E 74
J099






D E
G R O O T E
BELLIZARIUS;
TREURSPEL.
Verandert en herrymt Door N: W: op den HOOF F. /
Te AMSTELDAMj By J. Helders en A. Mars, Boekdrukken, in de Nes, j 7 8 3.
Ma Privilegie.






De Gecommitteerden tot de zaken van den Schouwburg hebben, volgens Oftroy doordeHeeren Statea van Holland en Weftvriesland, den 5 den November, 1772. aan hen verleend, het recht van deze Privilegie, alleen voor den tegenwoordigen Druk van D e GROOTE BELLIZARIUS, Treur/pel, vergund aan J. Heloexs en A. Mars.
Amfteldam, den 30 Augustus > 1783, Geene Exemplaren zullen voor echt erkend worden, dan die , door een' der Heeren Gecgramltteeriaa onderteekend zyn.



VERTOONERS.
Justiniaan, Keizer van het Ooften,
Theodora, Gemalin 1
\vah Juftiniaan, Bellizarius, Veldoverjle 3
Akihonia, Minnaar es van Bellizarius.
Philip pus, Medeminnaar van Bellizarius.
Camilla, hertrouwde van Theodora.
Alvases, ]
\ Vertrouwelingen van Bellizarius. Fabritius, i
Leontiös,")
\Gunfielingcn van Théodora. Narces, j
Lyfwagt.
Gevolg van Jufiiniaan. Gevolg van Bellizarius.
Het TOONEEL is te CONSTJNTINOPOLEN.
D E



D E
Pag. 5
G R O O T E
BELLIZARIUS.
T R E U R S P E L.
EERSTE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
Theodora, Camilla, Leontius gekkedt als een Soldaat.
JTheodora _ a, Bellizarius moet dezen dag noch fneeven ■ Het uur van zyn triomf zydeeindepaal van zynleeven. Aanvaard ditftaal;draagtzorgdatgy myn wraak voltrekt; Dit ongeacht gewaad houdt u genoeg bedekt; Begeef u in't gedrang: ga heen, ontziel den fnooden ; 'kHcb, uituvvballingfchap, u tot dees daad ontboden; Hy brouwde uw' ondergang en bragtuw Huis te niet: Verdelg die u verdelgde, en eindig uw verdriet; Hoop,veilig,op myn gunst zo gy myn'wenfeh doet flagen: Maar Is u 't hart beknelt, kan u de vrees vertzagen, En beeftgy voorden ilagwaardoor'kmyn'haat verzoen, Zo fpreek, eene andere hand zal myne wraak voldoen.
Leontius. (zweken, Vertrouw myn' moed, Mevrouw, myn arm, fteeds onbeZalu, noch dezen dag op uwen vyand wreken; De gunst van myn Vorftin, mynhaat.mynzelfbelang, 't Voldoen van mynen wrok verhaast zyn'ondergang. Ik zal my in 't gewoel van 't juichend volk begeven: Een gunstig opgenblik berooft hem van zyn leeven.
A 3 The-



$ De GROOTE BELLIZARIUS;
Theodora. 't Is wel: maar zorg dat u myn offer niet ontfhapt: En word gy op de daad, by ongeluk, betrapt, Zo wacht u ooit den naam van uw Vorftin te noemen; Ia, zo des Keizers lastu alter dood mogt doemen, Zal ik door myn gezag u redden uit den nood. En met geweld of'list behoeden voor de dood. Leontius.
Geen pyniging,geen(traF,geen dood kan my doen beevcn: 'k Verwacht het deerlyk eind' van myn rampfpoediglceEn na my de ongenaê des Keizers viel te beurt, (ven; Wordt myn wanhoopig hartdoorfpytvan-één gefcheurt. Maar Bellizarius zal ik myn' ramp doen boeten; De wraak is all'myn'troost, die kanmynfmartverzoeDoch zo myn ongeval my doemen mogt ter ftraf, Oen: Stort u geheim, met my in 't eeuwig-duister graf.
The odora. Ga, voer manmoedig uit het geen wy hier befloten , Ikzal, zo 't u gelukt, uw'ftaat, uw rang vergrooten. Vaar onverfchrokken voort,verwonder'tgantschHeelal: Vlieg, wreek my.wreek u-zelf op de oorzaak van uw' val.
TWEEDE TOONEEL. Theodora, Cakilla.
mc a m i l l a. evrouw, vergeef het my indien ge my ziet beeven. Door wat verwondering wort myne ziel gedreven ! Helaas! Gydreigt.door zyn gevaar.den gantfehen Staat; Gy mist uw' fterkften arm zo gy dien Held verflaat; Van all' de rampen die hetKeizerrykmoetvreezcn, Zal zyne dood alleen den allerzwaarfte wezen. Gy hebt begonnen my reeds opening te doen Van't geen uw wanhoop voedt. Wat port u dus te woen? Zyn ditdclauwren daar zyn mond doorwordtverheven, IN'ahv, aan dit gebied, denNyldeedt fchattinggeven?



TREURSPEL Den Tyber te onderbrak s r«„ , ' 7 Bn al wat hem ^g^tSBS»
"«floten.
Zyn deugd is iVïe£?,dS.rr^tVergrotenft had hem nooit ' SfA i hebbe^nt:
Dees woede is >tnaarJ«Jf lk hem nooit be«iint. Die hy onwaïrd^SSVmyTfiT" 1^ Zelfs, eer de Keizer unr-h L. 7 1 hartegeriefde. E* my, metzvné ,'Ld dJnTmynemin ben°ot>
fchenden, ' dlS aI1 nVn roem kan
Zo ^BfVmj^S^ff^^h^ tref. Behaalde allW 4ZUS?S^ f dt toeSewydt,Cfen ; >k Heb die ondJnkbï 7ieveï,^f^" dankdan ^ Maar,Cdaar„,y„Woe7^^ee^e^ "7» min bewezen, Anthonia verwierf, ten tr^rv^ t0p gerezen'
D>'eik, met alle vlyt nr^nJ"y' de ^ En, toenikCézar S- Ylf 3d toegedacht; Deedthy ,yS£SÏÏén' ^efchenken, ?e vryheid voor zyn'gfoed o„ L^? T to krenke«: Myn leevcn wierdt Pi»n hMontftak myn' minnenyd. Het leed dat my zyn hc5 de^?*/^' haat en *A Is metmvn'ftiat,^ Iyden en verdragen
Hem ftraffen, en mv W? ' Eerwacht J", zo Léon ius dS aannL " emde Zien &eb^t: z° hy.uit vree vl, • , g, mo^t mislukken, ^haaTe^
Pl"I!ppus,Narce« n,a„, Schatten omgekoet-
Wat zeg ^^i,ESS,,, be,a"g
pmynjiaathter niemand Weettevinden,
A 4 Zal



8 De GROOTE BELLIZARIUS; Zal ik, ik-zelf, die daad my moedig onderwinden. Ca m i l l a.
Jtls wonder, Wyl de tyd veranderde uwen ftaat, Dat uwe gramfchap niet op 't zelfde voetfpoor gaat. Voegt zulk een bitre wrok aan 't hart van Théodoref Aan haar die d'ondergang en opgang van Aurore Beheert en wetten geeft? Neen;fchoon gy zyt gehoont, Alsgy den fmaadontvingt waart gy noch niet gekroont. Ach! Stel uw' glorie in 't vergeven en vergeten.
Theodora. Ik ben een Vrouw ; ik haat.Dit moet de waereld weten. Hoe! Denkt gy niet dat hy die driftnog verder kweekt? Goön! 't geen myn razernyin feller woede ontfteekt Is, dat|hyzynen wensch, zyn dertle lust mag ftrcclcn, En 't gantfche ryksgebied zich voegt naarzynbevelcn. Kan ik Philippus, die my ftrekt ten bloedverwant, Bevordren aan dit Hof, ten zy door zyne hand? Als ik hem meêr bewinds, meêr aanziens tracht te geven. Durft Bellizarius myn opzetwederftrevcn; Die Medeminnaar is te zeer by hem verdacht; Maar 'k zal dien fnooden, die my heden ftout veracht, iNoch dezen dagdoenzien, ten trots van zyne daaden , Wat leed een hart gevoelt wanneer't zichziet verfmaaIk zal Anthonia, door dreigen en geweld, (den; Beletten dat zy hem haar wederliefde meldt, En haar, om zyne ziel door fpyt te doen verflinden, Zelfs tegen haarendank, aan mynen vriend verbinden. A1aar wat kan Théodore, indien hy haar weêrftaat! Ze is Keizerin in naam, hy Keizer inderdaad. Ach! Die vernedering dwingt my zyn'trots te breken, Die, die verwekt myn'haat, daar van wil ik my wreken. Goón !....
DER-



TREURSPEL. p DERDE TOONEEL. Anthonia, Theodora, Camilla.
BANTHO nia. ellizarius, ter zege toegerust, Spoedt zich naar dit Paleis: 't Volk, op zyn deugd belust Verwelkomt en begroet, na zo veel wonderdaaden, -Uen Held, in zyn triomf, met de eer derlauwerbladen : L)e Keizer die ons naakt, en zich in hem verheugt. Wil deelen, nevens u, in de algemeene vreugd.
Theodora. „ Kon die hoogmoedige haar blydfchap niet weerhouen' " ,C f3- myn dr°eve ziel noS meerder onheil' brou„ iJie lot, in haaren mond, is een vergifte fchicht,(wen l
' " v r?'" r welkzy"' i" mynen boezem fticht: „ Hoe heeft Léontius verwaarloost my te wreken! „ Verraderlyke ziel, durft ge uw belofte breken!
UW vreugde, Anthonia, vertoont zich opentlykMaar, k zweer, (en dat myn eednooituituwzinnen Wyk,) ,
ïk zweer by 's Hemels magt.en't licht dat wy zien fdiy* Uwhovaardy eerlang in rook te doen verdwynen Zo gy den minften blyk, (na 't geen ik u verklaar,) Van vreugde of droefheid geeft, geveinst of openbaar. Om Bellizarius uw wedermin te toonen in met de minste gunst zyn' liefdegloed te loonen, Ut t minste voedzel geeft aan 't vuur 'twelk hem blaakt, ^yt ge oorzaak van zyn dood, en hy wordt afgemaakt.
, Anthonia. Wat hoor ik ! Hemel!
Theodora. t. , a , . 'tZal gedaan zyn metzynleeven: Ja. de eerde lonk zal hem den wisfen doodfteek «reven: t Oermgftc teeken zal voor hem vergiftigt zyn° m t ,-ortgy brengt hem om, voet' gy zyn niinnepyn.
A 5 Am



jo de GROOTE BELLIZARIUS, Anthonia.
Ach ' Dat die felle flag my-zelf zy toegedreeven ! Helaas' Gebie my niet onmenfchclyk te leeven. Zal ik den trouwftcn Held die all'myn hoop vervult, Verraden zonder rede, en ftraffen zonder fchuld? My-zclf en hém misdoen ? Myn deugd, myn trouw ver-
zaaken? ■ ,
En door dat gruuwzaam lot,hem ongelukkig maaken?
Theodora. Philippus, die u mint, zy 't deel dat iku geef; Mynwilftrekkeucenwet: gehoorzaam dien, ofbeei.
VIERDE TOON E EL.
Tüstiniaan, Theodora, Anthonia, iPhilippus, Narces, Cakilla, 4 Lyfzvacht.
~ Tustiniaan. (vreugde:
Vy\ evromv, kom, voeg uw vreugd by de algemeene fuich- Bellizarius, wiens deugd all"tvolk verheugde, Keert'ze°-eryk te rug met lauwren overlaan, Verzelt van zynen roem die nimmer zal vergaan, (ken Laat ons dien dappren held deez'dagall'deeer doenfmaaDie zyne deugd verdiende.en zich kon waardig maaken.
Theodora. De roem van mvnen Vorst is van te groot een' klem, Om niet in 't heil dcsStaatste deelen nevenshem. Myn zclf-belang begeert dat ik myn' ylyt zal toonen Om Bellizarius, naar zyn waardy, te 'ooncn Hv komt GeWenschte wraak,verwacht een. beter t> d! , Myn oog, verberg uw'toorn , myn hart, bedwing uw fpyt",
v y F-



TREURSPEL. Ix VYFDE TOONEEL.
Justiniaan, Theodora, Bellizarius, Anthonia, Alvares, Fabritius, ' Philippus,Narces, Camilla, Leontius vermomt, Gevolg van Bellizarius, Lyfzvacht.
BJustiniaan. efchermer van myn Ryk, Pylaarvan myne Kroonen Wees welkom , fmaak den vreê dien ge in myn Hof doet woonen.
Gy, die in 't marmervlak uw glorie-teekens prent Veel verder dan de vlucht des Adelaars zich wendt Omhels uw' Vorst, tree toe, ontfiuit voor myn vcrlange'n Deesblixemendes krygsom my daarin te ontvangen ■ Deeze armen, welkers kragt.zo verr'het zonlicht blaakt Plet aardryk overwon, en dienstbaar heeft gemaakt. *
Theodora. Het algemeen gejuich dat ons het volk laat hooren Vertoont u 't heilryk lotu door de Go&n befchoren • Geniet daar van all' 't zoet het welkgy-zélf ons n-eefr' En fmaakde rust die 't ryk door u ontvangen heeft.'
Bellizarius. AH' 't geene ik heb verrigt ben ik den Vors'verfchuldifrt Indien myn Krygs-bedryf zyn' roem vermenigvuldigt Heb ik myn wit bereikt, en 'tismy eers genoe» ° Zo 'k dien verheffe in top. Uw goedheid wil re vroctr Een' onderdaan als ik met gunften overlaaadcn.
Justiniaan. Ik ben véél méér verpligt aan uw beroemde daaden • IK weet geen gunstbewys het welk haar evenaart' Geenltaatsampt weegt haar op: zy zyn veel meerder waard;
Het gantsch Heelal te doen vertzagen,fiddren vreczcri Is minder waard dan Bellizarius te wezen;
All'



