ZEELANDS C H R O N Y KALMANACfï. 1783.  1' VERKLAARING 1 der Titelplaat. | Mrew beluft iets g0edS te hoor.a i j Vl^Koopmar.fchap voor tyding heeft * ' Diepakten merkt, de Kra/en Koo«n. Prodnften, die ons Zeehad geeft, M?rWfiller voor aan gezeten, , | A.ct Graadboog, in de eene hand' 1 * v0a0J?0<|k'r«Kaart' ««afgcmeeten. I aW' 1\met T-uiSen Nc»*»> ! I dle ««.Voordeel, uit te zetten, 1 Brengt fchmten vol gejaèn metVisch .1. Gcvange omtrent dcZeeuwfeflranden i ;| Enjtroomen, daarmenin'tvcrfchiet.' I |; Na deeze en vergeleegea Landen, li Is. och veele Kielen, dobherea zie, I Dit was 'c begin van Zeclands luider' I II \ oorheen een arme Visfchers-Buurï |i ^lerwooawas.Hutteaiaagenduifter l I ™z*r.nubjvolkt,bsbouvv-?5et!resvoornaaRieSteden I 1 JAri«waP"fthild , hangt aan een trits" J Naar Rang zoo als die Stembekieeden p llJ z«"«*<*' Wiens 't boven fte is i    ^ZEELAND S £ï CHRONYK- f ALMANACH, voor 't Jaar61783. Bevattende eene Befchryving der i Provincie Zeelandyandeszelfs \ Opkomft tot op deezen tegenwoordigen Tyd. j Ten dienfte der Jeugd, Igefteld in \ VRAAGEN en ANTWOORDEN, || Voorzien met al het noodige, behoorende tot eenen Almanach. Als mede yeele Byzonderheden, betrekking hebbende tot-de Provincie |Z E E L, A N D. Te MIDDELBURG, By JAN D A N E, *i MDCCLXXXIIL I Met Privilegie. £>i   Zte y/V/! Getyden des Jaars 1783. £5 De Lente begint den 20 Maart. De Zomer r - - - 21Juny. De Herfft - - - - 23 September. j De Winter - - - - 22 December. In dit Jaar 1783 zyn: \ De Zonne - Cirkel. - - - - 28 Het Gulden - Getal. - - - - 17 De Epacta. - - - - - » - <*6 . De Zondags - Letter. - - - E. \ De Vleefchtyd 9 Weeken, « $ en 4 Dagen. Cjjjf Septuagefima den 16 February. Vaften • Avond den 4 Maart. Paasschen den 20 April. Hemelvaart den 29 Mey. , Pinxteren den 8 Juny. Advent. den 30 November. ' De Quatertempers. Maart 12,145 *5. I Sept. 17,19,20. H Juny 11,13 ,14- I Dec. 17,19,20. J . 'ó A 3 (3 gggaa itfCT ..JÉ....I ja»  ?6ft ^gg==a=^t^^( J January Louwmaand 31 Dagen. ffij Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. || 1 Woensdag Nieuwejaarsd. 6-5 5 +-> 2 Donderdag St.Bafilius. 8- '5 -k> | /jp&Nicuwe Maan , Vrydag den 3 , 's Morgens ten 8 Uur. 6 Min. 3 Vrydag St. Cenoveva. fav.ond. > 4Zatui-dag Pharaildis. 4-55 >l 5 Zondag Theleiphorus. 6-25 > ! 6 Maandag./)//*? Koningen. 7-55^ j 7 Dingsdag Open Tyd. 9-2o J 8 Woensdag St. Oraer. 10-45 x 1 9 Donderdag Julius. 12- 5 x| 3Eerfte Quartier, Vrydag den 10, 's Morgens ten 9 Uur. 44 Min. 10 Vrydag. fm.ond. «y 11 Zaturdag Hyginius. 1-15 y 12 1 Zondag Benediétus. 2-40 y 13 Maa ndag Koppermaandag. 3-55 y 14 Dingsdag St. Pontiaan. 5-50 15 Woensdag Paujus. e-10 n 16 Donderdag Wilhelmus. 7-10 n 17 Vrydag St.Anthon. Abt. 7-45 25 §  ffgp ^a&~*--^& january Louwmaand 31 Dagen. fPl Maans Op- en Ondergang. EJr, Min. | |^Volle Maan, Zaturdag den t8, I %zJ 's Avonds ten 5 Uur. 10 Min. I 18 Zaturdag St.Pieterftoel.fnv. op 2B 19.2Zondag H.N.Jezus. 4-45 $3 r Zon in Aauariusopten'è, o/zrfcr 4 puren, 20 Maandag Fab. en Sebaft. 6-15 £2 I 21 Dingsdag Sr. Agnict. .7-25 m- j. e 22 Woensdag St. Vincent. 8-45 èij |5 I 23 Donderdag Emerent. ic-ïo »u c| 24 Vrydag St.Timotheus. 11-45 nl ]| 25 Zaturdag St. Paul. Bek. fin. op =o= 1 CLette Quartier, Zondag den 26, g 's Morgens ten 2 Uur. 28 Mi». || ! 26 3 Zondag. Polykarpus. "1 j 27 Maandag. 2-45 &8Btrrgsdag Cyrillus. 4-20+-> 3 29 Woensdag Franc, de S. 5-40 -*-> I 30 Donderdag Aldegonda. 6-45 "}c | PL31 Vrydag St.PicterBand. 7-30> 4 P A 4 O . , a£?jg  ygfflii .■ininTOaN T^February Sprokkelmaand 28 Dagen.Qt Maans Op- en Ondergang. Ur.Min. ijlj&Nierwe Maan, Zaturdag den i, ^Sgjjp 's A onds ten 7 Uur. 26 Min. 1 Zaturdag Jgnatius. fliv. ond. «S 2 4 Zondag \>laria Lichtmis. 5-15 as; j 3 Miandag Blazius. 6-56 X ' 4Ü'ngsdag Veroniea. 8-15 X j 5 Woensdag St Agatha. 9-35 «y 6D nderdag Sc. Dorothea. 10-55 v 7Vrydag Sr. ilicliardus. 12-15 y ^ L 8 Zaturdag Gudula. fm. ond. y I ^^^e'^e Quaif er, Zondag den 9, S \j **sW 's Morgens ten 5 Uur. 53 Min. < 9 5 Zondag St. Apolonia, 1-35 V 10 Maandag Wilhelmus. 2-45 n 11 Dingsdag Euphrofina. 3-55 n 12 Woensdag Eulaiia. 4-55 n 13 Donderdag St. Gregorius. 5-45 25 14 Vrydag St. Valentinus. 6-20 25 15 Zaturdag St. Juliana. 6-50 SI, 16 Zon"lag Septuagefema. Jr 5 Q ^ïi^VVolle Maan, Maandag den 17, \&J 's Morgens ten 7 Uur. 54 Min. j ^17 Maandag Silvinus. fav.op m?^  1 f^Fcbruary Sprokkelmaand 28 Dagen.^% !Maans Op- en Ondergang. Ur.Min. 18 Dingsdag St. Simeon. 6-30 19 Woensdag Sc. Bonifaas. 7-50 Zon in Pifces, op ten 7, onder ten 5 Uuren. I 20 Donderdag Gabinus. 9-20 l Overgang van Middelburg, 1574. 1 [ 'i 21 Vrydag Pipinus. 10-45 =0= S ! 22 Zaturdag Sr. Pieterftoel. 12-15 nt ! 23 Zondag Sexagefima. fm. op rti CLefte Quartier, Maandag den 24, 's Middags ten ij. Uur. 2 Min. 24 Maandag Si: Matthys» ï-55*f* | 25 Dingsdag Viótor. 3-20[ 26 Woensdag Neftor. 4-30 ^ I 27 Donderdag Leander. 5-20^0 28 Vrydag St. Rotnanius. 5-551~ ; ^  Maart Lentemaand 31 Dagen. 1 ' Maans Op- en Ondergang. Ur. IVfin. i r Zaturdag Aibiiuis. 6-20 22= 's 2 Zondag Ouin^uagefuna. 6-40 x ^Nieuwe Maan, Maandag den 3, NB/ 's'Avonds ten 6 Uur. 24 M». 3 Maandag Kitnigunde. Tav. ond. X 4 Dingsdag Paft en-//vond. 7-10 5 Woensdag jtfchd. Beflot. 8-30 r j öDonderdag .St.Godef'ran. i0- o | . 7ViydagSc.Thom.v.Aquin.Ti-2o ^ « 3 Zaturdtg Apolionarius. 12-35 tl $ i? 9 Zondag Qjiadrag, ihi.ond, n | 10 Maandag Lastare. 1-50 ril 3Eerlle Quarcier, Dingdag den ir, 4 Morgens ten 4 Uur.' 1 Min. 11 Dingsdag Veertig Mart. 2-10 25 12 Wocnsd.Quatert. St.Gre. 3--0 £S 13 Donderdag Chriftina. 4-30 22 t4*ty**g Qiiatertemper. 4-50 D 15 Zaturdag Quatertemper. 5-15 Q 16 Zondag Rcminifcere. 5-30 o j < 17 Maandag St. Gecrtruid. 5.45 ,  f«3 Maart Lentemaand 31 Dagen. £X ' Maans Op- cn Ondergang. Ur. Min. |? |?p|VoIIc Maan, Dingsdag den 18, %sJ 's Namiddags ten 2 Uur. 7 Min. 18 Dingsdag Amft.Mirak. fav.op mp 19 Woensdag St.Jozeph. <5-io =a. Zon in Arius, op en onder ten 6 Uur en. 20 Donderdag Joachim. 8-30=0, 21 Vrydag St. Èenediclus. 10- o «l 22 Zaturdag St. Catharina. 11-35 ^ 1 Overgang van Goes, by Satisfactie el j. 1577? g 23 Zondag Oculi. fin. op •+-> f* 24 Maandag. 1- CLeite Quartier, Dinssdag den 25, 's Avonds ten 6 Uur. 23 Min! 25Dingsd. Maria Boodf-hap. 2-15 ^ 26 Woensdag JJmanuël. 3-25 27 Donderdag Rupertus. 4- 5 ")c 28 Vrydag. 4-30 as 29 Zaturdag Euftachius, 4-45 30 Zondag Lalarc, 5- o X : ^31 Maandag Guido. 5-10 x j t  April Grasmaand 30 Dagen, << ! Maans Op en Ondergang. Ur. M?n. , 's Morgens ten 1 Uur. 19 Min. j j 24 Donderdag Melitus. 0-55 x 25 Vrydag St.MarcusE. 3- 5 X j 26 Zaturdag Cletus. 3-15 x 127 Zondag Qjiatert. Opent. 3-20 y 28 Maandag. 3,^ y 29 Dingsdag Sebilla. 3.45 N.30Woensdag Katax-.v.S. 4-o w &  1^ M?y Bloeimaand 31 Dagen. m 3 [ Maans Op- en Ondergang. Ür. Min. jflktf ieutrc Maan, Donderdag den 1 's Middags ten 11 Uur. 52 Min. iDond.^.^i/.en^.rav.ond. y 2 Vrydag. v 3 Zaturdag * Vinding* 10-45 E I 4 Zondag Mfericordi. 11-25 n 15 Maandag Piüspatis. 12-35 2o 6Dingsdag St.JfanLnt. 1- b £3 7 Woensdag Staiiiflau?, fin. ond. 2B 8 Dond. St. Midi. Opeub. 1-35 # ^Eerfre Quartier, Vrydag den 9,1 sir 'sNamiddags ten 5 Uur. 51 Min. f 9 Vrydag Gregorius N. 1-55 Q I ro Zaturdag Sr. Anthonius. 2-10 ^ I 11 Zondag Jubilate. 2-20 mj 12 Maandag. 2-30 m; | 13 Dingsdag St. Scrvius. 2-45 -Sh 1 14Woensdag Cluifïophor. 2-55 «a= jj 15 Donderdag Sopbia. 3-10 in | g?^|Vo!!e Maan, Vrydag den 16, 9 's Avonds ten 5 Uur. 25 Min. fl 16 Vrydag St.Juh. Nep. fay.op m jj I 17 Zaturdag. i VS Zondag Cantate. n-'io+> 1 |? ~ Ö  »g o» t£*M Bloeimaand 31 Dage??. £1 Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. 1 19 Maandag Prudentiana. 12- 5 ^ 20 Dingsdag Bernardinus. 12-40 ^ Zon in Gemini, op ten 4» onder icn 8 Vuren. \ 21 Woensdag TIrirnotheus. fm.opat 22 Donderdag Julia. 1- 5 as I II^Lelïe Quarcier, Vrydag den 23 , I 's Morgens'ten 8 Uur. 10 Min. % \ 23 Vrydag. 1-20 as 8 24 Zaterdag PJchardus. 1-35 y 25 Zondag Vosem. 1-45. x 26 M;:andag * Dag, Vaftend. 2- o x 2? Dingsdag Bafiïius. 2- 5 28 Woensdag Sc. German. 2-20 v> 29Dondcrd. Hemcly. Chrijl. 2-35 n | 30 Vrydag. 2-55 n | #Nieuwe Maan, Zaturdag den 31 j 's Morgens ten 2 Uur. 28 Min! bi Zaturd. Sc. Petronella. fav.ond. n. \ [  ifè Juny Zomermaand 30 Dagen. 1 Maans Op- en Ondergang Ur. Min.i 1 Zondag Exaudi. II- o 225 2 Maandag Marcellus. 11-10 22 3 D ngsdag Erasmus. 11-40 Q 4 Woensdag. 12- o Q> 5 Donderdag St.BonifaaS. 12-15 »n>' 6 Vrydag Nn-bertus. 12-25 7 Zaturdag Fajlendag. 12-35 "9 t3Eerft'J Quartier, Zondag den 8.' 's Morgens ten 5 Uur. 25 Min., 8 Zondag Pinxteren. 12-50 mi 9 Maand.2PoxTERDAG.fm.0nd. mi f 10 Dingsdag St. Margaretha.l-l5 "T 11 Woensdag- Qjtatertemper. 1-25 -h- 12 Donderdag St. Odul. 1-45 13 Vrydag Quatertemper. 1-55 +■* 14 ZmudzgQiiatertempcr. fav« op as tf^V 0 Ie Maan, Zondag den 15 jj 's Morgeus ten oUur. 45Min* ï Z-mdag H, DrievuJd. 10-15as; 16 Maandag St. A'-irelius. 11-55-~ j 1 17 Dingsdag St. Adolphius. li- o >  IJ Jw/Ty Zomermaand 30 Dagen. £5 v Maans Op-en Ondergang, Ur.Min. f i i8Woensd. St.ArnoIpIuis. n-20 X I 1 19 Donderdag H.Sacram. 11-35 x I : 20 Vrydag Rapliaël. 11-45 y I « z°n *» Cancer, op ten 3 Uitren 9 I 48' Minuten , o«^r te/z 8 £/w }f 23 Maandag Vajlendag. T ■ 24 Dingsdag St.JanBapt. 12-40 n I l $5 Woensdag St. Eloy. 12-50 n ft : 26Donderdag Joh. Mart. fm.op n S 27 Vrydag Crefcentius. 1-20 2B ï 28 Zaturdag Vajlendag. 1-45 25 « ANieuvveMaan, Zondag den 29, I ■ W 's Avonds'ten 5 Uur! 41 Min! | 29 3 Zond. St.Piet.enPauLi.ee 05 f 30 Maandag St.Paul.Ged.fcv. ond. £5 & I B  JT$ july Hooymaand 31 Dagen. (A Maans Op- en Ondergang. Ur.Min. 1 Dingsdag H. Martelaar. 10- o SI I 2 Woensdag Maria Vjfitat. 10-15 SI -3 Donderdag St.Martyn. 10-30 Sl 4 Vrydag Mart. tran. 10-45 «Qa 5 Zaturdag St. Anzelmus. 10-55 =0= 6 4 Zondag Tertullianus. 11- 5 =£= 3Eerfte Quartier Maandag den 7, 'sNamiddags ten 3 Uur. 31 Min. ?7 Maandag St.Benedi&us. 11-10 in 8 0'ngsda? Procopius. 11-25 ni J 9 Woensdag Cyrillus. ir-45 !H ï loDond rd. de7Broeders. 12-10 11 Vrydag St. Beno. 12-50 +■» 12 Zaturdag Nab. en Tol. fm.ond. 7° 13 5 Zo dag Anacletus. 1- 10 "je» Volle Maan, Maandag den 14, %sJ 's-Morgens ten 7 Uur. 37 Min. 14 Maandag St. Bonavnt. fav.op ^ z% Dingsdag Apofl-. Scheid. 9-15 SS I t6 Woensdag St Hêhrïcus. 9-35 f\ 17 D mderdag St. Alexis. 9-50 X S ö  >/y Hooy maand 31 Ztogw. n Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. ** J 18 Vrydag: To_ Q x' ipZaurdag. 10.I(. r 20 6 Zondag Hondsd.leg. 10-35 V CLette Quartier, Maandag den 21, 's Morgens ten 4 Uur. 57 Min. 21 Maandag Rememfcere. 10-45 V 22 Dingsdag St.Mar.Magd. 10-50 y Zo/? Leo, op ten 4, 0;j^r ' ten 8 Uuren. j j 23 Woensdag ApoHinaris. 11-10 n if 24 Dönderdag Fa ft en dag. 11-40 n 25 Vrydag ftafofc I2.2o n ■ 26 Zaturdag St Anna. fm.op 25 27 7 Zondag Pantaleon. ï-i? 05 28 Maandag st. Innocent. 2-20 2B /^Nieuwe Maan, Dingsdag den 29, ! W -s Morgens ten 8 Uur. 49 Min. I : 29Dingsdag Sr.Martha. Tav. ond. £> 30 Woensdag St Ah don. 8-3- tw 31 Donderdag St. Ignatius. 8-45 tóf . B 2 >/3  (ga ■ iesse tfg^gj i Auguftus Oogftmaand 31 Z)^JP 's Avonds ten 11 Uur. 45 Min. 5 Dingsdag Maria terSnee. 9-45 «1 öWoensdagTransf.Chrifti.io- 5 m. 7 Donderdag Donatus. 10-40 8 Vrydag Cyriacus. ii-3©>h>| Eerjle Overgang van Z'icrikzee 1572. f 9 Zaturdag Vajlendag. 12-40 10 9 Zondag St.Laurens. 12-50 as 11 Maandag"Sufanna. fin. ond. as Volle Maan, Dingsdag den 12, Namydag ten. 3 Uur. 5 Min. 1^ Dingsdag Clara. fav. op as Woensdag Hypoiitus. 7-55 X I4 Donderdag Vajlendag. 8 10 X I ! 5 Vrydag Maria llimetv. 8-20 X ï6 Zaturdag St.Roch.us. 8-40 *j  gto *"im* gggg Augujlus Oogjl maand 31 Dagen. jj Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. 1 I 17 10 Zondag St. Agapitus. S-40 y 18 Maandag hartjesdag. 9- o y i ^^Lefle Quartier, Dingsdag den 19, ! Namiddag ten 4 Uur. 35 Min. I 19 Dingsdag. 9-20 y I 20 Woensdag Hondsd.Eirid. 9-45 n 21 Donderdag Myafiltus. 10-20 n 22 Vrydag Tbimotheus. 11- 5 2B . Zon in Virgo, op ten %, onder ten 7 IJ uren. || f 23 Zaturdag Vajlendag. is- 5 25 > I 34 11 Zondag St. Bart hol. fin.op 25 ; 25 Maandag St.Ludovicus. 1-20 ; 26 Dingsdag St.Severinus. 2-35 #Nieuwe Maan, Woensdag den 27, 's Avonds ten 11 Uur/17 Min. : 27 Woensdag St.Rufus. fav.ond. 52 ; 28 Donderdag St.Auguftinus. 7-10 mj : 29 Vrydag St. Jan Onth, 7-20 ity 30 Zaturdag Feiix M. 7-30 ny 31 12 Zondag Paullinusi 7-45 m iV ^ b3 a  jf^ September Ilerfflmaana 30 bagetis £1 Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. §| ] 1 Maandag St. Gillis. 8- o +* 1 2 Dingsdag St Juitus. 8-35+-> 3 Woensdag St. Gregorius. 8-45 +» 11 3Eerfl:e Quartier?Donderdagden4, 1 's Morgens ten ó Uur. 23 Min. 4 Donderdag Rofalia. ' 9-20 "joh 5 Vrydag St. Bcrtin. ic-30 *jo 6Zaturdag Zacharïas. n-5570 tl 7 r3 Zondag Evertius. 12- 5at g 8 Maandag Maria Ged. 12-3 5 at g « 9 Dingsdag St. Omer. 12-55 at ] 10 Woensdag St.Vrclof. fav.op x I Volle Maan, Donderdag den 11, Is/ 's Morgens ten o Uur. 15 Min. 11 Dondeida? TT.N.Maria. C-35 X 12 Vrydag St Gnidc. 6-45 X 13 Z.,tu;dag Si. E Juardes. 7-0 X j 14 14 Zondag * Verheffing. 7-15 j 15 Maandag Nicodemii*. 7-30 ióDingsdag Comelius. 7-55 n &17 Woensdag Qjiatertcmper. 8-45 II % Ja  ïjij September Herfftmaand 30 Dagen. &i Maans Op- en Ondergang. Ur.Min. CLefteQnartier,Donderdag den 18, 'sNamiddags ten 1 Uur. 18 Min 18 Donderdag. 9-10 n : 19 Vrydag Quatertemper. 10- 5 2S . 20 Zaturdag Quatert.Vafl. n-15 03 : 21 15 Zondag St. Matthys. 12-25 : 22 Maandag Mauritius. lm. op Q > Zon in Libra, op en onder 1» ten 6 Uuren. || 23 Dingsdag Tekla. 2- 5 Q I 1 24 Woensdag Gerardus. 3-10 in? : 25 Donderdag Cleophas. 4-30 ny €\Nieuwe Maan, Vrydag den 26, V 's Middags ten 12 Uur. 30Min.' 1 26 Vrydag Cyprianus. fav. ond. j± l 27 Zaturdag Cofm.enDam. 6- o =&. I 28 16 Zondag H. Kind. Sim. 6-15 «a, I: 29 Maandag ófï MïchiH. 6-35 +» 130 Dingsdag St. ÏJieronimus. 6-« ra  jf^ Oclober Wynmaand 31 Dagen. f?j ' Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. ' j 1 Woensdag Sr. Bavo. 7-30+-» J 2 Donderdag Eleutberus. 8-25 +-» -^Eerite Quartier, Vrydag den 3, >JP 's Namiddags ten 1 Uur. 8 Min. 3 Vrydag Leyden Ontzet. 9-40 4 Zaturdag St. Francifcus. 10-30 5 i"? Zonditg Piacidus. 12-55 "^o 6 Maandag St. Bruno. lm.ond. at: §7 Dingsdag St.Marcus. 1-20 at i, 8 Woensdag Alkm.Ontzet. 3-50 xf 9 Donderdag Dionyfius. 5-10 X |' Volle Maan, Vrydag den 10, SsJ 'sMiddags ten 11 Uur. 15 Min. to Vrydag St. VicTror. fav. op y 11 Zaturdag Gommarus. 5-30 y 12 18 Zondag Maximiliaan. 5-45 y 13 Maandag St. Eduardus. 6- 5 14 Dingsdag Donatius. 6-30 n 15 Woensdag Therefia. 7-10 n 16Donderdag St. Gallus. 8- o 25 j | 17 Vrydag St. Hadwig. 9- 5 25 fj ^Ga «sf^ 1 sS#  ^ OStober Wynmaand 31 Dagen, fii Maans Op- en Ondergang. Ur.Min. j? CLelie Quartier, Zaturdag den 18, I 's Morgens ten 9 Uuf. 26 Min. I 18 Zaturdag St. Lucas. 10-15 Q 1 ; 19 19 Zondag St. Petrus. 11-35 $1 20 Maandag. 12-50 111? i 21 Dingsdag St. Urfula. fin. op nxj 1 Zon in Scorpio, op ten 7, onder ten 5 Vuren* ;' 22 Woensdag Mauritius. 2-15 W} |5 f 23 Donderdag St. Severyn. 3-35 »H c 24 Vrydag Raphaël. 5- o m_ 25 Zaturdag Sc Krispyn. 5~35 'U 1 j^S^Nieuwe Maan, Zondag den 26, ' 'sMorgens ten 1 Uur. 45 Min. • 26 &o Zondag Êviriftus fav.ond. ni 27 Maandag Vajlendag. 5-25 h-> < 28 Dingsdag Simoh en Judas. 6- o : 29 Woensdag Narcisfus. 6-15 ^ 30 Donderdag Marcellus. 7-20 *)o 1 31 Vrydag Vaftendag. 8-45 < c 5 B 5  fj November Slagtmaand 30 Dagen, £2 ' Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. J^8|kEerfi:c Quartier, Zaturdag den 1, ^gr 's Avonds ten 7 Uur. 29 Min. 1 Zaturdag AlderheUigen. 10- 5 X 2 2i Zondag- Alderzielen. 11- o X 3 Maandag St. llubert. fin. op X 4D-ngsdag Carol.Barom. 1-45 V 5 Woensdag Emerikus. 2-55 v 6 Oondprdag Leonardus. 4-20 y 7 Vrydag St.ïVillebrordüS, 5-45 \ i> Tweede Overgang van Zierikzee \ • 8 Zaturdag Godefridus. 7- 5 y Volle Maan , Zondag den 9 i %i*J 's Morgens ten 2 Uur. 13 Min! 9 22 Zondag St. Salvator. fav.op v 10 Maandag St.Juftus. 4-35 n 11 Dingsdag S\Martyn. 5-10 n i2Woensc^ag St.Varenius. 6-15 25 13 Donderdag Didacus. 7-025 14 Vrydag Seraphion. P>- 5 25 b 15 Zaturdag Albert.Mag. 9 20 *3» tsSff  November Slagtmaand 30 Dagen. Q% \ Maans Op- en Ondergang. Ur.Mjn. 16 23 Zondag Edmundus. 10-35 SI CLefle Quartier, Maandag den 17, 's Morgens ten 6 Uur. 6 Min. : 17 Maandag St.Agnes. n-45 1 18 Dingsdag St, Eugenius; lm. op in; [ 19 Woensdag St.Eiizabeth. 