ftil te fbaan. Dat het Hof in het eerfte hier omtrent wel een en ander Miffive van voorn. Colionel van Lynden, hadden ontfangen tot informatie dat van die citatie kenniffe aan Haare Koningiyke Hoogheid hadde gegeven, dog geen antwoord bekomen} en dat mitsdien op "den dag regtens niemand der Gedaagdens gecompareerd wefende ook het eerfte default by de Impetrante was erholden en de tweede en derde citatie na ftyle yan den Hove geaccordeert. Maar dat vervolgens by welgemelten Hove een nadere brief van voorfchreve Colionel was ontfangen tot bylage hebbende een Miffive van Hare Koningiyke Hoogheid de Vrouwe Gouvernante, volgens welke, gelyk de voorfchreve Colionel fuftineerde, dat 's Hoves jurisdiélie in defe Matrimoniele zaak niet gefuhdeert foude wefen. Dat het Hof geconfidereert hebbende, d$£ fubx het recht v$n parthyen in de eerfte plaats was  tot de MILIT. JURISD. &c. 103 was concernerende , daarom copie van die brief met fyn hylaagen gefield hadde in handen van de Impetrante van citatie, om daar op te berigten ; houdende inmiddels nogtans den voortgang van die Procedure in ftaat. Dat dit berigt van de Impetrante, bewerende om reedenen in het breed daarby gededueeert de competentie van 's Hoves Junsdièlie, zoo tegens de een als ander der Gedaagden», ingekomen wefende , meer gemelde Hof wel het felve aan den voorn. Colionel hadde gecommuniceerd met byvoeging, dat foo daar mede geen genoege konde neemen aan denfelven wierd overgelaten, om fig op dit fubjea aan defe Landfchap te addreiferen; terwyl inmiddels de Procedure ais nog by provifie in ftaat foude laten. En behelftnde de tweede Miffive mede eert Notificatie van 't geen zedert die tyd ten aanzien van voorfchreve faak verder was gepasfeert, dat dewyl den gemelde Hwlrick de Roos, van fia: had konnen verkrygen de voorn. Tryneken Hagen, voor den Krygsraad te Campen te citeren", om over het poincl Matrimonieel aldaar te erkennen, het Hof niet alleen in de infinuatie van de praetenfe citatie had fwangheid gemaakt, maar ook de voorn. Tryneken Hagen, vermits voornemens was fig voor een tyd uit de Provintie te abfenteren in haar Protectie had genoomen en verders nae verhoor van de eonfideratien van de MomboT en fubft, Momboir vermeent hadde tot maintien van, 's Lands Hoogheid en de voorregten en privilegiën de Ingefetenen defer Provintie competerende een nader Refolutie te neemen, waar by den Richter van Arnhem en in Veluwenzoom. G 4 had*-  ioi VERZAMELING van STUKKEN hadde gelaft de goederen en effecten van voor? Ichreve Hendrick de Roos, en Geertruid SadeU hof, by provifie in toeflag te neemen, met byvoeging dat het Hof niet foude. manqueren wanneer nog iets verder op 't gunt voorfchreva rriogt volgen , of dat op dien feilden voet voortgaande , nog eenige nadere refolutie genood» laakt wierde te nemen , 't fèlve aan Haar Ed. Mog. nae behoren mede te deelen. Gevende het welgem. Hof by diergelegentheid ook kenniffe van fodanige rentende als by den Krygsraad te Deventer , was geweefen ten. aanfien van fekeri Vrouwsperfoon tot Tewoolde,,, ïn den quartiere 'van Veluwe woonagtig , wiens Man in den Jare 1745. uit Of ende foude wer fen gedtferteert, en waar by den band des Huwelyks foude wefen gediffolveert. Edoch dewyl het voorfchreve Vrouwsperfoon uit dien hoofde verfogt had ," dat in ondertrouw , om haar tweede Huivelyk te konnen voltrekken, inogt worden opgenomen den Predikant in Terivooide , en vervolgens 'mede den Landdroft van Fehiwe, daar in difficulteit had-gevonden, en waar by tot nog toe die fèak was verbleven, Waarop gedelibereert zynde , hebben Haar Ed. Mog. approberende al- het geen by welgemelte Raadeh in defen is. gedaan en verrigt , defelve wyders geauthorifeert om ten opfigte van het gunt voorfchreve en aHe verdere diergelyke gevallen op den felfden voet verder voort te vaaren, en alfoo de Hoogheid van defe Provintie en de rechten en geregtigheden der Ingefetenen vaa dien allefints te maintineren na behooren. Pro vero ExtraÜu. (was get.), R. J. OflezNoortk, Secret. v' 1 XXIII,'  7OT MIUT. JURISD. <5?c. 105 XXIV. Copie van eene MiJJive. van Mevrouwe de Princes Gouvernante , aan de Weth ' van F li fingen in dato 20. Augujlu$ EDEL ACHTBARE HEEREN! T)e Commandeur du Roe heefc onskonnis Sneven, dat een Soldaat van het eerfte hatfaiHon van het Regiment Orange Vriesland, over begane diefftal in detentie voor het Geregc der Stad Vliflinge gebragt en wegens de Krygsraad «reclameert zynde, UEd. zwarigheid gehaakt hebben om den zeiven over te geven. Wv moeten hier uit opmaken, dat UEd. moge] vk niet te regte zullen zyn geinformeert, dat &èc en zedert de verheffing van wylen onzen Gemaal gl. ged. tot Capitein Generaal is vastg-stelt ( a),dat de Militairen oyer alle delicten, zonder onderfcheid,'t zy Militaire., 't zygemcene, alleen uitgezonden contraventien of fraudes die omtrent de Gemeene Middelen door de Militairen zouden worden gepleegt, en het geen daar toe eenigzints betrekkelyk is , voor geen anderen dan den, Militairen Regter mogen ie regt Jtaan; gelyk dit ook in diervoegen zedert altoos is gepractifeerd geworden; zelfs met dat effect, dat Militairen zoo in de Provincie vm Gelderland ah. in die van Friesland, voor den * Cl- (iO Miffchien by Z. D. H. Willem IV. «fim dooi 4e Bondgenoten, gezamenlyk of pnvativelvk. Cj 5  io& VERZAMELING van STUKKEN Civilen Regter, wegens gemeene delicten, geapprehendeerd, na gedane reclame aan den Militairen Regter zyn overgegeven. Van alle het welke wy nodig geoordeelt hebben UEd. by dezen kennis te moeten geven, in verwagting dat UEd. na deze bekome informatie, zoo weinig als wy, die meer dan iemand by de Jurisdictie der Stad Vliflingcn geinteresfeerd zyn , zwarigheid zullen maken' om den voorn. Soldaat boe eer zoo beter aan den voorn. Commandeur over te geven. Waar mede, Erenffefie, Voorfienige, Discrete onze lieve Byfondere, Wy UE. beveelep in Gods htylige protectie, UE. Goedwillige Vriehdinne, (Geteekent) ANNE. (Onderftond) Ter Ordonnantie van haere Koninklyke Hoogheid, (Geparafreerd) G. J. de Back. In 's Gravcnlrgs den 10. Awg. 1754. XXIV.  tot de MILIT. JURISD. &c. 107 XXV. Aan den Hogen Ctygsraad der Vereenigde Nederlanden. («) I Teeib reverentelyk te kennen F. J. H. B*ruu van Heyden, Heere van Ootmarsfen, LandDroft van Twenthe, &c. &e Dat nu onlangs op den Huifc S toe velaar ond-r het voorfcr. Droftampt van Twenthe gelegen , is gecommitteert feker fwaar delict, dat d-n Suppliant of zyn Gemagtigde béfig zynde fig daar op te informeren en ko'ndfchappen m te winnen, heeft bevonden, dat by het plegen van het fait prasfent, dog niet handdadig of medenügtig is geweeft den Lieutenant Haak, gepenfionetrt Officier in een van de Battaillons van Orange Vriesland, welke fig al t federt meer dan een iaar op don Huife Stoevelaar heeft opgehouden , dat den Suppliant vervolgens ten dientle van de Jufliüe nodig hebbende de getuigeniffe d*r waarheid van den voorn. Lt. Haak, wel heeft getragt op een Civiele wyfe den felven Lt. Haak te disponeren fig te declareren of om op voorgaande Citatie condfchap der waarheid te fullen geven voor het Wel-Edele Landgengte van Kedingen , dan of liever verkoos fulks voor het naefte Militaire Gerichte te doen; Dan dat den voorn. Lt. Haak daar op geen voldoende antwoort heeft gelieven te geven, als confteert jx annexis; 'a Dit is het eerfte Staetsftuk, in 't welk de Hooge KrygsK«d«rkend word. Een Requeft van een Integrerend L van OveryOe . in welke Provincie egter die Recht- ^^Wiki^m aensefleld oferkend w*s-~  io3 VERZAMELING van STUKKEN En dewyl den Suppliant Ratione Officii evenevenwel ten dienfte van de Juftitie omtrent het hier bovengemelde geval de getuigeniffe der waarheid van den voorn. Lt. Haak ten hoogften nodig heeft : Soo keert den Suppliant lig tot dezen Hoogen Krygsraade, eerbiediglyk verfoeiende , dat UW. Hoog-Éd. Geftr. den voornoemden Lt. Haak gelieven te gelaften en te ordonneren op de eerfte Citatie van wegen den Suppliant Ratione Officii aan hem, te doen tecompareren voor den Wel-Edelen Landgerigce van Kedingen voornoemt, en aldaar ten dienfte van de Juftitie de gerequireerde getuigeniffe der waarheid te geven, en mitsdien onder eede te refponderen op alfulke vraagpoincten als den felven ten dien einde fal worden voorgehouden engeprajudicieert nogthans de Militaire judicature ture, ' 't Welk doende, enz. (Was get.} B. Nederburg. (In margine Jiond,) De Hooge Krygs - Raad der Vereenigde Nederlanden gefien hebbende de nevenftaande Requefte, heeft goedgevonden den gepenfioneerdenLieutenaatHaak te ordonneren op de eerfte Citatie van wegens den Suppliant Ratione Officii aan hem te doen, te compareren voor den Wel-Edelen Landgerigte vau Kedingen , en aldaar ten dienfte van de Juftitie de gere-  tot 3>e MILIT. JURISD. &c. 109 *erequireerde getuigenifle der waarheid te geven over de fake in de Requefte gemeld, en mitsdien onder eedete refpon1 deren op alfulke vraagpoin&en als hem ten dien einde fullen worden voorgehouden , fonder nogtans hier door eenige atieinte te geven aan de Militaire Jurii~ éiftie. Gedaan in 'sGravenhage den 21. January 1755- ( Was get.) R. van Kingfchot. Ter Ordonnantie van den Hogen Krygs - Raad-. (Was getekent) L. L. van Rcenen. Memorie voor den Onder-Rigter van Kt~ dingen. Om fig uit de naam vdh fijn Hoog Wel-Geboren Geftrenge den Heer Land-Droft van het Twenthe te vervoegen op den Huife Stoevelaar by de Lieutenant Haak, en fijn Wel-Edele te vragen, dat terwyl welgem. fijn Hoog WeiGeboren Geftrenge pügtshalven jhem Heer Lieutenant Haak moet doen citeren om condfcbap der waarheid te geven, of fyn Wei-Edele op de citatie van het Wel-Edele Landgerigte van Keditigen daar voor gelieve te compareeren en condfchap der waarheid te geven , dan of fyn Wel-  ito VERZAMELING van STUKKEN Wei-Edele liever verkiert fulx voor het naeffe Militaire Gerigte te doen, met verfoek van fig daar over by ondertekeninge op het dubbele dtfes te declareren. Aftum den 10 January (Was get.) Ter Ordonnantie, J. W. Cramcr, Landfchr, Lager Jlmd. Relateert de Scholte Pieter Keymole, het dubbeld deezes .aan de Heer Lieutenant Haak te hebben overgegeven, en fyn Wei-Edele het zelve hadde geleien 4 en weder aan hem Scholte hadde overgegeven , met te feggen, die wat op hem te pretenderen hadde, hem bij of voor 'tlit' giment konde agnfpreken. Actum den 10 january 17^5. In fidem. ( Was getekent,) Joan Ja7inky Ver tv. Rigterj XXV.  Ïqt di MILIT. JURISD. &c. ir| XXVI. Nvtulen in zaake van Wylen den Grave van Schlippenbach. Op Saturdag den 28 Juny 1755. des middags omtrent een uur tot Boxtel, door den Prsefident Veneka, tyding bekomen van het geval op Haanwyk. Immediaat daarop (isdeDroft) te Paard derwaads gereeden en half drie uuren aldaar gearriveerd. Als doen aldaer bevonden eenige gewaapende manfchap van 't Guarnifoen van 's Bofch onder d'ordres van een Corporaal. Naar aangemeld te zyn is by (den Drofl) aan de Poort, die met een Granadier befet was, gekomen den Luitenant Kruger, die feyde dat 'er niemand op het Huis mogte komen. Maakende denSchildwagt op dat feggen mouvement om zyn Ed. den ingang te beletten. Door fyn Ed. gefegt fynde, dat den Drofb of Officier van de Plaats was en dat aldaar in name van den Souverain moefte ageren. Voerde genoemde Luitenant zyn Ed. te gemoed ik ken u uiet. Vervolgens nader door zyn Ed. gefegt zynde, datopgem. qualiteit aldaer moeit fyn, en dat men zyn Ed. niet moeit beletteu, en teffens doorgaende* Was gekomen door de Keuken in de Kamer alwaar gem. Luitenant Kruger logeerde; en Aldaar gevonden den Secretaris Fos, dat naer eenige korte tyd met den gem. Luitenant en  'ti 4 VÉRZAMÈLING van STUKKEN Secretaris over het een en ander gefproken heb; bende. , . , Aldaar mede zyn gekomen Adnaen JochemS van Geitel en Andries van den Dungen beyde Scheepenen van Michiels geftel. (a) Als Wanneer door den Droft van gem. Luitenant is gevergt den fleutel van 't vertrek * Waar in het lighaam zig bevond } mitsgaders aenwyfmge van het felve vertrek. Waer op door 'derizelven geantwoord wierd den Sleutel, niet te hebben, ofte weeten, met byvoeging dat zulx aen den Lyfknegt aldaer phefent zynde moeft vragen, ( b) Soo als gefchiede; dog feyde den fleutel met te hebben. Vervolgehs feide (de Droft) koom vyjt my dan het vertrek dan zal men zien of men het kan «pen maken, Dat fulx fchoorvoetende en zeer langzaam en na dat den Knegt het Huis eens doorgelopen hadde, gefchiede: dat aen de Kamer fynde de Slaapkamer van gem. Grave, met Scheepenen, Secretaris en Vorfter gekomen zynde, den fleutel in het floth van de deur ftak. ( d) Defa) Dat op requïfitie van den Droffard fig veiroegd hebbe op de Caftele. Den Schildwagt te rug gehouden. ( < Doen heeft een van de Knegts geroepen dat maar nader foude late komen onder het droog gelvk gedaen heeft. ( ft) Doen heeft den Drost haer gerpepen. Dat den fleutel niet gegeeve werdende. . . Den Droft heeft gevraegd aenweizing van 't vertrek; {eggende dan fullen wy zien het open te krygcn, ( c ) Eindelyk aen 't vertrek gekomen oh de fleutel t>j( de deur.  tot de MILIT. JÜRrSD. &e, 11$ Dezelve geopend zynde i3 bevonden het Ligehaam van de gemelde Grave met het hoofd naar de deur toe, dood ter aarde leggende. Leggende op zyn regter zyde bloods hoofdj en aanhebbende eea Borftrok, een Chamberlou of Polonaife zonder koufen ofte muilen aen. En een Piftool een weinig van het Lighaem op de grond met de Loop naar het Lighaam, 't welk door (den Droft) is opgenomen, en in 't zelve geblafen zynde bevonden dat het een ongeladen Piftool was , fynde de pan niet geheel open geflagen en den haen jegens de pan ruftende, 't welk gevifiteerd fynde, is het zelve door zyn Ed. op dezelfde plaats en wyze we* derom op de gr«nd nedergelegt, Hebbende als doen aen den Vorfter geordonneert het Lighaam het welk met een Bedlaken overdekt was, te ontdekken. 't Welk gedaan fynde is (a) bevonden dat 't felve Lighaam door een Schoot op de Borffc was gequeft en het linden ter plaatfe voorf. geheel hvart foo door den fchoot als van bloed te zyn. Dat al verders om feeker te zyn of het zelve lighaam was dat van den Graav, door zyn Ed» is geordonneert, het felve omteleggen, en te zien of het zelve maer een arm hadde 't welk alzoo bevonden , en wederom toegedekt zynde, is het zelve door den Vorfter geregtelyk in naame van H. H. M. uit ordre van zyn Ed. genomen in arreft, de kamer-deur toegefloten, en dezelve met een ftreepje papier gecachetteert en («) Dat aan haar is voorgekomen, V. Dazl. ki  H4 VERZAMELING tan STUKKE» en verzegeld met de cachetten van de Secretaris en zyn Ed. Soo als zulx ook is gefchiet aan de deur van de eetzael, waer in de voormelde kamer - deur uit kwam. Item een deur van een kamer waar in eenige pourtraiten hongen en eenige meubelen waeren uitkomende in het voorhuis. Item twee deuren van booven - kamers met een trap uitkomende by de voordeur, Item een dubbelde deur aen dezelve trap. Item nog een deur van een bovenkamer , uitkomende op de meyde-kamer , waer toe men met e«n ander trüp na boven ging. Dat allen 't zelve verrigt en nog eenige arrangementen tot een nadere verzeegelinge foo van tin als ander keuken goed gearrefteerc zynde , men te gelyk wederom is gegaan naer het hier voorgemelde vertrek van den Luitenant Krugtr. Alwaar door zyn Ed. aen den fleutel van het het vertrek waer op bet doode Lighaèm zig bevond een ftuk je papier, ten einde derzalve uit d' andere te kennen gedaen zynde, die neffens alle de verdere fleutels , mitsgaders een filvere fleutel ketting of haek , welke door den Luitenant Kruger, aen zyn Ed. ter hand gefield wierden aen een touw te faam gebonden en aen de einde en op het zelve papier vaft gecachetteert. öp welke tyd fynde als doen circa vier uuren geboodfehapt fynde , dat den Auditeur en twee Officieren aen zyn voordeur waeren, is zyrt Ed. aenftondsopgefprongen, naer de deur gegaen eii cezien dat den Auditeur Militair van 't Guar- b ni-  tot ds MILIT. TURISD. &c. H5 hifoen van 's Bofch neffens (a) een Officier jvan 't Regiment Cavallerie van Orange, en een Officier van 't Regiment van Acronius, reeds 'ep de binnen plaets waeren genadert. Dat den Auditeur, immediaet wanneer zyn Ed. zag, vroeg in wat qualiteit zyn Ed. fig aldaer 'bevond, en daer op geantwoord zynde, in quaïitcit als Drojfard der grond heerlykheid van Ah* 'chiels Geftel yt>'mg dezelve voort met te zeggen. dat niet aen zyn Ed. maer aen hem de Jurisdictie 'aldaer was competerehde, 't welk door zyn lid. teegen gefprooken en het contrarie gefuilineert is. Gem. Auditeur, Officieren, Scheepenen enj Secretaris , neffens den Luitenant Kruger , in meergemelde Kamer te rug gekomen zynde, heeft den zelveu Auditeur al verder «zegt, dat hy in zyne qualiteit neffens dezelve Heeren Officieren door den Heere Commandeur van rs Bofcji waeren derwaerds gezonden , omme aldaer van wegens het Krygs regt, aen wien de Jurisdictie over het doede Lighaam en goederen was competeerende Jurisdictie te oeffenen en het doodt Lighaem te Jchouwen, en te, beletten dat niemands . ten dien einde tot het Huis van den Graef foude werden toegelaten ; waer op door zyn Ed. geantwoord is; dat zyn Ed hem in qualiteit niet konde erkennen, en kennis gaf, dat reeds het doode Lighaam door zyn Ed. behoorlyk was gedaen arrefteeren , en de kamers verzegelen , gelyk mede de fieutels als toen tot een bos gebonden; met byvoeginge, dat vermits het geene voormeld reeds verrigt was en fyne ordres waren dat 'er ten dien eynde niemand op het Kafieel of Huis mogte komen, dezelve ces- feer- (é) Neffens twee Officieren mst Cherpen. H 2  ïió VERZAMELING van STUKKEN feerde , ah zynde die ordres ah dan van wegens het Gouvernement alleenlyk , maar gegeeven in cas die van den Krygsraad hadden geprcevenieert. Naer eenige ter materie doende redekavelingen en wederzydzydfe proteftatien , onder anderen ook is door zyn Ed. aen gem. Auditeur op een vriendelyke wyze gevraagt te mogen weeten; uit krachte van welke Refolutie de Jurisdictie in dit of dier gelyke geval aen den Krygsrade •was competerende; want dat dusdanigen wet aen zyn Ed. in 't geheel onbekend was, wierd door hem alleenlyk geantwoord , dat zal wel getoond worden , of ietwes diergelyk , dat die op zyn tyd wel zoude getoond worden, deze of diergelyi, nO Een van de Officiers zyde daer op wat hoefde daer van reede te geeven. "... * ~ ■ (O SLggsndc dat men uit wade gaen, ten zy met se. trek loude uitgebragt worden. ' ■  10-T DE buiten het Huis tot op. de groote Voor-plaets. uitsebragt heeft, vindende fig ter dier tyd. Waer op zyn Ed. fig foo fpoedig als. mogelyk,. naer de Stad begeeven. hebbe , en omtrent de klokke half feeven fig vervoegt by den Heer Generael, aan wien het geval verhaalt hebbende , verzogt te mogen weeten of dat de ordres. van fyn Excel, waren en of fyn Excell. die handelwyze apprabeerde of niet , gaf zyn Excell. my eyndelyk tot antwoord, gy kunt daar oyer klagen. (Nota) den Luitenant Kruger heeft by een. briefje den Vorfter en Diender des 's morgens gererjuireert. Vrydag den 4'- July l755- Prsefenten B. Veneka, Prsefident en Adriaan Jocliems van Geftel Scheepen , mitsgaders li. 1:. Vos, Secretaris. Des voormiddags omtrent elf uuren gekoomen op den Kafteele van Haanwyk, door den Vorfter aan de Voorpoort doen aenkloppen die aenftonds geopend wierd door den Hovenier,, Hendrik vander Donk. _ Met voorn. Scheepenen en^Secretans alsmede den Vorfter en Geregts-dienaer, het Iluts ingegaen fonder door iemand verhindert of belet te worden, ofte als,daar. eenige Militairen te hebben gevonden , gekpomen fynde in hec Voorhuis bevonden , dat de deur van het Eetzael open en ontzegeld was, fynde de verzegeH 4 hn"  120 VERZAMELING van STUKKEN linge gebleeken uit een gedeelte van de cachetten daer op bevonden. De deur van de Slaapkamer uit komende in liet voorfz. eetzaal bevonden geeachetteert te. zyn met twee onbekende cachetten, en is uit de menigte lak en ftuk ken van cachetten daar r,|pg op fittende voorgekomen, dat dezelve deur te meermalen moet Ontzegelt en op nieuws verzegelt zyn geweeft. De deur van een kamer, waar in eenigePourtraiten hongen , en eenige meubelen waaren„ uitkomende in het voorhuis, welke verzegeld was geweeft ontzegeld, en oiigefloten bevonden. Item de dubbelde deur aan de trap uitkomende by de voordeur bevonden geeachetteert te zyn met twee onbekende cachetten , hebbende mitsdien geen toegang konnen hebben aen die zyde naer boven j vervolgens langs een andertrap naer boven geklommen op cea meide flaapkamer , dewelke door ons verzegeld is geweeft, blykende nog uit de cachetten, ontzegelt, dog. gefloten en zonder fleutel bevonden, ' ; Hendrina van Efch, geboorig van Efch, als Bienflmaagd gewoond hebbende by den Ge«erael over het geval mondeling gehoort fynde fcheen daar van niet te weeten, des noods ia. dezelve nader te vinden by haar Suffer de Wed. Arrebeek, neffens de Goude Leeuw binnen ■5 B.ofch. XXVII,  TOT DE MILIT. JURISD. &0. I2£ XXVII. Extracl uit de Refolutie van H. H. Mog. 30. Juny I75JO ntvargen eene Miffive, &e, (fiat infertio ) HOOG MOGENDE HEEREN. D en ondergeteekende Droffard der Grondhterlykheid van Michiels Geftel en Gemonde, quartiere van Ooftervvyk Meyerye van 'sBofch, op gifteren fynde geweeft den 28 deefer des middags omtrent de klokke een uur kenniffe bekomen hebbende , dat binnen gemelde Grondh-erlykheid , fig zelfs zoude te kort gedaen en doodgefchoten hebben den Grave van Schhppenbach Luitenant Generael ten dienfte dezer 1 ande op. den voorfz. Kafteele , zedert eenige Taaren ge woont hebbende, heek denzei ven immediaat en zoo dra mogelyk fig eed en ampthalven verpligt gevonden, neffens Scheepenen en Secretaris derwaarts te vervoegen, en omtrent de klokke half drie uuren geadfifteert als voorfch , door den Vorfter hetdoode Lighaam van gem. Grave van Slippenbach op zyn ilaapkamer ter aerde op een zyde leggende, daer neffens een ongelade Piftool en een fchoot in Borft hebbende behoorlyk te doen arrefteeren, vervolgens heeft den ondergetekende in gem. fy ne oualiteicterYoarkominge dat geene van des over^ 1 Hj lede: Afijïïve van C. A. Verfter, Drosfaerd der Grondheerlykheid van Hlichiels Geftel, en Gemonde aen H. ff. Mog. Te St. MichielsGellc)29 Jvny I75S-  121 VERZAMELING van STUKKEN ledenes goederen mogte worden vervreemt ofte. verbragt, de refpective Kamers van den voorfz. Kafteele door den Secretaris ten overftaan van Scheepenen van gem. Grondheerlykheid wettig doen verzegelen , mitsgaders alle de Hemels, welke aan hem ondergeteekende door feeker Luitenant Kruger, zeedert eenige tyd by den overledenen gewoond hebbende, aen den anderen cachetteren en aan den Secretaris voorfz. ter bewaringe overgegeeven. Met intentie verders onme al meede ampt en pligtshalve de behoorlyke informatien omtrent het voorfz ongelukkig geval intenemen , foo, van den voorn. Luitenant Krugtr, feekere Huishoudfter van den overleedene als van de Doroeftiquen fig op het felve Kafteel bevindende. Dan waer in den ondergeteekende geadfifteertals voor is verhindert geworden , door den Auditeur Militair, van het Guarnifoen van 's Hertogenbofch Willem, de Raaff, geadfifteert met twee Officieren van het voorfz. Guarnifoen. Welke verhiuderinge immediaat na dat het. voorfz. arreft en de verfegelinge door den ondergeteekende geadfifteert als. voor was verrigt, fig in voegen naervolgende beeft toegedragen. Namentlyk, dat omtrent de klokke vier uuren des naarmiddigs den voora. Auditeur Militair met gem. twee Officieren, op den voorfz. Kafteele" gekomen fynde in de Kamer , alwaar, den ondergeteekende geadfifteert als voor fig. bevond, dezelve naar voorgaende fuftenue, dat. den ondergeteekende als voor geadfifteert, aldaar nietwes te doen hadde, en daer teegens door den ondergeteekende geprotefteert fyn-. de dat dcor hem in fyne qualiteit en Scheepenen  T*r de MILIT. JURISD. &c. 123, nen het gunt te verrigten was behoorde te gefchieden, egter hebben kunnen goedvinden, Yan den ondergeteekende af te vergen de boven gemelde aen. een gecachetteerde fleutels die hy vermeende amptshalven niet te kunnen laeten overgeeven 'den voorn. Auditeur niet te min heeft kunnen goedvinden met geweld, uit de hand'van den voorfz. Secretaris te rukken en tot fig te neemen. . Dat al verders dezelve Auditeur en Officieren van fig hebben konnen"verkr.ygen, omme, den ondergeteekende geadfifteert als voor te gelaften, fig van den voorfz. Kafteele te retireeren. Dat den ondergeteekende fig verbeeldende fiilx amptshalve'niet te konnen ofte mogen doen, eyndelyk gem. Officieren aen een Corporael mee eenige by fig. hebbende gevvaapende manfehap hebben geordonneert, den ondergeteekende neffens Scheepenen', Secretaris en den Vorfter v met gewelt naer buiten den voorfz. Kafteele te brengen, foo als dan ook den ondergeteekende, Scheepenen, Secretaris en Vorlter:voorfz. doo? voorn. Corporael. en onderhebbende manfehap tuflehen de Bajonnetten op de Snaphanen, naer buiten den voorfchreeve Kafteele fyn gebragt. Ende waer den ondergeteekende daer op met Scheepenen, Secretaris, en Vorfter, fig van de voorfz. plaats hebben moeten retereren, fonder eenig acces tot den meergem. Kafteele te konnen hebben, als fynde den toegang door gem. Officieren voor'een ieder verboden, en alfoo verhindert op het faicb te informeeren of de aldaer aenweefende Perfoonen te hooren en te onderfoeken of den voorn. Grave fig zelfs de dood geoccafioneert hadde, dan of die door aa- de«  124 VERZAMELING van STUKKEN deren hem was aengedaen, mitsgaders rh dit gevai of zulx gepleegt foude zyn door iemand van fyn Huisgezin of een ander. En dat den ondergeteekende neffens Scheepenen en Secretaris, (onder ootmoedige correótie van Uw Hoog Mog.) daar door vermeent op een eclatante wyfe in deflelfs funftie en ampt te wefen geturbeert ende gefloort, te meer na dien opgemelde Grave nog tot het Guarnifoen van 's Bbfeb, nog eenig ander, voor foo veel den ondergeteekende bekent is, heeft behoort («). Soo (*) Hier omtrent is de volgende Refolutie remarquabel. Extract uyt de Refolutien van de Ed. Mog. Heeren Raden van State der Vereenigde Nederlanden. Dingsdag den 11. Septb. 1742. X s gehoort bet rapport van denHeerThefaurierGeneraelde ja Baffeconr , en den Secretaris van der Hoop, hebbende ingevolge van Haar Ed. Mog. Refolutie van den 7 deezer geëxamineerd de Miffive van den Grave van Schlippenbach, comtnandeerende het Guarnifoen te Nimwegen, geichreeven aldaar den 5. deezer, ook zoo verre daar by kennifle geeft van een manflag door den Vendrig Thomefone van het Guarnifoen van Bommel, aen den Luitenant van der Steeg, van het Guarnifoen van Nimwegen begaen te Nimwegen' en welke zaak hy in den Krygsraad heeft willen brengen , dog waaromtrent hy heeft gecedeert aan de Magiftraat, die fuftineerde dat de Judicature aea haer toe kwam. Waer op gedelibereert, fynde, is goedgevonden en verftaan , te refcribeeren aen den voorn. Grave van Schlippenbach . dat hy wel gedaan heeft te cedeeren aan de voorfz. Magiftraat, terwyl de Judicature over de voorn. Vendrig niet zynde van het Guarnifoea van Nimwegen, aan dezelve comp.teert. Johan Bodel, vt. Accordeert met het flegifter. Colionel van Schlippenbach. A, van der M%  Töf de MILIT. JURISD. &c i2J • Soo heeft den ondergeteekende niet kunnen afweefen van het gunt voorfchreven aen Uw Hoög Mog. eerbiedig kennis te geeven, met ootnfoeffiggverzoek, tin eynde Uw Hoog Mog. foo fpoedig doenelyk , om, in geval de ontzegelinL door den ondergeteekende in zyn qualiteit gedaen en fpeciael van het vertrek, waer in het Lighaem van gem. Grave zig bevind, door voorfchreeve Auditeur en Officieren niet mogte werden bewerkftelligt, het geen dog egter om het jegenwoordige fayzoen ten eerfte behoorde te gefchieden , den ondergeteekende gelieven aen te fchreyven hoe zig m deezen te jredragen. In afwagtinge van Uwer Hoog Mog. gerefpedleerde beveelen heb ik d' Eer my onderdanigfte te noemen, HOOG MOGENDE HEEREN. Uwer Hoog Mogende gehoorfaamfte Dienaar. Michiels Geftel. Waerop gedelibereert zynde , is goedgevonden en verftaen, dat Copien van de voorfchreve Miffive geftelt zal werden in handen van de Heeren van Eek tot Nergena, en andere Haer Hoog Mog. Gedeputeerdens tot de faaken van de Meyerye van s Hertoeenbofch , om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten, by haer Ed. felfs te nomineren, te vifiteren, examineren, en van alles alhier ter Vergaderinge rapport te d°e^m.  ï26* VERZAMELING van STUKKEN XXIX. Extract uit de Refolutie van H. H. 'Mof. i July 1755. As gehoort het Rapport van de Heeren van 'Heeckeren tot den Brantzenborg en anderen \ haer Hoog Mogende Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's Hertogen Bosch hebbende, 'ingevolge, en tot voldoeninge van derzelver Refolutiecommiflbriael van gilleren, met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten, geè'xamineert een Miffive van C. A. Verfter, DroïTaerd der GrondHeerlykheid van Michiels Geftel en Gemonde; quartiere van Öofterwyk, Meyerye van 's Hertogenbofch, gefchreven te Michiels Geftel deri negen en - twintigften Juny daar te voren , houdende, dat op den agt- en-twintigften Juny des middags ontrent de klokke een uur kennis bekomen hadde, dat binnen gemelde grondheerlykheid op den Cafteele van Haanwyk, fig felvs foude te kort gedaan en doodgefchoten hebben, den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Ge: neraal ten dieften dezer Landen, op den voorfchreeve Cafteele federt eenige jaeren gewoond hebbende, dat gemelde Droflaard Verfter, immediaat, en fo dra mogelyk, figh eed en amptshdlven verpligt gevonden had, nevens Scheepenen en Secretaris derwaards te vervoegen; en omtrent de klokke halv drie uuren, geadfifteert als voren, door den Vorfter het Doode ligchaem van gemelde Graave van Schlippenbach op fyn flaapkamer ter aarde op een zyde leggen-  ïot Ut MILIT. TURISD. &c. 127 génde, daar nevens een ongelade Piftool, en een fchoot in de borft hebbende , behoorlyk te doeri arrefteeren , vervolgens in fyne qualiteit, tot voorkominge , dat geene van des Overledens goederen mogten worden vervreemd of verborgen , de refpective kamers van den voorfchreve 'Cafteele door den Secretaris ten overftaan van Scheepenen van gemelde Grond Heerlykheid, wettigh doeh verzegelen, mitsgaders alle de fleutels , welke aan voornoemden Droffaard door feekere Lieutenant Kruger, feedert eenigen tyd by den Overledenen gewoond hebbende, aan den anderen cachetteren , en aan den Secretaris voorfchreven ter bewaaring overgegeven, met intentie verders, omme al meede ampt en pligtshalve de behoórlyke informatien, omtrent hec voorfchreve ongelukkig geval irttenemen, foo Van den voornoemde Lieutenant Kruger, feekere Huyshoudfter van den Overledene, als van de Domefticquen, figh op hetzelve Cafteel bevindende ; dan waar in de voornoemde Drosfaard , geadfifteerd als voren , was verhinderd geworden, door den Auditeur Militair van hec Guarnifoen van 's Hertogen Bosch Willem dc Raeff, geadfifteerd met twee Officieren van het gemelde Guarnifoen , en welke verhinderinge (immediaat na dat het voorfchreve arreft eri verzegelinge door den voornoemden Droflard j geadfifteerd als voren was verrigt) figh had toegedragen, als breeder iri de voorfchreve Misfive gemeld, verfoekende gemelde Droflard Venter, foo fpoedig doenlyk, om in geval de ontfegding door hem in fyne qualiteit gedaan, en fpeciael van het vertrek, waer in het Ligciiaam van gemelde Grave figh bevind, doot voor-  ï28 VERZAMELING van STUKKEN voorfchreven Auditeur en Officieren niet mooge werden werkftellig gemaekt, ('t geen dog echter om het tegenwoordige faifoen ten eerfteh behoorde te geleideden ) Haer Hoog Mogende ordres, hoe figh als dan te lullen gedragen. Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan, dat beyde den Droffard der Heerlykheid St. Michiels Geftel en Gemonde en den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Hertogen Bofch fullen worden aengefchreveu en gelaft, foo als gelast wordt mits dezen , om het lyck van gemelden Grave van Schlippenbach, itico te laten volgen aan de geenen van de naafte Vrienden of Huisgenoten, die het fig zal willen aentrekken, om ter aarde te doen heitellen , het welk Haer Hoog Mogende goedvinden, dat in alle ftike te S1"- Michiels Geftel, fal gefchieden. Dat in het byfonder de Drosfard fal hebben toetezien. dat fulks in diervoegen werde geè'ffectueert, en des noods daar vodr forge fal hebben te dragen, met verbod aan den Auditeur Militair daer in eenige verhinderinge toetebrengen. Dat voorts Copie van voorfchreve Miffive Van den Droffard Michiels Geftel en Gemonde, gezonden fal worden aan den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Bofch , om binnen agt dagen na receptie dezes Haer Hoog Mogende daar op te dienen Van een getaiJleert beright. Dat insgelyks den Commandeur of commandeerende Officier van 's Hertogenbofch fal werden aengefchreven, om meede binnen den tyd van acht dagen na receptie dezes, Haar Hoog Mogen-  tot be MILIT. jÜRISD. &c: is* ge'nde re berigten, op wat fundament hj twee Officieren met gewapende manfchappen tot ad» fiflentie van den Auditeur Militair heeft gecomrnandeèrt, en b'oedaenigë ordre hy aan dezelve heeft gegeven , werdende inmiddels foo wel den Droffard als Auditeur voornoemt gelaft, pm al> les te laten in fiatu quo tot nader Refolutie van Kaar Hoog Mogende, des nogthans, dat het by provifie aan ieder van haar, fonder przejuditie van wederzyds Reght en fonder den ander hinderlyk te zyn, fal weezen gepermitteerd, in* formatien noopens het fait, tot voorftand van de Juftitie te nemen. X X X.i - i\ * ' • Extract uit de Refol. van Haer Hoog. Mog, cj 7 ^uly *755' • • • \J ntvangen een Miffive van den Luit. Gene* fael van Dongen, Commandeur der Stad 's Her.togenbosch, gefehreven aldaer' den fesden dezer lopende maand, houdende and woord op Haar Hoog Mogende Refolutie van 'den eerfteri daer te voren!, waar by hy gekift was Haar Hoog Mogende te berichten ,, óp wat fundament hy twee Officieren met gewapende'manfchappen tot adfiftentie van den Auditeur Mili» tair hadt gecommandeert na het Kafteel van Haanwyck , alwaar den Lieutenant Generael, Grave van Schlippenbach fubit was komen te overlyden, en hoedanige ordres hy aan dezelve had? gegeven. i ' » y. Dfiïi. i Waas  i3« VERZAMELING van STUKKEN ' Waar op gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaan , dat Copie van de voorfchreve Miffive en Bylage geftelt zal werden in handen van de Heeren van Hecckeren, tot den Bratitzenbourg, en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's Bofch, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden, uit den Raad van Staaten , by Haar Ed. zelfs te nomineren , te vifiteren, exa» mineren, en van alles alhier ter vergadering rapport te doen. Ontfangen twe Miffiven van C. A. Verfter, DrolTaard der Grondheerlykheid van Michiels Geftel en Gemonde, gefchreven in 's Hertogenbofch den vierden en vyfden dezer, houdende antwoord op Haar Hoog Mog. Refolutie van den i. dezer. HOOG MOGENDE HEEREN. Wanneer op voor gifteren, fynde geweefl den 2. dezer Maand July des 's middags omtrent de klokke half twee uuren , Uwer Hoog Mog. Miffive met bygevoegde Refolutie van den ie* daar bevorens door den Poffciilon ten Huyfe van den ondergeteekende Abraham Verfter, Droffard der Grondheerlykheid van Michiels Geftel en .Gemonde , wierde geaddreffeerd , vond ik my op die tyd, als waernemende het Rent-amt van den Raad en Rentmeefter Tengnagel, binnen 's Bofch , op Reife naer Breda , tot het adfiIteeren van de Verpagtinge van 's Lands Tienden aldaer ," dog hadde by myn vertrek ord e ge*  tot de MILÏT. JÜRÏSD. Sec. 13 ï sekten , ingeval voor myn Retour , met U Hoog Mogende ordres op den Miffive van den 29. der gepaiteerde maand Juny , werde vereerd , dat het nodige door den Prasfident derzelve Heerlykheïd , als by rhyn abfentie het officie waernemende, foude werden verrigt. Soo gelieven U Hoog Mogende geinformeert; te fyn, dat den voorn; Prasfïdent by myne abfentie heeft geauthorifeert den 's Lands Deurwaarder Pie'ter Viflers, omme uit name en ter inftande van hem in gem. fyne qualiteit fig tevervoegen op den Kaiteele van Haanwyk, eri aldaar geregtelyk uit den arrefte te ontflaen, het doode Lighaam van den Luitenant Generael j Grave van Schlippenbach , op den 28 derzeive maend juny op den voorn. Kafteele, doör my in arrelt genomen. En voorts ter nterkominge van Ü Hoog Mogende gerefpeóleerde ordreè in voorfz. Refolutie vervat, te declareeren , dat hy in boven gem. qualiteit bereit was, en mitsdien was aenbiedende om het Lyk van meergem. Grave van Schlippenbach, ïïïcó te lateri volgen aen den geerie van de naefte Vrienden Of Huisgenoten, die zig foude willen aantrekken, om in alle ftïlte binnen gem. Heerlykheïd van Michiels Geftel ter aarde te doen heitellen, met requifitie verders, wie van de naefte Vrienden of Huisgenoten het gunt voorfz. foude willen bezorgen, en wmneer teri einde als dari Haer Hoog Mogende verdere beveeleri te ef • ieaueefen. ■ - h Dat vervolgens den voorfz. s Lands Deurwaarder , ten felven dage des 's namiddags omtrent de klokke Ses uuren fig vervoegt heeft op 1 % «til  ï$2 VERZAMELING tan STUKKE^ den meer gem. Kafteele van Haanwyk, en ge* vraegt hebbende naar de naafte vrienden van opgem. Grave Schfippenbaeh, tot antwoord bekomen heeft, geene vrienden van den felve aldaer te zyn, dat daar op den voorn.Deurwaarder het gunt voorz. heeft geinfinueert aan de aanwefende huysgenooten, en verders gevraagt, wie van haar het Lyk van gem. Grave, fig wilde aantrekken, om ter aarde te doen beftellen, aen denzelven geantwoord is, het voorn. Lyk haer niet te raken , dat fy daar van ook niet wisten nog ook waar het felve was, als. mede niet of het felve als nog op den voorn. Kafteele was, dan niet, dat wyders den voorn Deurwaarder aen meergem. huisgenoten gevraagt heeft, waer de Wagt of Manfehap aldaer bevoorens geweeft zynde, en door hem ter dier tyd niet bevonden werdende gebfceven , en wanneer van daer vertrokken was, aan hem door voorn. Huisgenóten is geantwoord daar van al meede niet te weeten. Dat hier na meergem. Prasfident by gerugte geinformeert fynde dat het Lyk van den' Grave van Schlippenbach uit de voorn. . Heerlykheid was vervoerd naer den Stad 's Bofch, en aldaer begraven, in de groote Kerk , denzelven daer op nader heeft laten inquireeren by den Cofter van gefeyde Kerk en bevonden dat het Lyk des 's nagts tuffchen den eerften en tweeden deezer aldaar was bygezet , fonder dat den Auditeur Tvlilitair óf den Krygsraad van het Guarnifoen van 's Herto^enbofch heeft konnen goedvinden aftewagten U Hoog Mog. ordres op de voorfz. Miffive van den ondergeteekende, niet tegenftaeride dat inmiddels den Colter der Kerke va«> . . Mi-  tot m MILIT. JURISD. &c. fft Michiels Geftel , op den 3o. der gepalTeerde maand Juny door den voorn. Auditeur Militair bv fis hebbende twee Officieren, gereqmreert geweeft zynde tot het gereed miken van eenGraft in de voorfz. Kerke ter begravinge vm meersrem. Lvk , den voorn. Gorter, uit |aft,Mft den ondergefchreeve aen den Auditeur Militair heeft gedeclareert dat den ondergeteekende fig eeaddrefiWt hebbende over het geval aen U Hoog Mog. geen confent tot die begravinge kond! geeven voor en aleer dat U Hoog Mog. wen den ondergefchreve foude hebben gelieven aen te fchry ven hoe zich daer inne te gedragen, te min , alzoo den ondergetekende het vojriz. Lighaam hadden gearrefteert en voor ais nog daar uit niet was ontfiagen. Dat den ondergetekende van boven gemelde *T Hoos Mog. refolutie per expreffe tot Breda benniffe ontfangen- hebbende immediaat naar bekomen verlof van de Heeren Haar Edel Mogen, de Gecommitteerdens naar het eyndigen van dy Verpachtinee van daer vertrokken , en, op gilleren avond alhier eerft gearriveerd fynde, de hier voorgem informatien aenftonds heeft ingenomen , fonder dat den ondergeteekende of in zvn abfentie den voorn. Prefident heeft konnen forge drasen , dat het Lyk van gem Grave van Schlippenbach te S* Michiels Geftel als by U Hoog Mog. voorfz. refolutie. vermeit, heeft kunnen ter aarde befteld worden , ftdlende wjr ders den ondergetekende, ingevolge meergem. U Hoog Mog- refolutie by provibe op heeden aanvang neemen, fodanige informatien..intewyinen als nopens het fait tot voorftant van de tie fullen kunnen worden ingenomen. 1 3 V€ï"  $34 VERZAMELING van STUKKEN Vertrouwende hier. meede tot dus verre ?aea, Uwer. Hoog Mogende gerefpecteerde ordres. te hebben voldaen en gehouden te fullen worden, voor diligent, heb ik. d' Eer my gehoprfaemflj te noemen. •* Bofch 4 July HOOG MOGENDE HEEREN. JJadde op gifteren d°- Eer. van U lipog Mog. by Miffive te informeeren , dat ik dien dag by' provifie foqde aanvang neemen, fodanige informatie in te nemen, als nopens het fait tot voorftant van de Juftitie foude kunnen werden ingenomen. " 3 Ten dien. einde heb ik my naer het afgaen, van boven gemelde LVKlfive aenftonds naer Micrhiels Geftel, en vervolgens met twee Scheepenen en den Secretaris naar den Kafteele van Haanwyk begeeven, alwaar my gene de minfte oppofitie is ontmoet , alzoo de Militaire "V^agt, foo als reeds by myn vorige is gemelts Van daar was opgebrooken , fonder dat ik tot hier toe heb kunnen, ontdekken de tyd wanneer. " Soo dra ik in voegen voorfz. op. den zelve. Kafteele was gekomen bevond ik, dat de Deur. van het Eetzael, welke neffens de naarvolgende Deuren door. my op den 27 Juny jongftleedèn behoorlyk waaren gedaan verzeegefeii, was ontzegelt en ongefloten , dat de Deur van de fjaapkamer waar in zig het Lyk heeft bevonden en uitkomende in voorfz. Eetzael, was ver?  tot de MILIT. JURISD. &c. 135 Zégelt met twee cachetten ons onbekent zynde uit de menigte Lak en verbroken Cachetten welke zoo op als ter zyde die deur wierden bevonden, gebleken, dat dezelve te meermaelen buiten myne verzegelingen is ontzegelt en wederom verzegelt geweeft. , . Dat de Deur van de Kamer waer in eenige Pourtraiten hongen en verfcheide Meubilen waeren, uitkomende in het Voorhuis, was ontzegelt, en ongefloten. Dat een dubbelde deur ten de trap uitkomende by den Voordeur was verzegeld, met twee onbekende Cachetten, waer door my den toegang, om te zien of myne verzegelinge van twee Kamer-deuren aldaar nog fubfifteerde,. belet was. En laeftelyk dat den deur van een Boven-kamer uitkomende op een Meyden flaap-kamer, waer na toe men met een onder trap gaat, was ontzegelt dog gefloten en fonder fleutel, fynde dus niet alleen de twee deuren , langs welke men acces tot het Lyk konde hebben opgebroken, maar boven dien alle de verdere hier bovengenoemde buiten mindere noodzakelykheid ontze- 86 Vervolgens heb ik my aldaar befig gehoudenmet het hooren van eenige der Huisgenoten, dog uit derzelver gegeeve verklaringen tot hier toe niet anders konnen opmaaken als dat het fait door hem Graave felfs geperpetreert is. Het voorfz Huis of Kafteel en daar in zynde Meubilen foo als voormelt ,. fonder eenige geregtelyke bewaringe , meerendeels onverzegelt zvnde , ben ik in een begrip gevallen , dat den Auditeur Militair van het Guarnifoen van I 4 . - s Her-  *33 VERZAMELING vak STUKKEN *s Hertogenbofch de zaken conform Uwer Hoog Mog. Refolutie van den i„ dezer in Jjatu qm latende, en by my voor de bewaringe derzei vemede geen forge gedragen werdende, de Juftitie «en dezen, *t zy. door de Erfgenamen in Ca* den Boedel fal worden geadieert of door de Crediteuren in contraire geval Van verzuim niet vry te fpreeken foude zyn , en heb dierhalven,onder hpt. goed vinden en in hoope van Uwer Hoog Mog. approbatie vermeent ten deeze nomins officii niet te mogen ilil fitten, maar voof bewaringe van den verlaten boedel, alle het verdere nogtans in Jlatu quo latende, en zonder praejuditie van wederzyds recht, te moeten zorgen , en hebbende ten dien einde naer voorgaende authorifatie van Scheepenenf van Michiels Geftel , den Vorfter en Dienaer van de juftitie der gemelde , Grond-heerlykheid naar meergemelde Kafteele van Haanwyk. gezonden , met ordre. omme aldaer te verblyven tot dat anders by U Hoog Mogende mogt werden verliaan. ■ \ ■ | ... Jn afwagtinge van Uwer Hoog Mog. hoogft ge-, refpetteerde beveele, heb ik d' Eer my onderdan igfte te noemen. $Boich $ I"iy '7SS-. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevondeu en verfraaii , dat aan gemelden Droffard • Verfter,' fal werden gerefcribeert , dat Haar Hoog Mog. haar laten welgevallen, dat hyrja voorgaande authorifatie van Schepenen van ;Michielj  m de MILIT. JURISD. &c. *s* ahïels Geftel, den Vorfter der gemelde GrondSykheid na den Kafteele van Haanwy« heeft. Sden, omaldaar te verblyven tot Haar Hoog. Mogende nadere ordres. XXX V Extract ui\ de Refohtien van Haer Bog ' Mog. 9 July 1755» Ovfangen een Miffive van den Auteur Militair van het Guarnifoen van/s Hertogenbofch, W 7 Raef , gefchreven in 's Hertogenbolcr^ dén igtlle dezer loopende maand ^ gevolge en tot voldoening van Haar Hoog Mogende Refolutie van den eerften daar te voren, deszelfs beright op-eene Miffive van de"D™.sfard der Heerlykheïd van S<- Michiels Geftel Meyerye van 's Hertogenbofch .Jtótfeg beklagend- over het geen hem R, O. Secretaris !n meer by fig hebbende Pefoonen van die Pkiats was ontmoet op het Rafteel.van bfeanwvck, onder die Jurisdiftie gehoorende, alwaar den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Generaal , ten dienfte dezer Lauden j leer fubit >vas komen te overlyden, . Waarop gedelibereerd zynde , is goedgevonden en verftaan , dat Copie var, de voorfchreve Miffiven gefteld zal worden in handen van ffeeckeren tot denBrantzenborgh, en andere Haar Hooe Mog. Gedeputeerden tot de Me van de ^yer/e van 's Bofch, om met en r.ecycns  138 VERZAMELING van STUKKEN eenige Heeren Gecommitteerden, uk den Raad van Staaten, by haar Ed. felvs te nomineren te vifiteren , examineren ,, en van ajles alhier' ter Vergadering rapport te doen, i! x x x 11. ExtraCt. ult.de Refolutien van Haer Hoog Mog, %o- July 1755. O ntvangeq een Miffive van A. Verfter, Dros-, laardder Grond Heerlykheïd van'St. MichielsGeltel, gefchreven in 'sHertogenbofch, den negenden dezer loopende maend, houdende - . f t, * ," afciracj» ui »3a io 'jjjjgi. tiOi'j (fat tnfertio.) HOOG MOGENDE HEEREN!' O p den 29 der gepafTeerde maand Juny heb p d eer gehad U Hoog Mogende by Miffive kenniffe te geeven van het fait op den 28 daer te voren gebeurt aen Wylen den LuytenantGenerael Grave van Schlippenbach en hoe dat ik my Eed en Amptshalven verpligt hebbende gevonden neffens Scheepenen en Secretaris op den Gaftele van Haanwyck tot St. Michiels Geftel te vervoegen, nadat, door my het doode Lighaam was gedaen in arreftneemen; en de refpective carners, als meede de fleutels aen den anderen geeachetteert , verders in myne intentie omme al mede Ampt en pligtshalven debehoorlyke informatien érntrent het voorfchreeve ongelukkig gevalintc nee»  tot de MILIT. JURISD. &c 139 neemen door den Auditeur Militair van het Guar-. nifoen van 's Bofch geaffifteert met twee Officie, ren ben verhindert geworden , fo en in dier vougen als breeder by dezelve Miffive, waer toe ik de vryheid neeme my kortheids halve te re- Gelvk ik meede op den 4 deezer maand July d'eer gehad hebbe, U Hoog Mogende te into meeren van *t geene ter fchuldige obediëntie van U Hoog Mog. Refolutie van den 1. daer bevorens verrigt is, met verzoek gehouden te mogen worden voor diligent. En eindelyk heb ik op den 5 daar aan volgende d' eer gehad U Hoog Mog. al wyders te bo. risten van myne verdere verrigtingen, welke vertrouwe dat Uwe Hoog Mogende approbatie fullen hebben gevonden. Vervolgens heb ik my indispenfabel verpligt geagt, zoo tot verificatie van het gepaffeerde tls juftificatie van myn gehoudene gedrag aan U Hoog Mog. te moeten fuppediteeren. Eeïftelyk: een declaratoir van twee Scheepenen en Secretaris der Grondheerlykheid van St. Michiels Geftel alhier gevoegd ïub. N0. 1. Ten tweede een Relaas van den Vorfter Cornelis Soetens, fuh. N°. 2. Ten derde een Infinuatie, en daer aen geannexeerde Relaes van den 's Lands Deurwaerder Pieter VilTers fub N°. 3^4- , Ten vierden een Extraft uit het Doodregiftet der Parochie van St. Jan binnen de. Stad van 's Bosch fub N". 5. . c , En'laaftelyk een Declaratoir van twee Scheelenen en Secretaris der voorfchreeve GrondWly,Hheid.fubK« 6, ^  }4o VERZAMELING van STUKKEN Tot allen dewelke, ik de vryheid neeme my eerbiedigft te gedraagen. * Ik verbeelde my dan Hoog Mogende Heeren onder gehoorfaemfte correctie, dat UHoog Mogende, foo uit rayne voorgaende informatien , als de hiernevens gevoegdebewyfen ten klaarlten fal yoorkoomen, dat over het gebeurde geval dqn Krygsraed van 't Guarnifoen van ^ Hertogenbofch geen kenpis heeft konnen neemen , en dat alles 't gunt by my aanftonds, naer bekoome weete, is werkftelliggemaakt, notoirlyk myn ampt en phgt heeft gevordert, om 't gezag van 17 Hoog Mogende en de Jurisdictie van den Heer met te verkorten ën my teffens te exponeereri aan onaangename verantwoordingen, foo als daar van gevallen in vorige tyden , foo my voorgekomen is , en onderregt ben , fouden hebben geëxteert, als onder anderen in de Heerlykheid Bsrlicum, quartiere van Maasland meede Meyerye van 's Bofch, in den Jare 1729. voorgevallen, in het breede vervat' in de Refolutien van Haar Edele Mogende myn Heeren van deq Raade van Staaten van den 19. en 26. Septemberdesfelvige Jaars 1729. gelyk ook nog wel gem. Haar Edele Mogende by Refolutie van den ir. Augufty 1744. genomen op het fcbriftelyk advis van, den Fiscael van de Generaliteit Wybo, fchynen begreëpen te hebben, iat.de pognitie van alle commune .delicten ten platten Lande, fchoon door Militairen hegaen, behoord aen den Regter van de plaets alwaer dezelve gebeuren. Waer by nog komt, gelyk ik al mede geïnformeerd ben , dat de Commiffie van den Auditeur Militair van 's HèrtOjjenbofch , fig njet eerder extendeert, als over het Guarnifoen van dien 8  \ ïot flE MILIT. JURISD. &&- Ut dien confecutivelyk ook dat denzelven binnen t Grondheerlykheid van ff- Michids. Geftel, ntet heef? kunnen fungeeren in Pra.judic.e_ van de Turisdiöie van den ondergeteekende Officier en Scheepenen derzelver Grondheerlykheid , min noe dat voornoemde Auditeur Militair van hec G^rnifoen van 's Hertogenbofch b,zig hebbende Officieren bevoegdheid hebben gehad 5en ondergeteekende neffens Scheepenen en Secretaris op zodanige violente wyze in haere functie te turbeeren en van den Huyze otte ïafteele vanHaanwyk af te zetten; mitsgaders den gedaene arrefte en verzegehngen te vio- lerTerwvl ik deeze fal befiuiten in die aequitable verllgtinge, dat U Hoog Mogende by derzelver finale Refolutie fodanige voorfieninge fiilleü lelLven te doen, als Hoogft dezelve: totmaintien van de Turisdiftie der Grondheerlykheid S<- Michiels Geftel, en fatisfiftie van de ondergeteekende Scheepenen en Secretaris, fullen oordeeten en vinden te behooren , heb ik d Eer my gehoorfaamft te noemen. 's Bofcli 9 July I7S5- Waerop gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaen , dat Copie van de voorfchreve Miffive en Bvlagen fal gefield worden in handen van de Heeren van Heeckerèn tot d;n Brantzsnlorz en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerd n'tot de faeken de Meyerye van 's Hertogenbofch , om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staete,' by haer Ed.  m Verzameling van stukken- felvste nomineren, tevifiteren, te examineren * ^oeVan allCS alhiCr Ver§adeririSe rapport te X X X I t I. Éxtract uit de Refolutien van H. H. Móg. 22. July 1755. Ontfangeh een Miffive van den Droffaard eri Schepenen der Grondheerlykheid & Michiels Geftel , gefchreven aldaar den 10. dezer lopende maand houdende. —— (Fiat inferti'ó.) hoog mog. Heeren* Den Capiteyh Ingenieur Onno Taminga, Baron du Tour i ais fpeciale laft en Procuratie hebbende van zyne Moeder Eygenarefte van den Kafteele of Hüife van Haanwyk, onder deeze Grondheerlykheid S'- Michiels Geftel, laaft bewoond by wylen deh Grave van Schlippenbach 1 heeft zich by Requefte aen ons geaddreffeert en daer by om redenen geallegueert , verzogt dat wy hem in zyne qualiteit fouden gelieven te aüthonfeeren om het regt van prasclufie, 't geen hem ingevolge den 10. Art. tit 14. var? de Coftumen en Ufantien der Stad 'sBofch, op de haeffelyke en Lffhaeflyke goederen, mitsgaders verdere Meubilen en Huisraed van wylen dert Voorn. Grave van Schlippenbach, geeompe- teeffc  tot be MILiT. JURÏSD. &c] 14$ teert hebbende daadwerkelyk te mogen werkheilig maken ; mitsgaders, dat wy ten dien evnde iemand fouden gelieven te authonfeeren , omme de voorfz. haaffelyke en Erfhaeffelyke; mitsgaders , verdere Meubilen en Huisraed op den meergemelde Huife of Kafteele van Haanwvk bevonden wordende , en aen wylen den voorn. Graevevan Schlippenbach toebehorende» ad epus iius habentium te verkopen , omme daer uit zoo de boode, en huishuur als andere fchulden te voldoen, en betaelen, zoo als U Hoog Mog. dit fullen gelieven te zien uit de voorlz-. Requefte waer van wy de vryheid neemen hier neevens copie aüthentiecq te voegen en ons daer toe gehoorfaemft te gedragen. Wy hebben ai wederom Hoog Mog. Heeren de voorfz Requefte tot nog toe gehouden buiten difpofitie, alzoo den Droffard deezer Heerlykheïd aen ons heeft gecommuniceerd U Hoog Mog. Refolutie van den 1. deezer maand July, waer by U Hoog Mog. aen hem Droflaerc aenfchryven, dat alles op den voorfz. Huize of Kafteele yan Haanwyk moet werden gelaten in Jtatu quo tot nadere refolutie van U Hoog Mog. En wanc tot hier toe egeene nadere ofte finale difppime van U Hoog Mog. is ingekomen, nog zig iemand als Erfgenaem heeft gedeclareerd voor zoo veel ons bekent is, en het dus van de uiterfte noodfaekelykheidis, dat ten fpoedigfte iemand word geauthorifeert, om de goederen van wylen meergemelde Graeve van Schlippenbach te verkopen en tot gelden te maken, onder den lalt van behoorlyke reekening bewys en'|Rehqua dan waeromtrent wy niet hebben willen nog gevoeg-  hl VERZAMELING vXN STUKKEN yoeglyk kunnen difporieeren, fonder alvóoren-t met U Hoog Mog. altoos hoógft geërde ordres te zyn verëert. , . Neemen my de Vryheid U Hoog Mog. op het onderdanigfte te verzoeken dat het Hoogft derzëlve goede geliefte zy , ons ten fpoedigfte rnet derzelver ordres . te voorzien , hoe wy deeze aengaeride ons zullen gedraegen, terwyl wy immiddels na U Hoog Mog. een .langdurige pn voorfpoedige Regeering. te hebben toegewend met de uiterfte Hoogagting en onderdanigheid noemen* HOOG MOGENDE HEERENj U Hoog Mogende , onderdanigfti* èn getrouwfte Dienaren, den Drcs^. fard en Scheepenen , der Grondheerlykheid Sc- Michiels Geftel. Ter Ordonn. van Defelve; St. Mic-hiels Geftel «den 19 J ily 1755. VERGADERING E. Saturdag den ip. July 1755. Isgeleezen.deRequefte. van Qnno Tatnminga Bs6fon du Tour Capitain lngeneur, ten dienfte dezer Lande, als laft en Procuratie hebbende van fyne Vrouwe Moeder Eygenarefie van den Huize ofte Kafteele van Haanwyk , waer by van Heeren Officier en Scheepenen dezer Grondheerlykheid, ver-  tof bé MILIT. JURISD. &?. k0 Verzoekt authorifatie tot het preluderen der goederen van wylen den Grave van Schlippenbach, welke zig op den Huize ofte Kaïteele van Haanwyk bevinden. Waer op gedeliber&trt fynde is goedgevonden het gedane verzoek te houden in advies tot dat by haer Hoog Mog. de Heeren Staaten Generael, op den Miffive hier boven gemeld fal zyn gedifponeerd. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan , dat Copie van voorfchreve Mifiive gefield zal worden in handen van de Heeren Heeckeren tot Brantzenborgh, en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden, tot de faaken van de Meyerye van 's Hertogenbofch, om me^ en nevens Heeren Gedeputeerden uit den Raad van State, by Haar Ed. zelvs te nomineren , te vifiteren , examineren, de befoignes daar op ten fpoedigften voort te zetten , en van alles alhier ter Vergaderinge rapport te doen, XXXI V. Rapport der Heeren Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 'j Hertogenbofch, ÖV„ De Heeren v*n Heeckeren tot den Brantzenborgh en andere Haar Hoog Moogende Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's Hertogenbofch , hebbende ingevolge en ter voldoe* ninge van beyde haar Hoog Mogende Refolutien van den fevenden , vervolgens meede die Van den negende en tienden dezer lopende maand, met en nevens eenige Heeren GecomV, Dm.hl, K nut*  i4fj VERZAMELING van STUKKEN mitteerden uit den Raad van Staaten, geëxa» rnineert de Miffive van den Lieutenant Generaal van Dongen , Commandeur der Stad 's Her* togenbofch , gefchreven aldaar den zesden bevorens, als mede een Miffive van den Auditeur Militair van het Guarnifoen der gemelde Stad; W. J. Raaff, mede gefchreven ter Stede als vooren den agften daar aan volgende, enlaaftelyk de drie Miffiven van Abraham Ferfier, Drosfaard der Heerlykheid Sc- Michiels Geftel en Gemonde, den vierden , vyfden en negenden der meergemelde maand July , binnen de voorfchreve Stad gefchreven, gelyk mede de Bylaagen daar nevens gevoegt, alle dienende ter informatie en gedetailleerd berigt van 't gunt voorgevallen en verrigt was na het fubit overlyden van den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Generaal, ten dienfte dezer Landen, op het Slot Haanwyck, gelegen in de Heerlykheid Sc- Michiels Geftel, quartier van Oofterwyk , Meyerye van 's Hertogenbofch, en fpeciaal welke Commando's en ordre by dit voorval waren afgegeven, alles in gevolge van Haar Hoog Mogende Refolutie van den i. July laaftleden; hebben ter Vergadering gerapporteert, dat zy Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden uit den Raad, in aghting genomen hadden, dat het Kafteel van Haanwyk gelegen was in de Heerlykheid vanSr'' Michiels Geftel,quartier van Oofterwyk,Meyerye van 's Hertogenbofch , en dat aldaar wylen den Graaf van Schlippenbach, tot geen Guarnifoen behoorende, fyne vafte wooninge federt eenige tyd herwaards gehouden heeft. Ten anderen, dat de Commifïïe van den Auditeur Militair in 's Hertogenbofch figh bor- neers  tot be MILIT. JURISDo &c, 14? neert tot het Guarnifoen van de Stad 's Hertogenbofch, en de daar by gelegene Forten, eri dus mede de berighting van de Juftitie ; voorts dat als een vafte regel gerecipieert en geufeert is, dat Militairen, welke hier te Lande gehuisd en gehoofd zyn of haar fixum domkilium hebben, ook te regt ftaan over Civile faeken voor den domicilairen Reghter. En dat fy Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerden uit den Raad van Staten , derhalven van Advife zouden zyn , dat verklaard behoorde te worden, dat den Droft en het Gerecht van S£- Michiels Geftel en Gemonde, in dezen geregrigd zyn,. om den Boedel en Goederen van wylert den Graave van Schlippenbach, in hunne beheeringe te neemen , en tot liquiditeit te brengen, volgens het voorfchrift der wetten en coftuymen locaal , en dat den Auditeur Militair van het Guarnifoen van 's Hertogenbofch > en daar by gelegen Forten, en alle anderen des noods , behoorden te worden gelaft figh in den voorgemelden Boedel en adrrjimftratie van dien niet te ingereren, maar de toefight en beheeringh derfelven den Droft en Gereghte voorts over te laten. Waakop gedelibereert zynde is goedgevonden en verftaan , dat Copie van het voorgefchreve gerapporteerde gefteld zal worden in handen van gemelde Heeren' van Heeckeren tot den Brantzenborg, en anderen Haar Hoog Mogende tot de Militaire faaken, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit deij Raad van Staaten , by Haar Ed. felvs te nomineren , te vifiteren, examineren en van alles al* Jjier ter Vergadering rapport te doen.  J4S VERZAMELING van STUKKEN XXXV. Extract uit de Refolutie van H. H. Mog. 1%. Aug. 1755. Ontfaneen een Miffive van BrWaard en Schepenen der Grondheerlykheid van S<- Michiels Geftel en Gemonde, gefchreven te Michiels Geftel, dea 145. dezer loopende maand, houdende L (Fiat infertio.) HOOG MOOGENDE HEEREN. Op den 19. der laetft gepaleerde maend Tuly hebben wy de vryheid genomen ons by Miffive' aen U Hoog Mogende te addreffeeren , daer neffens te voegen Copie authentiecq van de Requefte door den Capitein Ingenieur Onne Tammnga, Baron de 'Jour, als fpeciale Jaft en Procuratiehebbende van fyne Moeder , Eygenareffe van den Kafteele of Huize van Haanwyk, onder deze Grondheerlykheid Sc- Michiels Geftel en Gemonde, aen ons geprasfenteert ten einde Wy hem m zyne qualiteit foude gelieven te authonfecren het recht van praeclufie op de haeffelyke en erfhaeflyke goederen; mitsgaders verdere Meubilen en Huisraed , aen wylen den Graeve van Schlippenbach gecompeteert hebbende, daadwerkelyk te mogen werkftellig ma- keri  tot de MILIT. JURISD. &c. 149 ken, en verders daer mede te handelen als breeder by opgem. Miffive ter nedergeftelt, met onderdanigft verzoek, dat het hoogft. derzelver goede geliefte fyn mogte ons ten fpoedigften met derzelver ordres te voorzien, hoe wy ons dien aengaende, zouden hebben te gedraegen. Ende alzoo denzelven Capitein Ingenieur Baron du Tour , fig op heeden by nadere Requefte; waer van wy weederom de vryheid neemen ten deezen Copie te voegen aen ons hadde geaddreffeert, hebben wy niet kunnen afzyn U Hoog Mog. daer van kennis te geeven , met gehoorfaemft gereïteert verzoek , dat U Hoog Mogende ons als nu met hoogft derzelver gerefpefteerde beveelen gelieven te honoreeren» Wy neemen te gelyk by deezen de vryheid U Hoog Mogende te communiceeren, dat wy dagelyks dan door deeze dan door anderen Crediteuren van den Boedel werden bemoeyelyk en om afdoeninge aengefprooken , even als of wy proprio motu de difpofitie daar van wederhielden , fig zeer beklagende dat het meerdergedeelte van dien Boedel, foo door de Domeftiquen als anderen, welke fig op de meergemelde Kafteele of Huize van Haanwyk bevinden, als door het onderhout der vier Paarden , van den overleeden; mitsgaders door de koften der bewaeringe van de goederen in praejuditie van hen ftaat geabforbeert te worden. In afwagtinge van U Hoog Mogende difpofitie, hebben wy onder toewenfinge van Uwer Hoog Mogende langdurige en voorfpoedige Regeeringe, d' Eer ons met d' uiterite hoogK 3 agtinge  15© VERZAMELING van STUKKEN agtinge en fchuldige onderdanigheid te noemen. HOOG MOGENDE HEERENi U Hoog Mogende onderdanigfte en getromvfte Dienaren, Den Droffard en Scheepenen der Grondheerlykheid van. Sc- Michiels Geftel en Genio.ide. iS... Cedel den i6 Auguftus 1755. Waarop gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan , dat Copie van de voorfchreve Miffive en Byhge gefield zal werden in handen van de Heeren van Eek tot Nergeqa, en andere haar Hoog Mogende Gedeputeerden tot de faaken van de Meyerye van 's Hertogenbofch, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staaten , by Haar E. felvs te nomineren, te vifiteren, 'examineren , en van alles alhier ter Vergadering rapport re doen. XXXVI.'  tot de MILIT. JURISD. &c. tSt XXXVI. Extracl uit de Refol. van H. H. Mcg. 4. Sept. 1755- Is gehoort het Rapport van de Heeren van Heeckeren tot den Brantzenburg, en andere Haar Hooe MoS. Gedeputeerden tot de zaeken van de Meyerye van 'sHerttogenbofch hebbende irgevolgeln tot voidoeninge van Haar Hoog Mog. Refolutie commifiorïael van den vyftienden der voorlede maand, met en.neven- eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staten nader geëxamineerd het gerapporteer e door de gemelde Heeren van Heeckeren tot den tajz'nborgh en andern Haar HgfMgGjdeputeerden, nevens eenige Heeren Gecom beerden uit den Raad van Staten, ten zei, ven dage ter vergadennge gedaen, op de Mis Fvevan den Lieutenant Generael van Dongen , Commandeur der Stad 's Hertogenbofch gefchreven aldaer den zefden Juïii laeftleden als mede op een' Miffive van den Auditeur Mditair van het Guarnifoen der gemelde Stad W. I. Raaff, mede gefchreven ter fteede als vooren den agtften daer aenvolgende, en laeftelyk op de drie Miffiven van Abraham Verfter Drosfaerd der Heerlykheid St. Michiels Geftel en Gemonde, den derden, vyfde, en negenden dev meergemelde maend July, binnen de voorfchreve Sïad gefchreven , gelyk mede de Bylagen daer nevens gevoegd, alle dienende tot informatieen gedetailleert berigt van het gunt voor-. " Sen In verricht was na het fubit overlyoen  m VERZAMELING van STUKKEN van den Grave van Schlippenbach, Lieutenant Generael ten dienfte dezer landen, op het Slot Haanwyk gelegen in de Heerlykheid St, Michiels Geftel, Quartier van Oofterwyck, Meyerye van 's Hertogen Bofch , en fpeciaal welke commando 's en ordres by dit voorval waren afgegeven , alks en gevolge en ter voldoeninge van Haar Hoog Mog. Refolutie van den eerften July laetsleden, en breder in de Notulen van den vyftienden der voorlede Maand vermeld. Waar op gedelibereerd zynde is goedgevonr den en verftaen , dat fonder te admitteren of te treeden in de gronden by het voorfchreeve gerapporteerde gelegt, en fonder eenigfints te bepaalen de Militaire Jurisdictie in. dit fiugulier °eval, om redenen Haer Hoog Mog. daer toe morerende, den Drost en het Gerecht van St. Mi? chiels Geftel en Gemonde fal worden aengefchreeven, den Boedel en goederen van wylen den Grave van Schlippenbach, in hunne beüer, ringe te brengen, volgens 't voorfchrift der wetten en, Coitumen locael. En dat daer van kennis fal worden gegeeven aen den Auditeur Militair van het Guarnifoen van H Hertogen Bofch, en daer by gelegen Forten, met lalt om de toezigt en beheeringh van de voorgemelden Boedel aan den Drolt en Gerechte voornoemt over te laten. XXXVII. Extract uit de Refol van H. II. Mog. 15. Sepc. i755. Ontfangen een MilTive van den Krygs-Raei des Guarnifens in 's ütrtogtnbofch gefenreven in He**  TOT M MILIT. JURI5D. &c. 15$ "s Hertogen Bofch den veertienden dezer hopende maend, houdende, dat Haar Hoog Mog. over de klagten van den Droflard der Heerlykheid St. Michiels Geftel, noopens het voorgevallene op den Huize Haanvvyk, onder gemelde Heerlykheid gelegen, al waer de Lieutenant Generael 'van Schlippenbach zeer fubit was komen te overlyden, gedifponeerd hebbende, alleen hadden goedgevonden en verflaen, dat in dat fingulier geval den Droft en Gerecht van St Michels Geftel en Gemonde foude worden aanaefchreven, den Boedel en goederen van wylen den gemel'den Grave van Schlippenbach in hunne beheeringe te neemen en tot liquiditeit te bren een en den Auditeur Militair van het Guarai foen ende daar by gelegen Forten gelaft, om den toefigt en beheering van den felve Boedel aen den Droft en die van den Gerechte oyerte- laten. . _. . Dat den Auditeur Militair die Refolutie gecommuniceerd hebbende aen den Lieutenant Generaal en Commandeur der gemelde Stad 's Hertogen Bofch van Dongen, men in die verwagtinge was geweeft, dat, wyl Haer Hoog Mog. by voorfchreve Refolutie aangaei.de bet conflict van iurisdi&ie, en het geen verder op dat Cafteel tuffchen den Droffard Secretaris en Schepenen en Gecommitteerde Commiffariffen en den Auditeur was voorgevallen, nietwes was gercfolveert of gedecideert, dat den Droflaard de Sleutels die Commiffariffen en Auditeur onder fielt hadden gejlagen, inder minnen of wel gerechtelyk foude hebben gerequireert, om de toefi leden des 's morgens de kloeke tien uuren precies fig foude laten vinden op den Cafteele van Haanwyk, ten einde hem Auditeur Militair aldaar aftewagten, om aen het gerequireerd by gemelde Infinuatie te komen voldoen, by welke occafie ik my neffens Schepenen en den Secretaris op den Cafteele van Haanwyk, tyde en uure voorfz. hebbende bevonden , en daer verbleeven zynde tot omtrent de kloeke half twaelff des fmorgens, fonder dat den Auditeur Militair fig aldaar heeft gefifteert, hebben wy vernomen dat feker gepenfioneert Luitenant, genaamt Kruger, welke eenige tyd by wylen den Grave van Schlippenbach by zyn Leeven geweeft en naar zyn overlyden tot hier toe, foo hy voorgeeft, op ordre van den Commandant dezer Stad, en verzoek van den Auditeur Militair, aldaar verbleeven is, van daer ftond te vertrekken, waar op wy denzelven hebben V. Deel. L Ia:  16" 2 VERZAMELING van STUKKEN laten verzoeken by ons, in het vertrek alwaar wy waeren te willen komen, die aldaer gecompareert en aen denzelven voorgelefen zynde U Hoog Mogende meergemelde Refolutien van den 4 deezer, foo hebben wy van hem gerequireert, aan ons overtegeeven zodanige goederen , Meubilen, Chartres , papieren en documenten , als tot den Boedel fpeêreerende en onder zyn bewaringe waren geweeft, onder expurgatie van Eeden des noods als na regten en Coftumen locaalgebruikelyk is en vereyft werd, en in fpecie fodanig filverwerk als hy op den 28 Juny jongfUeeden (zynde den dag van het geval) aan my , Scheepenen, en Secretaris had vertoont, en in zyn Koffer in bewaringe gehouden , naar eenige woordewiffelingen hier over, was het antwoord van gemelde Luitenant Kruger, dat hy geen andere goederen, als dat Zilver onder zig hadde , vervolgens door my op de overleeveringe van dien geinfteert werdende , heeft denzelven kunnen goedvinden te antwoorden fulx niet 1je fullen do-en , voor en al •eer , de verfchotten door hem voor de huyshoudinge gedaan door ons wierden voldoen en betaald; ik heb wel getragt denzelven te doen begrypen fulx ons werk voor als nog niet te zvn , mét te zeggen, dat wanneer den Boedel volgens het voorfchrift der Wetten en Coftumen Locaal, tot liquiditeit foude zyn gebragt en daar van reekeninge gedaan foude worden, hy de repartitie der penningen, door hem of die geenen , welke hem , tot het doen van de verfehotten hadden geauthorifeert dezelve moeften •werden gevraagt , en daaromtrent by ons niet anders voer het jegenswoordige konde werden ge-  TOT DE MIUT. JURISD. &c. 163 gedaan, hem Luitenant Kruger teffens waarfchouwende voorzigtig te handelen, alzco hy op dat Zilver geen meerder regt als andere Crediteuren des Boedels hadde, de extraditie van het meergemelde Zilver andermaal gevraagt zynde , moeft: het hooge woord 'er uit, dat hy Kruger het zelve niet konde overgeeven, vermits om penningen te hebben tot het doen van de voorfchreve verfchotten, die hem door den Auditeur volgens fyn voorgeeven geweigerd ofte niet genoegfaam gegeevenfyn, genootzaakt was geweeft het felve filver te verzetten, en daar opgeld op te neemen, met byvoeginge, hetzelve wel te willen bezorgen, als hem by een briefje door ons belooft wierd, dat hy zyn geld in agt dagen zoude hebben , fig verzeekert houdende, foo als voorgaf, dan wel Crediet te zullen vinden om voorfchreeve Zilver te loffen; dan alzoo wy oordeelden daar toe geenfints bevoegt te zyn, hebben wy daar in niet konnen confenteeren en omme hierinne en in het geval van den Auditeur Militair hier voor ter neder gefield geen verdere of andere moeyelykheden te ontmoeten geoordeelt, nietwes te mogen doen fonder Uwer Hoog Mogende ordres op het een en ander te hebben gevraagt. Weshalven, neeme ik meede in name van de Geregte van Sl. Michiels geftel de vryheid my deswegens aen U Hoog Mogende te addreffeeren, met ootmoedigfte bede, dat het U Hoog Mogende behage mag , ons ten fpoedigfte, om dus met de ontfegelinge van den Boedel, hec affchaffen van Domeftiquen &c. en verkoopinge der goederen te konnen voort procedeeren . L 2 met  J64 VERZAMELING van STUKKEN met hoogft derzelver ordres te vereeren, hou ik als Droffard en het Geregte van Sc. Michiels geftel fig ten deezen fullen hebben te gedragen. Jn welke afwagtinge en naar U Hoog Mogende een langduurige en voorfpoedige regeeringe toegewenfcht te hebben , heb ik d' Eei my allergehoorfaamft te noemen HOOG MOGENDE HEEREN! Uwer Hoog Mogende gehoorfaamfte en getrouwe Dienaar. 