BOEREN- ALMANACH VOOR jfe ■ ■■ r . ' f ' f' "•'■'Vs-J i 8 o o. Met plaatjens.  RIJKSUNIVERSITEIT LEIDEN 0935 8503  - VOOR DEN BOERENSTAND. , 1800. TOT ^ ^NÜT, VERMAAK,^* % e n c ^ VERBETERING. ^ Met koperen Plaatjens. AMSTERDAM by \V. Ilcltrop.   VOORNAAMSTE ZAAKEN VA,N DEN ALMANACH Voot het Jaar 1800. Dit Jaar is na de Schepping der Wereld . 5743 Na dc Juliaanfché Tydrekening . . 6,513 Na de Joodfclic Inftelling . . ' . 5560 Na de Zondvloed . .... 4093 * Sedert de cerfte Olympiade . . . 2574 Sedert de Stichting van Rome . . 2553 Na de Geboorte van J. C. . . . 1800 De Ontdekking van, America . . 301 Het Gulden^get al is v oor Quatertempers. dit Jaar . . 15 iftc den 5, 7 en 8 Maart De Epacta . . 4 2de den 4, ó-en 7 Juny D-e Zonnencirkel — 17 3'dc den 17, T9en2cSept. De Zondagsletter • E -tdc den 17 ,i9en2o;Dec. Vastenavond . , den 25 Fcbruary. Paasfchen . . den 13 April. . Hemelvaart Chrisri-, den 22 May. Pinxter . . den 1 Jïtny. Advent -. . den 30'November.  J ANÜ A R Yr Bén i en 3 buijig. 1 lÖoenlb -Nieuwjaarsdag. | ®onörrö. feufnïiièrS. 'Eeip^ö ƒ. f^|Eer% Quatr. Vry4 den 3,, 's aiöig. ten a.uure» ■W/ ao, nviu. helder. 4 SIntattJ. «Ê'ènöjobcn (♦ 5 Zgnix Ci3eïcfpï)Di4n#. ó J^-aant?.. Drie Koningen. 7 'OiüGöb. x*a£fel \ 8 &föe#t|. f- #irat j., i.'V/| Vo!ie Maan, Zatmd dentz ,'snioig.ten211 man 10 min. donker. .13; ^Baantu Koppermaandag; 14, DingéD» j§. jpormaan* ' k .15; lPoen$u ftauïug.  Louwmaand, gr dagen, ï7^2nt*. ^ntfjonuiS. fff Laatste Quirr. Zatutd. den 18 j 's morg. ten 6 U'dJCH 2 nün dooi vyeer. j8'3&uurbs & Jptetctftoeï 19 2 Zond. H. Naam Jefus.. Zon in Aquarius,op ten 8,onder ten 4 uren» 20 Aüaanb.M&iin$ en 3^attT)a. 21 ^inojb. ^Qmet/I^e^tganebaiib, 22 ^Oinöö. pincent/-iPfcuotJE |. 23 I^anDctb Oo^fcïiot j. 2« %nö. l-£:it&. n C^om. tob. #Nieuwe Maan , Zatuid dtn 25, 's morg. ten g-uarea 14 min, vorst, 25 ^aiHïö. pauï. Wi Cmöten U &6 3 Zond; ïïourn'ti j. 27 JSSeiantJ. (Cutmcg j. 28 ^mggb. ift^nt|alë ). 29 il^o^b. €mmcntï j. 50 ©or.öerb. <£3eecé tierden p> $1 ®£ub, Xiinft )> • * 2 - •  FEBRÜARY, Eerfte Quart. Zaturd.den 1 j^s avonds ten 9 uiire» 12 min. verander! yk. 1 gfatürti <&zmn \ 2, 4 Zond. Maria Ligtmis. 3 IBaariÖ. aBelön^/ iSeuaan 4 ©inggD. ^nemü^bcn j 5 3Boni£ö. ^gatlja- 6 ^anüccti. <§. ^oroiïjca. 8 gatutö. <$eno Voilé Maan, Zond. den 9 , 's nam. ten 5 uuren \%J 30 min- mist. 9 Zond. Septuagefima, Jj. 'Sfcpoï. 10 IlSaanD. geinen j. 11 <èïng|ïï. öocrmont i'. 12 ö&otngD. €u?aiia. 15 Eatutö. giperen |. Laitscc Quarr. Zo d. een iö. 's nam, ten 5 uut'ên Va/ 14 ifiin, donker. 2ö Zoi&} dooi wter 3 3&aant>. tSaorl Ut, #, #ëüöa Ba. 4 ^mgjd, engten j. •5 ï©£iert£f. öuat. IJêiflïtö, j, 6 ^anöetö ^toaï. tettm. 7 £%nb, Quat. J> CS om %nt. \. 8 ^atucb. Quat. gftooï ö. Ce,cel (cl)/ 9^Zond. Remènifcere. 10 JBaanb. S&a'rn. üarb« SSpgfel jj. #Volle Maan, Dingsd. den 11 ,'smorg.tenèuuren 1 1 min wind 11 ©m$>D. Sfmft ïo. %tig& Ccrg H 13 ^cmbetb €5^abe p. 14 B^tib, -35cm. (. ^c'flicb. p 15 Eaturö. #ajï «gtog gaff\tófc iAó Zond, OcuJ.l v  Lentemaand, 31 dagen. 17 338aanö. ■§>. <&tttt ïf imï. Sfretöfö.g, ft£ Lsatsre Quar:. Dirigsd dén 18 > 's morg. ten 1 uur V^y ,<7 mm hjgel. 18 jttznb. £©omfoc# jp. 19 i^ocri&D. Stfmft. muv j& 3;öf, ïfamp. f. Zon in Arius,op en onder ten óuurem 20 ©orio. Cfiieï ^mï). ö&hii. 22 ^a urb, Cat'öacina. 23 Zond. Lctare. 24 liiaa'nö. tóièrgf. ^ Ttpben L $|e| Nieuwe Maan, Dingsd den 25,'s meug. ten ëuu eia Vfir 14 min. wind. 25 $&ing£b. Maria Boodfchap,3il2ugi3,ö* 2Ó 8£oen£ti. Msfeirtnu p. 27 ^onb:r.d. flefeèmét ie 28 Binti <&aufy\iïün ü. la. 29 featutó «Snfüifhg. 30 Zond. Judica. 31 *aanö. $;üi0> j. ïtu^ï^acr^  APRIL, Tim t beftendi^ ^1 ®ings>. ^Herben M#ag p. i Kerfte Quait. Woensd den a , 's morg ten 8 uurea a i^oengb (tf/xtó Xacn. 'ó. JJiHi ö. 3 ®nnü,'lÊom. 6. Kfaatl, ï. ©elft ju. 4 i^gtr. lianen p. 5 ^aturö. I^oë fit. ; * o Zond. Palm-Zondag, ïfooJii j. f «aanb. <8;on. Ut. $ <§cöoa|ï ö. 8 ®4najb. ^ögcum-j?. Uit. ïe. Volle Maan*» Vi oensd. den 9, 's nam ten 5 uurea Va/ Mann Ecüps, mooi weer. 10 ©aiiöcrb. i&itten*jéóriÖ. $aarb, b. 11 ©gnö. £?aebe-£^nbao.. j2 gfatuto' jErftemuoba. 13 Zond. Paasfchen, &tjja0 fcg. 14 raaano. 2 Paasdag, ïtëpft (. is ©mggö'. J^ïu p, üKontf. Jfêrefp B; /gf LaatsteQuart-Wo^nsd den 16,'s nam. ten 12 uurea vi 5 min. zonrefchvn. \ 16 i^oenfb. %vw./ffl$iv. mmb. fc&.  Grasmaand, 30 dagen. 17 ^öïiteti aaatöcn/ mti§/ S&oï ïï. j8 fè#3D. 1-Cmttgf. petetgflarfi 0 Zon in Taurus, op ten 5, onder ten 7 uuren, 20 Zond. Quat. 0gtnt. HïfcöV |. 21 aaaaanb-, ^ifi. ®Cmft. ü liDpri ïe* 1 22 ^ïnojb. altëeg .iHëontf. i^eefp ü. €\ Nieuwe Minn, Wóensd den 2$, 's nagts ten _W 12 uuren 26 min Zon Eclips, veranderlik 24 <®onöctb. mlmvf. >$ <&itiöti.§. 25 $bgÖrJB0arc. <ö?b. g. KCenb. 0. 26 Saturi). ^rnl). €d. Iteettsam ü. 27 Zond, Mifericord. ^toateiu. ft. 28 ïföaanb. ©eb. j. ü?iïb. 3Jt>plft ö. 29 ©mojSb j^etJ. atëfcottff. fl&ecfa li. 5  MAY, 2p Eerfte Quartier .Donderdag den i, 's .-.vond» ~ien 10 "ö'teö sR minuten, wind. 1 ^onöcrb. £ Phil. en Jac ïjooin Ö. 2 ©|pb. ^enfrhon ö. 3 S.uucb. * Vind. SCrnfi. ftetk ö. 4 Zond. JuSiï. H^age/ &toarii ï>. 5 £3£aano, ^nbcgë. p. $utm. 35 St. Jan Lat. jp>"üW i)i?cefo. G. 7 upoengb. J&ucmcrcnt. p. fel v£!le Maa" Donderdag den 8, 's nagts ten 19 7*21* uuren 21 nvn. mooi weer. 8 ©anberb. Michiel cjjciiü; II té. D. 0 &mu. mm & 10 gat. men!) Xccrb. ^&oï fi. 11 Zond. Can. göfeïft ü iftan. p. 12 3£8aanb. €mu nigjö. 2£tyeI7 Xac.'&tonnbs. p> .,4 itëoengb. Quat. %mft. ïo. feeift p. 5 fëonberft.'sCfiift. ïo. Cerf j.^orótï* 6 ^pb. Quat. €n||; j> *}arö.' ï.' /^^V.olte Ma.ni -Zaturdag den 7, 's morgens ten Vl»v? 8 uuren 31 minuten, onweer, 7 katweb. Quatertemper. 8 Zond. H. 3 Vul. ©02b |. 9 i^aanb. JMïcnuL%eeft/ ^oub.u. id ©ingStr. SDmit. itlcntf. p. ïfarb. ö: j 1 3©oeriéfe. S. Barn. i^aaft. 'n.p. iSott. ï. 12 ©onbitb.H. Sacr.S. Odulph. %m\j ï. i.5? &4'üX S. Anthon. |^ema)t*. p, €Laatlte Quatner Ziturdag dtn 14, 's motgens ten 9 uuren 21 mins hagel. 14 gtatntD, U^ebenpft xi. 15 2 Zond. Wiftl-mm, «nnj§)ü* ió jflftaaiib. f wtteclïj^eü/ $38$ p.  Zomermaand, 30 dagen. 17 ^inojb. 0pnput$/. ^cgagen p. 18 &%ien£b. HfarL (. ICoa^^tgt p 19 fèantïerb; ^fiü. Mtefn p éeb, ï. \ 20 ^yb. <2Sog |. >£%ab, taïpm. pi 21 ^aturb. ILiibtitmtu^ (Bonfaga. ||||Nieuu-e Maan Zondag den 22, 's mórgens tc« w ,9 uuren go minuten, warm. -\ 22 3 Zond. ')&ö§ïi. fèlaac. i$ag* tl Zon inCancer, maakt alhier den langft. dag. 2g 33Baanb. Vastendag. 30ïaat. jr. 24 ^mggb. S. Jan Babtist. ïfecmft 25 ifëoengb. ^öenf. ©am.lsfeïm. p. 26 «Ponberb Stooï ïeecm. 27 Crefcemj. j* glatutb. Vastendag. ^SfeEerftc Quntier Zondag den 29, ?s namiddag* ten 5 uuren 2 minuten, donder 29 4 Zond. St. Pet. en Paul. Ifaatï. ft. 30 4^a^nbtS.Paulged/£€öbf.H.^on,j.  J ü L Y, Ben i > af 3> 4 cn 5 «-arm. 1 ©ingéb. üecnift jgut. 2 il£aeu£b. 38&ar. JDif. $)aaul. ï. Ut. fyn. 3 ©onbeto. Piefen gk 4 tèjpfr. 4© at. tran JtëaagfL ötb, n. 5 gfatucb.'J?>. ^omfaciug/ ,§cp:b. fia /§j| Volle Maan Zondag den 6, 's avonds ten 8 timen 4 minuten,, groeizaam. ö 5 Zond. ttaitij, 'lat. BPocrb. ft. 7 Itóuiïb. jgcïjietiam u 8 ©inggb. Eèuaen M. 9 ^oeii;3b. ferttüp. p. Uit ïcr. ïo l^onbccb Wi€&, ïi Xcnb. j. €b. ïo* 11 ©?pb. &ü£Ïmont tr. 12 Éaturti. €bam fis. €La^tfte Quartier Zondag, den 13, 's avonds ten ro uuren ri minuten j wind. 13 6 Zond. Pïi|f. & feoUcnB. j' 14 Ê&tis&ü, Ut ft. ^.Innub^ p. '.Cenb. ï, 15 ^ing^b. Stpo^ct-^cSeibiag. 16 J^oengDt ïienuiïoi^»  Hooimaand, 31 dageg. 18 .l&yti. Cbam jj. > ly^atri'tb. Hondsdagen begin. IQ 7 Zond. . i&ffojjj; S&p. 0n£tö Ü. «Njtutfé Maan Maandag den ai», 's avonds tca ^asf 10 uuren a min. donder 11 munvti honing, -ftluntet y. 22 ©foojb. «aria- «afltaïena.. Zon in Leo,, op ten 4, onder ten 8 uurerv 23 3©öcngb. ^encnte* j, -0ugt mae. 2.4 ©onberb. Vastendag, ^oninov ƒ. 25 S. Jacob, jfran, h. SCluï. u. 2ö j&itgt$, Sfinna/ ^oütn ïe. " 27 8 Zond. ^zK$§ <0oub. Ket fi. iBaaand. ifcpfiYï. #0ogf, n. toorn & 3|Eerfte Quartier Dingsdag den 59., Js morsen* ten 2 uuren 52 minuten, warm. 29 SWngJb. ^actga en Feite, 30 UP'oetigk a^oï n. ^5ermrtce ïiiö. 3 4 ^onbetb, & gign, Stonvfi, Efooï &  AUGUSTUS, Ben i, 2 en 3 broei jig. 1 Éf|gö J>. giet fian. ^cemft "ö. 2 ^aturb. jpü^iuncma. 3 9 Zond. jg. gteb binb.^u&f, Eoü£h. Volie Maan Maandag den 4, 's nagts ten n uuXssJ ren 3 minuten, donder.\ 4 la^ajanb, J>. ©annmt. üteegt p. 5 ©ingéb. 412 aria ter fneeitia: 6 iteacnp. «Etang. Cïj^ $oo$&foeb. p. 7 ^onöerb. J^gfi 10. 8 ^pb/^omuurg/ Ifènït p. 9 EatUrb. Vastendag. jo.io Zond. St. Laur. ifOOtn/!$öb ft. 11 jlfêaanb.'^on. ICceuto. p. Htc. t. €Laatfte Quartier Dingsdag deu 12, 's namiddags ten 3 uuren 57 minuten, zonnefchyn. 12 ^ingéto. ü5oï^toaart p. ü. is |]£oen£b. ï^pft p. üott. i ïfage na. 14 3F>onbtrb. Vastendag. 15 &$?b. Maria Hemelvaart. 16 ^ntueb. itöunniftcnbara ne.  Oogstmaand 3 31 dagen. 17 ,11 Zond. <®og «B^an., ^arö> K 18 ^aanö. Hartjesd. Hondsd. einde. 19 ©in^o. Xi£ p jp|| Nieuwe Maan Woensdag den co, 's morgens 'wi*' ten ri uurea 3 minuten, mooi weer. 10 3©cenjjiö M> 22fctn SKuiergf, ^oct. & >.x pé^Ö, i&ntieebnm ïo. 5on in Virgo, op ten 5, onder ten 7 uuren. 11 &>«2go ïSatteröam ïo. '•a ^atnrb. Vastendag. 4 12 Zond. St. Barth. <©utboHj n. .5'Jfêaanb. «è. Ünö. Uott. &Attm, *. £ .©tajjjSb. 5öammcï n. CEtgoep j. " Ml Eerde Quanitr Woensdag den 27, 's morcena ^ ten rr uuren 27 minuten, donder. 7 3©oen£i) 'Eacnen p. 8 ©onoerb. SCugugt. OTcou n. 9 $&b. &t. Slan ontfi, %mm> k 0 Satueb. Jaarlingen ie. 1 is Zond. J&ipb. n, Jaarb, *  AUGUSTUS, Den i, 2 en 3 broeijig. 1 B.?nb pkt fian. 25eemft ö, 2 Igaturb. jpo^ttmcma. v'olie Maan Maandag den 4, 's nagts ten n un Vffi/ len 2 minuten, donder. \ 4 jifêanr.o. WmmmU Itregt 5 ©mgêd. 43£aria ter fneeufo 6 iT^ncngb. Ctang. ^oo|otoeb. $ 7 ^onöerb. 3Bpïi ïo. 8 ^ib.* ^omuurs / 9 Eatürb. Vastendag. 3o.ïo Zond. St. Laur. ifootn/ J$pB 11 «aanö. S^on. Iteuto. u. fttr. ï. €Laatfte Quartier Dingsdag den 12, 's namiddag ten 2 uuren 57 minuten, zonnefchyn. 12 ^tnojb. ^oïj&toaart u. ü. ig il^ccTigb. ï^pH ji. üott. ï ïfanx na 14 &onbtrb* Vastendag. 15 è^pb. Maria Hemelvaart. 16 ^atitrb. «unmflcnbam we.  Oogstmaand,, 31 dagen. 17 ,ii Zond. <0o^ «^ao„ ^arb* ü 18 jpaanb. Hartjesd. Hondsd. einde. 19 ©m$gD. Xi£ p égfa Nieuwe Maan Woensdag den 20, 's morgens 'en rr uuren 3 minuten, mooi weer. 20 igoengö £ 53ctn %\mziU &oet. n> 21 ©onbeeb. öntteuönm ïo. Zon in Virgo, op ten 5, onder ten 7 uuren. 22 a^gö. iSottecbam ïo. 23 ^atiïtb. Vastendag. 24 12 Zond. St. Barch. <©'utb02« n. 25 J^aanb. 7£ub. iïott. fiX£ecra. ». 26 .^ingéb. SBommeï ft Cetgoes j. 2| Eerde Quartier Woensdag dén 37, 's morgens JL£? 11 uuren 2? minuten, donder. 27 2Boen£b üocnen p. 28 ©onberb. SCugugt. Wütüit n. 29 g^b. £t. Slan ontg. ^tmfteï- k 30 ^atueb. Jaarlingen ie. Si 13 Zond. Mm* 6. 4Baarfc * i  SEPTEMBER, ©en i cn 2 regen. i aJBaanb. f <&ïl ^Cïftm. Mu$b. p. a ©fo#3.<$enb ^eob p. 0§\ Volle Maan Woensdag den 3, 's morgens tea VS/ 9 uuren 38 minuten, regen 3 ïJÊóengb. ^10113. h | Xim. u. 4 ©onbetb. 3Mo$s. ö ^tnoi ï. ©ctftftè.. 5 ®spb.. igtööfict^j. 0 ©elft 5a, 6 Jgamrb. €i£Utgeeiu^ 7 14 Zond. %U. ifêontf. Ifëeefp fi. g Üfóaaab. Maria Geb. i£MUem|t. ft. 9 ©üig§D ^o^ium ). 10 l$oengb. (Ccetaïcn j. jgT Laatite Quartier Donderdag den 11, 's morgens ren 3 uuren 27 minuten, donker. ji ©oubctü. ©afenbaaï j 12 fèntö. Ctcü. } fëaift p lEeeu* L ^atucb Üeupben/ fêaifienü. p 14 15 Zond. * ®tm Sfiiöeb. £oe. w. 15 fnaaaitb. SCmjietbnm. ïo. ItaoA li»  Herfstmaand, go dagen. 17 Ifëoen^b. Quat. f Xaraö. 33nt |||}Nieuwe Maan Donderdag den 18, 's aveuids te* '«^S «uuren 6 minuten, regen 18 ©anoerb. ^on j. '£eerbam n. 19 l^pb. Quatertemper. 10 Eatnrb Quatertemper, Vastendag. 21 16 Zond. St. Matt. &mft. SöcuneO. ff. 12 «aaiftj. Xeeuto. Jfëaavb. n. Eenb. ï* Zon in Libra, op en onder ten 6 uuren» 23 ©faojb. Cetftjeï. n. (Ceceï fcg. 24 3#aen#b. Cecftöemng ii. Eerile Quartier Donderdag den a$» 's a?OE«fc ten 7 uuren 39 minuten, ftorm. as ©onoerb. ^ane, ». 20 £$b. €ufeöm^ 27 Eatrttö üDnten/ Cfy'eï n, i 28 17 Zond. ;€errb. 33&»arféb. j 29 Jj^aano St. Mich. Ut. rUt t i 30 ©intfb, £t, Hier. Illarnjp. & «Dejpcif.  ÖCTOBER, Ben i fnecuw. *'Itëocngö. jfct'. T&afco-./ Cïjieï p» ^Ij} Volle Maan, Oonderdas, ucn 2, 's avonds ten 1$ uuren 20 min. Maan-Echps, mist. 2 ^ör.Dcrö. <8>mm \ 1 3 fèégP. Leidén ontzet. 4 ^aturo. &t. fftant. ÖMöïeiÖi p 5 18 Zond. ^mfteïü.^ïau.^ïoean€ö.]ri. 6 üaaauo. lintei: j. 7 ®ingib. 3£>eefp, ö. 8 ïBoenfib. Alk. ont ffltzfy p. U&ua; u. q -©óntetD. ^cïjagen Ö. ©oio ï. €Laatste Qmrtkr, Zaturdag den i&t 's avonds tei» 7 uurtn 42 minnuten, regen, ïo j^gfc. ëtft» eoanr p. ©ian. tf. 11 Jgatut& SSotre ^at Xzttb ü 12 19 Zond. Bnp. <®ofte. 0002/0. ft. 13 4'^aaiïö» UtJinfi* j. m$n. p. }dut. ü. 14 ^tng^ö. #ntm. 0mfo 0.3tej3nu> 15 ^Boea^D. ^cnoan. p ^acn.^ut. p. 16 ^öubrvO. ©oe^u 4>«Bag. i). TO.  Wynmaand, 31 dagen. 17 ^:0b. Wwngt n. ^ <0?an, ü. g|| NieuweMaan, Z^uutd den i H/s aiorg ten ro uurte ir minuten, Zon-Eciipr, veianderlyk. 