AMSTELDAM EN 2 Y N E GESCHIEDENISSEN.   AMSÏELDAM en z y n e GESCHIEDENISSEN, IN 'T KORT, ZESDE DEEU MET PRENTVERBEELDINGEN. te AMSTERDAM, by JOHANNES ALLART. M D C 6 X C 4 U   VYFENTWINTIGSTE GESPREK, INHOUD» Overgang tot de Befchryying der Vrocdfihap of Raaden, Raad der Stad in den 'Jqa* re 1306. De Vroedfchap word op een bepaald getal PerPoonen gebragt. P'ermeer» dering van hun getal. Byzonderheden wegens het Raads Ampt. Om trend Lands~ zaaken. Omtrend Sladszaaken. Voarregt der Raaden* Plegtige wyze van hunne herkiezing. Commisfien der Raaden. Naamen der Oudjle en der tegenwoordige Raa* den. Overgang tot de Befchryying der mindere Collegien van Regeering en BeM ■A 3 y/ind.  € AMSTELDAM EN ZYNË wind. Thefaurieren Ordinaris.. Oudheid der zeiven. Hunne zorg voor de Invordering der Inkomflen en voor de betaaling der Lasten van de Stad. Vergadering der Thefaurieren Ordinaris. Amptenaars der Jhefaurie. Naamen der Oudfte en der tegenwoordige Thesaurier en Ordinaris. ——— Weesmeesteren. Oudheid der Weeskamer, Getal der Weesmeesteren. Voornaamfte In* houd der Ordonnantie op de Weeskamer* Gezag der Weesmeesteren. Amptenaars der Weeskamer. Naamen der Oudfte en der te' genwoordige Weesmeesteren. — Thefaurie* ren Extraordinaris. Eer/Ie AanftelUng derzeiven. Oudheid en natuur der gewoonlyke Verponding. 'Vergadering der Thefaurteren Extraordinaris en jflmptenaaren van hunne Kamer. Naamen der Oudfte en der tegenwoordige Thefauriercn Extraordina- yjs, Rekenmeesters. Opregting der Rekenkamer. Amptsbczigheid der Re' ' henmeesters. Amptenaars ter Rekenhamer. Naamen der Oudfte en Tegenwoordige Rekenmeesters. —— Commisfa- ris*  GESCHIEDENISSEN. ? risfen van deWisfelbank. Getal derzelvw Huit Amptsbezigheid, Amptenaars- en Be, dienden der Wisfelbank. Naamen der Eerfte en der tegenwoordige Commis Parisfen. Commisfarisfen van de Bank van Leening. Naamen der Eerfte en der tegenwoordige Commisfarisfen. Excynsmeesteren. Oudheid derzetyen. Getal en Amptsbezigheid van dezelyen. Naamen der Oudfte en 'der tegenwoordige Excynsmeesteren. ——— Commisfarisfen tot den Onifangst van de Hraderdlle en andere Penningen der Hui* zen enz. Naamen der Eerfte en der tegen* woordige Commisfarisfen. - Commisfa* risfen van Huwclykszaaken en Injurien, Aanflclling der zeiyen. Hun Getal- Amptsbezigheid. Zyn tevens ook Regters over Injurien. Amptenaars van deeze Kamer. Naamen der Oudfle en der tegenwoordige Commisfarisfen. —— Asfurantiemeesters, opregting der Kamer van Asfuran tie. Ampts ytrrigtingen. Amptenaars van dezelve. Naamen der Eerfte en der tegenwoordige Asfurantiemeesteren. Commisfarisfen A 4 van  am3teldam en z y ne van kleine Zaaken. Aanftelling. Getal m Amptsbezigheid. Naamen der Oudfte er, te. genwoordige Commisjarisfen, ——- Comnis' farisfen van Zeezaaken , hunne Amptshe* z'-gheid en Getal. Naamen der Eerfie en der tegenwoordige Commisfarisfen. - - ■ Commisfarisfen van de Defolaate Boedels. Aanftelling van dezelyen , hun Getal. Ampts* "bezigheid en Amptenaaren. Naamen der Oudfte en der tegenwoordige Commisfa* rïsfen. Optelling der Commisfarisfen van minderen rang. ■ Foornaame Mi' nisters der Regeering, als Pev.fionarisfen. InftrnEiie derzclyer. ■■ Naamen der Oudfte en der tegenwoordige Pcnfionaris' fetj, Secretarlsfen* Inftruclie derzei* yen* Naamen der Oudfte en tegenwoordige Secretaris/en. ——— Eerfte Stadsklerken en Ordinaris Klerken. Gewezen Charter* meester. Optelling van eemge andere Jlmpten van 't Geregt en de Regeering*. — Kort ver/lag wegens do Deurwaarders van den Hoogen Raade en Hove van Holland, en deurwaarders van 'stands Gemeene'Middelen* Zoon*.  geschiedenissen". 9 Zo os. Z\\\t Gy my nu het vervolg der Befchryying van. de Regecring , van onze bcro:mdo Amftelflad medcdeclen? Vader, Ja, en vvy zullen thans met de Vroedschappen of Raaden eenen aanvang maaken, na alvoorcns u te hebben doen aanmerken dat dezelve van ouds,. het zy mei of zonder Burgemees teren, geagt wierdeny de ganfche Gemeente te vertegenwoordigen y doch thans de rang na Schepenen hebben , om dat hunne Initclling jonger is dan laatstgenoemden. Van de Oudile Vrocdfchap deezer Stad word melding gemaakt, in eene Rekening, van den Jaare 1306. alwaar men de volgende woorden leest: „ des Sondages voor onzer „ Vrovwen dagh Asfumptio, fende Bcrnd Hu- ge . .. . tot Aemftelredamme, dat fy hoen ren Raid legen hem fenden fouden, alfe otn„ mc goed dinck te fpreken , tusfehen myn „ Hecre den B.:scop ende hen. En 's ande > „ rendages , up onfer Vrouwen Asfumptio, was Bernd te Wefepe, ende wachtte den „ Raid van Aemilclrcdamme dien hy ontboden A 5 v tad-  JO AMSTELDAM EN ZYNE hadde, ende nyet en quam". Deeze Raad was nogthans geen bepaald getal van gekozeneVroedfchappen, zo als de tegenwoordigen is, maar zyn waarfchynlyk ecnigen van de kundigften en aanzicnlykften uit de Regeering of Burgery, ontboden om de vStad, by gelegenheid met hunnen raad te dienen. Wanneer federd het getal der Poorteren, met den aanwasch der Stad fterk toegenomen was, wierd het byna ©nmogelyk om de voornaamfte Poorters allen te raade te roepen, dus bcfloot men een bepaald getal van vierentwintig Perfoonen te verkiezen , om met de Burgemeestcren te kunnen raadpleegcn, het welk vermoedelyk tegen het einde der veertiende Eeuw gefchicdde, want de nette tyd is nergens gemeld, welke Raaden federd onder de naam van de Vierentwintigen gemeld wierden. Z. Maar ik meende dat 'er zesendertig Raaden of Vroedfchappen waren ? • V. Die zyn 'er ook tegenwoordig. Zy wierden in 't Jaar 1478 aangcfteld, door Vrouwe Maria van Bourgondien, en het getal der Raaden is federd op zesendertig bepaald gebleven, keer  geschiedenissen, ii hoewel men ten tyde van Phittppus de Tweedein den zin gehad had, om het met nog eenige Perfoonen te vermeerderen. Het Ampt der Heeren Raaden beftaat, in »t algemeen, volgens dé oude Privilegiën, in te helpen raden en ten besten te doen metten goeden Linden van den Gerechte , in der tyd wezende in alle Ja e eken der Stede aengaende. Dus blyven zy altoos in den Eed en dienst der Stad en zyn verpligt alle Commisfien, zelfs buiten de Stad waar te neemen, tot dat zy fterven of ecnig Ampt bekomen, dat met hunne Raadsplaats onbegaanbaar geagt word. Ook worden Raaden die een'g ander Ampt, welk een geduurig verblyf buiten de Stad vorderd , geoordeeld hunne Raadsplaatzen te hebben afgeftaa». Somtyds heeft men ook wel eens een Raad op zyn verzoek onttlagen, doch zulk een verzoek ook wel eens op andere tyden geweigerd. De Raad word altyd , door Burgemeesteren beroepen. Ook worden de beiluitcn van dezelve gemeenlyk op den naam van Burgemeesterenen Vrocd- fchappen gefield. De Algemcenc Lands- zaaken waar over den Raad beiluiten moet, ayn zaaken van Oorlog, Vrede , Verbonden ^ Biet  ï& AWSTELDAM EN ZYNE snet u'theemfche Mogendheden, of ook wel de Staaten van Oorloge, de algemeene en byzondere Petitiën, de verzoeken van Steden, Collegion of Perfoonen ora ontheffing van eenige gemeene Lasten, in't kort alwaar eenige belasting voor't Gemeene Land in betrokken is.. Ook worden, volgens, een owl gebruik, de Punten van Refchryv:ng ter Dagvaard van 's Lands. Staaten in 's Gravenhaage 4 voor den Raad opengelegd. Voords vergaderd' den Raad op alle gewigtige Zaaken, ten minftcn tweemaal, eens om Commisfarisfen tot het nader onderzoek dcrzelven te benoemen, en eens om op het verflag van deezen te befluiten, welke befluitenaltyd met de meerderheid van de tegenwoordig zynde Leden genomen worden. In de Vrocdfchap ftemmen de Raaden na Burgemeesteren , en hebben niet alken dikwils by Eede beloofd, Met geen in den. Raad overwogen of beflotcn wierd , geheim te zullen houden , maar zig ibmtyds hier toe nog byzonderer en fïerker verbonden. Somtyds zyn wel eens Bezendingen van de Staaten van Holland in de volle Vroedfchap gehoord geworden, doch Bezcnëiugen der Algemeene Staaten, al hadden zjr  OE S C WI-ED E NISSEN. 3*3 z-el've den Stadhouder aan 't hoofd zyn meermaalen geweigerd geworden, zo als zulks ia den Jaare 1650 gebleken is. Z. Hoe is het onitrend Stads Zaaken by de Vroedfchap gelegen? V. Menigvuldig en van verfchillendc aart zijn dezclven, zo dat ik ze u b:zwaarlyk kan optellen. In't Jaar 1494 is reeds vastgcfteld, dat men het Groote Zegel der Stad. niet gebruiken zoude, dan met toeftemming der zesendertig Raaden of van de meeste Stemmen van dien, desgelyks dat men van Stads wegen geen fchavergoeding zoude mogen doen, of nieuwe Stads Werken aanleggen dan met bewilliging van den Raad, en volgens dit aloud gebruik en befluit mogen nog tegenwoordig geene nieuwe Belastingen gelegd, o-f nieuwe Stads Werken gemaakt worden-, voor dat den Raad 'er op gehoord, is en toe befioten heeft. De Raaden blyven geduurig in dienst, wanneer egter in de tyd van een Jaar, een of meer Raaden geitorvcn zyn, hebben de overgeblevenen het regt om hun getal, by Meerderheid, van Stem? men weder voltaliig te maaken, uit kragt der. A 2 Hand-  14 AMSTELDAM EN ZVN'Ê Handvest van den Jaare 1477. doch in 't welke egter geen tyd van Verkiezing bepaald is, waar door iiet van ouds nu eens de cene dan de andere tyd gefchiedde, doch fetfert dén Jaare 1648. is vastgcfteld geworden zulks altoos op den agtentwintigftenjanuary te doen, het welk fints dien tyd ook altoos gefchied.DeRaaden mogen elkander niet nader beftaan dan Broeders Kinderen in den Bloede, en in Zwagerfchan, mag geen Schoonvader en Schoonzoon, noch twee Zwagers, tegelyk tot Raaden verkozen worden. Z. Heeft 'er by de Verkiezing van Raadeii geenc byzondere plegtigheid plaats ? V. Ja. De Raaden worden daags te vooren ieder afzonderlyk , door eenen Bode verzogt den volgenden dag in de Raadkamer te komen, (óm de opengevallen Raadspïaatfen te vervuï'len. De Hceren, na het luiden der Stadhuisklok, aldaar gekomen zynde, pfaatfen zig allen aan eene langwerpige vierkante Tafel. De ^Secretaris zit aan een kleiner Tafel voor dezelven. Na het leezen van het Gebed , op deeze Verkiezing toepaslyk, leest dezelvcnook de  GESCHIEDENISSEN. l£ de naamen der Raaden, en geeft het oogmerk deczer byeenkomst te kennen, waar na men tot het Stemmen treed. Eerst gefchied zulks doof den oudften Raad, vervolgens door de andere Raaden naar hunnen rang. De verkozen Raad of Raaden worden terfïond verzogt op het Stadhuis te komen, en begeeven zig eerst in Burgemeesters Ver rek tot dat zy in de Raadka* kamer ontboden worden. De Voorzittende Burgemeester maakt hen hunne Verkiezing bekend, en neemt hen den Eed af, waar op zy voord de openftaande plaatfen, aan de Zuidzydc des Kamer innecmen en hunne Ampts- verrigtingen beginnen. De Raaden ver- krygen ook fomtyds eenige Commisfien in fommige ondergefchikte Banken van Regeering of Regtsóeffening, ook zyn 'er gewoonlyk onder de Afgevaardigden ter Staatsvergadering van Holland, een of twee Pvaaden, zo als ook hl de Hollandfche en Generaliteits Rekenkamer, in de Staaten Generaal en in fommige Collegicnter Admiraliteit* Voords plagten de Raaden altoos in vroeger tyden, de Lykcn van hunne afgefiorvenen Medebroederen, in Perfoon, te» gra>  *6" AMSTELÖAM EN ZYKÏ grave te dragen, doch zulks is, by een Vroedfchaps bcfluit van den Jaare 16Ü2. afgefchaft geworden» Z. Maar welken waren toch de Eerfte Raaden deezer Stad die in 't Jaar 1477. zyn aangefleld geworden ? V. Doezen waren de volgenden : Gyshert Thomasfen , Wouter Oom Louwen > Claas Delman Clementsz, Gerrit Jansz. Deyman, lieyman Piétersz. Ilp , Jacob Pieter Hillehrandsz, Bartolomeus Doos, 'Jan Jacobsz. de Jonge, Dirck Boel Dircksz , Symon Dl rek Bardefins, Claus Stansz, Claas Heyn Claasz, Jan Coman Jansz , Gerrit Dircksz. Smit 9 Pieter Roding Piétersz, Jan Taling Janszy Albert Canter , Symon Dirckfen uit de Poort „ Jacob Hendriksz. Aiwcl, Pieter Allert Piétersz. Jan Beth Jansz, Jan Dircksz. van Warmer, Bruyn Dircksz. Moens, en Dirck Ruisch Haymansz. De tegenwoordige zesendertig Raaden zyn, de Edele Achtbaare Heerert: Mr. Matthys Straalman, Mr. Jan. Elias Huydecopsr van IMaarsfeveen, Mr. Ja* t&i Elias JamoudsZ) Mr. Frsdrik Alewyn%  GESCHIEDENISSEN. Mr. Willem Genit Bedel Salomonsz Mr. Nicolaas Faas, Mr. Jcan Graafland Picttrsz. Henrik Muilman , Joan Fredcrik d'Oryille, Mr. Barman van de Poll, Cornelis Munter, Mr. Nicolaas Kalkoen, Franc van der Goes, Mr. Pieter Elias, Mr. Willem Cornelis Bakker. Mr. Adolf Willem Terfmitten, Jan Jacob van Herzeele, Mr. Gerrit Coryer Hoofd, Mr. Nicolaas Warin Antonisz, Mr. Samuel van der Me uien, Mr. Jan Caspsr Hartfir.ck' Cornelisz, Mr. Jacob van Collen, Pieter Cornelis Hartfinck, Mr. Jan Wolters'van de Foll, Gilles du Qjiesne, Mr. Adriaan Danker Valkenier, Albertus Cornelis Schuyt, Hendrik Willem Cramer , Jan Hodshon , Eduard V Hoen, Jan Petrus Scholten, Mr. Martinus Aleyvyn , Sebastiaan van Nooten Jansz % Mr. Joan Six. Mr. Cornelis van der Onder* meulcn Junior, en Mr. Andries Adolf Deutz van Asfendelft. Z. Zullen wy nu niet van de Heeren Commisfarisfen moeten fpreeken. V. Voorzeker , na u alvoorens gemeld te hebben, dat de aanwas der Stad de bezigbe- dea  18 AMSTELDAM EN 2YNE den der hooge Regeering zo zeer deed toeneemen, dat men reeds in de vyftiende Eeuw bedagt was, om eenigc ondergefchikte Banken of Collcgien van Regeering en Rechtsöeffening op te regten, welke in de twee volgende Eeuwen fteik in getal vermeerderden, en eindelyk op dertien bepaald gebleeven zyn, van welken 'er agt van Regeering of bewind zyn, als die van Thefaurieren Ordinaris, Weesmeesteren, Thefaurieren Extra Ordinaris, llekcnmeesteren, Commisfarisfen van de Wisfelbank,Commisfans* fen van de Rank van Leening, Excynsmeesteren , en Commisfarisfen van den Honderd?en en andere Renningen der Huizen enz. En vyf van Regtsoeffening, als die van Commisfarisfen van Huwelykszaaken en Injurien, Asfurantiel meesteren, Commisfarisfen van kleine Zaa* ken, Commisfarisfen van Zeezaaken en Centmisfarisf n yau de Defjlaate Boedels, van allen welken ik u na deezen rang een kort verflag zal doen. Z. Eu waar door my veel vermaak zal gefchieden! V. Wy beginnen dan met Thefaurieren Or- d>  GESCHIEDENISSEN. *9 dinaris. Dit Collcgie is reeds zeer oud, fchoon de net'e tyd van dcszelfs opregting nergens aangetekend is, boewei het vermóedelyk al vroeg in de vyfticnde Eeuwe is helend geweest, dcwyl'cr in een Handvest van Hertog inikm van Bcyeren, in den Jaare 141I reeds cenig gewag van gemaakt word. Voor dien tyd ftond het bewind over de Stads inkomlten alleenlyk aan Curgcmecstercu, doch men heeft al vroeg gcraaden gevonden, Burgemeesteren van een groot deel dcezer last te ontheffen, on ecnige Pcrfoonen onder hen aan te ftellen, die in de Oude Keuren Treforiers en Rentmeesters genoemd worden, en die na de opregting der Kamer van Thefaurieren Extaordinaris, Thefaurieren Ordinaris genoemd zyn. In 't eerst waren 'er maar twee in getal, doch na den Jaare 1664. is hun getal, naar tyds gelegenheid vermeerderd of verminderd, en tegenwoordig zyn 'er zeven in getal , waar onder drie Oud Burgemeesteren, en drie Oud Schepenen gevonden worden. Thefaurieren draagen behooilyk zorg voor de inkomften der Stad, welke beilaan in de Stads- Ex-  20 AMSTELDAM EN Z Y NE Excynfen, den tagtigften Penning der Huizen en Erven, binnen de Stad gelegen zynde, welken verkogt worden, enhetregt vanExue, te vooren reeds door ons befchreven. (*) Voords in het voordeel van den Huize van Lceningc, en van eenige Ampten en Dienftcu, die voor Stads rekening worden "waargenomen, midsgaders uit de Recognitiegelden der Ampten , d:e in de Ambagtsheerlykheden der Stad bekleed worden, en uit de Belastingen op eenige Stads Amptenaars, voords uit het Poortergeld, uit de Jaarlykfche Huur der Schut-, fluizen, en die der Landeryen, Visfcheryen er» Gabellen, in en omtrend de S ad enz. Wyders draagen Thefaurieren ook zorg voor de voldoening der Lasten en Schulden van de Stad, die zwaar en menigvuldig zyn. Dus betaalen zy de Renten en Interesten der Rente en Schuldbrieven en der Recipisfen op Maangeld , ten laste der Stad loopende, voords word ook het on- (*) Amflddam en zyne Gefchi ede nis/en in 't kart, IV Deel, bladz. 200.  GESCHIEDENISSEN. &X onderhoud der Stads Gebouwen en Werken, ■ door hen betaald, zo als ook de Tractementen en Daggelden van Regenten en Amptenaarcn, Profesfooren, Predikanten enz. midsgaders de Loonen der Stads Werklieden , de Stads voorraad van Krygs, Mond en andere Behocftens enz. Om nu niet van de zwaare onderfteuningen in Geld, die Jaarlyks aan de . Walfche Diaconie en eenige Godshuizen gefchied te fpreekcn. Ook zyn de lasten deiStad zo menigvuldig, dat ik ze allen niet wel . in 't byzonder kan optellen. Z. Wanneer vergaderen de Heeren Thefau- . deren gemeeenlyk ? V. Tweemaal, ter Week, 's Woensdags en Donderdags , wanneer zy op alle zaaken die onder hunne beheerirg ftaan, agt gceven. Ook vervullen zy als dan de Ampten en Dienften, Wier begeeving aan hen overgelaaten is, insgelyks gefchiedden dan ook de Verhuuringen van .Stads wege, en de Aanbcfteedingen van 't geene de Stad benoodigd is. , De Amptenaars der Thefaurie zyn, bchalven eenen der Stads Secretarisfen , een Penningmeester twee  ■ SJt AMSTELDAM EN ZYN* twee Boekhouders , een Commies , twee of drie Klerken, een Bode en eenige weinige mindere Bedienden. De Oudfte Thefaurieren Ordinaris der Stad waren , in den Jaare 1500. Claes Heyn Claesz. en Andries Boel Dircksz, Die van het tegenwoordige Jaar 179e. zyn de Heeren: Mr. Jan van de Poll, Mr. Matihys Straalman, Mr. Frederik Alewyn , Mr. Pieter van Loon, Jan Marfelis, Joan Fredrik d"Qryille en Mr. Adolf ÏVille:n Terfmitten. —— Thans gaan wy tot de Weesmeesteren over. Men vind op het Jaar 1500 reeds twee Weesmeesters aangetekend, die beide Oudfchepenen en Raaden waren, en in 't Jaar 1561. wierden eenige gebreken, die men in de beftiering der Weeskamer befpeurde verbeterd, by eene Ordonnantie welke nog heden ten dage ftand "lioud, ook wierd toen hef getal des Weesmeesteren op drie bepaald, naderhand is het tot vier, en zelfs tot zes gebragt, op en omtrend welk getal het tegenwoordig nog blyft.Voords zyn onder de Weesmeesteren dikwils Oud Burgemeesteren, en doorgaans ook verfcheiden Oud Schepenen en Raaden geweest, zo als thans nog  GESCHIEDENISSEN» Of nog plaats heeft. Volgens de zo eeven- gemclde Ordonnantie, moeten de Weesmeesteren bewys vordeien van de Goederen van Overledenen het zy Man of Vrouw, welke onmondige Erfgenaamen nalaaten, welk bewys binnen de tyd van zes weeken na de Begrave,nis des Overledenen gefchieden moet. Zo Vader en Moeder flervcn, zonder hunne Kinderen bewys gedaan te hebben, moet zulks door de .naaste Vrienden gefchieden. De langstlevenden in den Boedel begeerende te blyven zitten Haat het egter vry, uitkoop van 't bewys te doen, doch zo de langstlevenden hertrouwd, zonder bewys te hebben gedaan, verbeurt hy een agtfle gedeelte van zyn goed ten behoeve van zyn Kind of Kinderen. Die onwillig zyn om bewys te doen, mogen door twee Schepenen gegyzeld worden, zynde Weesmeesteren als dan bevoegd om den Boedel terwyl te mogen inventarifeeren. De bewezen Penningen moeten ter Weeskamer gebragt worden, of zo de Ouders dezelve behouden willen, moeten zy 'er goede Borg voor {tellen. Wanneer een Boedel zodanig gefield is, dat de langstlevend  »4 AMSTELDAM EN 2YNE den 'er geen bewys van kan doen, of zo de Overledenen op Zee verongelukt, of buiten de Stad begraven is, moet zulks ter Weeskamer verklaard , en door de naaste Vrienden van den Overledenen bevestigd worden, waar van dan een Akte uit de Doodtnboeken verleend word. Zo Onmondigen die in 't Weesboek ftaan iets Eiven , moet ook zulks ter Weeskamer gebragt worden. Gemeenlyk word. de Vader van Moedeiiooze Kinderen , door Weesmeesteren tot Voogd derzeive aangelteld, zo 'er gcene byzondcre redenen tegen zyn, anders vait de Voogdy op den naasten Vriend, mids dezelve Poorter dcezer Stad, en niet te oud vanjaaren is, of om andere redenen is af te keuren, welke verpligt is de Voogdy te aanvaarden, op eene boete van vyfentwintig Guldens. Aan Vrouwen worden geen Voogdyen over onmondige Kinderen toegeiTaan, maar zy mogen wel bewind over de Goederen der Weezen voeren, doch niet langer dan tot hunne Mondigheid, en wel onder behoorlyken borgtogt. Z. Doch hoe gaat het als 'er geen Vrienden «yn om de Voogdy te kunnen aanvaarden? V. In  GESCHIEDEN ISSEN» ï# V. In zulke gevntlen (tellen Weesmeesteren, bekwaame Perfoonen aan, die de Voogdy aanvaarden moeten, ten ware zy wettige redenen hadden om zig van de last derzelve te verfchooncn. Ook worden dikwils de Suppoosten der Weeskamer als dan tot Voogden aangefteld. Geld of Goed dat aan vèrfcheidene Weezen aanbeftorven is, blyft gemeen tot de laatfle Mondig is, ten ware 'er gewigtigc redenen waren om dit anders te verftaan , en Goederen van Weeskinderen die zestien Jaaren Uitlandig geweest Zyn, en van we'ken men niets vernomen heeft, mogen door de naaste Vrienden onder Borgtogt geligt worden. Weeskinderen Gelden mogen niet uitgezet worden dan op bezegelde Brieven, en met twee voldoende Borgen, en Weeskinderen zeiven mogen hunne Goederen, zo lang zy in 't Weesboek Haan of onder Voogdy zyn, niet verkoopen of bezwaaren dan met bewilliging van Weesmeesteren en toeftemming hunner Vrienden. Die meer dan eene Gulden aan Weeskinderen borgen of hen met ipeclen afwinnen, kunnen naar goeddunken . VI, DEEL. B ge.  3É> AMSTELDAM EN ZYNE geftraft worden. Ook mogen geene gefchil. len Weeskinderen aangaande, in regie getrek ken worden, dan by raade en bewilliging van Burgemeesteren. De langstlevende der Ouderen is verpligt de Kinderen te onderhouden uit hun bewys, tot den cuderdom van vyfentwintig Jaaren of eerderen Trouwdag, en is zelfs niet vry van d't onderhoud, dan na dat hy daar van door Weesmeesteren is ontflagen geworden. Vader en Moederlooze Weczen uit de Inkomften hunner Goederen niet kunnende onderhouden worden, mogen,' dc Voogden die Goederen verkoopen", of daar tnede handelen, zo als voor de Kinderen oorbaarst bevonden word, doch egter niet dan met toeftemming van Weesmeesteren, welken volgens hunnen Eed verpligt zyn der Weezen Goederen als hun eigen te bezorgen. Het gezag en aanzien der Weesmeesteren, die in de vier middenfte dagen der Week, twee te §e!yk', volgens hunne beurte, byeenkomen, is ondertusfehen zeer groot. Ieder die door hen ter Weeskamer ontboden word, is verpligt aldaar te verfchynen, en die dezclven met woor.  C E S C » I E D F. N i S S E N. 57 woorden of wérken misdoet, word, ecven of hy 't Gerecht misdaan had, geftraft. Ook worden Weesmeesteren, door Burgemeester ren, als Oppervoogden der Weezen, met raad en daad, op hun verzoek bygeftaan. Z. Welke Amptenaars zyn 'er ter Weeskamer ? V. Dezelve word waargenomen door een der Stads Secretarisfen , welken nog eencn tweeden Secretaris toegevoegd is, doch die cgter alleen aan de Weeskamer bepaald is, en rang na de Stads Secretarisfen heeft. Voords is 'er een Penningmeester, die, by 't aanvaarden van zyn Ampt, voor ecne zekere Sonnne Borg ft ellen -moet, en een vierde geniet, van het geen de Afflagers der Meubilaire Goederen onder z-g verdeelen, en vier Suppoosten welken door Weesmeesteren aangelteld worden, als ook een Bode, welke een Rol houd fan de partyen die ter Weeskamer komen. Ook is hy verpligt alle Dagvaardingen in Perfoon te doen, en geheim te houden al het geene hy ter Weeskamer hoord. Eindelyk zal ik u de naamen der Oudfte en lB 2 , te-  28 AWSTELDAM EN ZYNK tegenwoordige Weesmeesteren mededeelcn. De Oudfte waren in 't Jaer 1500. Jan Clement Hendriksz. eri Ruysch Jan Bethsz* De tegenwoordige zyn de Hecren Jan Jacob van Herzeele , Archibald Hope i Mr. Martinus Alewyn , Mr. Cornelis Jacob Temminck en Pieter van Winter Nicolaas Simonsz. Z. Van welk Collegie zullen wy nu fpreeken? V. Van dat der Thefaurieren Extraordinaris. Het was in den Jaare 1584 dat het zelve eerst aangefteld wierd, doordien de bezigheden van Thefaurieren zo fterk vermenigvuldigden. Dus wierden 'er toen twee Thefaurieren Extraordinaris gemaakt, om alle buitengewoone Inkomften te ontfangen, en alle buitengewoone Rekeningen te hooren. Dit getal wierd in den Jaare 1655. «iet nog één vermeerderd, en in 't Jaar 1692. wierd 'er een vierde Thefaurier bygevocgd, op welk getal het tot heden toe gebleven is. De Thefaurie Extraordinaris heeft den ontfangst van den twaalfden Penning van de Huuren of gewoonlyke Verponding, der Huizen en Gronden  GESCHIEDENISSEN'. 29 den binnen de Stad of derzelver Vryheid, welke Jaarlyks na den tienden May ingevorderd word. Deeze belasting wierd oudtyds Schildtalen genoemd, om dat zy onder de Graaven uit het Bourgondifche Huis, in zeker getal van Schilden of Ecus wierd opgebngt. Het Oudfte bekende Quohier van Verponding op de Huizen in Holland, is van den Jaare 1477. en het tegenwoordige Qjiohier is van den Jaare 1732. Deeze Verponding word door Heeren Thefaurieren Extraordinaris aan 't gemeene Land verantwoord, en door 't Comptoir Generaal van Ho land van de Thefanrie Extraordinaris afgehaald, zo dat die geenen het fpoor bystcr zyn, welken meenen dat deeze Penningen ten behoeve der Stad worden opgehaald. De Heeren Thefaurieren Extraordinaris , die onder dezelve beecdigde verpligting leggen, als de Thefaurieren Ordinaris vergaderen, de vier middenfte dagen der Week en twee te gelyk, en hunne Kamer word door twee Commisfen, en vier of vyf Klerken waaigenomen. De Eerfte Thefaurieren Extraordinaris waren Hendrik OlB 3.1 fert-  30 AWSTELDAM EN 2YNI fertfe Fuick en Jacob Andries Boclensz. en de tegenwoordige Heeren zyn: Mr. Adriaan Danker Valkenier* Philips van Collen , Everard Rudolph Gerard Huydecoper en Gillis van der Voort Z. Zal nu het Collegie der i%tkennueste* ren volgen? V. Ja. De Rekenkamer wierd opgeregt in den Jaare 1592. Doch 'er waren toen maar twee Perfoonen in dezelve, waar by in 't Jaar 1655 een derde , en in 't Jaar 1674.' een vierde is bygevoegd geworden ^ federd bragt men Jjet getal der Rekenmeest rs fomj tyds tot vyf, doch door den tyd wederom op drie, op welk getal het nu reeds, eenige Jaa- ren agter een, gebleven is. De Heeren Rekenmcesteren ontfangen de Penningen diein Stads Cdnjfgnatie gebragt worden, en keeren dezelven ook weder uit. Insgelyks vorderen zy den dubbelen honderdften Penning in, als ook den Excyns der Rytuigen, waar van de Boekhouder een net Register moet houden, dewyj het geene 'er van komt, alle Jaaren aan de ïhefaurie Ordinaris verantwoord moet worden.  GESCHIEDENISSEN. 31 den. Eindelyk worden ook de Stads Rekeningen, op de Rekenkamer nagezien, en door Rekcnmeesfcren goedgekeurd. Tweemaal ter Week verfchynt een [der Rekenmeeste.is, det Dingsdags cn Donderdags ter Rekenkamer, tot verrigting der aldaar voorvallende zaaken , doch eens ter Maand komen ler twee, by 't opmaaken van de Cas. Voords word de Rekenkamer waargenomen door eenen Boekhouder, een Casfier en een Klerk. Ook is 'er een Bode die de Sominatiebrieven der Rekenkamer wegbrengt, en verder verrigt het geen hem ten dienfte der Kamer bevolen word. — De Eerfte Rekenmeesters waren: Hamen Rodenbaren enLaurensJacobsz Reaal, en de tegenwoordige zyn de Heeren : Mr. Leonard Kuysten van Hoezen, Hendrik Willem Cra•mer en Mr. Pieter van de Poll Jansz. —— Thans komen wy tot de Gommisfarisfen van de Wisfelbank* Z. Wanneer is de Wisfelbnnk opgeregt? V. In den Jaare 1609. wanneer 'er drie Commisfarisfen over dezelve aangefteid wierden, doch in 't Jaar 1686, wierd dit getal B 4; «*ct  -31 AMSTELDAM EN 2YNE met nog een vermeerderd, en in 't Jaar 1715, wierden 'er vyf, en 't volgende Jaar zes aangefteld , na dien tyd zyn 'er enkele reizen zeven of acht Commisfarisfen van de Wisfelbank geweest, doch gemeen1 yk is hun getal, gelyk nog tegenwoordig, op zes bepaald gebleven. Zy verbinden zig by Eede zorg te draagen, dat de Penningen onder hun beitier ftaande, getrouwelyk ontfangen, wel bewaard en wederom goed gedaan worden, en ingevolge hunne Injlrutfle moeten dagelyks twee uk de hunnen ter Kamer van Commisfarisfen verfchynen , en toezien of ook door iemand meer afgefchreven is dan hy op zyn rekening gekregen heeft, en die geenen welken overtreeden hebben in de boete beflaan. Zy moeten onder anderen, ook de Muntmeesters der Vereen'gde Provintien van zo veel Goud of "Zilver voorzien, als zy oordeelen te behoeven tot de Geldfpecien die meest begeerd worden „ en minst by de Wisfelbank in voorraad zyn. Voords zyn zy verpligt zorg te draagen, dat alle de Bedienden van de Wisfelbank zig bchoorlyk van hunnen pligt kwyten, en einde- lyk  GESCHIEDENISSEN, 33 fyfc moeten zy 's Jaarlyks , met het fluiten hunner Boeken, na 't verzetten der Banken, en in 't bywezen van een der regeerende Burgemeesteren, aan hunne Opvolgers rekening van den ftaat der Wisfelbank doen. Z. Zyn 'er veel Bedienden der Wisfelbank ? V. Derzelver groote omflag vorderd een merkelyk getal van Amptenaaren. Dus heelt men 'er vier Opperboekhouders, twee Adjunciboekhouders , diie Contraboekhouders, en zestien Asfistenten. Daarenboven zyn 'er twee Ontfangers, welken eenige Arbeiders onder zig hebben. Ook is 'er altoos eencn Es», fayeur in de Wisfelbank. Eindelyk heeft men 'er .nog twee Boden en een Noodhelper, die op Daggeld aangenomen word. De Eer- ite Commisfarisfen der Wisfelbank waren; Frants Henricksz. Oetgens van Waycren, Dr. Dirck Bas en Dirck Vlaming van Oudshoorn. De tegenwoordige zyn de Heeren 1 Eduard '? Hoen , Rob en Jean Ne el , Mr. Jan van Bleyswyk, Jan Jacob Mom» ma, Jaeob Rynbrand Graafland en Jan Bs£* B 5 ten,-—  ' A M S TH tDAM EN ZYN* w??