1-10 m; i 20Donderdag FelixdeWal. 2.30 «cs= Zon in Sagittarias, op ten S, , onder' ten 4 Uuren. 1 [ j 21 Vryda? Maria Pfefenr. 3-55 =0, ff ! 22 Zaturdag St. Cecilia. 4-35 =0= 1 ! ! 23 24 Zondag St. Clement. 6-50 tri /ÉBKNieuwé Maan, Maandag den 24, 1 Vgp 's Avonds ten 5 Uur." 10 Min! 24 Maandag St. Sevcryn. fav.ond. nt ; 25 Dingsdag St. Catharina. 4- 5 ; 26 Woensdag Sc.Conradus. 5-10-h» : 27Dondert.^-. 6-20 "}o 28 Vrydag Jacöbus a Mar. 7-50 ^ 29 Zaturdag Vajlendag, 9-25 tts 30 Zondag xAdv. St.Andr. 11- q>xz & $fla ■ «ai i^a^g  j&ffi 'L-3«!fr. =gg$ |^ December Wintermaand 31 Dagen. Q Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. \ 3Eerfte Quartier, Maandag den 1, 's Morgens ten 5 Uur. 22 Min. 1 Maandag St.Eloy. 12-30 X 2Dingsdag Bibiana. fin. ond. X 3 Woensdag St.Franc.Xav. 2- o y 4 Donderdag St.Barbara. 3-20 y 5 Vrydag Sabbas. 4-45 y 6 Zaturdag St. Nicolaas. 6- o y 1 Zondag 2 Adv. St.Ambr. 7-15 §^ï| Volle Maan * Maandag den 3,! 's Avonds ten 7 Uur. 37 Min. j I 8 Maandag Maria Ontf. fav. op n 9Dingsdag Lencadia. 3.40 n 10 Woensdag Melchiades. 4-40 22 11 Donderdag Damafius. 5-45 £5 12 Vrydag. 7- o SI 13 Zaturdag St. Lucia. 8-10 SI 14 Zondag 3 Advent Nic. 9 25 SI 15 Maandag Euzebius. 10-40 ny 16 Dingsdag Albina. 12- o in; CLefteQuartier, Woensdag den 17, 's Morgens ten oUur. 14 Min.  | December Wintermaand 31 Dagen. ^5 1 Maans Op- en Ondergang. Ur. Min. ' ? 17 Woensdag Ouatertemp. fm. op =£= 18 Donderdag'Gratianus. 1-15 =ü= 19 Vrydag Quatertemper. 2.-45 605 ZQZax.vx&zg'Qiiatert.Faft. 4-10 m, ■ Zon in Capricomus, op ten % Uur en 8 .M»., o/«fe/* 3 Uuren 5 M?«., maakt alhier den kortflen Dag. 21 Zondag 4 /fóv. St.Thom. 5-40 rti 22 Maandag HalIeBev. 7-5+-» 1 irtpjvNieuwe Maan , Dingsdag den 23, | \ 's Avonds ten 12 Uur. 2 Min. ^ 23 Dingsdag Victoria. fav. ond. +■» 24 Woensdag Faflendag. 3-50^)0 25 Donderdag Kersdag. 5-10^0 26 Vryd. 2Kersdag St. Stev. 6-45 ttt 27 Zaturdag St.JanEuang. 8-20 lts 28 Zondag Onnoz. Kinder. 9-50 at 29 Maandag Thora. Cantelb. 11-25" X 3EerfteQuartier,Dingsdag den 30, 's Namiddags ten 4 Uur. 25 Min. 30 Dingsd.David de Koning. 12-45 y ^31 Woensdag St.Silvefter.fm.ond. r^j  M<-<**»*»*. _„S^ ffl ZONNE - TAFEL, H £i Aanwyzende den Op-en Ondergang der ZON, *,{ Jj bereekend op Po lus Hoogte der Stad Mid- * « delburg, geleegen op yi Graden siMinu- f I ten ? o Seconden 1783 Irangen aer uagen | Korten der Dagen. H üag. fm. op fav ond.j Dag fm op fav ond. | Ur Min. Ur Min. Ur. Min. Ur Min. | Januaiy, jujy. 5 8- 2 3-58 5 3.-48 8-Ï2 10 7-58 4- 2 10 3-51 8- 8 15 7-52 4- 8 15 3-56 8- 3 20 7—46 4—14 20 4— 2 7—57 I 25 7"39 4"22 25 4- 9 7-50 I 30 7-31J4--30 3o'>4~ió 7-43 É Fcbruary. Auguitus. || 5 7--21 4--40 5 4-26 7.-33 ]j| ic 7-12 4-49 10 4-34 7-25 ' x5 7- 3 4-58 15 4-43 7--16 I j 20 6-53 5-- 7 20 4-52 7- 7 j 25 Ó-44 5-17 25 5- I 6-58 ' 28 6—36 5—24 30 5--11 I 6-48 ij! Maart. September. ||! 5 6-26 5-35 5 5-22 6-37 |j lo 6--16 5--45 10 5—32 6—27 jj 15 6—; 6 5-55 15 5-42 6--17 I 20 5-56 6-- 5 20 5-51 6-- 8 Ij R 25 5-46 6-15 25 6- 1 5-58 4! L>3o|5--37 6-24 30 6--11 5"43£/  ®F*->~ L.J£g»flV )^ ZONNE-TAFEL, ,p» jvAanwyzende den Op-en Ondergang der ZON, *A \ | bereekend op Polus Hoogte der Stad Mfd- W U delburg .geleegen op 51 Graaden ji Minu» 1 1 ten 50 Seconden t 783- I i gangen der uagen. Korten der Dagen. I \ Dag fm op faT ond. Dag fm op fav ond !! || Ur. Min. Ur. Min. Ur.Min. Ur. Min. jj l 5 5-25 f 6-36 5 6-21 5-38 I . | 10 5—15 6—46 10 .,—31 5.-28 I 15 5- 6 6-55 15 Ó--41 5-19 » I 20 4.-56 7- 5 20 6-50 5-- 9 I j 25 4-47 7-14 25 7.. o 5__ 0 f| '3 3o 4-38 7-23 30 7- 91 4-50 g 3 Mey. November. f| ;[ 5 4-29 7-32 5 /7-19 4-40 ]P ; 10 4-21 7-40 10 7-28 4-31 : 15 4-13 7-48 15 7"36 4-23 :| 20 4" 6 7-55 20 7-44 4-16 25 4-r o 8- 1 25 7-5c 4- 9 | , 30 3-54 8- 6 30' 7-56 4-3J Juny. December, 5 [ 3—49 8--11 5 8- T 13-59 10 3-4Ö 8-14 10 8- 5 3-55 15 3-44 8-T6; 15 8- 7/3-53 I 20 3-43 8-17:, 20 8- 8 3-52 |2$ 3-43 8-1725 3- 7 3-53 l r&3"45 "I5 ,30 " 6l3~55£*  JO^ Eclipfen dfs Jaars 1783. ijj In dit Jaar zullen 'er drie Zon- cn fe3 twee Maan-Vérduifteringen voorval- j| len; waar van'er twee aan de Maan, fl| by ons zullen konnen gezien worden, || Dc Eerftc Verduiftering aan de Zon |j| zal zyn den 3. Maart«, 's morgens II ten 7 Uuren 45 Minuuten., zullende || cirka 3 duim over deZuidzyde ver- || duifteren, by ons onzigtbaar. De Tweede Verduiftering zal zyn | aan de Maan den 18. Maart, 't be- j]| I b gin l>y ons te zien , 's Avonds ten M || 7 Uuren 39 Minuuten. «' DeDerde Verduiftering zal zyn aan 5| I de Zon den 1. Aprilt 's Avonds ten I QUur.35Min.,dochby ons onzigtbaar. I I De Vierde Verduiftering zal zyn I aan de Maan den 10. September, J 't begin by ons te zien, 's Avonds jj I ten 6 Uuren 37Minuuten. I DeVyfde Verduiftering zal zyn aan || !de Zon den 26. September, 't begin i 'sMiddagsteni2 Uuren 38 Minuuten, 1 zullende één en een vierde duim jl p over de Zuidzyde Verduitteren, §| £>doc!i by ons onzigtbaar. |*[  ,) WAfER-GETYDEN, r$ f By Nieuwe- of Volle Maan, ij het Hoog* i* Water of Vloed, op de volgende Plaatfen : ■' ' Uur. Uur. L Arnemuiden, . 1 Hoofdentusfchedej \ Axel 3 Helvoetiluis. . j , Amfterdam. . 3 Huift. . . . . \ Antwerpen. . 6 üllo. II Brouwershaven. 1 Middelburg. 7 . » Biervliet. ... 3 Maas {voor de) * I Banken, Vlaamfe. 3 Neufen. . . . 4 I Bergen-op-2oöm.4 Niepoort. . . 1» 1 Brief, (den) . . 3 Ooftende. . . 11 Brusfel. ... 7 Pleimuide. . . 5 „ I Bos, (Oudefl) . 6 Rotterdam . . 4 j i f, Cales 10 Sluisïnvlaandere. 1 I Duins, (. in ) . 1 Schengen. . . . z W \ Delfshaven. . . 3 Saardam. . . . 4 f% J . G £|  IDE TWAALF HEMEL-TEEKENS. V Ram. V Stier. H Tweelingen. S3 Kreeft. Q. Leeuwi. Xty Maagd. =0s Balans, lil Schorpiöen. Schutter, ^jo, Steenbok. i Waterman. X Visfen.  3 aanwyzing ^ der »ê JAARMARKTEN, KERMISSEN, PAARDEN- en BEESTE-MARKTEN, in de voornaamflé STEDEN en DORPEN. der PROVINCIE ZEELAND, k voor het Jaar 1783. f IN HET EILAND, WALCHEREN, j [ Arnemuiden. Ja arm. ïebruary Arnemuiden. Kermis 1 Finxterdag. Aagtekerk. Kermis Juny 24, Abeele. Kermis July 7. Brigdam'me. Kermis Juny 18. Domburg Kermis Junyif, Middelburg. Kermis July 22. Middelburg. Beeflem. November 5. Ooflkappelle. Kermis Juny f. I souburg. Ooft. Kermis July 7.' ^ C X Saubvrg.^lk  fotf JAARMARKTEN, enz. & *ê Souburg, tfeft. Kermis Juay 18. SmtJyk. Kermis July 7. Serooskerke. Kermis September U Verre. Kermis July f. Vlisfingen. Kermis July 14. Vlisfingen. Beeftem. November 7. tteftkappeilt. Kermis July 2. SCHOUWEN en DUIVELAND. Brouwenhav«.Kermis Juny 2. Bromvershave. Paardem. Juny 6. i[ Burgt. Kermis Juny 6. i ï Bommtnede. Kermis July 7. \ Bruynitfe. Kermis . Aug. x\. ' Dreyfclor. Kermis Juny 30. Haam/lede. Kermis Juny 23. Haamflede. -Beeftem. Oüober 2?. Xieuwerkerk. Kermis iPinxterdag. in Duivel. Noordwelle. Kermis Jtf/y 14. Ooflerland. Kermis ]uny 2. Reniife. Kermis luly 14. Zierik\ee. Jaar-eii Paardem. Maart 29. 7,'ierikjjte. Kermis September 1 ZierUijeef' Beeftem. Nov. 1. 8. , £ 2 U I D-t!  Q JAARMARKTEN, enz. 37$J/ 1 ZUID-BEVEL AND. jf sltr.Arendsd. Beeftem. Hov.i. Donderd. ! Bonfelen. Beeftem. Uov.i Saturdag. ! Baarland, Beeftem. tlov.i. Donderd. Ciocthge. Kermis April 10. I Driewegen. Beeftem. Nov.l.Maandag- Ellewoutsdyk. Beeftem." Vov i. Donderd. I Goes. Paardem. Maarti-.Dingsd. Ooei. Beeftem. Mey i. Dingsdag. Goes. Kermis Aaguftus 16. Goet. Beeftem. N0D.3 «4 Dingt' 1 . dagen. . » jZ VGwüen/o/,^r.Beeflem. Nov. 1 Donderd. « iS Heinkensyxnd. Kermis % Vinxterdag. W ! He'tnkens^and. Beeftem. Xov.\:Saturdag. I 'sUr.Hendriks. Kermis April 20. 's Heerenhoek. Beeftem. No-u.l Woensdag. | Rrabbendyke. Beeftem. Nov.i.Donderdag. I K^runingen. Kermis Wpensd. naSt.Jan. ^runingen. Beeftem. Nov» 1. Woensdag. Ter Nisfe. Kermis Woensd.voorS.Jan Ter Uisfe. Faar&tm.Woensd.voorS.Jan J I Wemelingc. Beeftem. Sov. 1 Zaturdag. I Ye$Jike. Beeftem. Laatfte Woensdag in September. j H Cj NOOR.D-$9  ggd ^38 JAARMARKTEN. jjj NOORD-BEVELAND. fglyusphat. Kermis July ir. | Xortgeen*. Kermis Jugufius 17. L>ND van THOLEN. j St. jtnnelani}. Kermis September 4. St.Maartemayk. Jaarm. September 20. i S OW Yosmaar. Kermis Sacramentsdag. 11 < \ Ouwelande. Kermis September iu { | Poortvliet. Kermis September 18. ; Tio/ett. Kermis September 6. Stavcnisfe. Kermis September 19. Seherpenisfe. Kermis id« Pinxterdtg. LAND van FL AKKE» Semmeljajk. Kermis September ij. 13 Jaarlykfcheq  ^> Taarlvkfche Veranderingen der £ï 'f MAGISTRAATS - REGEERING. £ MIDDELBURG. I Den 31 July word de Nominatie 1 gemaakt, en 'ter Verkiezing uit de | I voorgeftelde Periooncn,* aan den I I Prins ErfU'adhouder toegezonden. I I Zï ER IK ZEE. I I Den «6 December worden byBurge- | ; meefter en Schepenen, de t\vee Bur- I ; gemeefters voor het volgende jaar I j verkooreit; en'in de Maand Mey l \ wordt by Heercn Raaden, een No- A I minatie gemaakt van Scbepenen, en ff iV terVêrk'iëzing «ezonden, ais'boven. S [ G O E S. ( Den'24 Juny, de Nominatiegerriaakt. 5 T II O L E N. I Öêh-I^jftfeyi dê Nominatie gemankt. V L I S S I N G E N. i April, deNóminatiegemaakt. V E E R E. | Den 10 December, de Nominatie . I gemaakt: Wordende ook dceze alle ter Verkiezing aan den Prins Erf^yidduouder ^zondeh. V4 ^ lie mer<—«ö*  ttV A C A N T I E N,J| voor de refpecïivc Rechtbanken | | in den Jaare 1783. jj middelburg. Beg. den iS Dee. 17?». Eind. 7 Jan. 1783. ! Big. den 16 April 178j. Eind. »o April. Beg. den 4juny. Eind. 17 juny. Beg. den16July. Eind. »S«ptemb, B«g. den 24 Deccmb. Eind. itf Jan. 1784-. | §2IERIKZEE. I Beg. deni&Dee. 178*. Eind. ij"Jan 178}. jjtt Beg. den 16 April 1783. Eind. 7Mey. 5 I Beg. den 4juny. Eind. af juny, 1 Beg. den ai July. Eind. SSeptemb. 1 * Beg, den a+Deeem», Eind. ïöjan. 178^. o o e S. i B«g. den as Dae. «78,. Eind. 1? Jan. 178,. 1 Beg. den 4 April 1783. Eind. af April. ij f Beg. den «juny. Eind. ai juny. Beg. den a8 July. Eind. 6 September. | Be^ den aiDecemh* Eind. 4 jan. 1784. f fc? VAC A N TI E N,r*j|j %kj\ ■ i&tii  IV A C A N T I E N5g yoo/ I ', Beg. dena4Üec. ,782. Eind. 14Jan. 178?. « i Beg. den s8 Febr. 1785. Eind. 4 Maart. 5 ; IBeg. den tf April. Eind. ap April, Beg, den jjuny. Eind. »4juny. Beg. den 19 July. Eind. 9 Septemb. V E E R. E. f B«g. den aoDee. 178a. Eind. 4 jan 178J. I Bég. den a8 Febr. 178a. Eind. 10 Maart. ' Beg. den 18 April. Eind. a Mey. Beg. den tfjuiry. Eind. ïpjuny. leg. den ijuly. Eind. 14 july. , Beg. den 31 July. Eind. 5-Septemb. je 5 Cf Aanipyiiitittjt  f' Aamvyzinge der Hoogtyden. t' van den Jaare 1783 tot 1800. fl Fajien-A. Paasfch. Pinxtèr. \ 1783. 4 Maart. 20 April 8 Juny. , 1784. 24 Febr. I n April 3o*Mey. . 17^5. 8 Febr. 27Maari j.5Mey. 17B6. 23 Febr. ló.April A.Junv. 1787, 20 Febr. 8 April; 1788, 5 Febr. 23 Maart 1 r Mey. 1789, 24. Febr. 12 April 31 Mey. f1790. 16 Febr. . 4 April 23,Mey. i?"9i. 8 Maart. '24 April 12 Juny. ! 1792. 20 Febr. 8 April 27'Mey. i i793« 12 Febr. 31 Maart 19 Méy. Ï794- 4 Maart. 20 April •• 8Juny. I79S« !7 Febr. 5 April' 24*MGy. 1796. 8 Febr. 27 Maart 15 Mey. j 1797. 28 Febr. ió April 4Juny. 1798. 20 Febr. 8 April 27'Mey, 1799* 4 Febr. 24 Maart I2 Mey. ! 1800. 24 Febr. 12 April 3I Mey. 1*5  llOrderophetLuyden der Poort-Klokken torm « MIDDELBURG. ^«i IDe Poorten worden des Avonds voor goed | gefloten en de Bruten opgehaald , van i Oc- I tober tot ji Maart ten 9 Uuren } van 1 April |l *,tot goSept. ten 10Uuren j tpt aoo lang kan c% j «der Perfoon voor een Stuyver binnen komen, xjt V Morgens Uur. *s Avonds Uur. 1 |an. half 7 i Jan. qu.over4 iFebr. 6 15 Dito. q. voor 5 I 21 Dito. half 6 1 Febr. 5 16 Maart. 5 15 Dito. q. over 5 1 April, half 5 1 Maart. o iMey, Junyen isDito. q.overö Tuly.' 4 1 AprU.q.voor7 t Aug. half 5 15 Dito. q. over 7 : iSept. 5"iMey. 8 115 Dito. half 6 15 Dito. q. over 8 I ! 22 O&ob. 6 1 Jun.&Jul. hf. 9 g > iNov. half 7 iAug. 8 t j iDec. half 7 15 Dito. half 8 1 Scpt. 7 A^5. ByhetOpe- 15 Dito. half 7 1 nen en Sluiten der 1 Oct. 6 Poorten wordt ook 15 Dito. half 6 , de Boom of Ketting 1 Nov. 5 "; de Playen geö- 20 Dito. half 5 \ pènd en gefloten. i,5Dec. 4  rot? tgs Openen en Sluiten der Poorten te£J ZIERIKZEE. I De Land- Poorten. f Morgens Uur. "s Avonds Uur. January. 5 January. 8 February. 5 February. 8 Maar:. 4 Maart. " 9 April. 4 April. 9 Mèy-Aug, 3 Mey-Aug. 10 Septemb, 4 September. '9 Oétober. 4 Oétober. 9 §November. 5 November. 8 j December. 5 December. 8 | De Hoofd of Zee - Poort. li 'j Morgens Uur. "s Avonds Uur. 1 January. 6 fanuary. 8 February. 5 February. 9 | Maart. 5 Maart. 9 April. 4 April. 9 Mey-Aug. 3 Mey-Aug. 10 September. 4 September. 9 Oétober. 4 Oétober. . 9 November. 6 November. 8 ! Jj December. 6 (December. 8 Xj Openen£JJ  ^Openen en Sluiten der Poorten te£^I [■GOES. y 's Morgens Uur. *s Avonds Uur. ! r january. 6 i January. 5 i 1 February. 5 1 February. 6' j 1 Maart.' 4 1 Maart. 7 | 1 April. half 4 16 Dito. half 8 Mey,'Junyen' 1 April. 8 July. " 3 Mey, Juny 1 Aug. half 4 en July. 9 1 September. 4 1 Aug. half 9 |i 1 Ottober. 516 Ditó. 8 . I 1 Nov. enDec. 6 1 Sept. half 8 t\ ï ïó Dito. 7 | [ ATB. By hetOpe- 1 Oftob. half 7 1 Orders. I's Morgens Uur. 's Avonds Uur. i January. 7 1 January. 4 1 Febr. half 7 x Febr. half 5 15 Dito. 6 15 Dito. 5 1 Maart, half 6 1 Maart, half 6 15 Dito. 5 15 Dito. 6 1 April, half 5 1 April, half 7 15 Dito. 4 15 Dito. 7 1 Mey. half 4 1 Mey. half 3 15 Dito. 3 15 Dito. 8 H 1 Juny en July. 3 1 Juny en July. 9 j {3 1 Aug. half 4 i'Auguftüs.. 8 3 15 Dito. 4 15 Dito. half 8 1 Sept. half 5 1 Septemb. 7 15 Dito. 5 75 Dito. half 7 1 Octob. half 6 1 Oétober. <5 15 Dito. 6 15 Dito. half 6 1 Nov. half 7 1 Novemb. 5 15 Dito. 7 15 Dito. half 5 1 December. 7 l December. 4  ■i Order op het Luyden der Poort «Kiok «oO| P VLItSIMGEN. *£Z *s Morgens Luidt 's Avonds Uur. geen Poort-Klok, i Jan. qu.over4 wordende dePoor- 15Dito. qu.voor5 ra; omtrent Zon- 1 Febr. 5 /zs Avonds Uur. i January. 5 1 january. 5 15 Febr. half 5'15 Febr. ■ half6 1 Maart. 4] 1 Maart. 6 1 April, half 415 Dito. half 7 1 Mey. 3 1 April. 7 Juny en July. 3 15 Dito. half 8 1 Aug. half 4 iMey. 8 1 Sept. 415 Dito. halfo 1 Oct. half 5 Juny en july h.9 [ Nov. en Dcc. 5 i Augultus. 8 f t 15 Dito. halfS | 1 Septemb. 7 15 Dito. half 7 1 Ocïober. 6 15 Dito. half 6 iNov. en Dcc. 5  SPECIE-TAFELEN ^ VA n ZEEUW SC HE HALVE RYXDAALDERS, tot 4 Schell. 5 Gr. of iGl. 6 St. 8 P. van i tot 40 Stuks. , QUART RYXDAALDERS, tot 2 Sch. 2§ Gr. of 13 St. en 4 Pen. van 1 tot 40 Stuks. 1AGTSTE RYXDAALDERS, | tot 1 Sch, Gr. of 6 St. en ioPen. % van 1 tot 40 Stuks. Alle Uitgereekend by enGuld. St. Penn. D  !i| Deeze SPE C IE-TAFELEN II zyn zoo naauwkeurig Gecorrigeerd, f| dat 'er geen Cyffer-Fout in gevonw den wordt: waar van de Gebruikers m kunnen v«rzeKerd zyn,  SPECIE-TAFEL VAN ZEEOWSCHE IHALVE RYXDAALDERS, I tot4 Sch. 5 Gr. ofi Gl. 6 St. 8Pen. [ uitgereefcend bv I c£ 1? % GI.St.P. j i halve R. 1 4I 5 j ü (1 3 ' 2 —-* f 8 *o I 2 13 3 r'i3 3 3 19 4 -17 8 5.6 I f 121 612 8 ï 6 166 7,9 | l 7_^ _ ï IO n 9 5 8 ^ 1 15 4 1012- 9 1 19 9 H18 8 i° 242 13 5 111 287 14 ii 8 jo 2 13 15 X8 *3 2 17 5 17 4 8 *f' 3 1 10 ï8h !5 3 ó 3 1917 g 16 3 10 S 21 4 17 3 I5 j 22l0 g 18 1 3 191 6/ 2317 ' D 2 ZeeuwfcheR  rZeeuwfche Halve Ryxdaalders,<^ tot4Sch.5Gr.of1Gl.6St.8Pen. | HalveR. f$ % Gl. St. P. 19 4 311 25 318 y 20 48 4 26 IO o j r 4 12 9 27 16 8 2„ 4 17 2 29 3 03 5 17 30 9 8 24 5 6 3i 16 23 5 i° 5 33 2 8 26 5 14 10 34 9 I U 27 5 19 3 35 15 |. j § 28 6 3 3 37 2 1 W29 |6 8 1 38 8 8 *j 30 6 12 6 39 15 ~-— 31 6 16 11 41 18 32 7 I 4 f 33 7 5 9 43 14 » 34 7 10 2 45 1 — 35 ! 7 14 7 1 46 7 8 3^ 7 19 47 14 37 ! 8 3 5 49 8 36 8 7 10 50 7 . VQ : 8 12 3 5i 13 8 ■ Jj J.8I16 8 53 j SPECIE-  SPECIE-TAFEL i [r VA N ZEEUW SCHE QUART RYXDAALDERS, tot 2 Schell. af Gr. of 13 St. 4 Pen. Uitgereekend by & 8 % Gl.ScP. iquartR. 2 2| 13 4 2- 45 168 3 6 n 1 19 12 4 . 8 10 2 13 —- 5 n [f 3 6 4 . 6 r3 3 3 19 8 ' 7 15 5i 4 12 ia ' 8 17 8 5 6 p 19 rol 5 19 4 , I0 1 2 1 6 12 8 1 „ ï 4 3§ 7 5 12 1 !o 1 6 6 7 19 j$J 1 8 8| 8 12 4 1 i4_ 1 1011 9 5 8 , 15 1 13 il 9 i8 12 16 1 15 4 10 12——, 17 117 6§ 11 5 4 18 1 19 9 11 18 8 5 D 3 Zeeuwfchef,  i&ffi ii mm* i .- I 14 2| 10 5 6 i 4I 1—1 1 16 54 10 18 10 4i 1 17 6è 11 5 4 4! 1 18 7^ ii 11 14 4§ 1 i9 9 11 z8 8 0 4f 2 " IO? 12 5 2 ij 4| 2 1 n| 12 11 12 4f ■ 2 3 | 12 18 6 5$ 2 5 3* 13 n 10 ( 5f 2 6 43 13 18 4 i n 275^ 14 4 14 , 5§ 2 8 7 14 11 8 5Ï 2 9 84i 14 18 2 5I 2 10 92 15 4 12 5I 2 11 ro| 15 11 ó 1 óf 2 14 ii ió 4 10 1 ó| 2 15 2^ .1611 4 fW . 