1099]
F 10,
. x






H ET
GEDWONGENE
HUUWELY K.
B L T S ? É L.






HET
GEDWONGENE
II ÜUWELY K.
B L T S P Ê L.
In Vaerzen aan bezondre maat, nóch rym gebonden.
T' AMSTERDAM, By JAN HELDERS, Boekdrukker, in de Nes, 1781.
Met Privilegie,






VOORREDE.
ONder de Toneelftukken van den Hr. J e a n Baptiste Poquelin deMolieüe, die uit twé én dértig Bly- en Kluchtfpélen beftaan, vindt men eenige in proze óf onrym, ter loops opgefiagen, met zulk eene gezwindheid , dat ze fomtyds binnen dien tyd van veertien , én minder dagen gemaakt, én gefpeeit wierden.
Een van deeze is le Mariage Force , Kluchtfpél van een Bedryf, verfiert mer zanden én baletten, aan het franfche hóf in Parys voor den Koning gefpeeld op den 2gfte* van Jaruan , 1664. Dit heefc ons gediend tót her opmaaken van drie bedryven in het bewerken van ons B'yfpel, dat wy den naam hebben gegeeven van het Gedwongene Huwelyk : want alhoewel Molière zyne tooneelen in het genoemde fpél, vry kunftig, én niet zonder oordeel, heeft aan een gefchaakelt; nochtans vereifchte de gantfcheloop der GefchiedenifTe meerder tydtrekking dan hy tot het wérk gebruikt heeft. Sganarelle, die by ons Rykert is, blyft by hem, van den beginne tót het einde wérkelykophettooneel. Hier vindt hy ten eerften by ontmoeting zynen vriend Jeronimo, dien hy wilde gaan fpreeken om met hem , wégens zyn voorgenomen huuwelyk, raad te pleegen. 'Hy heeft op ftraat een kleen onderhoud met zyne bruid, én verandert daar op aanftonds zyn voorneemen van te trouwen. Zyn * vriend



VOORREDE,
vriend komt op dat oogenblik wéder by hem, én brengt hem antwoord wégens den begeerden diamantring. Hier op zéndt Jeronimo hem, onder voorgeeven van geenen Ieedigen tyd te hebben tót het uitleggen van zynen droom, na de twé Filofoofen, om raad by hén te haaien. JMa dat hy met de geleerden gefprooken heeft, verfchynen de twé Heidinnetjes; gelyk in het zévende tooneel zyne bruid met haar beminde. INa wélke onaangenaame ontmoeting, hy , meteen opilaand zeil, zynen toekomende fchoonvader het huwelyk gaat afzeggen; die hier op zynen zoon zéndt, én Rykert met ftókflagen dwingt het huwelyk te voltrekken ; dat hy in het laatfte rooneel belooft te zullen doen. Hier mede ontknoopt zich het Franfche Kluchtfpél, waar in de voorvallen altemaal, .geheel tégens de waarfchynlykheid, veel te fchielyk op malkanderen vólgen, zonder dat Jeronimo meêr gehoord, of gezien wordt-
Om dan al dit proppen der voorvallen op een, die Rykert geenen tyd gunnen om zynen adem te fcheppen, te gemoet te komen, endat'erftófs genoeg is tót het opmaaken van een wél gefchikt Blyfpél, heeft ons goed gedacht het zélve uit te breiden, én te fchikken in drie Bedry ven, om het zynen behoorlyke tyd geevende, eenen béteren welftand by te zetten door Rykert meer tyds te gunnen, om zich wel te be« aaaden; enjerenimo, volgens de waarfchynlyk-
htid



VOORREDE.'
lieid, meêrmaalen in 't wérk bréngende, zynen Vriend tót de ontknooping van 't fpé) toe, te doen verzeilen, Wy hebben ook twé dienftmaagden daar in gevoegt, die veel licht én opening aan de knoop der Gelchiedenis geeven.
De vérdere verbeteringen, zonder die hier alle omftandiglyk aan te roeren, zullen de kundige liefhebbers, die den réchten eerften druk nazien, zeer ligtelyk befpeuren.
Het Muzyk der liedjes van dit, én andere des Kunftgenootfchaps Tooneelftukken, zal by het hérdrukken van Mr. Andries Péls Mengelzangen, naaüwkeurig in alles verbétert, en met een Twéde Deel van nooit gedrukte Gezangen vermeerderd , eerlang in 't licht gegeeven worden: én vervólgens alle de vérdere dichtkuuftige Werken der Kunftgenooten.
Die was ons voorneemen, Kunftlievende Leezer, u by deeze verbéterde druk, bekénd te maaken, gelyk ook dat in alle de naagebooifle bydrukken van Alhert Magnus, énz. duizenden van grove fpéi- én drukfeilen gevonden wor. den, én geheele régels op veele piaatfenuitgelaaten zyn.
VER-



VERTOONERS,
Rykert, Oud Vrycr.
Belik, Dienftmeid van Rykert.
Adelaart, Vader
Ka rel, Bemind I , ,
>van IfaDellc, Katryn,'Kamermeid j
Koenhart, Broeder J
1 s abelle,Beminde 7 anRyker£-
Jeronimo, Vriend 3
Malfupius tBeiagchelyke Filofoofen van Arifio-
N a r r e n i U s S tCleS ' én Pyrr°S gCVOelGn-
Eerste?
>Heidin.
TWEDB J
Zwygende.'
Lakei van Adelaart.
Het Tootvel verheelt de huizen van Rykert, Adc. hart, én de Filofoofen, die in eene, en dezelve buurt paan, in de Hang.
De Gcfchiedenis van het Blyfpél begint voor den middag, en eindigt 's Avonds inZomertyd,
HET



fi E T
G È D W O N G E N Ë
HUUWELYK.
B L T SP E L.
EERSTE BEDRYF.
ÉÉRSTE TOONEEL. Rykert, Bel ie. R yk e rt.
§f^8?f§lpOu zégme eens, Belie, zit men béf met kant Mi^^^M^11 ismen mMt6^ Wel Sefchi^t? noe ftaatmeir
B e li e.
Nét op drie haartjes, fiks én vferkant; al je goed Zit óf'ét zeuven jaar had in de kas gelegen.
Ja wel, ja wel, mrat word je net!
Te veuren pleeg je naauw te lyen Dat ik je kleerertveegde: ik ftae gelyk verzet! Rykert.
Zo is 'et Belie; maar wanneer me gaat uit vryen Dan krygt men and're tanta.zycn. O kint, jy ziet nóch maar 't begin.'Belie.
Ja wel,'Sinjeur, doet dat de min?
R y fce rt.'
Ja tóch : de min wérkt wond're kuuren. Want fints ik ben verheft geweeft Ben ik een ander ménfch ; ik kan in huis naauw duurcn: 'k Was eertyds dof, nu ben ik bly van geeft;
At En



2 IIETGEDWONGENE En waar ik gaa, óf ftaa, ik ben zo ingenomen Met Ifabel, dat ik niet als van haar kan droomen, Dan is ze daar, en dan wcêr hier. Belie.
'k Bekén, Sinjeur, het is icn aardig dier, En jy hebt hiel wel uitgekeeken.
Ry k f, R t.
Ik gaa ao heen, kind, om hcur vader aan te fpreeken; 'k Bén heel geréfolvcert al heeftze niet veel géld, Ze is jong, én fchoon, ik heb men zin op haar gefield. Belie.
Maar dénk je zo ten cerften ati te raaken? Rykert. Ja ; 'k heb heur vaders woord al wég. Zie, Bélic, lui van myn fatfoen die doen 'er zaaken Met rype raad, én overleg.
Belie.
Wis, zou je niet?
Rykert, aan de deur van Adelaart kloppende. Hadic.
Be lie.
Ben jy 'et niet, jouw ilhyvcn Die zeilen jou wel doen bekij ven.
■ T W É D E T O O N E E L. Adelaart, Rykert, Belie, ter zyen.
ÏA D e l a a r t. leer Rykert, weliekom.
Rykert.
Ik kom hier om de zaak Daar jy van weet, heer; zie ik maak Geen fennonyen.
AD e laa r t.
Heer, wilt gy niet binnen komen Om in meer vryighcid te fpreeken?
Ry-



II U U W E L Y K. 3 Rykert.
Maar, men heer,
Zou jufvrouw Ifafcél,..
Adelaart.
Ai wil voor haar niet fchroomen; Trcè binnen , én gy zult ligt kunnen zien hoe zeer Zy u bemint.
DERDE TOONEEL,
W7 Belie.
Yv El dénkt die paay dan nóch te trouwen Mctzulkcn Juffertje, zo jong, zo fchoon, gansch bloed! Hoe zelze hem zen bolletje doen klouv/en!
Want ncemtzc 'cm , 't is fléchts om zen goed. Wat zcl 't Jan Hen hem nóch beklaagenf Gants ligters, hoe zél hy ze draagen ! Nou 't gae daer mëê zo 't wil,"wat roert 'et myn, as ik
Slechts kryg ien déftig bruilóft.sftik. Maar 'k zie Katryn ; mit Mie is zy zo in höur fchik? ü I 't is de vryer van men miefters oitgelcezèn ! Ja vrindfehap, had jy maar ien krummeltje verftand, Hoe ligt wierd jy men miefters luitenant! , Maar zacht! dacr zynze, ik gae.
VIERDE TOONEEL.
Ka re l, Katryn.
¥vr" K a r e L.
I\>.Atryn, hoe kan het weczen Dat Ifabelle op zulk een vent verflingert is?
K a t r y m.
Wei zou zc niet? 't is zeker én gewis. Hy heeft van 't liefdekruid, dat haar hem doet beminnen, En'tis haar's vaders wil; 'k vrees datje niet zélt winnen A 2 Met



