1099]






D E
DOODELYKE
MÏNNENYD*
TREURSPEL. Door WILLEM van der HOEVEN.
Te AMSTELDAM»
By J A N HELDERS, Boekdrukker, in de Nw, AJet Privilegie, 178a.






KORTE INHOUD
De wakkre Claudius, ten top van eer verheven, Word van oaavia, de Ryksprinfes, bemind, Zovierig, datzyftaat, gezag, noch eer, noch leven 1 Ontziet; maar dol van fpyt, gants raazende en ontzind, Haar Medeminnares, aan Claudius verbonden, Belaft te dooden; 't wierd terftond. zo 't fcheen, volbragt, Want Porcia wierd van den Hemel hulp gezonden, Of fchoon de Ryksprinfes haar reeds verlooren acht; Maar toen zy haare wraak zo euvel zag mislukken, Ver yan de'menfchlykheid, of eenig naberouw, Beftond zy 't gladde ftaal zelf in haar borft te drukken. Zo woed de Minnenyd in een verbolgen Vrouw; De haat, als liefde zwicht, wil graag op 't felfte woeden. Wie op verdelgen loert bereidt zich zelf een graf. Kom zie de oufchuldige, in het uiterfte, behoeden, En hoe de boosheid krygt haar welverdiende ftraf.
De Gecommitteerden tot de zaken van den Schouwburg hebben, volgens Odroy door de Heeren Staten van Holland en Weftvriesland, den 's'M November, 177a.' aan hen verleend, het recht van deze Privilegie, alleen voor den tegenwoordigen Druk van De DOOD ELY KE MINNENYD; Treur/pel, vergund aan Tan Helders.
Amfleldam, den 15 May, 1732.
Geene Exemplaren zullen voor eeht erkend worden, dan die, door een' der Heeren Gecommitteerden, onderteekend zyn.
A 2 VER-



VERTOONEU
Valeriaan, Keizer van Rome.
Octavia, Zyn Zufter, verliefd op Claudius.
Claudius, Opperfte Veldheer.
Porcia, Beminde van Claudius.
Laonice, Vertrouwde van Oótavia.
Flaviaan, Minnaar van Fulvia.
Fulvia, Staat-jufTer van Oótavia.
Arkas, Slotvoogd t
Vvan den Keizen Orantes, Hovenier j
Ac is, Dienaar van Orantes.
N e ri n e, Dochter van Orantes.
Quillius, Hooftmanvan deLyfwacht
j l n iu s, Vertrouwde van den Keizer.
F o r b a s, Lyfwacht.
ffet Tooneel is in, en even büiten Romen.
D E



D E
DOODELYKE
MINNENYD;
TREURSPEL.
EERSTE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
OcTAVJA, LAONICE,
Myn zachte en ftille ruft. wierd onverwacht gefluit . Door een benauwde droom , fchoon ydel; maar de droomen,
Hoe nietig» doen den meufch, wanneer zy kwaatzyn, fchroomen.
My dacht, dat Claudius aan myne zyde zat,, Terwyl hy om een kus uyt zuiv're liefde bad, By.'t ruifchen van een Beek, gezoomd met ICamomillen, Paar de oude Tyber 't hoofd komt uit det-olvèn tillen, In fchaduw van het dicht,e -, hoog gekruind gebuomt', (Hoe goed is 't, groote Go6n! dat zulks maar is gedroomd!) (gen, Kwam daar een, Tygerin verwoed uit 't bofch gefpronOm aas te zoeken voor haai- nooit verzaade jongen,
A 3 En
OCTAVIA.
i dra de gulde Zon met aangenaame ft'raalea Het hoofd ter kimme uitftak, en bofichen,
berg en daalcn . Verlichtte, joeg de fchrik my ftraks ten bedden uit;



6 De DOODELYKE MINNENYD, En greep myn Claudius van acht'ren by den hals.
Laonice. (Valtt Bedroef u om geen droom ; want droomen zyn ftecds
Octavi a.
Ik zag zyn bloedig Iyk, ik zag zyn diepe wonden; Hy wierd van 't grouwzaam Dier in weinigtyds verflonden,
Ja t'eenemaal vernield; dus wierd ik, myn vrindin, Beroofd van Claudius, het voorwerp van myn min, My waard, ja waardiger dan de appels myner oogen* Laonice.
Mevrouw, ontroer u niet om yd'le waan en loogen, Gy ziet hem haafl; weerom, die in uw boezem leefd.
O ct avi a.
Indien het oorlogswoên hem niet verflonden heeft, Die felle Tygerin doet my voor onheil vreezen. Hy plagt in 't fpits van 't heir altydvol moeds te weezen, Daar 't Romens glorie geld, fchroomt hy voor geen gevaat;
Zyn krygstriomfên , die zo veel in 't openbaar Gevierd zyn, hebben ons daar blyken van gegeeven. Geen Leeuw is ftouter, om door'twoeft gebergtte fleeven,-
Als mynen Claudius door 't heetft' van 'svyands magt; Dit heeft hem by den Vorft zo hoog in ftaat gebragt. Hy maakte door zyn deugd O&avia zich waardig; Ik ben op z>ne min, 'kontken het niet, hovaardig. La onice.
Heeft hy u zyne trouw en liefde toegezeid?
üct avia.
8 Ja! maar vond in 't eerfte een weinig zwarigheid, Om dat de Keizer my graag met myn neef zag trouwen, Die zich in Spanje heeft een wyt tyds opgehouwen, Om de ongehoorzaamheid te ftrafFen.
Laonice,
Rujm zo groot
"Was deeze trouw voor h.



treurspel: 7
OCTAVI A.
Ik koos veel eer de dood, Eer ik myn Claudius om and'ren zou verlaaten ; (ten; Hy heeft zich waard gemaakt myn Broeders ryk en ftaaJa heerfcht reeds nevens hem; wat wil myn grootheid ,.. meer?
Ik tree door deze trouw met hem ten top van eer; De Goden hebben zelf deeze Echt voor my beflooten, Om dat ik met myn kruin zoude aan 't geftarnte ftooten.
TWEEDE TOONEEL
Octavia, Laonice, Fulvia.
MLaonice. evrouw, 'kzie Fulvia, zy fpoeit metrattefchreën. Octavia.
Hoe zyt gy zo verbaart! zeg my, wat zyn de reên? Fu lvi a.
Prinfes, ontftel u niet, 'kheb Flaviaan vernomen; Hy is met Claudius in ftilte hier gekomen, Reets voor twee dagen.
O CTAVIA.
Waar is Flaviaan ? ■ Fulvia.
In 't hof!
Octavia.
Ga roep hem.
Fulvia. 't Zal gefchiên.
DERDE TOONEEL.
Octavia, Laonice.
Octavia.
w at helfche furie oP Zich tuffehen beiden ftelt, om ons van ééa tefcheuren?
A. 4 'kZie



,« De DOODELYKE MINNENYD, 'kZie de afgrond opend zich, de hel ontfluit haar deuren Om my te plaagen. Goón! wat droefheid gaat my aan' Zou Claudius myn eer en liefde dus verraÊn, Dat*y twee dagen zich zou voor myn oog verberger' Eer 6 "
Laonice. Geef een weinig tyds, mevrouw, verfchoori myn vergen, Tot dat gy Flaviaan gefproken hebt: hy komt. Octavia.
Ik ftaa door deze maar verbaar! en gantfeh verftomd.
Laonice. Prinfes, ontveins uw druk. Daar is hy.
VIERDE TOONEEL.
Octavia, Laonice, Flaviaan.
Octavia.
enfehte gaareft Te weeten, Flaviaan, wat u is wedervaaren Opuwentogt?
Flaviaan. Prinfes, verfchoonmy. Octavia. , Waaaóm dat?
4ry hebt in s Keizers win ft of fchaade, uw deel gehadt. "Waar zal dit weigeren en aarzelen toe ftrekken?
Flaviaan. De wakk're Claudius zal alles u ontdekken, Die niet als wond'ren heeft in 's Keizers dicn'ft gedaan. Zo lang als Romen zal op zynen grondflag ftaan, (ten. "Wordt nimmermeer de roem van zulk een held vergeeOctavia.
Bat zy daar meê zo 't wil, 'k verlang met fmart te weeten
U'. , • Van



T R E U R S P È É. $ Van u, hoe alles is gegaan in dezen ftryd, . En waarom„Claudius gcmift heeft op zyn tyd Aan ons verllag të doen. Dit wil ik zonder draalen. Flaviaan.
Wel nu gy zulks begeerd, Prinfes, ik zal 't verhaalea. Na reeds de Keizer dan zyn leger had verea3rd En wyl nu alles op zyn hdefflag ftond gefchaard,' Trok hy tot in 't gezicht van Bu'daas fterke wallen , Daar 't hoofd der muiters zich verborg voor 't o vervallen. Camillus, vol van moed, ftout in het harrenas, Vertrouwende op zyn kracht, dacht dat het veil'ig was Voor onze magt: de Vorft gebood, behouwdens 'tïecvert Van hem, en anderen, dat hy zich op zou geeven • Maar't antwoord was, betftaalte zwaaijen om den k'op Dies recht men in der \1 de ftormgevaarten op, Eh Muurrammeïers, om den muiteling te dwingenHy zag tót driemaal toe de fterke veft befprin^en Van yz're drommen; maarhy, vol van moed, en ftdut Heeft zich hartnékkig óp zyn oorlogsvolk vertrouwd * Dó pylen ftooven als een bui van hagelfteenen, V Geluid klom boven 't zwerk van 't zuchten, klaagen
weenen; ' Gints vloog een regenvlaag van keien door de lucht Die 't al vernielden in haar toomelooze vlucht En fnorden overal als los geborfren winden- ' Toen liet zich Claudius voor 't fpits van 't leger vinden Daar reets het fcormgevaarte een muurbres had gemaakt0 Romeinen, riep hy, die uw glorie nooit verzaakt Ziet hier een weg gebaand, om ons geluk te verten k Geef voor Valeriaan myn eigen hooft ten beften Zo ik Camiilus hoofd niet levere in zyn man- ' Wyl hy de zege dan van onze handen wacht ' Zo moeten wy den Vorft niet in den nood verlaaten ' Mak ooit een Legervoogd het hart in zyn Soldaaten, ' Zo deed hét Claudius; 't fcheen of'er vuur en vlam Door ed le krygsdeugd, uit hun aller oogen kwam. I oen Clauchus zyn volk tot vechten had bewogen,
A 5 Is



lo De DOÖDELYKE MINNENYD, Is hy, gelyk een Leeuw, ter muurbres ingevlogen: De zynen volgden hem, daar hy Camillus vond, Die als een yz're rots voor hem gewapend ftond, Omfingeld met een hoop van fterke lyftrouwanten; (ten, 'tBloed ftroomde door de bres van Jt flaan aan alle kanEn verwde,.'t aangezicht van menig dapper held. Toen Claudius zich voor Camillus had gefteld, Riep hy; verrader!,durft gy 'sKeizers kroon bclaageu? Hier op viel hy hem,aan met yffelyke flagcn? Camillus ging hem weër met euv'le moed te keer; liet vuur vloog wederzyds uit hun gevreesd geweer, Terwyl ons moedig volk op zyne makkers vielen; Maar zy; wel afgerecht in 't lichten van hunn' hielen, Verlieten hunnen Heer in 't heetfte van den ftryd. Dat niemand my 't geluk van deze winft benyd, Met my te helpen , neen, zulks wil ik niet gehengen, Riep Claudius, ik zal 't alleen ten einde,brengen, En voel myn armen door der Goden gunft verftaald. Na elk een korten tyd zyn adem had gehaald, Was ieder weêr vol moeds, om dit gefchil te flechteu. Ons Romen fchept vermaak om Leeuwen te zien ' vechten, . , .
Maar dit verwoed gevecht was immer al zo wreed. Ik zag, hoe Claudius op zyne tanden beet, En brullende van fpyt, van ed'le moed, en tooren, Beftond het fchitt'rend Staal door de opening te booren Van 't harnas, daar de borft en fchouder fcheid van een; Camillus, voelende zyn fpieren afgefneên, Liet datelyk het ftaal zyn zwakke hand ontvallen : TJeez' flag wrocht d" overgaaf van Budaas fterke wallen, Toen 't krygshoofd nederviel door 't ftorten van zyrx
bloed.
De winnaar wierd alom van 't gantfche heir begroet, Wyl de overwonneling in 't leger wierd gedraa^en, . Daar hem door 's Keizers laft het hoofd wierd afgefla-
gen,
Eenftraife, waardig hen, die hunnen Vorft weêiftaan.
Na



TREURSPEL. n.
Na de onderhandeling met Buda was gedaan, Daar's Keizers goedheid bL*ek, en minnelykontfarmen, Nam hy held Claudius wel tieuwerf in zy armen, Hem noemende zyn Vriend, zyn heil, zyn toeverlaat, En ging toen verder in dor yl met hem te raad', Wie dat men fchikkén zou na Romm , om de maaren Van de overwinning aan zyn Zuster te verklaaren; Waar op ftraks.Claudius den Vorft zyn trouwen die.ift Zelf aanbood; dus moeft ik op alleronvoorzienft, En noch tien kapiteins, met hem naar Romen trekken* Dit is het al, Princes, 't geen ik u kan ontdekken. Octavia.
Waarom kwam Ciaudius niet op zyn tyd ten hoof? Flaviaan.
Zulks weet ik niet, Princes, maar, na dat ik geloof, Zyn fchoooe Porcia heeft hem wat opgehouwen , Die hy met "s Keizers wil na zyne komft zal trouwen; Twee dage 1 ftil te zyn heeft hy aan ons belaft, Op dat hy prachtig met zyn ftoet het geen hem paft, In koftelyk gewaad mogte aan het hof verfchynen.
Octavia. Waarom u dan vertoond?
Flaviaan.
De min, die my doetkwynen,' Heeft my hier toe geraan. » Octavia.
Is 't noch om Fulvia, Verwacht door trouwe min haar tot uw wederga. Maar zal men Claudius met Porcia zien paaren?
Flaviaan. Zyn eigen redenen kom ik aan u verklaaren : Hy heeft my zulks vertrouwd.
Octavia.
Ga heen, ik ben voldaan.
v V F-



£g De DOODELYRE MINNENYD»
VYFDE TOONEEL. Octavia, Laonice.
Octavia.
Vervloekte Claudius! u zal de Blixem flaati Van myne wraak! zie hier een uitkomft van myn droomen.
Zyn al de gruwelen uit Acheron gekoomen , Myn waaide Laonice, om my teontraften! ach! 'k Verfoey met regt het uur, toen ik het licht eerft zag. Rampzalige Princes! .wat dolheid heeft uw zinnen Verbyften, toen gy dagt om Claudius te minnen! t> Ramp! ö bittere finart! hoe zal een onderdaan Myn min verachten, om een minder aan te fiaan, Als ik ben ? een Princes van 't Roomfche Ryk gebooren , Dat Adderen zal, wanneer het myr.e wraak zal hooren. ja wreek, Oclavia, de hoon die'u gefchied: Hy heeft myn hoop- gevleid, 6 doodelyk verdriet! Met weêrmin' enikzie my fchelms van hem'verlaten ! 6 Snood bedrog!
Laonice. i ■, ■■• Gy hebt wel reden hem te haaten,
6 Ja, Prinfes, 't is w«ar; maar zo gy my geloofd, Uw wraak ging veel te ver ten kollen van zyn hoofd, Hy is des Keizers vrind..
Octavia.
Myn vyand Zoude ik lyden; Dat zig een ander in zyn armen zou verblyden? Zou ik een huwelyk gedpogen van dié geen , Dien ik door myne min ten top van ftaatholp treên? Hy is des Keizers gunft aan myne inin verfchuldigt. Door my ;ae-hy'zyn kruin-zo menigmaal gehuldigd Met lauwerieren, en van Roomens Jkirgei fchap, Volblydfebap toegejuicht metvrolykhandgeklap, Staatmy diefmaad en hoon voor dankbaarheid te wachten?
Van