's Rofcli 15 Septemb. 17 55- En is daer nevens gelezen de Requefte va» Nikolaas Jofeph Kruger, gepenfioneert Lieutenant van het geincorporeerde Regimenc van den Colonel Baron van Ditforth, houdende in het breede de redenen waarom hy onder figh hadt genomen eenighfilverwerk, nagelaten door gemelde Generaal Grave van Schippenbach , als meede waerom hy het felve niet hadde kunnen, overleveren op de Requifitie van gernelden Drosfaard en Regenten van Sc. Michiels Geftel; verfoekende om redenen in de voorfchreve Requefte geallegeert, dat Haer Hoog Mogende den gernelden Droffaard en Regenten gelieven te gelaften, om by het overnemen van voorfchreve filverwerk aen den Suppliant te reftitueren de deugdelyke verfchotten, en debourfementen, welke hy verplicht is geweeft ter faeke voorfchreve te doen, onder aftrek van feekei»  tot de MILIT. JURISD. &c. io*y kcre fomme van vyf en veertig guldens , door den Auditeur Militair voornoemt, op reekening aen hem Suppliant betaelt, mits dat de Suppliant gehouden fal zyn het gemelde filverwerk daer beneven aan dezelve overtegeven. Waerop gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaen, dat Copie van de voorfchreve Miffive en Bylagen, als mede van de gemelde Requefte gefield zal worden in handen van de Heer Heeckeren tot den Brantzenborg, en andere Haer Hoog Mogende Gedeputeerden tot de Militaire faeken, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staten, door haer Ed. zelfs te nomineren, te vifiteren , examineren, daer op [in te nemen de Confideratien en het Hoog wys ad vis van Haere Koningiyke Hoogheid, en van alles alhier ter Vergaderinge Rapport te doen. XXXIX. Extraiï uit de Refolutien van Haer Hoog Mog. den 19 Sept. 1755. I s ter Vergaderingen gelezen de Requefte van de Kerkmeejlers der Eerken en Capelien binnen de Hoofftad 's Hertogenbofch , verfoekende om redenen in de voorfchreve Requefte geallegeert, dat Haar Hoog Mogende tot voorkominge van differenten, die fekerlyk tuffchen de Supplianten en die van de Krygsraade in 's Hertogenbofch, over de betaeling van de Kerk. - gereghL 3 ten»  166 VERZAMELING van STUKKEN ten, breeder in de voorfchreve Requefte vermeld, fullen ontftaen, de Droffaerd en Regenten van Sc. Michiels Geftel gelieven ce gelaften, de gemelde Rechcen aen de Kerke in 's Hercogenbofch, ter fomme van een honderd agc en veertig guldens en twaelf Huivers verfchuldigd, wegens de begraevinge van het ligchaem van wylen den Graeve van Schlippenbach , op de te doene rekening van fyne goederen in prceferentie te admitteren, mits de Supplianten by het doen van voorfchreve rekening aen de Regenten van St. Michiels Geftel overgegeven "een gedetailleerde rekening van de gemelde Kerken Rechten, geadltrueert met de Refolutien van de Magiftraet van 's Hertogenbofch , uit hoofde van welke dezelve gevorderd worden. Waerop gedelibereert zynde is goedgevonden en verftaeq, dat Copie van de voorfchreve Requefte geftelt zal worden in handen van de Heeren van Heeckeren tot den Brantzenborgh, en andere Haer Hoog Mogende Gedeputeerde tot de Militaire faeken, om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staeten, door Haer Ed. felvs te nomineren , te vifiteren, examineren , daer op in te nemen de confideratien en het Hoog wys advis van Haere Koningiyke Hoogheid, en van alles alhier ter Vergadering Rapport te doen. X L,  tot de MILIT. JURISD. &c. 16*7 X L. £xtra& uit de Refolutien van Haer Hoog Mog. den 26 Sept. 1755. Is gehoort het Rapport van de Heeren van Heeckeren tot den Brantzenborg, en andere Haer Hoog Mog. Gedeputeerden tot de Militaire: faeken , hebbende in gevolge en ter voldoening van Haer Hoog Mog. Refolutie van de vyfuenden laetftleden, met en nevens eenige heeren Gecommitteerden uit den Raed van Staeten, geëxamineert eene Miffive van den Krygsraad des Guarnifoens van 's Hertogenbofch, houdende, na melding van de dispofitie vervat in Haer Hoog Mogende Refolutie van den vierden SepSmber bevorens genomen, wegens de beheermg en het tot liquiditeit brengen van den boedel van wylen dei! Generael Grave van Schlippenbach , een recit van het gunt tuffichen den Droft en Gerechte van St. Michiels Geftel ter' eenre, en den Krygsraad en Auditeur van het Guarnifoen van *s Hertogenbofch ter andere fyde over de wyze van hef extradeeren der fleutels van dengeweze woonhuife van wylen de voornoemden Grave van Schlippenbach, en van de daer in zynde kaften en kiften, &c. was gepaffeerc, alles breeder by de voorfchreve Miffive en Refolutie gedetailleert , met verfoek , dat Haer Hoog Mogende aen den gernelden Krygsraad dien aengaende geliefden te laten toekomen, fodaenig nader ordres, als Haer Hoog Mogende fouden vinden te behooren. Houdende de voorfchreve Miffive wyders L 4 ver"  I<8 VERZAMELING van STUKKEN verdoek , om redenen aldaer breeder gemeld, dat tot wegneemingh van al weder daer over te ryfen verfchillen, aen die van de voorfchreve Gerechte mogte werden gelaft, van uit de eerfte geprovenieerde penningen , als van de te verkopene paerden, Equipagie en andere, voor foo veel die ftrekken fouden, de koften van de begraevenifle te voldoen. En iaetfteiyk , dat den Droffaerd en die van den Gerechte voorfchreve insgelyks mogen werden gelaft, om aen den Luitenant Kruger, de penninge by hem tot onderhoud van de Paerden , üomeftiquen, en het geen verder in die omftandigheid op 't Kafteel mogte wezen geimpendeert, en het gunt by hem uitgefchoten was, als mede notoir gepra?fereert, te voldoen en te betaelen. Hebbende welgemelde Heeren Gedeputeerden en Gecommitteerde voorts mede ingevolge en ten voldoening van Haer Hoog Mogende Refolutie x'an den feftienden dezer lopende rnaend, geëxamineert een Miffive van A. Verfter , Droffaerd der Grondheerlykheid van St. Michiels Geftel, gefchreven in 's Hertogenbofch den vyftienden daer te voren, houdende na gelyke melding van dezelve Haer Hoog Mogende Refolutie van den vierden derzelver maend, fyn verbaal van het ontftaene verfchil wegens de wyze van het extraderen der bovengemelde fleutels, ten anderen een relaas van het gepasfeerde op de Kafteele Haanwyk, tuffchen voornoemden Droft, nevens Schepenen en Secretaris der gemelde Heerlykheid, en feeker gepenfioneerd Lieutenant Kruger, noopens het overgeven van fodanige goederen, meubelen, Sil- ver-  tot de MTLIT. JURISD. &c. i6> verwerk, Chartres, papieren en Documenten, als tot den gernelden boedel fpefterende, en onder de bewaring van den voornoemden Kruger waren geweeft, breeder by de voorfchreve Misü ve gemeld, met verfoek, dat Haer Hoog Mo"ende aen den Droffaard en den Gerechte voorfchreve ten lpoedigften haere ordre fouden geteven te laten toekomen, hoe defelve figh in dit geval (en dus met de ontfegeling van den Boedel het affchaffm van Domeftiquen en verkoopinge der goederen te kunnen voort procederen ) fullen hebben te gedragen. Wvders nog geëxamineerd hebbende de Requefte van Nikolaas Jofeph Kruger, gepenfioneerde Lieutenant van het geïncorporeerde Regiment van den Colonel Baron van Ditforth, itt de bovengemelde Refolutie Commiffonael van den feftienden defer begrepen houdende in het breedede redenen, waerom hy onaer figh hadde genomen eenig filverwerk, nagelaten door wvlen den Generaal Grave van Schlippenbach, Ib meede waerom hy het felve met hadde kunnen overleveren op requifitie van gernelden Droffaard en Gerechte, met verfoek , om redenen in de voorfchreve Requefte geallegeert, dat Haar Hoog Mog. den Droffaard en Regenten voornoemt, gelieven te gelaften, om, by het overnemen van voorfchreve filverwerk aen den Suppliant te reftitueren de deugdelyke verfchotten en debourfementen , welke hy verpligt geweeft was ter faeke voorfchreve te doen, onder aftrek van feekere fomme van vyf en veertig euldens door den Auditeur Militair voornoemt op rekening aen hem Suppliant betaalt, mits dat  170 VERZAMELING van STUKKEN den Suppliant gehouden fal fyn het gemelde filverwerk daer benevens overcegeven. En laeftelyk nog geëxamineerd hebbende de Requefte van Kerkmeefters der Kerken en Capellen der Stad 's Hercogenbofch; verfoekende om aldaergeallegeerde redenen, tot voorkominge van de differenren met den Krygs-raed binnen gemelde Stad over de betalinge van de Kerk-Rechten, wegens de begravinge van het lyk van wylen den Grave van Schlippenbach, ter fomme van honderd agt en veertig guldens twaelf ftuivers, dat Haer Hoog Mog. de Drosfaerd en Regenten van St. Michiels Geftel gelieven te gelaften, defelve rechten op de te doene reekening te admitteren in prasferentie, mits dat fy Supplianten aen het voorfchreve Gerecht fouden overgeven eene gedetailleerde Rekening van de gemelde Kerken - Rechten, geadftrueert met de Refolutien van de Magiftraet van 's Hertogenbofch , uit hoofde van welke dezelve gevorderd worden. Wa erop gedelibereert, en daerop in fynde genomen de confideratien en het Hoog wys advis van Haere Koningiyke Hoogheid, en voorts in achting genomon zynde , dat Haer Hoog Mogende , om redenen haer daer toe moverende, by Refolutie van den vierden September laetftleden , hebben gedisponeerc over de beheering en het brengen tot liquiditeit van den boedel en goederen van wylen den Graeve van Schlippenbach , en dus van intentie geweeft zyn, dat, daer latende het gepaffeerde, op hec gevoeglykfte en buiten verder verfchil daer aen fou-  TOT DE M1LIT. JURISD. &c. 17Ï fouden worden voldaen, derhalven daer by als nogh perfifteren, is ter zaeke van het ontftaene different over de wyze van het extraderen der fleutels , boven breeder gemeld, goedgevonden en verftaen, dat den Krygs - Raed van het Guarnifoen van 's Hertogenbofch , door den Auditeur Militair aldaer alle de fleutels van de geweefe woonhuize van wylen den Grave van Schlippenbach, en van de kaften en kiften, &c. aldaer ftaende, en onder haer geflagen geweeft, fal doen verfegelen, dezelve nevens eene Miffive (kortelyk houdende, dat ter obediëntie aen Haer Hoog Mogende voorfchreve Refolutie daer nevens overfenden alle de voorfchreve onder haer geflage fleutels, en dat wyders nietwes den voorfchreve Boedel fpeclerende onder haere beheeringe is) door de geweldigen Provooft, als haer gemeene Exploiclier doen overbrengen aen den Droffaard van St. Michiels Geftel welke gehouden fal fyn daer jegens behoorlyk Recepis van de ontvangene verzegelde fleutels en Miffive aen den Exploiótier te over- ^En^fanen dien einde Extract, dezer gefonden worden aen bovengemelden Krygs-Raed, om. me te dienen tot derfelver naricht, en fig daer na te reguleren. Soo als ook gelyk Extract, en ten gelyken fine gefonden fal worden aan den Droffaard en Gerechte van St. Michiels Geftel, en dezelve daer nevens aengefchreven ; eerftelyk , dat Haer Hoog Mogende Refolutie van den eerft m July iongftleden, nopens de beforging van het te* aerde beftellen van het lyck van den Grave van Schlippenbach, niet hebbende kunnen werden  ij% VERZAMELING van STUKKEN agtervolgt, ter faeke dezelve Refolutie te laet aen den Auditeur Militair was ter hand gekomen, nadat bereids aen de hoofdfaekelyke intentie van Haer Hoog Mogende, door her lyck ïn alle ftilte by te zetten-, was voldaen, Haer Hoog Mogende vermeenen , dat de onkoften ter dier faeke gevallen fonder eenige bedenkelykheid als doodfchulden fullen moeten worden geconfidereert. En werden dienvolgende deKerkmeefters der Kerken en Capellen binnen 's Hertogenbofch gelaft , aen het voorfchreve Gerechte eene gedetailleerde Reekening, geadflrueert als voren, integeven, ten einde daerop invoegen voorfchreve de noodige reflectie gemaekt werde. Dat vervolgens nog aen het voorfchreve Gerechte gefchreven fal werden, dat, overmits het gereze conflict, van Jurisdictie, en de dispofitie van Haer Hoog Mogende voorfchreve Refolutie van den eerften July , laftende, dat alles zouden moeten worden gelaten in Jlatu quo, tot nadere Refolutie van Haer Hoog Mogende, geen rechtelyke voorfieningh heeft kunnen werden gedaen, en het echter van eene abfolute noodzakelykheid geweeft is, dat voor de nouriture der Bedienden en Voeder der Beeften als anders heeft moeten werden geforgt; en dat daei toe door de Aflyvige fchynt gedespicieert en bevorens meede door den meergemelden Krygs-Raed verfogt den Lieutenant Kruger, Haer Hoog Mogende begrypen , dat in het tegenwoordige geval de verfchotten, ten dien einde, en wegens andere inevitabele beforginge , door denfelven Kruger gedaen en geverifieert, des noods by eede, als fpedterende tot de  tot de MILIT. JURISD. &c. 1$ de confervatie en eerfte noodige beheering des Boedels na de voldoening der doodfchulden uit de eerftinkomende penningen behoorden te werden gereftitueert, mits nogtans , dat hy Kruier alvorens behoorlyke Specificatie daer van fnleverende, en onder_ de beheering van den Gerechte voorfchreve inmediatelyk fal hebben te ftellen, op en aen te geven, al het gunt hy tot den gernelden Boedel behorende onder fyne direftie heeft gehad , nog heeft of weet te fpefteren , of by het fubit overlyden gefpecteerd te hebben , waer toe, als mede tot hec behoorlyck opgeven der gedaene verfchotten, aen den Gerechte aldaer, denfelven des noods gelaft wordt by dezen. ê Laetftelyk , dat den meergemelden Droft en Gerechte figh foo veel moogelyck fullen befpoedigen, en den boven meergemelden boedel te redderen en tot liquiditeit te brengen. X L I. Extract uit de Refolutien van Haer Hoog Megi den 30 Sept. 1755- Ts ter Vergadering gelezen de Requefte van Margaretha fyifabeth Kerpman t Weduwe Francois Lievensi houdende, dat fy Suppliante den tyd van vyf jaeren gediend haddein qualiteit als huhhouditer van wylen den Generael Grave van Schlippenbach; verzoekende de StipRiante , om redenen in de voorfchreve Re-  174 VERZAMELING van STUKKEN quefte geallegeerr, dat Haer Hoog Mogende aen Haer gelieven te permitteren , dat fy ten overftaen van Droffaard der Heerlykheid van St. Michiels Geftel, of die Haer Hoog Mogende' daer toe fullen gelieven te benoemen , haere kleederen, papieren , goederen en effecten haer toebehorende, van den Kafteele Haanwyk fal mogen afbrengen om daar van te kunnen jouifferen ; en dat gemelde Droffard of Secretaris van gemelde Heerlykheid mogen worden gemagtigd; om de Suppliante op haare laetfte te goedhebbende jaer huurloon als Huyshoudlter, bedragende volgens fchriftelyk accord eene fomme van drie honderd en twintig guldens, provifioneel te mogen avanceren, een fomme van een hondert en vyftig guldens. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaen, de Suppliante mits dezen te renvoyeren aen de Ordinaire Juftitie vanSt. Michiels Geftel voornoemt. X L I I. Extract uit het Regijler der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Neederlanden. Mercuriiden 2e Maart 1757. Ontfangen een Miffive van Schepenen der Hoofftad s Hertogenbofch , gefchreeven aldaar den 27" der voorleede maand houdende, dat Jan Coehoorn, Gepenfioneert Vendrigh ten dien-  tot de MILIT. JURISD. &c. 175 dienfte deefer Landen , befchuldigt wordende met een Manflagh den i5e daar te vooren onder de Crimineele Jurisdictie der gemelde Stad te Vechej , in het Quartier van Peelland, begaan in den perfoon van Nicolaas van Hous; deffelvs Huysvrouw Catharina Gualthery, fuftineerende dat haaren Man de Ordinaire Jurisdictie van Hoog-Schout en Scheepenen der gemelde Stad 's Bofch niet oriderheevig foude weefen , maar deefe faak fpecteerende tot de cognitie en judicatuure van den Militaire Regter, aan hun by forme van Antidotaal ingeleevert had de Requefte neevens de voorf. Miffive gevoegt. En dat, na dat den Hoogfchouc fyne informatien tot lafte van gernelden Jan Coehoorn had ingewonnen, den felven aan hun teegens voorf. Jan Coehoorn verfogt had eene provifie van Juftitie, dat zy alvoorens defelve te verleenen op voorfz. Requefte antidotaal hadden gerequireert het berigt van gemelde Hoogfchout het geen vervolgens was ingekoomen, welke Requefte antidotaal en Berigt onder Copie authenticq neevens de voorf. Miffifjve gevoegt was. Dat zy vermoogens verfcheyde haar Ho. Mog. Ref» , gelyk ook van den Raad van Staaten hunne judicatuure hadden geotffend over gemeene delicten door Militairen buyten haar Guarnifoenen begaan, off wel ook binnen 's Hertogenbofch voornoemt, foo defelve niet van het Guarnifoen waaren. Dat zy in het onzeekere waaren, off fy de voorf. Jurisdictie althans op den eygenften voet by continuatie moeften exerceeren, off wel hun daar van abftineeren; verfoekende derhalven  176* VERZAMELING van STUKKEN ven met haar Ho. Mo. Ordres te worden gehonoreert , hoe fy hun ten opfigte van het geval in Quaeftie, en andere opkoomende van gelyke natuur fullen gedraagen. Waar op gedelibereert fynde, Is goedgevonden en verftaan, dat Scheepenen der Stad 's Hertogenbofch fullen worden aangefchreeven, lich met de Judicature over het voorf. geval niet te bemoeyen, maar dezelve over te laaten aan den Militairen Reghter. Dat voorts Copie van de voorf. Miffive en Bylaagen gefield fal worden in handen van de Heeren van Heeckeren tot den Brantzenborg, en andere haar Ho. Mog. Gedeputeerden tot de laaken van de Meyerye van 's Hertogenbofch om met en neevens eenige Heeren Gecommitteerden uyt den Raad van Staate by haar Ed. zelfs te nomineeren , te vifiteeren, examineeren en van alles alhier ter Vergaderinge rapport te doen. Accordeert met 't voorf. Regifter. XLIIli  tot de MILIT. -JUR'Sa &c, *n X L I I I. Extract uit de Refolutien der Ed. Mog. Heeren Gedep. Staeten van Stad Groningen en Örnmelandent 8. Sept. 1759. } HOOG EDELE GESTRENGE HEEREN! David Conftantyn Barop du Thour Major pnder de Cavallerie ter repartitie defer Provintie heeft ons by Requefte voorgedragen hoe op den 27. July laaftleeden by H. H. E. Geftr. hern was geordoneerd inwendig de tyd van fes Weeken en. gevolge inhoud van een zeeker Verbaal voor Heeren H. H. E. Geftr. Gecomitteerden ingegaan twee derde parten van zyn traótemenc «tan zyn Crediteuren te voldoen, of dat bf manquement van dien zonder inftel by dên Provooft zoude worden gefteld., verzoekende over zulks ten einde de Solliciteur van Trojen , onder wien genoemde Penningen alhier ten dienfte der Creditorëh waren beruftende, mogte werden gelaft defelven ten voorzeiden einde dadelyk te extraderen, edog wyl den zelfde Solliciteur thans afweezig buiten defe Provintie onverhoord niet hebben willen condemneeren , en ook boven dien die penningen alhier met areft zyn bezwaard, én daar over hier moet worden gedecideert, zód heeft opgemelde Major fuftinereride zich fop veel mogelyk te hebben geacquiteert eri reeds voor lang van meergenoemde Penningen milLnde, wyl ondertullchen het termyn hem gepraefeeerd voor zekfer zoude praeterlabeeren ons inM ter-  ïyj VERZAMELING van STUKKEN terceffie by H. H. E. Geftr. verzogt dat inmiddels van de proftitutie eener detentie wierde gelitefeerd, wy niet hebben wülen weigeren hier van H. H. E. Geftr. kennis te geeven, in eene zeekere verwagtinge, dat H. H. E. Geftr. terwyl defe zake voor ons litifpendent is, wel het regard zullen neemen van voorzeide ordinaitoir niet ter Exeeutie te ftellen eer en bevoorens by ons over de merite defer affaire zal weeze gedelibereerd en in dezen gedecideerd waar van Wy H. Hoog Ed. Geftr. als dan communicatie zullen doen: waar meede eindigende verblyven naar H. Hoog Ed. Geftr. in Godes heilige befcherminge bevolen te hebben. Hoog Edele Geftrenge Heeren! Hoog Edele Geftrenges Goede Vrienden. De Gedeputeerde Staete van Stad Groningen en Ommelanden. Ter Ordonn. van de felven. (£<*.) P. Wildervand, Secret. Groningen tie wogtans van de Pandbare fchulden , dus men gok verm'eind alleen alle perfonele aftien,, die by Citatie en, niet by Pandinge of Inleidinge tegens Militairen geëntameerd moeten worden, tot het forum militate als het fpeciale Gerigte der Militairen te behoren. Waar van dan het notoire gevolg is, dat dewyl de onderhevige Actie volgens de wetten van den Lande eene Pandbare A6ije} dus een reè'ele actie  T8Ö VERZAMELING van STUKKEN actie of a&io pignoratitia, ad rem mobilem, en by infufficience rem immobilem te perfequeren is, over fulx defelve niet Coratn Judice militan ' maar coram ordinario heeft moeten begonnen worden. Dat dit te meer waar is, om dat anderfims aan de Ingefetenen tegens Militairen ontnomen foude worden, het privilegie ofte regt van affectatie op de goederen en 't pignus prater urn het geen elk door pandinge hier te Lande verkrygt, terwy] 'er geen reden te geven is waarom, nog ook eenige wet te vinden is, waar in gemeld is, dat men om een en defelve foorte van fchuld, de goederen van een Militair, boven dat genoeg gepriviligeerd, of van fyn Vrouw minder met pandingen foude mogen valt en geaffecteerd maken, als van een ander particulier. r Eindelyk, dat gelyk de Generaliteit van hoo»ilgem. orde met heeft: belet om daar van te ëximeren 's Lands middelen, Jagtfaken, en dergelyke, dus ook die Generaliteit niet verbied om, de Pandbare fchulden, die felfs 's Lands Edelen en Leden van den Staat en Souverainiteic niet toelaten ad proprium forum competent, de Hooge Banke te provoceren, voor het Ordinari* Gerigte te brengen, maar in tegendeel by de Provinciale Statuten verfcheiden ingangen van Rechte omtrent de maniere van Procederen zynde vaftgefteld, de partyen litiganten fig daar na moeten reguleren, en niet indiflinSte ofte proviifcue mogen, nemaar, pro objeclo & quaHtate caujarum fub pcena informalitatis &p nullitatkmoeten in agt genomen worden. G§-  ' tot de MILIT. JUR1SD. &c. 1S7 Gelyk ook uit de Exempelen van de Vaandrig van der Wyck, en de Vaandrig Spahn aan Ridd. en Steden bekend, welke eerfte in een Erfhuis inleidinge, en de twede in een Pandbare fchuld beftond, klaar geblykt, de intentie van den Heere Erfftadhouder en Mevrouwe de Gouvernante Glor. Ged. noit geweeft te zyn , omlulke en diergelyke geprivilegieerde faken , ad forum militare,- hoe generaal de Expreffien ook leggen mogen, tot nadeele van de Ingefetenen defer Provincie, te avoceeren, maar veel eer te verhoeden , dat niet veele de voorregten den Volke van Oorloge gegeven misbruikende, hare fchuldeifchers fouden tragten te bedriegen en 'te verkorten, als wel wetende dat het ieder een niet gelegen is haar voor den Krygsraad te gaan roepen , gelyk aldus raifonneert Middel, ad Vrom. Tr. defor. camp. L.i.C. 4. 5. 9. N°- *4» omtrent welk laatfte geval zig nog defe remarquabele verandering opdoet, dat terwyl aldaar de Pandbare fchuld door de Vendrig Spahn gemaakt was , terwyl hy reeds Officier was, in tegendeel defe fchuld van de Wed.. Kip, beftaande in voorgem. boete, gecontraheerd is, toen fy nog de Vrouw van de Lieut. Dannenberg niet en was, als zynde lang voor haar trouwen in de kraam gekomen, en derhal ven toen althans nóg niet ad fpeciale forum van haren tegenwoordigen man , waar mede zy eerft naderhand getrouwd is, provoceren konde. Om al het welke de Heer Land Droft voornt. fig verpligt gevonden heeft dit te brengen ter kenniffe van UEdele Mogende , met verzoek, dat hoogft defelve hier omtrent gelieven Declantoir te verkenen, of namentlyke fodane ex- cep.  *s5» VERZAMELING van STUKKEN* ceptie van renvoy niet behoord te worden vas. de hand gewefen, en de pandinge op de Meubels van de breukvellige voor 't Stad Gerigte van Qotmarffum , alwaar defelve foo voor 't geval , als nog haar huishouding, vafte woonplaats en goederen waar op geprocedeerd is, is hebbende, zyn voortgang te gewinnen. Waar op gedelibereerd zynde, hebben Ridderfchap en fleden verftaan, in defen wel te zyn geprocedeerd, en.dat de Exceptie van Renvoy behoord te werden gewefen van de hand, en de gedane Pandinge haren, voortgang te gewinnen. X L V I I. Extraft uk de Refolutie van Ridderfchap cn Steden de Staeten van Overyjfel. Den 29. July 1761. D e Heeren de Drofte van Haxbergen en L. G. Roufe, Burgemeefter der Stad Zwolle, ingevolge Refolutie van heden, geëxamineerd hebbende de Requefte van Jacobus Vernhout, Mr. Kleermaker binnen Zwolle , gepraefenteerd aan de Heere Drofte van Zalland , en contimerende, dat hy tegen den gepentioneerder fous Lieutenant N. Mahu, wonende op den huize Alerdink voor het Schouten Gerigte van Dalffen met Pandinge heeft geprocedeerd tot bekominge van een fomma.van ƒ 27-8-14 welke hem Rem. van diefelven voor fnyderloon en gedaane verfchotcompeteerde, dat Remt. aaneigening aan de Meubilaire goederen van den voorn* Lieutenant v.erfogt en verkregen heb- Mn-  T©t de MiLIT. JURISD. &c. iSf bende die goederen door den Onderfcholtus tan Dalffen heeft willen doen Inventariferen, doe dat defelve daar in belet is geworden, door defelve Soos Lieutenant . . . Mahu , welke reeds pandkeeringe hadde gedaan, leggende,. dat fyne goederen door geen Politieque Rigter gernventarifeerd wilde hebben. Verfoekende den Rem. dat Welgem. Heere Drofte van Salland, hem tot executie van fyn verkregen gewin de nodige adfiftentie en fterke band wilde verlenen; bevonden hadde, dat de door den gepenfioneerden Sous Lieutenant Mahti gedane pandkeeringe, en de geproponeerde exceptie als of hy alleen voor den Militaire* Regter was aanfprekelyk, en door defelve de faak in qu^eftie alleen behoorde beoerdeeld te worden, direft ftrydig te zyn tegen het geer» Ridderfchap en Steden goedgevonden hadden refol veren op een diergelyk geval , waar in den Lieutenant Dannenberg fig hadde Ibeken te dekken , met defelve Exceptie, en door den Heer Drofte van Twente aan Ridderfchap en Steden op den 16. April 1760. voorgedragen; Dat fulks ook direóï inliep tegen de difpofitie van Ridderfchap en Steden van den 21. Tuny des jaars 1752. als waar by Haar Ed. Mog goedgevonden hebben te declareren, dat nooit fuilen gedogen, dat eenige het fy hoge bf lage Krygsraden, of iemand anders, wie het cok foude mogen wefen , fig in defe Provincie aanmatige ofte arrogeere eenige Jurisdictie in Uyile faken behoorende tot de ordinaire Jujhtie, ftrydig met de Rechten en Privilegiën van de, Staaten defer Provincie ofte eenige Leeden van dien  190 VERZAMELING van STUKKEN dien onwederfprekelyk competerende, overfulx van advife fouden wefen , dat de Heere Drofte van Salland foude behoren te werden gerecommandeerd, fodanige voorfieninge te doen, ten einde de ferieufe intentie van Ridderfchap en Steden in allen defen niet worde tegen gegaan, maar allefins daar aan exaélelyk de hand gehouden worde, en het Schouten Gerigte van Dalffen de fterke hand verleend, om de afgegevene decreten na behoren ter executie te kunnen leggen. ( was getekend:) A. V, Raas feit, L. G Roufe. Waerop gedelibereert zynde, is goedgevonden het felve Rapport mits defen te agrcëeren. X L V I I I. Requefte van Mr- Johannes Schapman , Advocaat voor de refpeclive Hoven van Juftitie in Holland , omme voorfienige met betrekking tot faaken , relatief tot Perfoonen en Boedels van Officieren Militair in dienfte, en ter repartitie van haar Ed. Groot Mog. weefende. Aan de Edele Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en Weftvriesland. (jreeft onderdanig te kennen Mn Johannes Schopman, Advocaat voor de refpective Hoven van Juftitie in Holland, • ■ m  tot be MILIT. JURISD. &c. W Dat hem Suppliant niet bewuji is, dat U Edele Groot Mog. (aan wien het (onder reverentie) foo wel als aan ieder van de andere geünieerde Provinciën, ieder affonderlijk competeert het vermoogen, om dien aangaande te ftatueeren) ooic by eenige Wet hebben ontnoomen aan de de ordinaris dagelijkfche Regters over alle In* gezeetenen deefer Provincie, en by provocatie van der felver gewysdens, of wel in gepnvihgeerde faaken, aan den Hove en Hoogen Raade in Holland, de kennisneeming van civile faaken, foo met betrekking tot behoorlijke en volgens Placaat van den 10 Mey 1620 geregiftreerde en gerealifeerde beladingen en hypothequeeringe, als perfbneele A&ien, betrekking hebbende op de Boedels van Officieren Militair in diende en ter repartitie van U Ed. Groot Mog. zynde,woonende binnen deefe Provincie, waar in fy, of felfs tot Onderdanen zyn gebooren en altoos, voor dat fy als Militairs den Lande hebben gedient, hebben gewoont, of waar in fy , fchoon elders gebooren, hunne Woonplaats hebben genoomen , fonder daar meede, van tyd tot tyd , te volgen hunne refpe&ive aangèweefe befettingen , henlieden, het fy binnen of buiten deefe Provincie gelaft te houden. Dat de Suppliant ook niet heeft bevonden, dat U Edele Groot Mog. in reguarde van de uit de voornoemde reè'ele en perfoneele Aélien proflueerende gevolgen, ietwes in tegenftelling van het civile regt, by een Wet hebben ingevoert en wel namen dij k, dat by voorval van infolventie van Boedels der voornoemde Militaire  if>& VERZAMELING van STUKKEftf Officieren, (des vereifcht wordende) door dé Crediteuren onderling, of Wel door de ordina» ris dagelijkfche Regter daar toe competent t by verdrag en toeftemming van het grootfte gedeelte der Crediteuren , niet foude mooge werden geftelt een Curator, <^f dat, in cas op de gemelde infolvent gevalle Boedels , door de Debiteuren felfs geen ordre was geftelt, om defelve te redden , de ordinaris dagelijkfche Regter niet bevoegt foude zyn daar toe iemant te commkteeren tot Curator, in gevalle de Crediteuren , kennis bekoomen hebbende van de ge: valle infolveatie , foude vc-rfuimen of onderling «en Curator aan te ftellen ofwel eenPerfoon, volgens de toeftemming van het meerderdeel van hun , (in cas fylieden met elkander diesweegens niet foude konnen overeenkoomen) van den ordinaris dagelijkfche Regter te ver- fueken. t j Soo als nogtans (onder corre&ie) aangaande al het voorgemelde een gepubliceerde Wet van U Ed. Groot Mog. foude. behooren gevonden te worden, waar na de Ingezeetenen deefer Landen fig alsdan foude konnen reguleeren; dat den Suppliant dan na gedaan onderfoek van laaken, geen Wet relatief toe het voorgemelde gevonde hebbende, ter contrarie is onderregt, dat U Edele Groot Mog. altoos het gevoelen hebben ftaande gehouden , dat Officieren MilU taer onderheevig zyn de Jurisdi&ien van de Staatcn der refpeftive Provinciën, en Julks der felver aldaar geftelt zynde ordinaris en dagelykfche Regters, in faaken niet puur Militair zynde, dat de Suppliant daar in te meer is  tót M MILIT. JURISD. &eV 19$ \s beveiligt geworden, als hy heeft geconfide- reeït., . . r. * ■ : •' Voor eerffc, dat wanneer U Edele Groot Mog, op den 10 Juny 1677 ten tyde van het Sudr houderfchap van fijn Hoogheid Prins Willem de Derde, glorieüfer memorie,, hebben genoomen een Refokirie met opfigte tot Bosdels dewelke infolvent geworden of anderfitns by Commiffie, bf onder het oppertoefigt van Commiflariffen van defolate Boedels geadminiftreert worden; dieswegens van Militaire Officieren niet is vermeit... • .. Ten tweeden , dat als meh daar by dan ftil ftaat , het (onder reverentie) feeker is, da? haar Edele Groot Mog. by het neemen van die Refolutie hebben s;etoont,. dat 'er buiten Scheepenen of CommifTariiTen. van defolate, Boedels, ( waar onder de Provinciale Raad mag worden genoomen ten refpecle van alle, Edelen en Suppooften in den Hage) geen andere Regters in deefe Landen ,w.aaren * dewelke eenige Commiffie of öpperroefigt konden geeven tot adminiflratie van. infplvenc geworden,, en onder beneficie van Inventaris aanvaarde Boedels, en