1153






RELAAS
DER
Hl
REVOLUTIE,
BINNEN DE STAD
SCHIEDAM;
Op Dingsdag den 2.0 January 1795. Hei eerftejaar derBataaffckeVryheid.
Te SCHIEDAM, by
henricus sweben,
JBoekverkooper op den Dam.






AAN HET
COMMITTÊ REVOLUTIONAIR
T E
SCHIEDAM;
By hunne verrichtingen op den 20 January 1795. Het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid.
JÖLechtfchaape Schiedammers! — Heldhafte Bataaven ! U wyde ik myn' Vedel
Ontkluisterd, gefnaard. — Met U aan de fpitze Vernielden wy 't dwangjuk; Hernaamen wy moedig,
Den Hemel der Aard'!
't Gevoel



't Gevoel onzer Menfchheid De grysheid der boeijen —■ De zege der Vryheid
Ontvlamden uw bloed — Be ontrooners der Vorsteu —De redders der Volken —> De wereld herfcheppers
Verrukt te gemoet. — Gelyk aan de Franken — Die Vrienden van Neerland.-—. Die handen der Godheid
Verbazend in kracht — Bewond'ren -*•= erkennen. Wy eeuwig uw deugden, En leeren die-plichten
Aan 't jeugdig genacht.



C i )
Schiedam den aifte January 1795,
Het eerfte Jaar der Bataaffche Vryheld.
jK3aar ook binnen deeze Stad , even als in andere Steeden van ons Vaderland, eenige ge» zélleerde Patriotten zig onleedig gehouden hebben, met het beramen en in werking brengen van de nodige middelen, tot het daarftellen van eene Revolutie, en daar den uitflag aan hunne pogingen ten vollen heeft beantwoord, zo word door hun dan ook nodig en billyk geoordeeld, al het geene tot die daarftelling betrekking heeft gehad by deezen onder het oog der Natie te brengen. De Burgers gozewyn jan
loncq, engeleert lucas, jacobus nolet, cornelis nolet, jan swinnas loncq, jacobus van waterschoot, hubertus sigismundus mascheck, en robert charles clarion, (zynde
de twee laatftgem: Leeden weinige daagen voor de Revolutie , by dat Commkté geasfumeerd.) welken tot dat einde zyn werkzaam geweest, formeerden onder hun op den 20 deezer in A naam



C * )
naam hunner weldenkende Medeburgeren een
Committé Revolutionair. Ten zelvcn daa-
ge bragten zy hun wel doordagt ontwerp tot Hand, verzamelde ten dien einde een moedig gedeelte der braven onder de Burgery aan het Hooft deczer Stad , voorzagen de zelve aldaar van Gefchut, Geweeren en Pieken , en ftclde Zich in ftaat van Optocht. • Alles dus geregeld zynde ging het Committé vergezeld door eenige uit den bloem der Burgery naar het Raadhuis, alwaar op dat tydftip de Vroedfchap vergaderd was, en deed in naam der bovengemelde gewapende Burgers by monde van den Burger c. j. loncq, eifch —
I. Dat de tegenwoordige fubiifteerende Schuttery zouden worden gedisfolveert en vernietigd , en dat van die vernietiging en disfolveering dadelyk een Publicatie zoude worden gedaan.
C. Dat de Geweeren zoude worden opgehaald , voor zo verre die niet reeds in gebruik waren; en
3. Dat aan den Commandant der Militaire ftondelyk fchriftelyke Ordres zoude worden gegeven dat hy, met de zyne tegen
geen



C 3 )
geen demarches der Burgery hoegenaamd Zig zoude hebben te verzetten, en dien volgende zyn Volk in de carfernen zoude moeten houden.
Hier op retireerde zig het Committé en liet de Vroedfehap haare vrije deliberatie: de Vroedfchap een fpoedig befluit genomen hebbende, communiceerde vervolgens eerst by monde en daar na by uitlevering van een behoorlyk ey. trad uit hunne Refolutie aan het Committé , dat de voorfz: poinélen wierden geaccordeert.
Het Committé van den gewenfchte uitflag van deeze hunne eerfte openlyke werkzaamheid aan de gewapende Burgers kennis gegecven hebbende, had het genoegen derzei ver goedkeuring te ontfangen , door het herhaald geroep van Leeve de Vryheid! Leeve de Republiek!
Na dat het Committé vervolgens de gewapende Burgermagt had voorgehouden om zich als waardige Republikeinen te gedragen , en dus alles te contribueeren wat tot bevordering der Rust, Ordre en Veiligheid ftrekken konde, ging het zelve door haar gevolgd naar de Markt, aldaar wierd het Gefchut voor het Raadhuis geplant, en de gewapende Burgers in Ordre gefchaard: hier op vervoegde zig het Committé Az ter



