1223






HISTORIESCH BERICHT
EN..''/'
STAAT
V A N
STADS BA NI
VAN
LEENINGE
B I N N E N
ZE IJ DEN.



'Alle de pligten van den Menfch iri Maatfchappij hebben hunnen grondflag in deeze Heilige Wet: Doe eenen ander niet, hei: geen gij niet wenfcht dat aan U ge* fchiede. — Boe aan anderen, ten Allen tijde , zoo veel goeds , als gij, in gelijke omjiandigheden, van hun zoudt wenfchen te ontvangen.
Art. VI. van de Algemerne Beginselen der Staatsregeling,



Aan het Gemeente Beftuur der STAD LEljÖEN.
MEDEBURGERS !
Jy/Jet gepaste achting neeme ik de Vrijheid als geweczen Lid van het Committé van Finantie, UL. dit Hiftoriefch Bericht en Staat van Stads Bank van Leeninge aantebieden. Ik was maar even uit liet Committé tot de Zaaken der Bank gecommitteerd , en vallende dus mede in de Commisfie tot onderzoek derzclve fpeciaal gemachtigd, of ik beijverde mij al fpoedig , om zoo veel doenlijk èenige gegronde kennis, van de veelvuldige Zaaken daartoe relatief te verkrijgen ; —- mijne bevinding overtuigde mij , dat, hoe zeer ik het vorig Beftuur de volkomenfte erkentenis moet doen, van bijna deeze Inrichting van tijd tot tijd zo volkomen aan de best uittevoerene volmaaktheid te hebben gebracht ; er echter , zo door verandering van tijden , als door misvattingen van fchoon anders mogelijk Vel geintentioneerde Perfoonen , eenige Verbeteringen of Redresfen waaren daarteftellen ; in dit alles wierd ïk meer bevestigd , wanneer door ftandverwisfeling mij alle zaaken nader kenbaar wierden; mijne Aantekeningen groeide van tijd tot tijd aan , tot dat ik na de invoering der Staatsregeling befloot , van dezelve zo kort mogelijk een geheel te vormen : — Ontfang hetzelve zo als het is, met de welmeenenfte en onzijdigfte gedachten zamengefteld , —; Waarheid is mijn doel , en het w aar belang der Gemeente te bevorderen , mijn oogmerk ; — „ dat aan den eenen kant bet voordeel van Stads „ Finantien niet uit het oog worde verhoren, maar ook aan den anderen „ kant wel ernjlïg worde gelet op het belang dier ongeluk kigen 9 welken „ tot dit hulpmiddel hunne toevlugt moeten ntemen. '* —- Verfchoon
* 2 §e"



gebreken en de wijze der Voordracht > mij aanbiedende om ten allen tijde , de nodig geacht wordende inlichtingen , naar kunde en best geweeteh te willen geeven ; terwijl ik dc Eer heb mij te noemen.
Uw Heilwenfcbende Medeburger. Leijden _
den juni} ^^/(^^/rf^ ^^.^"j
1799.
VOOR-