,a DE GROOTE BELLIZARIUS;
AU' de Aard' verwinnen, en die andren aan te biên Is grooier glorie dan haar ónder zich te zien. Ja, zonder myne hulp hebt ge alles van u-zelven; Ik zie, door u, myn' Troon met glorie overwelven; Gy ftut vermeerderd, en verheerlykt mynen Staat: Geen fchatten kunnen óóit uw' dienft vergelden : laat My zorgen voor uw' roem; met recht zyn all' myn Kroo-
nen 1 Aan ugelykaanmy. 'k Zal zulks all'de Aard'betoonen; Uw arm Haat nooit vergeefs naar't voorwerp daar ge op Verwacht all'de eer die ooit my-zelf is toegefchikt.(mikt,
Bellizarius. De ftraalen van uw' glans, die gy doet nederfchynen Op uwen onderdaan, doen allen fchroom verdwynen; De kragt van uwen geest, uw deugd, uw heldenmoed Maakt zich aan elk gemeen die uw bevel voldoet; Eaain wegen voor uw volk die niemand durftgenaaken; Doet hen verwinnen, en, metu, oniterflyk maaken; Gantsch Azië, op uw' wenk, uw wetten ondergaan.
Justiniaan. Bedwonguwarm , opnieuw, den trotfchenPerfiaan?
Bellizarius. (ken; Ja, Vorst, gantsch Oosten moest voor uwe magt bezwyDe' Zon neemt haaren loop langs d' omkring van uw RyEn ik verwonder my, wanneer ik overdenk (ken, Hoe zich de Perfiaan, (vernedert door een' wenk,) Wanneer juuiniaan tracht's aardryks Troon te bouwen Zo verre, buiten tyds, durfde op zyn magt vertrouwen Dat hy uw' Adelaar, zo doodelyk voor elk land, Die d' Africaanfche Leeuw zo dikwerf heeft vermant, De Tygren heeft geboeit die Azië bewoonen, (toonen, Als zy, door waan vervoert; zich durfde in 't veld ver. Verftoorde in zyne vlucht! Maar'kheb hemoverheert; Zyn' moedwil is geftraft, zyn trotsheid is vemeêrt. Zaa^t gy den blixem ooit het hoog geboomt' verrafTen ? Gebouwen, Toorens doen vergaan in puin en asfehen ? i.ïcbt cv ooit fheHcn vloed, in zyn'verhaasten loop,
AH'



TREURSPEL. 13 All' wat hem tegenftond zien werpen overhoop? All' dat geweld , die kragt, die fchrik voor ftad en velden. Dat wate-, deze brand, zyn uw doorlachte Helden,* Hun roem - alléén verftrekte uws vyands roede en ftraf, En niemand bleef behoed die zich niet overgaf, 'k Heb aan uw'Scepter, trots hun magten,onderworpen Al wat den Ganges, en den Tyber in kan florpen ; ' De Euphrates die metvreugde, irthans te dienen poogt, Erkent alleen de Zon en u voor oppervoogt, ' Twee Vorften uit het hart van Perfië en van Meden, Beflooten 't Treurtoonecl dat zy daer oopnen deeden; Zy, meerder overlaÉn door fpyt dan overlast, , Getuigen hoe myn arm op uw geboden past.
Justiniaan. Wyl nietsuwdienstgelyktnochuw doorluchtigpoogen, Is 't recht dat ik u loon met all' myn ftaatsvermogen," En 'k zoude ondankbaar zyn aan mynen Gunsteling' Bood ik hem minder aan dan ik van hem ontving: ' Neen, myne erkentenis moet all' de waereld blyken Bezit ge uws Vorsten hart, bezit ook zyne Ryken. Zy zyn aan u, doe hen gedwee zyn voor uw wet"; Jk fta niets af dan 't geen, dopru, me is bygezet'. Dees Ringen, die het merk van 's Keizers Arend drao-e'n, Zyn teekenen der magt daar we u mede onderfchragen* 'k Stel u gelyk met my, en alles wat gy doet, Zo dóór, als buiten my, keure ik volkomen goed Aanvaard die, om, aldus, aan 't gantsch Heelal te toon en Hoe zich één ziel bevind in 't hart van twee perfoonen.
Bellizarius, knielende. Ach! Vorst, dat groot bewys van uw genegenheid Gaat boven myn verdiende: en de eerzugt die my vleit Is met veel minder gunst, veel minder loon te vrede!
Justiniaan. Hoe nu! Wat hebt gyvoor? Rysop.Kanik, met rede Voor my vernedert zien myn' allertrouwften vrind Wiens beeltnis in myn hart zyn wyk, zynwoonplaats fcrylmeeken!Daargykuntbeveelenengebieden?Cvindr?
Ont-



i4 DE GROOTE BELLIZARIUS-, Ontdek wat gy begeert, en't zal, terftond, gefchiedsft Bewillig uwen wensch, ontzeg u-zeiven mets, Put mynen gunst-bron leeg ten teken uws gebieds.
Bellizarius. Gun. gun Leontius, myn Kerzer, dan genade.
5 Leontius. (gade!"
Wat hoor ik ? Welk een deugd! O vroomheid zonder Bellizarius. Ik heb zyn' yver in uw' dienst geftaÉg ontdekt; De laster heeft zyn deugd door haar venyn bevlekt; Ik zal 't voor een tropheen van myne daaden houden. Zo'khemonthefvan'tleetdathaatennydhembrouwdcn. Gedoog dat ik dien Held, byu , deez' dienst mag doen. En dat ik, om zyn' moed, u weêr met hem verzoen ; Hy was een' vriend uws Ryks, die nooit u heeft verraden, En elk een voorbeeld gaf door zyn beroemde daaden.
Justiniaan. Al wie in uwe zorg en uw befcherming leeft, Is waardig dat myn hart hem zyne fchuld vergeeft; En zyn misdryf, hoe 't zy, ban ik uit myn gedachten. 7o "v hem zulk eene eer en gunst kunt waardig achten, 'k Schenk hem genaê, hy worde in zynen rang hertelt. Leontius.
Jk val myn' Vorst te voet, en deez' doorluchten Held. Tehodora. Durft die verrader my zyn trouwloosheid ontleden! s' Justiniaan. (den?
Hoe1 Zulk een flecht gewaad! Moet dat dien leest omkle. Tree weder in myn dienst; doe 't geen uw Vorst begeert, Vermits myn wederhelft u met zyn gunst vereert. Rys op : denk dat myn vriend dit alles kon verrichten. Leontius
Tot wat erkentenis moet my dees daad verplichten! O voorbeeld van de deugd; O Eer der heerfchappy! Nooit acht myn hart zich van ondankbaarheden vry.
Jus tiniaan. MsYHmw,laatons dsnHeld eenzagterust doen fmaaken;



treurspel; f§
De ftilte is all' het zoet waar naar zyn ziel zal haaken; Laat ons de vreugd des volks befchouwen van naby.
Bellizarius. Anthonia.... Wat 's dit! Helaas, ontwyk ge my? Zy gaat.... O Hemel! Welk een koelheid liet zy blyken!
zesde tooneel.
Bellizarius, Leontius, Alvares, Fabritius.
WLeontius. eldoenendHeld en Vorsr,Bcfchermer dezer Ryken, Verwinnaar, welkers arm, aan Ganges vloed geert, De gulde zanden tot op onzen bodem keert, Die 't bloed vermengde met zyn kriftaliyne vlieten, En,heeden,uwenwensch,uw oogmerk moogtbefchieten, Sta deez' rampzaalgen toe dat hy u vall' te voet, Dat hy zyn fchuld belyë, en zyne fchande boet'.
Bellizarius. Zou eenig ftervling zich beklagen van myn daaden, Als ik in zege keer met lauwren overladen? Datftryd met myn gemoed en mededogenheid. Al wat ik deed verdient uw moed en'krygsbeleid : Ontvang deez' Keten om ons vast aanéén te boeijen.
Hy geeft hem een Keten. Leontius. O, edelmoedigheid! Ik moet my-zelf verfoeijen. Wat uaamt gy voor, myn hart? Wat gruwelyk beftaan! Wat razerny kan zulk een eedle deugd verraSn? De Hemel, dierbre Held, vereeuwige uwe dagen; Maar 'kvoelhoe'thartmy wroegt, en eindeloos zalknaOm dat ik hunnen loop te trouwloos heb belaagt, (gen, De haat, die u vervolgt, heeft my ter wraak gedaagt; Men zogteen' Moordenaar dien 'k heb belooft te wezen: Maar dees verrader, die gerechte ftraf moet vreezen, Legt aan uw voeten.
Hy biedt hem een Pook aan.
Wreek,



i$ De GROOTE BELLIZARIUS;
Wreek, wreek u van 't gruuwzaam feit. Stoot toe; fchenk my de dood die ik u had bereid. Myn wrok heeft u te fel, te fchandelyk bedreden: Maar gy ontwapent dien door uw zagt moedigheden. Laat uw gerechtigheid, myir. ftraf bereiden, fny, Snyaf den fnooden draad van myn verradery; (len, Laatmy voor 't billyk recht der ftrengfte vierfchaarftelOp dat my 't naberouw niet eindeloos moog' kwellen. Geen pyn.geen foltering, hoeyslykdie me ook drukk', Of zy valt veel te zagt voor zulk een gruwelfluk.
Al vare s. Wat wederhoudt myn' arm !
Fabritius. Dryf 't ftaal hem door de lenden. Belliz a rius. Laataf, of dezen arm zal zynen moorder fchenden. Hy heeft de dood verdient'door zyn gehaat befluit: Maar zyn oprecht berouw vaagt zyn misdaad uit: N u hy zyn fchuld bekent en 't fchelmftuk komt ontdekken, Zou 'tltraffen van 't verraad den valmyns vriends verwekJk ben aan hem verplicht,ik fpreek zyn misdaad vry, ( ken. En wil niet dat dees daad hem óóit nadeeligzy. Leontius.
Zo veelgrootmoedigheid baart my een troostloosleeven: lien ras verhaafte dood zal minderfoltring geven Aan dit bezoedelt hart, dan dat het zich, gefta3g, Door wroegingen verfcheure in 't eindeloos geknaag.
Bellizarius. Ditpryslyk naberouw doet uwe ziel geen fchade : Gy wreekt my zelf, wanneer u hart, door myn genade. Van 't kwaad word overtuigt. Toon dan uw dankbaarEn zeg,wie,nevensu,dien aanflagheeftbeleidt.(heid, W ie zyn zy die myn deugd dit doodlyk onheil brouwden? Leontius.
Myn woordhoudtmy verplicht u zulks bedekt te houden.
Bellizarius. Diemynen vyand kent, my 'tdoodsgevaar ontvouwt,
En



TREURSPEL. ,", mynen vriend ^J'^^egt waarzich'tkwaadonc
?2 §Lf,tWl^ mvn «eer !'u alles te openbïèï' Za 1d e belydenis uwziel noch meêr bezwaaren * Want byalaien myn mond u 't groot geheim verklaart Hebt gy my vruchteloos het levenslicht gefpaan ' Gy zoudt, met myn bederf, uw' eieen val Er' J En my beletten u'voor m^e^ÏÏ^*0.8^ De nyd , die u vervolgt, zou meêr aan 't woed' flaan En u, ontwyfelbaar, nóch eerder doen ver'a , Vergun my dit geheim, met my, van hier te d agen En (taak, om uwe rust, daar verder v ™gen»
Vrees.evenwel.eenVronw.enwachtuvooilSW ZE VEN D ET O ONE ÈL. Bellizarius, Alvares, Fabritius. H „ TT Bellizarius. ns»*
SS ™'™»*ten hjat zal on.erzoenlyk blvven ■ Schoon "t offer »an |,aar t00ra levei,lmZ°Z°"\
Se it MmJS ™n°T' n'ync fchuld tc boeten: s TWEE-



18 De GROOTE BELLIZARIUS; TWEE D E B F. I) R V F. EERSTE TOONEEL.
WAnthon ia, alleen. elk een verborgen haat, watwrede tierannyën, Doen myn onfchuldig hart zo veel vervolging lyën? Moetikonmenschlykzynom 'twoedenvaneen Vrouw, Totnadeel van myn' Held, en myn gezwoornetrouw? Ik min: maar myne hoop leeft enkel in vertooning, En Bellizarius verwacht vergeefs belooning; Zo 'k hem vertroost zoek ik zyn' dood. O wrede wet! Wat onverzoenlyk hart heeft my die voorgezet? Kan ik de dwinglandy der Keizerin verbreken ? ( ken ?.. Haar gramfchap dooven die aan 't wraakvuur is ontfteeVan waar komt, onverwacht, die fchielyke ommekeer ? Ach! Theodora heerscht! Maar, Goóntzy haar noch meer. Zy wil Philippus, die haar driften vleit, behaagen, En my verplichten hém myn weêrliefde op te dragen:
Doch, eêrik daartoe kom , zal ik, veelliever Goón...»
TWEEDE TOONEEL. Anthonia, Phillippus.
GPriILLIPPUS. yfchrikt!...Hoe! Beeftuw hartals ikmy hiervertoon? Mag ik nóóit hopen dat myn liefde uw ziel zal raaken?
Anthonia. Neen;neen,myn Heer.wil vry alle uw vervolging ftaakcn; Geloof, indien de min uw fchreden horwaard keert, Dat ik gevoelloos ben voor 't vuur datu verteert; Dat uwe vlam, altoos, myn' afkeer heeft te vreezen. Verfchoonmy zo 'k.hicrïn.onmenschlyk fchyn te wezen; 'k Verkoor voelëêr uw haat, zo my die viel ten deel: Gy toont vergeeffche vlyt, uw zorg is my te veel. Bevry uw achting voor de fmet der dwinglandyën. Stel uwe driften maat, ontlast u van uw lyën. Hoe ! Zoekt ge een ander wet dan u de rede geeft, Waar door gy buiten dwang en ongekerkert leeft?
Ver-



TREURSPEL. f$ Verheerdie u verbeert, en neem 'tgëweêr in handen Dat ge in u-zeiven vindt: ontwyk de flaaff'ehé banden, Heb deernis met u-zeif op dat ge uw drift verkloekt Put uit uw' eignen bron, 't geen gein een' andrenzoekt.
Ph ilippus Ach! Bellizarius mag meêr geluk beleeveil.
Anthonia.
Ontwyk dces plaats, myn Heer, of ik zal die begeveri. Hou voor ontwyfelbaar, wat hoop uw zinnen ftreelr Dat ik my zal ontdaan van 't geen myn oog verveelt! Ik zal, het geen ik haat, als 't geen ik min, ontwyken. Ik ben my-zelf niet meêr: ik voel myn hart bezwyken; 'k Schuuw zelfs'dén glans der Zon, de dag verveelt my. Laat,
Laat, uit meêdogenheid, uitwraak, uitliefde of haat* My hier, in eenzaamheid, kan't zyn, myn' ramp vérmindren.
En wyk uit myn gezicht zo gy my niet wilt hindreri.
Philippus. Wierdt ooit een Minnaar dus bejegent, dus onthaalt?
Anthonia. Vaarwel, myn Heer; ik ga, wylgy noch langer draalt.
Philippus.
Neen.blyf. Ik zal deesplaats,wyl gy 't begeert,ontwyken • Maar myn gevoeligheid'zal ik u haast doen blyken. Eeef, als ik mynen gloed in uwe traanen blusch, ' Verwacht myn wraak op u, of Bellizarius.
DERDE TOONEEL. Anthonia, terivyl Théodora verfchynt.
HAnthonia. (verzoeten? oogmoedigé!... Maar...Goón .'Zal niets myn'ramp Als ik de liefde ontwyk komt my de haat ontmoeten. VIERDE TOONEEL. Theodoka, Anthonia.
ETheodora. (dring voedt;
en grootschgemoed baard niets dan 't geen verwonB 2 Myn



