I ZEELANDS |
CHRONYK- I
ALM AN AC H.1



| TEEKENS,
| * Bit Starretje bete els-ent de Ge- j R l>ocrte,TcFOpkomft-, of het begin f j[ eener PeTfoóh of Zaakc. p f Dit Kruisje beteekent den dood, | Jj of bet einde van een Perfooa of |
|r Zaak. I | Dit Kruisje verkeerd gezet, be- jj teekend een geweldige dood.



©ZEELAND Si
C H R O N Y K-
[ALMA NACH,
voor 't Jaar 1787.
Bevattende eene Befchryving der Provincie Zeeland', vandeszelfs Opkomfl tot op deezen tegenwoordigen Tyd.
Ten dienfte der Jeugd,
|j gefield in (
1 VRAAGEN en ANTWOORDEN, | Voorzien met al het noodige, be- ! hoorende tot eenen Ahnanaeh. Als mede yeele Byzonderheden, betrekking hebbende tot de Provincie
ZEELAND.
Te MIDDELBURG, :t By P. GILLISSEN en ZOON, Si MDCCLXXXFll.
Met Privilegie,



O VERKLAARING %
DER I'
TITELPLAAT. |j
Mereuur beluft, iets goeds te hooren || Wat l^popmanfehap voor tyding heeft? I Diepakten merkt, de Krapen Kooren, j|j Produ&en, die ons Zeeland geeft, jij! De Zeevaart hier voor aan gezeten, 111 Met Graadboog, in de eene hand, II Toont ook een Klaart, netafgemeeten. 1} I A VanZeelandsftroomen,Kreek,enLand. jij \4 De Hsvangfi, die met Tuigen Netten, lh\ Als eerft, nit Zee gekoomen is, ÖJ |r Wifl die met Voordeel, uit te zetten, Tml • Brengt fchuiten vol gelaèn met Visch. f Gevange omtrent de Zeeuwfe ftranden. I En flroomen, daar men in't verfchiet, | | Na deeze en vergeleegen Landen, I } Noch veele Kielen, dobberen ziet. S ' Dit was "t begin van Zeelands luifter, j| Voorheen een arme Visfchers-Buurt -I Wier woon was, Hutten laag en duifter, jf
IMaar nu bevolkt, bebouwd,bemuurd. ft Praalt'tLand,metzes voomaameSteden. I ■A Wierwapenfchild , hangt aan eentrits. | || Naar Rang, zoo als die Stem bekleeden [I ^ In Zetlands Staat, wiens 't boven fte is. Ij



I lil l ilIII llllllll llllllill nir:iint^tfm'TTftfmt;[iiiiiiiiiniiii!:i'..i






De vier Getyden des Jaars 1787. I j De Lente begint den. zo Maart. I I De Zomer - - - - 20 juny. j De I-Ieiffl - - - - 22 September.
IDc Winter - - - - 21 December. In dit Jaar 1787 zyn: De Zonne - Cirkel 4 Uet Guiden- Getal 2 , De Epacte Ir
| De Zondags - Letter. - - - G.
| De Vleefchtyd 6 Weeken,
! en 1 Dag.
SeptuageHma den 4 February.
Vajlen - Avond den 20 February.
Paasschen den 8 April.
Heaiblvaart den 17 Mey.
Pinxteren den 27 Mey.
Advent. den 2 December.
De Quatertempers. Febr. 28. Maart 2,3. I Seot.To, 21,22. Mey 30. Juny t s i. \ Dec.iy, 21, 22. \
A 1 >i



£•} januari' Louwmaand $t Dn gen. J I V Maan gaat door den Meridiaan , 's na- WI middags U-M.S. i Ma lodewyk de XII- Kg. van Vrankryk f 1515. 10- o- o
3 Di. Een zwaare ysgang teDelfs-
Jiaven 1565. il- 2-40 ^r^VVolle Maan, Woensdag den 3 , %zJ 'sNagts ten 12 Uur. 7 Min. 1
's Namiddags. i VVó. 7. CömmeVin f 1676^- 4-40
4 Da. Intrede van N'colaas de Kas|| *7-o te Middelburg 156.5. 4}
0- 5- o § : |? 5 Vr. /f-w/ o«te, Heer der W
Ned. -I- by Nancy. 1477- 1
1- 3-40
6 Z. AdolfvanNasfau totRoomfch
Kr. gekroond 1292. 1-50- o
7 Zo. Willem de II'. Oppergouv.
der W I C. 1750. 2-40 50
8 Ma. Intrede van Philips de II.
te Antwerpen T556. 3-33- o
9 Di. M Z'llius, ifte Reformateur
te Straatsb. f 1548. 4-17 • o m 10 Wo. Aank v. P.Hein m. d.Zil- « . %$ vervl teGoe' ée 1629.4-50- o^J I



JH} january Louwmaand 31 Dagen. (£X 'Maan gaat door den Meridiaan,'s na- « middags U-M.S. j| I^Laatde Quarticr, Donderdag den I I n,'s:norg. ten 7 Uur-12 Min. j| j
11 Do. J G.Gr&vius I1703.5-40-4.0 1
12 Vr» Een hooge Watervloed in I
Holland 1359. 6-27- o || | 13 Za. Admïralit. te Harlingen ver- 11
brand 1771. 7- 9-30- 1 '
14 Zf. Bettand van Karelde 1. meo i
Lodewyk üVX/. 1473.7-57- * [| | 15 Ma. Lodewyk de XF. Koning van jj» | Vrankiy>l * 1710. 8-40- o fc
ff iö Di. Verbond tusfchen Eng. en de <j§
Rep.LegenVnnikryk. 9-35-40 j 17 Wo. Hendrik de IV. verklaart den,
Oorl.aanSpanj.1595.1-27- o I i3 Do. Intrede van Kg. Maximiliaav.
te Leiden 1489. 11-17- o /^kNieiivve Maan, Vrydag den 19, [ 's morgens ten 11.Uur.7Mu1-
I 19 Vr. Francais di 11. Koning van
Vrankryk * 1544. e- 5 40 Zon in Jquarius,. op ten 8. !; onder tin 4 Uuren. l



"THTT" 'i jH)
^ january Louwmaand 31 Dagen, f^i
IMaan gaat door den Meridiaan, 's na- fc? middags U M.S. 20 5* g-^n^^t 173r-0-54-40 21 2Tj Kg.W. dc H: + i2<6 1 50 o I 22 Mi. Overgang van FLa jem aan den S;aat 1577. 2.-26 o | 23 Di. Inbuld. van IVHlem II. als I Stadhouder 1658, 3-12- o
34 Wo. De Abdytoreu te Middelb. j geheel verbr. 1557. 4- o- o
| 25 Do. Francais de 1. word Koning \ va., Frankrykisiy. 4-48- o J
I ^^er!lü Quartier' Vrydagden26 « ' ^ir 's ammidd. ten 5 Uur 32. Min: W ■26 Vr. Gewe dig Oproer te.Middelburg 1704. 5-40 40 27 Za. Doodv. tegen Carel 1. Kg.
van Engeland 16^9 6-30.30 2r Zo. De Frunfcben verlaren Sluis in Vlaanderen 1749. 7-36-40
29 Ma. ZeeÜag byRomersvvjal t< Ro-
mero enBoifot 1574. 9^40- O |
30 Di. Hevig Oproer te Amiterdam §
1096. 9 40- o I
31 Wo Marsareta van Ooftenryk & P t 15 86. 10-39 -40PJ



^February Sprokkelmaand28 Dagen, €\ Maan gaat door den Meridiaan,'s na- ti middags U.MS, > 1 Do. Fredrik Aagufius II. Koning van Poolen T73J. 11-35-40 £f$lVolle Maan, Vrydag den 2, . \zJ 's middags teri 12 Uur. 35 Min.
2 Vr. H. de Groots intrede in Parys '
!Ö35. o 4-40 j
3 Za. 130 Burgers v. Amft. geban-
nen door Aha 1569. 0-26 40
4 Zo. Brouwershaven ingen, door
Frybergen 16.69. 1 14-40 i f
5 Ma. Imr. vanW. de III in'sGra- a
venbage 1691. 2- 3- o 0.
6 Di. De Vrede tusfchen Spanjen
en Engeland géfloten 1715 ;
2-46- o
7 Wo. Kg. v. Spanjen verkl. den
00rl.aanFrankr.1595.3-28-40
8 Do. De Ruiter ueemt Cormantyn
(inGuineajió65. 5-12- o
9 Vr. 't Lyk van O. Cromwel aan de .
galg gehangen 1661. 4-57- o
CLaatfte Quartier, Zaturdag den io,'smorg. ten 4 Uur. 8 Min, JL
^ A 5 $



T^February Sprokkelmaand 28 Dagen.f\ » Maan gaat door den Meridiaan, 's naI middags U.M.S. jl
| 10 Za. Komftv. d. Hertog van Anjou in Zeeland 1582. 5-44 30
11 Zo. Intrede van Anjou te Mid-
delburg 1582. 6-32-^0
12 Ma. Verbond v. Koophandel tus-
feben Engeland en Nederland P: gefloten 1496. 7-22-40 I
13 Di. Maria \an Bourgondiën *
14-57' 8-14- o
I h 14 Wo, Augujlus de //.Kg. van Po- J ( ( ff Jen ontroond 1704.. 9- 5- o f I
1 » 15 Do, Heldendaad van 2 Z^euw- M \ Iche Kapers tegens de Engel fchen 1667. 9- 5 40
16 Vr. Academie te Utrecht * 1030.
10- 42- o
17 Za. Trad. v. Marine geflot. tusf.
Engeland en Nederland 1ó68.
11- 30-40
/jjSS&Nieuwe Maan, Zondag den 18, j nIsP' 's morgens ten 2 Uur. 37 Min. i
18 Zo. Tromps Zeedag by Duinker-
kerken 1639. 0-19. o |L
fgC? ""'*aSgte 11 u£^g



f ffi) «ffliHeggiP* £g $J
^February Sprokkelmaand28 Dagen.£J ' M ian gaat door den Meridiaan, 's na - &f middags -U M S.
5 Uur en. 19 Ma. Heldenftuk van Kapt IVdtfchut 1691. 1- 6- o
; 20 Di- Eduard de VI tot Kg. v. Engel gekroond 1547. 1-54- o
21 Wo- DeRuiierwoxd Luiten. Ad¬
miraal Gener. 1673. 2-44- o
22 Do. J. B. P. de Molière-f 1673.
3-3o' oii
2-3 Vr. W. de HL tot Kg. van Engel. || uitgeroepen 1082. 4-31-40 S\
24 Za. Bevrediging met dejavannen
1757. ' 5-31- o
^|,Eerfl:e Quartier, Zondag den 25, W 's morgens ten r Uur. 9 Min
25 Zo Fredrik I. Koning van Pruis-
fen f 1713. 6-31-0
26 Ma. Schoonhoven geeft zig over
aan de Prins 1577. 7-30-40 2" Di F. Raphelengius * 1539.
8-31- o
: 20 Wo. Scheep>ftr- tusf. de Zeeuw. & nSp.vW1IclV.1573. 9-26 o£J



Maart Lentemaand^ Da ff en 7' VMaan gaat door den Meridiaan , 'sna- I , ,r i middags U.M-S. f!
1 Do.,Kpn. ^;Mti6r9..io.i9- Q I
2 Vr. 3de dag van de Zeeflaatusf. li
3 Za. G /^offrtöj * tö3q. n_~* £j l| ^ Volle Maan, Zondag deni
's morgens ten 2 Uur. ri Min!
4 f». Engel, verklaart den Oorlog j i
aan den Staat 1665. ö 4-0
5 Ma. Don Requefcens f 1576. '
H 6 Di. vö« Rosfum plunder?den ft' I t.v ™aS 1-23-40 f
7 Wo. t.van Reyd\ 1602 2- g- o f -8 Do. De Staat verkl. den Oorlog 11 aan Vrank,yk 1689. 2 54 o \l 9 Vr. Gen door Lodewyk de XiP jf veroverd 1678- 3-40-4Ó ij
10 Za R. Dodonceus -f 1585. I _ 4'29- o jf
11 Zo. Brief van Willem den I. aan I
/"/^//.overGranvelle 1503. \ „ o 18- o I
PrtllT 1 Quartier, Maandag den JL 12,'s murg. ten 1 Uur 14 Min.^J f|£ £jT - 0



^^i, r 'JU^S
: 4 Maart Lentemaand 31 Dagen. ' Maan gaat door den Meridiaan ,'s na- » middag U.MS.
12 Ma. Willem de Groot | 1662.
6- 8- o
13 Di. Maria SibillaMerian\x^\y.
14 Wo. Groote Privilegie 1477,
< is 1 7-48-40
ï$ Do. Admiral. ff. van Eorsfden\ 14-74. 8-38-0 16 Vr. Weener Alliantie 1731.
9 27- o
j 17 Za. j. deLarrey f 1718,10-15- o j | II l8[Zo- Mislukte Piitooiichoot op |.
Willem den l, 582. 11- 2- o v «$l%Ni'euwe Maan jMwandag den r9, ^iii^ 's namiddags ten 2 Uur. 8 Min.
19 Ma. ^/7«rö &g#r« word Koningin
van Engeland 1702. 11-50-40 I > Zan. in Aries, op en'pn onder 6 Uuren.
20 Di. Kruidmolen by Viisfingen ge. fprangen 1701. 0-42- o
ajt Wo JPrajdeftinatie-twifr in Overy.sfel verboden 1616.1-15- o r22 Do. H. H- Mog ontzeggen de ]e- « J luiten 't land icW. 2-30-40^



$ Maart Lentemaand 31 Dagen, ft Maan gaat door den Meridiaan, 's na- 1 middags U.M S
23 Vr. Onze Vloot van Smirna door 1
de Engelfchen aangetaft || 1672. 3-30- o I
24 Za. Nader verdrag tusf. Zeeland
en Brugge 1596. ■ 4-31-40
25 Zo. H. Cajimir f1696. 5-30-40 I
3Eerfte Quartier, Maandag den I 26, 's rnorg. ten 8 Uur. 28 Min. \
26 Ma. Piet Hein tot Admiraal van I
Holland verheven 1629. Jj,
6- 31- o P
27 Di. Maria van Burgonje f 1482. w
7- 28 40 ij
28 Wo. Willem nifte Bisfëhop van I
Utrecht f 1075. 8-22 36 I
29 Do. Vrede gefloten msfchéri den jfl
Bisfcliop van Munfler en Ijl Vrankryk 1679. 9-ir- o I
30 Vr. Jacatia door de Hollanders jij
ingenomen 1619. 9 50- o II
31 Za. Philifs Hl. Kg. van Span- j
je f 1621. 10 42- o Ij j



,f~J Grasmaaud 30 Dagen.
IMaan gaat door den Meridian, *s na- jj? middags U.M.S. 1 Zo. Sigismundus ƒ. Koning van Poolen f 1548. 11-26-40 I Volle Maan , Maandag den 2 , \s/ 's na middags ten 4 Uu r. 43 Min 2 Ma. Plakaatteg den Koopnrndel met Spanjen 1599. o- -50 1 [ 3 Di. Intrede van 300 Edelen iu Brusfel 15c 6. 0-11-40 4 Wo. Zort'.^X/iP.verkl.denoorl. \ aan den Staat 1672. 0-56- o 11
\ 5 Do. Jaeobus I. Koning van En- S f geland f 1625. 1-43- o 1
I 6 Vr. Dord doorga» van Egmond I ingenomen 1481. 2-30-so I
7 Za. Philips van Bourgondie f I
1524. 3-17-0
8 Zr. .T'oöw^jKoning van Vrankryk
t r3ö4« 3-4°- o
9 Ma. Rotterdam door de Spanj. j
overweldigd 1572. 4-58- o I élShLaat ie Quartier > Dingsdag den ^J^io, 'sav. ten 8 Uur. 23 Min. 110 Di. Ridderorde van St. Louis * & J 1693- 5-46- oZJ



April Grasmaand 30 Dagen. {pj ^ Maan gaat door den Meridiaan, 's na- tl middags U.M S. II
11 Wo, VeldflagbyKasfelin Vlaand. 1
door IV, de lll.\6n. 6*yT%P i
12 Do. Academie te Harderwyk in- II
gewyd 1648. 7-27- o j
13 Vr. Calais door de Eng. enNèd. jj
gebombard. 1696. 8-^12-, o ii' 15 Za. Veldflag op de Moker - heide J
i574« - 8-59- o I
15 Zo. Pefthuis van Amfterdam ver- jj'
§brand 1732: ,6-45- o Jj
16 Ma. Luiker komt'm Worms j'521. j| 10-3.5-40 %
V Di.Defeiifief Tracl:. met Spanjen 1 1671, -11-2S- o I
ij^Nieuwe Maan, Woensdag den I 18,'sraorg. ten o Uur. 52 Min. 1
18 Wo.Ë. v. Metiren-\ 1612.0-2^- o ij
19 Do.NaamvanProteitamen* 1529. ft
1-24- b |j
Zon in Taurus, op ten 5, onder ten I . 7 Uur,
20 Vr. Hertog van Or/^«.nieerotde I £ Stad St. O/ner 1677.2-26-40 '



J April Grasmaand 30 Dagen. (Oj Sptaaii gaat cloor den Meridiaan*", 's na- «
middags U. M.S. j ! ai Za. Wiliem III. en van Engel, gekroond 1680. 3-30- o | 5 22 Zo. OnzeVrede met den Bisfchop van Munfter 1674. 4-32- o > 23 Ma. Zvvaaren brand in Amftcrdam i42r. 5-30- o 1
3EerfteQnartier, Dingsdag den 24, 's nnmidd. ten 4 Uur.18 Min. !24 Di. DeRemonflrauten in 't Synode veroordeelt 1619. 6-26- o 1
25 Wo. Verbond Van Holl. en Zeel. | !
tegen Spanje 1576. 7-16- o \
26 Do. Koeverden door Mauritsont- j
zet 1593. 8-2-0 .27 Vr. Ferd. Mageilaan \ 1521.
8-48- o I
28 Za. Siruenzée en Brand onth.
1773. 9-31-0
29 Zo. ifle beleening in den lombart |
v. Amfterd. 1619. 10-15-10. j
30 Ma.Zutphen verlaten do'>r de
Franfchen 1674. 11- o- o
L B &
t 22 Zo. OnzeVrede met den Bisfchop



Mey Bloeimaand 31 Dagen. | Maan gaat door den Meridiaan, 's namiddags U.M.S. iDi. Arnhem door dé Fianfchen 1
vérlatert 1674. n-43- ° 0j\Volle Maan, Woensdag den 2, . 1^/ 's morgens ten 7 Uur. 58 Min. 2W0. Groninger Turf brand 1687.
o- 4- o I 3 Do. Brazil ontdekt door Portugal ji 1501 0-40-40
n 4 Vr. Fredrik Keurvorft van Saxen 1
| t I|"?'5r 1-19- o ,
i 5 Za. Kr. Lcopoldus I170S. 2-ic- o ' 6 Zo. Romen door den Keizer ii- ' genomen 1527. 3- c- o
7 Ma. Maartricht gaat over aan 1
. Vrankryk 1748. 3-48-40 \
8 Di. Admiraal J. van Heemskerk, t
1607. 4-3;- o
9 Wo. Zvvaaren brand in 's Graven-;
hage 1758. 5-23-40 \ if^LaatfteQuarticr, Donderdag den '
%%, io,'smidd.teni2Uur. 6 Mi -. I ïöDo. De Oproer der Herdopcrs te k Amfterdam 1535. 6-14-0
.$U Vr. Slag byrontefii)yi745,ó-55- o£



£ ^mmBsaa^BSO^ h<%£
Q , Afey Bloeimaand 3J Dagen, f~*t I Maan gaat door denMeridiaan , 'sna- « middags UMS.
12 Zat. Maria de Medieis word Kgin.
van Vrankryk11610. 7-39- o
13 Zo. JV. IV. word Kapt. ei Adm.
Gen. der Unie 1747. 8-^27- o '
14 Ma. Vrede met Denemarken ge- \
floten 1621. io-ir-io
15 Di. Vrede met Spanjen gefloteu
1648. ic-n-40
16 Wo. Vlisïïngen door die van sluis
% ingenomen 1485. 11- 6-40 . ,
I j^P\Nicuvve Maan, Woensdag den r HlJjgjV 17, 's morg. ten 9 Uur. 3 Min. ^ >
17 Wo. Jan Cvrver f 1716. o- 9- o
18 Do. Ratel //. word Koning van
Engeland i6óö. 1-13,-14
19 Za. De Beemfter droog gemaakt
K>i2. 2-19- o
20 Zo J. Mannier Zweeds Veldheer - . tIÖ4i. 3-21-40 Zon in Gemwi, op ten 4, onder ten
8 CJi'r
21 Ma, 8 O. I. C. aan de Kaap ge-
h "kvc" I73B7; w$



r, Mev Bloeimaand 31 Dagen. £y Is Maan gaat door den Meridiaan, 's na- 61 middags U.M S. | 22 Di. Eed van Prins Karei als Graaf j van Zeeland 1515. 5-13- o i ! 23 Wo Slag by Ramillies 1706. [ 6-1-0 -^vEcrfte Quartier, Donderdag den >Jp' 24,'s morg ten 1 Uur. 16 Min. 24Da. 'Maurits'neemtde fchansvan ! Zuip'nen in 1591* Ó-57- 0 t\ 25 Vr. Toeren, en Kerk van Vecre | A verbrand 1686. 7-30-40 &
ff 26 Za. Waterftryd by Sluis 1605. f|
I 27Zo. Oxno. Vrede met Engeland
1654. 8-57-40 ;
V 28 Ma. Intrede van Karei de 11. in
London 1660. 9-43- o III | 29 Di. Eerfte publ. Preek inAmfter- |
dam 1578. 10-23- o
) zoWo.P.F.Rubbens-\i64.o.ii-i6~ o | | Volle Maan „ Donderdag den 31, f 's avonds ten nUur. 36 Min. ,
II 31 Do. Fxedrik JVühem Koning van j ^ r'ruisfen tW- °~ > 9^



:£ ga . « ^3^a 1 $|
)«i .7W5!.)' Zomermaand 30 Dagen. £t I Marm gra* doordenMciid aan, 'snamiddags U MS,
1 Vr. C. 7Vö?# verüaatde Zweed-
fche Vk>t 1676. 3- 7- o
2 Za. Breda geeft zig over aan de
Marq.^Sjó/flo/tf 1025,0-55- o
3 Zo. De W. I. Compagnie opge-
regt 1621. 1-44- o
4 Ma. Venlo door Fredrih Henrik
ingenomen 1632. 2-^1-40 5D1. Manfters-Vrede afgckoi digd 1 1648. 3- 19- 0 j ;
6 Wo. De Stad Huift verbrand 1562. 8
! 4v4" ° W
7 Do. Lodewyk de XIV. tot Koning
gekroond ióS4- 4-4S- 0
CLaatfte Quartier, Vrydag den 8, 'savodsten n Uur. 55 Min.
8 Vr. Admiraal J. Heemskerk be¬
graven 1007. 5-33- o
9Za. G. Leü\ 1701. 6-18-0 10 Zo. Nederland verkl. den Oorlog
aan Zweden 1675. 7- 4- o | ri Ma. Fredrik !. Koning van Pruis- I fen. 1657. 7-54- *> Jk
5 b 3 m



4 Zomermaand 30 Dagen. C*'
' Maan gaat door den Meridiaan , 's na- ét middags M.US. |i
12 Di. Vtce Admiraal y«» &r I
fnenv lt 1666. 8-48- o |t
13 Wo. Zeeflag tegen de Engelichen II
l665' 9-45-40 I
14 Do. De overgaaf van Arnhem aan ij
Franfchen 1672 10-49- ° li /^Nieuwe Maan, vrydag den 15, f 'snaniidd. ten 4 Uur. 10 Min. I
15 Vr. Admir. Boizot verdrinkt 1575 |||
i s IT"55" 0 M
: 16 Za. Chriftma's affjand aan Carel ff Guftaaf 1654. 1- o- o 3
17 Zo. Raadpenf. Hoornbeek \ 1727. I )
5-58-40
18 Ma. Luit. Adm. Piet Hein fneu-
veit 1629 2-57- o UI
19D!. Sluis in Vlaand. door de Uoll-
ingenomen 1604. 3-49- o j 20 Wo. De Franfchen nemen Naar-
den 1672. 4-37.40 '
Zon in Lancer, op ten 3 Uur en 48 Min., 0 nder ten8 Uur en 17 ü ƒ/«. . 21 Du, J. E. I'. Staart f 1688. &
Ir* 5_24- °Ö



) Junv Zomermaand 30 Dagen. \ Maan gaat door den Meridiaan, 's na- tl middags U M.S.
3Ëeïfte Quartier, Vrydag den 22, 's morgens ten it Uur. 59 Min.
22 Vr. Zamenzweering te Stokbolm
ontdekt 1756. 6-7 o
23 Za. Hooge Watervloed in Holland
1322. 6 49- o !
1 24 Zo. Maurits neemt Geertruiden- I berg 1597. 7-35- o f
25 Ma. Hilverlüm verb and 1766. I
3 8'2r" 0 &
$ 26 Di. Vrede tusfchen Vrankr.en den fj
jr Staat gefloten 1714. 9 8- o h !
27 Wo. Vlisfmgen door Willem del. \
gekogt I58r. 9.56- ö |
28 Do. Veere door Willem de I. ge¬
kogt 1581. 10 44-40
29 Vr. ifte fteen aan den Dom 1 e
Utrecht gelegt 1320.11 34- o i |?^Volle Maan, Zaturdag den 30, j 's namidd. ten 2 Uur. 58 Min. j 3oZa.Maaftricht ingenomen door Lodewyk XIV. 1673. o» 2- 0
B4 U



July Hooy maand 31 Dagen. Q\ ¥ Maan gaat door den Meridiaan, 'sna- I I middags U.M.S. f
I xZo. Cadix door de Engelfche in- j
(genomen 1597. 0-24- o 2 Ma. Slag by Nïeuwpoort ióoö. 1-11- o 3 Di. Plakaat tegen de Gereformeer- I
!de 1566'. 1-46-40 j]
4W0. Maurits wint de Stad Steen- I vvvk 1592. 2-41- o I
5 Do. TVUlem de lil. verwerpt den jf eifeb v. Fra .kr.iÓ72.3-26- o A 6 Vr. Zweeden vcrkl nn den Oorlog |ï aan den Staat 1675. 4-10- o W
CLaatfte Quarticf, /aturdaa den 7, 's avonds ten 8 Uur. 26 Min. 6 Za. Oproer te Napels * 1647.
4 54- o
3 Zo, C. JMgens f 160?. 5 52- o 9 Ma. F.tahg'ehd$k:\ 1756.6-32- o 'j 10 Di, Zeeflag by Bovezkr 169c. o j
7-27- 4 J 11 Wo. Veldfiag by Oudenaarden 1708. 8-25- o
! 12 Do. Overaaaf van Haarlem aan.»* . 5 Don Frederic 1573. 0-28- 9 Jijt



July< Hooy maand 31 Dagen. (C| $ Maan gaat door den Meridiaan ^ 'sna- 8?
middai U.M.S
13 Vr. AlbertvanOoftenryk^ 1621.
10-32- o
i#jkNïeuwe Maan, Zaturdag den 14, vfliljy 's avonds ten ti Uur. 18 Min.
14 Za. Jan Willem Frifo verdronken
1711. n-36- o
15Z0. Kvygt B. Gerards te Delft zyn vonnis. 1584. 0-36- o 16 Ma. Graaf Philips de Goede \ | 1457. 1-30-401
I 17 Di. René de Chalon ] 1544| 2-22- o * 1
18 Wo. Z, Urfinus * I534« 3-ïi- o i 19 Do. Word Buys gevangen genomen 1586. 3-57- 0
20 Vr. Keizer Karei V. bemachtigt
Tunis 1535' 4-42- o
21 Za. Jefuiten vernietigt 1773.
5-27. - o
^ Eerfte Quartier, Zondag den 22, \s morgens ten 1 Uur. 28 Min.
22 Zo. Groningen door Maurits in¬
genomen 1594. 6-13- o i
5 b 5 vl



