^094
13 I



WfafrU SUATSCH- DER NEDERl. LETTEF.K.
ÏE LEIDEN.
Catal- bl
Geschenk tan TooneelsluMen, 1841'.



ö e
MARQUIZE van MAZZINI.
TOONEELSPEL.
I N
V IJ F B E D R IJ V E N.
onder. de spreuk PER. H A E C AD A l T I 0 R A.
/ .tm 3-ut . \
V •LÉTTER K. / ^ , - -
Tc L E T ü E N MJ D. du mortier en zoon, mdccxcvi.






LEDEN
Y A. N HET
...rt iljtft -.[)■.) . Wffl JrfOf.iOï ri38tts;r: -junior/ , wwtrï —,!)u^!fl(r> Joo val! — «el MhgpiVKIft f>'t>'ï nat bbriaisi; «» ihv tosd j/ 'J'.i'i ji,-d nogb u'.'i , Vtüü.'.s ï!o'. >ó
15ss objis -':yi)HB 9b n»A ,o»it33i<JfKE ïoBïïtsbiv B6T9] iov>b; iSg^iiiag , rtsiisw iiltifóbbóO wb ïoimStfcJl sgMifóbfórt ter. spreuki voeren dj,
tntnm MMld Vu «•> biübssno —,:.so-<t! istb , bisdjiuis'tl ■ ;.! utaos ttioti — 1 .«lag n[is 'r.r/r BjüjlD-DHood
ÏN EENDRACHT ENfRlfENDSCHAP BLO Elf ENDJE.
uss sims eaJif-.v ilWMli «3«9ö nfcv ;fisd nsilaxiav as
Wordt dit tooneelstuk met alle achting opgedrae»
gen d08r
DEN SCH&IJfElL.



VI »a u. a vi
De braeve, vroome mensch torscht met ecne ftille be* daerdhcid den hem opgelegdcn last. — Hoe ook miskend — hoe ook gefolterd, zijn eigen hart fpreekt hem vrij — fteeds houdt hij zich ver?cksrt van de liefde, rechtvaer* dighcid en trouw zijns alvermogcnden Vaders, en uit eenen duisteren kerker ziet hij het glansrijkst licht eens beteren Vaderlands aenbreeken. Aen de andere zijde gaet de moedwillige fchender der Goddelijke wetten, gejaegd door een overlaeden geweetert, onder eene liaivering wekkende treurigheid , daer henen, — ongeduld cn een bitter morren zijn de hoofdtrekken van zijn gelact — alom zoekt hij rust. — Stacpclt misdaeden op misdaeden — zoekt hier door zijn woelend gewkfen te fmooren. »v Alles ver* geefsch — wanhoop verbreekt den keten der gruwelen — en verzekert hem van eenen nieuwen, welken geene eeuwigheid voltooien zal.



l> ij de uitgaeve van dit Tooneelfpel , zou ik zeer , veel kunnen zeggen , zo ik behagen j'chiep in langt voorredens. — Jllsen zal ik kort melden, 't geen, mijns bedunkens,, gemeld moet worden.
De minsten mijner Lezeren zal ik behoeven te zeg-\. gen, dat: dit jitikjeit getrokken is uit den bouw-; val, of de gefehiedeiïis van de m a r q. v j z e van mazzini, te vinden, in het IV. deel-van het Ma-, gazijn van gefchiedenisfen, Romans en Verhaelen, en maeke voort o geen melding, van 'tgeen ik, in'dit {luk, uit dien Roman hebbs -weggelaeten , of -vaat ik noodig geoordeeld heb , er te moeten bijvoegen.
Een mijner vrienden heeft mij meer dan ééne., aenmerking gemaekt, onder anderen, dat de minnae.-. rij tusfehen j u L ia en hippolitus eene te groots Epifode is, waer door ik bijkans te raede gevior-den was , dit Juk eene geheel andere gedaente ts geeven , zo ik aen den eencn kant, die aenmerking niet minder gegrond had bevonden , en aen de andere zijde, verfcheiden mijner vrienden, van Too* ■neelkennis niet geheel ontbloot, mij niet hadden
aen-



eeWgezil,' het zelve,- gelijk' het '.ias, èiti-r-ge' kUi-' riïgheden uitgezoit-derd ■, uittegevcn. • Omtrcnd de Tomeelverdn-deringen, welke in de,
bedrijven voorkomen , erken ik gaemi, dat tij -ithh- ■ de ft' re-gei 'afwijken; echter, een kundig Tooneeldircïïeiir' zal ligt 'zien, ' dat deze 'feil, cSwür* ik nvodiïen'dir- moest begaen ; door 'eene 'goede direBiigeheel kar. zïvrdeu weggenomen.
Ecu of ander zal ook welligt ccnige aenmerking maeken , over de lael, welke ik den 'Marquis heide in• den mond gelegd. Dan, men hov.de onder 't oog; dat belustheid van fchald, en andere bijkomende dmflandi'ghedcn , htm' thï t'&anhvop'hadden doen verKallen , en zeker $ als de tael eeiïs wanhoopenden ttfthouwd, is d'.'ïilve , , v:el Verre vaii te fterk te zijn, in mijn oog, nog ie zwak; ook kan de tegenöverflelling van de inwendige rust der deugdzaeme, hoe ook gefolterd, — van de onrust, en iw wendige helled'igsten van den misdeedlger , niet fehreeuwende genoeg zijn, ; Ziet daer , mij:>e Landgenooten! wat ik in mijne
voor»



voorreden, neer mijn gedachten, moest fchrijvtn. — Ontvang dit jlukjen me.t . dezelfde toegeeveiulheid, viaermede gij mijnen m e r v a l ontfangen hebt. Werkt ook dit mede, om de deugd meer en meer beminnelijk te maeken, en pit de gevolgen, hel f.chadelijke der zonde te Uercn, zal het mij tot peen gering genoegen jlrekken.
l e y d e n, ,
17. December
1795. i '"'■'"°u'r mav ^"''«h ao i! WI9# 1 v a a ;i 3nau 3 (i



PERSOONEN,
jfERDiNAN» de V. , Marquis van Mazzini. louiza de bernini, deszel/s vergooien Gemaf* • lin. ' • ' - 1 ' • ■ ■"■ ■
maria de velorko', Echtgenoote van den flarquis.
EMH1A,? , 1
> Dochters (
julia, J \van den Marquis en Louiza.
ferdinand, Zoon }
Mevr. de itfENON, Gouvernanti van Einilia en Julia.
hippolitus, Graef van Vereza. Minnaer van Julia.
paravicini, Vriend van llippolitus,
p e hertog van luovo, Minnaer van Julia,
be ridder de vincini.
ROBE ert, \
peter, > Bedienden van den Marquis, baptista,J
henriette, Kamcrmc isjen van de Marquizt Maria.
col as, Bediende van den Hertog van Luovo.
jedienden en gewapend gevolg Van dcis
Hertog en den Marquis.
Het Tooneel is op, en in de nabijheid van het jlot van Mazzini.



D S
MARQUIZE van MAZZINI.
TOONËELSPËL,
EERSTE BEDRIJF.
liet tooneel vertoont eene groot e zael; aen beide zijden deuren; eene tafel, •waer'op ee< nigc papieren ; een borduur -racm.
EERSTE T O O NE É L.
iiuiA, eenige papieren ingezien hebbende.
i^Lch! wat ik ook onderneem, alles verveelt mij. Waer is mijne rust? waer de tevredenheid gebleven? Het tooneel der woelende waereld, uit Napels hier overgcbragt, heeft die lieve gezellinnen mijner jeugd verjaegd — met Julia zijn zij gevloden , en — o mijne Julia ! gij zult ze ook niet bezitten. Och! kon ik de dagen, die voorbijzijn, terug roepen — de dagen,vvaerin wij, onbekend met de groote waereld, hand aen hand , door het digte bosch, dat den voet des A rots



* de MARQUIZE van MAZZINI.
rots befchaduwt, wandelden, terwijl de gefprekkett van onze goede voedfter ons hart vatbaer maekten voor die gevoelens, die de fcheppers van ons geluk zijn — de dagen, waerïn wij, zoo gerust, zoo inwendig vergenoegd, de kalme zee , en de rotzige ftranden van Calabriën aenfchouvvden — al het fchoone en verhevene van de natuur, in de woeste landtooneelen, ontdekten.,Ach! waarom die eeuwig rustelooze waereld niet te Napels gelaten? — wacröm verveeling gezocht, om de kinderen der Natuur te vcrveelen ?
Zij vindt een klein pourtrct. — Na hetzelve eene poos tvcémoedig te hebben aengezien. Welk eene zachte droefgeestigheid! — welk eene zichtbaere treurigheid, met de roerendfte onderwerping in dezen , ten hemel geflagen , blik! — ( hartstochtelijk.') Zou dit wel het beeld van mijne moeder, van de ongelukkige Louiza de Bernini , zijn? Ach ware het ook de gelijkenis van de bitfche Maria de Velornol — o goede Hemel! was het verlies van eene goede moeder voor ons niet genoeg, dat Gij ons zulk een fchreeuwend tegenbeeld gaeft?
Zij wiseht eenige traenen weg.
TWEEDE TOONEEL.
ehilia, Mevr. de m e non.
Mevr. de m e w o n. "Vv^at deert u? lieve Emilia! heeft nog de angst u niet verheten? verban die vrees, wij hebben u-
wen



T O ONEËLSPEL. i3
wen broeder weder, en behoeven dus het holst van den nacht niet alleen door te brengen. Zijn moed en onverfchrokkenheid zal weldra de oorzaekefl dier ontijdige beweegingen ontdekken — tracht thands uwe vrees te verbannen.
emili a.
Neen, lieve Mevrouw I vrees noch droefheid waren de oorzaeken mijner menen; de Sympathie deed ze mij ftorten. Zie, Mevrouw ie Menon! zie dit beeldjen; deze treurige trekken veröornaektett ook in mij eene ftille , eene geruste, droefgeestig, heid.
Mevr, de menon, aengedaen. De gelijkenis eener ongelukkige, doch fteeds geiaeten vrouw.
e m i l z a.
Van wie dan?
Mevr. de menon. Van uwe Moeder.
emilia.
Zoo heb ik wel gedacht! (iln vervoering het poltr* tret kusfchende.~) Ach! zalige moeder' mogt ik U zelve in plaets van uw beeld voor mijne oogen heb. ben! — mogt ik u aen mijn hart drukken 1 ö! — dan zou ik mij zelve wel recht gelukkig noemen. — De Hemel ontnam u ons, voor wij u kenden — voor wij met zoete lachjens u de fmart, om ons geleden — de zorg voor ons gedraegen, beloonen konden. (Schreiend.) Beroofd van eene goede Moeder, moesten wij[ onze dagen op het eenzaam A s Maz-



4
de MARQUIZE tan MAZZINI.
Mazzini, ouderloos doorbrengen — eene aengenooïnen moeder verdubbelde ons het gevoel van dit gemis, en een veileide vader vergat zijne kinderen, voortgebragt bij eene ongelukkige moeder! — Ach! zo gij onze daeden ziet — zalige fchim! zo gij onze onheilen kent, fla dan een meelijdend oog op uwe zuchtende kinderen!!
Mevr. de menon.
Genoeg, genoeg, lieve Ernilia! hoon de levenden niet, om dat de geftorven goed waren. Vindt gij geen moederlijk hart bij uwe moeder — ziet gij u beroofd van eene goede zuster, die thands van elk verlaten , op de wijde , haer onbekende , waereld rond dwaelt — ziet gij uwen broeder, treurig daerheen wandelen — Ernilia ! onderwerp u ! — zie die levendige trek van onderwerping in het fomber oog van uwe, nu zalige, moeder; en, zo gij haar, offchoon gij haar nimmer kendet, bemint, volg haer dan in deze groote — verheven deugd.
e m 1 l i a.
Ik mor niet, dit deed ik nimmer. Gij lecrdet mij, hoe onbetaemclijk dit ware; en ik gehoorzaemde fbeeds uwe lesfen. Gij waert ook niet fteeds geiukkig , en waert echter fteeds onderworpen ?
Mevr. de menon. Ernilia! ook mij werd eene lieve moeder ontnoomen, voor ik haer kende; en naeuwlijks zeventien jaeren oud, ontrukte de mecdogenlooze iEthna mij ook mijnen vader. Al zijne landerijen werden
met



TOONEELSPEL.
S
met de Lava overdekt, terwijl zijn zoon en ik gefpaerd werden om zijnen rampfpoedigen dood te befehreiè'n, en al de ijsfelijkheden der armoede te gevoelen.
emuia.
Ach ja , dan waert gij ook wel ongelukkig , en echter gij waert (leeds gelaeten; ik zal het ook zijn, lieve Mevrouw! ik zal het ook zijn. — Doch van waer deze fombere trekken op het gelaet van mijne moeder? van waer die fombere oogblik? — Ach! Zij moet mede wel recht ongelukkig geweest zijn. Mevr. de menon, aengedaen.
Ja, Ernilia'. uwe moeder was zeer ongelukkig!
em1lia.
Gij zegt niets meer — zijn haere ongelukken voor mij een geheim?
Mevr, de menon.
Geen geheim , lieve Ernilia .{ — Doch waertoe de treuriglle beelden voor ons verlevendigd?
e m i l i a.
Neen , erïnner u geene rampen om mij , lieve, goede voedfter! .Mijne moeder wa3 ongelukkig — genoeg, om mij in haer verlies te troosten.
Mevr. de menon.
Uw bijzijn leerde mij de rampen mijner jeugd, aen welke die van uwe moeder zoo naeuw verbonden zijn, vergeeten — uwe goedhartigheid droogde mijne traenen.
e m i l i a.
Ach! kon ik al die onheilen geheel uit uw geheugen wisfehen! Ach! keerde die weelderige ftoet der A 3 wae.



6 de MARQUIZ E van MAZZINI.
waereld, die ons al het zoet van de eenzaemheid benam , naer Napels terug! — Mogten wij , als weleer, met mijne lieve zuster, genoegelijke dagen flijten, bij 't genot van de ongekunstelde natuur — nog vaek de ftille maen de kalme zee zien ver* zilveren, en de toppen der rotfen verlichten —ons aen onze wacrde moeder erïnneren — ons leven naer haere deugden lceren vormen! Mogten wij nog vaek hand in hand op den zoodenbank het verteedcrend gezang der vogelen hooren! — Dan, ach! — ik vrees dat deze dagen voor eeuwig heen zijn. Die eerbiedwekkende ftilte op de bergen en in de bosfchen wordt gemoord, door het gefchreeuw van talloozc dienaeren — het woudvce wordt verjaegd, door het gefchal van den jachthoorn geen vogel durf. ons thands zijne gezangen doen hoo' ren — en het natuurlijk maenlicht wil men met lampions en fakkelen vcrdooven.
Mevr. de menon. o I Spoedig misfchien zullen deze dagen wederkeeren. — Uw Vader, de Marquize aan 't hofleven gewoon, zullen weldra weder de ftad zoeken.
e M I l I A
't Is reeds bijna zes maenden, dat het ftille, bijna veriaeten , Slot van Mazzini, in een klein Koningrijk veranderde , en men fpreekt nog van geen vertrekken. — Ach, Mevrouw! zoo lang Julia niet geyonden is, zal men deze p'aets niet vcrlaeten — en, liever wil ik mijne ftille landvermaeken opofferen, dan dat Julia het flacluöffer van den wille-



TOONEELSPEL.
?
lekeur der Marquize worde. — Zagt. — Wie komt ? —
DERDE TOONEEL.
FERDINAND. DE V O O R I G E N. FEUDINAXD.
G oeden morgen, waefde vriendinneni — Hebt gij nog eenige rust genooten, na eenen rusteioozen nacht?
EMILIA,
De vermoeidheid look mijne oogen, lieve Ferdixand! — Ik verheuge mij u te zien, terwijl het mij deert , dat gij om onzen wil uwe rust verzae. ken moet.
V ERDINAND.
ö' Dit bekommere u niet, lieve zuster! Immers mannen kunnen meer ongemakken verdraegen, dan de vrouwen? — gij zelf bragt reeds drie flaepelooze nachten door.
EMILIA.
Ja, drie angstvolle nachten hebben wij doorgebragt — en hoe veele zullen er nog volgen ? — Maer, Ferdinand! het huiverende van den nacht is thands verdweenen — zeg nu, wat ontdektet gij in die afgelegen fpelonken?
FERDINAND.
Waertoe, lieve zuster! een verhael dat uwe vrees A 4 flegts



8 de MARQUIZE van MAZZINI.
ftegts zou vermeerderen, daer alles misfchien aen vcrbeelding moet worden toegefchreeven, of — natuurlijk — fchoon ons onbekend is.
Mevr, de me non. Gij ontdcktet gewis iets van aenbelang , mijn Heer! en gij vreest het ons medeted.eclen ? — eert onbekend kwaed wordt door onze verbeelding immer vergroot — verhael ons liever uwe ontdekkingen — wij hebben thands rroeds genoeg, om het aentehoorcn.
ferdinand.
Maer , zult gij, wanneer gij 't vernoomen hebt, moeds genoeg hebben , om het geritfel van een muis te hooren ?
emilia.
Gij vermeerdert langs hoe meer mijne nieuwsgierigheid — Fcrdinar.d! zo gij indedaed een verschrikkelijk fpook gezien hebt, moest gij het ons te meer ontdekken, op dat ons een ander vertrek wierde toegeftaen.
ferdinand.
Gij vreest reeds te veel, lieve zuster! — Ik zal u ontdekken wat mij ontmoet is — alleen, zorg dat de Marquis hier van niets te weten kome -* gij kent zijne denkwijze — 't Is voorzeker niet zonder reden, dat dit gedeelte van 't flot onbezocht moet blijven. Zo hij wist. dat ik, door deze verborgen deur. reeds verfclu-Men' vertrekken bezocht had, ltond gewis weder een ; kerker voor mij gejeed. • i -- ■ -
Mevr..



T O ONEELSPEL. i
Mevr. DE MENON.
Ja, ik ken zijns denkwijze omtrend 't geen wij allen in dit zuidelijk gedeelte van 't Slot gezien hebben. Bij zijn aenkomst verhaelden wij hem alles, doch hij fchaeterde om onze gistingen offchoon hij evenwel zeer ernstig, en ftceds in diepe? gepeinzen was.
FERDINAND.
Luister. Doch denk evenwel niet, dat alles bovennatuurlijk is. Mijne verbeelding , aangevuurd door de woeste plaets waer: ik mij bevond, kat» alleen de fchepfter van het aekcligfte zijn.
E M I L I A.
Wij zagen evenwel 't licht, en dit in eene plaets, welke door niemand bezocht wordt.
FERDINAND
't Zij zoo , waerdc Emilic! doch ook hier in is niets bovennatuurlijks: de vochtige lucht, fints zoo veele jacren in deze gangen en zaclen bedompt, kan zeer ligt ontvlammen , en eenige lichcitraelen aen ons oog vertoonen.
EMILIA.
'c Kan zijn.
FERDINAND.
Toen gij beide mij gillend verliet, daelde ik langs den grooten wenteltrap in eene ruime zael af. Hier vond ik den weg , . waer langs ik dieper in dit bouwvallig gevnerte : kon : indringen Steeds bleef mij eenig licht voorgaen , 'j geen ik eindelijk door de kronkelende gangen uit het oog verloor. — lis A 5 dwael-



ïo de MARQUIZE van MAZZINJ.
dwaelde van 't een vertrek, in 'tander, kwam eindehk in eene woeste zael, die dep. melanchoiijken fmaek 'ijnes bouwers vertelt : het gewelf rust op zwart marmeren pijlaeren , en geen levendige verfiei felen temperen de aekelige couleur — in uit vertrek was bet, waer ik al mijnen moed verloor —, terwijl ik de zeldzaeme bouworde bedaerd bewonderde, hooide ik een ij/ingwekkenden zucht, die van onder mijne voeten fciieen op te rijzen. emilia en Mevr. d e m e n q n , huiverend. Een zucht ? i —
ferdinand.
Het bloed (lolde mij in de acderen en mijne haeiren reezen te bergen. Een diepe ftilte volgde — angstvallig rondziende , wilde ik deze ontzachlijko plaets veriaeten, toen ik een tweeden zucht vernam, holler en vcrfchrikkelijker dan den eerden. Thands begaf mij mijne onverfchrokkenheid — ik ijlde voort, vloog den trap op — en dit, Emilia! dit was oorzaek van de omfleltenis, welke zo duidelijk aen mij te zien wa«.
e m i l i a,
Nu, waerde Broeder ! deze zucht! — kunt gij dien ook aen natuurlijke oorzaeken toefchrijven ?
ferdinand.
Ik meende reeds 'fterk genoeg gewapend te zijn, tegen geesten en fpooken , die meestal in het dweepzuchtig brein , en vreesachtig hart hun beftaen hebben. Doch thands ftaet mijn oordcel —■ ik bepaal niets.
Mevr.



TOONEELSPEL, si
MlVr. DE MENON.
Ik wenschtc na dit alles echter, dat het de Marquize mogt goedvinden , ons van flaepvertrek to doen veranderen.
EMILIA.
Ja, dat wij hier op aenhouden ! — Hela es! hoe veele angsten hebben wij hier reeds doorgeltaen!
FERDINAND.
Mij dunkt, Mevrouw! gij kunt het best, de Marquize, onze moeder, hier over onderhouden. Men kent u toch voor eene vrouw , die "ich door geen harsfenfehimmen of ijdele droomen laet verfchrikkcn.
Mevr. DE MENON. Ik heb de Maiquize reeds een ander verblijf verzocht, doch ik werd trotsch afgewezen. Men verweet mij, dat ik Emilia in het bijgeloof ftijfde; al onze angst werd befpottcüjk gemaekt, en de verzochte ruiling valitrekt van de hand geweczen.
EMILIA
Ach, waerde broeder! gij zelf weet nu , dat niet alles verbeelding of bijgeloof is', Spreek gij zelf den Marquis — hij bemint u , en zal met meer bedaerdheid u hooren.
FERDINAKD.
Hij bemint mij — helles! weleer mogt ik dit waenen — meer fints hij mij bij 't helfche fakkellicht ontdekte , daer ik Julia en mijn boezemvriend behulpzacra was , is deze liefde in haet verkeerd. Een vader, die zijnen zoon bemint, doet hem niet
wil-



»* de MARQUIZE van MAZZINI.
wil' urig in eenen kerker zuchten, waerin ik zoo veele bange dagen heb doorgebrigt.
emilia.
't Zij zoo , lieve Fcrdinand ! hij zal toch uwe woorden meer ge!o.of geven, dan de onze- Al onze verzekeringen houdt hij voor. oudwijffche beuzelingen.
fe k din and.
Stil — ik hoor de Hem vaa den Marquis. — Verwijder u van hier, mijne waerde S — Ik zal uw ijverige advocaet zijn, fchoon ik vrees dat alles nutteloos zal wezen. _ De Marquis Hemt zelden iets toe, 't geen zijne gemaclin geweigerd heeft. — Verwijder u — hij nadert.
Hij geleidt haar ter linkerzijde binnen, terwijl de Marquis aen den rechterkant intreedt.
VIERDE TOONEEL.
de marquis, ferdinand.
de marquis, êcnigzins ners.
Wat hebt gij toe i in de kamer van uwe zuster te verl ichten ?
ferdinand.
Uwe ger.ale vergeeve — zij heeft mij daer op 't oogenblik veriaeten, en ik wilde bij u mijne op. wachting gaen maeken.
d e



TÖONEELSPEL. ^
de marquis.
Uit achting? Fcrdinand! of uit gewoonte?
ferdinaND, bedremmeld. Uit achting, mijn Vader!
•de marquis.
Uw toon verraedt u — Fcrdinand! waeröm zijt gij mijn zoon niet meer?
ferdinand, eenigzins koel. Ben ik dan uw zoon niet? mijn Heer!
dë marquis, bitter. Onedele! (///ƒ wil vertrekken.) Hebt gij mij iets meer dan goeden morgen te zeggen?
ferdinand.
Ja , uwe genade! . . . .
de marquis.
Geen genade — fints wanneer beval ik u, mij dus te noemen?
ferdinand.
Mijne Zuster rn Mevrouwde Menon hebben mij verzocht , u , voor haer , een ander vertrek te vraegen.
de marquis.
Waerom vraegen zij dit zelf niet? — Is dan deze kamer niet goed?
ferdinand.
Zij hebben reeds verfcheiden nachten achtereen ....
de marquis.
Hoe nu! — ïk hoop niet dat gij u ook beuze. lingen hebt laeten vertellen ? zult gij ook met fpookhistoriën ten voorfchijn komen ?
TER.