18 ^aturb. icutag / SUfim.iïtr. ö, 19 20 Zond. ifecmön. 'Eno^i. *K 20 iliananö. 'HmfL fi. l?aarX u. n. föiï ö. 21 ©mu^b. s& ücf. aiaeegn ü. m& n. Zon in Scorpic, op ten 7, onder ten 5 uuren. 22 npocti^ §ntn. Watt. ö. 3!$nn, b. 2g ®cnberb ©,ift/ ©onba/ faarï n 24 ^ub. ©aatïem/ ^ttjifbani "ü. ^|Eerfte Quamer Zam.dag den sj^ 's morgei» v*«^ ten 5 uuren 51 minsten, regen. 25 gatuïb. %m. m. lag. r£epb. ü. 2*5 21 Zond. SCfierfl aülgcenen n, 27 o aanb. Vastend. SCmft. ü ^aatï. ö. 28 ^inojb, St. Sim. en Jud. i^cefp ö 29 ifêoengb. S(p. atat. mpn* Ü?nn n. 30 I&onbcrb. ^cï*t / <©cubfl/ #jjeen. ö. 31 Vastend. Sïê$jc Itaosfe;. n, ~ 3  N 0VEMBER Volle Maan Zaturdag den i, 's middags tea vèi/ 3 uuren 3 minuten, ftorm. 1 Éamtb. Alderh. 'Sdffira. ütr. ö. 2 22 Zond. ALDerz. <&Hecï. & ƒ♦ s «aa^cC »m Iteïj. ü. taart, n. 4 ^11500. ^ïc'ra/ Cer0. !£>ecfn ü. 5 afeaengti. ^oo^ti n. Jügun ^cfjan,. o. 6 ©anöecö. ©ouöa/ Ti$ ö. jfoo^n la. 7 fè;ab St. Willebr.55o#/ €nnjj. n. I iSatutb. I^al i Jpnnnetent u. €L^at(te Qnartier Zo»dag den 9, 's namiddag* ten ' uuren 28 minaten, koud. 9 23 Zond. ^aibatari^. 10 4'feaanb. ^aa;m/ ^tfloo^/ fècïf. fi. 11 ©in'piöQ. St. Maarten, Ifëeefn ü 12 i©ocii$b. SUïfi. n ta. jflBun, n, 0ott. ï. 13 l)onbcrb. Xt£ ü. 14 jftgft* ?50é u. ^tgiebam n. 15 ^atucb. J&acïjuttt, /^ANieuwe Maan Zondag den r<5, 's namiddags tea 6 uuren 32 minuten, vórst 16 24 Zond. &namïb. Mats* fie» <  Slagtmaand, 30 dagem. 17 JÜaanb. <$o^. p. %tn% Pnnn ïo l^ing&b. ifngfni p. C^cum u. 19 i)^Dcri;pb. <§t. éltf; IBunmnenb. i. 20 ©miberb. ütt> banïu XiJ ö. ©eïft fe* Zon in Sagittarius, op ten 8 9 o§der ten 4 uuren. 21 &2nt>. 3,Bat. ggitji Xen'o n $rm ïa. 2i Satncb. &ct OTun. ia. ganf* <*||^Ee*fte Quartier Zondag den 23» 's namiddags ten s uurea 9 minuten, regen. 23 25 Zond. Cïemtnjö. 24/^feaanb. ïfaa^n/ $:ïf. &c"fj&o$ n. 55 ©majsb. ,§t* Catjarina.' feurra ïa. 20 S^oEHÉb. fêïrjin p. iBtm. $ i^f. ö* 27 ©onbctb. ^aog)t'. o. €bam ia> 28 ©'yb. % 29 ggaturb. Vastendag. 30 Zond. i Adv. %'tfL St. Andriss.. ** 4  DECEMBE R, /fl* Volle Maan , Zondag den r , 's morgens ten Vi,.~ 9 üurcn 19 minuten, mecUiy. 2 piBölDt }. S IfèoerïgD. #tantfêtu£ 4 -©unbecb, ^atïiara. 5 ^0b, ^aBüal 6 Satutb. Mst M\tülm§/ ^oeftïioït f. 7 Zond. 2 Advent, S£mo;ofïii£ S jaeaarib Maria Ontf. SaacJ). f. Laxtsrc Quartier; Dingsdag rten o, *s morgens ren 7 uuren 8 minuten, mist. 9 ^mojb. IDonJ j. 1) ^Dcngb. saeleljiabeg. 11 Ponbccb. iSobenuuro; (. ia ftab, Soatljimgbai j. )3 Eatucb. <§t, Ituna, 24 Zond. 3 Advent, ijn^feï f. 35 afèaaïib cConojclbeen j, j^Pf, Nieuwe Maan Dingsdag den 16, 's morgeas re* 3 uuren 41 minuten, Vorst. 16 SPmoJb, Ucïmam j»  Wintermaand, 31 dagen. 27 3Boengb. Quat. ^erg. karnen f. i« ^nnbetb. ^untfiaïbng. 19 l^nb. Quatertemper. 20 éatncb. Quatertemper, Vastendag. Zon in Capricorn., maakt den kortften dag, 21 Zond. 4 AdveNt, St. Thomas. 22 afèaanb. ^aïle Maart. J||Eerfte Quartier, Dingsdag den 33, 's morgens ^ten 5 uuren 10 minuten, fiorm. 23 fl^ing^b» ll'oertit nniïem. 24 $&ozn§b. Vastendag. 25 ^onbecb. Kersdag, 2ó fëjnb 2 Kersd. St. Stev. IBe^ierf. «♦ •27 ^atucb. St. Jan Evangelist. 28 Zond. ®mi0$eïc ^inbeten. 29 ja^aanb, Cfioma^ Canteïöetg. 30 ©uig$b. ;§ntnnu£. Volle Maan, W oensdag den 31, 's morgens ten Vb/ 4 uuren 47 minuten, meeuw. 2"  ECLIPSEN I N I 8 O O. to dit Jaar zullen vier Eclipfcn op het Aardryk haar vertonen, als twee aan de Zon cn twee aan de Maan, waar van een aan de Maan by ons zal kun-, nen worden gezien. De eerfte zal zyn „aan de Maan den o April, *s namiddags ten 5 uuren , en zal 5 en een half duim ©ver de: Zuidzyde verduisteren buiten ons gezigt. De tweede zal zyn aan de Zon den 23 April, 's nagts ten 12 uuren , 54 minuten , en zal zig vertonen op Staten Eiland, leggende op 47 grad. Noorderbreedte, en 173 grad. in lengte van ons ten Oosten, zullende aldaar na haare tyd den 24 's morgens ten 11 uuren verduisteren 10 duim over de Noordayde. De derde zal zyn aan de Maan den 2 Oilober 's aYonds ten 10 uuren, 20 minuten, zullende geaeel verduisteren, het begin by ons te zien 's avonds tea  ten 8 naren, ss^minuten, gehéél verduistert te* 9 uuren , 26 minuten , het begin der verligting 's nagts ten 11 uuren, 12 minuten, geheel verligt ten 12 uuren, 16 minuten, zullende 1 uur 45 minuten in d« vo le fchaduw vertoeven. De vierde of lafetfte zal zfn aan de Zon deft 18 O&ober , 's morgens ten 10 uuren, 1.9minuten, en zal zig vertonen aan de Caap de Goede Hoop, het begin by haar te zien t vier Getyden des Jairs. De Wipter begint dcii 21 December 1709^ • De Lente zal beginnen den 20 Maart 1800. ê De Zomer zal beginnen den 21 Juny. De Herfst zal beginnen den 23 September. De Winter zal beginnen den 22 Decensber.  Lyst van de Vasten-avond, Paasch- en Pinxter - tyden in de navolgende Jaren. Jaren. 1 Vasten-av. I Paasfchen. I Pinxter. 1800 25 Febr. 1 13 April 1 Juny 1801 17 Febr. 5 April 24 May 3802 2 Maart 18 April 6 Juny 2803 22 Febr. 20 April 29 May 2804 14 Febr. 2 April 20 May 2805 26 Febr. 24 April 2 Juny 2806 28 Febr. 6 April 25 May 1807 20 Febr. 29 Maart 27 May 2808 2 Maart 27 April 5 Juny 2809 15 Febr. 2 April 21 May 2810 6 Maart 22 April 20 Juny 2811 26 Febr. 24 April . 2 Juny 2<8i2 12 Febr. 29 Maart 17 May 1813 2 Maart 18 April 6 Juny 2814 22 Febr. 20 April 29 May 1815 7 Febr. 26 Maart 14 May 2816 27 Febr. 24 April 2 Juny «17 18 Febr. 6 April 25 Mav  ZEGELS, Benevens de Pryzen , waar voor dezelve worden verkocht. i Zegel van 3 Huivers kost ƒ — - 5 1 • 6 ^9 I • 12' IÖ I 15 : - I I ■ 18 — - 1 - 4 J 24 __ ~ I - T J. I 30 - 1 - rg 1 36 - 2 - 6 1 42 • - 2-14 I 48 - 3 - 2 I ƒ3 guldens— - 3 - 17 I 4 - 5 - 2 I 4: 10 ft. — - 5.-14- 1 6 ■ r 7-13 1 8 —s _ - 10 - 1 1 9 ' -11- & 1 10 - 12 - 11 1 . 12 - 15 - 1 I l6 ; - 20 - I I l8 - 22 - II I — 20 1 . - 25 —- I 24 1 -30- — * ll(iiïr~  Huurcedullea. Alle de Jaaren Huur by elkander gerekend. Beneden ƒ 50 - — op een Zegel van 3 ft. kost ƒ 6 Va*/ 50 tot ben./ 100 - 6 . 10 5 1100 - 200 - 12 —- • 17 . , zoo . _ 600 _ 24 — . 1 - 12 600 - 1000 - ƒ 3 3 - 11 — - 1000 - 'qooo - 6 7 - 13 > 2000 -—— - 3000 - .8 10 - 2 3000 - 4000 - '12 15 - 3 4OOO - óooo - ió 20- 2 — - ócoo . i2000 - 18 22 -> 12 < igooo en daar boven - 24 30 - 1 De Huurders moeten Copy hebben op een Zegel van 6 ft; of van 3 ft. wanneer de Huur" cedui zelve op een 3 ft. Zegel is. Obligatie n. Beneden ƒ 100 op een Zegel van 3 ft. kost ƒ 6 Van/ 100 tot ben. ƒ 200- 6 10 ■ 200 - 400 - 12 1$ — - 400 - 600 -18 1- 6 .— - 600 ■ - 1000 - 24 — - 1 - 13 — - 1000 - 1500 - 30 2 - i <— - 1500 - 2000 - 36 2 - 3 ~s- - 2000 - 25OO - 43 2-l6 — * 2500 ■ - 3000 - 48 3 - 4 3000 - 5000 - ƒ3 — - 3-10 <-** - 5000 —— - 10000 - 4 : ie g - 1*  BEKNOPT KORENBOEKJE. Te Amfterdam is een Last 27 Mudde, ef 36 zakken, de zak 3 Schepel. — Alkmaar is een Last 36 zakken. — Arnhem is een Last 22 Mudde. — Amersfoort is een Last 16 Mudde. — Blokzyl als Arnhem. — Borculo is een Last 25 Mudde. — Cleef is een Last 18 Mudde. — Campcn als Amiterdam. 1— Deventer is een Last 26 Mudde. — Doesburg als Arnhem. — Dordrecht is een Last 24 Zakken of Vare», 8 Zakken zyn een Hoed. — Elburg is een Last 24 Mudde. — Enfchedc is een Last si§ Mudde. — Groningen is een Last 33 Mudde. Op 20 Mud- den Garst , en 10 Mudden Haver heeft sjea «en Mudde toe, lp  Tc Goraim is een Last 2 Hoeden , 5 Achtendeels. ; Harderwyk is een Last sa£ Mudde. — Hattum als Harderwyk. — Leeuwarden en gehe'el Vriesland is «si Last 3« Loopers , of 18 Tonnen. — Meppelt is een Last 25 Mudde. — Munster is een Last 10 Molt. — Nyntegen is een Last 18 Mudde. — Rotterdam is een Last 29 Zakkca. — Swartlluis als Arnhem. — Twente meest door 22§ Mudde. — Thiei is een Last 21 Mudde. — Utrecht is. een Last 25 Mudde. — Ziiïkzce is een Last 371 Zak. — Zntphen als Amfterdam. — Zwol als Utrecht. NB. Een Mud is altoos 4 «Schepel. ASTR®-  ASTRONOMISCHE OBSERVATIEN of P L A N E E T-L E E Z I N G. Over dit Jaar 1800 regeert de 'Planeet DE ZON. n i->e Zon wordt , volgens het gevoelen der oude Wysgeeren, alhier geteld onder de PJaneeten; hebbende, zo wel ajs de andere dwaal* fterren , haar op- en ondergang; en fchoon de H. Schrift dit onwrikbaar bevestigt, zo ontkennen veele hedendaagfche Stcrrefcundigcn deze waarheid, om dat zy, volgens hunne onderftelling, hunne gisilngen best kunnen .verkla* ren; doch mannen van oordeel erkennen, dat het  ket verfchil , of de Zon , dan of de Aardkloot in 't middenpunt ftaat, door de Sterrckundigen*' ïiiet volkomen kan opgelost worden , en andere: Hellen vast , dat ze beiden haaren bepaalden >oop hebben , gelyk de andere Planeeten. Deze Planeet is van natuure middelmatig goed,;zynde warm en droogden zelfs eene zeer goede Planeet^ wanneer dezelve goede afpectenfceeft; edoch anderzins zeer kwaadaartig. De menfehen » welke onder dezelve in de jaaren 1702, 1709, 1716, 1723, 1730, 1737* 1744^ 1751 r 1758, 17Ó5, 1772» 1779» 178&, 1793 > geboren zyn,. of in dit jaar 1800 geboren worden ,. hebben gemeenlyk ligt bruin , blond en gekruld hair , en zyn van Eatuure fterk van ligchaam, vroom;, grootmoedig, wys, v,erftanuig, vreedzaam ; ze leiden  gemeenlyk een lang en gelukkig leven, zynde' gezond-van ligchaam , bezittende eene welgetelde ziel , genietende rykdom , eere en aanzien, cn komende Veelmaal tot grqote waardigheden , zoo dat men zich mag gelukkig reekenen wanneer men onder een goed afpeéfc: van deze Planeet gebooren is. Alie deze Zonne - Jaaren . vallen doorgaans droog met weinig vogt en middelmatige warmte.. 't Voor jaar is gemeenlyk, getemperd, in den beginne redelyk vochtig, voornaamlyk in April, wanneer het weer zeer veranderlyk en ongefta" dig is maar in May is het droog en zeer fehoon weer , fchcon op 't einde koud , met nacht-vorst , rt geen veeltyds tot in Juny. aanhoudt, waarom men tcgens dien tyd goede' zorg moet dragen voor het vee, dat men in de 2 WCÏ»  weiden gejaagd heeft , vermits de beesten door deeze koude nachten veelal ziek worden en dik wils frer ven. De Zomer is in dc maanden Jury en July gemeenlyk droog en koel ; en de maand, Augustus begint met onftuimig weer , waarna men helder , Ikfiyk en fchoon weêr krygt. De dagen zyn des Zomers vry heet in deeze Jaaren, doch de nachten vallen dan integendeel koel en verrf isfehende ; en fchoon men dan dooréén, een fchoone Zomer heeft, zo eindigt dezelve gemeenlyk met onftuimig weer.- De Herfst - is gematigd, met fchoone dagen , doch droog cn koel, en het begint vroeg koud te worden en toont dat het jaar niet vruchtbaar geweest is. De Winter begint met Hecht, ruw en on- ftuk  ftuimig weer , doch bedaard na eeriige dagen, wanneer men fchoore, heldere, edoch koele, dagen krygt. In 't laatst van December begint het te vriezen , 't geen tot in Janüary aanhoudtidoch in 't begint van February-begint de koude merkel,.k af te neemen , maar eindigt» gemeenlyk met felle koude , die "tot in Maart blyft aanhouden. De Winden , die 't meest regeeren , zyn oost en noordelyk ; en fchoon de wind zomiyds ia 't westen , zuiden of zuidwesten loopt, zo ge- fchied zulks 'echter zelden., en men heeft meesje oost-' en noorden winden. 