J? DE
KLUIZENAER
O P
FORMEN T ERA. TO 0 N# E L S P E L.
!ÜO©R IJVER VRUCHTBAAB
. TE ROTTERDAM,
Bij J. M E IJ E R. 1793". t






A E N
MEVROUW
K. S.... GEB. V .
Overtuigd van uw goed oordeel en uwen kiefchen frnaek, aerzelde ik geen' oogenblik, om, op uw aenzoek, den eremiet van den Heer a. von kotzebue in een nederduitsch gewaed te kleeden , en onzen
Landgenoten medetedeelen. Ook heb
ik uwen raed gevolgd, het ftuk geheel in een tooneelfpel-hervormd, en mij, hier en daer, eene verandering, bijvoeging en uitlating veroorloofd. —- Aen U , liefde' A waer-



waerdige Zuster! wijd ik dan, met regt, dezen kluizenaer op formentera. Ontvang dit geringe bewijs mijner achtinge , met die vriendelijke toegevendheid, welke U zoo eigen is.
Uw Broeder.
DE



D E
KLUIZENAER
0 P
FORMENTERA.
T O ONEELSPEL.
1 N
TWEE BEDRIJVE N,



PERSONEN:
de kluizenaer.
F e r n a n d o, oude Bediende van den Kluizenaer.
s e l i m a, eene Titrkin.
hassan machmuTj een algierfche Kaperkapitein.
don pedro oliveiro, een jonge Spanjaerd,
PEDiiiLLo, knegt van Don Pedro.
turken.
spaensche slaven. »
Het tooneel is op Formentera, een eiland niet verr' van de fpaenfche kust, welk van weg! de menigvuldige jlangen onbewoonbaer is.



D E
KLUIZENAER
I O P
FORMENTERA.
TOONEËLSPEL.
EERSTE BEDRIJF.
EERSTE TOONEEL.
Op den agt'er-grond de oceaen. Het onweer, dat in den verlopen nacht woedde, drijft af, en de onfluiinige zee begint reeds te bedaren. De zon gaet vrolijk op, hare Jlralen dringen
door de wolken. . De hut van den Kluize-
naer tnet mos bedekt, op eene rots aen de
zee. Een grasbank. Aen den oever
ligt selima, magteloos, door de baren aéngefpoeld. De kluizenaer treedt uit de hut, zonder selima gewaer té worden.
de kluizenaer.
Wederom een'langen nacht doorgewaekt .
een' nacht, duister en verdrietHjk , even als A 3 h«(



6 DE KLUIZENAER
het lot mijnes levens! — En nu reeds —p* hoe dartelt het beeld der opkomende zon op de
baren hoe fpiegelt zij zig in iederen daeuw-
drop 1 zij giet nieuw leven in duizenden
vau fchepfelen zij roept iederen worm te
voorfchijn, en richt iedere door den ftorrn nedergebogen plant op. De ganfche Natuur lacht haer aen, en ik alleen wilde weenen ik alleen opende mijn' mond, om te zuchten?
Zij droogt de fpooren des onweders op, en koude den traen niet opdroogen , die in mijn oog
ZWemt? ■ Houd moed! oude, grijsgeworden
Pelgrim ! u was een treurige dag befchoren; maer even heerlijk zai voor u eens, op den > morgen eenes beteren levens, de zon op-
gaen dan zal zij voor u datgeen niet zijn,
welk zij heden is een bode van verlengden
kommer
(JJij zwijgt eenige oogenblikken, en fiaeri te. op zekere afgelegen plaets.)
Voor wien verlichten uwe ftralën zoo helder gindfche marmeren grafnaeld? Ik ben, ja, de eenige bewooner dezer woestenij, en draeg een gedenkteeken in mijn hart, eeuwig en fterk, als de liefde. — Leonora! Leonora ! het noodlot









OP FORM ENTERA.
7
lot' griffelde uw' naem dieper in dit hart, dan deze bevende hand dien in gindfchen fteen kon graven ! ftroomen van tranen wisfchen niet een eenig fpoor van het verlcdene uit, fluiten niet het onrustig heenftreeven naer alles, wat eens
was, en niet meer is. Agttien rampzalige
jaren van rouw en boete, en nog, o noodlot! fnijdt gij den draed mijnes jammervollen levens
niet af! God! Gij fchiept deze woestenij,
alleen, om van flangen bewoond te worden; waerom geboodt Gij hen, mij te verfchoonen? Zij vlieden voor mij; want uwe hand heefc een teeken aen mij gefteld , even als zij een teeken aen den eerften moordenaer ftelde.
TWEEDE TOONEEL.
ferkand o, {komt uit de hut.~) de
kluizenaer, selima. fernando.
Mijn Heer! het ontbijs is gereed.
de klüizenaer.
Het beste geniet ik reeds, in het aenfchouwen van dezen blijden morgen.
fernando.
En nu wil ik eens op de rctfcn klauteren.
A 4 Een



È DE KLUIZENAER
Een paer meeuweneijercn voor 't middagraael, niet waer, mijn Heer?
DE KLUIZENAER.
Zoo als gij 't goed vindt, lieve Femando!
FERNANDO.
En dan wil ik naer beneden in de kreek gaen. Ik hoorde gisteren, tegen den nacht, fterk fchie-
ten. Wie weet onze eerlijke kaper is op
zee. gewoone lijd zijner komfte nadert
vast.
DE KLUIZENAER.
Is reeds voorbij, wiit gij zeggen. Ik ben bekommerd voor hem.
FERNANDO.
Ik niet. Hij is een brave karei, fchoon maer een turk; hij zal wel bewaerd worden.
DE KLUIZENAER.
Maer waer blijft hij ? Onze voorraed loopt ten einde! wij hebben ons aen zijne hulp ge. wend,
F E R N A N D O.
Gij weet, hoe hij u, voor een jaer, verhaeFde, dat onze Landslieden Algiers belegerd hadden , en dat hij wakker met hun aen den dans geweest was. Kwam hij toen ook niet twee
we-



OPFORMENTERA. 9
weken later, dan gewoonlijk ? Vaarwel
mijn lieer! ik ga meeuweneijeren zoeken. Zult gij intusfchen de tuindeur wat herftellen ? en een' nieuwen korf vlechten? Ik heb de teenen reeds klaer gelegd.
de kluizenaer.
Goed, Femando ! ga maer.
fernando.
Ook heeft het, van deez' nacht, in de hut doorgeregend. Als gij een weinig mos neemt, en de reeten met harst toefmeert •
de kluizenaer.
Goed, goed, Femando! ik zal het nazien.
fernando.
Er moet ook hout gekapt worden; maer dat kan wel wagten, tot van avond; (Hij gaet, en ziet Selima.') Hemel! wat is dat!
de kluizenaer (fchrikt.)
Een lijk? (Hij treedt nader.) Eeneprooi
van den ilorm des verlopen nachts!
fernando (vat haer bi] de hand.)
Geen -lijk! dat is geen gezigt van een dood ligchaam. Hier is nog leven. (Hij loopt in de hut.)
A 5 de



io DE KLUIZENAER
de kluizenaer (haer befchouwcnde.')
Hare wangen hare lippen bleek, beftor-
ven hare nagels blaeuw en egter
een bevallig fchepfel! Het zou wreedheid
zijn, haer uit haren doodflaep te wekken. Zij heeft den zwaren ftrijd eenmael getlreden.
fernando.
(Die intmfc'ien met hulpmiddelen terug, gekomen, en bezig is, met Selima bij. tebrengen.)
Kristenpligt, mijn Heer! wie weet, waer het
goed voor is! Zij heeft mogelijk ouders,
die ons zullen zegenen , zij heeft misfehien
een' minnaer, die om haer verlies treurt! .
de kluizenaer.
Regt, Femando! zij heeft veelligt een'minnaer! ik gevoel de kragt dezer woorden.
fernando.
Triumf, mijn lieer! zij haelt adem haer
boezem gaet op en neder haer hart klopt
selima (opent hare oogen.~)
Allah! (zij richt zig langzaan op, ziet befchroomd rond, en /preekt met eene fiaeuwe
fiem.) waer ben ik? Groote Profeet! wat
is met mij voorgevallen ! -— wie zijt gij ? -
de



OP FORM ENTERA.
ii
de kluizenaer.
Menfchen, als gij, alleen anders gekleed, dan gijze misfchien gewoonlijk zaegt. Houd moed! arme ongelukkige! vrees niet voor dezen grijzen baerd ! fchrik niet voor dit hairen kleed ! 'er klopt een gevoelig hart onder. Wat het mijne is, is het uwe. Mijne hut en mijn hart ftaen 'voor iederen ongelukkigen open.
selima.
Wie gij ook zijn moogt, goede menfchen ! gij verbindt aen u een dankbaer hart. Dat is alles, wat het lot mij overliet.
(De Kluizenaer en Femando leiden haer
naer den grasbank zij rust zwaerr
moedig met haer hoofd op hare hand.)
de kluizenaer.
Houd moed, Meisje! de wegen der Voorzienigheid zijn duister en goed. Den menfche is het weeffel zijner lotgevallen onbekend ; maer eene onzigtbare hand beftiert den loop onzer dagen. O! gewislijk de Eeuwige telde alle de hairen op ons hoofd!
fernando.
Houd moed , Meisje! wij zijn reeds twaelf jaren op dit eiland geweest, en, den Hemel zij
dank!



12 DE KLUIZENAER
dank!, niet dén avond gingen wij hongerig naer bed. Gij zult geen gebrek lijden. Een bed van frisfche biezen en zachte mos; ik zal u mijn
wollen deken leenen vette melk, zoete
oranjeappelen, fappige meloenen
selima.
Waer ben ik dan ?
ii e kluizenaer.
Op het eiland Formentera, nabij de fpaenfche kust.
s e lima , (met.eene uitdrukking van vreugde.')
De fpaenfche kust? Is die verr' van hier?
de kluizenaer.
Maer weinige mijlen.
se l i ma.
Goede Mannen! kunt gij mij niet derwaerds brengen ?
fernando.
Lief Meisje! dat gaet zoo niet! onze ganfche vloot befiaet in een" boot zonder roer, met een ffuk zeil daeraen, waermeê wij in de kreek visfehen.



OP FORMENTERA, 13
selima.
Zijt gijlieden dan de eenige bewooners van
dit eiland?
fernando.
De eenige. Het eiland krielt van flangen ; en 'er is hier ook niet veel te halen. Men waegt het niet ligt, hier zijne hut opteflaen.
selima (tot den Kluizenaet\)
En-gij ?
d,e kluizenaer.
De ongelukkige vreest geene flangen.
fernando.
Wij hebben een goed geweten, Meisje! dat is onze lijfwacht.
selima.
Ach! dan mag ik nog minder bij u blijven.
fernando.
Wel, wel, hij die zig zeiven aenklaegt, is maer half ftrafbaer.
selima.
Landen dan nooit fchepen op dit eiland?
de kluizenaer.
Zelden of nooit.
fernando.
Evenwel zijn wij hier niet geheel verlaten:
jaer-



14 DE KLUIZENAER
jaerlijksch bezoekt ons een eerlijke Turk; en dari wordt, in deze hut, hoe klein die ook zij, groot gala gehouden: dan halen wij onzen maderawijn uit den kelder, en plukken onze beste vruchten in den tuin: dan foufen wij de fpijzen met vriendfchap, en verderen het nagerecht met
vreugde. Maer gij hoort mij niet,
Meisje! houd moed! houd moed! gij zaegt, in den verlopen nacht, den hemel donker en treurig, en nu fchijnt de zon weder Kom,
droog uwe klederen in de zon ! ik ga intusfchen, en flagt een hoentje, en kook een foupje voor u, zoo als de Prins van Asturien het niet op zijne tafel heeft.
DERDE TOONEEL.
SELIMA, DE KLUIZENAER. DE KLUIZENAER.
Hoe bevindt gij u?
selima (genoeglijk.) Beter! veel beter!
DE KLUIZENAER.
Hoe is uw naem?
SE-



OP FORMENTERA.
selima..
Selima.
de kluizenaer.
Gij zijt eene Turkin?
, selima.
Uit Algiers.
de kluizenaer.
Welk toeval heeft u aen deze kust gebragt?
selima.
■Mij bragt de liefde. Eerwacrdige grijs- "
aerd ! uw voorkomen boezemt het vreesagtige Meisje vertrouwen in. Laet mij mijnen kommer in uwen boezem uitfchudden! laet mij troost zoeken in den heiligen godsdienst, dien mijn minnaer mij zoo dikwerf aenprees. Zekerlijk zijt gij een Kristen?
de kluizenaer.
Ja, lieve Selima! ik ben een kristen geboren: een vriend van ieder braef mensch; een befcherraer van iedere opregte, fchuidelooze ziel, zij leve in het klooster, of in het feraü.
selima {zuchtende.")
Braef en onfchuldig was ik eenmael 2
ds



