PROEVE VAN P O Ë Z IJ E.  -1  PROEVE V A N P O Ë Z IJ E» door het GENOOTSCHAP V L IJ T VOLMAAKT. MDCCLXXXI.   VOORBERICHT. Jfje? is een geruimen tijd geleden-, dat wij onderling bejlooten, op vastgeftelde dagen in de Stad Schiedam te vergaderen. Vermeerdering van kennis was ons algemeen oogmerk, en de beoefening der Dichtkunst ons bijzonder behaegen. Ten dien einde ontwierpen wij nu en dan eenige Gedichten eyer verschillende ftojfen, een iegelijk naer zijne keuze , meer endeels uit het Rijk der Zeden: eti wij befchaefden dezelven, naer onze kundigheid in Tael en Poëzije, geduurende de fnipperuuren onzer gewoone bezigheden. * Om  VOORBERICHT, Ons Genoot/chap, 't welk Jlechts uit weinige Leden bejlaet, heeft voor zich de /preuk, vlijt volmaakt, verkoozeti; en onder deze /preuk is het, dat wij eindelijk het genoegen hebben, dit bundeltje Gedichten in het licht te geeyen, en de beoor deeling onzer kiefche tijd genoot en met nedrige leergierigheid aftewagten. WH zullen ons werk laeken noch prijrzen: hei eerjle zou Jlrijden tegen de oprechtheid, en het laetjle tegen ons eigen gevoelen, aengaende de vruchten van ons vermoogen. Een ieder onzer heeft zijne vaerzen met de eer* Jle letters van zijn'' naem onderfcheiden, en neemt voor zijn eigen verantwoording hetgeen met opzicht tot den inhoud, Dichtkunst, tael en /peiling ver/chillend voorkomt. Aen-  VOORBERICHT. Aengefpoord door nieuwen hst en gunftige gekgenheid, zullen wij mooglijk %h tijd en wijlen eem tweede verzameling van Gedichten ter Drukperfè cverleggen; doch, nadien belofte fchuld maekt, en de beste bejluiten aen wisfelvalligheden zijn onderworpen, achten wij het veiligst geene zekere toezegging te doen, op de onzekerheid van het. toekomende. Zijn 'er intusfchen Kunstminnaers die ons gelieven te vereeren met de voortbrengfels van hun Dichterlijk vernuft, wij zullen dezelven in dankbaarheid ontvangen, en, onze goedkeuring wegdraegende, bij laeteren tijd, zoo wij hoopen, der waereld mededeelen. Dit is, goedgunjlige Leezerl het weinige dat wij noodig oordeelden te laeten voorafgaen. Eindi* 2 gen-  VOORBERICHT. gende, wenfchen wij UEd. en ons zeken, met eenfaerige welmeenenhe.d, veele heilzaeme vorderingen in defraeie kunflen en wetenfchappen, ter verbetering van verband en harte, ten nutten onzer evenmenfchen, en ter verheerlijking van de OpperJfe Wijsheid, met eene ruime maete van gezondheid en yoorfpoed! Vit onze Vergadering den j. van Wintermaend JIDCCLXXXl.  B IJ B E L/ E N ZEDEDICHTEN.   BIJBEL- jzn ZEDEDICHTEN. 3 INLEIDING TOT DE GE W IJ DE D I C II T K U N S T. C3ch of een Pinxterïïrael mijn' loggen dichtgeest trof, Een tong van Hemelvuur Gods tael mij wilde leercnl Dan riep ik driemael uit de Heiligheid des Heeren, Dan kreeg mijn hege zang den toon van 't Hemelhof. Mijn hart, 0 Opperheer, is zwanger van uw' lof: Laet uw verteerend vuur dien doornbosch niet verteeren, Dan zal ik 't Heilig Lam met dankbre toonen eeren: Ontfchoei, o Mozes God, mijn ziel van 'tkleevend ftofi Gij gunde in 's Waerelds jeugd den blijden Hemellingen Het voorrecht,.om den roem van uwe magt te zingen: Schenk mij, met Davids harp, de tong van Simeon, Verwaerdig mijnen mond in Christus dood te roemen, Dan zal ik Golgotha mijn waeren Pindus noemen, En 'sHcilands zijde-wond mijn zuivre Hengftebron. J- P- , A a DE  4 B IJ B E L~ e ** V^**2*** ****** ***t ******** ******** ******** D E G E W IJ D E ZANGKUNST. T oen 't Eeuwig Raedsbefluit Gods Almagt openbaercfe En al wat looven kon zich voor zijn aenfehijn fchaerde, Toen vierde ik, door 't gejuich van zangers zonder tal, Op mijn geboortefeest de wording van 'theelal: Toen urekte mij tot wieg de wentelende waereld, Terwijl een Cherubs veêr,met d'eerften dacuw bepaereld, Mij laefde, heesch van (tem door 't zingen van Gods lof, Bij 't ftraelrijk fchouwtooneel van 't nieuwe Hemelhof. Wat is dees gouden eeuw verkeerd in ijzren tijden.' Ik daelde op aerde neCr, om 't menschdom te verblijden Met hemelsch maetgezang, om door mijn' hoogen toon Den laegeu voetbank Gods tc heffen voor zijn' troon. Dm  Z E D E D I C H T E N. 5 Dan ach! herdenk ik nog hoe liegt ik werd ontvangen, En welk een fnood gefpuis afgod.iche gezangen Mij noopte in ballingfchap door 's waerelds woeftenij Te zwerven, ongeacht mijn Hemelmelodij! Daer vond ik eenen vriend, dien 'k nimmer zal vergeeten, Met wien ik meenig uur godsdienftig heb gefleeten, Toen hij de fchaepen dreef ter kooie uit met zijn' ftaf, En toen hij als Monarch geduchte wetten gaf. Sints mogt ik 'sMaekers Eer en Liefde en Magt verbreiden Bij 't waekzaem herderdom in Paleftina's weiden, Toen 't heerlijk Evenbeeld van 't Godlijk Aengezicht Op aerde nederkwam en zag het eerfte licht: Dees blijde boodfchap werd den veldeling gegeeven, Terwijl ik hemelwaerds in luifter opgeheeven, Tot in de wolken zong met veeier Englen ftem, Dat Vrede op aerde was, ja God in Bethlehem. Nu wagt ik, 'slevens zat, de volheid aller dingen, Om voor Gods nieuwen troon met nieuwe Hemellingen Te rijzen uit mijn asch en eeuwige eeuwen lang, Weêr nieuwe waerelden te ftichten op mijn' zang. J- P. A. ; A3 D E  6 BIJBEL- SN D E EERSTE PSALM. "^^"elzalig is de man, die nimmer gaet Bij boozen in hunn' goddeloozen raed, Noch wandelt op den breeden weg der zonden, Noch in 't geftoelt der fpottren wordt gevonden; Maer die met lust' des heer en wil betracht, En overdenkt Gods wetten, dag en nacht. Hij is gelijk een boom, die, aen den kant Van een rivier' of waterbeek' geplant, Staet in zijn' tijd met vruchten overladen, En onverwelkt blijft groenen in zijn bladen: De vrome groeit en bloeit, en ondervindt Dat hem gelukt wat hij met God' begint. Maer  ZEDEDICHTEN. 7 Maer alzoo zijn de goddeloozen nooit; Die zullen, als het kaf, dat ligt verflrooit, En door den wind wordt uit het oog gedreven, In 't hoog gericht om hunne zonden beven, Gods oordeel met verfchrikkinge ondergaen, . . En geenszins bij rechtvaerdigen beftaen. Want God, de heer, 'die alles hoort en ziet, Wat in den kreits' van 't gantsch heelal gefchiedt, Bewaekt den weg der vromen, vroeg en fpade, Beloont en kroont hunn' wandel met genade; Maer zondaers zien hun godloos overleg Vernietigt, en vergaen op hunnen weg. J. O, A 4 DE  * B IJ B E L- b n D E TWEEDE PSALM, W aeröm of al het heidendom zoo woedt? Waeröm of al de wocfte volken woelen, En ijdelheid, in dollen overmoed', Tot hun verderf, bedenken en bedoelen? De koningen der aerde fpannen t' famen, De vorften, die, als raedslièn, tegen God, Den Heer en zijn' Gezalfden zich beramen, Zijn van alöm oproerig t'faemgerot. Zij roepen, ruim zoo dwaes als onbedachts ., Komt, laten wij hunn' banden ons ontrukken, „ En werpen wij van ons, met alle magt', „ Hun zeelen, die in dienstbaevheid ons drukken} Maer Hij, die 't licht bewoont, en, in den hoogen Gczetelt, hunn' vermeetlen toeleg ziet, Pe Heer belacht, befpot hun ijdel pogen, En acht hun woede of boozen wrevel niet. Gewis  ZEDEDICHTEN. 9 Gewis, God zal hen, door een' blikfemftrael, Door vuur en vlam, in gloênden toorn' ontftcken, Verfchrikken met zijn donderende tael', Als Hij tot hen in grimmigheid zal fpreken: „ ik zelf, ik heb mijn' Koning' magt gegeven: „ Hij, wien ik heb gezalft, met majefteit 9, Verheerlijkt, en op Siöns troon verheven, „ Heerseht op den berg van mijne heiligheid. „ Tk zal, (dus fpreekt de Koning van zijn' troon'.) „ Ik zal u van het hoog befluit doen hooren. De Fleer heeft mij gezegt: Gij zijt mijn Zoon, „ 'k Heb heden u geteelt en uitgekoren. „ Eisph, eisch van mij al wat gij moogt bedenken; „ Ik zal (hoe dwaes men uwen naem veracht'.,) „ Al 't heidendom u tot een erfdeel fchenken, „ En de einden zejfs der aerde in uwe magt. Gij zult ]ien dan met eenen ijzren (laf „ Verpletteren; Gij zult, om ons te wrecken, „ Hen allen, door de magt die ik u gaf, „ Ais vaten van een' pottebakker breken. O Koningen! ach, weest op uwe hoede, En handelt met verftandiger beleid; O Rechters! laet, door 't wanken van Gods roede, U tuchtigen, en (tilt zijn grimmigheid. A 5 Wil  lo B IJ B E L- e n Wilt langer niet, door zulkëen dwaes gedrag En boos beftaen, Gods almagt wederftreven; Maer dient den Heer met ootmoed' en ontzag; Verheugt u, doch met vreezen en met beven. Kuscht ook den Zoon; biedt Hem uwe offeranden j Steekt zijnen toorn niet wederfpannig aen, Opdat, als die een weinig mogte ontbranden, Gij op den weg niet zoudt verloren gaen. Hoe zalig zijn zij allen in 't gemoed, Die op den Meer in ootmoed' zich betrouwen, En door 't geloof, vol reinen liefdegloed, Hun heil en hoop op zijn' Gezalfden bouwen! J. O. D E  MEDEDICHTEN. it DE DERDE PSALM. o tl eer! hoe is 't geweld, Dat tegen mij zich ftelt, Alöm vermenigvuldigt! Hoe ftrek ik thans ten fpott' Bij 'svijands magtig rot, Dat mij met fmaed' onthuldigt! Men roept zelfs overluid: „ 't Is uit met hem! 't is uit! „ Wie blijft aen hem verbonden? „ Zijn rijk, zijn recht verviel: „ Daer wordt voor zijne ziel' Geen heil bij God gevonden. Gij  t* B IJ B E L~ n tt Gij zijt nochtans mijn fchild, Die mij befchermen wilt, En in mijne eer' bewaren: Gij heft voor 'svijands oog, o God! mijn hoofd omhoog; Wie kan me dan bezwaren? Ik riep, ik hief mijn ftein En klagten op tot Hem, Wiejis trouw mij is gebleken: De Heer, wiens hulp ik verg', Gaf van zijn' heilgen berg' Mij antwoord op mijn fmeeken. 'k Lag neêr en Hiep gerust, 'k Ontwaekte zelfs met lust', Dat ik me niets bekreunde, Vermits, op mijn gebed, De Heer mij heeft gered, Wiens arm mij onderueundc. Ik zal voor al 't geweld, Dat tegen mij zich ftelt, En driest is opgerezen, Al gaen mij zelfs te keer* Tien duizenden, ja meer, Ik zal voortüen niet vreezen. Ver.  Mededichten. t$ Verlos mij, Heer! (la op! Verplet den fnooden kop Van allen die mij jagen. Mijn God! gij hebt voorheen Hen, die mij fel beftreên, Op 't aengezigt geflagen: Gij hebt door uwe magt Dat goddeloos gedacht Het fcherp gebit benomen. U is al 't heil, o Heer! Uw zegen vloeit (leeds neêr Op onderdrukte vromen! j. O. SCHETS,  H B IJ B E L- e * S C H E T S, OVER HET EERSTE GEDEELTE VAN HET T IF E E D E VERS VAN DEN HONDERDVIERDEN PSALM. ust mij geen pracht van aardfche Mogendheden Tc zingen, neen! geen trotfche ftatiekleden Geen purpergloed, borduurfel noch fijn goud, Geen diamant, die zijnen gloed behoudt; Al 't aardichc fchoon verbleekt, verliest zijn' luiftcr, Verdwijnt voor 't oog, ja wordt een aaklig duifter Bij al den glans der Hemelmajefteit, Die zich een kleed uit blinkend licht bereidt. Mijn geest, verrukt door Davids Harpgezangen, Die door Gods kleed een' nieuwen gloed erlangen, Verbeeldt zich thans, met eerbied en ontzag Den hogen God, dien zij befchouwen mag, : 31 Op  ZEDEDICHTEN. t$ Op 'skonings fpoor, met blinkend licht omtogen, Een flaauwe trek van 't Godlijk Alvermogen! Doch voor wiens glans, der Seraphijnen gloed Als 't licht der maan, voor 't zonlicht zwigten moet. Wie fchetst dit kleed, zelfs met een Cherubs veder! Wie valt niet liefst in diepen eerbied neder, Voor 't heilig licht dat hem in de oogen ftraalt, Eer hij, verblind, van 't rechte fpoor verdwaalt, Door fterken gloed; mijn ziel roept, Eeuwig Wez^n! Hallelujah! door Englen nooit volprezen! Is zelfs uw kleed waarin Gij voor het oog Van 't aardsch geflacht treedt langs uw' hemelboog, Met zulk een licht en glans en gloed omgeven, o Majefteit! wie zal, wie kan dan leven, Al mogt hij 't oog vrij op uw aanfehijn Haan, Die ijllings niet zou door uw' gloed vergaan! 'k Begluur van verr' de rijke purperzoomeu Van 't Godlijk kleed, maar.... zoude ik nader koomen? o Neen! ik dek met diep ontzag 't gezigt, Voor u mijn God! in 't ongenaakbaar licht. G. B. Gevolgd naar het Fransch van sok Lijf, ü I T-  16 B ij B e l- è * «C® <ë® <&q ^4>0^€x>04>e<^0> UITBREIDING VAN DEN IIONDERDVIJFTIGSTEN PSALM. H allelujah! looft den Heer! Ceeft den God des hemels eer! Zing zijn' lof, Leviteudrofn, In het ftille heiligdom! Meld zijn' roem op hooge toonen, Juich, gewijde Prieflrenrang! Achtbaar kroost van Levis zoonen, Maak gefchal met vreugdezang! Looft hem, die het firmament, Als een dunne legertent, Wonderkunflig uitgerekt, Maatloos wijd heeft uitgeftrekt! Die zo veel ontelbre lichten, Aan dien Hemel fchijnen doet, Die elkander beurtlings zwichten, Met hunn' fchitterenden gloed. Looft  ZEDEDICHTËN* ïf Looft Gods mogenheid, en denkt, Hoe, als hij maar fpreekt, ja wenkt, Dit benedenrond ontftelt, Als zijn ftem de Ceders velt; Als órkaanen, regenvlaagen, Hoozen, blikzems zijner kragt, Boden zijner donderdagen, Tekens geven van zijn magt» Let met eerbied en ontzag, Wat de God der goón vermag, Prijst hem om zijn heerlijkheid ^ Luifter, glans en majesteit, Zingt hem, wien de Cherubijnen IJvrig dienen voor den troon; Wien het Choor der Serafijnen j Eeuwig looft op zuivren toon» Dat men dan, gezalfde rei! Met gezang Gods lof verbrei'4 Psalmen zinge tot zijn eer!... * Roem en prijs der Ileeren Heer! Wil zijn' wondren naam verhoogeii Met het zwaar bazuingebral! Loof het eeuwig Alvermogen Met het harp- en luitgefehal! B Loof  i3 B IJ B E L- £ tt Loof God met het grof gebrom Van de dommelende trom! Maak een trippelend geluid Op de lievelijke fluit! Laat ze op 't zoet getokkel gorglen! Loof geftaag Immanuül Met den dreunklank uwer orgiën, En 't zagtftreclend fnarenfpel! 'Loof den Heer van 's Hemels zaalMet de heldere cimbaal, Die de vreugd in 't fl.il gemoed Kundig rijzen, zwellen doet! Laat haar fchel getinkel hooren;Dat ze boven 't fpeeltuig uit, En de ftemmen uwer chooren, Klinken door haar maatgeluid» Menfchen! wTild en tam gedierf! Vogels, die de lucht doorzwiert! Visfchen, die in 't water zweeft! AH' wat adem heeft, en leeft! Wilt den God des Hemels danken, Om zijn'goedheid! geeft hem eer"! Aarde en Hemel! paart uw klanken! Halldujah! looft den Heer! C. JE). G. £  MEDEDICHTEN. i9 D E LOFZANG VAN S I M E Ö N. N u zendt gij, naer uw woord, o Heer! uw' dienstknecht vcort, En laet hem gaen in vrede! Ik heb uw Zaligheid, Zoo lang op aerd verbeid s Gezien op mijne bede. Dit zaligmakend Licht' Hebt gij voor 't aengezigt Bereid van alle volken, Het heidendom ten troost'; Een Zon, die Isrels kroost Verheerlijkt in de wolken! J. O. Bi HET  ■ax> B IJ B E L- e HET GEBED DES H E È R E N- C3«s aller Vader! wien omhoog, In 't hemelrijk, al de englen loven, Die met een eeuwig wakend oog Uw kinders gade flaet van boven: Uw naem worde, in ootmoedigheid, Gevieit, geheiligt, en geprezen; Uw koningrijk (leeds uitgebreid; Men wille uw' wil!' gehoorzaem wezen Op de aerd?, die op uw wenken draeit, Als daer gij uwen fcepter zwaeit! Geef ons, dees' dag', ons levens brood ; Vergeef ons 't geen wij ooit misdreven, Gelijk wij 't misdrijf ook, hoe groot, Aen onzen fchuldenaer vergeven; Laet ons in geen verzoeking, maer Wil ons, door 't helsch geweld bedreden, Verlosfen uit hst doodsgevaer: .. Want u zijn alle heerlijkheden, Het rijk, de kracht, de majesteit, Van eeuwigheid tot eeuwigheid. r 7. o.  MEDEDICHTEN. 21 H E T CHRISTELIJK GELOOF- Ik gejoof in God, den Vader, .Schepper van het gansch heelal, Die uit zijn zelfftandige ader Eeuwig was en wezen zal: In zijn' eenigen geboren, Jezus Christus, zijnen Zoon, Die, ten zoen' van 's Vaders toren, Zich als Borg heeft aengeboón; Die ia 't vleesch, ten vollen tijè', Van den heilgen Geest gedaegt, Is geboren uit Marijë, De ongerepte Moedermaegd'; Die voor 't menschdom hier beneden, Onder Pontius Pilaet, Heeft den dood aen 't kruis geleden, Met verachting', fchimp' en fraaed'j B 3 Die  2a B IJ B E L- e ia Die ten grave nederdaelde, In den fchoot der helle lag, Van den dood' weer zegepraelde, En verrees ten derden dag'; Die, ten hemel opgevaren, In triomf', na hoon en fchand, Bij 't gejuich der englenfcharen, Zit aen 's Vaders rechte hand'; Die all' d'ondermaenfchen volken, Onder 't fchel bazuingefchal, Nederdalende op de wolken, 't Eeuwig vonnis geven zal. Ik geloof, met vast vertrouwen, In den Geest, vol heilig werk. Zoo geloof ik, in 't befchouwen, De algemeene Christenkerk; Een gemeenfehap ook der Heilgen, En de fchuldvcrgiffenis, Om ons eeuwig te beveilgen: Ik geloof, dat eens gewis 't Vleesch word' graf en dood' ontheven; Ik geloof een eeuwig leven, j. O. L JJ K-  Z E D E D I C H TEM 53 <*•> <•*■> <■*■> <■*■> <'*•><*><■*•> «C'*> L IJ K Z A N G O P SAULS en JONATHANS DOOD* "^J^at Hof tot jammerklagt Voor Israël, wiens kragt En bloem, op zijne heuvlcn , Zo ijlings onder ging! Waar, meest door eigen kling, Hun helden moesten fneuvlen! o Sieraad van het veïdt Hoe ? . . was u 't hart bekneld? Was u de moed ontzonken, Woudt gij door eigen ftaal, Den Philistijn ten praal, ïa 't plondren zijn gefchonken* B 4 Moest  «4 B IJ B E L- e n Moest zulk een fchandlijk leed U, die zo dapper {treedt, In Gilboafche flrccken, Beflormen, wakkre Vorst? Dat gij uw bange borst Wanhopig woudt doorfteeken? Vergeefsch, wen veel te digt Befland voor dolk en fchich» Uw kolder is, die 't leven, Door 't keeren van den floot, Bewaart voor zulk een' dood, Om in den flrijd te fneven. Gij fchrikt... Gij acht het fchand*, Om door de trotfche hand Des Philistijns te flerven; Maar kiest, voor dit gevaar, Den naam van moordenaar En wreden beul, te werven. Dol,  MEDEDICHTEN. 