't Onweer van donder, blikfem en hagel is veelvuldig, en veroorzaakt zomtyds veel fehade aan de vrucht:;; ; regen gaat z?ldzsam daar mede gepaard , waarom men voor geenc overftroomingen tc vreczyii heeft. De  De Fhfchen. Van dezelve valt gemeenlyk., in deze jaaren , geen fchaarsheid van allerhande foorten , noch ook geen overvloed. Van de Krankheden regeeren tegen 't einde van den winter, in deeze jaaren , of van 't voorjaar daaraan volgende , veele pleurisfen* innerlyke Jpostemata, heete koortfen, hoofden lever kwaaien , en pyn in den rug. .Wéér-voorzegging. Tot den 21 Maart regeert-Mars nog. January begint met koud , doch goed weer , rot over de helft : den 16 eei zeer koude dag, blyvende het water gefloten tot den 20.tóe, dan fneeuw en betrokken lucht tot den 27 , zynde gevolgd van regen of fneeuw , tot het einde van deze maand toe. February begint gemeenlyk in de?e jaaren met regenachtig vveêï. Van den 9 tot den 12 fchoone  fchoone én liefiyke dagen ., welke echter vsa drie ruwe dagen gevolgd worden , waarop Vorst volgt, den 16 Sneeuw of Hagel, gevolgd va» -felle koude , die tot den 20 duurt , waar op het tot het einde van £e maand regent. Maart begint in deeze jaaren gemeenlyk met onftuimig weer, harde winden en zware Jtormen , die tot den 21 duuren: den 22 en ^23 wanneer de Zon begint te regeeren , zeer koud; van den 24 tot het einde van de maand toe, vriest het gemeenlyk alle nachten , 't geen door den helderen zonnefchyn des daags, wederom dooit, makende koud , doch frjsch en mooi weer, jipr'tl begint met koude; van den 4 tot dea 8 fchcoH en warm weêr; edoch den 8 winderig met plasregens, 't geen van den 9 tot den 17 in fchoon en warm Weer verandert ; den *** 4 li  it heeft men een onftuimige dag te vetwachten; den 19 ftelt zich fchoon in, maar veranderd in donder en onweer, 't geen tot den 23 aanhoudt; den '24 en 25 ruw, guur en onftuimig weer ; den 26* zeer koud , doch droog ; van den 27 tot 't einde, heJder en droog , maar koud. May begint gemeenlyk met fkcht-weer , dat" tot den 4 aanhoudt, waarna het tot den 19 fchoon warm weer begint te-worden , edoch nu en dan met wat donder tusfeheri' beiden; van den 20 tot den 27 vriest het 's nachts wat, wanneer men een fchoone'en lieflyke dag heeft, den 23, 29 en 30 zyn gemeenlyk koud , verzeld van regen en niet zelden van fneeuw. Juny begint met een of twee fchoone dagen ; maar den 3 ruw weêr met plasregens ; van den 4 tot den 8 guur  "guur weer; den Q een fchoone warme dag; den ïo onbeftcndig; van den ii tot den 14 blyft het 's morgens koel, doch 's namiddags ' wordt het warmer ; den 15 heeft men gemeenlyk 'den geheelen dag en den gantfehen nagt regen ; den 20 wat guur; den 21 zeer koud.; den 22 en 23 fchoón en warm. weer*; den 24 geftadigen regen met wind ; den 25 is 't gemeenlyk zeer- koud , en van den 26 tot den 29 blyft het zeer' guur ', van den 29 tot het einde van de maand regenachtig,1 - J^y f)& lÊ H gemeen den 1 , 2 en 3 dag koud , droevig, zomtyds regenachtig met hagel verzeldi- den 4 een wanne dag; den 5 wa* koeler , den 6 zeer koud , maar van den 7 tot den 18 zeer fchoon warm weer; 19 en 20 regen > en van dien tyd tot het einde* dezer maand toe, fchoon *** 5 warm  'Warm weêr , zo dat de hitte zich begint te doen gevoelen. Augustus Helt zich wél in., want van den i tot den 7 he'eft men gemeenlyk warm weer; maar den 8 den gantfchen dag regen; den 9, 10, 11 en 12 betrokken lucht met weinig regen; den 13 en 14 fchoon weer; den 15 koel, voornaamlyk 's nachts; den 16 donder, blikfem en zwaaren regen; den 17 kouden regen en guur; van den 18 tot den 25 fchoon warm weer ; van den 26 tot den 2-8 dondert het dagelyks met ftortregens, den 30 en 31 regen. September Relt zich in 't gemeen fchoon in , hebbende van den 1 tot den 4 fchoone warme dagen, den 5 des nachts donder en plasregen ; van den 6 tot den n helder ; den n een weinig regen; van-den 12 tot den 26 onbeftendig met wind en,nu en dan fneeuw* vlok"  vlókken; den 27 een fchoone warme dag; vanden 28 tot het einde der maand regenachtig. Oclober begint met een zeer fchoonen dag.; den 2 goed weer; den 3 's nachts vorst, maar daags helder ; den 4 en 5 fchoon warm weer,; den 6 betrokken lucht ; den 7 geftadigen regen ; van den 8 tot den 14 betrokken lucht-, koud en zomtyds wat ftofregen; den 15 winderig , buijig en regen ; den 16 ftorm en fneeuw of regen , tot den 18 toe ; den 19 onbeftendig , veranderlyk warm , "van den 20 tot den 27 zwaare regenvlagen, zomtyds met-hagel en fneeuw vermengd; den 28 een redelyke mooije dag ; den 29 en 30 buijig en koud. November van den 1 tot den 15 regenachtig weer met maatige koude..; den 16 's nachts fneeuw ; van den 1.7 tot den 20 koud; van den-  den 21 toe den 26 heeft men gemeenJyk fchoone warme dagen , als of men in den Zomer-was , en men behoudt mooi weêr tot het eii.de dezer maand , fchoon het hoe langer hoe kouder begint te worden. December geeft in deeze jaaren op.-den eerften dag gemeenlyk fneeuw, den tweeden dag koude;, van den 3 tot dei? 8 onbeftendig ; den 9 betrokken lucht en koud ; den 10 in den nacht zeer koud, 's morgens zwaare fneeuw , dên it en 12 felle koude dagen; den 13 cn 14 fneeuw, beginnende het weer wat te verzachten en de koude te verminderen; den 15 koud; den 16 fchoon en helder , [maar fyn koud; 't geen tot den ao aanhoudt, waarna het weêr zich wat begint te óntlaaten , zo dat men gemeenlyk tot het einde van de maand dan regen of fneeuw heeft. VAN  VAN DE HONDSDAGEN. Daar zyn , onder meer anderen, twee fter* renbeelden , aan den Heinel, bet eene genaamd Be groote,' en het andere de kleine Bond, de dagen, geduurende welke eenige Sterren deezer fterrenbeelden met de Zon te gelyk opkoo"men , maaken de langduurighcid der Hondsdagen. Nu gaat de meest noordlyke fter in den kleinen Hond in deeze gewesten- 's morgens met de Zon te gelyk op, omtrent den 28 July , en de meest zuidelyke Ster in het fterrenbeeld den groot en Bond > gaat by ons' 's morgens , met de Zon te gelyk op , den 4 September. Wesbalven in deeze gewesten de Hondsdagen beginnen omtrent den 28 July, en eindigen den 4 September. ' Deeze dagen hebben uit kracht  kracht haarer benaaming, geen nadeeiigen ïn niet kan uitgdocsd worden: want met zuid* westen wind alleen gaan de groote ■Sluizen by halfwegen Haarlem open, ter uitloozing in "t Y.  Hy waait gemeenlyk in elke maand, doch ongelyk in Kerkte , dikwils zeer fterk, zom. .tyds ftorm, en zwaare norm, als hy wat westelyker uitfchiet, het geen zommigen de naftorm noemen; inzonderheid heeft dit plaats in Herfst, ; Winter en Lente , wanneer hy dikwils" met Woeste rukken en vbageri waait.' In Herfst en Vf.orjaar hebben onze Dyken van Zeeland, en van de zuidhojkrndfehe' Eilanden dan veel.,van hem te lyden; ook onze duinftranden langs geheel Holland, wyl hy fcherphoekig fchuins de golven langs het ftrandi jagende, het zand wegfpoelt. .Maar NB. deeze fchaade is evenwel langs de Duinen zoo groot niet.: want hy maakt dan tevens niet alleen laag water in de Noordzee ; maar bovendien brengt hy ai dat zand, het1 geen de noorweste wind wegg-efpoeld heefc, wederom terug. Hy  Hy verhindert wel den afloop der groote s rivieren , doet dus het zuidhollandsch water :-zwelgen , maar het geen , gelyk gezegd is, dan • met magt door de haarlemmer Meer in het Y I-geloosd wordt. By alle deeze voordeden komt nog, dat de i regenachtige zuidwestlyke winden in voorjaar en zomer zeer goed zyn -voor Weiden en Tuinen. Hy komt over Spanje, Portugal, de franfche , Zeeprovincien en Ooftenrykfche Nederlanden * <;,op ons Land aanwaaijen. — Westa W'md* waait met zyne naaste zy ftreeken jaarlyks ruim : zoveel als de zuidweste; gemeenlyk des zo! mers 't meeste, klimt alsdan minder tot ïlovm., i-dan in Herfst ., Winter en Lente. — Zeer [^ongelyk waait by.het eene jaarby het ander.— ^ Viak  Vlak .west waait zelden lang agtep een, — Hy is gemeenlyk niet guur of koud, ten zy hy noordlyk nkfchiet. Hy fr£ dikwyler ten noorden dan ten zuiden , wordt dan doorgaands buiachtiger me* ruw en qngeftadig weder. Viak west en dus min of meer rechthoekig tegen onze duinbranden waaijende > doet hy weinig fchade : hy maakt dan wel het zand los, maar jaagt tevens geftadig dat zelfde zand over het zand der verder liggende Banken tegen de Duinen wederom aan. De westlykc ftormen jagen 'r water wel uit*' het Y by Amfterdam', maar jagen hetzelve hoog óp tegen de overysfclfche en friefche Dyken. De Westen wind komt geheel over Engeland nit den grooten Noordöccaan, vlak tegen onze hoJLandfche en zeeuvvfche Kusten aanwaaijen.  Noord - westen Wind lis voor onze Duinftranden en op de meeste ^laat-fen voor onze Zeedyken de gevaai lykfte » doch tot ons groot geluk waait hy meest in Zomer, wanneer de fpringvloeden niet zo hoog gaan en de bewogen warme lucht minder zwaar zynde, dan in den winter, het water minder geweldig kan opgejaagd worden en minder kragt oefenen. Hy komt vlak uit de groote Noordzee, waaijende over Yslar.d en Schotland op de noorder Zeedyken van Groningen en Friesland, vlak; pp onze zeegaten by Texel en Flieiand, door welke dan het water met magt uit de noordzee gejaagd wordt in de Zuiderzee. — Hieruit )lykt , hoe gevaarlyk hy voor ons Land zou tyn , zo hy in den naherfst, den winter en 't voor-  foorjaar lang ftorm waaide: want dan zou het Water tot eene vreeslyke hoogte in de Zuiderzee door de vergroote zeegaten injaagen. Docrr van zeer lange noordwester ftormen zyn weinige vootbeelden in ons land, en NB. daar de verdikking der lucht haare paaien heeft, is het óok volgens de Wetten der natuur onmoogelyk*: dat de noordwester ftorm zeer Jang zou kunnen aanhouden. In November, December en February zyn de noordwester ftormen daarom zoo gevaarlyk " wyl dan de fpringvloeden hét hoogfte gaan. poch, gelyk gezegd, dan zyr zy zeldzaam of; niet lang van duur , fchietende de wind dan doorgaands verder naar of door het noorden y waar by bedaart. - Wyl de noordweste wind de golven fcherp- hoekig  hoekig fchuins tegenzet duinltrand van geheelHolland en de zeeuwfohe Eilanden aanjaagt, ;zou hy daar vreeslyk veel fchade doen, indien !de zuidweste wind, die zoo overvloedig waait, miet wederom dat weggefpöelde zand terug fpoelde , en aldus geftadig terug bragt, het ;geen de noordwesten wind ontneemt; wederom :eene zeer gelukkige zaak voor ons Land».   ( ) BOEREN-VRYAGI E. Wyze : Laatst maal ah ik in V M.ei-faiJoent?, Piet. Zie zoo, dat gaat 'er nu op los! • rtt Is lang genoeg gewagt; Ik ftelde lang op Jansje Klos . Myn zin, waarom ik dacht: Ik ?raag eens aan myn oom Om 't Blesje, en om den toom? Met blank gebit, en 't mooije kleed*. Ik vroeg. — Hy was gereed. Ja, Pieter, (zei hy) neem het maar » - Gy jakte het nooit af* , En aanftonds maakte ik het klaar, - A« Reesi-  C a > Reed met een tfrisfehen draf Tot hier toe. — Heb ik *t wel, Zo woond hier Klaas Oprei, Paar naast woond au by Gerrit Krans (Voor meid ) myn lieve Jans. Wat heb ik *t haar toch menigmaal In eer en deugd gevraagd , Maar altyd was het , Piet.' die taal Is wat my niet behaagd, Gy zyt my veel te ryk. Gelyk past by gelyk , Paarom wil by een ander gaan —■ Maar 'k heb het nooit gedaan! Koom ,'k zetby Klaas myn Paard op ital , Of jaag het in zyn wei. J*  t 3 ) |a ziel daar ginter boomt hy al. De vent is altoos bly> Als ik, of Gys, of Jaan, Eens koomen by hem aan, Hy praat zoo graag, en is niet norscn, Al ziet hy zoo wat forsch! Zie zo! daar heeft de Bles het goed — Nu gaauw naar gindfche wei. Ik twyffel niet of Jansjc moet Die koekjes melken, Ei! —j De duiker haal, wat 's dat?. Daar langs dat binnenpad, Daar komt ze (o jemine) al ann„ Myn hart begind te flaan! —• Dag Jansje i — wel, hoe heb je 't al ? A 2 Jam-  (■: 4 ) Jansjev, Noch wel* hoe jy al, Piet? mft >t Is niet te best! — ik vrees ik sa! j Nog lier ven van verdriet, Ik koom met oomes Bles Daar rijen, want 't is zes Of zeeven weeken al geleên , Dat gy ging van ons heen. *k Heb na dien tyd geen duur gehad! fy L oop Piet — loop malle gek! lk meen bet, Jansje, koom van 't padt En rust hier wat by 't hek. jjf*. Neen , Piet, ik ben niet moê , . Eü 'k moet noch meenig' koe Uitmelken, ^eer ik .heb gedaan , Toe Piet , .toe — laat me gaanlw.    ( 5 )/ P. Neen , hoor toch! Jafis ! ik heb'-u liéf 5 'k Verlang u voor myn vrouw 'J. V/el Piet! wel Piet! wel jongelief! 'Wat doet gy in de kou? P. Och, Jansje! fpot toch niet; .J. Spot jy dan ook niet, Piet! P. Neen , lieve Jans! 'tis taal van 't hi'rt-* Ik kwyrr van minnefniart.' IJ. Waar*'haal je al die praat van daamfl 'k Verftaeje niet een zier; Je praat gelyk een fteedfchen haam; Is dat een^raar getier? — :Maar kyk! nou fpreek je dus '•Met my , .en misfchien flus * Of morgen,1 met Katryn of 'Miet -Dezelfde taal; — ook Piet ? A f* '**-  c « > ' ?. Hoor, Jansjelief, verftaê my wel;: 'k Meen u, in eer en deugd; Het is by my geen kinderfpcl; Geen losfe grap der jeugd; 'k Heb ook myn Moei bedroefd —. 'k Heb lang myzelv' beproefd ~ Want die wou dat ik vryen zou Naar Kee van ryken Louw. — 7. Dat was een kolf jen naar je hand, Wat doet gy ook by my ? Myn moeder heeft nog land, nog,zand -- Nog koeijen in de wei, Nog brief — nog pand — nog geld , Maar moet in huis of veld (Wyl dat myn vader lang is dood) Verdienen zelf haar brood..  ( 7 ) ( P. Myn Jansjelief,. ik heb myn zin* Geheel op u gefteld, Weet, dat ik om de.deugd bemin „ En niet om 't ydel geld. Gy zyt alleen de fchat Die voor my V al bevat, »k Bemin.u, om uw deugd alleen, Och Jansl.oclvzeg geen neen ! y. Maar Piet , het word zo waar myn tyd, 'k Moet melken — 't word zo iaat! P., Ik zal je helpen, Heve meid J y. Kom, kom dat 's malle praat. P. Neen , 't is waarachtig niet. y. Wel nu, wat wil je Piet? P. Dat jy my ftraks het jawoord geeft! Voel.— hoe my 't harte beeft 1 A 4 jf*  ( 8 ) ;y. "Maar Piet, - als ik nu eens zeg ja \ En moeder zegt eens neen f Of jy viel uit je ooms genaê — Neen, Pietje - neen' ga heen. Je maakt my van myn ftuk — P. Hoor, Janslief, myn geluk Hangt af van u , ja voor altoos. Myn oom — die is niet boos. Ik heb het hem, eer dat ik ging Naar u heen, reeds gezeid, Hy zei: wel gaa, ik heb geen ding Er tegen. — Jansje » meid » '? Ei lieve zeg toch ja.' Uw moeder zal ook dra .Te vreeden weezen , — en by oom-Bfiar zyt gy weJlekoom.  ( 9 ) "Nu —-ja — dan — als myn moeder wil s Zie .