2 16 3* J16J17 f4£fl;  ^SPECIE-TAFEL van kleene£3 ; Zeeuwsche GELD - SPECIËN, jj £1% G1.S.P. 1 i€§Ryxd.;is 2 17 5 [17 4 8 6|. 2 IS 64 117 11 2 1 300GI. en daar bov. Zeg.v. 4 en iaSt.^J  ■frgftn 1 w—■m$S£S£ li^NOTITIE van 't KLEINZEGEL.£1 P 6ooGl.cndaarbov.Zeg.v.4eni6St. W ; ioooGl. en daar bov. Zeg.v. 4 en 2oSt. 1 3000GI. en daar bov. Zeg.v. 4 en 24St. | 3000GI. en daar bov. Zeg.v. 4 en 36St. j 4000Gb en daar bov. Zeg.v. 4 en 48St. ! óoooGl. en daar bov. Zeg.v. 4 enóoSt. Contracten, Koop-Conditien, Bedekken of Aanneemingen van Werken enz., volgens den Inhoud der Sommen. Gl. St. Beneden de 300 Gl. Zeg. van ƒ o - 8 ) 300 Gl. en daar bov. Zeg. van ƒ o -12 j | é 600 Gl. en daar bov. Zeg. van ƒ o -16 g • En zo© vervolgens ,. naar Aanwy- 52 i zing van de vorenftaande dus £ ge( teekende tweedo Colom. Onderhandfzhe-Borgtogten ; Volmachten, Ferklaaringen of Atteftatien; voorts alderhande AStens of ContraSten, geen bepaalde Somme inhoudende, moeten zyn op een Zegel van 8 Stuivers. Biljetten van Verkoop of Verhuuringe van Huizen, Pakhuizen, Zol| ders, Kamers enz., moeten zyn op i Jecn Ordinair Zegel van 2 Stuivers. £j  ^^^^■^^^ -"—qgfl jjNOTITIE van 't KLEINZEGEL.£ V cn by elke Veranderinge der Be- 1 kcndmaakingen vernieuwd worden. Tot Tranpporten van Obligatien, op bet Land enz., een Zegel te gebruiken van 2 Stuivers voor elke honderd Ponden Vlaams , en worden de Ouitantien van gekogte Obttgatten , ten aanzien van 't Zegel voor Tranfporten gehouden. Tot alle Begravenisfen, zoo in de gl Steden als ten platten Lande word , vereifcht, een Zegel van 30 Stuivers, j 5 doch voor die, welke op 'tQUóhter, van het Familie-Geld, zyn aangegellagen op ƒ500 - o moet zyn een Zegel van f 3 - o - op 1000 een van ƒ 6 - o - o. En met iedere Verhooginge van ƒ 500 -0-9 eene vermeerdering van ƒ 3 - o - o. Tot 'Onderhandfche Obligatien, droog e Wis f els, of Asdgnatien, als ook Qiütantien van Huishuur, beI hoort geen Zegel. \  ZEEL ANDS C H R O N Y K VERKORT* ó ^ I Z E V E N D É B E E Li \  ÊERICHT aan den LEZER. Alzoo in fommige der voornaamfte Binnen-Vertrekken van het Stadhuis te Middelburg, eene aanmerkelyke verandering en verftering gemaakt wordt, dewelke noch niet, zoo als ook de nieuw aangebouwde geheel voltooid 'zyn ; en hier óm.,"tn alle derzelver byzonderheden noch niet ' konncn befchreeyen worden» Zoo is de Uitgever deezer Cbronyk Almanach te raade geworden, om de verdere: befckryving van het Stadhuis ?iiet onvolkomen te maaien, dezelve dit Jaar te laaten beraften, en tot de befchryying van de Stads Reg&ering, over te gaan.  CIIRONYK^RKORT. ^ff Stads Regeering te Middelburg. \ Vraag. Zedertwanneer is'erèene ! Stads Regeering te Middelburg geil weeft I IAntw. Het is zeer vraarfchynlyk, , dat zoodra Middelburg, voor eene 1 vStad erkend is, dezelve ook al ras Stads Voorrechten, cn eene Stedelyke Regeering , even als andere , > \% Nederlandl'che Steden Zal bekomen || P hebben; welke Regeering dier Ste-h» den te dier tyd beftond alleen ruit I Schout en Schepenen, dewelkenaay 1 befchreeven Keuren moeften Recht I doen : Doch hoe, en op welken I voet, de eerfte Regeeringswyze te j Middelburg was ingerigt, is met I geene zekerheid te bepaaleh, dewyl | 'er voor 't Jaar 1489 geen onafgê- 1 brooke Volglylt der toen zynde Re- | geering voor handen is. IS Xx 2 Vraag.lQ  JOcóö , ZE E LA NI'S £j » Vraag. Uit hot sden he- jf i (laat de tegenwoordig? Stads Regcering te Af/Wd tburg % Aniw. Deeze h citaat, bcbalven den Bjilliu (dewyl dc drie Graaf' lyke Officieren geen Leden der Itc- > geeringe zyn mogen) uit TwecBuvgémeefteren , Elf Schepenen , en Twaalf'Raaden, als mede Vier Minifters, of Twee Penfionarislen en Twee Secretarisfcn; te znamen Ne- §gen-en-twintig Leden : Bebalven de «! twee IIccrcn' Penfionarisièn (Hono- U „ ra O dewelke in 't Collegie van Wet > en Raad t Sesfie) of Zitting hebben behouden. Vraag. Zedert wanneer heeft men Penfionarisfen Honorair te MÏMsl butg ? Anhv. Zedert den Jaare 1768, ' wanneer volgens Reiölutie van den 9. April aan de Leden der Re- j «reeringe , dewelke op Voordragt a der Stad eenige Provinciaale Dffl Generar«|  ^SW' B CHRONYK VERKORT. 667^ ? Généralïteits Commisfien zouden be- 1 [ Ideeden , de Vryheid gelaaten is, | ora ais Penfionaris Honorair in het I Collegie van Wet en Raad Sesfie te l| blyven behouden, zoo als thans twee Hecren, te weeten, die in het ColI legie ter Admiraliteit te Amjlerdam, '. I en die in Hunne Hoog Mog. VergaI dering Gecommitteerd zyn , Scsiie |! hebben, I l 'Vraag. Zyn *er dan drie Graaf- i» |¥ lyke Officieren te Middelburg ? K i| Antyir. Ja de Hoog Bailliu , de i \ |! Bailliu van Middelburg , en de i Bailliu van de Wateren; doch van de eerfte en laatitgenoemde, als Graaflyke Officieren van Zeeland, \ is reeds te vooren gefprooken; om I dat zy hun Rechtsgebied niet binnen maar buiten de Stad over een groot I ; deel der Provincie hebben ; fchoon ! zy thans alle te Middelburg' hun ! vërbfyf houden, en hunne Crimi- j I j neele Misdadigen, voor de Regee- « '3 X x 3 ringeCJ  ZEELANDS £j j ringe deczer Stad moeten te recht " Hellen, waarom wy hier noch iets van hun Naam-, Verblyf eri Ambtsbedieninge zullen melden. Vraag. Zyn'er altyd zulke GraaF- . , lyke Officieren in Zeeland geweeft? i Antw. Ja, ten minden van on- j heugelyke tyden; want men weet, I dat Oudtyds voor dat de Ambachts- | tHeerlykheden hier te Lande bekend a j waaren, over het Rechtsgebied van f|| ieder Dorp, of Vlek, ten platte w| Lande, door den Graaf een Schout wie d aangefteld, dewelke de magt . hadde om Recht te doen, over aüe zaaken , aangaande het dagelyks en gemeen Recht, mits niet boven de twee Guldens en Twee Stuivers gaande; welke Schouten toen reeds Officiales, wegens hunne aanftelling; en hun Ambtsbediening Ojficiam; wegens het Ambacht of Rechtsgebied, genoemd werd. a  k CHRONYK VERKORT. 66og Vraag. Waarom worden deezc -au Graaflyke Officieren genaamt? Jniw. By zonder, wegens de zoo even genoemde aarrflellinge, waar i door zy Officieren van den Graave waaren", en door den Graaf Gecommitteerd, om hem in 't fluk van Juftitie of Gèrechtsöcffening te reprcfcn.teeren; om in zynen naam te ,1 doen , dat de Graaf voorheenen zelf J j | pleeg te doen; zynde aan niemands || l bevèdcn onderworpen, dan aan die & : van den Graave, of van den geenen aan wien de Graaf zulks bad over• gedragen ; (waarom zoodanig een t Graallyk Officier in vroeger tyden f ook wel Heerc, of zelfs ook wel I Giaaf ecnocwd werd ;) docb als de Graaf ftïérf, hield de Commisfie " van Officier op, of zy moeflon by I den Opvolger van den Grave weder l worden aangfcfteld. \$ X x 4 Vraag.1?}  ZEELANDS - £J ]j' ' Vraag. Om wat reden worden ' deeze Graaflyke Officieren, nu doorgaans Baillius genaamd ? Antw. Sommigen leiden deezen naam af, van een Franfch woord Lz Bail de Licu, doch met verkorting Bailliu; beteekenende zoo veel, als een Oppcrvoogd van een Land ' of Stad: andere leiden dit af van het j Latynfche Bajulus, Drager; tewe- Iten van de hoofddekfels, die oulings J | boven de hoofden der Vorften plee- g gen te worden gedraagen ; of volgens V | anderen van een Duitfch woord Bail, of Byl, om dat men oudtyds, en ook noch eenig/Jnsnu, (zoo als ftraks nader zal gemeld worden) by de uitvoering van Doodvonnisfen I Bylcn voor de Baillius pleeg te draj gen; Ook wil men dat de Baillius, j in de vroegfte tyden Vicarii zouden gehecten zyn, en dus de Baillius van Zeeland 's Graven Stedehouders èi zouden geweelt zyn. {js Fraag.^J  U chronyk'verkort. I Vraag. Pleeg 'er oudtyds zulk eene a jl Bail of Byl den Officieren voorgel draagen te worden? Antw. Ja; en dit fchynt af komfbg | te zyn, van eene Oude gewoonte by \ de Romeinen; dat aan de voornaam| fte Overheden, aan wien het bedie| nen van 't Recht was aanbevolen, 1 by de uitvoering der Vonnisfen, en I Gerichtsöeffeninge een zeker teeken j van Lyf- of Habftraffe wierd voorI gedragen door fommige Dienaars die J | > men Liciores noemde ; dewelke« f Roedekens of Ryskens tot eenen 5 ( jl Bundel te zaamen gebonden met eene 1 Byl daarin, voor uit droegen; aan{ duidende tweederley foorte van ftraffe, 1 als Lyfttraffe of Geesfeling met Roeden, of Halsftraffe door de Bylen, l waar mede ter Doodverweezenen 1 werden Onthalsd: van deeze wyze i van handelen l'chynt tot op deeze j tyden eenig Zvveemfel te zyn over| gebragt, nadien om de Overigheid, > ook by openbaar? Rechtspleeging & $ Xx 5 Aan-£J  ^672 ZEEL ANDS £y ' ' Aanzienlyk en Ontzachelyk te ver- f toonen, volgens een Oud gebruik fl by de uitvoering van Doodvonnisfen f ook hier te Middelburg iets dierge- | lyks noch plaats heeft; zyn de alleen ; in het uiterlyke en vervaarlyke wat veranderd ; dewyl men in de plaatfe van Rysbundels eene enkelde Juftitie Roede, en in de plaatfe van eene Scherprechters Byl (icboonderzelver gebruik hier te Lande, in dat §van het Zwaard veranderd is) even- |, wel noch de vertooning van' half |; ronde Bylen voorkomt, dewelke aan if 't opperfte der Heibaarden geplaatft zyn, en by de uitvoering van Doodvonnisfen den Bailliu voorgedragen worden. Vraag. By wat gelegenheid meent men dat de Bailliuagicn zyn ingeiteld? Antw. Men wil dat de oorfprong van dit Ampt afkomftig zy van de Hertogen en Graaven, dewelke verplicht waaren Rechtdagen te houden, , jgGff ■ f&fö  'ffl...' ■ i ' CHRONYK VERKORT. 673£j i'om Vonnis te vellen over fommige I zaakeu , die van meerder gewigt waaren , dan dat die door de gecwoone Rechters konden worden afgedaan ; dat zy dien lalt moede wordende Ambtlieden aanftelden, die . !i hunnen perfoon verbeelden en hoofi den der Rechtbanken zyn zouden , | dewelke toen Bailly, of ook wel met 1andere naamen benoemd wierden: Nu weet men dat ook om die zelfde reeden de Baillius in Holland en \ \ j Zeeland door de Graaven wierden ff U aangefteld. TT Vraag. Zedert wat tyd zyn de Jl 1 Bailliuagien in Zeeland bekend ge- 1 weelt? 11 Antw. Ia 't Jaat 1250 leeft men jj reeds Baillivus Zeelandia, of Bail- I lias van Zeeland: En deeze waaren jl niet (zoo als fommige meenen) de I Burggraven, want liet blykt uit eene I i Keure van Graaf Floris de V., I ! dat deeze niet alleen van clkanderen & «J onder-Q|  ^674 ZEELANDS A onderfcbeiden waaren ; maar dat jj ook Oudtyds de Bailliu onderlcheiden was van den Schout. Vraag. Heeft de Hoos-Bailliu altyd zyn yerblyf te Middelburg gehouden ? Antw. Neen, maar na dat de 1 Hooge Vierfchaar in 1476, door Vrouw Maria van Bottrgondien als Gravin van Zeeland den Burggraven i was onttrokken , moeft de Rent- Jfo I meefter zyn verblyf houden te M>d- || W delburg; en is daar na in 1489 do r v3 I Koning Ma x im 1 l 1a a n en Hercog | Philip zyn Zoon, aan die van ! Middelburg vergund, dat de Rentmeeitcr, ende Bailliu van deeze Stad | hunne Gevangeuén moeiten te recht ■ (tellen voor Burgemeeitcrs en Sche- ' penen als 's Gravenmannen in de plaatfe van Leenmannen, te vooren befchrceven ; ook pleeg bv den Renimeclter als Bailliu van de Hooge h Vierfcbaar Bewefierfchelde, oulings k V> altoos £|( f&Gs mj,  CHRONYK VERKORT. 675£j altoos een blood Zwaard in 't Voor- ? huis te hangen, 'c geen noch maar weinig Jaaren buiten gebruik is. Vraag. Wat beduidenis had dit 'Zwaard by den Rentmeefter ? Antw. Men weet dat door het :Zinbeeld van een Zwaard, in 't algemeen de Souverainiteit of het Oppergezag wordt afgebeeld ; waarom OppermagtfaeVorften tot eenteeken van hunne OppeifteMagt ook wel een & Zwaard voor zich hebben doen ff hccnen draagen * of in hunne tegen- 5 I i woordigheid, of voor die geene die 1 , hun Perfoon verbeeldden, om daar ; «J005 de aankoinft van een Mnn van 1 Gezag aan te kondigen ; zoo leeft men van Romulus, toen hy na 't 1 volbouwen van zyriè Stad, toteerften 1 Koning der Romeinen werd uitgeroepen , dat hy bchalven een groot aantal Lyfwaohten , ook twaalf Dienaars hadde (welke heni wanneer ! hy in 't openbaar verl'cheen vcrgc- &. $ zelden )£/  fèóYó ZEELANDS Y zelden) gewapend met een Byl in öi Bundels van Rys befloten, enfierlyk met Snoeren of Riemen t' faamgebonden; door welke Bundelbyl noch hedendaags het Burgemeefterlyk Gezag word afgebeeld: Naderhand droeg men ten teeken van Gezag zclCs een Zwaard aan de Zyde, waar van de 1 linkerzydc wel eens de Zwaardzyde j genoemd werd : Zoo als Hertog I Willem den 31 Mey 1355, aan I tWetbouderen van Mddelburg heeft a. vergund het Recht om Knyyen (zynde 11 een fobrt van Zwaard) te dragea, waar H | voor het Degen draagen thans vry alge- | meeningebruikis; Dochin'tbyzondei' t is het Zwaard ook een Zinbeeld der : Juftitie of Gerichtsöeffening door de | [ Overigheid, die het Zwaard niet te j vergecffch draagt. Zoo dat dit : Zwaard by den llentmeeftcr zoudo | hebben konnen aanduiden, het Ge- 1 zag, 't.geen hy van den Souvcrein | ontfangen hadde , en ook hier in | &deszelfs Plaats bekleedde, ter uit- 5 vocringt^l  ff CHRONYK VERKORT. j voering van de Halsftrafbaare Mis- 1 | daaden: zoo als Oudtyds in fommige 't Vienchaaren ook een diergelyk bloot I Zwaard, als een teeken van Opper|. gezag en StrafÖetfen'mg , opentlyk ■ ï ten toon lag. Vraag, Wie is de Tweede GraafI lyke Officier, welke binnen Middel| burg zyn verblyf houdt ? Antv;. De Bailliu van Middelburg, 1 wiens Rechtsgebied zich het meefte . K bepaalt binnen de Stad; waarom || |i hier ni van deeze Bailliu^giebreeder l} ', zal gefprookeu worden, als meelt j! betrekkelyk zyude tot de Stads Re]. geering. Vraag. Hoe wordt de Derde | Graaflyke Officier te Middelburg j. genoemd ? Antw. De Bailliu van de Wateren; I doch het fchynt dat deeze niet altyd | zyn verblyf had te Middelburg; ; maar ook wel te Arnemuiden, dewyl it men keft in het Privilegie van Keizer & 5 MaximiliaanQI £ (^aaBBsaa^ P ■ 1 ^  f&ET1 " «»■ 1678 . ZEELAND S £"< Maximiliaan 1489, van een Bailliu 1 van de Wateren te Arnemuiden. Ook vindt men in de Stads Rekening van 1545 gewag gemaakt, van een Bailliu van de Wateren op Arnemuiden; echter was 'er in dien tyd te Middelburg ook al een Bailliu van de Haven , wiens Poft met die van den tegenwoordige Havenmeefter fclrynt over een gekomen te hebben. Jfi Vraag. Hoe ver ftrekt zich het II Rechtsgebied, van den Water-Bailüu j'j Antw. De Bailin van de Wateren heeft ( volgens de Coltume van Middelburg') Rechtsgebied op 's Konings Stroom, over gantich Zteland^ en omgelcogen Landen, en ftrekt zoo verre in Zee, als de uiterfte paaien van Vlaanderen ; zelfs op de Overftroomde Landen, die met de Zee gemeen liggen , en dat zelfs over Misdaadcn die a;daar gebeuren , weef geus bei'ooving der ovcrgcbleevene jj v5> Gebouwen M  ftffi—»—'—fiJCMgju—i—j-tffi % > CHRONYK VERKORT. öjfej :Gebouwen, blykende uit ecnenbrief ™ van den Raad der Financiën van den i 15 January 1563; fcboon men wil ::dat het Criminecle Reciitsgcbied, \ zich niet ftrekt Bföojlerfchelde; doch > zyn verfcheide Misdaaden, dewelke op het Vlakke by Rammekens gepleegd waaren, door den Bailliu van j : Middelburg, of by 't openltaan van zyn Atnpt, dpor den eerften Bu-ge- 'meefter in des Baillius plaats Crimineel behandeld, waarvajn verfcheide j \ voorbeelden voor handen zyn. ff Vraag. Door wien worden deeze f ( Graaflyke Officieren aangefteld ? Antw. Oudtyds door den Graaf I van Zeeland; doch op den 1 Juny I i 1482, heeft Maximimaan van Bour- I gondien ter aanftelling van een Bailliu I deezer Stad de Benoeming van 2 of I drie Perfoonen, daar toe aan die van 1 Middelburg verkogt; zedert heeft 1 de Stad altoos de Benoeming gehou- I < den, terwyl de Graaf, en daar na |L 5 Yy de£j  fy6^ ZEELANDS Qj i de Stnaten den Benoemden alleen Ö| aanftelderi en zynen Laftbrief gaven. Ij Vraag. Door wien wordt by af- jl wezigheid van een der bovenge- 111 noemde Officieren de Bailliuagie l! waargenomen ? I IAnhv. In vroeger tyden pleegen J' by afweezigheid of ziekte van den I ."Bailliu alle Critnineele zaaken ftil te I ftaan, Zoo als in zulk een geval, tot Jl bet bannen der Vierfchaar in Civile & „ zaakeri van wegens den Graave, « w niemand danken der Burgemeefteren 58 r of Schepenen deszelfs Plaats in deê- I : zen rnogt vervangen : Maar tegenwoordig wordt in afweezigheid van : I-den Bailliu , ook in 't Ciïraineele de • 'Bailliuagie altyd waargenomen by den ■ Voorzittcnden Heer in de Wet, 'tzy | 'Rurgemcefrer of Schepen, .en hlyven I: zelfs hy afweezighaid van beide Bin> "geiuceflcrs geen-H.ilsltrafbaare zaa:kea Ril liaan, als 'cr uw ar zeven rjvScIj'Kpenen,.