1027
F 35






TOT
NUT en VERMAAK;
mor het &aar
MDCCLXXX1II.
Met fraaije plaatjes verjierd.
Te AMS.TELDAM, By J. B. EL WE, Boekverkoop



AANWYZING
VAN DEN
VASTENAVOND , PAASCMEN en PINXTER, tot het einde dezer Eeuwen.
Taaï-f Vaftenavond. Paafchen. Pinxter-
1783 4 Maart, lao April. 8 Juny
1784 24 February.n dito. 30 Mei.
1785 8 dito, i27 Maart- J5 dito. 3 786 28 dito, I16 dito. 4 W 1787 20 dito. 8 dito. 27 Mei a78S 5 dito. 23 Maait. 11 dito. i-tfo H dito. 12 April. 31 dito.
1700 16 dito. 4 dito. i*3 Td,to'
1701 8 Maart. 24 Jtö. ,12 Juny
: 1762 21 Februay 1 8 dito. (27 Mei. , ÏS3 12 dito. !3i Maart. 19 dito.
1704 4 Maart. 20 April. 8 Juny i ^05 17 February. 5 dito. 24 Mei. : jlfb q dito. 27 Maart. 15 dito i tll7 28 dito. 16 April. 4 J«ny
3 7G8 20 dito, 8 dito. 27 Mei. K 5 dito. Ml^ 12
: ivSUÏ dito. Ixx Arril. 30 dito.



JANUARY; Louwmaand- XXXI,
1 JVoensd. Nieuwj. dag i a Dond. Leiplig j.
%Vrijd. Oudenaard j. Nieuwe |
4Sat, Eindhoven j. Igp'Maan.
5 Zond. ;Lucas2. Irijd, den 3. ]
6'Maand. Drie Koningen.
l\JDmgsd. Kasfel j.
8 Woensd.%' Omer j.
oDond. .Middelb. p _ „
xdVryd. Parys j. ^Eerne ïi|si. Hyginik l#Tar5
12'ZOND. Opölt. LUC. 2
33'Maand, Koppermaand.10*
i^Dingsd.s. Pontiaan.
15 IVoensd Paulus.
16Dond. SBrugee j.
WFryd. s, Anthouius.
18^. s. Peterftoel. |P| Volle
jo'Zond !H.N.Jef.Jo.2. j
20 Maand, Fab- en Sebaft. |
2i\Dmgsd. s Agnes J8« .
aa/^bmj-i/jYsfelrode j.
2*^Dond. jOorfchot j.
%AVryd. lAntwerp- p.
2 k Sat. s Paul. bekeer»
26Z0ND. iMatheus 8. Laatltelj
27 Maand. jTilburg j. j vjr quart, J
28 Dmgsd. Herenthals: j. 'Zondag tieni
29 tVoensd. Emmerik j. 26.,
30 Z>o^. iGeersbergen p.|
31 IjLsik j» \



FEBRUARY ; Sprokkelm. XXVI1T.
i)Sat. Gelder j. AjNieuwe 2 Zond. ' aria LigW* Maan $ Maand. Rouaan pf Saturdag JPmgM< Arnemuidenj. den u
5 IViensd. s Agatha.
6 Oond s Dorothea. 2 Frifd. I^Iioort j.
8 Sat (lend p. ! qZond. Matheus'13- Eerfte
\oMaand. Bremen j. >3ffi/ quart.
nDingsd. Roermond j, \Z-.tuiag den \\iWoensd. Fnlalia. 9* a3 Dond. Gregorius. '14 Vrijd. ; Valentyn. Xx^Saf. |ïperen j. ?i6Zond. Septucgefima» 67Maand. Rees j. fef) Volle
izDinqsd. Simeon. yzs pi*»»
10 JVoensd. s Bonifacius. Mandag
zo Dond. Maftricht p. fen 17.
|i ^rf. Pipinus.
22 Stff. 's Pieterftoel.
23Z0ND. Luc.8. 1
24 Maand, s M^hfs* ffi. Laatïte
iiDwesd. Gouda j. quait.
,6fTwrf, Neftor W
27 Ztoz?^. iHerenthals p. *4;
2%Vryd. Lupiciuus, I



MAART; Lentemaand. XXXI.
1 Sat. Bourdeaux j.
2 Zond. Qrrinquag. L.18 oiMaand Haarlem p. (f^Nieuwel ^Dingsd. Vaftenavond. nIP Maan '5 JVoensd- rfsdag. Maand, den
6 Dond Zwol 1. 3-
7 Vt yd s Thomas, i
8 Sat. hilemon. 9'Zond. Quadrag. M. 4.
\o\ Maand. Utrecht p.
-uW/ngsd. Amfterd. lootd. ^Eerfte j
12I IVoensd. s Gregorius. vfo^ quart. j
\ADond. Texel Ich. Dingsd. dm\
lAVryd. Schiedam p» u.
i^Sat. Zwol p.
lojZoND. Math. 17.
17' Maand. 4arderw« p.
1%'Dinqsd. Montfoort p. Volle I
ïyfVomsd. Amft. »/.WMann f
26'Dond^ ■ Grave p. Dingsd. dm
2i\Vryd. s Benedi&us. 18.
22 ia/. |Bos , Halfvaft.
23 Zond. jLv.cas n. j
24 Maand. Wilmltad p. 2~}\Dingsd.Mariii. Bood/. ^T
4 IVoensd. Lndgerus. (fV <
2\ Vryd. |Gou(inaan b. > _ 0 1
25 Sat. Euftatns. '33"
30 Zond. Joanues 6.
31 Maand. 'Amersfoort p.



APRIL; Grasmaand. XXX.
1 Dingsd. Muiden p. Nieuwe
2 IVoensd. Wyk b. M0 Maan
3 Dond. Zwol p. Dingsdag qVryd. Hildebertus. \den u
5 Sat. Vincentius. |
6Zond. Joannes 8. 1
7-Maand. 'Naarden p.
8 \Dingsd.W a geningen p.' ^ -
g\/Voensd.hoenen p. i'11f|iiG ~? io'ZW. Naardeiv b, (l"art' ri'^ryA Yiaanen p. {^ensd. den xzSat. Bos b. 9'
13 Zond. '•Palm zond.
14 Maand* Wyk j-
15 Dingsd. Weesp b.
16 IVoensd. Hoorn p. ' ,r
17 Dond, Witte Donderd. Volle rtVryd. rr^.W Maa^
19 <5W, iWyit 0, J
20 Zond, PaafchenM 16.l7\21Maand.2 Pmfehdag. <
'1221 Dingsd. Weesp b. 123 ^ó^j^.jWoerden b. i 24Dond. jVoorfch.k.enp. ^Laatfte \2s\Vnjd. s Marcus. j\\Vquart, ! 2è\Sat. Edam b. Z?»«£^ de» ^27 ^ond. Joannes 20< 24. ; a8)Jlf«a»'/. |Wyk b. 1 ' 2Q\Dingsd. Weesp b. | 3o,/Tc«««-/.[rhiel b.



MEI; Bloeimaand. XXXli
iDond. s FhiU en 8<X-\^*™*"*
$Sat. Vinding. Wond. den i.,
4'Zond. s'Hage k, ƒ. 20.
51Maand. Purrnerend b.
ti\Dmgsd. Weesp b.
71Voensd. Purmerend p.
^Dond. iGroningen p.
a'Vryd. ;Wyk b. *m Eerfte
iq'^/. 'Zwol b. >^quart. 11 Zond. 'joanneS l^ Vrijdag den 12) Maand. >Embden j. 9. i^Dingsd. Weesp b. i^PVoensd.Sneëk ']. 16 Dond. 'Nim. p. ïdVrud. jUbaldus, 0^ Volle ïéSat. jTorpes. W Maan
18'Zond. ijoannes 16' Vrydag den i^Tf/^^JPrudentiana. 16. 20IDingsd. iBernardinus. 2i\fVoensd. Weesp p. 22,Dond. Soelmond p. _ - - J a3yryrf. PhUipp.Nerius. gf 24.'5Vrf. Toanna. l/^1 j'
2Jzond. joannes 16. H 26< Maand, Dag. 23-
27 Dingsd. Joannes.
28 tVoensd.-Gevm'Aïius.
igDond. Hemelv. Chrifti /gp^Nieuwej So Vryd. Wasf. p. j>llP'Maan j 31 [Zwol p. j Sat. den 3^



JUNY; Wiedemaand, XXX.
i.Zond. Joannes 15. 2 Maand. Utrecht p2 Dii.gsd. 'Laren p. 4 JVoensd. Scboonh. j. S\Dond. Utrecht 1. èlVrijd. Enkh. j. 7\Sat> Valïendag, 8 Zc«d. ,/W/<?r.Joa.i4. <^ Eerfte dMamd. 2 Piuxmdag. i^quart \ó Dingsd. IZwvndrecht p Zond. den %. , 11] JVoensd.'Am'd. lootd. ■\2\D0nd. Amft. lootd. lyVryd. Dort lootd. 14!^/' Quatertemper. J5 Zond. /ƒ.Z)«w. Lu. 6 Vol!e 16 Maand, Wyk p. w M aan
\i7 Dingsd Schag. d. ^ J4«
\% JVoensd. Loosdr. p. \19\D0nd. II. Sacrament, ho\Vrtfd. \Bos j.
hitSai Deventer P. ^Laatfte
'22 Zond. Lucas 14. jPquart
h^Maakd. Vajïendag. ^ dm J :
[24] Dingsd. jan Baptijt,
25 JVoensd. Ysfelft. p.
\ï6\pond. Texel j.
wftVnjd. Cresfens.
p8 S«/. VkJIendag. dSflSjk Nieuwe
j/2 Zond. s F. en P. L. 15.,^!^ Maan
\o Maand, s Paul. ged. Xfianii^ dm
>20.



JULY; Hooimaand. XXXI.
1 Dingsd, Purmer: p.
2 Woensd* Haarlem h
3 Dond. Gieslën pi
4 Vrijd. ;Delfsh. k ^,Sat. Schiedam ka,
6Zond. Lucas 5. TrPrf>% Maand Schiedam p. jjj^art
8 Dingsd. Leiden ka. ^Zand 'den
9 WW*. Utrecht lootd. Maand, aen xo-Dond. Leiden j.
\iVryd. Soelmont p. 12 Sat Nabor en Fel. 13Zond. (Matth. 5.
14 Maand, Utrecht k. Volle
15 Dingsd, |Apoftelfchei. %£J Maan
16 £Fb<w^. Reinildis. Maand den
17 Dond. iAlexius. 14, \%Frijd. Texel fchaap.
■tg Sat. pBernulphus., 20 Zond. ;Hons.b>Mar 82i\Maand. Breuk. k. (fi^ Laatfte 22\Dingsd. s Maria Magd v*^ quart. 23[JVbéftsd Dev- j. Maand, den
z^Dond. 'Vaflendag. [21. z^Vryd, 's ffacob. j 26;^/. s Anna. 27'Zond* iGoud. k.Mat.7.' 2%'Maand. Wyk k. <É^^ieuwe zgDingsd. 'Martha en Fel. Maan j ^oWoensd. Grol p. <^ 31 Z><?#tf, Beemfter k. '29.



AUGUSTUS; Oogstmaand. XXXI.
1 Vryd. s Pietersband.
2 Sat. Portiunculai 1
3 Zond. Lucas 16. )
4 Maand. Utrecht p«
5 Dingsd. Maria. ^|Eerfte 6JVoensd. Transf. Chris. >$iF quart. *2\Dond. Wyk lootd. \Dingsd. den tiVrurf. |Wyk p. 5-
9 iSW, \Vaftendag.
10 Zond. ;s Zaw. Luc. 9J
11 Maand. Gron. p,
12 Dingsd. Waalw. p. Volle
13 JVoensd. Rbtterd. f. %g/ Maan
14 "Dónk, Vaftendag. Dingsdag ji$ Vryd. ■Maria Remslv.den 12.
3 6 Sat. Étonnikkënd.k. •
57 Zond. iLucas 18.
s8 Maand. Hartjesdag. |
39 Dingsd. Lis p. r Laatfte
£p IVoensd. Hondsd. eind. quart.
tel Z)o»<*. iRotterd, lootd-Dingsdag
ba gp^, (Èdam j. «fe* 19.
Ett'&il \Vaftendag. \
Pa4|ZoND. s Bart. Rott k.
Maand, Lexmont p-
Dingsd. iTergoes j. W\ JVoensd Loenen p. /Éj^>e«we 'a&Dond. (Abcoude p. W Maan ■zdVriid. 's Jan qlith. JV>-nsdag ^o\Sat iNaardffi p- den 27. ki Zond* Luc, io-Muid.k



1 Maand. Minden p. j
2 Dinqsd. Gend p.
a//0;wrf.:Alk. . I^FerMe j
iDond. '^wol 1. 0# quart.
ï JW. iSchojonrew. p. ' Woensdag
ISat. iEleutherius. den 3.
7 Zond. |L. 17. Weesp k.
^Maand. Maria geb. I
q\Dmgsd. Worcum i. ' io/Jowwtf.Tertólen j. jmVo,,e j xx Dond |Rofendaal j. Is/Maan izFryd Terveen \. Woensdag x^Sat. Heusden p. den 10. 14'ZoND. Math.6.)J<verh.; x^ Maand. Amft. lootd. x6,Dtngsd. [Amft. lootd. xf JVoensd.s Lamb. ' x%Dotni. Gros. j. ^Laatftei \d\Vryd. Quatertemper. quart. 20 Sat. Vaftendag. Dond, den '21 Zond» Luc. 7.Amft.k.i8^ 22 Maand. Leiden 1. \ z^'Dingsd. Linus. 24 JVoensd. Terfchelling. b.' z^Dond. Brakel' p,
26 Vryd.- Edamp, |S|ökNieuw j
27 Sat. Baren p. *9 Maan l
28 Zond. Luc. 14. Vrijdag dm 29Maand. Utr. p. sMich.26, %o\Dingsd. js Hiro.nimus. j
SEPTEMBER; Herfstmaand. XXX



OCTOBER; Wynmaand. XXXI-
i,JVoensd.'{Th\e\ p. niDond. jGoeree j. ^IVrjd. JLeiden ontz. ^jjh Eerfte qlSaï. Texel b. 4# quart.
$JZond. (Matheus 22. Vryd, den 3. b\Maand. jTexel i'chaap. 2\.Dingsd. jWeesp b. $i/^oe;zjY/.Alkm. ontz. g\Dond. jSchagen b. ïd\Vryd. s Viftot. Volle 11/«Sta. Boere Zat. %xJ Maan : 12 Zond. [Math. 9. Vrijdag den
13 Maand. Purmerend b. 10. | 14' Dingsd. iWeesp b. \ JVoensd. Purmerend p. ! zè Dond^ Alkm. Varkem
J7\Vryd. Amersfoort p. jigLSta. Alkmaar b. Laatfte : 19'Zotfn. Math. 22. quart. '\.20\Maand. Amft. Varkem. Sat. den 18. i2iii?/';^x^. Weesp b. j f 22; JVoensd. Woerden b. Y^Dond. Maarden b. / \zA\Vrijd, Haarlem b. lolita. lUtrecbt b. EoZond. Joannes 4. (©)^'Teiwc Wy\Maand. \ Vaftmdag. W Maan i'aglZ?!»/^. s Sim.ew gud.Zondag den 2o JVoensd. Wyk b. [26. 00 Dond. Gouda b. } li /^/rf. Vatltndag*