fulks vooral niet een Krygsraad van een Militair Guarnifoen of van een byfon.der Regiment, met betrekking tot Boedels van Officieren in hef Guarnifoen, waar in fy ir> befetting leggen, her, fy , dat .fy aldaar, effectief te gelijk hunne vafte. Woonplaats hebben of wel elders binnen deefe Provincie , die met hunne Familie effectivelijk houden j en wel in fop verre dat een praetenfe Cura&eele geftelt by den Militairen Regter , fig foude extendeeren , niet alleen over de tilbaare V. Deel. JST GoeS  ro4 VERZAMELING van STÜKKEN Goederen in het Guarnifoen van den Officier maar ook tot vafte Goederen daar buiten, onder diverfe Jurisdictiën van byfondere Regters geleegen. Ten derden , dat U Edele Groot Mog. by de voornoemde Refolutie feer nadrukkelijk hebben gewüt , dat ALLE queftien en gefcnillen vallende , fH- en over Boedels (fonder te diftingueren tuffcben Boedels van Officieren Militair of van andere meede Ingezeetenen en Onderdanen deefer Landen ) die infolvent geworden, of onder beneficie van'Inventaris geadieert en aanvaart zyn , of anderfints by Commiffie of onder her uppertoefigt van Scheepenen of Commiffa* riffen" van defolate Boedel-kamers (ivaar onder dan meede de Provinciale Raad mag worden genoomen met betrekking tot alle Edelen en Suppooften in den Hage) geadminiftreert worden» geventileert en afgehandelt moeten worden voor den Regter van de Plaats dair de voornoemde Boedels infolvent onder beneficie van Inventaris aanvaart of onder Commiffie, als voren geadminiftreert zyn, en dat ook de reekeningen van de Adminiftrateurs van de voornoemde Boedels daar ter Plaatfe worden gedaan. Ten vierden, dat wanneer het foude konntn worden geoordeelt gepermitteert te zyn , dat de Krygsraad van een Guarnifoen of van'een bvfonder Regiment foude zyn bevoegt, om abfoluut en in'alle gevallen in een infolvent geWorden Boedel van éen Officier te fttllen Curateuren, daar uit foude proflueeren deefe notabele gevolgen. Voor eerjï, dat een Krygsraad reëel en met 'er daad  tÖT fik MILÏT. JURISD. &e. tW daad foude mooaen ftooten uit de adminiftratie van foo een Boedel, ( foo als na regten nogtans niet behoort, en waar in men nog onlangs, foo men vertrouwt, is geconfirmeert door een Sententie van den Hoogen Raade in Holland van dato 24 Mey 1760. gevveefen ten voordeele van een Executeur van een Teftament, gemaakt door iemand , wiens Boedel na fijn dooduit kragte van deRefokitie van U Edele Groot Mog'. in dato 7 Maart iGÈ?. aanvaart zynde, als infolvent naderhandt was gerepudieert) als in cas ïubieór. , een fatfoendelijk man door een Debiteur in fijn Boedel geftelt, om defelve te admir niftreeren en te redden , mitsgaders diar toe funderende , fonder dat kmtnd der Crediteuren Yi<* daar teegens verfet, maar het felve feer Welbevallig gedoogen , in, cdnfideracic van het vertrouwen \ het welke fy in die Man {teilen * foo uit hoofde van de kennis , dewelke hy heeft van den ftaat des Boedels van den mfolvente, als om andere reedenen , dewelke hun daar toe foiKle rr\ooa;en beweegen. . Ten tweeden , dat de gemelde Kry^sraaden, tegens de fin en wil der Crediteuren of wel buiten hun kennis en verhoor foude konnen aanfiellen tot een Curator, het.fy een Officier MiT litai'r of Auditeur van het Regiment, dewelke dan ook vervolgens ; voor den ordinaris dagelijkfche Regeer deefer Lande ter fiake van fijn adminiftratie nooit foude werden gecönvenieert, en met dewelke of moogelijk nooit by provocatie, of wel meede in dat cas voor een Militair Refter foude moeten werden geprocedeert daar nogtans, wanneer iemant van de Onderdanen van ü Edele Groot Mog. geen M|N % l»r  *p? VERZAMELING van STUKKEN. ■pelde en andere gelijk foor tige Boedels van Mfc htaire Officieren, te vreefen. » _ Soo keert den Suppliant fig tot U Edele Groot Mog. ootmoediglijk verbekende, dat U. Edel*} Groot Mog. nopens de faake , dewelke de Suppliant m het beginne deefer Requefte heeft ter neder geftelt, dat aan hem niet bewujt 2yn, en die hy ook niet bevonden heeft, uit der felver regte weetenfchap , fouveraine Magt en, aurhoriteic foodanige yoorfteninge by Placaat of Publicatie, of op een ander beftvoegende wyfe, tot voorkoominge van confli&ie en andere van de voornoemde prsejudiciabele gevolgen gelieven te doen, foo als U Edele Groot Mog. ten nutte van alle Onderdaanen deefer Lande , conform derfelver Privilegiën fuilen goedvinden té behooren. , Onder ftond, 't Welk doende, &c. Was geteekent, Joh. Schopman., In margme Jlond geappoflilleert. B e Staaten van Holland en Weftvriesland vinden goed, dat de Requefte gefteld fal worden in mnden van de Prasfident en Raaden van den Hove, om defelve te examineeren en haar EdeJe Groot Mog. daar on te dienen van derfelver confideratien en advis. ' Acïum den 12 February 176"!. Onder ftond : Ter Ordonnantie van de Staaten. Was geteekent., jfis £ d_' Mïedeji. XL ViZf,  ?ot n* MJXIT. JURISD. &ci 204 xl v i VI qUiERlTUR? Of Haar Ed. Groot Mog. de Heeren Sta' ten van Holland en tViJlvricstand met. behooren yoorfiening te-doen met betrekking tot 'zaken relatief tot Perfoonen. en Boedels van Officieren Militair, ten dienjle en ter Reparatie van Haar Ed. Groot Mog. vrezende? Waertoe op den 12 February 17Ö1. by'Res quefte aan welgemelde Haar £d. Groot Mog. verzoek is gedaan. Pro affirmatiya.;, zo beroept men z\g( falvo meliori:) a Opdeleerevanden-Heerpr^- 'SIDENT van BYNKERSHOEK, In TraEk. de Qu*fi. Jur. Priv. Ub. 1. cap. 14. tas. ra. 159. , , . c ■ Anders bekend, onder de benaeming of nm\vm Verhandelingen over Burgerlykc Rcgts. zaken 1. boek 14. hoofdjluk. Zynde de refolutie van den Raade van Staten , van dato 9.. Febr. 1703; aldaar vermeld, te vinden in het Militair Woordenboek van J. Dibbetz.ad verbum. KRYGSRAAD {Hogen\pag 358. En geen wonder, want alle regtsbedwang beruft in den boezem van den Souverain, en zulks in opzigte van de Provinue van Holland & Weft - Vriesland , m den boezem van Haer Ed. Groot Mog. de Staten van defelve Provinue. * N 5 voe-  V* VERZAMELING van STUKKEN En niemand is bevoegt, om regtsbedwang, en de gevolgen van dien in te voeren, te oeffenen, of te doen oeffenen, Dan die geene, aan wie dezelve dom den SOUVERAIN is gegeeven ; en dan nog met anders, als bepaeldelyk omtrent zoodanige zaeken , als omtrent welke den SOUVERAIN het regtsbedwang, aen iemand heeft vergunt; Of anderzints zoude men behooren te admitteeren een imperium in imperia; Dog waar tegens al van ouds voorzien is in de Provintie van Hollant; door KYZERCAREL, op den 20. Augufii 153 r Siet het Groot Placaathoek 2. deel pag 703. Wanneer hy heeft geftatueert het navolgende. „ Onfe Stadhouder van Holland „ Cen zulks nu die van Haar Ed. Groot „ Mog.) in der tyd weezende, zal laft„ en authoriteyt hebben te bewaeren v „ ende doen bewaeren de voorfchreve „ Landen, de Steeden, Slooten, Fron„ tieren, ende plekken op de Frontie„ renende binnen de voorfchreve Lan-, >v den liggende, te vifiteeren, te onder„ zoeken , ende doen onderzoeken, of „ 't geene, dat zy tot bewaerm'lfe van, 3, hen zeiven behoeven ; hebben, ofte „ met, en daarinne in tyds te doen voor„ zien, na dat de tyd en de noot evffchen „ zal: en generalyk al te doen, dat tot „ bewaerniffe ende befchermenifTe van de „ zeiven Landen, Steden, Slooten ende „ Plekken behoort. En het is notabel, dat daarop aanftonds volgt.  tot »* MILIT. JüRim &c |@| volgt. ' Item , zal onfe voorfchreeve, l Stadhouder, met onfe Prudent ende Raden aldaer geordonneert, Regt ende I Tuftitie adminiftreeren allen den geenen, die ze verzoeken ende behoeven zullen &c. En zulks dan ook voor en tegens die geene, de welke gebruykt worden tot het beWaeren van den Lande, Steden, Slooten &c. En dus zeekerlyk dan ook tegens Krygsluyden, met betrekking tot der zeiver civile zaeken, mits in dien reguarde werde eeobferveert, om s'Hofs Jurisdictie competentie maeken.'tgunt, in opzigte van andere onderdanen deezer Landen, word vereyfeht. • , , En vervoleens nootwendigh, by gemreeKe van het femelde vereylle; den ordinaris dagelykfen Regter. in de Steeden en ten platten Lande, dewelke van alles, uitgenomen van het geene hem uitdrukke.yk is ontnomen; kennis nemen mag, zoo als by zamenvoeging van het 8. ö* 220. Art. van 's Hofs mjlrucïie van 20. Aug. I531taftbaar is; . Zeer notabel is ook het 68. Art .van de Cnm Ordonnantie in dato 5. >ty *57<* Siec 1 Groot Placaetboek 2. deel pag. 1907. Daar word gemelt. j. Dat belangende het Oorlogsvolk tot verjeheide [tonden is geflatueert. Ergo, moet 'er voor de Krygsraden , uït die ftatuten dan nu getoont worden, dat dezelve inhouden, namentlyk dat ordinaris Regters van de Steeden en Plaetzen deezer Provintie, en het Hof, voor lo verre  VERZAMELING van STUKKEN verre het felve in de eeriïe Inftantieyolgens de Privilegiën van den Lande * is Competent; zyn uitgeflooten gewerden , om ten opzigte van het Oorhgsvolk aengaende haere civile, Schulden, regc te doen, en wat daer uit, in cas van Infolventie zoude proflueeren. 2. Dat KONING PHILIPS dan heeft gewilt, dat van allezaeken van Krygshandel, of 'l geene des ( men verfta te regt) dat in 'tLeeger gefchiet, ('t zy dan dat het Oorlogsvolk maekt contracten, of andere civile zaeken zig maekt onderheevig;) Die Over/ie Colonels of Provoojlen; die kennis daer van zullen hebben, Maar zulke kennis is aen henlieden niet gegeeven , wanneer het Oorlpgsvelk niet i r lC rLeêer 'ls > maer in. Guarnifoenen _ of befettingen hen aengewefen. Sn 't is mede notabel, dat ten opzigte van Kryrsfyydenin het Guarnizoen, by 't gemelde Art. is "e■wilt, dat de Collenel en Provooften, kennijfe 'zouden neemen van 't geene, die Krygsluyden aldaer misdoen zouden, in Zaeken en Jffairen, zoo capitajtl dis niet capitael, En by gevolge is 't on weederfpreekelyk; dat de cognitie, betrekking hebbende op civile zaeken van Krygsluyden door Konink Philips (fchoon de verdrukker van 'sLands en der Onderfaten Vryheyt, Privilegiën en oude herkomen geweeft fynde, fo als daer om dan ook ib de werelt is gekomen, het Piacaat van den 28. Jury I58r. ziet Placaetboek i, deel pag. 25.) is gelaten aen de ordinaris regters in de Stéeden en Piaetfen. i Zo?  TOT BE MILIT. JURISD. &Ci 20$ Zoo als dan ook, korte tyd na dato, het 'zelve nader is beveiligt by de Unie en 'het verbond tusschen de staten en Steden van Holland sn ZeeLand, gedateerd den 25. aprie i57ö.te vinden en het Gr.Pl. B. z deel pag.2124. 'want nadat daarby de voorfc. Bondgenoten voor foo veel in hen lieden was, Prins Willem den Eerste als hooft en boogfte Overigheid verkoren en gefield hadden tot de Regering der voorn. Landen en Steden van Holland en Zeeland, in de forme en Manieredaarby vermek(a),foo vintmen by het daar opvolgende twede Art. van dien, dat aan Welgem. Prins is toegekent „ op alle Kr ygs„ saken, te water en te Lande te dispone„ ren nafyn goeddunken, met vermogen ©in i, inde voorfc. Krygsfake te Stellen en te gei, bruiken als fulke Overfle, Capiteynen &c. „ als hy Prince foude goedvinden, Onthout, de defelve en alle andere Commiffen. tot bei, leydingh der Krygsfaken, en het gene daar „ aan kleeft enigtjints nodig Zynde met fulke „ goede en Generale Krysordeninge ende dis„ cipline, als tot foulagement der Ingefetenen „ en ter minft quetfe van de Lande foude mo„ gen gefchieden": En dat in het volgende 0. Art. is vermeit, „ dat zyne Princelykë j, Excellentie foude doen nakomen, alle zyne „ bevelen, Ordonnantiën, Wetten, Difcipli- 1, pen en Arüculen des Krygshandeh, met „ flraffinge van de overtreders van dien, eri ■„ dat daar toe die flaten en lieden, met hare m fchutteryen en gemeenten, des geboden » zyn- Zie hier over J. D, vovrberitkt bj. XI.  ioè* VERZAMELING van STUKKEN „ zynde, de hand lioude foude" : met byvoe= ging 'in het 8. Art. „ dat fyn PrinceJyke Ex„ cellemie van wegen den Koning als Grave „ van Holland en Zeiand regt en Juftitie fou's, de doen adminiftreren by den Rade Prov. „ van den Hove van Holland over NB. alle „ -plaat/en en Ingefetenen": ( waar in en onder, dan ook Scherpelyk waren foo wel Krygsluiden als luyden van een ander Haat of Conditie:) „ van Holland Zeeland en Vriesland, onder w de felve Hove Reforterende, in alle fakeri „ tot kenniffe van defelve Hove ftaande («), Én wel in dier voegen foo als het 9. Art. van het boven gem. fluk inhout, „ dat NB. in „ alle voorvallende gefchillen en Judïcieïe fd- - „ ktn"; (NB. fonder dat er onderfcheid is gemaakt tuffen de fulke, dewelke de Krygsluiden onderling off wel defelve tegens andere cfF anderen tegens hen lieden foude aangaan:) „ het Hcff met de Rade Prov1. voorn, met „ hare lidmaten gerespecïeert, gekent en „ haarluider Mandamenten en bevelen geobe- ■ „ dieert foude worden , foo binnen de Q^iar„ tieren van Holland als de Noderquartieren „ en Zeiand, NB. fulks ah van oude herkomen, -• „ was gedaan, fonder dat e'enigë Jleedën off „ plaatfen": (waardoor men fekerlyk benoort te ftaan foo wel de fteeden off plaatfen felve, voor foö verre defelve uit hoofde van hunne verbintemffe foude wefe aanfpjekelyk, als de Refpeclive ingefetenen van dien, 't zy burgers of wel krygsluiden, die door andere in . Regten foude kunnen aangefproken worden) j, hen daar tegens foude mogen Hellen, nog "' ' I 1 ii I Cl i-f » 00& (a) Zie I. V. voorbericht fel. ili;  tot de MILIT. JURISD. &c. 207 - ook die provifien en bevelen van de felve « Hove mogen contravenieren, nog hen de l TurisdiÊlie des Hofs mogen ontrekken, ofte * eenige nieuwigheid inbrenge daar inne; het gein. 9. Art. wil dat die bondgenoten ■bv alle middelen eiksin den haren foude voorfien; en het verdient fyne nadere refleftie, dat het bovengem. indiervoegen is gereftrmgeert, behoüdelyk nogtans, Voor Eerst dat gene provifie van denfelven Raad foude worden verleent, nog ook enige procedures geadmitteert jegens de Ordonnantie en Rejolutie van dé Staten. Ten tw ed e nog ook enige kenniffe genomen aangaande de Inkomfte der gemene Middelen van de Unie gedeftineert tot ouderUoud van der Oorloge; maar defelve fake laten ter difpofitie van de gedeputeerden van de Staten binnen elke Quartiere geftelt. Eneyndelyk ten derden; mits dat deielve Raad vorder hem foude hebben te voegen na befchreve Regten , aequiteit, Mitsgaders alle deugdelyke privilegiën en Coftumen , en vervolgents met opfigt tot het z%o. Artic. van derfelver hier voorgem. inftructie forg gedragen „ dat NB. geen van de Onder^ s a t e n der Landen van Holland Zeeland, » en Vriesland den anderen foude moge betrekken in de eerfte inftantie, dan voor " fyn Ordinaris en dagelyklè Regter binnen l defelve Landen, foo als uitdrukkelyk by 1 den voorn. Keifer Carel is geordonneert l met een fodanige bygevoegde Interdictie* h aan- alle fync Regteren en Onderfaten daar * tegens, als in het gem. Art. is te lefen « NB,  3fe>S VERZAMELING vaa STUKKEN k NB. ten ware in gepfiviligieerde faken" \ waar uit men vervolgens te regt moet afnemen eensdeels, dat als by het voorn. Art. is geordonneertgcHe van de onderfaten te betrekken dan &c. dat fulks foo wel fyn uitwerking moet hebben op onderfaten , deweike krygsluiden fyn, als op andere onderfaten die van den burgerftaat fyn, , teh ware dat iemand met de krygsluidfen faaken uitflaande hebbende , inderfelver voorvallende Gefehillen en Judiciele faken, fig foude kunnen Verbeelden, dat by het voorn. 220. Artic. is geilen op een ander Ordinaris en Dagelykfe Regeer binnen defe Landen, dan op de refpeóh've Schepen Banken binne de fteden en te platte Landen, of dat de Krygsluiden aldaar geroepen fyndej inftaat foude wefen, dat hun Voorvallende gefehillen en Judiciele faken foude fyn gepriviligeert, om niet by de gem. Ordinaris en dagelykfe, Regters beregt te Worden, maar by de een off ander krygsraat, werwaats fy foude vermenen het gdchil en Judiciele faak tegens hun gemaakt en ondernomen, gerenvoyeert te moeten worden, maar veel eer het tegendeel, als men infiet het 14. Art. van het gem. Notabele ftuk, in s'Lands faken, want daar by is welgem. Wms Willem de Éerjlc geftelt onder die verpligting, „ ciat hy handhou„ den en befchermen foude al(e Regten, Pri„ vilegien; Geregtigheden, Vrydommen en „ Loffelyke Coftume der Landen van de ftee- * den van Holland en Zeeland, in het ge„ meen, en van elk een in 't bifonder, en wel^ i, met voorfland, handhouding en protectie, * van de praeminentie, en auctoriteid van al¬ le  tot de MXLIT. JURISD. &c> aó£ h ie wettelyke officieren", (waar door fekerïyk Bailluwen, Drosten en Schouten zyn te verftaan) „ Magiftraten en Overigheid, mee „ defe aller notabelfte byvoeging , fonder dat „ de Gouverneurs, Capiteinen off anderen tot h vorderinge van Krygflaken in eenige Quarê deren geftelt hen ioitde vervorderen off on„ derwinden , eenige kennill'e te nemen van „ Politique off Judiciele faken binnen off buiten „ der Heden vallende maar daar mede" , (eri dus met alle politique off judiciele faken, waar dan het zy burger, boer off krygsmas betrekkelyk off voor den Regter aanfprekely'tc foude fyn) „ fouden laacen beworden den Orfi„ ciers, Magiftrati n en Wethouderen aldaar, „ mitsgaders den Rade Provintiaal NB. fulks „ van oude tyde altyds gebruikt en gereferveeri „ is geweeji. Of aen den Hove Provintiael; competent in zaeken, aldaer gepriviligeert te brengen. En dit heeft Zyn Hoogheyd naderhaht Koninkvan Groot Erictannien, glor.Gedagteniffe, feer klaergetoont fyn begrip te fyn, in die feer notable miïïiv::, dewelke Hy heeft gefchreven den 19. Mey 1675. aen den Hove van Holland, wanneer Hydaer byzigin defer voegen heeft uitgelaten; onder anderen „ Dat foude „ konnen worden vaftgeflek , dat in civi„ le zaeken, alle Politique of Burgerlyke Perfonen iets te eyffenen hebbende van „ Militaire Perfonen haere actie foud n Mogen inftitueren voor den Ordinai„ ren Civilen Regter, en dat de Militai„ ren haer aldaer foude Moeten verant-» v. Deel. ö ,y woor»  aio VERZAMELING van STUKKEN „ woorden; dat Twe Militaire over Ci„ vile faeken, elk van den anderen te „, eyffchen hebbende, fulks meede foude „ Moeten doen voor den Ordinaris „ Civile Regter, maer fo wanneer Mili„ tairen eenige quceftie foude mogen heb„ ben, over haer Soldy of Gage, dat m het felve foude behoren te worden ge„ termineert voor de geenen, die van „ ouds daer toe fyn gequalifkeert ge„ weeft, fo als dat met foo veel woor„ den te lezen is in de Nieuwe Hollantze „ Confultatien, uitgegeven door Mr. Gerard „ de üaes, in 't Jaer 1741. pag. m. 170. OBJECTIE. Wel de Krygsraeden van Militairen hebben van tyd tot tyd geoordeelt over civile fchulden van der zeiver Officieren, zonder onderfcheid. En hebben in cas van Infolventie Curateuren geftelt en het Judicium praeferentiae & concurrentie geëxerceert. R. i. Men moet niet zien quid fit, fed quid fieri debeat; 1, Ieder heeft het vermogen , om zyn Schuldenaer te roepen, daar hy meent hem convenabel te zyn, al was het voor de allerverkeerfte Regtbank , en lukt het hem, dat zyn partye daar in toefchiet , dan kan die regter oordeelen tusfchen die partyen. 3. Ieder heeft de vryheid in cas van Infolventie te gedogen , dat de incompetentfte Regter een boedel zrg aenmatigt. Dat die Regter daarin een Curator ftelc. Dat voor zoo een Regter het Judicum pra>  Tot de MILIT. JURISD. &é. Ut preferentie & concurretitiae gehouden word; i; ' . . Maer dat raekt anderen niet, in gelyk* foortige gevallen zynde. Immers men weet geen geval * dat zulks is gedaen, met voovkenniffe en algemeene'goetkeuring van Haer Ed. Groot Mog. of dat Haer Ed. Groot Mog. daar over, door iemand klagtig zynde gevallen , die klagten hebben van de hatidgeweezen, Behalven , dat, zoo teegens alle waer* fchynelykheid enagterdenken ietwes diert aangaende zoude kunnen i opgeleverc worden, men wel geruft, is » t Zelve zoude zyn van geene ' de minfte applicatie, om teegens de hier boven* geftelde vraege te ontkennen., dat Haer Ed. Groot Mog. de voorziening daer by gemelt, niet zouden behoorert te doen, ten refpefte der crediteuren van Krygsluyden; . ^ . Item van Gegadingsdens , om vatte Lróe* dei en te Koópen uit den Boedel waer in de Krygsraat van het Regiment Guardea Infanterie, in dit Jaar 1761. eert Curator heeft geftelt. Mitsgaders met betrekking tot de Geregten, waer onder de vafte Goederen der Krygsluyden., gelegen zyn, _ , Want kan in der tyd tegens die geene, dewelke Aótien op die Goederen over 30. en meer Jaren zouden willerj maeken, de curateele door een Krygs- o 2 f**4  Ïi2 VERZAMELING van STUKKEN raad verleend, door den poiTefTeur, niet voor den Politiquen Regter gejuftificeert worden, geenzints extra territorium 6f fupra Jurisdictionem verleend te zyn (zoo als hy daar in mogelyk niet zoude reüflêeren) is de man zyn goed quyt, met zyn geld, daar voor uytgefchooten, want waer ; op wat wyze j en van wie, zal hy het zelve zoeken te verhaeJen ? Behalven dat geen Geregt (onder reverentie) over een Tranfport van Goederen behoort te ftaen, wan. neer het felve na de wetten niet volkomen in alle goede trouwe is overreet, dat die geene, die het Tranfport zal doen , daar toe heeft een qualificatie , van den Regter daar toe competent. 4. Als men ziet, wat aengaande 't Oorlogsvolk en de Krygsluyden met betrekking tot hunne crvile zaeken. is geftatueert, is't taftbaer (Jalvo melieri) dat het zig heeft bepaelt tot de Guamifoenen. En wel tot Guamifoenen buyten de' de Provintie van Holland en andere ï Provintien, of tot dendienft te Velde. Want het is den Raei van Staten] dewelke in die gevallen heeft geordonneert, zoo 'er ietwes te ftatueeren viel. 5. Speciael in reguarde van Imolventie. Is het notabel, dat den Raed van Staeten (pofito dat der zeiver Refolutiedan ook gelden moet ten refpefte van Guarnifoenen binnen deeze Provincie, waer vso,  ; tot de MILIT. JURISD. &c. 21$ van men egter geen voorbeeld heeft gevonden) het Officie van den Auditeur uitdrukkelyk in cas van Infolventie heeft verftaan en bepaeid, tot de nagelat ene Goederen in het Guarnifoen, of te relde. En zulks tot het Judicium praferentia £f concurrentie op dezelve Goederen als clan te houden. Vid. het Militair Woordenboek van J. Dibbitz , advtrbum AvonEVRSpag. 46. En vervolgens is het zeker, dac als elders dan word gefprookan , dat Krygsraeden kenniffe hebben genoomen van Infolventé Boedels van Militairen, dat het is te verltaen van derzelver patrimonieew !e Equipagie & Bagagie in 't Guarnifoen , of wel gtduurtnde de Campagne te Velde gebruykt, Laatende vervolgens het toezigt over zyn patrimonieele Goederen, buyten het Guarnifoen, aen den Regter van de eigentlyke woonplaets van den Officier, zoo hy'er een heeft gehad, binnen deeze Provincie van Holland, Of wel over de vafte Goederen van den Infolventen Officier, die geen Woon. plaets heeft gehad binnen deeze Provintie, aen den Regter van de plaets, daer de Goederen geleegen zyn. Zeer notabel is derhalven , dan ook, de Refolutie van den Rade van Staeten van dato 5. January 1728. dewelke uitdrukkelvk inhout, dat den Auditeur te Sluys 1 O 3 ia  £Ï4 VERZAMELING'van STUKKEN in Vlaanderen zonde doen inventariseren , en vervolgens in het Judicium preeferent'ue' en concurrentie, na regten en pratyeque , brengan de penningen gep*provehieërt van de patrirnonieele Goederen van den ' QverJeden Capitcin La Grange. En dat NB. hepaeldelyk onder de Jurisdictie van den Krygsraad te Sluys gehoorende, en mitsdien niet van zulke Goederen , dewelke tot andere Jurisdictiën betrekking hadden; en voor al of in Vlaendertn of in andere Provin-, tien waren gelegen. £. Op't CIVILE REGT. Want of fchoon alle Militairen hun willen beroepen op de L. 6. Cod. de Jurisditl. omn, Judic. Zoo is daar tegen te remarqueeren; 1. Dat de gemelde Wet is een Statut van de Kyzers HONOR. & THEO D, Dog dat het te gelyk een waarheid is, dat in de Provintie van Holland, geen perzoon eenig regtsbedwang mag oeffenen , dan die zulks van den Souverain heeft verkreegen , fchoon men in het Roomfche Regt zoude vinden, dat gelyk foortige perzoonen Regtsbedwang geoeffent hadden, 2. Dat die Wet in het Roomfche regt, zelfs zyn uitzonderingen heeft gevonden. In L. 7., Cod. de Jurisd. omn. Judic. Luidende in deezer voegen : ^ Per iniquum & temerarium eiTe per- fpi»  tot de MILIT. JURISD. &c. arS fpicimus, eos qui profeffiones aliquas " feu negotiationes exercere nofcuntur, ju'l dicum, ad quos earum profeffionum feu * negotiationumciirapeninet, Junsdictio„ nem & prseceptionem declinare conan. Óuapropter jubemus, hujusmodi homimbus nee cujuslïbet militiae feu cingul li, vel dignitaris prajrogativam_in hac pa'rte fuppetere : led eos, qui ftatu" tis in quacunque Militia connumerati " funti . fme aliqua fori prajenptto- l ne; his judicibus tam in publicis ,_quain inprivatis caufis obedire compelh, ad " quorum follicitudinem profeffionis feu „ nevotiatienis, quam prater Mihtiam (ut „ dicium eft) exercent, gubernauo vi„ detur refpicere: . Atqui als een Krygsman dan zo een handel dryft, dat hy zyn vafte goederen belaft fo met Verbanden, als met Hypochequ-n mag hy voor den ordinaris Regter betrokken worden door zyn Crediteuren. En 't is mitsdien in zyn vermogen niet, i Om door zyn Boedel Infolvent te ver' klaren of te doen verklaeren, zyn Crediteuren daar van te ontzetten, o Daar door te weegh te brengen, dat ; de, door den Krygsraat geftelde Curator, fonder eenige voorgaende Regtspleeging daer over te houden, met die geene, dewelke daer in is geinteresfeert, ja felfs, fonder aan die te vertoonen, men fwyge , uit te levere een Copie Authenticq van de Afte van Cuv 0 4 13?  216 VERZAMELING van STUKKEN ratele, Den bodem komt in te flaen aen een Contract, en opgevolgt Verbant, door den nu geworde infolventé Officier, ter fyner tyt gemaakt met een fyner Crediteuren, onder anderen , nopens de Adminiftratie der Vrugten van de Goederen, En het welke tot geruft en fekerheyt van den Crediteur , is geregiflreert en gerealifeert, onder betaaling van den 40. Penning en 10, Verhooging aan den Lande, van het daar nevens uitgefchoote Capitael, onder een fpeciaale Hypothequeeringh op de vafte Goederen van den nu Infolvent ge worde , waer op de bevorens gemaakte bedingen of verband voor het doen der I Iypothequeeringe van de Goederen felfs, waren geregiflreert en ge« yealifeert, voor Schout en Geregte van de Plekken, daer defelve gelegen zyn; cn wel met dat gevolg, dat dtn voornoemde by den Krygsraat gefielde Curateur, buite kennis en toestemming van ; veel min, dat den voornoemde Crediteur door eenig Regter daer toe is Gecondemneert fulks te gehengen en te gedogen , dadelyk komt te weren en te beletten, op pretext van de voornoemde tuffe gekoome Infolventie en daarop gevolgde Curatele; dat de vrugten van de voornoemde vafle Goederen worde ontfaagen fodanig en in dier voegen, als by de Aclens daar van fynde, breder is vermeit, doqr die gée- m  tot de MILIT. JURISD. &c »|| ne dewelke volgens fpeciaal en opgevolgc geregiftreert en gerealifeert beding en daer uit vloejent Reëel verbant, met onderling genoegen en toe wederfydfe geruftbeyt , den ontfanglt van defelve vrugten is gegeven , en die dan ook te gelyk by de gemelde geregiftreerde en gerealifeerde Actens, volgens den Inhoude van dien, aangenomen heeft den Crediteur fucceffivelyk fyn Intereffen te betalen en van c Capkael aüoffing te doen; dpg die vervolgens als nu is bloot geftelt, om dieswegens door den Crediteur voor den ordinaris dagelykfe en geen Militaire Refters aangefproken te werdeni , ot men foude moeten en konnen valt maken dat, wanneer een Krygsman is, principaal, of te gelyk met anderen; even principaal, in een faak is gemel-, leert dat liorgen , Medeftanders, eveng-lyk'e Principalen &c. fchoon geen Krygslieden fynde , of daar voor by imant der onderdanen van Haar Ed. Groot Mog. gehouden fynde, fullende werden aangefproken. in Regten , te gelyk met den Krygsman, mede voor een Militaire Regter foude moeten betrokken worden, en felfs, ingevalle, als 't maer nodig foude fyn, dat de mede principalen, Borgen of Medeftanders &c. direcï alleen in Regten foude werden geroepen, Als dat Ingank foude konne vinden , fo vraegt men met alle befcheidenheyd Q 5 wat  218 VERZAMELING van STUKKEN wat voor gevolgen lullen daer uit das al niet nootwendig moeten fpruiten? Immers; ( daar fommige in defe dagen veel ophebben met een Continentia of Connexitas caufa? , aan wien dikmaalen, de eyge natuur van de continentia of Connexitas , na vereyften van Regten daer toe noodig, onbekent is, fchoon die daer van veel in de rnont hebben) fekerlyk dit; dat de Krygsraeden van tyt tot tyt, na mate dat de Krygsluiden en felfs hunne Weduwen (a~) of Kinderen (als lullende willen volgen het Forum van hunne Mans en Vaders ) door Huwelyken ©f op een andere wyze in hooge of laege Famiüen geraken , of daer meede handelen, fullen moeten fyn Regters over onderdanen van Haer Ed. Groot Mog. met te rugftelling by provocatie van den Hove en Hooge Rade in Holland: welke Hoven, zekerlyk niet onbedagt, in der tyt fucceflivelyk fyn opgeregt; waer toe men verfoekt, "dat worde nagelezen 't gunt Prins WILLEM de I., feer hoogloflyker memorie, heeft ondertekent den laatften Mey 1582. (fulks kort, na dat de Criminele Ordonnantie op den 5. July 1570. en het Placaat van den 26. July ijSi. waren in de werelt gekoomen. En na dat Haar Ed. Groot Mog. wynig tyd te voren op den 1. April 1580. by advys van weige- (a) Zie hier omtrent de Miffive van Willem IV, ia % IV. Deel van dit Magazyn bl. 286. 2o7.  roT de M1LIT. JURISD. &e.; 210 gemelde Prince van Orange, en van den Hove, hadde gemaakt de Ordonnantie op de Juftitie, in het Groot Plac cactboek 2 deel pag. 695- ™et betrecking rot IMANT. (en zulks fo wel een Krygsman, als een ander perfoon zynde ") die men met regt aanfpreken wil) wanneer hyop den gemelde laatfte Mey eewik , dat in den Lande van Holland, Mand en Vriesland, VOOR EEN 1 GELYK; (en fulks fo wel voor liorgers als Krygsluiden) foude werde geadminiftreert Regt en Juftitie , en mitsdien volgens fvn ondergetekende Ordre, (na dat hy daar op had gehad het Advysvan de Staten van Holland, fo als té vinden is in het 2. deel van het Groot Placaatboek pag. 789- ) ZO WEL BY DEN HOGEN RAADE ALS BY DEN RAADE PROVINCIAAL. Het welk dan hierboven mede kan werden geappliceert, wanneer daer is gemek van de Voorfiening, dewelke Kyfer Carel, naderhand Konink Philips en wyders, fo als even is aangemerkt, na den Jaare 1581. Prins Willem den Eerfte , als"doenmaals repraefenterende en aan hem gedefereert fynde de Hoge Overigheyd en de Regering van Holland (a), fucceffivelyktot onderhouding der Politique Ordre en Staat defer Landen , (dewelke immers de Krygsluiden, fo l*) Zie 'tPoortericM van hetl. D. van dit Mag. bl. XII,  a2o VERZAMELING van STUKKEN fo wel betreft als de gemene Ingefete« nen) hebbe gedaan, en waar van Konink Willem in fyne voornoemde Misfive van den 19. Mey 1675, geenlints is afgeweeken: waerom het dan ook niet buyten verwagting fal fyn, fo Haer Ed. Groot Mog fig herrinnerende op hoedanige Ordonnantie en Inftruftie den Hogen Raad fungeert, mede goedvinden derfelver corifideratien en advys te requireren, ten eynde dat den Hogen Raad, even fo min als het Hof niet onverhoort eenig nadeel werd toegebragt, in de Regtsoeffening aan de gemelde Hogen Raade by derfelver Inftruciie gegeven , ïngevalle defelve foude vermenen : hunne Jurisdictie , (na maete fy volgens derfelver lnftructie anderfints is competent) mede betrekkelyk te fyn tot Perfonen en Boedels van Krygsluyden, en vervolgens in ftaat geftelt werde, dieswegens aan Haer Ed. Groot Mog., met betrekking tot welgemelde Hogen Raad, mede te deelen derfelver CONSIDERATIE nopens de verfogte voorfiening, en het ADVYS hoedanig en op wat wyfe defelve voorfiening, door Haer Ed. Oroot Mog. foude behooren gedaan te worden j 3. 't Is ook in 't vermogen niet van den Krygsman, om op pretext van Infolventie en gedecerneerde Curateele, zyn Crediteuren, dewelke verbant hebben op vaftegqederen, te bedwingen, om tooj  tot de MILIT. JURISD. &c. 221 voor een Militairen Krygsraed, hun regt te moeten vervolgen. De reden is. . J Om dat by Placaet, met van den 1 rert' de Mey 1620. (fo als by erreur is gefchreve in het Requeft aan Haer Ld. Groot Mog. gepradenteertden 12. Feb. I76i. ) maar van den 10. Mey 1520. te vinden in het Groot Placaatboek t. deel pag. 373- aan den Regter van "de plekke , daer het vatte goed geleesen is, gedemandeert is het toeverzigt over den handel van 't Belaften, Vervreemden en Hypothequeren, dat defelve in ordre worden gedaan, tot voorkoming van circumventie en bedrog, breeder by de praemiffe van het voornoemde. Placaet geëxtendeert Waer by men nog andere Wetten defer Lande zoude konnen voegen, dog h»t zy genoeg het 16. Ajiicul van de Ordonnantie op den 40. penning van dato 9. Mey 1744- ; . , En vervolgens, fo men het regt wel verftaat, heeft de gemelde regiftratie ende realifatie uitgelevert, dat den voornoemde Debiteur daar door fodaenie in den vollen eygendom fyner verbonde vatte goederen ende vrugten van dien zig heeft gequett, dat hy daer meede niet verder heeft vermogen te doen fyn gebefte, en alfoo in de plaats van bevorens te hebben gehadt een volle, alleen heefc behouden een ge- brekker  2223VERZAMELING van STUKKEN brekkelyke eygendom , waer van het gunt aan de evengemeJde eygendom ontbrak, om een volle Eygendom uit remaken , door de gemelde Regiftratie en Realifatie is geraakt by den Crediteur, ten wiens behoeve het felve is gedaen, die over fulks dan nu mede aan het verbonde goet heeft bekomen een gebrekkelyke dog wederroepelyke eygendom; wanneer fyn agterwefen in het geheel fal fyn voldaen en wel van die natuur, dat de qualen, dewelke den Debiteur door zig invoegen boven gemelt, in fyn volle Eygendom te quetfen, heefc veroorfaakt, fyn vitia pqffeffionum contrafta en wel, ea, qua perdurant, fo dat de fchult van verpligting daer uitgebooren ten behoeven van de Crediteur, behoort te werken en daer toe blyft aankleven Succefforem AuftonS fui, volgens de L. n. Cod de acq. vel ret. poff. al was het felfs quod illa vita contrafta fuerant a majoribus, en derhalven dan nu veel te meer behooren van kragt te fyn , vermits die door de man felfs fyn in de werek gebragt, ten ttrieiii opfigte den Crediteur fyn'ver* kregen Reëel Regt tragt te befcbermen, fo als dat felfs een eenvoudigh. Huurder vermag te doen, wanneer zyn Verhuurder word Infolvent, gelyk blykt uyt de L. 3. §. i. 2. 