1099 G.27 ;   ij ë ZWETSER; KLUCHTSPEL. ïe AMSTËLDAM, by . helders en A. mars, in de Nes, Met Privilcgii.   De Gecommitteerden tot dezaakenvan den Schouwburg hebben, volgens Octroy door Hunne Ed. GrootMog. de Heeren Staaten van Hollanden Westvriesland, den eerften November, 1787, aan hen verleend, het recht van deeze Privilegie, alleen voor den tegenwoordigen druk van DE ZWETSER; Kluchtfpel, vergund aan j, HELDERS en A. MARS. Amftelclam, den 23 February, 1789. Geen Exemplaaren zullen voor echt erkend worden, dan die door één' der heeren Gecommitteerden onderteekend zyn. /> . Q T7\  VERTOONER& É R N S T , een Edelman van Burgerleken fiaat. IZABEL, Dochter van Ernst. KATKïN, Meid van Ernst en habel. HANS ZWETSER, een Mof, Minnaar van habel, SLENDERHINKE, een Mof, Knecht van Ham. WEssËL, een Mof, Broeder van Hans. KAREI,, Minnaar van habel. XRISPYN, Knecht van Karei. ZWYGENDE. 3 of 4 Moffen, welke Dansfen. Het tooneel verbeeld eene kamer, in het huis van Ernst i te Amflerdam.  D E ZWETS ER; KLUCHTSPEL. EERSTE TO O N E E L. ERNST, IZABEL. ERNST. .Zwyg, zwyg van Karei: want ik wil van hem niet hooren; Altyd van Karei my te talmen aan myne ooren? Ik zeg nog eens, het zal toch nimmermeer gefchiên. Zoudt gy naar burgers, gy, naar burgers kindren zien? Foei 't is onze eer te na, een'burgers zoon te trouwen? Heb die gedachten eens, ik zweer het zal u rouwen. IZABEL. Maar hoor, papaatje lief... ERNST. Maar hoor eens, Izabel... IZABEL. Myn Karei is... ERNST. Ja, ja, uw Karei, 'k weet'het wel, Uw Karei; wel de droes, wat moet ik al gedoogenl Uw Karei ? dorst die gek eens koomen voor myne oogen, Ik zweer dat ik hem zou beloonen voor die fpyt. Gy zyt van adel, en de gene die u vryt, Moet ook van adel zyn: het burgerbloed zou fmetten. IZABEL. Ei laat hem hier eens... ERNST. Neen, dat zal ik wel beletten. Hoor Izabel, ik hou uw' Karei voor een' bloed. A 3 Ik  6 DE ZWETS ER; Ik weet een' kapitein, een' duitfer, vol van moed; Die lykt u beter, hy 's in alles wel bedreven, En weet hoe dat men in de waereld nu moet leeven. Hy is manhaftig en aanzienlyk van gelaat. O! dat gy wist, hoe hy zich op 't geweer verflaat... Maar zacht; daar wordt gefcheld, 't zal licht de hopman weezen. Doeop, Katryn! Katryn! Katryn! ik zou fchier vreezen Dat zy het gat uit is. Katryn! TWEEDE T O O N E E L. ERNST, IZABEL, KATRYN. KATRYN. "\^at blieft myuheer? ERNST. Wel voddemoer, doe op. KATRYN. Mynheer ik dankje zeer. Katryn, lachende wederom. Daar is een potentaat, die graag mynheer wil fpreeken, Een fnoeshaan, daar niets fchynt als harfens aan te ontERNST. (breeken. Maar is 't een edelman ? KATRYN. Mynheer, hoe weet ik dat? Hy is altans een mof, met een rapier op 't gat, Eu knevels van een vaam. ERNST. Gaa. Laat hem binnen treeden. DERDE TO O N E E L. , ERNST, IZABEL, HANS, SLENDERHINKE, KATRYN, lachende. JHANS. er diener herren Ernst, ich wol ein weinig reden. is  KLUCHTSPEL. J Js dit ?er tochter, hern? er is gaar hibsj, ont sjeen, Der jonfer is begaabt mit fiel aanlocklichcên. ERNST. Zet hier eens ftoelen, meid,'wat Iet u, zo te lachen? HANS, neerzittende zegt tegen Izabel. Myns sjeene, roateinmoal, was wy hier komen machen. IZABEL. Heer hopman, 'k heb nooit de eer gehad van u te zien, •Je Verflaa geen raadfels van het geen hier zal gefchièn. HANS. Der jonfer antwoord wol, das ken mier wolgevallen, lek kom, sjeen maagdelyn, om was mit uich tzoe mallen. IZABEL. Met my te mallen, heer? zyt gy daar toe gezind? Ik niet; gaa dan by een die dat gemal bemint: Dat 's hier de mode niet. HANS. Ich Wol uich refpektieren, Ond aus myns hertfen grond, ein groffen gift ferieren. He Slenderhinke! he! waar bift ftoe mit's preient. Slenderhinke, een Cinaasappel met groente beftoken, hebbende, wil hem op een lompe wyzeaan Izabel geeven, doch Hans rukt hem den Jppel uit zyn hand, en geeft hem aan Izabel, en zegt. HANS. Doè bêrrenhauter geeb 'em mier, doe lompe vent. Ich zol doe prièglen, ond dem pochel bald ferfetfen Mit diezem ftok. SLENDERHINKE. Mien her, ik wol hem joo nicht fretfen. Doe hebt fte'em joo. ERNST. Mynheer, 't is een onnoozlebloed. Hy weet niet dat hy juist zo veel daar aan misdoet. HANS. Ich wol iem prièglen ; ha den fwybel, ich wol 'szweeren. A 4 Er  8 DE ZWETSER; Er respeftiert mier nigt, dcm matfots zol mich eeren lm dem gefelrfchaf. IZABEL. Ei, mynheer, zyt toch gerust. HANS. Ier forfprach, Jonfer, heft mier gramfchapf ausgeblusjt. SLENDERHINKE, tegen Katryn. Holt dezen bundel vast, ik moet een inoal goan drieten. KATRYN. Wel vriend komt zo de fchrik naar onderen toefchieten? Of is het by geval? kom aan, geef hier het pak. ' Daar regt uit gaa je naar het heimelyk gemak. VIERDE T O O N E E L. ERNST, HANS, IZABEL, KATRYN. HHANS. ern Ernft, ich bid uich, wol ein luttel mit micü fnakken. • KATRYN. Dat 's vreemde taal: pas wel ter degen op je zakken. HANS. Ier maget alfroutiert mich, hern, was wol dat zyn? ERNST. Zwyg, varken en haal hier terftond een flesje wyn. VT F D E TO O N E E L. ERNST, HANS, IZABEL. MH A N S , tegen Izabel, yn fjeene mogt ich eins noe zo gelikkig weizen, Das ier mier minnefmart, ondhartswond, wolst geneizen. IZABEL. Die minnefmart, mynheer, is mooglyk noch niet groot. HANS. Zo groos, dat ich bald iïïerb... IZA-  KLUCHTSPEL. 9 IZABEL. Hoe! praatje al van de dood? Myn fchoonheid heeft op 11 dan wonderlyk vermogen; Op 't eerst gezicht verliefd? HANS. Der ftraalleins uïer oogen Durgfchiesfen mier jongk hert, ont geben wond, auf IZABEL. (wond. Zo zyt gy vast verliefd ? HANS. Och ja. IZABEL. Dat's ongezond. Ik zou my liever van die malle dingen wachten. HANS. Ich bid uich om ein kus. IZABEL. Neen, neen , met geen gedachten. HANS. Laas mich ier handelyn dan kusjen, jonfer laas Ich zo geliklig zyn. IZABEL. „ Nu ben ik met dien dwaas „Mooi opgefchikt. Papa, wat zal my hier gefchieden? Die ftoutheit loopt te hoog. ERNST. Gy wilt van edellieden ' Geen jokkerny verdaan, maar Karei mag 't wel doen? Voor hem is Izabel niet karig op een zoen ? IZABEL. 