25 Dolzinnig raadsbeiluit, Daar niets uw woede ftuit! Gij wilt dan, wel te vreden, Van kant, bet gaa, hoe 't gaa, Op 't doodlijk Gilboa, Doch door geen' onbefneden'. Ach, hoe! hoe doolt gij, Vorst! Die ftoutaartj dien ge uw borst Lafhartig laat doorfiooten , Is die niet, (welk een fmaad!) Uit dat onheilig zaad Van Amalek gefprooten? .Moet zulk een onbefneên, Bij God gevloekt, vertreên 't Gezalvde fchild, dat honen ?... Hoe wordt nu 't jeugdig gras Door eenen rooden plas Geverwd van zijne zoonenl B 5 Hoe  iS B IJ B E L- en. Hoe ftroomt liet edel bloed!.., Aeh, Jonathan! uw moed Deed Philistijnen wijken. Daar ligt nu 't kloekst beleid} De roem der dapperheid Ligt bij de ontzielde lijken! Vervloekt zij Gilboa! Geen frisfche daauvv beflas Zijn hooggelegen' toppen! Dat niemand van zijn veld De vruchtbaarheid meer meld'. Gelaafd door regendroppen! Daar wordt het fchild veracht Der Helden, die, in kracht Zo fier. als leeuwen, ftreeden; Door geen gevaar bekneld, In 't bloedigst oorlogsveld: Daar ligt hun fchild!... vertreden! Hoe  MEDEDICHTEN, 27 Hoe vloogt gij hun zo aan» Die zo veel dappre daên Verrichtten in hun leven, o Dolle Philistija! Moest gij uw helsch venijn Zeivs braaken na hun fneven? Wat woede dreef u voort, Hun rompen met een koord Aan Bethfans grijze wallen Te hangen?... welk een blijk Van bloeddorst, op hun lijk Als beulen aantevallen? Of, kon hun oude naam Door zulk een' laffen blaem Eensklaps verlooren raaken? Gij doolt!.... hun roem zal ftaan Tot dat, en zon en maan, Noch dag, noch nacht meer maaken, Dan9  28 B IJ B E L- bn Dan, was hun deugd zo groot, Wat onheil baart de dood Dier Arenden en Leeuwen Voor Isrels burgerftaat! Wat onvergeetbre fmaad Weervaart nu den Hebreeuwen! Geef, Zionlt.' vrij bod Aan traanen, om het lot Van uwe legerwachten! Verfoei het gruwelfiukj Beween hun ongeluk Met droeve jammerklagten. Och, Isrels maagdenrei! Leg af de ftaatslivrei, U van den Vorst gegeven! Het kleed met goud doorwrocht, Waar meê gij pronken mogt, Voegt u niet na zijn fneven. Neen  Z EDEDICJITEN. 0 Neen! treur uw' Koning na, Geveld op Gilboa, Trek naar die hooge velden, Befchrei daar Jonathan, Dien lievelijken man, Dien Held van Isrels Helden. C. D. G. S. G E«  t» B ij b e l- e ü GEDACHTEN OVER DE DRIE JONGELINGEN IN DEN VUURIGEN OVEN, "W^ie kan den heldenmoed der edle Jongelingen, Die voor den waaren God en zijn belangen dreên, Zelfs op den hoogden toon, ooit naar verdienden zingent Daar zij voor Isrels Heer in 't gloeiend ftrijdperk treên. Zwijg, oudheid! van den roem derdapperfte oorlogshelden, Wier naamen in den rang der halve goden (laan, Die, om een aardfche kroon, bcfproeiden vruchtbre velden Met dierbaar menfchenbloed, op Mavors oorlogsbaan. Koom, toon mij Helden die dees Helden evenaaren, 't Zijn Vorften, welker hart door hemelvuur verfiaald^ Staat in de hooge gunst van 't Hoofd der englenfchaarcn, Wiens glans in 'tgloeiendst vuur,als*t waare, in donker draalt. Geen  MEDEDICHTEN. 31 Geen rijkdom, eer, of ftaat, geen koninglijk vermogen, Geen dreigen kan hun ziel doen wanklen in Gods zaak , Zij Maan als helden door geen vuur of ftaal bevvoogen, Verfmaên den afgodsdienst en 's Konings dolle wraak. Gelijk een norsfche leeuw bedondert berg en daalen Met vreefelijk gebrul als hij zich voelt gewond, Zoo kent de grimmigheid des Konings perk noch paaien; Zijn tong, door wraak verhit, ftookt ovens in zijn' mond. Maar, zal die helörkaan, door ijslijk vlammen braaken, Die in 't vergramd gezigt van Babels Dwingland woedt, Hen nu den waaren God lafhartig doen verzaaken? Neen! door 't gelovig oog ftraalt Goddelijke moed. Mijn geest volgt, doch vanverr', die Helden op hun fpooren^ Belust om 't eind te zien van hunnen heeten ftrijd, En 't heerlijk lofgezang aan hunnen God te hooren, Geharnast door 't geloof, den afgodsdienst ten fpijt. Wat firijders konden ooit een grooter eer verwerven! Zij vliegen voor Gods Naam als Helden in den dood; Een vuurgloed is hun graf, dit heet manmoedig fterven! Door hemelvuur bezield, van menfchen hulp ontbloot. Daar treên zij 't ftrijdperk in: fchept moed, 0 edle zielen! Het alverteerend vuur daalt met u in dien gloed! Gij zult voor uwen God in Babels oven knielen, jchovahs Biagtige arm lïrijdt zelf voor u, houdt moed! Wat  3* B IJ B E L- è n Wat hoor ik! zingen zij met hooge gloriepsalmen Gods wondren in het vuur? o Hemelmajesteit! Hoe juicht uw englenkoor op hunne blijde galmen, Daar hemel, aarde en zee uw groote magt verbreidt! Hoe lieflijk rolt hun zang; looft! looft den Heer der Heeren! Hij is alleen die God die groote wondren doet, Die Goón en Koningen kan naar zijn' wil rcgeeren, Die zijn geloovig volle in vuur en water hoedt! O Isrels heilig Heer! o God van onze vadren! Gij hebt uw' troon gevest in 't eeuwigblinkend licht! Nu doet ge ons voor dien troon met dankbre harten nadren^ Gij redt ons uit het vuur voor 's vijands gram gezigt! Uw naam, o Majesteit, zij Eeuwiglijk gepreezen! Almagtig in den gloed, gelijk in 'troode meir, Blijft ge onveranderlijk, gelijk gij waart voor dezen, Een helper in den nood en aller vorften Heer. G. & O p  ZEDED1CHTEN. 33 OP HET KERSFEEST. "^^ien zie 'k in deezen (tal in ecne krib verfchooven? Is dit Immanuël, de Borg voor 't heilig recht? Wordt, die de helmagt floopt, in windfels neêrgelegd? Die zijn verboren volk uit fatans klaauw zal rooven? o Ja! dit 's Isrels troost, voor die in Hem gelooven; De hoop van 't Vrouwenzaad, den vadren toegezegd; Hem past een koningskroon, hoewel men doornen vlecht; Dit gaat ons zwak begrip oneindig verr' te boven» Schep moed , beladen ziel! in dit armoedig kind Ziet ge uw' Verlosfer weör, in wien gij 't leven vindt. Die zal van 't helsch geweld voor eeuwig u bevrijden» Zijne englen zingen reeds, in 't veld van Bethlehem 9 Der Godheid eer, u heil, nu kunt gij u verblijden; Terwijl de weêrgalm klinkt in 't nieuw Jeruzalem» G. B. C Dl  m Ê IJ B E L- i» D E CANANEESCHE VROUW. aar blinkt het rein Geloof met luisterrijker draaien, Dan daar Ootmoedigheid de Liefde zelf bevecht ? "Die gordt de wapens aan; dccs leert het heilig recht; Maar de eerde wint het veld, door diep in 't ftof te daalen. Verdoolde Jongren! zou 't vcrloóren fchaapje dwaalen ? . „ De Leeuw uit Juda, die der hel haar' prooi ontzegt; ' Voor wien de grootfte Vorst den feepter nederlcgt,Ziet gaarne d' Ootmoed op zijn liefde zcgepraaleil. Verwonderlijke kracht van 'tncediïg Heilgeloof 1 • Gij maakt den ftervling voor 't gevlei der driften doof, En brengt hem, hoe 't ook ftorme, in 's hemels dille haven* Dies vraag niet, wankk ziel, gefchokt door twijfeling! „ Waar blijkt de mooglijkhcid der zelfverloochening "? ' Ds Cana-uesfche Vrouw zal ze in haar voorbeeld (haven. M. L. G.  MEDEDICHTE Nt. 35 C 3 .T E- JEZUS WEENDE. JOANNESXI. vs. 35. "Vraagt iemand i waafom Hort de Vorst van 't zalig leven Bij 't graf van Lazarus een' zilten traanenvloed ? Ligt, wijl hij anderwerf dien halsvriend ftond te geeven Een leven vol verdriet, vol ramp en tegenfpoed: Alvveetcnd ziet hij reeds de Jooden knerfetanden Om 't Godlijk wonderwerk; zijn' lievling, uit den fchoot Van Abraham gedaald, ten prooi ftaan voor de handen Dier moorders, daarbij pas in vreê zijne oogen floot. Cr. B.  B IJ B E L- en <■*•> <•*> <*> <'*•><•*■><.*.> <•*> JEZUS, MET DE ROMEINSCHE KRIJGSKNECHTEN 1 N 'T R E C II T II U I S. H oe vlamt de wraakzugt dus uit uw verwoed gezigt, Romeinen, die weleer de wereld hebt doen beeven? Zal nu de Onnozelheid door uwe handen fneeven? Is dit uw heldenaart, die wondren heeft verrigt ? Komt, dappren! trekt en werpt uw zwaard en oorlogsfchichr. Op'tjoodsch dolzinnigvolk,'twelkde Onfchuld ftaat naar'tleven. Die jezus kan alleen u de overwinning geeven, De zegepraal, de kroon, in 't eeuwig blinkend licht. Maar hoe ! door welk een' geest wordt gij thans aangedreeven ? Romeinen, kunt gij zoo naar waare glorie ftreeven ? Verdoolden, keert te rug, eer u de blikfem fla, De donder u vergruiz', door jezus alvermogen. Hij is Gods Zoon, God zelf,... waarheen ?... naarGolgotha! Schep moed, Immanuël! na lijden komt verhoogen. G. B.  ZEDEDICHTEN. 37 'sHEILANDS L I E F D E-Ö O G o p PETRUS. A ch! bloode Petrus, ach! 'k zie u met deernis aan , Waarzijtge nu, gij Held! die korts voor mij wondt derven ? Die dond gelijk een rots, in 't woeden van d' orkaan. Verzaakt ge uw'.Heiland nu, moet ik uw liefde derven, Daar gij nog pas uw zwaard door't oor des dienstknegts doegt? Ik ken geen ergernis, liet gij u trots ontglippen. Toen gij kloekmoedig u gelijk een krijgsheld droegt, Vlugt gij nu op 't geluid van magtelooze lippen? Driemaal vervloekt ge u zei v', als of ge uw' Heer niet kent, Ja durft, vermeetle! zelfs uw eigen ziel verdoemen, Waar bergt gcu als mijn wraak haar draflen neder zendt: Tenzij hier mijn genaê zal tegen 't oordeel roemen? Uw' val voorzag ik reeds, toen ik uw voeten wiesch; Ten voorfpel, hoe ik eens uw doemfchuld af zou wasfehen, Daar ik, om uwen wil, nu zelf den dood verkies , Nu kunt ge u reinigen in mijne purpren plasfeu. C 3 Vlugt  38 B IJ B E L- en Vlugt weg, iii aller ijl, uit 's Hoogenpriefters zaal, Aireede kraait de haan bij uw doemwaardig zweeren , Uw' dood begeer ik niet, dit 's mijn genadetaai, 'k Geef plaats voor uw berouw, om tot mij weêr te keeren. De lucht weêrgalme thans van uw boetvaardigheid. Toen gij mij hebt verzaakt heb ik voor u gebeden.' Ik heb uw' moed herfteld, u tot mijn' dienst bereid, Hoe fel ook uw geloof werd door de hel befireeden. 'k Heb, door alle ecuwen héén, u tot een baak gefticht Van mijn barmhartigheid en Godlijk rnededoogen. Den boozen zij uw deugd een blikfem in 't gezicht, Om mijn Genadeleer voor eeuwig te verhoogen! J. V. D. B. D E  ZEDEDICHTEN. 39 D E HEILAND A E N HET KRUISHOUT BESCHOUWD. Z ie 'k Jezus hier, den Heer van leven en van dood , Aen 't kruis genageld ? is hier 't leven zelf gcftorven ? Wordt Hij, die door zijn'dood mij 't leven heeft verworven , Van God verlaten, en van alle hulp ontbloot ? Ja Hij, die voor mijn bloed zijn dicrbaer bloed vergoot, Wien 't lijdend ligchaem werd met nagels wreed doorkorven , Heeft dus mijn ziel van fehuld, wacrin ik lag verdorven, Gereinigd en verlost, wat is Gods liefde groot! o Heiland! laet uw' Geest mijn' geest voortaen bewerken, Och! wil in nood en dood, mij door 't geloof veifterken, Schenk, van den doodshoofdberg, mij invloed van genaê! Zoo ftrekke uw kruisdood mij een onwaerdeerbre zegen, Uwfmaed mijn'troost, uw hoon mijn heil, op al mijn wegen! Zoo vinde ik 't leven voor mijn ziel op Golgotha. T. P. D-z. C 4  40 B IJ B E L- e w JEZUS. ZEIDE: M IJ DORST. J O A N N E S XIX. vs. 28. 21 iet hier de Levensvorst, die in zijn' dorst verfmagt, Aan 't moordhout vastgeklonken; Terwijl de wereld, dronken In wellust, zorgeloos haar eeuwig heil veragt. Dorst u, Immanuël! Die zoo veel zondaars laaft ? 0 Heilbron, levenswel.' t Wordt gij, die uit uw fchatten, Door geen vernuft te vatten, Ons keur van lekkernij, ja zelf den Hemel fchenkt, Nog in uw ftervensuur met bittre gal gedrenkt? G. B. HET  ZEDEDICHTEN. 4* HET IS VOLBRAGT. JfJFet is Volbragt! dus fpreekt mijn Jefus gulde mond. I Het is Volbragtl Hij moest zijn 's Vaders aenfchijn derven. Het is Velbragt, Gods volk ! voor u moest Jefus derven. i Het is Volbragt, waertoe hij eeuwig zich verbond. Het is Volbragt! aenfchouwt uw' Goël dus gewond. Het is Volbragt! zijn bloed zal u Gods gunst verwerven. Het is Volbragt, opdat gij 't Hemelrijk zoudt erven, 1 Het is Volbragt door Hem, die dees verzoening vond. I Het is Volbragt beveelt zijn' geest aen God den Vader. | Het is Volbragt! daer vloeit het heilblocd uit zijne ader! Het is Volbragt fprak Hij, eer Hij zijne oogen floot. Het is Volbragt, mijn ziel! zie uw' Verlosfer hangen. Het is Volbragt! mijn God, doe mij uw heil erlangen. Het is Volbragt! triumph! 'k vrees nu noch hel noch dood. T. P. D.z. C 5 GOL  42 B IJ B E L- e n GOLGOTHA. CjT olgotha! boe aaklig gij Uwe kruin ook op moogt fteeken, Evenwel verrukt gij mij, 'k Weet geene aangenaamer ftreekcn Dan daar Vorst Immanuël Zegepraalde op dood en hel; Gij, gij zult mijn Eden wezen,' Daar geen hofllang is te vreezen! Golgotha, liet Paradijs, Schoon vol aardfche zaligheden, Had niets van zoo dierbren prijs, Dat de ziel zoo fielt te vreden ; Zulkeen bronwel was daar niet, Als 'er van uw' hoogte vliet; Pifon moog' met fchatten praaien, 't Kan bij uwen fchat niets haaien.  MEDEDICHTEN. 43 Moria mooge Abraham, Met zijn' Ifak op zien ftreeven, Om dien Zoon, als offerlam, Aan de Gödheid weêrtegecvcn: 't Godlijk Lam, mijn Golgotha, Dooft den roem van Moria: *t Eeuwig Leven door zijn ftcrven Deed op u ons 't leven erven. Sinaï, mijn Golgotha, Siddre voor de donderdagen, Zagte balzem van genaê Vloeit als gulle zomervlagen, Van der zaligheden Heer, Uit zijn wonden op u neer: 't Godlijk bloed, op u vergooten, Heeft den vloek der wet geflooten, Hermon, mild van Isrels God Met den vrugtbren daauw gezegend, Juich vrij in uw heuglijk lot Daar het fchatten op u regent! Hermon wordt bij Golgotha Een onvruchtbaar Gilboa: Golgotha! op u zijn frroomen, Uit Gods Hartaer voortgekomen. Ta-  44 B IJ B E L- e a Tabors glans en Majesteit, Luifterrijker dan de ftraalen, Die de gouden Zon verfpreidt, Stelt mijn' Kruisberg zelfs geen paaien; Hier, hier fchiet des Levenszon, Als een onuitputbre bron, Straalen die geneezing geeven; Maar de hel van angst doen becven. Golgotha! wat wonderheên Zienwe op u! o Heilgezigten! Hier, hier ligt de dood vertreênJ Daar verbrooken helfche fchichten! Al 't gewigt der Zaligheid Is ons op uw kruin bereid! Gij, gij zult een Eden wezen, Daar geen dood meer is te vreezen! G. B. Op  MEDEDICHTEN. 45 OP ONZEN HEILAND JEZUS CHRISTUS. o J ezus ! lust en troost van 't menfchelijk geflacht! Beminnelijkfte Naem! gij ftreelt mijn zondige ooren! o God, en Zoon van God, des menfchen zoon geboren, Gij ftrekt door uwen dood mijn ziel tot levenskracht! o Gij, die alle fmart door uwe fmart verzagt, En over Sions volk tot Koning zijt gekoren, Doe mij, door uwen Geest, naer uw geboden hooren, Vermits mijn ziel van u alleen haer heil verwagt! Bezat ik Jezus niet, mij was de hel befchoren: De dood was mij, helaes! tot driemael toe gezworen. De Satan dreigt mijn ziel met zijn geduchte magt: i] Ginds roept mij Adam toe; gij zijt door mij verboren: Ja! Mozes komt mijn rust met Horebs donder ftooren; Doch Jezus is mijn borg, die heeft het al volbragt. J. P. A. CHRIS-  46* b ij b e l- è n CHRISTUS IN Z IJ N E HEMELVAERT BESCHOUWD. voert mijn'geest van de aerd en maekt mij thansbereid Den Heiland na te zien met heilbegeerige oogen? Gij Koning Jezus, die met Hcmelsch licht omtogen, Dien invloed in mij werkt, door uwe Heerlijkheid! Gij zijt, o God! zeer groot in kracht en majesteit; Dus (tijgt ge in zegepracl door lucht en ilerrcboogen s Ja met bazuingcklank, door eigen Alvermoogen, Vaert gij ten hemel in, door 't cnglen koor geleid. Triömph! 't geweld der heil' ligt eeuwig vastgeklonken Aen ketens van uw magt; gij hebt uw heil gefehonken Aen wrevelmoedigen, die 's vaders wil weérftacn. Geliefde Immanuël! 