GESCHENK f 1 DR. ELLCO VERWIJS. i 1880.    OP DE OVERSTAENDE TYTELPLAET, Opgedragen aen de Leydsche Jonce Dochters. 2iiet hier, jonge Lievelingen; Zoete Meisjes, frisch van jeugd V door groenend loof omringen' Ziet U, in uw Maegdevreugd! Hoege als Leydfche Herderinnen, Propertjes in 't wit getooit; Hartelyk, met blyde zinnen , Uw Oranje hebt g'eftrooit. Ziet, nier {tact gy met de Qu'kjes, Van uw heufche Maegdencier, Met Ueu.juetjes, Strooibun, Strikjes , En d'Oranje Bandelier. Uw Bifcbermirs en 's Lands Eert, Staan hier in een Medaillon, Uw forftin en uwen Herre, Zoo 't den omtrek fchetzen kon. Gy , ilrooit Bloemen Kruiderijen , Over *t dubbeli Borstbeeld ncêr, Laetze zoetjes, zagtjes glijen , Over Leydens Waepin- Eer; Waer twee hagelblanke Zwaenen, Voiiten van den ziiv'ren Rhyn, Voor IiunKroost eenftroomweg baenen Waer hun jongen veilig zyn. Zie hun klappen met de wieken, Zie hun waeken op den ftroom, Dat geen ongeval het k'ek'n> Onder 'c duiklen overkoom ! Meisjes, zond gy 't kunnen raden, Waerom dat een zevental, juist zich in de beekjes baden, Van dit edel broncristal. Hoor eens .' zou 't niet zyn gevonden, Als me op zeven Landen dagt, Waer Oranje mee verbonden, Als eenZwaen fteeds houd de wagt? Maer troee Zviaenen zult gymienen ? Let eens Kind'ren .'op dees tweên. "t Doelt op wilm en Wilhelm ine, Want dit Faet is immers een. Maer, ila nu uw lod'ryke oogjes, Eensjes boven in de Lugt! Daer zierge op Or*nje Boegjes, Vogel Ttnix in zyn vlugr. Deeze Koninglyke Vogel, Voed zyn jongen met zyn bloed, En hy dekt met breeden vlogel, Juist een drietal van zyn brood, 'kl-ioor u lachend by uw winkjes, rrevl'en, zoete Maegdelyn , Dat die lieve kleene Vinkjes , Juist Oranjes Telgen zyn. Maer zoet Meisje, gy moet weten , Dat den Arend ■vim hy zweeft, Ook den Fenix word geheten , Die uit 's Vadars asch herleeft! Hoor Vriendinnetjes, ei fluilter! Dit uw Speelnoot vry in 't aor» Dac Oranjes Zoon in luider, zoo zal ryzen vol van gloor. Dra zult g'in een ronden dansje, Ey de Meijen gaen ren Feest; Alsge een kleurig liruiloftskransje, Voor Oranjes Telgen leest, ó! Wat zult gy dan Laveijen, Deuntjes rymen ; zoet gekweel Over Rhynlands Veld verbieijen ? Dra word deeze pret uw deel. Maer zoo gydan preutsch en pretjes, Op uw reine Rokjes tuurt, Op uw Jakjes, uw Boucquetjes, Op uw tuigje blank gefchuurd. Zorg dan , dat gy ook zoo ('choontjes, Ook zoo Eerbaer in uw jeugd, Op de Roosjes van uw koontjes, Draegt de Blosjes van de deugd. Ziet dus zoetertjes, dit Printje, Of dit niet war zoets voorfpeld , Zeg gy niet BerkheY bennndje , Die dit zoo heeft opgefteld. Nu, het blyve aen u gefchonken , Welbeminde Kinderfchaer; Liet het in een Lysje pronken, Denk zoo aen dien Bestevaer. Hy wil gaven nog gefchenken , Voor 't geen hy uit liefde gaf, Wiltge eensdankbaeraenhem denken, Struoi dan Bloemen op zyn graf. J, le FRANCQ.VAN B ER K H ET.  REGISTER OP DE byvoegsels E N NALEËZ INGEN VAN Wagenaars VADERLANDS CHE HISTORIE, door W. H. van Wyn, Mf» N. C. Lambrechtsen, Mr. Ant. Martini, E M. Engelberts en anderen. Ti AMSTERDAM, by JO HANNES ALLART. MDCCXCVIII.   B E R I G T. J. en befluite der BYVOEGSELEN en NALEEZINGEN op de VADERLANDSCHE HISTORIE van den uitmuntenden JAN WAGENAAR volgt, hier, de toegezegde breedvoerige Bladwyzer op dezelven, nevens eene verbeterde opgaave van Drukfeilen. By al het welke men niet ondienftig heeft ge-oordeeld, eene naauwkeurige Lyst te voegen van alle de Kaarten j Plaatenen Portrai* ten, die, zo tot de gezegde Vaderlandfche Historie, als tot de BY VOEGSELS en NALEEZINGEN, behooren. Ten aanzien der laatften, heugt my, by het uitgeeven derzei ven, gezegd te hebben, dat, daar zy meêr over de tien eerjte, dan over de tien laat/Ie^ Deelen van WAGENAAR liepen, myne meening was, om, by nader gelegenheid, nopens de volgende tyden, breeder te handelen. — Sedert ben ik, door verfcheidene zeer kundige en agtenswaardige Luiden hier toe, en ver boven myne verdienden, aangemoedigd, en ik durve, daarom, deeze gelegenheid waarneemen, om aan hun, die hier by belang mogten ftellen, te verzekeren, dat deeze taak reeds een gedeelte myner Letteroeffeningen uitmaakt, en öat ik de uitgaave van dien, zo God my welftand en krag* 3 ten  vi B E R I G T. ten fpaart, hoope te doen volgen op de HISTORISCHE AVONDSTONDEN: een Werk, dat, thans, op de Pers is, en zyne byzondere betrekking niet zo zeer heeft tot de openbaare Landsbedryven, dan wel, tot de gebruiken, Zeden, Konften en Weetenfchappen, met één woord, tot het daaglykseh en huislyk leeven, der vroegere Inwoonderen, onzer vroege Voorvaderen: zaaken, die, voor een groot gedeelte, nog zeer duister zyn, en egter, zo ik vermeene, hst naauwkeurigst onderzoek dubbelwaardig. Van buk DOES, de JONG, JUNIUS, de GROOT en anderen, befchreeven de daaden der vroegere tyden, onder het branden van den Spaanfchen Oorlog. Ik ben niet dwaas genoeg, om my by zulke Mannen te vergelyken, maar hunne voordaad leert ons, dat, in dit, wel eer zo gezegend , Land, de Weetenfchappen niet gewoon zyn onder wapenen te zwygen; die voordaad mag én moet ons aanmoedigen om hunne voetftappen, al is het dan met kleinere fchreden, naar te volgen. Lang blode*, lieve Nederlanders, de zugt voor ?s Lands vroegere en laatere Historie. Zo zy verviel , zou het rasch met alle gedagtenis uwer VoorOuderen (gedagtenis, die zelfs vreemde Volkeren eeren,) gedaan zyn, en zelfs zou door den tyd de ^we en die uwer Kinderen worden uitgewischt. fct^** HENDRIK van ,WYN, BLAD-  BLAPWYZER DER VOORNAAMSTE PERSOONEN EN ZAAKEN, vermeld in de BIJVOEGSELS en NALEEZINGEN OP DE VADERLANDSC HE HISTORIE van JAN HAGENAAR. De Letter N. voor de Cijfers ftaandc, beteckend de Naleezingen. A. Aaivxervitig.Woe onder't Beierfche en Bourgondifche Huis hier te lande gefchiedde. IV. 43- Aarnout {Hertog van Gelder) door zijn zoon mishandeld. De Paus beveelt die van Nijmegen hem weder ais Hertoge aan te neemen. IV. 48 , 49, Vèrbindt zig tegen Jacoba. N. 203. Aartsbergen (Capelle Heer van) verzelc Willem II, in de Generaliters bezending aan de Hollandfehe Steden. XII. 28-45. Of hij van't vatten der zes Heeren, vooraf geweetenheeft.49. Abbenhoek, neemt het Stadhou» derfchap van Holland waar* V. 87. Aile, zie Seclujie. Adel, wat betekent. II. 101.O7). Adel, welke Haat bij de Gertnaanen. I. 37-39. dient ter • • on te lande. ! Adelbert, zoon van Gra n A  2 B L A D W \ nout van Holland, volgt op in 't Burgg'aaffchap van Gent. If. 56. Adelbold, Bisfchop van Utrecht bekomt en fchenht weg de Zwyn* drëchifche waard. II. 57, Zijne fcliriften. N. 122, Admiraal, verfchillende beteekenisfen van dat woord. I V. 50, 61. VI. 18, 27. Admiraal, van esn Stad, b. v. van Zierikzee- VUL 43. Admiraalen, dienen ook te .an- de. N. 2:8. Admiraal der Nederlanden. De zeemagt der vèrTcbïriendë ?ro. viiitien onder denzelven g~ft;ld, N S;P-240. Admiraal van Arragon, Zijns krijgsman t. IX. 10. wordt ver. dagt van den moord dts Graaven van den Broek. £i, 22. op 't Huis te Perfijn gepfaatst. IX. 44. zijne gedaante. N, 314. Admiraliteit (koüegie Van Superin tendentie ter) opgerigt. VIII. 78. bezwaarlijkheid hunner geldelyken toeftand. IX. 30. 35. (Raaden ter) raaken in opfpraakbij de Gemeente XI. 18. hoegrootheid derfchulden van dat Kollegie, en middelen ter verbetering. 18. 19. 36. zij oordeelen zig onafhanglijk van 'ZER DER de algemeene Staiteu: heavige gefchiüen dsarover* zijbefchuldi»en HoKanden den Rradpsnperfionaiis Dirk; oitfpraak d:r voornoemde Siaaten omtrent dit een en ander. 36 38. klaajen ever wanbecaatiög der ProvintïeD« XX. 77. Admiraliteit. Zie Torck. Adc!.. h van Geve. zijne kleeding befchreven. IV. 102. Adolpb (van Gelder) zijn ontaarde hst-dsl metzijnen Vader. IV. 4!?. de Paus ontheft de Nijmeegfche Burgeren van den aan hem pedaaaen e:d. 49. Adriaan, Leermeester van Karei V., waarom en door wie, nsar Spatje gezonden. V. 8. (y) fpreekt ten veordeele van Oem van W jn^aarden. N. 220. hoe te Rcme veragt. N. 221. Advckaaten van Holland, hunne bcrigrfchrifien. VI. 23. 30. zie ook Friesland Atrsfen (Kornelis van) Griffier der algemeene S:asten, fterft. XI. S8. Aersfen van Somm?lsdijk, Ambasfadeurvanden Staat aan 'tHof van Frankryk; de Koning eifcht voldoening.nopens hem.XI.91.de Staaten fpreeken hem vrij. 91. (k) wierdt gehouden voor een Vijand  VADERLANDSCHE HISTORIE 3 SndvanOldenbarneveld, 97.98. Albemarle (Graaf van) in gunst wordt befcbuldigd over onrustig gedrag; de aigemeene Staaten neigen tot hem. Hij ontflaat zig van zijne bediening. Holland en Oldenbarneveld zijn zeer tegens hem. 98, 99. Afbeeldingen der Hoüandfche Graaven, teHaarlem, voor onegt gehouden, III. 106 (d) Afgevaardigden te Pelde bij Fredrik Henrik. XI. 61. 64. doen opening^ van 't aannemen van krijgsvolk buiten kennisfe van Holland. 72. (Zie gevelmagtigden.)wedeT aangefteld na doode van Willem III, XVII. 40' aart der Inflruftie voor hun ge« maakt. 74, Afzweering Spanje, hoe bekend gemaakt, VII. 1 , enVIII Ï06-108 Agrippa (MarctnFipfanius) zyne bedryven in Germanie. N, 16 17.18. trekt den Ryn over. 21- Agrippina, klein - dogter van Agrippa, bouwt Keulen. N. 16. 17. Akte van uitfluiting, van het Stadhouderfchap, of aan de onzen wedergegeeven. XIII. 30. gedrag van Karei II en van de Engelfche Regeering daar omtrefld« 31-33. A van Koning Willem III. XVII. 1. wordt gevangen, in dendas van Dénain, enontflagen. 108,109. komt in de Hollandfche Ridderfchap. XVI !I. 37-39- Albertine, .Weduwe van Prins Willem Frederik van Nasfau, oneenig met haare moeder. Gevolgen van dien. XII!. 97. zy fterft. XVI. 92. Albertfoon (Jan) neemt een En. gelfchTolbedienden gevangen.N. 364. gevolgen van die zaak. 365. 372- Albertus, Aartshertog van Oostenryk, verliest den flag by Nieuwpoort. IX. 42. Regt een nieuw Leeger op. 51. Albrecbt, van Beieren. Wanneer 't Landbeftuur alhier hem opge» draagen. III. 64. 't vry gezegde van een Kabeljaauwfchfchryver, nopens hem. 66. Gebruikt den naam van Graave en Ruwaard door een. 67. Voert dien van Graave eerst na doode van Graave Willem. V.67. verkrygt verly als Graaf van den Keizer. 6ü. Wanneer met zynen Zoon verzoende en naarFriesland trok. <58. Onderwerpt zig aan een gewoon regtsgeding. 69, Hoe oud en wanneer hy fterft, 6p. By- a wie  4 BLADWYZERder wie hy 't Land beloofde te regeeren. ft. Was Ridder van den Kousfenband. in. (g). Albrccht {Hertog) of zyne Moe der herwaarts, uit Duitfchland verzelde, N. 180. Wanneerge booren. 180. verzoent zig met Jan van Arkel. 185. ftelt den Graave van Oostervant tot Stadhouder over Henegouvve. 187. fclienkt het Land van Foorm aan zynen Zoon Jan. 187. op welk jaar zyn togt naar Friesland begint, 188-192. doeteentweede huwelyk. 189. Albrecbt van Saxen komt te Teilingén. N. 224. doet ftrenge wraak over de Friezen. 215. Albyoille (Markgraaf van) Britfch Gezant, moeite nopens het overgeeven zyner Geloofsbrieven. XV. 63-65. Gelast het Land te ruimen. XVI. 21. A/a's, Germaanifcha Godheid, hoe by de Romeinen geheeten, I. 29. Aldegonde (Philips van Marnix, Heer van Sint) de Staaten van Holland verbieden hem in dat gewest te koomen, VUL 42. Hy zet het Boek van Genefis over. 84,85. zyne geleerdheid-, zeldzaame bedreevenheid in het Uitcyfferen van ouderfchepte Britven. zyn dood. IX. 22-24 Altid (Gemalin van Dirk VU.) Hi.ar invloed. 11. £9. Aleid, vanGelreGeinaalin vanWillem I,,Grave van Holland.II. 109 Aleidyvan Hodand | wordt Voogdes van Graave Floris V. 15. welk onderw/ys zy hem doet geeven. 5. Wordt ontzet van de Voogdy. waarom, wanneer. 8, 9. 't Land febyuc haar niet ontzegd te zyn. 9. zy ruime het Hof. 11. Edelen haar toegedaan. 12, 13. zie verder van haar N. 136 »39- Alcmannen, te leezen voor Alaanen. N. 92. Alema (Jan) bastaard zoon van Graave Willem. III. zyngrilsgt. 111. 82. Alfadier, naam van 't Opperwezen ,by de NoorJfche Volkeren. i. 23. A/gcrynen , moeite met hun over 't losfen van Christen ihaven. Oorlog met hun XVIII. 35-37 Hu ine ïïoutheid. 80, 81. De En^elfchen begunstigen hen. 98» loo. Vrede met hun. 100. Alkmaar, Wanneer nog geen (lad II. 72. Of voorheen ten Zee" plaats. IV. 39. oproer a'daar. XVill. 20. zie Pag'ers. Almonde, (Lieutenant Admiraal van)  VADERLANDSCHE HISTORIE. « vanN- geleidt de Gemalinne van Willem Ui. naar Engeland, met 's Lands Vloote. XV*. 117. zyn dapp.r gedrag. XVU. 44. 46. Aha (Hertog van) dient onder Keuer Karei, V 67. zyn Lastbrief. VL71. wanneer s'Lands advokaat van.den Kinde, iaat vangen. VI. 71. verzet over den togt van Willem i. over de Maaze. 7$. Hoe hy aandrong op den tienden pen-' ning. VI. 7% , 76. waarom hy den Brie! in 1571, van Krygsvolk ontblootte. 82, 83. Hem ontbreekt fcheepsmagt. 93 (w) Hy tra'gtVIisfingen te herwinnen, 93 O), verfterkt Zierikzee. 95. zie Requefens en Amfterdam. Hoe veele menfehen hy deedt ombrengen; of hy 51 millioenen verfpild hebbe. 110 en in Zyne agterhoudendheid omtrent de Landvoogdes Margareta. N. 268. Doet Egmond by overhaasting, onthalfen. 268 zyn gezegde omtrend de Nederlanders. 269. Vergt de S taaien van Holland eene bezending naar Nicuwmegen. 283, 284. last hun van Logies te veranderen, 284. is op hen misnoegd 285. fchaarsheid van gelden on. der zyn bewind. 287. Wordt on¬ eens met Medina Celi. 290. Waagt zig te velde. 294. ftrenge boodfehap aan zyn Zoon, Don Fredrik. 295. keert naar Spanje, de Koning ontvangt hem ongunstig; Hy raakt in gevangenis, komt weder in gunst. 296 Amak, Eiland inde Belt: eeni« ge Waterlanders zetten zig daar ter neder. N. 233. Ambasfadeurs van Engeland en Frankryk, vergaderen met de algemeene Staaten enz. X. iö, Ambasfadeurs waar voor hsen door den Staat onthaald. XVII. 59' Amboina, Koning Karei I. van Groot Brittannie dringt de Staaten tot afdoening van 't gefch'ii over dit werk. XI. 33. Ambtenaaren, omflagen en herteld. IV. 24, 25. Hoe de Hollanderen beloofden s'Graaven Ambtenaaren te gehoorzaamen. V. 82. Ambtenaaren, wie de voornaamfte der Staaten van Holland. VI. 2, 3. alle ambten zyn los by de aankomst van een nieuwen Graave. V. 18, VI 22. Ameide, zie Vianen. Amerika, zie West'Indien. Amersfoort, geeft pandverzekeA 3 ring  6 BLADWYZER des. ring aan Maarten van Rosfetn. V. 57 wordt laflyk aan Spanje overgegeeven. -XI. 51, De Burf;ery deerlyk mishandeld, door Keizerlyken. 108, 100. Amflerdam, uitroeyingder Herdoopers aldaar. V. 33. Aanfchryving aan die Stad, door Hertog Karei van Gelder. V. 41, 42, 115, 116. welke vryheid zy haeft van den Stapel te Dordrecht. V. 50, 51. zieïifel. diva weigert eenige voorregten. V(. 111. Aanfchryving der Spaacfchen aan de Schutterye en Burgerye aldaar. VII. 43.draalt den Koning af tezweeren 105. verzet zig tegen de opdragtder Graaflykheid aan Willem I., VII. 114,137 en N.32o.ftelt zig tegen de Souverainiteit van Engeland hier te Lande. VIII, 63. biedt eenige Schepen van oorlogeden algemeenen Staaten aan, gevolg van dien. XI. 40. Handelt gemaatigd ten aanzien derRemonftranten 45. Blyft tegen de handelinge van een Verbond met Frankryk. 73. verklaart dat Prins Willem II haare woorden verkeerdelyk uitlegt. XII. 40. Wanneer de Prins aldaar kwam, en zyn gezegde. 44, 45; Hoe Holland handelt met haar vertoog. 45. nodigt de Staaten van Holland in haare Stad te vergaderen. 52, 53. kan Willem II van zyne eisfehen niet afbrengen' 57» 58. Op wat voet s'Lands penningen derwaarts gebragt. XiV. 31. Haare last ten aanzien van 't fpreeken met d'Avaux. XV. 38.' Wat in Hoiland, nopens de verzegelinge van haare papieren plaats hadt. 40. Zie Hendrik Cafimier. Zendt zyn vertoog aan de Hollandfche Steden. XVI. 25. byzonderheden van hun gefchil met Willem. III. Over de be» noeminge van fchepeuen, 25.32. Valfche befchuldiging eeniger Regenten van die Stad door Jan Hol, en gevo'g van dien. 32-42. weerhoudt het aanftellen van Obdam tot veldmaarfchalk. XVII. 52 , 53. Haar venchil met Gorinchem. XVIII. 53-61. voor 't beraaden met Frankryk, nopens byftandaan de Keizerin, Koningin. XIX. 14. zeer tegen oorlog. 123. gevoelen omtrend den Godsdienst N.348,haare uitmuntende zorg voor s'Lands Privilegiën. 413. Atnfterdaai (nieuw) derwaarts eenige Vreemdelingen gezonden. XIII. 62. Am-  VADERLANDSCHE HISTORIE ? Amflel (Gysbert van) moet den Ar kei, reden van den onlog Bisfchop van Utrecht om genade bidden. II. 30,11. aan zyde van Fioris. V. wordt Raad van den Bisfchop vanUirechjJII.ï2. Andracus, die leezing verbeterd. 11. 42. co Andries (Bi.fchop), zie Oostergouwe en Weitergouwe. II. 75. Anna, Koningin van Groot Brittannie, treedt tegen Frankryk in ve:bond met den S aar. Zie Marlboroug. erke-t de vrye vaart van s'Lands koopfchepen, op paspoorten van den Staat. 66, 91. Handelt hei. melyk met Frankryk. 100. verlaat den Staat.85,104,107,110. Anzibanen, geflagen door deRomeinen 't volkfm?lt weg. N. 36 Antichrist zyne komst voorfpeld. V. 3. Antwerpen, zie Panna. Hoe veele inwoondtrs aldaar. VTI1. 24. Moeite gedaan tot haar ontzet. 40-42. Zie Unie. April (de eerste) De Vlamingen op dien dag uit Holland gejaagd. . III. 47. Arbogastes, wie hy was. N. 85, 87. Aremberg {Graaf van), yvert tegen de hervorming in Fries- , land. VI. (54. A , van Albrecht van Beieren met den Heere van Arkel; III. 68. N. 194-198. Armenteros, Sekretaris van Mar" gatete van Panna: door haar naar Spanje gezonden. VI.40,41. Anninius Veld » O verft», door Germanikus overwonnen. I. 49. door zyne Bloedverwanten omgebragt. I. 51. Armoricben, tot hoe ver hunne Landpaalenlhekken.I.72, 73 behooren niet tot onze Hiltorie. 16. Arnhem, helpt Nyys belegeren. IV. 49, 50. handelt met Philips. 80 Algemeene flaaten daar vergaderd. XI. 87. Arr.out, Graaf van Holland, was Burggraaf van Gend.II.54. of met Holland' beleend is geweest 56. Artillerf', Vaardigheid der onze. XX. 37. Asfabres, wat het waren. XL30 Asfendulft (Kernelis van), yvert voor't Verbond der Edelen. VI. 49. ithlone (Graaf van), opper 5 hoofd wegens de Staaten in het vereenigd Leger.XVH.39 wordt Veidmaarfchalk. 43.- fterft. 52, ittnarien, waar gelegen. N. 71. lugustus, bedryven onder zynRegeeiingin Germanh. N. 14,23. [ Au.  8 BLADWYZER der Aurelius (Cornelis) wie hy was N. i6u Aurittia, wat beteekent. I. 35. Avanturiers (Kooplieden'), waar zig, hier te Lande nederzetten, hunne vryJommen worden ingetrokken, zy verioopen. XII. '12», 122. /Svaux (Graaft?) Ambasfadeur van Fratikryk, gaat rond by de Hoilandfche fteden, ontdekt de fhut^geheimen. XV. 13 , 62. of hy den ftaaten vergifuil gevrsagd hebbe, 19. aart zyner gefchrif. ten.35.40. of hy zyn onderfchepten Briefte rug kreeg. 41. hy voorziet de Landing van Willem III 75. of zyn verhaal van 't fluiten eens Verbonds met Saxe, aanneemelyk is. 95, orazigtig te leezen. j N, 421. Avila (jf) tracht te vergeeffch Veeretebemagti^en. ontzet Middelburg VI 91.92.tracht deStaatfche belegering voor die Stad op teflaan. zyne Vloot lydt groote fchaden. VI. 106 , 107. Avitus, zyu trotfeh gedrag tegen de Anfibarien, bedwingt dezelveu en AeBrukteren. N. 36. !rfylua (Hobbe Baron van), zyne dappere verdeediging en voorzigtige oyergaave vanMaastrichi,. N. 432-441. Axel, zeldzaarae overgang van die piaats aan de Franfchen. XX 59. B. Basnrots, wat betekent. III. 39 en 39 (q) Bacbelier, wat betel;e;:t. LI. Bacx (Paul) redt Fredeiik (Jenrik. IX. 91. fterft, zyn lof IX. Bancbem, vermoeden van zyn fchandelyk gedrag nopens de de Witten. XIV. 86. Baduhèuna fchynt, behoord te hebben tot de Moeder-Godinnen. I. 52. zie Friezen. I. 52. Bail/ie, wat beteeketit. XII. 1.?. Baltbazar Gerards, vermoort Prins Willem I. VII. 115. verward gerugt nopens zyn Vonnis, zyn nabeftaar.den door dea Koning van Spanje veradeld. VII. 116. Banjaart, zie Beuyaart. Banken, Onder-Admiraal van Zeeland, helpt de Zilvervloot veroveren. XI. 43. Bannelingen, Hoilandfche enUtregtfche te herroepen. II. 4. Banneret, beieekenis van dit woord. III. 33. Bar-  VADERLANDSCHE HISTORIE. e Barklei, wie by was. Xill. 98. 99. Hoe bezorgd. 103. Barlaimont (CharlesBaron van) zyn geveinsde inborst, misleidt Willem den I. VI. 35. Baroenen, wie men er oudtyds djor betekende. II. 84. en N. 302. Barrière, zorge daar voor aan de zyde.der Staaten. XVII. 7681, Ü9. hoedaar.ige Barrière zy bedoelden. 104. Barrière, men is zeer veor dezelve. XX. 38. zie ook. 79, Basnage, welk gebruik by van het werk van Wicquefort gemaakt heeft. XIV. ut. Bastaarden derHollandfcheGraaven. III. 83, 84.. zieLodewyk. Aleman. Batavia, hoe dit Eiland te meeten. I. 3. tusfehen welke Revieren gelegen. I. 4. waar de vaste kust, I. 4. en 5. Batavia, door Franken bewoond N.58, 62. zie Saxers ontruimd • 96. wanneer het Betuwe heet. Batavier, Rederyk kamer genaamd. N. i«o. Batavieren, hunne zeden en inrigtirgen I. 5 en 6. blyven onder de Germaanen het langste trouw aan de Romeinen I. 8. A hunne herbergzaamheid en kuisheid I. 9. hoe men hun naakt gaan moet opvatten: hoedegelykheid der kleeding tusfehen mannen Cn Vrouwen I. n rosagtig hair, op onze Zee- en Landdorpen, 1.12. waar om zy ruime wtrven om hunne Huizen verkoozen , 1.12. aart hunner Heden h 12. waar toe zig hunne onkunde in Leezen en Schryven bepaalde I. 13, 14. hunne wapenen. L 14. Landbouw en verdeeling der Landen I. 15-17. wyze van dooden te begraven, L 17-19. godsdienst I. 19. de Romeinfche fchryvers geven verkeerde berigten omtrend hunne GoJhedenI.20 deoudeNoordfche fchrifien hier toe diensti. ger , 1.23. eeren het opperwezen niet in menfehlyke gedaante, I. 22. zie Germaanen. hunneGodsdienst vervalfcht, door verkeerujg met de Romeinen, I. 27, 28. zy iiebben geene Bruiden. L 33. hunne Regeering, I. 36 en 37. wat men doorde/6>«/»gen (Reges) , wat door ie Forsten (principes), der Batavieren verdaan moet. I, 37. 't Volk hadt de opperde magt, I. 37. een verdrag, met Caefar, I.46. worden op een anderen voet, dan S de  io BLADWYZER der de overheerde Landfchappen behandeld, I.46. hunne hulpbenden doen den Romeinen treflyke diensten, de Batavifche Ruiterey wierd de beste onder de Germaanifche gerekend. I. 47 fg), Veele Batavifche hulpe. I. 47, 49., of vroeg den Romein, fchen Godsdienst omhelsden. N. 2. zie Scbaterwat, Bur» gerfchap. of zy een Zeetogt naar Afrika deeden s8of de fchulpanftryd van Caligula by hen plaats had:, of zyne Vuurbaak. N.31, 32. of geheel naakt gingen. 40. welke keurbenden by hen lagen ten tyde van Civilis. 44 .47. zie Batavodurum , Vada, Grinttes. de Lntynfcheta?!, al vroeg door hen gefprooken. 48. Bly. ven lang gedogt. N. 63 onderfcheiden van over . Rynfche Benden. 70. of zy in zekere flag ge weeken zyn. 74, 75. dagen niet op in zekeren ftryd. 78. waar en welken dienst zy, by de Romeinen deeden. 93. of Pasfau van hun zynen naam ontleene. 95. of Pe.'tau. 96. wanneer zy binnen deBstuwe be* paald werden, 97. geen gewag van hun in onze Chronyken: waar door. 98, 99. wanneer bun naam begint te herieeven. i 98, 99. twisc w.aar hun Eiland lag. ioo-io». Beaulieu (Karei de) is de eerfte die hier te Lande vyandlyke Brieven weet te ontcyfferen. IX. 24. (O Beaumond (Jan) Heer van Gou da en Schoonhoven, zyn lof. N. 175. Beauvois (Philipi van Launoy, Heer van)', zyne Spaanfche Vloot lydt nadeel van de Zeeu« wen. VI. 108, 111. 2fo/f?,doorwien ingevorderd.ingewiiliód,en kwytgefcholden.Graaven deeden dia eerst, in perfoon. V. 29,50. zyn niet toereikende voor fchulden van Koning Philips. VI. 17. onder dien naam de Staaten gedwongen tot lasten VIL 4. agtetheid der gewesten omtrend dezelven XVII. 49 hoe wel eer, genoemd. IV. 117. bedevaarten, zie Wilfenaeb. Seeldenflorm, oorfprong. loop en gevolgen van de zelve in Zeeland, fchynt eerst in Vlisfingen begonnen, VI. 56, 57. zie Briel, Gouda, s'Hage, Middelburg, wie cien begingen. N. 261. hoe men de beelden bergde. 262 Beker ,zie S. Geeiten minne, belastingen, op goederen door Hol-  VADERLANDSCHE HISTORIE. n Holland of Zeeland vervoerd wordende, twist daar over tasfchen die gewesten. XV. 22-28. Beletucader, wat beduidt. N. 39. Belydenis (des Geloofs), zie Calvinisten, Banjaart Scej, onderlinge Befchuldiging van deezen en den prefident van Holland Gozewyn de Wilde, oorzaak dier twist. IV. 13-17. Berge (Graaf van den), zyn verraad ontdekt. VII. 112, 113. Berge (Graaf van) wordt gevangen, zyneongemeenelyvigheid. IX. 29. Berge (Graaf van) trekt over den Ysfel, brengt het Land ingroote vreeze. XI. 49. Bergen (Markgraaf van), de toegang tot den Raad in Spanje hem geweigerd. N. 260. men laat hem zonder geldmidelan. 264. zyn ziekte en rampfpoedige dood. 265, 266» Bergen op Zoom. of het oude Bajorzuna. II 34.zorge derStaaten voor die Stad. VII f. 24. Leger aldaar.XIII. 111. Byzonder» beden voorgevallen by hetbe* legeren en overgaan der Stad, in 1747 XX. 61-71. Beretti'^Spaanfch Ambasfadeur) zyn invloed alhier XVIII. 62. Berk (Joban), Penfion. van Dordrecht vertrekt als Gezant naar Engeland. X. 25. Befcbryving ter Vergadering van Holland, zie Edelen, Dordrecht Dagvaart. Befoigne (commisfie tot de Secreete militaire), XIV. 32.uit wie zy beftonde, zo ter Generaliteit als Holland. 33. Befoigne, wat groot Befoigne in Holland was. XIV. 96. Befoigre (Secreet) ter Generaliteit, hoe nopens Vredehandel gehouden, XX. 25 fommige Bondgenooten Hellen in den hjnnen een Secreet. Befogne «6. gevoelen der algemeene Staten en Holland over deeze ftofFe 27-31 van Zeeland , van Friesland, gevolgen van dien. 32-34. Bestand, particuliere Notulen, daar van gehouden en ontdekt, merkwaardige Refolutie uit dezeiven. X. 13, 123, 't geheel beltuur en opltellinge der Hukken van 'tBeü/and heeft s'Lands Advokaat van Oldenbarneveld gehadt. X. 124 f» Betuwe, ligt, in de elfde eeuw buiten Friesland. *H« 2. fchynt er inde negende eeuw, nieton- der behoord te hebben, 31. de  li BLADWYZER der és Norman Godfried aldaar veraoord. II. 37. 38. heet een eiiand. 59. N. 97, 101. Meaningen (Cocnmad van) zyn fta-.del nevens de Witt, met d'E'.lrades. XIII. 50. zyn raad ora zie; te^en Fnnkryk te verbinden, 117 en 118. verfchil van F. de Groot. 12a. Gezant in Zweeden, zyn merkwaardig zeg gen. N. 390. Bsiinirtgcn (van') is zeer oneens niet Prinfe Willem III. brief op dat punt. XV. 35, 3<5. aanflag opzynleeven. 42. Hoe de Prins zyn fchryven behandelt. 90. Beverningb, om welke reden hy aig van het Tbefaurierfcbap Ccr.eraal wenfchte te ontdaan. XIII. 92, 93. fchynt naar de iselangens van Willem III te hel» Ie«. 98. is afgevaardigde te •velde. XiV. 15. met den Prinfe «e Utrecht 37. zyn bedryf aldaar. 37. leevens byzonderhe«fen en dood. XVI. 53. wanneer hy te Londen was, en gevolgtrekking van dien, 113, 114, "5. Sever'jsasrd (lieer van) Gezant Tan den S'aat aan 't Hof van Groot- Britsnnie, vertrekt derwaarts. XIII. 21, 22. Hy doet tx vergeeffch moeite ter beko¬ ming der akte van dftftuitfogc 30. 't Hoofd der Gemagtigdenover de opvoeding van Wiftem III. 34- zyn zeggen aan Karei II, nopens J. de Witt. 36. Bejelanden, aan Holland ingelyfd. IX, 15. zie Solms. Bidden , voorden Keizer en Spanjen. Hoe lang die vororfchriften nogagter onzen Bybel gevonden wiemen. XUI. 42. Bie Refider.t de) valt in ongunst van Czaar Peter, I. XVIII. 68. verdrinkt. 69. Bieren 'middel op) geefc negentig duizend guldens in den HaRe. XI. 58. Biesmin (ChrUtoffel) weigert de Vergadering der algeracenc Staaten te verlasten. X. 76.77 Bhjcboppen QvanUtrecbt), waren Ryksvorsten Ut 61. of Graaven van Holland hunne Maarschalken waren. II, 62. Bisfcbop (van Utrecht) verfchynt ter dagvaart van Holland, onder de Edelen. V. 47. Bisfcboppen in de Nederlanden, verfcheiden onzer Graaven al vroeg bedagt geweest, 't getal derzelven te vermeerderen. Keizer Karei V. daar toe reeds door den Pausgemagtigd ,hy beveelt de uitvoering er van aan zynen zoon  VADERLANDSCHE HISTORIE. mm zoon Philips, VI. 23 25 de Bisthop van Middelburg neemt zitting in de Vergadering der Staten van Zeeland. VI. 33. B/adel wat beteeltent in zeker Egniondfchen gifibrief.il.44.-50 Blake (Admiraal) flaat met Tromp, en omftandigheden van dstgevegt. XII. 100.103, Blyden of op fchepen gebruikt. N. 173- Bedegrave wat er zy van • wreedheden , ten jaare 1673 daar gepleegd. XIV. Oï. Bockcry , te Brusfel opgerigt, door Philips van Bourgondie. IV. 36. de uitmuntende van Hopper, denklyk, op 't flot vanGouda veibrand.N 291,292. Boetzclaar (Ruiger van , helpt onder de eerde de nadereUm'esan den gang. Vll.69.fchry ft een vertoog tot nutdcreendragt. X. 78. Boetzclaar (Gideon van), Heer van Langetak, gaat als Ambasfadeur van den Staat naar Frankiyk. X. 9p. Bsetzelaar, Heer vmNicuwveen, Gezant van den Staat aan't Hof van London , zynelast, N. 430. 434- Bobeemen(Jonge Prins van) ^erdrinkt ongelukkiglyk, byzonderheden nopens hem. XI. 56. Boifot (Louis) Admiraal van Zeeland, verliest een oog in den fog. VI. iis. Boifot (Louis en Karei), fneuvelen. VII. 36. Bolk 'JFillem) Schout by nagu XVIII. 10. N. 424. Bummelmea komt aldaar, 'teerst by een, tot bevordering der na. dere Unie. Vil. 69. De Bommeler en Thielerwaard wordt I3onde,enoote van Holland en Zdeland. verfchynt op de Vergadering der beide gewesten, ia vervolg weder met Gelderland vereenigd. VII, 23. VII. 87. of algemeene ftaaun daar vergaderden. XI. 51. Bommenedt, ondergang van die plaats. VII. 28. oppergebied afgedaan aan Zeeland. XV.31-33, was voorheen een deel van '1 Land van Voorne. 31. Bendel van pylen , hoe de Neder*. Edelen die droegers. VI. 36. Bondgenoten (Vergadering der Utrecbtfche) niet te verwarren met den Raad der nadere Unie. VIII. 8. Bonifacius, delt zig tegenPipyn. Wanneer vermoord. N. m. Bootsgezellen (Engelfcbe) hunne geneigdheid voor de onzen. XV. «9, na. Bot-  x* BLADWYZERder. Bor, men vindt fomtyds by hem eene woordelyke overzetting van den Spaanfchen fchryver Colomi , fcuoon hy geen Spsanfch kende, van waar dit kome. IX. 4. (h). 19 ,21,28. Borda of Boerdiep, in Friesland; Saxers, aldaar door de Franken flagen. 1.81. Boreel, gezant van den Siaat te Londen, zyn bedryf. XIV. 8. Men houdt in Engeland zyne Brieven op. 10. de Staat klaagt er over, II. 12. Bondam, waar gelegen. VII 36. Borm (Cet van) verkeerdelyk Hugo vanFoorne g*noemdlI.to2 Bornesfe (Rivier de), liep tusfchen Voorae en Putten, heet ook Maasmunde en fVidel. II. 84 ■ 86. gedeelte van dien en in Leen uitgegeeven. V.68. . Bornisfe Spaanfche fchepen aldaar verbrand, ea omltandighCïden van dat geval. 288. Borfelen (Frank van), is aan 't hoofd der krygsmaftt van Bourgondien in Zeeland ; wordt ge- j kwetst III. 95. word Ruwaard van Holland, onder Hertog jan van Braband, Stadhouder,onder Filips van Bourgondie, ill. 97, 98, is eender Raaden, van Fi¬ lips, by Jacoba. wanneer mot Jacoba een huwelyk floot. III. 99 . wanneer hy gevangen wierdr. III. 99» 100. wanneer en hoe Filips zyn huwelyk geftemd heeft III 100. krygt den titel van Graave van Oofterbant: en welken rang hem dit gaf. III. soi. wordt Heer van Foorn» III. 102 zyn invloed aldaar II. 89, ten Hove: maakt er edelmoedig gebruik van; IV. 8, 9- houdt zig veel in den Brie! op, fterft fchynt niet hertrouwd te zyn, laat een bastaard na l c. 9, zy. ne gedaante en kleding UI. 110. iii. IV. 103. de fchuttery van den Brielle befcheukt hem. V. 35. zyn geboorte. N. 204 gedagvaard voor 't Hof des Keizers, in den ban gedaan en daar van ontheft. 209.211. Borfelen (Henrik van) Hertog Philips verkoopt hem Vlisfingen. en op wat voet. IV. 32. is Admiraal van Hertog Karei. 32, 39. ftadhouder van Holland. 55. zyne afbeeldinge. 104. borfelen QVolfaardvan), fchynt met overleg van het Engelfche Hof tot Raad van Jan I aangefteld. N. 1.47.149. hoe men den eed van den Graave om Borfelens raad te volgen moet opvatten  VADERLANDS C HE HISTORIE. t« ten. 149-151. om welke redenen men op Wolfaard hier zo verroornd geweest i?. 151. Bofeb ( i''Hertogen) komt op aandrang alleen der enroomfcben, tot de Unie van Utrecit. VII. 93>94»gevegtaïdaar, tusfchen de Roomfche Bergery en hetSchermers gilde. 94. den onroomfchen byzonderlyk die dad ontzegd. 95. door den Koning, Parma en andere Spanjaarden, hooglyk geroemd.95. Men viert er de uitdryving der Hervorm, den. 96". zy helt rot de Keulfche vrede. 96. De Spanjaards zetten er haar toe aan 97 zy is de eenigile Nederlandfche Stad die de gezegde vreede omhellt, wyze hoe, en met wat gevolg. 97-ioa. haar wordt het munten van goud, zilver en kopergeld toegedaan door Spanje. 100. vergeeffcheaauflagderStaatfche op die Stad, onder Hohenlo en Kteerhaage : die veel volks kost VIII. 34 36. algemeene Staaten vergaderen aldaar. XI. 5a. waar door die Stad in huntje •handen valt. 52. teekent het verbond van vereeniging met de algemeene Staaten. N. 291. Neemen dzGeloofsvrede aan. den hervormden kerken ingeruimd. apï. omhelst den keulfche vrede. 299. Byl. A. oordeelt dat de komnandery van Ge-; men tot de Meyery behoort. 384. Bosfu (Graafvan) wordftidhouder van Ho! I rid. VI, 63. 76,103 yvert voordenGendfchen vredehandel tegen deSpanjaards.47VII. wordt veldheer der algemeen* Staatsn.66 geleidt s'Keizers dogter naar Spanje. N. 233. zyne fchepen verbrand in Bornisfe. 2 7-29-. helpt een nieuw ver. bond teekenen. 291, 293. Beudewyn Graaf van Vlaanderen verk-ygt eenige Zeeuwfcbe Ei. landen. II. 64. derft, 66. zie Robert de Fries. Braband, zie Stadhouder. Hoe andsrs genaamd. N. 125. zie Jan. I. en II, Hertogen van Braband , 't Gebeurde met Vlaanderen en Braband, onder de Regeering ,van Jan I van Holland, opgehelderd. III. 35.38. zie munt. Braband (Staats) voorgedaan door Prins Fredrik Henrik. N. 335. 387, 388. Brabantsones foort van krygsluiden- IV. 4a. Brakel (Generaal Major van) kwyt zig wakker binnen Doornik- XX. 5. • Brand.  i6 BLAD WYZER der Brand (Marinus) zyn gedrag. 287. Brandenburg, zie Fredrik Wilieni. Breda pest aldaar, geduurende de belegering. XI. 10Noodmunten weder ingewisfeld by den Staat. 11. tot hoe lang men het verdeedigde. II. waar door die Stad in Spaanfche handen valt. 53. Brederode (Henrik Heer van) of hy zekere aanfpraak op 't Grasffch.van Holl., opdeRyksvergadering te Frankfort gedaan hebbe. VI. 36, fchynt het byleggen der godsdienstige gcfchillen, tusfchen de Calvinisten en Lutherfchen begunstigd te hebben, VI. 63, 64. tragt een derde fmeeklchrift te overhan. digen. VI. 64. Brederode (Jan Heer van) zyne Rym en andere wetken. N aoo. Brederode agent van den Staat by de Duitfche Vorsten. X, 68. Brederode (Heer van Veenbyizeri) zyn overlyden. XI. 73. Brederode (Jan Wolfert Heer van) wordt Veldmaarfchalk. XI95. met wiehy gehuwd was. 96. Brederode (Adam van) verbrandt eenige Engelfchefciieepen. XIII 102 Brederode, Hoe de Staaten van Holland met die goederen handelen. XV. 10 Brcaute, doorfchooten in een zeldzaam gevegt. N. 313. Briel (Oude) reeds verdronken. II. 85. flaat Jan van Beieren by tegen Jacoba III. 86 en 95 (q) meent zonder toeftemmingevan denHeer vanVoorne, niet ter dag» vaart te mogen komen. III. 89. waakt tegen eenen inval der zwervende herdooperen , V. 30, 32. ook tegen een aanval der Franfchen; vestingwerken verbeterd; en van busfen voorzien, V. 42. hoe 't zig, aldaar toedroeg met den Beeldenftorm, ten jaare 1566, VI 58, 59. Byzonderheden nopens haare inneeming ten jaare is;2 VI. 76-88. fltat voor Huis en Hof te verlaaten. VII. 33. zy wordt gedekt tegen een vyandiylten Bandag. 100. op wat wyze zy bewilligt in de verpanding aan Koninginne Elifabeth. VIII. 47. Engelfche Gouverneur weigert de afkondiging van aiïhnd van 't bewind door Leicester. 73 gefehil over eed aan Koning ja. cob I. zie Feere (Francois)' men verderkt die Stad. 89. Hoe uit het pandichap van Enge-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 17 geland ontfiaagen : de Staaten ftillen beweegingen aldaar. X.51$Q.zy ontvangt Prins WillemILin haare Vroedfchap, en beantwoordt i>ynen voorflag. XII. 41, 42. legt beflag op de Paquetboör, naar Engeland vaarende. XIV. Ii, 12. bewilligt, met moeite, in- de aanwerving van 16000 man. N. 411 , 412. doet aanilag op Schiedam N.aoi. haare Poorteren voor kerkelyk gerigt betrokken te Keulen, te Rome, en voor s'Keizers Hof. N.208* 911. Nader befchryving van het ontflag der Stad uit het pandfchap van Engeland 335-341. Brieven, zie ontcyferen. Beau. Heus Engelfche Brieven hier opgehouden. XIV. 11. affchriften van dien onbehootlyk naar buiten s'Lands medegedeeld. XVIII, 92, 134. Britannie (Groot) de Romeioéri maaken er zig meester van. I. 56, 57' "iet egter van hetgantfche Eiland I. 6*. togt van Seplimius Severus derwaarts, I. 66 , 67. togt der Saxers en Friezen. I.71. of een ftreek vanDuitfchland zogenoemd is. N. 51. Britten.OHy denRhyn byKatwyk invoeren. N, 0ï# Britten ('/ Huis te) ftigting; Boomen, aldaar gevonden: welk bewys daar uit op te maakert. I. 5°. was, misfchien, een Romeinfch gebouw: vry klein voor ean fterkte van aanbelang. I. 51. fchyntriet zo oud, als de oorlog met Civilis. I 51. waar geo legen: wannen eerst gemeld: wat er van overig is. N. 26, 27. Britten of Bretten, waar gelegen. N. si. Broek (Graaf van den) wreeds moord aari hein, door Spanjaards, gepleegd, en gewrooken IX. 22. Wie zyne Gemaalin was. 54 BrerMorst, zie Heckeren. Bronkborst (Jan van) , Bisthop van Utrecht, hangt af veel van de Hollanders. m, 5^ Brouwershaven, befchonken met hoo6Regtsgebied.IV. 71. 85-91. Bruggen, (>eldzams>y de onzen enSpaanfchen uitgevonden. VII. 105. Bruiloft (die van Parma) , wanneer gehouden. VI. 47. Bruin (Kornelis de) kwetst den Raadpenfionaris De Witt XIV. 53. wie hy was, en of de Reiziger van dien naam. 55-56 Bruinincx(Hamel'■) , Gezant van den Staat aan 't Hof van Weene. zyn wigtige handel aldaarXVIII. 94 . 96. XIX. 35; B Bruin  i8 BLADWYZER der Bruin, Spaanfch gezant hier te Lande, zyne bekwaamheid. XII. !5 , 16. Brunswyk, de algemeene Staaten ftaandie Stad by, tegen den Hertog. X. 49. ,B/-«s/f/,op£tand aldaar .V. 54.0? welke wyze zy aan deFianfchen overgaat. XX. 17. Buat, wie by was. XIII. 100. 102. Brut, wat beduidt. N, 99. Bucquoi(Graaf van),g&v&ngen en op'tSIotte Woerden gezet IX28. Burgemeesters trekken te velde. III. 86. men vindt ze vroeger in Zeeland, dan in Holland, en wanneer. III, 73. Hoe zij, elders, heetten /. c. van waar Gemeente-en Heeren - Burge. meesters? III'74. waar hun ambt in beftondt. III. 74. dienen ook op Zee. JM. 201. Burgeren tot Stedelykebezettinge gebruikt. IX. 31. hoeved zy trokken. 32, Burgerfchap (Romein/eb), hoe geagt: wanneer aan Batavieren gefchonken. N. 13,37. 38 ,39, Burgeryen , op bevel der Staaten in de wapenen gebragt. XV. 14. aan de zee kusten gebruikt. 15. haar aanzien in de dertiende eeuwe. N. 135. Burggraaf van Zeeland verkeer delyk docr Stadhouder ver- 'klaa.-j. v. (59. Burcht (van der), neemt eenige Spaanfche fchepen. N, 380. Burnet (Doétor) wordt, te vergeeffch, door den Koning van Groot Brittannie opgeeifchr, XV. 66. Bui net, aanmerking nopens zyne Gefchriften. N. 4a 1,422- Buuren, verbond met Holland : vertegenwoordigd door Prinfe Willem I. VIII 23. Buuren (Maximiliaan van Egmond , Graaf van) t.ekt te velde V. 67. is Stadhouder van Gelderland, zonderlinge wyze van zyn affterven. V. 77-79 Buys, Advokaat van Holland; of hy in bezending is geweest aan Koninginne Elifabetb. VIII 27, s8. hy legt zynen bedieninge neder. 38. is Raad van Gtaaf Jan van Nasfau. fterft. N. 307, 3=8, 313. Buys Penilonaris van Amftcrdam, gezonden naar Kotdnoin Anna. XVII. 70, 7i.'c EngelfcheHof misleidt hem. ico, 101. enbefchuldigt hem. 105 , 106. Buys (Willem), zyn fchryven aan Harington, nopens algemeenen vreede handel, en met wat  VADERLANDSCHE HISTORIE. 10 wat gevolg. XX. 13. Byeeniomst, zie Haagfche. Bygeloovigbeid, zie Heile. C. zie ook K. Cabo Verde, zie de Ruiter. Cachet, zie geheimzegel. VIL 9a CO CMS AR (JULIUS) i hoe het, na zynen dood, hier te lande , ging, tot de komst van Drufus N. 14,22 Cajus Carinas zegepraalt over de Morinen. N. 17. CALICULA (Keizer) , komt in 't Land der Batavieren, wat hy bedreef. I. 53» 54- N. 31, 32. of de fehulpenrotf, aldaar, gefchied zy. N. 31, 32. Caljaart, of ook de Buide gezegd: waar gelegen. N. 32(0) Calkoen, Ambasfadeur van den Staat,by de Porte. XVIII. 108. zyn bedryf en lof. Calvinhten, hunne geloofsbelydenis: wanneer opgefteld en hier < te lande bekend geworden. VI. 50. ( Cattip (Henrik Jansz) vegt dapperlyk tegen de Engelfchen. XII. 108. C Canir.efaaten beflaan een deel van 't Eiland der Batavieren. I. 49- B Capitulatien , der Franken, wat. behelsden; waar toe dienden. II. 6, 7. de affchriften daarvan aan de Gemeente "oorgeleezen Carleton , Ambasfadeur van Engeland by den Staat, nut zyner Brieven. N. 247,33(5. zyn bedryf alhier, op 't (luk van 't Sy node Nationaal, en derregtspleeginge van Oldenbarneveld, De Groot. enz. 349, 351, 357, -362, 372, 375. reden van zyne verbittering op Oldenbarneveld' 354» 355- zy gefprekmet de Zoonen van Oldenbarneveld. 360, 361., welk briefje hy on» derfehept. 362, wathy van De Groot vreesde: hoe hy hem noemde. 374 , geraakt uit den Raade van Staaten , 381, 382. vergelyking van hem met TemPle. 398. ?arracul, beduidt, waarfchynlyk, Caracalla, in de Gezangen van Osjzan. I. 67. lartefius (Renatus), zie Coccejus. ■astelMoncayo, Spaanfch gezant, beledigt den Staat: vertrekt XV. 47. 'ets, (Jakob) zyn verrigte in het werk der afdanking van Krygsi-olk,onderWillemII.XII 18-25. ■•elke boodfchap Willem II hem a gaf  ao BLAD WYZER der gaf voor de Staaten van Holland, nopens 't vangen der zes Hee ren. 50-51, zyne redevoering verkort, 74, zyne behendigheid, in 't antwoorden van den Spaanfchen Gezant. 116-118. onthaalt het gevolg van Koning Karei. II. XIII. i4. Cave (La), (laat om, in Zee. XVI. 84. Cayenne (kust van) , door de Franfchen ingenomen, XIII, 72. zie Langendyk. Chariette, waar, het gevegt met hem voorviel, V. 73, 74. Charolois (Karei, Graaf van), zie Vierjchaar :plet;tighedenby de geboorte zyner Dogter, Maria, gepleegd. IV. 18 st,2ie Karei I. Charteren, zie Munflerfcbe vrede. Privilegiën, waar en op welke wyze, hier te. Lande be. waard, • VI, 3.10. Cbatbam , hoe veel volks *y by dien togt, verlooren. XIII, \03. Credentiaal, geene Regenten zonder credentiaal ter Staaten vergadetinge toe telaaten,XV. 54- Cberef (Henri), zoon van den Keizer van Marocco, omhelst de hervoimde leer, en wordt, door de algemeene Staaten, tot Ritmeester aanbevolen. IX 68. Cberuscen, geflagen door Germanikus. N. 27,a8 Cisfli, wat beteekentinde Franfche wetten. I. 91. Citters (Aarnsut van) Ambasfadeur van den Staat, te Londen, klaagt over gebrek van geheimhouding alhier, XV. 63.last,hoe zig te gedraagen ,in de zaak van Albyville. 64. zyn fchryven over een Brief van den Griffier Fagel. 68. zyne meening omtrend het ontllaan der Engelfche Troepen uit '3 Lands dienst 72, 73. zyn fchryven aan Prinfe Willem III. over s'Konirigs ongenoegen nopens hem, 79. zyii fchryven over de bevalling der Gemalinne van Jakob, II, 8188. hy waarlchouwt tegen de veinzery van dien Koning. 89. draagt de wapening der Staaten voor,ais gerigt ter beveiliging des koophandels. 96, 97. doet een keer herwaarts en te rug. 98,99. gefprek met den Koning. 90103. zyn weder fchiyven, nopens de Landing in Engeland: en gevolg van uien. 109, 113, 114. gezonden naar Spanje, onheil zyner vier kinderen. XVI. 63, 85. Cives di i. Burgzat-:n\ wie dus ge-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 21 ifc II. io(d), I ■ daudius) welken de dfyfv\eien van zyne ondemeenung zyn geweest, I. 57, 58. bedient zig van 't misdiyf der Romeinen, om de Batavieren tegen deezen te verbitteren, I. 58 , 59. behandelt Labeo op eene, te harde wyze, I. 60. doet zyn Volk voorkoomen als tot de Gallen beiioorende 1.6:. doet een zeer gewaagden aanval op de Romeinfche bezettingen, I.61, 62 : zoekt zig by de Romeinen verdienstlyk te maaken. I. 62. kangeenenmededinger dulden, fchynt het Opperbevel, ook over Gallie beoogd te hebben. I 63-ofookdennaam vsnju/ius gevoerd heeft, N. 36.40. dwaas, lyk, uit het Nederduitfch, afgeleid , 37 (b). of meteenedogter van Viteüius gehuuwd was. 41. Verraaden, door de Agrippiners 43. gedagtenis daar van gevierd te Keulen. 44. kende de Latynfche taaie. 48 of hem,door de Romeinen, vergifnis is toegeftain. 48, 49. Civita Feccbia. men ontflaat, aldaar, een NederïandfchKaperfchip, uit de Quarantaine, en hoe. XVII, 46, 47. zie Kle ■ wens, XI. Civitas, wat in de middel eeuw beduidt. II, 10 (d) enlf.58(b) N. 33- Cbievres (Willem van Crauï), zyn gezag, ondet Karei V..V.8. Christen Slaaven verfchillend behandeld. N. 108. lotgeval van eenigen. 108, 109. Cbnodsmer, Koning der Alemannen, zyne gedaante. N.63. wyze van ftryden. 64. Cbrenyken (de onze) gewaagen van geene Batavieren, waar door. N 98, 99. waar zy veel uit getrokken hebben. 99- in» 112, 12, 122. Coccejus (Jobannes) van waar hy te Leiden, totHoogleraar wierdt beroepen. XIII. 38. zyne meening nopens de wysgeerige fchriften van Cartefius XIII. 38-48. waarom de Coccejaanen en Cartefiaanen zig vereenigden. 41, 42. Coljer (Alexander), zeer vertrouwd by Willem. III., XIV. 10. Gezant van den Staat by de Porrerzyne groote invloed aldaar. XVI. 13 -15. doet den koophandel veel dienst, en hoe vereerd. XVII. 4 6. XVIII. 30 fterft. 108. Collegie (der Staaten), wat beteekende. N. 357. B 2 Ce.  ca BLADWYZER der Comeet, valfcbe voorfpelling van haare nadeelen. IV. 78. V. 3t. Committimus (Akte van) waar in beftond. VIII. 76. Comptoir (der Generaliteit) ge. flooten:wanneei:hoe lang.XVIII 47- Condufleur, wat voorheen, in den Krygsdienst, beteekende. IV 47. Constitutie(Nederlandfche') :'r ge ■ voelen van den Staatsfecretaris van Slingeland, nopens dezelve. XVIII 46, 47. Contarini, zie Venetië. Wapen. Coquarde, wat eigenlyk beteekent. IX 21 Corranus, Leeraar der Calvinisten, te Antwerpen,zoekr, te vergeefs hunne gefchillen met de Luterfchen byte leggen.. VI. 63. Cronftram, dapper gedrag XX. 5, 64. de Franfchen zyn zeer op hem gebeeten. 67. CrookGeo rgius), zyn ongelukkigomkoomen. XIII. 117. Cuntberland (Hertog van) flaat den rnaarfchalk van Saxen een verdrag voor, nopens Maastricht. N. 434. zyn fchryven aan den Generaal van Aylua /. c. gevolg van dien 434-437. is Opperbevelhebber overTroepes der Bond- genoeten van den Staat. XX. 35. zyn bedryf. 83. D. Daetzelaar (Abral:am), te Go • rinchem, vereeuwigt de vlugt van deGroot, dooreen gedenkteken, in zyn Huis. X. (agter aan) 1-12. Delft, grensplaats van Holland genoemi, en waarom. III. 65 de algemeeneSiaaten,nevens die van Holland en Zeeland, aldaar vergaderd , op 't overlyden van Pdns Willem. I. VIII. 3. kostbaare tapycen, daar gemaakt. X. 25. Weigert gehoor aan PrinWillem II, en de bezending der algemeene Staaten. XII. 43. zie Avonturiers: Kruidmaakery by die Stad vliegt in brand. XIX. 119, 120. bewilligt niet in de aanwervinge van 16000 manN. 411-415. Deenen, vallen in Friesland. II, 52. wat de oorzaak was van hunnen inval,onder Godefried.N. n8.0fzy,ten jaare i3o5,hierin. vielen. 122. zyn vry van tollen te Utrecht. i2x. Denain, zwaare Nederlaag der onzen , aldaar. XVII. 108,109 Deu/o, welke plaats men er voor neemt. N. 77. De.  VADERLANDSCHE HISTORIE. at Deventer, behoort tot Saxe. in de elfde eeuw II, 12. Drebbel (Kornelis) zeldzaame, door hem uitgevondene, kunsttuigen. X, 37Dietnerdyk, zie Antonis Dyk. Dichters, onze oude diciugezeli'chappen hebben veel over» eenkom-t met de Troubadours der Frar)fehen,en Meisterzangers der Duitfehers. IV. o, 10 , ir. Hofdichte;s, onder onze Graaven. IV. la de dichtkunst,hier te Lande, in de 13 en 14 eeuw, irieer dan inde 15, gevorderd: enbewys daar van IV 12, 13. Sa • 84. zie Willem van Delft. Dire&ie - Schepen, welken deeze waaren. XII, 98. Direfteuren voor 't werk der Zee, wie deezen waaren. XII 98. DIRK I. (Graaf van Holland,, wanneeraangefteld.il. 22. ftigt eenfteenen Kerke, te Egmond. izi. zyne afkomst II. 23. of hy het woud Wasda bekomen hebbe, 11.29, 30. ofdeSchry- j vers hem den naam van Odokjr geeven, II 41. of Koning Karel hem, in 'tjaar 923, kan be- 1 giftigd lubben. II. 43 ,44. wordt met het erfgebied der Egmondfche Kerk begunstigd, II. 44. belpt het verdragt te Bon tee- 1 l kenen. II. 48, 49. *t jaar van zyn dood onzeker. II, 51. DIRK n , (Graaf van Holland), volgt op, in het Burggraaffchap van Gend, en Wasda, II. 29, 30. Of hy de oudfte of jongste zoon van Gerolf was. 40, 41. Of tegen de Hunnen ftreedt.53, of, teMaagdeburg, op een Tournooi is geweest. 54. wordt in zyne goederen herfteld. 54. DIRKIW, Of by Leenman wa« des Bisfchops van Utrecht. II. 36. ontneemt den Bisfchop het goed det Ivrerwede, en werpt et eene Vesting op. 57. Bedwingt de West - Friefen. vergt die van Tiel tol. 58, waarom'zyn volk Roovers genoemd. 59. omftandigheden van zyne overwinning duister. 60. 61. Hy heet ikf«wr« fchalk des Utrechtfchen Biifchops.63. Wordt.door zynBroe • der Sicco, bygeftaan.92. twist en verzoent zig met dien. 62, 63. Heet Graaf van Friesland. 64. WIK lV.(Graaf van Holland,) heet Markgraaf van Pbladirtinge \\ 65, )IRKV. (Graaf van Holland), betoog der egtheid zyner gift. brief, aan 't Klooster te Egmond. II. 68, 69. URKVl (Graaf van Holland), s 4 Ooi.  #4 BLADWYZER der Ooster en Westergouwe hem ontzegd. II 75. ftoort zig niet aan s' Pauzen ban 76. draagt den Paus de Kloosters v^n Egmond enRynsburg op. 75. zyne minderjaarigheid 76.De Abt van Epternach ftaat hem de Kei ken van Vlaardingen enz. af. 77. zyn COOd. 78. D IRKsW /Graaf van Heiland), zyn Huwelyk, II 90 welk verdrag hy met den Hertog van Braband flirt. 97 , 98. Hy fchynt mat zynen Broeder verzoend te zyn. Hy (leekt Tiel in brand, en fluit verdrag met Ricliard, Koning van Engeland N. 131. Dis, opperste Godheid der Galliërs. I. 24, 25. Divimenfe (Castrwit) I- 79. Does (Admiraal van der), boe grootheid, bemanning en ge bruikzynerVloote. IX 32,33. gevleidheid zyner Schepen. Dagregister. 33. Domburg (JVoutervan) , Schout van Vlisütigen: wie hy was. IV. befchonken met het hoogeRegtsgebied. IV. 71. 85 91. Domburg, oudheden aldaar, N. 7. en hqedaanigheid der zeiven 8. Domeinen des Konings van Spanjen, in Holland, verkogt. VII. *$o. yerkoopiug derzelven ge- vaarlyk geoordeeld. XVIII. 8d. Domitius (ALnobarbus) doet een krygstogt in Germanie. N 23. Doopplegtigbeden van Maria van Bourgondie. IV. 18 • 21. Doornik, Beden waarom haare bezettingnietuitvalt. Hoefterk deeze was. XX. 5. Stad enKasteel gaat over san de Franfchen en hoe. 5, 5. Dordrecht, of het oude Durfos' II 42, 43.z\e Mcrewede. Heet Thuredrccbt in 't jaar 1064. haare ligging. II. 60 ,66. Gevangenen , aldaar, 't hoofd afgeflagen. III. 38. zy kiest Jan van Beieren, tot Ruwaard van Holland. 85. ftaat hem by .tegen Jacoba. 86. voert zeer ronde taal tegen hem. III. 89 is oneens met Hertoge Philips, wordt door de Hertogin, Landvoogdes, gedagvaard .kreunt er zignietaan.IV. 5.wordt befehuldigdj'sGraaven'goederen te gebruiken, en befchikkingte maaken over de Regeering. Philips dreigt, haar en die van Zuidholland aan te tasten : zy vragen en verkrygen vergifnis,IV.6,7. zy wordt herfteld in haatePrivilegien, verzoend, onder Hertoge Maximiliaan , op zwaare voorwaarden.' IV. 57. Hartige Brief van die Stad. V. 78. twist over ^ra*  VADER LANDSCHE HISTORIE. a< Êtapelreg^V. 50,51. vereenigt zig met Gouda, nopens het verlaat aan den Leidfchendam. VII. 20 , ar. Spaanfche Gyzeiaars, aldaar, VII. 23. onderzoek of eenige luiden, aldaar, met den Vyand handelen. VII 41, verklaart zig tegen een verbood met Frankryk. XI. 73. fcheuring onder de Staats Leden voor te koomen, XII. 24, 26. of men haareAfgevaardigden befchuldigde nopens overtreding van hunnen last. 28, ao.bedryf der bezendingeder Generaliteit, aldaar. 