D I C II T- ^
E N
TOONEELKUNDIGE
ALM AN AC II
voor den Jaare 1794. Met fraaije Plaaten verfierd.
VERBEELDENDE
VERSCHEIDENE TOONEELEN VAN DEN SCHOUWBURG, nog niet in 't licht gegeven;
Mat de onderwerpen van eem'ge nieuwe Stukken;
Als ook een aanzienlyk getal der beste Zangltukjes, uit de Nieuwfte Hollandfche O peraas. En vervattende veyders
Eeriige zedelyke Vernaaien, Fabelen , Vertelfels en Dicktftukjes;
benevens
Al het geen tot een Compleete Almanach behoort.






•JANUARIUS XXXI. d. Louw-Maand.
1 Woens. Nieuwe Jaar. ^Nieuwe!
2 Dond. Duink.Leipf.j. w Maan J
3 Vrydag Doesb.Oud. j. deni,'snagtsj
4 Saturd. Eindhoven j. ten 12 uuren — •*• 1— 34 min.
5 Zondag Thelefphorus 'Wh Eerfte
6 Maand. Drie Koningen ^ Quart.
7 Dingsd. Kasfel j. den8,'snam.
8 Wotns. S. Omer j. ten 5 uuren
9 Dond. Middelburg b. 53 niin.
10 Vrydag Parys j. K?) Volle
11 Saturd. Hyginius. ^ Maan, , — den 16 , 's
12 Zondag Opentyd. morg. ten 4
13 Maand. Kopper Maand. uur. 27 min.
14 Dingsd. S. Pontiaan. Laatfte
15 Woene. Paulus. ^ Quart. r'6 Dond. Brugge j. den 24, 's
17 Vrydag S. Anthonius. morg. ten 9
18 Saturd. S. Pieterftoel. uur. 44 min. ^kïs'ieuwe
19 Zondag H.N.Jefus. w Maan,
20 Maand, Fab.enSebast. den 31 , 's
21 Dingsd. S. Agniet. midd. ten ia
22 Woens. S, Vincent. uur. 2 min.
23 Dond. Oorfchotj. Zon-Eclips.
24 Vrydag Antwerpen p.
25 Saturd. S. Paulus bek. De Zon in Aquarius of
26 Zondag Kortryk j. den Water-
27 Maand. Tilburg j. ' man, den 20.
28 Dingsd. Herenthals j. January , op
29 Woens. Emmerikj. ten8', onder
30 Dond. Geersberg. p. ten 4 uuren.;
31 Vrydag Luik j.



FFBRUARIUS XXVIII. d." SprokM- M.
1 Saturd. Gelder j.
~2 Zondag MariaLigtmis J&) Eerfte
3 Maand. Geldorp p. Quart.
4 Dingsd. Arnemuid. j. den7/smor-
5 Woens. S. Agatha. gens ten 4
6 Dond. S.Dorothea. uur. 3 ram.
7 Vrydag Nioort j.
8 Saturd. Gend p.
(V) Volle
9 Zondag S. Apolonia. • Maan ,
10 Maand. Bremen j. deni4,'sav.
11 Dingsd. Roermond \. ten 10 uuren
12 Woens. Eulalia. 50 min. |i3 Dond. Gregorius. Maan-Ecl. 114 Vrydag Valentyn.
^S^rdf lieren j. ^ Laatfte
'16 Zondag Septuagejima. Quart. 1x7 Maand. Rees j. den 23 , 's
18 Dingsd. Simeon. morgens ten
19 Woens. S. Bonifacius. 2, uuren 28
20 Dond. Maftrigt p. min.
21 Vrydag Pipinus.
22 Saturd. S. Pieterftoel. '
_ . ■. De Zon m
2 3 Zondag Sexagefima. Pifces of de 24 Maand. S. Matthys, Vwichten , !«5 Dingsd. Gouda j. den 18 FeI26 Woens. Nestor, bruary , op
27 Dond. Herenthals p. ten 7 , onder
28 Vrydag Lupiciuuis. ten 5 uur.
Gelder



MARTIfJS XXXI. d. Untv-Maand.
iiSaturd. Bourdeanx j. Nieuwe ~ ~—-— -pr~. 2— Maan ,
2 Zondag Qatnquagefima den i , 'sav.
3 Maand. Haarlem p. tenio u 5 m.
4 Dingsd. Vasten-Avond. zon-Eclips.
5 Woen3. Asd.Bell. tyd. >m Eerfte
6 Dond. Zwol 1. Quart.
7 Vrydag S. Thomas. den8,'snam.
8 Saturd. Texel b. fch. ten 3 uuren
"p Zondag Quadragefima 55J£1Z:riuP
10 Maand. Utregt p. ®
11 Dingsd. Amft. lootd. Apnr/,,caJ? '
12 Wolns. fl^.S. Greg. f^6^
13 Dond. Euphrafia. : ^i^n5
14 Vrydag Duat. Aur.j. ^ViJJS' tl Saturd gfer. Zwolp. i& q^I
16 Zondag Reminifcere. den 24,'sna-
17 Maand. S.Geer.Hard.p midd. ten 3
18 DingFd. Heus.Montf.p uur. a mm.
19 Woens. Amfi.UirS.1o. É|Nieuwe
20 Dond. Grave p. Maan , 31 Vrydag S.Benediftus. den 31 5 's
22 Saturd. Bos halfv. m. morg. ten 7 ■ uur. 13 min.
23 Zondag Oculi. De Zon in
24 Maand. Kuil.,Will. p. Arius of den
25 Dingsd. MariaBood/cb. Ram, den 20
26 Woens, Ludgerus. Maart, dag
27 Dond. Thiel p. ennagteven 26 Vrydag Goudr. b.ka. lang, en be-
29 Saturd. Euftafius. gin der Len-
30 Zondag Letare. onder°ten 6
31 Maand. Amersf. p.
Bourdeanx j.
Nieuwe Maan ,



| APKILLIS XXX. d.~Gras-$aand
1 Dingsd. Muiden p.
2 Woens.;S. Franciscus.
3 Dond. Zwolb.Dev.1. fi Eerfte
4 Vrydag Hildebertus, ^ Quart.
5 Sa rd. Vincentius. den7,'smor— . — , gens ten 5
6 Zondag Judic.Gron.p. uur. 43 min.
7 Maand. KuU.Nsard.p.
8 Dingsd. Wagenkig. p. (y) Volle
9 Woens. Arnh.Embd.p ^ Maan ,
10 Dond. Naar.b.Haar.1. den 15 , 's
11 Vrydag Vianén p, morg. ten 10
12 Saturd. Bos b. uur. 16 min.
13 Zondag Palm-Zondag. Laatfte
14 Maand. Wykj.Utr.p. ^ Quart.
15 Dingsd. Gor.pWeefpb den 22 , 's
16 Woêns. HoornWykp. nagts ten 12
17 Dond. Witten-Dond. uur. 12 min.
18 Vrydag Goede-Vryd.
19 Saturd. Kast.Leerd.b. |S&Nifiuwe w Maan
20 Zondag Paasftben. den 29,'snaai Maand. 2 P aas. Kmft-b. midd. ten 3
22 Dingsd. Mep.Montf.b. uur. 55 min.
23 Woens. SJoris.Alk.p.
24 Dond. Voorfchot. k. De Zon in 2 5 Vrydag S.Marc.Leid.b Taurus of
26 Saturd Arnh.Edamb. den Stier , — .— den 20 April,
27 Zondag Qua/. Opent, op ten 5 ,
28 Maand. Bur.p.Hilv.b. onder ten 7
29 Dingsd. Med.Monlf.b. uur. 3© Woens. Hoorn, Lar.b.



MAjUS XXXI. d. Bloei-Maana.
1 Dond. S. Pbu-.enjae.
2 Vrydag Huiftj.Benf.b.
3 Saturd. tW.Ame.k. Eerfte _____ —. Quart.
4 Zondag Mi/er. Hage k. denó, 's av.
5 Maand. Swardi.Bod.p. ten 9 uur. 41
6 Dingsd. S. Jan Lat. min.
7 Woens. Purmerent p.
8 Dond. Mich.Op.Lis b fh Volle
9 Vrydag Wyk b. ^ Maan ,
10 Saturd. Arnh.Leerd.b den 15 5 's ■ morg. ten 1
11 Zondag Jubil.Yfi'eltt.k. uur.
12 Maand. Embden j.
13 Dingsd. Maftrigtp. (np Laatfte
14 Woens. Sneek j. ^ Quart.' is Dond. Gelder.Nim.p den 22 , '»
16 Vrydag Ubaldus. morg. ten 6
17 Saturd. Torpes. uur. 53 min.
18 Zmdag Cantate. ^Nieuwe
19 Maand. Prudentiana. w Maan,
20 Dingsd. Bernardinus. den 28 , 's
21 Woens. Weelp,Zev.p. nagts ten 12
22 Dond. Heenvliet p. uur. 56 min.
23 Vrydag PhilippusNer.
24 Saturd. Joanna. De Zon in • 1 Geminiofde
25 Zondag Voc.Heznvl.'k. Tweelingen,
26 Maand. -}_)<7£,Gorc.p. den21 May,
27 Dingsd. joannes. op ten 4,
28 Woens. Germaaus. onder ten 8
29 Dond. Hemslv.Cbrifii uuren.
30 Vrydag Wasfenaar p.
j.31 Saturd. Petronella.
S. Pbii.enjae.



jUNIUS XXX." d. mïd^Maand.
1 Zondag Exaud.\i&n.k
2 Maand. Gron. Opm.p. 'f| Eerfte
3 Dingsd. Briel,I aren p. ^w Quart.
4 Woens. Gore.Gron.p. denj,'snam.
5 Dond. Oudew.p.TJt.1. ten 3 uur. $
6 Vrydag Enkh.j. Har.1. min.
7 Saturd. Vastendag.
" ~ VoUe
8 Zondag Pinster. ^ Maan ,
9 Maand. zPinxt. Hilv.k deni3,'s na-
10 Dingsd. Montf. p. midd. ten i
11 Woens. Quat. f. Barn. uur. 16 min.
12 Dond. S.Od.Amft.lo.
13 Vrydag Quat. f. Anth. (fF Laatfte
14 Saturd. Quat. Med. p. ^ Quar. ■ den 20, 's
15 Zondag H.Drievuld. midd. ten 12
16 Maand. Puttersh.p. uur. 13 min.
17 Dingsd. Bom.Rynsb.p
18 Woens. Harl. j. (ga Nieuwe
19 Dond. H.Satr.miv.p Maan ,
20 Vrydag Bos j.'sGrav.p den 27, 's
21 Saturd. Ludow. Gonf.lmorg. tertii uur. 8 min.
22 Zondag Heus.Bosk.k.
23 Maand. /^aif.Vlaard.p De Zon in '24 Dingsd. S. Jan Baptist. Cancer of 125 Woens. Beufek. p. den Kreeft, {26 Dond. Zwol leerm. den2oJuny, [27 Vrydag Cresceris. zynde den |28 Saturd. Vastendag. langften dag j— en 't begin
j29 Zondag S. Pet. enPaul. van den Zo3c Vlaand. s. Paul. ged. mer.



JULIUS XXXI. d. Ecoi-Mcta*d.
1 Dingd. Heemft. p.
2 Woens. Maria Vifitat. t
3 Dond. Giefen p. ^ Eerfte
4 Vï-ydag Mart. tran. vHF Quart.
5 Saturd. S. Bonifacius. dens,'smorgens ten _ 8
6 Zondag Katw.,Lar. k. uur, 55 min.
7 Maand. Schiedam p.
g Dingsd. [.eiden ka. Volle 9 Woens. Utregt lo. w Maan ,
10 Dond. Ed.lo.Dev.k. deni2 ,'sav.
11 Vrydag Soelmont p. ten n uur. i
12 Saturd. Edam ke. 21 min.
j3 Zondag Vlisfingen ke. Laatfte^
14 Maand. Utregt ke. ^ Quart..
15 Dingsd. Apost. fcheid. den 19,'sav.'
16 Woens. Keynildis. ten 5 uur.
17 Dond. Alexius. 31 min.
18 Vrydag Edam p.
19 Saturd. Bernulphus. ^Nieuwef — w Maan
20 Zondag Hondsd. begin, den _6,'s av. [
21 Maand. Breukelenke. ten 11 uur.l
22 Dingsd. S.Maria Mag. 4 min.
23 Woens. Deventer j. Zon-EcIips, I
24 Dond. Vast. Gron.j. |
25 Vrydag S. Jacob. De Zon inf
26 Saturd.JS. Anna. Leo of denl — Leeuwr denl
27 Zondag Delfsh.Ket.k. 23 JuJy , opf
28 Maand. Wyk ke. ten 4, onderf
29 Dingsd. Martha. ten 8 uur, |
30 Woens. Beemfter bid. Pond. 'S.Ign.Beemf.k
: -1



AUGUSTUS XXXI. d. Oogst-Maand ';
1 Vrydag S. Pet. "Band.
2 Saturd. Portiuncula.
| 3 Zondag S.Stev.vind. ® oïar?
! J fngsd. KS: ^|r.
8 Vrydag Wyk p. Volle j> Saturd. Vastendag. Maa,f ?
10 Zondag s.Laur..Wykk. dea 11'£
11 Maand. Groningen p. mor2; Le-n 8
12 Dingsd. Waalw k. P ff/' 6,ffIin-
13 Woens. Rott. Ie. Maan-Ecl.
14 Dond. Vastendag. ^ T
15 Vrydag Maria Hemelv. ^aame
16 Saturd. Munnik. ke. \_uar-. — , den 17, sav.
17 Zondag 's Gravel, ke. ten 11 uur.
18 Maand. Hartjesdag. 4* mku 19!Dingsd. Lis p.
2© Woens. Hondsd. eind. ©Nieuwe
21 Dond. Rott. lo. Maan ,
22 Vrydag Rott. lo. den 25, 's na83 Saturd. Vast. Vian. p. midd. ten 1 _ uur. 8 min.
24 Zondag S. Bartbolom.' Zon-Eclips.
25 Maand. S.Lud.Rott;k.
26 Dingsd. Bommel ke. De Zon in
27 Woens. Loenen p. Virgo of de
28 Dond. S.Aug.Aoc.p. Maagd, den
29 Vrydag s. Jan onth. 23 Augustus,
30 Saturd. Harlingen le. op ten 5» on——-— —— : derten7uur.
31 Zondag Muiden ke.



^pfEMBRR ^XX^duHerfst-Maand. f
TTÏaInd.|S.GillIsTSlk.pi || Eerfte 2 Dingsd. Gend p. . , Quart. q Woens. Blok.k. Alk.j. den 2 , 's av.
4 Dond. Blok.b.Delftk ten 5 uur.
5 Vrydag Schoonr. p. 19 min.
6 Saturd. Eleutherius. (v) Volle
7 Zondag Abc.Montf. k. ^ Maan ,
8 Maand. Maria geb. den 9 , 's na-
9 Dingsd. Workum j. midd. ten_ 4 jo Woens. Tertolen j. uur. 16 min. xi Dond. Rofendaal j.
T2 Vrydag Terv.j.Valk.p (fP Laatfte
13 Saturd. Heusd.Valk.p Quart. den 16 , 's
14 Zondag t Verheffing, morg. ten 8
15 Maand. Amft.lootd. uur. 9 min.
16 Dingsd. Amft. lo.
1- Woens. Quat. f. Lamb. ^Nieuwe
18 Dond. Gron. j. w Maan,
19 Vrydag Quatertemper, den 24, '&
20 Saturd. Quat.Vast end. morg. ten 5 uur. 19 min.
21 Zondag S.Matb.Amü-k
22 Maand. Utr.Leeuw.p. De Zon in
23 Dingsd. Texel fch. Libra of de
24 Woens. Terfchell. b. Schaal, den
25 Dond. Brakel p. 23 Septem-
26 Vrydag Thiel p. ber , maakt
27 Saturd. Buren p. dag en nacht . even lang,en
28 Zondag Le..rd. ke. het beg. van 29^Maand. S.Mich.Gor.p. den Herfst, 3ofDingsd. S. Hieronim. op en onder
' ten 6 uur. ■



foCTOBER'xXXl. d. tVyn-Maand" ï Woens. S. Bavo. • S Dond. Goeree j. 'M Eerfte
3 Vrydag Leiden QntZet. Quart.
4 Saturd. S. Franciscus. den2,'smor~Z—" gens ten 6
5 Zondag Amftelv.Ed.k. uur. 40 min.
6 Maand. Bruno. Volle
7 £ingsd. Weesp b. ^ Maan ,
8 Woens, Alkm. Ontzst. den 8 , 's
9 Dond. Schagen b. nagts ten 12
10 Vrydag S.Viftor Ed.p uur. 45 min.
11 Saturd. Boere Saturd. (ft Laatfte p ■ , - — ^ Quart.
12 Zondag Oostz.Vian.k. deniy.'sav. _3 Maand. Nyp.p.Pur.b. ten 7 uur.
14 Dingsd. Weesp b. 53 min.
15 Woens. Schoonh. j. ^Nieuwe
16 Dond. Doesb. b. w Maan ,
17 Vrydag Amersf. p. den f3 ,'sav.
18 Saturd. S.Luc. Utr. b. ten 10 uur. — —:—-— 57 min.
19 Zondag Heemsk. ke. 1|) Eerfte
20 Maand. Amft.Haarl.v. Qnart,
21 Dingsd. S. ürfula. den 31,'s av, [22 Woens. Vian.Woer.b. ten 5 uur, 28 Dond. Haarl.Naar.b. 31 min.
24 Vryd a Haarl. b.
25 Saturd Alkm. Ed. b. De Zon in ■ Scorpio of
26 Zondag Aker 11. Elb.k. den Scorpi-
27 Maand. Vast. Amft.b- oen, den 23
28 Dingsd. S.Sim.enJud. Oftober, op
29 Woêns. Mun.Wykb. ten7,onder
30 Dond. Delft,Goud.b. ten 5 uur. Si Vrydag'Vast, Gore. b.
_5 Saturd
26
mi
in



NOVEMBER XXX. d. Slagt-Maand.
1 Saturd. Alderb.Alk. b.
2 Zondag Alderz.Voll.j. ($) Volle
3 Maand. Alkm.Arnh.b. w Maan ,
4 Dingsd. Breda,Terg.b. den7,'smor-
5 Woens. Hoorn p. gens ten io
6 Dond. Gouda,Lisb. uur. 13 min.
7 Vrydag S.lViilebordus.
8 Saturd. Grol j. Pur.p. (|V Laatfte
9 Zondag Salvatoris. den 14 , 's
10 Maand. Arnh.Hoor.b. morg. ten 11
11 Dingsd. S. Maarpen. uur. 46 min.
12 Woens. Mun.b.Rot.1.
13 Dond. Alkm. p. la. ©Nieuwe T4 Vrydag Bosb.Schie.v. Maan ,
15 Saturd. Machutas. den22/snamidd. ten 4
16 Zondag Sparend, ke. uur. 59 min.
17 Maand. Gorc.p.Pur.b.
18 Dingsd. Huifen p. ^ Eerfte r9 Woens. S.Elif.Munn.b ^ Quart.
20 Dond. Lis b, Dol ft v. den 30, 's
21 Vrydag Maria Pref. morg. ten 4
22 Saturd. S.Cecil. Alk.la. uur. ió min/
23 Zondag Clemens. De Zon in
24 Maand. Hoorn b. Sagitarius of
25 Dingsd. S.Cath.Velf.b. den Schut2ó Woens. Vlymen p. ter, den 22
27 Dond. Hoogft.Lisb. November,
28 Vrydag Bosb. Alk. la. op ten 8 ,
29 Saturd. Vast. Alk. la. onder ten 4
30 Zondag'1 Adv. BeÜot. uuren'



DECEMBER XXXL^^T^TT^h i
1 Maand. S. Mof.^ Volle
2 Drngsd. Bos j. ^Maan,
3 Woens. S. P ranascüs. den 6 , *s av.
4 Dond. S.Barbara. ten 9 uur.
5 Vrydag Sabbas. 17 min. c Saturd. S. Nicolaas.
- T, (f^1 Laatfte
7 Zondag 2 Adv. f. Amb. ^ Quart.
8 Maand. Maria Qntf. den 14 , 's
T2 wrngsd- Llons ?" ' ™org. ten 7
10 Woens. Melchiades. uur. 33 min.
11 Dond. Rodenburg j.
12 Vrydag Joachimsd. j. ^Nieuwe
13 Saturd. S. Lucia. W Maan , ~Z ; den 22, 's
14 **a$ 3^/y.Rysf.j. morg. ten 9
15 Maand. Tongelveenj. uur. 53 min.
16 Dingsd. Helmont j.
18 Dond. Wumbaldus. sW Quart.
19 Vrydag Quatertemper. den3®,'sav.
20 Saturd. Quat.Vastend. ten 5 uur. ~ ~ 1 9 min.
21 Zondag ^Adv,f.Tbom.
22 Maand. Halle bev. De Zon in 1
23 Dingsd. Yverde vuil. Capricornus
24 Woens. Vastendag, ofdenSteen-
25 Dond. Kersdag. bok, den 22
26 Vr>dag 2Kersd.f.Stvv. December,
27 Saturd. S.JanEvang. maakt den " ' ~" korften dag
28 Zondag Onn. Kinder, en den aan-
29 Maand. Thom.Cant. vang des
30 _»ingsd. Savinus. Winters. |3i Woens. S. Silvester. '



Van ie ECLIPSEN des Jaars 1794*
In dit Jaar zullen zes Eclipfen op het Aardryk haar vertonen , als v/t-raan de Zon en twee aan de Maan; waar van een aan de Maan by ons zal kunnen werden gezien. De eerfte zal zyn aan de Zon §en 31 January , 's morg. ten 11 uur. 46 min., en zal zig vertonen op de zuidhoek van Ysland op 64 grad. 40 min. noorder breedte , is zyn grootlle verduistering 3 en 6 zevende duim by haar , 's morg. ten 9 uur. 36 min. De tweede zal zyn aan de Maan den i4February, 's avonds ten 10 uur. 40 min., en zal geheel verduisteren voor ons gezigt, 't begin 's avonds ten 8 uur. 41 min., geheel verduistert ten 9 uur. 47 min., geheel verligt ten 12 uur. 41 min., zullende 1 uur 49 min. in de fchaduw vertoeven. De derde zal zyn aan de Zon den 1 Maart, 's avonds ten 10 uur. 7 min., zullende een weinig verduisteren buiten ons gezigt. De vterde zal zyn aan de Zon den 26 july,'snagts ten 12 uur. 35 min,, zullenjde 4 en een tiende duim over de zuidzyde verduisteren buiten 0113 gezigt. De vyfde zal zyn aan de Maan den 11 Au-
Êustus , 's morg. ten 7 uur. 45 min. , geeel verduistert buiten ons gezigt. De zesde of laatjle zal zyn aan de Zon den 25 Augustus , 's middags ten 12 uur. 42 min., en zal 5 zesde duim over de noordzyde verduisteren op 77 graden noorder breedte.
De



De vier Getyden des Jaars 1794,
De Lente begint den 20 Maart. De Zomer begint den 21 Juny. De Herfst begint den 22 September. De IVtnter begint den 21 December. De Vleesch-tyd is 9 weeken en 4 dagen, Septuageiima , den 16 Febmary. Vasten-Avond, den 4 Maart. Paasfcben, den 20 April. Hemelvaartsdag , den 29 May. Pinxter , den 8 Juny. Advent, den 30 November.
Van de Quatertempers,
De 1. den 12 , 14 en 15 Maart. De li. den n, 13 en 14 Juny. De III. den 17 , 19 en 20 September» De IV. den 17, 19 en 20 December. ' — ———*
Aanmerkingen over de Watergetyden, . Zo dikwyls als de Maan nieuw of vol is , is het hoog Water op de volgende plaatièn , namenlyk: ,nTe Vlisfingen, Tervee re, Sluis in Vlaanderen , Brouwershaven , Goêreê en voor Arnemuiden, ten 1 uur.
Te Edam, voor 't Y, op Pampus, op de Droogte, in het inkomen van de Maas, te Middelburg, voor Ramme» kes , op 't Vlak, en in 't Schengen, ten 2 uuren.
Te Amfteldam , Katwyk en Noordwyk cf» Zee, de Vlaamiche Banken, in de
Hoof-



Hoofden, den Briel, Hellevoetflnis, Maaslandfluis , Zierikzee , Tergoes , Ysfendyk Middelharnas , Dirksland , Oude en Nieuwe Tonge, ten 3 uuren.
Te Zaandam, Bergen op Zoem, Tertooien , Terneufe ,. Willemftad , de Klundert, Stryenfche Sas , Oud-Beyerland en Steenbergen , ten 5 uuren. _
Te Hulst, Dordrecht en Geertruidenberg, ten 5 uuren.
Te Antwerpen, Oudenbosch, Zevenbergen , Schoonhoven en Gouda, ten 6 uuren. ,
Op Texel, op de Koopvaarders Rheede ,'t inkomen van 't Vlie , en voor de Brusfelfche Vaart, ten 7 uuren.
Aan 't Voorland , buiten 't Vhe , ea Gorinchem, ten 8 uuren. •
Aan alle Friefche Kusten, en in Texel, ten 9 uuren.
Te Medemblik, Calais, en voor de Theems, ten io uuren.
Te Duinkerken , Nieuwpoort en Delfszyl, ten 11 uuren.
Te Enkhuifen , Urk , Groningen , Oftende, Douvres, en aan alle Kusten van Vlaanderen, ten 12 uuren.
Ten tyde van de Quartieren der Maan is het laag Water op de voornoemde Plaatfen , hoewel zulks by Storm en verfcheidene foorten van Winden wel iets verfchillen kan,
POST-



( »83
POSTWAGEN
VAN AMSTERDAM OP 'S GRAVENHAGE. Van den 15 Pebruary tot den i_ No-
Wagens' Sn ?g6n' 9h< ^Xil wagens , éen des morgens, en één ri<»c namiddags, en wel deWrgSwasen van den 15 February tot den 2? ditS ten half 7 uuren) vah den24FebruaJ? tot den 2 Oftober ten 6 uurVnT™ den 3 Oftober tot den 20 dito ten half
\ ZnVVan den 21 0a°ber to? den
5 November ten 7 uuren ; en van den
6 November tot den 14 dito ten half t8eréénnuure.** MlddasWn alïyt
Van den 15 November tot den 14 Fe-
Ial alIeen één Wagen's dtags ryden, des morgens ten 9 uuren , uit *ede/ der refpedlve Steden, uitgezonderd by befloten water en ftillegg^ der ?Pn Tien ' wanneer mede 's middags ten eén uure een Wagen zal afryden. Alle deze Wagens zullen moeten ry-
Van den ij November tot den 14 Fe-
»lll7lf des Zondags morgens ten 9 uuxen de gewoede Wagen ryden, ei
in



( 19)
5n dan óverigen tyd des Jaars des Zon* dass , alsmede op den tweedenPaalch-, Pinxter- en Kersdag, en m de Groote Vacantie, de Namiddags-Wagen maar
alleen. . , . » ,
Op den gewoonlyken jaarlykfchen Dank-, Vast- en Bededag, als ook op den eerften Paasch-, Pinxter- en persdag , rydt in 't geheel geen Wagen.
Voor Vracht voor de vier eerfte of bïnnenfte plaatften zal betaald worden 4 gl. 12 ftuiv. en voor de twee anderen 4 gl. io ftuiv.
Een Kind op den fchoot zittende, betaalt de helft van de Vracht.
Voor een afgehuurden Wagen zal betaald worden 27 gl- 3 ft-, maar een Athuurder van een Wagen een zevende perfoon naast den Voerman willende plaatfen, moet daar voor nog betaa-
len 4 cl. 10 ft. , tl-t'
Deeze Postwagen rydt afvoor tNteuwezsds-Heeren-Logement, op denHaarlemmerdyk j en als men onderweg wil afgaan, betaalt men van Amfterdam Naar't Huis te Hart. ogl.-ijp.
Haerlem. 1 " 6
, Berkenrode. I "I2
Hillegom. 2-2
Lis. 2 "T2
Sa«fenheïm. 2 -1®
Duivevlugt. 3 - 6
*t Haagfche Schouw. 3 -i2
'c Huis te Deil, 4 - 2£ii