< De Commisfarisfen van de Bank van Leening, volgen nu in rang. Zy zyn eerst in den Jaare 1614 aangefteld, en waren toen nog maar twee in getal, tegenwoordig zyn 'er vier , die by hunne a&nftelling moeten zweeren , Stads Penningen getrouwïyk, en volgens de Ordonnantiën en Keuren op den Huize van Leeninge gemaakt, te raade te zullen houden. Zy vergaderen voords in een Vertrek van de Lomberd, ten zelfden tyde ais de Commisfarisfen op het Stadhuis bycenkomen en hebben verlcheidene Suppoosten onder zig , welken zig na hunne byzondere InflruStien fchikken moeten, doch alzo van tyd tot tyd verfchciden veranderingen na voorvallende omftandigheden in dezelven gemaakt worden, kan ik u hier geen nader verflag van doen, en zal dus liever de naamen der Eerfte en der tegenwoordige Commisfarisfen van de Bank van Leening opgceven. Die van den Jaare 1614* waren: Frans Henricksz. Oetgens van Wa* yeren en Jonas Cornelis Witzen. De tegenwoordige zyn de Heeren : Henrick Muilman , Mr» Pieter -de Siueth, Mr. Jacob Hooft en 3**  f?ES CIIIEDENIS SEN. 35 •*fan Abraham Dedel. ——- Tgans gaan wy • ever tot het Collegie van Excynsmeesteren. Z. Zyn zy in de voorige Eeuw ook aangefteld geworden ? V. Neen, zy zyn veel ouder, fchoon zy ïaatcr in rang dan de voorige Banken geiteld worden, het.welk vermoedelyk daar van daan komt dat men dit Collegie van ouds niet : heeft aangemerkt, als een gedeelte der Magiflrature uitmaakcnde, ook kwam het niet . eer in aanzien dan na dat men, inzonderheid na het Jaar 1578, Oud Schepenen en Raaden tot Excynsmeesteren begon te verkiezen,. • egter is het Collegie zelve ai in den Jaare 1498 opgercgt geworden, en zyn toen twee Excynsmeesteren verkozen géworden*, In 't Jaar 1535. vond men reeds drie, in 't JaaE 1608 vier, en in 't Jaar 1611 vyf Excynsmeesters, op welk getal zy gemcenlyk bepaald gebleven zyn. De Excynsmeesteren , welken ook wel Commisfarisfen van den- grooren Excyns genaamd worden, zyn verpligt by het aanvaarden van hunne Commisfie by Rede zorg te zullen draagen,. dat der Stede Ex- B 6 eyna,  3# AWSTELDAM EN ZYNE lyns ge£rouW6Ïyk voldaan en naauwkeurig te Boek gefield worde. Excynsmeesteren vergaderen hy beurte, alle dagen, uitgenomen des Zondags, op het Stads Excynshuis aan de Oude Brug, en hebb.n cenen Boekhouder en eenen Knegt in hunnen dienst. De Oudfïe Excynsmeesteren waren: Mr. Pieter Kan en Jan van Naerden. De tegenwoordige zyn: de Heeren Jan Leonard van Ewyck, Eycrard de Burlett, Junior, Johannes Laden Hendriks-z, Jacob Paul Certon en Mr. Antonius Querinus van Perfyn. Z. Welk Collegie volgt nu? V. Dat der Conmrisfarisfen tot den Ontfangst van de Reëele Honderdfte en Tweehonderdftc Penningen der Huizen enz. Het welk eerst in den Jaare 1705. is. opgercgt ge. worden, en* waartoe te dier tyd vyf Commis. farisfen benoemd wierden , die tot .op vier moesten uitfterven, zo als in 't Jaar 1709 ge. beurde, doch na dien, tyd kwamen 'er weder vyf, ja fbmtyds zes en zeven, doch tegenwoordig zyn 'er doorgaans, weder niet meer lian zes. Zy doen 3 wanneer zy hun Ampt aan- vaajs  GESCHIEDENISSEN. 3^ vaardcu, gelyken Eed als de Thefaurieren Extraordinaris, en komen beurtelings, twee te geiyk, gcmeenlyk des Dingsdags, Woensdags , Donderdags en Vrydags, by eikanderen.Voords hebben zy eenen Boekhouder , een Penningmeester en vier Klerken. De eertte Commisfarisfen van deeze Kamer waren Jacob de Moor, Abraham dc Riemer, Mr. Willem van JIarn9 Abraham Houtman en Gillis Valkenier, en de tegenwoordige zyn de Heeren'j Mr. Matthys Augustinus Alewyn van Son, Carel Anne Graafland, Mr. Salomon Rendorp, Albertus Hodfon, Jacob B&reel van Hoogelanden en Gerrit Hooft Jacobsz. . Z. Zullen nu de vyf Banken of Collegicn van Regtsoeffcning volgen? V. Ja, en wy zullen met dat van Commisfarisfen van Huwelykszaaken eenen aanvang maaken,, na alvoorens aan te merken dat de fchikkingen op de Huwelykfche zaaken, voer de verandering der Regeering in den Jaare 1578. geheel anders waren, dan daarna, want hetHuwelyk, in dc Roomfche Kerk, als. een Saexament aangemerkt zynde, nam de WaereldB 7 iy-  3# ABTSTELDAM EN ZYNE Jyke Regter in 't geheel geen kennis van Je Verbintenisfen der Verloofden, wier Huwelyk toen alleenlyk door den Priester ingezegend wierd, doch de Godsdienst met de Regecring veranderd zynde, wierd.- welhaast de opregting eener Kamer van Huwelykszaakcn nodig, welke toen ook ten eerften wierd opgeregt, en vyf Comm'sfarisfcn tot dezelve aangebeld, waar van een te gelyk Secretaris deiKamer wa-s, en hun getal is in deeze Eeuwnaar gelegenheid op zes of zeven vermeerderd. Een derzelven komt, gemeeniyk tweemaal *s Weeks, des DonderJags en Vrydags boven, om Huwelyken in te tekenen en de, Zon Jags Geboden toe te ftaan, welken-vervolgens in de Kerken, of van zulken die niét van de hcerfc'hcnde Godsdienst zyn, van de Puye van het Stadhuis afgekondigt worden. De :Verloofden moeten, binnen vier wceken na het derde Gebod, hun Egtverbintenis plegtiglyk voltrekken, of aan Commisfarisfen volioende ■ redenen geeven, waarom zy *t uitftellen, en> indien zulks niet gefchicd, is de bywooning van twee Perfoonen welken hen derde Ge- fee-j  GESCHIEDENISSEN» 3«J. Gebod gehad hebben en niet wettig gehuwd -zyn, niet alleen verboden, maar ook ftrafbaar. Ook mogen Getrouwden niet, dan by Wettig Vonnis van denGeregtc,-van elkander fcheidcn. Eindelyk zyn alten die voor de Kamer van Huwelykszaakcn gedagvaard worden, verpligt aldaar te verfchyncn, cn Commisfarisfen met alle eerbied te bejegenen. — Commisfarisfen van Huwelykszaakcn zyn ook ter eerfter aanleg, Kegters over Itijurisn of beledigingen , en om deeze gefchillcn af te doen, zitten zy des Dingsdags, VWocndags £n 's Vrydags» Zy doen uitfpraak over alle gefchillcn die niet boven de zeshonderd Gulden beloopen, als ook over bedreigingen, veg téryen en kwetzingen en doen, volgens hunne ïnftructie, „ Reeht en Justitie tusfche» ft, Partijen, zonder aanzien van Pcrfoonen, „ en zonder zulks, om eenigerhande ©orzaa- ken, na te laaten". De Kamer van eommisfarisfen ever Huwelykszaakcn en Injurien word waargenomen door eenen eter .Stads Secretarisfen, en bediend door drieBo*. den, welken door Burgemeesteren aangefteld wor»  4® AMSTELDAM EN Z YN E worden , en alle Dagvaardingen en verder« Boodfchappen de Kamer aangaande, verrigten moeten. Z. Wie waren de Eerite Commisfarisfen die in den Jaare 1578, aangeltelj wieidcn? V. Mr. Reynïer van Neck Symonsz, Eghert Roeloffe, Pieter Roding, Cornelis Kloris z- van Teyüngen en Frants Fokkertz. Coornkart, welke laatile mede Secretaris van deeze Kamer was, de tegenwoordige Com-. misfarisfen van Huwclykszaaken en Injurieü zyn de Heeren: Mr. Jacob van Col/en, Nicolaas Abeleven, Albertus Cornelis Scbuyt% •Mr. Nicolaas Six , Dirk Henrik Bosboom , en Adriaan Cornelis Fabricius. Na dee- ■ze Commisfarisfen volgen die van de As fis * rantie Kamer, welken gemecnlyk Asfurantiemeesters geheten worden. De Asfurantickamer is opgeregt in het Jaar 1598. en voor 'dien tyd wierden de gefchillcn die over 't {hik van Asfurantie ontftonden, door Schepenen deiStad gevonnist, die regt fpraken na 's Lands Plakkaaten van de Jaaren 156$ en 1570, en »aar de gewoonte die in diergeiyke gevallen li  GESCHIEDENISSEN. 41 in andere Kooplieden, en voornaamlykteAnt•werpen plaats had. Van de oprigting der Asfuramie Kamer af tot heden toe, is het getal der Commisfarisfen op drie bepaald gebleven, behalven dat 'er fl gts éénen keer vier Asfurawtiemeésters zyn aangefteld geweest, het welk in den Jaare 1764. gebeurde. Dc Asfurantienaeesteren zyn verpligt zig volgens dc Ordonnantiën voor hunne Kamer te gedragen, welke Ordonnant'c van tyd tot tyd, veranderd, verbeterd en vermeerderd is geworden. Zy Vergaderen op dezelve dagen der Week als de Schepenen, en Vonnisfen ovei alle gefchillcn het ftuk van Asfur&ntie betreffende,, als mede over de Ayarye gros, welke beide zaaken, ter eerfter aanleg voor hunne Kamer gebragt moeten worden. Z. Maar wat betekend het woord Ayarye gros ? V. Hier mede word gemeend de fchade, aan. een Schip ontftaan uit werpen of kappen in tyd van nood, als ook eenige fchade of onkosten, die als Ayarye gros word aangemerkt, en waar in 't Schip en de Goederen moe-  4-2 amsteldam en zyne moeten draagen. De Asfurantiekame£ word waargenomen door eenen Secretaris die daar toe byzonder is aangefteld , en eenen Klerk onder zig heeft. Ook is 'er ten dienfte van de Kamer ook een' Bode, die de dagvaardingen, aanzeggingen en andere zaaken, de. Kamer betreffende, doen moet. —-— De Eerfte Commisfarisfen der Asfurantiekamer waren : Gerrit Ekker, Frans Henricksz. Oetgens van IVayeren en Gillis jansz. Valckenier. De tegenwoordige zyn de Heeren Mr. Joan Graafland Piétersz, Har man yan de Poll Har mans z. en Arend van der Waayen War in. — Nu volgen de Commisfarisfen yan kleine Zaaken, welken in 't Jaar iöii. aangefteld zyn geworden. Hun getal wierd toen op vier bepaald, doch in 't Jaar 1641.. wierd 'er nog één, en in 't Jaar 1650. nog twee bygevoegd , en dus op zeven gebragt, op welk getal het ook federd gebleven is. Commisfarisfen van kleine Zaaken, Vonnisfen over. zaaken die niet meer dan zeshonderd Guldens, het zy in Geld, of het zy in Goederen beloopen , injds evenwel de zaaken niet  GESCHIEDENISSEN. 43. niet duidelyk tot eenige andere. Regtbank behooren, en belooven, by hunne aanilelling, met Eede, regt te zullen oefenen zonder aanzien van Perfoonen. Hunne Kamer word waargenomen door eenen der Stads Secretarisfen, die doorgaans, by onderlinge i'chikking daar toe benoemd word, en de gew;one Roedvaagende Boden ftaan by beurte deeze Kamer ten die.rfte, zo in de Dagvaardingen als anJere zaaken. tot de Kamer behoorende. -r-r— De Eerfte Commi.-farLfen van dezelve waren.; Jan Thomasz. Croonenburg, Jacob . Backer, Jan Willemsz. Bogaert en Antony Qngens yau IVayercn. De tegenwoordige zyn de Heeren: Mr. Jan Six, Mr. An* - dries Adolf Deutz yan Asfendcift, Mr. Jan Clifordy Mr. Job Hugo de fP'ildt, Mr. Dirk Willem, yan der Brugpjien^ Mr. George Clifford en Cornelis Charles Six. Z. Welke Commiifarisfen leggen nu aan de beurt? V. Die van de Zeezaaken, wier Regtbank ee.st in den Jaare 1641, is opgexegt geworden. Voor deeze Coimnbfarhfen worden gebrast  44 AMSTELDAM EN ZYNE bragt en afgedaan alle gefchillen tusfchen Koopman en Schipper of Bootsgezel, Schipper en Bootsgezel, Koopman en Lootsman, Lootsman en ;Schippcr, Inlaaders en Inlaaders, Reeden en Reeders, en Schippers en Reeders, in zaaken de Zeevaart betreffende, uitgenomen Asfurantie en Ayarye, die zo als ik u reeds gemeld heb, voor Cemraisfarisfen van de Asfurantie Kamer moeten komen. (*) Voo-ds komen ook voor Commi>fnrtsfen van Zeezaaken, de gefchillen over Bodemery, intekening en verkoop van Scheep*parten, Arbeidsloon aan en herftelling van Schepen, levering van Scheepsbehoefcens en 't geene meer tot uitrusting van Schepen vereischt word. Het getal der Commisfarisfen van Zeezaaken was by derzelver aanftelüng maar drie, doch wierd al kort daar na tot vyf vermeerderd , welk getal veei Jaaren ftand hield. In de tegenwoordige Eeuw wierd het nu (*) Zie hier vooren pag. 41.  GESCHIEDENISSEN. 45 nu eens op zc<, dan op zeven, ja zelfs wel op agt gebragc, doch tegenwoordig zyn 'er gemcenlyk vyf of zes. Dc Ee^t aangeftelde Commisfarisfen waren : Dr. Allard Kloeck, Jan van de Poll , Lucas Jacobsz Rotgans, Dr. Willem van Loon en Jan Huift. De tegenwoordige zyn de Heeren: Pieter Cornelis Harifwck, Jan Hodshon, Paul I-wan Hog. guer , Mr. Pieter Georgesz* Cliford en Jan yan den Ende. ——— De Commisfarisfen van de Defolaate Boedels, welken thans volgen zyn in den Jaare 1644. eerst aangefteld geworden , fchoon de Vroedfchap reeds in 't Jaar 1627 befloten had een Kamer van Defolaate Boedels op te regten. De Commisfarisfen waren by de opregting der Kamer vyf in getal, en wierden eerst in den Jaare 1712. op zes gebragt, federd tcke men 'cr zeven of acht, doch tegenwoordig gcmeenlyk niet meer dan zeven. Zy vergaderen gcmeenlyk, by beurten, twee tevens, des Woensdags en Donderdags, c'och als 'er gepleit moet woreen, zyn 'er drie tegenwoordig. Zy moeten voords by Eede belooven, voor de Defolaate Boe-  4^ A W > T E I. D A M E N 2 Y N E Boedels te zullen zorgen als voor hunne eigenen , en zo dra zy kennis gekregen hebben . dat eenige Boedel Infolyent of onvermogend geworden is om te betaalen, moeien zy dezelve zo dra mogelyk Inyentarifee ren, en ten best der gemeene Schuldeisfcueren, in bewaaring neemen, en zig vooral van de Boeken en Papieren, tot den Boedel behoorende, verzekeren. Ook (tellen zy terftond daar na Cttrateurs of Bezorgers in den opgegeeven Boedel, en berechten verders alle gefchillen over dezelven. Z. Zyn 'er niet veel Amptenaars die tot de Defolaate Boedelkamer behooren? V. Dezelve word waargenomen door eenen Secretaris, een' Boekhouder, een Contra Boekhouder, een Asfistent Boekhouder, die tevens ook- Casfier is, een Commies, drie Klerken en twee Curateurs-. Da Eerfte Commisfarisfen van de Defolaate Boedelkamer waren: Cornelis Bicker, Dr. Al* bert Bas, Abel Matthysz. Burg, Wolf er t yan Diemen en Henrick yan Bronkhorst. De tegenwoordige zyn de Heeren: Mr. Jan yan  GESCHIEDENISSEN. 47 yan de Poll, de Jonge, Mr. Izaak van der Does, Mr. Gcrbrand Elias, Mr. Willem Fre* derik Roëll, Mr. Willem Rendorp, Mr. ^ört Willem van Loon en Mr. ^o«« Huydeco» per. — Dus hebben vvy de deriien ColJegien van Regeering en RegtsoefFening afgehandeld , doch buiten deezen zyn 'er ook nog eenige andere Collegien van bewind, welken ik u flegts op zal tellen, zonder my in de befchryving der zeiven in te laaten, als welke te ver buiten ons beftek zoude loopen. De zodaanigen zyn dan de Bewindhebberfchappen der Oost' en West-lndifthe Maat. fchappyen, der Sociëteit van Suriname, die Van den Leyantfchen, Oosterfchen en Mus» tovifchen Handel, de Curatoren der Doorlugtige en Scholarcfien der Latynfche Schooien}, de Commisfarisfen van de Stads Schooien, de Oppercommisfarisfen van de Waaien , die van de Binnenlandsvaarders, die van den Hortus Medicus, de Houtvesters, de Commisfarisfen van de Osfenmarkt, de Opzienders van *t Genootfchap der Geneesmeesteren , de Commisfarisfen van de Zyde Mamifa&uu. ren,  43 AMSTELD A M EN Z Y N E r<;«, van her Touwwerk, van de Hop, van den grooten Yk s de Commisfarisfen tot het ; fchatcen van den twaalfden Penning der nieu- , we of verbeterde Gebouwen , en eindelyk het Collegie tot bet zetten en weegen van *t Brood. Tot onderfchciding der anderen , , worden de meesten van deezen, klein Commisfarisfen geheten, en worden uit Regenten, voornaame Kooplieden of andere Burgers verkozen , en zyn ook vry van het be- . taaien vin Poortgeld. Z. Maar heeft deeze Stad ook niet nog eenige voornaame Ministers, die de Regeering byzonderlyk ten diende ftaan? V. Ja en dit zyn de Penfinnarisfen en de I Secretarisfen , van we!ken wy t * moeten i fpreeken. Van de Eerstgemclden die in vroe- ■ ger J?aren den tytel van Raad en Penfiona» , ris , en ook wel Raadpenfionaris voerden, , faeefc de Stad doorgaans twee en fomtyds drie : gehad, en federd twee Eeuwen heeft men i tot dit gewigtig en tevens hachfyk Ampt, , ahoos geieffende Advocaaten gekozen. De Raadpenfio.iarisfen zyn verplat de Voorreg. ten  geschiedenissen. 43 s fegten , Handvesten en Regten der Stad te j helpen voorftaan , Burgemcestercn kennis te ge even van 't geen daar tegen, by hun weetcn, mogt ondernomen worden» Voords moeten zy volbrengen het gcenc hen van Burgemeester ren geboden word , en wanneer zy ter dagvaard van Holland gezonden worden, moeten zy insgelyks Burgcmeesteren van alle gewigtige zaaken die daar voorvallen, kennis en bcrigt gecven. Zy zyn gehouden om in Regts I en andere zaaken te raadeu, en byzondcr de Kamer van Schepenen en de Kamers vanComraisfarisfen, des verzogt zynde, met hun raad te dic- nen. Voords mogen zy zig van der Staaten wegen L*of door andereu, noch in, noch buiten Holland gebruiken laaten.zonder bewilliging vanBurgemces *< teren. Indien hen in 't waarneenun van Stadsdienst, eenige fchade overkomt, word hen of hunne Weduwen, Kinderen of Erfgcnaamcn, van Stadswege vergoeding gedaan. Eindelyk behoeven zy niet te waaken en te byten, tn zyn onfflagen van inlegering van Krygsvolk en andere pcrfoncele kisten der Stad. . VI. deel. C Z. Wie  SO AMSTELDAM EN ZYNE Z. Wie was de eerfte die hier het Penfio* naris Ampt bekleedde? V. Na alle waarfchynlykheid eenen Mr. Pie. ter Rodrick, die zulks in den Jaare 1474. geworden is. De tegenwoordige Rr.adpenfionarisfen zyn: Mr. Daniël Adriaan Meerman yan der Goes en •■ rje Secc- tarisfen, waar onder wy egter maar alleen de Stads Secretarisfen vcrftaan, zyn thans twaalf in getal, en het is zeker dat het Secretaris Ampt een der oudfte Amptcn van de Stad is, dewyl Amfiéldam ongetwyfeld al eenen Secretaris gehad heeft, zo dra zy eene byzonderc Regeering had, doch de lysten der Secretarisfen zyn, ten opzigte dier oude tyden zo onvolkomen, dat men geen berigt kan vinden wie het allereerst dit Ampt binnen deeze Stad bediend heeft, dit is cgter zeker dat *er in de vroegere Eeuwen flegts maar eenen Secretaris was. In 't Jaar 1507. waren 'er reeds meer. In 't Jaar 1553 telde men 'er zes, en in 't Jaar 1571. zeven, en dit getal te naderhand met nog vyf vermeerderd ge* wor-  GESCHIEDENISSEN.' worden. De geenen welken gcmeenlyk tot Secretarisfen verkozen worden, zyn meest jonge Heeren van aanzien, en die aan Biirgcinecstcrcn vcrmaagfcliapt zyn. Ook zyo. zy zeiven dikwils tot Schepenen en Raaden verkozen, doch zy zyn verpligt in zodaanig geval van hun Secrctarisampt afftand te doen. Z. Hebben zy ook geene byzondcre Inftruclicn, waar na zy te werk moeten gaan? V. Ja, en volgens dezelve mogen zy niet lang uit de Stad gaan, dan met verlof van Burgemeestcren. Zy zyn voords verpligt, buiten de Facantien, dagclyks ter Secretary 'te komen, en hun Ampt aldaar waar te neemen. Voords moeten zy, zo veel mogelyk tegens misllagen waaken, in het uitgeven van ExtraSien uit de Registers, en wel byzonder uit de belasting Registers, zonder dat zy egter, in hunne byzondcre Perfoonen, voor onverhoedfehc misdagen, aanfpraaklyk zyn.Eindelyk mogen zy ook niet toelaaten, dat iemand van de Gemeente eenige Boeken der Secretary behandelc, inzie of uittrekzels uit dezdven maakt. De verandering der tyden C a ea  5% AMSTELDAM EN ZYNE en vooral den aanwasch der Stad, heeft nogthans te wege gebragL, dat het Berigtfchtift van Secretarisfen niet wel in alle zyne byzonderheden kan nagekomen worden, fchoon het zelve cgter nog beftendig in zyn voornaamfte dee'en zyn fland houd. — De oudfte Secretaris der Stad voor zo ver men heeft kunnen opfpooren, was Mr. Pieter Rodrick, dezelve die in den Jaare 1474 ook de eerfte Penfionaris der Stad geworden is. De tegenwoordige Secretarisfen zyn de Heeren: Mr. Aelbregt van Slingelandt, Mr. Willem de Dieu) Mr. Willem Hnydecoper, Mr. 'Jan yan Loon Jansz. Mr. Henrik Nicolaas Hasfdaer, Mr. Uieronymus van Slingeland, Mr. Henrik Huygens, Mr. Pieter liendorp, Mr. Cornelis hacker Hendriksz, Jacob van der Busfen , Mr. Pieter Samu'dl Bedel en Anthony Hacker. — Ter verïigtiug der menigvuldige bezigheden van Secretarisfen zyn ook drie eerfte Stads Klerken, en tien Ordinaris Klerken aangefteld, weiken in twee byzondcre Vertrekken arbeiden. De drie eerstgenoemden genieten eene vaste Jaarwedde, bchaivqn de Emo- lts*  GESCHIEDENISSEN. 53 lamenten die aan hunne Bediening vast zyn, en welken zy gelykclyk deelen. De Ordinaris Klerken hebben geene vaste wedde, doch wel ee:i geregeld Loon voor hunnen arbeid, en de Öudften en beken dftcrt genieten de meeste Emclu-.nenten. Het voornaamfte werk der Ordinaris Klerken is het waarncemcn der openbaare Verkoopingen van roerende Goederen, het ontwerpen en in 't net Hellen van Schepenen Kennisfen, Rustingen en Kwytfcheldingen, het houdeA van verfcheide Rollen var* Schepensbank, het ftellen van allerhande Actens, die door Secretarisfen getekend en uitgcgeeven worden enz. — Het Schouts Comptoir cn het Comptoir van Schepenen, kan ook geagt worden tot de Secretary te behooren, zo als mede de Charteikamer, in welke de befluiten der Staaten van Holland en der AJgemeenc Staaten, de Brieven welken aan Bir» gemeestcren gezonden zyn , en veel andere Registers, Stukkcn'en Papieren, bewaard worden. Z. Heeft deeze Charterkamcr altyd tot de Secretary behoord? C 3 V. Nee»»  54 AMSTELDAM EN 2YNE V. Neen, zy ftond eertyds onder het opligt van een Chartermeester, die een Kle;k onder zig had, doch in den Jaare 1744. is befloten geworden , dit Ampt, het welk toen door een der Burgemcesteren bekleed wierd, uit te Iaaten fterven, en de w aniecming van 't zelve aan twee Secretari-fen over te laaten, zo als zulks in 't Jaar 1748 gefclüedde, wanneer de Birgemeester die toen Chartermeesret was, van dit Ampt vrywiliig afftand deed. Dc Klerk van dc Charterkamer die ecne Jaarlykfche Wedde geniet, is egter gebleven. Z. Hebben wy nu alles wat de Regeering der Stad betreft afgehandeld? V. Ja, na u nog eerst eenige mindere Amp"tenaars en Bediendcns van 't Geregt en de Regcering opgenoemd te lubben , en deezon zyn : de Concherge of het Hoofd der Roedragende Boden, de Cipier van het Stadhuis, thans genaamd de Dbccteur van dc Stads gevangenisfen, veertien Stads en drie reizende Boden, een Kamerbewaarder van 't Stadhuis, wiens Ampt eerst in den Jaare 1764 is opgekomen, en voords eenige Waakers of Oppas- fCTS  GESCHIEDENISSEN. 55 fers in de Vieifchaar. Ook zyn 'er behalven deeze Amptenaars die iegtffcreeks meer of min betrekking tot de Regeeung der Stad hebben, nog twee anderen hier ter Sta . dc, die wel van 's Lands wege, doch op aanpryzing van Burgemeester; en aangefteld worden , hoewel zy eigeniyk in dienst van 't gemeene Land zyn. Z. En welken zyn dat? V. De Deutwaa ders of ExploiBeurs van den Hoegen Raade en Hove van Holland, en de Deurwaarders van de Gemeenelands Middelen. De Ee stgenoemden welken tegenwoordig maar d ie in gital zyn, zyn inzonderheid verpligt de Proi'ijlen , die door de Hooge Geregt-hoven verleend worden, en 't geen hen verder, door dezelven gelast word, hier ter Stede en elders, ter Executie te leggen. De Dein waai des van 's Lands Gemeene Middelen, die agt in getal zyn, moeten alle hifi* nv.aticn, Sommatien, Gyzelingcn en andese geiegtelyke Vcnigtmgcn uitvoeren, in zaaken die de Gemeene Lands Middelen aangar.n. C 4 ZES-  2öSENTWINTIGSTE GESPREK. I N H O v r>. Qyitgavg* int de Leyensbefchryyinger* der yoomaamjle beroemde Perfoonaadjen derStad. In de vyftiendc Eeuw: Nico» i kas van Amjleldam. Hervicis van Ampel* ■ dam. Joannes van Amjleldam. Willem Eggaart en zyn Gepacht. — Geleerden in de zestiende Eeuw: Alardus van Amftêl* ■ da n. Nicolaas Canntus. Cernelius Crocus. Joannes Sartorius. Joannes Timannus* .. Johannes Monpentas- Nicolaas Ever hard. Sybrand Pompeus Occo. Gysbertus Horflius* Setnardus Desfenius Kroonenburg. Pieter I Pauw»  GESCHIEDENISSEN-. 5?" Pauw. Dirk Volkertze Coornhert. Henrik Laurensz. Spiegel. Roemer Visfcher, en zyne twee Dochters. Petrus Opmeer. Matten Janszoon Koster. Sebastiaan Egbcnszoon. Ellerd de Veer en Cornelis van Haam» r0(te, —- Staat en Krygskundigen in de zestiende Eeuw: Goosfen Janszoon Ree» half Nicolaas Ruikhaver. Jacob Simonszoon de Ryk. Dirk Duivel cn Wilh-m Dirkszoon Bardis. . Kunftcnaars in de zestien ie Eeuw: Cornelis Anthoniszoon. Dirk Jacobszoon. Pieter Aarnoudszoon of lange Pier. Dirk Barendszoon en Joost Jans* zom, . Staat en Krygskundigen in de zeventiende en agttiendcEcuw: Jacob van Heemskerk. Nicap.s de SUle. Jacob vanNeck. Jacob Wittekens. Cornelis Pieterszoon Hooft. Joachim Henriksz. Zwarten* hond. Cornelis Janszoon de Hoen. Dirk Janszoon. Goedhals. Laurens Reaal. Henrik Corneliszoon Lonck. Adriaan Paauw+ Jan van Galen. Willem Boreel. Misbiet Adriaansz. de Ruiter. Engel de Ruiter* Ahaham yan der Hulst, Ifaac. Sweers* 5-  58 ams7ël15am en ztn8 Davld Swters. Dirk Schaap> Daniël de Dieu. Cornelis Hop. Cornelis Schryycr*, Gerard Aamout Hasfelaar en Egbert de yry Temmlnck. Vader. N a u dus onze geheele Geboorteftad, en al wat betrekking tot dezelve heeft te hebben doen kennen, zullen wy befluiten met u een zo duidelyk als beknopt berigt te geeven, van eenige haarer Ingezetenen, welken het zy te Amfteldam geboren zyndc of daar gewoond hebbende, de luister der Stad hebben helpen vermeerderen, zo door hunne Geleerdheid, Staatkunde, Dapperheid of uitoeflening van Kunflen en Weetenfcbappen, waar in wy ons egter tot die geenen zullen bepaaïen welken bereids overleden zyn, en een begin maaken met de zulken, die zig reeds in de Vyftiende Etuw eenige naam hebben weeten ïê bekomen. Zoon. Wie zal ons dan hier het eerfte te vooren komen 1 V. Nicolaas van Amsteldam,. doch  geschiedenissen. 59 doch waar van egter niet anders te zeggen vak, dan dat hy Baccalaurïus in de Godgeleerdheid was, en te Keulen in den Jaare 1446". epéntlyk een b!yk van zyne bekwaamheid gaf, in het wederleggen van vierentwintig Ketterfche Stefüngen, van eenen zekeren Ferrand. De Tyd van zyn overlyden is zo min als die van zyne geboorte bekend. IIürvicus van Amstelmm, anders ook wel Her* wyck Gysbertszoon genoemd, was een voornaam Godgeleerde, en wierd in den Jaare 1477. door Burgemeesteren van Amfeldam genodigd, om de betiteling van het Begynhof op zig te n:cmcn. Twee Taaren laater wierd hy gemagtigd, om met de voornaamfte Hcidelbergjche Godgeleerden, Doctor Jan yan Wezel, die te Mentz als een Ketter te regt gefteld wierd, over 't ftuk der Godsdienst te onderzoeken. Meer weet en wy van hem niet te zeggen. Joannes van Amsteldam was een kundig Man, en Leerling van den beroemden Groninger Doktor Wesfel yan Gansford, Hy verdeedrgde in 't Jaar 1489. zyn Meesters gevoelen ovor het bidden voor de levenden en C 6 do».-  &Q. A k-s t e l d'a m sn-zyns dooden zeer breedvoerig. De tyd van zyn geboorte en dood is onbekend, -» — Willem en Jan Eg gaart nevens hunnen Neef Jan Eg gaart Harisenszoon, en deszelfs Huisvrouw Wendelmoed waren in die zelve Ecuwe braave Voorftanders der Weetenfchappen en Oprcgters- van een Godgeleerd en Wysgecrig Collegie,. benevens» eene Boekery hier ter Stede, en toonden dus al vroeg dat de zucht tot Geleerdheid in deeze Stad aanwakkerde, zo als ook dc zestiende Eeuw welhaast een veel grootcr getal van vermaarde Amjleldammers uitleverde , van welken vvy nu zullen, moeten ipreekcn, en met Alardus van Amstel-dam. een aanvang maak en. Z. Deeze was zekerlyk ook weder een Geestclyke 1 V. Ja , en hy kwam vcrmoedely.k in den Jaare 1494 ter waereld- In zyn Jeugd wierd hy uit hoofde van de doofheid., waarmede hy geboren was, dooye Rllc genoemd, egter was, hy zeer vaardig ter Taal, en niet weinig bedreven in de Godgeleerdheid zyner Eeuw, als ook.  geschiedenissen.. 6$ tpk in dc- Latynfche en. Grickfche Taaien* Daarenboven maakte by ook Vaarzen, zo als blykt uit een Lofgedigt op Keizer- Karei de,. Vyf de, door hem in den Jaare 154Q vervaardigd. Hy was zeer tegen de zo genaamde. Ketters van zynentyd, byzonder dcLutheraanen, ingenomen, die hy met alle lasterly'ke Hukken bcfthuldigde. Alard van dmflercUim heeft de meeste tyd zyns levens te Keulen of te Leuven doorgebragt, en is in de laatstgemelde Stad in den Jaare 1544 overleden, vyi'tig Jaaren oud zynde. Het Burger Weeshuis te Am* Qeldam is, volgens 2ynenuiterften wil, Erfgenaam van zyne Boekery geweest. Voords heeft hy een groot getal Godgeleerde,. Wysgeerige, en Taalkundige Werken gefchreven. — Nicolaas Cannius of anders Kan,- was mede in 't laatst der vyftiende Eeuw geboren, en een groQt Vriend van den vermaarden Er as* mus van Rotterdam,, die hy te Bazel, zes Jacren, als Uufchryver gediend heeft. Hy zweemde in vrolykheid en geest veel naar Eramus, en was in zyn Geboorteftad Beftierder van het Urfuiinen Klooster, alwaar hy ook in den JaaC 2, »  AMSTELDAMEN ZYNE re 1555 overleden, en in de Oude Kerk begraven is. Cornelis Krook of Cro • ais, was ook een Priester en tevens Leermeester in dc Latynfche Schoole hier ter Stede. Hy fehreef verfcheide Godgeleerde en Taalkundige Werken, en was in zyn tyd zo beroemd dat de Koning van Portugal hern, hoewel te vergeefs, verzogt om een Hoogleeraars Ampt in zyn Ryk te bekleeden. Na dat hy reeds hoog bejaard was, deed hy, omtrend den Jaare 1549 cene reize te voet naar Rome y daar hy, door Ignatius de Loyola zei ven, in de Jefu'uen Orde aangenomen wierd. Voords was hy eeven als Alard van Auifleldam, een groot tegenftreever der Luthcrfen en andere zogenoemde Ketters, en overleed in 't Jaar Z. Wie volgt nu? V. Joannes Sartorius of Snyders, Welke met de voorgaande zeer hevig over 't Geloof en de GoedeWcrken getwist heeft, dewyl Sartorius , eeven als Luther., gevoelde , dat de mensch alleen door 't geloof geregtvaardigd word, ook heeft. Sartorius wegens dit ge voelen 5  geschiedenissen. 