NIEUWE VADE RLANDSCHE Voor het Jaar . MDCCLAXXV. I Verderd met fraaip lamel- en Vaderlaudfche HistQrie-PIaatjes. Te A M S T ERÜAM, I By A Pv E N D FOKKE, Simonsz. [ Boek- en Kunstverkooper, in de i Kalverftraat, by de jonge Roc'lofileeg. ' JL_ _ M  ZONNEN-TAFEL. January aofte, de Zon in Aquanus^ op ten 8 en onder ten 4 uuren February 18de , de Zon in Fisces, op ten 7, en onder ten 5 uuren. Maart 2ofte, de Zon in Ariës , maakt Dag en Nacht even lang. April softe, de- Zon in Taurus3 op ten _ 5, onder ten 7 uuren. Mei aiflCj de Zon in Gemini, op ten 4, en onder ten 8 uuren. juny 2i{te, de Zon in Cancer, maakt den langften Dag. July 23{le, de Zon in Leo, op den 4, en onder ten 8 uuren. Augustus <23iïe, de Zon in Virgo, op ten 5 , en onder ten 7 uuren. -September 2ifte , de Zon in LiWa, maakt den Dag en Nacht even lan<*. O&ober 22ite, de Zon in Scorpio, op ten 7, en onder ten 5 uuren. November 22üe, de Zon in Sagittarius op ten 8, onder ten 4 uuren.  JANUARIUS XXXI. Louw-Maant. 11.S. ,N. Jaarsdag. 110-40 2|2. \Lüc. 2. ju - 45 3IM. Laatfte Quarticr fav. 8 ur. 2 m. 4 D. jEyndhovenj. Ifm. op 5 W. iThelesphorus. a - 15 6 D. Ü)WZ. \Luc. 18 Quinq. f.Der.\ 5 - 45 1 7':M. -Nioort j. ó - 25 « 8:D- 'Vasten-Avond. I 6 - 55 1 9IW. N. M. lm. 12 ur. 53 min. Asd. 10ID. Brernen 3". 16- 25 Uijv. .Roermondj.Bomm.p. 8 - o I2;S. Eulalia. j 9 - 30 iSjZ. [üt:ad. Malt. 4. 11 - o| 14IMé ItJtr. p. Hoorn j. |ia - 301 15JD. IHeusd. Yper. 3. Ifm. on] 16'W. lEerlle Quait. fm. 5 ur. 31 min.i 17'iD. iReesj. 3 - 2o| 18'iV. \Quatertemper*. 4- 15 19;S. \Quat.f. Bon. 5 - 5 20lZ. ÏRemin. Matth. 17. 5 - 40, 21'! M. iBarn. Hard. Ryfiel p. 6 - o Iaa D. \S. Pieurft^Hmsd. p.j 6 - 20 23 W. (Dev.j- I 6 - 35 24 D. Volle Maan fm. ten 4uur. 19 m. 25 V. j Gouda 3. [fav. op 26 S. |Bos half-vaflenmarkt.l 8-30 (27 Z. !Oc.,Z.«cii-Herenth.p.[ 9 - 40 28iM. Kuil. Willemftadp. 10 - 55  MAAUT XXXI. Lente-Maand, ilD. jLeerdam p. Hard. Ie. 12 - 10 a!W. 1 Emmerik p. fm. op 3 D. lThielp.Arn.vry.Zw.1. 1-20 4 V. iLaacfte Quartierfm suur.iom. 5 S. Cafimirus. 3-4° 6 Z. \Letare, Joann. 6. 4-25 7 M. \S. Tfiont. 5 - 0 8 D. Amft. Lootd. 5 - 25 9 VV. Amft. Mir. en Loot. 5 - 45 10 D. N. Maan s'av. 10 ur. 34 min. 11 V. Schied.p. fav. 011. 12 S. S. Gregorlus. 8-4 13 Z. Tfudica^yoahn.Z'. 10- o 14. M. Kuylenb' p. n - 35 15;!). Horsico. Wag.p. fin. 011; 1.6 W. Arnlr. Loen p. 1 - 5 I7!D.- Cerfte Quart. fav. 6 uur. 40na 18 V. Vian. p. 3 - 10 19 S. Maria /lood. f. Jof. 3 - 45 20 Z. Palm-Zond. Jo»». ia. 4-10 21 M. 5. Benedittus. 4 - 3° 22 U. Gorcum p. 4 - 451 23 W. Vollenhoven p. 5 - ®i 24 D. Witten-dondtrdag 5 - 101 25 V. V.M.fav. 10uur. 21 m.\G. Vr.\ 26 S. Ludgerus. (fav. opj 27JZ. Pa,\sschen,M^. 16.] 8 - 50J 28 M. 2 Paasdag, iio - 5\ 29 D. Zyp j. Nykerk p- ju • I5{ 301 VV. iQuirinus. Iia - 3| liiiD. Voorfch. k. Ifin. op.)  APRIL XXX. Gras-matid. ijV. [Atnersf. b. I 1 - 351 ft S. jLaatfte Quartier nam. 4111- 2 in. 3JZ- \Qtiafim.Op£n!.yoh.2o.\ 3-10 4}M. Buren p. , 3 - 3g 5D. Vincèntius. 3-5*5 6 W. Gron.,Tinei, Wykb.i 4 - 10 7 D. Groningen p. 4.-25 8 V. - Amersfoort b- | 4 - 40I 9 5. N. Maan fmorg. 7 ur. 34 min. 10 Z. \Mifericor,ïla£oann, 10.jfav. on' 11 M. Leo.. 10 - 451 12 D. IMontfoortb. is - o' 131W. I Woerden b. . 1 fm. on 14 D. Wyk j: Lis. b. | 1 - 5 1 15 V. JElb. p. 1 1 - 50 ' 16 S. IE. Quart. fmorg. 9 ur. 56 min. 17LZ. \Jubi'ats .Joann. 16. 4 - 45 i8|M. 'Alkmaar b. 3-0 19 D. jMontfoort b. 3-15 2o|W. jWyk p. 3 - 25 21 D. 1 Alkmaar p. 3-50 22 V. Amersf. b. 4-0 23 S. lS. Joris* fa. 0p 24\Z. V. Maan nam. 2 ur. 25 min. 25) M. Marcus. iav. op 261D. Barnevelt p. 10 - 25 27 W. Munnikendam b. 11 - 30 28|D. Delft, Lis, Wyk b. 12 - 25 29 V. Edam p. Loosd. b. tin. op 30 S. Worc. j. Edam b. 1 - 10  MAY XXXI. Bloei-Maant- ï\Z. \Foc. Laatfte Quart. i 2ur. ioin n.j 4jM. f Dag. Lar. Purm.b. ia- sj 3 D. j-Vinding. 2 - 201 4 "VV*. Purm. p. Gron. b. 2 • 401 5 D. '|Hemrlv. Christi. 2-55| 6 V. 5. La*. 3-5 -7|S. Aarnh. b. • 3 - 201 8 Z. N. Maan nam. 1014 ur. 33min.j 9'M. Utregt p. rfav. on 10 ü. Gron. 's Hage p. 10 - 55] 11 W. Schoonhoven j. 11 - 501 i2|D. Lis, Zwol b. /£ - 3°! 13 V. Maftrigt p. 12 - 551 14 S. Faft. Arn. Leerd. b. fm. onj 15/Z. Pinxter. Joann. 14. 1 - 101 16]M. E. Quart. fmorg. 3 ur.aPiNXT I7p. Duiv. Zwynd. p. 1 1 " 4| 18\WJ Quatertemper.Am$.\Q,\ 1 - 50 i9|D. Amft. lo. Tert. j. ] 2 - o 1 20 |V. Quatertemper. 1 2 - 10 21 jvS. Qiidtertempsr. \ 2-21' 22'. Z. ƒƒ. Driey. Luc. 6. I 2 - 40 23!M. Philippus Nerius. 1 2 - 55 24'D. V. Maan fmorg. ten 3 ur. 56 m. *5|W. Urbaan. Jfav. op 261D. H. Sacrament. 11 - 10 27IV. Joannes. Ju - 45 28jS. Gefmanus. 112 - 5 29 Z. 2 Zond. Luc. 14. |I2 - 25] 30jM. Wasfen p. I12-4Ó. 31'D. L. Quart. fmorg. ten 5 ur. 43111.  TUmm XXX. Wtde-Maand. ï|W..|Delft, Gron.. Opm. p.ifm. op 2iD. Groningen p. I l _ 1Q 3'V'. lEnkhuyzen.j. i - 25 4,S. iQuirinus. 1 - 45 5.!Z. |A^.i5.gz07^.v/ar.k. 2 - 10 0 M. IBunfch. Waahv.p. (2-40 7:D. N. Maan fmorg. ten 2ur. 17111. 8 W. 1 Rotterdam le. Tav*om 9|D. Reeft. Goud. WM.p. jio - 50. 10 V. Brouw. Montf. p. 11 - 15 jri S. S. Barna'.-as. |XI . 00 13JM. A. JiatMmus. ju -55 I4|D. E. Quart. fav. ten8ur.53min. I5|W. Mernkerk p. |n - 15 ïójD. Puttershoekj Wyk p.,12 - 25! 17. V. Schagen p. 12 -40 18jS. Hark j. Loosdr. p. 12 - 55 19LZ. [5 Zo«/. Afa/ift. 5. fm. on 2ojM. '«Grav.Hilv.Vlym.p.' j - ao ai|D. illynsburgp. * | 1 - 40 22IW. V. Maan nam. 2 ur. 56 min. 23 ;D. Waftendaq. ifav. 0p 24 V. \S. Jan^Bapüst. I0 - 5 ijjS. Beufek. p. |TO - 25 !26jZ. pZav^.terc.B.Haarl.k.lio - 40 ;271M. IPurmerent le. 1 lio - 28jD. /W'«7^. ju . ll\ 291 \V"t |L. Q.fm. jou. tf m.P.enPauh 30JD. |.S.ifc#. Gcdagi. hi - 4oj  JULIUS XXXI. Ihoi-Mattfid. i-.1V. Breda ,Heemfteep. "12 - o 2 S. MariaW't.Stryenp. 12 -.3° • 3I2. ?Zond.Mattk.?.Ru.lL'\fmJ op ■ 4|M. Mart. tranfl. Delfsg. k.l i - 5 " 5|D. 5. Bonifacius. - 1 2 - c 6'iYY. N. Maan nam. ten 1 uur 23 min. '? p. Schiedam p. Ifav. on. 8;!. Procopius. 19-3° 9 S Edam ke. Geert. p. I 9 - 45 lp Z- fiZond.Luc. ró.Leyd.j 9 - 55 i-ilM. Utr.ke. Soeim. p. 10 - fj i2,D. LeydSm ka. 10 - if • '13 W. Amc1cB.fr» , |io - *t \ 14] D. Eerfte Quart. nam. 2ur. 39 min. 1 i<5jV. \JfosttUfckeiding. Iio - 55{ 16 S. iReynildis. ju - 151 17* Z. j«)ZoW.Aw.i9.A2ph.kejii - 45I jt8,M. Breukelen ke. I12 - 25 19 D. 1 Hondsdagen beginnen. fm. on 20; W; 5. Margareiha. I 1-25 21 ;D, Volle Maan fav. 12 ur. 7 min. 22- V. IS*. Maria Magdalena. jfav. op. 23 S. Vastendag, Devent.j.| 8 - 45 24!Z. 10 Zond. Luc. 18. | 9 - c 25 'M. 15. JacoV. I 9 - 15 26ID. |ó'. Hoorn le. 9-25 27!W. Vugt markt d. j 9 - 4° 28.D. LaatfteQ11art.nam.4ur. 30 min. 29|V. Manna en Fclix. \}0 - 25 30'S. Grol p. Bcemfter bid. 11 • oj 31JZ.. \iiZond.S.A«n.Marc.7.\l 1 - 40}  J^U^USTU^XA'XI. Oogst-Maanl 11M. , S. Piet er. band. T7r 21D. \Portïuncula. \rm i z\W. S.Stcv.vind. 7' { 4 D. S. Dominicus. In x? , 51V. N.Mtanfm.aur.ftsmU/.r.a;. 6|S. \Transf. Chrixti. Ifav. on 712. |i2Zoff./,«c.io.Huisk.' 8 - i* 8 M. pomb.Utr.p. 8 - «k 9 D. jVastendag. 8-35 ïoiW.\SLaur. Hoorn kerm. 8 ii'D.- Wyklo. Gron.p. Ur. 1. o . o ia|v. Bols p. l 9J . 2C 13 S. i Eerfte Quart. fm. 6 ur. 43 tuin. I HiZ. 11$ Zend. Luc. 17. (I0 . ao |I5|,M. \Mari: Hemelvaart. 11 - 10 jiö,D. iRochus. t2 - ik \17\W. Jeroen. fm. o*5 10 u- Agapetus. 1 . ï9lv« Ludovicus. 3-15 20,S. IVolle Maan fin. 8 ur. 31 min; 21 Z. 14 Zon. Matth. 6. Ifav. op 22|M. Wartjesd. Haarl. p. j 7 - /0 23 D. Wastend. Lis p. I 7 - «o 24 W. 15. /f^Ao/. Ontd. k. 18-10 25 D. ,5. Abcou p. 1 8 - « 2ÖIV. (LaatfteQuart.fav.11 ur.43min. *7|S. [Amftelveen p. j 9 - 50 28jZ. 15 Zond.Lnc.7. f. AugAio - 45 29IM. \S. Jan ont. Muyd. p.|n . «, SO D. Bom.k.Terg.j.Harl.1. fin. bp 31 |W. Naardenp. 1 - 15  SEPTEMBER XXX Herfst-MaancL 1 D. S. Gillis,Delft ka. i 2, » 30 2 V. Sehoonrew. p. I 3 - 45 3 S. NieuvvMaan fav. 5 uren 50min. 4'Z. \6 Zo'uLLtic. 14 ifav. on 5IM. iFrankf. mis, Alkm. p. ! 6 - 50 6'D. IHeyio p. 7 - 5 7 W. Alk. Blokz. j. Lim. p 7-15 8^0. MmV Blokz. b. 7 - 3c 9'v. VVorcuin j. 1 7 - 55 10 S. 1 ert. 3. 18- 21 11 Z. Eerfte Quart. fav. 8 uren 6 min. 12 M. Amft.lo.Nim.k.Val.p.jio - 10 13 D. 'Ainft. Io- Valkenb. p.lit - ?>o 14 W. \,Ver'ef. Heusden p. 12 - 55 15 D. Utregt le. fm. on 16 V. Co nelius. 2 - 30 17) S. kV. L--n:srtt;s. Bur. p. 4 - 5 18 Z. 'Vol. Maans'nam.4ur. 2omin. 19'M. Levden le. fav. op 20SD. Va'}. Gron.p. Texelfc. 6 - 25 2i|W. S.Matth.Quatert, 6 - 45 22 D. Leeuw. Waar. p. 7-10 23:V. Quatertemper, 17-5° 24 S. ; Oiiatertanper. Terf.b.l 8 - 45 25, Z. Lantfte Q aart. fm. 9 ur. 34 min. j 26jM. Thiel, Utr.p.Purm.1. n - 10 27'D. Buren p. Texel fchap. 12 - 25 28;W. Gorcum,Zwolp. fm. op 29'D. S. Mich. Gore Soek p. 1 - 45 30, V. .S. Hieron. Kamp. b. 2- o  OCTOBER XXXL Wyn-Maand. 1 S. IA', fiavo , Thielp. I 4 - 15 2 Z. .20 Zond, Joann. 4. | 5 -o 3 M. jN. M. fm. 10 u. 2%vsv.Leyd. O. 4'D. (S. Franc. Kuy\p. fav. on 5!W. Woerd. Weesp p. 5-45 6 D. Gocree j. 6-6 7 Vr. Edamp. Vianenb. 6 - 35 8 S. jllkm. otrtz. %ypk. '7-15 9 Z. 21 Zond. Matth.iS. 8 - 5 10 M. .y./7t?o/Wink.j. 9-15 H|D. EerftfiQuartiérfm, 8 ur. 44min. 1 a i W. I Pürui. p .D ort 1. 12- 10 17, i D. IScbage.nb. Dortle* fm. on 14! V. Vianen b. Wyk v ark. 1-50 15:8. Boeren fat. Dev.b. 3 - '15 l6\Z. \22Z0nd Mcith.22. 4. - 45 l7jM. Amersfip.Am.Haar.v. 6 - 15 18, D. Uv.üc.Wcefpb.Haar.i. 5 - 20 191W. ' Viancn b. Munn. v. fav. op 20 D. Delft, Gouda, flaark b. 5 - 55 21! V. S. ürf. Gron. KuyJ. b. 6 - 35 • 22,S. Alk.Géery.Harl.LJtb. 7 - 40 23 Z. zzZond.Matth.C). 3 - 55 24|M. JLaatfte Quart. fav. iiur.ismin. 25 D. Wper. p.Rpt.Weef.b. 11 - 40 ; 2ÓrW. jMun. Schoon.Woer.b. 12 - 50 [27,D. \l-'r.p. Gouda,NSard. b. fm. op1 128 ,'.V. j 5 ,v im. enjud. Loosd b. 2 - 5 29'S. lEd.Ley.Vlaar.Wykb. 3-15 iSO.'Z. \2.;  DECEMBER XXXI. Wintcr-Maand. lp. f. Eloy. fav. on a V. Bos j. 4 - o 3'S. \f. Franciscus. 4-50 4 Z. ÏMatth.ii zAdy.fBarb. 6 - 5 ?T. Sabbas, 7-20 6 D. l^Nicolaas ,Boekh.j. 8-50 7 VV. r.Ambrofius. 10 - 15 8;D. Maria ontf. \n - 45 91V. Eerfte Quart. fin. 4 ur. 24tnin. lólS. Melchiades. fm. on. jiiiZ. % Advent Joann* 1. 2-50 |i2 M. joachimsdal j. 4 - 15 13 D. f.Lucia. 5 . 45' 141W. Quatertemper, Rysf.j. 7 - 5 15 p • Volle Maan fav. 11 uren 10 min. iö|V. Qiiutertemp-r^\\t\\y\,\ lav. on 17 S. Quat.Uzrg. Nam.j. 5-15 • 181Z. ^Adyent ,Luc. 3. 6 - 30 19 M. Megengofus. 7 - 55. . 20 Vastendag. 9-20 , 21'W. /; IVwwas. 10 - 35 , 221D. ÏI:.*:Ie bevaart. it - 45 23 V. LaatfteQuart.'snam.2Ur. 34m. «24'S« Vastendag, fm. op 25 Z.. Kersdag Luc. 2. 2-5 ,2*6|M. 2 Kersd.J'. Stev.Wcs.'k. 3'- 15 27 D. f JanKumgel. 4-25^ 28 VV. Onwzels-Kinderen. 5-40 29 D; Thomas Cantéiberg. 6 -45 30, V. Savinus. 7-45 311 b N. M. fav. 5 ur. 27 m. Sily ester*  Van de Eclipsen dbs Jaars 1785.. ïn dit Jaar zullen twee Eclipfèn op *t Aardryk zig vertoonen, beide aan de de Zou en geen aan de Maan , waar van by ons niets zal konnen werden .gezien. Delezalzyn den 9 February, buiten ons ons gezicht. De twe.de of laatfte den 5 Augustus, mede buiten on» gezicht.  Be Vier Getyden des Jaars. De Lente begint den 20 Maart. De Zomer begint den 21 Juny. De Herfst begint den 21 September. De Winter begint den 21 December. In dit Jaar zyn De Zonnen Cirkel . . & Het Gulden Getal . . 19 De Epacta. . . . 18 De Zondags Letter . . B Vleesciityd 6 Weeken en een Dag. Vastenavond den 8 February. Paasschen den 27 Maart. Hemelvaartsdag den 5 Mey. -Pinxteren 15 Mey. De QjiGt&r'ttmpers, De T. den 16 „ 18 en 19 February. De II. den 18 , 20 en 21 Mey. De UI. den 21, 23 en 24 September. De IV. den 14, 16 en 17December.  De Zondags Letters, zysr zeven in getal, als: A. B. C. D. E. F. G, en worden op de dagen der Week toesepaft, zo dat die Letter, waar mede de eerfte Zondag in January geteekend' ftaat, hec geheele jaar door, de Zondagen aanwyit: By voorbeeld ; als de iflen january op Zundag valt, dan isde Zondags Letter door het geheele Jar-r A., dóg zo de i January op Woensdag viel, dan was de Zondags Letter E. wyl na zeeven dagen telkens de E. weder in de hand komt en op Zondag vair. Zo nu een Jaar lang ware 364 daaen, dan zou men alle jaaren dezelfde Zondags Letter hebben, dat is : men zoude, zoo de Zondags Letter vr.n hetloopende jaar A. ware geweeffc, het volgende jaar weder met dezelve Zondags Letter A. zien beginnen, maar dewyl het jaar 365 dagen en omtrent 6 uuren lang is, verinopen tot drie Jaaren toe de Zondags Letters,op het vierdejaar ééiT da* uitmaakende, die, gevuegt by de 365 dagen van het gemeen jaar, een jaar van $66 dagen uitmaakt; 't welk: wy een Schrikkel-Jaar noemen, waarin twee Zondags Letters zyn, de een dim* runde, tot den 24 February, en de ande*• se*  re vervolgens het geheele jaar door. De Zondags Letters tellen altyd van G. tot A. De Zonnen Cirkel is niets anders dan de tyd waarop de Zondags Letters, die door de Schrikkel jaaren uit haar orde geraakt waren, zig weder herftellen, en dit gefchied na zeeven Schrikkel-jaaren en dus na de tyd van 3£t • en twintig achtereenvolgende jaaren , welke tydkring de Zonnen Cirkel genoemd wordt. Het Gul de Getal, om zyn groot nut aldus genoemd, is een tyd wanneer de Maan op denzelfden dag of datum derzeïfde Maand weder vol is , als in vorige jaaren. By voorbeeld', als men op den ifier january, volle Maan heeft, dan zal men na neegentien achtereenvolgende jaaren weder op den iften jïnuary volle Maan hebben. Deey.e uitreekening is gevonden door een Atheeuer,Methon genoemd,430 jaaren voor Chriftus Geboorte. De E pac t a , is de ouderdom van de Maan, by het begin van elk jaar. wyl bet Maanjaar 11 dagen vroegtr als het Bnrgerlyk jaar eindigt. Deeze 11 verfdiiilende dagen worden EpaiïageBoeintfcj maar kunnen niet booven de der»  dertig gaan, dewyl dertig dagen voor •een vollemaanefchyn gehouden wordenDe Roomsche Indictie, of het Romeins Cyns - Getal, is een tyd van vyfcien achtereenvolgende jaaren, na verloop van welke de Romeinen aan den Irifceller van rieeze tydsb'paaüng, Keizer Oblavius Augujlus, hunne Cynfeti van Goud i Zilver, Koper en Yzer moesten opgebracht hebben, en wel in deeze orde; In de eerfte vyf j ;sren ('oud , in de tweede Zilver en in de derde Koper en Yzt-r. In het derde jaar van deeze eerfte vyf jaaren, te tellen van den aanvang deezerreekeningaf, worde de Zaligmaker gezegd gebooren te zyn. De Eclipsen, aan de Zon en die aan de Maan, hebben beide verfchillende oorzaaken, maar byna gelyke uitwerkfels, ten opzichten van onze AardeM naamlyk datze dezelve op fommige plaatfen voor een kleine tyd van licht beroven, haar rechte oorzaak is niet anders dan de ftuiting van de ftraalen der Zon, welke in de Zons verduiflering door het dichte Hghaam der Maan, 