Q July Hooy maand 3r Daaen, ?f * Maan gaat door den Meridiaan , 's na-ti middags U.M S.
Zon in Leo, op ten 4, onder j ten 8 £/#r.
23 Ma. Ooft-Vriesland aan Pruisfen
. «744* 7- o- o
24 Di. Gibraltar aan deEngelfche en
Hollanders 1704. * 7-48- 0 I
II! 25 Wo. Vrouw Jaeoba van Beveren j * i4or. 8 37- o J
26 Do. Fredrik Hendrik verovert f Gennep 1641. 9.a?. 0 3 27 Vr. Bergen op Zoom belegerd 'I „ *622' IO-16- O
28 Za. Verdrag van Koophandel met ; Zweden 1667. n- 4 40 29 Zo. DeGeallieerden winnen Door- I' nik 1709. n.52. 0
&fï Maan, Maandag den 30, I XsJ 's morgens ten 5 Uur. 27 Min. I I 3oMa. Aanflag van Willem de II. op Amfterdam 1650. o- 2- o jp 3iDi. Harderwyk verbrand 1503. |
3-37-



v. v> —-«wo —
\ Aar;u/lus Oog ft maand 31 Dagen. Q\ ! Maan gaat doorden Mor'diaan ,"'sna- H middags U.M.S.
1 Wo. Wolf ar d van Borsfeleji ge¬
dood 1299. 1-22-40
2 Do De Stad Namen capituleert
1695. a- 6- o
3 Vr. Prins Willem de 1. begraven
1584. 2-52-40 4Za. J. W. Frifo*ió%7. 3-37-40 5 Zo. 't Slot Rammekens ingenomen 1573. 4-27- o j /^"Laatfle Quartier , Maandag den i t ^L, 6, 'snamidd. ten 2Uur. 56 Min f| ' 6 Ma. Onze Vrede met Portugal 5 ! gefloten i65r. 5--9- o
7 Di. Oudewater door de Spaniaar-
den ingenom 1571. 6-16- o
8 Wo. Landing van de Engelfchen
op Cherbury 1758. 7-16- o
9 Do. Hauover door de Franrche
ingenomen 1575. 8-17-30 j 10 Vr. M. U. Tromp \. 1653.
0-20- o
11 Za. Veldflag van Willem lil. bv 't \ dorp Senef 1674. 10-19-20



f"^ Auguftus Oogft maand 31 Dagen. £| * Maan gaat door den Meridiaan , 's namiddags U.M.S-
12 Zo. Stuart Koningin van
Engeland f1714. ir-17- o
#N;emve Mean, Miandag den 13, "s morgens ten 7 Uur. 2* Min.
13 Ma. Veldflagby Hochfted en Zee-
flag 1704. o-11- ©
14 Di. Siag by St. Denys 1678. |
1* 0- 0 I
15 Wo. Villeroï bombardeert Brusfel I j ) 1^95- i-49- o B 16Do. Tradhat met Engeland 1598-
1 2-35-40 <
17 Vr. Antwerpen geeftzig aanSpan-
Jteh over 1585. 3-22- 0
18 Za, F". Jw ius f 1602' 4- 9- o
19 Zr. Mauriis neemt Sluis inVlaan-
deren T604. 4-55-10
3Eerfte Quai ti r,Maandag den 2o„ 'snamidd. ten 5 Uur/46Min. 20Ma. xooKoopv. Schepen door de Eng. verbrand 16(6 5-44- 6 21 Di. Bee'ldftormery te Middel burg*
I5ÖÓ-. 6-34* 7 jk



^^^^^^^^^^
Q duguftus Oogft maand 31 Dagen. I I Maan gaat door den Meridiaan,'s namiddags U.M.S. I 22 Wo. Maaflricht gaat aan Fredrik Hendrik over 1632. 7-23- o Zon in Virgo, op., ten 5 onder ten 7 Uur.
23 Do. Academie te Groningen in- |
gewvd 1614. 8-11-40
24 Vr. De Spanj. verlaten Woerden
1576. " 9' 3- o )
25 Za. Venioraekt aan Spanjen 1637. I
l 9-50- o i j
I 26 Zo. De Ruiter's Zeeflag voor || * Plymouth 1652. 10-40- o
I 27 Ma. Commercie-Traclaat metS.iciüen 1753. -11-29- Q
/fgvVolle Maan, Dingsdag den 28, I Vfi/ 's avonds ten 6 Uur 39 Min.
128 Di. De Gcldcricben verbranden Bodegraven 1507. 0- 1- o 29 Wo. Cadix gebombardeert 1695.
o- 9- o
I 30 Do. Lodewyk de XL Koning van Vrankryk f l4%5' 2-54-40 \ 31 Vr. Ifte Avondmaal in Amfter-^R $ dam 1578. 1-41- oxjf



P,f B^fftma«ndiv Dagen. ?■
V Maangaat door den Meridiaan, 'sna.-1' _ , „ middags U.MS.
1 Za. t Kafteel v Namen door IV.
de UI. ingen. 1695. 2-30-30 i
2 Zo. Maurits ncemt\ Kafteel van '
Meurs .in 1597. 3-22- o 1
3 Ma. Jofephus 1. Koning van Por- I
fqgal 1758. 4-17-40 ]
ig^LaatfteQiiardersDingsdagden 4, 's avonds ten g Uur. 41 M n.
4 Dj; Dresden aan de Ooflcnrvkers
CI11759- 5-n-ol 5.W0. ifte bydénkomft op de Nieu- f we Koornbeurs te Amfter- w dam 1678. 6-16- o II
6 Do. Onze Vrede met Engeland gefloten 1667. 7-16-40 7 Vr. R.Ilogerbeetx f1625. 8-17-40 8 Za. De Staat fluit de Vrede met • Algiers 1726. 9-14- o
<}Zü> Egmond en Hoorn gevangen x5ö7- 10- 6-40
10 Ma. W. III. verand. de Masiftr. van den Brie! 1.672. 105C- c ^(S^'ei,we Maan.Dingsdagdènn, 1 I XE? s namiddags ten 5 Uur. 28 Min.fl



;4 S-ptcmberHerffl maand 20 Dagen. f?% * Maan gaar door den Meridiaan, 's na- fcf riu'ddags U.M S.
11 Di. De Groore Kerk ter Goes ver¬
brand ifhs 5-47- o
12 Wo. Jacé Cau f 1660. 0-3 3-' c
13 Do. Fllïps de II.1598.1-21- o
14 Vr. J. van Oldenbarneyeld* 1547. „ Tr , 2-8-0
15 4a. Keizet Karei F. vertrekt van
Rammekens 1556. 2-50- o
iiö Zo. Tromp verjaagt de Spaanfche Vloot Ï639. 3-44-40 11
17 Ma. Panna's inval in Tbolen ge- ff ftuit 1588. 4-35.. o G3
18 Di. De Staat fluit de Vrede met i
3Engeland 1662. 5-25- o I EerfteQunmer, Woensdag den I i95'smidd.teni2Uur.29Min. I
19 Wo. Intrede van Lodewyk XV. te [
Havre de Grace 1749. I „ . 6-14- o I
zon in. Libra, op en onder ten | 6 Uur.
20 Do. Rysvvykfche Vrede 1697.
11111 mB%Ssm**mmmK&fó



September Herfflmaand30 Dagen, g V Maan gaat door den Meridiaan, 's namiddags U.M.S.
21 Vr. Kardin. de Granyelle\ 1586.
7-55-4o
22 Za. Egmond en Hoorn naarGend
gevoerd 1567. 8-39-0
23 Zo. Venlo door de Geallieerde in
genomen 1702. 9-25- o
24 Ma. A. van Straalen onthoofd
door Alva 1568. 10-n-io
I25Di.J. Cujacius | 1590. 10-57- ° i gk 26 Wo. Stavoren door de Fricfen J « overrompelt 1421. 11-44- ° \
r Volle Maan,Donderdag den 27, ' is morgens ten 6 Uur. 40 Mui. 27 Do. Jau"de JVitt * 1625. o- 4-40 28 Vr. Slag tusfchen de Franfchen en Geallieerden 1708. 0-33-40 29 Za. N. TV. Storm tot ontzet van Leiden 1574- 1-26- o
30 Zo. Veldflag by Noordhoorn tegen de Spanjaarden 1574. | ^ 2-20-40j



Ó Oclober Wynmaand 31 Dagen. r% j! Maan gaat door den Meridiaan, 's na-Ti I middags U.M.S.
iMa. Schoonhoven verovert door
n n; <f "m? 15?2' 3-1.9- o
S/WsoAz trekt af van Bergen
,w °P^oomi^2- 4-20- O !
3 Wo. J.&ruterus-\ i62j. 5-21- o '
€Laatlte Quartier, Donderdaggen 4, 'smorg. ten 2 Uur. 5oMin :
4 Do. Unie der Noord-Americanen ;
tegen Engel, ï?16, 6-20- o f 5 vr. Audiëntie van 't Gezantfchap jh : van /te«7. in den Haag 1697. g
tfZa. /ƒ/. Koning van Vrank- »
„ » J?k t I285- 8-n- o f
7 Zo. Breda gaat over aan Fredrïk \
Hendrik 1637. 9- ,1- o I
8 Ma. Slag van Maurits tegen Spi- f
nola 1605. 9-48-40 I
9 Di- Barcelona gaat over aan Ka- \
rel 11. 1704. 10--4- o I 10 Wo. Springt een Kruid molen by f
fMiddelburg 1659. ir-22- o I ^Nieuwe Maan, Donderdag den & y 11. s morg. ten 6 Uur. 13 Min.£§



Tj§ OBpher Wynmaand 31 Dagen. 6{ ¥ Maan gaat door den Meridiaan , 's namiddags U.M S-
11 Do. Zeeflan tusfchen Rosfu en
onze Vloot 1573. o-ic- o
12 Vr. Joan van der Does f 1604.
0-57- o
13 Za. AJva tot Oouv< Generaal der
Nederlanden 1567. 1-45- o
14 Lo. Luik gaat aan de Geallieer¬
den over 1702. 2-35- o
15 Ma. A. Vefalius f 1564. 3-25- o
IióDi. Alteras Vice Admiraal van.j Zeeland \ 1622. 4-15- o ] 17 Wo. Breda gaat aan den Staat \ over 1637. J-4-0 iSDo, Gti3LiJanvanNasfanii6c6, j ^ . 5-50-40
^mEerfte Quartier, Vrydag den 19, j I \W 's morgens ten 8'Uur. 20 Min. I I 19 Vr. Cormvallis met zyn,Legerge- I vangen 1781. 6-38- o f
II 20 Za. Verhuisde komfl van Willem 1. Ij | in de Nederl. 1572. 7-24- o I
vi Zo. Vere enVlisfingén word een | m ' Markgraaffchap^i 555.8-8-40^



f$ Oblober Wynmaand $ Da^en f Maan gaat door den MeridiaanN'na. "dddags UM.s. Zon in.Scorpw , op ten 7, onder ten 7 Uitren 22Ma. Abdy van Middelburg verbrand 1492. g_54 0
23 Dj. Rysfel door Prins Eugenius
Jrtge'uoiperi 1708. 9-40- o
24 Wo. Oldenbarnevelt gQvzn^cxx^e-
nomen r6i8. 10-27-40
25 öo. w» Ooflenryk f 158c.
{ Volle Maan, Vrydag i s ™ddags tenls Uur. 54 Min J
26 YM&or& m Koning JJn En.
geland 1366. o- 1 o
: 272a. Requeft derProteftanten aan
/^>/ Jl.1366. o-ri- o I :2öZo. Staodbeeldvanlo^^jf/^
opgercgt 1686. *
^9 Ma. Zandvliet ingenomen door Ouwerkerk 1705. 2 is- o
3oDlf Oorlogsverklaring van Engel 1 aan Spanjen 1730. Ó-t/T- ó
Eiland I7I4. 4 ^_ ir*7i " 11 1 iid'^Tfr 11 1 1 ^1 )■£



V. ————?;
jT\Nov9mber Slachtmaand 30 Dagen.Q sf*Maan gaat door den Meridiaan,'sna- I
Imiddags M.U S. 1D0. De Allerheiligen Vloed 1570. 5-17- o I^Lantfte Quartier, Vrydag den 2, 's morg. ten 10 Uur 23 Min. 2 Vr. Raadpleging teg. delnquifitie te Brubï'el 1565. 6-12- 0 I 3 Za. Magiftr.v.Amfterd. doorMzw-: f rits verandert 1618. 7- 4- o
\ 4 Zo. Huilt door Fredrik Hendrik m ingenomen 1645. 7-51- o«
ff 5 Ma. Damiate ingenom. door Graaf j m Willem denl. 1219. 8-17- 0 '
i 6 Di. Fredriks Viétorie by Rosbaeh 1757» 9-22- o
1 7W0. Woerden door deFranicnen verlaten 1673. 10, 8- 0 i 8 Do. Wasfenaars Victorie in de Sond 1658. 10.54- o
1 Nieuwe Maan, Vrydag den 9, § 's avonds ten 9 Uur. 59 Min. | o Vr. Ferd'mznd van Qoftenryk t 1641. "-41- 0
JLioZa. Carel de Stoute * 1433. A ë£ 0-29- o£i
ii ■■! irjswafciw n



^November Slachtmaand 30 Dagen.* | Maan gaat door den Meridiaan,'s na \
middag U.MS. | 11 Zo. Refototie tot het Nationale f vSynode 1617. 1-19- o f
| i2Ma./Naarden door Willem den lil. | ingenomen 1073. 2- 7- o |
13 Di. Parma's beleg voor Bergen jj
opgebroken 1588. 2 58- o |
14 Wo. G. W. Leibnitz f1716. I
3-16- o |
15 Do. Landing van Willem den III. 1
in Torbav 1688. 4-31- o j|
16 Vr. ifte Veldfl. der Zvvitfers voor §
de Vryheid 1313. 5 17- o (
17 Za. Ameidezeer m/shandehdooi¬
de Frawfchen 1072. 8- 0-40 • "I^Eerfte Quartier, ZoMag den . *w 18, \smorg. ten 3 Uur. 27 Min.
18 Zo. Vrede tii.-feben de O. L Comp.
en de Koning van M easier 1(>67-- 6-44- o
19Ma. St. Eüzabeths-vloed 1404.
2-27-40
20 Di. Deventer gaat aan de Staaten 1 over 1578, 8-14- o jr
& ' 1 ■SS»»aa»«gaaB



1^November Slachtmaand 30 BagènM * Maan gaatidoor den Meridiaan, 'sna-Hi I middags U.M.S.
| 21 Wo. Vrede ttisf.d. Kr.v.Marocw _ co endenStaEti752. 9- 2-40 1 Zon in Sagittarius ,op ten 8, onder ffl 4 Uuxen.
jj 22 Do. Lodewyk Hertog vanOilenns vermoord 1403. 9-53-40 23 Vr. De Franfchen verlaten Utreelit 1 ^673. 10-49- °
24 Za. 't Stedeken Weert door den Staatgewonn.1595. n-51- o ' Volle JSÏaan, Zondag den 25, | W *$&f 's morgens ten 4 Uur. 47 Min. 5 | 25 Zc. ElizaBethworót Koningin van Engeland 1488. o- 5- o 26 Ma. Eng.en Holland bombardeeren St. Malo 1693. c-55- o I 27 Di. Vrede tusfeben Engeland, en Sp.-,nje geil. 1530. 2- t- <» Jj 28 Wo. Atnllerdams Medaille aan de f Burgery 1696". - 3- 3- o
|! 29 Do. Karei I. Koning van Engeland * 1600. 4- o- o ll^oViv Karei MI. Koning van gwee15- den 4 1718. 4-52-40



W&ecember Wintermaand 31 Dagen.r-* f Maan gaat door den Meridiaan, 's na-*&f middags U.M S. /S^Laatfte Quartier, Zaturdag den" 1 ,'s avonds ten 8 Uur. 20 Min.
1 Za. Croote moord dei Spanjaarden ï
te Naaiden 1572. 5-42- o I ]
2 Zo. Alra vertrekt uit de Ne'dei- j
landen 1573. 6-29- o 3 Ma. Parma Gouverneur der Nederlanden f 1592. 7-15- o 4Üi. Francois II. Koning 'van f Vrankryk fï 560. 8- c- o J
! 5 Wo. GraaM/forf/.f 1403.8-52- o f ;
6 Do. Haarlem door Don Fredrico l
belegert 1572. 9-31- 0
7 Vr. 't Slot Valkenburg door W. d.
III. ingèn. 1672. 10-16- o 8Za. F. A.Lampef i?2o..ii-i-7-o J||,Nieuwe Maan, Zondag den 9 'snamidd. ten 4 Uur.' 31 Mm! 9 Zo. Leo X. die Luther in den Ban deed * 1475. o- c- o
10 Ma. Karei XII. Koning van Zvve. den | i?I8. 0-40- o
• II Dl. W. Goerée te Middelburg * ,



fDecember Wintermaand 31 Dagen.fö Maan gaat door den Meridiaan, 's na- S middags U.M.S. 1 12 Wo. Ferd. van Tole&o Hertog van L Alva f 1582. 2-19- o I
13 Do. Paus Sixtus den V. * 1521. <
3- 4- 0
| 14 Vr. Doorbraak tusfchen Stavoren j | enËnkbuizen 1285. 3-48-0
| 15 Za. Raadpenfionaris C. Fagel f \ 1688. 4-31- o I
f 16 Zo, Vrede tusf. Kg. v Spanje en j I
fdenStaatgeflot. 1662.5-13- o l \ ^f^Eerfle Quartier, Maandag, den |? sj|r 17/savondeten 8 Uur. 20 Min. 7 fl
17 Ma. ifteZeetracI metSpanj.inden j
Haag gefloten 1650. 5-56-0 I
18 Di. De Vrede in deKerk bevord.dr.
eenOrd.v.d St.1694.6-41- o ij j 19 Wo. PmsUrban.F.f 1370 7-29- o 20Do. Aanfteil.van t corpsMariniers | door H. H. M. 1781. 8-21- o I I Zon in Capricornas, op ten 8 Uur. 8 1 Min. onder ten 3 Uur. 52 Min. \ 21 v.i. Commercie lra<5t.£ufs. Lode- j | g w :k XF.m den Staat gefloten gay
25 1739- 9"!S- o£H
♦



B*g "■ """ff:g« jpj
T^Deeemher Wintermaand 31 Dagen.( S Maan gaar. door den. Meridian, 's namiddags U.M.S.
22 Za. J.Basnage^ 1723. 10*20- o
23 Zo. Max'uriiliaan yau Egmondt'-f
11-24.- o
volle Maan,Maandag den 24, 's namiddags ten 3 Uur. 34 Min | 24 Ma. De Franfchen verlaten Kam- j pen 1673. 0-6-0 25 Di. Roemer Visfcher * 1593.
O -28h Q
t 26 Wo. Cromwell tot Proteclor van ; Engeland 1653. 1-30- o I
. 27Do. Verdrag van handelingen op l
de Ooft- en Noordzee geïlo j
ten 1615. 2-26- o
I 28 Vr P> Bayle f 1706. Tournefort
1708 3-2x- o
29 Za. De En^elfche veroveren 't
Eiland Goerée 1759 4-11-o 130 -Zo. Gent geeft zig aan Marlbu-
roug over 1708. 4-58- o /^LaacÜe Quartier, Maandag den 31, 'smoig. ten 9 Uur.ióMin. 31 Ma. Bodegrave verbrand 1672 t
w 5-44-
\ Tim ■ n - f r „JC-s .V*



0 ^^u^xwmssm*--
|T% ZONNE- TAFEL, « tj Aanwyzende den Op-en Ondergang der ZON* S >l béreekend op Polus Hoogte der Stad Mid- *4 li delburg , geleegen op fi Graden ji Minu- II j
1 ten ?o Seconden 1787. lil
l*ag. 'sm.op 'sAv ond. Üür.Min. Uur.Min.
J&uuai y. 5 8- 2 3-58 IO 7-58 4-- 2
15 7-52 4-- 8 20 7--4Ó 4—14
25 7-39 4"22
§30 7-31 4--30 February. 5 7--21 4--40 10 7-12 4-49 15 7" 3 4"58 20 6-53 5- 7 25 6—44 5--17 28 16—36 5—24 Maart. 5 6-26 5—35 lo 6--16 5-45 15 6- 6 5—55 20 5-56 6- 5 R,,25 5-46 6--15 ^ 3o 5-37 6-24
xvorten acr uagen, ■ Oag'smop 'sAv.órtd. j| Uur Miö. Uur Min. II
5 3-48 8--I2 9
10 3-51 8- 8 jj
15 3-56 8- 3 ij
20 4-- 2 7-57 I
25 4" 9 7--5o ! 30 4-16 7-43 a.
Augullus. H 5 4-26 7-33 c 10 4-34 7-25 15 4-43 7—16 20 4-52 7- 7
25 5- 1 6-58
30 5--11 6-48 September.
5 $--22 6-37
10 5—32 6—27
15 5-42 6--17
20 5—51 6— 8
25 6- 1 5-58
(30 6—XI 5--43£i



5T. . Z. O.N NB. TAFEL ^ Aanwytende den Op-en Ondergang der ZON, Vl
ÏB Stakcnd 1P P°1US Ho°Ste ^er Stad A^S ?*
I delburg , geleegen op 5i Graaderi ji Mihu- I
II ten 30 Seconden 1787. 1
II Dag >sm op s'Av ond | Uur.Min. Uur.Min. ! April. 5 5-25 6-36 10 s-15 6-46 | 15 5-- 6 6-55 | 20 4-S6 7__ 5 25 4-47 7..I4 A 3o 4-38 7-23
Mey. ff 5 14-29 7_.32 10 4-21 7..40
15 4--13 7-48
U 20 4- 6 7-55
R 25 4- o 8- 1
| 3o 3-54 8- 6
I Jl,»y-
8 5 3-49 8--11
I ïo 3-40 B-14
f 15 3-44 8-16
I 20 3-43 8-17
ï 25 3-43 8-17 j
i>3o 3-45 8-15
forten der üagen. | Dag »sm op 'sAv.ond. j Uur.Min. Üur Min.
ÖClS ..r. I 5 6-2T 5—38 I '■o 6-31 5-28 I 15 6--41 5-I9 20 6--50 5- 9 25 7" o 5-- o I 30 7- 91 4-50 ^| November. M
5 7"i9 4-40 ] f
10 7-28 4-31 I
15 7"36 4-23
20 7-44. 4„!6
25 7"5C 4- 9 30 7-56 4- 3 December. j 5 3- i|3-59 I 10 8" 5 3-55 ( !5 8- 7 3-53 20 8- 8 3-52 ] 25 8- 7! 3-53 A 30 8- 6i3-55V«



J^Zon- en Maans-Verduisteringen^, si in V ^'«r 1787. t
In dit Jaar zullen 6 Verduifterjngen zyn , namelyk drie aan te. Zon, en drie aan de Maan.
De £a$r is aan de Maan* den 3 January,'t begin by ons ,'sav* ten 10 uur. 13 m. geheel verd. 11 uur. 12 m. 't midd. ten o uur. 40 rn. en 't einde ten 1 uur. 51 m. zullende 20 d. 56 m. over de Noordzyde verduifteren. De Tweede is aan de Zon, den 19 fl« Jan. 't heg. by ons 'sinórg. ten 10 uur. a ij '14 m.'t midd ten 10 uur 57 m.'t einde M I ? ten 11 uur. 30 m. zal 1 d. verduiltercn. <™ j Du Derde is aajj deZon, den i5juny, ' 't beg. by ons's nam ten4uur-som. 't midd. ten 5 uur. 18 min. en'ttinde , 's avonds ten 6uur. ó min. zal 5 duim I over de Noordzyde verduifteren.
De Vierde is aan de Maan, den 30 Juny, onzigtbaar by ons.
De Vyf 'e is aan de Zon, den 9 December, ontzig baar by ons. De Zesde is aan de Maan, den 24 » December, bet einde alleen by ons & tJte zien 's namidd. ten4 uur. 40. min.^J,



•X WATER-GETYDEN, <?
4 N'euwe- of Volle Maan , is het Hoog- J [| Water of Vloed, op de voleende Plaat. fi?
Uur
Arnemuiden. . i Axel. . . - , 3 Amfterdam. , 3 Antwerpen. . t Brouwershaven, i | Biervliet. . . . j : Banken, Vlaamfe. 3
Bcrgen-op-Zoom.4 Bnei, (den) . . 3 Brusfel. . . . 1 Bos, (Ouden)'. 6
J Cales 10
k Duins, ( in ) . 1 T Delfshaven. . . 3 ! Dordregt. ... 3 Dmnkerke. . . 11 Doeveren. . . u EnkhuyZen> . u Embden. . . u Goeree. ... 1 Goes. . . * * 3 Gouda. ... 6
1 Gent IO
1 Groningen. . . n
, .„"" ▼» bartier Maan is het Laag I Water, op dt voornoemde Plaatfon , tra zy by i ^Storm of wmmigt Winden. *f
»Cai ■ " jujjh i^ffi
Uur.
Hoofdentusfchedej Helvoetfluis. . ? Huift. . . . < LijJo }
Middelburg . . 2 Maas (voor de) 2 Neufen. . . . a \ Niepoort. . . 11 Ooilende. . . 12 Pleimuide. . . 5 Rotterdam . . 4 f Sluisïnvlaandefe. 1 § [ Schengen. . . . 2 fcf [Saardaru. . . . 41» Steenbergen. . a ' Tholcn. . . . 1 Tonge(0 enN.)3 Texels Reede. . 9 I Vlisfinge. ... 1 I Veere. .... 1 j Vlie, (voor'O " 7 I Willemftad. . . i\ 2ierikzee. ... 2 1 Zyp 'iJ



! j
DE TWAALF
HEMEL-TEEKENS.
°f Ram.
V Stier,
n Tweelingen.
£o' Kreeft.
Q, Leeuw.
'ttp Maagd.
=ct Balans,
ttl Scorpiöen.
-B Schutter.
^ Steenbok.
tx Waterman.
X Visfen.