4 HET GED WON GENE
Met al jouw klagten, én gebeên. O^tftel u zo niet heer ! gy zult haar vriend welblyvcn,Zo jy haar leege tyd fomtyds wat wilt verdrvvc.i;
Maar nimmermeet wordt gy haar man, o neen,
K /, rel. Ik mag het uur dan wel beklaagen Dat ik haar 't cerft heb liefde tocgedraagen : Zy heeft my duizendmaal van haar genégenheid Verzekert; maar ik ben door haar misleid, 'k Zal dan rampzaalig moeten kwynen, Tcrwyl zy doof zal zyn voor myn gezucht en pynen.i Katryn.
Waar blykt het dat zy jou bedroogen heeft?
Zy heeft u niet belooft te trouwen : En fchoon zy 't had belooft, van u was 't onbeleeft, Van haar was 't dwaas gedaan als zy haar woord zou
houwen.
K a r e l.
Waarom Katryn ?
Katryn. Wat had gy liever; fpreck récht uit, Dat zy uw lieffte was, óf bruid?
K a r e l.
Is daar verfchil in ? 't een én 'tanderzoude ikwénfehen, K a t r y n . Dan bén je niet van dat verftand, Myn lieve onnozele Galand , Als hédendaags nu zyn de mceftc ménfehen. Ik weet wel dat jy haar, nóch dat zy jou niet dient;
Maar heb je 'er lief? hou my te vriend.. Een kleinvereerinkje kan immers jou niet krenken; Ik weet wel dat je beurs juift niet veellyden kan, 'k Vraag niet na groote, of veel gefchénkcii; Maar laat my als een ecr'lyk man Sléchts eens jouw mildheid zien, 'k beloof, 'k zei om je dénken.
Ka-



ïl U U W E L Y K. g Ka re l.
Ik vrees gy boert met my, én myn verdriet Raakt u het hart in 't minftc niet. Katryn. Myn Heer kon 't makkelyk zo ftellen, Dat zyn verdriet my 't hart ligt ook mogt kwellen. Kar e-l. Katryn, 'k bcloofje...
Katryn.
Ja myn Heer, Belooven doet de beurs niet zeer.
K a re l.
Ik zweer...
Katryn. Ik bidje, niet te zweeren; *t Is te allemodifch, ik hou meer van 't woord verKarel. (ééren. Al wat ge van my zult begeeren Dat zult ge hebben, voor 't begin Neem deezc ring, die ik voor u heb laaten maaken, En wees my gunftig in myn uain,
Katryn. Dat woord begint myn hart te raaken. Ik zal zoo veel ik kan u helpen over al;
En als 'er iets pafïeert, ik zal 't U kenbaar maaken : én wilt gy Mejufvrouw fpreeken, Pas dat ge tot haar Nichts de klok drie uuren zyt, Daar moet zy weezen. 'k Ben genootzaakt af te breeken, *k Heb niet een oogenblik meer tyd. Mejufvrouw zal wel wakker op me kyven, 'k Durf uit'cn huis niet langer blyven. De deur gaat op, 't is haar Papa, én Broêr.
K a r e l.
Vaar wel.
Katryn, gaat achter haar -vólk om, in huis.
A 3 VYF-



$ HET CEDWO N G E N E
VYFDE TOONEEL. Adelaart, K o e n h a r t.
DA d e l a a r t. At Rykert van uw zufter Ifabél, Zo minniyk wordt onthaalt, gafchiedt door myn bevél.
K o e n h art.
Verdient die lompert dat ze 'em zo zal kareffeeren, En is myn zufter voor dien jorde opgevoed?
adelaart.
Gy weet wel hy heeft magtig goed, Aan geld, én land; ook is 't een man met ceren.
koeniia r t.
Dat 's Jonker Karei ook.
Adelaart.
Gy. weet niet wat ge zégt. Heer Karei is een eerlyk knecht; Hy is van édel bloed, én jong, én wel gefchaapen ;
Maar zullen we ons aan hem vergaapen ? Zo 'k hem uw zufter gaf, wat zou het zyn? ik kan Met haar geen huw lyks-goed, veel minder rykdom gecven;
Ze is wcitfeh ; daarom dient haar geen man , Dan een die geld heeft om heel rykiyk van te leeven. Zy kuil my meer als duizend guldens 's jaars;
Al wat 'er modens komt, óf raars,
Dat koopt ze, én moet ik 't niet bctaalen ?
Hoe is dat voor my aan te haaien?
Dat kan niet op myn renten ftaan?
En v. aar kreeg ik het geld van daan ? Het land geeft weinig, én wat's in den Haag te winnen ? Men kan^geen koopmanfehap als te Amftcrdam begiu* Koen n art. ( ncn.
'k Zou liever leeven op krediet.
Zo



H U U W E L Y K. 7 Zo lang ik kon , óf* ik 't betaalde , óf niet, Dan zulk een fchand doen aan 't gcflacht, én lycn
Dat tnyne dochter zich liet vrycn Van iemand die niet édel is ; een bloed Zo kanaaljeus, niet AdTyk opgevoed. * Wat geeft een Edelman na 't goed ?
Adelaart. Zie, Koenhart, al uw' raazcn , al uw tieren Zal tóch niet baaten ; hebt gy edele manieren Zo toon die., én zyt my gehoorzaam, vólg uw plicht,
Of ga vry voor altyd uit myn gezicht. Geen grooter plaag als arm te wezen, én hovaardig. Wilt gy het zyn? ik ly 't; die 't zyn wil is het waardig. Of meentge dat ons huis wordt door deeze écht ontéért. Gy komt cerft uit het veld, 'k ly dat ge'er wederkeert, En door een braave daad die oneér repareert: Want zie, 'kbenruim zozeermctu.alshaarverleegcn. Zoek uw' fortuin; het is onaad'lyk met den degen Te lanterfanten; fpreek my niet een woord meer tégen:' Want ik ben de oorzaak zelf dat hy haar heeft gevryd,
En 'k raak haar heel gelukkig kwyt. Ik fturf van fchaamtc zo het huwelyk bleef fteeken. Wat zouden 'er de lieden niet van fpreeken, Die wecten dathy hier in huis akfés
Gehad heeft, wel een maai vyf zés. Koe n h a r t. Is 't zoo gefchaapen , zal ik my gewillig voegen Om vader heel te vergenoegen.
Adrlaart. Wel, toon u dan gehoorzaam als een zoon, Ik zal als vader, ook Wel zórgen dat geen hoon Aan ons gedacht gefchied: daar komt hy , draag u wyslyk, My zal 't zeer lief z) n , u zeer prys'lyk.
A 4 ZÉS-



■8 HET GED WON GENE
ZESDE TOONEEL.
Rykert, Isabelle, Adelaart, Koen hart.
OR y k e r t. fis huwelyk is klaar, men heer; 'k heb weinig tyd Mejufvrouw Ifabél met jouw verlóf gevryd En kryg zo 't jawoord.
Isabelle.
Ja heer vader, om te tooncn Dat my uw keur behaagt, én om myn heer te loonen Voor zyne liefde, gaf ik hem zo ftraks het woord. Adelaart. Gy hebt gedaan gelyk 't behoort. Dewyl 't myn heer zo ftark verzocht, heb ikgecnrédeu Hem af te liaan ; 'k betrouw me op zyn genegenheden.
R yk ut.
Je ziet de vreugde uit myn gezicht Myn heer, én ik ben jou veur deeze gunft verpligt!
Adelaart. Ik wenfch u veel geluk.
Koen hart.
Ik wenfch u van gclyken. En zal als broeder u myn vricudfchap fteeds doen blyken. Adelaart.
Heer Rykert, die ik reeds als vóór mynfehoonzoonhou ,
Wyl gy myn dóchter hebt tot uwe bruid verkooren , Eer dat wy komen tót de trouw , Zal ik, om alles naar behooren Te doen, myn vrinden t'avond hier
Verzoeken, en gy kunt er de uwe mcê doen komen
Zo 't u belieft.
Rykert. Wel, wel, doe dat rp jouw manier. Nou Bruidie, ik gaa ; a) watje maar zult droomen
Dat



H U U W E L Y K. ?
Pat zél. je "hebben.
Isabelle.
Ei vergeet het groot karkant Niet aan de paerelfnoer, en laat de diamant In zilver leggen. Ik hou niet van veel juweelen Als zy maar groot, én nét zyn, en wel fpeelen. Rykert. Wel, Bruidje, daar zal niet aan fcheelen.
Hadie.
Ad e la art. Vaar wel myn zoon.
Isabelle.
Vaarwel, myn Bruidegom. Koenh art.
Ik blyf uw dienaar.
Rykert. 'k Wénfchjou goeden dag,
ZEVENDE TOONEEL.
Rykert, alleen.
'kl^En Mom
Van blydfchap ! Wie had dat ooit durven denken. Schoon my heer Adelaart zyn Dóchter wel woufchenken,
Dat zulk een Juffertje my voort
Heur hart zou geeven, én heur woord? Jawel, jawel, ja wel, hoe kén ik me bedwingen Van vreugd? de Bruigom in zo korten tyd te zyn,
Daar andere van minnepyn Veel jaaren kwynen! 't Zyn onmeugelyke dingen, Die nu gebeuren! Get: hoe zei Jeronimo
Staan kyken als hy 't hoort ? maar ho!
Ik zie hem daar: wel, wie zou droomen
Dat hy zo wel te pas zou komen?
A 5 ACHT-



io HET GEDWO NGENE
ACHTSTE TOONEEL.
Rykert, Jeronimo.
rj~^ Rykert. J. Er goeder uur, myn heer; ik had juifi veurgenoomen Zo itraks naar uwcnt toe te gaan.
Jeronimo. Myn heer mag ik de réden weeten?
Rykert. Het was om.tanige fekreeten U te openbaarcn, én jouw oordeel te veiTtaau.
Jeronimo. Ik ben bereid, én bly dat wy malkand'ren vinden: Gy zyt een van myn befte vrinden, Spreek vry, hier hoort ons niemand niet. Rykert.
Maar t is een zaak daar veel is aan geleegcn, En daar ik my volkomen , én ter de^en Graag met my i vrienden op beried.
Jeronimo. Ik luifter met aandagtige ooren. Spreek vryelyk uit, myn heer, het is My eer dat gy my die geheimenis
Vertrouwt; én ik verlang te hoorcn... Rykert.
Maar eer ik verder ga , myn Heer, hoor toe! Op dat ik geen vergecffehe vraagen doe, Verzoek ik vnendeh k dat je my niet wilt flatteeren; Maar zeggen zo je 't meent.
Jeronimo.
Wel, is dat uw begeere;-,
Ik zal het doen.
Rykert.
Hoor toe: daar is geen grooter kwaad Myn heer, naar dat my dunkt, als ménfchcn Die veinzen.