C a<0
' wederom van 's Hage naar Amfterdam, als volgt: Naar 't Huis te Deil. oei-14 ft ~ *t Haagfche Schouw, i . ï tr ~ Duivevlugt. i -jT Sasfenheim. 2 Z
' Lis' 2 " a
' HiUegom. 2 *
*—■ Berkenrode. , £
*— Haerlem. ~ "T,
■~ 't Huis te Hart. % \ \
^°hmrplaa,tfen °P/en voorfa. Wagen
£hr£?SlSA.addre,ftert »«*3S
TREK-



C 21 }
TREKSCHUITEN.
Van AMSTERDAM op HAERLEM.
Alle miren een Schuit, met het openpaan van de Poort tot 's avonds ten 8 uuren; gaat af buiten de Haerlemmer Poort; de Vracht is Zomers en's Winters 6 ftuivers en 6 duiten.
Op UTRECHT.
Van den 15 Maart tot den 14 September incluis 3 Schuiten , 's morgens ten 7, 's namiddags ten 1 en's avonds ten 8 uuren. Van den 15 September tot den 14 Maart 's morgens ten 8 , 's namiddags ten 1 en's avonds ten 8 uuren. Men neemt deeze Schuiten 's morgens en's namiddags aan't Veerhuis op de Achtergragt, en des avonds aan de Beerebyt. De Vracht is 14 en x halve ftuivers.
Op GOUDA.
Van den 1 Maart tot den 30 April 's morgens ten 8 uuren; van den 1 May tot den 31 Augustus 's morgens ten 7 uuren; van den 1 September tot den 31 Oftober 's morgens ten 8 uuren. De Maanden November, December, January en February geen Dagfchuit , maar 't geheele Jaar door, 's avonds ten 8 uuren , van de Beerebyt. ,
Door



Door MUIDEN op NAARDEN. Van den i April tot den 30 September Zondag 's morgens ten 5, 7 en 10 «uren, '$ namiddags ten 2 , 4 en half o uuren. In de week 's morgens ten 6. «en 10 uuren, en's namiddags evenals £pndags. Van den c Oftober tot den 31 Maart 's morgens ten 7 , 9 en 11 uuren , snamiddags ten 1, 3 en 5 uuren. Alle van binnen op de Princegragt, by den Amftel,en van buiten de WeesperPoort een balf uur laater. Men betaalt van Amfterdam tot Muiden 5| fcuiver, en van Muiden tot Naarden 3$ ftmver. Woensdag 's morgens ten 12 uuren een Marktfchuit.
Van NAARDEN door MUIDEN. Van den 1 Odober tot den 31 Maart «es morgens ten 6 , 8 en ic uuren , des namiddags ten 1 , 3 en 5 uuren. Van den 1 April tot den 30 September de= morgens ten j, 7 en 10 uuren, des namiddags ten half 2 , ten 4 en ten halt 6 uuren.
Op WEESP. Van den 16 Maart tot den iy O&ober Zondag 's morgens, ten 6 , 8 en ïo uuren , 's namiddags ten half 3 en half 6 uuren. In de w-ek 's morgens ten 6 en 9 uuren , 's namiddags ten half 2 half 4 en half 6 uuren. Van den 16 October tot den 15 Maart des Zondag 's morgens ten 8 en 10 uuren, 's namiddags ten half 3 en half 5 uuren.
Ia



( 23 )
In de Week 's morgens ten 8 en 10 uuren, 's namiddags ten half 2, half 4 en half 5 uuren. Allen van binnen, en een half uur daarna van buiten, van het zelfde Veer als op Muiden en Naarden. Vracht 5i ftuiv.
Op L E Y D E N. Alle avonden een Nachtfchuit ten 8 uuren van de Beerebyt. De Vracht is 19 ftuiv. 4 penn.
TREKSCHUITEN
Van AMSTERDAM op HOORN.
Des Winters van den i Oöober i793« tot den 31 Maart I794«
Ten 7 uuren over Monnikendam en Edam; ten 8 uuren totPurmerend toe ; ten 9 uuren over Purmerend, en Zak met Brieven, Pakjes en Geld; ten n uuren over Monnikendam en Edam; •en i uur over Purmerend, en Zak met Brieven, Pakjes en Geld; ten 2 uuren over Monnikendam en Edam} ten 3> uurën tot Edam toe , doch Maandag en Vrydag een tot Purmerend toe ; ten 4 uuren over Purmerend; ten $ uuren tot Edam toe. De Nachtfchuit met 't ophouden van 't luiden der» Boomklok over Purmerend , en Zak met Brieven en Pakjes,
Des



i 24)
Des Zomers van den 1 April tot den 30 September 1794.
Ten half 6 over Monnikendam en een tot Purmerend toe; ten 8 uuren ever ^Purmerend; ten 9 uuren over Monnikendam en Edam , en Zak met Brieven, Pakjes en Geld; tennuuren tot Purmerend; ten 1 uur over Purmerend, en Zak met Brieven, Pakjes en Geld; ten 2 uuren over Monnikendam en Edam; ten 3 uuren Maandag en Vrydag tot Purmerend toe ; ten 4 uuren over Purmerend en een tot Edam toe; ten 6 uuren tot Edam en Purmerend toe. JDe Nachtfchuit met 't ophouden van 't luiden der Boomklok over Purmerend, en Zak met Brieven en Pakjes.
Des Winters van den 1 Oöober 1794» tot 31 Maart 1795.
Ten 7 uuren over Monnikendam en Edam; ten 8 uuren tot Purmerend; ten 9 uuren over Purmerend, en Zak met Brieven, Pakjes en Geld; ten 11 uuren over Monnik ndam en Edam ; ten 1 uur over Purmerend , en Zak met Brieven, Pakjes en Geld; ten 2 uuren over Monnikendam en Edam; ten 3 uuren tot Edam toe ■■, doch Maandag en Vrydag tot Purmerend; ten 4 uuren o ver Purmerend en een tot Edam toe ; ten 5 uuren tot Purmerend. De Nachtfchuit



( 25 )
fchnit met 't ophouden van 't 'linden der Boomklok over Monnikendam en Edam , en Zak met Brieven , Pakjes en Geld.
Vracht tot Monnikendam 6 ft. 4 duit.
tot Edam 9 — 4 ——
tot Purmerend 9 — 4
tot Hoorn 17 — 4 '
Tot gerief der Kooplieden hangen Brieven-Kasfen aanhetBuikflooterVeer by de Nieuwe Stads-Herberg, aan ,dé Beurs , en aan denMunt-Tooren , waar uit de Brieven driemaal des daags geligt en verzonden worden.
Van HOORN op AMSTERDAM.-
Des Winters van den 1 QUober 1793. tot den 31 Maart 1794.
Ten 5 uuren over Purmerend, doch Maandag en Vrydag ten 4 uuren; tön half 6 uuren over Edam en Monnikendam ; ten 9 uuren over Purmerend» met Brieven, Pakjes en Geld; ten ir uuren over Edam en Monnikendam, met Brieven, Pakjes en Geld; ten t uur over Purmerend; ten half 3 uuren over Edam en Monnikendam; ten 4 uuren tot Purmerend toe; ten 5 uuren tot Monnikendam toe. De Nachtfchuit ten 12 uuren over Purmerend , met Brieven en Pakjes, die ten 9 uuren van het Posthuis gaan.
B Des



( 26 >
Des Z-9mers van den i April tot den
3to September 1794. Ten 4 uuren over Purmerend; ten half 6 over Edam en Monnikendam; tan 9 uuren over Purmerend , metBrieven , Pakjes en Geld ; ten 11 uuren over .bdam en Monnikendam, metBrieven, Pakjes en Geld; ten 1 uur over Purmerend; ten half 3 ovér Edam en Monnikendam; ten half 4 over Purmerend; ten 5 uuren tot Monnikendam. De Nachtfchuit ten 10 uuren tot Purmeïend, metBrieven en Pakjes, die ten 9 uuren van het Posthuis gaan.
Des Winters van den 1 O&ober 1794, tot den 31 Maart 1795.
Ten 5 uuren over Purmerend , doch Maandag en Vrydag ten 4 uuren; #en half 6 over Edam en Monnikendam > ten 9 uuren over Purmerend , metBrieven , Pakjes en Geld; ten 1 ï uuren ove r Edam en Monnikendam , met Brieven ,. Pakjes en Geld; ten 1 uur over Purmerend; tenhalf3 over Edam en Monnikendam; ten 5 uuren tot Monnikendam en een tot Purmerend toe. De Nachtfchuit ten 12 uuren over Edam en Monnikendam , metBrieven en Pakjes, die ten 9 uuren van 't Posthuis gaan.
Van Edam op Monnikendam , dfis Zomers ten half 5 , 6", half 9, halF2, 5 en 8 uuren. Des Winters ten 5 , half 7 > 9 » half %, 5 en 7 «uren.
MARKT»



markt- en vrachtschuiten.
Van AMSTERDAM op HAERLEM
Vertrekt de Vragtfchuit van den i April tot den 30 September des morgens ten 10 uuren en *s middags ten ï uur; van den i Oftober tot den 31 Maart 's morgens ten 10 en 12 uuren; en 't geheele Jaar door *s avonds een half uur voor 't luiden der Boomklok. Op UTRECHT.
Alle dagen een Schiet- ofVragtfchuit, *s namiddags ten 4 uuren, doch des Winters ten half 4 uuren , liggende op den Cingel, tusfchen de Gasthuismolenfteeg en de Appelmarkt , en van Utrecht te rug, zelfs des Zondags.
Als 't beflooten Water is gaat *er een Vrachtwagen 's Dingsdags en Vrydags, en komt 's Maandags en Donderdags van Utrecht.
Op 's GRAVENHAGE.
Alle middagen ten 1 uur , een Schuit van 't Rokkin , achter de Kapel, en ten 3 uuren van buiten de Utrechtfche Poort. Deeze neemt Perfoonen en Goederen mede.
Op DELFT. Alle dagen des middags tenïuur,van't Rokkin, achterdeKapel, enfeen 3 uuren van buiten de Utrechtfche Poort. Deeze neemt Perfoonen en Goederen rn^e.
Ba Op



( 28 )
Op ROTTERDAM.
Alle dagen ten 12 uuren , van 't Rokkin , achter de Kapel, en ten 1 uur Van buiten de Utrechtfche Poort.
Als 't beflooten Water is gaat een Wagen des morgens ten 8 uuren van oe Achtergragt, en ten 9 uuren van «ie Reguliers Breedftraat, met Perfoonen en Goederen.
Op L E Y D E N.
Alle dagen 's namiddags, behalven Zondags , een Marktfchuit, des Zomers ten 5 , en des Winters ten 4 uuren, van 't Veer op den Cingel.
Van den 1 Maart tot ultimo O&ober, alle morgens ten 10 uuren, de Kaag van den Overtoom.
Op 's GR AVE LAND.
Alle dagen, behalven des Zondags, ten half 1 uur, by de Halvemaans Brug.
Op GOUDA.
Alle middagen deYker, leggende op de Pypenmarkt.
Op SCHIEDAM.
Alle Dingsdagen, Donderdagen en Saturdagen een Marktfchuit, ten 1 uur van *t Rokkin, by het Rotterdamfche Veer, en ten 3 uuren van buiten de Utrechtfche Poort.
Op PURMEREND.
Alle dagen ten 1 uur een Vrachtfchuit, van 't Water , voorby de Karnemeikfteeg.
Op



( 29 )
Op ALKMAAR.
Alle dagen een Schip, *s morgens ten 9 uuren , ook des Maandags 's middags ten 2 unren,leggende op 't Water, over de Karnemelkfteeg.
Op MONNIKENDAM.
Alle dagen een Marktfchuit, ten 2 uuren, van den Alkmaarder Steiger. Op SCHOONHOVEN.
Alle Maandagen een Schuit ten 12 uuren , van de Heeregragt, by de Utrechtfche Straat, en ten i uur van buiten de Utrechtfche Poort.
Op OUDEWATER.
Des Dingsdags en Vrydags ten n uuren , achter het Stadhuis, en ten 12 uuren van buiten de Utrechtfche Poort.
Op NOORTWYK en NOORTWYKER HOUT.
Alle Dingsdagen twee Marktfchuitenj een aan de Bloemmarkt, en een aan de Nieuwe Markt.
Op MAARSEN en BREUKELEN.
Alle dagen , zelfs Zondags, (behalven op Maar/en,') een Schuit, ten 12 uuren van den Cingel,by deReguliersTooren, voor het Klooster , en ten 2 uuren van de Beerebyt, vaarende door Ouderkerk , Abkoude, Éaambrug^LoenderJloot enNieunverjiuis , met Goederen en Pasfagiers. Op den UITHOORN.
Alle dagen een Schuit ten i uur, van 't Rokkin, by de Olieilagersileeg, behalven des Zondags.
B 3 Op



C 30 3 Op l O E N E N. Van den ï May tot den 31 O&ober alle dagen , behalven Zondags 3 voor *t overige van 't jaar Maandag, Dingsda?, Donderoag en Saturdag ten 10 uUren van den Cingel, by't Latynfche School! „ °p O U d e R k E R k. Des Maandags ten ia uuren , van 't Rokkin , by de Oliefiagersfteeg Op b A a M b R u g. 's Maandags en's Woensdags ten half iuur, van den Cingel, voordeVyfel«raat, en ten 2 uuren van de Beerebvt
p Op bodegrav e y
s Maandags 's middags, en van 1? Maart tot 15 Nov. ook des Vrydags ten 12 uuren, van den Cingel, by de Munt Op YSSELSTEIN.
's Maandags 's middags ten 1 uur, van den Cingel, by de Munt.
Op a l p h e N.
Des Maandags ten ia uuren, van 't Rokkin , by de Lange Brug.
De Marktfchuiten van LOENDERSLOOT, NICHTEVECHT, GVEKMEER, enz. leggen op dén BinnenAmftel, by de Bakkerftraat, en vertrekken ten 12 uuren van binnen. Op wa VEREN en de NES.
Des Maandags ten 12 uuren, van 'C Rokkin , by de Olieflagersftceg.
Alle deze Schuiten gaan doorgaans 1 of 2 uuren laatsr van buuéftdé Utrechtieiie Poort.
P£



f 3T >
DE VOORNAAMSTE
BEURT- en VEERSCHEPEN.
Van AMSTERDAM op BUTKSLOOT.
Alle uuren een Schuit, van het ope= nen tot het fluiten van den Boom toe; de Vracht is 2 en een halve ftuivers. Op ZAANDAM. Alle uuren een Schuit, leggende by den Haringpakkers Tooren, aan den Zaandammer Steiger; de Vracht is 3 ftuivers.
OpBEVERWYK. Alle dagen ten 3 uuren, van den Steiger op de Texelfche Kaai.
Op de BE EM STER. Maandag , Woensdag en Vryd#g* ten r uur.
Op DORDRECHT. Alle Saturdagen, des avonds, een Schip , legt op den Cingel , tusfchen de Lynbaan- en Korsjesfteeg.
Op HARDES.WY K. Een uur voor 't luiden van de Boomklok , van 't Wachthuis aan den Nieu"Webrugsboom ,.van de Camper Steijer.
Te Harderwyk zynde , kan men , per Postwagen, naar /Zuphen, Deventer * enz. komen.
Op HARLINGEN. Een uur'yoor 't luiden yan deBoomB 4 klok*



t 32 3
hJJ&hÏÏ" ?e Texelfche Kaai, aan den MajJmger Steiger. Van hier kan men door geheel Friesland reizen. De Vracht ïs s Zomers 15 , en Winters 18 ftuiv. _ Op HASSELT.
Des Zomers Zondag,Maandag,Woensdag en Vrydag , £ avonds een uur voor t luiden van de Boomklok, van't Water , voorde Kolkfteeg;'s Winters Zonaags met: ook kan men gaan met den Zwolichen Veerman , en zich voor Hasfelt laaten uitzetten.
Op Z W O L. tn den„I3 February tot den d December, alle avonden een uur voor 1 luiden van de Boomklok, en van den 7 December tot den 12 February, Dingsdag, Donderdag en Saturdag , aan de Oostzyde van de Oude Brug.
Op C A M P E N. Voor 't lulden van de Boomklok, des Zomers Maandag , Woensdag en Vrydag; 'sWinters Dingsdag en Vrydag, van voor de Oudebrugfteeg.
Op DüRGERDAM. Van Mey tot September 's morgens ten 8 en 10 uuren, *s middags ten 2 en 4 uuren , Zondags ten 8, .oeni uuren. Van Oftober tot April ten 8 , io, x en 3 uuren.
Op ENKHUIZEN, 's Avonds voor het luiden der Boomklok , van het Wachthuis, over den Nieuwebrugsboom.
Op



f ÏS) OP SNEEK, Des Zomers , voor het luiden van de Boomklok, Maandag, Donderdag e©. Saturdag , van 't Water, voor de Valkenfteeg , by den Dam.
Op TEXEL, Meest alle avonden een Kaag, met het luiden van de Boomklok, van de Texelfche Kaai, vüor de RaamskoojL Op WORKUM, in Friesland. Met het luiden van de Boomklok., vao 't Water, voor de Kapelfteeg. Op BREDA, Zondag 's morgens, met het opene*. van den Boom. een Schip , van den Cingel , by de Eergftraat.
Op DEVENTER. Dingsdag, Donderdag en Saturdag^ des morgens vroeg, van'tW*ter, aaia. de Oude Brug.
Op E L B U R G. Driemaal 's weêks , als Dingsdag * Donderdag en Saturdag , van de Nieuwe Brug, 's avonds een uur voor hes luiden der Boomklok.
Op E M B D E N. Alle Saturdagen een Schip van *t Water, voor de Zoutfteegj maar de Maanden December, January en February geen vast Veer. Ook leggen Schepen op Embden by de Nieuwe Stads Herbergsbrug.
Op GEN EMU ID EN. Alle Maan- en Donderdagen.Isggeu^ B s-



ïiï&êS^***» «aai> *y * Ban-
Op GRONINGEN, en te rug.
nen iLn^f" ^onderda8 met het openen van den Boom , op9t Water , voor de Dubbelde WorstfteL. '
* ij °P. G O R C U M. *a« 5 Donderdagen met het openen Jan den Boom, van den Cingel, by de Lutherfche Nieuwe Kerk. 8 7 Op HILLEGOM,
Dingsdag en Vrydag een Schip ten ï, ireS' ^SSende op de Princegragt, ^eftraat, over de Brouwery 't
Op ;s HEEREN-VEEN, in Friesland.
Dingsdag een Schip , des avonds , met net luiden van de Boomklok, van 't Water, voor de Dubbelde Worstfteeg.
. ™ °PJHUIS DUINEN.
s Maandags, Woensdags en Saturclags, kort na den middag, leggende aan de Oostzyde van den Harihgpak*ers Tooren.
Op MEDENBLIK.
Woensdag en Saturdag 's avonds, en s Winters Dingsdags, van den Steiger , aan de Noordzyde van de Nieuwe Brug.
Op NIEUWKÊRK. Dingsdag, Donderdag en Saturdag, een half uur voor het luiden van de Boomklok, leggende op de Texelfche Kaai, voor de Raamsk,ooi,
Op



( 35 ) Op Z U T P H E N. . Alle Saturdag avond een Schip-, leggende op het Water, aan de Oostzyde van de Oude Brug.
Op 's HERTOGENBOSCH. Alle Zondagen een Schip, leggende op den Cingel, by den Jan Rodenpoorts Tooren.
Op B R E M E N. Meest des Saturdags een Beurtman » leggende aan den Nieuwebrugs Boom •» over de Texelfche Kaai.
Op BROUWERSHAVEN. Alle 14 dagen een Schip, leggende op den Cingel, voor de Lutherfche Nieuwe Kerk.
Op KEULEN. Meest alle weeken een Schip. De groote Scheepen leggen op de Gelder•fche Kaai, Westzyde, anders aan den Buitenkant van 't Nieuwe Eiland; de kleinen op de Oude Turfmarkt. Op ZWAMMERDAM. *s Middags !ten 12 uuren, 'sMaandag* en Vrydags , gaat af van 't Rokkin 9 by de Lange Brug.
Op KUILENBURG. Alle Vrydag middag, van dan Cin* cej , by de Spekflagers.
Op de KUINDER. Dingsdag avond, met het luiden van de Boomklok , behalven in de Maand January, leggende aan den Dam.
B 6 Op



C 36 )
ati ?P K°RTENHOEF. ••nio Maa.ndagen, tenibuuren, leggende op '« Rokkin. s Op DUSSELDORP.
fthin !4 J^A °£3 weeken > een BeurtKnip , van de Gelderfche Kaai, Oostzy.
Dw7 °P DELFZIEL.' 7
«tli, Z?n?ers eensmdeWeek.'savonds ?o lhwUldenierBoo"Wok/leggende V °y de Valkenfteeg.
Op DEN DAM-, in Groningerland. taiZh°™e" eens inde Week , '5 avonds "S, >? wluideilder Boomklok , leggende <?P t Water, by de Baafjesfleelf Op F R A N E X E R , en te rug. Aile Saturdag avond, met het luiden
yoo?Tc^tÜ!ggeï^
Op ANTVVÈRPEN, enz.
Antwei-pen,Brugge , Ooftende ,Bru». iel, Gend, Rouaan , Mechelen , Duin*er*en , Jperen en Nieuwpoort, op een onbepaalden tyd; te beviaagen cp den Taingo y den Commisütris, aan den Jan Rodenpoorts Tooren.
Op LEEUWARDEN.
Een Schip, met het open gaan van een Boom, des Zondags en Donder«lags 's morgens; leggende op 't Water. Op de L E M M El,
Alle avonden , by de Papenbrug , *n van buiten met het luiden der Boomklok,
Op



C 37 3 Op HAMBURG.
leder reis , warmeer een Schip vol geladen is , van den Nieuwebrugs Boom. Op L O N D O N.
Alle Weeken een Schip.
Op L U B E K.
Alle 8 dagen een Schip , leggende in 't midden van de Haringpakkery. Op MIDDELBURG.
Alle Saturdag 's morgens ten n uuren een Schip , van de Heeregragt, voor de Moleniteeg.
Op MEP PEL en ZWARTSLUIS.
Alle Dingsdag en Saturdag avonds, *s Winters Woensdag, met het luiden van de Boomklok, van de Texelfche Kaai.
Op BLOKZYL Des Vrydags avonds een uur voor't luiden der Boomklok , van den Naarder Steiger, op 't Water, voor de Baafjesfteeg > met dit Schip vaart de Bode op Steenwyk, met welke dePasfagiers , oveiv Blokayl, terfbond naar Steenwyk kunnen vaaren.
DireS op STEENWYK. Des Dingsdags en Saturdags avonds voor 't luiden der Boomklok, van den Meppeier Steiger, by de Spaarendammer , en ds Woensdags en Saturdags van Steenwyk op n-mfterdam. Op NYMEGEN, Alle Donderdag's morgens vroeg,van den Cingei, by de Lttth. Nieuwe Kerk.
B 7 X Op



( 38 ) Op OLDENBURG
Op VIANEN en de VAART
Sch ?/eie/tienfagen ' Donderdagseen bchuit, leggende op 't Rokkin.
Op V E L Z £ N. Dingsdag en Vrydag , ten i uur, een Schuit, van den Mosfelfteiger• a„ ?P VLISSINGEN.' „~„a Pf H dagen een Schip , leggende op den Cingel, by de Bttrgftraai
n.c°?vV j E E N H O V E N t« e?r Plnfsda.§s een Schip, van de Steig^ ' aan denMePPeler
• Op V E N L O. Van April tot Oftob. alle 14 dagen een Schip , leggende op de GelderfcffeKaa?
n°P Sö. VAXLBTRY, in Frankryk „a«j ®ofH dagen een Beur tfchip , SwdeeKeCringel' by de ^utherfcSe
Op WEZEL. i-oi£e TAuda|en.ee,n Beurtfchip, van de ?ldlrf?eKa,al,? oydeBantemerbrug • neemende ook Goederen mede naar^ t Tolhuis , Schenkenfchans, Griet, Emmerik, Rees , Burik, Rynberk , en? ^ Op EMMERIK. '
DSgesSdaZg°smerS ' 3116 da*en> d" Op WAGEN ING EN. Alle 14 dagen, des Saturdags.
Op



C 39 ) Op WOERD E N. Tweemaal 's weeks , 's Maandags en i Donderdags, ten 12 uuren.
Op ARNHEM. Alle 8 dagen , 's Woensdagsavonds , 1 maar in de maanden December, Ja1 nuary en February alle 14 dagen, op i de Kolveniers Burgwal, by het Oude . Mannenhuis.
Up ZIËRIKZEE. Des Zomers alle weeken een Schip , 1 leggende op den Cingel, overdeRoo; moienfleeg.
Op AMERSFOORT. Alle dagen een Schip , behalven 's Maandags, 's morgens ten 8 , en Zondags ten 7 uuren, op 't Water, voor de Vrouwenfteeg.
VERTREK DER
KOOPMANS-BO ODEN.
Van AMSTERDAMopDORDRECHT.
Om de vier werkdagen,(Zon- of Feestdagen worden niet geteld,} te bevragen by J. Croefe , op het Rokkin , by 't V albrbggetje. Alle avonden om 8 uuren de Zak metBrieven , tenhuife van Bovengemelde.
Op ZEELAND.
Alje Dingsdagen en Vrydagen : te bevragen in 't Zeeuwfche Post-Comptoir.
Op



C 40 )
... OP F R I E S L A N D.
Alle Woensdagen , des avonds met het fluiten van den Boom : te bevragen op den Achterburgwal, over deBrouwery den Hooiberg.
Op 's HERTOGENBOSCH
ah en °mljgg "de PJaatfen.
Alle 14 dagen , op Dingsdag avond; te
bevragen ïn'tPost-Comptoirvan'sHertogenbosch.
°P TILBURG, GORCUM, HEUSDEN en nabuunge Plaatfen. Alle 14 dagen , Saturdag avond ten 7 uuren : te bevraagen in 't Post-Comptoir als boven. r Op DEVENTER.
« }u Dl"».sdaS en Vrydag, 's avonds • met het fluiten van den Boom • te bevragen m de Warmoesflraat, by de Nieuwebrugfteeg.
Op Z U T P H E N.
Alle Vrydag, des avonds met het fluiten van den Boom: te bevragen aeter de Oude Kerk. ë Op D E U T E K O M.
Alle 8 dagen, Donderdag avond; in den Winter alle 14 dagen , met Pairken en Brieven, door Harderwyk en Doesburg: te bevragen in den Tabakstfoom, tegen over de Slypfteenen
_r Op T E R B U R G.
Van den 1 May tot den 30 Oftober om de 8 dagen, en van den 1 November tot «en 30 April, om de 14 dagen, altyd
Don-



C 4i)
l Donderdags avonds, te bevragen m I de Eaafjesfteeg.
VERTREK
der
POSTEN
van AMSTERDAM.
Het Generaal Post-Comptojr, daar meest alle de Brieven afgaan en aankomen, is agter 't Stadhuis; en tot gemak der genen die afgelegen woonen _, vindt men op verfcheideneplaatfen in de Stad Kasfen , waarin mende Brieven op de meeste binnenlandfche Steden fteeken kan , mits dezelve nie» gefrankeerd moeten worden.
Alle avonden vertrekken de Posten op ds> Steden van Holland, als: op Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Maasfluis , Hellevoetfluis , enz. flfen half 9 uuren 5 op Delft en *s Gravenhage ten 9 uuren; op Texel, Dordrecht, Leyden en *s Hertogenbosch ten 8 uuren; op Alkmaar, Beverwyk en omliggende Steden ten 7 uuren.
Op Haerlem driemaal daags, als: ten half 10, half 1 en half 5 uuren , wanneer de Brieven uit de Kasfen gehaald worden en met de Schuiten vertrekken en 's aYQnds ten half 6 uuren
gaat