3133. oneenigheid onder de Regenten.zie/ftww/awrf.DeSchotfcheflapel plaatst er zig.XIII. ,119, l»o. hoe het handelt inde regtspleeginge van Halewyn. XVI. 71, 72. gezag aldaar van Willem. III; 73. is voor 't beraaden met Frankryk, nopens den byftand der Keizerinne • Koninginne. XIX. 104. doet eentreflyk voorftel by Holland. XX. 20 - 24. Dorp (Admiraal van) gelast ter verdeediging onzer kust XI. 30. komt byde Franfche Vloot. 82. wordt ter befcherming der Haaringvloote uit gezonden. 83, 84. Dortb (Zeno van), wie hy was IX. 91, 92, Dortb (Generaal van) , verdeedigt Doornik treflyk. XX. 5. -Dczcw'«g,Gezant,eerst van Cromwel, toen van Karei II, by dee. ze R.epublicq: zyn gedrag, en wat er zy van zyn nagtbezoek by Karei, II. XIII.4-8, Drinken, in devyftiendeeeuwe, fterk in zwang , in de Nederlanden. V. 77, 78. Drukkunst,wanneer uitgevonden: wanneer met gegooten letters reeds gedrukt. III. 95, 97. Druiden, de Germaanen hadden die niet. I. 33. DRUSUS ,komt inGermanie, wederfiaat de Sikambren, en andere volkeren, zyne verdere bedryyen, N. 22 , 23. Duik [Mr. Adriaan), Sekretaris der Staaten van Holland:zyne gemaatigheid. X. 107. Duik (Antoni), Griffier van't Hof, tragt zig te ontdaan van de regtspleeginge over de drie Gevangene Heeren. X. 100. wordt, als Raadpenfionatisvan Holland, verontfchuldigd door de algemeene Staaten. XI. 36. 37. zyne Gedenkfchriften nog aanweezig. 56 Duin (Generaal van der '), verdedigt Brusfel. XX. 17. Duinkerken, Kapers aldaar, zetten B 5 Hollassd-  a6 BLADWYZERi>er landfche Vlaggen op. zie Schepen De Stasten tragcen de aanftookersder Kaperye te (taffen. IX, 52, Duinkerkers kaapen opde onzen XIII.21. Zeeuwen vaneen hunnen Admiraal. 13. zie fan Oyen. verklaard door Lodewyk XIV tot een vrye [laven omfteltenis daarover, hier te Lande; X1IL 49, 50. voordragt daar tegen, door De Witt aan d'Estrades. verder beloop deezer zaak. 5°- Duim, Hoe deEngelfchen datWa. ter noemen. X!. 93. Duitfche taal, wanneer daar in gepredikt. N. 112. Hoe geit .-ld en geagt. 1:3. de barbaarfcbe gezegd. 113. Durfos, of eercyds Dordrecht. ii. 42, 43. zie Dordrecht. Dus/at (Jlfr. Bruno van der) Burgemeester van Gouda, handelt nut de Franfche Afgezanten, over 't wak van denvie le. XVII- 87. zyn eerlyk en doorzigtig gedrag, 8ï 91. Duurflede, zie IVyk. Duurte , in ILriland Vil 26 (d) in Graanen. X, 113 inGraanen en Schaapen. XI. 5. Duivenvoorde (Gyibregt van) , wie hy was. VI. 49. Duyvenvo er de "Jleer van) , be¬ noemd totgezantfehap naar Engeland, fterft. x. 25. Dux, wat beteekent. II. 32. Dryver, wat beteekent. XL 56. Dyken, zeer oud hier te Lande, li. 65. Kirel V, draagt zorg voor dezelven. V. 23. wie van Oüds er 't gezrg over hadt V^ 24 s6. en N. 216. wanneer de Maaslandfche fteenendyk g<-'legd. 245. E. Eckbard, Gezonden door Willem ilL, naar Spanje, XV. 93. Edelen, draagen hunne goederen aan s'LandsGraaven op: verbinden zig, hunne Dogteren niet, zonder derzelver wille,1 uit te huuwlyken. II. 114 klaagenover Floris V, aan Keizer R udolf. til. 23 ?y;i vry van gemeene hsten l e. enbl 49. Hertog Maximiliaan befluit de Hoekfchen en Kabeljaaufche te befchryven. IV. 57. Sommigen Edelen wierden, toen reeds, gewoonlyk befchreeven / c. zie Vergadering, en Friezen; fchynen by Hensden te willen vergaderen. VI. 62. Overhandigen een derde fmeekfchtif. 64. in Hol and, verzetten z> zig tegen het afdanken van  ' VADERLANDSCHE HISTORIE. Zr Krygsvoik.XSi 17.zyn.al vroeg, inStedelyke Regeering. N. 135. trapten zig te dringen inde voogdy over Graave Floris V. N. 136» 137. hoe verdeeld in HoN . JjnJ. N. ïot, hunne vryheid in Siaats beduur verminderd aia. Vreemden, in Vergadering van I Ioba id224 verantwoorden voor het platte Land, aj6. aantuiging daar t-'gen. . 383. Eerste Edele van Zeeland, oor« fprong van dien:bun gezag VI. 91, 9a. 't verrigte der Prinfenvan Oranje, daar omtrend 93100. die ftaat niet gehegt aan perzooneu of geflagten. 100. welke verandering daar in gekoo. men is. ioi, 10a, vereifchren van den plaatsbekleeder. 103, IC4. Eduart I., Koning van Engeland, onlusten tusfchen hem en Grave Floris V. III. 32. hy legt de twisten by, tusfchen Jan de L en den Graave van Vlaanderen. III. 36. tragt Jan I.en den Hertoge van Braband te bevredigen. III. 37. Eduard, III. Kening van Engeland, ziet af van 't beftuurvan Holland. III. 60,,61. Eduard Hertog van Gelder, fluit JBeftand met Hertoge Willem den V. M. fó. Eduard (Prins): de a'gemeene Staaten doen hem indaagen. XII 95. Eed: denke'yk,al vroeg door de HollandfcheGraven afgelegd.III, 49. op zeld-aame wyze aan het krygsvolk afgenoomen. VIII. 37. den Proponenten en Predikanten opgelegd. XVII. 10. Landfaaten zweeren voor den Vorst, te Groningen, N. 24ö. zie ook Zweer en. Eem Jer) dappere verdediging van dat flot. XL 108. Eer (plaats van)t welke oudtyds. 97 , 98. Eerwyn, gefchonken, hier te Lan» de- V. 47. Ejferen (Graaf van) fneuveit. XX. 5. Egbert, Markgraaf van Brandenburg, verkeerd genoemd. N. 135.men moet, misfchien, Bruns. wyk leezen. 126. geeft eenige wetten aan die van Staveren. 127. Eggehard'. zyn Chronyk ver. looren. of de onzen hem gevolgd hebben. m, I22. Egmond, het Erfgebied, aldaar, gefchonken aan Graave Dirk I. H. 44-52- Egtheid van den Giftbrief , door Graaf Dirk V., aas da  s>3 BLADWYZER der de Egmondfche Adby. II. 63 , 69. zie DIRK VI. wordt uitgezonderd van den Pauslyken ban, over Holland. II. 107. Egmond ('/ Graaffchap en Goederen van) door de Siaaten van Holland, aan gefliagen: zy geeven,daaruit, eenig onderhoud • aan de Kinderen van den onthoofden Graave IX. 8. Purmerende, de Beierlanden en Huisduinen aan Holland ingelyfd.. IX. 15. de overigen worden verkogt, en 't Graaffchap vernietigd 15, 16. Egmond [Graaf Jan van) is Stadhouder van Holland, zyn Neef, Fioris, wordt zyn LieutenantStadhouder. V. 2. (d) Egmond (Floris van) , zie Jan van Egmond, wordt Kapitein Generaal van alle de Nederlanden. V. 52Egmond (Maximiliaan van) , is Stadhouder Generaal van Fries, land enz. ook Kapitein Generaal van alle de Nederlanden. V. 52. Egmond {Lamoraal van), overwirft.bySt Quintin.VI. 14. gaat naar den Ryksdag, te Frankfort. 35. fchryft aan den Koning 36. 't gevoelen van Granvelle, no. jpsns hens. 41. Egmond (Lamoraal Graaf van) zyn gefprek met Hopper over Granvelle. N. 249. Begunffigt Hopper. 252, 253. wordt,met overhaasting gevonnisd, en zon: der te letten op de verdeediginge. 268. Egmond (Albëri van). VII. 42. Egmond (Lamoraal van), zoon van den onthoofden Graave. Krygt, uit de aangeflagen goederen, eenig onderhoud. IX. 7.8. wordt verdsgt nopens een aanflig op 't leeven van Willem I. wordt gevangen: ontflsgen 8. breed verhaal van 't gebeurde, tusfchen de Staaten van Holland en hem, nopens het Graaffchap. zyne lotgevallen , armoede en Kinderloos overlyden. IX. 8-17. Egmond (Sabina; Gravin van), zie Solms. Egmond (Philips , Graaf van) , wordt doordeStaatfchen gevangen , enaitgewisfeld. Stadhouder van Artois. fneuvelt. IX. 7. Egmond, aanfpraak op de Goederen. XV. 3, 4. Ekeren, 't gebeurde in dien Slag. XVII. 50, SI, 5a. Eiland (der Batavieren), wannest Betuwe heet. 97, ico, 101. Eilanden (der Saxers), waar geleegen, N. 93. £<»•  ,VADERLANDSCHE HISTORIÉ. 29 Einde (s'Lands Advokaat van den), wanneer hy gevangen wierdt genomen. VI. 71. Eindhoven, ingenoomen door de Staatfehen. VIII. 67. E/i/abetb.Komvgia vanEngeiand. oneenigheid , tusfchen haar en de algemeene Staaten, bygelegd. IX, 36. N. 313, 313. Engeland: die naam komt eetst in zwang, na die van Saxe «r buiten geraakte. I. 97. zie Eduard. I. eerde verbond vsn dat Ilyk met Holland. N. 131. Engelfcben befchaadigen deeze Landen. III. 104. drtigen,in zeker geval, de Spaanfchen by te fptingen. XI. 93 zie Duins. houden eenige van onze Schepen aan. XII. 14. ontdaan dezelven. 13. zy kiaagenover den togt van Tromp naar de Sorlings. men wederlegt hen 95. men befchenkt de Gezanten. 95, 96. zy nee men veele Nederlandfche Schepen. 97. zie van der Zaan. Bitterheid tegen de onzen. 10 j. zie Tromp, hunne Vaanui^en zyn grooter dan de onze. 109, zybooren veele Zceawfche Visfchers in den grond, icg verfchynen,onverwagt,op onze kusten. 109. zy kaapen op de onzen. XIII, 22, zie Regimenten. zy begunstigen den togt van den Bisfchop van Munfter 96. verkleinen hun verlies. 99. doen een zeer cadeeligen inval op tetSchelling, en verbranden veele onzer Schepen, ico, 101. verlaaten de onzen, by BeveJier.XVLtf-w. ook temidden van den veldtogt. XVII. 85, 104,107. zie ook Haringvaart. berooven onze Schepen. 35,40. reden , waarom zy nalaaten de Algerynen.tegen den Staat.te begunstigen. XVIII. 101. daan den Staat niet genoegzaam by. XX. 15, 24. zie Cetrge II. neemaa zeer veele Nederlandfche SchePea- N. 391. Enkbuizen, haar gedrag, in 167a. XIV.48.kIagten der Portugeezen over het neemen hunner Schepen , door Enkhuizers. VUL 43. Enno, Graaf van Oostviiesland. tragt, vergeeffch, de algemeene Staaien te misleiden. IX.56. Eifmaarfcbalken van Holland. wi~ N. 356. Erasmusi men fcheldt hem, in zeker Boekje, hier te Lande. V. 3. zyn gevoelen: nopens Ra. tavia. ■■ N. 102. Ernst Cajimir, Graaf van Nisfau, wordt Stadhouder vanFriesland XL 4,5, befchuldigt Frederik  «o BLADWYZER der drikHendrik, terzaake vanGodsdienst,en geneigdheid voor Spanje, 46. begrip der algemeene Staaten omtrent hem 46. Hy verzoent zig met den Prinfe. 47. wordt Veldmaarfchalk van den Staat. 79- Erpenius, afgebeeld in een Glasraam, teGorinchem. zyne hoedanigheden en Geflagt. x. (agter aan) ii en 12. Escuyer, wat betekent. iii 40. Este QCafar d"), wie hij was. ix. 1. Prins Maurits biedt hem hulp aan, 2,3. £ Estrades, Gezant van Lodewyk xiv. komt herwaarts: befchreeven.xiii. 25. Hy gastrond.by de Afgevaardigden der Hollandfche Steden. 87. zyn fchryven moet nut te letterlyk a orden opgevat. 92. Eitournaix , Stadhouder van Uttecht, onderden Prince van Oranje. V. 5i.N. 335,236. Eugenius, Prins van Savoye, loopt gevaarvan, meiverg'f, te wor. den omgebragt. xvii. 83. zorgt tegen 't ver loopen der Troepen. 107. Eustatius QSt.) hernoomen door de onzen. xiv. 10?. Evenknie, wat beteekeade. ii 84. Eversdyk (Antonie Michith zoon) zyneGevangenneeminge.lv. 2830. Evertfen CJan), Lieutenant Admiraal van Zeeland, mishandeld in den Brielle, en door wie. xiii. 83 , 84. Evert/en(Cornelts)Vice Admiraal van Zeeland, herwint Nieuw Neder/and en St. Eustatius, op de Engelfchen, XIV. 103. en XVI. 48. Excynfen, wanneer aan de Hol» landfche Steden vergund. IV. 48. oudheid der zout-excys, en gedagten van Ridderfchjp en Steden daar omtrend, in de 15de eeuw. V. 57-60. 't oudlie gewag der Excynfen. N. 237. f. Fagel (Caspar) , Griffier der algemet-ne Staaten, isLidderSecreete Befoignes. XIV. 32. wat er zy van de komst van denRaadpenf. De Witt, aan zyn bedde, in 1672. XIV. 43, 45. Hy weigert een Generaliteits belluit te onderteekenen en waarom, 48. 49. zyn zeggen tegen Pieter De Groot. 49. zyn gefebil met den Franfchen Ambasfadeur, over den rang, als Raadpenf. van Holland. XV.  VADERLANDSCHE" HISTORIE. ai XV. i. of zeker gefchrifc hem is toe te fcb.ryven.XV.28,29. maakt zwaarigheid, om zekere Refolutie,by meerderheid genoomen,op te maakeD.46.wat op zyn v erzoek beflooten. 47. heeft (tukken in handen,tot nadeel van Koning Jakobll, 67. raadt tot verligting der belasting van uit- en ingaande regten, 75. verkeerd gerugt ten zynen opzigte. 80. geeft de Steden eenige opening, no. pens een voorflag van Willem. ÏII. 104, 105. gedagten van Temple en vand'Avauxomtrend hem. ko. op welke wyze hy een vermitte bekragtiginge van een verdrag met Zweede herfteld. XV. 118, np. Fagel (Henrik), wo dt Gr ffier der algemeene Staaten. XIV^ ss! Fa gel (Francais) , Griffier der algemeene Staaten, zyn lof: 2yn dood. XIX. 123, 124. Fagel (Lieutenant Generaal), bezet de toegangen van Gelder. XVII. 49. dapper gedrag. 50. zwaar gekwetst 51. Veldmaarfchalk in Ponugeercheu dienst: Generaal in den onzen. 62. j Famieliegeld, by Holland aangelegd. XVIII, 44. voldoet niet. 87. Fiefsde bourfe: wat dit is, IV. 43. 0») FLORIS II. hoehy aan het Huis van Saxe en Keizer Lotharius beftonde. II., 71. Waarom dezeer rjke Graaf genoemd, 73, denklyk met Zeeland bewesterSchelde beleend. 95. wanneer in oorlog, met de Vlaamingen. 127. FLORIS III. Graaf van Holland, t>agt zig van Ooster en Wescergo meester te maaken: fchynt bevredigd doorBisfchop Godefried, II, 79, g0i bewy, def waarheid van den Vlaamfchen oorlog en gevangenis van den Graave. 80 - 84. Huuwt zyne dogter uit. 90. Erandfchat Wieringen, 90. laat vierZoonen na 95- heeft vreemde Krygslieden in dienst. j v< ^ FLORIS IV Grasfvan Holland, wanneer aan 't bewind komt. II, i!2. wanneer flierf, en hoe. 113, 1,14. zyn groot gezag, 114. Hy weigert de hulde van Zeeland bewesterScheide, aan den Graave van Vlaanderen. ,j£ 7LORIS V.komt in deVoogdy van zynOomFloris III. 1. en van zyne moëie, AleidelIL 4 ,5.Zyneopvoeding ,5,6, komt onder Voogdy van  *2 BLAD WYZER der vanOtto van Gelder en deszelfs Broeder,UI.9.zynhuuwlyk wan» neer Hy begon teregeeren: meerderjaarig. 9, 10, of Kats zyn Voogd was 11 gefchil roet zyne Neeven van Henegou we, 12,13. Treedt in verbond met Jan I. Hertog van Braband, en zegt Jan van Heusden hulpe toe, 13. keizer Rudolph ftaat heu toe, dat Holland op zyne Dogter verfterve; 14, 15. Hertog Jan van Braband fcheldt hem't leen van Zuidholland kwyt, ea belooft hem byftand , 17. Limburgfche oorlog.en hoeFlorisV.zig, in dezelve, gedroeg, 17-21- of hy Ridders van s. Jacob floeg. 21. Gefchil en verzoening met Bisfchop Jan van Nasfau. 23. Legt fchattinge opvdeZeeuwfche Gemeente. 23. waarom de Edelen tegen hem opftaan, 23, 24. Raakt in ooilog met Goy , Graa. ve van Vlaanderen, om de hulde van Zeeland bewester Schelde. 54. Hy reist naar Biervliet, wordt gevangen, doet hulde, wordt ontfiagen, keert en blyft in Holland 24, 30. leeft in vriendfchap met Jan I,, Hertog van Braband. 29 (?) omwatiyddit is voorgevallen. III 33. raakt weder in oorlog met Vlaande¬ ren, III. 30. verkoopt ?yn Lancj niet aan Floris IV., koning van Frankryk, maar ontvangt zekere gelden, voor manfchap, in Leen. III. 31. wordt verdagc het Graaffchap aan een ander, dan zyn Zoon Jan, te willen brengen. III. 31. onderzoek aan wien, III. 31 («) verbindt zig, om de Heeren van Kuik en Valkenburg te beoorlogen III. 32. Jan II, Hertog van Braband, is zyn Vyand. III. 33. of hy de eerfte der Hollandfche Graaven is geweest, die zig Graaf van Zeeland noemden. III. 33 zyn bastaard Zoon is Burgemeester, te Utrecht. III. 43. hoe oud hy aan de Regeetinge kwam. N. 138. in zyne jeugd opgevoed engebleevenby zyne Moeie Aleida. 139. raakt met haar in onmin, eu waar over, 139, 140. wie zyn Verbond met Frankryk onderteekenden I4>, 143. reeden van't misnoegen des EngelfchenKoning,jegens hem. 1442 fluit twee verdragen met Frankryk, 144, 145. Hy ftaat de Gemeente voortegen den Adel: zyn bynaam. 145. 146. op wel. ke wyze hy de Borfelens tot Raadcn aannam. 150, 151. Floris (de Voogd), met welke goede-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 3$ deren hy verlydt wordt, II, neer en hoe zv die Volken vrv 1, 2. Oorlog, tusfchen hem en Bisfchop Henrik , verzoend, II. 34. Hy wordt Graaf gezegd. N. 141. Florisz (Pieter) fcheeps-voogd. Men eifcht zyne dagverhaalen van hem, by de Generaliteit, hy voldoet aan dien eifch. XII. 106. Fuiken (Predikant) , zyne ontmoetingen, by de belegering van Bergen op Zoom, XX. 61,69. Fontainebleau. Loaife de Coligny, weduwe van Prinfe Willem I, fterft aldaar, en wanneer. X» 107. Forbin, Zié'Sau/yn. Forges (Traltaat van) wat dit zeggen wilde. N. 4,11. Foreest (Pieter van) doet verflag aan de a'gemeene Staten, nopens de ontleding van hetlyk van Prinfe Willem I. X. 116. 117, ï3o. Fortnofa, Gewigt van dat Gewest. XIII. 44. zie Hambroek. Fortrape, denklyk niet in Zeeland geleegen. IF. 44. Francia maritima, bezuiden de Schelde. II. 2. Franken, ook hier te Lande, gevestigd I. 69. verwinnen de Sasers en Friezen. 99-194. wan- verülaaren, 105, 106 Hunne Vorsten de aangenomene regtspleeginge onderworpen.II.5,6. uitweiding over hunne Capitularia. II. 7, zie Volk, Volksver' gadering. Van waar ,mooglyk, Trojaanengezsgd.il. 58. wanneer eertitel voor de Keizers. 59. Een deel woont op Batavia. 58, 6». hu i groot aan^tea by Je Romeinen 60,61 ■ hunne grenzen vetfchilden, nu en dan. 77. voerden wel eens oorlog onder den anderen, 77. 78 hunne Koningen wierden wel eens Romeinfche Veldheeren. 77, 78, 79. en Butgemeesteren,%o, opftand onder de Franken gedempt. 81. hun merkwaardig gevegtin deBosfchen ,mecdeRo. meinen. 84, 85. hunne wooning. 86, 87. wie hunne Koningen aanftelden. 89. zyn zeer-fnel te voet. 91. blyven uiterlyken eerbied voor 't Romeinfche Ryk houden en 'ehaffen de wetten der overwonnene Volkeren niet af. 105.106. fchandelyitehuuwelyken onder hen. 106. Hop zy hun hair draagen. 107. Het geesfelen by hen in gebruik ;maar niet eerrovend. 109.h ou dnRoraeinfche munten in zwang. 116. aan wel* ; k«  S4 BLADWYZER.de* kV fchattingen onderheevig 117. Francia en nova Francia, wat beter kent. 77. S(. Franken (Frangois), Penfionaris van Gouda. VIP. 30. wanneer aangefteld. Is ,denk!yk. Oplteller van deVertoogen tegen den handel m't Frankryk en Engeland, 1587 zyneB dieninge en dood 31, 32. of hy . al vroeg, een vriend vanPiins Maurirs was-s*. yvert ter oprigting der WestIn ifche maatfchappy, IX 94. biedt aan, zig naar Frankryk te verplaatfen. N- 329. Fran/cl'cn berooven onze Schepen. XI. 40. zie Vloot. Ellendi ge flaat der Franfche Troupen, hier te Lande, door 't niet be- , taaien des Kcings, 80, 87.de Staaten en Ingezetenen zorgen ■voor dezelven, /. c. Frankryk. zie HENRIK. IV. ƒ Franfchen, hunne kaperyen in de IVoord/ee, XL. 5,9.geraaken in mindere agting, bier te Lande 93, 94- openen hunne Ha venen voor de Sorl'mgfche K 00- ■ vers, 94. Kaapen op de onzen, XIII. a2.zieLODEWYKX!V. en Sautyn. Vriendfebap met hun Ryk. jegens denStaat, verflauwt F door'tWeenerVerdrag.XiX.36. ] 2y fluiten met den Staat, nopens i de onzy 'igheid der Ooste-nrykfche Nederlanden. 44. worden verdat;t, van dubbelen handel by . de Mogendheden, go, 81.hun misnoegen jegens den Staat, nopens de Keizerin Koninginne. 103. oordeelen, dat de Staat oorlog wil, 105. hun handel in Bergen op Zoom. XX. 69,70. neemen zeer veele Nederland, fche Schepen, N. 39j, 414, 4'5. Freia of F.yga: wie zy was. I. F/eury,de onzen, aldaar geflaagen, door de Franfchen, ondanks den dapperften tegenweer. X VI, 44, 45. - pleury (Kardinaal de^, of hy voor 't onderhouden van dei vrede met den Staat was. XiX, 120, rW/v'iLDeStaaten erkennen hem als Koning van Pruis en, XVII 25. of hy de hand gehad hebbe in zeker plan, omh>meerfte Edele van Zeeland en Stadhouder ran dat Gewesr te man'jen. 31. 37. biedt den Staat de Embder naatfehappy ter koop aan, XVII 2. ■edrik II, Koning van Pruisfen, landelingvan denStaótrret hem, ut ve uniadering der tollen op de  vaderlands-cue historie 3* de Maaze. XX. 105. Hy ver» hoogt dezelven. lot?. Ffïdiik, Keurvorst van de Palts, wordt, in den Haage, treflyk onihaaid. X 40 42. FREDRIK HENDRIK (Prins), zyneeerfte veldtogt, IX. 40. Hy krygt bevel over een derde van het Leger, 51. Hy gast in gezant» fchap naar de Palts, 54. Hy verdedigt zig dapper tegen eenen Spanjaard, 91. zyne wedde en voorregten, by 't Belland, 109, in wat opzigt hy befletnd wierdt.Maurits te zullen opvolgen, ï 10. gezonden, om Utrecht te bedwingen: gevolgen van dien, X. 20-24. Hoe lang hy den naam van Graave droeg, en wanneer hy die van Prinfe kreeg, inde Refolutien der al. gemeene Staaten. X. 20 (w). Hy trekt te velde in Duirfchland, icö. Hy ftaat naar 'c huuwlyk met eene dogter des Landgraaven van Plesfel Casfel: 't raakt af. Hyhuuwt, op raad en gocdbelievan van Maurits, en goedkeuriuge der algemeeneStaaten , met Amelia, Gravinnevan ' Solras. 113-115. hoe oud hy zittinge kreeg by de algemeene Staaten en den Raade van Staate, XI, 92, 93. Hy wordt Ka- C fileinGen era al en Admiraal, behalven van Friesland, Gronm» gen en OmmeiaJen. X. 2,4. hoe, hy heette , ia zyne jeugd. 5. ho;, by vervolg. XI. 5 7. wordt Stadhouder, en onder welken titel, 7,9. uitweiding over zynen Lastbrief, 9, 10 men gewaagt van gcene Inflruclie, 10. Hy weigert een jaar;e!d van Frankryk. 10. zyne roem lydt eenige verflaauwing, 12. Hy trekt met zyn Leger te rug, 18. Hy geeft kennis van de geboorte van Willem II. en hoe, 19.20, Hy raadt het weeren der Remonffrantfche by een komften, 24. wordt Ridder van den Kousfenband, en cp welke wyze, 25 .37. zyne roem herleeft, na 't winnen van Grol, 27. Hy is voor een by een komst, ter bemiddeling derFrsnfcheo en Engelfchen, 34, en voor eene gewaapende onzydigheid ter Zee. 35. de Admiralitehen aan zyne be»eelen onderworpen, 36. Hy doet de Vestingen herftellen, loopt gevaar van zyn leeven, 39. neigt tót zagte middelen , is tegen het gebruik der wapenen van den Staat, ten aanzien der Remonftranten, en befchermt, ten dienopzigte, de Regeeringvan Amfterdam, 45. Ernst Ca. i fnnir-  S6 BLADWYZER der. umir, Stadhouder van Friesland, befchiildigthernzwsarlyk. De algemeene Staaten trekken zyne zyde: byzonderheden en fchikkingen daarotntrend, en geheimhouding van het Befluit. 45-47- Hy oordeelt eene bafchanfing, by Vrees*yk, noodig, 48, 49. hy trekt met een Leger , naar Vlaanderen: komt te rug, en wat hier omtrend was voorgevallen. 58-67. ily wordt gevolmagtigd, om Afgevaardigden nevens zig re benoemen, 61, 66 zyne Schildery geplaatst in de Kamer der algemene Stasten 68, 69. Hy fchiet een tonne fchats aan denLande, 71. Hykomtlaatte velde, 77. Hy kiest, op befluit der algemeene Staaten, een* Veldmaarfchalk. 79, 80. Stelt het be-noemen van een Bevelhebber ter Zee aan deS-aaten van Holland, 83, 84. ziet af van 't beleg van Antwerpen, 90, 91, 98. XH. 16. trekt, zieklyk, te Velde. XH. ioi. zyn lof. N. 376. Hy bevordert het weeren van den Eugelfchen Afgezant uit den R. v. S. 38, 382. Hy (tast de Baan derheeren en Steden van StaatsBrabant voor. 385, 387, 388. Frednkmilem, Koning vtnPruif. feu, ftremt den Nederlandfchen handel. XVilL 7. verkrygt een deel vanSpaanfchOpper-Gelderland. a8. zyn gedrag omtrend de S'aaten, XIX. 4 -10. Hy dreigt zig aandenStaatte wreeken, over zeker vonnis van den Krygsraad te Maastricht, 45-48. Hydoet eenige Staaifche manfchap opligten, 49. ontflaat dezelve , 5^. 't gefchil, tusfchen hem enden Staat, wordt bygelegd, 50 Hy is misnoegd, over de niet daad. lyke overgaave der goederen van Koning Willem, door den Staat, en dreigt met de wapenen, 't wordt bygelegd, 60-63. Hy doet een Onder ■ Officier van den Staat ophangen. 63. fterft. Zie Nieuwburg. 64. Frederik (Don), Zoon der Hertogen van AI va: ftrenge last van zynen Vader, om 't beleg van Haarlem voort te zetten. N- 294. De Koning van Spanje ontzegt hem het Hof. 295. FrederikJIad, in 't Holfleinfche, door de gevlugte Remonftrauten gebouwd, lotgevallen dier Stede. X. 104. Fregat, Ierscb, genomen, en te Rotterdam, het Volk gevangen gezet. XII. 12. Frtnfcb (Olivier) Agent van den Hoo.  VADERLANDSCHE HISTORIE. *7 ïïoogen Rsad van Zeeland, herwaarts gezonden* het verhandelde met hem. XII. 12-15. Friesland. Saxers aldaar verflagen. I, 82. onderzoek naardesfelfs oudfte uitgeftrektheid. 83. P'. U. 1, 2. 13, 66,6?. wat Provintiehei woord vanFriesland in de negende eeuwe beteekene. 34,35. Noormannen vallen erin. 52. Het hoort onder Lotharingen 53- wat beteekent. 64. Graaf van Oost- en West-Friesland. II. otS. 112. de Pest woedt in Friesland. V. 26. beweeging aldaar, nopens de oeffening van den hervormden Godsdienst. VI.6467. Het Iydt door depest. VIL 55. Het wordt ter bylegginge van zekeren twist door de algemeene Staaten bezonden. X. 47, 48. De Kust van dat Gewest onveilig gemaakt, door de Spaanfchen, en, daar tegen by de algemeene Staaten, voorzien. XI. 69. De, op den Vyand, in den Slag van Fleury, genomene Vaendels, gedeeltelyk derwaarts gevoerd. XVI. 45. aldaar wordt, door de Noor. mannen, eene Vloot uitgerust. N. 128. wanneer er de nieuwe Styl is ingevoerd. N. 375. Zie Staaten van Friesland. C 3 Friezen door de Franken geflagen. I. 100. De Friezen, aan deeze zyde van de Wezer, zyn, na dien tyd, niet meer in oor. log met de Franken. I. 99-104. Wanneer zy voor vrye Lieden zyn verklaard, en wat die vry, heid was. 105, 106. wat er zy van hun groot privilegie, 107, io8. III. 5ï. IV. 79. hunne fchattingen .kleederen, regtsdagen, wapenrusting. If. 4, jt 8. waarom, wanneer en aan welke Friezen Karei de Groote hun Erfgoed ontnam, en Keizer Lodewyk 't hun weder gaf. II. 14-21. zy behaalen zege op de Noormannen. II. 32,33. in de negende eeuw, woont een deel van hun in Gallie : byzónder te Ment», in Duitfchland. II. 33. wie de Moer/aren waren. II. 69, 70. Keizer JVIAXIMILIAAN verklaart^ dat de Friezen alleenlyk van het Ryk afhangen, zie MAXI MI LIAAN. Zy geeven een gefchenk aan Karei V. en verdedigen hunne privilegiën. V. 14. zy bieden den derden, ja tweeden ,man aan, ter verdryvinge der Herdoopers. V. 32. zy zyn tegen het ontwerp der Unie, over alle de Nederlanden 36. zy geven Beden aan Karel  3S BLAD WYZER der rel V.,en zweeren hem, «is hunne natuurlyken Erfheer, mits zonder fchade hunner p'ivilegien. V. 44 60 «67, Zy weigeren 't verdrag van Augsburg te be« kragtigen. 74, Zy fhan aan Koning Philips eenig gelden paarden toe. 79. wanneer zy hem hulde zweeren: hoe. 80. zyn be. dr.gt, eenen Land? Advokaat aan te (lellen. VI. 30 of hunne wetten van Corbulo afdammen. N. 34. .hoe zy hun i.air droegen. 107. a«n welke fchattingen zy onderhevig waren. 117. Burg der Friezen, by Saltsburg. 132. Bende Friezen, te Nspels. 137. zy bloeien in Koophandel. .76. Friezen, .dienen op de Vloote voor Zierikzee. N. 197. Zy worden dreng behandeld , dior den Hertoge van Saxe. N. 216. Fiift (Joban Willem) , Prins van Orange, Stadhouder van Friesland. Holland is bedagt, om 1 lera Generaal te maaken. XVII. 56. Hy verdrinkt: imibndigheden van dat geval, 98 , 99. zyn ouderdom. 99. Frist, Sterrekyker: zyne voor- 1 zeggingen. V. J. G. Gaaien (Barend van) Bisfchop van Munster, befchuldigt, valfchelyk, den Staat en eenige Leden, nopens een aanflag op zyn leeven: houdt hunnen Gezant gevangen. XIV. 27, 28. onderwerping aan hem, wegens Overysfel. 29-3lt verdreeven voor Groningen. 68-71. Befchryving van zyne BrasfeWen» N. 393. Gaarden (der Krygsliedeu) wat beteekent. V. 87, 88. Gael, (C/aes Hiigefz) gezonden naar Gouda , tot onderzat naar de geldelyke onjftaodlgheden van die Stad. VU. 32, Gail Gematigde op de by eenkomst te Geert:uidenberg. Vil 51- lateien (Spannfche), hunne fnelheid. IX. 34. men brengtze weder in trein, hier te Lande. 53 en plaatst er Slaaven op. 5% Hamarra, Gezant van Spauj;, daat den Staat een verbond voor, ter onderlinge verdeeling der Spaanfche Nederlanden. XIII. 50 m;n wyst het af. 55-59. ïanna, Germaan ifche Waarzegfter, als eene Godheid, geëerd. h 35. Gansz  VADERLANDSCHE HISTORIE. ea Gansz 1 Kat el Schepen in den Brieie . vliirt by de irneeminge: zyn huis bewoond door een B,vtihebber der Watergeuzen, VI. 86. Ga thuiz Zie Medicis Ga:thuiikerk , in den Haage, door de contnremonüranten te beknmpen, voor hun, geoordeeld. X. 6t?. Gasthuizen, binnen Hoiiandfctie Steden: aldaar eenigen, in den ftryd gekwetsten, geplaatst. IX. 30. Gaula Crufalia. Zie Walcheren. Gealtereerde Ruiteren. Zie op Ruit eren. Gebruiken, zie Plegtigheden en Maria (van Bourgondie.j Wt I - ken in zwang by tyden van Pest. V. 27. zie ook Drinken , Haa* ne veders. Maaltyden, V. 45. JVaamen, Paerden, enz. Gecommitteerde Raden, zie Raa- dcn. Cedenkfchriften, van den Raadpenfionaris Duik, nog in wezen. Xi. 56 gedachten over die van Prinfe Fredrik flecrik. van A. v. d. Capelie. XI. 59, 60, 106 (q~). Gedeputeerden te Velde, zie Gevtslmagtigden. Gedrag van Philips de fchoone, ( jegens zyne Gemaalin. N. 243» 24+. Geelvink (Jan Kornelisz) , oud Burgemeester van Amfterdam, is Gevolma^tigde te velde, by Prinfe Fredrik Henrik. XI. 60. Hy doet verflsg van het. uitvallen des Veldtogts in Vlaanderen XI. 66. Geer/ak, II. Graaf van Zutphen, 93» 94- zie Zutphen. Geerten (Sint I minne, bvzondetheid, nopens dien dronk. N. 146, 147. Geertruidenberg, veroverd door de Vlaamirgen, III. 47. Wanneer, door de Siaatpei enNeder)heeft, na Germanicus, over elk deezer Gewesten een Landvoogd. N. 30.Landvoogden aldaar. N 16, 17, lï, 19, 21, 23, 24, 32, 33- 35> 3. 4«» 4*, 47» 49, GEROLF: denkiyk de Grootvader van onzen Graave DI'.IK L H. ié', 23. fterft Munnik, in het jaar 876. II. +0, GEROLF, Graaf van Teisterband, mijfchien Vader vaa onzen Graave DIRK I. H.39,40. Gefcbenken, der Staaten aan'de Grooten, zeer in zwang, onder onze laatste Graaven, V. 8. aan de Graaven ter btyder inkomfte.V. 13, 79 aan de Stadhouders. V. 7. aan den Prefi. dent van 't Hof V. 63. aan den Graave van Leicester. VIII, 91. Ter  44 BLADWYZER dir xci uruuoii uer uravmne van Stlms. IX. 10 (n). Ter voortzetting der wetenfchappen. 23. CO welke foort, hier te Lande , van oud», geoorloofd te ontvangen. IX. 102. hoe gehandeld met die der Spaanfche, na het Beltand, 103. Buitenlandfche Grooten door den Staat befchonken, X. 25, 41. Zie verder. X. 78. XI. 45. 44. 56. 6?. 69. 84. (b) XII. 69. ook op Oldenbarneveld. Aan Zweedfche Gezanten , door denStaat. XV. 10. Gefchillen tusfchen verfcheiden Steden in Holland. XX. 54Geuzen (Water), in den Btiele bekend, voor de inneeminge dier Stad, VI. 79 , 80. plunderen die Stad en andere Plaatfen. VI. 84. 85. nader opgaaf nopens hunne Hopluiden. VI. 86. Geuzen (nieuwe), wie dus genoemd. IX. 40. Gevolmagtigden der Staate», te velde, zeer verfpreid. XIV. 32. hoe zy zorgen voor Utrecht , ten jaare 1672, en met wat gevolg. 36. zie Afgevaardigden. wanneer in zwang, XVI, 3. 8. Amfterdam dringt er van nieuws op aan» 4. men fchryft ! er Koning Willem., III. over, wegens Holland. 5-9. 't werk blyft fleeken. 9,11. zie WILLEM Ut Gevaders: de Staaten en Steden Haan, als zodanige, over de Kinderen van eenige Vorsten: XI. 54. XI. 20. XII. 68. XV, 81. XVII. 99. 100. XV. 76. Gevangen: aan zodanigen den mond gellopt, op bevel van Maurits. jx 39. Geveinsdheid van Philips II, Koning van Spanje. VI. 45. Gevolg, Groot gevolg van Leicester , by zyne komst, in den Haage. VIII. - Van Fredrik, Keurvorst Palts- Graave X.41. Gevolmagtigden te Velde, hoe het met dezelven gefteld was, onder Willem III. XVI. 3 Zyn onderfebeiden van die genen, welke men, eigenlyk, Afgevaardigden te Velde plagt te noemen : en waaria. 3. n. Geweldig, betekent, fomtyds,«<»£tig. lil. 81. '1 Opperweezen , dus genoemd. N. 100. Gewoonten by de vreemde Ambasfadeurs, by het ontvangen van eeneu Raadpenfionari» van Holland, wel eer, in zwang. XV. 23. Gezanten (vreemde), wat zy dee.  VADERLANDSCHE HISTORIE. a* deeden, by de gevangeneeming van Oldenbarneveld, Hogerbeet en de Groot. X.91. aan hun plagt, door de algemeene Staa. ten, een verblyf gegeevea te worden, in zeker, daar toe gefchikte Huyzinge. XII. 71. Zorg ter hunner beveiliging. XIV. 33. De Staaten dringen dien van Portugal om eene beledigende Memorie in te trekken. Neemen een foortgelyk befluit omtrend den Spaanfchen. XV. Gezanten, onthaalt ten koste van den Staat. IX. 99. Gezanten vat} den Staat: nieuwe regelen van den geldelyken voet omirend hen. XVII. 23. zie geld, wapen. Raad van Staate. Gezindheden, wat omtrend die gene, die gedoogd zouden worden, by 't befluit der groote Vergadering, is vastgefteid XII. 85. Ghaeles (Douwe) onthoofd, onder de Saxifche Regeering, In Friesland. N. 216. Ghistelies (Heer van) Bevelheb- . ber van Ostende en aldaar gefneuveld. IX. 85. Gifte (milde^hasiumg, en haa. re toeloop in Holland. XX. 74. Gilde Befrfiermers-), in 'sHerto- genbofch. VII. 94 (0) Gilden: hunne kleinodiën, Goud enZilver, aan de StedelykeOverheden ter hand te Hellen, en, in Gouda, gefteld, ten nutte van den Lande. IV. 293 (b) Gilles (Jakob), Raadpenfionaris van Holland, Een Afgevaardigde van Friesland eifcht hem opening van het fecreet Befoigne. de Staaten oordeelen hem hier toe ongehouden. XX. 33. Hy en anderen raaken in verdenking, van met Frankryk te heulen. ^i. Ginkel (Godard van Rhede, Graaf van Athtane , Baron van) Generaal in Staaten dienst, flaat de aauhangelingen van Koning Jakob. II, in Schotland , VI. 16. 17. Glarges (De) Agent van den Staat, te talais: zyn berigr. XIII. 95 Glas (oud drink.): verklaaring van het zelve. N. 146. Glinftra (Generaal Major van) zyn dapper gedrag. XX. 38. Glocester (Hertog van) huuwt met JACOBA van Beieren, en doet, met haar, een inval in Henegouwe. III. 90 - 92. onderzoek naar den tyd wanner, /. c.  4<5 BLADWYZER » f r /. e. zie JACOBA. Komt in den Haa?e. XIII. 12. Gocb (joban Van) Griffier der . algemeene Staaten, XI. 26, 38. wor.it Thefaurier Generaal, 38, 39. gaat, als Ambasfadeur, naar Engeland. XIII. 6/, 48. GodefrieJ, de Noorman, krygt bezittingen in Friesland, il. 35. wyze, op welke hy wotdt vermoord, in de Betuwe. II. 37, 38. Godcfried (Hertogvan Braband) waarom zig met Vlaanderen verbindt. N. 125. Godesfen (Moeder*) by de Germaanen. I. 27, 31. van waar, I- 35- Godsdienst, zie Batavieren , Germaanen , Gezindheden, Gouda, Hertba, Nehalennia, Priesters , Romeinen, Tawfana, Sueven. Gidsdienst: vryheid van dien aan de Saxers gegecven. II. 24. de Roomfche, by de Zeeuwfche Edeien, lang in zwang. VI. 18. Of de Gewe;ten van 't regt,om, ieder inden zynen over den Godsdienst te befehikken, afgedaan hadden , X. 7073. Holiand verklaart ergeene Qverftemmrrig in te gedoogen, X. 30. Antwoord der algemee¬ ne Staaten aan de Overysfelfche Predikanten op dat ftuk. XI. 14. Godsdienst, of men, op de groote Vergadering, verklaard, dan ook ,£c/en (Deminaaie) derG.aavea van Hoüaud , door dezelJ ven  VADERLANDSCHE HISTORIE. 47 7 dien van hooge Overigheid, fchynt ge»oerd te hebben. Vit. til Gouverneur en Capitein Generaal der Nederlanden. Prins Maurits, daar roe, door de Staaten van Holland, voo-gefh • gen. XI. 4. Gouverneurs en Raaden van Zeeland, zie Kollegie hunne magt neemt toe, endoor welke redenen; VI . 56Giea'  VADERLANDSCHE HISTORIE. 5t Graanen (fchaarsheid van) in Holland: hce daar tegen voorzien. XVII. 6. hoe veel Last, jaarlyks, in Holland , en in sfmfterdam, gebruikr. N. 417. Graaf (Pieter de) zet zig met eenige Remonftranten neder, in de,door hun nieuw gebouwde, Frederikftad, in het Hollteinfche. X. 103. Graaflyk bewind, men tragt het aau Maurits op te draagen. N. 316 -728. Graaflyke goederen. Zie Goederen. Graaffcbappenhadden, al vroeg, cenen eigen naam, ichoon zy ook die van hunnen Graave voerden. II. 5. koomen voor,onder de benaaming van Regnum. II. 3». Graaffchap van Holland, verfchillende opgaaven der Schry. vtren, nopens herbegin van het zei e. II. 25 , 26. Keizer Rudolf ftast toe, het zelve op Vrouwen te di»n vervallen. III. 14. Keizerin MAP.GARETA (laat het af ,by overgifte van den Drooha'ut. 62. Graaf, onder de Romeinen, minder dan Meester der Raiterye. N. 78. Ctmites meer dan Grafiones. 1 (5. Graave (de Stad) op Spanje veroverd. IX, 54. eenigen Staatsleden van Holland gelast derwaarts te vertrekken. JV. 284. Wat zy deeden. 284, CGraavenmoer (van der- Duin, Heere van) wordt gekwetst, in denSlag van Landen. XVI. 79. Graaven van Gelderland. Hun groot gezag in het Overftïcht. IH. 5!. Graaven van Holland. Zyfcbytier^ eerst in de elfde eeuw, voet iu Zuidholland te krygen, II. 43. hadden, voor de helfte van die eeuwe.gene goederen inZeeland. 44 64 hunGeflagt nog zeer duister. 55. de Zoonen van DIRK II. hïeten,by s'Vaders leeven, ook Graaven. 5, 6- wanneer de erfopvolging eerst bekend wierd.56. of zy Maerfchalken de6 Bisfchops van Utrecht waren. 62, 109. waren Ryksvorften. 75. krygen groote goederen, om 'tLand tegen de Noormannen tebefchermen.78. Hunne meerderjaarigheid. na en III. 9 en, 1 o.Leggen,al vroeg, aan de Ingezetenen eed af III. 40. zynS0uverainen.lV.63 Hun gezag' in het NederlHcht. IIf.51, 5».Mqgen opgave van Keuren eisfehen. V. 15. doen fomtyd» regt, doorAfgerondenen. 16, 17. Na 't verkryjen der hooge, D a Landi-  52 BLADWVZER bek. Landsheerlykheid, horigen alle regten van hun af. V. 17. Begunstigen de Steden met Magiftraats hertellingen, en laaten ze toe tot Raadipleegingen van Staat. 18. By hun affferven hielden de Ambten, zonder nieuwen Lastbrief,op. 18.Zy zitten in perfoon,terVierfchaar.2 i(2)deDagvaarden der Staaten gefchieden, op hun verlof.3». hebben't oppergezag der Dylten. 24, 15. mogten niet dwingen tot inwilliging derBeden: fchoon de twee laatfteGraavendit overtraden.ao na de inwilliging derzelven, (iaat de invordering, kwytfchelding enz., aan hun. /. c. zy heeten , by Edelen enSteden Land Ileéfen en-Vrouwen. 19. wat KeizerKarel V., omtrend de Erfvolging, deedt. 8»-8a of aen, in 'tzweeren , hun den utravan Overste Hecren gegeeven he.fc. 82. Zy waren, om hunnefchulden, verpligt, de Staaten meer tebc-fchryven. Vi.2. zy verpanden hunne goederen: tragtea die te losfen, /. c. en 2 («)• na het uitfterven van het oude Hollandfche Hui* hielden zig de volgende Graa/en, temeer» maaien, in hunne andere Landen op. VI. 5. waai om de Landfaaten liever onder hun bewind, dan onder dat van byzondere Heeren Honden, 15. fchulden van Koning Philips. 16, 17. By hunne tegenwoordigheid, hield bet bewind hun- ■ ncr Raaden op. 21. zoeken al vroeg, nieuwe Bisdommen in te voerui. 24. Graaven van Holland: by hun overlyden waren alle Bedieningen los. N. 184. s'Graavezande, of,- door een Arabifch fehryver bedoeld wordt j onder den naam van Vadifant. IX. 60-62. Graaf (Jacoh van der), wanneer hy den eerilen aanval op De Witt bekende. XIV. 56. Grafio, wat beteekent- N. 115. Graf naaide , opgerigt, voor Mr. Hugo de Groot. XI. 70' Grafton, (Hertog van). Eenige Eogelfehe Koegten van zyn Regiment na ar Nederland flaandete vertrekken,weigeren overZee te dieneu. XVI. 16. Grana, (Markgraaf van). Bewys ditby nttPacquet van den Ambasfadeur d'Avaux heeft doen ondetfeheppen. XI. 39. Granveile.(Kardinaal van) zyne aanzienlyke fchat van Staats ■ pa» pieren waar berustende VI. 24, 25. Hywas de eerste Aaniaader niet der nieuwe Bisdommen, in de  VADERLANDSCHE HISTORIE. de Nederlanden, VI. 23-25 verfchillend gevoelen, over de redenen, waar om hy weigerde in den Raad te koomen. VI. 32, zyn Broeders Zoon was Leermeester van Prinfe Willem, I. zie Hieronymus Perenot. Hy wijdt den Bisfchop van Middelburg in. 33. wordt verdedigd , door da Landvoogdes, Margareta van Parma. VI. .-5. verzet zig tegen't aanfielien van Willem L, tot Befcbermer vui Braband. VI, 36. wordt befpot VI, 37. zyn moed, in gevaaren, 37, 38. Verliest het vertrouwen der Landvoogdesfe. fchryft aan den Koning. 39-41. begeeft zig naar het Franfche Comtè. 41. .tan naar Rome: keert naar Befarcon. Wordt Onder-Koning van Napels; en Apostolifch Legaat, VI. 45, komt aan 't hoofdbefiuur in Span • je. Wordt Aarts - Bisfchop van Befancon. Sterft. VI. 43. Zyne hoedanigheden: zyne afkomst. VI. 43-45- Vermeent , dat de Koning van Spanje zig, doelden Paus, van zyneneed, det Nederlanderen, by 't aanvaarden der Regeering, gedaan,, behoort te doen ontdaan. VI. 45, Ie . mand, die zig voor een Bastaard Zoon van hem uitgaf, gelige. VUL D 59.gevoelen vanEgm and,nopens hem. N. 249. Hy was zeer gehaat. 250. wie zyn voornaamfle Vertrouwling was. 253.bemoeit zij met Nederlaadfche zaaken, na zyn vertrek uit dezelven. 253. Schryven nopens hem door Margarete van Parma, en zyn verder gedrag. 255» Grebbe veifterking der Stad Utrecht, aan de Grebbe. XI. 49.' Grenzen, van het oude Koningryk Friesland. I. 83 90. welk aanzien de onzen hadden , ten tyde, der Romeinen. N. 53, 55, 56, 61. Grenzen , tusfchen Hollanden West 1Friesland. 130 Criekfcb, Het nieuwe Teftamentjinhedendaagfeh Griekfcb, vertolkt, 'op last der algemeene Staaten. XII. 79. 't wordt herdrukt. 79 («) Griffie van den Have dient ter bewaaringe van s' Lands Cnarteren. VI. 4. Griffier der algemeene Staaten.zie Aersfen, Van Gocb. Ruifcb. Mufcb. Fagel, Griffier van het Hof van Holland befehreef, in de Graaflyke tyden, de algemeene Vergaderingen der Staaten van dat Gewest. VL 53. GrimalJi (Renier^ Admiraal ,in dienst van Frankryk: zyn togt 3 CH  54 BLADWYZER der en overwinn ing voor en van Zierikzee, met WILLEM," Zoon van Graave JAN II. III. 48.49. N. 153, 174. Grimes, of op 't Eiland der Batavieren lag. N, 46, 47. Grceneveld { Reinier van O/den ■ barneveid . Heer van), wordt, IriPranktyk. RiJrier gsfjagen.N. 2?9> 330- fpreckt voor zynen Vader. 360. GroM'ï;ge;i,of,door Graave Henrik van Gelre is belegerd geweest. II, 79,ui:weiding over de belegering en verdediging dier Stad- XIV. <58 7 l. of de Wetten van dat gewest van Corbulo zyn af te leiden. Zie Staaten van Stad en Lande. N. 34. Groot (Mr. Hugo De), wordr, in zyne jeugd, voor zeker, by hem gefchreeven, Werkjen,door de Staaten befchonken. IX, 33. (c) zyn gevoelen omtrend de oudheid van eenige Nederlandfche PIaatfeu, IX. 58-63, welk deel hy gehad heeft aan de Ontwerpen en Brief van den Koning van Groot Brittannie. X. 37, 40. zyn gelagten nopens den last der Algemeene Staaten tot zyne gevangenneeminge, 83, 85. Zyne Regteren tragten zig te ontflaan 99, 't Hof befluit, dat zyhlyven moeten. 100. zyne liefde voor 's Lands vryhcid, rust en voorfpoed. 108 of het Koffer, in'c welkhy vlugtre, nog aanweezig zy?of net metzelaars pakje? 108, 109. Zyne Huisvrouw uit da Gevangenis ontflagen. ;o9. verklaatinge der fchilderftukken , betreklyk tot zyne lotgevallen , nog overig te Gorinchein. X. D. agter aai. 1-12. Verdere byzor,d?rheden , nopens hem en zyn gelhgt. /. c. Hy wordt te Dein b^graaven. XL 70. Handelt met dtn Ehgelfchen Gezant Carleton. voert het woord ter Generaliter. N. 360-365. Louife deColigny fpreekt vrugt.' loos voor hem. 374. Ily beklaagt zig over Carleton. 375. Groot (Pieter de)g-N. i53-'74« Guiche (Graaf de), aanmerking nopens zyn fchryven. XIII. 84, 85. Hy bevondt zig op onze Vloot. 99. Guldens (Heerem)hoc veel deeze munt be'iep. Vill. 39. Gulik, veroverd door Maurits. X. 35 Voorflagen, om dezelve Stad in onzydige handen te doenbewaaren. 45, 46. Cuy Datnpierre, Graaf van Vlaanderen. Zie Floris v., Jan I. Guy, Zoon van Guy, Graave van Vlaanderen; wordt belyd met Zeeland bewester - Schelde' III 41. Valt in Holland, en wordt er uitgejaagd: op en binnen wat tyd. 46-48. Zie Haamftede: Putten, Befchryving van denZeefiag der onzen, met hem , voor Zierikzee. N. 153174. Door wien en hoe gevangen. j65. Grypskerke (Jakob van), zyn Haudfchrift geroemd. VIII. 91. Gyzen (van), Kornmandeur ter Zee: flaat dapper en gelukkig met de SpaaLfnhen. XI. 44. D 4 lUtf  5^ BLADWYZER du H. Haagt (^Graaven-), aldaar ee« nige Knegten tot kosten d*r beWoenderen. gelegd. VI. 61. Vrees en voorziening voot inval der Franfchen. XIV. 94,95. Byeenfei mst aldaar in 5684. XV. 42-4Ó"- Zie ook Bieren. Wanner de zitplaats wietdt der aTgemeene S;aaten. VIII. 83 Of bet Lyk, van Graave Willem IV., aldaar is begraaven geworden, N. 179. 180. J93- '£>4- 2co. Beelden , aldaar, bezorgd. 262. Haagfche Overeenkomst. Zie Overeenkomst. Haameland\ waar gelegen. II. *. 39- Haamjlede (Witte van), verjaagt de Vlaamingen. III. 47. Haamjlede (Floris Heer van) gevangenen hoe behandeld.N soa. Haamjlede (Raas van), verhaal zyner af beelding: waar begraaven. N. 202. Haan (De), Penfionaris van Haarlem, wykt in het Ho'fteinfche, X. 103. Haan [De) Zee Kapitein be- ' loond. N. 392. Uaanevicren, Kleeffch Krygs- volk: van waar dus genoemd, X- 21, Haaring: Belastiag op den zei ven V.72.86. onderfcheid tusfchen den riaamfchen of Hollandfcben en Schotfchcn haaring. XVIII. 95. Uitvoer van dien, naar Duitfchland, aldaar geftremd en weder open gezet. XVIII. 6.7. Vryheid , tot het opregten eener Maatfchappye van Haaring en Zouten Vifch aan die van Nieuwpoort toegedaan; enbedryfder Staaten, daar omtrend. XVIII116". Gevolgen van dien.N 116, 117. Handeling met Frankryk ,over't verzenden van Haaring, met Hollandfch Zout gezouten. XX. 95. 97. ioj« ioj. Vergeeffche handeling ter bevordering van den Haaring. vaart, door de onzen, met Groot-Britannie, 113, 114. Haarlem , moet boeten, om haar gedrag jegens de Landvoogdes Ifabella van Bourgondie. IV. 4. De pest woedt aldaar. IX. 53. Doet voorflag, ter verniewing der Stads Refolmie van 1586. X. 78. Weigert de afgevaardigden der algemeene Staaten ter Vroedfchappe te ontvangen. XII. 45. dringt aan op de verzoeken der Zyderee.  VADERLANDSCHE HISTORIE. ** reedars enz., tot verbod van invoer van getwynde zydedoor de Oost - Idifche Mastfchappy. XVI. J4-50.En ep'tnutder inlandfche Verweiyen, 100. Men ziet, aldaar; eene meenigte Zeevliegen. XX. - 37. Zie verder Verweryen. Opftand te Haarlem. XX. 85. en N. 404. Haarlem, Bisfchop van die Stad, Hoofd-Ingeland van Rhynland. VII. 47. Haarlem. Zie Lalaing. Haarfulten (A. T. van), in bezending naar Brunswyk. N. 393- 394- Haarfolte (... van) Buitengewoon Gezant van den Staat, by den Neder Saxifchen Kreitz, zyn last, nopens den Hatingvaart en vervoer van dien, by de Regeering van Hamburg. XVII. 92. Haaze (Adriaan de), zyn dapper gedrag. XIV. 7. Haga (Cornelts) gaat, als Gezant naar Zweden: op wat wyze. X. ü6. Hageljleenen, zeer gtoote wanneer gevallen. XI. 70. Hakkius, Predikant te Leiden, zyn gevoelen omtrend den moord vanWillem I.Zie VIII. 19. D //«tV:hoegadraagen, byde Germaanen. N. 42 , 43. Hoe by de Franken, Friezen en Saxers. 107. afgefneeden door Hertog Philips van Bourgondie, met wat gevolg. IV. 34. Hales (Sr. Eduard), Koning Jakob II. van Groot Brittannie vlugt, onder den naam van deezes Knegt. XV. 115. Halewyn (Korne/is Teereflein van), zyn groote invloed by Willem III. XV. 24 Wordt gefield inbewiarderhand; ontfla. gen ; van zyne bedieningen ont- zet- 7«, 77 > 78. Halewyn (Simon van ) gevonnisd, over geheimen vredehandel met Frankryk. Byzonderheden dier regtspleeginge- XVI 69 77. Halewyn (Mr. Francois Tecre* flein van). Heer van Abbenbroek, Penfionaris van Dordrecht, neemt het Raadpenfio- nariaat van Holland waar. XIX. 88-105. Halloy, Groot Brittannifch Staatsfekretaris, dringt, wegens Ko« ninginne Anna, op hulpe by den Staat, voor de Koningin van Hongarye. XIX 9f5-97 Hambroek, Predikant op Formofa, zyn treflyk beflaan. XJJI. 44» 45* 5 Ham-  58 BLAD WYZER der Mamburg, weigert s'Lands Refident eene Kapel, ter oeffeninge van den Hervormden Godsdienst, agter zyne Hui zinge te bouwen: gevolgen van dien. XVII. 9. Fredrik Willem , Koning van Pruisfen, doet er een Schip uitrusten naar China. XVIII 7. Hamel Bruinincx, N. 428. zie ook Bruininx. Hammes (De) wat er zy van het doen teekenen der Edelen door hem. N. 255. Hamon Ben Bicbeir, Afgezant van Marokko, vereert kostbare Tapyten aan de Stasten. X. 10. Hanau (nieuw) Een plek lands, dootNederlanders van den Graave van Hanau gekogt, X. I04. Hand (hooger'j , twist daar over. XV. 1.3. Hand (flinke): aan 't Bourgondifch Hof, de plaats van eere. IV. 97. 98. Handel op de Oostzee: voormaalige bloei en opvolgend verval van dien. XVIII. 65, 66. Handel op den Rhyn: Oudheid vanuien, voorregien deronzen nopens denzelven, verval: middelen , vrugteloos aangewend om denzelven te doen herlee- ven. XVIII. 71. Handelplaat/en, vroege, hier te Lande. N. 124. Handligting der goederen van Egmond: wat hier over te doen viel, by de Staaten van Hol. land. IX. 10 en volgg: Handfcbrifeen: ern onwaardeerbrar vsrlooren.VI. 78, 79. Handvesten. Zie Privibgien. Hannibal. de ^paanfche VeHhee. Spinola by hem vergtleeken. XI. 54. Hanover (Keurvorst van), ftrerat de verzending van den Hasring, uit de Nederlanden, naar zyne Staaten. XVIII. 6. 't bevel wordt ingetrokken. 7. Hanze Steden : hun voorig aanzien en opgevolgd verval. XVIII. 65. In Gelderland en Overysfel, voegenzy zigaan de zyde der Stad Brunswyk , tegen dea Hertog. X. 48-50. wat 't woord Hanze bedui jt. HL 76. Haren ( Daem van): één derHopluiden by de innceming van den Briele, en verhaal nopens ,hem. VI. 98. Haren (van) zitting hebbende ter Generaliteit, wegens Friesland, veiklaart, zig liefsr, by den Prinfe en de Engelféhe pany te zulten voegen, om de ver-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 59 vervolging der Hervormden in Harquehufiersx zeker foort van Frankryk. XV. 58. Haren (Willem van) Gedeputeerde te velde. XX. 58. Zyn gediag. 59, 60. W' tdt gezonden naar 't Hof van Brusfel. XX. 1 «4. Haren (Onno Zwier van), befchryf; hetLeven van den Griffier Frangeis Fagel, XIX. 124. Hy wordt gezonden naar Zwirzerland. XX. 81, 82. Haringvaart, lydt veel nadeel door de Spaanichen IX. 19. ook door de Engelfchen: men legt haar een' aanzienlyken byftand toe, by den Staat. XVII. 92. Haringvisfcry, twist daar over met Jakob I. N. 363-373- Harinxma, verwelkomt Koning Karei I. van Groot Britannie. XIII. si. Harmfen 'Pontiaan) , Burgemeester van Woerden, hem wordt de Vergadering van Holland ontzegd, om 't overtreeden van zynen last. VIII. 76. Harnasfen. Kogels uitgevonden . tot het doorbooren van fchoot vrye. IX. 6. Harpocrates, ge-eerd in Gel derland. N. 65. Krygsknegten onder Maurits. VIII. 84. Harracb (Graaf van) Gezant der Keizetinne Koninginne, ftiit het ongenoegen van den Staat, met woorden. XX. 43. Harrington , Engelfch Staats dia. naar onttrekt zig by den Heere Hop,aan't voorïlellen van middelen , tot eindiginge van dea oorlog tuslehen Frankryk en den Staat met zyne Bondgenoten. XX. 13. Hartaing (Daniël De) Heer van Marquette. zendt den Sp3anfchen, edeimoediglyk, den veroverden buit te rug. VIII. 105. Zie ook Marquette , en Kesjelaar. Hartim (Otto), zyn fchryven, noopens den titel van Graave van Holland, ten aanzien van Prinfe Maurits. N. 320. Hartvinger, wat beduidt. IV. 54- O) Ha fan Esq uier do, Gezant van Marokko , by den Staat. XV. 5i. Haslou, waar te zoeken II, 34. Hasfelaar (Gerard), Schepen en Raad der Stad Amfterdam , wordt gekoozen tot Gezant naar  €o BLADWYZERder , naar Zweden. Er ryst verfchil over onder de Bondgenooten. Hy fterft , hangende het zelve. XVIII. 6667. Hasfelaar (Gerard Arnout) Gezant aan 't Hof v;m Londen: zyn bedryf. XX. 113. 114. Hasfrft (Johan van) Agent naar Peifie, (kit, daar, een verdrag, van Koophandel. XI. 71. Hasfelt, (Stad van) zendt een afgevaardigden ter Generaliteit: hoe behandeld. X- 73- Haultain (Alexander De) is Gouverneur van Vlisfingen. VII. 40. Zyn Regiment w>rdt door Leicefter gegeeven, aan een Engelfchen Edelman. VUL 65- Hautain (Willem de Zoete, ge. zegd), Admiraal, doet een togt naar Algiers: X. 106. Wordt uit Frankryk te rug ontboden, en, door denKoning, be- . gunftigd. XL 16. Hautepenne (Claude de Barlaimont, Heer van), Stadhou der van Gelderland, wegens Spanje, verjaagt de Staaifchen uit s'Hertogenbofch, VIII. 35, 36. Havenen (Zee.), Stand derzeiven in de vyftiende eeuwe. Vlaamfche Havenen eerder be¬ kend dan de onze. IX. 58. vergelyk. I. ftuk. Havenen van Engeland worden , eenige dagen, tiefloten gehouden. XII. 109. Haye(La), Franfch Admiraal, door de onzen gellagen. n. 406. Hedel, Slot in de Bommelerwaard. Vreemden doen er geld munten. VIII. 59. Hedding (Oom), wordt, verkeerdelyk , tPOvelens gezegd. VI. 86. Hedwig, Agnes, Freulin van Brederode, de Staaten van Holland geeven haar eene aanzienlyke lyftogt. XV. 10. waar zy zig, meest al, ophieldt. 