3. ff de Reb. me. jud. poff. En 't is notabel, dat liet regt wil, dat een Crediteur, zynde  tot de MILIT. JURISD, &c. 223 de geraakt tot fecuriteit van zyn agterwefen in het genot van de vrugten der goederen van een Refraétaire Debiteur , door Authoriteid van den Regter, en fulks fo veelte meer van een debiteur, die het genot van de gemelde vrugten eygenwilÜg en buyten bedwangh heeft overgegeven ; door reftitutie van fyn agterwelen moet worden uitgeloft door den Debiteur zelfs, of Cafu quo door den Curateur in zyn Boedel geftelt, volgens de L. 0. in g. 3. ff. de reb. Au%. Judic. poff. & GOTHOFR. ad. d. L. no. 32. & BRUNN: ad. L. no, 3. £^ 4* , II. Om dat het na regten zelfs zeeker is, 'dat men een aftio in rem mag vervoli gen ter plaetze daer het Goed geleegen is, zoodanig dat iemand, die anderzints zoude gaudeeren van een privilegium fori, in dien gevalle geen exceptie van Incompetentie en Renvoy aen zyn gepriviligeerden Regter proponeeren mag. Jjy " ■Vid. Profeffor Voet, «d Tit. ff. de Judic. No. 16. Waer by men nog fal voegen (tot nader blyke , dat de bovengemelde C. t. 6. Cod. de Jurisd., omn. Judic. in 't- Roomfche regt is onderhevig aan < uitfonderingen ) de L. un Cod. in quib. caus: Miüt. for. prsefc. uti non poffunt. Dit behelfende „ Omnes omnino & qusecunque «dia  VERZAMELING van STUKKEN „ alia prastendatur Militia vel dignitas$ „ fuhmoderatoribus provinciarum profun„ étionibuspublicis refpondere,n«//,z ori j, prcefcrhtime valilura, fancimus: . „ IMMO & m ALllS PRIVAT1S „ ACTI0N1BUS occupatos, volumus & refpondere NB. qui pa- pruvincias fo£, ciantur. En zulks voorfeker > als zy dan hier of daer in een van de ProVintien defer Vereenigde Nederlanden,die ieder op Hun selVe Souvekain syn, dat deProvintien der Romeinen niet waaren ; even als andere particuliere onderdaenen van den Landen , voor de Regters van de plaetzen daer toe competent , hunne vafte goederen verbinden en hypothequeeren, want dat te doen, is'immers bezig te fyn privatis actionibus^ en wel de fodanige , waer door de Krygsluyden fociantur en dus op 't naauwlt verbonden worden, gelyk als het woord Sbciari dan ook voor een allernaauwil verband in Regten genomen word, uit wat hoofde het zelve dan ook werd gemaakt. Waer in men te meer word bevefligr, dat in de gemelde Wet volgt deeze extenfie, „ Eadem forma fervanda in his etiam, qui mercandi vel Militandi NB. SACR/Ï BENEFICIA MERUERINT. En fulks fonder onderfcheiding tuffen die genen , dewelke in genere per provin- eias  tot de MILIT. JÜRI3D. &c. 22$. cias foctantur, en tuffen die genen, qüi in ïpecie mercantur & ad id beneficia meruerint en vervolgens uit hoofde van een byfondere gratie aan hun gegeven door die geene , dewelke daer toe is bevoegt ; de vryheit hebben met andere perfonen, eenige daat of handel hier boven gemelt, te plegen. Beh^ven dat het volgens die Wet zeeker is, dat Militairen op hun Militai* ren Regter niet kunnen reclameeren , fi cujnsÜbet conditionis funt conductores $ fo als beveftigt word in L. 31. &P 35. Cod. loc. cond. wel waerdig om gelezen te worden. Gelyk fy hun dan ook niet mogen op-' houden, of hun fweet te kofte leggen, agrorum cultui & cuftodite anunalium vel mercimoniorum quafiui volgens de feer notabele L. 15. CmC dt re Milit. fcn vervolgens proriueert dan daer rneede uit, dat als Militairen zig mejjeere» in privatis aftionibus , dat de ordinaris regeer na de difpofitie van het geene, JURK CODICIS , is geftatueert, boven den xMilitairen Regter behoort te praevaleeren. Of hebben de Militaire Regters dan heden ten dage , fo als men met eerbied vraagt, nog meer regtsoefTeninge bekomen, als aen dezelve , ten tyden van de Roomfche Regters is gegeven, wan» neer de Ker en Luylfer der Militie op 't hoogfle geftelt was ? neen. Zy zyn niet meer of konnen zig niet hoger beV. Deel. P «tf  tiS VERZAMELING van STUKKEN roemen, voorjfo verre fy fyn 'sLands eyge Troupen , in dienfl en ter repartitie van Haer Ed. Gr. Mog. dan te wezen geen fodanigen dewelke voor Befoldinge overgenomen zynde, zyn gebleven Vreemdelingen en behandelt foude behoren te worden als Onderdanen van een andere Souverain ; zonder uit hoofde van geboorte, alhier gefixeerde woon • plaats, of goederen, tot dit Land betrecking te hebben , maer evengelyke Onderdanen met andere Onderdanen van Haer Ed. Gr. Mog. en deelagtig aan dat geene, waer aan de Onderdanen van Haer Ed. Gr. Mog. in 't algemeen deelgenoten fyn , waar van de Krygsluyden , in fommige gelegentheden niet uytgeflooten zouden willen zyn, op fundament dat zy Krygsluyden waren! III. °m dat 'c volgens'het Roomfche Regt zeeker is (zoo dan het Roomfche Regt zoude moeten gelden, ten dien efièfle, dat de Krygslieden zouden moeten worden geconvenieert voor hun Krygsraed en niet voor den Ordinaris en dagelykfen Regter, en dat zelfs de gemelde uitzonderingen by het Roomfche Regt ingevoerc , geen reflectie zoude verdienen. ) Dat geen Regter hevoegt is een Curateele te verkenen, verder of anders DAN OVER DE GOEDEREN IN ZYN JURISDICTIE GELEEGEN. Dit word op deeze wyze bewezen. 6 De miflio creditorum in poflèffioueoi bo  tot de MILIT. JURISD. &c. 22? bonorum gefchiet onder anderen ft debitor abfit, nee ab alio defendatur. ■ L. 7. g. 1 .ff. qidb. cx cauf. in poff. eat. „ Prjetor aic qui fraudationis caufa lati» „ tavit , fi boni viri arbitratu non dé„ fendatur, ejus bona pofiideri vendi„ que Jubebo, En vervolgens van foo een Debiteur niet-, qni per abfentium faam in tlu/lo deteriorem caufam adverfarii facit; Volgens de L. 2. §. 3. jf. eod. Waar omtrent de Regtsgeleerden van gevoelen fyn; dat die geene, na Regten $ alleen kan worden gefegt ; deteriorent caufam adverfarii factre , qui procuratorem ita imperitum mittit , ut neque modum, neque rationem vel formam defendendi akerius teneat ; en niet fo een, qui eadem facere potejt, 17a* faeerct principalis, fi adeffet. Vid. inter al. Goth'f. ad d. L. 2. §. 3» N°. 21. En by gevolge, als een Infolventé dar» heeft geftelt een Mandataris, die bequaam is, om fyn adminiftratie tot redding van den Boedel te konnen en ook wil vervolgen; de goederen volgens fyn Procuratie verkopen , de Crediteuren , v/aer over geen verfchil is ( volgens de L. 1. 5. 2.£f L.ult ff.de Cur. bon. dando. niet gederogeert volgens het beloop van de leere van den Profelfor Voet ad d. Tit. N°. 5.) wil voldoen , en en hec overfchot waer ovfer geen verfchil is (des noots ) wil brengen in confignatie, om P 2 scig  &*S VERZAMELING van STUKKEN zig van alle verdere verantwoording vry te ftellen ; weder fpreekt (onder correctie) de Reden, dat 'er een Curator in een Infolventé Boedel word geftelt. Want de Crediteuren behouden of verkrygen geen aas, regt of voordeel meer , of den Boedel door een Cura. tor, of door de gemagtigde van een Infolventé worde gebragt tot liquiditeyt en van fchulden geYuivert ; maar fyn veel eer aan roerkelyk nadeel bloot geftelt, als men confïdereert dat 'er een vreemt man tot Curator wordt geftelt; daer den Mandataris van alles, en van de wyfe van behandeling der faaken ten rneeften voordeden ,beltkennilfeheeft; Dit wort geconfirmeert, In de Keuren van zommige Steeden dezer Provintie , als onder anderen in die van Gouda van dato 18. Juny 1Ó33. Capittel van fugitiven alwaar ftaat in Articul 13. „ Indien daer niemand „ komt die de goederen verantwoor„ den wil, zal een Curator geftelt wor„ den als vooren. Hoewel in andere Keuren het zelve dus is bepatlr. Dat »ls een Debiteur Tnfolvent word,en hy aen zyn Crediteuren niet kan doen zoodanig contentement , dat dezelve Credkcuren den Debiteur van zyn Boedel langer willen meefter laeten, dat als dan de voornoemde Crediteurs of anderen , niet en zuilen vermogen de Boedels van zoodanige Infolventé Perfoo- nen  tot de MILIT. JURISP. &c. sap nen ( als voorfchreve is) nament! yk die geen zoodanig contentement , als boven isgemelt, aen zyn Crediteuren doen kan; aen te flaan en te admmiftreeren, •t zy uit kragte van Procuratie of eemg contract &c. , Vi&i Keuren van Leyden 204. Articul 14. en.anderen,dewelke mogelyk zouden zvn te vinden. . Ergo is het zeker, dat daar geen fpeciale Keuren fyn, buiten of tegen het regt, dat het gsmeeaé regt volkome erieCt moet forteereu, En vervolgens is het feker, i Dat het na regten nie: is verboden , dat ' men op Procuratie, van een Deoiteur, deffelfs Boedel mag aenflaen , om oie te redden, En dat 'er indien gevalle geen Curateele te pas komt, als men de goederen maer verantwoorden wil, en alzoo aartoonen , wat men daar mede ten nutte van den Debiteur en zyn Crediteuren heeft gedaan, - Want anderzints was t onnodig geweeft by het gemelde 14. Articul te • ftellen, , , A. Een expre-jfe interdictie en verbod. B.' Een verklaring van onwettigheid. C Een Arbitrale ^correctie &c. a Dat'het aenflaen van een .infolventé Boedel nogtans volgens' de voornoemde Keuren in allen gevalle op:procuraiie van den Debiteur mag gedaen worden, als den Debiteur zodanig contantement weet uu p 2 te  *3© VERZAMELING van STUKKEN te geven, dat de Crediteurs den Debiteur wel meefter willen laten van zyn Boedel. By voorbeek met iemanr, te nemen ten genoegen van de Crediteuren , en andere voldoende conditiën, die contentement geven konnen. Weke explicatie en verftant te meer be> hoort aengenomen te worden, om dat voor al by onfe Voorouderen die vraeg heeft gegolden ; 6 9 Qjjod enim jus habet Madftratus in » aiiena calamitate, ut de re tam luótuo„ fa compendium feftetur? genomen ex „ L. t. Cod. dé naufr. Zoo als nogtans te beklagen is; Dat 'er dikmalen by fommigen word toegelegt, s. Om de Luydcn OM VER en van hun Stoel te werpen , en den Boedel Infolvent te doen worden. $, Om dan gelegentheyt te vinden, om Curator in dien Boedei te worden,en voor hun zeiven en voor anderen ; die daer van kunnen en mogen profiteeren, als de noot zulks vereyftjeen goet compendium , ex re ilia Jiictuofa:, te bejaeeen Daar zoo dezelve Boedel door iemand' ?ls gemagtigde tot Jiquiditeyt gebragt en ger« wierd, veele luyden of geheel behouden; en op den Stoel zoude zyn blyven zuren; En andere nadelige gevolgen , fchooïj een notoire gevalle Infolventie, zouden zynvermyt, * * * ER Wt op ïi| ^eiye de noot  II. tot de MILIT. JUR1SD. &c. 231 aen de man komende; dat ieder Crediteur niet volkomen het zyne zoude bekomen ; dat als dan , zoo wel als dat 'er een Curator was geftelt, door den geene, die als Procuratie hebbende van den Infolventé , of van het meerder deel der Crediteuren , den Boedel heeft gered en die betaelt heeft, tgunt, buyten tegenfpraek by preferentie behoort betaelt te worden, zoude konnen worden gedaan rekening, en in cas van verfchil over het flot van dien, by preferentie gedifputeert voor den Competente Reiter , 't zy dat de penningen bleeven;daer zy waren, of zoo de Crediteuren hun dieswegens met zouden kunnen verftaan, dat defelve tot hun befwaer, van daer op te valle koften, onder den Regter waeren gebragt, in confignatie. , Dat de miftlo bonorum tot zyn gevolg heeft het ftellen van Curateuren; Voet ad. Tit. ff. de cur. bm. dando N 1. Creditoribus in poifeilionem mijjts, cu* ratorem bonis confiltui , confultum " omnino, imo neceffarum eft &c. Maar met welk een gevolg? Namentlyk met dit: Dat die Curateele ZW alleen bepaalt tot de Goederen gelegen onder de Jurisdictie van dien Regter , die (des noodig zynde) de Curator ftelt, en niet geëxtendeert word tot Goederen daar buyten, Voet ad Tit. ff. quib. ex cauf. pJJ Mr P 4 » ie-  232 VERZAMELING van STUKKEN » Petenda hasc miflio ab eo Magiftram » in cujus cerricoriü fita lum debitöris « bona , ttrt «/fra mittentis territorium » ,/f/> V» nuluonis exrcndit, oeccoo. „ éidënaa, ndi prarniifa cauia: cogni„ tioue; *W ad Tit. ff. de Curat. bon. dando, A>. ft. OBJECTIE, Rrëfe&w Fwf, leert ad Tit ff. i<* Curat. bon dando N°. 2. Dat den Regter van de geobereerde Debiteur een Curator kan /tellen ten opzigte van de roerende Goederen, en van de vafte Goederen ik het territoir van zyn Bótivèrtiin gelagen; Maer niet tot Goéderen geleegen onder een territoir , refonerende ondereen an* dere Souverainiteyt. Ergo ia} men'(verkeert) bef]uyten gaet de Curateele op eene plaats gelhdu ook over de vafte Goederen, buiten bet territoir van de voorgemelde plaats, io die te famen alle met elkander onder een Souverain reforterende zvn K. I. Waer of Vort en andere D. D. zulks uit foude leeren , is niet te vinden; ter contrarie leert immers het Roomfche Regt j daer erkenden immers alle de Regters , dezelve Keer als Souverain , en nogtans mogt ieder niet verder difponeeren,als betreffende de Goederen in zyn territoir gJeegen. Want volgens de L. uit ff de Jurist is 't klaer. £>u,qd territorium jus djeenti im, * ptfc  tot de MILÏT. JURISD. &c. 235 pune nön pareatur, quod confirmaur. In L. 27. ff. de Tit & Cur. dat. t_)a 'e een Pupil hebbende Goederen leggen te Romen en daer buyten; de Pretor en de Pra?fes , fchoon beide onJer eene Souverainkeyt , ieder nogtans in hun refpe&e met betrekking tot hun territoir , voorfiening doen. Addk L. 12. §. 1. ff. de rc-b. aüt. Jud. Pcff. „ ls qui poffidere, jubetur , eo loco „ juffus videtur cnjus (Icii. loei non pra> fidfl ) cura ad Jubentcm pertinet. Het .welk mogelyk foude konne getoont worden, dat in andere der Geünieerde provintien , als nog allo wordt gepracrifeert: fo dat in die Provintien, fo veel Judicia prseferentise en concurrentie worden gehouden als 'er in onderfcheyden territoiren van die Refpeftive provintien, Goederen fyn gelepen. M > nap En het is notabel, dat hoe zeer^. Matihteus in Traci. de auci. lib j. cap. 7. ATj. 10 nadrukkelyk onderfcheid maakt tuffen het ftellen van Curatcuren, dat hy egter te gelyk leert, dat als in die gevallen een Curator is geilek by den Domiciliairen Regter , dac die _ Curator over de vafte Goederen in alio Territorio gelegen, geen directie zich kan aanmatigen , als op letteren re» ^quifitoir aen den Regter van de plaet?e daar het goed gelegen.as, met byP 5 vos-  '34 VERZAMELING van STUKKEN voeging, dat als den Regter van die Plaets of Territoir daar het goed gelegen is niet wil defereeren of ftil zitten , hy zelfs een Curator ftellen kan; namentiyk : Pofitis ponendis. Maer het zy zoo het wil, waer ftaet ergens in regten? dat aan de poteftas Magifteria, fynde dan den Judex Militaris of Krygsraden is gegeeven het vermogen , om in de Goederen van een Militair een Curator aen te ftellen , En zoo Ja, dat die Curator zyn adminiftratie zoude kunnen extendeeren over alle de Goederen , van zoo een Infolventé, onder diverfe Tarritoiren van Een en den zelfde Souverain geleegen; Nergens, want dan had zoo een Krygsraeds Curateele meer Extenfie en ver. mogen, als ten opzigte der Roedels van Politique Infolvent geworden zynde , aen de Curator in dezelve Goederen is toegekent; En uit dat meer Vermogen foude dan felfs proflueeren veele befwartn , voor al van Gerealifeerde , mitsgaders Gehypothequeerde Crediteuren, of op diverfe plaatfe in een en defelfde Provintie, of afzonderlyk in. de Refpe&ivc Provintien, en geveftigt op Goederen aldaer gelegen, als men in agting neemt, dat een Krygsraat geen regt doet uit de mam van de Staten der RefpttTive Provintien, w«rr in/y in Bejetting leggen, .Maer  tot de MILIT. JURISD. &c. 23S Maer uit naam ende van wegen Haer Hoog Mogende, En vervolgens foude daer uit dan nootweiidig moeten profluëeren; Dat als een Krygsraat fielt een Curator , dat die onder zig foude moeten flaen , beheerén en verkoopen, fo defelve gevonde fouden worden ; I. De Bagagie en Equipagie van den Officier in het Guarnifoen , met zyn verdre Meubilen aldaer en ook elders, 1. De Vafle Goederen gelegen in het Territoir van de Stad of Plaats binne defe Provintie,daar men of gewoon is Guarnifoen te leggen , of om andere byfondere reden fulks doet, 3. De Vafle Goederen gelegen buiten het Territoir van de-Stad of Plaats daar het Guarnifoen word gehouden, fchoon onder defelve Souverain of Provintie , met de plaats van 't Guarnifoen Reforteerende, 4. De Vafle Goederen in andere van de Geünieerde Provintien, gelegen , _ 5. De Vafle Goederen , dewelke buite de Provintie van 't Guarnifoen , in het Resfort van Haer Hoog Mog. geleegen fyn ; Waeriyk ('t zy mer eerbied gezegt) al te verregaande gevolgen, flrydende met het regt van de Refpective Provintien , fo ten opzigte van Haer Hoog Mog. als van de Refpeélive Provintien met betrekking tot elkander onderling, want fonder eens niet te melden van Haer Hoog Mog. en van de magt die Haer  236 VERZAMELING van STUKKEN Haer Hoog Mog. uit- haaren Naem, En dus door hunne Regters in de Refpeélive Geünieerde Provinciën foude konnen doen exerceren of niet, is dit immers leker , dat al was in Holland een Curateele gedecerneerc by de voornaamfte Scadc, in'een Boedel van imant, Vaft Goet hebbende in Gelderlant: Dat den Hollandze Curator, foude fyn buiten vermogeh, om de Gelderle Goederen onder zig te liaan, te Beheeren en te Verkopen , en de Gelderfche Rcè'ele Crediteuren te bedwingen om haar geit in Hollant te halen. En is dat waar, men toone eens uit een Wet, dat een Regter uvc naam van Haar Hoog Mog. Regt"doende, ter plaacfe, daar hy felfs is in het Territoir van Haer Hoog Mog. , en decernerende een Curateele, defelve fyne Curateele foude konnen extenderen over Gqederen , gelegen in :l,et Territoir der Refpective Geünieerde Provinciën; dog men vertrouwt, dat daar toe niemant in fhiat fal fyn , een zulken Wet aan te wyfen , En dat dit vertrouwen niet, ongegront is, fo met betrekking: tot de Rdpective Provintien onderling, als met betrekking van Haer Hoog Mog. tot ider van de Provintien op zig felve, blykt hier uit, ,dat alleen tuffen de Staten van Holland en Weftvriesland ter Eenre, en de Staten van de Provintie van Utrecht .ter gndere Zyde, is gemaakt eea  tot »e mm. jurtsd. 23? een fpeciale Conventie, re Utrecht gepubliceert den 18. April i6r9. en fulks 10 laar, na dat de Refolutie op den 10 Tuiy 1Ö77- ^e vinden in het 3. deel vant Groot Placaatboek pag. 672. hier na te melden , is genomen , So als men vint by Profeffor Voet ad Tit ff qui pot 'm ftgn. No. 12. H Voet en andere D. ü. requireeren m 'alle gevalle een Regter over een Territoir , en dus een regeer die in zeekere plaets perpetueel Regter is. Waer is nu ooit iemand geweeft? Die een Krygsraad voor een Territo* riale Regter heefc gehouden; Was een Krygsraad dat, zoo zoude dl- Krygsraad dan , zoo ras dezelve m een Stad of Plaatz der Geünieerde Provintien in Guarnifoen komt, aldaar, met zvn komft, den Territorialen Regter ontnemen een gedeelte van zyn Regtsgebied, En zoude dus een Krygsraat ten opzigte van zyn onder hebbende Militie aan de Territoriale Regter dadelyk ontneemende cognitie van alle Reële Zaeken, 'twelk, ondpr verbetering, ongerymt is. En geen wonder, want zoo men een Krygsraad van de Militie anders confidereert , dan een doortrekkend of Eygentlyk temporeel géplaeft Collegie, word een Krygsraad van meer vermogen, als den Rade van Staeten, en andere Hoge Generaliteits Collegien, Die exerceeren zermnige ook deze of gee«  S38 VERZAMELING va» STUKKEN geene Regtsdwang , over hunne, tot de gemelde Collegien , behorende officianten. Maer hebben die Collegieu ooit gefuilineert; ^ Dat die geene, dewelke onder hun reforteeren ; in civile zaeken voor hun moeten te regt ftaen alhier in den Hage: Geenzints, 't is altoos eenftemmig geweeft, dat zy uit hoofde van civile Schulden zyn aanfpreekelyk voor den Territorialen Regter alhier in den Hage, op de voet van de Provifioneele Ordre van Haer Ed. Groot Mog. van dato 27. Septemb. 1614. te vinden in het 2. deel van 't Groot Placaatboek pag. 1378. Wanneer zy als. Inwoonders van den Hage zyn te confidereeren, En het is Notabel. 1. Dat de gemelde Provifioneele Ordre is gemaakt, ten tyde van het Stadhouderfchapvan Prins Maurits van Orange. 2. Dat in defelve Ordre, by het 9. en 10. -Articul, alleen is gemelt , van EDELEN en SUPPOOSTEN ; en van Perfonen exercerende gemeene Hantwerken en Neringen; fonder dat 'er ietwes is gemelt van Krygsluyden, doenmaals en te voren fekerlyk, fo wel als |nu, in den Hage Guarnifoen houdende. Waar uit men vertrouwt te mogen befluiten , dat vermits dan, by het gemelde 9. Articul is geftelt, dat die van dg  tot de MILIT. JURTSD. &c. 23* ie Rade Provinciaal, foude blyven BEHOUDEN* private Jurisdictie, over *lle EDELEN en SUPPOOSTEN, in den Hage; dat ten minfte klaer is, dat, vermits onder de Edelen, fekerlvk doenmaals, fo wel als nu , veele Krygsluyden waren; Die van den Rade Provinciaal over de gemelde Edelen, Krygsluyden fynde, in 't Jaar 1614. hebbe gehadt: en dat Haer Ed. Grooc Mog. hebbe gewiit, dat fy foude blyvenbehouden de privative Jurisdictie, ten ware imant konde aanwyfen uiteen Placaat defer Landen, voor den 27. Sept. 1614. gemaakt, dat de Edelen, dewelke in der tyt Krygsluyden fyn geworden, daar door de privative Jurisdictie , van den Rade Provinciael waren ontrokken geworden ; en gelyk men ter goeder trouwe niet gelooft, dat 'er een dusdaanige Wet is, fo vertrouwt men te mogen befluyten by verder gevolg , dat gelyk het ( onder Reverentie) foude fyn ongevoegfaam, dat Edelen Krygsluiden fynde, foude fyn onder de privative Jurisdictie, van den Rade Provinciaal, en dat de mede Krygsluyden, dog Onedelen fynde, maar anderfints met betrekking tot derfelver rang en dienft aan Elkander even gelyk, daer van foude fyn uytgefloten, Dat de natuurlyke reden de faak daer heenen brengt , dat de Krygsluyden geen Kdtlen onder de algeraeene benaming Vïfl  2+o VERZAMELING van STUKKEN van Suppuojlen, in 't gemelde 9. Articul fyn begrepen, of men foude daar heen geraken, dar. Luyden, fynde anderfin es van 't felfde Caracter 'en gelyk in Rang, alleen uit hoofde van geboorte onderfcheyden, tufTchen Edelen en Onedelen ( gelyk men die niet alleen onder de Krygsiuyden, maer ook elders in Cojlegien heeft) foude behooren te hebben onderfcheyden Regters, en wel de Edelen, een Regter, in feekere opzigte van meer rang en aanfien; en de Onedelen , een Regter , in fekere refpeclemet in alles gelyk met den Eerften; het tegendeel van dien, en [wel namentlyk, dat de voornoemde Edelen en Onedelen, behooren te fyn onder de Privative Jurisdictie , van eed en defèlfde Regier, fchynt ook tot een grondflag'tè hebben gehadt, wanneer op den 13. Mey 1733. HaarEd. Groot Mog. hebben genomen derfelver Refolutie, relatief tot de Conventie tnffchen het Hof en de Magiftraat van 's Gravenhage gemaakt; het welk dan ook te natuerlyker is, (fo men vertrouwt) om voor te ftaan , als dat Edele Krygsluyden fynde, foude fyn onder de privative Jurisdictie van 't Hof, ende Onedelen, met de Edelen, gelykfoortiae Krygsluyden fynde, onder de privative Jurisdictie van den Krygsraat der refpeérive Regimenten, in 's Gravenhage Guarnifoen houdende. 6. Heeft  tot üe MILIT. 'JURISD. &c. Ht 0 Heefc de Raad van Staaten, of andere Generaliteyrs Collegien , ooit gefuftineert dat fy moeften ftellen Curateuren in Boedels van Infolventé onder hun horende, en wel ten dien effecle, dat die curateele zig zoude excendeeren tot Goederen buyten den Hage, elders gelegen in de Provincie van Holland. , ., Nooit heeft men zulke gedagten gehoort. T . OBTECTTE, de Refolutie van den 10. July 167'. door haar Ed. Gr. Mog: genomen. R 1 Die raakt geen Militaire krygsraaden, ' om zig daar na te gedragen m het treilen van bunne Curateele, eafu quo, wanneer zy daar toe competent foude zyn, en by gevolge fo het waer foude mogen fyn i dat de Krygsraaden in het Taar 1677. volgens de Wetten , in de Provintie van Holland zynde, Cunteuren hebben mogen aan te ftellen: fo foude men moeten weeten , wat die wetten inhielden , om uit defelve te kunnen af nemen , of de Krygsraaden, op die tyden meer regt hadden, omme hunne Curateele te doen werken; dan de Regters in de Steeden en Plaatfe defer Provinue, en vervolgens, dat ten opzigte van de Krygsraaden, een fodanig declaratoir niet nodig «ras geweeft te doen, als Haer Ed. Groot Mog. by de gemelde Refolutie hebben gedaan : Edog hebben de Krygsrader^ fodanige Wettel»  W VERZAMELING van STUKKEN niet voor handen (gelyk men die tot nog toe niet heeft gevonden , en die leer apparent nooit te vinden zullen fyn als men in aanmerking neemt de Misfive van fyn Hoogheyt op den 19. Mey 1Ö75. en fulks iets meer dan twee Taren voor dato 10. July rö-77. aan 'c Hot van Hollant gefchreven, in het begin defes vermeit;) fo is het dan een fekere waerheyt, dat als eens ondersteld word, dat de Krygsraeden in het Jaer 1677. by Haer Ed. Groot Mog foude fyn erkent geworden, in het vermogen, om Curateuren in Infolventé Boedels aen te ftellen, dat het dan te gelyk waarheyt moet zyn, dat die Militaire Curatelen , zig niet verder hebben konnen extenderen, dan op den voet en in conformite van het Civile regt, en fulks bepaaldelyk alleen tot die Goederen van den Infolventen Krygsman, dewelke waren, daar de Krygsraaden m befetting of te Velde fingeerde, en niet, dewelke waren in het Territoir of Jurisdictie van andere Reff.ter!> ter Pfeetfedaar de Krygsluiden in Befetting waren, of te Velde Honden , en verder in Territoiren daar buiten gelegen, en is dat waer, falhet van t departement fyn van den Krygsraad, poficis ponendis, aan te wyfen dat fy m later tyt vermogen hebben bekomen, om hunne Curatelen te doen werken over VaRe Goederen van In- folr  tot db MILI.T. JURISD. &c: 241 folvente Officieren , geleegen niet alleen terplaetfe daar de Krygsraden fyn, onder de Jurisdictie of het Territoir van de Ordinaris dagelykfe Regter, maer felfs daer buiten, aiornme binnen defe en andere Provintien. 2 Zoo die Refolutie Militaire Krygsra' den zoude raken, is het uit die Refolutie klaer, dat geen Krygsraaden; maer de Policiquen Regters Curateuren, over Boedels van Militairen moeten ftellen, 3. Ais by die Refolutie word gereclameert, dat het declaratoir daar by gedaan zoude weezen conform de difpofitie van de befchreeve Regten, ls zulks (onder Reverentie) met te verdaan in die zin, dat Haer Ed. Groot Mog: foude hebben vermeent, dat de civile befchreve Regten foude mede brengen, dat een Curateele door een Regter van de woonplaats van den Infolventé geilek, alomme foude werken over Vafte en andere Goederen, onder het Territoir van andere Regters gelegen, neen; dan foude men (onder Reverentie) Haer Ed. Groot Mog; toefchryven een ' gevoelen tegens het civile regt ftrydende en vervolgens moet men die Refolutie, (in onderftelling, dat daar by geöogt word op de L. 10. Cod. de bon. auSt. Jud. poJJ. uitdrukkelvk alleenlyk betrekking hebbende , ad quseftionem ortam fuper pecuaiis debitis, NB. proquibus Hypothee*  Mi VERZAMELING van STUKKEN non fint Conflitutce,) verftaan, namentlyk dat alle perfoneele Crediteuren, dewelke geen onderpand hebben, hun generale Judicium prajferentiae en concurrentie moeten houden voor den Refter van den Debiteur, die de Immiffie in de Goederen gegeeven heeft. En yermics het Hof dan zig aentrok de Judicature over zoodanige zaaken, in plaetfe van die te laeten aen de Judex Domicilii, in defe Provintie geftelt, zoo vint men, dat op den voet van de voornoemde Wet, de zaeken by de voornoemde Refolutie van Haer Ed: Groot Mog. ook zyn geè'xtendeert buiten de gemelde Wet, tot Crediteuren zelfs Hypotheecq en andere reëele Verbanden hebbende op vafte goederen, fonder onderfcheyt, waar die fyn gelegen, en welkers Panden waeren gelegen buyten het Territoir van den Üomicilairen Regter , dog binnen deez© Provintie; in dat geval, wanneer daar over verfchil zoude ontftaan, endoor het meerder deel der Crediteuren, na maare van de fchult, niet is voorzien, foalszy, buyten alle Regters (onder Correctie) vermogen te doen, ziet Prof. VOET, ai Tit. ff. de Cur. Ion. dando. No. 2. & STRUK IN STNT. Jur. Civ. ad Lib. 42, ff. Tit 7- Iff. 68. en 6q. Want Haer Ed: Groot Mog: hebben verklaert; dat „ alle Quastlien en Gefchillen, vallende in en over Boedels » die  tot de MILIT. JURISD. &c. ztf „ die Infolvent geworden of an- „ derzints by commiffie of onder hec „ opper toe'zigt van Scheepenen of „ Commiflariflen van defolate Boedels „ geadminiftreert worden, geventileerc „ en afgehandelt moeten worden, voor „ de Regter van de plaatzen, daar de „ voornoemde Boedels Infolvent „ ofte onder commiffie als vooren ge„ adminiftreertzyn, en dat de Reeke„ ningen van de Adminiftrateurs van „ de voornoemde Boedels, daer ter „ plaetze moeten worden gedaan. En die Refolutie is dan fekerlyk, twaalf Jaren na dato de grontflag geweeft van de conventie tulfchen Holland en Utrecht, den ig. April 1689.. gepubli- , ceert, wanneer daar by in agting genomen fynde, dat de Staten nu door de gemelde Refolutie in Hollant hadden geeffecrueert, dat de Curatele in eene Stad of Plaats geftelt fynde, alomme foude werken, het felve ook hebben aangedrongen te behoren tuffchen de Provintien van Holland en Utrecht on» derling; als aan elkander van outs feer fterk verbonden, en genoegfaam in elkander op veele plaatfe geconfiniè'ert fynde; t Zeer notabel is op dit poinét de leere van den Profeffor Voet ad Tit ff. qui pot. in pign. N. 12. al waer hy fegt; Quoin loco "concurfus aut praelationis * Judiciumventilandum fit, ambiguum Q 3 »fm  VERZAMELING van STUKKEN » fatis eft. Rigorem Juris fi fpectemus. „in loco quidem DOMlClLii, „ (NB: non Prafidii) debitoris obaa* , rati, non nifi de pretio redaéfo ex „ rebus mobilibus omnibus ubicumque confhtutis, nee non immobilibus n W ipfo DOM1C1LI1 (NB: non „ Pmfidn) loco fitis, Judicium inter • creduores agirandum fuerit; de im» mobilium vero reliquarum pretio „ in locis fmgulis, in quibus invnobt« lta quaque obarati fita fint, fic uc „ tot fint futura de praelatione Judi» fia, quot iocis diverfis alii atque alij „ judtci fubjeciis immobilia reperta fue„ nnt. En het is notabel dat Voet, daar op Iaat volgen, a PJane ut apud eundem fupremum uni» "s TerritoniJudicem, vel etiam apud. „ urdinanum Judieem D O MI C i L LI 5> (NB: non Prafidii) debitoris ob*l „ rati de prajlatione inter creditores di„ fputetur ratione pretii, quod ex im» moinhum fub diverfis inferioribus Ju„ dicibus, eidem principi fupremo pa* rentibus fitorum venditione redaérurn T PÓTE°STmd0' C0KjlitUi fwnm ?ur* En bygeyolge goo lang 'er dan niet begreepen is by Haer Ed: Groot Mog j, Dat Krygsraden Mititair na regten heb* ben; of we] dat hun door Haer EdGroot Mog. behoort gegeevcn te we?*. den,  tot de MILIT. JURISD. &c. 247 den, de magt om binnen defe Provintie Curateuren in Infolventé Boedels aen te ftellen. a. Dat die Infolventie vallende in een Guar~nifoen binnen defe Provintie, de Curatele zig extendeert, met de daar uit voorn bevende gevolgen, tot over; en verder alomme buyten de ring van de Guarnifoen plaets, over alle Goederen, in defe Provintie gelegen, zonder onder fcheid; Zoo behoort het civiele Roomfche Regt, volkomen te werken, ten refpectt van het geene, waer over d; curateele in het Guarnifoen verleent, alleen behoort te gaen. . En dat is dan de Bagagie en de Equipagie, en ander inboedel van den Officier , aldaar fynde, En het verdient wydersfyn opmerking, dat den Profeffor Voet, het daarby met latende, ver;der zegt by 't vervolg van gemelde plaets; Sed ita conftitui fuadet sequitas, (of * dit waaragtig is ten opzigte van Krygsraden, met betrekking tot On1 derdanen van Haer Ed. Groot Mog. " te gelyk met behout van derfelver Privilegiën en s'Lands Regten, fal fyn ter overweging van welgemelde " Haere Ed. Groot Mog:) ne conti'l nentia caufae dividatur, pro ut etiam l ab Hollandw Ordinüus conptutum efl, " non apudCuriam Provincialem, fed Q 4 » aPu<*  148 VERZAMELING van STUKKEN „ apud Jndicem ordinarium loei, in guq „ curator bonis obaeraci datus f uit, Tu. „ diciurn praelationis ad finerrj drodu„' cendum eile. By gevolge 't is (onder reverentie) lalibaar., y Dat Haer Ed. Groot Mog. noopens de geproponeerde in de het hooft deles geftejde vraege, voorzieninge benooreq te doen, hoedanig nu ! Jaet men gaerne over aen derzelver regte Weetenfchap, Souveraine Magt en Autoriteyt, Aangezien uit die Bronnen wel zal worden gezorgt voor de geruftheid, het behoud en intereft van de goede Onderdanen van Haer Ed. Groot Mog Met de bewaring van de Privilegiën gegeeven aeq de algemeene Ingezetenen van den Landen, f0 Burgers als Krygsheden zynde. En zulks meede, zoo wel ten refpe&e van de Officieren der Militie te Land • als van derzelver Zee Officieren, eigentlyk, zelfs niet zynde direct in dienft van haar Ed. Groot Mog. of ftaende op der-zelver repartitie, Van welke laeft men tot nog toe egte* niet heeft vernomen , dat zy ter zaeke van hunne gemaekte Contraéten, Verbanden, Hypothecatien &c. ooit hebben gefuftmeert. Niet convenibel te zyn voor de Ordinaris- dagelykfe Regter, in de Steeden 9.1 ïmm van. deeze Provintie, ajwaer  tot be MILIT. JURISD. &c. zy tot zoo lange zy.geëmpiojeert worden, ten dienfte van Haer H^ogMog. zig ophouden, of dat in cas van Infolventie , in hun Boedel, Curateuren zyn geftelt, door een ander Regter, dan den Ordinaris dagelykfe Regter in de Stad, daar een Zee Officier zig ophoud , Of dat wanneer Officieren ter Zee zyn gcè'.nployeerd geworden in dienft van het Lan J, fy Lieden ooit hebben voorgegeeven, dat zy in Regten zouden moeten worden aangefprooken, of voor hun Scheeps Krygsraad, of voor een Krygsraad van de Vloot; Zoo als zy dan ook te regt zouden mogen doen, in cas Officieren van de Militie te Land, voor geen Ordinaris dagelykfe Regter foude moeten worden aangefprooken, en hun Boedel Infolvent vallende, door een Militaire Regter daar in een Curateur, zoude moeten geftelt worden. Wordende op de voorzieninge in het voorfchreve Q U JE RIT U R gemelt, met alle eerbied te meer geinfteert, i.Om dat de Onderdaanen van Haer Ed. Groot Mog. verpligt zyn ZORGE TE DRAEGEN, a. Dat zy hunne Debiteuren binnen deeze Provintie niet aanfpreeken moeten voor Regters, welkers Vonniffe of mogelyk worden gefuftineert niet provocabel te zyn, of zoo dezelve zulks al zouden zyn oaderhee ving,  9S* Dat zy als dan zouden moeten provoceeren, en hun provocatie dirieeeren • onder het oog van deSouverainiteyt van U Ed. Groot Mog. aen een Superiore Regter geen regt doende uit naam van U Ed Crm Mog. of van de Hoge OvcttgheM en Graeflykkeidvan Holland, Zetlanden Friesland; Hoedanige Regters nogtans de eiPentlyke Regters zyn van alleOnderdae mn ran IJ Ed. Groot Mog. zoo in de cerfter mftantie , als by provocatie aen den Hove en Hogen Raden in Holland waarom dan ook zeekerlyk tot gemftbeid van dezelve Onderdanen in alle gewysdens, zoo van de Refpeaive Hoven van Juftitie, als van de inferieure Ordinaris dagelykfe Regters, onder de Souveraine Magt van Haar Ed Groot Mog. fungerende, altoos rusIchen mvioeid uit wiens naem : en van wiens wegen, in de zaeke régt gedae, l. Dat voor al, wanneer de Onderdanen van U Ed. Groot Mog. onderling verfchil krygen , als onvermydefyk is wanneer 'er een Judicium en zulks een caufa? cognitio, difcufïio ac definitio coram Judice, in materie van preferentie en concurrentie moet gehouden Je° ' Zy Jieden niec verP,Jgt wor- 't Zelve te voeren, zoo ter eerfte in■ftamwi fflsin cas van provocatie binuen de palen en onder het oog van U Ed. VERZAMELING van STUKKE  tot de MI LIT. JURISD. &c. 251 Ed. Groot Mog.; als 's Lands Souverainen, voor een Regter geen regt doende uit name en van wegen bier boven gemeld, Of wel by verandering van Guamifoenen, van de eene Plaets na den ander; of by employ van s'Lands Militie te "Velde, niet alleen buyten deeze Provincie , in andere Provintien, of in *t Reffort van de Generaliteyt, maer zelfs in verre Landen en Geweflen, of wel ter Zee, alwaar (dat God verhoede) in vorige dagen, de Militie van den Staet is gezonden en gebruykt, c. Dat voorgekomen worde, dat Goederen van iemand weezende een gebooren of anderfints vaft Onderdaen van U E. Groot Mog. in een van de Sceeden of Plaetzen van Holland; en zulks zoo een, die aldaer heeft geftelt Larem, rerumque ac fortunarum fummam, unde twn fit difcefjurus, fi nihil avocet, wordende infolvent, onder den dekmantel, dat zoo een te gelyk, is Officier Militair , 't zy in den Hage, of elders in Guarnifoen leggende, niet van uit de Steeden en Plaetzen worde gehaalt en gebragt in andere Steeden, onder de Magt van een Militaire Krygsraat ea de adminiftratie van de door den felve Krygsraat gefielde Curator, al waer de voornoemde Regimenten, 't zy binnen of buyten deze Provintie in Guarnifoen leggen, of te Velde of wel te Water  252 VERZAMELING van STUKKEN gebruykt worden, welke by de Riddertt £ e"Sceeden> de Vergadering var, U Ed. Groot Mog. compofèrende, al. leen ten opzigte van derzelver gemeene Onderdanen, by Refolutie van jo July 1677. isafgeftaen ten opzigce van Onderdanen, dewelke in een Stad woonende en Infolvent wordende, elders Goederen hebben leggende; En geen wonder, om dat'dog by her, vervolg van de zaaken, dezelve worden gebragt, daar zy in allen gevalle dog weeaen moeten, dat dan is van de Ordinaris dagelykfe Regter, by provocatie aan den Hove of Hoogen Raden in Holland, waar door dan te geJyk worden behouden de Privilegiën aen alle Ingefeetenen of wel Burgers als Krygsluyden compereerende , om door hunne gefielde 's Land Regters geoordeelt te worden. 