C4* )
PU een, £ost °P Haerlem af, van »t Generaal Post-Comptoir. C Up de Provintie Utrecht vertrekken
trek dtl lAen- half ^ur voor het verhaald- L?ChUlten,mt de Kasre" genaald, ook vertrekt 's avonds ten 8
uuren , van *t Generaal Post-Comptoir. een Post naar de gemelde Provindef' de OD rr°^ptQIr op Friesland, alsmewo ft LTDf en de Ommelanden , iïhïL Seh°uden op de JSiieuwezyds Vv £„ ZSWa/> te2en over de Brouwen 8eer 0lnrg> 'j* h«"*e van den
d~ Lf ter Bernar? Texier, vanwaar i»n^P le,Ten naar de Provincie Friesder flf enV,°nde? V00r het luiden 2n Jt^mklnk ' afSezonden worden, en met den Post des Dingsdags en SaU;iaFlS a™nd.s, ten 7 uuren, op f/nHtland^ kroningen en de Ommelanden. By bovengemelden wordt dageiyjcs voormiddags van 9 tot 12 uuren gevaceerd ter aanneeminge van Effenen , Wis.elbrieven, Asfignatien of trelden , zo tot den ontvangst als ter betalmge, op gemelde Provinciën, als mede op 's Gravenhage. _ De. ongefrankeerde Brieven op de Provinciën Friesland en Groningen kunnen tot gemak geftoken worden in de Kasfen , aan het yz. ren hek van ae Beurs , als mede aan dc Koornbeurs van waar dezelven op zyn tyd worden afgehaald. WWT Na#



C 43 )
Kader bericht ten Comptoire voorittoemd. - . _
Des Maandags vertrekt de Post op Spanje en Portugal, ten 8 uuren. Frankryk, Braband, Vlaanderen, Zeeland, enz. 's avonds ten half 9 uuren.
Dixgsdags op Italien, Keulen, Aken , Luik, Maastricht, Mnnfter, als mede op geheel Duitschland , Gelderland, Kleefsland en de geheele Oostzee , tot iMoscou toe, ten 12 uuren, geheel Oosten, Denemarken, Holftem , Zweeden , Polen, Moscovien, Hamburg , Lubek, Oldenburg, Breda, Geertruidenberg , Vianen , Ysfelftem , enz. 's avonds ten 6 uuren. Geheel Zeeland, enz. 's avonds ten 7 uuren. Engeland 's avonds ten half 9 uuren.
Donderdags op Spanje en Portugal , 's avonds ten 8 uuren. Frankryk, Braband , enz. 's avonds ten half 9 uuren.
Jfrydaqs op Italien, Duitschland,Luik, Munfterland, Gelderland, Kleef, enz. t<*n 12 uuren. De Bode op Gelderland en Kleef, met Pakjes en Goederen, ten 3 uuren. Op Zeeland, enz. 's avonds ten 7 uuren. Engeland, Braband, enz. 's avonds ten half 9 uuren. Deventer, Zutphen, Campen, Zwol, en op alle plaatfen van Overysfel, met het milten van den Boom.
Saturdags op Hamburg , Denemarken , Zvveeden , Polen, Breda, enz. 's avonds ten 6 uuicü.
Jan-



C44)
Aankomst der Posten te Amjierdam.
Alle dagen uit de Steden der Provinciën
Zondags van Duitschland, Keulen Luik , Munfter en Gelderland. 9
Maandags vangantsch Oosten, Polen , Denemarken , Zweeden , Hambun? Bremen , Kleef, Overysfe , FriesÏÏnl \ Groningen en Oost-Friesland. '
Dmgsdags van Spanje, Portu°aI leela^f ' Braband » ^éVreVln
Woensdags van Italië.
Donderdags vangantsch Duitschland. Hongaryen, Keulen, Luik, Munfter Gelderland, Friesland en Groningen'
rvKffinvSfanjH > PortuSal> FrlnkB£aband> Vlaanderen, gantsch Oosten , Denemarken, Zweeden, Polen, Hamburg, Bremen, Oldenburg , Delmenhorst, Kleef Oost-Friesland', enz.
De Engelfche Brieven naar dat de wind is.
SCHEEPEN, SCHUITEN POSTEN, enz. ?
Van HAERLEM Op AMSTERDAM , zo als van Amfferdam op Haerlem , uitgezonderdt dït HaSgla^ *» ^ ^ uuren v^
Op



C45J
Op LEYDEN, van den 14 Maar: tot den 2 Oftober, 's morgens ten 6,8,10 m 11 uuren, de Marktfchuit ten 12 uu•en, namiddag5 ten 1 , 2 , 4 en 6 uuren ; /an'den 3 Oftober tot den 13 Maart, ** :norgens ten 5 , 10 en 11 uuren , ten 12 uuren de Marktfchuit; namiddags ten 2 , f en 6 uuren; alle dagen een Nachtfchuit. s avonds ten 11 uuren; deze vaart op de Schuit van 4 uuren des morgens van Leyden op den Haag, of Rotterdam en Delft.
Van LEYDEN
Op den HAAG enDELFT/s morgens :en4, 6,8 en half 11 uuren;'s namiddags ien half I , half 3 , 5 en half 7 uuren.
Op UTRECHT , door Woerden, van ien 15 Oftober tot den 14 Maart, 's morgens ten 11 en 's avonds ten 9 uuren; van den 15 Maart tot den 14 Ocrober 's morgens ten 9 en halfi , 's avonds ten 9 uuren.
Op HAERLEM, van den 14 Maart tot den 2 Oftober , 's morgens ten half t, half 7, 9 en 11 uuren; de Marktfchuit ten 10 uuren ; 's namiddags ten half 1, 2 , 4 en 6 uuren; van den 3 Oftober tot da|n 14 Maart, des morgens ten half 5 en 9 uuren , de Marktfchuit ten 11 uuren , Js namiddags als in den Zomer: de Nachtfchuit ten 11 uuren.
Op GOUDA, Woensdag, Donderdag, Vrydag en Saturdag, ten half 12 uuren , een Schuit.
Op



C 46 )
Op AMSTERDAM , alle dagen een Marktfchuit, 's Zomers ten 6 en 's Winters ten 4 uuren. De Kaag ten n uuren 's morgens in den Zomer. De Nachtfchuit ten 9 uuren.
Van den HAAG
Op DELFT, alle uuren een Schuit, maar vaart doorgaans af op het half Uur, vice ver/a.
Op ROTTERDAM , de Marktfchuit, alle dagen 's namiddags ten half 2 uuren.
Op LEYDEN , 's morgens ten 5,7, 9 en half 11 uuren j 's namiddags ten half 1, half 5 , half l en half 7 uuren.
Op HAERLEM , afl* Vrydags morgens ten 8 uuren.
Op AMSTERDAM, de Marktfchuit 's namiddags alle dagen ten half'4 uuren.
Op UTRECHT , Saturdag 's namiddags ten 4 uuren.
Op GOUDA , Dingsdag 's morgens ten 8 uuren.
Van ROTTERDAM
Op DELFT, van den 1 April tot den 30 September alle uuren een Schuit, 's morgens van 6 tot 's avonds ten 8 uurenj van den 1 Oftober tot den 31Maart van 's morgens ten 7 tot 's avonds ten 7 uuren ; de Marktfchuit's morgens ten half 5 uuren.
Van 't TOLHUIS, aan de overzyde van de Maas, gaat in Vredenstyd alle dagen een Postwagen op ANTWERPEN , en voorts door gantsch Braband ,
Van



(47)
van i Aprü tot den 20 September, *s morgens ten 5 uuren ; de Vracht is voor reder perfoon , met 25 pond bagagie, n gl. 9 ftuiv. en over de 25 pond 1 ft. yoor 't pond.
Op LEUVEN en MECHELEN, alle {4 dagen een Beurtfchip f addres by J. 'Klerk, Commisfaris deezer Veeren.
De Schepen op Nymegen, Zeeland, Antwerpen , Bergen op Zoom , enz. ver-rekken met Eb en Vloed.
Van UTRECHT
Op AMSTERDAM, even gelyk van Amfterdam op Utrecht, uitgezonderd dat des Winters de laatfte Schuit 's avonds ten 9 uuren van Utrecht gaat. Alle dagen 's namiddags ten 4 uuren hen Marktfchuit.
Op LEYDEN, 3 Schuiten, van den ï 5 April tot den 14 Oftober , 's morgens |;en 7 ,12, en 's avonds ten 8 uuren j van den 15 Oftober tot den 14 April 's morgens ten 7 en 's avonds ten 8 uuren.
Op ROTTERDAM, voortaan maar weemaal -*s weeks een Beurtfchip, Dingsdags namiddags ten 3 uuren, van te Gaardbrug, en ten 5 uuren van buiten teTolfteegpoort ,en voor dePasfagiers ies Woensdags morgens ten 10 uuren ran de Vaart; des Saturdags ten 11 uuen van de Gaardbrug, ten 1 uur van buien de Tolfteegpooa-t, en des namiddags ■n 4 uuren yan de Vaart.
Yan



(48 )
Van UTRECHT op de VAART , en van de Vaart op Utrecht. Zomer-Saifoen.
Van den 15 Maart tot den 15 September alle dagen een Schuit: zal moeten vaaren 's morgens ten 6 , 8,10 en ten 12 uuren , en 's namiddags ten 2 , 4 en ten 6 uuren , de laatfte voor Pasfagiers , die op den Bongenaar, Wierst of de Vaart moeten zyn.
Winter-Saifoen.
Insgelyks zal van den 16 September tot den 14 Maart, 's morgens ten 7 , 8 , 10 en ten 12 uuren , en 's namiddags ten 2,4 en 5 uuren,eenSchuit,de laatfte voor Pasfagiers als boven , moeten vaaren. Zompr- en Wint er-Saifoen.
Zal van den 15 Maart tot den 15 September ook een Schuit moeten vaaren , *s morgens ten 7 uuren, 's namiddags ten 1 uur , en's avonds ten 5 uuren ; en van den 16 September tot den 14 Maart, 's namiddags ten 1 uur, mits één Man voor drie, en 2 voor vier de Vracht betaalen.
Op den HAAG, Donderdags en Saturdags eenSchuit,'s namiddags ten4uuren.
Op ANTWERPEN , alle 14 dagen , des Dingsdags 's morgens ten 8 uuren.
POST



( 49 )
POSTWAGENS
Van UTRECHT
Op 's HERTOGENB08CH. Alle dagen een Postwagen , doch alleen des Zomers , te beginnen met den 15 April, 's morg. ten 6 uuren,wanneer'erVracht is.
Op GORINCHEM en BR.EDA, alle dagen 's Zomers , 's morgens ten 6 uuren , te beginnen met den 15 April, wanneer'er Vracht is. Deeze voorfz. Wa*. gens ryden af van buiten de Tolfleegpoort, by de Herberg den Hulk, alwaar de Pakken en Brieven aangenomen en. gantfche Wagens of Plaatlen op ctezeiven kunnen befteld worden by den Com> tmisraris Bernardus K'roefe.
Op AMERSFOORT,eenTouifcvagen ides Zondags y Woensdags, Vrydags en Saturdags, 's morgens ten 7 , en r*s namiddags ten 4 uuren, vice ver/a rydende.
Op DEVENTER , Dingsdags en Vry* !dags , en op dezelfde dagen van Deventer wederom op Utrecht, van den 1 April tot den laatflen September , 's morgens ten half 6 uuren ; O&obe r en Maart ten 7 uuren; November, December, January en February ten 9 uuren.
Deeze Wagen vertrekt te Deventer ten huize van Jan Oosterhoff, in den BrabandfchenWagen,daasrmenooklogeert*C Op



C 50 )
Op ZUTPHEN rydt de Wagen voortaan af en koomt weder aan voor het huis van Sr. Jan Hom, Castelein in ten mtten Engel, buiten de Catl ary-
f ?orh metende de Goederen ter piaatfe aldaar worden befteld
Op ARNHEM en NYMEGEN, alle dagen een Postwagen, 't geheele Jaar
^°nrAPS K°rëe?S. v-roe2 na aanko-, raen der Nachtfchuiten.
Van den 15 April tot den 1 Oftober, vertrekken Postwagens van Gorinchem op Breda en viee verfa , te weten , van Breda op Gorinchem, alle dagen 's morgens ten 5 uuren, vervolgens des middags ten 1 uur van Gori; chem op Vianen van waar all e uuren eenSchuit op Utrecht vertrekt, zulks de Reizigers, 's morgens van Breda vertrekkende, 's avonds te ltrk j aankomen en deNagtfchuit op Amjierdam neemen kunnen; de Vracht van Breda op Vianen voor ieder Perfoon met 15 ponden bagagie isdgl. 2 ft. , en van Vianen op Utrecht met de Schuit 3 en een halve ftuivers. De Postwagen van Vianen op Gorinchem rydt 's morgens ten 8 uuren af, en men komt denzelven dag te Breda aan.
Op RHEENEN, AMERONGEN en 't RHEENSCHE VEEN , Woensdags en Saturdags , omtrent den middag.
Op WAGEMNGEN , Saturdag 's morgens ten 10 uuren.
Op AMERSFOORT, alle dagen's na-, middags ien 4 uuren een Kar, Op



Op AMSTERDAM en LEYDEN, by beilooten Water, 's morgens ten 9 :uuren.
IDe Postwagens zullen alle dagen ryden. als 'er twee Pasfagiers zyn , of maar één zynde, als die voor twee wil betalen.
Op THIEL , oyer Kuilenburg en J5««- ren , van 1 Maart tot 1 December , bui; ten de Tolfteegpoort, van voor de Herberg den Engel, alle Maan- en Donderdagen , des morgensten 9 uuren precies: retourneerende van daar , over dezelve Steden, des Dings- en Vrydags ,-. en * voords alle Maan- en Donderdagen van THIEL, over Buur'en en Kuilenburg , 1 naar Utrecht: keerende van daar , des, i D'mgs- en Vrydags, naar Tbiel terug.
De Postwagen yan Zwolle op hingen, 1 viee verfa , rydende , correspondeert 1 met den op Bileveld aangelegden Post»wagen accuraat, en rydt van Zwolle : des Maandags morgens ten 7, en Dings. dags morgens ten 6 uuren , naar hingen , .en des Maandags en Vrydags, omtrent 1 den middag , van hingen naar Zwolle af; kunnende met deezen Postwagen Pasfagiers, Geld en Goederen zeer fecuur 1 naar Bileveld, Hervord, Minden, Hildesbeim , Brunsuyk , Goslar, Halberjlad^ . Magdeburg , heipzig , gantsch Saxen , , Bcrtyn , gantsch Silejie , Pruis/en, PoI ten , Rusland , als mede naar Holjlein , 1 Mecklenburg, pvmmeren, naar Lipfiad , C 2 Aff-



(52)
I^sfrnlami Paderborn , Osnabrug en
pSr^M Cn m ï Ryl' ' voor een civiel wfid ' °P het 'Poedigfte gebragt
Toe geryf der Kooplieden en Pasfagiers ryat een ordinaris Postwagen van loit 3P vn Hard">*»*> * Mlandags
Jan A,d Jneeril?an Van ZondaS «VOi?d Tan Amfterdam is aangekomen.
P O S T W A G E~lsTs
Van GORINCHEM en BREDA op VIANEN, en van VIANEN weder terug.
Van 3 Mey tot 30 September zal alle dagen s morgens ten 5 uuren a:ryden een Wagen van Breda op Vianen, met welken men ten 5 uuren in de Schuit Kan zyn aan de Vaart. Alle morgen ten 7 uuren rydt ook een Postwagen van Breda op Antwerpen.
Van GORINCHEM op VIANEN en terug.
Van T5 Maart tot 15 Oftober, dagelyks 's morgens ten 9 uuren een Koetswagen van Gorinchem op Vianen , en van ytanen op Gorinchem; en van 15 Oftober tot 15 Maart, Maandag, Woensdag, Donderdag en Zondag, 's morgens ten 93 uuren, zal een Trekfchuit vaaren van i»eide de voorfz. Steden.
VER-



C 53 )
VERTREK der
POSTEN
VAN 's GRAVENHAGE.
Alle avonden ten 10 uuren naar Amfterdam , Haerlem , Muiden , Naarden , Alkmaar, Hoorn, en alle de Steden van Noord-Holland: insgelyks
NaarDordt, Delft, Leyden , Gouda , Rotterdam , Gorcum en gantsch ZuidHolland,'sHertogenbosch, Breda,Geertruidenberg en Zeeland, ten 8 uuren.
Naar Woerden , Utrecht, enz; en de Provinciën van Groningen, Friesland en Overysfel, mede ten 8 uuren.
Zondags naar de Meijery van 's Bosch, Maaftricht, enz. 's avonds ten 8 uuren.
Dingsdags en Vrydags naar gantsch Duitschland, Gelderland, Denemarken, Zweeden, Polen , Hongaryen ,Zwitferland, Italien en Turkyen , ten 12 uuren des middags; dus ook naar Groot-Brittannien deszelven daags ten 9 uuren 's avonds.
Op Dingsdag en Vrydag naar de Oostenrykfche Nederlandeu , 's Hertogenbosch , Steenbergen, Zevenbergen , WillemftadenFrankryk. Dingsdags ten 5 en Vrydags ten 8 uuren 's avonds.
Dingsdags en Saturdag snaar Hamburg en de kleine Oost» ten 11 uuren voor den middag.
C 3 Dingt"



C 54)
Dingsdags en Vrydags naar Luik, Aken, enz. ten 8 uuren 's avonds
Donderdags naar Frankryk, Spanje, Portugal, en de Oostenrvkfche Nederlanden, ten 8 uuren 's avonds.
Aankomst der Posten in 's Gravenbage.
Des Zondags namiddags, vangantsch lJuitschland , Hongaryen, Denemarken, Zweeden, Polen, Zwitferland en Gelderland.
Maandags van Hamburg, en de naburige Provinciën , na den middag.
Dingsdags van gantsch Frankryk en de Oostenrykfche Nederlanden, voor den middag.
Woensdags van Italien, Zwitferland en Venetien.
Donderdags gelyk des Zondags.
Vrydags gefyk Dingsdag ; en van Spanje en Portugal.
De Engelfche Brieven komen ook tweemaal ter week aan, zo de wind goed is.
VERTREK der
POSTEN
van UTRECHT.
Alle dagen een naar Holland, Zeeland , enz. des avonds,
Maan"



( 55 )
Maandags naar Hamburg, Braband, Vlaanderen, Frankryk en Spanje, alle veertien dagen ten 8 uuren.
Dingsdags mar Hamburg ten 2 uuren ; naai- Gelderland en Duitschland. ten 6 uuren; naar Luik, Maailricht, Aken , Groningen, Leeuwarden, Overysfel en Engeland, ten 8 uuren.
Donderdags naar Vlaanderen , Braband en Frankryk, ten 8 uuren.
Vrydags gelyk als Dingsdags; en naar Italien.
Saturdags naar Hamburg ten 3 ,en naar Leeuwarden en Overysfel, ten 8 uuren.
Aankomst der Posten te Utrecht.
Van Holland alle dagen.
Zondags van Groningen , Friesland , Overysfel, Gelderland en Duitschland.
Maandag van Aken,Luik enMaaftricht.
Dingsdagsvan Vlaanderen , Braband , Frankryk , Friesland , Groningen en Overysfel.
Donderdags van gantsch Duitschland, Gelderland en Italien.
Vrydags vanAken, Luik enMaaftricht.
Saturdags van Braband , Vlaanderen , Frankryk en Hamburg.
C 4 0R-



C 56 >
ORDE op 't vaaren der.
MARKTSCHUIT
van DORDRECHT op ROTTERDAM, en vice verfa.
*«.Z*i vaart alto°s van DORDRECHT «en dag voor de Volle of Nieuwe Maan,
rf/tf^i7' ïf111^-» JuIv en Augustus, uen eeriten dag 's morgens ten vyfuuïen' den tweeden dag ten zes uuren , oen derden dag ten zeven uuren, den vierden dag ten agt uuren, den vyfden dag ten half negen uuren, en den zesden dag ten negen uuren.
. *n Maart, April, September en Oo tooer, de twee eerfte dagen 's morgens ten zes uuren , den derden dag ten zeven uuren . den vierden dag ten agt uuren, den vyfden dag ten half negen uuren, en den zesden dag ten negen uuren, *
In November, December, January en frebruary , de'drie eerfte dagen 's morgens ten zeven uuren , de vierden dag ten agt uuren, den vyfden dag ten half negen uuren, en den zesden dag ien negen uuren.
Van



C 37)
Van ROT T E R D A M weder naar DORDRECHT, het geheele Jaar door, als volgt:
De twee eerfte reizen, 's middags ten half twee uuren. De derde ea vierde reis ten half drie uuren. De vyfde reis ten half vier uuren, S« zesde reis ten half vyf uuxen,.
Cf



( 58 3
NAASTE , GEMAKLYKSTE en BESTE ROUTE van AMERSFOORT naar HAMBURG.
VanAmfterdam totNaarden. 1 1
Naarden tot Amersfoort. s
■ Amersfoort tot Voorthuifen. 3
« Voorthuifen tot Deventer. ' 8
1 Deventer tot Almelo. 8
Almelo tot Northoren. 7
■ Northoren tot Lin^e. '
• Lïnge tot Hasfelonh. J
Hasfelonh tot Loeningen. 7
- Loeningen tot Kloppenburg. 7
" kloppenburg tot Wilshaufen. 1
• wilshaulen totDelmenhorst. 4
■ Delmenhorst tot Bremen. ?
Bremen tot Ottersberg. %
Ottersberg tot Rotenburc. 4
Rotenburg tot Dorftad. ° 2
Dorfcad tot Haarburg. | 0
86 uur.
Van Haarburg pasfeert men over de Elve naar Hamburg.
LUI-



C 59 J
LUIDEN
DER
POORTKLOK
TE AMSTERDAM..
't Verlangen. 22 Jan.'s morg. ten half 7 /s av. ten half*, 8 Febr. 's morg. ten 6 , 's av. ten 5 uur.
24 dito , 's morg. en 's avonds ten half 6. 14 Maart,'s morg. ten 5 , 's av. tenó u. 28 dito ,'s morg.alsbov.'sav.ten nalt7« 10 April ,'s morg.tenhalf 5 ,'s av.ten 7 u. 22 dito ,'smorg. als bov.'s av.tenhalf s.
7 May, 's morg. ten 4 , 's av. ten 8 uur. Van den 7 May tot den 8 Augustus,
blyven alle de Poorten open ftaant tot 's avonds ten half 10 uuren. 't Verkorten.
8 Aug.'smorg.tenhalf5,'sav.tenhalf 8.
25 dito , 's morg. ten 5 , 's av. ten 7 uur. 8 Sept. 'smorg. ten half6,'s av.ten half 7.
21 dito ,'s morg. als bov.'s av. ten 6 uur.
3 Oaob.'s morg. ten 6,'s av. tenhalfö. 21 dito ,'s morg. tenhalf 7,'s av. ten 5 u.
6Nov.'smorg.ten7,'av. tenhalf 5 uur. De Maand December blyftals vooren.
C f KLEIN-



£*>)
KLEIN-ZEGEL.
Met de vyfde Verhoginge.
|£egela 3 ft. kost ƒ o : ,
5 a <5 ft. .—. 0 . 0 . _
3 a 12 ft. — q : _ f?: r~
2 a is ft. _ ? . S :
l — a 24 ft. — ï;,?: z
f a 30 ft. —. I : \\ :
j —- a 48 ft. — J; ~
£ zzr * f gl— 3; 17; z
ï a 4 g . — s : i :: _
s ■ a 6 gl. 7 • T;
* -— a 8 li. — ,J;*| ~
I a 9 g . ■—. n . 7 _
ï a z5 g • ** s o -
ï a r* 8 • 20 : o ^
k zra 18 g • — «s 10 -
—~ « 24 gi. — 2J> g _
HUUR-



H U U R-C EDULLEN
Van Huifen, Landen, Schepen, &c. Alle de Jaaren Huur by een gerekent. Bened. desogl. opeen 3 ft. Z. ƒ o : 6:0 Van 50 gl. tot 100 6ft.Z. 0:10:0
100 200 12 ft. Z. 0:17:0
200 6oo24ft.Z. 1:12:0
•—— 600 1000 3gl-Z. 3:18:0
——1000 2000 ógl.Z. 7:14:0
2000 3000 8gl.Z. 10i 4:0
> 3000 40ooi2gl.Z. 15: 3:0
——4000 éoooiógl.Z. 20: 6:0
6000 i20ooi8gl.Z. 22:14:0
— 12000endaarbov. 24gl.Z. 29:19:0 De Huurders moeten hebben Copyen op een 6 ftuiv. Zegel, ten v/are de Huur» Cedulle was op een 3 ftuiv. Zegel, dan behoeft de Copy niet hoogerdan 3 ftuiv.
OBLIGATIE N.
Tot 100 gl. opeen 3 ft. Z. ƒ0: 6 Boven 100 gl. tot 200 6 ft. Z. 0:10 Boven 200 gl. tot 600 12 ft. Z. 0^17 Boven 600 gl. tot aooo 24ft. Z. 1:12 Boven 2000 gl. op een 48 ft. Z. 3: 4
Obligatien van Beleening, met Borgtocht,van Echte-Lieden &c.als boven.
Op een Zegel van 12 ft. kost/o:i9:o Op een Zegel van 24 ft. —-— 1:14:8 Op een Zegel van 48 ft. —- J: 6:» € r Van



( <52 3
Van de Binnenlandfche Wisfelbrievesi en geaccepteerde Asfignatien op tyd , moeten de Zegels gereguleerd worden gelyk de Obligftien.
POLISSEN van ASSURANTIE.
Minder dan 200 guldens op 3 ft. f0- 8-8 van 2oototonder5ooglP6ft o-'i^o van 5oototond. i0oogl.i2ft Van1000totond.10000gl.24ft l'r.'o vanioooogl. en daar bov. 48 ft 3
Alle Cognosfementen op Zegels van 3 ftuiv., kosten - - f0: 5:8
CONTRACTEN.
D A^lTf" va" Pr°testen, Infinuatien, Attestatien, Certificatien, Procural tien ad Negotia, Chartepartyer^ï£ demeryen , moeten zyn op een Zegel van 12 ftuiv., kost - - ƒ 0x16 - 0
Gedrukte Bodemery-Brieven 0:18-0
w;=Tainn itgezonderd Minuten van Wisfel-Protesten. Zie Ord. Art.60.
TRANSPORTEN
Van Obligatien. Aftien in de Oost- en West-Indifche Compagnien , &c Tot 1000 gl. op een 24 ft. Z. ƒ1:11
feoyen ioootot2©oo 0P48 ft. z 3: 2
bo-



C*3 )
boven 2000 tot 4000 op 3gl-Z. fZ'iï
4000 ■— "8000 — 4gl. Z. 554
8000 —12000— ögl.Z. 7:12
12000 —18000— ogl.Z.ii: 5
18000 —25000 — i2gl.Z.i5: o
1 25000 —35000—i6gl.Z.20: o
i 35000 —50000 ~ 18 gl. Z. 22 :io
sooooguld. op een 24 gl. Z. 29 :15
'Doch het Zegel van de Tranfporten der A&ien in de Oost-Indifche Compagnie, zal worden gerekend naar het oud en origineel ingelegd Capitaal.
l e e s-c e dullen,
By de Begraavenisfen en Bruiloften te gebruiken, voor die gegoed zyn tot 1000 gl. endaar bov. op 6ft. Z./o: 9
300ogl. i2ft.Z. 0:16
óooogl. 24Ü..Z. I:il
12000 gl. ■ 3 g'-Z. 3:16
25ooogl. ógl.Z. 7:11
ioocoogl. i2gl.Z.i5: o
TÏ M E N I n G E n"
Van Aanneemingen van Werken enz. ten lasten van het Gemeene-Land , de Steden , Collegien , Ambagten , Gerichten en andere Sociëteiten
Van 10 totbened. 200 gl. op 3 ft.Z./o: 5 200 gl. en daar boven <5ft.Z. o: 9 400 gl. en daar boven i2ft.Z. o:ió 1000 gl. endaar boyen 24ft.Z, 1 :n
RE-



C 04 )
REQUESTEN.
Ordinaire Requesten aan de Staaten van Holland., Gecommitteerde Raaden, Burgemeesteren en Schepenen, Oosten West-Indifche Compagnien , en alle andere Collegien, door één Suppliant geprefenteert, op een Zegel van 3 ftuiv., kost - - ƒ o : 5,
Doch daar meer zyn dan één Suppliant, niet reprefenteerende één Perfoon , op een Zegel van 6 ftuiv. ƒ0:3;.
Extraordinaire, zie de Ordonnantie , Art. 4 en 37.
De Minuten van alle Kustlngs-, Schulden Rente-Brieven , minder bedragende dan 1000.gl. op een 24ftuiv. Zegel, kost ƒ1:11. Boven de 1000 gl. oneen 4* ftuiv. Zegel, kost ƒ3 : 2. P Alle willige Condemnatien , te decerneeren op Obligatien, Contraden, Huurcedullen , Compromisfen , Uitopraken, Verbalen , Accorden en alle Aden, geenen uitgezonderd waar op die Comdemnatien verzogt en gedecerneert worden, op een Zegel van 3 gl. kost/3 :itf. Daar onder niet begrepen de Condemnatien op eenige JudicieeleTermynen..
BE-



BERICHTEN
WEGENS DEN
SCHOUWBURG.