H U U W E L Y K. ii Jeronimo.
't Is zo.
Ryke rt. Kyk, daarom zou ik wel wénfchen Patje openhartig waartin 't geeven van jouw raad. Jeron iuo.
Ik zal.
Rykert. Wel hoor, beloofjc dan met eeden Dat jy me raaden zult in alle opréchtighéden ? Jeronimo.
'k Beloof u by myn woord, 't beftaat ook wel in réden. Rykert.
'k Verzoek ook datje me in jouw antwoord niet misleid. Jeronimo. Vrees daar niet voor , 'k heb 't u gezeit.
Rykert. Wél hoor; zie, dit zyn myn fekreeten, Ik wildé gaerne van jou weeten Of ik ook wel zou doen te trouwen ?
Jeronimo.
Trouwen? gy?
Ryk e rt.
Wel ja, ik zélf. Nou zég me eens onbefchroomd, én vry Het geen 'er jou van dunkt.
Jeronimo.
Gy moetmy eerft verklaaren Hoe oud gy zyt, dat is te zeggen hoe veel jaaren. Gy hebt.
Rykert. Ik?
Jeronimo. Ja-
Ryke rt.
Dat weet ik zéker niet; / Maar 'k bén gezond én wel te pas, gelyk je ziet.



12 HET GEDWONGENE
Jeronimo. Wel kun je 't daar, óf daar omtrent niet weetcn? Rykert. O neen, het is my glad vergeetcn. Jeronimo.
Hoe oud waart gy toen wy eerftvriendfehap maakten? Rykert.
'k Was
Toen twintig jaaren ; maar hoe komt dat hier te pas ?
Jeronimo. En naa wat tyd zyt gy uit Engeland gekomen ? Rykert. Na zéven jaaren.
j e r on i m o.
En uit Romen? Rykert.
Na acht jaar.
Jeronimo. En daar na , uit Vrankryk. Ryke r t
Naa ruim vyf
En nóch een hallef jaar verblyf.
Jeronimo. In wat jaar zyt gy t'fauis gekomen ?
Rykert.
Laat eens kyken;
In zés en zéftig, naar ik 't gis.
Jeronimo.
Dat fcheclt tot nu toe, zo 'k niet mis, Juift veertien jaar: nu kan men haaf! het vonnis ftryken,
In Vrankryk vyf, dat 's négentien :
Tc Londen zéven, dat *s, laat zien, Nét zéséntwintig ; acht die wy te Rombn blccven Maakt vieréndartig, én dan twintig, dat maakt even,
Te faamen vierénvyftig jaar.
Die zytgy oud, 't is daar, óf daar
Om-



U U U W É L Y K 13 Omtrent.
Rykert. Hoe! ik ? dat kan niet weezen f J e r o n 1 m o. H Is wél gerékent, én wyl gy my hebt belaft U niette vleijen; maar rond uit, gelyk voor deezen ,. Te fpreeken, zég ik u dat u geen trouwen paft; Veel jonger moeten zich wel rypclyk beraadcti Eer dat zy zulk een pak op hunne fchouders laacïcn; Veel meerder gy dan, gy, araiï.wien de wufte min Kföt meer behoort te komen rn de zin: Want is het zottcrny te trouwen Wanneer men jong is, zo'én weet Ik niet waar voor men 't kan in oude lieden houwen Als voor een raazcrny. Ik moet, al' waar 't u leed, U myn gedachten dan voor 'tlaatft nócheens ontdekken;
Ik raad u niet te trouwen: want zie, ik, Ik zélf, met ancPren, zou ook met u moeten gékken Indien gy, die tót nu ontflipt zyt uit dien ftfik, U heden liet met liefdensbanden binden. Rykert. En ik Wil trouwen, 't gaa hoe 't gaa. Ook zal het niemand niet belachchiyk kunnen vindenDat ik een dóchter trouw die ik bemin.
Jeronimo,
Ha! ha.'
Dat is wat anders,- dat én heb ik niet geweetcn. Rykert.
Ja, 't is een dóchter die myn hart zo heeft bezéten Dat ik haar als my zelf bemin. O , 't is te ondieft!
Jeronimo.. Ja zéker, buurman, ben je zo op haar verheft? Rykert.
Ja vriend, ik heb haar al ten huuwelyk doen-vraagen V an haare Vader.



i4 HET G E D W O N G E N E
Jeroni m o.
R y ic e rt.
Van avond zyn haar maagen Vergaart, én'thuuw'lyk zal gcllootcn worden. Jeronimo.
Zo :
Ik zég niet meer. Trouw, trouw! ho! ho! is 't zo gelegen ?
Rykert. Zou ik 't huuwen laaten ftecken? Wat meen je, vriend Jeronimo, dat my Geen wyf meer paft op zy? Ik meen nóch telgjes aan te kwecken. Die... want fttl eens de jaaren aan een kant, En oordeel óf'er in het land Een man van danig jaar zo fluks en fris kan weczen Als jy me ziet. Wel hoe, men heer. Wat i'chort me? wat heb ik te vreezen ? 'k Loop als een Kievit op en ncèr; Ik kan me réchts, én links omkeeren, Karos, én flccdtje nóch ontbeeren. 'k Eet driemaal daags .vricr.d, en 't gebit, gelyk myn ftcm Heeft nóch zyn oude kracht, én klank; hem, hem, Wat zeg je 'er van ?
Jeronimo.
Ik beu bedroogen In myn gevoelen; ja myn heer, gy hebt gelyk. Rykert. Ik heb altyd het htuiwch k, hoe ryk Ik ben, veracht; maar nu zie ik uit andere oogen: Want boven dat ik door dccs trouw Genieten zal een fchoone vrouw, Die my fteeds kullen zal, én ftreelen , Wie zou dat zoet onthaal verveelen? Zal zy me altyd believen, én
Wan-



II TJ U W E L Y K. 15
Wanneer ik moede ófziek'lyk ben, Aanminnig kocfteren ; ik mis bykails myn zinnen, Wanneer ik overdenk al 't zoet dat my in 't minnen Ontmoeten zal; én boven dit vermaak
Zo dénk ik, blyf ik zonder érven, Dat ligt de ftam der Rykcrts uit mogt ftérven ; En dat waar al te moeijclyk een zaak.
Wat zal 't myn hart een blydfchap weczefï Als ik die fchéplcltjcs zal zien vcur myn gezicht,
Waar uit myn wcczcn is te leezen ? Die, als ik buiten myn affaires heb verricht, My zullen als een deel kleine Engeltjes ontmoeten, En met den naam van hun Papaatje groeten'?
Of vatten my fomtyds om 't been,
En fpeclcn zoetjes om my heen, En door hun ftamcren my ftóf tot lachchen gecvcn ? Me dunkt ik zie 'er al vyf zés rondom my zwcevcn. Jeronimo.
'k Beken ter wacrcld is geen grooter vreugd, ik raa U ftraks te trouwen; hoe myn heer, waar wacht ge na?
Ry k e rt.
Waeréntig, raad je 't me?
Jeronimo.
■ Iioc ! mcugje dat nóch vraagen?
Voorzeker.
Rykert. O.' geen raad en kan me bét behaagerf'; 'k Bén bly dat je als myn trouwe vriend , My met jouw goeden raad in decze okkazic dient. Jeronimo. Maar mag men, zonder u te ftooren • Ook vraagen wie het Is, die u zo kan bckooren? Rykert.
't Is Ifabelle.
j e b) o n i m o.
Hoe! dat jong én wceld'rig dier? Dat aartig popje, llecds getraalict naar de zwier?Ry-



-,6' HET GEÜWÜNGENB
Rykert.
Wel ja.
Jeronimo-. De dóchter van heer Adelaart?
Rykert.
Met rédenv
Jeronimo. En zuftet van heer Koenhart, die de ftraat Steeds met den degen fïjpcn gaat? Ryk ert
Die is 't.
Jeronimo. Wel wat voor vrcemdighéd'en
Gebeuren niet!
Rykert. Wat dunkt je van men Bruid? Jeronimo. Ze is tréffclyk, ik raad u maak een kort befluit. Rykert.
Zou 'k wel een beter voormy hebben kunnen vinden?r Jeronimo. O- neen! zy zal u vry veel vrinden Toebrengen : want een vrouw zo ichoon En jong, verftrekt een man als gy zyt, tot een kroon. Wel heer , wat zult ge wel getrouwt zyn met malkander! Wel haaft u tóch.
Ryk ert
Zie daar 'k verander Van binnen : want je maakt men ingewand verheugt Met zo te fpreeken. Ik bedank je vcur jouw raaden,En noodje te avond mee by onze huuw'lyks-vreugd. Jeronimo. Wel nu, dat wil ik nietVerfmaaden; 'k Ben meè nóch gaeme by de jeugd'. Maar zult ge 'er geen Juweelcn koopen? Rykert.
Gelyk als dat de wy.s is, zou ik hoopen: De



H U U W E L Y K. 17
De bófte zyn me niet te fraai, 'k Wou ik 'er krygen kon daar ik de Papegaai Mee fehoot.
Jeronimo. Ik weet 'er fchoone, én uit de kurift te krygen, Rykert.
Je zult me vriendfehap doen,zo je iets uitfteekends Weet, Dat jy 't me zénd ; maar 't is me leet. .. De moeite... kyk, ik kén 't niet zwygen... Dóch, onder vrienden... zie 'k heb nou veul in myn Je weet't niet. (hoofd; Jeronimo. Wie ik? neen tóch niet; maar 'k geloof 't Rykert. Nou vaar dan wel, tot flus.
Jeronimo, in 't zvdggaan.
Wat mag die gék beginnen ? Hy Zulk een Juffertje beminnen? De dóchter van heer Adelaart? maar! maar! De weeld'rige Ifabél, in 't blocijcnft van haar leeven , Met Rykert, reeds al viërénvyftig jaar ?
Dat zal een trcfléiyk huuw'lyk geeven ! Ha! ha ! ha ! ha !
NEGENDE TOONE EX.
FN Rykert. ._^Lk keurt myn huuw'lvk goed: Wat zie ik al vermaak, én vreugde te gemoet! Wanneer ik daar van fpreckdan lachchen alle menfehen
Gelyk Jeronimo hier doet. Hoe kon ik grooter vreugd op deuze waereld wénfehen! Maar lus, me dunkt dat ik de klók half één hoor Haan, Ik mag myn hart wat ftérken gaan. Einde van het Eerfta Bedryf,
B TWf.