2. Om dat door dezelve voorzieninge te doen voortaan zullen worden VO O S GEKOMEN. A Conflicten van Jurisdictiën over gedecerneerde Curateele 't zy door den Krygsraad van Regimenten, Guarnifoen houdende in den Haage, mitsgaders Elders in de Steeden, of wat Plaatfe het zyn mag; en de uitvoering van dien; ° B. Andere Verfchillen, 1. In cas of alle of fommige van de Creditsur.en begrypende, dat dezelve Curateele  tot de MILIT. JURISD. &c. - 253 teele fupra Jurisdiftionem is verleend, mitsdien is Invalide; Il.In cas of alle of fommige Crediteuren, of andere Luyden, blyvende ftil zitten, en 't werk eens aenziende, als in zig zelve nul en onbeftaenbaer: naderhand zouden opkomen willen (zoo als hun niet zoude zyn belet, of hun regt in dat geval hun zoude zyn benomen) om te fuftineeren, dat alle de gevolgen uic de voornoemde Curateele proflueerende, als van verkoping van Vafte en andere Goederen &c. zoude zyn Nul en van Onwaerde. q Om dat door de voornoemde voorzieninge zal worden VERMEID (in cas Haer Ed. Groot Mog. zullen declareeren, dat de Curateelen vandeKrygsraeden Refpeftive Militairen beftaen konnen, en wel ten opzigce van Vafte Goederen, direct onder de abfolute Souverainiteyt van U Ed. Groot Mog. dog buiten de Ring, en in een ander Territoir dan van 't Guarnifoen, dac ook veele anderzints gegadingdens, om, vooral, de Vafte Goederen van den nfol ven ten Boedel te koopen, omtrent de validiteyt van de gemelde by den Krygsraad verleende Curateele, geen bedenking zullen konnen maaken, om de gemelde Goederen by koop aen te flaen, uit vreeze van moeielykheeden, dewelke hen zouden konnen weedervaeren , ingevalle de validiteyt van de  m VERZAMELING van STUKKEN de gemelde Curateele door de Krygsraed verleent, t'eenigertyd zoude worden gequerelleerd voor den Ordinaris dagelykfe Regter jegens den poHelTeur, dewelke de voornoemde Goederen by koop zoude hebben aengeflagen , en vervolgens by provocatie aen den Hove en Hoogen Raaden in Holland. 4- Om dac door de gemelde voorl>nino- te doen, zal worden ZORG GEDRAGEN dat ook de Schout en Schepenen , onder welkers Jurisdictie de Vafte Goederen tot de gemelde Boedel gehoorende, geen fwarigheid zullen kunnen maeken,om het tranfport en vervreemding voor hen te laten doen , uit hoofde van de Curateelen door den Militaire Krygsraad verleend , zoo Haer Ed. Groot JVIog. zoude kunnen en mogen vermeenen dezelve Curateele te kunnen beftaen, en wel met die extenfie, dat dfe gemelde Curateele zoude gaen over alle Vafte Goederen, onder welk Territoir dezelve ook zoude moogen gelee- r»DT^ ^yn, binnen dceze Provincie. OBJECTIE, Dat Gaet alles aen; Maer wat zullen de gevolgen zyn voor de Krygsluiden? Zal men die handelen volgens Het ro. Articul van de InflruStic van 't Hof% ™ het 28. Articul van der Staten Ordinantie van den 1. April. ,j8o. en houden in gevankemlTe op authoriteyt van den civilen Regter, dat loopt immers alles aen, tegens de l. rj. C. de Jurisd. omn. Judic. R.  tot de MILIT. JURISD. »SS R. I. Die Wet is hier booven al aengehaelc, en in zyn fterkfte kragt Verhandelt. Maar ftaat men 'er by Ril i dan vraagt men ? of 'er is bepaalt in die Wet, dat de quaeftien tuflchen Krygsluyden als Gedaagde, en een gemeen Perfoon, aenlegger zynde, met opzigte van hunne Borgelyke Quaeftien , abfülut voor den Krygsraad moeten behandelt worden , och neen! maar dat ftaat 'er, l. Dat aen de Krygsraaden word gegunt het vermogen , om de Quasftien tusfchen de gemelde Luyden te mogen hooren, en voorts als een gevolg van bet hooren; te moogen uytwyzen, Want dit zyn de woorden. „ Magifteriae poteftari inter Militaree „ viros VEL PRIVATUM ACTO, REM & REUM M1LITAREM „ etiam civüium Qucejiionutn audiendi, „ CONCEDiMUö facultaten,' en als men wel vermeent gerefkcleert te heb ben, zoo fchynt eerft by de volgendeL. 15. Cod. de Jurid* omn. Judic. Ö* L. un. Cod. in quib. cauf. mil. & de L. ij. Cod. de Re miht. te blyken, dat de meede Regtspleeging, dewelke nevens de Ordinaris Regter aen den Militaire Regter in caufa civili is gefchonken en verleent, naderhand, dog egter niet volftrekt, is toegekent; maar bepaaldelyk roet iafondsring van zaa- ken,  156 VERZAMELING van STUKKEN en , waar van fommigen hier boven, ter zyner plaatfe, breder zyn aangehaart. Dat de reeden, waarom de Keyzers het voorfchreeve vermogen gegeven hebben aan de Militaire Regters, geen andere oorfpronk heeft dan; een GEWOONTE van litiganteri, die hunne Militaire Crediteuren voor den Militairen Regter geroepen hadden; want men leeft in rde gemelde Wet, agter de voornoemde gegeeven conceftje , » Prafertim eum id ipfum de MOIiÈ . „ Htigantium ejfe videtur Hoe ver nu deze Provintie de zaaken in cas fubjecr., ex more Htigantium zyn afte leyden, zal men gaerne van deskundige hooren En daar by verneemen, of de Staat der zaeken deezer Provintie vereyft, op 't Gemelde fubjeói: een evengelyke Wet, als de D. L. 6. te maeken. II. Als men de gemelde L. 6. leeft, dan zyn Krygsluyden daar by niet uitgefondert, om wanneer zy hun Crediteuren niet konnen voldoen of contenteeren, vry geftelt te worden van het geene in L. i. Cod. qui bon.; eed. pojfi en by de hier boven aengehaeld Articulen, uyt onfe Lands Wecten, is vermeit. Neen: zulks moet ten hunnen opzigte ook werken, want offchoon de Krygsluyden jure patidtiïarum. volgens de Lt 9 ft  tot »b MÏLIT. JURrSD. &c. t$f 6.pr. L.iS. ff". De ri jud. hebben gehad het beneficium competentiae; fo heeft men nogcans niet gevonden, dat hec felve voör hun, jure Cedicis in wezen is gebleevcn, maar veel eer dat fy daer by onderhevig fyn geftelt, aan de generaele extenfie van de d.L. ï. immers, vcele Rfgtsgeleerden, fyn van gevoelen , dat het benificium competentiae van Krygsluyden , noyt verder of anders heefc gewerkt, als ten opzigte van Schulden , gedurende en ter contemplatie van hun dienft gemaakt, en by gevolge biyfc het feker na de evenredigheyt van 't regt, dat als Kryasluy» den zig dan hebben gemelleert privatis kcJionibiis, dat fy aan d. L. t. onderhevig fyn, mits dat het werk wordt gedirigeerd door den Militairen Regter, die zyne Krygsluyden in PerfocJn moet opleveren, Want dit zyn de woorden; j, Conjlat Militarem reum, nifi a fuo Jidice nee exhiberi pojje, nee Ji ia culpa fuerit, coërceri. En om daar in beeter te konnen geflagen, blykt uit de famenhang van die Wet, dat EX MORE Lf TIG ANTI U M, de Regters der Krygsluyden ook regt hebben beginnen te doen, inter privatum aftorem rj? reum Militarem. Om dat mogelyk toen al de ondervinding zal hebben geleert, dat of fchoon de Regters wel onderling verpligt wae« V. Dsst. R *ent  1*53 ren, om elkanders gewysdens by requifitoir,op Attaché te executeeren, zulks zoo geredelyk niet zal hebben gevolgt, zoo als het behoorde ; en by gevolge zoo befluit men dan op zyn fchoonfte, op dit poinér., voor de Krygsluyden, dat als. een van hun , in der tyt zyn Schuldeyfcher niet heeft kunnen betaelen , of zig bedienen van het flebile & miferabile beneficium ceffionis; wanneer hy zig privatis aftionibus hadt opgehouden of daer in gehandelt, Dat als den Militairen Debiteur door den Competenten Ordinaris Regter is uytgewonnen geworden , zoo ver*, dat hy felfs geen Goederen fuffifant meer hadt, dat men als dan tegens zyn perfoon niet anders heeft vermogen te proeedeeren , dan by tuflchen komfte, van foogenaamde Letteren Requifitoir van den Ordinaris dagelykfe Regter, aen den Militairen Regter, en vervolgens, dat den Militairen Debiteur is gelogeert (om na onfe tyt te fpreken) by den Provooft in 't Guarnifoen of te Velde, en aldaar zoo lang gehouden, tot dat hy zynSchuld-eyffcher zal hebben voldaen of gecontenteert gehadt, Zoodanig egter , dat te gelyk in agte is genoomen, dat daar door den Dienff. van het Land niet wierd verfuymt- het welk waerlyk is een poinét van confideratie, en heden ten dage nog in het oog gehouden wordt, Want VERZAMELING van STUKKEN  tot de MILIT. JURISD. <5sc 2$ Want zoo men wel is onderregt, is het indien opzigte heden ten dage nog practicabel, Dat als een Officier door den Militairen Regter, om fyn Schulden, voor dt n felven Regter aangefproken en door denfelve gecondemneert is, die te voldoen , by den Provooft, 't zy in 't Guirnifoen of te Velde zynde, in Gevankeniffe geftelt is, hy egter 's Lands dienft moet doen, op deze wyze, Dat hy op die tyd, wanneer by fyn Poft moet waarneemen , uit zyn Gevankeniffe word gebragt, ter pfaatze van het Corps, waar meede hy dienft doen moet, En dat wanneer hy van zyn, voor die tvd, aanbevoolen Dienft of Poft word a'fgeloft , hy als dan weeder aanftonds en direct na den Provooft word gebrag t, eeven zoo, als hy daer is gehaelt, En Echappeerende of Viugtende , zig fchuldig maekt aan de Straffe, op Defertie geftelt. En by gevolge in cas dk foude konnen worden goedgevonden , te praétifeeren, tegens onfe 's Lands Krygsluyden vaaneer hunne Goederen door de Ordinaris dagelykfe Regters foude fyn uytgSr wonnen, of dat fy geen Goederen Suffifant foude konnen aanwyfen, fo foude indien reguarde de Krygsluiden dan nog yaa veel beeter conditie fyn, als een R* *%1  VERZAMELING vav STUKKEN Borger, dewelke in Gevankenifle gefteld zynde, zonder intermiflie altoos in dezelve word gehouden , en daar door belet zynde, om waar te neemen het Ampt ofte Bedieninge, dewelke hy heeft,- daar van , terwyl hy in de Gevankenis moet blyven fitten, op goede gronden , met verlies van al fyn Ampta Inkomflen, word ontzet, en een ander in zyn plaats met zyn Ampt of Bediening word begunflig't; Zulks dat alles compleet te zamen Ioopen zoude konnen , wanneer in het evengemelde opfigt, de difpofitie in d. L. 6. onder de modificatie van andere Wetten, in deeze Provintie aaagenoomen foude worden, En wel in diervoegen, namentlyk: dat of fchoon de Krygsluiden jin hunne civile zaeken, te regt zouden moeten liaan voor de Ordinaris en dagelykfe Regters deezer Landen ; en alfoo uyt dien hoofde foude konnen genieten fo als anderen, de Privilegiën daar aan gehegt. Waar van zelfs Vreemdelingen, alhier bankvafl gemaakt wordende, gebruyk mogen maken; Zylieden nogtans in hunne Goederen uitgewonnen zynde, of die niet hebbende, Suffifant om aan te wyfen tot voldoening, in hunne perfoonen, niet door gemelde Regters, maar op derzelver aanfchryven, aen de Militaire Regters gedaan, aentfonds door dezelve  tot de MILIT. JURISD. &c. zót ve evengemelde Regters verfekert, in Gevankeniffe geftelt, en in voegen voornoemt gehouden zouden behooren te worden, of wel Abfent zynde, en in die tyd door een of ander Regter weezende verzekert in handen van den Commandant van 'c Regiment, ten voorfchreve einde zoude behoren overgelevert geworden; Tot dat zy, die refpeflivelyk in voegen voorfchreve in Gevankenifle foude fyn geftelt, zouden hebben voldaen,of hun Schuldeyffehers gecontenteert. Dit en den verdere inhoud van dit ftuk, werd nu gaerne aan een beter Oordeel onderworpen, terwijl men ondertuffchen betuygt, dat men in defe niet anders heeft voorgehad te doen, dan 't geene men vermeende aan een ider vry te ftaan; En in zig felve geenfints onbetamentlyk , maar van nut te konnen zyn, met betrekking tot fodanige en in gelyk -foortige gevallen, als de oorfaak is geweest, waarom het Requeft in den beginne defes gemelt, aan HaarEd. Groot Mog. is geprajfenteert, ten ware dooreen ander terzyner tyd, foude worde aangewefen, dat in dit ftuk, off geheel, off "in het een ofF ander point was gedwaalt; Dat Menfchelijfren een ider onder» hevigis, fchoon in alle goede trouwe fyn* de, fonder opfet van te willen dwalen, fo als met dat voornemen dit (luk is opge* Relt. R 3 * '«Avonts  t6i VERZAMELING van STUKKEN ff 's Avonts den twede Maart 17Ó1. is aan die geene dewelke op den 12. February bevoorens het Requeft in 't hooft dc-fes gemeld, had geprasfenteerc , de vozende Miffive in hande gekomen, na dat dit ftuk lang bevarens was afgemaakt en al de Drukpers voor het grootfte gedeelte was gepaiTAcrt, en daar toe nog maar een kleyn gedtadtie van 't zelve overig was. . MynHeer! J^f eefen merge heeft den Crygsraet van de TMlandfe Guardes te Voet. gerejoheert engearrefteert üe perfoon en den hoedel van den Lt. Collonel G... * zig niet verder aan te trekken, maar dien gemeVnen hoedel van Hem en fyne Huysvromve C\ M. van H. s die tot nog toe onder den Heere H. be'. rufl; aan de Refpetiive Crediteuren over te geven ' ■om daar inne een Curateur by hun felfs off bv '* Hof te doen aanjlellen. f, y Waer van UWel-Ed. kennis geven by defeü tnblyve, J J V WÈLtEd" gehoorfame Dienaaf * N. N. Auó\ L.  TOT DE MILIT. JURISD. &c. 263 F xT r a c t ai* *#* Reguejl Boek van de Ede'c Mogende Heeren Gedeputeerde Staaten van Stad en Lande. Op het ingediende Requeft van de Soiïciteur Gvan Troyen Junior , hoe defelve en de Coll. W 7e Raid, neevensgaande Miffive Ygbo^ finnen waar !by Rerai*- is aangefcnreeven omgLSevödgen o?dre van zyne Hoogheid den ïïe eg Herfog , Veldmarfchulk ; om voortaan detoldy ordolnantie van de &f^B#gg niet alleen de Leeninge, maar °°^tl racte ment van de Capitain ov« te maken aandie geene fo de Compagnie admimftreert &c Wd ordres Remf1, ondoenlyk is, om te obtera oereren dewyl een gedeelte van het aequiva& en deÊ hLffeheid8, wegens A^teft^ van de Hooeen Krygsraad , en van UEd. Mog. vet zoekt ten einde UEd. Mog. hem H He;ren ^ committeerden gelieven te verleenen, op over STwordef verftaan, op dat naar ingenomen VPPort by UEd. Mog. zo amgen djj fitie mogen werden gemaakt , als ™. .Mo* fejtén bevinden te behoren en waar na Remf zich zal hebben te gedragen. (onder ftond.) pr. van Troyen. R 4 (Was  ttf4 VERZAMELING van STUKKEN (Was geapoftiil.) Na gehoord rapport der Heeren gecpmrr,de hebben de Heeren Gedeputeerden de Sofiiciteur G. van frojen Junior gtiart om de Leening der Soldaten als meede het Traétement der Officieren van de Compagnie aan de Adminiftrerende Officier over te maaken Edog het Capitains traófement in te houden om daar uit her. asquivalent aan de Stads en Ommelanden Comptonen te betaalen, als meede het gearrefteerde traétement, heen ter tyd daar over lp prajferentie zal zyn verklaard , kunnende het onarrestabele aan de Capitain tot deffdfs noodwendig onderhoud extraderen, en zal hier van door de folliciteur van Trojen aan de Collonel de Raad kennis worden gegeeven. At\. Gron. in Coll. den ir. Junii i?6t. (was getek.) IV. Alb.erda, vm. Coll. Concord, LI. PUBLICATIE. D ie van den Geregte der Stad Leyden ia E.rvannge gekomen zynde, dat zeedert eenige tyd herwaards, veele onordentelykheeden, en moetwilligbeeden , waar door de ruft binnen deze Stad wort geftoort, gepleegt zyn geworden, door vreemde Soldaten , welke met verlof van hare Refpeétive Officieren, zig binnen deefe Stad komen op te houden, Zoo is *t dat die van den Geregte voornoemt, tot confervatie va.0 de zoq nodige rUft? en ordre pinnen deefe Stad^, Goed?  tot bi MILÏT. JURISD. &c. MS fïöede-vonden hebben, en verdaan, dat alle IfgfS welke mee verlofpaffen var; hare Refp^ive Officieren, zig binnen dele S adI koomen op te houden, binnen te tyd van ^ dagen „a de Publicatie defes, hunne verlofpaffen in Perfoon zullen moeten overleevereH aan de jongfc fuWütuyc Schout defer (lede met oPgaave vaar dezelve Logeeren en vernieuwmg van duopgave te doen, zoo dikwils defelve van QuarSe? of Logement koomen te vennderen op Sne dat d e geenen , die zig voor den gemeU §e yd van Ag? dagen, by den voornoemde lubftituyt Schout deler fteden , met hare verlofpa* g iet koomen te vervoegen omdcvoo = de ongave te doen, terftonduyt defe ftadzui en n^eTen vertrekken ofte anderfints uyt dezelve werden «fee, en by aldien defelve wederom, n I Stad'mogte komen, ^.^J^£^ van 7aken arbitralyk werden Gecorngeerc, Hebbe de wyders U van den Geregte voorn* nogToed-evonden en Geordonneerc dat voor?aan aUe de verlofgangers, welkezig binnendefc H bevinden des Avonds na de-Klokke van aen Huren zi<* buytens huys niet zullen mogen te weever , mJi« tegendeel zig in haar Quartier of Logement moeten ophouden, op pane dac die geenen, die na dat de Klokke van tien Uuren ï fefiagen hebben, zig op de ftraten oTu drinkwinkels mogte komen te begeeven of gevonden worden, voor de eerjlemaal voor de tyi lan agt dagen te water en te brood gezet; en voor * twedemaal, decjejlad zullen werden ontzegt Werdende aan alle Tappers of die geenen d « eeniie gelagen fetten,hy deefen geinterdiceer , ömme na 't gemelde u«r eenige verlofganger m  M<5 VERZAMELING van STUKKEN van defelve fulien moeten betaalen drie eulden ten behoeven van den Schout defer Stede"' quahficeerendebehalven de Subftituvc Schouten endeffdfs Dienaers, ook defer fledé Binnewagters om alk zodanige verlofgangers welke deJelve by t doen van hare Rondes na 't gemelde «ui■ opftraat mogten komen te rencontreeren, terftondm Arrest-teneemen,**» eynde ah overtreedersvan de beveelen van Haar Ed Gr Aztb gejtraft te werden, ende zuilen wyders die fei Den wiens verlof verftreeken is of zig van hïer naar elders willen begeeven ten Huyfe van gemelde Subfütuy tSchout defer fteden, haare verlofpaffen wederom bekomen en gereftitueert worder Aldus gedaan en Gearrefteert, by die van den Geregte der Stad Leyden, op den 19 January i7Ó4.ende ten overflaan van dezelve op defli. daar aan volgende van de Puye vm nee Raadhuys afgeleezen. (onderftond by my) Cwasget.) rsbrand van Danu LIL 1 Miffive van Prafident emRaaden 's Hoovs ratr . Utrecht. 20. Sept. 1764. D?n^CHT1CÏÏ HOOGGEBOOREN FURST en HEERE! Z00 aangenaam het ons by alle geleegenthee^ Üen zyn zoude* aan Uwe Farftelyke Doorluchtige  tot de M1L1T. JURISD. &c 167 trheids begeerte, met alle volvaardigheid te defereeren, en daardoor ons zelfs het genoegen te verfchaffen , van te kunnen opvolgen die gevoelens van waare hoogachting en eerbied , welke de Uluftre waardigheden, door Uwe burltclvke Doorluchtigheid bekleed, of geduurend? de minderjarigheid van den Heer Lrfitadhouder en Capitein Generaal bewaard wordende, rnt, minder als hoogftdeiïelfs alom bekende hoogloffelykeperfoneelehoedanighecden, ons inboezemen , zoo zeer zyn wy met innig W gedaan, Uwe Furftelyke Doorluchtigheid by deezente moeten betuy gen, dat met opzicht der overleevering van den gedetineerde Sergeant Casper öooor aan den Militairen Regter, vermeld by Uwe Furftelyke Doorluchtigheids Miffive van den 16. Septb. laaftleeden, zulks de magt van de aan ons gedemandeerde JurisdiÉbe te boven gaat: gelyk wy met twyfklen of Uw. Furftelyke Doorluchtigheid zult gaerne hier in met ons van het zelve gevoelen zyn wanneer Uwe Furftelyke Doorluchtigheid gelieve, na hoogftdeszelfs geroemde wysheid en cequitct, in confideratie te neemen ; dac wy de eer hebben door haar Ed. Mog. de Heeren Staaten dezer Provinciën aangefteld te zyn tot Kaaden in haar Ed. Mog. Hof van Juftitie met de macht, om in hoogftderzelver naam en plaatfe, Kecht en Tuftitie te adminiftreeren; fpecialyk ook in alle zaken ten platten Landen deezer Provincie , zo in het Civile als Crimineele ter onfer Judicature gebragt wordende, zonder eenige de mintte Uitzondering van perzoonen, en bepaaldelyk eeentints van Militairen, wy ingevolge dezen |ft onzer Iniiruftie, Eed en Ainptshalven ver-  te* VERZAMELING van STÜKKEN bonden zyn zodra eenig delict ten platten Lande voorvak daar op te laaten informeren, mitsgaders de fchuldigen te doen ftraffen. • I7 W»a/T.' door,^h»'ge Furft , dat met op. zicht tot Militaire perfoonen, geduurende de Glorieryke Regeering van voorige Heeren Prineen Stadhouders, en wel byzonderlyk ten tyde van Prins Willem de 3. Hooglcffd. gedachtenisfe, conform zeekere Miffive van J-JoogftgemZyne DoorJ. Hoogheid, in dato den 3. Tuny 167 <. door haar Ed. Mog.de Heeren Staaren dezer Pro. vmcie eenige verandering is gemaakt by zeeker prov,f,oneel Reglement, ons toegezonden, ten einde ons daar na in de beJeidingen der Rechts* pleeging te kunnen reguleeren, welk provifioneel Reglement inhield, dat met opzicht van delicten, die men noemt gemeene delicten begaan omtrent Burgerlyke Perfoonen ofte goederen daar omtrent prasventie, zo voor de Burgerlyke als Militairen Rechter behoorde plaat* te hebben. In vooronderftelling nu, deeze haar M Mog Refolutie by de gelukkige Reintroduftie der Stadhouderlyke Regeering onder wy. len Prins Willem de 4. GJ. gedacht, wederom heeft ftanc1 gegreepen, leed het ook geen de minfte twyffel, of Casper Spoor bovengem konde met recht door den Procureur Generaal dezes Hoofs voor ons Coliegie by prseventie te recht geftelt worden, wegens een gemeen deliét, gepleegt omtrent Burgerlyke Perfoonen, wanneer dezelve na iterative correétien van wegen den Militairen Rechter, over zoort gejyken delicten ondergaan 'en na zig nog aan vry meerder fchuldig gemaakt te hebben, zich niet ontzag wederom in den Jaare i76i. op een hoogftraf- bare  Tot de MILIT. JURISD. &c. tty bare wyze, eenige goede Ingezeetenen deezer Provincie, onder onze Jurisdictie in hun lieder eigen huis geweldadiglyk te mishandelen by hoedanige te recht ftellinge van Militaire Perfoonen wy nochtans nooit uit het oog verliezen, den dienft van den Landen zoo veel mogelyk te bevorderen, en daarom altoos naauwkeurig agt geeven of derzelver delict, fchoon onder de clalfis van gemeene en geenfints van Militaire Delicten behoorende, nochtans zyn van dien aart, dat de Juftitie zoude kunnen voldaan worden, wanneer de delinquant met eene Militaire ftraffe gecorrigeert, en dus voor den dienft van den Lande bewaard wierd, en by aldien het geval eenigfints daar toe gedisponeerd gevonden word, maken wy nooit d. minfte zwaarigheid , zodanigen delinquant aan den Militairen Rechter onder behoorlyke Aéle van non praejuditie over te geeven; gelyk zulks meede omtrent den thans gedetineerde Caftcr Spoor aanftonds na het examineeren der Informatien bereids op het verzoek van den Heer Commandant gefchied zoude zyn, indien wy niet uit de natuure en veelvoudigheid der delicten tot zynen laften , hadden moeten befluiten, dat de voorengem. reeden in deezen geen plaats had, door dien dezelve ook by den Militairen Rechter geenzins met zodanige Militaire Straffe na merites konde gecorrigeerd worden, dat te gelyk voor den dienft van den Lande bewaard wierd. In welke gevallen Uwe Furftelyke Doorluchtigheid dan ligtelyk uit het bevoorens kortelyk gededuceerde zal opmaken, dat wy volgens onfe Inftructie naamens den Souverain gehouden zyn zelfs Recht te oeffenen. Es  270 VERZAMELING van STUKKEN En' ofwel in den Jaare 1748. by occafie tan eemg gemeen delict door een Militair gepleegc, aizulks zo naauwkeuriglyk niet mogte zyn waargenoomen, zo zal Uwe Furftelyke Doorluchtig, heid ten deezen refpeéte gelieve geinformeert te zyn , dat wy uit twee confecutive Miffivens, door haar Ed. Mog. de Heeren Staaten deezer Provincie, by die gcleegentheid aan ons gefchreeven, zederc hebben moeten befluiten, dat aizulks met haar Ed. Mog. intentie geenfints was overeenkomende: gelyk haar Ed. Mog. no« duidelyker by, occafie dat in den Jaare 1759. zekere, exceptie van incompetentie, door den' CapitainScheerkengeproponeerd, by ons opbovengem. gronden was gereje&eert, wel uitdrukkelyk goedgevonden hebben, al het geene door ons ten dien opzichte verrigt was, volkomen te approbeeren. Zie daar Doorluchtige Furft de reeden, welke wy vertrouwen dat ons gedrag in deezen door Uwe Furffel. Doorluchtigheid ten hoogden zullen doen billyken; en voldoende zyn, om Uwe Furftelyke Doorluchtigheid ten vollen te overreeden, dat alle veranderingen in deeze door 's Lands wetten geëtabliceetde conjlitutie der Jurisdictie , GtENZiNTs van ons als uitvoerders, nemaar van den Souverain, als Maker der Wetten zouden moeten emaneeren. In welke aquitable verwagting. Doorluchtige Hooggeboren Vorft en Heer, wy deezen eindigende, Uwe Furftelyke Doorluchtigheid beveelen in de protectie va.n God Almachtig, dien wy bidden denzelve te behouden in lang zalige Furftelyken welftand. Gefchreeven te Utrecht den zo. September 1704-  tot de MILIT. JURISD. Sec. a?x 176*4. Uwer Furftelyke Doorluchtigheids zeer dienftwillige goede Vrienden, (onder ftond) die Frsfideerende en Raaden 'sHooxs van Utrecht, (lager ftond) ter ordonnantie van de lelve. (en geteekend) H. H. van den Heuvel. LUI. Extraiï uit de Notulen der Stad Zierikzee. Den 8. Oftobor 1764. Is geleefen een Miffive van den Heer van öonsbeek van den 23. Seplb. 1764. houdende dat hy fig verpligt vond, om uyt kragte van deffelts Commiffie als Fifcaal Militair van de provincie van Zeeland, weegens de Generaliteyt te moeten informeeren na zekere moord, door een Soldaat geperpetreert aan den perioon van eene Tan Bülkenbaas, op den 8. dervoonge maand, en waar omtrent dit Collegie in quaiiteyt als Pnefident en 's Graven mannen van Zeeland beooften fchelde, by advertentie m de Couranten alle mogelvke perquifitie hadden laaten doen en dat wel in die fuppofitie dat het geperdetreerde delict volgens de intentie van den overleedene Fleer Erfftadhouder (g.g.) behoorden tot den Militaire Regtbank , met ootmoedig v-rfoek, dat dit Collegie uyt overweeging van het geavanceerde, de gem. ontgonne procedures zoude gelieven te furcheren, en aan Zyn Ed. de bewyfen van het ongevaj benevens de ïngewonne informatien doen ter hand ftellen, en dus  17* VERZAMELING van STUKKEN ] dus die zaak aan 't officie Fifcaal Militair geren» verveert: En ingevalle dit Collegie vermeynde redefien te hebben, om by de ohtgonne procedures te perfifteeren, als dan daar van mogtc welen geinformeert, ten einde, hoe de zaak ook mogte werden begreepen, daar van aan Zyri Döorl. Hoogheid den Heere Hertog kennis te geeven. Waar op zynde gedelibereert is goedgevonden, en ver/laan pro ut in Rttiris. L I V. Extract uit dt Notulen dtr Stad Zierikztt. Den o. Nov. 1764. Is geleefen eene Miflive van den Heer Fifcaal van Sonsbeek, gefchreeven te Vliflingen den 6. deezer maand andermaal relatif als zyne voorige van den 23. Septemb. 1764. en in antwoord op die vsn dit Collegie van den 8. Oclober Jaatff.leeden tot de begaane moord van eenen Jan Reyne aan Jan Buikenbaas, met verfoek dat deefe Geregte om reedenen in voorf. Miflive gemeld zoude gelieven te permitteeren, dat uyt de Secrerarye alhier ten kofle van Zyne Edele Copie auihentycq van de ingenome informatien der bewufte zaak aan den Auditeur Militair Marieus Ball mogte werden ter hand gefield. Waar op zynde rerefolveert, is de voorf Miflive aangenoomen voor notificatie en verders goedgevonden en verftaan, pro ut in litteris aan de Heeren Staten defor Provincie. LV:  töt di MILIT. JURISD. &c. 273, L V. ixtraêt uit de Notulen der Stad Zierikzee. Den 22. Nov. 1764- Is geleefen een Miffive van dan Heer Penfiamris van den Broeck gefchreven te Middelburg den 19. deefer maand, houdende: Dat dien morgen de bri-f aan de Heeren Staaten deefer Provincie weegens dit Collegie raakende de bewufte pourfuites van den Heer Fifcaal Militair in de zaak van 't delift, geperpetreërt aan den perfoon van Jan Buikenbaas, den Heer Raadpenfionaris had overhandigt; dat nog dien felven dag in eene converfatie met den Heer Fifcaal van Sonsbeek noopens de voorf. zaak, had gemeend te konnen remanqueeren dat al het geene dien aangaande was gepaffeert, niet foo feer door den Heer Hertog was geëntameerc om defelve met vigueure tegens dit Collegie te pouffeeren, nemaar, om geduurende de minderjaarigheid van den Heere Erfftadhouder deefer Provincie voor deflclfs belangen te vigileeren: dat vermits dierhalven over dat fubject waarfchyneiyk geene verdere mouvementen zouden werden gemaakt, of Burgermeeften en Schennen niet zouden konnen goed vinden, om mee het ingeeven van gem. Haar Ed. Agtb. Miffive nog eenige tyd te fuperfedeeren, ten einde by aldien daar omtrent van weegens het officie Fiscaal geene verdere pourfuit.s werden gedaan, voikoomen te blyvenin defiUfs geheel te meer, vermits uyt de discourfen van den Heer Raadpenfionaris wel had konnen bemeiken, zyn V. Dekr. s lcjd<3  »?4 VERZAMELING van STUKKEN Edele ook zeer geè'mbarrafleert fig bevond, om in deeze epoque van tyd die quefte te terminee* ren; en om welke reeden dan ook gemelde Heer onder Haar Edele Agtbare welnemen, bad verklaard , met het voorbrengen der gemelde Miffive te zullen fuperfedeeren foo lange, ter tyd hy Heer Penfionaris met nadere ordres van weegens defelve diens aangaande zoude weefcn gemunieerc: Waar op zynde gedelibereert, is de gem» Miffive aangenoomen voor notificatie, en verders goedgevonden en verftaan, dat aan den Heer Penfionaris van den Broeck zal werden gerefcribeert, pro ut in Uttgris. L V I. Extract uit de Refolutien der Heeren Staten van Zeeland. Den 6. December 1764. Is gelezen eene Miffive van Burgemeefteren Schepenen der Stad Ziericzee, gefchreven aldaar den 9. der vorige maand , by dewelke aan Hun Ed. Mog. kennis geeven: dat Mr- Johan Willem van Sonsbeeck, in qualiteit als Fifcaal Militair dezer Provintie wegens de Generaliteit, hen Burgem. en Schepenen, by eene Miffive in dato 23. Sept. dezes Jaars uit naem en op fpeciaal aanfchryven van zyne Hoogheid, den Heere Hertog van Brunswyck Wolffenbuttel, hadde verzogt, te willen doen furcheeren de begonne procedures tegens zekeren Jan Reyne, Soldaat inde Compagnie van den Capitein Erkels, in het  tot de MÏLlT. JURISD. &e." 274 2 Batt. van 'r Regiment van den Lt. Generaal Hertog' van Holftein in Guarnizoen te Zutphen die geduurende den laaftleden Zomer * als ve'rlofganger in de Éilande van Schouwen # hebbende gewerkt, en die aldaar óp eene moorddadige wyze met een mes had doodgeftokeri eenen Tan Buikenbaas, gewoond hebbende onder de Heerlykheid van Dreyfchor in denzei ven Eilande , en waar omtrent zy Burgem. en Schepenen , alle mogelyke informatie ingewonnen, erl alle middelen tot apprehenfie hadden in het Werk cefteld, dan die tot nog toe zyn geweest zonder effect; mitsgaders aan hem Fifcaal ter hand te ftellen alle de bewyzen van het Voorz. fait endè ing-ewonne informatien, en dus de Judicature van de voorn, zaak in het geheel te laten varen en over te laten aan het opgem. Officie Fifeaal, alles op grond van zyne Commiffie tot de voorz. qualiteit, en in fuppofitie dat het bovengem. delict, volgens de intentie van zyne Hoogheid, den Overledenen Heer Erfftadhouder Gl. Ged. zoude behoren tot de Militaire Rechtbank, dat zy Burgemeefteren en Schepenen , om redenen en opgronden breder by dezelven Miffive gedetailleerd den 8 O&ober laaftl. aan denzelven Fiscaal hadden gerefcribeerd, dat niet vermeenden bevoegd te zyn zig te konnen inlaten, omme deswegens aan hem OfficiiRatione, eenige informatien te laten toekomen, veel min te gliffeeren eri af te gaan van een Regt van Judicatuure, aart Hen by den Souverain van den Lande gedemandeerd, en waar van de confervatie met de eede hadden belooft, met verzoek, dat hy Fiscaal deswegens geene verdere pourfuites zoude gelieven te doen» maar deze zaak by Burgem* 6 8 4 Cft  *1S VERZAMELING tan STUKKEN ' en Schepenen laten decideeren, zoo alsin.goe* de Juftitie zouden oordeelen te behooren- dafdt voorz. refcnptie tot gevolg hadde gehid dat f TÏt flfcaal' & een* nadert; Miffive van den 6. Nov. jongftl. wederom op /pedaal aaZ fchryven van hooggem. Heere Hertog, hen Burgem, en Schepenen hadde verzogt, Copien Th/miCqJfn de Vüorz- ^ormaden aan den Auditeur Militair te Ziericzee voorn, ter hand te ftellen. Dat zy Burgem. en Schepenen, andermaal aan denzelven voorn. Fifcaal, zouden ■hebben gerefcnbeerd dat by derzelve opgem. refolutiemoeften perfifteeren, dan 4Wov7x. weging der delicate/Te van de zaak, raadzaamer hadden geoordeelt, deze zaak te moeten bren. gen ter kenniffie van H. E. M. vermi s aan den eenen kant het regt, H. E. M. als Souveraiï van deze Provintie competeerende, en hetgeen zy Burgem. en Schepenen, uit hoogftderzelver" neSrCeHren' e" Verph'St ^ niaintineeren niet willen eemgzints verkorten, nog ook aan den anderen kant aan het Regt van Zvne Hoogheid, den Heere Erfftadhouder. de mïnfteprsjndiue of attainte toebrengen, verzoeken zy Burgemeefteren en Schepenen diensvolgens zooootmoedig, met H. E. Mog. refolutie dien aangaande te mogen worden gehonoreerr, omme zig dien conform te reguleeren en tegedragen Waar op gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaan de voorz. Miffive % rlnvo ' aTdeïeV^lC(Tiff°ri3al bef0êne °~ «eblekef £ ™ " Mpi>0rt S6*-' 200 ^ W  tot de MILIT. TURISD. &c. 27? L V I T. Extract uit de Notulen dtr Stad Zierikzee. - Den 11. December 17(54. I s geleefen een MiiTive van den Heer Penfionaris van den Broek gefchreeven te Middelburg den 2. Decemb. 