TREURSPEL, M
Van hem, om wien ik ftout de liefde dorft verachten Van veele Vorften, daar ik wierd van aangebeêa? '■' En zou hy leeven, en myn glorie zien vertreen» Dat duld ik niet; o neen? zyn leven is myn derven. Maar zal ik Claudius, en zyne liefde derven Voor eeuwig- hemel, ach! waar ben ik toe geraakt' 6 Neen! myn hart werd van een ander vuur" geblaakt Om my te wreken, al fchende ik 't ontzag der'Godei' Ik zal hem dwingen, om zyn eigen bruid tedooden.' Dit word doorminnenyd en wanhoop my geraan! ' Laonice.
Wat heeft de onnozelheid toch in uw oog misdaan • ' Zou zy haar dierbaar bloed om uwe min verliezen ? Octavia.
Ik wil haar (tranen voor haar reukeloos verkiezen • Want zekerlyk is haar myn liefde wel bekend Tot Claudius, die los myn broeders luifter fchend Hoe! was hy niet verpligt en zekerlyk gehouwen' Daar hy zig door den Vorft 't eezantfchap 'zag ve-trouOp zyn verzoek, terftond het Keizerlyk gebod Vwen Aanmyte melden? en heeft hy, als verzot ' Door liefde, zonder my van 's Keizers laft te fpreeken Zich reeds twee dagen hier inRomenswal verfteéke** En zou hy ftraffeloos van zulk een misd lad oaan 1 ■ '■ Hy heeft den Keizer, 't ryk, en my te kort gedaan Zyn Bruid zal fterven. Ja zo wreek ik Vbeft nivn
fehanden-, 3 En myn beleedigde eer zelf door zyn eigen handen. Laonice.
Ik fta om deeze wraak verbaaft en ganfch verftomt Princes, zo 't wezen mag, wagttot uw Broede- komtUw ongenoegen zal den Keizer waa.lyk fpyten • ' Hy zal... * rj »
Octavia.
'V Wi. Maar Wat P?rd U hiei' teScns *™ te wryten» lï frllï ^ff<%, die fflyfl 0"^rgang betragt'Ik ftraf hem die 't bevel des Keizers heeft veracht
Gy



t4 De DOODELYKE MINNENYD,
Gy zyt zeifoor en ooggetuige van zyn woorden, Dat niets ter waereld," als myn I iefde, hem bekoorde». Wat hoogverheeve zièl gedoogd zo fnood een zaak? Neen honderd Porciaas veel liever aan myn wraak Geofferd 'k Sterf veel eer als ik dit zal gedoogen. Die mv hovaardig in myn eerkroon is gevloogen. Zou die fteedslachcheu, en ik fchreijen? grootcGoón! Ben ikgeboorcn', om te dulden zulk een hoon ? Ik zal 't met 1- den: neen. Myn Lytwagt! beef, verrader Van rmne Li :<df, gy zult weeten, maar ter kwaader En onvoorzienen uur, dat gy my hebt misdaan.
ZESDE TOONEEL; Octavia, Laonice, Quillius. Oct a vi a. *"
C^y hebt. Heer Qoillius, uw pligt fteeds voorgeT ' "aan, En uw gehoorzaamheid my foos laten blyken . Dies gy u met het amrt van Hoofdman zaa-t verryKen, 'k Gaf u daar by de naam van Paadsman , om. dat gy My met uw goede raad zou dienen ; ik bely, Dat ik my heden in een zaak zie ingewikkeld, (keld. Zo in nïvn nadeel, dat myn hart, door wraak geprikSchier tragt te barften uit myn boezem.
QuiLLlUS.
Zo my de eer
Gebeuren mag, Mevrouw, dat ik zulks weet ik:zjveer. Dat myn getrouwe dlegft, als 't helder licht rtgg.
Hoezwaea"'de zaak mag zyn; laat al uw zorg verdwyOm die te melden een, wiens bloed u eigen K.
Octavia. Gy kend held Claudius, en de geheimenis Van onze Liefde.
Q ui l lius.
% Ta! en dat hy eêr zou fterven
J Voor



TREURSPEL. 15
Voor u, dan hy uw gunft of min zou willen derven. Octavia.
Die fnoode heeft my reeds van zyne min beroofd. Quillius.
Hoe kan zulks zyn Princes? wie word dan ooit geloofd, Indien men Claudius zou mogen ontrouw heeten? Octavia.
Noch meer, hy heeft de pligt geheel en al vergeeten, Die hy my fchuldig was, en 's Keizers eer gefchend In zyn gezandfchap, 'kweet, 't is nu noch onbekend, Dat hy twee dagen reeds in Romen heeft verfleeten, En zonder dat ik mag 't bevel myns broeders weten, Aan hem gegeeven.
Quil lius.
Wat mag hier van de oorzaak zyn? Octavia.
Een heete drift van min. Zyn liefde was maar fchyn Te mywaards; fchoon ik die nooit heb verdagt gehouwen,' (wen Heeft hy beftaan, om zig in 't heimlyk te ondertrouMet een onwaardige, ten opzigt van myn Raat. Nu voel ik, dat die hoon my diep ter harte gaat, Ja onverzoenelyk; waarom ik heb beftooten Dees trouw te Ruiten, en voor eeuwig om te ftooten; Dees misdaad kan met'regt de ftraf geenzints ontvliên .Ik wil in 't kort een eind van deeze liefde zien Doorhaare, of zyne dood, of beide; want't vermogen, 'tGeen ik heb, kan, noch mag die fpyt geenzints gedogen. "Wat zegt gy, Quillius, van die vervloekte daad?
Qu 1 l l 1 u s. *Princes, ikfta bedugt.
O ctavia.
Geef my ten minften raad , Ik wil gewrooken zyn, en geenzints buitên reeden , Van een ondankbaren verrader; aan een wreeden, Verachter van myn min.
Qui l-



i$ De DOODELYKE MINNENYD, Quillius.
Princes, ik zou u raSn, Om aan des Keizers vriend uw handen niette flaan: Hy mind hem, als zig zelf.
Qctavia.
Wel aan. Dan zal zy fterven., Wier dood myn leevcn is, en leeven myn verderven. Quillius.
Princes, op welk een wys helpt gy haar doch van kant? Octavia.
Doorhem, die haar bemind. |a zelf door de eige hand Van Claudius. Ik wil, en 't legt voor vaft beflooten, Dat hy de boezem zal van Porcia doorftoten. Quillius.
Hoe ! Porcia! wiens glans met eerbied werd geroemd In Rome.
Octavia. Ja, die is van my ter dood.gedoemd. Quillius.
Maar meend gy Claudius tot zulk een daad te krygen, Dathy zyn bruid zou deön? wat middel?
Octavia.
Door het drygen Van hem te dooden , zo hy 't weigerd. Deze laft Word u bevolen ; want ik ftel myn hoop voor vaft In uw gehoorzaamheid, om dit ftraks uit te voeren. De wraakzucht port my op geleegentheid te loeren, Eer dat myn broeder komt.
Quillius.
Princes, hoe zal het gaan,
Als hy hartnekkig zoekt haar leven voor te.ftaan ?, De liefde zal hem wis tot haar befcherming dwingen. Octavia.
Laat dan uw volk het ftaal in haaren boezem dringen. Verberg haar lichchaam in den laten avondftond In een verhole hoek maar elders in den grond. Gebied uw volk op ftraf, om dit geheim te houwen,



TREURSPEL; 17 Draag zorge, dat ik mag ia all's op u vertrouwen. Een onverzoenbre haat doorknaagt myn ingewand. Nóch eens, als 't is gezegt, help haar terftond van kant Door hem of door uw volk, Wanneer ik ben gefcbeiden Van Claudius, zult gy hem in haar wooning leiden: 'kVerwagt hem reeds ten hoof. Doet al het volk, het geen
Hem vergezelfchapt, voort vertrekken. Schelm! ikmeen, 'kZalu een andren toon, als eertyds laaten hooren; "Want myn beleedigde eer heeft uwe val gezwooren. Ik hoor gerugt: hy komt: houd u gereed, myn Heer.
ZEVENDE TOONEEL,
Octavia, Laonice, Fulvia, Quillius. Fulvia.
Princes, heer Claudius verzoekt verlof, en de eer,' Om u te fpreeken , zo 't mag weezen. Octavia.
Laat hem koomen.
Ik voel myn ziel op nieuw door wraakzugt ingenomen. Verwoede Minnenyd! hoe knaagt gy myn gemoed!
ACHTSTE TOONEEL.
Octavia, Claudius, Laonice, en gevolg. Quillius, doet bet gevolg van Claudius vertrekken.
Claudius. edugte Ryks-Princes, ik val voor u te voet, _1 En breng u zeegen toe; Kamillus is verflagen; De Keizer gaf my laft, ên 't Was zyn wclbehaagen „ Dat ik u deeze maar zou brengen, en met een Den goeden ftaat van zyn gezondheid...
Octavia.
Maar ik meen, Wanneer/de Koningen en Princen iets begeeren ,
B Dat



18 De DOODELYKE MINNENYDj Dat men heel ftriktelyk h,aar laft en wil moet eeren, En ftraks volbrengen, of het is, zo 'tby my leid, Geen kleine proef getoont van ongehoorzaamheid, 't Geen gy me zeggen wilt, heb ik alree geweeten Twee dagen. Heeft de Vorft zig dan met braaf gekvvceten,
Om zulk een afgezant te zenden ? foei! 't is fchand Voor, hem , die 's Vorften gunft durft, fehuiven van der hand,
Als gantfch onwaardig, en geenzints daar aan gehouwen !
Verrader! wie kan ooit uw eed en woord vertrouwen? NEGENDE TOONEEL. Claudius, Quillius^
Claudius.
Wat onverwagte flag beklemd myn moedig hart'. Dat hart, 't welk in 't gevaar de dood fteeds heeft getart,
En nooit voor mannen moed in 't krygsveld isbezweeken,
Word van een vrouwe tong, als met een vlym , doorfteeken.
Myn liefde is wis ontdekt dooru, ö' Flaviaan V Maar ik, geloof, gy hebt onwetend my misdaan; Gy koft haar hartstogtniet, die my veel fmarts zal brou..
Quillius. (wen"kHeb laft, heer Claudius, om u by my te houwen. 'kZaliu geleiden; dit is 't ernftig bevel, My van:Ö,Qftvia gegeeven.
Claudius.
Welk een hel. Van rampen zie ik reeds,geopent vopr myn oogen!
Q u i.l.l i u s,
Gyziet, 6 Claudius, u in uw min bedroogen:
't Had meerder wyshejcWlt<^na8ft,..ate,g.y', geweefr,



TREURSPEL. 19
Dat ge aan Octavia, die u zo onbevreeft Haar hart ondckte, haar uw dankbaaiheid te toouen', Als 'dat ge dus haar gunfr verachten durft en hu')ne:i, Al fcheen zy u te groot, zynde een Princes van 'tr.yk: De band des huwlyks maakt geboorte en ftaat golyk. Zy dagt, zo dra de min haar koele borft deed blaken, U een bezitter van haar dierbaar hart te snaken En fchoonheid ; dat de Vorft wel gaarne to,e zou fcaan , Wyl zy voornemens was hem zelfs daar toe te xaau, - Om dat neef Decius haar- oog niet kon behaagen. Heeft zy geen redenen, Qin over u te klagen, Kn zig ae wreeken van een daad , die haar berouwd ? Gy hebt, het geen haar fmart, uheimlyk ondertrouwt Met Porcia : zy wil, en heeft voor vaft beflooten, Dat gy met eigen hand uw bruid door 't hart zult fcooten. Uw liefde is haar bekend : 't moet daad'lyk zyn volbragt; 'kHeb anders .laft, uw hoofd te leevrenti,n haar magt, Indien gy weigerd om uw bruid terftond te dooden. Gehoorzaam dan, myn Heer.
Claudius.
Waar toe, ö groote goden • •Ben ik gekomen ? werkt de liefde zulk een haat. Dat ik myn fchoone bruid, myn lief, myn toeverlaat, Moet dooden ?
Quillius. Ja, myn Heer, gy kund dit niet ontwringen. Men zal door 't Oorlogsvolk, daar toe gefchikt, u dwingen.
Claudius. O-nzaalge dienaar in een vonnis al te wreed! Verrader, '"k merk, gy fchept behagen in myn leed, Om dat gy door myn hulp niet wierd ren top verhoeven Door't ampt, datFub us nog aniangs wierd gegeeven Door's Keizers gunft, dit is't, dit pord uw bqosheid aan,
Om na d'onnoesle dood van myn Meeftres te ftaan.
B 2 Quil-



ïb De DOODELYKE MINNENYD, y , Quillius.
Hoe' ik u haten, heer? zulks is u nooit gebleeken. Durf ik Oaavia haar wetten tcgenfpreeken, Daar zv in 't afzyn van haar Broeder hier gebied ? Ik moet gehoorzaam zyn, en volg myn pligt; 'tverdriet, Dat uwe ziel gevoeld, komt my op 't hoogfte treften; Ik kan de wreedheid van dit vonnis wel bezeffen : Ik ben, zo wel als gy , hier door ten einde raad Gehoorzaam haar gebod, 'k zie u ten top van ftaat. Claudius.
Hoe ' door Odavia? 'k verloor veel liever 't leeven. Ik ga, om aan myn bruid de laatfte kus te ge even; Maar nooit zie ik myn hand bepurperd met haar bloed, Hoe trots de Minnenyd het hoofd opfteekt en woed Sp een onnooz'le, neen, zulks zal haar nooit gelukken. Trast zy myn Porcia na 't duiftre graf te rukken? Zv ziet my nimmer van haar dierbaar bloed bemorft. 'k Stiet liever 't gladde ftaal in haar verwoede borft, Eer ik myn zielsvriudin te leeven zou beletten; En gy die fchuldig waart die wreedheid om te zetten, En haar oploopendheid te ftutten door uw raad, LaTopLhals, de fehuld met zulk eene euveldaad Zelf uit te voeren, in haar razerny beflooten. Quillius.
Ik heb door reên getragt haar wraakluft om te ftooten, Maa alles was vergeefs: 'k beken , haar tomvrithatt; Maar overweeg eens, heer , wat voor een bittre fmart Haar ziel o-evoeld, dat zy zig ziet van u verlaaten : De h rmS'd van de min dwingt haar om u te haten, S't voorwerp, waarom gy haar liefde ftout veragt..
Ze is buiten oorzaak niet tot zulk befluit gebrag .
Gy hebïhaarmin gevleid ^«e^^g
Van u doet haar geheel die hoop , en wenfch bliezen!
Het is geen flegte maagd, die van u werd gehoond.
Gy zaagt door hare min u mooglyk noch gekroond
Tot Vorft van 't Roomfche Ryk.
Cuu-



TREURSPEL. 11 Claudius.
Niets kan myn min bepalen. Eer zal de zon in 't weit verryzen , en weer daalen In 't Ooft, de donkre nagt een heldre dageraad Vertoonen, eer ik ooit myn Porcia verlaat. (den; Geen pragt, offtaatzugt zal myn oogen meerverblinIk kan myn ruft alleen in haare liefde vinden; 'k Vervloek de grootheid, daar ik wierd door aangedaan. Quillius.
Myn Wagt, volg my getrouw, daar iku voor zal gaan. Einde van het Eerfte Bedryf.
?3 TWEE4



M De DOODELYKE HINMENYD, TWEEDE B É D R Y F. EERSTE TOONËÈi.
PoRCÏA, CtAUDIÜS.
Porcia. <gg« -m tfyn üitverkoorricHecr, «et« ê¥fl zoét^rftrtMSgSgtvan 't geluk, fhag ik u weer omfangen! 'k Hacf u zo moedig in myn armen nitft verwagt. Hebt ge uw gezandfehap, Lief zo haait ten«nd?geb rag Hoe beeft QdaVta zïg or> uw kom ft g ed.aagcn (gen Wat deerdmyn Bruidegom? hoe! kryg k op myn vra Geen antwoord? ach! ik vrees voor een^ ongeval Wat of 't mag weezen ! fpreek *oe?™£«^* ?' En moet uw andre helft, op dit gez gt bc^cn " o Claudius, die my uw Liefde en «^^Wf' Hoe -cht ?V my niet waard, om dees geheimenis ?:eweeCtenfzo "my ramp door t lot bedoor*uj .
Myn waarde... Riaar w at & U1L
Verflceten heeft in 't veldin fchriklykjeon D En Oorlogsrampen , die van daar de gu. ^ Verryft, en 's avonds daald, zyn \ yauu ken Die noit in t bloedig veld verzet ftond ^^Qtl? Myn Claudius, ÖGo&nihoe kryg ik hem '| Myn uitverkoore Lief, ei! hoor nmjn gebec . Di droefheid bind zyn «»|; m0ed verflap-
Laat zulk een kryosvoogd duszyn Die „ver heuvelen van Lyken heen dofl^ M^. ^ ^
De zuil van Latium , zyn wedervaaren? Sprsak dog-, myn Claudius, wat s a w m



TREURSPEL. 23 Ei matig, zo 't mag zyn , mV droefheid.
Claudius.
. Ach ! de haaren
Stöan my te bergen ; Goön !
Por cia.
Wat is 'er dan gefchied ? Claudius.
ö Pyn ! ö hartewee ! ö doodelyk verdriet! (ken ö Liefde ! die my doet een dood vol wreedheid fmaa-' Porcia.
Is onze Min ontdekt? kan dit uw hart zo raken' Hoe! vreeftgy voor een Vrouw ' al is zy groot van ftaat, t Is maar een Meöfch, als ik ; en vreeft gy voor haar haat? Dat paft geen Claudius , ö neen j myn Lief, myn leven Daar al't gevaar des doods u nimmer heeft doen beven' is dat ftandvaftig hart uw boezem nu ontvloön? " Claudius.
Die fnoode wil, dat ik myn zielsvrindin zal doön, Ot dat ik fterven moet.
PöRCIA.
n, 'a .u Myn trooft, myn welbehagen ,
Qy ziet met eeneu flag u van dien laft ontfla-en Verfchoon uw Porcia , myn Heer, in 'tminfte niet, Maar volg gehoorzaam , 't geen de Ryks-Princes gebied. De dood van uwe hand zal my geenzins misha|en : k Zal mooglyk door één flag ontwyken veele flagen Indien myn dood aanhaar, en u vernoeming geeft ' Dan beeft uw Porcia al lang genoeg geleeft ' Want kacht myn Bruidegom zo waardig in dit leven Ditife voor hem myn bloed graag wil ten beften geven:
wlJlT^^ d°01' »°g ™er verhoogt zult zien VVagtik de doodflag, Heer, gebogen op myn knien • Kus my voor 't laaft, myn vriend ; gun my uw lieve L Eer myn onnoofle ziel haar kerker zal ontflippen, (pen Tot een erkentenis van myn getrouwe Min. ' k Ren Bruid van eed Romyn , en fterf een Romynin. Claudius.
éöxtxk u dooden? u A ■ n
* 4 Por-



