60



RIJKSUNIVERSITEIT LEIDEN
0590 0100



ALMANAK
voor- het Jaar,



Met dit Jaar telt men;
Van de Juliaanfche Periode . 651
—— de Schepping der Wacreld . 574
— de Zondvloed . . . 409
* de Geboorte onzes Heeren . 1801
——» de Joodfche Jaartelling . . 556
—- de Hegira of Turkfche Jaartelling 121,
Quatertempers. Zonnencirkel is .17 I. 5, 7 en 8 Maait
Het Guldengetal .15 II. 4 a 6 en 7 Junij
De Epaéta . . 4 III. 17, iQenaoSept
De ZondagsletterE. IV. 17,19en 20 Dei
Septuagcfima . . 9 Febr.
Vasten Avond . . 25 ■
Paasfchen ... . 13 April Kruisdag . . .19 Maij
Hemelvaartsdag . . 22 ■
Pinkftcr 1 Junij
Advent , . . 30 Nov. De Lente begint . . 20 Maar; De Zomer . . .21 Junij De Herfst ... 22 Sept. De Winter ... 21 Dcc.



ft-LMANA K
VOQR BE
BH S C HAAPDE JE TT GD.
VOO» HET JAAH 180O.
TM \ Jf S T Z K D V M,
Bij DE VElJT- J.jDQÏJL,.






JANUAR1J, Lomvm. XXXI Dagen.
i Woensd. N. Jaarsdag.
s. Dond. Lcypfig j. Eerfte Quart.
3 Vryd. Oudenaard, j. Dond. den 2,
4 Saturd. Eindhoven j. 1 's avonds ten .5 Zond. Thelefophor. iiuur.iomin.
6 Maand. 3 Koningen.
7 Dingsd. Kastel j.
o Woensd. s. Omer 3. Folie Maan,,
9 Dond. Middelburgb. Saturd. demi,
10 Vryd. Parys j. j 's morg. ten
'11 Saturd. Hygjanus. j 2 i.iur. somin.
12 Zond. I Operityd.
13 Maand. [ Kopper maand. |
'14 Dingsd. j Pontman. Laatfle Qnari,
15 Woensd. s Paul as. Saturd. den 18,
'10 Dond. Brugge j. 's morg. ten
17 Vryd. s Anthonius. 8 uur. 2 min.
18 Saturd. s Pieterftoel.
19.Z0ND. [ //. iV. jh?/kr. Nieuwe Maan,
(-o rMaawi. Mar. en Mart. Saturd. den25,
'21 Dingsd. s Agrüet. 's morg. ten 3
22 Woensd. .$■ Vincent. uur. 28 min.
23 Dond. Oorichot j.
24 Vryd. Antwerpen p.
25 Saturd. s Paultis bek. De Zon treed
26 Zond. Kortryk j. ; den20'mjlqua-
27 Maand. Tilburg j. r/to pf de \Va-
28 Dingsd. Herenthals j. terman, op ten
29 Woensd. Emmerik j. 8 , onder ten
30 Dond. Gcersberg p. 4 uur.
31 Vryd. Luyk j. I



PEBRUARIJ, Sprokkelm. XXVIII Dagen,
f i Saturd. f Gelder j.
2 Zond. Maria-Ligtm. Eerfte Quart.
3 Maand. Rouaan p. SaturiLdcn i,
4 Dingsd. Arnemuiden j. 's avonds ten
5 Woensd. s Agatha. 8 uur. 43 min.
6 Dond. s Borothea.
7 Vryd. Nioort j. Volle Maan,
8 Saturd. Gent p. Zond. den 9,
9 Zond. Sept. sApolon. 's avonds ten
10 Maand. Bremen j. 5 uur. 20 min.
11 Dingsd. ;• Rocrmont j.
12 Woensd.' Eulalia. Laatfle Quart.
13 Dond. Gregorius. Zond. den 16^
14 Vryd. Valentyn. 's nam. ten 3
15 Saturd. Ipercn j. uur. 55 min.
16 Zond. Sexageftma.
17 Maand. Rees j. Nieuwe Maan ,
18 Dingsd. Simeon. Zond. den 23,
19 Woensd. s Bonifacius. "s avonds ten
20 Dond. Maftricht p. 5 uur. 13 min.
21 Vryd. Pipmus.
22 Saturd. s Pieterfloel. De Zon treed
23 Zond. Oinnquag. den 19, in
24 Maand. s^Mathys. Pi/ces , of de
25 Dingsd. Vasten - Avond. Visfciien, op
26 Woensd. Asdag Beflot. ten 7 onder
27 Dond. j Herenthals p. ten 5 uur.
28 Vryd! Bommel p.



MAART, Lentemaand XXXI Ba^en.
1 Saturd. Bourdeaux j.
2 Zond. Quadragejiiha. Eerjle Ou art. \ 3 Maand. Haarlem p. Maand, den»,
4.Dingsd. Heusden j. 'sav.teno"uur.
5 Woensd. Ouat.\NxA\\\*). 6 min.
6 Dond. Zwol 1.
7 Vryd. Qi!at, s Thom. Volle Maan, t8 Saturd. Zwol p. Dingsd. den ,9 Zond. Reminifcert. ! 11,'s morg.
io Maand. I Hard. Rysf. p. ten 6uur. 8m.
i i Dingsd. j Ainft. lootdag.
12 Woensd. .? G/^. Amft. 1.
J 3 Dond. Grave p. Laatfle Quart.
"U Vryd. Schiedam p. Maand, dênir,
*| Saturd. Bosch h.-vast. 's av. ten n
16 Z o n d. Oeuli. uur. 20 min
17 Maand. Geert, Kuil p. to Dingsd. Montfoort p.
19 Woensd. An.lt. mirakel.j Nieuwe Mam.
20 pond. Thicl p. Dingsd.dcn-5, -1 Vryd. Bcncdïdus. 's av. ten 8' 22 Saturd. Catharina. 34 min.
-Z Zond. L'atare.
24 Maand. Amersfoort p. De Z o n treed
25 Dingsd. Maria Bood f. den 19, in
26 Woensd,] Ysfelftyn p. Aries, of de -7 Vond. Deventer 1. Pvain, maken2b Vryd. Goudria.b.ka. de dag en nacht 29 Saturd. EnDafius. even lans, op ff^?' Jadica. en onder ten 31 Maand. Kuil. Naard.p. 6 uur.



APRIL, Grasmaand XXX Dagen.
i Dingsd. Vlierden j.
a Woensd. s Franciscus. Eerfle Quart.'
3 Dond. Locnen p. Woensd.dena,
4 Vryd. Vianen p. nam. ten i uuf
5 Saturd. Bosch b. 2 min.
6 Zond. Palm-Zoudag
7 Maand. ! Gron. Utr. p. Folie Maan,
8 Dingsd. i Corcum p. Woensd.denp,
9 Woensd. ïhicl b. nam. ten 4 uur.
10 Dond. Wittend. 36 min.
11 Vryd. Goede Fryd. Maan-Eclips.
12 Saturd. Erkembodo.
13 Zond. P a a s c h e n. haaifie Qiiart.
14 Maand. ade Paaschd. Woensd. den
15 Dingsd. Monttbort b. i6,'s morg. ten
16 Woensd.' Hoorn, Wykp. 7uur. 29 min.
17 Dond. Lis, Naard. b.I
18 Vryd. Amersfoort b. j
19 Saturd. Arnh. Kaftr. b.' Nieuwe Maan\,
20 Zond. Qyafi. Opent. Dond.den 24,
21 Maand. Alkmaar b. 's morg. ten o
22 Dingsd. Weesp b. uur. 52 min.
23 Woensd. s Joris. Zon-Eclips.
24 Dond. Lis b.
25 Vryd. s Marcus. De ZoNtreed
26 Saturd. Arnh. Leerd.b. den 19 in Tau-
27 Zond. MH'ericordia. I ras, of de
28 Maand. Dcv. j. IliJv.b. Stier, op ten
29 Dingsd. Montlbort b. 5 onder ten ?
30 Woensd. Hoorn b. I uur.



MA IJ, Bloeimaand XXXI Dagen,
1 Dond. s Phil. en Jac. Eerfle Quart.
2 Vryd. Benfchop b. Vryd. den 2,
3 Saturd. f Vinding. 's morg. ten 4
4 Zond. Jubil. Hage k. uur. 26 min.
5 Maand. Bodegravc p.
6 Dingsd. s Jan Latyn. Volle Maan>
7 Woensd. Purinerent p. Vryd. den 9,
8 Dond. Michielopenb. 's morg. ten 1
9 Vryd. Wyk b. uur. 9 min.
110 Saturd. Arnh. Leerd.b.
111 Zond. Cantate. Laat fle Qtiart.
112 Maand. Embden j. Dond. den 15,
113 Dingsd. Weesp b. nam. ten 4 uur,
114 Woensd. Sneek j. 51 min. [ 15 Dond. Lis b.
116 Vryd. Ubaldus. Nieuwe Maan,
117 Saturd. Torpes. Vryd. den 23, [ 18 Zond. Vocem. nam. ten 5 uur, 119 Maand, Kruis Dagen. 2 min.
: 20 Dingsd. Bernardinus.
:2i Woensd. Weesp p. Eer fte Qi/art.
1 22 Dond. I Hem. Cr. L. k. Saturd. den3i,
: 23 Vryd. Philip. Nerius. nam. ten 4 uur.
:24 Saturd. Joanna. 4 min.
t&S Zond. Exaud.Viza.k.
:26 Maand. Zwol p. DeZoNtreed
!27Din ;sd. Joannes. 1 den 20^111 'Ge*
! 28 Woensd. Groningen p. mini, of de
: 29 Dond. Dev. j.p. Utr.I. Tweelingen,
30 Vryd. Wasfenaar p. op ten 4 on- ,
; 3.1 Saturd. Vastendag. 1 der ten 8 uur.



' J.UNIJ, Zomermaand XXX Dagen.
\ Zotnd. j Pinkster.
2 Maand. , idc Pinxterd. Volle Maav.,
3 Dingsd. ; Briel, Laren p. Saturd. den-?,
4 Woensd.! Qiiat. Amft. lo. 's morg. ten-3
5 Dond. Amft. lootd. uur. 22 min. 6. Vryd. Quatertemper.
7 Saturd. Quatertemper. Laatjle Quart.
.8 Zond. | /ƒ. Drievuld. Saturd.den 14,
9 Maand. Willemftad:p. 's morg. ten 4
10 Dingsd. Montfoort p. uur. 22 min,
11 Woensd. s Parnabas.
12 Dónd. H.Sacr. S<Odul 'Nieuwe Maan,
13 Vryd. s. Auth. Zond. den 22,
14 Saturd. Medenblik p. *s morg. ten 8
15 Zond. Delft k. uur. 12 min.
16 Maand. Wyk, Putt. p.
17 Dingsd. Schagen p. Eerfle Quart.
18 Woensd. Loosdrecht p. Maand.Ti'cn 30,
19 Dond. Hilverfum p. 's morg. ten o
20 Vryd. 's Gravel, p. uur. 36 min.
21 Saturd. Lud. Gonfaga.
22 Zond. Vlaardingen k. De Z 0 n treed
23 Maand. Vastendag. j dón 2oinO«-
24 Dingsd. s. Jan Papt. } ter, of de
25 Woensd.' Beuf.Dömb.p. Kreeft, heb-
26 Dond. Zwol leerm. bende baar
27 Vryd. Cresccns. grootfte N.De-
28 Saturd. Vastendag. c'linatic, ma-
29 Zond. Pet. en Paul. kende alhier de
30 Maand. >».-Patsl. ,ged. langjlcn >dr,g.