— dan ben ik te vreên. i\ Och, Jansje! Jansje ! fta toch ftil: Loop nu zoo gaauvv niet heen. Ik ben zoo zeer verblyd. y. Neen jongen , 'k heb geen tyd; Maar luister — hoor — op Zondag kom Dan om. befcheid weerom. ik  ( ïo ) DE ZINDELYKE GRIET. *> Veeg eerst je voeten daar wat af »Dat kryg ik altyd tot myn ftraf. Pas hefebe ik afgedaan met boenen, Of Jan komt op zyn vuile fchoenen, En loopt met al dat vreemd gefpuis, Door heel het fchoon gemaakte huis. Ik moet gehe=le dagen werken —> De meid» dat lui en morzig verken» Boent nooit de vloeren fchoon genoeg — ?k Begon al gistren- morgen vroeg, Om toch den tyd niet te verzuimen ,, Het gantfche huis eens optéruimen, En morgen gaa ik aan de ftal Dan is- het helder overal. *-«■ Ja*  i II ) Jan zou geen emmer water-halen, Maar als het fchoon is, komt hy malen En loopt de trappen op en neer — Hy fpeelt geftaag'den grooten heer, En ryd of wandelt naar zyn lusten —■ Maar ik kan dag of ragt-nooit rusten, Ik zit 'er tet myn keel toe in -— 't Is altyd of ik pas begin — Want is het boven al eens helder, Dan fchort 't omlaag weer in de kelder* En is in 't voorhuis afgedaan, Dan komt de agterkamer aan. Ik heb nu zo wat uitgehaald, Maar 'k heb de naafte week bepaald1, Om 't huis ter dege fchoon te maken — En om 'er fchieiyk door te raken, Zak  ( 12 ) Zal kromme Mie, en fcheve BetV (Die werken zindelyk en jiet,) Een week vyf, zes, hier komen werken. Dan neem ik Jan-maat by de vlerken, En fchuif hem maar zoo lang om laag — -Als 't mooglyk is moet ik van daag Eens fchielyk naar het Dorp toe loopen, En bezems, boenders, borstels kopen — t Is alles afgebruikt en liegt. » Zoo roept dan de oude dikke Bregn » Daar komt een-van myn beste klanten, » Ik kryg ze hier vim alle kanten, » Maar ni;mand Grietje, dat ik weet ;*» Die hi«r zoo veel als jy befteed. Mm Grkt> <**t tyd en geld verkwisten , En met uw man geftaag te twisten.  V n ) ] Is dat dan nu zoo bést gedaan^" ' 'k Zou al dat floddren laten ■ ftaan,. i Gy kort uw leven, door dat woelen: *—i ftat.onophoudelyk waterfpoelen , . 1 Bederft uw huisraad en uw. huis — ! En ftrekt uw man tot last tn kruis, , i Die kermt en roept gehele dagen, , ,, Elk een heeft zeker hier zyn plagen,, i Maar geenes plaag geeft meer verdriet, ■ s>r Dan zulk een zindelyke Griet." KE,.Tr  ( 14 ) MET GELUKKIG BOEREN • HUISGEZIN. •Op de Wys • Hoe kan, hos kan het weezen ! w ie fmaakte.coit meer genoegen.. Dan 's Hemels gunst ons fchenkti :Geen kwelling doet ons zwoegen, Ons heil blyft ongekrenkt. Myn vrouw en onze kindren, Zyn vrolyk en gezond, Wat zou ons dus nog hind'ren, 6 Dierbre Roozenmond'I Zie, zie die zeven loten, De panden onzer min, Steeds ons geluk vergrooten, Getrouwe Echt vriendin J ■Zie,  ( 15 ) •Zie , zie hen welig tieren , Rondom den vollen disch, Een reine deugd hen lieren» Die meer dan rykdom isi 4 'Ons vee, onze oogst en vrugten — 't Slaagt al naar onzen wensch l Wat bronnen van genugten! >— Hoe zalig is de mensen, Welke -op dit heil mag roemen; —« Daar gy, 6 naarftigheid, ©ie 'k onzen lust durf noemen» Hebt ons dit heil bereid! ! Blyf ons fteeds belonken, En gy, 6 Godsdiensten I Wü  ( i6' Wil ieders hart ontvonken»Woon in myn huisgezin! Dan moog' het onweêr raazen %; Het leed ftorme op ons hart! Geen ramp zal ons verbaazen s, Wyl elk zyn woede tart. En fchoön de fneeuw der jaaren Myn kruin met zilver dekt > , Zal 't graf my niet vervaaren , < Daar 't andren fiddring wekt.' Ons kroost fluit eens -onze oogen s * En wy treên hand aan hand > . Aan 't aardseh gewoel onttogen, Naar .'t. hemelsch Vaderland! : DLEK  ide scheepsbouw: v&n ysselmondev Nog geervyf — neen, 'tjonge vrouwtje Zet nog eerst een potje thee Voor haar braaven trouwen Pieter, En drinkt óok een kopje méé. Doch daar flaat de klok vyf uuren - Nu gaat ieder aan den flag. Voor den werkman is de morgen ~'t Allerbeste van den dag. Nu aan 't meeten , pasfen , booren,. Disflen, fchaven, glad en fchoon;; Of de kléi en fteven zetten: 3. Vw  ( 18 ) Voor een Sprietfchip of een Poon. Kleine Kees moet fpaanders rapen, Hangt de plfcpot o^er 't vuitr, Spykers halen , flypfteen draaijen -1 Kees heeft nimmer rust of duur. h Is hoog water. — 't Schip opwinden. 't Luchtje droog en 't windje ftilj Loop je best wat fjouwers halen, Al het volk moet aan de fpil. Rep je mannén t toont uw kragten, 't Tweeftoops kruikje ftaat gereed, Als we 't vragtje boven hebben. Drinkt eens hartig voor het zweet. Hoort die fbrfche Smit eens kloppen Jn de nieuwe fmeedery. Koen.  ( i9 ) Koenraad moet een roerhtak fmceden « Gooit eerst ryklyk kooien by. Bergje mannen voor de vonken — Klop nu, Krelis , klop wat, man — Nog een hitte — Nu is 't beter. Dat 's een plok — Daar zweet ik van — Gerrit baas! hoe ftaan de zaken, Gaat het ambagt nog vooruit? 'k Hoor, je^moet de zeilen maaken s Voor die mooije nieuwe fchuit. Zet je bril op; maak het zeiltje " Vlak en fchrap, en vlug en rond. 't Schoonfte Schip was^ nooit een zeiider, Als het zeil niet zwierig ftond. 'k Zag laatst eens een zeil opzetten, B 3 'tSfond  ( 20 ) 't Stond zoo hoi gelyk een zak? Overal met valfche kreuken;. t Agterkfced flpad ftyf enftrak. Schippcr-oom. zei tot het baasje: Neen, compeer/ dat lykt me niét;': Bragt het zeil weer aan de winkel;») v Daar hy 't pakje leggen liet. Kin die knaap al netjes zoomen ? Naait hy al een gladde naad'? Leert hy al een louv/er fteeken ? Wees maar vlytig, beste maat. Zoekt gy ook eens baas te worden ^ Leer dan 't fyne van^uw kunst: Dan hoeft gy nooit laag. te kruipen , Om erus baas- of fchip'pers-gunst.  ( at * Is er wand of touwwerk/noodjg*, # Gaa maar in de baandery — ja bezie het, (zegt de baander Niemand werkt zoo nqt als wy.. Zwaare kabels, dikke ftaagen , Puik van ftaand en lopend wand* Taaije bendel, gladde huizing, Beter als in 't heele land, Mooije blokken , gladde fchyven Spannen ook by 01^-de kroon-5 Digte pompen , kromme .gaffels, Alles voor een maatig loon. Keesbaas heeft den roem verworven., Dat hier nooit geen weergaê was* •Om civiel en best te ma-aken, - Wat in 't ambagt komt te ,pa&.  C 22 ) Ligt h* nieuwe fchip in 't watert Schildergeest verzoekt de gunst Tan den milden zseuwfchen fchipperj' Toont zyn vindingrykèTkunst. Zwierig lofwerk , berenklauwen; Op het roer een Fioraaskopj Boven moet het mastje pronken Met een zwaar vergulden knop. Zoo werkt ieder In zyn neering, Wel om winst, maar ook om eer,} Om een goed beftaan te hebben,. Maar om roem en lof nog meer. 't Zoontje leert hier vaders ambagt, JAl is hy nog jong en klein, Hoopt hy ook een man te worden, WcflSQht hy ojk eens baas te zyn, Regt  ( 23 ) Regt zoo, knappe vlugge jongen , Leer uw ambagt in den grond., En dan was het tot uw fchande, Als ge ook niet naar 't baasfchap ftond, Eene. zaak vergeet gy nimmer: Vlei nooit laf om iemands gunst, Steun alleen op 's hemels zegen, Op uw vïyt en nutte kwast. Luiheid, die met lanterfanten Al den duren tyd verfpild. Gy zyt hier by ons geen burger; Maar behoort-in 't luiaards-gild. Schaamt ge u niet op ftraat te komen» Als gy ieder bezig vind: Als hier zelfs .de zwakke grysaard Met zyn arbeid 't kostje 'Windt. B- 4 Sflood-  ( 24 ) 'Snoodheid* ^ met duizend listen,, De eerelyke naai fiighcid; Brave werklui, wakkre mannen , Waar gy kunt, hunn' val bereidt, Haast zult ge uit uw zetel ftorten, Door uw eigen list verkloekt.; Dan word uw gedagtenisfe, Door de maatfehappy vervloekt. Braafheid geeft geen moed vérlooren ; (Schoon de fnoodbeid fcheldt en finaadt j} Houd d'Alzegenaar voot oogén, Die geen fchrandre vlyt verlaat; Steeds den braven werkman zegent, Als hy »t regte maatfpoor houd. Welgelukkig zult gy wezen , -Als ge pp Hem-allee-ij vertrouwt. DE  ' ( 25 ) DE WARE VADERLANDER. Die met een eerlyk hart de-deugd- en godsdienst mint, brave en rvutte daên zyn grootfte wellust vind, ; Ten fp/t van 't plundrend grauw en fnode < ariftocraten, De zaak der vryheid nooit laf hartig zal verlaten : Die van heteeiloos hof geen ampt of tytei wagt. Die voor geen Cezar buigt, maar Cezars gunst veragt \ Geen waerelddwinger vleit , al waar' 't een Alexander, ::Die «is in naam en daad de ware vaderlander. 3 5 VRY-  ( *6 ) VRYHEID en DWANG. P VTuide vryheid, vreugd van 't Jeven ,nimmeri kende ik uw waardy, Dan toen gy my had begeven, en ik zugtte in . flaverny! Vryheid doet het aanzigt blocijen, als een licht aan 's hemels trans; > , Dwang fchept rimpels op het voorhoofd, rooft haar blyheid, dooft haar glans. Vryheid maakt het leven vrolyk, bittre rampen honingzoet; Dwang verftoort dc vreugd van 't leven , >t zoete ontaart in bitter roet. Vryheid fterkt de denkvermogens, lokt de fynfte geesten uit; Dwang doet ziel en lichaam kwynen, daar ze 't icheppend oordeel fluit. Vry I  <; ïï ) Vryheid klimt op fteile rotzen , daar ze 't grootst gevaar trotfeerd; Dwang ligt in het flyk gebogen , voor den dwingeland verneêrd. Vryheid is de bron van welvaard, zy verheft zig uit het ftof; Dwang heeft lust, noch moed, "noch eerzucht, vreest geen fchande, en acht geen lof. 'Vryheid noopt het hart tot deugden, reine zeden , godlyk licht; I> wang-verlaagt ons tot de dieren, bluschKde reden , deugd en plicht. 'Vryheid dankt en eert. de Godheid, juicht by -ieder morgenzon; Dwang befchouwt zyn gantfehe leven als een bittre jammerbron. Hemelgoedheid , roept zy fmekend , ach! heb deernis met myn lot! [ *t Menschdom laat my hulploos liggen ; zyt myn redder, zyt myn GodAAN  ( 28 } AANEEN EERZAAMEN VADER. /^ANDSCHEN JONGELING. Wanneer een jongeling van zuivre en'brave zeden, In deze waereld treed, ontmoet hy overal^ Xangs zyn gehelen weg , een drom van moeilykheden, Legt voor gevaren bloot en rampen zonder tal. ■En- toch moet hy naar plicht ,_naar recht en braafneid handlen, Met liefde tot de deugd ; in alles wat hy doet., ' Volyvrig oP het pad van ware vroomheid 1 wan dien. Aan 'c vaderland getrouw , by al wat hem ontmoet. Hooit 'i  ( 29 > jfcit was 'er zulk een tyd als dien wy thans* beleven; De waereld is verdeeld; de twist verwoest den Staat. li zoo gy kder een genoegen tragt te geven, Raakt gy by elk verdagtyby iedereen gehaat. oor onze grote zaak, de vryheid , uit te komen— L.Kit dit het vendel zyn , waaronder gy u field, | dezen post getrouw, behoeft gy niets te Jxmromen •, Schoon 't plundergrauw u dreige of buitentenlandsch geweld.  X 3* ) JANSJEN BY 'T GRAF VAN HA ARE -MOEI,— ^ naae1erbIOem d00r '< neêrgeZoo viei gy in U/W jeugd; iD de eerfte ^ Sloeg „ de dood ter «ér in voile levensbloei. Uw «derkwynt van rouw; wpfcftotte» traaneni - byaul-egrvIfrroege d00ii'J"laa k™ ïk leg hier voor het laatst de droeve lySglig, af. He.  ( 31 ) Belaas! wat baat gcklag ; 't fs vrugtloos, ze is niet meer: ithaare Vroege dood voor ons ten fpiegel . ftrekke * -, . Onzekerheid des tyds ons tot herinnering wekke, Dat fterven zeker is; maar niemand weet wanneer. Imagtig Opperheer ! bewerk my1 'door genade! Ban uit myn jeugdig hart al 's waereld» ydelheid; Schep Godsvrugt in myn ziel, en maak my fteeds bereid oor 't nadren van de dood ; zy koom dan vroeg of fpade. GE-  ( 32 » ; G E ZELS CHAPS-Lï E Di W^ecst bJyd' des levens, - Wyl neg het lampjen fchynt,, En plukt het roosjen , Eer het verkwynt. Men geeft zoo gaarn^ich zorg en last, Vindt, zoekend, waar de doom wast;, Laat het viooltjen ongemerkt, Dat voor ons heenen bloeit. Wees blyd', &c.. Als zich de fchepping fchuw verfchuilt,, De donder om ons heenen huilt,; Dan lagcht, ten avond na den norm, De zon, 6 nog zoo fchooni Weesiblyd', &c. Wie.  ( 33 ) ' Wie nyd en afgunst van zich bant; Genoegen in het hof jen plant* T)ien fchiet 't fnel ten boomptjen op, ' Dat gouden vruchten draagt. Weest blyd', &c. Wien biilykheid en trouw behaagt, Den armen broeder onderfchraagt, , By dien woont weltevredenheid, Zoo hartelyk gaarne in. Weest blya\ &c. Ook als het pad zich fchrikbaar emn. En tegenfpoed ons kwelling brengt.. Dan reikt de vriendfchap, zusterlyk/ Den billyken de hand. Weest blfd> &c. C %  C 34 ) Zy droogt hem zyne traanen af, En ftrooit hem bloemen tot'in 't graf; Verkeert den nachtlrh fchemering, En fehemering in licht. Weest blyd', &c. Zy is des levens fchóonfte band. — Slaat, Broedren ! trouwlyk , hand in hand ; Zooftreeft men blyd', zoo ftreeft men ligt, \ In beter vaderland. Weest blyd', &c. 5> fS E*  ( 35 ) BO-ER. EN-VRYAGIE. Op de Wys: Zingen wy van Zoutman* glorie. HK R E L I S. oor toch eens, myn lieve Trymje, 'k Heb u reeds zo larg gevryd; 'k Bad u om het lieve ja-woord Reeds drie jaaren, zoete meid! En nog kon 'k uw hart niet winnen , Altyd bleeit gy even ftug. Of gy keerdet, hoe 'k ook fmeekte » Met een glimlach my den rug. Zal 'k u dan ftaag vrugtloos minnen; Vrugtloos klaagen myn verdriet; * Moet ik dan van liefde ftervcn ? C 2 > Keen ,  ( Sö ) Neen, zo wreed is Tryntjejiiet. Zie die tedre duifpns paaren ; Zie op 'r veld en in de vliet; Zie hoe zelfs in b.oscb en beemden, 't Al elkander weermin biedt. En zoudt gy my dan fleeds haatcn, Daar ik u zo zuiver min Daar 'k'geheel voor u wil keven , U aanbid , myn engelin Hoe gelukkig zou ik' wezen ; Al myn zorg en noeste vJyt, Ieder oogenbiik myns leevens, Werd alleen aan u gewyd ! Onze flulp was wis een Eden .