't geen zig alsdan in haare Joopkring , juift tuffchen te Aarde en de Zon bevindt,vooc een gedeelte als voor ons bedekt wordt, * 2 en  .en in 'de Maans yerduifiering, wanneer by volle Maan de ftraalen der Zon, door de tuiTchenkoniende/fof/vfebelet worden, op de Schyf der Maan te vallen ; dus ■ziet men in de verduifterde ofgeëclipfeerde Maan de fchaduwe van onze Aarde en in de verduifterde Zon. het durftere lighaam der Maan. Darde Maan Eclips riet by alle voile- en de Zon Eclips niet by élle nieuwe Maanen voorvaldt, wordt veroorzaakt door de helling der Maanskrings - loop op de Ecliptica die met-dezelve een hoek maakt. Gedachten over de oorzaak van le Ebbe en Vloed der Zee. Het af en aanvloeijen der Zee is een naiuuriyk verfchynfel , 't welk de grootfte Philofopben der Oudheid niet hebben kunnen doorgronden , en 't geen zelfs den nieuwften en beften heedendaagfehen Wvsgeeren veel moeite geeft- Ariftoteles, die zo veele weetenswaardige zaaken wegens de verfchynfelen der Zee aangeteekend beeft, gaat dit met ftilzwygen voorby, waarfchynelyk ota dat het hem te inöeilyk  ware om te behandelen, maar feedert men de Natuurwetten een juifter bepaaling toegekent heeft, feedert men gevonden heeft, dat alle Lighaamen naar reede van haaren inhoud, op elkanderen weegen, feedert dien tyd , heeft men meer lichts in de oorzaakeu der Ebbe en Vloed gezien , te meer, wyl men bemerkte dat dezelve veelal aaninerkelyk waten', als de Maan z\g in eene van haare fchyngeftaken voordeed, zo dat het fcheen als of de Zee dan meer of minder zwol, naar het de werking der Maan vereifchte. Deeze verfchynfelen getoetst zynde aan de Natuurwet van de op elkander ■weeding der Lighaamen , maaken de op elkander werking van het Lighaam der Maan, tot dat van onze Aarde, tot de w.iarl'chynelyke oorzaak van de Eb en Vloed , en wel op deeze wyze: wanneer wy onderftellen, dat de Aarde gantfeh met Water omgeeven ware, en plaatfen dan in ons denkbeeld de Maan, onbepaald boven welk gedeelte des Aardryks dat men ook verkiezen moge, dan zal men vinden dat de tegenweeging der Aarde op de Maan, en die der Maan op de Aarde, de Aarde eepigzints naar het Lighaam der  Maan buigt, maar wyl de Aarde een vaü Lighaam is, en de aantrekkende kracht, voornaatnlyk op het middenpunt deszelfs werkt, is haare toeneiging zo zichtbaar niet, als die van de vlotiftof die haar omringt, weike, zo dra de Maan in haar toppunt nadert, zig als een berg verheft, het geen dan op die plaatfen en Zeekusten, waar zulks gefchiedt, de Vloed .veroorzaakt , en in de plaatfen die op deszelfs horizont liggen de Ebbe, en weder in het neerpunt, de Vloed , wyl de Aarde door de aantrekkende kracht der Maan, eenigzins opgetrokken zynde, eenige ruimte overlaat nisfchen haar en de Zee, die zig op haaren bodera bevindt, welke ruimte vervuld wordt, door het Zeewater dat van den Horizont des Toppunts af - ebt, dat daar weder een e vloed verwekt. Maar wyl de Aarde jn die tyd dat de Maan haare aantrekking ©effent, met eene ongemeene fnclheid op deszèlfs eigene as rond gevoert wordt, veroorzaakt zy, dat de opheffing der Baaren, of de Vloed in de groote 7ee niet eer voorkomt, dan na dat de 3Maan reeds twee uuren door den Meridiaan gepaffeert is. Dat men als de Maan nieuw of vol  te, het hoogfte water en zulke getyen heeft, die men Springvloeden noemt,, komt daar van daan, dat alsdan de Zon, die meede eenige aantrekking op de Aarde oeftent, hoewel, om zyn ver afgeieegenheid veel minder dan de Maan, haare aantrekking met die der Maan vermengt3 enduseene dubbelde verheffing der zeebaaren veroorzaakt,, 't geen wanneer de Maan zig in zyne Kwartieren bevindt, gantfeh anders is, want dan werkt de aantrekkings kracht der Zon, op eene gantfeh byzondere wyze op de wateren des Aardkloots, als de aantrekkingskracht der Maan , door welke gelyktydige tegen elkander werkende kracht, de wateren maar zeer weinig opgeheeven worden, het welk aldus veroorzaakt , dat het water by de Kwartier Maanen ,Hechts8 voeten, en by de Nieuwe en Volle Maanen 12 voeten, in de groote Zee ryft. Elke Zeekuft des A«rdryks heeft in de tyd van vieren twintig uuren, tweemaaien Ebbe en Vloed ,~want wanneer men een plaats onderftelt, daar de Vloed om zes uuren des avonds ontdekt wordt,dan zal na zes auren door de omwenteling des Aardryks, deeze gefielde plaats komen in den Hcrizorfr van  van het toppunt, waar in zy de Vloed gehad heeft, en dus ten 12 uuren deEbbe gewaar worden, dan na zes uuren weeder gekomen zynde, in het punt dat toen zy de Vloed gewaar wierd, haar neerpunt was, zal zy weder Vloed hebben, 'smorgens ten 6 uuren, en na zes uuren wentclens , weeder gekomen zyude, in den Horizont van het toppunt, daar zy de eerfte Vloed gewaar wierd, zal zy weeder Eb hebben , ten 12 uuren op de Middag, en dus in de tyd van 24 uuren , zal het Water ter dier plaatfe tweemaal Ebben en Vloeijen. De bovengenoemde verfchynfelen , zyn hier verhaald naar maate de zelve zig in de «roote Zee en langs deszelfsKuften voordoen, maar de tyd der Eb en Vloed in byzondere Golven, Baaijen , en Zeeëngtens kan daar wel' aènigzints van afwyken.  GEOGRAPHISCHE BES CHRYVIN G VAN D £ OOSTENRYKSCHE NEDERLANDEN*     GEOGRAPHISCHE BESCHRYVING VAN D K OOSTENRYKSCHE NEDERLANDEN. Y""\e Nederlanden om derzelverlaage JiJ ligging, ten opzigten van Duitsehland, alzo genoemd, worden verdeeld in Zeventien Provintien , van welke de Jïeven Noordelyke de Vereenigde Nederlanden of Holland uitmaaken en de overige tien Zuidelyke worden de Oosttnrykfche Nederlanden genoemd, om dat dezelve meestendeel aan het Huis van ÖOJtenryk behooren : zy worden op het nevensftaande jaartje naauwkeurig aangeweezen en aldus opgeteld I. Het II < togdom Braband, welkers Noordelyk gedeelte Staats'^rdband genoemd wordt, om dat het den Staateft Generaal onder den naam van GentraA 3 lite'ttt  co litdts Landen toebehoort. II. Het Graa17fchap Vlaanderen behoorendeaan Oostenryk , Frankryk en den Staaien Generaal, elk voor een gedeelte,.het laatfte draagt den naam van Staatsvlaand:ren. III. Het Graaf fchap Henegouwen, idatmeede gedeeltelyk aan Oostenryk en gedeeltelyk aan Vrankryk behoort, waarin men vindt het Aartsbisdom Kameryk dat begreepen is onder het gedeelte, waar aatf Vrankryk eigendom heelt.' IV. Het Graaf fchap Artois behoorende geheel aan Vrankryk. V. Het Graaf chap Namen behoorende geheel aan Oostenryk. VI. Het Hertogdom Limburg behoorende mecde geheel aan Oostenryk. VII. Het Hertogdom Luxemburg waar van het grootfte gedeelte onder de befüering van het Huis van Oostenryk en het overige onder die van Vrankryk flaat. VIII. Het Hertogdom Gelder zynde Opper-Gelder, dat ten deele aan Oostenryk, ten deele aan Pruisfen en ten deele aan de Republiek der Vereenigde Nederlanden behoort. IX. De Heerlykheid Mechelen waar over het Huis van Oostenryk heerscht. X. Het Markgraaffchap Antwerpen dat ook aau Oostenryk behoort, welke twes  C 5 ) twee laatstgenoemde Landfchnpperc thans onder Brabant betrokken worden. Het Land is dicht bewoond en befluit verfcheidene voornaame Hoofden Handelftêeden , welke ons naa elkanderen voorkomen zullen ,als wy de Provintien op de naavolgende wyze afzonderlyk befchouwen; by voorbeeld: I. Braband heeft de gedaante van een met Rivieren omvangen Eiland, alzo de Schelde en de Maas het zelve als in de armen neemen, het grenst ten Noorden aan de Provincie Holland en een gedeelte van Gelderland, ten Oosten aan een gedeelte van Gelder en her Bisdom Luik , ten Zuiden aan Henegouwen en ten Westen aan Vlaanderen. Zes - en - twintig bemuurde Steden worden binnen den omvang van dat Latidfchap geteld, welke zyn in Spaansck Braband : Brusfel, de Hoojdftad, Leuven , Aerfchot , Klvelle , Tieren, GentMours, Lier, Diest3 Vilvoorden, Heerent als, Geldenaker. In 't Markgrnaffchap des H. Ryks , Antwerpen een Bisdom. In de Heerlykhéid van Meenden , Helst. Iloüandsch Braband waarin 's Hirtogenbosch de Iïoofdiïad,. A 3 Br*>  CO Breda, Bergen op den Zoom, Grave^ Raveflein, Maaftricht, Helmont, Eindhoven,enz. Eenige deezer Steeden zullen wy als de opmerkelykite een weinig meer van naby befchouwen. Brusfei, gemeenlyk door de Reizigers klein Parys genoemd, is de allerlustigfte en fraaifte Stad der Nederlander, zy ligt aan het Riviertje de Senne en is in haaren omvang omtrent twee mylen groot. De Gouverneur der Nederlanden houdt alhier z-yn refidentie, de Stad wordtin boven en beneden Stad verdeeld, in de laatfte treft men cierlyke Fonteinen en gragten aan, welke dezelve doorfnyden : de Markt is ruim en langwerpig, het Paleis des Konings dat aiu het Hotel van den Gouverneur is , waar voor de Graaven van Egmond en Hoorn onthalst zyn , en het Raadhuis liaan op de markt , boven het Raadhuis ftaat het beeld van St. Michaël, welke de Patroon der Stad is, het Wapenhuis is merkwaardig, wyl men 'er nog de Wapens van Keizer Karei V. HertogA.fartus . de Prins van Panna , Luc d'Abu enz. bewaart. De Warande is eene allervermaakelyklte Wandelplaats, doorfneden mee gragten, en yercierd met grotten, Fontei-  C7) teinen, Beeld- en Waterwerken , '« ï ook een twaalf maaien herhaalende Ed£\ in de BMiotheek der Jefmten, vindt men nog den Zetel waar op Kare" de V. zat, toen hy den afftand zyner Staaten aan zynen Zoon Philips deed. De Kerk van St. Gudtsla» aanmerkelyk wegens eenige wonderdaaSge Hostiën, die aldaar bewaard waden, welke eens door eenige K^J"dende Tooden met mesfen dporftoken wordende, zo men zegt fterk gebloed hebben. De - Èrusfëljthe mwoonderS zyn ongemeen verpligtend, minzaam en vriendelyk van ommegang, veel met de zeden der Parysfenaars overeenkomende. Zv houden op den negentienden Tanuary een zeldzaam Feest op welke £ Vrouwen haare Mans mtkleedea en te bedde leggen , welke dienst den volgenden dag door de Mans met een Gastmaal vergolden wordt, men zegt dat dit gefchiedt ten gedagtemsfe der gïdienst^heid welke de Brusfelfcbe Vrouwen hunne Egtgenooten beweezen, toen ze met den Franfchen Koning St. Louis van de krmsvaert tegen de Turken uit het Heilige Land te rug kwamen. m„**. Leuven, in deeze Stad is eene Acad^ A 4 me*  öe .schelde, is een zeer fraaiié Snri dat het2aTen Mam va«^5i o» dat het als een der schelde iT verkregen heeft, fchoonm n 'eeneft' bel van verhaalt, dat 'er eertvdeenê 2*afnheJyke Rcas gehee! luervên ?„eezCn ft-reek i5,ee§ »nd te zueiven en aan wien de Reizisers senoodzaakt warm in^-j, ,,-,^,scri ge''a'-*L vuaen ,m de hanatewernen «ftegeeven de helft vanhctfeenedat?» Jyzig hadden, wilden zeti™fct JZ de woede van dit monlief bioSt fte lcn? ^Taa itl1Sv^? ileik «ebo™ dat 5 c jat.r 1567. voltooid werdt en naar men zegt 500000 ducaaten gekost heef? « het zelve ftond wel eer'fel bTeld van' Jen Heltog van vertreedende de *ettery- maar de burgers van Antwerpen hebhen het zclven verbrys^K* Kerken m deeze Stad zyn van eene g-oote kostbaarheid , de toren van de Kerk van O L. Vrouw is 45Q voeten boog cn düs ?9 voefen h405^°eten den Domtoren te Utrecht. Onder de fóioone Schilderyen welke in deeze Stad zo m de Kerken als Kloosters bewa "d wor-  co worden. munten die van Rubbens, van Dyk en Goltzius, by uitzondering uit. De Beurs is alhier zeer fraay en men vindt winkels van allerleije Galanterie waaren boven dezelve, even als te Amfterdam. Mechelen verdient ook eenige aanmerking ten opzigtcn van deszelfs Aartsbisdom , van 't welke de Kardinaal van Granyelle , de eerfte Aartsbisfchop geweest is. Staatsbrabani Veheht: 's Hertogenbosch dat wel eer een Bisdom en de verblyfplaats van den Bisfchop geweest is. Breda is eenc zeer fterkc vesting, gelyk ook . Bergen op den Zoom, dat verfcheidene maaien allerheevigst belegerd is, en althans in den Jaare 1747. een allerhevigst vuur doorgedaan heeft (*). Maas- (*) Van dit vreeslyk Beleg vindt men een omftandig naricht in de B e- schryv1ng dir stad bergen op den Zoom; verrykt met een aantal van tien keurige Kunstplaaten ,waar in het geheele gewiftig belegen de RuiA 5 nen  Maastricht is eene fterke Stad, welke aanmerkelyk is wegens de groote Steenkuil, St. Pieters berg genoemd, die zoo fraay gefchikt is, dat men in dezelve als in een regelmaatig doolhof van Pylaaren wandelen kan , midden in het zelve is een meertje van allerzuiverst water; de {leen welke alhier groeit is week onder de Aarde, maar wordt hard in de lucht, boven opdeezeu berg is een Klooster ''datvaan St. Franciscus gewyd is, de berg draagt overvloed van Vruchtboomen en allerlei] e Graanen. m II. Vlaa nde ne n wordt verdeeld tn Fransen Vlaanderen, bevattende fysici , Toeren , Doornick , Duin kerken , bwelingen % IFinoxbergen , Kortryk, pouay, Veurne, Mont C^sfel,Orchies. in Spaansch Vlaanderen hvattnde, Gent, ren door het bombardeeren der FranIchen , alomme in de Stad veroorzaakt, ten naauvvkeurigftcn afgebeeld worden, alle na Teekenlngen van den beroemdeni C. Pronk % in \ koper gebragt door Ui JtQiiKS.  ("O Gent, Brusfel, Oostende, Nieuwpoort, Oudenaarde , Aalst en Kinoven , en m Holhndsch Vlaanderen S>uis, Oorthurgi Hulst en Axel. De voornaam»; > merkwaardige deezer Steeden zyn Gent, naar men zegt doovju'. Qafargefticht. by den lamenkomst van drie Rivieren,die zig in de Schelde ontlasten; men zegt dat deeze Stad zeer groot geweest is en dat Karei V. pleeg te zeggen dat hy de StidParys wel in zyn Gand QHandJchoerf), hier mede deeze Stad bedoelende ,kcmdt bergen. Deéze alomberoemde Keizer is ook in deeze Stad gebooren en het zeer kleine vertrekje, 't welk dien grooten Man ten kraamkamer gediend heeft, wordt hier nog heden in het Prinsfen Hof vertoond. Brugge, alhier is de order van het Gulde Vlies ingefteld, door Hertog Philips de Goede A°. 