^ Rechters tcgenwoor- jk, IJm 3 zyn. * ^.v/"-.£21  $ CHRONYK VEHKORT. 6Si< Vraa . Hoe ver ftrekt zich het' Rechtsgebied van den Baülin van [.Middelburg ? : . . Antiv. Voorheen ftond het geheele f Eiiahd Walcheren onder de dimi- \ neele Jurisdictie van den Rentmeefter Generaal van Zeeland Bewejierfchelde, doch in 't Jaar 1579 heeft 'er eene* verdeeling over hét- R'cchtsge- 1 bied in dit Eiland Plaats gekreegeh; ! by welke het geheele Rechtsgebied , van Walcheren aan den Hoog Baülfu is onttrokken, en onder de Steédcn fMiddelburg, Plis/ingefi? Veere en Jniemuiden verdeeld; echter Zonder benadeelinge van Domburg en Weft- 'lapelle, die de Rechtsöeffening op hün Grondgebied behielden ; doch Middelburg by die verdeelinge merkelyk vckort geworden Zynde, ftrekt het Rechtsgebied van den Bailliu van Middelburg alleen binnen de Stad, bfchalven de Dykcn, van de Oude en Nieuwe Haven, als nlede in dezelve Havén, en op het Vlakke voor . Yy 2 Ram-i1  1 Rammekens ; ook te Arnemuiden > i op den Dyk, volgens de Limiten 1 derzelve, een Roede Landwaards, ook in 't Water voor Arnemuiden; ; mitsgaders over verfcbeide Heerlyk- i heden onder het Crimineele Rechtsgebied van Middelburg. Vaag. Wat behoort noch meer tot de Bailliuagie van Middelburgl Antw. Behalven de Calange van §Civiele Boeten, en de Crimineele & te Recbtftelling van Misdaadigen || (waar van by de Uitvoering van * Doodvonnisfen of andere Lyfftrafbaare zaaken breeder zal gefprooken worden) zoo moert, volgens eene Keure van Koning Willem in 1253 de Bailliu, in plaatfe van den Graaf prefent zyn, als de Wet eenige Keuren of Statuten maakt ; om zoo bet fchynt, Burgemeefters , Schepenen en Raaden eerfi: hunnen Eed indagtig te maaken : Ook vindt men eene afe Sententie, gegeeven te Brusfel, inJ  CHRONYK VERKORT. 683&J f den Privé Raad, den 30 January 1540, volgens welke de Keuren, in 't byzyn van den Bailliu, niet alleen ( moeften worden gemaakt 5 maar ook in zyne tegenwoordigheid worden afgekondigd. By het vermaaken deiWet , 't geen Jaarlyks moet gefchie- : den, moet ook de Bailliu van MU- I delburg tegenwoordig zyn. Vraag. Waarom moet de Wet of 9 Regeeringe van Middelburg Jaarlyks | i s| veranderd worden ? \ I j Antw. Dit (leunt op een Privilegie van Keizer Ka rel den V., van den 25 January 1518, zmz Maart 1 1530 waar by bepaald wordt, dat een Burgemeelter ; niet langer dan één, en'eea Schepen twee agtereenvolgende Jaaren mogten dienen ; 1 oulings waaren meeft alle de Magi! ftraaten maar voor één Jaar in de t bedieninge ; fchoon dit in fommige Steden daar na veranderd is. 1 1$ Yy 3 Vraagt  i ..-.mts* . jm 1^684, ZEELANDS Omtrent wat tyd van 't 1 Jaar gcfcljiedt de vermaaking deiWet te Middelburg ? ö Antw. Volgens een gelyk Privilegie van den 25 January 1418 moeft. de Nominatie, of .Benoeming tot het vermaaken der Wet, ge- | fchieden in het KJoofter Van de Minnebroederen, op den 20. Aaguftus, of op zoodanigen anderen dag, als het Jaar 'verftreken zvn zoude yan die geenen, die ter dier tyd in de Si Wet zaaien; zoo ais zulks ook wel U in de -Maanden Mey, juny of No- jj yember gefebied is : en waar voor 1de Stad Jaarlyks aan den Giave ' nioeft betaalen duizend Guldens, t Vraag. Gefchiedt de Wetyerma- | I king noch op den zoo even genoem- jf! den tyd ? Antw. Neen, na het overlyden |' van Willem de III., Koning j van Engeland, is op den 21 Juny 1702 l een Nieuw Règiement op de Ver- & kiezing^l  —kistte' • ||^ CHRONYK VERKORT. ^jaj kiezing der Magiftraat van Zeeland '? gemaakt ; waar by Burgemeeftérs en Schepenen zelve de Verkiezing verkreegen hebben , die vooiheen 1 by den Graaf, en naderhand by den I Stadhouder gefchiedde ; ook is de I betaalinge der Jaarlykfche duizend 1 j Guldens, na eeriigentegenftand kwyt I j gefcholden, by befluit van de Str.a- I 1 ten, van den 22 Maart 1662, in tc | 11 gaan met den aanvang van dat Jap*, l J| waar van daar na, op den 24 $£§>- mj| tember 1665 de Brieven, in.de helle jlr'fonne zyn verleend; thans geschiedt *p de Benoeming tot de Vermrakim'd..r Wet, op den 31 July van ieder jaar. J ' Vraag. Door wien wordt deeze 1 I Benoeminge gemaakt ? * ! Antw. Men wil dat oudtyds wel j de Schepenen door de Graavcn, I { maar de Burgemeeftérs en Raadcn , j door de Burgergemeente zoude zyn I i aangefteld, en dan zou dit de reden j m geweeft zyn, dat de Burgemeeftérs « P Yy 4 ou]ii£s£j  g&ÖSó 2EELANDS ^ f oüüngs den rang agter de Schepen Inen zouoen gehad hebben : doch' welke rang zoude verhoogd zyn, ™eerr de ^raaf ook Aanftelling'. v,n Burgemeeftérs ve.kreegen heeft" Thans worde de Nominatie gemaakt, door Raaden en Kiezers, en de Verkiezing door den Stadhouder gedaan.!. Vraag. Weike plegtfgheden wor- den by het maaken der Nominatie, of V«randermg der 'Wet te Middel, burg Waargenomen? Antw. Na dat de BaiUh, eenW weeken te vooren de Heeren Raade? en Kiezers heeft mdagtig gemaakt, dat die tyd voer handen is, tegeJvk verzoekende, dat zy tegen dien tyd, in de Stad , en vroegtydig op 't Stadhui? zouden komen ; moeten Zich de Raaden en Kiezers , des molens voor Klokllag van ast uuren, op de hoogfte boete, dat ?s van duizend Guldens, op de Voorzaal I j^van t Stadhuis laaten vinden, ten J  > CHRONYK VERKORT. 687^ waare deeze wettelyk verhinderd waa- fcf ren; (re voorcn was de helft van Boete ten behoeve van den Graaf, en de wederhelft ten behoeve van de Stad, doch ten tweede reizc, een van de genoemde Leden niet tegenwoordig zynde, wierd zulks geftraft met een eeuwigduurend Bannisfement.) doch alle de Leden daar gekomen, en de Klok getlagen zynde, verzoekt de Bailliu, die nevens de w iwee Regeereude Burgemeeftérs daar < 1 t tegenwoordig is , de Heeren naar || ? binnen te gaan; wanneer de twee V ! I Burgemeeftérs zich ftellen, de één J ter rechter, en de ander ter linker*I hand van de deur der Vicrfchanr, f om te zien of alle de Raaden en Kiezers tegenwoordig zyn; waar na eerft de Bailliu , vervolgens de I Raaden, en daar na de Kiezers, vol- Igens hunnen Rang en Ouderdom in I Bedieninge, in de Vierichaar treden, I wanneer de Bailliu op zyn gewoone J en de Oud. Burgemeeftérs en verdere at 3 Yy 5 Raaden£1  {5^88 ZEE LANDS ^{ Raaden, op de plaatfen van Buasc-I meefteren en Schepenen, en de üe zers op die der Ragden kan Vdll t «S^Q;aeeraen zootl™ zy «bi aan t Buffet; waar na volgens ee- Kanten , volgens zyne beurt ontboden zynde, eene Plaats aangewezen §MWfc voor 'C Buffet tuslcben dé , Penbonanslen en Secretarisfen! ftiaks gaat hy aan 't werk, en na! eene korte Aanlp, aak en Voorgebed I doet hy eene Redenvoering over 1 eene Bybelftoffe ter zyner Keuze tei vermaamng 0m in oproten «- SSTS; e"" eCnC ïï** Keuz* zodanige Perioonen te ftemmen, die met recht de waardige teichattenmogten zyn. du verricht hebbende, iluit by[ met een Nagebed en vertrekt ! gvan eén uur verrichtende. Daar op JL saste?} ti&  CHRQNYK VERKORT. ÓSqjJ maant de Bailliu 't Vergader-CoIIe- i gie :aan , om eene Benoeming te maaken, van dertien Perfoonen, met de behoorlyke hoedanigheden, volgens de Privilegiën, en neemt alle de Heetcn Raaden en Kiezers m Arreft , tot dat het zelve zal zyn gefchied-, en hem de Nominatie overhandigd 3 waar op hy vertrekt : Daar op moet agtcrvolgens het Privilegie van Keizer Karel de V., tot het vermaaken van de Wet; dit, Vergaderde Coljegie van Raaden en Kiezeren : Zonder inducTie , ofte^ perfuafie van iemand, direëlelyk of indirecielyk , by Pluraliteit, van Stemmen, ' op hunnen Eed, in abfntie des Bailliu's , Kiezen en Nominecren : Voor de inftellmg van het Kiezers Ampt, wierd de Nominatie tot het vermaken der Wet, gemaakt by 13 Raaden, en 13 Dekens van de gemeene Gildens. ! Vraag*  (>90 ZEELANDS 1 Vraag. Hoe handelt men verder • met deeze gemaakte Nominatie * Antw. De Benoeming gemaakt en by eenen befloten Brief, gezegeld Oudfte Kiezers , en houdende aan den Ileere pRINCE van Orante enz. , als Brflladhouder, door den Voorzittenden in den Raad, aan den tiidat Hy de Heeren uit hun Arreft; C oudtyds wierd zoodanige Brief i gezonden door den Bailliu, met eene f' I f der Stads Kamerboden , aan den k Keizer of deszelfs Commislarisfen, ook vvel aan den Kancelier en HoofdPrefident yan den Staat) thans geichicd zulks aan den Erffladbouder, om de Verkiezing, uit de voorgel ftelde Perfoonen te doen. g A^Tg: Welke p]egtiFheden worden by bet openen der Brief, waar m de verkooren Leden gemeld zyn, waargenomen? 3 9 \ Antw. De Brief van Verkiezing^ j  | CHRONYK VERKORT. 691^5 den Bailliu weder ter hand gekomen ft* zynde, wordt het Collegie van Wet, Raaden en Kiezeren tegen den volgenden dag *s morgen ten cien uuren Gedagvaard, wanneer de Bailliu, op 't beftemde uur in de Vierfchaar koomt, daar de Wet alleen vergaderd is ; waar op de Raaden en Kiezers, door den Secretaris insgeJyks verzegt worden, uit Schepènskamer, daar zy in 't zaamen gekomen waaren, mede in de Vierfchaar & \ te komen ; dezelve daar hunne || Plaatfen genomen hebbende f wierd if oulings met het luiden der Klok ), thans door Omroeping van de Puic ['van 't Stadhuis, én op alle hoeken der Straaten, op de groote Markt uitloopenie , de Burgergemeente t' faam geroepen, waar na de Deuren der Vierfchaar worden geopend, j ïen de Vierfchaar gebannen; waar fop een kort begrip der Stads Rekening van het aigeloopen Jaar geleezen wordt, 't welk gefchied zynde, & ) zegt&f  {^692 ZEËLANDS g zegt dc Bailliu eenen Brief vari Zyn Hoogheid ontfangen te hebben, "in welke hy gelooft dc Vérkiezinge van Schepenen begrecpen te zyn; denzelven te gelyk aan den eerften Burgemeefter overgeevende,welke denzeiveh weder overlevert aan den j Pcnfionaris \ door welken die geopend, ■ en opentlyk voorgeleczen wordt; Waar op de Vierfchaar weder op §bevel van den Bailliu geruimd wórdt. Vraag. Wat gefchiedt 'er noch by ï de Vennaakinge der Wet ? Antw. Straks na het ontruimen II der Vierfchaar, worden de Nieuw j verkooren Heeren Burgemeeftérs en Schepenen, in tegenwoordigheid van Wet, Raad en Kiezeren, door den Bailliu beëedigd; dc afgegaane Scbe.psneu worden ïKiar het Oud. gebruik I doorgaans wederom tot Raaden ge- \ \ ,reds[unieerd of nangtnoiueu , en h vervolgens als zoodanige beëedigd; éi edog is de voorfebreeve ReJlsjiuhtie L •V.V ofM a/S»1 1 11 r,r f£Ütfk  —■—B«= 1 . .ecg \ CHRONYK VERKORT. 693£j of aanneeming volftrekt willekeutig, f uitwyzens bet Rechtelyk Vonnis onlangs^4 desaangaande gevallen Vraag. De geWoone Jaarlykfche Wetvermaaking dus bcfchreeven zynde, hoedanig gefchiedt de vervulling der buiten tyds openvallende Sehepens -Plaatzcn ? Antw. Voorheen wierd door Scheepens en Kiezers, eene afzonderlyke ;j3enoeming gemaakt , en aan den J | Stadhouder overgezonden , die nu ff eens uit de eene, dan eens uit de ra .andere een Schepen verkoos; maar eindèlyk is op den 21 Auguflusjjio, ;daar over een Verdrag gefloten voor den tyd van 25 Jaaren, 't geen op ideu 10 July 1734, weder voor geilyke tyd, doch met eenige verandeIring isrvernieuvvd: Volgens het zelve 'i'wtiidt nu.', een Schepenplaats, tusIfel jen tyds open vallende , door ï Kiezers eene Benoeming gemaakt van jjdrie Petiöonea, dewelke de eene reis « uitg}..  £3694 ZEEL ANDS j u|t de Randen, en de andere reis, ; uit de Burgery genomen zyn, om eenen daar uit te Verkiezen; voorbeen geichiedde deeze Verkiezing, \ door de overige twaalr' Wethouders doch thans door den Heere Erfltad- i houder: Deeze Benoeminggefchiedt drie dagen na dat de openvalling tot hunne kennis is gekomen , of in gevalle van affterven, drie dagen na , I of wel volgens het tegenwoordig » gebruik kort na de Begravcnis des « ii Overledenen. § Vraag. Welke hoedanigheden wor- f den 'er vereifcht, om Wethouder te Middelburg zyn ? Antw. Volgens eeue Refolutie van Burgemeeftérs, Schepenen, Raaden en der voornaamftcn uit het lichaam der Burgery, van den 25 July 1518, ter aanneeming van 't' Privilegie van Keizer Karel den V., tot het vernieuwen der Wet; volgens welh1 ke, alle toekomende Wethouderen, j byH  ^ chron^k^rkort. i by Kiezers genomineerd om tot ■ Scbepenen of Eurgemeefteren ver- ; ! köoren te worden, gebooren en ge(goed moeten zyn Éewefterfclielde, binnen het Graaffchap Zeeland^ 't i geen ook volgens Acte van den 30 : en 31 july 1518, door Raaden en Kiezers zoo bezwooren is. Behalvcn hunne Geboorte , dat van Echten Bedde moeten zyn,moeten zy ook zyn gefield volgens dit Privilegie en den & 1 Eed der Kiezeren; dewelke niet anders || hnogen benoemen dan 13 Perfooncn , w alle behoorlyk, ofte Competentelyk geërfd, huishoudende en gedomicilieerd zynde, wezende van de eerlykfie, en beft befaamde Luiden binnen Middelburg-, niet leevende in concubinagie, ofte publyk Overfpelj en dewelke zuilen zyn ofte geweefl hebben,.Poorters in dezelve Stad, ten miuften den tyd van drie Jaaren i, I fclioon men beweert dat in" 't jaar 1587, ten tyde van Leickstkr- i gemeefters genoemd worden; van 1 deeze ftaan in den tyd hunner Rufte « twee in rang van de Raaden, maar]  ^ CHRONYK VERKORT. 697$% 3 de twee Heeren, die als Regeerende ét Burgemeefteren afgaan, worden in het volgende Jaar tot Schepenen verkooren, volgende in rang , op i die Burgemeeftérs , dewelke in dat Jaar zullen Regeeren, zoo in het | Collegie van Wette als in dat vüftl Wet en Raad ; waar van de twee voorenftaande tot het BurgemeeftersAmpt doorgaans by de vermaaking der Wet benoemd, en ook verkoold ren worden: En volgens eene Refo- J& \k lutie van Wet en Raad, van den || S 20 OBober 1650, hadden dé Jaatft ^3 gediend hebbende Burgemeeftérs den I voorrang, doch by eene nadere Raio- j lutie van den n Augujius 11554, [$ t II de rang zoodanig bepaald, dat die gêgs * ne,die eerftBurgemeeftergeweoJl j>?„ 1 den voorrong heeft, voor die goan§ | die na hem Burgemeclter g^vVofdt'ii I II zyn ; fchonn dit de laalts^üg'ittg f korteren tyd geleeden van den gWl I waaren afgaan, ' . ' 2  |^693 ZEE LANDS 1 s3 Vraag. Met wat benaammgen wor-'den Burgemeeftérs al meer benoemd? ? ; Antw. Oudtyds noemde men dee Burgemeeftérs zoo bier als elders Raadsmannen , Raadsluiden , ook ; wel Bèraaders; om dat zy in de Volks- ■ Vergaderingen als de Aanzienlyklte e geroepen wierden, om hun gevoelen te zeggen, en Raad tegeeven, oven zulke zaaken, die hun wierden voorgehouden , als waar toe ze of uit t §kragte van hunne Ondcrhoorighcid, of om dat ze ecnigc Waardigheid I bczaaten geroepen zynde, verpligt' waaren; waarom zy dan Burgimagiftri of Clvitatis Magiftri geheeten 1 zyn: In 't Nederduitlch noemt men die elders zeer verfcheiden , als Meefteren der Poort e, ook wel Poortmecjiers (als hebbende de Sleutelen der Stads Poorten in hunne bewaaring) ook wel Gemeente Burgemeeftérs, als ook Binnen- en Buiten - Burgemeeftérs : en meer andere benaamin*j gen, te veel hier te melden. J3> VraagM ' 1 ag^' ■ «aft  j$ CHRONYK VERKORT. 699$ j Vraag. Zedert wanneer is de Burgemeefterlyke Waardigheid , eerft j bekend te Middelburg? Antw. De aanvang hier van is | met geen zekerheid te bepaalen, alleen weet men, dat in een Oude ! Keure van Koning Willem in 1253 reeds van één Burgemeefter van , Middelburg. gefprooken wordt, en Iblykt uit die zelve Keure, dat zy , | ook toen noch geen rang boven de | (!« Schepenen hadden; en in een laater S Acte van 't Jaar 1299 leeft men wel van Raadsmannen, doch niet van Burgemeeftérs; maar in een Privile: gie van Vrouw Maria, van den I 8 Maart 1416, blykt dat 'er in dien tyd te Middelburg al twee Burgemeeftérs geweeft zyn; ook vindt men hier een onafgebroke Volglylt der I Burgemecfteren, dewelke een anI vang neemt met het Jaar 1498. 5 JLz z Vraagt  jJ}7co ZEE LANDS jr l| Vraag. Van welken tyd is de \ Naam en Waardigheid van het Burj gemeefterfchap bekend geweeft ? Antw. Deeze Naam fchynt reeds afkomftig te zyn van een Oud gebruik by de Romeinen ; wyl hunne Cezars, met luifter deeze Hooge Bedieninge bekleed hebben; want zedert het verbannen van Tarquiniüs ; dien Dwingelandvan Rome, omtrent | j het Jaar 244 , na de Stichting der J H Stad, en het afzweeren der Een- g \ J hoofdige Regeering, werd het Be- l ftuur van dat Gemeenebefr., wederom , volgens de eerfïe uitftelling aan den Adel en den Raad, verbleven; uit welke laatfte ter bezorging van de Buigcrlyke Belangen, Jaarlyks, by Beurtwisfeling twee Perfoonen vcrkoorcn wierden, die men den Zedigen Naam van Confules of Burgemeeftérs toevoegde, te kennen geevc-nde dat zy geene Opperheerfchers R van den Staat, maar alleen Raads- J SL9 _ ' ÜedenfM  V CHRONYK VERKORT. 7?