JU LIJ, Hooimaand XXXI Dagen.
rt1 Dingsd. Hecmftede p.
£^2 Woensd. Maria Vifit. Volle Maan ,
3 Dond. Gief. p. Zond. den 6
4 V ryd. Mank. tranf. namidd. ten 3 F 5 Saturd. j Bonifacius. uur. 12 min.
6 Zond. Katwyk k.
7 Maand. Schiedam p.
8 Dingsd. Leidon ka. Laatfle Ouart.
9 Woensd. Utr. 1. Gecrt.p. Zond. dra 13,
10 Dond. Dev. k. Leid. j. j namidd. ten 6
11 Vryd. Soelmontp. uur. 27 min.
12 Saturd. Edam k.
' 13 Zond. Vlisf.k.Voll.j.
14 Maand. Utregt k. Nieuwe Maan >
15 Dingsd. Apoft. fchtid. Maand.den2i, : 16 Woensd. Reinildis. 's avonds ten 1*17 Dond. Alexius. 10 uur.
1 18 Vryd. Edam p.
1 19 Saturd. Hondsd. heg.
20 Zond. s Margrctha. Eerfle Quart.
21 Maand. Groninge p. Dingsd.deii2g.
22 Dingsd. s Mar. Magd. 's morg. ten
23 Wo< nsd. Deventer j. 6 uur. 58 min.
24 Dond. Vast. Gron. j.
25 Vryd. s Jacób.
26 Saturd. s Anna. De Zon treed
27 Z o n d. Gouda k. den 20 in Leo , . 28 Maand. Hoorn b. of de Leeuw, : 29 Dingsd. Mart.enFelix. op ten 4, on; 30 Woensd. IJeemfter bidd. der ten 8 uur. *2i Dond. ' s Ignatius. »



AUGUSTUS, Oogstmaand XXXI Dagen.
1 Vryd. s. Piet. band.
2 Saturd. Portiunc. Volle Maan,
3 Zond. s Ster. vin. Maand, den4, .4 Maand, s Dominions. 's avonds ten p Dingsd. Mar. ter fnee.i iouur.sBmin.
I 6 Woensd. Transf. Ckr.
7 Dond. Wyk "in. Laatfle Quart.
8 \rryd. Domburg p. Dingsd. dén
9 Saturd. Vastendag. 12, voor.n. ten
10 Zon d. s Laurens. 11 uur. 2 min.
11 Maand. Groningen p.
12 Dingsd. Bolswaart p.b.
13 Woensd. Rott. 1. Wyk b. j Nieuwe Maan ,
14 Dond. Vastendag. j Woensd. den ig Vryd. Maria liemelvJ 20 voorm. ten ie, Saturd. Munnikend. k.j 10uur. 36min.
17 Z 0 n d. 'sGrav.Zard.k.l
18 Maand. Hartj.H.eindc.
19 Dingsd. Lis p. Eerfle Quart.
20 Woensd. s Bernardus. Woensd» den
21 Dond. Rotterd. lo, 27 nam. ten o
22 Vryd. Rotterd. lo. uur. 22 min.
23 Saturd. Vastendag.
24 Zond. s Bftrtholom.
25 Maand, s Lud. Rott. k.j De Zon treed -6 Dingsd.- Bommel k. | den 22, in Vir%7 Woensd. Loenen p. 1 go, ,of de
s8 Dond. s Aug. Abc. p. Maagd, op ten
2.9 Vryd. s Jan Omh. 5 onder ten
Saturd. Itarlingen 1. j 7 uur.
SïZond. Naar Jen. p, '



SEPTEMBER, ïlerfstm. XXX Dagen.
1 Maand, s Gillis.
2 Dingsd. Gend.Heylo.p.' Folie Maan,
3 Woensd. Alkmaar j. Woensd. den
4 Dond. Blokziel b. 3 's morg. ten
5 Vryd. Delft zaatm. 9 uur. 2 min.
6 Saturd. Elentherius.
j 7 Zond. Abc. Weesp. k. Laatjle Ouart.
8 Maand. Maria Geboorte Dond. den 11,
9 Dingsd. Worknm j. 's morg. ten 5 lo Woensd. Tertolen' j. uur. 27 min. xi Dond. Rofendaal. j.
12 Vryd. Tervecr j. Nieuwe Maan,
13 Saturd. Valkenburg p. Dond. den 18,
14 Zond. f Verheffing. 's avonds ten
15 Maand. Amfterd'. lo. iouur.22miru
16 Dingsd. Amfterd. lo.
17 Woensd5. iQjiKt. s Ldtnb. Eerfte Ouart.
13 Dond. ! Groningen j. Dond. den 25,
19 Vryd. I Quatertemp. 's avonds ten
20 Satiu-d. | fjuatert. Vast. 5 uur.. 28 min.
21 Zond. j TMatt.Amftk.
22 Maand. ! Leiden 1. s De Zon treed
23 Dingsd. Tcrlchelling b.1 den 22 hl Li'
24 Woensd. Teifchelling b.j bra of de
25 Dond. Brakel p. Schaal, maken»
26 Vryd. Eufebius. de de Herfst-
27 Saturd. Thiel p. fnede,dagea
28 Zond. j Leerdam k. nachtevenlang,
29 Maand. I Mich. Utr. p« op en onder .
30 Dingsd* s ffieronim. ten 6 uur.



OCTOBER, Wynmaand XXXI Dagen.
1 Woensd. s Bayo.
2 Dond. j.Wyk le. Folie Maan,
3 Vryd. Leyden ontzet. Dond. den 2,
4 Saturd. s Franciscus. 's avonds ten
5 Zond. Amftclveenk. 10 uur. 8min.
6 Maand. Dimer j. Maan-Eclips. f Dingsd. j Weesp b.
8 Woensd. Aïhn. ontzet.
9 Dond. Scbagen b. Laatfle Ouart. loVryd. s Ficlor. Saturd. dèn 11 ïi Saturd. Boere zaturd. 's mors. ten o * 2 Zond. Voorburg k. uur. 31 min. 13 Maand. Purmerent b.
34 Dingsd. Weesp b. Nieuwe Maan,
15 Woensd. vSchoonhov. j. Saturd. den 18
16 Dond. Sch.b. Alkm.v. 's morg. ten 9 37 Vryd. Amersfoort p. uur. 31 min. x8 Saturd. s Lucas. Zon-Eclips.
19 Z o n d. i Iccmskerk k.
20 Maand. Amfterd. va. Eerfte Quart. *i Dingsd. s UrJ'ula. Saturd. den 25
22 Woensd. Woerden b. 's morg. ten 1
23 Dond. Goud. Haarl.b. uur 10 min.
24 Vryd. Schiedam b.
25 Saturd. Alkm. Ed. b. , De Zon treed £6" Zond. Akerfloót k. den 22, in
27 Maand. Fastenddg. Scorpio of den
28 Dingsd. s Sim. en Jud. Scorpioen, op
29 Woensd. Mun. Wyk b. ten 7, onder
30 Dond. Delft, Goud.b. ten 5 uur. 3» Vryd. ^tf.Gorc.b. 1



NOVEMBER, Stagtmffaitd XXX Dagen.
1 Saturd. Allerheiligen.
2 Zond. Allerzielen. Volle Maat:,
3 Maand. Arnhem b. Saturd. den i *
4 Dingsd. Weesp b. namidd. ten 2
5 Woensd.' Hoorn p. uur.18min.
6 Dond. Lis b.
7 Vryd. s milebrord.
8 Saturd. Punnerent p. Lcatfle Ckiart.
9 Zond. Salvatoris. Zond. den 9,
10 Maand. Schoor! b. \s avonds ten
11 Dingsd. s Mart en. 6 uur. 58111111.
12 Woensd. Alkmaar p. la.
13 Dond. Lis b.
14 Vryd. Bos b. Nieuwe Maan ^
15 Saturd. Machuit. Zond. den 16
16 Zond. Spar. Uitg.k. 's avonds ten
17 Maand. Gorcum p. 8 uur. 10 min.
18 Dingsd. Huyfen p.
19 Woensd. s EUJabeth.
20 Dond. Lis b. Delft va. Eerfle Ouart.
21 Vryd. Mar.pref. L.b. Zond.'den 23
22 Saturd. .r Cecilia. 's morg. ten 11
23 Zond. Clemens. uur. 5^ min.
24 Maand. Schoorl b.
25 Dingsd. s Catharina. De Zon treed
26 Woensd. Vlym. p. VI. b. den 21, in Sa-
27 Dond. j Lis b. Edam la. gittarius of de
28 Vryd. j Bos b. Schutter, op
29 Saturd. j Vastendag. ten 8 onder
30 Zond. I i^y.Befl.tyd. ten 4 uur.



DECEMBER, Winterm. XXXI Dagen.
* i Maand. s Eloy. I Volle Maan,
2 Dingsd. Bos j. Maand, den i,
3 Woensd. s Franciscus. 's morg. ten 8
4 Dond. s Barbara. 44 min.
5 Vryd. Sabbas. Laat/Ie Quart.
6 Saturd. s Nicolaas, Dingsd. den 9
7 Zond. 2 Adv. s Ambr. 's morg.ten 11
8 Maand. Maria Ontf. 34 min.
9 Dingsd. Lions j. ' Nieuwe Maan,
10 Woensd. Melchiades. Dingsd. den 16
11 Dond. Rodenburg j. 's morg. ten 6
12 Vryd. Joachimsdal j. uur. 24 min.
13 Saturd. 's Lucia. Eerfte Quart.
14 Zond. 5 Adv. Rysf.j. E>ingsd. den 23
15 Maand. Tongelvecn j. 's morg. ten o
16 Dingsd. Hehnont j. uur. 36 min.
17 Woensd. Quat.Bergenj. Volle Maan, lo Dond. Wimibaldus. "Woensd. den
19 Vryd. Quatertemper. 31,'smorg. ten
20 Saturd. Qiiat. Vast. 3 uur. 36 min.
21 Zond. ^Jdv. s Thom.
22 Maand. Ilallc bevaart. DeZoNU'eed.
23 Dingsd. Yverde vuil. den 20 in Ca-
24 Woensd. Vastendag. pricornus , of
25 Dond. Kersdag. den Steenbok,
26 Vryd. 2 Kersd. s St. hebbende haar
27 Saturd. s Jan Euang. grootfte Zui-
28 Zond. Onnooz. Kind. der Declinatie,
29 Maand. Thom. Cant. maakt alhier
30 Dingsd. Savinus. den kort ftcn Si Woensd. s Silvester, dag.



C U 3
ECLIPSEN
VOOR HET JAAR 1800.
I f
In dit Jaar zullen 'er vier Eclipsen op de Aarde zig vertoonen, namentlijk twee aan de Zon en twee aan de Maan, waarvan flechts eene Maan-Eclips bij ons te zien zal zijn.
De eerste zal zijn aan de Maan den 9 April, doch zullende voor ons onzigtbaar zijn, dewijl Het begind Namiddags ten 3 uur. 25 min.
Het midden — . ten 4 uur. 42 min.
en het einde ten 6 uur.; en de
Maan dus nog onder onzen Gezigt-einder oF Horizon is, zullende ruim 7 duim aan de Zuidzijde verduisteren en te zien zijn in 't 1 Oostelijk gedeelte van Europa, de Ocst-InJiën en het Westelijk gedeelte van Noord1 4-uerikat



C *6 j
De t w e e d e zal zijn aan de Z o n den 24 April en bij ons niet zigtbaar zijn; de Conjunctie vak voor 's morgens 51 min. na middernacht, zullende centraal verduisteren op den middag van de plaats die op 55$ gr. Noorderbr. en op 181 gr. 28 min. lengte ligt.
De derde zal zijn aan de M a a n , bij ons te zien en waargenomen kunnen worden a Octobcr.
Het begin 's avonds ten 9 uur. 20 min.
liet midden — —- ten 10 uur. 16 min.
Het einde — —■ ten 11 uur. n min. zullende 2 \ duim aan de Noordzijde verduisteren.
De vierde zal zijn aan de Zon, den 18 Oétober, maar •by ons niet te zien; de Conjunctie valt voor voormiddag ten 9 uur. 30 min. De Zon zal totaal verduisteren-op den middag van de plaats die-op 50° Zuiderbreedte , en op 520 30' ligt.
„ Dceze Z 0 n- E c l i p s zal aan de K \ \ p



7 C «r O
„ d'e goede hoop en langs derzelver s, Noord-JVestkust tot aan de croote of „ o ra n g'e r i v i e r fité Vóórmiddags volkomen te zien zijn, en "de Zon aldaar „ geheel verduisteren. In de Ka ap-st aö „ naar den tijd Van hunnen middag het be„ gin 's morgens ten 8 uur. 40 min. (diva s, een minuut)'geheel verduisterd ten 9 Uur. „ 51 min. het einde'tén 11 uur. li minuten. De duisternis fchoon voor korten tijd zal aldaar vrij aanmerkelijk zijn; vooral bij „ besrokken lucht, in alle Woonhuizen zal „ men zonder kaarslicht niets duidelijks kuri„ nen zien, en bij helder weêr zal men de „ Planeeten, die boven de Horizon zijn mét „ hot bloote oog kunnen vinden. Vooral ■„ Ven u's die in hét O. Z. Ö. -drea 16 gr. „ boven den Horizon zal te vinden zijn."



HET LUIDEN der POORTKLOKKEN va n AMSTERDAM,
't Verlangen.
Den 22 Jan., 's morg. ten half 7,'s av. ten half 5. Den 8 Febr., 's morg. ten 6, 's av. ten 5 uur. Den 24 dito, 's morg. en 's av. ten half 6 uur. Den 14 Maart, 's morg. ten 5, 's av. ten 6uur. Den 28 dito, 's morg. als boven,'s av. ten half 7. Den 10 April,'s morg. ten half 5,'s av. ten 7imr. Den 22 dito, 's morg. als bovcn,'s av. ten half 8. Den 7 Maij, 's morg. ten 4, 's av. ten 8 uur.
NB. Van den 7 Maij tot den 8 Augustus, blijven alle de Poorten open ftaan, tot 's av. ten half 11 uur., als mede de Stads Herberg.
V Verkorten.
Den 8 Aug.,'s morg.ten half 5,'s av. ten half 3. Den 25 dito, 's morg. ten 5, 's av. ten 7 uur. Den 9 Sept.,'s morg. ten half 6,'s av.ten hah'7. Den 21 dito, 's morg. als boven,'s av. ten 6 uur. Den 13 Och, fs morg. ten 6,'s av.ten half6. Den 21 dito ,'s morg. ten half 7,'s av. ten 5 uur. Den 6 Nov., 's morg. ten 7, 's av. ten half 5.
De Maand December blijft als vooren.



KINDEK GEDICHTJES.






C «» ) LEES LUST.
Gelukkig is de lieve Jeugd,
Die {leeds door braafheid en door-deugd
De maatfchappij veel heils belooft; Die, leergraag, de ogenblikken fpaart, En door de leeslust fchatten gaart,
Die haar de tfjd noch ramp ontrooft.
Wie acht de lieve kindren niet'
Waar aan men dus veel blijdfchap zjet ?
Van allen worden zij bemint; Elk een verfchaft hen zoet vermaal;; Ja, is de vlijt hun liefden taak,
Elk meester is hun beste vrind.
Wanneer de felle winter woedt
En kluisters fraeedt voor veld en vloed,
Dan rust, 6 Jeugd! het zoet genot Der buitenvreugd aan beek en vliet, Of dreef en duin, en blaauw verfchiet,
Maar ziet, de haart vergoed dit lot.