ï6 DE KLUIZENAER
de kluizenaer.
En zijt het nog; of uw zacht oog bedriegt mij.
selima.
Ach! ik ben ftrafbaer! bergen liggen op mijn hart! ach ! ik ben ftrafbaer ! en egter heb ik maer één misftap g^daen! het geweten kmiegt mij! Jamnier en ellende volgen mij op de hielen en egter heb ik maer één misfiap ge-
daen !
de ;; l u iz e n'a e r (zeer bewogen, in zigzelven.~)
Maer één misftap ! o ! hoe maekt dit
zekere fluimerende gewaerwording in mij wakker! (tot Selima) fpreek verder.
selima.
Ik ben mijn' vader ontvloden, (al[nikkende") mijn' vader, die mij zoo teder, boven alles beminde die den geringften mijner wenfehen
voorkwam ■ en die thands mooglijk , mij
vloekende, zijne grijze hairen uittrekt!
de kluizenaer.
Bedaer! gij beeft.
selima.
Vergeef de verwarring mijner zinnen ! (zij
poogt









OP FORM ENTERA. K
'poogt zig te herftellen.) Mijn vader is een aenzienlijk man in Algiers. Toen wij de tijding ontvingen, dat de fpaenfche vloot tegen onze ftad in aentogt was, liep hij met twee fchepen uit, om te kruifen. Niet lang na zijne afreis, bragt een zijner kanoneerboten gevangen Spanjaerden aen, die tot den arbeid in onze tuinen verdeeld werden. Onder deze flaven was 'er
één een jongeling ach ! zoo had ik
nog nooit een' gezien! (vurig) de Ipade
werd in zijne hand een fcepter , de flavenpij
ftond hem, als anderen het purper. Zijn
oog zijn mond —zijn ha.i^~ (zachtjes)
hebt gij ooit bemind?
de kluizenaer (ziet zwaermoedig naer de plaets van het marmeren gedenkteeken,)Ik heb bemind!
selima.
Nu, dan verftaet gij mij ?
de kluizenaer.
Ik verfta u.
selima.
En gij veromfchuldigt mij ?
B BE



18 DE LLUIZENAER
de kluizenaer (zeer' aengedaen.) Ik verontfchuldig u.
selima.
En Allah zal mij ook verontfchuldigen! neen! de Profeet kan dit hart niet ftraffen; het klopte voor den liefdewaerdigfien man, die zijn hard
lot niet verdiend had wiens ketens eenen
fiaef, maer wiens oogen eenen Sultan aenduidden!
de kluizenaer.
En wat deedt gij, om dit hart te bevredigen?
selima.
Wat ik deed ? Ik beminde. De
tuinen van mijnen vader bloeiden fchooner voor
mij de opgaende zon lachte mij vrolijker
aen want ik beminde ! ik was toegevend en vriendlijk om trend mijne flavin-
nen ik was deugdzaem en goedertieren,
want ik beminde! en eindelijk eene
aengename zwaermoedigheid floop in mijn
hart mijn oog was dikwerf vochtig
mijn boezem geprangd want ik beminde! —.
de kluizenaer.
En gij werdt bemind ?
se-



OP FORM ENTERA. 19
SELIMA.
En ik werd bemind! Ja gewislijk! ik word het nog ! ik zou u gaern verhalen , hoe wij
elkander beminden; maer gij weet het reeds >
niet Waer ? het hart is ons dan zoo vol van allerleije aendoeningen!'men ziet en hoort, men denkt en voelt niets, dan het dierbare voorwerp
zijner tederheid! en als men ook niet bij
elkander is en als men weder bij elkander
komt en als men van elkander fcheidt —-
ach! als men" van elkander fcheidt
DE KLUIZENAER.
Spaer mij! (hij tragt zijne aendoeningen te verbergen.)
SELIMA.
Gij zijt zekerlijk ook niet gelukkjg!
DE KLUIZENAER.
Vraeg mij niet! mijn geluk is een voor lang
geftorven vriend gij moet mij zijnen dood
niet herinneren ga voord! hoe zijt gij uit
Algiers gekomen?
SELIMA.
Op de vleugelen der liefde , in de duister-nis van een' regenachtigen nacht. Al juichende droeg mij mijn Geliefde, op zijne armen, aen li 2 boord



so DE KLUIZENAER
boord van het admiraelfchip ; voor de eerfte mael Hond ik, zonder fluijer, voormannen van een vreemd land; ik floeg mijne oogen neder en knelde mijnen Pedro in mijne armen. Dou Barcelo noemde mij de redfter van zijnen vriend. Maer om dezen zijnen vriend , in het krijgsrumoer, niet, door den angst en de aendoeningen eener vrouwe, moedeloos te maken, beval hij mij , op een fregat overtegaen, dat vooruit naer Carthagena zeilde, en aldaer mijn' minnaer aftewagten. Zoo moesten wij vau elkander fcheiden ! verlang geene fchilderij van dit oogenblik der fcheidinge ; het was bitterer, dan de doodsangst van den verloopc-n nacht.
DE KLUIZENAER.
En dit fregat
SELIMA.
Strandde aen deze kust. Honderden vonden
hun graf in de baren mij alleen hield een
ftraffend noodlot in het leven, om te weenen
over het verlies van mijnen minnaer over
het verlies van mijnen ouden vader! ,
(zij verbergt haer aengezigt.)
DE KLUIZENAER.
Zijt welgemoed , lieve Selima ! kom terug
van



OP FORMENTERA.
21
van de dooling uwes harten! hij, die zijne onfchuld redt, heeft niets verloren. Ik heb een' vriend in Algiers, een' redelijk denkend, braef en welmeenend man, die mij jaerlijksch pleegt te bezoéken ; ik verwagt hem dagelijksch. Aen
dezen zal ik u vertrouwen hij zal u in de
armen uwes vaders terugbrengen.
selima (angjlig.)
Ach ! neen ! neen ! goede grijsaerd! ik had een' tederlievenden vader; maer hij is een hard en onmededogend man omtrend ondankbaren; en ik was een ondankbaer kind. Neen, gij kent de geftrengheid der mannen van onze natie niet.
Ik wil bij u blijven ik wil u dienen, zoo
verr' het mijne kragten toelaten. Nog leer*c
een ftrael van hoop in mijne ziel! ik ben zoo digt bij de fpaenfche kust! de lucht, dien mijn Geliefde inademt, vloeit rondom mij ! zonder hem ach! . zonder hem
de kluizenaer.
Wie zegt dat ? Niet zonder hem —?
verlaet u maer op mijnen vriend! Ilasfan Machmut zal
B 3 »e-



33 DE KLUIZENAER
selima (hem driftig in de reden vallende.) God! welken naem noemt gij?
de kluizenaer.
Hasfan Machmut. Kent gij dien man?
selima.
Hasfan Machmnt is mijn vader!
(tusfchenpozing.)
de kluizenaer (ontbloot zijn hoofd,
en ziet met aendoening naer den hemel.)
Hemel! uwe wegen zijn duister maer
zij zijn ook goed.^— En gij aerzelt Meisje? Ik zal u aen uwen vader wedergeven.
selima (hem te voet vallende.)
Lij alles, wat u heilig is doe het niet!
verberg mij! verberg mij!
de kluizenaer (haer ophefende.) Ongelukkige! Verblinde! wat vordert gij van mij? Bedenk, hoe uw oude vader verkwijne, onder het gevoel der fmerte, welke uw gemis hem veroorzaekt!
selima.
Ach ! ik zie hem, dunkt mij, dien dierbaren! hoe wringt hij hopeloos zijne handen!
zijn









OP FORMENTERA. 03
zijn klaegtoon klinkt reeds in mijne ooren! maer
DE KLU 1ZENAER.
Ja, ftroomen van tranen vloeijen gewislijk langs zijne wangen ! ga Dogter! droog deze tranen af.
SELIMA.
Iedere traen wil ik boeten; maerze 2fdroo-
gen kan ik niet! Liefde! o Liefde!
waertoe hebt gij mij gebragt! -
DE KLUIZENAER.
Ga, Selima! vlieg in de armen van uwen geliefden vader leenig zijne fmert! zijn teder'
vaderhart zal zig over zijn berouwhebbend kind
ontfermen! ' hoe dikwerf heeft hij mij van
zijne Selima , zijne brave , gehoorzame dogter, den eenigen troost zijnes onderdoms, verhaeld ! en dat was Selima ? dit onverzetlijk meisje?
selima. Qzij verbergt haer aengezigt.) Gij verbrijzelt mijn hart!
DE KLUI ZENAER.
Verbrijzelen kan ik het maer niet bewegen^
B 4 VIER-



S4 DE KLUIZENAER
VIERDE TOONEEL.
fernando, de vorigen.
fernando (in de deur der hut.) Kom in, Meisje! het water kookt, het hoen is in de pot, de biezen zijn opgefchud, de kamer is geveegd, de tafel gedekt de glazen zijn gefpoeld, en het ganfche huis is met
frisfche bloemen beftrooid : dat doen wij
anders maer op den eerden paeschdag.
de kluizenaer (glimlagchende.) Zijt gij dol , Fernando ? (tot Selima) Kom Selima! volg mij in mijne ftille kluis! daer zult
gij weder bekomen daer zult gij uw' geest
losrukken van de treurige beelden , die hem
benevelen ■ daer zult gij de ontweken hoop
wedervinden, in het herdenken aen uwen pligt. selima (Jaugzaem opflaende.)
Mijne voeten wankelen mijn hoofd is
zwaer o ! waerom fpoeldet gij mij aen
land, nijdige baren ? o ! waerom wektet gij mij uit mijne gelukkige fluimering, wreedaerdige mannen? (zij Jli'ompelt, op den Kluizenaer kenende, naer de hut.')
VIJF-



OP FORM ENTERA.
=5
VIJFDE TOONEEL.
fernando alleen (hen naziende.")
„ Zijt gij dol, Fernando?" wel , dat
juist niet ; maer iets moet 'er egter met mij voorgevallen zijn; want waerom zou ik anders bloemen geftrooid hebben, daer ik zulks alleen op den eerden paeschdag pleeg te doen? En waerom verrigtte ik heden meer in één uur,
dan anders in drie dagen? O! het wordt
een' menscb zoo raer aen het hart, a's men,
na twaelf jaren, wederom een meisje ziet
Vrouwen ! Vrouwen ! wilt gij onze onbefrendigheid aen banden leggen, maekt u dan zeld-
zaem! wat zou ik doen? Meeuwen-
eijeren zoekeu ? neen , dat duurt mij te
lang : naer beneden, in de kreek? neen,
dat is te verr'. Maer als zij , in het vervolg, met mij eijeren zogt , en met mij naer
de kreek ging dan zou het niet te verr'
zijn 1 wat een tnal denkbeeld! ik word 'er
waerlijk geheel warm van.
(Hij gaet, in de h'ut.)
D 5 ge-



20 DE KLUIZENAER
GEZANG VAN ROEIJENDE SLAVEN AGTEÏl HET TOONEEL , EERST VAN VERR' EN DAN TELKENDS NADER.
è
Triumf, tiinmf! der kristnen bloed Werd door Held Hasfans zwaerd vergoten!
Hij jaegt den fchrik in vijands vloten, Daer alles bukt voor zijnen heldenmoed!
Ha Muzelmannen ! zingt victorie! In plaets van 't kruis prijF eens de halve maen
In elke wapperende vaen,
Tot Mahomets en onze glorie ! ^
ZES-









OP FORMENTERA.
27
ZESDE TOONEEL.
(De floep komt aen land. don pedro en p e d k 1l l o flappen aen wal. De Jloep keert terug.)
pedr1ll0.
Dat hen de duivel hael! eeuwig lolt dat vee van Mahotnet 1 een vroome Pelgrim heeft mij verzekerd, dat de vent een leugenprofeet was.
Dan verbood hij den wijn dan nam hij
drie vrouwen dan was hij zoo fein als een
klopje dan weêr zoo grof als een muilezeldrijver ! kijk , hij zou mijn Profeet niet wezen ; dat denk ik.
pedro (die langzaem voordtreedt.)
Wat was ik! en wat is van mij geworden!
pedrillo.
Mijn Heer! gij waert luitenant van de vloot, en thands reist gij , als pasfagier, op eene turkfche galei.
pedro.
Geene ontijdige fcherts , als ik u verzoeke» mag.
pe-