( 4 )
ter Vroedfchaps vergadering, op hunne te voren gedaane eifch beleegen , en declareerde by monde van den bovengem: Burger g-j.lo Wc q, dat de Begeering deezer Stad het vertrouwen der Burgery verlooren had , en dezelve hun mitsdien voor altoos vervallen verklaarden van hunne Posten en invloed op de Regeering.
Zich hieropgeabfenteerd hebbende, doch daar na weder binnen verzogt zynde, wierd aan het zelve uit naam der toen ontflaage Vroedfchap gecommuniceeed; dat de Vroedfchappen hunne Raadplaatfcn en aan de. Burgery (vertrouwende op hun gegeeven woord en verzekering,) de zorg en veiligheid van deeze Stad en Ingezetenen aanbevaalen en overlieten.
Het Committé dit hebbende aangehoord verliet de Vroedfchaps Zaal, om aan de ontflagen Leeden eene onbelemmerden uitgang te laaten , deezen gingen dan ook dadel yk van het Raadhuis af , voor by de gewapende Burgers en toegevloeide meenigte; (toen reeds met de Nationale Cocarde vercierd) en het Committé met alle braven , had het uitftekend genoegen , dat nog met daaden, woorden, of gebeerde aan hun eenige beleediging wierd aangedaan ; toonende de Burgery zich dus waarlyk grootfch en edel te gedragen. Na



C 5 )
Na te ontruiming der Raadzaal, nam het Committé dadelyk pofesfie van dezelve, en deed ftondelyk na voorafgaande klokken gelui, een Publicatie, waar by het aan de gezamentlyke Ingezetenen van de voorfz: by hun uit naam der Burgery gedaane verrigtingen kennis gaf, en prov'fioneel alle Amptenaaren , welke geen aanzegging van het tegendeel kregen, aanmaanden en gelasten in het waarnemen hunner Functien ;te bly ven voortgaan, en voorts elk en een iegelyk vermaanden om zig rustig en vredig te gedraagen; terwyl het by dezelve Publicatie de gezamentlyke Burgery opriep , om zig des anderen daags des voormiddags ten 10 uuren te vergaderen in de groote Kerk, ten einde aldaar een provifioneel Burgerlyk beftuur te regelen.—
Ingevolge deeze oproeping , de Burgery op den voorfz: tyd zich ter opgemelde plaats vergaderd hebbende, wierd aan hun wegen het Committé by monde van den meergem: Burger g. j. LONcq, gedaan de navolgende Aanfpraak en Voordragt.
BURGERS!
H et tydperk der verdrukking is geeindigt, en dat der Vryheid is gekomen, zints een A3 ge-



( 6 )
gemimen tyd hebben eenige weinige uwer Medeburgers onvermoeit werkzaam geweest, om eenmaal door een welbeftuurde Revolutie de Burgery te ontheffen van het knellend juk hunner onderdrukkers, zy decden dit met het grootfte gevaar voor hunne Perfoonen en Bezittingen, alleen aangevuurt door een belangloozen yver voor het waarachtig Heil des Volks.
De zegenryke komst der Franfchen daar zynde, oordeelden zy het oogenblik gebooren te zyn , waar op zy opentlyk konden
te voorfchyn treeden. De Vryheid
voortplantende Franfche vorderde den op-
^anc^ . hun voorbeeld ontgloeide den
moed der BATAVEN, en deeze en geene Steeden deeden , het geen wy nu gedaan hebben.
Eén wenk was er flegts nodig, en de gewapende Burgers fchooten toe ter onzer
kuipe het eerde groOte werk is vol-
bragt, dat onze zugtinge veranderen in gejuich, en de klaag Item wy zyn Slaaven! in het vrolyk geroep, Leeye de Vryheid!
Leeye de Natie!
Ik bcmerke dat uwe Ziele doorgloeid zyn door den geest der Vryheid , die ons ook alleen tot de uitvoering van groote
daaden