BERICHTEN
wegensden
SCHOUWBURG.
De vyandlyke inval der Franfche Le» gerbenden op den bodem van ons Va* derland, in de maand February des afgelopen Jaars 1793 > en de daarop .gevolgde dadelyke verovering van drie Grensvestingen, de Klundert, Breda «n Geertruidenberg , deed denStaaten van Holland , zo wel als die der andere Provinciën , befluiten tot het invoeren van veertiendaagfche Bedeftonden , ingevolge van welke als toen door . de Regeering dezer Stad bevolen wierd den Schouwburg wegens bovengemelde omftandigheden tot nadere bekendmaking gefloten te houdeny waardoor het Speelfaizoen onzes Tooneels een einde nam op Dingsdag den 19 February , na de uitvoering van eugenia , Tooneelfpel, en de kuiper , Zangfpel.
In deze omilandigheid bleef de Schouwburg , tot dat het den gemelden Souverain behaagde, wegens de ontruiming der Franfchen van ons grondgebied , de veertiendaagfche m maandelykfche Bedeftonden te veranderen, by welke gelegenheid toen van
de



C «8 )
de Heeren Burgemeesterén dezer Stad gunftig verlof bekomen wierd, om den Schouwburg weder te doen openen, en op den gewoonen voet te laaten voortgang hebben > met deze uitzondering , dat dezelve geduurende de geheele week van elke bedeftond gefloten zal blyven. — Zynde ingevolge dezer Vergunning, (welke tot nog toe aan net Hollandsch Tooneel alleen vergund blyft,) hetzelve na een ftilftand van 24 weeken op den 5 Augustus deszelven Jaars wederom geopend met het uitvoeren van heraclius , Treur* fpel, door wylen den Dichter F. Ryk naar het Franfche van den Grooten Corneille gevolgd; en het gelukkig huwelyk, Blyfpel.
In de maand November des vorigen Jaars 1792 is, in den ouderdom van 66 Jaaren , overleden de Heer herManus asschenbergh , een der Dichteren van onzen Schouwburg , van wien het Tooneel de Stukken van den Graaf van Esfex, den Wispeltuurigen, Albert den eerfien , Silvaan en de Uitmuntende Minnaar bekomen heeft. Hy was het laatfte overgeblevene Medelid van het Dichterlyk Genootfchap, beftaan hebbende, behalven den Overledenen, uit de Heeren L. Pater, A. Hart/en, Lutkeman en H, Roulland, onder de Zinfpreuk Oefening befchaaft deKunfien; en heeft in die hoeda-



C 69)
ïanïgheid medegewerkt tot het ver* caalen van verfcheidene ftukken , onder dezelfde Zinfpreuk, in 't licht gebracht en ten tooneele gevoerd.
De Wed. hoefnagel., Kasteleinesfe van den Schouwburg , in 't najaar des Jaars 1792 overleden zynde; is door de gezamenlyke Heeren Gecommitteerden tot dè zaaken van den Schouwburg met deze post gebeneficeerd geworden de Huisvrouw van den Heer jean henri hageman , een der Acüftenten van de gemelde Heeren Ge-, committeerdens j welke Heer by die gelegenheid dien post heeft afgeflaan; en waarin zyn Ed. kort daar ha opgevolgd is door den Heer \v. haver* korn, reeds als Dichter bekend door vyf Vaderlandfche Treur/pelen , door hem oorfprongelyk vervaardigd , en van welke reeds vier dikwils met genoegen ten Tooneele zyn gevoerd.
Als iets tot het Tooneel betrekking hebbende , kunnen wy niet voorby gaan te melden het overlyden van Juir'. catharina fokke , Zuster van den vermaarden en geestryken Kunstgra* veerder van dien naam, en Weduwe van den eertyds zo beroemden Ac* iteur , Schilder en Kunstgraveerder jan punt j aan wiens talenten door de oude Liefhebbers van ons Tooneel nog met zo veel genoegen herdacht word. — Deze Vrouw is in haaren tyd door
het



C 7o )
het Publiek niet minder geacht geweest, wegens het aandoenlyk uitvoeren der zachte en tedere rollen, waar in zy gewoonlyk uitmuntte , zyndedoor haar ftem en gelaat als van zelf natuurlyk daar toe gefchikt. Haare rollen van Eponina , Vredegond in de n Karei den Stouten , Gabinia, Agnes. de Gastro, Porcia in de doodelyke MinnenyJ, Leonida in Aristomenes , Ada , en meer diergelyke hebben haar altoos veel eer verworven, en verdienen dat men haare talenten met lof herdenke. — Zy heeft daar en boven het Tooneel lang bediend, hebbende by't openen van den Schouwburg in den Jaarei749 , met de rol van de Vrede , in het Zinnefpel leeuwend a-al hersteld door de
Vrede , van de Heer L. Pater, gedebu,-teerd, en heeft het Tooneel aanhoudend betreden tot den ongelukkigen brand des vorigen Schouwburgs in Mey 1772 , ten welken tyde zy benevens haaren Man Castelein en Casteleinesfe daar van waren. Zedert dien tyd heeft zy eenige Jaaren met gem. haaren Man het Rotterdamsch Tooneel verüerd, tot dat zy door zwakheid en toeneemenden ouderdom tot dit beroep niet meerder gefchikt zynde , federt eenige Jaaren, door gunst der Heeren Regenten , in 't Oude Mannenhuis dezer Stad woonachtig geweest is, en in 't welke zy ook in de maand
Ju-



C 7r >
Ifony des voorleden Jaars overle~ Iden is.
Een diergelyke Afftammelinge van [onzen ouden Schouwburg, namelyk ljuff: molster , geboren van thill , Ien tot heden toe, ondanks haar hooge tTaaren, federt byna 50 Jaaren op ons ■Tooneel gefungeert hebbende, beeft Inu ook wegens dezelfde reden haar lontflag bekomen, met behoud echter Ivan een zeker jaarlyks inkomen voor haar leven. —■ Zy verdient, wil men haare talenten recht doen, dat men haar onder de beste Aftrices onzes tyds plaatfe, hebbende, in de kracht van haar tyd, in verfcheide hevige en trotfche karafters, altoos den roem der kundiglle befchouwers weggedragen.
De Weduw van den Afteur voities is ook voor het Tooneel bedankt geworden, en heeft mede de gunst bekomén van in 't Oude Mannenhuis alhier in rust haare dagen te mogen flyten.
De A&eur 's gravezande en zyne Huisvrouw hebben mede het Tooneel bedankt.
De Nieuwe Tooneelflukken , welke federt September 1792 tot de Sluiting des Schouwburgs in February 1793 vertoond zyn, waaren:
De twee Neeven, of de Franfcben te Sevilie, Blyfpel, naar het Fransch
Yan



( 72 ")
van den Heer dumaniant , door den Heer b. comman.
Het RooZefeest van Saleneia, Zang" fpel, naar het Fransch, door den Heer hendrik ogelvvight Junior.
De Q,iechte Zoon , Tooneelfpel, naar het Hoogduitsch van a. kotzebue,
. getrokken uit het 4<i<? Deel van den Algem. Sfeaatorialen Schouwburg.
STAAT



STAAT
VAN HET
AMSTERDAMSCH TOONEEL,
in den Jaare 1793.






GECOMMITTEERDEN
TOT DE Z A AKEN
VAN DEN
SCHOUWBURG.
De Wel Edele Heeren,
S7?8. ARNOLDUS VAN RYNEVELD. •I?8o. GEORGF, DE VISSCHSR. I787. Mr. DIRK BAS BACKER. 1791. PHILIP JACOB VAN DEN VELDEN.
Benevens derzelver Adftjlenten, de Heeren
ABRAHAM DE VEER , JUNIOR, en
WILLEM KAVERKORN.
© 2 LYST



C 70
L Y S T
der in leven zynde
DICHTERS,
welker Tooneeljiukken op den Scboawbitr ' vertoond worden.
De Heeren.
C. J. van der Lyn, Dr. J. Bilderdyk. J. Nomsz. B. Ruloffs. P. J. Uilenbroek. J. Fokke. G. Asfchenberg. W. Haverkorn.' P. J. Kastelein. P. F. Lynflager. J. Houtman. B. Zweerts. J. G. Doornik. W. van Ollefen, P. Pypers.



C 77)
A. Soetens. J. Menkema. J. A. Zublï.
J. H. Ogelwicht Junior.
B. Comman. J. van Walree.
TOONEELMEESTER.
De Heer J. Helders.
MACHINIST.
De Heer J. G. Schadé.
BOEKDRUKKERS van den SCHOUWBURG,
De Heeren J. Helders en A. Mars.
i KASTELEINESSE van den SCHOUWBURG.
Juffr. Hageman.
VOORLEEZER der ROLLEN.
De Heer P. Langendyk.
UITVEILDER der GESPEELDWORDENDE T O ONE ELSTUKKEN.
J. Smitter.
D 3 AC-



i 7»)
ACTEURS
TAN DE N
SCHOUWBURG.
in Ao. 1793.
De Hr. Hilverdink.
van Maerlen. Helders. Angemeer. Knolleman. Bingley. Kroefe. La Plas, van Well.
ACTEURS mede tot de ZANGSPELLEN behoorende.
De. Hr. Sardet. Cruys. Lambotte. Malfeyc.
Obela



C 79 )
Obelt. Neyts.
Kamphuizen. ACTRICES.
Juffrouwen Sardet.
Wattier. van Maerlen, Henke. Hilverdink. van Nes. Obelt.
ACTRICES mede tot de ZANGSPELLEN behoorende.
Juffrouv/en E. L. Anderegg.
H. Hilverdink. Ch. Anderegg. Freubel.
Hilverdink, de Jongfte, J. E. Schick.
Tot het BALLET behoorende.
BALLET MEESTER.
De Heer Bufida,
D 4 BAN-



DANSERS.
Eerfte Middendarfer. M.onterosfi.
Tweede Middendanfer. Grotta.
FIGURANTEN.
©e Hr. Ph. Jouardin. Accorfi. van dér Stel. Provens. van Well. Lambert. Bien.
De jonge Colombo. DANSERESSEN. Eerjie Middendarferes. Juffr. Tori.
Tweede Middendanferes. Juffr. Wolier.
FIGURANTEN.
Juffr. B. Garibctti.
L. Fabris. ^
Monterosfi.
Vogel.
Fortunata-
Het Dochtertje van de Hr. Prövens.
Tot



C »i )
Tot het ORCHEST behoorende, ORCHESTMEESTER en eerfte VIOOUST. De Hr. B. Ruloffs.
EERSTE VIOOLISTEN, De Hr. J. P. Ruloffs.
J. de Bruyn Cornz. A. Gilio.
F. A. Mayer. W. van Ollefen.
TWEEDE VIOOLISTEN. De Hr. J. van Rems.
J. van der Mast.
Ph. Francolin dit Paradie,
G. M. Ulrich. Th. Anderegg.
HOBO- EN CLARINETISTEN* De Hr. J. Scrivaneck. Georg Hörr.
FLUTRAVORISTEN, De Hr. W. van Ollefen.j G. M. Ulrich. WALD HOORNIST EN, De Hr. G. L. Feitskorn. J. H. Dammer.
'® 5 AL-



■
( 82 )
ALTVIOLISTEN. *e Hr. J. L.P. L.Freubel. J. M. Schick.
VIOLONELLISTE N. De Hr. E. C. Meyer. F. Zeilner.
FAGOTISTEN. De Hr. Jac. Deyfer.
Fr. Chnstiaans.
De laatste ook Ssrpentist.
CONTRABASSISTEN.
De Hr. J. Hoestenbergh. J. Jacobfen.
CLAVECIMBALIST. De Hr. Burghard Franke, Emeritus.
TROMPETTERS. De Hr. J. Landman.
H. Hustad, van het Tooneel. P AUKER. Ee Hr. Ulrich.
LYST



C 83 ) L Y S T
DEK
TO O N E EL S IER AA D E.N.
Het Gordyn. *774
door J. Andriefen enH.Numan. Hetzelve verfchildert en veran- 170»
dert, door C. Henning. De Legertenten , 1774
door P. Barbiers. De Kloosterkerk , 1774
door denzelven. De Kerker, 1774
door denzelven. De Ouderwetfche Kamer, 1774
door denzelven. De Moderne Kamer, 1774
door denzelven. De zelve herfchildert en veran- 1786
dert, door C. Henning. 3et Bosch, 1774
door A. van der Graen. letzelve herfchildert en veran- 1786
dert, door C. Henning. )e Romeinfche Hofzaal, 1774
door J. Andriesten en H.Numan. )e Italiaanfche Straat, 1774
door denzelven. «
De



( «2 )
ALTVIOLISTEN.
*e Hr. J. L. P. L. Freubel. J. M. Schick.
VI OLONELLISTE N.
De Hr. E. C. Meyer. F. Zeilner.
FAGOTISTEN.
De Hr. Jac. Deyfer.
Fr. Chnstiaans.
De laatste ook Ssrpentist.
CONTRABASSISTEN.
De Hr. J. Hoestenbergh. J. Jacobfen.
CLAVECIMBALIST. De Hr. Burghard Franke, Emeritus.
TROMPETTERS. De Hr. J. Landman.
H. Hustad, van hetToonee PAUK ER. »e Hr. Ulrich.
LYi



C 83 ) L Y S T
DER.
TO O NE EL SIER AA DEN-
Het Gordyn. 1774
door J. Andriefen en H. Numan, Hetzelve verfchildert en veran- 179*
dert, door C. Henning. De Legertenten, 1*774
door P. Barbiers. De Kloosterkerk , 1774
door denzelven. De Kerker, 1774
door denzelven. De Ouderwetfche Kamer, 1774
door denzelven. De Moderne Kamer, 1774
door denzelven. De zelve herfchildert en veran- 1786
dert, door C. Henning. Het Bosch, 1774
door A. van der Green. Hetzelve herfchildert en veran- 1786
dert, door C. Henning. De Romeinfche Hofzaal, 1774
door J.Andriesfen en H.Numan. De Italiaanfche Straat, 1774
door denzelven.
Da



( 84 )
®e Hollandfche Burgerbuurt, 1774 door J. G. Waldorp. /74
«et Gotthifche Paleis , 178J door denzelven.
De Armoedige Wooning, 1775 door A. van der Groen.
% Tmn ' 1774
door J. Appel. AJezelve herfchilderd en veran- 1787
dert, door Henning. -De Moderne Zaal, 1774
door J. van Dregt. •Het Winter- Bosch , 1775
door A. van der Groen.
,ROLDOEKEN.
Het dorpgezicht voor de bruiloft van Kloris en Roosje , kluchtfpel.
Een boschfchutdoek met de grot voor Zemire en Azor , zangfpel.
Een dorpgezicht en brugje uit het zangfpel, Nina.
Twee Tooneelen voor het zangfpel, Richard Leeuwenhart. Het een verbeeld een dorpgezicht en boomen , fteene poort en kasteeL Het ander het geheel kasteel en buiten muuren.
Deeze allen gefchilderd door Henning.
MEN-



MENSCHENHAAT
e n
BEROUW.
T O ONEELSPEL.
Gevolpt naar bet Hoogduitfche vonden Heer a. van kqtzebue.
D 7



De PERSOONEN van dit Tooneelfpel zyn:
de graaf Van Winterzee , Generaal in
Duitfcben Dienst, Heer Angemeer. de gravin , zyne Gemalin , Juff.van Nes. de baron vam der horst, Broeder der
Gravin, Majoor in Franfcben dienst,
Heer Kroefe. lotje , Kamenier der Gravin , JufF.
Freubel.
het zoontje der gravin, het Kind van
Juff. Henke. bitterman, Hofmeester en Huisbeftier-
der van den Graaf, Heer Sardet. pieter , zyn Zoon , Heer Obelt.
mejuffrouw muller , of eulalia,
fEebtgenoote des Onbekenden,] Juff. Wattier.
een onbekende. [meinau , geVJeZenOf-
ficier ifiFranf cben dienst,] HeerBingley. frans , zyn oude Bediende , Heer la Plas. twee kinderen van Meinau en Eulalia,
twee Kinderen van denHr.Hilverdink. een GRYSAART>van Maerlen.
IN-






TiveeieJBedrij:



lende Tooneel „






INHOUD
van het
T 0 0 N E E L S P E L
MENSC HEN HAAT
e n
BEROUW.
Is 'er immer een Auteur geweest, welke zig door het vervaardigen van ichoone en wel doorwrochte Tooneelftukken beroemd gemaakt heeft , zo is het zekerlyk de Groote kotsebue , wiens vernuft niet alleen door zyne Landgenooten, de Duitfobers , maar ook door geheel Europa .bewonderd word. De twee volgende Stukken kunnen 'er de onwraakbaarfte getuigen.van veritrekken. Zie hier een korte fchets van het eerfte menschenhaat en berouw genaamd.
Eerjie Bedryf,
Het Tooneel Verbeeld eene aangenaame Landjlreek, waar in men een zeer armoedige Hut gewaar word , welk > tusfchen eenige Boomen verf obolen is.
By het openen* van 't Gordyn ziet men Pieter, een eenvoudige Jongen, een
Vlin-



C 88 3
Vlinder agter na loopen , dien hy eindelyk, met de hoed gevangen hebbende 9 aan een fpeld op* dezelve fteekt, waar na hy zig te binnen brengt, dat Mejuffrouw muller of eulalia , hem een beurs met geld gegeeven heeft, om aan een armen grysaart, die de bovengemelde hut bewoond, ter hand te ftellen. Zo als hy in de hut gaan wil, ontmoet hem de onbekende met zyn Knecht, welken, na dat pieter vertrokken is , een korte faamenfpraak met eikanderen houden, in welke de onbekende zig laat onderrigten wie de Grysaart is welke de hut bewoond, en tevens hoort dat des Grysaarts Zoon hem ontnomen is, om Soldaat te weezen, waar op het medelyden hem ook in de hut voert, daar hy pieter gevonden hebbende, uit hem ontdekt dat Juffrouw muller hem geld voor den ouden Boer mede gegeeven had , die hem ook daarenboven zo veel van het edelmoedig en weldaadig karakter van eulalia verhaalt, dat de onbekende eenigszkis nieuwsgierig word om te weeten wie deeze Juffrouw muller is. Midlerwyl komt de grysaart op het Tooneel, terwyl de onbekende zig op eene bank neerzet en in Zimmermans Werk , over de Eenzaamheid , gaat leezen , tot dat hy den grysaart , met ontbloote hoofde den hemel ziet danken, ea hem zy-
ne



( 80 )
ne Levensgevallen aan zynen Knecht frans hoort verhaalen , die hy_ kort daar op met het boek, waar in hy gelezen heeft, wegzend, om dus gelegenheid te hebben, den grysaart in ftilte, een vollen beurs met goud ter hand te Hellen , om zyn Zoon vry te kunnen koopen, waar op hy zig fchielyk verwyderd, laatende de grysaart in de uiterfte verwondering , die vervolgens zyne dankbaarheid, voor deeze gift op eene levendige wyze aan frans verhaalt , die om zyn Heers weldaadigheid niet weinig verrukt is.
Het Tooneel hier op in een Kamer op het Slot veranderd zynde, verfchynd eulalia , die reeds drie Jaaren op dit Slot gewoond had, met een Brief in de hand, uit welken zy de aanltaande komst van den graaf en ©ravin van wintérzee , benevens den
majoor van der horst , Op het Slot
gewaar word, waar over zy, vreezende nu in haar eenzaamheid aldaar gefloerd te worden, niet al te zeer te vrede is. Terwyl zy zig hier over beklaagt komt pieter , en doet haar bericht van zyn wedervaaren by den ^Grysaart, waar door eulalia haars ondanks verneemt dat de onnoozele pieter haar naam voor denzelven niet beeft kunnen verzwygen. Om dit weder te verbeteren beveelt zy vervolgens den Jongen, dat wanneer de oude



190)
cïe Man mogt komen om haar te bedanken , hem tog vooral niet by haar hoven te laaten. Geduurende dit eeïprekkomt bitterman, door eulalia ontboden zynde, binnen, aan welken zy de komst van den graaf, zyne Gemalin en Zwager bekend maakt, het welk de Hofmeester geheel uit zyn postuur Held, èn dewyl alles ongereed is om hen te ontfangen, hem vry wat drukte veroorzaakt. Vervolgens met eulalia raadpleegende waar men deeze Gasten zal logeeren, valt bet gefprek by deeze gelegenheid op den onbekende , wiens wooning in een huisje, aan 't einde van 't pa>-k was, en alwaar bitterman de Huisiecretaris van den graaf wilde laaten huisvesten. Eulalia pryst de onbekende zeer, om dat zy niets dan goed van hem heeft hooren verhaalen, terwyl bitterman zig fterk over hem beidaagd, om dat hy, noch uit hem, noch uit zyn Knecht, geduurende de Vier maanden dat hy aldaar gewoond had , iets had kunnen krygen, waar -tloor hy te weeten konde komen , wie tochdeeze onbekende was, hoe veel moeite hy 'er ook alreeds toe aangewend had. Eulalia hem de komst van den graaf en zyn Famielje nog eens herinnerd hebbende , laat hem alleen , waar op hy zig weder beklaagt ecven zo nsin te weeten, wk deeze
Jttf-



( 9i )
Juffrouw muller, dan de onbekends is , met welke alleenfpraak ditBedr?f eindigd.
Tweede Bedryf.
De matoor van der horst , vofraf op het Slot gekomen zynde, word door bitterman en zyn Zoon pieter , die geduurende dit gantfche Tooneel zyn Vader in alles naaapt, ingeleid, en met eenigen laffe pligtplegingen en niets betekenende redeneeringen ontfangen , die hem zo fterk verveelen , dat de Hofmeester zulks merkende, hem beloofd Juffrouw muller te zenden , om hem de tyd te helpen verdryven, waar mede de majoor;, waanehde haar een of ander oud wyf te zyn , zeer weinig in zyn fchik is. eulalia vervolgens verfchenen zynde , veranderd hy egter welhaast van gevoelen, en door haar verftand en zeden meer en meer getroffen wordende, houd hy eene zeer aangenaame faamenfpraak met haar, en doet onderzoek na haare wyze van leeven in deeze eenzaamheid, op al het welk eulalia zedig doch tevens vrymoedig antwoord. Ondertusfchen word dit gefprek geftoord door de fchielykekomst van den grysaart, die zig door pieter, op den trap , niet had Willen laaten wederhouden , maa:- binnen ge-
dron*



(92 )
drongen zynde, eulalia op de hartelykfte wyze voor alle haare weldaaden bedankt, die hier op niet weinig verlegen word, om dat zulks , haar! SJmf^r' u*** bywezen van den malo ?■ Selchied. Zo dra de grysaart vertrokken 1S flaat eulalia de oogen neder en fchynt met de verwarring eener fchoone ziel, die men by net 1 %n e5ner S£ede daad ontdekt heeft, te «ryden. De majoor die tegen haar over ftaat befchouwthaar van zyn kant, van tyd tot tyd, met de uiterfte aandoening , waar m zyn hart deelneemt, juffrouw muller tragt ondertusfchen door een ander gefprek hem van zynen aandagt op haar af te wenden , doen de majoor poogt integendeel, hoewel pp eene beleefde manier, op allerhande wyzen te weeten wie zy is , op al het welke eulalia flegts fchertzende antwoord , zonder zyne nieuwsgierigheid te voldoen.
Dit onderhoud word midlerwyl wélhaast afgebroken door den graaf en de gravin met haar Zoontje, welken na dat bitterman en pieter de deuren van 't vertrek open gerukt hebben, binnen treeden , eulalia omarmt zo wel de Gravin als haar Zoontje, doch by welke laatfte omhelzing zig een diepe droefheid op haar gelaat vertoond. De majoor onderzoekt midlerwyl in ftilte by <ae gravin wie Juffrouw muller is,
doch



C 93 )
doch die hem ilegts fpottend beantwoord en zig voords met haar Kind verwyderd, 'waar op de majoor ook fchielyk naar zyne Kamer gaat. Midlerwyl ondervraagt de graaf zyn Hofmeester over den ftaat der zaaken op het Slot, waar op bitterman niet weinig roemt van de heerlyke veranderingen , die hy in het park heeft laaten maaken en hem zo fterk aan boord is om dit alles eens te gaan bezig tig en , dat de graaf zig eindelyk, met hem en pieter , derwaards begeeft.
Na dat zy eeven vertrokken zyn en eulalia, thans alleen gelaaten zynde, haare treurige omftandigheden beweend heeft, verfchynt lotje, een trotsch en laatdunkend Meisje , en beklaagt zig dat eulalia haar zulk een liegt Kamertje op*het Slot heeft doen inruimen , begeerende verder» dat Juffrouw muller haare Kamer aan de hoogmoedige Kamenier over zal geeven, 't welk de zachtzinnige eulalia flegts beantwoord met te zeggen , „ dat zulks gefchieden zoude zo dra de Gravin zulks beval." Terwyl zy hier over fpreeken komt pieter als buiten adem binnen loopen, en verteld al lchreeuwende , dat de Graaf in 't water gevallen en verzopen is. De gravjn en de majoor komen op het gefchreeuw van den Jongen mede in 't vertrek, niet weinig ontfteld zynde , en hooren met
het



C94)
het grootfte ongeduld het langdraadig verhaal van pieter , het welk hoofdzaakelyk hier op uit komt; „ dat de gr aak op de Qbineefcbe brug , [die door bitterman , om de kosten van nieuw hout te befpaaren, van een oudehoenderftal gemaakt was,] gekomen zynde en een weinig te flerk op het" vermolmd latwerk leunende , in het water was gevallen , dat zyn Vader en hy, in plaats van den Graaf te helpen , niets gedaan hadaen dan luidkeels om hulp te fchreeuwen , doch dat de onbekende, die in 't Huisje aan 't einde van 't park woonde, met een zet in 't water gefprongen, en 'er de graaf by de hairen uit§efleept had , waar op hy ten eerften en eer zyne Exeilentie hem nog bedanken konde, was weggeloopen." De komst van den graaf , die kort hier op volgt, doet de ontfteltenis van de gravin , en verdere aanweezenden, fchielyk bedaaren, ziende dat de zwaarlyvige graaf , buiten zyne natte klederen geen andere hindei gekregen had. Na dat de graaf' vervolgens aan lotje bevolen heeft, de onbekende , die hem zo gelukkig gered had , dien avond op het Slot ten eeten te noodigen, fpot hy niet weinig met bitterman , zo wel over zyn luide keel als over zyne Qb'mtefcbe brug, welke fpotterny ,na zyn vertrek , üoor nog verder voordgezet word en
met