0*3 Een, eenige tyd in hegtenis gezeten, en federd geflaakt zynde, lang buiten zyn Vaderfend moeten zwerven. Omtrend bet Jaar 1558». voegde hy zig by de Gereformeerden hier'tor Lande, onder welken hy zelfs te Delft de Predikdienst waarnam. Sederd is hy ook Predikant te Noordwyk geweest, alwaar hy, in zeer; hoogen ouderdom in 't Jaar 1570 overleden is* Zyne groote kennis van de Hebreeuwfche, Griekfche en Latynfche Taaien, word zeer ge-, preezen, cn zyne Moeder/braak verftond hy zo wel, dat hy 'er uaamvelyks wederga in had.. Ook heeft hy cene Uithgging oycr de groote en kleine Profeeten in 't licht gegeevcn. « Joanmes Timannus was mede een Am. [leldammer van geboorte, hoewel by zyn meeste Jevenstyd te Iireemen gewoond heeft, alwaar hy Predikant by de Lutherfche Gemeentegeweest is. Hy was een groot Voorf tander van de I „eere der Overalomtegenwoordigheid van Christus Lichaam, en maakte zig beroemd door. een Werk over V tl eer en Avondmaal, dat in 't Jaar 1555. in 't licht kwam. Yan de tyd zyncr geboorte of oveiiyden kan ik u niets Z.fili£XS.  04 aststelbam en 2 y ne zekers zeggen-. Johannes Monsent u s te Amfleldam geboren* leefde te Keulen-, en fehreef aldaar ecne Uitlegging ov.r eenige duistere plaatfen der Heilige Schrift, en ecne Verhandeling over het Avondmaal, N i- col aas Ever hard maakte zig door zyn kennis in de Regten zeer beroemd. Hy wierd in 't Jaar 1535. tot Raadsheor der KeizerlykeKamér van Spiers aangefte'd, en twee Jaare» kater tot Hoögleeraar in de Regteir op de Hooge Schoole van Ingolflad, alwaar hyin 't Jaar 1^77 overleden is. Hy heeft, onder andere Werken, ook eene Inleiding tot deReg-tsgeleerd- heid gefchrevcn. Zyn tydgenoot S y- branj> Pompeus Occo was de Zoon. van eenen Fries welke zig te Amfleldam had, nedergezet, en bezogt dc voornaamfte Geleerden in ItaUen, Frankryk en Duitschland. Hy was niet onbedreven in de Digtkunst, en gejaukte in 't Jaar 1541 inde Regeering van Amfleldam, alwaar hy in den Jaare 1556. tot Burgemeester verkozen wierd, zonder daarom egtct zyne liefhebbcry voor- de Geleerdheid te kiatcn vaaren» Z* We«£  GESCHIEDENISSEN. 6$ • Z. Weet men de tyd van zyn overlyd.n Inkt ? V. Neen, maar wel dat zyne Nakomelingen nog tegenwoordig hier ter Stede bloeien. —G y bertus Horstius of van der Horst, I maakte z:'g door zyne Genccskonst beroemd I welke hy egter niet inzyne GebOórtèftad^ maar I wel te Home ocffende, alwaar hy ook in den ! Jaare 1555 overleden en begraven is, na verfcheide Geneeskundige Werken uitgegeeven te1 : hebben. Bkrnardus DesseniuJ Kroönenburg, mede een Geneesheer, was tc Amfleldam in 't Jaar 1510 geboren, bé* gaf zig mede naar Hallef?, doch oeffer.de federd zyne terugkomst de Kunst in Holland en Groningen, vertrok vervolgens naar Keulen\' en overleed aldaar in 't Jaar 1574. Hy is vierenzestig Jaaren oud geworden, en heeft ver-1* fcheide Genees en Kruidkundige Werken nage- ; baten. Pieter Pauw, geboren irï den Jaare 1564. was de Zoon van Pieter Pauw Adriaansz. Raad der Stad Amfleldam, en fe• derd Rentmeester te Alkmaar. Dc Jonge Pauw was een der eerfte Studenten in de Genees -  66 AMSTELDAM EN ZYNE neeskunde , op de nieuwe Hooge Schoolc te Leyden , en wierd aldaar in 't Jaar 1589. Hoogleeraar der Ontleed en Kruidkunde. Ook was hy de Grondlegger van den Artzenytuip en de Schouwplaats der Ontleedkunde aldaar, en overleed in den Jaare 1617. oud drieënvyftig Jaaren. Eenige Genees en Ontleedkundige Werken zyn van hem nog voorhanden. Z. Het is te beklaagen dat deeze drie geleerde Mannen hunne Kunst meest buiten hunne Gcboorteftad geoeffend hebben. . V. Thuis kome.i wy tot een Geleerde die veel gcruchts gemaakt heeft, en eeven zeer geprezen als gelaakt is geworden. Ik bedoele Dirk Volkaar tszoon Coornhart, welke alhier in 't Jaar 1522. gebooren is. In 't J at" 1555* zogt zekeren groote Dwecper, Henrik Nicolaaszoon ren >emd, hem tot zyne ongcrymde begrippen en de Hcrdöopery over te haaien, doch Coornharc bleef altoos al'keerig van alle foorten van Geestdryvery. Eenige tyd h»tet begaf hy zig naar Haarlem ter woon, in welke Sr.al.hy zig in het P'aatfnyden ocf£ende, tot dat hy in 't Jaar 1562 aldaar Notaris  GESCHIEDENISSEN. 6f ris wierd. Vier Jaaren kater hielp hy de Heer van Bredercde de openbaare Preeke der Gereformeerden invoeren, doch raakte daar over in 't Jaar 1567 in ocgtenis, welke hy egter ontkwam, en zig ten Lande uit begaf, waar op hy in 't Jaar 1568. door den Hertog van Aha gebannen wierd. Sederd hield hy zig in 't Land van Gulik op, daar hy zig weder met Plaatfnyden geneerde. By de omwenteling van zaaken in den Jaare 1572. begaf hy zig weder naar zyn Vaderland, en wierd Secretaris der $taaten van Holland, welk Ampt hy niet alleen zeer kort bekleedde, maar ook ten tweedemaalen zyn Vaderland ontweek, en te Kleef gmgwoonen. Na 't fluiten derGendfche Vredeindjaar 1576'. kwam hyande.maal weder te mg, en zette zig te Delft neder. Doch hier kreeg hy twistmet de Predikant, n, doo: dien hy poogde te bewyzen, dat de Gereformeerde Kcik, onmogeiyk de waarc Kerk koude zyn , ter oo.zaak van 't geene zy wegens c!e Voorbefchikking, de Regtvaat digmaaking en het Ketterdooden leerde. Dit Gcfchil liep zo hoog dat 's Lands Staaten 'er zeiven zig meede moes-  6Z AMSTELDAM EN ZYNE moesten bemoeien, welke Partijen het zwygcn bevolen. Coornhart was egter zo zeer in de haat der Gecstelyken hier te Lande geraakt, dat men hem, op de Preiikfloelen te Alkmaar, Hoorn en elders, opentlyk voor eenen Ketter en Vrygeest uitmaakte. Dus was by eerlang genoodzaakt Delft weder te verhaten, en zyn geluk op een andere Plaats te beproeven. Z. Werwaards begaf de vervolgde Coorn-. hart zig toen? V. Hy ging weder te Haarlem woonen9, doch geraakte welhaast weder in nieuwe moeilylheid over het qpftellen van een Vcrzoekfehrift voor de Roomschgezinden , om vrye Godsdienstocffening,. welk Vcrzoekfchrift zo euvel opgenomen wierd, dat hy in 't Jaar 1581. door 's Lands Staaten genoodzaakt wierd zyn oorfpronkclyk optici, in hunne tegenwoordigheid te verfcheuren. Het volgende Jaar deed hy eenen grooteu dienst aan zynVaderlarid, met het ontdekken van eenen aanflag die de Spanjaarden op Enkhuizen gemaakt hadden, waar Coornliart toevallig agter geko- mett  GESCHIEDENISSEN. 0*g men was, en 't welk dus gelegenheid gaf dat Stikhuizen met Krygsvolk voorzien, en dus de toeleg der vyanden verydeld wierd. Het volgende Jaar haalde hy zig op nieuws weder vry wat vyandfchap op den hals, door het uitgccven van ecne Proeve van den Nederlandfchen Catechismus % waar over zwaare klagtcn tegen hem ingebragt wierden. Ondertusfchen had hy Haarlem weder verlaatcn, en zig op nieuw naar Delft met 'er woon begeevcn, hoewel zulks ook niet lang duurde , dewyl hem in 't Jaar 1588. de Stad ontzeid wierd. Toen begaf hy zig naar Gouda, fchreef aldaar eene Verdediging van zyn gedrag en gevoelen, en overleed aldaar, den ncgentwintigfïen October 1590. in den Ouderdom van 68 Jaaren. Hy legt, in de laatsgenocmde Stad, regt voor het Choor, begraven. Z. Heeft hy niet veel Werken nagclaaten? V. Ja, en dezelve, meest in Twistfchriften beftaande , zyn, na zyn dood, in drie Deelcn in Folio uitgegeeven geworden. Hy wierd in zyn tyd ook voor een goed Dichter gehouden, en heeft een Zinnefpel lief voor Leed ge-  70 amsteldam en zyne genaamd, het lof de r Gevangenisfe, en eenige andere Rymcn vervaardigd. Ook word hy voor den Auteur van het bekende Lied, Wilhelmus van Nasfouwen gchou !en. Wy zullen op Coomhart twee zyncr Vrienden lasten volgen, en wel eerst Henrik La uren szoon Spiegel. Deeze werd te Amflel dam in 't Jaar 1549. geboren van Laurens Pieterszoon Spiegel en Anna Gaaf Janszdog* ter, beide zeer cerlyke en gegoeJe Lieden. De Jonge Spiegel in de Rootnfche Godsdienst opgevoed zynde, heeft dczelvcn ook tot zyn dood toe aangekleeft, fchoon zyn eigen Broeder Jan Laurensz, Spiegel, de Hervormde Leerc amgenomen had, en ook Schepen en Raad zyncr Geboortcflad geweest is. Henrik heeft veel fchatten met den Koophandel gewonnen, die hy egter milddaadig ten dienfte van behoeftigen , en tot andere nuttige ein len befbedde. Hy is tweemaal fgehuwd geweest, eerst met Bregtje ten Berg , en daar na met Dieuwertfe van Marken, welke hem ov.rleefd heeft. Hy woonde in een aanzienlyk Huis op de üloemmirkt thans nog in we-   1  GESCHIEDENISSEN. ft' ■> wezen, en aan het Geflagt van Warin toebe; hoorende, en had ook een fraaye Buitenplaats i am den Buiten Amflei, het welk thans voor een gedeelte de Herberg Paamventuin is. i Hier onthaalde hy, en verkeerde met, de i voornaamfte Geleerden en Dichters van zyn tyd. In 't Jaar 1612. begaf hy zig naar Alk\ maar, daar zyn Kinderen aan de Kindcrpok- jes krank lagen, en de liefde voor hen zette I hem aan om, daar zyne Vrouw hem op alle : mogelyke wyze den toegang tot dezeivcn bc) lette, om dat hy zelvcn deeze ziekte nimmer gehad had, op een ladder voor de glazen der Kamer te klimmen, daar het gezicht van zyn Kroost hem dermaaten ontftelde, dat hy eerI lang dc Pokjes insgelyks kreeg , aan welke ' hy ook kort daar na overleden is. Zyn Lyk is te Amfleldam in de Nieuwe Kerk begraven geworden. Z. Dit was een beklaaglyk lot voor deezen ; braavcn Man. Doch welke Werken heeft hy I vervaardigd gehad? V. Het beste zyner Werken is zyne Hert* i /piegel, het welk drie Jaaren na zyn dood is uü>  7ü amsxeidam en zyne uitgekomen. Voords heeft Spiegd ook verfcheidene Nieuw Jaarsliederen voor de Kamer in Liefde Bloeiende, waar van hy ecu dervoornaamfte Leden was, gefchreven, als ook een Lofdigt op Amfleldam, het welk in Pontanus Befchryying dier Stad te vinden is. — Thans volgt Roemer Visscher, , die in 't Jaar 1547. ter waereld is gekomen. Deeze welke zig,eeven als zyncn Vriend Spie» > gel, aan den Roomjchen Godsdienst hield, in 1 welken hy ook opgevoed was, woonde lange ! Jaaren in zyne Geboorteftad op den Zecdyk, , doch begaf zig in zyncn Ouderdom ook naar : Alkmaar, in welke Stad hy den elfden Fe- . bruary 162,0 overleed. Hy, was, gereekend 1 naar den tyd waar in hy leefde, een zeer goed Dichter, en muntte meest uit in korte Punt- 1 digtcn, welken hy gewoon was Quikken te noemen. Voords heeft hy ook verfcheidene aartige Zinnebeelden, onder de naam van ZinnepQppen uitgegeevcn. Hy bivgt veel toe tot den Opbouw der Kamer in Liefde Bloeiende , en in zyn Huis te Amfleldam vergaderde de fdiranderfte Geesten van dien tyd, ook heeft  GESCïlIEDEN'1 ÏSKtf. I heeft de beroemde Dichter Joost yan Vondel^ I aldaar de eeiftc gronden van zyne Kunst gelegd. Z. Heeft Roemer Fisfcher geen Kinderen 1 nagelaatcn? V. Ja, twee Dochters, welke beiden gei leerde Vrouwen geweest zyn, de Oudfte An| na genaamd, wierd in 't Jaar 1534. gebojren, huwde in 't Jaar 1608. met eenen yan \ Wezel, en overleed in 't Jaar 1651. De Jong1 fte kwam ter waereld in den Jaare 1594. en 1 heette Maria Tesselschade. 1 , Z. Van waar kwam haar dien vreemden • ï naam ? \ V. Zy wierd dus genoemd na de zwaare: ij fchade die ccnigen tyd,voor haar geboorte, in' \ Tesfel geleden was, en waar van veel Koop1 lieden te Amfleldam , een imartelyk gevoel i hadden. Zy huwde in den Jaare 1623. met '\ Alard van Krombalg, wierd in 't Jaar 1634. Weduwe , en overleed zelve in Juny des | Jaars 1649 ZY Vfie^ zeei' geroemd, wegens tjhaare bekwaamheid in de Dicht, Zang en Jspeelkunde, als mede om haare ervarenheid Iin de Italiaanfche en Franfche Spraaken, e» VI. OSKU O ook  ?4> amsteldam en zyne ook om haal- kuuftig Tekenen en Schryven op Glas. Tasfoos Jerufalem is door haar uit dö Italiaanfche Spraak, in 't Nederduitsch, overgezet. De Dichter Conflantyn Uuygens heeft, hoewel te vergeefs,' de grootftc moeite aangewend om haar van den Roomfchen Godsdienst, die zy bettendigaankleefde, af te trekken. Doch het zal tyd zyn om weder tot de vermaarde Amfleldammers der zestiende Eeuw te kecren. Petrus Opmeer wierd in het Jaar 1526*, van Petrus Opmeer én Maria yan Aker/loot geboren. Hy was gefproten uit het Westfries ch Geflagt der Opmeeren, welken door Vrouw Jacobayan Beyeren, tot den Adelyken Stand verheven waren. Alard yan Amfleldam en Nicolaas Cantiius, die ik u reeds heb doen kennen, waren zyne eerile Leermeesters. Voords oeffende hy zig te Leuven en Doornik in de Weetenfehappen en wierd, in eenen taamelyk gevorderden ouderdom, door Petrus Refenius Rector te Delft, in de Griekfche Taaie onderwezen. Eerst meende hy Doctor in de Geneeskunst en in de Rechtsgeleerdheid te- wor-  &RSC iilBDENISSErC.' ?S worden, doch veranderde van gcdagten, ca begaf zig geheellyk tot de oeffening der God*, geleerdheid, waar van hy z'g federd bedien ié om dc Onroomfchen die hy doodclyk haatte, te wederleggen* Z. Was hy dan ook Gecstelyk? - V. Neon, integendeel was hy met Soplvet Sasbout, Dochter van Meter Sasbout, in den Egt getreden, met welke hy, tot in het Jaar T572 te Delft woonde. Dc woeste behandeling door Lumey en Sonoy, de RoomschgeZinden in dien tyd aangedaan, bewogen hem die Stad te verlaaten. Sedcrd volgde hy dén Spaanfchen Vehlövcrfte Valdez, naar Bené» -gouwen. Van daar wierd hy in 't Jaar 1573. naar Amfleldam ontboden, om de Rooms ch'gezinden in 't oud Geloof te verfterken* doch wanneer die Stad in den Jaare 157'^. tot dc Staatfche zyde gebragt wierd, vlirgttj Opmeer naar Delft, alwaar hy den vierden November des Jaars 1594. in den Ouderdom van 63 Jaaren overleed, en in de Oude Kerk aldaar, voor 't Choor, begraven wierd; HV heeft verfcheide Werken gefcbieven, waar oiifDa der  ?6 amsteldam en zyne der uitmunten, zyne Rerkelyke en Waereldlyi ke Gefchiedenisfen , van de Schepping af, tot) op het Jaar 1590. en zyn Catholyk Marter laarsboek, welke Iaatfte egter met al te veel hevigheid en lasteringen tegen de Gerefw meerden opgeftcld en vervuld is. — Thans; volgt Maarten Janszoon Koster, Wiens geboortetydmy onbekend is. In zyn Jeugd, genoot hy hei onderwys van Cornellus Cro» cus9 en lag zig van vroeg af op de Genees-, fcunde toe, die hy federd met veel roem geoef-. fend heeft. In 't Jaar 1567. was hy genood- • zaakt zyn geboorteftad niet alleen, maar zelfs i 2yn Vaderland, te vcrlaaten, dewyl hy zig by j de Hervormden, din toen alom verdrukt wier- ■ den, vervoegd had, en zig naar Dole in Rour. , gondien te begeeven, alwaar hy kennis maakte met een Deensch Edelman, met wien hy naar Coppsnhagen ging, en aldaar Lyfaïts van 1 Koning Fredrik de Tweede wierd. Na de Gend* fche bevreediging keerde hy weder naar Amfieldam, hielp aldaar de omkeering des Jaars 1578 bevorderen, en wierd Burgemeester en ftaad der Stad, doch zyn fterke aankleeving aan  geschiedenissen» 77 kan 't belang van den Graaf van Leicester, fcragt hem in den Jaare 1587. zo zeer in de ongunst, dat men hem federd van *t kusfen hield. Hy overleed kort na het Jaar 1600. Z. Zyn 'er geen Schriften van Koster nagebleeven. V. Men weet niet dat hy iets in Gefchrift nagelaaten heeft, maar wel dat hy een der eerften geweest, die binnen Amfleldam openbiare lesfen over de Ontleedkunde gegeeven hee't. By hem voegen wy Sëbas- tiaan Egbertszoon, die ook de Geneeskunde oeffende, en in 't Jaar 1606. Burgemeester in zyne Geboorteplaats wierd, en, eeven als Koster, insgelyks Lesfen over de | Ontleedkunde gaf, daarenboven had hy ook als de voorgaande veel om dc Godsdienst I moeten lyden, en wierd, in 't Jaar 1618. door Prins Maurits van de Regeering ontfla- j gen. Zyn fterfdag word op den agtftcn Au- gu tus 1628 gefteld. Ellert de Veer, die mede omtrend die tyd overleed, I was Penfionaris van Amfleldam en maakte een Kaam, door het vertaaien der Samenfpraaken D 3 van  am5teldam.enzyne van Erasmus , uit het Latyn en inzonderheid! door bet fchryven van een Vervolg op da Groote Hollandjche Cronyk van den Jaare 1510" 5 tot het Jaar 1595. welk laatstgemelde Werk, , door hem san Prins Maurits opgedraagcn 1 w;s. — Cornelis van Haamrode was ook: wnAmfleldammer van geboorte en Notaris biu- ■ nen die Stad. Hy maakte ecne Befchryying* van Batavia of Holland, en begon ook een 1 Werk der Nederlandfcks Gefchiedenisfen, doch 1 overleed in den Jaare 1599. - Z. Heeft de zestiende Eeuw ook te Ami fisldam geen andere Mannen van naam, zo ten opzigte van de Staat en Krygakunde als. anderszins voordgebragt ? V. Ja verfcheiden, waar van de voornaam-fien zyn: Goossen Janszoon Reekalf, die in zyne Jeugd, onder Keizer Kaul de Vyfde, de Kryg gevolgd heeft, en zig m 't j Jaar 1535. zo wel tegen de H.rdoopers kweet, j zo als ik u in een onzer voorige Gefprekken- ; gemeld heb. (*) Nicolaas Ruikha- j ve r , (*) Amfleldam en zyne Gefchied, in '/ kort.' \ I Deel, pag. 176.  geschiedenissen. 7% Vttn, gcfneuveld in den aanflag der Staat» \ fvken op zyne Geboortcftad (*) de beroemde v Jacob Sim onszoo n de Ryk, welke | Zeebcvelhebbcr over de IVatergeuzcn was y i: Dirk Duivel, die in 't jaar 1572 der, ; Brief heeft helpen innecmen, en de Schout 3 Willem Dirkszoon Bardes, van \ wiens deerlyk lot ik u ook reeds verllag ge- r, daan heb. Voords heeft de zestiende | Eeuw ook eenige vermaarde Kunflenaars in deeze Stad gebooren, uitgeleverd, als Cor1 n el 1 s Anth o n 1 s zoon, die Schepen en j Raad der Stad, en zeer bedreven in de Schil| derkunst geweest is. Van hem zyn nog ver- fcheidene {lukken voorhanden, waar onder de | voornaamfte zyn: eene Afbeelding der Stad Amfleldam, op de Thefaurie deezer Stad, en | gefehildcrd in 't Jaar 1536. en een Schutters [ Maal tyd, in de gang voor de kleine Krygs- raadkamer, in 't Jaar 1533 gefchi'derd, en ge- (*) Nederlana'fche Gefchiedenisfen in "t kort, IV Deel, pag. 107. enz. D 4  *° AMSTJSLJ5AM EN Zvne temeenlyk de Braspenningsmaalty* genaamd,Dirk Jacobs zoon, wiens Vader Jacob Comeliszoon van Oostzaanen, zig in deeze Stad nedergezet had, was mede een trcffelyfe Kunftenaar, en overleed in eenen zeer hoogen Ouderdom in 't Jaar j567. Men heeft van hem nog verfcheidene Schuttersftukkeïi zo op het Stadhuis als in de Doelen. . Pieter Arnoudsz geboren in den Jaaïe 1507. welke om zyne lange geftalte gemeenlyk Lange Pier genaamd wierd, fchüderde Historiën, Altaaritukken, Markten, Keulens, Beesten enz. zeer zeldzaam ziet men nog fhikken van hem. Twee fraayeAltaarfhikken, waar van de eene in de Oude, de andere in de Nieuwe Kerk deezcr Stad geplaatst was, zyn in de tyd der Beeldvorming vernield geworden. Lange Pier, die ook twee Zoonen had, welke mede de Schilderkunst oefenden, overleed in 't fa-ar 1573. en is in de Oude Kerk begraven geworden. Dirk Bare nb-szoon, wierd hier ter Stede geboren in den Jaare 1534. By leerde de beginzelen der. Kunst by zynen Va-  geschiedenissen. fcï Vader, een taatnlyk go:d Schilder en in de wandeling Doove Barend geheeten. Dirk zelve trok in 't Jaar 1555* M*** bleef 'er tot den Jaare 1562. en genoot het onderwys van den grooten Titiaan. Tc Amfleldam terug gekeerd zynde, fchilderde hy den oproeren ftraf der Herdoopercn, in verfcheide» Talereelen, welken op het Stadhuis der Stad geplaatst wierden , en met den brand van dat Gebouw in den Jaare 1652. vernield zyn. Op het tegenwoordige Raadhuis zyn nog verfcheidene goede Schuttersitukken van hem voorhanden. Dirk Barendszoon was niet alleen een goed Vriend , van den vermaarden Philips yan Alarnix, maar ook zeer bedreven hi 't Latyn en ltaliaansch, in welke Taaien hy BriefwisfeHng met de Geleerden van zynen tyd hield. Hy overleed eindelyk op Pinxteren des Jaars 1592. Joost Janszoon kwam in 't Jaar 1541. te Am. feldam ter waereld, en was een beroemd Beeldhouwer en Kaarttekenaar. Van zyne Kaarten en platte Gronden zyn 'er nog verfcheiden oude* de Liefhebbers te vinden, D 5 dücii  82 a5ïsteldam en zyne doch van zyn Beeldwerk is, voor zo veel ik weet, niets meer voor handen. Hy overleed , zonder Kinderen na te laaten, den agtften November des Jaars 1590. in den Ouderdom van negenenveertig Jaaren. Z. Komen wy nu tot de vermaarde Perfoonen der zeventiende en agttiende Eeuw? V. Ja, en daar derzelver getal veel grooter is, naar gelang dat de Stad in aanzien meer toenam, zullen wy dezclven, om die reden, ii> vier foorten onderfcheiden, naamfyk in Staat en Krygskundigen, in Dichters en in Kunftenaars. Wy beginnen met het eciite foort, en aonder ons met de beideBurgemeestercn Rein ier Kant en Willem Bardes, en de Vroedfchap Adriaan Pauw, wier bedryven wy reeds elders hebben aangetekend, •p te houden, gaan wy over tot den. beïoemden Zeeheld Jacob van Heemskerk. De nette tyd van zyne geboorte is Biet aangetekend. Hy begaf zig in den Jaai?e 1595. als Opperkoopman met den dapperen IVillem Bar endzen fcheep, om eenen weg, éecr het Noorden naar China te zoeken. S'chooa  GESCHIEDENISSEN 9$ Schoon deeze onderneeming vruchtloos afliep, waagde Heemskerk het egter nog eens, in 't volgende Jaar en was genoodzaakt op Nova Zembla te" overwinteren , zonder egter zyn ©ogmerk beter als de ectfte reiz-e bereikt te hebben. Na dien tyd deed hy, als Bevelhebber, eenc reize naar Oost- Indiïn, en kwam i-n 't Jaar 1604. inet een rjk Portugeesch Schip, door hem veroverd, weder terug. Drie Jaaren laater wierd hem, door 's Lands Staaten, het bevel, als Admiraal, over eene Vloot van'zeventien Oorlogfchepen, tegen de Span» jaar den opgedragen, met welken hy den 25 April des Jaars 1607 flaags raakte op de hoogte va» Gibraltar. l>c dappere Heemskerk behaalde volkomen de overwinning, doch fheuveklc m dit Zeegevecht, en wierd vervolgens in de Oude Kerk op eenc plegtige wyze begraven, alwaar hem federd een. deftig Praalgraf opge$egt is. O .. • . • Z. Wie (*) Amfleldam en zyne Gefchied, in V Aort. III Deel, bladz. 8*. D 4.  ?4 amsteldam en zyne Z. Wie zult gy op hem faatën volgen ? V. Nicasius de Sille, welke,, fchoon niet te Amfleldam, maar in 't Jaar 1543 te Mechelen. geboren, egter onder de Staatkundigen van deeze Stad verdient geteld te worden, dewyl hy de eerfte was , die als Venfionarls deezcr Stad , na de verandering van 't Jaar 1578. is aangefteld geworden. Hy heeft federd de Stad in verfcheideneStaatshandelingen groote dienften gedaan. Ook is hy eens naar Engeland, eens naar Duitschland, en wel driemaal naar Denemarken, in Gezantfehap geweest. Hy overleed alhier op den eenentwintigften Augustus van het Jaar 1600. «n legt in 't Choor der Oude Kerk begraven. — Jacob van Neck, deed in 't Jaar 159a, als Admiraal over agt Schepen, een zeer voordeelige reize naar Om-Indien , en twee Jaaren laater eene diergelyke reize mat zes Schepen ,'keerende met een zeer ryke Jaarling te Amfleldam terug. Sederd geraakte hy in de Regeering en wierd in 't Jaar 1620. Burgemeester zyner Gebocyteftad, in welke hy *sk overleden is.. - Jacob Wille xens deed  GESCHIEDENISSEN. 85 deed mede verfcheide togten naar Oost-In0ënt en voerde in den Jaare 1624. het bevel over eene Vloot naar Brazil, alwaar de. Aller» heiligenbaay federd door zyn beleid en dapperheid bemagtigd wierd. Na zyne terugkomst in het Vaderland, wierd hy, in 't Jaar 1639» tot Raad der Stad verkozen. De tyd van zyu overlyden is niet bekend. — Thans volgt de vermaarde Cornelis Pieterszoon Hooft, omtrend het midden der vyftiende Eeuw, binnen deeze Stad ter waereld gekomen, in welke hy de aanzicnlyklte Waardigheden bekleed, en verfcheide maaien als Burgemeester geregeerd heeft. Egter zullen wy, daar ik u hem reeds uit de Gefchiedenisfen der Stad heb doen kennen, hier ter plaatfe niets anders van hem melden, dan dat zyn iever voor 's Lands Vryheid en zyne gemaatigdheid omtrend den Godsdienst, hem als een der grootfte Staatkundigen van deeze Stad beroemd (*) Amfleldam en zyne Cefikied, in 't kon* II Deel, bladz. 41. D ?  85 amsteldam en zyne foeind gemaakt hebben en dat hy alhier, op Nieuwjaarsdag van den Jaare 1626. in eenen «eer hoogen Ouderdom overleden is. Joa- chim IIenriksz. Zwarten ho.n d wierd tc Amfleldam in den Jaare 1566*. geboren en begaf zig, Ouderloos zynde, nog maar twaalf Jaaren oud, als Schippers Jongen op, Zee, wierd eerlang van de Spanjaarden ge*vangen , doch ontliep hen in *t Jaar 1588. S.v'erd dec.1 hy ten dientfe van den Staat, verfeheiden Togten, zo te Water als te Land. In 't Jaar 1620. geleide hy eenc Koopvaardyvloot in Zee, en wierd in 't volgende Jaar tot Admiraal verheven. Sedcrd met een Vloot Koopvaar iers naar de Middellandfche Zee gezeild zynde, raakte hy in 't Jaar 1622 met de Spaanfehe Vloot Haags, die hy volkomen ©verwon. Na dien Togt is hy niet weder naar Zee geweest maar in zyne Geboorteitad , in 't begin van Jimy 1627.. overleden en begraven» Z. Zwartenhond fchynt van geen zeer aanzienlyk Gcflacht geweest te zyn. V, Hy maakte zig zelvcn, door zyne daa- 4e t,  geschiedenissen. den, aanzienlyk. Zo deed ook CornelisJanszoon de Haan, die insgelyks van de minftc Scheepsbedieningcn tot Kapitein is opgeklommen. Zyn geboortctyd is onbekem* doch niet zyne gelukkige Togtcn, die hy opverfcheidene tyden zo tegen dc Spatanfche en Moorfche kapers, als tegen die van Duinkerken gedaan heeft. Voords is hy, in een ongelyk gevecht, tcgens twee Duinkerker Kapers, inden Jaare 1633. gefneuveld. Zyn Jyk is in de Oude Kerk begraven, en ohb heeft federd een fraay Gedenkteken boven zyn Graf geplaatst. (*) Dirk Janszoon Goedhals, me Je een Amfleldammer van geboorte, is ook. een dappere Zeeheld geweest, die geduurende den Spaanfchen Oorlog veele treffelykc daaden: uitgevoerd heeft. De tyd en wyzc van zyn. «verlyden is onbekend. La uren s Reaal, die zo wel in Krygs als Staatszaaken ervaaren was, is van den Jaare 1616 tot 1619. Gou- (*) Amfleldam en zyne Gefchitd. im *i koth III Deel, bladz» 83,  88 geschiedenissen. Gouverneur Generaal van Nederlands Indiët geweest. In 't Jaar 1625. ging hy als Gezant naar Ex geland om Karei de Eerfle, met zyn komst aan de Regeering, geluk te wenfchen, en wierd door dien Vorst tot Ridder geflagen, twee Jaaren laater zond men hem in een heimlyk Gezantfchap naar Denemarken, doch had het ongeluk dat hy op zyne terug reis in den Jaare 1623. op de Kust van Jutland, fchipbreuk leed, en dat wel aan eene plaats daar Kelzerlyke bezetting in Lag , van welke hy gevangen genomen en naar IVeenen gezonden wierd. Z. Dus wierd het fpreekwoord in Reaal bewaarheid , dat zelden één ongeluk alleen komt, doch bleef hy lang gevangen? V. Hy wierd na veel moeite , en fchryvens, 't volgende Jaar ontflagen. Sederd geraakte hy in de Regeering te Amfleldam , en overleed 'er in den Jaare 1637. Buiten zyne crvaarenis in zaaken van Staat, Oorlog en en Koophandel, was hy ook zeer bedreven in de Geleerde Taaien en een groot Liefhebber der Wcetenfchappem. —— Henrik Cor-  geschiedenissen» t$ i nbhszoon Lonk, mede te Amfleldam gebooren , was in den Jaare 1629. Admiraal over de Vloot naar Brazil, alwaar hy de Stad Qlinda veroverde, en meer Dienden aan zyn Vaderland bewees. Zyn Geboorte en Sterf- tyd zyn beide onbekend. Adrïaan Pauw kwam in het Jaar 1585. alhier ter waercld, en wierd in den Jaare 1611 Penflonaris der Stad. Sederd is hy in verfcheiden gewigtige Gezantfchappen naar Frankryk en Eng»* land gebruikt geworden. Ook hielp hy in 't Jaa? 1648. de Vrede met Spanje te M tin fier i fluiten. Voords was hy Heer van Heemflede, I buiten Haarlem, en is daarenboven ook tweeI maal Raadpenficnar'ts van Holland geweest, I Eerst van den Jaare 1631 tot 1636 en de twee3 de maal van 't Jaar 1651 tot zyn dood toe, i die op den eenentwintigden February des Jaars | 1653. voorviel. Jan van Galen, I fehoon te Esfcn in het Graaffchap Mark geboren , verdiend ook gemeld te worden. Hy was i van zyn vroegfte Jeugd af reeds te Amfleldam 3 geweest, en is van Matroos, tot Kapitein op; geklommen. Van zyn dappere daaden hebben wy  f* AMSTELDAM EN ZYN? wy meer dan eens gefproken, dus voeg ik hier «iet anders by, dan dat hy in 't Jaar 1653. k een Zecfhyd tegen de &ngclfk1un gefncuveld en te Amfleldam, in de Nieuwe Kerk bcgraven is geworden, daar men, hem ter Eere een pragtige Graftombe geffigt heeft. (*) — Op deezen volgt Willem Roreel, een Burgemeesters Zoon van Middelburg, in welke Stad hy, in 't Jaar im. ter waereld is gekomen. Hy was een der voornaamfle Staatsieeden van zyn tyd, en wierd in 't Jaar ifoS Pcnfionaris te Amfleldam. Voords 'heeft hy vcele gewigtige Gezantfchappen, in Engeland, Frankryk, Dinemarken, Zweeden en elders„ bekleed, en daar in de belangen* van zyn Vaderland op eene grootmoedige wyze, voorgc* liaan cn bevorderd. Karei de Eerfle , Koiang van Evgeland, heeft hem tot Baron en Fair van 't Ryk verheven, en Lodewyk' de Feerthnde, Koning van Frankryk voegde eenc» (*) Amfleldam en zyne Gefdikd. in 't kort. III Heel, bladz. 