14.29. Oostende i% beroemd wegens des* zelfs driejaarig beleg door Aloertus en Ijdbelia van Oostenryk. III. Het Graafïchap Henegouwen, waar in de Hoofdftid Bergen QMons) voorts Valenchyn , alwaar de meeste Graaven uit het huis van Henegouwen begraven liggen. Bouch. in, Con* de, Bavay, Maubeuge, Quesnoy, Ayestic, Landrecy^ Marienturg ,Phïlippeyil* Is,  C 12 ) Mth, Bruin le Comte St. Gurtain, Enghien , A'ncAtf , en ffdlla. De Stsd Bergen welke de Hoofdftad deezer Jandftreek is , en Bergen in Henegouwen genoemd wordt, om dezelve van Bergen in Noorwegen te onderlcheiüen is eene üerke Stad, met een fraav Kasteel. J 1 IV. Graaffchap Artois , de voornaamfte Steden in het zelve zyn een Bisdom behoorende onder JiameryK, St. Omer mede een Bisdom Bapeaumes. Bssiin, Beehune , St. Fel nam. Arte* een Prinsdom, Terouan. Avesnes, een Graaffchap Sr. />^J *fc£«y ÓY. /E/cy, eene Abtdy. Onder ' deeze Steden is St. Omer, aanmerkelyk tvegens zeeker zonderling Meir nevens deeze Stad gelegen, waar in eenigeEilanden dryven, waarop zeekere Huis|ezmnen woonen , welke buiten haar Juiand, zig geenzins met anderen wiliem verbinden, men maghaar doormiddel van haaken of touwen aannaaien, of voorrdryven zo men wil. V- Ha Graaffihap Namen, bevat de fterke Stad Namen of Namur een Bisdom , Charieroi, FiUe-Chatem\ Bo«'la. een Abtdy ; Mal Roi, Charlemont, Bauytgncs , JFakourt, en Flor■enne-s i Namen  C 13 ) Hamen is aanmerkelyk wegens deszelfs groote fterkte , zo dat men 'er van pleeg te zeggen : Namen kan gegeeven , maar nooit gewonnen worden , zo lang tot de Geallieerden deeze fterkte in 't Jaar 1655. in het gezicht des Franfchen Legers wegnamen, toen men met recfrt zeide, Naaien is gewonnen en niet gegeeven,, ais wanneer ook zeeker vernuftig Schryvtr den naam Namur in een Latynsch Versje in Urn*. veranderde, als zynde Namur ten dien tyde de Urna of Lykbusch van een talloos getal Franfdien geworden. VI. Het Hertogdom Limburg, waar in de Steeden Limburg , de Hoofdftad beroemd door deszelfs kruidige Kaas, Dalem , Bolduc , Franquemont of Valkenburg. VIL Het Hertogdom Luxemburg, men vindt in dit Landfchap de Steeden Luxemburg of Lutzenburg , dc Hoofdftad, liggende aan 't Riviertje de Eltz, voorts Thionvilleoï Diedenhoyen , Montmedy, St. Hubert, Rochefort, ArIon, Bastogne, Mars en Famene, Durhici, Marche oïMarvile, Vh'ton. Onder welke Marvile of Marville en Marche, wegens deszelfs hooge Oudheid, aanmerking verdient»als hebbende deszelf»  zelfs naam van den God Mars nsar veeIer gevoelen ontleend. VUL Het Hertogdom Gelder. De Hoofdftad deszelfs is Gelder , voorts zyn de Steeden Roermond, Ven\o en Stevenswaartmede in die Landftreek en wel alle aan de Rivier de Maas gelegen. IX. De Heerlvkheid Mechïlen en X. Het Markgraaf fchap Antwerpen, hebben wy reeds onder Braband betrokken en de voornaamfte Steeden daar ter plaatfe in aanmerking genomen. Schuim door de Oostenrykfche Nederlanden loopt Het Risdom Luik, 9t welke offchoon niet tot de Nederlanden behoorende, egtcr op de kaart zig mede opdoet en eene kleine verklaring vordert. Dit Landfchap dan bevat de S teeden Luik, zynde de Hoofdftad, Ton geren , Huy of Hooy\ Hom een Graaffchap , Tuin , Bouillon een Hertogdom en Dinant. Luik zelve is tamelyk groot en wélbevolkt en met veele fchoone Gebouwen vercierd, midden door de Stad loopt de Rivier de Maas, welke den handel die deeze Stad in kooien enz. dryft, ongemeen begunstigt, men viadt veele'Roerenmaakers te  C i5 > te Luik; rondom de Stad zyn de beuvelen geheel met fchoone Wynbergen bedekt, en men treft 'er ook Steengroeven aan, welke een fchoon en zwart Marmer uitleeveren. Buiten deeze genoemde Plaatfen zyn 'er nog de volgende min aanmerkelyke; edogaüebemuurde Steeden , als Löois , Borchworm , Asfelt, Stockheim , Bil/en, St, Truyen , Vifct , Varem , Beringen, Herck , Brec>Per, Hamont ,Siney, Fosfe en Covincs. De Rivieren welke deeze Landen doorftroomen zyn i) De Schelde, loopende door Vlaanderen en Braband, si) de Maas loopende door Gelder en het Bisdom Luik, 3) de Sambre vloeijende door 't Graaffchap Namen , 4) De Lys befproeijende Vlaanderen en Artois. De gantfche Landftreek faamgenomen, grenst ten Noorden aan de Zeeyen Vereenigde Nederlanden , ten Oosten aan Duitschland , ten Zuiden aan Vrankryk en ten Westen aan dtNoordzee. Deszelfs lengte van het Oosten naar het Westen beilaat omtrent drie en veertig Duitfche mylen, en deszelfs breedtevan het Zuiden naar het Noorden ver-  vervult eene ruimte van zeven en dertig Duitfche mylen, van welke vyftien in eene graad bereekend worden. Het Land wordt op de Kaarten aangeweezen te liggen tusfchen de 49 * 511 graad Noorder' breedte en 19 en S5lle graad' lengte. Om den Leezer eenig Hebt in het korts gereezen gefchil tusfchen het Hof van Braband en de Vereen'gde S(maten te geeven, hebben wy de ligging van de Vesting Lillo en het daar tegen overliggende Fortje den Doel aan den uitloop der Schelde zo veel het klein beffcek zulks toeliet, naauwkeurig aangeweezen. De twist ontftond over het begraven van eea Soldaat in dienst van den Staat, op het Kerkhof naby denDoel , welke grond de Keizer voorgeeft tot zyn gebied te behooren , en waar uit een nadeelige twist zoude kunnen ryzen, ware het niet dat beide partyen van wederzyden den gemakkelyklïen weg ter beilisfingen des gefchils gekoozen hadden*  NAAMLYST Der voornaamfte, thans in Ieeven zynde,regecrende Keizeren, Koningen en Vorften in EUROPA. Met hunne Ouderdom, Huwelyken en aanvaarding van de Regeering, naar de Orde van hetAlphabeth geichikt. Voor 't Jaar 1785. Beicren, is' door het ovcrlyden van den katften Keurvor.'l Maximi liaan Jofeph ,aan de Paltz vervallen. ZiePaltz. Brandenburg, Zie Pruissen. brunswyk wolffenbuttel,v.?« de hutherfche Religie , Karel Wjlhem Ferdj nand oud 9 O cl. 50 jaar, gehuwd met Augufta, Zufter des Konings van Engeland oud ti Aug. 41. jaar. De Refidentie Stad is Brunswyk. Def-nemarken, van de Lutherfche Religie, Koning Chriftianus VII. oud 29 Januarv 36 jaar, is Weduwnaar van Carolina Machtildis, Zufter des Konings van Groot Brittanniën, de Koninglyke ïefidcnüe Stad is Coppsnhagen.  Engeland ,van de Gereformeerde Rehgie, Koning George Wiliem Fredrik, onder den Naam van George de III. Keurvorft van Hanöver, Oud den 4den Juny, 47? Jaargehuwd met Sophia ChaVlotta , Princes van Mecklenburg Strelits; Oud, den 19 Mey 41 Jaar, de Koninglyke Refidentie Stad is Lokdon. Genua, v«» dsRoomfch Cath.Rdigie.. Jacobus Mara Brignola, verkooren 1779.. de Refidentie is Genua., GuootBrxttannien. ZïcENgeland i Hanöver, (Keurvorft van) Zie hier fcoven op Engeland,. Hessen Gassel ,vrn-dé Gereformeer* de Religie, Landgraaf Fredrik,Koninglyke Pruisfifche Generaal Veld-Maarichalk en Gouverneur van Wezel. Oud «lengden Auguftus 65 Jaar; heeftin den Jaare 1754. de Roomfch Catholyke Religie onihclfh zyn tweede Gemaalin is ïhilippina -Augufta Amalia, Princes van Brandenburg Schwedt, Oud den loden ©ctober 40 Jaar, de Refidentie Stad is Cassel.. HoNGARYëW. Zie Daftfche Keizer. Keizer, (Duitfche) van deReomfcftCatholyke Religie „ Jofephus, de II.. Keizer., van. 't Duitfcbe Ryk3.Koning V«» J3ongaryën, Aartshertog van Oostenryk»  i 190 jenryk, Oud den ï sden Maart 44'Jaar ,is Weduwnaar van zyn 2de Gemaalin, Maria Jofepha Anthoriia van Beiëren,28Mcy 17 Jaar. De Reüdentie Stad is Webnen. Keizer, (Turkfche) Abdul Hameds, Zoon van Sultan Achmet, Oud deniSden Mey 61 Jaar, de Keizeriyke Refidentie Stad is Constantinopqlen. Keizerin VAKKushAüiy.ZieRuslando- Keulen, van de Roomsch CatholyksReligie. Maximiliaan Jofephus Xavier9, Oud den 8fïen Dec. 29 Jaar , Groot» meefter der Teutonifche Ridder Orde,, 22- Oü. 5 Jaar. De. Reüdentie Sta* is Bon aan den Rhym- Kourland van de Lutherfche Religie , Hertog Petrus, Rirlifche Generaal' van de Cavalleryc, Oud den 4den January 61 Jaar: Gehuwd met Carohna Louifa -Prinfes van Waldek-, dog iri Maart 1772. van haargefcheiden, deeze Prini'es reiideert te Frankfort aan der* Main. De Vorrt is weder in het Huwelyk getreeden, met een Prinles uit dm< Huize Jefubau, genoemd Edoxiar dog, wedervan haargefcheiden in 1778. d.eze. laatft'e Gemaahn isoverkeden 19 July.' 3780. De Reüdentie Stad isMmiiAu- Luyk , van de Roomfch Qath. Religie + Ffanciscus Carel, Graaf vau Welbruch „ B 1 ,Abr  ( 20 ) Abt van Cheminon, Prias Biflchop, 18 January 13 Jaar, oud 11 Juny 66 Jaar. Refideert te Luvic. Maltha , van de Roomfch Catholy \e Rel'gie, Emanüel de Rohan Grootmeester den i3Novcinb. 19 Jaar,oud 19April 60 Taar. De Refidentie is Maltha. Mentz, van.de Roomfch Catholyks Religie, Fredrik Karei Tofcph Baron van ErthaljAartsbiffchop en Keurvorft van Mentz, Biflchop vanWonns, Oud den 3den Jan. 66 Jaar. Refideert te Mentz. Modena , van de Roomfch C- tholyke Religie, Hercules Reinaldus, Oud den %% Nov. 58 Jaar, gehuwd met Maria Thercfia Fraricifca, Erfdogter van den Hertog van Massa Carrara, den 16 April 44 Jaar,oud den 29Juny60Jaar. Refideert te Modena. Nassau Dietz ,«vö« de Gereformeerde Religie, Vorft Willem de Vde, Prins van Oranje,Erfftadhouder derV ereenigde Nederlanden, Capitein Generaal en Admiraal, Oud den 8ften Maart 37 Jaar ; zyn Heer Vader opgevolgd,den22 October 34 Jaar. Eerlt onder voogdyfehap van deszelfs Vrouw Moeder Anna, gebooren Kroon - Prinfes van Engeland, Douairière van W. C.H. Frifo,na haar uveriyden, voorgevallen den 12February  ( 21 ) ry des Jaars 1759. onder voogdyfchap van H. E. Gr. Mog. in meerderjaarigheid gekomen,den8ftenMaart 1766. en Gehuwd den 4den O itober, 18 J aar, met Fredbrica Sophia Wilhelmina, Princes van Pruifi'en ,Oud den 7 den Augustus 34 Jaar. De Stadhouderlyke Refidentie plaats is 'sGravenhage. Nassau Weilbvkg van de Lutherfihe Religie, Carolus Chriftianus, Generaal in dienft van den Staat en Gouverneur van MaafirichtjOud den iSden January 50 Jaar. Gehuwd met Wilhelmina Carolina Princes van Oranje en Naflau den 5den Maart 24 Jaar. Oud den 28 February 42 Jaar. De Vorftelyke Refidentie is te Kirchheim Bolland. * Napels en SiciLiëN,r«# de Roomfeh Catholykc Religie, Koning Ferdinand de IV. derde Zoon van den Koning van Spanje: oud den 12 January 34 Jaar: Gehuwd met Maria Carolina Louïfa: Aartshertogin van Ooftenryk: oud den 13 Auguftus 32 Jaar. De Komnglyke Refidentie Stad is Napels. Oostenryk. Zie Duïtfche Keizer. Oranje: Zie Nassau Dietz. Orleans, van de Roomfch Catholyke Religie, Lodewyk Philippus, Hertog, oud den iaden May 69 Jaar: Weduwnaar £ 3 vaa  ( 22 ) ^van Louifa Henrietta, Princes vanConty, .•verleeden A. 1759. Refideert te Parys. OsnabruG-, van de Gereformeerde Religie, Biflchop Fredrik,de 2de Zoon des "Konings van Engeland: oud den löden 'Auguftus 22 Jaar. De Refidentie Stad is Osnabrug. Paltz , van deRoomfchCath. Religie.% Keurvorft Carolus Thieodorus, nu ook Keurvorft vanBeiëren,oud den nDecember 61 Jaar , Gehuwd den 2711e January4 42 Jaar met Maria Elizabeth Princes van Sultzbach, oud den 7den January 64 Jaar.De Refidentie Stad isDussELDORP. Parma, van de Roomfch Cath. Religie , Hertog Ferdinand, oud den 22ftcn January 34 Jaar; Gehuwd met Maria Amalia Jofepha van Ooftenryk, oud den 2often February 39 Jaar. De Refidentie Stad is Parma. Paus, Pius VI. uit den huize Brafchi,oud den 27ften December68 Jaar. De Refidentie Stad is Rome. Poolen, van de Roomfch Caih.Religie, Koning Staniflaus AuguftusPoniatouwsky, onder den naam van Staniflaus.de ïlde : oud den i7den January 52 Jaar. De Refidentie Stad is Warschauw. Portugal, van de Roomjch Cath. ReUgie, Koningin Maria Francifca iiabella oud  C S5 D oud den iyden December 51 Jaar. Be Refidentie Stad is Lissabon. Pruissen, van de Gereformeerde Re. ■ ligie, Koning Fredrik de HIde; Keur» vorft van Brandenburg:oud denaren january 73 Jaar ; Gehuwd met Élifabeth 'Chriftina van BronswykWolft'enbuttel, 'Oud den 8ften November 69 Jaar. De Refidentie Stad is Berlyn. Rusland, van de GriekfcheReligiey Keizerin Catharina de IIde,bud den 3dett Mey 56 Jaar. Douairière van Petrus de HIde. De Refidentie Stad is Petersburg. . SARDiNiëN,, vande Roomfch'Cath. Religie, Koning Vicïor Amadeus Maria, oud den 27ft.cn Juny 59 Jaar. Gehuwd >den i2den April 35 Jaar met Maria Antonia Ferdinanda Infante van Spanje, oud den i7den November 56 Jaar. De Refidentie Stad is Turin. Saxen , van ■de Roomfch Cath. Religie * Keurvorft Fredrik Auguft. Oud dea. S3ften December 35 Jaar: Gehuwd met Maria Amalia Augufta, Princes vans Paltz.Tweebruggen,oud den 1 iden Mey .32 Jaar. De Pvcfidentie Stad is Dresden. Spanje, van de Roomfch Cath. Religie, Koning Karei de lilde, oud den aoften B 4 Ja-  January 69 Jaar: is Weduwnaar. De Refidentie Stad is Madrid. Trier ,vau deRoom'ch Cath. Religie* Keurvorft Clcmens Wencefiaus, Oud den sSften September 46 Jaar. De Refidentie Stad is Trier. VeneTieN,van de Roomfch Cath. Re-. Jigie, Doge, Paul Reinier vetkooren ia 1779. De Refidentie Stad is VenetiSn. Vrankryk, van de Roomfch Cath. Religie , Koning Lodcwyk de XVIde, Oud den 23ften Auguftus 31 [aar: Gehuwd met Maria Anna Anthonia Aarts Hertogin van Ooflenryk, oud den 2 November 30 Jaar. De Refidentie plaats is Versaii'les. Zweeden, van de Lutherfihe Religie, Koning Guftaaf, oud den 24ften January 39 Jaar, Gehuwd met Sophia Magdalena: Kroonprinces van Deenemarken: oud den 3den Julysp Jaar. De Refidentie Stad is Stokholm. STER-;  C*5) STERB EKUNDIGE AANTEEKENINGEN, OVER ONS WAERELDSTELSEL IN 'T ALGEMEEN EN DE PLANEETEN IN 'T BYZONDER. De Dwaalfterren naar het Griekfche oorfprongwoord ook Planeeten genoemd, zyn volgens de OudeAftrofogifche Reekening zeven in getal, te B 5 weetea  Weeten de Zon, de Maan, Saturnui-i .'Jup'iter, Mars, Venus en Mercurius, edog deeze telling ruft alleenlyk op het Stelzel van Tycho, t\\ zyn voorgangeren, te weeten met eene Stilftaandc Aarde; maar als men Copemicus en den Reden gehoor geeft, dan moet men in plaatfe •Her Zon onze Aarde als eeneDwaalftar aanmerken , alhoewel deeze Reekening in de Aftrologifche voorfpellingen, die •.alleenlyk op de ;fchynbaare op en ondergang der Hemelfche Lighaaraen, ten opzigte van onze Aarde gebouwd zyn, van geenen dienft kan zyn. Niemand 'begrype egter uit den Naam Dwaalftarren dat deeze weerfchynende bollen, zonder eenen :bepaalden loop in het Heelal rondzweeven, en dan eens voorwaards, dan eens te rugge gaan., en dan weder geheel ftilftaan zo als 't den Aardbewaoner door zyne eigene 'Planeetsbewceging misleid, toefchynt, 6 neen zy volgen elke bepaald haaren Loopkring rondom de Zonnc, en deeze .fchynbaare dwaaling ftrekt voornamentlyk ten bewyze, dat onze .Aarde niet 'in het middenpunt van ons Stelzel, en dus onmooglyk zonder voortgang of beweging is; want ware dit zo, gefield •4e Aarde befioeg de plaats die de befte Wae*  Waereldbefchryvers thans der Zonne toe eigenen, dan zouden wy uit dezelve als uit het gemeene Middenpunt der beweging van ons Zonnenftelfcl, alle de andere Dwaalfterren geregeld in het ■ronde zien gaan, maar dewyl het tegen* deel plaats heeft, en wy nadeiby aan de Zonne zyn als Saturhüs by voorbeeld, en, onzen weg om dezelve veel fpoediger kunnen afleggen als die bovenfte Planeet, zo gebeurt het datwyrceüseenen keer om de Zonne gedaan hebben, eer Saturhüs nog half op zynen weg gevorderd is, als wy dan weer in ons aanvangpunt komen , dan zal 't ons toefchynen dat Satumus ftilftaat, gaan •wy voort met onzen kring af tc loopen, .dan komen wy zeer fpoedig Snturnus voor by, en het zal fchynen als of die Planeet te rugge deinsde, en komen wy naa den tweeden omloop