't Zy Karei, of die heer, ik zou't niet hebben willen: 't Stryd tegen de eerbaarheid. ERNST, 't Stryd met uw malle grillen. Ernst tegen Hans Mynheer, ik heb u laatst van uwe dapperheid, En uw gevaaren in den oorlog; uw beleid, A 5 En  ïo DE ZWETSER; En honderd zaaken, zo omftandig hooren fpreeken, Dat ik u als een held, gantsch zonder weerga reken, En zo myn dochter 't hadt gelyk als ik gehoord, Gy hadt haar achting reeds gewonnen, en haar woord; Dan zou ze een' minnaar van verdienfte beter eeren, En d'adel meerder dan de burgers refpecteeren. (bloed, Mynheer , 'k heb achting voor het hoog en adlyk Wat liaan die pluimen u parmantig op de hoed, En hoe kouragieus is uw gelaat en wezen J ZESDE TOONEEL. katryn, ernst, izabel, hans. Katryn met een boetelje azyn , die zy op de tafel zet. Thans. (zen ch haab durch myn gezicht ein kompanjie FranceeDoenlaufen, phoa! pha! phoe! erliefen wie dem wind. Das myn rapier, macht der Franceezen bald gezwind. Ich haab im lesten (lag feks fendelen gewonnen , Der had ich al, eer eins dem feldflach was begonnen. ernst, tegen Ifah l. Zou Karei dat wel doen? zeg eens onnoozle floof? izabel. Maar meent Papa dat ik de helft daar van geloof? ; Die Zwetfer zou alleen een kompanjie foldaaten Verjaagen, zonder flaan; ei, ei, ik bidje, laaten Wy toch zo gek niet zyn. En waar is dat gefchied? katryn. Wel juffrouw, hoe! wat's dat? geloof je dat dan niet? Krispyn zeit, dat hy in Jerasmus heeft geleezen, Een ding dat, in myn zin , nog raarderfchynt te weezen, Van zekeren foldaat, die doeg met eeuen flag Wel zeven armen van drie kareis af. izabel. Ha! 'k lach... hans.  KLUCHTSPEL. 11 HANS. Das haab ich felbs getaan , wol was zyn das forzachen. KATRYN, tégen kabel. Ja, juffrouw, daar behoef je zo niet om te lachen: 'k Weet dat je 't wel gelooft al hou je jou zo plat: Ho, ho , die knevels van heer Hans die weeten wat. ERNST. Katryn , Katryn, gy moet.hier zo veel praats nietvoeren, 'k Verfta 't van u niet, pry, gy zult de fnater lhoeren. KATRYN. Wel nou mynheer, ik praat ook van zyn knevels maar, Dat mag men immers doen: ik zeg ze ftaan hem raar. Zy zyu vry lang, men zou 'er zes man mé gerieven, 'k Zou om die knevels fchier alleen op hem verlieven. IIA NS, tegen Katryn* Doe deern was toe einman, ich priegelde'oe itn lyb, Zol ïloe mier sjimfen! ha, was bift lloe for ein wyb? KATRYN. Ik ben uw dienaares, ei wil u niet verllooren. ERNST. Katryn, wees Uil, ik wil die praat niet langer hooren. Tegen Hans. (tong , Mynheer, de vrouwlui zyn hier doorgaans lang van 'tZyn meest klappeïen, en komeeren, oud en jong, Zy zullen ieder een doorgaands by 't gat opnaaien: Aan ieder mensch fchort iets; men zou byna verdwaaIn al die praatjes; die wat op zyn hoorens heeft (ten Mag vreezen; ja zelf een die onbefproken leeft, Krygtmê. zyn beurt. Ik zelf, kwam eens een'vriendba. zoeken, Daar zat een fnapfter my den gantfchen tyd te doeken. Eerst was 't; mynheer, ik weet uw dochter is de bruid: 'k Zei't is niet waar, juffrouw: dat praatje dient gefluit. Ze zei, 'k heb Karei, met uw dochter korts zien wandien, Zy hadden , naar het fchcen, iets wonders te verhandlen:  ia DE ZWETSER; Ik heb haar zelfs in Tiet voorby gaan nog gegroet, Ze zagen my niet eens... IZABEL. Papa, 'k bid weest zo goed En noem die juffer eens. ■ ERNsT. Zwyg, zeg ik : laat my fpreeken. Voorts zei ze, hoor mynheer, ik heb nog vaster teken, Zy waaren kortling op den Schouwburg, met malkaar, (Ik heb 't van goeder hand) men zei my, dat zy daar Zoo'n leven maakten, dat een ander pas kou hooren; Ja, zelfs de Afteurs daar door byna hun rol verlooren , En van de ftaanplaats wierd geroepen: zwyg wat Uil Daar in de logie. IZABEL. Ei papa, ik bid u wil Die juffer my eens... ERNST. Zwyg ; wy wcctcn van uw zaaken, Gy hoeft hier op een nieuw geen olletjes te maaken. ERNST, tegen Katryn. (Hans. Kooiu , meisje , fchenk eens wyn , voor my en Jonker Katryn fchenht uit de boetelje^ daar azyn , in plaats van wyn , in is. KATRYN. „ Als hy alleen praat heeft myn juffrouw weinig kans. ERNST. Wat preveltge in u zelf, Katryn? pas ophetfehenken. KATRYN. . (ken. Datvind ik raar; men magniet fpreeken , noch niet denEmst en Hans, houden elk een1 roemer in de hand. HANS. (sjeen. Dem wyn, hern, is van kleêr, gaar geel, ond wonder ERNST. Hy Vond , en zuiver, en daar by zeer ongemeen Van helderheid ; ik laat me met geen wyn bedotten; Ik  KLUCHTSPEL, 13 Ik weet wynkoopers, die zo graag een party zotten 15edriegen met de proef: dat volk is mede al fyn, Zy brouwen, naar de kunst, tans wel rozynen wyn, Die iemand voor oprecht en zuiver uit zou kiezen, Maar ik kan 't proeven: want ik ben een van de viezer/. Doch dat zy water in den wyn doen meent fchier elk, Maar 'k loof het al zo min, als dat de zoetemelk Van pas gemaakt wordt, door de boeren; wantze zeggen De wyn bederft 'er van. KATRYN. Dat 's maklyk uit te leggen: Het water maakt de melk heel fchraal, en dat 's niet goed. ERNS T. Hoe! val je al weder in myn woorden? houuw'fnoet. Tegen Hans. My kost het oxhoofd ook twee honderd dartig gulden; Ik had laatst twee mesfieurs die braaf hun lyven vulden, Die proefden't meêwel: wantze kleefden puur als pik. De droes ze pooiden zo dat ik 'er nog van fchrik, Zy kraakten elk een ftoop. HANS. Wol das is elk fwei kannen, Das aber niks, das kan ich wol allein fermannen, Ich neem feks keerels bald tzoe faufen von dem bank, Phoe! von es freffen ond es fauffen lebt men lank. Der Ilozenkopfer, is in 's fauffen, wie ein fwybel, Der Itaaljeen, ond der Francees, hoold mich ter tybel, Es fuut jo kindelyns. ZEVENDE T O O N E E L. ERNST, HANS, SLENDERHINKE» IZABEL, KATRYN. HANS, wjfl op Slenderhinke en zegt. Daar is noe myn lakkei, Iem  l4 DE ZWETSER? Ieffl wol ich fetfcn by ein Hoozen kopf zwei drei. SlENDERHINKE. Proot (toe van zoepen, jo , daar wol ik mik no zetten; Ik holde liedig veul von zoepen ond von fretten. Slenderhinke neemt de Boetelje van de tafel. Dat geld oe altomoal, dat diuk, in einen teug. Slenderhinke drinkt een mond vol azyn en fpuwt hem uit. Wo, dat fmookt jo zo zoer. das wien die jo nig deug, Die wien is jo zo zoer, als ettik. HANs. 'Ch fol doe zoeren, Doe flégel, 'k fol... IZABEL. Mynheer, wat weten toch de boeren Van rynfchen wyn ? uw knecht komt eerst uit moffenland, Hy krygt in uwen dienst misfchien wel meer verftand. HANS. Ja, sjeene jonfer, ier h abt regt, 'er kan bald leeren. IZABEL. Hy is gelukkig mag hy lang by u verkeeren. Papa, ik kryg nu al wat zin in dezen heer: Want vechten, zuipen, dat is braaf, wat wil men meer? Ernst fchudt zyn hoofd, en klinkt met Hans. HANS. Das ier gefondheid, hem. ERNST. Mynheer, 't zal de uwe weezen. Ernst en Hans drinken', maar fpuwen den azyn uit. Ernst tegen Katryn. De droes het is azyn, o varken, gy meugt vreezen, Karonje, geeft ge ons in de plaats van wyn, azyn? Ik zweer dat ik het u betaald zal zetten; zwyn! O vod! zult gy met my en d'edelman zo gekken? 