90.  ■ GESCHIEDENIS SE N* $ï i ncn gouden Leeuw, op een rood veld, by zyn I adeïyk Wapen. Boreel overleed in 't Jaar 1668 \ te Parys, en is in den Hacige begraven geworden. Nu zouden wy van den alomb'cjoemde Zeeöverfte Michiel AdriaansZ. p r Ruiter moeten fpreeken, doch wy zullen by deezen zeer kort zyn. Z. Hoe by zulk een vermaard Man kort weezen ? Om welke reden toch ? - V. Om alle nöodelooze herhaaïingen te myden, dcwyl deeze beroemde Zeeheld u, uit de Gefchiedenisfei' die wy jn onze Gefprekkcn reeds behandeld hebben, te overbekend geworden is. Dus zullen wy alleen maar van zyne Ouders, Vrouwen en Kinderen gewag maaken. De Ruiter dan, die den viercntwintiglten Maart des Jaars 1607. te Vlisfingen geboren wierd, was de Zoon van Adriaan de Ruiter, die te Bergen op Zoom geboren zynde , te Vïisfingen Bierdraager geweest is, en van Alida 'Jans van Middelburg, die den bynaam van Ruiter voerde. De groote Admiraal zelve is driemaal gehuwd geweest. Eerst met Maria Velters, die in haai' eerlte Kinderbedde over, leed,  $2 AM5TELDAM ËN ZYNE leed, daar na met Cornelia Engels, die hsm twee Zoenen en drie Dochters baarde, en eindelyk met Anna van Gelder, by wien hy alleen twee Dochters verwekte, en zullen hier alleen byvoegen dat 'er mogelyk Eeuwen ver. toopen zuilen, eer men zo veel begaafdheden, als m h.m gevonden wierden, weder in eenen Zeevoogd aan zal treffen. Hy is den negenentwmtigften April des Jaars 1676. aan zyne wonden die hy glorieryk in eenen Zeeflag tegen de Franfchen bekomen had, te Siracufa in Italiën overleden, in den Ouderdom van omtrend negenenzestig Jaaren. Zyn Lyk, wierd op eene plegtige wyze, het volgende Jaar, te Anfteldam, in dc Nieuwe Kerk, ter aarde befteld, en men heeft hem aldaar op kosten van den Staat eene zeerpragtige Grafftede opgeregt. van welke ik u mede reeds melding gedaan heb. (opkoel de Ruit*r, een zyner Zoonen by zyne tweede Gemalin heeft zynen Va- C*) Amfleldam en zyn» Gefchled. in V kort III Deel, bladz. 90 en 91,  geschiedenissen. 93 Vader van zyn vroege Jeugd aan, inveele van zyne Zectogten verzeld, en is als Vice Admiraal van Holland en Westfriesland, in den Jaare 1683. ongehuwd overleden. Z. Van wien zullen wy nu handelen ? V. Van Abraham van der Hulst, welke in 't Jaar i<5i9 te Amfleldam geboren is. In 'tjaar 1656. woonde hy, als Kapitein, den Togt naar de Oostzee by, en twee Jaaren laater zeilde hy naar Portugaal. Sederd wierd hy Schout by Nagt en in den Jaare 1665. Vice Admiraal, in welke hoedaanigheid hy het volgende Jaar in eenen Zeeflag tegen de Engel* fchen, in Juny, ongelukkig fneuvelde. Zyn Lyk wierd federd naar zyne geboortellad gevoerd, en aldaar ftaatelyk in de Oude Kerk begraven, en met een marmer Grafteken vereerd. (*) Zyn Tydgenoot Isa ac Sweersj mede een der dapperrte Zeehelden van de voorgaande Eeuw, is op Nieuw Jaarsdag van het Jaar 1622 te Nimwegen geboren , uit (*) Amfleldam en zyne Gefchïed. in 't kort. III Deel, bladz. 83.  $4 AMSTELDAM EN ZYNE tn't een Geflagt, liet welk al vroeg in de der. tiende Eeuw in Brabanden te Luik vermaard geweest is. Zyn Vader was Arend Sweers Zoon van een Schepen van Nimwegen, d!e voor eenen tyd te Amfleldam gewoond had. Zyne Moeder heette AaUgen van Bronkhorst. Onze Ifaac Sweers, wierd in H Jaar i535. reeds onderloos zynde, te Hoorn ter Schoole befteld, en drie Jaaren laatcr op een Koopmans Comptoir naar Spanje gezonden, doch keerde al fpoedig 'weder terug. In 't Jaar 1540. wierd hy te -£razi!,het geen toen de Nederlanders nog toekwam , Notaris en Procureur, doch een zittend leeven kwam weinig met zyn geaartheid Overeen , dus begaf hy zig eerlang in den Krygsdienst, en wierd in 't Jaar 1645 door dé Spanjaarden gevangen genomen, en naai- Lisfabcn gevoerd, daar hy egter, na veel in dè Gevangenis geleden te hebben, het volgende Jaar weder losgelaaten wierd. Sederd heeft 'hy verfoheidene Zeetogten bygewoond, in een van welkcu zyn Schip door de Engelfihen in den grond gefchoten zynde, hy het ongeluk had van in 's Vyands handen.te vallen, en te Lon*    GESCHIEDENISSEN. 95 i Londen opgcbragt te worden. Het welk in den Jaare 1653. in den Oorlog tegen Cromwel gefchiedde. Z. Hield men hem lang in Engeland gevangen ? . V. Neen , want dcwyl hy goed Spaansch fprak, gaf hy zig voor een Spanjaard uit, en ontkwam daar door de gedreigde hegtcnis, ook wist |lry de Spaanfche Gezant te beweegen , Van hem een Paspoort te gecven, waar mede hy weder veiiig in 't Vaderland kwam. De twee volgende Jaaren geleidde hy een Koopvaardyvloot in Zee, en was in 't Jaar 11556'. met de Vloot van den Admiraal IVasfenaar, mede voor Dantzig De volgende Jaaren deed hy telkens Kruistogten, tot dat hy in den Jaa re 1665. tot Schout by Nagt bevorderd wierd, en 't volgende Jaar tot Vice Admiraal. Ook betoonde hy in verfcheide Zecflagen van die twee Jaaren groote dapperheid. In 't Jaar \66j. was hy tegenwoordig by de beroemde Ondernceming op Chattam (*) daar hy insgelyks veel ,. • ■ eer (*) Nederland fche Gefchiedenisfen in'/ kort. Deel, bladz. 209 en 210,  9$ AM S TRI. DAM EN ZYNE eer. inleidde. Vyf Jaaren laater kreeg hy in j den Oorlog die den Staat zo onregtvaardig door Frankryk en Engeland aangedaan wierd, weder nieuwe gelegenheid om zyn moed te toonen, en weerde zig in dezelve ook zeer dapper, tot dat hy eindelyk in de tweede Zeeflag tegens de Engelfchen , den drieentwintigften Augustus des Jaars 1673. door een vierentwintigponds kogel, dermaaten in den buik getroffen wierd, dat hy nog dienzelfden dag overleed, na dat hy eenënvyftig Jaaren geleefd en zyn Vaderland , door zyn heldhaftig gedrag, groote dienfteu gedaan had. Hy legt in de Oude Kerk te Amfleldam begraven, alwaar men hem federd een treffelyk Grafteken opgeregt heeft. (*) Z. Is deeze braave Zeeheld niet gehuwd geweest ? , V. Ja. Hy trouwde in 't Jaar 1555. met Jonkvrouwe Conflamia Iilommaart} Dochter van 00 AmflèTdam en zyne Gefchied, in 't kort liï Deel, pag. 84.  G E S C H I E,D E NI S S E N. 97 v?.u Samuel Blommaart, by welke hy vyf Kinderen , één Zoon en vier Dochters gewonnen heeft. Zyn Zoon, ook Ifaac genaamd en die, eeven als zynen Vader, den Lande, met lof ter Zee gediend heeft, was de Vader van den braaven Heer en Mr. Ifaac Sweers, in zya Jeeven Raad en Hoofdofficier deezer Stad. David Sweers, gefproten uit dezelve Stam als de voorgaande Vice Admiraal, doch uit een andere Tak, was ook een beroemd Zecoverfte , hoewel zyn leeven te kort is geweest, om zo veel blyken van zyn dapperJheid te kunnen geeven als de voorgaande. Hy wierd in den Jaare 1671. Kapitein ter Zee, en ij woonde in 't Jaar 1672. den flag voor Souls» I baay by, ook kweet hy zig loffelyk in de Zeeiflagen van het volgende Jaar, doch fneuveld» èreeds in den tweeden, te 'gclykcr tyd, als de • Vice Admiraal Ifaac Sweers, nalaatende eene zwangere Huisvrouw, Maria van Baarle geauaamd, welke drie Maanden laater eenen Zoo» ter waereld bragt, welk egter in de wieg flieif. De Zeeheld zelve ligt te Amfleldam, in de Nieuwe Kerk begraven. Zyn Wapen, Degen VI. ofisit Ef cji  $B AMSTUDAM EN ZYNE en yzcrc Handfchocncn zyn boven zyn Graf geplaatst. (*) Z. Welke vermaarde Man zal nu volgen V V. De braave Staatsman Dirk Schaap, welke in 't Jaar 1627. hier ter Stede, geboren wierd, uit een oud en beroemd Amftel» damsch Geflagt. Hy wierd in den Jaare 1655. tot Geheimfchryver der Stad aangeiteld , en kweet zig, byzondcr in het zorgelyke Jaar 1672. zeer loffelyk in dit Ampt. In 't volgende Jaar wierd hy, in Gezantfchap gezonden mar Zweeden, daar hy de belangen van den Staat zo wel waarnam, dat hy aan zyne Afvaardigers het grootfte genoegen gaf, ook verhief hem de Koning van Zweeden tot den Adelftand, en verbeterde en verfierde zyn Wapen. Sederd terug gekomen zynde aanvaarde hy weder zyn Secretaris Ampt, het welk hy egter in den Jaare 1697- uit eenig opgevat misnoegen, afftond, na dat hy het zelve tweeënveertig (*) Amfleldam en zyne Gefchied, in 't kart* ©I Deel, bladz. 90.  GESCHIEDE NI SSEÏf. tig Jaaren lang met roem bekleed had. Hy overleed in den Ouderdom van vyfenzeventig Jaaren, in *t Jaar 1702, en had by zyne Vrouw; Ph'dippina van der Geer, uit den Huize van Smeten , wel zestien Zooncn en Dochtercn verwekt. Daniël de Diku, in H laatst der voorgaande Eeuw, te Amfleldam geboren, wierd in het Jaar 1724. Schepen deiStad, en in den Jaare 1730. als buitengewoon Gezant van den Staat naar Rusland gezonden , om aldaar over een Verdrag van Vriendfchap en Koophandel , en over eene nieuwe Tollyst in het Rusflfthe Ryk te handelen. Hy bleef 'er tot in den Nazomer des Jaars 1732. wanneer hy op zyn aanhoudend verzoek terug geroepen wierd. In zyn Vaderland wedergekeerd zynde, wierd hy in den Jaare 1744. Eloofdofficier der Stad Amfleldam, en vervolgens in 't Jaar 1753. Burgemeester cu overleed 'er den drieëntwintigftcn Juny, des Jaars 1765. — By hem voegen wy zynen Amptgenoot Cornelis Hop,welke in den Jaare 1685. hier ter Stede, ter waereld kwam, in 't Jaar 1713. Schepen der Stad, en zes Jaaren laaft a ter»  ico amsteldam en zyne ter, als Gezant naar Frank ryk gezonden wierd, alwaar hy in July des Jaars 1719. een openbaar en plegtig gehoor by den jongen Koning Lode. het Hooglied van Salomon en. Evangelie van Johanncs wel de beroemdfte zyn. — Cornelis Gysbertszoon Plemp, in 't Jaar 1574. alhier geboren, wierd door Petrum Apherdianus, in de beginfelen der Weeten-, ithappen, door Simon Sovius te Haarlem* ia de Welfprcekendheid en Dichtkunde , ei* door Joannes Gesfelius te Leyden ia de Gi iekm fèhe Taal onderwezen. Naderhand wierd hy„ tk>or zyne Ouders, die den lioomfchen Godsdienst beleden, naar de Hooge School te Leuven gezonden, alwaar hy zig in de Geneeskunde oeöende,. doch trok vervolgens, naar Douay, •01 daar de. Regtsgeleerdhëd te lecren , em wierd eerlang te Oileans tot Licentiaat in de; Reg»  geschiedenissen. 30§ ïtegten bevorderd. Sederd in zyn Vaderland terug gekeerd zynde, wierd hy Advocaat in *ll Gravenhaage. Na 't Jaar 1630. de oeffcning derRegteii moede geworden zyadc, begaf hy zig naar zyne Geboorteftad, leefde aldaar in een aangenaame rust en woonde niet verre van de Lange Brug. Hy overleed in December des Jaars 163.8. oud vierenzestig Jaaien, na dat hy tot zyn dood toe, dc Roomfche Godsdienst had aangekleefd. Een Bondel; latynfche Vaarzen,, door hem. uitgegeeven» draagen getuigenis van zyne kunde in de. Dichtkunst, en andere geleerde Weetenfchap- pen. Vopiscus For.tuna.tus- Plemp, mede een Amfleldammer, kwam ia 't Taar 1601 ter waereld, en was niet minder beroemd dan de voorgaande. Z. Was dit een nabeftaande van Cornelis. Gysbertszeon plemp f V. Dit is zeer waarfchynlyk, en fomaiigen. vormoeden zelfs, dat hy een Zoon van dtn laatstgemelden was, hoewel zulks niet zeker gezegd kan worden, Vopiscus oeffende zig eerst tê. Gend en te leuyen, en naderhand t$ £ 2 Le$»  ito ahsteldam en zyne Leyden in de Geleerdheid. Sedcrd reisde h% Mar hatof», en wierd te Bonome, Dokter in de Geneeskunde. Te Amfleldam wedergekeerd zynde, heeft hy aldaar de Geneeskunde tot in den Jaare 1633 geocffend, wanneer hy tot Hoogleeraar in dezelve, op de Hooge School© te Leuven beroepen wierd, alwaar hy, in den Ouderdom van ruim zeventig Jaaren , den twaalfden December des Jaars 1671 overleden is. Van hem zyn nog verfchcidene Geneeskundige Werken voorhanden, ook heeft hy onder anderen de Ontleeding des Menfchelyken Lic. haams wmCarbaftus, in 't Nederduitsch overgezet. —» Maximilianus Sandb-us; was geboren in 't Jaar 1578. en ftudcerde eerst te Keulen, en naderhand te Romen, alwaar hy in den Jaare 1597. in dc Jefuitenör* de trad. Sederd wierd hy tot Hooglceraar in de Godgeleerdheid te Wurtslurg beroepen, alwaar hy ook in 't Jaar 1656 overleden is. JZyne Godgeleerde Werken beflaande meestr nit Twistfchriften tegens de Hervormden, die hy in een gemeenzaainen en fchertzenden ftyt vervaardigde. Ook heeft hy, m ocnige by- zou-  GESCHIEDENISSEN. III zondcre Werkjes, de befluiten der Dordfche ] Synode, en de Gefchillcn tusfehen de Remon\ flranten en Contraremonstranten onderzogt en I beoordeeld. —— Ja co bus Laurentjus, j geboren te Amfleldam in den Jaare 1584. oefi fende zig in de Godgeleerdheid, en wierd in 't Jaari6i2. Predikant der Hervormden, tcöiide Niedorp, het volgende Jaar te Diemen, vier Jaaren laater te Hoegkarspel, in 'tjaarifog. j te Naarden, cn eindelyk in den Jaare 1621. in zyne, Geboorteftad, alwaar hy ook in 't Jaar 1644. in den Ouderdom van zestig Jaaren i overleden is. Onder zyne Godgeleerde Werken bevinden zig veele Twistfchriftcn, tegen óc-Roömfche Kerk, welken benevens alle zyne Werken, door den Paus zyn veroordeeld geworden. Z. Dit is zekerlyk niet te verwonderen. V. Thans volgt Simon E p 1 s c q p 1 us , of eigentlyk Bisfchop, alhier in 't Jaar 1583. ge* boren. Zyne Ouders waren: Egbert Rembertsz Bisfchop en Gecrtruid Jans, eerlyke doch juist geen ryke Menfchen, ch dus droeg dc Vroedfchap Cornelis. Banning, die in dei) Jon-  112 AMSTELDAM EN ZYNE jongen Episcopius veel bekwaamheid tot Geleerde zaaken zag, de kosten van zyne ftudie. In 't Jaar iöoo. wierd hy, ais kweekeling der Stad, naar Leyden gezonden, alwaar hy zes Jaaren laater Leeraar in de Wysbegeevte wierd , doch dewyl hy zig meest in de Godgeleerdheid geoeffend had , wierd hy in den Jaare 1610. Predikant te Bleiswyk, doch twee Jaaren laater Hooglceraar in de Godgeleerdheid te Leyden. Episcopius {peelde vervolgens een aanzienelyke rol in de Twisters tusfehen de Remonftranten en Contraremonflranten, wellke in 't begin der zeventiende Eeuw ons Vaderland beroerde, en wierd in 't Jaar 1619. ten Lande uitgebannen. Hy hield zig toen eerst te Antwerpen, en vervolgens een geruimen tyd in Frankryk op, alwaar hy verfcheide Werken fchreef, zo ten voordeele der Remonftranten, als ter weJeiiegging der Roomschgezinden, en wel byzonder tegen de Jefuiten. In 't Jaar 1626'. keerde hy weder mar Holland% en woonde eenigen tyd te Rotterdam, tot da£ hy in 't Jaar 1634. in zyne Gebooitefiad tot Hooglceraar by het Remon* jïrsnt*  geschiedenissen. iij flrarafihe Kwcekfchool aldaar beroepen wierd, na dat by vier Jaaren te vooren de nieuw gebouwde Remonflrantfthe Kerk aldaar ingewyd had. Hy overleed den vierden April 1643. oud zestig Jaaren, en was gehuwd geweest met Maria Pesfer , Weduwe van Henrik NieUius, by welken hy egter geen Kinderen vei wekt heeft. Z. Hy heeft zekerlyk vry wat Werken nagelaiten ? . V. Dezelven zyn te menigvuldig om ze allen op te noemen, dus zal ik u alleen nog maar zeggen, dat mogelyk niemand onder de Remotifiranten de Kcrkelyke Verdraagzaamheid verder uitgeltrekt heeft dan Episcopius, welke zelfs, in den Jaare 1631. verk'aarde, Broederlyke gemeenfehap te kunnen honden met zulfcen, die de Opftanding der godloozen uit de Dooden ontkenden, welke verklaaring dc Remonjlranu fike Leeraar Uitenbogaard zodanig ontftcide, dat hy dreigde de beftieiïng van de Sociëteit te zullen laaten vaaren. — Willem Janszoon Blaauw, is in 't Jaar 1571. hier ter Stede geboren , en was in zyn Jeugd een Leerling van den beroemden Ticbo Eraché. Hy  ÏI4 AMSTELDAM rn zyne Hy geneerde zig in zyne Geboorteftad met den Bockhandel , en was zeer ervaaren in de Wiskunde. Hy overleed alhier in den Jaare 1638. en heeft eenige Werken over dc Sterren en Zeevaartkunde gefchreven. Zyn Zoon Joan Blaauw, was een der beroemdfte Boekdrukkers van zynen tyd-, en tevens Schepen en Raad deezer Stad. Er wierd op zynen Bockdrukkery met negen perfen gewerkt, welken de negen Muizen genoemd wierden. Deeze fchoone Drukkery ftond in de Gravenitraat, agter dc nieuwe Kerk, en verbrandde ongelukkiglylt in 't begin van het noodlottige Jaar 1672. in welke brand ook een aanmerkelyk gedeelte der fraaye Atlas en Stedsboeken , door de vlammen verteerd wierden. Blaauw overleefde dit ongeluk niet lang, maar ftorf den agtentwintigften December des volgenden Jaars. Z; Zyn de Atlas en Stcdeboeken de voornaamfte niet, die uit zyneDrukkery zyn voordgekomen ? V. Ja, en dezelven worden nog heden zeer gezogt, doch laat ons voorrigaan. —- F rederij* na Vry, welke een Historie of kort  geschieden is s e n» ÏI5 I Kort en Waaragtig Vernaai der Kerkelyte he* 1 roerten in Holland befcbrevcn heeft, was te § Amfleldam al voor het einde der zestiende I Eeuw geboren, dewyl hy in den Jaare 1607. I teeds Diahen by de Gereformeerde Gemeente I was, federd is hy in 't Jaar 1612 tot SchcI pen, en 1620 tot Burgemeester van zyne GcI boorteftad verkozen. De tyd van zyn overly- I den is onbekend. Gerard SchaEP \ Pieterszoon geboren in den Jaare 1599. J was een Zoon van Pieter Schaap, wiens Grootvader Jacob Schoep in den Jaare 1530. Schepen te Amfleldam was. Gerard van wien wy thans fpreeken, begaf zig in 't Jaar 1626. met 'er woon naar Dordrecht, alwaar hy in 't vol» geude Jaac Vroedfchap , en in 't Jaar 1628. Schepen wierd. Hy bleef egter niet lang te Dordrecht, maar keerde welhaast naar Amfleldam terug, alwaar hy in 't Jaar 1638. ins* gelyks tot Schepen en Raad verkozen wierd. ïn 't Jaar 1651. was hy buitengewoon Gezant van den Staat te Londen, van waar hy, terug gekeerd zynde, in 't Jaar 1654. in zyne Ge- Iboorteftad overleden is. Hy was zeer in de La-  Il5 amsteldam en zyne Latynfche en andere Taaien bedreven en ze \ arbeidzaam, dat hy verfcheiden Boekdeelen,, met allerhande byzonderhedcn der Stad Amftel. ■ dam befchreven heeft, waarvan de Stads Mis- • toriefchryver IVagenaar, zig naderhand, niet ; zonder vrucht, bediend heeft. — Thans volgt : Pieter Corneliszoon Hooft, welke beroemde Man, den zeventienden Maart des Jaars 1581. alhier geboren wierd. Zyne Ouders waren Cornelis Pieterszoon Hoofd, Burgemeester der Stad, van wien wy reeds gefproken hebben. (*) en Anna Jacots Blaauw. Hy zelve wierd al vroeg naar de Hooge Schoole te Leyden gezonden, om zig in de Regisgeleerdheid en andere Weetenfchappen te oeffenen. In 't Jaar 1599. deed hy, nog maar agttien Jaaren oud zynde, eene reize naar Frankryk, /tallen en Duitschland, ' cn kwam twee Jaaren laater, weder te AmJleldam, alwaar hy toen ten eerlïen Lid dst eu- C9 Zie pag. 85.  GESCHIEDENISSEN. II? oude Amfteldamfche Redcrykerskamer , in Liefde bloeiende, wierd. In 't Jaar 1609. wierd hy tot Drost van Muiden en Baljuw van Gooiland, door Prins Maurits, aangefteld. Z. Is hy nooit in de Regeering van zyne Geboorteftad geweest ? V. Neen. Hy hield gewoonlyk zyn verblyf des Zomers, op het Slot te Muiden, alwaar hy zyne meeste Werken gefchrcven heeft, en 's Winters in zyn huis te Am/lel» dam op de Keizersgragt over de Groenland* fche Pakhuizen. In 't Jaar 1626. wierd hem, door Lodcwykde Dertiende, Koning van Frankryk , een gouden Keten «1 de Ridderorde van St. Michiel gefchonken, en in 't Jaar 1628. begon hy aan 't bcfchryven van zyn ftaaye Werk der Nederlandfche Historiën, waar aan hy negentien Jaaren, met groote lust en onvermoeide iever gearbeid heeft, doch 't welke hy lang na niet ten einde heeft kunnen brengen, dewyl hy te fpoedig door de dood overvallen wierd. Men fchreef de oorzaak van zyn overlyden toe aan zyne reize naar den Haagt, om de Lykftatie van Prins Fre- de>  tl3 AMSTELDAM EN ZYNE k derikHenrik, die hoog van hem geacht wierd,by te woonen, alwaar hy met een zièkelyk . lichaam heen ging, ook wierd hy eerlang ia die Hofplaats van zulk eene hevige Koorts en Buikloop aangevallen, dat hy 'er den eenentwintigden May, des Jaars 164.7. door uit d* waereld gerukt wierd. Hy was zesenzestig Jaaren oud geworden, en zyn Lyk is te Am- ■ ftelda'n in 't Choor der Nieuwe Kerk bygezet. Buiten zyn Nederlandfche Historiën , heeft hy ook nog dc Werken van Tacitus, in 't Nederduits , het Leven van Henrik den Grooten, de Rampzaligheden der Ferheffinge van den Huize van Medicis, een Bundel Gedichten en Toneel/pelen uitgegeeven, onder welken laatften zyn Warnar met de Pot , wel voor de geestigfte gehouden word. Zyne Brieven , waar in veel Schranderheid en Geleerdheid uitblinkt, zyn meer dan eens, en nog laatilelyk veel vermeerderd, in den Jaare 1738. uitgekomen. Z. Is deeze beroemde Man ook getrouwd geweest ? V. Ja wel tweemaal > als eerst met Chrh» tl*  GESCHIEDENISSEN. II* tina van Erp in 't Jaar ïó*io. en ten tweedenrnaale met Leonora Hellemans, Weduwe van Jan Baptista Bartelot, in 't Jaar 1627. By zyne eerfte Vrouw had hy geen Kinderen, doch by dc laatfte twee, als een Zoon, Jarnoud Hooft, die Schepen van Amfleldam geweest is, en eene Dochter Christina Hooft, welke wet den Amfleldamfc'aen Schepen en Raad , Coenraad Burg is gehuwd geweest. Gaspar Van Baerle of Barleus, laaten wy op zyn Boezemvriend Hooft volgen. Hoewel hy geen Amfleldammer van geboorte is, heeft try 'er egter vcele Jaaren doorgebragt, en een grooten luister verworven. Hy was geboren te Antwerpen in den Jaare 1584. alwaar zyn Vader Griffier was. In zyn Jeugd oeffende hy zig in dc Godgeleerdheid op de Hooge Schoole te Ltyden, en wierd in 't Jaar 1608. Predikant in de Nieuwe Tonge in Zeeland. In 't Jaar 1612. wierd hy Onderregent van »t Staaten Collegie te Leyden, en in 't Jaar 1617. Hooglceraar in de Redeneerkunde alvdaar, van welk een en ander hy, die de Rewonflrantfehe Leere aangenomen had, in den Jaa.  a5isteldamenzyne Jaare i6i9. ontzet wierd. Hier op trok Hy) naar Frankryk, lag zig op de Geneeskunde: toe, en wierd te Caen in Normandyen tot t Doclor bevorderd. Sederd te Leyden weder- gekeerd zynde, hield hy zig bezig met eeni-. ge Jongelingen in de Wysbegeerte en andere: Weetcnfchappcn te onderwyzen , tot dat hy \ in 't Jaar 1631. tot Hoogleeraar der Wysbe- . geerte en Welfpreekenheid in de nieuwlings 1 opgerechts DoorJugtige Schoole te Amjleldam 1 beroepen wierd, alwaar hy zig federd ophield, , en aldaar den veertienden January des Jaars i 1648. aan eene fchielykc fiaauwte, overleed , en dus niet als fommigen meenen, in eenc put ' gefprongen, en zo verfmoord is. Pan Baerle, welke fomtyds met eene overgroote zwaarmoedigheid gekweld was, die hem meer dan eens om de dood deed wenfehen, was zeer beroemd om zyne groote Geleerdheid, en heeft verfcheide treffclyke Latynfche Gedigten en andere Werken in 't licht gegeeven, als mede eenige fraaye Redenvoeringen cn Brieven welken zeer geprezen worden. By hem voegen wy zyn Schoonzoon Güraro Brandt wel-  geschiedenissen. IZi «relke alhier in den Jaare 1626. ter waereki kwam. Zyn Vader Gerret Brandt was eeu floroiogicmaakcr, en een der Hoofden van den Schouwburg, en zyne Moeder heette Co^nclia Jervens Hy oeffende in 't eerst zyn Vaders beroep, doch wLrd naderhand Predikant olider do Remonstranten te Nieuwkoop , na dat hy o:n zyne Minnaarcs , Suzanna van B terie te behaagen, eerst de Latynfche Taal geleerd, en zig toen drie Jaaren iu dc Godgeleerdheid geoefend had, ook trad hy, kort daar op met zyne geliefde Suzanna in den Egt, by welke hy verfcheidcne Kinderen verwekt heeft. Z. Dus maakte de liefde een' Horologïe- . maaker tot een' Predikant, eeven als dezelve in de voorige Eeuw ook eens een Smit tot een Schilder gemaakt had, zo als ik wel eens ia 't Leven der Schilders gelcezen heb. V. Laat ons voordgaan. Brandt wierd ia *t Jaar 1660. te Hoorn, en in 't Jaar 1667. té Amfleldam beroepen, alwaar hem zyne Vrouw in 't Jaar 1674. door de dood ontrukt, wierd. Doch het volgende Jaar trad hy an- 'VI, de Et. E der-  I2& AMSTELDAM EN ZYNE dermaal in den Egt met Catharina yan Zorgen , uit welk Huwelyk geen Kinderen gefproten zyn. Buiten zyn Predikdienst hield hy zig naarftig bezig met fchryven, tot dat hy in den Jaare 1685. zyne Kinderen in V Haage en te Rotterdam bezoekende, in laatstgcmelde Stad, door eene hevige ziekte wierd aangetast, die hem op den twaalfden Oclober van voornoemde Jaar, uit de waereld rukte, m dat hy negenenvyftig Jaaren oud geworden was. Zyn Lichaam rust in de Franfche Kerk te Rotterdam, by zynen jongftcn Zoon Ceraard, die aldaar twee Jaaren te vooren begraven was. Onder zyne Werken zyn inzonderheid bekend en geroemd, zyne Historie der Reformatie en zyn Leven van den Admiraal de Kuiter» Voords zyn ook nog van hem in 't Echt, eene Historie van Enkhuizen9 de Historie der Regtspleging yan Oldenharneyeld, Jflogerbeets en de Groot, de Dagwyzerder Ge» fchiedenisfen , en het Onpartydig Chronyxken. Als Dichter zyn fraaye Vaarzen van hem voorlanden , als ook een Tooneelfpel de Peinzende JorqukXtas genaamd, door hem in zyn vrtfe-  « e s c h i e d e n i s s e n. / vroege Jeugd opgefteld, doch in ryper Ouder» i dom .van hem zelfs afgekeurd. — Ka spar Brand oudfte Zoon van den voorgaanden en ij mede Predikant onder de Remonflrantcn, had' | de zwaarmoedigheid van zynen Grootvader 1 Barleus, naar wien hy genoemd was, ovctI geeeflfd, en overleed in eenen'hevigen aanval ; van dezelve, hier ter Stede, in Oclober des | Jaars i6y6» Johannes Brandt I ook Leeraar onder de Remonflrantsn, ëk 1 Broeder [van Ka spar, heeft zig, zo wel als ■ zyn Broeder, door eenige fraaye Werken be* i roemd gemaakt, en overleed te Amfleldam , in \ den Jaare 1707. zyne Kleindochter is de al.. omveimaarde Digteresfe, Lucretia Wilhelmïns. \ yan Merken geweest, waai' van wy op zyn tyd I fprecken zullen. Z. Welke Geleerde zal nu volgen? V. Wy keeren thans weder terug tot de zulken, welken zig voor. den tyd van dc voorgaanden, die wy om hunne Vermaag* febapping op elkander hebben laaten volgen r beroemd gemaakt hebben, en wel voor eerst tot Daviö BlondëI/j welken wel in F 4 Frank'  124 AMSTELDAM EN ZYNE Frankryk geboren, doch hier ter Stede egter overleden is. Hy kwam in 't Jaar 1591. te Cha* Awterwaereld, en wierd aldaar in 't Jaar 1614. tot den Predikdienst beroepen, alwaar hy vcrfcheidene Werken tot verdccdiging der Gere. formeerde Kerken , in Frankryk fchreef. In 't Jaar 1631. wierd by tot Hooglceraar te Seaumur beroepen , doch dit beroep had geen voordgang, en FAondel bleef te Chalons, doch in *t Jaar 1650. te Amfleldam tot Hoogleeraar in de Historiën beroepen zynde, begaf hy zig deiwaards, doch had hier nog niet lang gewoond, wanneer hem 't ongeluk overkwam dat hy zyn geziekt verloor, in welke, droevige toeftand hy nog eenige Jaaren leefde, tot dat hy den zesden April 1655. overleed. Onder zyn verfcheide geleerde Werken zyn 'er twee geweest, die hem zéér in *t oog deeden loopen. Het eene was een Vertoog om tes bewyzen dat dt Historie yan ae Paufin Jokanna een yolflagen verdigtzel: ms, door het welk hy merkelyken aauftoot aan de Gereformeerden gaf, en het andere waren ecn,ige GodsdUnflig» tn Staatkundige Aam-  GESCHIEDENISSEN. tfi^ Aanmerkingen, wegens Cromwel en *t Parlement van Engeland, welk Werk aan vcelen in Holland ten uiterfle mishaagden, daarenboven had Blonde! zig ook, by lbmmigen van Armimaanfche gevoelens te koesteren verdagt" gemaakt, door welk een en ander hy veel van zyne agting hier te Lande verloor. Z. Dus is Blondel juist niet onder de ge.lukkige Geleerden te tellen. V. Op hem laaten wy Joannes Cloppenburgh volgen. Deeze wierd alhier fti 't Jaar 1592 geboren, cn als kwcekcling der Stad , naar Leyden gezonden om zig in de Taaien en de Godgeleerdheid te oeffenen. In 't Jaar róiS. wierd hy Predikant by de Hervormde Gemeente, te Heusdcn, en drie Jaaren laater te Amfleldam. Vennits hy zig daarWelhaast aan de zyde vandc zulken voegde die misnoegd op de Regeering der Stad waren, zag hy zig genoodzaakt op den raad zyner Vrienden, de Stad en zynen Dienst te verJaaten, en zig naar Leyden te begcevcn, het welk in den Jaare 1629 gebeurde, 't Volgende Jaar wierd hy in den Brielle beroepen, en ÜL 3 Óen  Ï2Ö AM9TELÖAM en zyne tien Jaaren laater tot Hooglecraar te Harder» wyk bevorderd. In 't Jaar 1544. verkreeg hy het zelve Ampt op de Hooge Schoolc te Fret • niker, alwaar hy ook in den Jaare 1652, in den Ouderdom van zestig Jaaren overleden is. Zyn geleerde Werken zyn, na zyn overlyderj, door zynen Neef, de beroemden Hoogleeraar Joannes a Marei, in drie Deelen, in Quar- to, uitgegceven. Arnoldus, Sen- guerdius wierd alhier in den Jaare 1610. geboren , en in 't Jaar i6Sg. te Leyden , Doktor in de Wysbégeerte. In 't Jaar 1638". Wierd hy buitengewopn, en een Jaar laater gewoonen Hoogleeraar te Utrecht, en in *& Jaar 1648. Hooglceraar in de Doorlugt'ge Schoole zyncr Gehoorieftad, alwaar hy ook. «erlang tat fliblïctfccarins aangefteld wierd. Jly word. om zyne naarftigheid hoogelyk gefrezen, en overleed denagtften Maart des Jaars • •3667. Zyn Zoon Wolpherd Senguerdius is, in den Jaare 1724. als Hooglceraar 'der Wysbegeerte te Leyden op 's Lands Hooge Schoole, in eenen vergevorderden Ouderdom, overleden. — Joannss van Uorne, kwam bin.0  geschiedenissen. **< binnen deeze Stad , in den Jaare 162.1. ter waereld, en was de Zoon van Jacob yan Hor* ne% Bewindhebber der Oost - ïndifche Maatfchapny. Hy deed eene reize naar Italien ca Zwitferland, en wierd te Bazel Doktor. Serf erd wedergekeerd zynde, wierd hy in zyne Geboortcftad, Hooglceraar der Ontleed en Heelkunde, en in 't jaar 1653. in diezelfde hoedanigheid naar Leyden beroepen, alwaar hy den vy'den January des Jaars 1670. overleed, nog geen vyftig Jaaren oud zynde. Z. Heeft by iets in Ccfchrift nagetaaten? V. Ja, behaiven eenige Geneeskundige Werken, is ook dc Verhandeling yan Galenus, over de Beenderen, door hem, in 't Grkksch en in 't Latyn uitgegeevcn geworden. — By hem voegen wy zyn Medegenoot, Nico l aas Fontanus of Fontein, mede een Amjlel* dammer van Geboorte, die verfcheide Geneeskundige Werken gefchreven heeft. De tyd van zyn geboorte en overlyden is onbekend. Zyn Broeder Joannes Fontanus is Lyfmedicus van Prins Maurits geweest. Ook biocide hier ter Stede, eenige Jaaren laater, nog een gcF 4 leerd  IiS AMSTELDAM EN 2YKE lecrd Geneesmeester, Ifaac de la Fontaine ge. naamd, doch ik heb niet kunnen vinden of hy een Amfleldammcr, en met de twee voorigen vcfmaagfehapt is geweest. - Nicolaas Janszoon van Wassrnaer, vermoc.ielyk een Zoon van den Amfleldamfchen Predikant Jan Nico» laaszocn van Wasfenaar. ftudcerde op Stads kosten, en wierd eerst Conrector der Latynfche Schooïe te Haarlem, en in 't Jaar ifoo. Doktor in de Geneeskunde te Amfleldam, en heeft zig inzonderheid beroemd gemaakt, door het uitgeevcn van een Chronyk der Gefchiede» ■nisfen van Turkyen, en een Historisch Ver. haal van het geene by zyn tyd, dagefyks in de Waereld voorviel. Wanneer IVasfenaer overleden is blykt nergens, doch het fchynt dat hy voor den Jaare 1631. reeds in 't graf gerukt was. — Alexandër Morus, was geboren in 't Jaar iö'ió'. tc Casires in Frankryk en van Schotfche afkomst. Hy wierd al vroeg Hooglceraar in de Griek fche Taaie te Geneve, •n in 't jaar 11542. tot Hoogleeraar in de Godgeleerdheid te Leyden beroepen. Eenige Jaaren laater wierd hy Profesfor en Predikant te Mié»  GES CH IE D E N IS S £ N«* Ï2p» | Middelburg, en in 't Jaar 1655. Hooglceraar in I de Historiën te Amfleldam op zulke- voordeeli- j ge voorwaarden, dat hy zig niet lang bedagt I om die post aan te neemen. Doch hy was tier i naauwelyks eenigen tyd geweest of hy deed ee- I ne Reis naar Italïen, en bleef zo lang uit, dat i hy niet weinig moeite had, om zig deswegens I by de Regecring van Amfleldam te ontfchul- I digen, dewyl 'er daarenboven vry wat op I zyn gedrag en Leer te zeggen was geweest, I vonden Burgem^esterqn goed hem, in denjaa» ï, re 1659. zyn affcheid te geevcn, dewyl men \ toch weinig nut van hem kon trekken. Z. Waar begaf Morus zig toen naar toe ? V. Hy trok federd naar Frankryk daar hy I welhaast weder in nieuwe twisten gewikkeld I wierd, en overleed eindelyk te Parys, in September, des Jaars 1670. Van hem zyn, be- 1 Ijalven eenige Godgeleerde Werken, ook eeni- | ge Latynfche Redevoeringen en Gedichten in I *t Licht. LUDOVICUS WOLZOGEN, geboren te /Imesfoort, had zig in zyn Jeugd op \ de Godgeleerdheid toegelegd „ en eene reize door Frankryk , Italien en tiuit&chlund gef 5. tTSan,  f#5 A ti S'tttt) A m én z'YPFË' daan, en was wedergekeerd zynde eerst Predikant by de Walfche Gemeente te Groningen $ en' daar na te Middelburg. In 't Jaar 1644.