'k lig in mijn fchuld verzonken; Schenk mij, in nood, en dood, uw heil, uw liefdevonken, En derf ik, neem mijn ziel uit vrije ontferming aen. t. P. d.z. D E  MEDEDICHTEN. 4? D E VOORTREFLIJKHEID VAN DEN CHRISTEN GODSDIENST. 1 mmanoêll tot roem van uwe Kerk Span ik de {"naar, mijn wit in 't heilig perk Is thans uw dienst, beftraal mijn nedrig werk, Kroon gij mijn daaden'! Is 'twaar, en fpant een frisfche wind het zeil? Och! dat een vloed van vrede en duurzaam heil, Hier gundig vloeije en zwellc boven 't peil, Langs mijne paden! o Heilgeloof! in 't zalig Paradijs, Sloeg Hij, wiens naam is Heilig, Goed en Wijs* Üvv grondzuil in tieras van dierbïcn prijs, Ja hoogde waarde. De Alrtagtige deeg Van zijn' hemeltroon En fprak den vloek na 't fchenden der geboöti, Doch fchonk den toensch genadig zijnen Zoon, Als 't heil der aarde. o Chris-  4S B IJ B E L* e tt O Christendienst, uw Kruiskerk! Zaligst Licht! Is door dien Zoon met Godlijk bloed gefticht, Dat dierbaar bloed, waardoor g'j nimmer zwigt, Hoe fel bcftreden. Dat is de Bron, waaruit het Martelbloed, Der eerfte -Kerk ftroomde, als een purpren vloed , Geplengd door hoop op uw volzalig goed, Geflaafd met ecden. Het arendsoog van Vader Abraham Zag door 't geloof het heilig Offerlam, Dat 's Vaders toorn vrijwillig op zich nam, Gansch zonder vlekken» o Heilgeloof! ik zie in 't oud Verbond, Den fchoonften toets, 't verheven, 't hoog en rond , Het licht en bruin op voor- en achtergrond, In fchaduwtrekken. Het Mann' verbeeldt het waare Hemelbrood, Het welk gij fchenkt uit uwen milden fchoot, Aan elke ziel, gedrukt door hongersnood In angst en kommer. De Rots, waaruit het fpringend water vloeit, Is mij een prent, hoe gij een ziel befproeit, Die door 't Geloof als Arons roede bloeit, In uwe lommer. De  ZE DËDICHTEN*. 49 De gouden lamp in 't oude Tempelkoor; Der dieren bloed, vertoont al de eeuwen door Een rijke fchets van uwen liemelgloor, En zonneftraalen. Voor uwe komst verrees de levenszon, Het Offerbloed vertoont die zaalge bron, Van 'tGodslam dat door bloed den dood verwon, Bij 't zegepraalen. Als Levi's kroost in 't goudborduurfel praalt, Dat nooit de fchuld door varre of bok betaalt, Zofchetst het u, oHeer! met glans omfti'aald, En zaligheden. Uw Priester flagt geen' bok, geen varre of ram; Maar toen Hij 't Kruis op zijne fchouders nam, o Wonder! werd Hij zelf het Offerlam, Door ons beleden. Dat Jacobs kroost vrij roeme op d' ouden dag, Toen 't flechts dat licht als in een fchaduw zag: Van Siöns muur waait nu de vreedevlag, Voor alle volken. Uw blijde maar rolt al de wereld door, Verlicht elks hart met goddelijk en gloor; De Mooren zelfs verkenen 't leergraag oor Aan uwe tolken. D Mijn  50 B IJ B E L- s n Mijn Godsdienst, gij belooft een' hetnelfchat, Aan elke ziel, door 't bloed des Lams befpat, Hoe hijgend, hoe vermoeid, hoe afgemat, Met fchuld belaaden. Hoe zoekt de mensch vergeefseh naar waare rust, Die, buiten u, verkiest een dorre kust, Paar niets de drift van zijn verlangen bluscht Of kan verzaden. Al Adams kroost, van zijn geboorte af aan, Is reeds, helaas! met zonde en fmet belaên, En fteeds geneigd den dwaalweg in te flaan, Met fhelle fchreden. Ziet hij Gods wet, die hem zijn fchuld verklaart, Dan vindt hij niets, in hemel noch op aard', Dat ooit zijn ziel een waar genoegen baart Of Helt te vreden. o Reine Dienst! o zalig Heilgeloof.' Gij maakt de ziel voor de ijdle wereld doof, Hoe zeer verhit, ge ontvoert der helle een' roof Van dierbre zielen. Gij fchenkt op aarde aan 't Godverloofd gemoed, Door voorgevoel, een onuitfpreeklijk goed; Mag zulk een ziel Hechts in dien liefdegloed Voor Jezus knielen! Gij,  MEDEDICHTEN. 51 Gij, Heiden! flagt Jupijn vrij zwijn en ftier, Doe Vesta dienst; roem vrij op heilig vier; Ja trek te veld, volg Mavors krijgsbanier, Eer dus uw Goden. Mijn Godsdienst, vrij van zulk een gruwelimet» Leert mij één God, één Heiland, ééne wet, Die op de ziel een heilig zegel zet, Uw dienst ontvloden, o Mahomed! ik gun uw' Mufelman, Uw Paradijs, vol wellust; fpreek 'er van Met logentaal, in uwen Alkoran, Vol gruweldaden. Verleider, gij! roemt gij op hemelvaart, Die wroet, gelijk een zwijn, in 't flijk der aard ? Nooit werd uw oog door Hemelsch licht verklaard Op donkre paden. Mijn Godsdienst, daar 'k met zekerheid op boog', Verlicht de ziel, ja, voert het hart omhoog, Vliegt voor Gods troon, door 't heilgeloovig oog, Op reine vlerken. Vorst Jezus breidde uw Leer, o Godsdienst! uit, Boei' 't ongeloof, gelijk een' rijken buit, Aan uw' ïriumf, wiens koets geen flagboom (tuit, Niets kan beperken. Da 't Ver-  Ki B IJ B E Z- e n 't Verrezen deel voert ge op in zegepraal; Op 't .ongeloof fchiet gij een' blixemitraal, Door fterk bewijs in de oude Orakeltaal Der Hemeltolken. J51, de eeuwigheid vertoont gij in haar' ftand; Uw anker ligt in 't Hemelsch Vaderland, Dat eeuwig blijft, fchoon 't gansch Heelal verbrandt, In zwavelkolken. G. B. ROE M-  Z Er D E D I C H T E N. 53 o ó Vreugd  $4 B IJ B E L- ea 6 Vreugd van den Hemel! — Weg nietig gewemel: lk min u niet meer; Gij zijt mijn benijder, Mijn zielebeftrijder; Maer God is mijn Heert God zal mij geleiden, Ik wil hem verbeiden; Hij fchonk mij zijn' Zoon; Die is nu mijn' broeder; Die Zielenbehoeder Vereert mij een kroon. Hij zal mij eens geven Het eeuwige leven; Daer droefheid, noch pijn, Noch fmart wordt gevonden, Neen, — daer zal voor zonden Geen lijden meer zijn! Daer  ZEDEDICHTEN. 55 Daer zal men fteeds zingen Van Hemelfche dingen; Daer kent men geen' druk! Daer zal men niet fterven; Maer eeuwig beërven Een zalig geluk! A. S. D4 SCHETS  56* B IJ B E L- en SCHETS VAN EENIGE WEZENLIJKE PLICHTEN VAN DEN M E N S C H. HOOFDZAEKBLIJK GEVOLGD NAER *X FRANSCH VAN THOMAS. Ontwaek, o fterveling! het menschdom eischt uw zorgen: Rijs op van 't vadzig dons en leg uw traegheid af: De tijd vliedt fnellijk voort, ach! moogelijk is morgen Uw deel in 't fomber graf! Gij denkt en peinst en fuft in uw gewaende wijsheid ; Slae handen aen het werk tot nut van 't algemeen; Dit is de plicht der jeugd en 't cieracd van de grijsheid, Want lui en dood is één. Hoi  ZEDED1CHTEN. 57 :Hoe is uw fchrander brein, lielaes! zo plicbts- onwetend! Befchouw de vruchtbaere aerde en 't heerlijk ftargewelf: Elk wezen heeft zijn taek, en alles is geketend Van 't ftofje tot God zelf. Jk vraeg u, antwoord mij, wat hebt gij ooit bedreven Voor outer, haérd, of wal, of waerden landgenoot? Moet dan uw Vaderland bejammeren uw leven, In plaets van uwen dood? De deugd, de aloude deugd, is onder ons verbannen, Tot fchande van Europe en 't agttiende eeuwgetij. Beroemde burgerplicht, gij, telg der groote mannen , Waer ergens huisvest gij? Uw Vaderland, 0 mensch, heeft uw ontloken wezen Gezoogd en kommervol geleid ter gloriebaen: De Staetsman en de Held doen u geen' vijand vreezen; Wat nu hebt gij gedaen? Voelt gij den indruk niet van moeder, zoon en vader, Daer op 't gehoor alleen het hart in liefde onrglimt? Leer van den wildenman , hij komt uw' Godsdienst nader, Zijn liefde daelt en klimt, D $ Zie  58 B IJ B E L- in Zie, boe zijn vrouw en kind zijn' fobren disch volmaeken: Zijn vader aen zijn zij' zit neêr in 't achtbre grijs: Een hert is hun gerecht, de huid het tafellaeken; Zij zegenen de fpijs J Maer gij verpeinst uw' tijd in vverklooze éénzaemheden, En teelt in uw verftand Chimeeren zonder tal: Uwaenzijn, vreemd van God en mensch en deugd en zeden, Hangt nergens aen 't Heelal. Zo van de vriendfchap nog 't bekoorelijk genoegen Dien ftuurfchen Stoïcijn verbeterde van zin! Dan, ach! zijn norsheid moet zijn' ouden dag vervroegen, In weerwil van de min. De waere vriendfchap houdt van ommegang en vreugden: De liefde zonder gade is zonder trouw en eer; Hun rust is euveldaed: de werkelooze deugden Zijn ras geen deugden meer. De mensch is aen den mensch de menschlijkheid verfchuldigd, In alle rang en plaets en ouderdom en lot; De koning aen den geen, die hem als koning huldigt, De wijsgeer aen den zot. Gij  MEDEDICHTEN. 59 Gij flaept, daer 'tmenschdom zucht in fmart en onvermogen! Daer 't kwijnend rundervee bij krebbe en voeder treurt! Gij flaept, cn 't kindje wordt voor 's vaders dervende oogen Van 's moeders borst gefcheurd! Zie, hoe de waereld krielt van ouderlooze wigten, Gevangnen zonder fchuld, en weduwen in nood! Zie grijsaerts, flijf en dram, getrouw in hunne plichten, Die bedelen, om brood! Vrees uw geweten! vrees! vrees hun getergdefchimmen! Dit onwcêr dreigt alrefi uw brooze levenskiel: Zij zullen, dol van wraek, uw derf bed nog beklimmen En pas-fen op uw ziel. ■ Hoe zo? zou ik mij dus aen 'tfnoodstgedrochtverflaeven, Vol ijver naer belang, en trouweloos door kunst? '.1 „ Met laster, haet en moord vergelden zij den braeven „ Voor de onverdiende gunst. : „ De Mensch is wolf of fchaep: zijn magt is al zijnwaerde: „ De deugd heet eerloosheid bij 't renteleevend graeuw: „ Die zijnen God onteert is hemelling op aerde: .„ Dit maekt mijn' ijver flaauvv. „ Laet  6o B IJ B E L- e it ,, Laet af mij dus vergeefsch uit mijne rust te wekken ", j Zo fchuuwt ge 't vroom gemoed om zijnontmenschttyran: Ei zeg me, zo de deugd 't Heelal zich wilde onttrekken, J Waer bleef de Godheid dan? Moet waerheid met heur' glans den kluizenaer verlichten, I Daer onrechtvaerdigheid op 't hoog getloelte zit! Foei! nimmer was die baek de noordftar onzer plichten, Noch Scheppers edel wit. De helden van alouds en fchrandre Waereldwijzen Verplichtten 't menschdom fleeds met leer en eer en bloed En kreunden hunnen geest aen prijzen, noch misprijzen , Maer zochten 't hoogde goed. Een Cato, nooit onthust, werd voor den dood nietbleeker, Toen vrijheids jongite kreet door Romen's raedzael klonk: Zo reikte een Socrates grootmoedig naer den beker En hemelde in zijn' dronk! Wat baet u 't wuft vermaek der fchaerfe erkentenisfe ? Twee vrienden zijn uw deel; de Godheid en uw Deugd: Die ftreelen dag en nagt uw vergenoegd gewisfe Met ongezochte vreugd, Wclaen  MEDEDICHTEN. 6t SBrtaen dan, wil uw deugd uit uwe werken toonenl God zelf ftrekke u tot gids door 's waerelds rampen heen! Laet eer de ondankbaerheid in duizend harten woonen Dan klaegensnood in één! Volg! volg uw' Schepper na! zijn gantfche werk is zegent Hij fpijst met brood en wijn den mond die hem verzaekt: Zijn liefde, nooit verkoeld, fchenkt zon en daeuw en regen , Terwijl ze ondankbren maekt. J. P' A' U I T-  . K SCHETS  ZEDEBICHTEN 73 <^*^#^#^*^*^*-$'*'$,*,*^*> SCHETS VAN 'sWAERELDS IJDELHEID. H oc ijdel is 't, wat in de waereld Ons waardst en duurzaamst fchijnt, Terwijl het fchoon, dat haar bepaerelt, Gelijk een damp verdwijnt! De waereld toont op gansch heur wezen Verganglijke ijdelheid, Dan, duizenden kan zij belezen, Als een Sireen die vleit. Hoe veelen laat ze zugtend hopen Op een' verheven ftand! Hoe meenig doet ze zwoegen, loopen, Aan haren dienst verpand! Zij die heur lokaas meest beminnen, Verrukt door al het fchoon, Verliezen, in den waan van winnen» Hunn' arbeid, zonder loon. E 5 Een  74 E IJ B E L- m it Een dwaas moog' 't lagchend heil befchouwen, Dat hem de waereld deelt, Maar 't eind baart kwelling, naberouwen, Een breuk die nimmer heelt. Bedenkt gij, wie zij lang bezinde, Bedenkt uw ongeval. Uw leidsvrouw is een looze blinde, Die u misleiden zal. Zij moge uw' weg eens effen maken, De fporen vast en breed, In 't eind zult ge in 't moeras geraken Van ramp en eeuwig leed. Al de overvloed in keur van fpijzen, Die ze op uw tafel zet, Schoon haar een kiefche tong moog' prijzen; Baert walging en befmet. Heur drank waar mee ze uw' dorst wil lesfchen, Die ze u verlokkend brengt, Is nectar in kristallen flesfehen Maar met venijn doormengd. En fchijnt ze ook trouw, gezellig, lieflijk, Haar hulp wordt eens gemist, Ze is noch verlokkend noch gerieflijk Aan dooden in de kist. Al  MEDEDICHTE N. 75 Al zet zij zelfs heur fchatten open, Al fchonk ze u al haar goud, Gij kunt 'er nimmer fpijs voor koopen, Tot eeuwig onderhoud. Dooft ze in uw hart deez' dag de zorgen En laat ze u 's nachts ook vrij, Welhaast voelt ge in den nuchtren morgen Haar zieletirannij'. Al wie de waereld durft betrouwen En heien in heur' grond, Wil dwaaslijk op een ijsvloer bouwen, Daar niets beitendig ftoud. Al zet ze u op fluweelen ftoelen, En hooge zetels neór, Gij zult geen waar genoegen voelen In al die blinkende eer. Of zoekt ge uw welvaart in de woning Van 't vorftelijk Paleis, De vrees voor de ongunst van den Koning Bezielt u telken reis. Zal u zijn gunst van zorg bevrijden, Daar hooflijke eigenbaat Den braafften d'eerenltoel benijden, Daar wangunst heerscht en haat, Dingt  76 B IJ B E L- b » Dingt gij naar glorie met de Helden, Op 't firijden afgericht, En laat den roem alom vermelden Hoe gij den Staat verplicht: Dan denk, hoe trouw ge u ook moogt dragen, Keert ge eenmaal uit den ftrijd En heeft de vijand u geflagen, Men hoont u met verwijt. De laster zal alom verfpreien 't Geen u tot nadeel ftrekt, En netten voor uw deugden breien, Wier wartuig jammer wekt. Ziet ge u door deugd en wetenfchappen Aan 'tHof bij elk bemind, Aan 't roer van Staat op eeretrappen Gezeteld in 't bewind: Gaat alles wel, gij deelt met allen Den lof bij 't algemeen, Maar zoo het land in ramp mogt vallen, Draagt gij de fchuld alleen. Die vast ftaat toon' zich niet vermetel: Een woede Hoförkaan Bonst Vorden van hunn' hoogen zetel, Zelfs door den onderdaan* o Gij,  ZEDEDICHTEN. 77 ö Gij, vervoerde waerelddwazen, Zo trots op uw geluk, Door wind van voorfpoed opgeblazen, Die armoê kent noch druk! Gij moogt uw levenshulk bevrachten Met goud en fpoeden voort; Doch, waer kunt ge ooit uw hulp van wagten Klampt u de dood aan boort! Al wapent ge u met artfenijen, Hier helpt geen tegenftrijd! Geen fchatten kunnen u bevrijên Offchoon gij Crefus zijt. De dood zal ook uw leven maaien Gelijk een maaier 't gras: Zij laat zidh met geen fchatten paaien, Die nooit te paaien was. Dan laat gij 't alles met uw leven , 0 Wat verandering! Al-wat de waereld ons kan geven Is ijdel, fterveling! F. A. V. H. G E-  7S B IJ B E L- en GEBED VAN EENEN STERVENDEN.' Ik moet dan, groote God! verfchijneri voor uwe oogen, Om rekenfchap te doen van 't geen ik heb misdaan, Helaas! ik zondig mensch! o Rechter! kan't beitaanj Wees in dit aaklig uur dan met mijn' ftaat bewoogen. Is uwe Troon vervuld met eeuwig mededogen; Aanfchouw mij in uw' Zoon, met mijne fchuld belaên! Neem zijn gerechtigheid voor mijne zonden aan! Wasch mij in Jefus bloed, dan zal ik u verhoogen. o Heiland! fchenk mij rust, ik werp mij in uw' fchoot! Bedek mij met uw fchild in deezen bangen nood! Mijn ziel hoopt in uw kruis alleen haar heil te vinden: In mij is geene kragt de hel te wederftaan; Dan, uw geduchte magt kan dit geweld verflinden; Al wie in u gelooft zal nooit verboren gaan. J. d. P. OVEE  ZEDEDICHTEN. 79 OVERDENKING VAN BATTHYLLUS, NA HET AFSTERVEN ZIJNS VADERS. "^j^at ramp, mijn Vader', ach, wat onheil treft uw' Zoon I Een zee van traanen moet uit bel mijn oogen leken! Mijn waard* Vader! ach, mijn hulp, mijn eer, mijn kroon! Nooit zal de wreede dood de liefdebanden breken; Al ligt gij nu geveld; ik wensch, zoo lang het licht Des levens mij beftraalt naar uwen raad te leven. Gelukkig, die zijn reis naar zulk een Noordllar rigt, Door 's werelds oceaan en enge kronkeldreven! Mijn ziel vergeet toch nooit dat Vaderlijk vermaan, Die jongfte tederheên aan mijne jeugd bewezen; Dan kan ik als een rots voor 't woên der winden ftaan, Als mij de wereld met haar fchijnfchoon wil belezen Maar, groote God! kan 't zijn ?... hoe! is dit Mentors taal ? Zou 't redenlicht mijn' geest tot zulk een baak verftrekken,, Dat ik daar door in mij een' heldren hemelftraal, Volmaakt tot uwen dienst, kan in mijn ziel ontdekken? i Leer:  So B IJ B E Z> e ft Leert uw onfeilbaar woord, dat, als het licht der zon, Het kenmerk van uw' Geest in dikke duifternisfen Alom verfpreidt, mij niet, hoe 't menschlijk hart de bronj Van 't kwaad is, waar door wij de waare kennis misfen, Van u en uwen dienst ? helaas! de zondenval Heeft in den morgenftond van uw goedgunltigheden , Door 't fpuwen van den draak, het hart befmet met gal, Dus is uw beeld ontfierd, ontluiilerd in de reden. ' Hoe nam het eerfte paar voor uw gezigt de vlugt! Toen Gij, in toornegloed, fteegt op uw wolkenwagen En met den wind des daags al dondrend door de lucht, Om 'tfchcndcn van uw Beeld, hun rekenfchap kwaamt vragen^ Ach Adam , hoe was 't licht in uwe ziel verdoofd, Daar gij uw' Schepper ftelde als oorzaak der gebreken! „ Zij is (dus luidde uw taal) zij is 't verleidend hoofd; De vrouw die Gij mij gaaft"! hoe is in u gebleken, Dat reeds in 't Paradijs de reden is gevlugt, De zuivre reden die u God volmaakt deed kennen. Keer des mijn ziel! ai keer! wees in uzelf beducht, Dat u 't bedorven pad der reden zal doen rennen Verbijfterd van het fpoor dat naar den Hemel leidt. Ach, toets uw reden aan de onfeilbre Bijbelblaadren, I Maar fmeek God om zijn' Geest, dat die u voorbereid', Pan kunt gij door den Zoon dien grooten Vader naadren. I Zoo  ZEDEDICHTEN. 