't Is lang genoeg: gy zult zo aanftonds 't huis uit trekken. KATRYN. Het is een ongeluk, mynheer, wees niet verftoord. ERNST,  - KLUCHTSPEL, 15 E R N S'T. Hier valt geen praaten, zeg ik, meid, gy zult nu voort. IZA BEL. Papa, ik bid u, laat Katryn een woordje fpreeken. ERNST. Neen, haal uw goed af; 'k wil myn hoofd niet langer breeken. KATRYN. Mynheer! 't is een abuis. E RNST. 't Is een abuis; ja wel, Hoe komt dan dat abuis, zeg, asfurante vel? KATRYN. Het komt, mynhfer, dat je zo haastig my belaste Om een boetelje wyn te haaien, en ik taste, Door groote haast; juist om het hoekje van de trap; En greep de azynfles aan. IZABEL. ,, Die leugen vind ze knap. KATRYN. Je weet, mynheer, dat ik't al willens niet zou denken, Veel minder doen, om jou voor wyn, azyn te fchenken, ERNST. Maar, waarom tapte gy dan niet? gelyk ik fprak. KATRYN. Je hebt de fleutel van de kelder in je zak. ERNST. Dat is geen wonder: want men durft u niet betrouwen; Hadt gy ze, 'k zou myn' wyn voor vast dan niet lang houwen, Datfmokklenmetdeknegts, ho, ho , dat moet gefluit: Ik ken die loopjes: best dat ik de kelder fluit. KA TRYN. Daarom belaste je in bouteljes af te tappen, Daar komt 't abuis van daan. ERNST.  16 DE Z W E T S E R; ERNSÏ. Hou op van meer te fuappen* En Izabel gaa ineë, daar is de fleutel, laat Zy tappen. IZABEL. Goed, papa. KATRYN. „ Mynheer heeft dat niet kwaad: „Want Kareis knegt, Krispyn, houd wonder veel van ■ninnen: „Maar, hoe hy't merkte, kan ik zeker niet verzinnen, A G T S T E T O 0 N E E L. ERNST, HANS, SLENDERHINKE. DERNST, tegen Hans. ie Slenderhinke, die daar Haat, is' al te plomp* Wat doe je met zo'n knegt? HANS. Der kerel is gaar lomp, Er is mier aber trou, ich zol es durben waagen, Om al myn geld iem naar ons land tzoe lasfen traagen, Ein honderd tauzend, oder fvvei, rykstaler, kan Iem laaden auf dem nek. ERNST. Wel hoe draagt hy die dan? HANS. Im holfter, phoe! das niks. ERNST. Heer hans, zes fleepers paardefl Is dat onmooglyk voor, 'k wed dat het agt niet klaarden. Die fom bedraagt begut vyf tonnen gouds ! die gek, Zou die die draagen in een holfter, op zyn' nek? Hoe kan dat weezen? gy zult ligt twee honderd meeneiij HANS.  KLUCHTSPEL ' if HANS. ja ich verfprech mier. Hans legen Slenderhinke. He, Slenderhinke! geetbald heeneri ÏVag d'oldenhrug, ond' vraag na 't fchipf von Swolfe Klaus, Önd zaag das iem gefwind; myn wekfel breng' her aus. JWyn wekfel, phoe! pha! phoe! myn wekfel moesich haaben, Dan haab ich geld, pioe! ha! rykftaler wie ein graaben^ Myn wekfel haab ich al drei monat naar gewacht; Myn herren vatter hat mier daar nicht om gedachte SLE NDERHI NKE. Zol ik den Weifel 'an den oldenbrug jo vinden? HANS. Ja freilig. SLENDERHINKE. „ Iewoe noo, is Wesfel van de vrinden? „Ik ken den Wesfel wol; 't is al nen itaarken vent, ,i Hy is het zeijen, ond het meijen ; wol gewend. . „ Wat bruid mik Wesfel! zol die dikke doalders bringen ? HANS. Woigeetrtoe, Hinken? SLENDERHINKE. • Joo, ik wol boold hénnen fpringeiii NEGENDE TO O N E E L. HANS, ERNST; MHANS. yn hern* ief redest mir von Hinkë, ERNST; Ja, uw knegt LylsÉ wél een hanneke; maaf 'k loof hy is oprecht , Hy is wat groen van bast:, maar dat zal ligt wel fly'ten,B Dé  j8 de zwetser,- De knegts zyn altyd goed, wanneer ze zig wel kwyten. Maar wat dunkt u nu van myn dochter? fpreek recht uit. hans. Ich zol geliklig zyn, wierd zy myn jonfer bruid, / 'Ch wol 'er nigt bueten for dees kammer fol dukaaten, ernst. Dat is kordaat mynheer. Mag ik me 'er op verlaaten? hans. Ter tybel hooi. Daar word gefcheld. ernst. Katryn! daar wordt gefcheld! kom ras} TIENDE T O O N E E L. hans, ernst, katryn. katryn, een Boute/je met de glaasjes op de Ktafel zettende. on ligt gebeuren dat het Juffrouws vreijerwas. Katryn opengedaan hebbende. Het is heer Karei, die mynheer verzoekt te fpreeken, Ernst. Hoe! Karei? Karei? ei Katryn! dat 's mis gekeeken: Hoe! Karei? zou die my nog durven fpreeken? katryn. ■ 4 a a.-vi o o* a avi a o a vft Heer Karei is 'er. er nst. Zeg maar dat hy aanftonds gaa. hans. Is das dem fwybel, der ier tochter mit komt fryen? . ernst. Ja, heer: maar 'k wil dien gek nu in myn huis niet lyên» Katryn, zeg dat hy gaa; 'k heb geen gelegenheid. ka-  K LUCHT $ P E L. 19 KATRYN. Hy heef: heel nodig u te fpreeken, zo hy zeit. HANS. Hern Ernst ich haab Uur lust ein weinig tzoe fpanfieren, Ich bid uich laas mier geen, hier wol riigt goeds gebieren. Waar is der achterdeer? ERNST. Mynheer, wat zou dat zyn? Ik bid. u, drinken we te faam' een glaasje wyn. HANS Waar is der achterdeer? ich mag nigt lenger blyben. ERNST. Maar, heer, ik.bid je. H A N S. Neen, ich moes nog brceven fchryven. Waar is der achterdeer? E RN S T. Ik bid, u hopman, blyf. HANS. Ich bid uich , laas mier geen. ERNST. Wel dat's een raar bedryf, Mynheer de kapitein, ik bid.* . Wat zal dit weezen? Gy hoeft voor Karei in.het minste niette vreezen. HANS. Ich kom bald widerom ,, och , och! was wol das zyn! ERNST. Gy hoeft om Karei niet te gaan... laat ons den wyn... HANS. Das weis ich wol, ich wol nigt for fekskareislaufen; Ich bid uich aber, fets dem achterdeer bald aufen, Daar komt mier jeets in kopf, das ich fergeffen fol, Weis mier den achterdeer. KATRYN. Hy wol graag op de hol. B 2 HANS  20 DE ZWETSER; HANS, tegen Katryn. Weis mier dem achterdeer ich zol ein sjilling geeben.' KATRYN. Een fchelüng is al veel, Hans Zwetfer, voor je leven: Koom gaa met my: zie daar, daar ginder is de deur.' HANs. Ich kom bald widerom. KATRYN. Doe zo, myn goejë breur. ELFDE T O O N E E L. ERNST, K A REL, KATRYN. "VUT ERNST. W el Karei, durft gy die vrymoedigheid gebruiken? Ik zeg u dat gy aaii myn dochter niet zult ruiken. Ei vrinden ziet, dat is een kostelyk pourtret, Dat's koopmanachtig: ziet, wat ftaat de pruik hem net, Beziet dien degen. KAREL. Met verlof dat ik mag fpreeken, Uw dochter zoek ik eens... E R N S T. Wilt gy udaar in fteeken? Neen, neen,- 'k hoor daar niet naar; uw zaaken zyti geftuit: Myn dochter is nu met een ander reedi de bruid. Wat beeldt gy u wel in? 