* wierd hy naar Utrecht beroepen, alwaar hy ook tot buitengewoon Hoogleeraar in de Kerkelyke Historiën wierd aangelteld, en in 't Jaar 1670. droeg men hem het Hooglceraarfchap der Historiën te Amfleldam op, het welk Iiy, zo wel als den Predikdienst by de Walfche Gemeente alhier, op céne Ioflyke wyze, twintig Jaaren bekleed heeft. Hy ftierf te AmfliU ictm, den dertienden November 1^90. en is te Utrecht begraven geworden. Verfcheide Werken die hy in 't licht' gegceven heeft, draagen getuigen van zyne groote Geleerdheid. ■ Joannes van der Waayen, is te Amfleldam geboren, en wierd in 't Jaar 16624 Predikant te Spaarendam en SpaarWoude, en drie Jaaren laater te Leeuwaarden. In 't laaf 167a. wierd hy te Middelburg beroepen tf doch in ohgunst wan Prins Willem de Derde geraakt zynde, vier Jaaren laater van zynen Dienst ontzet en Zeeland verboden. Toen hield, hy zig eenigen tyd te Amfleldam op, tot  geschiedenissen. I3T tot. dat hy in 't Jaar 1678. tot Hoogleeraar ïn dc Godgeleerdheid te Franiker beroepen wierd, alwaar hy de Leer van Coccejus, om welke hy zyn Dienst in Zeeland had moeten verlaaten, met Mond en Pen verdecdigde. Ook ftond liy zeer in de gunst van Henrik Cazi* mier, Stadhouder van Friesland, en wist deeze n in 't Jaar 1685. met zynen Neef, den Prinfe van Oranje, met wicn hy in moeilykheid geraakt was, weder te verzoenen. Eindelyk is hy, in November des Jaars 1701. te Franiker overleden. Hy heeft verfcheide» Godgeleerde Werken en onder anderen eene Wederlegging van Bekkers betoverde Waereld gefchreven. Z. Wie zal thans volgen? V. Benedictus de SPinoza, een Jood van afkomst, die, fchoon hy een bcrugtcn dwaalgeest geweest is, de roem van Geleerdheid egter niet geweigerd kan worden. Hy Wierd te Amfleldam in 't Jaar 1632. geboren, van zeer geringe Ouders, zo dat hy geen middelen van beftaan gehad zoude heb'fcen, ten zy hem een zyncr Vrienden, by uiF 6 ter-  13» AMSTELDAM EN ZYNE ter-itcn wil, van geen onderhond voorzien had* In zyn Jeugd oeffende hy zig in de Joodfche Godgeleerdheid en de Hebreettwfche en Griek' fche Taaien. In 't Latyn wierd hy onderwezen door eenen Doktor van den Ende, een liegt kacrel, die naderhand nog te parys is opgehangen, en van wicn Spinoza mogelyk het eerst zyne dwaalingen ingezogen heeft. Ondcrmsfchen week hy meer en meer van het Joodcndom af, en lag zig met allen vlyt ep dc Cartefiaanfche Wysbegecrte toe, federd verraderlyk door een Jood met een mes gegriefd wordende, fcheidde hy zig, na zyne geneezing, geheel van de Jooden af, en wierd vervolgens ook door hen in den Ban gedaan. Z. Begaf hy zig toen tot den Christelyken Godsdienst ? V. Verre van daar. Zyn afkeer was zo groot . voor den eenen als voor den anderen Godsdienst» ©ok verliet hy Amfleldam welhaast, en trok «sar. Rliynsbitrg by leyden, alwaar hy, zo als ook in *s llaage, een tyd lang woonde, en .gig geheel aan denken, kezen en Ichryven,: ♦vergaf, en zo zeer aan een Uil leeven ge-1 kegt :  'geschiedenissen. 135 3 aegt was, dat hy dc aanbieding van het Hoog I Jecraarfchap in de Wysbegeerte te Heidelbcrg I van de hand wees. Hy overleed, door fterk j ftudeeren afgemat zynde, in V Graavenhaage I den eenentwintigftenFcbruary, des Jaars 1677.. 1 nog maar vierenveertig Jaaren oud zynde» f Zyne Werken, die tegenwoordig weinig meer 1 .geleezen worden, zyn meermaal n, door veeI len en op allerhande wyzen wedei'gelegd ge- I worden. By hem voegen wy Willem Deurhof, wiens gantfche Wysbegeerte en zogenaamde Godgeleerdheid, eeven als die van Spinoza, enkel op zyn eigen denkbeelden gebouwd was, zonder dat ik u daarom zoude durven verzekeren, dat hy juist het flegto gevoelen van Spinoza is toegedaan geweest» Hy kwam te Amfleldam ter waereld in don Jaare 1650, en was een Kolfermaaker van zyn Handwerk. In 't Jaar 1694. gaf hy eenige zyner Gefcliriiïen uit > welken hem in .groote moeiiykheden met den Kerkenraad brag.ten. Ook vatten verfcheidene Predikanten de Pen tegen hem cp, doch welken hy niet onbeantwoord liet. Hy overleed in Oclobcr F 7 des.  134' amsteldam en zyne des Jaars 171.7. zyn meeste Werken zyn w twee Deel en in Ouarto, nog by zyn leeven uitgekomen, doch zo diepzinnig dat zy weinig Leezers aangetroffen hebben. Thans zullen wy twee andere Geleerden laaten volgen. Z. En die zyn? V. Voor eerst Willem Se wel, alhier in 't Jaar 1654. ter waereld gekomen, welke al vroeg in Taal en Boekoeffening bedreven was, waar uit hy ook zyn middelen' van beflaan vond. Hy verftond niet alleen de La» tynfihe, Franfche, Engelfche en Hoogduitfche Taaien, maar was ook gantsch niet onbedreven in 't Grieksch. In 't begin dcezer Eeuw fchreef hy een tyd lang aan de Stads Courant en aan de Boekzaal van Europa , en overleed den dertienden Maart des Jaars 1720. on:'er zyne Werken is da Historie der Kwakers, waaraan hy meer dan vyfentwintig Jaaren gearbeid heeft, wel het voornaamfte, en onder zyne Vertaalingen munten de Historie des Ouden en Nieuwen Testaments, en de Joodfche Historiën van Flayius Jofphus uit.— De  geschiedenissen. I35 De andere is Gerard Grobse, mede een Amfleldamtner, en geboren in 't Jaar 164.2. Hy ocffende zig in zyne Jeugd, te Amfleldam en te Leyden inde Godgeleerdheid,wierd Proponenten deed als Predikant eene reize naar Smitna. Se.-'erd bediende hy de Staatfche Bezetting van Jperen eenen tyd lang als Predikant, tot dat hy in 't Jaar 167B. te Alblas tv.roepen wierd, welken Dienst hy tot den Jaare 1707. waarnam, wanneer hy Emeritus wierd. Hy overleed in den Jaare 1710. Zyn voornaamfte Werken waren eene Historie der Kwaakers, in 'cLatyn befchrevcn, die om haare onpanydigheid zeer geprezen is, en den Homerus He. braicus , in 't Jaar 1704. in 't licht gekomen. Petrus Francius geboren te Amfleldam den negentienden Augustus des Jaars 1645. was de Zoon van Jacob de Frans, welke de eerfte Haag fche Postwagemneestcr hier ter Stede geweest is. De jonge Francius beffende zig in zyn Jeugd, niet alleen in de Geleerde Taaien maar ook in allerhande Weetenfehappen, en deed eene reize door Enge* Und, Frankryk en /tallen, op welke reize  IJÓ" AMSTELDAM EN ZYNE hy te Angers tot Doktor in de Regten bevorderd wierd. In 't Jaar 1674. wi.rd hy in zyne Geboorteftid Hooglceraar in de Historiën en de Welfpreekcndheid en in 'tjaari<536. in de Griekfche Taaie, die hy volmaakt vcritond. In den Jaare 169%. wierd hy naar de Hooge Schoole te Leyden beroepen, doch dc Regeering van Amfleldam, bood hem verhooging van? Wedde aan, waar op by 't beroep te Leyden van de hand wees, en een openbaarc Redevoering tot dankzegging aan Burgemeestcrcn? deed, waar by hy tegclyk verklaarde, dat hy zig te zeer aan zyne Geboortcilad, waar hem zo veel eer bewezen wierd, verbonden rekende, dan dat hy dezelve immer zoude verlaaten, dus bleef Francius alhier tot zyn dood toe, die juist op zynen Verjaardag in den Jaare 1704 voorviel, na dat hy negenënvyftigJaaren oud geworden was. Z. Heeft hy veel Gefchriften nagelaaten? V. Ja, en onder dezelve zyn vyfentwintig Redevoeringen, een deel Poê'zy, een Bondel Drieven, en eene Vsrhandeling over de Gered-na uns Redenaars. Voords muntte Fr an- titts  ©eschiedenissen. ÏJ7 eins byzonder uit in de Kunst van Wchpreckendheid, en was tevens een groot Kenner en Opbouwer van de Nederduitfche Taal en Dichtkunst, hoewel hy deeze laatfte zeldzaam gcocf" fend heeft. Gerbrand van Leeu¬ wen, geboren te Boskoop, in 't Jaar 1643. wierd door zyn Vader die aldaar Predikant was, al vroeg tot den Predikdienstgefchikt, en wierd na dat hy te Leyden zig vlytig geoeffend had, in 't Jaar 1665. Predikant te Pelzen, in 't Jaar 1675 te Amesfoort, drie Jaaren laater re Haarlem, en in 't Jaar 1681. te Amfleldam. Vyf Jaaren laater wierd hy de eerfte Hoogleeraar in de Godgeleerdheid aan de Doorlugtig* Schoole deezer Stad, welke Post hy ook vlytig waargenomen heeft tot zyn dood toe, die den elfden May des Jaars 1721. voorviel , wanneer hy achtenzeventig Jaaren oud was.— Onder zyne Werken muntten voornaamlyk uit, de Uitleggingen over de Handelingen der Apostelen en over den Brief yan Faulus aan de Romeinen» Z. Is van Leeuwen niet gehuwd geweest ? V. Ja, tweemaal,als eerst in den Jaare 1669.. met  13? amsteldam en zyse met Cornelia van Collen, en ten tweedenmaa!e in den Jaare i6o6\ met Jacoba Balde, en door deeze twee Huwelykcn, was hy aan de aanzienlykfte Geflagten dcezer Stad vermaag- fchapt* Thans volgt Goverd Bid- lo, alhier den eenentwtntigiten Maart des Jaars 164.9. geboren. Hy ocffende hier ter Stede de Geneeskunst met veel lof, en wierd in 't Jaar 1688. tot Hoogleeraar in de Ontleed en Heelkunde in 's Gravenhaage beroepen. Hy wierd wel haast een groot Gunfteling van •Prins Wülem de Derde, die hem na vermogen | bevorderde. In 't Jaar 1694. wierd hy nis : Hoogleeraar in de Genees en Ontleedkunde naar j Leyden beroepen, daar hy tot den Jaare 1701 j bleef, wanneer hy naar 'Engeland ovcrfiak, om j Lyfmedicus van zynen bevorderaar Koning Willem te zyn, na wiens overlyden in denjsa- 1 re 1702. hy weder naar Heiland keerde, en aldaar-, in April des Jaars 1713 overleed. Zyn j Ontleedkundige Werken hebben hem een groo- j teu roem verworven. Ook heeft hy de ƒ?• haaling van Koning Willem, in den IJaage, I •de Brieven der gemartelde Apostelen, en eeni- 1  geschiedenissen. 139 gcTooneelfp ellen gefchreven. — — Ludolf Smids, die zyn meeste Levenstyd hier ge- • fleeten heeft, was in den Jaare 1649. te Grehingen geboren , en in de Roomfche Gods, dienst opgevoed, welke hy egter in den Jaa. ie 1682 verliet, wanneer hy tot dc Gerefor> meerde Kerk overging. Twee of drie Jaaren laater begaf hy zig naar Amfleldam, daar hy ■ de Geneeskunst oeffende en den zevenden • May, des Jaars 1720 overleed. Hy was een • gekerd en fchrander Man, en heeft verfchei- • dene Latynfche- ,en Nederduufche Werken uit- ■ gegeeven, onder welken laatfteh de Schatka. ' mer der Nederlanilfche Oudheden, en zynChro» ■ nyk van 't Oorlogend Europa, de bekendite zyn. Voords heeft hy ook de Vertacling van Ovidius met breede en zeer geleerde Aanteke» ■ ningen vermeerderd. Z. Was hy ook niet in de Dichtkunst exvaaren ? V. Ja, men heeft een Bundel van zyne Gedichten, eene Gallery der Door lustige Vrou' wen, ei) eenige Toeneelfpeilen van hem, waar ander het Treurfpel van Comadyn wel het bes»  140 amsteldam en zyne beste is. Voords zyn 'er lang na zyn doed nog twee Tooneelltukken van hem uitgcgeeven, doch die zo fïegt Zyn dat zy nutter weggebleven waren. Burchard de Volder was te Amfleldam geboren, den zesentwintigften July des Jaars 1643. Hy was nog .geen zeventien Jaaren oud, wanneer hy reeds te Utrecht Meester der vrye Kunften wierd, en in 't Jaar 1664.. wierd hy te Leyden Doktor. Vervolgens begaf hy zig naar zyne Geboorteftad, ocffendc aldaar de Geneeskunde, en hield zig te gelyk bezig met het beocffentn der Wysbegeerte, waar in hy dermaatengevorderd was, dat hy in 't Jaar 1670, fchoon hy Doopsgezind was, en dus niet tot de openbaare Kerk behoorde, te Leyden tot Hoogleeraar in dezelve beroepen wierd. Be Volder maakte hier grooten opgang, doch de verandering in het Staatswezen vim den Jaare 1672, maakte dat hy, die zecrvootdeCarteJïaanfche Stellingen ieverde, vry wat minder toeloop hads> dan voorheen, waar op hy in 't Jaar 1674. ee-. ne reize naar Engeland deed, en van daar te rifg gekeerd gekeerd zynde de procfëndervin- de-  GESCHIEDENISSEN.. I4I. I delyke Natuurkunde op 's Lands Hooge Schooie bragt , het welk zo wel beviel dat zyne I Collegien weder in de voorige bloei geraakte. ? In 't Jaar 16*81. deed hy eene rèizlanaaf 'Frankryk, en wierd nog het zelve Jaar tot HoogI iecraar in de Wiskunst aangefteld, federd on} derwees hy volgens de Stellingen van den verij maarden Newton, en wierd in den Jaare 1697. 1 Rector Magnificus, met volkomen goedkeuring van Willem de Derde, die hem van te vooren juist niet al te breed zetten mogt. In 't Jaar 1704. erfde hy, van den Amfteldamfchcn Burgemeester Hudde, die hem al tyd zeer genegen geweest was, een Legaat van vyftienhonderd . Guldens, doch niet lang hier na een zwaare ongelteldhcid krygende, die hem belette zyn beroep langer waar te neemen, verzogt en verkreeg hy zyn affcheid van de Hooge Schoole, met behoud van duizend Guldens van zyne Wedde. Eindelyk overleed hy , den ëenëritwintigften Maart des Jaars 1709, in den Ouderdom van zesenzestig Jaaren. Z, Dit was, zo 't ray voorkomt, geen van de  142 amsteldam en 2 y n e de ongelukkigfle o.ider de Geleerden, doelt . heeft hy geen Werken nagelaatcn ? V. Neen, want het vlytig waarneemen van i Zyne Collegien had hem vermoedelyk gehin- • derd, om iets in Gefchrift uit te gecven, het welk zynen Naam en Geleerdheid waardig was, , want ecne Voorreden op Huygens (Vaercldbe fc/iouwtr, die hy vervaardigd had, is te gering om te noemen. By hem zullen wy zyn Vriend en Bcvorderaar Joannes Hudde. voegen , die wy uit de Gefchiedcnisfen deiStad ook reeds hebben leeren kennen, dus zullen wy hem hier enkel als Geleerden befchouwen. Hy had zig in zyn Jeugd byzonder op de Wiskunst,toegelegd, en was een van de eerHen hier te Lande, die de Meetkunst van Descartss in agting hielp brengen. In 't Jaar 1659 deed hy eene reize naar Frankryk, op welke hy verfchcidene nuttige kundigheden verkreeg. In 't Jaar 1667 wierd hy Raad, het volgende Jaar Schepen, en in 't Jaar 167.2. Burgemeester van zyne Geboorteftad, welke Waardigheid hy twintigmaalen bekleed heeft. Onder • tus ■.  geschiedenissen. 143 tusfehen beftcedde hy ook zyne Mdthemati* fche Kundigheden ten nutte van Amfleldam, i zo als gebleken is, door het aanleggen der Waterleidingen aan de Amflelfluis, en het voltrekken der heilzaamc Waterkeeringen voor vier der voornaamlte Sluizen van de Stad. Hy overleed in hooge Ouderdom den vyftiendcn April des Jaars 1704. Zyn Amptgenoot Nicolaas Tulp, was ook hier ter Stede geboren in den Jaare 1593. Hy oeffendc de Geneeskunde alhier met veel roem en hield , zelfs na dat hy in den Jaare 1622 Schepen geworden was, Lesfen in de Ontleedkunde boven de kleine Vleeschhal in de Nes. In 't Jaar 1654. wierd hy Burgemeester, en gaf in January des Jaars 1672. toen hy vyf tig Jaaren Raad geweest was, een zeer treffelyke Maaltyd aan Burgemeesteren en Raaden, in den Tuin, agter zyn Huis op de Keizersgragt by de Westermarkt. Na dat hy de Burgemeestcrlyke Waardigheid viermaalcn bekleei had, is hy in September des Jaars 1674. in den Ouderdom van ruim tagtig Jaaren Overleden, en de Hoogleeraar Wolzogen, heeft ee*  Ï4 f- amsteldam en zyne eéne zeer fraayo LykreJe ter zyner gciagtenisfe ge taan. ■ Z. Welke Werken haeft Doktor Tulp uagelaatcn? V. Er zyn van hem eenige Geneeskundige Aanmerkingen voorhanden, welken in 't La* tyn en Nedcrduicsch in 't licht gegeeven gyn, — Nicolaas Witzen, die me'e als de twee voorgaanden de Burgcmeesterlyke Waardigheid in zyne Geboorteftai bekleed heeft, oeffcn.le zig al vroeg in de Wis en Sterrekunde, hoewel de Scheepsbouw en Zeevaart meest zvne aandagt trokken, doch zo dra hy in den Jaare 1682. Burgemeester geworden was, welke Waardigheid hy dertien maaien bekleed heeft, wierd hy in zo veele gewigtige Staatshandelingen gewikkell, dat'er weinig tyd voor hem tot Letteroeffeningen overfchoot. Hy overleed in eenen hoogen Ouderdom, den tienden Augustus des Jaars 1717. en legt te Egmond op den Hoef begraven. Het voornaamile dat hy gefchreven heelt, is zyne Aloude en Hedendaagfche Scheepsbouw en Btftisr» ecn Ifeft WtSr aan noch kosten noch  geschieden IJS s e n» * 145 hoch moeite, om het fraay in 't licht te do. n koo- men, gefpaard is. -- Johannes Commelin wierd binnen deeze Stad in 't jaar 1629 gebuoren. Zyn Vader was de bekende ïfaai CommeUn, welke nevens zyne Broeder Caï> par CommeUn , eene uitvoerige befebryx ing van Amfleldam vervaardigd heeft. De jonge CommeUn, van welken wy hier fpreckên,p.éf;fendezig van jongs af aan in de Genees en Kruidkunde, en was inzonderheid in deeze laatfte. zo ervaareu, dat hy eerlang tot Hoogleeraar derzelve, alhier verkozen wierd. In 't Jaar 1672. maakte hem de Prins van Oranje ,R.$.zl\ der Stad en tien Jaaren laater wierd hy tot Cominisfaris van den nieuwlings aangelegde Artfenytnin in de Plantaadjc aangefteld, over welke Tuin hy ook het voornaamfte bewind in deszelfs aanleg gehad heeft. Hy is in 't Jaar 169a overleden, en heeft behalven eenige Kruidkundige Werken, ook eenen lyst der zeldzaamfte Gewasfen in den Hortus Medï- 1 cus opgefteld, die na zyn dood, door zynen Neef Caspar CommeUn merkelyk vermeerderd i is uitgegeeven. VI. peel. G 2. On«  14<5 amsteldam en zyne Z. Onze Geboortcftad heeft nog al veel voornaame Geneeskund:gen uitgeleverd. V. Ik zal 'er u nog een noemen die mogelyk de voornaamfte van allen geweest is, ik bedoel de groote Frf.db.ik R u y s c 11, die, fchoon hier niet gebooren, egter omtrend de helft zyns levens te Amfleldam heeft doorgebragt. Hy kwam ter waereld, in den Haage. den drieëntwintigtten Maart des Jaars 163C. Hy fproot uit een zeer voornaam Geflagt, dat reeds eenige Ecuwen beroemd geweest was, en oeffende zig al vroeg in de Genees en Ontleedkunde, zo als ook in de kennis der Kruiden. Na dat hy te Franiker Doktor geworden was, zette hy zig in den Haa» ge neder, en hield zig geduurig bezig met bet ontleden van doode Lichaamen van Menfchen en Dieren, waardoor hy de gewigtigfte Ontdekkingen deed. In 't Jaar 1666. wierd hy tot Hoogleeraar in de Ontleed en Heelkunde te Amfleldam beroepen. Ook wierd hy in den Jaare 1685. tot Hoogleeraar in de Kruidkunde aangefteld. Hy bezat het geheim van dc Lyken, door infpuiting van zeker vogt3  GÈSCtïtÊlJÉNÏSSÊN. 147 vogr, yo te bereiden dat zy lange Jaaren, in wclftand bewaard landen worden. Ook had hy een zeer aauzienlykcn voorraad van allerhande ffaaye toebereide gcdééltens van het Mcnfchelyk Lichaam, welke groote Verzameling door Czaar Peter van hem gekogt, en raar Rusland vervoerd is geworden. Eindelyk overleed deeze arbeidzaame Man , den fweeëntwintigften February, des Jaars 17.; 1. na dat hy zyn leeven tot den vergevorderden Ouderdom van omtrend drieenncgentig Jaaren gerekt had. Hy heeft verfcheidene Ontleedkundige Werken, die met fraaye Kunstplaaten voorzien zyn, nagelaaten. Z. Is deeze vermaarde Man niet getrouwd geweest ? • V. Ja, Zyne Vrouw was Maria Post, eene Dochter van den beroemden Pieter Post, welke Bouwmeester van Prins Frederik Hen tik geweest is , en uit deezen Egt heefc RuUch verfcheidene Dochters en één Zoon verwekt. Deeze Zoon was Henrik genaamd, oelfende ook de Geneeskunde, doch zyn gedrag was zo geregeld niet als dat van zynen G a Va-  14$ amsteldam en zyne Vader. Hy ftierf nog voor den laats tgcmeldenr in den Jaare 1727. Van dc Dogters is byzondef bekend geweest dc Bloemfchilderesfe Ra. chel Ruisch, van welke wy naderhand zullen r gewaagen. Voords was 's Mans jongftc Dog-. ter, die ongehuwd bleef, hein in zynen hoogen Ouderdom van veel dienst, inzonderheid in 1 zyn Ontleedkundigen arbeid, door dien zy, insgelyks in de kennis van 't Menfchelyk; Lichaam zeer ervaaren was, en ook de Kunst : om Lyken en Planten te bewaaren van haaren 1 Vader geleerd had. La meert ten K a t e , H e r m a n s z. was te Amfleldam ge- . boren den diieë'ntwintigften January, des Jaars 1674, en lag zig in zyne Jeugd ernflig toe op de kennis der Newtoniaanjche Wysbegeerte, zo wel als op de gegronde Kennis der Neder duit fche Taaie, zo als hy ook over de eene en andere deezer Weetenfchappen, eenige korte Verhandelingen fchreef, welken in eenige Maandweikjes van die tyd het licht j zagen. Daarenboven was hy ook een groot Liefhebber en Kenner van de Tekenkunst en Muziek, en had een aanzienlyk Cabinet van Schil-  geschiedenissen» " Ï49 Sehilderyen, Tekeningen en Prenten verzameld , doch in zynen Ouderdom , leide hy zig meest op de Zedelykc en Godvruchtige Befpiegelingen toe. Ily overleed den veertienden December, des Jaars 1731. en legt in de Noorder Kerk begraven. Z. Zyn 'er nog van zyne Werken voorhanden ? V. Ja, veiTcheidcnen en onder dezelven zyn de vo'gende drie dc bekendften, als zyne Aanleiding tot de kennisfe van het verhevene deel der Ne der duit fche Spraakkunde, Verhandeling over de Gemzenfchap tusfehen de Gotthifche en Nederduitfche Spraken en het Leven van Jefus Christus, welk laatfte eerst na zyn overlyden is uitgegeeven. • Onder de Geleerde Amfleldammers verdient, ook inzonderheid eene plaats Jacouus Puilippus d'Orville, die hier ter Stede, den agtëntwiriïigften July, des Jaars 1696. geboren was. Hy was de Zoon van Joan d'Oryiile, die van Hamburg zig te Amfleldam nedergezet'had, en van Catharina Neys» Hy wierd door zynen Vader eerst tot den KoopG 3 han-  *56 AMS TEL DAM EN ZYNE handel gefchikt, doch zyn groote zucht voor de Wectenfchappen , haalde zynen Vader. ^ hoewel fchoorvoetende, over om hem naai L'V dtr.s Hooge Schoolc te zenden, alwaar de Jongeling in den Jaare 1715 aankwam, en het onderwys van de Hoogleeraars Gronovius. Burman nus, Noodt en andere vermaarde Mannen hoorde. ïn 't Jaar 1741. na dat hy intusfchen reeds eene reize naar Londen gedaan had, wierd hy Doktor in de bede Regten , woonde vervolgens in V Haage en- deed in 't Jaar 1723. eene Reize naar Braband en Frankryk, en in 't volgende Jaar weder naar Engeland. Hierdoor meer en meer lust tot reizen gekregen hebbende, ondernam hy in de zomer des Jaars 1726. zyne groote reizen mw [talie* en wel inzonderheid naar het Eiland Steilten, en keerde na twee Jaaren, gdukkiglyk, door J)uitschhud% te Amfleldam, terug. Z. Heeft hy een'g nut uit alle deeze Reizen getrokken V V. Ja, zeer veel, dewyl hy inzonderheid Zyn werk gemaakt had, van het bezoeken der voormiamfte Geleerden, het doorzien der aanzien»  GESCHIEDENISSEN. 151 gientykfte Boekeryen, en het onderzoeken van silcrhande Oudheden. Ook had hy geduurcnde zyne reizen een groeten voorraad van ge1 leerde Aantekeningen verzameld, die hem en zyne Vrienden, naderhand, by het uitgcevcn van Oude Griek fche en Latynfche Schryveren, zeer Wel te ftade kwamen. In 't jaar 1730. wierd hy , in zyne Geboorteftad, Hoogleeraar der Historiën en Welfpreekendheid, en bekleedde i dien Post, met veel lof, twaalf Jaaren, tot i dat hy dezelve, vrywillig, aan zyneil Vriend Petrus Burmavnus Secundus afftond. Sedcrd lelde hy een ftil leeven, in het welke hy zig vlytig met de Letteroeffeningen vermaakte, tot dat hy naar verfcheidene hevige aanvallen van den Steen, in deanagt van den dertienden September des Jaars 1752. overleed. Zyne Oudktidkuadigt Rtize door Sicilien, eenige Jaaren na 's Mans dood, in 't licht gegecven, zal altoos van zyne Geleerdheid cn fchrandere Aanmerkingen getuigenis draagen. Zyn Broe, d.r Pieter d'Orville, geboren in 't jaar 1697. was, fchoon hy zig op den Koop., bundel toegelegd had , en die ook bciteudig G 4 oef-  I5& A MS TE LD AM EN ZYNE «effende, mede een Liefhebber der Geleerdbeid en Dichtkunde, en overleed den derden January des Jaars 1739. mS maar tweeënveertig Jaaren oud zynde. Z. Is van deezen ook iets in 't licht gekomen ? V. Ja, zyn Broed >r, de Hoogleeraar, heeft ruim drie jaaren na zyn overJyden , eenen fraayen Bondel LarynTche Vaarzen van hem, der geleerde waereld medegedeeld. Thans zullen wy nog eenige Geleerde Mannen laaten volgen, die fchoon zy allen juist'geen AmjieU dammers van Geboorte geweest zyn, uer*Stad egter tot eere verftrekt hebben, en in onze tyd geleefd en gebloeid hebben. De eerfte van deezen is Jan Wagen aar, welke alhier den eeuëntwintigften Oóèober, des Jaars 1709. ter waereld kwam. Hy heeft zig door zyne wel uitgevoerde Schriften eenen grooten naam verworven gehad en in de daad, zyne Vaderkindfche Hisxorle en zyne Befthiyving van Amfttldam waar aan hy geduurende verfcheidene Jaaren met moeite en vlyt gearbeid heeft, zullen altoos door alle Vaderlanders met ge-  geschiedenissen. I53 genoegen geleezen worden. Tot het befchryven van zyne Geboorteftad heeft hy inzonderheid veel nut getrokken uit de gefchrevene Aantekeningen, van wylen den Schepen Gerard Schaap Pieterszoon, zo als ik u reeds boven gemeld heb. (*) Zyn. Vaderlandfche Historie heeft hy ook uit dc voornaamlle en beste, zo in als uithcemfche Schryveren getrokken. Wa~ genaar, die om dc braafheid van zyn gedrag, en zyne goéde Zeden ook zeer bemind en geiigr, geweest is, overleed binnen deeze Stad, den' eerften Maart 1773. in den Ouderdom van ruim drieenzestig Jaaren en vier Maanden. Z. Heeft hy geene andere Werken als de boyengenoemden in het licht g?gceven? V. Ja, 'er is zekerlyk nog meer van hem voorhanden , en onder dit worden zyne Gefchiedenisfen yan de Eerfte Chrisirlyke Kerk en zyne Brieven, na 's Mans dood uitgekomen, wel voor het beste gehouden. Petrus Burmannus Secundus,wj|i te (*) Zie bladz. 