volbragtte hebben, op nieuw in ons aanvangpunt dan zal Saturnus in dien tyd,op zynen weg mede gevorderd zynde, ons toefchynen als met eenen ongercgelden fprong, een geheel eind weegs op zynen Kring gevorderd te zyn. Aldus nu is 't ook gelegen met de andere Dwaalftarren, egter verminaert dit dwaalen riaarmaatfin van de nabyheid deezer Dwaal*:  ( 28 ) Dwaalftarren by onze Aarde, cn onze Aarde fchynt de overige Planeetbewoo•ners mede in baaren loop onbeftendig toe. Van ouds heeft men gemeend dat Saturnus ons Stelzel bepaalde; maar thans breiden wy het zelve nog oneindig verder uit, daar het den yverigen Hemelloop kundigen deezer Eeuw heeft mogen gebeuren, hunne kundigheden; irittebreiden, en hunne vlyt te verlevendigen , met het onderzoek eener Nieuwe Dwaalfterverre boven den Loopkring van Saturnus verheven , en door hen daarom met den Naam vanden Vader des ouden Hemeivoogds, Uranus benoemd. Van de Omloopers der Planeeten. Sommige Planeeten als is Saturnus, Jupiter,en de Aardt, hebben licht weerkaatfende Bollen, nevens ben loopen die men hunne wagters, (Satellitcs~) Py Planeeten of Maanen noemt, zulke Maanen heeft Saturnus vyf, benevens «enen ring die deeze Planeet mede den dienft  C 29) dienfl: van eenen wagter doet, Jupiter vier, en onze Aarde een , de Maan ge. poemd. Zy dienen voor de verre afwezige Planeeten , om meer Lichtftraalen op dezelven terug te kaatzen, en aldus het Licht en de Warmte der Zonne te vermeerderen , en voor de Aarde, om des Nagts deeze Planeet als eene fakkel te verlichten , welke dienft de Hoofdplaneeten ook weder in vergelding op hunne beurt , aan hunne Gy Planeeten doen. Ï.Ienheeft weinig tyds geleden, gemeend ook, eenen omlooper by Mars en /^««yontdekt te hebben, edog wyl men nog geen zeekere Waarneemingen, dieswegens gedaan heeft, blyft dit gevoelen nog oribeflifi:, niets egter fpreekt de mogelykhcid van dit verfchynfel tegen, daar Mars nog verder van de Zon verwyderd zynde, die althans volgens de Analogie der dingen fchynt te behoeven. Desertie Oraloopers van jfupiter zyn in Ao. 1609. eerft door den Brandenburgfchen Sterrekundigcn Simort Marius ontdekt, en vervolgens door Galilaas gemeen gemaakt. Hugens vondt in 1655. den vierden wagter van Saturnus en Casfiai in 1684. vervolgens de vier overigen.  < 3*0 Van de thans regeerenbb Planeet. MARS. Mars is een der zeven Dwaalfterren die zig verft van den Kring der Zonn2 bevinden, zyn gedaante is vreeftyk ruw en Bloedrood , met eene Pekzwarte ftreep over den Bol ,in zyne grootfte afftand ftaat hy van de Zon af 54,958,000 Mylen en in zyn- kleinfte afftand 45,606,000 Mylen.. "Tot heden heeft men niet kunnen nagaan of hy,. gelyk Saturnus-,Jupïur en onze Aarde mede Omloopers heeft, dog men gift" met grond het tegendeel, wyl die zig Tiog niet vertoond hebben , er is een Verfchil onder de geleerden, of hy zyn Licht,, gelyk de Aarde en de Maan van de Zon ontfangt „dan of hy zeJve Licht' voortbrengende is. De Geleerde Kireherus wil het eerfte en bewyft zulks met waarneemingen door hem gedaan, met de zwarte ftreep, welke om zyne Bol loopt, die hy meent eene Harsagtige Korft of Zwavelvlocd op deszelfs oppervlakte te zyn, die Streep dan eens geheel dan weder eens flechts ten halven ziende,  C sO ziende, naarmaaten dezelve geheel of ten deelen het licht der Zonne op onze Aarde terug kaatfen konde; dog anderen willen weder dat hy benevens Saturnus en Jupiter èen eigen Bloedroden glans van zig zoude geeven; egter het eerfte gevoelen is wel verre het waarfchynelykfte. Het Lighaam vin Mars is wel dertien maal kleiner, dan dat van den ^r<#:/ottf.. Zyn Vlekken welken men door Verrekykers waarneemt,hebben gelegenheid gegeeven tot de kennis, van den tyd, in welken hy om zynen as draait, te weeten in 24 uuren en 40 minuten. Hy löopt om de Zonin den tyd van anderhalf Jaar, Huigens zegt in den tyd van 68' dagen. De kragt welke de Straalen der Zonne op Mars oeffenen,is wel de helft minder dan op onze Aarden wegens de grootere afftand.. Zyne roode couleur neemen dè Geleerden toe te kunnenfebryven aan zyne zelfftandigheid, die ^e\\ee\mtBitumincufeoïJodenlymagügc Stoffen beftaande, en haare Uitwaasfeming Zwavel en Salpeteragtig zynde, de Straalen der Zonne in d:eze uitdampingen als verfmoord worden, waar-om deeze Planeet dan ook op onze 4ïl'de een gloeijend fowberen beevend' liott  C Sa ) Kcht terug kaaft. Mezerai in zy» Kortbesrip der Franfche Gefhicd:nilfen Ifte. Deel, zegt dat de Sterrektmdigen Ao. 797. Mars in een geheel Jaar agter een niet aan den Hemel vernamen. De Aftrologiften of Sterrenvoorzegkundigen meenen dat de Menfchen onder deeze wreede Planeet gebooren wordende, van een galagtig temperament zyn, het welke ook tevens zoude veroorzaaken dat zy twist zoekers, verwaande en droevige lieden zou den zyn, Het geheele Jaar willen zy voorts, zal een teeken draagen van dcezen vuurigen Heerfcher, want men wil dat het voorjaar of de Lente zig reeds met hitte op den dag begint in te {lellen, welke in vogt en regen verandert, maar de Zomer zal naar hun gevoelen bovenal zyn kragt toonen , en veel Ziektens onder de Menfchen veroorzaaken , die alle als gevolgen der overmaatige hitte aan te merken zyn, en vocrnamentlyk de Gal en de Nieren zullen aantallen, welke deelen onder deeze Planeet gehorig zyn. De Herfst van dit jaar zal men nogthans byna in alle deelen volmaakt kunnen noemen, om haar vrugtbaar en getemperdheid. De Winter zal weinig vogtig weer, maar wel lange edog niet zeer felle vorfi apleeveren. TOO  T 00 NE E L-0 E F ENING, A   T O O N E E L-ÖEFENI NG. Inhou3 van het Treurfpel h Z t WEESKIND vanCHINA," ' Dit Treurfpel, door den He ere j» nomsz , gevolgd naar het Franfchë van den Heere de volt ai re , llelc de gelchiedenis der verovering van het Ryk van China voor, en is va?n den volgenden inhoud: Gengis-Chan, Keizer der Tartaarett* te voren Témugyn genoemd, eertyds in China geweest zynde en daar eeneC/zz'nsefehe vrouw bemind hebbende, wier bezit hem door de wetten van dat Keizerryk ontzegd was, zig meester va» byna geheel Aficn gemaakt hebbende a keomt met zyn woest en talryk leger in China en vermeestert deszelfs hoofdftad Cambula , tegenwoordig Peking genoemd, vermoort den Keizer van China en zyn gantfche Gefiagt, uitgenoomen één teder en nog zoogend Kind ^ de laatfte der Vorftelyke (ooren,welke door Xafoti een geleerde Manderyn , voor zyn dolle woede bedekt blyft,  (4) Gcngis-Chan eischt dit Kind op. De Mandaryn , onwillig om het zeive over te geeven , en egrer geen uitkomst ziende om het zelve te behouden , befluit zyn eigen Zoon onder fchyn van 's Ryks Erfgenaam , aan het woeden der Tartaaren op te ;offeren, overlegt zulks met zyn vriend Etnn ,die den jongen Prins in 't Graf zyner Voorouderen verborgen had . doch Idatm des Mandaryns Gemalin verydelt zulks, en ontrukt haaren -Zoon aan 't gedreigde gevaar, zonder egcer aardeT&rtaaren de verblyfplaats des jongen Vorsis te willen ontdekken; G hgis - Cha ; zulks ontdekt zynde, begeert dat Idame voor hem verfchvne, en erkent in haar de Chineefche Vrouw, welke hy te vooren te vergeefs bemind had: liefde en wraak •ntfonkt te gelyk zyn borst, hy verneem!: het huwelyk van Idame met $.am/ï,en dreigt den laatften den dood,indien hy hem het regte Kind niet ov rkvert. welke intusfehen de Votftelyke Spruit by den Coreaên , tot 's lands hulp aangetogen, tragt te bergen, het welk mislukt, en waar door G°*gts~ Ghan beide de Kindereu in zyn magt krygt. Ondertusfchen paogen zyn ler gerhoofden hem tot den ondergang der  C 5 ) Vorflelyke Wees en het ftraffen van Xamti en Idame. te beweegen , dochhv, door de weder ontfonkte liefde tot die Vrouw getroffen , befluit hen allen te fpaaren, indien Idame van haai'Gemaal feheiden en hem huuwen wik Hy fielt haar zulks, onder groote bedreigingen voor, doch zy verwerpt zyn voorltel en verwerft egter zo veel van hem , dat zy haaren man nog éénmaal mag fpreeken. Het gefchïedt, en in dit gefprek frelt zy Xamti voor, dewyl zy meent den dood van haaroihtm onmogelyk tc kunnen ontgaan, zig zeiven wederzyds te ontzielen, biedt hem ten d en einde een'dolk aan en eischt dat hy dien haar eerst en daar na zig zeiven in don borst zal liooten: de ManJaryn ontftelt, aarfeit, en verheft den dolk tegen zig zeiven, Idame grypt zyn vuist om zulks te beletten , en Gengis - Ghan verfchynt op het eigenite oogenblik, ontwapendt Xamii, en getroffen door hun beider deugd en ftandvastigheid , wordt edelmoedig; heréént het gedreigde paar, belooft het Vorftelyk Kind in 'i leeven te zullen latten , onderwerpt zig aan de wetten des ryks, en maakt zig hier door waardig ecu opperheer vaa het verwonnen ryk te wezen. Ag 0p  Op het Kunstplaatje, voor het WEESKIND van CHINA. De woedende Tartaar, in fpyt der ftcrke wallen, In China's Ryks gebied al plund rende ingevallen Dringt door tot Cambula , vervult het al met moord; t Verdelgt des Keizers huis door t wreeftendftaal, en fpoort De laatfte Keizers fpruit, met moeite en angst verborgen, Töt in zyn fchuilplaats op ,verydlcnde al de zorgen Des trouwens Mandaryns , dl e c zyn eigen Zoon Aan ":s Tarters wraakzwaard biedt dan de erffpruit van den Troon. De min van Gengis - Chan voor Idamd aan 't blaaken, Wil dces heldhafte vrouw ten Echtverzaakfter raaaken: Maar zy, van eedlen aart, verkiest. in deezen nood Met Xamti haar' Gemaal een' glorieryken dood; Doch Gengis-Chan, vermurwd, weêr- boudt d' om hoog geheeven Ten. moord gewetten dolk, en fchenkt den Wees het leven. In-   HET WEES Kil S.) <8at zyne Nigt een zottin is. Oeduurende deezen twist wordt van der Puin een uitdaagbrief van Leonard gebragt, doch die hy van de hard wyst, verklaarende voor geen zottin te willen vegten, waar op de Baronnes hier over gebelgd, hem afvraagt of hy dan van haare dochter afziet, 't welk met een em{lig ja beantwoord zynde , ryst Angeiika die zig geduurende hun gefprek flaau geveinsthad, fchielyk van haare ftoel op, knielt voor haare Moeder en ontdekt het gantfche bedrog, welk haar van de Baronnes vergeevev zynde, verfchynt de Baren met Leonard in zyn Officiers gewaad, zig intusfchen aan den Baron bekent gemaakt hebbende , in de kamer, tot groote verwondering der Baronnes, die nu haar Tuiniers Knegt in een Heer veranderd ziet, cn welke met 'Angeiika ih. den Echt verbonden wordt, tot groote befchaaming van den Poëet die nu eindelyk, doch te laat, ziet, dat hy zo wel door Angeiika a, door Lotje beipot en bedrogen is geworden , waai mede dit Blyfpel een genoegelyk en Vroiyk einde ueemt* Op   BE GKWAA^NDE O S. <$ .Grave, del. etJculf.  frOZEiLE • JTJFÏ*EK - TocnetZ. jL.ffokke.Jimz,. accudur   '(») Op bet Kunstplaatje voor |de Gewaande Onnozele Juffen De looze minnelist vindt ia de onnozelheid » Zelfs fomtyds middelen waar mcê ze op ft hoogst misleidt: Verwaande van der rum, de laagen vreezen * Van fcbrfndte > tot z^e Vrouw verweezen, . Van Ouders die verblind, dooi d uit „cmS'£^g,vo,v=rnUftsen Me?S«^« hoe fcho* hv weet te leeven, Want daar de verfen hem geftaög voor de oogen zweeven, Ziet hy den drempel mis en ftort ftraks met myn Heer Den ltfdkWr en den Graaf al hevig twistend néér} Hv fpreekt voorts zyn meestres, die, walgend van zyn reden Zig dom onnoozel houdt, dat hem te ru« doet treeden. Maar zy toont haar vernuft haar Ouders: Leonard , Haare onomftootbre tto»w en teder- nunnead hait.  ( ia ) Inhoud van het Blyfpel De Soldaa t door dwang. Dit , met zaqg verrykt, kluchtig Blyfpel , is door den Iieere p. F. I- yn slager, uit het Fj ans ch in vry e ftcJcrduiifcke versfen overgebragt, en Helt een oni.oozelcn Boervöor, dien een ryke Eiflfcnis te beurt gevallen zynde, de helft deizclve aan Colette, een jong bevallig M;.isje, uit moet keeren-,hoewel onder voorwaarde dat zy met hem trouwen moet. 't Meisje ondertusfchen dooreen Officier bemind wordende, dien zy vry wat.meer dan Lucas* Cdus is de Boer genoemd, ' mogende Jyden, heeft weinig met Lucas op, en behandelt hem zeer koel. De Sergeant des Officiers nogthans gaarne ziende dat ColeUe met den Officier trouwende egter de helft der Erffenis behield; belluit zig van een list tc bedienen , die hy op de volgende wyze in 't werk Helt: Hy veinst zig een vriend van Lucas te zyn , beklaagt hem over de koelheid van 't Meisje, raadt hem een minnebrief je aan haar te fchryven 3 en Haat  C Ï3 ) |fcnige fpreekwyzen aan dert onnozele» bloed voor, die 'er wel mede in zyn fchik den Sergeant verzoekt het briefje voor hem op te Hellen, dit was juist het geen de looze Sergeant zogt, die daar op in fchyn van 't Briefje, een Engagement fchryft dat hy Lucas laat tekenen, die geen bedrog vermoedende zulks gewillig doet. ^Mier mede is de Boer in de knip en Soldaat eer hy 't weet. Onder tusfchen veinst Colette op raad van den Sergeant,hem te beminnen en den Kapitein te willen vergceten, waar over Lucas uitgeiaaten van blydfchap is , doch die wel baast in droefheid verandert, wanneer eenCorforaal hem de Soldaaten klederen brengt, en hem aanzegt, zig ten eerften by het Regiment^te moeten vervoegen,/,//^ hier niets vanbegrypendc-weigert de kleêren aan te trekken, tot dat de Sergeant hem uit den droom helpt , voorgeevende dat de Kapitein een kwaad gebruik van zyn minnebriefje aan Colette, dat hy had weeten raagtïg te worden, gemaakt had, doch raadt hem tevens voor 5000 Kroonen zyn ontllag te koopen. Lucas hier gantsch niet aan willende trekt het Soldaaten kleed aan,tot groote verwondering van dm  C 14 ) den Sergeant, die zig in zyn meening bedrogen ziende, Lucas den Krygsdienst op alle wyzen poogt tegen te inaaken. Hier op koomt de Of der waar voor Lutas exerceeren moet, het geen hy op een zeer onhandige en belachlyke wy2e doet, terwyl de Sergeant geen rottingllagen aan hem fpaart, docli dit alles beweegt Lucas niet om vyfduizend Kroonen voor zyn ontflag uit te teihn , als willende liever alles uitftaan, dan 20 veel geld uit te geeven , de Sergeant ziendedathydus weinig vordert, neemt een andere list te baat, Lucas op Schildwagt Haan in"t duisterde der nagt, en doet de Officier en Colette ver fchynen op eene wyzealsofdeezelaatfte door den Kapitein gefchaakt wordt. De arme Boer die in de uitterfte bcnaauwdheid op Schildwagt geftaan had!, zulks gewaar wordende , verlaat zyn post, en poogt CAette uit de handen van haaren gewaanden Schaaker te verr losfen. De Sergeant zyn oogmerk nu bereikt hebbende, doet Lucas vatten , wiens proces in tegenwoordigheid van den Kapitein en Co ettt, die zig veinst zeer bedroefd tc zyn, ras opgemaakt wordt en hy veroordeeld om te ftervenJDe eenvoudige JLucaï alles voor ernst cp-  < 15 ) ©pneemende, wendt zig in zyn bt- juauwdheid tot den Sergeant, die, als met groote moeite, zo veel verwerft; dat de Kapitein belooft Lucas te zullen ontflaan, indien hy Colette met de helft der Erffenis aan hem afftaat, de Boer gaat 'er fpoedig toe over, doch Colette nog fteeds veinzende hem te beminnen , is in 't eerfte niette beweegen , doch befluit 'er eindelyk toe, waar op Lucas niet alleen ontflagen Wordt, maar zelfs door de edelmoedigheid van den Kapitein al zyn goed behoudt , waar mede dit vïolyk ftukjc eindigt. Op  Op het Kunstpreutje voor Den S oldaat door dwang. Ei, Lucas weest geraên, wil u gezeg- lyk toon en, Tel liever, al waar 't meer; vyfduizend gouden Kroonen, Want nimmer, nimmer zult ge in>'t handlen van 't geweer, Aan ;an der Tak voldoen, fmyt ras de wapens neêr, ïa haal 't gevorderd geld. Is dat nu prefenteertn F Gy dagt uiisfctiien, dat het zo Hgtïyk om te leeren, En zo gemaklyk waar, als'tfchynt, maar neen , myn vriend! Dan had een Militair, zyn geld wel ras verdiend! Een maand, ei wat, een jaar, ziet men vaek heel verftreeken, Eer Burgers van 't geweer te handlen, kunnen fpreeken. Wagt, wagt u voor den dienst, de- fercie eischt den dood, Ei, waag uw' Boerenromp aan geen Soldaaten fchoot.   