( £2 )
Gezeten bij het vrolijk vuur Schenkt u -het lezen, op den duur
Een zoet vermaak voor uwen geest: Nu oogt ge in 's lands. historie blaèn.; Dan doet natuur u blijdfehap aan,
Als gij een dier betchrijving leest.
Wen gij u tot Efopus keert, Wordt gij door fablcn zoet gelcert-; Vcrtelzels uit het zedenrijk
Vertonen u, .hoe uw gedrag Te richten naar den besten trant, Tot heil van u, in eiken ftand,
Met dankbaarheid en blij ontzag.
De dichtkunst ftreelt uw teder hart, Wanneer zij zingt van vreugd of fmart,
Of dat zij 't kern der bijbelblaên U maalt, in zoet en vloeiend dicht, Met prentwerk, leerzaam voor 't gezicht
Zo went ge in 't pad der deugd te gaan



C *3 3
Sik een ontwijkt het trage kind,
)at nooit, de leeslust zoekt noch miöt;
Verachte domheid wordt zijn fchat, )ie meest gebrek, en armoè teelt., Vaar door 't in al de ellende deelt
Die de ondeugd ooit in zich bevat.
laar zulk een kind is achting.. waard, )ie wetenfchap als fchattcn gaart,
De leeslust tot zijn blijdfchap fielt; 1 de eer en vrïendfchap vloeit hem toe, n 't leeft dus vrolijk, wel te moe,
Bemint, en van geen band gcknelt.



( 22, j>
Gezeten bij het vrolijk vuur Schenkt u -het lezen, op den duur
Een zoet vermaak voor uwen geest: Nu oogt ge in 's lands. historie blaén.; Dan doet natuur u blijdfehap aan,
Als gij een dier befchrijving leest.
Wen gij u tot Efopus keert, Wordt gij door fablcn zoet gclcert-; Vcrtelzels uit het zgdenrijk
Vertonen u, .hoe uw gedrag Te richten naar den besten trant, Tot heil van u, in eiken ftand,
Met dankbaarheid en blij ontzag.
De dichtkunst fireelt uw teder hart, Wanneer zij zingt van vreugd of finart,
Of dat zij 't kern der bijbelblaén U maalt, in zoet en vloeiend dicht, Met prentwerk, leerzaam voor 't gezich
Zo went ge in 't pad der deugd te gaa



( 43 3
Elk een ontwijkt het trage kind,
Dat nooit de leeslust zoekt noch mint;
Verachte domheid wordt zijn fchat, Die meest gebrek, en armoê teelt, Waar door 't in al de ellende deelt
Die de ondeugd ooit in zich bevat.
Maar zulk een kind is achting.waard, Die wetenfehap als fchattcn gaart,
De leeslust tot zijn blijdfehap Helt ; Al de eer en vrïendfchap vloeit hem toe, En 't leeft dus vrolijk, wel te moe, ' Bemint, en van geen band gekuelt.



C 34 )
DE Z A A I T IJ D.
De ruwe winter is voorbij;
De lentetijd genaakt; Het voglenheir is fier en blij, Wijl 't zich alom vermaakt, Natuur is van den band ohtflagen Van 's winterswoede en felle plagen.
Onlangs was ieders hand geboeit, En doodschheid woonde alom: Maar nu, daar 't beekje rolt en vloeit» Is lente wellekom. Elk rept zich, en is vol verlangen Om d'arbeid vrolijk aantevangen.
De landman legt het zwaar gareel
Op *t welgefpierde paard; Hij ploegt het een en ander deel Der welgemestede aard'; Al zingend flaat hij diepe voren, Nu niets igijn nijvre vlijt kan ftoren.



C 25 3
Thans is de weke. grond gepbcgd:
Nu ftrooithij in het rond' Het zaad, naar welker vrucht hij zwo:gt. Tot. brood voor al ie. mond. ! De hoop doet zijnen wensch herleven, Dat het den rijklien oogst zal geven!,
ó Jeugd! die van geen morgen weet\
Zo moet de vlijt u vóén; Zo is der oudren hand gereed Om u alom te hoên, En deugden in uw hart te zmjea 'Waar van gij rijke vrucht zult maaijen.
Uw vroege leeftfcd, lieve Jeugdï
Moet uwe zaaitijd:.zijn; Kweek in uw hart het zaad der deugd Ten fcfaat, voor druk cn pij„. ° ' Leer wetenlchap en kunst vermogen £o ziet ge u in UW' (bmd verhogen.'
B



C 26 J
Hij die met zorg en iever zaait,
Zingt, als -de tijd genaakt, Het danklied, wen hij vruchten maait, Door 's Hemels hand bewaakt. Laat dan uw zaaitijd niet vervliegen , En valiche hoop" u nooit bedriegen.
-Jfcen, lieve Jeugd! volg gij het'fpoor Van waardï|e oudren naar: Leen aan de boosheid nooit uw oor , Zij ftort u in gevaar. —? Zij, die in zaai- en oogsttijd flapen, Zien de afgrond der ellenden gapciv



C 27 t>
HE T EXERCEREN.
In 't jeugdig bloed Groeit reeds de moed;;. Aan 't fpel gewijd Naar trouwe vlijt, Speelt men Soldaat* Eik kameraad Is vlug gereed; En ieder weet Of krijgt zijn post. Maar zonder kost. Die 't fpel verzon, Of ftemmen won Van groot en klein 3 Is ras Kapteih. Elk heeft het drok: Geweer en ftok, „ Of wat het zij Brengt ieder bij, B 2



En met een vaart
Staan zij gefchaard.
Nu ftaan zij om,
Wie dat den trom
Straks roeren zal,
Met hol gefchal.
Hoort d'Officier,
Wel klein, maar fier:
„ Komt Exerceert,
En prefenteert!" —
„ Nu, regtsöm keert ! —
^ Vlug linksom! — leert! ~
Geeft acht! —< marcheert!"'~
Zij Mappen voort
Door vreugd gefpoort;
't Moet deftig gaan;
„ Marcheert wat aan!*
„ Maakt geen getier!" —
„ Een, twee, drie, vier!" —. 't Geweer geveld! —
„ Marsen, rnirschf' geweld-»



De vijand valt. —.
Nu is het, halt' —
En het befluit
Is, 't fpel is uit. —
Thans gaan zij en flappen
Wet lustige grappen
Vol juichende vreugde terug; En vrolijk marcherend, De blijdfchap verroerend, Is ieder dartel en vlug. Zo loopt de tijd Aan 't fpel gewijd, Der blijde knapen; Zo is de moed Jn 't jeugdig bloed imjefchapen.
B 3



( 3° )
NAARSTIGHEID.
■o Naarftiglicid! men zinge uw lof.
Gij fchcnkt den kindren rijke ftof Tot heil en vreugd en hartsvergnoegen;
Door u lacht ons de vriendfchap toe;
Door u zijn wij fteeds wel te moê; Want gij verligt het moeilijk zwoegen.
Hem, die zich aan uw leiding went, Zijn kinderftraffen onbekend,
Heeft nooit gebrek aan milde gaven, Zijn fpeeltijd wordt niet afgekort, Die menigmaal verdubbeld wordt,
Want gunst beloont de vlijt der braven



C 31 )
Door u, 6 dille naarftigheid!
Wordt licht voor aller voet verfpreïd; Die glans beftraalt ons f allen dagen,
Tot welken Hand wij zijn gefchikt; ' Gij zijt het, die ons hart verkwikt; Wie zou op.u geen glorie dragen.
Gij ,t knapen! die in luiheid leeft, Hoort, wat de naarftigheid ugeeft!
Gij moest door 't voordeel reeds verlieven Op deze deugd, of fchoon uw pligt Eischt,,. dat gij dit getrouw verricht;
Waar toe zoudt gij u, zclven grieven,?
Het kind dat fpaarzaam leest en leert, En 't fpel en ledigheid begeert,
Gaêrt ondeugd op, leert valfche ftreken; Wordt vrees-en fchaamtloos;groeit tot (mal Van 't vader- en van 't moederhart;
Voor altoos is zijn heil geweken.
B 4



t 52 *>
t> Naarftigheid! gij wordt bemind
Van ieder braaF en deugdzaam kind: Uw invloed woon' in onze zinnen! .
Ons leeruur zij u gantsch gewijd!
Ons fpel draag' zelfs het merk der vlijt! Wij zullen u altijd beminnen.
Wij ?'rgen dan voortaan uw lof,
t Naarftigheid! en rijke ftof Tot blndfchap, zal ons voordeel gevefl j
Zo is de leerfchool ons geen ftraf;
Zo leren wij al de ondeugd af, J£n *c heil volgt ons, door al ons le\$jft



DE VOGEL GP DE KPvUK.
S A M E N S P E. A A K.
•" Jan..
Ja, zeker is bet, lieve Miet!
Want beter vogel is 'er niet, Als dees''mijn Keep, en fel in 't vlieden • • - Zie, van de kruk zweeft hij in 't roiïdl
En rust doch nimmer op den grond• Kom, koop hem, -'k.zal uiaiet .bedriegen.,
. Mietje.
Maar uwen Vogel fchijnt niet wel, Het arme beest je.-lijdt door 't fpel. — Doch.'k zal 'er u een pop* voor geven,
Dan iaat ik uwen? vogel los, t •E"1 ?^',h.?m vrijheid-in.het bosch, .Ligt blijft hij dan nog lang in 't levtn»
Jan.
Wel neen, geen Jongen voegt een pop;
Ik gaf 'er menig een de fchóp, P' VaömijifeZttsjèsi ~ Wilt gSj weten
wat ik er maar voor hebben wil?
Zie! net vijf duivers; maar hou fflfc Het krukje moet ik niet verbeten B 5. "



CC 84 O
Mietje*
Neen, Jah! ik neem het krukje niet» Ik heb "'er een van broertje Piet. Maar wat zou ik 'er mee beginnen?
Jan.
Hoor, weet gij wat? geef mij het geld, Wie weet wat hij'cr u voortelt! fcij kunt 'eï wel de helft op winnen.
Mietje.
Maar, maar! als ik u geld zal biên» Mn^t ik den voseV eerst bezien.
Mbi helo! - nif heeft ^ Sfbl'0kCU;
Hoehugt het arme dier van pijn!..
Foei an! wik ge een bedrieger zi3n ? Nuis hel-beest van vreugd verftoken.
Gii fpeelt altijd" wreedaartig gelr.
Geen beestje klaagt dat i* het kwell * Al wilde ik 't nu zijn vrijheid c^ven,
HetTstelaat; .^ het ferit er van;
Gij zijt niet zoet en braai , ó Jan! W bi-engt ge uw vogels om het



DE VOGEL OPB3Ï KRUK.
.Zie, ran de kruk zjpe^è/i^' in. 'trend,






C .35 3
Neen, ga gij met uw beestje heen, En koop 'er u voorts nimmer een,
*k Begeer het niet. — Der meisjes fpeletï Zijn zoet en ftil, niet ruw noch wreed, En doen nooit enig fchepzel leed,
Schoon ze aan de Jongens ras-vervelen.
4? * *
Jan hoort de les die Mietje gaf, En droop met kruk en vogel af.
B 6



DE BRAVE MEISJES.
EEN VERTELSEL.
as. avond, en de Meimaand Vertoonde al haar fchoonheid: 'Er blieV een lieflijk Windje, — De lucht was frisch eft helder, —« En 't zonlicht zonk ter kimme. De ftruiken droegen 't fieraad Der aangenaame Lente; De dichte bosfchen groenden, — Het vruchtgeboomte bloeide, En vreugde woonde in 't ronde. De zang der nagtegalen, De weêrgalm van de koekkoek, Het gieren van de zwaluw Verkondigden den wellust. Deze avond in de Meimaand, Droeg al den lente luister.



C ■ 37 )>
Drie Meisjes gingen wandlen, Verrukt door al 't genoegen Van zulk een fchonen avond. Zij hoorden naar de voglen; — Zij fpraken van de blocizcls; Zij dachten aan haar lesl'eh, Waar uit zij in den morgen Gods goed- en grootheid leerden, Die zo veel rijke fchatten Voor dier en mensch bereidden.
Dus koutend, door de lanen, Zo traden ze in een boschje, Dn zagen ruwe Jongens De vogelnestjes ftoren, Dn 't ftil geluk vernielen Der lieve en trouwe vogels; Zij zagen 't, en de tranen
Vloeid' af van hunne Wangen.
Thans vroegen ze aan de Jongens, }, Wat voordeel dit kon geven, „ Der voglen rust te ftoren ? —



C 38 o
„ De jongjes zullen derven,
,, Der oudren zorg onttogen! —
„ Of leerde ge in uw lesfen
„ Zo flegt en wreed te handlen? —
Maar één der ruwe Jongens Wierp haar met leêge nesten. De Meisjes vliên te rugge, Berooft van al haar blijdfehap.
Zij waren nog niet verre, En een erbarmlljk fchrceuwen Klonk aklig in beur' ooren. — Zij traden nu angstvallig Terug naar 't flinger boschje; — En, ach! — wat zien hunne oogen? Een van die ftoute Jongens, Was uit den boom getuimeld, En had zijn been gebroken. — Al de andren waren fchuldig, En vloden tierend henen. — De Meisjes zien die Jonge, Die naar hun had gefmetcns



i 39 5
baar hulploos jamrend liggen.
Wat doen zij? —. geen verwijting, ^*
Geen trek van weêrvergelding, ~~
ó Neen! zij ftortten tranen,
En vliegen hem ter hulpe;
Zij leggen hem meedogend
Op 't mollig gras ter neder,
Terwijl zij t'zaam beraden
Hoe met den knaap te handlen ƒ
Want, hem naar huis te voeren,
Was boven hunne kragten.
Zij vragen naar zijn ouders,
En Saartje vliegt daar henen; —•
Wijl Trui hem zal bewaken,
Loopt Jansje naar beur woning; —.
Ras nadren de bedienden,
En helpen d'armen Jongen,
Wiens ouders eerlang komen,
En ruwe droefheid tonen.
Thans gaven deze Meisjes
Al wat zij bij zich hadden,
Tot laafnis van-dees' Jongen.,



C 40 )
En baden van heure ouders Voor 't ongeluk te-zorgen; De ftoutheid van den Jongen, Was aan hein gansch vergeven; Zij vvenschten hem van harte, Hier door,. de deugd te leren.
•** vff V
Zo veel is aan de ksfen
Der wijsheid u gelegen,
ó Jeugd! — en die te volgen:,
In 't wandlen te overwegen,
Op 't fpoor der deugd te treden,.
Vertedert uwen aanleg;
Zo leert gij geen vergelding
Voor 't kwaad aan u bedreven;
Zo wordt gij elk hulpvaardig,
En deugdzaam en weldadig..