S4 De MARQUIZE van MAZZINI.
f EB DlNANDi
Vergeef 't mij, mijn Heer! ik wil met beuzeluigen u niet lastig vallen; ik geloove, 't is iets van belang. Mevrouw de Menon en Emilia zijn reeds verfcheiden nachten beangst. Zij hooren , wanneer alles op 't Kasteel in diepe rust is, onder zich, in de onbewoonde vertrekken, eenige deuren zeer duidelijk open- en toedoen — nog meer — zij hooren onderfcheiden iemand door deze vertrekken heengaen. — Dit moet, bij het geen men te vooren gezien heeft, te weeten het licht, en eene gedaente, die in 't holde van den nacht uit de toorndeur trad, noodwendig hen beangstigen.
de marquis, ontevreden. Schaem u, aen zulke dwacze vertellingen gehoor te geeveri. Het fchijnfel van de maen , de Schaduw van een bewoogen boomtak weet het zwak vrouvvlijk vernuft in een lantaerndraegend verfchijnfel te hei vormen — zwnere deuren, door den tocht bewogen, heet open - en toedoen, de bevvecging van een rat, zal de gang van een mensen genoemd worden.- Al de vcrfchijnl'elen, welke hier fints eeni. gen tijd vernomen zijn, zijn loutere droomerijé'n j die op de ziel van eene vrouw diepen indruk maeken, doch waerboven het vaste zenuuwgellcl van een man dient verheven te zijn. — Verwijfde! beantwoordt gij dus aen uwe opvoeding? — moet ik dan geftaedig worden lastig' gevallen met de hersfenlooze vertellingen , door een vreesachtig wijf verzonnen? — Ga, leer eerst goed denken, eer
g'j



TOONEELSPEL,
15
gij u onderwindt de voorfpraek van anderen bij mij te zijn.
ferdinand.
Verfchoon mijne vrijmoedigheid, mijn Heer! *t Zijn voorzeker geen fprookjetis, door wijven mij voorgepi'aet- Ik zou het even min als gij gelooven kunnen, zo ik zelf het niet gehoord had.
de marquis, onvergenoegd.
Gij zelf gehooid? — Vervoert dus verre u eéne) laffe vrees?
ferdinand.
Gij kent mij, mijn lieer! te vreezen, was nooit mijn zwak. — Ik heb bedaerd bij mijne Eustér :;ezeten — ik zelf heb een mensch, een mensch. mijn Heer! door het vertrek hooren gaen , !f we gij weet, dat anders door niemand bezocht wordt. — Angst noch vrees vonden hier bij in mij plaets, en ik zou zelfs hier over niet gefproken hebben, zo ik de aekelige gevolgen der fchrikken.in-£m7/tf en Mevrouw de Menon- niet duidelijk voorzag. — Nedrig verzoek ik u dus, dat haer een snder vertrek worde toegeftaen ; de geduurig vernieuwde angst kan hunne gezondheid niet dan zeer nadeelig wezen.
de marquis, na in diepe gepeinzen verzonken geweest te zijn, Ferdinand bij de band vattende. Ferdinand! gij noopt mij thands tot iets, 't geert ik met weêrzin doe.
Hij fluit zorgvuldig al de deuren , *t welk
Fer.



ït£ de MARQUIZE van MAZZINI.
Ferdinand met eene zichtbacre verbaesdhcid aenfchouvit. Ik zal u een geheim ontdekken , een geheim, dat ik zoo zorgvuldig trachtte te bewacren. Dan, zweer mij plegtig, dat dit geheim nimmer uwen mond ontglippen zal — en vertegenwoordig u al de gsvoigen die een meiué'cd hebben kan.
ferdinand, levendig. Uw zoon kon trachten uwe plannen te verijdelen , mijn Heer I maer hij kan niet eerloos, niet meiné'edig worden.
de MARQurs, zijn degen ontblootende. W'iaen dnn , zweer op dit onderpand, der cere. f i rdin and, met diepen eerbied zijne vingers op 't jlael leggende, met ten hemel grjlaegen oogen. Gij, rechtvaerdige Hemel! die't fchenden van den eed wreekt, en den meinéedigen vervolgt1 Zie neder! — Zo immer 't mij te ontdekken geheim mijnen mond ontglipt, daele uwe rechtvaerdige wraek verdubbeld op mijnen fehedel-neder.
de marquis /leekt: zijn degen op , en zet zich.
In de voorige eeuw ontftond er een doodlijke haet, tusfehen het gedacht van Mazzini en Della Campo. — Ons gezach noodzaekte het weldra Sicilië te veriaeten , doch mijn Grootvader achtte zich niet veilig tegen de wraek van Hendrik Dell* Campo ; hij liet hem door de Banditen , welke in zijn dienst befchermiiig tegen de wetten zochten , vangen ,



T O Ö NEELSPEL.
gen, in een der kamers van den zuidelijken vleugel opfluiten, en hier ftierf hij. Kort na zijnen dood, ïeide men , dat zich in die vertrekken een gefpensc ïiet zien. — Ik verachtte fteeds deze vertellingen, tot ik zelf eenraael op eene verfchrikkelijke wijze van de waerheid overtuigd werd. — Op een nacht, dat alles in 't Kasteel zich in rust bevoid, zag ik een fpook , waer an de erïnnering mij nog de haeiren doet te bergen rijzen. — Sints heb ik dit gedeelte van 't Hot zorgvuldig geflooten gehouden. Zie daer nu de oorzaek van die ontijdige bewee. gingen Voor Emilia en Mevrouw de Menon zullen andere vertrekken gereed gemaekt worden, macr zeg haer, dat dit alleen gefchiedt om haer genoegen te geeven . geenfints dat ik hier mede hunne verhaelen voor waerheid-erken. — En nu, Fef dinand! zijt gedachtig aen uwen eed, tien dubbel daele Gods rechtvaerdige ftraf op u neder, zo Gij ooit mcinëedig wordt. Qhij' vertrekt.')
V IJ F D E TOONEEL.
rER dinand, uit eene fiomme verbaasdheid bijkoomende.
G ij, eeuwige — Goede ' waert mijn befchermëngel in den verloopen nacht — zonder u , zou de fchim van den vermoorden Della Campo , zich op den kleinzoon gewrooken hebben, wiens grootvader hem van den zijnen beroofde — Eene huivering B be.



13 de MARQUIZE van MAZZIN1.
bevangt mij — het licht, — die gedaente — dat zuchten — o'. dit zuchten was nog eene bede om wraek. — Zoo ben ik dan de afftainraeling van een moordenaer — zoo zijn deze muuren bezoedeld met onfchuldig bloed, dat aen 't naegeflacht, om wraek roept — o Hemel! op mij kome het bloed dezes mans niet! — Van daer dat angftig gekerm , dat mij in mijne gevangenis zoo verbacsde. Hemel! hoe onbegrijpelijk zijn uwe wegen, waer zal de fchuldige voor u heenen vlieden! waer zal de mishandelde onfchuld ongewroken blijven, daer Gij regeert! — (Na eene kleine tusfcbenpoos.) Maar hoe, mijn Vader zelf heeft een ontzettend fpook gezien, en hij doorkruiste met zijne bedienden den geheelen zuidelijken vleugel! — immers dit verhaelde mij Peter.
ZESDE T O O E E E L.
ferdinand, peter.
peter, de eene deur uitkomende , wil dcor dc andere weder uit gaen , doeh wordt door Ferdinand bemerkt.
ferdinand.
Hoor, Peter! hoor eens hier! erïnnert gij u den nacht nog wel, welken gij met mij in mijnen kerker doorbragt? —
T e-



TOONEELSPEL. tft,
PETER
Het is nu vier weken geleden , niet waer genadige Heer! maer al werd ik duizend jaeren oud, zie , ik zou dat gekerm niet vergeeten kunnen. Als
ik er aen denk waerachtig dan hoor ik 't nog.
FERDINAND.
Gij hebt mij toen zoo veel verwarde dingen ver» teld, maer die ben ik vergeeten.
PETER.,
Welke dingen, genadige Heer!
FERDINAND.
Spooken, die gij en uwe kameraeden gezien hebt.
PETER.
Ha ja, nu weet ik het, genadige Heer! zie, op een avond, 't is nu omtrend twee maenden geleden , dat wij , ik en Robbert. ....
FERDINAND.
Neen maer goede Peter! van de Spooken niet, :dat heb ik alles onthouden — van dien witten geest zonder hoofd, en dien grooten aep, niet waer?
PETER.
Juist, genadige Heer! ja, dat hebt gij alles wel onthouden.
FERDINAND.
Maer gij ,verhaeldet mij toen ook, dat mijn vader u, al de gefloten kamers had doen zien. Is das zoo niet ?
PETER.
Wis en waerachtig! en dit maekte mij bang genoeg. — Wij vertelden hem ter goeder trouw, wat B 2 wij



g» de MARQUIZE van MAZZINI.
wij gezien hadden, maer, o je! toen moesten wij er op af, de genadige Heer ging "ons voor , en of wij wilden of niet, wij moesten er ook in. Het was er zoo donker, zoo donker —ja, in de Kei kan het zóó donker niet zijn. Robbert liep voor uit met de Flambouw, en zoo liepen wij zacl in, zael uit, — de Marquis deed niets, dan lagchen, Maer eens kwamen wij aen eene groote ijsfelijke deur, Robbert dak er de fleute! in ; maer ja , de kobold was er, en niemand kon de deur open doen. — Uw genadige Heer vader trapte er tegen. Maer fut, toen begon het fpook ook boos te worden , en mackte een geracs, een gcraes, genadige Heer! dat vcrfchrikkclijk was. — Wij kwamen langs een anderen weg er toch binnen , en toen lagen er veele ftecnen voor de deur die niet open wilde, en dit was nu het fpook, zei de Marquis — maer met uw verlof genadige Heer! dit zijn maer praetjens — de deur werd met geweld tegen gehouden, en het geraes was veel te groot, dan dat
FERDINAND.
o Ja , nu erïnner ik het mij Peter! ik bedank u
P E T E &.
't Is volkomen tot uw dienst , genaedige Heer! Maar ik moet u toch nog wat zeggen, kincent, hier van zult gij wel gehoord hebben.
FERDINAND.
Die oude man, die dit jaar geftorven is?
P ETER.
Dezelfde, dezelfde. Zie die was ook niet bang,
• f-



TOONEELSPEL. s
offchoon wij allen beefden , en Mevrouw de Menon ook, en deze is evenwel eene zeer wijze Vrouw. Toen Mejufer Julia, uwe Zuster, des nachts licht op de zuidertoorn, en het fpook onder haere venflers zag doorgaan, was Vincent nergens te vinden. Toen dachten wij, Vincent fpeelt voor fpook, maer dat kan evenwel zoo niet zijn, want hij was lang dood, toen de zaeldeur tegen gehouden w«rd, en de ko. boldgeesten zoo een vervaerlijk leven maekten.
F ERDINAND.
Ei, Ei Peter! Nu, ik bedank u voor uw verhael.
PETER.
't Gebeurde nog eens op een avond
F ERDINAND.
Op een anderen tijd eens Peter ! had gij geene be. zigheden waerom gij hier kwaemt?
PETER.
He ja. Ik was 't zoo waer vegeeten, ik moest een boek voor uwe zuster haelen. Zij wacht mij op 't voorplein.
FERDINAND.
Nu dan, haest u. Gij moest dit eerder gezegd hebben.
PETER.
Ja, dat is wel wa-ar, maer ik dacht er niet aan. Ik fpreek zoo gaerne met u, om dat gij zoo vriendelijk zijt. — Maer nu zal ik ook vliegen.
* % ZE-



9» de MARQUIZE van MAZZINI.
Z E VE N D E TOONEEL.
E en raedfel, volkomen een raedfel. Mijn Vader zelf lieefr eea verfcbrikkelijk fpook gezien , en lagchend doorbruist hij het gantiche geheimvolle deel van 't dot! fr weent, een oud man, vindt men niet in 't holde van den nacht. Ik erïnner mi] het vertrouwen dat mijn Vader deeds in dezen man delde de brieven, die na de lezing terdond verbrand weiden — de fpoed , dien- mijn Vader maekte .om Na. pels te verlaaien , ten einde dezen man voor zijnen dood te fpreeken — Een diepzinnig raedzel! u Hemel zij de ontknooping aanbevoolen! —
ferdinand, alleen.
Einde nnn V eerfte bedrijf.
TWEE-



T Q O N E E L S P E L./ . ^3
TWEEDE BEDRIJF.
Het tooneel vertoont eene prachtig verficrde zac.l; De kamer van de Marquize Maria.
EERSTE TOONEEL.
De Marquize MARIA, de Ridder DE VINCINI, op eene fopha.
DE RIDDER.
Ja, Marquize • ik bemin u voor de eeuwigheid.
MARIA.
Voor een van die gewoone hofëeuwigheden , die duinen tot men genooten heeft.
DE RIDDER.
Ach! misken mij toch niet, hemelfche Maria! — Het eerfte oogenblik dat ik u in do mis zag, dacht ik op God, Godsdienst, kerk,, noch .plechtigheden. Alleen van u was mijne geheele ziel vervuld, één, één wensch bleef mij nu flegts overig, en deze was: och mogt die uitneemende fohoonheid nog vrij zijn.
MARIA.
Zoo zoudt gij mij gekhiifterd hebben, niet waer ? zwetzende Ridder
B 4 si



«4 »e MARQUIZE-van MAZZINI»
de ridder.
Ja, maer dit kluisteren zou met uwe toeitem-
sning gefchied zijn' En, aenbiddelijke Marquizekent Gij zachter kluisters , dan die Hymen en Cupido uit rozen gewevei'. hebben?
MARIA
Gij praet recht aertig — Maar, Ridderf gij wenschtet dus in de Mis dat ik nog vrij mogt zijn... ?
DE RIDDER
En dit is de vuurigfle wensch die ik immer gekoesterd heb — dan , helaes! wat gevoelde ik, toen ik 't tegendeel vernam — toen ik hoorde dat de Marquis van Mazzini, de gelukkige was, welke u de zijne noemen kon..
MARIA.
En nu, waent gij u dan thands nog ongelukkig, om dat ik de gemalin van den Marquis ben?
DE RIDDER.
Door uwe vriendfchap werd mijn ongeluk wol verzacht, maer wélk hart, van liefde blaekende, is met blote vriendfchap vergenoegd?
N.ttlt
Wat'vordert gij meer, daer ik u met zulk eene onderfcheidende' achting verëere.
DE RIDDER.
Ach! Marquize! wat kan ik wenfchen — (haer Ie voet vallende.) wederliefde, Marquize! wederliefde vorder ik.
MARIA.
Wederliefde? (hem oprichtende.') wederliefde van
a a mij,



TOONEELSPEL. 25
mij, de gemaelin van een anderen, wien ik voor 't altaer zwoer, eeuwig te zullen beminnen»
DE RIDDER..
Onbedachtzaem , Mevrouw 1 bet beminnen hangt van onzen willekeur niet at - Hope kan iemand zweeren, één, en ook dien één (legis te zullen beminnen? — wat noodzaekt u een eed, afgelegd in handen van eencn koelen i>< ie.-ter ? dat het dom , bevooroordeeld gemeen zich aen die belofte hc-ude — wij zijn boven het vooroordeel 't Geen ik heden nog niet zag, 'kan ik morgen vuurig beminnen, en zou dan een verdrag, onbezonnen aangegaen , mij beletten kunnen, zulk een voorwerp te aenbidden?
MARIA.
Uwe riellingen zijn zeer gevaerlijk, en geven weinig hoop, dat gij ooit een getrouw minnaer zijn zult.
DE RIDDER.
o! Al deze (tellingen komen te onpas, wanneer men u bemint.
M A R I A.
Zeer vcrpligt, maer gij weet, ik maek van koude complimenten niet veel werk.
DE RIDDER.
Gij >-ijt weinig met u zelve of met uwe fchoonheid bekend, zo gij dit als een compliment opvat.
MARIA
De Minnaers vlijen — noemen ons engelachtig — Goddelijk — Verhellen onze fchoonheid — roemen ons goed hart — en wat niet al ? doch zoo dra hebben zij het vogehjen, 't welk zij met fchoon B 5 flui.



*6 de MARQUIZE van MAZZIKI.
fluiten In hunne netten lokten, en waeröm zij zich zoo veel moeite gaven , niet gevangen, of hunne achting voor 't zelve verflacirwt — hunne liefde verkoelt , en de erïnncring van zich zoo veel moeite te hebben gegeven , wordt hen zelf haeteiijk.
DE RIDDER..
' Ach Marquize ! fpreek niet zoo algemeen. — 'Gij grieft mij met uwe ongegronde achterdocht. H Zou de erïnnering van alles aangewend te hebben om de liefde van een Marquize de SL'.zzini te venverven, ooit haetcüjk kunnen zijn? — ja, wanneer de J»» duisternis verwekte , en , . . .
MARIA.
Niet te hoogdraevend, Heer Ridder! Gij kendet Hippoiitits, den Graef i-an I'ercza , een jongling wiens lehoone cn mannelijke geftalte zoo-veel vermogt — wiens oog niets dan edelmoedigheid aentoande — een jongling , waerin zich al de Schoonheden der Natuur fcheenen verzameld te hebben — kendet gij dien , de Fincini ?
DE RIDDER..
Ik kende hem, Mevrouw! cn het is hem geen geringe eer , door den mond van Maria de Veloma geprezen te worden.
MARIA.
Hoe veel moeite heeft deze niet aengewend, om mijne achtin;; te verkrijg.':), om mij aen hem overtege\en — en hoe fehandelijk trouwloos vergat hij zelf de gewoone pligtplegingen omtrcud mij, zoodra hij Julia gezien had!
- de



T O O N E E L S P E L-
=7
de ridder.
Ach, Mevrouw! offcho*n gij ook nog duizend voorbeelden kondet aenvoérvn , waenoe zouden zij 'Mm* «rffchoon de algemene .egel zeide: alle jongelingen *jtt trouwloos - H er da, MM regel zonder uitzondering en. ik bezweer hetu,aetw biddclijke Marquize! ik zal de uitzondering zijn. maria, hen tMè bij de hand neemende.
Tot hoe lang? Ridderi
de ridder, hacre hand v\tiMg kuchend*. Eeuwig,'ecuwig, aenbiddelijke vrotiwt '
. - 'r- ,1 lif.V ' '".
m A tt 1 a.
Nu dan ,; leer gij mij het wantrouwen , dat ik tegen alïe jongelingen voed , afleggen. I'
dé ridder.
o Gij zult zien , dar ik uw vertrouwen' dubbel verdien.
maria, ïtMelijk omziende. Stil! - ik hoor iemand - dat de Menon ons niet weder verrasfe - heden avond wacht ik u bij den koepel — ten nigöi «uren
de ridder, haer vuurig omhelzende. Vac-rwcl, beminnelijke Maria !
Hij vertrekt door eene binnendeur.
TWEEDE TOONEEL.
Be Marquize maria, alleen.
Gij hebt mij ééns verrast, haetelijke de Menon! doch dit zal uwen val bewerken; gij wacht mis-
fchien



*8 de MARQUIZE van MAZZINI.
fchienflegfs op eene gunstige gelegenheid , om mij bij den Marquis te ontmaskeren, maer deze gelegenheid zult gij toch niet vinden. Uwe deugd is een doorn in mijn oog , cn uw doorzicht vergalt al mijne genoegens. Weg, weg met zulke afhangelingen ! — Ik, die door mijnen gemael zelf, mij op een gevoelloozen llippolitus kon wreeken. Ik, die doormijnen gemael, in eene haetelijke dochter, eene gevaerlijke medeminnaeres kon afhandig maeken, — Ik, welke haer, tot ftraf van mij, een fchoon jongeling onttroond te hebben, in ballingfchap , of in de armen van eenen Luovo zal doen zuchten, ik ken ook eene haetelijke Gouvernante van gehaette dochters van mij verwijderen - of — verijdeld men ongeftraft de plannen van eene Napclfche Vrouw! — of, heb ik mij te vergtefsch dien invloed op *t hart van mijnen gemael verworven , dat hij van mijne wenken afhangt, fchoon hij zich de onafhanglijkheid zelve waeut. — Men komt.
DERDE TOONEEL.
De Marquize maria, de marquis.
maria, treedt vriendelijk naer hem toe, en omhelst hem mïnzaem.
M ijn wacrde Gemael!
de marquis, haer vuurig omhelzende. Aenbiddelijke Maria! eiken dag vermeerdert uwe
te-



TOONEELSPEL. 29
tederheid, en doet mijn hart meer en meer voor u ontglocijen.
M A R. r A , teder.
Genieten wij ook niet het genoegelijkst leven , dat in een huwelijk op aerde ooit gevonden wordt, o Marquis ! kenden alle menfehen dit genoegen, dat ons den Engelen doet evenaeren ; hoe angstvallig zouden zij het zoeken — hoe naeuwgezet hetzelve bewaeren? — doch vooroordeel, verpestende weelde., en menfchenvernielende gewoonte, beeft den genoegelijkften ftaet des levens, voor bijna allen, tot den verveelendften gemaekt.
de marquis.
Uwe denkwijze verrukt mij meer en meer, fchoo* ne vrouw I Maer hoe veelen zoeken vruchteloos genoegen in den Echt, daer zij geen wederga! van Maria de Velorno vinden kunnen?
maria.
Gij vleit mij , mijn waerde! — aen hoe vecle zwakheden, aen hoe veele gebreken ben ik nog vast? . . .
DE MARQUIS.
Ach! gij oordeelt te hard over u zelve. Welke zijn die zwakheden of gebreken? — te kleen, om zelfs door 't fcherpziend oog des Nijds ontdekt te worden. — Maria! mogten flegts mijne dochters eene flaeuwe trek van uwe deugd hebben, zij zouden volrnaekten zijn onder de Napelfche Schoonen.
maria.
Deze geheele cord, mijn dierbaere! was bekwaem
om



3<s de M MIQUIZE van MAZZINI.
om haer tot volmaekte fchepfels te vormen. — De ftille eenzaemheid, alleen gefchikt om heure zwak* ke zielen een verheven denkbeeld van haere be{lemming inteprenten — die fchoonc landtooneeleu , de onöpgefmukte natuur , kon haer , verwijderd van eene ijdelc waereld, niets dan waerc deugd geleerd hebben, hadd.n zij fbgts ...... dan, vergeet
het mij , 't was uwe keuze.
de marquis.
Spreek, fpreek , waerde Maria!
1iari a.
Gij vergunt het mij? welaen. Hadden zij flegts eene leidsvrouw gehad, die van dit alles een beter gebruik gemaakt had , die haere vermogens eene betere leiding had kunnen geven. — Ik kenne Mevrouw dc Menon voor eene bracve, zedige vrouw — maer te bevooroordeeld — te zeer gehecht aen denkbeelden , die aen eene zekere dweepzucht haer beftaen te wijten hebben, En, vergeef het mij, mijn waerde 1 gij hebt ook eenigziiis deel aen de feilen, die in de opvoeding uwer dochteren plaets hebben.
du marquis.
Ik? — hoe kan dit zijn? mijne geliefde !
maria.
Gij zijt een weinig te toegeevend, en, hoewel dit anderziiis eene deugd zij , is zij wraekbaer in de opvoeding. Gij ftondt «og heden morgen toe, dat Lmilia een andere kamer zou bcwoonen.
de marquis.
Zij drongen hier zeer fterk op aen, dewijl zij
zich