BE SOL B AA  lOÖR B¥AK&.   O? ) Inhoud van het Tooneelfpel. t e u n i s e n Teun t j e. Dit Tooneelfpel , het welk meede met zang verrykt is, heeft de Heet p. . t. u i t e n r r o e k uit de Franfche in d'e Nederduitfchc fpraak overgezet, en behelst het volgende onderwerp : Teunis , een edelmoedig jongeling bemint Teuntje , de eenige Dochter van een Herbersier, de Rots genaamd, doch welk meisje ook van Antony Bertrond, Oom en Doopvader van Teams, een jaaff en gierig mensch. bemind wordt, welke aan de Rots tot voortzetting van Zyn zaaken, tweehonderd Guldens geleend hebbende, onder voorwaarde dat hem dat geld binnen 't jaar ter hand «eiWd zou worden, of dat hem anders Teuntje tot eene vrouw gegeven zou worden , de oude man , die nogonmagtW aeweest was hem te betaalen, dwingt toeliet overgeeven van zyne dochter, welke hem e^ter geene de minste genegenheid toedraagt. In deeze gefteldLid van zaaken verneemt de Rots van den kaper Kapitein Stnkpoort, de te rugkomst van een Schip op het welke  C i8 > ie Rots twee duizend guldens aandeel had > waar door hy hoop krygt van Berirand welhaast te kunnen betaalen, doch deze wil in 't geheel nietwachten maar ten eerfteu voldaan zyn, en zoekt ondertusfchen Teuntje met zyn neef Tennis oneenig te tnaaken, haar vertellende dat haar minnaar op een ander meisje verliefd is, waar op Tennis aankomende op eene vrolyke wyze vertelt dat hy de'fchoone Margaretha gezien heeft, meenende het fchip waar op Rots zyn rvkdom had, en van 't welke Teuntje niets wist, die integendeel! meent dat by van kaar-gewaandemedevryster fpreekt, waar door hy van haar. zeer fpytig ontfangen wordt tot dat de Rots verfchynt, die het misverftand uit 'den weg ruimtjSerfJVïwrfbeftraft over zyn kwaadftooken en de Gelieven de JiryiWd laat om elkander te liefkoozen©ndertusfeben ontftaat 'er een fchrikkelyke ftorm en onweder verzeld van donder en blixera , terwyl men een fchip ziet vergaan en de Zeelieden m de polven met den dood worstelen. 'tOnweêr gedaan zynde , «teelt Téunis aan Teuntje de blyde tydingmede dat hy. 't verlof om • met. haar te trouwen • fan zyn Vader, verkregen heeft, waar  C 19 ) ever zy neg in volle vreugdzyn, wanneer Bsrtrand hen op eene kwaadaartige wyze kennis geeft, dat het Schip van de Rots in 't gezigt van de haven vergaan is, en de Herbergier zeiven in de gyzeling zit. Traanen en gebeden der gelieven by den ouden Vrek tevergeefs zynde, befluit tennis dienst by den Kapitein Stukpoort te neemen eh voor zyn handgeld de oude Rots uit de gyzeling te verïosfen, 'twelk gefchiedt zonder dat 'er iemand van weet. Intusfehen dringt Bemand fterk by Teun 1 je aan om hem te trouwen, daar zy door Stukpoort ook toe geraaden wordt, als geen ander middel overig zynde om baaren Vader te ontflaan, zy is op het punt om 'er, ondanks haar hart, toe te befluiten, wanneer de verloste Vader tot aller verwondering te voorfchyn koomt en kort daarnaa nis , waar op zig. de zaaken ontwikkelen, Tennis bekent dat hy de Ver losfer van de Rots is, Stukpoort door deeze edelmoedigheid getroffen, fchenkt Teun:s het handgeld, en de Herbergier verhaak dat het verongelukt fchip hem niet aanging , door dien de goederen van het zelve, op een ander fchip, dat reeds behouden binnen was, gciaden B %■ wa--  Waren , en hy dus zyn voornaamftc bezittingen behouden had Bert ■■and integendeel verttaat dat hy door 't ver. ongelukken van 't bewuste fchip , waar op al zyn vermogen was , ten eenemaal bedurven is, en verkrygt dus de ftraffe voor zyn inhaaligheid welke hy wel verdiend had. Hier mede en met eenige vrolyke Viiadeyilles eindigt dit Tooneelfpel. Op    TEUKTJE. ■i.   C « ) Op het Kunstprentje voor Teunis en Teuntje. De vrekke Bertrand eischt, dat voor 't geleende geld De Rots zyn Dochter Teuntje in zyne handen fielt: Dog, zy onwillig om dien ouden te beminnen^, Daar Teunis reeds te vast in haar ver • liefde zinnen Geprent is, houdt hem op, met uitftel op zyn vraag; Inmiddels loeit de ftorm, een aatchge onweersvlaag Vernielt een Schip waar uit de Rots zyn voordeel wagtte De ryke Bertrand die nu 't fpel gewonnen agtte, Beneemt hem voor de fchuld zyn vryheid; maar het goud Dat Stukpoort als op hand aan Teunis toebetrouwt, Dient hem ten losgeld en in 't eind moet Bertrand hooren Dat hy zyn Schip en goed in 't onweer heeft verlooren* B 3 VA-  VAD ERLANDS CUE OUDMEDEN E N GESCHIEDENISSEN. Levensfchets van ■DlEDERIK DE I. Eerfte Graaf yan Holland. Naa dat de Romeinen eindelyk geheel Bataviè', en alle de volken die 'er zig in nedergezet hadden , als waren de Qjiaden, en SaHers bedwongen hadden," ftond er een gewigtig Volk op, dat Franken genoemd wierdt , welke uit Duitschland afkomstig waren, en door herhaalde invallen eindelyk geheel Baiavic bemagtigden , en den naam van Batavieren deeden verdwynen, zy onttrokken zig ook langzamerhand aan de magt der Romeinen en hunne eerfte koning C h ïlde r i k betemde de nog overgebleevene Saliers en dc voor hunne oude vryheid nog ftrydende Friezen; zo dat hy nu geheel meester deezer landen bleef'. Vervolgens kwam het beltier deezer landen aan  C 93 ) aan Clovis die de eerfte h-anfai* Kaning was , vervolgens daalde de hecrfehagpye op zyne Zoonen The o- DERIK, ThEODEBERT, T H E O- debald cn Clotaris welke met de Saxers veel "te doen hadden , op Clotaris volgde Sigebert en naa hem C bilde rik II. De Saxers meede een muitziek Volk, wilden zig nu ten eenenmaale vry maaken en ftondcn met geweld tegen den volenden Koning Dacobert op, maar wierden door den zeiven hoopeloos geflagen en ten eenenmaale uitgeroeid, zyn Zoon Sigebert II. was beeter gefchikt voor het Kloosterleevea dan voor den throon, en liet de geheele ,Ryks zorg op zynen Holmeesters Gn, moald berusten , wiens beide zusters Bcpi*a en Geeriruid hier tc lande nog in naam zyn, de eerfte als de Stichteresfe der orde van de B'egynen, en de tweede naar eene Kapelle die zy te Geertruidenberg Anno 656 gelucht beeft, waarom deeze plaats nog haaren naam draagt. Naa deezen zwakkeu Dagobert werdt zyn Zoon onder den naam van DagobertII. ten Koning verheeven, maar door Grtmo(ud in ballinafcban gezonden, die zyn B 4 et"  C*4) cfgen Zoon onder den naam van Cffltderjk den II. op der franken zetel verhief, maar Clovis de Oom des afgezetten Konings ftuitte den moedwil van Grhnoald, kreeg hem gevangen en deed hem in de gevangenis door gebrek omkomen, waar naa de gebannen Vorst weder ten troon ftceg, maar vverdt ^kort naa zyn tweede verheffing op de jagt vermoord, zyn Zoon Theoderir wierd onder opzigt van Pepyn ynn Her ft al ten troon opgeleid , waar na Ka rel Martel de Regeering in handen kreeg, welken naa den opftand van den friesfehen heidenfchenKoning Radboud gedempt te hebben, het Ryk aan zyne twee zoonen Karoloman en Pep overliet, welken laatfte deeze landen te beurt vielen ; en naa wiens overlyden zynen Zoon Kakel, die ook wel Karel de Groote en Charlemasne genoemd wordt, volgde. Midlerwyl noodzaakten de invallen derDeenen en Noormannen onder de Regeering van Karel de Kaals dien Vorst , het Land met hoofden tfc voorzien die door kragt van wapenen bekwaam waren, de invallen deezer vreemde volken te fluiten. Men gaf hen den naam vaa Graavcn, welken fom--  C 25 ) fommige afleiden van den Latynfchen naam Grafhiarii of geheimfchryvers, die altyd den Grooren in allerleie gelegenheden vergezelden , cn daarom ook van de Larynfchc gefchiedfchryvers Verzellers, Comités, genoemd worden, andere weder zeggen Greef of Gr&cye, bereekende in de franfche taaie eenen Richter, en daaromJbebben de beftierders deezer Landen dien naam by haare inftelling vcrkrcegen. Wat hier van de Tyaare oorfprong zy, laaten wy onbetwist, genoeg is 't, dat Die de rik of Theoderik gezegd wordt in den jaare 863 onder den naam van Diederik !. het Graaffchap als eene gift uit handen van Carolus Calvus, andere zeggen Simplex de eenvoudige ontfangen te hebben. Hy was een Zoon van eenen GerolfoïSigebert Prins van Aquitanien. en zuiverde het Land van de ingevallene Noormannen enZweeden, waar naa hy te Egtnond een houten klooster ftichtte, alwaar hy ook naa zyn overlyden volgens fommigen in Anno 903 voorgevallen , begraaven is. Veel wordt van deezcn Graaf ten cpzigten dier gift verhaald, maar al les is even twyfTelagtig, zo dat men bv fommigen ook eenevolB 5 k Rots. De Ioeijendc zee Beukt woedend de Ree. Wat fchriklyk weder'. Wat aklig gezigt! De Blikfem fchiet neder Liet ysfelyk licht. Wat aklig gezigt ïn 't yslelykst licht! Het fcheepsvolk, doorwinde». En golven vermand Poogt redding te vinden In 't roeijeh naar 't ftrand. Maar ydel beftaan! Het ziet, fchier bezweken.» Zyn riemen vérbreeken: 7C Is met hen gedaan. Alle Drie. O Gy; Hemelheer! Zie gunstiglyk nêer; Dryf de onweersbui onder: Betoom «wen donder. aan-  C 35 ) AANMERK ELYKE G E B E URTENISSEN, zo in de Landen van den Staat als . elders voorgevallen. Anno 1783. Den 22 July , is in 's Gravenhage, in den Ouderdom van ioojaare» overleden, zeekere Christ'wa Loos. Den 23 dito, beviel de Gemalin van den Kroonprins van Pruisfen te Potsdam van een Zoon , die by den II. Doop den naam van Fredrik Willem Karei ontiangen beeft. Den aden Augustus , gebeurde te Zutphen bet volcend merkwaardig Sterfgeval. De W. Ê. G. Heer A. Leq, Capitein in 't Regiment van Randwyk, met zyne Vrouwe genoodigd zynde op de zilvere Bruilofte van eene Nigt te Arnhem, en dezelve met andere Familie-Vrienden vrolyk en wel gevierd hebbende , kwam 's avonds gezond van daar in deeze Stad te rug; doch overleed zeer fchielyk; maar op dien dag is ook zyne Nicht te Arnhem, die by C 2 ge-  C 36*) gezond verlaaten had , fubict geftorven, zo datde verzondene Rouwbrie-' ven van beide Sterfgevallen aan d& Vrienden die over en weer hier van niets wisten , eikanderen onder weg naar beide de Steden ontmoet hebben. Den 8ften dito, is de Koningin van Engeland in het Kraajnbcdde bevallen van eene Princesfe. Den 19 dito, zag men te Nieuwerkerk aan den Ysfel, te Amfterdam , en elders in Neederland , verfcheidene ongewoone Vuurballen in de Lucht, welke ter groote van de fchynbaare omtrek der Zonne febyf zig vertoonden , en naa eenigen tyd in de Lucht rondgedreven te hebben, zig verfpreide, en in een regen van vonken verging- Den 12de dito, is de Vrouw van zeekeren Koopman in 's Gravenhage in de kraam bevallen van 3 Zoonen en a Dochters. Den 8ften September, is dc Princes van Asturiën te Ildepkonfe in 't Kraambedde bevallen, van twee Prinfen. Den i8den dito, is de beroemde Wiskundige Leonard Euler, te Petersburg, in het 7711c Jaar zyns Ouderdorus overleden. Den  C 37 ) Den 17 October, zyn te Brusfel de afbraak van vier Poorten verkogt, -"waar voor alleenlyk hekken of Barieres in de plaats gelteld zyn. Den 7 November, heeft de Koningin van Vrankryk, naa drie maanden zwanger geweest te zyn, te Fontainebleau eene miskraam ondergaan. Den 5 December, is te Amfterdam, de aanbeftecding der Raamen , voor een nieuw Roomsch Armenhuis, het Maagdenhuis genoemd, aangevangen, en opgenoomen door den Timmerman Blaakman , 203 fluks Raamen, voor ƒ 4500 Guldens, zynde voor den geringen prys van 22 Gulden en 4 Stuivers ieder Raam. 1784. den 5 January. De zeer felle koude deezer maand, gaf thans gelegenheid tot een geval, waar van men. weinig voorbeelden heeft, tc weeten» twee Visfchers zyn overzee van Noordwyk naar Schevéningen gereden, eene zaak , die in de hardde winters wegens de oneffenheid van het flrand voor ondoenlyk gehouden wordt. Den 16 February, is te Anfpach, in den Ouderdom van 70 jaaren overleden , Baar K. H. Frederika Lom/a, C 3 Mark-  C3«) Markgravin van Brandenburg Anfoach Zuster des Konings van Pruisfen. Den 8 Maart, untftond 'er door geheel Gelderland , op die plaatfen en landen, welkers nabuurfchap aan Rivieren gelegen zyn, een zwaare watervloed, alzo dat het water over de Dykenheenen bruisfchende, in een ogenblik alles verdronk ; alleen tusfchen Nymegen en Kleef zyn 50 menfchen. en 6000 beesten verdronken. Op het Kunstprentje, verbeeldende De Watersnood in Gelderland. van den often Maart 1784. Het woedende Element bcmagtigt Dvk en Dammen, Niets ftuit zyn fnellen vaart, Het maakt zig eenen baan door alles op te rammen, Terwyl het niemand fpaart. OntfteldeHuisman vlucht, en hoed uw kroost voor fneeven, In deezen veegen Tyd Is 't best en huis en have, en al ten prooi te geeven Als men 't hoogwaardigst leeven Slechts voor gevaar bcvrydt. Den   WATERSNOOD ] den 8 £  trt ,1784.   ( 39 ) Den 27 Maart, is de Zaandammer Vcerfchuit, van Amfterdara op Zaandam vaarende, door een zwaar lek dat hy bekwam, ftootende tegen de laatile Dukdalf, gezonken , en 5 pasfagier» verdronken, en 14 geborgen. Den 3 April, is te Rotterdam een hevig oproer ontftaan, dat zyn aanvang nam, met bet optrekken der Burger Compagnie No.9. onder gezag van den Collonel J. J. Elzevier, en onder geleide van den Luitenant Le- ONAROUS VAN ZWYNDRECIIT, welke laatfte het gemeen op eene zeer kloekmoedige wyze wederftand bood, en met een klein hoopje A'ellorsten en Schutters die hem van de Compagnie nog overgebleven waren , de tailelooze en woeste bende van het muitend graauw, zo lange wederitand bood, tot hy zig eindelyk op het Stadhuis in veiligheid zag. C4 Of  C40 ) Op het Kunstprentje verbeeldende Het Oproer te Rotterdam. Den 3de April 1784. Zie hier een woesten hoop door geene • raagt te dwingen, Den dappren Zwyndrecht cn 1 zyn moedig rot befpringen : Maar Vaderlandfche trouw, cn 't eer- ■ lyk hart fhat pal In 't dreigendfte gevaar en aakligfte ! ongeval. Geen muitend woelen kan die Burgeren 1 vertfaagen Die uit een zucht tot rust het gladde i vuurroer draagen. Wee dan verdwaasden hoop! die wet en recht verkragt, Waai; eensgezindheid heerscht* vv^rdt muitery veragt. Den   OPJ&OEJR TE den 5 8 i.f.