NOVEMBER; Sagtmaand. XXX.
ïSat. Allerheiligen. j^ShEerfte 2 Zon d. Allerz. Mat. 18. ^ quart. • 3 Maand, s' Haaga b. Sat. den i. 4Dingsd. Weesp b.
IVoensd. Schagen b. 6 Dond, Lis b. i\Vryd. s Willebrordus. %\Sat. Grol j-
oiZond. Matth 22. /g^N Volle idMaarifti Hoorn b. Maan xi Dinqsd. s Maarten. Zond. den g. \%Woensd. Alkmaar b. \l Dond. Alkmaar p x^Vryd. Schied Varia t5vita. Texel fchaar. ióIZond. .Mat g.Zaind.k i7Ufo««^ fforcum p. Ire l
xgWoensds Elilabeth. Maand, den
20 Dond. Lis b. *7*
21 Vryd. Leiden b. 22lS^/. Alkm. la.
•23;Zond. Math. 24. Ixdf^Nieuwe ZAfMaand. schoort b. Maan 25\Dmgsd, s Catharina. I^^' ztiWoensd. Vb slinken b. I 2j\Dond Lis b. 2® Vryd Alkmaar la. 291^/. \Vaftendag. .30,Zoüd* ILuc. ai, s



DECEMBER j Wintermaand. XXXI.
\\Mciand. s Eloy. «fto^ Ec-rfte
2* Dingsd. Bos j. nJp' quart-
^JVoensd. s Franciscus. Jhaand. dm 4 Dond. s Barbera. i. S\Vryd. Sabbas. 6'Sat. s Nicolaas. j 7;Zond. Matth. ii, | %Maand. Maria Ontf. ^ Vo'le ^Dingsd. Lions j. t~Ji\laan io^;^ Me!chiades. ] Maand, dm
11 Dond Rodenburg j. tg.
12 Vryd. Joachimsdal j. j^Sa't. is Lucia.
14 Zon d. Jjoannes 1.
15 Maand, iïcngelvecn j
16 Dingsd. [Helmont j.
17 ^oê.v^vNamen j. j
i%Dond. Wunibaldus. Laatfte
19 Vryd. Quatertemper, quart.
20 Sat. Vaftei: dag. JVoensd. den
21 Zond. Lucas 3. I17. \22\Maand. Halle Bevaait.j
: 23 Dingsd. Yver de vulJem.;/*^),Nieuwe ■ 2 4 Wocnsd. Va ft en dag. 1 vj$$ M a au : 2 5.Dond, Kersdag. Dingsd. den
[26,Vryd. 2 Kersdag. 23. f27'Sat. s ffïan Evang. [!28Zcnd. Onr.Kind. L.£. ^vEerfte VtdMaand Thomas Canr. «^37 quart. ho,Vingsd Savinus. D.;.gsd den kiPVoensd s Silvefter. 130.



DE VIER GETYDEN DES JAARS 1783-
De Lente zal beginn. den 20 Maait. De Zomer 21 J uny."
De Herfst 23 S?pt.
De Winter 21 Dec. .
In dit of aar is.
De Zonnecirkel 28.-
Het gulde getal» 17,
De Epafta. 26.
De Zondagsletter. .E.
De vteefchtyd is 9 weehen en 4 dagen.
Septuagefima den 16 February. Vaftenavond den 4 Maart. Paafchen den 20 April. Hemelvaart Chrifti den 29 Mei. Pinxter den 8 Juny. Advent den 30 November.
De Quatertemperdagen zijn,
De eerfte den 12. 14 en 15 Maart
De tweede den 11. 13 en 14 Juny.
De derde den 17. 19 en 20 *>'ept.
De vierde den 17. 19 en 20 Dec«"



VAN DE ECLIPSEN DES JAARS 1783-
Tn dit Jaar zullen vyf Eclipfen voorvallen.
De eerfte zal zyn aan de Zon den 3 Maart.
De tweede aan de Maan den 18. Maart, 't begin by ons te zien.
De derde aan de Zon. den i. April.
De vierde aan de Maan , den io.September, 't begin by ons te zien.
De vyfde aan de Zon den 26. Sept ember.
Vacaktiek voor den Hovevan Holland.
De Vacantie eind den 11 Jan. begint den 28,Feb. — 9 Maart, begint den 11. Apr. — 27 April, begint den 6- Jan. — 22 Juny. begint den 31. July — 7 Sept. begint den 23. Dec.
Voor Amsteldam.
De Vacantie eind. den 13 Jan. begint den 19 Apr. — 20 Mei. begint den 7 Jun. — 28 Juny. begint den 19 July — 23 Aug. begint den 13 Sept. — 4 Oct.
begint den 20 Dec,



X>m iemand die met drie dobbel-
fteenen geworpen heeft te kunnen zeggen, welke oogen boven en •welken onder liggen , 'zonder de fteenen gezien te hebben»
'S':sl dat iemand de volgende oogen geworpen heeft;
3 <*. 2.
Zeg hem dat hy het eerfte getal met 2 muhipliceere ; by het komende 5 addeere ; het beloop met 5 multipliceere ; by het product, het tweede getal addeere 5 het derde getal achter het beloop daarvan {lelie , en u het komende getal zegge. Van dit getal trek a tous 250 , zo zult gy een. getal van drie letters overhouden . en deze letters zullen u tevens aantoonen welke oogen uw party boven eeivojpen heeft; als uit bet volgende ilykt;
3, 't eer.



VE RMAAKELYKE
3, 't eerde getal,
muit.
6
5
—- add. i ï
5
—■*- muit
55 \ * 6 tweede getal.
6t.2 het derde getal. 250
fub.
reft 362 of 3. 6. 2. de begeerde oogen.
Het is vervolgends gemaklyk om te weeten welke oogen onder liggen , aangezien op een' dobbelfteen, de oogen van twee tegen elkander overgeïtelde zyden , altoos zeven uitmaaken, dus zullen de onderüe oogen in dit geval zyn
4- I> 5-
Tweede voorbeeld tot overtuiging. Laaten de begeerde oogen zyn,
I. 5- r-
X



UITREKENINGEN, i
2
2
5
7 5
35 5
40=1 250
15 t of 1. 5. 1. als èoven > en de öndëfftè, oogen zullen «yn, 6. 2. 6.
Om



Om bet zelfde te rekenen d'at ie* mand , die in eene andere ka- • tner is, gerekend heeft.
TTot deze kunstrrek worden twee1 meer ervarene rekenkunftenaars vereifcht, om dat de rekening ligtlyk ini moeijelyke brooben kan vallen.
Om het begeerde ter uitvoer te bren-: gen , zo maak eer gy uwen paityj naar zyne kamer laat vertrekken, een: goed atcoord : zeg hem dat hy eeni getal , mag zetten naar zyn goedvind den; dat hy h^t moet vermenigvuldig gen met 6, het product divideereni door 4 ; het quotiënt muhiplice jrem met 8 ; het komende product divid3eren met q enz,, dit kunt gy hem laaten vervolgen zo dikwyls ais u zal believen ; ook kunt gy de genoemde getallen naar goedvinden verkiezen; aW leenlyk moet gy wel onthouden wat gy hem bevolen hebt te doen-
Zeg hem wyders dat hy zyn laatft' komende getal divideere door het getal dat hy eerft opgezet heeft; by bet
quo



V E R MAAKELYXE enz. Éüotiênt, 't gemelde getal voege en u het beloop daar van zegge ; waarna ey hem al zyn gerekende zult verwonen. Zet ten dien einde zo dra uw party vertrokken is , ook een willekeurig getal voor u,en doe daarmede volgends uwe gemaakte affpraak, waarna gy verzekert- kun; zyn, dat 't quotiënt 't welk gy bi'5-omt door uwe deehng met uw opgertelde getal , het zelfde zal weezen als het quotiënt dat uw party dor gemelde deeling bekomen heef . Fhdtèn gy derhalven van het getal dat hy u is Komen openbaar, n , 'dat quotiënt trekt, zult gy het getal dat hy opgezet heeft bekomen; wiïth daarom al uw gerekende uit, en hervat het zelve met het getal dat uw party vevkoozen heeft, zo zult gy ongetwyfeld bekomen, het geene hy in de andere kamer gerekend heeft ; en hoe (heller gy deze herrekening zult kunnen doen , hoe meer vermaaks de kunlttrek zal wrfchaffen. '
La t uw party het getal 7 voorzig gefteld > en, volgends afipraak , dus gewerkt hebben;



VERMAAKELYKE enz.
7 6
7 JL
komt 8J- het getal dat hy u operrbaart.
Stel dat gy het getal 16 verkoozem hebt voor u te ftellen, zo werk daar-( mede volgends affpraak, als volgt; 16 6
quotiënt als dat van uw party ('zie by A) , het geen te toonen was.
Wok-:



Wonderbaar geheim brieffchrift, dienjlig voor alle Landverraders.
m v n heer!
D<?z£ dient om UEd. op uw verzoek het volgende voorbeeld van geheim brief('chrift te doen bekomen.
<?\)6: a!cf<?oo6,!0?:oo G::= £,0 co3„!O^g:*:0¥oo:=:? I3::6:0 $JzfQ(£zZ: V:$ocy
ü?'Z^29() tor aan zult gy
uwe vordering kunnen toetfen. Zvjt voords verzekerd dat ik ben , en altoos zal blijven ;
JlïN heer!
UEd, Dienaar en Vrind.
N. N.
Het figuur dat zulk een brief maakt is zekerlyk ten uiterften wonderlyk , zo dat ook de fchranderfte niet zou durven aanneemen , dien , zonder den Heutel te hebben te ontcyfferen. Gemelde fleutel moet vooraf, by de briefwisfelaars bekend zyn; zie hier i denzelven.
a. 3



GEHEIM BRIEFSCHRIFT.
b § p
c ; q v
d 3) r ^
e : s
f O t Eoo
g ut
h £ va
i ? ^3
k ? x 4
1 ! y 5
me z $
n O
Alle de in den brief voorkomendel Char-akters, naar dezen Jleutel in letters veranderd hebbende , zal men dl volgende woorden bekomen ; o»«< vloot zal niet weer dan twaalf fchepn fterk weezen , waaronder flechts viet van linie.-
Op deze en dergelyke wyze kal men veele andere fooiten van geheim* brteyen ichryven.



Hei LUIDEN öetc POORTKLOKKEN.
AMSTELDAM,
Verlengen.
[Den 22 Jan. 's morg. ten half 7, 's ay» ten half 5.
8 Febr. 's morg. ten 6 , 's av, ten 5. ! 24 dito 's morg. en 's av. ten half 6.
14 Maart 's morg. ten 5 , 's af. ten 6. ! 28 dito 's morg.als boven,'s av.ten half/. 1 ïo April 's morg. ten half 5, 's av- ten 7* !22 dito'smorg.als vooren.'sav.ten halfk* 7 Mei 's morg. ten 4 , 's av. ten 8. Dus bly ven de Poorten ftaan, tot het
Verkorten»
[Ben 8 Aug. 'srnorg. ten half 5 , 's aw
ten half 8. 115 dito 's morg. ten 5, 's av. ten 7.
9 Sent. 'smorg, ten half 6,.'sav*te»
half 7.
! 21 dito 's morg. als vooren, 's av, 3 Oft. 's morg. ten 6, 's av. ten half 6.
;2i dito 'smorg. ten half 7, 's av. ten 5. é Nor. 'smorg. ten 7, 's av. tên Jtalf
B -Dm



Pus bïyVen oeFöÓftefïWederom ftaan,tot! den 22 January; en in wat tyd van 't t Jaar 't ook zy, kan men voor i Stuiv. 4e perfoon, tot half 10 uuren in en «it de Stad komen, doch laater nier.
HAARLEM.
Verlangen.
Den 8 January 's morg. ten half 7, 's ai", ten half 5.
% Feb. 's morg. ten 6, 's av. ten 5. 3& dito 's avonds ten half 6. 33 dito 's morgens ten half 6^
4 Maart- 's avonds ten 6. 33 dito 's morgens fen 5. a8 dito 's avonds ten half 7.
1 April 's morg. ten half 5 , 's av. ten 7.' 36 dito 's avonds ten half 8. 30 dito 's morg. ten 4.
1 Mei 's avonds ten 8« ao dito 's morg, ten half 4, *s av. ten half 9. Juny blyft als vooren.
Verkorten.
Den 26 July *s morg. ten 4, 's av. ten %
S4 Aug. 's av. ten half 8»
aa dito 'smorg. ten half &«
©9 Aug. 'sav. ten 7. .
32 Sept. 's morg. ten 5 ,'s av# ten halt 7.
2£ dito 'sav. ten 6.
»z 's morg. ten half f.
v Dei



Den 10 0&, 's avons ten half S* ï8 dito 's morgens ten 6. 25 dito 's avonds ten 5. 30 Novemb. 'smorg- ten half 7. »2 dito 's avons ten half 5. 30 Nov. 'smorg. ten 7. 4 Dec. 's avonds ten 4* De Groote Hout- Zyl- en KennemerPoort, zyn altyd tot 11 uitren 's avonds open, en de Spaarwouer Poort, met het aankomen van de laatfte Schuit van Amfteldam. Men kan ook door alle de Poorten,de geheele nacht, voor 30 Stuiv. bin*. nen de Stad komen.
LEIDEN en GOUDA. Verlengen, Den 15 January 's morg, ten half 6, tot
Leiden ten 6, 's avonds ten 5. 1 Feb. 'smorg. en 'sav. ten half d, »5 dito 's morg. ten 5, 's av. ten 6, i Maart 's morg. ten half 5 , 's av. ten half 7.
15 dito 'smorg. ten 4, 'sav. ten 7, x April 'smorg. ten half4,. 'sav. ten half 8.
15 April 's morg. ten half 4, 's av. ten 8. 1 Mei 's morg. ten 3, 's av. ten half 9 15 dito 'smorg. ten 4, 'sav. ten 9.J j Juny en July als vooren. Verkorten. Ben 1 Aug. 's morg. ten half 21 '$ avoh'dg ten half 9*
£ % Dm



'Den 15 Aug. 'smorg. ten half 4,'sav.tenS 1 Sept 's morg. ten 4, 's av. ten half 8« 15 nito 's morg. ten halfs,'s av. ren 7.
1 Oft. 's morg. ten 5, 's av. ten halt 7. 15 dito 's morg. ten half 6, 's av. ten 6. 1 Nov. 'smorg.en 'sav ten half 6,teLei-
den 'smorg. ten 6. 15 dito 's morg. ten half 6; te Leiden ten
6 , 's av. ten 5. 1 Déc. 's morg. ten half 6> te Leiden ten 6, 's av. ten half 6. U T R E C H T. iVertengen. Den 1 Jan. 's morg. ten 6,'s av. ten halfs, 15 dito 's morg. als vooren, 's av. ten 5. 1 Febr. 's morg. ten 5, 's av. ten hall 0. ic dito 's morg. ten 5, 's av. ten 6. 1 Maart 's morg. ten half 5 , 's av. ten ihalf 7.
15 dito 'smorg. ten 4, 's^av. ten 7. \ April 's morg. ten half 4, 's av. ten
>half 8. ., . 0
i c April *s morg. als boven, 's av. ten 8. ï Mei 's morg. ten 3 > 's av. ten halt 9. 1 c dito 's more. als bo\ en, 's av. ten 9. 'Tuny^en July bh/ven als vooren. Verhorten.
Den 1 Aug. 's morg ten Tialf 4»;s av. ten half 9.
i5 dito 's morg- als boven, 's av. ten 8\ Sep. 's morg. ten 4, 's av. ten ha tg. 15 dito 'smor& ten half 5,'sav.ten hatf|-



t Oft. »s morg. ten 5, 's av. ten half 7.1 Pen 15 dito 'smorg. ten half 6, 'sav. ten 6. J 1 Nov. 's morg. ten 6, 's av- ten half 7.1 35 dito 's morg. als boven, 's av. ten 5. 1 Dec, 's morg. als bov. 's av. ten half 5, E O O R N.. I Verlengen.
Den 15 Jan. 's morg. ten half 7*'s av.ten 5.1
1 Feb. 's morg. ten 6, 's av, ten half 6.. 15 dito 'smorg.. ten 5 , 's av. ten 6. 1
1 Maart 's morg. ten 5 , 's av. ten half 7* j 35 dito 's morg. ten half 5 > 's av. ten 7. j>
1 April 's morg. ten 4, 's av, ten halt 8.1 35 dito 's morg. ten half 4, 's av. ten 8« |
i Mei 's morg. ten 3, 's av. ten half 9.. j xs dito 's morg. ten 3 , 's av. ten 9. Juny en July blyven als.vooren. Verkorten.
Den 1 Aug. 's morg. ten 3,'s av.ten half 9.; *5 dito 's morg. ten half 4 , 's av- ten %.\
x Sept. 's morg» ten 4, 's av. ten half 8« 35 dito 's morg. ten halfs , 's av. ten 7.'
1 Oft. 's morg. ten 5, 's av. ten half 7. j 35 dit© 'smorg. ten half 6,'sav. ten6..f
1 Nov. 's morg. ten 6, 's av. ten half 6. 3 5 dito 's morg. ten half 7 , 's av. ten 5.1
ï Dec. 's morg. ten. half 7 > 's av. ten ialf5- • E..N KH'UIZE N.
Verlengen..
Wtn 8 Tan. 's morg. ten half 7, 's av ten I
W 5> J I
B 3 Deal