(9* ")
met welke het tweede Bedryf een einde neemt.
Derde Bedryf.
Het Tooneel verdeeld dezelve Land* Jireek als in 't Eerfte Bedryf.
De onbekende zit op een grasbank 'te leezen , tot dat frans komt, die hem om het redden van den graaf zeer pryst, doch waar op door hem flegts zeer koelzinnig antwoord gegeeven word. Terwyl de knecht hem om zyn goedhartigheid en ongelukkigen toeïland beklaagt, komt l o tje hem , uitnaam van den graaf op 't Slot ten eeten vraagen , doch word op een ftuurfche wyze yan den onbekende afgellagen , die merkende dat zy blyft aanhouden met verzoeken , fchielyk opftaat *n vertrekt. Hier op wend het trou
rche lotje Zich tot frans, doch
piet welken zy niet veel beeter vaart üewyl deezen haar ten eerften de rug toe «JLert fnJvervolgens zo fmaadelyk bejegend dat zy kwaadaartig wegloopt Zo dra zy vertrokken is komt de o nLaLENDE weder te voorfchyn en geraakt met zyn knegt in een gefprék, waar uit zyn menfehenhaatend Fdoch
i doorftraald. De daar op yol?«nde komst van den MAjoo/en de
GRAi



C 96 )
gravin jaagt hem fchielyk weder in, zyn huis. Deezen treden hier op in gefprek met frans, en poogen uiti hem te verftaan wie toch zyn Heer is , doch de knecht, zulks even zo min als de majoor of de gravin weetende, laat hen beide in de grootste onzekerheid en verwondering.
De gravin met den majoor hier op alleen gebleeven zynde , neemt de laatste dit tydftip waar , om zyne liefde voor eulalia, door wier fchoonheid en deugd hy getroffen was , aan zyne zuster bekend te maaken , en van haar te weeten wie juffrouw muller tog eigentlyk is. De gravin verhaalt hem hier op dat zy niets meer van eulalia weet dan dat zy eene ongelukkige was , wier lyden fteeds verborgen bleef, en die zy, op haar verzoek , eerst als kamenier by zig genomen en naderhand de zorg voor de huishouding op het Slot opgedragen had, dat zy ohtelbaar veel goeds in 't verborgen deed en van elk fchepzel dat haar naderde genoegzaam aangebeden wierd. De major op dit bericht nog te meer in liefde ontftoken, fmeekt vervolgens zyne zuster, hem in zyn aanzoek by eulalia by te ftaan, het welk zy hem beloofd. Hun onderhoud word door de komst van den graaf en Juffrouw muller , die faamen gewandeld hadden, geftoord. De
eerst*



(97 )
i eerstgenoemde van de wandeling teer > vermoaid geworden zynde en naar een | pyp tabak en glas als verlangende, begeeft zig den majoor , naar een Prieel om aldaar wat uit te rusten en zie tr ververfchen , terwyl, de gravin enWLAI.ia alleen blyven. ï De gravin begint haar opgenomen taan om haaren Broeder den maioor I dienst te doen , en na dat zy Juffrouw muller zyne liefde tot haar ontdekt, en haar zyn goede ziels hoedaani»heden duidelyk befchreven heeft dn" et
eenmaal van haar te mogen weeten Wie 2y1s. De ontroerde eulalia , hier door 0p de proef gefteld zynde, v£ ?aar °P de gravin. » of zy nooit van
ÏÏÏSf.*?™"* MEINAU had hoo™ Ipreeken J, waar op deeze naauwelvka geantwoord hebbende „ dat zy we! van zulk een laag fchepzel datMiaar Man ongelukkig gemaakt kd, en meteen
Li"? AÏeV*n Hm weggeloopea was, gehoord had , of eulalia werpt zig. ils buiten zig zelve, voor haare voeten peder en verklaard dat zy zelve dit aage en ongelukkige fchepzel is. nï verwondering van de gravin over decse bekentenis , maakt welhaast plaat* voor haar mededoogen , en het waare
nende, betoond zy haarde zuiverfte )lyken van vriendschap en achting en E hoort



C 9E )
roort vervolgens van eulalia dat zy federd haaren val , niet anders van haaren Echtgenooc vernomen had , dan dat hy dè Stad verlaaten en zyne Kinderen mede genomen had, zonder zonder dat iemand wist , naar welk oord hy vertrokken was. Dit teder en aandoenelyk Tooneel word door de komst van" den graaf afgebroken , welke verlangt om weder op het Slot ?;e zyn , en vernomen hebbende dat lotje in haar verzoek by den onbekenden Vreemdeling niet geflaagdwas, den majoor verzoekt om zelf hem te haaien ' en op het Slot te brengen , waar na zy gezaamenlyk vertrekken.
Vierde Bedryf.
De majoor aan 't verzoek van zyn zwager willende voldoen , begeeft zig naar den onbekenden en fpreekt eerst met frans , die hy met veel moeite o verhaald om zyn Heer te roepen. De onbekfnde verfchynt hier op , en word wel rasch door den majoor herkend voor zyn ouden vriend en krygsjnakker, den Baron'van meinau, die hem ook kennende geworden zynde ïn de armen valt. Na deeze tedere ontmoeting vraagt de majoor aan meinau , na dat hy hem het verzoek van den graaf gemeld heeft, na zyn wedervaaren 3 het welk deeze hem
taasa-



C 99 )
taamlyk omftandig verhaalt, en waar uit de majoor verftaat „ dat zyn vriend, federd zeven jaaren , zo wel in den krygsdienst, als door't bedrog zyner vrienden,ongelukkiggewordenwas, voords dat hy een beminnelyk Meisje van vyftien jaaren gehuuwd hebbende , deeze Vrouw hem, na dat hy reeds twee kinderen by haar verwekt had , ontrouw geworden en met een jongen Vriend van hem, weggeloopen was , door alle welke kwellingen hy , meinau , -een'volkomen Menfchenhaater was geworden , zo dat hy zelfs het byzyn van zyne kinderen niet kunnende verdragen, dezflven by eene Burger Weduwe, nietSverre vandaar , bezorgd had , om opgevoed te worden". Na dat de majoor hem wegens zyne ongelukken beklaagd en over zyn menschenhaat berispt heeft, vernieuwd hy zyn verzoek om meinau dien avond op het Slot te krygen en poogt hem zelfs te gebruiken, als zyn voerfpraak by eulalia , om haar tot een Huwelyks verbindtenis met hem , de majoor , over te haalén. Meinau laat zig , na lang geaarzelt te hebben, eindelyk gezeggen , onder belofte van den volgenden morgen, weder van 't Slot te mogen vertrekken. De majoor heen gegaan zynde , 'roept de onbekende , die wy voortaan meinau zullen noemen, zynknegt, en beveelt deE 2 zei-



C ïc6.j
«■elven niet alleen paarden en Wagen » i voor den volgenden dag, op dewelken hy zig van deezen flreek verwyderen Avilde, te bezorgen , maar hem ook zyne twee Kinderen nog dien zeiven avond te haaien , over welk laatste bevel frans niet weinig verwonderd is, doordien hy nu reeds drie Jaaren by zynen Heer gewoond hebbende , hy dezelven nooit van zyne Kinderen had hooren fpreeken.
Het Tooneel thans weder eene Kamer op het Slot verbeeldende, vertoond zig lotje , in dezelve , die zig zo wel over het, haar zo verveelende , ïandleeven , als over Juffrouw muller beklaagd hebbende ,in geiprek met bitterman komt , in welk gefprek de goede eulalia niet weinig lyden moet. In 't midden van deeze redeneering verfchynt de majoor , die den naam van Juffrouw muller , by 't inkomen van de deur hebbende hooren noemen nieuwsgierig is wat men van haar gefproken heeft, en na dat hy lotje naar zyne Zuster gezonden heeft , bitterman over dit alles ondervraagt, die hem op eene kwaadaartige wyze , de zogenaamde verkwisting van lulalia verhaalt „ hoe zy naamlyk , 's graaven Wynkelder nietfpaart, om de Zieken van 't Dorp , met dé kostbaarfte Wyn te bezorgen, dat zy te grootsch is om met de Vrouw van den
Da-



C 101 )
i Dominé en de» Schout om te gaati, doch dat zy , integendeel dikwils, onder de boeren wyven zit, en eindelyk dat zy een goed oog op zyn Zoon, pieter: heeft, wiens fchranderheid hy by deeze gelegenheid zeer pryst". De majoor deeze zotte klap verveelende gaat in een boek , dat op de tafel - legt, zitten leezen en noodzaakt bitterman daar dobr te vertrekken. Zo : als hy heen is komt de gravin, die : nu door haaren Broeder op de erni ftigfte wyze , naar den ftaat van eulaiIJLIA ondervraagt word, doch niets uit I haar kunnendekrygen, betaaldhy haar : met dezelve munt, wanneer zy hem : naar den onbekenden vraagt, die de majoor haar gezegt heeft zyn ouden Vriend te zyn. Hier op verfchynen i de graaf en eulalia mede in het veri trek , welke eerstgenoemde zeer geil ftoord is , wanneer hy van den maIJoor hoort dat de onbekende , niet I langer dan eenen nacht op het Slot wil p vertoeven. Na dat zy nog eenigen tyd i over hem gefprokenhebben komt bit; terman den aankomst van meinau* i aandienen, die hier op ook onmidi delyk verfchynt, treedende met eene i ernftige buiging in de Kamer , ter[ wyl de graaf hem met open armen; |te gemoet loopt, doch zo «raeulalia | hem gewaar word , geeft zy een luif dfft ca vale ten eerilen daar op in E 3 zwym.



C 102 3
zwym. Meinau haar gezien en herkend hebbende , fnelt met fchrik en verbaazing , ten fpoedigften d« deur uit, terwyl de graaf hem vol verwondering naoogt en de gravin en de majoor zig met de ontftelde eulalia bezig houden, met welke treffende vertooning dit- Bedryf gefloten word.
Vyf de Bedryf.
Het Tooneel verbeeld een Kamer of bet Slot.
By het begin van dit Bedryf, ziet' men de graaf , by gebrek van andere bezigheden , de vliegen in het vertrek doodflaan , tot dat bitterman hem komt berigten dat de tafel reeds opgedischt, en met allerhande fmaakelyke fpyze voorzien is. De graaf hem gevraagt hebbende of Juffrouw muller nog in onmagt lag , geeft hem zulks gelegenheid om weder zyne kwaadIprekenheid , ten haaren opzigte bot te vieren , met byvoeging dat al zyne moeite om toch recht te weeten wie. zy is, tot nog toe geheel vruchteloos geweest was , zo als het hem , om-' trend de onbekende , die hy nu ook reeds vier maanden had nagefpoord , insgeiyks mislukt was. De majuor.. hier op met een verlegen en droevig jgelaaï inkomende i word door de
Graaf



C 103 ï
Graaf verzogt met hem te willen gaan eetën, doch deeze zulks geweigerd en de graaf uit hem vciitaan hebbende dat zyne Gemalin en eulalia eeven zo min lust hebben om aan tafel te gaan als hy, doet zulks de graaf zeer gemelyk vertrekken , bitterman mede neemende, om ten minften iemand te hebben, met wien hy zoude kunnen eeten. Kort daar naar verfchynt de bedroefde eulalia , door de gravin verzeld , die haar op allerhande wyzen tracht te trooften , waartoe de braave majoor , die thans zyn liefdedrift voor de Vrouw van zyn Vriend overwonnen heeft, mede zyn best doet, en haar aanbied alles in 't werk te zullen ftellen, om eulalia weder met meinau te verzoenen. Dit laatste wil eulalia egter, om de eer van haaren Gemaal, niet toeftaan , maar verzoekt den majoor alleenlyk zoveel te willen bewerken, dat zy haar Gemaal flegts nog maar eens mag zien , om hem haar ongeluk te belyden en dan voor eeuwig van hem te fcheiden, en ook om eenjg naricht van haare Kinderen te mogen hebben. De majoor vertrekt daar op ylings , en de gravin weet eulalia zo verre te brengen , dat zy bewilligt om met haar eene Wandeling naar buiten te doen.
DaadeLyk hier op veranderd het Tooneel weder in de plaats voor de E 4 Woo*



C 104 )
Weoning van meinau. De majoor, aldaar gekoman zynde ontmoet frans, met de twee Kinderen van zyn Vriend, aan welken hy bekend maakt dat Juffrouw muller , de Vrouw van zynen Heer is en hem vervolgens verzoekt met de twee Kleinen zig zo lang in de hut te verbergen, tot dat hy hem te Ttfg haalt, hetwelk de knecht ook ten eerften inwilligt. Hier op volgt een zeer treffend onderhoud tusfchen den majoor en meinau , welke laatste zeer aan de oprechtheid van 't berouw van eulalia twyffeld, hoe fchoon hem zuljcs^ ook door den majoor word afgefchilderd , en met moeite te bewegen is, om nog eenmaal zyne Echtgenocte te zien. De majoor brengt iulalia met zyne Zuster de gravin , welhaast hier op voor meinau. Eulalia nadert al heevende en met eene langzaame tred , tot haaren Gemaal, «lie met een altyd van haar afgewend gezicht, haar op eene zachte en beevende wyze vraagt wat zy van hem wil. De ontroerde eulalia belyd openhartig haaren misflag daar op, welke belydenis zy hem ook zelfs fchriftelyk ter hand field, doch welke door meinau ten eerften verfchenrd word , die haar integendeel een ander papier aanbied , zynde eene lyfrente van duizend daalders , om 's Jaarlyks te ont« gen. De Gr ootmoedige EUiALiA weige^



f I9J }
gert egter zulks aan te neemen, ho* zeer meinau 'er ook op ftaan blyft r die, van verwondering getroffen , "haar vervolgens verzoekt ien minften eeraJuweelkistjen met haar kleinoodien aan te neemen , doch waar uit eulalia flegts een enkelen Hairfpeld , haar door meinau by de geboorte van haaren Zoon gefchonkcn, neemt , om die tot een aandenken van haar Zoontje te bewaaren. Hier op poogt meinau haar vaarwel te zeggen , doch eulalia fchfe» lyk na haare Kinderen vraagende , treft zalks meinau derwyzen, dat h-y fpraakeloos , en als in ftryd met deEer en Liefde blyft, doch zig egter weder heritellende beloofd hy eulalia-. haar de Kinderen , zo dra zy gekomen zouden zyn, tot den volgenden morgen , op het Slot te zullen zenden, fntusfehen gaat de majoor, in de hut, en ver met frans en de beide Kinderen uitgekomen zynde , geeft hy het Zoont» je aan zyne Zuster, éie zig met het zelve agter eulalia plaatst, terwyl hy zelve met het Dochtertje agter meinau treed, zonder egter, noch vaa meinau noch van. zyne Gemalin bc* merkt te worden. Hier op volgt eer* alleraandoenelykst afffcheid tüsfchera hen beiden , en op het ©ogenblik al-s zy het woord vaarwel nog eens weemoe-* dig uitftamelen en van elkander wÜ.<» len affcheiden , ftoot meinau tegen;
E 5 zyfö



C «O
zyn Dochtertje en eulalia tegen haar haar Zoontje aan, waar op zy beiden de Kinderen fpraakeloos in de armen neemen , vervolgens zig van dezelven los Scheuren , elkander teder aanzien en eindelyk in elkanders armen vallen «n zig dus weder volkomen verzoenen, terwyl de goedhartige gravin en de deugdzaame majoor de Kinderen om hoog heffen , die zig aan hunne Ouderen vasthoudende , fteeds lieve Vader! lieve Moeder! roepen , onder welk gejuich het Gordyn valt, en waar mede dit fchoone en aandoenlyke Tooneelfpel een voortreftyk einde neemt.
NB. Ditfraaye Tooneeljluk , is , zo wel ah bet volgende , de onechte zoon, te Amflerdam , by de Boekhandelaars H. Gartman , W. Vermandei en J. W. Smit uitgegeeven en te bekomen.
DE



15 E
ONECHTE ZOON.
TQONEELSPEL.
Gevolgd naar bet Hoogduitfcbe van den He ere a. van KOTZEBüE,
E 6 De



©e VERTOONERS van dit Tooneelfpel zyn:
•Suron van wildenheim , HeerBïngïey. Amalta , zyne Dochter, Mejuff. H. Hilverdink.
25e heer eerman , Predikant in de Ba-
ronnie, HeerKroefe. graaf van der mülde , Heer Sardet. wilhelmina butcher, MejufF.Wattier. frederik , een Soldaat, .en ZQon van
Wilbplmina, Heer Cruys. ïïtëN boer, Heer la Plas. eene boerin , zyne Vrouw, Mejuff,
Henke.
een waard , Heer Knolleman.
een pagter , Heer Provens.
EEN boer , Heer Malfeyt.
«en jong boerenmeisje, Me&ifF. Hil-
f -verduik, de jongfie.
een jood , Heer van Maerle.
EEN jAAöes,, Heer van Well.
CHRISTIAAN , Bediend? van den Baron,
Heer Obelt» Menige Jaagen en Bediende»'*, van der
Stfl» van Well; Larabot, JNeyts.
IK-






BE ONECHTE ZO Tier dl e ~B> e dri



L TOONEEISTEL . ' Tweede Tooneel»






INHOUD
van het
TOONEELSPEL
d e
ONECHTE ZOON.
Eerfle Bedryf.
Met Toomel verbeeld den Heerenweg, naby eene Stad, hopende de gemeld en Weg voorby een klein Dorp, welks laatfle Huizen zigtbaar zyn.
Wllhelmina butciier vertoond zig op den voorgrond, zittende op een fteen , in eene gefcheurde kleeding, met een ftok en eene kleine ledige zak by haar, zynde haar gelaat zeer bleek en vervallen. Zy beklaagt zich door armoede en gebrek genoodzaakt te zyn om te moeten bedelen. Terwyi zy hier zit komen verfcheidene menleken daar voorby, die zy om eene aalmoes aanfpreekt, als een boer, een pagter , een boerenmeisje , een jaager en een jood , doch van welken het meisje en de jood flegts mededogen met haar hebben. De eerstgenoemde, geen geld hebbende , geeft wiliielmina e,gter van de Melk, die zy ter markt E 7 moet



( no )
moet brengen, op eene gulhartige wyze, een goede teug te drinken, en de jood , fchoon zelve behoeftig , geeft haar toch , met een medelydend hart, eemg geld. Zo dra de laatstgemelden vertrokken is, komt frederik:, al fluitende en met een vrolyk gelaat , te voorfchyn , en blyft op het zien van een Herberg ftil flaan , en beraad zich om eens te drinken, wilhelmina, die hy nog met gewaar geworden was , hem hier op om een aalmoes vraagende, geeft hy haar gulhartig het geld dat hy tot zyne ververfing gefchikt had. _ wilhelmina hem hier op naauwkeuriger befchouwende herkent hem wel haast en noemt hem by zynen naam. Frederik herkent haar nu ook welhaast , vliegt in haare armen , weent aan haaren boezem , doch herfteld zich weder fpoedig en eischt van den Waard , uit de naby gelegen Herberg , een flesch wyn , die hem egter fchoorvoetende door dezelven gegeeven word , om dat hy voor de betaaling bevreesd was.
Na dat wilhelmina gedronken en een weinig brood , uit haar Zoons knapzak, genuttigd heeft, verhaat frederik haar de rede van zyn komst naar het Dorp , om namenlyk ter zyner meerder bevordering in den Krygsdienst , zynen Doopceel te haaien, doordien hy , toen hy vyf Jaaren te
voo-



(III)
v-ooren , als een losfe Jongen zyn Moeders huis verlaaten hebbende, dezelven vergeeten had mede te neemen. De ongelukkige wilhelmina werd hier door genoodzaakt hem te bekennen dat hy een onechte Zoon is , en dus geen behoorlyke Doopceel kan krygen , hem tevens met zeer veel fchaamte bekennende dat zy zulks totnogtoe voor hem verborgen gehouden had. Frederik hier door ten uiterften verfchrikt en verwonderd, vraagtten eerften wie zyn Vader is , waar op wilhelmina hem de Gefchiedenis van haare Jeugd verhaald en hoe zy door den Baron van Wïldenbtim misleid , bezwangerd en federd verlaten geworden Was , welke Baron , zo zy meende , thans op een zyner Landsgoederen in Frankenland , en dus verre van zyn Slot, gelegen in de nabyheid van het Dorp daar zy zich thans bevonden , af woonde. Kort na dit verhaal het welk haar zeer vermoeid had, word zy flaauw , waar op frederik den Waard om een bed voor haar verzocht , doch het welke doordeezen op zulk eene onbermhartige wyze geweigerd werd, dat frederik, hier door ten uiterften verontwaardigd, in woede een fteen opneemt om de glazen yan de Herberg daar mede in te gooijen , doch zich egter bedenkt op Let zien van een Boerenhuis dat wat ver-,
der



C 112 3
der op den agtergrond ftaat , aan *t welke hy vervolgens klopt , en den Boer die daar op te voorfchyn komt', verzoekt zyn Moeder in huis te neemen , waar in deeze op eene goedhartige wyze bewilligt, waar op wilhelmina door haar Zoon en den Boer in huis gedraagen word.
Tweede Bedryf.
Het Tooneel verbeeld thans eene kamer in 't Boerenhui-s.
De goedhartige boer en boerin wen^n , by het openen van 't Gordyn , alles aan om wilhelmina , die op eenen houten drieftal zittende , met het hoofd krachteloos tegen de borst van haaren Zoon leunt, zo veel mogelyk te trooften_en te verkwikken. Doch byna niets in huis hebbende en zo wel als fredrik zonder geld zynde , befluit deeze laatste, [zyne Moeder een goed glas wyn verlangende om zich weder eenïgz'ins te herftellen] te zien op welke wyze hy aan eenig geld hier toe zal komen en vliegt op een wanhoopige wyze de deur uit. Terwyl hy afweezig is verneemt wilhelmina van de eenvoudige Huislieden , by welken zy zich th^ns- bevind, dat de Baron van Wildenhein, die zy verre af meende te zyn, tegenwoordig wader
op
■



( ïx3")
tkp zyn Slot is, alwaar hy, zyne Gemalin overleden zynde, mét zyne Dochter huishoud. Voorts valt het onderhoud van den boer en boerin, op de Hechte wyze waar op de Baron , in vroeger tyd', de Dochter van But* cher verlaaten had, die zy waanen dat reeds yan honger en gebrek gefturven is , weinig denkende dat deeze ongelukkige zich in haar gezelfchap bevind. Wilhelmina zig dit gefprek vry wat aantrekkende , valt van iterke aandoening in onmagt en word hier op door den boér en boerin te bedde gebragt.
Het Tooneel verandert onmiddelyk in een vertrek op het Slot. De baron van wildenheim binnen treedende , fteekt zyn tabakspyp aan en neemt, wanneer zyne Dochter amalia binnen gekomen is , met dezelve, het Morgenöntbyt. Geduurende het zelve onderzoekt de baron, op eene vriendelyke en geestige wyze of zyne Dochter ook genegenheid voor den Graaf van Mul'de, die hy hem gelogeerd is en met amalia wilde huuwen, opgevat heeft, het welkdeeze op eene zeer eenvoudige manier beantwoord, zonder hem egter haare waare denkbeelden te kennen te geeven. De voornoemde graaf van mulde , een laf en verwyfd Jonkheer en voor wien
de jsaron ooi zelve secQd?ffiïBAe achting



C 114 )
tïng heeft j komt hier op te voórfchyn zegt verfcheide zotheden en word vervolgens door den baron op een Jagtparty genodigd , om dus ten minften de tyd te kunnen doorbrengen , het geen door den .graaf aangenomen word, al waare het maar om zyn fraay Jagtgewaad aan amalia te.kunnen vertoonen. Zo dra hy en amalia de kamer uitgegaan zyn , komt de Predikant eerman door den baron ontboden zynde , binnen treeden en word door den laastgenoemden bevolen , de genegenheid. van zyne Dochter, ten opzichte van den graaf , uit te vorfchen, waar op hy vertrekt om zich tot de Jagtparty vaardig te maaken. eerman zelve op het Meisje verliefd zynde, vind zich ondertusfchen niet weinig verlegen om de begeerte van den baron op te volgen, waar mede dit Bedryf een einde.neemt.
Derde Sedryf.
Het Tooneel vertoont-eene plaats • in 't open veld. '
Frederik komt op eene droefgeestige wyze op het Tooneel, befchouwende eenige klein eftukjes geld,die hem! van deezen en grenen gegeeven zyn* doch lang' na niet toereikende waren om 'er iets tot verkwikking van zyne;'
Mot-



i 115 )
Moeder voor te koopen. Dit brengt hem tot zeer ernftige gedachten , dach in welke by geftoord word door het fchieten en ander Jagtgedruisch het het geen hy van verre hoord. Kort hier op ziet men de baron komen , die van den graaf , zeer vermoeid zynde, agter na gekropen word. Terwyl de BAROxN naar zyne honden ziet, fpreekt frëDrik den graaf om een aalmoes aan , die hem dezelve op eene verfmaadelyke wyze weigert. Hierop keert frederik zich naar den baron , die inmiddels te rug gekeerd is , en doet hem het zelve verzoek. De baron geeft hem hier op eene kleinigheid , doch ftaat zeer verwonderd wanneer fredrik hem zegt dat zulks te weinig is, en hy hem ten minften één Gulden geeven moet,- de baron geftoord dat hem een Bedelaar voorfchryfthoe veel hy moet geeven. wil hier op-vertrekken , doch fredrik valt voor hem en den graaf "eerst op zyne knië'n om hen te fmeeken tot een grooter gift, en ziende dat zy zich verwyderen , fprihgt hy, met ontbloot zydgeweer woedende op den baron aan. zeggende:,, de beurs of het leven! Deverfchrikte baron roept hier op om hulp, waar op eenige Jaagen te voorfchyn fpringen , die fredrik gevangen neemen , terwyl de verwyfde graaf on~ dertusfehen het baazenpad gekozen ' « - ■ heeft.



( ïïö )
kS?». DCi °nSe]"kkïge frederik f»e-
kei uïtri£1i8ena dCn BAR0N 'dat hY>e"" Kei uit liefde voor zyne Moeder tnt-
d?'S59¥ Stomen 7is, dewyl ^
h?ergoD f?n f^^ende karon zend nier op ten eenden een van zvne la»-
In'beStZy-n «l™"»™ nl2r S
S«r^n Sloa?.ende' VerV0l^ens weder Het Tooneel daar op in een v«rtrefc
SCe" vv°a0rrn,°emde SIot veSerd olncL' verfchynt amalia en vervolgens eerman, diehetlieve Meisje, op wJvlVaniialrenJVader' over het HuZtl}, ondSrhoHd- Amalia, onmogelyk kunnende veinzen, bekenthem, op S z„ee.r ^dere wyze , dat zy nie2S' ^ Der^,d*n hem bemind, hoe£f,Ldt Predlkant haar op .allerhande wyze het onvoegelyke van eene Vertenisumlet hem, hoe lief hy zelve haar ook had, tracht aan te teonen. Haar zeer gevoelig gefprek word door oe komst van den ouden christiaan geltoord , die op een pedante en zeer langdraadige wyze het ongeval den baron op weg overgekomen verhaalt, als ook dat de ftruikroover, zo als hV fredrik noemt, welhaast daar voorby naar den Ouden Toren , in gevangenis gebragt zal worden , het geen ook kon daar na gefthied , en door
AMA-



CH7}
• AMALIA , niet zonder aandoening , uit de vensters van 't Slot gezien word. De baron, hier op verfchynende, Word eerst d/>or zyne Dochter wegens zyne gelukkige behoudenis geluk gewenscht, en vervolgens byna van haare liefde voor eerman verwittigd, hoewel deeze zulks egter nog voor dien tyd , op eene aartige wyze weet te verhinderen. Ondertnsfchen verzoekt AMai.ia aan haaren Vader om te mogen trouwen met wien zy wil , het welk haar door hem toegeltaan word. De Baron en eerman vertrokken zynde vraagt amalia aan christiaan of hy den gevangen Jongeling al eeten gebracht heeft, en van hem gehoord hebbende dat hy hem flegts water en brood gegeeven heeft, word zy tot zulk een medelyden verwekt dat zy befluit in eigene perfoon den ongelukkigen eenige betere ververfching te bezorgen , waar na zy , de fleutei der kelder van christiaan ontfangen hebbende , vertrekt, om haar goed voorneemen in 't werk te ftellen.