[g HET GED WON GENE
T W É D E B E D R Y F.
EERSTE TOONEEL.
HRykert. Eb alles, wat ik met gedachten kan begeeren; Maar evenwel myn hart dat wordt ( fchort: Van zórg geplaagd; zie daar, ik weet niet waar 't me Wel hoe! wat drommel mag me deeren? Ta'tfchynt wel, dat altyd het minnezoet Vermengt moet wezen met wat roet; Ook heb"ik dikwvls hooren preeken, Dat aan de blydfchap van denmenfeh, Altyd een beetje moet ontbreeken. Getrouwd te zyn is wel myn hoogfte wénfeh ; Maar nu t 'er cind'lyk toe zal komen , Begin ik voor de trouw tefchroomen, Endatkomtnergensvan, als van dat drommels droomen. Wat of die droom beduiden mag? Foei' Foei! 'k flaap nooit weer over dag. 'k Mag 'taan Jeronimo, myn vriend , eens openbaaren En zien , óf hy me daar de grond van kan ycrklaaicn. Maar trouwens , wat voor zwaarigheid Ook in die droom verborgen lelt, Wat zórgen my de zinnen pyncn, Een lonk van Ifabel zal alics doen verdwynen.
TWÉDE TOONEEL. Is a'belle, uit haar huis, Rykert, Lakei.
DIsabelle. Aar draag myn fluyer,en zie toe dat ge u wel wacht ~"r Langs ftraat te mallen, of te gaapen.



H U U W E L Y K; \9 Rykert.
Daar komt myn fchoone bruid! Haarminn'lykweezen lacht!
Wat vreugde zal ik nietin haart' aanfchouwenfmaaken! Wat heeft ze in 't gaan een hooffche zwier ! Zy is te faamen zoet, én fier. Zou wel een man , als hyhaarkomtteaanfchouwcn , Zich kunnen van de min onthouwen, En 'thart niet voelen in zyn lyf, Opfpringen na zo fchoone een wyf? Waar gaa je heen, myn ziels bezinde, Aanftaande bruid van jouw aanftaande man ?
Is a b e l l e.
Ik gaa iets koopen.
Rykert. Myn beminde, Die tyd van ons geluk komt nou al nader an, Dat ik uw Echtgenoot zal weezen, Niet waar myn liefftcntjc, niet waar myn uitgeleezen ! Wat vreugd? gun datik U uit vriendelykheid eens zoen. Myn Engeltje gy moogt dat nu vry doen Ben jy niet wel met zulk een man te vréden, Myn olik fchellempje?
Isabelle.
Wel wis , met reden.. Ik zweer het ü in waarheid : want Myn vader heeft me lang gehouwen Gelyk geilooten aan een band; Dies ben ik hart'Iyk bly dat ik met u zal trouwen; Gy hebt me tydelyk veiloft uit myn verdriet;
'k Hoop nu myn fchaa weèr in te haaien: Want gy zyt van die mannen niet Die altyd op het doen van hunne vrouwen fmaalen „
En houden haar altyd in huis Geflooten. Ö! My dunkt daar is geen grooter kruis! ik zou "er me nooit kunnen toe gewennen
B 2 ' Dat



ia HET G E D W ONGEKE
Dat wil ik wel rond uit bekennen; Ik hou teveel van jok, én vreugd , Van danflen, fpringen, banketteeren, En ben te gaarne by de jeugd Omtrent de dames , én by heeren. Ook weet myn heer wel hoe 't behoort,' Eu daarom wil ik van nu voort, Tot alle vreugde my bcgecven.;
Wy zullen t' faamen zo geruit als Eng'len leeven;
'k Zal u nooit ftooren in het geene dat gy doet, Gelyk ge my ook niet berispen moet;
'k Stel vaft men moet van beide zyden
Malkand'ren minnen. 'kZou geen knorrckunnenlyd'en.
Ook moet g'uw zo verzeekert houden van uw vrouw Gelyk ik my van u verzékert hou ;
En dat 's genoeg;maar welk een kwaal komt u bevangen ? Waarom verfchict de verw op uwe wangen
Myn heer? Hoe is uw vreugd zo fchiclyk uitgedooft? Ryk ert.
't Zyn dampen die my ftygen na het hoofd. Isabelle. Die kwaal doet nu veel ménfehen kwynen. Maar door ons huuwelyk zal de uwe haaft verdwynen. 'k Gaa my verzien van kóltelyk gewaat, En zal my kleeden naar uw ftaat; 'k Zal alles vaardig laaten maaken, Wyl onze trouwdag tóch haait zal genaaken. Vaar wel.
Ryke r t. O bloed! watzotterny Heb ik begaan ?
D ER-



HUUWELY1C 21
DERDE TOONEEL.
Jeronimo, Rykert.
A/T Jeronimo. 1VI Vn vriend 'k bén bly Dat wy malkand'ren hier ontmoeten, Ik meende u zo te gaan begroeten, ' Om u te zeggen, dat Belier, de goudfmidt, my Eendikfteen heeft getoont van tien Karaat, diehéden Lerit uit Ooft-Inje is hier gekomen over land • Heel zuiver, fPeclend, net van water, die met réden Wel heeten mag zo fraai een diamant, Als iemand met zyn oogen mag aanfehouwen. "Rykert.
Myn heer Jeronimo, die zaak heeft nóch geen haaft. Jeronimo.
Wel hoe myn heer ! wat 's dit? ik liaa geheel verbaaft • is zulk een heftig vier zo fchielyk aan 't verkouwen? Rykert.
Een afkeer tót de trouw kwam my daar fchielyk aan, ±m k wou wel, eer dat ik daar vérder in wil gaan Dat gy noch eensopréchtuwmeining my woudzeggen: Voor al dat gy me een droom eens uit woudt leggen, Die ik naa 't middagmaal gehad heb, én die my Brengt in een vreemde fantazy. Jy weet, fchoon fommige met droomen gekken Daar is fomtyds veel voordeel uit te trekken- ' Dewylmen dikmaals uithetgeen men droomt, voorziet Het geen ons naakende is, 'tzy biydfchap, ófverdriet. My docht, k was ineenfchip.in'tmiddenvandebaaren
Uie ongeftuimig heen en wcêr Uns flingerden
Jeronimo.
Ik M„ „i- clky\d verfch0°" me-tóch; myn heer, iJC bén met «fgerécht om droomen te verklaaren
B 3 Oox



22 HET GEDWONGENS
Ook heb ik nu geen tyd, 'kword op een plaats gewacht. Om van uw huuwclyk, en van uw droom te praatan, Hebt ge uw gebuurren , voor twe wyze luy geacht, t Zyn Filofoofen, én daar moogt ge u op verlaatcn ; Ook wyl zy van verfchcide Secten zyn, Kunt gy hun beider oordeel overwecgen. 'k Heb u myn zin gezeit, vaar wel.
Ryk ert.
'k Heb daar niet tégen ; Die raad is goed ! Ik ben nu reeds half uit myn pyn. 'k Moet me eens beraaden met die hooggeleerde mannen.
VIERDE TOONEEL.
Ma lfurius, Rykert.
Malfurius, geheel verfloord uit het huis T van Narrénius.
JA, ja, gy zyt een onverftandig beeft, Een bok, een ézel, die alleenelyk de leeft
Hebt van een menfeh, wel waard te zyn gebannen By Profefiborcn , én.. .
Ry k e rt. „ Daar 's d'eene! ik fpreek hem aan. Malfurius. Gy zyt het botfte beeft dat immer is gebooren; 'ja 'k zal 't u door de réden doen verftaan, Of tooncn aan uwé ézels ooren
Dat...
Rykert. „ Hy is heel verftoort: Myn heer... Malfurius.
Ik! ik dit hooren! Gy rédeneeren? gy, gy, die nóch niet verftaat Wat de Elementen zyn? Gy weet niet wat ge praat.
Ry-



H U U W E L Y K. 23 Rykert.
De gramfchap maakt dathy beroofdfchyntvan zyn'oogen Ma l fu r 1 u s. Foei! moet men zulk een raazerny gedoogen? Een voorftel, zo verdo:m'lyk by Dc liènvan letteren!
R y k e r t.
„ Het fcbynt de man is vry
„ Vertoornd!
Malfurius. Het is abfurditeit, 't is loogen: Toto Ccelo, tota via aberras.
Ryk e r t. Myn heer, gy komt hier récht van pas. Malfurius.
Uw' dienaar.
Ryk ert,
'k Wenfchte dat het uw gelieven was... Malfurius. Weet gy'wel dat gy komt te maaken Een Sillogismus in balordo ?
Ryke rt.
Hoor myn zaaken.
Ik wou...
Ma lfu r ius.
Ja, 't eerfte is lós, én 't ander ongehoord; En uw concluzie zeer bclach'lyk. Met een woord, 'k Wil liever barften dan uw voorftel confenteeren.
Ja tót de lcfte druppel van Myn inkt zal ik u myn opinie defendeercn Pugnis & calcibus, ungtdbi/s & roftro.
Rykert.
Kan ik...
Malfurius. Gy zyt een weetniet! Een tieran! Ja, die de waarheid zoekt voor élk een te verduift'ren , B 4 D:lt



