1093



MAATSCII. DEK NEDERL. LETTERK. TE LEIDEN. Catal. bl.
Geschenk van Tooneelslukken, 1841.



D £
AMERIKAAN,
OF DE
EDELMOEDIGE FT AND.
100NEELSPEL
f^"*~ TT1 "Hl N
J O A N L E E KI U S.
T W h E ü E Oii l».
Te ROTTERDAM, nr J. HENDRIKSEN.






! OPDRACHT
AAN DE
NEDERLANDERS.
ryheidminnende Nederlanders, wier dappere Voorouders hunne heldenfchouders , ten kosten van hun dierbaar bloed, van het. Juk der Dwinglandye bevryd hebben, en na eenen tagtig Jarigen Oorlog, heldhaftig, over hunne Vyanden mogten triumpheeren, aan UIieden, die thans de vrugten fmaakt van den arbeid uwer Vaderen, en eene Vryheid geniet, die vereenigd met Wyze. en bilJyke Wetten U onder het gezag van eenen braven Vorst en Deugdzame Overheid gelukkig leven doet: aan U word die Tooneelfcuk opgeofferd , waarin een Vryheid Jievend Amerikaan zynen Vyand op een alleredelmoedigfte wys gelukkig maakt, en zien doet dat een Amerikaan niet gebooren is om zynen Broeder te haaten, om zyne Landgenooten ongelukkig te maaken, noch om heilige Wetten te verachten , maar alleen om wel te doen en onder eene billyke Regering gelukkig te leven.
Uwen Landgenoot. A 2



VERTOONERS.
Een Amerikaan.
T h a tj.y, Overjle in 's Konings Leger,
Charles, zyn iTrieniL
F l 11' s, Vuier van John en Fanny,
Joun, Soldaat onder Thatly.
ï'annt, Minnaar es van Thatly,
Eerfle Soldaat.
Tweede Soldaat,
Derde Soldaat.
Gevolg.



DE s CT J
AMERIKAAN,
OF DE
EDELMOEDIGE VYAND.
EERSTE B E D R Y F.
Verbeeldende een Verwoeste Streek Lands, in Amerika. EERSTE TOONEEL.
FtlPS, F A N N y. F L I P s.
Myn Dochter! 'c is vergeefsch om 's vyands vvoèn te ontvluchten, 'k Heb ook geen krachten meer. Kom zettenwe ons hier neêr: De Hemel fchenkt misfehien een'ukkomst op ons zuchten.
o Aller vroomen Toeverlaat! Zie neêr op onzen jammerftaat, En hoed het veege leeven!
Fan» y. 't Is hier onveilig overal,
A 3 Myn



6 De AMERIKAAN,
Myn Vader!.... Vliênwe! in 'tgindfche dal Daar ligt een woest gehugt, datwe ons daar heen hegeeven !
F l i p s.
Neen, Faony! dit gehucht loopt al te veel in 't oog.
Wy waagen 't liever hier te toeven
Schrei nier! de Hemel weet ,myn Kind! watwy behoe* ven.
Hy flaat ons gade van om hoog.
Hy zet zich neder. Het leed waar ligt te draagen, Wierd door een Vyand ons dit ]yden aangedaan! Waar ach! de Broeder valt hier op zyn' Broeder aan;De Vriend ligt door zyn' Vriend verflagen! "Wat flaat de Vryheid duur En zuur aan onze Helden! Zy vallen uur aan uur.
Hoe Aroomt hun dierbaar bloed langs dees verwoeste
velden! Wat fchrikkelyk tooneel! Gindsch flort het fchoonfle Dorp in kooien. De droeve Landman krygc het rnoordmes op de keel, Enwyst, door dwang, denfehat, bij hem verholen. Hy ziet zyn kermende Echtgenoot En dochters jammeriyk mishandeld en gefchonden. Hy worde met gade en kroost aan naak of boom gebon-
dtn, °
Daar zy het doelwit zyn van een moorddaadig lood.
Hier worden bange vluchtelingen Gegreepen in de vlucht;
Hun