2o De GROOTE BELLIZARIUS; Myn trotfchc ziel rust nooitvoor zy haar wraak voldoet.. Maar Bellizarius komt weder herwaard ftreeven ... Wacht u, Anthonia, zyn min hehoor te geeven:, Weêrftreef de drift die u begeert om hem te zien: Volg myn bevel op dat uw vlyt myn wraakzugt dien'; Of vrees de woede daar myn hait van is bezeten; 'k Zal u befpieden, en uw handling duidlyk weten, v* Y F D E TOONEEL.. Anthonia, Theodora, ter zyde.
OA n t h on i a. al te ftrenge wet, ö wrede tieranny, O fmart, ö bittre ramp, hoe fel vervolgt ge my! Helaas ! Wat droefheid ftaat in zyn gezicht gefchreven ! Myn oog, weêrhou 't gebruik u door Natuur gegeven: Laat ons hem alle hoop tot helping van zyn fmart, Ontzeggen met den mond, maarfchenken met het hart. ZESDE TOONEEL.
Bellizarius, Anthonia, Theodora,
ter zyde.
VBellizarius. crvolgt, en met een hart zo vol van rouw als teder, Werpt's Perfen Temmer zich aan uwe voeten neder: Hy hoore uit uwen mond wat lot zyn' ramp vergroot, En, tevens, 't vonnis van zyn leeven of zyn dood. Indien gy myn bederf volkomen hebt beOoten, Zeg dan uit welk een' bron myn onheil is gefproten: 'k Zal't lyden met geduld; gy weet, dezwaarfte flag Van ramïpoed valt my ligt als ik u diénen mag; Op welke wyze uw haat myn dood wil wettig maaken; Ik zelf zal dien voldoen, en nóóit uw wreedheid laaken : 'k Zal zelfs geloóven dat myn min zulks heeft verdient. An t h on i a.
Misdui myn woorden niet: maar neem die op als vriend; Myn koelheid is u nut, gy moet my eeuwig haaten; Indien ge my bemint moet gy myn oog verlaten ;
Want



TREURSPEL. 21
Want zo 'k uw vlam gedoog, en uwen aandrang ly,
Verval ik, jegens u, in fnoó verradery:
Zoek, zonder óóit hiervan iets meêr te willen weten,
Uw heil, in my, vol moeds, te vlieden en verbeten;
Denk dat myn ziel, op 't hoogst, naar uw geluk verlangt,
En uw behoudenis aan dees myn weigring hangt.
Vaarwel.
Bellizarius. Ontaarde, toef, en wil myn leetverzagten. Anthonia. Uw hartstocht u te onraad is geenszins u verachten; Gy hoont de vriendfchap die 'k u toon, en... Maar 'k moet gaan.
Theodora, ter zyde. Nu is myn hart gerust; zy heeft myn' wil voldaan. ZEVENDE TOONEEL.
WBellizarius, alleen, at Zeeman trof noch óóit, in 't ftilfte der getyën , Zulk een verwoede norm als my doetfehipbreuk lyën? WatLandman zag zyn' oogst, zyneingezaSmde vrucht, Door'tonweer, dus, vergaan by klaareen heldrelucht? Ik,echter, vind myn' roem, gantsch buiten myn verwachting,
Metzulk een'feilen flag bedreigt door haar verachting. O onvermydlyk lot, dat my, terzelver ftond, Met zo veel eers verrykr, metzo veel mins doorwondt, Dat myn gedachtnis feheen in 't zongewelf te Iyven, Vernietig all' myn' roem : maar laat myn liefde blyvenl Al biedge my een ryk met all' zyn' wellust aan, Voor myn te fchoonen brand moet all' dien glans vergaan. Maar 'k merk myn' ramp. Zy is't, die naar myn'val wil Zy heeft Léontius tot myn verderf bewogen ( poogen; Goön! wat beledigt haar dat my zo fchuldig maakt! Wat anders dan myn min die al te vinnig blaakt ? (dren . Geen brein bezeftdenzwaaivan't vrouwelykveran-(dren, 't Is, echter, vreemt, na d' eed, gezwoorenaanmalkanB 3 Dat



22 De GRQOTE BELLIZARIUS; Datzy, dushaadig, keert, van zo veel tederheids, Tot d'allerfeldenhaat; dat zy , vol onbeicheids, In my, ter neèr wil liaan het Altaar, opgedragen Aan haar' vergoden glans. Wat hart lyd feller flagenf ACHTSTE TOONEEL. Justiniaan, Bellizarius.
DJustiniaan, (ontdaan, e vrieudfehap die my noopt, wier band, uit de Eer Een Knecht boeit aan den Heer, den Vorst aan d' Onderdaan,
(Wat fchooner voorwerp zou zy, immer, kunnen vinden Qm, door volmaakte trouw, aanhaar belang te binden 1) De vriendfehap, zeg ik, die, totu, myn zinnen keert, En, met gelyke magt, in u en my regeert, Stelt my de zuiverheid die haar betaamt voor oogen, Wyl ik, zo min als gy , de valfchheid kan gedoogen. 'k Wil dat gy, dappre Held, en allertrouvvde vrind, Uw plaats in myn gezag als in myn harte vindt. Bekommert wie verdient dat hem worde opgedragen 't Itahaansch gebied, kome ik uwe oordeel vragen. Dees lettren van verzoek zyn my ter hand geltelt: Ik wil dat uwe keur daarover 't vonnis velt. Verkieswien gy begeert; zyn heil daat in uwe handen; Verdeel, gelyk my-zelf, 't bedier van myne Landen.
Bellizarius. Deze eer, doorluchte Vorst, zo groot als ongemeen, Stemt weinig met den plicht uws dienaars overeen...
Justiniaan. Bekommer u dés niet: voldoeflechts myn verlangen ; Die uwe keur benoemt zal deze gunst ontvangen, Vaarwel, opdatuwdem dit wit, alléén, volb eng', En myn verkiezing zich niet onder de uwe meng'. NEGENDE TOONEEL.
FBellizarius, alken. ortuin! diemy, dees dag, metEer wilt overladen,
Wat



TREURSPEL. 23 Wat baat my uwe gunst, zo gy myn min wilt fehadcn? Zy, zy is all' myn heil! Maar laat ons, heden, zien Wie.over'tRoomfche Ryk, alsHoofdman, moetgebiên. In dit gefchrifte wordt Philippus voorgedragen,... In dit is 't Narees die dit eeriimpt wil bejagen.... In dit Léontius. Wie moet, van deeze drie, Tot zulk ee:i' hoogen rang verheeven worden? Wie? De deugd van elk van hén verdiende, om niet te dooien, Den teugel van dat Ryk te worden aanbevolen; Hun trouw munt üit;zy zyn bekwaam, door raad en daad, Zo wel in vrede nis kryg, te zorgen voor den Staat. Myn (tem valt ieder meê, zy deelt in elks belangen, En ik blyf', in dees keur, als in vertwyfling, hangen... Men laat' die dan aan 't lot om niemand voor te ftaan , En, met onzydfgheid, de hand aan 't werk te flaan : 'k Hoop dat het vallen mag op hém die myn victorie Het meest bevordert heeften deel nam aan myn glorie. Welaan Waarom getoelt, wyl alles is bereidt? Myn hart moet zich ontilaan van deze onzekerheid... Zie , Rome , zie wie 't lot het voordeel van dan zegen Jn 't eind' heeft toegedaan... Tot Narees is 't genegen; Fortuin keert zich tot hém: 't is redelyk en recht; Zyn deugd verdient noch meêr dan hem word tqegelegt: lk ftem in zyn geluk, 't moet eeuwig duurend blyven: Het vonnis van zyn lot zal ik hieronder fchryven... Maar, welk een zachte flaap benevelt my 't gezicht? Zyn zoetheid ftreelt my 't hart, en maakt myn zorgen ligt: Dat hy myn rust dan kweek, die, door de ondankbaarVan myne Anthonia;word metden voet getreden, (heden 'k Beveel my aan de Goón wier zorg my fteeds bewaakt. Diewéldoetkentgeen vrees, watftovmbuihem genaakt. Hy zet zich tot jlapen.
TIENDE TOONEEL. Narces, Bellizarius., f.apendc,
GNarces. ewoone pest van 't Hof, van alle kwaad het grootfie, B 4 v§fc



44 DeGROOTEBELLIZAR IUS; Verteerende Eigenbaat, uw drift is de allerfnoodfle. Moordadig Staatsbelang, verderflyk gif voor 't hart, Eergierigheid, wat baart uw wellust wrede fmart' Maar wat vertwyfeling doet myne zinnen fchroomen? Waarom geen'moed betoont en tot de daad gekomen ? Heeft my de Keizerin haar hulp niet toegezegt' Ja Bellizarius, uw noodlot is beflecht ... Maar'k zie hem. Wat geluk! Wie kan zyn dood beletten, Au hem de flaap bedwelmt? Wie kan hem nu ontzetten » Dat hem de dolkdan trefP.... Maar myn manmoedi-meid ^ezwykt; myn hartweêrhoudt den flagvoorhem bereidt. Zien we eerst wat hybedryft...Goön! wat (laat hier gefchreven!
't Iraliaansch bevel, door hém, aan my gegeven ! irouwlooze.' zal uw hard hem Horten in het graf. Daar a de zyne zulk een trap van glorie gaf? * h Narees dien 'k benoem. O ongemeene proeven van zorg, die 's Hemels magt gebruik door myn vertoez.oude ik ondankbaar zyn na zulk een eedle daad ? (ven ' En plegen tegen hém , dat gruuwelyk verraad? Neen, Theodora, neen ; met welk eene ongenade Uvvgrafchap my ooktreffe, uw wraak me ook'overlade Zal, echter, (maar,nochtans,meteen vervalfchte hand ) Hy zelf die hem befprong hem zyn ten onderftand •
(Hyfehryft op het fmeekfchrift.~) Zyn dcugdverdient dit loon.'t is 'thoog bevelder Goden. iJit Staal toon' hem 't gevaar het welk hy is ontvloden Wieayne vyand. dus, verplicht, en de Eer,dus, mint, A erdient, wat kwaad hem dreig', dat hy zich veilig vind'-.
ELFDE TOONEEL. TPV Bellizarius, ontwakende.
9 ^ e min doet niet alléén my na haar wetten hooren • Maar zelfs- heeft my de fjaap, naar'tfchynt.zvn juk be« Menwordt.in beidernet.gevangen en verwart (fchooren Maar deze luikt het oog, en de andre ontfluit het hart, Met welk een groot gezag de ziel ook is omtoogen...
Maar



TREURSPEL. 2S
Maar welk een naar tafreel vertoont zich voormyneooDit Staal, my zp naby, op dit papier geplant, (gen ' Veroaast my.'k Sta verzet. Wat fchrik heeft me overmant' .Een onverzetiyk hart, door haat en nyd gedreven ' Schynt.voor de tweedemaal, te mikken op myn leeven. Watdoodelyk gevaar bedreigt my meêr en meêr' Gerechte Goon ! bevry my voor de derde keer'.. Maar welke lettren ftaan op dit papier gefchreeven' • Dit zal my, mooglyk, licht in zulk een raadzel geven. Wat leze ik! Weldoen heeft voorfterven u behoedt O fnoode lagen die de deugd aan 't Hof ontmoet! f" »,hSer- Vrees ^n vrouw, en haar onzinnig haaten. Wel hoe; Moest gy myn hart, dus ,iu vertwyflinV laten > Verzwygt ge my den bron waaruit myn onheilTproot» My? Tweemaal, op één' dag, verwezen tot de dood » Uit Staal, hier neêrgcplant, kan my te duidlvd leeren, Dat geen verworven roe m 't gevaar weet af te keeren ; Schoon my de Vorst verhoogden deel geeft aan 't gebied, \\ eêrhoudt, nochtans, Fortuin haar wreede treken niet: Zy gee.t, hoe groot menzy, ons duidelvke proeven Dat haar hovaardigheid ons, haartig, kan bedroeven , Maarzo die tweldoen mintgeen'ramptefchromenheeft, is t noodloos dat myn ziel in ongerustheid leeft: Diemmmeriemandhoóndbehoeftgeen'hoontevreezeir De deugd zal t woedend lot veründren doen van wezen. TWAALFDE TOONEEL. Justiniaan, Bellizarius. §-§ Justiniaan CVrind'
Ü J eelt Romen,door uw keur, een Opperhoofd, myn
Bellizarius. Ja, Vorst; en Narcis is 't dien 'k ftel in dat bewind. ' Maar wyl'k hen alle drie gelyk achtte in uw Staaten, Heeft myne onzekerheid de keur aan 't lot gelaten ■ Doch toen dit was verrigt ben ik in flaap geraakt -' ün zie, wat me is ontmoet wanneer ik was ontwaakt. _ . Justiniaan.
U°n'l feZ[C^! Wie is 'r' die " "a 't hart durft Is u de Schelm bekent? (fteken?
B ' Bel-



%6 Db GROOTE BELLIZARIUS;
Bellizarius.
My is niets meêr gebleken.
Justiniaan. Men onderzoek' wie 't is, op dat hy zy geftraft. Geef u aan niemand bloot voor'k u heb wraak verfchaft.
, Bellizarius. Een onbevlekt gemoed is meêr dan honderd Wachten. Het onheil, my bereidt, zal ik, vol moeds .verachten. Ly dat ik Narees toon' wat gunst hem 't lot bewees.
justi niaan.
Neen, toef: begeef'my niet
Bellizarius.
Vrees niet, wyl 'k-zelf niet vrees. DERTIENDE TOONEEL.
MJustiniaan, alleen. oet Bellizarius , in zyn gelukkigfte uuren, De wangunst van den nyd.die hem belaagt, verduuren.' En is hem zulk een' hoon in myn Paleis ontmoet! O Hemel! Weldoen heeft voor fterven u behoedt. En, lager Vrees een Vroinv, en haar onzinnig haat en. Wie mag het zyn die, dus, in woede is uitgelaten? Wie is 't, die hem vervolgt, en na zyn' val durft (laan ? Men zoek 'er na Wie 't zy, het is met haar gedaan. Maar door wat achterdocht wordt myne ziel gedreven? 't Verzwygen van haar'naam doetmy,inwendig,beeven. Zou Theodora... Goóm Zou zy, door haat geport, Gcdoogen dat haar hart, dus, vuil bezoedelt wordt! Zou myne Gemalin, zó heimlyk, durven woeden, Dat zy myn' vriend belaagt! Moet ik van haar vermoeden Dat zy verdelgen wil myn (terkfte Staatspylaar, En, daar ze my bemint, hém ftorten in gevaar! Neen, men vertrouw zulks niet... Hoe 't feit ook zy vcr:borgen.
Ik zal 't ontdekken, en voor zyn behoudnis zorgen; Zyn leeven is het myne en zulk een gruuweldaad Drcijjt my zowel als hém, ja zelfs den gantfehen Staar.
VEER-