Ö AANWYZING
| .der I
JAARMARKTEN,
KERMISSEN, PAARDEN- en EEESTE-MARKTEN, in de voornaamfte
STEDEN en DORPEN,
PROVINCm ZEELAND, | voor het Jaar 1787. J
f IN HET EILAND WALCHEREN. j
Arnemuiden. Jaarm. february 14.
Armmuiden. Kermis zVinxterdag.
Anguketk. Kermis Juny 24. |
AheeU. Kermis /«/y 7.
Bngdamme. Kermis Juny 18.
<D<v»iWg Kermis Juny 2f.
Middelburg. Kermis /a/y 2.2.
I Middelburg. Beeftem. November 6.
1 0oM«J>ptlle. Kermis /««y f.



|33 [AARMARKTKN, enz. 5g !" fra»m£ »Te/f. Kermis 3 T^Xt^dag. ' j
S«i»#ft. Kermis Ja/y i.
sVwwfci*». Kermis S'fMbl' I
Keere. Kermis Ja/y
Vftsfingen, Kermis Ja/y 9-
K/^gw. Beeftem. No****» 7, vfcfikappetU. Kermis Ja/y * | SCHOUWEN en DUIVELAND. ! Brouwershaven.Kermis Jarcy 4-
Br*uwershavcn.Fasir&em. ƒ»»> 8l J5wZr. Kermis Jany n • |<
S BrüynisJe. Paardem.^ag. 2J? Haamjlede. Kermis J"«:y (' Uaamüede. Beeftem. Oiïober*<). \\}ïïeuH>erkerï. Kermis }?lnxtetdag. \ in Duivelund.
! tfi^«$rr* Kermis Ja»y ijj ii: Schouwen.
■Soordwelle. Kermis- Ja/y 4.
Ooflcrland. Kermis Ja/y 2. f Kcnesfe. Kermis Ja/y 13. jj Zierik-cc. Jaar-en Paardem. Maart 17. |I zicrïfaée. Kermis September 3. !' Zièrik^ee. Beeftem. Oïï.17.2iov 3.10. j
| 2UI bJ



$ JAARMARKTEN, enz. 3:£J Z T J ï O - BEVELAND. J sllr.Arendsk. Beeftem. tfov. i. Dor.derd. jj .Borsfelen. Beeftem. Nfn.l Saturdag. ij . Baarheid. Beeftem. Uov.i. Douderd. * ( Cloetinge. Kermis 20. J Drienegen. Beeftem. Now.i.Maandag. 1 J Eilewoutsdyk. Beeftem. Nou i.Donderd. |J 1 Gki, Paardem. Maart z. Dingsd. 'f
1 Goe*. Beeftem. Mey i.Dingsdag. 1
( Coffr. Kermis Aufufius 16. I
l Cjm, Beeftem. JVW.3 a4 Qings- jf
dagen. jflk
1 'sGrayenpcIder.BeQftem. Kov. 1 nonderd. & 1 Heinkens^and. Kermis 1 Vinxterdag ^ 1 Heinkens^and. Beeftem. Non. i.'Satnrdag. H 1 'sBr.JfendtiJif, TKetmis Aprilzo, i's Heerenhoek. Beeftem. Now.i Woensdag-, j \Kjabbendyke. Beeftem. Not>. i.Donderdag. ! \l\Suningen. Kermis rV0ensd.naSt.j3n. j \l{runingen. Beeftem. Nou. t. Woensdag. I 'Terüisfe. Kermis Woensd.voorS. fan I
7Vr NiV/è. Paardem.W-oen^.voo^s.r.j., | 'Wenteldingt. Beeftem. Npi>. i Zatr.rJag. j
Yerjike. Beeftem. I^ï/?.* Woensdag l in September. \
C} NOORD >J
gff ^^gga^



|J}33 JAARMARKTEN. 3
INOORD-BEVELAND. Kolynsplaat. Kermis July 20. S^rtgeene. Kermis Auguflut 2j. LAND van TIIOLEN. j
i| St. Anntlani. Kermis Augujfus 14.
. St.friaartensdyk. Jaarm. Ollober 7.
j; <W Vbsmaar. Kermis Sacramentsdag. £j|
| Ouielande. Kermis September li. fa
Ij Poortvliet. Kermis September ijr. |
Sf<i</ Tholen. Kermis September 1.
\ Stavenisfe. Kermis September is.
j Seierpenisfe. Kermis 20V Pinxterdag. J LAND van FLAKKE.
1 Sommelsdyk. Kermis September ij.
fS Jaarlykfchèé
g^ga r-^-a^^,»---;



|3 JaafJykférie Veranderingen der <nt f MAGISTRAATS - REGEERING. li MIDDE L B U R G. Den 31 July wordt de Nominatie _ gemaakt, en ter Verkiezing uit de voorgefteide Perfoonen , aan den < Prins Erfftadhouder toegezonden. z I E r I k z Ê E. Den 26 December Worden byBurge1 meefter en Schepenen, de twee Bur; gemeefters voor het volgende Taar werkooren; en in de Maand Mey \: wordt by Heereu Raaden, een No- 1 mmatie gemaakt van Schepenen, en f| ■ter Verkiezing gezonden, als boven.
G O E S. i Don 24 Juny, de Nominatie gemaakt.
THOLEN. 1 Den 13 Mey, de Nominatie gemaakt.
VLISSING EN. ! Den 15 April, de Nominatiegemaakt. VEER E. Den 10 December, dé Nominatie : gemaakt: wordende ook deeze allé 1 ter Verkiezing aan den Prins ErflJladhouder gezonden.



g$v a c a n' t i e n','1
Iyoor de refpcBUve Rechtbanken in den Jaave 1786.
1MIDDELBURG. Beg. den ao Dee. i7?6. Eind. 9 Jan 1787. I B«g. den a April 1787. E<"d 17 April.
IBeg. den 2; Mey. Eind f'juny
Beg. den 18 luly. Eind. 4Septcmb.
Beg. den ipDecemb. Eind. 9 Jan. 178?. j 2 I E R I K 2 E E. Beg. den *o Dec. 17S6. Eind 11 Jan. 1787. jj Beg. den 4 April 1787. Eind- 2$ April. 1 1 Beg. den aj Mey. Eind. 11 juny.
Beg. den 43 July. Eind. loSeptemb.
Beg, den igDecemb. Eind. 9 Jan. 1738,
G O E S.
Beg. den 18 Dee. 17^. Eind. 8 Tan 1787. j
| Beg. den 23 Maart 1787. Eind ij April.
\ Beg, den 2f Mey. Eind. 8 juny.
j Beg. den 43 July. Eind 1 September |
| Beg. den 17 Decemb. Eind. 7 jan. 17S8. jj
P« ? t> VACANTIEN, *j



m A C A N T I E uM
ft refpeclive Rechtbanken I in den Jaare 1787.
T II O L E N.
Beg den ,7Dec.17S9. Eind 7 jan. 1787' B g denj6l E;nd f
| VLISSINGEN J»
|.B«g. den rpDec. 1789. Eind. oTan , §
■»*.*a;,Ap,iL Ei„d I?A7^
1 Beg. den ti Mey. Ein^ 7 P
V E E R E. | Beg, den22Dee. I786t EimJ - Beg. den .6 Feb, ^ Eind Beg. den 6 April. Eind. 17 April. '
den 1 july. Eind. s JU\y.
Beg. den a7 July. Eind. 4Sepre«b.
'I? C c ^ 4



AANWYZINGE H
DER
HOOGTYDEN.
van den Jaare 1787 tot 1800.
IJaaren 1787.'
§1733. 173.9. 1790. 1791. 1792.
1793. 1794. 1795. 1790.
17971798.1799. 1800.
Vajlen-A. .
20 Febr. 5 Febr. 24 Febr.
16 Febr.* 8 Maart.
20 Febr. 12 Febr. 4 Maart.
17 Febr. 8 Febr.
28 Febr. 20 Febr. 4 Febr. 24 Febr.
~jrw.a
Daasfch.
8 April
23 Maart 12 April
4 April
24 April 8 April
31 Maart 20 April
5 April 27 Maan 16 April
8 April 24 Maart 12 Aprii
Plnxter.
27 Mey.
11 Mey. ■ 31 Mey. { 23 Mey. 2
12 Juny. 27'Mey. | 19 Mey. j
8Juny. \ 24'Mey. 15 Mey.
4juny. 27 Mey. 12 Mey. 31 Mey.
J



j? MIDDELBURG. 4
j morgens Uu. i Jan. half i Febr. 21 Dito. half, 16 Maart, i April, half ! i Mey, Juny en '
July. i A"g. half * i Scpt. fi , 15 Dito. half r
i 22 Oclob. (,
i Nov. half ; 1 Dec. half 7
NB. ByhetOpel Sluiten dt r
' Poorten wordt ooi, ' de Boom of Ketting aan de Haven geopend en gefloten.
«eHotetren dM A™<k wor goed I totjoSept ten "n ,npUur*» ™ I April 1
Avonds Uur. Ij ? ijan. (ju. over4 I 5 15 Dito. q. voor 5 f ) iFebr. 5 5 15 Dito. q. over 5 > 1 Maart. 6 15 Dito. q. over 6 1 April. q. voor 7 j 15 Dito. q. over 7 iMcy. g f
15 Dito. q. over 8 I. 1 Jun.&Jul.hf.o ïf 1 Aug. 8 g
15 Dito. half 8 II 1 Scpt. 7 Ij
15 Dito. half 7 I 1 Oer. 6 f
[5 Dito. half 6 |f iNov. 5 I
20 Dito. half 5 | 15 Dec. zt f



2^ Openen en Sluiten der Poorten te^J » ZIERIKZEE. «I De Land-Poorten.
,s Morgens Uur.
January. 5
February. 5
Maart. 4
April. 4
Mey-Aug. 3
Septemb. 4
Octóber. 4
, November. 5
» December. 5
T De Hoofd of Zee - Poort.
's Morgens uur.
January. 6
February. 5
Maart. 5
April. 4
Mey-Aug. 3
September. 4
October. 4
November. 6
, , December. 6
OpcnenM
■ 11 1 irT***) tr£\
s Avonds Uur.
January. 8
February. 8 j
Maart. 9
April. 9
Mey-Aug. 10
September. 9
üétober. 9
November. 8 J
December. 8 ||
\ s Avonas uur.
January. 8
February. 9
Maart. - 9 j
April. 9 I
Mey-Aug. 10 |
September. 9
Ociober. 9
November. 8
December. 8 ,



EJJOpenen en Sluiten der Poorten ie<^ || G O E S. ^
Ul foouen worden des Avonds I voor goed geflooten. Van den eer- i «en Apn] tot den eerden Odrober I ten n Uure; van den eerften Oc- i wber tot den eerften April ten 10 I Uure. , I
.^y OpenenQ
s Morgens Uur. i January. 6 i February. 5 ! 1 Maart. 4 1 April. half 4 Mey, Juny en July. 3 1 1 Aug. half 4 1 September. 4 > 1 Oftober. 5 { 1 Nov. en Dec. 6
NB. By het Ope-\
• nen en Sluiten der \ 1 Poorten, wordt ook, de Boom aan de( Haven geflooten. I
'j Avonds Uur. 1 January. 5 1 February. 6 1 Maart. 7 16 Dito. half 8 1 April. 8 Mey, Juny j en July. 9 1 Aug. half 9 J 16 Dito. 8 I
1 Sept. half 8 i \ .6 Dito. 7 q
1 Odob. half 7 jf 6 Dito. 6 1 Nov. half 6 1 Dec. 5



^Openen en Sluiten der Poorten te'' sf T II O L E N. (
«jp cieetc bovemtaande Uuren worden de .1 Poorten voor goed geflooten; alleen de Water- I Poort, blyft des Avonds open tot XoUure, i ! die dan ook toor goed fluit» 3: r Order
I's Morgens Uur. i January. 7 1 Febr. half 7 15 Dito. 6 i Maart, half 6 ,. 15 Dito. 5 I 1 April, half 5 15 Dito. 4 I 1 Mey. half 4 I 15 Dito. 3 9 1 Juny cn July. 3 i 1 Aug. 'half 4 15 Dito. 4 1 Sept. half 5 15 Dito. ^ 1 Oétob. half 6 15 D;to. 6 1 Nov. half 7 15 Dito. 7 1 December. 7
's Avonds Uur. j
1 January. 4 j
1 Febr. halfs | 15 Dito. 5 |
i Maart, half ó 15 Dito. 6
1 April, half 7 15 Dito. 7
1 Mey. half 8 15 Dito. 8 1
1 Juny en July. 9 f]
1 AugufhVs. 8 SI 15 Dito. half 8 ]|
1 Septemb. 7 15 Dito. half 7
1 October. 6 15 Dito. half 6 j
1 Novemb. 5 j [5 Dito. half 5
1 Oecember. 4 1



|^ Order op het Luyden der Fook - Kmk » %' VLISSINGEN. '
(s morgens Luiu geen Poort - Klok wordeaae de Poor Ij ten omrent Zon I »e - Opgang geöN pend.
\
1-«e Poorten warden dei Avonds voor goed «. I ^linApï' t0.tJ*oS,£ ten IO Uur., £? I „ Wn 8^8" ïeder p«*«» voor een Sruyvé? 4 >i*nen komen. 0^
' s Avonds Uur.
, i Jan. qu.ovei'4
- i.SDito.qu.voois iFebr. 5 15 Dito. qu.over ï ! 1 Maart. 6 |
15 Dito. qu.overö 1 A;)ri].qu.vooi7 ifïDito. qu.over 7 \ 1 Mey. 8 j
r5Dito.qu4over8 J ijun.&juïihf.p § r Aug. e «
15 Dito. halfs 1 Scpt. 7
15 Dito. half7 1 Oélober. 6
15 Dito. half 6 rNov. 5 J
K>Dito. halfs
rsDec. a



* -4»sgte-«—f
i^Order op het Luvden der Poort-Klok<J 1 te VEE RE. (
s Morgens Uur. i January. 5
15 Febr. half 5 1 Maart. 4 1 April» half 4 1 Mey. 3 Juny en July. 3 1 Aug. half 4 ï Sept. 4 1 Oct. half 5
Nov. en Dec. 5
De Poorten worden des Avonds voor goed geflooten, ten 10 Uure. jj
'j Avonds Uur.
1 January. 5 15 Febr. halfö
1 Maart. 6 15 Dito. half 7
1 April. 7 15 Dito. half 8
I Mey. 8 15 Dito. halfo
Juny en July h. 9
1 Ausullus. 8 | 15 Dito. half 8 |
1 Septemb. ■ 7 1 15 Dito. half7
1 Oétober. 6 | 15 Dito. half6 9
iNov.cn Dec. 5 |



] SPECIE.TAFELEN
VAN 2EEUWSCHE
HALVE RYXDAALDERS,
tot4 Schelf. 5 Gr. of iGJ. 6St. 8 P. van i tot 40 Stuks.
i QUART RYXDAALDERS,
tot 2 Sch. 2} Gr. of 13 St. en 4 Pen. van 1 tot 40 Stuks.
AGTSTE RYXDAALDERS* ;
tot 1 Sch. j$ Gr. of6 St. en ioPen. ' van 1 tot 40 Stuks.
Alle Uitgereekend >c£.tf.%. en Guld. St. Penn.
A



j Dceze SPECIE-TAFELEN [ zyn zoo naauwkeurigGecorrigeerd, | dat 'er geen Cyffer-Fout in gevon- j' | den wordt: waar van de Gelbruikers | I kunnen verzekerd zyn. I



P SPECIE-TAFEL
| VAN ZEEUWSCHE »
[HALVE HYXDAALDERS i tut 4 Sch. 5 Gr. ofi Gl. (5 St. 8 Pen.' I
uitgereckend by »
& i> $ Gl.St.R I
I halve R. 14 5 ij ój 8 1
j:—: \ \ 1
t 1 10 11 9l95~Ë
0—*—~ 1 15 4 iop f
jo-" J 19 9 1118 8 f
"zzz 2üJJl ^ "Lll g: l % 5 ■ ï? IfT f
x4- 3 ij 10 18 1 ï5-_ 3 öi 3 1917 8 | f0 3 jio! 8 21 4 , 1
^ A 2 Zeeuwfcheï»*



ff^Zecuwfehe Halve Rï^daalders ,jQJ V, tot 4 Sch. 5 Gr. ofiGI. 6 Sr. 8 Pen. (
f HalveR. % GI. St. P.
!lt 19 4 3 li 25 3 »
20 48 4 26 10 — I
21 4 12 9 27 16 8
22 4 17 2 29 3 —
124 5 6-— 31 16——
25 5 10 5 33 o 8
26 ■ 5 14 10 34 9 ——
Ib 27 1 5 19 3 35 15 « i
? 28 ! 6 3 8372 |
f 29 ! 681 38 8 8 Q
i 30 1 6 12 6 39 15
3I j 6 16 11 4J 18
33 -I '7 5 9 43 14 8
f 34 7 10 2 45 1
I 35 j 7 14 7 46 7 8
I 3^ :7 19 47 14 —
| 37 8 3 5 49 8
l 38 8 7 10 50 7
!{ 39 8 12 3 51 13 8
J. 4o 1 8 16 8 53 !— I
1^ SPECIE-Ö
I



3 3 P E cf^\~^f^^
VAN ZEEUWSCIIE *A
IQUART RYXDAALDERS, tot 2 bchell. 2} Gr. of 13 St. 4 Pen. Uitgereekend by
& 8 $ Gl.St.P.
jqdartR.^ 2 X _I3;
! 1—i 5 5r 1 6 8
;—— 6 7i x 19! 12
4- !3ro a-jg
•f ■ n | 3 61 4 i
6 —n 3r 3 19! 8 J
3 17 8r 5 6,-1
9 19 5 19 4 II
Iü — 1 ^ i j 6 I2! 8 M
11 1 4 3ïj 7 5-12
12 1661 7 I9 ,
iji-H x 8 8| 8 ia| 4 ,
ff 1 101\ 9 5 8 ,
lf I 13 i£ 9 I8[i2
t0 I 15 4 IO 12 .
c7—'—- 1 17, óf 11 5! 4 cö 1 19 9 11 x8j 8
A 3 Zeeu\vfche?£j



g£ ffi . bui ®^£==—atJJ
jQZceuwfcheQuart Ryxdaaloers o © rot 2 Sch. 2| Gr. of 13 St. 4 Pen. fa
|QuartR.<££«, Gl.ScP.j
I0 2 1 tIj 12 11 I2
20 242 13 5 —
21 2 6 4| 13 18 4
22 287 14 11 8
23 2 10 91 15 4 12
24 2 13 — 1-5 18
25 2 rs 2^ 16 11 4
26 2 <7 5 17 4 8
§07 o 19 71 ' i" 17 12
28 3 1 io2 18 11 fi
29 3 A % 19. 4 4 «
30 363 19 17 8
31 3 8 5j 20 10 12^
32 3 10 8 21 4 —
33 3 12 io| 21 17 4
34- * 3 15 1 22 io 8
135 " 3 17 3ï ï3 3 12
36 3 19 6 23 17
37 4 1 8§ 24 10 4
38 4 3 11 25 3 8 [
j 39 4 6 i§ 25 16 12 j
«£40. 484 26 10 ?*j



^^^.-^^H^ift
Q SP E CIE-ïAFEL
VAN ZEEUWSCHE fcf
AGSTE RYXDAALDERS, tot iSch. ij Gr. of 6 St. ioPen.'
» Uitscreckend by
„ ,de 8 % GI.S.P.
*x»gnci\. I i£ — 6 IO j|
a _ o i| _ T3 4 u
3" 1 3 3$ — 19 14 f
4~~ 4 5 1 6 8 I
5 —«. 5 6£ 1 13 2 1
6 ~ — 6 71 1 19 12 f!
7 7 84 2 6 ()f
8 * 8 10 2 r3 — 1 1
9 7* 9 ni 2 r.9 10
110—; X1 i 3:-6 4 *
II 12 if 3 12 14
10 r3»3 3 t9 8
13 ^— I4 4| 4 6, 2
14 15 5| 4 t2 r2
16 6| 4 19 6
16 , IJr g 56—
jg 18 94 5 ca 10 -
?ii 10 ioi I 5 t9 4,3
nUa «0%Sr—i—



jf^Zecuwiche Agste R'yxdaalders,^ Tg tot iSch. if Gr. of óSt. ioPen. fet
( AgftcR.^tf & GI.S.P. UI
119 . 1 — 114 6 5 14 jj
20' 12 1 6 T2 8 f
21 ■ 1 3 2| 6 ty 2
22 1 i 4 3i 7 5 12 {'
23 ^ l 5 41 • 7 .12 6 !
24- 166 7 19 _
25 1 7 74 8 5 10 !
• » 26— 1 8 8i, 8 12 4 jj,
«28 — 1 10 n 9 5 8 li
v 29 i 12 J 9 12 2 Tjp
I 30 1 13 ii- 9 18 12
I 31 —- i; 14 2! iq 5 6
| 32 1 15 4 10 12 —
133 1 16 5$ 10 18 10
34- ï 17 6f «■ 5 4 '
35' — 1 18 7} 11 IX 14
I3Ó. J 1 19 p n 18 8
37 1 2 — I0| 12 5 2
38- J 2 i Hj 12 ii 12
« 39 '2 3 4 12 18 6
1540— < 2 4 2 13 5 —Mt



5 S P E C I E - T A F E L ^
| VAN KLEENE ZeEUWSCHE M
chd-specien
Als een bygevoegd Payement ' tot den
! ZEEÖWSCUEN RYXDAALDER. Uitgerekend by
U <£{$ « GJ.S.P. ;
9 2 r9fio
—12 14 3 i2i4 i
l| J x3 3 3 l9 8|
3-1. f T4 4? 4 6 2 |
l|. JZjS ff 41212
1 "I 9* 5 12 10
j. ^ 1 — n4 6 5 r4
d 1 2 * 6b8
Efcsz ï 3 ?! $19 2
„1 4 35 7 5 12
5 : 1 5 4i 12 6
3* 1 8 / Sil s/ial 4 j.
! a5 specie-^



©SPECIE-TAFEL van kleeneÊ
|| Zeeüwschb GELD - SPECIËN. } <£8.i Gl.S.P. I
I3#Ryxd. is i 9! 9f 8 18 i4
31 i io ii 9 5 8
3f , I 12 ? 9 12 2
3| 1 i 13 ï5 9 18 i2
3f , l 14 2| 10 5 6
4f j i 16 5? 10 18 i°
44 — I 17' 6è 11 5 4
4ï 1 I i-8 74 11 11 14
4| . i ,9 9 n rg 8 ê
4t 2 -- io? 12 5 2 I
j 4Ï 2 1 12 ii 12 I
4$ 2 3 4 12 18 6
I Si 2 5 3f 13 11 l°
1 5? 2 £ 4I 13 ïs 4
I 5i- 275+ 14 4 14
55 2 8 7 I4 11 8
5f 2 9 8| 14 18 2
$\ 2 10 9h 15 4 12 .
si 2 11 i°4\ 15 11 6
6| 2 14 li! 16 4 10
6\—• - 2 .15 2|j 16 11 4
I cf ■■ 2 ic 3il j 16)17 14^



—
f<S P E CIE -TA FEL van kleeneS Zeeuvvsche GELD-SPECIËN, jf
rZ S & G1.S.P.
f 62 Ryxd. i.< 2 f7 5 17 4i 8
6| 2 18 6f 17 ir 2 :
J| 2 *9 7ê U7 17 12
6f 3 -- 8^ 18 4 6 I
K$ 3 2 ix^ ji8 17 xo
Ef ~ 3 4 ^ J9 4 4 ■
ll 3 5 i| [19 xo 14 ■
ll ~ 363 tip 17 8 '
ft 3 7 4ï po 4 2i|
n '3 8 5a |20 IO i2K
7|- ■ 3 9 6| |2o 17 6 '
bf 3 II 94 2i|io 10
3 12; IO| 21 17 4
8| _ 3 13 H| 22 3 14
|| 3 15 I 22 io' 8
u| 3 Iöj 2j. 122! 17 2
8| 3 ^| 3± 23| 3 I2
8| . 3 18i 4I 23-10 6^
9| • 4 -- 7* 24! 3 10
9f 4 1 8| j24jio 4
ij 4 2 9| 24 16 14
9ï , j 4 3'n I25I 3 B*,^



ISPECIE-TAFEL van kleene? Zeeuwsciie GELD - SPECIËN. { e£ i? $ GLS.P. j 9| Ryxd. is 4 5 |j 25 ic 2 { 9| 4 6 ii 25 12 j
9t 4 7 2| 2< 3 ö
iO| 4 9 5i 26 l6 IQ
to| 4 IO( 6i 27 3 4
[°ï 4 " 7? 27 9 14
Cof' 4 12 9 27 16 '6
[C| 4 i3.IC4 2§ 3 2 i
fcio| 4 14 n§ 28 9 12 1
■S I0£~ 1 4 Hól 4 28 10 6 U
NOTITIE^



ï n IgnlvoordcMinuten van Huur- é R en Pagt - Contrasten van
Huizen, Landen enz., te bctaalen by de Huurders, naar het beloop van de Huur, volgens een of meer\ der faaren. qj /
; Beneden de50Gl.,2eff. van fo'. \ 50 GI. en daar bov. Zes. van fo - 4 100 Gl. en daar bov. Zeg, van fo - 6 200 Gl. en daar bov. Zeg. van ƒ o - I2 400 Gl. en daar bov. Zeg. van fi - 0 ) 600 Gl. en daar bov. Ze2. van ƒ 1 - 10 J | J- eZjgels voor beloop van grooter f ; f Sommen, te yinden in Art. 38. van ff 1 de Ordonnantie. ff
Voorde Pagt-Cee/en van Lalden I loopt het Zegel niet bov. de 3 GI Sm 1 vooreen 7W, Van 7 Jaaren; anders : te vermeerderen voor eiken Termyn.
De Verhuurders moeten een ^hebben van 6 St., ZOo de Huur 100GI. of daar bov. bedraagt, anders van2of4Stmv.,Zooalsde^.Zyn!
J Ot Continuatie van //««r óf Uyergfic, van een ffcdcclte van « c fen, is een Niemv Zegel noodig (5



Ê^NOTITIE van 't KLEINZEGEL.( 1 Rekeningen van Boedels, Gildens of andere Gemeene Adminiftratiën, van Reederyën van Scheepen en Compagnie/:happen van 'Negotie, te Bezegelen : wanneer den Ontfahg bedraagt.* iooGl. en daar bov. Zeg. van ƒ o - 8 300GI. en daar bov. Zeg. van ƒ o - 18 600GI. en daar bov. Zeg. van/i - 4 ioooGl. en daar bov. Zeg.van ƒ i - ió De Zegels voor grootere .Sommen bepaald in Art. 39 van de Ordonnant.
Duplicaaten voor de Geïntresfeerdens, volft'aan met een vierde van liet Zegel der Rekeningen, mits niet beneden de 4 Stuivers.
Alle Rekeningen, Declaratien, of de Ouitantien, dienende in plaats van Rekeningen, aan Debiteuren, birfncn of buiten 's Lands, wanneer 50 Gulden en daar boven bedraagen, een Zegel van 4 Stuivers.
IRekeningen met de Ordonnantiën tot betaalingen, aan de Ooft- oïlVeft-1 Comp. te bezeg., wanneer bedraagt. $ I j joGl. en daar bov. Zeg.v, 4 en 8Sr. \ £_> 300GI. en daar bov. Zeg.v. 4 en isSt.^
Sk. r*V. ==-4 E~*£Mk«fea_n_l__^l?S M



©NOTITIE VAN^T^LEmZEGFr'i | óooGl. en daar bov. Zeg.v. 4 en iöSr' ioooGl. en daar bov. Zeg.v. 4 en o0s- * ! floooGI. en daar bov. Zeg.v. 4 en 24St.'
3000G. en daar bov. Zeg.v. 4 en 36St. . 4000G . en daar bov. Zeg.v. 4 en 48SC 1 6000GJ. en daar bov. Zeg.v. 4 en 6oSt ( Contradien, Koop-Condiiien , Bellekken oj Aanneemingen van Werken enz., volgens den Inhoud der I bommen. gt : Beneden de 300 Gl. Zeg. van fo - 8' ! 300 G. cn daar bov. Zeg. van ƒ o -12 J 600 Gl. en daar bov. Zeg. van ƒ o -16 f „•nT ZO(\vei-volgens,. "aar Aanwy- \ zing van de vorenftaande dus ± ètcekende tweede Colora. • Ondarhandfche-Borgtogten; Pol. machten, Verklaaringen 0f Atteflatien; voorts alderhande ASlens of I 1T-f f 9 §een bePaaWe Somme
Biljetten van /Sy£0<p Ferhuu- j £gevan Huizen, Pakhuizen, ZolZ f\ fWlfriQÏÏZ-> moete» zyn op ] t