25 DE KLUIZENAER
p e d r i l l o.
O! gij hebt maer'te bevelen; maer met uw welnemen, mijn Heer! eene fcherts kan nooit ontijdig zijn. Eene fcherts verwekt lagchen, lagchen is eene uitdrukking van vreugde, vreugd behoort tot de menfchelijke gelukzaligheid, gelukzaligheid komt nooit te onpas, derhalve
kan eene fcherts nooit ontijdig zijn.
pedro (werpt zig, al zuchtende, op den grasbank.')
pedrillo.
Zie daer! al weêr een zncht. Ik geloof waerlijk , mijn lieve Heer ! dat gij van zuchten leeft. Gisteren avond liet gij het gewenschte gebraed van den verwenschten zeerover onaengeroerd voorbijgaen , fchoon hij u , op zijne wijze, regt vriendelijk noodigde.
pedro (zonder naer Pcdrillos gefnap te hooren.)
v o Noodlot! de kelk van mijn lijden is vol, ten boorde vol ! in kommer geboren, m ellende opgekweekt, een vader- en moederlooze
wees en nu nog beroofd van de heiligfte
regten der menschheid o noodlot ! de kelk
van mijn lijden is vol! Ach! waerom werd
ik









OP FORMENTERA. s9
ik tot ridder geboren! waerom voelde ik, reeds vroeg, het heldenvuur in mijne aderen woelen!
dubhel voel ik nu, wat ik verloren heb
vrijheid ! vrijheid ! onfchatbaer goed ! waerom vergiftigden de liefde en de eer het zoet mijns levens! o Selima! dat gij mij hoordet! 0
pedrillo (die itttusfch'en eens, kier
en daer, rondgezien heeft.) Ginds is een digt bosch, en daer een diep hol ; ik zou, onder verbetering, wel durven raden, dat wij ons beenen maekten , en wip! in het bosch, of in het hol. Wij lijden een paer dagen honger, totdat wij bemerken', dat de zeerover weer onder zeil gegaen is, en dan zoeken wij gelegenheid, om naer Spanje te komen.
pedro.
En zou ik dus het vertrouwen , dat hij in
mijn woord van eer ftelde dus de goedheid
en toegevendheid beloonen, waermede hij mij, boven anderen , behandelde?
p e d r 11. l o.
Wel; hij is maer een turk.
pe-



30 DE KLUIZENAER
PEDRO.
En al ware hij een heiden; hij was onze
overwinnaer en bleef mensch.
P E D R I L L O.
Ja, een zeer menschlievend mensch ! ! bij mijne arme ziel!, dat heeft hij bewezen , daer hij ons fcheepsvolk eerst liet ontwapenen, en toen in de pan hakken.
PEDRO.
Deze wreedheid blijft mij zelfs geheel onbegrijplijk; zij ftemt niet met de edelmoedigheid
overeen, die uit zijne oogen ftraelt. Maer
nog ónbegrijplijker is het mij, waerom hij onj juist verfchoonde.
PED RILLO.
Om ons nog eens naer Algiers te fleepen, en het flavenwambuis te laten aentrekken. Wij zijn
jong , en welgefpierd wij zullen moeten
hakken en graven , en zaeijen en planten, en de rupfen uit de boomen zoeken, en het onkruid uitrooijen.
PEDRO.
Zwijg! dan zou hij mij niet met die achting behandelen , welke met de waerdigheid ' eertes Ridders overeenkomt.
PE-



ÖP FORMENTERA. 31
ped ril l o.
Lokaes! neen, mijn Heer Pedro! mijn raed is de beste. Kom, ik bid u, gindsheen maer; waertoe tog dat eeuwig talmen! '
pedro.
Ik heb mijn woord van eer gegeven. pedrillo.
Wel; dat zou wat fraeis wezen ! neen; bij zulk een' turkfchen hond is men aen niets gehouden.
pedro.
Der eere getrouw te blijven, is een gebod, dat in ons hart gefchreven is! voor mij is het verlies der eere verfchriklijker, dan het verlies des levens.
pedrillo. Nog fraeijer! wat is dan de eer? Ik fmaek, ik voel, ik zie, ik riekze niet! zeg mij dan tog, wat is zij voor een ding ?
ped r 0.
De eer
pedrillo.
Nu ,
p E d r O.
Is
pe-



32 DE KLUIZENAER
pedrillo.
Wat is zij ?
pedro.
Geen ding voor een' lagen, laffen karei; zij is voor u te hoog.
pedrillo (met een' open mond.)
Te hoog hoor eens, mijn Heer!
als de eer beftond in veilig te zijn, geloof mij, dan zou ik voor niemand in de wereld in eergierigheid willen onderdoen; maer nu zij het tegendeel fchijnt te wezen! wel, ik houd 'er maer niet met al van. Ach! ware Pedrillo maer in
zekerheid! (Men hoort turksch muz'jk van
verre.) Hemel! daer hebben wij het al! daer
komt hij reeds! mijn lieve Heer! nog is
het tijd, om te lopen.
pedro.
Zwijg fchurk! hebt gij mij ooit zien lopen
ZE.









OP FORM ENTERA. 33
ZEVENDE TOONEEL.
^De floep komt aen land.) hassan mac hm ut (fpringt aen' wal.) pedro, pedrillo (verbergt zig, zoodra, hij Hasfan ziet.)
hassan machmut.
Nu, hier ben ik. Zijt welgemoed Jongeling! De lucht uwes vaderlands waeit van gindfche kust.
pedro.
De flaef moet vergeten, dat hij een vaderland had.
hassan.
Overal waer gij vrienden vindt, daer gaet het u wel, en waer het u welgaet, daer is uw vaderland. Jongeling! ik zou uw vriend kunnen wezen.
pedro.
Maer ik niet de uwe.
hassan.
Trotsaerd! ... hebt gij vergeten , dat uw leven van mijnen wenk afhangt?
C je-



34 DE KLUIZENAER
PEDRO.
Klopt mijn hart daerom frerker? Zie ik
u daerom minder onbefchröomd onder de oogen? — Waerom hebt gij mij verfchoond ? — Waerom wilt gij mij meer martelen, dan anderen ? Slavernij is erger dan de dood!
HASSAN.
Hoor. Jongeling ! ook u zoude ik>aen mijne regtvaerdige wraek opgeofferd hebben, hield ik u. niet voor eenen van dje weinige Edelen, die
men onder alle natiën vindt. Toen wij,
boord aen boord^, vogten, en gij, met vlammende oogen, door de reijen mijner Muzelmannen, al woedende, heendrongt, terwijl uw fabel den vegtenden nederwiet en den verminkten ver-
fchoonde toen', jongeling! toen hebt gij
mijn hart gewonnen het noodlot maekte
mij tot uwen overwinnaer uwe onver-
fchrokkenheid, uw heldenmoed maekte mij tot
uwen vriend. Grootmoedige Spanjaerd !
zie daer mijne hand! j
PEDRO.
Weg! zij druipt van het bloed mijner Broederen.
HAS-



OP FORMENTERA.
hassan.
* O! dit bloed kome over hem, die Hasfans fTogter roofde! (Pedro deinst verbaesd terug.) Mensch! hoe ziet gij mij zoo verwilderd aen ?
Gij houdt mij voor een' barbaer ■ gij zijt
gehecht aen dde vooroordeelen uwer Natie. Gij Europeanan'Tiddert, wanneer gij den naem van Algiers moxv. gij beeft, wanneer gij onze vlag ziet; en in Algiers woonen egter ook deugd en grootmoedigheid ; en Hasfan Machmut is ook een mensch met warm gevoel voor eer en fchande, voor liefde en wraek.
pedro.
Van 't laetfte gaeft gij bewijzen.
hass a-n.
Die gaf ik; en wie van u waegt het, mij wreed te noemen? Gij befchaefde Barbaren! is het onfchuldige bloed al opgedroogd, waermede gij eens, in Mexico, de velden bevochtigdet? Wat deden u die ellendige flagtoffers uwer gierigheid en uwer heilige krankzinnigheid? pedro (driftig.)
Wat deden u mijne Broeders ? — Waren
zij niet overwonnen ? Hadden zij hunne
wapenen niet weggeworpen ? —« Waren zij C 2 niec



DE KLUIZENAER
niet weerloos? geboeid? fchaem u,
Hasfan!
^ II A S SAN,
; Hoor mensch! ik had eene dogter. Zij werd mij van eene vrouw geboren, die ik teder lief had. De moeder ftierf. Ik konde niet weenen; maer mijn hart wilde uit mijn' boezem fpringen.
Het kind lachte mij telkens aen en lacht:»
juist zoo als de moeder; dit hield mij in 't le'ven. Het meisje wies voorfpoedig op, en werd fchoon en goed, even als hare moeder; zij was
mijne eenige vreugd, mijn eenige troost.
Had ik maenden lang omgezworven , in ftrijd met ftormen, baren en menfchen, en wierp ik eindelijk mijn anker in de haven, dan huppelde zij mij altoos zoo vol liefde te gemoet, en lachte iedere kreuk uit mijn gelaet. , , Let wel,
Spanjaerd ! voor weinig weken kwam ik
terug; ik wierp het anker in de haven, en niemand kwam mij te gemoet; ik zag naer het traliewerk van mijn ferail , en niemand zag naer
beneden; ik kwam in mijn huis daer wierp
zig een flaef, al bevende, voor mijne voeten
aeh! -— Selima was ontvloden! ^
rz-



OP FORMENTERA,
3/
pedro (zeer aengedaen.)
Ach!
hassan.
Een uwer Landslieden, dien mijne kanoneerboten gevangen gemaekt hadden ■— wien de opziener mijner flaven de boeijen verligtte, dewijl ik hem menschlijkheid had aenbevolen: die van mijne tafel gefpijsd en gedrenkt werd, die
geene wacht had , dan zijne eigen eer; die
fchnekte mijne dogter , maekte haer ontrouw aen haren pligt, voerde haer uit haers vaders huis, en bedekte mijne grijze hairen met verdriet en fchande. —— Over hem kome het bloed uwer. Broederen ! over hem'komen de heete tranen eenes gehoonden vaders ! over hem kome de wraek eener verleidde onfchuld! dat hij in de armen van den wellust den vloek hoore, dien Haffen Machmut , als vader en mensch , over hem uitfpreekt.!
pedro (buiten zigzelven.')
Houd op!
hassan.
Nu, jongeling! ben ik nog de wreede Algerijn , die tot tijdverdrijf zijn' fabel in bloed doopt ? Üf, zou de warme Afrikaen minder geC 3 voe-



38 DE KLUIZENAER
voelen, wanneer men hem het hart uit den boezem fcheurt ? Mensch ! ware het meisje
uwe minnares geweest, gij zoudt gemoord hebben, zoolang nog ddn fpier in uwen arm gefpannen gewe.est ware. Zijt -gij (lom geworden? Verdedig, zo gij kunt, de daed
van dien eerloozen!
pedro.
Jeugd en liefde
hassan.
Die verdedigen alleen mijne Selima, dat onervaren meisje van vijftien jaren . niet een'
Ridder, die met Don Barcelo voor Algiers kwam, om fabels te hooren kletteren en kogels te iiooren fluiten.
pedro (ter zijde.) Mijn geweten gloeit op mijne wangen! (Fernando treedt uit de hut: Hasfan ziende, reept hij verbaesd: Hasfan! en keert fchielijk terug.)
hassan.
Nu, waerom loopt de gek heen ? Vlugt dan alles voor Hasfan, federt zijne dogter hem ont-
vlugtte ? Edele Spanjaerd ! nog één
woord! uwe ziel verbergt iets, ik weet niet
wat.