TREURSPEL. 2? VEERTIENDE TOONEEL. Theodora, Justiniaan.
WTheodora. (Zen? at zorg verftoort de rust van uw groothartig we-
JüSTINIAAN.
Een blinde toorn, met recht in myn gemoed gerezen. Hy.die beleedigtis, en't voorwerp, 't welk hem tem" Niet kent, blyft aan 't verraad ten prooi dat zich verbergt'. Lees; dit geichrif't zal u van alles oopning geven.
The odora. Hoe! Bellizarius! Waar heeft die voor te beven? Maakt hem een Vrouw bevreest? „Is Narees trouweloos !„
„Oneen! "Die ftormis zwak, en duurteen korte poos.
J ustiniaan.
Een Vrouw, door razerny ontvonkt en dol te moede Is meer te duchten dan des felften vyands woede • Doch, hoe men hem belaage, 'kzal zyne onnozelheid Behoeden, trots den ftorm dien de ondeugd hem bereidtWie 'tzy.die tot dien flagzyn vroomheid heeft verwezen' En tot dien hoogen trap van moedwil is'gerezen ' ' 'kZal toonen , door de ilraf die zulk een feit verdient, Hoe lief my 't leeven is van myn' getrouwften vriend ■ lkzal myn naadfte bloed, myn eigen Krooft niet fpaaren ' Indien 't my zulk een'hoon en harteleet durft baaren' Ja zelfs myn Gemalin, is haare drift zo fnood Verdryven uit myn Hof, of ftraffen met de dóód.
VYFTIENDE TOONEEL.
OTheodora, alken. nzaligc Echtgenoot, durft gy een flaaf meêr achten Dan my, uw wederhelft? Wat fmaad moetik verwachten! Geeft ge een verachtelykmenfch, ten trots der huuwlyks' Meêr plaats in uw gemoed dan zelfs uw Gemalin? (min, Weg, eerbied, weg, ontzag, laat ons die magt verfoeijen' Hetdreigen kan meêrhaatsdan bloode vrees doen °roeiVcrgeefs betreed myn voet den Keizerlyken troon,°(jen.
Zo'



28 De GROOTE BELLIZARIUS;
Zo 'k my niet wreken durf van dien ondraagbren boon. 'k Wil onafbangklyk zyn; en beeft myn zie! te fchroomen Dat my, om zyne dood, deE.ykstroon worde ontnomen, Plet heerfchen zonder magt is noch veel erger kwaad, En 't ondergaan valt zoet zo zich de wraak verzaadt. ZESTIENDE TOONEEL. Theodora, Philippus. "O Theodora. j hilippus, datuw wrok zich met den mynen huwe; Zy hebben één belang, en myne wraak is de uwe: Hoop niet, indien uw arm uw' Medeminnaar fpaart, Dat óóit Anthonia zich voor uw Min verklaart; Hun beider hart is één : ftel allen fchroom ter zyde, Bevorder uw geluk, ftraf hém die 'tlang benydde.
Philippus. Deze aanflag is te ftout, de vyand veel te groot: Doch om Anthonia ontzie ik ftraf noch dood; Gy ftreelt myn fmart met hoop. Wathulp kan ik u bieden ? ZEVENTIENDE TOONEEL. N a r c f. s en Leontius in het verfchiet; Theodora, Philippus.
TN a r c e s, tegen Léouthts. oef; 'kzie de Keizerin : laat ons haar hier befpieden. Theodora. Vrees niet: doorftoot hem 'thart; z'o lang ik adem haal Zal ik u hoeden, zelfs ten trots van myn' Gemaal.
Philippus. Hoe verr' dit opzet ga, de drift kan my verwinnen ; 'tBevordren van uw wraak herftelt myn hoopin'tminEn wyl die-beiden my bewegen tot zyn' val, (nen, Moet Bellizarius, ten fchrik van 't gantsch Heelal, Door dezen arm vergaan.
Leontius. O woede! Na r ce s.
O ra^ernyë ;
Theo-



TREURSPEL. Sg
TlIEODOR a.
Denk waar gy toe befluit, op dat hem niets bevryë: Zie toe; Leontius en Narees hebben my Dezelfde trouw belooft: maar hun verradery Heeft my bedrogen. Beef, zo gy me, als zy, durft hoonen. Philippus.
De bloode vrees kan nóóitmyn moedig hart bewoonen ■ 'k Zal niet alleen uw wraak, myn grimmigheid ten zoen Op 't voorwerp van uw' haat: maar ook op hén voldoen. Leontius,
Voorkomen wy dien flag, verdubblen we onzefchreden, Laat ons, aan 'sKeizers vriend,dit nieuw gevaar or. tleden. ACHTIENDE TOONEEL. Theodora, Philippus. \\r/ Theodora. ( W elaan, ik twyfel nietaan uw beleid noch moed, Anthonia is u , zo gy myn' wensch voldoet: Verwacht myn gunstdaarDy:vlieg,doehen-allen fneeven.
Philippus. Ik zal u van myn trouw de klaarfte blyken geven.
NEGENTIENDE TOONEEL. T/r" Theodora, alleen.
J^om, Cezar, kom, en zie hoe veel myn haat verricht. Verdryf my uit uw Hof, beroof my van het licht; Dat u de huuwlykstoorts nietmeêrin de oogenfehyne; Maak uwe wraak gereed: maar vrees, vooraf, de myne; Wie. in zyn grootsch beftaan, voord' uitflag is beducht \ Smaakt, zelden.van zyn hoop de lang ge wenschte vrucht. Laat ons, met ramp op ramp, myn' vyand overftroomen. Te nietgaan, of myn wraak haar doelwit doen bekomen! Ik derf het licht met vreugd, zo hy word omgebragt; De heerschzugt,die my noopt.lydtgeenbedwongnemagt; Laat vry uw hoog gezag myn Majefteit beftryden, Ik zal, veeleer, de dood dan eenen Meefter lyden, En, nóóit, my van de drift die my beheert ontflaan, Voor ik zyn gloriezon, met hém, zie óndergaan. Einde van bet twede Bedryf.
DER-



30 De GR00TE BELLIZARIUS; DERDE RED R Y V. EERSTE TOONEEL. Het is nacht.
Men hoort gerucht van wapenen. Philippus, tiieiri Narc.es, «Leontius, mei den tabel af. Bellizarius komt hem te hulp. Narees en leontius worden verdreven.
DPhilippus. (dagen;
e Hemel hoede uw deugd, en rekke uw leevensAl waar"t ook dat ik-zelf die, immer, dorst belagen. De duifterheid der nacht heeft my van 't fpoor geleidt.
Bellizarius. Het lot heeft u geredt, en my deze eer bereidt: De fchandlyke euveldaad, hier, tegen u, bedreven, Is, door des Hemels hulp , een' andren keer gegévenj
Philippus. Tot welk een dankbewys verbindt gy uwen Slaaf! Wieis't die my verplicht? Wat prys, wat gift, wat gaaf...
Bellizarius. Ik diendeuzonderloon.'k begeer 'tzelfs nooit na dezen; De erkentnis is genoeg die gy my hebt bewezen. Weldadigheid verfchaftzich-zelf den fchoönften prys.
Philippus. Myn zinnen zyn verrukt door zulk een deugdbewys. Dat dit gefteente u dan, ten minfte, ftrekk' ten teeken Der zuivre dankbaarheid u door myn hart gebleken.
Bellizarius. Welleevenheid begeert dat ik u zal voldoen.
P Hl lip pus.
Vaarwel, datudeGoön, gelyk my-zelf, behoên. TWEEDE TOONEEL. Het wordt dag.
ÏBellizarius, alleen. k heb z6 wel geveinst dat niets hen is gebieken' Die wéldoet kan de gunst des Hemels niet onbreken,
En



TREURSPEL. 3"f En 't geen ik hier beftond heeft my geen fchaê verwekt: Maardenken we aan 'tgelukwaartoemyn noodlot itrekt. Camilla, uwe hulp deedtmy myn wenfehen boeten, En myne Anthonia, bedektlyk, my ontmoeten; Haar goedheid heeft, dees nacht, gedoogt,op uwebeê^ My te onderhouden en te trooften in myn weê. DERDE TOONEEL. Bellizarius, Alvares. f T Alvares l~ieeft de afgefproken tyd u zyne gunst bewezen, Myn Heer?
Bel lizarius.
Kan zulks myn vriend niet uit myne oogen lezen? Ontwyfelbaar, vermits nóóit meêr verwondering, Nóóit zoeter dwaling 't harte eens Minnaars onderging. Haar, daariknietsdanhaaten afkeervan dorstwachten " Tot wie ik my begaf met zwoegende gedachten , * Die myn'befchroomden gang verhaastte offtildeedtftaan, Vondt ik met de armen , ter omhelzinge, openftaanHctvriendelykstonthaal.eengunst.nooitrechtvolprezen'Ontmoette ik op dan troon van haar bevallig wezen. ' 't Is Theodore, in't eind', die, door'tverwoed beleid. Van haar verkropte min, myn'ondergang bereidt. Alvares.
Goön! Welk een dolle drift, wat wreed belang heeft, heDe Keizerin vervoert om uw bederf te fmeden? (den,
Be l li z ar iu s. 't Vuur 'twelk Philippus kweekt,ja,doorhaar Majelteit, Eerlang, ten huuwlyks buit, die fchoone is toegeleit, Heeft haar zó verr' gebragt. Ik twyfel niet, deïaagen Tot mynen val bereidt zyn 't wit van haar behaagen: Maar'k ly,veeleêr,de dood.defelfte en wreedft\;pyn,' Dan van Anthonia zo fnood berooft te zyn: Ik heb, op dat myn heil myn rampen op zou wegen, Zo veel, doormynebede, op haar gemoed verkregen Dat wy, al fchryvende, onze onwederltaanbre min,'
Be-



33 De GROOTE BELLIZARIUS; Bedektlyk, zullen voên met onverzerbren zin: Zo toornen wy den haat die ons geluk wil krenken. Laat my alleen om daar, metiever, aan te denken, OP dat ik, dus. volvoer 't geen ik verfcbuldigt ben , En haar myn harte ontvouw door een gezwinde pen! JJy zet zich tot fcbryven. VIERDE TOONEEL. Bellizarius, fchryvende, Philippus.
rjT P Hl lippus.
" Fn Bc|liza"us- Nu kan myn haat hem nachten,
„ En voor myn' m.nnenyd gewenschte wraak betrachten „ Wyi niemand van zyn' Wacht hem voor myn' arm be'
\ . , „ Bellizakius. (vrvdt Ooön ! onderfieun myn vlam , hoe haar de haat beflrydt! Philippus.
" n;°Pn uiSf?ien 'l geIuk °P zYne ZY mogt hellen „ Dien ik behendigheid en list in 't werk te Rellen. .
Bellizarius. Ja, myne Anthonia, nooit zal myn min vergaan!
Philippus. „ Op welk een wys vang ik het best myn' toeleg aan?...
Bellizarius Myn hart legt.in deez' brief, zyzal daar klaar in lezen Ach. Mogt dit eenigzins haar bittre fmart genezen!
Philippus. „ Zo k hem myne eerbied toon, door'tkusfen van zyn „ Weerhoudeikzynenarm, en hy is overmant, (hand (legen Bellizarius.} ' Doorluchtig Held, die door't Heelal word aangebeden, Befchermer van den Troón, en Cezars Heerlykheden Oedoog dat ik het vuur van myn verlangen blusch' £n gun my uwe hand op dat myn mond haar kusf' Dat eindloos zegelmerk van duizend heldendaden. _. , Bellizarius v\ u d°,°Lte Srooten lof m>n' voorfpoed overlaaden. Het heerlykfte eerbevvys is, dikwils, niet dan fchyn :
Doch



TREURSPEL. 33 Doch uwe omhelzing zal my, altoos , dierbaar zyh; Indien de vriendfchap ons kan aan malkaar verbinden, Ben ik daartoe bereidt, gy zult my vaardig vinden. Rysöp, myn Heer.
P hilippus.
„Welaan.. Maar welk een fchittrend licht! Is dit niet myn gefteente, offcheemert my'tgezicht? „ Zou hy het zyn die my behouden heeft in 't leeven? „ O ja, hy is 't.
belliz a rius.
Hoe nu! Waartoe wordt gy gedreven ? Wat wil dit zagt gefprek, dat zo vertwyfelt is?
Philippus. Het doodelykst gevaar wordt uw behoudenis. Ik voel myn razerny in diep ontzag verkeeren; De woede die my dreef ziet zich , door u, verneèren; Myn hart bezwykt, en all' myn wangunst is te niet;' Myn hand belaagde uw hart welks deugd zy hulde biedt; Ik boet, met waar berouw, de fmet van myn eewisfe; Ja, 'kwas uwvyand: maar'kzwigtvoordeerkentenisfe. In 't midden van 't geweld des wreedften overlast, Boeit my de dankbaarheid aan uwe vriendfchap vast.
.Bellizarius. Ontdek my 't fnood geheim om 't onheil af te weerèn. ' Philip pus.
Gy doet den felften haat in zuivre trouw verkeeren; De Rede die myn woede ontzenuwt door haar' maat, Maakt my uw' grootften vriend in 't midden van't verraad...
Op'dat uw geest,in'teind',aantwyfling worde ontheven.. Ik fchenk u wederom 'tgeen gy my hebt gegeven; En deze wroeging die, op my, haar werking doet » ioont uhoe elke daad haar billyk loon ontmoet.
, Bellizarius. In teind'begrypiku;'khebgeenmeêrlichtsvannooden; Uw toeleg is geweest my hier te komen doodenLn deze diamant, welks glans uw oog vertzaagt,
C Spaart



34 DE GROOTE BELLIZARIUS;
Spaart my het leevenslicht, voorlang, dooru, belaagt. Philippus.
O ja, myn Heer, 'k beken 't, ik heb uw deugd beleedigt, En 't voegt uw' arm, die my noch kortlingheeftverdeedigt En voor de dood behoedt, dat hy zich wraak verfchaff', En my ter nedervell' door lang verdiende flraff'; Zo zult gy't gantschHeeliil myn fnoode fchuld vertoornen, En fteeds uwe achting doen in elkers harte woonen :' Dochfchenktgemy, op nieuw, hetIeeven,dierbreHeld, Zo zal, uw deugd ten dienst, die elk de wettenftelt, Dees neergebogen Slaaf, zulks, tegen alle laagen Van zyn gevleide min, tot uw behoudnis, waagen. 'kVerfoei my zelf.'k verwensch.ja vloek myn Ieevenslot. Myn liefde,mynen haat, myn' rang, myn ftaatsgenot: Ik zal de gramfchap van een vrouw, met moed, weêrftreEn.nóóitjhetminstgehooraan haar bevelen geven.(ven,
Bellizarius. Wie is de wrede vrouw die my dit leet verwekt? Uw misdaad is geboet zo gy haar' naam ontdekt. P Hl li p pus.
Ik heb belooft, myn Heer, haar,nooit, te zullen noemen. Maar wie vermoedt gy datu.hier, ten val durftdoemen?
Bellizarius. Wie ? Is 't Camilla?
Philippus. Neen; totzulkeenifnoodbeflaan Is haare ziel te zwak, te veel bevrydt van waan. Bellizarius.
Is 't Murfia?
Philippus.
Geenszins; vermits haareeedlezeden De driften van den haat nóóit in haar' boezem leden. Bellizarius.
Olinde!
Philippus. Ze is te oprecht, om haaren bloedverwant Te dreigen door den flag van een verwoede hand.
Bel.