of de EDELMOEDIGE VYAND. 7
Hun halzen vallen in de klingen. De moordkreet vult de ruime lucht.
De Steêman moet te veld En have en huis verlaaten :
Hoe houdt zyn Twedeheift hem inheur'arm gekneld! Men prest hem voort: hier kan geen weenen baatcn. Zy oogt hem fchreiënd na:
Heur ftaamerend vaarwel klinkt hem voor 't laatfte in de ooren.
Hy ftrydt voor 'tVaderland: Hy kwy t zich naar behooren:
Hy fterft en laat een troostelooze gaê.
Wat jammren zien wy niet Uit deezen Oorlog fpruiten .... Wat deed de fterke zucht tot vryheid al beiluiten ?.... Vergeef, Amerika! dat my dees zucht ontfchiet!
En gy, myn waarde Zoon! Die,van my afgefcheurd,uw Vorst dient in dees landen;
Ligt zyt gy dood, of zucht in wreede banden
Uw Oudermin en deugd vereischtte een beter loon.
Gy waart
Fanhï, omziende met verbaastbeid. Ach! Vader! vluchten wyl
Ik zie twee Krygsliên nader koomen
Flits. Geen nood. Hier zynwe vry, Gedekt door deezc boomen.
Zy verfchuilen zich.
A 4 TWEE-



8 De- AMERIKAAN,
TWEEDE T O O N E E L. Thatly, Charles; Flus en Fanky in'tnerfcbiet.
LT h a t l y. aat my een' oogenblik alleen TVJyn droevig loc beklaagen!
Charles. Verg dit niet van Uw Vriend look'deed is ons gemeen. 'kHeb in uw vreugd gedeeld, ik help uw druk ook draagt-
Verberg voor my uw droefheid niet!
Meld my de bron waaruit zy is orufprooten!
Ligt frrek ik u tot traost in uw verdriet.
L)e vriendlchap zal voor 'tminst 'erdoor vergrooten.
T h a t l y.
Welaïn, myn Vriend! deel, deel dan in myn fmart.
'k Heb zedert ruimen tyd myn liefde toegodraagen, Een Maagd, die fehoon van leest en deugdzaam was van hart.
Zy kon aan my en ik aan haar behaagen. Wy fleeten dus den zoetuen tyd in Londen. Haar Vader was van flegten ftaat, Demyoegrootcn ryk, die die naauw hoorde, of laat My ftraks verzekeren en heeft ray hier gezonden. Myn Fanny, onbewust van 'c geen gefchied was, dacht Dat ik haar trouwloos had verlaaten. Dit hoorde jkvan een' vriend, die mvdie maare ook bragt
Dat zy gezeid had my te haatcn.
Ik



of de EDELMOEDIGE VYAND. j
Ik zond wel brief op brief, waarin myne onfchuld ftond Befchreeven en bezwooren, Maar alles was verlooren ;
Er kwam geen briefte regc, wylze elders zich bevond. Ik hier in 's Konings dienstverbonden, Door 's Vaders ftraf beleid , Zocht wel gelegenheid
Om iets te weeten, maar nooit heb ik die gevonden, Die fchoone blyfc verborgen voor myne oogen. Dit heb ik Hechts , van 't los gerucht, gehoord, Dat zy vertrokken is naar dit rampzalig oord, Doch waar ik zoek vcrgeefsch is al myn poogen.
Zy liet voorvasc, kwamzcin dit moordziek Land4 liet lieve leeven !.... Wie weet wat wreede hand Meur zachte borst den doodfteek heeft gegeeven !...; Veel ligt zag zy zich voor haar' dood ontëeren, En vloekte my onfchuldig in dat uur, Als de oorzaak van dees ramp! .... ö Tedere natuurï
Gedachten! die den dood my doen begeeren
Och ! had ik u flechts van myn onfchuld onderricht! Maar, Fanny in dien waan te fterven, Dat ik myne eeden fchond....Hoe haat myn ziel het licht! Dit denkbeeld zal my 't leeven wel doen derven
C HA R l E S.
Bedaar, myn Vriend ! bedaar! - Ligt leeft zy nog. Geef toch geen moed verlooren! De Hemel zorgt voor haar, Die heeft zy immers tot haar heul en troost verkooren» A 5 Ea