( 7 )
daaden gefchikt maakt. Dat dit heilig En4 thufiasmus ook blyve voortduwen, dog na de eerfte oogenblikken der Verlosfmg, enigzints in haare werking worden getemperd , om met bedaard overleg de verdre middelen de beraamen , en daar te fielten , die wy, ter inflandhouding van het verrigten, tot de handhaving van Rust en Ordre, en ter bevordering van de wezentlyke belangens der goede Burgery zullen nodig oordeelen.
Dat wy dan Medeburgers! in deeze heuchelyke oogenblikken vereende handen en harten hebben , om alles wat wy aan ons Vaderland, aan ons zelvcn, aan onze Vrouwe en Kinderen verfchuldig zyn daar te ftellen, met die moed, maar teevens met die bedaardheid die in onze voorige genachten ten allen tyden zo zeer bewonderd is ! -—■
Het Committé Revolutionair, wiens mond ik tot U ben, en dat door de algemeene roepftem der gewapende Burgers gewettigd is , heeft op diens last en wil de Regenten voor nu en altoos van hunne Posten vervallen verklaart.
Noodzakelyk is het dus , dat het Volk pnverwyld overga tot het verkiezen van A 4 ccnc



C 8 )
feene Provifoire Regeering, ten einde de Stad en Burgery niet bloot te Hellen, aan alle de rampfpoedige gevolgen eener voiftrekte regeeringloosheid. Dan daar wy flegts alleen tot het beftuur en bewerken der Revolutie gewettigd waaren, en af keerig zynde om ons eenig gezag of au&horiteit aan te matigen , oordeelden wy het onze onvermydelyken plicht te zyn U by den anderen te roepen, en aan U de keuze eener Provifoire Stads Regeering over te laaten.
Gun ons Hechts dat wy onze arbeid voltoijende en eindigende, U eenige voortellingen tot het groote oogmerk mogen doen.
Dcezc voor/lellen bepaalden zig tot het navolgende decreet.
De Burgery der Stad Schiedam vergaderd in de groote Kerk op den 21 January 1795, overwegende den hachlyken toeftand waar in het Vaderland zig bevind, en de verfchrikke wanorde , baldadigheden en execsfen welke door het oniflag der Regeering zoude kunnen ontdaan uit hunne Posten , overweegende dat in alle - geregelde Burger Maatfchappyen een Regeering



( 9 )
geering 2yn moet, welke de Wetten met 's Volks goedkeuring gemaakt en bekragtigd, moet handhaven en den overtreeder van dien Itraffen , om aldus de Rust en goede Ordre te handhaven en daar te Hellen, Decreeteerd en bepaald de navolgende Articulen.
Art. r.
Er zal eene Provifoire Stads Regeering worden bepaald en vastgefteld , beltaande uit 20 a 22 Perföonen.
Art. 2.
De Leeden daar toe benoemd, zullen in functie blyven tot het tydilip, waar in de geheele Natie de wettige Volks invloed geregeld en de Item gerechtigheid zal bepaald hebben , om als dan in hunne Posten te worden gecontinueerd, of door andere vervangen.
Art. 3.
De verkiezing van een provifioneele Burger Commandant der Stad Schiedam , zal liaan ter keuze van de Provifoire Stads Regeering.
Art. 4.
Alle verdere Opper cn Onder Officieren A 5 zullen



zullen door de gewapende Burger magt zelve gekoozen worden, en het plan daar toe, zal door de Provifoire Stads Regeering ten Ipoedigften worden ontworpen.
Art. 5.
De Provifoire Stads Regeering zal op hunne verantwoordlykheid het toezigt houden over de Politie van de Stad, over alle Collegien en Departementen thans aanwezig zynde, en voor al zorgdragen ,-dat de Goederen van Weduwe en Weezen , als meede dat Stads en 'sLands penningen niet worden ontvreemd.
Art. 6.
De Provifoire Stads Regeering zal ten fpocdigfte de nodige plans beraamen en daarftellen , om aan de Adminiftratie van de Civile en Crimineele Juftitie haare dagelykfche loop te kunnen geven , alles ingerigt op zodanig een voet dat der Burgeren Rechten, gegrond op Vryheid en Gelykheid daar by worden gemaintineerd en gehandhaafd.
Art. 7.
De aanftelling van een Hoofd - Officier of Maire over de Stad, word aan de Mu-
nici-