De DOODELYKE MINNENYD; Porcia. Ja-
Claudius.
Zou ik myn Lief doen fterven t Porcia.
Hoe ! zou ik leven, en myn lieve leven derven ? Dan was de waereld voor myn rampen veel te kleen. Gy zult door myne dood de top van eer betreen Met een Princes.. . .
Claudius. Ei zwygt. 'k Mag haar niet hooren noemen, Die u uit Minnenyd en haat ter dood durft doemen. Vloekwaardige! fchep vry vermaak in euveldaèn, Maar nimmer zult gy zien, dat ik de hand zal flaan Aan myn verkoorne Bruid , veel minder u beminnen ; Gy zult door Moordery geenzins myn haat verwinnen. Wat zal dees razerny u baaten ? niet met al; Wyl ik u nimmer kan, of mag, of lieven zal. Gy hebt my lang gevleid , ik veinsde om uwe tooren t' Ontgaan, terwyl de Vorft voor lang my heeft doen Dathy met Decius, uw Neef, u paaren zou; (hooren, Maar nimmer wierd myn hart bewogen door uw trouw Myn Vorft te hoonen, fchoon gy niet ontzaagt de paaien Van zedigheid en eer los overhoop te haaien. Zo ben ik tot nu toe, getrouw in myne pligt Gebleeven , en myn Min op u, myn Zon, myn ligt, Alleen geveft , maar 't fchynt de Goden te mishagen , Wyl zy myn zwaareftraf, fchoon onverdient, verdraGeregte Hemel! waarin heb ik toch misdaan? (gen. Ik heb de grootheid, voor myn Min , graag afgedaan ; De glans van 't kroonegoud kon my geenzins verblinden.
6 Ramp ! ó bittre finaad! ik weet geen hulp te vinden : De waereld is te kleen voor myn bedroefd geval. Vervloekte ! braakt gy dus op my uw biitre gal ? Op my, die gy onlangs uw Lief, uw eigen noemde, En ik gedwongen wierd zulks meê te doen? 'k verbloemde Myn



TREURSPEL, 25
Myn kuifche liefde; maar het ging met u zo veer Dat gy gefchonden had uw ftaat, geza»- en eer ' Indien ik, welk een fchand 'uw drifthad willen volgen • Nu maakt de Minnenyd u razende en verbolgen Ja Moorderes van haar, die'u nooit iets misdeed' Verwoede Tygerin , uw opzet, boos en wreed ' Zal niet gelukken ; hoe!,zou ik myn Lief doen daalen In t graf! ikwenfch veel eer, dat my de Blixemftraalen Verzengden, als dat ik de hand aan haar zou flaan. Por cia
Myn waarde Claudius, ik bid, ei! Iaat u rafln • ften Gedoog niet dat men ftout myn levensdraad doet kor-' Door een onwaardige* : fchroomd gy my„ bloed te Horten?
Kom ryk my uw geweer; ik?ben dit leven moe Schrik gy voor dit gezigt, zo fluit uwe oogen toeIk zal met eigen hand my zelfden doodfteek geven • Wyl t noodlot my benyq met u te mogen leven En t fchynd der Goden wil, myn Heer, dat zu'lks ge'
fchied. ö Ik fterf dan voor die geen, die myne ziel gebied ■ Voor een Romyn, zo groot, als Romen in haar muuren Ook heeft gezien, wlefta naam alle eeuwen zal verduu E. aarzel met, myn Lief! ryk my het gladde daal, (ren: Ik draag de meede fchult; Iy dat ik die betaal Myn oogen porden u de Ryksprinces te haaten • Gy hebt haar Liefde alleen om myne Min verlaatcn.
Claudius. Zou ik haar minnen, en myn fchoone Porcia Verhaten ? neen ik koos der Goden ongena Veel eer voor eeuwig. Zou een darde hand myftreelen Van haar, die 'kvloek en haat? daar 'k nimmer wenS
te deelen
jn 't minde van haar gunft , ik fehuw haar, als de peil Ja als hetmmd gedrogt in Romens Wolveneft Zo lang de naare dood voor myn gezigt zal vlieden Zal memant over my als Porcia gebieden ' B 5 P0R-



&Ö De DOODELYKE M1NNENYD,
Porcia. (knoop. Maar 't fchynt, het noodlot breekt die vaft gcbonde Claudius.
Zo lang ons leven duurd, zo lang duurd onze hoop. En zo 't niet wezen kan, 'k wil zonder u niet leven. Porcia.
De liefde heeft aan my de zelve Wet gegeven. Maar zal dit zyn het loon van alle uw Oorlogsda&n ? Claudius.
Indien de Keizer kwam, het zou hier anders gaan. Porcia.
Ontvliên wyRomen, Heer, dat ons zo zeer doetdugten. Claudius.
Zulks is onmogelyk. Wy kunnen t niet ontvlugten. Uw huis is overal bezet met fterke Wagt.
TWEEDE TOONEEL.
Quillius, Porcia, Claudius, en Gevolg.
Quillius. (bragt
Wat zal dit zyn, myn Heer? hebt gy nog niet volHet vonnis tot uw laft? de Ryksprinces zal wagten Na tyding van haar dood, 'k moet anders u doen Aagten; Zulks is haar wil en laft, en dit dient voortgezet. Het vonnis van haar mond is hier een ftaale Wet. Claudius.
Een vonnis, daar met fchrik de nazaat van zal hooren. Zie hier Prokruftus in een vrouwefchets herboren ; Een helfche Phedra woed in haar verbolge borft. Vervloekte ! 'k zie u, met onnozel bloed bemorft, Door dees ontmenfchte daad, we? haaft den doodfnik geven.
Ach! was de Keizer hier; verrader, 'k zag u 't leven Beroven nevens haar? dog zo dees fterft, verwagt, Dat ik u nog zal zien aan myne wraak geflagt. Q u^ llius.
Myn Heer, myn pligt die hangt aan't geen my word geboden. Cl au-



TREURSPEL, 27
Claudius.
Maar nïet, ontaarde, dat ge onnozele zoud dooden. Dat gy natuur, de wet, en reden zoud vertreên.
Quillius. Ik moet gehoorzaam zyn.
Claudius.
Welaan, ik ben te vreên, Indien het wezen moet. Ik fterf dan, ik ben fchuldig. Myn waarde Porcia, ik bid, zyt dog geduldig, Myn droevig noodlot wil, datgy my derven moet; Heb ik » iets misdaan, ik val voor u te voet, Vergeef üw Claudius het geen hy heeft misdreven: 'k Had wel gewend, myn Lief, datikvoor umogtlevcn ; Maar nu 't niet wezen kan,, derf ik vernoegt voot u : 'k Leef voor geen Monfterdier , myn oogen die zyn Om haar ooit weer te zien. (fchuw, Porcia. Myn Lief, waar dwaald gy heeneu» Dat men u dooden zal, ftemd geenzins met haar meein 't minden over een ; zy zoekt myn dood alleen, (nen Om daar door met myn Lief in't Echtverbond te treèn; Zy veind, myn Claudius en toont zig flegts verbolgen Op u; om dat gy zoud haar dolle driften volgen: Zy zoekt uw leven niet: myn leven is haar leed. Kom, kus my dan voor 't laad , myn Lief, ik'ben gereet, En wel gemoed de flag des doods van u t'ontfangen; Laat ik u , voorhet laaft, eens in myn armen prangen. Vaarwel, myn Claudius! mynfterfuuris naby, Al is 't niet van uw hand.
Claudius. Hoe! zoud gy derven? gy? Die niemant ooit misdeed? zulks zal ik nimmer lyden, Ik Zal u door myn hand voor derven draks bevryden.
Hy trekt zyn ckegen.
Quillius. Myn Wagt, kom herwaarts aan.
Cx.au-



i8 De DOODELYKE MINNENYD,
Cl audios.
'kRaadu, dat hy niet fchend
Myn Godlyk beeld. Zietoe.
P ORCIA.
Zou ikhicrinelend Myn leven flyten? neen, hier is myn borft, 6 wreede! Gy zoud het Kreng gebod gewiflyk overtreeden Van uw Princes; zo gy my in het leeven liet. (driet Ziet hier myn borft: floot toe, kom, maakvan myn verEen einde; zo word ik van 's waerelds laft ontflagen ; Maar laat die fnoo harpy uwe oogen nooit behagen ; Doe toch myn zaalgefchim hier door geen onruft aan, Myn Claudius; gy zoud gewis u zelf verraln. Zy is niet waardig met dien eernaam zig te dekken Van uwe Bruid, die haaft de hel tot prooi zal ftrekken, Daar zy met Ixion gebonden op een Rad , Haar ftraf zal ly den: de Aarde is zulk een ondier zat. Een gruwel, daar met fchrik ganfch Romen van zal fpreeken.
Quillius. ; Myn Heer, 't is meer als tyd dees lafter af te brecken, Of anders zal ik voort bevorderen uw ftraf.
Claudius.
Hoe! paft dit een Romyn? een man van eer, zo laf? Daar hy aan 't wettig regt verbonden is met eeden, De drift te volgen , en de kwa genegentheden Van een verwoede Vrouw? 6 fmart! 6 helfche pyn! Verrader, doe als ik; fterf liever een Romyn. Ik zal beletten, dat gy haar aan my zultwreeken, Terwyl ik met dees hand my zeiven zal doorfteeken. Qu illius.
Wel hoe! wat gaat u aan, wat zal dit zyn, myn Heer? Po rci a.
Vaar wel, myn Claudius, ik zie u nimmer weer. Hy wil zig doorfteeken, maar werd verhinderd, terivyl werd Porcia van eenige weggerukt.
DER-



- TREURSPEL. 20 DERDE T00NEEL. Claudius, Quillius, en Gevolg.
Wclaudius. aarom my doch belet myn leven te beroven Daar gy myn heldre Zon haar licht tragt uitte doven' Quillius.
Misdoe hem niet, zie toe; neem hem zyn degen af.
Claudius. Zo gy my 't leven Iaat, zo leef ik tot uw ftraf; Ja 'k zal op 's Keizers wil, door Beulen u doen'ftraffen'k Zie door geregtigheid u allen loon verfehaffen Voor deze gruwelen, die gy aan my begaat. Zou^ik myn eige Bruid, myn trooft, myn toeverlaat Om 'tleven brengen, die nooitfchuld, ofmisdaad kende' 8 Vader Jupiter! waar wil dit heen in 'tende! Waar blyft uw goedheid om de onnoz'len voor 'te ftaan' Wat heëft myn Porcia doch tegen u misdaan? Myn waarde! maar wat 's dit ? waar is myn lief gebleven' Vervloekte fchelmen , ik beroof u allen 't leeven Zo gy myn Porcia in 't minfte deel misdoet. '
Quillius.
Bedaar t uw hand is vry van haar onnozel bloed. Stel u geruft, myn Heer.
Claudius.
Hoe zou ik toch bedaaren< Gy zult, indien zy fterft, al t'zaam'ter Helle vaaren." 'kZal u verwurgen met myn handen, fnoaj geboeft'. Help, Hemel! ach! myn ziel word tot'er dood bedroeft.
VIERDE TOONEEL.
Claudius, Quillius, Fo r b a s, en Gevolg.
HQuillius. ebt gy u van 't bevel, 't geen ik u gaf, gekweten ?
For-



3o De DOODELYKE MINNENYD,
F o r b a s.
Ze is in dén Tyber van haar Gallery gefmeeten. Zy riep om Claudius, terwyl zy nederviel.
Claudius.
Ruft nu de Blikfem noch? zwygit nu de Donder ftil, Om deze grmw'len in den afgrond aeêr te ftorten ? 6 Snode! hoe doriïgy het dierbaar leeuen korten Van myn verkoorne BouLdP 't was wonder, fchelm „ .dat de Aard' , (vervaard. U niet verzwolg ! wat's dit? haar fchim maakt my Maarzagt! zy nadert my. Kom hier., myn uitgelezen, -Uw Lichaam was my lief, zou* uw fchaduw vreezen ? Kom hier, myn zaal'ge fchim, omhels u Claudius. Ontvliên wy Romen, kom, myn Lief. geef my een kus. Ik .zal met uhet Vee in 't weelig Woud gaan weiden. Quillius.
Myn Heer, 'kheb laft om uw terftond ten Hoof te leiden. C>laudius.
Na 't moordhol meendgy; weg, ik ben het Hof al moe, Sluit vry de Deuren van dat Helfche Doolhof toe. Ik ^a met Porcia naar andre wegen zoeken, Daar wy het Roomfche Hof en Romen zullen vloeken Tot in de' diepfte kolk van Plutoos Zwavelpoel. Kom dan, mvn zaal'ge fchim, verweeft my, ik gevoel Een onverwante vreugd; maar'kzieu weerverdwynen. Vloekwaardige Atreus , kom , fluit vry de rouwgor-
dynen „ . ,
Voor uw bebloede Hof; uw Treurfpel heeft zyn aeel Een Roomfche MooFderesverfchym hier op t Tooneei, ©ie al wat gruwzaam is-op-de Aarde, komt braveeren: •kZie moadyk het heelal noch't onderft boven keeren; Het fehud 'reeds overal, waa;- ik myn voeten zet: Daar komt de fn.oo HarPy, zy heeft het ftaal gewet. Om my met Porcia voor altoos te veree ïen. Sta by ö Herkules! verpletter hals, en beenen, -En hoofd, en fchouders van die Hydra, die myn Zon .Zo vroeg deed duiken, eer haar heldre glans begon



TREURSPEL. 3t
Eerftregtin de oogen,, van die oogen had, te krieken. Kom, ihelte Hemelbod, leen my uw vlugge wieken,' Om wraak te vordrcn van den opperften J.upyn. ' Wie maakt myn voeten vaft? 'k moet by myn Egazyn. Laat los! wat ichrikdier komt van ver hoe langs hoé nader? «,
Zyt gy 't Camillus? fta; wat zoekt gy hier, verrader?> Komt gy Valeriaan beftooken op zyn grond, Daar ik u overwon, doorboord met wond op wond? Daar vliegt zyn fchaduw heen : hoe reizcnmy dehaarcnf Toef, Helfche Veerman, toef, 'k moet met' hem overvaren
Naar 't onderaarfche Styx , daar nooit geen daglicht öraald,
Daar 't afgefturve volk door 't recht hun fchuld betaald, Daar zal. ikmetmyn Lief, in Beemden en Landsdouwen, In 't zalig Mintedal, voor eewig Bruiloft houwen, Ryk my uw hand, myn Bruid; heeft u de Nyd ontzield' Ontvlièn wy Romen, dat van fnoode Monfters krielt:' Ik zal uw bleeke fchim, geflooten in mynarmen Door zuivre minnegloed en Liefde weer verwarmen En zo lang bidden aan de Goden, tot uw Geeft ' In 't Hemels Lichaam keert; 'k ben voor u niet bevreefï Kom gaan wy; maar! wat 's dit; daar vliegt zy uitmyn Ik volg haer fchaduw na. (oogen.
VYFDE TOONEEL. Quillius, Fqrbas, én Gevolg. Q uilli us.
A1 T. „ . , Jk benmethombewoogen.
Als Liefde in haat verkeert, zy't allerfelfte woed Men volg hem, waar hy gaat. Dat hy zig niermisdoe*
Einde van het Tweede Bedryf.
DER-



3a De DOODELYKE MINNENYÜ, DERDE BEDRYF. EERSTE TOONEEL. Porcia, Orantes, N ér ine, Acis.
GP or cia. oedertïerenheid des Hemels, die myn dagen Tragt te verlengen! 'k zie, het is uw welbehagen, Dat ik gered ben , daar de Dood met open mond Reets gaapte, om 't zwakke Lyf te rukken na den grond' Des Tybers: welk een dank ben ik uw goedheid fchulIk ly de rampen van het wreed geval geduldig. (dig? Wié weet, waar toe uw gunft my 't leeven fpaarenwil. Ik treè, 6' goede Goon! met u in geen gefchil. Al heeft de Moort getragt myn leevensdraad te korten, Uw alvermogen wift die wreedheid op teichorten. Orantes.
Mevrouw, gy doet zeer wel; die zig geduldig toond
In tegenfpoeden, ziet zig onverwagt geloond
Met meer geluk, als men van Goden dorft verwagten.
Ik zal uw ongeval, zo't mooglykis , verzagten ,
Indien ik weten mag, wie dat gy zyt, en hoe
Gy in den Tyberftroom geraakt zyt.
Po rcia.
'k liid, ei doe Daarom geen moeite; 'k zal u rykelyk vergelden De dienft, die gy me doet; maar om myn naam te melden, Of wie ik'bén", vind ik tot noch toe ongeraam ï Ik dank u duizendmaal voor 't geen gy hebt gedaan, En ik beloof met een, dat gy in 't kort zult weeten, Wie dat ik ben , en hoe 't geweld my heeft gefmecten, Maar onverdient, helaas! in 's Tybers fnellevloed, Waar uit ik, door u hulp , ben van de dood behoed,. En zonder dat ik weet, waar dat ik ben.
Orantes.
De Goden
Die



TREURSPEL: 33 Dié hebben hier ter deê my tot uw hulp ontboden, Om dat gy in uw ramp verligting vinden zou. Gy zyt in 't Ludhof van den Keizer.
P o r cia.
Ach!
Orantes.
Mevrouw,
Ontftelt ü dit?
Porcia.
8 Neen, maar zo gy zorg wilt dragen Voor my en voor myn Eer, zal 't my öp 't hoogd behaIndien ik voor dit kleed een ander kleed geniet, (gen ^
Orantes. Een landkleed, zo 'tu lud.
Porcia.
8 Ja ! 'k zal myn verdriet Daar door vergeten, 'en u als myn Vader houwen, Tot dat de tyd aan u myn önfchuld zal ontvouwen.
Orantes. Nerine, geef Mevroüw uw alderbede kleed.
Porcia.
Denk, wyl ik by u ben , dat ik Lerinde heet. "k Verzoek, dat gy voortaan my anders niet zultheéten, Zo lang het links geval is op myn heil gebeeten. Nerin e.
Le.rindé, als 't u belieft, kom laat ons t' zamen gaan. Ik weet myn bede kleed zal u veel mooijer daan (ken, Als my, gy zult zeer fchoon voor onze landjeugd pronWyl u de Hemel heeft met zulk een glans befchonkén, Wiens weerga ik nooit zag.
Porcia.
Nerine, ik ben bly Dat ik zo mooi ben in uwe oogen , maar 'k bely Dat ik van niemant, als van u , dit immer hoorden; Terwyl dat myn gelaat geen Minnaars ooit bekoorden. Orantes.
Ik hoor gerugt: vertrek, eer ierhant ons verraft.