31 Zoo kiest een reiziger het best gebaande pad, Wanneer hij eenzaam reist in onbekende Itreken. Zoo doen wij veiligst op de reis naar 's hemels ftad, Dat wij de zuivre Bron verkiezen voor de beken; Vooral om dat de beek door flijk bemodderd is. De groote Tarfer heeft, mijn ziel! dit pleit voldongen, Wanneer hij in zichzelf gevoelde dat gemis Der rede, wen hij klaagt: „ hoe worde ik lïeeds befprongcn „ Van 't kwaad derzonden, dat nog in mijn' boezem woont'. „ Het goede dat ik wil, wel verre van *t volbrengen, ,, Verrigt ik nimmer; maar het kwade dat God hoont, „ Heerst in 't bedorven vleesch "! dit deed hem tranen plengen. Weleer trok hij op weg naar 't trots Jeruzalem, En liet zijn reden hem als leidsvrouw derwaards voeren, Hij waant (maar ach, hij waant!) gehoorzaam aan Gods Item , Dat hij de lanirenkooi van Jezus moest beroeren. Trek vrij, 6 Saulus voort! denk, dat gij God behaagt! Laat vrij uw ïcden u naar 't bang Damascus leien ; Uw leidsvrouw zal welhaast een worm zijn die u knaagt, Als gij uw blindheid in uw blindheid zult befchreien. Hoor ik de reden, van het Godlijk Boek ontbloot, Daar zij Medea van zichzelve doet betuigen, Dat zij wel 't goede ziet, maar 't kwade fteeds vergroot. Kan zich Batthyllus dan naar Mentors Godsdienst buigen? F G. H.  8» B IJ B E L- e a AAN DEN DOOD. ooit verzaadbre Dood, die al wat leeft doet beven, Wat ftervcling weêrftaat uw' hooggeduehten (lag ? Geen aai dsch Monarch, hoe groot, kan uw geweld weêrltreven ; Geen purpergloed, geen goud, geen Vorftelijk ontzag; Geen kermen geldt bij u, om jeugd of deugd te fpaaren: Gij zijt, ó moordenaar, uit onzen val geteeld! Sints zag men u alüm, om hof en veldhut waaren : Gij fpaart geen zuigeling aan 'smoeders borst geftreeld. Verwoede! gij hebt zelfs Gods Zoon naar 't hart gedoken l Dan, dit is u mislukt: nu zijt ge uw' prikkel kwijt, Hij heeft uw fpcer geveld en op zijn kruis verbroken; Ja, die in Hem gelooft, van uw geweld bevrijd. Laat dan een waereidliug op uwe komst verfchrikken, Als gij hem op ontbiedt voor de Oppermajesteit, Een godgewijde ziel wagt in die oogcnblikken , Dat gij haar opwaarts voert in 't rijk der heerlijkheid. j. v. d, B. H E T  ZEDEDICHTEN. 83 HET BEVREDIGD GEMOED. 33ie in zijn' ftaet een (lil genoegen heeft, Zichzelf aen God dienstvaerdig overgeeft, En naer zijn woord en wil en wetten leeft Wordt nooit bewogen Door ongeval, door ftorm noch woest geweld; Veel min door druk geheel ter neêr geveld: 0 Neen! hij ftaet gelijk een moedig Held, In 't oorclogen. Al fpant de hel hem listig net of ftiïk, Hij, niet vertfaegd door ijdlen fchroom of fchrik, Staet pal tot in het uiterst oogenblik Van tijdlijk ftrijden; Offchoon 't heelal beftormd wierde en beftreên, Al fchokte zelfs dat groot gevaerte uit een, 't Gerust gemoed mag fteeds zich door gebeön In God verblijden. F 2 De  84 B IJ B E L- e n De mensch die zich bevindt in znlken ftaet Eerbiedigt God, en volgt zijn' wijzen racd, Ja, vindt in druk den trouwften toeverlaat In dezen Vader. Zoo volgt hij fteeds de fteile hemeibaen, En laet op God al zijn vertrouwen ftaen: Geen fchimp, geen fmaed, geen laster kan hem fchaên, Noch zielsverrader. Hij, die zijn voet op 't pad des levens zet, Wat tegenfpoed hem op de reis belet, Vindt troostrijk licht in Jezus, die hem redt In 't aekligst duifter. Welzalig hij, die zich aen God vertrouwt, Op Goël al zijn hoop en toe vlugt bouwt, En hem met een gelovig oog befchouwt, Vol hemelluifter. o Heiland! zie, ach! zie op mij ook neör! Bewerk mij, dat mijn hart zich tot u keer', Opdat ik niets voor mijne ziel begeer', Dan uw genade. Behoed mij vaek voor ramp en tegenlpoedj Bevredig, ach! bevredig mijn gemoed! Verwaerdig mij dat in uw dierbaer bloed Mijn ziel zich bade! Zoo  ZEDEDICHTEN. 85 Zoo worde ik hier van allen last ontdacn; En zwicht mijn voet op Salems levenspaên, Dan grijpe ik u als mijn' Verlosfer aen, Die heeft geftreden. Zoo blijft gij fteeds mijn Borg, mijn Troost, mijnRaed, Mijn Hulp, mijn Heil, op wien ik mij verlact, Die mij hier na zult in volmaekter (laet Met heil bekleeden. T. P. D.z. HET BESTENDIGST GENOOTSCHAP. Theophilus werd doorPhilantropus gevraagd, Waar is 't Genootfehap, 't welk het meefte uw keus behaagt ? 't Genootfehap, fprak hij, dat nooit ramp noch fchok zal vreezen, Waar van Immanuël het Godlijk Hoofd zal wezen. G. B. F 3. OP  85 B IJ B E L- e n OP E E N E N VERKWIKKELIJKEN ZOMERREGEN. "^^"at is uw goedheid groot, o Schepper der NatuurJ Uw milde gunst gedenkt aan wedcrfpannelingen, Gij overlaadt ons flaag met uwe zegeningen; Schoon wij, o fnood beftaan! 't bederven uur op uur. Hadt gij, die met een fpan de heemlen hebt gemeten, De regenbronnen fluit en opent naar uw' wil, En maakt op uwen wenk het woedend onweêr ftil, Door hitte en droogte de aarde onlangs van een gereten; Verdiende 't wangedrag van volk en overheid Dat ons de voorfpoedszon niet langer zou befchijnen: En 't aardrijk aan gebrek van vogt zou dorftend kwijnen; Terwijl voor mensch én vee geen voedfel werd bereid. Uw gadelooze trouw bleef nogthans ons genegen, Straks droop op uw bevel 't verfrisfchend hemelnat, En mensch en vee en plant, ja, al wat leven had, Verkreeg een nieuw gelaat door dien verbeurden zegen. Och  ZEDEDICHTEN. 87 Och! fteeg de wierookgeur van 't dankbaar hartaltaar Naar 't gunstrijk Hemelhof, voor zulke gunstbewijzen ! Zoo immer, 't past ons thans, uw liefde en trouw te prijzen, Gij hebt ons welgedaan, 0 Opperzegenaar! Laat des uws geeftes daauw ons dorltig hart befproeien! Opdat het vrugten draage, uw grooten Naam tot eer; Zoo zal het blij genot der vveldaên, keer' op keer, Een Gode juichend lied ten lippen af doen vloeien. J. V. SCHETS VAN DEN MENSCH. '^'"at is de mensch, 0 God! een voorwerp van elende, Een fchaduw voor de zon, een wormenaes in 't graf: Hij trad, zich onbewust, in 't leven, eer hij 't kende: Wie nam het anders aen? geen mensch van Adam af. Doch, als ik hem befchouw, onfterfelijk verreezen, Daer hij zijn zark verheft en reikhalst naer omhoog, Dan zwijg ik gantsch verbaesd. 0 Godheid nooit volprezen! Hij wordt uw boefemvricud: 'k verlies hem uit het oog. J. P- 4. F 4 HET  88 BIJBEL- en ZEDEDICHTEN. HET LEVEN UIT DEN DOOD. M en derft, om dat men leeft, en'tleven is maar derven, Die aan zichzelven derft, geeft blijken dat bij leeft: Dit opent hem de bron die 't hemelsch leven geeft, Zoo doet een korte dood hem 't eeuwig leven erven. ANDERS. H[ij die der zonden derft, derft niet, wanneer hij derft; Zulk derven is gewin; dat nerven doet hem leven ; De dood baant hem den weg om naar Gods troon te dreven , Daar hij in 't zalig Rijk de kroon des levens erft. J. y. d. B. ZWIJGEN BEST. D ie rust en troost genieten wil, Die zwijge voor Gods wijsheid dil; Een morrend hart, vol ongenoegen, Kan nimmer naar Gods wil zich voegen; Doch hij geniet, die Gode zwijgt, Een heil, 't geen 't al te boven ftijgt. J. v. d. B.  MENGELDICHTEN.   Mengeldichten. gi INTREDE. Ik nader u eerbiedig, eedle maagd, o Dichtkunst! wie de nedrigheid behaagt, In hem, die naar uw' gouden eerprijs jaagt Met zuivre klanken. Ik fmeekte nooit Apol om geest en zwier Maar wensch, ontvonkt door Sions reiner vier, Den waaren God, op mijn gewijden lier, Altijd te danken. Dus dorst mijn geest naar geene hengftebron; o Neen! een ftraal der heldre levenszon Verlicht mij meer; mij kan geen helikon, Dien invloed fchenken. Ikfla hier op de hand aan 't heilig werk, En brenge ik tot den bouw geen' marmren zerk, Mijii geest nogthans wil (tijgen boven 't zwerk, In 't overdenken. oVrien-  52 MENGELDICHTEN. o Vrienden, o Kunstminnaars, heusch van aart! Dees' dag voor 't eerst met mij alhier vergaêrd, Wilt ge in Schiedam, als hand aan hand gefchaart, Een' zangberg ftichten? Dat onze vlijt der Dichtkunst' ftrekk' tot eer! Zoo daal' de geest der wijsheid op ons neêr, Die onzen geest beftuure en meer en meer Ons voor koom' lichten! Door deze hulp, hoe zwak in ons begin, Geraken wij, houdt moed! ten tempel in Der Dichtkunst, die wij met verheven tinn' Zien heerlijk pronken. Zoo brengen wij eerlang ook vrugten voort Van frisfchen fmaak, daar elk door wordt bekoord, Zoo bloei Schiedam door eedle kunst! dit woord Doe 't hart ontvonken! Zoo breek die dag, die blijde dag haast aan, Dat wij omringd van Kunstbefchermers ftaan. Wie weet, hoe dan de vreugd de maat zal flaan Op zuivre toonen. Dan roept misfchien de Dichtkunst zelf, verblijd: „ Gij, braven, die mij hier een' tempel wijdt, „ Wordt, tot mijn eer, eerlang volmaakt door vlijt, Houdt aan, mijn Zoonen! C. B,  MENGELDICHTEN. 93 AANMOEDIGING TOT DE DICHTKUNST. 6 "\^"rienden! die de Dichtkunst eert, Der wetenfchappen roem vermeerdt, 1 En (leeds naar wijsheid tracht; wat reden doet u kwijnen ?- Hangt gij uw cyther aan den wand? Komt, neemt uw fpeeltuig in de hand; I Grijpt moed en laat in u die laffe zorg verdwijnen. Wie wijst u van den helikon? Wie weigert u de hengltebron? Ons vloeit een zangftroom toe om onzen geest te laven. Geen wufte en windrige Ikarus, Maar wel beraden Dedalus Wijst ons den rechten koers ter lang gewenschte haven. Wat  94 MENGELDICHTEN. Wat vreemdeling aan Febus hof, Wat Midas ondermijnt zijn' lof? Welaan dan, volgt zijn fpoor; wat reden zou men fchromen ? Geen kiel meert op behouden reê, Of krijgt wel eens een ramp op zee: Zelfs op het vaste land wordt dikwijls ftorm vernomen. Fluks, ligt het anker uit den grond , Verzekerd door 't vernieuwd verbond: Geen aarzelende vrees moet onze reis weêrhouên, Wat kavelen wij langer tij? Komt, zetten we alle zeilen bij. Ons dienen wind en weêr om rustig zee te bouwen. 6 Dichtkunst! die de noordftar zijt Van onzen geest, licht onze vlijt Bij donkre nachten toe, in 't barnen der gevaren: Zoo ftevenen wij naar 't kompas Der reden, langs den wijden plas Der wetenfchnppen voort, op 't ruim der letterbaren. En  M E N G EL D I C HT E N. 9$ En gij , ö wijsheid! fta vooral, Aan 't roer van onze Dichthulk pal, Dat geen verwaandheid ons op bank of klip doe ftranden, Of dat geen dwaalftroom ons verleid' Door ingebeelde ervarenheid, Maar dat we, op uw geleide, aan uwe goudkust landen. Welaan dan, onzen koers gericht, Naar godsdienst-, deugd- en zedenplicht; Kunstvrienden! laten wij elkanders weetlust wekken! Zoo brenge onze aangewende vlijt, Zelfs in het aanzien van den nijd, Een' fchat van vruchten voort, die ons tot roem kan ftrekken. j. r. d. B. LOF  96 MENGELDICHTEN. > * «C^^ D E MORGENSTOND. o IMLorgenflond! o Licht- en Levenwekker! Gij, tnidlerwijl de nagt op uwe komst verfcheidt, Waar gij uw nugtre glanzen fpreidt, Gij wekt mijn ziel tot God, mijn' Hoeder en Bedckker, Met waare dankbaarheid. Volzalig God! wie zoude uw' naam niet prijzen? Algoede Schepper van 'tverbaazend weereldrond! Wij looven u met hart en mond', Naardien ge ons uit den flaap, dat beeld des doods, doet rijzen , In deezeu morgenftond'. Dit aardsch tooneel, ons dóór uw magt ontflooten, In 't blinkend licht gekleed, juicht uwe heerlijkheid; Al 't fchepfel, door uw hand bereid, Moet, Hemmende in uw' lof, uw' rijken roem vergrooten, o Hemelmajefteit! G 4 De  ie>4 MENGELDICHTEN. De hof omfluit zijn kelk- en bloezemknoppen, Met paerlen daauw bedaauwd, in 't gouden ogtendlicht, Waar voor alle aardfche luider zwigt: 't Gevederd koor looft God op eik- en olmentoppen; Terwijl 't een' zangberg ftigt. De leeuwrik Hijgt, klapwiekend met zijn vlerken, Uit het bevogtigd gras met fteile vlugt omhoog: Zijn orgelklank, waar 'sHemels boog Van galmt, verligt den last des landmans, onder 't werken En fireelt zijn hart en oog. De nagtegaal in 't lindenloof gezeten, Slaat fteeds den boventoon in 'tkwinkeleerend woud; Daar 't zangziek zangkoor feestdag houdt, En 't fel beneepen hart de zorg kan doen vergeeten, Die ons gemoed benaauwt. Zie, de arend rijst op onvermoeide fchagten, En klieft de lugt, tot hij de gouden zon begroet, Die 'sbouwmans drupplend zweet verzoet En hem een' rijken oogst van heilzaam graan doet wagten, Dat tasfen vult met goed. Hij  MENGELDICHTEN. 105 Hij ziet zijn vrugt tot blijde rijpheid zwellen, Al zagt gekweekt, gedoofd in 'talles koedrend licht, Wien zij haar Tchoonheid is verpligt; Terwijl door 't bloozend ooft de takken overhellen En buigen van 't gewigt. Hij ziet zijn graan ter dorfing weelig groeien, Dat als een gouden zee langs weelige akkers bruischt; Waar op een westerkoeltje ruischt, En, daar zijn koeien deeds van boterfchatten vloeien, Raakt hij te kleen gehuisd. Zijn herder rijst; terwijl nog andre flaapen: Verlaat zijn huis en dal, na 't wijken van den nagt, Door flaap vervrolijkt, drijft hij zagt Langs beek en berg en dal zijn hongerige fehaapen Op weiden, malsch bevragt. Wat hcildand kan bij 'slandmans heildaat haaien? Hij ademt ruime lugt op 't onbeneveld land: Hij vreest geen klip of rotfig draud: Hij laat hun "t zeegcluk, die met hunn' fchatten praaien; Als hij flegts ploegt en plant. G S Hij  joiS MENGELDICHTEN, Hij laat de vrugt der zee voor ftedelingen; Als hij maar, in 't gezigt der vrolijke ogtendzon, Mag melken uit zijn zuivelbron, En uit zijn botervat puikfchoone kaas mag wringen, Dat tobbens vult en ton. Befchouwen wij de zilvren ftroomrivieren; Waarin het oog des daags, als in een fpiegel prijkt, De nevels van haar aanfchijn ftrijkt: Dan blinkt het fchubbrijk vee met fpartelende zwieren; Daar 't uit de golven kijkt. Langs de oevers van de rijkbevolkte flranden Zien wij en Buis, en Pink, en Schuit ter visfcherij, Die bij het lieflijk morgentij Hun waterfchatten biên voor graage en kiefche tanden, Tot fpijs en lekkernij. Voords zien wij hier uit de ongeftuime vloeden Het dobbrend zee-threzoor reeds nadren aan den wal, Dat dondert met metaal gebral. Zijn' morgengroet, dus ver gered uit tegenfpoeden, En dreigend ongeval. De  MENGELDICHTEN. 107 De Loots, gefeind voor 't ftooten aan de gronden, Zeilt reeds de kiel aan boord, bevragt met kostbren febat En wijst den koers door 't ftroomend nat; Terwijl 'er blijdfchap wordt aan 't koopkantoor gevonden; Nu 'tfchip komt aan de ftad. Dan, ach! wat baat die reeks van zegeningen, Bevroedt men niet, door wien dit heil ons wedervaart, Ondankbaar, en van pligt ontaart? Neen, onze lofzang klimm' tot d'Oorfprong aller dingen, Zoo eeuwig loovenswaard! Dan zal men 't licht met dubble vreugd genieten; Wanneer 't verfchijnt, wanneer men zich den flaap onttrekt, En wandlend zijn befpiegling wekt: Hoe hier het fchoonst tafreel verdwijnt bij die verfchieten, Ons door Gods magt ontdekt. En gij, die in uw prilst en jeugdigst leven Het bloozende oofterlicht nog onbeneveld ziet: Geen zorgen kent, of zielsverdriet, Laat uwe dankbre ziel naar uwen Schepper ftreeven, Vergeet zijn goedheid niet. Ge-  io8 MENGELDICHTEN. Gebruikt, gebruikt dees gunftigfte oogenblikken, Zij worden meer door u dan 't Ophirs goud gefchat! Wordt burgers van de Hemelftad! Daar gij in 't eeuwig licht u Itoorloos kunt verkwikken, Dat alle heil bevat. o Levenszon! verwarm ons met uw firaalen, Belonk in uwe gunst dit ftaamlend morgenlied. Gij, die den zwakften hulpe biedt, Bevloei ons met uw' geest, dat die op ons moog daalen, Gelijk ge uw Itroomcn giet; Tot wij, geleid met blijder feestgezangen, Tot u, o Heilfontein! ontdaan van 't nietig Hof, Ons eeuwig baaden in uw' lof; Daar onze laage toon door de englen wordt vervangen, In 't juichend ftarrenhof. Waar 't eeuwig licht de zon zal doen bezwijken, Dier fpreidt de Godheid zelv', van haar' Saffieren troon, Het eeuwig blinkend licht ten toon; Waar in 't gezaligd volk, nooit moê van vreugd, zal prijkeu Met dieu genaden loon. J. V. D. B.  