OPPORM ENTERA.
39
wat. Is het haet, of liefde? het is het zelfde! Hasfan Machmut dringt niemand zijne vriendfchap op. Jonge Held ! thands fpreekt uw vijand met u. Gij fchonkt aen twee mijner verminkte Muzelmannen het leven, en kunt mijn (laef niet zijn. Gij zijt vrij! wij zijn op het eiland Formentera; wij zijn aen de fpaenfche kust. Mijn floep zal u op Ivica aen land zetten, en van daer kunt gij, gemaklijk, in uw vaderland terugkeeren.
pedro {omhelst hem vuriglijk.) Hasfan!
hassan.
Eindelijk klopt dat trotfche hart- tegen het
mijne. Mijn Zoon ! trek heen naer uw
vaderland! veelligt hebt gij een' vader, die om uw verlies zijne handen wringt. Ga! werp u in zijne armen, en zeg hem, dat Hasfan Machmut, wien men zijne dogter ontnam, hem zijn' zoon wedergeeft. (Hij gaet in de hut.)
C 4 AGT



40 DE KLUIZENAER
AGTSTE TOONEEL.
pedro, pedrillo (die uit zijn* fchuilhoek komt.)
v e d r o. (Na eene wijl ftilgezwegen te hebben.) Waerom beefc , waerom fiddert gij , kristen? Deze edele man, wien gij, tot dank
voor zijne weldaden, de vreugd zijnes ouderdoms ontroofdet , is maer een mahomedaen,
een rover iedere Bedelmunnik fpreekt u
van de zonde vrij. Pedrillo ! is dat kristelijk gedacht?^
pedrillo.
Ware kristenpligt, genadige Heer! wij keeren naer Spanje terug, het meisje wordt gedoopt, wij redden eene ongelukkige ziel, brengen eene ketterin in den fchoot der ware moederkerk, daer zij, zonder ons, voor tijd en eeuwigheid verloren zou zijn, en wij bereiden ons dus eene goede plaets in den hemel. Ik heb eens van een' Kapucijn gehoord, dat een turk
eigenlijk geen mensch , maer een dier is ten
minften zulk een mensch, dien men vrij als een
dier









OP FORMENTE R^A. 41
dier mag Aagten dat 'er terftond abfolutie
is voor iemand, die een' turkfctaen Sultan den dolk in de borst ftoot, dewijl de vent niets anders , dan een aertsketter is, die zig dagelijkse»
in verboden wellust baedt; ja dat 'er zelfs
niets aen gelegen zou wezen, al bragt men de ganfche ottomannifche Porte om hals. —• Wat zegt gij daervan ? Dat is kapucijnerfilofofie!
PEDRO.
O! dat het flegts de tael van het gemeen en
der Kapucijnen waer'! ontwaek Pedro!
gij hebt eerloos gehandeld ! gij fchnemdet u de daed niet, fchaem u nu ook cft bekendtenis niet. Ontwaek Pedro ! beef! de wraek volgt u op de hielen! aen de voeten des beledigden , flervende, zijne misdaed te boeten , is beter, dan de gedurige wroeging van een fchuldig geweten! denk ook, dat hij mensch en vader is; beiden waren eerder, dan de kristen. Ik ben verpligt, mij aen hem te ontdekken.
PEDRILLO.
Met uw verlof, genadige Heer! ftel deze fchoone ontdekking ten minften zoolang uit, tot Hasfans floep uwen onderdauigften knegt C 5 °P



45 DE-KLUIZENAER
op Ivica aen land gezet heeft. Gij moogt uw huid ter markt brengen ; maer zou ik mijl om uwe verliefde fchelmüukken, levendig aen het fpit laten Heken?
NEGENDE TOONEEL. fernando, (die uit ,1e hut komt.)
de vorigen. fernando.
Kom in, Vreemdeling! een kluizenaer, nw landsman, biedt u zijne hut aen. Alles wat tuin en kelder vermogen , zal da goede wil u opdisfchen.
pedrillo.
■ Een'beleefd man, waerlijk ! maer de goede wil en een hongerige maeg zijn zelden groote vrienden. Laet eens hooren, wat gij zoo al in uw' kelder hebt!
pedro.
Zwijg! goede Oude! zijt gij de bewoo-
ner dezer hut?
fernando.
De medebewooner, ja. Sedert twaelf jaren,
deel



OP FOPvMENTERA. 43
deel ik hier in het lot van mijnen ongelukkigen Meer, dien kommer en ellende naer deze woestenij dreven.
pedr o.
Uit welk land zijt gij? Hoe heet gij? Wat dwong u , om deze wooning der flangen tot de uwe te maken?
FERNANDO.
Wij zijn Spanjaards. Het is nu agttien jaren geleden, dat wij ons vaderland verlieten. Zes jaren hebben wij rusteloos de vier werelddeelen doorkruisd ; mijn arme Heer zogt rust, maer vondze niet; hij zogt den dood, maer vond dien niet. Afkeerig van de menschlijke zamenleving vlood hij eindelijk naer deze verfchriklijke woestenij , waer zelfs de flangen, waervan het hier grimmelt, uit medelijden, of uit wreedheid, hem verfchoonen. Ik wenschte, u meer te mogen zeggen.
pedro.
Ik prijs uw zwijgen. Maer gij ?
fernando.
Ik, mijn Heer? Ik' konde niet befluiten, om mijnen ouden Heer te verlaten; daer hem alles verliet. Ik was een hulpelooze wees, toen hij
mij



44 D/.E KLUIZENAER
«ij in zijn' dienst nam ; ik wil bij hem Wijven, tot onze lieve Heer hem, of mij, tot zig roept.
pedro (rdkt hem de hand toe.)
Ik verheug mij, dat ik uw landsman ben.
Maer hoe komt gij aen kennis met den Turk ?
fernando.
o Heer! hadden wij dezen Turk niet, dan waren wij allang van honger geftorven. Het is «u tien jaren geleden , dat hij; voor de eerftemael aen deze kust landde, om versch water meenemen. Zonder het gevaer te kennen, verwijderde hij zig van zijn volk, en begaf zig naer gindfche vlakte , en werd , onverhoeds, door eene verfchrildijke flang vervolgd. Mijn Heer, die juist uit het bosch kwam, had het geluk, zijn redder te worden; en deze oogenblik was de eerfte hunner tedere vriendfehap. De KnV
ten vergat den Turk de Turk vergat den
Kristen beiden beminden den mensch. lias-
fad kent de gefchiedenis van mijnen ongelukkigen Keer. Hij zou deze hut reeds lang tot een paleis gemaekt hebben , wanneer mijn Heer meer wilde aennemen , dan hij noodig heeft, om
zijn eliendig beftaen voordteflepen. „
Doch



OP F O R M E N T E R A. 45
■Doch vergeef den ouden fnapper! kom
in , Vreemdeling! ik heb eenige ververfehing gereed gemaekc; mijn Heer wagt u , met het ontbijt.
PED R O.
Ik verkies alleen te wezen ik wil mijn
hart wat lucht geven ! —- Hasfan Vrijheid Vaderland Liefde Eer ■
Hemel! help mij kampen ! (hij wil heengaen.j
FERN4 IN D O.
V/aerheen Jongeling! Ik waerfchouw 11.
PEDRO.
Zouden de flangen, meent gij, meer medelijden met mij hebben, dan met uwen ongelukki-
gcn Heer? Of denkt gij, dat de beet van
eene Hang fmertelijker is, dan die van het geweten ? (hij gaet naer de plaets, waer hei gedenkteeken ftaet.)
TIENDE TOONEEL.
PEDRILLO, FERNANDO. [PEDRILLO.
Laet hem'gaen! de mensch heeft zijne eigen
gril-



46 DE KLUIZENAER
grillen. Onder ons Mh'ij heeft een' fcfaampfehoot aen zijn harfenpan bekomen , en federt dien
tijd gij verftaet mij. Maer laet ons
van gewigtiger dingen fpreken , kameraed! ik heb onlangs een' fchoot in mijn maeg gekregen, die zoo flegt gecureerd is, dat ik telkens eten moet. Gij fpraekr van ontbijt. -
fernando.
En ik zal woord houden.
pedrillo.
Ook heb ik u, met een enkel woord, van een' kelder hooren fpreken.
f f. r n a n d o.
Regt zoo.
pedrillo. Zijt gij hier misfehien zooveel als kekiermeester ?
fep. nand o. Dat kon wel wezen.
pedrillo.
Deelt gij ook eenen dorftigen landsman een' dronk mede ?
fernando.
Waerom niet? als hij 'er mij beleefd om vraegt.
pe-



OP I'ORMENTERA,
47
PEDRILLO.
O ! als Het daerop aenkomt: (hij neemt zijn'' hoed af.) uw" jandsman Don Pedro los Burgos los Patados el voltila magno ventofo verzoekt % zeer beleefd om eenen dronk.
0' FERNANDO.
Hebt gij anders geene namen ?
PEDRILLO.
ö Ja! als ik geen' dorst heb.
F E R N A N D O.
Uwe familie is eene der aenzienlljkften in gansch Spanje. Ik heb veel gehoord van de Magno ventofo's.
PEDRILLO.
Dan hebt gij meer gehoord , dan ik. Luister eens, mijn vriend! ik heet eigenlijk Pedrillo; ik weet, wie mijne moeder waer; maer mijn vader is mij onbekend; en wat bekreun ik mij over den adelftand! de wijn fmaekt ons daerom niets, beter, en de eetlust is daerom niets grooter.
FERNANDO.
Nu, een' oogenblik geduld; ik zal terftond weer bij U zijn. (hij vertrekt.)
VE-



43 DE KLUIZENAER.
pedrillo (hem naroep er, de.) Gij behoeft u juist niet te overladen; ik ben een zeer matige drinker. Drie of vier flesfchen zullen toereikende zijn, om den eerften dorst te llülen. (Op zijn buik jlacnde) Verheug u, aerdfche tabernakel! federt vijf weken hebt gij verfteende befchuit en levend water voor lief moeten nemen ; het einde van uw lijden nadert; (naer het bosch ziende) maer mijn arme Heer! wie weet, aen welken lintwurm hij reeds zijne dapperheid getoond heeft! mijnenthalve 1 als de Hangen hem voor ontbijt gebruiken, is het mijne ichuld niet: en wel bezien, was dat altoos nog beter, dan den Don Quichot te fpeelen, en het den ouden Hasfiin onder den neus te wrijven , dat wij hem de kool gedoofd hebben. (Fernando komt terug met twee flesfchen wijn, en iets tot ontbijt.) Zijt gegroet, gij bloem der keldermeesters ! gij kroon der fpaenfche gastvrijheid! vergun mij een' teug uit deze welriekende, geesten levenfehenkende flesdh , om mijne drooge fpraekdeelen tot uwen lof vochtig en glad te maken. (Hij drinkt en eet, fpreekt, gedurende dit tooneel, immer met ent? vollen mond, en drinkt de beide flesfc hen uit.)
, fee-



O p FORMENTERA. 49
FERNANDO.
Zonder komplimenten!
PEDRILLO.
Regt zoo, mijn vriend! weg met die fpaerifche etikette!
FERNANDO.
Welk een toeval voerde u op dir eiland?
PEDRILLO.
Een allerliefst toeval , bij den heiligen Stephanus! het toeval heet Hasfan Machmut, eft gelijkt zoo volmaekt naer een' algierfchen kaper, als mijn neus naer Pedrillo's neus.
FERNANDO.
Van waer komt gij?
PEDRILLOi.
Te drommel, kameraed! wij komen van deexpeditie tegen dat verwenschte roofnest, dat wij moesten beltonnen, even als of 'er het heiligfte overblijffel der Kerke in befloten ware. Wij namen voor een jaer dienst, dewijl wij meenden , dat het nog lang vrede zou blijven; en op dat tijdftip moest de eene of andere kwelgeest zijne allerkristelijkfte Majesteit het ontwerp inblazen, om eene kristelijke vloot tegen onkristelijke rotfen in zee te zenden, om ons, D door-



50 DE KLUIZENAER door gloeiiende kocplpn . m*r m„..u ...
knikkeren. Wat kon men 'er aen doen! wij namen het hartbrekends! affcheid van onze Donna's, lieten zilte tranenvloeden langs onze wangen ftroomen, hingen Iiefdeteekens om onze
halzen , en flapten aen boord. O ! mijn
vriend ! welk een leeuwenmoed , welk een beerenhart, welk een hondenmaeg behoort 'er niet toe, om dergelijke ongemakken te verduuren! geen ragout fin, geene fricoffee, geen gebraden hoentje , geen podding, enz. Op
zijn best, een ftuk pekelvleesch, dat men met den fabel moet doorhakken, gedroogde erwten, en fpek, waermeê ik, in Madrid, mijne fchoenen fineer.
FERNANDO.
Arme Pedrillo ! 't is wonder , dat eii nos leeft!
PEDRILLO.
Ja, wat doet men niet om de eer!
FERNANDO.J
Gij hebt u. dan, waerfchijnlijk , lauweren bevogten ?
PED RIL L O.
Wat lauweren ! daervan kan mijn buik niet
vol



% p FORM ENTERA. 51
vol worden. Neen kameraed ! maer evenwel, wanneer de Koning mij niet, ten minden, de calatrava-mde en een dozijn landgoederen naer den kop (mijt, moet ik u maer zeggen, dat 'er geene geregtigheid in Spanje meer is.
FERNANDO.
Vermoedlijk hebt gij het een of ander algiersch fchip" veroverd?
PEDRILLO.
Dat niet.
FERNANDO.
Of gij waert de eerfte bij 't ftorm lopen?
PEDRILLO.
Dat ook niet.
FERNANDO.
Of gij werdt, bij deze of gene fchermutfeling, zwaer gekwetst?
PEDRILLO.
Niets minder dan dit!
FERNANDO.
Of gij wist de bommen met eene bijzondere behendigheid in de ftad te werpen?
PEDRILLO.
Geenszins.