FOORBERICHT,
jj^oor den Provifioneelen Raad dezer Gemeente, aan deszelfs Committé van Fr nantie zijnde aanbevolen onder anderen , meede een Historiefch Bericht te geeven • van de Bank van Beleening , heeft hetzelve Committé in zeker Rapport op een Request van eenïge Inbrengfters in gem Bank in dato 3 Maart 1705. en den 4= daaraan irt deszelts handen gefield, op den i6e bericht: » Dat het onmogelijk was „ om nopens gemelde Request eenig Rapport uittebrengen, naar dien Casfier en
Bedienden van de Bank over de meeste onderwerpen in dat Request, niet allen „ eenftemmig denken niet alleen , maar ook over verfcheïde andere fujets de Bank , Concerneerende , en omtrend welke het Committé meer ert meer overtuigd word,
dat een volledigen kennis van dezelve, haare inrichting, geftddheid en Huishou)t ding nodig is, eer eenig voldoende Rapport omtrend het meergemelde Request zal
kunnen worden uitgebracht; waarom het Committé van oordeel is, en met allen „ ernst aan den Provifioneelen Raad voordraagt, de Noodzaakelijkheid , dat ten
fpoedigften Commisfarisfenvan Stads Beleeningsbank worden aangefteld, &ca. geeft „ de Commisfie in Confideratie, dat fde aantefteJlen Commisfarisfen wel zouden wor-
den geinjungeerd om eenig Summier Rapport over Stads Beleeningsbank uittebren„ gen voor 19 Meij aanftaande , maar dat zij ook na dien tijd in deezen hunnen >? Post zullen behooren gecontinueerd te worden, tot dat door hun een allezins voi„ ledig Rapport en voordragt van de Middelen van redres en herftel aan den Raad „ zal zijn voorgedragen , 't zij dan dat door den tegenwoordigen Provifioneelen „ Raad ', daartoe worden benoemd , twee of drie kundige en braave Leden der
Gemeente, of dat die verkoozen worden uit den Raad zei ven, of dat deeze zaak „ aart het Committé van Finantie in onderftand worde gedemandeerd enz. ", en is ten» zeiven dage bij den Provifioneelen Raad beflooten ; „ uit hoofde van het ge„ wicht der zaake eeue Commisfie te Decernceren, om den Staat van de Bank van
Leening, en al 't geen daartoe betrekkelijk is te onderzoeken, tot welke Com11 misfie 't Committé van Finantie, met magt van asfumtie van zodanige Perfonen als „ nodig zullen oordeelen , word benoemd enz. en heeft het Committé van Finantie den 24e. Maart de Burgers de Fremery en Kleijnenbergh gecommitteerd, om naar twee kundige Lieden onder de Burgerij omtezien; dan het blijke volgens het gedrukt Rapport van het Committé van Finantie den 18 Meij 1795. aan dén Raad ingeleverd, dat ten dien dage in deeze nog niets was verrient, alzo het gantfche Historiefch bericht ten deezen Refpeétc hierin bellaat;
„ Ten opzigte van de Bank van Leening moeten Gecommitteerden berichten % rgy dat de Zaaken daar omtrend nog ftaan in den zelfden Staat, als bij het voorp, lopig Rapport aan den Raad is voorgedraagen, hebbende Gecommitteerden tot )f nog toe niet kunnen ter uitvoer brengen, den Last van den Provifioneelen Raad 9 op 14 Maart aan hun gegeeven, om twee "of drie Perfoonen (t) als Commisfa* 3, risfen over de Beleeningsbank aan denzelven voortedragert 5 hoe wel Gecommit' teerden ook hierbij moeten voegen, dat de Burgers de Fremerij & Kleijnenberg „ welken (om dit hier in 't voorbijgaan aantemerken:) naar het oordeel der ove„ rige Gecommitteerden, fteeds door ieder Nieuw verkoozen Raad behooren verzogt „ te worden, om als Leden van het Committé van Finantie en onderftand te
blijven Fungeeren, binnen kort wel in Haat zullen zijn om onzen opvolgeren des
wegen de nodige Informatien te geeven.
En is zulks niet te bewonderen, daar Gecommitteerden of wel den Heller van het Rapport noch uit voorhanden zijnde Banks Notulen, noch uit geene ïheorethifché
be«;
Ct) Hier heeft een abuis plaats , dewijl in het Befluit des Raads van k. Maart zo als boven »s te zien , veel min op den 14 eene voordracht van eigentjijke Coauiisfarisfcn over^e r Sslccnings Bank word gevordere,
, \ .9 - ' >(