20. Heekeren en Bronkhorsten: partyfchap: wanneer opgekomen is. III. 66. Heekeren, Gezant van den Staat aan 't Wolfenbuttelfche Hof, zyn bedryf. N. 416. Heelkunde, bevorderd, geduurende de belegering van Ostende. IX. 86. Heemskerk (Admirs-il van) zeer kundig in de zaaken der WestIndifche Maatfchappy?. n. 329. Heemskerk (Koenrttad van) Penfionaris van Amfterdam, Ambasfadeur van den Staat aan het Hof  VADERLANDSCHE HISTORIE. 61 Hof van Madrid. XV. 5. . Keert als Gezant, uit Spanje: wordt gezondeii naar Hamburg, Altona. XVI. 19 en naar den Keizer tot het fluiten van een • Koop*verbond. 67. En naar dat van Frankryk, van wasrhy herwaarts keert. XVII. 28. Heervliet (Jean van den Kerkt»ven, Heer van) is Hofmeefter van Prinfe Wi lem II XII. 65. Heer is de gewoone titel onzer Graaven'ge feest. N 19*. O), '94- 195Heer, Sou-üerain en overfte Heer. De Staaten en Steden noemden dus de Graaven: in welk geval zy er zwarigheid in fchynen re maaken. V. 82. 83. Wat natuurlyke Heer bereekene. V. 84 en 84 (/) Heeren, wanneer de Keizer dien titel aan den Staat gaf. XVIII. 5o. Heeren, of de Titel van Heeren der Stad Leiden, oudtyds be- Kena was. in. 14-'. Heeren (Groote) de Raad van Staaten der Nederlanden dus ge ' bynaamd. N. 235. Heeren ■ Guldens. Hoe vee! deeze munt, voorheen , beliep. VIII. 39. Heermans (Mayken), befchul- digt den Graave van der Mark. VI. 86. Heerfchzugt van Prinfe Willem II, waar aan dezelve, oorfpreugiyk, was toe te fchryven. xii. 62. Heidenen, Itrenge middelen ter uitroeiing dezer Landlopers genomen. XVIII. 69, 70. Heidene (Zee), oude greus van Zeeland bewester- fchelds. I. 90. Heidendom , De Saxers vervallen wederom tot het zelve. II. 24. »5- Hciligsriee, Stoutenburg flaat er de Holfteinfchen. V. 37. Heil», bedevaarten derwaarts naar den put van S. Wil'ebrord gedaan XVIII. 23. Bygeloovigheden daar gepleegd, en middelen daar tegen betaamd. 24. 25. Heim (Mr. Antoni van der), wordt Griflier der Hollandfche Leenkamer: Secretaris der ge» neraliteits Rekenkamer: Secre. tatis van den Raade van Staate: Thefaurier Generaal: XVIII. 117. Zyn geheim gefprek inet, den Abt de LaVille. XX. 7-12. Hein (Pieter), Generaal van 'sLands Vloot verovert de Spaanfche Zilvervloot. By OR-  6i BLADWYZERder zonderheden van zyne aan komst, met dezelve, hier te Lande: zyn onthaal, by de algemeene Staaten, 41 - 44. waarde der Vloote. 44. Hy gaat weder naar zee, hoe Hy fneuvelt: hoe ten Graave be. fteld. 54, 55. Heinjius (Mr, Anloni), Penfionaris van Delft, neemt het Ambt van Raadpenfi onaris van Holland waa-. XVI. 3. Bekomt diebedii-ninge. 34. Voorheen gezonden naar Frai:kryk. 33. Zyn vor.rmaaligbedryf 24. Wordt befchukiigd, door Mr. Simcn van Halewyn , tegen zyne Inilructie re hebben gehandeld: ■?yne verdediging goedgekeurd, door de Staaten 71 -73. Zyne jjebo; rte, overiy^en, zeden, begraafnis: 75,76, 135. hoedaanigheid van zyn Ambt. 70 zynegeaartheid. hy wordr,op eei;e merkwaardige wyze, van de pest herileld. XVIII 135. Helena CV/.) door de Entrelichen op de onzen veroverd. XIV. 102. Helmtnt (de Stad) gebrand door de St3atrchen Vllli 67. Helpen (vice Admiraal Coenraad van), fneuvelt. XIII. 106. Helvoet/luis, bezet door den Graave van Warwik, en ongelegenheid aldaar. XII. 7. Henegouwen, Zie Raad. Uer.nequin , (Gualtherus} wordt in bewaarder hand genoomen en herfteld, N. 424- 428* HE WRIK , Graaf van Gelre, doet uitfpraak tegen Dirk, IV Graave van Holland, en fchynt oneens methem II, 75. Zyn betrekking tot Veluwe. 92, 93. HENRIK FREDRIK Zie Fre- drik. HENRIK IV, Koning van Frankryk, zendt geld aan de algemeene Siaaten , IX. 52. Zoekt den Handel op Oost eu West-Indien naar Frankryk te lokken. N. 319. Slaat een' Zoon van Oldenbarneveld tot" Ridder. 329, 330. Hem ik Cajimir, Graaf van Nasfau, fueuvelt. XI. 94, 95. Hen: ik Cajimir, Prins van Nasfau, Stadhouder van Friesland: bezondën door de algemeene Staaten, XV. 30. Die Gevaders zy" over zyrten Zoon, en Amfterdam over zyne Dogter. 70. Gedraagt zig dapp.-rlyk, in den (lag by Landen, XVL 79. Willem III, bevonWt hem niet tot eerden Veiumaarlchaik van des Staat,  VADERLANDSCHE HISTORIE. 6* Staat: ongenoegen van Fries- land , daar over, 80, Si. Hy fterft. 91, 92, Hsnrik, Hertog van Braband, wordt Voogd over Fioris V. N-136, 137. Henriet ta Anna Stuart. Wi-± zy was. XV. 3. Herberge : hoe men dit woord, femtyds, moet opneemen. IX. 105. Ihrbert ( Admiraal),eenige honderden Matroofen gaan, met hem, over in Staaten dienst. XV. 89 Hy vlügt, verkleed, herwaarts. XV. 96- Verkeerdelyk, voor Torrington, genosmd. XVI. 42. Hercules Magufanus.Wie Hy was. N. 2 - 7. Deufonienfis. UI, 107 Herdoopers. Eenige Nederlanderen dienen tegen hen, in Munfter. V. 30. zy worden verdagt van een aanflag op Briele en Goederede. V. 30, 31. men neemt, in Friesland, Ik-rke maatregelen tegen hen. V. 32. Hoe veelen er, in Am fter- dam , omkwaamen V. 33. De Regters in Holland verzoe. kenminder ftrengheid , nopers ben , te gebruiken , 't geen af- geflagen wordt. V. 33, Heriold, hoe anders gezegd. N. 119. Heusden (Heer Jan van), in oorlog met Jan I., Hertog van Braband. III. 13. Dient Hertoge Jan II van Braband, III. 32. Herman Herbens. Zie Gow da Hermegiskel',- Koning der Warners. Hermitage CL') Correspondent van den Staat, te London; XVIII. 90. Her/lellen. Zie Stellingi. Hertenjagt , re Hummeling, in Duitfchiand gehouden, en met wat oogmerk, aan de zyde van Willem Hl. XV. 16. Hervormden: hun getal, ten jaare 1562, in.de Nederlanden. VI, 50. Worden vyandelyk behandeld , door de Roomfchgezinden. Staaten van Holland voorzien hier tegen. XII. 75, 76. Onder Lodewyk XIV, vervolgd , in Frankiyk XV. 58. Voorziening ten hunnen voordeele, door de Staaten. 59. Zouden honderd duizend Guinéss gegeevea hebben , om den Stadhouder, Willem III., naar Engeland over  £4 BLADWYZER der. over te brengen. XV. 98. Hervormde (Geloofsbelydenis,) der Nederlandfche Kerke, wanneer opgefttld en overhandigd. VI. 50. De Kerken, in s'Hertogen Bofch, hun ingeruimd. N. 292. Zie Leere, Zie Kerken. 't vervolgenjderzelven , in Frankryk, vervreemd veele Nederlanderen van dat Ryk. 58. Zorg voor de vreemde Vlugtelingen, hier te Lande XV. 59. Verfcheiden Franfcbe komen herwaarts vlugten , op verfchillende tyden, en worden door den Staat , onderlleud. XJX, 26. Zie Piemont. Hervorming, de geest van die ni;sfebien te befpeureu uit een gedigt der 15 eeuwe. IV. 78 Cc). Zie Leer (Hervormde) Zie ook Luther. Hesfen Kasfel (Landgraaf van) wordt Koning van Zweden, zyn zeggen aan den Staaten gezant. X^III 64.. 6$. Hesfen (Prins Willem van), wordt generaal der Ruiteiye en Gouverneur van ftlaasciigt, op zekere voorwaarden. XVIII. 105. Hesfen (Prins van Hesfen Pbi' lipsthaij, verdeedigt, .ondanks zyne ongefteldheid, de Stad Bergen- op- Zoom, dapperlyk. XX. 64. De Vyand tragt hem te Kgten : raakt met den zeiven in heevig gevegt. 67. 68. Heusden: Mooglyk het oude Oftenna, wordt gewonnen door Jan den L Hertog van Braband, III. 13. Kwaalyk//?$din voor Heusden gelszei III. 14 (»). De Heer van Heusden wordt verzoend met Grave Jan II. van Holland. III. 42., vergeeffchbelegerd, door Graave Willem den Vde. III. 62, 63. Hertog Albrecht van Beiere houdt aldaar de bruiloft van zyn tweede Huuwelyk. N. 189. Hidde. Zie Fries (De). Hier ges (Gilles van Barlaimont) brandfchat Rhynland. VIII. 29=, Ligt by Nieuwbrugge; tragt Gouda te beweegen, om tot s'Konings zyde over te gaan. 38, 39. dient onder Don Jan. 51. Speelt een valfchen rol, by de algemeene Staaten. 52. Hierotbeus, Archimandriet, zet de hervormde Geloofsbelydenis, Catechismus, enz., inde nieuwe Griekfche taal over. XII. 77. Hillegom: 't vroegfte privilegie aan  VADERLANDSCHE HISTORIE. 65 aan die plaats gegeeven. II. van Holland, als Penfiotiari» 72, Hi/lorie der Nederlanden Vakken in dezelve. N, 137. Hfloriefcbryvers van Holland. J. de Menyn en B. Bokkenberg. IX. 23. Cc) H»cb:p!ed, Conful van den Staat te Smitna, zyne Huisvrouwe weet zig zeer te dringen in de gunst des Turkfchen Keizers, Mahomet de IV. XVIII. 6. Hocbfled CSlag by) , Wordt geagt dc bloex% Hof/lede (de Katholique). Wat men er mede aanduidde. IX. 5- Hofyiagt verfterkt, op last van Prinfe Wi;lem Hl. XII. 50. Hogelar.de (Mr Kornelis van) Penfionaris van Dordrecht. XX. 85. Hogerheets, (Ramhout van) Pénfionaris van Leiden gevangengenomen. X. 125. 130. Zyne lotgevallen vertoond in een Glasraam te Gorïnchetn-, verklaaiing daar van. X, (agteraan) 3-6. krygt verligtinge van S:aatsgevangenis. XI. al. Zyne Kinderen houden hem , beurtelings, gezeifchap. 22. Hohenlohe (Graaf van), befchonken door de Staaten van Holland. VIL 25. Wordt Liutenant van den Prinfe, in Zeeland. 56. Weigert den algemeenen Staaten te dienen, de Staaten van Holland beweegen er hem toe. Zyn draalen doet het ontzetten van Gend misfen. VIII. 23, 24. Komt ook voor onder den naam van Hol* lach. 23, Komt te laat te Bergen op- Zoom. 24. Woont op 't Huis Persyn, 39. Houdt den Vyand bezet voor Empef. VIII. 50. Hem wordt hoog gezag over Holland en Zeeland, onder Maurits, opgedraagen. 63. Zyne Gemalin, is zuster van Maa-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 6? Manrits. Zie Willem (Philips), notmd worden N. 101 Be» Hel (Jan) betigt, valfchelyk, gin van 't Graaffchap aldaar, eenige Regenten van Arntter- 120. Wanneer 't Sticht van dam, nopens handel met Frank' Utrecht onder dien nsam al beryk, en gevolgen van dien. kond. 135 Hoe veel fchuldigonXVI. 32,42» der Alva 285.283. Vele luiden Holland (Graaffchap van), is een vertrekken, van daar 293.Zie Bi. Ryksleen, II. 99. Komt in meinen. Kasfe. Graaven» Pauslyken ban. Zie Egmond. Staaten, Steden, middelen Zeeland, vroeg, ouder dien naam Vergadering Sehulden begreepen. III. 7. De Vlaa- Bolland (nieuw). Zie Neder. mingen vallen er in, hoe er uit land (nieuw). Is verpligr, gejaagd worden , III. 46- nieuwe lasten gp te leggen. 49. Befchaadigd door Engel- XIII. 100 -102. fchcnen Pruisfen. 104. Komt Holland (Noord) , vermindemet Utrecht, onder eenen Stad- ring van Inwoonders en verdehouder. V. 40. Yvert voor re nadeelen dat Gewest overkode Utrechtfche Unie VIII. 88. men; waar aan toe te fchryErkent Matthias niet, 106. Hoe ven, en wat daar omtrend wierdt befchanst, XI. 48. Zesde man gedaan. XVIII. 19. Hoe gegeprest 48. Hoe men er de fcheiden van West - Friesland. Spanjaarden kwyt raakt, 52. • N. 130. Staat der geldmiddelen, 57,58, lydt geweldig nadeel door in78. Hoe men zorgt in 1672. braak des W. Friefchen ZeeXIV, 25, 31.4., 93. Waar» dyks. XVIII. 19. Krygt verom in onderhandeling kwam met mindering in Krygslasten. 20. Lodewyk XIV. Zie XiV. 51, Hollanders: eenigen Haan zig in 52. 't Hanoverfche neder. II. 73. Agterftallige fchuldenen eifchen Anderen omtrend de Elve XVIII 43.jaarlykfchelasten. «5. N. 127. Zie Hat.au.Frezie Quohieren. De meerderheid derikjïad. neigt tot het byttaan der Konin- Hollare (Martnus), Vice Adgin van Hongarye. XIX. 104. mirsal van Zeeland, Haat de Gefchil of Batavia kon ge- Spaanfchen. Zyne verdere bedry. E s vea.  68 BLADWYZER der ven.. 107, ioï, 109, 110. Holmes, doet een' inval op Terfchelling. XIII. 100 102. HeljleinBeek (Prins van), wordt gewond en gevangen door de Franfchen, in denflagbyHoenfted, doch door de onzen ontzet. XVII, 58. Holftein (Hertog van), wordt door den Staat, geholpen aan 't bezit van zekere Landen. XVI. 20.. Hslflein (Hertogvan),Gekwetst by Landen. XVI, 79. H0I3 (Muis van), Czaar Pieter de Groote verzoekt, dat die Advokaat, in hegtenis zyndete Amfterdam, oniflagen wierde: De Staaten van Holland weezen dit verzoek van de hand. XVIII. 43. Homburg ('t Regiment van Hesfen-) verlaat het flagveld in den flag by Fontenoi. XX. 4.. Hompefcb (Fincent Reinbard, Graaf van) (laat de Franfchen te rug. XVII. 51. fluit, wegens de Staaten, met den Graave van der Lippe, den koop nopens Viane en Ameide.XVIII. 96, 97. Is oudfte Generaal der Ruitery: tra?t, te vergeefch Veldmaarfchalk te worden. 104 , 105. Hy fterft. De Koning van Pruis. fen pryst hem, na zyn dood. xix. 46 (a) Honden, loopen, verwilderd, agter 'tLand, in Braband en Vlaanderen, VIII. 67. Htndertfte Penning van uitgaande waaren gevorderd:de Steden zetten zig daar tegen. V. 64. Friezen, nopens inkomende goederen dacruan vrygefteld. V. 66' Hongarie (Koningin van) , Landvoogdes der Nederlanden. Zie Maria. Hongersnood, zwaare Hongersnood teAsfenede. IX. 3?. Hohte, het toeiieemen van dit water. II. 88. Hoofd van den Staat, de Raadpensionaris van Slingeland , door eeu vreemdGezantjdus genaamd. XIX. 84. Hoofd van den Raad van Staaten. Zie Maurits, en N. 30 3 Hoofd, de Algemeene Staaten befluiten, Prinfe Willam I., tot Hoofd der Regeeringe, aanteltellen. N. 301, Het gaat niet door. 302. Hoofd (P. C.). Wat hy dagt nopens den Vredenhandel, tusfchen Don Jan en de Staatïchea VIL 52. Zyne fchryfwyze. N. 33. Leezing in hem verbeterd. 290. Hot-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 69 Hooge fchool': 't opregten van ten. XIV. 18. Doet eene dien, eindelyk, bepaald op Landing op de Franfche kust. Leiden: hoe dit in het werk XIV. 105. ginge. VI. 118 • 1 a 1. Hoorns (Ge/ein Janfz. van) ,z yn Hoogftraaten (Graaf van), Stad- gedrag by den Beeldenttorin in houder van Holland, Zeeland Zeeland. VI. 55, 57. Zyn en Friesland; doet de Grenfen vroeg Prediken, in Zeeland, verfterltee. V. 100-115. £59> Hoogftraaten (Heer van), Stad- Hop (Jakob) Gezant der Staaten houder van Utrecht, N. 236. naar den Keizer. XVI. 13. Hoolk (van der) Afgevaardig- zo.kt hem te bevredigen met , de ter Generaliteit, wegens de Porte. Haalt hem over tot een Utrecht. Zyn gedrag, nopens verbond met den Staat. XVI. de bezending naar Frankryk. 13-16. wordt beledigd: ver- N. 401. krygt eenige voldoening. XVII. Hoorn, (Stad van) Haawntwoord 24, 25. Hy wordt Thefau- aan Willem II, en de Generali- rier Generaal en Afgevaardig. teits bezendingen. XII. 43,44. de te velde. Zyn kloek be. Haar vetfehil met de Leden van dryf, aldaar. XVII. 50 en Holland,overde verfchyningvan XVIII. 117. den Penflonaris Groot, ter Ver. Hopper (Joacbim), Raad van gadering. X X. 19-23. Staate, te Brusrel. Zyn bynaam Hoornbeek, (Raadpenfionaris N. 248.Zyn gefprek metEgmond" van Holland), helpt de Gel. 249, 250. Wordt s'Konings derfche gefchillen byleggen. Raad in Spanje en wanneer van XVIII. Gevoelen nopens hem. hier gaat, 291. Zyn Gedrag N. 426. omtrend de Heeren van Montig- Hoorne (Graafvan), hoe, tot ny en Bergen. söo. Ver- Stadhouler van Gelderland en maant Orange tot infehikkinge. Zutphen, aangefteld, Koning söi. Zyn fchryven omtrend Filips maakt hem Raad van Ifct omltoomen der Heeren van Staaten, VI. 2i. Hy fchryft Bergen, en Montigni, in Span- aan den Koning. VI. 36. Be- je. 2Ó4 267, en nopens het " zet Utrecht weder voor de Staa. ' ombrengen van Egmond. 268. E 3 Of  7o BLADWYZERdkr Of Hy de verdeediging des Prinfen van Orange wederlegd heeft. 969. Zyn fchryven omtrend Prinfe Karei van Spanje, 270%7 A. En van s'Konings wil nopens den tienden penning. 286. fchryft geheime punten in 't Land. Friefch. 28Ö, 287. Zyn fpottig fchryven nopens Al»a's Regters alhier. 297, 198. Zyne Boekery, denklyk, verbrand. 39». Zie Boekery. Hop (Korveiis), Ambasfadeur van den Siaat aan 't Hof van Frankryk, heeftgrooteninvloed aldaar. XVIII. 91. Verzoekt en verk ygt zyn outflag. 108. Hop, Gezant van den Staat te Koppenhagen, zyn bedryf. No 417. Hop (.Hendrik), Afgezant van den Staat aan het Hof van Londen, gelast te klaagen, over de hulp der Engelfchen aan de Algerynen. Hy kwyt zig zeer wel. XVIH. 100. s'Konings antwoord op zyne voordragt, gevolgen van dien. XVIII. 101, Hy handelt nader met dat Hof nopens een voordragt aan den Keizer, ten aan zien van het Weentr verdrag. XIX. 3335. Hy geeft kennis aan den Staat van het aanftaande Huu- welyk des Prinfen van Orange, met de Kroonprinfesfe van Grootbritanie, Anna, 68.wel» ke aanfchryving, hy, hier omtrend kreeg, wegens Holland. 69. 73- Geeft kennis van een kunsttuig voor de walvifchvangst. 93: Zie Harrington. Hy geeft zig veele moeite ten nutte onzer Haaringvaart. 113. 114. Houtvesiery. Vervsllen Hand derzelve , en nieuw Reglement daar opgemaakt. XVII. 94,95. Houwens (Louis) , R^fident van den Staat aan het Hof van Portugal, zyn gevoelen over den handel der Portugeezen, nopens de Babia. XVIII. 126,. Hoven (JVillem van), Heer van Wedde enz., bevordert de aanbouwing van Frederikftad, door de Remonftramen. X. 103- Hudde (Johannes), Burgemeester van Arafterdaai. XVI. 33. Hugtenbroek (Albrecbt van), is Bevelhebber van Ostende, en wordt, dood gefchoteu, in de Verdeediging, der Stad, IX, 85. Huizen: telling en Lyst derzei ven door Hollad en West vriesland» XIX. 14, 15. Toe-en afneeming derzelven. 16. Verwoesting "  VADERLANDSCHE HISTORIE. 71 ting, door ftorm, aan dezelve toegebragt. 77. Hunlieden, worden onder de wapenen gebragt. XIV. 14,15. zyu onwillig,om 't Land onder te zetten. XIV. 49, 64, 65. worden in Regimenten verdeeld, en in Steden enVessingen gelegd. 90, 91 Huisluiden, (Friefcbe) vcrgaderen zig onder gekoorenOvt riten. N. 316. Huldiging van Philips, Aarts» hertoge van Ooftenryk, te Reimerswaale. IV. 68, 69. Hulken: Schepen, ook gebruikt ter vervoering van Troepen overZee. N. Ï74. Hulst, belegerd door Prins Fredrik Hendrik. XI. 90. zorge der algemeene Staaten voor de bewaaringe der Vestinge. XX. 58. Zy gaat over. 59. Hulst C...van) Refident van den Staat aan het Hof van Brusfel. XVII. 20. Hunnebedden, wat zyn. I. 18. denklyk , betekent het,doodbedden, begraafplaatzen, II. 53. Huawelyken: van ongelyken Mast. veele voorbeelden daar van in de zestiende eeuwe. IX. a. (£). Zie ook Edelen. Huuwelyk: de Staat ktygt ken- 1 nisfe van het, op handen zynde, Huuwelyk van den Priuie Willem IV. Van Orange, met de Groot-B;itannifche Kroonprinfesfe.Auna. XIX.67. 68. wyze op welke, zulks hier te Lande, befchouwd en behandeld wordt, zo wel als, aan de zyde van het Engelfche Hof en van den Prinfe 6P-76, Huuwelyk: wanneer Hertog Al. brecht van Beiere zyn tweede huuwelyk aanging. N. 189. Huyrluyt, Zeekapitein; begeleidt eenige Straatvaardcrs herwaarts. XII. 99. Hyde, Engelsch Siaatskancelier, zyne gevoelens omtrend de Hollanders. XIII. 38. J. Jaaren (Magere) de Officieren van den Staat van deeze uitkeeringe ontheft. XVII 40. Jaargelden, draagen, fomtyds den naam van Leenen. V. 43. («). Jaargelden, door de Franfche Kroon, aan Fredrik Hendrik aangeboden, en, door hem, van de hand geweezen. XI. 10, de Admiraal de Haultain doet van 's gel yken. XL 16. Jaarrenten der Hollaöderen worden hun niet betaald, door Friesland. XVIII. 48. 40. S 4 ?"/-  7* BLADWYZER dei * Jaffa: naar Jaffa gaan, wat by ons, beteekent. IX. 62. (jcj. Jagt (Een) brengt tyding van het Beftand met Spanje, naar de Indien. X. 15. deeze vaartuigen voerden, fomtyds, riemen, xi 30. 3rtf£/f,»vanPrinfeMaurit! ;van den Graave van Hohenio. IX. 105. 106. van Fredrik Henrik XI. 39. Jagtpartyen, tot welk gebruik Prins Willem Ul« dezélven, wel eens, deedt dienen. XV. 19. Jagtiyd, cm de fchaarfïe van Wild, voor eenige weeken geilooten. XVI,I, 83 Jakob, Hertog van Yorke vlugt herwaarts. XII. 5. JAKOB I., Kooing van GrootBriiannie, dankt de Staaten voor het treffend onthaal, zyne Dogter, de Keurvorstinne van de Palts , in den Haage aangedaan. X. 40-42. fehenkt de Ridderorde van de Kousfeband. aan Prinfe Maurits. 42. is het eens met de Siaaten, ten aanzien hunner verrigtingen, nopens de bezittende Duitfche Vorften. 44. doet een voorflag, nopens de bewaaring van Gulik, door «nzydige Vorften, 45, 46 men tragt hem voor te (laan, om de Engellche en Nedeilam ifcbe .Oo.t - In iifche Mtatfchtpyen onder een beftuur te brengen. 5«>. 't verhandelde met hem, en opge-olgde losfing, nopens en van de verpande Steden, Briele en Vlisfliigen. 51-59. Hy dreigt de Staaten met oorlog. N. 345. tragt den lakenhandel in Zeeland te plaatftn. 348. hy yvert voor een Synode Natioi aal. 349-351. keurt het vangen der orie Heeren goed. 360. agt zig beleedigd door'1 Nedcilanr'sch Bewind, en waarom, 36/. belemmert 's Lands huring vjsfery. houdt eenige Kederlandfehe Kooplieden gevangen, en begeert, tv.ee onzer Schippers, in Engeland, te (Iraffdn, 363-372. 's Lands privilegiën, door hem voddeiyen genoemd. 369. JAKOB II., Koning van GrootBriitannie, Holland befluit om de Engelfcheu , befchuldigd van een' aanflag op zyn leeven, hier aan te houden en over te geeven. XV. 48, 51. 60, 61. Zie Albyville. Hy eischt te vergeefsch Doktor Burnet op, 66. biedt den Algerynen by. ftand..  VADERLANDSCHE HISTORIE. 7% (land. 69, 70. byzonderheden nopens de bevalling zyner Ge inaalinne. 71. 81.88. by neemt de weigering van 't alflajn der Engelfche Troepen den Staaten kwaalyk af. 73; ftoot zig over't befluit derSta'iten nopens de Confulaatregten, 75, 76" zyne ingenomenheid met de Roomfche Geestelykheid. 79. verklaart, den Staat het eerst niet te zullen aanvallen. 102. zyn gefprek met van Citters. 99.103. wat by van Prins Willem III. zeide. 107, 108. hy verklaart hem, Bevelhebber over zyne Legermagt. 116. Zie Willem III. Jakobiten . aanhangers van Koning Jakob I. van Groot Britannie, fpannen 'c faamen met de Duinkerker Kapers. XVI.85. hunne vrees voor de Nederlanderen, en befpotlyke uiiftrooijinge, by die gelegenheid. XVII. 81. 82. Jakob Jakobsz, Admiraal van Antwerpen, fneuvelt. VIU. 40. Jakob, Heer vandeuBinkhorst by den Haage. N. 182. JAKOBA, Graavin van Holland. Hoe genpemd in haare jeugd- lil. 81. neemt netGrasfiyk beltuur in handen, en hoe. III. 84 fluit een verbond met den Hertoge van Kle»e. 58. bereidt eene Vloot, 86. 87. V. 57. fluit een Wapenftiiftand met Jan van Beieren. 87. fchynt geen deel te neemen in een volgendverdrag.88.overweeging ■ anden tyd haarer lotgevallen. III. 90. 94. wordt, in fommige Sted n, als Landsvrouwe ontvangen. 94. lydt nadeel voor Brouwershaven. 95. Gouda ftaat haar by. 95. wanneer, en hoe haar Huuwelyk gefloten met Borfelen. 100. 101. wordt ingehuldigd als Vrouw van Voorne: waar, en hoe, zy haar leeven verflyt. 103. ofdejacoba's kannetjes tot haar behooren. 103. haar dood. 103. en I03.fr). JAN van ARKEL, Bisfchop van Utrecht, herftelt de Stigtfche zaaken. m, «». Jan, Heer van Atkel, Vader van Otto, wanneer hy nog leefde- N. 135. Jan, Zoon van Ot o, Heer van Arkel. N. 185. 186. of hy Staohouder van Holland enz. geweeft is. 187. 194. onderzoek, uit welke oorzaake de E 5 Oor-  74 BLADWYZERder Oorlog met hem ontftaan is, en of hy, in tien jaaren, geene Reekeninge deedt. 104, Jan, Heer van Brederode; wordt Monnik, maaktrymen, en zet de [omtr.e le Rot over. N. aoo. Jan, Heer van ter Goude: zie van hem. N. 152. JAN I., Hertog van Eraband, 't gebeurde met hem in Vlaanderen. Hl 25 30. JAN 11., Hertog van Braband, beloont den Heer van Heusden, om tegen Floris V. aan te fpaunen. III. 32. raakt in oorlog met Jan I., en Jan II., Graaven van Holland. Zie Jan I. en Jan II. Hy bevredigt de Heeren van Kuik en Heusden met Jan II. Zie HL 42. JAN IV., Hertog van Braband, gehuuwd met Jacoba van Beiere, verdraagt zig met Janf Hertog van Beieren. III. 87. zendt een Leger tegen Jacoba af. III. oa. doet haar, gevangen, overgaan in handen van Filips van Bourgondie. III. 94. ftelt Frank van Borfelen aan, tot Ruwaard over Holland. III. 97. JAN, van Nas/au, Bisfchop van Utrecht, belooft, zig naar den raad van twee Edelen te gedraagen. III. 12. zyne lotgevallen. 21-23. JAN L, Graaf van Holland, wanneer gebooren. III. 15. hangt af van de Engelfchen. 34 > 35- weigert aan Vlaanderen den Leeneed , voor Zeeland bew. Schelde. 35. Koning Eduard bevredigt hem met Vlaanderen : Hy verkrygt ontflag der hulde: blyft in oorlog metBra. hind' 35, 38. 4. wat men denken moet van zynen eed, om den raad van Wolfaard van Borfelen te volgen. N. 147—15L JAN II., Graaf van Holland, koopt zyn regt niet op dat Graaffchap. III. 15, 16. ver. dryft de Vlaamingen nit Zeeland, en legt den oorlog by, met Braband. III. 38. weigert hulde aan Vlaanderen, ai. houdt verftand met den Bisfchop van Keulen, 43. doet afltend van Zeeland aan Vlaanderen. 44, 45. vereenigt zig met de Franfche Vloot. 48, 49. verbindt zig tegen den Heere van Schoonhoven, en gyzelt eenige Edelen. N. 152. om-  VADERLANDSCHE HISTORIE. ?K omftandige befchryving van den Zeetogr, voor Zierikzee: onder zyn Zoon Wil' lem. 153-174JAN van BEIEREN, hoe gebynaamd. III. 84, 85. volgtde zyde van Jacoba, in 't eerst. 85. begeeft zig .meteen Vloot, voor Geervliet. 86. fluit met haar een wapenftilltand, «n houdt dien flegteJyk. 87. fluit een verdrag met den Hertoge van Braband. 87, 88. ronde taal der Dordfche Poorteren, jegens hem. 89, Hy zegt denHertoge van Braband hulpe toe. 92. onderzoek naar zyne ziekte en dood. III. 92. (e,f,g.) doet zekere orerwinninge vie« ren ia den Briele. N. 199. JAN, (Don) Landvoogd der Nederlanden. Hoe hy derwaarts ging. VU. 44. raakt in groote verdenking by de algemeene Staaten. 45. men verzet zig tegen hem. 46. zyne drift. 48. hoe hy de Gendfche Vredezwoer. 49, zoekt het volk te winnen. Wordt Schutterkoning te Leuven: oproer tegens hem te Brusfel. Hy verlaat die Stad. 50. zyn gedrag op de byeenkomst van Geertruiden. beré- 5«- 5*-- Waagt dat men hem op wil ligteu. 53. of hy vergeeven geweest zy? 65, 66. by zit voor in den Staats» raad, te Madrid. N. 272. JAN, Graaf van Nasfau, wordt Stadhouder van Gelderland. VII. 71. zyne verdienften. 71, 72. Prins Willem I. bevordert, door hem, de nadere Unie. ?'» 73', 74« hem wordt een' ktygsraad toegelegd 90. Willem de I. flaat hem voor, tot zynen Lieutenant. 108. hy wordt erkend als Hoofd der Unie. 108. in die hoedanigheid voegt men hem een' Raad toe. 109 Jansze-( Barend), of er ftaat te maaken zy op zyn verhaal. If- 37- Jansfen (Zacharias) vindt de A verrekykers uit. x. Jansfen (Pieter) zyn kloek beftaaa brengt veel toe tot de verovering van '»Hertogenbosch , aan de zyde van den Smt- XI. 109. Jansfen, Predikant te Bergen op Zoom, kwyt zig, byzonderlyk, geduurende de belegeringe dier Vestinge. XX. 63. by ontkoomt, by de inneeming, naauwiyks de ftrop, 69. Je.  76 BLADWYZER ber Jeattnin, Gezant van Henrik IV., Koning van Frankryk, by den Staat, zyn gevoelen omtrend s' Lands Advokaat van Oldenbarneveld. N. 330. 33a. omtrend Prinfe Maurits. 331. en X. '119. En omtrend Oldenbarneveld. N. 332. Ierland neemt eenigen onzer Koopvaarders. Xll. gedrag, alhier, omtrend dat Ryk. 1215. jfermingbam, afgezondene van den Pretendent, wordt,hier te Lande, te vergeefsch naar gefpoord. XVIII. 70, 71. Jefuiten, hebben deel aan eene onderneeming op 't leeven van Prinfe Maurits. IX. 5. worden weder daar nopens verdagt. X. 87. Staaten van Holland doen tegen hen waaken. 89. Jettba, eene Germaanifche Waarzegger, hoe ge ëerd. I. 35- Upendam, op welke voorwaarden , opentlyk, te verkopen. IX. 15. Indien, Oost-IndifcheMaatfchap. py, aan haarOétroy verleend, door de Algemeene Sraatea, en verfchll daar over, onder de Leden. XVI. ,01. Indien. Zie West-Indien. OostJndiïn, jfagt. Inenting der Kinderziekte: vreemde verklaaring van dezelve, door de Engelfche Jacobiten. XVJII. 8 a. Inkomjlen, der Provincie van Holland. XI. 78. Inquifitie : die naam ai vroeg bier, te Lande, bekena en in zwang. V. 16. VI. 11, 32. onder Karei V, wordt zy een beftendige Regtbank, naar een Spaanfrhen leest gefcboeid. /. c. bh 12, ópper- en Onder-Irquifiteuren, hier te Lande. VI. 31. Inflruclie, van Prinfe Mauiits, Zie Maurits, Onderfcheid tusfche deezes Commisfie en Inftruüie. VUL 64. («). Inflruclie: die voor de Gecomm mitteerde Raaden , nevens Pr in • fe Maurits, verward mer die voor Gecommitteerde Raaden ter Finantie. VIII. 81 (ƒ>). Jobannes, Minderbroeder te Gend. Zyn Gefchrift nog overig. N. 172. Inval, in Silezien, doordePruisfifche Troepen: oneenigheid nopens de onderhandelingen daar over, by den Staat. XIX. 97-103. jfoacbimi (A/bert), Penfionaris van Goes, trekt naar Engeland in Gezantfchap. X. 25. zyne wed»  VADERLANDSCHE HISTORTF.. „ wedde. XI. 13. zyn bedryf al. daar. XI. 31 , 32, JOAN WILLEM FRISO, Prins vanNaslau. Wie zyne Gevaders zyn geweest. XV. 70. hoe hy omkwam. XVII. 98, 99. Jotnna, Gemaalin van den Aartshertoge Philips: haar ongelukkige lotgevallen. N. 243. John QSt.) , Gezant van het Engelsch Parlement by de Staaten: zyn bedrieglyk gedrag hier te Lande. XII. 95 97. Jonghe (Burgemeelter/^. de) tegenwoordig, by zekere Geheime openinge van 's LandsAdvokaat van Oldenbarneveld. N. 318. Jengvrouwe ("eene Edele) te Leiden, biedt zig aan; om met een', ter dood gevonniste, te \ trouwen. Vilt. 72. Zie ook IX. 66. Jooden (Kooplieden), onder, zaaten van den Siaat, in Spanje. XII. 9. Staaten trekken zig hunne belangens aan Xil 9. JOSEPH I., Roomsch Keizer. De Staaten tragten by hem, doorhunnen Gezant, den Grave van Regteren tot Almelo, een einde van denHongaaril'chen Kryg te maaken. Gevolg daar van. XVII.; 65. Zyn overly. den. 9^ Jofepb, Maximiliaan, Leopold. Zoon des Keurvorften van Beieren, is naaste Erfgenaam der Spaanfche Monarchye. XVII. 3. >^,(Z>e)eenJerschFregat, genoomen, en het volk daar van, te Rotterdam, gevangen gezet. XII. 13,15. JSABELLA, Gemaalin van Hertog Philips van Bourgondie, wordtLand voogdes in de Nederlanden. IV. 2. pnheuschlyk behandeld, door de Kabeljaauwfehe, te Haarlem. IV. 3. Zy dagvaart die van Dordrecht, by klbkkenflag. IV. 5. in den twist tusfchen haaren Gemaal en Zoon, volgt zy den laatften. IV. 25, 26. derft. IV. 33.befchryving van haare kleeding. lv"- 3) 4» 9*. haar aanzien l.c 99. JSABELLA, Gemaalin van Karei van Bourgendie, Graave van Charlois, bevalt van Maria van Bourgondie. IV. 18. plegtigheden, by dit kraamen en doopen. IV. 18 21 haar overlyden. IV. 38. f» JSABELLA, Aartshertogin, hoe kerf.  98 BLADWYZER der heevig zy het beleg van Odende deedt voortzetten. IX. 85. haar uitneemend gebrek aart gelden. XI. ia. Ifabella, Prinfes van Yorke, komt in den Haage. XV. 5. Italië, de Saxers vallen in dat Gewest. I. li. Italië : Friefen aldaar woonagtig, in de dertiende eeuvve. N. 137. Jucbem (Maarten van) zyn lof. XIV. 26, 27. Juffrtuw, is de titel eener jouge Vorstinne. VIII. 17. Jtigurtba: de Spaanfche Veldheer Colalto by hem vergeleeken. XI. 54. Juliaan, op welke plaats, liy de Saliers najaagde en verlloeg. N. 65, 66. Junius Aanmerking nopens zyne aanteekeningen. Jutfaas: Prins Fredrik Henrik trekt derwaarts. X. BI. ver drag aldaar geflooten en gevol" gen van dién. X. 34. Juweel', in welken zin dit woord, zomtyds, voorkomt. N. 292. Juweelen. Tor afdoening van onafgeloste Juweelen, zenden de algemeene Staaten den Heere van Yfelmuden, naar 't Hof van Beieren. XVIII. 115. K. Kaapers, De Zeeuwfche brengen veele Spaanfcne Schepen op. XI. 83 (b). Doen den Vyand veel nadeels. XVI, 60 61. Zie Sautyn. Stou.heid derDuinkeikfche, 85,88, 90, zie Jakobiten. De Neaerlandfche, verpligt, den vyfden man , aan 's Lands Vloot, uit te keeren. XVI. 60. Kaaperyen, bevorderdinHoliand en Zeeland. XVII 46. Schepen , door onze Kapers genoomen, in de Adriatifche Zee. XVII. 46. Ontzaglyke meenigte Kaperfchepen in Z?eland. 73. Zie ook Duinkerken. Engelfcbtn. Franfchen. Ierland. S«i lings. Kaart, of aftekening der Vloot onder Maurits, voor Philippine. IX. 39. (#) PeutingerU aanfcbe reiskaart. N. 114. Kaarten , belasting op dezelven. N. 3a8. Kabeljaaufcben fchuiven den fchuld der belastingen op de Hoekfchen.IV. 2. Bejegenen de Landvoogdes Ifabelle onheufca» lyk. IV. 3, 4. Zyn veragters  VADERLANDSCHE HISTORIE. ?o tfrs van s'Lands Privilegiën, IV. 56. Hoe behandeld, onder Maximiliaan vanOostenryk IV. 55-57Kabinetten, 't geheim van dien niet altyd, wel in agt genomen hier te Lande. XV. 62. Kaetfpel d. i. Kaats/pel. N. 199. Kalf (de Jonge), zeker Schip door de Spaanfchen, aan de onzen, in America ontnoomen; herhaalde klagten, van deeze zyde, daar omtrend. XVIII. 127. Kallenberg (vice Admiraal), wat er zy van zyn verrigra by Bei vejir. XVI. 49. Overwintert in de Middeldfche Zee. 88 , i 89. Slaat, met roem, tegen de Franfchen. XXII. 60 , 61. i! Kali*: of die Toren door Cali- . I gula opgerigt is, en waar. I. 52-55- ij Kalvinisten: hun verfchil met de I Lutherfchen doet nadeel aan 4 de verdrukte Nederlanders. VI' i j 63. men tragt, vrngteloos, hen | te vereenigen. VI. 64. t Kamer, verfiering der Kraamka3 mer van Ifabelle van Bourgon- 1 aj die.18,-20. IV. ao. Provintiaale i| Rekenkamer in Holland opge5I rigt,en die vsm Auditie afgefchaft. I XX. 115. Voor de Charteren enz. onder de Graaven. VI. 35. en /. c. (a). \ Hof ofdeifa^Karnerhoudende, in den Haage. IV. 56". V. 20. De Engelfchen veritonden er Dains door. XI. 93- Op die van Fredrik Hendrik, wierden de Befoignes, met de Commisfarisfen der algemeene Staaten, gehouden. XI. 98- Verdeeling der Regenten in dezelvea, al reeds in de Frankifche tyden. II. 12. Zie Register ■ Kamer enReken - Kamer. Kamerjk, vrede , aldaar bewerkt door wie, en hoe genaamd.. V. 5. Kandelaaren, al vroeg in gebruik. V. 47. O). rlantteekeningen, eigenhandige van den Raadpenfionaris Fagel, op een geheim Verbond met Engeland, naar Frankryk, van hier, overgebriefd. XV. 13. Cape/ten der Roomfchgozinden, op last der Staaten van Holland, geflegt, en om welke reden. ' XII. 75. spelleken, van de lieve Fr ouwe ter nood, door de Roomsgelinden bezogt, en 't verdere, bygeloovig gebeurde, daar om ftreeks. XVIII. 23, 24. Ka-  8o BLADWYZERöer. KapiteinG ener aal: Somtyds een ander dan de Stadhouder; IV 6%. VI 69 Een Stadhouder vanFi iemand is Kapitein Generaal , ovet alle de Nederlanden. V. 52. Of Maurits dat geweest zy. ViII. 82. IX. 109. XI. 4. 80. Hun gezag hier te Lande. XVllI. 15 Zie Oorlog. XII. 15- Z'«Hendrik van Nasfau. Kapitein Genet aaifcbap, 't verhandelde , daar t»v« , tu fchetl Holland en de verdere Leden der gtoote Vergadering, in 't jaar 1650. XII. 7a- Kardoezen, s'Lands Vloot moet, door gebrek van dien, veel lyden XIII- 88. Karei de Eenvoudige: naderbewys, dat hy de Begiftiger is der Egmo tdfche Kerke aan Graa e D RK I.. en wel dat dit in het jaar 92» , te Bladelle in Kempeland, toen gelegen in Lotharingen, kon plaats hebben. H. 4* 51- Befchryving zyner Vmgt naar Lotharingen. / c. KAREL, L (Graaf van Cbarohis houdt Vierfcbaar, plegtigbeden b.y de Geboorte zy nèr Dogter Maritf. IV, 18. Eenige Oost - Friezen kiezen zyne zyde. IV. 03, 24. Ontzet eenige Ambtenaaren , uit hunne bediening. IV. 24. 25. Raakt in twist met zynen Vader, vlugt met zyneMoeder en Hofhouding naar Dender, monde, verootmoedigt zig voor zynen Vader. IV. 2528. Gaat flraflyk, met zyne Party te werk. IV. 30. Is. ftrenger can zyn Vader. IV. 38 Maakt zig tot den Kryg naar Frieslatip gereed. IV. 38, 39. Hy voert het eerst hier te Lande eene beftendige kiygsmagt in. IV. 44. Hy maakt misbruik van de inwilliging zyner Onderdaanen, door het, telkens, vermeerderen zyner Benden. IV. 45. Onder werptzeaan Reglementen IV. 46 bemoeit zig mat den twist tusfchen Arnout, Hertog van Gelderland en zyn Zoon. IV. 48, 49- Eifcht opgaaf van de bezitting der Geestelyken. IV. 49. Vordert manfchap van die van Gelderland, en verkrygtze , / c. Zie Amkern. Hy laat geen berooide fchatkist agter. IV. 50 zyne arbeidzaamheid, en ftoutmoedigheid. IV. 50, 5!« Zyne grooifche Hofhouding. IV.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 8r IV. 51. Zyne Kleeding. IV. ICO, IOI. KAREL de Groote, Zie Franken, Friezen, Saxers. Of zyn privilegie, aan de Friezen een verdigt liuk is : wanneer opgefteld en bevestigd, I. 107, 108. Bewys, dat meer Vorsten, outyds, valfche, (tukken bevestigd hebben. I. 110 Hy doet Kunsten en wetenfchappen , ook hier te Lande, bloeien. II. 3. Zyn verbod nopens de Friejcbe mantels. II. 5. Weet de gevoelens der Leden van de Volkvsergadering te leiden. II. 12. Sterfte van 't Rundvee in zynen tyd. II. 13. Ontneemt een gedeelte der Saxers en Friezen,, hun. Vaderlyk Erfgoed. II. 14-21. Zie Friefin. KAREL de V> (Roomfch Keizer) Graaf van Holland. In zyne • minderjaarigheid worden de Ambten, aan meest biedende verkogt. V. 8. Hy leent, voornaamelyk, 't oor aan de Nederlanders, boven de Spanjaarden. V. 8, o. Hy ontvangt het gefchenk of propjn van Friesland: doet hun een voorftel, tegen s'Lands pri- 1 vilegien, waar tegen de Friezen zig verzetten. V. 13, 14. Hoeveel de Keizer van de Nederlanden trok, V. 14. Verzoekt eerst, en gebiedt daar na, opgave der Costumen en Keuren , in gefchrifte; magtigc het Hof eenige Costumen, Keuren, en Gewoonten, die hy ondeugdelyk oordeelde, te vernietigen. V. 14-17, 18. Doet zorgen voor s'Lands Dykagien. V. 23. Ontneemt den Heemraden het voorregt, om zelf nieuwe Leden te kiezen. V. 36. Hy doet inbreuk op de vryheid der Staaten , no* pens het inwilligen, der Beden. V. 28. Vergunt den Nederlanderen tegen de Herdopers, in Munfter, te dienen. V. 30, doet een togt naar Tunis, en lokt veele Nederlanders, om hem te verzeilen. Wat hy in zyne vaanen voerde. V. 38, 39. Roept de Holiandfche Leenmannen ten Kryge op, tegens Hertog Karei van Gelre, V. 39. Vereenigt Holland en 't Nederftigt onder eenen Stadhouder. V. 40. Doet de Vestingwerken in Holland verfterken. V. 42, 43, 99-115. Ontvangt eene Bede, in Fries' Undt  82 BLADWYZER » E « /iï»?^, op zekere voorwaarde. V. 44., 45. Reden , waar om hy, zo gerust, door Frankryk reisde. V. .,6, 47. Loopt er, by toeval, gevaar van 't toeven. V. 47 Zyne hartlykheid, by het derven vau Reuè de Chalons, Prins van Otange. V. 61. Vermeesten Gelderland en Zutphen. V. 64. Eifcht en verkrygt weder eene Bede van Friesland, verbiedt den geestelyken, aldaar, hunne goederen te vermeerde» ren; geeft denlidelen eenige vryheden: voert, fchoon heevig met flerefyn gekweld, zyn Leger aan tegen den Vyand. V. 67, 68. Ruit eene Vloot uit. V. 70-71. hy kan niet geoordeeld worden, den grondflag tot volkomen overheerfthing, in. de Nederlanden , gelegd te hebben. V. 72, 73. hy geeft den krygsliedcn meerder magt in 't draden hunner onderhorigen, enz., tot nadeel van den Burgerlyken Regter. 73. hy legt drie duizend paarden op de Grenzen. V. 72. is misnoegd op die van Frietl-md, over de weigering, om het Verdrag van Augsburg te bekra,qti:2;en. V. 74. en 74. (<■). of de Steden iets meenden te moeten voorftellen, nopens de Erfvolging in zyn geflagt. V. 80, 81, 83 , 84. de Nederlanden worden, voor 't eerst, onder zyn gebied, vereenigd: hy verzekert de wyze der Erf- opvolging in dezelven, nader. V. 81, 82. Hy is verfloord op de Hollanders, over derzelver draaling in het toeftaan eener belastinge, ter uitrustinge van een Vloot. V. 85. Staat van een jaar ontvang en uitgaave van Karei V., hier te Lande. V. 88 , 89 en 88. f». en VI. 13. Hy heeft geld gebrek en neemt, buiten de Beden, groote fommen, in de Steden, op. V. 90. Zie geld. hy draagt de tegenfpoeden met gelatenheid. Zyn zeggen nopens de Fortuin. V. 92. Hy vlugt voor Hertoge Maurits van Saxe, en is zeer bevreesd van ontdekt te zullen worden, V. 93. onderzoek, of hy de Nederlanden zou hebben afgedaan aan zynen Zoon Philips, op eenen eischvanden laatsgemelden. V. 91, p2. (V. Zie Inquifitie. Bis/cboppen. N. 227.231. KAREL VL Roomrch Keizer, Geeft den algemeen; nStaaten den naam  VADERLANDSCHE HISTORIE. 8q KAREL VIII, Koning van Frankryk, misnoegen der Neder- naam van Heeren. XVIII. 34. twist met hun over de Oosten, difche Maatfchappey 108-113, XIX. 27. Tragt een Maatfchappy van Walvischvangst op te rigten. X Vlil 1 is.Moeilykheden met hem, over Oostindifche iVïaatfchappye en Traktaat van Barrier «.XIX.a6.Maakt een verdrag met de Staaten, tot handhaaving der Pragmatique Sanftie, 31. Men treedt met hem in het Weener verdrag. XIX. 31. En doer ten dien opzigte, een nader voordel 35. 't geen niet doorgaat. 37. fly raakt in Oorlog met Frank-yk, over de Poolfche Kroon. 37. Zyn fchryven hier over aan den Staat. 42. Men verzoekt hier zyne bemiddeling, in de gefchillen met. den Koning van Pruisfen. 48. Hy bemiddelt dezelven. 56. De Staat biedt hem aan 't vereffenen zyner gefchillen met de Porte. 78. Hy verftaat zig met Frankryk, buiten kennis van den Staat. 81. 82. Zyn overlyden en ontfleltenis, daar over hier te Lande. 93.94. KAREL VIII, Koning van Frankryk, misnoegen der Nederlanders tegen hem, over'tfchen- den van zyn egtvetbond, met Margareta van Oostenryk. IV. 78. - Veriloot Margareta van Oostenryk. IV 70. KAREL III, Koning van Span. je, komt over een met den Staat, nopes de Regeering der Spaan. fche Nederlanden. XVII. 76. 81. KAREL, Prins van Spanje. Wordt gevangen en flreng bewaard : hoe befchuldigd. fterft onverwagt. Hoe en waar be* graaven. 270-373. KAREL I, Koning van Groot Britannie, zendt de orde van den Kousfenband aan Fredrik Hendrik; waarom en hoe. XI. 25, 26. Dringt op de afdoening der zaaken van Amboina. 33« Wyst de bemiddeling der Staaten af: vraagt hulpe tegen Frankryk. 34, 35. Karei, Prins van Wallis, wykt herwaarts: zyn Volk werpt eene battery op te Helvoetlluis XII. 7. Wordt Kon mg van Schotland, en hoe door de algemeene Staaten en die van Holland begroet. 10, 11. Hy flaat voor,zyneVloot by deStaatfche te voegen: 't geen Hol. land keert. no, 111. KAREL II. , Koning van F 2 Groot  8a BLADWYZER der Groot Britannie, zyn invloed onder de Regeering van het Parlement. XII. 108. Hy biedt de Staaten aan, om zyne Schepen by de hunne te voegen. 10. Der Staaten omzigtigbeid nopens hem, by 't lee« ven van Cromwel. XIII. 1-3. Men duldt hem, oogluikende, In den Haage. 5. Wat er zy van het rwgtbezoek van Downing. 5-8. Hy komt in den Haage: wordt er pragtig onthaald , door de algemeene Staaten en die van Holland. 8-15. Neemt affcheid van de Staalen en hoe. 15, \6. 17, 19- Zyn bekentenis ten aanzien der goedwilligheid onzer Natie. ao. Hy belet de Engelfche Kapers niet, op de onzen uit te loopen. ar. dreigt ben, zo zy dePortugeezen beoorlogen. 24. Zyn nayver tegen de onzen en tegen de Witt. 25. De Franfche Ambasfadenr d'Eftrades ftelc hem gerust, en hoe. 2f - 28. Zie Afte van Uitfluiting. Hy klaagt over gebrek van eerbewyzing aan Willem III. 34. Geeft last tot opbrenging onzer Schepen. XIV. 8 - 10. Slaat onze Schepen in En-geland, aan. to. Houdt der Staaten Gezan¬ ten in bewaaring. 45. Zyne onbillyke eisfchenop den Staat. 98. Wint op de onzen het Eiland, St. Helena. 102. Geeft voor, zig te willen verbinden met de Staaten. XV. 14. Verandert weder van gedrag. 14. Is tegen het Oorlogen. 18. Verbiedt de Zeeroovery op de onzen. 20. Of zekere Schimppenning zyn gelykenis vertoone. N. 406, 407. Hy weigert met onze Gezanten} te handelen. 33, Zyn gevoelen omtrend De Witr.XlII. 33. Hy doet nieuw Nederland in neemen. 61-63. Hy ontflaat 's Lands aangehouden Ambasfadeur van Goch. 67, 68.raakt in Oorlog met den Staat. Stetkte zyner Vloot. 80, 93. Staat de Franfchen niet tegen , in de Spaanfche Nederlanden. 104, Of hy voor het drievoudig verbond was. 110. Raadt den Keizer het drievoudig Verbond af. 121. Schynt nog voor geene Vreedebreuk. 126. Poogt Willem III, tot Frankryk over tehaalen. 127. Hy belooft den Staaten byfland tegen Frankryk. 130. Weigert fchriftelyke | verklaaring. 131. , KAREL Gustaaf, Koning van 1 Zweeden; zyne bedreiging aan,., en 1  VADERLANDSCHE HISTORIE. 85 en 'tantwoord van, den Nederlandfchen Ambasfadeur vanBeuningen. N. 390. KAREL (Hertog van Gelre), Groot yveraar voor het Pausdom, V. 3, 4, 5. Karei V. voert Oorlog met hem. V. 39. Of hy zig aan de Regeering van Amflerdam verontlchuldigd heeft, nopens eenaanflag op Enkhuizen. V. 41, 4a, 115, 116. Hy Sterft. V. 43. Leenmannen tegen hem opgeroepen. V. 39. Karei Emanuef, Hertog van Savoye, zendt Graaf Jan van Nas» fau en anderen aan den Staat, om hulp of geld, tegen Spanje X. 60. Gevolgen van dien. 68. Karei Lodewyi, Prins van Bo> heemen, geniet eene Lyfrente van de algemeene Staaten. XI. 56, Kasfe : kommerlyke ftaat dei Hollandfche: hoe men zig redt. XVI. 13, 15, en die der algemeene Staaten. 58, 59.93 103. XVII. 9g. Hollandfche agterlyke ftaat en opgaave var dien, XVIII. 85-90. Mid delen ter verbetetinge van dier aangewend, 117- 119. Be krompenheid van dezelve, XX 79. Men werkt tot herilel. 115. Kasteel, van Bergeik, doorMau. rits ingenomen. VIII. 85. Kasteelen, in Saxen, N. ui. Waar uit beftonden, onder Karel den Grooten. 112, 119. Kateline (Vesting van) , gaat over aan Prinfe Maurits. IX. 73- Katharina van Durbui: wie zy was: leeft gemeenfaam met Floris V III. 30, 31. Katharina Belgica. Zie Philips Lodewyk. Kats (Nikolaas van), Heer vaa Schoonhoven. N. 152. Jan II, verbindt zig tegen hem. N. 152. Katten. Zie Batten. Germanicus zegepraalt over hun. N. 29. Verfchelden Vorsten onder hen. 30. Kazembroed, Raad in den Hove vanHolland, wordt, doorWillem L, ter bevordering der Unie gezonden naar Gelderland. VIII. 54. 70, De. Staaten zenden hem naar Gouda, om de Vroedfchap tebeweegea, het overgeleeverde vertoog, tegen den handel met Frankryk, in te trekken. 30. ook om te bewjlli- F 3 gea  86 BLADWYZER der gen in de opperheerfchappy, aan de Koningen van Engeland. 44- Keenenburg (Heer van), gezonden naar den Brielle, terby. legging vau een gefchil met den Engelfchen Gouverneur aldaar. IX. 64. Keer/en-God, bynaam van Graave Floris den V. n. 146. • Keerfemaaker (Lieve Jansze) Burgemeester van Zirkzee, yvert zeer voor de Staatfchen. VI. de Zeeuwfche Vloot, onder 1 zyn bevel, flaat d'Avila. VI. 107. Kegeling (Gerrit Franfz), Burgemeester van Gouda, tegenwoordig by zeker gefprek met s'Lands Advokaat van Oldenbarneveld. n. 322. Keizer, de Algemeene Staaten liaan den titel van Keizer van geheel Rusland, aan den Czaar van Moskovie toe. XVIII. 83. Grootheid van zyn gezag in deeze Landen ,en erkenning van zyne Regtbank. N. 208, 909. Zie Regtdagen, privilegiën. ftstmenierland, Goederen van Brgderode, aldaar gelegen, belopen, de Staaten, dst, na 't overlyden van het Iaattiemans> oir, aan den Lande vervallen waren. XV. li. Keppel (Jan Rodo Generaal Major, Baron van), wordt afgezant van den Staat, aan het Hof van Pruisfen. XVIII. 79. 123. Hy wordt te rug geroepen. 124. zendt hem tot Lieuteuant Generaal bevorderd, weder derwaarts. 124, 125. klaagt vrugtloos, wegens den Staat, aan 't Hof vauBer!yn,over het ligten van Staatfche manfchap en 'tfchenden van hunnen grond, door de Pruisfen. XIX. 7. Keppel: Dorp in Gelderlandrvroeg Prediken aldaar, der Hervormden. N. 258. zie Pa/lant. Kerken. oudtyds van hout, hier te Lande. N. 121. Zy worden gelast hunne kleinodiën, goud en zilver, over te geeven , aan de Stedelyke Overheden, ten gebruike van den Lande. n. 292, 293. Die last fchynt werkftellig te zyn gemaakt. 293, (b). zie Gasthuis Kerk. Kerk (Klooster-") in den Haage tor eene ftalling gemaakt, voor de paarden van Leicester. VIII. 57. Kerkenraad, Of die van Middelburg aanzeuede tot den beelden flor».  VADERLANDSCHE HISTORIE. S? ftorm. N. 261. Kesfel, FtederikH, Koning van Pruisfen, rigt,aldaar,een nieuw Tol Komptoir op. XX. 106. Kesfelaar CJohan de), Heer van Marquette, moet niet verward worden met Daniël de Hertaing, mede Heer van Marquette. X. 53- Keten: gewapende Schepen, daar medeom(lagent VIII.41. Ketenen (gouden) gefchonken, door de Staaten. zie Gefchenken. Keulen , byeenkomst der onzen en andere handelende Mogendheden aldaar, ter herftel van den Rynhandel: gevolgen van dien. XVIII. 71. 7Z, Keulen , (Maximili?an Henrik Keurvorst van), handelttrouw. looslyk jegens de Staaten. XIV. 3, 4. Die hun gedrag verdeedigen.5 , 6. Hy ftaat aan Ko. ning Lodewyk XIV. eenige Plaatfen af. 24. Handeling van den Staat met dat Hof. N. 441-446. Keuren van Zeeland: 't voorgevallene, nopens het vastllellen eener nieuwe. IV. 62 «71. Nieuw ontwerp der Zeeuwfcne Keur, by voorraad bezworen, «nder Maximiliaan van Oos- tenryki IV. 59. By de inhuldiging van denAarts Hertoge van Oostenryk, Philips, weder by voorraad, bezwooren. Uitvoerig verhaal van't geen, hier omtrend, en tot het vas;(lellen en afkondigen der nieuwe Zeeuwfche Keure , in '1 jaar 1495, is voorgevallen. IV. bl. 68.77. Welke Steden van de keure zyn ontheeven. IV. 75, 77, 9r, 92. Die van GeertruiJenberg, tot nog toe , de oudst bekende II. mi. In Zeeland, bewester Schelde, waren zy, misfchien, al vroeger. II. m, IV. 73. eenige Keuren van Zeeland afgefchaft. V, 15. Keurvorsten va'i Ments.Trier, Keulen en de Palts, doen voorflag om,met hulp van ditGemeene best , den verloopen Rynhandel te heriteiien. Het gelukt niet. XVIil. 71-73, Kinderen van Prinfe Willem I. door de Staaten begeert, hier te blyven.VIII. 18, Zes en dertig kinderen uit eene Vrouwe gebooren. IX. 67. Kiagten, dat men de kinderen uit de Scholen, by de Spanjaarden enby ons, niet deedt volgen.X. 14. Zi&Machut. Die uit het Weeshuis , te Berg.'n op. Zoom, na ¥4 het  88 BLADWY2ER der het inneemen van die Stad, beraamd , hoe te plaatfen. XX. 71. Kinfchot (Mr. Nikolaas van) Penfionaris der Stad Delft, neemt de Vergadering van Holland waar, by 't afweezen van den Raadpenfioiiari» Cats. XII. 54- 55- Kinfchot ( van) , Refident van den Staat, te Brusfel, tot afweeringe van bezwaaren op den Koophandel, gezonden naar Luik. XX. 114. Klara (Schans van St.) door Prinfe Maurits bemagtigd. IX. 76. Klavecimbel, 't geen door de kragt der Zonneflraaien fpeelde X. 37. Kleederen, met wapenen geflikt, van de Schepen" gehangen. N. . 160. Kleeding, van welk maakfel die der oude Friezen was: verbod t van Karei den Grooten, nopens 't bedrog, omtrend dezelve gepleegd, I. 4, 5. De i mans kleeding onzer Holland, fctae Heeren, onder Philips van Bourgondie. iotf-m. Die J der Vrouwen. IV. 4 en 4. (b en IV, 04-104.Ui. Die derjKrygsluiden, onder Hertog Karei van Bourgondie. IV.47, voor fchietprys gefchonken. V. 36. van't Krygsvolk, met inlandfche Stoffen. Befluit daar toe. XVI. 54. Voorftelvau Rotterdam, om inlandfcheftoffen te draagen. XVII. 11. Verfcheiden oude kleedingen befchreeven. III. IV. 94-99. Zie Scbuttery. Kltmons XI. Paus van Rome; zyne vrees voor de Vereenigde Nederlandfche en Engelfche Vloote. XVII. 47, 48. Kloekmoedigheid, Blykbaar in den handel, der Staaten van Holland ; by het plotfling afflerven van Prinfe Willem I. VIII. 2. Klokluiden, oude gewoonte van Feestvieringe. IX. 54. Klokken, het luiden derzei ve , by den dood van Koninginne Matia. XVI. 87, 'Hok, door Middelburg verkogt, tot het ontzet van Leiden. VI. 117. kloosterkerk, de Contraremonftranten prediken aldaar, het eerst, in den Haage, X. 67. 'loosteren, gelast hunne kleino. dien, Goud en Zilver, over te jeeven aan de Stedelyke overhe« tien, ten gebruike van den Lan. de.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 80 de. N, 292, 293. Die last werkftellig gemaakt. 293 (b). Klundert (Be), Holland werpt er eenige Manfchap binnen. XI. 48. Knaapen, Voorheen een minder rang der Edelen 1 federt Edelen gezegd. N. 202. Knegt, Koning Jakob II. van Groot Britannie, geeft zig, op zyne vlugt, voor een Knegt uit, en wordt vast gehouden. XV. 115. Zie Soldaten. Knipbauzen, Prinsfifche Gezant, flaat, wegens zyn'meester, een Verbond van onderlinge verdeediginge aan den Staat voor. XVIII. 