24 H ET G E D W O N G E N E
Dat hou ikftaande, ja, ik, botmuil, én ik kan... Rykert.
Heer Ariftötelés, ik bidje, wil eens huileren : En zeg my de oorzaak van 't geen u verhoort.
M a l fu r i VS.
t> , Myn heer,
De onredelykftc zaak...
Rykert.
Wat meer? Malfurius. Myn heer, óch, óch, wie zou nietfchroomen! Och, 't is verloorcn .' 't is gedaan: De wacreld moet eerlang vergaan ! Och, de ongebondenheid is al te veer gekomen,
En door geen reden meer te toornen ! De Magihraat, die 't recht behoorde voor te ftaan, En de gefchikthcid maintcneeren, Moell, mét een bloedrood aangezigt, Om hun verwaareloosdc pligt, Zich fchaamen pulk een huk te tolereercn.' Rykert.
Wat is het dan?
Malfurius. O 't is een ongehoorde zaak ! Een zaak die aan den Hémel roept om wraak! Moet nu een Filofoof met zyn geletterde ooren
In 't openbaar dan zeggen hooren , Wat gruuwclyker ding! de forma van een hoed? R y k e r t.
Hoe ?
Malturius. Ik zeg dat men de figura zeggen moet, En niet de forma. Dit verfchil is tuffchen beiden : De forma, is het uitterlyke blyk Eens lichchaams, dat beweeglyk En loevende is; dit moet men onderfcheiden
Van



H U U W E L Y L. 25
Van 't onbeweegelyk: wie anders zegt, taft mis; En wyl dat in een hoed gantfeh geen beweeging is,
Zo kan men ligtelyk betoonen Dat een geleerde de figura zeggen moet,
En niet,de forma van een hoed. Hoe kan men zulk een beeftigheid verfchoonen? Ja weetniet, als ge zyt, ja botmuil, 't is alzo Dat gy moet fpreekén, ja, 't zyn Ariftoot'les réden,
In 't eerfte boek der wezenhéden,
Daar Haat het klaar én nét.
Rykert.
Ho.' ho !
Is 't anders niet ? zél jy je daarom dus verftooren? Ik dócht waarachtig dat ons land reeds was verlooren! Myn goeje Dokterbuur, ik wou.,.
Malfurius. Had ik hem hier , zie daar ik zou..,
Rykert. ga? Dat je al die beuz'lery liet vaaren. 'k Verzoek...
Malfurius.
Zie daar ik ben zo kwaad, En zo verftoord, dat ik onmoog'lyk kan bedaaren! Rykert. Myn heer, ei lieve,, 'k bid u laat De hoed de forma, én figura in haar weezen. Ik had jou iets, te zeggen, om jouw raad... Malfurius.
Impertinénten...
Rykert. Ei , bedaar. Malfurius.
Hebt ge ooit geleezen.., Rykert, Wel lieven tyd ik ! ik bid...
B5 Maj>



16
HET GEDW ONGENE
Malfurius.
Die propofitie , gy,
Gy Maande houden ?
Ryk ert.
Hy heeft ongelyk; hoor my. Malfurius. Die Ariftotelés weêrleit heeft in zyn leeven ?
Rykert, zich na 't huis van Narrénius kceremk. Dat 's waar. Je bent een zót, een onbedreevcn , Een ouverftandig ménfeh, dat jy met zulk een man Die leezen én die fchryven kan Wilt difputeeren. Nu daar by gebleven; Nu moet jy ook, zo 'tjou belieft, menheer, My hooren fpreeken : want ik ben by u gekomen Om op een zaak die myn gemoed dryft heen én wcêr, My met u te bcraóii, of ik in de echt zou treeden:
Want 'k ben gezind een vrouw Te nccmen die my in myn huis gezélfchap houw'; Ze is fchoon-, én wel gemaakt van léden, Van troonie rond, én wel befneeden, En die my wonderlyk behaagt: 'k Mishaag haar ook niet, fchoon bedaagd. Haar vader heeft de koop my toegeflagen, Maar échter vrees ik iets daar jy, Nóch niemand my om zou beklaagen. En 'k zou wel wenfehen dat je my Eens jouw gevoelen,woudt verklaaren , En wat je me zoudt raan.
Malfurius.
Ik kan me niet bedaaren S De forma van een hoed! hou liever ftaande , kom, Quod in natura rerum datur vacuüm-. Ja datik bén een beeftgebooren. Rykert.
., De nikker haal je ! Ik bid heer, wil me eens hooren; Het is bykans een uur geleên
Dat



HUUWELYK. 27 Dat ik jou aanfpreek, én gy antwoordt niet. Malfurius.
Met reên
Ben ik verftoord; maar wil my excuzeeren.
Rykert. Ei lieve! wees niet meer verftoord; Ik bid je dat je me toch eensjes hoort.
M alfur ius. Wel aan, zég, wat is uw begeeren?
Rykert. 'k Wou je ietwes vraagen.
Malfurius
In wat fpraak Zult gy me fpreeken van uw zaak ?
Rykert.
Hoe ! in wat fpraak? wel is dat vraagen? „ Die vént heeft luft om my te plaagen!
Malfurius. Zég op, zal 't zyn in 't Italiaans?
Ry kert.
Neen.
M a lfu rius. Of in 'tEngels, Schots, Hebreeuws, óf in het Spaans? Rykert.
Neen, neen.
Malfurius. Of in 't Latyn ? of zal het hachch'lyk weezen In 't Sirifch? in 't Kaldeeus? in 't Grieks, óf't Arabiers? Ry ke rt.
Neen, 'k héb die laatfte taaien nooit geleezen. Maar feldrement waar toe zo veul gezwiers? Je zoudt een ménfch de kóp wel breeken. Malfurius. Ofwilje in't Franfch? óf Hoog, óf Neêrduitfch fpreeken ?
Of in de Noordfche fpraak?
Ry-



£1 HET GEDW ONGENE
Rykert.
Neen , in 't Neêrduitfch, Malfurius.
. ^ Wel aan,
Dan moet gy aan myn linker zyde ftaan; Myn réchter oor is voor geleerde taaien. .. Rykert.
„ Wie hoorde van zyn dagen vreemder zaak, Of gekkejyker ding verhaalen? Malfurius. En 't linker voor de plompe, én moederlyke fpraak. Rykert. „ Wel wat gebruikt dit vólk al grillen !
Malfurius. Wat vraagt ge nu ?
Rykert.
Ik zou wel willen Van een geringe zwaarigheid, Jouw oordeel vraagen.
Malfurius.
'k Ben bereid, 't Zal van de Wysgeerte, óf Filofoofye weezen, Nietwaar?
Rykert.
Neen éxkuzeer me; ik ben in duizend vrcezen, VaiiAvégen zéker ilach van vryery , kyk, die... Malfurius. Mjflchien begeert myn Heer te weeten, Of Logica een kunft, óf weetenfchap moctheeten? Rykert.
Dat is 't niet heer.
Ma lfu r iu s.
Ofzy tótvoorwérp heeft de drie Yerfeheid'ne werkingen der geeft?
Rykert.
Neen, zeg ik ; zie ,
-.-<■ .1 Dat



JI U U W Ë L Y K. zo Dat ik hier by u kom, is fléchts om u te vraageri... Malfurius. Is't, óf 'er tien Cathegoryen zyn, óf één? Rykert.
Neen.
Ma lfurius. Dan óf het befluit, den naam mag draagen Van't weezen van een Silogismus? R y k e r t.
Neen!
'k Wou dat ge 't oordeel eens woudt vellen... Malfurius. Miffchien of't goed zich met het eind reciproceert? . Rykert.
Neen , neen, neen, neen, neen, neen : hoemeugje een
ménfch zo kwellen ? Noch ééns neen.
Malfurius. Zég my dan , myn Heer , wat gy begeert, Gy weet wel dat ik 't het niet kan raaden.
Rykert. Ik zal je zeggen wat men deert, En waar ik over bén belaadeh. Mits datje zwygt.
Ze fpreeken beide te gelyk.
Dat is de zaak, Die 'k jou te zeggen heb. Ik ben , tót myn vermaak, Gezind een jonge vrouw te trouwen, mooi van weezen, Van ommegang zeer minnelyk, én zoet. Haar vader ftaat me 'er toe ; maar myn gemoed Is ongeruft: want ik begin te vreezen !.. Malfurius , op de zélve tyd. De fpraak is aan dan ménfch alleen Gegeeven, om daar door zyn zin bekénd te maaken:
Gedachten zyn flechts beelden van de zaaken ; De woorden van de zin; dit hebben zy gemeen ;
Maar



30 II ET GED WON GENE
Maar dit verfchil is tuflchen beiden, Dat and're beelden zyn van 't authentyk verfcheiden,
Daar 't woord het authentyk in zich befluit; Dewyl 't niet anders is als 't geen dat wy van binnen Bedénken , 't welk me dan ook door de woorden uit, Als zynde tolken onzer zinnen. Uier door is 't dat een ménfch die wel dénkt, 't befte fprcekt;
Dies moetgy door het woord my uwen zin ontvouwen; Wy 't woord voor 't zékerft is te houwen.
VYFDE TOONEEL.
Rykert, dringt hem in huis, én haalt de deur toe.
'k"\^Ocl dat me myn geduld ontbreekt. De drommel haal dat flach geleerden , die niet hooren Naa 'tgeen me 'er zegt; doch 't is my wel gezeit tevooren Dat Ariftotelcs, zyn mcefter, ook voorheen
Een mapper was. Ik gaa zyn buurman fpreeken , Die is bezaadiger, én luiftert meêr na reèn. Heer Filofoof, zo't u belieft, kom eens bcneên.
ZÉSDE TOONEEL.
Narrenius, Rykert.
VN a r r e. n i u s. Riend Rykert, -nat mag u ontbrecken, Dat gy me roept?
Rykert. .
Ik heb jouw raad dan doen In een geringe zaak ; dies ben ik hier gekomen, Heer Filofoof. ,j 't paat wel, dceze is van meer fatfocn, En hoort een menieh. M) n heer; 'k heb veurgenomen...
Na r-