116. G 5  Jg4 ÜSfSTELD-Aïf EPT ZYNTK te Amfleldam geboren, den drieëntwintigften October des Jaars 1713. Na dar hy in zijne Jeugd zig vlytig op" de Geleerdheid en de Taaien toegelegd had, wierd hy eerst Hoogleeraar in dé Historiën en Welfpreekendheid op de Hooge Schoole te Franeker, en vervolgens in den Jaare 1742. in dezelfde Weetenfehappen, aart het Doorlugtige School in zyne Geboorteftad, welken Post hy ook met zeer veel lof bekleed heeft tot zynen dood toe, welke den zevenentwintigften July, van het Jaar 1778. voorviel, m dat hy ruim vyfenzestig Jaaren geleefd had. Hy heeft behalven zyne eigene geleerde Werken, in de Latynfche Taaie befcbrevcn, ook de Oudheidkundige Reize door Sicilien t van zynen Vriend, den' Hoogleeraar (POryille, in "t Jaar 1763. de geleerde waereld medegedeeld. (*) — Op hem iaaten wy Adrianus Buurt volgen. Deeze Geleerde Man wa«s geboren te Bommel den zev:nentwintigften May, (*) Zie biadz, 151,  geschiedenissen; ' iJay, des Jaars 1711. Na dat hy te Utrecht zvnc ftudien voltrokken had, wierd hy Predikant te Beek en Ubbergen, by de Stad Nlmwegen, in den Jaare 1734. en te Ooitjesplaat in 't Land van Putten, 1741. Van daar wierd hy na Dultschland en wel te llanau beroepen in 't Jaar 1744. tot dat hy drie Jaaren laater Predikant te Amfleldam wierd, alwaar hy zyne meeste geleerde Werken gefchreven heeft, die meest allen over dc Godgeleerdheid bandeJen, en in ieders handen zyn. Z. Wanneer is deeze beroemde Man overleden? V. Den vyfeniwintigften December des Jaars 1785. in den Ouderdom van vierenzeventig Jaaren. Zyne Egtgenoote was Joflna Carolina van lyaden ut de Bark, die mede zeer geleerd was , en een Werk over de Logica gefchreven heeft. Zy heeft batten Man overleefd, en is voor eenige tyd eerst overleden. —— By Buurt voegen wy zyn Ainptgenoot Rutgerus Schutte, geboren te Diepenheim in Overysfel, den ne:;e-!twuitigften November des Jaars 1708* Ilyftudeerde eerst te Groningen, en daar na te G 6- Utrecht,  i$ ams te ld am en z'yn»' Utrecht, en wierd in den Jaare 1737. Predf» kant te Rosfem in Gelderland, doch ftond' daar niet lang , doordien hy reeds in het zelfde Jaar naar Bommel beroepen wierd. Hier bleef hy vyf Jaaren , tot da; hy predikant te Dordrecht wierd. in 't Jaar 1742 van waar hy in *t Jaar 1745. te Amfleldam beroepen wierd. Hy was zeer ervaaren in de Tydrekenkunde, en heeft verfcheidene fraaye Wer« keu , meest omtrend de Godgeleerdheid nagelaaien. Daarenboven was hy ook een groot Beminnaar van de gewyde Zang en Speelkunst , zo als uit zyne Gezangen, welken in drie Deelen, uitgekomen zyn , gebleken is en waar uit tevens ook zyne Liefhebbery voor de Dichtkunst te zien is. ——* Schutte overleed den negentienden December des Jaars 1734. oud zesenzeventig Jaaren. Wy Zouden hier nog meer geleerde Predikanten by kunnen voegen, ten waare wy niet vreesden dat ons bellek te verre uit zoude loopen, dus gaan wy tot nog eenige andere Geleerden over, en onder deezen ontmoet ons eerst Marten Schagen, gebooren in den Jaare  GESCHIEDENISSEN. I57 re 1700. Hy was van de Doopsgezinde Ge» meente, en een kundig Boekhandelaar in onze Geboorteftad, voords van een (til en onbefproken gedrag, en is door zyne Driemaands» lykfche Vermaaklykheden, door hem meest befchreven ,en met den Druk gemeen gemaakt, zeer beroemd geworden. Hy overleed, zo ik j my niet bedriegc, te Utrecht, den eenentwintigden Oétober des Jaars 1770. By hem plaatfen wy gèvoeglyk Johannes Regenboog, mede een Amfteldammer van Geboorte, en die eene taamlyk uitvoerige Ge* fchiedenis der Remonftranten , van welke Kerkgemeenfchap hy was, gefchreven heeft. Hy overleed den dertigften May, van het Jaar | 1775. in een vei gevorderden Ouderdom. Z. Wie zal thans volgen ? V. Nicolaas Struik, zeer bekend door zyne groote kennis in de Wiskunde , I Zeevaart en Sterrekunde. Hy wierd geboren den negentienden May, des Jaars 1687. en gaf zig veel moeite om Jongelingen in de bovengemelde Weetenfchappen te ondervvyzen, waar mede by ook zeer veel eer inlag. Hy G 2 over»  I58 am stel dam en z vne overleed, binnen Amfleldam, den vyfrienden May, des jaars 1769. inden Ouderdom van tweeëntagtig Jaaren , min vier dagen. —Pi t te r Ad ria an Ve r we r, wien wy al eer gédagt moesten hebben , was een Tyd» genoot van Struik, en heeft verfcheidene fraaye Werken, uit het Latyn en Engclsck vertaald, welken met veel graagte ontfangen zyn geworden. Hy overleed in February des Jaars 1757. Egbert "Buis, die ik nier weec of hy een Amfleldammer van gehoor* te was , heeft 'er egter gewoond , en verfchei dene geleerde en nuttige Gefchriften in 't licht gegeeven , waar onder zyn Woordenboek van allerhande Kunflen en Weetenfchappen , van hem met dc uuerfte vlyt en moeite bewerkt, wel het voornaamfte is. Buis die Hofraad van den Koning van Pruisfen was, overleed den dertienden February, des Jaar 1769. ■ ■■ ■■ Tacobus Kok, een Amfleldammer van geboorte , en wiens Vader hier Krankbezoeker was , verdiend mede wel een plaats , al wnare het alleen maar om zyne groote zucht voor *s Lands Gefcidedcnisfen, en onvermoei.  geschiedenissen. T^ty moeide vht, in het nafpeuren van dezelven. Hy beeft VL-rfcheidene Werken gefchreven r waar onder zyne Amfleldam fche Jaarboeken Y en zyn Cronyk van Amfleldam, wel de voorraamden zyn. Ook is hy Aanlegger en Schryver van het Vaderlands Woordenboek geweest, het welk na zyn overlyden, nog heden vervolgt word, en waar van verfebeiden Deelen het licht zien. Kok is aan eene fleepende ziekte , den zesentwintigften May, van het jaar 1788. overleden. Z, Zyn 'er nu nog meer Geleerden van welken gy melding moet maaken ? V. Wy zullen met de twee volgenden fluiten , welken wy niet wel voorby kunnengaan. — Gerhardüs Johannes Nahu is, wierd alhier als Predikant, van Rotterdam beroepen in den Jaare 1778. en was zo beroemd, door zyn geleerd en uitvoerig prediken, dat by welhaast tot Hoogleeraar in de Godgeleerdheid aan 's Lands Hcoge Schoo» le te Leyden beroepen wierd, alwaar hy zig in den Jaare 1780 naar toe begaf. Hy had egter aiet Jsag genot van deeze nieuwe Waardig»  IOO AMSTELDAM EN ZYNE digheid, dewyl hy reeds den negenden Oéto* ber des volgenden Jaars 1781. aldaar over leed. Hy heeft verfcheidene fraaye Godgeleerde Werken nagelaaien en, ook opzettelyk twee Redevoeringen, ten yoordeele der Inenting van de Kinderpakjes gedaan, en in 't licht gegeeven — Wy eindigen dit Gefprek niet den Hoogleeraar Petrus Gurtemus. Z. Was deezen ook een Amfteldammer van geboorce ? V. Ja, hy zag alhier het licht den zevenden December des Jaars 1716, en is gefproten uit een oud Gellagt, dat reeds vier Eeuwen bekend geweest is. Hy genoot, van zyn veertiende Jaar af, tot zyn zeventiende toe, heconderwys van den Hoogleeraar d'Oryiile, in de Griekfche en Latynfche Taaien en de Wel fpreekendheid. Vervolgens oeffende hy zig in de Godgeleerdheid, op de Hooge Schoole te Leyden, en wierd in het Jaar 1739. tot Predikant te Burgerdam beroepen, doch wierd welhaast in den Jaare 1741. naar Beyenter verplaatst. Hier bleef by vyf Jaaren , tot dat hy in 't Jaar 1746. te Gouda beroepen wierd.  GESCHIEDENISSEN. 16*1 Eindelyk wierd hy in zyne Geboortcftad, tot Hoogleeraar in de Godgeleerdheid aangefteld , in den Jaare 1754. en het volgende Jaar tot Predikant der Stad. Zyn Geleerdheid, en het ongemeen genoegen dac hy op den Predik* ftoel gaf, is te bekend om 'er u veel van te zeggen, en door zyn zedig cn Godvrnchtig gedrag, verwieif hy geene geringe agting by grooten en kleinen Hy overleed op een Buitengoed te Loene'n, aan de Pegt, den derden Augustus des Jaars 1709. ir den Ouderdom van omtrend drieenzeventig Jaaren. Zyn voornaamfte Wet ken zyn eene Vei klaarrng over het Lied van Mofes , over ,t Eerfte Hoofdfl.uk van Paulus Brief aan de Ephefen en over de zwaarfte Plaaifen in de Brieyen yan dien Apostel. Ook heeft hy daarenbo. ven eenige Intrede en Affcheids Predikatiën, en zyne Inaugurale Oratie te Amfleldam, in 't licht gegeeven. Eindelyk is zyne uitgebreide Verklaaring over de Catechismus, onder 't opzigt van den Hooglceraar Broes te Leyden , thans onder handen om gedrukt te worden. AGT-  AGTENTWINTIGSTE GESPREK* ï n h o u d. Vervolg der Geleerden in de zeventiend; en agttiende Eeuw. Digtersi Gerbrani I Aariaenszonn. Brederode. Samuel Costet. , Jan Hermansz. Krul. Joost van den Vondd. Jan Vos- Reynier Anflo. Jan Zoet, . Joan Six Joan Six yan Chandelier. Je- • remiai de Decker. AndrieS Pels. IVi/lenp Godfchalk van Focquenhroch, Pieter Verhoek. Joan Pluimer. Thomas Arents. Joan yan Broekhuizen. Lucas Rotgans Laurens Balie Catharyne Lescailje. Jan de Regt. C'aas Bruin, Daniël IViliink. ffan B*d"  GESCHIEDENISSEN. 163 Baptista Weitekens. Pieter Vlaming. Sybrand Fcitama. Jan de Marre. Nicolaas Willem op den Hoof. Jan Jacob Mauritius. Gerrit Hoofd Junior. Rudolf Marcus. Balthazar Buydecoper. Jan Jacob Hartfinck, Christina Lconora de Neufyille. Bent ik yan Elveryeld. Lucas Pater. Jacob Lutkeman. Anlony Hartfen. Hendrik Lusfmg Matthysz. Bemardus de Bosch. Frants van Steenwyk. Lucretia Wilhelmina van Merken. Henry Jean Roullaud — Kunstenaars. Pieter Lastman Hendrik de K<:yfer. Roeland Rogman. Rembrand yan Ryn. Ferdinand Bol. Otto Marcelis. Govert Flink. Philips de Koning. Jan Baptista Wenix. Joan Wevdx. Gerbrand van den Etkhout. Jacob van der Does. Emanuel Meurant. Bar ent Graat. Wilhin Sckellingt* Willem van de VeJde. Adriaan yan de Velde. Corneiis tv Jan Visfehcr. Ludolf Bakhuizen. Jan yan der llcyden. Gerard de Lairesfe. Eglon yan der Neer, Jan Luiken. Johahnes en Nicolaas Verholje Abraham Stork. Jan Gfigler. HentiM Carfe. Dhk Dalens. Bo-  ï6*4 AMSTELDAM EN ZYNE naventuur van Oyerbeek. Jan Goeree, Ber» nard Picart. Rachel Ruisch. Theodorus en Herietta van Pee. Adam Silo. Ifaac Mow cheron. Abraham Rademaker. Jan en Mie* hiel van Hui fum Her oman van der Myn Ifaac Walraven. Jacob. Appel Jan Wandelaar. Cornelis Pronk. Abraham de Haen. Jacob de Wit. Cornelis Troost. Gerard Melder. Pieter Tanjd. Jacob Folkema. Tibout Regters. Engel Sant. Jan Maurits Quinkhart. Louis Fabritius du Bourg. Joannes Punt. Jan de Beyer. Jacobus Houbrakèn. Jean Grand* jean Simon Fokke. Hendrik de Winter. Oswald Wynen. Be/luit van deeze Gefprekken. Zoom. Tot welke voornaame Perfoonen zulJen wy nu overgaan? Vader. Thans zal ik u de beroemdfteDichters en Kunitenaars doen kennen, welken in deeze Stad geboren zyn, geleefd hebben of overleden zyn, waar van ons een aanzienlyk aantal voor zullen komen, fchoon wy in ons voorgaande Gèfprek van cenigen derzelven gis  geschiedenissen. l6*5 als van Spiegel, Visfcher, Hoofd de Branden, I en eenige anderen bereids melding gemaakt i hebben, die wy, oimdat zy ook in andere WeeI tenfehappen uitgemunt hebben, onder de Ge-, \ leerden geplaatst hebben gehad. Onder de geenen van welken wy nu zullen handelen, i komt ons eerst voor Gerbrand Adriaenszoon Brederode. Hy kwam binnen deeze Stad, ter waereld in den Jaare 1585. en was -; Vaandrig van eene Burger Compagnie alhier. . Buiten zyne Moedertaal verftond hy ook het 1 Fransch, en fchoon hy eenige Treur [pellen \ gedigt heeft, muntte hy egter in de Blyppel\ len uit, waar in hy de Zeden van het ge] meene Volk van zyn tyd, op de geestigfte wyI ze te pas bragt en nabootfte. Hy overleed S in dén bloei zyns levens , den drieëndertig> ften Augustus des Jaars ió*i8. nog maar drieëndertig Jaaren oud zynde. Hy heeft buiten zyne Blyfpellen, waar onder de Spaanfche Bra* tandar en het Moortje, wel het meeste ge( roemd zyn, ook een Bundel Gezangen over allerhande onderwerpen nagelaaten. Sa- MU&l Coster was ook een dmfleldamm mer%  ÏÓ6 amsteldam rn zyne tn*r. en ftigtte in den Jaare 1617. de Nederduit fche Academie op de Kcizersgragt, welke naderhand in eenen pragtigen Schouwburg veranderde. (*) Coster had *er geduurende zyn leeven, het opzigt over en geraakte dikwils, over zyne vrye Vaarfen, met de Kcrkclyken te Amfleldam in twist, welken hy egter weinig ontzag. Hy heeft verfcheidene Gedigten, Treur, Bly en Klugtfpellcn gemaakt , onder welke zyne Ifigeniaondw de Treurfpellen, en zyn Tecuwes de Boer onder de Blyfpcllcn uitmunten. Z. Wanneer is Coster overleden? V. Van zyn dood is eeven zo min als van den tyd zyncr geboorte berigt te vinden, dus gaan wy over tot zynen tydgcnoot Jan Hermansz. Krul. Hy was een Smit van zyn Handwerk, en had zeer groote fiefhebbery voor de Digtkunst, waar in hy oók taamlyk verre gevorderd was, zo als uit zyn Werk de Papieren Waereld, en eenige Treur en (*) Amfleldam en zyne Gefchied. in V kort. IV Deel, bladz. 31 enz.  geschiedenissen. l6j ; en KJugtfpellen te zien is. — Op hem volgt i de Fakkel der Nederduitfche Digiercn Joost 1 van den Vondel, welke den zeventieni den November des Jaars 1587. te Keulen geboren wierd. Hy kwam, nog een klein Kind zynde, met zyne Ouders, die der Doopsgezinden Belydenis toegedaan waren,te Amfleldam, alwaar hy ook federd gewoond heeft en geftorven is. Al vroeg toonde hy reeds een groote zucht voor de Dichtkunst, en gaf in den Jaare 1612. zyn eerfte Treurfpelin't licht, welke federd van zeer veel andeten gevólgd is. In 't Jaar 1625. leerde hy eerst de Latynfche Taal, en gaf zyn bekende Palamedes dit Jaar uit, waarover hy in veele moeilykheden gewikkeld wierd. Eenige tyd laater, toen de Kcrkelyke Gefchillen te Amfleldam op zyn hevigst waren, maakte hy verfcheidene fcheipe en aartige Hekeldigten, welken hem egter by de Geestelykheid niet zeer in agtïng bragten. Na de dood zyncr Vrouw, welke Maria de Wolf genaamd was, leerde hy de Griek fche Taal, en begaf zig weder aan 't Digten en Vertaalcn van Treurfpellen. Ook wierd den nieuw-  ï£o AMSTELDA M EN Z?r;E nleuwgebquwden Schouwburg in 't jaar 163?.* 1 met zynen iraaycn Gysbrecht van Am ft el in-• gewyd. In 't Jaar 1639. begaf hy z?g opent- ■ lyktot den Roomfchen Godsdienst, welke hy • al cenigen tyd te voorcn heimelyk was tocge- ■ daan geweest, en ftond federd deeze Kerj?; fteeds met zyn Pen ten dienst, om haare Lee- ■ re te verdeedigen. Ondertusfchen waren zy- • ne middelen dermaaten vervallen, dat hy aam de grootfte armoede blootgelteld zoude ge- ■ weest zyn, indien hy niet op voorfpraak van 1 Zyne goede Vrienden in den Jaare 1658. eene : Boekhoudersplaats in de Lombaard gekregen 1 had, welk Ampt hem zesliOHderdvyftig Guldens 's Jaarlyks opbragt, doch het geen egter zeer liegt van hem waargenomen wierd, dewyl hy meer zyn hoofd met het maaken van Vaarfen, dan met zyn Boek wel na te zien, brak. Z. Behield hy dit Ampt nog al lang? ' V. In 't Jaar 166Z. wierd hy van het zelve, met behoudenis egter van zyne Wedde, ontflagen. Sederd ging hy weder, hoewel toen al taamlyk bejaard aan het Digten, en ver-  p GËS 'HIEDE NISSEN. lC$ 1 vervaardigde nog eenige fraaye Werken , doelt in 't Jaar 1674. ltapte hy in 't geheel van de Digtkunst af, en leefde federd nog vyf Jaaren, f tot dat hy, meest van verzwakking, na eene korte ziekte van agt dagen, den vyfden February des Jaars 1679. in den hoogen Ouder: dom van tweeënnegentig Jaaren overieed. Zy» Lyk wierd, [door veertien Digters gedraagen zynde , welken ieder eenen Zilveren Penning ; tot Gcdagtenis kregen,] in de Nieuwe Kerk ter aarde befteld, daar men hem, omtrend eene Eeuw naar zyn overlyden, met een aanzicnlyk Monument, tegen over zyn Graf vereerd" heeft» (*) Zyne menigvuldige Digtkundige Werken zyn te overbekend, dan dat ik ze u allen zoude behoeven op te noemen, dus zal ik maar alleen zeggen dat onder zyne Treurfpelen, zyn Lucifer en de drie Deelen van Jofejph, onder zyne Digtwerken de Altaar geheimnisfen en de Lef Regelingen yan God en- Gods* (*) Amfleldam en zy ie Gefchied. in 't kort* lil Deel, bladz. 92. VI. deel* H  170 amsteldam en zvne Godsdienst, en onder zyne Vertaalingen de Virgilius, wel voor de besten gthouden worden. Op hem baten wy zyn tydgenoot Jan Vos volgen. Deeze was te Amfleldam geboren, en een Glazenmaaker van zyn Handwerk, ook was hy eenigen tyd een der zes Hoofden van den Schouwburg, die door Burgemecsteren aangefteld waren , daarenboven is hy ook Stads Glazenmaaker geweest. Als Digter is hy van vcelen al te buitcnfpoorlg geprezen, en van anderen weder al te zeer gelaakt geworden, egter heeft hy vecle zinryke Vaarfen en twee Treurfpcllen gemaakt, waar van zyne Medea de beste is. Van zyn Klugt Qene zullen wy niets zeggen , en liever aantekenen dat hy in 't begin van july, des Jaars 1667. overleden is. Reynier An- slo is hier ter Stede, in den Jaare 1626'. geboren en in den Doopsgezinden Godsdienst opgevoed. Hy was nog, geen twintig Jaaren oud wanneer hy bereids fchoone Vaarfen maakte. In 't Jaar 1649. deed hy eene reize naar Italiën , om de fchoone Landftreek aldaar te bezigtigen, doch wanneer men hem terug ver- wagt-  ê u S c ii i e d e N I s S e n» ff* w.igtte, kreeg men tyding dat hy zig r.iet alleen daar met 'er woon gevestigd, maar zelf* ook den lloo.nfchen Godsdienst aangenomen had. Z. Wat had Anflo tot deeze verandering bewogen? V. Dit is altoos een Raadzel gebleven. Ondertusfchen bleef by in halten tot zyn dood toe, welke den tienden May ióoy. voorviel, in de oude Stad Perugia, aan den Tyber, niet verre van Komen, Onder zyne Werken is de Martelkroon van Steven het beroemdfte zyner Gedigten, ook word zyn ïreurfpct de Paryfche Bruiloft zeer geprezen. — Jan Zoet, mede een Amfteldammer, op welke naam hy zeer grootsch was, is niet alleen door zyne Werken, maar ook door zyne vreemde Denkbeelden bekend geworden, onder welken wel de voomaamfle was dat hy nimmer derven, maar eeuwig in 't leeven zoude blyven. Ondanks deezen waan is hy egter den elfden January des Jaars 1674. overleden, en dus in zyne fterke verwagting bedrogen geworden, mm mm Joan Six, kwam alhier ter H 2. wae-  1?2, amsteldam en zyne waereld in 't Jaar itfi8, en lag zig al vroeg op. de Latynfche en Nederduhfche Digtkunde toe. Vermids hy van een oud en aanzienlyk Gcflagt, en daarenboven met eene Dogter van den Burgemeester Tulp, die ik u reeds heb leeren kennen (*) getrouwd was, wierd hy in den Jaare 1667. Schepen, twaalf Jaaren laater Raad, en eindelyk in den Jaare 1691. wanneer hy reeds hoogbejaard was, Burgemeester van zyne Geboorteltad, alwaar hy den agtticnden May des Jaars 1700. in den Ouderdom van tweeëntagtig Jaaren overleed. Onder zyne Nederduitfche Digtwerken is zyn Treurfpel Medea het meeste bekend. Joan Six van Chande lier wierd alhier eenige Jaaren vroeger geboren, en was de Zoon van Jacob Six en de oudfte van tien Kinderen. Z. Was hy een Naastbeftaande van den voorgaanden Joan Six ? t V. Zulks zoude ik niet zeker kunnen zeggen. CO Zie bladz.  geschiedenissen. 173 gen. Hy is ten minften nimmer rh de Regeering geweest, maar deed Koophandel in Droo* geryen. Hy deed na den Jaare 1640. eene reize naar Frankryk, Spanje en Italien , die tien Jaaren duurde, en in 't Jaar 1655. volbragt hy een Reisje naar Londen. De laatfte Jaaren zynes levens bragt hy in ftilte door , op eene Lustplaats in de Diemermeer, die hy van zyne Grootmoeder geërfd had, en op welke hy ook overleden is, doch wanneer is my onbekend. Buiten zyne Digtwerken, onder welken zyn Amflerdammers Winter wel het geestigfte is, heeft hy ook eene nieuwe beryming van Daylds Psalmen in het ligt gegeeven. —— Je re mi as de Decker, geboren te Dordrecht, in't Jaar 1609. kwam, nog een Kind zynde, met zyne Ouders te Amfleldam en wierd 'er tot zyne Jaaren gekomen zynde, Makelaar, zo als zyn Vader ook geweest was. Hy had zig zeer in de Latynfche, Franfche, ha. liaan fche en Engelfche Taaien geocffend , en daar en boven zig naarftig toegeleid op de verbetering der Nederduitfche Spraak, fehoon de Digikunst egter zyne aangenaamlte oeffening II 3 was.  j^4 amsteldam en zyns was. Buiten zyne Ryrmefeningen , onder < welken zeer fraaye Vaarfen zyn, heeft hy ook : eene Vertaaling van Mathicus Historie van Sn* ■ janus, als mede een van Florus en Eulfipin* i uitgegecven. Hy overleed in December van 1 het Jaar 1666. —• Andrihs Pels was me- • de een Inboorling van deeze Stad, en cefiende : ?ig in zyn Jeugd, in de Rcgtsgelcerdheid, zo 1 als hy ook tot Advocaat bevorderd was, doch 1 leide zig naderhand voornnamlyk op de Too- neelpoëzy toe. Ook was hy een der voor- • naamfte Leden van het Kunstgenootfchap, on-der de Zinfpreuk: Kil Folentibus A>duum4l uit het welke zo veel fraaye Hukken voor den-1 Schouwburg zyn voordgekomen. Hy overleed ] den derden July des Jaars 1681. Z. Heeft Pels geen Digtwerkcn onder zyne.: eigene naam in *t licht gegeeven V V. Ja, en deeze zyn dc Digikunst van F2o~ratius, het Gebruik en Misbruik des Toneels, , de Tooneelfpefien Didocs Dood en 'Julfus en; een Bundel Gezangen. Na hem laaten 1 wy Willem Godschalk van Foc— $ u ê n r r o c h volgen, die ook te Amfleldam 1 ge-  geschiedenissen. i75 geboren was, en zig meest op boertige Digten heeft toegelegd. Hy was Doktor in de Medicynen en deed, omtrend het Jaar i656. eene reis naar Guinea, alwaar hy ook waarfehynlyk overleden is. Buiten zyne Mengeldichten heeft hy ook twee Geestige Blyfpellen de Min in 't Laferushuis, en de Verwarde Jaloezy vervaardigd. — Pieter Verhoek, geboren te Bodegraye in 't Jaar 1633. bragt het grootfte gedeelte zyns levens te Amfleldam door, en was bthalven zyne kennis in deDigtkundej ook zeer bedreven in 't Glasfchilderen , het welk hy te Gorinchem geleerd had. Hy heeft een Bundel Mengeldichten en het Trcurfpel Karei de Stoute gemaakt, en overleed den negcnëntwintigften September des Jaars 1702. in. den Ouderdom van negenenzestig Jaaren. — Joan Pluim er wiens geboorte offlerfiyd my niet bekend is', was in *t Jaar 1601. een der Pagteren van den Schouwburg, ei| een Boezemvriend van den beroemden Digter Antonides. Hy beeft een Bondel Gedigten, en eenige Tooneelfpellen nagelaatcn, onder welken laatften, de Vrek en 't School voor de H 4 3*'  AMJTÏLDAMKNZïNE Jaloerfchetf-wd de besten zyn, By hem voegen wy ccnen anderen Toonceldigter, naamjyk T h o m K s Arents, alhier ter waereld gekomen, den zesden Juiy, des Jaars 165a. Hy was een Makelaar, en voornaam Lid van het meergenoemde Kunstgenootfchap I\'il Vo i lentibus Arduum en overleed in den Jaara 1700. Behalven zyne Mengtlpotzy, zien verfcheidene Tooneelfpellen van hem het licht/ onder welken zyn Treurfpel Mitridaas geenvan de minden is. Thans zullen wy ecn'Za* tynsch Digter laaten volgen., 7.. En die is .... ? V. Joan van Br o e k h uizen', welke \hier ter Stede, den twintig! ten November des Jears 1649. ^et öchr genoot. In zyne Jeugd wierd hy door den Rector der Latynfche Schoole alhier Adriaans 'Jfunitis in de geleerde Taaien onderweezen , en toonde toen reeds groote zucht voor de Latynfche Digtkunst. Zyn Oom, onder wiens opzigt hy Hond, b*-* ftekde hein in een Apotheek, daar hy eenige . Jaaren bleef, doch de frerke afkeer die hy van dit beroep had, deed hem den Krygs- dienst  GESCHIEDENISSEN» ïf? dienst omhelzen, daar hy verfcheidene Veldflagen en Belegeringen bywoonde, en zelfs ook eenen Togt te Water, onder den groeten Admiraal de Ruiter deed. \xi 't jaar 1697. ontfloeg men hem van den Krygsdicnst, doch liet hem eene Jaarwedde behouden. Sederd leefde hy ilil en gerust in een Tuin onder Amflelyeen „ daar hy zig volkomen aan de Digtkunst overgaf, en het bezoek van de meeste Geleerden van zyn Vaderland ontfing. Hy overleed aldaar, na omtrend drie Jaaren met lichaamszwakheden geworfteld te hebben, den vyftienden December van het Jaar 1707 in den Ouderdom van agtcnvyftig Jaaren. In den Jaare 1767. is hem ter eere een net Grafteeken in de Kerk te Amflelyeen, alwaar hy begraven is , op kosten van den Heer en Mr. Abraham Calkoen, Dykgraaf van Amftelland,\ opgerigt geworden. (*) Buiten zyne latynfche Poëzy3 en een Bondel Nederduit- fche ■ (*) Amfleldam en zyne Gefchied, in '/ kort, V Deel, bladz. 15. II 5  1?% amsteedam en zyne fche Vaarzen, heeft men ook van hem eene . fraaye Uitgaave van Propert'ms en Tibullus,, de Gedigten van Sannazar'us en eenige an- • dere Werken. Lucas Rotgans; «was te Amfleldam den tienden Getob er des Jaars s 1645. geboren, en volgde, eeven als de voo-rigen, ook ecnigen tyd, den Kryg, doch ver-liet dezelven weder in den Jaare 1674. Viert Jaaren laater deed hy eene reize naar Frank» • ryk, en trad na zyne terugkomst in den Egt.,. Hy fleet zyn leven meest op< de Hofitede. Kromwyk, aan de Vegt, alwaar hy ook, dcn-i derden November des Jaars 171a. aan de. Kinderpok]es overleden is. Z. Welke Gedigten heeft Rotgans vervaar-, digd gehad? V. Onder zyne Werken munt zyn Heiden- < digt Willem de Derd. uit, ook heeft hy tweej fraaye Treurfpellen Enects en Tunus mScil* ia vervaardigd , als ook een aartig Gedicht de Boeren Kermis genaamd, om nu niet van zyn andere fraaye Vaarzen te gewaagen. ■■■ — > JLaurens Bakes was mede een der befotmdfte Dichters va» zynen tyd en Heer van  cE-scHrRDEsrisssjf. 179 van Wulvcrhorst in 't land van Montfoord* Ook was hy aan de aanzienlykfle geflagten deezer Stad en zelfs aan den beroemden Ridder Hooft, vermaagfehapt. Voords was hy ook een Lid van het Kunstgenootfdmp, in magnis voluisfefat ijk Hy is in 't begm van deeze Feuw overleden, cn onder zyne Distkundige Werken, zyn zyne Byb'Jfclu Geza :- mm het uitimmtendlte. Catiiaryn» L e s c a i l j e wierd alhier, omtrend den Jaa» re 1649 geboren, en geneerde zig, ccven als haaren Vader Jacob LeunUff, ***** tna;nlyk goed Digter, gedaan had, met den Bock-handel, welken zy zeer wel verftond. Zy heeft eenc groote menigte fraaye Vaarfen en zes Treurfpelkn gemaakt, en is den agtftea juny des Jaars 17 u ongehuwd overleden. — -Jan de Regt, die in den Jaare 1715. ©verleed, was ook een zeer goed Digter, onder wiens Werken, zyn Slegte Tyd wel het beste is. Cl aas Bruin, meest de ■ Zededigtsr bygenaamd, wierd alhier den twinftgffea February van het Jaar 1671. geboren. Zyn Vader Comdis Claasz. Bm'm was LeerII6. aai  iZo amsteldam en zyne aar onder de oude Friesfche Doopsgezinden, J onder welken onze Digter zelve wel eens den Predikftoel beklommen beeft. Z. Was by dan ook Leeraar onder die Ge- • meen te ? V. Neen, maar by deed zwlks wel eens om i zyne bekwaamheid tot het Predikampt, waar : voor hy eene diepe eerbied had, te beprocven, anders geneerde hy zig, tot zynen dood 1 toe, met het Boekhouden, en onderhield groo- ■ te Vriendfchap met de Gelecrdite en braaffte : Lieden van zyn tyd, en wel inzonderheid meti Ludolf Smids, Chris tof el Beudeker , Andries i en Gerrit Schoemaker enz. Hy overleed bil*iren deeze Stad, den agtentwintiglten December, des Jaars 1732- zyne Gedigten die elf i Bockdeelen inOetavo bevatten,beftaan,behalven 1 een goed getal van Bybelfche Tooiieelfpellen, , wit allerhande Zedelyke Tafereelen, Zinnebcelden, Saamen en Alleenfpraaken, Spreuken,, Byfchriften en Mengelwerk, te veel om van alles byzondcre melding te maaken. Buiten deezen heelt hy ook zeven Treurfpelen voor i Met Amfleldamsch Tooneel gemaakt, waarvan de  geschiedenissen. l$l de Deugdzaame Hoveling en de Dood van Willem den Eerden, wel de meest geagtftc zyn.— By hem plaatfen wy eenen anderen Zededigter naamlyk Daniël Willink die in 't Jaar 1676. alhier geboren wierd. Hy geneerde zig met den Wynhandel, en was Diaken by de Gereformeerde Gemeente deezer Stad, en ook Lid van het Kunstgenootfchap Conflan' tia et Labore. Hy overleed den zestienden October des Jaars 1722. in de Beyerwyk, alwaar hy ook begraven is. Behalvcn eeneVerzaameling van Zedelyke Gedigten cn Gezan» gen, zyn van hem ook bekend, de Amfleldam' fche Arcadia, Amjteldamfche Tempé, Amflelflroom en Buitenflngel, welke alleen zeer wel gefchreven zyn. Na hem volgt Jan Baptista Wellekens, die, fchoon hy in 't Jaar 1685. te Aalst in Vlaanderen geboren was, alwaar zyn Vader een Lakenwinkel deed, egter van zyne vroege Kindsheid af te Amfleldam, by een Oom van hem woonde. Eerst leerde hy het Goudfmeden, en naderhand de Schilderkunst, tot wier bevordering hy zig in den Jaare 1676. naar Ita* H 7 Hen  2$2. amsteldam en zyne Hen begaf, daar hy elf Jaaren bleef, en mogelyk langer gebleven zoude zyn, had hem eene beroerte, waar van hy te Venetien overvallen wierd, niet genoodzaakt naar huis te keer en, alwaar hy zig federd genoegzaam alleen met de Digtkunst bezig hield. Z. Had hy dan de Schilderkunst laaten vaaren'? V. Zyn zwak lichaamsgeftcl en zwaare byzicndheid hadden hem hier toe genoodzaakt* Ook heeft hy het grootftc gedeelte zyns leevens met de pynclykltc ziektens van Graveel en Jigt geworffeld had, die hem eindelyk den, veertienden May des Jaars 1726. uit het loeven rukte. Hy heeft een fraaye Bondel Gedigten „ meest uit Herders en Visfcherszangen ■beftaande, nagelaaten. By hem voegen wy zynen Vriend Pieter Vlaming, welke alhier in 't Jaar 1686. ter waereld kwam. Hy oeffende de Digtkunst reeds van zyne Jeugd af, en was niet alleen zeer bedreven in de. ■ Griekfche en Latynfche Taaien, maar verltond ©ok het Italiaansch, Fransck, Hoegduitich m Engelsch zeer wel, zo a]js uit verfcheide; • . • ut  GESCHIEDEN IS S E N. 183 ne van zyne fraaye Vertaalingen duidelyk gebleken is. Hy overleed op zyne Hofflede Hoo • gerwoerd, den tweeden February van het Jaar 1733. en had by zyne Vrouw Wynanda CaU koen, die in 't Jaar 1752. geftorven is, dertien Kinderen verwekt, waar van eenc Dogter, met den Schout by Nagt Joost Seis gehuwd geweest is. Sybrand Feitama kwam te Amfleldam ter waereld in December des Jaars 1694. zyne Ouders fchikten hem in zyne Jeugd tot dc ©effening der Godgeleerdheid , doch vei'inids hy zeer weinig lust hier toe toonde, liet men hem den Koophandel leeren, doch zyn Vader overleden zynde liet hy deezen ook weder vaaren, dewyl hy dezelven toch niet, als een middel van beliaan, behoefde te oeffe■cn. Dus gaf hy zig geheel aan zyne geliefde Uitfpanningen, dc Digt en Tekenkunst over, ■van welken beiden hy reeds voorheen de gronden gelegd had. Scderd wierd hy de Vraagbaak der Digters, Schilders en Tekenaars, en maakte inzonderheid werk om Vriendfchap er* Eendragt onder de Amfleldamfehe Digters aan te kweeken* Hy overleed den dertienden Ju~ m  ï84 amsteldam en zyne ny des Jaars 1758. in den Ouderdom van ruim-i drieënzestig Jaaren. , Z. Is hy nimmer gehuwd geweest ? V. Neen, en dus is zyne aanzicnlyknalaa- • tenfchap onder zyne naaste Bloedverwanten 1 verdeeld geworden, behalven verfcheidene Le- . gaaten die hy aan zyne Kunstvrienden gemaakt : had, en waar onder de Digter Frans van Steen- < wyk, voor zyn hoofd alleen, veertigduizend Guldens genooten heeft. Hy heeft, buiten eene menigte Tooneelfpeïlen, welken allen meest uit de Franjche Tfiale overgezet zyn, en eenige Mengeldichten, ook de Telemachus van Fe. nelon en de Henriade van Foltaire, in zeer fraaye Nederduitfche Vaarfen, overgezet. Jan de Marre, wierd te Amfleldam geboren den drieëntwintigften Augustus van het Jaar 1696. Hy begaf zig in den Jaare 1708. wanneer hy nog maar twaalf Jaaren oud was, ter Zee, op welk woest Element hy wel drieëntwintig Jaaren gezworven, en verfcheidene Togten naar de Oost-Indiën gedaan heeft. Na het Jaar 1731» bleef hy te Amfleldam en was Penningmeester van het Fabryk Ampt 3 enLoon- trek-    geschiedenissen. 