&.tfra.'K., del. ct■  'TTERDAM, I .1784.   C40 r Den 14 dito, is op den algcmeenen Dank- Vast- en Bededag, in de Nederduitfche Gemeente te Amfterdam, voor haare armen gecollecteerd ƒ 24605 - 18 - 8 Den iftenMey, is te Rome Overleeden, zyne Dcorl. Hoogheid Maximliaan Fredrik, Keurvorst van Keulen, en Bisfcbop van Munster. In deeze maand heeft men te Leiden de inzameling door den Oeconomifchen Tak voor de noodlydenden der Watersnood geflooten , en eene fomraa van ƒ11401:18:8 te Harderwyk ƒ3341:41 te Haarlem ƒ16728 : 10 aangebragt. Den iSJuny, ontftond 'er des nagts te Amfterdam Brand, aan den Overtoomfchen weg in de Katoendrukkery de Maas, die ook behalven het woonhuis tot den grond toe af braude. — VER'"  VERZAMELING van PUNTSPREUKEN. Wanneer Molière ftierf, maakten verfchcide Rymelaars Graffchriften op dien Dichter, een onder hen toonde een diergelyk gebrekkig Graffclirift aan zekeren kundigen Vorst, welke hem daar op te gemoed voerde : Behaagde het Code , Myn lieer J dat Molière my '£ uwe aanbood. 't Gebeurde eens op een Zeedorp in Nederland , dat 'er des Zondags gcduurende denKerktyd, Visch aangekomen was: de meeste Dorpelingen Visfchers en Visch opkoopers zynde, floopen de een naa den ander met hun buisgezin ter Kerk uit.' Eindelyk de Deurwaarder, die ook afflager van de Visch was, de reden van deezen algeflieenen opttand vernoomen hebbende, meende dat het eindelyk ook zyn tyd was om tc vertrekken, en nu de laatfte man in de Kerk zynde, riep hy in 't uitgaan tegen den Prediker, die door zyii yver nu eerst bemerkte dat hy al- ' "leen  ( 43 ) Jcen gelaaten wcrdt. Dominê als je ge» dam hebt, trek dan de Deur maar agter je toe. Een zekere Princes, welke dikwyls aan verftrooidheid van gedagten onderworpen was, ontmoetende eene jonge weduwe, die onlangs haaren man ver. ïooren had, zeide tot haar, gy hebt dan uwen man verlooren, Mevrouw, ach ! dat doet my van harten leed, en vervolgens van andere gedagten verftrooid geraakende, vroeg zy de weduwe, Mey rouw, had ge 'er maar een ? .Als men Socrates boodfehapte, dat hy door de Atheeners ter dood veroordeeld was , antwoorde hy, en zy door de natuur-, Xantippe voerde hem daar op te gemoed, maar zy hebben U zonder recht yerweezen , waar op hy antwoorde: wildet gy dan, dat zy my met recht veroordeeld hadden ? Aristippus fmeekte eens aan Dionys den Tyran om zeek ere gunst voor een zyner vrienden, Dionys wilde hem die niet toeftaan, by wierp zig dan aan de voeten van den Dwingeland, en omarm»  armde zyne beenenal fmeekende, wanneer nu eenige byftanders hem over deeze verneedering, als een Wysgcer kwalyk voegende berispten , antwoorde hy hen, ziet gy lisden dan niet, dat de jTyran hier zyne ooren heeft ? Zeekere Romein, Macenas tengastsiaale onthaalendc, zag dat die vriend van Augustus, zyne Vrouw ftreelde. Hy hield zig als of hy Hiep, en zulks niet gewaar wierd; maar als een zyner Haven inmiddels gebruik willende maaken van zyn meesters onagtzaarnhcid, een gouden Becker verborg, ontwaakte de looze flapcr, en fchreeuwde met luider fterinne. Schurk, Dief, ziet ge dan niet dat ik alleen vcor Macenas fiaape I Een Kleermaaker van Rouaan , genoemd Le Comte, had zig zodanig aan* gewend het Laaken der Lieden voor "wien hy kleeren maakte te llcelcn, dat by zyne dievery oeffende wanneer hy zyne eigene kleederen maakte. Wanneer zyn Vrouw hem hier over berisp, te, verfchoonde hy zig in deezer voegen, zeggende: Ik ben zo bang om deeze goede gewoonte te ontwennen , dat '~> ik  C 45 ) ik my zelve» niet Jpaare, uit yreeze dat ik in 't vervolg ook anderen fpaareu. mogte- Een onnozele Huisknecht, van zyi* Heer geboden zynde hem des morgens ten zes uuren optewekkcn, was zodanig bezorgd dat hy zig verOaapen zoude, dat hy den gantfchen nagt geen oog toedeed / en eindelyk de'klok vier uuren hoerende daan, opvloog cnvoor *t bed van zynen meester trad, die nog in diepen rust lag, hem zo lang ftootende en trekkende , tot hy eindelyk met veel moeite ontwaakte. De Heer meenende uit de drift van zyn bediende te merken dat het reeds laat was en hy zig verflaapes hadde, ftond in aller haast toornig op, 'twelk deknegtziende tot hem zeide : Myn Heer! vrees niets, g&a maar gerust 'weer liggen, ge hebt nog ruim twee goede uuren tyd, alzo de klok voorloopt, en zo even eerst yier uuren geflagen heeft. Zeeker deftig Burger voor den Rechter geroepen zynde, om op eene vraag te antwoorden, zeide de Rechter tot hem, ik geloof niet het geen gy zegt, gy zyt een Logenaar. De Burger ant- woor-  woorde hem daarop , vraag het da"n i fïechts aan den Heer die mede oogge- ■ tuigen geweest is, 't geen de Rechter r deed , en uit het antwoord van dien i Heer bleék, dat de Burger gelyk had. , ik moet u dan uwe eer wederom geeven , , fprak de Rechter tegen den verongelykten Burger, waarop hy hem toevoer- • de, men neen. Myn Heer, dat behoeft juist niet, behoud die jlechts; want als ' ge aan ieder wiens eer gy genomen hebt 'die wederom zoudet geeven , zoudt ge niets voor u zeiven behouden. Een onegt kind van adel zig eens m em vrolyk gezelfchap , waar in het gefprek over Hoorndragers en hun na«*cflagt viel, bevindende, zeide: lk'ben verzeekerd dat myn Vader geen Hoorndrager was , want hy is nimmer ge■eouwd geweest. ^ ZeekertrotschFranschEdelman gezien hebbende, dat een Spanjaard by ge'cgenheid eener Hofpiegtigheid, byna dezelfde wapens als hy voerde, fineer hem d* Handfchoen toe, en daagde hem tot eenen tweeftryd zo hy die wapens nier affiaan wilde, De Spanjaard nam 1  (47) Inam de uitdaging aan, en als zy nu op de plaats des gevegts yerteheenen vatten, en het fhal reeds ontbloot hadden , zeide de Spanjaard : maar myn Heer, waarover is toch onzen twist? •wel, antwoorde hem de Franschman, om dat gy mya wapen voert; hoedanig is dan uw wapen voerde hem de Spanjaard toe. Myn wapen is een Stiershoofd: o dan behoeven wy niet langer te twisten, antwoorde de Spanjaard, want het myne is een Osfenkop, en zy gingen in Vreede te fame'n het middagmaal houden. Zeeker man die een groote en lange neus had, zig op zeekeren dag in een zeer naauwe ltraat te Lyons bevindende , ontmoete aldaar een {potter, die hem verzogt de draaiboom om te keeren, hier mede zyn neus bedoelende, op dat hy een vryen doortogt mogt hebben. "Maar de ander mede een Jehrandere geest zynde, betaalde hem deeze ipottcrny kort en goed, zeggende : terwyl hy zyn neus, met den vinger als ter zyde {treek : ga vaar yoorby, ga maar yoorby, zvtttn ba aaien hier gce» HL t_ Nog  C4*> ' No* een ander, iemand in een naanvre ftmt tegen 't lyf loopende , die seen voet uit den weg gaan wilde, verzogt hem een weinig te wyken, waarop hy norsch ten antwoord kreeg, Ik wvk voor geen gekken, deeze bejegening die een ander byna dol gemaakt zoude hebben, werd door den beledigden zeer onverfchillig opgenomen, want hy ging ftraks ter zyde, en zyn hoed met alle teekenen van eerbied hgtende , zeide hy tegen den twistzoeker: ik dan wel.  VERTREK en AANKOMST DEC / POSTEN s SCHEEPEN, SCHUITEN e n KOOPMANS BODENS.   VERTREK der POSTEN van AMSTERDAM Het Generaal Poft - Comptoïr, alwaar genoegzaam alle Brieven afgaan ee aankomen,is agterhet Stadhuis, tusfchen de Huiszitten- en Molfteeg. Ook zyn tot geryf voor hun die verafgelegen woonen, op diverfche plaatfen Kaden gehangen, waarin men de Brieven op de meefté binnenlandfche Steeden (mits engefrankeerd) fteeken kan. De Poften vertrekken alle avonden naar de binnenlandfche Steeden vanHolland, als Rotterdam , Schiedam, Vlaardingen, Maasiluis, Hellevoetfiuis, enz. ten half 9 uuren; op Deifc en s'Hage ten negen uuren; opLeyden, Texel, Dordrecht en s'Hertogenbofch ten agt uuren; op Beverwyk, Alkmaar en verdere omleggende plaatfen ten zeven uuren; ©4? Haarlem ten half zes uuren; ook worden dezelve driemaal daags uit dc Kaül;: gehaaid, om met do Schuiten te li a ver-  C 20) vc'f trekken: als 'smorgens ten half tien, 'snamidda«m:en half één en half vyf uuren. Dc Brieven op Utrecht worden driemaal daags uit de Kaflen gehaald, om met de Schuiten verzonden te worden, als 'smorgens ten 6 uuren, 'smiddags ten 12 uuren en 'savonds ten 7 uuren. Des Maandags op Spanje en Portugal ten 8 uuren; Vrankryk, Braband, Vlaan* deren en Zeeland 'savonds ten half 9 uuren. Dingsdags op Italien, Keulen, Aken, Luik, Maaftricht, Munfter,en op geheel Duitfchland, Gelderland, Kleefs- • land, en de Ooftzec tot aan Mofcou 1 toe, ten 12 uuren: geheel Ooften, Hol- • 'fteyn, Deenemarken, Zweeden, Poolen, , Moscovien, Hamburg.Lubek ,Oldenburg, Geertruidenberg,Breda, Vianen, , Yflèiftein, enz. s'avonds ten 6 uuren', , op Zeeland enz. ten 7 uuren, en naar : Engeland ten half 9 uuren. Donderdags op Spanje en Portugal 1 's avonds ten 8 uuren, op Braband en 1 Vrankryk ten half 9 uuren. Prydags op Italien JLuik,Mwnfterland, buitfohlandjKieef en Gelderland ten 121 uuren. De Bode op Gelderland eu 1 Kleef welke goederen mede neemt'sna- ■ mid-!  ( 21 > middags ten 3 uuren. Zeeland,'savonds ten 7 uuren. Braband,Engeland ,enza ten half9 uuren. Campen, Zutphen,Dev-enter, Zwol, en opalleOveryfielfche plaatfen voor het fluiten der Boom. Saturdags op Breda, Zweeden,Poolen, Hamburg en Deenemarken, 'savonds ten 6 uuren. HetPoftcomptoir opFrieslandwovat gehouden op de Nieuwezyds Agterburgwal, over de Brouwery de Hooiberg, ook hangen 'er 2 KaiTen, als één aan de groote Beurs en één aan de Koornbeurs,* waarin men de Brieven, (mits ongefrankeerd,) fteeken kan. Op Vriefland alle avonden voor her. luiden der Boomklokken, en met de Poft Dingsdags en Saturdags avonds ten 7 uuren. Üp Groningen enOmrnelanden,Dz'«5,.fda?s en Saturdags 's avondeten 6 uuren» bp Ooftvriefland Dingsdags en Saturdags avonds ten 6 uuren. ü 3 «lij Aankom/} der Poften te Amfterdam. , Alle dagen van de binnenlapdfche Steeden. Zondags van Gelderland, Munfterland, Luik, Keulen cn Duitfchland. i Jrfaatidags van geheel Ooftea, Poo-  fen ,Zweeden,Deenemarken, Hamburg Breemcn, Kleef, Overyflel, Vriefland , Groningen en Ooftvriefland. Dingsdags, van Zeeland, Braband, Vlaanderen, Vrankryk, Spanje en Portugal. Woensdags van Italien. Dtf/^r^ö van Yh-iefland,Groningcn, Gelderland, Munfter, Luik, Keulen, geheel Duitfchland en Hongaryen Frydags, van Ooftvriefland, Kleef, Vinanderen, Braband, Vrankryk, Spanje , Portugal, geheel Ooften, Deenemarken , Zweeden , Poolen , Hamburg , Breemen, Oldenburg en Delmenhorit. DeEngelfche brieven komen aan na^r dat de Wind is. Vertrek der Poften van Utrecht. Alle avonden naar HollandenZecland. Maandags om de veertien dagen naar Braband, Vlaanderen, Vrankryk, Spanje en Hamburg 'savonds ten 8 uuren. Dingsdags, naar Hamburg,ten 2u«ren. Naar Gelderland en Duitfchland ten 6 uuren, Luik, Maaftricht, Aken, Groningen , Leeuwaarden , Overyffel en Engeland ten 8 uuren. Donderdags, naar Vrankryk, Braband en Vlaanderen,'savonds ten 8 uuren. fff-  C as ) Vrydags, naar Ttalién en zoalsdeS Dingsdags. Saturdags, ten 3 uuren naar-Hambur» en ten 8 uuren naar O veryflel en Leeuwaarden. Het aankomen der Poften te Utrecht* Alle dagen van Holland. Zondags ,van Duitfchland, Vriefland, Groningen, Gelderland en OveryÜel. Maandags, van Maaftricht, Aken en Luik. Dingsdags, van Braband , Vlaanderen, Vrankryk, Vriefland, Groningen en Overylïcl. Donderdags, van Gelderland, geheel Duitfchland en Italien. Vrydags, gelyk als Maandags. Saturdags, van Hamburg, Biaband. Vlaanderen en Vrankryk. Het vertrek der Poften van 's Gravenhage. Alle avonden ten 10 uuren vertrekt de Poft naar Amfterdam, Haarlem, Alkmaar ,Hoorn, en alle Noordhollandlche Steeden. Ook naar Naarden , Muiden, Delft, Leyden, Gouda, Rotterdam, Dord, Gornichem en geheel Zuidholland, Breda, 'sHertogenboilh, Geer* kruidenberg en Zeeland ten 3 uuren, al* B 4 oek  «w* fïatrr Utrecht, Woerden, Vriesland, Croningcn en O veryflel. Zondags, naar Maaftricht en de Meyesy van 'sHertogenbofch ten 8 uuren. Dingsdags en Vrydags naar Gelderland , geheel Duitfchland,Deenemarken, tweeden, Hongaryen, Poolen, Zwitserland , Italien en Turkyën 'sraiddags ten 12 uuren; naar Engeland tenouuien des avonds; naar de Ooftenrvkfche ïïedeilanden , 'sBofch, Zevenbergen, •Steenbergen Willemftad , Vrankryk, Aken en Luik,'savonds ten 8 uuren. Dingsdags en Saturdagsr^iaar de kleine boften Hamburg, 'smorgensten 11 uur. Donderdags, naar de Nederlanden, Vrankryk, Spanje en Portugal,'savonds ten 8 uuren. Het aankomen der Poften in 'sGrayenhage. Zo dags , van geheel Duitfchland, Beenemarken, Zweeden, Hongaryen, fooien, Zwitferland en Gelderland. Ma ndags, van Hamburg en de naburige Pruvintiën. Dingsaags, van de Neaerlanden en Vrankryk. lVoensdags,\m Zwitferland, Italiën cn Venetiën. Donderdags, als Zondags. Vry-  ( 45 > Vrydags, gelyk Dingsdags, cn Vfltt Spanje en Portugal. Poftwagens van Amfterdam o/> sHage. Alle dagen van den isden Frebruary tot den i4den November 2 Wagens * yice ver fa, één des Morgens, en één des Namiddags ten één uur. De Morgen. Wagen rydt van den isden Februa _f 1—- Haarlem — — 1 . 5 _ *—- Berkenrode 1 . I2 * Hillegom ■— 2 - 2 —* ■ Lis — 2-12 — ' ■ Saflenheim — 2 - 18 —• ——- Duivevlucht — 3 - <5 — -— 't Haagfche Schouw 3 - 12 —• •"*»- 't Huis ten Deil 4 . 