• Ziuvre trouw en reine deugd, Schon»  ( 37 ) !Schonken ons dan eiken morgen, Nieuwe ftof tot waare vreugd O J hoe zou 'k uw vader eeren; 'k Zorgde gantsch voor zyn beftaan. Nimmer moest hem iets ontbreken i 'k Zou zyn wenken gade flaan I TRYNTJE. Krelis.' Haak uw angftig klaagen. Heb ik u zomtyds bedroefd: 'ft Was op dat uw deugdzaame -inborst Door uw Tryntje werd beproefd. Neen, gy zult niet langer zugten, -Wenscht gy zo naêr Tryntjes min; Koom , omhels my, braave jongen , Al3 uw tedere echt • vriendin l BOE-  ( i* ) BÓEREN-BRUILOFT. Wys: Hoe kan, hve kan het wezen, w u Jt bc" ik My* myn Styntje Wordt heden dan myn vrouw. Straks knoopen Schout cn Scheepnen Den band van onzen trouw. Ja, 'k mag wel vrolyk zingen — Schier elk henydt myn min. Het puikje dezér ftreeken Is ftraks myn echt - vriendin! Hoe^zal ik haar fteeds minnen • 'k Win ^raag voor haar het brood. Moet ik ook zvveeten, zwoegen, Welaan —-'er is geen nood.. Haar,  ( 29 > [.Haar, die 'k zo zeer waardecre, Behoed myn vlyt voor leed, 1 En als ik dan t'h'uiswaard korrie, Vind ik het maal gereed! — ' *■ ■ Hoe ftrykt haar lieve handje My \t zweet "dan van de wang; Terwyl ik vuurig kusfend Aan haare lipjes hang. Zo fchenkt een enkel blikje Van Styntje nieuwen moed. I Daar flechts- een lagoh den arbeid My weer vergeten doet. ! En als ik eens een jocgsken Aan haaren boezem zie, En 't moederiyk genoegen C 4 v'  ( 40 ) Ook in haar oog befpfe ï£ Wat zal >k gelukkig wezen f _ • nNeCn''k ™' myn grove Py ' En Styntje voor geen krooneir, Of vorstlyke kledy. 'k Wil dan ook bruiloft houden, ^ Heb g3ntsch hef dQrp kZic- g]„ds alreê de meisjes, Met Jint en groen getooid. Daar komen zy met Stymje _ Wees welkom, zielvriendin' Haast leidt een rei van knaapen Ons ï'zaam ter bruiloft in. — MAY-  ( 4i ) M A Y - L I E D. Wys: Ja > zwart wil ik, wel wezen, Laat ons vry danfen, fpringen , Daar ons de May - maand lacht! Hoor 't pluimgedierte zingen In 't boschje, dat ons wagt! bis, 't Slaat al tot 'blydfchap uit. Het kabblend ftroomgeluid, rt Geruisch der ftiile d ree ven, 't Aêmt alles geur en leevenl Zie hoe de vischjes ftreeven. Door gindfchen zilvren vliet! Verdriet, verdriet Kwel thans ons harte niet! Kwel thans ons harte nietï C 5 Koomt*  ( 42 ) Komt, meisjes, laat ons danfen In 't lomrig eiken - woud, Of vlegt ginds verfchë kranfen, Waar zich de min onthoudt i bh. Laat ons ten reië gaan, By 't fchynfèl van de 'maan ! Elk voel zyn borst doorgloe ën , En laat, by \ vrolyk ftoeiën, Zyn hart voor immer boeien, Wyl h alles weelde biedt Verdriet, verdriet Kwel thans ons harte niet.' Kwel 'thans ons harte niet.' Zie, hoe natuur in *.% ronde, Het dal met roosjes tooi, Opdat haar hand de fponde * . Van  ( 43 ) Van 't minnend paar beftrooi. bU. Welaan dan , lieve jeugd, Geniet de gulle vreugd1, Die u 4e May wil geven! Voel 't zoetst genot van 't leeven In 't zwoegend harte beeven ! De. deugd zelfs wraakt "dit niet. Geniet, geniet~ ! Al 't geen de lente u biedt! Al 't geen de lente u biedt! f © DB  C 44 ) D E LUIE LANDMAN. . ^ Zo gaat üat ryzent Jicht wéér daa^ -T oei! welk een vuile en flordige akker, Gewis: die bouwman is niet w.kker Maar traag en achteloos van aart. ' Die, zonder 't onkruid uitbroeien , DC d00rflS e" dis^ls op l,at groeien, Die is de ftraf der luiheid waard. Zacht/ Iaat ik liever hem beklagen Zyn akker kan geen' zegen draagen; Het vuil ver/tikt het goede graan. Hyzal, te laat, by de uitkomst, weeten, Dat, die niet werkt, ook niet mag eeten, En emdlyk van gebrek vergaan. Laat    ( 45 ) wt ik ef voor my zelv' uit leeren, at ik my ievrig móet bekeeren. Heeft men van 't ftug en lui gemoed oor 't aaröfche zulk een ramp te vreezen, oe dotftflyk moet de traagheid weèzen Omtrent het hoogst en eeuwig goed! DE NAARSTIGE LANDMAN. Wyze-! als hier voor* yV7 at m?n ook doe, aan 's Heeren zegen 1 voor den menscb het al-gelegen; Die maakt alleen ons ryk en blyd. feaar, wil ik go:de vruchten maaijen , Dan moet ik mesten, ploegen, zaaijen, E *k Moet eggén, wieden, op zyn' tyd. \ - ■ - ■ ; * - s • "  ( 46 ) Wil ik des Hemels gunst, bemerken , Dan moet ik trouw en naarstig werken En nimmer zweet of zorg ontzien, Terwyl ik bid om lust en krachten. Dan kan ik 's Heeren zegen wachten, Eu 'Mand my zyne vruchten bién. , Zoo moet ook in het geestlyk keven De naarstigheid my nooit begeeven. 'k Moet jaagen naar het hoogfte goed. De Heer wil, die Hem zoeken, loonen, En zyn genaê en hulp betoonen Aan 't vlytig en getrouw gemoed. SAB-    ( 47 ) S A B B A T H S-L I E D. W'yze: Onnoo&le reine dieren. Laat ons den Schepper looven Die ons een' rustdag geeft! Heft met my 't hart naar boven, En dankt Hem, al wat leeft l Moet de aarde ons distels baaren, En wy de nooddruft gaêren Ten koste van ons zweet; Zyn bevel verzacht het leed. Wy rusten naar 't gebod, En dienen onzen God, Den Vader van ons lot. . Enfmaaken 't zoet van 't leeven pat Hy ons heeft gegeeven. Dat is des Scheppers * lust, Onze vreugd e« zielerust. ^  ( 48 ) Lèzt ons den Heiland danken, In 't heilig Tempclchoor, Met Godgewyde klanken, Die aan zyn Christncn, voor Den laatften van de zeven, Dén eerfien heeft gegeeven Tot eenen dag van rust. 's Rigters wraak heeft Hy gebluscht. Den trots der hel verneêrd , De ftraf van ons geweerd, Den vloek in heil verkeerd. Zoo wordt het werken rusten, Daar we ons in God verlusten, Nu, en in de eeuwigheid Daar ons waare rust verbeidt.  DE BRAAVE AMBACHT S-ÏÏ E E EL Jan, een Bouwman, zedert verfcheiden Jaaren gewoond hebbende op een Boeren - hofftede, gelegen onder de Ambachtsheerlykheid Kleiburg , cn toebehoorende aan den Ambachts - heer van die plaats, Werd, door koop, 'eigenaar van ecne andere kleene, idoch nette Boer en-hoffteedc , gelegen onder de Ambachtsheerlykheid Hoenderhoek , terwyl zyn oudfte zoon, dïc reeds gehuwd was, op de plaats zyn* vaders te Kleiburg bleef wooncn. Toen Jan tot Hoenderhoek zyne nieuwlings aangekogte wooning betrok , vond hy de Landcrycn «laar by behoorende, die voor het groptfte gedeelte *it Bouwlanden beftonden, (en door de voorigc cifenaars niet op de beste wyze behandeld waren) in  c O . gtencn voordeeligen ftaat; dan,. door zyn yver ca ©plettenheid, op al het geene tot' de bouwery behoorde , bracht hy in weinige Jaaren dit alles op ©en zeer goeden voet. De goede behandeling zyner Landeryen, de fchoone orde die in zyn Schuur en Stal plaats had, en de gefchiktheid van zyn Huisgezin, liep wel ras in het ©og zyner buuren , en verwekte hem aan de eene zyde (onder Hechte menfchen die men toch in alle itanden vind) benyders, doch aan de andere zyde wierd hy door alle braaven bemind; hier kwam nog by, dat Jan zeer gezellig en vriendelyk jegens een yder was; — met, het grootfte vermaak deelde hy aan zyne buuren zyne waarnemingen mede — hoorde aandachtig na hunne tegenwerpingen — loste dezelve op zonder meesterachtig te zyn — of liet zich, indien ze gegrond waren, gemaklyk overreden. Onder zyne nabuuren was hy echter het meeste %efteld op twee tan die, genaamd Willem en Klaas , &c by bero; of hy by to jmeeaigea vermaaklyken wia-  C 3 ) Winteravond, 't zy met over de Bouwcry of andere onderwerpen te fpreeken , fleeten. De Ambachtsheer van Hoenderhoek overleeden zynde, werd (volgens eene dwaaze gewoonte) den tyd van zes weeken, de klok driemaal des'^daags geluid;hier door kwam zeer natuurlyk het gefprek, op zeekeren avond dat Willem en Klaas ten huize van Jan een pyp rookten, op den overleden Ambachts-** heer, waar van ze zeer weinig wisten te zeggen als dat hy jaarlyks Was gewoon geweest op het doen der Ambachts-rckening over te koomen, doch altyd des middags al vroegtydig weder na de Stad reed. — Ik wenschtc wel, om een lief ding, zeide Jan, dat dat verbraste klokluiden al ten einde was; — Geloof my, 'er gaat geen eene dag om-, op denwelken ik niet met eerbied en achting denke aan mynen gewezenen Landheer, den Ambachtsheer van Kleiburg, maar tans, door dat klokluiden ben ik driemaal des daags geheel van myn ftuk; en dan kan ik niet naarlaatcn, om tcgenovcrftcUinge» te maaA 2 ken*  ( 4 ) ken, tnsfchen dien waardigen man, cn den karei dsar nu hier de klok voor word geluid. — Ja ! buuren, vervolgde Jan , dat was een Heer! die was de weldoener , die was de vader van alle dc Tnwooners te Kleiburg; en fchoon hy nu reeds Jaaren dood is, zoo keft hy noch- in 't hart vau alle Kleiburgers: voor dien behoefde by zyn overlyden geen klok geluid (trouwens hy had het by zyn leeftyd ook verboden) ; detraanen zyner onderhoorigen dir ^en langer dan zes weeken, ja zy duuren by my, en alle braaven nog; — maar deeze! heeft hy aan 't ambacht geen kwaad gedaan; goed heeft hy 'er altans nooit aan gedaan. Ware de tyd zoo ver niet verloopen, ik zoude ulieden eens eenige ftaaltjens van den Heer van Kleiburg vcrhaalen, en ik verzeker u, dat gy een vermaaklyken avond zoud doorbrengen, wat zeg ik! ik zoude, wilde ik het een weinig in orde doen, ulieden verfcheiden aangenaame avonden verfchaflen. Beiden de'buuren van Jan brandden van begeerte, om    C $ ) om iets naders van den overleden Heer van Kleiburg te weeten, en hielden niet af, voor Jan hun beloofde, den volgenden avond ten huize van Willem te koomen, om hun nader door zyne vertelling met dien Heer, waar van zy zoo .veel hadden hooren fpréeken, en die nu ook door Jan , die gelegenheid had gehad hem byzonder te kunnen kennen , zoo gepreezen wierd, bekend te maaken.. Den volgenden avond kwamen Jan en Klaas, ter. gefielde tyd, ten huize van Willem. Na dat zy nu ieder een pyp geflopt en een glas bier gebruikt hadden , zeide: WUhm. Wel nu, Jan buur, (hans kunt gy een aanvang maaken met ons van den Heer van Kleiburg te vernaaien! Klaas. Ja , ik verlang 'er na.... te meer daar ik 'er veel van gehoord heb, maar alleg zoo in 't A 3. wü-  (6 ) \vilde, doch Jan buur die op een Hofftcê van hem woond, heeft gelegenheid gehad hem goed te kcuncn. Jan. Ja vrienden , ik heb hem goed gekend, — | 'k heb gemeenzaam met hem verkeerd — hy was mvn , cu ik was zyu vriend , in den volftcn nadruk! — Klaas. Dat is veel gezegd — een ambachtsheer — en een boer, noch meer een Landheer en de Pachter _ vrienden in den volften nadruk! .. . 't is vreemd ! Jan. 't Is echter waarheid; — het vervolg zal 't u lceren; grieft nu, maar aandachtig tocteluistcren. Niet Alleen ik , maar myn vader heeft reeds op de boeren - hofftec van den Heer van Kleiburg gewoond , doch toen ter tyd leefde de oude Heer nog , die (naar 't V rhaaï van myn vader) wel geen kwaad man was, doch door zyne menigvuldige bezighecden in de Stad, alwaar hy in Regeering was, en menigmaal met lof de post van Burgemceftcr bekleed had , zich weinig met de Ambachtshcerlykheid bemoeide , maar alles aan den Schout overliet. Klaas.  C 7 ) Klaas. Zo zyn 'er vcrfchcidcn.... als men dan noch een goeden Schout aantreft; dan fchikt het nog al;... maar... maar ! — Jan. Ja wel, maar!. . . maar! .... de oude Heer ondertusfehen komende te overlyden , liet een zoon na , die wegens zyne minderjarigheid onder het opzicht der voogden werd opgevoed — Vervolgens ging hy reizen, en de Schout adminiftreerde de Heerlykheid en zyne Goederen te Kleiburg , tcrwyl de voogden alles aan hem overlieten , wel ts vrcedeh zyndo, wanneer hy maar Jaarlyks de Penningen, die volgens' Lyst [Inventaris] van de Heerlykheid kocmen moesten, verandwoordde. — Na verloop van verfcheiden Jaaren kwam myn vader mede te overlyden, en ik bleef by mya Moeder woonen, de Bouwcry voor haar waarnemende, tot aan haar dood toe , die vyf Jaarén daar na voorviel, na welken tyd de zaaken my zelv hebben aangegaan. — Een Jaar na myn Moeders dood, de huurjaaren der Hofftede en Landerycn om zyndc, 'moest ik op nieuws A 4 *' 't zei-  C Ó" t zelve inhuuren ; waarom ik my na den Schout begaf, om zulks te bewcrkftclligcn, maar daar hy my tot een Hechten handel (dien ik u naderhand wel eens zal vernaaien) meende over te haaien, dien ik volfirekt weigerde, konden wy het niet eens worden ; dus , onverrichter zaak te huis komende, overiegde ik eens met myn vrouw, waar mede ik pas getrouwd was, wat my te doen ilond. Eindlyk befloot ik des anderen daags zelve na de Heer van Kleiburg te gaan, die van zyn reizen te rug gekoomen was, nu zedert eenigen tyd in de Stad woonde, en ook alreeds, mondig was , doch de beheéring zyner goederen tot noch toe aan den Schout had ovcrgelaaten, eer (dagt ik) de Schout my voor is, en de Hofflee aan een ander verhuurd. WÜlem. Ja, dat zoude 'er zoo al eens ligt op kunnen loopen. Jan. Het zou ook wel net zoo geweest zyn , doch ik was hem te knap! Gy moet weeten, ik had in 'tYoorjaar den Heer eens gefprooken* en hy was * my  C 9 ) my zoo vriendlyk en fpraakzaam voorgekoomen * dat my dat moed gaf; en daarom zo gedacht , zo gedaan , ik ging den volgenden morgen vroegtydig na de Stad, en was des morgens te negen uuren (want vroeger durfde ik niet, om dat ik wel wist dat jonge Heeren dooreen niet vroeg opftaan) reeds aan zyn Logement. — Na gevraagd te hebben of da Heer van Kleiburg reeds by de hand was, en zo ja, of ik zyn Edele eens kon fpreeken , werd ik terlïond binnen geleid. — Zo Jan, zcide hy zo dra hy my zag, (want hy kon my noch) daar doet gy wel aan , dat gy my eens komt bezoeken '! hoe gaat het te Kleiburg ? — hoe gaat het u cn uw vrouw al? foe gaat zitten! Ik*gaa ook trouwen, hebt gy dat al gehoord ? — en zoo alles in éenen adem — zo dat ik haast geen tyd had om te antwoorden. Na dat ik op alles zo goed ik konde, geandwoord had , — begon ik van myn zaak te fpreeken. — Myn Heer! (zeidc ik) de Hoffteé is uit de huur , ik zou indien wy het eens konden worden, dezelve op de voet, As m  C ïo ) ÏO als myn ouders die lange jaaren gehad hebben, Weder inhuuren— Hebt gy 'er met den Schout reeds over gefprooken? vraagde hy my — Ja Myn Heer, maar wy'konden niet accordceren — Hoe zo! woud gy verandering hebben ? — Neen Myn Heer , het oude accord! — Kom, kom, dat moet zo blyven, ik zal u een brief aan den Schout mede gecven , dat alles op den ouden voet met u moet blyven. — Niemand blyder als ik! ik bedankte den Heer voor zyne genegenheid — vroeg wanneer ik om de brief moest komen — en wilde vertrekken. — Wat, wild gy doen, Jan ? (zcide hy) Gy moet nog niet heen gaan..