MENGELDICHTEN. 103 4M» D E AVONDSTOND. "33 e azuuren westerkim, vercierd met gouden ïïraelen, Vertoont voor 't fcheemerend gezicht Een fchouwtooneel van kwijnend licht, Terwijl we in 't grondloos diep het zonnevuur zien daelen. De daeuw des hemels drenkt het dorftig zomergras: De nagtegael komt de ooren ftreelen: De zephyrs vullen de prieelen Met d' aengenaemften reuk van 't geurig veldgewas. De naderende nagt ftilt al het aerdsch gewemel: De rust verkwikt den mensch van arbeid afgemat, De zon geeft aen de maen 't gebied van lucht en hemel En bluscht haer' fchoonen gloed in 't glinftrend pekelnat. ?. P- 4. O P  Hó MENGELDICHTEN. OP DEN IJ S S E L' IJ K E N STORM en WATERVLOED van den XIV. en XV. novemser I775. 6 CjTadelooze gunst van 't eeuwig Alvermogen! Nog zijn wij die wij zijn; dat heet langmoedigheid: Wat dankbaar hart knielt niet voor zulk een Majefteit, Om voor die redding hem ootmoedig te verhoogen! Hij fchold de norfche zee, op 't grimmigst uitgetogen, Met dondrend ftormgeweld tot ons verderf bereid, Wiens wrok nog wordt bezuurd, door duizenden befchreid , Wier bloed en fchatten zijn verzwolgen voor onze oogen. Wat riep Rechtvaerdigheid? verniel gansch Batoos erf: Maer 's Heeren antwoord was: ik Item in geen verderf; Zij zijn door ootmoed mij ter reddinge opgedragen. (Hoe fchuldig ook) ik fpaarze om 't volk, naar mij genoemd. Ik fchenk barmhartigheid, die tegen 't oordeel roemt; Mijn grondelooze gunst fchept in geen wraak behagen. J. v. d. B.  MENGELDICHTEN. ut HET ZESTIENDE GEZANG UIT HET I IDE BOEK VAN Q. HORATIUS FLAKKUS, NAAR ONZE TIJDEN VRIJELIJK GESCHIKT EN UITGEBREID. CjTij zoekt vergeefs, mijn Grosfus! naar de rust; Die artfenij van 't kommervolle leven, Waar leeft hij, die, van zorg ontheven, Geruste dagen flijt, door kalmte (teeds gekust? Doe vrij een reis naar vergelegen landen, Loop aller volkren (tanden door; Ik volg u, waar gij gaat, als reisgenoot op 't fpoor; Terwijl nieuwsgierigheid mijn' ijver helpt aan 't branden, 't Gaat wel! ik zet mijn koers naar zee. Ligt is 't genoegen daar te vinden: Wat  Ha MENGELDICHTEN. Wat aangenaam gezigt! en weer en tij fchijnt meè\ Goe reis, mijn zeelien! die geen (tormen vreest of winden. Dan, Hemel! welk een doodfche fchrik Rij.lt u door de aders en ontftelt uw vrolijk wezen, Waarop de vreugd pas ftoiid te leezen, Helaas! hoe kan een oogenblik Het grootfte zielsvermaak in bittren druk verkeeren! Een zwarte wolk bedekt den glans der zilvren maan. De Stuurman ziet aan 's Hemels baan Geen fiks bekende ftarren ftaan, Die hem 't gevaar voor bank of klippen af doen weei'en. Hier, waar de dood te dugten ftaat, Is 't vergenoegen niet te zoeken; Of fchuilt het, Grosfus! ook in andre waereldhoeken9 Ook daar, waar 't heesch gefchut zijn donders hooren laat? Dan, neen! fla flegts het oog op 't rijk der norfe Britten; Sints men het zwaard trok uit de fcheê Om den Amerikaan in 't harrenas te zitten, Verdween de zagte rust en vree: Straks fleeg een drom van helfche fpooken, Dit 's afgronds kerker losgebrooken , En aêmde niets dan moord en brand: En wraak en plonderzugt lloeg haar roofzieke hand In 's naafl.cn erf en goed, ontziende recht noch reden; Ter-  MENGELDICHTEN. 113 Terwijl de dood met fnelle fchreden Rinkinkte, en veld en wijk onmenschlijk heeft gevoed Met burgerbrein en bloed. Hier, waar de dwinglandij zich aan geen reen laat'binden, Waar nog de laauwe bloedltroom bruischt, Is wis de lieve rust, mijn Grosfus! niet te vinden. Ai! zeg mij, waar ze is heen verhuisd? Of zou zij vrolijk ademhaalen In Vorftenhoven of Raadsheerelijke zaaien, Bij hem, die 't wigtig ftaatsgevaart' Voor barrening en klip bewaart? Tuigt, tuigt! voor mij, die ooit, ten top van eer verheven, Naar eisch en pligt, uw vlijt en zweet Ten oorbaar van het Land, groothartig hebt beueed, Drukte u nooit bleeke zorg? deed u de nijd niet beeven? Ik zet de aloudheid aan een' kant, Veel ligt kon meenig Vaderland In eene gantfche rij' van wijdberoemde Braaven Getuigen, hoe de wreevle nijd En Itaatzugt vaak, der deugd ten fpijt, Aan eerlijk bloed heur helfche lusten laaven. Geen eêlgefleent, noch purprcn rijksgewaên , Geen hoog gezag, noch overvloed van fchijven Vermoogen uit de ziel de zorgen te verdrijven, H Waar,  114 MENGELDICHTEN. Waar mede 't pragtigst Hof het meest is overlaJn. Zoo ergens op deeze aard' genoegen is te vinden, Zoo deelt hij in die zaligheen, Die, fiil en met zijn lot te vreên, Door geenen fnooden lust of vrees zich laat verflinden. De blijdfchap draalt hem van 't gezigt, Mag 'svaders zoutvat op zijn kleine tafel praaien; Dan kan geen 's Konings disch bij zijnen maaltijd haaien. Gaat hij ter rust; hij flaapt tot dat de dagtoorts licht. Wat bouwt de mensch, helaas! al wufte lugtkasteelen 1 Daar 't leven ras verdwijnt, hoe derk hij zij in kragt. Wat peinst een Damon dag en nagt Op een verzierd geluk, waar in hij hoopt te deelen! Erastus moog' met have en goed Voor eenen andren oord zijn Vaderland verlaaten: Wat zal 't hem, of hij hier, of elders woont, tochbaaten, Wijl hem de zorg verzelt, huisvestende in 't gemoed ? Zij, fneller dan een hert, door jaagers voortgedreeven, Gezwinder dan het zwerk, gejaagd door d'oodenwind, Volgt hem, waar hij zich ook bevindt: 't Zij hij zich op het land of water moog' begeeven. Een mensch, met blijden dank voor 't daaglijks deel bewoogen, Werpt, van onnutte vreeze vrij, Voor een toekoomend uur de zorgen aan een zij', En,  MENGELDICHTEN. 115 En, wijl hij hier op geen volmaakt geluk mag boogen, Verheft hij (teeds het hoofd uit druk en tegenfpoed, En (telt het bitter tégen 't zoet. In 't eind , wij moeten allen (terven , 'tZij dat ons de armoê drukke, of dat men overvloed Van fchatten hebbe en goed, Waar leeft de man, die 't leven niet zal derven? De dood treft zelfs den grootften Held. AchilP, die Hektor, neêrgeflagen, Boeide aan zijn' fleren zegewagen, Werd, fchoon nog jong, zoo wel als Tithon, oud van dagen, Door haar ter neérgeveld. Dat u, mijn Grosfus! dan geen ijdle zorgen kwellen, Gij weet niet, welk een wet En perkpaal u door 't noodlot is gezet. En gij kunt haar geen wet of perkpaal (tellen. Ligt, dat de milde tijd mij geeft, Het geen hij u geweigerd heeft. Geen wangunst deert mij, daar ge uw koeien En fchaapen, duizend in getal, Ziet weiden in een graazig dal En u roomzwangrig aan hoort loeien; Of dat twee kleppers, afgerigt Op rennen, uw' vergulden wagen trekken; II a Ter-  n5 MENGELDICHTEN. Terwijl ge uw ligchaam moogt bedekken Met purper, waar de gloed des dagenraads voor zwigt. Het onbedrieglijk lot heeft mij een plaats gegeeven Op 't land, waar ik, bevrijd Van ftadsgewoel, mijn dagen dijt, Mij niet bekreun der domme nijd, En vaak mijn zangnimf voel tot diclulust aangedreeven. D E MIDDENMAAT. IVlfoet ik met eenen Heracliet Dit ondermaansch tooneel al weenende befchouwen? Of 't zelve met een' Democriet Voor mij, tot boert geneigd, belachgenswaardig houên: Ik, aardend in mijn keus, volg egter beider fpoor, En fchrei, wsn 'tl laagtijd is, of lach foms hartïijk door. DE  MENGELDICHTEN. 117 <-*■> <•*■> <■*><'*'> <'*'> <'*'> D E VIERDE BRIEF DES TWEEDEN B O E K S U I T P O N T U S VAN P. OVIDIUS NAZO. AEN A T T I K U S. C3 ntvang, 0 Attikus! dees letters, door de hand Van Nazo, uwen vriend, aen 't eeuwigbarre ftrand Des killen Donaus, in zijn ballingfchapp' gefchreven , Om van zijn vriendfchapp' u een fprekcnd blijk te geven. Denkt ge ook nog om uw' vriend, zoo trouw gelijk weleer? Of acht gij, om zijn' ramp, zijn vriendfchap nu niet meer? De goón verhoên, dat ik zou denken of gelooven, Dat gij die oude trouw in u ooit uit zult dooven. II 3 Dat  n8 MENGELDICHTEN. Dat kan niet mooglijk zijn. Voor inij, gedurig ftaet Gij voor mijn oogen met uw vriendelijk gelaet. Ik zal, voorwaer, ik kan die uuren nooit vergeten, Die 'k dikwijls heb met u, in boert' of ernst, gefleten. Dan viel de tijd veeltijds te kort voor onze reên! Dan vloog de dag veeltijds met onze woorden heen: Dan heb ik dikwijls u mijn verzen voorgelezen, Die, pas gedicht, door u gelackt zijn of geprezen, Bewust, dat ieder 't geen gij preest met lof ontving'. Voor mij een heerlijk loon dier zoete mijmering'! Ik heb ook, op uw' raed, niet zelden uitgewreven 't Geen weinig aenzien aen mijn zanggodinn' kon geven, Terwijl mijn poëzij, in vinding', tael' of ftijl, Werd opgeluifterd door uw kunst- en lettervijl. Men kon op markt en plein, in alle wandelperken, Den Schouwburg, 't kapitool, onze eensgezindheid merken.. Voorzeker hebt ge mij, o allerwaerdfte vrind! Zoo trouw als Peleus zoon Patroklus vaek bemint. Dit kunt ge, al zijn wij thans ver van elkaêr gezeten, Ja, fchoon ge uit Lethe hadt gedronken, nooit vergeten. De winter geve ofis eer den langden zomerdag, En eenen nacht zoo kort als ooit de zomer zag; , Veel eer zal Babel van de ftrengfte kou gewagen, En 'tguure Pontus van de fterkfte hitte klagen; De  MENGELDICHTEN. 119 De goudsbloem winn' 'tin geur van de eêlfte Lenteroos, Eer ge uit uw zinnen mij zult bannen voor altoos, o Neen! d&n rampfpoed heeft het lot mij niet befchoren, Draeg zorg, draeg, bid ik, zorg, dat wij van ons niet hoorèn , Dat onze vriendfchap was op vleijerij gegrond , En de uiterlijke trouw in valfchen fchijn' beltond. Befcherm uw' ouden vriend, getrouw, in alle uw dagen, Opdat hij klagende nooit over u moog' klagen. 3. 0. H 4 M I-  iio MENGELDICHTEN. MINOS en SOSTRATUS, ZIJNDE E EN E V E RT A E L IN G EN POËTISCHE NAVOLGING VAN DE ZEVENTIENDE ZAMENSPRAEK VIT HET SPREEK EN der DOODEN, IN 'r GRIEKSCH BESCHREVEN DOOR DEN fV IJ S G E E R LU'CIANUS. minos. M ercuur, gezwinde boó, voer mijn bevelen uit, En werp dien Sostratus, dien rijkgeroofden guit, En boer- en burgerplaeg, gekneld met helfche boeien, In Phlegetons rivier, daer vlammen eeuwig vloeien^ Die Heiligfchenner krijg' voor 't Godgehoond misdrijf, Chimeer, dat wreed gedrocht, verfcheurend aen zijn lijf. Laet wijders dees tijran van vrij en dierbaer leven Zijn groeiend ingewand den gier te knaegen geeven En fnooden Tityus verzeilen in zijn fmart. Maer gij, wier vroomheid was de wellust van uw hart, Ik fpreek uw daeden vrij: gaet bij de aloude Helden, Genieten 't loon der deugd in de Elyfeefche velden. s o-  MENGELDICHTEN. 121 SOSTRATUS. Ach, Minos! nog een woord eer ik uw' throon verlaet'! MINOS. Waert gij niet overtuigd van al uw gruvvelkwaed? Uw eigen vvetenfchap is meer dan duizend monden: Houd mij niet langer op. SOSTRATUS. 'k Beken mijn grove zonden; * Maer is het daerom recht te boeten deze ftraf? MINOS. Gewis: als immer 't Recht een loon naer werken ga£, SOSTRATUS. Gun nog een oogenblik, ik moet toch eeuwig lijden! MINOS. Welaen, ik hoor; maer wil onnut geklap vermijden, Ik moet nog zoo veel volks gaen vonnisfen: fpreek uit. SOSTRATUS. Ik vraeg u, antwoord mij: is 'er een raedsbefluit, Een onweérftaenlijkheid van goddelijk vermogen, Naer welker willekeur het harte wordt bevvoogen, Of zijn wij allen vrij in zeedlijk goed en kwaed? II 5 MI-  i22 MENGELDICHTEN, MINOS. Geen menscli was immer vrij in 't pleegen van een daedr Zijn goed of kwaed beltaen is 't werk der Schikgodinnen, Die van alle eeuwigheid de draed zijn 's leven fpinnen. SOSTRATUS. Dus zijn wij braef noch boos, maer met het hoogde recht Volbrengers van den last die ons was opgelegd. MINOS. Gewis: zoo ras de mensch zijn treden zet in 't leven, Ontgint hij zijne taek door Clotho voorgefchreven. SOSTRATUS. Als hij door 't doodlijk zwaerd en jougstgeduchten flag Zijn naeften nedervelt op Overheids gezag, Daer 't hem onmooglijk was zich tegen te verzetten, Zeg mij, rechtvaerdig Vorst, hoe luiden dan uw wetten? Hoe vonnist gij den beul, die op den rechter ziet, Den dienaer een 'stijrans, die burgerbloedvergiet? MINOS. Ik kan naer billijkheid hun daeden niet verachten: *t Zijn beide moordenaers, maer die hunn' plicht betrachten} Gehoorzaem aen 't bevel van Rechter of Tijran; Dees is een burgerpest, die een rechtvaerdig man. Het  MENGELDICHTEN. 123 Het zeedlijk goed en kwaed is enkelijk geleegen In d'eerden werker, die de raders doet beweegen. Het was niet minder dwaes den toeleg van den moord Te wijten op het zwaerd. SOSTRATUS. Ik hou mij aen uw woord. Maer wil mij voor het laetst nog deze zaek verkonden: Als iemand van zijn' vriend een gift wordt toegezonden, Wie is 't, waer aen hij zig in dank verfchuldigd houdt, De brenger in perfoon, of zender van het goud? MINOS. Het oog der Dankbaerheid is op den geever ziendei De zender is de man, de brenger flegts bediende. SOSTRATUS. Wel, Minos! blijkt dan niet, dat ge onrechtvaerdig zijt, Als gij den éénen doemt, den anderen bevrijdt; Daer beide dienaers zijn van Clotho's zinlijkheden En onderwerpen van werktuigelijke zeden ? De moorder heeft geen fchuld, 't is Clotho die het doet: Die mededeelzaem was beduurde eens anders goed: Een daed die vrijheid mist kent ftraffe noch belooning: Ik moest een booswigt zijn, dit drekt me tot verfchooning. M I-  1-4 MENGELDICHTEN. MINOS. Gij hebt geen ongelijk: het is een moeilijk fiuk, De vrijheid van den mensch te erkennen onder 't juk. Voorwaer, die met verftand doorfnufFelt 's waerelds hoeken, Zal dikwils vruchteloos het fpoor der reden zoeken. Doch, hoe 't ook wezen moog', gij fchijnt uit dezen twist Niet flegts een guit te zijn maer tevens een Sophist. Mercuur, ik ftel hem vrij: zijn fchuld is niet gebleeken, Maer zorg, dat zulke tael geen andre fchimmen fpreeken. J. P. A. C A-  MENGELDICHTEN. tts G A L A T E A. UIT HET LATIJN VAN DEN HEER A. RELAND. EERSTE ZANG. "\^"oorwaer 'tis vruchteloos, Hoe moedig, voor een poos', Wij met de teedre Min voor onze vrijheid ftrijden, En 't zagte liefdejuk van onze fehoud'ren mijden. Ik zelf, die te onbedacht Diöne heb veracht, Word ook haer magt gewaer; haer godheid aen 't vergrammen, Verkeert mijn ijs in vuur, verteert mij door haer vlammen. Elkeen dan, wie zoo ligt Het fchichtenhandlend Wicht Verguizen durft, zie toe, eer hij in ftrenge banden Van 't noodlot w ord' geboeit, en vallein 's wreekers handen. Hoe  125 MENGELDICHTEN. Hoe dikwijls zeide ik niet: „ Ach, fchuw het minverdriet; 'tls ver voor ons«het best ver van de Min geweken, „ Die loos het boos venijn met honig heeft beftreken Wat gaf ik zelfs al aen Mijne oogen te verftaen, Om waekzaem 'tkuisch gezigt op nutter doel te vesten, Opdat zij zich geen leed berokkenden ten lesten. Och! waer is dat beleid, Waer die ftandvastigheid Van mijn gedachten nu, die 'k nimmer kon vermoeden De minde minnevonk in zich te zullen voeden? 'tBefluit ging bij ons door Om *t heilig letterkoor Altoos getrouw te zijn, te treên in 'tveilig midden; Maer nooit , der Min verilaeft, een maegd'lijn aen te bidden. Hoe 't zij, 't is uit daer meê. Mijn wijsheid, Galaté! Indien 't al wijsheid biet, is mij geheel ontweken, »En voor de aenminnigheên van uw gezigt bezweken. Eens  MENGELDICHTEN. 127 Eene onverwachte vlam Die heimlijk toegang nam, Verbreidt zich, weidt en woedt in all' mijne ingewanden, En gij, zelf koel, gij deedt dat vuur in mij ontbranden. Sta toe, dat ik u minn', Indien in uwen zinn' Mijn liefde fchuldig zij; die fchuld, mijne uitgelezen! Moete immers minder mij dan .u te wijten wezen» ó! Hoe of gij zoo wijd Van mij gefcheiden zijt! Waeröm of ons het lot, ongunltig voor mijn fmeeken, Zoo ver van éen verdeelt in afgelegen ftreken'. Och, mogte ik, droevig mensch! Slechts hopen 't geen ik wensch! Maer zoo 'kal hopen mogt', wat of een hoop betekent, Die als een misdaed mij zal worden toegerekent? Al wat van mijn vernuft Nog gansch en al niet fuft Beftraft mijn ftoutheid zelf, laekt mijn vermetel prachgen, En moet om 't dol beftaen van mijne liefde lachgen. Zoo  123 MENGELDICHTEN. Zoo 'k mij als rechter ftelF, En zelf hier 't vonnis veil', Dan worde ik door mij zelf', als rechter, ftraks verwezen» 'k Ontwijk eene uitfpraek', mij van anderen te vreezen. De driften van 't gemoed Zijn oorzaek van den gloed Die mij zoo hevig blaekt, doorzwindelt mijn gedachten, Zich zeiven gaende houdt, en fterkt met nieuwe krachten» Maer zeg, nu 'k vrij en rond U dit geheim verkond', (Wat zoude ik hopen, mogte ik u dat niet verkonden?) Zeg vrij, dat ik het recht der vriendfehapp' heb gefchonden. Gij durft de Mingodin, De fchichten zelfs der Min, Met fchaterend gelach, befpotten en verachten; En heb ik dan nog heul of troost van u te wachten? Veeleer zult gij verftoord, Als gij mijn klagten hoort, Mijn liefde duizendmael met fcherp verwijt weêileggert, En in 't geheel misfehien uw aenfehijn mij ontzeggen. Ach,  MENGELDICHTEN. 