Pierde Bedryf.
Het Tooneel verheelt eene foort van Gevangenis in een Ouden Toren op- het Slot van denBaron.
Frederik bepeinst zyn ongeval in deeze Gevangenis , en heft eindelyk zyne handen ten hemel om van daar hulp te fmeeken. In dit tydftip komt amalia, met een boid vol gebak en een flesch wyn , by hem en fpreekt hem zeer vriendelyk aan , by welke gelegenheid fredrik verflaat dat de Baron van IVildenheim, op wiens leeven hy kort te voren had toegelegt, haaren Vader is. Deeze ontdekking maakt frederik zo weemoedig dat hy in zulk eene hevige aandoening geraakt dat amalia van fchrik de gevangenis uitloopt. Niet lang daar na komt eerman om fredrik van wegens de Baron van Wildenheim zyne vryheid aan te kondigen. Deeze doet den Predikant verft-heide vraagen omtrend den Baron en hoort met genoegen dat de Graaf van Mulde , die hy voor des jëarons Zoon aengezien had , Hechts eene goede kennis uit de Stad is. Vervolgens fmeekt hy eerman om hem tot den baron te leiden, ten eindedezelven maar eenige oogenblikkcn alleen te mogen fpreeken , het welke
door



C ii9 )
I door den Predikant toegeflaan zynde ? 1 vertrekken zv belden naar het Slot.
Het Tooneel thans weder in eene ka» itner op het Slot veranderd zynde , f ziet men den baron zyn goede pyp ta| bak rooken , in gezelfchap van zyne | Dochter en den graaf , welke zich | zeer geërgerd toont over het fterk | dampen van d?n baron , zo dat hy ein| delyk het vertrek verlaaten moet, I om , zo als hy zegt, verfche lugt te I fcheppen. Ondertusfchen neemt amaI lia het tydflip dat zy met haaren Vader alleen is waar, om hem op eene nadruklyke doch tevens kunstelooze wyze të berichten dat zy niemand ooit anders, dan den Heer eerman haar nart op zal draagen. Deeze ronde bekentenis verwonderd de baron niet weinig , echter geeft hy geen uitfluitzel aan amalia , maar vermaant haar hechts den tyd af te wachten. Hier op komt eerman berichten dat fredrik een gefprek onder vier oogen me$ den Baron begeert ,' die daar op zyne Dochter en de Predikant doet vertrekken en frederik dus , volgens zyn begeeren , alleen afwagt. Het onderhoud tusfchen deezen en den baron geeft een zeer voortreffelyk en niet minder laandoenelyk Tooneel , dewyl fredeI Rik , na zig aan den baron als zyn Zoon bekent gqmaakt te hebben, hem diervoegen in het gemoed grypt, dat hy i*
de



( 130 )
èe weettoedigfle klagten uitberst, op welk gerucht eekman binnen komt vliegen , die door frederik verwittigd word, dat hy de earüiN voor zyn aanfpraak hebbende doen beeven , zich thans gerust, als een Struikroover en Moordenaar, aan het Gerecht gaat overleveren. Eerman , over djt alles ten uiterften verwonderd , word terfïond door den baron onderrigt dat frederik zyn Zoon is , en zend hem vervolgens ten fpoedigften naar het Dorp; om wilhelmina te fpreeken , geevende voorts bevel aan zyne Bedienden, om de gevluchte Jongeling te achterhaalen en hem op het Slot te brengen en wel te bedienen. Terwyl de baron zich verblyd eenen Zoon gevonden te hebben die zyn naam en gedacht voord kan planten , komtFREderik , gevolgd door eenfloet van Bedienden, binnen en word zo dra door den baron niet gezien of deezen vliegt naar hem toe , fluit hem hevig in zyne armen en terwyl hy, met de uiterfte vervoering van blydfchap , hem zy» Zoon l noemt, valt het Gordyn.



( !2I )
Vyf de Bedryf.
H«t Tooneel verheelt weder bet Vertrek in 't Boerenhuis.
% Wilhelmina toont zich , in het be! gin van dit Bedryf, zeer ongerust we> ; gens het lang uitbly ven van frederik , en_ verzoekt den boer om toch eens t buiten naar hem te zien , die kort daar op wederkomende de komst van eerman bericht. De Predikant ver* i fchynt welhaast en geraakt, na dat de boer en boerin vertrokken zyn , in een gefprek met wilhelmina , aan wie hy zegt met haare gefchiedenis niet geheel onbekend te zyn, doordien de baron hem reeds voorlang last gegeeven had , om haar, zo 't hem moge» lyk waare, op te fpeuren. Wilhel4» Mina neemt deeze gelegenheid waar , om hem de Goudbeurs, haar door den baron gezonden , weder te geeven, dewyl zy in de waan was , dat hy haar dit geld, als een foort van vergoeding, voor zyne mishandeling, aan haar gezonden had. Eerman weet haar echter van het tegendeel te overtuigen en haar zo verre te beweegen , dat zy haar woord geeft om hem naar het Slot te Volgen» so ais zy ook doet na van de F gul*



C 122 J
gulhartige boer en boerin affcheid 'ge* nomen, en hen de gemelde Goudbeurs gefchonken te hebben.
Ondertusfchen veranderd het Tooneel weder in een Kamer op bet Slot, alwaar de baron zich met de terugkomst van frederik zeer verheugd toont. Inmiddels onderzoekt deeze hoe het met zyne Moeder af zal looyen, en op welk eene wyze zy voordaan zal aangezien worden , als de huishoudfter of als de Maitres. van den baron , doordien deeze zynen Zoon beloofd heeft- voor zyne Moeder te tullen zorgen en haar een rykelyk onderhoud te geeven. De baron is met dit onderzoek niet weinig verlegen, te meer daar frederik hem , op eene aeer ernftige wyze, verklaard, dat zyn. tol van dat zyner Moeder onaffcheidlyk is en dat het zal moeten zyn : ■frederik van Wilderbeira en Wilhelmina van Wildenbeim , of Wilhelmina Butcher en Frederick Butcher•!'Waar op hy vertrekt om zynen Vader tyd te laaten om zich hier wel op. te beraaden. eerman hier op in de kamer koomende word door den baron over deeze tedere «aak geraadpleegd , die den baron met zo veel krachtige redenen bewyst wat zyn pligt is , dat deeze zich eiudelyk gedwongen ziet Ijem gelyfc, te g«even en daar op rond.
bor-



t Ï23 )
feorftig verklaard wilhelmina te za$» ien trouwen, om haar dus weder te vere'erlyken. Daar op doet hy zyne JDwhter en de graaf koomen , aan welken hy zulks, hoewel niet zonder fchaamte , wegens zyn voorig gedrag, bekent maakt. De beminnelyke amalia is. met zyn befluit vergenoegd » doch de laffe graaf betuigd , al fpottende , niet gekomen te zyn om een Struikroover tot zyn Zwaager en eene Bedelaarfler tot zyne Schoonmoeder *e maaken en huppelt daar op , al lachende en fluitende , weg.
Na zyn vertrek bekroont de baron de tedere liefde van zyne Dochter voor den Predikant en maakt dus de braave eerman en de zachtaartige amalia tot een gelukkig paar. Hier op gaat eerman om wilhelmina te haaien, terwyl de baron bevel geeft zyn Zoon te doen koomen. Zo dra wilhelmina binnen treed , fhelt de baron fpraakeloos in haare armen , het welk de Moeder van Frederik zo fterk aandoet dat zy in onmagt valt, doch door den baron en eerman op een ftoel gehulpen word. De baron haar vervolgens knielende om vergiffenis gevraagd en dezelve op eene teerhartige wyze van haar bekomen hebbende , vliegt frederik , onder iet uitroepen van Hal Moeder! VaF a der



( I24 )
der ï binnen, en werpt zig fchielyk voor zyne Ouderen neder , waar op zy elkander onderling omhelzen, terwyl eerman zyne oogen op eenedankbaare wyze ten hemel verheft en amalia zich ten uiterften ontroerd toont, met welk aandoenlyk geval dit uitmuntend en belangryk Tooneelfpel een allerfchoonst einde neemt,
HET



HET
ROOZENFEEST
VAN
SALENCIA, ZANGSPEL,
Gevoigd naar bet Franfehe door denHeers KENïUK OGEiWIGKT JüülOX»



De VERT O ON E R S van dït Zangfpel zyn;
cecelia, Roozenmaagd, MejufF. E. L.
Anderegg. COlyn, Mtnnaarvan Cecelia, Heer Neyts. herpyn , Vader van Cecelia, Heer Sar-
det. • *
de schout van salencia, Heer Obelt. d£_ heer. van't dorp., Heer Malfeyt.
nina, Mejuff. ^re\xhel.\MededingJlers ilucile , Mejuff. H. Hil- fnaar de roos.
verdink. J jan gaud , Motenaar van 't naburig
Dorp, Heer Cruys. fRetare , Heer van Maerlen» hubert, Heer Angemeer. arnaud , Heer Knolleman. Jnwoouers van*\ Alle de vryzynde Zan-
Salencia. \ gers en Zangeresfen , Gevolg van den Vbenevens het ganfche
Meer van >t \ ballet en eenige ande»
Dtrf. j re perfoonen.






Laatlixi J&eciri



Laatite Tooneel 






INHOUD
van het ZANGSPEL, het
ROOZENPEEST
v a n
SALE-N CIA,
Eerfte Bedryf.
Bet Tooneel verheelt een open plaats mei Verfcbeiden hoornen omzet het* buis van herpyn , ziet men op*den voorgrond , waar van de gebeeh gevel met bloemfes tonnen en guirlandes verfierd is , ook vertoont zich een ontrold wit Vaandel uit de Venster,
Cecelia zit aan haar deur met eenl? handwerk bezig zynde, en verheueS zich dat zy de Roos ontfangeS lil Hier op komt colyn die met haar over den schout fpreekt en haar meld dat deze op haar verliefd is. Se F 4 schout



C 128 3
schout verfchynt hier op , zonder door hen gezien te worden , doch vertrekt weder ten eerften, mee alle tekenen van misnoegen , echter komt hy fpoedig te rug , terwyl colyn en cecelia nog in gefprek zyn , en verzeld met nina en lucile , welken de Gelieven zeer heimelyk en flil befpieden , en zien dat zy elkander tederlyk omhelzen. Na dat colyn en cecelia vertrokken zyn, zet de schout de beide meisjes aan om al het geen zy gezien hehben, toch voor al, door het geheels Dorp te vertellen , met belofte van haar de Roos te zullen fchenken.
Cecelia eenige tyd daar na uit haar huis koomende en" de beide Meisjes aanfpreekende, word door hen op eene fluurfche wyze ontweken , het •welk haar eenigzins beducht maakt. Ondertusfchen word het avond, en men ziet de Maan opkomen. Vervolgens verfchynt de schout , die zyn liefde aan cecelia te kennen geeft , doch door haar, op eene fpotagtige wyze , afgewezen word, hetwelkhemzo verftoord maakt, dat hy een grootpapier uit zyn zak haaiende , haar be« bedreigd te zullen ftrafFen en voords verfcheide Soldaaten roept, die daar op, verzeld van verfcheiden Inwoovers van S.iïene ia , zo Mannen, Vrouwen als Kinderen> te voorfchyn koo*
men ,



t 129 )
RÏen, en ^an welken door den schout bevolen word , de verfierfelen vanhec huis van herpyn af te trekken , toteen< teken datCECELLAde Boos niet bezitten zal, welk daar op , al zuchtende en by°na magteloos, in huis gaau.
Tweede Bedryf..
Het Tooneel is als in bet voorgaande Bedryf,
By het begin van het zelve, komen golyn en cecelia by elkander, de eerstgemelde vertoont een hevige'gram? fchap en wanhoop over de flegte daad van den schout, en befluit, ondank» een hevig onweer, datmidlerwyl óntftaat, naar den overkant van het Dorp te vaaren, om den Heer van Sdlenei* te fpreeken , hoe zeer cecelia hein ook tragt te wederhotiden. Naauw* lyks is jCOLYn vertrokken , of herpyn komt uit zyn huis , zonder egter te zien hoe zeer het zelve van zyne Ver~ fierfelen beroofd is geworden. De 0«de man meld zyne Dochter, die hy. zeer liefkoost, dat zy, terflond pa h?f. Feest, aan colyn verbonden zal worden , doch daar na de weinige overblyfzelen der Bloemkransfen gewaar wordende, ziet hy zyne Dochter mes veel gramfchap aan , terwyl het onweder zig verheft en men van verre derE 5 2fe>



C i28 3
schout verfchynt hier op , zonder door hen gezien te worden , doch vertrekt weder ten eerften, mee alle tekenen van misnoegen , echter komt hy fpoedig te rug , terwyl colyn en cecelia nog in gefprek zyn , en ver zeld met nina en lucile , welken de Gelieven zeer heimelyk en flil befpie den , en zien dat zy eikander tederlyl omhelzen. Na dat colyn en ceceliü vertrokken zyn, zet de schout de bei de meisjes aan om al het geen zy ge zien hebben, toch voor al, door hef geheele Dorp te vertellen , met be lofte van haar de Roos te zullen fchen ken.
Cecelia eenige tyd daar na uit haai huis koomende en" de beide Meisje,aanfpreekende, word door hen ot eene ftuurfche wyze ontweken , he welk haar eenigzins beducht maakt Ondertusfchen word het avond, er men ziet de Maan opkomen. Vervolgens verfchynt de schout , die zyr liefde aan cecelia te kennen geeft doch door haar, op eene fpotagtige wyze , afgewezen word, het welk hem zc verftoord maakt, dat hy een grootpa pier uit zyn zak haaiende , haar be bedreigd te zullen ItrafFen en voordf verfcheide Soldaaten roept, die daai op, verzeld van verfcheiden Inivoovers van Salentia , zo Mannen , Vrou« wen als Kinderen» te voorfchyn koo*
pen 3



e 129)
uien, en ^an welken door den schout bevolen word , de verfierfelen vanhec: huis van herpyn af te trekken , toteem teken dat cecelia de Roos niet bezitten^ zal, welk daar op , al zuchtende en by°11a magteloos, in huis gaaU-
Tiveede Bedryf..
Het Tooneel is als in bet voorgaande Bedryf,
By het begin van het zelve, komen colyn en cecelia by elkander ,,de eerstgemelde vertoont een hevige gram." ffchap en wanhoop over de flegte daad van den schout, en befluit, ondank» een hevig onweer, dat midlerwyl oncftaat, naar den overkant van het Dorp te vaaren, om den Heer van S'alenci& te fpreeken , hoe zeer cecella hein ook tragt te wederhotiden. Naauwlyks is jcolyn vertrokken , of herpyn komt uit zyn huis , zonder egter te zien hoe zeer het zelve van zyne Ver~ fierfelen beroofd is geworden. De Osde man meld zyne Dochter, die hy. zeer liefkoost, dat zy, terilond pa h?*. Feest, aan colyn verbonden zal worden , doch daar na de weinige overblyfzelen der Bloemkransfen gewaar wordende, ziet hy zyne.Dochter met veel gramfchap aan , terwyl het onweder zig verheft en men van verre de.
E % Ia*



C 130 )
iRWooners van het Dorp hoórtfchreeuwen , om iemand die in nood van verdrinken fchynt te zyn , te hulp te komen, door welk gefchreeuw cecelia , denkende om colyn, ten uiterflen ontroerd , zich met haaren Vader in huis begeeft. Zy zyn naauwlyks heen of de schout , komt met een groote verbaazmg te voorfchyn , waanende dat Colyn verdronken was, welke tyding hy vervolgens ook aan den Ouden Herpyn mededeelt, het welk door cecelia ook gehoord wordende , haar zo treft dat zy welhaast bezwymt en door haaren Vader, na dat hy de schout te rug geftooten heeft, in huis gebragt word.
Hier op komt de Molenaar jangaud $n vraagt aan den schout , waar Herpyn woond , zeggende door Colyn met zeer goede tyding gezonden te zyn. Dit verhaal brengt de schout in eene by stère verlegenheid, dewylhy meende dat Colyn verdronken was , daar deeze integendeel Jan Gaud , die in het onweder met zyn Schuitje omgeilagen was , gered had. Ondertusfchen houd zich de schout , als of hy Herpyn selve was en hoordhier door verfcheiden zaaken, die hem gantsch niet aangenaam zyn, en onder anderen ook. aat de Heer van Salencia , naar het Dorp op weg is, het welk de schout niet weinig verlegen maakt. .
Der^



Derde Bedryf,
Het Tooneel verheelt thans eene aange* naame Landflreek , wordende van verre een Rivier gezien, alwaar verf (beiden Boeren aan den Oever bezig zyn , om bet, door den Storm befcba* digde , weder te berjlellen , en eenige Schuiten, door de bo-> vcngemelde Storm losgejla* gen zynde, op de Rivier te brengen, Voords zie» men aan de eene zyde van dit Tooneel eenige beuvelen.
Men ziet de schout verfcheiden Boeren , beladen met Bloemtakken en Bloemfestonnen, voorddryven , welken door hem op allerhande wyzen voordgeftuuwd worden. Na dat zy alles op haar plaats geadeld hebben s danst de schout met hen in 't rond 9 fchoon hy niet weinig befpot word 9 waar op hy en de Boeren vertrekken* Cecelia komt hier op met losfehairen » en in eene verwarde houding , uithaar buis , en gaat zeer droevig op eelt grasbank zitten , om de gewaande dood van haren colyn te betreuren * die zy vervolgens in de dood poogt te volgen, en dus op een der heuvelen , aan den oever der Rivier vlieg* » F 6 om



( 132 3
«ra zig in dezelve te Horten. Op het «elve oogenblik vertoont zich colyn, ï«ZP eene andere heuvel, op welk onVerwagt gezicht cecelia in flaauwte valt en vervolgens door haar Minnaar voor op het Tooneel gebragt word, die aan haar de blyde tyding brengt van den komst van den Heer, vleyende haar voords van de Roos wel te zullen verkrygen.
Geduurende hun gefprek komt de 'Schout, voorgegaan van nina en lucile , gekleed als mededingfiers naar ide Roos , en van een Boer, die een Wit ontrold Vaandel draagt , terwyl verfcheide Jonge Boeren Knaapen en Meisjes., met .Bloemtakken en Bloemkrans fen hem verzeilen , zo als ook de drie Hoofden , van den Raad der Gryeaarts, die reeds vooruitgegaan zyn. Cecelta zulks gewaarwordende, zegt, .op eene wanhopige wyze tegen. Colyn", dat zy de Roos verliest!, het welk door de schout beaamt word. , doch de heer. van 'tdorp, met herpyn aan de hand , fchielyk op het Tooneel komende v/ederfpreekt zulks wel haast, zeggende , dat de schout in dat opxigt bedrogen is. De laastgenoemde dringt hief op by nina en lucile ilerk aan om cecilia te befchuldigen, doch •waar toe deeze Meisjes, thans bang Voor den heer zynde, zeer huiverig ;jyyn. Incusfchen werpen colyn en zyne



( 133 )
ne Mïnnaaresfezich voorde voeten va» den heer , welke cecelia by de hand genomen hebbende , haar de zo lang begeerde Roos toewyst, Hier op begint de plechtigheid van het Feest, met Zang en Dans, geduurende welke de
heer. van salencia de fcllOOlie cecelia
-niet alleen van alle befchuldigingen vryfpreek , en den schout, in 't ongelyk fteld*, maar haar ook zelve, eigenhandig, de Roos op het hoofd zet. vVaar op dit Zangfpel met verfcheidene Beurtgezangen en Danszeneeh vrolyk einde.neemt.
F T






& e
VISSCHERS. ZANGSPEL.
Gevolgd naar bet Franseb door den Heere bartholomeus ruloffs.



De VERTOONERS van dit Zangfpel zyn; •
jacques, eenVisfcber, HeerLambotte. simone, Vrouw van Jacques , Mejuftï
Charlotte Anderegg. 5uzette, Dochter van Jacques en Si»
mme , Mejuff. E. L. Anderegg. JBernarö, gewaande Visfeher, minnaar
van Suzette, Heer Neyts. de schout , verliefd op Suzette, Heer
Obelt.
AMBROsius , Schoonbroeder van Jaeques , Heeren Cruys en Malfeyt.






be vissen:
Laaffie



©meel „






INHOUD
VAN HET
ZANGSPEL D S
VISSCHERS.
*n dit Mij e , [waar van de Muziek, door de iundigenHeer GOSSEC/j,] ver* beeld het Tooneel een Strand, In 't verfchiet worden eenige Rotzen t en wat nader by , eenige netten in Zee hangende , vertoond , terwyl van wederzyden van bet Tooneel, Boomen en Visfcbers wooningen zyn.
Jacqües komt met een Tabakspyp ïn i de mond op het Tooneel, en vèrblyd j zich , dat Bernard zyne Dochter ten ; huwelyk gevraagd heeft. Hier op veri Hcnynt Stmone die , suzette gaarne i aan den Schout, uit willende huwely. 1 ken , maar m 't geheel, met de keuze 1 van jacques niet te vrede is. Hoe
zeer deeze haar hier toe ook zoekt te
bepraaten blyft simone by haar Huk! i willende haare Dochter,, zo als zy ziet i aan geen Landlooper geeven 9 dewvl
men met weet wie Bmw4 is, ïniSÏ-
defc



M . 1 ( 138 )
dels komt suzette en verhaalt ata
haare Ouders, dat Bernard bynaveïï
Sï?ï«n Was ',indien ZV «ïve hem K ,r 0g by tyds Sered had. Voords hondigt simonb , die weinig acht op fc,verïaal 2eflagen heeft, haar? S.n vÉfr ,hGt aa"ftaa"de huwlyk met i ff aa-n ' het welke suzette vry
S,rGi2rtr0lring baart> die» wanneer baar Moeder vertrokken is, tacoues
5^StQte h™eeë™, omtochnooitzyn ftem aan den schout te geeven, zeggende verder dat zy uit Bernard zelve welhaast verftaan zal wie hy ïs , waar op tacques , die toch meer voor Bernard , dan wel voor den Schout is , haar weder eenigen hoop geeft en daar op vertrekt. Suzette blyft niet lang alleen , want de schout haar , zo als zy gaan wil, gezien hebbende, houd haar ftaande en doet haar, al hoeftende, met uitheemfche woorden , eene liefdeverklaaring. welke suzette doet lachen. Bernard, ondertusfchenvan agteren, van 't Strand gekomen zynde , met zyn hengel op fchouder, hoort heimelyk , het laatste gedeelte van dit gefprek , tot dat hy , na dat de schout gezegt had , dat hy een deugniet enfchavuitwas, tevoorfchyn komt, om de schout hier rede van te vrafigen , doch welken welhaast toornig vertrekt. De twee Gelieven dus alleen by elkan-



mder gelaaten zynde, doet SUZETTS iderzoek , na de gelegenheid waarby jrnard op het Dorp gekomen is, die larhier op voldoet, en verders door lar geraaden word.haare Moeder maar at vriemdelyk te Deuanüeien , hem srvolgeas de netten aanbeveelt en een gaat om haaren Vader te fpreeen. Terwyl Bernard by zyn Vischligzit, komen jacques en ambrosius p het Tooneel. De Eerstgenoemde erteldzynen Schoonbroeder, op eene eftige wyze, hoe hy haast Schoonader van den schout ftaat te woren, waar mede ambrosius lacht, die ervolgens bernard gewaar worden» e, hem tot groote verwondering van vcques , Lubyn noemt. en voords ont» ekt; dathy den Neef en eenigcn Erfenaam van hun beider Vriend Thomas i, het welke jacques zo verheugd, at hy bernard teneerften zyneDochïr beloofd , en hem naar suzette snd , om haar dit blyde nieuws zelve : vernaaien. _ Na dat zy v/eg is komt mone , die zig op eene hevige wyze ïgen haar Man en ambrosius over 'ernard uitlaat , fchoon deezen haar 5eken te vrede te ftellen, met haar i beduiden wie Bernard is. Midlerwyl omt ook de schout , die door jacues en ambrosius zeer duidelyk verLaard word , dat hy suzette geensins toe Vrouw verkrygen aai, waar
door



C *38 )
gels komt suzette en verhaalt aa' haare Ouders, dat Bernard byna ver dronken was , indien zy zelve hen met nog by tyds gered had. Voord kondigt Simone , die weinig acht 01 haar verhaal geflagen heett , haar. Dochter het aanftaande huwlyk me aen öchout aan , het welke suzette vn wat ontroering baart, die-, wannee naar Moeder vertrokken is, tacque; poogt te beweegen, om tochnooit zyi ftem aan den schout te geeven, zeg gende verder dat zy uit Bernard zelve welhaast verftaan zal wie hy is , waai op jacques , die toch meer voor Bernard , dan wel voor den Schout is . haar weder eenigen hoop geeft en daar op vertrekt. Suzette blyft niet lang alleen , want de schout haar , zo als zy gaan wil, gezien hebbende, houc haar ftaande en doet haar, al hoeften de, met uitheemfche woorden , eene liefdeverklaaring. welke suzette doe' lachen. Bernard, ondertusfchenvar agteren, van 't Strand gekomen zyn de , met zyn hengel op fchouder hoort heimelyk , het laatste gedeelt» Van dit gefprek , tot dat hy , na dade schout gezegt had , dat hy eei deugniet en fchavuit was , tevoorfchyi komt, om de schout hier rede van ti vraagen , doch welken welhaast toor mg vertrekt. De twee Gelieven dus alleen by el
kan



( *39l
l kander gelaaten zynde, doet SUZETTS
-onderzoek , na de gelegenheid waarby bernard op het Dorp gekomen is , die haar hier op voldoet, en verders door ïiaargeraaden word,haare Moeder maar i Wat vrie«delyk te De&andeien , hem I vervolgens de netten aanbeveelt en I heen gaat om haaren Vader te fpreeken. Terwyl Bernard by zyn Visch» : tuig zit, komen jacques en ambrosius l op het Tooneel. De Eerstgenoemde l verteldzynenSchoonbroeder, op eene :. deftige wyze, hoe hy baast SchoonI vader van den schout ftaat te wor1 den, waar mede ambrosius lacht, die 1 .vervolgens bernard gewaar worden» de, hem tot groote verwondering van I jacques , LuByn noemt. en voords ono I dekt; dathy den Neef en eenigcn Erfgenaam van hun beider Vriend Thomas
■ is, het welke jacques zo verheugd , I dat hy bernard ten eerflen zyne DochI ter beloofd , en hem naar suzette >eend, om haar dit blyde nieuws zelve ite verhaalen. Na dat zy weg is komt I SIMone , die zig op eene hevige wyze I tegen haar Man en ambrosius over a Bernard uitlaat , fchoon deezen haar i zoeken te vrede te ftellen, met haar I te beduiden wie Bernard is. Midlerwyl
■ komt ook de schout, die door jacI ques en ambrosius zeer duidelyk verklaard word, dat hy suzette geenszins toe Vroaw verkrygen zal , waar
door



( 140 )
door hy zo vergramd word, dat hy simone nu ook befchuldigd, het met haaren Man eens te zyn, en, hen vervolgens dreigt te ruineeren. Bernard en 8UZP.TTP riaar op in 'tgezelfchap koomende, wend sïmone zich tot den schout en bernard en verklaart ben fiu beiden wél te hebben leer en kennen , waar op zy , voor de oogen van den schout , nu zelve de hand vaa haare Dochter aan bernard geeft, hetwelk zo veel vreugd en genoegen aan de gelieven , als fpyt en hartzeer aan den schout verwekt , met wiens oploopenheid niet weinig gefppt word, waar mede dit kort, doch niet onaangenaam , Zangfpel een einde neemt.
SE-



EENIGE
ZANGEN
UIT DE
VOORNAAMSTE N 1 E U WE
O P E R A A S.