Den ï Febr. 's morg. ten 6 , 's av. ten 18 dito 'sav. ten half 6. 23 dito 's morg. ten half 6. 4 Maart 's avonds ten 7.
13 dito 's morgens ten 5.
18 dito 's avonds ten half 7.
1 April 's morg. ten half s > 's av. ten 7. 16 dito 's avonds ten half &. 20 dito 'smoraens ten 4,
1 Mei 's avonds ten 820 dito 'smorg. ten half 4 , 's avonds ten half 9.
Juny blyft ais vooren.
Verhorten.
Den 25 July 's morg. ren 4 , 's av. ten 8»
14 Aug. "s avonds ten half 8« 22 dito 'smorg. ten half 5.
29 drto 's avonds ten 7.
12 Sept. 's morg. ten 5 , 's av. ten half 7. 26 dito 's avonds ten 6.
1 Oft. 'smorg. ten half 6. 10 dito 's avonds »en 6. 18 dito 's morgens ten 6. 25 dito 's avonds ten 5. 10 Nov. 's morgens ten half 7, 12 dito 's avonds ten half 5.
30 dito 's morgens ten 7»
4 Decemb* 's avonds ten 4.
pry



P R Y 2 E N
VAN HET
KLEIN ZEGEL;
li Een 3 ft Zegel koft — 5 ft»
6 — 9 lfc.
12 — 16 ft.
15 1-:
2\ I gl. II ft.
3o ! gl, ïg ft.
48 —— 3 gl- 2 ft.
3 Gl. 3 gl. 16 ft.
4 —! 5 gl-
ó 7 gl. 11 ft.
8 I0 gi
9 " gj. 5 ft'
16 ■ 20 gl. ——
18 22 gl. 10 ft.
24 — — 29 gl. 15 ft.
GEBRUIK van het ZEGEL.
Himrcedulien.
Het beloop van alle de huurjaarenby elkander gerekend} wanneer dezelven bedragen,
Ben» de 50 gl. een Z. van 3 ft. koft 6 ft, Bovi de 50 tot 100 gb — 6 jo — B 4 $QY>



33ov. 10© tot 200 gl. 17 ft.
200 - ÓOO 24 Igl>12
■■ • - 600 - 1000 3 3-18 -
- - - 1000 -2000 6 gl- 7-12 -
» - - 2000 - 3000 - - - 8 gl. 10- 2 3000 - 4000 - - - 12 gl. 15- 2 -
- t - 4OOO - ÓOO© - - - 16 gl. 20- 2 --- 6000 -I2000 l8 gl. 22- 12 -
* - - i2coo«n daarboven 24 gl. 29- 16 -
De Copyen der Huurcedullen moeten allea,zonder onder fcheid, op eenZegelvan 6 St. gefchreven worden,tenzy de Huurcedul zelve op een 3 ftuivers Zegel ware, wanneer de Copy mede maar op een Zetel van 3. Stuivers moet ftaan. 1EESCEDULLEN ter BRUILOFTEN en BEG RA VENÏSSEN, voor Perfoanen welken bezitten. Van iGoo tot 3000 gl. eenZ.v 6 ft-/ e: I9
3000- 5000 12 ft. - o: 16
6000- 12000 24ft. - i:n
32000 - 25000 3 gl.- 3 :i6
25000 - 100000 6gl.-7:12
300000 en daar bov.--- I2gl.-is: o
TESTAMENTEN. Van een' Testateur, bezittende jmnd. dan 1000 gl. een Z. van 1 gl. 5 ft.
Van 2000 tot 4000 gl - 3
Van 4000 - - 8000 6
Van 8000 - - 20000 9 - - - -
Van 20000 50000 12
Van 50000 - - iwooo - ••24 — -
OBLI-



obligatien; -
Tot ioo gl. op een Zegel van jrfjfc
. 200 - -- -- -- 1
---- 600 ------- 12-
---- 2000- ------- 24-
Boy, 2000 - ------ 4° *
Ten HUWELYKS AANTEKENEN gaande, betaalen de Perfoanen , het. Zegel daar onder gerekend s
Die gegoed zyn onder de ^ ;
2000 'gl. yder 3 gl. is/ m 6000 - - - 6 gl. - ia'-ifr 12000 - - - 15 "gl' " 31: ir bbv. 12000 - - - 3° E1- _ 63: 3
CONSENTCEDULTJES BEGRAVINGE, betaalt men op d& SECRETARY volgends de Nalaat tenfchappen.
Van 2000 tot 4000 gl - ƒ 3' ar 4000 - 6000 gl. ■* 6 : a 6000 - 12000 gl. - 15 : 16 12000 en d aar boven - 3* J



WAAUWKEURIGE ONDERRICHTING,
Wegens de Posten, Wagens, Schepen en Schuiten; derzelver vertrek &c« Alles naar orde van het Alphabeth,om gemaklyk gevonden te kunnen worden.
A.
Alkmaar , alle dagen een Schip, vertrekt 'smorg- ten 9 uuren, behalven dien vaart 'er, Maandag middag om 2 uuren nog een, ligt op 't Water over de Karnernelkfteeg.
j Alphen , 'sMaandags van't Rókkin, om 12 uuren.
Aalsmeer, Maandag ,Woensdagen Vrydag een Schuit, 's midd. ten 12 uur.
Amersfoort, alle dagen ten 8 uuren een Schip; maandag ten 12 uuren nog een.
Ankeveen , alle Maanda. ecnSchuit. Arnh em, alle weeken Woensdag,en in de drie Wintermaanden om dc 14 dagen, een Schip,ligt op 't Rokkin. De Postwal&iï vertrekt alle dagen Zomers's morg. Hen 6 uuren, en 's Winters met het openen



w>n der Poorten, van de Cingel tegen over de Lut. O. Kerk. Van Arnhem vertrek 's Maandags,WoensdagenVrydags morgen , ten 6 uuren een Postwagen op Keiden, van waar alle dagen een Wagen op Aken,en tweemaal ter week oyFmnk-* fottaan de Main vertrekt: behalven dien kan men met S&MilheimmerPostwag.v*w Keulen op Frankfort ga an. V an Arnhem vertrekt een Postwag. Maandag en Donderdag over doesburg op Bergen, Dahtzig en Koningsbergen; wanneer op het aankomen van dezen te Doesburg een Wagen vertrekt naar *<unfter enOsnabr; Van Munfter Woensdag en Zaturdag 's morgens, vertrekt 'er een op Kas ft, van waar men daadlyk nadeszeifsaankomst, op Leipzig , Dresden , geheel Polen , Site* fièh , Bohemen , Oostenrijk, Hongaryen enr Turkyen afgaan kan .Van iTaj/i?/rydteen Wagen over Koburg en Bamberg opitoarenberg; vnn daar op Augsburg, Trenten, Padua , Venetiën en door gantsch ItaHen.
Wanneer men van Doesburg ov.Berfr/n reist,komt men eerst te vinden, van v .ax men over Leeze en Harburg na#. burg% en van daar op gantsch Denemarken kan komen.
Te Koningsbergen aangekomen zyn* de,kan men op alle Steden van Courland, Lffland, Germerland enz. vertrek&en.
E 6 H*



WAAUWKEURÏGE ONDERRICHTING,
wegens de Posten, Wagens, Schepen en Schuiten ] derzelver vertrek &c« Alles naar orde van het Alphabeth, om gemaklyk gevonden te kunnen worden.
A.
Alkmaar , alle dagen een Schip, vertrekt 'smorg- ten 9 uuren, behalven dien vaart 'er, Maandag middag om 2 uuren nog een, Kgt op 't Water over de Karnemelkfteeg.
; Alphen , 'sMaandags van't Rokkin, om 12 uuren.
Aalsmeer, Maandag ,Woensdagen Vrydag een Schuit, 's midd. ten 12 uur.
Amersfoort, alle dagen ten 8 uuren een Schip; maandag ten 12 uuren nog een.
Ankeveen , alle Maanda. ecnSchuit. Arnh em, alle weeken Woensdag,en in de drie Wintermaanden om de 14 dagen, een Schip,ligt op 't Rokkin. De Postwagen vertrekt alle dagen Zomers's morg. ün 6 uuren, en 's Winters met het openen



wen der Poorten, van de Cingel tégen over de Lut. O. Kerk. Van Arnhem vertrek 's Maandags,WoensdagenVrydags morgen , ten 6 uuren een Postwagen op Keiden, van waar alle dagen een Wagen op Aken,en tweemaal ter week ovFrankfort aan de Main vertrekt: behalven dien kan men met defflilheimmei Postwag-VAti Keulen op Frankfort ga an. V an Arnhem vertrekt een Postwag. Maandag en Donderdag over Doesburg op Bergen, Dant* zig en Koningsbergen; wanneer op het aankomen van dezen te Doesburg een Wagen vertrekt naar ^unfter enOsnabr; Van Munfter Woensdag en Zaturdag 's morgens , vertrekt 'er een op Kas[4, van waar men daadlyk nadeszeifsaankomst, op Leipzig , Dresden, geheel Polen , ^ile» fiè'n , Bohemen , Oostenrijk, Hongaryen étt Turkyen afgaan kan Van Kasfelrydteen Wagen over Koburg en Bamberg oyNeurenberg; van daar op Augsburg, Trenten, Padua, Fenetièh en door gantsch Itatien.
Wanneer men van Doesburg op Berlijn reist5komt men eerst te u'inden, van • : ajc men over Leeze en Harburg nah1: jurg; en van daar op gantsch Denemarken kan komen.
Te Koningsbergen aangekomen zyn* de,kan men op alle Steden van Coitrland, Lffland, Qermerland enz. vertjrek&en.
E 6 Ht



B.
Beverwvk, ten 2 uuren van het Water over de Karnemelkfteeg
Brussel, om de 8 dagen een Schip , van de Cingel by de Jan Roodepowts Toren.
. Buiksloot, alle uuren een Schuit, ligt by de Nieuwe Stads Herberg, met deze Schuit gaat men ook op verfchilïende uuren op Purmerend, Monnikendam , Edam en Hoorn.
Bremen , Zaturdag.s een Beurtman, vau den Nieuwen Bvug. . Bergen, zie Amhem.
Bohemen, zie Arnhem.
Bambers, zie Arnhem.
Bodegraven, Maandag ten 12 mijt en een Schuit.
Breda, Zondags een Schip.
Brouwershaven , om de 14 dagen ;een Schip*
'C.
CampeN, met het luiden d#f boomklok, by den Ouden Brug op^ Water:
CoURLand , zie Arnhem. 1 Ckommenie, Maandag, Woensdag &n Vrydag ten 3 uuren een Schip. D.
Y)EtFT ,het géheele Jaar een Schuit, 4es middags ten 1 uur,en ten 3 uuren
Y'Ul



van'de Berebyt baken de Utr. Poert, c-efchikt voor Perfoonen en Goederen, de brieven per Post, ten 8 en een halt
uuren. , " ', ■",
üüvmter , Dingsdag, Donderdag en Zaturdag,'s morgens me.' het openen van den Boom; van den Ouden Buig gaat 't Schip af. Dingsdag en Vrydag vertrekt 'er een Post of Bode, te bevragen in de Warmoesftraat by de Haantjehoekft.
Dusseldorp, om de 2 a 3 weeken een Schip van de Gelderfche Kaay.
De ut ek om , omde 14 dagen met Pakken en Brieven, door Harderwijk op Doesburg, te bevragen in de Zwaan by Üe Nieuwenbrug.
Diemermeer , vun den 1$ Maart tot •den 15 Nov. Maandag, Woensdag en Vrydag ; van den 15 Nov, tot den 15 Maart Maandag enVrydag ten 12 uuren 1 een Schuit.
Doesburg , Dingsdag en Vrydag ten 12 uuren een Post.
Dord , alle avonden ten 6 uuren een Post, Saturdag een Schip, en allo dagen een Bode.
Durgeream, van 1 Mey tot 1 Sept., alle dagenten 8 , 10 , 2 en 4 uuren een Schip, doch Zondags alleenlyk ten 8, 1© en 1 uuren.
Duitschland, Dingsdag en V rydag i en 13 uuren een Post.
-.3 7 >Eö<



E.
Ëcam , van den i Oftober tot 31 Maart 's middags ten 3 en 4 uuren , en van den 1 April tot den 30 September ten 2 en 5 «uren vaart 'er een Schuit. Zie Monnikendam.
Enkhuizen,'s morgens ten 9 uuren en 's avonds met het luiden der Boomklok, by de oude Slypfteenea aan't Zeerecht.
Embden,Zomers om de 3 dagen,maar Decemb,, Jan, en Febr. niet bepaald >j ligt op het Water voor de Zoutfteeg.
Emmerik, des Dingsdags om de 14 dagen een Schip, ligt op het Rokkin.
Elburg, Dingsdag, Donderdag en Zaturdag een Schip
F.
Franeker, alleDingsddgen's avonds met het luiden der Boomklok , op het Water over de dubbelde Worstfteeg.
Frankfort aan de Main. Zie ^#74hem..
G.
Gouda, (van Amfl. op") de Maand. Maart, April', Sept. en Oftober 's morgens ten 8 uuren; Mei, Juny en Au" gustus ten 7 uuren ; en het geheele Jaar door 's avonds ten 8 «.uren ; January, February, Novemb. en Decemb. vertrekt geen Dagfchuit \ de V'ragt is 19 ft. men
vindt