fo De AMERIKAAN;
En veilig is het hart,
Dat op Hem hoopt in bange tyden :
Dat hem ten Arts kiest in zyn fmart,
En van zyn hand een' uitkomst wacht in 't lyden.
Denk wie ge zyt, en wat uw pligt gebiedt!
Buk als een Christen voor het opperfte Behaageu !
De Hemel eischt uw dood nog niet,
Gy moet u dan van 't leeven niet beklaagen !
Indien zy ftierf, dan kreeg zy 'cloon der deugd,
En leeft volmaakt in eindelooze vreugd.
Zoo gy haar recht bemint, dat dit uw troost dan zy,
Ze is dood, maar ook van druk, van ramp en lyden vry.
Doch ftel veel liever dat zy leeft J 'tKan zyn dat wy haar weder vinden. Kom, datwe eerst alles onderwinden, Eer u de moed begeeft 1
T h a t l t.
Myn allerwaardfte Boezemvrind! Gy troost myn kwy nend hart en fchraagt myn wanklend leeven.
Kom zoeken wy naar die myn ziel bemint, De Hemel mogtze ons wedergeeven! Een ftraal van hoop.... Wat is 'c ? ....
Charles, omziende, wordt Fiips en Fanny in 't verjcbiet gewaar.
'k Zie achter gindfche booraen
Twee Menfchen
T ii a t l Y. Gaan wy heen! Dieongeiukkigen!... Onsbyzyndoet hen fchroomen....
C h a Ut



of de EDELMOEDIGE VYAND. 3$
Charles. My deert hun droeve nood. Ai laatme een poos alleen. ThatlYj bem een beurs met eenig geld geevende. Doe dees rampzaalgen wel! Zie daar, geef hen dit geld! Myn hart is al te veel, om 't zelf te doen, bekneld. 'kZal in myn tent u wachten. Misfchien zal de eenzaamheid myn droefheid wat verzachten.
DERDE T O O N E E L. Charles, Flips, Fanny.
VCharles , hen wenkende om nader tekoomen. reest niet! maar nadert vry!
Fanny, Flips vaftboudende* Ach! Vader vluchten wy!
Flips, tegen Charles.
Wie zyt gy!
Charles, tot hem treedende. 'kBen uw Vriend, en met uw lot bewoogeu, Flips. Wy liaan in uwe magt.
Fanny, ftil tegen Flips. 3, Er blykt geen wreedheid uit zyn oogen."
Charles, bem de beurs geevende. Ontvang die klein gefchenk, en neemt u hier in acht.'
VIER.



'M De AMERIUA N; VIERDE TOONEEL, Flips, Fanny.
HFlips, tegen Charles in 't heen gaan. eb dank!.....
Fanny. Hy gaac. Wie zou dit weezen ? Ik kon de tèêrheid op zyn vriendlyk aanzichc leezcn,
F l i ï> s. Bczienwe wat hy geeft!
F a n n y.
Een beurs met geld !
F l i p s.
Zie welk een troost hy heeft, Die al zyn hoop wil op de Algoedheid bouwen! Hoe onverwacht fchikcze ons dit toe? Myn Fanny! laat ons fteeds op haar vertrouwen !...,
F a n n y.
Helaas!
Flips.
Wat's dit?
Fanny, fclreïende. Wac word ik bang te rnoêl Myn boezem klopt en al myü leden beeven. ... 6 Hemel! ach!..,.
Flips. Wat deert u? .... F a n n y.
Welk gezicht!
Dit



of de EDELMOEDIGE VYAND. 13
Dit is de beurs, die 'k Thatly heb gegeeven
DieThatly, die, vergeatende eer en pligt
Wat zeg ik?... neen ! hy is myn meêly waard. Zyn eerlyk hart kon nooit zyn eeden breeken. 'k Bemin hem nog. Och! dat ik hem moge fpreeken!..; Verfchoon myn min, die u myn hart verklaard! Flips.
Maar heeft hy u?...
Fanny.
Ja ! hy heeft my verlaaten : Doch ik vertrouw, het is door dwang gefchied. Zyn Vader duldde althans dees liefde niet, Ook is 't onmoogelyk dat Thatly my kan haaten.
Flips. Maar deeze beurs....
F a n n y.
Dit is 'tdat my ontroert. Hv is veelligt door Thatly my gezonden , 'tWas duidlykjfchoon van verr',dac wvbefpeuren konden
Dat één van deeze twee door droefheid was vervoerd. Zyn houding fchetfte een minnend hart. My dunkt ik zag hem meer voor deezen. Ik voeldeop hem te zien verligtnis in myn fmart. Ja! 'tkau niet anders zyn of het moet Thatly weezen. Flip s.
Maar zoo hy 't was, hy 's toch uw Vriend niet meer. Myn Kind! wil u niet vleiën!....
Fan-.