't <:al met u niet gefchieden. Een koopmsns zoon komt hier, ö fpyt! by edellieden, En durft nog vryè'n, met een degen op zyn zy'. Hoe lang is 't wel geleên, heer pronker, zeg het my, Dat gy voor de eerftemaal tot edelman gemaakt zyt? Wel hoe! gy zwygt, hoho, 't is of gy wat geraakt zyt. KAREL. In 't minfte niet, mynheer; het adelyk geflacht, Waar  KLUCHTSPEL. si - Waar uit ik weet dat ik ter waereld ben gebracht, Telt zynen oorfprong van een lange reeks van jaaren, 'cis al zo oud als 't uw'. ERNST. Wat zal ons noch weêrvtaren ? KAR EL. Mynheer, hoe oud is nu uwe adelyke dam? ERNST. Ik roem dat myn gedacht zyn' eerden oorfprong nam Uit Govaardmetde Bult, die Delft weleer liet bouwen, En had ik tyd, ik zou u dat in 't breede ontvouwen. KA REL. Hoe! gy uit het gedacht van Govaard met de Bult? Die graaf van Holland, met geweld tot graaf gehuld; 'k Beken het is wat groots: maar ik ben voortgekomen Uit eenen dam die al de keizeren van Romen, En Alexander op de waereld heeft gebragt, Ja held Achilles telt men onder ons gedacht. ERNST. Hoe Alexander en Achilles? 't lykt wel fcheeren. KAREL. Ja, ja, Achilles, en misfchien veel grooter heeren. ERNST. Gy ziet 'er vry al wat Achillesachtig uit: jWaar'k loof het niet, voor 't my te degen is beduid. KAREL. Gy heer, myn ouders, ik, ja koningen en grooten, Zyn van den eerden menfch, al t'faamen voortgefprooten. ERNST. Dat hebt ge uit Kats gehaald: maar evenwel 't is goed. Daar is nochtans zo iets in 't zuiver aadlyk bloed, Dat in het burgerlyk zeer zelden is te vinden: Als per ekfempel: iets heldhaftigs te ouderwinden Ten dienst van 't vaderland, is in een' edelman Als ingefchapen; en daar weet nooit burger van. Wat is'teen eer! wat kan't een braaf gedacht verderen. B 3 A1'  22 D E ZWETSER; Als 't wapens toonen kan, verdeeld in veel qunrtieren i Ho, ho, dat aadlyk bloed! dat bloed! datTzÏÏut Ja, maar dat geld! mynheer, dat geld! is zulk een ftot ■ Om adel die vervalt, te helpen onderfchraagen! ' o Adel zonder geld , is een der flimfte plaagen Mynheer 'k verzeker u, was 't niet om\lieve geld Men zag de helft pas Van den adel in het veld ' Maar fH'k beken slenderhinke, geeft een meiwant met een ham aan Katryn. Je jo, myn diefken, jo zie door dat is voor oe. katryn. Een metworst! ha, ha, ha, waar komt ecu mensch al toe ! De vulleskar zal my noch eindelmg overryé'n. krispyn. Nou nou Katryntje, gaa maar voort, en laatje vryen. katryn. Hoe! wordje niet jaloers? krispyn. Neen, flaa de wagen voort. katryn. Maar Slenderhinkelief, wie heeft het ooit gehoord? Geef je me dat op trouw ? slenderhinke. « J°o ■> 'k heb nen fliege worsten Voor oe mienbrued, ik bid loat ons noe om een korsten Moar no de karke goon. katryn, de hand aan Slenderhinke geevende. Kom aan. slenderhinke, zoent Katryn. Doar is mien voest. Tegen de Moffen. Ie Wesfels, as ftoe noemein voarontmeutst, zomoest Ste ém bolde greuten, ond oet miene noame zeggen, Dat ik in holland tot nen jonkren ben édeggen , Ond dat hy aan mik zend wat hammen, oud w'atfpek. ka.  KLUCHTSPEL. 3i KATRYN. Dat's bruigoms nommer twee. KRISPYN, tegen Katryn. Je houd hem voor de gek ? KATRYN. Hoe wordt je wat jaloers? KRISPYN. Het vryen kan pasfeeren: Maar 't zoenen, meisje, zou ik liever niet begeeren. SLENDERHINKE. Keum Wesfels dans nog eens ter eeren van mien broed. KATRYN. „ KrispynjJans jy eens mê. KRISPYN. Ik zal; dat heb je goed. Hier word gefcheld, de Moffen damfen , maar Iüïs~ pyn houd op, terwyl Katryn open doet. ZESTIENDE T O O N E E L. ERNST, IZABEL, KATRYN, KRISPYN, SLENDERHINKE, WESSEL, en de Moffen. WER NST, de Moffen ziende damfen. at's dat te zeggen? wat beduid dat redementen? Wat is dat, Izabel? hoé komen hier die venten? Daar fchuilt wat achter, fpreek, wat pikken zal dat zyn? KA T R Y N. Dat's 't adelyk geflacht van Hans, mynheer. ERNST. Katryn, , Wat adelyk geflacht? 'k verfla hier zulke grillen In huis niet, hou eens op; wat of zy hebben willen! SLENDERHINKE. Dat's oet. E R N s x.  fï DE ZWET.SE R:- E R NS T. Wat's oet? hoe komt gy hier zo afiurant, ' SLENDERHINKE. Ik ben een jonkeren 'eworden in dit land. É R N S T. 'k Verftaa die potzen in myn huis niet, Slenderhinken ■ Vertrek met al dit volk, of't zal hier met je Hinken. Loop aanltonds om uw' heer. SLENDERKINKE. t Mien her die weet ik nicht, Ik heb' an de oldenbrug mien beutfchof jo verrigti Dat is mien her zien breur. ERNST. ,, Wel, dat zyn wondre zaaken, „ Ik heb het end en moet aan t kiuuwen zien te raaken; „ Die Slenderhinke lykt onnozel. SLENDER HINKE. Jo, finjeur, Die mit den veddel, dat is jonker Hans zien breuiv ERNST. Indien dat waar is, heeft Hans Zwetzer my bedrogen. En van zyn daaden en zyn' adel voorgelogen. Slenderhinke zoent Katryn, Ernst dat ziende, zegt. Katryn, hoe hebt gy daar zo'n drukte? dat gezoen, Wat wil dat zeggen? wat of hier nog uit zal broên? KATRYN. Mynheer, ik zal in 't kort met Slenderhinke trouwen* ERNST. Het loopt nu zeker op het end met al de vrouwen» Zy zien 'er niet meer na wie dat haar pretendeert; En met de Meiden is het nu geheel verkeerd, ó Die zottinnen J ö ! zy krygen zulke beuken. Zy denken niet eens om haar juifiouws volle keuken? Maar och! was ik van al dat fchrobben eens verlost! Had ik een' man,, dan kwam ik makklyk aan de kost; En komt een fnyé'r, of een wever om haar vryen, De  'KLUCHTSPEL, 33 De koop is aanftonds klaar; maar raaken ze eens in lyên, Dan is het, fl vous plait, de fpilletjes in d'asch, En dan komt floerie, die zo graag naar 'thuwlyk was, Om potjes vet, en om wat vleisnat, by de menfchen Daar ze eerst gediend heeft. En dan zou men ligt wel wenfchen Om 't geen men in de lui 'er huizen heeft verkwist. KATRYN. Mynheer ik weet wel 't is niet altemaal gemist: Maar evenwel men ziet het fomtyds anders beuren* ERNST. Somtyds? ja al te veel: doch laaten wy die leuren En zeuren overflaan, en trouw gy wie ge wilt: Gy zyt toch happig om te gaan in 't groote gild. Tegen de Moffen* Eu gyfinjeurs, kuntweêrnaard'ouwenbrugvertrekken. ZEVENTIENDE TOONEEL* ÈRNST, IZABEL, KATRYN, KRISPYN. HERNST*, tégen ftrispyn. (ken? oe, vrouwtje, hoort gymêe niet by dat zoortje gekKRISPYN.Och neen, mynheer, ik niet. ERNST. ^ ' ' ... Het iyk'f aaii uw gewaad! Dat ge een Moffin zyt, en gy hebt zo'n mofs gelaad, Wat is uw bootfchap dan ? KRISPYINf. Om hier eën heer te vinden,' Die Hans de Zwetfef hiet. KATRYN. Ben je ook dan van zyn vrinden KRISPYN. Neen meisje, neen, het is een réchte deugeniet; Hy heeft myn dochtertje geholpen in *i verdriet,  54 DÈ ZWETSER; Een ichaap van twintig jaar. Och! och! hoe zal ik't' maaken ? (ken. Och! kon ik toch den fchelra maar eens te fpreeken r> aOch! och, och, och! mynheer, ik bid, zeg waar hy is ? Is hy hier ook in huis ? ERNST. Neen, vrouwtje, dat is mis: Maar't kon gebeuren dat hy hier wel haast zou koomen, krispyn. Och! was dat waar, dan zou hy van den drommel droomen. ERNST. Maar, vrouwtje, zeg, hebt gy den rechten man wel voor? KRISPYN. Hy 's groot van knevels, en hy heeft zig naar ik hoor, Voor kapitein, of'zo iets anders, uitgegeeven. ERNST. Hoe! is hy dat dan niet? KRISPYN. Neen; hy heeft van zyn leve» Geen kapitein geweest. KATRYN. Daar breekt de bommel uit. KRISPYN. ©ch, och, diefchelm! och! die verlaater van zyn bruid! ERNST. Maar, vrouwtje huil zo niet, 't zal wel ten beste loopeiu KRis#YN. (pen. Daar 's in de waereld toch geen troost voormy tehoo» Och ! och ! 