^p—i-j—jggg jggffl
JJN0TIT1E VAN 'T KLEINZEGEL.gj
en by elke Veranderinge der Bekendmaaldngen vernieuwd worden.
Tot Tranfportan van Obligatien, op het Land enz., een Zegel te gebruiken van i Stuivers voor elke honderd Ponden Vlaams , en worden de Quitantien van gekogte Obligatten , ten aanzien van 'c Zegel i voor Tranfporten gehouden.
Tot alle Begravenisfcn, zoo in de
§Steden als ten platten Lande word J vereifcht, e*cn Zegel van 30 Stuivers, doch voor die, welke op \Quokieri 1 van het Familie - Geld, zyn aangegeflagen op f 500 - o moet zyn een 1 Zegel van ƒ 3 - o - op 1000 een « van ƒ 6 - o - o.
En met iedere Verhooginge van ƒ 500 - o - o eene vermeerdering van ƒ 3 - o - o.
Tot Onderhand Wie Qbligatien,., , droog e Wis fels , of Asfignatien, als s ; \ ook Quitantien van Huishuur, be-J CJhoort geert ZegeU \



ZEELANDS C H R Q N Y K
V E R K Ö A T.
O F
TIENDE DEEL.






y^*" TWETnr m.__|t^i
Ö CHRONYK VERKORT. 1040 'B ■
[ Fan de Wapenoefenende Gildens of Schuttel-yen. Praag. Wat zyn de Schut teryenl 4ntw. Het zyn Broederfchappen die zig Jiier en elders, van ouds, j zoo in de Steden als op het platteland vereenigden, om den nuttigen vvapeniiandel met onderling vermaak en naaryvertc beoeffenen. Zybeftonden uit lieden, die onder hunne 9 medeburgers, tot in hunnen af$ komtt. toe ■, ter goeder naam en faam | f m°eften ftaan, en een voorbeeldig j en Godvruchtig leven leiden : zig als zoodanig vol mannen moed, met Eede verbindende, en bereid en afgericht zynde, om. voor die Burgermaatfcbappy, waar toe zy behoorden, en ter befcherming van der! zelver bezittingen, voorrechten, en ' wat hun dierbaar en heilig was, den Kryg te voeres?: dienende al verder i om alle buiten- en binnenlands ge? * weid met vrucht te keer, te gaan. ; LZzz % "Fraap.£»



pjio^o ZEELANDS w Praag, Wierden zy ook in de gcI legenbeid gefield, om deeze verkree1 geüc bekwaamheden, ten nutte van 1 jj het algemeen te gebruiken? Ij Anlw. De aloude Graven en HerI togen , Heeren dezer Nederlanden, I gebruikten deeze Schutters,, om met I ben ten Oorloge te trekken; daar I toe gewapend zynde met Bogen , Py1 len en Rondasfen, hebbende ieder I I san hun hoofd, hunne Hopmannen, <JL en verzamelende ieder onder hun |< M byzondej- Vaandel of Banier, waar | |jv aan elk zyn hoefilag of quartier was V kennende., Weshaivcn deeze Schut- ' teryen, ais uitgemaakt wordende, door in den Wapenhandel geöeffende Ingczeetenen, met recht mogen aangemerkt vvorden, als de geregelde Krygsbenden van den voprmaaligcn * ty.d; welker piikkelfpoor ter waare i I dapperlieid was, de belangryke ver- j *l (lediging van hun zeiven en van j $ hïinnp Medeburgeren: vr'y wat naJj tuurlykér', dan eene verncederende 0\ B ' Soldy,t:



^ * CHRONYK VERKORT. iP5r£ iSoïdy, waar voor men zich alom, fin de taatei' Eeuwen,, gehuurde • Helden hceic weeten te ver;chaiïe;i. ' Vraag. Waren deeze Broed^r{ fcbappen behalven van eene Buri gedyke, ook niet van eene Gods|: dicnüVge in Helling? l Antw. Het blykt in alle opzigtcn, j |' dat op hunne oorfpronkeiyke inrichhing, de chrifteiyke GodsJienft,
zoo als dezelve in die dagen wind !| j> géocfFend, eenen aanmcrkelyken in- m f Vloed had, zynde de beyvering, bef fclierming, en voortplanting van den- $8 izelven-, een hunner eerfte plichten, jf fNiet alleen waren deeze Broeder- I Ilclnppen eenen Heilig' toegewyd, die ij 1 zy tot hunnen Patroon verkozen: !| |niaar zy hadden hunne byzondere ]| j'Autaren in de Kerken hum .er' M- | frochie; waarop zy ten hiaten,kos- J [ten, dagciyks den'dienit lieten ver- I IridKen, en welke zy op gezette' tyIden, met eenen luiileryfccn om nelgang, en ilaatige kerkplechtigheid & ) Zzz 3 gew >on»*J
I



jgi05« ZEELANDS f
Y gewoon waren te bezoeken: gelyk' zulks hier voren nopens de Gilden in 't algemeen, bereids met een woord is aangeflipt. Men weet ook hoe dat veele durende Nederlanders deel naamen, in den zoo veele jaaren lang gevoerden heiligen Oorlog, en Kruisvaart, paar het Ooiten; tegen de ongeloovige Turken in Afia, om hen uit het Heilige Land te dryven, 't Is een ieder bekend, welk | \ eene fchkterende rol de Burgers van §1 Haarlem in die Oorlogen, by de in' ? neeming van Damia';en gefpeeld hebben. Is het dan ook niet allerwaarlchynelyklt, dat veelen deezer Broederfchappen, uit die toenmaals algemeene drift tor de Heilig Kruisvaart, die gantfeh Europa bezielde, zyn geboren? En word zulks niet hieruit beveiligt, dat meed alle deeze Schutteryen in de Nederlanden het Wapen van Jeruialem, in hunne banieren, en op hunne fchilP. den voerden ?
ïy PraagJ



Ö CHRONYK VERKORT. 1053 £J ► Praag. Hoedanig is dit wapen? é Autw. Het blazoen van het zelve is een groot gouden (taande Kruis, op een rood veld, in de hoeken omringd van vier kleiner (taande gouden kruisfen : zomwylen werdt dit wapen ook gevoerd, met een wit veld, en vyf roode kruisfen zoo als I daar even zyn befchreeven.
Praag. Behoorden tot d^eze Broederfchappen wel eer geene Vrou-
- Antw. Men moet hier op met ff P eenige uitzondering antwoorden : « voor zoo ver deeze Broederfcbap- f < pen een oogmerk van devotie had- I I den, Ronden zy mogelyk met an- f j dere feculiere gemeinfchappen, en I Ordens van dien tyd gelyk. vvaer in f zich mannen en vrouwen bevonden: I I althans men vind onder de oude f I Documentenen Befcheiden, van het f St. Sebaltiaaas of Handboogen IL f | alhier te Middelburg, een oud boeks- | l^ken, 't welk op zyn Tytel een Leg- & Z.zz 4 gcr^J



&K* "'3tt2g« *rZ£%
E^ro?4 ZEE LANDS £J 1 ger genoemd werd, waarin hier en | daar, eenige Artykelen ter gedachtenisfe, in 't iaar 1542 zyn te boek gedagen; onder welke 'de navoli gende aanteekening, op een der bladI zyden, boven aan hebbende, het
Igemelde jaartal 1542, voorkomt. Dit zyn de Gylde- Broeders en Gilde - Zufters van Devoeyen van Sinte Se'baltiaans Gilde. Eerft: I
Frans Adriaanz. ons oudt Cnape. Janneken Havelocs. Cornelie Jan Mengacrts. 'Maryken Laureys Peyrfen. Leyine Meeflers Lanekarts. Jufrouwe Marie Crabels.
Waaruit althans met zekerheid fchynt te blyken, dat tot die Confrérie te dier tyd vrouwen behoord A hebben. |L £5 Vraagt



J CHRONYK-VERKORT. 1055.73 Vraag. Door wie en by wat gele- & genheid zyn deeze Schutterycn in de Nederlanden opgericht ?
Antw. De wapenhandel, als nuttig en noodzaakelyk, en in alle gelegenheden kunnende te pas komen, heeft natuurlyk, zoo dra in deeze landen eenige lieden het juk der Vafallage in bevoorrechte fteden en plaatfen ontdoken waaren, en hunne eigene waardy begonden te voelen, de zulken opgewekt, om zich ge- fa zeldfchappelykerwyze, en om ftryd, ff daar in te oefFenen, ten einde dj <fjj wedergekreegene rechten van het Menfchdom, hunne Vryheid, Haartfteden en Altaaren, te kunnen ver.dedigen; en by de grondvelHng deezer Burgerftaaten , zag denkelyk derzelvcr Politie, daarin noch gevaar noch ongeoorloofdheid, en het aanhetkwaadegevveeten, van kleine overheerfchers der volgende tyden over, om hier omtrent zwaarmoediger denkbeelden te voeden. Wcs- A ► Zzz 5 halven^Jf
ne.



R40S6 ZEE LANDS
« halven men niet tegen waarfchyne- Ê Iykheid handelt met ie oordeelen, dat deeze Schut- O effenaars, zich zelve al zeer vroeg en naar eigen goedvinden, Gezeld'chappelyk in de fteden en dorpen hebben by een gevoegd Maar men kan anders, met den Heer van Lom in zyne befchryving der Stad Lier, wel in 't inidde brengen: dat de oude Heeren ,
!Hertogen , en Graaven deezer Lan- j den. zoo wel als de Magiftraaten ( der Steden , ziende hoe d,- 'ingezee- 1 tenen, zig in tyd van Vrede oef- S fenden , in het lchieten met Pyl en Boog, en dat zulke oeffeningen, zeer tot 'sLandi befcherming waren ftrekkende, op verzoek en voordracht 1 der bede Burgeren deeze Schutte| ryen als bezwoorene Bioedcrfchap-
I pen hebben ingefteld, en een meer
J beftendig weezen gegeeven; beftaan- 'i
II de dezelve uit de keur, en uitaele-f Ij zene bloem der manfehappen: waar-1 B^om in de meeft Volkryke fteden deezer
Lan-ft



CHRONYK VERKORT. 1057^5 lEar.den, by de eerfte inveftituure faf j deezer Gilden, dezelve met Hechts j ■ veertig, en in mindere plaatfen aileen met vier-en-twintig man voltal- j lig waaien. Deeze wierden, op'j : zekere voorwaarden, en vrydomraen, tot zodanig eene Broederfcbap aangenomen, en vrye Schuttets, ook *wel Erfïchutters genoemd.
Vraag. Gaf toen bet behoren tot deeze Broederfchappen , den Leden .„derzelven niet eenig aanzien? Jk Anzw. Voorzeker ja! wa.it Land f| heeren, Vorften en Potentaten re- \ f kenden het zig geene vernedering, I als Schutters in deeze Confrerien, nevens Ambacht- en neering doende I Burgers te worden opgefchreven, en bedrvvige Leden van' hunne Schutoeffeningen te zyn: De Schutters mogten zig met eene eenvormige afgemonfterde klederdracht, en deftige Tabbaarden van de,overige Burgers uitzonderen, ook zelfs in Landen en Steden, waarin dergelyke on- « !E trt der-£j IB (Sa11'" wJKafiaw' 1 ^k^t



U$ ffig a»-;^^^ j
£^1058 ZEEL AND S
dcrfcheidcnde eenvormige drachten ten ftrengfte verboden waren ; zy mochten geharnaft gaan, en lange Mesten of Degens draagen; 't welk toen ter tyd een blyk was van byzonder vertrouwen, als wordende aan de gemeene Ingezeetencn in geenendeelen toegedaan. Voorts werd hen veroorloofd, met hunne volle wapens, PyJen, Bogen en Schilden, van de eene ftad naar de andere ten (L fehierfpeelc op te trekken : wordende 1 « zelfs in het draagen der koften daar 5 I f toe, door de Migiftraatcn der Stee- ^ den, en door 'sLandsheeren onder- j fteund. Om kort te gaan , zy deel den fchier in alle her aanzien, en 1 rechten van den Adeldom, en We,r- 1. den als Edele Ridders geacht en Jj aangemerkt.
Vraag. Zedert wat tyden zyn | deeze Schutteryen in de Nederlanden | geveftigd geweeft? Antw. Dit is zeer moeilyk naauwA keurig te bepaalen. Zeker is het ? J £5 dat£



1 JJ^-H^
» CURÖNYK VERKORT. 1059^5 'dat zy oudér zyn , dan de oudfte be- feï kendéHandveften en Voorrecht-brievèn, hen door de Hertogen Graven, en oude Heeren van het Land gefchorken: vermits die allen de reeds aanweezigheid deezer Sch'. tteryen, vooraf, onderftellen; en het fchynt weinig tegenfpraak onderhevig, wanneer men hen fchier zoo oud re- , . kend, als de geregelde Magiftratureh en Politie der fteden zelve. In de hiervoren aangehaalde befchry- at ving van Lier, door van Lom, vind |f men althans, dat de Schutters van S'l Idczcr Stad reeds in 't jaar 1212 ten joorlog trokken met Hertog Jan den I. als by cle ftad Luik belegerde, en dezelve op Hemelvaartsdag van dat jaar ftormenderhand innam; wordende die van Lier, uit erkentenis van de -betoonde bravoere deezer Schutters, in 't jaar 1,213» door gei melden Hersog befchonken met het Ifcferoote Privilegie van den vryen Tol lldoor geheel BraLaud. Dan men moet &



§5 «^3 f
£^1060 ZEELANDS £"$ ! wel in aanmerking neemen, dat wan- 8 neer men van zulk eene oudheid der I Schutreryen fpreekt, zulks alleen kan betrekking hebben, tot die van de | Handboog en Voetboog: want de Kolveniers of Conf'rerie'n van de Busfe, zyn ongctwyffcld in laater tyd, te wceten naa de uitvinding van bet Buskruid, eerll voor den dag geko- | men, wordende van hun niet veel vroeger, dan tenhalven de vyfdcnde I
§Eeuw, of omtrent de jaaren 1470 J gewag gemaakt. £ Praag. Waar in beftond het be- ^' dryf en oeffening deezer Broederichappen in Vredes tyd ?
Ahtft. Allefchietgeweeren ren oogmerk hebbende wel te treffen, en te raaken waarop men mikt; welks vaardigheid, gelyk meeft alle ande! ren, door oeffening word verkregen , zoo oeffende zig deeze Schutteï-yen met naat een doel of wie te fchie| ten: of ook wel naar eene zoo gejp naamde gaay of houten vogel, die fj JL> aanj^i



9 CHRONYK VERKORT. to6tO| 3 aan den boven top eener hooge ftaak W werd vaftgemaakr en opgericht. Deeze laatfte oeffeningen werden by uitzondering opfcliooten, en de andere die men naar een doel deed, werden Heulen genaamd. Gemelde opfcbooten werden gedaan, om daartoe geftelde zilveren- en tinnen pryzen, en als een jaarlyks feeft in de meefle Steden volvoerd : waarop niet zelden de grootfre Heekren, Graven, Hertogen en Konin-i i \ gen mede ichoten. || r Vraag. Hadden deeze Broeder- fil fchappen onder hen niet een Lid, 't welk zy Koning noemden ? •:Jniw. jz\ die het geluk of behendigheid had, de gaay of vogel af te I lchieten, zoo dat dezelve van de I Raak nederviel, was in zyne confrérie, Schatter Koning, geduurende dat Jaar, of tot zoo lang hy door een' j anderen, die op een volgend jaarlyks : ichietfpe] de gaay affchoot, vervangen werd. Zoodanig een Schutter- jk
Koning^J



rW2 ZEELANDS fi! « Koning werd, op veele piaatien, ? T door den Magiilraac, met een daarI toe afzonder'lyk voor banden zynde I kroon gekroond, en gewoonlyk met j een ruim gefchenkvan Eere Wyn en f Bier, mitsgaders vrydom van ImI pofitien, van Steden of 's Landshee{ ren wege begunstigd. Ten d.ezen t mag als iets zonderlings gemeld vvorI den, dat een voornaam gekroond I hooft en vvezentlyke Koning, in dee$L ze Landen de waardigheid van Schut- i f? ter Konina eenmaal is te beurte ge- j » vallen. Want als in de mcerge- S melde Stad Lier, ten jaare 1525» door die van de Busfe, naar oen vogel gefchoten werd , bevond t zig aldaar Kriftiern de len. Koning van Denemarken, die eene zufter van Keizer Karei den Melen, had getrouwd, en die een groot liefhebber van de Busfe was, welke, met de voornoemde Schutters naar denvogel i'cbietcnde, dezelve zoo wel I
&trof, dat hv afviel, waardoor de



CHRONYK VERKORT. 1063
(De^nlche Majeftcit dan ook hunnen Schutterkoning werd. Vraag. Wat is 'er nog verder aangaande deeze ichietfpelen aan te merken?
dntw. Dat zy, even gelyk ter zyner plaatfe van de Retrozynen ge' zegt is , hunne prachige Land uweeI len en Haagfpeelen hielden; waartoe ; zy, hier en daar, van de Graven ( en Hertogen Octrooy verzochten : I en dat deeze fpeelcn met ongemee; hen praaien flatie wierden volvoert); I ' wordende by zulk eene gelegenheid, i zomwylen vier .en meer Bodens; of Heranten, deftig en met eenerhan! den livery uitgedoR, van wegen zoodaanigeene Confrérie, die hètfchietifpelgaf, met knarten van uitnodiging aan de Broederfchappen rond gezonden. Men richte by dergelyke Festiviteiten deftige maakyden aan; Men deedt plechtige omgangen, onder hét flaan en fpeelen van Trommelen en Trompetten. DeMagiitraat , Aaaa - ver-£v



IKJio64 ZEE LANDS » verfcbéen in volle Staatie op deeze t I Feefteri, enonderfteundehunneSchutI ceryen, in degrootekoften, die daar ' | toe nodig waren : voorts verfchcenen | op deeze fpeelen, die van RethoI rica, zoo wel als de andere Schutterij Confreeren, en alles gefchiede in die | zelve vortn, als waar van ten opzigte I der Rethorykers tèr zyner piaatie, I een breedvoerig verfiag gedaan is. w Praag. Is het geeven dezer plechfli, tige fchietfpelcn nog in gebruik by de , || Schutteryen in de Nederlanden? §p 'Arifw. Hoe zeer, de meefte Schut- \ teryen, en byzonder in deeze ver-' éenigde Wingeweften, niet alle Gil-1 dens in groot verval geraakt zyn, zoo \ worden dezelve echter, in 't nabuu-j rig Vlaanderen en Braband, nog,t hier en 'daar, by hunne oude inflel- [ j, lingen en gebruiken gehandhaafd , I Althans de Schutterye van den Edeli ïcH Handboog alhier te Middelburg', , Ij he ft in deeze laadt verlorene y h é $ fmen dc eergenoten, om van onder- 1 tvj Rheideneff'
m * -«S è



v* -
I Vlaanderen%"ZflTr
derzelver geJeidbriévén met gen, waar van 'rï■ ! r 0mvan"og geene r vee ^ f"4^
met volJeftaatV? 2«eIede». een-
g«n en waarde C" RVZfn
i hom. ' naar de Gaay ge-
zen, waar tv >, ™1 gepaalde plaat- f
^ hadden de! Steden v^^'S 5*5'' in ben dezelve vee^ ^ ,anden' en «^
Huizen ene V(Saüeu2e^bouwen, boerende en W?i aa" hun tocbe-
Aaaa 2 • Ja



5w6 ZEEL AN DS £
In ft So zeer ontleend is, van I Blomhoven of Tuinen, die tot deeze Gebouwen en Erven behoorden : n!aa
f faden zin, zoo als men./pferfrtvaal I 't faam vergaderende hgchaamcn, waarin over zaaken hen aangaande geE ^TdbTeèsd en befloten word; Zoo 'w^n rfn deeze bet*e„is, in E,,!;c: 1 land alle vergaderingen, ma n<? I woord Co«rt benoemd', dat zoo veel , ilalsby ons Hof- betekent. En zoo • | preekt men ook hier te Wnde van j U het H->f, en de Hpvett van Jultitie,,,3 Ï het Hof der Staaten, het Leenhof I van Vlaanderen enz. ! JW- Hoeveel dergelyke Schutters Hoven zyn 'er nog heden te h Middelburg? en waar gelegen ? IjX"«« vindt 'er ald,cir nog| 1 wefkëlyk zooveel, als'er Schutter-j " ^ cLn 7vu- te wceten, drie:? ï W van den W f SA*n i to|€»' ^
Jj Edelen rueiioog, ot St. Jous, ^
' i'- '.TTt """^i'



CHRONYK VERKORT. 1067$% Vhet. Hof van de Edele Busfe, of der ; *
Kolveniers. Dat van de Handboog I fraat jegenswoordig, ' t einde de VlasI markt, dat van de Kruis of Voct! boog op de Balans, en dat van de ' Busfe, op Stads binnen - Cingel, tegen over de Langevyie Brug. Zy doen zig afzonderlyk op , (het eeifte, zoo als liet met zynen Toren zig laat zien, van deszelfs ruime binnenplein, en de twee anderen, l| met hunne voorgeevels aan 'sHee- i ï; ren ftr^at): in'de drie agter dit» ' deeltje gevoegde konftplaatjes', welke ra daartoe met vry veel naauwketuig- 1 heid, volgens de in deezen Zomer 9 naar 't 1'éeven gemaakte teekeningen, jj expres zyn vervaardigt. 11
Vradg. Zederr war tyd zyn deeze Confrerien, of Scbutteryen in Zeeland geveftigd geweeft ?
/}'iiw. Men rekend gewoonlyk, I • dat dezelve in deeze provincie meefl: ! zyn opgericht, omftreeks de jaaren j .1440, ten tyde van Hertog Philips \ i A a 8 a 3 van-^J
Ijj —*&w&< ■ 1 tiütg



JQio68 ZEELANDS £ « van Bourgondien, die Graaf van i Zeeland was, en die gelyk Reigersberg getuigd, ben tot BróedeffcTiapI pen maakte: maar hier tegen blyfc ! altoos deeze aanmerking' gelden , dat die Heeren veel meer de" Sehutj teiyen door hunne privilegiën bej veltigt, dan dezelve óorlpronklyk geformeert en opgericht hebben. Ook vind men, dat wanneer in den jaare j 1393, en dus fchier een halve eeuw
II vroeger, op een fchietfpel binnen ( • Doornik , de Schutteryen uit 48 on- . ' derfcheidene Steden genodigt en ver- ^ R'beenen waren , daaronder ook de Schutters van den Kruisboog, óf St. Joris van de Stad Veere Werden opgeteld; weshalvcn dezelve airede te deezer tyd in Zeeland hunne aanweezigbeid moeten gehad hebben. Vraag. Welke der drie Schutteryen zyn de oudfte of langft gevestigde in Zeeland?
Antw. Dac die van de Busfe of r Kolveniers de jongfte zyn, daar over | is\



q .CHRONYK VERKORT, ioöo^ I is hier noch elders eenig verfchil, Al-U gemeen worden de Schutteryen van Ï den Handboog als de oudfte gere- I kend, wyl ongetwyffeld de Handboom I een der oudfte en algemeen bekendfte J Wapentuigen is, zoo by befchaafde | I als wilde volkeren. De Heilige blaaI deren zelve toonen, op verfdieiden plaatzen, de hooge aloudheid van dit waapen aan, en de waereldlyke | gelchichten, vandevroegfte eeuwen £ geeven den Boog in de hand hunner , ï Helden als een geducht geweer, tot 1 het welk te behandelen byzondcre § I Mannen-kracht vereifcht Word. De f
groote Nederlandfcbe dichter Vondel | befchryft dit gebruik van pyi en Handboog gantfch eigenaartig, daar hy den Wildeman in zyne Lcev.wen, dalers aldus 1'preekende invoerd.
■ Sta vajll dit hoorenpunt 'zal door de ribben kraakcn. Daar leit het hwaftig hout, ons hnods zoo lang in 91 gras. . , £ Aaaa4 NuA



1^1070 ZEELANDS y4 iV« /?^ heuvel op, en mik, [ en fchï.'t hem ras. ! Welaan, myn fixe boog, gy hebt me
nooit bezweeken; \ Myn Wollefspees te taay in •* rekken , o»/ /£ vreeken , G^o*>£ /tór i* U fpann" veel Jlyyer dan voorheen. \ Na op den nagel eer ft de fcherpheid
van het been J | Des Pyls aldus geproeft: het nooi i dlgfle moet voorgaan, < <
« Nu aangeleid, fta vaft, dat zal 'er | \ f doorgaan l '
i/liit juift is bet nier even zeker, d t de Scbutrery van de Handboog de oudftgereftigde in Zeeland; zy. Veel eer fchynt het onzydig oordeel, alles met den anderen vergefyktnde, te moeten voorondeiftcllen, dat de Handboog en Voetboog Schutteiyen, ten onzigte van den tyd hunner oorfpronkelvke oprichting, zoo m 1 deeze Provincie, als in de Nederlan- A |V ■ denQ



^ CHRONYK VERKORT. 1071^ jj den, omtrent van gelyken ouderdom zyn:
Vraag. Wat kunnen de Schutteryen I! van de Voer boog, tegen die van de I Handboog, in 't midden brengen,
pm haaren ouderdom boven de JaaiftI genoemde te bewyzen; zoo in de
Nederlanden in 't algemeen, als in I Zeeland en in Middelburg in 't by-
zonder?
Antw. Dat offchoon Boxhom 9 als 'f hy de Schutteryen opnoemt, die van . | de Handboog boven a,an plaatft en j ' veele Schryvers, $aaijbndet die van *
den tegenwoordige:? Staat van alle I Volkeren, de Handboog hier te Middelburg voor de oudrte kouden, | ! Emanuel van Meeleren daarentegen in her opnoemen der Schutteryen aan 'den Voetboog den voorrang geeft: 'Darde Voetboog-Confrericrt in verscheiden Steden in de Nederlanden tde oudfte privilegiën*hebben• dat Zulks onder anderen blykt, in de Meergemelde Stad Lier, alwaar de \ A a a a 5 Voet-£j
xjr ■■ «igKsa^- ff v& cë



£2Uo72 ZEEL ANDS £Y Y Voetboog - Schuttery kan roemen, t< op een privilegie van Johanna Hertoginne van Braband, gegeeven te Brusfel den laatften Mey 1384, terwyl het oudfte handveft, van de Handboog aldaar , is van Hertog Philips van Bourgondiën, mede gedagteekend te Brusfel den 5 February 1447; Dat alhier te Middelburg zelve, de Kruis- of Voetboog-Schutters hun oudfte Voorregts - brief ontvangen
§hebben van Philips bygeriaamd den j Goeden, op den 92 September 1466, ] daar die van de Handboog geen < ouder Privilegie fchyneit te kunnen toon en dan dat van Philips Aartshertog van Ooftenryk , Koning van" Caftilien, gedagteekend, den 6 Juny 1501; Dat deeze ouderdom van de Voetboog of St. Joris ook by de Migiftraat van Middelburg fchyud erkend, by de afkondigiging door Bailluw, : Burgemeefteten en Scheepen deezer itede, deii3o Mey 1566, en 17 Mey ^1567 gedaan, roerende Sacrament e \



ft CHRONYK VERKORT. 1073 ^
<?« de ommegankdagen, hoe men als- é [ z« o/vte«<? ^rö/; By welke \[
< afkondiging, de Schutteryen alhier in I
volg-orde worden gemoemd: : , De Gilden van St. Joris, St. Se- \\ ■ hafliaan en de Coloyeniers.
Zonder te herinneren 't geene hier I voren gemeld is, dat de Confrérie B van de voetboog, in 't jaar 1393 f reeds te Veere beftond, en dat die I van de Handboog aldaar eerft door Ü I Heer Hendrik de IV. van Borsfele, 1 t den 13 January 1462, met een Pri- « ' vilegie werd begunftigt. 63 Vraag. Zyn 'er redenen van eenen || anderen aart tegeeven, waarom men II den rang aan die van den Handboog I algemeen zoude toekennen?
Aniw. Volgens fommigen, zouden II de Schutters van den Handboog in 4 i deeze Landen altoos, by uitneemen- I heid, deLyfwachtcn van de Herto- n gen, Graven en aloude Heeren ge- I weeltzyn, die, zoo in tyd van Vre- I ! de, de byzondere zorge over hunnen &
Ir* Per-^
Gl