1764 houdende, dat ingevolge den teneur van haar Edele Agtbaare Miffive van den 21. laatftleeden, den Heer Fiscaal te Vlisfingen had weefen fpreeken , over de bewufte materie der by zyn Edele gemaakte pouffhites in de zaak van 't geperpetreert delicl aan J. Buikenhaas: dat in die converfatie wel had konnen merken zyn Edele van begryp te zyn, dat vermits haar Edele Agtbaare niet fcheenen te inclineeren om te voldoen aan zyn requifitie , ten einde te moogen erlangen Copien van de Informatien by haar Edile'Agtb. ingewonnen, dezelve veylig konden afwagten , of den Heer Hertog , of wel den Hoogen Krygsraad zig di. rectelyk met deefe zaak zoude bemoeyen, dan niet te meer dewyl geen actus tot dus verre was gepaffeert, die haar Edele Agtbaare in den voortgang der procedures in deefen eenige belemmering^ hadden toegebragt; efi wat aancing de Informatien, welke door den Auditeur Militair wierden ingewonnen , defelve geen de minfte verband hadden met die van hun Edele Agtb., dat mitsdien fig noopens het pourfuiveeren of fhteeren deefer zaak direér.elyk niet konde expliceeren , als alleen afhangende van het welbehaacen van den Heer Hertog aan wien» S 3 crdrea  «?8 VERZAMELING van STUKKEN ordres verpligt was te obedieeren , vermeynende in alle gevalle foude kunnen tardereen met hun Edele Mogende hier meede te bemoeyen, tot dat men zoude gefien hebben, of welgemelde Zyne Hoogheid eenige directe aan • fchryving aan haar Edele Achtbaare desweegen 'Zoude gelieven te doen. Dat hy Heer van den Broek gem. Heer Fiseaal daar op had gerepliceerd , dat fonder focdanig een declaratoir; bet buiten zyn vermoogen was het voorbrengen der gem. Miflive langer te konnen doen uitftellen :■ den Heer Raadpenfionaris mitsdien verfogt hebbende , alzoo de Vergaderinge apparent de volgende week ftond te fcheiden, als nu de gem. Miffive aan de Leeden ter le&ure te willen voortbrengen, dat den Heer Raadpenfionaris daar op zyne verwondering had te kennen gegeven, dat na zoo veel tyd verloop men nog niet teegen de bewufte Perfoon per contumaciam had geprocedeert , en dat daer door de zaak litispendent gemaakt, of wel volkomen afgedaan, als wanneer men fig felf gemakkelyk uyt deeze gevreesde moeyelykheeden zoude konnen redden, gelyk ook dat zyn Edele niet konde z>'en, dat, al wierden gelyke procedures door den Auditeur Militair ter pfaatfe van zyn Guarnifoen meede gehouden , zulks de minfte infraéïie aan hee regt van haar Edele Agtbaare zoude toebrengen , dan dat egter zyn Edele bad aangenoomen de voorf. Miffive aan de Leeden te zullen voortbrengen. Dat hy Heer van den Broek gemeend had kaar Edele Agtb. noopeas het circcnnftantieele diex  tot de MILIT. JURISD. &c. «7S> dier Converfatien wat breeder te moeten informeeren, ten einde defelve te beeter m ftaat zouden zyn te konnen oordeelen hoe men die zaak aldaar begreep : Van oordeel zynde dat gem. Miiüve Com^nlTorual zoude werden gemaakt. Waar op zynde gedefcbereert is de gem. Mrfive aangenoomen voor notificatie, en de Heer van den Broek voor desfelfs genoomene moeite bedankt; mitsgaders verders goedgevonden en verdaan, dat den Heer Rcntneefttr beoojïen Schel* ie in qualtteit als Bailüuw van Dreyfchor, Zonneniair, en Noordgouwe, zal werden ver Jogt, testenden bewallen Jon Reyne ten fpoedtgjten CriSiineelykW procidceren zoo als hy tn goede Juftitie zal dunken te behosren («). Deze Jan Reyne is gebannen (dïwy! w» v i i «nnr ,vn W-en . op pcer.e van met da koorde gettiaft te wmd«n. Zie Mag. IV. D. BL. 246. S 4  *So VERZAMELING van STUKKEN L V I I I. Extract uit het 3* Crimineel; Klacht-boek van Mr- Johan van der Mank, JE. Z. De Heer Mr- Johan van der Mank , JE Z Hoofd-officier der Stad Leyden, R. O. Eyflcher yan 's Heeren weege, ;in cas van delict, beklaagt in de openbare CrimineeJe Vierfchaar voor de Edele Achtb. Heeren Schepenen van deze Stad , Frans Kojler , oud omtrent vier en twintig Jaren , geboortig en fcatft gewoond hebbende mnnen deeze Stad; Soldaat in het Regiment van den Generaal Majoor , Grav-e van Réciteren ; en zig geneert hebbende met het opkopen van pondegoed , en het te koopdragen van zwavelhokken , thans zyn Heer Eyfifter Gevangen, hem aanzeggende, dat hy Gevangen , m plaatfe &c. zich overgegeeven heeft tot 'roeven en fteelen. Want dat hy Gevangen met alleen^ te meermalen langs de weegen buiten deze Stad , Houtwerk van oude Hekken hetgeen hy zag dat los was, heeft afgebroken ' en tot branding mede genomen, maar in 't vervolg verder gaande, twee of driemaalen van zyn Gevangens Huisvrouws Grootvader oud Yzer , Lood en Soudeerfel, 't welk de zHve gewoon was optekoopen, heeft geltoolen. Dat hy Gevangen volgens zyne eigene bekentenis, omtrend vyf Jaren geleeden, heeft geadfifteerd m het berooven en ontzetten van zeeker vreemdeling, met welken hy Gevangen des morgens vroeg uit de Nagtfchuit van Haarlem binnen deze Stad was gekomen en zoo verre occ. s 5 Dat  tot de MILIT. JURISD. &c. 28* • Dat hy Gevangen in liet begin van het Jaar. 1764. des avond de klokke omtrent neegen uuren, en weina myn befte weeten een weekagc of negen, voor dat hy het natemelden Lood geftoolen heeft uiteen Schuit, geieegen hebbende in de Oude Veft, binnen deze Stad , en in welke Schuit &c heeft geftoolen een Bed, een Deken, en een linde Fok, welke goederen, &c. Dat hy Gevangen, vervolgens 111 het Voorjaar van den gepafleerde Jare 1764. des avonds van eene aardappeie Schuit binnen deeze Stad geieegen &c. heeft geftoolen het Lood, zynde 'het eevenwigc van de Maft &c. Dat hy Gevangen nu omtrent een en een half Jaar geleeden uit zeekere Winkel binnen deeze Stad geftoolen en aan zyn Huis gebragt heeft een Soetemelkfe Kaas , weike Kaas hem Gevangen , door een Vrouwsperfoon weder afgeftoolen is, met welk Vrouwsperfoon hy Gevangen uit een leedig Huis binnen deeze Stad geftoolen heeft eenig Hout &c. en dat hy Gevangen ook uit het zelve Huis geftoolen heeft een'quantiteit Lood ter waarde van twee en vyftig ftuivers. Dat hy Gevangen al meede met zeeker ander Vrouwperfoon ,"waarmeede hy geboeleert en waarby hy een Kindt geprocreèert heeft, heeft geftoolen fes Servietten , by of omtrent het Huis ten Deil te bleeken geieegen hebbende, en dat hy Gevangen van quaad tot erger voortvarende , thans na zyn Gevangens gedagte omtrend een Jaar geleeden in het Huis van zyn Huisvrouws Grootvader &c. met een Hakmes de hengfels van een Kelderdeur , welke gefloten was, heeft losgebroken j en dat' hy Gevangen mi  s8a VERZAMELING van STUKKEN uit die Kelder , in welke hy zelvs voor zyne Vrouws Grootvader geborgen had eenig gemerkt zilver en geld, het zelve zilver en geld heeft geftoolen. Alles blykende by zyn Gevangens eyge Cenfeflie buiten pyn van yzer of banden gedaan. En alzoo in 't geene voorfz. is, &c. Zoo concludeert de Heer Eyffeher R, O. eyfch doende, in den name als boven, dat de Gevangen ter voorfchreeven zaaken, bv definitief Vonnifle van de Ld. Achtb. H. H. Schepenen van deze Stad zal worden gecondemneerd , geleid en gebragt te worden op het publiek Schavot voor "s Graven dein alhier, en aldaar door den Scherpregter aan een Galge tusfchen heemel en aarde gehangen en met de koorde gewurgt te worden , dat er de dood na volge. Wyders dat na verloop *'an twee uuren, het doode lighaam zol werden afgenoomen , ge-voert na het Galgeveld, en aldaar , als de begraafenifFe onwaardig, weder aan een Galge werden gehangen, ten fpyze voor de Vogelen des Heemels en een affchrik van anderen , en eindelyk dat de Gevangen zal worden gecondemneerd in de kollen en mifen van Juftitie ofte tot anderen &c. Scheepenen der Stad Leyden , gehoord hebbende den Criminelen Eyfch en Conciufie by den Heer Mr- Johan van Marck, M. Z. Hoofdofficier der Stad Leyden , gedaan en genomen óp ende ten laRen van Frans Kojier , jegens- woorw  tot be MILTT. JUPJSD. &c. *%$ voordiezyn Heer Eiffchers Gevangen , en daar teegens gehopst zyn Gevangens eige confelTie, by hem buiten pvn en banden van yfer gedaan, voorts op alles gelet, dat in deezen te confidereeren ftond ofte heeft mogen moveeren, doende regt, in de name ende van wegens hun Ed. Groot Mogende de Heeren Staaten van Holland en Weftvnesland, hebben hem Gevangen gecondemneert , gelyk hy gecondemneert werd by deezen, omme geleid ende gebragt te werden op het publicq Schavot voor 's Gravenftein alhier, alwaar men gewoon is quaaddoenders te ftrafFen , en dat hy Gevangen aldaar eerffc met. een ftrop om den Hals, en met een touw boven aan de Galge vaftgemaakt, zal werden geftelt onder de Galge , gedurende den tyd dat de Juftitie aan andere delinquanten word geadminiftreert, en dat hy Gevangen vervolgens na die tyd van daar zal worden losgemaakt , ende aen een Paal gebonden zynde , door den Scherpregter wel ftreneelyk met roeden gegeelTelt en met het gloeijende zwaart kruvsgewys gebrandteekent. Confmeeren hem Gevange den tyd van der-s tig eerltkomende en agtereenvolgende Jaaren in bet Tugthuis dezer Steede, omme geduurende denzei ven tyd met zyn handen arbeid aldaar te kolt te gewinnen. Ende na exfpiratie van het zelve confinement, bannen hem Gevange voorts ten eeuwigen dage nk de Landen van Holland , Zeeland, Vriesland en Utrecht, zoo wyd en zyd de palen van dien zyn ftrekkende , zonder immermeer daar weeder binnen te mogen komen op zodanigeftraffe, als dan bevonden zal worden te beho-  t*l VERZAMELING van STUKKEN. ren; coidimneren hem Gevangen wyders in de kollen Ckc. , Ontzeggen den Heer EylTcher &c. Gepronuntieerd den i. November 17Ö5. L I X. Extract uit het Crimineele Klacht - boel van Mr- Jan Hubrecht. De Heer W- Jan- Hubrecht , Hoofd-officier der Stad Leyden R. O. EylTcher van 's H^re weegen in cas van delict , beklaagt in d*n openbaare Crimineele Vierfchaar voor de Edele Achtbaare Heeren Scheepenen van dezelve Stad Jan Arendjen jj anders genaamd Jan de Bnfch of ook wel Jan van Leyen , oud omtrent fes en twintig Jaaren , geboortig en laaft gewoont hebbende binnen deefe Stadt, zig geneerende als Warmofiers ■ knegt, en zynde Soldaat in het Regiment van de Generaal Graaf van Rechteren ofte hoe hy anders by naam of toenaam benoemt zoude moogen zyn, thans zyn Heer EylTchers Gevange,.hem aanzeggende, dat hy Gevang fchoon gezond &c. zig nogtans heeft overge-' geeven tot het berooven en belleden van zyn Evennaaflen. Want dat nu omtrent vyf Jaaren geleeden in de maand February aan zyn Gevanges woonplaats binnen deefe llad door Frans Kofter , thans geconfineerd in het Tucht-huis of Werkhuis van deefe Stadt , gebragt is des morgens tuffen drieën vier uuren zeeker vreemd 90 tem Gevange onbekent Jongeling, zynde een  tot de MILIT. JURISD. icc. a$5 een Engelsman, zeggende Frans Kofter daarmede te komen uit' de Nagtfchuit van Haarlem, op deefe Stadt, en dat dezelve Frans Kofter, dien Engelsman aldaar heeft gedrongen te geeven vier ftuivers om daar voor Koffy te drinken &c. Dat vervolgens hy Gevange en Frans Kotter met dien vreemdeling in het Wynhuis zyn gegaan, zonder dat 'er Koffy gedronken was, om volgens het zeggen van Frans Kofter aan de Maare-poort een glas fterken drank te drinken ; en dat hy Gevange, op het geene Frans Kofter hem zeide, met zig genomen heeft zyn Regiments Sabel: — dat hy Gevange en Frans Kofter met dien vreemdeling langs ftraat gaande, overleg gemaakt hebben om denzelven van zyn Reisfak te berooven, en dat zy met denzelven gekoomen zynde in de Vrouwe Camp binnen deefe Stad , hy Gevange aan dien vreemdeling ontnomen heeft de gem. Reisfak; mitsgaders dat hy &c. Dat hy Gevangen daarenboven , nu meede omtrent vyf jaaren geleeden , met nog vier andere perfoonen ten Huize van den alhier thans geconfineerden Nicolaas Koolhaas affpraak gemaakt heeft omme de Hoenders van zeeker perfoon binnen deefe ftadt te fteelen , _ en dat fy daarop met den anderen na het Huis van die perfoon gegaan zynde , een van hun met het breeken van de fteenen van den uitloop van dat Hoenderhok en door het zelve aldus te verwyden, het Hok heeft geopent, en dat alzoo daar uit geftoolen zyn vyf Hennen en een Haan , en dat hy Gevange inmiddels, of terwyl dit geschiedde op de wagt geftaan heeft om te waar- fchou»  a8ó* VERZAMELING tan STUKKEN fchouwen zoo 'er iemand aanquam. En wyders dat de gem. geftoolen vyf Hennen en een Haan in een zak geltooken en aan her. Huis van den Voorfz. Koolhaas gebragc zyn , alwaar hy Ge* vangen daar voor genooten heeft zyn aandeel in twee Schellingen waar voor Geneever gedronken is. Dat hy Gevangen in dat ftrafbaar beftaan continueerende nu ruim vier Jaaren geleeden , mee vyf andere perfoonen op een avond gegaan is Uit het Huis van den voorn. Koolhaas , om het vifchblok van zeeker perfoon buiten deefe ftad'j waar toe defelve Koolhaas een Hamer en een Nyptang heeft meede gegeeven, te befteelen. Dat de andere Luiden zig buiten de Stadt begeeven hebbende &c. hy Gevangene opgewage heeft aan de Rhynsburgfcbe Poort, wanneer zy met vifch of wel feftien Snoeken binnen gekomen, en daar meede gegaan zynde aan hec Huis van meergem. Koolhaas, hy Gevange daar van een Snoek voor zigh heeft genooten. Dat al meede ruim vier Jaaren geleeden, hy Gevangen teegenwoordig geweeft is , Wanneer door eenige Perfoonen &c. geforceert of geweldadig gebroken is , aan de agter-deur van zeekere Perfoon in de Vrouwe Kamp, binnen deefe Stad &c. Dat hy Gevange nu omtrend vier Jaaren geleeden des avonds ten agt uuren in een Kroeg of Drinkwinkel, binnen deefe Stadt &c. geftoolen heeft een groote Flefch, welke &c. Dat hy Gevange ook met nog drie Perfoonen, zoo hy zegt &c. eenige ftukken Spek , welke in een Winkel binnen deefe Stadt op een fchoo-  TOT DE MILIT. JURISD. &c: ïSf tel gefneeden ftonden , geftoolen heeft, of wel dat het zelve Spek door een van die by hem zynde Perfoonen genoomen is &c. En eindelyk, dat nu omtrend drie Jaaren geleeden des nagts omtrend twaalf uuren hy Gevangen met nog een ander Perfoon op verleïdinge &c. van voor de ftads Timmerwerf geftoolen heeft twee finalle eyke Planken , &c. Alles blykende by des Gevangens eige confeffie, buiten pyn van yfer of banden gedaan. En alzoo het geene voorfchreven is, &c. Zoo concludeert de Heer EilT. R. O. Eifch doende in de name als boven, dat de Gevange ter zaake voorfz. by definitief Vonnis van de Edele Agtb. Heeren Scheepenen van deefe Stadt, zal werden gecondemneert, geleid en gebragt te worden op het publycq Schavot vooi 's Graveftein alhier, en aldaar door den Scherpregter aan een Galge tuffchen Hemel en Aarde gehangen en met de Koorde gewurgt te worden, dat *er de dood na volge. Wyders, dat na verloop van twee uuren het doode lighaam zal worden afgenoomen, en gevoert na het Galgevelt, en aldaar als de begraaffenifle onwaardig weeder aan de Galge werden gehangen , ten fpyze voor de Vogelen des Heemels, en eindelyk dat de Gevange, zal worden gecondemneert in de koften en mifea van Juftitie, ofte tot anderen, &c. Scheepenen der Stad Leyden , gehoort den Crimineelen Eifch en Conclufie by den Heer en W- Jan Hukricht, Hoofd-officier der Stad Leyden.  388 VERZAMELING van STUKKEN den, gedaan en genoomen, op ende ten laden van Jan Jrenfen, anders genaamd Jan de Bofch, ook wel Jan van Leyen , jeegenwoordig zyn Eyffchers Gevange, en daar teegens gehoort zyn Gevangens eige confeffie by hem buiten' pyn en banden van yfer gedaan, voorts op alles gelet, dat in deezen te confidereeren dond ofte heeft mogen moveeren, doende regt in den mme ende van weegens hun Edele Groot Moogendtn de Heeren Sraaren van Hollandt ende Wedfrieslandt, hebben hem Gevange gecondemneert, gelyk hy gecondemneerd werd by deezen , omme geleid ende gebragt te werden op het publycq Schavot voor 's Gravendein alhitr, alwaar men gewoon is de quaaddoenders te drafFen , ende aldaar aan een faal gebonden zynde met een Srrop om den Hals door den Scherpregter met roeden we! drengelyk gegeesfeit en met het gloeijend Zwaard kruisgewys gebrandteekent te werden. Contineren hem Gevange den tyd van twaalf eerdkomende en agtereenvolgende Jaaren in het Tugthuis dezer Steede, omme gedurende denzelven tyd , mei zyner handen arbeid, aldaar de kod te gewinnen. Ende na exfpiratie van 't zelve confinement bannen hem Gevange verders ten eeuwigen dage uir den Lande van Holland, Zeeland, Wedfriesland en Utrecht zoo wyd en zyd de Pale van dien zyn drekkende , zonder ooyt daar wecder binnen te moogen komen op zodanige draffe, als dan bevonden zal werden te behooren. Condemneeren hem Gevangen wyders in de koden, &c. Ontzeggen den Heer Eiflchers &c. Gepronuntieert den ai. Maart 1766. L É.  tot bb MIL1T. JURISD. &c. agg L X. (•) Memorie over de Jurisdictu der Militairen in 't algemeen. Envan ^mïHouGen KkyGskaad in het by fonder, A lle Jurisdictie proflueert alleeniyk uit den boezem van den Souverain, door middel vaneen nniverfeele, of fpeciale coneeftie. De eerfte werd genaamc ordinaire, de anders gedelegeerde Jurisdictie. Uit hoofde van de eerfte ; is de ordinaire Regter bevoegt tot alle jurisdictie over perfoo.nen en zaken op zyn Territoir voorvallende , welke de Souverain niet aan zig gereferveerc of aan een ander Regter gedefereert heeft. Uit hoofde van de tweede, is een gedelegeerde Regter tot niets anders bevoegt , dan tot het geen hem fpeciaal is gedemandeerd, 't zy privative, 't zy concurenter met d'ordinaire Juftitie te exerceeren. In de Provincie van Holland is de exercitie van de ordinaris Juftide van den Souverain toevertrou wt aan de Hooven van Juftitie in de hooger resforten, mitsgaders over derfelver Suppooften, en andere geprivitigeerde perfoonen en zaken; In de Jaager Telforten aan d'ordinaire en dagelykfe Regters in de Steden, en ten platten Landen, ieder óver derfelver refpective territoiren , conform de Privilegiën , door de Graaven of Staaten van tydc (*) Deefe Memorie vermoedt men, dat uit den boezem van 't Huf van Hofland is voortgeJwomea, :a d£* Jaare 1766. of daaromtrent. V. O £ £ £• T  •sgg VERZAMELING van STUKKEN tydt tot tydt aan de Ingezetenen, van de Ste» den , Landen, en Dorpen verleent. Hier uit volgt van zelf deefe Confequentie. Dat de geene welke van deefe ordinaris Juftitie zoude willen fuftineeren geeximeert te zyn, of bevoect om in Holland mede over perfoonen of zaken^enige Jurisdictie te exerceeren , zoude 1 moeten doceeren, daar toe door de Staaten van den Landen exprtffjyk te zyn geprivijegeerd , of gedelegeert, en dat zyby faute van dit te kunnen probeeren, verpligt zyn de ordinaris Juftitie van de plaats, daar de Jurisdictie zoude moeten gepleegt worden , daarmede onverhinderd te laaten begaan, en dit is buiten tegenfpraak mede applicabel op de Militairen, dewyl die Qualiteit op zig zelfs eensdeels niemand eximeert, van de fuperiöriteit van den Souverain van 'e Landt,' waarin hy zich bevindt, en dus hem zonder conceffie van den Souverain, niet uitzonderd van de generale magt der ordinaris Juftitie, welke over alle perfoonen of zaken verheert, en anderdeels nog veel minder fufficient is, om regt of magt te geven tot het oeffenen van Jurisdictie op een anders Territoir. En derhalve, zo de Militaire Regter hier te Lande , enig regt heeft om Jurisdictie te exerceren over perfonen, of zaken, kan zulks alleen zyn by wyze van delegatie, en moet hy mitsdien ftricle blyven binnen de paaien van die delegatie en zich met niets dat daar buiten is be- ■ moeijen. En deefe zelve gronden byzonder met betrek.Jcing tot de Militairen, zyn zo wel door de Staten van Holland & Zeeland als door Prins Willem I. dq  tot de MILIT. jURISD. &c. SjÓ de grondlegger der Nederlandfe VryheiJ geconfidereerc, als behoorende tot de grondwetten van de Lande: dit is klaar te zien uit de Unie en 't verbondt tufTchen de Staten en Steden van gemelde Landen van 25. Apr. 1576. en byzonder uit 't 14. Art. waarin vervat zyn de Conditiën volgens welke aan bovengem. Vorft g?d Lreert is de autorityd en tnigt als Souverain, en Opperhoofdt over defelve Landen enSteden gedurende den Oorlog (a). (F/Y.f infertio. Art. 14,) Kan 'er in fterker Termen gefórgt worden tegen alle ondernemingen van Militairen , welke onder fchyn of pra ext V3n vordering van Krygszaken, -waartoe alleen hun officis zich extendeert, zouden willen tragten Aften van Magiftratuur of Jurisdictie te plegen? Immers coniteert hier evidentlyk uit ; eensdeels , dat alle authorityd , welke de Militairen ter plaatfen waar zy zich zouden bevinden, zouden moogen exerceeren, daar by uitdrukkelyk bepaalt word» tot Krygszaken: en aan de andere zyde , dat alle zak n weike vallen in de termen van Politit, of Juftitie en niet zyn Krygszaken , moeten werden geconfedereerd, niet alleen als privative behorende tot de ordinaris Magillrature en Juftitie; maar ook als by exprefTe prohibitie gefield buiten de magt en bcheering der Militairen. Vraagt men nu wat zyn Krygszaken ? Hec antwoord is; zodanige zaken weke den Krygshandel of de Militie qua talis concerneeren, zaken (/i)zie Woorlericht veorbet eerftedeelv^p dkMag.,Bl,xjjl 'i a - *  ioo VERZAMELING van STUKKEN ken waaromtrent by de Krygswetten ordres en ftraffen zyn geftatueerd: welke Krygshandel, en Krygswetten aangaande, de natuur der zaken medebrengt , dat de Militairen in defelve als hun metier concerneerende, volkomen ervaren en kundig behooren te zyn , en dus beter in ftaat om tot derfelver maintien, en obfervantie te vigileeren, dan de ordinaris Juftitie, wiens authoriteid, en Jurisdictie ingerigt is, tot maintien van goede ordre, Policie en Juftitie, gefondeerd op gantfch andere wetten, welker kunde eene gantfch andere profefiie requireert, dan de Militie, namelyk op die, welke alle en een iegeljk in de hoedanigheid van ingefeetenen, en onderdaanen verpligten, en tot beveiliging en nut van de gemeene zamenleving, tot verfekering van leven, goed, en eer van allen, en van een ieder wie hy zy , in 't byfonder tot rigtfnoeren der daden, en handelingen, en tot beflisregels der verfchillen tuflchen den man en zyn naaften, zonder onderfcheidt moeten dienen. Weshalven de gezonde reede zelve toond, dat door vordering van Krygszaken , in dit 14 Art. niets anders moet verftaan werden dan de beftiering der zaken, en beftiffing der gefehillen , den Kryghandel raakende en welke uit de Krygswetten gedecideerd moeten werden. En deefe interpretatie werd ten klaarften geconfirmeerd door de verderen inhoudt van deefe grondwet zelve: want na dat by de 5 eerfte Artic. aan den Prins was gedefereerd de difpofitie na zyn goeddunken , over de Krygszaken te Water en te Lande, zo volgt daarop Art. 6. " Zyn Exceilentie zal doen nakoomen alle zyne 3 !>e>  tot de MILIT. JURISD. &c 2gr bevalen, Ordonnantiën, Wetten, Difciplinen, ArHeiden des Kryshandels, met paffingen van de Overtreders van dien, daar toe de Staten en Meden, met haare Schutteryen en Gemeenten, des geboden zynde, de hand houden zullen. Uit dit Art. is manifeft, dat fchoon door de refpeclive Staten , aan hooggem. Prince gegeven wordt de magt om (zonder bepaling door wien, en dus de fon Chef, zonder gebonden te zyn aan de ordinaris Juftitie,) te doen ftratfen die macht echter uicdrukkelyk geborneert werdt tot de Orertreders van Hoogs deszelfs beveelen &c. des Krygshandels. Het geen klaar denoteerdt eene expreüe delegatie om Jurisdittie te doen oeffenen -doch te gelyk dezeiveri allerdmdelykft bepaaldt binnen den omtrek van den Krygshandel en Krygswetten , waaruit dus volgens alle gronden van goede redeneerkunde volgt dat de Jurisdictie niet mag werden geextendeert dien handel en wetten niet concernee- rende. , , , En defe betekenis van t 6 Art. word nog duidelyker als men daarmede vergelykr en tegen overfteld de 8 en ode- Art. volgens welke zyn Excellentie de ordinaris Juftitie mede wel moeit doen adminiftreeren, dog de i«- niet onbepaald door wien, maar door den Raade Provinciaal van yveaen den Koning als Graaf: 2e- Niet over de overtreders van zeekere byfondere wetten; maar over alle Plaatfen en Ingefeetenen : 3e- Niet over fommige foorten van zaaken ; maar over alle zaken tot kemiffe van denfelven Hoovc fiaanie, dat is zo als Art. 9. gezegc werdt, m alle eefchillen en Judicieele zaken , uitgezonderdt je*J T 3  fipa VERZAMELING van STUKKEN gens Ordonnantiën en Refohitien van de Staten, en zaken de gemeene middelen concemeerende, door welke Generaale uitdrukkingen niets uit-» gefloten werdt dan de gefpecificeerde exceptien, waar door integendeel de regel in tioh exceptis geconfirmeerd werdt. Jt geen precies jquadréeit met de algemeenheid , welke aan de ordinaris Juftitie eigen is. Uit kragte van deefe Art. is dus wei de voorfchr. Prins bevoegt geweeft om in zaken vin Militie, en daar 'c aan zou koomen op de handhaving der Krygs wetten èa Difcipüne propriet autloritate,en zelfs buiten d'ordinaire Juftitie Geregts-oeflëning te doen pleegen , maar in alle andere zaken en Judicieele qu^fiien, zonder onderfcheid van Perfoonen of Plaatfen moeftdry de ordim Juftitie uit naam en van wegens de Hooge Overigheid alleen werkzaam doen zyn en blyven. Uit deze befchouwing van die Unie, waar by de eerfte grondflag der Republiek is gelegt, blykt dus volkomen dat de Vaderen des Vaderlands op de allerfolemneelfte wyfe , namentlyk by de patta conventa van de o -erdragt der Regering, als een fundamenteele wet hebben ter neder geftelt, niet alleen dat de Militaire Jurisdictie bepaald moeft blyven by de vordering van Krygszaken, in de executie van Militaire wetten; maar ook dat conform 's Lands privilegiën de cognitie over zaken , waar toe de Krygswetten geen betrekking hebben, voor den Mi. litairen Regter, volgens 't 14 Art. is eene res; exprejje prohibita; Waaruit by nader confequentie profiueert,  tot de MILIT. JURISD. &c. *93 „r,^ tr^nral hier te Lande ie. Dat zo ooit ergens, vooral ni(f d met betrekking tot den Mduaire Regger, de Ïfer voor gelegde gronden van apphcati. zyn namentlvk dat de eene gedehgeerde Regterz>nc t3d qp geenerhande manieren mag ex enderen dan tem expreffelyk is B^g^ ,c Dat alle onderneemingen ?er ^ygs^n tot extenfie der Mditarre voorfchreve bepaalingcn, we verre: da ddelve zoude uitleveren emgen titul, ter « drastan en ufurpatien zyn , waar uit nimmer te? genten Souveriin, of des.elis ordinarisJuftu eenig gefundeert regt kan werden g-ell^ercfSS men hier zou willen obpc.eeren, dat onder de vorderinge van Krygszaken ook. zoude . ber Sn^^j^ ?nd a t men confidereerdt dat hier gebroken ftond, alsmf" C01 niet Van Perfonen, dewy werd van zaken, en nieu u. » _ j^nrWrr Ie hoedanigheid van een zaak met depttfeg van de qualiteit van een Perfoon , die daar W geconcerneerd is, maar alleen kan werden by gctoi v. gefteldheid van de Sendi etntrmfiqueomind.gheden wel. kedie zaak van andere onderleidenj weshalve» «Ten zonder de betekenis der woorden geweld aan te doen, niet kan zeggen dat de zaken we!ke in hun aard en natuur zaken van Politie en Tuftide zVn, ceiTeeren zodanige te zyn , er, ËÏSojS tê worden , om dat dezelve Mditai^rfonen concerneeren ; ook werd by u£ i. 4 *  m Verzameling van stukken Art. duideïyk verklaart, wat door vorderinge van Krygszaken verdaan moet worden , als mede by 'i ü. en 9. dat alle voorvallende gefehillen en Judicietle zaaken , uitgefonderd alleen de daar by geéxeipieerde, aan de ordinaris Juftitie waren gelaten zonder dat onder de geè'xcipieerde gefield werden zodanige Jtidicieele zaken , welke de Militairen Perfonen concerneeren ; zo dat de geobjicieerde interpretatie direct zouden aanlopen, tegens den inhoud van de beide Arde. als tegen 6. voor zo veel de vordering van Krygszaken daar door zouden werden geè'xtendeert en tegen de 8- en 9. voor zo veel de Judicature over alle Ingefetenen , in alle gefehillen , en Judicieele zaken , daar door zoude werden geredrengeert. Eindelyk is ook 't verbod aan de Militairen van zig te vervorderen, nog onderwinden enige kenniffe te nemen van Politique of Jtidicieele zaken zo Generaal dat 't zelve alle didinétie tuffen Burgerlyke en Militaire Perfonen excludeert, zo dat ubi lete non dijlinguit, nojlrum non eji dijlinguere. En is deefe derde remarque te meer concludent, om dat 'er geen reden uit te denken is, waarom die didindtie, indien dezelve eenige realiteid , moet hebben niet hier of daarin eenig Art. van deefe fundamenteele wet zoude zyn ter neder gefield ; want niets was immers natuurlyker èn noodzakelyker geweeft dan by zodanig' een folemneele gelegenheid duideïyk te definiëren, of en hoe verre de Militairen aan de by gem. Unie én wet erkende algemeene Jurisdictie van de ördinaris Juftitie zouden zyn onttrokken. Waar  «tot de MILIT. JURISD. &c 295 Waar by ook nog gevoegt kan werden defe laatfte Refolutie : dat vermits in 't 14. Art. gefegt word zulks van al oude tyden altoos gebruikt, en geobferveert is geweeft: men ten minften orn zodanig eene gealfumeerde dift.mcr.ie of exceptie goed te maken, zoude moeten bewyfen, dat van oude tyden , veele Jaaren voor dato van gemelde Urne en Verbondt, hier te Lande, zoude hebben geobtineerd een gebruik , volgens 't welk alle zaken van Militairen, niet tegenftaande defelve overeenkomftig haren aard, en natuur tot de Politie of Juftitie behoorden, ondsr Krygszaken zouden zyn gerangeerd geworden , het geen nooyt zal werden kunnen geprobeert. Dus kan men veilig befluiten, dat volgens de bovei gemelde generale grondwet de Militaire ïurisdiftie in Holland en Zeeland, niet verder ieèxtendeert kan werden, dan tot Krygszaken, dac fs tot zaken den Krygshandel rakende, en Subalterne Krygsraden, zo als ook in 't flot 'er nog by gevoegt word , dat zy zig in 't Jugeren over Crimineele Zaken ftiptelyk zullen gedragen na den Arcicul Brief, en verdere Placaten en Regten defer Landen, en verders onfe ordre en reglementen.Wanneer men nu hier mede vergelykt het 6. Art. van debovengeallegeerdeUnie, en welke wetten volgens 't zelve moeften zyn het onderwerp van de Militaire Jurisdiftie, kan men niets anders befluiten, dan dat het oogmerk van Koning Willem in gemelde Inftruótie alleen kan geweeft zyn, om 1* dien conform de Krygsraaden te doen Tugèeren over Crimineele en Civile zake; de Militie, qua talis, fpe&eerende en welker decilie depen'deert van difpofitie der Krygswettea , en om defelve Krygsraden mede te geven de cognitie over andere Crimineele Zaken, dat is •Commune delicten van Militairen , mits zig regulerende naar de Placaten en Regten dezer Landen, maar dat uit die Inftructie niet kan geè'licieerc werden de magt om te cognofceeren over meer Civile Zaken geen betrekking hebbende tot het Militaire wefen , 't zy tuffen Militairen en Militai'tzy tuffen Burgers en Militairen dewelke beoordeeld moeften worden volgens de algemene regten en wetten van de Provintie, volgens de particulieren Regten, Keuren en Coftumen , van plaats en welke de gedaagde woonagtig, de Litigieufe goe«  j02 VERZAMELING van STUKKEN goederen gelegen, of de queftieufe handel gedreven zouden zyn. En waar in de Plaeaaten van de Staten Generael en den Capc- Generael omtrent de Militie gemaakt van applicatie kunnen zyn. En dit befluic omtrent de Judicature over deze Civile Zaken; is onfes bedunkens volkomen wettig en te meer concludent, dewyl 't zelve is gefundeert op een Argument a contram want het is alleen met betrekking tot Crimineele Zaken , dat de Krygsraden by die Inftructie word voorgefchreven ; voor hec overige word hun geen ander rigtfnoer voorgefchreven , dan de Placaten van de Staaten Generaal en van zyn Hoogheid welke niet kunnen dienen om mere Civile Zaken in Holland te decideren. "Welke interpretatie ook volkomen overeenftemd met het begrip van Hooggemelden Vorft in zyne Miffive van 1675. aan de Hoven gefchreven, waarby alle Civile Zaken aan d' ordinaris Juftitie gelaten werden. Dus komt uit defe remarque klaar te confteeren, dat al konde eens worden goed gemaakt, dat gemelde Inftructie voor zo veel de magt daarby aan de Militairen Rechter gegeven, zig verder extendeerd,dan's Lands Grondwettenpermitteeren, en Holland kragt van wet zoude hebben, des neen, dan nog in alle gevallende Krygsraden geen de mi.nfte Jurisdictie in Civile Zaken zoude Competeeren, als zynde geen objecten van derzelver Inftructie. Eindelyk wat ook deefe en andere Inftruétien en Reglementen, door de Capiteins Generael in der tyd aan de Militie gegeven, zoude mogen, ope' ree»  tot be MILIT. JURISD. fcc. 3*3 wen den Souverain aan de ordinaire Juftitie, mee verbod van zig met die zaken te bemoeijen. Welke requifiten nogtans nooit hebben Plaatsgehad ; want in de Inftructie is het it* met te vinden , en 't 2- is nooit bekend geweeft. Doe de eerfte folucie volkomen voldoende zynde om op zig zelve alle Argumenten en 1latien , welke voor de Militaire Jurisdictie u diergelyke Inftruftie én Reglementen, genaak werden te refuteeren j zo zyn de 2«- en ?