3'4 De DOODELYKE MINNENYD; Nerine.
Wy gaan.
Orantes. Doe al het geen Lerinde aan u belaft.
TWEEDE TOONEEL.
Orantes, Acis.
"VTI Orantes, 1 > ooit kwam my vreemder zaak in 't leeven ooit te voo'ren :
Wat onfpoed heeft de dood van zulk eehi Vrouw befehoorcn!
Geworpen in den vloed des Tybers ! zulk een beeld ! Wiens aangenaam gelaat de koelfte harten ftreeld; Haar fchoonheid, ongemeen, haar kleeding en Juweelen Doen my , van 't geen zy is , iets ongemeens verbeelen. Wat voor een beulfehc hand is zo verwoed geweeft, Om zulk een helder licht te dooven?
Acis.
't Moet een Beeft
Alleen in Mcnfchen fchyn geweeft zyn , daar 't meêdoÉn al het Menfchlyk in vervlogen is: 't vermoogen (gen Van haare fchoonheid, ja al was zy ftraffens waard, Verdient alleenig dat zy daarom" word gefpaard ; Ook kan in zulk een leeft geen grootc misdaad woonen, Orantes.
Haar zedig aangezigt komt zelfde deugd vertóonen. Daar 's niet aan 't Lichaam, of't belooft eenzuivrc ziel,. Ach ! hoe onzeker draaid de wankolbaare kiel Van 't leeven, in een Zee, vol rampen en gevaaren' Dan fchynt de nevel van ons onheil op te klaaren, Dan daald zy wederom tot onze fmart en leet. (wreeci. 'r Balftuuri'j lot toent zig wel zoet , maar 't meefte Gelukkig zynzc, die van 't Hoofs gewoel ontflagen , By ploeg en fpa , op 'tland, verflyten hunne dagen. Was deze fchoone maa^d zó lbflyk niet'vaii leeft,
E»?



TREURSPEL. .35 De Tyber had zo na haar Doodbus niet geweeft. Acis.
Hoe kan de Hemel zulk een gruweldaad gehengen : Orantes.
De Minnenyd heeft kragt om zulks te weeg te brengen, Ten trots der Goden; ziet noch recht noch reden.aan; Die hartstocht fchept vermaak in fehriklyke cuvekMn. Haar deerlyk ongeval zal daar uit zyn gebooren. De Tyd zal mogelyk de waarheid ons doen hooren. Daar komt de Slotvoogd van den Keizer, zyn gelaat Staat vrolyk.
DERDE TÓONEEL.
Arkas, Orantes, Acis.
JA r kas. s 't hier ai volkomentlvk in ftaat, Orantes? want de Vorft meent aanftoiids hier te wezen.
. O.ra ntes. 11s alles,als 'tbehoord, myn Heer,daar 's niet te vreezen; 'k Gehoorzaam u in all's, gelyk een onderdaan. Hoe is de legertogt van onzen Vorft vergaan ?
I Ark as.
De Hemel heeft aan hem de zege willen gonnen; Camillus, door den arm van ciaudius verwonnen Heeft zyn verdiende ftraf ten koften van zyn Hoofd Gekregen.
Ora ntes. .
Welk een vreugd! de Hemel zv geloofd £0 moet het alle gaan, die 's Vorften troon belagen - ' Uees goede maar, myn Heer, kan my op 't hoogft behagen.
Wat brengt held Claudius al wondren aan den dag! Arkas.
£0 groot, Orantes, als ons Romen immer zag. wy öerd zyn eedle kruin met eeuwige laurieren",
Ca Wy



36 De DOODELYKE MINNENYD; Wy zagen menigmaal zyn zeegevanen zwieren , Met vrolyk handgeklap verwelkomt, uit den ftryd. Hy is als eerfte Raad des Keizers ingewyd, En Veldheer, zo dat elk hem wel te regt mag noemen De tweede in 't Ryk, waar op 't Romeinfche volk durft roemen,
Als 's Keizers regterhand en zyn verkoorne vriend. Orantes.
Hy heeft door zyne deugd die glorie wel verdiend, 'k Beryk reets een getal van tweemaal dertig Jaaren , Maar kende nimmermeer een Veldheer zo ervaren , Die zo veel flagen heeft gewenfcht ten eind gebragt. Arkas.
Dit maakt hem by den Vorft zo hoog en dier geacht. De vyand fiddert als hy Claudius hoord melden; Hy is de roem ert eer van Romen, en haar Helden, Ja zelf Octavia haar liefde en vriendfchap waard. Orantes.
Zo ik my niet bedrieg, zie ik hun noch gepaard. Ik zag haar menigmaal hier in den Hof voor dezen' Met hem, zy fchiep vermaak byzonder in 't byweezen Van Claudius.
Arkas.
Men zegt de gunft van haar gaat veer. Zy is wei de eerfte, die haar deel neemt in zyn eer. Zyn heldendeugd fchynt meeft haar Vorftlyk hart te treffen.
Orantes. Zo kan een brave ziel zig tot den hemel heffen. Geboorte en afkomft zwigt voor eige deugd; wat geeft 't Geboortercgt aan hem, die zulks niet wel beleeft? Veel min, als of hy was van flegte ftarri gebooren.
Daar werd binnen getrompet. Arkas.
Daar klinkt de Veldklaroen, Orantes, ons in de oorcn. De Vorft die nadert; 'k zie de hofpoort reeds bezet Metzyn Trauwanten; 't is hoognodig dat men let
Of



TREURSPEL. 37 Op alles, dat de Vorft tot vreugde kan verftrckken; Die 't harnas fteeds voor ons kloekmoedig aan dUrft. trekken,
Verdient-dat hy vermaak en ftille ruft geniet.
Orantes.
't Gemeen is vryer dan de Vorften, van verdriet, En onluft, 't miaft gevaar komt ftraks haar ruft verftooren. Arkas.
Daar komt de Keizer; ga, fchik alles na behooren. VIERDE TOONEEL. Valeriaan, Junius, Arkas en Gevolg.
ZValeriaan. lie eind'lyk myne ruft weer t'eenemaal herftelt, En met Camillus dood gekluiftert al 't gewelt, 't Welk, buiten oorzaak, ftout myn Rykskroon dorft belaagen;
Ik Wil met Claudius dees dag de Zegewaagen Beklimmen, ja deze eer, die paft hem nevens my : Hy heeft zo menigmaal myn Ryk voor flaverny Behoed; maar 'k heb myn Vriend niet op myn komft vernomen;
Wat of de reeden is, dat hy zig binnen Romen Noch ophoud, daar myn komft hem is bekend gemaakt? Junius.
Hy die in 's Vorften dienft met regten yver blaakt, Word door iets wichtigs, Heer, op uwe komft weerhouwen;
Hy is die geen waar op de Keizer kan vertrouwen.
Vale ria a n. 't Is zo ; maar egter komt my dit heel vreemd te voor. Vertrek gy lieden, wyl ik deze plaats verkoor Om wat te ruften, eer 'k in Romen zal verfchynen. Junius.
Dees aangenaame plaats doet alle zorg verdwyncn. .
C 3 VaJ



38 De DOODELYKEMINÜJENYD;
Val e ria a'n. Ga, Arkas, ga, bezo.gnet nodige beftel, Voor ons vertrek van hier.
Arkas.
Wy volgen uw bevel.
VYFDE TOONEEL.
Valeriaan, Junius.
TValeriaan. K ben verwonderd , ja ik fta als opgetogen, Dat Claudius. . . 6 Goón ! wat fchoonheid , vol vcr' mogen,
Komt ons hier naderen5 Ik zag haar nooit voorheen. ZESDE TOONEEL. Valeriaan, Junius, Porcia.
DJ un ius. It fchynt de welluft zelf, wel waard om aangebeên
Teworden ; geen Godin kan by haar fchoonheid halen.
Valeriaan. Gelukkig is die geen, wiens Min zy zal hetaalen Met wederliefde; maar hoe komt die fchoonheid hier?
Jünius. Dat weet ik niet, myn Heer.
Valeriaan.
Ik voel een hevi"; vier Ontfteken in myn borft door haar bekoorlyk wezen.
' Junius. ' ' Heeft zy uw hart gekwetft, laat zy uw weer genezen > Myn Vorft ; door uwe Min zal haar groote eer gcfchiên.
Valeriaan. 'k Beken, 'k heb fchoonder menfch myn dagen nooit gezien.
—m 't Ont-



TREURSPEL. 30 't Pntzag'gelyk gelaat doet my voor weerzin fehroomen. Laat my alleen, 'k verlang, van waar zy is gekoomen, Te weteq, en hoe zy is in myri Hof geraakt, Die myn onkwetsbaar hart zo fchielyk heeft geblaakt. Ga heen.
Junius. Myn Vorft, ik ga.
ZEVENDE TOONEEL. Valeriaan, Porcia. Valeriaan.
"\^"erfierd gy u met Bloemen, Vrindfn, vergun my de eer dat ik u zo mag noemen, U, die ik waardig acht te zyn een Ryksprinfes. Porcia.
' Die tytel is te groot; noem my uw Dienares.
Valeriaan. Uwe ongemeeuc glans maakt u die naam wel waardig. Myn hart is, zo 't mag zyn, om u te dienen vaardig. Porcia.
'k Heb zulk een Heer om my te dienen niet van doen;
Ook fpreekje, na my dunkt, beneden uw fatfoen.
'k Hou van die ftreeken niet, ga zulks een ander vragen.
Valeriaan. Niets is zo aangenaam, als om u te behagen. In welk een Oordhebtge uw geboorteplaats gehad? Porcia.
Ilier in het naafte Dorp , niet verre bulten ft.ad.
V.: leriaan.
Wat doen uw Ouders toch? of mag men dat niet weten? Porcia.
Ik zeide u 't gaarne. Heer, maar 't is my al vergeten: Die zyn lang dood geweest, zo dat ik maaralleen Ben in de waereld, maar ik ben hee! welte.vreèn,
C 4 Om



4o De DOODELYKE MINNENYD; Om dat ik hier de koft kan met myn handen winnen.
Va lek.iaan.
Zo gy genegen zyt, ft fchoone my te minnen, 'k Zal u daar af ontflaan.
Porcia.
'Myn Heer, wat zon dat zyn ? 't Verfchil is al te groot. Je lykt ganfeh niet by myn. Een hooffche Juffrouw, Heer, zou beter by u paffen , Als ik, die voor een knaap in 't Veld ben opgewaflen. Een Boere meisje paft wel by een Boere knecht. Heb ik niet wel gezeid. myn Heer? is dat niet recht?
Valeriaan. 6 Ja! gy hebt gelyk, maar altyd mag men tragten Zyn ftaat te vorderen, en beter lot verwanen, Wanneer het goed geluk ons zelfde handen biedWat geeft het Land aan u , als arbeid en verdriet? Porcia.
Hierkend men geen verdriet, dat is ten Hoofte vinden, Daar draaid'het los geval op vleugels van de winden ; Daar boud de Nyd haar Troon tot nadeel van de deugd; Die in eens anders leed behagen fchept; de vreugd En waare welluft woont op 't Land; en by die menfehen,
Die nooit eens anders fchade om eigen voordcel wenfchen.
Hier leeft de zoete Vrcê; hier woont de ftille ruit; Hier heerft geen minnenyd, daar elk zyn Liefje kuft.
Valeriaan. Heeft u de ervarentheid geleerd dit uit te leggen? Porcia.
ja 't minde niet, myn Heer, 'k weet daar niet van te zeggen.
Valeriaan. Kan u myn Liefde niet behagen?
Porcia.
Neen: ft neen!
Ik hou my met de ftaat, waar in ik ben, te vreên,
. ( • v A*



TREURSPEL. 4r Valeriaan. ?k Zal u van geld voorzien, kleinodiën en kleeren, En alles wat gy meer kunt denken of begeeren. Porcia.
Wy leven hier geruft, en vreedzaam by de ploeg. Dieniets begeert, myn Heer, is die niet ryk genoeg? Valeriaan.
& Ja-
Porcia.
Zo doe ik.
Valer ia an.
Maar
Porcia.
Myn Heer, 'kweetvan geen niaaren; Heeft u de Min ontftelt , ik raad'u totbedaaren. Een eerft ontvonkte kool word ligtlyk uitgebluft, Daar een ontftoke vlam de gantfche buurt ontruft.
Valeria an. Ik kan uw fchoonheid niet uit myn gedagten zetten. Porcia.
Wat fchoon is, wil zig graag bewaren voor 't bennetten. Neem dan niet kwalyk, Heer, dat ik myn fchoonheid tragt,
Daar gy op roemt, en daar ik nooit aan heb gedagt, Voorfmet te veiligen, zo volg ik het behooren; Als 't Bloempje eens is geplukt, gaat haaft zyn glans verlooren.
Dat eerft heel minnelyk van ieder wierd gegroet, Word dan verachtelyk vertreden met de voet.
* Valeriaan. Ik fta verwondert door uw zoete reên te hooren. (ren. Uw mond ontftcekt myn vlam noch felder dan te vooPorcia.
Dit loopt regt avcregts. In plaats dat u de reên Betoomen zouden , houd gy minder u te vreên. Laat af.mynHeer, gymoogtmyn kuifche mondniet raken. Hy wil haar kufltn.
C 5 Gy



,42 De DOODELYKE MINNENYD; Gy drukte door uw brand ecf vlek op myne kaken. Ei pynig myne ziel, mag 't zyn, met geen berouw; Laat af, myn Heer, ik ben verbonden door de trouw. Zet doch, zo 't wezen mag, uw zotterny ter zyden.
Valeriaan. Gy zoekt my door uw reên wat om den tuin te lyden, En, fchoon het waszo,'k wil, dat'gy dien minnaar haat, En dat gy op myn Min uw gunftïge oogen flaat, Wat voordeel kan de trouwu van een landman geven? Wat anders, als alleen ' flegts annelyk te leven? Porcia.
Kan ik beletten, wat de Hemel t'zamen vocgd ? Ik ben door zyne min geruft, en heel vernoegd.
Vale r i a a n. Aanbiddelykc Maagd! laat ik uw kaakjes kuffen. Ei! laat ik in uw arm myn minnevlammen bluffen. Voldoe de pligt, die u de liefde heeft geleerd, Een Éoeremeisje word door myne Min geëerd. Porcia.
Maar wat maakt u zo ftout? doen dat uw mooije kleeren, Van goud en kakelbont, als onze Paauweveeren ? Plaagt u de minneluft, gaat gunter in de buurt, Daarwoontcen mooijértje',' die gaarne zich verhuurt; 'k Meen dat gymogelyk by haar te regtzultraken.
Valeriaan. Hoe kan uw lieve mond dieboerfche reden braken? Myn fchoonc, myn Godin , wat maakt u toch beducht? Porcia.
Ta, was ik een Godin, dan vloog ik door de lugt, Om uw verwyfde reên niet langer aan te hooren.
Va lek ia a n . Kan u dit fchoon juweel, myn waarde, niet bekooren ? Porcia.
Ganfch niet. En fchoon ik nam 't, wat deed ik met dat ding?
Het zou my paffen, als een Aap een goude ring. Al wou de Keizer zelf zyn halve góed my geven,
* ■" ' "" Noch



TREURSPEL. 43
Noch zou ik weigeren, met hem onkuis te leeven.
Valeriaan. Hebt gy hem ooit gezien ?'
Porcia.
Wel neen ik, maar ik weet. Dat hyveel wyzer is, als gy bent.
Valeriaan.
't Is my leer.
Maar laat ik eindlyk u verwinnen door myn fmeken. Porcia.
Ik zou verzoeken om my"t hoofd' niet meer te breken Want zyt verzekert, dat daar niet van worden zei.
Va le r r a a n.' 1 1 " ' 6 Snoode afkeerigheid! veel erger dan de hel! Maar heb ik niets, waar 'meê dat ik u kan behagen? ' Porcia.'' Ja toch ; ga aan Clorinde uw brandend hart opdragen ■ Dat is her lievertjc ,' daar ik van heb gezeid. (mei'dBloed heerfchop! dat je 't wilt, 't is zulk een fnogre Die zelje beter noch, als myn perfoon gelyken.
Va leriaa R. 'k Zal voor uw leven lang met fchatten u verryken, Mynfehuone Landgodin, ei geeft my maar een kus'.
Porcia. , 1 Heb "eden "02: gèen tyd. Ei wagt noch wat tot flus Ofwel tot morgen; maar wat zou Menalkus ze^en' Indien ikdorft myn mond aan uwe lippen leggen ^ " Om u te kuffen, daar ik ben aan hem Verlooft? Die Vrind fchonkt my op Trouw, een mand vol lekker
Ooft, '- 'X
Een mooije onderkeurs, een koftelyke bouwen. Beken nu zelf, ben ik niet aan dien knaap gehouwen?
Valeriaan. Wie deerde toch ooit iets, daar hy niet af en wift»
Porcia. ' '"" 'k Verzeker u, myn Heer, 't is agter't net geviftWant, zogy voertvaart, in uw boosheid my te plagen.