£^1074 ZEELANDS (|j f Perfoon feaddcn, en ben overal waar zy gingen vergezelfcbapteri; terwyl de Voet of Kruisboog hoofdzaakelyk fcheen te dienen, om de Vellen en Steden te bewaaren. Dit zou dan voet kunnen geeven , om . hen te volgen, die den rang, aan 't Gilde van St. Sebaftiaan, boven dat van Sint Joris , willen toegedaan hébben.
, Vraag. Waar uit blykt het, dat
§de Sch"tterye van den Handboog,. alhier re Middelburg, voor 't teinft,! in de laatfte helft der vyftiende eeuWe reeds fs opgelicht geweefl?
Antw D't word ten klaaiften getoond , uit bet reeds hierboven aangehaalde Privilegie , aan die van den Hand! oog d( or Philips van Oostenryk en Jaare 1501 gegeven ; waar in zy als een- reeds geveftigd Lighaam getyteld worden : De Koninck, Deken, en de Algemeene Schutters j van de edele Handboge van St. Bern battiaans Gilde, binnen onze Stadij & yün%



p CHRONYK VERKORT. lof^
| van Middelburg; en vvyders daarin »
word getuigt, dat voor ma als f de edele Handboge, in dezelve Ste■ de,grootelyks zeer geëert .geufeert, ! en gehanteert is geweefl, daar toe binnen de mtiuren van de voorfz. Stad een zeer fchoon Hof was ge| Meert van diverfehe doelen ende lange (laken enz.
tffeggp. Is dit bedoelde Handbogen Hof niet bet eigen zelve, 't welk d<;eze Schuttery nu nog tegenwoor- J > , \ dr; bezit. b 8
j Mtw; Neen: De Confrérie van ?$
St, Sebaftiaan heeft alhier te Middel! omg, by opeenvolging , zoo veel i men weet nog twee andere Hoven betrokken , en *t Hof waarop by I het voorgemelde Privilegie sreoogt word, fchynt buiten tegenfpraak, dat gene te zyn, 't welk dezelve in , buur bezeeten heeft, van de Commanderv van St.. Jan van Jerulalcm: hebbende die Hof gelegen, aan de oude St. Geerts Poort: namentlyk e
naarQ



|3io76 ZEE LANDS t ^ naar gisfing, tusfcben die Poort, of f wel tusfcben de St. Geerts en St. Jaris ftraat, en zulks nevens den;i Godshuize van St. Jan ; een oud I gefticht, *| welk met een kerk, die van onhëuglyke tvden aan de Tempelieren heeft toebehoord , op die' hoogte geftaan heeft, en daar na oerhand, de Nieuwe Haven binnen deeze Stad is gemaakt; kunnende, j men daar op, tot toelichting inzien,, » de bekende oude kaart of platte U grond van Middelburg, van den jaare ' r 1400.
IVraag. Waar uit word dit beweezen ? Anhv. Uit twee Huur-Contracten' en brieven daarvan gegeven; de^t eerftc, door Gerfaas van Somerel \ beltcften Commandeur van Ste. Ca 4 f tharïna te Utrecht, van St. Jank I order van Jerufalem , gedagtekcndli den 20 Mey l$o8', waar by dit H f j geheeten het Handbogen Schutter!
&Hof, den belederen van St. SebasA tiaanm



. CHRONYK VP R VrZ7Z~~~ & *
É t ««ns Gilde, totdenCei/^ o ï0^ I ters van denH„, Ju ,meencn Schut- t
'zo\ W dat nu ur m JST¥; I en bezitten • h& i Z y , Struiken Hof vwl' vS^086^ hct2e,ve betrokken - w S6^ d«* «en
Grooten VlaS™ Sm 'Ve-e P°nden
♦ «»dere door £ gC,d s ^ars- De
1 kend'den ^e-§
tyd van 14 faaX W, voor den
me jaarJyksJ er, ' "!,ge,yke fom" Zynde dee^ vcS"de W, geheel te vinden 'lCVen in hu»
• alhier vry aSSL e™ ma™fcript,



^1078 ZEELANDS $( *s Jntw. Toen de nieuwe Haven binnen deeze Stad, volgens octrooy van den 2© Mey 1540 wierd verlengd, door de Rouaanfche Iutay, tot aan de Stads Schuur, werd het Godshuis vermeld, met het daarnevens pelegen Handbogen Hof, zoo wel alsde St. Jans kerk, van Stadswegen, ten dienfte deezer verlenging der Haven afgebroken; en dus hebben de Schutters van St. Sebas| L tiaan een andere gelegenheid moeten j § zoeken , elders een nieuw Hof op- • W richtende ; waar voor zy, blykens onderfcheidenc Stads Rekeningen, van die tyd, van de Magiftraat werden toegelegd, een jaarlykfche rente van twee ponden Vlaams, 't Welk ook beveiligd word, dooide no* voorhanden Rekeningen deezer Schuttery;.in dewelke van het Vaar 1556 af tot 1592 toe gebracht. word, de fomme van twee ponden 1 ' Vlaams, jaarlyks, als Ontvanger, van 1 » de Tlïefauriers dezer Stede, m re-r



d CHRONYK VERKORT. iotoT*
f compenje van zeker Hof beplant met é. geboomte, genaamd het Bosken, by de Stad gcoorbmrd, in het ma aken der nieuwe Haven, mitsgaders andere fchaden en Intreden, by den Gilde, ter oor zake van de voornoemde nieuwe Haven geleden. Waar uit dan blykt , dat de Schuttery de Handboog, die tot het jaar 1555,
' volgens het laatftgemelde Contract, aan dit haar oudflbekende Hof Huur
• had, immers, naa die tyd, betzei- t
; ve nier meer heeft betrokken : \ welk 8 alles wonder wel word over een ge- ©f
t bracht, met den tyd van 12 Septem- f bei'1554, op welke, volgens Box- f horn, den Bisfchop van Uirecht, f maar eerft de vryheid tot het afbre- f ken van St. Jans kerk en aanhoren- || de Gedichten gaf; offchoon het Oc- I " trooy> ter verlenging der Haven reeds, I IA tjaar 1540, zoo als gezegt is. | was verleend. 9 Vraag. Is deeze Stads rente, daar I even gemeld, ten behoeve van den &
' B b b b Hand-^t



f§3 -^B^a*» ' ag$
1V080 ZEELANDS j, .Handboog alhier , . nog in wee- zen ? Antw. Neen, dezelve is blykens^ de Rekeningen deezer Schutterye tot: den jaare 1592 jaarlyks betaald ;; doch, zoo als uit een poft van ont- • vang, in de Rekening over dat jaar,, I te zien is, alstoen door de Stad af- ■ I geloft, voor eene fomrae van vyftigr 1 ponden Vlaams; (trekkende tcffens* 1 tot afkoop, van eenen anderen jaar' JL lykfcheu toeleg, van twintig fchellin-i|| gen Vlaams, die de Trefauriers der:i 1 f Stad Middelburg, aan de Schutterye i betaalde, tot ligtenisfe van het ge- ■ ne dit Gilde moeft dragen, wanneer 1 1 de Schutters van Arnemuiden , tei wagen, met pypen en trommelen op de gewonen jaarlykfchen grootenr ommegangsdag verfchene», om het aanmerke'lyk (tuk van 't heilige Kruis, 't welk bewaard werd in de Kerk I van Weftmunfter, ftaande toentertyd t op de jegenswoordige groote markt,
Ê-tot hunne koften ten toon te (tellen. 1 Ö Zooi io^ ««. £j



IJL CHRONYK VERKORT rot?' *B Zoo dat men ?\b ;„ aTT ' 8l'
I daarin aanLin^ Te S ven, om te denken, dat deeze^ï door verloop van tyden iü % ? wetboek zonde St' " H I
f de Stad ongekweten zyn. ' " d°0r
^d?df^f; dit "''et Zo"^r-
«■ Bbbi, 2 te;j|



jrw*2 "TeELANDS ^| temcer wyl datHofby't aangehaal- | f de Privilegie van Philips, een ^^r | fchoon Hof genoemd werdt. BovenI dien bevonden zy zig 'hans in 't It geval, van een nieuw Hof aantelegI gen; waartoe de Stad, gewoon derI gelyke oprichtingen aan te mocdiI gen, dan ook mogelyk dit recom1 pens zal hebben toegedaan.
I Vraag. Waar, en wanneer is het \ toenmalige Handbogenhof, alhier op-
II gericht? , „, ci fl Antw. Even buiten de Chevs ot \ f» Zydspoort, die, eer de Stad aan
deezen kant in 't jaar 1597 wierduit- ■ geiend, dond 't einde de kromme 'wee'le, daar nu de zyds brug ge- ■ vonden word, was de plaats van dit t Hof. Doch de tyd wanneer het werd 1 opgericht, is met volkomen naauw- • keurigheid niet wel tebepaalen, al-^ leen dat zulks voor den jaare 1556'' gefchied zy, kan men genoegzaam, bewyzcn, uit eene Aantekening, m - den ineer aangehaalden ouden Legger



$ CHRONYK VERKORT, lotor f van het St. Sebaftiaans Gilde alhier, É voorhanden : Behelzende dat de Be- fl teeders in den jaare 1556, aan den fl I Magiftraat, eene Requefte hebben 9
■ ingediend, van wegen de Schutters II om recompens van zekere fchade en onkoflen, in het maaken van den meuwen Hove, gelegen huiten de
■ Chevs poorte, als anderzints : en daarop den 30 Mey van datzelve jaar verkregen hebben, eene Apogfflfr; dat de Regeerders van der J i ^tad toelaten de voorfz. Handboge g jaatfyks zullen ontvangen van de® ^tacl twee ponden grooten Vlaams, § lot hgenisje en recompens: zynde I die eigen zelve rente, waar van daar f even is geiproken. [
. fraag. Kan men nader, en met goede bewyzen bepaalen, waar dit Schutters Hof eigentlyk geftaan heb- j
<tfw> Ja zeker: de meer aange-
X^lr£Tkemng der bouwen >an Miaaelourg, zegt, dat hetzelve ft
W 'Bbbb3 is$



9®*—--w «g{g
C^io84 ZEELANDS £>; t is geplaatfl: gewed!, op de tegen- fcS woordige Ceys Ongel, of Zyds- [II dam ; dat ten tyde van den Schry- li ver. dier Aantekeningen, het Huis, jj gebouwd op dit Erve , voorrnaals lij geweeit het Handbogen Hof, toen j was aankomende den Heer Jan Huy- j| ge, en dat op die tyd, in'de puye ij boven de deur van dat Huis, uitgebouwen, en nog te zien was, eene I , Doela met Schutters, hunne exerci- Jj
§tie verrigtende. Voorts wordt dit beweezen, ter Kamer van Regiftratuu- |! re alhier, in 't Boek ll fol. 76. al- §j! waar bekend is, een Huis, genaamd Milde Maarten, gelegen ooitwaards naafl; het Huis en Erve zoo even gemeld.- op het welke een Rentebrief Raat, van den 8tle AugufRis 1598. mede te vinden „in 't Regifter A. van Rentebrieven fol. 77. verfo. Waar in dit Huis, Milde Maarten % \ gezegt word te leggen, naaft de ErI ve van het oude "Schuttershof tus-
fj fchendeoudeen nieuweZyds poorten. Jj $ Fraag.\m



[ CHROMYK VERKORT. icf^ Vraag. Wanneer, en by wat ce- » Jegenheid hebben de Schutters van den Handboog alhier, dit Hof verlaaten ?
Anhv. Zy hadden dit Hof ontruimd, op een bevel van Bur«e- ' meefteren, Schepenen en Raaden der Stad Middelburg, gegeeven den 6 September 1572, waar by, in I
; aanmerking van het gevaar, waar m de Stad te deezer tyd ingeval van beleg zoude hebben kunnen geraa- j , ken, wanneer den Vyand dit Hof ft
.tot eene Wyk of Schuilplaats hadde \ \ mogen neemen , Heeren Thefauriers \ I
.werden gelaft, alle boomen in hetzelve Schuttershof ftaande, te doen vellen, en naar de Stad te brengen, om te verkopen aan de meert-' biedenden ; mitsgaders dat zy het Schutters huis, en de Schuifelen zullen doen afbreeken, ten beften oorbaar en profyte, en 't houtwerk jaarvan komende, doen brengen
|tïnnen de Stad, om bewaard te E
&—^L^sl



JO1086 ZEEL ANDS £T Vi worden , tot ruik een einde, als « I waartoe hetzelve zoude kunnen jj dienen. En werdt deeze Schuttery, Jj van wegen de Stad, by eene Acïe || I vanfchadeloos ftellingbeloofd,zulks jj alles aan dezelve te vergoeden; ge- jj lyk dit onder anderen blykt , uit jj U een poll , in uitgaaf gebragt, op |j de Rekening deezer Schutterye van I den jaare 1579, alwaar men leeft: Ij
1Betaald voor't ligt en zekere Ailevan HL| afbraeke, van 't oude huis buiten || Che'ys , daarvan de S ad belofte «j gsdaan heeft, refiitutie te doen, en \ als wy daarom groote moeite gedaan hebben, om de voorfz. ASte van de Secretarie te krygen, zoo heeft gekofi in alles 6 fchell. 4 groten •
Vraag, Wat is 'cr met den overgebleven grond, van dit ou- j dé Haridbogenhof gedaan, en van I wat uügeftrektheid was dezelve ? .1 j[ Antyv. Men vindt in de Rckemnj^jJ
^gga ! ■ irrtSCT*' 1 1 'gSffij



$ CI-IRON^VERKORT^o^fif g van de gemelde Schuttery over den» H Jaar,e I574, dat zy den grond, wel- T I ke de uitgeftrektheid had, van twee I Gemeeten zes-en-veertig Roeden, I in t jaar 1573 voor zeven jaaren, B in pachthuur hebbe uitgegeven,aan I lngei Maarts, de eerfte twee jasren I regen 14 en de overige tegen 20 S fchelhngen 't gemet; doch t'einde I deezer pacht , heeft de Confrérie I hetzelve ten jaare 15S1 verkofc, ff \ aan Jan hgelfe, voor eene fomme 1 r van oC.103 Vlaams, dog waarvoor ff zy zwiver niet meer ontvangen« heeft, dan 79 Vlaams wegens 1 1 de korting der rentebrieven, waar- I 1 mede dit Erf belaft wassen die den koper Janlngelfe onder deeze kor- | tmg , voor zyne Rekening neemen moeft: blykcnde alles uit de Conditiën van Verkoop, nog in i haar geheel voorhanden, fn de Re- 1 Jenmgvan gemelde Confrérie, over I ■ den jaare r58i mitsgaders uit de lActe van indemniteit, door gemelde &
^ ^ ^ ^ |3bb b 5 ^a"*~ •



1* 1088 ZEELANDS £T Janlngelfe ten behoeve van deezen Si Hove, den 18 September 1581, voor Schepenen deezer Stad gepasfeerd, en te vinden, in de veelge- | melde Aantekening der Gebouwen van Middelburg. Vraag. Werdt de fchade by het afbreeken van dit Hof geleden, door | de Stad aan deeze Confrérie goedgedaan ? Antw. Men vindt dat de Trefauriers deezer Stad, op den 23 April ; 1583, met die van den Handboog g hebben verrekend, over zes-en-fes- W tig ponden en negen grooten Vlaams; Ij fpruitende uit eene fomme van <£. 41-9-3, gekomen van de geroeide bomen uit gemelde Hot, cue in 1572 door Heeren Trefauriers ge- j deeltelyk verkoft , en gedeeltelyk | voor 't gebruik der Stad waa-
Iren overgenomen; mitsgaders uit ^.24-11-1. Zynde het equivalent der kleinodiën., welke door 1 « Toriker Symon van Grypskerke, toe- . FV maligenfj



fg1 »"4B»" qgg§
J CHRONYK VERKORT. 10896* | maligen Boekhouder van deezen a IHove, ingevolge Stads Refolutie 1 van den 2,3 Auguftus 1572, met ten benevens die van de ander Schutl teryen deezer Stede, ter Stads Trei, faurie waren gebragt; om daar af, fwyl den toenmaligen nood zulks > vereifchte, geld gemaakt te worgden. Kwytende de Stad als nu i deeze fchuld aan de Confrérie, met |c& 16-10.9 in . contant, en de i, overige o£. 49 -10 in eene Obliga- ife t; tie, ten behoeve deezer Schuttery, || { betaalbaar in drie termynen, ieder ^ \ i groot cC. 16 -10. waarvan de laatI. fte is gekweeten, in het jaar 1586. . Alles blykende, uic de Rekeningen van dit Handbogen Hof, over de J gemelde jaaren : 'Voorts komt hier Ën aanmerking, dat de Stad het grootc Erf van 't Hof, 't welk nog heden door de Confrérie word bezeeten, aan dezelve te deezer tyd i hebbe afgeftaan,
) Vraag. Waar en wanneer is als jat f toenQ
3= «Sjft



$31090 ZEELANDS (JT! W toen aan deeze Schuttery, een nieuw j verblyf aangeweezen?
Antw. Naa dat deeze Stad het Spaanfche juk had afgeworpen, is by Refolutie van den 24 Maart 1575? aan die van den Handboge ingeruimd. Het AuguftinerKloofter, ge- j Raan hebbende alhier, aan het ein- 1 de van de Vlasmarkt, op den hoek van het Schutters hofflraatje, eeityds genaamd bet Auguftiner maat- \ 1 j, je, alwaar de Confrérie.van St. Se- i g baftiaan, nog heden haar Hof is heb- § W bende. , _ , \
Praag. Waar heeft deeze Schuttery tusfcben het jaar 1572 en 1575 gehuisvell.
Antw. Hiervan is niets met zekerheid te melden, alleen blykt uit derzelver Rekening over den jaare 1572, dat betaald is, 23 Jchell. 6 «root over Wagenhure, Slepen, Arbe'ders en andere, van die goederen van 't Gilde hier in de Stad te « hingen; als Spietzen, Slag/weer- i r<5 den,\j



ft CHRONYK VERKORT. 1091$*
I den, Ta/els en Bancken, Tin en & Tzerwerk, Lywaat, en meer andere Schuttery goederen. En voorts is het klnar uit de verdere op een volgende Rekeningen der Confrérie van die jaaren; Dat alle gewoone byeenkomflen onder dezelve,hnngang gegaan hebben; Dat een huis voor den knaape van 't Hof in huure werd betaald, en dat de Schutters op hunne Feeftdagen, werden ontL haald, dan eens in de Herberg de i \ 5 Zoutkeet, dan by den Weerd in de ff » groen Poorte, in den Draak , in de \ \ Rozekrans en dergeljke, zoo als i voor en naa deezen tyd blykende by uitgaafporten heeft plaats gehad.
Vraag, Heeft de Confrérie van den Handboog dit haar jegenswoor1 digHof, ogenblikkelyk naa dat hetzelve voor haar ingeruimd was, be• trokken,
Jmw. Hiervan blykt niets zeLkers:Dan het fchynt, dat de Schut- & 'sty tery^J 'iSj&n -n^Sr»--'T



$51092 ZEE LANDS £y
$ tery haare oefféningen , aldaar niet &l heeft begonnen te houden, voor den jaare 1578. Wyl men als toen eeift I vindt gewag gemaakt , dat in dit J nieuwe Hof, doelen en fchermen opgericht werden ; waarvan de I koften, op de Rekening der Schutj tery over den jaare 1578 in uitgave 1 worden gebragt; zoo vindt men ook,dat zy, in'tvolgende jaar 1579, dit Erf beplant fcbynt te hebben, I | \ met 102 Olme en 4 Linde boomen; J | ff wyl men dezelve als gekocht en be- «k| 1 f taald op de Schuttery Rekening w van laatftgcmelde jaar, vindt verant- l! woord.
Vraag- Wat is 'er omtrent dit I oude Gefticht, 't welk nu tot een 1 Handboog Hof diend, bekend ?
Aniw. Het was van onheuglyke I tyden, het kloofter der Eremyten | van St. Auguftinus, waar omtrent I men niet kan zeggen , wanneer het- 11 zelve opgericht is. 1 Voor de Refor- I pi matie was dit kloofter, alle zins be- M ly rucht.Kj



P CHRONYK VERKORT, io^
8 nicht, wyl aldaar bewaard werd
! eene gewyde hoftie, waaraan ten T jaare 1374, Zoo als de overlevering I van die tyd wil, een wonderwerk gefchieo was, beftaande in drie druppelen bloed, die daaruit op een tafellaken waren gedropen: welke hoftie en een ftuk van het gemelde tafellaken, naar ft getuigenis van den Schryver der Oudheden en Geit tent en van Zeeland by den aan- ' I vang der Kerkhervorming alhier 1 1 Dn*TALe.uven zy° overgebragt, wor-' g'
9 dende ,„ die Stad, zoo als gemelde II fcüu yver verder verzekert , be- II
I S?aï24,en aI!e iaare»', op den eer- H
! iten Sondag.in de Vaften, in eenen I piechtigen ommegang ten toon ge- f dragen. II ,£™*g.Is dit Gefticbt, naa dat I hetzelve door de Schutters van den I
1 Handboog was aanvaard, in zvnen voormahgen vorm en ftand geble- I
-ven ? 6, " I
. Antw. Neen: De Schuttery heeft i
cv dic£?



ÏO1094 ZEEL ANDS & y die Gebouw en Erf, ten haaren ge- tj bruike, fchier geheel en al vertimmerd, en veranderd; zoo dat niets van dit oude Gefticht, in zyn vorige weezen gebleeven is, dan alleen, naar gisfing, een zeeker klein verwulft vertrekje, dat nog heden ten dage onder den naam van de Capel bekend is : Het Torentje zelve waarmede dit Hof pronkt, febynt geen overblyfzel van het ou-
§de 'Gefticbt te zyn: wyl men in de 1 Rekening deezer Confrérie , over ï den jaare 1593, in uitgaave vindt <j gebragt, een poft van c£ 2-5-0 betaald aan den Knaape! over zes half vaaten Meufelaar, gedronken by de Timmerlieden die den Toren gemaakt hebben en gericht. Voorts 1 blykt uit de Rekeningen van veel- ■ gemelden Hove over den jaare 1579, dat men alstoen het afbreken van de Mnuren van de Kerk, ftaande 3 in dit nieuwe Hof, heeft aanbe- • » fteedj't welk al een vry aanmerke-



5 CHRONYK VERKORT. 1095?* 9 lyk Gebouw moet geweeft zyn: wyl tf I men in dat jaar, blykens die zelve I I Rekening, van bet laatfle van Maart, | tot het einde van September bezig Ij was niet het wegvoeren van het gruis of puin van deezen afbraak; i waar toe de Landlieden onder het resfort van Middelburg, door Hans 1 Baekelaer, Dienaar van Mynheer de Baillüw, met wagens en paarden waren verdagvaart. De fteenen, | uit de fundamenten gekomen, wer- Jj i | den volgens dezelve Rekening aan ff 9 de Trefauriers deezer Stad ver- 8 kocht, voovöC 24Vlaams: en naar ff het gene men vindt in de Rekeningen van deezen Hove, over de jaaren isSó" en 1587. is als toen verder bet geheéle oude Gebouw afgebroken jzynde vandeiTeenen, dietuc de Fundamenten gegraven werden , en die alles fa men genomen, wel op een honderd duizend bruikbaar fteen 1 beliep, in derczeiven tyd, nog by t verkoop gemaakt eene fomme van fc: 3c£ 121-17-6. Cccc Fraag.\lj
é



'iioaö ZEELANDS $ Vraag. Wanneer beeft de Schut- I tery van de Handboog dit Hof, tot j haar gebruik beginnen toeteltcllen en j
Ibetimmeren ? Anfw'. Behalven dat zy gelyk reeds gezegt is, in den jaare 1579, den Hof met boomen begonnen hadden te beplanten en Doelen en Schermen daar in deed oprichten, zoo liet zy | bereids ten jaare 1583, getuigen haare Rekening over dat jaar een prieel bouwen, 't welk denkelyk j u nog in weezen is ; zynde allerwaar- . ff fchynlykft, het zoogenaamde Schut- < 1 terskamertje, werkelyk ftaande, aan I het begin van den nu nog m wee1 zen zynde Doele, in gemelden Hof. I Vraag. Wat is hier omtrent ver1 der bekend?
I Antw. ïn X Jaar 1592 bouwde 1 de Schuttery van den Handboog, {.op dit hun Erf, een geheele nieuwe f huizinge,waar in een groote Schut| ter zaal, zoo als die nog in weezen 1 I is. Welke nieuwe timmer, zoo aan '] f«ï hout



p CHRONYK VERKORT. 1097
f hout , als aan (leen , met de verdere bouwftofïèn, onderfcheiden arbeidsloonen en omgelden gekort heeft, eene toen ter tyd vry aanmerkelyke fomme van 723-1-10 Vlaams; zoo als zulks is opgemaakt, uit de in alles gefpecificeerde uitgave van deezen bouw, te vinden in de Rekening deezer Schuttery over den jaare 1592 . Vraag. Waaruit werden de Pen-
b ningen, tot deeze timmering beno-
5 digd, gevonden?
ff :4mw- -Zulks kan men opmaaken, uit den ontvang der meergemelde
I Schuttery Rekening over den jaare 1592; Waaruit blykt, dat de Confrérie, op authorifatie van Burgemeefteren en Schepenen , van den pden Mey 1592, zeven ftuks Rente brieven van den Hove-heeft verkort voor eene fomme van <£ 361-7-0 Vlaams. Ten zeiven jaare heeft de Stad, gelyk hier voren reeds is aan-
9 gehaald, voor eene fomme van 5o



g^iocR ZEELAND S & %J Vlaams afgcloft, de Rente van c£ 2 & inarlvks, tot recompens van het I Hof," genaamt hetBosken, ais an- I derzints, mitsgaders de jaarlykfclie 8 'toelage van 20 fchell. tot ligtenis, j wegens de Schutterye van Arnemui- I den; Voorts droegen de Schutters I in deezen aanbouw ieder provifïoneel | twintig fchellingen : 'c welk over de I bondert-vyf-en-twintig Schutters, j die als toen deeze Confrérie fterk } 1 L was, beliep eene fomme van^ 125 & H Vlaams. Alle welke poften te za- p> 5| men evenwel maar uitmaakte eenen jj ' ontvang van & 53^ -7-c Vlaams. Ook floot de Rekening van dat jaar, meteen kwaad Hot van ^212 - 13-2. Dan welk te kortkomen fchyndt gevonden te zyn geweeft,uit eenen naderen byflag van nog 34 fchellm«Ven, over ieder der voornoemde 125 Schutters; 't gene hieruit bcwee(ien r;an worden, dat fommigen van bun, uitwyzens zekere uitgaafpnft, & in 's Hofs Rekening over den jaare é |<5 1593 M



p CHRONYK VERKORT. 1099 * *5£$s ter zaake van dit agtèrftai, & j van 34 fchelüngen, in rechten zyn f betrokken gewecll. I Vraag. Heeft de Stad niets van j I haaren kant, tot deezen opbouw 1 | toegedragen?
[j Anhv. Men vindt daarvan geen j I gewag gemaakt; en uit het daar f I even gemelde kan men deeze Vraag I | yryftelljg met neep beantwoorden: I echter blykt uit de Schuttery Rckc- f 3 kening „ over dep jaare '1594, dat ifo ï de Confrérie de Handboog , van P r Heeren Trefauriers deezer Stad "e- <Ë noten heeft, rX 22 Vlaams, om >\ daar mede te vervullen „ en betaa&n\ & P.ortaaien en de'Mautelhouten, (taande in degroote kamer van l J Schutters huis, ' In welke Schutter zaal, yolgens zeker genotuleerde van 15 February 1592 , te vinden sciirer s Hois Rekening van 1501, l ook nog de Chirurgyn, genaamd Pieter Blanckacrt, tot eene vrywijjige gifte heeft gefchonken. een ftet- & fa Cccc3' nenQ



jftjiióo ZEE LANDS A «•'nen kruiskozyn, met al zyn toebe- fl hoeren ; 't welk men ter zeiver tyd befloot te plaatfen , naad: de fchoorfteen van gemelde hamer.
Vraag,. Wanneer is de groote fteene Poort van dit Hof, uitkomende in het Berwyk of Beddewykftraatje gezet?
Antw. In den jaare 1594. Want men vindt in de Schutters Rekening over dat jaar, dat aan den Steen-
1houwer Cornelis Claayfen, over het j maaken en bouwen van de nieuwe ] fteene Poort, en den Baftiaan Haan- ' de op dezelve, een fomme van p£ 20 Vlaams , mitsgaders, aan Hans Campenhout , voor de twee ftaande
!mannekens, waarmede, nog heden ten dage, zoo wel als met den te j Paard zittende Ridder St. Sebaftiaan, de gemelde Poort van boven pronkt, I |' ot 5' Vlaams is betaald. Jj Vraag. Hebben zedert deezen tyd ij nog eenige aanmerkelyke betimme-
rl ringen, en veranderingen aan dit $ Schut-ft