'k word misfelyk. ERNSTj houd Krispyn vast, die zich misfelyk veinst. Katryn, geef wat azyn, krispyn. Och ! geefine liever maar een (lokje brandewyri: 'k Ben ongelukkig in de waereld, lieve menfchen! katr YNj hem Érgndewyn geevcnde. Daar, vrouwtje. KRIS*.  Kluchtspel. 35 KRISPYN, gedronken hebbende. 't Wordt nou al wat beter. ERNST. 'k Zou wef wenfchen Dat gy my zeide, waar ge eerst kennis aan hem kreeg. KRISPYN. Hoe kennis? (meisje daar is 't glaasje, 't is al leég) Hoe kennis? wel dat was... laat zien... dat was... te Keulen, Daar zag ik de eerftemaal hem voor kwakzalver fpeulen. ERNST. Wel hoe, ïs hy dan nu al kapitein? dat's raar. KRISPYN. 'k Zeg dat hy het niet is; hy heeft wat by malkaar Verzameld, met zich op teaters te vertoonen, En op te fnyën van zyn kompozitionen, Van kryder balzem, en der wilde katzen fet, Van mormeltieren frnalts. KATRYN. Wel vrouw, je kent hem net. ERNST. i,j Wel, kan het mooglyk zyn ? och ja, 'k begin te vreezen, j, Dat alles pochen en opfnyëry zal weezen; Maar,vrouw, is'tmogelyk! ei, 'tfchortuinhetbrefn/ Zyn minen zyn heel braaf, hy lykt een kapitein. KRISPYN. Hy weet ook wonderlyk te goochlen met een ftokje ^ En heeft een ryszak , daar hy hansje met 't roodïokjè In kan doen piepen; met een hokes bokes pas Is die in Spanje, en voort wéér in de googheltas; Daar ftaan de jongens dan als uilen na te kyken, En ook veel otiwen, dat wel goudfe g'aapers lykenv IZABEL. Wat dunkt papa ? nu ftaan myn z'aaken wonder fchoon. Men wil niet luisteren naar een fchiklyk burgers zoon, En 'k moest een' edelman, al was 't een vreemdlingtrouwen, C 2' ERNST»'  $6 DE ZWETSER; ernst. „ Het kan niet weezen; zou zich Hans zo kunnen houwen? krisp vn. Och, och , myn dochtertje ! och, och, och! dat arme lam! ernst. Hoor, vrouwtje , dat gy hier eens ftrakjes weder kwam : 'k Verwagt hem hier haast, dan zultgy hem fpreeken kunkrispyn. (nen. 't Is goed mynheer, gen dag. JGTIENDE T O O N E E L. ernst, katryn, izabel. katryn. 'k jfjou jonker Hans wel gunnen, Dat hem de huid wat voor zyn zwetfen wierd geïchuurd. ernst. Katryn, vertel niet van dit voorval in de buurt. katryn. Mynheer, hoe, meen je dat ik niet zou kunnen zwygen? ernst. Als al de meiden ; want het praaten is zo eigen Aan 't meefte vrouwvolk als het fnoepen aan een kat: Dat ge aan een meid vertelt, vertelt ge een heeleftad. izabel. Papa, hocmeentgy't nu met Hans den mof te maaken? ernst. Ik ftaa veriteld van al de wonderlyke zaaken Die my gebeuren, kind. Myn zinnen zyn verward. Wat zal ik denken? want myn hoog en aadlyk hart Eischt my een' fchoonzoon die van adel is gefproten. izab el. Ei, 'k bid u, wil u aan den burgerftaat niet itooteu: Want wat is adel, dan een deugdelyk gemoed ? En Karei is in deugd en eeren opgevoed, Op  KLUCHTSPEL. 37 Op zyn perfoon valt niets te zeggen ; ik zou denken JDat zulk een huuwelyk onz' adel niet kan krenken. Papa, in Vrankryk trouwt zo menig kaale graaf Een koopmans dochter, en dan maakt dehuwlyks gaaf Een juffer adelyk; de goude piftoletten Zyn pillen die den waan van adel ligt verzetten, KATRYN. En van die pilletjes heeft Karei. ERNST, wat gepeinst hebbende. 'k Neem geduld: Maar 't ftrekt tot fchande van graaf Go vert met den Bult. IZABEL. Papa, ik bid u laat Katryn myn' Karei haaien. ERNST. Ik heb hem afgezet, hoe zou de waereld fmaalen , Indien ik hem nu weêr liet roepeu , neen, hy mogt Aan andren zeggen dat ik hem had aangezogt. IZABEL. Och, kost gy Karei, zo als ik, gy zoud niet zorgen. ERNST. Ik zal my hier eens op bedenken tot op morgen. Daar word gefcheld en Katryn doet op. ERNST. „ Ach! is 't wel moogelyk dat Hans geen edelman, ,, Maar een bedrieger is? NEGENTIENDE TOONEEL. ERNST, IZABEL, SLENDERHINKE, WESSEL, drie Mof en, KATRYN. SLENDERHINKE, tegen Katryn. jVLien deefken, doe zolft dan Hoaft mit mik trouwen. KATRYN. Wis, en vuist in 't oog, 'CzeHukken: C 3 Myn  38 DE ZWETSER; Myn hart danst al van vreugd, heer bruigom, op.twea krukken. ERNST, tegen Slenderhinke. Zyt gy in dien tyd al geweest aan d'ouwenbrug? ' SLENDERHINKE. Ik wol doar nig na toe. Mien her zol mig den rug Jo fmeeren, vedder, ik moet hier een luttik wachten» ERNST. Komt dan uw heer haast? SLENDERHINKE. I jo. ERNST. Dat gaat naar myn gedachten. SLENDERHINKE. (drek, 'k Ben noe geen Slenderhink: moar jonkren hennen-» Ik zol noe overal met ftoan op myn rompfpek. Tegen het volk. Doe joffren deers mit oe (lepflarten altomoalen, Hebt ftoe kein zin om ook nen jonkren oet Westfoalen Te trouwen? tast noe to, 't zint Wesfels hups ond fiark. Wat ftoan mien fchonken los. KATRYN. Zo los gelyk een hark. ERNST. Maar zeg, Katryn, weet ge aan geen' ander man te raaker/^ Als zulk een bloed? KATRYN. Ik doe 't maar om my te vermaaken; Ik meen het niet, ik help den gek een beetje voort. ERNST. Gy zyt een flimme feeks. KATRYN. Dat heb ik meer gehoord. ERNST. Gy jonker Slenderhink, ge»:eft eens te verhaalen, By wat okkazie gy iu Holland, uit Westfaalen, Gekomen zyt. SLEM-  KLUCHTSPEL. 39 SLENDERHINKE. By wat karrosje? 'k liep to veut, 'k Heb kein karrosje nog kein woagen jo ontmeut. 'k Ben mit een hennigheit oet mien voars hoes 'ekeumeu, Ond heb den holfter, met de groswan, mit eneumen. Ond liep jo regt oet, noar een fuverliken ftad, Woar in het volk, as hier, jo roare noamen had. Loatzeen, Swoleerzen, maar ik ging von doar vertrekken , Ond voer toen in een fchip, op einen grautenbekkens Dat was de Zuderzee, een grauten wieden plas, Dolkoppig woter, dat nig ftil te moaken was; Ond 'er begon mik doar te grouwlen in den balge: ïk fprak den voorman'an , ondzey, doe deef, de galge Is voor oe nog to goed, woar veurfloe goe luen hen? Wet floe wol, teuvener, dat ik Slendrinken ben? Hier is noe land, nog zand, nog hoes, nogdriet, nog beumen: Woar zol floe, rekkel, up een regten wegenkeumen? In al den anglïe ftond de teuvener en zonk, Terwyl 'er etten mik vast oet den balge gonk. KATRYN. . (teil. Zo kreeg je een leege maag , dan kon je wéér wat fretSLENDERHINKE, (ten. 