■ remarqués alleen ten overvloede. Men aligeert wel ten faveure van de Militaire Jurisdictie hec Roomfe Regt , dog in hoe verre zulks ook ten dien einde van applicatie zoude kunnen zyn 0 welke authoriteid t zelve ook anderfints hier te Land mag hebben, kan hier uit nooit dit gevolg g^kerr worden , dat daar door iemand een JurisdiÉhe zou de kunnen verkrygen, in een vry Land me «taZON^RBEiitLlC.NGEW fa ' verain; maar felfs tegens *J"«»f-»£' bessen wil, en dePKIMITIVE Gkondwetten van 't Landt. . t ; Geen meerder voordeel kan ook voor de Militairen refideren in 'c 68. Art. van de Ordonn. van Konine Philips op de Crimineele Juftitie van * Tulv 1570. waarby aan de Mditaire Regter begeven de Judicature. i- over zaken van den Krvgshandel, over zaken die in t Leger gefchieden , of 3* * < Guarnifoen en ag Ir Lande trekkende onder't Vaandel, en 4*111 alle zaken van den eenen Soldaat tegen den anderen ; zo Capitaal als niet Capuaal. ... Want ie- is 't zeker, dat voor zo verre dit Articul aan de Militair* Juftitie iets meer Ier V* Desl. v raog"  304 VERZAMELING van STUKKEN mogten accordeereh, dan de Grondwetten In de Unie geïnfereert, permitteerden, zulks moet werden aangemerkt, als tegen 's Lands vryheid gtfiatueerd en te gelyk met de Spaanfche dominatiè afgeschaft. 2e- blykt uit den inhoud zelve, dat de Militaire Jurisdictie in commune delicten alleen te pas kwamen in de 3. laatftgemeldepointen : Maar dat zo dra niet in 't Leger, niet in 'c Guarnifoen, niet onder *c Vaandel, niet tuffen 2. Militaire Capitale delicten begaan wierden, de correctie daar van behoorde tot de ordinaire' Juftitie: waaruitdan volgt datvolgensditArticul zelfs de tegenwoordige geëxtendeerde Jurisdictie in Criminalibus, niet kan werden goed gemaakt, en minder nog eenealgemeqne privative Jurisdic^ tie, welke zig ook in Civilibus zoude extendeeren; Misfehien zoude men wyders uit een rapport van zt-'kere CommilTarilTen van den Raad van Staten den 9. Febr. 1703. in gemelde Raad gedaan, viel in de Hans Hall. Confult. willen infereren, ic- eene algemeene geïnvetereerde poffesfie van exercitie van Militaire Jurisdictie. 2e- dat de reltrictie van de Militaire Jurisdictie, in 164 r. by Haar Hoog Mog en in 1654. by Haar Ed. Groot Mog. gefchiedc, veel eer alleen zoude zyn te attribueeren aan de omftandighedèn van die tyden, dan gefundeerd op de Grondwetten aefer Landen. Oog wat betreft de gemelde geïnvetereeide posfefjie moet geremarqueert werden, ie- dat veronuerflfcld zynde dat defelve al eens konde beweefen werden , door de gantfehe Republiek, en ook in Holland algemeen geweeft'te zyn, 't geen egrer geenzints geavoueerd kan worden, defelve dan nog, wat aangaat de gezamemlyke JBund-  tor de MILIT. JURISD. &c 3°5 bondgenoten, als incurrerende tegen de expres* %teneur van de InftruKe van den Raadt van "Staat, gelyk boven is aangetoond , en voor zo veel Holland en Zeeland betreft , als murrerende tegen de Grondwetten, vervat in boven gemelde Unie en Verbondt, zoude zyn vitieüs ipfo Jure nul, en voor eencoiuuiPTEELEinoaen gehouden worden. » .w-.i vi Maar tf- uit de bevinding in dat rapport vermeit corfteert ook geenfints van zo eene geinOreerde algemeen. poJTeffie : in confideratie wac betreft de Crimineele zaken, de kennis-nee„in- welke de Krygsraden overmefufes, en dj 5 gehadt hebben, daar by dmdelyk gebotheert werd tot zodanige , welke begaan zyn te- . ïen den Artikd brief, en andere M; uaire Ordonnantien en .Piacaten, waaruit dan « contra- 6 volgt, dat niets bevonden is, en dus geene polfeflie kan gefuftineerd ^^^2 «en te hebben omtrent commune deliiïen. Ln lat betreft Civile zaken, dat of fchoon nu en dan Z ie hf defelve door den Militairen Regter moïte ge ugeert zyn, daaruit egter mets zoude voSn dan alleenlyk defe confequentie r dat m IdeTlr fidanize by de Militaire Regter geju"Zde Jaken Se «ederfjife partyen t zy by ,p«, extreiTe 't zy een contradicerende,. by een 0j^ Jp^rnfi, daar toe temogen foor misverftand , toegevenheidt , zugt -om kosten te myden , of andere nog min valabele relenen, goed gwnden hebben , de zaak aan t Zeel van den Militairen liegter te laaien« Vdesfilfs decifie te beruften, 't geen aan een vgélvk vry ftaat, niet alleen ten opfigte van Incompetente Regters, maar zelfs van Paru-  30S VERZAMELING van STUKKEN culiere, maar waar uit mee geen fchyn van regt of reden, zoude kunnen door zodanig eenen anders incompetenten Regter of particulieie eenige poffeffie van Jurisdictie, hem anderfints niet competerende, gemaintineert, min nog tegens den ordinairen Competenten Regter gedeféndeert werden. Waarby nog komt deze 3. reflexie , dat vooral in dat rapport geen de minfte aanleiding gevonden word , om de poffeffie van eene privative Militaire Jurisdictie , over Militairen , in caufis non Militaribus te probeeren , 't geen uok boven dien ten uiterften abufief zoude zyn, ten minften in Holland en Zeeland, dewyl 't zeker is dat het Hof, en de refpective Geregten , door alle de tyden by dat rapport vermeit heen, niet hebben gediscontinueert over Militaire in non Militaire Civile en Crimineele zaken te Jugeeren ten preuve, waar van alleen genoeg is de Propofitie van Koning Willem boven gemelt, om namentlyk aan de ordinaire J.iftitie te laten de praeventie in Communibus deliclis tusfchen Militaire en Burgers geperpetreert, en de Jndicature in alle Civile zaken zelfs tufichen Militaire en Militairen, met uitzondering alleen soldyen &c. hoedanig een ¥&Q?osn 11 gemelde Vorft ZbKERLYK niet zoude gedaan hebben, indien eene privative contraire poffeffie plaats hadde gehad. Uit deefe reflexien dan kan men veiiig befluiten; dat ten opfigte van de eerfte voorgeftf 1de illatie uit het gemelde rapport, niet alleen nimmer kan bewefen werden eene Poffefue, min nog privative van algemeene Jurisdictie, by Militairen geëxerceert ; mair uaar en roven, dat alle daden van Jurisdictie door Mili-  tot de MILIT. JURISLX &e. litairen in Holland gepleegt te- zamen genomen , niet in ftaat zyn , om voor hun mtteleveren eenige wettigen titul, waar op zy tegen den expreffen teneur der wetten aan , eenige verdere Jurisdictie zoude mogen exerceeren dan over Krygszaken ; waaromtrent de difpofitie der Militaire wetten tot ngtfnoer moet dlEnwat betreft de adfe illatïe, welke uit 't gemelde rapport verder zoude mogen werden gee.igeerd, namentlyk dat de reftriaien der Militaire Turisdiaie by de Staaten Gen. in 1651. en by Haar Ed. Groot Mog. in 165+. gearrefteert, veel eer alleen zouden moeten werden geattribueert aan de omftandigheden van die tyden, dan dat dezelve zouden zyn gefundeerd op de ^onswetten deseb Landen, zulks is hier. voren genoeg gerefuteerdt geworden Het is niet te begrypen met wat fchyn. van regt reden of billykheid zoude kunnen werden goed gemaakt , dat , niettegenftaande de hier boven gedetailleerde zo evidente, en op sLands wetten gefundeerde gronden, de Hoge en andere Krygsraden , bevoegd zoude zyn. tot de exercitie van eene privative algemene Jurisdictie over alle zaken Civil, en Crimineel, concernerende Militaire Perfonen, of derzelver goederen. En egter is *t zeker dat zeden de Etecïie van het Stadhouderfchap in. 174,7. de Mmtaire Regter in veele opzigten zig zulks heeft aangematigd, en wel zodanig frivatif, dat zelfs Militairen. prjetendeeken ONGtHOUDEN TE zyn VOOR den ClVlLEN Rr.GTER TE compareeren TOT HLT geven van GETUIGENIS der waarheid iN ***** BUKGEftS COWCE«,neerendev V 3 Het  3QS VERZAMELING van STUKKEN, Het Hof heeft zulke onredelyke praétyken wel in den beginne al zoeken te fluiten, door' èen eerbiedig vertoog vervat in èen Miflive van 24.' February 1749. en veelvuldige mondelinge ïnftantien aan Prins Willem de IV. dog zonder' éfFect. : gedurende de minderjarigheid van Prins Willem de V. heeft men van de zyde derKrygsïadèn deefe ondernemingen al meer en meer gepoufleerd , alles onder praetext, dat de Militaire Jurisdictie zoude behooreh tot de prasminentien van den Capitain Generaal ; het welk ook de reden is geweeft, dat het Hof, gedurende ge, ïhelde minderjarigheid, zig zo weinig mogelyk' lieeft geoppofeerd , 't zy door hunne Jurisdictie dadêlyk te maintineeren , 't zy door te klagen aan den Souverain , eensdeels om door kwalyk geïntentioneerden niet gefugelleert te werden, als of het tragce die gefe- fentheid te capteeren , om aan de Regten en 'rammentien van een minderjarigen Prins attain£e toetebrengen, en anderdeels irt de regttnatigeverwagting, dat zyn Hoogheid, tot zyn Jaren gekomen, zig door de evidentie van bovenge-' melde redenen en gronden zoude laten overtuigen en. permoveren , om zodanige wegen in té fiaan, ten einde te effectueren , dat eenmaal op een wettige wyfe bepaald werde, waar toe a't, en waar toe nlet de Militaire Jurisdictie zig zoude moeten extendeeren : geduurende die tyd hebbende Krygsraden hier in dan diverfe aétens van Magiltrature gepleegt , zo omtrent Militaire Perfonen, als omtrent derzelver nagelatene Boedels. J Als by voorbeeld inden InfolventenBoedel van den Capium van de Holiandfe Gardes te voet, Gal-  tot ja MILIT. JURISD. &c. Gallas (a), waarin door de Krygsraadt van voorfchreve Regiment in i76r. een Curator mm* gefteld, dog met dit vervolg, dat een der Crediteuren zig daar over beklaagt hebbende by Haar Edele Groot Mog. en door defelve.daarop het berigt van de Hove gevraagt Zynde, gemelde Kryfsraad wel verre van die gedecerneerde Curatele ftaande te houden, en decifievan Ha Edele Groot Mog. aftewagten , gepistereert heeft by Miffive (6) van 2. Maart. »" den Hove kenniffe te geven, dat vermits zig m voorfchreve Boedel zedert eemgen tyd zodanige zaken en onhandigheden kwamen op te doen, welke ook by confequentie notoire ,nflaent« hadden op de Perfoon van voorfchreve Ga las V, gerefolveert hadden zig by vervolg dejej den gemelden, Perfoon en Boedel met meer aan. teZonkdkeer"dat men hier op zonde kunnen zeggen dat de caffatie van gemelde Gallas uit den dienft de oorfaak zoude zyn, waarom de Krygsraad zig zyn Perfoon niet meer foude aantrekken want zodanig een verandering van qualiteid geen atteinte kan toebréngen aan een anterieure wettige difpofitie van den Competenren Ster! zo als hier uit klaar is dat Per lonen in Militaire dienft zig begevende over al het geene voor dien tyd hebben gedaan, voorden t\\ 7 ie boven Requeft van Mr. J. Schoïmi*. No( x\vï B 90 en Qo-aiT»a tot hetzelfde ge-  3i© VERZAMELING van STUKKEN Regter die te voren over hun in 't generaal competent was, moeten te regt ftaan. Om defe redenen heeft het Hof nagelaten, om aan Haar Edele Groot Mog. op defe materie te berigten. Het 2d«- is van den Capitain van de Cent Suisfes la Serra,'welke eerft is gekomen onder beheering van den Krygsraad der cent Suiifes, en naderhand onder die van den Hooge Krygsraad,, 't welk het Hof wel in den beginnen heeft geïgnoreert, dog. naderhand qm bovengemelde redenen aangefien. Of 'er meer exempelen van diergelyke natuur zyn geweeft is niet bekent, maar al was zulks zo, dit is' zeker dat het een formeele nieuwigheid is., waar van voor het geval van Gallas geen exempelen exteeren , blykende ter contrarie uit de Memoriaalen, dat door alle tyden heen en zelfs nog by 't leeven van, de laatfte Princelfe Douariere en Gouvernante, het Hof over de toezigt behorende Boedels, van Militairen in den Hage gevallen voorziening heeft, gedaan, zp als. zulks Ook uit diverfe exempelen, ten tyde van Koning Willem, zo voor als. na zyn gemelde Misfive zoude kunnen, werden getoond., en nog laat 11 heeft plaats gehad in den Infolventen Boer del van den Luitenant. Generaal Houft van Oijen, over welkers Boedel op. den 20. May 17ƒ5! non Jus fuit Reipublica. L X I. Memorie van Informatie , op het Stuk vah de Civile en Militaire Jurisdictie. Indien de heedendaagfche Regtsgeleerden , die ecmeenlvk foo veel werk maken van de Roomfche Wetten, fig de moeite gaven derfelver geeft te doorgronden, en met eene wefemtlyke Kennis van de Romeinfche Hiftone en Oudheden, de regte waarde , en kragt van ieder Wet met opfiat tot de onhandigheid, waar in ze gemaakt is, na te gaan, telkens wanneer zy zig verbeelden van defelve gebruik te kunnen maken in hunne Difputen en Decifien, zouden zy feer dikmaals bevinden dat zulks onmogelyk is; het zv, om dat de zeeden en manieren van doen en denken, in onze tyden, feer yerfchillen met die der Eeuwen, in dewelke die Wet> ten zyn gegeeven; het zy dezelve om vericheide redenen duifter zyn, ofce wel tegenftrydig, als gemaakt zynde door Perfoonen van verfchillende gevoelens. . Men zal daar van een voorbeeld vinden in de Roomfche Wetten, welke relatief zyn tot de Civile en Crimineele Jurisdictie van de Mi-  3i6 VERZAMELING van STUKKEN lïtie , moetende in 't examen van deze quaefrie^ twee tyden gediftingueert worden, namentlyk die van de Roomfche Republicq, en die van de Monarchie. In de Tyden van de Republicq. eginnende met 't examen van het geen gebeurt is ten tyde van de Republicq, ftaat te noteeren, dat de Hoofden van de Magiflraat te gelyk waaren de Hoofden der Militie. Di 'Confules, welke de magt hadden over de Pubiique en civile zaaken, hadden ook een byna Souverain gezag óver alles dat den Kryg betrof; gelyk als het verzamelen der Legers, het commanderen over dezelve, en het ftraffen van alle die geene f welke eeriig crimen , van welken aart het was, begaan hadden (a). Wanneer de Republicq in verfcheide Oorlogen te gelyk ingewikkelt was, en dat defelve door twee Confules niet alleen konde beheerd werden , zoo moeiten de Preètores de andere Legers geleiden : zynde hier onnodig te remarqueeren , dat de Prcetores de Civile Juftitie tè Romen adminiftreerden (b). De geene welke Confules en Pratores te Romen geweeft waren, wierden hef Jaar daar aan Volgende in de Provinciën gezonden als Proconfiles en Proprtètores. Beide hadden het Gouvernement der Provinciën, en het Commando over de (a) Polybiiis Lib. 6. c. 3. (b) Livius Lib. 23. c. 32. ne pratoribus quidem, qni' ad Jus dicendum creati erant, vacacio a ilelli adminiftratione data eft,  tot de MILIT. JÜRÏSD. &c. 317 tiè t roupes, die zy onder zig hadden , om de Provincie te befchermen, en den Oorlog te voeren teegens de nabuurige Vyanden, als de noot het verëifchte (<*). Somtyts verkoos men een Dictator, die dan alleen de functien der Confules en Pratores waarham. Want daar ftaat hier aan te merken, dat foo ras een DicTrator verkoren was, alle andere Bedieningen , foo wel Civile als Militaire hun kragt verlooren , en buiten effect waren geftelt (b). De Proconfuks ert de Própratorcs hadden geehe auftoriteit, voordat zy in de Provincie gekomen waren, die hun te beurt gevallen was. Hun gezag hield op , en zy keerden weder tot de Claffe der Particulieren,zoo ras zy te Romen waren te rug gekomen, alwaar de permanente bedieningen,in het Militair geen plaats hadden: waar uit noodzakelyk volgde, dat zoo zy de Troupes met zig bragten , welke zy m de geconquéfteerde Provincie gecommandeerd hadden, (zoo als de gewoonte was , wanneer *er geen gevaar van Oorlog meer was te vreezen) deze Troupes niet meer onder haar Commando en Difcipiine bleeven, zo ras zy in Romen gekomen waren. Maar het Commando ging dan over tot de Confules, indien zy in de Stad Waren, en anders toe den Prator (c)> Het f») Livius Lib. 32' c. 27. Sigonius de Antiquo jure Rom. Lib. 2. Onuphr. Panuvin in Comment. Lib. 1. | b) Dion. Halicarnaff. Hift. Lib. 1. Livius Lib. 2. c. 18. L. 2. 5. :8. D. de Orig. Jur. . . (c) L. 1. D., & L. uit, D. de Qffic. ProcOnf. Cicero Aft. 1. in Verrem. & Afconius' ibïd.  $18 VERZAMELING van STUKKEN Het is natuurlyk , dat de Confules, de Proconfules , de Pratori s, en de Propraetores, niet alleen kennis namen vai de Crimineele, maar ook van de Civile Z: ake 1 , die by het Militair voorvielen. Casfar, l ivi is, Sueionius, en Gellius gevert veele Extmpe en aan de hand van Sententiën geweefen aoor de Commandanten in Civile Zaaken. Wanneer een zaak van eenige aang-eleegentheid voorviel, 't zy dezelve Civiel, 't zy Crimineel was; de Chef van de Armee nam in de Advifen fyner Generaals en der andere Hoofd-officieren («). Als een Crimen van groote aangelegentheid begaan was,'t geen verdiende exemplair geftraft te worden ■> zoo onthielden de Generaals zig dikwyls van fulks te doen j en bragten de Schuldigen met zig na Romen, of zy zonden dezelve derwaarts, om ze te doen ftrafïen door den Senaat; voornamentlyk, indiende misdaad begaan was in Italiën : want de Senaat nam doorgaans kennis van Verraad , Zamenzweering , het geven van Vergift, en Moord, en in een woord Van alle Misdaden die in Italiën gepleegt wierden, en welke een publique Straf verdienden (*"). Alle die de Romeinfche Hiftorie geleezen hebben, weeten den wreeden handel van het Legioen , 'c geen te hulp geroepen zynde door die van Rhegium , zig zelfs meefter maakte van die Stad, en de Ingezeetenen aldaar Vermoordde; zynde de Conful Genucius, in bet Jaar van Romen' (<0 Csfar de Bello Gall. Lib. i. Livius Lib. 41. Kus Lib. '7. c. 1 Juvenalis Satyra 16. (b) Polybius Lib. 6. c. 3.  tot de MILIT. JUKISD. &c. 519 men 481. belaft geweeft met de Commisfie om deeze Rebellen te gaan attacqueeren. Waar op zv belegert geworden zynde , genoodzaakt wierden zig op difcretie over te geven : als wanneer gemelde Conful de Deferteurs die zig in Rhegium bevonden, aanftonts hec ftrarren: maar de Milites Legionarii , waar van 300.1a zyne handen vielen, voerde hy met zig na Komen, om 'er te regt te doen ftellen voor den Senaat; foo als verhaalt word door Livius, zynde foo daar, als elders , meer diergelyke Exem» pelen te vinden. > En met relatie tot Misdaaden van geen grooJ te a?ngeleegentheid , welke de Dood-ftraf niet verdienden , dezelve wierden afgedaan by de Trïbuni MÏlitam , moeijende de Conjules zig daar meede niet. En eelvk foortgelykeMisdaden dagelyks voorvielen en dat 'er altoos gedetacheerde Corpfen van de groote Armee waren , by welke Armee de Conful of de Pretor bleef, zoude oe Militaire Difcipiine niet in ordre behandelt geweeft ZVn fco de Hoofden der Armee alle fuorten van Misdaden felfs hadden moeten ftraffen (a). ' Te Romen en in Italiën waaren doorgaans „een Kekers; voornamentlyk als 'er geen vrees voor Oorlog was. Salluftius verhaald , toen Catilina zyn Rebellie fmeede , dat 'er geen Leger in Italiën was ( b). Wanneer men dezelve om een onvoorfien en fchielyk opkomend gevaar nodig had, foo nam (a} Polybius Lib. 5- , . h) SaUuft Bell Catil. in Iralia nullus exercitus; Ca, f «npejus in extremis terris Bellum gerebat, V, Deee. x  Sao VERZAMELING van STUKKEN de Senaat het bekende beflnït, viderent Coff, ne quid Refpublica detrimenti caperet, en men ligtte de Militie in aller haait. Egter onderhield men te Romen reeds van den beginne af aan een zeeker getal Manfchap , welke tot Guarnifoen dienden, waar van 't getal niet bepaald was; Servius Tulüus had ten dien einde beftemd alle deFeterani uit de Roomfche Legers; foo als getuigen DionyfiusHalicarnalfenfis'"en Titus Livius, fpreekende van de Ccnfus welke die Koning inftelde. Maar dewyl het getal van inwoondèren, by vervolg van tyd, vermeerderde, foo was die menigte van Veterani tot een Jaft in de Stad: en om die reeden verkoos men een zeeker getal Cohortes uit defelve. Suetonius verhaalt, dat Keifer Auguftns niet wHde dat 'er meer dan drie Cohortes in de Stad lagen, ex Militaribus copiis legiones £f auxilia Provinciarum diftribuit. — Certum numerum, partim in urbis, partim in fui cujln. diam alkgit ; neque tarnen unquam pluris qaam tres Cohortes in urbe tffe pqffus ejl, easque fir.e cajlris. Sueton. in Auguffc. cap. 49. _ De geallieerde Steeden, de Cobn.'en,de Municipia , en de Provinciën in Italiën , leverden Soldaten aan de Stad van Romen, en zo ras het Volk geworven was , wierd het felve gelteld onder het Commando der Confules, Proconfuks, Pratores of Proprcetures, en 't wierd afgedankt wanneer men het felve niet meer nodig had. De Italianen konden zelfs op hare eigen kosten geen Troupes onderhouden, en zoo zy geatr taqueert wierden , konden zy geene Militie ligten om zig te verweeren, zonder permislle bekomen te hebben van den Senaat. Livius Lib. 3. c. ïo. En dan gingen de Confules of Pratores het Com-  TOT DE MILIT. JURISD. &e. 32* Commando van defelve op zig nemen , en bragten ook Rome'mfche Manfchap meede. Derhalven was 'erin gantfch Italiën nooit een Armee, dan onder de ordres van de Confules of Prtetores, of zodanige die door de Steden van Italiën trok, om te gaan na , of te retourneeren uit een Provincie na Romen met haren Proconful, of Proprcetot, dewelke het Gezag over de Troupes behielden, tot aan de Poorten der Stad O). Daar uit volgt, dat men in de Tyden van de Republicq, te Romen, niet kende die diftinctie, dewelke de Beftiering van een Staat verdeelt in twee Lichaamen , welke d' een van den andere hlours zyn, en waar van d'een de Beftiering heeft over de Civile, en d'andere over de Militaire zaaken ; maar dat de geene, aan welke het Volk van Romen had opgedragen de voornaamfte zorg van het civile Gouvernement, ook waaren belaft met de Oorlog-zaaken, en de zorg over de Militie. In de Tyden van de Keizers. ^Ja dat Crefar en 2yne Opvolgers, deVryheid vertreeden hebbende , het Gemeenebeft hadden overweldigt, zoo bleef de Geelt der Wetten en der Oude gewoontens nog wel eenigen tyd, mee opfigt tot de Militie, in zwang. Maar langzamerhand wierden 'er, in de Burgerlyke en Militaire Bedieningen, zoo veele nieuwigheeden gemaakt, dat de eerfte Geeft verboren ging, en " dac fa) Cic. in Sexj, Wem, Orac. in Verre» Ad. I. «0 Afconius aldaai. X »  m VERZAMELING van STUKKEN dat naderhand verfchillende Interpretatien daar uit voorkwamen, dewelke occafie gaven tot jaloufie en tweedragt , tusfchen de Civile en Militaire Overheeden. Suetonius verhaalt, dat Keizer Auguftus eenige meuwigheeden en veranderingen onder de 'Jroupes bragt («). ■ Ondertusfchen bleeven de Proconfules, onder zyne Regeenng , en die van fyne Opvolgers, nog m het Bewind der Provinciën) en aan het Hoofd der Troupes. Dit is klaar uit de menigvuldige voorbeelden, die men vind in Tacitus, Suetonius en Dion. Caslius. Maar de Ma"t des Keizers , by vervolg van tyden, veel vermindert, en de Oproeren ook menigvuldiglr geworden zynde, zoo vond men nodig, om 't Gezag der Gouverneurs , welke in de Provinciën gezonden wierden, te verminderen. Men veranderde de namen van defe Bedieningen, en ontnam haar het Bevel over de Troupes, en veranderde ook de namen van byna alle Bedieningen der geene, aan wien het CoiEmandement der Militie wierd opgedragen. Toen begonnen de Difputen over de Civile en Crimineele Jurisdictie , willende de Steedelyke Magiftraten aan de Hoofden der Militie niet Jaaren dan het Befiier van den Oorlog en de Sorg over de Militaire Difcipiine; deef»'laatfte daar teegen als Hoofden der Troupes, n> aml matigende de Jurisdictie over de civile Proces fen, en de Misdaden der Soldaten, of fr^on het zodanige Misdaden waaren, welke veel eer den Staat aan het Militair betroffen , gelyk, ~ bv (a) Suetonius in Auguft. cap. 34,  t©t de MILIT. JURISD. &c. 323 by voorbeeld, Moord , Diefftal, Overfpel, &e. Deeze Difputen over de Jurisdictie wierden nog vermeerdert door eene andere reden , hier in beltaande, dat de eerfte Roomfche Keizers de nieuwe waardigheid van Prcefeftus Prxtono hadden opgerecht (a) : En gelyk deeze Charge was ingeftelt, in plaacfe van den Generaal van de Cavallerie , Magifter Equitum genaamt, welke de Diclatores verkofen ten tyde van de Republicq , zoo gaven de Keizers ook aan deeze Prafecti de grootfte Auétoriteit, na de haare, over de Militie. Naderhand begonnen de Keizers zig op die PrctfuYi Pratorio te ontlattin van Adminiftratie der Civile en Crimineele Juftitie, den Burgerftand betreffende , en lieten dezelve beruften op deeze Prafefti Prcetorio. Maar gelyk deeze Zaaken dagelyks vermenigvuldigden, en van groottr aanbelang waaren als die geene welke onder de Militie voorvielen,zoo verfuimden de Prafetïi Pratorio langzamerhand byna geheel de zorg der Militie, en helden over tot de Civile en Politique Zaaken. Van eenen anderen kant- tragteden de voornaamfte Officieren gebruik te maken van deeze nalatigheid , en trokken na zig de Civile en Crimineele Jurisdictie (tt) L. 1. de Off Prafeiï. Prcetor. Ad vïcem Magiftri equitum Prafeiïos Pratorio antiquitus inftitu:os effe a quibusdam fcriptoribus traditura eft. Nam cttm apud veteres, Diiïatoribus ad tempus funnna poteftas crederetur, & Magiftros equitum fibi eligerent, qui adfociati par. ticipalis cura? fecundani poft eos poteftatem gererent: flagimentis Reipublics ad Irnperatores perpetuos tranflatis., ad fimilitudinern Magiftrorum equitum, PrafsEii Pretoriq a Principibus elefti funt, data eft plenior Ucsiitia ad difcfc ylinas public» emendationem. X 3  324 VERZAMELING van STUKEEN dictie over de Troupes: het geen by vervolg cnëenigheeden verwekte tusfcnen de Prafecti en de Generaais der Troupes , voornamentlyk toen het getal der gemelde PrcefeSii vermeerdert wierd; in diervoegen , dat niet alleen te Romen, maar ook in de Provinciën , zeer fwaare moeijelykheeden ontftonJen , om dat zy zig in het hoogde Resfort riet alleen de Kennis en Decifie der Civile en Politique , maar ook der MJiiaire Zaken , van haare Provinciën aanmatigden. De Officiers der Troupes hadden dan op die tyd continueele moeijelykheeden, zoo met deeze Prtefetti Pratorio (a), ais met de Gouverneurs en Bevelhebbers der Provinciën (b). Waar uit men klaarlyk ziet, dat Keizer Antoninus zwarigheid maakte, om een Jurisdiétiequceftie te decideeren. Hy wilde de Hoofden der Militie niet teegen hebben , nog ook nadeel toebrengen aan den Gouverneur van de Provincie. Hy meende zig uit deeze moeijeiijkheid te redden , door den Broeder van den Schuldige te raden, dat hy zig zoude fubmittecren aan den Gouverneur , maar, op conditie , dac hy zoude geöordeelt worden volgens de Militaire Wetten. _ Men ziet dit uit verfchêide Wetten welke op. dit refpeét voorkomen., in het Codex van Theodofius en van Juftjnianus, welke Wetten byna altoos contradictoir zyn: en egter trekken de hee- («") ^oorbeelden Van deeze Difputen vind men in d& Wetten des Keizers: zie de L. 8- Cod. Theodof. de De. jfercor. & Gothof'red. *d L. ir. eod. tit. dj L. i. Cod. Ju&u. ad L, Coroel. dc Sicaj.  tot de MILIT. JURISD. <5cc. 325 heedendaagfche Rechtsgeleerden daar uit Decifien, die zy voor feeker Debiteeren, als of de Soutce, waar uitzy putten, zuiver was. En dit komt zeer dikwyis over aan de zodaanige welke geene andere denkbeelden willen formeeren, als die geveltij zyn op de Roomfche Wetten, zynde zy verplicht hunne Oogen te fluiten voor veele Wetten daar meede zy geëmbarasfeerd zoude werden, er. in de noodzaakelykheid gebracht om in 'e onzekere te blyven , of wel andere Principes te adopteeren. Men zal nu doen zien, met relatie tot de nuasilie over de Civile en Militaire Jurisdictie der Troupes, dat men geen recht licht trekken kan uit de Romeinfche Wetten. De Keizers Decideerden de Quajftiën, die op dit refpeft voorvielen , volgens de geneegentheid die zy toedroe een de geene die haare toevlugt tot hun naamen, of na de waardigheid der Bediening, welke del Civiele Rechter of de Militaire Officier bekleede, tusfchen welke de twift oatftaan was, en ook wel volgens den meerderen of minderen dienft die zy van hunne Troupes verwach- tCnÓok moet men nog remarqueeren , dat de Misdaden welke de Soldaten te Velde bedreeven , na alle waarfchynlykheid geftraft wierden op heeter daat, door Generaals, om dat er geen eene Wet gevonden werd , waar uit men bel luiten kan, dat deeze Macht aan de Hoofden der Armee betwift is door de Civile Magiftraten. De Keizers zonderden hier van alleenlyk uit zeekere Delicten, welke zy aanzagen als van de grootfte gevolgen te zyn, ten reguarde van welkeiZy wilden, dat de Generaals bevoorens aan  32Ö VERZAMELING van STUKKEN hun Informatiën moeften geven en Decifi» af* wagcen (a). Van de Civile Jurisdictie. ]VLt oplicht tot de Civile Jurisdictie, ordonneerde Keizer Qmfians , dac de Gouverneurs der Provinpien dezelve moeften exerceeren («), en die is, naderhand, door Keizer ArcacUm eer Confirmeert zoo als men zien kan uit de L g Cod. Tluodof. de Jwifdieiione. Ammianus Marcdhnus zegt, Lib 21. dat, te zyner Tyd, de Generaal van de Cavallerie niet wierd belet ia de exercitie van zyne Charge door den Gouverneur vah de Provincie, en dac deeze , van zyne kant , niet permii teerde dac de Generaal Zig bemoeide met de Civile zaaken der Militie Uit welke twee geciteerde Wetten , men klaarlyk kan begrypen, dat de vorige Keizers dit aldus reets hadden gtordonneert Maar de Keizers Honorius en Theedofms ftatueerden in tegendeel „ dac de Kennisneeming en üecifie van Civile zaaken der Soldaten toequam aan hunne Opperhoofden (b). Juftinia,m confirmeerde de Wet van Honorius, en wilde , dat de Opperhoofden het Recht zouden om t fa'r'j9:Theod- de cyhib * twmfaltt. Reis. 1.. a. t.nd rheod. quibus & quorum ufus. L. 17. s. 2. IX de Pcenls. ' * (b) L. 2 Cod. Xheo.d. de Jumdiü Definitum eft. rrovmpamm Reftorcs in CMHhm riul» Irïïgfa terminare, et(i militante* exceperint Jurgia vel nmyeritit. Ne ieitur Ufutpatio ]udicia legesque confundar, aue judicibus ordinarus adiroat propnarn rtotionem. ad ProWnciarum Reftorea transferantur iiiraii Civjljum Qurcftionum. 1 {«) L. 6. Cod. Juftin. de Jwisditi.  tot de MILIT. JURISt). &c. 8*7 hebben om de voorvallende Civile Quacttiën te termineeren. («). - a V, Men ziet uit de Wet van Keizer Amfiafiut, ZYnde de Lex uh. Cod. Jufiin. Tit.de Re Miklari , dar. deeze qusftie ter zyner Tyd, veele Difputen veroorfaakte , en dat men met we wift waar na zig te gedragen. Eri als men wel inziet, bevind men dat hy alle twyffehngen met weggenomen, maar daar in nog veele duiiterheeden gekacen heeft. Keizer Jufiimanus heeft dezejve» in opgemelde Wet, wel klaarder gedecideert, dog daar in excepticn gemaakt zoo als te zien is, onder anderen, in de LI enult. Cod. de Patï en de Novella 8- e 6. Nogtans contradiceert de Wet van Juftintams wederom andere, welke geïnfereert zyn in het zelve Codex, zoo als boven getoont is. Yan de Crimineele Jurisdictie.' BiFLANGBNDEde CrimineeleJurisdiftie had Keizer Conflans geftatueert , dat een Soldaat, fchuldig aan eenig Crimen, door zyn Generaal moeit worden geftrafc ; moetende dit verftaaa worden , van alle fokten van Delicten, zoo Militaire als gemeene ( è). < De Keizers Severus en Antomnus , hadden reeds, voor de Tvd van Confians, de Crimineele Misdaden der Soldaten onderworpen aan de Jurisdictie der Civile Rechters (c). Zy wd- f»«L. i?. Cod. Juftin. de Judic. ( h I 2 Cod. Theod. de Junsdict. , ; \c) L. uit. Dig. de Accufat. , & L. 3- Pr. D. de U ftSUirt. th U Cod. ad. L. Corn. de Sicatus. a 5  328 VERZAMELING van STUKKEN den, als een Civile Rechter een Deferteur apprehendeerde, dat hy denzelven moeft overgeven aan zynen Generaal ; maar zoo een Soldaat begaan had eèn Deüclum commune, dat de Civile Rechter zelfs hem dan oordeelen en ftraffcn mogt (ö). Deeze Wetten, contradictoir aan die van Conflans , 2yn geïnfereert in 't Codex van Jiiftinianus ; en de Wet van Conjlans is 'er niet in te vinden. Nogtans vind men in den Codex van JujlU niauus , twee andere Wetten , welke contradictoir zyn aan de boven aangehaalde, en overeenkomftig met die van Conjlans: want zy ftatueeren, dat de Civile Rechter de Soldaten ,die èenig Delict in haare Provincie begaan hadden , en welke zy uit dien hoofde hadden doen apprehendeeren, moeften overgeven aan hunne Generaals (b). Theodojius de Groote , confirmeerde dit Privilegie der Soldaten ; maar hy excipieerde daar van het Crimen Adullerii, om 't welke hy wilde , dat de Soldaten zouden geftraft worden door den Civilen Rechter, want de nalatigheid der Generaals, in het ltraffen van die Misdaad, had dezelve zeer gemeen gemaakt, op die Plaatfen, daar de Troupes zig onthielden (c). Maar Theodofms de Jonge, bragt alles wederom op den Ouden Voet; hy wilde dat de Solda- f a) L. 3. Pr. Dig. de Re MilitarL Hebbende Keizer Arcadius het zelve geftatueert, in L. 1. Cod. Tuttin, d® Defertoribus. J r b; L. 9 Dig. de Cuftod. & exhib. Reor. L. 1. Co* Tuftln. de exhib. & tranfm. Reis. (e) L. uit- Cod. ïheod. ad. L. Jjjft. de Adute  tot de MILIT. JURISD. &c. 32$ daten niet geëximeert zouden zyn van Jurisdictie der Civile Rechters, zoo zy een Commune deüSlum begaan hadden, 't geen direct tot de Militaire difcipiine behoorde (a). _ Het zelve is ook geftatueert by Keizer 'Jujttnlanus ( 1). Zoo dat, volgen de Wetten der laatere Keizers, de Soldaten die fchuldig waren aan een Commune deliclum , gtlyk Doodflag, Moord, Roof, en publicque Oproerigheid,&c, eefubjeóteert zyn aan de Junsdiaie van den Civilen Rechter, en der Gouverneurs der Provincie waar in zy deeze Misdaden hebben ge- Pe Uk hetgeen men gezegt heeft, met opficht tot de Crimineele Jurisdictie over de Soldaten, volgt, eerftelyk, dat de Keizers dan eens geweeft zyn in 't Belang van de Civile Rechters en de Gouverneurs der Proviacien , dan eens in dat der Officieren en de Generaals der Troupes. len anderen, dat de latere Keizers, welker Wetten men vind in het Corpus Juris van Jujlimams, de - (»') Novella Theodofii, de amota Militibus fori prs- (Traven. 8- Juftin. c. 6 Volumus autem omnibus iudicibus roftrarum Provinciarum omnes fubdi: - qm m Militiis conftituti runt, & proprijs judicibus. Deputati, etiam irtos nihilominus occafione Fifcalium & Cnmina mm fubdi eis omnibus modis Et c. 11. Sancimus enim clansfimos fubiectarum Provinciarum adininiftratores, - riane.e & hanc a nobis licentiam, ut nulla fit ulli apud eos penitus fori praïfcriptio, neque in iis . quas comrnittentur au aliquibus, violentiis, neque in Criminibus, & qu* hinc oriuntur, lsfionibus, neque in feditionibns publicisneque in tributorum pubücorum exaftionibus qu» enira Milites & bujusmodi in ProvinciU conftitutos eis lubjecn pus, &c  53» VERZAMELING van STUKKEN, enz. de Crimineele Jurisdictie over de Militie, met relatie tot Commune Delicten , hebben overgelaten aan den Civilen Rechter of de Gouverneurs der Provinciën. Betreffende de Soldaten welke m de Steeden lagen , alwaar de Keizer zelfs zyne Refidentie hield , gelyk te Romen, Conftantinopolen , Milaan , en Ravenna , zoo is het zeeker, dat zy , door den Keizer zelfs geoordeelt wierden, indien zy zig aan eenig Delia van aangeleegentheid fchuldig gemaakt hadden (2), { (?) L. 2. Cod. Theodof. de exhib. & cuftod.iReis.