C 41 )
HET VELDVERMAAK*
6 Hoe vrolijk rollen de uren, Die de jeugd, aan 't fpelen wijdt,
Als zij leerlust aan ziet vuren, En bemint wordt om de vlijt {
't Leren kan baar niet vervelen, En den iever wordt beloond;
Leerzaam zelfs is baar het fpelen. Als de deugd het hart bewoont.
Zij ziet zich geen gunst vermindren;
't Zoet vermaak vloeit vrolijk toe; 't Deel van zoete en brave kindren
Maakt haar blij en wel te moe.
'ï Ruime veld biedt haar vermaken»..
Waardig, om de nuttigheid; Daar leert ze in ontelbre zaken,
Wat natuur ons toebereidt.



c 42 O
Vlugge üghaams oeffeningen
Zijn hier heilzaam voor den geèst; ' Vliegren, rennen, vrolijk fpringcn, Vormen een gezonden leest.
Vlinders vangen, bloemen gaêrcn In de vette klaverwei, —
Vischjes lokken, fpelevaren, Zijn de vreugd der kindren rei.
Bij het melken van de koeijen, Vindt de 'jeugd een laaffenis,
Die, onfchaadlijk, na 't vermoeien, 't Lighaam tot verkwikking is.
Zo gelukkig vliegt het leven Van de brave jeugd voorbij,
Op dat zij, door deugd gedreven, Ieder lief en waardig zij.
Zo gelukkig zijn de kindren Die fteeds zoet en vlijtig zijn:
Niets zal haar vermaken hindren, Straffen,-plagen,-leed noch pijn.



H E T "VELD VESMAAK.
i'^lut/uc )Vi'y /laar ivrnia/tcTz ,






( 43 3
Maar het deel en lot der flegten Wordt {leeds harder, als hun hand
Leeft in luiheid, liaan en vechten; Mijdt en vliedt, ó jeugd! dien iland«
Wees gehoorzaam, en het.Ieren Zij uw lieffle bezigheid. ,
Straks zult gij in 't veld verkeren, Daar i^ u veel vreugd bereidt.



I 44 >
DEUG Dé
BEK TABEL.
Gij vraagt me, 6 Jeugd5 Wat is toch Deugd? — Kom, wil dan horen "Het leergrage ooren: —
• * *
ten Sprinkhaan zat In 't .-ras, en at Van bloem en blad, Gerust en vrolijk. — »r»
Een Kikvorsch kwam, Zo ftuursch afs gram, En klaagde aan 't lamö (Dit dier is olijk,)
Hoe dat die vraat Uit eigenbaat Slegts vrat, uit haat En lust tot plagen. —
„ "flc doe dit niet, (Sprak Vorscb,) gij ziet Mij in den vliet; Maar 't kndd te knagen.



i 45 3
♦
Voegt aan uw Mand'; f) Lam! dit land Hoort aah uw hand Van Oude tijden.
Ik eet geen kruid De hartjes uit , Noch zoek. geen buit, Dan zoudt gij lijden; —
Uit deugdzaamheid Heb ik verzeid, En ben bereid Hier niets te vinden.
Dus mint ge mij 6 Lam! en gij -, Blijft aan mijn zij* Als beste vrinden.'*
De Sprinkhaan hoort • Des Kikkers woord, ~* Hij at wel voort, 3SIaar kon niet zwijgen:
., Wel, Vorsch! wel man! Niets eet gi 'er van, Wijl gij mee kan; £.11 niets kant krijgen



C 46 }
Als in tiw poel; ïn dat gewoel Mist gij geen doel; Daar kunt gij {muilen S
't Geen ik verricht, Voor elks Gezicht, Is flegts mijn pligt Voor mij vervullen..
Ik min ook 't Lam Dat bij mij kwam, Niet ftuursch moch gram ; Wij aten t'zamen
In deze w7ei. —■ Geen vrïendenrei Past zot gevlei' Die elk doet fchamen!""'
* * *
Wel, lieve Jeugd i Wat toont ü Deugd? Des Sprinkhaans of des Kikkers handelt Dees' heeft die in den mond, En de andre in den wandel,



HÈ T Ti WEIMEM".
'£-J3/za!en doet Act /icfAcitim qóa) ■






C 47 )
HET ZW E M M E NV
Zie, ei zie, de Jongens zwemmen In den kabbelenden vloed!
6 Hoe friseh moet hen dit wezen! 't Baden doet het lfghaam goed.
Als de gloed der zonneftralen, , Brandend' op den vlakken grond ^
Elk doet haken naar de koelte, Daar het lighaam laafnis vondt,
Dan gaat zich de Jeugd verfterken,
. Werpt de kleedren van zich néér , Floddert in het frisfche water, Duikt en dobbert keer op keer.
è Hoe heilzaam is het zwemmen!
Zo alleen voorzichtigheid Zorgt, voor zich te ftout te wagens
't Welk zo- ligt een ramp bereidt.
In verfcheiden levensftanden
Geeft de zwemkunst treflijk nut,
Daar zij veel ellendelingen Voor de hand des doods befchut.



C 43 )
Van het fpel der jonge knapen, Veeltijds nutloos, haalt 'er geen
Bij het zwemmen , dat veel blijdfchap Schenkt, in 't allernaarst geween.
Zie een Moeder angftig kermen, Wijl haar kind in d'afgrénë zinkt:
Maar een fterké en fiere' zwemmer ll-cdt het, eer het nog verdrinkt.
Hoor de ftx-m der blijde Moeder, Daar zij 't kind in de armen 'drukt.
En den redder ievrig zegent-, Die de vrucht der zwemkunst plukt.
Vindt dan in den vloed vermaken, Fiere Jeugd! naar het faiiben;
Leer voorzichtig 't nuttig zwemmen. Om uw' evenmensch te hoén.
* * *
Naast der kindren nutte lesfen Diende 't zwemmen 't eerst geleerd ^
Allen zou dit heilzaam wezen, Daar 't verderf eri jammer keert.



C 49 5
DE EERZUCHT.
EEN VERTELZEL.
I Een aartig Meisje, doornatuur. IScdeelt met fchoonheid, geest en oordeel,
En alles wat het jeugdig vuur iöeed blinken, met het beste voordeel: ] Dit Meisje minde de eerzucht fterk, lEn hoorde zich zo gaarne prijzen; | Zij pronkte daaglijks met haar' Werk, lEn wilde aan elk haar kunst bewijzen.
Was zij in haar vriendinnen kring, BZij wilde fteeds de wijsfte wezen.
Want troschheid dreef dit kleine ding; Maar onbemint, zag zij: zich vrezen.
Heur Zusje had ook vuur en geest, Maar pronkte nooit, met wat zij leerde;
Het aangename van haar leest, Bleef Hechts natuur, waar zij verkeerde.
C



Men zoekt haar, om heur gul beftaan ; Elk woord, elk fpel \x£k in haar handel
Bevalligheid; men vleit haar aan, En eert haai- om heur lieven wandel.
Zij is alom gezien, geacht, En de eer, van ieder te behagen,
Vloeit tot haar, fchoon zij nimmer tracht Uit eerzucht, aller gunst te dragen.
* * *
Die door de vlijt naar wijsheid ftreeft, Krijgt eer, van al wat deugdzaam leeft;
Maar die uit, eerzucht, gunfren zoekt, Woïdt door verachting ligt verkloekt.



DE HOOIBOUW.
L£&7s* &<?t~ der -tWden jprayt en foei -






DE II O O I B O U W.
Daar ligt der velde* pragt en tooi Ter néér gemaait, en droo.t tot hooi, Ten voedzel voor het nuttig vee, j In 's winters woede en nijpend wee. De bouwman gaart het zuinig op, En laadt de hooiberg vol ten top ; De radde knaap vindt met zijn berk Op 't hooiland, nut en vrolijk werk. De kindren lollen op den grond; Elk fchudt den hooivlok in het rond, Zij ftaplen zich, van 't hooigewas, Voor bok of geit, een kleine tas; Zij 'zorgen ook voor 't bar faifocn, Om hunnen heveling te voên. Zo leert de jeugd door zoete vlijt Reeds 't werk, dat in hun levenstijd Hun heil en welvaart bloeien doet; Zo rolt hun leven blij en zoet, € 2



'C 52 )
Denk dan, ó Jeugd ! aan 's hemels hand, Die '| gras doet groeien op het land In overvloed, voor 't nuttig beest; Zo zorgt zij ook voor u wel 't meest; Den dieren geeft zij 't heilzaam gras, En u, het rijke graangewas, En tuin- en boomvrucht, en haar trouw Bewaakt het treffelijk gebouw Der wareld, en befchikt uw lot; ó Jeugd! vereer, aanbid dien God.



C 53 )
HERFST ZANG.
Men zing uw lof, 6 Herfstfaifoen! Die veld en hof, Bij 't late groen Met vrucht belaén, Ten rei doet gaan.
U loven wij, Die gul en goed, Wat heilzaam zij, Verkwikt of voedt, Verfrischt of drenkt, Den kindren fchenkt.
Het fmaaklijk fruit Reikt gij ons toe; Uw rijken buit Maakt blij te mofi, Die hier verkeert En u vereert.
C 3



C 54 )
> Gezondheid woont In uwen kring. Uw gunst beloont Den ftcrveling, Na zorg en vlijt, En moeite en tijd.
Uw voorraad vult De fehuur cn tas, Na lang gedult, Met rijk gewas, Om 't al te voên In 's winters woèn.
De Jager rent Door boscb en veld, Aan 't weer gewent, Op 't wild gcfteld, Waar 't haasje tiert, öf 't pluimgediere.



C 55 }
De vooglaar let, Bij 't hout en rijs, Laiv:s 't vinkenct, Op vink en fijs, En geeft de jeugd. Vermaak en vreugd.
6 Herfstfaifóen! U voegt den roem. Schoon 't lentegroen Bij blad en bloem Den luister toon', Gij draagt de kroon.
Ca



KINDER-SPELEN.
HET SPRINGT O U W.
fpringen lugtig door den bogt Van 't fpringtouw, rad herom geflagen;
En die het meeste tellen mogt, .3Mag recht den roem van 't fpringen dragen,
Zie, onder 't huplen draijen wij,
Wel vlug, de handen in de zij, En houden flag, zo dat den voet iNiet ftruikclt, of ons vallen doet. Dit fpel, niet al te fel gedreven, Geeft aan het meisje lust en leven,
Wen zij na rust, ten rei mag gaan;
Beweging brengt gezondheid aan.



HK T S P Hl IST Ö T OXTlV„
Jly'Springen ^'vrr^v/ ^Èf"






v 57 >
DE ZWEEP.
D e Zweep klapt in der knapen hand; De weergalm klinkt aan allen kant,
Maar niemand wordt 'er door gedreven, 't Is Hechts den klank, die't kind bekoort 9 En tot het klaatrend klappen fpoort,
t Welk zijn gehoor vermaak kan geven, 't Geraas, dat kindervreugde teelt, Zien wij dat d'Ouden ras verveelt.
HET BIKKELSPEL.
Het Bikk'len is een aartig fpel, En ftaat de lieve meisjes wel,
Die, op de hurkjes neergezegen, De bikkels keren , en den bal Fluks vangen, in zijn losfen val, —
En dan weêr, zonder veel bewegen, Het fpel herhalen, rad en fijn, Waar in zij meesteresfen zijn.
e 5-



C 58 3
DE SCHIETBOOG*
IVIct de Schietboog wel te mikken
Op het afgetekend doel, Leidt den knaap tot wegen, wikken,
In het fpel en drok gewoel. Nuttig is 't, het Oog te wennen,
Op het Voorwerp dat men kiest Wel te letten; — wel te kennen
In wat graad de kragt verliest. Maar men zorg, dat buurmans glazen
Nooit het doel der fchietboog zijn; Want dit geeft den Schattersbazcn .
Meest verlies, of ftraf en pijn-.