V O Ö R K E R I C ' M Té
berichten, als houdende Casfier en bediendens zig alleen met de Veelvuldige werkzaamheden bezig, daaromtrend zo veel zakelijks konden zeggen, als van alle de andere Godshuizen en Geftigten , waarvan aan dezelve door de meestkundige en Werkzaamen bij ieder, zo veel mogelijk de (Stukken waaren toegevoegd, om uit de zelve een geheel te vormen, en de gronden te leggen om het gantfche Rapport zamen te ftellen.!
Het blijke voorts uit de Notulen van het Committé van Finantie in dato 20 Augustus 1795. dat de Burgers de Fremerij en Kleijnenberg aan het Committé (hebben voorgeileid de Burgers Nkola as van Hetédoni, Samuel té Pook en Jan Pkter Dozij, welke drie- Burgers door het Committé op den 27 daaraanvolgende aan den Raad zijnde voorgeileid : „ Tot onderzoek van de Belangen der Gemeente in de 3, Bank van Leeninge om daarvan Rapport te dom: —- den Kaad heeft deeze be« g, noeming goedgekeurd.
Vervolgens heeft het Committé van Finantie volgens Refolutie van f$ Septemb, I79<, blijkens derzelver Extraét Notulen; de Burgers Francois Kloppenburg eil „ Albertus Kleijnenberg Leden van 't Committé fpeciaal verzogt, om het beduur „• van de voorn. Bank van Leening opzig te néëmen , met en beneevens de door „ het Committé geafiumeerde en door den Provifioneelen Raad geapprobeerde Bur-«
gors Nkolaas van Fleukelom, Samuel Le Pook en Jan Pi eter Dozij , zullende' J3 aan voorn'. Gecommitteerden tót de zaaken van de Bank van Leening ter hand 9) gefield worden het Request van Lenige Inbrengfters &ca. -—
Voorts is in de plaats van den Burger Franccis Kloppenburg tot de Zaken van de Bank duur net Couwskté gecommitteerd deszelfs Meed Jid Theodorus Zwanenburg dog welke zo wel als den Burger Kleijnenberg, zich. voorts met de Zaaken der Bank of het formeeren van eenig Rapport niet fchijnen gemelleerd te hebben, maar het zelve gantsch en geheel aan de drie Geaffumeerde Burgers hebben overgelaten» blijkens de"Notulen bij dezelve Burgers- in de maand December 1705 en vervolgens gehouden, hebbende in dien tijd volgens-dezelve Notulen „ Gevaceerd tot het examineeren der. Boeken en Papieren in de Bank berustende , ten einde hun tot elu* cidatie en in voorkomende gevallen ten Richtfnoer te ftrekken , waarna bij de„ zelve óm gewignge r>d:ntn raathaam geoordeelt en beflooten is Provifioneel de it directie en°admii uftratie op den ouden Voet te continueeren.
Het Committé van Finantie na den 19 Meij 1796. Compleet zijnde, is door hetzelve in plaats van de Burgers Zwanenburg en Kleijnenberg, tot de Zaaken van de Bank uit hun midden gecommitteert de Burgers Jacobus van der Vijver en Willem yan Ree/erna, welke terftond de meede Directie en Adminifiratie hebben op zich genomen | dog naar korten tijd moeten ondervinden, dat de drie geasfumeerde Burgers zig bij adres aan het Committé, van alle Directie en Adminiftratie wenfehten ontflagen te zien, begeerende alleen zig ingevolge de Refolutie van den Provifiö* neelen Raad deezer Gemeente met het formeeren van een Rapport onledig te hou* den; en verzoekende van liet Committé alle Chartres , Boeken en Documenten, welke onder hetzelve of ten Huize der Gemeente mogten gevonden worden, en dat gem. Burgers ( Nam^ van der Vijver en van Ree/erna) gequalifieeerd wierden Éegen Recief aftegeeven, de Nodige Boeken en Papieren 111 de Bank berustende , welke hun nodig en dienftig zullen voorkomen, om aan de Refolutie van den Raad in dato 27 Augs. 1/95 te kunnen voldoen.
Het Committé van Finantie voldoende aan de begeerte der gemelde Burgers, heeft door eene Commisfie dezelve bedankt voor hunne ongehoudene werkzaamheden , en voorts «lies wat tot de Direétie en Adminifiratie behoorde opgedragen aan hunne Gecommitteerden de Burgers van der Vijver en van Recjima, welke te zamen zulks tot den Eersten Novr. 1796. hebben waargenomen* zijnde te dm tijd, in plaats van den Laatften, welke door den Raad tot Casfier was aangefteld, bij het Committé gecommitteerd den Burger Joanne* Giebe, welke nevens den Burger