TOONEELSPEL. 3ï
zich verbeelden bij nacht eenig gedruisch te hooren, 't welk zij fpooken noemen. Haere verbecl. dingskracht en zwakheid van ziel doen haer van natuurlijke bewecgingen , verfchrikkelijke dcnkbcelden vormen. — Een ander verblijf toe te ftaen , kwam mij voor, eene geringe zaek te zijn.
MARIA.
'c ls waer, 't is eene geringe zaek, waerömtrend men in alle gevallen toegevendheid gebruiken moet, behalven in dit. Immers dat gij , een man , begaefd met die kundigheden, en ftcrkte van ziel, dit toeitönd , moet noodwendig haere bijgelovigheid vermeerderen — haer voor heur eigen fchaduw doen beven, en voor een louter niets doen vlugten. — Gij weet, dierbaere Gemael! welke dwaesheden men ons heeft voorgepraet van geesten, die op dit Kasteel hun verblijf houden, en ziet hierin duidelijk hoe de bijgelovigheid, niet alleen in 't hart van Emilia, maer zelf in de bedienden reeds geworteld is , en wie kan dezelve gezaeid hebben, dan zij, aen wie de opvoeding uwer dochteren was toevertrouwd'
DE MARQUIS.
Uwe fchranderheid doet mij thands dingen zien, aen welke ik nimmer gedacht heb. 't Is waer , aen niemand dan Mevrouw de Menon kan het geweeten worden , dat Emilia deze ongerijmde vrees voedt, maer wat zal ik ... .
MARIA.
Gij verneedert u mij racd te vraegen? (vriende.
lijk.)



ja de MARQUIZE van MAZZÏNI,
lijk. ) Marquis ' Gij maekt mij trotsch op de geringe waerde , welke ik bezit. Mevrouw de Menon beeft zeker niets met een kwaed oogmeik gedaen , ik geloove het tegendeel. Evenwel — dat men met het beste oogmerk gevaerlijk zijn kan, leert meer, dan alleen het bijgeloof van Emilia. ik bid u, wat kan oorzaek zijn van de buitenfpoorige handelwijze van uwe Julia? verfchoon mij deze vraeg — zij heeft reeds lang mijne gedachten onleedig gehouden.
d f. marquis. Ook de mijne, Mevrouw! Met is een onweerlegbaer bewijs van eene verwaerloosde opvoeding, dat een meisjen, welke (leges drie weeken een man gekend heeft, zich in zijne armen werpt, en alles, wat haer aen 't hart ligt, vaeren laet, om hem te volgen. Ik zal bij de eerfte gelegenheid Mevrouw de Menon hier over ernstig onderhouden.
maria
Er is zeer veel, mijn waerde! waermedc zij zich kan veröntfchuldigen Een gistend temperament — eene ziel, welke door alle uiterlijkheden op't hevigst getroffen wordt — Iigtzinnigheid — deze allen bezit Julia van de Natuur. Dan , wat is het werk van eene leidsvrouw? — Men moet deze gebreken de behoorlijke leiding weeten te geeven , op dat ze zelts in deugden veranderen. Dit is verzuimd — VVclligt was Mevrouw de Menon te weinig oplettend op de boeken , die door haere voedfterling gelezen werden — maekte haer misfehien te bekend met heure fchoonheid , waei door de eenzaemheid , die
haer



T 'O ONBELSPELt '33
haer tot ftille deugden opgeleid moest hebben, gelegenheid gaf, heure overleggingen gaende te houden, hoe zij eenmael 't best veroveringen op 'c .manlijk hart zou kunnen maeken. — ü heugt het bal, waeröp zij met Hippolitus van Vereza zoo verleidelijk heröm fprong. — U heugt het concert, waeröp zij de verleidelijkfte toonen uit het piano forte wist te haelen, en haere wellustige ftem het hart der Jongelingen deed kloppen. <-l Wie verwachtte dit alles van een ftil opgevoed landmeisjen, dat alleen natuur kennen moest? — En aen deze rampzalige kundigheden heeft Fcrdinand de Vijfde, Marquis van Mazzini, het echter te Wijten , dat Zijne plannen verijdeld zijn — dat een Hippolitus van Vereza, aen eenen Hertog van Luovo wordt voorgetrokken.
DE MARQUIS.
't Is waer beminnelijke Maria I Gij hebt mij de fchillcn van de oogen doen vallen.
MARIA, zeer vriendelijk. . Maer nu Wordt het uwe zaek, aen u ftaet het thands te verbeeteren , 't geen verdorven is. Zij is uwe dochter, Marquis! Gij zult haer moeten verantwoorden. Hoe! zou de Marquis van Mazzini zich Straffeloos laeten teleurftellen? Het is uw belaag, mijn waerde! de ftaeving van uw gezach vordert eene verbindtenis van uwe dochter met den Hertog. Juliamoet gezocht — moet gevonden worden; alles moet aen deze hoofdzaek ondergefchikt zijn, onvermoeide ijver doet aen geen goeden uitkomst twijfelen. Julia isverC lae-



t34 de MARQUIZE van MAZZINI.
laetcn — zij mist haere beide fteunfels, Hippolitus1. ontzield, en heur broeder onder uwe oogen — waeri kan zij voor u vlugten ? Ferdinand! de geheels: waereld moet zien, dat niemand, u, noch als Va» der, noch als Marquis Straffeloos hoonen kan. .
DE MARQUIS.
En bij den Hemel! dat zal zij zien. — Ik zal miji bij den Hertog voegen , en het vcrborgenfte fchuilhoekjen in Sicilië blijve niet ondoorzocht.
EEN BEDIENDE.
De Hertog komt, genadige Heer! (Hij vertrekt.)
DE MARQUIS
Zien wij, of onze poogingen gelukt zijn. (Haer omhelzende. ) Maria! uw gefprek is mij dierbaer.
VIERDE TOONEEL.
De Marquize mama, alleen, den Marquis glimlagchend nagezien htbbende.
O ij zijt onafhanglijk Marquis!—Geene vrouw zal. u dwingen kunnen, ó! Mijne fexe verftond de kunst niet, om het uitgebreidst gezach over haere mannen 1 te voeren. — Men moet onderworpen zijn en de on^ derwerping is het ftrootjen, waermede men hen geleiden kan, werwaerds men hen begeert te zien.i ' Eén gefprek doet mij grooter overwinning op mijne : vijanden behaelen, dan de veldflagen van eenen Han* nibal. — (Schamper. ) Gij zult gerust dit huis bewoonen blijven, Mevrouw de Menon! — Gij zult om<
trend



T O Ó N E E L S P E L.
si
trend mijn gedrag nog veele ondekkingen doen kunnen — Ja , gehaete! uwe vijandin flaept niet. —
V IJ F D E TOONEEL.
£)e Marquize maria , de Hertog van iuoto;
d 6 marquis.
maRia, den Hertog vriendelijk te gemoel treedende.
D ie werf welkom op 't flot! Genadige Hertog!
dehertog. c
Waer ik veele genoegens zon kunnen fmaeken, zd de mislukking van mijne poogingen mij niet alles vergalde.
de marquis.
Zo hebt gij dan geheel niets van mijne weerbarsti. ge dochter ontdekt? —
de HERTOG.
| Mislukking , Schandelijke teleurstellingen zijn het loon van onvermoeid zoeken. Moest ik in mijne voorige nafpeuringen door de woeste Streeken vari het eenzaem Sicilië omgeleid worden, om mij door Een paör vreemdelingen te doen bedriegen , nu moest mij een vrouwlijk wezen, of liever een Spook in dié jedaente, op de rotSen en de bergen doen ronddwalen , om een niets te vinden.
de marquis.
Hoe! gij zaegt weder een vrouwlijk wezen? v«ïklaer u nader Hertog.
Q 3 D i



3S de MARQUIZE van MAZZINI.
DE HERTOG, misnoegd.
Ja ! verklaer u nader. Wat kan ik mij nader ver. klaeren. Een jong fchoon meisjen zweeft over de toppen der bergen,*en fnclt de paerden haerer vervolgers vooruit — verdwijnt voor onze oogcn. — Betoovcrt daerna elk, door een gezang, wacrbij de toonen der Sijreenen wanluidend zijn—merkt nacuw menfchen rondom zich, of zij vliedt, als gedracgeus op de vleugelen der wind, over cie rotfen , en ontsteelt ons gezang en Schoonheid.
DE MARQUIS.
Wie anders dan Julia kan deze geweest zijn, die op de minste beweeging van menfchen vliedt ?
DE HERTOG.
Of haer geest. — Befpot mij niet, Marquis! — Welkeen lighaemlijk wezen bezit de fnelheid, die deze vrouwelijke gedaente betoonde te hebban? Naeuwlijks zien wij haer vlugten , of rennen haer fpoorflags na , zij verdwijnt , en oogcnblikkelijk zien wij haer achter ons over de bergen zweeven; geduurende drie dagen zien wij haer fteeds voor ons, en vinden haer nergens. — (Misnoegd") Marquis! de Hertog van Luovo wil niet te leur gcfteld zijn. — Dit vuurt mij meer aen, dan de liefde voor eene deern, die zich zoo verre vergeeten heeft.
maria.
Hier fprcekt uw hart niet, genadige Hertog! Julia kon feilen hebben, maer Julia verdient echter geheel de liefde van een man , als de Hertog is.
• F



T O ONEELSPEL. 3?
DE HERTOG.
't Is waer, voorbeeldeloozc Marquize! Ik haek meer dan te vooren naer lieur bezit, de hinderpaelen , die mij. ontmoetten , zetten mijne liefde meer krachten bij — echter, fchoon ik geheel op de deugd uwer dochter vertrouw, de liefde, die zij eenen anderen toedraegt, is mij zeer bitter.
DE MARQUIS,
Gij bemint haer en begeert ze tot uwe gemaelin?
DE HERTOG.
Niet is mij te dierbaer , om het voor haer bezit op. teöfferen.
DE MARQUIS.
Zoo zal zij de uwe zijn, zo flegts de Kemel haer en mij het leven fpaert. — Maer, Hertog! gij hadt zoo veele bedienden die u vergezelden; wacröm, ik twijfel niet aen uwe oprechtheid, verre zij dit van mij, doch, waeröm niet her - en derwaerds wachten uitgezet , zoo kon dat vrouwlijk fchepfel , 't geen gij, ontwijfelbaer ten onrechte, een fpook noemt, u niet ontkomen zijn.
DE HERTOG, trotsch.
Marquis! — maekt gij nog fchampere aenmerkin. gen, even als of 't aen mij haeperde, dat ons huuwlijk niet reed» voltrokken is ? Hadt gij op de daeden uwer kinderen een weinig meer acht gegeven, zij zou met den Graef van Vercza. geen vlugt ondernomen hebben. Hadt gij meer vertrouwen in mij gefield, en mij niet dubbelhartig behandeld, gij hadt C 3 haer



38 de-MARQUIZE van MAZZINI.
haer dan in geen kerker behoeven te fluiten , waeruit zij échter zoo ligt ontkomen kon.
de marquis, CVtJl trolScb.
Hertog'! zo gij volgens affpraek
maria , tusfehen beide trcedende.
Ik fmeek u, mijn Heeren — Dat toch geen onderlinge twist eene zaek van dit gewicht verderve! Genadige Hertog! wat vermag een meisjen niet, om zelf het waekzaemst oog eens Vaders te verblinden ? Marquis! dierbaare gemael!, Hoe veele bedekte wegen zijn er niet, langs welk een weerbarftig kind de oplettendfte wachten voorbij fluipen kan! verbindt u mijn Heeren I verbindt u, om een beledigden va-t der en verachten minnaer te wreeken. (De banden van den Hertog en den Marquis in een leggend» en beide teder aenziende.~) Verbindt u! —
de hertog.
Wat vermag zulk eene fchoone middelaeres niet?
de marquis.
Waertoe ook thans twist ? Hertog! wij waren fteeds boezemvrienden, dat wij die blijven! — verbonden alles in 't werk ftellen , om u eene fchoone minnaeres, mij een misleid kind weder ie geven. de hertog, hem de hand biedende.
Welaen! verbinden wij ons — zwceren wij, niet te zullen rusten voor gevonden — en gewrooken te hebben.
p e marquis, hem de hand vattende. Nimmer drukke, zelfs in de angftige oogenblik».
ken,



TOONEELSPEZ,. m 39ï
ken des doods-, deze hand, die eens vriends, zo ik iets verzuime.
Dl HER T.0 G.
En geene aerde bedekke mijn lijk, zo ik ruste, voor ik u gewrooken heb.
MARIA.
Kom, genadige Hertog! verban voor eenige dagen het gevoel van teleurftelling .— zijt bij uwe dierbaerfte vrienden opgeruimd!
DE HERTOG.
Gaerne, zoo veel in mijn vermoogen is. — Maer, verfchoon mij, ik ben heden zeer vermoeid.
MARIA.
Pat wij dan te zamen in het grot, bij de grootc waterval eenige vetfrisfing neemen. Zelfs in de heetfte zomerdagen ademt men daer lente in.
DE HERTOG.
Wie kan weigeren, als zulk een fchooue mond ons nodigt.
DE MARQUIS.
En vooral als deeze uitnoodiging welmeenend, niet flcgts uit hoflijkheid gefchiedt.
De Herttg biedt Maria de hand, aen ^ de. deur ontmoet hen de Ridder de. Vincini.
■
C 4 ZES.



♦}.# de MARQUIZE VAN MAZZINI»
ZESDE TOONEEL. De Ridder de yinc-ini, de voorigen..
de ridder.
Vcrfehoon mijne ftoutheid, ik ftoor u misfchien..
maria Cll db m a r o. u i s .
In 't minst niet.
de ridder.
Ik vernam, dat mijn Vriend, de Hertog,was aenge-». komen.
de marquis.
-Wij- willen u niec hinderen.
m a r i a , tegen, den Hertog Wij wachten u-, genadige- Hertog !
ZEVENDE TOONEEL* De Hertog van luovo, de Ridder de vincins.
de ridder.
ebt jij niets gevonden ? Hertog l
de hertog.
Niets de Vincini! God weet waer zij zich ophoudt. Zo 'mijn belang 't niet vorderde , ik zou haer vro-. lijk vaerwel zegjen; doch gij weet, Ferdinand ie Vijfde heeft veel vermoogen aen 't hof, en mijne zaekcn. ....
BE



TOONEELSPEL. 4*
DE SIDDER.
Ik begrijp u — maer er is er nog eene — Julia , zult gij zeker toch even fterk beminnen ils Emilia, cn beide voldoen aen uw oogmerk.
DE HERTOG.
Onder ons, Ridder 1 Heeft Emilia een minnaer, die de Marquize kon behaegen ?
DE RIDDER..
Hoe moet ik u verftaen l
DE HERTOG.
Naer de letter. Zie mij eens aen de Vincini! wij zijn broeders, ik duif u boven alles iets vertrouwen. Maer, oordeelt gij niet, dat het voor eene jonge fchoone Dame eene ftraf is, mijne gemaelin te zijn !
DE RIDDER.
Ik begrijp u volitrekt niet, Hertog!
DE HERTOG
Dit verwondert mij, daer het toch niet van gistelen is, dat gij mij kent. — Gij weet toch wel dat ik rnaer éénerleij foort van liefde heb.
DE RIDDER.
En hu?
DE HERTOG.
En deze is alleen om mijn gezach te verbreiden.
DE RIDDER.
Gij bemint Julia toch?
DE HERTOG.
Ja jjTids een middel, om het einde te bereiken — C 5 On.



'4* de MARQUIZE van MAZZINI.
Onder ons, weet gij wel. waeröm de Marquize zoo ten mijnen yoordeele is ?
de m tDER yt-iil Wijl gij beide hier in overeenkomt, dat gij naer gezach ftreeft.
de hertog.
Niet alleen. — Gij kent den Graef -van Vereza. Zij wilde gacrne de/.en tot- haeren minnaer gemaekt hebben, doch ongelukkig voor beide — hij.verliefde op haere dochter
de ridder.
Gij zijt geheel raedfclachtig, Hertog!
' " ' " de hertog.
Ik heb thands geen tijd, want men wacht mij —, ik zal daeröm in drie woorden u de ontknooping geeven, van 'tgeen gij een raedfel wilt genoemd hebbeu. — Ik bèn in Napels niet ontbloot van gezach. Maria de Velovno is heerszuchtig en — wellustig. — Zij liet haer oog op Hïppolitus vallen, deeze verfmaedt haere liefde, en bemint-haere dochter—do haet van den Graef flaet over op Julia ,. en dae.om, Ridder! moet zij mijne gematlin worden. — Ik ben hier volkomen mede te vreden, wijl het mijn gezach en egoisme ftreelt. ( Hij fchudt hem de hand.) Hebt gij mij immer nog wel Zdo openhartig.gezien.
de ridder.
Gij maekt mij geheel verwonderd,
de hertog.
Vaerwel, ik mag mijne vrienden zoo huig, niet Jaeten wachten.
Dl



T O O N EE L S P E L. 4$
DE RIDDER.
Ik verzei u.
Hel tooneel blijft eene kleine poos ledig.
AGT S T E TOONEEL,
EMILIA, FERDINAND. EMILIA»
Wat deert u! lieve Broeder!
FERDINAND',' misnoegd.
Die Hertog verbeeld zich welligt dat hij een god is. Wel hemt dat hij achter de magt^a» mijnen vader fchuilt, of ik zou den verfchrikkelij • ken Eael doen vallen.
EMILIA.
Gij fchijnt geheel vertoornd, waerde FerdlnaniS
FERDINAND.
Verfchöon mij, mijne waerde zuster!— 't Is waer ik moest mij om hem niet vertoornen. Wat vet* dient een vrouwen dwingeland ?
EMILIA.
Zijt gij bcleedigdt Broeder!
FERDINAND.
Beleedigd? Ik dacht het dus, wijl hij mij aenZag als ware ik zijn zwijnenhoeder — doch ik vergiste mij. Zo hij mij vriendelijk als een bondgenoot hadde gegroet, dan had hij mij beledigd — jsi _ dan had hij mij veifchrikkelijk beledigd;
maer



'U de MARQUIZE van MAZZINI.
maer thands niet 'f ftrcVf »„.
■wet — t ïtreict mij tot eer een vijand I
van den Hertog te zijn.
emilia.
Hij fchijnt toch wederom vergeeffche poogingen gedaen te hebben met onze Julia op te fpo.ren.
ferdinand
Helaes Emilia i Ik vrees niet dan te zeer, dat men immer hier mede vergeeffche poogingen zal doen. <uet eeneflerk of vellende, doch onderdruk, ie droefheid.) Julia zal ons welligt nooit weer aenSchouwen.
emilia, fchielijk. Hoe Ferdinand! zij zou dan zeker dood zijn?en dit zeidet gij niet eerder.
ferdinand.
Ach! waeröm moest die haetelijke Hertog mij zoo levendig eene gebeurenis emmeren, die mij 't hart van een fcheurt,
emilia.
Welke gebeurenis ? fpreek toch , lieve Fcrdinand!
ferdinand,
Niets nieuws, lieve Emilia ! dien nacht, dien noodlottigen nacht, waerin llippolitus viel — Julia verdween _ en mij in een kerker de gelegenheid benoomen werd, haer bij te ftacn. _ 't Is thands bijna agt weeken, dat zij van elk vcrlaeten is. _ Emilia! wat kan van haer geworden zijn - men zoekt overal, vriend en vijand, niemand Jaet iets onbeproefd, en men vindt haer Bergens. Ach! zeker



TVONEELSPEL. Ai
ker rust zij reeds in de armen des doods, waerin de vertwijfeling haer heeft neergeworpen.
EMILIA.
De deugd , Ferdinand ! is immers fterk genoeg om den mensch tegen vertwijfeling te befchermen? - zij moge geftorven zijn, maer, dan is zij ook •bij haeren ongelukkig vermoorden Hippolitus, bij heure ongelukkige Moeder.
FERDINAND.
Ach , Emilia ! wat mag van haer geworden zijn — Daer nadert heur Fereza, flaekt haere boeijen, door eene heerschzuchtige ftiefmoeder om haere fchulde. looze handen geflooten - wij dwaelen, daer huivering en angst om onze fchreden waeren, door de kronkelende gangen - wanhoop greep ons reeds aen, toen wij de laetfte deur eindelijk vonden — ach1 hoe klopte onze harten reeds van vreugd! hmilial de deur opent zich—daer zien wij den Marquis met de zijne, bij het vervloekte fakkellicht. - Hippolü. tus wordt neergeftooten, mij overweldigt men, en Julia blijft veriaeten. Helaes! hoe fterk moet onze deugd zijn, zo zij ons in zulke oogcnblikken tegea vertwijfeling zal behoeden.
EMILIA.
Ach ja! zij zal niet meer zijn, mijne lieve zustel! In denbloeij heurer jaeren gehaet — vervolgd— omgebragt! o God! wat is een mensch! verfchoon mij, Ferdinand! ik moet mijne traenen den vrijen loop gunnen.
FEU.



%6 Oe MARQUIZE vRn MAZZINI.
fer.binand, geheel aengedaen. Dat zij vloeijen, beste zuster! Buiten de lienon. hebt gij thands geene vriendin meer op de wijde waereld— de genoegelijke dagen, welke gij hier in de eenzaemheid genoot, zijn voqrbij — zijn voor ecuwig hecnen. — Zij rust reeds, zij die 't heerlijkst beeld en te gelijk de engel was.
emilia.
Over wien komen de tneuen die zij weende — ■over wien de moord dien men haer pleegde!
ferdinand.
Oordcelen wij niet, Emilia! — daér ftaat het iti -het boek dcsOnbedriegbacren. — Bedwingen wij eene droefheid, mijne zuster ! die ons niet bateu kan , die ons ilegts gevaerlijk kan zijn — onze ouders Willen niet, dat wij voor oiigelukkigen gevoelig zijn.
emilia.
De traeüen, welke voor zulk eene waerde zuster Vloeijen, kunnen zoo dra niet worden opgedroogd! — Ik ontlteel mij voor eenige «ogenblikken aen aller bijzijn, en wijde mijne traenen aen de treurige asch Van onze Zuster. (Zij kuscht zijne hand en ■vertrekt.')
NEGENDE TOONEEL.
ferdinand, alleen1.
w at ben ik thands op de waereld? wien heb ik wiens oogleden bevochtigd worden'als ik fchreij ? wien ik deelgenoot van mijn geluk maeken kan? —
ffifr



toöneelspel. v
flippolitus! rampzalig vri-iid. met wien ik de dage-n mijner kindsheid doorbragt, thands mis ik u, daer ik uwe opbeuring, uwe onderfteuning 't meest nodig heb - nu gij mij 't verlies van eene Julia moest helpen draegen. Welk geluk, welke vreugd fchiet mij thands overig? Met Emilia moet ik vreezen te fpreeken, want overal heeft de achterdocht wachten gefteld - mijn vader haet mij - en zij die mijne moeder heet! - ach! waeröm. hier met in beide fexe de gewoonte der Malabaren! Is 't niet beter geheel ouderloos te zijn , dan eene naemmoeder te hebben? _ o Gij ! alziende Hemelt Gij gaeft mij eene goede moeder - gij ontnaemt mij
die, en gaeft eene. Uwe wegen zijn
Stikdonker.
Einde van 't tweede bedrijf.
ÏWf
I
DER,*



"41 de MARQUIZE van MAZZINI.
DERDE BEDRIJF.
liet Tooneel vertoont de jlitepkamer van den Marquis.
EERSTE TOONEEL.
de marquis alteen, zeer treurig aen zijné tafel zittende.
Z oo ben ik dan wederom alleen, en de angst beneemt mij mijn gerégeld denkvermogen. . . . Waer* öm kan ik niet altijd in verftrooijing zijn ? waeröm omringt mij met den morgen niet fleeds eene reeks van vrienden? waeröm geleidt eene vermoeide meenigte mij niet ilaepdronken naer mijn ledikant ? waeröm dus niet een geweeten gefmoord, dat ons de eenzaemheid tot een ijsfelijk gaepende hel mackt? — waeröm konden de Paiiaenen., als zij hunnen medemensch aen den afgod offerden?—waeröm de Canibalen, als zij hunne vijanden opaeten, gerust en vrolijk zijn, daer mij een geringer misdaed de vernietiging boven het leven doet (lellen? waeröm heeft eene onzichtbaere hand, dat haetelijk iets in mij gelegd, dat wij geweeten noemen ? (Onrustig opflaende.') Ja Marquis! vraeg, vermeenigvuldig uwe vraegen in het oneindige »



T O O N E E L S P E L. ft!
gé, op geen dcrzelvcn. gunt men u antwoord. (Met 'ónrustige beweegingen over het tooneel wandelende. ) 't Is waer , ik heb eene daed gedaen, voor welkers ontdekking ik fidderen moet; Maer, is het daeröm eene misdaed, welkers erïnnering mij, na vijftien jaeren, nog alle rust beneemt! Ik heb een crijftal weggeworpen , om een diamant weder te vinden — eene daegelijkfchc Louize verftootcn, öm eene Goddelijke Maria de mijne te maeken ; is dit zoo groot eene misdaed? — Maer — bedriegen wij ons zeiven niet. (Hij werpt zich in zijn jlocl neder. ) Had ik die rampzalige de Bernini van mij verdreven, had ik haer een dolk door den boezem geftooten — o! thands zou ik meer rust genieten. — Maer neen — nog leeft zij! — Vijftien. kommervolle jaeren doortebrengen in een kerker, zonder hoop van immer het daglicht weer te aenfehouwen. —■ Maer (Na een kleine tusfehenpoos. Driftig.) ik draeg. hier, aen geen fchuld. — Waeröm roept, mij dit de geheels fchepping niet toe — waeröm overfchreeuwt zij de ftem van mijn geweten niet? (Bitter.)u , blind noodlot! moet het geweeten worden. Waeröm, ze men «iet wilde dat ik ftruikelen zou, wierp men mij eene Maria de Velorng yeöT de voeten?