44 De POODELYKE MINNENYD ; Ik zal na Romen gaan, en aan den Keizer klagen, En hem verhalen wat voor leed my hier gefchied.
Va leriaan. Myn wil is onbepaald, 'k Vraag na den Keizer niet. Die Route weigering zal ik u doen vergeten.
Porcia.
Wie gaf u deze magt? dat wou ik garen weten.
Ik laph eens met uw praat, 't Is loogen, 't geen gy zegt;
Al ben ik een Boerin, ik fteun op 't wettig regt.
Valeriaan. Kom, Ruurfefchoonheid, kom, laat iku eens omhelzen. Treê met my gints in 't Bos, beplantmet Olm en Elzen.
Hy vat haar hand.
Porcia.
• Laatlos, zeg ik, myn Heer; ik wyk niet van myn pligt, Al was 't Valeriaan, ik vloog hem in 't gezigt, Eer dat ik lyden zou, dat hy myn eer zou krenken.
Valeriaan. Gyzoud, eer gy zulks deed, u zelve wat bedenken. Des Keizers wil gaat ver.
Porcia.
Ik zou waarachtig niet. Wel hoe! hy mag niet doen, het geen hy zelf verbied. Daar zynder veele aan 't Hof, die op zyn Liefde loeren, En zou hy dan zyn luft hier buiten by de Boeren Te bluffen zoeken! neen, de Keizer is te goed, Om zulks te denken , Vriend.
Valeri aa n.
Myn Lief, ik ben van't bloed Des Keizers, en datkan in'tminfteuweernietfmetten.
P orcia.
Of'tfmetten kan of niet; 'k meen daar niet op te letten.
Ik volg de lefl'en, die myn Moeder heeft belaft
Dat ik zou volgen, dat ik aan geen dartel gaft
Myn eer, al wat hy deed, ooit zou te panden geven:
Dit zyn haar leflen, endaar meen ik na te leven.
Daarom is 't vrugteloos my daar toe aangepord.
Va-



TREURSPEL. 45 Valeriaan. Indien gy wilt, hoe ik
P orcia. .
Ja 'k merk wel waar 't u fchort; Je hoeft uw meenig my niet klaarder uit te leggen. Al ben ik jong en boers, ik heb wel hooren zeggen, Dat door onguure Min werd fmart en pyn geleêm Ik blyf uw dienares, myn Heer, hou u te vreên.
Valeriaan. Ach! laat gy my alleen? ik zal van liefde fterven, Zo ik uw zoet gezicht op deze tyd moet derven. Ik word gedreven door een duldelooze pyn. Gy moet, het gaat hoe 't gaat, gy zult de myne zyn.
Hy vat haar aap,
Porcia.
6 Goden! help my doch. Ei! doe my die genade.
Valer ia a n. Hier loopt myn eer gevaar; ik ga, eer 't word te fpade, Vaarwel, ondankbre, 'k zal in't kort u weder zien. '' Porcia.
Ik zal, waar gy verfchynt, voor uwe lagen vliên.
ACHTSTE TOONEEL. Porcia, Orantes, heel verbaaft uitkomende.
WO r a n t e s. ie .maakt hier zulk gerugt? wie tracht hiér hulp te vinden?
Hoe! zyt gy hier alleen? en was 't uw Item, Lerinde? Zeg my in 'tkort wat is u in den Hof gefchied? Por c ia.
Een onverwagt geweld. Een doodelyk verdriet. Orantes.
Van wien?
Porcia.
Een onverlaat. Een van des Keizers benden r Uie zocht, in wederzin van my, myn eer te fehéndérf'
Or a n-



40 De DOÓDELYKE MINNENYD,
O'r'an tes. ,
Heeft hy door overlaft uw kuisheid iets misdaan ? Porcia.
Hy is op myn gerugt ganfch toornig weggegaan, En dreigde op and'ren tyd myn vroomheid te bekgcn. Orantes.
Was u zyn naam bewuft, 'k zou't aan den Vorft gaan klagen,
En melden hem, wat kwaad hier in zyn Plof gefchied. Is hy by ubekent?
Porcia. Ik ken, of ken hem niet. 'tls ook onnodig om den Vorft zulks te verklaaren. Orantes.
Hoe werd de fchoonheid vaak gedreigt met veel gevaren! De wederwaardigheid is eigen aan haar glans.
Porcia.
Terwyl ik bezig was te ftrengelcn een krans Van fris gëbióemïe en kruid, en dankendede Gódèn, Dat ik mynlyfsgevaar was door hun hulp ontvloden, En uw barmhertïgheid, zo wierd ik aangedaan Van hem, die na myn eer zo eerloos heeft geftaan. Hy dacht door giften my eerft tot zyn wil te krygen; Maar toen zulks vrugtloos was., begon hy ftraks te drygen. Orantes.
De liefde werkt veeltyds veel buitenfpoorighecn; . ? Maar wyl hy £ noch niets misdaan heeft, zyt te vreen. Maar hoe lang meent gy hier als onbekend te dwaalen ?
PO rci a.
Tot dat het góed geluk, met aanje'iaame draaien; My fchoonder toelacht, als tot nü toe; zyt geruft. Orantes.
Daar komt de Keizer. Laat ons gaan, hy zoekt zyn luit Hier in deeze eenzaamheid.
NE-



TREURSPEL. NEGENDE TOONVEL. Va lériaan, Quillius. Valeriaan.
id . r, öOoón' wat moet ik hooren-
Ach Quillius wat raad? ik zal van droefheid fmooren' Is Claudius, helaas! 't verftand en reden kwyt? , Quillius. t Is zo, genadig Vorft, als ik u heb gezyt.
Valeriaan. En weet men de oorzaak niet, hoe zulks is by gekomen?
qulllius.
Neen, Heer.
Valeriaan. o Eer, én roem , en luifter van ganfeh Romen ï Hoe treftu w ongeval het diepft van myn gemoed < ' Gyhebt zo meenigmaal myn Troon en Kroon behoed Voor t wank'leri; Hemel! ach! zal ik nu moetenderven Z> n dierbaar Raadsbefluit ? die nooit ontzag te fterveT v'oormy, daar't Oorlogsvuur op'fhcvigftheeft geblaakt Is die zo onverwacht zyn zinnen kwyt geraakt» ' Ga heen geeft order, breng een ieder in gedagten
S;;s^ my in Romens walte
Quillius. Heer, ik ga.
j Valeriaa n. Tvi-, lk zweer die geen de dood
D»e tot zyn ongeluk de minfte byftand bood.
Einde van het Berde Bedryf.
yiiR-



48 De DOODELYKE M1NNENYD; VIERDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL. Octavia, Laonice.
GOctavia. aat wel, Ik zie myn wraak in 't eind te weég gebracht.
Ween vry, ö Claudius! OSavia die lacht
Om uw beeonne leed en droefheid. Zou ik duiden,
Na dat ge uw lógéntaal zo iierelyk vergulden ,
Om my te vlyen in myn yverige Min,
Dat li een minder zou behaagen , en uw zin
Van my afwenden, een Prinfes van 't magtig Romen?
Dan was het met myn ftaat, en grootheid omgekomen:
Dan hadmynafkomftgeen meêrvodrregt dan tgemeen:
Ik héb u daarom niet bemind , ja aangebeen
Met myn genegen hart, dat gy me zoud verlaten.
Zo lief, als ik u had; zo fel zal ik u haten.
Ta u vervolgen tot den laatften oogenblik
Mynslevens, fchoon uw Bruid reeds de allerlaatfte fn.k
Seven heeft, zulks kan myn ziel nog niet vernoegen,
'k Zal by haar naare fcrrjm haast mede de uwe voegen,
Want gy te zamen hebt myn ondergang betragt
'kZie door haar dood alleen myn wraak maar half volbagt.
Laonice. Is'tmogelyk, Prinfes!-wat zegt gy?
Octavia.
't Is geklonken i Myn vyandin is M den Tyberftróom verdronken. Ik ben gewroken van de fpyt, die Claudius Mv heeft berokkend door zyn veinzery, en dus Myn kuifche min gehoond: hy ^"f^TSÏÏli Terwyl hy zweert myn min voor 't grootft geluK te
houwen, , PnAn
'tGeen ooit op Aarde hem ontmoeten kan; de <*o0nDle



TREURSPEL. 49 Die neemen zeiver deel in deze fmaat en hoon; Zy ftraffen de eeden, die hy eerloos heeft gezwooren; Wyl hy zyn zinnen voor die misdaan heeft verlodren, 't Schynt, dat de Hemel zelf hahthavent myne wraak. Laonice.
Is Claudius, helaas! zyn zinnen kwyt geraakt! Kan zulk een ftrenge ftraf uw teer gemoed behagen ? Octavia.
Waarom niet voor de vuift myn goedheid afgeflagen? Waarom gehuicheld met myn liefde ? 't ftond hem vry Die te verachten; maar in tegendeel heeft hy JVIyn min met wedermin vergolden.
Laonice.
't Kon Wel weezen, Had hy zulks niet gedaan, dat hem dan ftond te vreezen Uw bittre haat, Prinfes, of dat hy't heeft gedaan, Om Decius niet in zyn liefde te verraan, En flegts alleen geveinft, om maar den tyd te rekken, Dat hy het Huwlyk zag met u en hem voltrekken. Dit heeft de liefde, die hy droeg tot Porcia, Hem licht geraden, om des Vorften ongena' Metéén hier door te ontgaan, met aan u op te dragen Zyn liefde, wyl het was des Vorften welbehagen, Om u met Decius te paaren.
Octavia.
Maar ik deed Aan hem verftaan, dat ik my zelve reeds gereed Gemaakt had, óm den Vorft ons huwlvk te verzoeken; ö Snoode veinzery, wel waardig te vervloeken. Hy toonde zich verblyd, ja in zyn ziel verheugt Om myn voorneemen; en noch ftoft men op zyn deugd Als of hy 't fchelmftuk had alleen uit nood bedreven. '
'' Laonice. Prinfes, ik tragt niet, om uw gramfchap ftof te geven Maar, was het mogelyk, te .minderen uw haat.
Octavia.
Laat my die zaak alleen bevolen; volgt myn raad.
B ' Zo



go De DOODELYKE MINNËNYD; Zo gy ü van een min zo teder zaagt verfteeken, Gy zoud, was 't in uw magt, u mooglyk i'elier wreeken i Als ik.
Laonice.
Maar heeft de Vorft noch niets daar afgehoord ? Octavia.
'k Heb hem verwelkomt aan de Collatynfche Poort, Na ik; door Quillius den Keizer had doen weeten, Wat deerlyk ongeval de harfens had bezeten Van Claudius, waar af geen menfeh de reden wÜL Hy heeft zig van nu af reeds in de tyd vergift, Datihy belooft had, om befcheid daarvan te brengen; Het fchynt de Hemel wil geregte wraak gehengen, Wyl niemand Claudius geloven zal, om dat Zyn zinnen fpoorloos zyn verdwaalt van 't regte pad. Laonice.
Maar zo de Keizer door zyn zorg hem doet genezen, Wat raad, Mevrouw? gy hebt zyn ongena te vreezen;
Ücta via. Daar tegens dag en raad.
Laonice.
'k Zie Quillius. Hy komt.
Octavia.
Ik hoop dat hy zyn rol heel wyflelyk vermout Gefpeelt heeft by den Vorft, om alles ftil te houden „ Wyl ik al myn geheim aan zyn verftand vertrouden.
TWEEDE TOONEEL.
Quillius, Octavia , Laonice.
VQuillius, örtoefd« ik wat ne .lang, 't is buiten myne fdhu-ld; ■
0c!t 4 vi a.
Hoe draagt de Keizer zig ?
'Quillius.
Hy raaft van' ongeduld : Temeer:, wylOlaudius in de altervierfte hoeken
Van



TREURSPEL gi
Van Romen niet en is te vinden, nn 't doorzoeken Zelf van.den Vorft in zyn Paleis; daar werd gedacht, Dat mooglyk Claudius zig, zelf heet orngebragt, . Om dat hy nergens is, waar datmen zoekt, te vinden. Ik heb den Vorft berigt, dat hy als ee i ontzinden, Wie 't ook mag zyn, beticht vaa 't leed hem aangedaan, Orn dat hy aan zyn reên geenzints geloof zou flaan. Hier door zo neem ik weg 'tvermoedenen vertrouwen. Schoon dat hy ons betigt, dat zulks geen proefzal houO er h via. (wen. Gy deed zeer wel, myn Heer; waar is de Vorft? Quillius.
ITy komt,
Ik heb zo veel ik koft, de zaak geheel vermont. Daar is de Keizer zelf. Pii.ifes, zyt op uw hoeden.
Derde t o o n e e l.
Octavia, Valeriaan, Quillius, Laonice, Junius, en Geyoig.
Z.. ...Valeriaan.' o ik de reden van zyn dolheid kon bevroeden, Of kende ik flegts de geen, die oorzaak zyn geweeft Van dit bedroeft geval, nooit wierd zyn ft-af gevreeil Zo fchrikkelyk, als die hun op den kop zou dalen. Zy zouden 't zwaar verlies my met hun bloed betalen.
OcIaVIA.
Daar is geen menfeh, myn Heer, die daar van de oorzaak weet.
Zyn droevig ongeval is my van harte leet.
'Quillius
Ik zou hem voor verraSr van 't Keizerryk aa-fchouwen, Die zulk een bittren drank heeft voor de 1 Vorft gebrouValeriaan. (wen. Waar of myn halsvrind is? waar heen of hy ma? vlièn! Ik ben bedxigt van hem nooit leevend weêr te zien. D 3



53 De DOODELYKE MINNENYD, Junius
Hy heeft zo 'tfchynt, iets aan den Tyberftroom verloren, Daar hy, niet lang geleên, zyn droeve klacht liet hooren, Na dat ons wierd berigt; maar niemand ,wift waar heen Dat hy gevloden was.
Claudius, van binnen.
Ik breek u hals en been, Zo gy de doortocht van het Hof my wilt beletten. Wie is zo ftout, die zig durft tegens my verzetten? Verraders, als gyzyt! kent gy uw veldheer niet?
Valeriaan 't Is Claudius zyn Hem f nu mindert myn verdriet. Ik dank de Goden, dat hy leeft; want al myn vreezen Was, dat hy razende mogt omgekomen wezen.
VIERDE TOONEEL.
Valeriaan, Octavia, Quillius, Junius, Laonice, Forbas, en Gevolg.
VForb a s. orfl. Heer Claudius, als dol en ganfch verwoed, Dreigt ieder een te doón, dien hy in 't Hof ontmoet. Uw Lyfwacht is beducht, om hem hier in te laten.
Valeriaan. Geef daatlyk order aan het Hooft van myn Soldaaten Hem hier te leiden ; ga.
Forbas.
Myn Vorft, het zal gefchiên.
Forbas binnen.
Octavia. Gv zult u zekerlyk ontftellen hem te zien. 't Was nodig, Heer, het Hof voor onheil te bewaaren.
Valeriaan. Hy zal zich mogelyk, met my te zien, bedaaren.
V Y F-



TREURSPEL.
53
VYFDE TOONEEL.
Claudius, Valeriaan, Octavia, Quillius, Junius, Laonice, Forbas, en Gevolg.
WCl audius. aar is de heerfcher van het magticr R nomfeh °-ebied? Wel hoe ! wat zal dit zyn? kend my hier niemand niet? Wiens lof gedragen wierd op alle vier de Winden, Kan die in't Roomfche Hof nu geen befchermer vinden,
Of helper, om het leed, ten onregt hem gedaan, Te wreeken? tracht men hier de onnooflen te verrarln ? Is 't Roomfche wolveneft, gefruit op Menfchemoorden ? ê Tygerin, gevoed op Caucafus in 't Noorden, Hoe zult gy dezen daad betreuren ; 't is gedaan Met u, verwagt uw ftraf, zo haaft Valeriaan Keert uit Panonië, daar ik, van 't bloed geronnen, Bemorft wierd, voor de vuift Camillus heb verwonnen, En in het Oorlogsveld, na menig hard gevegt, Den Calabreefch het juk heb op den hals gelegt. Die Spanjen fiddren deed voor zyn gewapende armen Vind die nu niemand, die zig zyner wil erbarmen.
Valeriaan. Myn vrind, myn Claudius, wat deerd u?
Claudius,
Niermetal.
Want elk, na ik befpeur, lacht met myn ongeval. En gy durft vragen, wat my over is gekomen, Daar de allerfchoonfte Maagd het leven is benomen Die ooit het aardryk droeg: van my op 'thoogftbemind. Octavia.
'k Celoof, de liefde maakt hem t' eenemaal ontzind : Men heeft geen andre kwaal uit zyne mond vernomen, Wat yver dat men deed, na dat hy kwam in Romen.
D 3 Cl au-