v o o ii ë e ft t c ■ n' %
'im dr Vijver totinNovT. 1797. dien Post heeft bekleed, eri als doen zijn opgevolgd door de Burgers F. A. van Oijen en J. A. ft Molenfehot , Leden vair hetzelve Committé, en welke weder 00 den 30 Maart 1798. zijn vervangen döor de Burgers S. van der Aar en D. Pdgrom, Medeleden van hetzelve Committé, en genoemde Burger yanderAarivr, den 21. jförrij door den Burger % van der Kelder, en zijnde dus meer dan drie Jaaren verlopen zonder dat aan de Refolutie des Raads van dato 16 Maart 1705: om den Staat van de Bank van Leeninge en al 't geen daartoe be-
treklijk isTd onderzoeken , is voldaan., ■ dog moet de verwondering{hier over
aanmerkelijk verminderen, indien anderfms de volgende tweeledige aanmesking wét van allen grond ontbloot is.
In de Eerste Plaats is de Onaangename én te verwöhderene waarheid , maar al te zeeker ; dat omtrent niets dat naar Notulen, Refolutien of iets dergelijks is lijkende van voor den Jaare 176a zijn te vinden 5 hoe zeer in Notulen naar dien tijd gehouden van vroegere word gewag gemaakt, zullende waarfchijnlijk onder ComMsfarisfen , voor dien tijd gefungeerd hebbende berustende zijn gebleeven, of op eene andere wijze zijn verlooren geraakt : en hoe is het nu mogelijk zonder aanleiding van zodanige Hulpmiddelen ? te meer wanneer men de zaake geheel vreemd is , aan het gevorderde behoorlijk te beantwoorden;
En in de Tweede Plaats , al eens gefield zijnde dat er min of meer Notulen en Refolutien voor handen waaren, of dat Casfier of bedienden eehige aanteekeningen voor zich zelve gehouden hadden , en bereid waaren die meede te deelen, en voorts alles wat haar van hunne Practicaale ondervindingen wierd afgevraagd openhartig wilde beantwoorden 5 dan nog was het bijna onmogelijk , zonder een genoegzaamen tijd de Directie en Adminiftratie te hebben uitgeoetfend, en oplettend de dageJijkfche werkzaamheeden te hebben naargegaan en volledig te hebben begreepen , orri een allezins voldoende Rapport uittebrengen.
En het is de overtuiging- Vin de gefundeerdheid dezer aanmerking, welke deri tegepwoordigèn Casfier heeft bewogen om met behulp der gedrukte ftukkcn deezé Stad betreffende, de voorhanden zijnde Wéeken en Maandftaaten, eemge Reekemngert en Notulen , en vergelijkinge van op zig zelve niets beduidende aanteekeningen ê gepaard met de reeds gehad hebbende ondervindingen en de daar door verkreegeil fcundigheeden van bet interrieure van de Zaaken en belangens der Leenbank, een B> ftorifch Bericht en Staat van dezelve Bank te formeeren, te meer zig daar toe aangeipoord vindende, naardien mogelijk anderfins nimmer, ten mmfte eemger maate iets dergelijks zoude voortkomen , althans wanneer volgens het 54 Articul vatt de Burgerlijke en Staatkundige Grondregels der aangenomen Staatsregeling ,. de gewoone Plaatfelijke Beleenbanken, binnen der kortstmooglijkentijd, onder eene Nationaale beheering gebracht worden;
Hoe gaame men gewenscht hadt door beetëre aanleiding alles tot eene meerdere volkomenheid te mogen brengen /en het verlangen zig wel heeft uitgeftrekt om eert eu ander het geen tot de Bank van Leening relatief is , en mogelijk nog wel op het Huis der Gemeente' zoude te vinden zijn , magtig te worden; zo heeft dé overtuiging, dat de mogelijke bekendwording der oogmerken waartoe zulks zoude moeten dienen, van het onderzoek daartoe doen afzien , en zig liever getroost met oneindig meer moeite, het geen begeerde althans zakelijk magtig worden, dan zig dikwils in zijne Pogingen zien ter Leur gefield, en althans van deeze zijde dit tó> ftorifch berigt en Staat van de Bank te doen agterblijvem
Men heeft zig voorts veroorloofd kortelijk öptegeeven wat men oordeelde tot verbetering Nuttig en Noodzakelijk te zijn , en Niemand de Eer _ misgunnende welke hem wettig toekomt , zo moet in deezen den werkzaamen Pieter Aler/fon^ zedert 1778. Boekhouder deezer Leenbank noemen 3 welkers grondige kennis vari het Praéüeaale in deeze ten Vraag-Baak ftrekken.
* ft m