U De AMERIKAAN,
Fanny.
Ach! Vader!zwyg, gy doet door deeze taal my fchreiün;
Myn Thatly's hart is even trouw en teêr!
'k Heb hier en daar een woord van hun gefprek verftaan.
Zomtyds verhief hy zyne klagten.
Hy fprak van onfchuld, en in 'cgaan:
Dat de eenzaamheid misfchien zyn droefheid zou verzagten.
't Kan zyn dat hy my zag en my met deezen Vrind....
Flips. Gy wederfpreekt u zelf, myn kind! Want zoo u Thatly nog bemint, Hy waar gewis uw byzyn niet ontwecken • En was hy zonder fchuld, hy had u onderricht. Voor 't minst het waar zyn' pligt , Indien hy fchuldig was vergifnis u te fmeeken... \ Doch, welkeen yslyk moordgcroep!...
V T F D E T O O N E E L.
Flips, Fanny John, en verfcheide Soldaatm eemge Vluchtelingen vervolgende.
IFanny, verbaasd, k beef!
Flips.
Wy kunnen 'c niet ontvluchten.. : Zie daar een ganfche troep !
Fanny. Wat ftaat, 6Hemel! ons te duchten?....
Myn



of de EDELMOEDIGE VYAND. 15
Myn Vader ! ach! wat raad ?
Flips, Zich met zyn Dochter verbergende. Duik achter deeze heg!
Eerfte Soldaat.
Slaat dood, of maakt gevangen! Fanny, John ziende naderen.
Zy zien ons.... 't Is te laat
Flips. Beveelen wyde Godheid ons belangen!
Tweede Soldaat. Slaat dood, geeft geen genaê! Wy zouden ons te veel belemmerd vinden. John, Flips en Fanny ziende, na eenige tmfen* poozingen.
Wat zie ik? Ach! Myn Vrinden!
Myn VaderZuster.'....
Flips, met verbaasdheid.
Ach! myn Zoon ! zy t gy het ?.... John, hem willende omhelzen.
Ja!
Eerfte Soldaat, toetreedende om Flips en Fanny te dooden.
Slaa dood
John, zich voor Flips en Fanny /lellende om ben te verweeren. Laat af, ontzinden!.... Ditismyn Vader, Dit myn Zuster my zoo waard.
Eerfte Soldaat, geduurig toejlaande. Wat raakt my dit? ....
Joh Ui



De AMERIKAAN,
John , bem dreigende.
Laat af, eer gy 't u zult beklaagen J Eerfte Soldaat. Op hoog bevel moet niemand zyn gefpaard.
John, hem met geweld te keer gaande. Natuur in tegendeel doet my hier zorg voordragen Nog eens, laat af! of 'c kost u wis het leeven!
Uit alle magt op bem aanvallende. Leg daar! ....
Tweede Soldaat, tsefcbietende. Hou op j....
Derde Soldaat.
Men v@er hen faamen heen l indien zy zich gevangen geeven
Tweede Soldaat. Voort, voort de Vyaud komt, en onze magt is kleen.
Einde van het eerfte Bedryf.
TWEEDE



