Een Voorbeeld van GOED RECHT, in ee" ou"e m^e, voor■ötoute, Hertog van ttouraoi» Kc Grave van Hene* gouwen, Holland. ZeeJa&d &c. Getokt tot!eerin£e en waarfchouwfege.  Een. Voorbeeld van goed Recht. In 't Jaar 1449, als Hertog Karei getrokken was om zyne Landen te vifiteéren, de klagten van 't volk aantehooren en recht te doen onder zyn onderdaanenj toen gebeurde die aanmerkenswaardig geval: Daar was een verltandig Edelman, die onder den Hertog Philips eertyds goede dienften gedaan en onder hem een aanzienlyke plaats in den Oorlog bekleed hadde, en wierd daarom tot het aanzienlyk ampt van Stadhouder verheven. Deze perföon, ongehuwt zynde, volgende *tHof . logeerde dikwils ten huize van een eerbaare Vrouw, die zeer fchoon en van een onoverwinlyke eerbaarheid was, verliefde op haar; haar eerbaar heid  feeid die hem behoorde tot affchrik te dienen, wekte zyne lusten nog meer op ;j waar op hy ten laatfïen zyn groote liefde en drift aan baar re kennen gaf, beloovende dat geen geheim te zullen houden; 't welk meer als de liefde voorbrengt, de Vrouw daar over zeer befchaamd wordende, zeide tot hem dafay baren man trouwe belooft had, en dat ook wilde houdent zynde voor haar een goed en liefhebbend man, waarom zy hem bad, dat hy haar niet zoude onteeren en te fchande maken, en dus zyne weerdïa befmetten; vermits zy zulk een groote liefde voor haar man had. Zy rade hem , terwyl er veele fchoone en ryke Juffrouwen waren, dat hy 'er daar een zoude uitkiezen, en zich in. A * den  den huwelyken ftaat zoude begeven en kiaderea zoeken te gewinnen &c. Dan deze ontftoken Üefde wierd door deze weigering meer brandende gemaakt dan gebluscht, waarom hy haar met giften en gaven voorkwam, nemende een deel gouds, welke hy haar voorlag, bidden, de met vleijende woorden, dat zy daar van zou nemen naar haar welgevallen: zoekende allerlei fraaijigheden en verderfden, om haar te verderen,* waar Hiede zy haars gclyke en geflacht verre zoude te boven gaan, voegende daar by, dat hy voor haar Man by den Hertog een goed ampt zoude zoeken te verwerven , die hem niet alleen in aanzien zou brengen , maar ook zeer voordcelig zou zyn &c. doch re vergeefs. Al fey nu zag, dat de Vrouw onbeweege- lyk  lyk en niet te overwinnen was, wierd zyne liefde nog meer vlammende, en brachtin hem verfc heide gedach ten ,refolverende door fchelmfche en listige middelen haar tor zynen wille te krygen. Daar regeerde te dier cyd in de NederJanden verfcheide partyfehappen, namely k Hoeks, Cabeijauws en dergelyke. De HertogKarel had tot dempinge van dezelve, fcherpe Placaten uitgegeven, om zulke te itraffen. Het gebeurde dat deeze eerbaare vrouw haaiman befchuldigt werd, dat hy in het heimelyke daar in medegewerkt had, i en dat onder de Jurisdictie van dezen I Stadhouder, waarom hy hem by na^c I liet vangen, teroorzake van de liefde toe i deze vrouw, Deeze arme vrouw deed terftond alks wat zy kon, om haaren A 3 man  man te verlosfen; maar tevergeefs: ten laatften bemerkende dat haar mans leven 't meest hing aan dezen Officier of Stadhouder, zo dagt zy, dat de liefde die hy voor haar had gehad, een langen tyd geleden, nu vergeten en verftorven zoude zyn, refol veerde, voor haren man by hem aan zyn huis re folilcitcren; zy viel hem te voet, flaande veel redenen van haar mans onïchuld voor, met tranen hem biddende, dat hy haar man zoude verlosfen, van wegens de oude vriendfchap en ter vergelding , dat hy by haar menigmaalgelogeert had, zyzou het ten allen tyde erkennen, en zig verpligt achten, waar zy kon of mogt,en dergelyke meer. DezenStadhouder zeide ten eerften, dat haar man fchuldig cp ky van zyn misdaad verzekerd was, dat dmv  daarom het ftuk grobter was danzy wel dacht, dat den Hertog het Placaat wilde geëxecuteerd hebben, en men moest noodzaakly k zyn Prins gehoorzamen of men moest by hem genade en pardon verwerven&c. Hierom bad zy hem, dat hy haar zynen raad wilde geeven: hy keerde en wendde de zaak e op men iger * leiwyze, en maakte het Huk zo zwaar, dat de vrouw ten laatften a! den moet begon op te geven; 't welk hy merkte, toen zeide hy tot haar al zugtende met medolyden(zoo'hetfcheen) omuwent wille wil ik gaarn myn lyf en goed wagen en voor hemby den Hertog follicitee. renomzyneloslatinge, hoewel gy myn leven in groot perykel ftaande, hebt verfmaad en veracht, nochtans wil ik u toe zeggen, dat ik vrydom voor uwen man A 4 2al  zti verkrygen, zoo gy myn eene gunst wilt toelaten; terwyl wy nu hier te fa« men alleen zyn, &c. Wat konde een eerbaar heite in zulke benauwtheid zeggenofdoen^? Hair witte oogfcheelen en wangen werden