ï£5 lieden van denzelven waaren, wier ï« i voornaam oogmerk zyn moert., de I [ Behoudenis en de Eer van 't Vader- I I land. Liïtius Junius Brutus, werd ]§ benevens zekeren Collatinus , het tl eerrte met deeze Waardigheid be- I 1 kleed; de eerftgenoemde ondervond | al vroeg het gevvigt van zynen aan- . vaarden Poft , en wat het zeggen wilde Richter te weezen, wylzyne Zoons zig in eene gevaarlyke t'zaal menzweering , ten voordeele des J ► \ verjaagden Konings hadden ingelaa- « \ ten ; doch zulks in tyds ontdekt <& zynde, wierden zy als Misdadigers I voor hem gebragt; het Vaderlyk hart I «ewillig om zyn Krooft te fpaaren, Jl zag echter geene mogelykheid, zonder ontrouw te worden; zyn plicht des boven de Ouderliefde {lellende, fmoort hy de Stem des bloeds, en j laat ze beide als Verraders van hun Vaderland Onthalzen : het af beeldzei hier van vindt men in onze i Hooge Vierfchaar, en is in de Be- .\ ?«$ Zz 4 fcbry-£J  jfrffl 11 j-asg» jgwiai g4702 ZEELANDS | fchry ving daar van reeds opgeeeeven, | alleen met dit onderfcheid, dat ze I 3Sr'?mei?,-Twee8eve8t» 200 aIs 1 aaai gemeld is; maar om eene ge- 1 vaartyke Zaamenzweering op Jaft I van hunnen Vader Onthafft zyn. ij ,xFra?£: I» de Burgemeefterlvke fl Waardigheid, dan eene zoogewSe II Amptsbedieninge? uu«cwla«&e | ^v. Ja dit getuigen de Ro& meinfcheiGeichiedenisfen, met hoe 1 g veel bezvvaaren de Burgemeefterlvke 8 C^f"1"^"1,,3116 ryden» onder dat § I ftrydbaar Volk vergezeld ging • hoe menigmaal zyn zy gedvvSngen geweeft, vooral in kommerlyke tydsomHandigheden, hunne eigene ruft on te ofteren aan de ruft van 't al, gemeen ; de twiftende Kartyën in den Maat, dan eens door zachtzinnigheid, en dan wederom door geftrengheid , tot reden te brengen | waar van maar ai te dikwib , de \ Dank, Ondank was; behalven de ^ ver-e3  CHRONYK VERKORT. 7°3£3 verfchillende denkwyze der Romein- . fche Menigte, waaren zy geduurig ihet doel der Oneenigheden; het was Sderhalven noodig , om hunne Agt■baarheid ftaande te houden, dat men ihen door uiterlyke teekens onderifcheidde: Doch behalvenhet gewigt iwas het ook toen reeds eene Acht•baare Amptsbedieninge ; want om hunne Grootheid te meer kenbaar te maaken, was de gewoonte der Romeinen, naar de Naamen der Bur- || gemeefteren, den tyd te reekenen, ïj en volgens dezelve de dagen der ; Gefchiedenisfen te boek te {tellen, zoo dat men zelfs den tytel van het l Burgemeefterfchap ver boven dien i van Koning fchatte, Vraag. Is 'er e enige overeenkomft tastenen het Burgemeefterfchap van Rome, en dat van de tegenwoordige tyden ï Antw. Ta, het Bondgenootfchap [onzer Voor-Ouderen in vroeger* 5 Zz 5 Eeuwen,CJf   ^7°4 ZEE LANDS ! | Eeuwen, met dit ftrydbaar Volle,, heeft naderhand, eenen grooten invloed op onze Zeden en gewoonten 1 gehad; maar byzonder met opzicht tot den Vorm der Regeeringe, zoo dat de Burgemeefierlyke Waardigneid_ in deeze tyden niet min gewigtig, en ook niet minder Agtbaar gehouden wordt; gelyk ook % de manier van Verkiezen, dentydhunI ner Regeeringe, en meer andere zaa9 ken , noch veele overeenkomften i 4 gevonden worden. j Vraag. In wat rang ftaat het Burgemeeftérs Ampt te Middelburg f Antw. Oulings wierden alle Stedelyke Ampten Dienften genaamd mogelyk om dat het in dien tyd (zoo hier als elders) noch laftpoften ge- | weeft zyn, of om dat de Bedienaars van dit Ampt gereckend wierden m 's Graven Dienft te ftaan : En dewyl liet Burgemeeftérs Ampt ook van jonger Inftelling was, dan dat jt f*x van£J  CHRONYK VERKORT. 7°5£j van Schepenen, wierden die in 'e ' eerft ook gemeenlyk in rang na hen (genoemd; doch met het toeneemen van het Aanzien der Steden, over welker gemeentelyke Geldmiddelen zy 't bewind hadden, is hun Ampt ook wel haaft uitneemender geworden, en heeft den Voorrang boven dat der Schepenen verkregen.. Vraag. Over wat zaaken ftrekt zich het Burgemeeftérs Ampt te \ Middelburg? ff Antw. Behalvcn veele en gewigti& fls\ mineele^Jl  Q706 ZEELANDS < nüneeh te Rechtfteliing voor de: Wet, broeder gefprooken worden. Vraag. Waar over gaat het BezÏÏer t BurSemeefte™ S by- Antw. By afzyn des Bafe ipant de voorzittende Bii^Sïïflk u tJandig zynde , in alles de Baii- i enT; gokb.ele^ de Voorzittende, en die afweezig zynde, de tweede I^tneefter Wet en Raad ZOo f ' f dlkwjJs zulks noodig oordeelt | doet voortelling Van Zaaken en Omvraag; ftemt na dat hy de Penfionarfsfen en Secretarisfén hun gevoelt |fnSd ljceft<*rft, en maakt et Beflmtop, zoo in de Wet, als in Wet en Raade; ook bclhVt by 1 d?e JZTag> mindere GeictóUenf I die voor hem gebragt worden • de li Regeerende Burgemeeftérs woïden I Jgeduurende het Jaar hunner Regie. 1 ™r en van het Stadhuis, i] begeieid^S  CHRONYK VERKORT. 7°7g begeleid door eene der Stads Kamerboden of Crieccrders, omhangen met hunne gewoone Pallure of Staatfie rok. In d~ Vierfchaar hebben zy met den Bailliu hunne Zitplaats,onder een Verhemelte : zy genieten dubbeld prefentieGeld, en één honderd Gulden voor het houden van ecnen Knegt: ieder der Rcgcercnde Burgegemèefters heeft een half jaar lang ide bewaaring der Sleutelen van Stads (poorten, en geeft het YVagt woord g uit • ook vergeeft ieder in zyn halt M Taar, vcrfcheide Burgerlyke Bedie- y i'ingcn , cn verricht meer andere Zaaken. Praag. Welke Perfoonen beklee- j den de Tweede Waardigheid in Stads j Regeeringe te Middelburg ? Antw- De Schepenen,vyelk Ampt, | ook een opeubaarc Bediening is, [ waar van zich niemand mag ontjchuldigen-; voor deezen moeiten 'er we! Lieden toe genoodzaakt worden, j door^l  Q7o2 ZEEL A ND S ^ ' door zwaare Geldboeten, of andere Middelen waar van elders ver- • fcheide Voorbeelden voor panden. Vraag. Waarom worden de Bedienaars van dit Ampt Schepenen 1 genaamd? r Antw. Sommige leiden deezen 1 j Naam af van een Franfch woord I A Schever, (dat febouwen, myden, , |9 beduid) wordende een Schepen in « die taal Echevin senoemd; andere S |f van het Oude woord fchaffevA J&agkn, dat is Rcchtfchafen • en noch anderen van 't woord fchepnen oïjchiepen, om dat deeze liet Vonnis icmepen of voortbragten; wat hier van zy, (want diergelyke oorfpiwlyk- I heden fc.huilen in 't duifter der Oud- il beid) dit is zeker, dat het een is van de Oudftc en Aanzienelykfte Amptsbedieningen , en al van dc I vrocgfte tyden is bekend geweeft.  •m — CHRONYK VERKORT. 7°9'£5 Vraag. Van wat tyd is het Schepens-Ampt bekend te Middelburg ? Antw. Scliepenen zyn reeds bekend geweeft, ten tyde van KA rel dén Grooten in 't Jaar 789, gelyk ook volgens 't Privilegie van Vrouw Maria, ten Jaare 1212. Zoo wordt ook gewag gemaakt van eene Sententie van Schepenen, van den Jaare 1213. Doch van de Inftelpng van dit Collegie te Middel- I ,burg, is geen geheugenis over, ge- |& lyk het waarfchynlyk zoo Oud, (zoo é§ iniet Ouder) als de Stad zelve is. : r Eii dat dit Ampt Ouder is, dan dat van Burgemeeiter, en ook in rang boven het zelve geweeft zy, is reeds te vooren opgemerkt. Vraag. Door wien worden deeze Schepenen gekooren ? ; Antw. Oulings wierden uit de iBenoeminge van Raaden en Kiezers, idoor den Graaf dc Schepenen verkooren: thans gefchiedt zuiks door & i den(3  j^??o zÊ'elands i den Stadhouder, zoo als by de; WetvermaaUing te vooren getoond is.. Vraag. Hoe veel Schepenen zyn i 'er te Middelburg* Antw. De Schepenen zyn Elf in i getal, enmaaken met de Twee Bur-. ■ gemeefters de Wet uit; zy meeften , in aloude tyden ook Jaarlyks veranderd worden, doch thans zitten zy den tyd van twee Jaaren, gaande op & oneven Jaaren zeven, en op even H Jaartallen zes derzelve af, de Bur- I Wf gemeefters- daar onder gereekend. t f Vraag. Omtrent welke Zaaken I verkeert het Schepens-Ampt? I Antw. Volgens het gevoelen van j. fommigcn,zouden Schepenen zich van f OOds; alleen met de Bedieninge van | dj Juftitie hebben opgehouden', doch j Iwaar van het tegendeel blykt h want li men kende Oudtyds in *t laar 1304 1 op 's Lands Vergaderingen, bunen fe_de Edelen, allceifde Schepenen van c W de»  5E1 CIIRONYK VERKORT. 7riQ de Sreden; ook zyn dezelve gekend Ö in a/le zwaare Zaaken van Policie; 4 waar toe de'/elve volgens Privilegie 1 van den 10 Maart 1520 toen reeds 1 Vergaderden; zoo dat bet Ampt der i Schepenen, voor zoo verre zy met IJ Burgemcefteren de Wet uitmaaken j| gaat, voornamentlyk over Rcchtzaa- tl ken, zoo in 't Crimineele, als in 't I Burgerlyke; ( van 't Crimineele zal I hier na gefprooken worden) ook » ncemen zy nevens Burgemeeftérs, & kennis vSn alle Civile Zaaken, tus- || fchen de Ingezetenen van Middelburg t f en Arnemuiden, behalven van Leengoederen of Ambachtsheerlykheden en Gevolgen, mitsgaders Geeftelyke Goederen; dezelven zitten ook over, en Zegelen Contraéten en Hypotheek en binnen Zeeland JJewefterfchelde ; zy moeten ook volgens I ; hunnen Eed de Stads Rekening by- j iwoonen , en meer andere Zaaken ] ƒ verrichten. I Aaa Praag.^k  Cfcia 2EELANDS g Vraag. Zyn 'er noch andere Perfoorien, behoorende tot de Stads Regeering te Middelburg ? Antw. Ja, de Raaden of Raads- j heden, welk Ampt ook ouder fchynt te zyn, dan dat van Burgemeefteren, wantin zekere Acte van den Jaarei2QQ, vindt men gewag gemaakt van Raads- I mannen der Stad Middelburg; doch volgens eenen Brief gefchreeven door J } Guide Baanft, meent men, dat die I g eerffc in 't Jaar 1475 zouden zyn |: < T aangcfteld : en volgens een Bericht ft van den Jaare i476, hadden de R-iaden geen Wedde, ten lafre van de Stad; en kwamen ook niet in de | Vergaderinge , ten zy van Stads j wege dan- geroepen ; en uit dit j ;;zelfde Bencht fchynt ook, dat de I ' Raaden Jaarlyks , na 't vermaaken t d-v Wet, wier Jen verkooren door I dc Burgergemecnte , ten ovet&aaii van den Bailliu, of zynen Stadhpu- f^der; en dat 'er zes van de rykfte en zjf;*v •• vbor-gl  CHRONYK VERKORT. 713^3 voornaamite Burgers geen Neering |r doende, alsmede tvveeKooplieden, waarlyk handel dryvende , onder • moeiten weezen , en dat zy alle door den Bailliu moeiten Beeedigd worden : Thans worden dezelve door Burgemeeftérs en Schepenen .verkooren, en mogen de afweezende illeeren, daar toe by Biljet Stemmen ; de openvallende plaatfen, moeten binnen den vyftienden dag 1 verveld worden. é| Vraag. Hoe veele Raaden zyn 'er ca te Middelburg ? jf Antw. Deeze zyn Twaalf in ge- I tal; welk/rwaalfral, in foortgelyke I .zaakcn ook zeer Oud is, en ïchoon I 'er ten Jaare 1499. bereids bepaalde ] Raaden waaren, zoo wierden echter I de Poorters of Burgers in gewigtige I Zaaken, noch wel'erby geroepen; 1 een blyk daar van is in het zelve I Jaar; waar in de Poorters, beftaan- I de in Kwartiermeefters , Kiezers, jk A a a 2 Re-QI  J37I4 ZEELANDS $ j Regenten van de Godshuizen, Dee- 1 kens en Beleders der Schutteryen, en Rethorica , mitsgaders eenige voornaame uit de Burgeiy, te zaamen ten getale van zeven-en-twintig Perfooncn in de Deliberatien ook Stem hebben gehad; wordende zodanige Vergadering , dan Breedenllaad genoemd: Doch hoe zeer dit ook van nut kon zyn, en noch ten §tyde der beroerten na 1566 , en {taande de belegering van MiddeU i burg, die 20 February 1574 ein-| digde , beeft plaats gehad, is het zelve nu geheel buiten gebruik geraakt. Vraag. Waar in beftaat de AmptsBediening van Raaden? ,Antw. De Raaden geeven hunne Stemmen , alleen over zaaken van CIdeS^ad, en Burgery betreffende; j als ook over de Poincten van Befchryvinge ter Staats-Vergadcringe, cn andere Zaaken; hunne gewoone I j> . Verga-W  J CHRONYK VERKORT. 7I5&S ' Vergadering is te zaamen met Burgemeefteren en Schepenen, zoo '\ dikwilszy van denBurgemeefter over 1 voorkóomende Zaaken gedagvaard 1 worden; uit het lichaam van Raaden i worden Jaarlyks gekooren Thefauriers, Weesmeefters, Coramisfarisfen der Leenbank , en Prefidenten i der meefte Subalterne Collegien. Vraag. Hoe worden de Vergaderingen van Stads Wegen gehouden J , { genaa\nd ï f| i Antw. Wanneer Burgemeeftérs, S ; : Schepenen en Raaden, t' zaam 1 Vergaderen ('tgeengewoonlyk ieder week des Zaturdags gel'chied) dan wordt dit Collegie Wet en Raad, [ genoemd; doch wanneer Wethouderen beftaande alleen uit Burgemeeftérs en Schepenen ( gewoonlyk tweemaa- ; len ter Week op Maandag en Donderdag) by een Vergaderen, dan wordt dit Collegie de Wet geheeten ; en wanneer Heeren Burgemeeftérs & Aaa 3 alleen£J  g$7*<5 ZEELANDS $ f alleen Vergaderen , noemt men 't Burgemeeftérs Kamer. Vraag. Uit hoe veel Leden beftaan deeze Ollegien, wanneer die of gezamentlyk, of byzonder Vergaderd zyn ? Antw. Wanneer Wet en Raad te zaamen volledig Vergaderen , zyn 'er twee Burgemeeftérs, elf Schept t nen, en twaalf Raaden, uirmaakende, S3 een getal van vyf-ëh-twintis Per- i | | foonen ; doch Wanneer de Wet al- | leen Vergaderd is, zyn 'er tWecBuv- S gemeefters , en elf Schepenen, ie zaamen dertien Leden, en als Burgemeefteren alleen Vergaderen, zyn 'er doorgaans zes Leden. i Vraag. Door wien worden deeze j Collegien bediend ? Antw. Door vier Minifters ; te p weeten twee Penfionarisfen (oudtyds j Loonraaden genoemd) en twee Se- f] «( cretarisfen or Geheimfchryvers; deeze j vier^  I CHRONYK VERKORT. vier Minifters hebben het Bewind over Stads Secretary of Griffie, welke thans bediend wordt door vyf Klerken, welken de ecrfte den Titel van Griffier, zedert eenige Jaaren gekreegen heeft. Vraag. Waar in beftaat het Penfionaris Ampt? Antw. Dit heeft meeft betrekking i op Zaaken , die in Wet en Raad \ verhandeld worden; en die de Staats- ^ [ i Vergaderingen aangaan; alwaar dén || 1 van hun de Stem zyncr Stad, aan 1 > de Tafel hunner Edel Mogende uitbrengt ; en vervolgens wegens het voorgevallene aldaar , behoorlyk , Verfiag in de Wet en Raad doet; alwaar zy ook altyd eene Advifecrende Stem hebben. Vraag. Waar in «beftaat het Secretaris-Ampt ? Antw. Voornamentlyk in het bej dienen van de Heereri van de Wet, & $ Aaa 4 zoo£J  - ^=3^ ?7*8 ZEELANDS 200 in het volle Collegie, aJs met Conimislansfen tot voorvallende' Zaaken benoemd; By ziekte of af.' j weezigheid der PenfionSrisfen ver ; vullen zy ook derzelver Plaats in de' 1 WetAeJ1vMda'1 daaf W mede aïtyd J IH een Advifeerende Stem hebben. Vraag. Welke Amptenaaren heb- • ben noch de naalle betrekking tot de Stads Regeering te Middelburg? Antw. Het Collegie van Kiezeren te vooren Eleêteurs geheeten, Zoo als elders in fommige Steden nöch < m gebruik is ; waar van ook hier j de benoeming door Kiezers, tot het veranderen der Wet gemaakt, noch I I doorgaans ElecYte (of V&kieame) genaamd wordt; deeze Kiezers Haan m Rangnaaft de Regeering, en genieten mede al de Vrydommen even als de Leden der Regeeringe : Ooimogen Aanzienlyke Vreenide/ingen Èdie m de Regcering niet konneiï worden toegelaaten, even zoo wel  ^ CHRONY^VERKORT. 719$ [als de Inboorlingen-, het KiezersAmpt bckleeden. Praag. Uit hoe veel Leden beltaat het Collegie van Kiezerert? Antw. Uit Twaalf, Leden, welk Twaalftal van Kiezeren, reeds door Keizer Karel den V., den 25 January 1518 isingeiteld, en möeften te dier tyd Verkooren worden, door een of meer van de vier Commisfarisfen by zync .Majefteit benoemd,, ero zonder afwisfeling- geduurende ï ilum leevei? lang dit Ampt te bedie- s nen; thans een Kiezers Plaats open- l vallende, moet dezelve op benoeming der Kiezqren, door den Stadhouder vervuld worden, binnen de■ zelfden tyd, ars hier vooren van de SchcDenen gezegd is. Praag' Waar in beftaat de voornaame Amptsbezigheden van Kie- zereU ? Antw. Hpt wezendlyk werk (waar i van ook deeze Amptsnaam fchynt ■ } Aaa 5 ont-£  j&720 ZEEL ANDS / ontleend te zyn ) is reeds te vooren i vermeld by de Jaarlykfche Vermaa- ■ kmg der Regeeringe; behalven dat: hadden Oudtyds de Kiezers ook , het Recht, om met de Schepenen en Raaden, in Zaaken van Politic ■ C ol Burgerfchap) te mogen Raadpleegen, en andere Ampten te bedienen, doch dit is thans buiten gebruik ; alleen worden twee uit J! hun ieder voor twee Jaaren tot II Weesmeefter aangofteld : Andere « j l Ampten van de Stad, worden be-I f geeven by Burgemeeftérs, Schepe- ' nen en Raaden. Vraag. Hebben Burgemeeftérs en Schepenen ook Judicatuure, (of Rechter!chap) in Crimineele Zaaken ? Antw. Oulings raoeften Burffemeefters en Schepenen, alleen kennis neemen van Civile Zaaken, tusfchen Poorters of Ingezetenen van Middelburg en Arnemuiden: doch zoo « veel de Jurisdictie over de Stad j aanging  CHRONYK VERKORT. 