öp se EDELMOEDIGE VYANDÏ ij
TWEEDE BEDRYF.
Verbeeldende de Tent van Thatly in het Leger det Engelfcben.
EERSTE T O O N E E L.
MTh a t ly, alleen. yn Fanny ligt my op het hart: Haar beeld zweeft my geftaag voor de oogen, Thans voel ik, meer dan ooit, die heimelyke ftnarc. Wie fchaftmy troost? Wiezal myn wangen droogen?
Waarfchuilt myn Leevenszon? 'k Moet zonder ha^r in 't aakligst duister kwynen. Myne oogen zyn een nimmerdrooge bron ; Myn hart hit ftaag verblyf van onverdraagbre pynen.
Dit alles echter valt rny ligt; Maar dat myn Fanny denkt, dat ik myne eere en phgc
Gvfchondcn heb, valt my het zwaarst te draagen
Doch wien zal ik myn lyden klaagen ? Zyn 'tmenfehen, die my redden kunnen? ó Neen!
De Hemel is'talleen: Tot Hem dan wend ik myn gebeên: Hy mogt my ligt een' blyden uitkomst gunnen. Maar 'k zie myn waardlten vrind
Ë
TWES*



?« De AMERIKAAN;
Tweede t o o n e eu
Thatly, Charles.
Thatly.
Wat jaagt u hier ? Wat's dit? Waartoe zuchten?
Charles. Om dat uw Vriend uw hei! bemint, Eu hy een tydingkrygc, die hem daarvoor doet ducf ten.
Thatly. Meld fpoedig my het geen gy hebt verfiaan!
Charles. Ons Volk viel by het Dorp een party Huisliên aan. Die dapper weerftand booden, En dwongen hen ter vlugc. De traagen werden dooden. Dus rent men moordend voort tot aan een oud gehuchi Alwaar 'er twee in 'f rufgr. vetfchqolen zaaten : Men dreigt hen ftraks en kreunt zich g :en geklad: Maar eene der Soldaiten ' Schiet toe en keert den flag.
Laataf, fchreeuwthy : het zyn myn Bloedverwanten!
Die meoschlyk was liet daadJyk hen met vreêu, En iveck eer zy : maar één, Eén onverlaat wil zien hier tegen kanten. Hy hakt er do! op in ;
Schoon de andre roept: Laat af, of 't kost u 't leeven!
Het



br de EDELMOEDIGE VYAND. i*
Het is vergeefsch. In 't eind heeft Maagfchaps min , Uk nood, in grammen moed, het zwaard ook opgehe* ven.
Men fchoot wel toe, maar 't was te laat,
Die onbezonnen had den geest alreeds gegeeven."
De Vyand naderde, des nam men kort beraad,
Ons eerst te doen verftaan al 'tgeen er was bedreeveni'
Doch dees, te zwak, dus fpoedig voor te treen,
En onze magt voor 's Vyands magt te kieen j
Zyn alle drie op deeze plaats gcbleeven.
Men zag daaröp welhaase hen aangevallen,
En hoorde een naar gekerm. Doch hoe het verder zyj
Wist niemand van hun allen.
Ik vroeg naar hunnen naam, en ach! men melde my j
Dat de eene Flips en de andre Fanny waar...;.
Thatly. Belaas! wat droever maar! Wat lot was hen belchooren ? Die ik hier 't hoogst' waardeer, Myn Flips ging dan verlooren! Myn Fanny is niet meer!...
Myn Fanny hier, maar ach! die wellust myner dagen j Is door een wreede hand verllaagen !...
Charles. ft Kan nog wel anders zyn. Zy, 's Vyands onderzaaten^ Zy vielen hier de hunnen in de hand.
T h a t l y.
Maar in die eerfte drift en woede der Soldaaten; Heeft Flips en Fanny wis het leeven moeten laaten.
B 2 Haar



io De AMERIKAAN,
Haar Broeder moest vooral van kant: Hy was in 's Konings dienst, die zal men niet verfchoo* nen,
In zulk geval. En wat, wat moet ik denken, ach! Van die men by hem vond? hen trof de tweede flag. Zy kosten door den haast niet wie zy waaren toonen....
Dit dompelt my in 'tuiterue verdriet
Voldoe myn beê, myn Vriend!
Charles.
Wa t zoud t ge op my begeeren ?
T h a x l y. Men zoek' hun lyken op!
Charles.
Dit zou uw druk vermeeren.
'tGezigt daarvan
Thatly.
Weerftreef myn wenfchen niet!
Gy zult.....
DERDE T O O N E E L. Thatly, Charles, Soldaat.
MSoldaat, tegen'Thatly. yn Heer! er rseen boó gekoomen Uit 's Vyands Leger, die u wenscht ter fpraak te liaan.
T h a t l y. Men breng' hem herwaards aan !
Charles, tegen Thatly. Ligt wordt er dus iets van uw zaak vernoomen.
FIER.