TREURSFEL; 35 Bellizarius. Is 't dan Anthonia ?
Philippus.
Hoe! Zy? Uwe uitgelezen? Be llizarius De Hemel my behoê, zou 't Théodora wezen? Philippus.
Vaarwel.
Bellizarius. Gy zwygt?...
Philippus. Ik zeg u alles. Bellizarius.
Mint ge my ?
Philippus. "Zou't voorbeeld van de deugd ontbloot zyn van waardy*
Bellizarius. Geef my dan klaarder blyk.
Philip pus.
Ik heb niets meêr te ontdekken,
VYFDE TOONEEL.
EBellizarius, alken. n ik moet myn verderf niet meêr in twyfel trekken; 't Bedwingen van zyn tong toon tmy genoeg, wat kwaad, Wat ramp my wordt bereidt van Théodoraas haat. Klaag ik den Keizer dit, zo zal 't zyn fmart vergrooten, Of Hechts eene ydle hoop aan myn gezicht ontblooten, Wat teergevoelig hart heeft, óóit, geloof ontzegt Aan 't voorwerp zyner min dat hem aan 't harte legt? Wat deel een vriend ook hebbe aan onze gunst bekomen. Nóóit wordt een Gemalin haarplaats in 't hartbenomen. Maar, 'kziehem. 'kZal, infchynvaneenedieperust. Hem, droomend', doen verftaan het geen my is bewust,; En, als ofik ontzag myn vyandin te noemen, Tot myn behoudenis , haar fnoodo woede doemen. Hy gelaat zich te Jlajpen.
Ca ZES*



3(j De GROOTE BELLIZARIUS, ZESDE.TOONEEL. Bellizarius, Justiniaan, Narcis.
HNa rces. et oproer, groote Vorst, verdubbeltzynen loop, Tot ftuiting van 't gevaar beb ik geene andrehoop Dan een verhaaste hulp, op dat uwe Adelaaren (ren. De drift van 't Volkweêrftaan, en'tonweêrdoenbedaaIk wacht op uw bevel, wyl't, dus, gefchapen ftaat Dat ik, met rede, ducht of't reeds niet is te laat.
Justiniaan. 'k Zie Bellizarius : hy flaapt: en hem te ontwaken Uit dees gewenschte rust, zou my aan 't harte raaken; Ikfluimer hier met hém; die zyne ftilte ftoort Beledigt my metéén, wyl my zyn deugd bekoort. Al had het gantsch Heelal myn' ondergang gezworen. Zo lang ik, door zyn' arm, zie mynen zetel fchooren, Trotfeere ik allen ramp; hoe 't Volk ook blyft verzet. Het moet, zo dra hy fpreekt, gedwee zyn voor myn wet. Laat, ondertusfchen, al wat nodig is beftellen : ik zal hier mynen vriend in zynen flaap verzeilen, En , als hy is ontwaakt, my voegen naar zyn' raad, Om zorg te dragen voor 't belang van mynen Staat. ZEVENDE TOONEEL. Justiniaan, Bellizarius.
OJus tiniaan. glorie der Natuur en de eeuw Waarin wy Ieeven, Die.boven menig Vorst, moestzyn ten Troon verheven, Indien men all' het heil, veroorzaakt door uw trouw. En 't nut van uwe deugd, naar eisch vergelden zou , Van waar ge ook wezen moogt, en uit wat bloed gebooren,
Gy zyt een Hemelgaaf tot wéldoen uitgekoren; Vermits het hoogfte goed in 't goddelyk gelaat Dat ons, door u, befehynt, gelyk gezegelt ftaat.
Bellizarius, ah of hy droomde. Heb ik voor u verheert, ondankbre Théodore,
' Den



TREURSPEL. 37
Den Gar.ges, den Euphraat, op datine uw hand doorbooEn heb ik, immer , iets bevordert of bedacht (re? Waar door ik heb verdient dat gy myn' val betracht? Wat wellust vindt gy dan in 't korten van myn leeven? 'tls 't uwe meêr dan 't myne , ik zal 't u overgeven. Justiniaan.
Hy droomt.
Bellizarius. Heeftmyn gemoed, welks grond men (leeds door las, De plichten óóit verzaakt die 't u verfchuldigt was? Dan is uw toorn gegrondt en doet my wettig fterven; Maar laat my, vóór myn' dood, Vorstin, die troost verwerven ,
Dat ik myn misdaad weet, zo wordt, meteigne hand, Uw grimmighei d ten zoen, my 't (taal in 't hart geplant.
Justiniaan. De droom is een tafreel der innerlyke tochten Die't menschdom.in denflaap.aan hun belang verknochDoch hyverraadtde ziel Wanneer hy, losvanaard, (ten: plaardiep gepeins ontdekt, en, zorgloos, openbaart. De Waarheid.wakende in zyn hart,door flaap befprongen, Heeft, tegen zynen wil.hem 't groot geheim ontwrongen: Maar nu hy de oorzaak noemt van zyn' verborgen nood. Zal ik hem, door myn zorg, behoeden voor de dood; Wiézyn bederfbedoelt ftaat my,methem,naar't leeven... Men luistre verder... Maar,'khoor iemandherwaard.ftreBefpieden wy wie'tis; laat ons ter zyde treên;(ven? Na 'tgeen hy heeft gedroomt, laat ik hem niet alléén.
ACHTSTE TOONEEL. Bellizarius, Theodora, Justiniaan,
hflar befpiedendë.
WTheodora. (oogen at zie ik? Welk tafreel vertoont zich voor myne Is 't Bellizarius? En ben ik niet bedrogen? Hy is hetzélf. Hyflaapt. Welaan,myn ziel, grypmoed ; Datzich uw haat verzoen' door 't plengen van zyn bloed.
C 3 Wy



38 DE GROOTE BELLIZARIUS;
Wy zyn alleen, geen hulp kan zyne dood verhoeden, O wraak, bellier myn hand om op zyn borst te woeden. 'tGeen de overtraagdftevuist.vergeefs, wierdtafgevergt, Zal myne razerny, te lang door hem getergt, In 't einde zélfbellaan, om ééuwig te doen fpreken Van 't geen een Vrouwvermag wanneerzyzichwilwre-
Hy Iterve (ken,
Zy wil hem doorflekeri. Justiniaan, wederboudt en ontwapent haar. Ontaarde !...
Theodora. Goön! Justiniaan.
Beef.
Bellizarius, als verbaasd.
, Hemel! Justiniaan.
Weet gy niet Dat deze jougeiHeld, geftaSg, my by-zich ziet? Dat, doordeoprechtftezugtdie,immer,'thartkan raaken, Den éénen Argus hier blyft voor den andren waaken? En, buiten 's Hemels zorg, diefteedshem gade ftaat, Myn oog, wanneer hy flaapt, nóóitzynen wacht verlaat? Zyn lyfsgevaar is 't myne , en die hém durft belaagen Verwekt zyn evenbeeld tot de yslykfte onweerflagen. Wie zich aan 't beeltenis zyns Meesters durftmisgaan, Kan ook aan 'tvoorwerp-zelf, daarna,zyn handen flaan; En als uw razerny myn' halsvriénd wil vernielen , Tracht gy, ter zeiver tyd, my, nevens hém, te ontzielen. Theodora.
Uw Majesteit...
Justiniaan.
*Zwyg uil, beteugel uwe tong, Verfchoon de woede niet die hem naar 't leeven dong; Uw misdaad blykt my klaar , ja,die van fchyn te ontblooVerdubbeltuwe fchuld,en doet uw ftraf vergrooten ;(ten, De konstnary der list, om 't recht, daardoor,tc ontgaan.
Doet,



TREURSPEL. 39 Doet, meêr dan 't misdryf zelf, myn grimmigheid ont-
Theodora. (daan. Het recht wil dat ikfpreek.
Justiniaan.
Neen; 't wil dat gy zult zwygen ; lk zie rechtvaardigheid u , door haar roede, drygen; ik weet hoeveel de vlek van zulk een gruweldaad, Myn Majesteit misdoet, en, nevens haar, den Staat. Dees Held vloog,om myn'roem, langs d'ommekring der Aarde,
Als medgezel der Zon, wier loop hy evenaarde; Hy flikkert, aan myn Hof, met zulk een' heldren glans, Als 't licht van Febus-toorts aan 'sHemelshoogen trans. En gy durftuwewoede, op zo veeldeugds.doen blyken? Op zulk een Slaafdes Staats, den Vader van myn Ryken ? Den Zuil van mynen Troon? Myn' trouwden boezemHet proefftuk der Natuur dat ieders harte wint? (vrind? De heilzon van den vreê'. Den fchrik des krygs? Wiens waarde,
Als de Eer vanonzen tyd.all'de Aard'verwondringbaarde? Maar uw gemiste haat belaagt, gelykgy ziet, Den Afrikaanfche leeuw, wiens oog nooit rust geniet; De onnozelheid durft vry en onbekommert flapen; Des Hem els hoede en zorg,zyn haar een fchild en wapen; En, om haar deugd te ontdaan van allen overlast, Wierdt uwe boosheid, door myn byzyn, hier verrast. Ik zweer, by 's Hemels vuur, en , by dat zelfde leeven , 't Welk, voor zo groot een'haat, zo groot een heilkan geDat,zo myne eigene Eermyn' arm nietwederhielt(ven, In 't draden van 't misdryf, waartoe ge, ontzint, vervielt, Ditdaal... Maar'kzal de driftvanmynen toorn.verzag' ten,
'kWil niets dan't geen my voegt en vorstlyk is betrachten: Doch, echter, op dat my niet toegerekent word' Dat, immer, 't heilig recht door my is opgefchort, Geef ik u óver aan de wet van myn vermogen; Ik zal haar' ftrengen eisch voldoen voor ieders oogen, ~C 4 Eu



40 De GR00TE BELLIZARIUS;
En wegen, blindeling, uw fchandelyk beliaan, • Om, door gerechte ftraf, dit misdryf te overlain. Al zou ik, dezen dag, om mynen vriend te wreken My, met myn Gemalin, in 't uitterfte onheil Heken ' Myn Lyfwacht, myn'Gevolg.,..
NEGENDE TOONEEL. Leontius, Nar ces,' Philippus, Alvares, I'abritius, Bellizarius, Justiniaan, Theodora, Lyfvachten, Gevolg. Bellizarius.
„ „ . » ^ ) Hemel, wat is dit!
„ Hoe fluit myn zorg de drift die zyne ziel bezit?" !
Justiniaan. Dat ftraksde Keizerin worde uit myn Hof gedreven; Zy is onwaardig hier ten Troon te zyn geheeven. 'k Verftoothaar, en verbreek de banden van den Echt» Zy heeft haar' Staat verbeurt, zy lyd die ftraf, met rechtDat alle vorstlyk Eere en rang haar zy benomen; Men vóere haar te rug van waar zy is'gekomen-' Doch met gering Gevolg, ontbloot van allen pragt. Gy, Narees, ftel, terftond,haar in haars vadersmag't Neen , toef; ik wil, vóóraf, -gelyk my zal betaamen, De woede van haar' nyd, voor elks gezicht, befchaamen, En toonen hoe myn zorg op de eere en glorie let Van hém die 't gantsch Heelaldoet leeven naar myn wet. Léontius, ga heen, laat hier te voorfchyn haaien De teeknen des. gebieds; de deugd moet zegepraalen.
. L'éontius met eenig Gevolg binnen. TIENDE TOONEEL. Justiniaan, Bellizarius, Theodora, Narces, Philippus, Alvares, Fabritius, Lyfwacht, Gevolg.
OTh e o d o r a. woede, 6 razerny, behoedt my in deez'nood,
„Be-



TREURSPEL. 41 „Bevrymy van dien hoon dooreen verhaaste doodi"
Justiniaan. De wil des Hemels,'t licht der Vorsten hier bcneeden, Volgt de onverwrikbrewetvan'snoodlots vaste (ehreden, Brengt d'allerhoogftên berg tot d'allerlaagften val, Verheft, in zyne plaats, het kleinfte en laagite dal. En houdende, onvermoeit, de weegfchaal in de handen. Schenkt hy de deugd, op aard', zyn dierbaarfte onderparï'k Zal u zó hoog doen ftaan datgy de feis der dood (den. Zelf overftappen zult in d'allerhoogftên nood; Ja, dat de vruchtloosheid van u te ftaan naar 'tleeven, Den haat braveeren zal, en allen nyd doen beeven , Verdeelende , met u, myn' Staat en myn gezag, U, door dé ondankbaarheid , onthouden totdeez' dag; Zo hoog als ik waardeer uwe onverwinbre krachten, Uw moed en'dapperheid, zal élk u moeten achten; All' 't heil van Cézar komt uit uwe deugden voort.
ELFDE TOONEEL. Leontius, met de tekenen des gebieds, Justiniaan , Bellizarius, Theodora, Narces, Philippus, Alvares, Fabritius, •' Lyfwacht, Gevolg,
BJustiniaan. ezitden hogen rang die u, met recht, behoort. En op dat zelfs, vooru, den allerftoutften fehroome, Maak ik u Opper-Heer van 't wydberoemde Rome: Aanvaard, door deze helft, den Keizerlyken Staf, En heersch,benevens my ,waar 'k, immer, wetten gaf. Neemaan....
Bellizarius. Grootmoedig Vórst«... Justiniaan.
Dit weigren kwelt myn zinnen ; Uwhantdoethem meêriiersdan uFortuindeedwinnen, 'k Schenk u geringer gift dan my myn* plicht beveelt; Want, loonde ikunaar eisch, ge ontvingt dien o verdeelt.
C s Dit