ongeveinst rood, overlo#pende met tranen, haar bloed veranderd j door de aderen lopende, beweegdehetgeheele lichaam, hetaangezieht wierd geheel fchaamrood, De liefde tot haren man ftreed met haar trouw en eerbaarheid, maar deeze werden alle overwonnen, en de vryheid van haren wi! was aireede in een deerlyke flaverny gebracht; 't weikhy merkte, toen kon hy haar niet langer zien lyden in dien ftryd der aireéten, dac zy niet meer konde fpreeken , weenende en zuchtc vie, wierp hy haar met kracht op*t b^ddei  zynochrhans verweerde zich nie* veel ifoe)* volbracht hy zyn wil; maar by korf W zyrisdoi/e liefde nog niet berusten, ^verdenkende ,hoe hy, naar verloop vaa ^enigen tyd alleen kon genieten. 'Hy fcoostè haar zooveel hy konde, en beloofde haar vastelyk, dat hy fchryven zou naar den Herrog, ter verlosfifige van ibaar man, er, liet haar alzoo naar huis gaan. Zy hield evenwel niet op, voor par mans yi yheiS te folliciteren, hy flel. de haar te vrede m^r-veei beuzelin^en en leugeren; ten laartten als hy haar niet :angerkonde afzetten, zondhy de Beul Pi Scherprechter na de gevangenis, met >rder, om haar man het hoofd afteOaan | een misdad ger, en het lichaam met 'c loof J m een doodskist te Quiten, maar m begravea foor dat hydatzougebieA 5 den.  ■ den. Inuisfcheöhad hy de vrouw by zig omboden, en fprak drie uuren met haar , geevende haar allerhande vriendelyke woorden en veelerhande fraaije en kostelyke giften, en noch grooter beloften doende, zoo meende hy dat hy nu met de vrouw geheel verzoend was en hem voortaan geheel toegedaan zoude we*zen Hy belaste haar, °dat zy op den avond na de gevangenis zou gaan; en haren man op order, die den Hertog gegeven hadde, daar üir te halen, haar gevende ten dien einde behoorlykebewyzen van zyn efeen band» dien zy geven moest aan den fipier of bewaarder, tot ontlasringe. De vrouw in de ^evangenislc gekomen zynde, zag zy haren man die onthalst was, leggen , viel lprakeloós ter neder van vorÖagenheid 5 maar tot haar, 1  ten Stadhouder m'et 4°'i't *** tot "te v rio fi" 3» e fS^tte S2h' 'war wys te maken dat hv o uuidigwas; wantdat hvde* H»,\™ J :1 moest volteen»™ ,„ Ve,togs kende valfche taS£££StXB Ak" trouwen, geV"ndI aah^3"'1 f «uk , zoo als heShieiwt ilt en izelchio-f a- £utmed was, ver- ^urlw^^i^ ^oosie &* 17 1 ^ÜU W eo eenige dagen g*. duld  duld hebbes. De Hc*tog Karei werd in tkort in de Stad verwacht, die een rechtvaerdige Vorst en Prins was, die goede Junkie deed en van de waarheid wei geJfifqrmeert zynde, dien moordenaar en fchender. van de eerbaai heid met geen kleine ftranvn zou vry laaten. Als nu óm Hertog in cie S;ad gekomen was daar dit gefchiecl was, toen is deeze vrouw, vergezelfehapt met twee mannen van haare maa^fchap, by den Hertog Kegaan, om hem naar .waarheid aanteklagtn. De Hels tP&de vfouwr-alIeeMg.efprböketJ en eeëxafiiii/terd hebbende, heeft baar toegêzekll dat hy firaffen zoude» wien hv fchuidig zr>>u bevinden. Daar na deed hy den Stadhouder ontbieden en hem examineer-en door tytm Raa;isheeivn, ai waar de vrouw in pretentie was. Zy merkten urt des Stadhouders woorden, gelaat, couleur en jagend hart, è thy niet zonder fchuht was; daar na naiÉ hem de Hertog alleen by zig m een kamer | zoo nochtans dat zyv. Raadsheeren in de naaste  >w=arhe,dlS J?*hy *: rech« H««. Maarden Hertóf 2eTde !. J™Zd$e hechte is noch niet voldaan hl' i ï en ém k*d den Stadbond« fn 2z'yv^S!ettr='ste zetten, daar deISe Bew««e~ ;gen en ontha'sr vv« . ? bs3rn!aD geiden SSIa^ lerden s „uren tyds "ertu t^,n !~''bem =rven te bereiden ■,»,„?. fr om ,,eiD tot '° Hertog "m%zyn e ^ [ T ZOadief, mhondSeSntifril"n T" oorzaak daar van • alinn L S aoods en ft en berei^e, ztZ7g°eti^ de, maar rondt •tnL z®fende nog ge- wen  wen tot een voorbeeld ion zyn; want deze ▼rouw wiei-4 op e ne > dag ™» bruid en weder weduwe; zy had,op een iaarrweema:,. en oneen droevige wysverlooren. Uan deze u , heelt door mem* vuhtig banfeer en verdriet niet lang gele^fr.^ doqh lier veel «M*» denS^iWuder haat kinleren. DergelyU voorbeeld van goede luinrieh est men van W Wem dc IH., ^ai van Herté* ouw, Hoïlmd en Zee ana &c., welke en Bailjuw van Zmaboilanc, die vTe-en Boer een verte kce met geweld had out» omen i wiens ampt was, 't se weid te M X in.t .vn P.elen4 deed onthahen en gat-iebeirlv.elfhetzvvaari; m^elyks eest £p van BaldewyndeVU Graaf van Vaan-, deren ; die, om geweld, welke elf Ridde| gepleegd baddek tó*r dwong om op een f*>1 tc ftaan en maakte zelf de Kroppen aan, den balk vast, en Übtde tafelonder nsare voeten weg , zoo dat zy Weven hangen en verworgd wierden. Ê i 8 N Q D E.