•vindt dezelve aan de Berebyt. Verders vertrekt alle dagen van de Pypemarkt, een Schip genaamd de Yker,, Zomers ten 6 en 's Winters ten 4 uuren.
Gent, per week een Schip van de Jan Roodepoorts Toren.
GoRCUM,om de 14 dagen Saturdag een Bode; te bevraagen onder de Beurs.
'sGravenhage (van Amft. opj alle dagen 's middags ten 1 uur van 't Rokkin by de Capel een Schuit, en ten 3 traren van de Berebyt; is het 's Winters beüoten water dan ryden'er doorgaans Wagens met Pasfagiers en goederen af, daar de fdmit voorn. ligt. De Postwagen van Amfteldam op 's Rage, vertrekt van 26 Febr. tot 30 Sept. 's morgens ten 6 uuren en 'smiddags ten 1 uur; van 1 Oftober tot 6 Nov. en van den 20 Jan. tot den 25 Febr. 's morgens ten 7 uuren en 's namiddags als vooren ; van den 7 Nov. tor den 19 Jan. 's morgens ten 8 en 'smiddags ten 1 uur; op den eerften Paasch-, Pinxter- en- Kersdag in 't geheel geen , ten zy men een derzelvcn voor24.gl i8ftuiv afhuurde: dan kan men daar mede vertrekken op wat dag en uur men wil,; de vragt voor ieder Perfoon is anders 4 gl. 3 ft. De Brieven kan men ook per Post doen vertrekken, alle avonden ten 8 en een half uuren , op het Generaale Posteomptoir,
Ghr-



Gërmbuland: Zie Arnhem.
's Gravenland , 's Maandags enVrydags ten 12 uuren een Schip, van 't dito Veer, bv de Groene Burgwal.
Groninge'n , om de 3 dagen een Schip, op het Water, by de dubbelde Worstileeg.
H.
Haarlem (van Amft. op) 's morgens, met het openen der Poorten tot 's avonds ten 8 uuren alle dagen per uur eenSchuit. DePerfoon betaalt van 1 April tot 30 September ó ft. en gedaurende de andere maanden 7 ft. voor Vragt; van 1 April tot 30 Sept. vertrekt 'er een Vragtfchuit 's morgens ten to en 's middags ten 1 uur, en van 1 Oft. tot 31 Maart 'smorgens ten 10 en 12 uuren; ligt aan de Papenbrug. Is het 's Winters beflooten water, dan vertrekt'er alle dagen een Postwagen met Pasfagiers en Stukgoederen, rvdende gewoon! vk af van 't Haarlemmer Plein. Wat belangt de Brieven op Haarlem, daertoe zyn verfcheidene Kasfen; als aan de Beurs, de Jan RoodenpoortsToren &c. daar dezelven driemaal daags uitgehaald worden.
Harderwyk , alle avonden een bcnip met het luiden der Boomklok , van het Zeerecht by de oude Slypfteenen.
Hasselt , 's avonds met/het luiden der • Boomklok van 'tWater by de OadeBrug,



Hillegom , Dingsdag en Vrydag een Schip, ligt op de Nieuwe Heeregracht by de Leidfegracht.
Huisduin en,Maandag,Woensdag en
Zaturdag kort op den middag.ligt aan de O. Z. van de Haringpakkers Toren.
Heusden , om de 14 dagen Zaturdag, een Bode , te bevragen onder de Beurs.
H ambu rg ,Zomers Zaturdag's avonds een Beurtman die Zondags morgens, van de Nieuwenbrugs Boom vertrekt.
Hamburg. Zie Arnhem.
Hertogenbosch , Zondag 's morgens van de Jan Roodenpoorts Torenfluis, vandaar vertrekt ook een Bode om de 14 dagen , te bevragen onder de Beurs.
Hon garven. Zie Arnhem.
li
ïtalien fde Brieven op) vertrekken 1 ten één uuren per post, des Dingsdags. K.
Kuilenburg», 'sMaandags avonds van het Rokkin by de Gaperfteeg.
Keulen ('t Schip op) vertrekt als hêt de laading heeft, gewoonlyk om de agt dagen, ligt op de Gelderfche Kaai.
Koningsbergen, Zie Arnhem.
Kassel. Zie Arnhem.
Kqburg, Zie. Arnhem*



L.
Leiden {van Amft, op) alle avonden ten 8 uuren een Schuit van de Berebyt; en geduurende de Zomer 's morgens tem 10 uuren een Kaag van den Overtoom t m.et deze betaalt ieder Perfoon i guld.l Ce gewoone Pakfchuit ligt op de Cingel by de Heilige Weg , vei trekt Zomers: middags ten 6, en des Winters ten 4 uuren.
Loeniïn, Maandag, Donderdag enr Zaturdag ten 13 uuren van de Cingel over het Klooster.
Doendersloot. Zie Bodegraven.
Lei.pz.ig, Leeze en Lyfland. Zies Arnhem»
Lemmer (op de) met het luiden den Boomklok, van den Papenbrug alle da- • gen een Schip
Londen , per week een Schip van des Korsjesbrug.
Lubek, per week een Schip van de. Haringpakkery.
Loosdrecht, Dingsdag, Woensdag, Donderdag en Saturdag ten half één uuren, een Schuit.
M.
Monnikkendam , van i Octob. tot 311 Maart des morgens ten 7 en 11 uuren en 1 des middags ten 2 uuren; de Nachtfchuit i metBoomJluiten, Van \ Apmot 3oSept.
des :



fes morgens ten 6 en o uuren en des
uddags ten 8 uuren: de Nachtfchuit als oven. Men gaat ook wel over Monnikmdam op den bepaalden tyd op Boom. ie Purmerend en Edam desgelyks. Nog gt 'er aan de Nieuwenbrug op 't Water en Zeilfchuit, die alle dagen des midags ten 2 uuren affteekt,
Maarsen , alle dagen 's middags ten 2 uuren, van de Cingel voor 't Kloos?r en ten 2 uuren van de Beerebyt; men aat ook wel daarmede op Ouderkerk . ibcoude, Bambrug, Loen der floot s Nieuver/luis, Breuketen en andere plaatfen, Be cours liggende.
Medenblik, Dingsdag, Donderdag m Saturdag 's morgens , van den Nieuvenbrug. .
Mechei.en, om de drie dagen een Jchip , ligt op de Cingel, over Maltha.
Maastricht , Dingsdags en Vrydags )m 12 uuren een Post.
Meppelt , Dingsdags en Saturdags sen Schip; maar des winters opWoens3ag alleen.
Middelburg, Zaturdag een Scbip.
Munster , Dingsdags en Vrydags ten 12 uuren een Post.
N.
NAARDEN,fvan^w/"/.dooriïf»W«f op) van 1 April tot 30 Sept. Zondag 's mor«ens ten 5> 7 en 10uuren, 'smiddags p ten



ten *, half 5 cn h alf 6 • m de week 's mot gens ten 6,8 en io uuren ; van den i Oc tob. tot 31 Maart 's morgens ten 7,9 ex 1 uuren ,'smidd. ten 3 en half 6uurem Ligt op de Prinfegracht tuffchen de U trechtfe Straat en Amftel. Men betaali tot Muiden $ ft. I2 p. en van daar oj) Naar den 3 ft. 4 p. dus 9 ftuiv. t<* Naarden. Zie Weesp.
Nes , ("de) zie IVaveren*
Noordwvk, 's Maand, avond eer Schuit van de Bloem- en een van d«i Nieuwmarkt.
Noordwykerhout 2ie Noordwyk.
Nieuwkerk, Zomers Dingsdag en Vrydag avond,met het luiden derBoomklok, 's Winters, Vrydags 's morgens; ten 10 uuren van de Texelfche Kaai.
Nimwegen , Donderd. 'smorg. vroeg va» de Cingel by de Luth. Nieuwe Kerk«i
Neurenberg, zie Arnhem.
Niewendam , alle dagen ten 10, 12, 2 , 4 , en Zomers ook ten 6 uu-i ren een Schip.
O.
Ouderkerk, Maandag en Vrydag ten n uuren van 't Rokkin.
Oudewater, ten 11 uuren van 't' Rokkin by de Gapersfteeg, Osnabrug. zie Arnhem. Oostenryk. zie Arnhem.
OfcCEKBURG^asindeweekcenSchlp.
Dos*..



, QosterWoud en Oudenbosöh, alle vonden ten 6 uuren en Ommelanden, ali avonden ten 7 uuren een Post. P.
Purmerende ,van den 1 Oft. tot3i
flaart 'smorgens ten 8 en 9 uuren, 's liddags ten 1, 4 en 5 uuren; van 1 ^pril tot 30 Sept. 's morgens ten 6, 8 n 11 uuren, 'smiddags ten 1,4, 5 en > uuren Ook ligt 'er een Zeüfchuit op iet Water bv de Nieuwenbrug, die alle lagen 's middags ten 2 uuren afgaat.
Polen, zie Arnhem.
Padaja. zie Arnhem.
R.
Rotterdam , alle dagen ten 12 uuren iran 't Rokkin bv de Capel, en ten 2 uuren van de Berebyt De Brieven op Rotterdam, ver trekken alle avonden perPost, 's avondsten 8 uuren BeAooten water zynde vertrek' "er een Wagen van de Reguliers Breeftraat,'smorg. ten 8uuren snet Perfoonen en Goederen.
S
Schoonhoven, 's Maand, ten 12 en Donderd. ten 10 uuren van de Heeren Gracht by de Ütrechtfche Straat.
Sn eek , Zomers met het luiden der Boomklok ; legt by den Dam. Schjeöam , (de Brieven op) vertrek-
ma



ken alle avonden p*r Vost ten 8 uure eni de Schuit Dingsd. en Vryd. van hetRok* km , om i uur.
Stavoren , alle avonden een Schip;
Steenbergen , alle avonden ten ( wuren een Post.
Steenwyk , Saturdags een Schip j en alle Vrydagen een Bode,
Sweden , Dingsdag en Vrydag ten 12 uuren een Post.
T.
Texel , alle avonden voor 't fluiten van de Boom van de Texelfche Kaay.
Tilburg , en omliggendePlaatfenQo$\ vertrekt om de 14 dagen Saturdag'sa^ vonds om 7 uuren, een Bode j te bevra-s gen onder de Beurs.
U.
ütrecht,Cvan Amft,o?) vanisMaarfc tot i4Sept.drreSchuiten daags,des morg.; ten 7, middags ten 1, en 's avonds tem S uuren, van 15 Septemb. tot 14 Maart 'S morg. ten 8 uuren, 's midd. en 's avonds als boven: de beide Dagfchuiten liggem op de Agtergragt,maar 's avonds aan dei Berebyt, de vragt 12 en een halve ft.
De Pakfchuit op Utrecht ligt op dê Cingel, tusfchen de Appelmarkt en Gast-. huismolenfteeg; vertrekt des Zomers 's midd. ten 4en's Winters ten half 4 uufen. Wat belangt de Brieven, daartoe; ^ynKasfen aan den JanRoodepoojtsTo»
rfin^,,



jin, Beurs, «3e Munt enz. die drie maal laags uitgehaald worden. I Uithoorn. Het geheele jaar door een Ichuit, ten i uur van 't Rokkin by de |)lieftagersfteeg,en ten 3 uure van de Kerebyt Als het bellooten water is, dan jydt 'er een Kar met Goederen. V.
I Vlissinge:j, alle 8 a 14 dagen van de 1'ingel by de Bergftraat een Schip. I Vollenhoven , 's Maandags avonds Jnet het luiden der Boomklok van de Meppelfche Styger, vooraan op de ttexelfche Kaai.
I Vriesland , (op) vertrekt 's Woensllags avonds een Schip, te bevragen l)P de Agterburgwal over deBrouwery ie Hooyberg.
W.
Weesp,van 1 April tot 31 Oct.Zondags ten 6 ,8 en 10, 's midd. ten 3 en half 5 uuren; in de week 's midd. ten half 2 * half 4 en half ó uuren; van 1 Nov. tot 31 Maart, Zond. ten 6 en 8 »'s midd. ten % en 5 uuren, de andere dagen 's morgens ten 6,8 en 9 uuren, 's midd. ten 2 en 5 uuren. Vragt 5 ft. 4 penn. deze Schuiten liggen op de Prinfegragt by den Amftel; zynde een half uur nh den bepaalden tyd buiten de Weesper Poort.
W©Ea=



Woerden , 's Maandags en Donders dags ten i uur. zie Kuilenburg.
Wezel , om de 8 a 14 dagen een Schijf van de GeJderfche Kaai.
Y.
Yssslstein , Maandag ten 1 uur, eeni Schuit. Dingsd. en Vryd. ten i2uurem een Post.
Z.
Zardam of Zaandam, alle uuren eem Schuit aan den Haringpakkers Toren.i
Zwol , met het luiden der Boomklok! aan de O. Z. van den Ouden Brug.
ZuTPHEN,om de 3 dagen een Schip van den Ouden Brug, ook vertrekt 'er een Bode des Vrydags avonds, te bevraa-t gen op de Fluweele Burgwal tusfchen de Oude Kerk en den Niezef.
Zeeland, vertrekt des Dingsdags eni Vrydags een Post,te bevraagen onder de Beurs.
Zirrikzee, des Zomers per week een Schip van het Cingel over de Lu-j tberfche Nieuwe Kerk.
Zwammerdam, Maand, en Vryd.j een Schip.
Zwartsluis,Dingsd.enSaturdags doch] *s Winters alleen Woensdag een Schip.] Zwitserland , Dingsd, en V*y»*| ten 13 uure een Post.



FABELEN)
E N
iV E RTE LS ELEN.






A












N. i.
DE REKENKUNSTENAAR
E N
HET' K IN D-
Tantie bouwde een kaartehuisje , zittende aan zyn, broeders zy', Die met ineefpannene aandacht, tuurde en krabbelde op zyn ly, Om een questie te bereeknen; beiden • vonden zy vermaak , En boe kon zulks anders weezen i — beiden volgden zy hunn' finaal.
Toen het huisje fchier volbouwd was?, wierp de wysgeer 't op den grond; Om dat hy zyn lieve Euclides, niet terftond óp tafel vond. „Waarombreekt gy",vroeg het knaapje, met de droefheid op 't gelaat, „ Waarom breekt gy dus myn fpeel-
goedV —mmmt _ Immers deed het u geen kwaad / — Maar ik zal 'er u voor irrafien, en wel vinnig, naar ik meen}"
B z Straks



£5 DE REKENK. EN HET KIND
Straks haalt hy tien natte vingers
door de cyfferletters heen.
„ Hoe 1 — durft gy myn werk vernielen '."
roept de wysgeer „ och ! wat fmart !"— ffa ; -— zie daar myn huisje liggen j dat gaat my niet min aan 't hart. ' - s, Maar wat baatmy tog uw huisje 2 » Wat baat my uw kr'ablaary ? 3> 'k Geef geen duit voor alle uw,
kaarten." Ik geen penning voor uw lu.
D E
Ieder heeft zyn eigen fpeelpop, uitgekoozen naar zyn' fmaak ; Ieder vindt in haar te troetlen en tetooijen, groot vermaak. Deez' zal 'teen, die't andre roemen . en wanneer men 't wel bezint, Kan men niet met waarheid zeggen , wie het beste voorwerp mint. Eén was tog niet goed voor allen ; — >t anders heerfcht in 't gantsch heelal ;— Draag dan ieder, om dat ieder dan te Yïeden weezen zal»















N. 2.
DE BEKEERING.
% IMooit zal", fchreef-Julia, om 't
dagelyksch te leezen 5 Nooit zal myn lieve Zoon, „ Dat zweer ik by de Goon! ,, Het haatlyk voorwerp van een
tweeden vader weezen. „ Ja 't haatlyk voorwerp; want altoos, „Is tog een tweede vader boos ; „ Wreedaartig ; een tiran , wiens
woeden ,
„ Het moederlyke hart doet bloeden.
„ Neen 'k heb myn' man te teer bemind ,
„ Dan dat ik zulk een lot zou kiezen
voor zyn kind".
Zie daar haar1 vast befluit. ——— Na
agt of tien paar weeken , Bood haar de ryke Ferdtnand , Zyn gantfche fchat, zyn hart en hand.— Zyn fchat! — hy mag haar nogmaals fp reeken, En wacht reeds in het zy vertrek.
b a Zï



3o DE BE'KEERING.
Zy huivert. Juist zat zy 't ge-
fchreevene te leezen , En zei; „hoe kan het moogiyk wce-l-
zen,
„ Dat ik myn feil zo laat ontdek! „, Daar.ftaat in d'eed voor mvnen > zoon,
„ Dat zweer ik bij de Goon ! ~—'
tt Hoe! mag een Chriftenvrouw
den waaren God verzaaken ! — „ Neen, neen; 't zou Hem in toorn;
doen blaaken ; ■ ■
Foei mv ! — Ik vloek het uur , „.-Waarin 'k myn' God verliet, en haat.
het fchandlvk teken „ Van 't eisfelyk .bedryf."- Zy\
wierp den eed op 't vuur , JE» ging haar' minnaar fpreeken.
D















N. 3;
DE EZEL.
en iuweel van groote waarde,
Lag op de aarde» Zekere Ezel vond dien fchat. Die de fchoonfte glans bezat. Trachtende de fraaije kleuren,
Op te beuren, Vond hy,dat zyn lompe poot Zig niet om het voorwerp Hoot. „ 'k Zal , fchoon dit my niet kan baaten,
■ 5, 't Niet veflaaten ", Zegt het dier, en ftrekt zig uit, Naast zyn fchitterenden buit. „ 'k Zal", vervolgt hy, „hetbewaaken,
„ En wel maaken , „ r>at een ander, my ten hoon, „ Niet bemagtigt al dat fchoon". Hy volvoert ook dit zyn zeggen,
En bleef leggen , By zyn rvkdom, tot de dood, Door't gebrek zyne oogen Hoot.
1



DE EZEL.
D A-
Zo waakt de vrek bv 't goud en geeft zyn ziel ten besten ,
Zy hongert, en ten lesten , Stort de akeligfte nood : Het geeftelyk gebrek, baar in den eeuwgen dood.