'k Spydeookeen luttikgren , ond'k hef nigt grens'eget* Toen roakte ik in een floap, tot dat den morgen kam , Ond zag jo, de eerftemoal dit graute Haspeldam. Dit AmfterhoHand , dat verbliede mik de zinnen: Toen dacht ik, Hinke, doe zolst dikke doolders winnen: Moar toen ik hier kam , vond ik wark, noch nigt ten driet. Oud liep toen noar nen flat, die't volk den Hoagen hiet, Door al de beuvenfte van zeuven landen weunen. Ze zeiddenmik, door zol'kneu voerman worden keunOnd voeren juffers met-flepftarten aan het gat, (nen, In golde woagens met vier peerden, deur de ftad. 'k Vond zo veel juffers in een Hoage op alle weggen» C 4 Dat  4o DE ZWETSER; Dat ik 'er jo wol eïn te gevve had 'ekreggen : Moar 'k vond nicht einer zo geleerd, die mik verftoan Of mit mik fprekken kon. Ze hinnikten mik oan... ERNST. Maar hoe komt gy by Hans ? SLENDERHINKE. - Mien her, vond ik door Iaupen, Die had daar dnetcri van zeupkens te verkaupen Voor pien in'theuft; hy heft ook loezen zalf, en zand Dat tanden wit moakt. * ER NS T. Ho! dan loopt hy achter land? Hy s dan kwakzalver? SLENDERHINKE. Neen kwakzalver?, mis 'efprokkenj Hy is nen kapitein, hy heft wol zevveu rokken Met golde linten. ERNST. % ( Ja , dat kan wel mooglyk zyn. k Zie klaar dat hy my heeft bedrogen door den fchyn. Katryntje, breng dat volk eens boven op de kamer; Op dat, als Hans komt, ik de zaak dan te bekwaame'r Naarvorfchen kan, en zien of hy dien broeder kent. Katryn de Mof en naar boven brengende, fpeelen zy.' ERNST. Die moffen maaken hier een drommels redement. l. Daar word gefcheld. Daar word al weer gefcheld , ei dochter, doe eens open tZal Hans zyn , of dat wyf van Keulen , zou ik hoopen' Izabel doet open. TWINTIGSTE' TOONEEL, KAREL, KRISPYN, ERNST, IZABEL. Vf KAREL. -LY-lynheer, 'k verzoek exkuus dat ik zo ftout ben van... ERNST.  KLUCHTSPEL. 41 ERNST.' Mynheer, 'k bid zyt gedekt. KARÉL,. Maar, heer... ERNST. Mynheer ik kan..; KAREL. 't Is onbeleefd... ERNST. 'k Kan geen gekompliment verdraageu. KAREL. Mynheer, uw dienaar, 'k fchik my naar uw welbehaa°-en. IZABEL. Myn Karei, alles ftaat nu op een' goeden voet. ERNST. Zo haastig niet, holla, neen Izabel, ik moet Eerst onderzoek doen, 'k Denk dat Hans hier ftrak zal KAREL. (komen. Mynheer, k heb naar dien Hans zo even nog vernomen, 't ls een bedrieger, geen kaptein, noch edelman, Als hy zich uitgeeft: maar het is een charletan • Uit zyn geboorte een mof: doch door het lang verkeereii Met googhelaars, heeft hy wat potzen kunnen leeren. Men heeft hem hier en daar in fteden wel gezien Op zyn ftellaadje. ERNS T. Dat is wel, mynheer, maar'k dien Te weetcn wien dat zegt. KAREL. 't fs iemand van mvn vrinden, Diengy, als'tu belieft, kunt fpreeken , hy's te vinden In de ordinaris, daar hy alle dagen eet. ERNST. Neen, 'k onderzoek dan niet, naardingen dieikweer Zyn broêr die boven is, en ook dat wyf van Keulen' Zyn blyks genoeg. " C 5 • EEN.  4a DE ZWETSER; EENENTWINTIGSTE TOON E EL. ERNST, IZABEL, KAREL, KRISPYN, KATRYN. k GKATRYN. elieft mynheer. te hooren fpeulen? Zo kom maar boven: want daar heb je'tSwolfe fchip. Daar fpeult 'er ook een met een yzertje aan zyn lip, Hoe hiet 'et ook ? een tromp. ERNST, tegen Katryn. Weg met uw bagatellen. ERNST, tegen Karei. 'k Verzoek, mynheer, wanneer gy iemant aan hoort Dat ge u verbergen wilt, daaragterhet tapyt; (fchcllen. En zo gy hart hebt, my te wreeken van die fp\t, Op Hans de Zwetfer, die ik ligt zal overtuigen, Gy zult my vriendfchap doen. KATRYN. Daar legt den brui in duigen Met Hans de Zwetfer. KAREL. Wel, mynheer, ik neem het aan. ERNST. Verdryf hem vry met veele affronten hier van daan. Tegen Krispyn. En fpring uw' heer meéby, als hy te kort mogtkomen, Ik gaa naar boven. Krispyn buigt zig en knikt tegen Ernst. TWEEËNTWINTIGSTE TOON E EL. IZABEL, KAREL, KRISPYN. IJ IZABEL. -toe! gy fchynt niet veel te fcliroomen Voor Hans de Zwetfer. KA-  KLUCHTSPEL. 43 KAREL. Neen , wy hebben wel te pas Vernomen, dat hy maar een grooten zwetfer was. IZABEL. Ik kon 1took merken door het geen zyn knegt vertelde. KAREL. Ook heeft eert zeker heer die my een poos verzelde, Al deeze zaaken in het breede aan my gezegd, En 'k heb Krispyn terftond van alles onderregt. KRISPYN, zich weêr in vrouwelyk gewaad verkleedende. Spyt nou Ovidius met Metamurfezeerenl Hier zie je weêr Krispyn, in keulfe wyven kleeren. Nou zal ik met een fnap eens fchellen; en juffrouw Doe jy dan kwanfuis'op , en jy mynheertje, hou ü, of'ik ergens om naar achter was geloopen. Krispyn gaat buiten de deur-, en fchelt, Katryn en Ernst komen vanboven , terwyl Izabel kwanfuis open doet. ■DRIEËNTWINTIGSTE TOON E EL. | KRISPYN, KATRYN,ERNST,IZABEL,KAREL. DKRISPYN. * ag, Juffrouw. Doe je nou de deur juist zeiver open? ERNST. Wel vrouwtje, dat is goed, zyt gy hier al weêrom? KRISPYN. Is Hans de Zwetfer dan hier al, daar ik om kom ? ERNST. Neen nog niet. KRISPYN. Och, och, och! dat hoofd van] alle guiten. KATRYN. Mynheer, die arme vrouw huilt traanen, puur met tuiERNST. (ten. Maar vrouwtje , zegtgy niet dat gy van Keulen bent? Hoe  44 DE ZWETSER; Hoe hebt gy 't hollands dan zo fchielyk aangewend ? KRISPYN. Het hollands ? hoe mynheer, het hollands ? watte vraagen, Het hollands? wel dat heb ik zo geleerd. ERNST. Waar ? KRI SP YN. Op den wagen. Och, och! myn dochtertje, och! och! och! die arinefloof. ERNST. Hoe, op den wagen ? KAREL. Heer, die yrouw, naar ik geloof, Is 't door mistrooftigheid geflagen in de zinnen. ERNST. (nen; 't Gelaat van 't vrouwmensch fchiet my evenwel te binMe dunkt dat ik ze meer voordeezen heb gezien. KRISPYN. Dat kan wel weezen: want ik heb een jaar of tien Op kermisfen gereisd, om broedertjes te bakken, (pakken. Och, och , myn dochtertje. Och! ik zei den fchelm aanOch, och, myn dochtertje. Och! al wierd ik hier vermoord. Daar word gefcheld. ERNST. Katryn, breng deze vrouw ras in 't falet, gaa voort: Gy achter het tapyt, heer Karei. KRISPYN, Is 't wel helder Op het falet, kind? breng me liever in de kelder. Ik heb zo'n dorst door al de droefheid: hoor Katryn, Ik bid je fmokkel, als je kunt een glaasje wyn. VIERENTWINTIGSTE TOONEEL. HAN'S, ERNST, Izabel en Karei, ter zyde. PIIANS. ots taufeud, herren Ernst, was haab ich dar gelaufen, Om  KLUCHTSPEL. 