2 — En  1a\ wederom van'sHage naarAmfterdans» Na%r 't Huis ten Deü ƒ- 14 ~ « 't Haagfche Schouw i - 4 — —— Duivevlucht 1 - 14 — Saflenheim 2 - 1 — Lis 2 - 3 — Hillegom — 2 - 15 ~ Berkenrode 3 - 8 — Haarlem 3 - ~~ — 't Huis ter Hart — 4 - a — Poi»  f 28) Poftwagens van UTRECHT. Op 's HERTOGENBOSCH. Alle morgen 20 'er vracht is; dog alleen des Zomers te beginnen niet den 5den April. Op Amersfoort, Zondags,Woensdags , Vrydags en Saturdags, 'smorgens ten 7 en 'snamiddags ten 4 uuren. _ OpDEVEtJTER JDingsdags enVrydags, y'ice ver fa, van den itten April tot den 3pften September, 'smorgens ten half 6 uuren, van den iftenOctobertotden 3iften dito ten 7 uuren , van 1 November tot den a8itcn February ten 9 «urcn.vanden iften Maart tot den 3iften «ito, ten 7 uuren. Op Gornichem en Breda, nes Zomers alle dagen ten 6 uuren, te beginnen met den isóen April. Op Zutphen, alle dagen van voor «et Logement de Witte Engel. OpArnhen enN,ymegen,alle morgen naa het aankomen der Nachtfchuiten. Van den isden April tot den iften Octoberzal dePofhvagen vertrekken van Gornichem op Breda , yice ver fa, alle worgen ten 5 uuren, en 's namiddags ten  C 29 ) ten i uur, van Gornichem op Vianew* van waar alle uuren een Schuit op Utrecht vertrekt, zo dat men'smorgens van Breda vertrekkende,'s avonds te Utrecht aankomt , van waar men de Nachtfchuk op Amsterdam nemen kan. Dc vracht van Breda tot Vianen is voor ieder perfoon met 15 pond Bagagie f6-2- en van Vianen totUTRECHT met de Schuit 3 en een halve ftuiver. In tegendeel rydt de Poftwagen van Vianen op Gornichem af, 's morgens ten 8 uuren, zo dat men dien zeiven dag nog te Breda aankomt. Op Rh enen, Amerongen en 't Rheensche Veen , alle Woensdagen en Saterdagen op den middag. Op Wageningen , Saterdag, 'smorgens ten 10 uuren. Op T h 1 e l , over Kuilenburg en Buuren, van den iften Maart tot den iften December alle Maandagen en Donderdagen, 's morgens ten 9 uuren, en van daar des Dingsdags en Vrydags over dezelfde plaatfen tc rug: en alle Maandagen en Donderdagen van Thiel over Buuren en Kuilenburg , naar Utrecht, te rug,keerende van daar des Dingsdags en Vrydags naar Thiel te rug. Ook maakt men "bekend dat de Poft-  C r ) wagen van Zwol op Lingen, heen enwederrydende,mct die van Bylevcld correfpondeert en van Zwo/ des Maandags ten 7 en Dingsdags ten 6 uuren naar Lingen, en des Maandags cn Vrydags omtrent den middag van Lingen naar ifwc/ afrydt, kunnende met dezen Wa%erijPaflagiers, Geld engoederengetransporteerd worden, naar Byleveld, Heryord, Minden, IWdeshcim, Brunswyk, Gojlar, Halberftad, M.:gdelurg, Leipzig, geheel Saxen, Berlyn, Siléfien , Pruilen, Poolen, Rusland, Jlolftein Meeklcnburg, Pommeren JLypftad,IJesfenland, Pader'om, Osnabrüg , en verder boven in "t Land. Ook rydt 'er een Poftwagen vunllasfe.lt op den Hardenberg des Maandags 20 dra de Veerman van Amfterdam is «ingekomen. De  C 31 ) Be voornaamfte Beurt-en VeerSchepei van AMSTERDAM. Buiksloot, alle uuren van het openem tot het fluiten der Boom eenSchuit, de vracht is 2 en een halve fruiver. bf.verwyk, alle dagen ten 3 uuren en 'Maandags ten één en drie uuren een Schuit van de Texelfche Kaay. Harderwyk , alle dagen één uur vóór het luiden der Boomklok ,'van de Cara» -perfteigef aan den Nicuwenbrugsboom. . Zaandam , alle uuren een Schuit, leggende by de Haringpakkers Toren. De vracht is 3 Stuivers. DoRDRECHi^des^ö^r^^cavondsee» Schip van de Cingel, tufTcheu de Lynbaan en Korsjes-fteegen. Enkhuisen, alle avonden voor het luiden der Boomklok, kgt by den Nieuwenbrugs boom. Zwol, alle avonden van den 13de» February tot den 6den December: één uur voor het luiden der Boomklok., en van den 7den December tot den 12 February , Dingsdags, Donderdags en Saturdags3 aan de Ooftzy van den Oudenbrug. iLMiLiNGEN^alIe avonden éénuurvoof iet  H 32) het luiden derBoomklok, van de Texei-I fchekaay, van Harlingen kanmendoon geheel Vriesland Reizen. Des Zomers' betaalt men voor de vracht 15 en 'sWin-1, ters 18 duivers. hasselt,desZomers,Zc/2^^Mz'?«dags, Woensdags en Vrydags, één uur voor het luiden der Boomklok. Des Winters Zondags niet, het Schip ligtopi het Water voor de^ Kolklteeg, men kaai ook met den Zwolfchen Beurtman gaan, 011 zig te Haflelt laaten uitzetten. Campen , des Zomers , Maandags^ Woensdags enVrydags,'s\V'mters>Dingsdags en Vrydags voor het luiden der Boomklokj^op het Water, voordeOudenbrugfteegx Deventer, D'ngsdags, Donderdags en Saturdags, 'smorgens vroeg van liét Water by den Oudenbrug. Breda , alle Zondagen met het openeai derBoom,van deCingelbydeTorenfluis* Embden, des Saturdags een Schip vaai het Water voor de Zoutfieeg. December , January en February geen valt Veer; ook liggen Embder Scheepen byi de Nieuweflads Herberg. Elburg, Dingsdags, Donderdags, eti i Saturdags één uur voor het luiden der Boomilok a by de Nieuwenbrug. Tex-  C 33) Texel, «11e avonden met het luiden derBoomk1ok,vandeTexelfcfoekaay. Workum, in Friesland, alle avonden met het luiden der Boomklok, dog 's Winters 3 ma»l in de week : alsDingsdag, Donderdag en Saturdag , van het Water, voor de Kapel (teeg. Sneek, Zomers Maandag, Donder» dag, cn Saturdag,voor het luiden der Boomklok, van het Water voor de Valkenfleeg. Zutpiien, Saturdags, vnor het lidden der Boomklok, van het Water aan de Ooftzy der Oudenbrug. Medf. nblik, des Maandags en Donderdags ter, 2 wrett,enWosns4dgset\ Süturdazseen van buiten,dog 'sWinters alléén Dintrsdag . de Nieuwen brug. Hillegom, Dingsdags en Vrydags, ten a uuren een Sch'p, van de Heereft graat, over de Leydiebe gr»gt. Gornichem, Donderdags met het openen der Boom, van de Cingel, by de Linherfche Nieuwe Kerk. Huisduinen, Maandags, Wvnsdau en Saturdags, by de Haring-pakkers Tooren. Groningen, Zondags en Donderdaas, met het openen der Boom. van het Water voor de dubbelde Worftfteeg. 'sHeerenveen , in Friesland , C DhigS'  ( 34 ) Dingsdags, met het luiden der Boom»ij klok, van het Water voor de dubbelde Worstfteeg. Nteukerken, Dingsdags, Don-. derdags en Saturdags, voor bet luidem der Boomklok, van de Texelfchekaay., "sH e r t o g e n b o s c h, Zondags een 1 Schip van de Cingel hy de Toorenfluis., Breemen , Saturdags een Schip, vim de TeXv-lfchekaay by de Nieuwenbrug.., Kuilenburg, des Vrydags, van i de Cingel voor de Schoorlteenveegers; Kuinoer, Dingsdags avonds met t het luiden der Boomklok, uitgenomen i in de maand January, leggende aan den i Dam. Brouwershaven, om de 14 t Dagen een Schip, van de Cingel, by de Lutherfche Nieuwe Kerk. Zwamm eroam, Maandag en Vrydag, ten 12 uureu va» het Rokkinby de Langenbr»g. Keulen, alle weeken een Schip, , de kleinen leggen op de Oude Turfmarkt en de grooteu op deGelderfche kaay, en aan de buitenkant van h«t nieuwe Eyland. Kortenhoef, Maandags, ten 13 *Miren van bet Rokkin. ÜAlf-  C 3fT) Ham burg, wanneer het Schip vol geladen is. Antwerpen, Antwerpen,Brug' gen, Oofiende,Brnfsl, Gent, Rouaan, Mecheltn, Duinkerken, Iperen en Nieuwpoort, hier van is geen bepaalden tyd , te bevragen op het Cingel by de Toorenfluis. Leeuwaarden, Zondags en Donderdags , 'smorgens met het upenen der Boom, een Schip- F ra nek er, Saturdags, met het luiden der Boomklok, van het Water, voor de Zoutfteetf. Lemmer, 's Avonds by de Papenbrug, en van buiten met het luiden der Boomklok. D u s s b l d o r p , om de 2 9 i Weeken een Schip van de Gelderfchekaay Ooftzyd*. . • • „ 1>en D a m , in Groningerland, alle Weekcn, des Zomers, met het luiden der Boomklok, van het Water by de Baafjesfteeg- Delfziel, alle Weeken , des Zomers met het luiden der Boomklok, van het Water by de Valkenfteeg. Middelburg, Saturdags 'smorgens ten ii uuren,van deHeerengragt voor de Molenfteeg- C 2 Steen-  C36) Steenwyk, alle Saturdag avonden, vóór het luiden der Boomklok by de Sp irrecdammerbrug. Mbppel en Zwartsluis , bingsdags en Saturdags, dog 's Winters iVoens. dags, vóór bet luiden der Boomklok, van de Texelfchekaay. . Lucek, alle Weeken een Schip in^de Haringpakkery. Oldenburg, ééns in de Week by de Y- brug. ViANEN aan de Vaart,om de veertien dagen een Schuit, van het Rokkin. Nïmecen, Donderdagse morgens van de Cingel by de Lutherfche Nieuwe Kerk. Vlissingen, om de 8 of 14dagen, t-en Schip van de Cingel by de Brgftraar. V o l l f. n h o v r n , Dingsdags, een Schip van de Tesellchekaay, voor de Riamskooy. Venlo, van Apr'l tor October,aIIe£ dagen een Schip van de Gelderfchekaay. Wezel, alle 14 dagen een Schip van de Geldt rfchekaay by ne nantemerbrug, bier mede verduurt men Goederen naar '1 Tolhuis* Schenkenfchans, Griet, Eaimerik, Reet,, Burik en Rynbcrg. Sr- Vali£rv» in Frankryk, om de  ( 37 ) de 3 of 14 dagen een Schip van de Cmgel by de Lutherfche Nieuwe Kerk. Emmerik, alle 14 dagen , d<. s Zomers Dingsdags, van het Rokkin byd* Duifiesfleeg. Wageningen»alle 14 dagen, desSa* turdags van her Rokkin by de Beurs. Arnhem alle Woensdagen des avonds , maar in de Maanden December, Jar uaiy en Febiuary, om de 14 dagen, van htt Rokkin VOor de Gnperfteeg. 2 ie rïk.2 e E, Zomers alle Weeleen een Schip van de Cingtl voor de Mo. lenfteeg. Woerden, Maandag en Donderdag, ten 12 uuren van het Rokkin voor de Gaperftecg en ten 3 uuren van buiten de Utreclüfche Poort. C 3- Vtt-  ( 38 ) Vertrek der VRACHT MAR Ken andere SCHUITEN. J_[aarlem, de Vracht-Schuit vertrekt van den i April tot den 30 September, 'smorgens ten io uuren en 'snamiddags ten 1 uur, en van den 1 Oétoher tot den 31 Maart 'smorgens ten 10, 's middags ten 12 uuren. Des avonds het geheele Jaar door, een uur -voor het luiden der Boomklok. Leyden, alle dagen , uitgezondeid des Zondags, Zomeis, 'snamiddags ten 6 en 'sWinters ten 4 uuren van de Cingel by de Heilige weg. Ook gaat 'er des^Zomers en wel van den 1 Maart tot 31 October, de Kaag van den Ovettoom, Delft, alle middagen ten 1 uur een Schuit van het Rokkin, by de Kapelfteeg, ten 3 uuren van buiten de Utrechtfche Poort. Deeze neemt Perlonen en Goederen mede. 's Gravenhage, alle dagen'snamiddags ten 1 uur van het Rokkin by de Kapel, en ten 3 uuren van buiten aan de Beerebyr. Deeze neemt Perfoncn en Goederen mede. Rot-  C 39 ) Rotterdam, alle middagen ren 12 uuren van het Rokkin by de Kapel,, en ten 2 uuren van buiten deUtrechtiche Poon. Ook gaat 'er als het beflooten water is , van de ReguliersBreeftraat een wagen, 's morgens tem 3 uuren met Perfonen en Goederen. Schiedam, des Dingsdags, Donderdags en Saturdags, een Schuit'snamiddaüs-ten 1 uur van het Rokkin by de Olyflagersfteeg, en ten 3 uuren va» buiten de Utrechtfche Poort. Gouda , alle dagen de Yker, leggende op dePypenmarkt,de Marktfchuit vaa den 1 Maart tot den 30 April 's morgens ten 8 uuren , van den 1 Mey tot den 31 Augustus 'smorgens ten 7 uuren , en van den 1 September tot den 31 OclobeC 'smorgens ten 8 uuren- Van November tot February geen Oagfchuit ,maar het gantfche jaar dooreen Nachtfcbuit, ten 8 uuren van de Beertbyt, twee uuren vroeger van de Pyptnmaikr. Utrecht, alle nuren op het RoJikin,aindeOGitzyde van de Langtnbi ug. Bodegraven, alle Maandagen een Schuit van de Cingel hy de Munts - Tooren, 's middags ten 12 uuren. 'sG ravilakb>alle d*gen, behalyen des Zondags een Schuit 's Namiddag» ten half één uur van den Binnenin tusfchen de Groent burgwal en Halvemaansbrug: ten 2 uuren van buiten de Weesper Poort. Ysselstein, alle Maandagen een schuit, 'sNiiiniddags ten 3 uuren vm het  C 4T 5 het Cingel, by het Latynfehe .^chooï, en ten 6 uuren van buiten. De Markifchuiten van Ni<ïhtf.vecht, LoENDFRSLOOTen Overmeer, vertrekken 'sMiddags ten 12 uuren van de binnen Amitel by de Bakkerbrug. VV a v e r e n en de Nes , alle Maan» dagen, ten 12 uuren van het Kokkin, by de Olyflagersfteesï. NooRUVwÈen Noordwyke* hout, des Maandags, 2 Mai ktfchuiten, als; één aan de Nieuwmarkt en één aan de Bloemmarkr,vertrekken'sMidda«steni2unren. Oudenwater, alle Dingsdagen en Vrydagen, ten 11 uuren van de Voorburgwal achter het Stadhuis en ten 12 uuren van buiten de UtrechtfchePoort. Edam, alle dagen'sNaauddags ten c uur een Schuit van de Texelfchekaay. Alkmaar, alle dagen 'smorgens ten o uuren dog Maandags een,'s Namiddags ten 2 uuren van het Water voor de Karnemelkfteeg. Stavoren; alle avonden met bet luiden der Boomklok van de Alkmaarder fteiger. Munnikendam, alle dagen een Schuit, 'sNamiddags ten 2uurtn,van het Water voor de Karnemelkftseg v»n deAlkr^fteiger.^  c io S c h o o n h o v e n, alle veertien dalen des Dingsdags een Schuit 'sMiddags ten 12 uuren,van deHeerengragt by de Utrechcfche Straat, en ten één uur van huiten de Utrechtfche Poort. Puriierend,alle dagen een VrachtSchuit'smiddags ten i uur dog maandags ten 2 uuren, van het Water,* voorby de Karnemelkfteeg. Trekfchuiten van AMSTERDAM op Haarlem, met het openen van de Poort, tot 'savonds ten 8 uuren, alJe uuren een Schuit, de Vracht voor ieder Perfoon is van den i April tot 30 September 6 Huivers, en van den 1 October tot 31 Maart 7 ftuivers. Levden , de Nachtfchuit alle avonden ten8 uuren. van buiten de Utrechtfche Poort de Vracht is lofhiiv. en4penningen. Door Muiden op Naard en, alle dagen jan den 1 April tot 30 September, Zondags 'smorgens ten 5, 7 en jo uuren . Namiddags ten 2,4 en half o uuren, in de Week 'smorgens teno", * en 10 uuren , dog des Namiddags «elyk des Zondags. Van den 1 OcTroToer tot den laatften Maart, 'smorgens ten 7,9 en 11 uuren en 'sNamiddags ten I» 3 en 5 uuren, van de Prinfegragt by  ( 43 ) by den Amftel, een balf uur Iaatervaa buiten de Weesper Poort. De Vracht tot Muiden is 5 ftuivers en 12 penningen en tot Naarden 9 ftuivers. Noch Iaat *er alle Woensdagen 's Middags ten ia uuren een Marktfchip van het Water voor de Baafjesfteeg. Met bellooten Water ryd 'er een Wagen door Muiden tot Naarden, Namiddags ten een uur van de Prinf-gragt by den Aniitel. W e e s p, alk dagen, van den iOMaart tot k Oclober, Zondags** morgensten 6, 8 en 10 uuren en 's Namiddags ten half 3 en half 6 uuren. In Je Week 'smorgens ten 6 en 9 , s'Namiddag Ten balf 2 half 4 en hall6 uuren. Van cien 16 Oftober tot den 15 Maart, Zondass ten 8 en 10 uuren, 's Namiddags ten half 3 en half 5 uuren, en in de Wet* 'smorgens ten 8 en 10 uuren 'sNamidiaas ten halfs, half 4 tn halt k uuren, van de Prinfegragt byden Amftel, een half uur laater van buiten de» Weesper Poort. Des Zomers >s de Vracht 5 Huivers en 4 penningen , en *sWinters 5 ftuivers en 12 penningen. Utrecht , alle dagen van den 15 Maart tot 14 September,'smorgens ten 7, 's Namiddags ten 1 en 'savonds ten i uuren, Van den 15 September tot den  C4l ) ï4 Maart, 'smorgens ten 8, 'sNamiddags teu i en 'savonds ten 8 uuren, een half uur vroeger van de agtergragt by de linnen Amrtel, de Vracht is 13 ftuivers en 8 penningen. Men kan met deeze £ Schuit ook gaan naar Ouderkerk. Abcoude, Baambruege, Loenen. Loendet floot Ni en** wer(Iuis,Breukelen,Maarsfen en Zuileiu , MAARSSENen Breukelen, alle dagen 1 (behalven des Zondags geen Schuit op > Maarsfen ) 'sMiddags ten 12 uuren van 1 de Cingel, byde Munts -Tooren , en 1 ten 2 uuren van buiteu de Utrechtfche : Pooi t, vaarende door Ouderkerk, Abcou- det Beambrug, Loendetfloot en Niat- • wtrfluis,met Perfoonen en Goederen. Uithoor N.alie dagen behalven des Zondags, 's Namiddags ten 1 uur een Schuit van hetRokkin by deOlyHagersjl. Hoorn, alle avondeu een balf uur vódr het luiden der Boomklok, van het Water voorby de Kamemelkftetr.. Ook kan men over Buikfloor gaan, sis 'smorgens ten 6,8, en 9' uuren 's na middags ten 1,2,4en'savonds ten half9 Huren van her Buikflooterveer aan de nieuwe Stads Herberg.