N. 4/
DAM ON,
Driewerf heilig Opperwezen,, „ Dat de ftervelingen vreezen , „ Stort toch ttW geducht befluit,
In het hart van Damon uit1 s, 'k Weet myn bede is zeer vermecten ;
„ Maar mogt ik myn noodlot weeten e,
„ Dan getroofte zig myn hart,
„ Al zyn duldelooze fmart;
„ Of 't zou zig daar van bevryden.
„ Door van Silvia te fchyden ;
't Zou berusten in zyn lot, „ Vaftgefteld door u, b God!
Laat my dan die gunst niet derven !—<„ Zal ik Silvia verwerven , „ Ter belooning van myn pyn; „ Of zal zy voor Mopfis zyn ? "
Dus bad Damon en 't behaagde „ 't Opperwezen , 't geen hy vraagde 't Geen hy wenschte, toe te ftaan. Damon zag hoe 't hem zou gaan. Dat hy Silvia zou huwen ; Maar welhaast voor haar zou gruwen ;
, B 5 Om



34 DAM 10 N;
Om dat zy'haar huwlyks trouw. Schandelyk'bezoedlen zou; Dat, in 't uiterst leed gedompeld , JEn door armoede overrompeld , Hy zou zwerven met zyn kroost, Zónder toevlucht, zonder troost ; Dat een digte drom van plaagen, — „ Zou ik zoveel jammers draageni" Riep de Herder, gantsch verwoed, En fprong raazende in den vloed.
D %















N . 5;
D E
KAT
E N H E X
M U S C H J E.
„ tïebt ge uw vryheid dus verloo- | ren;
„ fjilpend beesje'." zeide een Kat,. Tegen een te vreden Muschje , dat in 't fchoonfte kooitje zat» £fa , mijn vryheid, fprak het diertje, maar wat kwaad tog fteeU daarin !
B 6 C Ih\



36 dï KAT
<f Ik ben des niet mismoedig:
vk heb het waarlijk naar myn' zin ,
tk Woon in 't ruimst en luchtigst kootje;
«ooit ontbreekt my drank of fpys,
*h Wordt geliefkoosd van. myn' meeJter ,
dien ik Jlreel op mijne wyz',
», Jaa maar muschje " , was .het ant* woord,
9, de eedle vryheid hebt gy niet,
s, Och wat moet gy niet gevoelen ,
als ge uw makkers vliegen ziet!"
Maar ik deel ook, ddaren tegen ,
tammer in hun hoogen nood:
Immers vallen zy niet zelden,
door gebrek aan voedfel, dood ?
j„ Hoe ! niet zelden! ja, zeer zeldzaam
treft



rEN HET MUSCHJE. 31 |
'„ treft een vryeMüsch diat lot; „ 5, Natuur voedt alle dieren; „ indedaad gy zyt wel zot Van uw boeijens niet te ontfnappen,
„ daar u dikwyls wordt vergund, ,„ Met een open kooi te weezen, „ dus gy 't ligt ontfnappen kunt."
Door bet fchynfohoon dezer rede, I wordt de zwakke Musch bekoord, ; Zy ontfnapt baar ruime woning; doch zo dra de Kat haar hoort Komt zy uit Maar' fchuilhoek nut- I pen ,
. valt op 't fchuwe vogeltje aan, En verflint het arme beestje Dat aan 't oogmerk had voldaan.
,B 7 z<)



38 eb KAT en het mTJSCHJE.-
D E
Zo wovdt de jeugd verleid om allen band te flanken;
Zig zeiven vry te maaken ;
Dcch zo ook valt de jeugd in dos ' verleiders hand,
Die altoos dus zyn fhikken fpant.



D E
GEVAARLYKE GEVOLGEN
DER
NIEUWSGIERIGHEID
E N
SNAPZUCHT.
TOONEELSPEL.



PERSO ON AAD JEN.
De Marquifin, pE VALCOUR.
SOPHJA , ? Dochters van de Mar~ PAULINA, l quifmne
ROOSJE. Dochter van Thibaut Hofmeefter der Marqaijinne.
Het Tocneelis in de tnin van het Ka-* Jletl der Marquifume»















I GEVAARLYKE GEVOLGEN,
der
NIEUWSGIERIGHEID,
e n
SNAPZUCHT.
TOONEELSPEL.
EERSTE TOONEEL,
SOPHIA, PAULINA. PAULINA.
Ja Sophia, ik weet het beter. SOPHIA.
i En ik verzeker u nogmaals van het tegendeel, ik weet thans geen geheim»
PAULINA. I Hoe! durft gy een logen zo onjbefcliaamd ftaande houden?
S O-
———~



42 DE GEVAARL. GEVOLG. DER j
S O P H I A.
Een logen, zegt gy ! — die uitdrukkiflg is zeer vlyend,
PAULINA. Maar niet te min billyk.
SOFHl'A.
Gv doolt Paulina; die de waarheid 1 aan" zyn belang opoffert mag met recht een logenaar genoemd worden, maar ihmdvastig te blyven zeggen-, dat men niets weet van een geheim , 't welk 'men ons medegedeeld heelt, dab ïs het vervullen van eenen pligt, ons door de eerlvkheid opgelegd ; een plig* die de -zekerheid der vnendfchap uitmaakt-
PAULINA.
Goed Zuster; zo bezit gy dan even-i wel een geheim.
.SOPH1A,
\ k fpreek over 't algemeen. — Och Paulina'. hoe jammer is 't, dat
gy- • • •
p AU



. NIEÜWSG. EN SNAPZ. 43
PAULINA.
I - .Ze nieuwsgierig zyt, niet waar So1 . Nu ja , ik ben nieuws¬
gierig , en zulks is een gevolg van liet belang dat ik ftel in het welzyn kan hun die ik bemin : dat belang Boet my . aanmerking neemen op de Iminfte dingen die hen betreffen, en jnieuwsgierig weezen naar alles , uit [vrees dat de geheimen welken ik zie Idat anderen bezitten-, op myne vrienIden betrekking zullen hebben, S 0 PH1 A.
• Maar gy zyt niet bekwaam om de ontdekte geheimen te bewaaren.
PAULINA.
Dat was ik-niet Sophia,toen ik een ■kind. • •
S O P H 1 A.
Evenwel waart gy voor veertien dagen geen kind meer; en toen nogthans hebt gy door uwe nieuwsgierigheid en ■fnapzucht veroorzaakt, dat het huwelyk van Roosje niet doorgegaan is»
PAÜ»



44 DE GEVAARL-GEVOLG. DER
PA UL1NA.
1 k beken het Sophia, maar ik voorzag niet dat zulks het gevolg zou weezen.
S QPH1A.
Ik geloof indedaad dat gy nooit een. kwaad oogmerk hebt ; maar , lieve Zuster, uwe heerfchende eigenfchappen hebben altoos dergelyke gevoKgen. Mama heeft u zulks meermaalen gezegd.
PAULINA.
En daarom kunt gy de moeite fpaaïen van het nogmaals te herhaalen. Ondertusfchen verzeker ik u, dat ik niet naar uw geheim zou vraagen, indien ik niet ontdekt had dat het » betreft.
SOPHIA.
r
lk geloof u , maar verzeker u tevens , dat zo ik een geheim mogt bewaaren ,. het my niet aangaat.
PAULINA,
Gy fpreekt niet openhartig;
zeg



NIEUWSG. EN SNAPZ. 45
:eg my rond uit, of gy niet iets gereims weet.
S 0-P H IA.
Neen zeg ik u.
PAULINA.
Nog al neen! maar gy zult
ny niet bedriegen: ik heb u zedert gisteren avond zorgvuldig befpied, en uslchen u en Roosje zo veele wyzin» jen, wenken en knikkingen waargenomen, dat ik my van het vooron-
lerftelde geheim verzekerd houd.
3p dit oogenblik zelfs verwacht gy Roosje; ik weet dat ik u ten hinderpaal verftrek , daarom tracht gy my .iw byzyn lastig te maaken, op dat ku zou verlaaten; {/pottendeJ maar leen Sophia , ik heb u te lief om my zo fpoedig van u te verweideren ; — k ben voorneemens u den gêiieelen 3ag niet te begeeven. —:—Maar | propo, van het geheim; — ik twyfel niet of het zal een huwelyk betreffen ; op wie van ons beiden is
het gemunt? Die Baron van
Senanges, byvoorbeeld,welke gisteren hier aangekomen is; —— men zag
hem



46 DE GEVAARL. GEVOLG. DER
hem voordezen nooit op liet ka*ï
^eel. . gy Zult my toeftaan dat
hy ook deel in het geheim heeft? — maar hy is zo droefgeeltig, en ook | reeds vry hoog bejaard; — & goed, j, dan zal hy een zoon hebben j—-—t zekerlyk zyn wy een van beiden, den n
jongen Baron toegefchikt ls 't|t
niet zo >• Sophia ?
SOPHIA.
Ik weet op alle uwe zotternyen niefe^ te antwoorden.
PAULINA. Zie daar Roosje; nu? is 't niet juist zo als ik het gedacht heb ? Kom, nu wil ik u ook uwe vrvheid laaten. — Adieu Sophia, vermaak u wat met
uwe vrindin ; met de vreemde,.
die gy meer vertrouwd dan uwe Zus*: ter.' i
XWEÏ



NIEÜWSG. m SNAPZ. 47
TWEEDE T O ONE ELSOPHIA, ROOSJE. SOPHIA.
L/astig mensch!
ROOSJE.
Juffrouw Paulina fchynt eenigznis jramftoorig te vertrekken ?
SOPHIA.
Ik heb niet goed kunnen vinden raare nieuwsgierigheid te voldoen. — Vlaar. laat ons deze gunftige gelegenïcid waarneemen om over wat an-
lers te. fp reeken, lk heb u gis-
eren avond gezegd , dat ik u het geval fan mynen Broeder vernaaien zou.
ROOSJE.
Ja vrindin.
SOP H 1 A.
Hoor het dan; maar ik vrees
foor Paulina: zy brandt van verlangen om het geheim te weeten; zy
za'



4$ DE GEVAARL', GEVOLG. DER
zal ons beluifteren, en waar zullen; wy gaan om minder achterdocht tet Yeroorzaaken ?
ROOSJE. Vrees niet Sophia; Paulina kanzigs niet verfchuilen, zo zy ons wil hoo-i ren.
SOPHIA.
Nu dan. — Voor weinig tyds verheit myn Broeder, zonder verlof, zyn regiment;de vriendfchap riep hem elders, er hy vertrok derwaards onder den naam van den Ridder de Merville. Zyn onge-, ïukkig lot deed hem een herberg verkiezen, waarin de Marquis van Sei nanges gelogeerd was, zy kreegei verlchil , en beflooten hetzelve de anderen daags door de kling te be flechten.
ROOSJE. Ik beef voor de gevolgen van Ai befiuit.
SOP HA.
T)\o warpti vprfchrikkelvk; want, -
och vrindin 1 — mvn Broeder, fchooj zelf zwaar gekwetst zynde, heelt «tel



NIEüWSG. EN SNAPZ. 4*
larquis ontzield , en houdt zig hief
1 't kafteel verborgen. Nog
leer, de oude Heer, die gisteren alhier, ankwam , is de Baron van Sananes , en vader van den gefneuvelderi larquis; hy is een vriend van Maia, en wil het gantfche land door2izen om den moorder van zyne» oon op te fpooren.
ROOSJE»
8 Myn God , Sophia, welk eens imftandigheid !
S O PH1 A.
By al de akeligheid daarvan, komt log , dat de nieuwsgierige Paulina * .11e mogelyke moeite aanwendt, orrt xhter het geheim te komen,
ROOSJE.
De Hemel geeve dat haar zulk»
liet gelukke. Maar ik zie Me-
rrouw uw moeder ; vaarwel vrienlin, ik zal myn beft doen om Paulïïa met het eene of andere bezig te houlen, tot uw broeder gered zal wee:en.
C DER*



$o DE GEVAARL. GEVOLG. DER !
DERDE TOONEEL. DE MARQUISIN. SOPHiA» DE MARQUISIN.
Omhels mv Sophia ! :— Och j
wanneer zal ik eens weder het zoet' genieten van u met een vergenoegd 'hart te kunnen omhelzen!
SOPHIA-
Hoe is 't met myn' Broeder, Me* vrouw ?
DE MARQUISIN.
Nog deze nacht zal hy vertrekken 5 de Baron is hem een al te gevaarlyke gaft; ook wordt 'er reeds fterk naa* den Ridder De Merville gezocht, en ©veral zyn orders gegeeven om heoii aan te houden.
SOPHIA.
Dit echter verergert het geval niet ; want Valcour is alormne hekend.
Dï



NIEUWSG. EN SNAPZ* 5*
DE MARQUISIN. Zie daar ook de eenigfte troost die
my nog overig is. 1 k heb bevo-
en geen' vreemdeling: in rt kafteel te aaten komen. Thibaut heeft my gezegd,dat'er dezen morgen iemand naar JenBaron van Senanges is komen vraa*en; dat hy het verblyf van den Baron tot onzent ontkend en rden vraager :e rug gezondeu had;''doch dat deze cwee uuren iaater wederkwam ', hem verzekerende dat de Baron zig hier Dnthield, met verzoek, van denzei ven ftechts eens te mogen zien $ Thibaut beeft zulks mede geweigerd en gezegd flat- hy order had van vóór morgend avond niemand in 't kafteel te l.iaten; want Sophia, morgen avond kan Valcour reeds*-hi veiligheid zyn. SOPHIA.
' God geeve dat alles naar wensch\ jelukkel
DE MARQUISIN.
Ik heb u alleenlyk te verzoeken, alle mogelyke moeite aan te -wenden, om Pauüna onkundig van onze omftajidigheid te houden j — bedenk, C a waar».