^ PU /EST
j$ CHRONYK VEUKORT. noiV* Schuttershof gebouw plaats ce- é? had? T Antw. In een genotuleerde van f gemelden Hovc ,in 't jaar 1630 , vindt f men gewag, van het omtrekken van jï eenen nieuwen muur, in plaats van i een houten fchutzel, 't welk ftond | 11 aan de weftzyde van dit Hof, te- J gen Stads zoute binnen Cingel', en j 't welk deeze Confrérie ten haaren 1 kollen wilde laaten doen; mits de ' i ft Stad haar in eigendom fchonk, ze- ih g keren grond, aan die zyde van het ff
f pQf» door de Armmeefters toen beI zeten , en bebouwd zynde : dan of f : deeze zaak haar beflag verkregen j heeft, wordt niet gevonden. Voorts !? m, C, Jaar *699, op de aanlioudende klagten der Concberges, dat ; zy doortoeneeming hunner neerin-> geen bergplaats genoeg hadden, een , ruim boven vertrek gebouwde tot een Schutters kamer, met eenen breeden geballuïtreerden rap, tot eenen toegang naar dezelve , en L ILy Ccec 4 onder£j ,



ZEELANDS g onder een gedeelte van deeze Schut- ( I ters bovenzaal, werdt nog een kleiI tier vertrek gemaakt , om tot een I jonge Schutterskamer te dienen : ge-
Ilyk ook in der. jaare 1701, tot gemak der Schutteren, nog eenige timmering by den Doele heeft plaats gehad. Tot welk alles de koften ' uit de overwinfl van gehoudene fchietfpejen gevondenl werden. Eindeiyk zyn, in den jaare 17:24, de
ttwee vertrekken , , (taande op zig J < zelve , voor aan langs het plein van || gemelde Hof, als men door de « groote Poort inkomt, nieuw uit den j]| grond opgebouwd; en men belafte I de Schutterye, tot het bekomen Ij der nodige penningen hiertoe, met jij eene Rente van drie hondert ponden Ij Vlaams hoofdfom, tegen tien ten Ij hondert, ten lyve van Vrouwe Plas- j|| fchaard, Weduwe van den Heere IJl van der Poort. | Vraag. Hebben aan dit Hof, in jij te vroeger tyd, geene Landeryen toe- Jk \$ behoord



CHRÖNYK VERKORT .1103^ « behoord, die in Pacht werden uit- ? I gegeeven ?
I Antw. Ja, verfchcidene, en wel I twintig partyen Landen, gelegen in
I de Cloolïers, Welfingen,. Ooftjou-
II £«r£, Oud VHsfingen ^ Koudekerke , IJ Noordmonfter, Gapingen, en
!damme Parochiën: zoo als zulks byzonder blykt, nit oen fbort van I Pachtboek, 't welk gehouden ge- I I weeft, en nog voorhanden is, in k de Oude Legger van het Handbo- £ § gen Hof, waarvan hierboven meer- ff r malen melding is gedaan. « f Vraag, Hoe kwam dit Hof aan |f I deeze Partyen Lands? '
Antw. By een Legaat van zekere f Pauwelyne Oorts-Dochter, die be- II halven nog zeitien ponden Groot, IJ in gereede penningen , deeze donatie J aan het Gilde van St. Sebartiaan al- | hier , by derzelver uiterfte wille jj - heeft gemaakt; tot Fundatie eener I i eeuwigduurende Misie , te doen al- | Je dagen, 's morgens om negen uuren, L \ Ccccs op$3



ZEE LTA N D S ^ op het Autaar van het voormelde Gilde, in de Kerke van St. Mariens, gezegt Weftmunfter , welk Teftament door de dood van gemelde Pauwelyne Oorts-Dochter bekrachtigd zynde, is door derzelver Executeuren , ten jaare 1544 , dit Legaat aan deeze Confrérie uitgekeerd : Alles blykende uit aantekeningen in gemelde oude Legger van den Hove te vinden.
§Vraag Hoe lange heeft de Con- i frerie deeze Erfpachten bezeeten? Antw. Niet langer dan tot om- \ itreeks het jaar 1548, wanneer, uit hoofde van de oude gewoonte deezes Ilofs , volgens welke jaarlyks nieuwe Beleders werden aangefteld, welke fomwylen niet allen even zeer ervarenheid zouden hebben gehad, om met deeze Landpachten om te gaan, met eenpaarigheid , mitsgaders op toeftemming en advis deiExecuteuren van gemelde Tefra& ment, werd befloten , alle deeze | t$ , per-Pi



Ö CHülONYK VERKORT- 1105 ^ pcrceelen openlyk mét den fiokke ê te verkopen, en de penningen daar van komende, weder te beleggen, in eene Rente op den Tol van Zeeland , opbrengende negen Groot jaarlyks, tegen den penning vyftien, (taande ten naame vanjacopmine Cernelis Dochter Weduwe Beüwóüh, welke toen te bekomen was : Deeze Rente werdt voorts beflotcn, ten eeuwigen dage ten behoeve deeb 2er Schutterye te zullen bewaard i» f worden , om van deszelfs opbren- ff f gen, den Prieder , die de hier vo- \ \ ren gemalde Mi.^fe doen zoude, te 1 betaalen zes ponden Groot jaarlyks ; terwyl de overige, drie ponden zouden bedeed worden, tot eene MisI kelk met zyn toebehooren : Ook I zoude men daarvoor onderhouden, | het Misgewaad en andere OrnamenI ten, ten diende Godes en van het Altaar.
| Fr act 3. Hoe is het met deeze Ren,3 te en derzelver bedemminge ver- «
'■^-y gaan, ^3



0r$&—.—«g&üsy* *~tggi
JB1106 ZEELANDS
S^gaan, naa de Reformatie, en bet af-'Inbreken der Kerke van Wediiumfte;-,
Iwaardoor bet diend doen, op den Altaar van 't Gilde, in die Kelk,, onmogelyk wierd? Antw. Deeze Rente behoord onder die, welke op authoiifatie van; Burgemeefteren en Schepenen, op 1 . den 2 Mey 1592, toen de Confréries I een nieuw Schuttershuis'bouwde, , I zoo als hier voren reeds gemeld is,. fl by npentlyke Vendiriezyn verkocht;; J| wordende toen van deeze Rente,, die in den eigendom overging, van:i H de Confreer , Nicolaas QoVertJenh f Bak, gemaakt, eene fomme van 1
1e£ 126 Vlaams, onder eenige kor- tinge. Vraag. Heeft dit Hof nog sneer
Ioude Rente bezeten? Antw. Behalven die van twee ! ' ponden Vlanms jaarlyks, ten laden 1
Ivan de Stad, tot recompens van 1 [ de geledene fchade, by het maken 1 van de Nieuwehaven, welke ten \



^^^^^—^%3>i
I CHRONYK VERKORT. 1107^ ijaire 1592 is afgelegd, bad deeze fcf ( Confrérie nog zes andere Rente- 1 brieven , die jaarlyks opbragten : cC 18 - 6 - 6. Welke mede, zoo als te voren gezegt is, in dat zelve jaar 1592, op authorifatie van Burgemeefteren en Schepenen zyn verkocht, en daar voor gemaakt, on- j :der zekere korting, eene fomme ! c£ 230*- ro-o Vlaams; zynde aan- j . gaande deeze ïa'atftgemelde Renten laan te merken, dat dezelve nergens i 1 op voorgaande Rekeningen van den || Hove zyn verantwoord ; denkelyk f f \wyl zy zullen hebben geftrekt, tot podsdienftige uitgaven : waarvan iin de openbaare Rekeningen, vol;gens oude gebruiken, geen gewag ivverd^ gemaakt. Gelyk uit eene nota , in de gemelde oude Legger iblykt, dat zulks ook omtrent de voorzegde R.ente van negen ponden Groot was befloten, dan het welke niet fchynt naargckomen te zyn. L
^(^'"''■'''■■'llllli»J^B!g|ffi!B|"ll'IBI, I I ité^ jjjËf



OiicS Z E E L A N D S 'e;
' Vraag. Had dit Hof nog andere S inkomften ?
Antw'. Ja, ongerekend de reeds I gemelde 20 fchellingen, die de Stad
Ijaadyks betaalde, voor de Schutteryen van Ainemuiden, welke toelaage ten jaare 1592 door denMagiflraat is uitgekocht , ontving dit Hof nog van den Pachter van de Bier-Accys alhier, tot onderhoudenis II van het Maandfchot , eerll eenen
IGuidi n, en zedert het jaar 1591 twee . Guldens 'smaands, het jaar op 13 \ maanden gerekend. Doch dit is, ^ blykende uit 's Hofs Rekening over den jaare 1695, naa 't jaar ièy.i niet meer betaald, noch ook zoo het fchynt ingevorderc: Deukelyk doordien het veelvuldig Bierdrin- j ken, allcngskens buiten gewoonte geraakt, en by de Maandfchoten der f Schutteryen in een algemener gebruik van Wyn verandert werd. Vraag. Weet men ook nog iets s van de roerende goederen, kleinodiën 4



\ CHRONYK VERKORT. uoa£X t dien , en andere merkwaardigheden, « r die dit Hof voormaals heeft bezet ten ?
Antw. Volgens aantekeningen en : uitdrukkelyke lyften daarvan , in de meergemelde oude Legger voorhanden, bezat dit Hof, in den jaare 1542, allerhande Huisraad; Tinnenfchotels, Borden en Kannen; ! Tafellakens, Servetten en veelerhanden Keuken gereedfchap ; verTcheiden kleinodiën en Sieraden, zoo * \ tot de Schutterlyke plechtigheden , || 1 als tot derzelver Capel en Altaar in W !de Kerk van Weftmunfter behoren- 'f Ide; als mede nog eenige Slagzwaar- j 'den, Hellebaarden, zoogenaamde f .Gogycn, Vaanen en Trommels, die Ü dn de ommegangen gedragen en ge- I bruikt wierden.
Vraag. Waar in beftonden de jj kleinodiën cn Sieraden van deezen I IHove, tot Schutterlyke plechtighe- I den wel eer gebruikt ? Antw. Volgens de dikwerf ge- <& melde^J
|Qagg==^a^v3»' ■ ftScj»



IÏIto ZEE LANDS melde Legger, "hééft deeze Schutter ry gehad" eene Kroon, waarmede baaien Schutter - Koning gekroond werdt; Die Kroon wierd oudtyds by de Stad bewaard , en woeg 27 Oneen en 7 Engels; doch omtrent het | jaar 1540, wierd by de Wet en I 1 Raad toegeftaan, die te mógen j I breeken, om een Iltiht/and oi'geschilJ kelde Keten, van gelyk gewigt, daar I v*n te doen maaken; waarby de f
1|i^k Schutterv toen tertyd nog 5 Oneen | f| 5 Engelfen Zilver gevoegt heeft; f tff dus dit HaLsfieraad was wesende { 32 Oneen 12 .Engels aan Zilver; Ook liet de Schutterye deezen Keten, en den Papegaay daar aan hangende, op baare koften vergulden ; wordende dezelve daar tta met nog eem'ge gouden fchakels verrykt. Deeze Keten wierd van die tyd af aan, onder de bewaarins van den oudftcn Beleder, of Boekhouder gefteld. Nog had de Schuttery eenen 1 zilveren vergulden Kop met eenj 1 hoog?



Ö CHRONYK VERKORT, imrf boog dekzel daar St. Sebaftiaan op ö ftond, waartoe eenen Jak Dancherts,
I alsby Koning geworden was, aan de Schutters twaalf pondenGroot had gefchonken; dezelve woeg vyf Mark drie Oneen en vyf Engels. Ook gewaagt de oude Legger" van een9 Tand met zilveren bejlag, die de Rebellen in amende plegen te dragen, Dan wat het dragen van deezen Tand moert betekenen, of waar zulks op zin-
I fpeelde, wordt niet gevonden. J,
: Vraag. Zyn deeze kleinodiën nog ff
I in wcezen ? tï Antw. Neen, dezelve zyn zoo f als hier voten gemeld is , op
I bevel van den Magiftraat ten jaare 1572, wegens den nood van deezen
; tyd, door den toen maligen Boekhouder Jonker Symou van Grypi-
> kerke, ter Stads Trefaurie gebragt, en de waarde van dezelve zoo als uit een fpecifique verrekening, voorhanden in de meer aan-
; gebaalde Aantekening der Gebouwen 6
U



gfr——
Jf^iita ZEELANDS fi{ V van Middelburg blykt, aan deeze j Schuttery ten " jaare 1583, ttegen ct 24-n-i Vlaams' verantwoord en voldaan : zynde evenwel toen-ter-tyd van den Halsband alleen verrekend, de gouden fchakels, die 'er denkelyk zedert jaar 1542 waren aangekomen, en welker gewigt was 3 oneen en 2 engels, tegen c£3-IO-° de once, mitsgaders den vergulden Papegaay, wegende 2 oneen 19 en(L gels , en den zilveren vergulden . « Kop, wegende 42 oneen 15 engels, ! W gefchat op zes fchellingen de once: < jj terwyl men van den voorgemelden I Tand met zilveren beflag , niets I verder vindt aangetekend, en men K ook niet weet, waar dezelve zy I gebleven.
Ij Vraag. Was 'er ook nog . iets |j van waarde, deeze Schutterye toe-
Ibehorende, in derzelver Kapel, ter Kerke van IVeflmunfler^ Antw. Men vindt in den ouden Leggcr aangetekend, onder eene Lyff. \\
uy vanÖ



CHRONYK VERKORT. iu$r van Goeder n, in de gemelde Ka-Ij f pel, deeze Confrérie aankomende, I dat de Schuttery, in 't jaar 1550^ 1 en dus waarfchynlyk uit de erfe' I [ nis van de voorgemelde Juffrouw/^?/- | i lina Oortsdochter heeft aangekocht,'! eenen nieuwen zilveren veigulcen I Kelk, wegende 13 oneen 6 engels, | rot 33 Ruivers de once; mitsgaders | nog twee fuverlicke Juweelen, daar I men dat puteelken in fieèkt, met i tf twee Corporalen, getekend met die j£ ; vyf kruisfen. Wvders waren in ft 'the Kapel nog eenige Priefterlyke« 1 Gcwaaden , koflbaarc Autaar- klee- F den, zwarte flnvveelen Pellen met 1 vyf gouden kruisfen, zvnde het blazoen van deezen Hove,geborduurd- | ' • eene rode Damasfen Vaan, om by j de ommegangen gedragen te wor- i 'den, en andere bvzondérhèden j ' meer:dan men verneemdt nietwaar deeze Kerkkleinodiën en Sioria !| den dezer Confrérie , na de h ,- 1 vorming en het afbreken der Wejr- 1 Dddd 2 niuii-J*J
n, it&fómsssSBSSmjg) +



Ê-HT4 • ZEEL ANDS 4 Pmunfterfche Kerk, gebleven zyn. ( Vraag. Heett bet Handbogen Hof alhier, 1K$ beden, eenige kleinodiën en byzondei beden van waardy?
Antw. Niet andere, 200 veel men weet, dan eene zwaare zilveren vergulde Halsketen, en Papegaay daaraan hangende, met eene menigte gouden Penningen aan dezen , Keten vaftgehecht, pronkende roetj & de Naamen, Wapenen en Zinfpreu- i |1 ken, van de onderfcheidene Boek- ] U houders, die dezelve tot eene ge- S
I dachtenis, aan dit Hof gefchonkeu j | hebben. Wyders heeft men zig Ij dus ver, in plaats van den zwaa-
II ren zilveren vergulden Beker, die | zoo als hier voren is gemeld, in | den nood van 't jaar i572 > d™r { Stads Treforie is genaden, by dit ji Hof alleen van eene glazen Bokaal,
I aan St. Sebaftïaan toegewyd, op i I! du'ehplechtige gelegenheden bediend. J Voorts beflaau'sHols eigene meutv, blen§



3 CIIRONYK VERKORT, iir5^ | WentegeilwoÓTdig in niets andei's, dan % \ in eenige vry wel uitgewerkte Tafe- 1 \ rcelen, waarop de Regenten en Ge- i § broeders van deeze Schutterv in der f tyd weezcndc, naar het leven zyn af- |t geheeld. Emdelykbcftaan de byzon- I derheden, die dit Haf by plechtige I gelegenheden gebruikt,in. een zwar- I te lettcrhouten plak of wyzer, met I een ronde zilveren plaat daar aan, I om by Schietfnelen, in den Doelen I te beezigen: mitsgaders in eene A Iraaye zwarte Lctterhouten Gflde'8 nar, met zilver en paarelmoer in-'« gelegd : waarvan de Boekhouder i zig bedient, by het inhuldigen van j nieuwe Schutters , als welke met dezelve tot Ridders van St. Sebas- | tiaan geflagen worden. Hier by j kwam nog een zwart fJuweeien Wapenrok met vyf gouden kruisten geborduurd , zynde het blazoen van dezen Hove, 't welk zelfs eenen langeni tyd; 'geduurende deeze eeuw !| jloor den knaap van bet St. Sebas- £ L _ Dd dd 3 tiaansgj



Ê^iïiö- ZEELANDS , 1 tiaans Gilden, by alle plechtige ge- ij legcoheden, en aanzeggingen, wei dt gedragen, doch thans buitengebruik, en niet meer in weezen is. jj Vraag. Is 'er nog iets aangaande den itaat van dit Hof aan te mei- i ken?
Antw. Naarmaten zy die het bewind in deezen Ilove voerden, min of meer oplettend geweeir. zyn, op de inkomften en middelen van bet- \ zelve, heelt deeze Confrérie ook ^
tmeer of minder wel by den Gelde \ geftaan.. En men kan zeggen, dat V wanneer dit Hof, het zy door zu-a- f re reparatiën, het zy door noodzaakelyl-e aantimmering', of ook wel door andere verfpiliingen ten agtet ren is geraakt', men altoos milde 1 bronnen tot herftel gevonden beeft, in verhoging van jaarpenningen, of j in het aanrichten van Schietfpelen, om zilveren pryzen , waarin een iegelyk, Schutter zynde of niet, j m kon deel neemen, door welke dit j 13 Hof,ft



) CHRONYK VERKORT .1117^5 I Hof, foniwylen tot twee , ja drie £? I hondert ponden VJaams, op eenmaal te boven kwam; dat voorts door bet goede toeverztgt, zedert eenige jaarcn herwaard gebonden, dit Hof met buizing en erve, zig thans bevindt volkomen vry en onhelaft, des dat niettegenftaande het uitermaaten klein getal, der tegenswoordige Schutters, door dezelve, hoofd voor hoofd, niet meer dan tien fchellingen aan jaarpenningen j1 word betaald; waarvoor de Schut- || ters , nog daarenboven , het genoe- ^ gen hebben, van twee malen des ji jaars, door den Boekhouder, op jf eene vriendelvke avond portie, in.'t \\ \ Hof te worden onthaald. 1 Vraag. Wat is 'er van de oude j I Privilegiën van deezen Hove?
Antw. By deeze Conilreüe zyn'er 1 thans geen e andere bekend, of im- \ 1 mers voorhanden, dan i°* dat van Philip van Ooftenryk, Hertog van Bouigondiën en Grave van Zeeland, L 5 Dddd 4 ge-^J ftQfivm igBftSfra r-»,^^



I^ïiiS ZRELANDS £ f geven ter Veere, den zesden dag I van Junie des jaars 1501. 20 Eene algemeene Ordonnantie of Reglement , nopens het huishoudelyk be! ftuur deezer Schutterye , gegeven door Burgemeefteren, Schepenen en Raad der Stad Middelburg, op den 16 Juny des jaars 1528. 3#. Eene adhe van Authorifatïe, van Wet en Raad der gemelde Stad,om devvanbetalende leden by gyzeling ter vol. doening te verplichten, met voor- « 1 kennis van den Heer Regerende | ' Burgemeefter. Voorts kunnen 40.« uit het Regifter ten Rade der Srad Middelburg, verfcheidene Stedelyke befluiten, te berde gnbragt worden, die de verfchillende rechten van de Schutters Hoven in 't algemeen, en dus ook die van St. Sebafliaan betreffen.
Vraag. Wat behelfl: het daar even 1 gemelde Privilegie van Hertog Philip van Ooftenryk ?
ft Antw. Hoofdzaaklyk wordt dit g 9 Hand-fc Qq—rm



^ CHRONYK VERKORT. 1119 | Handbogen Hof daarby voor altoos tot een vry Schutters Hof gemaakt; dat is: zoo 'er ooit iemand van Doele tot Doele, of van Staak tot Staak, met gefchut by ongeluk zonder haat of nyd, werd gekwetft of gedood, naa dat de Schutter had geroepen Staat buiten.! Staa yaft { of iets dergelyks, dit ongeluk niet word gerekend voor eene misdaad, jegens den Heer, of het Gerecht; ^ wordendeden Schutteren, die diton- 1 \ \ geluk mogte toebrengen, geheel en g ' al vry gefteld, van alle Rechterlyke ] 1 vervolgingen.
Vraag. Heeft eit Hof geen ouder Privilegiën ?
Antw. Of iemand der Graven aan die van den Handboog te Middelburg in vroager dagen, eenignVoorrechtsbrieven gefchonken hebbe, valt niet ligtelyk aan te toonen. De eerlte Heeren gift aan de Schutteryen in de Nederlanden , beftondt \ meelt overal, in den daar evenge- « 2 Dddd5 mel-Q
SCa1 1 ^jr;eSi



jgjr ffi
jft$li2o ZEELAND S £Y » melden Vrydom wegens ongelukken. H Dus fchynt het Privilegie van hoog- Ij gemelden Hertog Philips wel het I eerfte te zyn, 't welk de Handhoog || te Middelburg, van Zeeiands oude jj Graven heeft ontfangen : Maar liet* |I j is desniettemin volkomen zeker, I gelyk reeds te voren gemeld is, dat jj de Confrérie van den Handboog , in I dn Privilegie van 1521,reeds voor- Ij onderfteld wordt, geweelr. te zyn, II
§een van ouds te Middelburg gevcs jk figt lighaam ; ja een Gilde, h welk f| zynen Koning en Deeken hadde , en w mitsdien zyne vroegere Acte van ! Inftelling van hooger hand moet ge- j had hebben; zoo niet van den Heer j zelve, immers van den'Magiftraat. I uit naam van den Heer.' Tot nader I betoog hier van vindt men in het 1 veelgemclde Privilegie van Hertog | Philips van Ooftenryk de oudere j inttelling deezer Schutterye aangehaald: als hv van zekere verplich-
&ting der Schutteren , die hy inroept ,£/



— *31»
| ClIRONYK VERKORT. 1121.R
roept, zegt, dat zy daar toe by\JL [den eerste Institutie van den \ :ZElven Gilden, gehouden en verbonden hebben gewecft. Boxhom op bet jaar 150*, fprekende van dit 'Privilegie, zegt ook, dat op die tyd hetzelve aan die van den Hiïidboog alhier werd gegeeven, om hen iin zoodanige nodige Wapenhandeling, van ouds aldaar gepleegt, geruftetyk aldaar te octfènen.
Vraag. Is de eerfte en oirfpron- J» kelyke inftelling, van dit Gilde van <Sc. Sebaib'aan te Middelburg, niet * | jan gefchrlfte voorhanden V
Jntw.lnden veel aangehaa'den 011'den Legger van deezen Hove, word ponder dagtekening van den 10 Oclober 1542 eene Lyrt gevonden, der Documenten toen ter tyd, in eene houten doos, by deeze Schuttery voorhanden en bewaard wordende: doch by dezelve wordt van geen ouder Ruk gerept, dan van een Privilegie brief, daar in deRecltten en Vry- » ) heid^jl



2^1122 ZEELANDS ^
» VzêzW van den Hoye xyn begrepen, ( geoclroyeerd by Coninck Philips van Cafilie, ende bezegeld met zynen groolen Zegel; 't welk onwèderTpreeklyk het Privilegie is van den jaare 1501. alzoo Philips Hertog van Qoltenryk, en Philips Koning van Caltiliën, voor een en denzei- 1 ven Perioon en Graave moeten gehouden worden; Het andere oude (tuk , 't welk men op deeze Lyfï 1 k vindt aangetekend, is een bezegelde *| brief,houdende', dat den Rentmeefier |l (dien van Zeelands Graaflykheid 61
Inamentlyk) fehuldig is, tot de op- I fenolen deezer Schutterye , altyd den Coninck te fchenken of te betaaien, de fomme van XX fzheüingen: maar het heeft geen fchyn,. om dit ftuk voor de oude Inftelling brief van dit Gilden te houden.
IDus, wat deeze Schuttery in het jaar 1542 niet onder haar fchynt gehad te hebben, toen men vry pj oplettender dan in later tyd , op i
het£|



fffi 1 -gag. -^£3%
) CHRONYK VERKORT. 1123^3 het bewaaren van Vrvdommen en *#
1 Oetxooyen acht gaf, heeft denkelyk nimmer onder haar beruft. Dit Ruk zou voorzeker, hier of daar, onder de oude Papieren ten Stadhuize moeten te vinden zyn: Indien niet veele dergelyke Acten, in de tyden
Ider Nederlandfche beroerrens, van hier waren weg geraakt: fommigen naar Brusfel, anderen naar Mechelen en Gerid, in het laatrt der Spaanfche Regeering overgevoerd zynde. & Vraag. Vindt men geen fpoor, ff
• waar op de Hoofdzaaklvke Inrich- V | ring, van heu eerfte Inflitut deezer '
i Schutterye, zoude kunnen vvordeh
'ontdekt?
Antw. ö 'Ja ! De aait der eerfte Inftelling deezer Handboog Schuttery , mag men, uit de overeenftemming van dergelyke Gemeenfchappen en Gilden, in andere Steden, opmaaken, en niet ongegrond befluiten, dat haare oirfpronkelyke Inrichting brieven daarmede , hoofd- &
' zaa-^J



C^ït24 ZE R LANDS ' zaaklyk geiykuidende zullen ge- j 1 weeft zyn: Daar toe kan dan ter R handleiding dienen, het oude Relt glemcnt, door den MagiÖraat van
IDeift, ten jaare 1397, ilan hunne Schuttery gcgcevcn, en te vinden I in de bèfchryving der Stad Delft,
II by Boitet in 1729 uitgekomen. Gelyk ook de befcknving der Stad Lier, door van Lom, by ons te ji meermalen aangehaald, waarin een m veeltal oude Privilegiën , zoo aan L If dm Handboog als andere Schutte- f ïfr ryen gegecvcn , voorhanden zyn : j Uit deeze door den druk gemeen i I gemaakte flukkcn, kan een ieder j onderzoekend Lezer zich volledig overtuigen , dat de Schutteryen in de Nederlanden, allen in zekere opzichten een gemecne inftelling I hebben; naamentlyk; Om als het uitmuntendfte en beft vertrouwde deel der Burgerye, met onderling vermaak,en eensgezindheid, en on23 der allerley geoorloofde prikkelen jj £3 van»
iqn»»» «ai