II ü U W E L Y K. |i
N a r ren i us.
Vriend Rykert, gy moet zo niet fpreeken, maar* Gelyk wy Filofoofen leeren, Uw propoikie doen,' niét yaft, maar twyffelbaar,
Men moet zyn oordeel fufpendeeren , En ?y moet zeggen, niet dat gy gekomen zyt, Maar dat het u zo dunkt, dus zoudt gy zeggen moogeri, Rykert.
Hoe! dunken ?
Narrenius. Ja vriend.
Ry kert. /
'k Loof dat jou de "nikker rydt, rt Moet my wel dunken: want ik ftaa hier voor jouw oogen.
Na r renius. Dat 's geen gevóig, én 't kan in fchyri Waar lyken , echter kan de zaak nóch onwaar zyn. Rykert.
„ Wel by men keel, hy fchynt te droomen! Hoe is 't niet waar, dat ik hier ben gekomen?
Na rr e n iu s. Dat is onzéker, men moet twyflélen aan all's. Rykert.
Ben ik niet hier3 fpreckt gy tot my niet? is dat vals?
Narrenius. Het fchynt dat gy daar ftaat, en my dunkt u te hooren, En dat ik tót u fpreck; maar echter 't gaat niet valt. Rykert. „ De Duivel haal dien hangebaft! ,, Wat komt een ménfch niet al te vooren ? Me dunkt je fpot wet my. Staa ik hier niet? jy daar? Dat dunkt me niet; maar het is waar. Laat die fpitsvinnigheden vaaren, En fpreeken wy van 't geen ik u heb te openbaaren ; Zo weet dan dat ik ben gezint te trouwen,
Nar.



32 HET GEDWONGENS
Narren jus.
En weet daar gantfch niet af;
Rykert.
Wel hoor een oogenblik. Narren ius. Ik hoor nóch niet met al.
Rykert.
Ik zég 't je. Narrenius
't Kan wel weezen.
Rykert.
Ze is jong: én fchoon, die'k voor myn bruid hébuitgcleezen.
Narrenius.
't Kan zyn.
Rykert. Maar zal ik wel, óf kwaalyk doen ? Na rrenius.
Het één
Of't ander.
Ryk ert.
„ Seldremeet! waar Drommel wil dit been ? „ Die zlngtheel anders.Zal ik wel doen haar te trouwen? Ik vraag het u noch ééns, óf zal het my berouwen? Antwoord me tóch gelyk 't behoort. Zal "t my berouwen ? Spreek.
Narrenius.
't Koft ligt gebeu -en.
Rykert. „ Ik voel begét myn reuzel fcheuren ! Myn heer , verftaa me récht :'k ben krachtiglyk bekoord, Verliefd...
Narrenius. 't Is moogelvk.
Ry-



H U U W E L Y K. 33 Rykert.
Haar vader heeft haar heden
Aan my verloofd.
Na RR e n i u s.
Wel zo!
Rykert. Maar, 'k vrees, niet zonder réden, Gekroond te worden.
Narrenius.
't Kan gefchieden. Rykert.
Maar, men heer,
Wat dunkt 'er jou tóch van?
Narrenius.
't Gebeurt wel meer. 't Is niet onmoogclyk. " Rykert.
Maar, hoe zoudt gy u draagen, Zo je in myn plaats waart?
Narren i us.
'k Weet het niet. Rykert.
Wat raadje my?
Narrenius.
't Geen u belieft.
Ryke rt. Ö bloed! 'k verval in raazerny ! Narrenius. Dat raakt my niet.
Rykert. Ik zal 't je wel door flagen Doen raaken, rékels als je bént, fou hondfe Filozoof; hou daar jou lompe vént. Narren rus.
Ah! ah! ah! ah!
C Ry-



34 HET GEDWONGEN E
Rykert.
Zo zal ik jou betaalcn. Nou is men luit geboet.
Narrenius.
Zo zal 't op u verhaalen ! "Wat onbefcheid is dit! Een man als my te liaan? .Een Filozoof als ik?
Rykert. Wel hoe, gaa zo niet aan lieer Filozoof; nu moet gy ook heel anders zingen ; En niet te valt op 't een of 't ander ftaan ; Maar twyffelen aan alle dingen. Gy moet niet zeggen dat gy zyt geflagcn, neen ; Maar dat het u zo dunkt: het zyn uwe eigen reèn.
Narren ius, 'k Zal aan den Officier myn klagten doen, énzeggefi Dat gy my floegt.
Rykert.
Dat raakt my niet. Narrenjus. Mynlichhaam wyft 'et uit, kunt gy dat wederleggen ? Ry k e r t. 't Kan zyn, het is wél meer gcfchied. v Narrenius. Gy hebt 'et my gedaan.
Rykert.
't Kan weczen ;
't Is niet onmoogelyk.
Narrenius.
Gy moogt wel vreczcn, 'k Zal 't u doen kóften.
Rykert. Och! daar weet ik gantfch niet af,: Na rrenius. Ik zal u door 't Gerecht doen gecven uwe ftraf.
Ry-



HUUWELYK, 3; Rykert. Dat gaa zoo 't wil.
Narre n ius.
Ik zal 't wel klaaren,
ZEVENDE TOONEEL.
TRyker t. K kan van kwaadheid naauw bedaaren, Wyl ik geen antwoord van dat vólk kan krygen ! 'kbeu Zo wys in 't leil als 't eerft. Dat hen de pikke ichén !
Maar wat zai ik nou gaan beginnen In deeze onzekerheid? De Drommel vaar in'tminnen! Nooit ménfch was zo benard als ik; 'k zit in den druk Tot aan myne ooren toe! jawel, is dit geluk? Zie daar, 'k voel al myn leden beeveni 'k Moet zien óf onze Belie my Hier in geen béter raad kan geeven. O vryery ! ó vryery, Hoe raak ik uit jouw dwinglandy ?
Einde van het Ttve'de Bedryf.
C i
DER.



HET GEDWONGENE
DÉRDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL. Rykert, Belie.
ORykert. Ch Bélitje! zou jy me aan niet kunnen raaden? Belie.
Indien 'er keur was , 'k zou het minfte vantwékwaaden Verkiezen.
Ryke rt.
Dat is wel, maar 'khéb me aan haar verloofd. Belie.
Wel trouw.
Rykert.
Och Bélie, 't leit me zo zwaar in men hoofd! Zo my wat over kwam , zie daar ik wierd beroofd Van zinnen!
Belie.
'k Vat dat niet ter degen. Maar óf ik't ried, leit daar juiftzoveul aangeleegena Ry k e r t. Hoe ! aangclcegcn ? dat komt fyn ! 'k Wou liever Ezel, Beer, óf Uil, óf Meerkat zyn, Als hoorens draagen, en by ieder Koekkoek heeten. Belie.
Sinjeur, daer zei je niet van weeten As jy 't gewént bint. Wilt je maar Hoeveel konfraters datje in 'tNoorden, Zuiden, Ooften, En 't Weiten hebben zoudtijy zoudt jemakk'lyktrooften.;
Ei lieve, hoor , de zaak leit klaar: De hoorens zyn gelyk de tanden, die ons fmarten In 't cerfte uitkomen , dóch na korte tyd . Dan gceven ze ons gemak én groot profyt.
En



H U U W E L Y K. 37
En wyl ik jou van gantfcher harten , Gemak én baat wenfch, raad ik jou Dat jy patiëntie neemt, ai trouw, Je zélt 'er haait én makkelyk toe wennen.
Rykert. De Pikken moet die kronje fchennen! Ik wil 'er my niet toe gewennen, 'k gaf Veel eer twe duizend pond tót rouwkoop , én ftondaf, Als dat ik my zou laaten krooncn; En zelfs van idcr een zien hoonen, En daarom wil ik weeten, 't gaa , hoe 't gaa, Of zy me ook zal tót Koekkoek maaken, ja, Al lachje 'er om, ik vraag 'er weinig na.
Belie. (ten; Zou 'k nou nietlachchen , 'k wou 't wel voor altyd vergeWel meefter , ligtlyk zél men jou Perfors wel dwingen tot de trouw. Is 't dan niet béter, niets van je ongeluk te weeten? Maar wyl je zo nieuwsgierig bént, Op 't Spuy daer woont ien fnaakfe vént, Die met zyn prévien, krakters, merken, Weetwond're dingen uitte wérken: 'tls zulken Tovenaar! Wie goed Of geld geitooien heeft, die doet Hy in een fpiegel mit het goed te veurfchyn komen;
Al wat men dénken kan óf droomen , Weet hy de menfehen uit te leggen.
Rykert.
Wel zie daar, Dat's gang récht na den Tovenaar; Maar Bélie je molt my niet foppen. Wat hangt 'er uit?
Belie.
Laat zien, 't is is de zeuven kóppen, Zyn wyf is Kópfter, én zy gaat Uitwerken meê.
C 3 Ry'