120 Ach, wilt ge mij verbiên Uw aenfchijn meer te zien; "Worde ik genoodzaekt mijn bezoek bij u te mijden; Dan heeft mijn ftoute min te zware draf te lijden. Dan blikk' mij 't blozend oost Geen' fchemer toe van troost; Mij droeven minnaer zal dan zelfs geen dag gebeuren, Maer mijn verlegen ziel in 't duister eeuwig treuren. 'k Hebb' niets met u te doen, Vuurblazers! wilt u fpoên; Voort, zounepaerden! voort; voert Febus op zijn' wagen Den ganfchen aerdbol rond, zoo ver 't hem moog' behagen. De Star, die uit haer' trans' Mijn ziel met rijker glans' Dan zelf Apol beltraelt, durft mijne liefde boven De zon en zonnekoets, hoe breed van luider, loven. Alleen haer aengezigt Onttrekt of wekt mij 't licht; Alleen haer aengezigt laet mij in 't donker kwijnen, Of fcheurt de donkerheid, en doet den dag verfchijnen. I Waer  13o MENGELDICHTEN, Waer toe mij te onberaen Een vrijheid toegeltaen, Een vrijheid, die gewis mijn drift moest gaende maken, En tevens de oorzaek zijn der vlammen, die mij blaken? Wat helpt, wat baet het mij, Offchoon ik van nabij, Voor mijne Schoonheid op mijn kniejen neergebogen, Verkwikking zoeke in 't licht der levenwekkende oogen ? De looze Cytheré Gaf mij, ó Galate"! U meenigmael te zien, ja, heeft het zelf belleken, Dat ik u meer dan eens in eenzaemheid mogt fpreken. Maer och, waer toe? aldus Zag immers Tantalus De vruchten hangen, daer hij vruchteloos naer trachtte, Terwijl hij, in den vloed', van heeten dorst' verfmachtte. Zoo, leider! zal ik mee" De fchoone Galaté, Zoo veel mijn kunst vermag, verheden in gezangen, En nooit, op mijn gcbeên, haer tot mijn deel erlangen. Mijn  MENGELDICHTEN. 131 Mijn geest voorfpelt geen licht Van uitkomst' door mijn Dicht: Ach, dat de Min haer troff', en zij, als ik, in 't ende, Hem, dien zij fier verfmaedt, eens vooreen' God erkende! J. 0. I 2 G A-  i3a MENGELDICHTEN. G A L A T E A. TWEEDE ZANG. ó CjT oden! voogden van mijn heil! Verleent mij, hebt ge uw' bijftand veil, En is 't in uw vermogen, Verleent mij bijftand. Ziet mij aen met mededoopn. Een vuur, dat heimlijk mijn gemoed Ontftak in liehterlaeijen gloed, Verteert mij in 't verhitten, En ach! ik mag mijn' wensch , mijn'zielwensch niet bezitten, ö Galaté! mijn hartsvermaek, ' Om wie ik onöphoudlijk blaek, Gij zult ter aller uuren, Gij zult, zoo lang ik leve, in mij die vlam doen duuren. Mijn vroede ziel, die nooit voorheen Voor Pafus pijlen kwetsbaer fcheen, En zich, met kloeke zinnen, Verbeeldde 't Minnewicht te kunnen overwinnen; Mijn  MENGELDICHTEN. 133 Mijn ziel, zoo wel beracn, zoo vroed, Dat ze alle driften van 't gemoed Kon teuglen en bedwingen, Zwijgt, fcjrielijk nu geraekt, en fuft in mijmeringen. — Maer hoe! — zij fuft, zij zwijgt niet.— Neen.-j Zij, die mijn vlammen eerst alleen Had in haer magt' te blusfchen, Zij maekt die zelf nu gaende en wakkert ze ondertusfchen. Zij waerfchouwde eertijds meenigmael Met deze minnefchuwe tael' Mijn weifelende zinnen: „ Onnooslen! weet gij niet wat kwaed'er fcbuilt in't minnen? ,, De fcboonte raekt men door den tijd, „ Ja ligt in weinig jaren kwijt. ,, De tijd doet alles zwigten. „ Ontwijkt, terwijl gij kunt, ontwijkt de minnefchichten". Ik heb, dus meer dan eens vermaent, Vermetel bij mijzelf' gewaent, Als in een vast betrouwen, Dat ik, gerust en vrij, zelf Cypris mogte aenfchouwen. Nochtans, zoodra mijn oog vernam, Dat mij een nimf lijn nader kwam, „ Laet, liet ik mij ftraks hooien, „ Laet deze in ons gemoed de zoete rust niet ftoren ". I 3 'k Heb  i34 MENGELDICHTEN. 'k Heb fluks ook elders mijn gezigt En twijfelmoedig hart gericht, Daer 't mij geen leed kon geven, En ben van 't minnevuur altijd bevrijd gebleven. Maer toen mijn ziel, Puikfchoone! door Uw minlijk acnfchijn zich verloor, Verraste zij mij vaerdig; „ 6! Sprak ze, hoe volmaekt is deze uw liefde waerdigt ,, Geef voedfel aen het wettig vuur, „ Dat u ontvonkt ter goeder uur'. „ Laet niets uw' keur beletten. „ Ik weet, ik wijk vanzelfs hier van mijn eigen wetten. „ 6 Ja, 'kheb meenigmacl belet, „ Dat u de Liefde kreeg in 't net „ En door haer vuur verhitte: „ Maer hier, hier Item ik toe, dat deze uw hart bezitte. „ Wie deze ziet, en in 't gemoed „ Geene ongewone vonken voedt, ,, Geen vuur gevoelt van binnen, Die heeft geen' goeden fmaek, dien mangelt het aen zinnen. „ Wie zag, als hier, langs hals en hoofd, „ Wier blank het blankst ivoor verdooft, „ Ooit fchoon gekrolder lokken? „ Wie armen, ruim zoo wit als verschgefneeuwde vlokken ? „ De  MENGELDICHTEN. 135 „ De roosjes vordren op 't gelaet, „ Zoö blozende als de dageraed, Hier kusjes, zonder fpreken. „ Aen 't vuur der oogcn kan de Min zijn toorts ontrtckerr. „ De juistgevormde Galaté „ Gelijkt in alles Cytheré , „ De fchoone Mingodinne; Ach! dat men haer beminne, en zij u weêr beminne! J. O. I 4 G A-  ï36* MENGELDICHTEN. G A L A T E A. DERDE ZANG. 6 H3nemael zalig echtbegin Voor hem, wien met een trouwe hand* De Moeder van de kuifche Min Geleidt naer 't bruiloftledekant! Gelukkig, die het wit befchiet, Dat hij de volle vreugd geniet, Die 't heilrijk huwlijksbed kan geven, En dus verwaerdigt wordt om vergenoegt te leven! Gelukkig, die zichzelf' eens kent, En, in zijn dwalingen gefluit, Met een gerust en vrolijk end' Den overigen leeftijd fluit, Terwijl hij ziet, dat velen in Den doolhof nog der fchalke Min Langs twijfelpaden zich verpijnen, En ftaêg onrustig aen verborgen wonden kwijnen! Ach l  MENGELDICHTEN. 137 Ach! dat hij kwijne en {lerve in druk, Die Mout zijn liefde durft weêrftaen, En 't zagt gezellig liefdejuk Halfterrig weigert te ondergaen! Ontwijfelbaer bezit zulk één Een hart zoo hard als marmerfleen, Dat grooter kou hem kan verwekken Dan al de bergen fneeuw die de ijzige Alpen dekken. Hoe wordt de ziel zichzelve ontrukt, Wanneer, als 't hart van liefde blaekt, Men 't waes der lipjes lept en drukt, Dat als Sikaenfche honig fmaekt. Men helpe alle andre kwalen vrij Door kunst en kracht der artfenij'; Voorwaer daer moet iet anders wezen, Indien men minnaers van hun kwalen wilP genezen. Hoe zoet is 't als men, des genood, Rust op den boezem van zijn lief, Zich koestert in den kuifchen fchoot Van zijne alwaerde hartedief; Die hem, om zijnen hals gehecht, In 't lenig elp der armen vlecht, Terwijl ze, om beider min te wekken, t'Saem mond' aen mond' gekleeft, als duifjes trekkebekken. I 5 Niet  i33 MENGELDICHTEN. Niet anders vlegt zich om en aen De wijngaerdrank' het eiloof vast, Terwijl 't zijn loof met hare blaên Vereent en welig opwaerds wast. Hoe zoet is 't, als men, dus getrouwt, Elkander vast omftrengelt houdt, En de allertcêrfte minnelusjes Om ftrijd voldoet en boet met duizend duizend kusjes. Met kusjes? — neen, met zieledaeuw', Met balfemgcur', die, frisch van aert, De harten fterkt, hoe mat en flaeuw, Als een Pestaenfche rozegaerd. 6! Dees alleen bezit meer fchat Dan ooit Paktool aen goud bezat, Dan gij, 6 Indus! langs uw kanten, Aen parelen, topaes, robijn en diamanten. 't Heeft zoeten troost, die druk verzagt, 't Heeft balfem zelfs voor fmerten in, Wanneer men mag zijn boezemklagt Uitltorten bij zijn hartvriendin. Ja, 'tis iet grootsch voor 't bang gemoed, Op 's levens ongetrouwen vloed, 't Zij 't heil aen 't vloeijen zij of ebben, Een trouwe deelgenoot in lief en leed te hebben. Maer  MENGELDICHTEN. i39 Maer ach, wat denkbeeld voed ik all Met welken heilfiaet vlei ik mij, Dien ik ligt nooit beleven zal! 6 IJdle herfenfchildevij, Die 'k nimmer zal bewaerheid zien! Door zulke droomen wil misfchien Het godendom mijn' geest verlichten, Om die gedachten eens te vormen in gedichten. Maer zal, door 'sdoods geweld vermant, Bij 't ondergaen van 't levenslicht, Mij, met een teêrgenegen hand', Gcene egaê iluiten 't flaeuw gezigt? Ach, zal mijn fchim dan onverzelt Omdwalen in het zielenveld, En zonder wederhelft mijn vaderen, Daer met hunne egaês weör vergadert, éénzaem naderen? Zoo zegg' men, van mijn leed bewust, Op 't zien van 't aklig graf, waerin Mijn lijkasch en gebeente rust': „ Hier ligt een martelaer der Min. „ Dees, die zijn' zangtoon bad gezet „ Tot lof van 't eerbaer huwlijksbed. „ En zielöpbeurende echtvermaken, Was waerdig ook geweest dien wellust zelf te fmaken.  i4o MENGELDICHTEN. G A L A T E A. VIERDE ZANG. "^^"anneer zal mij die dag verblijën, Lofwaerdfte fchoonheid! Galaté! Dat gij, getroffen door mijn beê, U in mijne armen neêr zult vlijen? U vier ik als mijne aertsgodin; Naer u, naer u ftrekt al mijn pogen ; U, die mijn vlammen hebt bewogen, U offer ik een zuivre min. Geene andre maegd kan mij behagen; Geene andere ooit in mijn gemoed Ontfteken zulken teedren gloed, Of van mijn hart de zege dragen. Nooit zal mijn liefdehulk zich meer Vertrouwen op ontrouwe baren , Nooit weêr mijn ziel, in die gevaren, Geflingert worden heen en weêr. 't Heeft  MENGELDICHTEN. 141 't Heeft mij tot hier toe niet ontbroken Aen minnefmart' op minnefmart, . Dat vuur werd in mijn weiflend hart Door duizend fakkels aengeftoken. Hoe dikwijls zuchtte ik, Galaté! 3, Ach, mogte ik eenmael rust verwerven! „ Ach, mogt' mijn kieltje, moê van 't zwerven, „ Eens ankren op een goede reê "! De goón verhoorden mijne klagten. Gij hebt mijn min in 't eind' bepaelt; Aenminnige! gij zegepraelt; Gij voert den toom van mijn gedachten. Gij zijt mijn noordftar, gij alleen. Ja, Galaté! gij zult, na dezen, De hartbewegende oorzaek wezen Van al mijn lachgen en geween. Gij zult in mijn gedichten leven, En eeuwig bij het nagedacht, Zoo 't lot mijn zangnimf' 't waerdig acht', Met lof op alle tongen zweven. Ai, wil het vuur, dat in mij viel, Niet in zijn teêr beginfel fmoren; Neen, ouderfteun, mijne Uitverkoren! Mijn voor u neergebogen ziel. Ach,  x42 MENGELDICHTEN. Ach, dat mij 't gunftig lot verleende, Dat ge onaffcheidbaer bij mij waert, Dat gij, mijn Oogelijn op aerd'! Uw ziel eens met mijn ziel' vereende! Lief meisje! meisje meer door mij Gelieft dan de appels mijner oogen, Of zoo 'k iet zou bezitten mogen Wat liever dan mijne oogen zij! Gij fchiet mij ieder uur te binnen Wanneer ge afwezend zijt; ja dan, Schoon 't oog u niet bereiken kan, Draeg ik u bij mij in mijn zinnen. Zoo fpeelt mij uwe beeldenis Bij nacht gedurig in gedachten; Gij zijt mijn blijflaep alle nachten, Hoe ver zelfs ik uw bijzijn mis. Maer flaep en lief en vreugd verdwijnen, Als naeuwlijks, met een' gouden lach, De zon, in 't krieken van den dag, Aen de ootlerkimm' begint te fchijnen: Dan is uw naem mijn eerfte woord, Dan wordt uw naem, dien ik mijn lippen Nooit als met eerbied' laet ontglippen, Van zelfs uit mijnen mond' gehoort. Dit  MENGELDICHTEN. 14J Dit wordt bij velen niet geleden Wier namen ik met recht mij fchaem, Doch elke letter van uw' naem , Puikfchoone! is in mijn hart genieden. — Hoe! — in mijn hart gefnedcn? — neen. In 't uw. — het plag mijn hart voor dezen , Eer ik u had gezien, te wezen; Maer nu behoort het u alleen. Des reik ik, met gevouwen handen, Dit hart, dat, aen uw hart gewijd, In uw voogdijfchap zich verblijdt, Verwonnen over in uw banden. De Rijn zal naer den Garamant Eu Indiaan veeleer zich fpoeijen, De Nijl en Indus hervvaerds vloeijen En ftroomen door ons Nederland; Ik zal mijn rechte hand vergeten, Eer ge ooit uit mijn gedachten gaet, Eer immer uw voll'choon gelaet Uit mijn geheugen word' gefleten; Of eer het vuur, waer aen ik kwijn, Zal tot eene andere overwijken. Laet' vrij die dag, als dat mogt* blijken, De laetfle dag mijns levens zijn! J. 0.  Ï44 MENGELDICHTEN. G A L A T E A. V IJ F D E ZANG. AEN GALATEA, ZICH KRANK BEVINDENDE. *\^*iel dan zoo fel u 't koortsvuur aen, Dat gij, gewoon vroeg op te ftaen, Nu, warsch van alle tijdverdrijven, Den ganfchen dag te bedd' moet blijven? En is dat heilloos vuur alreê, Mijn halve ziel! mijn Galaté! Verkwikfter mijner levensdagen! Zoo woedende u om 't hart geflagen, Dat gij des nachts geen rust geniet, Geen tlaep u fchier in de oogen fchiet, Geen fpijs, hoe fmakelijk te voren, In 't allerminfte u kan bekoren; Ja,  MENGELDICHTEN. 145 Ja, dat uw leden bleek en blaeuw Zich voordoen, afgemat en fiaeuw, Terwijl natuur, in u aen 'tkwijnen, Vermast ligt onder zware pijnen? Och! waer is nu die zoete rust? Waer dat vermaek vol vreugde en lust? Waer 't geestig kortswijl dat mij boeide Als 't uit uw rozemondje vloeide? Men ziet de drie Bevalligheid En Mingefpelen, lotgemeen Met u, op één bed zich verzuchten, In alle uw finertlijke ongenuchten. Zoo is dit hevig vuur de vrucht Van in een ftrenge winterlucht', Op barre en bulderende baren, De guurite koude te vergaêren. Geene artfenij geeft hulp of baet. Wij gingen bij de kunst om raed. Geen Tenedos kan iets verrichten, Geen Epidaurus u verligten. Men loope een andre toevlugt' acn, Die, ons genegen bij te ftaen, Uw zware krankte will' genezen, En mijn gebeden gunftig wezen. K Go-  i46 MENGELDICHTE N. Godin Minerve, die gewis Haer' voedfterlingen gunftïg is, Ontbreekt het, voor wat kwael' of kwelling', Aen raed' noch middel tot herftelling. 'k Zal met ootmoedige gebeèn, Met klagten, zuchten en geween, Haer fmeeken, dat zij u rasch redde, En helpe uit dit verdrietig bedde. Zij zelve, een dochter van Jupijn, Moog' bij Apol een voorfpraek' zijn, Opdat hij zich, haer toegenegen, Op uw geloften laet' bewegen. Zoo dees liefst in uw ziekte u niet Op mijn geloften bijftand bied', Vermits mijn liefde, fterk aen 't branden, Hem biedt de plechtigftc oiïeriindeu. Ja, Galaté! mijn liefde voedt Voor u den reinften offergloed; En wat ze u kan met woorden uiten, Zij zal met ik bemin belkiiten. Want wie van al mijn teederheên En mingepeinzen in 't gemeen Een kenfchets op zou kunnen maken, • Kon met zijn band' de fterren raken. Mijn  MENGELDICHTEN. 147 Mijn fomber zwijgen openbaert, Hoe ftcrk mijn liefde zich bezwaert: Hoe meer zij ook mijn vuur mag wekken, Hoe meer zij 't poogt met kunst' te dekken. Ach, boeiden mij uw banden vast, En mogte ik, mogte ik eens den last, Die u thans drukt en droef doet klagen, Voor u op mijne fchouders dragen! Dan zoude ons beider fmert noch pijn Zoo prangend', zoo zieldrukkend' zijn, Of 't geen mogte dén alleen vervelen, Zou de ander ftraks in twee verdceLn. Ach, Galaté! ik hoop, dat gij Mijn vrees verijdlen moogt, en mij, Voor 't medelijden in uw lijden, Met uw herftelling' rasch verblijden. J. O. K 5 D E  i48 MENGELDICHTEN. D E ZESDE ZANG DER G A L A T E A K^iv R E L A N D, MET DE V EB. El SC HT E POËTISCHE VRIJHÉID IN DICHTMAET OVERGEZET. as onlangs op mijn' wandeltred, Toen Galaté dit zoet gebed Mij fluifterde, op mijn zij' geweken, ,, Ei mag ik u een woordje fpreeken. '* 'k Had in die plaets maer gansch geen' zin y Zij was ongunftig voor de min, En vol van jonge en oude lieden, Die gaerne eens anders doen befpieden. Dit zelf dat mij mijn lief zoo zoet Met lonkjes voerde te gemoet, Hoe Heels haer mond en oogen werkten, Zoo waren 'er nogthans die 't merkten. Mijn  MENGELDICHTEN. 149 Mijn hart, in twijffelmoed ontroerd, Werd ginds en herwaerds omgevoerd, En dobberde in zijn levensferen, Als Delos op de iEgeefche baeren. Mij kwam noch hoop noch middel voor, Toen zeize, „ lieve Reland, hoor: „ 'k Zal morgen aen des Cingels boomen „ Om negen uuren bij u komen. " Hierop verlieten wij elkaêr, Dan ach, wat viel de nagt mij zwaer Door fluimren, droomen, minnekwijnen, Of mij mijn meisje mocht verfchijnen! Of ik de kusten, nooit bezogt, In zoeten flaep bezoeken mocht: Maer zoo 't al lukte voor een reisje, 'k Werd ras weêr wakker, zonder meisje. 