51. Knuit, de Kardinaal Mazarin zeer op hem vertoornd.XlII.25. Koexien (De Pesting van), gaat over aan Prinfe Maurits. IX. 73- Koeboorn (Menno) Generaal der Artillery, ftetft. Zyn lof. XVII. 58. . Koeien: te Asfenéde, dtie koeien geboden voor een Pot bier. IX. . 38. Koene. Zyne verdediging tegen de Algerynfche Rovers. XVI. 62. Koet/en: van welke gedaante zy, i eertyds, waren. XI. 101. I Koetper van der Staaten Gezant van Ginkel, wordt, door een Schildwagt, teBerlyn.beleedigd. De Staaten vraagen voldoening, XIX. 58. Kofers. Zie Kruisfen. Koffer, met papieren van Prinfa Willem III. Wat hier over te doen viel. \ XIII. 35. Kogels (Kanon), voor heen zwaarder dan nu. N. 294. Koker met Diamanten , gefchon* ken aan Palts Graavinne. X. 41. Kollegie van Gouverneurs en Raaden in Zeeland, Staatsge. wyze ingefteld. VI. 114. Het tragt, door middel eener Bede, Penningen te verkrygen, tot ontzet der Stad Leiden. 117. Krygt meerder gezag, en door welke redenen. 56. Verandert in het Kollegie van Gekommitteerde Raaden der Staaten van Zeeland. VIL 57. Kolyn, wat gebruik van hem , by Wagenaar. N. 109, 100. Komtnandery. Een bezitter van eene Ridderiyke Kommanderye werdt niet gefloten uit de Vergadering der Staaten van Holland. XVIII. 39. 'omptoir, der Generaliteit geflooten. XVIII. 47. ' 5 Ka.  oo BLADWYZERder Konge (Prins van), verbond me: hem gemaakt. XIV. 103. ifo»»g/f£,(Veldmaarfchalk Graaf van,) wordt bevelhebber van de Legers der Bondgenooten, onder den Hertoge van Kumbcrland. XIX. 3. Hy doet uitfpraak ter overgaave van het Kasteel van Doornik aan de Franfchen. 5. Koningen, by de Batavieren, en en Germanen. 37. Hunne gewoone inkotnflen, I, 41. De Titel van Koning der Friezen, langer, by dat Volk, in zwang dan by de Franken. Koophandel, hoe dezelve op het Oosten gedreeven wierdt, tot aan 't laatst der 15de eeuw. IX. 58. Hier te Lande gewoon, geduurende den Oorlog , met denVyand door te gaan. XVII 66. Luisterrykheid der onze, op de Oostzee. Stremming van dien. Moeilykheden daar over met Zweden. XVIII. 6568. Op den Ryn; met veele Tollen geplaagd: handelingen, daaromtrend. 71-73. Zie Deenen , Engeland , Portugee zen, Spaniaarden enz. Men reekent den Franfchen Koophan- . del voordeeliger voor dat Ryk, óaa vaor ons. XX. 03, De onze wordt zeer bezwaard in dat Ryk. 91-101. Kisgt verzagting. 102. Zie Scheep, vaart. De Staaten oordeelen, datfde Koophandel niet moet ftilftaan op Frankryk, geduurende den Oorlog, met dat Ryk. XVII. 66. Betoog van dien, getrokken uit s den aart deezer Landen. 67- Koophandel (Verdrag .van) Frankryk trekt het in, nopens den Staat. XX. weigert een ander te fluiten. 91-ioa. Kooplieden in Lynwaaten en Zyden Stoffen, binnen Haarlem , verzoeken verbod van invoer van getwynde zyde, door de Oost Indifche Maatfchappy. Byzonderheden nopens henXH. 121. Leicester weert dezelve uit den Raade van Staate. VII. 59. De onzen gevangen gehouden in Engeland. N. . 367. Koop/leden, De Nederlandfche, hoe zeer bevorderd, door den voormaaligen bloei der Hanze Steden, en handel op de OostZee. 65. Koorn, hoe veel last, jaarlyks, in Amfterdam , en in Holland, verbruikt wierd. N. 4I7# Koorts, Koning Philips fiort in 4.e;  VADERLANDSCHE HISTORIE. 01 dezelve, op 't verneemen der Nederlandfche beroerten. N. 262. Kop, zilveren, van uitneemende grootte, gefchonken aan Leicester, VIII. i2. Gouden aan Scriverius, voor zyn Batavia, door den Staat, gefchonken. X. 23. O) Koppelen (aan een) der Schepen van Oorlog. N. 159. 162. (x) 162, 165. Kappeljlok (J. i>.), Byzonderheden wegens hem. VI. 79. 80. Kornelis Ewoutze en Ewout Kornelisze, maakers van vuurwerken ter vernieling van Parma's Brugge voor Antwerpen, door de Staaten beloond. VIII. 40, 41. Kornelis Evertzen, Lieutenant Admiraal van Zeeland. Koning Willem 111 zendt hem, met eenige Manfchap, te Schepe, voor Zeeland. XVI. 17. Kortenoort: llag aldaar. IV. 68. Kosmus de Medicis, trouwt een fchoon, maar arm meisjen. IX. (*)• Kostgelden: de Admiraliteit van Rotterdam klaagt, dat haar de- zeiven onthouden wierden, byzonderlyk door Holland; hee. vige twist, by die gelegenheid. XI. 36 38. Kouckebakker (Nicolaes Janfz.) Burgemeester van den Briele, vlugt, komt te rug. VI. 84. KoUli-kan,De Oorlog tusfchen hem, en de Ottomanifche Porte, voorkomt die van dat Ryk met den Keizer. XIX. 78. Kousfeband (ordre van den), op welko voorwaarden, dezelve, door de Prinzen Maurits,Fredrik Hendrik, en Willem II. ,is aangenomen. XI. 102. Zie op Ordre, Kauwenberg (van) Raadsheer la 't Hof van Holland, verzoekt, vrugteloos, ontflagen te zyn om als Regter, over de zaak der drie Staatsgevangen, in den jaare 1619, te zitten. X. ico. Kouwenfteinfcbe Dyk: Prins van Parma flaat, aldaar, de Staatfchen. VIII. 39, Kraamen, verfchillende gedag, te over deegtheid van het kraa» menderGemalinne, van Jakob II, Koning van Engeland, van een Prins. XV. 71. 8i88. Kromhout, Raadsheer in't Hof, weafchs  os BLADWYZER der wenfcht zig te ontdaan van de regtspleeginge over de drie gevangene Heeren. X. 100. Kruidmakery, by Deift, vliegt in de lugt. XIX. 119. Kruiningen. Jaceb of Joes. Hoe men ieezen moet. V. 68. Wordt, door Duitfchefchryvers, verkeerdelyk, Stadhouder van Zeeland gezegd. 69. Kruisbergen , in Oesdom, door de Roomfch-gezinden bezogt, en het verdere bygeloovige gebeurde aldaar. XVIII. 23» 34. middelen daar tegen in 'c werk gefield. 05- Kruisfen (Bourgondifche) de Koffers, in welke s'Land Charteren , op ket Slot te Gouda, lagen, daar mede geteekend. VI. 4- Kruy/CWj bisfchop), wydt de Brielfche Kerke weder in. VI. 59- Kruisjïgen. De Sikanbren doen dit een Romein. N. 19. Krygsbevelbebberen, Titel der drie voornaamften. XI. 80. XII. 115- XVI. 22. Krygsgefcbrèi der Hollanderen waar in beftondt. N. 167. Krygsmagt van den Staat, op het aandeel van Holland ftaande, door dat Gewest beflooten,met / inlanrifchedoffen te kleedeu. XVI 54. Zie Söudenieren. Het beftondt in de vroegfte tyden uit Edelen, Leenmannen, Poorteren en vr e opgezetenen. IV. 40. Oudheid der befoldiging, ook van vreemde Knegten, in tyd van oorlog, onder de Graaven uit het Hollandfche Huis. IV. 42. IV. 42. Onder 't Henegouvcfebe neemt dit toe. IV. IV. 43. Onder 't Beierfche nog meerder. Wyze van aanwerving, onder 't Bourgondifcbe. I. c. Worden, nog onder Philips van Bourgondie, voor bepaalden tyd aangenomen. Karei, zyn Zoon, voert het eerst, hier te Lande, een geregelde Krygsmagt in. IV.' 44. Verdeeltze in Benden van Ordonantie. IV. 46. Hun. ne Kleeding. V. 47. Krygs. tugt en Regters. IV. 47. Wie de monftering toekwam. IV478. Zie Burgemeefteren: Schepenen. Ordonnaniie voor den derden man. V. 32. Zie Studenieren. Karei V. Ordemance, Hoe groot, te Velde. VIII. 30. Schutteren in bezetting der Steden gelegd, ao. Twee duizend Waardgeldets aangenomen. 21. Onder Willem  VADERLANDSCHE HISTORIE. o< lem i, worde elke natie, onder haar eigen Regiment, naar rang en verdiensten, bevorderd.65. groote en nuttige veranderingen daar in gebragt, door Prinfe Maurits. 84. Ondtyds moesten de knegten zelve hunne wapenen, uit hunne SoIdy,aanfchaffen.IX.6.Krygsmagt,getal onder Maurits. IX, 20. Zie ook ffaa. neveeren. Krygsvolk uit de Steden op de Schepen gebruikt, 3a. Maurits geeft de Kompagnien aan een van derzelver Officieren. 37. Krygsmagt van den Staat. XI. 57. XVII, 27,28, 39. Krygslasten van Holland, in 1593. N. 418. Krygsvolk, Het onze dempt een oproer in Schotland. XVI. 16, 17. Hunne dapperheid in den Slag van Fleury. 44, 46. 't wordt uitgewisfeld. 46. Behaalt grooten roem, in den Zeeflag by Bevefier, by Vrienden en Vyanden. 47 - 50. Hun verder dapper gedrag. XVII, 5o, 51, 54» 67. Ktygt meer. der Soldy. XVII. 8. Zie . Kkedinge. Met lakenen betaald. VII. 14. Hoe uitge. rust op de Zeefchepen. N. 160. De afgezondenen van Nifiuwmegen doen vertoog, te- gen het gebruik van 't zelve in Burgelyke vetfchillen. XVII. 36. Kuik (Jan van) Raad van den Bisfchop van Utrecht. III. 12. BegunlTigt de Moorders van Graave Floris V. III. 34. en N. 144. 145. Bevredigd. III. 42. Kuilenburg (Graaf van). Hy betuigt, dat hem de Kerkelyke verfchillen, te hoog waren, en hy tot verdrag neigde. 77. Gaat, in Gezantfchap, naar Denemarken. 77. Weigert zekere gefchaakte Jongvrouwa te omflaan. XIII. 74. De Krygsmagt der Staaten neemt zyne Stad in. 75.77. Op welke wyze de voldoening wordt getroffen. 78 - 80. Wan. neer hy naar Brusfel vertrok. N. 157. Kuinder (Heer van de), dient onder Hertoge Albregt van Beiere, in Friesland. N. 192. Kuisten, Refident van den Staat te Hamburg, men weigert hem, aldaar,het bouwen eener Kapelle. voot den Hervormden Godsdienst.-gevolgen van dien.XVII.9 Kumberland (Hertog van) wordt opperveldheer der Legers va» den Staat en hunne Bondgenoo» «n, XIX. 3# Kun'.  oi BLADWYZERder Kunjlen. Zie Ferrekykers. Drebber Niman. Kunjïin, zeer zeldfaame,hier te Lande uitgevonden. X. 38. Kuraken, (Prins van), Gezant van Rusland, komt hier te Lande. XVIII. 83 Kufer (Willem') Hofmeelter van Hertoge Albrecht van Beiere: wordt deezes Neef genoemd: wanneer nog in leeven. N. 186. Kusfen (banden) voor begroeten. N. 104. (m). Kuften. Hoe ver de onzen zig ftrekten, ten tyde der Romeinen. I* 55» Kwetfing, (zeldzaame), Zie Matefpina. Kvoytjcbeldingen der betaalde penningen, ter aflosfinge der verpande Steden , Briel en Vlisfing n, wanneer eerst, hier te Lande, inliepen. X. 58. Kykin de Pot, Schans van dien naam, by Bergen op Zoom, wakkerlyk verdeedigd. XX. 63, 63. L. Laan (Van der), fchynt tot de Inneemers van den Briel behoord te hebben. VI. 87. Latiy wat, by de Romeinen, be¬ teekent. n. 94, 95. Lake, Engelsch Staats - Secretaris, zyn merkwaardig fchryven nopens 't ontöaan der- verpande Steden N. 341. helt naar de party van Oldenbarneveld, en tegen een Nationaal Synode. N. 352» 353Laken (Goud), hier te Lande gemaakt. IV. 103. (0). zware ftraf tegen 't uitvoeren van Lakenen hier te Lande. V. 63. Lakenen (Geverwde), verboden herwaarts, uit Engeland, in te voeren, en verder verfchil daar over,met Koning Karei I. N. 345. De Aartshertogen tragten die van Middelburg naar Antwerpen te trekken. 345. Het verven is, hier, zonderlinger dan de Lakenweevery. 346. Laken-Weevery, in Friesland, vroeg in zwang. II. Hoe dezelve, deels uit Leiden, zigin Spanje gevestigd heeft. XVIII. 12. 8. neemt zeer fterk toe, hier te Lande, by gelegenheid van een zwaaren twist met de Engelfche, over derzelver invoering naar herwaarts, van geverwde Lakenen. N. 345. geeft egter zo veel voordeel niet als de Verwery. 346, 361. Lalaing (Anthom van), Stadhouder van Hoiland. IV. 55. loopt  VADERLANDSCHE HISTORIE. og loopt gevaar van zyn leven, te Haarlem. IV. 3. ontzet van zyne bediening. IV. 8 en 81. helpt de Kamerykfche Vrede bevorderen. V. 5. ook Stadhouder van Utrecht. 40. Lalaing {Philip van) , Stadhouder van Gelderland. V. 6a, 87. Lalaing (Karei van), is oneenig met Granville. VI. 32. Lalaing (Graaf Philips van), wordt Ovetfle Veldheer; van Generaal van het Voetvolk; in dienst der Brusfelfche vereeniging. VII. 56. Lalaing (Geflagt van) , maatigt zig eenigen voorrang aan boven andere Edelen, in Zeeland. VIII. or. Lambert (Gaston), wie hy, mooglyk, was. Valt in het Kleeffche. IX. 105. Lambert (Mooi), zyn titel. X. 94, 95. Lamoraal, Graaf van Egmond Zoon van den onthoofden Graave ,krygt eenig onderhoud, door de Staaten van Holland: wordt verdagt, gevangen genomen, omflagen. IX. 8. Vraagt, by de Staaten, handligting zyner goederen. Men legt hem, op zekere voorwaarden, de inkom» . ften toe. Hy heeft veele fchulden. Komt uit Frankryk weder herwaarts. Vraagt weder handligting by de Staaten. deStaaten verzetten er zig tegen, en om wat reden; zy oordeelen 't Graaffchap aan zig vervallen. Lyven het zelve, gedeeltelyk, aan Holland in; op wat gronden. Befluiten eenige goederen te doen verkoopen, en penningen aan Lamoraal uittereiken, mits hy verder van alle regt afzage, en naar Frankryk keerde. IX. 7.13. Hy weigert te vertrekken, men doet eenige zyner goederen verkoopen, ' reikt hem penningen. Hydoet nieuwe voorflagen, die onaanneemlyk ge-agt worden. IX. 14. 15- Men befluit tot vernietiging van het Graaffchap, eu verkoop der, nog onvervreemde, goederen, die hy onder zekeren mits zou kunnen verkrygen. 14, 15. Ridderfchap eu^Steden verbinden zig, hem de zitting ter Vergaderinge van Holland te zullen beletten. 16. Hy vervalt tot diepe armoede. De Staaten leggen hem weekgeld toe, en laaten hem den weg van regten open. Hy fterft, kinderloos, te Brugge, 16,7. lampet (gouden), door den. Staat aan de Zweedfche Gew zan-  cö BLADWYZERder zanten vereerd. XVI. 10a. Lampetfchotel, (gouden) ge fchonken, door de algemeene Staaten, aan de Afgezanten van het Parlement van Engeland. XII. 96. wordt niet aangenomen. 97 CO- Lampfens, éigenaars van het Eiland Tabago. XVIII. 52. Lamsweerde (IVillem van) Geheimfchryver der Staaten van Utrecht, teekent de Unie: doet afftand van zyne bedieninge. VII. 102, 103. De Staaten nemen hem, tegen Leices. tér, in hunne hoede. VIII.62. Lancastre (Hertog van) befchonken met deHollandfcheOrde van den Tuin. N. 199. Lange wat, fomtyds, beteekent. IV. 4. Land (gemeene) of er zekere Edelen door verftaan worden. UI. 71, 72. Zie Ontvanger. Land (Platte) zorg, om het zelve onder de Wapenen te brengen. XVI. 52. Verteegenwoordigd,in Holland, door de Edelen. N. 236. aantuiging daar tegen. . N. 383. Land-Dieven, de Regenten daar voor gefcholden, door het Gemeen. XI. 18, Landen, (trekking van het Staat. fche Leger, by die Paati. XVI. 79. Landen aan den Ryn geleegen. 't Gebeurde aldaar, van 378 tot de vyfde eeuwe, N. 79-88. Lyste der onderge- vloeide Landen ten jaare 1530. V. 9, 97, 98. Landing, menvreest,alhier,voor eene Landing der Franfchen. XVI. si. Land van Belofte, de Nederlanden," wel eer, dus genoemd. IV. 36. Landelyke Oppermagt. Wanneer onze Graaven die bekwaamen. II. 56", 59. Landeryen aan 't krygsvolk. N. 55. Landmagt, haare flegte toeftand. XX. 77. Zie Staaten. Landraad, twee Koliegien hebben dien naam, voorheen, gevoerd. VIL bi. Hy wordt, in plaatze van den Raad der nadere Unie, aangefteld, beooften en bewesten de Maaze, over de, by den Gendfchen Vredehandel, vereenigde Gewesten. VIII. 9. Hy doet een treflyk Vertoog van den ftaat der Nederlandfche Gewesten en Steden. Men fteft zig tegen denzelven, in het heffen en uitwinnen der Lasten*  VADERLANDSCHE HISTORIE. 97 Hy krygt zyn ontflag. VIII. 6-io» Landsbeeren: in 't algemeen geliefd by de Nederlanders. IV. 33. Landjlreek. Zie Nervifcbe. Landvoogden van Neder-Germanie. Zie N. 16, 17, 18, 19, 21, 23, 24, 25, 3°»32, 33» 36, 43. 49,5°»53» Landvoogden (algemeene) onder deezen ftonden de Stadhouders der byzondere Gewesten. IV. a, 3. Zie Margareta, Maria. Langendyk (Jan Klaasfen), neemt bezit van de Kust van Cayenne. XVIIl. 72, 73. Langerak, (Heer van) Gezant aan 't Hof van Frankryk: befchuldiging tegens hem. N. 382. Langhair, (Gerrit Claasz) Admiraal der Staaten, op de Eems. VIII. 37. Langbe, (Gerard Cornelis de) Burgeraeefter van Gouda, verzoekt Maurits, geene veranderinge in de Regeeringe te maaken. X. 90. Lanbam, (Kapitein) Prins Willem III. gebruikte hem tot het heimlyk 'verfpreiden van de verklaaring, die hy in het licht gaf, nopens zyne Landing in Engeland. XV. 108. Hy wordt gevangen: onzeker, of hy gellraft wierdt. XV. 108, 109. 114. Lannoy (Hue de), Stadhouder van Holland. Zyne kléeding befchreeven. III 109. Zyne afteekening in een oud ftuk. III. 110. IV. v Lanskntgten, door Prinfe Willem I. aangenomen. VI. 61. Larrey (De), gezonden naar Frankryk. XX, 92, 101. 103. Eenige Franfche Pagtbedienden vallen in zyne wooning. De Koning doet hem regt tegen dezelven. 108-110. Last. Een Lid van Holland, om 't overtreden van zynen last, de Vergadering ontzegd. VIII. 76. Last: of Prins Maurits last hadde van de algemeene Staaten, tot het doen vangen van Oldenbarneveld , Hogerbeets en de Groot. X. 83, 84. en N- 357-359Lasten. Wanneer Collateraal in Holland en Zeeland ingevoerd. IX. 25. Hoofdelyke Leening ingevoerd. Zie Leening. Worden ge-agt, op fommige plaatfen, viermaal meer te bedraagen dan het mkoomen, IX. G 30.  S>8 BLAD WYZER der 30. Vallen harder, naarmaate der foberheid van de neeringe, IX. 35. Zie ook IX. 52 XI. 78. N. 311 en 312. Welken, in Holland, geheeven wierden. XVI. 2. XVII. tS, 49, 98. XVIII. 44, 45, 83. 90. Het heffen van Lasten mogt, oudtyds, niet gefchieden, zonder toeftemming der Staaten of Ingezetenen. V. 28. XVI. I9. Lanen; klagten over het niet betaalen der ingewilligde. XX. 51, 78. Lastbrief: verfchll tusfchen dien van den Stadhouder Fredrik Henrik en zynen Voorzaat Maurits. XI. 9. Lastbrief, aan Prinfe Willem IV. van Orange, by de Staaten van Holland overhandigd , op welke wyze ingerigt. XX. sj. Lastbrief: nieuwe voor Gekommuteerde Raaden, in het Zui« der en Noorder Kwartier van Hol!a:id. XX. 115. Ook voor de ptovinciaale Rekenkaamer. 115. Men laat, na doode van Koning Willem III, de nfficie. ren 0p de oude Lastbrieven van dien Voittvaaren. XVH.43. Lastgeld, tot het uitrusten van Sshepen, cc&r de algemeene Staaten, ingeüeld. XII. 97. Lathan, Engelsch Hopman, wo/dt,metzyn volk,te Gouda afgeweezen. VIII. 70, Latyn, onder de Franken de Taal van den Staat, der Kerk, en het Hof. n, u3i Laura Martinozzi, Hertogin Van Modena; wie zy was. Waar, inden Haage, onthaald. XV. 5. Laurier. OT de Admiraal Piet er Hein, door de algomeeneStaaten, met Laurier is bekroond geworden. Xi. 43. Ledenberch (Gillis Jansz. van) wordt Sekretaris der Staaten van Utrecht. VII 103. Waar hy in'den Haage gevangen zat. IV. 10. (;•)• Zyn lyk wordt g^baifemd. Algemeene Staaten verzoeken aanteekening zyner goederen , lange , voor het vonnis over hem is ui'gefprooken x- 02 » 93. Leen M:n hieldt zo wel geld als hand te leen. III. 3 r. Leen, Nederlanden Leen van 't Ryk. N. 208. Zie Putten. Warrneer van die Leenr.oerig- heid ontflugen. V. 75. Leenen , diemen voor jaa'gelden op rroeg , of Firfs de Buurfe. IV. 43. (u). Leenen beteelie. DM  VADERLANDSCHE HISTORIE. 99 neii ook wel Ambten. IV. 83. Leening, (hoofdelyke) ten dienfte van 'sLands Zeemagt, ingevoerd. IX. 30, 31. Zie ook XVIII. 45. Leening, (hoofdelyke) over de Hollandfche Ambtenaaren, tot vier ten honderd vastgefteld, en hoe veel men reekende, dat dit zou bedragen. XVIII. 45. Leenmannen. Zit Krygsmagt. Opgeroepen tegen Hertoge Karel van Gelre. V 39. Leenregt, vaH waar fommige het afleiden. N. 57. Leffio, misfehien 't zelfde als Libys. N. 30. Leere (Hervormde') , een Fransch Afgezant doet belydenis van dezelve. X. 74. Ook een Maroccaansch Prins. Zie Cberif. Leere. De Staaten van Holland worden, kwaalyk, verdagt, der Hervormde Leere niet voor te ftaan. XII. 74. Leermeefier, van Prinfe Willem I. Zie Perenot. Leeuw (het Schip de roode), wordt verlooren. XL 45. Leeuwaarden, weigen een poos, de afkondiging, nopens het prediken derRoomschge zinden, 1 in de Kerken.VI, 65,66. De Stad Verdraagt zig met den Stadhouder van Friesland. 66,67. Leeuwaarden, de Stad geplun. derd, door de Saxers. N. 215, 316. Leeuwen (Fan Leiden van), is Ambasfadeur van den Staat, aan het Hof van Groot Brittannie. Verklaarin^ des Graaven van Sunderland aan hem. XV. 12. Verklaaring, door Koning Karel II., aan hem gedaan, ten aanzien van byftand aan den Staat. XV. 14. Leeuzve (Generaal Major) flemc tegen de overgaave van het Kafteel van Doornik. XX. 6. Leevensmiddelen, fchandeljk daar mede, by de onzen, geleefd» in de belegering van Bergen op Zoom. XX. 66. Leezen. De onkunde daar omtrent , was niet algemeen by onze vroegtle Voorouderen. II. 2. Onder Chilperik en Karei den Grooten, waren hier toe, Schooien, ook in de Frankifche taal opgerigt» II. 3. Zie Scholen. Leger. Zwakte en onbekwaamheid van def Staaten Leger, by den inval vaa Lodetvyk. 3 a XlV.  io© BLAD WYZER der XIV. 34. Het zelve in driën gdeeld. XX. 3. Slegte toeftand en verbetering van het zelve. 48. 'tVereenigd Leger van den Staat en zyner Bondgenooten verzwakt. XX. 16. Hoe groot het was, 35;. Onder wiens be. vel. 35, 36". Het wordt verfterkt: door Engelfche, Hesfifche en Beyetfche Troepen. 36, 37. Zie Oorlog. Leger. Aanzienlyke grootte van der Staaten Leger , onder Prinfe Fredrik Henrik. XI. 57. Legt'er (Hopman), verdeedigt zig, met zyn Schip alleen, twee uur«n lang, tegens verfcheiden Spaanfche Galeien. IX. 34 » 35- Legonier, Engelsch Generaal, komt, met vier Regimenten, by het Leger der Bondgenooten. XX. 3*. Leifester, (Graaf van), de Staa. ten van Holland geeven hem den titel van First. VIII. 56. Waarhy, in den Haage, wierdt gehuisvest, en op welke plegtige wyze onthaald. 57. Zie Kerk. Hy ftelt een' Bailiu van den Haage aan , zonder benoeminge der Staaten. 59. Laat geene Kooplieden toe, tot Leden van den Raad van Staate. 61. Men fchenkt hem een uitneemende grooten zilveren kop. 62. Zyne aan'aading by het ombrengen van Maria Stuart. 63 Geeft een Nederlandsch Regiment aan eenen Engelsch man. 65. Welke taalen hy fprak. 67. Hy i« vergramd op Oldenbarneveld, 69. Men verzoekt hem , flegts met klein gezelfchap iu de iteden te koomen. 70. Hy wykt na Veere en Vlisfingen. Schryft ten voordeele van Axel. VUL 73. Staaten laaten zynen afftand bekend maaken. 73. Of by, ,te Veere, een Admiraliteits Kollegie heeft opgerigr, 79- Leiden, Burgt van dien naam, vroeg gewag. VI. 105. Leiden, welke belofte hsar, ten aanzien der belegeringe, gedaan en nagekoomen zyn. VI. 118. Zie Hooge School. De Stad ondertekent de Unie niet, tusfchen Holland en Zeeland. VII. 18, 19. Zy ftrekt ter wooninge der Weduwe van Prinfe Willem I. VIII. 18, 19. Haare voorflag goed gekeurd, by Holland, ten aanzien der afdanking van het Krygsvolk, voorgefteld ter Generaliteit. Ge-  VADERLANDSCHE HISTORIE. ior uevoigen van dien. au, 17-25. Zy ontvangt Willem II en de Algevaardigden ter Generaliteit in haare Vroedfcbap. 45. Is voor een verbond met Groot liritannie. XV. 14. Stelt voor, niemand in Holland toe te haten, dan op -Credentiaal der Vroedichap. XV. 55 57. Stelt voor, Hollandfche Troepen met Hollandfche Stoffen te kleden. XVI. 54. Ziet het fluiten van het drievoudig Verbond eenvoudiglyk aan. XVUI 49. Eenige Lakenweevers, daar woonagtig, vertrekken naar Spanje. 128. Hoe de Stad, oudtyds,gebynaamd wierdt. N. 136. Door welke Lieden het ontzet van die Stad, ten tyde der Spaanfche belegering, bevorderd wierdt. N. 289. Leiden, of voorflag gedaanhebbe tot eene bezending naar Frankryk. N. 401. Leiden, of men een Heer van die Stad vindt. N. 142. Leiden, Burggraaf van die Stad. N- 333- Leiden (Dirk Arents van) , uir. gezonden naar Prinfe Willem f. N. 298. Lek. De Jongvrouwe vau de Lek Ballinge verklaard. N. io5. G 186. Lely, (Generaal) keerr deFrati. fchen, ia Bergen op Zoom. XX. 66. Lennep, (het Huis te) waar geleegen was. XI. 21. Lenox, (Hertog van) Schotsck Admiraal, drukt s'Lands Haringvisfchery. N. 363, 364. Leoninus, of mea dus, dan Le~ onius; leezen moet. VII. 22. Hy ontwerpt'zekere verbintenis tegen de Spanjaarden. 47. Zyne hoedaanlgheden en- -affterven. IX. 22 , 24, 25. LEOPOLD (Keizer), zoekt de Kroon van Spanje in zyn Huis te krygen. XVII. 2-4. Treedt met de Staaten in Verbond. 23, 24. Belediging van den Heere Hop, aan zyn Hof. Zie Hop. Leusfen,een Steedje boven Hamburg, aandeElve: gerugt.dat Fredrik Willem, Koning van Pruisfe, aldaar eene Oost Indifche Maatlchappy zou willen oprigten: de tyding vervalt. XfX. 64# leuven, belegerd door Marten van Rosfumt Gedrag dier Regeeiiage , dn dien tyd. De Studenten en eenige Inwoonderen beweegen h;m, 3 af  io2 BLADWYZER der af te trekken. V. 54, 55. De gtaaten fchenken aan die Stad een Gouden Sleutel. XVII. 97. Twist aldaar, over de ligginge van bet oude Batavia. N10e, les. Leuven, Graaf Reinout van Gel. re, aldaar, in hegtenis. III. 24. Levriers, wat beteekent. VIII" 14- iibrairie, van den Hove. De Hooge Raad, in de geweezene Vertrekken van dezelve, geplaatst. VIII. 57. Libys, wat beteekende. N. 30. Licinnius, zyn liegt gedrag jegens de Galliërs. V. 20. Liedeken .Zie Velfen.tw Maerlant. Liefde, ('t Scheepje de) door een Engelsch Roover opgebragt. XV. 19. Lie/degaaven, der Ilollanderen en Zeeuwen, geduurende de Belegeringe van Bergen op Zot in, misbruikt. XX. 65. Liefhebber , (Vice • Admiraal) flaat gelukkig tegen de Spaan, fchen. Keert , min voorzigtiglyk, uit zee. XI. 42. Krygtbevel,over eene Vloote, door Holland. 85. (Willem, Baron van) V3ö Katwyk, wordt Pen- lionaris van Schoonhoven, en wat hier over te doen viel. XVIII. 3-9.33,, Lieutenant Generaal. Wat beteekent. VIII. 23, 39. Lillo, aanleg en veifterking van de Schans aldaar. VIII. al. Lillo, de inkomende en uit» gaande regten aldaar, door de Spaanfchen, aan den Staat verpand. XVI. 58. Limburgfcbe, Oorlog. Oinftandiglyk ontvouwd. lil. 16-21. Schikking over Limburg met Spanje. XVII. 53.56. Limites, wat, by de Romeinen, beteekende. N* 55, 56. Limmen, Roomfche bygeloovigheden , in de Nabuurfchap aldaar gepleegd, XVIII. a3. Linden (Johan van der) Abt van St. Geertruid te Leuven, wordt verdagt, vergif te hebben doen toedienen aan den Landvoogd , Don Jan. VII. 65. Liniefchepen, onze tegenwoordige kleinfte byna zo groot als de grootfte Spaanfche Oorlogfchepen. VIII. 75. Lisnne (De) zyn merkwaardig gezegde. XIII. 13a. Lippe (Simon, Henrik, A~ dolph, Graaf van der) verkoopt aan dan Stut de HeerJykheden van  VADERLANDS CUE HISTORIE. tfdl van Viane en Ameide. XVIII. 95 97- Lipperhei (Hans), hervindt de Verrekykers. X> 36". Loando (St. Paulodt) , die Sterk, te op de onzen gewonnen. XII. 15. Label, Generaal Major, in Staatfchen dienst, gevangen genomen, in den .flag van Deern. XVII. 108. LODEWYK de Froome. Keizer en Koning der Franken. Zie Regtsgeleerden. Hy zendt M/s/?naarZeeland en hetUtrechtfche. II. 13. Geeft aan een deel der Saxers en Friezen hun va» derlyk Erfgoed weder. II. 1421. Zie Friezen. Gelast de Heeren , den overmoed hunner Slaven te bedwingen. N. 120. LODEWYK XI. Koning van Frankryk, is de eerfle Vorst van Europa , die geregeld Krygsvolk in dienst nam. IV. 44. Is Vyand van Maria van Bourgondie. IV. $ \, 5a. Vertoont een Brief van haar aan de Nederlandfche Afgezanten. IV. 53. LODEWYK XIII , Koning van Frankryk, hoe veel manfehap van hem in Staaten dienst. X. 60. lly. eischx dezelve op. De C S aaten draalen er mede, door nood. Hy toont zig misnoegd, en ftelt korten tyd van beraad. Eene gelukkige wénding van s'Konings zaaken herilels de vriendfehap. 61-64. Hy klaagt over den Ambasfadeur Aersfen. 91. Algemeene Staa. ten fpreeken deezen,by hem,vry. DeKoning neemt geen genoegen erin. 91. (*). Zie Aersfen. LODEWYK XIII. Eischt eenige Schepen van Oorlog: in hoe verre dezelven aan hem af te liaan. XI. 15. Begunfligt onze Vlootvoogden. S.aat op het afwyzen der Gezanten van Rochelle. Gedrag der Staaten. 16, 17. Wenscht, dat zyn Gezant zitting kryge in den Raade van Staate: dat, hier, gekeerd wordt. 31. Wyst de bemiddeling der Staaten &f, en vraagt hulpe tegens Groot Brir. tannie. 34.Men fluit een verbond met hem, doch mistrouwt hem. 77' lïy betaalt zyne benden, hier te Lande, zeer flegt. 77. De algemeene Staaten laaten hun vertrek toe, onder verzekering van betaaling hunner fchulden. 81. Hy onttrekt zig van alle hulp, aan den Staat,. tegen Spanje. 8a. Schets van den 4 ramp.»  Ï04 BLAD WYZER der. rampzaallgen ftaat der Franfche Troepen, hier te Lande, door s' Konings wanbetaalinge. N. 86, 87. LODEWYK XIV. Zyn handel en geheime oogmerken in het fluiten van een Verbond met den Staat, byzonder nopens de Visferye. XIII 24-30. Hy verklaart, Prinfe Willem III. tot Stadhouder te willen doen voorfhan, als dees 16 jaarenbereikt had. 29. Hy weigert, een geflooten Verbond met de Staaten uit te voeren, ten zy men, hier, zynen aankoop van Duinkerken vrywaare, 49. Hy verklaart die Plaats tot eene vrye Haven. 49. Zie Duinkerken. Schikt zig, ten aanzien der vrywaaringe, naar de gevoelens van De Witt. 50-59. Hy begint De Witt te mistrouwen en waarom. 60. Hy zoekt Maaftricht en Rynberk te bekomen. 61. Hy waarfchouwt den Sraat, tegen de aanflagen van Karei II. 68. Hy doet, onverhoeds, Cayenne, op de onzen, vermeesteren.72. Valt in de Spaanfche Nederlanden 104, 105. Houdt den Staaten geen woord , en zet Karel II. tegen hen aan. 107. Is zeer misnoegd over der Staaten ge. drag,nopens Vlaanderen. III. Wie hem meest aanzetteden tot den, Nederlandfchen Oorlog . 122. Zyn wreevel jegens den Staat. 132. Hy zendt den Keurvorst van Keulen Troepen tegens denzelven.XIV. 4. Hy doet Maastricht indulten. 23. Neemt Mazeik en andere Luikfche plaatfen in. 24. Hoe men hem den togt over den Ysfel zogt te betwisten. XIV. 34. Hy breekt zyn woord , nopens de onkos ■ ten van den kryg. 47. Zwaden wordt middelaar, tusfchen Frankryk en den Staat; hun gedrag. 99, 100, 106. Belegert Maastricht, 100. Men fluit met hem, te Nymegen. 115. Hy doet Prinfe Willem III. befpieden. Xv/16. Befchuldigt de Staaten van 't faamenfpanningen. 29. Hy zet de Turken aan tot inval in Hongarye. 29, 30. Zyn vervolgen der Hervormden, vervreemt van hem veele Nederlanderen. 57,58. Hoe verre hy die vervolginge uitftrekte. 58, 59. Hy flaat Onze, met de Engelfche vereenigde, Vloote, voor Bevefier XVI. 47-5e. Dreigt eene Landing. 50, 51. Zyne Zeemagt lydt veel, door de onze. 60, 61, 63, 65. De onze  VADERLANDSCHE HISTORIE. 105 ze door de zyne. 8a, 86, 89, 90. Hy raakt, over de Spaanfche Erfvolging, in oorlog met den Siaat. XVII. 28. Ongenoegen met den Staat, over de keuze van een Bisfchop van Mun« fter. 81. 82. Zoekt den Staat aan tot vrede. 85. Handeling {net hein. Zie Buys en Fan der Dusfen. Gevoelen omtrend hem. 96. Hy handelt bedrieglyk met de Staaten. 97. Is tegen Vredehandel in den Haage. 100. Tafereel der over winningen, op hem bevogten. XVII. 102. Gevoelen van Lord Bolingbroke, nopens hem. XVII. 96. Ily dreigt den Staat, by 't niet aangaan eener Verbintenisfe met hem. N. 409. Valt in de Ooftenrykfche Nederlanden. 410. Dreigt hunue fchepen aan te tasten. 411. LODEWYK XV., Koning van Frankryk, tragt Karei XII. te bevredigen, met den Staat. XVIII. 51. Verfchrikc voorde Wapenen van den Staat. N. 423, 424. Zyn misnoegen op de Staaten. XX. 1-3. Doet eene byeenkomst,ter Vredehandeling, voorttellen. 7-12. Hy trekt hec Verdrag van Koophandel met C den Staat in, en eischthet fluiten van een Verdrag van onzydigheid. XX. .23. Gelderland en Holland zyn er voor. 42, 45 » 55- Men draak alhier. 46. Men ontraadt den Koning eenen inval op den Staaten bodem. Wie dit deeden. 46. Hy;doet, egter, een inval in Staats Vlaan» . deren. 47 , 48. Veele plaatfen gaan aan hem over. 57, 59,61. Byzonderlyk Bergen op Zoom. 67-71. Hy werkt den togt der Rusfen, herwaarts,tegen. 76. Hy weigert, een Verdrag van Koophandel met de Staat te i!uiten> 91.10a. ZiePryzen, Larrey, Frankryk, Lodewyk. Graaf van Loon, fluit een voordeelig Verdrag met Willem I., Grave van Holland. II. 103 en 104. Of, hy gehuuwd is geweest met eene Dogter des Hertogen van Bra» band. II. 106 en ie6 (ƒ). Is in Oorlog, en verzoent zig met Keizer Otto. II. 107. Sterft. Lof zyner dapperheid. II. 108. Moet niet verward worden met Lodewyk van Loon en Reneken. II 109. Lodewyk, Heer van VlisCngen, bastaard van Willem Vl.iii. 83. Ltllius oorlogt, hier te Lande. i 5 N.  io6 BLADWYZERder N. io. Lopfen (Cornelis), zyngefchtifc over de ligginge van Batavia N. 101. Logementen, Da Franfche Ambasfadeur d'/ivaux, gaat rond aan die der Stemmende Steden van Holland. Logys den Staaten van Holland , te Nimwegen , opgezegd. N. 384. Loncq, Lieutenant Admiraal, doet een togt naar Algiers. X. Ï06. Is onder- Admiraal, by den Admiraal Piet er Hein: helpt hem de Ziivervloote veroveren, en wordt,door de algemeene Staaten ,met een gou. den Keten befchonken. XL 43- Longueval (Charles de), Graaf van Bucquoi, gevangen gezet te Woerden: verkeerd verhaald, in den Veldfiag by Nieuwpoort gefneuveld te zyn. IX. 38. Leo (Aelbvecht van), Is Advokaat van Holland. VI. 39. Zyn verfchil, met den Penfionaris Oem van WyngaardenN. 218, 220. Loon ( Gerard van), aanmerkingen op de plaaten van zyn werk. N. 407. En waaruit hy dezelve getrokken heeft. 407, Loon (Fan) Fe/elhebber van Ostende, aldaar, gefneuveld IX. 85? léoop (roode), regeert in het Leleg van Fredrik Henrik. XI. 11. Loosduinen Lustplaats van Oldenbarneveld, daar omttreeks. N. 362. Bootslieden, durven niet uitloopen, uit vreeze voor de Duinkerkers. XL 42, Losgeld, van den Graave van Gelre. II. 97, Losrenten, op Holland, ioopen tegen den penning twaalf. IX. 3«- Losfingen, der verpande Steden, Briele en Vlisfingen. X- 55. Lot werpen, by de Germaanen: foortgelyke , elders, in gebruik I. 36. (e). Loteryen: daar toe bellooten, door den Staat. Vil. 93. by Holland aangelegd. XVII'. 44. toeloop aldaar. XX. 74. voor been in kwaaden reuk, hier te Lande. N. 311. LOTHAR.US (Keizer). Geeft deu Saxers vryheid van Godsdienst, flaat hen. II. 24.Scheut een' zilveren tafel. 25. LotberiusZoon van Keizer Lotharius verkrygt Friesland, II. 16-29 Leus  VADERLANDSCHE HISTORIE. ia? Louife de Coligny, Weduwe van Prinfe Willem I, tragt zig, naarVlisfingen, mnder woon, te begeeven. VIII. 16. Staaten van Holland verzoeken haar, in dat Gewest te blyven, 17. Zy verzoekt, voor korten tyd, naar Z eland te gaan. 17. De Staaten bewilligen er, des noods, in, mits de Kinderen hier bly* ven 18. Zy begeeft zig, met der woon, naar Leiden, daar de Sraaten haar eenig onderhoud toevoegen, tg, 19. wordt begunstigd, met opflag van wedde. IX. 109. Wanneer zy derft. X. 107. Louvois (D«) Franfch Staats Sekretaris, fchyft, ten diende van zeker flegt perfoon, aan den •Gouverneur, van Duinkerken. XVI. 37- LSwenthal, wordt door eene myn ' opgetild. XX. 6a. Lucht (Scherpe avond-) ontdelf de gezondheid van Fredrik Hendrik. XI. 18. Luik: plaatfen, in dat Bisdom, veroverd door Frankryk. XIV24. Luntei, (Graaf van) waarom de Spaanfch e fchepen, te Geervliet, in branddak- N. 288. bettekt eenigeHuizen van gevlugteBrielfche Inwoonders. Verdeedigt zyne eer, tegen zekere Maften Heermans. VI. 86. Leeft, met de zynen , baldaadiglyk, binnen Gouda. VI. 99. Wordt op 't Slot, aldaar, gevangen gezet VI. 105. Lupus, Hertog van Champagne, verflaat de Saxers, in Friesland-. I. 181. Luforia, wat beteekent. N. 57. Lustplaats van Oldenbarneveld, omftreeks Loosduinen. N. 362, Luther, vermaant ook de Nederlanderen tot de Hervorming V. 1, s. Wordt, door eenigen, gehouden voor, den voorloper van den Antichrist, en veele [fcheldnaamen gegeeven. V. 3. Lutherfchen, hunverfchil, met de Kalviniden, doet nadeel aan de zaak der verdrukte Nederlanderen. VI. 62. Menwerkt vrugteloos, om hen den anderen te doen verdraagen. VI. 63. Lyfeigenen:- hunne toedand by de Germaanen. I. 37 en 38; I. 13. Lyflingtn (Pas van); inVIaandetea  ïog BUDWYZER du ren: de onzen aldaar geflagen door de Spaanfchen. IX. 113. 114. Lyfrenten, loopen tegen den pen,ning zeven, op één lyf. IX. 31. Lyftogt: het Land van Voorne daar ia uit gegeeven. III. 102. 00- Lyfwagt, (Gertnaanifche), of t Severus dasr van omgebragt is. I. 67, 68. Van den Stadhouder van Friesland. - XII. 17. Men noodzaakt Koning Willem III, in Engeland, zyneNe- , deriandfche Lyfwagt af te dan- . ken. Gevolgen van dien. .' XVII. 13. Zie Cuarde. Lyk des verdronkenen Prinfe van Bohème, hoe, gevonden. . XI. 56, Van Jan Willem Frifo , Ptinfe van Orange. Lykbus/en, geplaatst by het Graf van Prinfe Joan Maurits van Nasfau, te Bergendaal, by Kleeve. XV. 9. Lyklama thoe Nyebolt. Afgevaardigde ter algemeene Staats, vergadering; ftaat zyn Gewest j voor, in zeker gefchil. X. 4-7' Lynden (Jonkheer Willem Karei . Henrik van), vertegenwoordigt Prinfe Willem IV, als eerften Edele van Zeeland. VUL 104. Lynflaager (Schout by nagt), raakt, door ftorm, met eene Nederlandfche koopvloot, in de Haven van Mauha: wordt, door den Grootmeester, treflyk onthaald. XX. 106. lynwaad (Hollandfch), beroemd in de vyfiiende eeuw. IV. 21. en, mooglyk, vroeger /. C. ' 21. Q). Lyst der privilegiën aan Philips van Bourgondie gegeeven. III. 105, i»6. Lysten der verbondene Edelen ; hoe veele gezonden. VI. 48. maaken geen gewag van Zeeufche ondertekenaars. 48. lysien der Charteren van denLande, al vroeg gemaakt. VI. 4. (e). Onzekerheid of men eene Lyst van s'Lands Privilegiën, voorheen, op het Slot te Gouda, berustende, gemaakt heeft voor de Steden. VI. 7. Zie' Scbaep. M. Waalt 1 d: vroegtydige en langduutige van den Munfteifcheu Bisfchop, van Galen. N.393. Over pragtige, gegeeven door de Staaten, aan Koning Karei 1L  VADERLANDSCHE HISTORIE. ïo« fl.van Groot Britannie. XIII. 12. Een andere, door Prinfe Wiltern I!I, gegeeven., in de Vergadering. Kamer der Siaaten van Holland. N. 400. Maan: eet rd by de Germaanen. Maankykers: wanneer uitgevonden. X. 36. Maarland, eene Parochie by den Briel, befebreeven. XII. 49. Maarfchalk (Overfte), titel, onder den Aanahertoge Philips. N. 215. Maarfcbalken (Erf-) zie Naait■wyk. Maas (Rivier de). Op de Landkaart voor de Vaderlandfche Hiftorie, verkeerdelyk afgebeeld , als, op zig zelve, naar zee loopende. I. 3. Mond derMaaze, of, in de negende eeuw, by Goederede, of de zogenoemde oudeWaereld, in Zee liep. II. 22. Haar loop, aan de Zuidzyde van den "bree* den mond, met welken zy in Zee ftortte, II. 84-86. Zie Moifa. Is een grens v an Holland. HL 65. Maas (Gerrit), zyne Hirizinge gebruikt, door de algemeene Siaaren, tot verblyf van vreemde Gezanten. XII. 71. Maasdyk: Hoe oud. II. 65. Maaskandel: verfchil daar over met Pruisfen. XX. 105. Maastricht: Komt, op den naamlyst der Gallifche Provintien en Sieden voor, onder den naam van Uzstricht. I. 9, 99. Men moet het i fomtyds, verftaan, door Trajc&um II. 30. Reden der verhindering van het befluit tot ontzet van die Stad. VII. 59. 60. Sterkte haarerBezettlnge. XIV. 2 a. Zy wordt ingedooten. 23, Nadeelig ge» volg daar van voor den Staat. 25. Met hoeveel Volks zy, tegen Lodewyk XIV, verdedigd wordt. 100. Wyze van overgaave deezer Vestinge XX. S5. breeder uitweidinge van dien- N. 432.441. Maatfchappy (Oost - Indifche) de algemeene Staaten, tragtea die met de Engelfche te doen vereen igen. X. 50. Krygt nieuw Oktroy, en verfchillen daar over. XVI. 701. Maatfchappey (West'Indifche), haar verval. XVIII. 1. Zy flaat voor, met O. I. Mastfchappy vereenigd te worden. 25. Zy erlangt nieuw Oétroy. 26. Zie Portugeezen. Spanjaarden. Zy oordeelt het openftellen der Vaart op Afrika nadeelig, XIX,  iio BLADWYZERdek. XIX. 13. Maatjehappy (Africaanfcbe of £mbdifcbe),deKon'wg vanPruisfea, biedt ze den Staat ter Koope aan. XVIil. i, 2. Maatfchappy van zeekerheid: door Holland van de baud geweezen. XVIII. 74. Maaze en Zype. Die wyze van verdeeling , wanneer nog in gebruik. XI. 48. Macbteld van Lankaster, Gemaalin van s'Lands Graave, Hertog Willem. V. Delft moet haar om vergifnis bidden. N. 185. Machteld, Vrouwe van Voorne: reden, om welke zy de zyde van Hertoge Willem V. kooze. N. 181. Machut, Bisfchop van Aletb, N. 5,6. Verkeerde toepasfing van zynen naam. /. c. JMachuits kinderen: wat, voorheen beteekende. N. 6. (c). Magt (s'Lands). misbruik daar van gemaakt. N. 137. Maerlant Jaceb van), Viaamfch Digter, der dertiende eeuw: zyn Schryven. I. 88, 89, IV. 13, 81-84. Zyn lof. N. 99. De Vlaamfche Chronyken fchryven hem fomtyds uit. N. 32. («) Hy heeft wel eeus byna, dezelfde woorden, afj Stoke. N. 120. Een liedeken, nopens den moord, aan van Felsen gepleegd, agter een Handfchrift van hem gevonden. N. 356. Magufanus (Hercules), wie hy was, en Onderzoek naar die benaaming. N. 2.7. Wordt kwalyk afgebeeld. 6. Makasfer, verbond met den Koning van dat Land gefloten. Maillebois, (het Huis van), heefc geldelyke aanfpraak op Graave Lamoraal van Egmond. IX. 14. Maisnide Wat beteekende. IV. 40- U). Maitre , voor van Met eren, gezegd. IX. 23 (c). Malaspina (Markgraaf van) j wordt op eene zeldzaame wy* ze gekwetst. jx 67. Malderè (Jonker Jakob van), vertegenwoordigt Prinfe Maurits, als Eersten Edele van Zeeland, VIII. 99. wat hier over te doen viele, ter Staatsvergaderinge van dat Gewest. 102. 102. 103. is tegenwoordig, by zekere geheime openinge van t'Lands Advokaat van Olden- barneveld. N. 318. Zyn aanzien ia Zeelaud en gedrag. 319 321' Ma-  VADERLANDSCHE HISTORTF TT, Matorix, Een Friesch. Zyn zeggen in den Roomfchen Schouwburg. I. j0< Man (derde). Zie Oorlog. Man (vyfde) verpligting ter uitkeeringe van denzelven aan s'Lands Vloot. XVI.60. Manmaaker, Thefaurier van Zeeland, gevangen gehouden, te Veere. VIII. 73. Vertegen, woordigtden eerften Edele van Zeeland, by ovetlyden van Jonkheer Jacob van Malderè. Manvus. Wie men, doorhem, by Tacitus, verdaan kan. I, 1. Mancididor, Spanjaard, komt herwaarts met het Beitand. XI. ici. Manderfchcid (Anna, Margareta en Helena, Graavinne van)metw;en gehuuwd.IX.54. Man van Wapenen. Wat beteekent. IV. 45. Nieuwe kleeding, onder Karei van Bourgondie. IV. 47. Manjan. Een der, tegen Spanje, verbonden Edelen. VII72, Mamfeit (Err^t Graaf van) de Staaten onderhouden, in zyn Leger, eenige Franfche Troe. *"»• X. 112. Marcelis (Fan) gezoncen naar Frankryk. XX. 01. los. Uit- weiding over dat Geflagt. XI. 9. Marcomer, Frankisch Koning, waar woonagtig. N. 84, 87, 88, 80. Manvitus, kwaade leezing voor Mauritius. V II. 25. (y). Mare Liberum, Mare C/au. fum. Zie Seldenus. XI. 89. Marecbal de Camp. Welke, oud. tyds, de rang van zodaaaigen Hoofd-Officier, in de Nederlanden, was. Vil. 56. XI. 79. Marelli (Gamille) arm meisje: metwien gehuuwd. IX. 2. (b) MARGARETA, Graavin' van' Holland. Zy rekent naar den Paascbtyd. III. 58. 't Verbond met haaren Zoon, en de Oorlog met hem, i„ ,yds order> kwalyk, voorheen, opgegeeven. Nieuwe en breedere opgaave. III 59 62. Haar Zoon bidc haar om vergeeving, en zy ftaac hem deeze Landen af, by overgifte van den Stroohalm. III. 5*. Zy fterft. nj. 6a. Opnoeming van eenigen Haarer Kinderen, en met wien derzelven zy eerst herwaarts, overkwam. N. 180. Bevoordeelt Dordrecht boven den Briele. 181. Zy fluit met Jan, Bisfchop van Utrecht, en met  na BLADWYZER der met die Stad. N. 183. MARGARETA, (van Bourgondie) Weduwe van Willem VI. Haare invloed by haare Dogter, Vrouwe Jacoba, III. 84. Zy fchynt haar vertrek, r,aar Engeland.begunftigd te hebben. III. 88. Sluit, alsverlyftogt aan Schoonhoven, met Jan van Beieren, nopens deonzydigheid dier Stad. III. 93' Was tweede Gemaalin geweest van Graave Willem VI. N200. MARGARETA (Dogter van Maximiliaan en Maria) ,wordt, door Karei VIII, verftooten: misnoegen der Nederlanders " daar over. IV. 78. Het Hoofdbefttiur der Kamerykfche Vrede aan hast toebetrouwd. V. 5' Krygt, in haare jeugd, den byrjaam van het Bliemken. IV. 78. Uitweiding over dien naam, ten haaren opzigte. V. 11. (O- tlaar lof- V* n-ron* de taal van een'Nederlander, aan haar. V. 12, 13. Hoe zy de Landvoogdy der Nederlanden bekomt. N. 216, 217. Haare gedagten, nopens een bepaald getal van Vroedfchappen. 230, 231. MARGARETA van Kieeve, ge¬ huuwd aan Hertoge Aelbrecht van Beiere, en wanneer. N. 189. Offert ter Misfe, in Friesland. 190. Deelt Aalmoesfen uit. 190. MARGARETA van Parma, Landvoogdes, is der Nederduitfche Taaie kundig. VL 18. Wie haare Moeder was, 20. Zendt eenige Spanjaards naar Walcheren en Voorne. 45-28. Zy waarfchouwt Koning Philips , voor de Brieven van Man» tigny. 34» 35- Verdedigt Granvelle tegen de Edelen. 35, 36. Willigt het gevoelen der Heeren in. 39, 41. Krygt berouw. 42, en N. 353-255. Doet zig Lysten geeven van s' 'Koningsaanhangers. N. 263. Werkt tegen het verbond der Edelen* 263. Agterhoudendheid van Alva, nopens haar. 268. Mark of Landftreek. Hoedaanig by de Romeinen, gefield. N. 53 , 55 » 56". Marken (Friefche): 't zelfde als een Friesch pand. II- 9°MARIA, Weduwe van Keizer Otto IV, hertrouwt met Willem 1, Graave van Holland, wordt Keizerin en Graavin genoemd. II. soa, Maria, eerfte Gemaalin van Grit!  VADERLANDSCHE HISTORIE, n* Graave Willem VI van Holland. 210« Maria (van Bourgondie) haare geboorte, endoopplegtigheden. IV. 18-21. Herftolt de, door haaren Vader afgeftelde , Ambtenaaren. IV. 24, 25. Welke Vorften, voornaamlyk, ophaatc Staaten vlamden. IV. 52. Zy ontkent het fchryven van zekeren Brief. IV. 52. De Penfionaris van Brugge vertoont', Opentlyk, haar oor. fpronglyk gefchrift. IV. 53, 53, Zy huuwt met Maximiliaan van Ooftenryk. Befchryving der huuwlyksplegtigheden. IV. 53, 54- Stelt Heere Henrik van Borfelen tot-Stadhouder van Holland aan. IV. 55. Zy'ftaat toe, dat Keizer Maximiliaan de Friefen vry verklaart van alle aanfpraak der Hollandfche Graaven. IV. 79. Onderzoek naar de omftandigheden van haaren dood. IV. 58. Waar begraaven. /. c. De Staaten van Zeeland beroepen zig op haar groot privilegie. VIII. 103. Maria, Koningin van Hongarie, Landvoogdes der Nederlanden, houdt fcherpe hand aan de Plakaaten tegen de Herdoo- peren. V. 33, 34. Bemint de Jagt en Schietfpelen. V. 34. Helpt het Beftand van tien Maanden fluiten. V. 40. Verkrygt van de Friezen eene Bede voor den Keizer, V. 64- 66. Magtigt de Staaten van Zeeland, tot het heffen van zekere belasting. V. 70, 7/. Beweegt de Friezen, tot zeker ontwerp van bekragtiging van 't Verdrag van Augsburg. 74. Legt krygsvolk ten Platten Lande. V. 87. Maria Henriette, Weduwe van Prinfe Willem Hf, ontvangt het rouwbeklag van de Ssaaten. XII. 68, 69. Trekt naar Frankryk. Haar bedryf aldaar. XIII. I. Wordt zeer bemind van haaren Broeder, Koning Karei II. IS, 20. Hoe na zy beftond aan Lodewyk XIV. 29. Op haar doodbed, doet zy den Koning , om de uitleevering der Ak. te van uitfluiting van het Stadhouderfchap verzoeken. 30. Zy fterft. 33, 35. MARIA. Prinfes van Engeland; wordt, door 's Lands Vloote, derwaarts gevoerd, als Koningin van Groot Britannie. XV. 117. Zy roemt de dapperheid der onzen, in den Zeeflag voor H Be.  ii4 BL.ADWYZER.der fievejier, betoond. XVI. .7 Zy fterft en de algemeene Staaten netmen den Rouw aan. XVI. 86 , 87 Verhaal van het gedrag van Willtm III, omtrend haar. N. MARIA THERESIA,; Keizerin Kapinginj raagt den Staat om hulp tegen denKoning- anPruis fen.XIX. 96,97.Moeielykneden en ver chillende gedagten daar over, by den Staat. 98-105. Zy. fluit met het Hof van Dresder>. 124, 125. Zendt minder ,. manfehap herwaarts, dan zy , volgens verdrag met den Staat, Verpligt was te doen. XX 40, 41. Zy (luit een geheim Verdrag, nopens Silefie, met den Koning van Poolen. XIX. 124. Op wat grond den twir.iigften Man haar toe te Jlaan. N, 1431. In hoe verre de Staat zig verpligt oordeelt, haar by te lïaan 432, 43? Maria, Anna, Ficloria, huuwt met den Frinfe van Brafil N. Marhgraaffcbsp (van Veere en Vlisfingen of de algemeene Staat'1 dit aan Maurits opdroegtn VIII 49. Wstertedcen vki, by veikcop van het Math- graaffchap. 93»lcï. Marlborougb 'Graaf van) komt in ongenade by het Engeifche Hof, en waar door. XVI. 64. Wordt Kapitein Generaal, wegens Koninginne Anna van Groot Britannie, over het vereenigd Leger. XVI f. 37, ?9. Hy (laat de Franfchen by Höchlted. XVII. 57. Zyn invlsed alhier te Lande. 39. wordt trtflyk onthaald. XVII. 59, 60. Is oneenig met de Afgevaardigden te Velde. 74. Staat af van de Landvoogdy der Spaanfche Nederianden. 76-?3- Leeft in zeer naauwe vtiendfchip, met denRaadpenfionaris Heinfius. XVII. 100. Sterft. XVIII. 83. Marmer, kunst uitgevonden, om op het zelve te drukken. X. 38. Marnix (van St. Allegor.de') is, miilchien, de Heller van 't Verbond der Edelen. VI. 52. Gee« ne Hoogleeraaren voordeLeidfehe Hooge - Schoole, door hem, uit Duitschland ,gebragt. VI. m. Marocco (Gezant van), kpint herwaarts. X. 15. Mcroteo (Prins van) , wordt Gruis-  VADERLANDSCHE HISTORIE. rf4 Christen gedoopt. Zie op Cberif. Marquette (Heer van) Opperbevelhebbervan Ooftende, verdeedigt die Stad dapperlyk. IX. 77, 84. Twee Luiden voerden dien Titel. XI. 53. Zie Hartaing. ! Maarfchalk. Of de Graven van Holland dit waren, euvanwien. II. 62, 109. Wat Marefchal van '/ Leg er vraf» XI. 79' Maseb, Gezant des Konings van Pruisfen, by den Staat, zyne voordellen ter iTraffinge van den . Krygsraad te Maastricht, nopens het ter dood brengen van zekeren Lieutenant; verder ' vethandelde nopens die zaak. XIX, 50-58. Hy geeft kennis van het fterk fehryven zynes Meefters, nopens den Staat. 61, 62. Mai/ï/tus, zon de Bloedverwanten van Claudius Civilis verraaden hebben. N, 43, 44. Martba, eene Germaanifche Waarzegfler, als Godin ge-eerd. I- 35. Matbenesfé (Heer van) gezonden aan de Vroedfchap van Gouda, door de Staaten van Holland, over net doen van een i Eed. . Vrke vermeester en nieuw .TV/fe genoemd. XIII. 81-834 Herwonnen door de onzen. XIV. 102. On. derfcheiden in j.atrimonieele en nieuwe N. 270. Uitgeput doot den upvolgings - ooilog. 422, 423. Nederlanden, onder Philips van Bourgonoie, gezonden tegen «en Turk. IV. 28. Zy bloeien, ten tyoe an dkn Graave, is Koopnsndel, Zeevaart, Visfe ry, Kuiulen en Weienl'chappen sa worden by 't Land van be lofte vergeleeken. IV. 36. Zy befchouwen de daaden hunner Landsheeren, van de beste zy. de. IV. 38. door Luther, tot hervorming vermaand. V. 1, 2. Hnnne dapperheid verdedigd. XX. 4. Roemryk getuygenis van hun, door vreemdelingen. n. 376-380. 396. Zie Vaandels. Hunne opregtheid verdeedigd , in den Vredehandel, met Frankryk, te Geer. truidenberg. XVII. 96, 97. Groote vorderingen, door hun gemaakt, in den Oorlog, over de Spaanfche Erfvolginge». XVII. 102 104. Nederlanden. Een deel Nederders zet zig in het Brunswykfche, in de elfde eeuw, ter neder. Eeaige Waterlanders vertrekken naar Denemarken, en planten zig, op het Eiland Amak. N. 233. De Reraonflranten bouwen Frederikftad, in het Holtleinfche. X. 103 Nederlandfche Kooplieden bouwen klein Hanau. X. 104. Zie Venetië en Natie, Nederlanders. Hoe de Hertog van Alva hen wilde regeeren. > n. 269. Welk teeken zy in hunsie Vaandels voerden, N 270, Ós-  VADERLANDSCHE HISTORIE. isï Onregtvaardige wyze, op welke zy in den oorlog des jaars 167a gelleept wierden. N. 398. Niewaimegen (Van). Zie Cel. denbauixer. Nesfe (Van der) in Spanje gevangen gezet: wie hy was. N. 266. (O. Nejen (Pater) komt te Delft, by gelegenheid van het Bettend hier te Landë. IX. 99, 103, Geeft gefchenken aan afgezondenen van Staat. loo. Nideghem. Zie (Schenk van). Nederfaxe. Of ons Land, beneden Nieuwmegen, dien naam voerde. I. 70-72. en N. 103. Wie het eerfte er melding van maakt. 104. Nederveen (Willchrord van) ont. dekt asn de Vroedfchap van Schiedam de xverzegelinge der Amfterdarnfche Papieren. XV. 4°» 41. Nebalemia (Godin), gevonden te Domburg. I. 30. Haare oudheid, dienst, hoedaanigheden. 