42 De GROOTE BELLIZARIUS;
Ditvoorhoofd.dubbel waard all' 't vorstlyk welbehagen Moet, nevens uwe hand, verheevne teeknen dragen • Deeslauwer,dusverdeelt,zal'tgantsch Heelal doen zien, Hoe'ku, benevens my, all"t Aardryk laatgebiên.
Bellizarius. Myn Heer, gy wilt uw' Slaaf te groote gunst verëeren.
Justiniaan. Schoon u 't geluk ditfchenkt,nochfchynt hetu te deeren; Sla 't oog op uw verdiende en myne eergierigheid. Tot meêr verzekering van't lot u hier bereidt, En dat ik 't woord niet breek.u door myn' mond gegeven, Zal ik myn gantfche Heir naar uw bevel doen leeven ; Al ftrekte 't my tot fchaê, tot ramp en ongeval, Nóch wil ik dat uw wil onfchenbaar heerfchen zal;
Bellizarius. (den? Moet, om zo klein een dienst, my zo veel Eers gefchieIk fmeek uw Majesteit....
Justiniaan.
Neen, heersch.
Bellizarius.
'k Zal dan gebieden :
Doch in uw byzyn, Vorst.
Justiniaan.
Begin. Theodora.
„Goön! Dit onthaal „Bevangt myn ziel met fchrik; myn tong ontbreekt haar Justiniaan, tegen Bellizarius. (taal".
Spreek.
Bellizaius. Wyl uw gunst begeert dat ik myn Ryk beginne, Dat uwe Gemalin, myn wettige Vorftinne, Door baare afwezendheid dit Hof dan nooit ontbloot' Van 't licht waar door 't, zó lang, zyn' heldren glans geHoefel haar haat ook zy,ikheb haar dien vergeven,(noot; Dat door die-zelfde zugt uw ziel worde aangedreven"; Schenk haar uw gunsten weêr, deuk dathaar zuivre gloed
Alleen



TREURS PEL. 43 Alleen u waardig is, en dierbaar wezen moet, En dat'uw Slaaf, een licht geteelt in duisire naarheid, Niets dan de fchaduwe is van uw volmaakte klaarheid. Sta dit my toe, myn Heer, wyl 'k aan die deugd erkenn' Dat ik, van uwe hand, het dierbaar maakzel ben.
Justiniaan. Hoe zeer myn hart weêrflreeft deze onderdanigheden, Strekt my uw wil een wet die 'k niet wil overtreden; Genoeg is 't dat uw arm, uw wys beftier en raad, Die ik erkennen zal zo lang myn' Rykstroon ftaat, Zo hoog u heft in top dat ieder moet belyden (den, Hoe zelfs geen enklen wenfch u, vruchtloos, kan ongtly. En dat die drift van hém die 't meest na glorie haakt, Niet hooger ftygen kan , ten zy hy 't zonlicht raakt. Verzoenen we ons, Mevrouw: myn gramfchapisverLaat.Iaat het zelfde lot ons alle-drie verëenen: (dweenen: Vergeven we aan elkaar de driften van 't gemoed.
Theodora. Ik fchaam my dat myn hart zo fchandlyk heeft gewoedt. Ik heb zyn' roem benydt: Maar 'k moet zyn deugd beminZyne edelmoedigheid vermeestert myne zinnen; (nen ; Ik'fchenk hem myne gunst, en zwigt voor 't naberouw. „ Maar dat hy echter beev"'.
Bellizarius.
'k Zweer u myn hulde en trouw.
Justiniaan. Weliian, laat ons de vrucht van zulk een zege fmaaken, En deze nieuwe keur aan 't Volk bekent gaan maaken, Op dat het zich verheuge, in 't heil dat ons ontmoet.
Bellizarius, (fpoed, Wat Slaafwierdt,óóit,op aard', verhoogt met zulk een' Gy, die my, uithetflyk, zoheerlyk hebt verheeven. Fortuin, bepaal uw gunst eêr zy wordt afgedreven.
Einde van het derde Bcdryf.
VIER-



44 De GROO TE BELLIZARIUS; fl
V U R D E B £ Ü R Y F. EERSTE TOONEEL. Theodora, Camilla.
NTheodora. (dr'et, een ,neen .Camilla, 'kzoekgeen troostin myn verDan dat de fchicht des doods myn woedend hart doorfchiet;
Het fmeulend vuur deshaats, gewoon naar bloed tedorWordt.zelden.uitgedooftna't eensisuitgeborsten;(ften, 't Gefta^g verdubbeld kwaad maakt hart en ziel berooit. Die eens myne achting kwetst verzoent myn gramfchap nóóit.
Dat my myn Echtgenoot zofchandlyk heeft verbannen, Doet mynen geest de boog der felle wraakzugt fpannen. Acht gy my moedeloos? Wel hoe! Met wat gelaat Wiltgy dat ik weêrfta den hoon van zulk een'fmaad? Cakilla.
Nu gy genaê verwerft van hem dien gy dorst hoonen, Is de oorzaak vanhetkwaad een vrucht van zyn verfchoZo, tegen zynen wil, die fmaad u is gefchiedt, (nen; Enhy, met hart en ziel, u zynen byftand biedt, Kan dan een fchaduwe van fchuld hem noch belasten, En zulk een woedend vuurbelhan hem aan te tasten, Of, verre van uw gunst aan hem te zien befteedt, Hem ftralTen voor een zaak waarin hy niet misdeedt?
Theodora. (den, Schoon hy,voor fmaad en hoon, my tracht zyn hulp te bieKan, echter, zulk een daad nietzonder fchuld gefchieden. Zo my die gunst gebeurt door eenen onderdaan , Heeft hy,fchoon hy 't niet deukt,zich,tegens my.misgaan. Camilla.
De haat maakt alles zwart, en durft de fchoonfte daaden Bevlekken, zo die fmet zyn gramfchap kan verzaden. Maar welk een'zekren weg wordt uwe wraakgewaar, Omu, ten twedemaal', te hoeden voor gevaar?
Theodora. Na 't woest geweld des haats en all' de bittre galle,
Die



TREURSPEL. 45
Die 't vrouwlyk harte fpuuwt, haar gramfchap te gevalle» Heb ik my voorgeftelt, om my van hem te ontflaan, In 't listig minne-net zyn deugd te doen vergaan, 'k Zal door de konstnary der allerfnoodtte treken, In zyn gevoelloos hart den felsten brand ontfteken: Door lieffelyk gevlei, daar 'twreedst gemoed naar hoort, Hem lokken in'tverderf, dat, reeds, kwam aanboord. En kan ik in zyn hart geen wederliefde (lichten, 'k Zal dan , door eenigblyk, hem byden'Vorst betichten. Een dierbaar onderpand verwekk'zyn'jongsten nood; Zo triomfeert myn haat door zyn gewisfe dood. Dat uw voorzigtigheid myn zorg dan eevenaare, En, dit myn harts geheim, aan niemant openbaare. Hy komt. Vertrek. Myn oogverwinhem tot zyn fmart.
Camilla. (hart!
Wat wrede onmenschlykheid bewoont het menschlyk
TWEEDE TOONEEL. The odora, Belliza rius, willende te rug treden.
GBelliza r ius. o6n!....
Theodora. » Toef, myn Heer. Myn drift heeft my te verr' gedreven, Toen ik uw deugd belaagde, en toelag op uw leeven: Maar de edelmoedigheid van uw oprecht gemoed Zal my een voorbeeld zyn in vóór en tegenfpoed.
Bellizarius. Die niemant haat, kan ligt, vergeven en vergeten ; Kwel door die zorg, Vorstin, niet langer uw geweten.
Theodora. Gelyk, aan 'sHemels trans, de vroege dageraad Een donkre of heldre wolk vertoont op haar gelaat, Kan ook de driftvan'thart.ofhaatofvriendfchapbaaren. Gun dat, hierop, myn mond zich nader mag verklaaren. Herinnert ge u hoe vaak,in minzaam onderhoud, (vouwt? Voorheen, onshartsgeheim zich , weêrzyds , heeft ontEn hoe de minnegloed, om mynen ramp te kweekenf
Door



46 De GROOTE BELLIZARIUS; Door de oogen van myn Nicht uw zinnen doende ontfteken,
De koelheid heeft verwekt waarmeê ge, alleen ter vlucht, Met weerzin, 't oor verleende aan myn geneegne zugt? Goón! Ik herroep vergeefs die heuchyke oogenblikken.
Bellizarius. „ Wat hoor ik! Wil haarlist.door liefde, my verdrikken ?" Uw vorstlyk bloed, Mevrouw, én uw geducht gelaat, Vervulden, fteeds.myn hart met eerbied voor uw'ftaat. 'kHeb u myn diep ontzag:maar,nimmer,min doen blyken; 'k Dorst, nóóit, doorydle hoop,uw' rangveröngelyken; 'k Wist, dat ik, naakende die herheltoorts, tot ftraf, Niet anders wachten kon dan een doorluchtig graf, En dat een onderdaan zich-zelven moest bedriegen, Die 'sKeizers Arend, óóit, té boven durfde vliegen. O neen, Justiniaan myn Meester, uw Gemaal, Verdiende, alléén, den prys dier fchoone zegepraalj En om zyn kruin met zulk een lauwerkrans te omgeven, Heeft hy dien eedlen buit zich-zelven toegefchreven. Helaas! Wat konde een Slaaf, als ik * óóit anders doen, Dan u té aanbidden en eene ydle hoop te voên ? Metwat gelaatzou hy zich, óóit, voor'tvolk vertoonen, Die zynen opper Heer, zó ftout, had durven hoonèn? Te meêr, na hem het lot den onwaardeerbren fchat, Dien hy in u bezit, reeds opgedragen had, Die tot zó hóóg een vlucht zich zelf óóit durft begeven, Zal zich, met ikarus, te jammerlyk doen fneeven.
Theodor a. Zo de ongelyke min niet in haar Wcnfchen flaagt, Is 't, echter, zéker dat ze; inwendig, 't hart behaagt; Vernoegt zy niet, zy eert; en fchoon alle uw werken. Nooit zyn uit min ontftaan, zydoenu, echter, merken Wat naauwe eerbiedigheidhaarneigingmet ziebdraagt: En wordt zyniet beloont,zywordt,voör't minst,beklaagt. Ik héb, 'tis waar, getracht,doorgrimmigheid gedreven , Tot wraak van deze min, u, heden, te doen fneeven, Doch uw zagtmoedigheid fielt, heeden, my de wet.
■ Ach!



T R E U R S P E L,\ 47
Ach! Zie wat bang gezucht my, thans, de fpraakbelet. Ik heb, vergeefs, myn lot dit onheil toegefchreven: Dat vuur, door u ontvonkt.zal, nóóit, myn hart begeven. Befchouw my, zie my aan, en troost myn tegenfpoed.
Bé l liz ar ius. „ 6 GoSn ! Befchermtmyn deugd en onderfteunt myn' Ik heb het los geval kloekhartig durven hoonen,(moed, De woedende Océaan ftandvastigheid betoonen, 'k Heb, zonder fchrik, my-zelf geftort in allen nood, Geflagen in den wind gevangenis en dood: Niets heelt my,óóit,vertzaagtom op myn'roem te letten. En zoude een laffe drift myn vroom gemoed befmetten? Dat hoê de Hemel! Neen, myn Keizer, neen, Mevrouw, Ik-zelf kan wel vergaan. Maar, nóóit, myn deugd noch Ik acht my fel gehoont indien men durft gelo oven (trouw. Dat ik myns Meesters Eer, zo fchandlyk, zou verdooven.
Theodora. Wyl myne ontdekte vlam niets op uw hart verricht. En gy ftandvastig blyft in 't volgen van uw' plicht,
Zy biedt hem een borst juweel aan. Ontvang dan dit gefteente, op dat iku doe blyken,' Dat uw gedachtnis,nooit, uit myn gemoed zal.wyken. Aanvaard dit borstjuweel, en toon, door deze daad, Schoon ik niet word bemint, dat ik niet word gehaat: Gedoog dat u myn hart dit onderpand mag fchenken, Om, dus, na myne dood, aan myne min te denken. 'kZal fterven van verdriet, zo dra me uw oogbegeeft; Myn ziel bezwykt van rouw:maak dat haar kragt herleefrj Verzagt, door deze gunst, myn onverdraagbaar lyden. Neemaan.. .Neemaan , myn Heer...
Bellizarius het gefchenk afwerende doet haar hetzelve ontvallen.
Hoe! Doet gy 't my ontglyden? Is uditteederblyk, Barbaar, zó weinig waard, Dat gy 't, verachtlyk, hoont, en leggen Iaat op de aard'? Ach! Dat,voor't minst, uwhand.in zyne plichten vaardig, Om't my weer aan te bién,zich zo veel gunst verwaardig'. Ontzegt ge my dees beê? Bel



48 D e GRO OTE BELLIZARIUS;
BELLIZARIUSi
Dit'is een godlyk pand, Dat,nóóit,ontwydtmoetzyn donreene onwaarde hand; U , thans, dees hulp te biên, waare u verachtlyk hoonen ; Eeneandre,die zulks voegt.moetu dien plicht betoonen. Anthonia!
DERDE TOONEEL. Anthonia, Theodora, Bellizarius.
OTheodora. fpyt! O fchande' O bittre pyn! Bellizarius. geeft Anthonia , bedekt'e/yk, een brief. Neemaan, Prinfes.
Theodor, a. „ Moethy, dus, ongevoelig zyn! Bellizarius. Dit dierbaar borstkleinood is,ftraks.Mevrouw ontgleden; 't Voegtniemandmeêrdanuhaarhierte hulpte treden: Volvoer uw' plicht „ Myn briefis haar ter hand geftelt: „Ontwyken wy den ftrik van 't fchaamteloos geweld."?
VIERDE TOONEEL.
Theodora, Anthonia.
GTheodora. y doethem, duidlyk, uw gedienstigheden blyken. Anthonia. Moetik vertoeven, en, in mynen plicht, bezwykén?
Theodora. Zyn dit de kwellingen daar gy zyn min door tergt? Anthonia wil den brief verbergen: Théodora wordt zulks gewaar. Maa'r wat wil deze brief dien gy, met Zorg, verbergt? Anthonia.
Mevrouw...
Theodora. Dees tegenftand wekt my tot razernyë. Weêrftreef my niet. Geef hier... Vertrek.
Ar



treurspel. 4$
Anthonia.
O Dwlnglandyë! vyfde TOONEEL.
Theodora, alleen. na den brief gelezen te X"| hebben.
J^'u ben ik van zyn lot meestres. Wyk, bange vrees; 't Geval ontwapent hem, wyl 'k, uit deeslettren, leez' 't Geheim van zyne min en inniglle gedachten. Als ik'er't minst aan denk magik myn wraak betrachten. Het opfchrift meldt geen' naam ; dees brief is 't, die herri Betichten by den Vorst van fnooden minnegloed, (moet Alsofhy, fpooreloos, tot dertelheid gedreven, Aan my, zyn Gemalin, den inhoud had gefchreven; Ik zal, door myn geklag, myn zuchten en getraan. Hém die myn' roem verdooftden dooddoen ondergaan. ZESDE TOONEEL. Justiniaan, Theodora.
WJustiniaan. (ken? at damp belet den glans uws aanfehyns doorte breWat zuchten loosfuw borst, verzelt van traanenbeeken ! Hoe ! Heeft uw vyand, die zich, willig, heeft verneêrt* De driften van uw' toorn niet uit uw hart geween?
T h e o d o r a. Helaas! Door all* 't verdriet dat my, byna, doetfneevenj Is 't me onbekent,mynHeer,wat antwoord ik moet geven. Gebie dat my het (laai den boezem open rukk', Op dat men , daarin , leez' myn fmart en ongeluk ; Het zal, veel klaarder dan myn tong, u openbaaren "Wat ramp myn ziel vermoordt, wat hoon me is wedervaa0 Hemel! Kan het zyn dat alles watikly'j (ren. Dat all'myn wanhoop, fchrik, vervolging, razerny En haat op dien Barbaar, door wraakzugt aangedreven. De toeleg van myn hand op zyn doemwaardig leeven, Myn gruwel voor zyn' naam, zo veel verloorne rust, Zo veel geween, geducht en uitgedoofde lust,
D Vi