6 (^====™-0^^
3 CHRONYK VERKORT. | van betaamelyke eerzucht, z\g in é >. den Wapenhandel te oeffenen; "niet I flechts als een fpel, maar als een plicht, met oogmerk, om als den i nood zujks vereifchte, de Rederingen en Gerechten der Steden met ; de wapenen te handhaven ; de Rechten des Lands tegen alle buiten, en vooral binnenlandfch geweld en oproer te verdedigen, ja zelfs ten oorloge te trekken, wanneer 's Lands zaak dit vereifchte; En voorts tot ijk Juifter, zoo van de MagiRraaten als ff van de Oppermachten, by alle plech- ^ tige gelegenheden te Rrekken; verimogende zig dan ook, met eenigerley Klederdrachten of Uniformen u.t te zonderen, en in volle Wa- I penruftingen op 's Heeren Rraaten i en wegen, zoo alleen, als gezamentlyk, te verfchynen. Dit getnigen alle Nederlandfche Gefchicdfchryvers eenpaarig, en ten opzig:e der Schutteryen in Zeeland, en Jlhier te Middelburg, wordt zulks k onderaf



# —, »
föiisö ZEELANDS & Y onder anderen door Boxhovn, door j den Schryver van den Tegenwoordigen flaat van alle Volkeren ,en door den Heer "tf Gravezande in zyne Tweede Eeuw-gedachtenïs der Middelhurgfche Fryheid, ten vollen bekrachtigt: waarom dan ook langer geen twyffel valt, of de eerfte Inftelling Van het Gilde van St. Sebaftiaan alhier, is van denzelven aait.
! » Vraag. Bewyft het Privilegie van j f| Hertog "Philips' van Ooftenryk van . i f den jaare 1501 zelve niet , dat de ' befcherming'van het Recht van Land eti Stad , 'het hoofd bedoelen der eerfte Inftelling van het Handbogen Gilde geweeft zy ?
Antw. Ongetwyfield -.Philipsceefe deeze Confrérie den verzochten 1 vrydom van haar Hof; maar 't is i onder ne uitdrukketyke mits. Dat de Supplianten Ons en onze Officie- ■ ren zondèrlinge ten byflandigheidt. I B van JuftilU zullen moeten dienen,l |«$ altoosw



L CHRONYK VERKORT. ir27^
altoos als zy dies verzocht zul.*é \ len weezen , zoo zy daartoe by jf 1 de eerfte lnjlitutie van derzelver \ bilden gehouden en verbonden ze- I weeft hebbau De Schuttery de H Handboog alhier, moet dus, vol- f geus den plicht waaraan zy by haa- I re Inftelling gehouden en verbonden f is geworden, den Heer van 't Land 1 ] cn zyne Officieren (doorwelke iaat- 9 l fte klaarblyklyk de Regeeringen en f! t Gerechten moet verftaan worden ) I i te dienen, met het welke, bv geen ü ! gevoeglyk-iieid , iets anders dan een £ dienft van Wapenen, ter verdedi-1 ging van den Heer, en zyne Landen en Steden, kan bedoeld worden; wyl men immers de goede Burgers der Steden, nimmer als huis-of talelknechten kan befchouwen. Zon:derlinge, Ó.K is, vooral en by m~ nemenhe,d,_moeften zy dienen ten byftandigheid van Juflitie, niet in ihoedaanigheid van Gercchtsdienaaren, want daar had men reeds * in tt Eeee dieJ|
"~11 ir-rt— i - ~t



'
F&i*$ ZEE LANDS Q & die tyd andere Lieden toe; maar I
Ij jn denzelven zin, waarin zy den j ! lieer moeiten dienen , en dus moes! ten zy gewapenderhand, de Regee-
I.ring en het Recht verdeedigen tegen muitzucht en oproeiig geweld; zorge dragende voor de openbaarc | f veiligheid en ruft , en hier toe moesli ten zy al roos, iets verzoet weeli zende , in gereedheid zyn : Zie daar 'SS dan uit deeze korte woorden. van g *L het Privilegie des jaars 1501. be- J ff toogd , dat'het ïnftitut deezer Hand- 5 W boog Schuttery gelyk is, aan die « van'alle andere dusdanige Gilden, en ten oogmerk heefteen in wapenen geocffend lighaam uittemaaken, weti telyk gerechtigd, om alle binnen en buitenlands geweld te helpen afweeren, en daar toe ten allen tyde in .gereedheid te zyn: Eu dat die In- \ ititut, door 't gemelde Privilegie; van Hertog Philips van Oofteunk, als Graaf van Zeeland, ten eeuwjr *m\ W. gegceven, ook cvten daar-j



$ CIIRONYK VERKORT. rS j om ten eeuwigen dage, a!s eenlJ plicht deezer Schutterye is o^eic^d ,1 en beveiligt. ö
^ Is de Confrérie van den 1 Handboog te Middelburg, ook ter verdeediging deezer Stad in de wa- I i penen verfchenen ?
Antw. Voörzeeker, en men kan ! i daarvan, onder anderen, bet onwe- f dcrfpreeklykfle bewys ontleencn, uit ] bet alhier voorgevallene , geduuren- I de de zwaare Belegering en verdci digmg deezer Stad, Men zie pok ft I Hechts de Ordonnancien van Mid*. » i delburg op de Dag en Nachtwacht. 1 i van den 24 February en 5-M a1 des jaars 1567; toen de Vrouwe 1 Gouvernante, Hertoginne van Par1 ma, beducht was, vooreenen aan- I flag van den Heer van Brcderorie 1 o! de zynen, op dit eiland IVahhc- 1 ren: By welke Ordonnantie de drie ^cmturyen deezer Stad, met die >van Kketortca gelaft werden, de wacht aan Stads-Poorten by dag, y



«tga ZEELANDS & S$en waar zulks nodig geoordeeld | werd, by nacht te houden.
Vraag. Hoe hebben zig die van den Handboog toen ter tyd gewa| pend, wyl Pyl en Boog reeds ten oor'oge in onbruik geraakt waaren?
AntW. Uit de aangehaalde Ordonnantie op de nachtwacht alhier, bfykt, dat de Schutteryen met Roers \
Izyn gewapend ge weeft , zoo als toen re* oorloge de' Busfe reeds in alge- j meen gebruik was. En daar de Schutteryen in 't gemeen , volgens < haare inftelling moeften zyn, gewapende Broederfchappen hebben , veele deezer Lighaamen in de Ne- derlanden, Pyl en Boog laaten vaaren, dezelve alleen bier en daar] houdende, tot een aangenaam fpel, en hebben zig toegeruft met zulke f | Wapenenals üeil toenmaiigen ftaat* 1 van verweering vorderde; en menji 1 ihaf, met vol vertrouwen, gegrond n J oo'de gezonde reden zeggen, dar £U eveïf
&iC?m i 1 •-i*aS£&wa<-*' i'



S** CHRONYK VERKORT. n^ J
» even gelyk her in de voorige eeu-'* j wen de Plicht der Boog-Schutteryen j I was,zig op de behandeling der zei- J J ve aften'chten,bet,zoozy aan haare 1 [ grond inrichting wilden voldoen,ze- f
dert die tyd hunne onverzuiinelyke I
plicht is, zig in den Wapenhandel
van onze dagen, by uknemenheid
te oeftenen. Vraas. Zyn in de Confrérie van I
Si, Sebaftiaan te Middelburg, de i , Handboog en de Schietipeelen nog J
in eenig gebruik ?
ftutw. Men heeft tot over weini- 9 ;ge jaaren, by herhaaling gepoogt, f
de vermaakelyke oeffening van den I 1 Handboog weder op teiva'kkeren en 1 wan te moedigen, doch dus verre I . te vergeeffch Men onderhoudt even- 1 Welm deezen Hove de nodige D.-c- I len Schutten en Boogen tot dat f einde, en om de eer van dat oude j herkomen on te houden , wordt jaarlyks , op den laatften April , de Meylchoot gedaan, en van Doele & Ee ee 3 tot?*}



P' ögB ZE EL A NOS £J tot Doclc door de Confrérie gefcho- 1 j ten: Maar om bet Koningfchieten > naar de Gaay, word niet meer ge^[ dacht. Eene liefnebbery welke an- |
ders, om haar oudheid in Zeeland, j wel ccnise achting verdiende: wyl I Hertog Willem van Beyeren reeds 1 in 't jaar ms.* bV een Privilegie, | de Poorters van Zierickzee, Schutï ters zynde, 'en de Papegaay affclv.e! 1 tende, heeft befchonken, met een ■ h, pc ar klederen, en tien fchelhngen.. || Voorts zyn de Schietloden om ZdV veren en Tinnen pryzen , welke
I door)dit Hof in vroeger tyd dlkwds ■
II gegeevenzyn, en waarby hetzelve,, 1 zoo als reeds is aangemerkt, grootet ïi voordeden behaalde, zedert her be-| gin deezer eeuw in verval,en thans;
! geheel in vergetelheid geraakt.
Vraag. Waaren de Gebroeders: van St. Sebaftiaans Gilde alhier, I van ouds, in een gelyken rang? . i Antw. Neen: Men had een drie-; A ërley ondeifchcid tusichen dezelve :'



Q CIIRONYK VERKORT. '1133&I
| Naamentlyk , 'er waren broeders a yö72 Devotie, waarvan hier vooren Jj reeds gefprooken is; gemeene Gil- I debroeders of St. fans, en Tab- j| fow/rf dragers, welke Jaatfte uit II een drietal, door Beleders opge- | maakt, door den Magiltraat fcbynen i verkooren én aangefteld te zyn ge- 11 Worden. Deeze maakte het voor- I treffelykrte deel deezer Schutterye jf uit; waren door hunne Tabbaart- jj \k drachten gelyk aan de aanzienclykfte J* 3 deezer Landen , en uit hun werden p ' de Beleders gekcren. Edoch dee- w ze onderlcheiding is door den tyd jf geheel vervallen, en de Magiftra'at I fchynt de aanltelling van Tabhaart- I dragers te hebben laaten vaaren; I» zoo dat thans alle de Leden van 11 deezen Hove, gelyke Gildebroeders I
zyn. II
Vraag. Hoe fterk van Leden is jï deeze Schuttery, zoo bv hkare in- 1 (telling als in Vervolg van tyd ge- I h weeft? Sr £9 Eeee 4 Jntw-l^g
& £»" «jgSKfra £2 ^



pH34 ZEELANDS » Antw. Denkelyk dat zy van den jjjl beginne, evengelyk meefi: alle deeze Scluitteryen uit 40 Schutters hebben beftaan : Dan men vindt in den ouden Legger! van dit Hofaangete\ kcna, dat de Confrérie van St. Sej baftiaan in den jaare 1542. llerk [ was 50 man Tabbaard-dragers. Dit j getal wierd op verzoek van Beleders j deezer Schuttery , door den Magij flraat alhier, den 15 Auguftus van j
tdatzelvc jaar met tien, on voorts ten < jaare 1548 met nog vyf anderen fi vermeerderd: dus de Confrérie toen % ■ ter tyd uit 65 Tabbaard-dragers be- jij Rondt. Daarnaa is het lighaam dee- Ij zer Schuttery merkelyk toegenomen, I zoadat ten jaare 15Q2,gelyk hiervoren I gezien is, dit Gilde reeds was faa- I mengefteld uit 125 Leden: en ge- Jj duurende de voorige eeuw, is dit jj tal van Handboogfchutters , door jj den bank, zelfs tot omtrent de 250 jj man Reik geweeft ; zoo als blyken J « kan uit de Rollen der Schutteren, ts a\ 13 vin-O
feQn ' mm 1 *&m



fl i*mgm %
M CHRONYK VERKORT. H35£}
: vinden in de voorhanden zynde Rekeningen, van deezen Hove, over | deezen tyd. Doch geduurende de je- I | genswoordige eeuw is dit getal van | I Leden merkelyk afgenomen , en f 1 thans zop gering, dat men ernRig I bezig is,om op eene door den luifter I van dit Hof hoognodige vermeerdering van Schutters te 'denken.
Vraag. Behoort'er ook eenige bepaalde hoedanigheid van Raat, om f als Lid in dit Gilde aanneemelyk te i \
\ zvn ^ H Antw. Volgens de Ordonnantie \ \ ■ van den 16 Juny 1528, was het een vereifchte om als Gildebroeder van 1 de Handboog ahu'er ontvangen te 1 worden, dat men ware Poorter 1 deezer Stad: 'Wyders is van alI Ie tyden het gros der Leden van ; dit Hof, getrokken, uit den meeR 1 welvaarenden ButgerRaat van Mid- 1 ;. delburg; uit zulke vrye en hun zel\ ve of hun Huisgezin door een eerJyk beroep onderhoudende Lieden, & E e e e 5 wel-Q
iCaa «assfr .



Sgffl üioiüjg^
^1136 ZEE LANDS # welke niet van een byzonder Perfööfi by dagloon, of als gebröodde huisbediende afhankelyk Zyn, en i Burger fchot en lafldraagen, trouwe aan Land en Stad verfchuldigd zynde: zoo als Vrymeefters en Baazen der hoogftnuttige Ambachten, alle dryvers van vrye neeting en hanreering, Kooplieden , Konftcuaars en dergelyken; waarby zich ook gevöegd hebben Amptenaaren, » en zelfs veele Lieden uit de aan- J
g zienlykfte Gedachten van Zeeland.
■ ' Magiftraatsperfoonen , en Heeren j
I' van den hoogften rang, die zig, in j dit en dergelyke heiligdommen van ! Neerlands Burgerftaat, eene eete ] gerekend hebben, gemeenzaameGe- i broeders van hunne vr,ye Medebur- j gers te zyn, in Gedichten , daal'j zig de geraadpleegde Volkftem deed , hooren,' toen het fchadelyk en hoo- \ nend denkbeeld van zig op de er-! gerlykfte wyze door hoog gevoegd lenheid te onderfcheiden , nog in j £9 geenfl
' =33%^ —%S ]



S CHRONYK VERKORT.
1 geen Vaderlandfche harten was op- w gekomen.
Vraag. Op welk eene wyze word iemand tot Confreer van deezen Ho- | ve aangenomen ?
Antw. Hy vervoegt zig by den Boekhouder , en dient zig aan om Schutter te worden: Deeze Relt { hem, ter gelegener tyd, aan de ten dien eiude te iaamen geroepene Confrérie voor, en onderzoekt, of
I hy tot een gefchikt Lid van deezen A
r Hove zoude kunnen dienen, en of g hy den Leden aangenaam zoude zyn: $ \
- welk onderzoek in veifcbillende ty- | den verfcbillende is uitgeoeffend. doch thans by Balhtagïe of Remming inet witte en zwarte boonen, vol- ! gens een by dit Gilde genomen befluit gefchiedt, en aldus eenpaarig, of by eene bepaald wordende meerderheid voor aangenaam verklaard I zynde, word by op de eeiftkomende Schutterlyke Maaltyd ingehul-
,3' digt , en ook daarnaa "eerft in al- tt



Jtffi 11 ui' ttf*fl£8*si ■ 5'
{^1138 ZEEL AND S $ V les, voor Medebroeder van dit Gilde erkend.
Vraag. Wat plechtigheid heeft 'er ; plaats, by de inhuldiging van een nieuw Gildebroeder?
Antw. Wanneer de eerfte Schut- ] terlyke Maalryd gehouden word, i naa dat een nieuw inkomend Schutter voor aangenaam is verklaard, word by daar op genodigt, om ge- -] inftallecrd te worden. Men piaatft I h hem aan de tafel, tegen over den , ff Boekhouder, die opftaat, onder het jj < r nnagerecht, en den Candidaat om- ij hangt, met den hier vooren gemel- ! den Ridderlyken halsketen van dit j Gilde: Dan 'biedt hem den Boek- j houder een gedekt tafelbord, or.der 1 welks fervet de Candidaat zyne Bellecire offert, met een ftuk goud, en zilver, zynde nu meeft een Ducaat en een Ryksdaalder. Voorts wordt hem gevraagd , of hy bereid is, het Welvaren van deezen Hoye van St, 1
&Sebaftiaan. met den Beker daar toe fl



—i—-**e%&~ 11 ccg^
\ CHRONYK VERKORT. 11396! i ingericht, tot aan den den rand vol w t wyn . gefchonken, te drinken, en r denzelven te ledigen ? Wyl hy in : zyn keur heeft dit te doen, óf ten 1 i vooideele van den Hove te betalen : een Ducaat, of twee Zeeuwfche I Ryksdaalders, als hy denzelven naar ! zyn genoegen vullen of drinken wil. I Dit door hem beftift zynde, biedt
hy,met ongedekten hoofde opftaani de , den Boekhouder deezen inge- J . [ fchonken en gedekten Beker aan , |[
die het dekzel daar afligt, en den c [ i Candidaat drinkt hem , zeggende: ]
dat is ter eere en op het welweezen i van den Hove van St. Sebaftiaan! i en dezelve geledigt hebbende, on• der den vreugdekreet der gebeele I Broederfchap, blaaft hy op den Pa-
pegaay , die aan den Halsketen I hangt, en tcffens een fluit is. Daar | i op geeft hem de Boekhouder , met
1 den hier te vooren befchrevcn Gildeftaff een flag op de fchouders,
o en zegt mer luider ftemme: Heden »
2 ~ytZ2



{3«4° ZEELANDS ff
s£ zv/ #v Ridder van St. Sebafiiaan ! i Eindelyk wordt hem den Halsketen weder afgedaan , en de geheele Broederfchap wenfcht hem'geluk, met een vollen romer wyn: Men heeft ook by die gelegenheid, de gewoonte, het Glas en Tafelbord van den Candidaat te groenen en te kroonen. Zoo 'er meer als een Lid te gelyk ingehuldigd word , loten zy onderling om den rang ; en ieder |k hunner, ondergaat dezelve plechtig-, H heid; wyders betaalt ieder nieuw I qr Lid, boven de voormelde Beilecire,' i een -Inkomgeld van twintig Ichellingen Vlaams.
Praag. Welke gewone Lafkn hebben de Leden van deezen Hove te draagen ?
Antw. Zy betalen thans tien fehel- ; lingen aan Jaarpenningen : Doch I wanneer de b'ehoeftens van dit Hof [ zulks hebben vereifcht, is jaarlyks wel tot dubbel zoo veel, en meer
r! opgebragt. Wyders zoo zy by ;



1 CIIRONYK^VEllKORT. i^Jj
1 levenden lyve uit dit Gilde gaan,' M betalen zv een pond Vlaams, ónder d n naam van dood fel: uld, 't welk anders door hunne erfgenaamen, zoo zy als Schutters overlyden,met tien j Ichellingen wordt voldaan. De Schutters Vrouwen plegen mede dood-
l fchulden by dit Hof te moeten be-
i taaien.
Vraag. Wie regeert en beftuurt | i de zaken van dit Mof?
Antw. Het is ten allen tyde be- J \ ! ftuurd door vier Beleders , waar ff i van de oudfte in rang Trel'aurier § is, onder'den naam van Boekhouder.
Vraag. Door wie wordt deeze Re! geermg aangelteld, en wat is de urde daar omtrent?
Antw. De vier Beleders moeten, volgens het hier vooren.aangehaalde Reglement, ten jaare 1528, door ] Ideu Magiftraac deezer Stad, voor deeze Confrérie vaflgefteld , en 't welk nimmer, zoo ver men weet, L



f^iï4ft ZEEL ANDS £ « is ingetrokken, niet langer dan een i jaar in 't beduur van dezen Hove blyven; en tot verkiezing van nieuwe Beleders in derzelver plaats, moet de afgaande oudfte Beleder of Boekhouder eene nominatie ma-
I ken, van negen Tabbaart-dragers.
II Op deeze nominatie moet hy ftellen drie Beleders , die met en nevens hem in 't befttiur gcweeft zyn, en zes uit de Confreren Tabbaart-dra-
\ k gers: voorts moet hy alle de Gil- i ït debroeders te zamen roepen, die j 1? naar hunnen rang hun ftem moeten * geven, voöt éérTperfoon uit de drie op de nominatie gebragte Beleders, om te zyn oudfte Beleder of Boekhouder, en voor drie Perfoonen uit de zes genomineerde Tabbaard-dragers , om uittemaken de drie overige Beleders , voor het intetredcn jaar. En aldus werden deze vier 'Beleders, uitmakende de Regeering van den Hove, met meerderheid i; der ftemmen,door geheel het Gilde
verj



& CHRONYK VERKORT, 1143' ! verkooren, en ter zeiver tyd wierd 1 door den. afgaanden Boekhouder, en de overige drie afgaande Beleders, als gezamentlyke Rendanten, aan deeze Schuttery, rekening van hun Bewind en adminiftratie gedaan.
. Vraag. Is deeze Ordonnantie omtrent het Regeerings hertel van deei zen Hove, altoos in uitvoering ge-
bleeven ? & ^ • Antw, Neen , men heeft veelerlev , gebruiken daar omtrent in verfchil- J I lende tyden i:;gevoert; onder ande- <
ren m de voorgaande Eeuw, toen - veele leden uit de Magiftiaat Schuti ters van deezen Hove waren, heeft i men niet zelden, blykensde notulen ' van den Hove, tot de verkiezing 1 van vier nieuwe Beleders, een noi minatie van twaalf Perfoonen gei maakt,,. Waar op zes uit de MaaiI Itraats leden, en zes uit overige ge1 n,fne 'leden, der Schuttery werden Lgebragt, om daar uit by het ■ Sm:..-.. F fff / heele^



'zeÊTands
\| heele Gilde verkiezing te doen. Ti Fr aas. Welk een form is bier- I omtrent jegenswoi rdia in gebruik?
dnhv. De Regeering van deezen | Hove wordt zedert veele tyden herwaards maar om de twee jaaren veranderd \ in deezer voegen, dat de vier Beleders op den duur Bele- ' ders blyven, tot hun overiyden of j j affeheid - neeming uit den ftóve toe, 1 en dat alleen uit die vier Beleders j || om de twee jaaren, wanneer de Re- J( «kefiing^ door den afgaanden Soek | 5 ' houder, aan de Schuttery gedaan vj wordt, door de gezamentlyke Gildebroeders, uit een drietal, omtrent het welke geen keur is, een nieuwe | Boekhouder, by meerderheid van ! Remmen, word verkoren; dus dat, '. om de zes jaaren, denzelven Boekhouder gemceulyk weder aankomt: dog als een der vier Beleders plaarI fen door overiyden, óf afifchcid-nef mm& vacant wordt, ais dan wordt m éett drietal uit de a.gemeene Gilde- f $y broeders^



CfIRONYK VERKORT. n45ffj 5 broeders, door de overige Beleders^ geformeent-, wa rin, op den Rmg I van ouderdom der Leden in den- Ho § ve, worde acht gegeeven, en daar 1 j uit, worde door geheel de daartoe 1 j geconvoceerde Confrei ie, met meer- 1 j dei beid van Remmen, een nieuw I j Beleder verkooren.
Vraag. Welke macht hebben Boek- I j bouderen Bl Iedere. by dezen Hove? I An'Av. Deze gaat over liet Huis- I houdelyke beduur vnn het Hof en \ j; dcszells da^elyklthe behoeften, zoo ff van gewoone verteerinaen, a's no- f dige reparaticn: Doch zy doen geece f buitengewoone nhgaven , noch beladen hei Hoi', noch map.ken eenig'e veranderingen, 't zy omtrent het gebouw, 't zy in het weezen en de wetten dezei Schutterye, dan met indemming van de meerderheid der Gildebroeders, d e allen zonder uitzondering van iemand , c'.aartoe bv ovemachtfche wcete door den Boekhouder moeten zyn hunengeroepen • j t



■^«■■■■■■^^B^^ L-Jffif
|ii45 ZEE LANDS .jH ook wordt igeene belading van pen- | Hingen op de Leden gelegt, dan by eenparigheid der demmen, van alle de tegenwoordig zynde Confrères, | na dat tot de raadpleeging daarover, I een iegelyk van hun als hier vooren J gemeld is, uitdrukkelyk zy opgeroepen. Boekhouder "en Beleders moeten ook, volgens oude wetten , goede order onder de Leden houden; de oneenigheeden, welke in de Confrérie ontdaan, in der minne i trachten by te leggen, en alle ge- |j fchi.len den Hove betreffende, moe- H ten in de eerde plaats voor hun worden gebragt ; voorts hebben Boekhouder en Beleders, volgens het voorgemelde oudeReglement, het opzigt over alles, wat tot nut en oirbaar van den Hove kan vertrekken, eu het daat aan hun al een, om te oordeelen, of het noodig is het Gilde famen te roeoen, die faamenroeping werkfteliig te maken, en zodanig voordel te doen, alsJ 5 welk&
1 miJOft """" '"'"r « ïf



fè CI1R0NYK VERKORT. '1147.55 Ej welk zy meenen ten nutte van de ?-7
Schutteryen te verftrekken : Ook jj f; waren 'er van ouds boetens vaftge- I ; Reld, ten InRe van die leden, wel- || ; ke op deeze faamenroeping niet ver- II
fcheenen.
Vraag. Wordt by deeze Schuttery I ook aanteekening van het verban- [ delde, en befloocéne gehouden, en | dooi" wie ?
ÏAnt\v. Men vindt thans by deeze \ Confrérie geene aanteekeningèn hun- Jb ner handelingen, die onder zyn, ff dan van den jaare 1542; in die ty- vS den, en wel tot de jaaren van 1680 8 toe, werden flegts de gewigtigftc befluiten aangeteekend, in de Reke- J rang boeken van deezen Hove; daar ll na heeft men, in een afzonder'yk jj boek, beginnen notulen te houden, I 't welk tot dus ver, dan eens meer, JJ f dan eens min afgebrooken is ver- II volgt. Dit plag, zoo als uit de no- I tulen blykt, reeds in de vooyige I eeuw te gefchieden, -door eenen Se« « 5 F fff 3 cteta-^J g gs7^-^"^»»' <sg ï£



1 ■ZX&a " Cj |i
Ï31148 ZEE LANDS .tl Y crctaris , daartoe by de Confrérie Vüikooren, doch geruime tyden is zulks gedaan, door de op een volI gende Boekhouders van den Hove;
en tindelyk heeft dit Hof thans, . wederom iemand der Leden, tot I hunnen Secretaris ten dien einde
Iaan gefield. Frans. Wie zyn jegenswoordig de Leden van her bewind over dit | Hof?
IAntw.. De Heeren Franfois Was- j !j lander Boekhouder; Aulhoir* Meea-m, fen, Jan Joleph Négre, Mr Willem Parker Beiedeis, en Puulits Jof. ph Convenent Secretaris. Vraag. 1 lebben deeze Directeuren eenige vrydommen in den Hove? | Antw. Men weet van geen andere vrydom , dan alleen deeze, dat de Boekhouder , geduurende den tyd van zyn bewind, vry is van de betaling der fchutterlyke laften in den Hove; over welken vrvdom even- I wel, meer dan eens, verfchiltendeJ \ be-Sf
% aan &é



CHRONYK VERKORT. 1140^5 Ijï begrippen in de°ze Confrérie zyn te» bede gebragt. Fra^ Heeft dit Gilde geen be. diende?
Antw Ja, het had van ouds een : beëedigdeh Gilde • knaap , die zoo als uir de Notulen deczes Hols, \ en onder anderen uit die van den 18 February en 9 Oktober 1629 blykt, den Eed werdt afgenoomcn op zvne Inftruclie, in banden van
8den Boekhouder van deezen Hove; li welke inftruclrie vooral beftondt, k daarin, dat hy op het rein houden 5j van het Hof en bediening der Con- ! frerie acht moeft geeven, en alle wetten en aanzeggingen doen: gelyk ook by overiyden van een Confreer de Schutters ter begraafRnis te nooden, omhangen van het Blazoen van deeze Schuttery, welke oude Inftrüét-ien allerwegen in de Rekeningboeken van dit Hof, en in deszelfs I notulen te vinden zyn: thans wordt k het Hof gediend door een Concherge, & k> , die^J