11-15. N. 7.15. Nervifcbe Landdreek: zyne hoegrootheid en ftrekking, 1.73^70. Nieuwburg ('t Huis te). Waarom dus gezegd. XVI. joa. Nieu-xenaar (Graaf van): ryri 1 fcherp fchryven aan de Regeeringe der Stad Arnhem.VIII.3& Nieuwftad, Raadsheer in den Hoogen Raade, fielt de bezegelde Brieven der Graaflykheid van Holland, in handen van Prinfe Maurits, N. 320* Nieuwmegen, men brengt den ouderdom van die plaats, tot den tyd van Julius Cajfar. I. ju Keizerin Tbeopbana fterft aldaar. II, 56. Zie AarnoUU Bezending der Gemeemsluiden van die Stad, aan de algemeeen byzondere Staaten. XVII* 30, 31. Zy is, in de agtste eeuwe, eene Handelplaats, eö bekend op de Peutingeriaan» fcbe Reiskaart. N. 114. Zie Celdenbauer, Vrede aldaar geflooten, met Frankryk. XIV. 115. Zy doet vertoog, tegen het gebruik van Krygsvolk in Burgergefchillen. XVII. 30, 31, Nieuwmiegfcbé Vrede: de Staaten drongen by Frankryk aan, tot de nakominge van dien, doch zonder vrugt. N. 410. Nieuwpoert: byzonderheden, by het winnen van dien (lag, door de onzen, en gefchil van d« Staaten, met Maurits dvef hei ontzetten van die Vestioge. IX. 40-48. fit. 1159 Ni ent*.  132 BLADWY2ER der Nieuwpoort, de Staaten ftellen zeer veel gewigt in het behouden van deeze plaats. XVII. ior5. Die plaats verkrygt vrydom van den Keizer, ter oprigting eener Maatfchappye van Haringvaart enz. Verrigte van den Staat, daar omtrend. XVIII. 116. Nieuwpoort (Johan van) Burgemeester van Utrecht, gezonden aan de algemeene Staaten, ora zig naar die Stad te begeeven. XI. 50. Nieuwpoort, Vroedfchap der Stad Schiedam,maakt het beflaitvan den Raad dier Stad, ten aanzien der afdankinge van Krygsvolk door Holland, aan de Ge. neraliteits Bezendinge bekend. XII. 43. Wordt gezonden naar Engeland. 115. Nieveld (Willem van Zuilen van), door willem I gezonden naar Gelderland, ter zsake der Unie. VII. 54, 70. Spreekt met s'Lands Advokaat van Oldenbarnevelt, wie hy was. N. 317. Nihil Atlum: zeer zeldzaam, in de Refolutien der Staaten van Holland, doch twee voor. beelden daar van. XV. en XIX. 2!. Nikker fj. P.), ook gezegd, Tinnegieter. VI. 83. Schaade aan de Stads gelden, onder hem, gedaan , by 't inneemen van dea Briele. VI. 85. Ni man Hermanfz. Vindt de Kunst uit, om op marmer te drtakken. X. 38. Nivelle (Stad van)bekend, door zekeren ouden dronk. N. 147. Noel de Caron, Gezant der Staaten in Engeland. Zyn verrigtte, in dehandelinge.ter ontflagingevan Briele en Vlisfingen, uit het Engelfche Pandfchap. X, 51.58. N. 336-341- En nopens het verfchilmet Engeland over de Haringvisfery. 362, 36P. Zie Karei I. Nonius Gallus beregt de Germaanen. N, iS. Nomnsdaca, wat beteekent. N, 120. Ntodmunten, Zie Breda. Noord Holland, d. i. het Land van deMaaze, tot Kennemerland toe: Vlaamingen daar uit gejaagd. III. 47. In welk geval vry van het Stapelregt. V. 51. Wenfehte, dat aan Willem II. eene Injlruüie gegeven wierde. XI. 105. Veele Ingezetenen gaan naar elders. Noor-  VADERLANDSCME HISTORIE, im Noormannen: of zy over geheel Friesland 't gebied voerden. II. 26. Hoe de eerde Graaven hen. tegenftonden. II. 78. De Friezen behaaien eene groote zege op hun. II. 33. Zy vallen , te Water en te Lande, in Friesland. II. 52. Zie Godefried, Ro.'/o, Rorik. De Deenen dus genoemd. N. 118. Nooordwyk (van der Does, Heer van), voor zyne jaarboeken, door de Staaten van Holland, met een gouden Keten en penning befchonken. X. 23 (c). Norman (Guilleaume) , door Al» va naar Zeeland gezonden, ter bevorderinge van den tienden penning. VI. 77. North, wie hy was. N. 308. Notitia Imperii: hoe oud dit fluk is. N. 95. Notwlei, Is de maaker van zeeker Gefchrift, tegen de Staa. ten XV. 67. Notulen. Uittrekfel van die, welken, by het twaalfjaarig beitand, zyn gehouden. X. 123, 124. Uit die der algemeene Staaten, nopens de gevangen, neeminge der drie Staatsleden, ten jaare 1618. X. 125-139, Notie (De la) ,uitgewisfeld tegens Philips van Egmond. IX, 7. Nottinghantf} zyn edelmoedig fchryven. XVI. 48. Nubingen, die leezinge, verbeterd. N. 189. Nubifcbe Landbefcbryver: verklaaring van 't geene hy zegt, nopens plaatfen in Vlaanderen gelegen. IX, 6i« Nyborg: die Stad wordt deerlyk geplonderd. XII. 122. Nyl. Sefostris tragt, te vergeeffch, den Nyl met de Roode Zez te vereenigen. IX. 57. Nympbenburg, Wat er zy van fluiten van een verbond aldaar, XIX. 94. Nytbof, wie hy was. X. 82. O. Obdam, (IVasfenaar, Heer van) wordt Lieutenant Admiraal ven Holland: krygt het bevel over s'Lands Vloot in Texel: men mistrouwt hem. Hy vegt en fneu* velt. XI Obdam (Wasfenaar, Heer van) Generaal ia dienst van den Staat. Zyn wedervaaren, inden Slag by Ekeren. XVII. 50 Wordt voor bygegaan, als Veldmaarfchaik. Reden van dien. 51,53. Obdam (Jakob, Heer van), in gezantfehap naar het Hof, I 3 van  534 BLADWYZER der « van Berlyn : doet ||daar eenige Jefchenken, tot het herwaarts l voeren^van graanen. XVII, 8. Ook gezonden aan 't Hof van Hesfenkasfel. aj- Hy geleidt een gedeelte van der Staaten Le ger- 42. Hy wordt vermis tjn den Slag by Ekeren. 50. Hy wordt vrygefproken,maar tragt te vergeefich tot Veldmaarfchalk, te worden bevorderd. XVII, 52, 53- Ohodriten. Wie zy waren, N. 127. Odin of Audin, dezelfde met iWtden. .1. 27. Odyk (JFÏlIeni van Nasfau, Heer van), zon fommige Leeden wederhouden hebben, van het 1 bywoonen eener Maaltyd, by den EngelfchenGezant, Mark- 1 graave van Albyville. XV, 88. ' Oesdom. Bygeloovigbeden, al- < daar gepleegd. XV11I. 23. Oetgens (F. R.), van Waveren, Burgemeester van Amfterdam. Is tegenwoordig by zeker geheime openinge van s'Lands Ad C vocaat van Oldenbarneveld. N. 318. Zyn gedrag, by die ge. legenheid. 29I. , Offerbanden. De Germaanen, 1 offerden menfehen. J. 30. Vffmtrets: door Maurits niet al- tyd, naar rang bevorderd. IX. 37* Verflappen, in'twaanieemen van s'Lands dienst: goede middelen daar tegen aangewend. 27, 28. Ordre aan dezelven gegeeven, om alle zodanige Perfoonen aan te tasten, als fehuldig geoordeeld waren aan eenen aanflag, Qp het Leeven des Konings van Groot brittannie. XV. 41. mits dit gefefeiede met alle omzigtigheid. I 46. Honderd duizend guldens, door de Staaten van HollaHd, vastgefleld, voorde Hervorm, i de, uit Frankryk- gevlugie, Officieren. 59. I ^eieren (Opper-), hunne wedde verminderd. XVIII. 12. ^eieren (Vlag.), dezelven verminderd: XVIII. 30, VdenbarnevetJ (Etïas van), Penfionaris van Rotterdam,ver» trekt, als Gezant, naar Engeland. X. 25, Is tegenwoordig by zekeregeheime openinge wn zynen Broeder. N- 318. Jdenbameveld Qehan van) Mvokaat van Holland. De Inventaris van Charteren, tenzyien fterfhuize gevonden, is mderfcheiden van de Lyst der Charteren, die, voorheen, beustten, op den Toren te Gouda.  VADERLANDSCHE HISTORIE. n< da. VI 8 , 9. De Stsaten van dat Gewest neemen hem in befcherminge. VIII. 68, 69. Vertrekt zig naar Delft. 68. De Staaten verontfchuldigen hem by Leicester, die op hem, om zyne vryetaal, vertoornd was. 69. (e)- Hy vraagt zyn ont flag, 87. De Leden van Holland haaien hem over om te blyven. 88. Hy is, met de algemeene Staaten, te Ostende. IX- 38,4?. Onderzoeknaar de oorzaak van zyne verdenking, op Maurits. IX. 48. wordt naar Vlaauderen, naar Maurits gezonden : doet gunftig verflag van deezen handel. 79. Wat men te denken hebbe, van 't ontvangen van gefchenken door hem 103. Of, en in hoe ve;re, hy de hand gehad heeft, in zeker [ontwerp , over den Godsdienst , aan den Koning van Engeland gezonden,en of dit ongeoorloofd geweest zy. X. 3743. Zyne werkzaamheid, tot oniflag der Steden, Briel ea Vlisfingen, uit het Pandfchap van Engeland , 51, 54, 57. Getuigenis van twee Staatsleden, nopens zyne zwakte. 68 Misnoegdheid, tusfchen hem en Maurits, 'ook. over 't beftuur der zaalgjrj van Oorleg-iïW?!. Qf 't woord Monfieur, hem toegebeeten, door deD Prinfe, voor hem beledigend was. 8l« Op welken dag, hy gevangen genomen wierdt. 81. Deiast tot die gcangeneeming wordt, in de gewoone Refolutien der Generaliteit, niet gevonden ,83. Maar denklyk in het Secreet Boei. 84, 85. Of de vreemde Gezanten, zig ftil h'elden. 91. Is oneens met den Ambasfadeur Aersfen. Zie Aersfen' Regteren der Gevangenen zoeken zig te ontflaan: maar 't Hof oordeelt, dat zy bly ven moeten. 100. Heeft niets van de Spaanfche genoaten, dan op vergunning der Staaten. 101 Hoe eene aanteekening, tot lof van hem, in de Refolutie van Holland gevonden wordt i o 1. Hoe zyn Lyk wierdt behandeld, en waar begraaven 10a. 103. Zie Befland Gevangenneeming Zyne afkomst, uit Stichtfchen Adek N 305307. Staat de Souverainiteie der byzondere Gewesten, voor. 309. 't Verhandelde, door eu mer hem, in zeker geheim Befoigne, nopens den opdragt van 't Graaffchap van Holland en I & 2See-,  n& BLADWYZERder Zeeland; aan PrinfejJMaurits. 315 3»a« en 324. Overweeging van zyn gevoelen over dien opdragt, en over zyn character. 325-328. Henrik IV. flaat zynen oudilen Zoon Ridder, die ook, door 't Engelsch Hof, begunsiigd wordt. 329, 330. Uitftrooifelen tegen hem. 33o, 331. Gevoelen van Jeannin nopens hem. 331. Wordt zeer krank. 340, 343. Hoe hy dagt omtrend Jacob I., Koning van Engeland. 342-345. Is oneenig met den Engelfchen Ambasfadeur, Carleton. 354. Op welke gronden hij wierdt vastgehouden. 357, 358. Ver. zoeken zyner Naastbeflaanden, nopens zyn ontflag. 360. Aanmerking cp zekere woorden van hem. 372. Wanneer met een ftokje begon te gaan. 373. Waar begraaven. 373. Zie Carleton, Lake, Maurits. Oldenbarneveld. Zie Groeneveld en Sloutenberg. Oldenbarneveld, Ridder. Hofftad van dien naam. N. 306, D'OIbain (Heer van). Wie hy was. VIII. 33. Omkooping, voorziening tegen die der Kerklijken. XVII. 10. Ommeren (Fan) Gezant der Staa¬ ten naar Zwitzerland en de Euangelifche Cantons. Zyn Gevo'g- XII ,ao. Onbefcbaamde (De). Is in Befoigne met den Advokaat van Oldenbarneveld: naarfpooring nopens dien Regent, N. 322, 323. (s). Onderkoning. De Staaten van Holland noemen dus den Gouverneur der Nederlandfche OostIndien. N. 333. Onderftandgelden: wat, fomtyds, beteekenen. XVII. 25, 26. Onderteekening der Unie van Utrecht. Zie VII. 83, 86, 87, po. Onkosten, door het gemeene Land en Steden vergoed. XI. 97- Onkosten der reize van Prinfe Willem II, door de Holland, fche Steden. pj. 387, Onlust, tusfchen de Staaten en Prinfe Willem I, waar uit ontman. VII. 107, 108. Onroomfchen wyken uit 'sHer. togenbosch. VII. 95. Ontcyferen. Zeldzaame bekwaamheid van den Heere Marnix van S. Aldegonde, in het ontcyfFeren der moeielykÉle Brieven. IX. 24. De eerfle Brieven, hier te Lande, ontcyf-  VADERLANDSCHE HISTORIE. ig7 cyfferd, door Karei de Beaulieu, Koopman te Antwerpen. Oudheid deezer kunfte. IX. 24 en 24. Qd). Ontvanger van bet gemeene Land: niet te verwerren met den Graaflijken. VI. 3. Ontwerp van vereeniging der Bondgenooten, voor de Unie te Utrecht. Gedagten nopens i den aart van dat Huk. Vil. 75. co. Onzinnigheid van Graave Willem V.; gedagten daar over. III. 63-64. Onzijdigheid (gewaapende,: de algemeene Staaten befluiten tot dezelve, ter zee, tegens Frankryk en Engeland. XI. 35» Oom (Willem') vanPapendrecbt, Regent van Rotterdam, raakt in hegtenisfe. VI! 40-42. Oorlog. Men begint meêr zagtmoedigheid, tusfchen Spanjaards en Nederlanders, in 't oorlogen te befpeuren. VIII. 104, 105. vergel. /. c. bl. 88. Doch de vinnigheid der Spaanfchen vermeerderd, door de moord, gepleegd aan den Graave van den Broek. IX. 21, 22. Oorlog ter zee, hoe veel het 'smaands kost. 51. Te Lande ^50000, buiten gewoonlijk, 52. Zie ook 87. Welke, inden Spaanfchen oorlog en daar na, de rang was der drie opperfte Krygsbevelhebberen. XI. 80. XII. 115. XVI. 22. Hoe men de tagtig jaaren van onzen oorlog met Spanje moet verftaan. Xil. 1-3, Dappetheid der onzen tegen de Franfchen. XX. 38, 39. Hoe groot het verlies, by den flag van Raucoux, wordt gerekend. 39,40. Aanwerving van Troepes, en hoe. 75, 81. Ligting van den derden man. 75. Krygstoerustingen tegen den Bisfchop van Munfter. XIII. 95. Zie ook Paketboot. Oorlog, onregtvaardigheid van dien des jaars 1672. N. 393. Oorlogfchepen, Hoe groot,fomtyds, onder Karei V. 87. Geleiden vier en twintig onzer Hulken naar Spanje. V. 89, Oorlog/chepen. Zie Liniefihepen. Koopvaarders. Ooftenrykj'che Nederlanden. Wat de algemeene Staaten doen, om verzekering te verkrygen, by Frankryk, voor derzelver onzydigheid. XIX. 39 45. 65. Oost-Indifcbe Maatfchappy. Haare voordeelige omftandigheden. XIII. 42. Staat den Lande by [ 5 met  138 BLAD WYZER der met twintigacnepen. aiii.89, Krygt vetnieuwinge vnn Octroy, cn op welken, voor den Lande voordeellgen, voet. XVI. 53, 94. Haar antwoord op de verzoeken tot verbod van Invoer van getwynde zyde.97. 99 Zie Fries/and. Oostpbaalers, zyn een deel der oude Saxers. I. 104. Oostzee. Verfchil van den handel op dezelve. XVI il. 65. De Zuidzee, dus genoemd. N. 190. Open.hyten van het ys in de Zuyderzee, ftroomen en wateren van Gelderland, Holland en Utrecht, totafweeringedes Vy» ands. IX. 26, 28. Opgezetenen (vrye). Zie Krygsmagt. Oppidani Caplellorum, wat beduidt. N. 119. (ƒ;. Oppermagt. Zie Landrlyke. Oppidum beduidt, in de middeleeuwe, foratyds, een Burg of Slot. II 10, 11, 98. Zie ook II. 10. (d). Opfcbriften. Romeinfche, gevonden by het Graf van Prinfe Joan Maurits van Nasfau, en door wien ve.klaard. XV. 9. Opfiel van den Raadpenfiona- risCats, nopens de afdanking van K'yssvolk, ten tyde van Prinfe Willem II. XII. 18,19. Orar.ge (Prinsdom van). Zie Philips Willem. Portugal. Orange. Zie Willem l. Orchimone (de Stad) ingenomen, door de Franfchen. N. 410. Orde (Ridder.), behalven die van 't Gulden Vlies, zyn ook die van S. Antoniem den Tuin, van den Kousfenband, door onza Graaven gcdraagen. N. 198 , 199- Die van den * Kous/enhand, ook door onze Stadhouders Zie Maurits, Fi edrik Hendrik, 73»/». Ordonnance (Compagnien van) hunne oorfprong en boedanigheid. IV. 46. Ko'ten hiervan onder Karei V. Zie VI. 13. OrHens (Catharina van) gefchaakt, en gevoerd naar Kuilenburg. Wigtige gevolgen van dat geval. XIII. 73 80. Ormond (Hertog van) verlaat op last der Koningin Anna,, het Leger der Staaten. 107. Ortbeil (Joacbim) gaat in bezending, naar Engeland. VIII, a8. O/brio (- Philetcus, misfchien , ook Hierotheus genoemd XII. 123. Pbilippa van Holland, dog>er van Graave Willem Hl-, huuwt aan Eduard III, Koning van Engeland. N. 175. Overwint de Schotten: verlost eeni ge Burgers van Galais van den dood. 175. Zy fterft. Haare beeltenis. 176, Pbilip[>:ne (Vesting van), gaat over aan Prinfe JViaurits. IX. 73. PHILIPS, IV. Koning van Fr-nkryk , zyn verdrag met Floris V. zie Floris F. Jan del, Graaf van Holland, verbindt zig tegen hem.' III. 36,37 PHILIPS (Hertog van Bourgondie) flaai een waptnflilfland voor,tusfchen Jan srtjacoba van Braband en Jan van Beieren, III. 87. B.engt , tegen Jacoba, een Leger op de been* neemt haar gevangen, doet ze vervoeren. III. 94. Hy oorloogt met haar. III. 95. voegt haar een' Raad toe. III. 98. Bewilligt in haarTïuwelyk met Frank van Borfelen, op welke wyze III. 100. / c. Hy ontZwt de Weduwe desllertogeu Jan van B ieren. van den Lan. de van Voorne: III 01, 103 Geef dat Land, aan Jacoba en Frank van Borfelen , in Lyft\>gt« III / c. »). Zyne afbeelding* naar eene , gelyktydige, teekening. III Hy twist met die vanDordrecht, en geefthun, op harde voorwaarde, vergifnis. IV., 5, 7. Houdt hooge Vierfchair in Zeeland. IV. 18. Staatlykheid van zyn Hof. IV. 18, ai, Hy neemt en geefc den Kennemeren hunne voorreg» ten. IV. 22, Raakt in heevig gefchil met zyn Zoon, Karel, Graave van Charlois, IV. 25, 26. Stort, na de vlu^t van deezen, en zyneE Gemaalin,in zwaaremymering: zwerft eenzaam om en wordt» te Zevenbergen, ontdekt; keertj weder, en laat zig verzoenen. IV. 24-38 Het is niet zeker, of de Paus hem in den ban gedaan hadde. Zendt eenige Manfchap. pen ter Zee, tegen den Turk; IV. 28. ftaat den Bisfchop van Ments by, /. c. Voor wien s'Lands Reekeningen, ia zynen tyJ", wierden verant. woo-d. IV. 30, 31^ Zie Vlhfingen. Zyn overlyden eis Begtatificis. IV. 33, 33 K Ön-  146 BLAD W Y ZER der. Onderzoek, waarom men hem Jen Goeden ge^ynaareu heeft. IV. 33. Hoofdtakken Van zyn Charaaer. IV. 64. Zyn Hoofdbair: door eene ziekte, moetende doen affcheeren, gelast hy zulks ook aan anderen , des noods met geweld, af te fnyden, IV. 34. Zyne dapperheid, (laat en menfchenkunde, zugt tot Wetenfchap. pen, regtvaardigheid, mildheid, ais ook s'Lands bloei, onder zyne Reg«ering. IV. 36-38. Zie Nederlanden. Hy gelast de goederen der Geestelyken aanteflaan. IV. 37, 49. Zyne kleeding. UI. 107 108. IV. 91-96. Staat de oude Ridderlyke Oeffeningen zeer voor. IV. 96. (m). Verheft de Nederlanden, van den Keizer. N. 208. Wilde de Turken beoorlogen. 211. PHILIPS, Aartshenogvan Oostenryk, wordt ingehuldigd te Reiinerswaale: '1 voorgevallene, aldaar en verders in Zeeland , nopens het vastftellen der nieuwe Keur van Zeeland. IV. 68 77. Zie Hoogregtsgebied. Hy weigert de privilegiën van zyne moeder Maria te bevestigen, enallecnlyk die van PM, 1 Ups en Karei van Bourgondie IV. 71. Verklaart den Hertoge van Saxe, dat Keizer Maximiliaan, in 't beleenen van deezen, met het Stadhouderfchap van Friesland, geen ken. nis zal hebben gedragen van zyn erflyk regt, als Graaf van Holland en Heer van Friesland, eneifcht, en verkryat, daarop, van dien Hertoge. voor dien af. Hand een aanzienlyke fom, met magt omFriesIand, voor de teruggaave der gelden, altyd te kunnen losfen. iv. g0. PHILIPS II. Zoon van Keizer Maximiliaan.aanfpraakaan hem, té Gouda, gedaan. N. 214. Is den Steden ongunftïg. 230. Zyn (legt gedrag, met zyne ylhoofdige gemaalin, Joanna. 243, 244. Zie 'Joanna. PHILIPS, Zoon van Keizer Karel V., wordt, door die van Friesland .byzyne inhuldiging , met geld en Paerden befchonken. V. 79. In Zeeland ingehuldigd, te Reimerswaale. 80. Of cr volleedig bewys is gevonden, dat hy de Nederanden van zynen Vader Karei jeeifcht nebbe, V. 91, 92. .0- Zie Karei V. Niets belooten, by de Staaten van Hol-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 147 Holland, nopens de Erfrolging, zo Philips, voor zynen Vader, overleedt. V. 93. Hy (telt voor, om, in zyne Domeinen, het deel zyner medebeziiteren te doen verkoopen VI. 1,2. («). Legr, na't overlyden zyner Gemalinne Maria, de titels af van Koning van Enge/and en Frankryk. VI. 19, 20. Zyn antwoord aan de Staaten van Holland, op hun ernftig vertoog, tegen het indringen van Vreemdelingen in de Nederlandfche Regeeringe. VI. - 23. Hy voert nieuwe Bisdommen hier te Lande in. Zie Bisfchoppen. Hy maakt, voor zyn vertrek naar Spanje, eenige Heeren Ridders van het Gulde Vlies ,VI. 25,26, Herroept, met tegenzin, den Kardinaal van Granvelle uit de Nederlanden. VI.40,41.Maakt hemOnderko. ning van Napels. VI. 42. Zet hem aan 't hoofd der zaaken in Spanje. 43. Zyne geveinsdheid. 45. En wreedheid. 72. Pryst de Stad s'Hertogenbofch, over toetreding tot den Keulfchen Vrede. VIL 98. Geen gewag van zyn Dood, inde Staats Refolutien vanHolland.IX Hy weigert, de Heeren s%nBer- 8 gen en Montigny in den Spaanfchen Raad toe te laaten. N. 160. Stort ineen Koorts aó2. Doet s'Keizers Brieven vbör de Nederlandfche Heeren agierhouden. '263. Neemt zynen Zoon gevangen: doet n?m (breng bewaaren. (Zie Karei Prins vau Spanje). 271-183. W.l niet afzien van den tienden Penning. 286. PHILIPS de V. Koning van Spanje, belemmert den Koopvaart deezer Landen. XVII. 71. De Staaten weigeren zynen Gezant tot den Vredehandel toe te lar.ten. XVil. 84. Philips Willem, zie Willem. Philips, Bastaard van Bourgondie , Admiraal van de Zee. ! V. 61. Huuwt met Anna van Borfelen. Zyn waarfcliy.ilyk bedryf, by'gelegenheid der t' za« menlielling eener nieuwe Z ■ uwfche Keure. I1/. 73, 75. Philips Lodewyk, Graaf van Hanau, gehuuwd met Katharina Belgica, Dogter van Prinfe Willem I., verkoopt, by Hanau, een (luk gronds aan eenige Nederlanders ,op hst welke NieuvsHanau, zedert, geftigt is. X. 104, 105. 2 ' Pèim  148 BLADWYZER~der Phüippe de Bourbom: zyne kleedinge befchreven, IV. 102. Pbotisleim, een Kasteel in Beieren, voorheen veeie Charteren van den Lande op het zelve geplaatst. VI., 5. Picard, Perfionaris van Groningen, wordt, om de Schulden van dat Gewest, wegens Hol land, te Amfterdam, aangehouden. XVII. 13. Piêmont, ver?agting voor de Hervormden aldaar. XX ui. Pieck (Willem), afgevaardigde wegens Gelderland ter Generaliteit: zyn gedrag aldaar.X. 73- Pierre t^Abt De S.), maakt een plan van eeuwigduurenden Vrede in Europa : waar het in beftondt, xiii. 104. O). Pieterfon ( Antonie), w 0 rd t, Eieutenant Admiraal van Ho land. XVIIL 8. Pipyn, verwoest een deel van Sixen; Gaat Griffo. N. m. Plancus L M ), Oppetbevelhebbir in Gailie. Iv. 15. Placita: ondtr dien naam, komen, nog onder onze oublie Graaven, de Regtsdagen voor , even als onder de FrankiicheKopingtD II. óp.Zie Regtsplceging. liacaalm, op nat.ni oer f-taa-en wi ^Holland, voor de afzwee- ringe des Konings van Spanje. XII. 6. (p)^ Plegtigheden, gebruikt, by de gt boorte van Maria van Bourgundie.1V. 18 si. De plegtigheden waren, nergens,aan fflp. tere regelen gebonden, 'dan aan het Hof van Bourgundien. IV. so. (V. 51. 53. 54. 96. t» Koning Willem III. fchynt er niet zeer op gefield. XVP 55. Pleiten , De Staaten van Holland verbieden het pleiten , over de Schulden van Prinfe Willem lVIII. 15. Plesfii (Robert de Pille du), handelt heimelyk, met dea Heere van Halewyn, over eenen vrede met Frankryk enden Staat: wordt in hegrenls geitelJ, op LoevelTein gebragt: geflaakt. XVI. 030-238. Phen (Hertog van Holftein-), amgefreld tot Veldmaarfcbalk. XVI. 80-82. Sterft. XVII. 38. Ploegkapel, wat voor heen beteekende. N. 7. (I). Plunderen van Huizen in het Nuorder Kwartier. XVIII. 20, 23. Zie Pagters. De Ruiter. Staaten van Holland daar over zeer misnoegd. XXII. 44, Poelgeest (Aleid van), Minna» res van Hertoge AlLrccht. by-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 149 Byzonderheden, omtrent haar, ea wanneer vermoord. N. 186- Polanen ('c Huis te): waar ge legen. N. 182. Polen. Handeling van den Staat, om zig te houden buiten eenen Oorlog, nopens de opvolging der Poolfche Kroone. XiX. 39. Pompone de Believre , Ambasfa deur van Frankryk, by den Staat, vertrekt fpoedig van hier, Zyne hoedanigheden. XII 93, 94.. Hy wordt Secretaris der buitenlandfche zaaken. XV. I, 2. Hy vertoont den Heere van Dykveld de fchets van een geheim Verbond, tusfchen den Staat en Engeland, met eigenhandige kantteekeningen van denRaadpenfianarisFagei. 13 Pand. By de Friezen, het zelfde als een Mark. I. 90. Pondge/d, oude wyze van hef fing, onder de Graaven. V. 59, 60. (y). Zie Verponding. Poortier, zeldzaatne bettonding van den Poortier der Vugtfche Poorte,ins'Bofch. VIII.36.38. Poorters der Steden bevestigen de belofte hunner Gevolmagtig. den. III. 82. Zie Burgemeesteren. Raaden. Steden. Z\efKrygsmagten. Soppen, ter bïandltigtinge ge« ree 1 gelegd, by eenige Ro^swigten, in den Haage X 57. Porte(da hio.r;>, verzoektden Staat desz-ifs bemiddeling, tot vreede. XVI. 14, 15, 67. di^werk volvoerd N. 420. Haare hoogagting voor den Staat, en verzoek van deszelfs bemiddeling , tot eene vrede met den Keizer. XVI. 14, 15. Zorge van den Staat, om de Porte buiten oorlog, metdeti Keizer of Rusland, te houden. XIX. 77-82. Portland (Willem Bentink Graaf van), wordt gekwetst in den fl.ig van Landen. XVI. 79. Het verhandelde, tusfchen hem en den Maarfchalk van Bouflers, over een Verdrag. XVI. 102 en XVII. 4. lierfr. Eenige byzonderheden nopens h m. XVII. 93. Portugal (Prins Emanuel van), hem wordt het beftuur van het Prinsdom Orange, door zynen behuuwd Broeder, Philips Wil; lem, toevertrouwd. X. ir. Zyne Gemaalin verkoopt paerten, van haare Voorouders gekomen, aan de algemeene Staaten. 41. (q). Zie Staaten (algemeene). Portugeefcbe Gezant* gebruikt K. 3. aan-  ito BLADWYZER der- aanftotelyke bewoordinge, in zekr voorftel. XII. 7. Hy tr^kt het te rug, op aanzegging der algemeene Staaten, die de zaai ten allerernftigfte opnamen, als hunne hoogheid kvvetferde. 8. Portugeezen , Breed verhaal van de verfchilien met hun, nopens de West Indifche Vaart, en den Guineelcben Slaafhandel. XVÜI. iao 125. Postumus, hoe lang hy regeerde. N 54. Wat betrekking hy heef., tot Hercules Magufamts. 'N. 57- Pots (Hentik)\ wie hy was. N. X 92. Poui'on, Overfte in Staaten.dier.st, verdedigt de Schans Albertus by Onende, tegen de Spanjaare's- IX, 4a_ Pojift, neemt de Stad Geertruidei berg in. VI. 110, Piaat ( Lodewyk van Vlaanderen Heer van), Stadhouder van Hol'and, Zeeland en Utrecht. W,e hy was, ea het gevoelen ■ van andi ren, daaromtrend, verfa-1. rd. V.61,63 zyn raad aan de Afgezanten derStaatenN 241. , Pramie, g. fteld cp het van bulten invoeren van graanen, naar deze Landen, XVII. 8, Pragt, aan het Bourgondifche Hof, vervalt met de oude Ridderlyke oefeningen. IV. 96. («). Toeneming van dien, hier te Lande. X. «5. Pragelas, de Hervormden in die Vallei, door de Staaten van Holland bygeftaan, XIX. 26. Predikanten .den Qverysfelfchen, door de Algemeene Staaten, het vertrouwen op s'Lands Regeeringe aangeraaden. XI. 14. Zie ook Gouda. Prediken, Zie Keppel. i'Htorne. Predikatie (dank') waar die der Groote Vergadering gefchiedde' XII. 90. Prelaat van Zeeland, is voor het afkoopen van den tienden penning. VI, 73. Presbyteriaar.cn, welke gedagten Koning Karei II van GrootBritaijnie, nopens hen voedde. XV. 18. Pres/en, van de kloekften, tot Oorlog Schepen hier te Lande. XII. 58. "resfing, eener Vloote by den algemeene Staaten. VIL 97, 98. Pretendent (van Gtoot Britannie) De S-aaten waaken tegens zyne komst, hier te Lande^ XVIIL 11.70*. By.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 151 Byzonderheden nopens zyne geboorte. Zie JVitwortb. lyhartin. Priesters, hun gezag was zeer groot, by de Germaanen en Batavieren. I. 33 In de Nationale Vergadering : in het Leger, enz. I. 34. Priefier, die oneenigheid verwekte, door de Staaten van zynen dienst ontzet. XII. 74. Zie Zevenbergen. Een Priester doopt een Zoontjen van den Heere van Duvenvoorde, zonder weeten van den Vader. 76. JPriè (Markgraaf van), komt in den Haage, ter vereffening der ge fcbillen over de Barrière. XVIIL 64. Prinfen: d. i. pryfen : De Staate Haan aan Prinfe Maurits een geregt tiende deel af, van zodanigen, als, op den Vyand , zouden veroverd worden. P«V/7?g. VIII. l03. Prol, oudtyds een Engelfche, Zeehaven. Nederlandich fpreekwoord van daar ontleend. IX. 62 (ij. Proost (Mr. Adriaan De ) , vertegenwoordigt den Heere van S. Maartensdyk in Zeeland. XII, 94. Propyn, wat beteekent. V 13. Provintien. Men dry ff, da'de Nederlanden maar édne Provintie zyn. Hoe, hier te Lande, uirgelegd. N. 225. Provintien, nalaatig in het be. taaien der Lasten. Zie Lasten. Zie verder op de naamen derzelven. Pruim In deeze Abdy, niet . verre van Aken, leerde men Duitfch , in de negende eeuwe. N. 113. Prinfe» Vlag. Zie Vlag. Pruisfen ,befchadigen deeze Landen. III. 104., Zie Fredrik. Prunaux. Hoe die naam anders gefpeld wierdt. VIII 26. Publicatie , op welke wyze men de vereeniging der Utrechtfche Unie, in de Stad s'Henogenbofch, Publiceerde. VJI 93. 00Pur-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 153 Pte-wevde, door de St-iaren van Holland aan dat Gewest ingelyfd: wanneer. IX. ia Wannerr, voor't eerst, befchreeven, ter Vergadering van Holland. XIX 39. Purmeiland. Op welke voorwaarden, opentlyk, teverkoopen. IX. 15. Putten f't Landfchap van) was, oudtyds, een Leen van Voorne. V. 52 en 52 < d). Putten (Nikolaas van') isj wegens Jan II, Graave van Holland, Regter in Walcheren. IK. 45. Verjsagt de Viamingen uit Zuid Holland. III. 47. Putten 'Vice Admiraal Van der) dapper gedrag en dood. XVI. <53. Purweis, Engelsen Scheeps Ka" pitein , zendt den Algerynen Scbeeptbehoeften. XVIII. 99. Pylen. Zie Bondel, VI. 39. ( Q- Quaden. Zyn geen deel der Saxers, en wie zy waren. N. 68. Van hun , voor de vyfde eeuw, hier omfireeks niet gewaagd. 69. Ouait{lIillebrandQerritiz»)\\z!$\. tein ter Zee, verovert ee > Oftendenaar, Xt. 42. <*>), Worde Admiraal en uirgezonden terbefcherminge onzer Haaringvloo. te: gedraagt zig niet ten genoegen van den Staat XI. 83. Qjiartileeren van een Wapen, Zie XI. 24, 25. Quintinus, Romeinsch Veld-Overfte, valt in het Land der Fransen over den Ryn: zeldfaam gevegt met hun. Hy wordt geflagen. N. 84, 85. Qjiesnci. In die Stad, voor heen, veele Charteren van den Lande geplaatst. VI 5. Quohier ('r laatfte) der Huizen, in Holland. Wanneer voltrokken. XIX. 14. vergel. XVIII. 4S- Hoe groot bet getal der Huizen, toen, was, in Zuiden Noord-Holland. 15,16. R. Raad (hooge). Zie Zeeland. Raad (hooge) wordt, ten tyde van Leicester, binnen den Haage, verplaatst naar de vertrekken der voormaalige Boekerye van 't Hof. VI&. 57. Het verrigte van den H R,, by het vasthouden van eenige Staatsie. K 5 den,  154 BLADWYZER der den, door Prinfe Willem II, N. 387. en Rylaage so. Raad van Holland: reeds gewag van, onder de Henegouwfcbe Regeeringe, ook onder de Beierfcha, E'k der Landfchappen badt een' Raad, die wel eens by een geroepen werdt. IU. 69 71. Zie Alhrecht. De Raad hadt, in bet eerst, geene vaste zitting: waaruit zy beftond- IH- 72. 71- Raad (van negenen) is de oorfpioiig niet van 't Hof van Holland. III. 95, 96. Raad der nadere Unie: wanneer zynen aanvang nam. VII. 8o„ VIII. 7. Raakt in duigen , en wordt opgevolgd, door den Landraad. Vil!. 9. Deszelfs , Notulen, gedeeltelyk, in Zeeland ontdekt. VI11. 7. (^). Moet niet verward worden met de Vergadering der Utrecht- , fche Bondgenooten, VIII. 8. Raad van Staate, in de Nederlanden, heeft, onder de Graa- , ven, nooit, uitfluitender wyze, 't bewind gehad, en't zelve hieldt (>p , by s' Vonten tegenwoordigheid. VI. a 1 Oudheid van dit Kollegie /. c. Raad van Staaten: aangefleld j over Braband, Vlaanderen, Hol¬ land, Zeeland, Utrecht en Mechelen, in piaatze van den ■ Landraad. VIII. 5, 10. Vindt zig bezwaard door zyne Iuftractie, en verzoekt on.üag. 11. Men verzoekt en dringt hen te blyven. is. Begeeft zig, by M,turits, naar GornichemIX. 34. Twee Leden van dien naar Oftende. 38. Naar Vlaanderen. 70. Frankryk dringt aan , om zynen Gezant, hier te Land zitting te geeven in den Raade van Staate. XI. 31. Men keett het. 32. Reden waarom men, in dien Raad , min gewig. tige zaaken behandelde. 3a. Blyft, een wyle, te Utrecht. 57- Zie Tork, Raad ter Admiraliteit, zints wanneer, te Middelburg, zyn beftendig verblyf genomen heeft. viii. 79. laad van Unie tot Hoogftraaten : wat men er door verftondt. IX. 69. laad : by welke gelegenheid, door Zeeland aan Holland, de jaariykfehe wedde van den Zeeuwfchen vierden Raad, in den Hove, wierdt afgeftaan. XV. 34. laad van Spanje. Toegang daar toe aan Nederlandfche Edelen ge-  VADERLANDSCHE HTSTORTR. t*,? geweigerd. N. 220. Raaden (Zee-) aan onze Admi raals toegevoegd. VJI. 43. Zy draagen zorge voor de Zeekusten. Nader orde nopens die Raaden. IX. 55 (z). XIII. 87. Raaden, vyf aan Maurits, als Stadhouder van Holland, toegevoegd. VIII. 64.' Twee uit Gekommitreerde Raaden van Holland. 80. Raaden nevens den Prinfe. Welken waren. VI. 104. Raaden (Gekommitteerde) heb. ben, reeds onderWilleml.daar na onder Maurits, groot gezag in zaaken der Regeeringe. VIII. 68. Nuttigheid vaa hun Berigtfchrift. 71, 72. Twee Gekommitteerde Raaden toegevoegd aan Maurits. Nader berigtfchrift en verdeeling in vier Raaden , by Maurits, en negen ter Finantie. 79-81. Raaden (Gekommitteerde, nieuw berigt-fchrift voor dezelven. XX. 115. Raaden (in de Vroedfchap). Hun oc rlprong, oudtyds, onbepaald. III. 75. Wanneer vaste Raaden, in bepaald getal, aangefteld. N, 228-232. Raadhuis. Te Middelburg, al in 't jaar 1213. V, I00. Raadpenfionaris van Holland, voorheen Advokaat van het Land gezegd. Vf. 30. Raadpenfionaris van Holland, (Ambtvan . Hoedaanigheid van dat Ambt, ten tyde van Heinfius. Zie Ileinfius. Wie dat Ambt, ter Vergadering van Holland, bs afweezigheid van een Raadpenfionaris, bekleedde. XIX. 85-91. N. 85.91. Raadpenftonarisfen van Holland. Wie dat gewigtig ambt al bekleed hebben. Zie Cats, Duits, Fagel, Heinfius , Hoornbeek. De IVitt, Slingeland, van der Heim. Raasveld, Pruisfisch Gezant by den Staat, verklaart dat zyn Meester geen Oktroi heeft verleend aan eene opteregtene Oost - Indifche Maatfchappye. XIX. 64. Rabenhaupt (Karet) verdeedigt Groningen, tegen de Munflerfchen. XIV. 68.71. RADB OUD. Koning van Friesland: twyfelagtig of hy gedoopt zy, en wel door Wolfran. I. 91. Na hy, van de Franken overwonnen 1 , heet hy fl egt» Her.  i*6 BLADWY ZE R b e r Hertog, by de Franken , fchoon de Friezen en hunne navolgers hem Koning noemden. I. 93 95' °f nv van Wodan ge. wag gemaakt heefc. N. uo* RADBOUD. Koning der Frie zen. Roman op zynen naam. N. 11o. Radboud. Prins van Friesland, d. i., misfchien ,Hertog, of één der vootnaamfte Heeren. II. 32. Radigis. Wie zy was. N. 106. Ram (Philips) Schepen van Uirecht, gezonden aan de algemeene Staaten. XI. 50. Ramillies, de voordeeligfte en kortite veldflag der Bondgenooten. XVII. 75,76. Rammekens, Wanneer voltooid. N. 238. Rang: twist daar over mer Fiankryk. XV. 1.3. Raucoux, bereekening van 't verlies, by den Veld (lag aldaar, XX. 39, 4°> Reaal (Laurens) zyn lof. Wanneer hy in vryheid gefield werdt. XI. 44. Rapin Thoyras (De). Engelsen Historiefchryver: zyne dwaa» i ling. x- 54' Refuge (Meer van) Gezant van Frankryk by den Staat. X. 45. Regeeri'.g Regement op <ïs Hollandfche. Vil. 5. Krygt, onder Willem I, eeneiremengelde gedaante. VIL 8. Beraaming van een nieuw Reglement. VII. 15. Inftruftie voor de Zeeuwfche. VII 17. Nieuw Beduur aldaar, en befchry ving van dien, 5ó 61. 63. Regeering van Holland, welke Hukken voornaamlyk noodig zyn , om begrip te hebben van deRegeerinp, onder de Graaven en Staaten van Holland. VIII. 7*. Regeering. Wanneer onze Graaven die aanvaardden. N. 138. Regeering, ongenegenheid der Staaten van Holland, tot de Stadhonderlyke, by bet huuwen van Prinfe Willem IV. XIX. 67 76. Regeering, Vroeg aanzien der Stedelyke. N. 135. Zie PVeU houders. Regen. Geweldige Regen , hitr te Lande, in Mey, Juny en Jtily van den jaare 886. II. 39. Regenten, blyven lange onkundig van het voorneemen der Landing van Willem lil, naar Groot-Britannie. XV. icó. 107. Regimenten, Engelfcheea Schitfels, waarom afgedankt. XIII 94.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 157 foegisters der Privilegiën, aan Hertog Philips aangeboden. III. 105. Registers van de Vergadering der Utrechtfche Bondgenooten, tot nog toe, niet ontdekt geworden. VIII. S. Maar wel die van de Afgevaardigden dier linie. . VIII. 10. Register • Kameren. Op welke plaatzen dezelveh, hier te Lande , voorheen, gevonden wierden. VI. 4, 5. Reglement (der Ridderfchap van Holland). Wat hier over te doen viel. XIII. 107. Zie ook Regeering. Der algemeene Staaten, voor Gezanten naar buiten 's Lands. XVII. 23. Regt (V Roomfcbe). De Franken verlronden, hier door,het Wetboek van Theodofius, of kort begrip van Anianus. II. 7. Rvgtbanken, zy hongen, bier te Lande, allen van den Graave at, na dat deezen de hooge Lands heeriykheid verkregen hadden. V. 17, 19. Regter (opperfte) de Graaven waren dit, hier te Lande. VI. 21, Rrg;.cren (Adolph Graaf vsm) Heer vaa Almelo, wordt, door een Staat, gezuncen aan Kei¬ zer Jofephus I, tot het maaken van een einde aan den Hongaarfchen kryg. XVII. 65. Ge. volg daar van. 65. Waarom Frankryk op zyne verwydering aandrong. lit, Regtsdagen (Graaflyke) denke» lyk ook by de Friezen, driemaal s'jaars, gehouden. II 7. De Keizers hielden dezelven, ook hier te Lande, nog in de iade eeuw, II. 74» Zy wierden toen , als onder Frankifche Koningen Placita gezegd. II. 69. 75- Regtsgebied (hoog) : den Steden Veere, VlisGngen, Brouwershave, West Capelleen Domburg, zulks, door den Aartshertoge Philips gefchonken. IV. 71, 85-91. Regtsgeding: afkeer der Stad Amlterdam, van lyfftraflyke regts-gedingen, tegen ongenoegzaam befchuldigdcn. XVI. 39. Rechtsgeleerden ('Saxifche) doen uitfpraak over etfelyke goede, ren van Keizer Lodevnyk-, Koning der Frat.km; op Saxifchen grond gelegen. En wie zy waren. II, 6 en II. (m). Re id (Historiefchryver Fan) aanmerking op 't onwaarfchynlyke van fcyn fchryven, dat Prins  i«8 BLADWYZER des. Prins Willem f, aan Don Jan, zou hebben geraaden, zig van 'sLands oppermagt te verzekeren. VIL 66. Wanneer hy fterft. IX. 87. RegtspIeging(hooge)novens klagten van Ingezetenen, in Steden en ten p!attenLande,tegenhunne Dienaren, gefchiedde, fomtyds, voor Kommisfarisfen van deu Graave. V. 16, 17- Zie c«lyketi. Reimeiswaal. Philips, Prins van Spanje, aldaar ingehuldigd, als Graaf van Zeeland. V. 80. Aan kooien gelegd. VI. III. Geheeie ondergang van die Stad' XI. 110, 111. REINOUT van Nasfau, Graaf vanGelderland,oorloogt met Jan den Ifbe, Hertoge van Braband, ter vetk'yginge van het Hertogdom Limburg: v/at regt hy hadt. Floris V. ftaat hem tegen en Valt in zyn Land, ondanks een gemaakt Verdrag. Zie, verder, Floris V. Hy verliest den flag van Woeringen ,fchoon zeer dappetlyk vegtertde; valt in handen der Brabanders , en blyft te Leuven gevangen, tot den opgevolgden Vrede. HL 172t. en 17 (»_). Zyn Zoon Reinout II, zet hem gevangen. Hy fterft. III. 63. REINOUT II. Zie Reinout i. Breekt den hals. II'. 64. Zyne kinderen raaken onder Voogdy. Willem IV, Craaf vart Holland, moeit er zig mede. III. 66. Reinout III, Heer van Brederode: wordt betwist, of wettige Nakoomelingen van hem overig zyn. XV. 1 1. Reifchach (Baron van) Oostenrykfehe Gezant by den Staat, troost hen, metfchoone woorden. XX. 43. Reichard, Gezant des Keurvor. ften van Beieren by den Staat. XV\l. 22. Reken, een Water, 't geen Holland van West Friesland fcheidde. N. 130. Reekeningen , voor wien gedaan wierden, onder Philips van Bonrgondie. IV. 30, 31, Rekeninge (Auditie Kamer van) in Holland, afgefchaft. XX. Rekenkamer (van Holland) wanneer reeds aanweezig envernie» tigd. IV. 30. Voor wie men, bevoorens, reekende. IV. 31. Rekenkamer , wanneer, door de Staaten van Zeeland, ia dat Gewest, opgericht. VII. 101. Rekenkamer (Nieuwe Provinti. aale) in den Haage, opgeregt.  VADERLANDSCHE HISTORIE. j*9 regr. AX. 115. Rekenkamer van Zeeland, bewaarplaats van s'Lands Charteren. VI. 6. Religie, vervolging der Hervormde. VI. 64-67. Zie Godsdienst. Religions verwanten. Wat dit woord beteekene. X, 65 XII, tU, Remonftianten. Eenigen viugten van hier, en bouwen eene Stad in het Holfteinfche. X. 104. Klagten, over eenige baldaadig. heden in Holland en het Sticht van Utrecht, door hun gepleegd. XL 23. De Staaten Generaal ttagten er in te voor. zien. De Staaten van Utrecht zyn voor de Stads R.egeering, tegen de Remonilranten. 24. Zie Am fter dam. Ernst Capinier. Gastbuiskerk. Grootekerk. Remonftrantie. Wat men er door veiftaar. VIII. 29. Renaid (Simon), wordt gehouden , Egmond bedorven te hebben : befpot den Kardinaal van Granveile: fterft. VI. 37. Renè de Cbalens t Prins van Orange en Stadhouder van Holland en Gelderland, enz. 'V. 51. j Zyn lof: hartelykheid van Keizer Karei V, by zyn affter- ven. V. 6r. Hoe oud hy toen was, /, e. Renesfe (Beeosten-Zween van", brengt een Register van s'Lands Privilegiën in ordre: levert het over, xen tyde van Hertoge Philips. Zyne afoeelding, III. 105. Renesfe. zie Gouda. Wet te warren met de Edelen van dien naam. N. ,53, i?5> Rengers, Friefch of Groningfch Edelman, behoort tot de Watergeuzen, vi. 86. Rennenberg (Graaf van) , moeite met hem, in 't onderteekenen der Unie van Utrecht. VII, 83 , 86, 87, po, Renten: één van het üorr. derd, s'weeks, den Geidfchièteren , door de Aartshertoginne, Ifabelle, gegeeven. XI. 12! Repartitie van Krygsvolk, alreeds van gewaagd in de zes. tiende eeuw. jx. ?a Repos (Ben), Afgezant van LodewykXIV, Sia Korting Js_ feob II, van Groot Edtannié. Ofhy een verdrag mat lKMge. melden Konfogfloot. XV. iofm 103. leprafenteeren. Wie , in Middelburg, het ligchaam der Stad reprefenteerden, by zekere onder-  ifjo BLADWYZER der derteekeninge. VII. 27. De zes groote Steden wierden, oildtyds, gezegd, met de Ridderfchap , de Staaten te reprefenteeren. N 257. 258. Republiek, tor welk een toppunt van gezag de onzegcftegeu was, in het jaar I/09. XVII. 85. 85. Rjequefens. Geefr den Amfter. dammeren voorregten. VI. Iló. Zendt eene Vloot af, om Middelburg te ontz tten. VI. 112. OfhyAlva in beleid overtroife? VII. 35'. Rerik, Koopftad in Saxe. N. 119. Refolutie (van Holland) , eenigen nog ongedrukt, en merkwaardigheden uit dezelven VI. 76. 85. O). Eenige, tot dus verre ontbrekende aangevuld. VI.. 23. 35- (k). Gevonden. VII. 35. (a). 72. nog nader. N. 291. Refolutien van Holland, Geen gewag in dezel 'en van het over lyden van Philips II., Koning van Spanje. IX. 19. Sommigen zyn breeder geweest,dan men in de gedrukte itnkken vindt. X. ioa. Verbeterde leezing in de el-en. VIII- 25*» O). IX. iu (yj X. 96.(3 De woorden vaneen' Schry ver daar voor opgegeeven. XV. 43, 44. Refolutien, (der Gronte Vergaderinge van 1650) ter Generaliteit nog aanweezig. Xil. 85. befluit omtrend diegenen, welken ten jaare 1650, genomen waren. 119. Refolutien (Staats): Extradien uit dezelven. Zie Notulen. Reus (Kapitein De) , houdt een langduurig gevegt uit, tegen drie of vier en twintig Engelfehe Schepen. XIII, 85. Rex. wat fomtyds beteekent. II. 31. Zie Koningen en N. 63, Reygersberg (Maria van), fpeelmg op haar gedrag, ineen Glasraam te Gorinchem. X. (ageer aan) 6. Vergeiyk. XI. 22. Rhadagaifus valt in Italië: wie hy was. N. 89. Rbame of Rbeime, wiens dogter zy « as. N. 29. 30. Rbede (Jan van), Heer van Rens» woude; vetfehilt met den Raadpenfionaris De Witt. XIII. !idl li** Rht.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 161 Rbetoryken, ondersoek naar hunnen oorfprong. Schynen overeenkomst te hebben met de Troubadoers en andere Digters der Franfchen, en deMeiflerzangen der Duitfchers. IV. 9-11. Van waar de gewoonte, dat zommige Grooten Lid dier ge. zelfchappen waren. /. c. II, Wat het woord Redcryker beteekene, IV. 11. ia. Zie Dig. ten. Van waar en wanneer, zy in zwang waren.N. 307. Die van Middeiburg, teekenen tnede zeker verbond. VIL »7. Toonen zig tegen de bevrediginge met Spanje, door eene prysvraage. VIII. 90. Die vanZuidbeverlsnd trekken, onder Vaandels op, tegen de Spaanfche en verjaagen dezelve. XI. na. Kamer van dezelve in den Haage. N. ioo (#). Rhêne (Heer van), gevangen en op het Hof van Woerden gezet. IX. 29. Hy' komt weder vry, fneuvelt. Maurits zendt zynLyk te rugge. 66. RICHARD L, Koning van Engeland, fluit verbond met Dirk VII., Graave van Holland. N. 131. Ricbarde, Zuster van Floris, V, Overleden. N, 139. Ricbardat QPididout) ,liosmen, hier, dagt over het agterlaaten van zyn Concept van het Befland. IX. 105. 106. Wordt, by het Beltand, ingehaald in den Hage, IX. 101. Richelieu (Kardinaal De) , fpaart geene moeite om het Verdrag der Staaten met Spanje teflremmen. En om welke reden. XI. 54. Oordeel van een Staatslid nopens hem. N. 382. Ridders van 't Gulden Vlies, en van St. Antoni: hunne Kleeding onder Filips den Goeden. HL I07 - 101, «09-110. Hoe onderfcheiden. III. 39. 40. Ridderordre , van St. Antoni, door wien ingeileld. Ut. (?_). Zie Tuin. Ridder flaan, Hoe dit gefchieddö hier te Lande, wegens Koninginne Elifabeth. VIII, 77. Of den Admiraal Pieter Hein dit gedaan is, door de algemeene Staaten. XI. 43. Ridderfchap, van Holland, niet vreemd, in dezelve Kiygsbevelhebberen te befchryven, XI 88. Zie Edelen. Reglement. Twist over toelaatinge van Al. bemarle. XVIIL 37-39. over L di«  i6z BLADWYZERder die van den Baron van Hompesch. 128. Ridderfchap van Overysfel, verichilt mee de Steden van dat gewest over de verpagtinge der gemeene middelen, in welke zanken Koning Willem III gee. ne ui.fpraak verkiest te doen. XVI. 42-44. Ridd:rfcbap, maakte al vroeg eenen ftaat van Regeering uit. N. 202,212. («). Ridderfpelen. Philips van Bourgondie Itaatze zeer voor: fints wanneer zy, allengskens, vervielen. IV. 06. (m). Ripper da (Wilhelm,) Heer van Hengelo, zit voor, ter Vergadennge der algemeene Staaten, by het overlyden van Fredrik He.rik. XI. 104. Ripper da, Gezant aan het Hot Spanje, klaagt, naamens den Staat, over verfcheiden bezwaaren, betreffende den Koophandel. XVIII. 41. Zie ver. der van hem. XVIIL 102. Ripuarie: waar gelegen. N. I12. Rivieren, ge-eerd by de Germaanen. Zie Germaanen. Zie Maas, Waal en Ryn. ROBERT de Fries valt in Zeeland, waar uit bem zyn Broeder, Graaf Boudewin, den oorloj fchynt aangedaan te hebben. II. 66- 63. Zie Boudewyn,Gnaïvan Vlaanderen. Men fchynt zyne togten naar 't heilig Land verward te hebben. II. 70. Robert (Prins) , Zoon van den Koning van Bohemen, dient onder den gevlugten Prinfe van Walles: wordt bezet in Helvaetfluis. XII. 6. Roebelle, zie Hautain. De Staaten volgen 't verzoek in van die Stad: Maar weigeren hunnen Gezanten gehoor, en waarom. XI 16, 17. Rochus Meefz Conincx, doet zeer veel dienst, by het inneemen van den Briel. VI. 88. Rocque (De La), Lieutenant Generaal,gebiedt in Zeelanden in Staats • Vlaanderen. XX. 46. Hy tragt een gedeelte te doen overgaan naar Axeler-Ambagr. 57. Rselatits (Bartholomeus), vindt zeker foort van Kogels uit. IX. f>. Rogers (Daniël), wordt befchonken met eene gouden Keeting, wegens den Staat. VII. 30. Roermor.de, ia 't begin der dertiende eeuw, voor de voornaamfte Stad van Gelderland gehouden, II. 107. Rol.  VADERLANDSCHE HISTORIE. i6q Rbllè rHierenymus~), Gouververneur van Veere, lheirvelt. VI. 109. Rolh. Nopens den jnisten tyd der togten van dien Nootman ismen het niet eens. II. 32. Ramhouten groote meenigte in de Nederlanden. XX. 37. Romeinen, lieten de beeltenisfen der Germaanifche Goden, in den Romeinfchen fmaak en taal, affchetfen. I. 28. 31. 32. De Tempelen en Altaaren aan Jupiter, Nehalennia enz. Zyn Romeinfch werk. Hunne moeite, om de Geimaanen ta overvvinneu. Zie Germaanen. Laaten de overwonnen Volken by Godsdienst, wetten en gewoonten blyven, maar voerden er hunne taal in. 51. Ofzy, ten tyde van Caligula, eene Letterkundige School, op het Eiland.der Batavieren, zouden hebben opgerigt. I. 5a. Maa- ■ ken misbruik van de vryheid der Batavieren, die, daar op, tegen hen opftaan. 58. Hunne Legioenen niet voltallig, hier te Lande. 59. Maaken, door hun ganfch Gebied en Wingewesten, openbaare Straatwe. 1 gen, I. 65. Overblyffelen daar van. 65. Hoe zy met de 1 Germattncnhandelden. N. 24' Hoe zy de grenzen verfterkten N, 53. 55» 5<5. Waarom Zy de Landen aan Overwonnenen inruimden. 57. ZieRyn. Hunne taal vervalt, hier te Lande. «2- Waar zy Hof hielden in Duitfchland. 61, 83. Wanneer geen gewag meer, hier te Lande, van hunne Landof Zeemagt. 96, 97. 105, Zie Ryn. HuHne gefchriften verwaarloofd. 99, Roomeinfcb Ryk. Zie Ryk. Romer0 (jfuiiaan), ligt met zyne Spanjaarden in verfcbeidene Nederlandfche plaatfen. VI. Hondasfe. Een Kogel fluit er op af. VIII. 89. Uitvinding, óm fchootvrye Rondasfen met kogels te dootbooren. IX. 6» Rondasfiers, een foort van Krygsvolk, onder Maurits. VIII. 84. 1oo>;ifcbgezi>!den,eenigen Wyken uit s'Hertogenbofch. VIL 95, Maaken oploop. De Staaten van Holland voorziener tegen. XII. 74-77. Doopeneen kind, ondanks den wil van den Vader. 76. loorda twist met den Stadhou. der van Friesland. IX, 44. \orik. krygt bezittingen ïh Friesland. 11. L 2 R,s.  ievoogd, Forbin. XVI 60, 61. Savoye (Hertog van) is Lieutenant en Kapitein Generaal der Nederlanden. VI, 19. Savoye (Hertog van): wanneer reeds een Gezant aan de Staaten zondt. XVI. 52, 53. Savoye (Prins Eugenius van): zyn overlyden en lof. XIX. 84, 85. Saxen (Maarfchaik van). Verdedigt de dapperheid der onzen. XX. 4. Saxe. Of er een verbond; met dien Keurvorst, werdtgeflooten door de algemeene Staaten, voor den jaare 1693. XV. 95. Saxen (Hertog van) Meursburg, fneuvelt in den veldflag van Fleury. XVI. 4.5. Saxen Hilburgbaufen (Hertog van) komt met eenige Beierfche Hulptroepen, herwaarts. XX. ' 4 37»  i<5B BLADWYZERder 37. Dientin de Linien voor Bergen op Zoom: trekt, in goede orde, vandaar. XX. 69. Saxe (Oud). Friesland komt fomtyds voor, onder dien naam. I. 71. En wordt ook wei van Oud Saxe, by de vroegfte Scaryvets, onderfcheiden. 1,96. De oude Engeifche Schryvers noemden Oud en Overzeescb Saxe het Land, 't geen, door die Saxers, bewoond wierdt, Welken in Germanie bleeven, na dat veelen hunner naar Britan. nie waren overgeiroken. I. 96. Hier te Lande, noemde men Britannie, wel eens, Overzeescb Saxe. I. c, Zie Engeland. Saxe (Neder-), beneden Nieuwwegen, komt by geene Romeinfche Schryvers voor. N. 70, 103. Wie er 't eerst van gewaagt. 104, Saxers. Misfchien wierden de Friezen enWarners, wel eens, onder dien naam begreepen. I. 78, 79. Vallen in Italië: wanaeer. Hun verlaaten Land wordt verdedJ. 79, 80. Worden ge» flagen by het Boerdiep, in Friesland. Si. De Saxers, uit paiischland, met andere Vol keien, naar Britannie overgefto- ken, by de oudfte Engelfche Schryvers, Oud-Saxers genaamd. 96. Welke gelofte de, door de Franken overwonnene, Saxers verpligt wierden te doen. 99. Wanneer hunne kryg tegens de Franken eindigde. 99, 100. Werwaarts, na dien Vrede,hettoneel van den Ftankifchen kryg verplaatst wierdt. 101-103. West. en Oost.Pbalers zyn een deel der Saxers. 103, 104. Zie Wigmodie. Wanneer zy voor vrye Lieden wierden verklaard, en waarin die vryheid beftonde. 105, 106". Op welke plaats, men de Saxers, in de elfde eeuw, nog vindt II. 1, 2. Zie Hameland. De Koningen der Franken onderwerpen zig, ten aanzien hunner byzondere goederen, in Saxe gelegen, aan de Saxifche Wetten. II, 6. Wie de Saxifche Regtsgeleerden waren, 6 en 6 (m). Aan welke Saxers Karei de Groote hun Erf» goed ontnam, en aan welke Lodewyk de Froome het wedergaf. 14-21. De Saxers; na'tverkrygen van volkomene vryheid van hunnen Godsdienst, onder Keizer Lothariusvervallen weder tot het Heidendom: nemen den  VADERLANDSCHE HISTORIE. itSo den naam van Stellingi aan; worden geflagen. 24, 25. Zyn altyd van de Sueven onderfcheiden. N. 68. Saxers (Neder). Welk volk onze Chronyken er mede bedoelen. N. 71, 72. Onzeker, of Batavia bewoond hebben. N. 75. Waar hunne wooning was,in de zevende eeuwe.7577. Waar hunne Eilanden gegeleegen waren. 93. Hunne Wooningen: Vaartuigen. De Cberusgen behooren tot hen. 102, 103, 104. Hoe onder, fcheiden: heeten ook Noord luiden. 104. Wie Oud-Saxers heeteden. 104. Hoe zy 'thair droegen. 107. Zie Pipyn. Slaaten.Zyn vry van Tollen. 122. Seat. Wat beteekende. III. 50en IV. 4?. Schattingen vermogten den Staaten niet opgedrongen worden. V. 2ï, 28, %<). Van welken men, oudtyds, vry was. N. 116, 117. Schakenhosch. Onzeker, of dit Sakren- (Sacrum) hosch beduidde. I. 59. Schaak [pel. Prins Philips Willem van Orange vermaakt er zig mede. X. 11. Scbacb Nadir. Zyn Oorlog met de Porte belet dien tusfchen dat Ryk en den Keizer. XIX. 78. Schadeloosltelling (Brieven van.) Wanneer aan de verpande Sté» den, Briele en Viisfingen, te rug gegeeven. X, 59. Schaep (Mr. Gerard) Vroed, fchap van Amlterdam, maakt eene Lyst van 's Lands Charteren. Sckagen(JanUeer van) wordt benoemd door de Staaten van Holland, in eene bezending aan Prinfe Willem II, voor Amlterdam. XII. 56, 58. Schansgraavers. Dezelve telee« veren , uit de Dorpen van Hol« land. VUL 22. Scheeps-firyd. Wat, fomtyds, by de Romeinen, beduidt. N. 52. 130. Scheepvaart uit Zeeland, op Groot Britannie, zeer oud. N. 10, 11. Aanhoudende Scheepvaart hier te Lande. 128. Bloei der Franken. 