ARIA
Uit bet 2?angfpel HET
ROOZENFEEST
VAN
SALENCIA.
Ö Blyde dag- van myn verlangen It
Wat baart gy my eene eer! Ik zal de roos ontfangen Van onzen goeden Heer. Bitfchoone vaan, dees groene bladen^
Dees palm , die bloemen tjart, Zyn tékens die my o veriaaden
Met eer en heil, bevryd van fmart* Zy zyn hoogst dierbaar aan my» hart:
Myn oog kan zig hier naauw verzade»» Pees morgen mogt het zyn; Myn Vader en Colyn Lachten bly, Sierden my,. Met deeze waarde bloemen j Willen my Waarlyk bly De fchoone roosmaagd noemen. lAch Colynlach mynVader.'komtby my» Dat myn gelvrk ook thans bet uwe zy,
ARIjf^



( 144 ) ARIA
Uit het Zangfpel.
J) E VISSCHERS.
Bernard ftaat my geheel wel aan:
Hy komt myn dochter vraagen. Het is niet zot van hem gedaan.
Want ze is om te behaagen. 'k Denk dat hy vlytig voord zal gaan ,
Haar tot zyn Vrouw te maaken; Dat mag wel zyn > Hy heeft goê wyn, En hy *s een fnaak der fnaaken.
Bernard ftaat my enz.
Wat zal 't, des avonds, aan myn zin1» nen ,
Wanneer ik 't huis kom, vreugd doen winnen ,
Als ik mynKindren, methuntweên, Zie kusfchen, ftreelen, wel te vreên. Dit brengt myn jeugd my weêr te binnen.
Bernard ftaat my enz.
ARIA



C Us )
ARIA»
Uit het zelve Zangfpel.
't mooglyk ! kan jy niet bezinnen i Dat we ons vereeren door denSchout? En dat we elks achting zullen winnen ,
Wanneer Suzette met hem trouwt?
Elk een zal by het minst verfchil, Als hy *t proces graag winnen wil, I By ons om voorfpraak komen fmeeken* l'k Hoor, dunkt me, een ieder tot my fpreeken:
„ Och juffrouw, hoor ons aan ; laat u '
beleezen ; ,Doe by uw' zoon toch «een goed
woord.
„ 'kBen, zonder uwehulp, vol vreezen» „ Dat ik geheel niet word gehoord". Waarop ik voord dan zeggen zal: 'k Zal fpreeken over jou geval. Is 't mooglyk! kan jy enz.
G
ARIA



ARIA
Uit het Zangfpel het ROOZENFEEST van SALENCIA.
Als de nachtegaal, in 'tBosfehaadje, De Lente dooi- zyn' zang verkond', Verheugt zig 't voglen hierin 't rond, AI hupplend op het malfche blaadje , Dees doen , daar zy geen ramp ontwaaren,
't Land weergalmen , bly van zin, Vermengende m de dichte blaêren
Hunne vreugd en tedre min. Gy , fchuldeiooze herderinnen ?
Evenaart die vooglen vry. Leert op hun voorbeeld trouw bemin» n$n ,
En zingt geftaag als zy. Als zy, wees teêr van zinnen:
En zo gy ooit de jalouzy Mogt van een herder kennen leeren , Wil afgunst altoos van u weeren , Dat ze op ons land ons nietkandeeren.
En haar gekwelhier vreemdling zy.
ARIA



( 147 "> aria
Uit het Zangfpel
dk SCHULDEN.
Zo ge ooit met fehuldenzyt bezwaard, Dan met een oude vrouw gepaard,
Dit flaat uw vreugd ter neder. Maar naauwis de echtknoop toegehaald. Df al uw fchulden zyn betaald j
En dit verheugt u weder.
Zyt gy bevreesd voor-haar gedruis , Dan blyft gy 's morgens by haart' huisj
Dit flaat uw vreugd ter neder. , Maar dit 's ook al uw blyk van min , Want 's avonds haalt ge uw fchae weer in;
En dit verheugt u weder.
Gy moet fomwylen , met beleid, U fchikken naar haar grilligheid j
Dit flaat uw vreugd ter neder. Zy walgt u door haar oudheid; maar , Lizette is noch geen twintig jaar)
En dit verheugt u weder.
•G 2 ARIA



C X48 )
ARIA
Vit bet Zang/pel. het ROOZENFEEST VanSALENCIA.
Geen ftorm kan my doen beeven,
Wyl ik zyn woede tart. Ik waag met vreugd myn leeven ,
Tot weering uwer fmart. De traanen te droogen ,
Die ge uit wanhoop fchreit, is m myne oogen,
De pligt my opgeleid. De kwelling van uw' Vader, Uw leed, zyn toorn te gader,
Dit s myn gevaar alleen. Laat af my te beklaagen ,
Gy hoont my door uw reên t Niets kan my meer mishaagen,
Dan fchuideloos geween
ARIA



C 149 3 ARIA
Uit bet zelve Zangfpel.
Myn fchuitje lag vaardig
Bevracht met myn wand. Met aangenaam weder
Stak ik af van land. Straks hoor ik den donder j
De Zee word ontfteld. Door 't ftooten der baaren
Word myn hoop geveld. . Myn fchuitje ftoot ilingrend
Aan ftukken op ftrand. Myn kreet word beantwoord
Door de echo van 't land. Colyn ziet me kampen
En fpringt in den vloed, En heeft my' grootmoedig r
Al zwemmend behoed.
C g ARIA



(i5o;
aria
Uit bet Zangfpel.
de VISSCHERS.
Vergeeftch verbieden my dè jaaren -üat ik voor t hof der liefde kompareer
XJaar^ zal myn hart zig openbaaren ais ik. t request u nedrig prefenteer.
k &om echter u notificeeren , ■l'at ik daar niet ben gefommeerd, Geëxploiteerd, Geinfinueerd; treen afte kan me executeeren.
Uw oog heeft hier geufurpeerd myn teder hart, dat gy deed arresteeren ,
Waarover gy nu disponeert.
MpnJj? V°°-r ?ymen doen citeeren Men ^al u wis daar condemneeren
lot restitutie tegens my; *<n wilt gy dat niet accepteeren : nssi moet ge uw hart my ofFereeren: *aes een van tweên, het ftaat u vry
aria



(151 )
ARIA
Uit bet zelve Zang/pel.
Al 't fchynvermogen, Het geen de rykdom bied,
Schenkt, in myne oogen , Het waar genoegen niet.
De heilverwachtmg Beflaat geheel alleen
In liefde en achting , Gepaard met tederheên. Met welk een zoet verlangen IZvveeft hier 't gevogelte dooréén ! I Hoe lieflyk zyn hun zangen ! a IZv ftreelen zich, zyn wel te vreen. fZv weeten van geen goud vergaaren, I By u zo treflyk hoog gefchat: IZich onderling te faam te paaren, Is al wat hun geluk bevat. ' Al 't fchynvermogen enz.
G 4. ARIA



I
( U2 ) aria
Uit het Zangfpel
de SCHULDEN.
ö Vriendfchapsgloed! ó heil der aard*» Uw mvloed ftreele en fterk' dit harte l
Dat ieder neiging, u onwaard'. Wat zoet zy baart, 5>teeds uw vermogen vruchtloos tarte*
lk vrees de liefde en haar gezag ; Zy vangt ons listig in haar ft rikken j
wet is een aangenaame dag, Wiens ftormige avond ons doet fchrikken.
ARIA



(*f$)
ARIA
Uit bet Zangfpel
iHET ROOZENFEEST Van3ALENCa&>
f>k Ben alles kwyt; het roosje en mya'
beminden, ~ »k Ben alles kwyt: 'k ben myn4 beminden kwyt. _ Wat lyd myn Vader fmart enfpytl Wat leed doe ik hem ondervinden 1
Vergeef me , ö Vader! 'tgeeagylya» 'k Ben alles kwyt het roosje en myn beminden. „ '
*k Ben alles kwyt) .k ben myn'bemanden kwyt. Helaas! waartoe te leeven? Aan rouw ten prooy gegeeven , Wensch ik niet dan te fneeven : 't Licht ftort my afchrik m. Ik haat nu zelfs de min. _ 'k Liet my door haar verblinden*
Aan haar is 't dat ik wyt AU' wat myn ziel thans lyd. 'k Ben alles kwyt enz.
Aan deezen oever, Aan deez' ramp zaal gen over
Vond myn Colyn zyn graf. Ja, ja3 Colyn likfta ook van 'tleeven^
G 5 AR.?A



C *54 )
ARIA
Utt het Zangfpel
© E vissen ER s.
Hoe is myn gemoed te vreden» >t Vnn" Vrees bJyftmy meer by. t Voorwerp myner tederheden
'k Wenllnkt haare liefde aan my?
gen: r g£luk te °ntfan'
^AnJf ïï? aan dit^and, erlangen.
Mo rnet w/« m^n hart na™ haakt:
Is Se^enf h rmi" £? zien loonen > DooT'r S£.en ïe, Zlen kroonen , voox t geen ai 't geluk volmaakt.
DUO



C 155 ) DUO
Uit bet Zangfpel het ROOZENFEESTvan SALENCI&*
colyn-
Herken uw' trouwgebleven minnaar. Hy komt: hy droogt uw traanenvloea.
cecelia. . Zytgy'tmyn trouwgebleven minnaar! Wat ftem giet troost in myn gemoed?
samen.
Hoe word ons heil in top geheven ! Laat ons fteeds voor elkander leevea*
ce celia.
Colyn! ik daalde orauin 'tgraf. samen.
cecelia. COLJNj _«
Colyn ! ik daalde Om my ftond gy om u in 't graf. uw leyèn af f
cecelia.
ö Myn waarde!
colyn.
Myn heil op de aarde!
cecelia. , colyn*
; Ik daalde om u in Gy ftond uw lee*
't graf. ven af?
Ja, 't is myn Ja 'k bent, myn
waarde. waarde!
Myn heil op de Myn heil op de
aarde aarde!•
Leef n« voor my 'k Leef nu voor W
altyd, altyd.
G 6 m.m



C ) Uit bet JZangfpei.
£>e VISSCHERS.
TkZiï1 mYn ™*$Biezen t M^Ber^/^ men 'l Huwlyk Waar. it"/! "aa,c mY maar paslyk aan :
't Ü& haar nie^in te toornen;
t bchynt voor wmd met hem te gaan. Ach! wat fmart ■ <?n u - oor myn hart! ,40 hy listig heeft bekomen
t Jawoord, dan is 't afgedaan.
beurt-



C 157 3 BEURTZANGEN.
Uit het Zangfpel. eet ROOZENFEESTvan SALENCTA,
de heer.
Kom , zing , dat vreugd zich hooren
doet! L'l v j ,
Vermaakt u thans, o jonge lieden !
Bemint, bemint: niets is zo zoet! Hooit moet de min het land ontvlieden. Een kwaad , een goed is 't, dat men
vind: . • « •
't Is als men mint, of niet bemint.
nina.
Van 't geen mynheer daar heeft gezegd
Kan ik tot een bewys verftrekken: 'k Pruilde eertyds fteeds, 'k dacht niet oprecht.
De min deed my myn fout ontdekken. Een kwaad enz.
l u gI Ij e •
Mynheer fpreekt recht , het heeft zyn reên; Ik kan het aan my zelve ontdekken? Uit grootschheid kleedde ik my voorheen 5 . , i Thans voor hem, die myn min kan wekken.Een kwaad enz.
G 7 har-



C 158 )
iiarpyn.
Schoon in een' ftond voor my vervloog
f£ Vermaak, dat men durft ydelheeten-
Men achte toch de liefde hoog , Om 't leed dat zy ons doet vergeeten. Een kwaad enz-
cecelia. Myn hart zegtftil: verban 't verdriet; De deugd word uit de min geboren. .. colyn.
Wat.deugd geeft ons het hoopen niet Zyn mmnaresle te bekoren.
samen.
Een kwaad enz.
c H o o R\
Men zing'! men viere deezen dag, Waar men de min en 't Huwlyk zag
Vereend met hun tweên.
Als 't waare tot één , Om 't eind' te maaken aan 't geklag.
VER*



VERTE L'ZELS.
[het onbedacht voorneemen»
Een Dorpprediker had eerst naar een ftaartig Meisje , en vervolgens naar een IrykWeeuwtje omgezien, maar liep zo ■wel by de eene als by de andere een flblaauwtje. Zulks maakte hem wanhopjjpig, in zo verre dat hy befloot den uitfikomst van zyn hoop aan het blinde figeval over te geeven. Met dat voorIneemen reed hy met een Cales de ftad |ïn, en door de poort gekomen zynde , Sliet hy de paarden in een vollen galop fslangs de ftraat rennen, na dat hy by jzig zeiven een duuren eed gezworen flhad, dat hy uit dat zelve huis eene |tot zyne Huisvrouw zoude neemen, Ivoor het welke de paarden, van zelfs ' en uit eigene beweeging ftil zouden | bly ven ftaan. Na dat nu de paarden, | de eene ftraat in , de andere uitgeloo1 pen hadden, verfchrikten zy voor eene I dienstmaagd, bezig met de ftraat te I veegen, en wel zodaanig, dat zy uit I het gareel fprongen , en het Rytuig , I midden op de ftraat, voor een Her-
Iberg omwierpen. De Prediker merkte dit geval voor eenhemelfchebeftienng aan,



( IÖ9 )
aan, trad ten huize in, en vroeg naa: een vrye vrouwsperfoon, waar med< l\y eeJA h"welyk aan kon gaan. D< Waard gaf ten antwoord , dat hy zyn< {aatfte Dochter, voor weinig weeker hadde uitgehuwlykt, en dat 'er by ge. volg geene andere jonge Dochter ir nuis was , dan de fmeerige Dienstmeid , newelke met haar bezem de paarden verichrikt, en alzo dit groote onheil veroorzaakt had. De Dorpprediker liet naar terftoud roepen, en doordien hv juist niet veel moeite had, om het ja, woord van haar te verkrygen , reed hv nog dien zelfden avond , met zyne iielena, wel in zyn fchik en zeer vergenoegd zynde , naar het Dorp te rus. Maar vermits hy , na verloop van eenige dagen gewaar wierd, dat zyne Schoone, b'eter een Houthakker dan een Prediker zoude gepast hebben, zo had hy wel eene andere togt met zyn Rytuis willen doen, by aldien de vreeze voor fchande en ftraf, hem niet verpligt had, zyn huiskruis met geduld te draa* gen.
KODDIGE DIEFSTAL.
Zeker Edelman van Bologne, die wel ryk , maar tevens zeer gierig en morsfig was, kreeg eens in t hoofd om een grooten en fraaycn zilveren beker te koopen. Dewyl hy geen knecht had J



C iói )
|»ing hy zelve naar denZilverfmit toe , itoeht 'er een , en betaalde dien , verzoekende de Kashouder dat hy hem den Beker door een zyner knechts thuis geliefde te zenden. Ter zeiver tyd waren 'er juist twee Romeinfcbs gelukzoekers , of liever doornepen gaauwdieven, in de ftad gekomen , die met verfcheiden galanterlen en fnuisteryen te koop liepen , om onder dat voorwendzel gelegenheid te hebben, van den eenen of anderen zot of zottin , die van hen iets kocht, braaf op te lichten waar zy konden. Doordien nu hun oogmerk was, om in 't kruisfen over de ftraat op alles te letten , daar zy een aanflag op zouden kunnen doen, was *er byna niet eenen voorbyganger of gangeresfe, of zy namen die wel op , dus zagen zy onder anderen ook, den voornoemden zilverfmits knecht, b over ftraat gaan, die om de Winkelvwaar van zyn meester te meer aan te i pryzen , den Beker , die uitmuntend ; fraay was, bloot in de handen droeg. De gelukzoekers, waarvan de eeneL?Uo en de'andere Didrieo genaamd was, I hadden deezen beker zo dra niet geJ zien, of hadden 'er aanftonds behagen in , weshalven zy, om dien in hunne \ magt te krygen de knecht van verre | volgden, en na opgenomen te hebben I in wat huis hy denzelven bragt, hem
kern,



( 162 )
hem , onder een praatje dat ze met hem maakten, verftonden, dat de E> delman die den Beker gekocht had, met thuis was , en ook voor den middag, wegens eenige boodfchappen , die hy te vemgten had, niet thuis ftond te komen.
Lelio, die de fynfte en ftoutfte van deeze twee gasten was , kocht daarop eene heerlyke groote Lamprey , van welke duure en lekkere fpyze men in Italien veel werk maakt, nam die onder zyn mantel en bragt denzeive regelregt naar 't huis van den Edelman, aldaar komende en door des Edelmans vrouw opengedaan zynde , fprak hy haar , met veel beleefdheid en beval-• agheid dus aan. „ Mevrouw , myn„ heer uw lieffte zend u deeze Lamu prey , en verzoekt datgy die teegens » deezen middag met nog eenig ander „ eeten klaar gelieft te maaken , door„ dien hy vyf of zes Heeren meede zal „brengen, die hy te gast genoodigd „ heeft , en met een verzoekt hy u „ ook, datgy hem, door my, diebe„ ker wederom gelieft te zenden, die „ hy deezen morgen gekocht heeft en „ u zo even door des zilverfnaits „ knecht is gebragt, doordien hy zyn t) wapen daar op wilden laaten fnyden".
Mevrouw, de gemalin van den Edelman , nam daar ap de Lamprey aan ,
en



IC l«3 ) n ziende dat zy een Heer voorhad, ie wel gekleed en zeer welleevend /as, had, dewyl zy van goed verIrouwen was, en daarby het grootfte ^erfland niet bezat, geen de mmlte iTg, maar gaf, zonder eenige zwaaéifheid, den beker over, en belastte 4iaare meid, dat zy 't middagmaal klaai *oude maaken. Lelio dus dat geene in hyne kluiven gekregen hebbende wat iiy gezocht had , gmg het haazepad liezen, en begaf zig ten huize van een ïfoyner makkers in de ftad, alwaar hy ïle komst van Diederico afwagtte, die ümdertusfchen omtrend het huis van len Edelman nog wat kruiste, om op Ife neemen of 'er ook navonchmgen wegens den beker gedaan wierden , en kok mogelyk met een om te zien ot 'er nog ander Fortuin hier of daar voor lera op te doen was. _ ; Kort na dit ftukje was uitgevoerd , kwam de Edelman thuis , en ziende dat riflaar dien middag zulk een vettemaaltyd zoude weezen , als in lang niet gebeurd was , vroeg hy zyne Vrouw, wat dat beduidde en waarom zy zo veel kosten maakte ? Welke hem ten antwoord gaf: „ wel hoe! hebt gy my Ik deezen voormiddag niet laaten wee. L ten , dat 'er dit eeten gereed gemaakt ;„ moest worden , doordien gy eenige „gasten mede zoud brengen?' „Is! „ [hernam da Edelman] wel groot f L „abuis,



C 164 3
» abuis , ik weet daar niet van." „Kom, »»kom » Czei ze) gy behoeft u zo niec „ te houden, de Lamprey, die gy my „ gezonden hebt, is een klaar bewys „ dat ik geen abuis heb , want meenc „ ge dat ik anders zulke duure fpyze „zoude koopen? Neen, vriend f die „ zoude op onze tafel niet komen, in„ dien gy die niet geftuurd had , en ik „ ben zelfs al verwonderd geweest hoe „gy deeze keer zo fcheutig geweest*
w fytC 2'Ik. weet van §een Lamprey, „ [zeidede Edelman,] ik heb u die niet „ gezonden. Die zal zekerlyk door den „ eenen of anderen dommen rekel van „ een knecht zyn gebragt, die aaneen „ verkeerd huis is geweest. Doch 't » mag zyn zo 't wil, 't is eevenveelJ „ v/y hebben de Lamprey althans, en M zullen 'er deezen middag lekker van » eeten." „ Wel dat zoude wel raar „weezen, Chernam Mevrouw,) dat „ gy met zoud weeten dat gy my de „ Lamprey gezonden hebt, daar nog-' „ thans de geene die my dezelve ge„ bragt heeft, my nadruklyk uit uwea„naam den zilveren beker, dien gy "my deezen morgen had thuis ge„ ftuurd, afgeëischt heeft, om, zo als „hy my duidelyk daar by zeide, uw „ wapen daar op te laaten fnyden, gelyk ik hem dan ook, op uw be„ vel, denzelven mede gegeeven heb." m Wat; «eg je \ [riep de Edelman,
ss gantscj*



C 165 )
L gantsch ontfteld uit,] den beker me1f de gegeeven! daar fchrik ik van Ien daar op liep hy haastelyk de deur pit, en vloog , als'een wild mensch , langs de ftraat, vraagende byna aan Mie lieden die hem te gemoet kwamen , fco wel als aan de buuren , die omtrend alzyn huis woonden , „ of zy ook iemand IE gezien hadden, die een Lamprey aan li zyn huis had gebragt?" daar ieder itegter neen op antwoordde. I Ondertusfchen zag en hoorde Diede» hico, die gelyk boven gezegt is, omjtrend het huis van den Edelman liep Ikruisfen, al dit fpel aan, en hoede •verlegen gierigaart byna aan elk zyn filklagten deed over het verlies van zyinen beker , en dewyl zyn makker Leïio dit meesterftuk had bedreven , wilde hy ook eens toonen , dat hy zo wel ibekwaam was, om een mooiftukje uit Ke voeren , als deeze , dierhalven overileide hy by zig zelve, om de Lamprey, . die nu zekerlyk wel lekker klaar ge; maakt zoude zyn, wederom te krygen, ten einde nog- dien middag met ■■ zynen makker daar van te fmullen.
Om dit wel uit te voeren, ram hy de iitusfchentyd waar, dien de Edelman i gebruikte om overal, wegens zynen Ei beker, rond te loopen , en ging naar I zyn huis , vroeg naar des Edelmans li Vrouw , en zeide met een lachend en I verheugd wezen tegens haar, „ goede



C 166 )
„tyding, Mevrouw, goede tydinoi
" ?fir£ek«r 1S v^der gronden , en een „zeker Heer, dien gy wel kent,heeft „ deeze grap enkel maar uitgevoerd', „ om mynheer den Edelman eens te „ kwellen, ik kom nu van 't gezel! „ Ichap van daan, daar hy is, |n al„waar men met elkander braaf om „ ait voorvalletje lacht. En ey Me. „ vrouw, word uit aller naam , zeer „ vnende yk verzogt, dewyl uw man >,üaar zal blyven eeten, dat gy ons «* de eer aan geliefd te doen van mede » onze gast te zyn, en toch hoe eer «ftoe hever te koomen, doordien „men u met eeten wagt. Voords is " ^verzoek van 't gezeifchap , dat
* gy . fcf eeuten ' het See" gy klaar hebt , «gelieft by het onze te voegen en „ ten dien einde mede te geeven, om
f3iZZe^l middag eens lustiS vrolyk » met eikanderen te zyn."
• Mevrouw, de Gemalin van den bedrogen Edelman, was niet weinig verheugt op het hooren van zo eene aangenaam e tyding en bedankte den brenger, met veel verpligting daar voor, en deed daar op een kort verhaal in welk eene verlegenheid zy geweest was , over zulk een zwaar verlies als dat van den beker zoude geweest 2v.n , en liet daar op, aanftonds met een vrolyk hart , door de meid , de Lamprey, lekker gebraden en met zyne



C 167 )
,dus toegemaakt, tusfchen twee ieuwe tinne fchotelen, aan JDiedrico vergeven , daar by voegende dat hy e gebiedenis aan de vrienden geliefe te doen , en dat zy niet na zoude >iaten hem aanftonds te volgen , hebaende het huis wel begrepen 't geenhy laar beduid had. Diedrico deeze fpyII dus in zyn kluiven gekregen heblende, nam de fchotel onder zyn manlid , en begaf 'er zich haastig mede jaar 't huis , alwaar zyn makker Lelio, pm met ongeduld verwagtten, IKort na dat hy vertrokken was, mg de Vrouw van den Edelman, na i g nog wat opgepronkt te hebben de eur uit, om zig naar 't vermeende astmaal te begeeven en haare portie •aar mede van de Lamprey te hebben, naar zo als zy omtrend halverwegen .tas, kwam zy haaren man te gemoet, le 'er zeer bedrukt uit zag, en naar lis toeging. Hoe ! (zei ze tegens hem") wat is dat te zeggen ? hebben ze zag nu weder bedacht! of zullen ze tot onzent komen eeten " ? Scheerje de gek met my ? gaf hy haar ten antwoord" ; „ wel neen ik il [hernam zy.] Ik heb immers daar teeven , op uw begeeren, en op dat ! van 't gantfche gezelfchap , de Lamfprey gezonden op 't gastmaal daar Vik van middag genodigd ben". „Wel jnu nog fraayer [zeide de Edelman,
„ van



C 168 ■)
*, van fpyt op zyne tanden knersfen1 „ de.] Hoe kunt ge zo onnozel wee „ zen, dat gy u dus voor de tweed© l, maal iaat bedriegen ? op die wyz< „ zult ge u eeuwig laaten bedotten var „ ieder die maar lust heeft om het i te doen". Deeze woorden wierder gevolgt van een party verwytinger en fcheldwoorden, die den Edelmai aan zyne Vrouw deed , zodraahyma haar thuis was , en dit dubbel verlies yan Beker en Lamprey, viel hem zc fmertelyk dat hy 'er de hairen vai uit zyn hoofd trok. Doch dewyl d< zaak 'er toelei moest hy geduld nee men , terwyl ondertusfchen alle d< fpotvogels in de Stad, die van dit ge val hoorden , niet weinig 'er ove: lachen moesten.
HET ONTDEKT GEHEIM.
Zeker Edelman te Parys wierd O] een Zondag morgen verzocht , die: middag hy een Heer van hoogen ran te komen fpyzen , alwaar hy een zee aangenaam gezelfchap van beiderle; geflacht vond. Eer men aan de tafe ging , wierd afgefproken , na de maal tyd een wandeling te doen , waar tö de voorgemelde Edelman insgelyks vei zogt wierd doch die zulks beleefdely aftloeg , onder voorwendzel , dat h dien namiddag, volgens zyngegeeve
woorfi