50 de MARQUIZE van MAZZINI.
TWEEDE TOONEEL.
de marquis, baptist a. b a p t i s t a.
"Uwe genade vergeeve het mij, dat ik, ongeroepen , bij u kome.
de marquis.
Baptista! Gij treft mij weder in een ongelukkigen luim aen. — Dit hart, dit weêrbarftig hart wil niet zwijgen.
baptista.
Ach, genadige Heer! hoe zal men het hart tot zwijgen noopen , daer het om te fpreek'en gefchapen is. _ Ook dit hart vliegt mij geftadig in 't aengezicht, en, fchoon minder fchuldig, zie ik met hui. vering den dag der verantwoording te gemoet. de marquis, verband
Baptista ! wat tael voert gij? ik hoop niet dat uwe voorreden een verraed ten doel heeft?
baptista.
Ik een verrader! Ik uw verrader? genadige Heer! neen, het geheim, 't welk als een gloeiende kool mij op 't hart ligt, z-al daer blijven, tot het hart geheel verteerd zal zijn, —
de marquis.
Nu, wat dan ? Waeröm kwaemt gij hier ?
baptista.
U heb ik trouw gezwooren» Het verblijf van Loui*



T O O N E E L S P E Li ...... gi
ze de Bernini nimmer te ontdekken , heb ik ü. met tenen verfchrikkelijken eed beloofd. Maer — ook uwe gemaelin heeft geheimen, en deze moet, deze mag ik voor u niet verbergen — er ligt hier reeds veel,
DE MARQUIS. t «SS
Wat rammelt gij, Baptista! hebt gij te veel wijd gedronken, of wordt gij krankzinnig?
BAPTISTA.
Noch 't een, noch 't ander., — Marquis t — mag uw oude getrouwe dienaer fpreekeu?
DE MARQUIS.
•! Spreek, fpreekl wat is er van mijne gemaelin?
BAPTISTA.
Gij hebt u eene zwaere fchuld doen boeken , voor eene ondankbaere , voor — eene troüwlooze vrouw.
DE MARQUIS.
I Hel en Hemel! Baptista! verklaer U:
BAPTISTA.
Vincent werd de bezorging van uwe Louize bevoolen — ik verzelde u in Napels - i— gij vergat in den! maelftrooth van vermaeken, dat eene ongelukkige in een kerker zuchtte; Gij bemindet uwe nieuwe gemalin , en rekendet u gelukkig. Gedaene zaeken, dacht ik, hebben geen keer* dat mijn Heer zoo gelukkig zij, als mooglijk is. Ik zag veel van uwe gemaelin, maer ik zweeg. .
DE MARQUIS.
Baptista l waeröm blaest gij het vuur der hel in mij aen?
D a iA ï--
•i



S& de MARQUIZE vak MAZZINI.
BAPTISTA.
Op dat liet tefpoediger uitbrande , genadige Heer! Zie deze grijze baeiren — zie dit hoofd! — het bukt reeds naer 't graf en dan — o! dan is er voor mij een verfchrikkelijk oogcnblik daer.
De MAK-ouii, vinnig.
Vertrek, laffe Bondgenoot ! die beginnen, maer niet voleindigen durft.
BAPTISTA.
Uw genade hoore mij! Waren wij in Napels ge» bleven, hadt het fchijngeluk u daer nog blij ven vergezellen , en had ik uwe verftooten gemaelin nimmer weder gezien, ik zou mij niet onderwonden hebben, u een verfchrikkelijk geheim te ontdekken. Maer,' hét ongeluk, de nedere' onderwerping van uwe, weleer geliefde , Louize, noopt mij te fpreeken — uwe gemaelin is eene trouwlooze echtbreckfter , ftraf haer, en Aon Louize de Bernini in haere overige da-gen een kerker van jaeren vergeeten.
de marquis, woedend. Verdoemde Laiteraer J welke duivel ,heeft dit u ingeblazen? — mijne Maria zou trouwloos zijn.
baptista.
Zoo waerachtig, als thands de zon naer heuren on. dergang neigt
de marquis, verwoed zijn degen trekkende.
Hier verraderr Gij zijt omgekocht om de blanke! deugd te bemorfchen — waeröm (loot ik u dit ftael; niet door den huichelenden boezem.
BA?*1



TOONEELSPEL. ii
baptista.
Stoot toe ! — maer zijt rechtvaerdig.
de marquis. ■Eaptista! God! zo gij waerheid gefprooken hadt!
b aptista.
En gij 't geloofde! — zoudt gij nog verbeteren cunnen 't geen gij bedorven hebt. .
de marquis) zijn degen op de tafel werpende. ' JJeen, gij liegt — gij liegt duivelsch! Eaptista! lie vrouw, uit wier mond een Engel fpreekt, zou :cne. . . . eene hoer zijn — eeuwige verdoemenis üaptista ! gij liegt.
baptista.
Wees bedaerd, genadige Heer! ik zou dit liegen! _ ik zou dus eene deugdzaeme vrouw bij u verdacht nacken , cn mijne ziel, die zich tot de afreize gereed moet houden, eene nieuwe fchuld oplacden, ;n dus moedwillig mijne zaligheid met voeten fel. op^en?
ee marqüis.
Zaligheid! — Zaligheid Eaptista! (Hem wild hij le .band vattende,*) wij zullen faemen ter eeuwige verioemenisfe iavacreh — wij waren hier makkers, en ijaer — daer zullen wij 't moeten blijven.
1ait1 s'i'a.
God bewaere! genadige Heer! de Hemel is geen mensch, die onverzoenelijk is, Gebruiken wij de pogenblikken die thands zoo dierbaer zijn-
D 3 vt



5"# de MARQUIZE van MAZZINI.
de marquis.
Baptistai wat wilt gij dan?
baptista.
Overtuig u, genadige Heer! van de trouwloosheid uwer gemaelin.
de marquis, zich vermoed voor 't hoofd fiaende. Ik mij hiér-van overtuigen! — Baptista! kan ik de zon uit haer renperk neemen ? — mijne Maria mij ontrouw! — Ha! bij u, ben ik nog een Engel des lichts.
eapt i s t a.
Niet om *t geen ik u heden ontdekt heb. — Ik zal u eene plaets wijzen, waer gij alles met eigen oogen zien zult
de marquis.
Welaen! doch zo gij mij beguichelt ! dan — geen eeuw van deugden, bedekke de feil van één oogenblik. ,
baptista.
Begeef u nog dezen avond in het bosch — verschuil u daer b.j den koepel, die 't uitzicht op-de Zee heeft, en, den wrcedften dood verwacht ik, zo ik u heb voorgelogen.
de marquis.
Weêl weè uwer! zo mijne Gemaelin onfchuldig is «- vertrek!
baptista.
Nu, genadige Heer! het een oud man u fmeeUen, _ Zo uwe oogen van de waerheid overtuigd
Zijn,



T O O N E E L S P E IA 35
zijn, wees dan rechtvaerdig voor de ongelukkige gevangene. Zij bemint u nog — zeker zij is voor ub/ welzijn bezorgd, fchoon zij door u lints vijf. tien jaeren in een kerker levend begraeven is.
de m a E. q_ ü i s.
Eaptista! — Vertrek!
baptista, ia 't heéngacn.
o Hemel! beweeg zijn hart, op dat ik, ongelukkig medepligtige, gerust het hoofd moge uederleggen !
DERDE TOONEEL.
de marquis, alleen , zjn degen bedaerd opgefloken hebbende.
ó God', nu geloof ik dat Gij in aenwezen zijt. Zij, om wie ik de gruwelijkfte wandaed bedreef — ?ij , om wie ik de rust mijner ziel gering fchatte ; moet het zwaerd in uwe hand zijn om mij te ftraffen. Maer zacht, mijne verwarde gedachten! kan het zijn, dat Maria, in den fchijn eens Gods, een duivel is? _ Neen, Baptista raeskalt, zijn wroegend geweeten heeft zijne hersfenen gekrenkt. —- Zij, zij , die ^ beminnelijke Maria ! kan niet trouwloos wezen. Heb ik niet veertien jaeren met haer geleefd? vermeerderde niet eiken dag haere tederheid voor mij ? Heeft ooit haer oog eenen anderen een lonk toegeworpen ? — Neen, Maria de Felorno is mij getrouw! En, zo zij trouwloos is, waeröm het mij D 4 out-



$6 de MARQUIZ-E van MAZZINI.
ontdekt? waeröm mij met het heilig geloof, dat zij j de fpiegel der deugd was , niet ten grave laeten gaen, op dat ik ten minsten ééne verontfchuldiging in de; eeuwigheid meebrengen kon. Maria!. Maria! o! zo gij eens trouwloos waertI-! — o Eeuwige! waer-öm hebt gij mij dan het aenzijn gegeven? — Om eene: deugd/.aeme vrouw in een kerker te laeten verkwijnen?— om een Vincent , als mijn medehelper, in de< verdoemenis, die mij wacht, te do.en deelen? en de« zen berg van misdaeden op te ftaepelcn voor eene: trotiwlooze vrouw! (Bijna fchreiend van onrust op-fiae.ide.j'Wat zai ik nu doen ? — waer is nu de vriend,. bij wien ik dit overheden hart kan uiifchuddcn? — , o Ood! wie is er, die mijn vriend zo.u zijn, naer: de ontdekking mijner gruwelen? (Hij valt wanbooi fend in zijn /loei neder, zit als geheel bej'cjfeloos, met een gevesten blik -• wÜ4 op/lacnde.) wel aen} : men gac — men onderzoeke — en vinde den dood Hij vertrekt zeer J'chielijk.
VIERDE. TOONEEL..
Het tooneel vertoont een bosch. emilia,, Mevr. de menon, opirtcdendt.
emilia.
Ach! gij fcherrst immers?
Mevr. de menon.
Emilia! zij die mij opvoedde, hebben mij een
o.a-



TOONEELSPEL,
onverzettelijken afkeer ingeboezemd van te kruipen, en onfchuldig mij te doen vernederen, de afkeer, welke Mevrouw uwe moeder tegen, mij voedt, openbaert zich te duidelijk, om er onverfchillig onder te blijven, 't ls te onverdraegelijk niet eene vijandin onder één dak te zijn — te gevaerlijk zulk eene geduchte tegenltrcefftcr te hebben. Een van ons beide moet zwichten, — 't J,s billijk dat ik die ben.
emilia.
Gij wilt mij dan ook verlaetcn, de eenigc vriendin die ik nog op aerde heb?
Mevr. de menon. Ik zou dit niet willen, Emilia! zo mijn eigen hart het mij niet gebood. Ik heb nimmer hoogmoed gekoesterd, doch laeghartig te zijn is verre beneden mij. Nog voor een uur behandelde de Marquize mij op 't fchamperst, ,, Ik" z.eide zij, had u en uwe zuster bedorven, 't was mij te ,, wijten, dat Julia zich zoo ftout gedroeg, en de ,, vaderlijke magc, om een ligtmis te volgen, zich ,, onttrokken had." — Dit gaet te verre, Emilia t gij kunt niet wenfehen dat ik mij dus laet beledigen.
emilia.
Helaes! waermede heb ik mij tegen mijne Moeder bezondigd, dat zij m.ij de eenigfte, bij wie ik troost kan zoeken, de eenigfte in wier bijzijn ik draegelijke oogeablikken hebben kan, ontneemen,
■Wjl?-;. . -■ ! i f. \ ■ I .. 1
D S Mey,



S» de MARQUIZE van MAZZINI.
Mevr de menon. Zij heeft een doodelijken haet tegen mij opgevat _ dan, Emilia! ik ben geene dienstbode, welke, behalven met heurcn dienst, ook met het verduuwen van mishandelingen, heur brood moet winnen. ■ Heeft de Hemel mij geen fchatten gcge. ven , Hij gaf mij echter genoeg om eerlijk en gerust te kunnen leven. _ Ik kan de weldaeden van uwe Moeder ligt ontbeercn — kon ik ook u , mijne dierbaere vriendin! zoo gemakkelijk mislen.
emilia
Nog heden morgen trooster gij mij met de hoop, dat de Marquize weldra wederom naer Napels zou vertrekken, welligt gaen zij fpocdig , en wij zullen ais vooreu genoegelijk leven.
Mevr. de menon, Lieve Emilia! al wilde ik mij allos laeten welgevallen, alle ontvangen verongelijkingen vergeeten , wat zou 't baeten ? wanneer Dame's als de Marquize , beginnen te beledigen , waer zij niet kunnen wegjaegen, behoeft men geen buitengewoon doorzicht om te weeten waer men op uit is — waeröm zal ilt dan mijne onaengenaemheden vermeerderen , door het tegen haer te willen uithouden?
emilia.
Ach Mevroniü' wat reden kan de Marquize hebben u te haeten?
Mevr. de m e n o nt.
Genoeg zij het, Emilia! u te zeggen, dat het
haer



TOONEELSPEL. 5$
haer belang is, mij van haer te verwijderen; en 't is haer eene ligte zaek in heur oogmerk te flaegen. Schrander, en aengebedcn van haercn gemael, zou zij mij misfchien met fchande ovcrlaeden, door hem doen vertrekken, 't Is voorzichtig, Emilia! een vijand te ontwijken, wanneer men weet, den flag te zullen verliezen.
emilia.
Dus zijn dan de dagen van genoegen voor eeuwig hecnen. Mevrouw! wij verlooren eene goede Moeder, doch vonden haer in u weder, ja! gij waert ons eene goede, tedere moeder en — gij wordt mij ook ontrukt — ontrukt, in een oogenblik wacrïn ik uwe hulp 't meest van nooden heb, waerin ik, zo gij mij begeeft, van elk vcrlaetcn ben. — o Mijne Moeder! wat zal nu van mij worden? — bij wien zal ik nu troost en fterkte zoeken tegen de beledigingen van mijne ftiefmocderl wat fchiet mij over dan te weenen , cn te lierven j Meur. de menon, getroffen.
Emilia'
emilia, haer fohreiënd omhelzende. Ach! verlaet mij niet.
Mevr. de menos. la za! ü niet veriaeten.,
VIJF.



«o de MARQUISE van MAZZINI.
VIJFDE TOONEEL,
de v oor i gen, de MUlJDIS,
zend opkoomende.
de marquis, Emilia en Mevr. de Menon , bemerkende.
Wat doet gij beide hier?
ejiuu.
Wij wilden eene avondlucht fcheppen, lieve Var der !
de marquis. Ik heb, meen ik, meer dan eens gezegd, dat die avondwandelingen mij onaengenaern zijn. Is de dag niet lang genoeg! —
emilia.
Wij vertrekken, mijn Vader! (beide vertrekken.') ZESDE TOONEEL,
p e marquis alléén , in fterke gemoedsbewegingen over het tooneel wandelende.
Nu , zoo zal ik hier mijn doodvonnis sien on* derfchrijven , zo Baptista geen duivel is! —Waeröm rukte de koude hand des doods mij niet uit mijn ledikant — waeröm heb ik dezen dag gezien, dan om het weinigjen geluk, het weinigjen rust dat ik nog genoot, moedwillig te zien moorden. — (Hij
ziet



TOÖNEELSPEL. 5*
tiet rondom zich —) Ha, daer komt, Maria! (Hij ziet naer ie andere zijde.) Eeuwige verdoemenisl eii daer de Vincini! — Sla mij nu, Eeuwige wfeeker! met blindheid, op dat ik mijne fchande niet begluure! (Hij verfchuilt zich achterop het tooneel, tusfchen cenige hoornen.)
ZEVENDE TOONEEL.
De Marquize , maria, de Ridder de vINc i n i, van verfchillende zijden uitkomende.
de ridder, haer onihelzende.
A enbiddelijke fchoone \
maria. 'r Stil, flil, de Marquis mogt komen, 1
de ridder, een'igfins ontjleld. Hoe , de Marquis I
maria, lachend. Wat deert u, Ridder! verfchrikt gij zoodra ï
de ridder.
ö 't Is fiegts boert — maar, verfchoon mij, ik
Igeloof dat thands een bezoek van den Marquis u mede niet aengenacm zijn zon. maria.
Bij hem is de liefde fteekeblind ! bij zou niet» kwaeds vermoeden al ontmoette hij ons. (Zij zet zich op een tuinbank.)
O»



(êft de MARQUIZE van MAZZINI.
Tje r i d b e r , zich naest haer zettende, en haere hand vuurig kusfehende, Waerde Marquize 1 zal nu dit uur mijn geluk bevestigen!
c m aria.
Wat meent, gij? Ridder'
de r i D d e r.
Gij bemint mij ?
maria, lagchende. Wel zeker; wie zou u niet beminnen ?
de ridder.
Gij febertst, doch weet niet, hoe bitter die voor mijne vuurige liefde is.
maria.
Nu, ik bemin u — zeide u mijn gedrag te üwaerds dit niet genoeg? moet dit dan fteeds met woorden bekrachtigd worden ?
de ridder.
Geef mij dan éc'n blijk uwer liefde.
de marquize, hem teder atnziendc. Eea blijk mijner liefde — wat wilt gij toch ? ~ bedenk dat de Marquis mijn gemael is.
de ridder, zich aen haere voeten •werpende.
Aenbiddelijke Maria! wat hindert ons thands die onzalige Marquis?
de marquize, hem teder hij de hand vattende.
De Vintini! — ik bemin u.
JCT.



TOONEELSPEL. H
AGT ST E TOONEEL.
de marquis, de voorigen.
Onder 't uiten van Maria's laetfte woorden , vliegt de Marquis , met zijn ontblóotcn degen, woedend op de Vincini aen.
DE mar qUIS.
Dat de donder u treffc! verleider!
maria geeft, zoo dra zij de ftem van den Marquis hoort, een luiden gil, envalt in onmagt ter aerde de ridder den Marquis gewaer worden, de , vliegt op, trekt zijn degen en ver' weert zich — na een kort gevegt ontwapent hij den Marquis, en vlucht. de marquis, geheel woede.' Eeuwige verdoemenis ! ik ben ontwapend' (Hij fehreeuwt hem na,~) Ga Eeroverl mijn wraek zult gij niet ontvlieden. (Hij vat zijn degen en HeeËt dien op. Slaet vervolgends zijn oog op Maria Gevoelig.') Maria! (Hij herfielt zich. Fors ) onkuisfche 1 (tegen ■Veteren Colas, die driftig opkomen.) Help de Marquize. ( Hij vertrekt fchielijk. )



ij*}, de MARQUIZE van MAZZINI.
nëgënde tooneel,
peter., roeeer t, de Marquize , maria. peter.
tTemelfche vader! Robbert? wat zullen wij uitrechten ?
robbert.
Wij zullen haere genade in huis brengen.
Peter en Robbert willen haer opbeuren t, midlerwijl bekomt zij.
peter.
Wat deert u toch? uwe Genade!
MARIA, eenigfms verwilderd.
Waer zijn zij? — (zij herflell zich. Bedaerd.) Robbert! verzei mij — (Maria en Robbert vertrek* Xcu.)
peter , alleen. Ei , Ei!—hebben man en vrouw rufie gehad.— He ja !' *t is al geen goud wat er blinkt. (Hij vertrekt.)
TIEN.



TÖONEELSPEL. i>%
TIENDE TOONEEL.
De kamer van den Marquis.
ten bediende brengt twee ontftoken kdetsfen en vertrekt.
DÊ marquis, de Mttrquize 'maria.
MARIA werpt zith op een ft oei neder en fchijnt bitter Pd wcer.i'n.
de' m a r q u 1 ! .
2 oo moest gij dan al mijn ongeluk voltooijen , Mevrouw! Mij, die u zoo teder bemint, die vulvaerdig de rust van een geheel leven voor u zou willen opöii'e.eii, eene wonde toebrengen, die eeuwig bloeden zal. Ween nu , Mevrouw! deze traenen vloeijen uit fpijt van ontdekt te zijn.
maria, fchreii'ud.
Om 's. Hemels wil, Ferdinand! koud op mij dusdaenig te grieven.
. , ... -. de - marquis.
Maria! — een heelal van onheilen mogt mij treffen, uwe liefde en trouw maekten mij zalig — moedwillig ontrukt gij mij die zaligheid , en tlort mij in een afgrond van nooit gekende fmart. God en gij weeten, wat reeds in Napels is omgegaen.
E ma-



■46 de MARQUIZE van MAZZINI.
maria, fchrei'énd. Hemel' lioe kan céne misleiding den besten marl onrechtvaerdig maeken! — Ferdinand' hebt gij mij in veertien jaeren tijd zoo weinig lecren kennen , dat gij mij in ftaet reekenc een misdrijf te begaen, waer van mijne ziel grauwt.
de marquis.
Spaer de moeite, Mevrouw! om voor mij de fchijn« heilige te fpeelen. — Ik weet het, gij verftaet deze kunst volkomen , zonder haer zou ik niet reeds zoo lang het voorwerp uwer beledigingen geweest zijn.
maria
Schijnheilig! — o! Gij-goede Hemel! gij kent dij hart; Gij, voor wien alle onze handelingen , zoo. wel als onze gcheimftc overleggingen bloodliggcn, Gij weet, of in dit hart waere liefde tot de deugd, of huichelende fchijnheilighciJ,' haer verblijf houdt— U, Ontzach'elijke! roep ik tot getuigen, dat'deze man, zoo dierbaer aen mijn hart , verfchrikkelijk onrechtvaerdig tegen mij is.
de marquis, ter zijde, o God! gewis ben ik misleid, zoo kan de ondeugd niet fpreeken.
maria ziet dén Marquis, zoo dra hij zich a'vicndt, fchamp'er lagcheud aen, doch herneemt haere treurige houding, zoo dra de 'Marquis zich wreder tot haer wendt. '
de mar 'q u i s.
Maria! Gij durft den Hemel ten getuige van uwe
on-



T O O NE E L' S P E L. <$>
onfchuld aenroepen! _ Waent gij dan, gevallen Maria! dat de Hemel zelf om n, bij mij, verdacht te maekcn, deeze oogen beguicheld heeft.
m A r i A , als met verkropte droefheid. I Denk niet, Marquis! dat ik iets zal acnwendèn öra u mijn onfchuld te lecren erkennen en recht doen — dit ware mij vernederend.. Hf meet een man vaervvcl zeggen , die in 't gcvoelbn is, dat Ma» ria de Velorno eene trouvvloóze echtbreekfter kan zijn. En al wilde ik, wat zouden alle mijne poogingen baeten, daer de onfchuld als' Schijnheiligheid hij u miskent wordt?
de marquis, ep eencn hartstochtelijken toon. Maria! - '■ - "
maria', beiaerd, doch treurig. , ■ Stil, Marquis! — Morgen met.den dag zal ik van liicr vertrekken, wacht van mij geene verwijtingen Over de zwakheid uwer liefde — cn , op dttft gij niet wacnen moogt, dat ik om eenen elljendigen Ridder de Vincini te Vólgen, vrijwillig van u heenga, zal ik mij terftond bij mijn aertkömst t« Cozenfa ineen klooster begeeven , om door tucht en onthouding te lecren vergeeten, dat ik eenmael bemind heb, en op 't grievendst miskend werd.
de marquis, treedt op haer 'toe en wil haer omhelzen. ■ Aenbiddelijke Maria !
maria, eenigzins fier. Terug , mijn Heer! befmet u niet, door eertC E a fchijn-