\iJ5o ZE E LANDS die Huurder is van de gelieele Huizinge en Erve van dit Hof,





















$ ^fa^^g^^e gg
ProyintiaaleImpoftfnvanZeeland. C\ Ö Azyn. Betaalt per Sroop i Stuiv. Moerwyn, cn Zuuring-A zyn van \ buiten de Provintie. 2 Stuiv. { Beestiaal. Betaalt den 7. Kooppen. || Bier Zcenwfch, per Ton 1 Bet. voor Burgers 1 Gl. 4 St. Voor Tappers 3 Gl. ?| St j Bokking, van buiten, Betaalt van I de too fluks. 3 Stuiv.
j Boter, van buiten de provintie. i Betaalt f Ton van 40$. 1 Guld. \ Billet. 3 Stuiv. J t
s Brandew-yn. Bet.perStoop 8 Stuiv. \$ f per Anker 6 Gl, 8 St. BMiet 6 St. «
zamen 6 Gl. 14 St. Brandhout, van buiten de Prov.
* Betaalt den 10. Kooppenn. Gemaal Tarwe, in de Stad de Zak 2GI. ■ tenplattenLande.34St. Rogge in deStad de Zak iGl.
1 ten platten Lande 15 St.
Boekweit de Zak. 8| St. GarfleyGort, de Goefche Zak 15 Stuiv.
\ deMidd.Zak 14 St. £
<ry 3 BillietperZak 2 St.q



Koolen. Betaak per Schaal. 3 Sr.t Billiet tot 10 Schaalen toe. 2 St.t Smits, de Hoed. 16 St.,
Wyn. Bet. per Stoop, voor Tappersi 5y Stuiv. . Renderen 12 Penn.. zamen 5$ Stuiv- • Betaalt per Anker 4 Gl. 14 Stuiv.. Bet.perStoop voor Burg. 4$ Stuiv.. Renticren i2Penn. zamen 5! Stuiv..
fBetaalt per Anker 4 Guld. 4 Stuiv., Billet per Anker 3 St. . Turf. Betaalt per Lalt. 6 Guld. . Billet. - 8 St.. Tabak. Betaalt per f§. 3 St.. gekorven van buiten per f£. 6 St., Snuiftab. van buiten per f§. 6 St.. Carotten, per 3St..
Zeep. Betaajt per Ton van 240 . M' 10 Guld. 4St. ,
| harde Zeep, perfg. 12penn. .
I Zout Betaalt per Zak. 4GI. 10 St. .
II Quotifatie van 4 Perfoonen 1 JR 16 Schell., waarvoor zy één | t 3 Zak Zout mogen baaien. ^



i -"0%
, Orde op het Afvaaren der Beurtfchepea <~>ï Van >:i MIDDELBURG op ROTTERDAM, j Vaaren alleDagen Voorden middagaf, { omtrent op die Uuren, gelyk de i onderftaande Tafelaanwvft. 1
van 1 April tot 30 ïepr. op Nieuwe of Volle Maan.'s Morgens, tcnhalfioUr. iDag daar na quartier over loUr. i Dagen daar na ten ït Ur.
} Dagen daar na ten
half üUr. 4 Dagen daar na ten
half 6 Ur. f Dagen daar na ten
half 7 Ur 6 Dagen daar na ten
half 8Ur. 1 Dagen daar na ten
half 9Ur. Op Quartier Maan t en halfq Vuren. % Dagdaarnaq. ov.9 iDag. daarnaten 10 3 Dag. daarna ten6 4Dag.daarnaq.vo.y . $ Dag. daar na half 8 6 Dag. daarna q.ov. Sl
& 1 in ■
Van ï OBoher tot 3 1 i Maart op Nieuwe of | Volle Maan,'sMor- j jens, tenhalfioUr, I i Dag daar na quar- | tier 9ver 10 Ur. | zDag. daar na ten 11. j 5Dag.daarnahalfn j 4 Dagen niet varen. JL XtB.Tenwaare dee^e invalt op een Dag, i£ wanneer de Am- \ * fier dam fche Bode • moet vertrekken. j Vaart dan ten half 1 ; f Dag. daarna half7
6 Dag. quart. over 7 \
7 Dag. daarna ten 8 j Op Quart. Maan ten 9 j iDagdaarnaq.v.10 j 1 Dagen t?n half 11 j 3 Dag daar natenu i 4Dag. daarna half? ' ?Dag. daarna q. ov.t 6Dag. daar na ten 8 lt\ 7Dag.daarnaq.0v 9 'Jg
II I ■ *èmj£jj tfg



jO Orde oplietAfvaren der Beurrfchepen&j ^ Van MIDDELBURG op 1
Aardenburg alle Vrydagen. ; Arendsk-CsHr.) tik Donderdagen. ■ Antwerpen iïle Dings'.enVryd* Axel ^Dinas.enVryd. Alkmaar alle 3 h 4Weeken.
Brusfel alle Dond.ofD.ings.
Bergen-op-Zoom allé Zond. Woensd.
cn Vry dagen. . Borsfcle alle Dond. of Vryd.
1 Biervliet alle Dings.enVryd. Jt
H Breskens alle Vrydagen. «
» Breda SWe Woem "dagen. ®j
, BofchCsHertogO alle Vrydagen. [ Bommel z\\eVeertienDagen lij
Brugge alle Veertien Dagen j
Cortgene alle Donderdagen, j
DelRendenHaag alle Vrydagen. Gorcum zWq Vrydagen.
Goes zftzMaand.en Zat. |||
Gouda sïïeJVoensd.enZat. f
Groningen alle Zes Weeken. I
Ilarlingen alle Zes We'eken. J
» Haarlem alle Zatardagen. Sjj
tjllulft alle Vrydagen. $J



jj^Orde ophet Afvaren der Beurtfchepeng^|
Van MIDDELBURG op
Ylcndyke alle Vrydagen»
Leiden alle Dingsdagen.
Leuven alle Zond.ofDings.
| Mecheled z\\e Zond.ofDings. Maartensd. fSt.) tik Vrydagen. N. ofSt. Joösiand alle Maand, en Don.
Neufen tileDings.enVryd.
Nimwegen alle VeertienDagen '
Ooftende ^VeertienDagen 1 »
Philippine , alle Vrydagen. I|
Rotterdam plle Dagen. i !
Schiedam alle \\Dagen Vryd.
Sas van Gent zWo.Woens.en Zat.
Saandam alle 3 h 4 Weeken.
Sluis in Vjaand. vWtWoens.cnVryd.
'f holen alle Dings.en Vryd.
Thiel alle VeertienDagen
Utrecht alle Veertien Dagen
Zieiikzee alle Zond. Woensd.
en Vrydagen.
Zaamflag alle Vrydagen.
$ B 3 OrdeO



IJjOrdeop bet Afvaren derBeurtfchcri -nCÏ » Van ZIERIKZEE op *é
IAmfterdam, op geen bepaalden tyf. ij Antwerpen, Brusfel en Mechelen, op I geen bep. tyd. Bergen-op-Zoom, II alleDingsd» en Zond. Breda, op jj geen bep. tyd. Delft, den Haag, en . |! Ltyden,dkagtDagen. Dord, alle l Woensd. Göes, alle Maand, en Zal. \ Midd., alle Dingsd., Dond. en Zat. |1 Rotterdam en Schiedam, als Boven. I j Tholcn,allei4/;^«. VJisfingen, !;
Iallc Woensd. Veere, alle Woensd. JJJ VanGOESop §§ Antwerpen alle Veertien Dagen <nl Bergen-op-Zoom alle Donderdagen. I Hord alle Woensdagen*
Delft en den Haag alle H Dage Dond. Gouda titeiiDagcWoeus.. j
Haar!.- en Amft. alle Veertien Dagen'
I' Leyden alle H DagèWoens'.
Miduelb urg alle Donderdagen. Rotterdam AllcWoens. en Zat. Tholen Donderdagen. Vhsfingen alle Woensdagen* Pi! Veere alleZte^/z. 5>£ierikzeé Donderdagen. £|



iOÓi'de op het Afvaren der BeurtfchCpen£\ Van THOLEN op Middelburg alle Zondagen van den i April tot den opSeptemb. Woenskl. en van l Obïober tot 31 Maart,Dïngsd. Bergen-op-Zoom alle Dlngsdagen. Rotterdam alle Zaturdagen. Zierikzee a\\e Veertien Dagen
jj Dord alleDingsdagenvan j
Ë15 February tot m, 15 Novemb. van || 16 Novemb. tot i \ ■ i löjan. Zaturd. Van VLÏSSINGEN op Goes alle Zaturdagen..
Rotterdam alle Dings.en Vryd. : Sluis in Vlaand. alle Maandagen. Zierikzee alle Vrydagen.
Op andere plaatfen is geen bepaalden Dag, moetende hier toe byzonder Bevragt of Afgehuurd worden, ook Vaart op alle uur van den Dag, ■ Leen Schuit over naa Breskens of Land & \\SvmCadzand. B 4 £J
fegp



■g» uMég^a ,
J^\Orde op het Afvaaren der 8eufN<r»r«| Schecpfen van VEERE op HOL-"Vfj f. LAND of Elders, vaarenopgeen T 2 bepaalden tyd, alleen op GO£S. 1 | 2omer en Winter. Ij
I m». De Fasf.igiers betaalen in her T
rV voor- Onder of Ruym, ieder ÓStuyr. ,1 • en in hf* .Agter-Onder, izStuyrers. J\ S-, Ordetl
Ivan yetr$ op Goei. opN.ofVolleMaan *$ Morg. ten 7 Ur. i Dag daar na SfUr. i Dagen half 9Ur 5 Dagen half loUr. _. 4Dagen. ioUr.
* 5 Dagen. u Ur. vj 6 Dagen. u Ur.
| op Ojaartier Maan.
I Namidd.ten i Ur.
I i Dag daar na iür. | ïDagen half 3 Ur. j 3 Dagen 's Mor-
jj genstenha^Ur.
II 4 Dagen. 4Ur. ij f Dagen. 5 Ur.
* <5Dageiu 6Ur. <
Van Gmj op Vctn. f
opN.ofVolleMaan $
Namidd. ten 1 Ur. I « Dag daar na
'sMorg. ten 3 Ur. I
z Dagen hak" jjUr. I
3 Dagen half } Ur. I 4Dagen half 6Ur. jf
f Dagen 6 Ur. £3, ! 6 Dagen half 7Ur j£' ;
op Quartier Maan.
's Morg. ten 7 Ur.
1 Dag daar na 8Ur.
2 Dagen. 9 Ur. f JDagen. ioUr. :
4 Dagen 11 Ur. J f Dagen uUr.
5 Dagen 'sMiddagsten i.Ur. I



^
róOrde op het Ryden der Poft-Wagens£J H vanMiDDELB. opVlissingen en i r fl van Vlissingenop Middelburg.
n Jan. Febr. 'sêforg.?tot'sAv.7 Ur.
I 'Maart April - * - 6 - - - - jUr. D Mey tot Aug. - - - $ - - - - %Ur.
fl 5?j5»r. Otfo&. - - - 6" - - - - jUr. ,
II Noy.enDec. - - - 7- -- - jrLTr. [Ij Bet aaiende de Pasfagiefs als volgt:
j ïpèrfooh 13 St. 4Perfoon. 20 St.
U 2Perfoon. 13 St. 5 Perlbon. 20 St.
Lft 3 Peiibon. 15 St. óPerfoon. 24 Sl. . . |f Nog bet. ieder Perfoon 1 St.Boomgeld. f|
Van Middelburg op Veere, en van Veere op Middelburg.
Van half Blaart tot half Otlober.
11 Van Middelburg 'sMorg. ten half 8 Ur. VanMiddelburg''$Moïg.tën o,Ur. Van Veere 'sMorg.ten 11 Ur. Van Middelburg 'sMidd. ten 12, Ur. Van Middelburg Namiddagten 2 Ur. Van Middelburg Namidd. ten half5 Ur. Van Middelburg 's Avonds ten 7 Ur.
12 B 5 Orde^3



#5» tot ag^i
gjOrde op het Ryden der Poft- WagensfJ van Middelburg op Veere en jy van Veep.e op Middelburg.
Van half OStober tot half Maart. J
Van Middelburg 'sMorg. ten half 9 Ur. jj
^i?<?r<2 'sMorg. ten 11 Ur. I
VanMiddelburg'sMidd.ten ïzUr. H
VanMiddelburgNamiddagtcn zÜr. II
VanMiddelburgNamidóagten 4.U1: II
t^ztf Middelburgss Avonds ten 6 L7r. ^
Betalende de Pasfagiers opBoyengem. |'
Poft-Uur en. bultende Poft-Ur. I iPerfoon 12 St. iPerfoon 18 St. 2 Perf. ieder 8 St. 2 Perf. ieder 10 St. meerder als 2Perf. 3Perf.ied. St. ieder Perf. tfSt. meerder als^Perf.
ieder Perf. 6St.
Die 's Morgens Voor-en's Avonds na Poft-Uuren begeeren te Ryden, moet 6 Stuyvers extra betaalen. J
& VertrekfiJ
!«3'§l



«3%
7^ Vertrek en Aankomft der Poften£X van Middelburg op fc?
i Goes,
Tholen, Per Land-Poft.
Holland, Vertrekt van het
Gelderland, Poft-Compt. ZonGeneral. Land, dag en Woensdag, Vriesland y f'sAv. om 9 Uuren, Overysfel, 1 koomt aan ZonEngeland, dag en Donderdag
Duitfchland, 's Morgens. Zwitzcrland,
|3 NoordfcheLand.J 4 \
m NB. Met de voorfz. Land-Poft, \ \ gaande Brieven moet betaald worden l op En gel.,Schotland en Ierland, 3 St. Vriesland 6 St. franko Utrecht. Overysfd 3 St. franko Dordrecht. Noordholland 5 St. franko Rotterdam. Zwitzerland 5 St. franko Rotterdam. Noordf.Land. 11 St.franko Hamburg. Duitfchland, moeten gefranqueerd werden,naar de gelegenheidder Plaatfen, November, December, January
| JJ en February, betaald iSt. meerder'
jfó VertrekgJ
iafeggi ü'j* «a^



jfö Vertrek en Aankomft der Poften^ » van Middélburg, op fc? Frankryk, "1 Vertrekt van het Braband, p0ft . Comptoir
Vf aan deren, | Dingsd. en Vryd., Spanjen, ]6ft. by ysMorgens vroeg, Portugal,]ófl.by | ioowr öö« flfetf»It'alien, r3ft.by \ dag en Donderdag J 'j Namiddags.
Ook Vertrekken dagelyks Brieven, op
Amfterdam, n j L Rotterdam , l Ov^r Rotterdam jj» «Dordrecht, f ongefranqueerd. || 1 5 's Gravenhage. J
Ook op geheel
Holland, *1 Over en franko tot
Gelderland, ; Rotterdam moet 3 - Vriesland, )-Stuyv.by; voorts-
Overysfèl, I na gelegenheid der
Duitfchland. J Plaatfen.
Vertrek en Aankomft der Ordinaire
KOOPMANS-BODEN, Op
Amfterdam, vertrekt Woensd. en * turd., koomtnanDingsd.cn Vryd. !L £j Vertrekt van Amft., Dingsd. en Vryd.^j
fe£an ■aia



Vertrek en Aankomft der Koopmans-£5 tf Boden van Middelburg op '
r Vertrekt 's Woensd. Zie rikzee. < koomtaan Vrydags en
i Zaturdags. G o e s. 4" Vertrek t 's Maandags t koomt aan 'Donderd. Vlissingen. / Vertr. alle dag 'sMid.
*. koomt terug's Avonds Veere. Vertr. alle dag ^sMid.
*- koomt terug 'j Avonds Delft f Vertrekt Vrydags. [9 en den < koomt aan 'Zondags |5 :j Haag. £ o f's Maandags. || f Vertrekt om de 14 daD o R d. ^ gen Vrydags, koomt
t. aan 'j Maandags. Leiden. / Vertrekt Dingsdags, «• koomt aan 'slVoensd. f Vertrekt Dingsdags ■ Brugge. «* enVrydags. koomt aan C Maand, en Donderd.
NB. DoordeBodens op Zierikzee en Goes werden buiten bun Ver3 trekdagen genoegzaam dagelyksBrie- « $ven verzonden. Vertrek
w.wfiE»»ii . ■ in. majg



■
C^Vertrek en Aankomft der Poften£Y I van Zierikzee op fcfc Walcheren. "1 | Goes. Tholen.
Holland. Per Land-Pofl. \
Gelderland. Vertrekt Zondes Overysl'el. en Woensdag des Vriesland. Avonds. Groningen.
Gencraliteits- Koomt aan, des I Landen. )» Zondags V Mor- I | j Vlaanderen. gens en "sWoen- jk || Braband. dags V Avonds. 5$
< r Engeland. «j
Vrankryk. In de Winter se- Fl
Spanjen. • • woonlyk Donder- I j
Portugal. dags 's Morgens. \\
Duitfchland.
Italien.
Zvvitzerland, enz.
Vertrek en Aankomft der Ordinaire {[
KOOPMANS-BODEN, Op
r") Vertrekt Zaturdag | j [Middelburg. Diugsdag, koomt « v j aan Vrydag en Zond.^J[é



[^Vertrok cn Aankamfi: der Poften''.-! lp van Goes op
\ 1H7 1 1 ) Lünd- P°ft'
Walcheren, f Vertrekt Woensdag
II Vlaanderen, >en Zaturdag, koomt Braband. Vaan Donderdag en J Zondag. Holland. Gelderland. : Per Land-Pofl. Overyslel. Vriesland. Vertrekt Woensdag 11 Groningen, len Zondag *sAvonds I * Tholen. f om half Tien Varen, i \ \ Zierikzee. koomt in Goes aan It I Generaliteits alle Woensdagen en ]f en verdere j Zaturdagen. .:\ Landen.
j
Vertrek en Aankomft der Ordinaire '
KOOPMANS-BODEN, Op
J Vertrekt alle veertien Antwerpen. ^Dagen V Woensdags, J koomt aan "s Maand. *i Vertrekt Woensdag
[Middelburg. K"^0DZÊrJag 0Tn [



I^Vertrek en Aankomft der Poften< * van Tholen op
Goes. Zierikzee.
Walcheren. Per Land-Pof!. Holland.
Gelderland. Vertrekt Woensdag Ovcrysfcl. een Zaturdag, koomt Vriesland. aan Maandag en DonGencraliteits derdag. Landen.
§Groningen, enz. Vlaanderen. % Deeze «worden op Braband. / hel Pojl-Comptoir te Frankryk. p Middelburg of liotSpanjen, \ terdam gezonden. enz. *
Vertrek der Ordinaire- of Koop-
MANS-BODEN, op
Nalle Maandag.
Bersen-op- (aJ|e Wetudag. 7nnin ƒ alle Donderdag, toom. r IJe Zaturdagt m
^5 «* het openen der Poort.
^Qa ■ ' ■ 'jtgai ; ■■■ '«Si



$ fiSs^. a^gfa,,, agg ^
KJ Vertrek en Aankomft der Pofl*n£X
(van Vlxssingen op *£*
Zierikzee. ll
j Goes,. Per Land-Poft. ff
'f holen. Vertrekt alle Zon- 1
11 Hand. dagenen'Woensdagen ff
Gelderland. vö« /z^ Poft - Comp- ff
Generaliteits toir, ^ Avonds om 1
Landen. '8 Uureri, 'slVwters ff
Engeland. £e» 7 Uaren, koomt ff
I Duitfchland. :an alle Zondagen en ff
| Zwitferland. Donderdagen 'sMor- W
| Nooïdfche- to^/w.
$ Landen. . |j|
Braband. Deeze worden op
Frankfyk; /liet Poft-Comptoir te > Spanjen. > Middelburg gezon- j Portugal. I Italië n. ■*
Vertrek en Aankomft der Ordinaire |
KOOI'MANS-BODEN, Op i
/ Vertrekt alle dagen Middelburg. >',y Middags, koomt te '■• * rug 's Avonds. ■ .
'5 C Vertrek^}



PVertrek en Aankomft der Poften'": |' van Veere op Goes.
Zierikzee. i P-er Land-Poft. \ Holland. 1 Gelderland. J Vertrekt alle ZondaOverysfel. \gM en Woensdagen, Vriesland. koomt aan alle Zon, Groningen. dagen en Donderda\ Generaliteits gen. j Landen,enz.J ft Vlaanderen. ") I !
| Braband. » ÏFrankryk. Deeze worden op ?$ n Spanjen. \het Poft - Comptolr V » Portugal. \ te Middelburg gezoil- \ % Iialiën,enz. [ den.
Vertrek en Aankomft der Ordinaire
koopmans-boden, Op
^•aa iu ) Vertrekt alle Dagen \ Middelburg. L'j Morgens , koomt J te rug''s Avonds.
U h\
ur «Sif I



?R E. G I S T E R. i Getyden des Jaars. 2. Quatertempers. 3 Almanach.
4 Zons Op- en Ondergane. j 5 Z)<2 Eclipfen; 6 IVatergetyden.
■ 7 HetneUTeekens.
■ 8 Jaarmarkten en Kermhfen. : 9 Magiflraats Verandering.
io k-acanticn voor Middelburg. | ———— Zierikzee.
: 1 Tholen.
■ " Wisfïngen.
15 _ Veere.
16 Aanmzingen der Hooetyden.
| i? SuiitenderP^rtMteldftddelburg. \ te Zierikzee*
r9 ~ ■' te Go«.
|20 > ,
^ *— ■— Iz^cCTS
23 Specie- Tafels van Halve\ Ouart I '* ^g*/te Ryxdaalders.
f*» C 2 24 Notitie^



■^EBBS»—««gffl
REGISTER. $
J 24 Notitie van V Klein-Zegel.
25 Provinciaale Impoflen van Zeeland.
26 Zcelands Chronyk Verkort.
27 Afvaar en der Beurt-Scheep en te Middelburg Zierik - Zee, GV.?, Tholen, Vis fingen en Veere.
28 /{jvfcw Poft-IVagens op VUsfmge en Preere.
29 Afgaan en Aankomen van Poften en Koopmans - Boden te Middcl-
tburg, Zierik-Zee, Goes, Vli-s- ( fingen en Veere. >



PRIVILEGIE. De STAATEN van ZEELAND. Allea wen genen, die dezen zullen zien ofte hooren fteezen falüit; doen te weeten dat'wy ter iOotmoedige Supplicatie door Tan Dane, iBurgcr en Inwoonde?, mitsgaders Vrymee.ftcr in het Boekdrukkers, Boekbinders en Boekvcrkoopers-Gilde, binnen de Stad Middelburg , aan ons gedaan, ten einde wy hem Suppliant, zyne Erven of Rechtverkrygende geliefden te vergunnen, Oétroy of Privilegie , om met feclufie van alle anderen binnen den Lande van Zeeland te mogen Drukken, doen ■rukken en Vcrkoopen, eenen Almanach, ïen Tytel hebbende van Zeelands Chronyk almanach, behelzende behalvcn het geenc cot een Ordinaire Almanach behoort, nevens ie Specie-Tafel van kleine Zeeuwfche Geldspeciën ; Zeelands Chronyk Verkort, of ielchryvinge van de Provincie Zeeland in 't (gemeen, van dcszelfs begin tot op den egenwoordigen tyd; cn zullende Jaarlyks tervolgd worden met eene Befchryvinge van
net Aanteekcnmgen van 's Lands Zegen en Heden zoo van de gantfche Provincie als aniederEJand Stad of Dorp meer alónder-
idi ^S Va" het Merkwaardige ! dezclve voorgevallen, alles ten dienftevan
do



. _ PRIVIL E GIE. de Jeugd, gefield in Vraagen en Antwoorder zoo als in dergelyke gedrukte Almanakfee voor den Jaare 1777 en 1778, relpeéHvchl reeds is vervat, en by vervolg nog zouéi vervat worden, by wyze van Almanachl cf daarna in zulk een Formaat te Drukkeiri doen Drukken en Uitgeeven, als ten meeflf nutte der Jeugd, ter keuze va n den Suppiiai? zoude konnen ftrekken, en zulks voor ee»M agtereen volgende Jaaren, en onder zoodanig! Pcenaliteiten tegen de Contraventeurs, aln vvynaardeOmftandigheden vanZaakenzullei. oordeelen te behooren.
Zoo is het, dat wyde Zaakc en ben Voorfz. Verzoek overgemerkt hebbendeli ende geneegen weezende ter Bede van de* Suppliant, uit Onze Rechte Wotenfchapf Souveraine Macht en Auctoriteit, denzelvett Supplian t, zyne Erven of Rechtverkrygeö* GeconlenteerdjGea^-cordeerdcnGeöétroiecrc: nebben , Confenteeren , Accordeeren m Octroieeren hem, zyne Erven of Rechtveiv Krygende by deeze, om geduurcnde den. tyd van vyftien agterëenvolgende Jaaren Ir de yoorzeide Zeelands Chronyk Almanach in dier voegen als zulks by den Supplianti isverzogt, en hier vooren uitgedrukt itaat,i binnen den vooriz. onzen I^ande, alleen te
moger



PRIVILEGIE.
mogen Drukken, doen Drukken, ÜitgeeVen en yerkoopen verbiedende daaromme allen en
iia cl n t geheel of ten deele te Drukken, na te fukken, te doen Nadrukken, te Verhandel ign, ot te Vcrkoopen of elders Nagedrukt Men denzelven onzen Lande te brengen Jittegeeven of te Verhandelen e/verkoó' Ui, op verbeurte van alzulke Nagedrukte, ; gebragte, Verhandelde of VerkofteExè.nESc3 5° eei,e,boete van D.ïehondercl fideni, daar en boven te verbeuren te
fin2tTn beh0T va!1 de Nederduit'fche au en der plaats, daar de aanhaalinge zal nchieden : Alles met dien Vërfonde dat y- den Geöftroijeerden zyn Etven 0f Ree -
I L! Gftificeeren, tot Vei'hoëdihg hw' efchade, door het Nadrukken van t door in £2?ï 9ir°,iyk e» Almanach!
& ,iï, ^0r,teefl' oftc Advouëeren, te' dezc]ve onder Onze Prote&ie
nzien n?Tg£ ^"lg meerder Credit, . Geoclroieerden, zyne Erven of Recht-
s zoude Biflueeren, al het zelve ten
hunnen



PRIVILEGIE. Jmnneii lalle zullen gehouden weczen tü Verantwoorden; tot dien einde wel expres; lelyk bcgeerende, dat by aldien zy deezeje Onzen Octroie voor derzelver Zeeland. Chronyk Almanach willen Hellen, daar van geen geabbreviëerdeofgeconrraheerde mcntlt zullen mogen maaken, nemaar gehouden iveezen , het zelve Octroi in "t geheel ck zonder eenige Omisfie daar voor te Drukkeqi of te doen drukken ; Eu ten einde das Ceöctroieerden deezen Onzen Contente J( Oéiroie mogen genieten als naar behoorenii lallen Wy allen en eenen iegelyken dien hé aangaan mag, dat zy den GeÖctroieerdej, van den Inhouden van deezen, doen laatJt gedoogenruftelyk, vredelyk en volkomenti)) genieten en gebruiken, cesiëerende alle belci *tr contrarie.
Gegeeven in 't Hof van Zeeland ti Middelburg den 27 Auguftus Zeventien' honderd - Acht - en - zeventig.
(^Onderftond~)
Ter Ordonnantie van Hooggeraeldc Heem Staaten.
{Was Geteekendj
O. j. BLANKERT