§4 De DPODELYKE MINNENYD;
C l a u d iü f,
Hoe veinft het loos bedrog: vervloekte Ryksprinfes, I ie naam dié ftaat u fchoon, maar wel van moorderes Noch fchoonder.
Quillius.
Vorft, hei is' h;el raadzaam hem te fluiten: Hy moet in ftilte zyn, of anders raakt hy buiten Al-zyn verftand, ja zou tot dolheid overflaan. Claudius.
Bloetdorftige, 't is zo: zulks hebt gy wel eeraSn; Maar 'k zal u in het kort voor Minos restbank dagen , Wyl de aarde een gruwel heeft om zulk een fchelm te Valeriaan. (dragen*.
Vrind Claudius.
Claudius. Wat is 't? Valeriaan.
Kent gy me niet
Claudius.
6 Ja!
Gy zyt myn Vorft.
Valeriaan. Ik kom hier tot uw hulp. Claudius.
Te fpa,
Om my te helpen ; maar 'k heb u noch iets t' ontdekken;, Zo gy terftond met my de wapens aan wilt trekken , Hen ik verzekert, dar ons niemand zal verraan. Wy zullen, als voorheen, door's Vyands leger flaan, Gy weet, myn moedig hart wierd nooit door fchrik benepen:
'kZalAlba, zo'tukift, in Romens wallen flepen ; Kom, treên wy t*zaam te veld doorluchte Vorft: 'k heb moed ,
Dat ik uw vyanden zal fmooren in hun bloed. Wy zullen onder 't loof van krakende lauwrieren, Geruft en wel gemoed, altyd de zeegen vieren:
Dat



TREURSPEL. 55 Dat gaat u voor. Vaarwel, vaarwel, myn Vaderland Ik zie u mooglyk haaft door helfche twift aan brand. ' De Donder zal' d'e kruin van uwe heuvels pletten, Wyl ik de boosheid zie ver boven uwe Wetten Heen klimmen, ja zy dingt, bedriegelyk en vals, Den Roomfchen Keizer zelf'na zyn gedugten hals, Hoe zal Valeriaan zich voor verraad bevryden Aan 1 Hof, daar de onfchuld zelfde dood heeft moeten lyden
Van wreede Wolven, die ganfeh razende en verwoed, Hun balg graag meften met onnozel Menfchenbloed? Hoe kan de Hemel noch met aangename ftraalen Den dag begunftigen ? wie zet den afgrond paaien, Om te verzwelgen hun, die moorden onverdient; Maar 'k zie hun ftraffen, want de Keizer is myn vriend. Waar zyn myn Wapenen? maar ach! myn leden beven' Myn tong Averd fpraakeloos ; de ziel wil my begeven j' Ik fterf: ik volg myn lief.
val eria a n.
Ik voel myn ongedult En toorn ontfteeken; hoe! myn Zufter, draagtgyfchult Aan zulk een ongeval? ik zweere u by de grooten Ontzachelyke Goón, zo gy iets hebt beflooten Tot nadeel van myn vriend , dat ik u ftraffen zal. Octavia.
Wyt zulks alleen, myn Heer, dcflagenvan 't geval. Wat reden 1 zou ik in zyn nadeel iets verrichten ? Het is geen wysheid te geloven het betichten Van eenen, die 't verftand geheel yerlooren heeft. \
Quillius. Indien zyn razerny aan u misnoegen geeft, Het loopt hier al gevaar, met op den hals te laden Uw ftraf en ongena.
Junius. Myn Vorft, ik zou u raden, Hem in een and'ren lucht te zenden , en daar by Te zorgen, dat men zoekt door kragt van Anfeny
D 4 't Ont-



56 De DOODELYKE MINNENYD,
't Ontfteld gemoed, en brein, weerom te regtte brengen; Claudius.
Gy hoeft geen meer vergift, om my te doön , te mengen, ö Neen' ik heb genoeg van uw vervloekt fenyn. Ik zoek het leven niet; 'k wil by myn Ega zyn. Niets dan de dood alleen kan ons weerom verëenen,
Valeriaan. Myn halsvrind Claudius , zeg my, wie was die gecncn, Die gy verloren hebt?
Claudius.
Een, niemand haars gelyk; Meer waard dan al uw fchat, ja 't ganfche Keizerryk,
Valeriaan.
1 fy kent my.
Junius.
Ja, myn Heer, daar 's hoop hem te genezen, Maar 't Uil zyn zal vooral aan hem hoognodig wezen.
Valeriaan. Breng hem naar buiten op mynlufthuis, laat al 't geen Dat tot zyn welzyn dient, bezorgen; ga, ik meen U met myn Lyfarts ftraks te volgen; 'k zal betragten , Met al dat mooglyk is, zyn droefheid te verzagten. Junius.
Kom , gaan wy, Claudius; doe 't geen de Vorft gebood. Claudius
Indien ik fterven moet, 'k ga willig na myn dood. Maar eer het daar toe komt, zal ik den Hemel fmeeken , üm myn gelceden leed op 't allerfelft te wreeken.
ZESDE TOONEEL.
Valeriaan, Octavia, q u t l liu s , L aom o e , en Gevolg.
BOcta vi a. eklaag zyn droevig lot,
I Valeriaan.
Hy fchynt geheel verftoord Op



TREURSPEL. s7
Op u, en Quillius; hy fpreekt van menfchenmoord. Daar moet iets wezen , 't geen zyn harfens kwam t' ont* ftellen.
Octavia.
Wie zal toch uit de mond van hem een vonnis vellen *Die met zyn zinnen zyn verftand èiift?
Valeriaan.
Zulks is waar. 'tls daarom ook verdacht by my, en twyfelbaar; Indien my de oorzaak klaar kon blyken, ik zou toonen. Dat ik niet ongeftraft dien misdaad zou verfchoonen. * Het rouwt my hem te zien in zulk een droeven ftaat: Hy heeft my trouw gedient te velde en in den raad. Ja weergaloos is my zyn yver fteeds gebleeken: Ganfch Romen nevens my mag wel met eerbied fpreeken Van hem, die ik myn kroon en icepter waardig acht; 'k Zie myn gebied vergroot, in top van eergebragt^ Alleen door Claudius; die om my te behagen, De dood nooit heeft ontzien , maar in de felfte flagen Getoont, wat een Romein door eed'le daden paft; Hy heeft Camillus in het harnas aangetaft: Een man zo moedig, die, door de opflagvan zyn blikken, Zyn Vyand aarflen deed, en voor zyn fabel fchrikken* En kloek verwonnen; ja Pannonië herfteld. Wat dunkt u ; ben ik niet verpligt aan zulk een held! Portmy zyn ongeval niet om beducht te wezen? Die door zyn naam alleen myn vyanden doet vreezen En ftreng te ftraffen met myn uitterfte ongcna, Die daarvan de oorzaak zyn? wat zegt gy, Zufter? Octavia.
Ja
Ze zyn ftrafwaardig; maar hoe zult gy de oorzaak weten? Ligt Heeft een ydle waan zyn herfenvat bezeten,
Valeriaan. Hy is de man niet, om door kleine beus'lary Zig zo te ontzetten; neen, ö neen! geloof dit vry, Daar fchuilt wat anders; 'kzaldoorkragtvan Artfenyen, D 5 In-



S8 De DOOM LYKE MI'NNENYD , Indien het mooglyk is, hem van die kwaal bcvryen; 'k Neem alles by de hand, wat tot behoudenis Van zyn gezondheid kan verftrekken; maar ik gis, Dat de Oppermagtcn op myn grootheid zyn verbolgen, 'k Ga na myn Lufthof.
O ct a via.
Heer, zo 'tzyn mag, 'k zal u volgen. Valeriaan.
Als 't u belieft.
ZEVENDE TOONEEL. Octavia, Laonice, Quillius. Laonice.
"W^elhoe, Prinfes, wat zal dit zyn? Uw tegenwoordigheid zal zekerlyk zyn pyn Vermeerderen.
Octavia. Geen nood ; ik neem het kwaad vermoeden, Hier door ten deele weg.
Laonice.
Zulks kan ik niet bevroeden. Octavia.
Ik moet denLyfarts van myn Broeder door het goud Zien om te zetten, dathy Claudius noch houd Inzyne mymering, om niet ontdekt te wezen. Quil lius.
Indien dat zulks mislukt, Prinfes! het ftaac te vrezen Van eer ontdekt te zyn.
Octavia.
Gansch niet; fielt u te vrecn. 't Goud dringt noch, als het plag, door flati en yzer heen.
]a doet de vriendfchap zelf in vyandfchap verkeeren; Jt Helpt Koninkrykcn, door het Oorlog, en regeeren Vermaart, geheel en al verwoeden door zyn glans;
't Gout



TREURSPEL.' S9
't Gout drukt de weegfchaal van het recht uit haar Balans:
Het moet 'er nu meê door; is my de hoop ontvloden, Door 't miffen, dien ik min ; wel aan, 'kzal hem doen dooden,
Eer hy in ftaat is, om de Vorft te toonen, dat Ik iji zyn oneeluk heb part, of deel gehad. Wen moet geen euveldaad ten halven laten fteeken ; De liefde dwngtmy, om my fel aan hem te wreeken. Al wat men fterkte noemt, valt voor het gout te zwak; Jupyn omfloot door 'tgoud 't onwrikbaar koper dak,' Waar onder Danaë lag voor zyn oog verfcholen ; 't Gebied der waereld is en blyft aan 't gout bevolen. Hebt gy, Heer Quillius, de laft, die ik u gaf, Volbragt? "
Quillius. 6 Ja.' BriufiBs, ik heb hun al, op ftraf En ongenaden, uw verzoek, of wil doen hooren; Zy hebben my den eed, van trouw te zyn, gezwooren, Om nooit te ontdekker: 't geen by ons is uitgevoert. Octavia.
Of fchoon de weerwraak op myn euveldaden loert, Om die te IVaffcn , 'k meen haar egter voor te komen: Ik zal zo datelyk, 't geen ik heb voorgenomen Volbrengen; Claudius moet door myn raad van kant; Zo dooft men beft de vlam van deeze ontftoke brand Schoon elk gezwooren heeft 't verborgen ftil te houwen,
Kan ik, zolang hy leeft,in 't minft daarop vertrouwen. Quillius.
Verzagt de harstogt, daar uw woeden eerft uitfproot. , Octavia. t Gefchied om my , en u te redden uit den nood ; Ik zie geen andren we<r, waar heen ik ook mag willen. Laonice.
Zo 't uitbarft, door berouw, zult gy de gramfchap ftillen Vïq uwen Broeder?
Oc-



ia De DOODELYKE MINNENYD,
Octavia
Neen , een ruftend naberouw Paft nimmermeer aan my ; een hooggeboore vrouw Duld nooit diefchande; zou ik om genade fmeken. Veel liever wil ik zelf myn eigen hart doordeken. Ik lei niet, dat ik werd zo laf van moed betigt; 'k Vloog eerder zonder vrees de Dood in 't aanrreziat, Eer 't Vorftelyk gemoed dien hoon en fmaad zou dulden. Hoe wift die fnode Boef zyn logen te vergulden, Als hyiny vleide, dat ik in zyn hart alleen Gefchreven ftond : 6 Goön ! hoe werd --yn ziel beftreên» Als ik herdenk, hoe dat die valfche mond my trooften, Moet ik hem houden voor den booften aller booften : Dat my het hart doorpynd met bittre fpyt en wee. Zyn dood ftaat vaft ö ja, of myne; één van twee. Kom volg my , 'k zal u ftraks de blyken daar af geven; *k Sterf liever duizend doö , als eereloos te leven : 'k Ben met myn vyandin haar dood ganfch niet te vreên; Myn vyand moet met haar het helfche Styx betreen.
Laonice.
Prinfes, wat razerny heeft uw verftand bezeten ? Octavia.
Het fcheeld my niet, hoe gy myn driften ook moogt heeten.
Ik wreek den bittren hoon, die my is aangedaan ;
*k Zal u in 't kort doen zien, hoe 't met my zal vergaan.
Einde van het Vierde Bedryf.
V V F-



TREURSPEL. 61
VYFDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
Porcia, Nerin e.
XJ Porcia. l\erine, wat gerugt vervult den gantfchen Hof? Nerine
Een deerlyk ongeval, 't welk onze Keizer ftof Zal geven , om met reên dit onluk te beklagen. De wakkre Claudius, zyn innerlyk behagen, Die als een dapper held voor Romen heeft geftreên En om zyn deugden word van ieder aangebeên; ' Ja alle harten door zyn weldaên kan bekooren, Lerinde, die heeft nu al zyn verftant verlooren. Nu is hy hier gebragt, met hoop; of de open lucht Hem mogt verandering toebrengen.
Porcia.
Ach!
Nerine.
Gy zucht;
P o r cia.
Met reden: hoe! zou my het ongeluk niet fmarten Van hem, die 't Roomfche volk hun vyanden dorfttarten ' Maar weet men de oorzaak niet van zulk een ongeval?' Nerine.
6 Neen, maar 'k hoop dat hy in 't kort genezen zal • Het Ryk zou zeker al te veel aan hem verliezen. Porcia.
Ik voel van fchrik myn bloed in de aderen bevriezen. Nerine.
Ontftel u niet te veel, 't zal mooglyk noch wel gaan, Gy trekt u al te hard dit droevig voorval aan ik zie uw aangezigt geheel van verw verfchieten • Hoe zyt gy zo beducht? '
Po».



6» Ds DOODELYKE MINNENYD; Porcia. Wie zou zulks niet verdrieten. .Nerine.. , Had ik geweten van te vooren, dat die maar U zou ontftellen, 'k had ze u niet geb.-agt. Bedaar. Daar komt hy zeiver aan, ontvlien wy den ontzindeo : Hy tragt in d'eenzaamheid hier moogl^k ruft te vinden.
TWEEDE TOONEEL.
OClaudius, xillun nbarmhartigheid der Goön ! moetik uw plagen Onfchuldig lyden? ach ! aan wie zal ik nu klagen, Nu my de Hemel zelf myn aardfch geluk benyd! Ik ben myn Porcia\ myn lief, myn leven kwyt. Een duiftre fchaduw fchynt myne oogen te verblinden; Ik tragt vergeels het fpoor na Plutoos Kyk te vinden, Om myn. Euridicé j door een ferpent verraft, • In 't licht te voeren^ fchoon de helhond yslyk baft^ Èn gloeijend zolfer braakt uit zyn drie kopre kaken.. Daar komt Octavia ; ik zie haaré oogen blaken; Haar klaauwen zyn van bloed, als een Harpy, bemorft; Help; Goön, daar ftootze een pook in haar verbolge borft,' (ken. En fchynt al ftervend my orh Weermin noch te fmeeNeen,, neen, wacht van myn gunft nooit 't allcrminfte tëeken.
Sterf, fterf, vervloekte, die myn onder.rang befloot; Myn hart fpringt op van vreugd door uw gewenfchte
: -dood. } .', . •
Nu zal uw geile drift my nimmermeer verveelen.
Daar word gezongen. Maar, welk een Hemelzang komt myn gehoor te ftreelen! Myn hart werd door die vreu<rt tot ftille ruft bekoord: Hebt dank, 6 groote Goó.i! myn fmeken is verhoord. Die aan den Tyber heeft haar zuivre. ziel gegeven , Zal ik' met blydfthap weêr aanfchouwen in dit leven ; De Goden zyn, zo't fchynt, bewogen met mynfmart;
'kOm-



TREURSPEL. *3
'k Omhels in 't kort myn Lief met een genegen hart* Maar neen; zulks kan niet zyn; zy is van hier gefcheiden,
Daar zy met open arm haaf Minnaar zal verbeiden
In 'tzalig woud, daar mirt, daar roos, en lelyblad
Van Nektar druipt, befproeid door herfens waterbad:
En zo my Quillius de doortocht wil beletten,
'k Zal dien verrader zyn vervloekte kop verpletten.
Ik tragt myn Porcia te vinden, 't gaat, hoe 'tgaat,
In weerwil van de Hel en aller Goden haat.
Vind ik myn Schoone niet in 't onderaardfch gewemel;
'k Vlieg met Bellerefon door 't ftarredak ten Hemel,
Al blikfemde jupyn,-en datmy de Efidaan , '
Van boven neêrgefchokt, verzengt en half gebraèn,
En ganfch geleebraakt, my-ten graffteê zou verftrekken';
Zo fuf ik niet, om myn verloofde Bruid te ontdekken.
Maar wat Sireen toont zich met myne fmart begaan ?
Daar word weder gezongen. Myne öbgen, gants vermoeid door 't eindeloos getraan, Die werden dooi-'de flaap, heel afgemat, verwonnen Om myn vermoeiden' geeft een weinig ruft te gonnen'. Dit aangenaame dal een hemelryk verbeeld; Ik voel myn pyn geftilt, nuf Morfcus hand my ftreeld,
Terwyl Claudius jluimert, werd dit volgends
door Porcia van binnen gezongen. Bedroefde Ziel, laat af van klagen, De Hemel toont u zyn gena ; Zo gy in 't leven fchept behagen. Zo leeft alleen voor Porcia ,
Die uit de Nood,
En van den Dood Gereed is, om u te beminnen. Keer, waarde Claudius, keer weder by uw zinnen.
Waar en wie zyt gy, die met Hemelfchzoet geluid, Myn hall geftorve^e«ft4M*ft trekt ten boezem uit?
Kom,