FABELEN
E N
VERTELZELS,



p



C 61 3
- HET AFGELEEFDE PAARD.
E en aankomend Veulen huppelde en graasde in het veld, en vermaakte zich om met de jonge Lammeren te rennen en te fpelen; doch al te fpeelziek zijnde, zo fprong het over verfcheidene floten en hekken, en verdwaalde toen van de wei af, waar in hij grazen moest. Hier en daar vondt hij nog al enig fmakelijk gras, oflchoon hij Wel zag dat de overvloed in deze ftreken niet zeer groot was. Gebrek aan het nodige, vooral daar het Veulen nog wat lekker was, en aan verfiiaperingen te veel gewoon, dreef hem aan om fpoedig naar een andre ftreek voort te hollen; doch in plaats van te verbeteren, zo zag het dat de grond overal veel dorder, en het weinige gras naauwlijks eetbaar voor zijnen kiesfehen mond was ; de honger begon bein te nijpen, en na een flapelozen nacht, nam hij het befluit, om ten koste van enige hongerige {tonden, die plaats te ontrennen en een beter oord optezoeken, hoe zeer het Veulen in die ftreken onbekend was, en niet verzekerd was, dat zijn' toeftand in plaats 1 te verbeteren, nog. erger konde worden. . Dan nog weinig nadenken hebbende, zo re-nC 7



C 62 )
de bet driftig voort, maar trof noch loof noch gras aan, het was enkel een dorre heigrond, waar heen zijne ogen zagen.
Mismoedig over dit ongeval ontmoette het Veulen eindhjk een oud en afgeleefd Paard, de topjes der heide afknagende. Akeli* was K?*A°°£di ee," ondraaSlpe ftank vervulde iner de hiebt: hopen van uitgedroogde beenderen lagen hier en daar veripreid; het Veulen wist met wat weg in te liaan, om uit dezen oord te-eraken. Doch het afgeleefde Paard een zijner kleinzonen ziende, verhaaste zijnen wankelenden gang , en riep het Veulen toe: „ Wat is Vmijn kind* Jioe komt gij m uwe vroege jeuffd reeds in deze plaats der kwelling?» _ 0 " Het Veulen antwoorde hem ï „ dat hij al ipelende van zijne wei was afgedwaalt, en dat hij om zijn oud verblijf optezoeken nog al meer verdwaalde en eindlijk in deze plaats gekomen was." Het oude Paard verzogt aan het Veulen, om een ogenblik van bet voorthuplen optehouden, en zijne korte gefchiedenis te horen: „ Ik was ook eens jong, ving en vrolijk , zo als gij thans ziji hl weelde opgevoed, bemint om mijne radheid, en van elk bewondert, kreeg ik dagelijks lesfen, om mij m het draven te oeffenen, en ik wierd weldra beroemd, als den vlugften en iadften van ons oud geflacht. Vele 1W



HE T AI GE X E EI BE PAARD.
; w*m <W .w> n\u7 cn m'iii.zc'u'sai' dans zijt






C 63 )
Ichen verlangden naar mijn gczclfchap, eil leverden naar mijn bezit. Eindlijk werd jk Ile lieveling van een voornaam Man, en mijlie bedrevenheid en vlugheid was hem in vele gevallen voordelig, en van het grootfte Ibelang. Doch fier op mijn ftandzijnde, zo Iivas de weelde een bron van mijn ongeluk: leens een fpeelreis doende, en andere Paarjden mij vooruit ziende rennen, kon dit mijn Iroem niet velen; ik vloog tegen den wil van Hmijn besten vriend en leidsman, hen in drift [{geweldig vooruit,dan in dien vaart zo haak|te het njdttiig, verbrijzelde, en mijn vriend bezeerde zich geweldig, terwijl mijne ledejmaten zodanig verrekt waren, dat mij al de lvlu.c;heid in eens ontviel, en ik in een ongelueehlijk onheil ftortte. Daar lag nu mijn |kunst, fterkte en fierheidJ men verkogt n,ij faan een vilder, en deze geeft mij dit ellendig voedzel en verblijf; en zint* enige jaren dat ik hem dienc, is mijn dagelijks werk om ionze afgeffrwene broeders en nabeftaanden oi' andcie beesten hier naar toe te liepen. ! Dikwils ben ik hier ooggetuige van de mishandelingen van onze oude grijsaards, die ifcier door wrede handen hun graf vinden, en jiWier lot en jammerlijk einde ik dagelijks ver* pacht, nu mijne kragtcn mij geheel begeven. É>it was mijn"lot, en de gevolgen van mijne iósheid. Gij mijn viieiid! zijt nog jong;



C 6*4. )
keer bedaart te rug naai- de plaats van waaf m gekomen zijt; maar dwaal niet verder afren met over de vlaktens en ongebaande wc! gen; ga agter dit geboomte om, en fia het ipoor in dat langs de gindfche woning loopt, en dit lpoor een geruimen tijd gevolgd hebbende, dan wordt de grond beter, en sfi treft goede wciën.aan; deze nu gevondSn hebbende, kunt gij ligtelijk het veld van uw meester herkennen, en van uwe dwaling te rug keren." b
Het Veulen bedankte den ouden 'voor zijne les; huppelde voort; floeg den regten wc m, en vondt eindlijk zijn vorig verblijft' Voortaan was het voorzigtiger, door de ondervinding gevoelig geleert zijnde.
i
6 Jeugd! fpiegel u aan de losheid van het Veulen, en de onvoorzigtigheid van het oude Paard. Leer van het ene, om u nooit los en dartel van de trouwe befchenners uwer tedere jaren, aftewenden, om niet jammerlijk te verdwalen. En Iaat de andere u fteeds doen zien, hoe rampzalig de gevolgen zijn, van door eigen zin gedreven, daden te verrichten, die u m een poel van ellenden kunnen Horten , waar uit tijd noch toeval u ooit; kunnen redden..



C 6*5 )
'VERZINT EER GIJ BEGINT.
Vanneer nïen iets zal ondernemen zo Det men zich vooraf welberaden, 0 n van n gelukkigen uitflag verzekerd te zijn. • Een oude en een jonge Wolf, in den barn winter door honger gedreven, zworven 'er de befneeuwde vlaktens en door de iderloze wouden , om iets te vinden om innen honger te ftillen. Zij zagen eindk, na lang dwalen, een fttik .vleesch, n een' boom opgehangen door de Jagers, a de wilde dieren te lokken; doch het vleesch ag zo hoog, dat zij 'er bezwaarlijk bij konn komen. Gevaliig waren toen de Jagers st een goeden vangst van daar vertrokken, • dat zij hier enigen tijd veilig konden zijn. verleg kwam hier te pas, hoe bij het vleesch
komen, want daar naar te fpringen kon er weinig helpen. De oude Wolf, door brek en tijd zeer geoeffend, kwam op den /al, om boven op het lijf van den jongen olf te klimmen, en dus met weinig moeite zh te verzadigen. Dezen inval keurde de ige Wolf goed, en hij diende enigen tijd or voetbank van den anderen. Deze zich
zat geëten hebbende, fprong van den jonn Wolf af, en ging zijns wegs. De jonge olf riep hem na: „ Dat hij toch nu ook



C )
keer bedaart te rug naai- de plaats van wa: gij gekomen zijt; maar dwaal niet verder ai ren met over de vlaktens en ongebaande w gen; ga agter dit geboomte om, en flal ipoor in dat langs de gindfche woning loop en dit fpoor een geruimen tijd gevokd hel bende, dan wordt de grond beter, en t treft goede weien.aan; deze nu gevondc neobende, kunt gij ligtelijk het veld van u meester herkennen, en van uwe dwaling rug keren." ö
Het Veulen bedankte den ouden Voor ziii les; huppelde voort; floeg den resten vv, in, en vondt eindlijk zijn vorig verbli Voortaan was het voorzigtigcr, door de odervincüng gevoelig geleert zijnde.
6 Jeugd! fpiegel u aan de losheid van h Veulen, en de onvoorzigtigheid van het o de Paard. Leer van het ene, om u nooit 1 en dartel van de trouwe befchenners uw tedere jaren, aftewenden, om niet jamme hjk te verdwalen. En Iaat de andere 11 ftee doen zien, hoe rampzalig de gevolgen zij van door eigen zm gedreven, daden te vt richten, die u in een poel van ellenden ku «en ftorten, waar uk tijd noch toeval u o< kunnen redden..



VERZINT EER GIJ BEGINT.
Wanneer nïen iets zal ondernemen zo noet men zich vooraf welberaden, ovn van ;en gelukkigen uitflag verzekerd te zijn. • ! Een oude en een jonge Wolf, in den harren winter door honger gedreven, zworven Dver de befneeuwdc vlaktens en door de bladerloze wouden , om iets te vinden om hunnen honger te ftillen. Zij zagen eindlij k , na lang dwalen, een ftuk .vleesch, jan een' boom opgehangen door de Jagers, om de wilde dieren te lokken; doch het vleesch hing zo hoog, dat zij 'er bezwaarlijk bij konden komen. Gevallig waren toen de Jagers met een goeden vangst van daar vertrokken, zo dat zij hier enigen tijd veilig Iconden zijn. Overleg kwam hier te pas, hoe bij het vleesch te komen, want daar naar te fpringen kon zeer weinig helpen. De oude Wolf, door gebrek en tijd zeer geoelfend, kwam op den inval, om boven op het lijf van den jongen Wolf te klimmen, en dus met weinig moeite zich te verzadigen. Dezen inval keurde de jonge Wolf goed, en hij diende enigen tijd voor voetbank van den anderen. Deze zich nu zat geëten hebbende, fprong van den jongen Wolf af, en ging zijns wegs. De jonge Wolf riep hem na: „ Dat hij toch nu ook



C 66 )
wilde blijv;-n, en hem ten dienfte zim, op dat hij zich even zo zou kunnen verzadigen als hij gedaan had." Dan de oude Wolf nee hem grimmig toe. „ Dit was onze affpraak niet; — ik bedank u, voor u bewezen gunst i als uw verftand reeds zo volwasfen was, als uwe huid en tanden, zou gij zo goed niet geweest zijn, om .mij uwMm'p en dienst zonder enige voorwaarde en vergelding te verlenen."
• De wraaklust gloeide wel in het hart van den jongen Wolf, maar zijne kragten weigerden hem om iets daar tegen te ondernemen. Hongerig ftond hij daar nog een poos, maar het wierd tijd, om van die gevaarlijke plaats te vertrekken.
• Wanneer een loze mcdgezel, ó Knapen! u een of anderen voorflag doet, om dit of dat ftuk uittevorren, beproeft dan eerst, of het enkel uit eigenbaat en zelfbelang gefchiede, en als dit zo wezen mogt, weigert daiï nog uwen dienst niet in betamelijke "dingen; maar weest ook bezorgt , om door goedevoorwaarden ook uw eigen voordeel daar in te behartigen. "Verzint eer gij begint! want als een zaak volvoerd is, zo is 'er geen gelegenheid om het gene dat afgedaan'is te'herroepen ; want haatlijk zelfbelang en fiode i ondankbaarheid zijn de lioofdondcWden, die i den besten aanleg reddeloos bederven.



C 67 )
ff tohm nsi|7qT-Oi . . r nu t;9
F A B E L.
E f w •"•
**en Aap, een Kat en een Papegaaij waren et vermaak en de uitfpamiihg van een jong tiSertje. liet gezellig tc zamen zijn dezer, ieren, bragt te weeg, dat zij met elkander, eh tiji lang zeer vertrouwelijk omgingen. Vezen gullen omgang verwekte in de Kat, aar heur aart, eenc begeerte om de Papeaaij bij den hals te grijpen, en aan dezelve ajne behendigheid in het vogelvangcn te toieir, maar vermits de Kat bij zulk een gcveld'gen aanval,. voor de tuchtroede van ;ijnc meesteresle yreesde, en ook beducht ya? dat het gefchreeuw van de Papegaaij haar no?t verraden , zo wierd zij te rade o:n 'leiërij en list te baat te nemen. Zij kwam §fc de kooij, en prees de fchone vederen ran de Papegaaij ; zij roemde haar als zeer ;elukkig, wijl zij de voornaamfte der lievcingen van hare goede mecsteresfe was, dus /•erzogt zij aan lorretje, om toch eens nader aij te komen, om te beter in ftaat te zijn, iet fierlijk bont gewaad naai1 waarde tc kunlen bewonderen.
.De Papegaaij, op zich zelve verheft, liet ïich bewegen om aan dit verzoek te voldoen,



C & )
en uit welgevallen in die loflbraak nader bij de kat komende, flocg deze bare klaauwen uit en greep naar lorretje.
De Aap zag dit bedrijf; en wetende hoe Hel deze vogel aan zijne juffer was, en welk een vallche ftreek de Kat wilde uitfpelen, nep hij overluid tot die valfche vleisfter: „ ó Laag en listig dier! fchaamt gij u niet, om uwe goede huiskameraden door uwe valsehheid ongelukkig te maken ? of denkt g|J niet dat uwe klaauwen u verraden ? weet gij niet, dat de ftrafroede van onze meesteresle, u, uwe valschheid belonen zal ?" De Kat verfehrikte , trok zijne nagels in, en vlood van daar, maar de Aap riep haar agter na: „ Laat dit u ten les verftrekken! want de valfche ftreken, hoe vleiend dat die omKleed zijn, worden ipoedig ontdekt en tof ichande.