of de EDELMOEDIGE VYAND. ti
' VIERDE T O O N E E L. Thatly, Charles, Amerikaan, Gevolg.
SAmerikaan* taac my het fpreeken vry ?
Thatly. Gy hebt voor niets te fchroomen. Amerikaan. Zie dan, Myn Heer! uw' Vyand voor uweoogen, Die voor zyn Vryheid al)es waagt, Doch echter, hoe belaagd! Een Chrfetlyk hart in zynen boezem draagt, En met het leed zyns vyands is bcwoogcn. / \Vy . die ors wetrig recht Langs 't rechte fpnor begeeren, Maar zien hoeonsdieeischgansch reedloos wordt ontzepd,
Zyndusverpligt dat we ons met alle magt verweeren. Geen muitzucht wet ons zwaard; Py weet het, dwinglandy deed het der fchede uitrukken.
't Is wreedheid vryë liên te drukken, Die zonder fnoode dwang goedwillig zyn van aartDenk niet, myn Landgenoot! Dat wy u, onze Broeders haaten! Wy jamren om uw' daod, Schoon gy vaak juicht daar wy het feeven laaten De Hemel weet hoe iedre ftryd,
B 3 Waar-



's* De AMERIKAAN,
Waarin een Broeder valt ons door de Zielen fnydt!
Helaas ! myn dierbre Landgenooten ! Waarom hei bloed van Vrienden wreed vergooten? WaaTotóntetiïefetdootvreé?.... Doch'kzwyg.Ditis
Wy eistenen, lang gezard, nuflechtseen' vryen ftaat.
Och.' had men in ons Vaderland, Meer mannen die de fchraapzuchc doemden, Geen tiranny als billyk heerfchen roemden, En alles mee zyn' regten naam benoemden , Gevonden , alles waar gebleevcn in zyn' itand. Wat heeft hun vrekheid nu gewonnen ? De beste parel valt den Koning van den Kroon. ISog zet men voort 'c geen dwaaslyk werd begonnen: En die hier tcgenfpreekt flaat bloot voor fchimp en hoon.
Wy draagen nu den naam van Muitelingen , 'Doch met wat recht vraag ik aan uw gemoed! Amerika wil zich niet laaten dwingen: De Vryheid tehat zy honger dan haar'bloed. En laat ik u, Myn Heer! eens vraagen, Of zulk een' fiaaffche dwang u immer zou bebaagen ?
Doch, meer ter zaak! Dat ik vooru verfchyn, Zal u gewis een raadzel zyn. Maar zoudt ge uw' vyand,a!s hy zich voor u verseerde, Wel willen toeftaad 'tgeen hy van uwgüust begeerde? ^oudc gy , om u op hem te wreeken, Zyn vrienden, ftondt het in uw magt, In naare kerkers ftcekep,
En



op de EDELMOEDIGE VYAND. £3
En doof zyn voor zyn klagt ? Zoude gy twee harten fcheiën
Wanneer uw vyand door dit fcheiden kwynën zour' , Zoudt ?y een minnaar droef doen fchreiën, D.iar gy zyn minnares hem wreed onthouden wou? Zoudt ge op dien vyand, fchoon zyn hand uw broeders velde,
Uw Vader in zyn boeiën knelde,
En in een hol ellendig deed vergaan,
Geen medelvdende oogen flaan ?....
Gy fchreit,Myn Heer!en dittoontmy uwneigmgaan.
Ik heb, met vreugd, uw'eedlen aart vernoomcu,
En eer uw deHgd, fchoon gy myn vyand zyt.
Ik ben dan hier, door teer belang geieid,
En veilig op uwe edelmoedigheid ,
Om een verzoek aan u te doen gekoomen !
T h a t l y.
'k Zal u voldoen ftaat het in myn vermoogen.
A m f. r 1 k a a n.
Niets minder heb ik ook van u verwacht. _ Beantwoord dan myn vrnnglStond'ge immer in de mag* Der liefde? en was een maagd de lust ooit uwer oogen ?
Thatly , menende. Maar al teveel, helaas!
A m e r i k a a n.
Bemint gy nog, myn Meer f Thatly, met ontroering. Ik kan geen -dooden minnen!
Amerikaan, tegen zyn Gevolg, Brengt myn gevangen binnen! „ b 4 *'