ÜeVrschtfchuiropHoorri, zynde het binrevter, op deVoorf urgvval voorde Grave nitraat, vertrektDingsdag Donderdags en Saturdags. SCHEE-  C 45 } SCHEEPEN en SCHUIT ES Van de builen Steeden. Van ÜTRECH'1. Op Amsterdam, even gelyk als van Amfterdam op Utrecht, dog met dat onderfcheid, dat des Winters de laatlle Schuit ten 9 uuren van Utrecht vertrekt; ook gaat des Maandags ten 4 uuren een Sciiietfchuit. Op" L e y d e n , van den 15 April tot den u October 3 Schuiten,als 'smorgens ten 7,'s middags ten 12 en 'savonds ten 8 uuren, en van den 15 October tot 14 April, 'smorgensten 7 en 'savonds ten 8 uuretj. Op Rotterdam, alle Maandagen, en Woensdagen een Schip, 'sNamiddags teu 3 uuren van binnen en ten 4 uuren van buiren, Dingsdags en Donderdags , ten 10 uuren van de Vaart. Saturdags 'smorgens ten 10 uuren van binnenten 12 var, buiten en ten 4 uuren van de Vaart. Op de Vaart, vice yerfa van den 15 Maart tot 15 September'smorgens ten 6,8, 10 en 12 uuren , 'sNamiddags ten 2,4 en 6 uuren,en van den 1»  C40 16 September tot den 14 Maart's raojw gens ten 7,8, 10 en 12 uitten en 's Namiddags ten 2,4 en 6 uuren. Nog zal ▼an den 15 Maart tot den J5 September een Schuit moeten vasr- n 'smorgens ten 7, 'sNamiddags ten 1 en'savonds ten 5 uuren. En van den 16 September tot den 14Maart, 'sNamiddags ten I uur, al was 'er maar één Perfooii, en die voor drie willende betaalen , enzo 'er twee Perfoonenzyn,zullen voorvier moeten betaalen. Op Antwerpen, om de ij dagen Dingsdags 'smorgens ten 8 uuren. Op Delft, alle bingsdagenznSasurdagcn één Schuit, 'smorgens ten Ii uuren. Op 'sG r a ve n h a ge , alle Donderdagen en Saturdag en één Schuit'sNaMiddags ten 4 uurenvan H A A R L E M op Amsterdam, even als van Amfterdam op Haarlem, dog rnet die uitzondering , dat de laatfte Schuit 'savondsten half 7 uuren van Haarlem gaat. OpLEYUEN. alle dagen van den 14. Maart tot 2 October 'smorgens ten6, 8, 10 en 11 uuren,sn de Marktfchuit ten 12 uuren's Namiddags ten 1, 2, 4  (4? > 4 en 6 uuren. Van den 3 Oclober tot 13 Maart, 's morgens ten 5, 10 eh n uuren en ten 12 uuren de Marktfchuit; 's Namiddags ten 2,4 en 6 uuren. Ook alle dagen een Nachtfchuit, 'savonds ten 11 uuren. Deeze vaart op de morgenfchuit van 4 uuren van Leyden, op «ten Haag, Dek en Rotterdam. Van LEYDEN op Amsterdam, de Marktfchuit alle dagen, des Zomers ten 6 en 's Winters ten 4 uuren 'sNamiddags: de Nachtfchuit ten 9 uuren, ook vaart des Zomers 'smorgens ten 11 uuren de Kaag. Op haarlem,van den 14 Maart tot den a Oélober, 'smorgens ten half 4, half 7, 9 en 11 uuren , 'sNamiddags ten half 1,2,4 en 6 uuren; de Marktfchuit ten 10 uuren, van den 3 Ottober tot den 13 Maart 'smorgens ten half 5 en 9 uuien, 's Namiddags gelyk als Zomers ; de Nachtfchuit ten 11 uuren. Op Gouda , 4 ma»1 in de Week als 1 PToemdaes, Donderdags; Vrydags en Saturdags 's Middags ten 12 uuren een Schuit. Op 'sHage en Delft , 's morgens ten 4, 6, 8 en half 11 uuren, 'snamrddags un half 1, balf 3, 5 en half 7 uuren. op  C 43 ) Of» Utpïcht door Woerden, van \ den 15 Oéloher tot 14 Maart, 'smor-■ gens ten it en 'savonds ten 9 uuren,, cn van den 15 Maart tot den 14 Octo-. ber 'smorgens ten 9, 's namiddags ten \ balf 1 en 'savonds ten 9 uuren. Van 'sGRA VENIIAGE op Delft, alle uuren een Schuit vi» te vtrfa, dog vaart op het halfuur af. Op Rotterdam, alle Middagen ten half 2 uuren een Marktfchuit. Op Leyhen "s morgens ten 5,7 , en 9 en half 11 uuren, 's namiddags ten half 1, half 3, half 5 en half 7 uuren. Op Haarlem, Vrydags 'smorgens ten 8 uuren. Op Amsterdam, alle midlagen ten half 4 uuren, de Marktfchuit. Op Gouda, alle Dingsdagen 'smorgens tep ?, miren. Op Utrecht ; alle Saterdagen namiddags ten 4 uuren. Van ROTTERDAM op Delft, van den 1 April tot den 30 September , alle uuren,'smorgens van 6 tot 'avonds tea 8 uuren een fchuit en van den  C49) den i O&ober tot den 31 Maart van 'smorgens ten 7 tot 'savonds ten 7 uuren en ten half 5 'smorgens de Marktfchuit. Van 'tTolhuis, aan de overzyde van de Maas, gaar in vreedes tyd alle dagen een Poft wagen op Antwerpen , en voorts door geheel Braband, van den 1 April tot den ao September'smorgens ten 5 uuren,de Vracht voor ieder Perfoon met 25 Pond Bagagie/o- 9. De Scheep-n op Nymegen, Zeeland, Antwerpen en Bergen op den Zoom, vertrekken met de Eb en Vioed. KOOPMANS BOODENS van AMSTERDAM op Deventer, Dingsdags en Vrydags avonds met het fluiten der Boom, te bevragen in de Wannoesftraat by de Nieawenbrugfteeg. 'sHertogenbos6H, enomlegfende Plaatfen, om de 14 dagen des Dingsdags, te bevragen aan 't Comptoir van "stterlogenbofch. TlLBÜR g,G o R ni c H e m , H e u s- B E N, en omleggende Plaatfen, om de D 14 da-  (50) 14 dagen, des Saturdags avonds, te bevragen in 't bovengenoemde Cornptoir.' Vriesland, 'slVoenrtags avonds1 vóór het (linten di.r Boom, re bevra-' gen op de' Agterburgwal over de Brou* wery de Hooyberg. Zeeland, alle Dingsdags en Vry- ■ dags avonden , te bevragen aan hett Zeeuwfche Poft-CoTiptoir aan de Beurs. . Zwtphen, alle Vrydags avonden , , vóór het fluiren der Boom, re bevra- • gen op de Fluweele Burgwal hy de s INiefel. Deutekoh, om de 14 dagen met: Brieven en Pakken, door Harderwyk . en Doesburg, re bevragen inde Nieu- • wenbrugfteeg, in de Zwaan. Zo 'er een ge Schippers van legplaats mogten veranderen, of eenige veranderingen by hun voorgevallen, bevin. den hier overgeflagen te zyn , zo worden dezelve vriendelyk verzogt, zulks san den Drukker deezes bekend te maken , zullende in 't vervolg naar genoegen varanderd worden.  ( 51 ) SPECIFICATIE VAN HET KLEINZEGEL Met de vyfde verho.ïinge, tot welke Piys dezelve worden veikogt. i Zegel a % ft. koft - ƒ o: 5: — ï a 6 lt. o: 9:-- \ 1 a 15 ft. »; 0:~ ï a 24 ft> i:ïo;~ 1 , a 10 ft. 1:18: — ï a 48 ft 3:2: — ! a 3 §!• *—— c-1?-" l ÜTZT J 6 gl.' 7: ! a 8 gl. 1» • M~ 1 a 12 g!. 1 15 "• 0;— x a 16 gl. 20: 0:— x a 18 gl. ——- *a:iw7 X a 24 gl. —- W : l8:~ D 3 HUUR.-  C 52 ) HUUR CEDÜLLEN., Van Huizen, Landen, Schepen , &c. Alle de jaaren Huur by een gerekent. Bened. de50gl. opeen 3ft. Z ƒ0:6:0) Van 50 gl. tot roo 6ft.Z. o:io;o> 100 tot 200 12ft. Z. o: 17:0) 200 - «m 600 24 ft. Z. 1:12:01 600 — 1000 3gl.Z. 3:18:0*) looo «1 ... in 2000 6gl. Z. 7:14:0) 2000 — 3000 8 gl. Z. 10: 4:0) 3000 t 4000 12gl. Z. 15: 3:0) 4000 ——. 600016gl- Z.20: 6:0 ) 6000 i2oooi8gl.Z»22:i4:o-) 12000 en daarboven 24gl« Z. 30: 2 :o > De Huurders moeten hebben Copyen 1 van Huur Cedullen op een 6 ftuiv.ZegeJ,, ten ware de Huur-Cedulle zelfs was op 1 eensftuiv. Zegel dan behoeft de Copye i ook niet hooger dan van 3 fi uiv. re zyn. OBLIGATIE N. Tot — 100 gl. op een 3 ft. Z.fo \ 6 i boven -- 100gl. tot200 öft.Z. 0:10 1 boven — 200 gl. tot 600 12 ft. Z. 0:17 boven -- 6oogl.tot2000 24ft. Z. i'ia boven de 2000 gl. op een 481!:. Z. 3:4 Obligatien van beleeningen,met Borgtochten, Echte Luiden &c. geregüleert als boven. Op  C 53 ) Op een Zegel vsn 12 ft. koft ƒ: 19 : On een Zegel van 24 ft- " 1iiy.9 Op een Zegel van 48 ft. 3 * 6 • O BeBinnenlandfcheWiflfelbrieven en geaccepceerde Alugnatien op tyd , moeten de Zegels gereguleerd worden, gelyk de O^liaatien. - POLISSEN van ASSU RA» • Minder dan 200 gl. op 3 JJ-^/o' °£ van 200 tot ond. 500 gl. 6 ft. Z. 0.13.0 van 500 totond.iooogl. 12ft. Z. i.cvo van ioootot ond.ioooogl. 24ü. ^ 1.15» en van ioooo.en daarbnv. 48 «. 3« /• 25 PolHfen a jft.Z. koften ƒ 9:15*0 25 duo a 6ft.Z- — 14: 5;» 25 dito aiaft.Z 24:0:0 25 dito 8 24-ft.Z 42: 0.0 Alle Cognoflemeuten op Zegels van % ft. koften (Q: 5_la TÓNT R ACTLN. De Minuten van Proretten, Inflnuatien, Atteftatien, Certificatien,Procuratien ad Neaotia , Chartepartyen, Bodemaryen,"moeten zyn opeen Zegel van 12 ftuiv. koft —— ƒ o : JJ Gedrukte Bodemary Brieven o : 1» Hiervan zyn uitgezonderd «eMinuten van Proteften van WUTel. Zie (te Ordonnantie Artikel 66.  ' ( 50 TRANSPORTEN. Van Obiigatien, A-^ien in de Ooli en Wtft ImUfche Compagnien, &c Tot iooo gl. op een 24 ft. Z./i: 11 boven 1000 tot 2000 48 ft. -- 3 : a bo-en 3000tnt 4000 3gï. — 3:17 boven 4000 tot 8000 4 gb— 5 • 1 boven 8000 tot 12000 6gl. — 7:12 boven 1..000 tot jbooo 9 gl. --11 • 7 boven i8oootot 25000 I2g!.— 15; o boven 25000 tot 35000 ifigi.--ao* o boven 35000 tot 50000 18 gl. 22:10 boven de 50000 guldens 24 «I. - 29; 1 8 Dog het Zege! van deTr^niporten vin de Actiën in de Ooft-Inriifche Compagnie , zal worden gerekent n»ar het oud en origineel ingelegd Capita al. L EES-CE D ULLEN. By Begraaffeninen en Bruiloften te gebruiken , voor die geeoed zyn tot 1000 gl. en daar bov. op 6 ft. Z.fotg 3000 gl. en daar bov. op isft, -. o; 16 6000 gl. en daar bov. op a4ft. --1 :u 12000 gl- en daar bov. op 3gl. — 5:17 25000 gl. en daar bov. op 6g!. - 7:12 ajooooo gl. en daar boy. op i2gl. -15:0. RE-  c 55 r REKENINGEN. Van alle Declaratien,Specificatien,Aét.en van beftek^mneemingen van Werken enz» ten laften van het gemeere Land, de Steden , Collegien, Ambagten, Gerichten en andere Sociëteiten. Van 10 tot bened. 200gl,op eensft. Z,ft.5 200 gl. en daar boven 6 ft. 9 400 gl. en dxar boven 12 ft. 16 iooo gl. en daar boven 24 ft. ƒ1:11 REQUESTEN. Ordinaire Rcqueften aan de Skaten van Holland. Gecommitteerde Raaden enz. aan Bnrgemeefteren en ScUeep-men , Ooft enWeft-lndifcheCompaeniePjen alle andere Collegien, door één Suppliant gepsefenteert, op een Zegel van 3 ft. koft. ƒ0:5 ft. Dog door meer als een Suppliant, niet reprefenteerende één Perfoon , op een Zegel van 6 ft. ƒ0:9 Extraordinaire , zie de Ordonnantie, Arrikul 4 en 37' _ De Minuten van alle Kufting-Schuld en Rentebrieven,minder bedragende dan 1000 gl. op een 24 ft. Z. ƒ1 »11 boven ds iooo gl. op een48 ft*z'3 :2. Alle  (56) Alle willige Condemnatien te decernecïenop Obligatiën , Conirrclen, Huurce'duIlen,Compromiflen, Uhfpraaken, Ver» balen, Ar-eordens, en alleActens, geer.e uitgezonderd, daar on dezelve Condemnatien verzogt en gedecemtert zullen worden. Op een Zegel van 3 gl. ko(r/3 : 17 Daar onder zyn uiette begrypen deCondemnatiën op eenige Judicieele Termynen. 15 1 L j E T T E NVan Verkopingen, of verhuuringen van «enige Wooningen, Huizen, Landen, Obligatiën, Schepen ,Meubelep,of InmeubileGoederenjWaarenofKoopmanfcbspj>en enz.Zo ookvan de nodigingen totBegraafFeniflen, zal men niet mogen drukken , ten zy in handen hebbende een Minuut, onderteek ent by die geene, die dezelve zal willen laaten drukken. Op een Zegel van 12 ft. Dog meer als een Perceel ofParty in zich begrypende, zal de Minute moeten zyn op een Zegel van 48 ft. En de Drukker zal gehouden zyn, de Minuten op een behoorlykZegel gefchreven , en met zyn Naam en Woonplaats daarin uitgedrukt, te brengen op de Secretary dezer ttad. Het  C 57 ) Het Luiden der Poort-Klokken v&m AMSTERDAM; Het Verlangen. De 22 Jan. 's morgens ten half 7 en 's avonds ten half 5 uuren. De 8 Feb. 'sm. ten 6 en'sa. ten 5 uuren De 24 dito 'sm. en'sav. ten half 6 uur. De 14 Maart 'sm. ten 5 en'sa. ten 6 uu. De 28 dito 'smorgens als vöören én 'savonds ten half 7 uuren. De 10 April'sm'. ten half 5 en'sa. te 7 ü. De 22 dito 'smorgens als vooren èri. 'savonds ten half 8 uuren. De 7 May'sm. ten 4 en 'sa. ten 8 uu. Van den 7 May tot den 8 Aug. blyven de Poorten open {laan tot'savonds; ten half 10 uuren, als ook de Stads Herbergen. Het Verkorten. De 8 Auguftus 'smorgens ten half g en 'savonds ten half 8 uuren. De 25 dito 'sm. ten 5 en'sa. ten 7 uuren; De 9 September 'smorgens ten half 6 en 'savonds ten half 7 uuren. De 21 dito 'sm. als voren *sav. te 6 u. De 3 Oel.'sm. ten 6 en s'a. ten half 611. De 21 dito'sm. ten kalf 7 en'sa. ten 511. De 7 Nov. 'sm. ten 7 en 'sa. ten half 5 u. De Maand Dec. blvft als voorei.; E RE  REGISTER. De Almanach der dagen met het Open Ondergaan der Maan, benevens do Jaarmarkten en Kermisfen. De Eclipfen voor het jaar 1785. De vier Getyden des Jaars. 33e Zondags Letters, Zonnen-Cirkel. Het Gulden getal, Epacta enz. De Quatertempers. Ge dagten over de oorzaak van de Ebbe en Vloed der Zee. Geographifche Befchryving van de Cpstenrykfche Nederlanden met een raauwkcurig Landkaartje derzelv'e Pa. 1 Nanmlyst der voornaamfte, thans in leven zynde Keizeren , Koningen en Vorfren van Europa. - 17 Sterrfikundige Aanteekeningen over ons Waereldltelfel in 't algemeen en de Planeeten in 't byzunder. - - 25 Van de thans regeerendc Planeet Maks. 30 Tooneeloefening met vier keurige uitgevoerde Tooneeipiaatjes. - < ,1 Vaderlandfche Oudheden en Gefchffidenisfen. - - -22 Verzameling van eenige der nieuwfte Arias. 28 Aanmerkelyke Gebeurtenisfen ,zo in de Landen van den Staat als elders voorgevallen , met twee fraaije Vaderl. Historieplaatjes, ... 35 Ver-  Verzameling van Puntfpreuken. 4a Vertrek en aankomst derPosten,Schepen, Schuiten en KoopmansBodens. 17 Specificatie van het klein Zegel. 51. Luiden der Poortklok. - 57 By den Uitgeever deezes is gedrukt en te bekomen: Catechismus der Weethnscmappen , schoone kunsten cu fraaije letteren , uit verfcheide beroemde Schryveren en inzonderheid volgens de Schets van den Beroemden Baron van bielfeld lamengefteld, met pl. Eerfte en Tweede Stuk a ƒ 3 -10 Op Schryfpapier. - - 5-10 Dit W erk zal in drie Deelen bëftaanen in zeven Uitgaven volledig zyn. Het Eerfte Deel zal alles begrypen wat men onder weetenschappen verftaat. Het Tweede Deel al wat tot de schoone kunsten betrekking beeft, en het Derde Deel zal de fraaije letteren waar onder men> de Gefchied- Aardryks en Pennigkunde telt, bevatten. Alle deeze lakken van Geleerdheid worden in dit werk by wyze van Samenfpraaken tusfchen eenige Jongelingen en een bejaard" Heer voorgedragen cn doorgaans met toepaslèlyke en verlevigende Diwhtftukjes befloten. Men zal  zal teneinde des Werks, om het zelve . van zo veel terneer nut te doen zyn,], een Compleet Register van alle de: kunstwoorden en zaaken die in die c Werk voorkomen , laaten volgen ,;, welk Register als een beknopt Woor™. dsnboekv&n alle Geleerdheid zal kun- • nen worden aangemerkt. Het derde : Stuk is op de Pers, en zal zo dra ee- • ne keurigeUitvoering toelaat, het licht': zien; Men zal by het laatfte Stuk een fraaije algemeeneTytelplaat voorliet geheele werk volgen, 'cwelke Compleet zynde niet hooger dan twaalf Guldens zal komen te ftaau. Een bericht van den gcheelen inhoud is by den Uitgeever gratis te bekomen.. — Befchryving der Stad Bergen op den 2oom , benevens een echt verhaal van liét ftreng beleg dier vest, door de ïranlchen Ao. 1747. dóormengd : met krygskundige aanmerkingen : betreffende het oorlogvoeren té ' Land. - - • - k - ut Met 10 fraaije'Kunstpl, a ƒ 8 - 2-