^C8 de MARQUIZE van MAZZINI.
fchijnhcilige hoere aen te raeken. Waen niet dat koozerijcn mij van een voornecmen zullen aftrek-, ken, 't geen mijne beledigde eer ten uitvoer moet doen brengeu. .— Welk een niets waer.dig ding is toch! de deugd bij zulk een mensch als gij zijC? wat baet het, haer eene reeks van veciticn jacren gekend tei hebben, als men onbezonnen. genoeg is , om tei vermoeden, dat zij op een oogenblik in ondcugdt veranderen zou I — dan, Maiquis! is de ondeugd boven haer te fcliatrcn, dan kan deze Ons meer be-: vciligen. DÜÉ de deugd bemint, en zich geheel aem heuren dienst gewijd heeft, verlaet haer niet — zij iss het die haere bclijdcren in de-heviglte» aenzoekingem beveiligt. Marquis! al hadt gij de Vincini aen mijnen boezem , in p'acts van aen mijne voeren gevonden, mijne eer, die gij fiius zoo lange gekend hebt moest mij beveiligd hebben voor een vermoeden,, dat meer u, dan mij onteerende is — vergeef mijr ne ftoute tael — niet ik, maer de deugd zelve is door u beledigd.
marquis, woedend ter zijde. Eeuwig verdoemde Baptista! gij hebt met dem duivel la e ui en gefpaunen om mij ongelukkig te mac» ken.
m a r i a.
Ik meende dat zij u van mijne trouw borg ge. wcest zou zijn Ik heb mij vergist — en, ongelukkig eene vrouw, zo zij flceds met woorden heuren gemael van haere eer verzekeren moet!— Het is thands niet mooghjk dat ik ooit weder bij u gelukkig ben;
het



TOONEELSPEL.
69
net denkbeeld: mijn gemael kan denken dat ik trouwloos ben, is voor eene vrouw ais Maria de felofuo tc ondraegclijk. Morgen, Marquis! verlaet ik u — bet zal mij traencn kosten , doch onzer beider rust vordert het. Ik begeer mij niet te vcrömfchuldigen, dit zou mij vernederen bij een man, die aen mijne onfchuld niet had kunnen twijfelen, zo eene kwalijk geplaetfte ijverzucht hem het gebruik der rede niet benomen had (Weemoedig.) Marquis! ten blijke mijner liefde, geef ik u die vrijheid gewillig, die ik u had moeten geeven, zo ik trouweloos bekaden was. Huuw eene andere — zeg der geheele nraereld dat gij mij in echtbreuk gevonden hebt — ik, opgeüooten in eene eenzaeme cel van het klooster, bekreun mij het oordeel der menfchen niet, ik zal uwe bcl'chuldigingen niet tegenfpreeken , veel min weerleggen f Hem de hand vattende. ) en — aen geene zijde van 't graf, Ferdinand.' als de fchellfn van uwe oogen gevallen zijn, dan - cn eer niet, ver. (Èof.jk u uw fchandelijk vermoeden, en gij zijt wederom geheel de. mijne — vaerwell
d£ marquis, haer te voet vallende. Maria l bij God en menfchen! maek mij niet tot den rampzaligften der Stervelingen! — ik heb mis. daen , ik neb u hevig beledigd, maer ach, u zelve mij te ontrukken, deze ftraf ware te zwaer. mar. i a, hem met eene edele fierheid oprechtende.
Geene vernederingen Marquis i zij misftaen de« man.
E 3 BE



fC de MARQUIZE van MAZZINI.
de marquis.
Vcrlaet mij niet, Marquize! Ik vervloek mij zelf om mijn haetelijke achterdocht! — ftae af van uwi voornemen! — Maria! — Of is de deugd onverbiddelijk ?
m aria.
Niet onverbiddelijk, dan alleen wanneer het haem zelf betreft. Marquis! op 't oogenbük dat ik uwe: eer en de mijne op den wellustigen de Vincini wildé wreeken, —juist op het oogenbük, wacrin ik hem doós fchande meende te verpletten, om de ontëcrendoi voorfiagcn, welke hij mij gedaen had — juist toen: wantrouwt gij de (lerkte van mijne deugd — gij noem* mij trouwloos. Neen , Marquis! fitftl gij mij van: deze zijde bekend zijt moet ik u verlaetcn. — Zou. ik in volgende dagen mijne oogen durven openen 3 een onfehuldigen blik op een jongling flaen, zont der uwe ijverzucht aentevuuren.
De MARQUIS.
Maria! wantrouwde ik u immer voor dat nood-, lottig oogenbük, waerin ik u. ....
maria.
Gecne veröntfchuldigingen Marquis! zacht, mer\: nadert ons.
de marquis, haer vuurig omhelzende. Maria! gij vergeeft 't mij —
maria, els door deze omhelzing verrast, ziet hem flcrk 'aen , en drukt hem aen haeren boezem, Teder: \\ vergeef 't ii.
ELF-



TOON E-S, L S P E L. 7»,
ELFDE TOONEEL.
de hertog, colas, de voorigen. de hertog.
Geluk, Marquisl nu hebben wij hen zeker, nog lezen nacht breng ik hen hier op 't flot.
de marquis en maria.
Wie? wat?
de hertog.
Julia is digt bij het flot, en de Graef van Vt-
•tza verzelt haer.
de marquis, ?ra uiterften verwonderd. De Graef van Vereza?
maria.
Hippolitus leeft?
de marquis.
Hertog! zijn wij niet misleid?
de hertog, tegen colas. Verhael wat gij ontdekt hebt.
colas
Zoo even, genadige Heer! terug komende van Palermo , zag ik geen quartier van 't kasteel af, twee Heeren wandelen; den een herkende ik weldra voor den jongen Graef van Vereza , dezelfde , die door u 's nachts aen den zuidertoren ncêrgeftooten en van zijn bedienden naer 't ftrand gevoerd werd. Niet ver vaa hier zat uwe dochter, leunende tegen een rots,
E 4 de



Jt. de MARQUIZE VAM MAZZINI.
p e h e r t o c.
Nog eenmael, Colas! uw kop zijt gij kwijt, zo gij ttiij om den tuin leidt.
colas.
Op 't geen ik gezien heb, genadige Heer! wil ik daedelijk fterven.
de marquis.
Men heeft- u, hoop ik, niet ontdekt?
colas.
Voorzeker niet, genadige Heer! zoodra. ik ben door een doorr.haeg beloerd had, wendde ik zicht mijn paerd , reed zeer langfaem , om niet bemerkt te worden, eenige (lappen terug, en vervolgends» langs een anderen weg , fpoorflags naer 't kasteel.
de marquis.
Wat nu gedacn ?
de hertog.
Welk eene onnozele -vroeg. ', Op *t oogenbük trek ik met al mijn volk uit.
de marquis.
Maer de duifternis zal hun vlucht bevorderen.
de hertog.
Wat- duisternis? met fakkelen zal ik 't zonlicht uaerbootzen. Colas! tcrflond mijn paerden gereed — al mijn volk zitte op, en gij, wacht om mi} te waepenen.
de marquis.
Dat ook al mijn bedienden zich gereed houdert dea Hertog te Volgen.
COLAS vertrekt*
DE



fOONEELS PEL. 73:
DE MAR f>U IS.
Eindelijk ; Schijnt er een eind aen al onze zorg en moeite -te zullen zijn.
DE HERTOG.
■ Er is echter nog éene groote zwaerigheid. Colas, van blijdfchap verrukt met de gefielde praemie , verfoeide zijne ontdekkingen is 't bijzijn van uwenzoon.. Gij weet, hoe hij tegen mij is vooringenomen. Zijn oogen blixcnulen her- enderwacrds op de tijding die mij gebragt werd. Zo hij in vrijheid blijft, zal hij zeker niefs verzuimen, om Julia uit onze magt te houden.,
DE MARQUIS.
Ik.begrijp u - Robbert! - Hij zal terftond in hechtenis genomen worden, en daerïn blijven ,'tot . Julia, door den zegen eens priesters, de uwe is.
. ROBE Ê'R Tv; v'
Uwe genade!
DE MAR Q U J S.
ÏUen roepe mij terftond' mijn 'Z_oon. TWAELFDE TO O NE E L.
FERDINAND, DE V O O R 1 G E N. FERDINAND.
Hier ben ik reeds, mijn lieer! wat beveelt uwe genade ?
E 5 p*



tm de MARQUIZE VRtf MAZZINI.
de m AR q u I s,
Ondankbaere zoon! gij tracht dan al de óógmerken
van uwen vader te verijdelen?
e e r d i: Jf a n d
Eens trachtte ik dit, en werd genoegzaem geftraft, doch thands draeg ik gcene bewustheid u redsn tot toom te hebben gegeven,
de hertog.
Toen men mij de tijaing bragt van de- nabijheid uwer zuster en hacren verleider , toondet gij genoeg wat in u omging Gij bezit nog geen listigheid geaoeg , mijn Heer ! om een verraeder te zijn. ferdinand, hem met verlichting, ■ • ■ aen ziende.
Voorwaer ! -~ gij hebc het er verder ingebragt.
de h e r t o 6.
Bij God! wacht u. Nimmer liet de Hertog van Luovo zich ftrafFelpQi hoonen.
f e r d i n a n ; op tien Marquis wijzende. Zie daer , Hertog! uwe beveiliging.
de hertog, de hand aen 't geweer ,CL ~i\ 3 Vx O O j ''a- % \ '>\ v- ' '
Jongeling' Ik zal u doen zien, dat ik geene bcveiliging nodig heb.
ferdinand, met eene bedserde veróntwaerdigiug.Gij begrijpt, hoop ik, dat het hier geen kamp•plaets is.
de marquis.
Gij kunt met u zeiven, in een kerker, kampen. (Je-
gen



T O O> N E E L S E L. 7St
gen de bediende. ) men breng boeijen., (Tegen Ferdinand.) Verbasterde! zocht gij ons andermael teleur te fte}lcn. Weet, Ferdinand! uw vader is geen kind.
ferdinand.
Neen, hclaes! hij is geen kind. — (Bitter. ) Zal ik wederom gekerkerd worden? mijn Heer!
de marquis.
Hoon niet, Ferdinand! - beef voor mijne WQ«. de cd&l! vernietiging tot eene gezelUn heeft.
ferdinand, met eene gevoelige l b$dacrdhc 'u{.;
Gij kunt mij met ketenen belaeden. -gijkunt mijn ligbacm in een kerker werpen, maer (Sterk.) mijne ziel is boven een kerker, haer kunt gij n:et boeijen, en — de eeuwige Kechtvaerdigheid kunt gij ook niet boeijen (Tegen den bedienden die met kelens inkomt. ) ?ie daer mijne handen. \
de marquis.
Men breng hem ouder den toren.
r s a b i n a s q.
Vaerwel! —
Terwijl hij met een bedienden vertrekt^ treedt Peter binnen. , .
DER.



f€ de MARQUIZE van MAZZINI.
DERTIENDE TOONEEL.
PETER., DE hertog, DE marquis,
de Marquize maria. peter.
Z oo op 't oogenbük , genadige Heer! komt een bedienden van den Ridder de Vincini, man en paerd, beide doornat van 't zweeten. Zie daer een brief genadige Heer!
maRIa, ontflelt hevig. De marquis, ziet haer veelbeduidend aen, bemerkt heure vcrwarriig ,en hoe zij beur gelaet tracht te verbergen. Breekt den Brief epen, wordt onder 't lezen hevig ontroerd , •vouwt den zeiven wederom toe, en ziet Maria met een oog, vol woede, aen. Maria, bemerkt dit. Spijt en verkropte woede zijn zichbaer op haer gclaet. Tegen den Hertog. Dat uwe ondernecming gclukkc! genadige Hertog! vaerwel! (zij (laet een veel betekenenden blik op den Marquis , cn vertrekt. )
de hertog.
Wat is dit?
de marquis.
o! — Niets.
colas, inkomende. Alles is in gereedheid, genadige Heer!
DE



TOONEELSPEL. t<?
de hertog.
Ik korac.
colas, vertrekt. de hertog. Vacrwel mijn vriend! morgen zijn wij gelukkig.
de marquis.
• Vacrwel l uwe pooging hebbc een gunftigen uitflag,
VEERTIENDE TOONEEL.
d e m a'r q v i s , alleen.
„ M orgen zijn wij gelukkig " en deze vervloekte brief ftort mij in mijn bederf te rug. Maria! gij verilaet de kunst, maer bij God! gij zult mi niet weder aen uwe voeten zien, niet andermacl oogen en reden beneemen. f.ouize! gij worde heden verfchrikkelijk gewrooken! thands heb ik geen voorwerp meer om te beminnen, ik vervloek de liefde, dit al mijn onheil lchiep." Ik begeeve mij naer Napels terug , zoek in de verftrooijing van 't hof rust vooi mijn hart, en vergeet zoo wel Maria de Velorno als Louiza de Bernini — Maer, hoe zal ik haer vergeeten — de ontrouw van haer, die ik aenbad — de trouw van haer die ik verftootte . ziuicn mij immer voor den geest zijn — ijsfelij^e beelden! — 't zij zoo! — ( Bedaerd.) Nog cenmael moet ik u zien, Louize ! mijn hart moet nog meer bloeden. Kon ik u uit uwen kerker omilaen? kon ik u hcrftellen in
de



v?8 de- MARQUIZE van MAZZINi.
de plaets, waerïn eene hoer u is opgevolgd — doch, helaes! dit kan niet, en uwe rampen te verligtcn , door een einde aen uw leven te maeken — helaes! dit kan ook niet. — Genoeg, nog eens wil ik u zien , en dan — Louize! dan zien wij elkaer weder voor
den Neen , neen , op dit denkbeeld ijze ik
mijne haeiren rijzen er van te bergen. Neen
Louize! op dit leven volgt vernietiging.
Einde vttii 7 derde bedrijf.
VIER.



. f O O NËELSPEL.
VIERDE B E D R IJ F.
Het tooneel vertoont ech_ zeer rotfig land/ fchap , aen de linkerzijde is een grot. 'l Is middernacht.
hippolitus, met eene lahtaern , p ara VIcini, beide uit het grot komende.
KiPP o'l'i t u s.
Gsd dank! zij begint eindelijk te rusten. Acb! 'Paravicini! hoe vrecze ik voor haer. Helaes' zo angst en vermoeidheid haer het gebruik heurer zinnen benam ! welke vrouw is aen zulke ongemakken gewoon? zij is ftii opgevoed op het kasteel van Mazzini, welks grenfen zij misfchien te vooren inKOJt veriaeten heeft, en nu doolt zij fints omtrend twee maenden het eiland door.
p a r a v i c i m i. Zij is de éerfte niet, mijn vriend! welke den dwang en heerschzucht eens vaders zoo treffend moet ondervinden, en helaes! zij zal ook de laetfle niet zijn.
iiippot.itus.'
De Marquis, heur vader, voert over elk een wille-



<&> de,MARQUIZE van MAZZINI.
lekcurig gezach, en hij zelf wordt alléén van zijne gemaelin beheersen;, 't Is meer aen haer, dan aen hem, Paravicini! dat ik alles wijte. Eene vrouw, wier fchandehjkc drift rijen niet wii opvolgen , zal nimmer naelaeten zich qp heuren verachter, cn haer , wejke zij meent dat de oorzaek er van is, te wrcekeu — Aiaria de Velorno is eene wellustige , die niets ontziet 5 om hein in het net te lokken, op wien zij eenmael haer oog geflaegen heeft — ook mij heeft dit engeluk getroffen; haere fmachtende blikken, haere, voor een eerlijk hart, walgelijke kunstenaerijën fchreeuwden mij als toe ,, vraeg flegts, en ,, nie's zal u geweigerd worden" — doch, naer mate heur gloed toenani, vermeerderde zich de trap mij :lte. Mijne ziel was te groot, om de tael
oogen te. willen.verftaen , en mijne 1'maefc te k' J .ch om eene vraagende vrouw . genoegen te gce-ycfl.ir!i f' • ■...t? t! bi HtitoWrw i
PAnAVÏCINl.
Kendet gij den liet menl'chelijk hart niet genoeg, om uit dit gedrag de verfchrikkdijkfte gevolgen te .voorfpellen. — Waeröm zulk eene vrouw niet ontweeken? —
u I v POLITUS
Ik zag, ik gevoelde dit alles, doch de vriendfchap hield mij terug. Met den jongen Ferdinand ven Mazzini ben ik opgegroeid, on<;e harten zijn volkomen eenftemmig. Deze had buiten mij geen vriend, welke hem troosten kon over de trotfehc beledigingen van zijnen vader, en de onvriendelijkheden zijner moeder.



TOONEELSPEL. 8t
der. Dezen beloofde ik naer Sicilië te verzeilen.' Ik deed het, Paravicini! en, hoewel ik hier bijna het graf gevonden had , zegen ik het oogenblik, waerin ik voet aen land zette, want, ik heb mijne Julia weder.
paravicini.
De Hemel geeve , dat gij dit oogenblik , door haet te verliezen, nimmer vervloeke! — Hippolilus! ware ik flegts eerder van dit alles verwittigd geweest, gij zoudt reeds lang op het vrije Corfica eene fchuilplaets gevonden hebben. Ik dank de voorzienig1 heid, die u gisteren bij mij voerde; zoo dra uwe Julia een weinig heeft uitgerust, begeven wij onï naer Patti, van dper naer Corfica, en in de armen der vriendfchap, zult gij beide de ongelukken vergeeten, die de trappen tot uw geluk moesten zijn.
h i p p o l i ï u s. ■ Ware flegts mijn getrouwe Pcdro terug, want-, Paravicini! hoe zullen wij den weg naer Patti vinden ? de Hemel weete, waer wij hier zijn.
p ae-AVie ini.
Over gindfche rotzen is de zee ; wij zullen den; weg ligt vinden. — Maer ontdek mij, hoe kost gij :Julia, na zulk eene korte kennis, beweegen u te volgen5 — hoe haer uit een kasteel krijgen, zoo beroemd wegens zijne iterkte ?
I _ 11 i p. p o.l i t u s.
I Julia, niet opgevoed in de groote fleden, waer het veinzen de eerfte kunst is, welke men leert? oihihite. mij weldra d.at dezelfde neiging, die ik F koei->



§5£ de.MARQUIZE van MAZZTNI,
koesterde-, ook door haer gekoesterd werd. Op ren bal, dattter.eer van Fcrdinand gegeven werd , danste ik met mijne Engclin , en iri degehecle zael heerseh- ; te eene ftilte , welke voor ons de grootfte loftuiting j was — alles was vergenoegd , alles - ftaer.de ons I vriendelijk aen , alleen de Marquize kon haere woe- s de niet geheel verbergen — haere oogen vernielden heure fehuldelooze dochter, welke met haere onüpgefmukte fchoonheid heuren luister verdoofd had. Boen , niet ligt zou Julia mij gevolgd zijn , zo niet heure moeder zelve mij hier in waere bchulpzaem geweest. Zij , aengepord door wraekzucht, floeg *le« Marquis een huuwelijk voor tusfehen Julia , en den Hertog Tan Luovo. Dit behaegde, want het ftrcclde zijne heerschzucht. Men beval Julia zich tot dit huuwlijk te bereiden, en dit was genoeg voor j haer, welke mij reeds beminde , cn 's Hertogs wreedheid kende, om mij te volgen. — Haer broe•dcr , de braeve Ferdinand , zou ons in onze vlucht behulpzaem zijn.
paravicini.
En uw plan gelukte?
h i p p o 11 t u s. Ten deele. Wij moesten de Hemels hebben van de voorpoort. De bediende, welke ze in bewae* ring bad, (lelde dezelven ons ter hand , doch ver ried ons Naeuwlijks hadden wij, in 't holst van 'Jen nacht, de groote (lag - deur geopend en ik , Ju* '/ƒ«, verrukt van blijdfehap , aen mijnen boezem ga'xirukt, of — met donderende woorden , ,, leg daer : . Yer-



•21 o O N-E E L S P E £. ■ «ƒ
verraeiüer! " werd'ik nedergeftooten, — Terftond za<* ik mij, door het volk van den Marquis , welke mij zelf de wonde had toegebragt, omgeven. & Paravicini.' op dat oogenblik wenschte ik te lïer. ven. Julia bemerkte ik niet meer — Ferdinand Werd onder de vervloekingen van zijnen vader weggevoerd , en ik was magteloos hem te redden. — Mijne bedienden bragten mij in de boot, die tot onze vlucht gereed lag, en wij ftaeken over naer Regio. — Daet lag ik aen mijn leger geklonken — de morgen zag mijne traeuen, en de ondergaende zon bad ze niet opgedroogd. .Ik wenschte den dood, maer mijne wenfehen , dank zij den Hemel! werden niet verhoord, mijne wonde werd genee•zeu en naeuwlijks had de natuur mij mijne krachten wedergegeven , of ik ijlde naer Sieilie om Julia , of den dood te vinden.
Paravicini, hem 'de hand 'druhkeudef Óeluk! dat gij de eerfte vondt.
h i r p o l i ï u s , ten: hemel wijzende. Daer llaept men niet. Paravicini! na dat mijne ti.üa, van alles veriaeten, bijna twee maenden hier had omgedoold , zonder hoop van immer mij v/ed-r te zullen zien, vond ik haer, Paravicini! vond ik hier in de handen der Roovers,-gereed 0:11 haer te verkrachten.::- - -V. ...
!par.avicin.t. r-ti'oi 1 ■ Deze liefde, in zoo veèle tampen ftandvastig geIfceven, verdient belooning, en zal die zeker Ontvang;:! — de Hemel, welke zoo liefderijk voor u j? a zorg-



%4 de MARQUIZE van MAZZINI.
zorgde,: voerde u zeker niet in elkanders armen, om op ,-nieuvv gefcheiden te worden.
TWEEDE TO O AT E E L.
julia, de voor.ig en.
julia, bleek , met loshangende haelren , geheel "■ verwilderd uit het grot /hellende.
^elpl — help! — Men vermoord hem! (Zij geeft een luiden gil, en dreigt neder te jlorten.)
hippolitus, op haer aenvliegende , on • ■■ ' ■ der/leunt haer. ?
Julia! besto, goede Julia! wat deert u? Algoe» : de Hemell welke zwacre Hagen treffen mijnen fche*J del.
julia, bekoomende , ét'et Hippolitus aen , en /loot hem van zich. Weg, verdoemde' uw adem is verpestend! (Zijziet voor zich neder.) Ontzettend! zie hoeveel* lijken — zie, mijne voeten gleijen over den iTihbe-! rigen groud — alles is bloed. — (Snel in een hoek:, ziende. ) Ha! — daer pijnigt men , daer vermoord men — help! help! ( Zij wil vluchten , en loopf in de armen van Hippolitus.)
hippolitus, haer acn zijnen boezem • • na .■ drukkende, ai : . -i:.-JaliaJ . t
u ïooy iitislrbii oos s! •8ios ji



T O O N E E L S P E L: .-, t>£
julIA, hem fterk aengezicn hebbende. Hippolitus! (Zich de oogen wrijvende') waer zijn wij dan? — zeg, zijn wij niet meer in het moordhol ? —
\ HIPPOLITUS* I
Keen, mijne beste! wij zijn in de vrijt;.lucht — Zie op, de Herren flikkeren ons bovenst hoofd. JULIA, meer bedaerd. Dus heb ik dun flegts gedroomd? niaer ■ aeketig ,. ontzettend gedroomd. Ferdinand, mijn Ferdinand kwam bij mij, zijne borst was van één gereeten , het bloed ftroömde uit zijne wonden, cn befpattc mij — hij kuam bij mij (Langzaem.) met een bleek gelaet, en holle oogen! ,, red mij! " zcide hij, en zijne fiem was als de ftem eens fpooks. Hij nam mij met'.zich, opende eene ijzeren deur, hij bragt mij in :ds begraefplacts der moorders, daer ftortte hij voor mijne voeren neder, en — afgrijfer lijk! ik was. .midden onder het aekelig gehuil en gekerm der halfvermoorde ongelukkigen. (Wild ) Daer lag een lijk, en daer lag een lijk, en daer,
en .daer — cn daer ik baedde tot over de enkels
ui 't bloed. (Zij houdt de band voor 't hsofd, et: bemerkt haere zwakheid.) Maer ik heb 't flegts gedroomd» eens was 't waerheid.
hippolitus. Verban deze aekelige beelden, Julia! Ik wacht elk oogenblik mijn Pedro — dan begeeven wij ons naer Patti, van daer naer Corfica, om uit te rusten van zoo veele ongemakken.
F 3 jw-