52 DE KLUIZENAER
FERNANDO.
Of gij hebt als fpioii gewigtige dieufteu gev daen?
PEDRILLO.
Geheel en al niet.
FERNANDO.
Nu, wat hebt gij dan gedaen?
PEDRILLO.
M Ik ? . 1 ik heb' honger en dorst geleden , ik
heb gefidderd en gebeefd. Gloeijende kogels hebben genoegzaem iedere beet, die ik in mijn'
mond flak, bitter gemaekt: ik heb geftre-
den , tegen heidenfche monfters , Turken en Mooren, kogels en fabels, water en vuur! zelfs op een' tijd, dat ik met de graegfte maeg van de wereld , zonder kwaed te vermoeden , in de ioinbuis flond, floeg mij een verwenschte kogel mijn' kalfsbout uit de hand, terwijl ons wijnvat aen fpaenders gefchoten werd , en ik
de zoete hoop mijner fteeds drooge keel langs den grond zag fpoelen! 0"
F ERNAND O.
En daervoor denkt gij de ealatrava -orde te bekomen?
ti-



OP FORM ENTERA.
53
PEDRILLO.
Waerom niet ? De gtootfre Officiers hebben het zelfde gedaen. En, boven dien, ben ik,met mijn'Heer, gevangen genomen. Wij hebben vier weken rijst moeten kaeuwen, en geen druppel wijn te zien gekregen. Mijn befchermengel hielp ons eindelijk uit de ongelegenheid. Don Karcelo deed den fchranderften zet van de wereld , en brak de belegering op. Ik zag met de hartlijkfte blijdfchap het anker ligten, en zat reeds, in den geest,- regt tegen over de vleeschpotten van mijn vaderland, toen eensklaps een onvriendelijke ftorm ons fchip van de vloot verwijderde. Eindelijk zou alles nog goed gegaen zijn; wij zouden den weg naer huis wel alleen gevonden hebben, had de drommel ons den algierfchen zeehond niet op den hals gezonden, van wien men niet gemaklijk ontflagen kan komen.
FERNANDO.
Dankt den Hemel, lieve Landslieden! dat gij in zulke goede handen gevallen zijt ; Hasfan Machmuth bezit een eerlijk en gevoelig hart.
PEDRILLO.
Een zonderling foort van gevoel, bij mijne arme ziel! met het gevoeligfte hart van de weD 3 reld



54 DE KLUIZENAER
reld liet hij, 's anderendaegs, de ganfche equifpage over den kling Ipringen; en ook wij zouden, in dit talrijk gezelfehap, naer de elyfeefche velden gereisd zijn, had ik niet, door dapperheid en heldenmoed, onder het gevegt, zijn hart gewonnen; zoo als hij mij, voor weinige oogenblikken, nog zelf verzekerd heeft.
1' ERNA ND O.
Heeft hij ?
PEDRILLO.
En had ik niet twee ontwapende Turken het leven gefchonken.
FERNANDO.
Deedt gij dat?
PEDRILL O.
Ja, kameraed! dat deed ik, zoo waer als deze
flesch leeg is ! En, daer gij mij nu zoo
gul en gastvrij gefpijsd en gedrenkt hebt, zoo vergun mij , vriend! (Hij legt zijne hand op Fernando's fchouder.~) dat ik u eene uitgemaekte waerhcid ontdekke.
FERNANDO.
Die ik gaern wil hoo^n.
PED RILL O.
Gij zijt een gek!
FER-



OP FORMENTEPvA.
55
fernando.
Heer %m Pedro Magno Ventofo
pedrillo. '
Een aertsgek!
fernando Qigt zijne hand op.) Die ook vuisten heeft.
ped ri l l o. Hoor eens, kameraed ! zeg mij, hoe kunt gij aenfpraek maken op een grijn gezond menfchenverftand, en op Formentera woonen ? In dit verwenschte flangennest!
fernando. Karei! dat verftaet gij niet, dat voelt gij niet.
pedrillo. Neen 1 ik heb wel een goede maeg ; maer flangen kan ik niet verdragen.
fernando.
O! uit liefde voor mijn' goeden Meester reis ik tot aen 't andere einde der wereld .—• vrees ik flangen noch draken, fterf ik weltevreden, onder de felfte martelingen.
pedrillo.
Neen, bij den heiligen Holofernes! fterven is mijne zaek niet, en met vuurfpuwende draken is ook geen gekfleken.
D 4 FBR"



56 DE KLUIZENAER.
FE :NAKDOi
Gelden dan de pligten van dankbaerheid niets bij u?
pedrillo.
Wat raekt mij een ander ? Ik leef voor mij zeiven.
fe rnand o. Veel menschlijker gevoelt de Algerijn, wiens hart door medelijden bewogen werd , om u, ondankbare! het leven te fchenken.
pedrillo.
Hij is een gek gij zijt een gek en
gij zijt hier, op Formentera, allen gekken onder elkander. (Beiden vertrekken.)
EINDE VAN HeT EERSTE bedrijf.
TWEE-



OP FORM ENTERA. 5? TWEEDE B E D R IJ F.
EERSTE TOONEEL.
pedrillo (dronken, met een wijnfiesch onder den arm, waeruit hij den laetjlen teug neemt.)
H oe veel zou het rijk van den Koning van
Spanje wel moeten kosten ? ■ Als hij wil,
betael ik hem terftond honderdduizend millioenen fcudi, en dan laet ik alle de ftraten van Madrid met piasters beleggen dan fluit ik mij
op, drink braef malagawijn, eet voor tvvaelf,
vermaek mij als een fultan, en laet hem
land en ftad regeeren, die daer lust in heeft!
Dat regeeren is tog een wonderlijk ding! op mijne eer! ik zou de ganfche wereld kunnen regeeren, zoo ligt komt het mij voor. Ik heb wel nog nooit een' onderdaen gehad, dan mijn'
Fidel; maer Fidel en een koningrijk
wel nu, of ik een koningrijk, of mijn Fidel fcheere, dat komt op het zelfde uit. (Hijtuimelt D 5 oP



5» DE KLUIZENAER
op den grasbank neder , en fpreekt de laetfte woorden halffiapende.) Mijne Heeren (langen ! lieve lintwurmen! weest zoo goed, en laet mij ongefchoren ! ik ben een vreemdeling op dit eiland.
TWEEDE TOONEEL.
fernando, (die selima naer zig toe trekt,.) selima, (Beiden komen uit eene agterdeur, die ook aen de hut is.) pedrillo.
fernando.
^Kom Meisje! zij zitten aen de tafel, drinken en fpreken met elkander, en hooren ons niet.
s e l i ma.
Ach ! mijne voeten wankelen ! hoe bitter boet ik dien eerften teug uit den kelk der liefde!
pedrillo (half jlapende.)
Teug ? De flesch is leeg; ik heb geen
druppel meer.
fernando.
Laet dat eeuwige o! en ach! tog varen! zijt maer getroost, en volg mij.
se-









OP FORM ENTERA. 59
selima.
Eenmael van wellust dronken, en nu zoo diep vernederd!
ped r 1 l l o.
Zegt gij, dat ik dronken ben?
fernando.
Volg mij in het gindfche hol; daer kan ik u het best bewaren.
pedrillo.
Harth'jk dank! ik ga van mijne plaets niet af.
fernando (tot Selima.) Volg mij!
pedrillo.
Ik wil niet.
fernando (tot Selima.) Kom , voord 1
pedrillo.
Ik mag niet.
fernando.
Zwijg, dronken zwijn! (tot Selima.) wikkel u in uwen fluijer, en verlaet u op mij. selima.
Vader! Vader! hebt gij mij vergevinggefchonken ! fpreek geen' vloek uit over uwe dogter!
ach!



6o DE KLUIZENAER
ach! ik kan niet vlugten ! waer verberg ik mijn aengezigt!
pedrillo.
Welk een helsch gejank, dat mij de ooren 'er zeer van doen! woonen hekfen op dit eiland? fernando (tot Selima.') Hoort gij niet?
pedrillo. Wat is 'er van uw' dienst?
fernando. Kom, volg mij!
pedrillo. Loop heen, gek!
fernando. Hoor! men verfchuift de doelen; zij zijn ongetwijfeld reeds opgeftaen. Kom Meieje! volg mij; zij zullen aenftonds hier wezen.
I selima.
Ja , ik volg u , onbewust van mij zelve! o ! 'er woelen duizend dolken in deze bange borst!
de kluizenaer (van binnen.) ' Fernando!
fernando.
Kom fchielijk; men roept!
sz-









OP FORMENTERA. 61
selima.
Ach! ging ik zoo naer mijn graf! ^-
(Beidcn vertrekken.')
DERDE TOONEEL.
pedrillo alleen. (Hij ontwaekt.) Neen, het is niet uitteftaen! zij kraeijen mij
de ooren vol, met hun gejammer! ik wil
den Job wel eens zien, die daerbij zou kunnen flapen. Maer het waren, dacht mij, vrouwenMemmen, die mijn trommelvlies half verfcheur-
den! holla hei! mijn Heer de Kluizenaer! ■
neen, ik rust niet, voor dat ik dit geheim aen 't licht gebragt heb. Ik wil gaen kijken en zoeken ; ik zal fchelden, raezen en tieren, dreigen ,
fnieeken, lagchen en fchreijen op de rot-
fen, in de holen, in de bosfchen, op de velden ; eindelijk zal ikze tog vinden!
(Hij kopt af.)
VIER-



6Y. DE KLUIZENAER
VIERDE TOONEEL.
iiassan en de k-luizbnaer, (««7 de hut komende.)
de kluizenaer.
Nogmaels Hasfan! hartlijk wellekom ! uw bezoek is mijne eenigfte verkwikking, in deze woestenij.
hassan.
Ik dank u, vriend! ik dank u! maer ik ben niet meer de vrolijke , korstwijiige Hasfan , die eertijds beproefde, om uw leed, al fchertfende, te verdrijven , wiens vrolijkheid fomwijle de rimpels van uw voorhoofd vaegde, en u een' lach afcroonde. (Met aendoening.) Troost gij mij nu ! de hand van het noodlot rust zwacr op mij.
de kluizenaer.
Zal ik u moed infpreken? —7- Hoe dikwerf hebt gij mij voorgepredikt, dat allé onze lotgevallen in den onveranderlijken raed der voorzienigheid bedoren zijn?
has-



OP F O R. M ENTERA.
Cl
hassan.
Schrale troost! vergeef mij, als ik u ooit zoo
gebreklijk getroost heb. Groote Profeet!
waerin heb ik gezondigd, dat gij mij zoo hard
tuchtigt? Gij , mijn vriend! waert ook
vader ! zal ik nu alleen in de wereld
zijn ? Aen niets voortaen meer vreugd
beleeven ? Zal mijn hart , bij den naem
Selima niet hooger kloppen, dan, bij den
naem eener algierfche flavin ? Zullen Huurlingen mijne oogen toedrukken , en loontrekkende klaegvrouwen mijnen dood bewee-
nen ? Vriend ! het is met mij gedaen!
ik blijf op Formentera ; gij zult Hasfan begraven.
de kluizenaer (fmeekende.) Hasfan!
hassan.
Spreek mij niet tegen! —■ zal ik naer mijne wooning terugkeeren , alwaer ik ieder kusfen keu , waerop Selima zat? naer mijne tuinen , waer ieder ftruikje met mijne dogter opwies?
de kluizenaer.
Maer lieve Hasfan ! welk een daemon heeft
si-



U DE KLUIZENAER
alle hoop uit uwe ziel verdreveu ? Is zij hef niet, die, wanneer alles u den rug toekeert, u , op den rand der vertwijfeling, nog weerhoudt , en u in de armen uwer dogter kan terugbrengen ? Leent zij u niet haren ftaf, wanneer alle andere fteunfels breken ? Is zij
niet uwe vriendin en geleidfter, tot in het graf?
H a S S A Ni
Vergeefsch! vergeefsch!
DE KLUIZENAER.
Onbegriipüjk is mij uwe moedeloosheid! is Selima dan dood?
n a s s A N.
Dat ware beter.
DE KLUIZENAER.
Ik ken u niet meer. Waer is de bedaerde en gelaten Muzelman ? Is dan daerom alles ver'oren, dewijl de liefde in het hart van een •vijftienjarig meisje fterker was , dan kinderlijke pligt ?
HASSAN.
Zeg dat niet, vriend ! gij martelt mij wien
konde zij meer liefhebben , dan haren vader? haren vader, wiens eenige vreugd zij
was!