5a DE GEVAARL. GEVOLG. DER
waardige Sophia, dat het om 't levenvan uwen Broeder , en van mynenr
•eenigen Zoon te doen is: da.
wetten eifchen zyn hoofd ; det
wetten zyn in dit geval wel wreed;—maar . .. ik, fidder wanneer ik aan; haare voldoening denk. Vaarwel Sophia, ik ga den Baron bezigi houden , en zal hem geen oogenblik!
uit het oog verliezen. Och dat
de nacht reeds gekomen ware'. (ZH> omhelst Sophia.')
VIERDE TOONEEL. SOPHIA, PAULINA, ROOSJE» ROOSJE.
Zie daar uw zuster Vriendin, zy is thans zeer vergenoegd; want zy weet alles.
SOPHIA, zeer ontfteld* Zy weet alles!
R0 0&



j NIEUWSG. EN SNAPZ. 53
R O O S J E.
Naar haar zeggen ; maar wat tog3. bid ik u , zou zy kunnen weeten, daar 'er niets geheims voor handen is Z SOPHIA, nog ontjtetd.
. Zo is 't.
PAULINA.
Zo is't, Sophia, indedaad, ikkanuit* 'uwe ontfteltenis wel zien dat het zo ïs ; maar welhaast zult gy ondervinden, dat al uwe list en geveinsdheid myne oplettendheid niet kan blinden. Ik heb zo aanftonds zeer
gevallig ontdekt,.wie zig üi 't kafteel verlchuilt.
SOPHIA. Zr] geeft een git en valt ; in de armen van Roosje,
ö Myn God 1
ROOSJ E.
. Vreezelyke ontdekking!
P A.U L 1 N A.
. Welk eene ontfteltenis 1 (Tegen Sb~. phiaf) Het is gemaklyk te befluiten
4at DeMerville uw minnaar is ; on».
G 3



I
54 DE GEVAARL. GEVOLG. DER
dertusfchen had ik nooit gédacht dat gyf ■ immer laaghartig genoeg zoudt wee-zen , van u aan een' moordenaar te -ver ilin geren.
S O P H 1 A. Zy vliegt in de armen van Paulina.
Paulina! om Gods wil'. • -
• bedwing uwe tong; verraad hem
niet : geloof my , gy zoudt 'er meer r dan één van het leven bsrooven.
PAULINA.
Ik iemand van 't leven bercnveii!' ben ik dan zo boosaartig?
R005J E.
Neen Mejuffrouw , maar uwe maat-
• ksoze nieuwsgierigheid, en onbezonne1 fnapzucht.... verfchoon my , bid 'ik ; u , ik ga veel te ver ; doch de ake- ■
! ligheid van 't geval....
P A U L1N A, eenigzins verbaasd. ,
En zou de perfoon van DeMerville zo veel invloeds op u allen hebben!
SOPHIA, met mdttik.
Mag ik u bidden Paulina vergeet i vooï eeuwig dien naam. P A U-



NIEUWSG. EN SNAPZ. 55
PAULINA, geheel verfchrikt.
■ Sophia! God geeve dat de-
3lve mynen onbedachten mond mee ,'eds te ontydig ontfhapt is.
ROOSJE. Gy hebt dan met anderen van hem efproken ?
PA UL1NA.
; Zo even fprak ik van hem met den iarón van Senanges. i ( Sophia en Roosje fchnkken op ëene eiveldige wyze, en zien elkander fpr aak>os aan.)
S 0 P H 1 A. Zy ligt, na weinig ' toeuens haar hoofd op de fchouder van Roosje , en zegt daarna ' niet een zwakke Jlem.
Laat ons,zo haast mogelyk zy , naar Vlama gaan.
{Zy vertrekken waggelende.)
C 4 V Y_F-



U DE GEVAARL. GEVOLG. DER( VYFDE TOONEEL.
PAULINA. Net eem'ge doomJlaande blijken van verlegenheid gegeeuen te hebben , werpt zy zig op een' ftoel neder.
*\/\^elk eene verbaasdheid ! Go»,
weet van wat al ongelukken ik wedei de droevige oorzaak zal worden 1 — Jk haat my zelve.
ZESDE TOONEEL.
DE MARQUISIN. PAULINA.
DE MARQUISIN.
ÜPaulina! {Zy ziet haar vol ontroeri?i aan.) Hoe! gy fchynt ontfteld!
PAULINA.
Dat ben ik Mama; — ja ik ben te dood toe ontfteld.
DE MARQUISIN
Waarom Paulina?
PAU.
i



NIEUWSG. EN SNAPZ. Stfc'
PAULINA, weenende.
Men heeft my gezegd , dat ik- 'er Imeer dan één van het leven béroövea zou, indien •. • •
DE MARQUISIN. Vervolg,
PAULINA.
Ik kan niet Mevrouw; — ik ben te ontfteld; want zeerwaarfchynelykben ik reeds een moorderes geworden; — ïn God weet van wien!
DE MARQUISIN.
Paulina ! — alles wat ik zie bevestigt mvn vrees* — Welke perfoonen hebt g'y. geduurende de laatst verloapene oogenblikken ^efproken.
PAULINA, eenigzins ver- tvdderd.
Welke perfoonen Mama ? — myn vervloekte nieuwsgierigheid heeft my byna op alle plaatfen^ te gelyk doen weezen, dus fprak ik Sophia en Roosje , die my beiden half dood van ontroeringe en angst verlaaten hebben ; ook fprak ik den Baron van Senan— gos,... C5 DJE»



& DE GEVAAR!» GEVOLG. DER
DE MARQUISIN-
Gy fpraakt den Baron.
PAULINA.
En na weinig woordwisfelings vloog : hy als een dolleman van myn zyde af; want ik rampzalige had hem gezegd ....
% EVEN DE TOONEEL.
jDfe voorigen. SOPHIA , ROOSJE.
SOPHIA, geheel verbaasd,
A lies is verboren Mevrouw ï
DE MARQUISIN.
^Rechtvaardige Hemel!
ROOSJE.
"Wy hebben myn' V ader ontmoet, <gn die heeft ons bericht, niet alleenlykl dat de Baron weet dat de Ridder dei Tderville in 't Kafteel is ; (De Marquifim geeft de mUrfte blyken van verbaasd.
keid,)



NIEUWSG. EN SNAPZ.. 59
foeid.) maar ook dat hy reeds twee Gouriers afgevaard heeft , en het Kafteel by voorraad , door zyne Dome? ftiquen heeft doen bezetten.
DE MARQUISIN.
ö God!
SOPHIA. Het vluchten is dus onmogelyk. — Ongelukkige Paulina!
DE MARQUISIN , wet nadruk.
Het is dan waar dat zy onsverraIden heeft?
PAULINA, zig voor de voeten van de Marquijinne werpende.-
Mama!
DE MARQUISIN.
Rampzalige ! '— beef! —:—W
De Merville is uw broeder ; ■ hy
iieeft den Zoon van den Baron om-
fgebragt , ■ en gy levert hem
iover in de handen zyner vervolgeren.
PAULINA. Zy valt met haar aangezicht ter aarde, V % God 1 Cé DE,



<ft> DE GEVAARL. GEVOLG. DER
DE MARQUISIN.
, Zie daar de vrucht van uwe vloekwaardige nieuwsgierigheid ; iie daan ti de oorzaak van den dood uws< "broeders , van den dood uwer moeder, en van de eeuwige fchande
PAULINA.^ valt in flaauwte» ,
. . Ik fterf.
SO PH1A.
& Myn Zuftef!
DE M A RQU1 SI N, naPaitlina eenige oogenblihken weenende aangezien te hebben.
"Blyf by haar Roosje , en gy So-i phia , kom werj> u met my voor de
voeten van den Baron : ik wil
voor Valcour vergiffenis verkrygen, — fteryen,
A G Tl



NÏEUWSG. EN SNAPZ. Ö
A GTS TE TOONEEL.
PAULINA. ROOSJE.
ROOSJE.
Wat zal ik hier alleen beginnen"*!
Paulina! • Paulina!
Goede God , zy is als dood! •
Konde ik haar flechts opbeuren , en op een' ftoel zetten ! • Ongelukkige i Wat is zy bleek 1
Het doodszweet ligt op haar gantfche
aangezicht! Paulina!——— o
welk eene.akelige omftandigheid. PAULINA. W7aar ben ik! — Mama! — Ma•ma!
ROOSJE.
Tracht u wat op te beuren Mejuffrouw , op dat ik u op dezen ftoel zette.
( flfet veel moeite helpt zij haar op den JtoeL )
PAULINA, verwilderd.
.Hebtgy myn' Broeder niet gezien ?
C 2 KUUo-



$z DE GEVAARL. GEVOLG. DER
ROOSJE.
Zóu men u ,. in dezen ftaat > alleen gelaaten hebben, Paulina ?
PAULINA.
Ja maar myn Broeder ; — is hy 'reeds weggevoerd ? — ö God! waarom mag ik thans niet fterven '.
Maar neen , een broedermoordfter , moet,tot ftraf van zig zelve,leeven ; is, Jt niet zo Roosje ?
ROOSJE, verbaasd.
Hoort gy dit geweld !
PAULINA. Zy doet vergeef "fcU ■ ' pogingen om op te ft aan.
Of ik het hoor! Kom Roesje
help my : dit is het ongelukkige oogenblik dat men Valcour uit de bevende armen van zyne wanhoopende Moeder rukt.
ROOSJE. Gy kunt niet gaan , Mejuffrouw.
PAUL 1NA. Nu gy dan , vlieg, en zeg, — dat ik in de plaats yan Valcour wil fier$e& N E*



N1EUWSG. EN SNAPZ. 63
NEGENDE TOONEEL; PAULINA.
Broeder! — Hoe klopt myn tart van angst ! — neen 't is nabe* ouw ; — vergeeffch naberouw; — de isfelyke knaaging die de eeuwige eul der boozen is .... Goede God! ia my met uwe vreezelyke hand, op iat ik fterve. {Na eenige oogenblihken levens.) Och, mogt ik fterven! {Zy \lyft in diep gepeins zitten ; /laat haar tand tegen haar voorhoofd , en werpt uig daarna op tafel, — Na een weinig loevens vliegt zy op y doch zeigt weder heder , en zegt: ) Valcour! ( zy barft hit in tranen.) Lieve Moeder ! — werdoemelyke nieuwsgierigheid! (Zy \lyft eenigen tijd fpraakloos ; doch geeft heduurig door/laande blyken van 'tgeene ïer in haar hart omgaat.)
TIEN»



é4 DE GEVAARL. GEVOLG. DER TIENDE TOONEEL, PAULINA, ROOSJE»
ROO S JE. -
M ejuffrouw Paulina '.
PAULINA.
Nu ?
ROOSJE. Goed nieuws 1 goed nieuws ! PAULINA.
God 1 wat zegt gy ! ———-
Valcour ?
RO O S J Ei
Omhelst op dit zelfde ©ogenblik dea: Baron van Senanges.
PAULINA.
Wie! myn Broeder?!
ROOSJE.
Hy.zelf; och. dat ik o omhelze!
PAU- •



; NiEUWSG. EN SNAPZ. 65
PAULINA, I Welk een onverwachte ommekeer 1 ROOSJE. De Marquis is niet dood.
PAULINA. .
De Marquis is niet dood ! en myn
Broeder is geen moordenaar 1
maar is men des verzekerd?
ROOSJE.
Ja Mejuffrouw; de Marquis die mede gewaand heeft dat hy zynenvyand nedergelgd had , heeft zelf d«?zen dag tweemaal naar den Baron zynen Vader , dien hy evenwel daarvoor niet opgaf , komen vraagen; doch is, op order der Marquifinne, door myn' Va-, der afgeweezen ; eindelyk is het hem gelukt, ik weet niet op welke wyze, in het Kafteel te komen , en gy begrypt ligtlyk dat zyne tegenwoordigheid alles ten beften deed keeren.
ELF-



U DE GEVAARL. GEVOLG. DER
ELFDE TOONEEL. De voorigen. S O P H1 A. SOPHIA.
Waar is zy ! waar is zy!
PAULINA.
Hemel! is myn Zufter....
SOPHIA, nadert driftig en omhelst haar.
Waarde Paulina! alle onze rampen\ hebben een einde genomen. Kom, Val- ■ cour brandt van verlangen om u tei omhelzen; en Mama heeft mede naar i u gevraagd.
PAULINA, weeneude.
Ik weet reeds alles Sophia, ■
Maar is 't waar dat Mama naar my • vraagt? naar my die haar zo veel ver-driets veroorzaakt heef?
SOPHIA.
Zy heeft thans geen hart dan voojm éi vreugd.
PAÏ>



" N1EUWSG. EN SNAPZ. 6?
paulina;
Hoe durf ik my voor haare oogen lertöoneri.
ROO SJ E.
Kent gy Mevrouw uwe Moeder nier, ^luiina ?
SOPHIA.
Alles is reeds vergeeten , zy denkt Ueenlyk nog aan het geene zy u heeft ien lyden, en hoopt ongetwyfeld dat iet u in het toekomende....
PAULINA.
Het toekomende., zo da Hemd ny het leven vergunt , hoop ik :11e myne misdryven te boeten ; —3 duidelyk heb ik de fchadelyke gejólgen van myne heerfchende zucht •ndervonden. — Kom Sophia , kom loosje, onderfteunt my, op dat ik my an de voeten myner Moeder werpe; >P dat ik haar en mynen Broeder om ergeeving fmeeke;.... maar Hemel!
hoor! hoor Sophia!
— 't is haar ftem... ja ö ja,
y is het !