72i£5 :aanging, waaren zy niet bevoegd êa 'Crimineele Juftitic te Ocffenen over zwaare Misdaaden , dewelke in dc Hooge Vierfchaar behandeld wierden; tot dat volgens twee onderfchcide ikeuren, gegeeven in 't Jaar 1253 en 1317, waar by aan die van Mul- j dlbun- onder anderen verleend is, :dat Burgemeeftérs en Schepenen bevoegd zyn geworden, kennis te nee:men van jöoodflagen en andere MisIdaaden; do h alleen zoo verre, dat j| zy de Misdadigers daar over in ff eenige boeten konden Condcmneeren v | of Verwyzen ; blyvende ,de andere Straffen tot de Hooge Vierfchaar uitgebeld; maar deeze Hooge Vierfchaar zelden gehouden Wordende, en de Bo^titraffen zeer weinig tot ! Inteug ling van het kwaad e te weeg brengende, zoo is by een laater 1 Privilegie van den 20 January 1498, aan Burgemeeftérs en Schepenen j Vryheid vergund om Juftrtie te doen over alle Doodflagen enz., inplaatfe « 5 vanO  s>* -raftn 11 i i -tr>c ^722 ZEELANDS van den Graave , dewelke voorheen! zelf in Perloon, ter Hoogere Vierfchaar zat, doch dit fchynt niet ihi gebruik te zyn gebragt, voor dat! op verzoek van Burgemeeftérs en; Schepenen het recht tot Oeffenem van Crimineele Juftitie, over Misdaadigen binnen de Stad, en onder i de Jurisdictie van dezelve voorgevallen, by Privilegie van Philip's fin den Jaare 1501, aan die van Mid* delburg is gegeeven. Praag Hoe ver ftrekt zich de: Crimineele Jurisdictie van Middelburg mt ? Tv/-iW* 0ver dn'e onderfcheide ■ Diftriéten en ten vermaane van drie : onderfclieide Graaflyke of Provinciaale Officieren: Als eerft over dc Stad, en het Rechtsgebied van dien ten vermaane van den Bailliu • Ten tweeden over het platte Land van Aewefler/lhelde, ten vermaane van j^den Hoog Baillm: En ten derden over ( ifeCff" nu 11 sSfl  ^ chrÖnykwrkort. {isdaaden te Water gepleegd , ten | -rmaane van den Bailliu van de /ateren. , Prang, Iïoe Is de gewoonei hanblwys"by het doen van Crimineele lüftitie té Middelburg ? , Antw. De Bailliu moet zyne Gevangens binnen drie dagen te recht tellen, of de Wet mag dezelve ontlaan ; dit werd te voeren zoo laauwkeurig waargenoomen, dat alle ^ i Week een ' Burgemeefter met twee g Schepenen het Gevangenhuis moeft 91 iczoeken , om te zien of iemand door den Bailliu daar gezet was, die binnen den derden dag niet te ,-echr was gefteld. Volgens ecu oud gebruik werd voor de Beroertens m de Roomfche tyden, ten verzoeke van de Vaders der Gevangenen | (hier na te melden) door den Bailliu alle Jiaren tegen Paasfchen, eenen Gevangenen van den lyve aangefpro- j ken, losgelaaten: Doch die loslaating^  ^724 ZEELANDS < Iis zedert den Jaare 1582, door de'; Regeenng afgcichaft, cn beilooten,, dat men Recht en Juftïtie zoude: doen ten allen tyde. De Baüh'u 1 had te vooren, tot het bedienen der t Juftitie wel eens twee doch thans s maar éénen Onderfchout, die dooide Regccring aapgcftcld wordt , en onder haar Orde ftaat, té vooren maar vier, doch tcgenswoordig zes i Livrei draagende 's Heeren Dienaars; de Bailliu moet de Onkoftcn der ) Gevangenen en Gevpnnisden draai \ 1 gen, indien zy die zelve niét kannen opbrengen, en trekt daar tegen zyn aandeel uit alle Boeten , en Vêrbeurdmaakingen van èangeflagen Goederen, enz. Kraag. Waar brengt de Bailliu zyne Gevangenen, om die in Verzeekering te fteilen? Antw. Binnen den Steen, dat is è\s Gravenjtein (dus benoemd zoo men gift, om dat in de Oudftetyden i de»  CHRONYK VERKORT. 725$} 3c Huizen der Iirwoonderen deezer « Landen, van Hout en Leem gebouwd waaren , daar integendeel des Heeren Sloten, tot fieraad, en ook de Gevangenbuizen tot meerder Verzeesering van Steen zyn Gebouwd geworden; van daar zoo veele Heerenniizen, wier Narmen in Steen uitgaan, zoo als Hageftein, Batefteiti, dmeflein , enz.) Dit V GrayendMïi ftaat op het hoogfte, en genoegzaam in 't midden der Stad; 1\ het is in den Jaare 1526 Gebouwd, \$ zeer hoog en met veele welverzee- Q kerde Karheren voorzien, men treedt aan beide zyden langs verfcheide Trappen op een Bordes, en dus door de grooie Vooideur in eene rui;, e Zaal-, de gewoone Ingang is docr eenekleeneie Deur; waar door men ook in de Woon -Vertrekken van den Cipier koomt; het Huis behoort het Land toe, doch wordt ook by dc Stad gebruikt; oulings wierd bet zelve Verpagt, en noch & wordt^J Sr——^xs?—-—  g)?26 ZEELANDS j wordt Jnarlyks door den C/pfcr (die in 1 't Latyn Cipparius heet) of Bewaarder r van Gevangenisfen, ook wel Steinbewaarder genoemd , die zyn Woo- ■ ninge daar op heeft, aan den Rentmeefter Generaal van Zeeland Bewejlerfchelde , vyf-en-twintig Guldens voor de Pagt betaald; die de- ■ zelve aan de Gtaafivkheid verantj vvoerdt. De Cipier wordt aangebreid I H by de Heeren Gecommitteerde Raa- j g den van Zeeland, met kennisfe der \ f Regeeringe van Middelburg. In < vroeger tyden pleegen de Vaders der Gevangenen voor arme Poorters deezer Stad op 'sGravenjlein om Civile fchulden gevangen zynde, binnen I de Stad om te gaan om Brood, 't geen voor Gevangen Vreemdelingen net gefchiedde', wyl deScuild. eysfehers, voor hun Verteei moeiten Bo'g (tellen , of anders ontflag'en wierden. fjjj^2ö FraagX  CHRONYK VERKORT. 727^ Vraag. Hoe handelt men met eenen 2 Gevangenen, wegens Crimineele I Zaaken? I Antw. Na dat de Bailliu van zynen 1 Gevangenen, 200 als bovengemeld | is , heeft kennis gegeeyen, wordt I dezelve op 's Gravenfteen in de I groote Zaal Verhoord , . door twee j Commisfarisfen uit de Wet, doör- I gaans de twee jongde Schepenen; j verzeld door den Bailliu , en één der Stads Secretarisfen ; het welke,-J na dat de omftandigheden zulks | vorderen, één of meermaalen her- y vat wordt ; de Gevangene zyne ' Misdaad bekend lubbende, wordt alles door den Secretaris aangeteekend, die daar van Rapport in dé Wet doet; de Zaak van dat geWigt zynde, dat de Gevangene openbaar zal worden te recht gefield, verzoekt de Bailliu dezelve aan de Wet te mogen prefenteerefi, 't geen them wordt ingewilligd; na dat alvoorens de ondervraaging, van dat \ f B b b geè'ne^ 1.' .. 11. 1 —ITT— ■ 11 ,1 1 r 1 n.fi^""^ •.  !728 . ZEEL AND S £ geene, liet welk de Gevangene ; reeds te vooren bekend had, nóg-■ maals is gefcbied, voor alle de Leden van de Wet, dewelke' hier toe, nevens den Bailliu naar rang van 't Stadhuis- zyn gekomen ; "voor 5f gaat de Stads Onderfchout, dan i volgt de Bailliu tusfchen de twee i Regeerende Burgemeeftérs, waar op i volgen de Schepenen, daar na de ; Secretarisfen; dewelke alle behalven de Bailliu met roode Mantels omhangen zyn; hierop volgen de Stads Kamerboden omhangen met hunne Pallure of Staatfie - Mantel, eindelyk ; 's Heeren Dienaars; Deeze Vei hooring wordt doorgaans Examinatie en i Corps geheeten, dat is onderzoek ; door 't geheele Lichaam der Wet. Vraag. Wat volgt hier op ? Antw. Na deeze Examinatie wordt doorgaans op den eerften Rechtdag daar na, de Gevangene door Stads Onderfchout en 's Heeren Dienaars, van^ji  J CHRONYK VERKORT. 729^5 van 's Gravenfteen afgehaald, en in » de gewoone, doch dan opene Vier- * fchaar, ( daar de Wet reeds Vergadferd is) binnen gebragt; Na dat de I! Bailliu de Vierfchaar gebannen heeft, I j wordt de Gevangene aan de Wet , geprefenteeid, waar op een Procureur, uit naam van den Bailliu de bekentenis van de Misdaad in alle derzelve omftandigheden, aan de I Wet, en de hier Vergaderden uit ' de Gemeente voorhoudt, te gelyk l J ook de Verklaringen van anderen« daar toe ingewonnen ; waar op hy 1> uit naam van den Bailliu tegen den misdaadigen Effch doet , overeen- j komflig dc Misdaad, en volgens de Wetten daar tegen bepaald • eindelyk wordt de Viérjchaar geruimd, en dc Gevangene weder na 's Gra- I venfteen gebragt. | Vraag. Waar in beftaat het Ban- ] nen der Vierfchaar? L Antw. De Vierfchaar Bannen of 9& 5 Bbb 2 Spaane»^  1^730. ZEE LANDS $ ' Spannen, is een oud gebruik, en fchynt ingevoerd te zyn , om aan het Gerecht Ontzag en Achtbaarheid te geeven; waarom de Bailliu oudtyds een bloot Zwaard, doch tesenswoordig eene Tuftitie Roede, by het Bannen der Vierfchaar in de hand Ihoudt. Vraag. Welk Formulier wordt by het Bannen der Vierfchaar gebruikt? Antw. Oudtyds fprak de Bailliu uit naam van den Graaf deeze volgende woorden , Qiiod Actum ent! raitim effc jubeo : ( zeggende zoo > veel) dat de Officier verklaart en beveelt in den naam van den Graaf, , dat het geen daar gehandeld en ver- ■ j richt wierd bondig zoude weczen: : IThans fpreekt de Bailliu by het Bannen der Vierfchaar een ander Formulier , zeggende : Ik Banite de Vierfchaar, uit naam en van wegens de Hooge Overigheid en Graa/Jykfrid ! yan Zeeland, dat niemand en fpre ke, ^&ss=sss=ss&^* i |  $ CHRONYK VERKORT. 73i£J dan dat geöorlofd en recht is, op de boeten en panen daar toe /laan- I de, ter arbitrage van Heeren Bur- I gemeejleren en Schebenen alhier Jl , prefent. Tot dit Bannen en houden I 1 der Vierfchaar mag de Bailliu nie- jl 1 mand in zyne plaats ftellen, waarom 1 i in vroeger tyden by afwezigheid f « yan den zeiven , alle Crimineele | Zaakenftilftonden, doch thans wordt || zulks by afwezigheid van den Bailliu 11 I verricht, door den Prefideerenden « ï Burgéfiiecfter ; zoo in het Bannen g van Crimineele als Civiele Vierfchaar. j 1 Vraag. Hoe veel Leden uit de Wet moeten 'er tegenwoordig zyn j als 'er Crimineele Vierfchaar gehou- 1 den wordt? Antw. Ten minften één Burgemeefter en zes Schepenen, anders j zoude het Vonnis zoodanig nul j : weezen, dat de uitvoering van 't zelve door het Hof zoude konhen ) i worden ingetrokken ; 't welk ook « *) Bbb 3 altoos^J \  — —icwsKy-—— '-tf», 1^ £3732 ZEELANDS <<, \? altoos in het afdoen van Civiele Zaaken in acht genomen wordt: De reden van dit zevental is, om dat , 'er altyd meer dan de helft der Leden zouden wezen; wyl (zoo als te vooren gezegd is) het Collegie van . I de Wet beftaat uit dertien perfoo- Inen : Schoon het echter wel gebeurd is, dat door Burgemeeftérs en Schepenen flegts ten getale van zes Vergaderd zynde, evenwel eene Civiele Rechtzaak met bewilliging 2 van Partyen is afgedaan; Doch be- 1 halven zulk een geval, moeten 'er ^ zeven Scbepenen "over eene Zaak gezeeten hebben, welke Orde bvna zoo Oud , als de aanftelling van I Schepenen zelve is ; zynde reeds bekend geweeft in 't jaar 723, 'er zyn ook noch zeer veele voornaame Steden in Nederland, alwaar maar zeven Schepenen zyn , zoo dat het zevental, al van ouds voor een vol getal van Rechters gehouden is; ja: ouling moeften fommige Zaaken < 13 ookK  \ CHRONYK VERKORT. 73 3 £5 ook door zeven Getuigen beveiligd ff worden. 11 Vraag. Hoe bandek men voorder J met eenen Crimineel Gevangenen, 1 1 na het doen van den Eifch ? Antw. Aan den Misdaadigen wordt een Advocaat en Procureur toegcftaan , dewelke deszclfs Misdaad 1 naauwkeurig onderzoeken , en wat 1 1 tot Vryfpreeking of Vermindering & • van de geëifchte Straf kan dienen, || * zorgviikiig opfpeuren, zoo als ook <% wegens den bailliu door zynen Advocaat en Procureur integendeel gefchiedt: waar op door de twee Advocaaten en Procureurs cle Zaak voor de Wet, in de gewoone Vierfchaar, na dat de Gevangene weder als te vooren, door de Stads Onderfchout en 's Heeren Dienaais, van !s Gravenfteen is afgehaald en voor , de Wpt gebragt , openlyk bepleit \ wordt. a Bbb 4 Vraag.^J  ^734 ZEEL ANDS gi « Fraag. Wat volgt, hier op ? f ^«/w.'HetPleidoy geëindigd zynde, f gaan Burgemeeftérs en Wethouders tl in Schepenskamer, benevens hunne IMinifters, alwaar over den Gevangenen en deszelfs Misdaad, rypelyk geraadpleegd, en het Vonnis geflagen wordt; waar na, zoo het een Doodvonnis is, de jongfte Schepen eerft in de Vierfchaar te rug komt, gevolgd van Burgemeeftérs^ Schepenen , en Minifters; de jongfte i Schepen, blyft als dan voor zyne ] plaats ftaan, wanneer, na dat alle * de andere Heeren hunne Plaats genomen hebben, de Bailliu uittingvan 't Vonnis verzoekt; daar op zegt de jongfte Wethouder, Burgemeesters , Scbepenen en Ik, houden den Gedetineerden in 't Advys ; en gaat dan nederzitten : waar op volgens ordre van den Bailliu de Vierfchaar geruimd en de Gedetineeide naa 's Gravenfteen. gebragt wordt. Na j^het ruimen der Vierfchaar, vraagt j  j CHRONYK VERKORT. 735^ de Bailliu, aan den Burgemeefter, J wat dood de Gedetineerde fterven zal; hier van onderricht zynde, verzoekt hy te getyk om twee Schepenen eenen Secretaris, en-Predikant, dewelke tegen den avond op j 't Stadhuis in Schepenskamer vergaderen, en van daarna 'sGravenfteen gaan, alwaar den Doodichuldigen door den Secretaris, uit naam van Wethouderen de Dood wordt i i aangezegd ; by welke gelegenheid || door den Predikant een voorberei-< | dende Aanfpraak aan hem gedaan wordt, zoo als ook daar na, de twee jongfte Stads Predikanten , benevens Stads Krankbezoekers , by I afwisfeling, tot by de uitvoering van t het Vonnis, hem dagelyks op 'sGrai ventteen bezoeken ; wordende ook des Zondags voor dat hy fterven zal, in alle de Kerken openbaare Gebeden voor hem gedaan. Bbb 5 Vraagt te»1"" l1 • «OS»  f3736 ZEELANDS ( 5$ Vraag. Hoe handelt men verder ; met den Gedetineerden ? Antw. Ten clage als het Vonnis s zal worden uitgevoerd, ( het geen gewoonlyk op Maandag is) Vergadert het Collegie van Wette, des s Voormiddags ten 10 uuren, alle in 't zwart gekleed, en omhangen met roode Mantels ; omtrent half elft uuren: gaat de Bailliu , Ondcrfchout r en zes 's Heeren Dienaars, de- §welke de groote Heibaarden voor den BaiJliu heenen draagen, gevolgd : door eenige van Stads Heibasrdiers, [ mede met hunne gewoone Heibaarden voorzien , den Gedetineerden i van 's Gravenfteen afhaalen; in het t wederkceren na het Stadhuis gaat de Bailliu met de Juftiüe Roede voor, gevolgd door 's Heeren. Dienaars, dewelke vier van de groote Heibaarden in 't vierkant geflooten houden; tusfehen deeze Heibaarden gaat de Gedetineerde vcrzeld door &een Predikant en Krankbezoeker, j  CHRONYK VERKORT. 737£| ter zyden en agter den trein gaan i: * Stads Helbaardiers ; welke laatftc aan *t Stadiiuis gekomen zynde, fommigen den Ingang, en andere het Schavot, ('t geen reeds des nachts tè vooren gefteld is,) rondsom bezetten; ?t geen in alles eene zeer Ontzagverwekkende, en deftige vertooning uitmaakt. Vraag. Op welke plaats gefchiedt de uitvoering van Doodvonnisfen te . Middelburg * « Antw. Oudtyds wierden alle de ? \ Hals- of Doodvonnisfen ter uitvoer gebragt, buiten de Noorddampoort (_ alwaar toen de Gericbtsplaatswas, dewelke nu by IVelzingen gevonden wordt) tot op den 10 juny 1546; doch daar na, op de Groote Markt voor het Stadhuis, zoo als de mindere Straffen toen reeds daar plegen te gelchieden, 't geen noch in gebruik is: Ten dien einde wordt een Toneel of Schavot tegens de Puye A $ . "" van£J  van 't Stadhuis opgerigt , 't geen i alleen by Doodvonnisfen, met eene leening omringd is; zoo als ook aan i weerzyden der Puye de Toegangen i tot het Stadhuis met een'Hek wor- ■ den afgcfiooten. Vraag. Wat gefchiedt *er op 't Stadhuis, in den tusfchen tyd, dat men de Gedetineerden van 's Gravenfteen afhaak? §Anïw. Ondertusfchen wordt door een der jongfte Predikanten in Schepenkamer, voor de Wet een Gebed * gedaan; en de roode Kusfcns uit de gewoone in de Hooge Vierfchaar overgebragt , als mede bet rood fcharlaaken Kleed, waar mede het Bufet in de Hooge Vierfchaar belegd wordt; op dit Bufet wordt ook het Ruigregifter ('t geen zoo genoemd wordt, om dat het Boek, waarin de Crimineele Vonnislen ftaan Geregiftreerd, gebonden is in Leder, * waar op het ruige Haïr gelaaten is) 15 enfc ^2$°**=====*^  i CHRONYK VERKORT. 