176. Scheeren. Hoe by de Saxers gebruiklyk. N. 107. Schei. Zie Banjaart. Schelde (Rivier). De Friezen worden, in de agtfle en negende eeuw, ook daar gevonden, I. 71. Of en waar, die Rivier L 5 moet  i?o BLADWYZER der moet ge-oordeeld worden de Westlyke Grens van het oude Friesland te hebben uitgemaakt. I. 83-90. (Zie Sincfala, Zwin. Francia Maritimaf) Zeeland is bevreesd voor 't openen vaa dien Stroom. X. 13. Schelling (Ter). Inval der Engelfchen aldaar. XIII. loo-iosa Schenk van Nideghem treedt, als Lieutenant -Generaal van den Grnave van Kieuwenaar, in 'sLands dienst: zyne wed. de en wooning. VIII. 39. Schenk. Zie Tautcnltirg. Schepen (Oorlog.). Omflagen met yzeren ketenen. VIII. 4$. Grootheid der Spaanfchen, in den Oorlog met dat Ryk. VIII. 75. Zie Fan der Does. De algemeene Staaten voorzien hen. van geheime merkteekenen, tegen de Duinkerkers.- IX. 33. Onze Schepen geplaagd door Spaanfche Galeien. 34. Draagen zig dapper. 34. Zie Admiraliteiten. Hoe eenige Scne. pen af te liaan aan Frankryk. XI. 14, 15. Onze Schepen . lyden door itorm. 17. Zie Vloot. We ke Schepen gefield om te kruisfen, en hoe groot. 39. Traage aanbouw der onzen: * zorge daar tegen, XV. 30. 63, 74- Zie Fioote. Die der Franfchen vlugten voor de onzen. XVI. 65. Klagten van den Staat over 't neemen onzer Schepen, in Zweden en Der.e-, marken. XVIII. 2, 3, 63. 't Helpt weinig. 3. Zie Oostzee. Getal der Franfchen, der onzen en der Vlaamfcben, in 't ontzet van Zierikzee. N. 155. Hoe. gemaakt: van wat foort: met hoe veel manfehap. Hoe verdeeld en gefierd. 155-161. Wy= Ze van vegterj. 162-172. Nan» men van Schepen. 164, 167. Hulken en Haringfchepen tot vervoering van Volk naar Engeland gebruikt. 174. Schepen, duurte van derzelver aanbouw, in tegenflelling van vroegere tyden. N. 415, Schepen Spaanfche) verbrand in Bornisfe. Zie Bornisfe. Schepen. Zie Oorlogfcbepen. Schepen (Koopvaardy) drie honderd, binnen eenige jaaren» door de Zweden, genomen. XVIlj. 68. Scheepvolk (Nederlandsen) mishandeld de Bevvoonderen van Straat Davis. De Staat voorziet er in. XVIIL 75. Schepenen trekken te Velde. IV, 50, Beflaan, in de Steden s aee;  VADERLANDSCHE HISTORIE. 17? zeer vroeg, uit zeer aanzienly* ke Luiden. N. 130. Welke titel oudtyds hun gegeeven. P*" Schepenen. Gefchil met den Stadhouder Willem III, over de aanftelling derzei ven, te Amfterdaui. XVI. 25 32. Schermer en Befchermer: zyn woorden van dezelfde beteeke" nis. VII. 94 O). Schets, Afgevaardigd op de byeenkomst te Geertruydenberg. VII. 50. Schetfen van een Verbond met Engeland, van hier, heiralyk , naar Frankryk overgebriefd. XV. 13. Scheveninge: eenige Huizen weg. geflagen, door ftorm. N.245. Sebey ■ Vice Admiraal, flaat tegen de Franfche Vloote. XVI, 65. Schiedam. Hoe zy Willem II en de Afgevaardigden der algemeene Staaten ter Vroedfehap ontfangt en be.antwoordt. XII. 4a, 33- Zie BrieL Schieten naar de Papegaai. Zie Papegaai. Schietgeweer. Zie Foetboogjes. Scbildergasten: gezegde daar om. trend, ten aanzien der algemee¬ ne Staaten. XI. 104. Schilderen. Zie Glas. Schilder/lukken, te Rome. N. 5»- Sehildery. Die van Willem I en Fredrik Henrik, door de algemeene Staaten, gelast, in hunne kamer te plaatfen. XI. 69. Schildtaalen. Zie Ferpondim gen. Schip, in 't welk men, zonder kaars, lamp-of lontlicht,onder water zag. X. 37. Schooi (Mr.lFillem) Penfionaris van DordrechtjVervultden dienst van den gevangen' Advokaat van den Lande, van den Eynde. XIX. 86. Schooien. Hoe vroeg, ter aanleeringe onzer taaie, opgerigt. II 3; Te Scolegaan wat, ouwlinks, beteekende. III 5 (£). Schooten. Gebruik van eerefchoten , tusfchen de Engelfche en Staatfche Vlooten. XII. 100 en 101. Gefchil, over het getal der fchooten, tnsfchen den Engelfchen Admiraal Blake, en den Lieutenant Admiraal Tromp, eêr men elkander de "volle laage gaf 102. (d). Schomberg. Zyn Regiment wordt oproerig en weigert,naar Holland  i?2 BLADWYZERder land over te fteeken. XVI. 16. Sc&aoneveld (Eilaart) Inquifiteur inHoliand.VI.il. Zvilnqui. fitie. Scboonetieveld. Verblyf van 'sLands Vloote aldaar. XIII. 69, Schoenberg. Waarneemerderzaaken van den Staat aan het Hof van Spanje. XVI. 62, Hy kwyt zig met veel yver van zynen Iast.98 Hem wordt heiSpaanfche Hof ontzegt. Men neemt zyne zaak op hier te Lande, en hy blyft in zyne Bedieningen. 91. Hy wordt Gezant in Portugal. XVII. 18. Schoonhoven. Jan van Beieren flelt er een Slotvoogd aan. De Stad , verlyftogt aan Margareta vanBóurgondie ,onzydig, in den oorlog met Jacoba , verklaard. III. 93. Jacoba maakt er zig Meesteres van, en wordt er, als Landsvrouw, ontvangen en bygeftaan. III. 95, 96. Verzoend met Maximiliaan, onder , zekere boete. Zy moet haare uitgewekenen weder inneemen. IV. 57. Gefchillen in de Re- , geeringe aldaar. XV. 54. Verfchil met die Stad, over het aanneemen van den Baron vsn Liere, tot haaren Pen(ionaris XVIII. 129. i3I. £ie Aars. Beautnend. Schoonmoeder, met haaren Stiefzoon gehuuwd. N. 106. Schot, Penfionaris van Antwerpen, wordt herwaarts gemagtigd, om met de Afgevaaidigden der Staaten te fpreeken. N. 223. Schotelen : ouderwets gebruik van groote en volle fchotelen. XIII. 13(7/). Schotten : eenigen dier Troepen handelen met de Spaanfchen. VIL 42. Schotten: afgedankt. XVI. 13. Schot/che Regimenten, waarom afgedankt. XIII. 94, Schotfche Stapel. Zie Dordrecht. Feere Schouwen. Of het aan Guy van Vlaanderen is afgeftaan. HL 44, 45. Of het, by een Arabisch Schryver,ini2de eeuw, bedoeld wordt. IX. 60 63. Schouwburg (Romeinfche) 't zeggen aldaar van een' Fries. I. 50. \chratenbach, Generaal Major, gebiedt over de Landtroepen van den Staat, op de Vloot van den Admiraal van Almonde.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 373 de. XVII. 65. Sehrutzïer, Nieuwsfchry ver, wordt, door dealgemeene Staa ten, gelast, zekere vairche befchuldiging ia te trekken. XV. ip. Schryver, Vice Admiraal, krygt last, zig met deEngelfche Vloote te vereenigen. XX, 75. Schuldbrief, van Staats wege, gegeven aan Prinfe Fredrik Henrik, voor het opfchieten van zekere gelden, XI. 75. Schuldbrieven van 't Huis van Nasfaa, by Holland, vry verklaard van 't regt der zydelingfche opvolginge. XX. 83. ScbuLen van 's Lands Graaven geeven oorzaak ,dat zydeStaa. ten meerder naar de cogen moeten zien. VI. I, a. Zy nee. men zeer fterk toe. 17. Byzonderlyk in Holland. 45, 46. Schulden van dit Gemeenebest. XiX. 11. Zeer geklommen. N. 408. Diep vervallen ftaat der Landskas, na den opvolgingsoorlog. 42a , 423. Byzonderlyk van Holland. 383, 418. En meest, van 't jaar 1728 tot 1750. N. 447. Schulden. Zie Geld. Lodewyk XIII. Schulden, van de Admiraliteiten. XI. 18,19. Schulden, van Holland. XVIII. 19- Schulenburg (Hopman) ligt, by den Briele, met een Spaansch Oorlogfchip. VI. 8a. Schutteren, gelegd inde Steden ter bezettingen derzelven. VIII. 20. Schutteryen mogen, buiten last der Regeering, niet worden opgerigt. IV. 13. Op eenerleie wyze gekleed, te Brusfel. IV. £o. Zie Papegaai, Schutteryen wierden, fomtyds, gekend in zaaken van Regeeringe- VIL 37, 43. Sebwartzenburg (Generaal van) door de Franfchen, niet verre van Bergen op Zoom, geflagenXX. 63. Scriverim befchonken, met een gouden Kop, door de Staaten, voor zyn Batavia, X. 23 (e). Seclufie CAÜe van) aan den Raadpenfionaris de Witt te rug gezonden. N..389. Segni of Senge, eene fterke Vesting der Uscocchi. X. 61. Segovia, Kasteel in Spanje: eenige Nederlandfche Heeren aldaar geplaatst. N. 266. Sekreete Bofoignes aart van dezel-  174 B L AD WYZER der zeiven, ten tyde van het Beftand. XL ioo. Zie Befoigne. Sekreet. Zie Vroedfcbapshoek.. Sekreet'Boek der algemeene Staaten. IX. 104. X. 57 (a). Xtf 53 O)- Sekreete Correspondentie. Waar in beftondt. XII. 104. Segemund. Priester van een Ro. meinfchen Altaar. N. 1. Sekretarisfen van de Franfche en Staatfche Gezantfchappen worden, geduurende den Oorlog met Lodewyk XIV, niet te rug geroepen. XVII. 28. XX. pr. Seldenus. Onderfcheid tusfchen den aart van zyn boek, getiteld Mare claufum en het Mare liberum van Mr. H. deGroot. 1 XI. 89. Semnonen. Een Germaanisch Volk. Hunne Godsdienftige be- i grippen. I. 2 , 23. Seneca. Zyne Lesfen, ter navolginge asngepreezen, door de Staaten van Holland. XL 78. ! Secquin. Lieutenant Generaal in Staatfchendienst, gevangen genomen , in den flag by Denain. XVil. jo8. Sentius Saturnius; Landvoogd J van Germanie. N. 4. Serapheimus /freon. Onder zyn opzigt, wordt het Nieuwe Testament in hedendaagsch Grieks ch herdrukt. XII. 79. Of hy het zelve ook vertolkt heeft. ?9 rv^ Serapis. Mooglyk, hier te Lande, gediend. N. 65. Serooskerke (Phitibcrt van) Rentmeester Generaal van Zeeland en Gouverneur van Ber» gen op Zoom, Iaat de Spanr jaarden in die Stad. VI. 89. Hy zet Requefens, aan tot het onderneemen van den togt op Zuidbeveland. VII 28. Sefttbag. Zoon van een Hoofd der Cheruscen. Of hy gevangen wierdt genomen. N. 27, »9, 59- Sefostris. Hy tra^t te vergeefsch den Nyl met de Rood ; Zee te vereenigen. IX. 57. \everin (G^aaf van S.), Ambasfa. deur van Frankryk, zyn gedrag by den Vredehandel van Aken. XX 91, 92. lEVERUS (ALEXANDER). Koopt den Vrede van de Germ tanen. 1.67. Er is geen bewysdat hy van de Germaanfche Lyfwagt is omgebragt. I. 6; , 63. EVEfRUS (Septimius). Zyn togt naar Groot Britannie.I. 66,67. S>-  VADERLANDSCHE HISTORIE. i?* Sibko en Sibiho. Onbekende woorden. ! N. 3a (h). Sicco. Broeder van onzen Graa. ve Dirk III, ftaat deezen by; raakt met hem in onmin, doch verzoent zig, denklyk :doet een ongelyk huuwlyk. Heet, fomtyds, Graaf van West-Friesland , en, fomtyds, prafes: legt zyn Graaffchap neder. Onderzoek wat dit zegge. II. 62, 63. Sidnei {Philips). Zusters Zoon van Leicester. Bevelhebber van Viisfingen, wegens de Koninginne van Groot Britannie: zyn lof, dood en opvolger. VIII, 48. Sidnei (Philips). Burggraaf de Lisle, met eenen gouden keten befchonken. X' 58. Sidnei (Robert). Wie hy was. x. 59. Sidnei (Mylord), komt als Gezant des Konings van Groot Britannie herwaarts. XV. 12. Hy verzekert de Staaten van r *s Konings yver voor hun. 16, 28. Schryft de Engelfche Staatsgeheimen over aan Prinfe Willem lil. XV. 6a. Sidonius Jpollinaris. Plaats uit dien Schryver verklaard. N. 92. Sidnisky (of Sedfnisky) dient, als Generaal Major, onder Prinfe Maurits, in Vlaanderen. IX* 84. Siegen(milem Hyacinth, Prins van) draagt, by bet Franfche Hof, zyn vermeend regt op ee« iiige Nederlandfche plaatfen voor. XIX 38. Sieradien (Kerkelyke) door de Staaten den Roomfchen ontnomen.en om wat reden.XII. 74,75. Siffletten, gouden, aan Boots* gezellen gefchonken. VUL 58. Ook aan Marten Harperts Tromp, voor zekere tydinge. IX. 98. Sifrid of Sikko, Broeder van Graave Dirk III, of hy zekeren Proost, by Trier, heeft ombragt. N. 123, 124. SIGEBERT. Koning derFranken, verdeelt het Land der Saxers onder de Swaaben. I.79. Sikambren kruizigen eenige Romeinen. Verflaan Lollius. Augustus zegepraalt over dezel» ven. N. 19. Zy ftaan weder op. 21. Silezie. Geheim verdrag omtrend dat-Hertogdom geilooteu. XIX. 124. Silinc. Wat beteekende. N. 128. Sihanus. Een Frank, wordt Rcmeirjsch Keizer. N. 60. Si-  i?6 BLADWYZERder Simonie: zie omkoobinge. Simpel, wat, forntyds, bateekent. XI. 55. Sincfala of Sincval, itroorn in Vlaanderen, thans het Zwin, was de Westerfche grens van het oude Friesland. I. 85.ua. Was, nog in de! dertiende eeuwe, een bekende Zeehaven ói Zeeboezem , by Damme in Vlaanderen. 1. 85, 87. Naar. fporing van haaren ouden loop, en naam. I 86, 89. Zie Friesland. Sintzendorf, Gevolmagrigde van Karei III, Koning van Spanje, by den Staat. XVII. 54. Sintzendorf, Gezant van den Keizer, by den Staat. Zyne handeling, tot hetaangaan van het Weener verdrag. XIX. 29,3c. zie ook bl. 49, 56. Sir.ode (nationaal), by welk gelegenheid, men dit punt; het geen eene wyle gellapen hadt; ter algemeene Staatsvergadering voortbrengt. X. 79. Verfchillend gedrag der Gewesten,;daar omtrend. X. 79. 80. Shelton: Gezant van Koning Janing Jakob II van Groot-Britannie, in Engeland. Hy wordt in den Tower gezet ren er, daar- ^ na, Gouverneur van gemaakt XV. 103* ó"/«^(het),Spaanfche Vloot,onder den Graave Jan van Nasfau, aldaar, door den Zeeuvvfchen Admiraal Hol/are , overvallen en vermeesterd. XI. 110. Slaaven (Christen.) , hoebehan» deld, hier te Lande. N. 108. Saxifche Slaaven, verjaagen hunne Heeren. N. «20. Slaaven dei f-akien: hier, te Lande, wegens de Staaten, bevaard. IX. 53. Slangenburg (Baron van Baar, Heer tot), Lieuenant Generaal: zyn dapper gedrag. XVII. 50. Wordt Generaal. XVII. 57. Sterft. XVIIL h. Slecht: wat, fomiyds, beteekent, XI. 55. Sleutelen , van het Hof in den Haage, door de Staaten van Holland, terbevvaaringe, afge. ftaan aan de algemeene, en waarom. XI. 2. Slingeland (Mr. Simon van), zyne trefiyke gefchriften.XVIII. 46, 47. Wordr Raadpenfionaris van Holland. Yvert voor het Weener verdrag. XIX- 18, 21. Zyn overlyden. 81. Eu lof. 83 , 84, 85. 'koten, Spaanfche aanhang en op-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 177 oproer in dat Dorp. IX. a6, Slot of Borg, hoe ouwünksgegezegd. Zie Oppidum. Slot, te Gouda ook sKeiers Huis gezegd. VL- 10. (r). a'Lands Charteren, in een Toren aldaar.bewaard, en van daar vervoerd naar den Haage. VI. 7. 10. Lumei aldaar gevangen jezet. 105. Het wordt afgebrooken. VII. N. 291. Sluis in Vlaanderen: gefchil tusfchen de Staaten en Maurits, nopens den overtogt naar die plaats. IX. 71, 72. Zy wordt, doorhem, gewonnen.79. SMsgelden, gefchil overhet heffen derzelven ; byzonder nopens dan Frieschen turf, door de Sluizen van Gouda en Spaateddam vaarende; tusfchqn de Staaten, van Holland en Zeeland. XV. as. Sluisgeld, ter zaake eener overftroominge, in Delfland geheeven. N. 245. Smeekfcbrift der Graavinne van Egmond, ter redding van haaren Gemaal, byAlva nietgeagt. N. 268. Smirnafcbe Vloot, door welk toeval behouden. XVI. dl. Smis/aart, Lieutenanr, Generaal in Staatfchen dienst. De Troe. pen, onder zyn bevel, trekken, ter dekkinge, uit Vlaanderen naar Zeeland. XX. 62. Hy was veertien duizend man flerk. 62. Snaaskerke (het Fort van), gaat over aan de Spaanfchen, die ons Volk hadden overvallen en omgebragt. IX. 113 Sociniaanen, De Staaten van Holland, voor begunstigers van dat gevoelen, gefcholden. N. 333- Snels, Schout by nagt, dapper gedrag: fpoedige dood. XVI. 63. Soldaattn (Zee-j, uit verfcheiden Regimenien aangeworven. XIII. 89. Opligting van de. zei ven, op Staats Grondgebied, wegens Fredrik Willem, Koning van Pruisfen. XIX, 4958. Soldy of Soudy, afleiding en beteekenis van dat woord. IV. 41. Oudheid van het trekken van Soldj, ook in vredenstyd, hier te Lande. III. 78, 79. IV. 43, 44. zie Krygsmagt. Soudenieren. Van waar dit woord kome. N. Si6*. By voorraad betaald. IX. 31. Hoe veel die der Burgeren te Velde. IX. 32, Solides, hoe veel waardig.N. 6i Solms  178 BLADWYZRÏï n n n Solms (Amelia Graavin van) Huuwt met Prinfe Fredrik. X. 114, 115. Zie Fredrik Hen. n'k. Beveelt den Staaten de belangen van Prinfe Willem IN. js in onmin met de Weduwe van Prinfe Willem. II. XII, 68,69. Begroet de Staaten , over liet verdrag met Bommel; in 1Ó54. XIII. 8. Is oneens met de Weduwe van Prinfe Willem Frederik. 97. Ont(last haaren Klein-Zoon, Willem III, uit de Voogdy. II. 3. Sehynt tegen deezes reize naar Groet-Brittannie geweest te zyn. 105, 128- Solms (George Everard van) treedt in Krjgsdienst der Staaten. VIII. 65. Sterft aan zyne wonden en wordt eerlyk ten graave belteld. 88. De Skaten geeven aan zyne Gemaalin, Sabina van Egmond, gefchenken ter Bruiloft en het vrugtgebruik der Beyerlanden. IX. io, ia, Verzelt Maurits naar Vlaanderen, 37. Hy treedt uit der Staaten dienst. 94. Solms ("Graaf van), wordtin den Slag van Landen, een been afgefchooten, en fneuvelt. XVI. 79- 'Somsnelsdyk, van wie die piasts verheven wierdt. XIII. Sommclidyk (Francois van Aarsfen, Heer van), wordt ViceAdmiraal van Holland. XVIIL 8. Slaat voordeelig met een AI. gierfchen Roover. 99-103, Sonnemarc, iydt geweldiglyk» door eene hoogen Vloed. XV. 32- Sonnius, ook De Compo en Fan de Pelde gezegd. Wie hy was VI. 25. Sonoy, flaat voor, het Land te verlasten. VIL 33. SOPHIA, Gemalin van Dirk VI, flerfc te Jerufalem. II. 77. Sophia van Gouda. Zie Gouda. SerlingfcheRoovewdoen s'Lands Schepen veel nadeel. Zie Ti omp. Soudenieren •' Zy dienen Willem VI., voor Hageftein: op welke wyze. III. 78, 79 en V. 57. Hunne oorfprong. IV. 41. Vreemde in onze dienst.IV. 42. Souverein: wanneer de Staat, daar voor erkend. X. 1. Souverainiteit: blyk van Souverain gezag onzer vroege Graaven , in de woorden: ,, Mrant het (nis alzo gelieft" en diergelyke. IV. 63. Staaten hoemen s'Laads Graaven  VADERLANDSCHE HISTORIE. 17 ven Souveratnen, Overste Heeren, Oversten Prince Onderzoek of dit ook gefchiedde, by inhuldigingen. V. 82 • 84. Ook Natuurleken Heer. Souverainiteit van Holland. Hoe het Gezantfchap van de algemeene Staaten aan de Steden, ten tyde van Prinfe Willem II., zig uitdrukte j op dit punt. XII. 35. 3oor wWn, ter Generaliteit, de Krygszaaken behandeld wierden. 3a. Hun antwoord, ter beveiliging der vreemde Gezanten in 1672. 33. Zy gelasten, het Leger te brengen in Holland, 38. Laaten de zaak aan de Afgevaardigden te velde, met den Prinfe. 40, 41. Zy zenden Afgevaardigden naar London. 46. Wat deeze meede in last hadden. 46, 47. Zy klagen over geweldenaryen, door Franfche Troepen , in de Meyery van den Bosch gepleegd. 93, 93, Zy benoemen Leden tot dan Vredehandeli ook den Prinfe. 9 Zy bezenden Stad en Lande es den Stadhouder van Fries» Uad. $i, 73. BereWéq een Vloot, en verzwaaren de in en uitgaande regteu. Gevolgen van dien, 74, 75. Zy geevenaan Jacob II, in opzigt der Confulaatxegten, toe. 75, 76. Zy doen de Britfche Viool opneemen. 78. Staaa, als Gevaders, over een 2aoa des Knmro/ft 57» Zy verbinden zig met den Keurvorst van Ments. 57, 58. Zy liaan Spanje en Brandenburg, met Penningen, by. 53» 59. Zy neemen «Jenroaw aan, over Koninginne Maria, en hoe. 86, 87. Zy doen onze kusten met fchepen bezetten. 90, 91. Zy verleenen nieuw Oktrooi aan de Oost-Indifche Maaifchaappye, en op wat voet. ioo. Klaagen by'c Engelsch Parlement, nopens verhooging van ingevoerde zyden ftofTen. ico, 101. Befchenken de Zweedfche Gezanten, ioï. Slaan een aanzienlyke geldleeninge voor. 103. Zy fchynen eenige Schotfche knegten te hebben afgedankt. XVII. 13, 14. Zyvtywaaren eene geldelyke beleening voor denKeurvorst van Bii • eren, onder zekere verpanding-, 19. 20. Zy maaken een nieuw RegL-ment, nopeHS hunne Gezanten buiten 's Lands. XVlf. 23. Zy treeden in Verbond met den Keizer. 23, 24. Erkennen fpoedig den Keurvorst van Brandenburg voor Koning van Pruisfen. 25. Hoe zy met hem fluiten. 26. Grootheid hunner uitrustinge ter zee. 26. In den oorlog metFrankryk over de Spaanfche Erfvolging, blyven de Sekretarisfen van beide Mogendheden aan de wederzyjfche Hoven. 28. Zy neemen rouwe  i83 BLADWYZER d£r we aan over Willem III. 20. Hoe zy handelen met de Gemeentsluiden vanNymegen.30, 31. Zy zyn verbonden tegen Frankryk, met Groot Britannie. 37. Zie Anna. Zy maaken eenigeich.kkmg met Spanje, no» pens Limburg. 53 55. Zyklaagen over 't rooven der Engelfchen , en dringen aan op voortduurenden handel en Briefwisfe. ling , geduurende den oorlog, in s'Vyands Landen, als van ouds. 66, 70. Zy treeden in eene fchikking met Zeeland, nopens het vaaren op 's Vyands Landen, onder Paspoort van den Staat. 72, 73. Zie Zee. land. Hunne handel met Spanje, na den flag van Ramillies, nopens de Spaanfche Nederlan. den, en hunne zorge voor het punt der Barrière. 76- 81. (Zie ook Marlbourgb). Zy zetten, met de lterke hand, den Bisfchop van Munfter in den zetel. 8183. ïiooggereezen aanzien van den Staat. 84-85. Zy handelen egterniet, dan gezaamenlyk, met hunne Bondgenootenfchoon tot hun nadeel. 85. 96. Zy befluiten Volk van den Keizer over te neemen. 98. Neemen geld op , tot Hen ten ben. derd. 98. Zy befluiten tot eene Lotery. 98. Zy liaan, als Gevaders, over Prinfe Willem Karei Henrik Frifo. 99. 100. Hunne klagten over 't neemen van Schepen. Zie Sebepen. Welke zorge zy neemen tegen de Pest. XVIII. 6. Nopens den Haringvaart. 6, 7. Zie Pretendent. Zy zyn niet tegen de Verbonden met vreemde Mogendheden. 39.41. Zie ffeg. ren. Hun gedrag, nopens het viervoudig Verbond. XVIII. 62, 63- Zy willen in de keuze hunner Afgezanten vry zyn 78', 79' Zy zenden eenige Troupes naar Engeland. 81. Erkennen den Rusfifchen Czaar, als Keizer van dat Ryk. 83, 84. Zie Oftende. Zy zenden een' Gezant naar Polen. 93. Wat hen beweegt, om in 't Verdrag van Sevilie te treden, ioi. ' Befluiten geene Inboorlingen méér toe te iaaten, tot Gezanten van vreemde Mogendheden. XVH{. 119, 120. Zie ook Portugeezen. Spanjaarden. Hoe zy voorzien tegen het onbehoorlyk overbrieven van geheimen naar buiten's Lands. 134, 135. Zytragten degefchillen,tusfchen Groot Britannie en Pruisfen, by te  VADERLANDSCHE HISTORIE. 189 te leggen. XIX. i 4. Zy befluiten, Groot Britannie by te itaan 5. Zy bevorderen de bylegging van bet gefcbil, 5, 6. Hunne handel over Sardinifche fchuld en verbindtenis met dien Koning, ia Treeden in het Weener Verdrag. 98-37. Befluiten, zig in den Poolfchen Oorlog niet te mengen. 39-45. Zy raaken in gefchil met den Koning van Pruisfen. 45-55. Spreeken waardiglyke: gevolg en bylegging dier zaaken. 5563. Zie Oojlentyi/cbe Nederlanden. Zetten de onderhandelingen mer Frankryk door, ter beveiliging der Ooftenrykfche Nederlanden. 37, 38,65, 66. De meerderheid is voor eene StadhouderloozeRegeering. 75. Zy handelen aan het Turkfche Hof ter bewaaring van 't evenwigt in Europa. 77-82. Zenden een Gezant naar Napels. 91, 93. Maanen den Koning van Pruisfen af, van den inval op Silefie. 95, 96, too.Verfchillen, nopens de wyze van het byftaan der Keizerin, in Silefie. 98-104. Zy vermeerderen hunne Troepen. 105. Doen eene beaendinge naar Stad en Lan- de. 119. Zenden buitengewoone Gezanten naar Franktyk en Engeland, iaa. Hoe men, in Frankryk, over hun bedtyf oordeelt. XX. 1,3. Zy putten zig uit voor hunne Bondgenooten. 3. Hun befluit op het voorloopig voorfleltotVre. dehandel. XX. 9.1a. Zie de la Ville. Zy klaagen vrugteloos, over het opontbod der Engelfche Troepes, in hunnen dienst. 14, 15. Zy zenden eenige Troepen naar den NederRyn. 16. Den Heer van Twikkelo naar Frankryk te zenden. 23. Hoe de Vredehandel met Frankryk, in het Secreet Befoigne, beftuurd wierdt. 25. Men fluit met eenige Vorften» ter verfterking van het leger. 36, 37. Zy klaagen over den ongenoegzaamen byftand der Keizerin - Koningin. 40, 41. (Zie Maria Tberefia.). En over die der verdere Bondgenooten. 43* Zy hooren de Franfche voorflagen, en geeven er hunnen Bondgenooten openhartiglyk kennis van. 43. Zy verklaaren , de* noods, afzonderlyk te zullen fluiten. 43. De Bondge. noo-  ico BLADWYZER der genooten houden hen, door» fchoone woorden, tegen. 44. Men beraamt een nieuwen veldtogt, en op wellie voorwaarden. 44, 45. Vredehandel blyft Steeken. Inval der Franfchen op Staatfchen bodem. 46, 47. De Staaten wenden alles aan tot dappere verdeediging, 48 yi. Zyjoepen de Verbonden, by Groot Brittannie, in. 5a. Zy zenden den Heere van Haren, Daar Bergen op Zoom, als Afgevaardigden te Velde. 57, 58. Zy koomen die Stad, in belastingen als andetfints, te gemoete. 71. Zie Staatsvlaanderen. Zy doen, by Frankryk, op 't vernieuwen des Verbonds van Koophandel aandringen, 32. Zy zenden, daar toe, derwaarts de Heeren de Larrey en Marcelis, 93. Doch met vergeef, fchen uitflag. 92-101. Zenden Van Deurs ,mede te vergeeffch , derwaarts, tor ontflag der pryzen,io4>Verfchil over den Maashandelmetdën KoningvanPruisfen. Zie Frederik IL Regelen het merk der Vlagge met den Grootmeester van Maltha. 107. Zenden Gezandfchap naarTurin, 110. En naar Napels, m, Sluiten een Verdrag met dien Vorst, En met denKeiïer van Marocco, 1-3. Naar London, 113. naar Luik, 114. Zie ook op Torck. Staaten (algemeene , beteekenen, fomtyds, die der Gendfcbe Unie. N. 303. Hu i gedrag, by den inval der Franfchen in de O. R. Nederlanden, 410. Zy bezenden Denemarken , 416, Wyzen s'Keizers verzoek, om hulp, af, en waarom, 429. zenden den Heere van den Boetzelaar van Nieuveen naar Engeland, zie Boetfelaar, welke hulpe zy vermeenen, aan de Keizering- Koningin verpligt te zyn, 432, 433. Staaten, wanneer die benaaming het eerst in zwang geraakte, in de Nederlanden, VI. 2. è) In de dertiende eeuw drie Staaten, in het Sticht van Utrecht, bekend. N. 140. (3). Hoe veelerlei Staaten er van ouds, in Holland waren, zie Staaten van Holland. Staaten (van Gelderland) (tellen, op eigen gezag, eenen Stad. houder aan. VIIi. 5*; Spreeken het dertiende Artikel der Unie tegen, X 70. Hun gevoelen omtrend het zelve. 71, ( in Oorlog, der Psquetboot' naar Engeland, ri, 13. Zy doen de Burgeryen en 't Platte Land wapenen. 14. zie Burgeryen. Zy beraamen den tweeden man op te ontbieden. 15. Veertien duizent knegten te werven. 15. Bieden gunlten aan Vtyvviliigers op 's LandJ Vloote. 19, 20. Welke zorfc', Na zy len van hun met de Gewesten. 48. Zy befluiten , ondanks de üitnoodiginge van Amlterdam, in den Haage te blyven vergade» ren. 52, 53. Zy doen eene bezending aan den Prinfe en Amlterdam. 54, 55. Na rype overweeging, befluiten zy tot getuigen te ftaan over den doop van Wiilm fit 65-69. Begroeten de Vorftinnen Weduwe en Grootmoeder. 68, 69. Befchenken den jongen Prinfe met een wedde, 69. Zy treden in overleg met de afgevaardigden der andere Gewesten , nopens de zaaken, te verhandelen op de groote Vergadering, 70,71. Zy worden kwalyk verdagt, der Hervormde leere niet voor te flaan. 74. zie Roomfchgezinden. zie Unie. Zy beletten , dat de Vloot van Koning Karei van Schotland zig niet met de i Staatfche vereenige. 110, m. 1 Gelasten, datgeenehooge Per- < fonagien, buiten hun verlof, in t Holland komen. 111. Draa- '1 gen zorge, dat de Prefident der / groote vergadering niets wee- 1 zenlyks den vreeraden Gezan» t ten zegge, buiten kennis der a Leden. 118. Handelen om- ^ zigtig, by het leeven van Crottiwel, mei Koning Karei II van Schotland. XIII. 1 .3. Zy onthaalen hem, by zyne komst in Holland, zie Karei II., Ge' rugten, ten haarenopzigte, verfpreid, nopens de kist met geheime Papieren van Prinfe Willem II. 35. Zy behandelen den Groot Brittannifchen Gezant zeer onderfcheiden. 37. Zy krygen geheime ty.'ing der eensgezindheid van Frankryk en Engeland III. Zy oor» deelen , alleen Willem UI. uit de Voogdy te kunnen ontflaan. 113. Tragren den Hoogen Raad te vernietigen. 114. Men is het niet eens over belastingen. 129. Zy doen eene Oorlogsverklaring tegen Frankyk vervaardigen. XIV. 3. ly bewerken het veilig vaaren > n Oorlog, der Psquetboot' laar Engeland, n, 13, Zy loen de Burgeryen en 't Plate Land wapenen. 14. zie iurgeryen. Zy beraamen den weeden man op te ontbieden* 5. Veertien duizent knegten ï werven. 15. Bieden gunlten in Vtyvviliigers op 's LandJ 'loote. 10, 20. Welke zor.-  ic;<5 BLAD WYZER der zy droegen, in 't brengen van 's Lands geiden naar Amflerdam, en op wat voet dit gcfchiedde. 31. Benoemen een geheim Befoigne tot de Kiygszaaken. 32, 33. Gelasten Beverning, 't Le. ger naar Holland te doen trekken. 42. Eene bezending der Staaten van Zeeland, maant hen aan, zig te verdeedigen. Hun antwoord. 47, 48. Zy doen voorzieninge, nopens een' op(tand te Gorinchem. 65. Zy tragten de moedwilligheden der Franfche knegten te betoomen. 92. En die onzer eigen Troepen. 93. Zie Gorinchem. Zy benoemen Leden tot Vredehandel. 96. En, daar na, den Prinfe. 96. 113. Zy willen geen lasten doen heffen van Vlugtelingen. XV. 4. Zie Brederode. Zy neemen maatregulen tegen Zeeroovers, 20. Dasdelykbeden gebooren uit hennen twist met Zeeland, over 't belasten van goederen, door Holland of Zeeland vervoerd 22 28. 't Wordt bemiddeld. 27. Zy flaan deoppermagt, over 't Land van Bom menede, aan Zeeland af, en hoe. 31-33. Hun antwoord :, asn den Franfchen Ambasfadeur, é'Avaux', r.cpers de tttuggaa- ve zyner onderfchepte Brieven; 39,41. Zy ontdaan den Raadpenfionaris Fagel van het (lellen van zekere Refolutien. 47. Zy vergunnen het aantasten en overgeeven van Engelfche Ingedaagde , over een aandag op s' Konings leeven: naader verftand van hun beduit. 48 -51. Zy Hellen vast, niemand, dan op geloofsbrief der Vroedfchap, ter hunner Ve-gaderinge toe te laaten. 55,57. Zy zorgen voor de hervormde Vlugtelingen. 59. Zy fch'yven ernftig aan Gelderland, ter voldoeninge der Renten hunner Ingezeetenen. 65, 66. Op welken grond zy oordeelen, Doflor Burnet hier te mogen houden. 66. Zy klaagen by 't Hof van Londen, over het niet naarkoomen] der Traktaaten. 69, 70. Zy worden Gevaders over Joan Willem Frifo. 70. Zy geeven toe, aan Koning Jakob II, ten aanzien der. Confulaat - regten. 75, 76. Zy doen naar de beste legplaatzen voor s'Lands Schepen uitzien. 78. Zy befluiten tot vermeerdering van Landmagt. 106. Zy doen aanwervinge, voor Jiunne reekening. XVI. n. Zie Kasfe. 't Voorgevallen, by hen, ter  VADERXANDSCHE HISTORIE. 197 . N 3 Frank. ter zaake van 't gefchil van Amlterdam met Willem III, over de benoeminge van Schepenen. 23-32. Zy verzorgen de Kusten, en de inlandfche Wapening, tegen een inval der Franfchen. 52. Zy begunfligen de Leidfche Hooge School, in den aankoop der Boekerye vmFbs./?*«. 53,54- Befluiten het Krygsvolk met inlandfche Haffen te doen kleden. 54. Zy venvelkoomen Willem HF. Verfchil nopens den rang met de Generaliteit. 55-57- Hunne handel in de zaak van Simon van Halewyn. 69.77. Zy doen onze kusten met Oorlogfchepen beveiligen. 90,91. Zy zyn voor 't verlengen van het Oktrooi der Oost Indifche Maatfchappye, en op wat voet. 99, 100. Stemmen in eene geldopneeminge', door de algemeene Sraaten , van zestien en een half milioen, ter gemoetkoming der kryrende fchulden. 193. Hoe zy handelen in een verzoek der Ge. meentsluiden van Nymegen. XVII. 31. Zy zyn zeer misnoegd over plundering, door Zeevolk van den Staar. 44. Slaan 't bevorderen der Zeekaperyen voor. 46. Belastingen door hun ingevoerd. 27, 28. Gelden opgenomen. 48, 49. Worden agterlyk, in't betaalen der Oorlogslasten 48,49. Neemen het Gevaderfchap aan over Prinfe Willem, Karei, Henrik Frifo. XVII. 99, 100. Neemen de helft der Troepen, op Noord-Holland ftaande, voor hun aandeel. XVIIL ao. Neemen befluit wie ter Vergadering toe te laaten. 39. Hun ged;ag nopens het verbinden met andere Mogendheden. 56. Wyzen zeker verzoek van den Rusfifchen Czaar af. 43. Zie Unie. Zy dringen by Friesland aan, ter voldoening der Renten aan Hollanders. 46, 47. Zie Corts. [Tabago. Van Hoey. Maatfchappy van zekerheid. Koopen Viane, en hun gedrag in dat werk. 95-98. Zorgen voor de algemeene zekerheid. 103. Zie Gioot. . Staan de buitenlahdfche Geloofsgenooten, met giften , by., en worden da trevlugt der Elendigen genoemd. XIX. 26. Zy Item men in het Weener Verdrag, en op welken voet. 28, 37. Zy be. fluiten, zig in den Pool tenen Oorlog niet iu te laaten 39 45. Zy dringen op het Verdrag niet  593 BLAD WYZER der iranitryit, tot onzydig verklaa. ringe der Ooftenrykfche Nederlanden , door. XIX. 40 - 45. Hun gedrag, nopens het byftaan der Keizerinne-Koningin;ie. 97-IQ3- Hun fchryven aan den Koning van Enge/and en Prinfe Willem IV van Orange, nopens deezes Huuwelyk: en hun voorneemen terinftandhou«iinge der Stadhouderlooze Regeeringe. XIX. 67-76. Hun gefchil met andere Bondgenooten, in de zaak van Torck. Zie Torck. Hun befluit op 't voorloopig voorftel tot Vredehandel. XX. p.ta. Zie De la Ville. Verfchülend gevoelen aldaar, over dat onderwerp. 13. Zie Bjiyü Gefchil met Frankryk, iiopens drie opgebragte O. I. Schepen; zy koomen, met moei. te, tot tene bezending derwaarts. 19-24. Hunne groote invloed ter Generaliteit. 19, 23, 27. Zy zyn zeer voor de Barrière. 38. Zy doen rnerkeJyk vcoifchot aan den Lande. 44, 50. Zy zyn voor ei n verdrag van onzydigheid, met Frankryk. 43, 45, 55. Zy geeven lalt tot verlterkinge van Voorne, Briele en andeteplaatCen. 56. Zy maanen de Bond¬ genooten aan, tot genoegzaame Wapeninge. 72. Zy zyq het minst agterlyk, in betaaling-77,78. Of zy uit meêrdan twee Leden , d. i. Ridderfchap en Steden, beftonden. N. 202, 203. Of er, oudty 3s, drie Staaten in Holland waren ? het tegendeel van dien aangeweezen. 223. Den Regeeringen der Stea den wel eens die naam toegelegd- 225. Hoe zy 's Lands Privilegiën voorftaan, tegen het Graaüyk geweld. N. 225-227. Hun oordeel, nopens den oorfprong der Godsdienftige gefchillen. 234. Kunnen geen Privilegie toonen, van onder afzonderlyken Admiraal te mogen varen. 240 (wjt, Men neemt hun kwalyk af, onbefchreeven ten Hove te koomen. 241, 242. Zy krygen verlof, tot titasting van Oorlogfche. pen. 245. Waar uit hun Cc-Ilegie beftondt. 257. Zie Colie* gie. De Edelen en zes groo. te Steden, re pre few eer en dezelven. 257. Zy worden, vernederend, door Alva behandeld. 283-285. Hoe zy, voor 't eerst, te Dordrecht, vergaderden. 291. Zy doen etn belee. ninge en liaan de Keikfieradcn aan  VADERLANDSCHE HISTORIE. 190 aan, ten dierfte van 't Land. 292, 393. Hoe befchreeven, door de Leicesteifche party. 309. Doen een beleening over de Tafelhouders, 311. Op de Speelkaarten , Papier en Tabak. 328. Zorgen om den Oost- en West - Jndifcben handel niet naar Frankryk te doen verplaatfen. 329. Zy hangen niet veel aan titelen hunner Ambtenaamen. 333. Hoe lasterryk men van hun fpreekt. 309, 333. Zy raakeu in gefchil met Engeland» over 't invoeren van geverwde Lakens, en befluiten tot eene bezending. 345-347- Hun gefchil met Jacob I, Koning van Groot Britannie, nopens het ftraffen van twee Nederlanders, in Engeland. 363-372. Zy weigeren, in de Generaliteits bezending te bekostigen. 387. Hun waardig gedrag by het Franfche Hof. 39b. Zy zyn oneenig over eene bezending naar Frankryk en Engeland. Uitweidinge daar over. 400-403. Hunne zorge voor de Krygslasten, ter niiaite dtukkingeder Ingezeetenen. 418, 419. Wat zy deden , in de zaak van Hen.nequin. 415, 428. Staaten van Zee/and, fchynen F zig de inwydinge van een Bisfchop van Antwerpen niet aaa te trekken. VI. 33. Hebben Afgevaardigden ter Staaten-Vergadering van Holland. VIL 49. Nieuwe inrigting in hunne Vergadering. VIL 5 8. Zie Geertrui' denberg. Middelburg. Zeeland. Hunne yver, om Antwerpen te doen ontzetten. VIII. 41. Uit wie zy belanden, ca het overgaan van Middelburg. 47 O). Of zy eene Inftruaie vast fblden voor Prinfe Maurits, als Stadhouder van. Holland en Zeeland. 52, 53. Zy beroepen zig, op het groot Privilegie van Vrouwe Maria; 103. Hunne gefchenken ter Bruilofte der Graavinne van Solras. IX. 10 (ij. Zy voeren den Xden Penning in op zylingfche Erffenisftn. IX. 25. Stemmen de laatften in het Beltand, uit vreeze der openinge van de Schelde. X. 12, 13, Welke zwaarigheden zy verder maaken. 13, 14. Merkwaardig befluit daar omtrend genomen, 123, 124. Zy fpreeken het 13. Artikel der Unie tegen. X. 70. Zy verklaaren Zig voor het Synode Nationaal, en dringen aan het befluit. Gevolgen I 4 daar  soo BLADWYZER der daar van, 79, 80. Holland flaat voor, aan hun en de Staaten van Zeeland, het werk der Zee over te laaten, onder ontvang der Convoyen en Licenten. Prins Fredrik Henrik is bier tegen: 't blyft ileeken. XI. 85, 86. Zyeisfchen de, door hunnen Admiraal, Hollaare, genomen en in Holland opgebragte, Schepen te rug. 111.. Zy zyn voor het open Hellen der vaart op Afrika, onder zekere uitkeeringe. XIX. 13. Zy Hemmen met Holland, in het maaken der fchikkingen met Groot Britannie. 90. Wat zy gevoelen, ten aanzien van het gefchil, ofeenLidvan den Raad van Staate, teffens, zitten kan in een Admiraliteit^ Kollegie; en 't verder verrigte, daar omtrend. 107.118. Zy zyn misnoegd over een uitfluitend Secreet Befoigne ter Generaliteit, nopens den Vredenhandel, en Hellen er eeu aan in hunne Provintie. XX. 34. Zy verdeedigen den Admiraal J. Evertfen. N. 392. Zy zyn, in het jaar 1672, tegen de bezeudinge naar Lodewyk XIV. 401-403. Zy fluiten een Verbond met den Keurvorst van Kenlen, 441 -446. Zie Zeeland. Lasten. Staaten van Utrecht. Zie Strick. Ledenbercb. Zy verklaaren, afzonderlyk, den Koning van Spanje vervallen van de Graaflykheid. VII. 104.117138. Zie Bergen op Zoom. Neemen eenige Staatsleden, door Leicester vervolgd, inbefcherminge. VIII. 61. Geeven last, om den Predikant Stryfer, te Utrecht te vangen. 66. Stellen zig tegen het maaken van eene aanzienlyke Befchanzinge, tot dekkinge van Holland en het Sticht. XI. 49. Stemmen met het gevoelen van Holland, ten aanzien van den Poolfchen Oorlog.- XIX. 42 , 44- Dringen aan op de bevorderinge van Willem IV", tot Generaal van 't Voetvolk van den Staat. 82, 83. Verzetten zig tegen handel met Groot Britannie, zonder kennis van Frankryk. 99. Doen eraanteekeninge tegen. 102. Vermeenen, dat een Lid van den Raade van Staate, teffens zitting kan hebben in een Admiraliteits Kollegie. XIX. 107-118. Zy worden bezonden ter betaa. iinge van agterflallen. XX. 51. Zie Utrecht.Drie leden van Staat koqmen, in dat Gewest, reed* voo?  VADERLANDSCHE HISTORIE. 201 voor in de dertiende of veertien» de eeuwe. N. 140. Staaten van Friesland, zyn het eens met de Staaten van Hol. land, nopens het uitrusten van Schepen. VI. 16. Zyn bedagt, tot het aanneemen van een Advokaat van den Lande. 30. Hoe zy zig gedraagen, by het invoeren der hervorminge. 65. Zy worden, hunnes ondanks» bezonden door de algemeene Staaten, en de gevolgen van dien. X. 47, 48, Zyn gereed zig te verklaaren, en vetklaaren zig daar na, voor het Synode Nationaal. X. 79 en 80. Klaagen over hunne Afgevaardigden. XIII. 91. Breidelen de be» fchuldigingen van het Volk tegens de Regenten. XIV. 89, Zy zyn onvergenoegd, over het niet aanftellen van hunnen Stadhouder, tot eerften Vejdrnaarfchalk. XVI. 80, 8r. Ver. zetten zig tegen het befluit der algemeene Staaten, nopens de wyze der verlenging van Octroi aan de Oost Indifche Maatfchappyedeezer Landen. XVI. 101. Zyn agterlyk, in hetbetaalen der Renten aan de Hollanders. XVIIL 46. Dringen, om Prinfe Willem IV van Orange, tot Generaal van het Voetje volk, aan te ftellen: het gaat net door. XVIIL ioö. Stemmen met Holland, in het maaken van fchikkingen met GrootBritannie. XIX. 99. Begrypen dat een Lid van den Raad van Staaten niet teffens zitten kan, in een Ad. miraliteits Kollegie: 't verdere verrigte in dat gefchil. 107 118. Erkennen den Vorst van Waldek niet voor Generaal, XX. 3. Zy zyn misnoegd over een uitfluitend Secreet Befoigne ter Generaliteit, nopens den Vredenhandel,' en ftellen er een aan in hunne Provincie. XX. 33, 34- Worden bezonden ter zaaken van agterftallen. 51. Zy dringen op ftetke maatregulen ter hulpe by Groot Britannie. 52. Zy voeren den nieuwen ftyl in. N. 375, Staaten van Overysfel. Zyn gereed zig te verklaaren voor het Nationaal Synode. X. 79. Ver. klaaren er zig voor. 80. Verzetten zig tegen het Befluit der algemeene Staaten, nopens de wyze der verlenging van Ocrroiaan de Ocst-Indi'che Maatfchappye deezer Landen XVI. ioï. Stemmen met Holland, in het maaken van fchikkingen met Groot Britannie. XIX 99. Vermeenen dat een Lid van den 5 . Raa-  202 BLAD WYZER der Raade van Staate teffens zitting kan hebben in een Generaliteit» Kollegie. 107-118. Zyn niet vergenoegd wet de Secreete Befoigne ter Generaliteit, nopens den Vredenhandel met Frankryk: ftellen een Sekreete in den hunnen aan: klaagen daar over aan de Bondgenooten, en 't geen verder hier over, te doen viel, byzonderlyk met Holland. XX. 26-33. Worden bezonden uE zaake van agterft.llen. 51. Staaten van Stad- en Lande: zyn gereed zig te verklaaren voor het Nationaal Synode. X. 79, Verklaaren er zig voor. 80. D.ingen, om Prinfe Willem IV van Orange, tot Generaal van 't Voetvolk aan te Hel. len: 't gaat niet door. XVIII. 106. Zy zien de fluiting van het. Weener Verdrag eenvoudig aan. XIX. 31. Willigen de fchikkingen niet in, om met Groot Britannie te handelen. 99. ■: Doen er aanteekeninge tegen. 102. Vermeeuen dat een Lid van den Raade van Staate, teffens zittinge kan hebben in een Admiraliteits Kollegie, en 't J verrigte daar omtrend. 107.118. Slaan voor aan den Prinfe van Waldek, Afgevaardigden te Velde toe te voegen. XX. 47. Worden bezonden ter zaake van agterftallen. 51. Zy dringen op fterker maatregulen ter hulpa, by Groot Britannie. 52. Staaten van Drente, worden bezond en ter zaaken van agterftallen. XX. 51. Staaten (Gemeene') d. 1. V buis der Gemeente in Engeland. VII. 30- Staat/ykbeid, 't Hof van Bourgondie muntte daar ia uiten dit ging, naderhand, over tot het Hof van Ooitenryk en Spanje. IV. 30 f». Staat van Oorloge, ter Zee en te Lande, onder Keizer Karei V, voor een jaar. V 88. No. pens de Be;;den van Ordonnantie , onder hem. VI. 13. Nopens de Wedden en Jaargeiden, VI. 16. 'tadbouders derL byzendere Gewesten, liaan onder de algemeene Landvoogden. IV. 2, 3. Bewaaren 'e Zegel van den Graave. IV. 8. 'tadbouders (van Holland) hadden, fomtyus, Stadhouders ■ Lieutenants onder zig. V. 2 00.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 20* 00- V. 50, 87. Krygen vereeringen van de Steden. V. 7. Somtyds, was er meer dan één Stadhouder van Holland. V. ai (y). Stadhouder Generaal Holland, Zeeland en Friesland, V. 100. Utrecht en Holland gebragt, onder een' Stadhouder. V. 40. Zie Foorne en Kapt' tein Generaal. De Stadhouder deedt, in de Vergadering der Hollandfche RiJderfchap en Steden, voordellen, wegens den Graave, ten tyde van Hertoge Pnilips van Bourgondie. V. 59 O). Stadhouders Waarom men, in Braband, geenen byzondereö Stadhouder hadt. VI. 21, 3& Stadhouders van Gelderland en Zuiphen. Zie Gelderland en Zutphen. Sta dhouders waren even a's andere Ambtenaaren, los, by d'aankomst van een* nieuwen Graa.-e. VI. 22. Zy waren, niet altyd , Kapitein Generaals. VI. 69. Hunne magt onder de Graaven. Vi. 71 , 104. Stadhouder (van Holland) onderfcheid tusfchen dat Ambt eu dnt van Gouverneur. VII. 111 Ongenoegen van Prinfe Willem II,wij! men hem.als Stadhouder: niet ter Vroedfchap van Amlter¬ dam; zo hy vermeende;hadt te willen toelaaten. XII. 40. Of Willem III, na zeker tydpunt, niet meêr-als Stadhouder, maar als eerfte Edele, ter Vergadering van Holland is verfcheenen. XV. 39, 40. Stadhouder van Gotinchem:zyn gedrag ten aanzien dier Stad, XV. 52. Staats Misdaaden, niet te trekken voor 't Hof van Holland. N. 427. Stad en Lande weigert het uitrusten eener Vloote, en het toetreïden in een Verdrag met Zweeden. XV. 30. Bezonden en o vergehaald. 30. Klaagt over het niet voldoenhaarer Rente-', brieven: haar Penfionatis in Amfterdam bekommerd.. XViL 13. Verfchilt met de meeste Leden der Generaliteit, nopens de hulp aan de Keizerin.Konta. gin. XIX. 98 104. HetGewest wordt te vergeefsch bezonden, ter be'aalinge van Geldelykeagterftallen, XIX. 119. Stad en Landt. Zie Staaten van Stad-en Lande. Standaarden, in den flag van Fleury, op de Franfchen veroverd , in de groote Zaal in s'Haage, en in Friesland, ten toon gahan-  s©4 BLADWYZER ber hangen. XVI. 5 Stapelregt , twist daar over tuS' fchen Amlterdam en Dordrecht. V. 50. Zie Dordrecht. Veere. Starrenkykers, wanneer dezelven reeds uitgevonden. X. 36. Starrenberg {Willem van Wasfenaar: Hter van) Ambasfadeur van den Staat aan het Hof van Frankryk, zyn fchryven aan de Staaten, nopens s'Konings gevoelen, omtrend het gezaamenlyk gehoor vraagen der Gezanten van twee Mogendheden. XV. 39, N.410. Verzoektaan Koning Lodewyk XIV. de Stad Orange te verfchoonen. XVL 33- Staveren. Krygt wetten van den Markgraave Egbert. Wordt aan den Bisfchop van Utrecht gefchonken. N. 126, 127. Bezeeten door Graave Willem I. 130. Bloeit in Koophandel en Haringvaaw.Oorlogt met deOosterfche Steden. 176. Steden (.Grens-) iïegt onderhonden na den Vrede van Utregt. XX. 49. In 1747 merkelyk verbeterd. 49* 5'- Steden (der Germaanen), nog in de derde eeuw, meest met houten Huizen. N. s\. 't Schuuwen derzelven.. 62, Qoifprong . meest aan de Romeinen tedaa* ken. 62. Zy hebben in de middel eeuwen houten muuren. 121. Steden, ( Regeeringen der ) worden , . door de Graa, ven, wel eens tot bywoonen van den Raad, geroepen. Belofte van Albrechtvan Beieren, om 't Land , by zyne Raaden en goede Steden, te regeeren : hasr aanzien onder Wilkm IV. III. 71. En onder Willem VI. Zie III. 82. Haar aanwasfend vermogen. IV. 1. Reeds in 't begin der veertiende eeuw, 't regt van Excyfen aan haar vergund. IV. 48. Zie Hoog Regtsgehied. Keure van Zeeland. Worden, door de Graaven , tot 's Landszaaken toegelaaten, nevens de Edelen. V. 18. Haare wyze van Stemming, by het invoeren van excynfen, in 't jaar 1441. V. 58-60 en /. c. («). Zy doen vereeringen aan de Stadhouders. V. 7. Zie Ce/chenien. Worden befehreven met den Raad, of't Hof van Holland, en waau toe. V. 21. Zie Dagvaarden. Vergadering, Welke al Zeejleden waren in de Nederlanden, omtrend de helfte der 15e eeuwe V. 71 .en vroegerlX-58.Zy worden door  VADERLANDSCHE HISTORIE, aog door de Graaven, by eengeroe. pen, coc ftaaving van bun gezag. VII. 3. En door welken voornaamlyk. 3. De Staaten befluiten, de Steden, die haare Quote niet opbragten in arrest te houden, doch koomen terugge.. VII. 13, 14. Zy worden gefteld op 't leeveren van een bepaald getal Schutteren , ter bezettinge. IX. 31. voorzien tegen het te vroeg overgeeven van Steden. IX. P4>Hoe zy zig gedraagen, by dekennis geeving over den rogt.van friafe Willem III, naar Engeland. XV. 104-107. Haar vroeg aanzien. N. 135. Wanneer zy begonnen Verdragen te bevestigen. 141. Haare titel. 141. Worden, doordenGraave, gemagtigd zig, by zyne wanbetaalinge, tegen hem te vereenigen. 178. Zes derzelven vereenigen zig. Haare vryheid verminderd, onder de Bourgondifche en Oollerfche Vorften. N. 212. Wanneer zy vaste Vroedfchappen verkregen. 227-233. Zie Vergadering. Afgevaardigden. Penfionarisfen. Steen huis (Jacob tVilltmz) Burgemeester van Alkmaar, yvert voor het oprigten eener West - Indifche Maatfchappy in de Nederlanden. IX. 94. Steenwyk, 't ontzét dier Stad aan wien gtootelyks te danken. VII. 102. De Siaatfche bezetting naderhand, den hals afgefneden. 112, Stein fjMr. Heter) Burgemeefter van Haarlem, neemt, voorlocpig, het Raadpenfionarisfchap van Holland waar. XlX. 90. Stellingi, misfcbien Herjlellers: naam eeniger oproerige Saxers. II. 24. Stellingwervers.' Wanneer zy tegen den Utrechtfchen Bisfchop opftonden. III. 55. Sterfte, onder het Rundervee, ten tyde van Keizer Karei den Grooten. II. 13. Ook hier te Lande. XVIII. 19. Bygeloovig middel daar tegen uitgevonden. 24, 25. Sterk (Guerf), Pastoor te Keppel , wordt aldaar, met de gewapende hand geligt. N. 259. Steurs (Pieter Pauvt els)) , zyn Huis raakt in brand, by het inneemen van den Brielle. VI. 87. Ste>  ao6 BLADWYZER dèr Stevens (Kapitein), door Kapers genomen. XVI. 85. Stilico, of men hem niet, ten onregte, heeft befchuldigd. Stoffen, Befluit by Holland, op voorflag van Leiden, om de Troepen van den Staat, op het aandeel van dat Gewes'ftaande, met inlandfche ftoff n te kleeden. 54. Zie Lyr.waaten. Rotterdam flaat voor, zig met inlandfche doffen, te ideeden. XVII. sr. Stoke (Melis"): eene plaats in hem verdeedigd. N. 174. Hy gewaagt niet vsn de Batavieren. N, p8. Storm zeer geweldige. Hier te Lande. XL 70. XIX. 76, 77- N. 244,245. Stoutenburg (Reinier van 01- , denbameveld, Heer van), peniet eenige gunst van het Engelfche Hof. N. 330. Zyn gefprek met Carleton, nopms zynen Vader. 360 , 361. Stoutenburg (Joban van IVeede £ van), Moederlyk Grootvader van s'Lands Advtkaat van 01- S denbameveld. N. g05i Straatweg, de Staaten van Braband tragten er een op Keulen S aan te leggen. Zorg daar te. S gen, van deeze'zyde. XX. 115. Stacban, een Schot, geeft aan de hand, om eeniue Eneelfche Vyandtlyke Schepen te verleiden, XII. 108. Strafeis. Zie Misdaadigers, Strik (Joban) bevotdert het ontzet van Steenwyk. Hy is de eerste, die, door de Staaten van Utrecht, tot derzelver Sekretaris wordt gekooren. VIL 102, 103. raakt in onlust met Leicester: fterft. 103. Strikland, Refident van EngeLffnd , by den Staat: wat hem den weg baande, ter gehoorverkfyging in de Vergadering der Staaten vau Hollend. XII. •5 en 15 O). Keert naar Lon. don- pï. 96* itokje: wanneer Oldenbarneveld het zelve begon te gebruiken. N- 373- Maurits vermeestert dat van La Barlotte, en komt er mede in de Kerk te Ostende. IX. 44. troobalm (cvergaave deezer Landen, by den), III. 62. troom (Pieter) vegt, manmoeJiglyk,meteenAlgerynfchen Ka«r. XX. ïïfi troomen. Zie Openbyten. Forst, fruis (Frans) biedt den Staaten  VADERLANDSCHE HISTORIE. 207 ten een onblusbaar brandmid- Suriname, Zeeland doet aan Wil- del aan, en hoe daar in gehandeld. N. 414. Stryker (Predikant). Styrum (Herman Otto, Graaf van), gebiedt over der Staaten Leger aan den Ryn. XI. 65. Sneuvelt, in den Veldtog van Fleury. XVI. 45. Styrum (Graaf van). Hy geleidt de Smirnaafche Vloote N. 44. Styl (nieuwe), in Holland, Zeeland en elders ingevoerd. VIL 35. Sneven: een Germanifch Volk hunne Godsdienstige begrippen I. 223. Trekken over den Ryn: geflaagen. N. 17. Surcroix , wat dit woord , ouwlinks, beteekende1 VIII. i»*/:ofln da iade eeuw bekend hem met Carleton. 398. Ver- en» by een Arabiefch fchry ver, et deedigt de Nederlanders. 396. vbb gewaagd wordt. IX 60-63. Zyne befchryving van, an ag. Texel: nog in de 13de eeuwaan tioge voor, dan Raadpenfiona- 't vatte Land. II. pi» ris De Wit. 398-400. Zie Alkmaar, Temple, Ambasfadeur van Enge- THEODEBERT, Koning van land by den Staat. Zyngevoe- Frankryk, trouwt eene Slaavin- len omtrend zeker Gefchrift, 't ne. N. 108. geen fommigenopnaamvanden THEODOSIUS (Keizer), zyna Engelfchen Ambajfadenr Sidny deugd en bedryven. N. 83, fielden. XV. 28, 39. 87. Terestein (Halewyn van), is Ge- THEODOSIUS. Zyn regtboek volmagtigde te Velde, by Prins gebruikt by de Franken. II. Fredrik Henrik. XI. 63. 7. Hy doet veiflag van het uitval. Tbeopbana, Gemaalin van Keilen des Veldstogts in Vlaande- zer Otto II, befchonken, in ren. XI. 68. lyftogt, met Walcheren, Tiel Terra nova (Hertog van), zyn enz. II. 55. Zie Waleberen. fchryven aan de Wethouders Thereji^ Zie Maria Tberefia. O Tbiel,  ero BLADW TM (Hendrik van), Gelderfche afgevaardigde, teBrusfel: zyn fchryven. VII. 45. Tholen: vergeeffche aanflagen op die Stad: elendige toeftand van Stad en Eiland, onder Als/a. VI. 109, Wanneer en hot aan de Staatfcb.cn overging. VII. 47. Schynt tegen den opdragt der Graaflykheid aan Willem I geweest te zyn. 114. Thor, Wie hy was. I. 07. Throkmorton (John) , Lieutenant Gouverneur des Konings van Engeland, binnen Vlisfingen. X, 53. Klaagt over het niet betaalen der Engelfche Troepen aldaar, door Koning Jakob. I. 56. Tiheriut, krygt hoog gebied in Germanie. Zyn bedryf. N. -8, 23. Tichelaar (Willem), befchuldiger van Mr. Kornelis de Witt. Byzonderheden der regtspleegings nopens deeze zaake, voor den Hove van Holland. XIV. 74, 75, 76-82. Na de vryfpreeking van dien Booswigt, i.ien foromigen af van andere, reeds voorheen gedaane.bcfchuldigingen, tegens hem. XI 87. liddinga (Generaal Major van) wordt gezonden ter begeleiding der Rusfifche Troepen her- YZER der waarts. xx. 82. Tbiel. Keizerin Theophana daar mede befchonken. ii. 55. Zeer vroeg een voornasme Koopftad, Dirk III heft er tol. II. 58, 59- Zorge van Holland voor die Stad. VIII. 37, 38. In brand geftooken. N. 131. Tielerwaard, nevens de Bommeierwaard, wel eer eene Bondgenoote der Staaten van Holland en Zeeland. VIII. 87. Wordt, na dien tyd, weder met Gelderland vereenigd. g7. Tienden, voor een Kruistogt, door deeze Landen geheven, III. XVII. 23. Tinnen op de fchepen: wat beteekende. n. 155, 160. Tilly (Graaf van), Lieuteuant Generaal, zyn dapper gedrag. 