'k Bekeef zoo veel 'k bekijven kon Van 't bed de luiheid van de Zon: „ Wat fchoit 'er, riep ik, aen uw' wagen, Of hebt gij 't dan verzegt te daegen? " ■ K 3 Dan  i5o MENGELDICHTEN. Dan fprak ik weêr met zagter tael; „ Ach Phoebus 'k heb dezelfde kwael ,, Die voormaels trof uw minnende oogen, ,, Om Daphne's wil, heb mededoogen! „ Als Thetis, daer gij 'savonds honkt, „ Met graege lustjes u belonkt, „ Dan fpoedge u naer de westgewelven, .,, Denk alle harten bij uzelven. „ Mijn Galatea, 'kftae u borg, „ Is overwaerdig uwe zorg: „ Zij zou uw' gloed wel moogen blusfen, ,, Maer 'k wil ze liever voor u kusfchen "•• Ten laetfte bragt hij voor den dag Den dag dien ik zoo gaerne zag, En 't uurtje van mijn zielsbegeeren, Om met mijn liefje te verkeeren: Ik had de deur reeds op gedaen En ftond op 't punt van uit te gaen, Toen uit het zwerk, met harde horten, Een onweêrsbui kwam nederftorten. 'k Ge-  MENGELDICHTEN. 151 'k Geloof, dat wijze Pallas, gram Op Venus dolle minnevlam, Den blixem uit Jupijns vermogen Gerukt had voor des Arends oogen. 't Was of zij voor de twedemael Vervoerd in wraek en dondertael. Met volle vuur- en zwavelgreepen Vernielen wou de Griekfche fcheepen. Dit ziende werd ik flap te moê En deed de deur weêr fchielijk toe, Terwijl mijn lief met bittre klagten Naer mij, die t' huis zat, ftond te wagten. 6 Schandelijk verzuim van tijd! 'kVergeet het nooit: 'kword dol van fpijt! 6 Misdaed, eeuwig onherdoenlijk, En door mijn' dood alleen verzoenlijk! De looze fchaeker van Heieen Bekreunde zich geen norfche zeen. Wat ongeval hem mocht ontmoeten, Zijn bruidje ken hem 't al verzoeten. K 4 Cr-  i5* MENGELDICHTEN. Orphéus om Euridicé, Niet noemenswaerd bij Galaté, Bezogt een weg door 't doodlijk duider En kreeg ze weêr uit Pluto's kluider. Wat heeft zig Perfeus tot behoudt Van Andromeed niet al verdom, Toen hij 't fchrikbaerend monfter velde, De keten flaekte die haer knelde l En ik ben voor een buitje bang! Mijn liefde wagt, ik fpaer mijn' gang: Ze is mij niet waerdig 'sHemels regen, Geen voetzool op bedijkte wegen. Jk laet ze liever in den nood, Daer ik, op 't wenken van den dood, Om aen haer oogen te behaegen, Een dierendrijd had moeten waegen. Zoo mist die fchoone, dubbel waerd Een minnaers loop door vuur en zwaerd, Om 's minnaers laf gefpaerde gangen, Haer eigen vuurigst zielsverlangen! 'k Ver-  MENGELDICHTEN. 153 'k Verdien te recht haer onweêrsvlaeg En blixems, die voor mij om laeg, Jupijn, ik fpreek met uw verlooven, Geduchter zijn dan de uwe boven. Ach zie eens wat een angst ik lij'! Mijn zoete lief vergeef het mij, Niet om 't misdrijf te groot in wezen, Maer om uw fchoonheid, nooit volprezen. Triumph! uw liefderijk beduit Ziet reeds.uw goelijke oogen uit, En, zoo ge uzelven blijft weêrftreeven, Zal zelf aen mij zig-zeiven geeven, 3- P. A. K 5 GA-  Ij4 MENGELDICHTEN. G A L A T E A. ZEVENDE ZANG. OP DE OOGEN VAN G A L A T E A. U we oogen, fchoone Galaté! Uw lokken hebben mij verwonnen; Nochtans de fterklte dezer twee Zijn uwe heldre tweelingzonnen. o Zonnen, al te fterk van gloed! 6 Snelgewiekte minnefchichten! ó Oogen, die in mijn gemoed Een lichterlaeije vlam kunt ftichten! Waeröm of ik, zoo meenigmael, U, die mij kwetst door uw vermogen, Tot voedfel voor mijn liefdekwael', Aenfehouwen mag met Harende oogen? Mij  MENGELDICHTEN. 155 Mij immers was voorlang bericht, Dat in mijn borst uw vuur zou dringen; Zoo maek ik zelf den toegang ligt Voor vijanden die mij omringen. Zoo wordt mij alle rust betwist; Die kalmte, die mij kon verkwikken Eer ik van liefdevlammen wist, Ontwijkt mijn ziel', alle oogenblikken. Ja, 't bosch weêrgalmt, ó Galaté! Van zuchten die mijn leed vermanen; Den weg, dien 'k mijmerend betreê, Befproei ik met verliefde tranen; De Ittlle nachtrust baert mij fmart, En maekt me in éénzaemheid te onvreden; Het bed, hoe zagt gefpreid, valt hard En lastig voor mijn matte leden; lk heb (ó lijder!) nacht' aen nacht', En nachten, die mij eeuwen fchenen, Gansch zonder flapen doorgebragt, Met zuchten en gedurig weenen; Ik fchep geen' lust in eenig ding, Hoe zeer voorheen mijn zielbetrachting; 'k Heb voor mijn letteroefening' Of boeken langer tijd noch achting; Ik  156 MENGELDICHTEN. Ik ftrooi mijn klagten in de lucht; Geen mensch is met mijn leed bewogen; Men lacht, men fpot met mijn gezucht. — En och! — dat alles doen uwe oogen. Maer echter blijf ik even teer Mijne oogen op uwe oogen houden, Uwe oogen zoek ik meer en meer, Opdat ze mij meer kwetfen zouden. En als ik van uwe oogen tracht Mijne oogen elders heen te (trekken, Dan hebben de uwe weêr die kracht, Dat zij de mijne naer zich trekken. Of lluite ik fomwijl mijn gezigt, Dat naeuwlijks is in mijn vermogen, Dan rukt gij 't open door het licht, 't Welk ftraelt en flonkert uit uwe oogen. Zoo baent de blikfem zich omhoog Een' weg, en laet zich niet bepalen, Wanneer hij uit den hemelboog' Neêrfchiet en fchittert met zijn dralen. Ga met uwe oogen zelf te raê, ó Schoone! wat ik zal genieten, Wat loon mij eens te wachten (la, Na zoo veel zorg' en uiinverdrieten. Och,  mengeldichten: i57 Ach, alleriieffte Galaté! Ach, laet het u toch fpoedig lusten, Dat ik, op écne legerfteö, Met u als bedgenoot moog' rusten: Dan zal ik, daer 'k van liefde blaek', Met kus op kus mijn drift gcrijven, En uit uwe oogen, hoe vol vaek, Al kusfchende den flaep verdrijven. Gij zult, ziet gij mij eindlijk aen Met de oogjes loddrig opgeheven, Mij door uw zuchtjes doen verluien, Dat ge u tot flapen wilt begeven. Zoo biedt ge mij uw' tegcnftand, Als ik mijn kusjes wuT herhalen, Tot uw vermoeide rechte hand Allcngskcns in mijn' fchoot zal dalen. Die poesle rechte hand , die mij Belette in 't kusfchen van uwe oogen, Zal 'k daedhjk grijpen, vrank en vrij, En op het teêrfte kusfchen mogen: En onderwijl ik ze, om mijn' hals Geftrengelt, op mijn borst zal drukken, Zal zelf die hand, zoo zagt, zoo malsch, Mij in nog heeter' gloed verrukken. Die  j5s mengeldichten: Die gloed, die nieuw ontvlamde gloed, Zal fluks mijn drift weêr gaende maken, En mij, in 't diepst van mijn gemoed Geflopen, gansch en al doen blaken. Dus zal uw lieve recbtehand, Bedaeuwt met de eêlfte lekkernijen, Tot koestring van mijn' minnebrand, In volle weelde, mij verblijën. Ja, eindlijk zal ik u gerust In bei mijne armen drukken mogen; Dan boete ik weêr op nieuw mijn' lust Met duizend kusjes aen uwe oogen. V E R-  MENGELDICHTEN. 159 <■*> <'*■> <'*><•*'> <■*•> <■#•><■*■> VERTALINGEN U I T JANUS SECUNDUS. KLAGT VAN EEN' OUDEN R IJ K A E R D. H oe kwelt gij, dag' en uur, de ftervelingen, ó Wispelturig Lot! Hoe drijft gij dus met mij den fpot? Toen ik, nog onbezwaert van zielbekommeringen, Uw milde gunst, in 't pril He van mijn' tijd, Genoeglijk hadd' genoten, Toen hfeldt ge uw hand voor mij gefloten, En hebt mij 't rijk bezit van tijdlijk goed benijd; Maer nu, nu hebt ge mij een' fchat gegeven, Geenszins zoo wellekom, Vermits de bevende ouderdom Mij thans verbiedt in weelde en naer mijn' wil te leven. Wilt gij goeddadig zijn, maek in de wieg' ons rijk, Of geef ons daeglijks wat, niet alles te gelijk. J. O.  i6o MENGELDICHTEN. ANDERS. Tt^^as in mijn jongkheid arm, nu ben ik rijk, maer oud. Toen ik den rijkdom kon gebruiken, lang verleden, Bezat ik munt noch kruis, ontbrak het mij aen goud; Nu heb ik zelfs te veel, doch kan het niet belleden. J. o. OP EENEN GESCHILDERDEN IKARUS. "\^erkies den middenweg, zoo zult gij 't veiligst loopen; En leer, hoe zich de mensch als Ikarus bedriegt, Die naer de zon te hoog met wasfchen vleugels vliegt, Om de ongenoemde zee naer zijnen naem te doopert. J. O. OP EEN BEELD VAN VENUS. CjT een mensch zagVcnus naekt, of zag haer iemand naekt, Zoo heeft hij haer gezien, die deze heeft gemaekt. J. O. UIT SANNAZARIUS. gle! fchijn ik u een Febus of Jupijn? Waeröm wilt gij mijn Dirfne of Danaë niet zijn? J. O. UIT MENANDER. "\^"erwacht niet anders dan veel kwelling, druk en kruis, Indien uw zielvoogdes voogdes is in uw huis. 7. O.  MENGELDICHTEN. i6t <■*■> <•*■> <'*X'*'> <'*■> <•*■> <•*'><'*■> ANNA van BOULEN AEN HENDRIK den AGTSTEN. 33oorluchtige Monarch! op Englands throon gezeten, Om over 't vrije volk als Vader te gebiên, Kunt gij met droog gelaet en onbenaeuwd geweten Uw fchuldelooze vrouw in dezen kerker zien? Haer bouwen een fchavot, en zelf den beul befprceken? Aen die ge uw harte fchoukt ontzeggen eene kist? Kan onfchuld, liefde en plicht, mijn man! uw hart niet breeken, Of heeft Natuur zichzelve in uwen leest vergist? 'k Zat aen uw regter zij' met koninglijken luifter; 'k Beltierde door mijn tong den ftaf van uw gebied; Mijn vinger droeg uw' ring, nu knelt mij boei en kluider. o God, wat is de mensch! dit 's in een uur gefchied. 'k Heb nog een klein verzoek, gantsch billijk, onbevoordeeld, Dat God niet weigren zal in 't allerjongst gericht: Jk vraeg u ongeveinsd, als reeds ten dood' veroordeeld , Wat is het misbedrijf waermede ik word beticht? L "eb  m MENGELDICHTEN. Heb ik een gruwelftuk gekoefterd in mijn harte, Mijn' Vorst en bedgezel en dierften plicht verraên? Dan trefle mij Gods vvraek tot meerdring mijner fmarte, Als ik op 't moordtoneel den beul gereed zal ftaen! Of hebtge een vlek ontdekt aen mijne kuifche zeden ? Zijn fchoonheid, jeugd en vreugd de blijken mijner fchuld ? Zegt dit uw losfc tong, dan zeg ik onder eeden; 't Geen mij een gruwel was heb ik in u geduld. Is 't, mooglijk , oin 't verfchii van onze Kerkbegrippen, Dat ik van Englands troon in dezen kerker viel? 't Is waer, ik was uw vrouw, gij drukte mijne lippen, Mijn ligchaem was uw deel, maer God bezat mijn ziel; Die fpreekt vrijmoedelijk, haer ftaet geen beul te vreezen ; Zij haet het bijgeloof, de priefters en de mis, En buigt zich voor de zon aen Saxe's kim verrezen, Wiens licht de fchande ontdekt van Rome's duiftenr's: Die fpot aen 't hoog azuur met uw vermetlc fchichten: Uw thronn, dien adderpoel vol Godgeleerd fenijn, Moet voor de deftigheid van Luthers Preêkftoel zwichten, Die tegen Luther fchrijft moet zelf een Luther zijn: Weg dan met d' ijdlen naem, u door den Paus gegeeven, Uw fchriften zijn zoo laf, als uw gedrag ontrouw: Befchermer van V Geloof, o i'noodfte die 'er leeven 1 Dees titel voegt u best: Fermoorder van mijn Frouwl Gij  MENGELDICHTEN. 163 Gij kunt de «eavaHigheid, door deugd bezield, niet minnen, Omdat ze uw' geilen lust in 't huwlijk beeft verzaed : Uw zoogenaemde trouw was flegts 't vermaek der zinnen , Geen wonder, dat uw min veranderd is in fmacd. Als gij onfchuldig waert, ik zou niet fchuldig heften: Uw gantsch onedel lijf, vol overfp&ig ftof, Vervoert uw trouwloos hart, van mij niet meer bezeeten, In drift tot een Sireen van uw bedorven hof. Gij zult haer, binnen kort, na mijn onfchuldig fnecven, Mijn wettig bed en throon en kostbaer bruiloftsgoed Vereeren, en tot pand van uwe liefde geeven Uw trouwelooze hand nog rookend van mijn bloed. Hoe ftreelend een gezicht voor de eerzugt om te ontglimmen! Wat voorfpoed, welk een heil, belooft die huwlijksmin! 't Schavot verltrekt tot trap om op den throon te klimnun! Wat zal het einde zijn van zulk een fchoon begin! 'k Zal denkelijk niet zijn de laetfte van de vrouwen Die gij verftooten zult: ik ben ook de eerlle niet. o Wispeltuurig Vorst! het was om mij te trouwen Dat gij uw eerfte vrouw zoo fchandelijk veriïiet: 'k Had nimmer eenig deel aen die berugte fcheiding: 'k Heb nooit uw gunst bekuipt: gij hebt mijn minbejaegd, En trouweloos in trouw vernistende uw verleiding, Mij onverdiend verhoogd, en onverdiend verlaegd. L 3 He-  i64 MENGELDICHTEN. Helaes ! herdenk ik nog dier huwlijks - hinderpaelen : De waereld was in twist om mijn vereeniging: o Ramp! het kan niet zijn, of bergen kunnen daelen, En al wat wezen heeft is maer een wisfeling. Moest gij met Catharine, om mij, uw' echt veibreeken, En hoonend' onëer doen aen 't Keizerlijk gefkigt? Moest Clemens, zes jaer lang, met geeftelijke dreeken Vertraegende onzen echt, in weerwil van uw magt, Ten hetlte ons huwelijk, op ftraf des bans, verbieden, En gij, om mijnent wil, hem bannen op zijn beurt? Moest dus door vuur en zwaerd eenheillooze echt gefchieden, VVaerdoor gantsch Engeland van Rome werd gefchcurd? En moet nu eindelijk, tot fpot van alle menfchen, De fpeelpop van uw gunst dus boeten haer geluk? Wat vijand , dwaezc Vorst! kan u meêr kwaeds toewenfchen, Tot fchandvlek van uw' naem, dan zulk een gruwelduk? Maer 't zij zoo 't wezen moog', ik derf een Koninginne! Mijn waerdighcid vereischt, dat ik het doodsuur tart: Gij, bloodaert! fpicgel u aen mij, uw gemalinne, En leer hoe derven past: — dan, ach! waer zinkt mijn hart! Mijn kind, mijn cenig kind! och! is het nog in leven? Laet ik het éénmael zien, ik ben 'er moeder van, Of breng het lijkje hier, wat heeft mijn kind misdreven? Mijn ongelukkig kind! helaes\ waer is het dan? Hoe!  MENGELDICHTEN. r<% Hoe! zal ik nimmermeer bij 't wiegje moogen zingen? Wie weet hoe 't lijfje lijdt, hoe rauw het wordt omwoeld? o God! uw weetenfchap gact over alle dingen, Maer wie kent deze fmart, dan die ze heeft gevoeld! Begraef het eerelijk en laet het bij mij rusten, Zoo wagten wij te zaem' naer 's waerelds jongden dag, En dacn met n te recht en landen aen de kusten Van 't hemelsch Albion, niet onder uw gezag. Maer zagt! wat dille hoop komt mijne elende dreelen? 't Is of mijn kind nog leeft, zeg, Hendrik! leeft het nog? Het leven van mijn kind kan mijne doodwond heelen: Gij zijt een wreed gemael, maer teder vader toch: Voorwaer! mijn dochter leeft! een Godfpraek in mijn harte' Herhaelt dit troostlijk woord: voorwaer! uw dochter keft! Nu fcheidt mijn matte ziel van 't ligchaem, zonder fmarte, Wijl die 'k mijn adem gaf als nog den adem heeft! Welaen dan, wees en blijf heur vader en behoeder: Zeg, dat ze God alleen moet zoeken in haer jeugd: Wijt nimmer aen het kind de rampen van de moeder: Verwijder haer van 't Hof, gewen haer aen de deugd, 't Waer buitenfpoorigheid al wenfehende te bouwen Palleizen in de lucht. Weg harsfenfehim, te zot, Hoe komt gij in mijn hoofd, op morgen aftehouwen? Dit denkbeeld is te dwaes, 'k moet denken aen 't fchavot: L 3 GiJ  x66 MENGELDICHTEN. Gij komt geduurig weer: mijn kind! wat fpelt dit teken! Wat of dit wezen mag! wat vreugd verzelt mijn' rouw! De kinderliefde komt de gloriezucht ontfteken; De gloriezucht is fterk in 't harte van een vrouw. Zoo ooit, door 't vreemd beloop der ondermaenfche dingen, Mijn dochter op den throon vanlïngland klimmen mocht, Bevestige God zelf met keur van zegeningen Dien koninglijken ftaet, van mij zoo duur gekogt. De zon der Wijsheid daele op mijne dochter neder! De zwarte tweedragt, met haer toorts en helsch gelaet, Gae ijllings op de vlucht en keere nimmer weder, Gelijk de aloude nagt voor fcheppings dageraad! Trots Rome! uw val genaekt! Mijn dochter zal haer eiland Aen uw bedorven leer en Godgehoonde magt Onttrekken: 't eenig Hoofd der Kerke is onze Heiland ; Hij leen haar tot dit werk zijn Goddelijke kragt! Hij wil haer, naer zijn beeld, met Majelteit bekleeden! De olijven groeien naest de paerlen van heur kroon'. De Deugd zij 't allen tijd het cieraed haerer zeden! De Godsvrucht en het Recht de zuilen van haer' throon! Zij treede nooit in echt, dan heeft zij min te vreezen, Maer blijve in Englands tuin een ongeplukte bloem, En heerfche dus alleen, geliefd, geducht, geprezen, En fterve zalig, zat van daegen en van roem! Dan,  MENGELDICHTEN. 