— Wy moeten nog wat te zaamen praaten, en nu verhaalde hy my, dat hy in de volgende maand trouwen zoude met de dochter van den lieer van Zwaanenburg. Dat is een man ! zo zyn 'er weinig (zeide hy) die heeft de Boeren , de Arbeiders , de Ambachtslieden en alle welke op zyne Hcerlykheid woonen, ieder in de kring daar ze toe behooren, zoo gelukkig mooglyk gemaakt; en het  C « ) is myn heilig voornoemen, om op gelyke wyze tê handelen. Zoo dra ik gctrouwt ben, kom ik op myn Heerlykheid wóonen. — Myn aanlïaande Vrouw is het volmaakt met my- eens; geen van beiden hebben wy genegenheid voor het Stads leven; maar Jan ! de Inwooncrs van Kleiburg zo gelukkig als doenlyk is te maakcn , zullen onze geliefkoosde bezighceden zyn!.... Ik weet dat gy een kundig en braaf Huisman zyt, uw raad zal ik in veele ge* vallen nodig hebben, dien zult gy my immers niet onttrekken ? — Myri Heer! zcide-ik, dat ik kundig ben in de Bouwery, is waar; het zoude hoegmoed zyn, indien ik zulks ontkende , alzoo zulk eene ontkenning verraaden zoude dat ik verlangde naar meerder lof; hier in zal ik dus niet nalaaten TJ naar vermogen te onderrichten , maar omtrent andere zaaken zult gy u by anderen dienen te vervoegen , want daar ik geen verftand van hebbe, fpreck ik ook niet af — maar ik hoop dat gy uw Woord zult houden, om op het Dorp te koomen woo-  ( 12 ) .woonen! — daar kunt gy ftaat op majken, zeide hyj intusfchen had hy de brief aan den Schout gefchree•ven, dewelke hy my overgaf, en nu nam ik afscheid en vertrok welvernoegt weder naar huis. Na verloop van 5 of ó Wecken kwam de Heer getrouwd zyndc $ met 'er woon te Kleiburg. By deszelfs aankomst was het gantfehc Dorp op de been, om den Heer en Mevrouw te zien; en alle Inwooners waren vtrrakt van blydfchap , wegens de vriendlykheid met welke zy allen zonder onderfcheid behandelden. — De Predikant en Kerkenraad — de Schout en Schepenen — de Schoolmeester en meer andere , (waar onder ook ik was) gingen hen verwelkocmen , en na dat ieder zo goed of kwaad als hy kon, zyn plichtpleging had afgelegt, bedankte de Heer ons .alle hartelyk , zeggende onder anderen : Myne vrienden ! gylieden moet ons (hoe jong wy . ook zyn) aanmerken als ulieder Vader en Moeder, die hun grootfte vermaak itellen in wél te doen — Van de rykften onder u tot de armften, alle geeven wy  C 13 3 ■ Wy u de volkomeafte vryheid, om by ons te koo* men, en zodanige voorfte'ilcn te doen , of raad en' i hulp te vraagen , als gylicden ncdig zult oordeeI len. — Uw Predikant ken ik — ik weet dat hy een I braaf man is, die zyn plicht betracht — van uw ! Schoolmeester heb ik ook met veel lof hooren fpreeken, — en dat zyn al de twee nuttigfte perfoonen ■op een Dorp , — doch wy zullen in 't vervolg elkander wel nader leeren kennen. — Eenige dagen ! zal ik nu war drakfe hébben , maar als die wat over is, koom ik n alle den een voor en de anderen na bezoeken ,* en is 'er onder u dan iemand dic-eenig • gebrek heeft', dat hy vry fpreckc. — Zo op de vriendclykfte en gemcenzaamfte wyze met ons i fpreekende , namen wy eindelyk affcheid, cn gingen alle vergenoegd naar huis. Klaas. Daar zal 'er (geloof ik) evenwel een gew i Weest zyn , die juist zoo heel Tergenoegd niet was , en liever zou gehad hebben, dat de Heer (altan* cm te woonen> nooit op het Dorp gekoomen ware"?  C 14 ) . WlUm. Dat geloof ik ook Buur, de Schout zal niet bJyde geweest zyn, wyl zyn grootfte ryk haast ten einde was. Jan. Dat kon wel weezen — maar buurtjes, de avond is al zoo vèr vcrloopcn, ik dien wel naar huis te. gaan, gylieden weet, 't is by my precies te agt uuren eeten , myn Volk moet even zo min na my, als ik na hun wachten. Klaas. Ja wy weeten het. Gy zyt een man van orde, — maar is het al zo laat Ja , het is zoo waar by agt uuren, ik weet niet waar de avond gcbleeven is. Wdlenu Ik ook niet, maar Jan buu^ is ook wat laat gekoomen. Klaas. Nu wagt ik ulieden morgen avond by my. Jan. Ja, als ik eenigzints kan, dan zeeker.... nu vrienden eet fmaaklyk en fiaapt gerust. Klaas. Wagt Jan... als ik myn pyp heb opgeftooken , ga ik mede..., goeden nagt, Willem. Wouter. Goeden nagt te zaamen.... Wel tehuis. — .Des  Des anderen daags kreeg Jan verhindering, doordien een Neef van hem uit Zeeiand overgekoorncrr Was, waarom hy dan tyding naar Klaas en Willem zond, dat hy dien avond niet kon koomen, maar liet tevens verzoeken dat zy des Zondr-gs na kerktyd ten eerfte by hem wilden koomen, 't geen doof hen ook gereedlyk wierd aangenoomen. Klaas en Willem gingen beide, des Zondags uit de Kerk koomende, naar 't huis van Jan, en na een kop thee gedronken, en over onverfchillige zaaken gefprooken te hebben, vroeg Willem aan den Neef van Jan: Wel,vriendfehap,.ik heb gezien datgyte kerk zyt geweest, wat zegt gy van onzen Domme"? Neef. 't Is een knap man — zo als 't naar myn gering verftand my toefchynd; hy verklaarde den Zondag zeer netjes, en daarin heeft hy my byzonder voldaan, dat hy het gevoelen onzer Kerk een-  TOuVig voorftelde, zonder het iemand optedringen; cn zonder anders denkenden te fchelden en te lasteren, ■en de plichten , die hy vervolgens uit het verhandelde «{leidde, waren zeer gepast, en leerzaam , en ..... Klaas. Hoort eens vrienden ! ik zou met veel vermaak daar .eens over fpreeken, maar nu verzoek ik vriendlyk. dat we dat tot op een anderen tyd uitftellen, en dat Jan ons van den Ambachtsheer verhaaIe, dat is toch.de voornaamfte reeden onzer byecnkomst. Jan. Dat is het ook buur, naderhand kunnen wy zo als gy wel zegt, over den Domino eens fpree-» ken — Neef. Maar Neef (neem niet kwalyk dat ik u ïn de reden vallc) wat zegt uw buurman daar, moet gy van een Ambachtsheer vertellen? Jaiu Ja Neef,, en .... wel van een allerbesten! Neef. Wel zoo !.. . wel zoo ! . Willem. Ha... ha... ik moet lagchen, om dat wel «oo S Welzoo! dat is zoo veel beduidend* ha.. ha.. ha. , Neef.  C 17 ) Neef. Ik zeg alleen wel zoo! wel zoo!' om dat ik van zoo weinige beste heb hooren fpreeken ... en ent wy by ons een heel Hechten hebben. ■ Jan. Gy zult evenwel uw vader wel eens hebben ; hooren fpreeken van den Heer van Kleiburg ? Neef. Dat denk ik! wel hondert kceren : als gy i' daar van verteld, zal ik naarstig toeluisteren: want • na -t geen ik 'er van gehoord heb , moet dat een i man geweest zyn, die in zyn kring zoo groot, ja I grooter was, dan mecnigVorst, die den bynaam van i groot verkreegen heeft, by de zynen. Jan. Nu Neef luister dan maar met aandacht, 1 van dien man zal ik vertellen. Naa verloop van eenige dagen dat de Heer metterwoon op 't Dorp gekomen was, kwam hy op eea morgen by my. Hebt gy 't druk, Jan, zeidc hy. Heel druk juist niet, ik heb wel een paar uuren tyd, om wat te praaten, was myn andwoord. — Anders moet gy het zeggen, gy moet uw zaakenommyniet ^verletten,,.. Neen, neen, zeide ik, dat zou ik a ;*&«tx I  <:j8 ) niet doen , als het myn tyd is,, zal ik u waarfchouwen « . Rcgt zoo-.' zoo moeten wy te zaajnen 'even. Nu gingen wy by elkander zitten , en nu vervolgde hy: Ik heb ceriige dagen beezig geweest, om myhe Hcerlykhcid eens met aandacht te befchouwen, maar het ziet 'er over 't algemeen niet best uit; ik heb zoo eens met behulp van Dominé een tafel gemaakt van 't getal, den ftaat en 't vermogen van dc Inwooncrs dezer Heerlykheid , maar 't valt my in 't geheel niet mede. By voorbeeld: daar is Cornelis Foppe , dat gelykt een welgcfteldcn Boer te weczen; maar by nader onderzoek/bïykt het, dat de man het maar heel fchraal heeft; iVheb 'er met 0en Schout ook al over gcfprooljcn, maar kryg in 't geheel geen voldoend andwoord. Zoud-gy my daar niet eens nader .inlichting van kunnen geeven ? — de man doet immers altcos zyn best? — Myn Heer, antwoordde ik : het is zulk een braaf man als 'er een •p voeten gaan kan, doch hy verftaat zyn zaaken niet, en daar door doet hy veele dingen" verkeerd. Hy  ■ • C 19 ) Hy .verandert niets van zyne oude gewoonte; ere» zoo als zyn vader, en grootvader de Landcrye* bebouwd hebben, even zoo doet hy noch — daar te boven heeft hy naar evenredigheid van zyn Weilandje veel Bouwland; hy fcheurt de eene Weida •voor en de andere na, cn maakt 'er Bouwland van: 't is waar, nu trekt hy in de cerfte jaaren wel veel " van dat Land, maar, daar hy nu door het weinige 1 Vee dat hy kan houden, geen mest. genoeg krygt voor zyn Bouwland, worden zyne Landcryefi Vaii Jaar tot Jaar fchraaler, brengen zo veel niet op; en zoo gaat de man zachtjens achter uit, zonder dat ihy het merkt. Maar, zeide de Heer, zoude daar nu niets aan te doen zyn, om dien man en andere die met hem ia gelyken graad liaan, van hunne verkeerdehandelwyze te overtuigen? Niet gemaklyk Myn.Heer - Onkunde en voorprdeelen daar die gepaard zyn, is 't niet gemaklyk rerbsetenngen te, weeg te brengen, - het eenigftn  •fat 'er nog op is, is om zulke lieden zonder hun wectcn 'op een andere behandeling opmerkzaam te ïnaaken, dan gebeurt het noch wel eens dat ze de beetcre uitwerkzcls ziende, cindelyk dezelve volgen. Wagt eens Jan, het Hofftccflje van den overleden Gerrit Evertfe, t geen naast de zyne legt, moét toekomende week verkogt worden, als ik dat eens kogt, en ik ftclde 'er een paar jonge lieden op, die i'c een ordentlyk inkomen gaf, en het.voor my waarnamen ; cn ik gebood dan zoo iemand hoe hy bouwen moest, (mits dat gy my onderrichte, want ik heb 'er geen verftand af;) dan zou hy misfehien daar agt op geven, en was het dan niet in het cerfte of tWfeedè jaar, toch denklyk door den tyd volgen, en andere zouden hem weer volgen. Myn Heer, zeide ik , ik mag tegen U (dat weet ik) vry fpreeken zoo als ik denk? —Naar myne gedachten moet zen Ambachtsrhcer voor zich'zeiven (tg meer indien" hy reeds op zyn Hcerlykhcid cigendonH men "van Landcryen en Hoflieden heeft, zoo als gjj >s 'er;  c 21 ) 'er mep weinig bezit) gcenc Huizen 0f Landcryea >koopcn, dewyl het de lieden die een ituivertjen by :elkander hebben, afichrikt, om hunne penningen te : hefteden — Wy kunnen' (zo fpreeken ze) tegen den [Heer niet aan, a]s 'die het hebben wil, ten minsten ! als het wat goeds isen als het maar gemeen is , ( dan hebben wy 'er ook niet aan, en daar door gaan i vecle braave knaapen, daar wat goeds vantewagten iwas, het Ambacht uit, en zoeken elders hun vooridcel.. Maar Jan, (zeide hy) hoe leg ik het dan aan, ik i Wou toch zo gaarne ieder in zyn kring zoo gelukkig als mooglyk was, maaken, én op allerlei wyzen • verbectcren waar ik kon. Ik geloof het. — Myn Heer! was myn andwoord, ! moet ook- daar mecde niet al te fchielyk zyn. Lang; zaam (zeid het fpreekwoord) gaat.zeeker — doch i daar over nader — maar omtrent het Stcqdje van 1 Gerrit Evertfe geloof ik dat ik iets weet, maar ik moet my tot morgen bedenken. Goed; zeide hy — b 3 gr  C 22 ) %J zult misfchien verlangen om aan uwe bezighedet te gaan? Zoo is 't ook Myn Heer - Nu dan Jan, tor morgen, en daar mede vertrok hy. ■Neef. Ik moet zeggen dat het een lief man was, wen vind 'er weinige zoo, die zich zoo van een gemeen man zouden willen laaten raaden. Jan. Dat is waar — Ik zul ulieden dit geval nu in zyn geheel vernaaien, zoo als het zich heeft toegedragen, dan kunt .gylicden uit dat eene, van >eele andere oordeelen, die hy geduurende.de dertig Jaaren die hy^Ambachtshécr geweest is, op gelyken voet behandelt heeft. Den anderen dag kwam hy weeder vroegtydig (want hy was .even als wy altoos vroeg ^b» by my, wanner ik tot hem. z.udc: de Zoen van Leenden baas heeft vier jaar by my gewoond, het is een hupfche karei die' de Bouwcry zeer goed verftaat, hy heeft al eenigen tyd verkeerd over de oudfte Dochter van Pieter baas; en ik hoor van alle lui getuigen dat ze een, zjnlyk. en, ylytig vrouwspersoon is; deeze jon-  ( *23 ) jonge luiden zouden gaarne trouwen, als zy aan een gelegenheid konden koomen. Een . klein boeren Wooningje , waar by vier of vyf Beesten konden