45 Om tug tzoe kleid'ren for mein kompanie tzoekaufen. ERNST. „ Ik moet wat veinzen, om de waarheid te verftaan. HA N S. Nur haab ich al myn fachen abgetaan. 't Sont al joo ezels, der hollandife kaufluiten, Zy Heen tibe fitzelen, auf ftiben , ont auf duiten: In tytfland aber font der kauflien gaar kortaat, Er traagen daar refpeél voor einem braaf foldaat Ont edelman: 'k beflei daar taufend piftoletten, Ond de ezel nedigt mier, daarvoor, nicht eins ten etten. ERNST. ,,'t Woord ettenhoorik; en dat is geen goed hoogduits: ,,'t Moest etzen zyn. HANS. Mynhern... ERNST. ,, Dat hooft van alle guits; „Ik heb die kromme taal in't eerst niet konnen hooren. HANS. Was faagt... E R NS T* „ Hy heeft by my zyn achting gantsch verloren, HANS. Waar is ier tochter, hem? ERNST. Myn dochter heeft belet. Daar 'siemant, die haar wat verzelt, op het falet. HANS. Is 't auch dem Karei? hat der hern das tfoe gelasfen? ERNST. Dat raakt u niet. HANS. Och ja, mier dunkt ich kan esfasfefl. ERNST. My is gezegd dat al het geen gy hier aan my Vet.  46 DE ZWETSER? Verteld hebt van uw daan, niet is als fnorltery. Gy zyt geen kapitein: maar een die plag te loopeti Op kermisfen, om zalf en pleisters te verkoopen; Derhalven, jonker, ben ik nu niet meer gezind Myn dochter aan u uit te trouwen; en myn kind Heeft groot gelyk gehad, dat ze u niet kon beminnen; HANS. Das dich ter tybel! bist ftoe dan verendert noe von zinnen? Was matfots heft der hern das in den kopf gebracht? Das liegt den fwybel! had ich iem nur in myn macht,' Ich wol iem prièglen, ha potftauzend! ich wol 'sfweeren, Wen zaagt das ? fprech her Ernst; ich wol aau iem bald leeEin kapitein als mier tzoe sjimpfen; 't is gebeert (ren Das ich, tzoe Bender, laatst cin keerel haab versjeert. ERNST. Verfcheurd te Bender? is dat dan al lang geleden? HANS. Ja, ja, tzoe Bendèr, daar't zyn majefteit von Sweeden Zelbs aanzaag, ond ich kreeg terftond von iem pardon;. Ich bent der fteeden durch dees arm ontfetzen kon. Hat ich daar nicht geweist, manhat niks konnen machenï Ich ben der meister, hern, in aller oorlogs zachen. ERNST. 't Verfcheuren van dien vent is dat al lang geleên? KAREL. „Tot noch toe gaat het wel, daar willen wy maar heen» HANS. _ Agt jaar. ERNST. AgtjaarY agt jaar? hoe kan dat moogiyK weezen> 9t Zyn leugens altemaal. HANs. Poftauzend! 'er mach vreezen , Der mier besjimpst. KAREL. „ ó Ja, hy is te wonder wreed. Die kaerel liegt al raar, al is hy geen Poëet. ERNST*  KLUCHTSPEL. 4; Ernst. (ven? Maar nu uw kompanjie, mynheer, waar 's die gebleWaar houd gy gaurnizoen? dnt dient ge eens op te geeven, hans. Myn kompanjie is meift gefmolten, in dem marfch Van Bender nach ons land, hoe redend (toe zo dwars,' Hern Ernst? das dinkt mier frembt. ERNST. Ik laat my niet bedriegen, En zal u toonen dat gy niet en doet als liegen. hans. Potftauzend! Ernst, was ftoe kein olden edelman 'Ch zol doe betzaalen. Ernst. Ja, daar tveeten wy niet van, V1FENTWINT1GSTE TOONEEL. ERNST, HANS, KATRYN, Izabel en Karei, ter zyde. HERNST, tegen Katryn. aal vSlenderhinke, met de moffen hier beneeden. KATRYN. Ik zal, mynheer. ZESENTWINTIGSTE TO ONE EL. ERNSÏ, HANS, Izabel en Karei, ter zyde. IHANs. ch wol hier noe nicht lenger reden, Ich zol doe finden. ERNST. Neen, gy moet hier blyven ftaan, 'k Heb meer te zeggen, vrind. HANS» Doe nar, ha! laat*oeraan« Ich wol nicht blyven, wen ich bees word, zol ftoe beeven. ZE-  48 DE ZWETSER; ZEVENENTWINTIGSTE TOON E Et. ERNST, HANS, SLENDERHINKE, WESSEL, en de andere Mof en, KATRYN. Karei en Izabel, ter zyde. MWESSEL, die Ham omhelst, ien breur! mienbreur! mienbrcur! KATRYN. Daar heb je nou het keven. Iïans zag nooit blyder dag verfchynen, in een jaar. Daar heb je nou 't geflacht van inoffen by malkaar. HANS. Das dig ter tybel, dat 's myn broetter, ich wol zwiegen. WESSEL. (kriegen? Wel breurken Hans, kunt ftoe 'an mik geen kennis Ond 't is nen joar geleên dat ftoe mik lestmoal fprak. HANS. Ich haab kein broetter, ha! der kéerel! halt gemak, Of 'ch fol doe prièglen. SLENDERHINKE. Ie, wil ftoe hem noe nig kennen? Noe ftoe zo riekbift, iewoe kan een minfche wennen. WESSEL, tegen Hans. Bezee mik wol ter deeg, ik ben oe jongfte breur, Ik ben oe Wesfel. ERNST. Nu, beken het maar, monfieur, Gy kunt toch uw geflacht, en vrinden, niet verzaaket!»; KATRYN. Zo doen de moffen als zy tot fortuin geraaken. WESSEL. Kent ftoe mik dan nig, breur? HANS. Weg, of ter tybel hoal, Ich zol doe priegelen, ont fits'len met dit ftoaLERNST. Katryn, haal nu eens af dat droevig wyf van Keulen. KA-  KLUCHTSPEL. 49 katryn. L Dat wyf zal moogelyk een ander deuntje fpeulen. I AG T E NTWI NT IG STE T 00 N E EL' l ernst, hans, wessel, Mof en, slender» hinke, Karei en Izabel, ter zyde. j y hans. )i JLch ben, pots flapperment, ein edelman van ftaat, f Ich wol nicht einer van oe allen, fbr foldaat In mynen kompagnie; 'ch zol doe nicht wollen haabeo: Myn vatter is kein paur, er is ein tydfer graaben. ernst. Zo is die broeder, naar het fchynt, u onbekend? ha ns , tegen Ernst. Tegen Slenderhinke, ter zyde. Ja frylig , Ich zol doe betzalen, flapperment. slenderhinke. ,,"k Wol oe een vrindfchap daun, met oewen breur tobrinhans. (gen. „ Kont ftoe nigt fwigen! slenderhinke. „ Ie! font dat noe zulke dingen! NEGENENTWINTIGSTE TOONEEL, i ernst, hans, wessel, slenderhinke", Moffen, katryn, krispyn, Karei en Izabel, ter zyde. krispyn. V/ch! och! myn dochtertje! ja, ja, daar is de guir. ; Vind ik jou hier, jou fchelm? verlaater van jou bruid? hans. „Das wyb kent mier, och ja das wyb weet von myn za»,'c Wol aber fwiegen, oud verenderinge machen.(chen % Was wol ftoe haaben? krispyn. Ik? myn kinds verloorene eer. hans. ■ Ber haab icfc aber nigt gefonden. D KRIS-  50 DE ZWETSER; KRISPYN. Hoe! mynheer, J Ontken je dan, dat jy myn dochter hebt verhaten Te Keulen? HANS. Ja wyb. KRISPYN. Hoe! zoek je me dat te ontpraaten'? Neen, neen, dat zal niet gaan, kom maar te Keulen eens. HANS. Ich ken das wyb nicht. ERNST. Wel dat is wat ongemeens', Hy loochend alles, hem! heer Karei! wil hier komen ! j KAREL, tegens Hans die achter de tafel loopt. Tree herwaarts heer kaptein: want gy hoeft niet te fchroo* ;! Dat ik u hind'ren zal, fpreek maar met my alleen, (men. HANS, werpt zyn hcndfchoen over de tafel. Daar is myn hansjen, ich wol morjen met uich geen I Waar das ier wolst. KAREL. Mynheer, zyt gy gezind te vechten? Wy kunnen 't op dees plaats gemakkelyk beflechten. j Tegen Krispyn. Tegen Hans, terwyl hy zyn' degen trekt. Pas op daar achter. ..'tza, trek aanftonds maar van leer.j HANS. Nein, morjen. KAREL. Hoe! hebt gy nu geen kouragie meer? j HANS. Der kerel meintes, och! ich kan iem nicht ontlaufen^j KAREL. 