%S de MARQUIZE tan MAZZINI.
Naer Patti? — Ach, Hippolitus l ook daer heeft Mijn vader zeker zijne wachten.
hippolitus.
Vrees niet , mijne Julia! de Hemel was u tot heden nabij, Hij deed u de gewelddadige handen tïwl vaders ontkomen, redde u uit dc magt van vrottwenfehenders ; zou' die goede Hemel dat gedaci hebben, om u aen uweonderdrukkers over te Weren? Julia ! God heeft niets van zijne almagt veriooren.) ;4ïj93MÏ «•••• mv utifüitt.': ■'•'•'.is (Ui tatriM
En naer Corfica? wat zullen'wij daer?
hippolitus, op Paravicini wijzen de. t * 'B5j mijnen brac ven vriend gelukkig wordc-n. ll l'M . ' r X r a v-i c i ni.
"Houd u gerust, aenbiddelijk meisjen ! -ik heb vooj den Graaf van ï'ertca alles over , en mijn gezali op Corfica zaUu -genoegzaem tegen het geweld vai «wen Vader en deii Hertog beveiligen. . ..
hippolitus, omziende. i Stil! ik hoor ;geritcht.. - (Hij begeeft .zich naer 't Mthteriindc van "t tooneel, tv beklimt een rots. — Driftig terug koms-Kdi.y o God! 't'i is gedacn! jJ Verberg u, Julia'}- verberg u.
Jót'fA, ontzet.' ...I
Wat? wat?
hippolitus-
i De 'Hertog nadert. Om Gods wil, vlucht — ,i« 't grot — hacst u, Julia! ik zie reeds 't fchijnfJ hunner fakkelen.
*1 v J uJ



TOONEELSPEL; aa if
jol ia, handen in oogen ten Hemel heffende.
Thands kan ik niet bidden, maer Gij weet, wat ik bidden moet. (Zij begeeft zich in 't grot.) hippolitus. Paravicini! thands wordt onze vriendfchap op eene zwacre proef gefield: — Vreest gij den dood? paravicini. Vreesde ik dien immer, wanneer hij dreigde om 't voorftaen van eene rechtvaerdige zaek? Hippolitus! — ik wil met u ftervcn.
hippolitus. Ik ftierf gerust, zo ik flegts verzekerd ware, dat mijne Julia hen ontkomen zou. Helaes t waer zal zij, van elk verlieten , heen. dwaelcn ?
paravicini, groot. ■■. Hippolitus! de Hemel heeft niets van zijne almagt verlooren.
hippolitus, hem omhelzende. Getrouw In dood en leven?
paravicini»
Getrouw'.
Zij ontblooten Imnne zwaerden , en plaetzen zich aen de zijde v*>: het grot.
F 4 DEHi



de MARQUIZE van MAZZINI.
'DERDE TOONEEL.
V e hertog, gehee\ *e hèf**sch , een t a l| rijk gevolg , van fakkelen'voorzien , van \ over de rotzen komende ; de voorigen.
de hertog.
t
1 s 't hier ? Colas !
•colas.
Ja, genadige Hertog! ik flerf er op, dat ik hen..-; hier gezien lieb.
de hertog, tegen eenigen van zij* gevolg.
Gindsch over die rotzen heen , en vang al op wat; gij vindt, levend oi dood!
een i o e bedienden begeeven zleb\ aen de linkerzijde over dt rotzen. ij
dé hertog.
Zo ik hea niet vind, Cola's! dan beef!
colas
Dat zij hier geweest zijn , genadige Heer! is ze.,, ker. (Hippolitus en Paravicini bemerkende.') Zie^j genadige Heer ! zie derwaerds.
de hertog, tegex^ Hippolitus. Ha! verrader; (Tegen zijn gevolg, zijn zvjaerd intblootende.]) Val aen! val aen!
Jllm dringen met uitgetoogen zveaert den op hen aen , Hippolitus en Fa xavicini verdedigen zich een oogen\ tlilM



T O O N E E L S P E L, 8s
h'.'.k , doch .-moeten voor de ovcrmagt z:vicbi».»Jne.. .ontwapend hen.
Men boei hen. .r: asao "'■
EÜN DE-DIE nd E HippOlKUS en
ParavAcinj aah aib I n ui
DE HERTOG-
Gij zijt verwonnen, t>eïbMSige verraeder!
hippolitus Gij roemt als de jager, wanneer, hij met eene geheele bende ééncn .leeuw gevangen heeft. ■
D6 HERTOG.
Beledig mij niet, «r ou.wetifch.cn der! - :Noop mij niet, dat ik, door drift vervoerd, den beul zijn prooi ontneeme. Waar is jul'.a ?
HIPPOLITUS.
In 't graf.
| _ DE .HERTOG.
In 't graf? — Hoe, dubbelhartige! tracht gij mij te misleiden? - Colas,! hebt gij de jonge Marquise niet hier gezien?
co:*s
Zeer zeker, genadige Heerl daer, daer zat zij.
HIPPOLITUS.
Gij mqogt een mantelzak, voor «ene vrouw, hebben aengezien.
COLAS.
Neen, gij Graaf! Colas heeft zijne oogen zeer wel.
de HtRTOG, tegen zijne bcdienaen. Doorzoek dit grot ten einde toe.
F 5 d«



9<s de MARQUIZE Van MAZZINI.
»e bedienden treeden het grot in.
.S'.*t l*»\s.-;-i?jrj)jt, jj^ ^ ifitf^'
Wee! wee! uweryGraef M grj hebt twee geduchte vijanden. — Gij Zijt in onze ma'gti
- ü i tp-otif freds'ladaerd. En wij allen in die des Hemels. Ik vrees gcene rnenfchelijke vijanden. u
jishü 1 ,. DE -"ïiE.R'rör; ROWMV l\U [iü Er zal voor u geene 'genade zijn.
h i 'p i? o l i t U-s, ■ ten i ïhnitl fitijiO, fo, Daer zal ze voor mij niet voor u zijn.
d e '1ée r t ri.g.
Gij fprcekt'fterk — -jsmtwer . flegts dat menden Graaf van h'ereza kent.
hippolitus. • :
Heil! dat men den' Hertog van Luovo kent, maer wee hem ! die hem ten fchoonzoon begeert. Men kent den hecrschzuclnigen 'wreeda'ert. — Twee geMfig& hiervan, welke gij uwe gemaelinnert'rtfcmdet, ' 6e»»reeds de i«rdcï"e-n hoevcele van uwe wederftreevers zijn reeds door' dolk of gift "doop u omgcbi'4g,t? a _* o o
»3an m he'rtW'O. • ^ jj
Graef! uwe ftoutheid.'.zal u- verfchrikkelijke pijnigingen op -den hals haclen. Siacven zult gij'; 't geen gij zegt.
hippolitus.
Pijnigingen ? — wien drijgt men hier mede? _ een kind? — een iafhanigen moordenaer ? een Hertog van Luovo? — maer mij niet.
o e



r O O N E E L S P E L. $t
de iie rto:G, woedend. Leüv.-.ge-wtaeket ondier, 'bedwing u. ;'
PARAVICINI.
Gij fprécfct veel. — Ontdoe n van iwsr'-harnasch • geef mij of mijnen vriend onze zwacröen , cn laeten die het pleit beflechten - - ; , l «
DE HER-TQC.
Ik zou het no£ beneden de eer van mijnen Tê'h/ldknaep pekcnên , met vronwenroovers een-kaïkp-aen tc gaen.
6H\iS 8 I JSIPPOIITUS.
Lief uitgedacht! De Hertog is bcdrecven in 't maeken van uitvluchten. Gij kunt u beroemen, uwe vijanden te ondergebragr te hebben, zoo ais de ja, ger, wiens honden een hacs doodden. Door debanditen, welke gij op uwe-hand heb:, is zeker meeliig een .uwer vijanden gefneuveld. — Gil zijt dapper , ongemeen dapper, en maekt eene fchoone vertooning m uw blinkend harnatch , aengetrokke.',! om uwe minnacres tc zoeken, He' zo gij haer in uSvc magt kost krijgen, heel Napels zou willen* of onwillens zich over uw beleid moeten bewonderen. De Napelfphc fchooi>pii zouden u roemen om de veroveringen, welke gij op.'t vrouwelijk htrt kunt
macken, reed^ uwe derde zou 't zijn. Uitncemend!
fchoone vlijè'iijé'n wachten u reeds. Ha , ha.
D e Jl e l\ T o g.
Hel en verdoemenis I dagen en nachten zal ik bezig zijn, om nieuwe folteringen voor u uittevinden.
' hip-



99 de.MARQUIZE van MAZZINI.
H I P P O L I T U F.
En dan ontzemmwt de Hemel uwen arm , en tot uw fpijt verdwijnen al uwe plannen in rook.
de bedienden treeden hit het grot. ■3sl nu , COW^If .fl.eruiven.
Er is geen ftervcling in dit hol, genadige Heer i
P t HE li. T O C.
Vier uwtr blijven hier, en houden goede wacht. Elk di,e dit grot nadert zij uw gevangene. (Te. gen Hippolitus.) En gij zult, door folteringen gedwongen, ontdekken waer Julia is. (Tt^n zijnt bedienden ) Dracg zorg dat niet ontvluchten.
HIP.8 O L;I TBS. . , ,
De misdaeder vreest cn vlucht - de eerlijke, man
<ataf.9b ïooCI bvbbatib i»trtito* #•''—•»
VIERDE TOONEEL.
Het tooneel Vertoont een kleinen- kerker; een dt rechte zijde de g'ewo-yne in«ang , /ten den linker kant eene kleinïr deur. Men ziet eteen ledikant , één jlocl en tafel , waeröp eene aerden lamp zeer flaauiu licht-tav zi-tb geeft.
De Marquize loüIza zit, zeer eenvoudig gekleed treurig aen de tafel. JSa eene korte flilte.
Watbaet mij toch een leven, ft wc!k doorgebragt wordt in eene fombere eenzelvigheid, oneindig hae.
te-



TOONEELSPEL. ■ 93
telijker dan de verfchrikkelijkfte afwisfelingen van de treffendfte ongevallen?, ©och laet mij niet vraegen, eenmacl zuilen alle duisterheden van voor onze oogen worden weggenoomen. — Bijna vijftien jaeren bragt ik in dezen kerker door. Ach 1 dezen verfchrikkelijken tijd zou ik niet doorgeleefd hebben , zo de goede Vader der menfchen , van mijne jeugd af, mij niet met godsdienst gewapend had; deze is ongetwijfeld de dierbaerfte gave , die ooit van den hemel tot ons is nedergedaeld. Beneem den mensch den godsdienst ~ en in de geheele i'chepping zal onder zijne ellende geene blijvende troost te .inden zijn. - Schenk hem denzelven , en het treffendst ongeval zal hem draegelijk wezen. Ja , Ferdinand! met hem gewapend, kan ik mij niet ongelukkiger rekenen , dan gij zijt. Hoe moet de bewustheid van fchuld niet al uwe vermaeken verbitteren? deze beknelt mijnen boezem niet. — Na. den zomer van mijn leven in eenen kerker doorge. zucht te hebben, weet ik dat eene eeuwige lente mij wacht, daer, waer boeijen noch kerkers zijn. Deze bijna flacuw geweende oogen zullen wel hier het lieve daglicht niet meer aenfehouwen , maer toch geen eeuwige nacht zal dezelvcn gefloten houden. Een wensch blijft mij flegts overig , (Geheel aengedaen.) 'ik zal denzelven niet vervuld zien. (In Iraenen uithefslende.) Mijne kinderen! mijne kinderen! gij waent mij reeds lang tot ftof te zijn wedergekeerd, en 't is alleen on} u , dat deze traenen vloeijen. Vincent! eens deedt



94 » e.MAR QUIZE.van MAZZINI.
gij mij mijne kinderen aenfchouwen — de Hemel gedenke hierom uiver misdaeden niet!
Zij legt haer .hoofd ui de hand. Die-
-sb l tio.'. Me* brarjt.-tettig jgcrammcl een de khdi ütts.sjj'ifcfc y.-me deux.,, 't btJa/A door Louiza echter t niet bemerkt wordt , dezelve opent.
zich, en met zachte fchreeden treedt Julia ten voo-fchijn.
V IJ F D E T O O N E E L.
'julia, de Marquize r. ouiza'. julia, de'deur openende, treedt ver.
9b *WB900 '^rnkf-Tèrs^0^
o Gr-od! waer ben ik?
•' loui/.a «/j er..> «.vc bedwelming komende, bemerkt Julia , en geeft een luiden gil. . .
julia, onwillekeurig naderende en haer opxiem . merkzaem befchouwende.
' Hemel! welke trekken!
i. n vi:'. t\ , haer JUrk dengetien' hebbende. Bedriegen mij mijne oogen? (0/- een ' Ka.trouwenden toon.) Emilia! (Zij iifchoimt - Ju:ia 'met eïu-'nrWP-g.'vesi oog; -driftig op hcer tuttreedeii-de.) Meusch' of fpe'ok!- vAt zijt gij ? ' • ■ ■■
W ju-



T O O N E E L S P E i. rj 55 julia, bevreesd.
Julia!
louiza, driftig. De dochter van Ferdinand...?
julia.
Marquis van Mazzini.
Mijne dochter!! (Zij vliegt op Julia aen, ca klemt haer in heure armen. Haer loslaetende.) Dank, eeuwige Goedheid ! Nog voor ik mijnen adem litblaeze , mag ik een mijner kinderen aenfchouwen! de bittere kelk wordt verzoet. Julia! mijne dochter! zoo is dan eindelijk het hart uws vaders vermurwd, dat hij mij u toezendt? — Spreek, of lectt hij niet meer?
julia, bedngst. Hemel! wie is deze vrouw!
l o u ! 'i a.
Gij kent mij niet? - Langs welke wegen, aenbiidelijke Voorzienigheid! vervult gij de vuurigfte mijner wenfchen? - Julia! ik ben Eouize de JSer-
iiinJ,, uwe Moe^cr'
julia, geheel hartstochtelijk. ..Gij, mijne moeder*! (Zich uoor haere voeten Hederwerpenie.^ Mijne moeder!
louiza, over haer bukkende. Zegen, Algoedheid! stege1* voor mijne dochter! verhoor de gebeden van eene ongelukkig,* moeder!
jul.ia, haer verruit de hand kusfchemie.. , Mevrouw! gij zijt.mijne moeder? gij;3jjt de moe..
der, -



56" de. MARQUfZE van MAZZINI.
der, om welkers gemis deze oogen zoo vaek gefchreid hebbea?
iou1za.
}«, Juliat ja, ik ben die moeder, dié u, toenl gij nog in de wieg om mijnen büftand ï'mecktet ,1 on.iiomen werd — die find's vijfden traeg voordwenteleade jacren huer leven in dezen kerker doerbragt.
I julia.
Mevrouw! Gij leeft! _ Welk geval b«gt u toch" in dezen Jecrniswaerdiijen fltaw ?
l o u iz a.
De fchoonheid van Maiir. ,!c Fclorn»! — maer ik zal u alles verhaelcn. Ontdek mij eerst, Julia! zo uw vader u Hier hcrwaerds heeft gezonde», langs welken weg vondr yij toch dezen keiker?
julia.
Ach! een edel jongeling bemint mij, en mijn vader wil dat ik mime hand aen den Hertog van Luovo gecven zal, den haetehjkiten , wreeditcn man , Mevrouw ! die in geheel Napels te vinden is. — Reeds bijna twee maenden ben ik voortvluchtig. louiza.
■ Zoo flaet de haet van dien onbarmhartigen man tegen mij, ook over op zijne kinderen.
juli a.
Mijne lieve moeder! ik ben thands bij u , "om wie mijn hart (leeds zoo vuurig. verlangd heeft , en het onheil, dat mij trof, is. kleiner in mijne oogen. — Hoe. meenig een traen bevochtigde voor u
on-



TOONEELSPEL. 97
onze oogen, want , offchoon wij u wel nimm«r kenden , Mevrouw de Menon . . . .
l o u 1 z a.
Mevrouw de Menon? Leeft zij nog?
julia.
Ja , zij was onze voedfter.
l o u 1 z a.
De vriendin mijner jeugd! ach Hemel! mogt Ik ook deze nog eenmaal aen mijnen boezem drukken! — dan, vergecfsch is deze wensch.
julia.
Waeröm vergeefsch? lieve, beste Moeder? l o u 1 z a.
Julia I ik ben gedoemd tot eene eeuwige gevangenis,
julia.
Gedoemd? — wie dan doemde U?
l o u 1 z a.
Helaes! — uw vader! — vloek niet, Julia!
julia.
Mijn vadjr! o God ! welk een ... .
l o u ( z a.
Zwijg, geliefde dochter! — Ik zal u mijne verfchrikkelijke gefchiedenis verhaclen. Zeven jaeren had ik met uwen vader in den echt geleefd, toen de uitnemende fchoonheid van Maria de Velorno al mijn geluk den doodfteek gaf. Ik bemerkte wel dra de koelheid van uwen vader, die door haere fraaije geftalte en afgerechte kunstenarijën veröorzaekt werd; doch, trachtte door tederheid en onderwerping mij eene genegenheid weder te bezor.
G 6et» >



p8* be MARQUIZE van MAZZINI.
gen, welke ik thands verlooren had; doch alles s was vruchteloos; inwendige kwellingen wierpen mij weldra op het ziekbed neder, en ik verwachtte niets dan den dood. Julia! befcf wat ik gevoelde, toen ik, uit eene bedwelming bekomende, mij niet meert in mijn ilaepvertrck, maer hier in de/en kerken bevond — o ! 't Geen ik toen gevoelde, is boven; alle befchrijving. Ik meende reeds geftorven cn int den ilaet der afgefcheidenheid te zijn.
julia.
Helaes! dit kon mijn vader!
l o u i z a.
Lang daerna vernam ik, dat de maer van mijnent dood alötn verfpreid was , en dat een lijkbus,ch, met al den pracht tot onzen ftand behoorende , in 't graf onzer vaderen was bijgezet, en — dat de; Marquis Maria de Felorno gehuuwd had. — Voor: mij was dus geene hoop om immer het daglicht weder te aenfehouwen — doch, ik onderwierp mij aen den wil des Hemels.
julia.
o Mijne moeder! welke ijsfelijke dagen hebt gij gefleeten.
l o u i z a.
Ja, dagen, Julia! waerin ik dikwijls den goeden Hemel fmeekte, dat hij mij van m;jncn moeijelijkcn post zou aflosfchen , doch heden — het ge-zicht van een mijner kinderen, weegt jaeren van lijden op — zeg mij toch, lieve dochter! langs welken weg kwaemt gij hier?
ju-



TOONEELSPEL. 99
julia.
ö ! Langs eenen aekeligen — vërfchrikkelijken tveg. Nog geen uur geleden, was ik bij mijnen vriend, bij mijnen Hippolitus. De Hertog kwam iaer met eene bende, om ons te vangen — ik pnchtte in een grot — het gekletter der wapenen tlonk weldra verfchrikkelijk in mijne o >ren — ik Irong dieper in dit aekelig hol door, het werd la.11jer zoo enger, tot ik mij eensklaps in een grooter uimte bevond, waer een eeuwig duister heerscht, k ging echter voort — tastte langs de vochtige nuuren — vond eene deur — opende die — ontdekte ïog eene deur — opende ook die, en — ik vond nijne ongelukkige moeder.
l o u 1 z a.
Hoe ondoorgrondelijk zijn de wegen der Voorsienigheidi Langs een weg, nooit misfchien Tjetreelen dan door hem, die denzelven baendc, wordt mij mijn geliefd kind toegezonden. Julia! iints fijfcien jaeren , welke ik hier doorbragt, werd het mij flegts éénmael vergund, u te aenfchouwen. julia, verwonderd. Mij te aenfchouwen?
l o u 1 z a.
Ja, mijn kind! — Vincent heb ik ééns kunnen verbidden dat hij mij gelegenheid gaf u beide te cien. f
julia, nog meer verwonderd. Vincent? Mevrouw! waer zijn wij dan?
G 2 loui-



ïwb de MARQUIZE van MAZZINI.
i, o u iz a.
In den zuidelijken vleugel van 't kasteel vani Mazzini.
julia.
o Hemel! dus in de magt van mijnen vader?
l o u i z a
Van waer uwe vrees? Julia! door denzelven: weg, langs welke gij kwaemt, kunt gij immers dezen kerker verlacten.
julia.
Ik, vertrekken? en mijne moeder hier laeten? Neen, beste moeder! (Levendig. ) wij zullen famen gaen , ik zal u nooit veriaeten.
l o u i z a , haer omhelzende.
o Hemel! hoe veivoct gij de rampen , die miji drukten. — Ach , mogt ik nog eenmaal in de waereld terug keeren — nog eens mijne kinderen omhelzen, voor ik deze mat geweende oogen fluit. —.■ Julia! uwe zuster, uw broeder leeven immers?
julia.
Toen ik hen verliet — ach! wat zal van Fcrdi-ï nand geworden zijn. H'.j hielp ors vluchten, de Marquis ontdekte ons, en zo de nacht mij niet ge ■■ holpen had, zou ik zeker reeds de gemaelin van den Hertog zijn. o Moeder! ik heb reeds aekelige dagen geflecten — dan, alles was verzoet, ik vond; mijnen Hippolitus weder; (Schreiend.) goede Godl hij zal zekerlijk vermoord zijn.
l o u i z a.
Wanhoop niet, lieve dochter! heden heb ik gezien ,



TOONEELSPEL. ioï
Zien , dat voor den Onëindigen niets onmogelijk is. Nimmer verwachtte ik het zalige oogenblik u te zien; en zie , langs welke zeldzaeme paden toont de He • mei ons zijne goedheid.
JULIA.
Ach, mijne moeder! wij beminden elkander zoo teder, waeröm wordt ons geluk zoo moedwillig gemoord ?
L o u i z A-
Vraeg niet, mijne dochter! Wat ons hier duister, onbillijk, onwijs is, zal daer helder licht, de onkrcnkbaerfte rechtvaerdigheid, cn de fchitterendfte wijsheid zijn. Toeven wij — laet ons geduldig wezen.
, JULIA.
Ja, ik zal geduldig wezen. In wiens mond past deze les beter dan in den uwen? — Gij zuchtte vijftien jaercn lang in een aekeligen kerker, en de wanhoop maekte geen eind aen uw leven. Lieve moeder ! wij leefden zoo nabij u, en weenden om uwen dood.
LOÜIZA- pt
i Ware ik dood geweest, ik had minder recht op uwe traenen gehad.
JULIA-
Ach! hadden wij flegts kunnen vermoeden, wie het was , welke wij een fpook meenden te zijn, hoe ras zouden wij, gered hebben. De oude Vin. cent wist dus dat gij hier waert?
G 3 L0ÜI-



ïOn de MARQUIZE van MAZZINI.
l o u 17, a.
Deze bragt mij des nachts mijne behoeften. Dochl voor nu bijna zes maenden , meende ik dat gebreid aen voedfel weldra een eind aen mijn bcjammerings-S waerdig leven zou gemaekt hebben. Tivee dageni leed ik reeds gebrek, toen — ik den Marquis zelf zag binnen treeden.
julia
Mijn vader? —• hij kon dus nog getuigen zijn vani uwe ellende ?
l o u i 7. a«
Toen (loot ik mijne oogen , en wenschte dezelven nimmer wederom te openen. Uw vader was geheel verbitterd — gecne fmeekingen konden hem bcweegen. — Hij maekte mij den dood van Vincent bekend, cn verwittigde mij, dat Baptista zijne plaets bij mij vervullen zou — hij verbood mij ooit éern woord tegen dezen man te fpreeken — hij dreig, de — hij vloekte — en vertrok.
julia.
En fints zaegt gij niemand, dan Baptista?
Men hoort op ecnen af/land eene deur' openen, en vervolgends den gang van een mensch.
iobiza.
Verberg u, Julia'. Baptista komt.
julia omhelst haer, en vertrekt door de kleine deur.
ZES-



TOONEELSPEL. 103
ZESDE TOONEEL.
de marquis, met eeuige behoeften, louiza.
de marquis, geheel verbleekt, een angstigen blik om zich en 'op Louiza -werpende.
Ik kom u eeuige ververfching brengen, Mevrouw! louiza, ontfield. Hoe, mijn Heer! gij zelf durft mij nog komen zien.
de marquis, ter zijde. j o God. thands kan de verkwijnde Loiza , duizend bloeijende Maria's opwegen.
louiza, bedaerder. Ik ben dus nog niet geheel bij u vergeeten? de mauquis, dit geheel tooneel door meteen afgewend gelaet en beevende fiem fpreekende. "ik vergat u niet, Mevrouw! maer u te komen zien , was knaegend vergif voor onze rust.
louiza, vraegend. Yoor onze rust?
de marquis. Voor de uwe en de mijne, Mevrouw! de flap is gedaen , en is onherroepelijk, wat konden ons , erïnneringen aen 't voorledenen anders, dan grievingen zijn?
G 4 loui-



r»4 de MARQUIZE van MAZZINI.
LOUIZA
Gij zijt fpraekzaemer, Marquis! God! zou wel uw hart ....
de marquis.
Stil, Louiza! ik kom heden hier om affcheid van u te necmen , binnen weinig dagen vertrek ik naer Napels. ( Zier ontro.erd. ) Ik wenschte u nog éénmael te zien.
louiza, met bedeerden nadruk. Marquis! leeft gij gelukkig?
de marquis, ter zijde. o God! welk eene vraeg !
LOUIZA.
'Slijt gij thands genoegelijker dagen, dan toen wij te fa in en vereend op Mazzini woonden, en drielieve kinderen , ons nog gelukkiger dagen fcheenen te beiooven? toen gij mij uwe Louiza , eeuwig uwe Louiza noemdct, en ik met de grootile tederheid uwe koozer-ijën beantwoordde? Zijt gij thands gelukkiger, dan toen gij mij in de nabuurfchap van Catania vleidet, en mijne hand cn hart begeerde*? Erïnner u die dagen, Marquis'- vergelijk ze met die van heden, en zeg mij, zijt gij gelukkig? de marquis, zeer ontro.erd. Ik'ben gelukkig, Mevrouw' louiza.
Nu, zoo is H wel | maer kan ik u gelooven, mijn Heen kunt gij gelukkig zijn, en mij hier in dit graf beflooten houden?