C 69 )
BESPOT GEEN GEBREKKIGE KINDEREN.
De fpotlust is den menfcben in het algeneen en vooral den kinderen zeer eigen. Sommigen maken daar van zo veel gebruik > lat het fpotten hen tot een tvvede natuur wordt, en dat zij in de ellendigfte gevallen fiiet anders doen kunnen als fpotten. Haatijk is deze ondeugd; zij teleend een onbeïachtzaain en ongodsdiènftig hart. De jeugd nag vrolijk zijn; het verkeerd gedrag van aen dwazen knaap mag een onderwerp van potternij zijn, om hem dus door fehande en fchaamte te verbeteren; en in zo ver heeft ook het fpotten zijn nut; maar vele vooren onderwerpen zijn niet gefehikt voor de fpotternij; ziels en lighaatnsgebreken vooral niet, zij vergen wel uw medelijden, maar nooit een oog van verachting en uitjouwing. 6 Jeugd! beproef hier in uw hart, en ziet of gij met meer of min daar aan fchuldig Haat, en laat de volgende vertelling u de Jvoorzichtigheid leren.
In een zeker Veendorpje bevonden zich lenige knapen , die a's getrouwe makkers, Idagelijksdi te zamen.fpeelde. Hun fpel was



( 'O )
mct%den woest en wild, en arme, -zwakke, gu^kKige en onvermogende buren of buurkinderen, waren veeltijds de flagtoficrs van hunne baldadigheid. Zij hadden het \ P^tóelaacn op een zeer gebrekkig buurkmd , daMvrom gebogen, en lam aan de voeten, op^twee krukjes ging, doch evenwel zeer zoet en vlijtig naar de fchool kroop om tc leren. Dit kind kon met hen niet nieae i.u n/novii een dech-cnoot zïïn, \an hunne wdde>$ui. Dagelijks was ent ongelukkig _ knaapje 7Ï^ voorwerp van hunne ipottermj: nu eens kropen zij het agtef na, even als of zij ook lam waren en op twee krukken lprongen; dan eens gooiden zij liet met vuil en ftenen,: of Wierpen het m de llijlc, oi lclireeuwde het de üaatlijkfte feheidnamen agter na. IJoe veel droefheid dat dit alles aan het arme kind moest veroorzaken , is .ligt te begrijpen, — maar zijne kragten heten het gene verdediging toe, en het had te veel-verftand, om die boosheid met met een beklagend ftilzwTjgen, en vermijding te beiintwbordèn. Dan wat gebeurt er in het vervolg : >cr 8ïttftond een felle winter; floten, veenplasfenj^yaarten vroren digt toe; een felle oo^en^Wl flierpte door de digte veldwonin::c?Keikwlïme winter klederen - en genoegzaam alles wat maar bevriezen kon, bevroor.



c 71 y
Dit winterweder was voor de wilde knaen de fchoonfte gelegenheid tot uifcfpanninen; nu was het glijden over het ijs, het 'erpen met fneeuwballen , en het vlugge :haatzenrijden geen gebrek; van den morgen )t den avond waren zij daar mede bezig, )t dat de hooggaande koude hen dwong om aar huis te keren. Half verfteven, — flaerig en gevoelloos aan handen en voeten, wamen zij in huis, en krope» zeer digt bij en gloed der brandende takkebosfeben. Jan wel verre van door de warmte zich verwikt te gevoelen, vermeerderde de hitte unne fmart, en wierd ondraaglijk in de geolgen. En waarom ? van den enen waren e handen, van den anderen de voeten, en an een derde een van beide of wel alle berozen. Hoe ftond het. toen met hen, zeer immeriijk! men haalde wel een dorpclïirurijn, doch wat zou 'er dezen aandoen ? de itte van het vuur had een verkeerde wering op de bevrozene delen gedaan, en deelven onherftelbaar bedorven. Vele maanen liepen 'er in die ellenden voorbij; zij tonden of niet -fbelen of iets anders doen., If in het geheel niet gaan, als met krukken loortkruipen. •— Dagelijks zagen zij met jphaamte ea een te laat berouw, het door |im niishanaelde kind, op zijne krukjesnaar \e fcbole gaan, terwijl zijne kragtcnfchencn



( 7* )
te vermeerderen; — daar zij nu zelve ooi* op krukken moesten gaan, of in het gehee niets konden verrichten van pijn en Imart, Duizendmalen wenschten zij nimmer met ge bïekkige kinderen gefpot te hebben, daai zij nu de fmert daar van gevoelden , ir meerder mate als die; en ook uit vrees vai wederkerig eens te zullen belpot worden Doch dit was voor eerst hun geval niet,ho; zeer dat zij dit wel verdient hadden; he lamme knaapje bezogt hen in hun ongeluk beklaagde hen van harte, en wist hun dooi zijne ftille en onichuldige 1'pelen nog ai eni^ vermaak aantedccn , zonder hun ooit iets ti verwijten. Het voorbeeld van lieve en brav< ouders had hem in zijne jeugd met het besti gevolg voorgegaan , en hem het leven z( 'aangenaam gemaakt, dat het gebrek zijne lighaamsgeftalte, aan zijn verftand en gocdi zeden niet hinderlijk noch nadelig was ge worden.
Wat zegt gij ó Kinderen! is dit niet eei zeer merkwaardige vertelling, waar aan ^i u kunt IpiegelenV



:de vledermuizen en de . sprinkhaan.
I .. r
,en Vlcdernuus bij 'dag onder den top xi een rietendak bij zijne medgezeUen verholen , koutte met hun over hunne ontoetïngcn; elk wist al zo wat intebrengen ; i viel het gefprek over.dé handelwijzen en bden van andere dieren; doch 'er was weïg of niets dat zij geheel go dkeurden of aardig om door him uagevolgt tc worden, e Slak was voor hun te traag, en de Sprhiknan tc vlug; de Kapellen te verwaand, en l grote beesten te lomp; kortom, 'er was iets dat hun beviel, op alles wisten zij wat i zeggen. „ Wij handelen toch wel het 2ste van allen, zeide een oude Vledermuis, s wij bij den avond vliegen, dan kan de D.n ons niet ftektn, en de koelte verkwikt ns; ja daar wij de lucht dan voor ons vrij ebben, zo loopt ons zeldzaam iemand in en weg. -Wij doen veel beter als andere ieren, die op den helderen dag malkander ei-dringen. Waarom doen zij toch zo verleerd? als zij deden zo als wij, het zou im vast beter gaan. Wij zijn niet fraai c;eAeed ,-en daarom werdtons gczelfchap niet d



C 74 >
bemint; gelukkig voor ons, Want wij be hoeven dus niet te lijden, om den eernaan; van een lieveling der kinderen te dragen Allen moesten zo overleggend en voorzicb tig handelen als wij, dan zou het hun vee beter gaan. Al de Vledermuizen klaptei met de vleugelen, en Hemden dit van ha? ten toe.
Toevallig zat in het hoog geboomte, dig bij het rietendak een Sprinkhaan, zijn mid dagmaal van de frisfche bladeren etende; Deze hoorde dit kallen, en zich verzadig hebbende , huppelde hij naar het verbljj der vledermuizen , in den goeden wil oi] hun te onderrigten , en hunne dwalingei voor ogen te Hellen; zij hoorden hem enig ogenblikken aan, en niets daar tegen kuii nende inbrengen, zo krabde den enen agte; zijne oren, en de andere ichikte en vouwd zijne vleugels, en daar de hartige taal de Sprinkhaans hen verveelde,wierden zijtoor nig, gaven hem fcheldnamen; vielen op hen aan, en rukten hem gindsch en herwaards zo dat hij blijde was om met verlies vai zijne fprieten, en fchade aan zijne vlerken, ras van daar te vluchten.
Hoe fchrander de menfchenkinderen ziel wanen te zijn, handelen zij wel veel bete] als deze domme Vledermuizen ? iemand die van zich zelve gelooft dat hij alles beter



C 75 O
reet en doet als een ander, handelt even waas , wanneer hij door verwaande verordeeiing en berisping, -de handelwijze van ijn medemensen berispt, om dat die met e zijne niet overeenftemt. De Jeugd moet l vroeg zich leren gewennen, om alles met lefcheidenheid te beoordelen; nooit eigenwijs te zijn; maar wel de handelingen van aderen, die van de hare verfchillen mogt, : overwegen, om. onder het geleide van sn goeden onderwijzer, zich zeiven te vereteren, en dagelijks wijzer te worden.



C f6 }
t> E EEKHOORNS!..
De voorzigtigheid had aan een paar oude Eekhoorns geleert, om een groten voorraad Van noten te verzamelen, op -dat zij in dëh harren winter met haar enig kind, zich daai' mede mogtcn voeden. De Spaarzaamheid had hen aangeraden , om dezclven in een hollen boomftam te verbergen , en 'er dagelijks maar zo veel uittenemen, als 'cr tot onderhouding van hun driën nodig was. De1 moeder was minder nadenkend , cn al te goedhartig tegen haar kind; uit verkeerde liefde voor dit enig zoontje gal zij hem dagelijks in flilte , enige noten meer als het nodig had.
Het jonge Eekhoorntje kreeg grote verbeelding van den voorraad van zijne ouders , en verlangde om dien fchat eens te zien,! want die dacht hem onuitputtelijk tc zijn. De jonge dwong zijne moeder om hem dien voorraad van lekkernij eens te laten zien, cn zij was zo onvoorzigtig van dit intewilligcn. De jonge de plaats nu eens wetende,, liep af en aan, greep toe, droeg weg, en verkwiste uit onbedachtzaamheid het goed zijuer ouders. Intusfchen wierd den voor-



C 77 >
itad kleiner, en de knaap erger, daar hij u ook vreemde medgezeUen met zich bragt, m hem te helpen verkwisten, wat hij alleen iet op kon eten.
1 De vader en moeder zagen dit met verdriet; doch de zoon,'dage1ijksch onhandiger /ordende, floeg de ftrafï'en en vermaningen 1 den.wind, en het duurde niet lang, ol" al en voorraad van zijne ouders had "hij verwist. De winter genaakte, en armoede en 2brek was het deel der zorgvuldige ouders. »e jonge liep weg, met fiegte knapen, en itakte in de gevangenis. De moeder zat weiend, en riep telkens uit: „ ó Hoe onge. dïkig is mijnen goeden wil, en de fterke relde voor mijn enig kind geworden t" maar en buurvrouw die van hare dwaasheid en es jongens verkwisting zeer veel wist, riep aar toe: „ Gij weent te laat, om dat uwe efde voor uw kind al te teder en te ontijdig was!"
t 6 Kinderen! misbruikt de liefde van uwe uders niet, gij maakt hen ongelukkig, die u
0 lief hadden, en alles voor u deden en opfferden, om u gelukkig te maken.
1 Weet, dat den ramp die u aldus treffen tal eindloos is, zo dat het vorig genot der ngebonde weelde daar nooit tegen kan oj> 'cgen.
8 3



LOF van den EZEL.
Brave Jeugd! als gij op de fcholen of in den dagelijklchen omgang, een onachtzameii knaap, of een tragen cn onwetenden lecr-i ling, den verachtelijken naam van een dommen Ezel hoort geven-, zegt gij dan niet wél eens bij u zeiven, de Ezel moet toch wel een der flegtfte en nütteloosfte dieren van den aardbodem zijn, om dat men al wat lui, lomp en dom is, dien hatelijken naam vari een Ezel hoort geven. Zeker, het is al een Zeer gewoon gebruik, om'zulke domme kinderen dien lelijkcn naam te geven; doch het is niet prijslijk,- om dit te doen ten koste van den Ezel, weiken daar door in veler o.ogen verachtelijker is geworden, even als ól dit dier het domfte fchepzcl ware', iets het welk men niet bewijzen kan. De Ezel is een der nuttiifte dieren, en is niet dommer voor den kring van een Ezel, als andere dieren zijn voor hüimen kring.
De Ezel heeft bijzondere eigenfehnppen,, aan zijn ^eflaeht behorende; hij is niet zo vlug cn vleiend, als een hond, maar is de hond wel zo noodzakelijk voor dén mensclt als den Ezel? de hond doet den menleken -



C 79 )
de goedé dienften, maar zijn de dienden ; de Ezels aan de inenfcheh bewijzen, niee Mbelangrijker? dit is gewislijk waar. iïn ons laag en waterrijk land, komt den ?nst der Ezels, tot het dragen van lasteti :t zeer te pas; ook tieren zij hier zö goed 2t, als wel in hoge en bergachtige landen, tar Wij nu voor ons, in orize lage en warige {treken-, weinig of geen dienst van de :els hebben kunnen, zo blijft dit dier voor n mensch bij uitftek nuttig; en door die tttighcid in het vervoeren van zware lasten er hoge bergen en ongebaande wegen', üi zij dan aan ons ook noodzakelijk: want e zouden anders vele koopmnnswaren of /ensmiddelen, uit afgelegene landen, tot plaats hunner beftemmittó kunnen gevoert ji'dcn, om van daar met fchepen of op arifè w7ijzen, tot ons te kunnen komen. In landen waar meer weelde blojit, of 'crvloed heerscht, worden de trekprardeh 2er tot het vervoeren van zvrare lasten gczigt ; in Muscoviën, Sibei'iën en andere, iiude noordelijke Landen, verrigten de honn aan de menfehen den dienst, van hunne :rzonen en goederen op lieden voert tè ëkken ; doch 'er worden al vele honden »or eene welgeladene flcde vcreischt; en n nog kunnen zij dit werk niet verrichten, 9 over de hardbevrozene fnceuw ; want D 4