08 DE GEVAARL.GEV. enz.
(Zy doet, grootc pooging om te ver* trekken , en naauwlyks mee voet-! ' • flappen voortgegaan zijnde, vertoom de Alarquifin zig achter op het loo-< neet , zy wordt onderfteund door Valcour , en den Baron, wiens zoon achter haar volgt De eer ft genoemde^ vliem in de armen vanPaulina,terwyh de Marquifin de handen naar Imam uitfirekt. Valcour geleidt haar vervolgends naar de Marquifin. Zy war pi zig voor haare voeten , terwijl deze op: de borst van den Baron nederzygtj Onder dit gewoel valt hei gardyn.J,
EINDE.
K.1EÜ W-



«ËUWJAARS GESCHENK AAN HET
JUFFERSCHAP.
H[et is voor u , zoete Juffers , dat ik ny bevlytigd heb een Nieuwjaarsgeschenk te vervaardigen. Verwacht evenvel niet dat het beftaan zal, in eenige haakeryen of vrolyke minnehandelingen , neen: men is maar al te veel geif/oon , u niet als zotheden aan te bieten. Ook zal myn gefchenk nietzamen gezet weezen, uit een menigte drooge grondregelen der Zedekunde; want ik daarvan, met reden, geene uitwerking



7o NIEUWJAARS GES. AAN
king zou kunnen verwachten; om daêt gy, zoete Suffers , in uwe jaaren onbet kwaam zyt, tot eene wysgeerigeafgetrokkenheid van gedachten; en waar-' ïyk , u daar toe bekwaam te willem maaken , zou, een misdaad, zyn , ver-: 'mits zulks niet kan gefchiedén, zonder de levendige zwier, welke uwebekoorelykheden zo veelluifters byzet, ja dei ziel derzelven genoemd mag worden, ce verdry ven» Gy zult u mogelyk verwonderen , dat ik niet de modifche fie-' raadjen , het leven uwer bekoorelyk-, heden noem; maar ik kan u daarin niet vergenoegen : .Hechts-weinigenr van u weeten dezelven daartoe te doeni dienen.
Ik wil gaarne gelooven , dat de tel* kens verfchillende aardigheden , waar mede gy u optooit, geene anderë keuze als die der Mode volgen; maar dat neemt niet weg , dat ze dikwyls! weinig overeenkomen met de byzondere hoedanigheden van uw gelaat ; em immers moet eene Majeftueufe Brui-», nette , zig , om haar fchoon meer bekoorlykliejds by te zetten , geheel an-?
dersi



HET JUFFERSCHAP." ?r
;rs optooijen dan eene Tedere Btonh '? Mogelyk is Vrouw Mode,zo aL *en volflagëne zottin, ten.mjnften zot snoeg , van geen onderfcheid in hefc
hoone te kunnen maaken ;. ? doch/
at ons ter zaake treeden.
De verouderde fpreekwyzen- van,?<?ige Dame, verftandige Dochter , kuihe juffer , of de daartegen overgeelden , van , ligtveerdige Snapfter en antiek juffertje, hebben u, bevallige choonheden, reeds van vroege tyden. f, tot verfchillende uitterften doen oïrllaan., zonder dat gy tot. heden toe, eet te zeggen, by welk gedrag gy u toet bepaalen , op dat gy volmaakte ■uffevs moogt worden.. —<— Om de aam van zedige Dame te verwerven ^dwingt gy uwe natuurlyke , losfe , i niet min, behaagelyke zwier , en 'ordt een — ftyve Popi'Om Verftandige, dochter te mogen heeten leest gy :hrandere werken , verwaarloost gy en goed gedeelte van alles wat inde.aad Jufferlyk is , ja zelfs een goed edeelte uwer fchoonheid.eri wordt in de iogen der Mannen Yan fmaak, een —



.?% NIEUWJAARS GES. AAN
Wijsneusje. Om den uitmuntenden i en ten allen tyde zo hoog gefchatten i eernam, van kuifche juffer te ontvari— gen , verweert gy u tegen alle foort"' van Mannen zo fterk , dat niemand I yan hun, het nog nooit gerepte kaak"»' je mag kusfen, hoe zeer de gelegen-i beid de kuifche juffer daartoe ooki noodzaaken moge; en zy wordweH haast, onder een verachtend glimlacht-my voor — Non verklaard. Het denken aam den naam van Lichtvaardige Snap/ter,alleen , is in ftaat om een Meisje voon altoos te doen zwygen ; zy zwygt , en wordt een — Blok. Om eindelyk deni naam van Manzieke juffer te ontgaan/ laakt gy alles , wat Hechts eenige< zweem van liefde heeft; helpt gy nooit de bevallige hoedanigheden eens Jong* mans pryzen; zegt gy geftadig, fchootM vryvoor de liefde te weezen , en wordt eene — volflagëne Geveinsde.
Zie daar , zoete Juffers, het gevaan dat gy loopt, met al te yverig, naai de bovengemelde, verouderde eernaamen te ftaan , of de daartegenover* ^eftelde fchandnaamen te ontwykeni
ve



HET JUFFERSCHAP» 73
j»ermydt dan die uitterften, door myhen, raad welken ik u thans aanbied,op ie velgen , en gy zult volmaakt beval' tig worden.
Ik fta gaarne toe , Lieve Vriendinwen \ C vergeef my dit gemeenzaame i woord! ) dat de zedigheid u in de bogen der redelyke mannen niet weiIn ig kan veraangenaamen ; maar die {zedigheid moet vry van allen dwang jweezen , of men erkent ze, zeer ligtlyk,
ivoor flechts aangenomen Doet
; nooit uwe natuurlyke zwier geweld aan , om een Uunftige te vertoonen, maar tracht die beiden met elkander 'te veréénigen. Dat uwe oogen fpeefèn > en hun levendig vuur niet ver■ bergen ; want de Natuur gebruikt dat middel niet zelden, om harten te kwetien, en immers moogt gy de Natuur: daarin niet te keer gaan ? ten zy gyu voor zulke zeldzaame wezens zoudt willen opwerpen , die hun eigen geluk; hun vermaak, haaten; die verkiezen om hun leven in eene eenzaamheid, ontbloot van duizend aagenaamheden-
door te brengen. Werpt my riv
D ver-



?4 NIEUWJAARS GES. AAN
verdrieten van het Huwelyk niet tegen , zoeie Frtndinnen ; want gy zoudt i daarmede niets uitdoen, vermits de- •
zeiven meestall' niet beftaan ;
niet beftaan naamlyk, als cnaffchei-delyke gevolgen , of liever eigenfchap- • peii van het Huwelyk. Laat dan uwe oogen fpeelen, fmoort hunne levendig-heid niet, kweekt de losfe.en bekoore-lyke zwier uwer handen, de behaaglykheid uwer tred , en de aangcnaame houding van uw gantfche Lichaam,, zo veel mogelyk zy, aan'want daan in beftaat een goed gedeelte uwer bevalligheid , en het verkondigt geen gebrek aan zedigheid : deze moet , ik ïierhaal het nog eens,ongedwongen zyn.i en weldenkende Juffers , hebben zei nooit doen beftaan in de zwier, weli
in het optooifel des Lichaams. ■
Alles wat de bekwaame hand des Kunftenaars , en de tedere vingertjes der Dienaresfen van Vrouw Mode . vervaardigen, wordt u ter keuze aan-: gebooden , en geen zedemeefter , ja ook niet de allergeftrengfte, kan u die keuze ontzeggen. Kies dan Edel&uf-l fnfihap* maai kies >t geene. uwe
nvt



HET JUFFERSCHAP. 75
matuurlyke levendige zwier en houIling meer aangenaamheids" byzet ; raadpleeg met uwe gedaante, en leeft, jracht eenen gezonden en welvoegelyken fmaak te verkrygen, al komt dezelve dan niet met de heerfchende Move overéén; want dan eerft zultgyinipedaad heerlyke fieraadjen der Maatchapye weezen-
Zo wel als gy uwe aangenaame en osfe zwiar, de bevallige opilag uwer )ogen niet moet bedwingen , om daarloor voor zedig aangezien te willen veezen , moet gy vx zeiven ook geen geweld aandoen, om een fchyn te rrtaacen , als of gy alle die bevalligheden n ruimere maate, dan de Natuur u lezelven wezenlyk gefchonken heeft, >ezat ; want ik verzeker u, dat een )plettend oog zeer ligtlyk het gemaakte ran het natuurlyke weet te onderfcheilen» en het vonnis zou ten uwen na-
leele geveld worden. Vertoontu
lan zo als gy waarlyk zyï,Zoete$itffersy ?n het zal u aan geene bewonderaaren Dntbreeken;maar tracht uwe natuurlyke bonding; de wyze van doen waar toe
d 2 gy



76 NIEUWJAARS GES. AAN
gy zonder vo©rbedenken overflaat ( en dat is zekerlyk die, welke u eigen is ; te befchaaven ; wam de Natuur neigt altoos wel wat naar het t boerfche , en verfchillende houdingen i en handelwyzen, in verfcheidene Juffers , kunnen allen , indien ze wel befchaafd zyn , aangenaam en bevallig 5 weezen, daar ze onaangenaam en ten 1 hooeften ftyf zouden worden, indien ze i zo veele Copym , van flechts een Vrt- • gineel waren.
Met di: alles Lieve juffers , kunt en 1 moet gy ook zedig weezen. De zedigheid doet zig op in eene welgeordende kleeding, dienaar eenen goeden' en welvoegelyken fmaak ingengt is ; maar zy moet voorall'in het hart huisveften. Indien zy daar gevonden wordtkunt gy den heerfchenden fmaak der kltderdragt volgends myne gedaane redeneeringen volgen, en echter zedige Jutfers zyn 5 ja ook zal de geheele wereld u daarvoor houden ; want ongetwyfeld zult gy m alle uwe handelwy-, zen en gefprekken, binnen de paaien: der zedigheid blyven ; maar ook zult



HET JUFFERSCHAP. 77
gy zulks omtrent uwe klederen doen, en niet met fommige Juffers , bevalligheid zoeken , in eene kleding , die de voorfchriften derbillykheid verwaarloost. Gy zult naar uwe zinlykheid, 'dus ongedwongen , leeven ; uwe bekoorelykheden zullen ieder verrukken ; gy zult door een ongedwongen gemeenzaame ommegang , den Minnaar betoveren; gv zult hem aanlokkelyke ftrikken fpannen, maar echter nog grootere bekoorlykheden verborgen houden , en voor den aanftaanden gelukkigen Echtgenoot bewaaren.
Voegt het verftand by uwe zedigheid Zoete Vriendinnen. - Ik fta
u toe verzot te weezen op den naam van verflandige juffer \ maar begeert dien naam niet dan van redelyke beoordeelaaren; want die zullen altoos een firoot ondérfcheid maaken tusfchen het verftand van een Juffer en dat van een' diepdenkend' wysgeer. Geloof dat 'er het zelfde ondérfcheid is tusfchen de voorwerpen van 't verftand , aJs tusfchen die der hand , ten opzichte van eene Juffer en em' Man. — Zoudt gy niet D 3



78 NIEUWJAARS GES. AAN
lachen op het zien van een Jongeling ,, die met het naaikusfen op zyn fchoot l bezig was om een engelsen hemd zaam \ te ftellen, of zyne koufen te maazen ? maar even zo belachelyk is het , een i Juffer in het midden van een menigte boeken, Mathematifche of andere lnllrumenten te vinden. De man van i fmaak heeft een afkeer van een gegeleerde Vrouw. Noch de Mathefis ,, noch de Natuurkunde , noch eenige • ftudie is voor de Vrouwen gefchikt , , om dat de fchoonheid door 't itudeeren i benadeeld wordt, en eene ftudeerende 1 Vrouw , onmogelyk eene verpozende • Gezellinne kan weezen. Echter blyft t eene verftandi?,e Vrouw eene onwaardeerbaare fchat voor de gantfche Maatfchapy, om dat de kinderende eerfte gronden hunner opvoeding van hunne ! moeders verkrygen , en die beginfelen i nimmer uitgewifcht worden.
Uw verftand befta in een huishou- • den wel te kunnen beftuuren, en in de i wyduitgeftrekte weetenfehap van Kinderen wel op te voeden. Deze dingen zyn van dien aart, dat ze geene i 6 lang-■



HET JUFFERSCHAP. %q
Jlangduurige afgetrokkenheid van ge-* Idachten^eene diepdendkendheid vereisIfchen, dus van dien aart, dat ze door Ju geleerd kunnen worden , behoudens: lal uwe fchoonheid , vrolykheid en uw Jvoikomen vrouwlyk charakter.
Tracht voorts goede huwelyks vrienïdinnen te worden ; gedoogt toch dat lik u altoos uit dat oogpunt befchouj v. e! ik volg daarin de fchikkingen der INatuure, verzekerd zynde dat'net lou[ter toevallig is indien 'er eenige verft anjdige Juffer ongehuwd fterft , en gy Izult my de toevallen in de Natuur niet willen betwiften.
Raadpleegt de huishoudens, dan zult gy bevinden dat veele beuzelingen oorzaaken van zo veele twistingen zyn» Let op het algemeene charakter der mannen ; tracht hetzelve met dat van uwe minnaars te vergelyken , en gy zult geene vergelyking kunnen treffen. Sluit deze ondervinding in uwe harten op ,* want uwe minnaars? zullen ook zulke mannen worden , hoe z et zy ook het tegendeel mogen bezweeren , D 4 zy



8o NIEUWJAARS GES. AAN
zy moeten het worden, zulks is eene natuurkundige waarheid Wapent u i dan tegen deze gewigtige ommekeer, , want dan zult gy het eerfte ftruikelbiok voor den huishoudelyken vrede • uit den weg genomen hebben , en i waarlyk verltandige vrouwen zyn.
Schoon ik u alle ftudie ontzeg, Lieve juffers, ontzeg ik u echter niet alle oefening ,hetzingen, indien de natuur u daartoe bekwaam gemaakt, en u een rnuzykaalen fmaak gefchonken heeft, zo dat gy tot het' gemaakte \ niet behoeft over te flaan; het fpeelen, voor 'all' op het Clavier; het danfen; ; doch geene woefte en verachtelyke al- ■ Jemandes maar het danfen van eene i befchaafde menuet, of ne'te en zedige 1 contradans; het opzeggen van fchoo- ■ ne verfen; zie daar reeds oefeningen i genoeg welken uwe behoorelykheden haifter kunnen byzetten , en u tot : v/aare verftandigë Juffers kunnen , maaken.
Tracht ook den eernaam van kuifche Juffers te verwerven; maar zyt t
daar-



HET JUFFERSCHAP. S*
'daarom niet afkeerig voor het uitdeelen van die gunften welken niet zelden door de welvoegelykheid gevoriderd worden- Staat toe dat men u kusfe, ja deel ook, is het noodig, kusjes tót; maar ftraf de baldaadige hand , met de verontwaardigende blixems uwer i lieve* oogen, en door de treffende donder: ivan weinige, van befcheidene , maar echter van veel betekenende woorden ; want dat is het waare kenmerk deskuisheid.
Bevindt gy u in het gezelfchap van losbandige fnappers , vaart niet tegen hen uit; want uwe beftraffingen zouden belacht en gy zelve beipot worden; gelaat u hunne fchandelyke taal niet te hooren; maar veinst niet als veele anderen die ieder doen zien dat zy veinzen, dat is veinst niet glimlachende ; houdt u met het een of ander bezig, en iaat alles ongemerkt vuurby gaan.
Zyt voorts lieftallig in uwe gefprekken; maar maakt u de lieftalligheid eigen; zyt het niet alleenlyk by uwe minD 5 naars >



8a NIEUWJAARS GES. AAN
naars; want zo gy het als vrouw niet meer waart zouden zy u zeggen dat gy geveinsd had. Zyt in hun byzyn voor aü' nooit gemaakt, nooit galanter , aardiger of vrolyker dan uwen eigenaart mede brengt; want, geloof my Zoete juffers, heden of in laater tyd zou u zulks berouwen.
Zyt gefpraakzaam maar ila niet over tot lichtvaardige fnappery , of harde bewoordingen, en voor alD niet tot het uitfpreeken van vonnisfen : alles wat geftreng is ftaat n kwalyk , gy zyt door de natuur tot het zachte gevormd.
Sommige Juffers verlaaten altoos de vrouwen om zig by de mannen van wat ftaat, jaaren of hoedanigheid die ook zyn te vervoegen, zy geeven duidelvk te kennen dat ieder dag welken zy buiten het huwelyk doorbrengen voor haar een ondraagelyke lalt v\ . . . . maar benoef ik,na alles wat ik reeds gezegd heb , u nog onder 'l oog te brengen dat zulke zottinnen, hun lot waardig zyn? en wans



HET' JUFFERSCHAP. 83
hun lot ? dit; zy worden van alle weldenkende Juffers veracht; van de mannen befpot en om den tuin geleid, zy zuchten naar het bezit van een hart; honderdmaalen wordt 'er haar een aangeboden , honderdmaalen aanvaarden zy het; maar ook honderdmaalen zien zy 'er zig weder van berooven , — -en ' '■ zy daalen ongehuwd ten grave.
Zie daar Lieve juffers myn gefchenk; ontvangt het niet alleen maar gebruik het ook tot uw voordeel»
Dó DE



D E
GÉVALLEN VAN EEN HOLLANDSCHEN
BOER.
Eem waarachtige Gefchieiems.
TWEEDE VERVOLG.
M at-tot* nam ondertusfchen alle; raogelyke gelegenheden waar om bni-ten°te komen, en in 't gezelfchapvan 1 T e u n i s te wezen. 't Gebeurde i eens,dat hy aan 't werk zynde,haar van i verre zag aankomen, waarom hy zigj niet kon onthouden , van zyn ronde i hoed voor haar te ligten. De Juffer t beantwoordde het met eenige vriende- • lyke knikken , die hem ongetwyteld, ' zeer