H De AMERIKAAN,
Tegen Thatly. Ontftel u niet te zeer!
Thatly, hy zich zelve. ,, Myn boezem jaagt.... Wat zal dit zynP.... Wie weet „ Of Fanny.... Neen, ik zou my vruchtloos vleiën. Die fchoone, die ik moet befchreiën ,
„ Blyfc eeuwig van my afgefcheiën
„ 'kVoel echcer,hoe"t ook zy, verligting in myn leed "
Jk zie Wat 's dit ? Bedriegen my myne oogen ?
Isdit? ó ja , dit is myn waardile Vrind
Dit is myn Lief, zoo teêr van my bemind.....
De blyfcliap houdt my opgetoogen ....
ó Hemel! welk een gunsc dat Thatly Fanny vindt!....
V Y F D E T O O N E E L.
Flips, Thatly, Amerikaan, Charles, John, F anny , en Gevolg.
MThatly, Flips en Fanny beurtlings omhelzende. yn Flips! mynFannyl ach!
Fanny, bem kusfende. Myn Thatly!....
Flips, hem aan zyn horst drukkende.
Welk geluk dat ik u vinden mag ! Thatly, John omhelzende. Myn Broeder! lief en waard, fchoon 'k nooit u kende of zag!
Myn



of DE EDELMOEDIGE VYAND. Sft
My:: Vrienden! blySr ftond was nooit voor my gebooren
Fanny, ernftig. Maar Thatly!
Thatly.
Zwyg! ik zal myn onfchuld u doen hooren. ffc Heb u altyd bemind en nooit myn trouw gefchonden. | Myn Vader had nog naauw vei zeeken ng onzer min , / Of heefc,hieiom verftoord,my naardit Land gezonden. ( 'k Heb dag en nacht om u getreurd, geklaagd, Vriendin! En yvrig u gezocht maar nergens u gevonden. ' Myn Lief, geef my geen fchuld ! 'c Had haast myn bloed gekost, vervoerd door onge- i duld.
Nu wordt gy onverhoopt myn tcêrheid weêrgegeeven! Reeds hield ik u voor dood.
Naar maat van mynen druk wordt nu myn vreugd vergroot;
Myn Vrienden zvn in 't leeven !.... Kom, dat ik u bezitt'! myn allerdierbaarst Pand !.... Fanny, Thatly , die haar nadert afkeerende.
Helaas! laat af!
Thatly, verwonderd. Waarom P Fanny, voyzende op den Amerikaan.
'k Ben in uw 's Vyands hand.
'kSiaa onder zyn gebied
Amerikaan , Thatly vriendlyk de hand biedende. Myn Heer! in die geval ben ik uw Vyand niet.
B 5 Gy



3t d ë" amerikaan,
Gy hebt wel in den ftryd myn Broeders om doen koomen;
Myu gryze Vader in uw ketens meêgenoomen, Die in uw' Kerker ftierf en my de wraek beval: Maar 'tOorlog gafurecht, op'tgeen gy hebtbedreeven;
j Natuur gebied my, ja! te dingen naar uw leeven, Maar watzeook eisfehen moog, de deugd wil bovenal ! Dat ik u wel zal doen, en alles moet vergeeven.
Hy leidt Flips, John en Fanny tot Thatly. Ziedaar, myn Vyand! ik fchenku uw Vrienden weder! Ik heb hun lot uit hunnen mond gehoord. Hun braafheid heeft myn Ziel bekoord. Ze zyn uw achting waard. Beminze trouw en teder! En vraagtge my, waarmeê ge my zult loonen? Het zy met op uw beurt uw' Vyand dienst te toonen! Gedenk dat in dit Oord uw Broeders woonen, Heer! Zy gaan niet u, maar gy gaat hun te keer. Zooze immermeer gcraaken in uw handen, Breng hun niet ftreng om hals! fluitze in gsen wreede
banden!
Denk datze voor hun vryheid ftryden,
En 't nutloos bloedvergieten myden !
Datmen geen oproer ftyft maar 't fyf alleen verweert,
En niemand meer dan biliykrecht begeert!
Da: elk van 'tflaaffche juk zyn kindien wil bevryden,
En ieder in zyn hart de deugd op prys waardeert!
Ook zy ik hierin toch verfchoont,
Dat ik myn' naam of ftaat aan u niet kan ontdekken.
Ik