OP FORM ENTERA.
65
was 1 .— neen, men heeft mijn lief, on-
gehoorzaem meisje verleid verleid heeft
haer de eene of andere fchurk , door zoete woorden , europeefche leugens. Mijne onbedreven Selima wist niet, wat zij deed. Ik bid u , vriend ! zeg tog , dat men haer verleid heeft!
DE KLUIZENAER.
Nu, des te beter, lieve Hasfan ! des te eerder zal uwe bedwelming verdwijnen, en Selima in uwe vaderlijke armen terngkeeren.
HASSAN.
Ach neen ! wie weet, waerheen de fchelm
haer gevoerd heeft in welken hoek van de
wereld hij, op dezen oogenblik , zig over zijnen
roof verblijdt! o! gij zwarte beelden der
helle ! verdwijnt uit Hasfans geest ! dan
kan ik de verfchriklijke gedachten niet van mij weeren, dat de fchurk de onfchuldvan het meisje rooven, en hser dan verftooten zal; dan
zie ik haer ronddwaelen, mijne ongelukkige Selima, veelligt met een' bastaerd op den arm, voor de deuren van goedhartige menfchen brood be(jelen: dan hoor ik, hoe zij haren verleider vloekt haren ouden vader om ver-
E ge-



66 DE KLUIZENAER
geving fmeekt, en in een' afgelegen hoek, op een bos vuil ftroo, hulpeloos , haren laetfïen
zucht uitademt! ach Selima! Selima! kom
terug in mijne armen! ik heb alles vergeten! ik ben uw vader!
DE KLUIZENAER.
Bedaer Hasfan! zekerlijk beweent Selima, in dezen oogenblik reeds, een* misftap, dien liefde en onbedrevenheid verontfchuldigen. Veelligt heeft zij reeds befloten, om zig voor uwe
voeten te werpen., Veeliigt vreest zij flegti
uwen vaderlijken toorn , uwe woede ,
uwe wraek .
HASSAN.
Kent zij mij dan niet ? Hebben deze oogen haer ooit anders dan met vaderlijke liefde aenfchouwd? Hebben deze lippen haer ooit anders, dan lieve dogter genoemd ?
DE KLUIZENAER.
Ja, dewijl zij het verdjende. Maer nu .
zujt gij haer, wanneer gij haer ziet, niet te hard behandelen?
H A S S A N.
Wanneer ik haer-zie? Ach ! vriend! ik
zou



OP FORMENTER.A.
6?
zou in hare armen vliegen! ik zou buiten mij zei ven geraken! bij den grooten Profeet! ik geloof, dat ik zou fchreijen.
de kluizenaer.
En haer vergeven?
hassan.
Alles, alles vergeven !
de kluizenaer.
Belooft gij mij dat?
hassan (bedremmeld.') Wat wilt gij daermede zeggen?
de kluizenaer.
Gij zult nwe dogter zien.
hassan (wiens aendoeningen tusfchen angst, twijfeling en vreugde verdeeld zijn.)
Wat ?
de kluizenaer.
Toen ik deez' morgen uit mijne hut trad, om de opkomende zon te begroeten, vond ik een meisje aen den oever liggen, dat door den ftorm des verlopen nachts aen deze kust geworpen was.
E 2 has-



6t DE KLUIZENAER
hassan (gretig luisterende.') Een meisje?
de kluizenaer.
Zij fcheen, zonder leven te wezen.
hassan.
Wat! dood?
de kluizenaer.
Zoo fcheen het; doch zij lag maer in onmagt, terwijl mijne poogingen haer fpoedig aen deze fluimering onttrokken , en tot haer zelve bragten. En dit meisje, Hasfan!
hassan.
Was was?
de kluizenaer.
Uwe dogter.
hassan (buiten zig zeiven.)^Mijne dogter? Mijne Selima? Mijne Selima? Hoor, gij misleidt mij !
waer waer? mijne geliefde dogter?
Hoor, vriend! het ware onverandwoordlijk,
zo gij het verzonnen hadt! toon mij mijne
Seliraa ! geef mij mijn kind weder !
Selima! Selima! —jfghij loopt, met uitgebreide urmen, naer de hut.)
de









OP FOPvMENTERA. 69
de kluizenaer.
Blijf hier , Hasfan ! ik heb uwe dogter beloofd , u voortebereiden, en haer te berigten, of zij uwe vergifnis moge hopen.
hassan.
Wat voorbereiden ! wat vergeven ! heb
ik u wedergevo'nden, godloos meisje ! kom nu vriend! fpoedig! gij zult met vermaekzien, hoe ik met haer zal omfpringen. Maer, niet waer, vriend! een fchoon, lief meisje?
de kluizenaer.
Een bevallig fchepfel.
hassan.
Kom nu, kom, dat ik haer in mijne armen fluite, en haer mijnen vloek geve.
de kluizenaer.
Laet mij vooraf gaen , Hasfan ! ik bid u; uwe dogter heeft veel geleden, zij is zwak. Wanneer gij haer zoo eensklaps onder de oogen
tiadt, dan mogten vreugd vrees •
fchaemte
hassan.
Ik verfta u, ik verfta u. Nu , ga maer;
E 3 doek



70 DE KLUIZENAER
doch ik bezweer u, bij aile uwe Heiligen, dat gij mij niet lang laet wagten!
DE KLUIZENAER.
Ik zal terftond weder bij u zijn.
(Hij gaet naer de plaets, waer Selima zig verfcholen heeft.)
VIJFDE TOONEEL.
hassan alleen.
Heb ik u weder, meisje ! wat is het hart mij eensklaps ligt geworden ! ik ben een geheel ander mensch ! ik moest die fpanjaerds tog niet hebben laten van kant maken. Foei Hasfan ! dat was niet regt gehandeld. Zoo
een oude grijsaerd! en nog zoo oplopend
zoo verbitterd ! maer waerom rukt men mij het hart ook uit den boezem?
ZES-



OP FORMENTERA. 71 ZESDE TOONEEL.
don pedro (komt driftig op het tooneel, Wild rondziende, doch zonder Hasfan te bemerken.) hassan.
pedro.
Bedriegen mij mijne oogen? ' Bedriegt mij
mijn kloppend hait ? Waerom beginnen alle mijne leden zoo eensklaps te beven ? (hij ziet Piasfan, en'omhelst hem.) Hasfan! Hasfan!
hassan.
Mensch ! wat komt u over ?
pedro.
Hemel! wac heb ik gezien!
hassan.
Dat mag de groote Profeet weten.
pedro.
Hoe is 't met mij! ik droom immers niet ?
hassan.
Dat juist niet ; maer gij zijt razende, dunkt mij.
E 4 ps-



72 DE KLUIZENAER
pedro.
Ach Hasfan ! vergeef, vergeef mijne verbijflerde zinnen! ik ging, langs dit pad, naer het bosch, met mijn hoofd naer de aerde gebogen, en zonder rond te zien. Plotsling ftond ik voor eene marmeren zuil , met roozenboomen omzet zie gindsheen ; het witte marmer fchit-
tert u in de oogen!
hassan.
Ik ken, ik ken die zuil. Nu, verder!
ped r o.
Aen derzelver voet een fchreijend wichtje, met een' uitgebluschten fakkel, en daerboven
de naem God ! de naem Donna Ekonora
della Torre de naem mijner moeder!
'hassan Qverbaesd, en Pedro oplettend befchouwende.) Uwer moeder?
pedro.
Mijner moeder! - en daeronder de woorden :
Kwijnende liefde wijdt dit gedenkteeken aen de lijdende onfchuld. Zij is niet meer! zij is verhuisd naer hare zusteren , de Engelen.
Ach!



OP FORMENTERA. 73
Ach! wie kan dit gedenkteeken gedicht hebben wie anders, dan mijn vader, dien ik
niet ken, en naer wien mijn hart reeds zoo lang vergeefsch gewenscht heeft!
hassan.
Jongeling! mag ik uw' naem weten?
(met spmerkzaemkeid en verwondering.')
l'EDR O.
Pedro Oliveiro.
hassan (ter zijde.) Onbegrijplijk ! (overluid) is de gefchiedenis van uw leven geen geheim?
PEDRO.
Voor u niet. Mijn vader beminde de
dogter van een' Grande van Spanje. Hij werd weder bemind? maer hij was arm, en had, gelijk ik, niets anders, dan zijne eer en zijn' degen. Hij waegde het eindelijk, om de hand van , het meisje te verzoeken ; men weigerdeze
hem. Eertitels en rijkdommen zijn
de eenige, armzalige voorfpraken, in deze ellendige wereld! gij weet, Hasfan! hoe de grooten denken.
E 5 HAS"



74 DE KLUIZENAER
ha s s an.
Niet in Algiers, jongeling f niet in Al-
giers ! maer verder!
p e d it o.
De beide gelieven waren ontroostbaer. Zij zwoeren elkander eeuwige trouw, en bedoren, een gunflig tijdfiip aftewagten. Intusfchen zagen zij elkander, fomwijle, des nachts ; en hoe zeer zij beiden de deugd eerden, zoo is tog liefde dikwijls derker dan deugd .
hassan.
Dat is in Algiers- ook zoo.
pedro.
De verleidende fchemering van eenen door de maen verlichten nacht voerde hen weg, en een eenzaem prieeltje werd getuige van een verboden vermaek , waeraen ik mijn beflaan te danken heb.
hassan (ter zijde.)
Van woord tot woord.
pedro.
Hoe meer de bevalling mijner moeder naderde , des te meer vreesde zij voor de woede van haren vader, en voor de ellende van haer toekomdig lot. Toen egter de beflisfende oogen-
blik



OP FORM ENTERA. 7$
blik daer was, wierp zij zig bevende voor deszelfs voeten neder , en beleed haren misdag. Zijne woede was zonder grenzen. Hij zou haer vermoord hebben , had men haer niet uit zijne oogen gebragt. Hij verftiet en vervloekte haer. De tederheid harer moeder fchonk haer vergifnis , en bezorgde haer eene verborgen fchuilplaets , op eene eenzame landhoeve, alwaer zij het uur harer verlosdnge afwagtte. Dit ongelukkige uur kwam. —. Mijne arme moeder, door verdriet verzwakt, bragt mij ter wereld en ftierf. (Hij fchrcit.)
hassan (zijne tranen verbergende^) Nu, nu, fchrei niet! foei! fchaem u! fchrei niet.
pedro.
Mijne goede grootmoeder liet mij in een klooster brengen , alwaer jk, tot mijn zestiende jaer, opgevoed werd. Om dezen tijd bezorgde men mij eene luitenants plaets ; men voorzag mij van alles, wat een jongeling behoeft, om in de wereld te treden , en ik vroeg vergeefsch naer
den naem mijnes onbekenden weldoeners.
Eindelijk , toen ik order kreeg , om met de vloot van Don llarcelo naer Algiers te zeilen ,
werd



76 DE KLUIZENAER,
werd ik, eenige dagen te voren, te middernacht, door eene oude Dueuna bij mijne grootmoeder gebragt. Mijn aenblik maekte den levendigften indruk op haer; want ik moet mijne moeder bijzonder we 1 gelijken. Zij drukte mij, onder het ftorten van duizend tranen , in hare
armen , en ontdekte mij 't geen ik u
flraks ook ontdekt heb. De eerlijke vrouw had alle hare kostbare fieraden verkogt, om mij eene
goede opvoeding te laten geven. Waer mijn
arme vader gebleven ware, wist zij mij niet te zeggen. Hij verdween , terftond na de ongelukkige gebeurd tenis , en men hield hem voor dood.
ha s san (ter zijde.') Ach ! dat ik 'er niet voor uitkomen durf! (overluid) maer hoe! als hij nog leefde ?
pedro.
Ongelooflijk, Hasfan! zoude hij, in een' tijd van agttien jaren, zig niet één eenigemael om het ongelukkige fchepfel bekommerd hebben, welk hij het leven gaf?
hassan.
Maer, als hij u voor dood hield ? Als uwe grootmoeder, om u voor de vervolgingen van
har



OP FORMENTERA.
77
haren barbaerfchen man te beveiligen, u voor dood uitgaf?
PED R O.
Goede Hasfan ! gij wilt mij misfchien niet gaern geheel zonder troost laten; en tragt mij
met eene ijdele hoop te ftreelen. 't Is waer,
mijn vader moet op dit eiland geweest zijn!
gewislijk! gindfche gedenkteeken is zijn werk;
hij heeft dezen grond betreden. Welk eene
vreemde , hartontroerende gewaerwording ! ik
moet fchreijen! Hasfan! nog eenmael wil
ik den naem mijner moeder lezen , en mijne verfche tranen op de verdroogde tranen van mijnen vader ftorten. o Moeder ! die mij nimmer aen uwe borst gedrukt, nimmer op uwen arm gedragen hebt! lieve Moeder ! wier zoete naem nimmer in mijne ooren klonk! zieneder, Dierbare ! zie neder , verheerlijkte Engel ! uit ljet rijk des lichts , en zegen uw' ouderloozen zoon!
(Hij gaet, met een'' zwaermoedigen tred, naer het gedenkteeken.')
ZE-