DE GEV. van een HOL» BOER. 85
Izeer aangenaam waren. Hy vervor3 derde zynen arbeid , en Juffrouw Ïmanon , kwam aliengskens nader. I Digt by hem zvnde , zeide zy : „ wel l„ teun is, "zou een Koning wel L, zulk een genoegelyk leven leiden , j „ als gy" V Neen juffrouw , zeide i by , ik begrijp dat die lieden veel zwaar\ der beroep hebben dan ik. „ Ja teu,,„ -nis, (herbaalde zy) ik wilde ook veel liever een Boerin dan een Jio-
: li ningin weezen. Bf waarom
„ gurouw? - Wel ik geloot )
„ by voorbeeld in 't geval van ' „ huwelyken , dat een boer my uit , iiefde zou trouwen, en ik dus een gelukkig huwelyk zou doen ; maar „ vorltin zvnde, zou deftaatkundemy „ gebieden" te huwelyken na eemge „ voorgefchreevene wetten , en niet „ naar de infpraak van myn hart".
— Dat's mooi gezegd juffrouw ,
maar weet gij wel dat het van de zijde van uwe Kunne evenwel vry moeijelyk is , om de waare lef de, van eene enkelde ' drift, te nnderlcheiden ? ■ 't is ge¬
vaarlijk juffrouw op het manlijke hart I te vertrouwen; want de mond is 'er zeer D 7 xeld-



86 DE GEVALLEN VAN
zeldzaam de waare tolk van. —• f
», Maar teunis , genomen dat ikk „ in 't geval was van bemind te worden, hoe zou ik mvn' minnaardaari
Ü omtrent kunnen toe'tlen? . Hoon
{Juf rouw , de drift laat zig niet bedwingen , een fpoorloos verlangen en opoffe-ring van alles, is altoos het heerfchende> w zulk een minnaar , daar de waarei liefde in tegendeel veel bezadigder ten
werk gaat. ,?ja teunis,,
„ maar gelyKen ftaat vindt zelden veel l „ tegenftreeving". Dat is zo juf¬
frouw , ik geloof ook dat zulke huwelijken , wat dat betreft, het gevaarlykjlet
zyn. '. v )} En dat is evenwel ge--
„ meenlyk ons lot; want die meer is,, „ zoekt nog zyn meerder, en een man i „ beneden ons, wordt door het'meer-„ dere dat hy in ons befpeurt, afge„ fchrikt , en durft tot geen verklaa--
,, ring komen". Recht juffrouw
cm die reden is het ook dat iemand i van uwe Kunne , zig zo wel het eerst i moest durven verklaar en , aangaande i
haar e liefde als wit. • ., Maart
„ teunis, wat zoudt gy wel zegj> gen , als een meisje omtrent u die
„ ver-



lEEN HOLLANDSCHEN BOER. r8?
L verandering tot praktyk bragt"? *
\lh zou zeggen juffrouw , dat zy boven liet algemeen verheeven was, en een ge» \voelig hart toonde te hebben. Maar juf\froiuo , vervolgde t e ü n i s , die nualles tiaar zyn zin zag gaan , wat zoudt \gy integendeel zeggen, zo een man , on~ Windig minder in Jtaat dan gy, « eene
\tiefdensverklaring deed. „ lk ge-
L loof, antwoordde Juffrouw manon , L dat ik , hem voor een eerlyk man L kennende, redelyk genoeg zou wee* \„ zen , om een deugdzaam huwlyksL vrind boven alle fchatten te ftellen; L want teunis , wy zyn immers L allen even goed? indien wy allen de „ deugd beminnen, dan doen de fchatten tog niets tot onze wezenlyke
waarde ? Geloof my , ik zou
„ maar hoor eens, gy zyt ongetwy„ feld een voorflander uwer gevoe-
„ lens" ? ■ ja juffrouw , doch de
noodzaakelijkheid dwingt my fomtyds ,
dezeluen niet uit te oeffenen. -Juffrouw
Manon, een einde" aan dit geheimzinnig gefprek willende maaken , vroeg aan onzen boer ; „ wel te»nis, „ indien gy eens de vryheid had, van
,, in



S8
DE GEVALLEN VAN
„ in alles uwe gevoelens te mogen vol-1 gen, wat zoudt gy dan doen";? Dé wysgeer deze gelegenheid waarneemen-i de , antwoordde onbefchroomd ; wet juffrouw t dan zou ik u zeggen, dan ih u lief heb,en dat ik zeer naar de mogelijk-; heid verlang, vaft met u de overige dOA
gen mijns levens te kunnen flijten.
„teunis ( antwoordde Juffrouw* „ manon _) ik heb te veel behaagem 3, in uwe gevoelens, dan dat ikdezel-1 „ ven nietzeu trachten voorttephnten,em „ derhalven beken ik u even onge-1 „ veinsd, dat ik my zulk een genoeg*„ lyk leven, met een' man als gy ver-r33 bonden zynde, voorftel, dat ik my\ y, niet kan onthouden van het zelve tei „ begeeren".
Ziedaar onzen wysgeer in eenen zoo-) genaamden romaniquenliefdehandel ge-1 wikkeld , wy zullen hem daarin niet langer vergezellen om dat hy gcene te-? genftribbelingen ontmoette ; want dé Gelieven hielden hunne wederzydfchei genegenheden zeer omzichtig verborgen,) zo zelfs dat 'er een geruimen tyd verliep, aleer 'er iets Yan openbaar werd.
Daat



[EEN HOIXANDSCHEN BOER. 89
IDan,daar het de liefde eigen is te willen tizegepraaien werd ook onze landman jhaare aanfpooring gewaar. Ik bemin [fcbuldeloos zeide hy, om dat ik oprecht ïbemin; ik durf my een gelukkig huweITyk belooven öm dat ik ook oprecht i! bemind word, het huwelyk is één der i aardfche zaligheden door god het |fchepzel verleend; wel waarom zou ik Ihet zelve dan niet trachten te genieten, idaar de gelegenheid my gunftig is?Zy p die ik voor myn vrouw begeer is zeI kerlyk boven my verheeven; maar wat k raakt dat, christus heeft nergens ^gezegd dat men niet mag trouwen dan met zvn gelyke. De Vader van m aiion zou zig ongetwyfeld ter dood toe bedroeven , ja de oude man zou het
mogelyk befterven; ■ maar dat hy
fterve , zyn dood zy het loon zyner dwaasheid; ■ of moet ik myn eigen geluk verwaarloozen, terinftandhoudinge van de rust eens anderen? Neen, de oude man leere tot zyn fchade, dat de fchatten ons niet van elkander moeten onderfcheiden ; — maar hy zal, myn liefde voor zyne dochter ve. nee-
mende my afdanken ; ■ goed hy doe
zulks



9o DE GEVALLEN VAN
zulks ; ik heb nog eenen Heer in den ; Hemel die my nimmer weg zal jaagen» —— Maar eindelyk zal hy my door geweld zyn dochter onthouden; ; dat zullen we zien , als wy beiden tot het uiterfte gekomen zullen 1 zyn , zal ik tog ook wel iets vermo- ■ gen. Onze wysgeer iloeg in het naastkomende gefprek zyne manon voor, . om haar aan haaren Vader ten huwelyk te verzoeken ; doch zy had geen i harts genoeg om de gevolgen daarvan 1 aftevvachten; des dac£| het haar beter ; zig door een onverwachte vlucht aan i alle verdrietige omftandigheden te ont trekken; 't is waar mannonnetje zy teunis , wy zouden daardoor veel i ongenoegen ontwyken ; maar gy denkt t te oppervlakkig : wy zouden onzen 1 pligt verzuimen; wy moeten eerft vraa- • gen. De Gelieven beftemden een' tyd 1 waarop teunis een bezoek by den\ ouden Heer zou komen afleggen ten i einde hem zyne begeerte voor te flaan.. ■ „teunis", vroeg manon,.
zult gy niet ontroerd zyn" ? en waar* ■ om , zeide onze wysgeer ? loop zottinnetje , is het dan een fchelmjluh ? uw t
Va—



EEN HOLLANDSCHEN BOER. 91
\Vader kan immers niét meer doen als
\my wegjaagen? „ Maar waar dan
L heen"? — Dan zullen wy onze maatregelen neemen. — „ Ja maar teunis* L myn Vader zal my niet laaten gaan,»
I 1 Dat geloof ik ook, manon»
\en wanneer alles tot het ititerjle geko* u/ien is , dan zult gy niet minder als lo\gens eu bedriegeryen te baat kunnen nee1 men , om de eeuwige zucht voor zelfvol\ doening te vrede te /lellen. De beftemide dag gekomen zynde ging teunis paar den oude* Heer , die hem vol[gends zyne gewoonte vriendelyk ontIhaalde en welhaast met hem in eene reedewisfeling kwam; doch onze Wys[geer brak dezelve fyoedig afmettezegigen , Mynheer dorcas (dus was de [naam van Manon's VaderJ ik moet u \een vraag doen die gy niet ver tv acht zult I hebben. ,, En wat teunis"? vroeg ■ Mynheer dorcas. — Ik zal 't u zeg-
\gen Mijnheer. ■ Gij hebt een dochter
[ en my dunkt ik zou recht te vreden zyn indien gy my dezelve tot vrouw gaaft, ' ■ Mynheer dorcas de ernft waarmede teunis dit zeide niet bemerkende voerde hem te gemoet » „ gy ... „ » zyt



gz DE GEVALLEN VAN
,, zyt van daag in een vrolyke luim i teunis; gy wilt ons vermaaken 1 9, met de denkbeeldige heifchepping van i een Juffer in een boerin, of vaneen*,* boer in een' heer; ik zou waarlykc voor een oogenblik het vermaak -wel I „ willen bebben om zulk een paar-r
3, nieuwgetrouwden te zien. ■ IVel l
Mynheer daar is flechts e'én oogenblik { noodig om u dat vermaak te bezorgen , , zeg alleenlyk, „ teunis , gy zult mijn i „ Schoonzoon zyn" , en zie daar uw dochter zal een' boer tot \man hebben» . —— „ Ja maar teunisje , de meis3, jes zyn zo grillig, 't moet een ge- ■
deegendjonkertjezyn;' ■ ik geloof:
„ als manon u zag aankomen met de ? ,, fpaê op fchouwder, dat zy de vlucht t
zou neemen". < • Daar heb ik me- ■
nigmaal de proef van genomen Mynheer.,
• ,. My dunkt teunis dat fjy vry
ernftig redeneert'*, 't Is ook een ern-Jlige zaak Mynheer. <—— „ Hoe! watl „ is dat te zeggen! zou 't waarlyk ernftt
zyn"? ja Mynheer jk verlang niets s
vuuriger dan met uwe dochter de overi-ge van mijne daagen door te brengen tm êils ih my niet bedrieg zou zy daarin',
ie* >



EEN HOLLANDSCHEN BOER. 93
\bewilligen. •—— Deze woorden die door teunis meteen zeer emftig gelaat uitgefproken werden , benamen Mynheer dorcas alle twyfeling, en dee* den hem tevens zodanig opftuiven, dat hy. teunis , onder het uitbraaken van duizend fcheldwoorden, de deur uitftiet. Deze wilde nog iets wegens de waare grootheid zeggen; maar eer hy zyne woorden half geëindigd had, wierp [Mynheer dorcas de deur toe , waarom teunis vertrok. Naauwlyks by zyn' baas zvnde , kwam aldaar een knecht het bevel brengen, dat teunis zonder eenig uitftel, moest vertrekken, welk bevel ook, tot verwondering van ieder, oogenbliklyk uitgevoerd werd.
manon , tot wie wy thans wederkeeren , had by haar Vader alles ontkend , en haar rol zo wel weeten te fpeelen , dat de oude Heer van haar' kant geen de minfte vrees had , en haar derhalven niets van haare vryheid benam, het geene ten gevolge had dat zy na verloop van weinig tyds aan ieders oogen ontfnapte en zig by haa-
rea



*4 CE GEVALLEN VAN
ren vriend begaf ; welhaast namen i onze Gelieven de reis aan.
In een vlaag van droefheid , die ma- * non, en dit moeit wel gebeuren,meer r dan eens beftormde, zeide zy tot haaien vriend teunis , „ zie daar ons i
nu vluchtende". > > Dafs waar zei I
deze , en wij zullen wel haast het begin : van eene levensbefchrijving kuunen boektn. , —— Maar teunts , wy zyn even- ■
„ wel niet getrouwd". Dat 's óók
waar manonnetje, wy hebben ten min- ■ ften geen Kerk of Raadhuis betreeden-y , maar die plechtigheid is ook alleenlyk in- • gefield voor booswichten die anders de ■ maatfchapy in een gejladige onrust zou- • den houden door het verlaaten hunner • vrouwen wy zyn immers eerlijke lieden i manon ? —— ik zweer u voor het i oog van den atweetenden God , dat ik : u getrouw zal blyven; ■ leg gy dien i eed ook voor my af, en dan zyn wy \ verzekerd dat wy , van dit uur af, het' huwelyks teven met elkander aangaan,, -* „ Ja maar myn lieve teunis ; „ dat huwelyk zal nergens voor wet» tig gekeurd worden". Dat men«
ftct t



EEN HOLLANDSCHEN BOER. 05
\het taaie manon, niemand zal ons ^venwel daarom kunnen beletten te leeVven ; of aan onzen God aangenaam te \zyn ; nu ,' als die onze vriend is , laat
Man de wereld maar woelen. < En
^gebeurt het dat wij kindertjes voortbrengen , dan zal men ze niet wettig mnaar natuurlijk noemen ; wel goed ik zal me leer en lachen om dien naam , en ik hoop {czelfs dat myne kinderen niet tegennatuurlijk
ireboren mogen worden. 't Is waar
Tzy zullen niet zogenaamd wettig zyn , en '4uS geene ervenisfen kunnen opïoopen; %waar manon als wy trachten om ze •Hene zuivre deugd en een gezond verJland itjfe doen verkrijgen, dan hebbenze immers genoeg ? — ja wat zouden ze ïiog erven boven het geen wy zeiven in de 1 wvereld mogten verkrygen ? grootvader en \ \ grootmoeder zullenze nooit kennen , en i zo het gebeurde dat die vredebreuk Ijiveder geheeld mogt worden, dan zullen \ <wy ons huwelijk nog in 't openbaar volstrekken, en daardoor onze. kinderen weti tigen ; want ik zou de gewoonten in on; ze' maatfchapy gebruikelyk , in zoo verre '\ ze met de deugd niet Jlrydig zyn, nooit mopgevotgd laaien» indien het in myn
vut*



96 DE GEVALLEN VAN enz.
vermogen ivare ; want ik weet wel do men anders doende een ander tot erger, nis en niet tot Jtichting leeft.
Dus redeneerende kwamen onzeGci lieven aan de naaftbygeleegene Stad! alwaar zy, om onbekend te blyven,be: den van gewaad veranderden. Zybragj ten nog eenigen tyd door om verde orde o]) hun geval te ftellen , en ee« zeker befluit te neemen.
De oude Heer dorcas zullen wy zyne wygering laaten beklaagen , en oh. niet meer met hem nioeijen, vermits h tot de verdere hiftorie van t a u n i • reeds niet meer behoort, daar hy om danks alle aangewende poogingen, nimi mer weder iets van zyn dochter of var teunis gewaar geworden is.
Het befluit dat onze Gelieve) «amen , was van de zee over t fteeken,en zig dan hier of daar neden te zetten, om, door de vruchten van ee< nen naarfligen arbeid gevoed wordende i een leven te fmaaken, bevryd van all verdrieten. ( Het vervolg hierna. )