gemolken worden, voor drie Jaaren te koop zynde , meende hy te koop en , terwyl ik beloofd had , hem geld te fchieten, maar de Schout was ons te knap , die kogt het voor een ander, die zelfs een ftvü • vertje bezat, maar ziet,, dat was de rechte man niet — hy paste niet op — het eerfte Jaar kon hy de Lasten al niet bctaalen, en tegenwoordig zal het wel haast de Eigendom van den Schout zyn , doch dat tot daar aan toe ! nu heb ik gisteren met hem gefprooken over het Steedje van Gerrit Evertfe s of hy daar geen zin in had? Zyn antwoord was ja. Maar'waar kom ik aan Geld , was zyn tweede woord : het geld is tegenwoordig fcbraal. Wei heb immers geld, viel de Heer my in de reeden. Daar fteunde ik ook op Myn Heer, zei de ik, en dus verzekerde ik hem , dat ik geld voor hem wist ; maar ik zeide tot Leenden, wy moeten alles eensB 4 over~  C 24 ) . evcrrcckcncn. Geilek , het Steedje met het Land kost eens £500 Guldens , gy moet ten minften 3 a 4. Paarden, 6 Koeijen , Wagen, Ploeg cn ander Gcreedfchap hebben , gy hebt 3200 a 3300 Guldens nodig. Stel het mlnfte , tegens de Intrest van 3 pro Centó. De lasten, de aliosfing — de nodige reparatie en imeer andere zaaken, die Jaarlyks moeten betaald worden, bedragen dus Wel vier honden Guldens; bedenkt alles eens ter deeg. Nu is hy dezen morgen wedergekoomen, cn heeft my gezegd dat hy met zyn Meisje 'er over gefprooken heeft, en het wagen zoude , als de Stee voor ƒ 2500 gulden gaat ; 'dus Myn Heer ^ als gy nu daar mede te vreeden zyt', dan kan Leen nu te regt koomen. Ik heb, zeide hy , nergens tegen, als alleen dat Leendcrt of niemand van de Inwoonders van. Kleiburg, geld van my op Intrest zal krygen : ik heb God dank geld5 genoeg, zy kunnen by my, indien het braave Lieden zyn, zonder Intrest te geevcn, fe regt raaken , en als 'Leenden my beloven Wil, I  C 25 S wil, dat hy zal bouwen op de vvyze als gy dóetj dan zal ik hem het gehcele Stecdjc prefent doen, h\ die hoop dat de anderen, die behandeling ziende, daar door leeren zullen, en dus zoo gelukkig worden 'als gy zyt, Ja myn Vrouw zal 'er dan nog wel Jets voor'Paarden•, Beesten enz. bydoen. Dat was niet goed Myn Heer, 'zeide ik: vergun my dat ik u iets onder 't oog brenge. Men kan zelfs aan een braaf man te veel weldaaden bewyzen * ik heb zulks by ondervinding en weet dat veele menfehen Wanneer de noodzaaklykheid tot werken ophoud , traag worden.'— Ik wil wel niet gelooven dat het met Leen zoo zoude zyn. Evenwel daar wy geen hartenkenners zyn, wcetcn wy het niet; ja ik durf wel zeggen, Leen weet het zelve niet. Ik heb meenig knecht gekend , die als knechtenalles waren wat zy weczen moesten — maar zelve Baas geworden zynde , geen knip voor den neus waardig waren. Leen kon ook tot dat getal be* hooren. Neen, Myn Heer, hy moet het geld van B 5 a  C 26 ) tl Op Intrest krygen — hy moet Jaarlyks aflosfen «j| i hy -moet zorgen hebben , hy moet zyn eigen vlyt niet kunnen misfen , en zie dan in 't vervolg of hy Waardig is verder tc worden voortgeholpen , — anderen die dan zien dat hy door eigen vlyt het zeer Ver gebragt- heeft, worden daar door aangemocdigt om ook naarftig te zyn , en gy zond niet gelooven Welk een moed het geeft, wanneer men door eigen mariïigheid het zoo ver gebragt heeft, dat men kan zeggen.: hier fta ik ! Loopt het Hem of anderen: die op gelyke 'wyze geholpen zyn, zonder hun fchuld tegen, dan kan 'er een ander middel gezogt worden , bm zoo iemand op de een of andere wyze te redden , waartoe altoos middelen genoeg te vinden zyn , by voorbeeld men bemerkt eens dat iemand; bykans niet in ftaat is om de jaarlykR he Lasten te betaalen , die moet men dezelve niet kwytfchclden , om reden dat hy 'er dan op een ander Jaar wel eens op zou kunnen zondigen , ook om dnt het -een kwaad voorbeeld voor andere» geeft, veel minder moet  C 27 ) ■moet men tiitftcl van betaling gceven — gelyïg reële Schouten of Penningmeesters de gewoontè hebben , want daar door komt het, dat de eigendom, eindelyk 'moet aangefprooken wordcff. Die immer» dit Jaar g^en vyftig , of ten minften ter naanwer nood vyftig Guldens kan opbrengen, is niet in ftaat om in 't volgende Jaar- hondert Guldens te betaalen , dus is uitftel van betaling wreedheid .— en geheele kwytfchelding maakt Lifiaards; maar bezorg hen op de een of andere wyze , wanneer gy ziet dat ze hun best doen — en dat ze het evenwel :e kwaad krygen, iets anders 't geen ge weet dat ze hoog nodig hebben , en nu door de opbrenging lier Lasten r.ict in ftaat waren te krygen. Ik gevoel Jan, zeide.de Heer, dat gy gelyk jfebt. Men kan al te weldaadig zyn ; maar even* |< 1 daar bly ve ik by , ik wil geen intrest van 't £Ïd hebben , maar een Jaarlykfche aüosfing dat is ;ocd — Om kort te gaan , Leendert kogt het Stcedje , le Heer gaf het geld —■ Jaarlyks moest hy twee- hou-  C 28 ) dondert Guldens afdoen, wel meerder, maar niet minder; zoo dat, daar hy altoos de vlytige man bleef, in tien a twaalf Jaaren, het plaatsje geheel zyn eigendom was ; en niet alleen zyn buurman Cornelis Foppc , maar verfcheiden andere, volgden Van langzaamerhand het voorbeeld van Lceadert , in 't bebouwen der Landen, waar over de Ambachtsheer zich niet weinig verheugde; terwyl hy op dezelfde wyze als 'met Leenden , met verfcheiden anderen handelde. Dan het word tyd dat ik u andere verbecteringen ' en weldaden, die hy verrichtte,' gaa verhaalen. W'ükm. Gy Jan buur hebt 'er evenwel Eer van, gy hebt den Ambachtsheer op 't rechte fpoer geleid. Klaas- Dat is waar, maar dc man was jong, hy moest een Leidsman hebben , en hy viel nu juist in goede handen. Jan. Die Eer. heb ik nooit begeerd , dc Heer was, zoo als Klaas wel zegd, een jong mensch — hy zag dat. het te Kleiburg niet ging zoo als het be-  e 29 ) !'behoorde, hy wilde verbcetcren, cn meende zulks :.met zyn geld te kunnen doenl Ik onderrichtte hem na myn beste oordeel — hy wilde zulks gaarne ■-van my hooren , — hy nam hetzelve aan, — i ik 'fprak nergens van als daar ik kennis van had en dan rprak'ik onbewimpélt — Nu kan ik niet begrypen dat my daar ecnige Eer voor toekoomt ; ieder mensch is 'immers verplicht dus te handelen. Dan laat ik voortgaan. Alhti. Als 't u belieft, wy zullen aandachtig toeluisteren. Jan. Hy verbecterde het Sehoo1 weezen , by gelegenheid dat dc Schoolmeefter komende te fterven., een nieuwe moest worden verkoozen , begrypend* dat het toen de beste gelegenheid was. By het beroepen zag men niet zoo zeer op het zingen, dat is te zeggen of hy een zwaar geluid had, "waar anders veeltyds op Boere - Dorpen meest op gelet word. — ook zag men naar geen aanbeveclingen, van den een of anderen Heer of Vrouwe, i y xncax  C 3° ) mnr men gaf acht op iemand van een deugdzaam en tnenschlieVend gedrag, die dc Nedcrdimfchc fpelling verftond , die leesdc , zoo als behoord geleezen te borden , die een goede hand fchrcef, cn ordentiyk 200 veel kon reekenen als op een Dorp nodig is, en tevens , dat gcenc dat hy kende, vcrftond, cn dus in ftaat was om het andere te leeren; en zulk een man werd 'er beroepen , en aan dien man werd de inwendige verbeetcring van 't School overgelaten. Want de Heer begreep , dat het voor een kundig mensch hard valt, wanneer hy. zich na eene bepaalde Inftruclie die veelal opgcftcld is- door Lieden, Welke daar van geen kundigheden hebben, verplicht is te gedragen-, dewyl een Schoolmeefter zich naar den aart der plaats, en de onderfchcidene caracters der kinderen diend te fchikken. De nieuwe in^ richting, die het uitwendige van het School betrof, en door den Heer tot ftand wierd gebragt, was, dat 'er een omflag over de Landeryen geheven werd, Waar door de Schoolmeefter voor 't Leeren der kinde-»  ( 3i ) deren een onbekrompen beftaan verkreeg , (en dus niet tot andere middelen , die meest altoos tot ffigjj deel der jeugd nitioopen , zyn toevlugt behoefde te neemen) en een ieder zyne -kinderen van hun 6de tot hun 14de Jaar, zonder iets te betaalen, kon laaten fchool gaan. Deeze omflag onder de naam van Schoolgelden bekend, ontmoette in 't eerst zwaarig* hecden , om dat 'er reeds veel van de Landervcn moest worden opgebragt, doch de Heer fchafte de Gastmaalen, die door Schout en Scheepenen, na hef doen der Schouwen van Dyken , Wegen, "SIoo|en, enz. gehouden wierden , af. By het doen der algemcene Ambachts - Rekening alleen werd dg Maaltyd behouden ; hier voor wierd eene maatjgo Som bepaald, de groote Bacchus - Beekers wierdett afgefchaft, en deeze Maaltyd werd nu in plaats van Vraat-en Dronkemans-party , een Vrienden-» Maaltyd, waar op het nut en voordeel van 't Ambacht betracht werd : meer andere onnutte Verteeringen werden vernietigd,. waar door de gewoonc Las-  C 32 ) Hasten zoo veel verminderden, dat 'er nu met dei ■fcuitehgewoonen Last van Schoolgeld byna niet jneerder dan voorheen wierd opgebragt. ! Voorts maakte hy een inrichting , dat Jaarlyk door de InwooneiC, die kinderen hadden tusfehen |j 6 cn 14 Jaaren, twee Schoolopzieners, werden be »oemd die ieder Vierendeel Jaar het School moesten nazien , wanneer de Mccfter - een Lyst overgal Vari zyne Discipelen, benevens hunnen ouderdom. Eens 's Jaars wierd 'er een openbaar Examen ovei de Schooljeugd gehouden , en onderfcheiden Prysjci aan dezelve, naar maat.e hunner toideringen, uitgedeeld. Hy liet' voor eigen reekening het "Schoolvertrek. 't geen teHooren een zeer bedompt en vogtig vertrek m<*t een roode fteene vloer was, veranderen in een luchtige, gezonde cn met een houte vloer voor' ziene Kamer. De Dorpelingen wel ras aan deze inrichting ge woon, verzuimden niet om hunne kinderen fei Seho©-  ( 33 ) ■ ! Schoolc tc zenden. Op de lysten kon men nazie»' of zy zich hierin van hunnen plicht kwectcn; da een of ander hierin nalatig zynde, wierd in 't i vriendlyke 'er over aangefprooken; en de vrees van op 't Examen openlyk. als een verzuimer van dezen plicht bekend te worden , maakte dat het gelden of nooit gebeurde. Het Armen-Beftuur vcrbcctcrde hy ook van tyd .tot tyd. ^ Hy kógt jaarlyks een goede quantiteit Wol en Vlas, 't geen aan Lieden, die 's Winters gebrek aan Werk . hadden, wierd afgegecven, om te fplnnen. Spinwielen werden 'er aan die 'er geen had geleend; voor elk pond Wol of Vlas, 't geen iemand affpon , wierd-hy betaald zo dra' hy 't zelve te huis oragt; die brcijen kondc, kón Wol of Sajet krygen ; maar daar dit alles met den dood van den Heer zoude kunnen ophouden, droeg hy zeker Foldertje, vaarvan hy voorheen weinig had genooten, doch dat itt door eene goede behandeling zeer goed Land geC- " . wor-  ( 34 ) worden was, aan de Gemeene Armen over, uit welks Inkoomftcn de Wol, Vlas, Sajet enz. konden worden gekogt ; terwyl al de goederen door de aime Lieden des Winters gemaakt, Jaarlyks elders ■verkogt Werden : ja al de Ambachtslieden konden gebrek aan werk hebbende , aldaar tc recht geraaJ?en — by voorbeeld , de Schoenmaaker kon Leder — de Kleermaaker Linnen — dc Wagenmaaker Hout — de Smit Yzer en Kooien , om zaaken op dc koop te maaken , krygen; terwyl hun arbeidsloon terftond uit dit voorgemelde Fonds, by dc levering, wrerd betaald , die dan deeze Goederen, zoo als ik zeide, elders verkogten. Neef. Dat is nu a'temaal wel, Neef, maar kwamen tic armen daar ook niet by te kort? — Zy konden d:t goed voor den prys dien het hun op deeze wyze tfostte , niet kWyt raaken. . Jan. Dit gebeurde wel eens, maar evenwel had( liet Arm-Beftuur 'er winst mede.' - Klaas, Jloe zo ? dit begryp ik noch niet.  C 35 ) Jan. 