TOONEELSPEL. 105
DE MARQ.UIS,
Louiza !
louiza»
Ik wil uw hart niet meer beltonnen , neen , ik wil ffiij uwe liefde niet trachten te herwinnen, eens wenschtte ik dit, en ik betreur het - ga, mijn Heer! keer terug r.aer Napels, zoek daer, 't geen gij toch niet ligt vinden zult - rust, en geluk. de marquis, m«t een gefronst gelaet.
Louiza!
LOUl 7. K
Ik heb te veel gezegd. Ik zal zwijgen. Dan, „og eene bede voor gij mij verlaec Leeyen nog al onze kinderen? '
de marquis,
J»-
louiza.
En bet zal deze oogen niet vergund worden hen • te aenfchouWen.
de marquis. Mijne veiligheid en uwe rust verbieden dit, Mevrouw! _ lk moet u veriaeten: Eaptista zal u van alles blijven voorzien, alleen gehoorzaem dit emftig verzoek, fpreek niet met hem. - Vaerwel!
louiza.
Dat de Hemel uwe gebeden niet affla, gelijk gij de mijne..
G 5
Dl



ÏOtf de MARQUIZE vak MAZZINI.
de MiHijuis, haer -wanheopend aenziende.
Vaerwel Mevrouw!
Hij vertrekt, aen de deur genaderd zijnde, flaet hij nog een veel beduidenden blik op haer en fnelt tucg.
ZEVENDE TOONEEL.
He Marquize louiza, julia.
julia, optreedcnde.
M ijhe moeder I was dit niet de flcm van mijnen vader ?
louiza,
Ja, lieve 'julia'. hij kwam affchoid van mij neemen , zoo hij zegt vertrekt hij eerlang naer Napels. — Hij biijftnog dezelfde, verhard in 'tkwaed, bevreesd voor berouw.
julia.
Hij vertrekt, naer Napels ? (Levendig.) Wij naer Corfica.
louiza.
Julia! ijlt gij?
julia.
Moeder! kunt gij met mij niet langs denzelfden weg vertrekken , dien ik gekomen ben. Gij deedt mij eens het dagiicht zien, ik zal het u ook weder doen aenfchouwen — vluchten wij,
loui-



T O O N E E L S P E L.
10?
Waer zou ik, ongelukkige! heen vlieden. Ik heb geen vrienden meer op de waereld , en die ik had, hebben mij vergeeten.
JULIA-
Hebt gij dan uwe JMU niet? o mijne moeder i wij zullen weldra het grondgebied mijns vaders verlaeten hebben , en dan zijn wij immers buiteen zijne magt. - Kom , gaen wij; ik kon hem wel ontvluchten0- de Hemel zegent de poogingen van ouderlievende kinderen, zouden Wij hem dan ook niet kunnen ontvlieden ? Uwe j-uVci «al voor u werken, en dit zal mijn gVóbtfte wellust zijn , (Levendig. > vergun mij flegts dat ik u het daglicht weder doe zien. Mijne moeder! u te veriosfen is de grootfte weldaed, welke de Hemel mij fchonk , - kom Mevrouw! gaen Wij , de nacht zal onze vlucht begunltigcn.
L0 U I Z A.
Julia' lieve dochter! Gij zijt mijne verloster! welaen! gaen wij, de Hemel ze-ene onze pooging. Grooter onheil dan hier te leeven , kan mij toch niet treilen.
JULIA neemt den lamp. Beide vertrekken , doch na een ordenlijke tusfc-benpoos treeden zij veeder ten voorfchijn.
JULIA, fchreiënde. o God! — o God! moest dit mij' treffen! Ramp. zalig üot, vervloekt zij uw vervaerdiger.
LOUI-



1S>8 de MARQUIZE van MAZZINI.
louiza, haer de hand op den mond leggende.
Vloek niet, Julia', .waeröm het onfehuldig werk' tuig des geweld* gevloekt. De Hemel wil niet dat wij van hier gaen Hij heeft grootcr zaeken voor, berusten wij, Juiia! berusten wij!
j ü l i a.
Ach! wacrörr. zorgde ik niet, dat deze deur, waervan onze vrijheid afhing, open bleef? _ ik onbezonnene! Ach mijne moeder! ik verheugde mij reeds zoo levendig, dat ik u uit eene vijftien jaerige gevangenis verlosten zou, gij moet in uwen kerker blijven , en ik
louiza, fchrciënd. Lieve dochter' zijt toch getroost. De Hemel kan immers uitkomst geeven ? Ik fchrei, maer Julia! ik ftort deze traenen niet om mij zelve, maer om u, mij troffen te zwaere rampen , dan dat eene teleur, flelling mij zou necrflaen, maer om u ween ik, om u , die in het prilst van uwe jaeren het ijsfelijke van eene gevangenis voelen zult, of de gemaelin van den Hertog zult moeten wotden.
julia.
Schrei niet om mij, lieve moeder! neen ik wil
in de vrije lucht niet zijn, als gij in een kerker zucht; ik wil bij u blijven , ik wil u troosten en van u on» dcrweezen worden.
louiza.
Zo gij dezen kerker boven een huuwlijk met den Hertog ftelt, dan help mij het fmanelijke van mijn
leven



TOOÏïEELSPEL. I©3
leven draegen. Wij zullen onze verlosfing van den Hemel verwachten en ons onderwerpen.
JULIA.
o Lieve moeder! deze kerker is een tempel, het Paleis van den Hertog eene gevangenis 't Is zaligheid met u vergeeten te worden, verdoemenis in de armen van den Henog te liggen.
LOUIZA.
Kom dan Julia! laet ons hier te famen hoopen en verwachten , — in elkanders armen fterven cn — famen zalig zijn.
julia, haer teder omhelzende.
o Mijne moeder! ik zal bij u gelukkig worden — ik zal u nooit veriaeten.
(Het gordijn valt.")
Einde van V vierde bedrijf.
VIJF-.



«10 de MARQUIZE vrw MAZZINI.
V IJ F D Ë B E D R IJ F.
Het tooneel vertoont de facpkamer van den Marquis , een flaeuw nachtlicht brandt op de tafel, waer naest, op een fchenkbord, een glas met water gcplaelsl is.
EERSTE TOONEEL.
De Marquize maria, in nacht.
gewaed.
e laetfte blik, welke gij op mij geflagen hebt, zal mij doodelijk zijn ; Maria, de Vclorno ontving het leven niet om vernederd te worden, doch, wij zullen famen gaen Marquis! gij zult niet overblijven, om uwe ontdekkingen bekend te maeken. Te famen zullen wij gaen , cn wat na dit leven mijn lot zij — o hier aen bekreun ik mij niet. — Gij wandelt nog , ja , gij wandelt den dood te gemoet, en welligt de verdoemenis ook. Ja, Fcr* dinand! al werd elk ftofjen een pijnbank, wrecken wil ik mij , — en hoe zou ik lagchen , zo ikde Vincini flegts in ons reisgezelfchap krijgen kon. ( Zij neemt een klein jlesjen en fort het zelve in V glas met water uit.) Gij zult den dood voejes, Marquis! lid
voor



TOONEELSPEZ. Hf
vöor lid moet bij u verfterven - ik wil geene gemeene gifmengfter zijn, die de ontdekking van 't gepleegde vreest, fel werkend moet het zijn, op dat anderen leeren geene Napelfche vrouwen te beloeren. Hij komt — allous! moedig naer 't ftrijdperk des doods. (Zij vertrekt. )
TWEEDE TOONEEL.
de marquis, met een lantaern , eene andere deur inkomende , zeer ontfleld.
Zij volgt mij niet? (Hij ziet dngfiig achter zich om.) zulk een angst ftond ik nimmer uit. (Hij zet de lantaern op de tafel, en drinkt het water.) Scheen zij mij niet door de gaenderijtn te volgen? volgde mij haere fmeekende ftem niet? — o deze ftem zal ik eeuwig hooren, om eeuwig wanhoopender te worden, o Godl' waeröm gaeft gij mij het leven — waeröm was de borst, die mij zoogde, niet verg fu'gd , of waeröm wurgde men mij-niet, toen ik redenloos in de wieg lag? Mijne rust is voor ecuwig verlooren — ik ben voor eeuwig verlooren! (Hij werpt zich in,zijne foei neder.) Maria! uweontrouw heeft mij mij zeiven weer gegeven, doch om u, om mij zelvcn, om de geheele fchepping met haeren Schepper te vervloeken — voor u, Maria! dient nog een afzonderlijke hel gebouwd te worden , voor u dient de feheppende Almagt nieuwe pijnigingen te
vinden. ■ . Ik heb u weder gezien, Louiza!
had



lïs de MARQUIZE van MAZZINI.
had ik liever een moord begaen op 't oogenblik dat mij deze begeerte bekroop. Uwe kermende ftem Zal mij als een hijëna doen huilen — uwe gebeden zullen mij doen vloeken , — uwe onderwerping zal mijner wanhoop nieuw voedfel geeven — en uwe traenen zullen mij, onder de heevigfte folteringen, helseh doen lagchen. — Ha! vervloekt zij de nacht waerin ik geboorcn werd.
De lactfle moor den nog naeuwlijks uiigefprooken hebbende , geeft hij een luiden gil , Jtort in zijne fioel neder, en maekt de pijnelijkjle gebeuren.
DERDE TOONEEL.
De Marquize M a r 1 a, treedt zacht op , en blijft achter den Marquis ft aen. IFoede en vreugd flrijJcn op haer gelaet.
de marquis, na een kleinen tuSfchenpoos, zwak.
oH emcl I welk een fmart! Rechtvaerdigheid f maekt gij reeds een aenvang met uwe ltralfen? Welke duldclooze pijnen! o Hemel! rsept gij mij thands op , om voor uwen richterftoel te verfchijnen ? om daer het vonnis van eeuwige verdoemenis te hooren! eeuwig ongelukkig — eeuwig!! welke gedachten. Ach waeröm begeeft mij mijne denkingskracht niet — Ja, vol van dtn wijn een floot in den boezem,
en



TOONEELSPEL. ii?
en van alles onbewust uit den tijd in de eeuwigheid ovcrgetuimeld. ( Hij wil bellen.])
maria, vliegt driftig toe en houdt de hand aen de J'chel. Geen hulp t — Het uur va» uw fterven en oor. deel is daer!
de marquis, geheel ontzet. Maria! God welk een gelaet! zoudt gij wel?...
maria.
Gij behoeft niet te gisfen , ijverzuchtige ! — Gij zijt vergiftigd.
de marquis, Jlaet de handen voor 't gezicht.
O God!
maria.
. Ha! zoo moet uwe ontdekking belosnd worden. Waer is thands uw moed? — waer uw fier oog? lafhartige!
de marquis.
o Hemel! is dit de tael, is dit het gelaet van de onderworpen Maria ?
maria.
Gij moet mij geheel leeren kennen, op dat uwe eeuwige folteringen vergroot worden.
de marquis.
Maria! om wier bezit, ik alles opölïerdc -i om wie ik de gruuwelijkfte wandaed bedreef.
maria.
Te beter — Ha! was elk uwer daeden, een gruvvelftuk geweest l —
H »*



114 de MARQUIZE van MAZZINI.
de marquis, fchreicnde. Maria! o heb medelijden met een ftervenden ongelukliigcn. —
maria.
Medelijden? — medelijden zegt gij? — voor ons niet — in de gcheele fchepping !
de marquis.
Maria !
maria.
Hoe ligt gij daer nu — zijt gij zoo bevreesd voor
den dood. — (Zij trekt een dolk, vliegt woedend op hem aen, en dreigt hem te doorjiooten.~) de marquis, haere hand •weerhoudende. Om Gods wil, raezende! laed ook geen bloedfchuld op u. —
maria.
Ik dank u — ik had u bijna nog een dienst ge-' daen _ neen, voelen, voelen moet gij wat ik ver.' mag. —
be marquis, geeft andcrmael een lui. den gil, en wordt door heevige fluip.. trekkingen gefolterd. maria, hem met een helfche glimlach', acngczicn hebbende. "Zoo, zoo! nu is alle hulp vruchteloos! — (Hem wild bij de hand neemende. ~) Nu, ik zal u verwachten, in de plaets die voor ons bereid is — fteeds zult gij mij beminnen, en eeuwig zal ik voor uwe oogen overfpel bedrijven — Ha! dat zal vreugd , zijn —



T O O. N E E L S P Ë L. tVg
gijn _ roep nu hulp —. — (Zij neemt 'de fcbel,
en belt als eene raezende, werpt dezelve op den
grond, geeft den Marquis een [toot in 't aengezicht, en vertrekt ijlings!')
VIERDE TOONEEL.
de marquis, alleen, uit eene bedwelming bijkomende.
oH emel! waeröm moest ik dit oogenblik belee» veH? Maria! — o God! hoe kon ik zoo geheel blind zijn? — Wee ! wee! welke pijnen! — Komt dan nie« mand mij rampzaligen te hulp! 0 Hemel! ik fterf! ( De fmert beneemt kern alle bewustheid. )
V IJ F D E TOONEEL.
emilia, Mevr. de menon, henriet' te, de marquis.
Mevr. de menon, met Emilia, ter rechterzijde eptreedende.
Z ien wij toch wat er gebeurt!
hEnRiette, driftig aen den linkerkant , met de handen voor de oogen , optreedende. Hemelfche Vader! help! help! het bloed ftroomc langs den grond.
Ha emi-



de MARQUIZE van MAZZINI.
emilia en Mevr. de menon, fchielijk.
Wat? wat dan?
lltNRlETTE.
De- Marquize drijft in haer bloed.
Mevr de menon.
Spreek wat is er toch! Ilenriette!
henriet te.
o Mijn God! de Marquize heeft zich vermoord.
emilia en Mevr. d e m e n o n. Hemel! wat zegt gij?
henriette.
Zij komt woedend in haer kamer; trekt een dolk, floot zich in de borst, en Hort vloekende op deni grond. Help! help! (Zij gaet driftig het tooneel af. Mevr. de Menon en Emilia volgen haer ijlings, zonder den Marquis bemerkt te hebben.
ZESDE TOONEEL.
baptista, de marquis, eaptista.
G erechtige Hemel! welk een leven. (Den MarA quis ziende.]) Hemel! genadige Heer! wat deert u? — Helaes! hij is levenloos, — Qfflj ftdft aen de' dtur.~) Hei, hulp! hulp!
de marquis, zeer zwak. Wie roept mij.
lil



TOONEELSPEL. Xïf
baptista»
Wat is u toch overgekomen? genadige Heer! de marquis.
Ik heb haer gezien, de verkwijnde Louiza! o Eaptista! had ik het niet gedaen, haere ftem was als die des kirrenden tortels, ach had ik haer dur» ven omhelzen!
baptista.
Waeröm dit niet gedaen, genadige Heer!
de marquis.
De waereld! Baptista!
baptista.
't Is immers beter, genadige Keer! dat de geheele waereld u lastert, zo gij door u zeiven wordt vrijgefprooken — zo gij hoopend de waereld veriaeten kunt.
de marquis.
o God! ja, ik moet de waereld veriaeten! —
baptista.
Nog niet! genadige Heer! de Hemel zal u nog tijd geeven, 't geen verdorven is, te verbeeteren. de marquis, weeneni. Baptista! ik ben vergeeven.
baptista, geheel verfthrikt. God in den Hemel! wat zegt; o laet mij dan fpoe* lig. . . .
de marquis, hem weerhoudende.
Wat?
H 3 bap-



fl8 de MARQUIZE van MAZZINI.
baptista.
Naer Mesfina om cenen geneesheer zenden. (Hij wil vertrekken,)
de marquis.
Blijf, blijf! eer iemand tc Mesfina is, -ben ik reeds dood.
baptista.
De Hemel is barmhartig, misfehien kan men u nog redden, ( Hij loopt eten de deur, ) Jean ! Pedroi volk! kom dan — ach, genadige Heer! wie heeft ij dan vergeeven ?
de marquis,
Ach! wat baet het u de rampzacligc te kennen?
een bediende.
Wat wil uwe genade !
bapti sta.
Vlieg naer Mesfina , het koste wat het wil, terftond een geneesheer, of de Marquis fterft.
de bediende vertrekt. de marquis, wiens zwakheid meer en meer toeneemt. Baptista! alles zal wel vruchteloos zijn — de dood waert reeds door mijne aederen — hacl mij mijne gemaelin. —
baptista, deelneemend.
Welke ?
de marquis, alle krachten infpannende.
• ! — Dit welke verdoemt mij. — fpoedig! fpoedig Baptista! hael mij mijnen zoon, opdat ik hem voor mijnen dood aanfehouwe. sap-



TOONEELSSEL. tiy
baptista, in 't heingaen. 6 Gerechtige Hemel I hoe wonderlijk zijn uwe wegen. (Tegen Robbert, welke inkomt.) Pas op den Marquis!
ZEVENDE TOONEEL.
robbert, achter op V tooneel,
BE marquis.
de marquis, na eene poos befcffeloos gezelen te hebben, ftaet hij woedend op.
Nu, zoo gaen wij met verdubbelde fchreeden ter helle ! —Er is immers voor mij geene genade meer? — Gij, wraekzuchtig Opperwezen! Gij zult immers gee■ ne genade voor mij hebben? — Gij deedt mij zondigen, om mij te verdoemen. - Genade! voor mij? ik begeer ze niet. - Een dagelijkfche zondaer , die zijne misdaeden vergeeten kan, eifche haer, maer ik — ik draege de ftraf hier ; de eeuwig raezende wanhoop, de afgrijsfelijkfte vertooningen, waer bij • het fchepfel tot zijn niet terug deinst, even min als de betooverendfte fchilderijën zullen mij voor ééne fecende het gezicht van eene Louiza doen vergeeten, en hier aen te denken — de trouwelooze hoer, door mij op den troon geplaetst, en de deugdzaeme gemaelin in den kerker gefmeeten eeuwig voor mijne oogen te hebben — Ha! daer is mijne hel. Ja, Louiza ! gij zult gewrooken worden, Mijn duivel zal mij de levendiH 4 Se



ïio de MARQUIZE van MAZZINI.
^ge fchilderij uwer deugden voor de oogen houden,, •*m mijne wanhoop lagchen, en onder mijne folteringen fpotten — Daer'nadert — daer nadert de grimmige vijand der menfchen. Hier! hier! verdoemd»! Engelen! ziet in mij uwen makker. {Hij valt in z(/*l fioel neder.')
(Tusfcbenpoos. ) de marquis, Robbert bemerkende, vliegt op hem aen, en vat hem wild bij de hand. Hier! gij menfehenkind! hier ziet gij een fchep-, fel, wiens'eeuwige verdoemenis, reeds voor 't kie- ■ men der waereld in 't boek der wracke was aengeteekend — zie mij, en zo gij mij ooit wilt weder-' zien, zoo druk mijne voetflappen. Haest kom ik; voor den Richter, cn dan zal ik op verfchrikkelijkc; vraegen moeten antwoorden. Dan zal ik daer, — daer — door den verfchrikkeïijkën Rechter gevon- > nisd , op de fnelle blixems der wraeke buiten het vak : der fchepping geflingerd worden, ik zal leeven —. eeuwig zal ik leeven, om elk oogenblik duizend! dooden tc derven. —
Hij bezwijkt in de armen van Robbert, welke hem op een fopha nederlegt.
AGT*



TOONEELSPEL. l&V,
A G T S T E . TOONEEL.
Mevr. de menon, emilia, de voor.igen.
Mevr. de menon.
Hemel! zijn er dan nog meer rampen in dezen onrzettendcn nacht? (Den Marquis ziende, jlaet zij de handen voor de oogen. ) Rechtvaerdige Hemel! emilia, heuren vader te voet vallende.
Mijn vadert
de maR-QLTis, bekootnen.de.
Louize! gij ligt weder aen mijne voeten? — Terug! bezoedel u niet — ik ben bcfmet - ontvlucht mij [ _ wee ! wee !
emilia.
o Mijn vader [
de marquis
Vadei? ö Hemel! ben ik een vader? — Moeder en kinderen heb ik voor een overfpeelfter — voor eene moorderes verftooten.
emilia.
Ach mijn vader! in welk een rampzaligen toeftand zijt gij? - zie mij? - Uwe Emilia, uwe dochter ligt aen uwe voeten.
de MARQUIS.
Schepfel! noem mij niet uw vader! — ik ben een doemeling.
H 5 Mevr.