$4 De DOODELYKE MINNENYD, Kom, nader, mag het zyn , ik zal voor u niet vreezert» Wyl gy me een afgezant der Goden fchynt te weezenj Om my te trooften in myn droevig harteleet; , Wyl ik al fluimir erende een deel daar af vergeet.
Daar werd verder gezongen.
Gy zult na al uw deerlyk zuchten Den troon betreden van 't geluk. Gy hebt voortaan niet meer te duchten; Met haar verkeert in vreugt uw druk, Die van de Goón , U tot een loon, Gefpaart is onru te beminnen. Keer, waarde Claudius, keer weder by uw zinnen. Claudius.
Met welk een zoete hoop word myne ziel gevleid ! Zo dees Sirenezang myne ooren niet misleid, Die zoete hoop fchynt my van verre toe te lonken, Maar ach ! myn Porcia is jammerlyk verdronken; Zy is geftorven, en komt nimmer weêr by my. 'k Zoek ruft.
DERDE TOONEEL.
j-, Porcia, Claudius.
MPorcia. yn Claudius! Claudius.
Is 't Spook, ofTovery» De flaap bedwelmt myn brein ; 't zal mooglyk ydel weezen.
Porcia.
Myn Claudius!
Claudius. Helpt, Goón ! Porcia.
Verbari > verban uw vrcezen.
Ik



TREURSPEL. 63 ik ben de zaal'ge fchim , ik ben de waarde gééft Van h|ar, die u zo lief in 't leven is geweeft, Helaas! geweeft! verdelgt door eeri vand'alderboóftenj Nu kom ik maar alleen, myn lief, om u té trooften. Vlugt niet, myn Claudius ; ik zal u niet misdoen ; Als ik u eénig vind hier in bet eenzaam groen, Zal ik uw flaauw gemoed tot hulp en trooft verftrekkenj Maar 'k zal my nimmermeer aan uw gezigt ontdekken, Als iemand u verzeld ; want andërs ftond uw ftraf Te vreezen , dit 's 't bevel dat Jupiter my gaf; , Hy heeft my toegéftaan myn Bruidëgdm te fpreken , Eu myn Kriftalle graf, wanneer 't my luft, te breken, Alleen tot trooft van u, van u, doorluchtig Held! Ach!, zo.het Noodlot had de parken uitgefteit, En was myn levensdraat zo haaft niet afgefneden , Wat zou ik met myn Lief vernoegt en wel te vreden Geweeft zyn! nimmermeer genoot eeri menfch meer vreugd;
Nu mag ik u flegts ra^n, dat is , bemin de deugd, Gelyk voorheen, dan zal uw hartkwetzuur genezen.
Claudius. t Zyt gy de fchaduw van het lichaam , 't welk voor dezen; My meer, als een Prinfes, het hart in min deed brain? Dan heeft de dood in't minfte uw fchoonheid niet misdaan.
Kom , myn verkoore Bruid: heeft u de ziel begeven ,; Ik wil voor eeuwiglyk met uwe fchaduw leven. Porcia.
Myn lief, myn Claoidius., zulks kan; nóch mag nietzyn. Ei! raak my niet, zo gy niet wilt dat ik verdwyn, Noch haal niet op uw hals de ftraf der groote Goden. My aan te roeren word op lyfftraf u verboden. Gy zult, zo gy my raakt, my nimmer weder zien. Daar komt hy, die my zulks uit liefde deed gebiêh.
Terzvyl Claudius omkykt, gaai Porcia fcbiclyk weg.
Ei VIER-



66 De DOODELYKE MINNENYD; VIERDE TOONEEL.
MC l audius. yn Lief! 'k zie niemand meer; maar ach! zy is verdwenen.
Bedroefde Claudius, wraar wil 't noch metu henen? Myn Lief! myn Porcia! waar zyt gy!
VYFDE TOONEEL. Orantes, Claudius, Orantes.
W aardig Heer, Stel, zo het mooglyk is , uw zinnen wat ter neer, Ik zal u leiden, daar men bezig is te mengen Een Artzeny, die u weêr zal te regte brengen ; Gy moet nu de eenigheid een kleine poos ontvliên. Claudius.
Orantes, 'k heb den geeft van myn Godin gezien; ]a zelfgefpr«ken.
Orantes.
'tZyn zwaarmoedige gedachten, Myn Heer, gy moet u welvoordezeinbceldingwagten. Claudius.
Daar komt haar fchaduw weêr; Orantes, gaan wyheen, Ik wacht weer trooft van haar, wanneer ik ben alleen.
ZESDE TOONEEL.
Porcia, Valeriaan.
HPor.cia, vïugtende. elpt. Goden! ftaat me by! wilt toch myneerhehqeden !
Valeriaan. Vlugt niet, myn Dafne,'fta, verban het kwaad vermoeden , Dat



T R Ê tl R SPEL. 67 kat ik u tegens dank misdoen zal: fta, myn Lief. Porcia
Ik ben geen Lief van u > die my, geiyk een dief, Vervolgen durft, om my myn kuisheid af te prangen.
Valeriaan. 'k B-eti in de ftrlfcken van uw fchoon gelaat gevangen; Ik volg u, Waar gy gaat-, gelyk de zonnebloem De Zon. Gedoog, dat ik u myn vcrlofler noem ; Die my de boeijeiis eerft hebt om den hals gefmeten.
PüSC t A.
'k Weet van die dingen niet; noch 'k Wil 'er niet van weten.
Wie boeit u? zo 't u luft, ga datelyk van hier.
Valeriaan. Ik word verflonden van een al te hevig vier, Zo ik geen Artfeny kan van uw mond öntfangen. Porcia.
'k Zeg noehj'k Zal Sari den Vorft uwe averegtfe gangen Doen weten; ben ik hier niet Veilig op het land ? 'k Weet, dat de Keizer 't kwaad ver van zyn Hof verband,
Om-dat zyn Onderdaan in veiligheid zou woonen: Gy tragt in weerwil van den Vorft zyn eer te hoonen ; Gy brantmerkt zyne deugd, zelf op zyn eigen grond, ja in zyn Hof.
Valeriaan. Dees' taal komt uit geen Boerfche mond. Als ik de Keizer was, zou ik u dan behagen?
Porcia.
Neen; maar ik zou voor 't minfte u meer ontzag toedragen,
Indien gy zogt myn eer te bérgen; maar gy tragt
Die te verdelgen, Heer
Valeriaan.
Ik zweer u by myn magt, 'k Zal myn onkuifche min verlaten, zo 'k majj»weten Wie dat gyizyt, en hoe ik u voortaan moet heten;
E 2 Want



(58 De DOODELYKE MINNENYD; Want Boers te zyn, verbied uw fchoon gelaat en leeft.
PoKCIA.
'k Ben dienareffe van den Keizer; dit is 't meeft Van myn gelukkig lot.
Valeriaan.
Zo zyt gy een geringenj Een Boerfche meid ? 't is wel: 'k zal om myn min u dwingen. Hy vat baar aan.
Porcia, knielende. Ik bid, ö groote Vorft! dat gy my niet misdoed ; 'k Ben onder uwe zorg gekweekt en ópgevoed: Ik ben de dochter van Philippus, die veel Jaaren Doorzyne dapperheid uw fcepter kwam bewaaren, Wiens dood noch onlangs door ganfeh Romen wierd beklaagt.
Valeriaan. Wie zyt gy, Porcia? zyr gy die eed'le maagd, Wier deugd en fchoonheid wertin myn gebied geprezen?
Porcia. 'k Zeg ja , met fchaamte, Heer.
ZEVENDE TOONEEL.
Claudius, Valeriaan, Porcia.
C lau dius.
M
yn Vorft, wat zal dit wezen ? Misdoe die fchaduw niet; het is de waarde geeft Van haar , die in haar tyd , my is zo lief geweeft, Dat ik in 'theimlyk my met haar dorft ondertrouwen. Gy moet uw handen van 't geheiligt voorwerp houwen, Van 'Jupiter gefchikttot trooft van my alleen.
Valeriaan. Ik merk in deze zaak een voorval ongemeen. Philippus dochter hier op 't land inflechte kleden, Van m&oig edel Heer bemint en aangebeden, En Claudius geheel van zyn verftant berooft!
Wat



TREURSPEL. 60 Wat of hier fchuilt?
Claudius. 't Is zo. Ik ben aan haar verlooft. Maar ach! de bittre dood heeft ons van één gefcheiden.
Valeriaan. Ik fta verzet Mevrouw; wat fchuilthiertufiehen beiden? Daar Claudius van fpreekt, zyt gy daar van bewuft? Porcia.
Ja, meer als al te veel.
Vale r i a an.
Verhaal, terwyl't my luft, Het geen daar is gefehied, geduldig aan te hooren. Porcia.
'k Verzeker u, myn Vorft, zulks zal uw ruftverftooren.
Va l eria a n. Te meer verlang ik, om te weten van de zaak; Zo gy beledigt zyt, 'k bevorder uwe wraak.
Porcia.
Toen 't wankelbaar geluk, als met de wind gedreven , Heer Claudius ten top van glorie had verheven , Toen kwam de bittre nyd verftoren zyne vreugd. UwZufter, groote Vorft, verliefde op zyne deugd; Ze ontveinsde niet haar Min aan hem bekent te maken ; Terwyl een geile drift haar boezem fcheen te blaken. Valeriaan.
Myn Zufter?
Porcia.
Ja, myn Heer; 'k bid luifter met geduld: Ik ben van haar geftraft. ganfch buiten myne fchu.lt; Maar 's Hemels voorbefchik, 't welk met onzydigeooIlier alles aanziet, wou myn fterven nietgedogen : (gen. Hy zag zich dan van haar op 't allerhoogft bemind; Maar hy, by u geacht, 6 Vorft, als boezemvrind , (gen; Schiep in haar' min, hoe groot, in 't minfte geen behaWyl gy met eigen jn-onde aan hem had voorgedragen , Om Decius, uw Neef, haar tot een echtgenoot Te geven; maar zy, heel van eed'le fchaamte ontbloot, E 3 Be '



r/j De DOODELYKE M1NNENYD;
Bcftond, indien hy haar geen weermin bc-od, te dreigen? Hy, vreezcnde haar haat op z-ynen hals te krygen, Bofïootte veinzen iot de komft van Decius; Hy vleide haare hoop welfomtyds met een kus, Schoon hy't ongaarne deed, wyi hy met welbehagen Zyn gunfcige oogen roets had op myn min geflagen ; En zynde zonder vrind, of maag, en ouderloos, Vond ik geen zwarigheid, dat Ik een held verkoos, Die zich van Roniens vorft en Romenhoogzietachten.
V a le r (aan.
Gy dwaalt niet in uw keur, noch edele gedachten. Hy i» myn vriend , en my meer daH myn Rykskroon waard.
Porcia.
'foen nu de Ryksprinfes by toeval wierd verklaard Onze onderlinge min , zogt zy, in toorn ontfteken, Na midd'len, om terftont zich over ons te wreeken, En, zonder te overilaan, wat reed'lyk was, of niet, Sprak zy ons vonnis uit, ö doodelyk verdriet; Zy heeft aan Quillius op lyfftraf ftreng geboden, Dat hy myn Bruidegom zou dwingen my te dooden; By weigering zyn hooft te lev'ren in haar macht. Zie hier, genadig Heer, waar toe wy zyn gebracht.
Valeriaan. Hoe zytgy haarehaaten gramfchap noch ontvloden? Porcia.
Allccnig door de macht en hulp der groote Goden ; Wyl Claudius zich zag ten uiterfte beknelt,. Daar hy gedwongen wierd,' met wil of met gewelt, Om'my te dooden, had hy zelf reets voorgenomen VcjI eer te fterven , ja zo 't niet was voorgekomen, Had hy het fchitt'reni ftaat gedreven in zyn hart. 'k Wierd van hem afgerukt, ö doodelyke fmart! • Maar wyl dat elk ontzag onnozel bloed te dorpen, Wierd ik van boven in den Ty berftreom geworpen, Terwyl dat de Avondftond h et fchelmftuk gunftig was: Maar vond meêlyden in dees diepe waterplas,
Want



r ■ t R Ê U R S P E L. 71 Want zynde op 't uitterfte van 't leven te verliezen, Sloeg ik myn handen aan een krag, met ligte'biezen Bewonen, die met my door 't ftrooment water dreef. Dit 's de oorzaak, groote Vorft, dat ik noch heden leef. (ven, 'k Wierd van Orantes, door de ftroom hier aangedreGeholpen, die my heeft dit kleed aan 't Lyf gegeven, öfn onbekent te zyn; nu hoop ik dat de tyd, Door uw genade , Vorft, my beter lot beryd, Als 't geen uw Zufter myhad door haar haat befchooren. Claud ius.
Heeft dan my PorCia het leven niet verlooren ? Ik voel verandering in myn ontftelde bloed.
Valeriaan. Ik fta door dit verhaal Verflagen in 't gemoed.
C l a ij t> i VS.
'k Weet niet wat ik daar af Zal denken of geloven. Pb r Cl a.
Myn waarde Claudius, wy zyn ons leette boven. Omhels my nu , myn Lief, geruft en Wel te vreên.
CLAUDIUS.
'tWas mooglyk tot myn ftraf. Wy zyn hier nietalleen. Jupyn heeft door uw mond dit ftriktlyk my geboden.
porcia.
Toen wierd ik in 't getal gerekent van de dooden. Nu weder in 't getal der levenden , myn Heer: Ik ben uw Porcia; herhaal uw zinnen weêr.
valeriaan.
Daar komt rnyii Zufter. Gaa't, gy fhoet u hier verbergen, Mevrouw, zo 't wezen mag; ik bid, verfchoon myn vergen.
Vriend Claudius, begeef u op myn raad ter zy,
'k Zal haar verftrikkeri, eer zy 't weet, door vcinzery,
En aan u toonen hoe uw leed my gaat ter harten.
Claudius en Porcia gaan ieder aan een by zondert zyde- vaH 't ToOneel na binnen.
E 4 ACHT-



72 De DOQDELYKE MINNENYD;
ACHTSTE TOONEEL. Octavia, Valeriaan, Laonice.
DO ctavi a. it weelig Woud kan zelf't Teffalifch Tempé tarten In fchoonheid en vermaak. Myn Broeder, zyt gegroed; Lang word uw leven door der Goden gunfi behoed.
Va le riaan. 'k Bedank myn Zufter, en ik wenfeh u in dit leven, Dat nooit geen ongeval uw heil mag tcgenftreven. Laonice.
Lang leeft de Keizer, ftects gezegent van om hoog. Octavia.
't Is alles vorftelyk, myn Broeder , waar hier 't Oog Gaat wcideiT,~daar de konft werd van Natuur geprezen. Wie zou voor dit gezicht in Romen willen wezen, Daar't liefiyk Pluimgedicrt ons hart en ooren ftreelt, En 't weelig Woud alom een hemels Hof verbeeld ? Gelukkig zynze, die hier altoos mogen woonen.
Val er i a a n. Ja veel gelukkiger, als die, die onder kroonen Hun leven flyten, fteeds door zware zorg vermaft. De onnozelheid werd hier nooit door de Nyd verraft; Hier leeft men veilig; maar daar fchiet my in gedachten Een zaak, waar in ik moet myn plicht en eer betrapten : Een reed'lyk Vorft verpligt zich graag aan het gemeen. Ga, Laonice, laat ons voor een wyl alleen.
NEGENDE TOONEEl.
Valeriaan, Octavia.
IValeriaan. k heb in deze zaak, myn Zufter, u van noden. Gy moet my raden.
Oc-



TREURSPEL. 73
O ctavia.
Heer, wy volgen uw geboden. Va lbriaan. Een van myn Onderdaans,' zeer veel van my geacht, Die tri Germanië 't gebied heeft, door myn magt, Aan hem gegeven, heeft zich niet ontzien de reden, En wetten van het Land te fchendën , en vertreden 't Gebod, daar zelf Natuur, en 't Wettig recht voor plyt; Want aangedreven door verwoede minnenyd, Wyl hy by 't voorwerp van zyn Min geen trooft kon vinden,
Om dat ze een ander reeds met hart en ziel beminden, En zig op 't heiligftaan haar Minnaar had verlooft, Heeft hy haar met gewelt van 'twaardfte pant berooft, Want om zyn geile drift te volgen, heeft die fnooden Zyn Medeminnaar, flegts uit Minnenyd, doen dooden. Bedenk, of deze daad geen ftraf eifcht van myn hand; En of zulks ongeftraft mag blyven in een Land, Daar de Regtvaardigheid de weegfchaal heeft in handen ? Octavia.
Myn waarde Broeder, neen ; zulks ftrekte u zelfs tot fcbanden.
Die 't recht befchermen moeft, dorft die het recht vertrcên?
Zyn dood is nut voor u, voor 'tRyk, en 'talgemeen. Valeriaan.
Is dit uw vonnis ?
Octavia. Ja.
Valeriaan.
Blyft gy by dit vertrouwen ? Octavia.
Voor vaft.
Valeriaan. Ik moet eens zien of gy uw woord zult houwen ; Of gy nietaarflen zult voor 't vonnis van uw mopd.
Es Oc-



74 De DOODELYKE MINNENYD; Octavia.
Neen ; 't geen ik heb gezegt fteunt op een vafte grond. Zo 't Recht aan my ftond, 'k zou dien booswigt loon verfchafTen.
De tyd eifcht geen verzuim, om zulk een daadtcftrafien. TIENDE TOONEEL. Valeriaan, Octavia, Porcia.
KValeriaan, Porcia wenkende. ent gy deez' Vrouw?
Octavia. ö Neen. Valeriaan.
Heeft zy u ooit misdaan ?
OCTAV ia.
Myns wetens niet.
Valeriaan.
Waarom dan na haar dood gcftaan, Wyl zy u nooit misdeed, en gy haar nimmer kende ? Octavia.
Hoe! ik, myn Heer? wat 's dit, dat hem de Hemel fchende,
Die my dus eereloos zulks heeft te laft gclegt.
Valeriaan. De Goden dagen u, zo 't fchynt, voor 't wettig regt, Om u te ftraffen voor het kwaad, doof u bedreven! Voelt gy het hart van vrees niet in uw boezem beven? Wroegt u 't gemoed noch niet?
Octavia.
Hoe! die niet heeft misdaan, Waarom zou dien 't gemoed tot wroeging overilaan? Ten is geen konft my van een misdaad te betichten , Die, verre van my af, een ander kan verrichten. Wie maakt my by den Vorft verdacht, en dus gehaat ? Myn Broeder, zeg, wie is 't?wie brouwt my zulk een
kwaat? TT
Hy