5°. Tilly, oudfte Generaal , der Troepen vai den Staat. XVIIL 12. Verzoekt by permanente A£te, tot Commandant en Chef, der Troepens te worden erkend: 't geen hier over te doen viel. 12-19. Tisr.acq (Karei de), zyne Gefchriften, VI. 26. Wordt Raad der Nederlanden in Spanje: Prefident van den Raad van Staate, te Brusfel. N. 251. 271, 285. Ti.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 211 Titel, de Chronyk fchryver Van Leiden geeft den Titel, dien de Vorsten in zynen tyd droegen, aan vroegeren. II. 84. Maiia,Gravin van Holland,ook Keizerin genoemd. II. 104. Of Willem V.den titel van Verhelder voerde, na men hem 'tGraaffchap van Holland hadt afgeftaan, III. 58, 67. Gou. verneur der Indien heet Onderkoning. Tocht (Jacob van), Burgemeester van Gouda, zyne verrigtingen. XIII. 110, 111. Doet te Gouda opening van den Staat der zaaken , en met wat gevolg. XIV. 49, 5r. Toedrinken (ftraf over het onbefcheidelyk) N. 109. Togt en, nopens die van Rollo, is men oneens. II. 32. T0gr««,wat,fointyds, beteekent. VI. 87. Tol (Van), behoort tot de Watergeuzen. VI. 87. Tollen men raadt de afichaffing der weinig bedraagende Graaflyke. XVIII. 119. Gefchil daar over met Denematken. XIX. 24, 25. Tolconferenten,tusfchen den Staat en eenige Duitfche Vorsten: de Refident Bilderbeek gelast dezelve by te woonea. XVIII. 75- Tolhuis, by de Schelde: Spanjaards aldaar geflagen. VI I.46 Toortfen. Bedienden hielden die in de hand, by Avondmaaltyden. V.. 47. (y). Tork (Lubbert Adolf,) Heer van Rozendaal: heevig verfchil onder de Bondgenooten, of hy te gelyk zittinge kon hebben in den Raad van Staate, en een Admiraliteits Kollegie. XIX. 106-118. Toren. Zie Slot te Gouda. Torcy (Markgraaf De) , Afgezant van Koning Lodewyk XIV, by den Staat, zyn handel alhier. XVil. 84, 90. is tegen de teekeningvan 2eker verdrag 91. Hy treft, voor zyn' meester,een' afzondei lyke vrede, met de Engelfchen. 110. Zyn gevoelen nopens den twist, te Utrecht, met den Graave van Regteren. III. Torquato (Tasfo). Italiaanfch Dichter, met wie gehuuwd. IX. 2. (b). Torrington. Zyn valfchebefchuldiging jegens de onzen. XVJ. 5°- Touda. Verbond door de Siaa. ten, met den Koning van dat Land, geflooten. XV. 8. Toxandria, waar gelegen. N. O 2 9.  «ia BLADWYZER der 9» 65, 67. Towshend (Mylord), Engelfch Staatsfekretatis, klaagt over de weinige geheimboudinge hier te Lande: voorziening tegen het zelve. XVIII. 92. Traarbaeh: groot verlies deronzen voor die Vestinge. XVIT. 58. Traktementen, zie Wedden. TRAJANUS, Landvoogd van Neder Germanie. n. 50. Tra.'ectum. Waar Maastricht beduidt. II. 30, 31. Trenkvan Tautetiburg, Stadhouder van Friesland. Hy gaat de Wederdoopers te keer en wordt, door de Staaten, kragtdaadig by gefiaan. V. 35. Zyne guïle taal aan de Friezen. V. 37. Hy (laat defloUieinfchen, te Heiligerlee. V. 37, 38. Sterft v- 52, 53- Trente. (Kerk vergadering van) DeOverlieden in de Nederlanden maaken zwaarigheid, debeflui. ten van de zelve af te kondigen- VL 46. Treslong (Jonker Willem van) , Brielenaar, helpt die Stad inneemen. VI. 8|, 83, Wordt Gouverneurcu Kapitein. Centraal aldaar, en , daór na, Bailius. VI. 87. Tragt,te ver. geeffch, Middelburg in té nee* men. VI. 90, 91, 93. (»). Admiraal van Zeeland: zyn hartig en eerlyk fchryven aan zyne Hulsvronwe, uit zynegevangenisfe. VUL 42. Treforiers van Hüüaad; van 1390. Heo. Opgaave van dezeiven, ui: s'Lands Charteren. N.196, 19.7. Trevifiam, gezant van Venetië, luisterryk, hier te Lande, ont. vangea. x. ,ja, • Trevtr, Ambasfadeur van Groot Britannie by den Staat, zyne handelingen hier te Lande.XIX. 95,96,97Tribuital, vootputcal, geleezen. 8. Trier , het Hof der Westerfche Keizsrèn. N. $3. Ttier (Keurvorst van), doet voorrtel aan den Staat, tot ver. betering van den Rynhandel: gevolgen vae dien. XVIII. 71, 72- Trieste, Vrouwe dier plaats gevangen en ontflagen. X. 83. Troepen, van den Sraat, hoe veel, jaariyks , kosteden, iu den tiea jaarigen oorlog. n. 492. Trojanen, van waar, mujfchieat, het verdig'.fel, dat de Franken vaa de Trojaanen afftamme3.N.58. Tromp  VADERLANDSCHE HISTORIE. arj Tromp (Maarten Harmfz). De Staaten van Hoiland doen de keuze op hem vallen, om het bevel te voeren over eeneVloot, terbefchermingderhiating-Vloote. XI. 84. Hy ontfchuldigt zig heuichlyk, om zyne jongheid in den dienst, 84, 8j. Affchrift van een zyner Brieven. 03 113-116. Ander fchryven van hem, aan de algemeene Staaten. i>3, 94- Hy bezet de Vlasmfche kust, het geen de Franfchen Dcinkcrken doet winnen. 103. Hy kan , by gebrek van genoegzaame magt, niet veel uitvoeren tegen de Sorlingfche Zeeroovers. XII. 94. Hy klaagt over vermindering van zynen rang. 94. Holland zorgt hiervoor. 95. Hy flaat tegen den Engelfchen Admiraal Blakè. Sterkte der wederzydfche Vlooten en ottiftaudigheden van dat gevegt. 98-103. Wordt door fiotm beloopen. 105. Hy komt aan Land: men eifcbt ter Generaliteit zyne dagverbaaien. Ily verfchynt voorGemagiigien der algemeene Staaten: verdeedigt zig, by woorden en ge- : fchrifte. Ho'land dringr, »an om hem naar Zee te zenden. Hy vraagt om Gemagtigden by zyne Vloot. Men flaat dit af en verzekett hem van het volle vertrouwen. Hy gaat naar Zee. 105108. Ontkomt gelukkiglyk de overmagt der Engelfchen. 109, 110. Zyn roemryke dood, 107. Tromp (Kornelis Maartenfzj» brengt de Oost-IndifcheVloot behouden binnen. XIII. 67. Of hy uit de Goereemet agttien Schepen geloopeu zy. 71,7a. Waaromhy,tegenslast,in Texe met s'Lands Schepen binnen liep. 84, 85. Men geeft hem G.magtigden aan boord. 87. Zyne dapperheid en vaardigheid, 98. Zyn zwaarmoedig derven. XVI, 59. Trompetter, aan eenen Gezant der Staaten mede gegeeven, in plaatze van eenen Bode. XII. 120. Trompetter (Engelfche). Zie De Ruiter, Troubadours. Zie Dichters, Rederykers. Trubetskoy (Prins van) fpeeltmet den naam van 't Volk, om Keizerin Anna Alleenheerfckeresfe der Rusfen te roasken. XIX. 12 rrucbfes (Gebhard) Keurvorst van Keulen. Onderzo, k of hy 't Wagtwoord, te Delft, aanhoudend , geh*dt hebbe, by 't leeven vau Püofe Willem I. 3 3 VIII.  2H BLADWYZER der VIII. 2J. Truyen (St.). Wanneer de verbondene Edelen aldaar verga» derden: valfche betigting van hun verrigte aldaar. VI. 55. Tferaarts Oorloogt ongeluk kig, en wanneer. VI. 94, Legert zig te Zoutelande. VI. 103. Tfe'daes. Zie Tilly (Graaf vati). Tuin. Ridderteeken, door WillemVI aan Edelen, en Grooten gefchonken: van welk metaal het was, en hoegedraagen.III. 77, 73- Die Orde was, reeds lang voor 't belegeren van Hageftein, bier te Lande, in gebruik. N. 198. Friezen met die Or e.e befchonken,door Graave Willem VI. Tuisto, Tbcutates , Thcut, This, Dij. Upperfte Godheid der Germaanen. I. 24. Tuiten (Hair-). Zie N. 107. Turer.nc (Maarfchalk van) ont raadt aan Komr g Lodewyk XiV de reize naar de Nederlanden. XIV. 26. Turpinus. Onze oude Gefchiedfchryyers , hebben te veel op deezen Bedrieger vertrouwd. N. 99, u 1 , 112. Turf: gefchil tu-fchen de Staaten van Holland en Zeeland, over het belasten van den doorvaarenden Turf. XV. 21, 22. Zeeland doet ze, ter vermydinge der Hollandfche belasting, niet door de Hollandfche Sluizen, maar buitenom, vaaren. -23. 't Wordt bygelegd, doch niet, dan met veele moeite. 2328. Turken beoorlogd, door Hertoge Philips. N. 2io. Turken, door Frankryk aangezet, tegen den Keizer. XIV. 39, 30. Turnhout. De Prinfes, Weduwe van Orange houdt zig, daar, op. XH. 6r„ Tuy! van Serooskerken (Kollonel_) gezonden naar 't Hof van Weemar en Bamberg, ter overneeminge van Troepen. XX. 82. Tydreekening (Nieuwe of Gre. goriaanfebe), wanneer ingevoerd tn deeze Landen. XVII. 14-18. En in veele overige Gewesten van Europa. 17. U. Ublefelt (Graaf van) Keizerlyk Gekant by deq Staat, klaagt 0ver de dubbele handelwyze van Ftanktyk, in het aanblaazen van den Oorlog in Europa. XIX. 80-  VADERLANDSCHE HISTORIE, ftsg 80.82. Uitenbogaart Qoannes) verzck, als Predikant, de Staaten naar Oliënde, en doet, aldaar, eene Dankzegginge, voor de overwinninge, door Maurits, be haald, by Nieuwpoort. IX. Uitrusting van Oorlogfchepen. Amfterdam biedt aan, dezelve, op zekere voorwaarden, te doen voor haare reekeninge. XI 40. 't Wordt sfgeflageu. 41. Uitrustinge der Vloot, ter overvoering van den Stadhouder Willem III naar Engeland: hoe groot zy was, en waar uit gevonden. XV. 01. Vaneeneandere tegen Frankryk. XVI. 19. Uitfluiting (Akte van). Zie Maria Henriet te. XI. I. 30. Ulrica Efeonora. Koningin van Zweden, begunlligc 's Lands Scheepvaart. XVUI. 68* U/ft (fan der), Burgemeefter van Gorinchem, twist met de Magiflraat., XV. 51. U/ysfes. De Hertog van Savoyen wordt by hem vergeleeken, XI. 5f Uitenham, Bailiu van Rynland , zeer Spaanschgezind. VIL 28. Uitvindingen (Nieuwe) ter vernieling van vyandlyke werken. VIL Van kurken Bruggen. VIL Van Vuurwerken. VIII* 40. Van meer doordringende kogels. IX. 6. Om marmer zagt te maaken. X. 38. Van onblusbaar vuur. N. 414. Unie door alle de Nederlanden. Sommige Gewesten, met naams Friesland, zyn er zeer tegen, V. 36. Unie, tusfchen Holland en Zeeland, niet ouderteekend door alle groote Steden.yan Holland. Gevoelen van Gouda', ten dien tyde. Vil 18, 19. Unie (ontwerp voor eene algemeene) te Antwerpen. VIL 84. 89. Zy vervalt. Unie (nadere, d. i. die van Utrecht). Of Koningin Elifabeth dezelve 't eerfte heeft aangeraaden. VIL 68. Men handelt er reeds over, In 't jaar 1576. en door wie. 68, 69. Nadere befchry ving der Bondgenooten, door Jan van Nasfau. 73. Wanneer men een ontwerp van dezelve op papier bragt.73. Plaatfen, waar men by een kwam. 74. Nader ontwerp uitgebragt. 75. Wegens welke Gewesten geteekend. 76. Sommigen koemen traaglyk tot goedkeuring. 76. "Een inval der Spaanfchen O 4 i»  *ï6 BLADWYZER der in Gelderland doet tot de vereeniging, met de aanweezende Leden, befluiten.77. Onderttekend ftuknietmeêr voorhanden. 78 (h). Of van een tweede oorfprongiyk ftuk een nader exemplaar gemaakt zy. 78, 79. (h). N.der opheldering omtrend de Teekenlngen der Gewesten, eenige Steden en Perfoonen. 79 en volgg. 't Biykt niet dat Overysfel teekende. 8a. Willem 1 tragt dezelve over alle de Nederlanden uit te breiden* 86 De Bondgenooten houden fterk by dien Vorst aan, om niet langer te draalen. 87 , 88/ Hy teekeut, maar zeerornzigdglyk. J8, 89. Hoe die van 's Hertogenbosch er toe koomen. 93. Unie (ütrechtfche). Zie Ver. gtdering- Verklaaring van deszelfs dertiende Artikel. X, 7073- Unie (Van Utrecht). Verklaaring van deszelfs eerfte Artikel. XX. 79-83. Verklaaring van het zestiende. 83, 84. Wordt, by Holland begreepen, door de Refolutien der groote Vergadering, niet te zyn veranderd. Pa, 93- Vnie van Utrecht. Wanneer eerst gedrukt. N. 294, 295, Aan wiendeeigenhandigegoedkeurlnge van Prinfe Willem I, is overhandigd. 295 Wanneer de Zeeuwen, daartoe, een' Afgevaardigden naar Utrecht zonden. 296. Of zy geflooten is, met voorgaande toeftemming van Willam L 996 398. Unie. Raad van Unie tot Hoog' ftraaten : wat men er door verftond- IX. 69. Unie (Gendfcbe). Haare Registers en Refolutien niet met de Utrechtfcke te verwsrre». N. 301. Unie. Hoe oudtyds genaamd. N. 179. Urmend. De Keurvorst van de Palts vordert, aldaar, tolregten- XX. 105. c7r/« (Prinfes van). Wie zy was- XVIII. 29. Utenhove, Bevelhebber vanOfleude, fneuveit aldaar. IX. 85, Utrecht (het Bisdom van) wanneer onder Ments gefteld wierdt. I. 97, 98. 'r Gewest wordt, met Hoiiand, ondereenen Stadhouder gefteld. V. 40, 51. Utrecht (Bisfc hoppen van) hangen veel af, van eenige Graaven van Gelder eu Hoiiand. III. 51. Jan van Arkei herfteit de vervallene zaaken. 52U'  VADERLANDS CHE HISTORIE. 317 Utrecht. Oude ligging van die voor zig, te Woerden. 17. De Stad. I. Ba. Heet Uztricbt, op de naamlyst der Gallifche Provintien : is niet ons Utrecht. I. 08, pp. Zie Maastricht. Utrecht hoort, in de negende eeHw,tot Friesland.II, 13. Zie Trajecium. Bisfcbtppen. Een Burggraaf aldaar. II- 75. De Burg belegerd. II. 79. Utrechtfche Burgeren boeten de belediging aan Koning Willem en den Voogd Floris gedaan. II. 3, 4. De Stad Utrecht belooft den Graave van Vlaanderen, in 't Bisdom een perfoon te zullen Hemmen, naar zyne keuze. III. 43, 44. Een Basterd Zoon van Floris V, Burgemeeiier aldaar. III 43. Utrecht fchenkt een Tapyt aan PhilipsvanBourgondie.lv. 19. Utrecht. Aanfcbryvingder S]»:an. fchen aan de Staaten en Burgerye aldaar. VII. 43. Utrecht. In die Stad en Gewest dringt men op vermindering van lasten en verandering van Be. Huur, aan, by de Staaten aldaar. X. 16. De Staaten brengen de zaak ter kennis der algemeene Staaten. 17. Deeze zenden Afgevaardigden binnen Utrecht, en dagvaarden pattyen Stad en 't Hof dringen aan op de uitfpraake van Prinfe Maurits;-de Staaten van 't Gewest houden zig aan de Unie. De algemeene Staaten gelasten deezendes coods, Utrecht met de wapenen tot reden te brengen. Maurits verontfchuldigt zig 19» 20. Fredrik Hentik derwaarts gezonden, legert zig te Jutfaas. 21, 2 a. Men treft een Verdrag. 82. Nieuwe twist Ja die Stad, en klagt aan de algemeene Staaten. 22. Schyntzig te fchikken. 23. Barst verder uit. 24. Regeering wordt verzet. 24. Verzoeken en verktygen de algemeene S'.asten en Raade van Staate, ter hunner befcherming , voor eene pooze, binnen de Stad. XI. 49, !5°- Utrecht. Welke zorge voor het zelve gedraageu wordt door den Staat in 1672. Verhaal van het verder voorgevallen aldaar, voor het inneemen der Stad, XIV, 36-42. Wordt weder bezet door de Staatfche Benden en hoe. ici, 102. Zie Bendgeneeten. Unie. Remonftranten. Staaten (van Utrecht). Verklaren geene peuningen O 5 voor  «218 BLADWYZERder voor t werk der zee, méér te kunnen opfchieten. Verfchillen nopens hulp voor de Keizerin-Koningin. IX. 9S-104. Utrecht, ln de agifte eeuwe een handelplaats. N. 114. Koning Willem II, wordt Lid van haare Burgerye: fluit een beding met die Stad: haar aanzien in de dertiende eeuw 135. Schoonheid en bynaam der Stad. 136. Straf voor die geen, die aan vreemde magt over haar klaag, de. 179. Gaat een Verbond aan met Keizerin Margareta: treedt te rugge. 18a, 183. Utrecht, ('t Sticht van): vroeg gewag van deszelfs Staaten. N. 140. Uzipeeten en Tenkteeren, onzekerheid of zy , by Woudrichem, of by St. Andries, door Cxfar zyn geflagen. I. 44. ^imUt&s. V. Faandel. Het witte Vaandel van den Briele behoort tot de Lyfwagt van den Graave van der Mark. VL 99. Faandel. Elk Dorp hadt, van ouds,zyn Vaandel, waar onder de Landluiden te Velde trokken. XI. 09. 't Gezigt der Vaandelen brengt den Vyand in den war, 39. List van een Vlisfinger,omhet Staaten Vaandel op den toren inde Bosfche te fteeken. IX., 109. Zie ook F/aggen. Faandels, welke de NederUn» ders voerden tegen Spanje. N. 270. Faart. Zie Fecht. Facarme. Wat beduidt N. 165. Fada, of op 't Eiland dar Batavieren lag. N. 46, 47. Faderland: blyk van onbaatzugtige liefde voor het zelve, in den perfoon des Admiraals van Treslong VIII.42. Indien van Mr. H. de Groot. X. 108. Fadetede. Zie Goederede. Fadifant. Zie 's Graavenzande. Faalmuiden. Wat by ons be» teekent. XI. 4a. VA LENS. 't Gebeurde onder hem: zyn dood. N. 79, 3o. VALENTINiAAN I. (Keizer) Waar hy de Saxers floeg. N. ?ó\ 77. VALENTINIAAN II. (Keizer) Zyne Krygsbedryven in NederGermanie: maakt vrede met de Franken. Sterft. N» go, 83, 85-87, Fah  VADERLANDSCHE HISTORIE. 210 Vakken tuvonderlyk, in onze Historie, aangevuld. X. 2-12. 16 • 24. 26-35. 51-59- Valcke (Raadsheer jfacoh) ,door Prinfe Maurits, gezonden aan den Viisfingfche Gouverneur, om middelen ter bevreediginge te beraamen. VIII. 75. Ook Sekretaris der Staaten van Zeeland: zyn gedrag. N, 319. Sterft. IX. 64. Valencourt (De), Historiefchry. ver van Frankryk: gekwetst in den Zeeflag voor Mallaga, tegen de vereenigde Vloote. XVII. 60. Valkenier, Gezant van den Staat, te Augsburg, klaagt over het openbaaren van Staatsgeheimen, hier te Lande. XV. 62. Varus (Quintilius). Uit wat hoofde de Germaanen tegen hem opftonden. N. 23-25. 29. Vatgeld: moeite om het zelve in Frankryk af te krygen. XX. 97, 98. Vecht (Rivier de). Haare oude loop. I. 2. Sterke befchanfing aldaar gemaakt. XI. 48. Vederen of Pluimen: oud gébruik , om dezelven op Mutfen of Hoeden te zetten. IX. 4, Vee. Holland heeft fchaarsheid daar aan. Het vee Aagten ,voor eenen tyd, aldaar verboden. VIL 26, Veenhuiten. (Reintud van Brederode, Heer van), Schoonzoon van Oldenbarneveld, of hy uit de Vergadering van Hoiiand, by 't raadpleegen over de gevan» genen, vertrok. X. 95, 96. Hy fterft. Staaten van Holland woonen zyne begraafenis by. XI. 73- Veer (Alhert de) Penfionaris van Amfterdam, gezonden naar Engeland, X. 25. Affchrifc van twee zyneraanteekeningen, nope»s zekere geheime openingen van 's Lands Advokaat van Oldenbarneveld , by welke hy tegenwoordig was. N. 317-322. en 324. Veere. Da Beeldenftorm fchynt, aldaar, weinig nadeel gedaan te hebben. VI. 57. Veere (Horatio ) Gouverneur van Vlisflngen, met een gouden keeten befchonken, door de algemeene Staaten. X. 5*?. Veere (Frangoh) wordt Gouverneur van den Briele. Vordert dier Stad een' nLu ven eed, by de komst van Koning Jaeob I op den Engelfche troon. Zy weigert het. 't Wordt bygekgd: zy biyfc by den ouden  220 BLADWYZERde* den eed. IX. 64. Veere. Een Vloot aldaar uitgerust, door Hertoge Karei van Bourgondie. IV. 39. Befchonken met het hooge Regtsgebied. IV. 71, 85-91. Voordeeleu aan den Schotfcben Stapel aldaar, gegeevea. V. 53. Wanneer de Schotfche Stapel aldaar ingevoerd. V. 53 (b). Weigert haar aandeel in eene Bede op te brengen. Wordt er toe gedwongen. V. 54. Dagvaart der Zeelieden van Vlaanderen, Holland en Zeeland , aldaar. V. 71. De Stad verbindt zig tegen Spanje, met Vlisfingen, en gaat over aan s'Prinfen zydeVI. 90. Tragt Middelburg te helpen winnen. VI. 91. Spanjaards vallen er in, maar moeten 't weder verlaaten. VI. 91,92. Haare Vloot flaat de Spanjaards en neemt veele Schepen derzelven VI. 100, 101, 106. Doorfteeken een Dyk in Walcheren. VI. 105. Krygt aanmerklyk Privilegie. VI. 114. Eischt byzondere ftem op de Zeeuwfche Staatsvergadering, en met welke uitkomst. VII. 57-59. Onwaarfchynlyk, dat «iie Stad zig tegen de opdragt der Graaflykheid aan Willem I. zou verzet hebben. 114. Schotfche Stapel, keert van daar en komt derwaarts terugge. XIH. 120. Veere Markgraaffcbap. Zie V/is, zingen. Leicester miakt er goede ciere en zet het garnifoen op, tegen Prinfe Maurits. Men weigert er Staaten Volk in te neemen, en houdt den Thefaarier van Zeeland gevangea.ViII, 73. Maurits wordt er gehuldigd. 74. Agt er zig niet veilig. 74. Veere (Maximiliaan van Beur. gondie, Heer van), ftaat denklyk voor zynen Neeve, naar het Coadjutorfcbap van S. Baaf. VI. ia, 13. Vega (Emanuel de), edelmoedige handel van den Oversten Hartaing, omtrend hem. VIII. 45- Vei/ge/d, door de algemeene Staaten ingefteld , om de uitrustinge van Oorlogfchepen, daar uit, goed te maaken. XII. 97. Velde (van de). Zie Stnnius. Velleda. Eene Germaanifche Waarzegster, als eene Godheid ge-eerd. I. 35. Of zy opzekeren fteen verbeeld wordt. N. 49. Veldmaarfcbalken , van den Staat Hun  VADERLANDSCHE HISTORIE. 221 Hun jaargeld worde verhoogd. XIV. j. Stadhouder van Friesland in rangvoorbygegaan. XVI. 80 , 81. Wie dii Ambt al bekleedden.DeHeertw» Villen: Graaf Ernst Caftmir, van Nasfau w, S ad houder van Friesland: Graaf Wtllem van Nasfau, Stadhouder van Friesland. XI 79, 80. Joan Wtlferd, Heer van Brederode. XI. 95. Paulus Wierts, Baron van Orneholm. XIV. 1, 2. Vorst van IValdek. XVI. 3. Prins van Saarbrugge. XVI. 22. 80. XVII. 42. Hertog van Holflein Pioen. XVI. éo. Graaf van Atblone. XVII. 42. Heet van Ouwerkerk. XVII. 53. Welke raag voorheen aan die bediening» was gehegd. VII. 56. XI. 80. (a). Veldtekenen, der Germaanen, hoe bewaard. . N. 4a. Velfen (Gerard van), Wat ra en te houden habbe van de Rymen op hem, agter Stoke, voorkomende; wat van zeker, nader ontdekt, Liedeken: wie zyne Gemsalia gezegd wordt geweest te zyn. III. 33 en 33. (»)• Wat man van zyne Gevangenis en draf te denken hebbe HL 38, 39.Hy fchynt ontfnapt./. c. Velfen (Heeren van),of Erfmaarfchalken van Holland waren. N. 356. Nadere gedagten omtrend het Liedeken, op Gerard van Velfen. 356, 357. Veluwe, aan wie, ie de vroegste tyden, beleend an gefchonken. Hl 91. Of Godefried van Bouillon dit Gewest aan Henrik van Nasfau, Graave van Gelder , opdroeg. 92-93. Vendosme (Hertog van), dient den Staat. XI. 59. Zyn Zoon bek»mt alhier een Regiment, éi. Hy begeeft zig, metPrinfe Frederik Henrik, naar Vlaanderen , te Velde, XL 63 , 64. Venetianeu, veelen van hun zetten zig te Brugge neder. IX. 58. Venetië (Republiek van), wederzydfche bytland van haar en on. ze Republiek aan den anderen, regens Spanje. X.68. 112. Zie Suriatso. Haare hulpgelden blyven agter. XI. 24. Hunne Gezant vereerd met het Waapen van den Staat. 25. Zie Waapen. Welke vryheden de onze er hadden en toeltonden. XJf. 9- Venlo. Frederik Hendrik doet vergeefichen asntlag tot ontzet van die Stad. IX. 93. Z«Id-  £22 BL ADWYZER n * * Zeldzaame overgang dier Stad aan de Staatfchen. XVII. 41 , 42. Vennekool zet de Werken van Tacicus.it) Nederduitfch, over. ix. 3. f» Verhaal. Zie Andrics de IVith. Verband brieven: oude bewoordingen van dien, X. 75. Inhoud van het (lot derzelven, in veelen der oudften, X. 73. O) Verbittering der Parlaments-ge. zinde Engelfchen , tegen de onzen. XII. 105. /^rZw/fl'(drievoudig), waaraan deels toe te fchryven. XII. 110. 11S, tao, i2t, 124, 125. Zie Leiden. Vei bonden. Eenige oorfpronglyke, niet meer te vinden. II. 44. De tyds ordre van een Verbond, tusfchen Margareta, Graavinne van Holland.en haaren Zoon Willem V., voorheen niet wel opgegeeven. III, 59. Die van Amlterdam, der Overyfelfche Steden en van Groningen met de Deenen, bevestigd. V. 60, 61. Verbond (der Edelen). Of Phil. van Marnix er de opfteller van geweest zy. VI. 48, 52. Door hoe veelen ondertekend. Van waar het köome, dat men geene Zeeuwfche Ondertekenaars op de Lysten vindt. Ge* drag des Konings van Spanje, ter flaiting der ondertekeninge. VI. 48,49, Naderverd.ag tot afbreuk der Spaanfchen. VI. 70. Redenen, waaromme eenige denken , dat de Zeeuwfche Edelen het ïeive niet onderteekend te hebben. VI. 48. vergel. VI. ga. Verbond-.Uet eerste.dat met deEngelfchen geflooten is. N. 131, 132 Zie Scbetfen, Verburg (Nikolaas), wie hy was. VI. 31. Verburg (Jan Gideons^, vegt, dapperiyk, tegen de Eng::!fchsn. XII. 108. Verdigtfel der Franken, als van de Trojaanen afkovartig, van waar, misfchien, gekoomen. N. 58. Van lïü, on?eChronyken veele verdiguelen hebben ont. leend. 90. 111, u* Verdrag van "tjaar 1203 te brengen op 1200. 97. Vergisfing van Wagenaar omtrend zekere twee Verdragen, II. 103. Verd/ag van Voldoening, wanneer getekend' VII. 54. Verdrag , door die der Stad Utrechr, geflooten mat deStaatfche  VADERLANDSCHE HISTORIE. 2a9 fche Troepen, te Jutfaas. X. 2-4. Zie Weent. Verduist (Jan), Kaapvaarder , brengt,nevens Abram Crynjen, zeventien SpaanfcheSchepen op, en worden, door de Staaten, met eengefchenk , vereerd. XI. 84. Vereist: gaat in gezantfchapnaar Tutin en Napels: zyne verrig. tingen aldaar. XX. 110 113. Vergadering en wys van beraad* flagen der Edelen en Staaten. V. 57-90. Vergadering (van Holland), be» fctiryving van Ridderfchap en Steden aldaar, onder Philips den Goeden. V. 59 (i>). Wanneer de algemeene, wanneer de byzondere gefchiedden . en wie daar toe befchreven wierden. 52,53. Zie ook Grijper. De Graaf kwam er wel eens, met vreemde Edeien. N. 223, 124. / 'ergadering (Greete) , belegd in de Hiigc: voorloopige 0peninge onder de Leden, met Holland, XllL 71-73. Zie CezisdbeJen. Of men, in de B-Duiten, alleen vtrtlaard, dan osk ie/eefd, bebbe , de» Hervormden Goddienst tc handbuven, *6, «9. Hans han. delingen wierden in een afgezonderd Boek gehouden. 89. waarde Dank-Predikatie gedaan wierdt. 90. Haare zitting ftremde die der algemeene Staaten niet. 91. Zie Unie. Trage een onderling Verbond met het Parlement van Engeland te bewerken. 96. Prefident gelast, niets esfentieels aan vreemde Gezanten, buiten voorweeteu der Leden, te zeggen. Zie Bondgenooten. Vergadering der Ut recht fche Unie. Haare Leden krygen den naam van algemeene Staaten, in het jaar 1585. VIII. g. Zy hielden hunne Vergadering te Utrecht. g^. Vergadering der algemeene Staaten is, by zekere gelegenheid , zeer onvoltallig, x. 120. (a). Vergadering (altyduurende'). Zie Utrecht. Vergas, een der Bloedraailen in de Nederlanden. Zyn ongunstig onthaal in Spanje. N. 255. Vergif, denkelyk toegediend aan den Heere van Montigny. N. 267. Vergifmenger. Een bekend vergif, menger te Marfeiile. Vil. 65. Zie Guerin, Vtr.  5224 BLADW YZER des. Vergiftiger-, door de Staaten, aan het Hof van Frankryk overgeleverd. XV. 19. Vergiftlis: men vcrfpreidt, dat de Franfche Ambasfadeiir,d'Avar.x, zulks aan de Staaten verzogt hadt. XV: !», 19. Verbeide» (Gaspar), Predikant der Hervormden, te Dordrecht. Aanmerklyk fchryven van den Heer van Aldegonde aan hem, ten aanzien der verdraagzaam, heid in den Godsdienst. VII. 64* 65. Verhuizingen van veele It.gezeetenen,uitNoordHol!and. XVIII. 19. Verklaaring, nopens het gevangenneemen der drie Heeren, nagedrukt. X- 86. leilofgeld. Ouderdom van het zelve. N. 22a. Twist daar over. 234- Vexpagtïngen worden,onvoegfaarn afgefchaft, voor er een middel ter kervanginge gefteld was. XX. 79. Verpanden, der Domiuiaalegoederen , door s'Lands Graaven* 1. O). Verponding, over de Schild taaien, reeds gebruikeiyk inde veer- , tiende eeuwe,in Holland. Zy was, oudtyds, eene belasting, zo wel over roerende ais onroerende goederen. V. 86 en 86. (q). Verreyken, Spaanfche Vredehandelaar. Waar geherbergd. IX. 100. Verrekykers, eertyds Brillen gezegd. X. 36. Oudheid derzei ven, door wlen en wanneer de korte ea lange, hier taLande, wierden uitgevonden. X. 36. Verritus. Een Frank. Zya zeggen in den Roomfcheu Schouwburg. I. 50. Verfche (de), Een Water ia Vlaanderen: hoe, anders gebeeten. IX. 74. Verflandheuding (verbooden) f zeer in zwang, hier te Lande. XIII. 128. Verfler (Picter), is Kapitein Commandant van Suriname , en voldoet zeer aan Zeelaad. XV. 31. Verteeg der Sraaten van Hol. laad, nopens de vorine vaa s'Lands Regeeringe; aart van dat ftuk. VUL 71. Gouda houdt er zig aan in den jaare 1787. VIII 72. T'ertrekkamer (nieuwe), van 't Hof vau Holland, dienttat het houden van afzoudetlyke han. de  VADERLANDSCHE HISTORIE. g2)• Zy rust, in bet geheim, eene Vloot uit, tegen die van Oftende, doch met cngeItikkigen uhfiag. VII. 39. Eifcht by.ondcre fiem op der Staateu vergiideringe van Zeelaiil, en met welke uitkomst. 57-59, Zie Sidney, Of de afgemeene S'aaten het Mark. gi-„..:':ci:.? van die plaats aan iVltu.-iis overdroegen, dan of zy eene Akte van vry waaring, ter zaake der Verpanding, hebben ter hancgefteld. VIII. 49, 50. Leic ster vertoeft aldaar, 73. Zy verzoekt Akte vnn Schrt'dcloosfielling regens de inhuldi^irg Hu Prinfe Maurits te Veere. 74. Omustigheden te Vlisfingen. 74, 75. Hoe uit pandfehap ontflaagen. XX.5159. Nadere befchryving van het ontflag dier Stad, uit het Engelfche paudfehap. N. 339341. Voornemen van Zo»ife de Coligny, om zig derwaarts met der woontebegeeven. VUL 16. Zie Loui/e de Coligny. Ook Regtsgebled. Vloed (hooge), hier te Lande, in den jaare 1672. Zie Bylaage op VI. Vloot, onder Jacoba, voor wiens reekening uitgerust. V. 571 Hoe onder Karei V. V. 70 72. V. 85. Floot ('s Lands) onbegrypelyk fpoedige herftelling en verwerking derzelve. XIII. 8!. Verdere voorziening daar omtrend^ 89. Sterkte der onze. 99. Zy wordt verhinderd, da vereer iging der Engelfchen met de Framchen te beletten. XiV. iS, 19. De onze geflagen voor Bevefier, door 't wangedrag der Engelfchen. XVI. 47. De Staatfche vereenigde Vloot doet een gelukkigen togt naar Spanje. XVII. 44. Wordt befpot. 45. Groote overwinning voor Vigos 45, 46. Schrik vaa dsn Paus, voor 't naderen 9tt*  VADERLANDSCHE HISTORIE. 029 onzer Vloote. 47, 48. Zy (laat voordeelig tegen deFranfchea. 60, 6l. Getal der vereenigde Schepen. 6-2. Men oordeelt noodig.erLandmagt op teplaatfen. 66. Floot (Haaring) Iydt veel door de Duinkerker Kaapers. XI. 29. Onze Wynvloot ontglipt den Spaanfchen. 41. Onwilligheid onzer Matroozen. 42. Geweldige en nadeelige inval der Spaanfchen op dezelve. 82,83. Middelen terbetere verzorginge. 84, 85. Gemor over dai verlies hier te Lande. 85. Zie Tromp. Floot (Engelfche). Zie Gelderland. Fan der Does. Vloote. Zie Zilvervloot. IFyn*. vloot. Vlooten der Romeinen op den Ryn. N. 96. Verfcheiden al vroeg hier te Lande uitgerust. 128. Vereenigde Franfche en Hollandfche Vloot, voorZierikzee. 155. Zie Schepen. Fodderyen. 's Lands Privilegiën dus genoemd, door den Staatsfekretatis Weuwood. V. 36. Foetboogjes ( yzeren ,) door het Hof van Hollaud ver¬ sboden. VI. 38 Voetknegten [( Spaanfche) waren, wel eér, de berocinften van Europa: onder Prinfe Marrits wierden dit de Staatfche VIII. 84. Voetvolk (Staatsch), kwyt zig dapper in den (lag van Fleury. XVI. 45. Vogel. Zie Papegaai. Volk: hadt,by de Batavieren; de opperftemagt, in vrede en oorlog. I. 37, 38. Koos den Adel tot de vooruaamfte posten. I. 39. Hoe tot den kryg verkooren. I. 39. De Franken verftonden, daar door, de voornaamfte Landfaaten. Hunne toeftemming wierdt tot het maaken van eene wet, veieiscat. II. 8-12. en II. in (gj. Blykt niet, dat last van de Gemeente kreegen. II. 12. Hunne verdeelingin rangen en kamers. II. ta. Karei de Groote weet hunne gevoelens te leiden. II. 12, Volk, men fpeelc met dien naam, om de Keizerinne van Rusland Alleenheerfcheresft! te maaken, XX. 12, Volkplantingen der Nederlanders. Zie Amok. Frederikftad. Nieuw Hanau. P 3 Vol-  230 BLADWYZER der Vollenhove zendt een Afgevaardigden ter Generaliteit: met wat gevolg. x. 73. Ponnis Verkeerde gedagten der Buitenlanders, nopens het Vonnis, uitgeTprooken over den Moorder van Prinfe Willem I. VII. 116. Hoe dat van Montbas gefteld was. XIV. 52. Voogdy. Welke voordeden aan de Voogdyen van den Adel,in de Middel eeuwe, hier te Lande, gehegd waren II. 2. Voovlooper van den Antichrist. Wie daar voor gehouden. V. 3- Voorne. Zie Pelgrim. Bornesfe. Ilugo van Voorne, verward met Oit van Borne. II. ïoa. Zie Frank van Borfele. Jacoba. Elifabeth. De Dykwerken van Voorne bezorgd. V. 41. 't Heeft zyn byzondere Stadhouder. V. 51, 52. Als et i:!vei2<-(iykLee'n;door deGraaven van holland, gehouden en v eder uitgegeven, 't Land van Putten was een Leen van Voor- l ne. V. 52 en 52 (dy-. Spanjaards aldaar ten platten Lande gelegd. V. 27, 28; Voorne (West). Eenige Vrybui- / ters doen eene Landing aldaar. Men vtrfterkt het Eiland. 88. Voorne, afzonderlyk uitgedrukt, en hoe, in de Lastbrieven der Stadhoudercn. XI. 9 en 9 Cv). Voorne, voorheen verdeeld in vier Quartieren, en welken. XV. 31. (bj. Men tragt dit Eiland te verfterken. XVI. 53. Verfterkt tegen Franfchen inval. XX. 56, 57. Door Keizerin Margareta gefchonken aan haaren Zoon Otto. N. i?o, 181 o Misnoegen daar over. Zi 2 Magteld. Lydt veel door den ftorm. N. 413. Foor/lag, Wat er zy van zekeren wanhoopigen voorflag, die men aan Prinfe Willem I. toefchryft. 33 , 34. Voorflag der. Stad Leiden, ter te gemoet. koominge en bylegginge van h;t gefchil, tusfchen de Staaten van Holland en Prinfe Willem II, tot afdanking van ha Krygs. volk. XII. 18 25. Aanmerking nopens zekere voorllagen van den Ambasfadeur d'Avaux.XV, 37. roorfiiyders. Die dienst, wegens den Staat, by zekere maaltyd, door Edellieden waar^enoo. men. XIII. i4> rotmfel. Groote toeloop der Roomfchen, aan de Huizingen der Spaanfchen Afgezanten, doet de  VADERLANDSCHE HISTORIE. 231 de algemeene Staaten daar tegen voor.'.ien. XI. 72. Vorst. Werkzaamheid der Staaten' van'Hoiiand, ten einde, de Spanjaarden, over de bevroorene Srroomen, niet in dat Gewest zouden kunnen vallen. IX. 26, 27. Goed gevolg van dien, IX. 2?. Forst. Die titel gegeeven aan den Graave van Leicestar. VIU. 56. Vos [l en, wat, by de Batavieren. I. 37. en I. 37 (OVorjlius. Oordeel van Koning Jakob van Groot Britannie * nopens diens gevoelen. N. 350, 361. Vosbergen. Of zyne opening, aan Motidragon , iets heeft kunnen toebrengen, tot het wederkrygen van Zierikzee. VII. 37. Vesfius (Tfaac)zyae Boekety door de Leidfche Hooge fehoolege. kogt. XVI, 53, 54. Vrede (Munlterfche). Wat de VorÜen en Stenden des Duitfehen Ryks, daar omtrend , verklaard hebben. XI. 106, 107. Welke zorge men gedraagen heeft voor de bewaaring der ftukken, betreklyk tot dat werk. XII. 4, 5. Vrede (Kamerykfbe) . V. 5. Zie Lalaing. (Antoni). Vreedfaam. Wie men vreed* faame Leeraars^noccaóe.X.^ó. Vreemdelingen. ' Vertoog der Staaten tegen hunne toelaating in 's Lands beiTuur. VI. 23. Vrees"j»yk. Ontzsg'y'te befchanfing aldaar, tot dekking van Holland en Utrecht,te maaken-, XI. 48. Vries (Hidde de), Schout by Nacht. Zyn merkwaardig Zeegevegt met Jan Brtrt: fneuveJt dapperlyk. XVI. 82.84. Vroedfcbap. Verfcbilt van het Romeinfche Scnatus. N. 33Wanneer tot een vast getal gebragt. N. 227.233. Vroedfcbapbsek (Secreet) of, in Gouda , ooit aanweezig. XII. 39. Vroom (Mr. Hendrik) teekenc de Vloot voor Philippine af. IX. 39. Twee Schilderftukke» van hem gefchonken aan den Prins van Walles. X. «3. Vrouwe (Lieve, ter nood) bygeloovigheid omtrend haare Kapel. XVI. 24. Vrouwe. Zie Kinderen. Vrouwen. Zeer ge-eerbiedigd by de Germaanen. I. 37, 31. Op P 4. haar  232 BLADWYZER d - , haar kan 't Graaffchap van Holland verderven. III. 19, Gewoonte van, op openlyke verklaaring van Vrouwspersonen, om eenen gevonniscen Misdaadiger te willen trouwen , hem 't leeven tefchenken. VIII. 72. IX. 66. Vruchtbaarheid. Zie KinderenVry her gen {Marinus van) Gezant der Staaten aan het Hof van Londen: zyneernftige voor. dragt aan Koninginne Anna , tot vryheid van Koophandel, en daar toe behoorende Eriefwisfeling, in *s Vyands Land. XVU. 66-71. Vrybrieven, door de Admiraliteiten aan eenige En-elfche ' Schippers gegeeven. Koning Jacob van Groot Britannie, klaagt er over. XV. 77. Vtybutg (Nikolaas) Afgevaar- l digde van den Staat, terneder, legging der gefchillen , te Amhtm' XVII. 63. Viye Luiden , oudtyds, aan geene fchattingtn op hunne goederen onderworp: n, dan aan tiendenvoordeGetftelykheid. 116. Hog zy zig verzetteden tegen h andere lasten. 117. ClauJius 1 Civilis misbruikt dien naam. I. i 580 De Romeinen fchenden, # door biiine overtnagt, dg vryheid der Batavieren. i. 58. Waarin de vryheid der Saxers en Friezen onder de Franken beftondt, en fints wanneer zy vrye Luiden genaamd wierden. I. 105, ic6. Naar het Duitfche, ook hier te Lande plaats grypend, regt, moge een' vrye mensch geen fchatting opgedrongen worden. V» 21, 28, 29. Zie Beden. Vryheid der Edelen en Steden verminderd. n4 212. Vrybeden. Zie Privilegiën. Vucbt ('t Leger voor). Algemeene Staaten vergaderen aldaar- XL 51. 'uurwerken, afgeftooken in den Haage. XVII. iIa, uitvinding van onblusbaare. N. 414. ygb (Dirk), Heer van Zoelen, handelt, in 't geheim, met de Staaten van Holland, over de verdeediginge der Stad TieL VUL 37, 38- W. 'raal (Rivier de): op de kaart, 'oor Wagenaar,niet wel geteeend, i, 3.' 'aaien, onder Fredrik Henrik , stieu.  VADERLANDSCHE HISTORIE. 2qs nieuwe Geuzen gezegd. IX. 40. Waarde, Hoe grootheid der waardye van de Zilvervloote, door den Admiraal, Pieter Hein, op de Spanjaarden, ver. overd. XI. 44. Waardgeld, beteekenis van dit woord. IV. 40 en 40 (V). Waardgelden: twee duizend aangenomen door de algemeene Staaten. VIII. 21. en door de Spaanfchen. IX. 51. Hier te Lande eeuige geworven, en in de open Steden gelegd. 89. Niet overal te ge. lyk, geJuurende de Reraonflrantfche gefchillen, aangenomen. X. 73. De Staaten Generaal gelasten ze af te danken. 78, 79. Geworven by den Staat, en hoe. XIV. 15. XVI. 12. 21, at. Hoe veel zy trokken. 02. Gaan in zee. XX. 89. Die naam wordt veragt, N. 355. Waarzeg/Iers. Germaanifche. Zie Martha, Jetta. Waas (Land van) Onze Hollandfche Graaf üirk II. bezat, waarfchynlyk.het zeive. II. 29, 30. Wagen. Der Schepenen van Amhem, te velde trekkende, hoe befchilderd, ook de Haamen P der Paarden. IV. 50. WagenaarrJan) verdeedigd. IV. 22. V. asC^.X. 33, 39,46, 68. N. 416, Verfchil van zyne gedagten. HL 58-65, 70 ,73, 74, 90 - 94. IV. 23, 50, 60. V. 18, 22, 24, 25, 41— 5°> 5i, 57, 64, 72, 80,81, 82, 85, 86. VI. ia, 13, 16. 2ï, 22. Leezingen in hem ver» beeterd: tyds orde herfteld , enz. III. 58-6<;. 70, 73, 74, 9094 enz. VI 70, 94.103,106, 121. VII. 33, 53, 54> 93> 103, 104, lil, |I2. VIII. 26, 33, 35» 37, 47» 76, 77* 87, 88. IX. 35, 4o,64,65j 86, 95, 98, loi. X. a6, 54. £2, 85, 98, 99, lifi, 107, 112, 113. XI. 10, 67, 7°, 93, 96. XIII 97, na, XIV. 7, 10, 15, 34, 45,6-f, ic6. XVI. 47 , 5*, 82, 93. xvii. 61. xyuL 126, 127. XIX. 14, 16. XX. 18, 35, 83. N. 22, 26, 63, 176, 177, 180, 181, 185, 187, 192, 194-196, 204,247,248, 249, 255, 256, 257, 259 2 van den Briele , docr dezelven. 76 - 87. Zie ook Geurden. Waterkamp. Kommandeur ter i Zee: zyne dappere dood. XVI. 82. Waterlanders. Zie dmak. Watervloed. Nadeelen , door dezelve, ten jaare 1530, in ZuidHolland, Voorne en Zeeland, veroorzaakt. V. 9, 97. 98. Wedde van een Veldmaarfchalk, ten tyde vanj Maurits. IX. 39. De Rasdeu van Holland klaagen over 't niet betaalen hunner Wedde. VI. 46. Hoe groot die van Maurits was. VIII. ia. En, nader, by het twaalfjaarig Befland. IX. 107-109. Ook van Fredrik Henrik enz. /. c. Van den Aartshertoge Matthias en Prinfe Willem I. N. 300. Zie ook VUL 109. 'Vee de ( Everard van) Heer van Dykveld, Ambasfadeur van den Staat aan 't Hof van Frankryk. Pompone vertoont hem'geheime Staatsftukken, van hier, derwaarts overgebriefd. XV. 13. Weefgetouwen. Veelvuldige in Holland opgerigt. IV. 346. Hoe veele in Amfterdom, Rotterdam , Alkmaar enz. Feegfcbaal (politique) radeelige uitwerking van 't nut verbieden van dat Boek. W. 353. 355. 3ÖI. Feener Ferdrag, nopens Prag« matique Sandïe. De Staaten tree den er in, en op welken voet  338 BLADWYZER bh voet. XIX. 28 37. Weekgeld aan Graave Lamoraal van Egmond, door Holland , ioegi legds IX. 16. Weer (Het Huis te)s waar gelegen. XI. 21. Weeshuis. Hoe men handelde met de kindei en van het zelve, te Bergen op Zoem, r.a de overgaave van die Stad. XX. 71. Weetenfchappen. De algemeene Staaten en die van Holland befchermen dezelven, te midden van den Spaanfchen Oorlog. Voorbeelden van dien, IX. 23. Zie Vestingbouw. Genees- en Heelkunde, Kunften, Weeveryen (Inlandfche.) Op het in fland houden van dien, door Haarlem en andere Steden, gedtongen. XVI. 94, 100. Hoe veele getouwen, in die Stad, plagten te zyn, 100. Zie Lakenweeviry. Wegen (openba; re) door de Romeinen beltraat, in hun gantfeh Gebied cn Wingewesten. Een overblyffel hier van is de öeenen muur, in de Zype en Zuiderzee. I. 65 en 65 (z). Weigels, Hoogleeraar te Jena, geeft een nieuwen jaaiftyl uit, die op veele plaatfen gevolgd wordt- XVII. 14, ij. Wel. Tolregten aldaar, door Pruisfen verhoogd. XX. 105, Welgeboornen, fchynen niet gefproonn uit de vrygemaakte flaaven, maar uit vrye vooronders, en febepenhaar vry : wat dit betekent. Weigeboorte was de grondflag van Adel. Adel een aanzienlyker trap van Weigeboorte. Die woorden worden wel eens verwisfeld,-II. 101, 102 en 101 (g). Wenden. By de Friezen gevoegd. I. 95- Wercke (Joan van der) of hy Penfionaris van Amfterdam is geweest. VIII. 77. Zie verder van hem N. 318 , 319, 356 Werkbaazen. Hoe Prins Willem III dezelven, in Engeland, aan zyr.e zyde trekt. XV 112. Werre (Van de) Bailliu van Voorne, daagt een hervormd PrediKant in. VI. 5. West'Fi *'«/ . 72. III. Wethouderfchap, fielt de Officieren der Wmdgeiders aan. XVI. 12. Wezel, gaat over aan Lodewyk XIV. Waardoor. XIV. 2y27. Wezel, de byeenkomst aldaar, looopt vrugteloos af. X. 44. Wezel, Een, dus genoemd, Staatfch Schip, raakt doornageld in Franfche magt.XVI.82. Wezer (Rivier de), nog op't laatst der dertiende eeuw, noem. demenhetLand,'usfchen deSincfa/a en Wezer, 'Friesland. I. 89, 91. En in vede vroege» re tyden. I, gi, 102. Warton (Hertog van) , handelt aan het Spaanfche Hof ten behoeve van den Pretendent. XVIII. 102. Whigs. Den Ambasfadeur der Staaten, teLondon, Buys, fe lastegelegd , als hadt hy geweldige middelen beraamd ter herflellinge der Whigs - party. XVII, 105, 106. Whi-  240 BLADWYZER d E ï> White, Markgraaf van Albyville, wordt herwaarts gezonden, door Jakob II, Koning van GrootJBritannie. Wat er nopens de aangifte zyner Geloofsbrieven te doen viel. 63, 64. Men beantwoordt zyne Franfche aanfpraak, in de Nederduiifche taale. XV. 65. Zyn gedrag hier te Lande. 76. Hy fpreekt zeker gerugt tegen, nopens den Raadpenfionaris Fagel. 80. Het gevolg van eenen, doorhem gegeeven Maaltyd. 81. Hy meldt aan zyn Hof het voorneemen van Willem III, om eene Landing te doen in Engeland. XV. 97. Keert naar Engeland en te rug. 97. De Staaten doen hem, op verzoek van Koning Willem, het Land ruimen. XVI. at. White (Thomas), biedtden Staaten aan, de Kust van Susfex, met weinige Manfchappen, veilig te maaken. XVI. 64. Wicbers geleidt de Studenten en Schutters te Groningen. XIV. 69. Wicblaary, der Germaanen I. 35 en 36 (c), Wïcqueftrt (Abraham ) , wat hy zelve van de oorzaak, over zyne gevangeneeminge getuigt. XIV. tos. gedagten over hem en zyne Gefcbriften. 1 roiia. Zyne Gefchriften omzigtiglykte leeieni XV. 1-0. Wieus partus, is niet ons Wyk te Duurftede, maar een plaats in Frankryk. I. 82> Wiedel. Het Water de Wi. dei befchreven. II. 86. Jan de II vereenigt zig aldaar met de Franfche Vloot. III. 46,49. Jan van Beieren is aldaar. III, 86. Wieringerwaard, oude ff eenenmuur, aldaar ontdek:. II. 100. Wigmodie, of het Breemtcbe, oudtyds, en nog in de dertiende eeuwe, gedeeltelyk onder Friesland gerekend. I. 101 102. Saxers aldaar wordendoor Karei den Grooten vervoerd, en door bet Frankifch gebied verdeeld. Onderzoek naar hun getal. I. 104 en 105. Wtld (het), lydthierte Lande zeer veel, door ftrenge Winter. XVIII 83. Wilde (De) , Prefident van Holland, wanneer in bediening tradt. IV. 78. Waar over bcfchuldigd, en onderzoek nopens den oorfprongvan het gefchil. IV. IV. 14V-7. Wilde (Mr. Willem de) wordr Refident van den Staat, aan het Hof  VADERLANDSCHE HISTORIE. s&i Hof van Petersburg. XVIII, 69. Wildfchut, Admiraal by Zeeland, dekt die ku^t. XX. 75. ÏVillebert. Bisfchop van Utrecht, deelt inden verradeivken toeleg, om den Noorman God'efried om het leeven te brengen. II. 37, 38. Willebrord (put van), bygelo vighedsn, daar omtrend gepleegd. XVIJI. 33. WILLEM I. Graaf van Holland. Oorfprong van den Oorlog tusfchen hem en zynen Broeder, Dirk VII. Voert den by naam van Zonderland. II. 96. Woidt Graaf van Oostvtiesland, ook met de ftetn des Bisfchops van Utrecht. /. c. Hy fchynt met zynen Broeder Floris II, voor deezes dood, verzoend te zyn geweest, maar in onmin , met zyne Schoonzuster., Aleid. I|. 98, 99; Hy volgt zyn Broeder 1 op. Hy rydt over een (leenen muur, naar deZype, in Noord Holland. II. 100. Zyne verd-agen met Filips van Namen enLodewykvanLoon.il. 103. Hy fchynt nadeel te hebben gele den, maar 't is onzeker welk, en hoe. I'. 140. Hy ver Jedigi zig, voor den Pausfelyken Stoel. II. 105. en tos («). Zie Vatikaan. Of Hy, in her jaar 1214, door de Franken gevangen werdt. II. 107. Raakt in den Pauslyken ban» bekreunt er zig niet aan, era raadt den Keizer de tienden der Geestlyken aan te (laan. II» 107. Trekt naar het Heilige Land , en (lelt den Graaf van Benthem, zo lang, over Hol. land. II. 108, 109. Keert terug, en trouwt met Maria, de Weduwe van Keizer Otto IV. II. 109. Nietdenklyk, dathy Maarfchalk van het R. Ryk is geweest. II. 10. Wanneer hy (lierf. 110, m. WILLEM I. Graaf van Holland , waar hy zyn Huuwlyk vierde. N. J30. Waar te gebieden hadt. 130. Met wie Hy, ten tweeden maale, huuwt* 133. Wanneer gtftorven. 133. VILLEM II. Graaf van Holland , Roomfch Koning. Of en wanneer, door hem, het Privilegie *van Keizer Karei den Grooten, aan de Friezen gegeeven, is bekragtigd. I. 107, to8. De ooilog, tusfchen hem en Bisfchop Henrik van Utrecht ontdaan, na zynen dood verzoend: vvsar uit die oorï log  242 BLADWYZER der log gebooren was. II. 3, 4. Wie zyne Voogden waren. N '33' Hy 'aat zig inteekenet by de Burgery van Uirechr, 134 WILLEM IIf, Graaf van Hol la-üd, verbindt zig met Lode^ wyk X, Koning van Frankryk, ter leeveringe van eenige Man« fchap. Magt van den Graave, en befchryving van zyn Leger, III. 50. Hy rigt er weinig mede uit. 5c. Hy en zyne Opvolgers verheffen Zeeland bewester-Schekle van her Duitfche Ryk. 51. Hy beeft het Stigt van Utrecht, wyl de Bisfchop hem veel gelds fchulüig was, in bedwang. 51. I!y doet een togt in Friesland : wordt erkend door die van Oostergo, en bevestigd, even als Koning Willem, hunne Privilegiën. 52. Cm welke reden men hem den Cteden genaamd heeft. 53 , 54. Zyn te groote yver kost hem het leeven. 55. Hy verandert zyn zegel. 55. Vervaardigt eene munt, gelyk aan de Biabandfche. 56. Hy belegert Heusden: breekt, met verlies, van daar op. 63. Om. Handige befchryving zyner Scheepstogt naar, en overwin- nig van , Zierikzee N. 153174. Leent eenige Schen-n aan de Koningin van EngJand. 174. Huuwt zyne dogter aan Eduard III. 175. WILLEM IV, Graaf van Holland, trekt over de Zuiderzee, naar Friesland, Of hy een togt naar het Heilige Land gedaan heeft. III. 57. Te groote drift verootzaakt zyn dood, 58. Hy laar vier Zoocen naa. 58. Hy (leekt zig in de Gelderfche zaaken. 60". Waar hybegraaven is geworden. 83. Nader gedagten op ditlasifte punt, en bewys dat zyn Lyk, uit de Hofkapel, in den Haage, naar Henegouwen is vervoerd geworden. N, 102-194. WILLEM V. Graaf van Hólland, of hy zich Fe?beider kon roemen, na hy reeds Graaf was. ML 38, 61. Het gebeurde, tusfchen hem en zyne Moeder Margareta ; voorheen , in ver» keerde tyds orde voorgedraagen; herfleld. 59-62. Hy b'yft overwinnaar by ZwarteWaal. III- 62. Hy bidt zyne Moeder om vergifnis, die hem het Graaffchap, by gifte vaa den Stroohalm , afliaat. IIL 62. De Gelderfche fluiten beftaad  VADERLANDSCHE HISTORIE. 243 flanel met hem. III. 66. Het blykt genoeg, dat hy krank was, naar Geest en Ligcbaam, m-'ar onzeker, waar uit zyne ziekte ontftaan zy. III. 63. Wanneer hy reeds vlaagen van onzinnigheid begon te toonen. lil. 64. Scbynt, na Louwmaand 1358, opgeilooten te zyn, na, kort te vooren, een poos in Engeland te zyn geweest. III. 65. Wanneer geftorven. III. 67. Ve.klaaring zyner oneenigheden met Jan, Bisfchop van Utrecht. N. 182.184. WILLEM VI. Graaf van Oostervant, wanneer verzoend met zynen Vader, Hertog Albrecht. III. 68. Trekt, eerst in het jaar 1398, naar Friesland. IÏI. 68* Hy wordt Graaf: gelast zynen Réntmetsteren, geen uitreiking van Penfioenen of Renten meer te doen, en de Goederen te verbeuren, ten zynen behoeve, HL 76, 77. Schenkt verfcheiden Tuinen van Goud en Zilver aan eenige voornaame Luiden. III. 77, 7%. Belegert Hageftein: heeft daar toe Manfchappen in Soldy, onder verfchiilende Hoofamannen : kosten derzelven. Zie Soude- Q nieren. De Steden moesten hunnen aanflag, maandelyks, aan den Thefaurier des Graaven bezorgen: voorbeeld van een aanfehryving ter dier zaake. III. 79, 80. De Steden en het Plotte Land van Holland willigen hem in den Honderdften penning hunner Goederen. III. 8o- Vernieuwt den Oorlog met Gelder. Raakt in twist met de Schotten en Portugeezen. HL 80, 81. Houdt Holland en Zeeland van den Keizer te Leen. III. 82. Reist naar Frankryk, bemiddelt er een verdrag, tusfchen den Koning en Hertog Jan van Bourgondien Zyn groot aanzien aldaar. IH. 82. Het fchynt, dat hy in den Haage en niet ta Valenchyn is begraaven. Zeker Lyk, in de Hofkapel aldaar, in den jaare 1770 ontdekt, is misfehien het zyne, of van Willem IV. HL 83 en /. q. Cy)> Hy wordt Stadhouder van Henegouwen. N. 187, Hoe lan. ge hy aan het Franfche Hof vertoefde. Is op een dagvaart te Bommel. 187. Wanneer by zig met zyn Vader verzoent. 187, 188. Is zeer gebeten op Jan van Arkel. 107. 2 Heafi  = 44 BLAD W YZER der Heeft, by het belegeren van Hagcftein,. den HJlandfeben Tuin nie.- uitgevonden, en ouderdom dier orde. 196. Verpant dezelve fomtydt. 197. Zyn Lyk, denkelyk, in den Haa* ge ontdekt, aoo. Zyne liiiuwelyken. ace, 201. WILLEM I. Graaf van Nasfau, Prins vanOrange, geeft aan il/ontigny, heimiyke Brieven mede voor den Koning. VI. 34. Wat er hem toe bewoog. VI. 36. De Koning wordt er, door de Landvoogdes, tegen gèwaarfch.ouwt. Barhimont misleidt hem. Hy verwydert zig van het 1 iof: trsgt op den Ryksdag te Frankfort, de Nederlandfche zaaken, in Perfoon, te bevorderen. De Landvoogdes werst hem tegen en tragt, vrugtlooi, hem met Egmond oneenig te maaken. VI. 35, ~6. Meening van fommigen, als of hy getragt hebbe, Bcfcbermer van Braband te worden. VI. 36. Zie Granvelle. Hy Ichiyfc aan den Koning. VL 36. Ily haalt de Landvoogdes over tot zyn gevoelen ,om Granvelle te verwydercD. VI. 39, 40. Het gevoelen van dien Kardinaal omtrend hem. VL 41. Hoe men zekcrzefgenvanhcmir.oct opnecmen. VI. 46". Wat er zy van zeker vertoog in den Staatsraad, hem, door Burgundius, tosgefchreeven. VI, 50 en 51 Hy klaagt over een aanleg van Koning Philips, op zyn ieeven en goederen. VI. 51. Neemt, op s'Konings naam, eenige Lands knegten aan. VI. 61. Of deel hadt in den aaaflag op Walcheren. VI. 67. De Koning ontveinst zyne vlugt. VI- 58. Treedt langzaam tot het omhelzen des hervormden Godsdienst. VI. 73. Op wat grond de Staaten hem, als s'Konings Stadhouder, erkennen. VI. 102. Welke Raaden Hy nevens zig hadt. VI. 104. Bemagtigt Middelburg. VI. 113. Stelt hooge Rtgeering aan in Zeeland. VI. 113, 114. Zie Kollegie. Schenkt die van Middelburg eenige gelder. kwyi. VI. li5.Zoekt deSte» den niet voor het hoofd teftooten : "oorzigiige handel.VI. 120 Zyn groot gezag als Stadhouder des Konings. VIL 1, 2. Eu als hooge Overigheid van 't Land , op de keuze der Siaaten. VIL 6. ior>»io9. bevestigt hunne Ordonnantiën. VU. 6. Maakt gsea  VADERLANDSCHE HISTORIE. 245 geen volledig gebruik van zya verkreegen gezag, ten aanzien der Staaten. (Zie Staaten.') En waarom. VII. 6, 18. Vraagt om Inftruftie. VII. 7. Zyn gezag wankelt. VII. 10. Klaagt dat de Staaten hunne belofte niet houden, en dreigt te vertrekken. Zy vallen hem toe. VII. io, 11. Of zyn gezag, als Graaf, meerder zou zyn geweest, dan dat van hoege Overigheid. VII. 21. Wordt verkeerdelyk geagt, het doorfteeken der Dyken en 't verhaten van dit Land aangeraaden te hebben. VII. 33-35. Klaagt over gebrek aan eendragt onder de Staaten. VII. 35 (t). Hy geeft een nadruklyk Vertoog, tegen Don Jan, aan de algemeene Staaten. 45, Wanneer hy den naam van 's Lands Vader verkreeg. 53, 54, Doet Gelderland en naby geleg;ue Lan. den aanmaanen , om zig te vereenigen. 54, Hy zet orde op de Regeering van Zeeland, 5659. Hy magtige de Staaten van Zeeland, oin, met de aanweezende Leden, te befluiten. 59. Heeft geen deel in den aanflag op Amlterdam. 