185 : trekkend Regent van den Schouwburg. Hy I overleed den negentienden January des Jaars 1 1763. in den Ouderdom van zesenzestig Jaa» j ren. De fraayftc Werken van hem zyn, Ba» , iavia in zes Boeken, en zyne Befpiegelingcn yan Gods Wysheid. Voords heeft hy ook neg ; Hof en Mengeldichten, en drie fraaye Tooneeij fpellen vervaardigd , als het Eeuwgctyde yan \ den Amfteldamfchen Schouwburg , Marcus \ Gurtii.s en Jacoba yan B'.yren, Z. Wie zal thans aan de beurt leggen? V. Nicolaas Willem op den Hoof, welke den Schouwburg met een groot aantal Spellen, en waaronder eenigezeer fraaye zyn, voorzien heeft, fly was een Chirurgyr» van zyn Ambagt, en had van zyn Jeugd af aan eene fterke zugt voor de Tooneelpoëzy, die hem zeer aan het hart lag. Van zyn leVensbyzonderheden, zo als ook van die van verfcheidene volgenden, kan iK u, uit gebrek van bcrigt, weinig zeggen. Dus zal ik u alleen maar melden dat op den Hoof, den 8 Oclober i des Jaars 1765. alhier overleden is. —- Jan Jacob Mauritius, was geboren in den Jaa-  ï8Ö am stél dam en zyne re 16*93. en de Zoon van eenen gewezen Roomscfi I Priester, d:e tot den Hervormden Godsdienst t overgegaan was , en zig dnor verfcheidene > Schriften tegen de Roomschgezinden zeer be- • kend gemaakt heeft. Hy was eerst Commis 1 ty den Raadpenfionaris Hoornbeek, wierd ver- • volgens Pcnfionaris van Purmerend, voords» Refident te Hamburg, en in 't Jaar 1742. Gou- . verneur Generaal van Surinaams. Hy keerde 1 naar het Vaderland terug rn 't Jaar 1751. ent overleed 'er den cenëntwinrigflcn Maart des I Jaars 1768. zyn fraaye Digtwcrkcn zyn, de; Lydende Heiland, Gezangen op Zee, Digtlie» > wnde Ultfpjnnhgen , Onledige Ouderdom t , Regtsgeleerde Ultfpanningen en eenige ToonecUpellen, waar van zyne Sefostris wel vöor 1 het uitmunteudite gehouden word. De Jonge Latynfche Dgtcr Gerrit Hooft Junior moet thans volgen. Deeze vernuftige Jongeling, was een Zoon van den Amffeldamfclven Burgemeester Gerrit Hoofd, en kwam in den faare 1749 ter waereld, doch ging 'er reeds weder uit den agttienden December van Itet Jaar 1768. na dat hy nog naauwelyks negen-  GESCHIEDENISSEN. Hff genuen Jaaren bereikt bad, en zig reeds door verfcheidene fraaye en luzgiige Latynfche Vaarfen beroemd had gemaakt. Z. Deeze ontydigc dood is zekerlyk een groot verlies voor de Geleerdheid geweest. V. Dit moet ik nevens u bekennen, doch Iaat ik voordgaan. Ru dol f Mar- cus, was in 't begin deezer Eeuw, uit een oud en vermaard Geflacht geboren, en had zig van zyne Jeugd af aan in de Digtkunst geoeffend, en is in de Maan-! May des Jaars 1772. overleden, onder zyne Tooneelftukken word zyne Jugurtha wel voor het beste gehoum*+m Balthazar Huydecopek jh 't laatst der voorige Eeuw alhier ter waereld gekomen, heeft zig door zyne Digtkunst zeer beroemd gemaakt. Hy is eenige Jaaren Baljuw van het Eiland Tesfel geweest, en overleed, hoog bejaard te Amfildam, den drieëhtwintigficn September des Jaars 1778. Buiten eenige geleerde Werken, de Taal en Digtkundc betreffende, heeft hy ook vier fraayeTooHcelfpclïen vervaardigd, als de Triomfeer ende Stat'dvaitigheid, AchUles5 Edipus en Arca. fes.-  I8S AMSTELDAM EN 2YKE fes, Jan Jacob Hartsinck, was; Charter en Requestmeester ter Admiraliteit van zyne Geboorteftad, en ook ecne der Re- ■ genten van den Schouwburg, voor wiens we!-zyu hy zeer veel zorg betoond heeft. Hy v oeffende de Digtkunst als eene aangenaamee Uitfpanning, en was geen onkundig Beminnaar van de Geleerdheid, gelyk hy ook Di-1 recteur van de Hollandfche en Zecuwte* Maatfchappyen der Weetenfchappen geweest t is. Hy overleei te Amfleldam, den agrën-■ twintigften October des Jaars 1778. On'err zyne Tooneclftukken word de Minderjaarigt, \ het meest geprezen. Thans zullen wy 1 eene Digteresfe Jaaten volgen. Z. Wie dan? V. Christina L e o n o r a d e N e u fville, eene Juffer met zulk een uitnecmend Verftand b.gaafd, dat zy tot eene Eer van haare Kunne verftrekt heeft. De Geleerdhei 1 en inzonderheid de Digtkunst maakte het grootfle genoegen van haar leven uit. Zy is nimmer gehuwd geweest, en overleed in vergevorderden Ouderdom, den eerfien April, de»  geschiedenissen. iH^ des Jaars 1781. Buiten haare zeer fraaye en uitmuntende Befpiegelingen, heeft zy ook het treffelyk Treurfpel Childerik, op eene zeer kundige wyze, uit het Fransch vertaald. — Henrik van Elverveld, fchoon geen* ; rang onder de eerfte Digters hebbende, ver1 diend egter ook wel genoemd te worden. Hy t was geen Amfteldatmner van geboorte, doch I heeft 'er den mecsten tyd van zyn leven doorgebragt. Hy oeffende eerst de Chirurgie , doch lag zig naderhand geheel op de Boekoeffeningen toe, zo dat verfcheidenWerken uit zyne Pen gevloeid zyn. Als Digter [heeft hy den Schouwburg met een groot aanjtal Tooneeljlukken, hoewel meest Vertaalingen voorzien, hy overleed den zevenden July van het Jaar 1781. en wierd op het Leyd. fche Kerkhof ter aarde befteld. Onder zyne Tooneelfpellen word de Glorieus, na Destou. ches wel voor het fraaifte gehouden. . Lucas Pater die de voorgaanden flegts twee dagen overleefd heeft, was te Atnfleldam in het begin der tegenwoordige Eeuw geJboren en oeffende al vroeg de Digtkunst, waar  fpO AMSTELDAM SN ZYNE waar in hy hot ondcrwys van den be;-oeim;e«' Feitama genoot. Hy geneerde zig met Makelen en Boekhouden, en was in den Jaare 1735* met Emiiia Agombart in den Egt getreden. Voords was hy dc Opregtcr van het Kunstgenootfchap Oefening befchaaft de Kunflen, heü welk uit ficgirs vyf Perfoonen bellend, waar van thans nog maar één in leven is. Pater zelve overleed den negenden July der Jaars 1781. Hy heeft een fraaye Bondel Gedigten en verfcheide Toneelflukken uitgegecven, qim der welken laadten zyn Zinnefpelen Leeuwenk daal her field door de Vrede en de 'fuichendè Schouwburg eigenvindingen zyn. Z. Wie waren de andere Leden van het voor-* gemelde Kunstgenootfchap ? V. De Heeren ff art feu, Lutheman, fioul htud en Asfsnberg, welke laatfte nog in wezen is. Doch laaten wy onze taak weder hervatten. Jacob Lutkemanzo eeven genoemd, Was mede geen onbevallig Digter, en overleed1 zeer onverwagt en fchielyk den twaalfden Fe-' ■ fcföary des Jaars 1782. Behalven een Bundel11 Ge.  geschiedenissen. iot Gedigten zyn ook van hem verfcheidene, doch | alle vertaalde, Tooncelfpellen in 't licht. — Zyn Vriend AntonyHartsen mede een Am* fleldammervm geboorte, was een kundigDich- i ter en zeer minzaam in de ommegang, zo als verfcheiden van onze nog leevende Digters, die i toegang tot hem hadden, zouden kunnen getuigen, ook had hy zig door zyn eerlyk en braaf gedrag ieders agting verworven. Hy overleed den twaalfden May des Jaars 1732. Van zyne Tooneelilukken zyn de IVedergeyonden Zoon en Mahomet uit het Fransch, en de 1 Vrouw na de IVaereld uit het Hoogduitsch vertaald, altyd zeer geroemd geworden. - Hendrik Lussing Mattiiysz. Heeft : zig mede eenen naam verworven door het uit- i.geeven van zyne Stigietyke Gezangen, en eenige andere Godvruchtige Werkjes, en overleed binnen deeze Stad, daar hy, na myn beste weeten ook geboren was,, den dertienden- May , des Jaars 1784. Bernardtjs de Bosch was te Amfleldam geboren den agiëntwintiglten Maart desjaars i7oy.Hy maakte j zyn meeste werk van de Zedepoëzy, in welke hy het  Ip2 am stel dam en ZYNE het ook zeer verre gébragt heeft. Zyn ftï en zedig gedrag, en andere goede hoedaanig* heden maakten hem by zyne tydgenootcn zeer bemind en gcagt. Hy overleed in den hoogcn Ouderdom van ruim zevenenzeventig Jaaren, den zevenëntwintigfien October van het Jaar 17Ü6. Zyne fraaye Dichtlieyende Verlustigingen, waar van vyf Doelen het licht zien, geeven overtuigende blyken van 's Mans ongeveinsde Godsvrucht en bedrevenclheid in de Digtkunst. Frans van SteenWYKj vim wien wy boven reeds iets gezegd hebben, (*) was mede een zeer kundig Digter, die verfcheidene fraaye Werken gemaakt heeft' waaronder zyn Gideon enClaudius Chilis > geen van de minften zyn. Hy hield een zeer iïil en ingetogen lecven, was nimmer gehuwd geweest, maar hield lange Jaaren met zyne Zuster huis, en overleed den zes&itwintigften April des Jaars 1788. Z. Heeft O Zie bladz. 184.  -geschiedenissen» 19-3 5 Z, Heeft hy ook geen Jooneelfpellen gemaakt ? . • ■ . \ V. Ja, verfchcidene waar van de mcesten hu 'en 'dan op den. Schouwburg, vertoond zyn geworden. Zyn ïreurfpel Leonidas is, beue-r vens nog eenige Gedigten, eerst na zyn dood, uitgekomen. -—- Thans volgt de beroemde, Dichtcresfe Lucretia Wilhelmina van. Merken, wier naam alom bekend is.. -,Zy. Was te Amfleldam geboren in den Jaare, 1723.; Haar Vader was Jacob van Merken, en haare, Moeder Sufanna Wilhelmina Brandt, eene, Dogter van den- Remonftranifchen Predikant Joannes Brandt, zo, dat zy van Moeders zy-. de uit den grooten Barleus en Gerard Brandt, voordgefproten was. Zy huwde in den Jaare' 1768. met den nog leevenden vermaarden Dichter Nicolaas Simon van Winter, en begaf zig, met denzelven in 't Jaar 1783. na de Stad Z,ey^ den ter woon, om haar overige dagen aldaar, in ftille rust door te brengen, alwaar zy ook, na langduurige Kwaaien en Verzwakking, den, negentienden Ocfobcr des Jaars 1789. in den Ouderdom van ruim zevenenzestig Jaaren over- VI. dbel. I le-  194 AMSTELDAM EN leden is. Men kan haar mee alle regt aan het t hoofd van alle dc Hollandfche Digteresferïi plaatfen. Haaren Dayid, haar Nut ter Te. genfpoeden en haaren Germanicus , hebbem haar eenen eeuwigen roem verworven. Haar; goedaartig en zedig karakter verdiend mede dei grootfte lof. Haar Lyk wierd van Leyden' na haare Geboorteftad gevoerd, en is aldaari in de Oude Kerk by gezet geworden. Behalven haare bovengenoemde Werken heeft zy) ook eenige zeer kunftige Tooneelfpellen ver-, vaardigd, waar onder Jacob Simonszoon dei Ryk , waar mede de nieuwe Amfteldamfchen i Schouwburg geopend is, geen van de minfte. gehouden word. — Wy eindigen onze Dich- ■ terenréi met den laatst overledenen Digter i Ilenry Jean Rouïïand, welke den tweeden September des Jaars 1729. alhier geboren wierd., Zyn Vader ontviel hem reeds wanneer hy nog 1 maar acht Jaaren oud was, en zyneNabeftaan- ■ den zorgden voor zyne opvoeding, en befloo-. ten hem den Koophandel te doen leeren, uit 1 welken hy ook naderhand zyn beftaan had. , Voords begaf hy zig al vroeg tot de Digt- . -kunst,,  geschiedenissen. fgg kunst, cn was ook een der Medeleden van liet Kimstgenootfchap, Oefening befchaaft de ILunflcn, cn verfchcidene andere Genootfchap* pen. Niet.lang voor zyn overlyden wierd hyiot Loontrekkend Regent van den Schouwburg aangefteld. Zyn dood viel voor den agttntwintigflen Augustus des jaars 1790. Hy is om zyn.vriendelyken ommegang en braaf gedrag zeer geprezen .geworden. Onder zyne Tooneclllukkcn welke alle uit het Fransch vertaald zyn, worden zyne Jristomenes en Ads la, Gravinne yan Fonthieu, als dc besten aangemerkt. Z. Zullen wy nu tot de Kunstenaars overgaan ? V. ja, cn wy zullen met deezen zo veel irjogelyk dc kortheid betragtcn.. Wy beginnen met Pieter Lastman, welke alhier in het begin der voorige .Eeuw gebloeid heeft. Hy was een Historiefchildcr, cn de beroemden Jan Lieyensz. is zyn Discipel geweest. De tyd van zyn overlyden is onbekend. — Hendrik.de Keyser is wel te Utrecht, in 't Jaar 1567. geboren, doch heeft de 12. mees-  I96* am stel dam en zyne meesten tyd zyns leevens te Amfleldam dootJ gebragt, alwaar by in den Jaare 1594. Stads Bouwmeester geworden is. Door hem of onder zyn opzigt zyn de Beurs, de Zuider, Wcster en Noorder Kerken, de Haarlemmerpoort en de Jan Rodenpoorts en Reguliers Toorens geftigt geworden. Ook heeft hy het5 fraaye Praalgraaf voor Prins Willem den Eer. flen te Delft vervaardigd. Hy overleed te Amfleldam, den vyftienden May, des Jaars 1621. vierenvyftig Jaaren oud zynde. —— Roeland Rogman was alhier in 't Jaar 1597. ter waereld gekomen. Hy was een Landfchapfchilder en had maar één oog. Voords beeft hy de meeste Adelykc Sloten in Holland f naar 't leeven getekend, en is in een zeer hoogen Ortdcrdoin te Amfleldam in het Otide Mannenhuis overleden. Rembrand van Ryn, was geboren op een Molen, tusfehen Leiderdorp en Koudekerk, in den Jaare 1606. • Hy was een Leerling van den bovengenoemden Lastman, cn zette zig omtrend het Jaar 1639. te Amfteldam ter neder. Hy ïchilderde niet alleen Historieftukken en" Landfchap- pen  geschiedenissen. IQ? pen maar ook Poartretten, in welke laatften hy boven al uitmuntte, ook heeft hy een aanzicnlyk getal fraaye Prenten, op eene zeer geestige wyze geëtst, die by de Liefhebbers van Prentkunst in groote waarde gehouden worden. Door zyn vaardig en menigvuldig Schilderen, Tekenen en Etzen won hy veel Geld, doch was daar by van een zeer vrekken en eigenzinnigen aart, cn overleed in den Jaare 1674. Zyn beste Leerling is FerdiNand Bol geweest, die thans zal volgen. ■ , Z. Was deeze een Amfteldammsr van Geboorte? V. Neen, Hy zag integendeel te Dordrecht het licht, doch was nog maar drie Jaaren. .oud, wanneer men hem reeds hier ter Stede bragt, daar hy ook opgevoed is geworden, en tot zyn dood toe, die in den Jaare 1^86 -voorviel, gewoond heeft. Hy was een uitmuntend Historie en Portrctfchilder, van wiens kun- ' digen Hand men nog heden ten dage, zo op het Stadhuis als elders, de treffelykfte blyken ziet. Otto Marcelis wierd alhier in den -Jaare 1613. gebooren en Schilderde I 3 meest  i;« Z. Dus had de Zoon zyn leeven vry waï langer gerekt dan de Vader. V, GfiRBRAND van den EEKHOUTj Was alhier geboren, in den Jaare 162.1. Hywajj een Leerling van den beroemden Rembrand^ Wiens manier van Schilderen hy in alles navolgde , en die hem ook altyd bygebleeven is» Hy muntte in alle declen der Kunst uit e» overleed, in zyn Geboortefiad, den tweeën-, twiritigftén September des Jaars 1674, . J a c o b van der D o e s, was den. vierden Maart des Jaars 1623, te. Amfleldam geba-  Geschiedenissen. - stï% ren, uit een aanzicnlyk Geflagt, zynde zyn Vader en Grootvader beiden Secretarisfen der Stad geweest. In 't Jaar 1644. begaf by zig naar Italiën, daar hy egter niet lang bleef. Hy woonde federd in den Haags tot de dood van zyne Vrouw, welk ongeval hem lusteloos en traag mankte. Hy overleed als Secretaris van Sloot en, buiten Amfleldam, welk Ampt hem door zyne Vrienden bezorgd was, den zeventienden November van liet jaar 1675* Zyne twee Zoonen Simon en Jacob mede als hunnen Vader Landfchapfchilders, hebben ook weinig geluk in dc waereld gehad. — EmaNuel Meurant was hier in 't Jaar 1622 geboren, en een Leerling van den beroemden Wouw:rman, wiens manier van Schilde; en hy egter geenszins gevolgd heeft, want hy lag zig voornaamclyk op het uitvoerig behandelen .van Hollandfche Dorp en Landgezigten toe, waar in hy ook zeer wel ffaagde. Hy overleed te Leeuwaarden, werwaards hy zig met 'er .woon begeevcn had, in den Jaare 1700. - B a r e ft d Graat was alhier in den Jaare 1628 geboren, en Schilderde niet alleen PourI 5 tiet-  202 amstrldam EN ZYfcE tretten en Historieftukken, maar ook Paarden. Osfen , Koeien, Schaapen enz. Ook hield hy ten zynen huize een Oeffenfchool der Tekcnkunde dat groote byloop had. Hy overleed den vierden November des Jaars 1709. in denOuderdom van cenëntagtig Jaaren. Willem Schellings, geboren te Amfleldam in 't Jaar 1034; fchilderde fraaye Gezigten naaf 't leeven. Ily deed' met een voornaam Hce» eene Reize door Europa, welke vier Jaaren duurde, en is in zyne Geboorteltad den elfden October van den Jaare 1678. overleden. Willem van de Velde was hier ter Stede, in den Jaare 1533. geboren. Hv was een Leerling van Vtmon de Vlieger, en wierd: een der beroemdfte Scheep* en Zeefcbüders van. zynen tyd. Voords is hy Hoffchilder van Ka* rel de tweede en Jacob de tweede, beide Ko^ ningen van Engeland, geweest, en overleed te Londen dén zesden April des Jaars 1707. Wy plaatfen by hem zynen Broeder Admaan van de Velde, mede alhier, doch zes. Jaaren laater , geboren. 2. Was deeze ook een Zeefchiider? V» Neen».  GESCHIEDENISSEN <20-3' V. Neen. Hy was een Leerling van J&n Wynands, en leide zig voornaamlyk op het Beesten en Landfchilderen toe, egter heeft hy -ook in fommige Room fche Kerken alhier eenige Akaarftukken vervaardigd, Hyismanrdricëmdertig Jaaren oud geworden, en ih January des- Jïiars 1(572. overleden. De beide Gebroe^ ders Cornelis en Jan Visscher, uitmuntende Plaatfnyders , waren mede Amfleldammers van geboorte en hebben zig zeer beroemd gemaakt, doch de nette tyd van hunne Geboorte en Overlyden is my niet bekend;. Jan is, wanneer hy reeds zcsenvyftig Jaaren oud was, nog een taamlyk goed Schilder get worden. Lu dolf Bakhuizen, was wel den agttienden December des Jaars 1631 te Embd n geboren, doch heeft egter meer dan eene halve Eeuw te Amfleldam gewoond, en is *cr ook geftorven. Hy was van een aanzienlyk Gcflagt in. Oostfriesland, en kwam alhier in den Jaare 1650. Allard van Eyerdingen en Hen. drik Dubbels waren zyne Leermeesters in dé Schilderkunst, waar in by zo zeer toenam dat hy met-regt- onder de- grootfte Meesters geteld I £ kan  .204 AMSTELBAM en zyne kan worden, inzonderheid in het afbeelden vair Zee en Watergezigten , ook verflond hy de i Schryfkunst meestcrlyk, en was om zyn ftil cn i deugdzaam leven en gedrag door ieder'bemind. Hy overleed alhier den zevenden November des Jaars 1709. m den hoogen Ouderdom van agtcn- ■zevcntigJaaren. Jan van der Ht y- den, geboren te Gorinchem in 't Jaar 1637. heeft zig te Amfleldam, alwaar, hy zyn meeste ■Jevcnstyd doo-gebragt heeft, zeer beroemd cn tevens ook zeer verdiend gemaakt, eensdeels door zyn kunftig en uitvoerig Schilderen van Stadsgezichten, Kerken en openbaare Gebouwen, maar ook ten anderen door het uitvinden der Slangbrandfpuiten en Stads Lantaamen. Hy overleed alhier den agtentwintigften September des Jaars 1712. in den Ouderdom van vyfenzeventig Jaaren. • Z. Dus was deeze Man tot meer dingen dan tot Schilderen bekweanu ■ V. Gerard de Lairesse, fchoon te 'Ltiyk'm 't Jaar 1640 geboren, verdiend mede wel gemeld te worden. Hy was een Leerling Van BartQlet, en heeft eene verbaazende menig- .  GESCHIEDENISSEN. 205 nfgte Stukken gefchilderd meest Historiën. Tly was zeer vaardig met liet Penfccl, als cok met de Tekenpen en Estnaald, doch had het ongeluk dat hy op zyn vyftiglte Jaar blind wierd, welke blindheid hem tot zyn dood toe bybleef, daar by geraakte hy in eenen behoefdgen ftaat, zo dat hy den elfden July des Jaars ïïfiu overleden zynde, op het Leyd- fche Kerkhof moest begraven worden. Eglon van der Neer, was alhier ter waereld gekomen in den Jaare 1643. doch heeft zynen meeste leeftyd in Bulisehland en Era» land doorgebragt. Hy was Hoffchilder van den Keurvorst van den Palts, en muntte uit in het Schilderen van Eaudfchappen, Kruiden en Aardgewasfen. De twee Vrouwen welke hy gehad heeft oefenden insgelyks de Schilderkunst , en de Groote Ridder van der Werf is zyne Leerling geweest. Hy overleed te Dus* feldorp, den derden May des Jaars 1703. — De zeer beroemde Plaatctzcr Jan Luiken, wierd binnen deeze Stad, den zestienden April, des Jaars 1649. geboren. Hy leerde in zyne Jeugd de Schilderkunst by Maarten Zaagmo17 km.  SOff AMSTELDAM EN ZYNE fon, doch hield zig niet lang aan het Schilderen, maar begaf zig tot bet Etzen, waar inhy , uitgemunt heeft , zo als de menigvuldigheid*] van zyne Werken ten duidefykfte aantoond:.. Daarenboven was hy ook een taamelyk goed?l D'gtcr, en heeft verfcheidene Godvrugtige : Werkjes, dié hy met fraaye Plaatjes verüer-. dc, faamcngefteld.. Voords leide hy een ftil,;, eenzaam en Godsdiénftig leevcn, cn hield ook ; meest verkeering met Lieden van zyne gei- ■ aardheïd. Hy overleed alhier den vyfden Aprii'! van het Jaar ijria- Zyn Zoon Ca spar Lat* ■ ken, die voor hem overleden is., had ook zym beflaau van het Plaatfhyden, en liet een minderjaarig~Kind na, eeven als de Grootvader r Jan Luiken genaamd, welke niet alleen een vry goed Digter geweest is, maar ook zeer veel van zyn Grootvaders ftilleen zedige gcaart? heid had , en in September des Jaars 17641 «verleden is. Z. Welke Kunffenaar zal nu volgen '? V. jOHANNES Verkolje» Hy wierd te Amfleldam geboren den negende February des. Jaars i6*£,o, en wierd een konftig Pourtret- fchil-  geschiedenissen. 20? fcbifder. Ook vervaardigde hy fraaye zwarte Kunstprenten. Hy overleed te Delft, in de» Jaare 1693. nuauwelyks drieënveertig Jaaren oud zynde. By hem voegen wy zynen Zoon Nicobaas Ver kolje, die te Delft in 't Jaar 1673. geboren was. Hy had zynen Vader tot Leermeester, cn Schilderde niet alleen Pourtretten maar ook zeer fraaye Historieftukken" en. Landfchappen. Ook maakte hy ver'chcidcne •Tekeningen, zo met als zonder kleuren, die by de Liefhebbers zeer wel gewild zyn, als•eok eenige fraaye zwarte Kunstprenten. Hy ©verleed den eenëntwintgften January des TaarsÏ746. in den Ouderdom van tweeënzeventig Jaaren. — Abraham Stoek een Am■ fleldammer van geboorte, Schilderde zeer natuurlyk onftuimige en ftillc Zeeën, waar in hy veel leven en gewoel bragt. Zy» Geboorte en Sterfdag is onbekend, doch hy bloeide nog in *t begin van de tegenwoordige Eeuw. »■■■■ Jan Griffier kwam binnen deeze Stad ter waereld in den Jaare 1656. en fchilderde zeer geestige Land en Watergezigten. Hy leefde meest met zyn Huisgezin op een docr hem ge• . kocht  20B AMSTEIDAM EN ZYNE kogt Jacht, waar mede by van de eene Stad!; toar de andere voer. Eindelyk ftak hy 'er me--:, de naar Engeland over, alwaar hy in eenem hoogen Ouderdom overleden is. Z. Deeze Kunftenaar woonde dus zo veel op[ het Water als op het Land. v. Henrik C a r r é mede in 't Jaar 1656, te Amfleldam geboren, was een Landfchap ent Becstenfchüdcr, en had in zyn Jeugd in deai Krygsdienst geweest, en het beleg van Grovingen bygewoond. Hy overleed den zevenden Juy des Jaars 1721. Dirk Dalens was hier ter Stede in den Jaare 1659, geboren, oeffende dc Schilderkunst reeds vaw zyne Kindfchc Jaaren af en overleed in den bloei zyner Jeugd, in 't Jaar 1689. Zyn Zoom Dirk üalens de Jonge, is ook geen onverjnaard Schilder geweest, en in den Jaare 1751. binnen deeze Stad overleden. Bona- v entuur van overbeek, te Amftel* < dam in den Jaare 1660. geboren , fchilderde ( meest Oudheden en Historiën. Hy reisde driemaal naar Romen, alwaar hy alle de oudet Overbiyfzelen afceekende, dis federd in Plaat. ge-  geschiedenissen. 200 | gebragt en uitgegeeven te zyn. Voords leide Ujy een ongebonden, lecvcn, en flicrf na veel Lomzwervens in zyne Gcboortcftad in den Jaam§ 1707 nog maar zesenveertig Jaaren oudzyn- :,de. Jan Goeree, geboren te Mid- I delburg, den twintigften Oclober van het Jaar Ipó70, was de Zoon van den beroemden SchryLver Willem Goeree. Hy kwam met zynen I Vader al vroeg te Amfleldam, alwaar hy de [fKeeste tyd zyns levens heeft door gebragt, en kvas een zinryk en geestig Plaatfny der, en daarenboven ook een groot Liefhebber van de Tenen cn Prentkunst. Hy leide een vrolyk Iecpen, en was ook .op zyne wyze een Digter, :gelyk hy ook een Tooneelfpel en een bundel ,Gedigien heeft uitgegeeven, doch waar in meer .geest dan geöcffende Digtkunde doordraait. Hy ^overlccdden vierden January des Jaars 1731. -p ;Bernard Picart, fehoon in Frankryk in ■in den Jaare 10*73 geboren, verdiend egter ook wel degelyk gedagt te worden, niet al« fjleen onr dat hy hier ter Stede vcele Jaaren gewoond heeft en geftorven is, maar ook om dat hy hier wel zyne beste Werken vervaardigd.  ■ 210 GESCHIEDENISSEN. digd heeft. Hy was de Zoon van Stephanus i Picart, mede een zeer goed Plaatfnyder, enr leerde de Kunst van Graveeren van Benediettts Aadran en Sebastiaan le Clerc, twee < zeer beroemde Meesters te Parys. Hy kwam; ïn den Jaare ifiï. met 'er woon te Amftei dam, na dat hy, zo wel als zynen tagtigjaif 'rigen Vader; zyn Geboorteland en den Room* fche» Godsdienst verlaaten had, en Géreform meerd geworden was. Picart won met zy» "Kunst veel Geld, en overleed den agtftcm May des fairs 1733. in den Ouderdom van zestig Jaaren, en oin zyn Kunstvermogen cm goede Zeden, van al die hem kenden ten ui-i teifte beklaagd. Zyn menigvuldige Plaaten 'zyn tby dc Liefhebbers van fchoone Prent-: 'kunst nog fteeds in groote agting. Ra-» C hel Ruisen was de Dogter van den be-1 'roemden Hoogleeraar Ruisch , van wien ik u reeds melding gedaan heb. Cd ZY was alnic* geboren in 't Jaar 1604. en bad den vermaart den (*) Zie bladz. 1^6. enz.  geschiedenissen. 2ïT den Bloemfchilder Willem yan Aalst, tot haar Leermeester in de Schilderkunst. Zy trouwde met den Pourtrctfchilder Juryman Pool» in den Jaare 1695. en wierd Hef'fchilderesfe van den Keurvorst van den Palts, in 't jaar 1708. nogthans bragt zy haare meestcn lecftyd te Amfleldam door, alwaar zy ook den twaalfden October des Jaars i75°« den hooger* Ouderdom van zesentagtig Jaaren overleden is. 1 Z. Maar wie was tog die Keurvorst van den Palts, van wien ik u nu 20 dikwils reeds heb hooren fpreeken ? : V. Deeze Kunstlievende Vorst was Jahan Willem genaamd, welke als Keurvorst van den Jaare 1690 tot den Jaare 1716 geregeerd heeft , in welk jaar hy tot overgröote Tchade van de Kunst is overleden. Doch laatcn wy de draad van ons verhaal weder opvatten. Tïieodorusvan Pee was te Amfleldam geboren in 't Jaar 1669. Hy fchilderde Historiën,. Zolderltukken en Pourtrctttn, en overleed in een' hoogen Ouderdom omtrend den Jaare 1749. zyne Dogter Henriet ta van Pee in denj2arciC92. alhier geboren, was zo wel ombaar kun-  2,12. amsteldam en zyne kundig' Miniatuur Schilderen , als om haar braaf en zedig gedrag, zeer beroemd. Zy was met Herman Wolters in den Jaare 1719. gehuwd, en overleed in het Proveniershuis te Haarlem den derden October van het Jaar 1741. Adam Silo geboren te Am. fteldam in 't Jaar 1670. was geen onvermaard Schilder van ftille en woelende Watertjes, en daarenboven ook een kundig Glasflyper en Wiskundige. Hy overleed in den zeer hoogen Ouderdom van zesennegentig Jaaren, in het Jaar 1765. Isaac Mouchfrom, mede in 't Jaar 1670. alhier geboren, was een Leerling van zynen Vader Frcdrik Moncheron , en een zeer goed Landfchapfchilder, ook muntte hy uit in het Tekenen en Schilderen in Waterverwen. Hy ftierf den twintigften July des Jaars 1744. — Abraham11ademak.br kwam in, 't Jaar 1675. alhier ter waereld, en muntte uit in 't Schilderen en Tekenen van oude en vervallene Kasteden hier te Lande. Hy begaf zig in 't Jaar 1730. met 'er woon naar Haarlem, en overleed 'er den tweeëntwintig?. iUn January. des Jaars 1735. zestig Jaaim -; ' Olld,  'geschiedenissen. 213 óud zynde. Jan van Huizum, geboren te Amfleldam, deif'vyftienden April' ' van het Jaar 1682. was de Zoon van den Bloemfchilder 'Justus van Huizum, doch hy' overtrof zynen Vader zeer verre in het zeer kunftig Schilderen van Bloemen en Vrugten* Ook maakte by zeer' fraaye en geestige Arca-l ' difche Landfchappen, en zyn Stukken zyn genoegzaam aan alle Hoven van Europa zeer bekend en in agting. Deeze groote Kunftenaar overleed den agtften February des Jaars 1749»' in den Ouderdom van zevenenzestig Jaaren. Van zyne drie Broeders die mede Kunstfchilders waren is Michiel van Huizum de bèroemdite geweest. Hy was van een zeer goed gedrag , cn had meest zyn beftaan met deftige Luiden hunne Kinderen in de Tekenkunst te onderwyzen. Hy overleed in de Maand November des Jaars 1777. in eene vergevorderden Ouderdom. * Z. Wie zal nu volgen ? * V. Hkroman van der Myn, geboren hier ter Stede, in den Jaare 1684. Hy Schilderde eerst.Bloemen en Vruchten, doch na-  212 amst&ldam sn xy»e naderhand Historiën cn Pourtrcttcn , en oef- ■ fende de Kunsr meest in liuhschlanh , Dra band en Engeland, alwaar hy .ook in Novcm-bef des Jaars 1741. te Londen overleden is.. Aanmerkclyk is het dat zyn zeven Zooncn ook; ajlen de Schilderkunst geöcff jid hebben. Isaac Walrav ën^'Hvas geboren te Am-fleldam den dricëntwintigften Maart van het 1 Jaar 1686 Hy lag zig van Jongs af op de ! Schilderkunst toe, en wierd een uitmuntend I Historiefchilder. I;i verder gevorderden Ou- • dcrdom liet hy egter, daar hy rykelyk met ty- . delyke middelen gezegend was , de oeffening , der Kunst vaaren, maar niet de: liefde tot dezelve die hem tot zyn dood toe,bybleef, welke i den elfden Maart des Jaars 1765. voorviel. Hy heeft een fchoone Verzameling van .Schilderyen, Tekeningen en Prenten nagelaaten, waar voor ecne aanzieulyke forame G.elds gekomen is. — Jacob Ap>el mede een Amfleldammer van geboorte, fchilderde meest Zaaien en Schoorfteenftukken, woonde eenige Jaaren te Zaandam, doch overleed binnen zyne Geboorteftad, op eene gantsch onverwagtevvyze, den zevenden  ttESCHlEDENISSEN. 