38 II ET GEDWONGENE
Rykert.
Maar kyk wat komt daar aan langs ftraat? Zy zingen, danflen, én ze zyn van held'rc zinnen. Belie.
Kén jy dat vólk niet, 't zyn Heidinnen, En halve Tovenn? (Iers.
Rykert.
Goed!
Zy komen wel van ras. Gaa jy in huis, ik moet 't Werk eens met deeze lui beginnen.
TWEDE TOONEEL.
Rykert, Tut. e Heidinnetjfs met Rinkelbommen, zingende én danjf^nde.
W7 Rykert. (woord,
*'V at zo, dat's lullig! hoor hier meisjes, hoor een Heb jy lui ook verftand van goed gelukte zeggen?
Eerste M e i d i n n e t j e. O ja , wy beide zyn bekwaam 't jou uit te leggen. T w e d e Heidinnetje. Wy kunnen 't beide zo 't behoord; Maar vrind, jy moet, eer dat wy daar van fpreeken, Een kruiftc penning doen in elke hand.
Rykert.
Zie daar, Daar zyn men handen bei te gaar, Met al dat je eifeht.
Eerste Heidinnetje.
Het blykt uit al de ftreeken Van jouw gelaat, dat jy noch ééns een heer Van aanzien, én van ftaat zult worden.
Rykert.
Wel, wat meer?
Twe-



H U U W E L Y K. 39 Twede Heidinnetje. En datje haalt getrouwt zult weezen.
Rykert. Ken jy dat uit myn tronie leezen? Eerste Heidinnetje. 't Zal met een Jufvrouw zyn, niet al te ryk van goed. •Twede Heidinnetje.
Maar Adclyk van bloed. Eerste Heidinnetje. En fchoon, éngeeitig, zoctvan ommegang, volfiagen. Twede Heidinnetje Die al de waereld zal behaagen.
Eerste Heidinnetje. Die jou veel vrinden én bekenden maaken zal. TwedeHeidinnetje. En dat jouw naam beroemd wordt over al. Rykert.
Dat 's wel? maar zal ze me ookdoenhoorens draagen, Of Koekkoek maaken?
Eerste Heidinnetje. Jou? Rykert. Ja my.
Twede Heidinnetje.
Jou Koekkoek ? Rykert.
Ja-
Eerste Heidinnetje. lou Koekkoek, heer? jou zélf?
Rykert.
Ja fpreek, waar wacht je na? C 4 Zï



43
HET GEDWONCENE
Z y Zingen. Toon: Pourquoi n'avoit pas le coeur tendre?
Waar moogen de gekken na vraagen ? Al die zyn leet niet én weet, Behoeft 'er niet over tc klaagen;
Neen, neen, neen, dan is het leet geen leet.
Ryker t. Wat Drommel wil je daar meê zeggen? Dat is myn vraagen niet uitleggen. Spreek op, zal ik een Koekkoek zyn? Eerste Heidinnetje. Jy, Koekkoek?
Twede Heidinnetje.
Jy?
Rykert. Ja , ik, zég op! hélp me uit men pyn, En antwoord duidiyk op myn vraagen: Aizégme, zal ik hoorens draagen? Eerste Heidinnetje. Jy, hoorens draagen? En hoe veel?
Rykert.
Wel, twé, óf één;
Maar allerlicfft heel geen.
Z y Zl n ge n.
Toon: Que 1'Amour eft doux a fuivre.
lioorentjes zouden u paffen ; U zit het zaad al in 't hoofd; O '. 't is een grond daar ze graag zullen waffen, Zo gy ti maar aan een' fchoone verlooft.
DER.



HUUWELYK.
4t
DERDE TOONEEL. Ryk e rt.
(3ch, óch, de Droes vaar in dat vryen!
Daar gaan ze beide heen. Gantfch bloedl
De peftilentie haal die pryen,
Ze laaten me bylo in 't lyen,
En ongeruftheid fteeken! 'k moet
Myn huuw'lyks lot tóch échter weeten, 't Zy zuur, óf zoet. 'k Mag by den Tovenaar, die ieder eens fekreeten, Kan openbaaren, én die ieder wond're diigen doet, Naar dat men Bélie zei, eens gaan :'k moet uit dit droomen.
Maar wat geliefjes zie ik komen? O, 'kheb geen Tovenaar van doen! hier is totblyk Van 't geen ik zoek, genoeg.
VIERDE TOONEEL.
Ka rel, Isabelle, Rykert, ter zyden.
Kar el.
f"-foe is het moogelyk, Bekoor'lyke Ifabél? kan 't zyn dat gy zult trouwen? Isabelle.
't Is érnlt, myn heer; men zal van avond 't fluitmaal houwen.
K a r e l.
Vergeet gy dan zo haaft myn min ? Zyn uw belóften reeds vervloogen uit uw' zin? Ach! wreede!
C 5 • IsA"



42 HET GEDWONGENE
ls' a be lle.
Keen, myn heer, gy zyt nóch als voer doezen, Myn lief, en gy behoeft niet ongeruft te weezen Om zulk een huuwelyk; ik bid wees niet ontftéld;
'1; Min Rykert niet; maar 'k neem hem om zyn geld, 't Welk u en my ontbreekt; én om geruit zyn leeven Te Dyten, moet men daar met alle magt na ftreeven. Het koft ook wat het kólt. 'k Heb my in dit geval
Hier van gedient; ik hoop het zal Ons voordeel weezen, én dat ik in korte dagen, My" van dien Gryn zal zien ontflagen. Hy raakt gewis in 't kort van kant, . Hy houdt geen een half jaar meer ftand; 'k Verzeker u hy zal 't niet langer maaken. En ik zie reeds den blyden dag genaaken, Der Wéduwiykcn ftaat.
Tégen Rykert.
Wy fpreeken van myn hoer Al wat men kan bedénken te uwer eer.
K a r e l.
Is dat myn heer?
Is a b e lle.
Die my heeft tot zyn bruid verkooren. Ka rel.
Myn heer, ftaa toe dat ik u naar bchooren , Geluk wenfch met uw lief, myn dienft u aanbicde, én Dat ik, die ecu van uw getrouwlte vrienden ben, U kom vcrzék'ren dat ge u gaat in de écht verbinden Met een zeer eerelyk perfoon. 'k Ben ook verbly d
Dat gy, Mevrouw, zo wel veréenigt zyt, Gy zoudt geen beter man ter waeréld kunnen vinden; Het weezen van myn Heer toont zulks genoég, en 'k moet
Met u, myn heer, vindt gy het goed, Een weinig nader kennis maaken.
Isa-



H U U W E L Y K. 43
Isabelle, tegen Karei. O ! gy verplicht ons bei te veel Myn heer, én 'k neem geen minder deel In mvevriendfchap als myn bruigom, maar mynzaaken VerciiTehen dat ik gaa. 'k Blyf uverobligeert Voor uw gezelfehap, daar ge my meê hebt veréért. Vaar wel. Myn heer, ei wil die komplimenten ftaaken: Want uw genegenheid is my genoeg bewuft.
VYFDE TOONEEL.
ORyke rt Bloed ! nou heb ik in het trouwen gantfchgeenluft: Ik meen me 'er mooitjes uit te draaijen, En zal den vader zien te paaijen. Neen, dat is óf, Dit gaat te gróf! Haar haan zou altoos koning kraaijen. Mejufvrouw die gaat voort, Ze groet my niet, ze laat my ftaan, én fluit de poort. Het kóft ook wat het kófl, veel liever wat verlooren, Als den gchaaten naam van Koekkoek fteéds te hooren. Ik fchél.
ZESDE TOONEEL. Adelaart, Rykert.
WAdelaart. El, zyt gy daar ?
Rykert.
Ik had myn heer een woord
Te fpreeken.
Adelaart. Goed, myn Schoonzoon, wel gekomen. Gy komt om 't huuwelyk te fluiten? 3 Ry-



44 HET GEDWONGENE
Rykert.
Gantfchlyk niet;
Vergeef me dat...
Adelaart. Tree in, tree in, én zonder fchroomen ; Wyl my het toeven ook zo wel als u verdriet. Rykert.
Het is iets anders, heer; hoe meug je me zo kwellen? Adelaart. Ik heb reeds alles doen bcftcllen Wat noodig is op 't fiuitmaal, tót de vreugd , De tafel is gedekt: de groote zaal behangen,
Myn dóchter wenfcht, géheel verheugd, U als haar bruidegom te ontfangen. Rykert.
Dat is 't niet, dat my hier doet komen.
Ad e l a a rt.
O, gy zult
Uw wénfehen, tót genoegen, zien vervuld. Rykert. Dat meen ik niet, ik kom...
Adelaart.
Ai; zég ik, treê fléchts binnen. Rykert. Ik had u iets te doen verftaan.
Adelaart.
Ik bid, myn heer, laat ons geen pléchtigheên beginnen, Maar laat ons faamen binnen gaan. Rykert.
Neen, neen, 'k heb u iets anders veur te houwen.
A d e l a a rt.
Wilt gy me hier voor deur iets zeggen?
Rykert.
Ja'
Adelaart.
Wat is 't ? Ry-



H U U W E L Y K. . 45 Rykert. Dat ik me leelyk heo vergift. UwDóchter, ik beken 't, heb ik verzócht te trouwen, Gy hebt 'et toégeftaan ; maar zie 'k bemérk
Dat ik te zwak ben tót dat wérk, En voor zo jong een vrouw al te oud van dagen. Adelaart.
Vergeefme dat, myn heer, zy heeft een groot behaagea ln u; 'k blyf bórg dat zy met u zai zyn te vreèn, En met zo braaf een man geheel vcrnoegt zal leeven. Ry k e rt.
Dat loof ik niet: want ik ben dikmaals ongemeen Ongaalig, koppig, ftuurs; dies wil ze my niet geeven, Zy zou haar leet niet kunnen overzien.
Ad e la art. Myn kind is zacht van aart, al wat ge zult gebiên, Daar zal ze u in gehoorzaam weezen. Rykert.
'tKan zyn maar nochtans doen my die gebreeken vreezen; Dat zy afkcerig van my worden zal.
Ade laart.
Gantfch niet,
Een eerb're vrouw nooit na haar's mans gebreeken ziet. Rykert.
Ja wel voor 't cerft én 'tlaatft , wiltgy u raaden laaten, Zo geef me uw dóchter niet.
Adelaart.
Myn heer, wat moogt ge praaten, 'k Wou liever fterven , als myn woord Niet h ouwen.
Rykert. O myn heer, ik houje 'ervan ontflagen. Adelaart. Geenfints, myn heer, ik weet wel hoe 't behoord. Ze is de uwe, in fpyt van al die haar ten huuwi)k vraagen.
Ry-