7t DE KLUIZENAER
ZEVENDE TOONEEL.
^ hassan alken (hem naziende.)
Verblijd u, Hasfan ! gij zult heden een tooneel zien , zoo als 'er u nog geen ontmoet
is! oude Pedro ! hoe zal hij zijne armen
uitbreiden ! hoe zal hij daer ftaen
woorden zoeken en naeuvvlijks lettergrepen vinden , om zig uittedrukken! (zig
zeken voor V hoofd flacnde.) zie , oud Heethoofd! hadt gij die arme Spanjaerden gefpaerd; wie weet, hoe meenig een lang verwagte zoon
nog daer onder ware hoe meenig een in
droefheid gedompelde vader u als een monfter
vervloekt. Maer Selima waer blijft
mijn vriend? Vreesx het meisje voor het
gezigt eenes vertoornden vaders? Ik ben
evenwel haer vader ! of is haer iets kwaeds
bejegend? ■ Ik moet haer zien.^fc
(Hij wil in de hut gaen ; de Kluizenaer komt hem tegen.)
AGT-









OP FORMENTERA. 79
A G T STE TOONEEL.
hassan, de kluizenaer,
kort daerna selima.
de kluizenaer.
Blijf Hasfan! het arme meisje fiddert; om onder uwe oogen te komen.
hassan.
Regt zoo! zij moet ook fidderen.
de k lu i z en a er.
Vaer niet te fterk tegen haer uit!
ha ssan.
Met uw verlof, vriend ! ik moet weten , hoe een beledigde vader met zijne dogter behoort te fpreken. Bij den baerd van den Mufti ! het meisje zal mij niet ongeflrafc zoo veel kommer veroorzaakt hebben! ik wi! haer zien. (Hij maekt eene beweging, om naer de hut te gaen.~)
de kluizenaer.
■ Gij zult haer zien; maer bedenk t wat gij mij
ber



8o DE KLUIZENAER
beloofd hebt; zij is uwe dogter, Fatime hare moeder.
hassan.
Al wel, al wel laet^zij maer komen.
de kluizenaer (wenkt Selima.) selima (aen Hasfans voeten.) Mijn vader!
hassan (omhelst haer vurig )
Selima: ondeugend Meisje! ga uit
mijne oogen! gij hebt uwen vader willen
om 't leven brengen.
(Strijd tusfchen liefde en toorn : hij wil zig van haer afkeeren.)
selima (leunt bijna on mag tig tegen een' bom.) hassan (neemt haer in zijne armen, en voert haer, onder gejladige liefkoozingcn, voord.)
Wat heb ik u gedaen? Heb ik u ooit
één eenigen uwer billijke wenfclien ontzegd?
Heb ik u ooit onvriendelijk bejegend? Heb
ik u niet duizendmalen verzogt, in mij uwen vriend, uwen vertrouwden te eeren? Beloont









OP FORMENTERA. 81
loont gij dus mijne liefde ? Beloont gij dus
alle mijne zorg? Stil weglopen uwen
armen ouden vader verlaten wiens eenige
vreugd gij zijt!
selima.
# Laet af laet af, mijn vader! uwe goedheid vermoordt mij ! ■ toen gewetensangst
op mijne wangen gloeide de flaep uit
mijne oogleden week; toen mij, in afgebroken fluimeringen , uwe bleeke gedaente voor den geest kwam, die mij met eene dreigende houding fcheen te vervloeken toen werd ik
doodlijk verfchrikt, en, liefde en pligt ftreden in mij ! maer nog meer beeft dit hart voor uwe tederheid! ^
de kluizenaer.
Genoeg , Hasfan ! geene verwijtingen meer; de tederften zijn de grievendfte voor een gevoelig hart. Schenk haer vergeving!
hassan Qaengedaen.') Nooit kan ik u dat vergeven! bedenk zelve: had het geluk u niet weder in mijne vaderlijke armen gebragt , wat zou van mij geworden
zijn? Wie had mij, in den laetften ftond
< F mij-



§2 DE KLUIZENAER
mijnes levens, de oogen toegedrukt ? Ik zeu mijne handen uitgeftrekt hebben , en niemand
had mijnen zegen ontvangen. Ik ware eene
buit voor hongerige flaven geweest. Foei!
ondeugend meisje ! heb ik dat aen u verdiend?
selima.
Laet af, mijn vader ! gij verbrijzelt mijn hart.
hassan.
Hebt gij het mijne ook niet verbrijzeld? Allah vergeve u de tranen, die gij uit de oogen van
uwen vader geperscht hebt. ■ Hoe bleek en
vervallen ziet gij 'er uit! zijt gij ziek ?
selima.
Neen, mijn vader!
ha ss a:rè~
Nu, nu , het zou juist niet te verwonderen wezen, als gij ziek waert; met eenen jongen lafaard wegtelopen , dien men flegts agt dagen
te voren, voor het eerst, gezien heeft
konde dat mijne dogter! Foei ! welk eene fchande!
SE-



OP FORMENTERA. 83
selima.
O! hij was een Iiefdewaerdig jongeling!
hassan.
En al ware hij een Engel geweest , is het
daerom welgedaen? Iladt 'gij niet kunnen
wagten , totdat uw vader teruggekeerd was? Gij weet immers , dat ik geen gemelijk man, geen knoipot ben? Was hij een eerlijke karei, waerom vervoegde hij zig dan niet bij uwen vader, om u uit mijne hand te mogen ontvangen?
selima.
Ach, mijn vader! hij vreesde, dewijl hij een kristen is
hassan.
Wat kristen ! 'er zijn ook eerlijke , brave
menfchen onder d*Jjr.js'tenen. Maer wat
, ziet gij 'er uit —^- gij zijt zoo zwak, dat gij
naeuwlijks op uwe beenen kunt liaen. ,
Voord ! in de hut ; gij hebt rust van nooden.
selim a.
Ik ben gezond, vader ! wanneer maer uwe vergeving-
F 2 h.u-



84 DE KLUIZENAER
hassan.
Lieg niet, meisje! gij zijt ziek. Uwe oogen
ftaen flaeuw uwe wangen zijn bleek. Maer
vergeven kan ik u niet , en wil ook niet.
Voord! in de hut ! gij moet u wat ver-
flerken ; ik u vergeven? neen , nimmer! (hij leidt Selima, half met geweld, in de hut.)
NEGENDE TOONEEL.
de kluizenaer (alleen.)
^O! deze tulband dekt het hoofd eenes braven mans, en is meer eerwaerdig , dan eene driedubbele kroon op den fchedel van een'
dweeper. Mensch ! hoe lang zult gij uwe
broeders miskennen , en niet de menschheid eeren, al treft gij die ook in de hut eenes Tungufen aen!^
TIEN-









OP FORMENTERA.
85
TIENDE TOONEEL.
hassan (terugkomende.) de kluizen aer.
hassan (reikt den Kluizenaer de hand toe.)
Dat zal Hasran Machmut niet vergeten. Bij ■het heilige graf van Mecca! dat zal u niet onbeloond blijven.
de kluizenaer.
Schenk uwe dogter vergifnis; hare tevredenheid zij mijne belooning.
hassan.
Vergifnis? Neen, vriend ! dat gaet zoo niet; dat kan ik volfirekt niet van mij verkrijgen. Gij hebt gezien, hoe ik tegen haer uitgevaren ben. Eigenlijk fmertte het mij in de ziel; maer zij moet geftraft worden. Neen ; ik. wil u beter beloonen.
de kluizenaer.
Ik dank u, Hasfan ! gij meent het wel met mij; maer gij weet, dat ik niets behoef.
F 3 iias-



8B DE KLUIZENAER
hassan (lagchendc.)
Ha, ha! gij zult het wel behoeven; het zal u gelukkig maken.
de kluizenaer (zuchtende.)
Gelukkig maken ? Heeft Hasfan mijne
lotgevallen vergeten? Heeft Hasfan vergeten , dat mij alleen een fpoedige en zachte
dood
hassan (hem in de reden vallende.)
Geen dood! geen dood ! leven, enkel leven , door u!
de kluizenaer.
Gij fpreekt zeer raedzelachrig.
hassan (gliuilagchende.)
Het kan wel zijn —> is 'er geen geluk meer voor u, op dezen aerdbol? Moedelooze vriend! heerscht 'er volftrekt geene hoop meer in eenigen fchuilhoek van uw hart?
de kluizenaer.
Volftrekt geene.
hassan.
Goed; dan zult gij gelukkig worden, zonder het gehoopt te hebben. De dorfcige, die een' verkoelenden appel jn een' zandwoestijn vindt,
ver-
/



OP FORM ENTERA.
§7
verkwikt zig met denzelven veelmeer, dan hij, die hem, in een', vruchtrijken tuin, van de hoornen fchudt.
de kluizenaer.
Verklaer u , Hasfan !
hassan.
Gelukkig zult gij worden! hier, op Formentera, zal uw geluk een' aenvang nemen. Dan zult gij naer uw vaderland keeren, of met uwen vriend naer Algiers, als gij 't goedvindt.
de kluizenaer.
Gij droomt.
hassan.
Gij zult dit gewaed afleggen dezen baerd
laten fcheeren, en met kindskindereu op uwen fchoot fpeelen.
de kluizenaer (ernjlig.)
Hasfan! fpot tog niet met mijn lijden!
hassan.
Wordt gij gemelijk? Bij den grooten Profeet! ik fpot niet. (Hij roept) Pedrillo! fchurk! waer zijt gij?
de kluizenaer.
Ik begrijp u niet.
F 4 ''<«-



88 DE KLUIZENAER
HASSAN.
Gij zult mij wel begrijpen. Pedrillo!
luijefchoft! zal ik u herwaerds laten zweepen?
ELFDE TOONEEL.
PEDRILLO, DE VORIG EN. PEDRILLO.
Geenszins, genadige Heer Hasfan! mijn oor is nog maer niet gewoon aen de turklehe eertitels.
HASSAN.
Kom hier. (Hij fpreekt heimelijk met hem, en wijst met den vinger naer de plaets , waerheen Don Pedro gegeten is.)
PEDRILLO.
Ik verfta u. Maer genadige Heer Hasfan! het is zoo verr'; en de flangen hebben, op dit eiland , in 't geheel geene opvoeding gehad; zij zullen wel niet de minfte wellevendheid , bezitten.
IIAS-



OP FORM ENTERA.
89
HASSAN.
Loop fchurk! of ik laet 11 helder afranfeleu ! QHij floot hem voord-)
TWAELFDE TOONEEL.
. DE VORIGEN, ZOllder PEDRILLO. DE KLUIZENAER.
Wat hebt gij met mij voor? Gij jaegt mij het bloed door de aderen. Los mij uwe raedfels op.
HASSAN.
Die zullen zig wel van zelfs oplosten. Laten wij intusfchen van wat anders fpreken.
Ik heb een' aenzienlijken prijs gemaekt, en allerhande kleinigheden voor u meêgebragt: een gemaklijk veldbed voor u , en een dito voor uwen Fernando , fcheepsbefchuit, brandewijn, fpaenfchen wijn , engelsch bier, en franfche riekende pomade, die den kapitein van het fchip toebehoorde. Ja , waren het allen zulke hondsvotten geweest , als de kapitein, dan zou mij F 5 de



jff DE KLUIZENAER
de prijs zoo veel bloed niet gekost hebben. (Tot den Kluizenaer, die in gedachten ftaet.) Hoort gij mij niet ?
de kluizenaer (ah ontwakende 'j
Ja , ik hoor u , ik hoor u ; maer ik
drink geen engelsch bier.
hassan (lagchende.) Nu , nu , veelligt krijgt gij gasten. Oude! ik fprak van turkseh bloed, dat gisteren vergoten is
de kluizenaer (veiftVOOid.)
Was uw verlies groot ?
hassan.
Bij den koran! dat was het; twee en twintig van mijne beste manfchap , die naer den flagtbank gingen, even als of zij zig bij een' fchotel met rijst neérzetteden. Mahomet fchenke hun daervoor de fchoonfte beloouing, in het p.iradijs! uwe Landslieden vogten , met onverfchrokken moed. Inzonderheid was 'er onder hen een jongeling, die den fabel zoo flink voerde, als of hij, federt zijn vierde jaer, met fabels gefpeeld had. Wanneer hem een kanonkogel langs de ooren fnorde, fchudde hij flegis deii
kop,