< 8o }
door zware zandwegen , cn in hef hange tkr bo gen zouden zij dit niet kunnen does De Paarden zijn om hun fterkhcid cn de grooi te hunner lighamen zeer gefchikt tot hc Voorttrekken van zwaar geladene wagens cn in dit ftuk zijn het uitnemend nuttige die ren; maar de Ezel wint het van hun': gec Paard is in ftaat om op zijn lighaam zulk ee; «waren last te dragen, en dat zo lang ce tijd uittehouden als een Ezel. Het hard ren y>cn cn lopen, is zeker de zaak der Ezel .niet; zij gaan veelal ecnen tred; maar daar •om zijn zij ook minder gevaarlijk; het on l;andig en moedig Paard holt zointijds onvoor 5dgrig voort, en ftort of zijn meester, c .zich zelve in ongeluk. De Ezel integendeel 4keds bedaart voortftappende , krijgt du zeer ^ zeldzaam een ongeluk. De Ezel heef een dom voorkomen, en fchijnt zijn meeste: 4iiet lieftallig te bejegenen; dit zien wij, maa .de hond en het paard zijn vrolijk, dartel en op hunne wijs vleiend voor hunne mees ters, maar het eigenbelang' is toch wel mees: jhunue drijfveer, en nietenkelgenegendheid, zo men misfehien enige gevallen daar var uitzondert. Doch het gedrag der Ezels lijd) ook uitzondering: men heeft 'er gezien, die voor een wagen zo hard renden , als een vlug paard doen kan; te meermaal was ik daar in Gelderland ooggetuige van. De Esel



ezit met dit alles vele voordelen voor zLh elven, cn voor zijn meester, die hem bom alle huisdieren verheffen : met hoe wejtg voedzel is hij te vreden ? het dor en :hraal gras, de met zand bdtovene heide, i ftekelige distel, zijn voor hem voldoenft m hct m te verkwikken. Het Paard tegendeel möct zvtu g<$d vöedzefchebben ; j bemint het bc-ste hooij, en het waterig en lelig groeiend gras ; heeft hij dit voedzel' (et,, dpn (hiat' tie meester. met-hem zeer ;gt , want dan wordt het ,dier zwak en L^gteloos ; daar den Ezel zijne lighaams Jrk«e.tnet zulk een gering voedzel behoudt. eEzel lejujnt zeker een onleerzaam dier te jn het is mogelijk nog nooit;beproeft, om m jongen Ezel in een rijl'chool te beiielku n hem goede mankren-te leren ; maar al de walhge houdingen en-.knotten van een weljeerd njdpaard, makes bem>wei behaaglijk )or het ofèg-, maar vermeerderen toch zijne «tigheid met, om dat.wij dageüjksch'zien ie de boeren op hunne eenvoudige, werkmdWi al ruhn Zo fpoedigen vaardig kun-tn voortkomen, als de gemanierde,-jWiaig, op een welgeleerd en bevallig Happend tard.; T}c EZel, fchtjnü ook koppig eiv"onpgzaam te zijn; dit iswel 'enigzmts zo aar die koppigheid.,en onbuigzaamheid, ast - te zoeken bij. den mensch, ,.dk van dec
D 5 ;



t 82 3
dieren dikwïïs meerder vergt als zij doen ■kunnen; cn in die gevallen is het met dé Paarden en andere dieren eveneens gelegen.
De Ezel is niet zo fraai van huid cft ledematen, als wel andere beesten; zijn voorkomen is niet zeer gunfüg noch innemend ; dit fthijnt ons zo töe, maar ook niet anders als bij vergelijking: als wij den Ezel met gene andere dieren Vergelijken is bij zo onbevallig niet, en wilt gij een allerfraaist dier, befchouwt dan den Kaapfchen Ezel, of Zebra ; — doch de innerlijke waarde van iets, vermeerdert noch vermindert niet, door het -denkbeeld dat wij door onze vergelijking daar van maken ; bij voorbeeld: een ftuk goud of zilver, blinkt veel fraaier in uwe oogen, als een ftuk ijzer, en het ijzer iS evenwel oneindig nodiger op de wareld als het goud, dat wel enige voortreffelijke hoedanigheden boven het ijzer bezit; maar het ijzer heeft daar cn tegen zo veel andere eigenschappen , die het goud niet heeft, waarom het oog voor alle zware werktuigen en gereedschappen, boven alie de andere metifr ien kan. en moet gebruikt worden.
Zorg derhalve, Leerzame Jeugd ! dat mén 11 nooït met den Ezel behoeve te vergelijken in de eigenfehappen van loomheid of traagheid ; «aar ' leer op die wijze ook vooral



C 83 >
211e vooröordeelen aan ; geen een dier is ateiijk noch veragtelijk. Denk en zeg al\os, al wat Godichiep is go-d, en nuttig )t de beste eindens. Laat voorts deze loffiraak voor den Ezel, u in alle andere beordelingen der menfchcn over deze of die eren, weloordelend, nadenkend en o^let:nd maken.
D f



€ 3f )
n iwh röo fioca { nsn nafeobTOÖTOo? end •*sff%x na JhteÜ^ .j'ir:.^!.- .y rbpn - ->
W K APÉLLE N en de RUPS.
Jn het beste van den zomer, op een zofinigen en warmen dag, was het heïr der Kapellen druk bezig,, om zich in de bloemtuinen te vermaken en mc t lekkernijën te voeden. Velen waren zeer..netjes ën zindelijk opgelchikt,en anderen met een overdreven pracht opgetooid. Een der hovaardigfte zat bij een andere, die zuiver in het wit gekleed, baar gewaad zo rein als de fneeuw vertoonde, waarop een bevallig zwart fieraad aartig afftak. Dit baarde afgunst; de fchittcrendd Paauwenöog benijdde het "Witje, om zuiverheid van 't gewaad sn fraaie manieren; van benijden kwam het tot haathjkheden ; de! Paauwenöog zeide tot het Witje: „ hoe is bet mogelijk , trotsch ding! dat gij u zo veel laat voorftaan, om in onzen kring, it met ons gelijk te ftellen? denkt gij wel na van welk een afkomst dat gij zijt ? weet gij
v ét



C «3 }
ral wie uw grootvader is geweest, en hoeer uwe Familie uitziet? zie gindsch onder: S£2 koolbladeren daar kruipen uwe bloedver-' ranten in verachtelijke kleding, en in een ïiorsfig en Hinkend verblijf; gij möogt u hans nog al wel voordoen, en het op de doemen zo goed zoeken te hebben als wij, tiaar gij behoort niet in onzen kring. Dat ie fchitterende Aurelia, de dartele distelvink n de blaauwe Arais mijn gezelfchap zoeken , is verdraaglijk, want zij zijn van geboorte en rang; maar gij, haatlijk fchepzel! tij behoort óns bijzijn te ontwijken, en ons n het bezit té laten Van al dat gene waartoe *hze geboorte en rang ons alleen recht geeft. Iet eenvoudig Witje , zeer getroffen door iit verwijt, antwoorde aan de fiere Paauvenöog: ,, Zo het feèn misdaad is, dat ik :Vcn als gij hier mijn voedzel zoek: — zo iet onbetamelijk is, dat ik door reinheid eil ïethcid mijne' ■ omftandighèden tracht te ver-' icteren: .— zo het fchande is, dat ik mij in le zamenleving niet fchrome, om in kringen ^an meerder aanzien, door mijn gedrag te tomen, dan hebt gij recht om mij dit te verbijten. Maar met mijn geflacht te lasteren, /ergect gij het uwe; mijn geflacht iseenvoufig van gewaad cn manieren, maar het uwe s flékelagtig. — Zie op de gïndfche distel)lant, de donkere Rups, met'fcherpc Hekels D 7



c 86 >
als doornen bekleed; aan doornen knagende beledigt zijne doornige huid den genen die hem nadere; en daar de zucht tot beledigen in zijne huid woont, zo fchijnt gij te gelijk met de pracht uwer vleugels, ook die Itekeligheld in uwen mond te hebben overgeërft van uwe vaderen. Zo dit de kentekens van geboorte en rang zijn, dan acht ik hét voor mij gelukkig, dat ik van een nedrigen afko.nst ben. Huil zij den nedrigen ftand, die minder voor uwe ondeugden vatbaar, zich incest bezig houdt in den kring van hunne befte nming, zonder zich met die van andiïn ren uit verkeerde beginzelen te bemoeien."" De Paauwenöog annvoorde niets; maar of zij 'er door verbeterd is, kan ik niet zeggen.
Geboorte, rang, rijkdom en fchat.ten, geven aan niemand het recht, o:n andere per-» zonen, die men. van minder af ko.nst waant te zijn , te verachten , of fmadelijk te be-. bandelen, cn nog veel minder, wanneer lie-, den van minderen rang in onze oogen, zich door een goed gedrag en brave zeden, in q beter omftandiglieden Hellen en als zeef welvarend voordoen ; flegt is het dezelve daarom te benijden; veel flegter dezelve tollaten ; en allerflegtst, om hun op hunne ais me voorouders, q! onaanzienlijk geflacht te wijzen? om hen dus dooroudraaglijkenho^



C "of )
moed te vernederen. 6 Jeugd ! gewen U :.a\ zulke fchandlijke zeden niet. De c?.n.'ouelig gekleedde en vlijtige Jongeling van leringe Ouders, moet u op de fchool even vaardig zijn, als den veelzints luie" en door vroege weelde bedorven zoon, van de rijken ')f wereldgroten; van de eerfte kunt gij de vaardij der vlijt en goede zeden leren; maar ;an den anderen niet zelden luiheid, domVeid, en een onbandig leven.



de ZONNEBLOEM, en de* VERGEET MIJ NIET.
"Pen Zonnebloem ftond op haar lieren en hoog opgefchoten ftcel ; groot , weluitgegroeid en blinkend keerde zij het aangezicht naar de Zon, en gaf aan ontelbare Infecten gelegenheid om haar te bezoeken.
„ Ik ben toch veel groter en verhevener als alle de planten in dezen hof, lier uitgewasfen, zie ik de nedrige bloemen langs de aarde kruipen, en hun glans wordt door het {lijk bemorscht; boven dit verdriet ben ik verheven. Een kléine Slek kan hun fpoedig opeten, maar mij kan zij het hart niet uitknagen, mijne grootheid maakt dit ondoenlijk. Dagelijks word ik door vele vriendlijke Bijen en Vliegen bezogt, die met hun gezang mij vermaken, en vereert zijn, dat ik hen gunftig ontvang. Zouden 'er wel bloemen in enigen hof zijn, die meerder voorrechten hebben, als ik bezit?"
„ Gij fpreekt veel van u zelve, (riep de; nederige bloem, Vergeet mij niet, genaamd]) gij fpreekt zeer veel van u zelve, maar gij zegt niet alles: gij zijt zeer groot uitgewasfen, dit beken ik, maar voeg 'er bij, dat



c s9 }
It ten koste van het voedzel van andere planten gefehied is, welker fappen gij naar t trokt. Gij krijgt veel bezoek van goedé irienden, tnaar dit is niet onm, maar wel p dat zij zich van uwen voorraad mogten at eten. De regen kan zeker uw gewaad iet geen flijk bemorsfen, maar hoe gaat het , als de flormwind brult? dan wordt uw :ecl geknakt, maar wij buigen ons zachtjes eder, voor het geweld van den ftorm. Gij raait alleen op uwen fteel, groot en prachg, maar een enkle hand fnijdt u van uw :eel af, en de gehele pracht van uw plant verloren. Bij ons verliezen wij wel een hkel takje , maar onze plant blijft welig oortgroeiënde, en draagt rijke bloempjes, laar mag ik ook op iets roemen dat niet in e_ verbeelding maar in de waarheid beftaat? [ij zijn de lievelingen der zoete meisjes, ie hun hoofd en borst met onze nederige loempjes verfieren, of aan hunne fpeelgcoten ten aandenken aanbieden. Zeg mij, | grote Zonnebloem ! welk een zot figuur j zoudt maken, aan den boezem van een iftallig Meisje ? zij flapt u voorbij, zonder ? u te letten. Het zijn allen gene voorechten, of oorzaken tot roem, die in onze 3gen aldus fchijncn. De roem en'de eigenÉde moeten» op iets wczeutlijks gegrond



( oo )
zijn, anders zijn zij blote harsfenfchimmefl ën meerder niet."
Lieve Meisjes ! zo gij u ooit ergens op beroemen wilt, laat dan uw roem rusten op wezentlijke dingen. Geen fchoonbeid, lieftalligheid , geen" lof die men aan zich zelvë geeft, geen iedele verbeelding noch eigen-Fievende Voorftellingen geven u enige Waar-J dij, groter is de roem, die u anderen geven,"om innerlijke deugden, dan die, welke gij ü zelve toezwaait.



C 91 )
e PAAUW en de REGENBOOG.
De. Paauw zag eens na een fterke regenlaag , in de weggedrevene waterwolken en fchonen Regenboog, de heerlijke kleun van denzelven maakte zijn nijd en afinst gaande, vermits hij geerne alleen met jne bonte pracht pralen wilde. Zijn verthtende hoogmoed rees fterker, als hij zag it de Regenboog-door de bedekking der mneftralen ras verdween. Dus brak hij hevige woorden uit, en ftreek denRegenfeg verachtelijk door, om dat zijne fchoonüd van zo kort een duur was, en dat hij :en glans noch befraan van zich zelve fiad, aar al zijn fchoonheid en pracht aan de Dnnefrraalen te danken had. Hij prees daar 1 tegen de fchoonheid en de pracht van zij2n veelverwigen ftaart, en daagde den Remboog uit. De Vogelen die zich daar omreeks bevonden en dit zagen begonden hem ïlijk te geven, terwijl onverwacht een roofier uit het bosch voortfprong, den Paauw mgreep , verfcheurde , en zijnen bonten aart in den wind verftrooide. Kort daarop ïrtoonde zich den Regenboog weder in



C ?a >
zijne pracht, met nog groter luister, in de wolken.
Een Indifche Rave, dit alles gezien hebbende, zeide: ,, dit zal mij tot ene les verfixekken, dat ik niemand moet verachten , of mij over mijne fchoonheid moet verheffen , want thans ben ik overtuigd, dat de ingebeelde ,en verachtende trotschheid tot fchade en fchande geraakt,"



KINDER
BRIEVEN.