4« HET GEDWON GENE.
Rykert.
Sint Félten!
Adelaart. Niemand zal haar anders hebben, 'k Zweer, Schoon haar een Prins ook kwam te vryen, En haar verzócht tót vrouw, ik zou 't nietwillen lycn, Zo groot is de achting die ik draag tót u myn heer. Ryke rt.
Heer Adelaart, 'k bedank u voor deeze eer; Maar weet dat ik niet ben gezint inde echt te treeden. Adelaart.
Hoe gy ?
Rykert.
Ja ik.
Adelaart.
En om wat réden ? Rykert.
Om dat ik my niet wel gefield tót trouwen acht.
'k Wil hier myn vader, én ons gantfch getocht In volgen , die zich nooit in 't huuwclyk verbonden. Adelaart. Wel aan myn heer, hebt gy 't niet goed gevonden, 'k Wil u niet dwingen, gy zyt, als gy zelf Wel weet, Aan Ifabel verloofd, én alles is gereed
Wat tot een Feeft vereifcht kan werden; Maar wyl gy in uw woord niet wilt volherden, Zal ik eens zien wat voor my noodig is betracht; En u myn mcining: door myn zoon, ftraks kenbaar maaken.
ZEVENDE TOONEEL.
HRykert. Ad zo vcoi reed'Iykheid niet van dien heer verwacht,
En 'k dócht zo ligt niet yry te raaken,
Waer-



II U U W E L Y K. '47
Waeréiïtlg als ik myn gedachten eens laat gaan,
En ernftig lét op al myn zaaken, Zo zie ik dat ik heb zeer wylfelyk gedaan.-
Want had ik met dat dier gaan trouwen, Het had my al myn leeven mogen rouwen; Maar zacht! daar komt de zoon ligtmet goed antwoord
aan.
ACHTSTE TOONEEL.
Koenha rt, met eenen Jongen, die tivé dégens bréngt, Rykert.
Koen hart, met groote bezacidigdheid.
Ik bén uw Dienaar, heer,
Rykert.
Ik de uwe.
koenhart.
'k Heb verftaan Van vader, dat ge uw woord aan Ifabél gegeeven, Hérroepen hebt.
Rykert. Ja heer, het is my leed; maar 'k zal 't...
K o e n h a r t.
Myn heer, daar is niets aan misdreeven, Kies van die dégens wélk van tweên u beft gevalt; Rykert. Wat zal ik meteen degen maaken?
K o e n h a rt.
Neem één van twe, zo 't u belieft, myn heer. Rykert.
Wat Drommel zou ik doen met dit geweer? 'k Vérftaa my niet op zulké zaaken. Ko en hart.
Kies, bid ik u.
Ry-



48 HETGED WON GENE
Rykert. 't Is beft: dat ik uw dienaar blyf, Ik fpeel zo ligt niet met myn lyf. „ Nooit erger taal hoorde ik van al men dagen!
K o e n ii a r t.
Myn heer, het moet zo zyn, ik bid u, vat tóch aan. Rykert.
Steek dat prezént vry op, het kan my niet behaagen.
Koenhart. Ei haalt u wat, myn heer, ik moet nóch elders gaan, Men wacht my.
Rykert. 'k Neem het niet.
Koenhart. Wilt gé u dan niet verweeren ?
Rykert.
Neen, neen.
Ko en hart,
Is 't eruit?
Rykert. 't Is órnft.
Koenhart.
Gy hebt dan ook géén reên Te klaagen; wyl wy niets onrédelyks begeeren, Maar onze dingen doen naar récht en billikheèn, Gélyk den Adel iteeds gewoon is zich te draagen.
Gy houdt ons niet uw eerlt gegeevcn woord; 'k Wil véchten, én gy niet, dies geef ik u wat Hagen. Ryk k rt. Dat dunkt my niet dat zo behoort. Koenhart, hem flaande. Gy zyt te wys om u daar over te bcklaagcn.
Rykert.
„ Wat Drommel is dit veur een vént? O fpyt! Koenhart. Myn heer, het is nóch tyd
Dat



HUUWELYK. 49
Dat ge u beraad; doe alles naar behooren , En laat u dus door dwang niet ringelooren.
Rykert.
Noch'al ?
K o e'.n h a r t.
Myn heer,' ik weet wie dat ge zyt, 'k Dwing niemand ; maar ik verftaa dat gy met my op héden.
Zult véchten, óf in de écht met Ifabellc trecden. Rykert.
Myn heer, 'k verzéker u dat ik het één nóch 't aar Niet doen kan.
Koenhart. Zékerlyk?
Ryk ert' Ja zékerlyk, 't is waar. Koenhart.
Met u verlóf dan.
Rykert Och!och, och! Koenhart.
Wil vry gelooven, Myn heer het moeit my zeer dat iku dus begroet;
Maar 'k hou niet op voor dat ge ons weêr vergoed De eer die ge ons door uw' weig'ring dénkt te ontrooven,
En ons door de een óf de and're wég vernoegt. ■Of gy moet véchten, óf uw woord in alles houwen. Rykert.
Hou op, myn heer, hou op, ik zal, ik zal ze trouwen.
Koenhart. Het is my lief dat gy u naar de réden voegt, Gelyk gy hebt gedaan in and're dingen ; Want ik verzéker u , ja ik 'k zweer, Dat ik geen ménfch zo hoogiyk acht, noch eer,
D Als



ge HET GEDW ONGENE
Als u, en zo ge my had willen dwingen
U met den degen te befpringeju , Zulks zou gcfchied zyn met het uiterfte verdriet.
Vcrfchoon dan 't geen reeds is gefchied;
My fmarten meer, als u , de flagen Die 'k u gegeeven heb ; maar wil u niet beklaagen, 'k Gaa vader zeggen dat de zaak is bygeleid.
ZEVENDE TOONEEL.
Jeronimo, Rykert.
HJeronimo. oe gaat dit in zyn wérk, heer Rykert? hoe.' gy fchreit? Rykert.
Och ! och myn trouwe vriend ! nou ben ik heel verlooren !
Och had ik naar jouw raad in'teerit tóch willen horen ! Maar och! nou is 't te laat; men dwingt my tót de trouw, Door Hagen.
Jeronimo. 'k Hebt gezien.
Rykert.
Och ! droevig naberouw! Jeronimo. Ik kwam om deelgenoot van uwe vreugd te wcezen, Ert 'k wordt 'et van uw druk.
Rykert. Och.' och! wel mogt ik vreezen ! Bcklaagelykcr dwang wierdt nooit gehoord'voor deezen.
Jeronimo. Vriend Rykert, nu 't zo is gelégen, toon u vroed, En wees gclaatcn: ei hou moed,
En



H U U W E L Y K. 51
Èn wil u naar de zaaken voegen ,
Gy zult ligt vinden meer genoegen
In 't huwelyk , als gy verwacht. Gy waart uw woordt kwyt, voor gedaan, én na bedacht,
Heeft m'éènig in 't verdriet gebragt. Gy kunt uw ongeluk vermeerd'fen , óf vermind'ren Naar dat ge u draagt. Vervalt ge in jaloezy, Geen ongelukkiger, nóch droever ménfch als gy. Maar houdt ge uw vrouw voor vroom, wat kan 't u
hind 'ren.
Waar dat ze gaat, óf Wat ze doet, op wat manier
Uw vrouwtje neemt, óf geeft plaizier. Dat meer is, elk die wil, kan juift geert Koekkoek weezen ;
Maar al die wil kan ongelukkig zyn door 't vreczen : Stél dan 't jaloers zyn uit uw zin. Verdraag wat veel, vermoed wat min. Niets is 'er als 't argwaanig denkeu Dat onze vreugde en ruft kan krénken ; Of zo u Ügtelyk nóch iets tot uw trooft ontbreekt, Denk dat ge alleen niet in het lyen fteekt; En dat veel ligt de helft van die u groeten , Gelyk ge u moet met hen, zich met utrooftenmoeten, pezélfchap in den druk, is trooftlyk.
Rykert.
Schoon befcheid!
tiende en Laatste tooneel.
Koenhart, Isabelle, Adelaart, Jeronimo, ter zydtn ; Rykert.
I_T Koenhart. JEer Rykert, Vader, is een heer vol red'lykheid, Die alles doet gelyk 't behoord, én weet te leeven
D 2 Gy



52 HET GEDWONGENE, &e. Gy kunt, zo 't u belieft, heni nu myn zufter geevcn.
isabe lle.
Myn lief, zie hier uw bruid.
Adelaart.
Myn Heer, daar is haar hand. „ De Hémel zy gelooft, 'k bén van dat pak ontflagen. Het. ftaat voortaan aan u, om zorg voor haar te draagen.
Geen blyder ménfch als ik, is in *t geheele land! Trcé binnen, op dat wy met vreugd het feeftverlïeren, En dit gewérifc te huuw'lyk vieren.
Jeronimo. O! ouwevryers, volgt myn raad, Verband de Min, én fchuuwt den huuwelyken ftaat.
Einde van het Dér de én Laatjle Sedryf,



De Gecommitteerden tot de zaken van den Schouwburg hebben , volgens Odcroy door de I-Jeeren Staten van Holland en Westvriesland , den 5den November, 1772. aan hen verleend, het rechc van deze Privilegie, alleen voor den tegenwoordigenDruk van Het GEDWONGEN E HHUWELYK , Blyfpél, vergund aan Jan Helders.
Amfteldam, den 10 Oclober, 1781.
Geene Exemplaren zullen voor echt erkend worden, dan die, door em'der he;rcn Gecommitteer. den, onderteekend zyn.
ft