ÏB2 de MARQUIZE van MAZZINI.
Mevr. de menon.
Om Godswil 1 genadige Heer! zijt toch bedaerd.
de marquis.
Bedaerd? ~ o kendet gij mij . . . vraegt niets, gij zoudt huiverend terug deinien.
NEGENDE TOONEEL.
ferdinand, eaptista, de Voor igen.
ferdinand, treedt driftig naer der Marquis, doch hem ziende, blijft hij geheel ontzet ttaen.
de m a r qu i I.
N iet deze blik Ferdinand! — maek mij de laetfte oogenblikken niet bitter, mijn wroegend geweeten heeft geene bczwaeren noodig.
ferdinand.
Marquis!
de marquis.
o! Ik bein den naem van vader onwaerdig , doch -zijt niet wreed tegen een ftctvenden. Van den Hemel mag ik geene genade hoopen , deze verftoot haidnekkigen, maer — laet mij toch niet onverzoend flerven. (Schreiende.) Fcrdinand ! zoon vaneen doe. meling! Ik fmeek u, vergeef mij mijne mishandelingen. Emilia'. vergeef mij.
r e r-



TOONEELSPEL. l*i
ferdinand, ontrotrd. Vaden welk een treffend onheil heeft u het gebruik uwer zinnen benoomen?
de marquis, fthmitn&ti Ween, beween mij, ongelukkig fchepfel! Sints vijftien jacrcn heb ik de menfchelijkheid afgelegd, alleen haere gedaente behield ik. Ik vergat u, mijne kinderen! ik vergat uwe moeder. Zij, aen wie ik de rust van mijne ziel, aen wie ik mijne zaligheid opofferde — om wie ik het fnoodde gruwelftuk bedreef, vermoordt mij — ferdinand!!
ferdinand.
Ontdek u toch.
de marquis.
Maria de Velorno heeft mij vergiftigd.
Mevr. de menon.
o God! en zich zelve heeft zij doorflöoken.
ferdinand.
Ontzettend!
emilia.
Hemel!
de marquis, tegen Mevr, de menon. Wat zegt gij?
Mevr. d z menon. Zij heeft zich vermoord.
DE MARQUis, geheel ontzet. Vermoord!!
ferdinand.
o Mijn vader! laet haer vaercn — bereid u, de oogenblikken zijn dierbaer.
D E



**4 de MARQUIZE van MAZZINI.
de marquis.
Toen Louiza de Bernini levend door mij begraeven werd, bereidde ik mij reeds, en thands ga ik't loon haelen.
Allen zijn ten uiterfle ontzet.
ferdinand.
Mijne moeder levend begraeven » _ Marquis! ontdek u.
de marquis.
Sints vijftien jaereji zucht zij in *t graf _ ö! dit ondertekent mijn vonnis.
ferdinand, fchtt lijk.
Marquis! ontdek _ om G<sds wille! leeft mijne moeder ?
de marquis.
Zij leeft.
allen, verrukt.
Zij leeft!
de marquis.
Ga, ga — flaek haere boeien. Baptista! vnldoe uw hart. Ferdinand! volg hem, red uwe moeder.
ferdinand.
o God. gij zijt rechtvaerdig. (I/ij tn Baptista vertrekken fchielijk. )
de marquis.
Ach! mogt ik haer nog zien! _ voor mijn dood haer vergiffenis erlangen !
emilia.
o Mijn vader! dit zult gij nog.
n e



TO-ONEELSPEL. mg-
de marquis.
Emilia! Gij hebt een booswicht tot uwen vader gehad. De Goddelijke wraeke begint thands mijn hoofd te treffen. De vrouw, om welke ik mij, gewcetenloos aen alle boosheden overgaf, is het werktuig in de hand des Hemels, om mij te ftraffcn.
emilia.
Och! mijn vader! denk toch aen uwen dood! Bid, bid - of gij zijt onherroepelijk verloeren.
de marquis.
Gij hebt waerheid gefprooken. Emilia! ik ben onherroepelijk vtrloorcn.
TIENDE TOONEEL.
De gevangenis van Louiza. De Marquize louiza, julIa.
julia.
Dus hebt gij ons ééns gezien?
louiza.
Ja, lieve Julia! en op dat oogenblik vergat ik mijn lijden. Vincent , hoe zeer hij in den beginne op mijne vraegen antwoord weigerde, werd echter eindelijk door mijn lijden getroffen. Hij ontdekte mij waer ik was, cn toe*, toen begon mijn hart verdubbeld te flaen. Dat ik zoo digt bij mijne kinderen
leef-



taS. de MARQUIZE van MAZZINI.
leefde, verwekte in mij eene zoete gewaerwording, dan, ook daegclijks vermeerderde mijne begeerte om u te zien. Ik bad, ik fmeekte hem, hij zou mij toch eenmael u doen aenfchouwen. Agt jaeren waren reeds mijne gebeden vruchteloos geweest, toen bij eindelijk verfcheen om mij te verhooren. Ik werd, geblind, door veele gangen en kamers heen geleid , en eindelijk in een vertrek gebragt , 't welk zijn uitzicht op 't bosch heeft. Hier zou ik u kunnen zien. —
JULIA.
Ach! hadden wij dit geweeten, zeker gij zoudt niet zoo lang in dezen kerker gezucht hebben.
LOUIZA.
Het duurde niet lang of ik zag u en Emilia arm in arm wandelen, in uw beider gelaet fchitterde de zalige; te vredenheid der jeugd en van een zuiver hart - doch deze vreugde was voor mij te groot, ik zonk in onmagt neder.
JULIA.
Lieve moeder!
LOUIZA.
Toen ik mijne oogen opende , bevond ik mij wederom in mijne gevangenis en aenfehouwde fints het lieve daglicht niet weder. Ik ilcct mijne dagen in eene aekelige eenzelvigheid, de morgen was fteeds als de avond, en de avond als de morgen ; doch hier. was 't kalm, JuliaI. dit hart werd niet verontrust door de bewustheid van fchuld. Ik had naeuwkeurig onderzocht of -mij de wreedheid van den Marquis
'•' > ^ kon



TOONEELSPËL".
kon geweeten worden, doch ik ontdekte niets dat mij onrust baeren kon - niets, waeröm ik, ten dezen opzichte, voor den troon des Rechters zal behoeven te bloozen, en dit, Julia! dit maekt een gevangenis verkiefelijk boven een Paleis. De mensch is gcfchacpen om gelukkig te zijn , doch *t wacre geluk ligt in 't hart - in 't bewustzijn on.e pligten betracht te hebben - in de overtuiging dat onze Schepper onze vriend is , en in de gevestigde hoop van eenmael ontilagen te zuilen zijn van de onheilen, die het menfehelijk leven noodwendig vergezellen.
JULIA.
o! Dan kan men in een gevangenis zoo wel als in eenen tempel gelukkig zijn. - Ik zal veel van U leeren, lieve moeder', de ondervinding en rampen maekten u wijs - ja, het waer geluk ligt alleen in 't hart, - hoe vruchteloos zoekt hij, die 't in de waereld Vinden wil? —
LOUIZA.
Recht, lieve dochter ! deze kerker werd vaek met mijne klagten vervuld, doch mijn lijden komt zeker niet bij 't lijden dergeenen, welke een hel in hunnen boezem draegen. Wat baeten hen de fteeds afwisfelende vermaeken der grooto waereld, terwijl zij voor de eenzaemheid aio voor den dood fchnkkèn, en elk oogenblik, waerïn zij tot zich zelf wederkeeren, hun befkaen vervloeken.
JULIA.
Van onze kindfche jacren opgevoed in 't ftille kasteel va? Mazzini waren wij zoo geheel gelukkig —
wij



128 de MARQUIZE tan MAZZINI.
wij kenden zeer weinig menfchen, doch misfchien bragt dit ook veel tot ons geluk toe. Ik wenschte evenwei naer de woelige tooneelen der waereld; daer, dacht ik , zal nog meer geluk voor mij te vin. den zijn. Mijn vader kwam uit Napels, — de ftille eenzaemheid weid door den prachtvollen ftoct der waereld verdrceven mijn hart kiopte op het gezicht van al die uiterlijke fchoonhcden, thands meende ik ruimer genot van mijn leven te zullen hebben, cn gelukkiger te worden , dan — weldra ontftonden in mij meer behoeften — ik werd niet altijd te vreden gefteld, en ik was niet gelukkig meer. Mijn vader was lteeds peinzend _ zij» fomber oog toonde, dat al de pracht, al de daegelijkfche vcrftrooijïngen , al die uiterlijke fchoonheden hem geen waer genoegen aanbragten — en geen van hun , welke mede kwamen om het verblijf op Mazzini te veraengenacmen, kwaemen mij voor, zóó gelukkig te wezen , als ons drietal in de ftille eenzaemheid geweest was.
Men hooit een flerk gedruisch huiten den kerker. louiza, -verfchrikt. Hemel! wie komen? — Julie! verberg u _ fpoedig.
julia.
Hemel! zo men wist dat ik bij u was!
louiza.
Zo als 't den Hemel behaegt, Julia! zonder
zij-



r o O N E E L S P;E L. JSj»
zijnen wil zal ons niets overkomen — haest u, Julia.' —• verberg u, men nadert.
juli* begeeft-zich zuchtende in heure
fchuilplaets. .
ELFDE TOONEEL.
louiza, ferdinand, baptista
met een fakkel, julia.
ferdinand, de deur openende , ziet Loui* za, heft beide de armen ten Hemel, en valt haer om den hals.
M ijne. moeder!!
l o u i z a , hem teder omhelsd hebbende. : Ferdinand! gij leeft nog' — o Hemel! thands ver. goedt gij dubbel mijne rampen.
ferdinand, haer in verrukking kusfehende.
Mijne moeder! mijne ongelukkige moeder!!
louiza.
Ferdinand! wat komt gij .... ?
ferdinand.
U verlosfen. De Marquis-fterft.
julia, driftig optreedende. De- ftem mijns broeders! — Ferdinand! ferdinand, Louiza loslaetende, verfchrikt hevig , en ziet Julia beevend aen. o God! ben ik in 't rijk der geesten? —
I jv-



<*3*> de MARQUIZE van MAZZINI.
j o t r A.
Mijn Ferdinand! mijn broeder! gij leeft? dank! zij den Hemel. (Zij wi hem omhelzen.)
ferdinand, terug treedende. Neen, gij kunt Julia niet zijn.
/ '..louiza.
Zij is 't, mijn zoon! dezen nacht kwam zij langs; onderaerdixhe ,wegen ,. bij mij.
ferdinand.
Julia! Julia! — gij leeft dus? (Beide vliegen, zijju elkanders armen.)
• louiza. ' ■
Engelen! ziet neder! verheugt u in de goedheid van uwen Maker.
ferdinand, Louiza 'omhelzende.
Kom, mijne moeder! veriaeten- wij dit hol der verfchrikking tsi kom, Juliazié in mij ook urij verlosfer. Mijne moeder! thands eerst geniet ik: zaligheid.
louiza, angstvallig. Maer wat is er van den Marquis ?
ferdinand. Hij flcrft — Maria dt Velorno heeft hem vergee» ven, en zich zelf met eenen dolk doorftooken. louiza, huiverend.
Ontzettend,
ferdinand.
Kbm, volg mij , aenfehouw nog den flervenden...
Allen vertrekken.
TIVAELF.



t o o ne el sp e z. Vsï TWAE L F D E T O O NE EL.
De kamer van den Marquis. de mar.ci.uis, Mevr. de menon,
emilia. ., , ....; ■
de marquis, welke meer en meer in zwakheid toeneemt , ligt geheel verbleekt op een fopha Mevr. de Menon en Emilia jiaen -fchreiënd bij hem.
de marquis.
I) c ongelukkige leeft dus niet meer?
Mevr de me non. Neen Marquis! maer trek toch uwe gedachten hier van af.
de marquis.
Om haer is het, dat ik Louiza verftootte en in eene gevangenis liet verkwijnen. Vineent en Baptista waren de fpodken", waer voor gij zoo zeer vreesdet,
emilia.
Ach mijn vader' waertoe u deze aekelige gebeurenis erïnnert? — flerf toch gerust — mijn vader 1
de marquis.
Ik was voor u nimmer vader , en voor uwe zuster was ik een beul — een tijran voor uwe moe» Ia d«r>



lys de MARQUIZE vanMAZZINT.
der , en ik zou gerust derven — och] kon ik flegts verbeeteren 't geen ik verdorven heb. Mevr. de menon. De Hemel neeme uwe begeerte, voor de daed aen!
de marquis.
Helaes! hoeveele fchulden liggen mij op *t harte — 't is geene onrechtvaerdigheid dat ik verworpen word.
DERTIENDE TOONEEL.
De Marquize louiza, julia, ferdinand, de voor.igen. Q')
louiza, zoo dra zij Emilia gewaer wordt.
■Emilia! mijn kind!
emilia, haer bemerkende , fitelt in beur armen.
Mijne moeder!
Mevr. de menon, Julia omhelzende. Hemel! Julia! ook gij hier?
Julia, teder.
Mijne voedden
l o u i-
C') Het eerst gedeelte van dit Tooneel moet zeo gelijk, tijdig, als moogelijk is, uitgevoerd worden. .



TOONEEL SPE JWs | 133
louiza, Emilia loslatende, omarmt Mevr. de Menon. Ook gij leeft! gij'- vriendin mijner jeugd! - o (deze: zaligheid had ik op aerde niet meer. verwacht. Mevr. de menon, haer in vervoering kusfchendc.
Louiza! Louiza!
emilia van heure'moeder losgelaten, vliegt in de armen van Julia, beidt omhelzen elkander teder.
de mak-ljalS
Men vergeet mij - helaes! de geheele feheppipg
ycrlact mij.
toüiZA, de flem va; den Marquis hm rende, laet M.vr. de Menon los, en treedt naer hem toe, doch yli verfehrikl, :net in een gel!-gen ■ handen, terug. Beevend. Marquis!! ,
de marq.uis-
Sidder - üdder Louiza! gij wordt gewrooken.
louiza, naer hem toctreedev.de. Ach! deze wraek begeerde mijn hart niet. ,
de m a r. q. u i s •
Louiza! mishandelde gade! kunt gij mij mijne wreedheid veruveven?
louiza.
Ik vergeef het o, - och vergave de Hemel het u ook'.
I 3 pE



234 »e.MARQUIZE vaw MAZZINI.
de marquis, haer de hand kusfchendc. o Godl welk eene gade heb ik mishandeld! (Hij bemerkt Julia ) Julia'. Gij zijt hier? waer is dan dc Hertog? —
louiza.
Die is hier niet — Ferdinand' trek toch eenmacl uwe gedachten af van de waereld — denk op uw fterven. —
de Marquis, fchreiënde. Louiza ! gij hebt mij alles vergeeven ?
louiza.
Alles , alles-
de marquis.
Julia! dc zegen van een vervloekten, is ook vloek, ik mag hem u niet geeven — maer vergeef mij _ Ferdinand! — Emilia! _ Rechtvaerdige Godver .. . . (Uij beweegt zich Stuiptrekkend en II erft.)
JU en befchouwen hem met een oog vol medelijden. Na eene kleine poos vat Louiza haere dochters bij de baud, en verlaet het lijk. loüi8A, ■{U^t.aengedaen.^-.U '.djh Met dezen treede de Hemel niet in 't gericht. _ Mijne kinderen! Ziet daer de belocning der ondeugd. Dit misvormde lijk zij u voor oogen , als. de verleiding u aenlagcht.
emilia.
Mijne moeder! ach! met hoeveel ontzetting is devreugd, dat wij u weder hebben , vermengd! — Gij ' leef-



TOONEEL SPEL. 135
leefdet dus? en wij waren hier van onkundig - wij konden u onze liefde en achting niet betoonen wij waren gelukkig en gij, gij fleet de ijsfelijkfte dagen.
louiza.
Mijne kinderen! heden vergeet ik, dat ik ongelukkig was - Vijfden jaeren zuchtte ik, maer één da-, welke ik thands bij mijne, lieve kinderen leef, weegt dubbel dezen tijd op - bemin eikanderen, en de deusd , en er zal geen gelukkiger moeder zijn. (_Zij omhelst heur kinderen. Tegen Mevr. de Menorr.) En gij, hartelijk geliefde vriendin! gij waert voor' mijne kinderen eene moeder _ de harteiijkfte dank zij u hier voor gewijd
Mevr. de menon.Hunne braefheid, mijne Louiza! deed mij alle mijne ongelukken vergeeten - gij , gij alleen ontbraekt flegts aen dit hart.
emilia, tegen Julia. Langs welke wegen, lieve zuster ! zijt gij thands hier ?
julia.
o Mijne Emilia! ik heb u veel, zeer veel te verhaelen, fints ik u
robbert.
De Hertog komt.
ferdinand, tegen R.o,bbert. Al mijn bedienden te wapen.
robbert , vertrekt. julia, zeer ontfleld. o Fcrdinand'. red mij.
I 4 fer«



\3S ' de MARQUIZE van MAZZINI.
ferdinand.
Vrees niet Julia! deze arm zal u tegen alle geweld verdedigen. — Thands zal ik dien trotfehen toonen , dat zijne magt een einde heelt.
julia.
Ach! red mij toch, dezen nacht hoorde ik zijn donderende item. Hij heeft Hippolitus. . . .
ferdinand.
Gij zaegt hem?
julia-
Ja , hij naederde met eene geheele bende .... Hij komt — Fcrdinand befcherm mij.
VEERTIENDE TOONEEL.
de hertog, hippolitus, paravicini,
beide geboeid, o Swap end gevolg, zoo van den Hertog als den Marquis, de voorigen.
robbert, overhandigt Ferdinand een zzvaerd.
de hertog, op Hippolitus en Pa. ravicini wijzende.
^ ie daer; mijn gevangenen'
hippolitus, Julia bemerkende , ontrukt zich aen de bedienden , en fnelt in heur armen. Julia! Julia! eeuwig de mijne.



TOONEELSPEL. üjf!
de hertog, zeer verwonderd tegen Julia.
Hoe gij hier? -
hippolitus.
Ta, hier — als «Je mijne.
de hertog.
Aeterling! Gij durft mij nog trotfeeren?
hippolitus, zich voor Aftellende. Hier befcherm ik de deugd - over mijn lijk zal zij (tappen , als zij u naer 't ahaer volgen moet. de hertog, tegen zijn gevolg. Men rukk' hem weg.
ferdinand-
Laet af! wie uwer durft zich tegen mij verzetten - wie zich onderwinden op mijn grondgebied geweid te pleegen?
DE hertog.
Op uw grondgebied? - Jongeling! beef voor de fterkte van mijnen arm - het zal weinig baeten, of gij dezen vrouwenrover in uwe befcherming neemt. fTegen Julia.) Gij zijt dus reeds in onze magt.Mejuffer! gij ziet nu, dat het vruchteloos was ons te leur te ftellen. Men bedriegt tiet ligt de doorzichtigheid van den Hertog van Luovo. Maek u nu gereed om , tot uwe ftraf, binnen weinig dagen mijne gemaelin te zijn.
ferdinand.
Gij fpreekt ftout, Hertog! hebt gij ook magt om hier te gebieden?
I 5 pE



138 de MARQUIZE van MAZZINI.
, de hertog.
Jongeling! fpreek niet in zaeken welke u niet iengacn , of deze arm zal uwe vermetelheid ftraffen. (Tegen Julia.) 't Stond i\ fchoon, niet waer? ligtvaerdigel met eencn armzaligen Graef van Vertza doertegaen? o kind! dacht gij ons te kunnen ontvlieden? Al hadt gij de gehecle waereld ons ten vijand gemaekt, gij zoudt toch in onze magt gekomen zijn, zoek nu hulp bij uwen broeder en bij uwen minnaer.— Als de Priester wacht, zult gij uiteen kerker tot ,voor den voet des altaers geflecpt worden.
ferdinand.
Stack toch uwe rodomontcdes, Hertog!
de hertog.
Zwijg onbezonnen jongeling! — (Tegen Ilippoli- . tus.) En gij zult met ketenen beladen de plcgtigheid aenfchouwen — en dan onder de hevigfte folteringen dén dood te gemoet gaen.
ferdinand, op ' 't lijk van den Marquis vrjzende. Zit toch, zwetfer! Daer ligt uw rechterarm!
de hertog, vcïj'chrikt. Hemel! mijn vriend!
ferdinand. Hoe ftaet'daer nu de Hertog, als een kind, wiens kaertenhuisjen is ingeftort.
de h erto g ! Niet trotsch , jonglingi mijne magt' is niet bepaeld, — Ik heb de belofte van uwen 'vader — wie zal mij verbieden van haer b»zit tc neemen?
f e r-



TOONEEL SPEL. I3£»
ferdinand.
Ik. Onderneem het mijne zuster te kerkeren — onderneem het haer naer 't altaer te doen fleepen, . en zie of deze arm u siet eerst verpletteren zal — wacht u, vrouwenmoordcr! of.nog op dezen dag zal de hand des beuls aen den keten uwer gruwelen een einde maeken.
de hertog, woedend. Verdocmeling! (Tegen 't gevolg.) mijn volk ! ferdinand, tegen 't gevolg zijn
zavaerd ontbloater.de, I •
Wien verdedigt gij - 't recht of 't geweld?
Allen, behalven Colas, gaen met dt woorden: het rE«ht, aen de zijde van Ferdinand over.
ferdinand.
Zie daer uwe onbepaeldo magt.
de Hfc » 'S 0 G. Dc eeuwige verdoemenis zij uw deel! — Gij ver» laet mij - maer ik/ai niet fteeds vcrlacten zijn.
f E b a i n a n d. i»s ijO
En nu, gij vernederde onzalige! zorg, dat gij voor de opkomende zon is ondprgegaen, het grondgebied van Mazzini veriaeten hebt, of wacht .mijne rechtmaerige wraek. (Tegen een bediende.) ontboeij mijne vrienden.
hippolitus. Waer zijn uwe nieuwe pijnigingen, Hertog! Gij dacht een God te zijn , en wist niet dat gij een ellendig kruipende worm zijt - zie hier mijne Gade -
mij.



146' de MARQUIZE van MAZZINI.
mijne Goddelijke Julia ~ voel, voel eeuwig uwe vernedering, onzalig fchepfel!
EER DliUND.
• Hertog! vertrek! men lean hier uw gelaet niet dulden — of verkiest gij dat ik u met geweld doe verdrijven?
de hertog.
Ik zal vertrekken en ik vervloek liet oogenbl ik waeröp ik mijne voeten binnen dit kasteel zette; docli vvaen nier, dat ik mij overwonnen réken. — Tot aen de poorten des doods zal ik u vervolgen, en toonen , dat men mij nimmer ftraffeloos hoonde. CoVat! verzei mij.
hip politus.
Wreek u — breng op nieuw dagen en nachten door om nieuwe pijnigingen uit te vinden — zoek op nieuw afhangelingen. — Die u gelijk zijn zult gij toch niet vinden , de Hemel wil de deugd niet geheel verwoest hehben.
de hertog.
Gij zult zien , wat de Hertog van Luovo vermag — gij zult ondervinden, dat hij niets ontziet, dat niets hem wedcrllaen kan, als men zijne woede heeft acngevuurd.
Hij vertrek: met Colas.
LAET-



t O 0'N E E L S P .E L.
L A ET ST E TOONEEL.
De Marquize louiza, julia, Mevr. db
menon, ferdinand, hippolitus, paravicini, gevolg,
het lijk van den Marquis. julIa, Hippolitus vuurig omhelzende.
o Mijn Hippolitus! nu durf ik u kommerloos om> hèlzen — veilig den mijnen noemen.
hippolitus.
Wijl ik u veriaeten moest, vloekte ik mijn leven — vanu gefcheiden te moeten tfétèfl, was het ijsfelijkste dat ik immer ondervond, en zie - ik vind u weder! Julia! thands verfchijnt de lieve daegraed na eenen kommervollen nacht, (ƒ«ƒ omheht haer teder. Te. ..en Ferdinand.) En gij, mijn broeder! mijn waerde Ferdinand! in de eeuwigheid hoopte ik u eerst te zullen wederzien — alles dacht ik verloorea te hebben, alles vind ik weder.
ferdinand.
" o Mijn Hippolitus! mijne vreugd ontbreekt woorden! Gij, mijne geliefde Julia, mijne moeder allen racende ik, dat reeds het levenslicht misten — allen vind ik u weder.
hippolitus.
Uwe moeder?!
ferdinand.
Ja, zie hier mijne moeder.' Vijftien jaeren Van
haer



de MARQUIZE van MAZZINI.
haer leven heeft zij in eene gevangenis doorgeweend - eerst lieden ontdekten wij dit. Maria dc Velorno heeft de geweldaedige handen aen zich zelve geilagen. en het leven van mijnen vader verkort doch ik ben fciiaedeloos aefteld voor dit verlies. hippolitus, tegen Louiza. Dit hart, zoo gevoelig voor 't lijden en 't geluk Zijner Natuurgcnooten, Mevrouw! neemt deel in uw heil. _ Geluk met uwe wederkomst in de waereld _ geluk! met. uwe braeve kinderen.
louiza.
Gij zijt dc Graef van Fereza? dus de minnaer van mijne dochter?
hippolitus.
Ik aenbid haer, en met. haer alleen kan ik gelukkig wezen.
louiza, de Landen van Hippolitus cn Julia in elkander leggende, zeer gevoelig.
Zijt gelukkig!
julia, haere moeder omhelsd heibende, kiischt Hippolitus. ö Mijn waerde! i,u zijn alle beletzelen wegeno. men. Emilia ! Mevr. de Menon! ö dat wij allen gelukkig zijn.
paravicini, Hippolitus de hand drukkende
Graef! gij kent mij — woorden zijn overtollig.
hippolitus.
Paravicini! Broeder! wie had dit alles durven
den-



TOO'NEELSPEL, HS
denken» - de Voorzienigheid, wier vinger wij in
dezen nacht zoo duidelijk gezien hebben, zorge
ook fteeds voor u. '
louiza, tegen Mevr. de Menon. En gij , die zoo vaek in mijne jeugd mijne trae-
nen hebt afgevaegd, vriendin van mijn hart! Blijf mijne gezellin, op dat ik in uw bijzijn en dat mijner kinderen , mijne dagen in ftiï genoegen mag zien eindigen. Komt, mijne kindereu help mij gelukkig maeken - blijf deugdzaem, en alle onheilen zullen uit het boek van mijn geheugen worden uit, gcwischt.
EINDE.