C r69 )
'oord , zekeren vriend moest bezoércn, met wien hy zaaken van groote Ongelegenheid te verrigten had, doch || waarheid was , dat hy by eene ga\mte juffer , eene afgefprokene vïfite v.Amour af wilde leggen. Wanneer de )ames van 't gezelfchap egter eeven !2rk daarom bleven aanhouden, beJ ofde hy eindelyk mede van de party \ zullen zyn en zynen lyfknegt, naar pi voornoemden vriend te zullen mden , om te verneemen welk uur Y denzelven tegen den avond thuis i)ude vinden. Hy riep dan zyn gehouwen lyfknegt Joris , die zo dom Ei bot was als 'er een kan gevonden lorden, trad een weinig met hem ter l/de, en luisterde hem de boodfchap L , met bevel ? dat hy, by zyne tetgkomst en het brengen van beiheid , zig toch zorgvuldig zouden srbben te wachten om van geene Juf•r., maar wel van een Heer te fpree;n. Joris ging heen en dit Gezelhap vervolgens aanzitten. Wanneer en in 't midden der maaltyd was , vam Joris va.n zyne boodfchap weder rug, waar op zyn meester hem met ider ftem vroeg : welkom, hoeftaan f zaaken ? Myn heer, zei Tom, ik •m van dien Edelman aan wien oy y gezonden hebt. Tegens wat uur 1 hy thuis zyn? was de verdere 'aag, en het antwoord; Hy zal den H gant*



gantfchen namiddag en avond- thuii blyven om u te verv/agten. En wai deed hy ? vroeg eindelyk de Edelman waar op de onnozele Joris antwoord
A-?Hv ftond vo°f den Spiegel w lchikte zyn muts in de plooi , deec », zyn fac aan ,. iloeg de fluier om, nan s, zyn gebedeboek en waaijer , en fpoe „ de zjg met my terdeureuit, omnos „m den laatften dienst te komen". Hei gantfche Gezelfchap geraakte daar or zodaanig aan het lachen, zo wei ovei de onnozelheid van^oró, als over hei gewigig bezoek van zyn meester, dat er ae Eetzaal van daverde, en het middagmaal naauwelyks na behooren genuttigd kónde worden.
DE GETEMDE VROUW.
Zekere fchoone. , doch zeer hoogmoedige Dame, was met eenen Edel. maT , die meer goed dan moed bezat i cji zeer wclleevendentoegeevend was, eenige jaaren lang getrouwd geweestj en had zig over hem zodaanig een gezag aangemaatigd , dat hy byna van haar niet anders dan een dienstbode geaq iaën wiprd. Zy had hem eenekamerinüe bovenile verdiepingvan'thuii aargewezen. Zy kondenietlyden , dat h zyne en haare kinderen iets beval i «•elfi, uurfdè hy met hen niet eens vry, %i".eeken , 0 daar is tusfchen u en heul
[„ fvr--k



■ [fprak zy] geene vergelyking, maa^ I tigt u niet te veel aan". Overal liet |v haar Stamwapen ter regter zydezo. ïrhilderen als ophangen , om kort te pan , men wist niet of men zig meer |ver de buitenfpoorige hovaardy van ne vrouw, dan over het onverwinfk geduld van den man behoorde te ïjÊrwonderen. Dan misichien had zy ipt wel zo erg met hem gemaakt en iet zo verre gedreven , dat de goede iian niet lang daarna van hartzeer en lerdriet bedlegerig wierd, uitteerde li na weinige maanden , den weg van pen vleesch ging.
f Naauwlyks_ was haar rouw' en weduwjaar geëindigd ,. of zy begaf zig pdermaal in den Echt, en wel met ten Colonel of Overften. Deeze , wien tót heerschzugtig gedrag van zyne luis vrouw gantsch niet3anftond, nam |;t befluit haaren hoogmoed te beteir-, lïlen. Hy nam dierhalven , den eernn dag na de Bruiloft, gelegenheid jkar al een begin van te maaken , en ftide tot haar. „ Hartje lief! ik zal' pden een keer naar myn Landgoed ben , maak u gereed, om met my derwaards te ryden". Zo min als Lar zulks gelegen fcheen te komen, wet des te meer ernst hield hy aan en iide op een koelen toon: „ lk wil voljpftrekt derwaards, en gy moet mede igaan. Tegenfpraak kan ik niet veeHa ©Ien,



f 172 )
„ len , indien gy niet mede wilt, Me. a vrouw , dan zult gy myn misnoe„ gen , of om rond uit te fpreeken, „ myne gramfchap en myne verwoed „ heid beproeven".
Hy Klapte dan te paard, en gelaste zyn vrouw een ander te beklimmen . doch zy by haare weigering blyvende volharden , beval zyne knechts haar op te vatten , en met geweld achter op zyn paard te plaatfen. „ Ik „ bid u , Mevrouw , f fprak hy , eeven koelzinnig, wanneer hy voordreed,] „ dwingt my niet met u tot het uiter„ fte over te gaan". Naauwelyks had hy deeze woorden gefproken ) of zyn fraaije jachthond , en van welke fry zeer veel hield , fprong tegen zyn paard op, en betuigde met ipringer en blaffen zyne vreugde. Scheer u van hier, zeide de Officier tegens het beest, en wanneer het niet terflond gehoorzaamen wilde , trok hy een piftool enfchoot het op de plaats dood. Door dit geval wierd de eigenzinnigheid van Mevrouw eenigszins gebroken. Zy overdagt deze zaak en begon te vreezen, dat het haar kwalyh mogt bekomen , indien zy haaren man nog verder tegenflreefdé, weshalven zy zig van hem liet voeren en geen enkel woord fprak.
Wanneer hy omtrend nog tweehoni derd fchreeden van zyn Kalieel was,
iteég



C Ï73 )
peg hy van 't paard, hieJp zyne Geftnahnne mede afftappen , en , onder (roorwendzel dat het dier verfcheideme maaien geftruikeld had , fchoot hy petzelve, eeven eens als hy de hond fóedaan had , door de kop. Mevrouw Ivierd nu , door deeze beide voorbeelden eener uitfteekende wreedheid , «antfchelyk gedwee, De Colonel, om j;ig van het voordeel zyner overwinning te verzekeren, en te verhoeden flat zyne huisvrouw, niet weder tot faare voonge luimenmogt overhellen, ielastte haar den zadel van 't do ode |»aard te lig ten en te draagen. Zy gehoorzaamde ten eerften, en in de benauwdheid , waar in zy zig bevond . Aoordien zy op haaren man , met wien jy alleen was, een kwaad vermoeden |ad, vroeg zy zeer ootmoedig: „zal Mk gezwind of langzaam gaan" i £ma°P de Officia haar met een barfcne Item beval op een draf te loopen. |i.n op zodaanig eene wyze , kwamen |y emdelyk , hoewel Mevrouw zeer termoeid was , op het flot aan. IKa het avondeeten , geduurende het
elke geen woord door haar beiden Uproken was , gingen zy naar hunne kapkamer. De Colonel dezelve toepoten hebbende beval toen aan zy-
ï huisvrouw, dat zy hem de laarzén 31 zoude trekken, aan welke last zy ptond gehoorzaamde , zonder haare H 3 «ogen



T 174 O
Dogen Ojp te durven flaan , of eenige andere beweeging te maaken , welke hy haar niet aanbevolen had. Zo dra zulks verrigt was , zeide hy , met een vriendelyke flem : „ zet u neder myn fchat" ! En zo dra zy gezeten was * trok hy haar ook de fchoenen en kousfen uit , onder het uiten der navolgende woorden: „Het is my zeer lief, „ myn Engel dat ik u de verzekering
kan geeven van u voordaan alle de
beleefdheid te zullen betoonen, wel„ ke ik van u te wachten heb. Ik zoek „ in geenen deelen over u te heer„ fchen , doch ik wil ook van u niet c overheerscht worden. Ik zal geenen „ hoogmoed , noch eigenzinnigheid „ van u verdraagen , maar tevens ook „ niets het minfte , het welk daar na „ zweemt , tegens u laaten blyken. „Zyt gy vernuftig; ik ben het ook, „ Zyt gy onvernuftig dan fpeel ik den ,, raazende Roeland. Dus zal ik my-
ne infchiklykheid naar de uwe bei_, paaien, en gy zelve zult my tot een „ Model verftrekken, naar net welke „ ik myne goede bejegeningen zalheb„ ben te regelen".
Naauwlyks had hy deeze woorden gefproken , of hy fpeelde by haar , na de geindigde rol van eene brutaale dwingland, die van een befchaafd en verliefd Echtgenoot. Mevrouw , die gantsch niet onverftandig was , be.
green



greep hier uit duidelyk en klaar, dat zy met haaren nieuwen man, zeergejlukkig en vergenoegd konde zyn, ïn;dien zy flegts de regelen van het ven,nuft wilde opvolgen. Zy ging 'er ook !toe over , en wierd daardoor , in 't .Vervolg by allen die haar kende , zo hoog gefchat en geprezen , als zy te vooren , verfmaad en befpot was geworden.
DE JONGE WEDUWE.
Voor deezen toen de Vrouwen niemand dan haare Mannen beminden , waren zy bedroeft wanneer zy diekwa* men te verliezen , maar in deezen tyd nu 'er zo veel toevoer is en middelen van herftelling zyn , nu is het de pleg* tigheid van 't Huwelyk juist niet, waar door men de meeste vriendfchap van eene Vrouw kan gewinnen. Zekere Juffer van den voorgemeldenaart, had haaren Man verlooren. Daags na deszelfs begravenis kwam haar Biegtvader haar bezoeken , en vond haar bezig met een jong en welgemaakt Heer op de kaart te fpeelen , waarover hy zig niet weinig verwonderde, Hy wist niet of hy een Compliment van Rouwbeklag zoude doen , dan of hy haar moest beftraffen , over 't ongeregeld levensgedrag dat hy haar zag leggen. Hy had hier over by zig zeiTe allerhande bedenkingen, doch zyn H 4 iever



( 176 }
iever woog echter zwaarer dan sdUt zyne aanmerkingen, zo dat hy eindelyk in deeze woorden uitborst) „ Hoe , « Mevrouw! gy komt uw Man te verbliezen, en gy hebt *er zo weinig hart" fee£,van datgyu reeds met onfeoor„ loofde vermaaken bezig houd f waar „is dan deeze droefheid die gy ten » minften moest laaten blyken" « IVaarlyk myn goede Pater ] antwoordde ue Juffer, zo gy een balf uurtje eerder tner gekomen waart , dan zoud gvmvgeheel van traanen befproeit gevonden hebben, maar wat de droefheid aangaat, daar gy my zo na vraagt, daar heb ik met aeezen Heer om gefpeelt, en ik heb
verhren. "etJpei *» droef^*
DE BEDROGEN STERREKUNDIGEN.
De Heer van die zeer weinig
met de Sterrekundigen of haare ftelJingen op had, kreeg eens yoor eenigen tyd in de gedachten de nafpeuring der fterrenbefchouwensteverbyfterent door middel van een in de lugt zweevend Lantaerentje , Jt geen door de zelfde werking als een papiere vlieger , daar de kinderen mede fpeelen , in de noogte gehouden wierd. Gemelde ■Heer Helde zulks geduurenden vyf of zes nachten in het werk. De fterrentefchouwers , wierden door dit, voor j
hen



C m)
sEen vreemd verfchynzel niet weinig' [gaande gemaakt, de een giste 'er dit, [den ander Weder wat anders van , en ft geen hen wei het meest■ verbyfter— ;de, was dat deeze zogenaamde fier , i&een regelmaatige loop had, gelykals :de andere fterren , want nu was- ze :eens onbeweeglyk , of ten rninften zy 'geleek zo , dan was zy in deeze plaats. :-en d»n wederom in eene andere , waar :dat ze, of zacht offnelnaar toewierd ! gedreven , volgens de kracht der wind :die haar in beweeging ftelde. Na.dat :de Sterrekundigen 'er lang over ge-idacht en gefproken hadden moesten zy het eindelyk opgeeven , het welk: iemand niet onaartig deed zeggen : ! Wit zekerheid kuunen ons deeze Heeren toch vertellen, daar men vast op gaan mag , wegens de l ha amen der blinken» de en lichtgeevende Sterren, daarzyniet eens weeten wat ze van een kaars in een lantaarn zMen maak en ?
GEESTIG ANTWOORD
.VAN EEN
P A R O C It I E P R I E S T E R;
In de Roomfche landen zyn de-Pa-rochiepriesters zo gewoon ter begrave-•nisfe te gaan , dat zy. altyd juist, geen lachtflaan om zo zedig te zien, als de. naastbeflaanden van de overledenen:, ook. ontmoeten zy,aj. heel ligt een H 5 v .o or—



( i?8 )
voorwerp dat hen doet lachen, waar door zy dan zig ook zelden bedwingen. Zekere Godvrugtige oude vryster was over deeze zaak zo geërgert, dat zy beiloot by haarTestament'zorg te draagen, dat de priesters die haar lyldlatie zouden verzeilen , tot die buitenfpoongheid niet kwamen te vervallen. Weinig tyd daarna kwam zy te overlyden , en men bevond in haar uiterfte wil gemeld , dat zy aan de priesters , die met haar ter begraving zouden gaan , een zeer aanmerkelyke fomma gelds had gemaakt, onder beding dat zeniet zouden mogen lachen. Wanneer men haar Lyk ter aarde zoude brengen , deed men 'er de priesters kennis vani geeven , welken ook beloofde en voor~ neemens waren , om de begeerte den Overledene, ftiptelyk na te komen. Doch wat gebeurt 'er? zo dra den een den ander aanzag en de moeite die; zy deeden van zig tegen wil en dank ftemmig te houden, konden zyzigniet onthouden van wel te moeten lachen. De vrienden lieten , om vry te zyn van deeze penningen te betaalen, eene verklaring hier van beleggen, doch een der parochiepriesteren die meer wist dan zyne getyden te leezen; zeide aan den Broeder der overledene: Myn Heer ! wanneer Mejuffrouw uwe Zuster deeze voorwaarde in baar Testament deedjlellen, bad zy juist geenander voornee-



C 179 )
meemen , dan om ons bet la tb en, zonder \\dringende noadzakelykheid of reden te heb* «ben , te beletten: maar tn waarheid , gy Vtelve toonde zo weinig droef beid over baar hvet lyden , dat bet ons or.mogelyk was, lom ons van lachen te kunnen ontbonden.
I j AARTIG ZEGGEN VAN EENE
JONGE JUFFER.
II Zekere Mevrouw, die den naam had ■van .zeer gedienftig voor haare vrinden en vriendinnen te zyn, was eens,
jjverzeld van eene. zeer Jonge Juffer, Ren huize van zekeren kunstfchilder , «alwaar zy verfcheiden zeer fchoone ::fchilderyen befchouwden , dewelke» in kostelyke lysten geplaatst waren , 1 waar door de konstftukken nog fraai» Kjer, dan zonder de lvsten feheenen te ibehaagen. Gemelde verpligtende Da: me, tot de jonge fchoonheid, die haar jverzelde , het gefprek keerende, liet jzig dus hooren: „Ik verwonder my |U nitt dat de lysten deKoppelaaresfen der fchilderycn genaamd worden , i,„ zie eens wat glans dat ze dezelven s „ komen by te zetten". Een Jonge JufI die deeze woorden gehoord had , zeide op eene eenvoudige wyze, na dat de beide Dames vertrokken waaren ï yDeeZe Mevrouw geleek niet kwalyk , om moor de lyst der anderen te kunnen door\gaan,
H ö VAAR-



TAARDIG ANTWOORD.
Zekere Moeder, die juist niet al te deugdzaam van leevensgedrag was , beilrafte haare Dochter eens om dat zy een minnaar had en dreigde haar in t Klooster te fteeken , waar op deeze zeer vaardig ten antwoord gaf: Ik zal Un*S jw 8 gehoorzaamen , myne lieve Moeder, mids gy uwe kamerdienaar daar aok iaat injluiten om my te bedienen.
GASCChNADE.
"Na dat de Franftbe Koning Lodevryk ce Veertiende het bevel had laatên uitgaan , waar door de Duellen of Tweegevegten verboden v/ierden , fprak men in veel Gezelfchappen als of 'er nog een Plakkaat uit zoude komen het welk den Adel aan zoude gaan, Zeker Gasconjer zulks hooren» ce voer hier dus op uit. Wat Duivel •kan de Koning meer tegen ons uitvoeren, na dat by ons verboden beeft te mogen Duèlleeren,



F ABELE N.
BE TWEE VINKEN.
Het vernoegen , in een kommerly-
ken ftaat, Komt, boven alle ding , ons wel het
meest te baat.
# # #
Een Vink onlangs in 't net gevangen, En in een Kooitje, naast .een andren Vink gehangen; Die in een voorge Vinkenbaan, Dat zelfde lot had ondergaan , Sprak, daarhy zynen maat zag huppelen en fpringen, Mn helder, uit de borft, een veldlied hoorde zingen: „ Hoe kunt gy vrolyk zyn en bly „ In deeze droeve flaverny ! „ Wy misfen 't liefllyk groen der aange-
naame flreeken, „ 't Bekoorlyk geruisch der Kristalynea beeken,
H 7 « De



C 182 )
„De vrye iucht van 't open veld. ?, H.t koele lommer van de dichtgetakte boomen, „ Is ons in deeze Kooi benomen , M En gy , gy zingt, als waart ge in voor
gen flaat herrteld! Ja, zegt de Vink, ik zing, wat toch kan my dit hindren ? Daar gy door uw geween en eindeloos geklag, Uw'jammerftaat niet eenen dag, Ja zelfs geen uurtje kunt vermindren.
# # #
Ach ! dacht de mensch ook dus, di<en vaak de moed begeeft, Wanneer hy in verdrukking leeft , En mogt hy uit dit voorbeeld leeren, In tegenfpoed , gelyk dit Vinkje te verkeeren? Zyn ftaat zou zeker beter zyn Wyl meest ons ongeluk alleen beftaat in fchyn.
DE VROUW VAN SNEEUW.
Frans en Lubyn, twee vlugge fnaaken,
Bekroop de lust, om in den tuin Van Vader, niet uit blaauw arduin, Maar witte fneeuw een Vrouw te maaken.
't Lukt



( 183 }
't Lukt wel, de Vrouw was waarlyk fchoon ,
Ja zelfs zo zeer dat de oudfteZoon. Verlieft op de overblanke leden. Hy kust haar voor de koude v/ang. „ ~'t Zy zo, (zegtgy) doch ikyerlang „ Des Jongelmgs plaats nooit te be-
kleeden". Ik ook niet.Maar,hoe ginghetvoord? De Jongeling wierd zo bekoord , Door boezem, handen,mond en ooren, Dat hy Jupyn verzocht , dat deeze fchoone Vrouw Hem toefchikt werd door de trouw, En in de daad Jupyn wierd door deez' beê bewogen. Hy trouwt met deezen lieven fchat „ Hoe koud (zegt gy) heeft dan die Man 't wel 's nagts gehad"? Nu trefthy 'tdoel van zyn verlangen. Hy gaat naar bed, doch de eerfte nacht Word flaaploos van hem doorgebragt Zo zeer gevoelt hy zig door felle kouprangen.
De tweede nacht ryst uit het oost, Terwyl de Zon aireede in westerlanden bloost: Hy zal nu beter »zig befchermen, En, met zyne uitverkoorne Vrouw Zig dekken voor de felie kouw, Dus laat hy't bed zorgvuldig warmen. Hy ftopt de dekens om zyn Vrouwtje digtjes toe ; En wil nu ook... maar... holla... hoe!
Het



(184 y
Het water loopt alreê door de onderlaagen heenen. Hy voelt in 't bed, 't was alles nat , Daar zyne Vrouw gelegen had, Want ziet! zyn wederheft was gantsch en al verdweenen.
* #■ #■
Kon elk zo ligt zig van een kwaade
s Vrouw ontflaan,
Wat zag men heden veele Mannen j
Om kopren beddepannen: Of om een tinne vies, offtoof of mur> nikgaan !
En ach! hoe veelen zou men'tTaken, Tot zengens toe niet heet zien maaken!
Doch 't heeft geen nood, neen, Neel
en Griet! Jupyn is elk zo gunflig niet, Dat Fop of Tys u dus gemaklykkv/yt
kan raaken.
LIEFDE EN DWAASHEID.
Vernis heeft , ter eener dragt , Liefde en Dwaasheid voordgebragt? Die in oogen , mond en leden, Houding, gang, in kleur en zeden, Zoo gelyk zyn aan elkaêr ,. Dat men Venus zelf , in 't paar Meer dan vyfentwintig maaien , Door mistasting heefe zien dwaalen, Want droeg Dwaasheid pyl en boog,,



I Zy leek Snoertje In ieders oog t ■ En droeg 't manlyk Venuswichtja |Zusjes Klap en Momgezichtje, i|Elk die 't knaapje zo zag gaan iZag het ftraks voor Dwaasheid aan» |o 't Is naauwlyks te bezinnen, »Hoe die twee malkaêr beminnen! |Hoe zy ftoeien; en geftaag iSpeelen in Vrouw Venus haag. |Hoe ze elkander ondertusfchen fStreelend ftrooken, lieflyk kusfchen. iHoe zelfs na een tweegevecht, ifïtas de twist word bygelegd, iEn hoe kort , na hevig ky ven , IDeeze twee het oneens blyven.
\ Venus had eens al den drom fVan het hemelsch Godendom , ijAan haar Hof te gast gebeden. 'JToen men met verzaade leden iAan 't Desfert lag, vraagt Jupyn « 'Jm Waar toch Neefje en Nlchte zyn": jStrakskomtL/V/^f enDwaasheid binnen IMet hun makkers , en beginnen iZich op 't witte duivenspan, |En den gouden wagen van , $*aa.r vrouw Moeder neêr te zetten CWie zou Kinders *t fpel beletten?) ' poen de God der min dus prat }Dp zyn Moeders wagen zat: aLiet de guit voor ieders ooren JDeez' verwarde klemtaal hooren: I» Dat voordaan elk uwer zwichtt
I» Voor de magt van 't Minnewiebr, » Gy



C r86 ")
,9 Gy vooral , ö God der Godeni „ Onderwerp u myn geboden.
Naauwlyks fprak hy dus , of vlug Springt hy op des Arends rug , En maakt van zyn pees een teugel, Temt hem daer mee bek en vleugel j Ja gaat zelfs Jupyn te keer Met zyn blixemend geweer ? Dwaasheid , doller van vermogen , Bind dien God eendoek voor de oogen, Geeft hem , (Goden welk een fchand 1) 't Rateltje in de linkerhand, En haar fpeelpopje in de rechter: Wie zag ooit Jupyn in flechter Of befpottelyker ftaat? *i Godendom vermoed geen kwaad j Maar terwyl zy , onder 't klinken , 's Blinden Gods gezondheid drinken j Om te boerten met Jupyn, Merken ze ook bedod te zyn , Want Apol zogt naar zyn koker, Mulciher naar zynen moker, Mavors naar zyn helm en fpeer, Nereus was druk in de weer Om zyn drietand weer te vinden, Venus , aêrs niet ligt te blinden , Vond zich van haar riem ontbloot. Pallas had in deezen nood, Als de kinders raamen wilden , Met verftands en kuisheids fchilden
Al het onheil afgewend.
Toen zich Japiter in 't end
Lanl



( 187 3
;| Xang genoeg met deeze kluchten
I Had vermaakt, zo werpt hy vruchten
I En banket van 't Nagerecht
| (Oorzaak tot een tweegevecht)
{ Door de kamer , waar de knaapen,
I Greetig om het op te raapen,
| Grablen naar den lekkren buit
1 Als twee Beedlaars naar een duit.
| 't Scheen dat aan de jonge Goden
I Ook het fnoepen was verboden.
% Maar terwyl Cupied' zyn Zus
/[' Wil ontneemen 't geen zy flus
I Had gegrabbeld en gevangen
I Voelt zy zig door wraakzucht prangen,
En heeft fluks een fcherpen naald
Uit haar bruine lok gehaald Ij En hem de oogen uitgefloken. I Toen zy zich dus had gewrooken | -Én 't beklaagenswaardig wicht 4 Gantsch beroofd van zyn gezicbt. 3 (Schoon zy 't naauwlykskan gelooven^ I Wil ze 'er ook zich van berooven, f Net of door een tweede kwaad } 't Eerfte zich herftellen laat. I Maar Jupyn hield ftraks haar tegen I En gebood haar , allerwegen ïl Broertjens Gezellin te zyn I Tot verzachting van zyn pyn. I Zy gehoorfaamt, ja nog heden i Leid zy hem op all' zyn fchreden , l| Alhoewel z.y zelf te met
IOp haar* eigen gang niet Iet. Uit



( 188 )
* # #
Uit deeze Fabel zal ligt aan een ieder blyken ,
Waarom Verliefden zo volmaakt naar Divaazen lyken.
DE OUDE VRY STER EN DE SPIEGEL.
Canidia bykans nog in den bloei der jaaren ,
[Wat Vryster wierd ooit oud] vond zig,
voor 't fpiegelglas, En zag haar rimplig hoofd befneeuwd
met gryze hairen , [Hier uit bemerkt gy ligt hoe jong het
meisje was.] » Hoe , riep zy, zie ik hier diemalfche rooze wangen ? „ Dat blank en leevend elpenbeen? Is dit dat hair waarin voorheen Amint en Damon bleven hangen ? Of dwaal ik ook,misleid door fchyn? „ 'k Was nooit zo lelyk, neen, myne oogen
„ Zyn,doordit valfche glas bedrogen, „En 'k ben nog die ik plagt te zyn". Geen tanden! .. rimpels!., grys! wat
Meisje aou 't niet drukken Met vliegt zy woedende op, en fmyt
het glas ia ftuXken,
Maar



( 189 )
I Maar ach! wat raad ? nu toont haar zelfs het kleinste deel En minste brokje 't leelyk wezen , ■| v wat zy eens zag in 't geheel ■ üan zy na honderdmaal, uit zo veel ftukjes leezen.
I>E JONGE VINK EN OUDE MUSCH.
Een jonge Vink met fchoone veerén Door Vrouw natuur op' 't mildst bedeeld ,
Op dat de kouw hem niet mogtdeeren; •Wanneer geenwarmte 't aardryk ftreelt, |Een Vmk een fchandvlek zyner dagen. |En tevens yan zyn gantsch geflacht, |ken lichtmis die in minnevlaagen; |Zyn goedeje naar de Vinken bragt. pit dier zat eens , by helder weder in 't heetste van de middag zon , fOp een vyfkanten Hooiberg neder, iDaar hy deez* dwaaze taal begon • i|„ Ik zit my byna dood te zweeten 1, De Zon verbrand my op dit dak F * zeker min van hitte weeten, I» Zo k in geene warme vedren Hak ; 1' k Weet niet, waar toe die pels kan
L Ik draag dien zeker tot myn ftraf IFluks vangt hy aan die uit te trekken j-n werpt hen vaardig van zig af.
Een



( 190 )
Een oude Musch van zo veel jaaren % Als zelden 't pluimgediert berykt, Begint die greetig op te gaaren , Schoon nog haar kleed gantsch nieuw gelykt.
„Deez' pluimen, zegtzy, zalikdraagen ,
Als my myn eigen kleed begeeft. „ Of in de guure winterdagen .
't Is pryslyk dat men voorzorg heeft.
Maar hoe is 't na verloop van weeken Met deez' twee Vogels wel gegaan ?' Of is dit mooglyk niet gebleken? ., Ja, Leezer, en 't is ligt te raên.
De jonge Vink verftierf van koude 4, Eer nog de Wintermaand begon".
Maar hoe verging het toch met de oude?
„ Dieftierf, nog voorliet eind der heete Zomerzon".
* * *•
Zo gaat het by den mensch: de losfe Jeugd verkwist,
Het geen zy noodig heeft om ordenlyk te leeven;
En de Ouderdom , helaas ! door gierigheid gedreven ,
Seaart nog, terwyl hy reeds zyn voet heeft in d« kist,
HET



C 191 O
■ het meisje en de roos*
Paartje zou een roosje leezen, Maar eer zy naar 't boomtje trad, fPrak zVï „ neen, ik wagt nog wat, i Morgen zal het beter weezen"'. |>an, och arm ! het Meisje zag fich toen fchandelyk bedrogen:
Iv ant zy vond, den andren dag, dl' de blaadjes reeds vervlogen.
eert hier uit, 6 Maagdenftoet!
toe ge , in uwe lentedagen ,
Iet u zeiven handlen moet,
Is we u om het jawoord vraagen.
lorgen ryst de Zon wel weêr,
taar ligt vraagt men dan niet meer.