So De GROOTE BELLIZARiUS;
U, nimmer, door het oor, de ziel heeft kunnen raaien,
Om dien verrader
Justiniaa n.
Toef, wil die vervoering ftaaken, Befchouw.vóórgyzyneEer door zulk een lastring krenkt, Of wel uw ongeluk zo groot is als gy denkt; Weet dat wy aan dienHeld op 't naauwftezy n verbonden, En dat ik hem zó waard als nodig heb bevonden; Ja, dat ik all' 't belang van Gade of van Gemaal, Tot zyn verdeediging , u niet voordeoogen maal'. De fchrik zyns naams alleen'itrekt my totpraal en luister. Dat dan uw taal zyn' roem, zyn glorie niet verduister'; Hy is, van myn gebied, den fterkften Staatspylaar ; Indien hy wordt vervolgt loopt ook myn rust gevaar. Ik voel myn zugt, voor hém, gelyk voor u, ontbranden; Gy zyt myne Ega, hy is de Eer van myne Landen.
Theodora. Gerechte Goón ! Wat vriend, wat fteun voor uwen Staat Vindgeineen' huichelaar dieu, zó fchelms, verraadt! Helaas! Wilt gy uw rust het onderst boven keeren, Of rampen doen ontftaan die u noch meerder deeren? Haal op uw' hals, veelêsr, zyn vyandfchap en haat: Schuuw.vlie een vriendfchap die van valschheid zwanger Schoon hy.doorzyn bedryfenvyftienjaargeKrygen,(gaat. Door alle uws vyands magt den ondergang te dryge», , Nóóitiemandhadmisdaan,is,'tgeenhy, thans,beftaat, Gekwefte Majefteit, en, teftens, hoogverraad. O Hemel! 'kHeb, te lang, zyne ongebondenheden, Zyn fpoorelooze drift verzwegen en geleden , Ja , tegen dank, gefmoort wat my op 't harte lag: - Maar door des Hemels hulp komt alles aan den dag; Hy wil u, met zyne Eer, all' uwen roem ontrukken, En, van zyn zegepraal, de fnoodfte vruchten plukken. Zie hier wat my ontroert en fterven doetvan fmart; De fpyt, die my verfcheurt, verteert myn zwoegend hart; Dees brief, devvyl myn tong de fpraakzich voelt ontbreMelde u den grootften hoön die óóit u is gebleken...(ken, Zy gelaat zich te bez-aiyken. Jus-



TREURSPEL. gt Justiniaan. (zwykt; Wat zegt gy! Hoe! Mevrouw .. Maar, Hemel! zy beHaar wezen derft den bloswaarmeê'tzyn' glans verrykt! Helaas! Hoe red de ik haar ? Waar toeft haar Hofgezinne?
Dat iemand nadre
ZEVENDE TOONEEL. Justiniaan, Theodora, Camilla.
VCamilla. orst
Justiniaan.
Behoe de Keizerinné; Zy zwymt;haarhartverflaauwtbrenghaarin haar vertrek: Zorg dat dit toeval haar geen nieuwen ramp verwekk'; ACHTSTE TOONEEL.
FJustiniaa n, alleen ortuin, hoe wordt uw rad genadig omgedreyen! 't Is Bellizarius wiens hand dit heeft gefehreven ; En't opfchrift, zonder naam, toont me een geheimenis! Ik merk zulks, tegen dank ! maar zien wy wat het isj Hy leest.
„Wanneer ik dacht myrt val u lief te moeten wezen, „Heeft my uw dierbre hand verwittigt van myn'nood; „Maar 'tgeen de zoetste hoop my.óóit heeft aangewezen, „Is my veel minderwaard dan zulk een fchoonedood. „ Watfchaad hét aan myn hart, in uwen boei begraven,
Te fterVen door 't geweld van oogen of van hand, „ Indien 't moet op den wenk van deze laatfte draven, „Zo wel als op het licht dat inuw voorhoofd brand?
De Blixem, wrëeker van de magten hier om hoog, My treffende in het oor, en vallende in het oog, 'Het algemeen verderf, Natuur door 't lot befchooren; Zou myn verbaast gemoed metminder fchrik doorboren, Dan 't geen my, heden, blykt Hy die nóóit vrees bezat, En door eene enkle gunst op mynen Zetel trad, Die zich vernoegde een'fteunvan myn gezag te ftrekken, En all' 'tvertrouwen van myn hart kon totzich trekken , D a Die



52 De GROOTE BELLIZARIUS; Die allen pragt verwierp uit eerbied voor myn kroon, Bezoedelt en verkragt myne Eer door zulk een hoon? Hy die nooit ftaatzugt had, buigt voor de minnenetten! Hy weigert mynen Staf, en wil myn Bed bennetten! Ik moet onfterflyk zyn zo zulk een' overlast Myn dagen niet verkort en door de dood verrast... . Die plichten, my betoont, dat roepen om den vrede, Zyn alte.klaarbewys van't onheil't welkhyfmeedde; Zyne onderwerping-zelf, en die vergiffenis , Verzogt voor myne Gade, is niet dan min, gewis. Watfufik? 't Is genoeg: 'k Verban all' 't medelyden. Zyn dood moet my voldoen ; zyn ftraf is niet te myden; 'kLy zelf geen enkel woord tot zyn verdeediging; De fnoodheid blykt te klaar van dees beleediging. Maar....
NEGENDE TOONEEL. Bellizarius, Justiniaan;
EBellizarius. erderCezars, fchrik van allen die uhoonen? Helaas! Wat koelheid is 't die myuwe oogen toonen?
Justiniaan. „Vergeefs, 6 medely, weêrftreeft ge myn befluit; „De fchande van myne Eerwischt alle vriendfchap uit.
Bellizarius. Wat kan dieteedre zugt, myn Vorst, in u doen fmooren? Hoe! Weigertgymy fpraak ! Enwiltge myniethoorenl Wie heeft'my, in uw hart, dien wederzin bereidt?
Justiniaan Gy maakt te veel misbruik van myn genegenheid.
Bellizarius. Indien, met zulk een fchuld, mynzielzichóóitbelaadde, Zo fpreek myn vonnis uit, en fchenk me uwe ongenade. Ik roep den Hemel-zelf tot myn getuigen; 'k zweer Dat myne onnozelheid u nóóit misdeedt, myn Heer, Dat zy zich fteeds oprecht, en deugdzaam zalgedragen, Al dreigde 't gantfeh Heelal haai- met de felfte plaagen. Gy weetzulkl, grooteGoón, en hoort myn réden aan.
Jus-



TREURSPEL. 53
Justiniaan. 't Gezichte boete 't kwaad het welk het heeft begaan. TIENDE TOONEEL.
f7" Bellizarius, alleen,
Vom, wisfelvallig lot, volvoer uwe ongenade; Dat alle'uw' tegenfpoed zich op myn fchoudrcn lade! Waar bén ik?-Leef ik noch, of is 't metmy gedaan? 't Gezichte boete 't kwaad het welk het heeft begaan ! Goön 1 Wat geheimenis verbergt zich in dit drygen ! Niets dan het losgeval dat me, éérst, zohóógdeedt ftyHet is een wufte vrouw, wier onftandvastigheid, (gen. Hem. die zy't hoogst verheft, den iaagften Val bereidt, En, van haar wankel rad, geheel ter neêr doet rukken, Om op zyn bals te laln een reeks van ongelukken : Maar; wyl 't dus is, welaan, betoonen wy gedult, En laat ons ondergaan te Iyden zonder fchuld. Ik heb, altoos, voldaan aan myn geringfte plichten: En gun deze offerhande aan 't lot dat my doet zwichten: Al wat my overkomt 'is 't eind' van myn verdriet. Myn val is thans bcftemt: doch dat ontroerd my niet; Ik heb alle Eereen ftaat, van 's Keizers hand bekomen, Gelyk een leen, ui t als belooning aangenomen. Wat Voordeel ons de gunstder Vorsten , immer, biedt, Weontgaan,hoegrootwezyn,den wil van'tnoodlot niet. Hy, dien 't meest bemint, is niet dan fjyk en aarde, Enblyft, in zynen dienst, een niet van geener waarde, De glorie die 't ons biedt is niet dan ftuivend zand, Dat, metden minftewind, verwaait aan't barre ftrand; Geen magt,hoehoogze ookzy, dieons niet kan ontglyWyl al watfterflyk ismoetzwigtenmet detyden ; (den, Het hemelsch blyft, alléén, ontflagen van de dood, Van tydsvermengeling, en allerhanden nood, ELFDE TOONEEL. Bellizarius, Philippus, Lyfwacht.
IPhilippus. kkom, metangst en druk, diemyne ziel beknellen, D 3 U,



54 De GROOTE BELLIZARIUS;
U, Bellizarius, een droevig lot heitellen: Een lot dat my van rouw, byna, bezwyken doet; Wyl ik, op Cezarslast, u hier verzeekren moet; Dat ik uw degen eisch is my van hem geboden.
Bellizarius. (den, Hoe 1 't Geen, in zynen dienst, voor niemand heeft gevloHet moedig Oosten heeft doen buigen voor zyn wet, Zich baadde in 't vorstlyk bloed, daar 't nóch van is befmet,
En,meêr dan honderdmaal, zyn'vyandkonvervaaren, Zou dat een onderdaan, een droeven vriend bewaaren ? 'k Geeft niemand dan hém zelf; dat onwaardeerlyk pand Is maar alleen gefchikt voor zyne of myne hand. Zyn plaats moet heerlyk zyn, zal ik het overgeven.
TWAALFDE TOONEEL. Justiniaan, Bellizarius, Philippus, Leontius, Narces, Fabritius, LyJ'wacht.
Ï"Y Justiniaan. _Joor my is dit gebod u, heden, voorgefchreven. Belliza rius. Daar is het: En het valt nóóit beter uit myn hand Dan aan de voeten van des waerelds onderftand: Want zyn vermogen heeft by 't uwe geen gelyken. "Welaan, vertrapt het vry. Laat uw verachting blyken Aan 't achtfte wonder daar de waereld van gewaagt, "Welks kragt, zo menigmaal, uw zinnen heeft behaagt: Zo. 't kwalyk heeft gedieht, verwyt het zyne fchande. Justiniaan, tegen Philippus, hem een papier overgevende.
De uitvoering van deez' last ftel ik aan uwe handen.
Bellizarius. Prins, aller vroomen hoop, en aller boozen fchroom, Die, met dehoogeGoön, de waereld houdt in toom, Die, door uw magt, beflist de menfehelyke zaaken, Indien ge, om onderfchcid in ftraf en lóón te maaken,
L'w



TREURSPEL. 55 Uw oor ontfluiten wilt, fta my dan , heden, toe Dat ik, in dit gevaar, myne onfchuld blyken doe.
Uwbillykheid, betoont in alle uw doen, voor deezen, Zal my, gelyk ik hoop, hierin, niet tegen wezen; Hebtgy gehoorvergunt aan myn befchuldiging, Dat myn verweering dan door beide uw ooren dring'. Myn nedrigen ftaat, myn flecht armoedig leeven, Had my veel meêr gedient, meêr nuttigheids gegeven, En meêr myn ziel gevlëit dan zulk een ftygering, Waar uit ik, thans , helaas ! ten afgrond nederdring': Dus iemand goed te doen is ongenadig wezen, En 't ysfelykfte lot zyne eigne ziel doen vreezen; Zo moordt de Krokodil, als haar 't getraan ontfpringt; Dus, deAspisin't gebloemte, en, alszylieflykzingt, De looze Meremin. Gelooft gy 't kwaad vermoeden? Wie is, óóit, vry geweest voor't onverzoenlyk woeden Waarmeê de haat ons dreigt? Ach! Heeft dat vuil gedrocht, In 's vroom (ten Prinfen Hof dan zó veel uitgewrocht? Wiens deugd wierdt niet belaagt door fchelmen, door verraders ?
Heeft hun bedrog niet reeds gewoedtby onze Vaders? Myn Vorst, hoe fnel, hoe klaar het oogeens Keizer ziet, Hetpylt, alëvenwel, die diepe gronden niet. De Hemel kent élks hart, wat ook daarin mag ryzen. Maar, zegmywatmyn fchuld of misdaadkan bewyzen. 'kHad kunnen duizend fteên , door mynen arm verplet, Waar' 't, óóit, myn'wil geweest.doenluistren naar myn wet:
Maar'kminde'trechtzóveel, zó weinig denverrader, Dat nóóit een Kind zó veel kon zorgen voor zyn' Vader, Wyl 'k alles deed voor u , en anders niet voor my, Dan, fteeds, getrouw te zyn aan uwe heerfchappy. Geen Vorst islanger Vorst, zo dra zyn hoog vermogen De onnoozlen overgeeft aan d' ongegronden loogen. Hoe! Lydtgy, heden, breuk in uw zagtmoedigheid ? Enis, voor my, géénrecht.hoe zeermyne onfchuld pleit? Waar anders moet ik zulks, dan aan uw voeten, wachten ?
JD 4 Ach!