C w )
nicipaliteit of Stads Regeering opgedragen» dog zyn aanftelling zal niet langer zyn, dan die der bovengera: Provifoire Regeering.
Art. 8.
Alle Amptenaaren van wat aart of natuur hunne Ampten of Bedieningen zyn mogten , die 's Lands geweldenaar hebben aangekleefd, en Requesten getekend om hem in zyne geufurpeerde waardigheden te herftellen, worden gehouden als ontilagen, en van hunne Ampten en Bedieningen verhaten , niet te min verantwoordelyk op hun Leeve en goed blyvende voor alle Adminiftratie, welken zy mogten gehad hebben, en welke verantwoordig aan hun in den allerkortfte termyn behoort te worden afgevraagd en gereguleert.
Art. p.
Alle heffing van belafting onder wat titul ook, zullen zyn en blyven op den zelvden voet, gelyk ook alle andere zaaken , voor zo verre dezelve niet ftrydig zyn met de Burgelyke Vrylmd en Gelykheid, en tegen de eeuwige Rechten van den Menfch aanloopen, alles met dien verftaande dat de Burgery van Schiedam zig verklaart, weiuit»



C x* )
uitdrukkelyk te onderwerpen aan het Oppergezag dat uit den boezem van het Volk is voortgekomen, of nog verder mogt ontleend worden , en het welk als Wettig en légaal zal erkend zyn of worden door de Franfche Republiek.
Art. 10.
Alle nodelooze Ampten en Bedieningen zullen dadelyk worden gefupprimeert, en dc vervulling der openftaande of openvallen Ampten zal gefchieden door de Proviibire Stads Regeering.
Art. ii.
Niemand der Burgers of Ingezetenen deezer Stad, zal zig mogen onttrekken na zyn vermogen Land en Stad ten dienst te itaan, zo wel in het Burgerlyke als Schutterlyke; de zodanigen, welke zich door het een of ander gewaand voorwendzel zou willen verfchoonen , (het geen ter beoordeeling zal ftaan van de Stads Regeering en den Burger Krygsraad,) zullen als fuspect. worden gehouden en als zodanigen, tot na de Vreede , op hunne eigen kosten in goede verzekering worden gebragt.
Na



C *3 )
TTa het doen van deeze Aanfpraak en Voordragt, wierd dezelve door da vergaderde Burgery, die door haare meenigte buiten ftaat was, hoofd voor hoofd derzelver goedkeuring te kunnen uitbrengen, by Acclamatie en hartelyke toejuiching geapprobeerd.— Hier op deed den voorn: Burger na dat het gejuich eenige oogenblikken door een ftatelyke ftilte was vervangen geworden, weder de volgende Aanfpraak.
BURGERS!
Dat wy nu bereid zyn om ten aanhoo-
ren van den God van Hemel en Aarde, van Hem die niet de onderdrukking en rampfpoed, maar de Vryheid en gelukzaligheid zyner reedelyke Weezens wil, van Hem, die ons in onzen grooten arbeid geholpen en bygeftaan heeft, en aan wien wy dus alleen alles te danken hebben, plechtftadig deezen Eed te doen.
Deeze Aanfpraak werkte ten fterkfle op de gemoederen der Burgeren , veelen
toon-



< n )
toonden zulks door het ftorten van traanen van vreugde en dankbaarheid aan God, en allen gaven bewyzen dat die gevoelens de waarachtige gevoelens hunner harten waaren , zonder venvyl derhalven wierd door hun deezen folemneelen Eed afgelegd. —
Wy behoven en zweeren dat wy , het voor ons eenparig genomen Decreet, nopens de Provifoire Stads Regeering conform den geheeïe Inhoud van dien, zullen-in werking brengen en handhaven, de door ons te benoem Perfotmen tot de Regeering, te zullen refpecleeren, en met goed en bloed te befchermen tegens elk en een iegelyk die jegens dezelve ietwets ondernemen mogt, en eindelyk ons niet te zullen verzetten, maar te berusten, in al zodanige befluitcn als dezehen volgens de gemanifesteerden wil des Volks, volgens de geheiligde beginzels , van Vryheid en Gelykheid, gegrond op de eeuwige en onvervreembaare Rechten van den Menfch zullen neemen of uitvoeren.
Zo waarlyk helpe ons God Almachtig.
Na