TREURSPEL. 75
Hy zal niet zonder ftraf, myn toorn en wraak ontvlie den. (den:
Wat laat gy, Hemel, door de boosheid niet gefchie-
Va l e ri a a n. Ja meer als al te veel. Maar wat porde u toch aan, Om na den dood van deze onfchuldige te ftaan ? Hebt gy aan Quillius geen laft daar toe gegeven? Octavia.
Een logengeeft heeft my die fchandvlek aangevreven. Waar deelde een Boeriche meid zo diep in myne haat? Porcia.
Het is geen Boerfche meid, Mevrouw, die voor uftaat. 't Is Porcia, die gy haar leeven dagt te. roo.ven ! Maar ik, geholpen door een fterker macht van boven, Leef noch, in weerwil van uw tomelozen haat, De flag, die Claudius zo diep ter herte gaat, Is uit uw razerny het allereerft geboren ; Hy heeft zyn zinnen door uw minnenyd verloren. Uw liefde was op 't hoogft hem aangenaam geweeft, Had hy 't misnoegen van zyn Keizer niet gevreeft. Ik had 't geluk, dat ik zyne oogen kon behagen; Maar nimmer dacht ik, dat ik zulke zwaare plagen Daar door zou haaien op myn hals, of niet zo groot, Dat gy my voeren zoud op de oever van de dood. 'k Ben in den Tyber van myn Gallery geftheeten. Valeria an.
Ontkent gy zulks?
Octavia. ö Ja. Valeriaan.
Ik zal haaft zeker weten De waarheid van de zaak, vertrekt uit myn gezicht. Octavia.
Ik ga. Maat wee die geen, die my eerft heeft beticht.
ELF-



7ö D e DOQDELYKE MINNENYD; ELFDE TOONEEL. Valeriaan, Porcia.
HValeriaan. artnekkigheid zal u in 't minde niet verfchonen. Ik fpreck met Quillius, hy zal my klaar vertonen Al 't geene dat hier in myn afzyn is gefchied. Vriend Claudius!
TWAALFDE TOONEEL.
Valeriaan, Claudius, Porcia.
Claudius.
M yn Vorft! Valeriaan.
Al uw gelcên verdriet Neemt hier een einde; wyl gy zult van my ontfangen Het voorwerp van uw min en uiterfte verlangen. Claudius.
'k Bedank u, groote Vorft, voor 't aangenaam befluit.
Valeriaan. 'k Ga voor een kleinen tyd. Vcrtrooft uwfehoone Bruid,
DERTIENDE TOONEEL.
Claudius, Porcia.
ZC l au d iu s. yt gy 't, myn Porcia? is 't waarheid, of zyn *t droomen ?
Ik twyfiel in 't geloof: 'k moet voor de waarheid fchroomen.
Zyt gy myn Porcia? hoe kan zulks doch gefchiên , Daar ik zo onlangs heb uw naare fchim gezien? Z\rt gy door 's Hemels wil weer uit uw graf verrezen ? J Z;.t



TREURSPEL. 77
Zyt gy myn Porcia ?
Porcia.
Wie zou ik anders wezen? Myn waarde Claudius! zie hier uW dienares.
Claudius.
Gy zyt myn licht, myn zon, en lieve zielsvoogdes Wel eer geWeeft; maar nu gefcheiden uit dit leeven; Durf ik my aan geen geeft of fchaduw overgeven. Porcia.
Ik ben door 's Hemels gunft, tot myn geluk, behoed. Myn waarde Claudius, ik val voor u te voet. Myn zielsgebieder, kom, wil myn verlangen'bluffenJ Want geeften zyn geenzints genegen om te kuflen. Ik ben uw Porcia, myn Lief, zyt niet bevreeft.
Claudius. Is dan .de Tyberftroom uw graffteê niet geweeft? Porcia.
Myn uitverkoore, neen; waar werd uw brein gedreven ? Die eens te fterven komt,' keert nimmer in dit leeven. Octavia, ziet nu haar felle wraak geftuid: Claudius.
-"k Omhels u dan, myn Lief, als myn herboore Bruid. Wie dorft zo veel geluk na zulk een ranipfpoed wagten? Myn afgefloofde brein gevoelt weêr nieuwe kragten. 'k Herleef weêr in uw arm, nu ik u leeven zie. Myn hart fpringt op van Vreugt; wyk bange droefheid,; vlie
Voor eeuwig van myaf: myn Lief, die'k dacht verloren Te wezen, zie ik weer, als in myn arm herbooren. ö Onvoorziene vreugd!
Porcia. 6 Blydfchap! zonder eind! Claudius.
Myn half Verftorve geeft, door droefheid afgepynt, •Zal nu door dit geluk weêr weelig ademhalen. Eén kus van uwe mond zal al die fmart betalen.
POït-



78 De DOODELYKE MINNENYD; Porcia.
Myn waarde Claudius, boet uw gewenfchte vreugd. Claudius.
Myn licht, myn leven, zon, en leidfter van de deugd; Ik zal de Goden, voor 't altaar, met dankbre klanken, En een ootmoedig hart voor uw verlcfling danken. Verwoede Octavia, dorft gy uw handen fiuan Aan eene, die u nooit in 't minfte heeft misda&n? Porcia.
Daar komt de Keizer met zyn Zufter; laat ons tragten, Om haar ontmenfehten haat door fmeken te verzagten, En bidden aan den Vorft dat hy haar niet misdoet.
VEERTIENDE TOONEEL.
Valeriaan, Octavia, Claudius, Porcia, Quilli us.
sv aler ia a n. noode! die als dol en razend hebt gewoed; Ik heb van Quillius de ganfche zaak vernomen. Wat helfche furie heeft uw herflens , zonder fchromen, Zo ver vervoert; om zulk een gruwel te beftaan? Bid om genaden, of het is metu gedaan. Door uw bekentenis zult gy myn ftraf betomen, Die anders, als een zee, u over 't hooft zal ftromen. Maakt dat de zucht van 't bloed nïet van my werd gerukt.
óctavi a.
Het fpyt me dat myn wil zo deerlyk is mislukt: Ja, ik ontken het niet, 'k ben meer als ftraffens waardig, Om dat ik tot hun ftraf niet reeder was en vaardig. En wacht gy naberouw van 't geen ik heb beftaan, Ik heb my zeiven door lafhartigheid verraam: Had ik hen beide ftraks voor niyn gezicht doen dooden, Dan was, noch hy, nochzy, gerechte ftraf ontvloden. Myn eed'le wraak had my tot dit befluit verpligt. ; Ik



TREURSPEL. 79
Ik vloog hun beiden eer verwoed in 't aangezicht, Eer eenig naberouw my immer in gedachten Zou komen: neen! men moet de lafheid niet verwachten.
Van een, die na de dood haars Broeders op den troon' Kan klimmen ; '* Roomfche bloed was nimmer zulks gewoon,
Voor al in die niet, als gebooren tot regeeren. Wie zou Octavia in haar gezicht braveeren, En blyven ongeftraft? dat leid myn grootheid niet: Ben ik een Ryksprinfes in 't machtige gebied Van Romen, 'k zal, wie 'k ben, dan aan de waereld» toonen,
Dat ik niet zonder wraak myn achtbaarheid laathoonerij
Va leriaan.. Gy hoont de myne. 'k Zal,, fchoon gy myn Zufter zyt,' U doen gevoelen al die bittre fmaad en fpyt Die gy my aandoet.
Porcia.
Vorft, ik bid, ei Iaat u raden: Vergun uw Zufter, op myn fmeken, doch genaden, 't Gemoed is noch te heet, om zich wel te beraün. Die drift zal in haar zielm 't kort wel overgaan. Kwaadaardigheid is hooit voorheen in haar gebleken,
Octavia.
Maar wie gaf u verlof gena voor my te fmeken: Zoek voor u zelfgana: gy zyt die my misdeed. Porcia.
Heb ik ü ooit misdaan*, Princes, het is my leed, En buiten myne fchuld; ik zal na dezen trachten, Zo gy uw bittren haat en gramfchap wilt verzachten. Om al te doen het geen een Onderdaan betaamt.
Valeriaan. Werd gy door haare deugd niet in uw ziel befchaa(mt? Zy komt u fmeken, die gy durft ter dood verdoemen.
Octavia. (men. Het fcheeltmy niet, hoe hoog gy haare deugd moogt roeli



Ié De DO ODELYKE MINNENYlj; Ik zal....
Claüdius. 6 Groote Vorft! fcheld haar dees misdaad kwyt; Zy zal haar gramfchap wel verdachten door de tyd. Dé Kroon en Scepter zyn maarydele fieraden; Een Vorft verheerlykt zich door goédheid, daar teii
kwaden . •
Een al te ftrengen ftraf werd by 't gemeen misduid: Ik zoek geen wraak, 6 neen! nu ik myn fchoone Bruid "Weerom verkregen heb, werd myne geeft gedreven, Princes, onl voor altoos in uwe gunft te leven. Octavia.
Verrader, die myn Min met weermin heeft gevleid, 'k ften door uw veinzery verlokt en fchelms misleid; Maar't rouwt my minder dat ik ben van u verfteken, Ms dat ik u den hals niet beiden heb doen breken. Zo ik 't vermogen had, gelyk ik had voorheen, Gy noch uw Porcia, zou de aarde meer betreên. Myn eer te hoonen, en 't gezandfehap meè te fenenden Van niynen Broeder, die my noch in myn elenden Zoekt te verdrukken, eifcht een onbepaalde ftraf 'k Vervloek my zelf, Verraür! om dat ik u zo lat Gefpaart heb; want üw ftraf des doods ftond m myn
'handen; , . ■ ,
Maar 'k zal nog tragten na de midd'len, om defchanden My aangedaan, met een Romeinfche , en euv le moed Te wieeken, foei! ik voel dat myn ontroerde Dloed My komt betichten ; ja my vinni^chym te haten, Om datik zulk een fchelm in 't leven heb gelaten Pitfpytrhy ; maar ik ben noch nietten einde raad; ik wreek my zelf in fpyt van aller Goden haat.
VALERI a a n.
ik zal u ftraffen voor uw misdaan , meer dan wreeden ! Die" 'i Kcizcriyk ontzag durft met de voeten treden.
Ik maak met uw gena, of ftraf, hier geen verfchil; Myn leven of myn dood hangt af van myne wil, ^



ÏÊ.ÊÜRSPÊL. gi
fk lenend door myn befluit, 't is waar, 't ontzag dor Goden.
*kZal hen doen fterven, én daar ria niy zeiven dooden. Die 't fterven niet ontziet, fchroomt nimmer voor gsl vaar.
Zou ik, dus trots gehoorit, noch treên in 't openbaar In Romen?....
Valer iaan. Romen zal uw fchuilplaats niet meer (trekken, Gy poogt noch door een glimp uw' euveldaan te dekken, Als óf uW razerrty rechtvaardig was geweeft.
Octavia.
Niet in uwe óógeri, maar de myne ; wyl ik Weeft Gehoont ben, fchoon hy heeft 't ontzag voor u gebroken ,
Wyl hy twee dagen zich in Romert heeft verftoken, Eer hy uw laft volbragt: 't is waar, het ftaat u vry Zulks te Vergéven; maar dien bittren fmaad, die hy My aangedaan heeft, zal die fnoode noch betreuren; Zo 'k met myn tanden 'f hart kon uit zyn boezem fcheuren,
Dan ftelde zich myn hart ten deeie noch geruft; want 'k zal niet ruften, voor myn wraakvuur is gebluft. Hoe! my te vleijen! én zich heimlyk te ondertrouwen Met eene, die 'k met recht voor myn Slavin mag houwen,. Porcia.
Prinfes, bézadlg U. Waar in heb ik misdaan?
Octavia.
yerraderes! gy hebt met hem myn eer verraan; En vraagt gy noch zo ftout, watkwaatgy hebt bedreven? Gy zult die fchandvlek, die gy my hebt'aangewreven, Betalen met uw hals en laatfte druppel bloéd.
Valeriaan. De Hel heeft nimmer zulk een monlter uitgebroed Gy werd noch fchuldiger bevonden dan te vooren: Wyl gy van geen berouw wilt van uw misdaad hooren. «y dompelt Romen in een onnitwisbre fcfaand
F 0(5-



82 De DOODELYKE MINNENYD; Octavia.
'k Wou, dat ik Romen aan vier hoeken zag in brand. P u ik myn liefde zie zo fchandelyk onteeie.i, Wci.fch ik, dat alles mag in puin, en afch verteeren. Ach! had het blikfemvuur my het gezicht ontrukt, i er ik dat denkbeeld had in myne ziel gedrukt, 't Welk door verwoede fpyt myn hart komt af te knagen, Of ga ifch verbryzelt door de felle donderflagen, Da i fpooK de ondankbaarheid my niet in 't aangezicht. •Wat buitënfpópWgheld, ö Goón! heb ik verricht, Dat ik my bloot gaf aan de min van een verrader! Porcia.
Mevrouw, zo 't wezen kan, bedaar toch.
Octavia.
Kom niet nader, Or'k druk u 't gladde ftaal door uwen boezem heen. Maar k vind geen heul, noch hulp dan in myn dood alleen. Zy wil haar doorfteeken.
»k Steif dan.
\ Claudius Laat af, Mevrouw. Octavia.
Belet gy my te fterven, Daar ik niet leven kan, als om u te bederven, Door myne dood werd u gewenfchte ruft bereid.
Valeriaan. Ik fta verbaaft voor dees verwoede oplopentheid. Zy is myn Zufter, en ik voel, dat mededogen Voor haar komt pleiten, 'k ben geheel met haar bewogen. Myn Zufter, zo 'tmag zyn, ftelt doch uw hart geruft. Octavia.
'kVoel, hoe het vuur van wraak in my werd uitgebluft. Maar 'k zat van heden af voor Romen eeuwig gruuwen, Om myn geleden leet niet telkens te vernuwen.
Valeriaan. Ga, Quillius, draag zorg, dat zy haar niet misdoet, ,
V Y F-



TREURSPEL. 8«
VYFTIENDE TOONEEL. Valeriaan, Claudius, Porcia.
DClaudius. e minnenyd alleen, myn Heer, maakt haar verwoed.
Ik bid zyn Majefteit, al 't geen zy heeft misdreven, "Wyl liefde de oorzaak is, dat gy 't haar wilt vergevet. Porcu.
'k Bid om genade voor het geen zy heeft misdaan.
Valeriaan. Uw eed'le deugd alleen komt my daar toe te raüln. Door uw vergiffenis zal ik 't haar meê vergeven. Porcia.
'k Bedank u, groote Vorft; lang moet de Keizer levert. Claudius.
Hyfterve, die zyn Ryk, of zyn perfoon belaagt.
Valeriaan. Terwyl het aan de wil der Goden heeft behaagt U te verëenigen , zal ik met vreugd aanfchouwen. Uw trouwdag, en u noch in meerder waarde houwen,. Myn halsvrind, als ik ooit voor dezen heb beftaan. Mevrouw, verfchoan my, zo ik u iets heb misdaan, Zulks werd u door myn magt weêr rykelyk vergolden. Porcia.
De jeugd en top van ftaat werd licht'lykvry gefcholdea,
Claudius. De min van Claudius en Porcia die zal Een voorbeeld ftrekken van het wankelbaar geval.
P o r c ia . (zen. 'k Zie Quillius, myn Vorft. Hy fchynt ontfteld te we»
Claud us.
Dat hy zo fchielyk keerd, doet my voor onheil vrezen.
V x ZES-



H Bb DOODELYKÉ MINNENYD; &o»
Z,E STIE sT D E TOONEEL.
Valehiaa:. , Claudius, Porcia, Quillius
UQuillius. W Zufter, groote Vorft, heeft zich zelf afgemaakt; Na dat ze een menigte van vloeken had gebraakt Op Claudius, heeft zy, door minnenyd gedreven, Zich 't ftaal in 't hart gedrukt ten kofte van haar'leven. Ik kon dees razerny onmogelyk verhoên. Zy had een tweede Pook verborgen in het groen, Die zy heel fchielyk greep, eer dat ik zulks kon denken Zo myne dienft aan haar uw groot gezag kan krenken, tk bid', genadig Vorft, van u vergiffenis.
Vale ria a n. Vertrek. Op myn geluk de nyd gebeten Is.
Quillius binnen. •Moet ik die fchandvlek in myn mogentheid gedogen! Heeft een kwaadaardige, een booze, alleen't vermogen Myn eer te fchenden ! Goón! ik fterf van ongeduld.
Claudius. Éezadigu, myn Heer; 't is buiten uwe fchuld.
Valeriaan. H Is zo, wyl 't wezen moet, 'k zal my geduldig dragen^ 'k Moet lyden al het geen de Goden kan behagen. *k Zie hoe de hemel hier regtvaardig loon verfchaffs De onnozele beyryd, defchuldige geftraft..
E I N D %