65. Of hy 's Lands Oppermagt aan Don Q 3 Jan heeft willen brengen. Hy is den Graare van Bosfu % 11ftig, tegen den zin eeriiger Steden. 66, 67. Hy is de eerde en hoofebew.rker det Unie. 69. Zet die door. 70 Maar voorzigtiglyk, en door't beleid van zynen Broeder, Graave Jan van Nasfau. Hy houdt, door deezen, zynen verminderden invloed in kragt, 73 (/). Hy draalt met de onderteekeninge der Uuie, en om welke reden. 83,84.15 voor verdraagzaamheid in den Godsdienst en voor een Opperhoofd in den Staat. 84. Hy tragt de, zo gezegde,vastere Unie, over alle de Nederlanden in ts voeren, en befchryft ze, daar toe, te Antwerpen. 84, 85. Het gaat niet door. 85. Hy tragt de Utrecht, fche Unie , des uoods, over alle de Nederlanden uit te breiden. 86. Uirechtfche Bondgenooten brengen hem de nadeelen zyner draalinge,in 't onderteekenen hunner Unie, onder \ oog. £7, 88. Hy dost het, maar zeer omzïgtig. 88. He doen dtakken zyner verent. woordigirig, tegen Spanjen , ontmoet tegenfhnd, by de Staatsleden hier te Lande. 107. Men C küUK  za6 BLAD WYZER der komt de opdragt aan hem, als Hooge Overigheid, ain der Staaten zyde, flaauwelyk na, en be-eedigt en overhandigt dien niet. 107. Hier uit ontftaatonlust, tusfchen hem en de Staaten, aan wieu hy zynen Broeder Jan van Nasfau, tot zynen Stadhouder voorfloeg; doch zonder gevo'g. Men draagt liem , op nieuw, de hooge Overigheid op. 108, 109, HO. Wanneer hy dien titei , voernaamlyk, aanneemt.no, 111. Hy handelt bedektelyk, met Alercon. 110. Is zeer voor eene Verbintenis met Frankryk. 113. De Staaten van Holland koomen hem, in 't maaken van onkosten, te gemoet. 113. Hoiiand draagt hem de G'aaflykheid, over dat Gewest, op, met regenkantinge van Am/Ierdam en Gouda, 114, 115. Hy wordt doorfchooten: waar en hoe. 105, n6\ Zyne fchulden betaald, en hoe voor zyn Na^eflagt gezorgd, door de Staaten, byzonderlyk van Holland, Zeeland en Utrecht. VUL 12-15. Eenige zyner goederen worden verkogt, open3yk of onderhandsch. 15. Zie Louife de Coligny. Maurits, Staaten van Holland. Hakkius Trucbfes. Onder hem, wordt elke r.atie, onder haar eigen Regiment, naar rang en verdienden, in den krygsdienst bevorderd. 65. De Staaten van Holland beiaalen eenige fchulden, doorhem, ter verdeediginge van den Lande, gemaakt. IX. 17 18. De Staaten erkennen verder zyne dienften 100. Ongunllig fchryven der Landvoogdes.M. van Parma.omtrend hem. N. 254. Of Hopper zyne verdeediginge wederlegd heeft. 269. Wordt de Pelikaan genoemd, en waarom. 370. In welke betrekking hy zig Stadhouder agite. 290. Of hy de eerde Staatsvergadering te Dordrecht deedt beleggen. 291. De Utrechtfche Uhie wordt, zonder zyne kennisfe, geflooten. 296298. Zyne Wedde sis Stadhouder van Matthias. 300. Of hem 't Hertogdom van Braband is aangeboden.301. Wordt benoemd, door de algemeene Sraaten, tot Hoofd der Nederlandfche Regeering. Gevolgen van dien. 301-303. WILLEM II, Prins van Orange, wordt gtboore ;. XI. 19, 20. Wie zyne Peters zyn. 20. Men be-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 247 beraamd, hem ten opvolger van zynen Vader aan te ftellen. 70, Hy krygt zitting by de algemeene Staa;en en den Raade van Staate. 92. Is Generaal der Ruiterye. 97. Wordt Ridder van den Koufeband, onder ontflag van den eed der Orde. 102. Hy wordt Stadhouder. 105. Reden, waarom men uitftelt, hem te be eedigen. XII. 16. Hoedaanigheid zyner Lyfwagt. 17. Blyft Haan op zyn gevoelen , nopens de afdanking *van K'ygsvolk. 20-25. Hy trekt in bezending, wegens de Generaliteit, naar de Hollandfche Steden. Zyn gedrag in die bezending, en boe hy ontvangen wordt. XII. 31-45' Zyn miscoegen jegens Holland. 46. Wat hy den Staaten van dit Gewest, nopens het doen opligten der zes Heeren, decdt aankondigen. 50 52. Wat ter Generaliteit. 52. Hy blyft Haan op zyne eisfchen, aan Amlterdam gedaan. 57, 58. Hoelang hy verbleef in den Haage. 5961, 63. Hoedaanig zyn ligchaam bevouden, na het overlyden. 62. Zyne goede beginfeien door vleiery bedorven. 62. Plegtigheden, by zyne ziekte en overlyden. 63. De Hooge R.aad , ontraadt hem den tot,t naar Amflerdam. N. 387. en Byl B. WILLEM HENRIK, anders gezegd Willem 1U, Ptins van Orange, waarom dus gedoopr. XII. 64. Staaten van Holland en Algemeene (laan , als Getuigen , over zynen Doop, en geven hem een jaarrent. 64. Karei II beveelt hem aan den Staat. XIII. 15. Lodewyk XIV verklaart, hem tot Stadhouder te zullen voorllellen, als by 16 jaar. oud was. 29. Hoe na hy aan Lodewyk XIV beftondt. 29. Zyne geaartheid. 109. Amfterdain is hem genegen. Rotterdam te- ■ gen. 124, 128. Doet een keer naar Londen. 125. Wyst van de hand zig aan Frankryk te verbinden. 127. Hy dringt aart op verfterking van Wezel. XIV. 25. Komt te Utrecht: wordt er met vreugde ontvangen. 37. Zyn bedryf aldaar. 38. Wordt Stadhouder. 64. Hy wyst de oppermagt over den Lande, hem voorgeflagen door de Engelfcheu, af. 67. Zyn gedrag in de zaak des Ruwaans van Putten. 73. Hy doet het Kafteel van Valkenburg fpringen. KLagt over Q 4 V  248 BLADWYZER D * » 't gef'ra* van den Generaal de Souches. i<5xj 105. Ofhyde Souverainiteit van Gelderland heeft gctragt te bekoomen, icy. Hy krygt de Kinderpokjes en herftelt er van. top. Hy doet den Refident Wicquefort vatten. 108 * 10. Hy houdt zyn aan te gaan Huuwelyk zeer ge he m: draagt voor met Koning Karei H, over Vrede, te zullen handelen. U3.0fhem, voorden Veldfiag van 5. Der.ys, het fluiten van den Vrede is bekend geweest. 113 - 115. Zyu gedrag omtrend den Hertog van Yorke. XV. 6. Of by op de verfterking van Naarden aandrong. 8. Hy leidt den Franfchen Ambasfadeur om den tuin. XV. iaBehandelt Staatszanken, onder den naam van Jagtpar.yen. 16, 17. Bemiddelt den twist,over 't heffen van zekere belastingen, tnsfehen Holland en Zeeland. ■21,97. Hy flaat af, Suriname onder zyn onaïhangeryk btftuur te neemen. 31, 32. Brief van hem, ten aanzien dergefchillen met den Heere van Beuningen. 35 . 3. Of hy het 1'aquet van d'A-antheeft doenonderfcheppen. 39. 't Vervolgen di r lieryóimden in Frankryk ifterkt zyue party. 58. Hy weet a-ter alfa de geheimfn van 't Britscb Kabinet te kcoraen. 62, De Am. basTadeut d'Avaux voorzegr, al vroeg, zyna landing in Engeland. 75. Wat Koning Jakob van hem zeide. 79. Wat hy der Keurvorftinne van Brandenburg beloofde. 80. Zyn groote invloed in Europa. Hy doet een' bezending naar Pruüfen, en naar Spanie. 93. Hy maakt niet die Kroon overeenkomst, nopens, hem vertcholdigde, agterftallen. 94, Of hy een Verbond heeft doen fluiten met Saxe. 95. Hoe en wanneer by, nopens den togt r.aar Engeland, met de Steden raadpleegde. 104. Dringt op noodzsaklykheid.om 't Land te verdeeoïgen, en waarom zo laat. 105. Op wat wyze de bekendmaaking tot het overtieeken naar Engeland, by de Steden en Gewesten, doorgaat. 104. 107. Hoe Koning Jakob II van Groot Britannie hem befchreef. 107, 108. Door wien hy zyne Verklaaring in Engeiand deedt verfpreiden. 108, 109. Op welke wyze, hy zyn affcheid neemt van de algemeene Staaten en die vaa Holland. 109. Zyne Advifboot naar  VADERLANDSCHE HISTORIE. 249 naar Holland wordt genomen, 112. Zyn gedrag te Ex et er. 1I2. Ook elders, in Engeland. 114. Byzondetlyk nopens Ko» ning Jakob II. 115, 116. Hy wordt Koning van Groot Britannie: in zynen tyd zyn geen Afgevaardigden te Velde. Hy is er tegen. XVI. 3.Tl. Zie Afgevaardigden te Velde. Hy zendt eenige Engelfche Hulptroepen'herwaarts. 16, 17. Men is hem, in Engeland , niet zeer te wille. 18. Byzonderheden nopens zyn verfchil met Amlterdam, over de benoeniinge van Schepenen: 't byleggen van dien. 25 32. Waar voor hy de beti^ting van Amfterdamfche Regemen, door jan Hol, aanziet. 4a. Steden van Overysfel weigeren, z:g naar zyne uitfpraak te fchikken. 42. Zyn gevaarlyke aanlanding alhier. 55. Hoe hy verwelkomt wordt. 5557. Hoe hem de plegiige intreede bevalt. 5,7. Zendt Kty.'.svolk, tegen wil der Regeeringe, in Goes. 63, 69. Hoe hy handelt, nopens de Regtspleegingc van Sirnrn van Halewyn. 6977. Zyn invloed, hier te Lande, /. c, Ontzet Kornelis van Halewyn van zyne Ambten. 77, 78. Hy wordt gekwetst 70. Hy ftelt dea Stadhouder van Friesland niet aan, toteerften Veldmaarfchalk. 81, 82. Doet eenige laffe Zeekapitïinen flraffen. 84. Hy verovert Namen. 87. Het Parlement noodzaakt hem, twee Hollandfche Regimenten te rug te zenden. XVII. is. Of en hoe hy Staats Krygsvolk, heimelyk, in de Spaanfche Nederlanden heeft doen trekken. 21. Sterft, en wat men voor de oorzaak van zynen dood hieldt. 28,29. Zyne hoedanigheden, 29, 30. Gevoelen van den Raadpenfioderis van Slingeland, omtrend hem. XVtll. 46, 47. Wat men op het Scbryven van ö'Avaux te gelooven hebbe , van de befchuldiging tegens hem, nopens zyne Gemaalin, Maria. N. 420- 42J. WILLEM, KAREL, HENRIS FRISO, Prirs van Orange. De algemevne Staaren en die van Holland neemen het Gevadeifchap over hem asn. En op welke wyze. XV11. 99, too. Hy wordt Stadhouder. Hoe zyn Laathrièf was ingerigt. 57. Leevert den Staat eer.ige 2 5 Man-  sro BLADWYZER der Manfchap, ais Vorst van Nasfau. 75. Neemt het opperbevel van 't Leger over. 83. Zyne Schuldbrieven ontheft van Collateraal 83. Zyn gedrag, nopens het fluiten der beroerten, hier te Lande. 86, 87 , 88. Men werkt onder zyn opzigt, tot herftel der vervallen Kasfe van Holland. 145. Wordt voorgeflagen ter Generaliteit, tot Generaal. XVIIL 106. Stemmen fteeken, aldaar: /. c. Hy wordt meerderjaarig verklaard, en 't geen hier over te doen viel. XIX. 59-63. Zyne Gemalin, Kroon-Primes van Groot Britannie, in den Haage onthaald. 66, 67. Hoe de Staaten van Holland dat Huuwelyk en*'! rinfen bekendmaaking opneemen. 67 - 76. Zyn ernftig fchryven aan den Hertoge van Cumberland, nopens de overgaave van Maastricht, N. 436, 437. Zyn verder veriigte, ten aanzien dier Stad en bezettinge. 437- 439. En nopens een Verbond met den Keurvorst van Keulen. 441-446. Tragt de Kasfe van Holland te verbeteren. 446, 447. Willem, Graaf van Nasfau, Veld- maarfchalk van het Leger. XI. 79, 80. WILLEM FPvEDERIK, Prins van Nasfau, Stadhouder van Fii'sland, fterft, ongelukkigIyk , door eigen geweer. XVIIL 45, 46. Zyne begraafiiis. 47, Zie dlbertine. WILLEM LODEWYK, Graaf van Nasfau, wordr, door de Staaten van Friesland , tot Stadhouder van dat Gewest aangcfteid, VLI.54,55. Hywordtzwaar gewond, doch ftrydt, vroom. Jyk, door. 86. Verfchil tusfchen hem en Roorda. IX. 44. Verfchilt van de gedagten der algemeene Staaten, nopens de belegering van Oftende. 86,91. Hoe hy handelt met de gefchen. ken der Spanjaarden. 103. Zyne Wedde by 't Beftand. 109. Hy fterrt. X, 107. en N. 375. Willem (Philips) Prins van Orange, komt hier te Lande, en wordt, buiten kènnis van Maurits, door zyne Zuster, de G'aavinne van Hohenlo, aldaar bezogt. VIII. 89. Hy weigert aan Spanje, eenige zyner goederen te ontvangen, als hy voor dezelven eene uitkeeringe aan 't Geflagt van zyns Vaders Moor-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 251 Moorder zou moeten doen. 89. De algemeene Staaten, doen hem begroeten , befchen> ken en polfen. 89, 9c Hy draaft den Staat geen kwaad hart toe. X. 2,3. Zyn toeftand, 3. Zyn Huwelyk. 4. Wordt herfteld in zyn Prinsdom van Orange. 4. Hy komt herwaarts: en wordt wel ontvangen by de Staaten. 5. Men betwist zyn gezag, omtrend de Steden Breda en Steenbergen. 6. Gevolg van dien. 7. Hy wint veele Vrienden, hier te Lande, en neemt, in perfoon, een aandoenlyk affcheid by de a'gemeene Staaten- Hy biedt hun de hul. de van Breda aan. 7, 8, 120123. Zy doen hem een gefchenk in gelden. 9. Hy bezoekt Holland wederom, rje* vens zyn Gemalin. Men ont. haalt hem eerlyk. 10, n. Hy houdt zig meest, te Breda, B'usfel en Parys, op. il. Hy fterfr. 11. Zyn aart en goede hoedaanigheden. u, 12, 45. Willem van Delft. Hofdichter van Graave Willem IV. Zie IV. 12. 82. Willemjlad, fommiee oordeelen het maaken van een Dyk, voor 'sLands Schepen, aldaar, zeer di;nflig. XV,. 78. Willemflad. Holland, doet er eenige manfchap binnen werpen. XI. 48. JVillerval Heer van), Afgezondene van Don Jan. VII. 5i. Wilfenacb, eene Plaats, werwaarts men, hier te Lande, be« devaarten deedt, waar gelegen. IV. 17. Wiltsveenen. Wat beteekent. 90. fVimes (James) wordt, om ver. raad , onthoofd. VIII. 90, Wtmmenum (Amells van Boek. horst, Heer van) Afgevaardigde te Velde. Zyn verflag. XI. 103. Wimsnenum (Heer van). Zyn voorbeeldeiyk weigeren van een aangeboden gefcbenk. XII'. at. Winter. Zeer ftrenge. XVIIL 83.. Winwood. Engelsch Saatsfekre. taris, wordt, door de Staaten, mtt een penöoen voor zyne Zoonen,' befchonken. 55. Wirtz, Veiumaarrchalk van den Staat. Zyn geboorte en bed-yf. XIV. 5. Wisfekerke (Jonkheer Gilles van.) ver-  252 BLADWYZER der verdrinkt, by gelegenheid van eer.en togt op Zuidbeveland. XI. 68 en no. Wisfelb Heven. Verlegenheid der algemeene Staaten, ter betaalinge der Wisfelbrieveti , 3n Engeland sfgegeeven, tot. losfinge van de Verpande Steden, Briele en Vlisfingenc X. 53. Witb (Andries De~). Wat erzy van de egtheid van zyn Ver. baal. XVill. 131. Witla ofWitlam: fchynt een andere plaats, dan die men, thans nog, de oude Waereld noemt, by Goereê: ontleende, misfchien, zyn' naam van den ftroom de Wiedel. Het geüagt van Witla, nog in de twaalfde eeuw, beltend. II. 32. vergel. IX. 62. Zie Coedcrecde. Witfant in Vlaanderen, moog lyk bedoeld, door een Arabisch Schryver, van de twaalfde eeuwe. IX. 62. Witt Cj'ehan De) be-eedigd, In Holland, als Penfionaris van Dordrecht. XII. 64 69. Hy brengt een wigtig Rapport uit. po. Feil, in de Dagteekeninge van een zyner Brieven 113, 114. Hy maakt, ter Generaliteit, by weigering van Ze-land, 't bedui, op , om twee Gezanten van den Siaat naar Engeland te zenden. 115. Zyn fchryven , nopens de komst van Ka ■ ning Kaal II van G'oot Britannie in Hoiiand. XIII. 2. Verwelkomt dien Vorst, en begroet hem , by 'c atTcheid, naamens Hoi.'and. 9, so, i<5. Ook nader, by s' Konings vertrek. 17. Waare inhoud van diea.infpraak. 18, 19,133.125. Hy klaagt over de onheuschheid van het Gtoot BritannifctyeHorl, 31. Wat zyn oogmerk was, in het vraagen van eene verklaaring van Koning Karei II., nopens de Akte van uitfluiting. 32, 33. Hy w-igert de verklaartng van eenen Staats-Sekretatis, daar omtrend. 33. Karei II is op hem gebelgd. Beverwaard roemt hem. 35,36. Zyn deftig zeggen, cmtiend s' Lands vryheid ter Zee. 37. Zyn doorfleepen handel met d'Eftrades, nopens de vrywaaringe van der,Staat,op den verkoop vanDuinkerken.47,59. Zie Duinkerken. De Kor.ing van Frankryk gevoelt dat hy hem om den tuin leidt: op welke wyze hy den last om de K uiter in 't geheim naar Cafre Verde te zenden, beftues  VADERLANDSCHE HISTORIE. 253 fluur cle.65.Hy zoektFraakryk in vien, om hem , in zyn Ambt, te Oorlog te wikkelen tegens Groot Biitannie. 68. Hy vertrekt naar Texel. 86. Geeft getrouwe opgaave van zynen handel met de Engelfchen, 90. Zyn gedrag nopens Buat, loa. Zyn oog. merk in den handel met Frankryk, over de verdeeling der Spaanfche Nederlanden. 106. Zyne aanfpraak aan Willem den 111, I08, 109. Of hy, te veel, op Frankryk betrouwd hebbe. .111, 112. Hy verfchilt met de Stad Amlierdam , nopens de vet fter itinge yan Kaarden. 115. De Keurvorst van Saxe zendt zynen Gezant aan hem. 116. Wordt ontüagen van de opvoeding van Prinfe Willem lil. 134., 125. Luiftertniet naar den Engelfchen Gezant, ter bevorderinge van dien Prinfe. 127. Of hy heeft aangeraadenNuis,en de Franfche Magazynen te verbranden ?X1V. 13. Hy brengt de Schepen, door Spanjaards gat, naar Zee. 17. De Bisfchop van Munfter befchuldigt hera van een aanflag op zyn leeven. 28. De moed ontzinkt hem, by 't naderen dir Franfchen. 42. Holland benoemt den Penfionatis Vi- ondetfteunen. 43. Of hy den Griffier. Fagel bezogt hebbe. 43 45- Hy wordt gekwetst: byzonderheden van dat geval 53, 56. Op wat wyze men hem verzogt heeft, den Ru. waard van de Poort af te haaien. 85. Zyne wooning. 86. Ij een Voorftander der Hervormde Leer. 116.118. Hoe hy 't Irak van den rang behandelde met vreemde Gezanten. XV. 2. Zyne kennis van Staatsgeheimen. N.' 394. Zyne naauwe vriendfehap met den Engelfchen Gezant Temple» 398-400. OmItandigheden betreklyk tot zyne moord. 404, 405. Witt Qan De), Vroedfchap van Dordrecht, gezonden naar Po» len. XIII. 121. Witt (Jobait WiUemfz. De), Thefaurier van Dordrecht. X. Witt (Kotnelis Dé), Ruwaart van Putten, woont den Veldtogt by tegen den Bisfchop van Munfter. XtH. 103. Hy gaat, als gëmagtLde van Staat, naar Zee. XIV. 16. Zonder de andere Afgevaardigden17. Zyn vertrek 5 rnet zyne Lyfwagt, geeft oflpraak. 19. Met  254 BLADWYZERber Met welke woorden, hy het onderreekenen der herroeping van het eeuwig Edict, enz. geweigerd hebbe. 57, 58. Of hy de bekende letteren, F. C, 'ei^enhanjig heeft doorgehaald, dan of het Volk hem daar tos gedwongen heeft, enz. Dyzondtrheden , nopens die gebeurtenis. 58-61. wordt geligt, te Dordrecht, en naar den Haage gevoerd. 71 Waai om en op wat wyze, hy zig aan de regtsoeffening van den Hove niet onttrok. ft. Die van Dordrecht fhan voor een onderzoek der zaak en algemeene voorziening, tot gerustheid der Steden, in lyfffraflyke zaaken73. Wat er op befhoten wordt en hoe. 73. Byzonderheden nopens het gebeurde, tusfchen hem enTicblaar, tn der Regtspleeginge voor den Hove van Holland. 74, 75, 76.82, 83, 84. Byzonderheden, betreklyk tot den, ann h:m gepleegden, moord. N. 404, 405. De zaak van zekeren Jan Hol heeft eenige overeenkomst met de zyne. XVI- 33- Witt (Cysbert Dé), Afgezant van den Staat naar Portugal. XIII. 24. Witte van Haamjlede. Zie Haamjlede. Witte (Witte Komelifz. Dé), Neemt eenige Spaanfche Schepen op de Vlaamfche kust. XI. 103. Hy wordt in verzekeringe gebragt, en ann 'benoemde Reg. ters ,metgoedkeuringe der Staaten van Holland, üvergêlaatèn. XII. 48,59. Wordt door ftorm beloopen. 105. Doet verflag van den ftaat der Vloote. Hy gaat weder naar Zee: meneifcht hem zyne dagverhaalen af, t.r Generaliteit. Hy voldoet hier aan, de zaaken fchikken zig XII. 106. 107. Hy brengt eene zeer ryke Koopvloot behouden binnen. 1*3. Witvoooth, Ambasfadeur van Groot Brittannie by den Staat, dringt by de Staaten van Holland aan op het vertrek van een afgezondenen des Pretendents: wat er op volgde. XVIII. 70, 'fi. Wodan, dezelfde met Odin of Audin. I. 27. De Romeinen hebben er Mercurius van gemaakt- I. 28. Of Radboud van Wodan gewaagd heeft. N. 11 o. Woerden (Stad) , Vergadering al-  VADERLANDSCHE HISTORIE. 255 aldaar. X. 16, 17. Gefchillen in de Regeeringe aldaar XV . 5+' Woerden (Herman van), hoe lange gevangen geweest is. N' 142. tenant, over verleiding van Krygsvolk, te Maastricht, met den dood geftraft, en hevige geichiilen daar over met Frederik Willem, Koning van Pruis» fe. XIX. 45.58. Woerden, het Slot aldaar, dient ter Wolven, doen groote vernieling, Gevangenisfe van den Graave in Braband en Vlaanderen. Vlil, van Bucquoi. Zie Bucquoi en Longueval. Ook van den Admiraal van Arragon, IX. 44. Van den Heere van Rhosne. Zie Rhome. Woerden, verkeerd verftand no. pens dit woord. VJII. 5. (b). Woeriugen, De Hertog van Gelder aldaar geflagen, en cmflandigheden van dien. UI. 17. 31. 6/. Wonder, fjvoorgeeven van een) nopens zeker nieuwe Bron, XVIII. 24. Woorden, welken Prins'Willem III zoude gebruikt hebben, by gelegenheid der Generaliteits bezen iing, over de afdanking van krygsvolk, door Hoiiand, aan de Sreden. XII. 31. 40. 44-'45- 51, 52- Wol: van waar herwaarts wierdt Wost (Ewout Pieterzs), Adrni- aangebragt. N. 346. Wolf (van der), Bailiuder Stad Gouda, zyn gedrag, ten tyde der Generaliteits bezending aan die Stad, over de afdankinge van Krygsvolk. XII. 30. Wolfert van Btrfelen wil voor een Vyand der moorders van Floris V. worden aangezien: doet Jan I. zeer voordelige voorwaarde, by het Vlaamfch verdrag, bekoomen. III, 30, 37- Wolftblager, Pruisfifch Lieute- raal der Viisfinget Zeemagt. VI. 100. Wotton: Gezant van Groot Bri. tannie, by den Staat. X. 43. Wouters: byzonderheden, no« pens het gebeurde, omtrend zyn Plan, om Fredrik I, Koning van Pruisfen, tot eerften Edele van Zeeland, en voorts tot Stadhouder van dat Gewest, te bevorderen. XVII. 31-37. Wraak: zeldzrame,door de Hollanders , over zekeren moord genoomen. IX. 22. Welke wraak Man-  25(5 BLA'DWYZER »ïr Maurits neemt op de Spanjaards, IX, 66. Wratiilau (Graaf van) Gevoimagtigdc by den S^at, wegens Karei III, Koning van Spanje. XVII. 54. JVurtemburg {Frederik Karei, Hertog van) wordt gevangen , door de Franfchen, naar Frank Jyk gevoerd: ontfiagen. XVI. 78. Wybisfcbop. Zie Kruif. Wyk te Duurftcde is geenfints de Wicus portus der ouden. I. Sa. Is, in de agille eeuwe, een Handelplaats IV. 113,174, 119. Wordt geplunderd. 1:0. Wille» beteekent voos been, doch wordt ook wel eens van nog leeveuo'emenfchen gebruikt. VI, 28. (r). tffjnen (beksting op), geeft zeer weinig in Holland. V. 85. IVynendaale, de Franfchen, onder La Motte, aldaar, door de onzen, onder Ouwerkerk, geflagen. XVII. 83. JVyngaarden (Mr. Floris Oem van), zyne lotgevallen. N. 2l8. Wyngaarden (Jakob,Heer van) Raad in den Hoogen Raade, is onder de Afgezondenen van den Staat, by den Landvoogd Lei- cester- VIII. 69. Wyngaarden (Daniëlvan), wie b' «as. XIII. 122. Wynvloot: haar gelukkige aan. komst hier te Lande. XI. 41. Y. Torke (Herrog van), helpt Kc ning Karei II, zynen Broeder, tegen de Nederlanders op zetten : neemt Nieuw Nederland in. X1IL 62, 63. Waarom by den Stryd, tegen de onzen, niet hervattede. 85 , 86. Zoekt s'Lands Bootsvolk om te koopen. XIV. 45. Komst in den Hage. Hoe onthaald. XV. 5, 6. Tsfel. De Noord Hollanders en Friefche Ingezetenen den Goud, fckenYsfel bevaarende,zyn vry van het S;apelregt, te Dordrecht. V. 5r„ Zwakheid van het Sraa-fehe Leger, aldaar, ten jaare 1612. XIV. 34. Tsfel. Hoe men den Franfchen den overrogtover dezelve zogt te betwisten. XIV. 34. Ti/elflein (Kristofel van) , Overften in Staaten dienst. VII. 90. Tsfelflein (Joban en Gysbrecht van), Heeren van Bommenede XV. 33. (*)„ Tfe».  VADERLANDSCHE HISTORIE. 25? fsfelmuide (Heer van), wordt gezonden , door den Staat, aan het Hof van de Palts, en aan dat van Beieren: redenen waarom, XVill. 113-115. Tfendyke, door Maurits belegerd en veroverd. IX, 73. T/'er fchynt een' yzeren Kogel te kunnen beteckenen. XII. 102. 00. z. Zaal, van het Hof, in s'Graavenbaage. Vyandelyke Vlaggen aldaar opgehangen. XI. 42. ?C3bJ95 XII. 73, 74- Zaan (van der j. Zee.Kapitein, flaat, dapperlyk, met een Engeifch Parlements Fregat'. XII. ha 99 , IOO. Zanten (de Heer van) tot bylegging van gefchillen, gezonden naar den Briel. IX. 64. Zeeburg (in Zeeland), wanneer vohooid. N. 238. Zeedyk ■ > Zie St. Anthonis dyk. Zeegaaten en Zeehavenen opgenomen, in Holland. XV. Zeeland- Vryleger aldaar uiigefchreeven. IX. 89. ildte gedekt, by den i:ival der Franfchen, onder Lodewyk XV. XX. 60. Gedenktekenen, aldaar gevonden. JNT. 109: Eenige Staatsleden, at. daar, tragten Prinfe Maurits Graave te maaken van dat gewest tn Hoiiand. N. 317. 322. Onder Friesland, in en voor de negende eeuwe, gerekend. L 84, 85. Het Zwin , of Heidene Zee, is de oude Grens van Zeeland, Bewester-Schelde. I.90. II. gi, 89. Zie Hedenesfe. Onze Graaven hadden, voor zo vermen vindr, nog in de tiende eeuw, geen goederen in Zeeland. II, 44. Ook niet voor de helft der elfde eeuw II. 64Zie Wakheren, Zeeland komt voor, onder den naam, denklyk , van, Friesland, dat aan Vlaanderen grensde. 11.66". 67. Zeeland Bewester • Schelde, is denklyk, in't jaar 1108, aan onzen Graave Floris. II. teleengegeven, door Keizer Henrik V. Zie, II, 73.91. Loop van de Honte en hec Zwin, in de dertiende eeuw. II; 83. Zeeland, van de Maze tot de Schelde. II. 105. (c). Floris IV weken de hulde van Zeeland, Bewester -Schelde, ft san  fi58 BLADWYZER der aan den Graave van Vlaanderen» eenigen tyd, II. 115. Zie Floris den Voogd. Zeeland, lomtyds, onder den naam van Holland begreepen. III. 7. Zie Floris V. Willem I en anderen, voor Floris V., noemde zig, inopene Brieven, ook Graven van Zeeland. UI. 33, Jan del ontllagen van de hul. de nopens Zeeland B-westerSchelde. Zie Jan I.Zywordrge. weigerd doorril, en oorlog daar over. Zie Jan II. Gay van Vlaanderen wordt verlyd met Zeeland, noemt er zig Graave van, en of geheel Zeeland , door de onzen, hem afgeftaan zy. III. 4lj Willem III en de opvolgende Graaven van Holland verheffen Zeeland, Bewester- Schelde, ommidlyk van het R. Ryk. III. 51. Geheel Zeeland is een Ryksleen van ouds. III.51, 81. Zie Keuren (van Zeeland), Zeeland is verpligt te draagen . in de Keizerlyke Bede. V. 54, 56". Oordeelt zig, in het uitrusten van Oorlogfchepen, bezwaard boven Vlaanderen en Holland. Verfchil der Steden, over de wyze der belasting. De Landvoogdes, Maria kreunt er zig niet aan, en magtigt de Staai ten tot zekere belasting. V. 70, 71. Philips, Zoon van Keizer Karei V, in Zeeland, ingehuldigd, als Graaf. V. 80. Nadeelen in Zeeland geleden, door den Warervloed van den jaare. 1530 V. 9.97, 98 Span» jaarts , aldaar, ten Platten lan* de gelegd, en met moeite verzonden VI. 27, 28. Gefchil over den tyd der eerde bewooning. V. 9, 13, 14. (o). Wanneer Willem III en IV, zig Graaven van Zeeland noemen 17.77, Op welke wyze de Beeldenftorm aldaar zynen aanvang nam. VI. 56, 57. Kollegie van Gouverneurs en Raaden aldaar ingelleld. 114. Men verzaamelt er penningen, tot het ontzet van Leiden. 117. Graaven van Holland noemen zig wel eens Graaven van Zeeland. XIII. 113. Zeeland, (Staaten van) Zy fchy. nen zig het inleiden desBisfchops van Middelburg, als was het eene Geesilyke zaak, niet aan te trekken. VI. 33. Verfchillen omtrend de belasting van den tienden penning. 73, 74. Draalen met den Koning van  VADERLANDSCHE HISTORIE. 259 van Spanje te verhaten. VII. roo. Handelen als een oppermagtig Landfchap. 101. Is voor een Staarjgewyze verantwoording van Willem I, aan Spanjen. lol. De Steeden lAiddelbug, Goes, en denklyk lbo/en zyn tegen den opdragt der Qrasflykheid aan Willem. I. 114, 139. Befchenken Prinfe Willem III, by deszelfs doop. XII. 69. Zy zenden Afgevaardigden ter Vergaderinge van Holland. 70. Zy komen het vernietigen van den Hoogen Raade in Holland, voor. XIII. 114. Zyn tegen afdanking van Krygsvolk. 116. Zy geeven nadeeligen last nopens het uitloopen der Vloot. . XIV. 18. Zy maanen de Staaten van Holland aan tot verdeediging tegen Frankryk. 48. Oproer aldaar. 89. Hunne meeninge omtrend de Vredehandelinge. 99, 116. erontflaat eene zeer flerke twist, tusfchen hen en Holland, over het belasten van doorgaande Goederen. Zeeland . wil het verlofgeld doen vorderen. De zaak word bygelegd. XV. 22-a8. Doen Willem III, voor-Daan, Surinaame ever te neemen. 31, 33. Verft drag tusfchen hen en de Staaten van Holland,nopensBommenede XV. 33. Het verhandelde in hun Gewest, nopens zeker plan van Wouters. Zie Wouters. XVII. 31-37. Men rust er veele Kapers uit. 46. Derzelver ontzaglyk getal en bemanning. 73. Gefchil ett . fchikking met de algemeene Staaten, over het vaaren op Pas* poort. 72, 73. Stemmen in zekere Bede. N. 238. Eenige Staatsleden van Zeeland tragten Maurits tot Graave te verheffen. 317 - 322. Zie Een te Edele. Regeer ing. Slyl, Staaten. Beeldenflortn Reken* kamer. Zeemagt (s'Lands), zwakke toeftand van dien. XI, 43 $ 42. ondergefchiktheid der Zeelieden te herftellen. X, 44, 55. Haare flegte toeftand* XX. 77- Zeefleden. De Burgeryen in dezelve bekwaam te maaken toe uittrekken. XVI. 52. Zeeuwen, vangen den Duinkerkfehen Kaper . Admiraal» XII. 23. Bedenking over den naam. N. 90. Eenige van hun flaan zig omtrend de Elve neder. N. 127, Hun* s n«  s6o BLAD1VYZER der ne aanhö.ndenjie Scheep- en Kaapvaart. 15 8. Zeeuwfcbe Ede.'eii bijYcn den Roomfchen Godsdienst zeer lange toegedaan, en fchynen het Verbond tegen Spanje niet cnderteekcnd tl tobben. VI. 48. Zeevaart. He*, crfte Wyk daar van, hier :eL-nde, is de Zeefchnimery der Kauchen op de Gaiiifche Kus(, ten tyde van Kotbnlö. I. 56. Voortduuting in de middel eeuwen. N. 128. Zeevaart. Zonder haar kan men, hier, geeae lasten draagen. N. 420. Zecvlicgen; groote meenigte, in de Nedérlanden. XX 37. Zeezaak.n fionden, outiiyds, onder !t Guaflyk beflrunr. N. 212, 240, e.;5. Zi'gel. VVcik, Zegel de al :emeene en Gewenlyke Stadhouders, en de algemee -e Staaten , on der de Grscflyke Regeeringe, gebiuikten. VII, 91. Waarin het Hollandfche Zegel toen bellende; zo het groote, als het geheime, pok Cachet genoemd. 9', 9i- Zegr^eiden. Al vroeg in t wang. N. 30.7; Zeil, of Tromp voor den En¬ gelfchen Admiraal Blake, Zei! geftreeken heeft. XII. 100. Zeclar.dia i^-esting). Zie Hambroek. Zelbarnen. Wanneer, hier te Lande, al bekend. N. 115. Zevge of Segni, eene zeer fterke Vesting der Uscocchi. X. 64. Zevenbergen: een oproerig Pr iester al.iaar, door de Staaten van zyuen dienst ontzet. XH. 74' Zey. Zie Banjaart, Ziekte {de haastige), of Pest, komt in Friesland, en welke middelen daar tegen in 't werk gellelj. Ook in Holland en ei» *t • V. 26, 27. Ziekte (de Zweeter.de), of En. gei fche Swet, doet zeer veel r.a.:ee! bier te Lande: uitweidütgii nopens dezelve, en de Geneesmiddelen, daar tegen geb u;kt. V. 6, 7, 04-97. Zicrikzce. Beleg dier Stad. VII. 35. Zie ook VI. 95. Komt weder in demagt derStaatfchen. Onderzoek, of zekere opening van Vosbergen aan den Spaanfche Veldheer Mondragon dit bevorderd hebbe. VIL 37, 38. Omftandig verhaal van 't ontzet dier Stad. N. 153 -174. Zy is isjen den Oorlog onder PKlips Van  VADERLANDS.CHE HISTORIE. a«i van Bourgondb. 304. Gaat aan de Staationen over, na een kort Beleg. VI. 95. Zilvcrmynen, Ontdek: in Saxe. N. 322. Zilvervloot. Haare gelukkige aankomst hier te Lande. XL 41. Zitting van vreemde Gezanten, in den Raade van Staate, gekeerd. XI. 381. Zoete en Zoute: boe die Watets anders geheeten, in Vlaanderen. IX 74. Zon. Gevierd by de Germaanen. Zie Germaanen. Zonneveld (Het Huis te) waar gelegen. XI. 2!. Zoute, Generaal Major in Staaten dienst, fluit, met den Briga- ' deur de Broglio, de overgave van Axel. XX. 59. Zuidbevcland gered van de Spanjaards. XI. 29. Zie Retbory~ kers- Gered voor de tweede reize. XI. 68 , 107 en 10S. Zuid'Holland. Wanneer door onze Graaven bemagtigd. II. 43. Zie Merwede. Viaamingen daar uit verjaagd. II!. 47. De Privilegiën van *t Gewest verbeurd verklaard, en te rug gegeeven. IV. 7. Zie Dordrecht. B Nadoelen aldaar gïledea, door de:i vloed van den jaare 1530. V, 9, 97, 98. Zaidwyk ('t Huis te) waar gelegen. 1 XI. 21. Zuilenflein. (Frederik van NaS' fau , Heer van) Willem de III zendt hem, by zyne Landing in Engeland, aan Koning Jakob II af. XV. 115. Waar in zyn list beftondt. Wordt gekwetst, in den flag van Lande.1. XVI. 79- Zutphen. In de elfde eeuw, in Saxe gepiaatst. I. 1 , 2. Voor de belft dier eeuw, de erfvolging der Graaven aldaar niet bekend. II. 56. Geerlacb, Graaf van Zutphen, kan geen Zoon geweest zyn van Oito !, Graave van Gelre, 'wie hy wasII. 93, 94. Otto van Zutphen met Otto van Gelre verward, door de Schry veren. II. 94,95. Op een zeker Charter niet ta vertrouwen. De Erfvolging i 3 't Zutpheafche Graaffchap, nog duifter, maar vereenigd, ia di helft der twaalfde eeuw, met dat van Gelder, II. 93, 94. Vermeesterd, door Keizer, Karel den Vyfden. V. 66. Neemt den Gendfch'en Vrede aan. VIL 43. Welke Leden dat . 3 Kivar-  262 BLADWYZER der Kwartier vanZutphen afzondt ter groote Vergadering van den jaare 1650. XII. 73. Zwaarlyvigheid van Graave Frederik van den Berge. IX. 59. Zwammerdam. Wat er zy van de wreedheden , ten jaare 1672, aldaar gepleegd. XIV. 92. Zwangerfchap. Verfchillende gedagten over die der Gemaalinne van Koning Jakob II van Groeit. Britannie. XV*. 71. Zie Kraamen. Zwart'(De) Gezant der Staaten ie Petersburg, geeft kennis van het edelmoedig gedrag van den Kanelier, aldaar. XX. 75, 76. Zweede. De bekragtiging van 'c Verdrag tusfchen het zelve, en den Staat, van hier, derwaarts gezonden, wordt vermist. Hoe sneu daar aan te gemoete kwam. XV. 18, 19. Meenigvuldige Nederlandfche Koopvaardyfchepen . door Zweeden , genoomen. XVIII. 66. Onderhandelinge aan dat Hof, over een Tol en Koopvaardye-Verdrag, en betaaling van agterftallen, door den Staat, XlX. 24.. Zie ook Ulrica E. kontra. Zweder van Kuilenburg, Bis. fchop van Utrecht. Waar hy overleedt. N. 204. Zweeren, By 't afleggen van den eed, aan Philips, Zoon van Keizer Karei. V, als Heer van Friesland, zweeren de Staaten eerst, daar na de Gemagtigden van Philips, toen de Steden, afzonderlyk. V. 8*. Wat men zweert, ten opzigt der gehoorzaamheid aan 's Graaven Ambtenaaren. V. 82. Of men, in het zweeren aan de Graaven , hun den naam, van Qverflen Heer gegeeven hebbe. V. 82. Zwerving (eenzaame) van Hertog Philips van Bourgondie. IV. 94- - 28. Zweveghem (Heer van) dient de algemeene Staaten in Engeland. VII. 46. Verzet zig tegen Don Jan. 48. Zwieten (Jonkheer Adriaan van) neemt Gouda in. Zyn gedrag aldaar. VI. 46. Zwieten (Boudewyn van) The» faurier van Holland. IV. 31. Zwin: daar omtrend de uïterile Grens van 't oude Friesland, ten Westen. I, 85-90. Reeds genoemd in de dertiende eeuw. I. 87-89. Men heeft er, verkeerdelyk, Stein voorgelezen. 1. n.  VADERLANDSCHE HISTORIE. z6% l 4 DRUK- 1.88 (ƒ>). Seedett HcideneZee genoemd en bekend , voor de uiterfte Grens van Zeeland bewester Schelde en Vlaanderen. I. 90. II. 88, 89. Zie Hcidenesfe. Zwitzerfche Cantons. Welke eere zy genooten by, vreomde Mogendheden. XV. 1. Zwolle weigert de gemeene Landslasten te voldoen. Voor. flag, om die Stad gewapenderhand uit te winnen. IX. 53. Zy en de overige Steden van Overysfel, verfchilt met de Ridderfchap van ciac Ge¬ west, nopens het verpagten der gemeene Middelen. Koning Willem III doet er geene uitfpraak over. XVI. 41, 44- Zyde■ reeders, te Haarlem", ver. zot-ken verbod van invoer der getwynde zyde, doordeOostIndifche Maatfchappy. XVI. 95. Staat van dezelve Rederye. 95. Zyde Stoffen. Zie Kooplieden. Zype. Zie Maaze en Zype. Zypeflein {Dirk Fan) wordt, door Leicester, tot Balliu van den Haage aangefteld, VIII. 59'  3^4 ERRATA. DRUKFEILEN In bet XlTl Stuh BI. 14. r. 8 v. o. Anjon, lees Anjou. BI. 29. r. 14. een Vorst, de, lees een Vorst, die de. Bi. 31. r. 7. Staaten , lees de Staaten. BI. 39. r. 7. v. o. trekken, of derwaarts zenden, lees te trekken of derwaarts te zenden. Bi. 43. (b). 188. r. 3. lees 1S9. r. 3. v. o. BI. 46. r. 14. na, lees naar. BI. 9. v. o. vry te verklaaren, lees verbeurd te verklaaren. BI. 9&. r. 12. v. o. van DU TOUR, lees uit de armen van DU TOUR. BI. 101. r. 8. v. 0. fchraa uit de -woorden: de groote Staatsmana was geworden en lees eenige jaaren. BI. 106. r. 17. ftaat, BI. 49 , lees BI. 459. DRUKFEILEN In het XVIII Stuk. Bh I. r. 4. v. 0. Fredrik II, lees Fredrik Willem II. BI. 3. r. 2. by dit Hof, lees by het Deenfche Hof. BI. ao. r. 4. v. o. op gelyke, lees op gelyke wyze. BI. 34. r. 4 v. o. ful lees Conful. BI. 40. o. r. Revolutlen , lees Refolutien. BI. 48. r. ï. ftaat BI. 13. r. 7, lees BI. 134. r. 4. v. o, Bi. 56. eenig van Lid, lees eenig Lid. BI. 60. overeenftemming, lees overftemming. BI. 65. r. t. haar, lees hun. BI. 75. r. 6. Davids, lees Davis. BI. 103. r. Ï3» v. o. aan, lees voor hem. Zie verder hei NABERlGT, agter dit Stuk zelve. DRUK-  ERRATA. 265 DRUKFEILEN. In bet XIX Stuk. BI. 23. r. 3. v. o. ftaat r. 9. v. 0., lees r. 10, BI. 04. r. 14. Stoktaolra,7/ XX Stuk. BI. 13. r. 9 v. o. gereladeerd lees ge'èludeerd. BI. 93. r. 6. Lodewyk XVI, /m Lodewyk XV. BI. 55. r. s. v. o. als lees dan. BI. f9. r. 7, v. o, dorstinge, lees ftoninge. BI. 64. r. 14 Vuigaarts, lees Snoodaarts. BI. 75. O*). &« «'» plaatfe van bet daar ftaanie, Secr. Refol. van Holl. i3j«ly 1747, bi. 111-127. En Rofol. Hol!. 28 Juny 26 July 1748. Nog Secr. Refol. Holl. 15. Mt., 27 Noy. 1748. Bi. 89. r. 12 èn 14. v. o. vermeerdering, lees vermindering. BI. 93. r. 12. 1639» *73S>- BI. 105. r. 10. verneemen, lees vermaanen. B'- 107. (#) Cberruvi, lees Chronolog. B!. 1I2. r. 12. v. 0. Tutln , lees Napels. BI. 120. r. 3. v. o. vyf vierde, lees vier vyfde. DRUKFEILEN. In de NALE EZ ING EN. Voorred., bl. xv. r. 12 en 13. v. o. ftryde, lees flryden. R. 5 BI.  266 ERRATA. BI. 7. r. II. Herculus, lees Hercules. BI. 12. (b~) r. 9. v. o. Lisfionis, lees Liffionis. r. 10. v. o. Keisier -923-9+9» lees Vid. Keisier - §. 23 • 49' I- c- r. 6. v. o. Kdisl., lees Keisl. BI. 27. r. 5. v." o. dertien, lees duizend. Bi. 28. r. 4. Drulüs, Gerinanicus. BI. 59. r. 4. aangehaald. BI. 223, lees BI. 121. BI. 77. r. 5. der dag, *V« van den flag. BI. 86. r. 10. dezelfde, veelligt, lees een ander dan, BI. 133. r. 3. aangehaald BI. 337, lees BI. 377. ■ r. 6. v. o. ftaat 344, lees 352. BI. 168. r. 6. v. o. Guirat, lees Guiart. BI. 169. r. 5. O), lees (7).en,/, c. r. 2.v. 0. hadden, lees hadden («O. BI. 199. r. 8. Willem IV, lees Willem V. BI. 224. r. 6. tot een, lees tot. Bi. 225. r. 9. in zekeren , lees aan zekeren. BI. 286. r. 11. Hofper, lees Hopper. BI. 298. O). UI SiUk. III. D., lees VII. Stuk. , VII. D. BI. 305. r. 2. v. o. zig, lees zig zeiven. BI. 322. (#). r. 15. v. o. de Haage, lees den Haage. BI. 325. r. 11. v. o. aangemerkt, lees aanmerkt, BI. 332. r. 9. v. o. Reinier, lees Elias, en ver gel. bl. 318 co- Bl. 367. r. 8. dien, lees liever. Bl. 375- 00- Naleez. hl., lees Naleez. bl. 324. Bl. 385. r. 7. Gewest, lees Gemerr. Bl. 392. r. 5. v. o. in dien beroemden Zeeflag, tegen de Franfchen, lees in een heet gevegt, tegen de Franfchen, 't geen op dien beroemden Zeeflag volgde., Bl. 392' r. 2. v. o. mede overieedt, lees was overleeden. Bl. 417. r. 6. v. 0. negentig, lees negen. LYST  Bladz. 267 LYST DER PLAATEN, KAARTEN en PORTRAITEN. Welke in 'de XXI Deelen der VADERLANDSCHE HISTORIE van WAGENAAR, als mede in de BWOEGSELS en NALE EZ INGE op dezelve Hijloric , behooren: nevens de Bladzyden, op welke zy flaan moeten (*J[, I, DEEL. Tytel Plaat, voor den Tytel. Bladz, 3. Kaart van 't oude Nederland. 14. Aankomst der Batavieren hier te Lande. 13a. Kiaudius Civilis beitormt de Romeinfche Legerplaats te Vetera. 242. De Saliers, in Batavia , onderwerpen zig aan den Veldheer Juliaan. 370. De Friefche Koning Radboud weigert, zig door Bisfchop Wolfran te laten doopen. II. DEEL. 3. Kaart der Nederlanden, in de Middeleeuw. go. Hertog Godfrid de Noorman wordt door Graa; ve Everaard gedood. ic8. Koning Karei de eenvoudige bevestigt Dirk den I, in 't Graaflykj bewind over Holland. 214. De Friefche Edelman Galama verdedigt zyn recht, tegen Graave Floris den 2den, met het zwaard. II. (*) Die van deze Plaaten de eene of andere ontbreekt, kan dezelve by den Uitgever dezes bekomen.  a63 LYST der PLAATEN, II. DEEL. 346. Belegering van Damiate. Bladz. 374. Graaf Floris IV. in een Steekfpe!vermoord, lil. DEEL. 82. Moord van Graave Floris den Vyfden. 226. Inhuldiging van den Graave van Hoiiand, tot Heere van Frieslan.1. 372. Belegering van het Slot Hageftein, door ' Graave Willem den VI. 454. Doorbraak der groote ZuidhoIIandfche Waard, in het jaar 1421. BYVOEGS.B1.108. Mr. F. Beooftenzween van Renisfe, biedt den Hertog Philips van Bourgondie een Register aan van 's Lands Privilegiën. IV. DEEL. 122. Oproer te Hoorn, over de invoering va3 nieuwe Excynfen. 170. De Zelneering of het Darinkdelven, zo als het audtyds in Zeeland geotöend werd. 28®. Woede van het Kaas en Brood's Volk te Haarlem, ^in't jaar 1402. 484. 'sGravenhage geplunderd doorMarten van Rosfum , in 't jaar 1528. Portrait van Marten van Rosfum. BYVOEGS. Bl.£4- Afbeelding van Hertoge Philips van Bourgondie, zyner Gemaalinne, Graave van v Charolois; enz. V. DEEL. 98. Mislukte aanflag der Herdooperen op Am¬ lterdam , in 't jaar 1553. 130. Portrait van Deiïderius Erasmus. 294, van Aert van der Goes, Advocaat van Holland. 331. van Joost Buyck. 4.22. van Karei den Vyfden, Roomsch. Keizer. VL  KAARTEN en PORTRAITEN. 469 VI. DEEL. 1. Kaart der vereenigde Nederlanden, in de zestiende Eeuwe. Bladz. 40. Portrait van Maria van Oofbnryk. 62. ■ van Adriaan van der Goes. ico". Viglius van Zuichem van Ayta, Pref1, vatl den geheimen Raad der Nederlanden. 123. Portrait van Hendrik , Heer van Brederode. I42. Verzoekfchrift der Edelen, overgeleverd aan de Landvoogdesfe der Nederlanden, in 'C jaar 1566. 188. 't Reguliersklooster buiten Amlterdam, Anno 1502, 194. Portrait van Adriaan van der Paauw. 248. van Lamoraal, Graave van Egmond. van Philip van Montmorency- 2 7 7- ——— yan Gysbrecht, Heer van Baten¬ burg. 278. van Diederik, Heer van Batenburg. 323. -—— van Nicolaas Ruikhaver. 3 j.4. Brielle, ingenoomen door de Watergeuzen, in 't jaar 1572. 367. Portrait van Johannes Muys van Holy. 4C6. Moord te Naarden, door de Spanjaarden, Anno 1572. 412. Portrait van Pieter Janszoon Kies, Burge- meefter te Haarlem. 414. De Belegering van Haarlem, Anno 1573. 456. Portrait van Ferdinand Alvares van Toledbj Hertog van Alba. 460. van Louis van Boifot, Admiraal vatn Zeeland. 481. Kaart van 't Beleg van Leiden, Anno 1573 en 1574. V.  A70 LYST der P LA ATEN VI. DEEL 483. Portrait van Jr. Johan van der Does, Heer v3n Noordwyk, Bladz. 496. Het ontzet van Leiden , Anno 1574. 498. Inwyding van de Univerfiteit te Leiden , Anno 1575. 498. Gedenkpenning van J. van der Does. VIL DEEL. 16. Portrait van Mr. Paulus Buys, Advocaat van Holland. 23. van Nicolaas van der Laan. 26. van EIbertus Leoninus. 78. van Adr. Rein. Kromhout. 10j. Raad van Staate te Brusfel in hegtenis ge- nomen, in 't jaar 1576. 2C0. Portrait van Filip van Marnix, Heer van St. Aidegonde. 205. van Willem Bardefius. 209. van Dirk Janszoon de Graaf. 209. van Egbert Roelofszoan. ,210. De Groote Kerk , te Haarlem, overweldigd, door de Soldaaten, in 't jaar 1578. 325. Groningen, door den Graave van Rennenberg, aan de Spaanfche zyde overgebragt, in 't jaar 1580. 532. Willem de eerde, Prins van Orange, téDelft doorfchooten. in 't jaar 1584. 536. Portrait van Willem den eerften, Prins van Orange. BYVOEGSEL.102. johan Strik, de Jonge, eerfte aangeftelde Secretaris der Staaten van Utrecht» VIII. DEEL. 100. Portrait van Robert Dudlei, Graaf van Leicester. 112. Aankomst van den Graave van Leicester te Vltsfingen, in 'tjaar 1583. VUL  KAARTEN en PORTRAITEN. z?ï VIII. DEEL. 188. 'tKarthuiferKloofter, buiten Amfterdam, Anno. 1578. Bladz. 188. Noodmunten, Anno 1578. gefligen,van 't zilveren St. Nicolaas Beeld, uit de Oude Kerk te Amfterdam. 196. Deventer, door den Overfte William Stanlei, verraaden aan de Spaanfchen, in 't jaar 1587. 208. 't Minnebroeders Klooster na de Plundering, Anno 1578. 308. De Overfte Maarten Schenk verdrinkt, voor Nieuwmegen, in 't jaar 1S89. 322. Portrait van Dr. Francois Maalfon , Syndi- cus van Westvtiesland. 340. — van Maurits, Prins van Orange. 342. 't Kafteel van Breda verrast, door middel van een Turffchip in 't jaar 1590. 453. Portait van Mr. Pieter de Ryke.' LX. DEEL. 16. van Filips 11., Koning van Spanje. 120. Het Beleg van Graave. 122. Het overzeilen van zes Spaanfche Galeien. 131. De Kaart van de Scheepstogten naar OostIndie. * 37, Portrait van Reinier Pauw. 138. — ■' van Jacob Cornelisz. van Neck. 158*. van Joost van Moor, Vice Admi. raai. 170. Ooftende, na de overgave aan de Aartshertoge Albertus en Ifabelle, in *t jaar 1604. [254* Portrait van den Admiraal Jacob van Heemskerk. 272. van Cornelis van Aerfens, Griffier 1 der Staaten Generaal. IX.  272 LYST der PLAATEN IX. DEEL. 276. Portrait van Roelof Bikker. Bladz. 320. De Spaanfche Gezanten buiten den Haag ontvangen', door Prinfe Manrits, in 't jaar 16:8. 450. Portrait van Oldenbarneveld , Advocaat van Holland. X. DEEL. 53. van Willem Lodewyk , Graaf van Nas¬ fau, Stadhouder van Fri s land en Groningen. 86. van Jacob de Graaf. II4, — . van Hugo de Groot, Penfionaris van Rotterdam. 172. van Rombout Hogerbeets, Penfio¬ naris van Leiden. 237. van Jacobus Trigland. 273. Var C. P. Hooft', Burgermeefter van Amfterdam. 332. van Francois van Aarfens, Keer van Sommelsdyk. 366. 's Lands Advökaa'at Johan van Oldenbarneveld , op 't Schavot. . 370. HetLyk van Gillis van Leedenbrrg, buiten 's Hage,in een Kist opgehangen, Ann. 1619. 406. Portrait van Louife de Coligny, Princesfe Weduwe van Orarge. 4,4, van Maria Reigersbergen. 416. Hugo de Groot zig bereidende tot de vlugt uit Loeveftein, 416. Het Slot van Loeveftein, benevens de ontkoming van H. de Groot. 421. Portrait van Albertus van Ooftenryk. 470. Do. H. Slatius gevangen, Anno 1613BYVOEGS. Ver-"} Schüderftukken , wegens de Lotgevallen van klaar.der Schilder > Hugo deGrob't.nog overigte Gorinchem,in ftukkenbl.2,6enio ] 't Huis,weleer,beAOond ddorA.Daetfelaer.  KAARTEN en PORTRAÏTÊN. 273 XI. DEEL. 1. Portrait van Frederik Hendrik, Prins van O- range. Bladz. 13. Kaart der Scheepstogten naar Wést-Indien. 45. Portrait van Nicolaas Hasfelaar. 50. van Andries Bicker. 68. van den Luitenant Admiraal Pietef Pieterszoon Hein. 88. van Johannes Uytenbogaard. 125. van Ambrofius Spinola. 15c. . van Ernst Kailmir, Graaf van Nasfau. 162. 1 van Cornelis Lamplïns. I81. van Ifabella Clara Eugenia, Infante van Spagne. 292. van Hendrik Kafimir, Graaf van Nasfau. 306. van Willem, Graaf van NasfaU* Veldmaarfcbalk. 424. van Johan de Knuyt, Ridder, ea eerfte Edele, in Zeeland. 435- van Philips de Vierde, Koning van Spanje. 490. Het beledigen van den Munfterfchen Vreede. BYVOEGSEL. 112. Het afdanken der Waardgelders te Utrecht, XII. DEEL. 18. Portrait van Albert Coenraats Burg. 75- Van Mr. Oetgens van Waveren. 76. van H. Dirkszoon Spiegel. 06. Van J. Huidecoper. 98. Onderhandeling, tusfchen de Afgevaardigden van Amlterdam en Graave Willem van Na.- fau, aan den Amitel 1650. 100. Amfteldam van den Buiten - Amftel te zien, Anno, 1650. S XIL  274 LYST der PLAATEN XII. DEEL. ioo. Portrait van Mr. T. Banning Kok. Biadz. ie.4, van Dr. Nicolaas Tu!p. 104. van Cornelis de Graaf. 103. Afbeelding van de Uee Blokhuizen An no 1650 van den Buiten-Amftel te zien. 120. Portrait van Willem de Tweede, Prins van Orange. Hg- van Mr. Cornelis Bicker. 198. van den Raadpenfionaris Jacob Ca;s. ... 214. >— van den Raadpenfionaris Adriaan Pauw. 238. van den Commandeur Jan van Galen. 242. van den Lieutenant Admiraal Maarten Harpertzoon Tromp. 281. van Mr. C. J. Witzen. 434. ■ Delft van binnen, na de verwoe- fting, veroorzaakt door hetfpringen van den Kruydtooren in 1654. 468. Portrait van Pieter Fiorisz. 463. van Aerd van Nes. 468. van den Viceadmiraal Witte, Kor- neliszoon de Witte. 477. — van Mr. Govert van Slingelandt. XIII. DEEL. 98. vai Willem Frederik, Prins van Nasfau. 140. . van Corneliszoon Meppel. 144. van Jacob, Baanderheer van en tot Wasfenaar, Heer van Obdam, Luit. A.tmiiaal Generaal van Holland. 146. > van Es-bert Meeuwszocn Korte- nair, Luit. Generaal van Holland. XIII.  KAARTEN en ÏPORTRAITEN. c.75 XIII. DEEL. ï08' Portrait van Ciifcs Valckenier. Bladz. 20ö\ — *>an Abraham van .der. Hulst, Viceadmiraal van iioliand en Westvriesland. 206. van Koinelis Evertfen , Luit. Ad- miraal-yan Zeeland. ,j • 210. 1 wan- Jan- Evertfen, Luit.' 'Admiraal van Zeeland. 211. 1 van Tjerk Hiddes de Vries. 202= Afbeelding-Van de goude Kop, aan C. de Witt, wreef*, 278. Portrait van Mr. Joban:Meerman, Bur- gemeefter van Leidqn.4?8. Afteekening der Schilderye ter eere van Kornelis de Witt. Ruwaard van Putten , op 't Stadhuis te Dordrecht. BYVOEGZEL. 110. Portrait van v. d. Tocht. XIV. DEEL. 24. van den Luit. Admiraal Gene- raai Willem Jofeph van Gend. 82. ~ van Mr. Andries;de Graaf. g5- van J^ob Jacobszoon Hinlo- pen. : ^ 86. r- van Willem de Derde, Prins van Orange. i42. _ van Korneiis de_ Wiu t R„waarj van Putten. HS- ~— van Jan- de Witt, Raadpenfionaris. 170- De Broeders de Witt „overvallen op de Gevangenpoort, in den Hage. 186. - a van Jacob de Witt. 204. van jan van der Po|j 206.. van jyj,. Hendrik. Hooft. 288. van Adriaan Bankert. s a XIV.  a?6 LYST der PLAATEN XIV. DEEL. 292. Portrait van Ifaac Sweers. Biadz. 298. van Cornelis Evertfen. 38a. de Ambasfadeur Pieter de Groot. 394« de Luit. Admiraal Generaal Michiel Adriaanfz. de Ruiter. BYVOEGS. 68- van Rabenbaupt. XV. DEEL. 38. Portrait van Joan Maurits, Prins van Nas¬ fau. Co. ——— van den Ambasfadeur Aarnoud van Citters. a8o. van Mr. Gerrit Hooft. 181. ■. van Mr. Joan Huidekoper. 204. - Koenraad van Beuningen, Bur- germ. v. Amfterdam. 214. ■ Pieter de Huybert, Raadpenf. van Zeeland. 309, ■ Carel Hartfinck. 354. van Everaxd van Weede, Heer van Dykveld. g§4, van den Luit. Admiraal Kornelis Evertfen. 424. ■ Joannes Hudde. 431. 1 Jean Appelman. 472. De Raadpenfionaris Gafpar Fagel. XVLa DEEL. I. *■> Jacob Verheye, Raadpenf. van Zeeland. ïö. ... 1 .■ jacob Hop, Raad en Thefaurier Generaal. so. —— van Nicolaas Witfen , Burgermeester van Amfterdam. 110. de Luitenant Admiraal Gelein Evertfen. 120. ' Hieronimus van Beverninck, Raad en Thefaurier Generaal. XVI.  KAARTEN en PORTRAITEN. 277 XVI. DEEL. 15°- Portrait van den Luitenant Admiraal Kornelis Tromp. Bladz. 294. de Generaal Menno van Koehoorn. 314. Hendrik Kaiimir, Prins ven Nas- fau enz. 348. Het Huis te Ryswyk. XVII. DEEL. 4. Portrait van Heemskerk, Ambasfadeur. 108. ■ van Willem Bentink, Graaf van Portland. 174. _ Godard van Reede, Graaf van Athlone. 1134. * Gerard Kallenberg, Luitenant Admiraal. 289- —— Mr. Bruno van der Dusfen. 406. Johan Willem Frifo, Prins van Oranje. 426. ——— Mr. Willem Buys, Plenipotentiaris. 470. — FrancoisNicolaas Fagel, Luit. Generaal. BYVOEGZEL. 62. van Mr. Bruno v. d. DusfenBurgm. Raadpenf. te Gouda, plenipot. op de Vreede handeling te Utrecht. XVIII. DEEL. 46. ——— van Adriaan van Borfelen, Heer van Geldermalfem. 132. Adolf Hendrik Graaf van Rechte- ren- 208. de Ambasfadeur Cornelis Hop. 21c. Openbaar gehoor van den Ambasfadeur Hop, in Frankryk. «34. Portrait van den Raadpenfionaris Izaakvan Hoornbeek. 452* Portrait van den Raadpenfionaris Simon van Slingeland. S 3 BYf  LYST der PLAATEN BYVOEGZEL. ?7- Portrait van Mr. Antoni Heinfius Raadp. v. Holl. F XIX. DEEL. 26. — van Sicco van Goslinga j Grietman van Franekeradeel. Bladz. 28. den Ambasfadeur Daniël de Dien. 65. __ Cornelis Schryver. 224. i— de Raadpenfionaris Anthony van der Heim. 430. Hendrik Grave. 476. ' de Griffier Francois Fagel. XX. DEEL. 22. van Unico Wiilem Graaf van Was. fenaar. 4<5- van Mr. Jacob Gilles, Raadpenf. van Holland. ' 70. ..ii ii . van'.Willem van Citters. 96. van Willem de vierde Prins van Oranje. 100. van Jr. Jan van Borfele, eerfte Edele van Zeeland. 140. Kaptein Scheertmberg üilt het Oproer op den Dam. 222. Het Plunderen der Pachters huizn, ^Amfterdam 1748. 226. Executie van twee Plundelaars voor de Waag te Amfterdam. 275. Het Portrait van Mr. Egbert de Vry Temmink. 288. van Pieter van de Poll. 288. van Mr. Jan Sautyn. 334- van Mr Gerard Aamout Hasfelaar Burgemeester van Amfterdam. 338. van Mr. Pieter Steyn Raadpenf. van Holland. XX.  KAARTEN en PORTRAITEN. 279 XX. DEEL. 382. Portrait van Lodewyk, Hertog van Brunswyk WolfenbutteJ. Bladz. 457. van Mr. J. Boreel Janfz. 457- van Mr. Jan van de Poll. 448. van Willem de vyfde^ Prins van Oranje. BYVOEGS. 120. van Mr. Fr. v. d. Meer Ambasfa¬ deur in Spanje. In de Nalezingen, op de 20 deelen byvoegfelen. 202. Afbeelding van het opbreeken der belegering van Dordrecht, 141?. 434- Hobbe, Baron van Aylva, Gl. der Artillerye enz.