't Is echter zoo ; nu hielden zy die Lieden aan 't werk. Zonder dit moesten zy door gebrek aan Werk, 'geheel -van de Armen - Goederen worden onderhouden, dan zou het 'immers die Kas vry Wat meerder gekost hebben, dan nu de geringe bylage tot die goederen bedroeg ; dc Lieden , die nu zoo geholpen werden , hadden ook. het genoegen om te kunnen zeggen: JVy keven van onzer handen arbeid;, die volftrekt buiten ftaat waren iéts te kunnen doen, als kleine Kinderen en ffok-oude Lieden , wierden zeer ordentelyk onderhouden. Waar immer'een zieke was, daar zag men terHond den Heer of Mevrouw. Was 'er gebrek by zoo iemand , daar wierd aanftonds voor gezorgd. Had iemand een ongeluk gekregen , zy waren 'er altoos het eerfte by , om met raad en daad by te ftaan. Met genoegen verzelden zy de vrolyke gezclfchappen der Dorpelingen, 't zy by Bruiloftsmaaltydcn als anders. — Alle kwaade gewoontens wierden met C 2 zeer  C 36 ) zeer veel gemak door hun (daar zy de liefde van *t Volk bezaten,) afgefchaft : de ongebonden vrolykhcid op dc zogenaamde Kermis, wierd in eene aangenaamc Vrienden :byëcnkomst veranderd — kortom het was vcrmasklyk om te Kleiburg te woonen. Dc Mevrouw, het mensenlievendfte cn deugd-zaamlie mensch 't geen ik immer kende , liet, om van haar maar eens een ftaaltje optenocmen , vcor haare reekening, een. Vroedvrouw, die door en door van eène beproefde kundigheid was , op het Dorp koomen woonen betaalde dezelve Jaarlyks, cn maakte uit haar Spcldcgeld een Fonds , waar uit dezelve voortaan altoos kon betaald worden. — Even zoo zorgde de Heer voor een bekwaam Dorps-Gcnccs- - meester en Wondhecler. ' De Bouwcry werd op den voet als ik daar flus aan u verhaalde, van -tyd tot tyd in een betere orde gebragt; verfcheiden Landerycn " den Ambachtsheer tocbehoorende , Gorfingcn genaamd , welken voor- ' heen altoos zeer Hecht waren behandelt, werden j in |  C 3? ) b bcetcr ftaat gebragt, en tot goe-de Weilanden hervormd, die voor eene geringe fomme aan de bóeren-arbeiders , om een'of twee Koeijen op te weiden, werden verpacht, terwyl een ander'gedeelte Jaarlyks werd gehooid — Hier konden de Arbeiders voor een vastgeftelden prys , zoo veel Hooi voor hun Vee krygen , als zy naar evenredigheid van 't zelve nodig hadden, de Inkoomften hier van kooi mende , leide de Heer aan tot een Fonds waar luit Lieden, die, 't zy door fterfte van 't Rundvee , of andere rsmpfpoecen, ongelukkig geworden i waaren , zonder eenige Intrest de benodigde Geli den, cm zich weder in ftaat. te ftellcn, konden lig: ten , moetende dan na evenredigheid van hunnen ! ftaat, J.vlrlyks een gedeelte te rug geeyen tot d« 1 volle beualingc toe. Len groote frrcek Lands, grenzende aan do duinen , was altoos onbebouwd geblceven. Dc Ambachtsheer'liet onderzoek door dcsïcundigen doen, of die grond tot geenc voortbrengfek bekwaam was, C 3 «ïi  C '.38 ) en 'er werd bevonden dat een groot gedeelte zeer ge- fchikt was tot de Houttcelt, en het overige gedeelte , tot Tuinen. Aanftonds ftelde hy zoo veel arbeiders als hy kón krygen , aan. het Werk, ofn hoogtens en ,dicptens gelyk te maakenr, liet het zelve aan Akkers verdeden , en nu liet hy op het eerfte gedeelte boomkweckeryen aanleggenwaar aan I verfcheiden Arbeiders Jaar uit Jaar in te werk kwaamen; het andere gedeelte in Akkers van een Morgen groot, gedeeld , wierd by wyze van Erfpacht afgegeeven aan braave jonge Arbeiders , die genegenheid tot het Huwlyk hadden, die gewoonlyk dan uit het voorgemelde Fon^s de nodige Penningen tot het doen bouwen van een zindlyk • Arbeiders - huis , verzogtcn en verkreegen; — in 't kort — in de 30 Jaaren, welke die waardige Man s Heer van Klei- ^ burg Was, verrichtte hy zoo veel goeds, op zo veele verfchillcnde wyzen , belette zoo veel kwaads , ftelde zoo veele vaste verordeningen in , waar door zyne opvolgers : zelve verplicht waren goed te doen,  C 39 ) . doen , en zy belet werden kwaad te kunnen doei, dat nimmer dan met Eerbied cn Liefde aan hem kan worden gedacht: De grove onkunde was geweerd — 't vooroordeel voor 't grootfte gedeelte •v^eggevlueht — dc luiheid gebannen, de-armoede kende men nier, of zo ze al'gekend wierd, was dezelve zoo draaglyk mooglyk gemaakt; de yver der Ingezetenen was voorbeeldig; de Godsdienst door den Predikant altoos béminlyk voorgeftcld , door den Heer cn Vrouwe geëerbiedigd, en ten voorbedde hunner onderhoorigen altoos bygewoond wordende; de Schqut dat gecne 't welke hy wezen moest, namelyk de bevrediger van alle partyen , .de man by wien de Gerechtigheid niet te koop was; de Ambachtsheer de Vader — de Ambachtsvrouwe de Moeder hunner dorpelingen, — Door dc verftandigc beftuuring van hun was ieder in zyn kring in ftaat, om aan zyne beftemming te voldoen; te recht werd daarom het Ambacht van Kleiburg als eene der' beste Dorpen beroemd. ,C.4 P**  ( 4° ) EtóÖèTyi overleed eerst Mevrouw , die rouwftatig wierd ter aarde befteld; door den Ambachtsheer , de" Dorpelingen, en allen die haar in haare Waarde gekend hadden, diep betreurt wordende -— en weinig "tyds hier na ftierf ook de Ambachtsheer , (naiaatendc een cenigen Zoon , van welken' men hoopt,,dat hy zyn's Vaders voet flappen zai drukken;) zyn lyk wierd by dat zyner dierbaare Eehtgenoote bygezet ; het gantfche Dorp Was in de bitterfle droefheid necrgcdompeld.' — Ouden — Jongen ~~ Mannen — Vrouwen, ja zelfs de Kinderen riepen ièhrcyende „ Wy hebben onzen Vader ver-fóóreh,.'. ." Dan, vergeeft my myne vrienden, dat ik _ diuir van niets moer zugge — ajyn gemoed i» iny cc \öl.' ! . ( Het gantfche gezelfchap had zoo aandachtig toe-» geluistcrt, dat het fpraakloos Jan aanzag, als of hypoch bezig met vertellen was: Eindlyk zeide Klaas.  . c 41 y Klaas. Janbuur (en hy drukte hem de hand) ik bedank u voor uw verhaal. Ik zal nimmer 't zelve ; vergeeten — Gave God dat alle de Ambachtsheeren zoo als de uwe waren ! Willem. Ja dat ware te wenfehen! Neef Dat ftem ik toe met al myn harf. By ons hebben wy 'er een gehad , die was juist het tcgenövergeftcldc: het is byna niet waardig dat over hem gefprooken word, maar toch als" wy~óp ecnen anderen avond weêr eens by eikanderen mogten koomen , eer ik vertrek, moet ik 'et. u-eens een klein fchetsje van geeven. Willem. Gy zult ons vermaak doen — doch dat weeten wy wel, zoo veel vermaak niet als Janbuur ons gedaan heeft. — Maar Klaas willen wy niet gaan, 't word al mooi laat geloof ik. — Klaas. Ja kom, Buur, 't word zeker tyd , maar ik zou , als Janbuur aan 't vertellen gebleevcn Ware, het niet,moede geworden zyn al had het noch twee uuren geduurd. C $ Mrz  C 42 ) Beiden. Nu, Janbuur, nochmaals dank — goeden nacht vrienden al te maai. Jan } z ^ en £■ Goeden nacht, vrinden, te huis goenacht. Neef. 3  C 43 ) deV00RUITBETA.AL.1NG. vEén gemeen Man en zyne Vrouw hadden in 't huis van een .voornaam man hun brood, met hout te hakken , en foortgelyke bezigheden. Zy hadden eens eenig. geld nodig , en de Vrouw kwam me , verzoek om iets iri voorraad te mogen hebben , t welk zy zoude laaten* afkorten van 't geen zy m l vervolg verdienen zoude. De groote Heer was "niet in den luim om te gceven, en zeide: floeren j betaalt men vooruit! " _ Dat weet ik nier, andwoordde dc Vrouwdat moet gy wectcn, Myn Heer ! VS  C 44 ) »e VROUW in ZORGEN. 'eene samenspraak. - De Vrouw. Heer Advokaat, zo als gy zult gehoord hebben , is myn jodlooze man nu -geheel en ül van my afgeloopen. Dl Advokaat. Ja, dat hebbc ik gehoord. Maar nu —? De Vrouw. Maar nu kan het toch zo niet blyven als het is; ik wilde gaarne weeten, waaraan ik ben , cn uit dien hoofde koom ik u dringende om raad en hulp vraagen. De Advokaat. Niets gemaklyker dan dat! Wy zullen Citaticn doen. De Vrouw. Citaticn. Wat zyn dat voor dingen? De Advokaat. Dat zyn Daagbrieven , die openlyk uitgaan, en waarin uw' Man gelast wordt Weer te koomen.  C 45 ) De Vrouw. Weer te koomen ? — Hm! Maar — ' Wanneer hy nu niet koomt ? De Advokaat. Dan wordt gy van hem gefchciden. De Vrouw. Maar — indien hy nu toch kwame ? De Advocaat. Dan hebt gy hem weder. De Vrouw. Konden wy dan dc Citaticn niet in. ftilte doen uitgaan ? Wat zeggen veele Vjouwen t IK  ( 4ö ) IK WENSCHTE DEN SCHELM TE KENNEN. ffiven behoeftig Dorp-Predikant preekte over de goedheid van den Schepper, en zeide aan de Gemeente : dat de aarde niet alleen Koorn , Ooft en andere vruchten in overvloed voortbrengt, maar dat 'er waarlyk ook zoo veel Wyn wascht, dat elk mensch voor zyn hoofd daaglyks een halve fles toe's kwame. „ Ja-, vervolgde hy, en flocg met woede op den Prêekftoei : ja , dat is waar, dat is uitgemaakt, dat is naauwkeurigj bereekend; en ik wenfehte in de daad den fchelm te kennen, die my dag aan dag myn deel voor myn neus uitdrinkt! " —. Goede Domine! indien 't maar met veele andere portiën niet ook zoo ware I TVJ A -  C 47 T N AMIDD AG-PR AKT YK. Dc Advokaat G * *. Weduwnaar geworden i met een Dochtertje van vyf jaaren, hadt eene welI geconditioneerde Huishoudfter genoomen , en leefde met haar in do beste eendragt en orde. Even na het eeten kwam" eens een zyner Cliënten in huis, i en vondt het dochtertje in de zydkamer met haare pop fpeelcn. „ Dag , lief kind. . Waar is Papa ? " Papa is aan 't werk, boven op zyne -Slaapkamer. „ Zo k; loop eens by hem en verzoek hem even af te koomen." Ik kan niet. Papa heeft de deur geflooten. „ Geflooten! Ei, wat heeft hy dan te doen ? " i Hy prakt ifeert. Ha! ha! ha! en dat zoo in zyne eenzaamheid ?" Neen, neen, de Jufvrouw praktüeert mee.  C 4§ ) EENIGE REMEDIËN VOOR PAARDEN, BIJ SPOED VEREISCHENDE ZIEKTEN. Van de Pleuris. -■ De Pleuris is een zodanige ziekte, waarin weinig onderfcheid met de vyver is, uitgenomen dat die paarden welke, een pleuris hebben , niet zo veel gaan leggen en opftaan , dan in de andere genoemde ziekte. De pleuris is cigcntlyk een ontlteeking van het Ribbenvlies, het welk groote pyn veroorzaakt-, en ontftaat van fluxie van heet, fcherp en galagtig bloed, dat uit dc takken van de borstaders vsit, tusfehen de fpicren van dc borst cn het ribbenvlies, en derhalvcn eene fpoedige hulp vercischt, waarom men het paard tot twee- of driemaal moet doen laten, en dan ingeven, als volgt. Neemt  C 49 3 . . Neemt een loot drop van foetbc-ut, voor drie ftuivers Venetiaanfchc nnaui . , . fraan ™, ^f*^ : voor d"c ft^ers Saffraan , ™or een iïuiver Rozen rflv ™~ • half n nf -n- Jvu^.en Ojy , zamen m een. half pmt vers Bier gedaan, en dan ingegevtó. of Neemt Hbolworte] c-^n t>' , , f - tt . tf c-n j00t j Rnabarbcr een half loot, Vcnenaanfchc Driakel een Innr *n , of nog een ander. Neerot twce kannen Zdet bier, anderhalf loot f™ n ,lt J00t Saffraan daar onder cekW j- .  ( 50 ) Van de Verfloppïng en Buikpyn, of de Kolyk. Met dc verftopping is gemeenlyk buikpyn verbonden , het welk men daaraan gewaar word, dat hef paard onrustig is , altyd ter zyde ziet, zig keert, niet wil celen , met de voeten ftampt , of zig in h ftaan ter nederwerpt. Men ontdekt dit ook daaraan, Wanneer het paard zeer hard of in zyn geheel niet gemest heeft. Om hun opening cc vorfchaffen, geefc men het volgende klyftecr: Men neemt twee handel vol Lynzaad , of vier handen vol kaasjes kruil (Marva) kookt een van deze ingrediënten met 4 ponl Water, kat het door een doel lopen, roer 'er 3 loet Lynolie en 2 Landen vol zout onder , en zet aan het paard met een fguit een klyfteer. Heeft'men geen gelegenheid om te klyfteeren, dan zet men htti paard een ftcekpil, van de grootte als een kleine wertel', die uit een Iootv-groene zeep en een weinig meel met zout beilaan moet. Dit kneed men tot een deeg, fteckt zulks liet paard in het agterfte, cn dit  ^ *ri verftoppi™ t. V? "1Ct W" d™^>- !& getttg, worden paard *d in 'den of 0£ nog een ander. Neemt Anvs v. &■ i «"Vierdepond; IoTk c°a^'' ™ elk P"». 'Pt te a,i« t, Kf «*. bot nagel- ; fcfood, en raspc ^"'gg ^ geroost fti* op vvf a .~tH M 1 IüoJ * By , «iet  ( ) Voor 't vervangen der Paarden: De vervangenheid is vierderly , cn komt voort als een paard heet gereden is , en koud water drinkt, of als een paard heet gewerkt of gereden is , en in de wind blyft ftaan , of wanneer een paard los breekt of rukt , en gulzig tarwe of koom eet, zo dat hy daarvan tc veel heeft ingenomen , waardoor het lichaam zwelt, en door een groote alteratic, welke daar op volgt, zodanig ontfteld , dat het bloed daar door aan het gisten komt, wcshalven deze ziekte j eene fpoedige hulp. vcrëischt, om by tyds dit kwaad I voor te komen , cn a'zo aan beide zyden van de borst, of van de buik moet gclaaten worden. Waar , na men het volgende aan dezelve ingeeft. Neemt Bakclaar, Gentiaan (kruiswond) Hooi- > Wortel, lange peper , angelica , droge bever, geel of Castorium , Sevenboom , Sellery - zaat, cn Mon-.j tany, van elk twee oneen, dit te zaamen klein géftoten , cn dan nog voor zes ftuivers Saffraan. daar]  C 53 3 daar by gedaan, dit alles onder m,iwfiil„ • >** «* gedaan en toegebonden t"1 ^ ^^^^^^^^ JW daar van een once, met een halve'kan ter, wam.gen.aakt, en geeft 2n,ks Lt paart1 a!sdan memt «en een bedlaken, fted-ttt t t . ™er en legt znlks het paard i h ftJ Ir ' wolle deken daar over heen e„' CHl te*?, ™et men het weer n'at tnak ^ 8WOrdén «e, dit gedaan 2y„de !!L driemaal feókt die met ai™ % kT " W" hol«-»fthe, - B^daanSSelwa^^^^^ ' een pap van een „J, Wa™ ' aIs da" kookt men pe*n, viiel ^-ri-f 2Cae,en' ^ 'toeken, van e. e! J °^d " Pond r^tfe, onder malkwA^ g ' ° T " *» « onder de voeten gebonden - ™m X i JT gek00kt •en een mrm ingegeven ts zeer goed E Nog  (' 54 ) Nog een Remedie voor de vervangenheid der Paarden. Dewyl het dikwyls voorvalt dat de ziektens ge• beuren,, en"de Paarden overkomen, en dat men zig juist altyd niet kan bedienen van alle'deeze voor verhaalde middelen, die men noodzakelyk van noden heeft, zo zullen wy nog een Recept voorfchryven. Neemt bakelaar', asfa foetida of Duyvelsdrck , van elk een once, dit met een pint warme Wyn ingegeven , en dan in de Borst en in He Buik wel gelaatcn , is zeer goed.   By den uitgeever deezes. en alom. is te krygen: Een geheel nieuw PAARDE N BOEKJEN, leerende I het goed cn vcrftandig KOOPEN en BEHANDELEN , derzelvcn, en hoedanig ook PAARDEN te geneezen als zy ziek zyn, als mede op welke wyze zich omtrend dczclven te gedraagen op reis. Alles met opgaave van dc hulp- cn genees-mid- j delen, en ook met onderrichtende Planten ( voor Paardeuhouders en Hoejfmids , vooral ten Vlatten-Lav.de. I