C 15 )
Na het ftatig afleggen van deezen Eed, wierd door den voorn: Burger in naam van het Committé, en vermits de on. mögelykheid om uit hoofde dervoorfz; meenigte de ftemmen by hoofden te kunnen opneemen, aan de vergaderde Burgery ter Provifoire Stads Regeering voorgedrage de navolgende Perfoonen:
JACOBUS NOLET, BASTIAAN COOL, JAN HEYLIGERS, Junior. DANIËL P I G E A U D, Thz. LEENDERT VISSER, ADRIANUS BREDER O, ADRIANUS MAAS, BARTHOLOMEUS VAN PELT, JOHANNES JACOBUS FROON, ADRIANUS SCHREGARDUS, MAXIMILIAAN VAN DEN BERG,
MAAR-



C 16 )
MAARTE VAN WIE RIN GEN, JAN ROODENBURG, F.Lz. ARY VOOGD, JAN HOOGWECHT, ADRIANUS VERHAVEN, JACOBUS VAN WATERSCHOOT, HENDRIK VAN DER SCHALK, Jz. DIRK VAN ESSEN, JAN VERLOUW, En ANTHONY BONEKAMP.
De Volkftem deeze voorftelling met da grootfte blyken hunner goedkeuring toegejuicht en begeert hebbende , dat den Burger G. J. LONCQ , zelve tot de gekoozene zouden worden bygevoegd, erkende voorn: Perfoonen , als vry gewordene Burgers, vóór hunne verkoozene Provifoire Stads Regeering.
Onder het uitvoeren van een gepast Orgel Muziecq, verzamelde zich de benoemde Repre.
fen-



( 17 )
fentanten by den anderen, en wierden door de gantfche vergaderde Burgery ten blyke hunner openbaare blydfchap naar het Raadhuis geleid, en aldaar van het meergenoemd Committé van hun afgenomen den navolgenden Eed.
TPry bclooven en zweeren dat wy in de aan ons toevertrouwde Post ons zullen gedragen als Mannen van Eer, dat wy met verza'■ khig van alle onwettige eigen belangen , en , met dien moed en waardigheid, die aan Ver. tegenswoordigers van een vry Volk past, de belangens der goede Burgery zullen bevorderen en voor/laan, dat wy zullen waken voor de handhaving van Recht en goede Ordre, • befcherming zullen verkenen aan Perfoonen ■ en Bezittingen tegen- 'alle baldadige aanrandige, excesfen en Perfooneele wraakoefeningen , de goede beloonen, en de quaade volgens de Wetten ftraffen, en geene bejluiten zullen neemen of doen uitvoeren, dan die alleen uitkopen tot bevordering van het algemeene Heil des Volks.
Dit verrigt zynde ontbond zich het Committé, als hebbende nu' deszelfs falutaire oogmerk ten vollen bereikt, en zo zy vertrouwden B het



C 18 >
het Heil des Volks in de beginzelen daargefteld. Na alvorens by Publicatie aan de Ingezetenen kennis gegeeven te hebben , dat het zyne wer. king nu geëindigd hebbende, den Burgeren geluk wenfchte met hunne keuze, cn in het vertrouwen ltond , dat de eenftemmigheid waar mede dezelve gefchicd was, geëindigd zoude worden van dat vertrouwen, dat aan waardige Volks vertegenwoordigers toekomt; terwyl intusfchen onder het fpeelen der klokken, de Nationaale Vlag op den Tooren der groote Kerk geplaatst wierd; en aanvaarden hier op de Provifoire Stads Regeering hunne bedieningen; verkiezende terfbnd tot hunne Secretarisfen de Burgers jozua willem hoekwater,
JAN swinnas LONCq en CORNELIS bredero.