0P F O Tv M ENTE R A. 91
kop , even als of hij een vlieg van zig wilde afkeeren ; en als esn dozijn mijner gebaerde Muzelmannen op hem aenvielen, dan lagen zij, in één oogenblik , op den grond uitgeflrekt, als of zij nooit op beenen geftaen hadden. Bij mijn' baerd ! ik vreesde, in het einde, zelfs, voor het leven van dezen jongen waeghals. Gij zult hem leeren kennen. Zie , daer komt hij. Gij zoudt zeggen , dat hij de zachtmoedigheid zelve ware ; maer geef hem een' fabel in den vuist, en 'er is geen doen met hem te hebben.
DERTIENDE TOONEEL.
don pedro, pedrillo, ;d e v o r i g e n,
de kluizenaer (met verbazing,. als hij Pedro ziet.) Hemel! wat is dat!
pedro (zwaermoedig.) . Wat wilt gij, Hasfan ?
hassan.
U met uwen landsman bekend maken. Gij zijt beiden waerdig, elkander te kennen.
de



oa DE KLUIZENAER
de' kluizenaer (in zig zeiven.) Het verledene zweeft mij voor den geest,
even als de tegenwoordige oogenblik ■ deze
overeenkomst deze toon der ftemme
ik kan zijn gezigt niet verdragen!
(Hij wil vertrekken.)
hassan.
Waerheen , vriend ? Sedert wanneer verloogchent gij de gastvrijheid ? Zie, hier ftel ik u
eenen jongeling voor eenen edelman uit
uw volk.
de kluizenaer (bedremmeld.)
Ik verheug mij in zijne tegenwoordigheid.
hassan.
Meer niet ? Zie hem eens flrak in 't gezigt! wat zegt gij 'er van? Zou hij
wel verdienen, het getal uver vrienden te vergrooten ?
de kluizenaer.
De vriendfchap eenes ongelukkigen , dien
het noodlot uit de wereld verbande!
(Hij nadert, onwillekeurig, Don Pedro, terwijl hij Item dan eens aenziet, en dan weder het gezigt van hem afwendt.)
fe-



OP FORMENTERA.
93
pedro.
Wat klopt in mij ? Waerom ontroert
mij het gezigt van dezen grijsaerd, zoo geweldig? Zou gindfche gedenkteeken
(Ook hij nadert, onwillekeurig, den Kluizenaer, dien hij dan eens aenziet, en dan weder het gezigt van hem afkeert.)
hassan.
Zie jongeling! deze brave grijsaerd redde mijn
levent Vriend! onze rekening is vereffend;
wij hebben van elkander niets meer te vorderen! ik geef u uwen zoon weder.
de kluizenaer. ~|
Zoon!
pedro. y tegelijk.
Vader!
(Beiden hef en , al bevende, de handen omhoog, en befchouwen elkander met brandende oogen.) de kluizenaer (laet de handen zakken, en flaet zig.voor 't hoofd.) Neen, het kan niet zijn!
pedro.
Hasfan! welk eene wreede fcherts!
ha»-



DE KLUIZENAER
hassan (ongeduldig.') Nu, daer hebben wij het weder! hoor eens, jongeling! wie was uwe moeder ?
pedro (axgfiig naer den Kluizenaer ziende.) Donna Eleonora della Torre.
hassan.
Hadt gij geen' vader ? Of, zo gij 'er een' gehad hebc, hoe was zijn naem ?
pedro (zijne oogen immer o den Kluizenaer gevestigd houdende.) Don Pedro (Xliveiro. Hij verliet voor agttien jaren zijn vaderland. Men hield hem voor dood.
hassan.
Wie heeft u dat gezegd?
ped k o.
Donna Diana della Torre, mijne grootmoe" der, mijne onderhoudfier, mijne weldoenfter.
de kluizenaer.
Het is dan geene misleiding ! (Pedro omhelzende) mijn zoon !
pedro (in dcszelfs armen, geeft fprakeloos zijne verbaesdhtid te kennen )
has-









OP FORM ENTERA. 95
hassan (zijne oogen naer den hemel jlaende.) Lacht, o Engelen!
(Eene tusfchcnpozing.)
d e k l uizen a er.' ;
=^0 Zoon! mijn zoon! kind des kommers! hoe vele tranen heb ik om u gefchreid! ik hoopte eerst daer, in de andere wereld , den zoeten, naem vader van uwe lippen te hooren. —-
Nog wankel ik tusfchen droomen en waken
God! uwe wegen zijn donker, maer altijd zijn zij goed! onderfteun mij, zoon! die blijdfchap was te groot voor mij.
(Pedro leidt hem naer den grasbank.)
pedro.
Mijn vader! mijn vader! ik heb geene woorden , om mijne gewaerwording uittedrukken.
Laet ik uwe kniën om vatten, en geef mij uwen vaderlijken zegen.
(Hij knielt neder.)
de kluizenaer (legt zijne hand op hem.)
God zegene u ! zijt gelukkiger dan uw vader ! maer neen! ik laster. Vergeef mij,
o



i?<5 DE KLUIZENAER
o Hemel ! zo mij de moed ontviel ; Gij zijt het, die mij, aen de grens van mijn leven nog, de hoogde blijdfchap fchenkt. Gij wilt niet , dat ik , verlaten , op den rand des grafs wankele , daer uwe hand, in 't einde nog , mijne tranen afdroogt !#
hassan.
Nu, vriend! heb ik de waerheid niet gefpro-
ken ? Kom, verlaet deze dorre woestenij!
bij mij , bij mij , in Algiers! Laten wij,
hand aen hand, het doel te gemoet treden, dac
wij beiden niet kennen. Ik verkoop mijn
fchip ik ben rijk genoeg voor ons allen.
Zijt mijn broeder! en gij (tot Pedro') zijt mijn zoon!
pedrillo.
En ik?
pedro (vat Hasfan bij de hand.) Wilt gij dat?
hassan (omhelst hem.) Van ganfcher harte!
pedro (in flrijd met zig zeiven.) Hasfan! gij weet niet, aen wien gij uwe goedheid verfpilt.
has-









©P F O R M EN TE RA.: 07
hassan.
Aen eenen braven jongeling —. aen den
zoon van hem, die mij eens en nog heden,
het leven redde.
ped u 0.
Aen eenen ondankbaren, die van uwe tafel gefpijsd en gedrenkt werd wien uw opziender over de flaven zijne boeijen verligtte, dewijl gij hem menschiijkheid hadt aenbevo-
len . die geene wacht had, dan zijne eigen
eer en die u, tot dank vooralle uwe weldaden uw eenig kind ontftal.
ha s s a n.
Mensch! wordt gij krankzinnig!
pedro.
Wreek n, beledigde vader! gij hebt onfchuldigen vermoord , en den fchuldigen gefp.ierd! (hij knielt voor hem neder; met immer fleigende aendoening.) doorboor deze verraderlijke
borst ! de onwaerdige, die in het onfchul-
dige hart uwer dogter wist te fluipen , was
ik ! het monfter , dat uw vaderhart ver-
fcheurde , en uwe oogen met heete tranen beG voch-



98 DE KLUIZENAER
*
vochtigde, was ik! de vloek, 'dien gij, onwetende , over mij uitfpraekt, weegt zwaer op mijn hart! neem uwen vloek terug, en ftoot mij den dolk in de borst!
hassan (trekt den dolk.) Knaep! — im« voor u was hij niet geile-
pen voor u zmi de dood geënt rtrarzijit,
(Hij gaet, met etne gemerkte '.isede, op t» ntJer. f/ij trt dt Kluizenaer /preien , dx>r hunne èwitag
en gtbüerden. D«» Pedro ligt
nog geknield, met het hoifd voorover geic.ytt.')
pedrillo (knielt nevent zijnen Heer, heimelijk en albevende.)
Ach , genadige Heer! ontferm u over mij!,
zeg tog aen den geftrengen Heer Hasfan, dat ik aen de ganfche gefchiedenis zoo onfchuldig ben, als een ongeboren kind! Op uw bevel heb ik den boot uit de haven naer de fpaenfche vloot geroeid , waervan mij nog de blaeren in de handen zijn overgebleven. Ook heb ik, zoo waer als ik eerlijk ben! in onze
laet-



OP FORMENTERA. 99
laetfte fchermutfeling, niet één turk het geringde leed gedaen. Zeg hem , ter eere van de waerheid, dat ik onder in het fchip, agter een
vat gelegen heb! Help mij; heilige vader
Franciscus! ik wil eene bedevaert doen naer de plaets, waer uwe beenderen rusten ! ik wil, met eene dikke kaers in de hand, naer compoftclla lopen, vroeg en laet ave Maria"s prevelen ! help mij maer, heilige vader Franciscus! hassan (opent de deur van de hut.')
LAETSTE TOONEEL.
selima, fernando, de vorige n.
(Selima en Fernando treden uit de hut ; Hasfan vat Selima bij fle hand, leidt haer eenige fchredcn voorwaerds, en ziet haer ftrak in V gezigt.)
(Eene tusfchenpozing.)
selima.
Mijn vader vergramd en daer een
knielende Europeaen?
G 2 HAS-



ioo DE KLUIZENAER
hassan.
Wiens belediging alleen door bloed afgewas-
fchen kan worden ! ! Maer deze
dag hij gaf u aen mij weder. Neen,
heden zal geen bloed vlieten (hij
laet hare hand los) ga, en kondig hem vergeving aen! •
selima.
De aengenaemfte taek , voorzeker! (zij nadert Don Pedro.) zijt getroost, arme ongelukkige! mijn vader fchenkt u vergeving! (Ta op! pedro (hoort hare ft cm, fchrikt, vliegt in verbazing op, en breidt zijne armen uit.)
Selima!
selima.
Pedro! (zij valt hem om den hals.
Eene tusfehenpozing.)
hassan (treedt tusfehen beiden, en vat Selima en Pedro bij de hand.)
Gij oninaemtze mij . ik geefze u!
(Hij werpt Selima in Pedro's armen.)
4E-



OP FORMENTERA, 101
s e li ma. "j
Mijn vader! j (Aen zijn hals han-
p e d b o. ^ gende, tegelijk.) Mijn vader!
pedrillo (ftaet of>.) De heilige Frans heeft een wonder gedaen. •
de kluizenaer.
Ik zou u verwijtingen doen, mijn zoon! maer ook mij maekte de liefde misdadig.
selima (toe Pedro.)
Deze brave grijsaerd uw vader ? (Tot
den Kluizenaer.) Gij hebt dan het leven uwer
dogter gered ?
hassan (tegen Pedro.) Maer mensch! als uwe liefde ooit verkoelde —
PEDRO.
Mijne liefde is zonder grenzen , gelijk uwe grootmoedigheid ! uwe dogter aen eenen kristen
hassan (eenigzins gemelijk.) Niet aen den kristen! ik gaf mijne dogter aen den edelen, braven jongeling, die het meisje, en, met het meisje, den va'der gelukkig' zal maken.
G 3 pe-



10a DE KLUIZENAER
pedro (verlegen.') Gij wilt dan niet, dat zij in den fchoot onzer kerke worde opgenomen?
hassan (lagchende.)
Heb ik van u al begeerd, dat gij u zoudt laten befnijden?
pedro.
Maer mijne vrouw eene turkin — onze
Priesiers
hassan.
Hoor mensch! God ziet noch op uw' hoed, noch op mijn tulband ! Hij ziet op onze harten ! wilt gij het "meisje , zoo als zij is, neem haer dan!
f e d r o.
Wie zal den zegen over onze verbindtenis fpreken?
hassan (legt hunne beide handen in elkander.) Dien fpreek ik ! (met diepe aendoening) u zegene de God der Turken ! u zegene de God der Kristenen! u zegene onze onze God!
pe-









OP FORMENTER A. 103
pedro. 1
Mijn vader! I . ,
selima. >CCW</. Tegelijk.)
Mijn vader! J
hassan (legt de kanden op ken.)
Zoo heilig ik uwe verbindtenis! de natuur zij getuige ! gij zijt echtgenooten voor Hem , voor wien de karaïeb en de kamtfchadael zijne kniën buigt! Hij beloone uwe lie fde ! Hij wreeke uwen meineed ! (hij heft hen op.) Jongeling! is 'er meer noodig ?
pedro (hem omhelzende.) O neen , mijn vader!
hassan (tot den Kluizenaer.) Vriend! is 'er meer noodig ?
de kluizenaer. Muzelman ! ik bewonder u !
jjfc hassan.
Nu , gaet dan heen , in vrede! onzer aller God zij met u! ons geloof moog' verfchillen, maer onze harten zijn elkander gelijk. Het is de deugd alleen, die ons voor eeuwig kan gelukkig maken.
Dg



i«4 DE KLUIZENAER OP FORMENTERA.
de kluizenaer (zijne oogen ten hemel hefendej) Vader! Vader! deze dag, die wederom zulke uitftekende blijken uwer voorzorg en liefde toonde , heeft mij in het gevoelen bevestigd ,
dat Gij de Vader van alle menfchen ook de
God der Muzelmannen zijt! voortaen wil ik, in het ftof geknield, u als Allah, of als Zebaoth aenroepen !
hassan.
Nog eens, kinderen! gaet heen in vrede! onzer aller God zegene u! wanneer deze plegtigheid u niet verbinde, dan verbindt u noch Priester, noch Iman!
einde van het tweede en laetste bedrijf.