167 Dan, ach! zal 's waerelds lot mijn uitzicht niet bedriegen! Zou mijne Elizabeth in Engeland gebiên! Gij fpot 'er meê, maer weet, de Godheid kan niet liegen ; Ik voel het aen mijn hart, het kan , het zal gefchiên! Triumph ! ik derf gerust, mijn dochter zal regeeren! Waer toeft gij, blijde dood ? ik wou 't al morgen was: Het leven is me een last, wat kan het graf mij deeren? Ik, Phoenix van een vrouw, verrijs wéér uit mijn asch! Maer luttel was die winst, hoe glorierijk op aerde, Hoe groot en onvoorzien voor mijn nog wiegbaer kroost, Zoo mijn geloovig oog niet hcilverwagtend ftaerde Op Jezus, 't hoogde Goed, de troodelijkde troost: Voorwaer! ik zie hem reeds; hij daet aen gindze zijden Dier fombre doodsvallei, in Gozens eeuwig licht! Zijn minnelijk gelaet is vol van medelijden, Zijn oogen zijn naer mij, naer mij alleen gerigt: Dus met een kleed van glans regt Goddelijk omhangen, Toont mij zijn linkerhand 't bedendig zalig oord, Zijn regter is bereid mijn rcgterhand te ontvangen, En als de flag der bijl van beiden wordt gehoord, Veréénen op dat fein ons beider regterhanden: Dan wijken ijllings heen en beul en bijl en fchrik En aerde en dierbaer kind, dan llaeken alle banden, En 'k dap in de Eeuwigheid in nog geen oogenblik! L 4 Voorts  168 MENGELDICHTEN. Voorts vvagt ik op den dag die 't Gode zal behaegen Mijn beide dcelen weêr te gaederen tot één, Om dus voor 'tgantsch Heelal zijn' zegen weg te draegeri» Bij 't dondren van uw'vloek! hoe held! waer vliedt gij heen? Wij zijn in Gods gericht! hier zal ik me aen u wreeken! Laet nu mijn fchuldloos bloed u laeven in de Hel, Als gij van dorst verfroagt... Och neen! 'k zal voor u fpreeken! . Maer zorg dan voor mijn kind, vaerwel! vaer eeuwig wel! VOOR  MENGELDICHTEN. 169 VOOR en TEGEN het H U W E L IJ K. JEfen wijze ontwijkt met recht De fombere eenzaemheid, De banden van den Echt, Verkiest men met beleid. Men krijgt veeltijds berouw, In ongehuwde dagen , In 't juk der huwlijkstrouw', Ontvlieden wij veel plagen. Hoe ftreelt ons met haer zoet De min, die harten bindt, De vrijheid van gemoed , Vervliegt als rook en wind. Een vrouw is, vroeg of laet, De bron, die vreug 1 kan geven, Een zielöntrustend kwaed-, Schuilt in een eenzaem leven. J. .O L 5 AAN  i7o MENGELDICHTEN. AAN S A L O N IJ N. o !§alonijn, door waan verblind.' Die 'tgeld, als 't hoogde goed, bemint, Gij moogt vrij op uw fchatten roemen; Doch 'k zal u nooit gelukkig noemen. Offchoon (nadat de Deugd deeze aard* Verliet en heenvlood hemelwaard, En ons haar' naam flegts heeft gelaaten) Hij deugdzaam is, die pronkt met plaaten, En daardoor raakt aan Staat en Hof; Dat fchouwtooneel van valfchen lof, Slijt hij gewis een beter leven, Die door geen hebzucht wordt gedreven, Hij is vernoegd; betaalt zijn land, Zijn zorg, door hem bepoot, beplant. Geen woeker knaagt ooit zijn geweten. Hij leeft gerust in al zijn zweeten. Hij  MENGELDICHTEN. 171 Hij flijt zijn dagen, wel te vrêe, Hier liever dan ter drukke dee. Hij werkt en rust, vreest dief noch roover, En draagt zijn zorg den Hemel over. Hij, met geen ampten overlaên, Dugt nooit een woeden hoforkaan, Waarin deeds de ondeugd, zeer vermetel, De blanke deugd bonst uit haar' zetel. Wat baat u, kwelt u boezempijn, Uw fchatkist toch, 0 Salonijn! Al mogt ge, als Croefus, geld ophoopen, Gij kunt voor geld de rust niet koopen. Roem, daar ge een' hoogen kring beflaat, Roem nooit op uw' verheven daat. Uw lukzon, hoe zij ook moog praaien, Kan onverwagt ligt nederdaalen. In 't eind, wat helpt u de overvloed , o Salonijn! van eer en goed? Komt u de dood, die niet wil pasfen Op kroon of goud, u draks verrasfen. Hij leeft gelukkig en verblijd, Die 's waerelds grootheên , t' allen tijd , Kan met een braaf gemoed ontbeeren, En 't noodige flegts wil begeeren. Zijn  172 MENGELDICHTEN. Zijn leeftijd leert hem toch gewis, Dat niets op aard beftendig is; Des zal hij nooit zijn achting geeven Aan iets dat vlugtig wordt verdreeven. Verwerp dan, Vriend! uw' ijdlen waan. Zijt gij met rijkdom overlaên, Zoek liefst de fchatten te vergaêren, Die eeuwig haar waardij bewaaren. NIEMAND GELUKKIG VOOR ZIJN' DOOD. ][^"oem nimmer enig mensch gelukkig voor zijn fterven: Een rijke Krezus felf moest kroon en rijkdom derven. G. B. 3- r. D E  MENGELDICHTEN. 173 *H* 4"$ D E HELDHAFTIGE K R IJ G S M A N. J[k zing, terwijl mijn dichtaêr zwelt, De gloriedaaden van een Held, Gelouterd in gevaaren. Beltuur Apol! mijn zwakke veêr. Daalt Zanggodinnen! daalt ter neêr En fpant mijn cyterfnaaren. 'kZing Waderhat, dien Mars, vol vuur, Die van zijn eerfte levensuur Tot d'eindpaal zijner dagen, Der dille vrede was gezind, En zich voor moeder, als een kind, Gehoorzaam heeft gedraagen. Hij  174 MENGELDICHTEN. Hij wenschte, voor zijn Vaderland Te derven; des hij nooit den kant Van Bergen heeft verlaaten. Hij woonde al 't oorelogs gedruis Kloekmoedig bij, doch binnen 's huis , Trots 't woeden der foldaaten. Gebeurde 'tooit, dat hem 'sLands nood Ook meê ten veldtogt op ontboodt, Dan bleef hij agterwegen; Wijl, naar des Dokters kunstbeleid, Hem eene zwaare aêmborftigheid Hield in zijn opzet tegen. Een kwaal, die door der kruiden kragt, Wanneer het oorlog was volbragt, Eerst zoude uit 't lighaam fluipen. Intusfchen zat hij, op 'sLands heil En 't vegtend leger, boven peil Zich daaglijks te bezuipen. 'tGaf  MENGELDICHTEN. 175 't Gaf hem, der levensdagen zat, Geen kleine troost dat hij nooit had Met bloed bevlekt zijn handen. Hij dorst, als krijgsman, onverzaagd, Daar nog zijn landftreek van gewaagt, De boeren aanteranden. 't Was loutre laster, die mijn Held Als een die hel noch hemel telt, Gefchetst heeft voor elks oogen; De duivel haal mij, was het woord, *t Geen uit zijn mond fteeds werd gehoort, Hij zwoer op iedre logen. Door hem werd aan het fchoon gedacht Beftendige achting toegebragt. Hij fleet, volleerd in 't vrijen, Zijn dagen liever onder haar, Dan dat hij met een legerfchaar Den vijand ging beftrijen. m  i;<5 MENGELDICHTEN. Hij raakte eens in een twistgeding En, toen zijn vijand trok den kling Om 't ongelijk te wreeken, Wist hij, van zijne jeugd af aan, Op 't zien eens klings met fchrik belaón, Bijkans geen .woord te fprecken. Hij floeg, fchoon anderszins zeer laf, Dit tweegevegt manmoedig af, Liet zich dus fchreiend hooren: „ Kan mijne dood, wat fmart, wat boon? ,, De dood van eenen eengen Zoon „ U, goede vriend! bekooren? „ Ontferm u over mijn geflacht! 't Stierf uit, wen ik wierd omgebragt, ,, Tot fmart van alle braaven; „ Jaa, al hun hoop op mij gefield, Wierd door dit aaklig doodsgeweld „ Met mij in 't graf begraaven ". Du*  MENGELDICHTEN. 177 Dus hield hij zich daêg buiten fchoot.... Dan, hemel! door wat angst en nood Werd zijn gemoed bedreden, Toen hij, op last van 't krijgsbeleid, (Ondanks zijn zwaare aembordigheid) Moest meê ten drijde treden! Geen reiziger, op 't open veld, Werd ooit door grooter fchrik bekneld, Bij harde dondervlaagen, Dan dit bevel 't heldhaftig hart Van mijnen Waderhat benart, En heeft ter neêr geflaagen. Hij zeeg, door vreeze gantsch vermast, Vier dagen naa d'ontvangen last Krank op zijn legerdede; Waar de oude moeder in deez' nood Zijn halfgebroken oogen doot, En hem liet gaan in vrede. J' f Onrijm van Rahener vrij gevolgd. M >  178 MENGELDICHTEN, VERTAELING VAN EEN LATIJNSCH PUNTDICHT VAN JULIUS CAESAR. beginnende: thrjx püer jdstricto etc. E en Thracisch eenig kind, dat onbedachtfaem fpeclde Op pas gcvrooren ijs, bedierf zijne eerde weelde, Hij zonk en werd vervoerd door Hebrus (hellen vliet, Terwijl de fcherpe fchots het hoofdje boven liet. De Moeder, ongerust, hoe donkerder, hoe droever, Vond eindlijk 't opperdeel, gedreeven aen den oever, Zij zuchtte, nam het op, herkende haeren vond, En kuschte, kinderloos, haer zoontjes kouden mond, Zij kon geen enkel woord, tot hartverligting, fpreeken,' Maer ging een flapel houts, ter laetder eere, ontdeeken, En loosde, bij de vlam, dees weeklagt der Natuur: Moest ik dan Moeder zijn voor water, ijs en vuur? % P. A. AEN  MENGELDICHTEN. m AEN DE LIEFDE. C £ D A M U S A M O R T. Zr ijt gij, 6 L'^fde! die mijn ziel met zagt geweld Hebt overrompelt, nu in boeijen houdt geknelt, Gij' met het noodlot in een eedgefpan getreden? »t Wreed noodlot, dat mij drukt met wederwaerdigheden? Hoe kan zulks met den aert' der Liefde recht beftaen? Ik Wil, vrijwillig, in uw' dienst' gekliüftert gaen; Maer ral, (hoenorschhetmijook teister',) kloek van zinnen, 't Vloekwaerdig noodlot en zijn plagen overwinnen. Des, zoo gij een verbond hebt tegen mij gemaekt, Ik bid, Vermogende! dat gij 't als ijdel wraekt, En tot uwe eigen eer, dat flaefsch verdrag wilt breken: Zooniet; ikkan,- ikzal,- ik wil,- ik moet mij wreeken. Denk dan, dat zulks om u, alleen om u, gefchsed. Gij zegepraelt van mij, dat kan het noodlot niet: Doch, zoo 'tmij bleef' met al'tgeweld van rampen drukken. En moeste ik, eindelijk, voor zooveel flagen bukken, Terwijl gij in mijn' dood meewerkte, tot mijn ftrafj Zoo krijg eens naberouw, en beitel op mijn graf, Als kundig van al 'tleed, dat mij zo hevig griefde: Uier ligt een tnartilaer van V noodlot en de Liefde. Ma J' °'  ï8o MENGELDICHTEN. D Ê ONVERGENOEGDE. Hij wordt als Mars het verst van Venus is geboren: Hij is een lastig kind: hij grimt: hij dwingt: hij nart: Hij breekt zijn kindertuig: hij knijnst: hij grijnst: hij fart: Hij wordt al knorrend groot: zoo gaetzijn jeugd veilooren. Hij blijft als jongeling, gelijk hij was te voren: Hij komt tot manlijkheid en houdt het zelfde hart: Hij vindt den zomer dor en alle kleuren zwart: Hij mag het naer gekras des nagtegaels niet hooren: Hij denkt: hij peinst: hij zoekt: hij jaegt: hij hijgt: hij zwoegt: Hij vindt, de waereld rond, geen lot dat hem vernoegt: Hij wou wel keizer zijn, maer 't is hem niet befchoren. Hij wenscht eene echtgenoot, maer 't huwlijk baert verdriet: Hij leest in'tNieuwVerbond: „hiermmaels trouwt men niet". Hij roept; neen! 't Paradijs zal nimmer mij bekooren! J. P. A. M 3 RAED-  i8i MENGELDICHTEN. R A E D S E L. Ik ben een zigtbaer iet, dat geest noch lichaem heeft; Dat dikwijls zich beweegt en evenwel niet leeft: Ik ben van ouder' tijd, dan Babels hooge toren, Niet eeuwig van beftaen en echter nooit geboren:' Ik wandel overal, voor vuur noch ftael bevreesd; 'k Heb op den grond der Zee nochtans maer ééns geweest (V). Ik heb geen eeuwigheid te hoopen noch te duchten; Ik ben niet aengedaen door pijnen of genuchten; Geen maekfel van den mensch, geen fchepfel vanGodshand, Ontbloot van zonde en deugd', van zinnen en verftand. Ik heb in vroeger tijd, fchoon ftom en onbelezen, Van 't fchrander zevental den wijsten onderwezen: Dit heugt .ZEgyptelahd, toen ik de hoogde naeld, Voor Thales keurig oog meetkundig heb bepaeld (b). Van (a) Ten tijde van den doorgang der Israëliten door de roode zee. Exod. cap. XIV. vs. 22. (6) Thales was de eerfte en voornaemfte der zeven wijzen, en een groot liefhebber der meetkunde: hij meette de hoogte der Piramiden van iEgypten, bij gebrek van een bekwaemer werktuig, door middel der Schaduwe, en om die zeker te weten, lette  M E N G E L D I C HT E N. 183 Van mij is de eerdefchets der fchilderkunst' genomen, Mijn' nuttigheid is reeds aen 't dargewelf gekomen ; Ik toon, als aen 't azuur' de zilvren maen bezwijkt, Dat water, aerde en lucht een ronden kloot gelijkt (c): In 't Godgewijde boek is in het breed befchreeven , Dat ik de'onrechte klagt van Jonas heb verdreeven Cd). Ik, die geen kruiden ken, ben, volgens Lucas tael, De toeverlaet geweest van alle lichaems kwael f>). De mensch kan zich in mij, naerFlaccus fprcuk befchouwen (ƒ). Ik heb genoeg gczegt: Tc laet u mijn' naem ontvouwen. Be Schaduw. J' P' A' lette hij op den tijd van den dag, wanneer de Schaduw van zijn eigen lichaem zoo groot was als hij zelf; te recht oordeelende, dat hij op den zelfden tijd de hoogte dier grafnaelden door derzelver fchaduw kon bepnlen. — (e) Ditgefchledt ten tijde van een M^en-eclips, wanneer de Aerde zich tusfehen de Zon en Maen bevindt, en de Maen verduifterd wordt door de fchaduw der Aerde, welke zrch altijd voor 't oog van een ronde gedaente vertoont, waer uit klaer blijkt, dat de Aerde zelve rond is, vermits geen lichaem eene Schaduw kan vertoonen, die aen zijn eigen vorm ongelijk is. (d) Jona cap. IV. vs. 6. (e) Hand. der Apost. cap. V. vs. 15. (ƒ) Pulvis et umbrafumus. Wij zij» Hof en fchaduwe. Ld*. JV. Ode 7. M 4 RAAD-  184 MENGELDICHTEN. RAADSEL. 'k IR*, aak grond noch hemel, zoo men ziet. Mijn plaats is tusfchen aarde en hemel mij befcheiden, En, fchoon Ik dom ben, zwijge ik niet: Zoo treur- als vreugdegalm hoort men door mij verbreiden. Ik geef geluid door ftooten, flaan; 'k Vertoon altijd mijn tong, 'k hou nooit mijn mond geflooten; 't Is ras met mijne fpraak gedaan, 'k Blijf (lom, houdt men flegts op te flaan, of mij te ftooten. Een Klok, J, y. <^-> <<» <<» <-4*> GRAFSCHRIFT OP HELENA. H ierfluimert, onder't puin van't Phrygiaenfche Rijk, beleen, die tot den dood dus uitvoer in haer fterven; Uw zeifen zal veeleer door roest des tijds bederven, Dan langs het waereldrond weêr maeien mijns gelijk. J. P. A. «C'<$*> <'4»> GRAFSCHRIFT OP SALOMO. *t\.s alles ijdelhelcll de Koning der Hebreen, De wijze salomo ligt onder dezen fteen; Het werd den dood vergund dit wondermensen te ontlijven, Omdat hij, Gode 't niest, een fterveling moest blijven. J. P. A.  i92 MENGELDICHTEN. DE REIZIGER EN DE TORTELDUIF. NAER. Y FRANSCII VAN DE FOURCROT. de reiziger, "]T^edrukte tortelduif wat doet ge op dezen wortel? de tortelduif. Helaes! 'k betreur 't verlies van mijn' getrouwen tortel. de reiziger. En zijt ge niet beducht voor 't zelfde Itrikgetouw? Ontvlieg den vogelaer! de tortelduif. Dan fterf ik toch van rouw. J. P. A. HET TROTSCHSTE SCHEPSEL. ® ntleen,zoo ge ooit naar eisch den hoogmoed af wilt maaien, Uw fchildertrekken zelfs van 't fierfte en trotfte dier: Uw nuk, zoo gij uw' geest flegts wilt bij 't vee bepaalen, Uw Huk ontbreekt zijn kragt, zijn juifte fterkte en zwier j Zoo gij den hoogmoed ooit wilt treffen naar het leven; Schets flegts een' Heereknegt, toj Amptenaar verheven. J. r.  MENGELDICHTEN. 193 DE VALS Cl IE SCHRIFT VERKLAARING. JPiet, die zijn geld en goed (zoo zuur bij één vergaard Door 's vaders noefte vlijt) met dobbelfpel en kaart Verkwistte, en zich misdroeg in duizend roekloosheden, Sprak, daar een Predikant om zijne ontaarte zeden Hem ernltig had berispt: 'k begrijp niet, goede VriendI Dat ik om mijn gedrag dees gisping heb verdiend: Ik doe, 't geen 's Heeren woord mij duidlijk geeft te leezen: Hei is eens ChrJstens pligt van 'f aardfche los te wezen. 3> r. OP EEN' JONGEN ADVOCAET, DEN ZOON VAN EEN' BEUL. NAER. V LATIJN VAN BOILEAU CEVOLGDt NIET VERTAELD. raegt gij, wat reden toch een aental volks te gader Verdomt, als 't jong eens beuls in 'souders bijzijn pleit: 't Is gcenzins door de kragt van 's zoons welfpreekenheid: De klem is in hunn' mond uit vreeze voor den vader. <■*■> <•*•> <•*■><■#■> <•*■> <■*•> <'*•><•*'> de zorgeloosheid. T rijn wil, wen 't flagtijd is, geen fpek of rundvleesch koopen • Want, zegt zij, '/past geen mensch zoo lang vooruitteloopeti. n 3. r.  INHOUD. B IJ B E L- en ZEDEDICHTEN, Inleiding tot de Gewijde Dichtkunst; door J. Portal Amalry. ...... . Bladz. 3 De Gewijde Zangkunst; door J. Portal Amalry. . . 4 De Eerfte Psafm; door J. Oudaen <$ De Tweede Psalm; door J. Oudaen 8 De Derde Psalm; door J. Oudaen. . . . .11 Schets, over het Eerfte Gedeelte van het tweede vers van Psalm 104; door G. Boufy. . . . . 14 Uitbreiding van den 150 Psalm; door C de Groot Stiflry. • 16 De Lofzang van Simeon; door J. Oudaen. . . .19 Het Gebed des Heeren; door J. Oudaen. . . .20 Het Christelijk Geloof; door J. Oudaen. . . .21 Lijkzang op Sauls en Jonathans dood; door C de Groot Stiffry. 23 Gednchten over de drie Jongelingen in den vuurigen oven j door G. Boufy. . ...... 30 Op het Kersfeest,- door G. Btufy. . . . .33 Do Cananeefche Vrouw; door M. L. Griethuizen, geb. Carelius. . . . . . .... 34. Jezus weende; door G. Boufy 35 Jezus met de Romeinfche Krijgsknechten in het Rechthuis; door G. Boufy. . . . .... 36 's Heilands liefde-fing op Petrus; door J. vander Blok. . 37 De Heiland aen het Kruishout befchouwd; door T. Pigeaud, D. Z. . . . . . , . «39 Jezus zeJde : Mij Dorst; door G. Boufy. . . .40 Het is Volbragt; door T. Pigeaud, D. Z. . . .41 Golgotha; door G. Boufy. . ..... 42 Op onzen Heiland Jezus Christus; door J. Portal Amahy. . 45 Christus in zijne Hemelvaart befchouwd; door T. Pigeaud, D. Z 46 De Voortreifelijkhcid van den Christen Godsdienst; door G. Botify 47 Roemtaal van een' Bekeerden Zondaar; door A Soek. . 53 Schets van eenige wezenlijke Plichten van den Mensch; door J. Portal Amalry. . . , , 4 . .