fer de EDELMOEDIGE VYAND. 27
Ik ben genoeg beloont,
Indien ik met myn Volk mag onbekend vertrekken. Vaar met uw Vrienden wel, myn Heer!
Scbielyk •vertrekkende met zyn Gevolg.
S E S D E T O ON E EL. Flips,Thatly, Charles, John, Fanny, Gevolgi
WThatly, met vervoering. eldaadig Vyand ! Gaa nicc!.... keer! ....
Laat u voor 't minst eerst myn erkentnis blyken!
Charles. Zyn taal zou ons eer dan zyn magt doen wyken,
Thatly. Myn Fanny! welk geluk! * Fanny.
Zoo ryst de blyde Zon na eenen nacht vol druk.
Thatly. Myn hoogstgefchacte Vrinden! De Hemel zy gedankt3die me u heeft weór doen vinden? Doch hoe wist gy dat ik my hier bevond?
Flips.
Myn Zoon was overlang vertrokken naar deeze oorden En bleef uonbekend. Hy zag ons op dien ftond, Wanneer uw Volk ons aanviel om te moorden, Maar hy fchoot toe ....
T h a t l y.
't Geval is my bekend.
FLrps.



58 De AMERIKAAN,
Flips.
Wy werden dan gevangen in het end.
Men moest ons nader ondervraagen.
ïntusfchen kwam uw Vyand aan :
Wy wiaren moede en afgegaan ,
Dies liet uw Volk ons hier alleen en weerloos ilaan ,
Dewylze zich niet vc'lig zaag-jn.
Straks -onden wy ons overmand,
En viel :n in der onzen hand.
Wy werdei.i ondervraagd. Ik liet myn ramrrn hooren: En edeimoedigHe , wien ooit de Zon befcheen, K'ygt deerenis met ons geween, 'k ' leb, zege hy, veel door Thatly's hand verlooren. Myn Broeders zyn gefneuveld door zyn zwaard : Myn Vader, hoog bejaard, ftierf in zyn wrecde banden ....
Waar 'knu belust op wraak, gyzyt zyn liefdepanden, Hem meer dan 'e leven waard : Maar in Amerika wordt deeze drift verfoeid: 'tlsdaar, waarinelk hart de Broederliefde gloeit. Welaan! men tracht op nieuw hier van een blyk te geeven!
'k Schenk u aan Thatly weer.
Dus fp.cckr hy; gaat met onsen wint onfterflyke eer,
En doet zich glorieryk op 's Vyands tongen leeven.
Fanny, bem de Geldbeurs toonende. Dees beurs, aan ons gefchonken Doordeez' uw' Vriend, kon my op nieuw ontvonken. Ik kende hem voor 't onderpand, Van onz' aelegden liefdeband.
'k Heb



of de EDELMOEDIGE VYAND. 29
Y Heb u gezien; vernam van verre uw klagten, Doch was in twyffeling:
Maar ziende da: uw Vriend iets van uw hand ontving 5tGeen hy ons Ichonk, verfterkie 'tmyn gedachten. Flip s.
Zoo zien wy 's Hemels zorg en prysfelyk beleid!
T h a t l y.
'kVerftom endank zyn gunst door myn ftilzwygenheid.
Flips, wennende. Myn Kindren!...
] ohn, tegen Flips. Ei! houd op van meer te weenen, En kroon het wenfchen hunner jeugd! Flips , de handen van Thatly en Fanny faamvoegende. De Hemel loone uw deugd! Nooit zag ik liever Paar vcrëenen.
ï h a x l y. Geen tydftip heeft me ooit meer verheugd.
Charles. Een Vyand van dien aart ftaat ons wd 't meest te fchroomen.
Flips.
Houd moed, dielydt! de Hemel hoedt de Vroomen.
Einde van het Tweede en laatjie Bedryf.