739&Ï en andere ScbryfbehoeftensgepIaar.lt; ff ook werden 'er Stoelen met roode I Kusfens voor de Minifters aan 't Bufet; als mede eeu Bank met twee i groene Knsfens voor de Predikanten , 'ruglings tegen het Hek der Hooge Vierfchaar gcpJaatft. Vraag. Wat gefchiedt 'ervoorders, voor de uitvoeringe van het Vonnis? } Antvf* Het vooren genoemde alles j verricht zynde,wordt aan den Prefi- i i dent Burgemeefter kennis 'gegeeven, *| dat de Officier met den Gedetineer- i f den het Stadhuis nadert; waarop eerft de Burgemeefter, en dan de Schepenen uit Schepenskamer naa de Hooge Vierfchaar gaan; en daar, naar rang hunne Plaats genomen hebbende, wordt dc Gedetineerden ook binnen gel»1 agt, dewelke tusfehen de twee Predikanten nedergezeten zynde, bant de Bailliu de Vierfchaar, waar op de Advocaat of Procureur, die naait den Officier ftaat, verzoekt, fjk } dewyl^J  |3^3ftnn ■,,q$&jjgii in ''gg* ^740 ZEEL ANDS ( i devvyl Burgemeeftérs en Schepenen, . den Gedetineerden hebben gelieven 1 in Advys te houden, nu opening van 't Vonnis te mogen hebben;, waar op de Heeren naar rang zonder t hier op te antwoorden uit de Hooge,. weder naa de gewoone Vierfchaar t gaan, en in afwezigheid van den Bailliu, (die in de Vierfchaar gebleevcn is,) het Vonnis nogmaals s Refumeeren of Overzien; dit gedaan 1 kzynde, koomt de jongfte Schepen, t I weder eet ft in de Hooge Vierfchaar, , j' gevolgd wordende door Burgemees- '• ters, Schepenen en Minifters naar rang; alle de Heeren neemen hunne : Plaatien, alleen de jongfte Schepen blyft ftaande; dan verzoekt de Bailliu ; andermaal opening van 't Vonnis; zeggende de jongfte Schepen tegens den Secretaris, da,t hy de Sententie by Wethouderen uitgebragt , zal Voorleezen ; na het Voorleezen, 't geen uit het Ruigregifter gefchiedt f en altyd den Wethouderen van het j > eene ft1  va® i CHRONYK VERKORT, 74i£J. eene Vertrek in 't andere moet wór- ' den nagebragt) antwoordt de jongfte Schepen, dewelke nóch ongedekt voor zyne' Plaats is ftaande gebleeven: Burgemeeftérs, Schepenen en . Ik , keuren dit voor Reeht; waar op Burgemeeftérs en Schepenen uit de Ilooge weder naa de gewoone Vierfchaar gaan, en de Gevonnisde wordt naa't Vertrek gebragt, alwaar hy door de twee Predikanten, en Krankbezoekers verzeld wordt, de- % \ welke hem noch ter dood trachten q voor te bereiden. f Vraag. Wat wordt'er geduurende f' de afweezipheid van den Gevonnis- I den in de Vierfchaar en elders ver- I rigt? Jntw. Na omtrent een half uur ( toevens , wordt de Bailliu, een I Schepen en Secretaris Gecommit- I teerd , om de gewoone Publicatie I voor het Vonnis te doen, op den f tweeden trap van het Schavot, & > dienende^jf >& ■  J^742- ZEE LANDS £ *j dienende om de Gemeente aan te ; maanen, de uitvoering van liet Vonnis in alle Zedigheid, tot een Spiegelbeeld te aanfehouwen ; welke Heeren dan weder in de Vier 'chaar koomen, en met den Bailliu, Burgemeeftérs , Schepenen en Minifters, volgens rang, naa de boven Voorzaal gaan; waar bereids te vooren, in de Venfterraamen roodfcharlaaken Kusfens gelegd zyn, om de uitvoe\i) ring van het Vonnis te aanfehouwen. < \Z Praag. Wat gefchiedt 'er by dei j uitvoering van het Vonnis zelve? 1/fittw. Zoo dra de Heeren zich boven door de Venftcrs vertoonen, wordt de Gevonnisde op 't Schavot Igebragt, verzeld doorgaans van één of tWee Predikanten , en eenen Krankbezoeker; waar op door den j jongften Predikant, in 't openbaar op 't Schavot een Gebed gedaan wordt; dit geëindigd zynde , veras} trekken de Predikanten; en de Ge- vonnisde^  | • CIIRONYK VERKORT. 743^ vonnisde wordt aan den Scherprech- ff ter overgelaten , dewelke de uitvoering van het Vodnis aan hem verricht. 1 Vraag. Worden alle Lyfïtrafbaare Zaalten in de Hooge Vierfchaar behandeld ? Antw. Neen, dè Misdaadigen, dewelke niet ter dood veroordeeld worden , komen niet in de Hooge 6 \ -Vierfchaar; doch voor 5t overige § wordt de te rechtftelling, in mindere } * Lyfsftraffen, alleen met eenige veran- idering, meeft op den zelfden voet gehouden ; terwyl de uitvoering van 't Vonnis wel niet met zoo veel omflag, echter met geen minder Agt- : baarheid verricht wordt; de Geftrafte volgens zyne Sententie , voor een \ zeker getal van Jaaren uit den Lande Igebannen, of in het Tucht- ofSnin- ijhuis deezer Stad geplaatft. li 51  \ i pyaag. Zedert wanneer is 'er te & Middelburg eeo Tuchthuis geweeft? Antw. Men vindt dat volgens Refolutie van den 23 Juny 1635, beflootenis, een Tuchthuis te maaken, 11 Pt geen reeds in 't Jaar 1642 moet zyn voltooid geweelt; wyl het eerfte i Confinement daar in, gefcbiedt is den 10 April van dat zelfde Jaar. Vraag. Waar vindt men het j Tuchthuis te Middelburg ? i $L Antw. Het Tucht- en Spinhuis i| || ftaat ter Plaatfe, daar voortyds het ff 1 f Ammunitiehuis was, aan 't einde w ; der Turfkaay by de Stadsfcbuur; te i vooren was aan dit Huis, by wyze i van een Winkelhaak aangebouwd, het Vrywiliig Werkhuis, ftrekkende ' van het Tuchthuis weftwaards, tot ' tegen de mi noch in weezen zynde 1 jVVaterkoornraolcn; -de Ingang van j j ■ het Vrywiliig Werkhuis was met een ' ffraaije* hirdfteene Poort verfierd, j , : 'bovenwelke eenige lpinnende Veout E\ we Beelden waaren uitgehouwen; & f dit3  rga'. «««e».. iggjft J CHRONYK VERKORT. 745^5 I! dit Huis diende voor heenen voor**» Lieden die Viyvvillig daar hun beftaan met Spinnen zochten ; doch het zelve is zedert veele Jaaren hier toe niet meer gebruikt, maar naderhand door den Sasmeefter van het toen zynde Oude, en nevenslj?gende :|Sas, bewoond; doch is dsar r» in nyfiS by het lef . /en van de «ieuwe •Sas, nevens dc S-ads'.chuur geheel weg geruimd, dat alleen het Tucht- of Sp.; hier van is J t ^overgebleven. $5 Vraag. Wat gedaante heeft het I f tegenwoordige Tucht- of Spinhuis? ■ Antw. Het is een groot langwerpig vierkant en lucha Gebouw, (taande Lopzich zeiven « i in; de Voorgevel |s naa 't Noorden der Stad geplaatft, gdë Achtergevel is op een gedeelte hih de Oude Stads Ringmuur opgetrokken, lang welken Stads Binnengragt omloopt; aan de Voorzyde heeft dit Huis behalven den gewoonen Ingang noch een Deur, waar JL ' Ccc 2 door^J  aKSP JO746 ZEE LANDS »1 door men koomt in de Vergader- & piaats van de Regenten; boven deeze Deur, zyn drie fpinnende Vrouwebeelden in Steen uitgehouwen; onder j ! dezelve ftaat Tucht- en Spinhuis. In dit Huis zyn bebalvcn genoegi zaame Wooningen voor den Binnenvader , noch veele Hokken voor de ; Tuchtelingen , die alle meeft hun f uitzigt hebben op eene groote vier- Ikante Middenplaats; in het midden j van welke plaats ftaat een groote hard- i | fteene Paal, waar aan de Gevangene ff die zich buitenfpoorig aanftellen, of hS Misdaadigers wier euveldaaden niet j van dat gewigt zyn, dat eene open- I baare Straföeffening noodzaakelyk wordt geoordeeld , ten overftaan j van den Bailliu, twee Schepenen en een Secretaris, ftrengelyk gegeesfcld worden ; men pleeg in dit Huis 'foramirèn Brazilshout te doen tot 1 Poeder raspen (waarvan d-aan ook dit Huis wel Rasphuis geheeten I a wordt Ö anderen gingen in ecnen «I fe trap-a  $ CHRONYK VERKORT. 747$3 } trapmolen om Koor en te maaien, en 5* anderen Weefden, welklaatfte werk, j l daar nu alleen geöeffend, en daar i ! door eene menigte van Pakdoek- en i, I Vloerkjeeden uitgeleverd wordt. Dit i! Huis wordt beftuurd door vier Regen- : ten, wierPrefidenteenLidvandeRe- J I geering der Stad is; een ander is Ontji langer, ook is'er een Binnen-Vader, j Praag. Hoedanig is de gewoone \ i Rechtspleeging in Civiele Zaaken, \ voor de Regeeringe van Middelburg? i ^ f Antw. De Bailliu moeft voortyds, S| f bebalven de Crimineele Vierfchaar S I : des Maandags en Donderdags, noch ' houden twee andere Vierfchaaren, I des Dingsdags, en Vrydags; bly- | : kende uit een Privilegie van Vrouw j ! Maria, en Requeft ofVerzoekfchrift | i aan Koning Philippus. van den 19 , Mey 1565, waar by deeze twee dagen als Civiele Rechtdagen werden f aangemerkt ; doch deeze beide Rechtdagen worden thans mede des t Maandags en Donderdags gehou- » fden. Ccc 3 Vraag.Xjt  {•£748 Z É E LANDS & » Praag. Watgefchiedt'er op deeze twee Civiele Rechtdagen ? Antw. Óp die, welke des Dings[ dags pleeg plaats te hebben, worden voorgeleezen alle Goederen die ge- ■ vroond zyn, en overzulks ftaande in I handen van den Heere, om Vonnis Iop dezelve geflagen te worden; mitsgaders alle de na amen van Perfooncn , die Gedagvaard en op de Rolle gefteld zyn; voorts worden \ behandeld, alle" Civiele Zaaken op de gewoone Vrydaas Rölle vervolgd zynde; als mede Zaaken van Inju- * riën , en Erffcheidingen tusfehen ' byzondere Perfoonen; 'op de geweezene Vrydags-Rolie " ordt''Recht gedaan, tusfehen alle Perfoonen op de Rölle ftaande , uit Iraste van voorgaande Dagingen, zoo dat eerft de Arreft- en Extraordinaire, daar naa de gewoone Zaal'en van de Ordinaire Rolle dienen. En indien zich iem'ant mreiit door deeze Recht- , » bank verkortte zyn, mag, daarvan li ' ApfieHH  i CHRONYK VERKORT. 749$J I AppeHeeren , of voor den Provin- j l | ciaalen Raad van Holland, of voor i den Grooten Raad te Meeneten. Vraag. Worden 'er noch andere j j ? Rechtdagen te Middelburg gehouden? | : i Antw. Ja des Woensdags, en dit I noemt men Kamer recht. Dit itaat over I tegen Vierfchaar ; in deeze Kamer I wierden de Zaaken de Plano afgedaan, I zonder de gewoone Rechtspleeginge ; 1 hier van daan is't, dat de Collegien > van de Asfurautie, het Zee-recht, en J j Jj Defolate Boedels, noch Kamers heetetn || r ' Vraag. Welke is het Richtfnoer, « 1 haar 't welke de Regeeringe van 1 Middelburg Recht doet ? Antw. De Coftume van Middelj burg, mitsgaders de 's Lands en Ste- . . ] delyke Placaaten en Ordonnantiën, i zoo de Zaake des Geichils daar in i bekent ftaat, en by gebreke van dien, i naar de befchreven Rechten. Vraas. Wat beteekent het Woord _ ; Coftumef jl Antw. Dit komt van 't Franfche & Ccc 4 woord£/  R75o ZEELANDS . g [ woord Couflume of Contume; vcrboogen in Cofiumc, 't welk van 't LatynfcheConfuetudo, (gewoonte) is ontleend. ^KÖfï Waarom noemtge alleen oe Coftume van Middelburg, zyn dan met alle, de Coftümen der Nederlandlche Provinciën en Steden, van uen zelfden Inhoud ? Antw. Neen, tusfehen alle deeze j . ft is een aamneikelvk verfcliil, zoo dat J ■g ieder Stad zyne bvzondcre Coftume j 1 f heeft; en dit VerfchU is zoo groot, < dat Karel de Stoute, zoo wel als' Karel de V. , heeft moeien afzien van den toeleg om alle deeze ( Landen tot dén Ko'ningryk te maaken, om dat hy geen'middel zag, om zoo veel byzondere C*)ftumen tot één te brengen ; zelf zyn de Coftumen van Zeeland, en die van Middelburg, en andere byzondere èSteden indie Provincie, onderfchciden van eJkanderen , wyl de eerfte alleen^,  k CHRONYK VERKORT. 751 £3 alleen van Zaaken fpreekt die het jr f gemeene Land raaken, daar in de laatfte de byzondere Rechten der Steden gemeld zyn. Vraag. Wat verftaat men dan door de Coftume van Middelburg ? Antw. Een Uittrekzel of t' zaamenltel der Privilegiën , oudtyds door de Graaven en Gravinnen van Zeeland aan die van Middelburg | verleend. i | Vraag. Zedert wanneer heeft || 1 Middelburg zulke Privilegiën gehad? h I Antw. Het is bekend dat deeze Stad, zeer ryk in Privilegiën geweeft is, doch een groot gedeelte van dezelve is door den Brand die deeze Stad tot tweemaal toe bezocht heeft, in de Vlammen verteerd, zoo dat dc Oudfte Keuren en Handveften, welke nu noch van deeze Stad voor handen zyn, gègecven zyn by Graaf Wilhem den Eerstjen , in den Jaare 1217 ; welke Keuren by de J> Ccc 5 volgendc£J  Z^t?' zeela^ds volgende Graaven en Gravinnen niet aileen wierden bekragtigd* maar ook van tyd tot tyd met verleheide andere voornaam e Voorrechten zyn vermeerderd; uit welke deeze Coftu■ men ten meerendeele by een gevoegd i zyn • die dus ruftende op de voorfz. Privilegiën door den Souveram in der tyd gegeeven , geen nadere Goedkeuring van nooden hebben; zynde §deeze Coftumen altoos in kragt ge- ■ bleven, zoo als voorheen de Graaven zelve, by derzelver Hulding, deeze moeften bezweeren ; en nu noch , ook ieder Regent by zyne aankomft tot de Regeering, de handhaving van de Privilegiën, (waar van deeze Coftumen alleen een kort begrip zyn) Zweert,, die te Zullen befchermen en te onderhouden, te vermeerderen, en niet te verminderen. £5 Vraag.\  * CHRONYK VERKORT. 753^ > Vraag. Wat verftaat men door de « Befchrcev-"! Rechten? Antw. De Roomfche, zoo als die door Bevel van Keizer Jujlinhnus, in order zyn gebragt en befchreeven nageltaten. Deeze zyn genoegzaam tot algemecne Wetten aangenomen; byzonder van dien tyd , dat de Romeinen de meefte Landen beh erlëhten, en de Stad Romen wilden geitouden hebben voor bet gemeerie l Vaderland. Het gebiuik der zelve i j i fchynt wel eenige Eeuwen te hebben || f opgehouden, fc'ioon die ïfttusfeheu *\\ j by andere Volken al ^ansenoémsh 1 waaren, want by den aanvang dfer negende Eeuw, ten tyde der F/an) kifche Koningen* wierd het Roomfche Recht bereids gevolgd, wanneer de 1 Lands- of Volles -Weiten , (thans Coftumen genaamd') zwegen Doen men --wil dat Keizer Lotkcrhat in de Elfde Eeuw, die wed erom door zyn geheel Gebied heeft iu gebruik ge\ bragt, en dat dezelve van daar tot gk £ deeze£| ' _  j^754 ZEEL AND S j Ideeze Landen zyn overgekoomen;'; en vermits derzelver uitnementheid, biilykheid en nuttigheid , als algemeene Wetten zyn aangenomen. Vraag. Zyn 'er behalven het Col-ilegie van Wet en Raad , noch andere Collegien, behoorende tot de . Stads Regeering te Middelburg ? Antw. Ja, uit het Lichaam derï Raaden worden Jaarlyks gekooren i Thefauriers, (voorheenen ook wel i Kwarciermeefters genoemd;) Com-; U misfarisfen van de Wisfel, en Leen-' bank, en Weesmeefters; als mede de Prefidenten der meefte Subalterne Collegien. Vraag. Door wien gefchiedt de aanftelling van Thefauriers ? Antw. Oulings gefchiedde dit dooide Gemeente van Zeeland, aan welke de T hefauriers Jaarlyks moeften Rekening doen; en deeze Rekening | « moell altyd in behoorlyke forme ge- « 15 fteldg  ^ CHRONYK^VERKORT. (leid zyn , om dat de Graaf de f Vryheid had om ( buiten Koften der Stad) ten allen tyde Commisfarisfen te zenden, om dezelve in te zien, en te onderzoeken; thans gefchiedt zulks met opene Deuren, aan ie gantfche Regcering, in 't laatfte van de Maand July in ieder Jaar; zoo als ook Jaarlyks door Wet en R.aad, kort na de Vermaaking der Wet, vier Heeren tot Thefauriers worden aangefteld. j \ Vraag. Over wat Zaaken gaat de « Beftuurmg van Thefauriers? Antw. Hunne Zorg ftrekt over de Bewaaring van Stads Geld, zi houden de Boeken van Ontfang en Uit*aaf, volgens welke zy, als reeds s gemeld, Rekening doen; bewaaren alle Contraéten, en andere Palieren, die Stads Geldmiddelen oF Werken raaken; hun opzigt gaat ink over den Bouw der Stads eigene Huizen, Zetwerken, en alle andere « Stads£j  ^75ó ZEELANDS & Stads Werken, waar aan ezy echter geene zwaare Onkolten mogen doen, ten zy uitdrukkelyk dooi" Wet en Raad daar toe Gemagtigd zynde; het Stads Houtvefters-Ampt, wordt waa' genoom en door een Lid der Regeeringe, die overal her Stads Plantzoen opzigt heeft. Vraag. Door wien wordt het Collegie van Thefauriers bediend? & /!nt\\\ Door twee Griffiers, die . & mede door Wet en Raad, voor hun s 1 »leeven worden aangefteld. De The- ? fauriers zitten alle morgen op hè* Stadhuis, behalven des Woensdags , en Zaturdags, en worden door den Concbiorgie van het Stadhuis a's hun gewoone Kamerbode bediend ; zy hebben ook het Bewind over al 't Stads Werkvolk , doende hunne Bevelen uitvoeren door eenen Stads Architect, of Bouwmeelter, en eenen 'Fabryk, die ook alle Bellekken en ra Beraamingen maaken , en volgens J  'l^ CHRONYK VERKORT. die Beftekken, de toebereiding van f zwaare Stads Werken, in gereedheid brengen , binnen of aan de Stads Schuur. Vraag. Waar vindt men de Stads Schuur te Middelburg ? Antw. Aan 't einde der Turfkaay, digt by het Tuchthuis; zynde een ruim en hoog Gebouw, dienende ter bewaaring van Stads Bouwftoifen en Gerccdfchappen ; ter zyden het jh zelve is een groote hardfteene Poort; §1 in het Voctftuk deezer Poort, ziet $ [ meninfteen uitgehouwen een tceken ' van dc hoogte des Waters, zoo als het in den hoogen Vloed van 't Jaar 16S2 aldaar gereezen was, het geen 't aanmerkelyker is, wegens de hoogte der Stad aan die zyde, waar van dc naby geleegen ftraat vennoedêlyk den naam van Moogflraat draagt; door de genoemde Poort, gaat men langs eene ruime opene Plaats of Piein,uitkomende naby de Vlisfmgfclie « Brug,£| Qa > -u-I»  —^-«gf ^758 ZEELANDS 0j Brug, alwaar een gelyke 'Poort is, : dewelke beide des avonds geflooten worden; op deeze Plaats is ook StadYzer-Smitze, die te vooren Zuidwaards ftond, tegen over de Plaats, waar dezelve nu gevonden wordt, boven bet Verwulf van bet Oude Speuy; dóch in 1763 , is deeze Smitze, nevens eenige Huizen die agter dezelve waaren Aangebouwd, §eu by de Vlhftngfche Brug Honden, JJ ter Plaatfe waar nu een Muur is op- | getrokken, weggeruimd, om ruimte w voor de Nieuwe Sas te winnen; wanneer ook de Yzerfmitze aan de Wetlzyde van het Plein is overgebragt. Op dit plein is ook Stads-' loodgietery, als mede bekwaame Woonbuiaen voor den Stads Fabriek, en Smidmeefter, zoo als ook de Sasmeefter even ter rechter zyde buiten dit Plein zyne Wooning heeft. & Vraag.Q  5 Order op bet Afvaaren der Beurtfchepeta Van I MIDDELBURG op ROTTERDAM, j Vaarenalle Dagen Voordenmiddag af, I omtrent op die Uuren, gelyk de ondergaande Tafelaanwvft. I Van 1 April toe 30 Van 1 OHobertoi j t Sfiff. op Nieuwe of Maartop "Nieuwe of Volle Maan,'s Mor- Volle Maan,'sMorgens, tenhalftoUr. gens, tenhalfioUr. iDag daar na quar- 1 Dagdaar na quartier over 10 Ur. tier over 10 Ur. i Dagen daar na ten i Dag. daar na ten 11 , ii Ur jDag daarnahalfiz f jDagehdaar na ten 4 Dagen niet varen. I ( half nUr. NB. Tenwaare dee^Jf S t 4 Dagen daar na ten invalt opeen tia'g jS half 6 Ur. wanneer de Am- 1 ' J Dagen daar na ten fterdamfche Bode | half 7 Uf móVr vertrekken. 