2 IS den May des Jaars 1751. — Jan Wandelaar, wierd alhier geboren, den veertienden April van het Jaar 1690. Hy genoot in de Tekenkunst het ondcrwys van den beroemden Laimfe, en in het Plaatfnyden dat van Willem van der Gouwen. In beide vorderde hy zo fterk, dat men hem het Graveeren der Kunstplaaten in het beroemd Ontleedkundig Werk van den Hoogleeraar Albinus toevertrouwde , waar in hy ook zeer wel gcflaagd is, en groote lof verworven heeft. Hy -overleed te leyden y den zesentwintigllen Maart des Jaars 1*59. — Cornelis Pronk was hier ter Stede, in den Jaare 1691. geboren, en een Leerling van Arnold Boonen een goed Pourtretfchilder. In laater tyd wisfelde Pronk het penfecl voor de Tekenpen, en vervaardigde eene ontelbaare menigte van Tekeningen naar het leeven van de meeste Steden, Dorpen, Kerken en Kasteelen in de Nederlanden, voornaamlyk in holland en Zeeland, welken meest allen in 't Koper gebragt zyn. Hy overleed te Amfleldam den agtëntwintigften September des Jaars i?59« By hem voegen wy zyn Leer-  ZlC a5i5tcldam EN ZV.'ïE Leerling' Aurah a m ï> e IUen, welken niet minder beroemd geworden is dan zyn Meester,'. en mede zeer veel Plaatfen hl ons Vaderland zeer kundig afgetekend heeft. Hy was in den Jaare 1707. alhier ter waereld gekomen, érf4 oeffende ook met gantsch geen ongelukkig ge- ; Volg de Digtkunst, zo als uit zyne Herdtrs en Mengeldichten, na Zyn dood uitgegeeven, overtuigend blyken kan. Hy overleed, nog maar tweeënveertig Jaaren oud zynde , denagtflen September des Jaars 1748. ' Z. Dus had deeze Kunflenaar nog één voordeel boven zyn Meester, dat hy naamlyk ook Digter was. * V. Thans volgt Jacob de Wit, mede een Amfleldammer van geboorte, én in 't Jaar 1695. ter waereld gekomen. Hy leerde eerst de Kunst by Albe ft van Spieren daar na by Jacob van Hal;, een beroemd Historiefchilder te Antwerpen , werwaards de Jonge de Wit zig begeeven had en alwaar hy, niet zon-' der vrugt, de beroemdfte Altaarftukken van Rubbens en yan Dyk beltudeerde en natekende. Zo dra hy in zyne Gebooncitad wederge-., keerd    geschiedenissen. j«? fcecid was, kreeg hy de handen vol werks mee het fchilderen van Pourtretten en Historiën, pok Schilderde hy zo kunftig in 't graauw, dat hom in't Jaar 1730. het befchiideren der Ra idkamer op het Stadhuis deezcr Stad wierd aanvertrouwd , het welk hy ook -zeer kunftig volvoerde. Daarenboven ziet men ook in de Roomfche Franfche Kerk, en op mjer plaatfcn in deeze Stad, de fchoonfte blyken van zyne Kunst. Hy overleed alhier den twaalfden November des Jaars L754, nog geen zestig Jaaren oud zynde, cn was, zo wel om zyn minzaam gedrag en deugdzaame Levenswyze als om zyn Loot Kunstvermogen, by elk in agting ge- Leest# Cornelis Troost kwam alhier ter waereld, in den Jaare 1697. hy leerde dc Schilderkunst, hoewel niet lang, by Ar* n^i Bootten, en oeffende zig federd, zeiven, zonder eenig onderwys van anderen, tot dat hy eindelyk een groot Pourtret en Historiefrhilder wierd. Hy beeft verfcheidene groote Regentenftukken in deeze Stad gefchilderd, welken nog in het Aalmoesfenierhuis, het Oudezydshuiszittenhuis en op andere plaatfen te VI. deel. K ziea  218 amsteldam en zyne zien zyn. Daarenboven zyn ook veel boerti- ■ ge Tekeningen in een' geestigen fmaak van hem i In dc Kunstverzaamelingen der Liefhebbers waar van eenigen in Prent gebragt zyn. Hy ' overleed den agtften Maart des Jaars 1750. , Onder zyne Dogters heeft Sara Troost, welke heden nog in leven is, mede de Schilder r en Tekenkunst geöeffend. Z. Tot welke Kunitenaar gaan wy nu over ? ' V. Tot Gerard Melder, welke al-hier in den Jaare 1593. geboren was. Hy was 1 éen uitmuntend Schilder in Miniatuur, met welke wyze van Schilderen hy veel Geld won j ook trouwde hy eene ryke Vrouw en begaf zig 'taet dezelve in den Jaare 1735. met 'er woon 1 naar Utrecht, alwaar hy ook, zo ik my niet: bedriege, in den Jaare 1752. overleden is. — ■ Pieter Tan jé, was wel te Bolswaard in 1 Friesland geboren , doch heeft zyn meeste i Jevenstyd te Amfleldam doorgebragt. Hy • voer eerst als Schippersknegt op een Friesch 1 Schip , dat dikwils naar deeze Stad moest,, waar door hy in kennis geraakte met den Plaat-. fnydcr Folkema, by wien hy eerst het Tekc- • nen 1  geschiedenissen. 3i£ nen en vervolgens het Graveercn leerde. Sederd leide hy zig meest toe op het in 't Koper brengen van Pourtretten, waar in hy het al zeer verre gebragt cn veel Geld mede gewoni nen heeft. Hy overleed den ucgenentvvintig- I ften Juny des Jaars 1761. J acob Fol- kema leerde de Graveerkunst by den beft roemden Picxrt, en heeft veel Plaatcn van zy1 nen Meester geëtst, en die dan door Picart \ vervolgens opgemaakt wierden. Voords heel j hy verfchciden Plaaten in voornaame Werken ] gemaakt, en is in zyne Geboorteftad Amfteldam, i in een vergevorderden Ouderdom, in January, I des Jaars 1767. overleden. -Tibout Reg* t e r s ,wasop Kersavond des Jaars 1718. te Dor-. | dreclitgcbomu Hy leerde de Schilderkunst te f Amfleldam by den Pourtretfchilder^«/«A//flr?,en I volgde zyn Meesters voctfpoor in het Schilde1 ren van Pourtretten, van welken hy verfchei1 dene fraaye vervaardigd heeft. Ook heeft hy 1 in 't Aalmoesniershuis een voortreffelyk Regeutenftuk gefchilderd. Hy overleed in Janua- ; ry, van het Jaar 1768. ■ Engel Sam > geboren te Rotterdam in den Jaare 1699. was K a èc i  220 amsteldam en zyne een braaf Meester en Schilderde niet alleen \ Pourtretten en Historieftukjes, maar tekende; ook zo kunftig in dc manier der Ita'iuavjche: Meesters, dat de kundigfte Liefhebbers werk ï hadden om de Copyen van de Oorfp; onkelyke t Tekeningen te onderfcheiden. Egter gebruikte ( Sam deeze behendigheid niet tot vuil gewin dewyl hy buiten zyne Schilderkunst zeer wel* beftaan kon, maar flcgts uit bloote liefhebbe- ■ ry. Hy overleed te Amfteldam, daar hy lange; Jaaren gewoond had, in Maart des Jaars 1769.. in den Ouderdom van zeventig Jaaren. Jan Maurits Quinkhart, was ge- ■ boren te Rees, den agtentwintigften January'/ yan den Jaare 1688. zyn Vader cn Grootvader waren ook Kunstfchilders, doch hy wierd in 1 zyne Jeugd tot de Geleerdheid gefchikt. In 1 "t Jaar 1705. verklaarde hy zig egter voor de! Schilderkunst, en genoot zyns Vaders onder- • wys vyf Jaaren, wanneer hy zig naar Amfld- ■ dam begaf, alwaar hy eerst by Antold Booncn,, vervolgens by Ckristofel Lubinitsky, en einde- • lyk by Nicolaas Ferkolje zyne O effeningen voordzette, en welhaast zo vorderde dat hy zei-  geschiedenissen. 221 s zelve eerlang een der vermaardfte PourtretI fchilders geworden is. Hy overleed in den <\ hoogen Ouderdom van vicrentagtig Jaaren, den ï tienden November, des Jaars 1772. Zyn Zoon \ Ju'iusQjihtkhart, welke nog inleeven is, oef1 fend ook de Schilderkunst. Z. Het is al zeer byzonder en megelyk zonI der voorbeeld dat Vader, Zoon, Kleinzoon en | Achterkleinzoon alle Kunstfchilders waren, zo als aan het Gellagt van Ojihtkhart blykt. V. Thans volgt Louis Fabritius du Bourg, in 't Jaar 1693. te Amfleldam ter waereld gekomen. Zyn Vader, die uit Frankryk geboortig was, fchikte hem tot den Koophandel, doch liet hem egter in de Tekenkunst door Jan de Lairesfe9 een Zoon van den beroemden Schilder van dien naam, onderwyzen. Hy vorderde vry verre in dezelven cn wel voornaamlyk toen hy kennis aan den vei maarden Picart gekregen had, met wien hy de opregtfre cn ftandvastiglte Vriendfchap onderhield. Dubourg die zeer veel fraaye Stukken vervaardigd heeft, was ook Koster van de AmfiAkerk, en behoefde dus de Schilderkunst niet K 3 ©tu  iZS, amsteld am en Z v ne om tydclyk gewin te oeffenen , en overleed den zestienden September des Jaars 1775. na dat by drieentagtig Jaaren oud geworden was. Hy is om zyn deugdzaam gedrag zeer geprezen geworden. Joannes Punt, was alhier geboren in den Jaare 1711. Hy leerde de Graveerkunst by Adolf yan der Laan, en is in dezelve zo fterk gevorderd , dat hy met regt onder de voornaamfte Plaatfnydcrs van zyn tyd, geteld kan wor-' den. In zyne Ouderdom leide hy zig ook op dc Schilderkunst toe, zonder immer door iemand daar in onderwezen te zyn. Ook was hy de eerfte en beroemdfte Hoofd Acteur op den Amfleldamfchen Schouwburg, van welke hy ook tevens Castelein was, welke bediening hem vry wat geld opbragt. Ondanks dit alles wierd hy egter zeer ongelukkig door den brand van dit Gebouw, welke zo als ik u reeds gemeld heb in den Jaare 1772. voorviel, (*) en waar* (*) Amfleldam en zyne Gefchled, in 'f kort, II Deel. bladz. 268 enz.  GESCHIEDENISSEN. 223 waarby Punt al zyn vermogen kwyt geraakte. Sederd trok hy naar Rotterdam, ftigte aldaar een nieuw Tooneel, doch had 'er mede zo weinig geluk dat hy in den Jarre 1777. weder naar zyne Geboorteftad keerde, alwaar hy den agtticnden December des Jaars 1779. in den Ouderdom van agtë'nzestig Jaaren overleden is. Z. Punt kan dan niet wel onder de gelukkige Kunftenaars geteld worden. V. Neen. Doch laaten wy vervolgen. —» Jan de Beyer was in 't Jaar 1705. geboren , te Ar au in Zwitferland, doch kwam in zyn Jeugd reeds te Amfleldam, en oeffende zig in de Tekenkunst onder Cornelis Pronk van wien ik u reeds melding gedaan heb. ( * ) Hy muntte mede als zynen Meester uit in het tekenen van Steden, Dorpen en voornaame Gebouwen in dc Nederlanden, en begaf zig in zynen Ouderdom naar Arnhem met 'er woon, daar hy ook, zo ik meene, in den Jaare 1780. over- (*) Zie bladz, 215. K4  224 AMSTELDAM EN 2 Y NB overleden is. — JAcobus Houbraken-, geboren te Dordrecht in den Jaare i6y8. was de Zoon van Arnold ifóuhrdkcn, een beroemd Historiefehilder en Schryver van het leven der Schilders, PhFa7etes Brieven en andere Werkjes. De Jonge Houdraken begaï" zig a! vroeg tot de Graveerkunst, en is federd in a*ezervczu!fc een groot Meester geworden, dat men weinigen vind die hem daar in geëvenaard, iaat ftaan overtreffen hebben, of zullen evenaaren en overtreffen. Inzonderheid muntte hy n't in het Gravecren van Pourtretten, waar van eene byna ontelbaarc menigte 's Mans welverdienden roem ten allen tyde zullen ftaaven, zonder dat ik u eenige van 'dezelven behoef op te noemen. Voords was hy een Man van een zedig en ftil Charakter die zig by alle zyne Kunstgenooten zeer bemind gemaakt heeft. Hy ovcr'eed den veertienden November des Jaars 1780. fn den Ouderdom van tweeëntagtig Jaaren, van welken hy 'er ten minden ruim zestig te Amfleldam had doorgebragt.— Jean Grand jean was te Amfleldam geboren den zesden February des Jaars 1752» ' ' Hy  geschiedenissen. 225 Hy leerde de Telymkunst by Jacolus Ver» fieegen, en vervolgens by Jurrian Andriesfen, beiden nog in leeven, cn deed ter verdere beocfFening zyncr Kunst ecne Reize naar Italien in den Jaare 1779. doch overleed 'er den twaalfden November van den Jaare 1781. aan eene heete Koorts, nog maar negenentwintig Jaaren oud zynde. Eenige zeer voortreffelyke Sdnlderffukk.cn cn wel uitgevoerde Tekeningen van hem zyn in de Kunstverzamelingen der voornaamftc Liefhebbers te zien, en onder zyne laatfte Werken behooren de Tekeningen die by voor het fraaye Digtwcrk Gcrmanieus , door de beroemde B'gteresfe van Merken, vervaardigd heelt. Z. Het is jammer dat Kunftenaars van zulke groote verwagting zo fpoedig weggerukt worden» V. Thans gaan wy over tot Simon Fokk ë , welke alhier den eeiftcn September des Jaars 1712. geboren was. Hy betoonde van zyn vroege Jeugd reeds gioote lust iot de Tekenkunst, waarom zyne Ouders hem ook, ©d den raad van zynen Oom,, den Digter.. .GetK 5, &T.d  &0.6 amsteldam en zyne ardThysfens by Jan Caspar Philips, te dier tyde geen onverdienftelyk Plaatfnyder , beitelde om de Kunst te leercn, waar in hy door zynen iever zo verre vorderde dat hy zynen Meester verre overtroffen heeft. Fokke die zeer naarltig in zynen arbeid was, heeft eene overgroote menigte Plaaten vervaardigd, voor welken hy de Tekeningen meest zelve gemaakt heeft. Ook muntte hy byzonder uit in het wel ordineeren zyner Prenten, waar toe hy zig twee groote Meesters CaJot en Jan Luiken naamlyk, tot voorbeelden genomen had. Hy overleed te Amfleldam den tienden April des Jaars 1784. in den Ouderdom van ruim eenenzeventig Jaaren. Voords heeft hy eene fraaye Verzaamel.ng van Tekeningen en Prenten nagclaatcn, van welken hy in zyn leeven een groot Liefhebber cn Kenner geweest was. Hendrik de Win ter. was te Amfleldam geboren den dertigftcn Augustus van h-t Jaar 1717. Hy was een leerling van Cornelis Pronk, en volgde zynen Meester in bet Tekenen van allerhande Vor•ftelyke en openbaare Gebouwen, met al het gee-  ge schiedeniss e.'nv 22* geene 'er om en by gelegen is. In.zyne jeugd deed hy eene Reize naar Du'nschland, en inzonderheid naar Höljlein . daar hy voor den Hertog van Gottorp * die naderhand, onder den naam van Peter den Berde, Keizer van Rusland geweest is, en voor zyn Neef den Hertog van Ploën, verfcheidene Tekeningen van hunne Lusthoven maakte. In zyn Vaderland te rug gekeerd zynde, oeffende hy federd de Kunst zeer vlytig in zyne Oeboortcflad , ook onderwees by de Jeugd in de Doorzigt,. Bouw en Tekenkunde, cn was tevens Makelaar in de Kunst. Eenige Jaaren voor zyn. dood raakte by zeer aan 't zukk. Jen, en wierd door memgerhande kwaaien aangetast, welke, hem eindelyk zo afmatte, tlat zy hem in de Maand April des Jaars 1790. in den Ouderdom van omtrend drieënzeventig Jaaren uit de waereld rukten. Z. Zullen 'er nu neg meer Kunftenaars volgen ? V. Wy befluiten dezefven met Oswald Wynen, die eenige dagen na de laarstgewelden- overleden is. Hy was wel geen AmE. 6  £28 amsteldam en zyne fieldamme: van geboorte, doch heeft 'er egter de meeste tyd zyns levens gewoond cn i zyne Kunst geocffend. Hy Schilderde en Te- • kende meest Bloem cn Vruchtenftukken, heb- • bende hy den vermaarden van Huizum, hier r in tot zyn voorbeeld genomen. Voords was i by een Perfoon van een lïil' cn zedig gedrag ; en overleed alhier, buiten den Egten Staat, , in de Maand May des Jaars 1790. Zie : daar u dan onze Geboortestad in haare Opkomst, Bloei en Aanwas, zo wel als in 1 haare Gebouwen, Koophandel, Burgery, Re- ■ geering en voornaame Inwooners, zo duide* Jyk,als my mogelyk geweest is afgefchetst, en wensch nu met my dat dezelve nog hoe langshoe meer in bloei en aanzien mag toéneemen» en tot het einde der eeuwen du-uren fc* 351AB»  BLADWYZER der voormamjTe PERSOONEN en ZAAKEN. Dc Rnmeinfche Talletters wyzcn bet Deel cn de geweonlyken dc Bladzyden aan». • A.. Aalmoesniers Weeshuis befclireven Hl, 187 enz. ddmiraliteils Gehouwen befclireven UI. 59. enz. Admiraliteits Nagazyn befclireven III. 63. Ambag-tsheerlykkeden befclireven V. 7 tot 96* Miftel (Rivier den) ï. 32. Amstel (Heeren van) Geflagt en Leven L 34 tot 47. Amftelbrug III. 5cv Amflelkerk befclireven III. 106. Amsteldam. Historie der Stad I. 52 tot 243* iL Sf tot 281. Waereld yke en Gecstelyiöe K 2 Go*  BLADWYZER. Gebouwen III. 8 tot 249. IV. 7 tot 55. Koophandel IV. 59 tot 186. Voorregten IV. 189 tot 236. Ambngtsheerlykhedeo V* 7 tot 62. Poortcrfchap V. 101 tot 129. Schuttcryen V. 130- tot 165. Regeering V. 169 tot 245. VI. 9 tot 95. Voornaame Inwoon ers VI. 58 tot 228. Amfleldam QAlardus van) zyn leven VI. 60» Amfleldam Qlcryïcus van) VI. 59. Amfleldam (Johannes van) VI. 59., Amfleldam (Nicolaas van) VI. 58. Amflelyeen (ft Dorp) befclireven V. 14 enz» Anatomie zie Ontleedplaats. Anslo. (Reïnier) Dichter. VI. 170. Astoniszoon. (Cornelis) Kunstfchilder. VI» 79- Appel. (Jacob) Kunstfchilder. VI. 212. Arents (Thomas) Dichter. VI. 176. Armencnmptoir* (Roomsch) III. 223. Armenifche Kerk befclireven III. 144*. Artzenytidn befchreven IV. 25, E. BaARle» (Caspar yan) Zyn leven VI. irf?. Bat.  B L A D W Y Z E R. Bake. (laurens) Dichter, VT. 178. Bakhuizen» (Ludolf) Kunstfchilder. VI. 203, Bank van Leening belchreevcn III. 31. Barendsz. (Dirk') Kunstfchilder. VI. 80. Barmhartigheid (Roomfche Buis yan) befchre- ven III. 234. Beestenmarkten. IV. 67 enz. Begynen of Geestelyke Dogters. III. 228 011231* Begynhof befchreven. III. 231 enz. Beurs befclireven Hl. 25 enz. Bever (Jan de) Tekenaar VI. 223* Bezctiiig der Stad V. 157 enz» Bibliotheek (Stads) IV. n. Bidi.0 (Coverd) zyn leeven VI. 138* Blaauw (Joan) zyn leeven. VI. 114. Blaauw (Willem) zyn leeven VI. 113. Blaauwjan (Herberg) verdwenen. IV. 56*. Blondel. (David) zyn leven. VI. 124. Bol. (Ferdinand) Kunstfchilder. VI. 197. Borerl. (Willem) zyn leven VI. 90. Bo ch. (Bernardus de) Dichter. VI. 191. Bourg. (Louis F&britius du). Kunstfchilder. VI» 221. Bra^and en Vlaanderen (Scheepvaart op> IV, léo. Srand"  B L A D W Y Z Ë &. Brandblusfing befclireven. IV. 221. Brandt. [Gerard, zyn leven» VI. 121.. Brandt 'Johannes) VI. 123. B tAi^DT. (Kaspar: VI. P23. Bredhrods. (Gerbrand Adriaansz) Dichter. VI. 165. Breemen en Hamburg (Scheepvaart op) IV. Broekhuizen. (Jan van) Dichter. VI. 175.. Bruggen befclireven- III. 46 enz. Bruin. (Claas) Dichter. VI. 179.. "Buis {Egbert)\rl. 158. BuRGEMi* stèren. Befchryving van hun Ampt. V. 19.7 tot 213. BüRGRRS z?e POORTaRS. Burgerweeshuis befclireven III. 180 enz.. Burmannus Secundus (Petrus) VI. 154,. Buurt. (Adrianus) VI. 154. By'eraermeer. V. 71» C. Cannius. (Nicolaas) VI. 61*. Carré. (Henrik) Kunstfchilder. VI. 208. Cloiteneuag. Cjohojinet) zyn leven. VI 125^ Goh.  blAdwyzer. Collegie der Geneesmeesters. IV. 18. Coffcgianten Vergaderplaats. III. ï'3& Collegianten Weeshuis befchreven hl 222. Commelyn. (Jvhannes) VI. 145. Commissarissen van de Asfuraniiekamcr. vi. «o. : . . yan de Bank van Leening. VI. 34. ^ yan de Defolaate Boedels. VI. 45. . —— yan den groeten Excyns. VI. 35. _ yan den Honderdfle Penning. VI. 36. «. yan Huwfykszaaken. VI. 38. —— yan kleine Zaaken. VI. 42* yan de Wisfelbank. VI. 32- ti..« ■■■—i—i vö» Z> Junior (Gerrit) Dichter. VI. 186, Hop. (Cornelis) zyn leven VL 99. Home (Johannes van) zyn leven VI. 127, Horflius. (Gysbertus) VI. 65. Hortus Medicus zie Artzenytuin. Hottbraken. (Jacobus) Kunstpb.atfhyder.VI. 224. Hudde. (Johannes.) zyn leven VI. 142. Huiszitten. (Bergt van de) III. 173. Huiszittel» Aelmoesniershuizen befchreven. III. 174 enz. Huiszitten Weduwenhof befchreven. III. 178. Huizum. (Jan en Middel yan) Kunstfchil- ders. VI. 213. Hulst. (Abraham van der) zyn leven. VI. 93. HuyüEcoper. (Balthazaf) Dichter. VI. 187. I en J,  BLADWYZER. I en J. Inwoonkrs ( voornaame ) der Stad. V. $% tot 228. Italien. (Sehefpvaart op) IV. 170. Jacobszoon (Dirk) Kunstfchilder. VI 8a. Janroienpoortstooren befchreven. III. 39. Janjonius. (Jacobus) zyn leven VI* 107. Janszoon. (Joost) Beeldhouwer. VI. 81. Jooden. (Staat der) in deeze Stad. III. 150. Joodfche Synagogen zie Synagogen. St, Jorishof befchreven, III. 205. K. Kate* (Lamhert ten) zyn leven» VI. .48. Keizer. (Henrik de) Bouwmeester. VI. 195, Keikbeftier der Gereformeerden. III. icaenz. Kerkhoven. III. 152. Keuren der Stad. IV. 214 tot 236. Kistenmaakerspand. III. 33. Klopjes of Klopzusters. III. 143. Kok (Jacobus) VI. 158. Koning. (Philips dé) Kunstfchilder. VI. 199. Koo?«  BLADWYZER, Koophandel, der S:ad. IV, 59 t0t 186. Koornbeurs befclireven. III, 28. Koornmarkt. IV. 69. koornhart. Zie coornhart. Koster (Marten Janszoon) zyn leven. VI. 76, Kraanen. (Stads) befchreven. III. 46. Krankzinnigenhuis befchreven 111. 200 enz. Krook. (Cornelis') zyn leven. VI 62. Kroonenburg. (Bernard Dcsfenius) zyn leven. VI. 65. Krul. (Jan Hermansz) Dichter. VI. 166. Krygsraad der Stad. V. 148. Kwaakerskerk. III. 133. Kweekfchool der Zeevaart befchreven. III. 72. L. Lairesse, (Gerard de) Kunstfchilder. VI 204. Lastman (Pieter) Kunstfchilder. VI. 195. Latynfche Schoole befchreven. IV. 13. Laurentius. (Jacobus) zyn leven. VI. 111. Leeuwen. ( Gerbrand yan) zyn leven. VI. !37- Leimuiden. ('t Dorp) befchreven. V. 51. Ie-  SLADWYZER. Leprozenhuis befchreven III. 202 enz.. Lbscailje (Catharina) Dichteres VI. 179. Levant (Scheepvaart op de) IV. 170. Lombard zie Bank van Leenhg. Lonk (Henrik Cornelisz) VI. 89. Lutherfche Diaconiehuis befchreven III. 21S. Lutherfche Kerken befchreven HL 118 enz. Lutherfche Weeshuis bcfchreeven III. 217. Lutkeman (Jacob) Dichter VI. 190. Lusfmg Matthysz. (Henrik) Dichter VI. 191. Luykën (Jan) Kunstplaatfnyder VI. M. Maagdenhuis (Roomfcke) befchreven III. aij. enz. Maliebaan V. 70. Manege (Groote) befchreven IV. 52. Marcelis^(Otf«y Kunstfchilder VI. 197. Marcus (Rudolf) Dichter VI. 187. Markten befchreven IV. 60 enz. MaRRE (Jan de) Dichter VI. 184. Mauritius (Jan Jacob) Dichter VI. 186. Melder (Gerard) Kunstfchilder VI. 218. VI. DIBL. L M&R/?  BLADWYZER. Merken (Lucretia Wilhelmina van) Dichteres VI. 193. Metzeltnin (Stads) III. 34. Meurant (Emanuel) Kunstfchilder. VI. 2Cr. Middenlandfche Zee (Scheepvaart op de) IV. 170. Monfenius (Johannes) VI. 64. Montelbaans Toren befchreven III. 42. Morüs (Alexander) zyn leven VI. 128. Moucheron (Ifaac) Kunstfchilder VI. 212. Muscovien (Scheepvaart op} IV. 173. Myn (Heroman van der) Kunstfchilder VI. 213, N. Nagtwagt zie Ratelwagt. Nahuis (Gerardns Johannes) VI. 159. Neck (Jacob van) VI. 84. Neer (Eglon van) Kunstfchilder. VI. 205, Weeringen (voornaame) IV. 107 tot 122. Neüfville (Christina Ceonora de) Dichteres VI. 188. Nieuwe Kerk befchreven III. 85 tot 93. Nieuwczyds Kapel befchreven III. 93 enz. Nic%  B L A D W Y Z E Nieuwe Werkhuis befchreven III. i<58. Noordsrkerk befchreven III. 102. O. Occo (Sybrand Pompeus)^ zyn leven VI. 6*4» Ontleedplaats befchreven IV. 20. Oosterkerk befchreven III. 104. Oost-Indiën (Scheepvaart op de) IV. 174. Oost-Indieshuis befchreven III. 66. Oost-Indiesch Zeemagazyn en Werf III, 67 • (Tostzee (Scheepvaart op de) IV. 163. Op den Hoof (Nicolaas Willem) Dichter 185. Opmeer (Petrus) zyn leven VI. 74. Orville (Jacobus Philippus auw (Pieten zyn leven VI. 65. JV* (Henrietta IFolters yan) Kunstfchilderes VI. 211. Pee (Theodorus yan) Kunstfchihler VI. 211. Pels (Andries) Dichter VI. 174. Tenfimarisfen der Stad VI. 48. P-esthuis befchreven III, 162. Picart (BermrdJ Kunstplaatfnyder VI. 209. fier (lange) Kunstfcb/lder VI. 80. Ïlancius (Petrus) zyn leven VI. 105. Plantaadje IV. 27. i>iemp (Cornelis Gysberius) zyn leven VI. 108. Plemp ( Popiscus Fortmatus) z$w leven VI. f09.. Pkifr  B L A DW t Z E R. Pluimer (Joan) Dichter VI. 175. j' Poorters en Poorterschap V. 101 tot 12.9». i Portugal (Scheepvaart op) IV. 169. Postcomptoir (Generaal) befchreven III. 59* Prinfenhof befchreven III. 59. Privilegiën zie Voorregten.. Pronk (Cornelis) Tekenaar VI. 215. Punt (Joannes) Kunstplaatfnyder- VI. 222. Q> Quivr-iiART {Jan Maurits) Kunstfchilder VI. 220. Raaden Befchryving van hun Ampt VI. 9 tot 17» Rademaker (Ahraham) Tekenaar VI. 212. Rasphuis befchreven III. 163. Rasphuis (Willige) III. 168. Ratclvvagt V* 151 enz» Reaal (Laurens) zyn leven VI. 87» R* geering der Stad befchreven V. 1C0 tot 24.5. VI. 9 tot 55. M • L 3  BLADWYZER, Regenboog (Johannes) VI. 157. Regt (Jan de) Dichter VI. 179. Regters (Ttbout) Kunstfchilder VI. 219-, Regulierstoren befchreven III. 37. Reguliersklooster en Poorten IIT. 38. Rekenmeesteren hun Ampt. VI. 30. Rembrand van Ryn Kunstfchilder VI. 196'» Remonjlr anten Kerk befchreven III. 123. Rogman (Roeland) Kunstfchilder. VI. 196%. Roomfche Kerken befchreven III. 135 enz. Roomfche Weeshuizen befchreven III. 223> enz. Rotgans (Lucas) Dichter VI. i^g. Roullaud (Henry Jean) Dichter VI. 194. Ruisch (Fredrik) zyn leven VI. 146. Rüisch (Rachel) Kunstfchildcres VI. 210* Ruiter (Engel de, VI. 92. Ruiter (Michiel Adriaansz de) VI. 91. Ruiter en Nagtwagt befchreven V. 151 enz* Ryfchoolen befchreven IV. 51 enz. S. Saatflml befclu*even UI. 33,.  bladwyzer» Sam (Engel) Kunstfchilder VI. 219. Sandeus (Maximilianus) zyn leven VI. 110» Sartorius (Johannes) zyn leven VI. 62. Schaap (Dirk) zyn leven VI. 98. Schaap (Gerard) zyn leven VI. 115. Schagen {Marten) VI. 157. Sckellings (Willem) Kunstfchilder VI. 202. Schepenen Befchryving van hun Ampt V» 213 tot 245. Schermfchool IV. 54. Schets (Korte) van dit Werk I. 8 tot 28. Schouts Ampt befchreven V. 187 tot 197. Schouwburg (Oude) befchreven IV. 31 enz. —-—■ (Nieuwe) befchreven IV. 34 enz. Schouwburg (Franfche) befchreven IV. 40 enz. Schouwburg {Hoogduitfche) IV. 44. Schreierstoren befchreven III. 41. Schutte (Rutger) zyn leven Vf. 155. Schutteryen befchreven V. 130 tot 150. Schryvêr (Cornelis) zyn leven VI. ico» l 4 9e-  BLADWYZER. Secretarisfen hun Ampt Vi. 50. Senguerdius (Arnoldus) zyn leven VI. 125». Se wel (Willem) zyn leven VI. 134. Sille (Nicolaas de) zyn leven VI. 84.. Silo (Adarn^ Kunstfchilder VI. 212. Six (Joan) Dichter VI. 171. Siv van Chandelier (Joan) Dichter VI. 172. Slooten ('t Dorp) befchreven. V. 39 enz. Sloottrdyk ('t Dorp) befclireven V. 40* Sluizen cn Waterkeeringen III. 43. Smids (Ludolf) zyn leven VI. 139,. Spanje (Scheepvaart op) IV. 168. Spiegel (Henrik Laurensz.) zyn. leven VI. 70. Spinhuis (Oude) III. 167. Spinoza (Benediclus de) zyn leven. VI. 131, Stadhuis befchreven III. 8 tot 24. Stads Apotheek IV. 28. Stads Schooien IV. 16. Steenen Roeland weggenomen IV. 6b. Sieenwyk (Frans van) Dichter VI. 192» Stork (Abraham) Kunstfchilder Vf. 207. Struik (Nicolaas) zyn leven VI. 157 Sweers  BLADWYZER. | fiweers (David) zyn leven VI. 97. I Swhers (Ifaac) zyn leven VI. 93. . Synagogen der Jooden UI. 145» ,T. TANjé (Pieter) Kunstp'aatfnydcr VI. 218. Tekenfchool (Stads) befchreven IV. 50. Temmisck (Esbert de.Vry) zyn leven VI, 102. Thesaurieren Ordinaris hun Ampt VI. 19 enz. , Extraordinaris hun Ampt- VI. 28. enz. Timannus (Joannes) zyn leven VI. 63. Timmertuin (Stads) III. 34. Tooneclliefhebberyen IV. 45. Torens befchreven III. 37 e»z« Trekvaarten V. 90, Troost (Cornelis) Kunstfchilder VI. 217. Tulp (Nicolaas) zyn leven VI. 143* Turfmarkten IV. 73. U. ürk  B L A D W Y Z E R. U. Urk en Emeïöort (de Eilanden) V. 55 enz. V. Veer (Ellen de) zyn leven VE 77. Feeren op byzondcre Steden en Plaatfen IV. 127 toe 157. Vtlde (Adriaan van de) Kunstfchilder VI. 202. {Willem van dé) Kunstfchilder. VI. 202* Verbeterhuis befchreven III. 171. Verhoek (Pieter) Dichter VI. 175. Verkolje (Johannes en Nicolaas) Kunst» fchilders VI. 206 en 207. Verwer (Pieter Adriaan) VI. 158. Vischmarkten IV. 65. Visfcher ( Anna en Thoria Tesfelfchadé) haar leven VI. 73. Vissen^ (Roemer) zyn leven VI. 72. Vlaanderen en Brabant (Scheepvaart op) IV. 160. Vlaming (Pieter) Dichter VI. 182. Volder (Burchard dij zyn leven VI. 140. Voornaame Inwooners der Stad. Zie Inwooners. Voor*  BLADWYZER. Voorregten der Stad IV. 189 tot 236. Vondel (Joost van) Dichter VI. 167. enz. Vos (Jan) Dichter VI. 170. Vry (Fredrik de) zyn leven VI. 115. Vryheid der Stad IV. 190 enz. W. Waagen befchreven III. 29 tot 31. Waaien befchreven Hl. 44. Waaien Kerken befchreven III. 214. Waayen (Johannes van der) zyn leven VI. 130» Wagenaar (Jan) zyn leven VI. 152. Wagthuifen III. 36. Walraven (Ifaac) Kunstfchilder VI. 214. Wapen en Zegels der Stad IV. 194 enz. Wasfenaar (JSÏcolaas Jansz.) zyn leven VI, 128. Watergraafs Meer zie Diemermcer. Weesmeesteren hun Ampt VI. 22 enz. Wenix (Joan) Kunstfchilder VI. 199. (Joan Baptista , Kunstfchilder VI. 200. Wellekbns 1 Jan Baptista) Dichter VI. t8x» Westerkerk befchreven III. 100. West-Indien (Scheepvaart op de) IV. 174. West-  B L A D W Y Z E R Wcst-dndieshuis en Pakhuis befchreven III. 73. Willekens (Jaiob) zyn leven VI. 85. Willink (Daniël) Dichter VI. 181, Winter (Henrik de) Tekenaar VI. 226". Wisfelbank VI. 51. Wisfelhandcl IV. 175. Wit (Jacob de) Kunstfchilder VI. 216". Witsen (Nicolaas) zyn leven VI. 144. Wolters (Henriette) zie yan Pee, Wolzosen (Ludovicus) zyn leven VI. 129» Wynen (Oswald) Wynen VI. 227. Z. Zeeburg (de Herberg) V. 36. Zeeburg zie Diemerdyk. Zegel cn Wapen der Stad IV. 194 enz. Zoet (Jan) Dichter VI. 171. Zuiderkerk befchreven III. 98. Zwartenhond (Joachim Hendriksz) zyn leven VI. 86. Zweeden (Scheepvaart op) IV. 161. Zwitferland (Scheepvaart op) IV. 170. Zydewindhuis befchreven III. 207.