S6 De GROOTE BELLIZARIUS;
Ach! Cezar, zie my aan, laat u myn beê verzagteii. Noem my, voor'tminst, myn fchuld,eêrgy my doet vérIk zal behouden zyn door my dit toe te ftaan. (oaanWil myn rechtvaardiging, ondanks den nyd, voltooi jen' En, haast u niet, zó licht, uw maakzel uit te rooi|en' Justiniaan, Leontius, Narees en Fabritius binnen.
DERTIENDE TOONEEL.
Bellizarius, Philippus, Lyfwacht.
HPhilippus. elaas! Geen medely komt zynen ramp te baat! Bel liz arius. Myn Meefter, wat is dit, dat gy my, dus, verlaat? Hoe! Stortik, vruchteloos, voor u, myn bittre kiagten ? Wiezal, nu gy niet wilt, my n hulp, myn heil betrachten ? Maarwyl, voor mynen Vorst, myn klachten ydel zyn, Bidde ik, 6 Goön, u aan tot ligtnis van myn pynJ Zie myne onnozelheid, en draag getuigenisfe Van myn oprecht gemoed en onbevlekt gewisfe! Doe Cezar zien hoe trouw myn zorg hem heeft bewaakt; Ik heb zyn' Haf gevoert zo verr' als 't dag-licht blaakt! Van 't Oost' tot aan het West' gevlogen op zyn vlerken. En ik ontmoet de dood aan 't einde myner werken;* Nu hy tot s'Aardryks boord zyn magt Ziet uitgezet,' Is 't werktuig hem onnut; en wordt, uit fmaad ^verplet. Maar,kom ,Philippus,kom, watis 'er van mynleeven? Wat vonnis heeft de haat daarover uitgefchreven ? Is 't dat ik fterven moet, zo fpoei u met'er vaart| Wyl een verhaaste dood de minde fmarte baart.
Einde van het vierde Bedryf.
VYF-



TREURSPEL. 5? VYFDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
Leontius, Philippus.
P hilïppus. a, 't is des Keizers last. Wiens hartzou niet beroeren? Hy heeft my opgelegt dat ik dien zou volvoeren ; 'k Heb zulksgedaan: 'k zag hem gebonden aaneen'Boom, Hém die, alf't Aardryk,doorzyndaaden,hieldtin toom. Hoe wankelbaar is 't lot! Hoezwaardes Vorften tooren, En 't vonnis dat ik u zal lezen ; leen uwe ooren : Hy leest.
Gy zult, van Honderdman., uit mynen Wacht, verzelt, Met Bellizarius, in boeijens vattgekne/t, Naar buiten gaan , en hém, om dat hy myn vermogen En Majefielt fchondt, /Iraks, uitrukken bei zyn oogen. Dat niemand, op 't verlies van 'ticeven, in zyn'nood, Hem helpe. Ik wil dat hy zal bedelen zyn brood; Hy, die al 't goed heeft, door myn gunst hem toegekomen , Misbruikt.
Justiniaan. TWEEDE TOONEEL. Bellizarius, Leontius, Philippus. Le ontius.
f s dan die zon benomen Het licht' Schyntzy niet meêr? Wat is myn ziel ontroert! Daar nadert hy. Helaas! 't wreed vonnis is volvoert.
Bellizarius. Eén die op zynen hals, door eigen fchuld, de plaagen Zélf heeft getrokken, moet daar, billyk, 't kwaad van dragen;
D 5 't Is



58 De GROOTE BELLIZARIUS;
»t ls.de ei ch van 't goddelyke en 't menfchelyke recht; Maar dat de ftraf wordt- een' onnozlen opgelegt, Is trydig tegens beide; en zulke wreede Hagen Doen het geduld, hoe taai, licht wankelen by vlaagen. 'k Bid, dan, om lydzaamheid, óGoön ! in myne elend'; Myne onfchuld en myn trouw zyn u-alléén bekend, En gy, gy kunt me alléén verfterken in ditlyden, Daar.leevend', van ontflaan, of, dervend',van bevryden.
'k Was, na'auwlyks, door de deugd, ten top van Eer en Geklommen ,of de Nyd zaaide een vergiftig zaad , (ftaat En (treinde myn geluk, dat reeds, zó laas, kwam daalen: Hy mag van myn gezag en oogen zegepraalen: Doch, geenszins, van myne Eer en ongekreukt gemoed, Waarin de deugd regeert', hoe fel de boosheid woedt. Philippus.
O Goóml
Bellizarius. Wie fpreekt daar?
Ph i li pp us.
Eén van uwe oprechtfte vrinden,
Philippus.
Bellizarius. Kon de Haat, óóit, iemand meêrverflinden Alsmy, die, vanzó groot, hy maakte een' Bedelaar, Philippus, datikword', tenminste, uw gunst gewaar; Wil my een aalmoes , my , die 't alles kwyd is, geven; My, die , ten top van eer noch, onlangs, was verheven.
Philippus. Men laadde op onzen hals, hiermee, de grootfte fchuld.
Bellizarius. Ik wil niet datge, om my, verraders worden zult. 'kLeerde ,in myns levenseind',dat deugdelykedaaden, Metdeezen naam befinet, vaak,zyn geduid ten kwaaden.
Philippus. 'k Geef u deez' ftok, tenftut, in uw rampzaligheên.
Bellizarius. Ik dank u voor de gift. Maar dat ik klaag en fteen
Is



TRE URSPE L. 59 Is om het lieve licht, my , zonder fchuld benomen. Myne oogen , welk een kwaad is uitu voortgekomen? Is dan uw glans geblufcht? Ach ! 'k Zou , met minder pyn De dood omhelzen, dan van u berooft te n.
Zie Bellizarius , ó Goón! Die zó veel Landen Verwon, nu, oogenloos, uiiftrekken zyne handen, Van élk veracht, rot u , zie d'onvervvonneu Held , Nóóit van de deugd ontaard, nu beedlen langs het veld.
DERDE TOONEEL. Bellizarius, Narces, Gevolg.
C, Narces. laat .fpantdelaakensuit, vermits de Vorstwil iagen: Maakt fpoed, en volgt uw last. Gevolg binnen.
Bellizarius.
Hy, die was 't welbehagen Van Vorst en Volk, en zélf kon Heer zyn , en gebiên Het halve waereldrond , komt, met geboogen kniên, Een almoes bidden van uw meedely, myn Heeren; 'kBen Bellizarius, die 't all' kon overheeren.
Narces.
'kBeklaag uw lot.
Bellizarius. Spreekt gy daar, Narces? Narces.
Ja-
Bellizarius.
'k Ly, 'k ly ? O, Narces! Narces, kom, en fpiegel u aan my. Narces.
Gy ftrekthet meêly van 't Heelal, om uwe plagen.
Bellizarius. Ei, help den last dan van myn'ramp een'weinig dragen. Narces.
't Is my onmogelyk,' vermits hy 's Keizers haat En ftraf niet kan ontgaan die iets voor u beftaat.
VIER-



6o De GROOTE BELLIZARIUS;
' VIERDE TOONEEL.
TBellizarius, alleen. k bid, alléén, dan.om uw' byftand, groote Goden! Nu hulp en trouw , verr' van de menfchen is gevloden , En myne vrienden zyn ontbloot van medely, Ontziende een' Vorst,verblindt in zynetierranny(dagen, Maar, zwyg, myn tong, bewaar't ontzag, dat ge, ai uw Met zó veei eerbied, hebt uw' Keizer toegedragen. Geef, ftervend', nimmer ftof tottoorne. Hemel! laat Myn lydzaamheid zo groot zyn als zyn ftraf en haat! Vertroost u, 6 myn ziel! gy zulteen voorbeeld ftrekken Van't wisfelvallig Lot, uw deugden , zonder vlekken, Geroemt zyn door 't Heelal! Elk zie, aanmy, hoe teèr De gunst van 't Hof is, en 't fchynblinkend licht van Eer.
VYFDE TOONEEL.
Justiniaan, Bellizarius, Alvares, Fabritius, Gevolg.
FJus tiniaa n. abritius, welaan, laat ons de jagt beginnen, Alleen vervaardigt om myne afgepynde zinnen Ten troost te ftrekken, tot verligtnisvan de fmart Die myn gemoed bezwaart en treft tot in het hart. De Keizerin is, met haar' ftoet, vooruit gereden : Doch haar gezeifchap field,geenzins, myn ziel te vreden: Ligtfmoor ik myne zorg en kwelling in dees jagt. Doe my, Fabritius, daar 't veld ons reeds verwacht, Geleiden; laat ons, door het vlugge wijd te vangen, My-zelf herftellen van de taarten die my prangen.
Fabritius. Hiertoe is alles reeds vervaardigt en gereedt.
Justin iaa n. Die vlytig hulpe zoekt, verwerft die, eer hy't weet.
Gryp



TREURSFEL: St
Gryp moed, myn ziel, gryp moed, en wil uw zorg verwinnen,
Ban die zwaarmoedigheid én angsten uit myn zinnen....
Maarall'-'tvermaak verveeltme.ik vind noch troostnoch
'k Zie galgen, raadren.élks gezicht is my een beul; (heul;
Een zéker voorfpook van verdriet, dat myzal deeren.
Hoe.' Laat ik dan myn hart van valfchen waan beheeren!
Is 't wonder dat ik ben verlegen en ontftelt,
Na 't wreedfte vonnis dat ik, immer, heb gevelt?
O wroegend zielsverwyt, hoe lang zult gy myplaagen? Bellizarius.
Hoor Bellizarius, gy die voorby gaat, klaagen;
Toon uw meèdoogenheid, fchoon dathy wierdtde fpot,
Van 't wankelende Hof. Zó wonderlyk is 't lot!
Hy, die een aalmoes bid, plag ieder zulks te geven; En fchoon hy, van natuur.tot goeddoen wierdt gedreven,
Vindt hy, in 'theelerond der waereld, niemant niet Die hem behulpzaam is, of troost in zyn verdriet.
Justiniaan. „O Hemel! Kan ik dit wreed Schouwfpel noch aanfchouwen, (wen ;
„ En kan Rechtvaardigheid haar ftrengheid wel behou„Terwyl meêdoogentheid my op het harte Haat?
B e l l iz a ius. Aanfchouw myn onfchuld toch, en troost me, in dézen ftaat, (den Dewyl iktroost verdien; myn woorden noch myn daa« Verdienden, nimmermeer, des Keizers ongenaden. Door boosheid, nyd en haat, zie ik my, tegen reên En recht, veröngelykt, van gróót gemaakt zó kleen. De Hemel, echter, zal, door all' myn tegenfpoeden, Myn onfchuld noch doen zien, hoe felzeook zynin't woeden.
Justiniaan. ,,'kStaftom, detong kleeft me aan't gehemelte, en de
fmart
„Beiet my, fchoon ik wil, het fpreken; 't bange hart
„ Vreest



62 DE GROOTE BELLIZARIUS; . Vreest dat hy te onrecht lydt, endatikbenbedrogen: " Ik open, maar te laat, myn tocgeüootene oogen. 'Ach! licht dat ik, door zulk een vonnis, al te Krat, "t De namen van Tyran en Dwingland voere in t grat.
ZESDE TOONEEL.
Camilla, Justiniaan, Bellizarius, Alvares, Fabritius, Gevolg.
Vcam illa, orst, fchort uw vonnis op; de Kcizerin.op 't hooren Dat Bellizarius was, wreed, in uwen tooren , Vcrweezen tot de dood, wierdt, op dat oogenblili, Als van een donderdag getroffen , wyl de fchrik (ven, Van 'twroegende gemoed in 't aanfchyn dondt geichreZykwam, wanhopende en vol angst, te kennen geven, Met een benaauwde dem, tot ieders deernis, Dat Bellizarius geheel onfchuldig is, Dat zy d'onnozlen heeft dien laster aangewreven, En hv den Brief had aan Anthonia gefcbreven. Hieröp bedierfhaarverw', 'tgezigt vloog heen en weer, De bange boezem zwoegde, en zy viel dood ter neer.
Justiniaan. Goón ! Dat uw blikfemvuur my treffe en kom verdelgen! Dat de aard' zichopene om my.leevende, in te zwelgen.
ZEVENDE TOONEEL.
Anthonia, Justiniaan, Bellizarius, Camilla, Fabricius, Alvares, Gevolg.
WAnthonia. treên? air ben ik? in wat plaats? Waar wende ik myne Zyn 't nachtgezichten die hier waaren om my heen ? Myn zinnen zyn verdoolt, en all' myn leden beven. O'Hemel! Door wat drift wordt myne ziel gedreven?....
iuaar^



TREURSPEL. 63 Maar, welk een voorwerp... Goón! Wat ramp, wat
tegenfpoed!
Ach! Bellizarius, zyt gy 'tdien 'k, dus, ontmoet? (fpreken? Zyt gy 't? Hy antwoord niet! Hoe I Kan myn Held niet Helaas! Watdood'lykeangst! Ach! 'thart fchyntmyte Is dit het geen men my verzweeg? Vlndeik u,dus,(breken. Verwinnaar van 't Heelai, myn Bellizarius! Kan ik dien waarden naam herhaalen en doen hooren. En moet dees galm,metmy,nietinmyntraanenfmooren?
Be llizarius. Anthonia, nu 'k noch, voor 't laatfte, hooren mag Dien galm uit uwen mond, heb ik, finds myden dag En u te aanfchouwen, zo wreedaardig, is benomen,0 Nóóit fchooner ftraal van troost in mynezielbekomen: En, fchoon my 't lot verdrukt, Anthonia, gv zult Getuigen zyn dat ik moet lyden zonder fchuld. Vaarwel... Ik derf... DeGoön doen u gelukkigleeven.
Anthonia. (ven? Wat monfterdier, hoe wreed.befchouwt dit, zonder beeWat hart wordt niet geraakt door zulk een voorwerp? Ach!
Tyrannlg Vorst, dien élk, met récht, dus noemen mag, Hoe! rukt gy,dus verblind, den flut neêr van uw Landen ? Gyzyt bedrogen. Beef; uw Vrouwbragtu totfchanden. Ontzinde Moordenaar, hoe dorst gy, dus verwoed Uw handen fmetten met dat zuiver heldenbloed? Ach! Bellizarius! iMoet gy, dus deerlyk, fneeven? Zyn dit de vruchten die uw krygsroem u kon geven? Word, dus, de deugd beloont? O onverzoenbre haat • Ach! Bellizarius!... Maar 'k derf... Myn kragt vergaat..'. Zy bezivykt op het lichaam van Bellizarius'. Camilla komt haar te hulp. Justiniaan. O al te bittre draf, die, ééuwig, my zal knaagen, Dorst gy all' 't medely uit myn gemoed verjagen 1 Maar, ach! de Held is dood. Ik voel de Pyn en fchand Van zyn geblind gezicht en myn verblind verdand.
De



<*4 De GROOTE BELLIZARIUS; &c. De Hel heeft, met zyn' damp myn zinnen Overtoogën, En, tevens, myn vernuft, met valfchen waan, bedrogen, 'kHad, anders, zyne trouw noch zuivre deugd bevlekt; Die zuivre deugd, welke aan 't Heelal een voorbeeld ftrekt.
O lichtgeloovigheid die me, ééuwig, zal berouwen, Gy bragt me in lyden door een doodlyk misvertrouwen ! (droomt. 'kStorteindenkuil, die, 'k groef, daarmcalles tegenMaakte ik zy;1 droevig lot, of heb ik 'tmaar gedroomt? O neen.'ikvoelmyn hartvan wreede beuls verfchcuren, Daarik, helaas! de dood moet voor het leeven keuren, En my de dag verdrekt een nacht in myn gemoed. 'kZal dorten op zyn graf myn fchuldig hartebloed Tot een zoenoffer voor zyn fchim, dié ik zie waaren Rondom my heên. O Goón ! Hoe ryzen my de hairen Styl overëind'van fchrik.! Waar berg ik me, in den nood! Hoe dreng ziet hy, in my , gewrooken zyne dood ! Myn Bellizarius, gy , gy legt wel verflagen : Doch ik moet, in myn ziel en Staat, denaweedragen Van uwe wonden , tot de wroeging , al te draf, Door duizend dooden, my zal fleepen in het graf.
Einde van het Vyfde en laatfte Bedryf.