C 95 )
! Klaartje aan haar Nichtje. Koosje. Lieve Nichtje K o o s j e j.
Ik heb in enigen tijd aan u niet kunnen fchrijven, o:n dat ik een ongemak aan mijn vinger had; 6 het was zo naar, en ik kon met mijnregte hand maar niks uitvoeren, en het deed mij zo zeer, 6 zo zeer! — nu is het beter, en ik kan weêr wat uitvoeren en naaijen voor mijne Pop. Maar kind! ik moet li wat vertellen: daar heeft mijn kleine broer Piet, de beste en grote Pop bij de kluiven »ehad, en heeft ze zo geplukt en gegooit, 3at haar gehele gezicht aan Hukken is; ik ten 'er zo bedroeft om, en heb zo gehuilt, maar de Pop is 'er niet beter door geworden. Moeder heeft zo op hem gekeven, en ik heb nijn andere Pop in een kasje gefloten; als k wat laat liggen lieve mensch ! dan nemen 3ie ttoute jongens alles in de hand. Daar iad ik lest in mijn tuintje wat zaad gezaait , en het kwam zo mooi op, twee grote bonen in vier erten had ik ook in den grond gefloten, en die kwamen ook al uit , ó zo Kef ï naar ja wel, daar zijn de buurkatten gekonen en hebben alles omgekrabbelt, is het. liet wat te zeggen? «~»



C 96 }
Weet gij wel dat onze Poes gq'ongdheeft? Óze heeft zulke zoete kleine Poesjes,óbeeldig lief ! twee zijn 'er , en ze doen hare oogjes al open; de oude Poes is niemendal nijdig als ik ze in mijn handen neem, zij wil het wel hebben; een is 'ervoor mijn Tante Truitje, en de andere weet ik nog niet wie hem hebben zal; maar wilt gij dat Poesje, als het groter is?
De Peren in den tuin zijn al rijp, 6 ze zijn zo lekker! als ik aanftaande Maandag weden op de fchcol kom, dan zz\ ik 'er wat vooi u meebrengen.
Hoor, nog wat: mijn grote broer Jan, die is een burger geworden, of hoe hiel dat ? — en hij heeft een rok aan als een foldaat; — 6 jakkes, ik ben befchaamt om zc met hem over de ftraat tc gaan; neen da lust ik niet, ik zie hem liever als hij naarhe Comptoir gaat, met zijn beste rok aan, at een mijnheer.
Ben ik nu niet zoet, dat ik zo veel aan t fchrijf? ik zou nog wel wat fchrijven, maa den inktpot is omgevallen en dat zal ik gaal opvegen. Dag lieve Koo!
Ik ben uwe liefhebbende Nicht :
Claautje.



C 9? >
IKoosjE aan haare Nicht Klaartje. I Zoete Nichtje Klaartje!
Ik bedank u voor uw briefje, maar gij ?\]t l/el ongelukkig geweest; ik ben maar blij lat uw vingertje beter is. — En die arme top! kan die niet gemaakt worden ? ik heb jog pen oude Pop, daar het hoofd nog goed fcm is, wil gij die hebben, om daar uw Pop fcedc goed te maken? ~ In mijn Tuintje troeit alles zeer goed, ik heb gisteren we! Icn peulen geplukt, en aan de meid in de leuken gegeven.
Iwïj hebben een Poes, en Moeder zegt, lit eene Poes genoeg is om muizen te vangen. I Hoor , als gii voor mij wat peren meê rengt, dan zal ik u wat lapjes geven, voor Iv bedeldeken, die ik voor u befpaart heb. |Op de Utrechtfche Kermis heb ik zeer l:el plaifier gehad, en ben in het fpel <rC2est van de fpoken, het lijkt zo maar wat • jder zegt, dat 'er geen fpoken zijn, en I er die niet wezen kunnen; —. maar dat irtoont die man zo maar uit aartigheid, en x 'er zijn kost meé te winnen,° zo aL- al E



C 98 )
die menfchen doen. Maar ik was 'er eerst wel wat bang voor, cn vooral toen de dood kwam,-ó' foei! maar naderhand was ik dit niet meer, om dat Vader bij mij was.
ó Ik heb zulke lieve kleine Kiekens, en de grote Kip, die klokt zo, en dan komen ze allen bij haar, en fchuilen onder zijne vlerken; als kleine Fidel maar over de plaats gaat, dan is de oude zo bang voor de_kleine kipjes, dan wordt zij boos cn ipreit hare vlerken uit; ö ze is zo trouw, en ze zijn, ZO lief! — het bedelaars wijf, dat hier dikwijls om een aalmoesje komt, is zo bang voor haar kindertjes niet, want voorledenj week zette zij die maar op de floep neder | en zij ging heen en kwan lang daar nawcêr-, om. Ik had zo veel medelijden met die. arme kindertjes, want het regenele zo en zj V/aren zo nat, zij hadden geen paraplm, i| had hun de mijne wel willen lenen, maar etfij kindermeid wou dit niet hebben. ■ Ik verlang dat gij weêr op delchoohcomt,] Yfant »k heb u nog veel te vertellen. Veel iuischj.es en groeien
van uw7 Nichtje K 0 0 s j .



( 99 )
Jansje aan haar Mama. Jlkrlleffle Mama!
J ven lieven Brief was mij zo aangenaam Jat ik die gekuscht heb. ó Hoe blij ben ik, lat UwE: en alle mijne Broertjes en Zusjes io welvarend zijn, en dat kleine Hein wcêr lerfteld is. Maar het fpijt mij zo zeer, dat k nu niet te huis ben geweest, ito mijn lieve' Papa bij. UwE: is over geweest. Moest Papa dan weder zo gaauw naar zyn Schip verrekken ? anders blijft hij nog al wat langer te huis.
Nu, lieve Ma ! ik hoop dat de reis van Papa op de zee, niet lang duren zal, en ik pd dagelijks onzen lieven Heer, dat hij Papa feil bewaren voor ongelukken, als hij eens rechten moet. ó Beste Mama! wat zou dat jedroeft wezen, als Papa eens een ongeluk weeg. Wat hoeve de menfchen toch zamen £ vechteH ? wij mogen op de School niet te E z.



zamen krakeelen, en mogen dan de groteïï menl'chen wel vechten ? ■—
ó Ik verlang zo, om UwE: en mijne lieve broertjes en zusjes te zien.
Ik bedank UwE: hartelijk voor het lekkers, dat aan mij gezonden is; ik was 'er zo blij meê, en heb 'er mijne Speelgenootjes van meêgedeelt, want zij geven mij ook altijd wat, als zij wat krijgen.
Lieve Mama! zal ik haast weder een briefje van UwE: krijgen? ik zal eens een brief aan Papa fchrijven en UwE: zenden. Ik zal mij voorts bevlijtigen om braaf tc leren.
Ik doe u veel complimenten van Mamzei en de lieve Juffertjes en ik ben naar groete en \ejl kuschjes
UwE: gehoorzame Dochter Jansje. P: S: De inleggende is voor kleine broer Piet.



Jansje aan haar broêr Piet»
Zoete PietI
JFTier hebt gij een boekje met printjes, die Üv'uitgeknipt en opgeplakt heb; ö zo mooi ! dat is voor u , daar kunt «ij meè ipeien , maar niet te verfeheuren ! is uw
Hiobbelpaard nog heel, pas daar op, want k moet 'er nog op zitten, als ik te huis pkom.
j Zeg lieve jpnge! hoe is het met den groten hond , Azor meen ik , is hij nog zo !ftout, dat hij alles aan Hukken bijt? ziilt gij Wnn helpen heugen, dat hij op de bloempjes past, die ik lest gezaait heb, dan za ik 'er u wat van geven als ik te huis kom.
Dag lieve Piet! ik kom welhaa t eij u, en dan zal ik u veJ zoentjes geven en .lekkers mee brengen*-
Zeg With en Hein, en Saartje en Trui goeden dag.
Ik ben uw lieve Ja ns je.
E 3



C ic2 )
Piet aan Jansje» Jansje Zusl
ben ik, om de printen die ik gekrijgfr heb. Ik zei jou ook wat geven , as jij hier komt. En Azor die is wel zoet, hij heit me van ogtent nog in mijn gezicht gelikt. Het Hobbelpaart is niet kapot, maar de Wagen heit Wim ? an ftuk edaan, en poes "heit je bloempïes uit ekrabt; en ze heit me Sn mijn gezicht willen krabben , als ik ze wegjagen wou.
Lak mag ik niet hebben , nou heb ik den brief met een fpelt, toegefteekt.
Dag lieve Jansje Zus van Pietje.



C 103 >
Henrictte aan Emïlia.
Lieve Vriendin \
moet ik evenwel aan U wat fchrij'Ven, om te toonen dat ik niet boos op U iben. Waarom zou ik boos op U wezen ? lik heb 'er geen reden toe; en al had ik 'er al eens reden toe, dan kan ik evenwel niet lang boos blijven; ó het is zo naar om twist te hebben.
Hier mede zend ik U uw Album blaadje iterug: daar heb ik zo als gij ziet op getekend en gefchreven, nu kunt gij altijd aan mij gedenken.
Als ik ook eens zulk een boekje heb, dan ikrijgt gij ook een blaadje van mij. Maar ik ■weet het niet, met die boekjes is het toch ihet rechte niet: de Juffrouwen fchrijven wel idat zij malkander zo lief hebben; maar of zij het altemaal wel oprecht menen, dat geijoof ik niet. — Ik ondervond dit zo dik-
£4



C i°4 )
wijls; het is hun meerder om veel Versjes en Tckeningjes te doen, als wel om zuivere belangloze vriendfehap. Als ik die in het Kostfchool niet ondervondt, dan zou ik dit niet fchrijven. Maar ik zeg dit niet op u, neen lieve Emile! ik ken u te wel, om dit op u te zeggen.
Ik heb onlangs met mijne Ouders in Gelderland geweest, cn zeer veel plaifier gehad. Het is daar wel lief. Wij zijn op Rozendaal, Biljoen en Beekhuizen geweest, buiten Arnhem; ö dat zijn mooije Buitenplaatzen, met zo vele fonteinen! —
Meid lief 1 daar bebb en ze mij zo beet gehad: ik wandelde met Tante over een plein dat heel netjes lag, cn in het rond zo vAo mooije gezichten had, cn' toen wij daar zo' Ronden, zo fprong in eens, wel op hondert plaatzen het water uit den grond, veel hoger als Tantes lengte, cn wij liepen hier, en vloden daar, maar wierden zo nat, alsof wij in het water gelegen hadden , en nog lachten ze ons hartlijk uit,
Van daar reisden wij naar Ninnvegcn cn Clëve ; ó wat is het daar plaifierlg in dó diergaarde; wij hebben geklonterd en gelopen , berg op en berg af; nooit had ik meer vermaak. En onder de donkere lommer van de hoge dennen ó daar was het heef lijk! ik heb zo gewenscht, om U bij mij te hebben.



C 105 )
' Wij hadden daar van alles : fpeelïïcden, [ grappernakers, bedelaars in zoorten. — En 1 wat niet al. Nu is dit niet een groten : brief. Ik moet nu afbreken , want mijn i'muziekmeester wacht op mij. Vaarwel iheele lieve! ik groet U oprecht en ben
Uw genege He n Pvi è tts»



C ioö" 3
Cornelis aan Hendrik.
Waards Hendrik! ,
Ik heb in enigen tijd niets aan U gefchreven, om dat ik niets te melden had; maar nu, daar ik enige (toffe heb om over te fchrijven zo doe ik dit zeer gaarne. Weet dan dat ik eergisteren met drie mijner goede kennisfen uit Visfchen ben geweest, en dat met een aardigen uitflag: voor dag cn daauw waren wij gereed; maar 'er was in het eerst niet veel te halen, want het water was te vol vuil en kroos. Maar toen wij wat verder aan een veenplas kwamen, daar ging het beter, en wij kregen allengs een goede zó. Tegen den middag was de lucht brandend heet, en wij fcheiden van het Visfchen af, om in de fchaduw van de wilgen bomen wat uitterusten.
Maar welk een klugt gebeurt 'er: toen wij ■onze boterhammen opgeëten hadden, vielen



C 107 ■)
;\vij dooi* de warmte in flaap, te meer daar wij zo vroeg opgedaan waren. Hoe lang iwi] geflapen hebben weet ik zo niet, — maar lik wierd fchielijk wakker , en ik hoorde zulk een geweld, en het regende of het met bakken uit den hemel goot; — mijn kameraads wierden ook wakker ; wij keken in het rond, en de lucht was zo zwart als den nacht, en het blikzemde en donder!de dat zien- en horen verging.
Daar ik nu wel gelezen had, dat het niet goed is om onder de bomen te blijven, als ihet onweert, zo raadde ik mijne makkers om maar fpoedig van daar te lopen, want i:het regende overal en wij waren toch door nat. Zo gezeid zo gedaan: wij hepen voort, naar de eerfte Watermolen de beste , om aldaar te wachten tot de bui ever was, maar z'u t in den haast hadden wij niet eens om ons Vischzootje gedacht, cn het onder de •bomen laten leg-,cu. Wij zijn toen het weêr opgeklaart was, nog daar heen gclo:pen, maar ja wel! de Vischzó was weg.
Is dat niet voordelig uitgaan beste maat! eerst vermoeit , warm en beftovcn. NaIderhand nat, koud cn beflikt, en het mooiffcc van alles, zonder Visch te rug.
'Ik moest u dit avontuur melden om de grap; maar lach mij niet uit om die verlo-



C 108 )
ren reis, het zou U ook kunnen gebeure Nu ik, hoop U ras bij mij te zien , ma als gij hier komt, recht ik wis geen he gelpartij meer aan, dit verzeker ik u, te vijl ik ben en blijve
Uw ware Vriend
CORNELIS.