'k Zeg trek van leer. HANS. Doe zolst 'es met dem tood bekaufenfl Ich zol doe matsfots. I  KLUCHTSPEL. 5* KAREL. Kom dan hier, heer kapitein, Of 'k kom by u. HANS. Ha, had ich doe hier was allein, Doe fwybel, ich wol doe aan rauzend enden kappen. „ Och was ich hier heraus! KAREL. Het is hier met geen fnappen, Noch dreigen, meer te doen, trek^anftonds uw rapier. HANS. Ich zol doe matsfots. KAREL. Kom dan maar ten eerften hier. HANS. Ier fotfen jongelyn, ich vrees for oe, waarhaftig. Ier kent mier nicht, ich ben vol tapierheidontkraltig: Ich laas uich aber noe for deizen ftond eins fry; Doe bist geliklig, das ich nur nich bees en zy. KAREL. Wel nu kom aan, ik meen u dan eens boos temaaken Karei loopt hem na, en krygt hem by de mom'. HANS. Och Hinke; och! och! mien breur! KRISPYN, met een pillool in de vuist. Zo iemant van die fnaaken Een' voet verzet, die krygt een kogel in zyn pens. ERNST. „ Dat is een helleveeg, 't gaat alles naar myn wenfch. KAREL. Verweer u, fnorker. HANS, knielende. Och! ich bid uich laas mier leben. Haab ich der hern misdaan, ich bid wol 's mich fergeben. KAREL. Verweer u, zeg ik. D s HANS,  54 DE ZWETSER} HANS. Och! ich bid uich, laasmirgeen! KAREL. Zyt gy een kapitein, wiens dappere arm voorheen Een' karei heeft verfcheurd ? die treden kunt ontzetten ? En een boha maakt, of ge ons allen op wilt fretten? Waar 's uw kouragie nu? HANS. Ich bid uich! fpaaf myn lyb. Ich ben ein armer Jceerl, versjeen mier myn betryb; Ich zol uich kontratiern. KAREL. Goed, wilt ge ons kontenteeren? HANS. Ja frylich, braaver hern, KAREL. Voor eerst is myn begeeren Dat gy bekennen zult, dat dat uw broeder is. HANS. Ja, 't is myn broetter, hern, das fecher ond gewis. KAREL. Zyt gy een edelman? HANS. Myn leben nicht geweezen: 'Ch ben aber ein doftoor, ond vonder weid geprezen. KAREL. Kwakzalver meent ge, en dat zal 't u ook heel wel doen. HANS. INTein ich ben een doftoor, ein man van groos fatzoen. KRISPYN. Ja groot van knevels. KAREL. Gy doftoor zult aanftonds fterven. HANS. Och! och! ich bid! KAREL. Neen, neen, gy zult toch niet verwerven Met  KLUCHTSPEL. 53 Met al uw bidden, of voldoe eerst deeze vrouw. HANS. Ich haab 'er niks mistaan. KRISPYN. Hoe pikken heb ik't nou, Jy hebt myn dochter dan te Keulen niet bedroogen? HANS. Ich ken das wyb nicht, es is 't altemaal gelogen. KRISPYN. Jy hebt te Keulen dan ook niemendal verrigt? HANS. . Ja etwas; aber doe bist gaar 'er motter nicht. KRISPYN. Hoo, hoo, dat is genoeg, je hoort het hem bekennenKom aan wy moeten hem dat zwetfen wat ontwennen. ERNST, tegen Karei. ó Die bedrieger! Ó Wat ben ik nu verblyd! 'Had gy het niet ontdekt, ik was myn dochter kwyt. Tegen Hans. Voort zeg ik uit myn huis. KRISPYN. 'k Moet eerst een klucht beginnen. Hy moet daaraan dat wiel noch eerst wat voor il> fpinnen. ERNST. Wel vrouw, wat zou dat zyii> KRISPYN. ... , neb 'er toch niet van Als moeite, zagt dat ik'met Hans de charletan Myn hart eens ophaal, 't Za nu moet je fpinnen leeren. „ . Krispyn neemt Kareis degen. Spin zeg ik, vent, of vecht! het is nu inyu begeeren. HANS. Ich kan nicht fpinnen. KRISPYN. L , Vent, indien je niet en fpint, Dat gaat 'er deur. ' D 3 ERNST-  54 DE ZWETSER? ERNST. Wol vrouw, wel vrouw, gy lykt ontzind. KRISPYN. Et laat my dat pleizier ten minde toch gebeuren. Spin zeg ik, kapitein, of'k meen je te verfcheuren, H A N S. Och lieber fraulyn laas mier geen. KRISPYN, met een verwoedheid. Wel fpin dan, vent. HANS. Ich zol! ich zol! ich zol! Hansjpint, en Krispyn zingt. Wie heeft liet ooit geleezen, Dat Hans de kapitein, Die alles wil doen vreezen, Moet fpinnen voor Krispyn? Moet ipinncn KRISPYN. . Hy is het niet gewend. ERNST. Dat is een kluchtig wyf, nou zir.gtze in plaats van huilen. KRISPYN, tegen Hans. De tronie recht fciptein, kom mooi, en niet te prnilej. Hoe! hou jealoprfpin voort, of'tgaat'eraandonds dem. WESSEL. Mien breur? mien breur? Alle behalven de Moffen. Ha!ha! KRISPYN. Zwyg, zeg ik, van mien breur. Krispyn zingt. Had gy niet konnen fnoeven, è Hans de kapitein , Dan zou je nou niet hoeven Tc fpinnen voor Krispyn ; Te fpinnen.».. , , ERNST. (.gent Maar zeg, dat woord Krispyn, wat wilt gy daar meêzeg-  KLUCHTSPEL. 55 KRISPYN. Mynheer, dat woord Krispyn, is maklyk uit te leggen, Krispyn verkleed zich. Zie daar, ik ben Krispyn. ernst. Hoe zal ik dit verftaan? KAREL. Mynheer, vergeef het ons; wy vonden 't zo geraan, Omdat ik zelf by u verdagt was, 'k kon niet fpreeken Met u, van 't geen my van dien Zwetfer was gebleken. ERNST. Maar van die dochter dan van Keulen, dat komt mal. KAREL. Te Keulen heeft die vent een meisje in ongeval Gebragt, en in de plaats van trouwen, fchelms verraaden. ERNST. 't Staat dan op reden dat gy hem te faam verfmaaden. KRISPYN. Jy jonker Hans, zult nu eens voor myn dochters eer Je knevels geeven. HANS. Ie! myn knevels! KRISPYN, geeft Hans een fchaar. Ja 'k begeer Jou knevels. Daar 's een fchaar, je moet ze zelfs af knip; hans. (pen. Das is myn eer tzu nach. KRISPYN. Je zult me niet ontflippen, Dat gaat 'er deur. HANS. Ach! helf mier hern, och, och! ich bid \ KRISPYN. Sny of je knevels, vei t, of'k priegel je aan dit fpit. KATRYN. Heer Hans, je hêbt tog nu die'knévels niet van noode. KRIS-  56 D E ZWETSER. krispyn. Kom kom, die knevels zyn nou lang al uit de mode. Ik zeg je, vent, fny af, of vecht. ha n s. Ich zol; ich zol. Hans fnyd zyn knevels af, en geeftze aan Krispyn, die ze in een doosje doet. krispyn. Dat 's een gedachtenis; het doosje is netjes vol. ernst, tegen Hans. Nou ken jy Zwetfer, met dat volk met een vertrekken. Zy jaagen de Moffen de deur uit, DERTIGSTE T O O N E EL. ernst, karel, izabel, krispyn, katryn. T ernst. (wekken, 't Is of gy me uit een' droom, heer Karei, op. komt Want 't fnorken van dien Hans had my geheel verblind. Had gy my niet verlicht, ik had myn eenig kind Van al haar hoop en troost, die zein u (lelt, verfleeken; Ja haar verroekeloost. Welaan, het is gebleken Dat gy verfland hebt, en fchoon gy van adlyk bloed Niet zyt gefproten, uw kouragie maakt het goed. Kom Izabelle, wil uw hand aan Karei geeveu. kri spyn. En ik Tirefias Krispinus., meen te leeven Gelyk een graafje, met mejuffer Kataryn. katryn. Kom aan, myn zoeten, 'k zal de bruid van jou dar» zyn, EINDE.