6 Dagen daar na ten Vaart dan ten half i half 8Ur. fDag. daarna halff 7 Dagen daar nat?n 6 Dag qtiart. over 7, { half 9 Ur. 7 Dag daar na ten 8 Op Quartier Maan Op Quart Maan ten 9 ienhalf yVren. iOag daar na q. v. 10 ' iDagdaarnaq ov.9 1 Dagen ten hilf u' jtDag. daarna ten 10 j Dag daarriatenn 3. Dag. daarna ten 6 4 Dag. daar na half 7 j 4, Dag.daarna q.vo.7' ^Dag. daarna q or.j, \ i Dag. daar nahalf 8 6Dag. daar na t?n 8 & ' eDag.daarnaq.bv.87Dag.daarnaq.0T9f J  i^OrderopbetAfvarenderBeurtfchepen£ I Van MIDDELBUR.G op Aardenburg alle Vrydagen. Arendsk.('sHr.) ^.Donderdagen* Antwerpen alle Dings.enVryd. . Axel alle Bings.enVryd.. IAlkmaar * alle 3 h ^IVeeken. Brusl'el alle Dond.ofDings. , Bergen-op-Zoom alle Zond. JVoensd.. en Vrydagen. Borsfele alle Dond. of Vryd. \ Biervliet alle Dings.enVryd., Breskens alle Vrydagen. Breda éXcfVoensdagen. I Bofcb('sHertogO alle Vrydagen. .§ Bommel allcVeertienDagen' Brugge uWeVeertienDagen: {[ Cortgene alle Donderdagen. , Delft en den Haag a\\e Vrydagen. Gorcurn Vrydagen. Goes alle Maand.en Zat. Gouda sWclVoensd.enZat. ■ i Groningen alle Zes fVecken. Harlingen alle Zes Weekeh. ; j Haarlem' alle Zaturdagen. IjÊÏitdfl: ' itile Vrydagen. \  JOrderophc£AfvarendeiBeurtlchepen£ Van MIDDELBURG op Yfendyke tik Vrydagen. Leiden t^èDingsdagèn. Leuven tikZond.ofDings. 1 Mcchelen alle Zwza'. ofDings. | Maartsnsd. (St.) tik Vrydagen. N. of St. joosland tileMaand. en Don. Ncufen tik Dings.enVryd. ' Niur.vegen alle VeertienDagen j , Oofte nde a! Ie VeertienDagen PbÜippihe aile Vrydagen. § Rotterdam aileZ)^e  r XÖrderophetAfvaren derBcurtlchepenC Van ZIERIK'ZEE op ■ Amfterdam, op geen bepaalde tv... ■ Antwerpen, BrusfelenMechelen, op i' geen bep. tyd. Bergen-op-Zoom, ; alle Bhigsd* en Zond. Breda, .op jj ; g en bep. tyd. Delft, den Haag, en ' Leyden,aIle^^Z)^. Durd, W ■ Woe/isd. Goes, alle Maand.cn Zat. I Midd., alle D'ingsd., Dond. en Zat. Rotterdam en Schiedam. ais Boven. Tholén, alle 14 Vlisfingen,; alle Woensd. Veerc, alle lioensu. \\ Van GOES op è Antwerpen alle Veertien Dagent 1 Bev^qn-op-Zoomallc Donderdagen. \ gó-S z\\c Woensdagen. j Delft en den Haag alle 14 Dage Dond. Gouda " üWa^DagelVoens.: Haarï. en Amft. alle VeertienDagen , • Levden alle 14 DageWocns. Middelburg %ïïe Donderdagen. Rotterdam dkWoens. en Zal.: ïholeh alle Donderdagen. I Vlisfingen alle Woensdagen. | Veere alle-O^v. . fózierikzee alle Donderdagen* 4  hörderóp het Afvaren der BeurtfchépenÊÏ f _Van THOLÈN op j' I Middelburg alle Zondagen van den i April tot den %pS.£ptemb. Woensd. en van lOctobertoty, Maart, D'mgsd. Bergen-ÖrV-Zoöm alle Dingsdagcn. Rotterdam v&éZdiur dagen. i Zierifcsee ^VeertienDagen i Dord ^Dhvgs dagenvan 15February iota ■ icNoyemb.van | i 16 NbVëmb. tott i6Jan. Zaturd.. Va-n VLÏSSINGEN op Goes tik Zaturdagen. : \ Rotterdam alle Dirigs.cn Vryds Sluis rn Vkumd. alle Maandiigen, i Zteiikzee tiléVrydagCn. ; Op andere Plaatfen is geen bepaalde, Dag, moetende hier toe byzonder Bevragt of Afgehuurd worden, ook Vaart op alle Uur van den Dag, \ een Schtót overmaa Bréskens of Land Jt 5van Cadzand. * 3 rTn-r |-' ---| --^rrt  jT^ Order op her Afvaaren der Beurt-rv *i Scheepen van V E ERE op HOL.1» | L AND of Elders, vaaren op geen ff I bepaalde tyd , alleen op G O £ S , I i Zomer en Winter. I IIV»n Vetre op Goes. Van Goes op Veert. opN.ofVolIeMaan op N.of Volle Maan 'sMorg. ten 7ür. Namidd. ten ïUr. i Dag daar na 8 Ur. i Dag daar na iDagenhalf 9Ur. 'sMorg. ten 3 Ur. 3 Dagen half loUr. z Dagen half 4Ur. 4Dagen. ioUr. 3 Dagen half ?ür. y Dagen. u Ur. 4Dagen half 6Ur. 6 Dagen. « Ur. $ Dagen 6Ur. 6 Dagen half 7Urop Ojiartier Maan. op Quartier Maan. Namidd. ten l Ur. i Dag daarna lür. 's Morg. ten ?Ur. 2Dagen half 3 Ur. iDagdaarna 8Ur. 3 Dagen's Mor- *Dagen. oUr. genstenhah^Ur. 3 Dagen. 10 Ur. 4 Dagen. 4*r. 4 Dagen fiUr. 5Dagen. 5Ür. jDagen «Ur. 6 Dagen. 6Ur. 6 Dagen'«Middags ten 1 Ur. 1 nb, ue rasiagiers betaalen in her Jl Voor-Onder of Ruym, iederöStuyv. en in het Agter-Onder, « Stuyvers.  fcOrder opliet Ry.den der Poft-Wagens r>j van Middelb. opVussiNGEN cn^gj van Vlissingen op Middelburg. | ' fan. Febr. 'sMorg. 7 tofsAv. 7 £7r. I Maart April - - - 6 - - - - 7Ür. 1| , Mey tot Aug. - - - 5 - - - - BUr. Sept. OMob. * - - 6 - - - - ïUr. Nov.enDec. ... 7 - - - - 7 Ur. Betaalende de Pasfagiers als volgt: ï Perfoon 13 St. Ï4 Perfoon. 20 St. : 2 Perfoon. 13 St. I5 Perfoon. 20 St. 3 Perfoon. 15 St. ió Perfoon. 24 St. f 1 'Nog bet.'iederPerfoon zSt.Boomgeld. §5 Van Middelburg op Veere , en |' van Veere op Middelburg. Van half Maart tot half Oétober. Van Middelburg 'sMorg. ten half 8 Ur. Van Middelburg 'sMorg. ten 9 Ur. Van Veere 'sMorg.ten 11 Ur. VanMiddelburg'sMidó.texi 12 Ur. Van Middelburg Namiddagten 2 Ur. Van Middelburg Namidd. ten half 5 Ur. , Van Middelburg 's Avonds ten 7 Ur. ' $ * 4 Ordergj  g^Order op het Ryden der Poft-Wagens " van Middelburg op Veere en van Veere op Middelburg. Van half OBóber tot half Maart. Van Middelburg 'sMorg. ten half 9 Ur. Van Veere 'sMörg.ten nUr. Van Middelburg'sMidd. ten i%Ur. , VanMiddelbttrgNamiddag'ten s.Ur. VanMiddetburgNamidfagten ^Un §» Van Middelbarg%'sAvondsten $Ur. Betalende de Pasfagiers opBovengem. Poft - Uuren. buiten de Poft-Ur. 1 Perfoon 12 St. r Perfoon 18 St. 2 Perf. ieder 8 St. 2 Perf. ieder 10 St. meerder als 2Perf. 3Perf.ied. 7£ Sc. ieder Perf. j&*St. meerder als3Perf. 'ieder Perf. OSt. Die 'sMorgens Voor-en's Avonds na Pofi^Uuren begeeren te Ryden \ moet 6 Stuyvers extra fcetaalen. Vertrek^  ^Vertrek en Aa'nkómft der Pofteng v van Middelburg op ii Goés, 1 I Tholen, i5^ Land~Pofl. Holland, ^««^ 3>?» ft" 'Gelderland, Pojl-Compt. ZonGeneral. Land, dagen Woensdag, Vriesland, YsAv.otifgUuren, II Overvsfel ' £ooz»f ^*o«Bnseland' dag en Donderdag I? Duitfchland, 's Morgens* I Zwitzerland, | NoordfcheLand... 1 NB. Met de voorfz. Land -Poft, | gaande Brieven moet betaald worden op Engel., Schotland en Ierland, 3 St. ; Vosland 6 St. franko Utrecht. Overysfel 3 St^franko Dordrecht .■ '' i Nêordhoüand 5 St. franko Rotterdam. . :1 Zwitzerland 5 St. franko Rotterdam. 1 Noordf.Land.iiSt.tovkoHamburg. Duitfchland, moeten gefranqueerd werdeiviaarde gelegenheid der Plaatfeil, November, December, January, en Febtuary, betaald ?Stf meefder. ij * 5 Vertreki  {^Vertrek en Aankomft der Poftenfi 3 1 van Middelburg, op ; Frankryk, ^ Vertrekt van het Braband, \ Pofl . Comptoir Vlaanderen | m„ggdm en tfyd, , Spanjen ]6ft. by ysMorgens vroeg, Portugal,].6ft.by koomt aan MaanItalien, 1311. by dag en Donderdag J 's Namiddags. Ook Vertrekken dagelyks Brieven, op Amfterdam, n §Rotterdam, ^ Over Rotterdam Dordrecht, * ongefranqueerd. \ 's Gravenhage. J i Ook op geheel Holland, *1 Over en franko tot Gelderland, • Rotterdam tnoet 3 Vriesland, yStuyv.by; voorts Overysfel, / nagêlegeiiheidder Duitfchland. J Plaatfen* Vertrek en Aankomft der Ordinaire KOOPMAN6-BODEN, op Amfterdam, vertrekt ÏVoensd. en Za- turd., koomt aan Dingsd. en Vryd. i Vertrekt van Amft., D/«^. en Vryd.\\  ^Vertrek en Aankomft der Koopmans-Oj Boden van Middelburg op f? 'f Vertrekt *s JVoensd. ' Zierikzee. < koomtaan Vrydags en ( Zaturdags. G o £ s. £ Vertrekt s Maandags \ koomt aan Donderd. Vlissingen. £ Vertr. alle dag 'sMid. \ koomt terug' s Avonds I * l. koomt terug'sAvonds Delft C Vertrekt Vrydags. J en den < koomt aan Zondags \ 5 Haag. („of'sMaandags. g f Vertrekt om de 14 da- 1 • D o r d. < gen Vrydags, koomt (^aan 'sMaandags. • Leiden./ Vertrekt Dingsdags, koomt aan 'sfVoensd. f Vertrekt Dingsdags il Brugge. < enVrydags^koomtaan C Maand., en Donderd. NB. DoordeBodensop Zierikzee en Goes werden buiten hun Verl" trekdagengenoegzaam dagelyksBrie- 1 t iSven verzonden. VertrekPJ  «ar '*a» Vertrek en Aankomft der Póften£f van Zierïkze E op I Walcheren. " Goes. Tholen. Holland. ' Per Land-Pofl. Gelderland. . Véftrékt Zondag Overysfel. en Woensdag des Vriesland. Avonds. Groningen. Géneraliteits- Koomt aan, des Landen. }■ Zondags *f Mor- \ §Vlaanderen. gens en ^sfVoên- , Braband. dags *$ Avonds. || Engeland. <« " Vrankryk. In de Wbhtéir ge- Spanjén. wöonlyk Dondcr- Portugal. dags 5's Morgens. [ Dttitfchland. ■ Itaïien. | Zwitzerfcmd, i enz. , Vertrek en .Aankomft der Ordinaire ; Koopmans.Boden, op } Vertrekt Zaturdag Middelburg. ±en Dingsdag, koomt M W$ j aan Vrydag en Zond.Zd^  (^Vertrek en Aankomft der Poftenffj [ van Goes op II a Per Land- Poft. | Walcheren, r Vertrekt Woensdag Vlaanderen, pen Zaturdag, koomt | Braband. Vwié Donderdag en J Zondag. j Holland. 1 Gelderland. iVr Land-Poft. '\ Överysfel. "1 Vriesland. Vertrekt Woensdag II Groningen. I'« ^ H 11 Zierikzee. Aoo»z£ /« Goes Dagen 's Woensdags, 13 koomt aan 'j Maand. 2 Vertrekt Woensdag ( en Donderdag, koomt A Middelburg. ?aan Donderdag en &  PVertrek en Aankomft der Poften | van Tholen op *"{ I Goes. "1 I Zierikzee. I Walcheren. Per Land-Poll. I Holland. I Gelderland. I Vertrekt Woensdag ï Overysl'el. fen Zaturdag, koomt I Vriesland. aan Maandag en Don- 1 Generaliteits derdag. I Landen. J Groningen, j r Vlaanderen, x />^2# woy Middelburg of Rot- II Spanjen, \terdam'gezonden. [} enz. <* Vertrek der Ordinaire- of Koop- || mans-Boden, op ) alle Maandag. Bergen-op- f ai!c Woensdag, Zoom. ra,,c Donderdag, fa \ allé Zaturdag. Mei ja SL> *' het openen der Poori JMk  f^Vertrek en Aankomft der Poften^ p van Vlissingen op tl Zierikzee. I GoeS. Per Land-Po/}. Tholcn. Vertrekt alle Zon- Holland. dagen en tVoensdagcn j Gelderland. van het Poft - Compj Generalireits toir, des Avonds om Landerff '8 Uuren, 'sJVintcrs Engeland. ten 7 Uuren, koomt Duitfchland. • aan alle Zondagen en Zwitferland. Donderdagen 'sMor! t Noordfche- gens. 11 Landen. » Braband. -\ Deeze worden op I Frankryk. /het Poft-Comptoir te Spanjen. f Middelburg gezonPortugal. V den. Italiën. J Vertrek en Aankomft der Ordinaire KOOPMANS-BODEN, Op / Vertrekt alle dazen I Middelburg. >"s Middags, koomt te | rug 's Avonds. , - m Vertrek^  Ï^Vertrek en Aankomft der Pofteng %; van Vee re op Goes. "] ] Zierikzee. Per Land-Poft. Holland. \ Gelderland. ] F.rtrekt alle ZondaOverysfel. Kgen en Woensdagen 9 Vriesland. koomt aan alle Zon- ' Groningen. dagen en Donderda1 Generaliteits gen. Landen,enz _ , l Vlaanderen. "| || Braband. [ 1 f Frankryk. f Deeze worden op Span jen. >het Pofl - Comptoir ■ Portugal. J te Middelburg gezon' Italië n, enz. j den. ' Vertrek en Aankomft der Ordinaire KOOPMANS-BODEN,Op ) Vertrekt alle Dagen Middelburg. Vs Morgens , koomt j te rug 'j Avonds. è <  frffi ^ REGISTER. oj ' r Getyden des Jaars. j ■ 2 Qiiatertempers. 3 Almanach. • 4 l2Wj 0/>- Ondergang, 5 Z) 16 Jakwyzingen der Hoogtyden. 17 Sluiten der Poorten te Middelburg. 1$ —. ;—• te Zierikzee. IQ _ te GQeSt 20 - , tc Tholen. 21 . _ te twsfingen. 22 ■ Veere. 23 Specie-Tafels van Halve, Qum en Agtfte Ryxdaalders. 35 24 a^^v^J  J REGISTER. ^ 24 Notitie van 't Klein-Zegel. 25 Zeelands Ckronyk Verkort. 26 Afvaaren der Êeurt-Scheepen te Middelburg Zie rik- Zee, Goes, Tholen, Vlisfingen en Veere. 27 Ryden der Poft-Wagens op Vlisfinge en Veere. 28 Afgaan en Aankomen van Poften en Koopmans - Boden te Middelburg, Zierik-Zee, Goes, Vlisfingen èn Veere.  P KI VIIE01 E. pE STAATEN van ZEELAND. Alïeri in genen, die dezen zullen zien ofte hoorei» i ezen faluit; doen te weeten dat wy tec «tmoedige Supplicatie door Jan Dan», irger en Inwoonder, mitsgaders Vrymeejr in het Boekdrukkers, Boekbinders ert Jlekverkoopers-Gilde, binnen de Stad MiA* iburg, aan ons gedaan, ten emdewy hent Jppliant, zyne Erven of Reclitverkrygend* jiefden te vergunnen, Octxoy of Privilegie , é met feclufie van alle ander«n binnen den iride van Zeeland te mogen Drukken , doeri likken en Verkoopen, eenen AlmanacM£ «i Tytel hebbende van Zeelands Chronyk üianach, behelzende behalven het geené t een Ordinaire Almanach behoort, neven* ■Specie-Tafel van kleine Zeeuwfche GeldKciën ; Zeelands Chronyk Verkort, of i'chryvinge van de Provincie Zeeland in 'c fcmeen, van deszelfs begin tot op den l|:nwoordigen tyd; en zullende Jaarlyks tvolgd worden met eene Befchryvinge van Bïr Stad, Eiland en Dorp in het byzonder it Aanteekeningen van 's Lands Zegen cn flheilen, zoo van de gantfche Provincie, als | ieder Eiland Stad of Dorp meer afzonder% met byvoeginge van het Merkwaardige Itkzelvc voorgevallen, alles ten di.enfte van  F R IVILE G I E. ét Jeugd, gefteld in Vragen en Antwoordt!? i zoo als in diergelyke Gedrukte Almanakker. voor den Jaare 177,7 en 1778,, relpeélivelyk reeds is vervat, en by vervolg nog zoude vervat worden, by. wyze van Almauach.i of daar na in zulk een Formaat te Drukken; doen Drukken en Uitgeeven, als ten mceuV nutte der Jeugd, ter keuze van den Suppliam 2oude konnen ftrekken, en zulks voor eenigi: agterëen volgende jaaren, en onder zoodanig1.; jPoenaliteiten tege.t de Contraven teuts ^ af %vy na de Omftandigheden van Zaaken zullen oordeelen te behooren. Zoo is het, dat Wyde Zaake en be Voorfz. Verzoek overgemerkt hebbende1 «nde geneegen w»ezeiide ter Bede van dei Suppliant, 'uit Onze Rechte Weten feba» Souvereine Macht en Auctoriteit, denzelvi Supplian:, zyne Erven of ReclKverkrygërj| Ceconiènteerd,GeaccordeerdenGeöctroieer hebben , Confenteeren , Accordeeren c Octroieeren hem, zyne Erven of Rechtvei Krygende by deeze, om geduurende del tyd van vyfu'en,agterëenvolgende Jaarel de voorzeidc Zeelands Chronyk A'munao in dier voegen als zulks hy den Supplö» is verzogt, en hier vooren Uitgedrukt (laat pinnen, den voorfz. onzen Lande, alleen i moge.  p r i v' 1l e a hS* togen Drukken, doen Drukken, Uitgeeven en, jerkoopen ,, verbiedende daaromme allen en jmiegelyk,dezelve Zeelands Chronyk Almaacli in 'r geheel of ten deele teDrukken, na te Irukken, te doen Nadrukken, teVerhandejn, 'ofte Verkoopcn of elders Nagedrukt, linnen denzclven o izen Lande te brengen >jilittegeeven, of te Verhandelen en Verkoo|en,' op verbeurte van alzulke Nagedrukte, pgebragte, Verhandelde of Verkogte Exemmaren , en eene boete van d, ^honderd guldens, daar en boven te verbeuren, te ippliceeren ten behoeve van de Nederduitfche Armen-dier piaats, daar'de aaahaalinge zal lefchieden : Alles met dien verftande, dat W den Gcöélroijeerden zyn Ei ve;i of Rechtierkrygende , met deezen Onzen Oólroye illeen willen Gratificeeren, tot Verhoeding 1 pn hunne fcliade,.door het Nadrukken van Kti voorfz. Zeelands Chronyk en Almanach „ «aar door in gëénèri deele verftsan den Inhoud Iran dien te Auétnrieeren, ofte Adv^iiè'eren , J;n veel min dezelve onder 0:ize Protectie b Befcherminse eenig meerder Credit, Iprizieri of Reputatie te geeysjfc, nemaar ici! Geöélroieerden,, zyne Erven of Rechtrerkrygenue, in Cas daar in iet* onbehooriyks zoude-inüuëeren, al het zelve ten hunnen  P R 1 V IL È G ï E. hunnen lafte zullen gehouden weezen tè; Verantwoorden; tot dien einde wel expres- ■ felyk begeerende, dat by aldien zy deezenr Onzen Oétroie voor derzelver Zeelands; Chronyk Almanach willen (rellen, daar vanr geen geabbreviëerde ofgecontraheerde mentie j zullen mogen maaken, nemaar gehoudenr weezen , het zelve O&roi in 't geheel enr zonder eenige Omisfie daarvoor te Drukken,j of te doen drukken ; En ten einde deni Geöctroieerden deezen Onzen Confente en: Oétroie mogen genieten als naar behooren a Jaden Wy allen en eenen iegelyken dien het t aangaan mag, dat zy den Geöétroieerdenr van den Inhouden van deezen, doen laaten i gedoogenruftelyk, vredelyken volkomentlyk I genieten en gebruiken, cesfeerende alle belet t ter contrarie. Gegeeven in 't Hof van Zeeland te : Middelburg den 27 Auguftus Zeventienhonderd - Acht - en - zeventig. d Onderfiond") Ter Ordonnantie van Hooggemelde Heeren Staaten. (Was Geteekend') C. J. BLANKERT.  DRUKFEILEN I N Zeelands Chronyk Verkort^ dus te veranderen Pag. Reg. ftaat. lees. 680 13 danken dan een 681 7 1579 1574 681 23 de Dykcn opdeDyken 682 20 maakt ' maakte 687 3 van van deeze 689 1 vergader vergaderd 690 17 Staat Raad. 705 14 by de by de Zes 725 8 Steen Stein.