VOORBERICHT.
Dit achte men Nodig voor af te berichten , wil men nu dit Hiltoriefch bericht en Staat van de Bank van Leeninge binnen Leijden, als in deeze meer volkomen meede bij de belchrijving der Stad voegen, of wel bij het Rapport van het Coiümitté van Finantie plaatzen, dit is den Steller onverfchillig, met Lust heeft hij den zig zelfs gegeeven taak volbracht, en komt er eenig meerder nut, voor het Eerste en beste Finantieel dat deeze Stad tot nog toe bezit, uitvoort; dit zal hem de beste vergoeding zijn voor zijnen arbeid , terwijl hij het als het grootste verlies voor deeze Gemeente in het Finantieele aanmerkt , van de voordeelen uit Stads Leenbank fpruitende, mogelijk eerlang verftooken te zullen worden.



HISTORIESCH BERICHT
EN STAAT VAN STADS
BANK van LEENINGE,
BINNEN
L E IJ D E N.
(TJelijk in omtrend alle Steeden van eenig aanzien m de Nederlanden, al over veriiheidene Eeuwen na derzelver eerste benaamiöge Lombarden ot l ateien van i^eenins zijn opgerecht, zo is het blijkbaar dat reeds voor den Jaare 1400 binnen de Stad Leijden Lombard is gehouden , alzo bij zekere brief van Graat iïülem, gegeeven in den Hage in den Jaare 1416. kwijtfcheldinge is gedaan van Acnt öcnei* lingeu goed geld 's jaars , taande op zeekere Huize en Erve dat den Lombaerdez plach U weezen, binnen onzen Stede van Leijden in die Crepeijiegen.
Deeze Ferste benaming, zó hier als elders van Lombard of Lombaerden , aan de als toen zo genoemde Tafelhoudinge , thans Bank of Banken van Leemnge genoemd gegeeven, acht men deszelfs oorfpronlc verfchul :igd , dat de Eerste Tafelhouders in de Nederlandfche Steeden , gebooreli, en herkomftig uit Lombardijen wjn geweest, en welke op zeekere Conditiën, en Jaarlijkfe erkentenisfen, door de Graven ot het beftuur wierden gepermitteerd,
Dezen handel fchijnt de Lombardiers zo wel gegaan te zijn, dat zij zich al fa* omtrent in alle Steeden meester van dezelve gemaakt hébben , en hunne vVinzugt verdenking begon te veroorzaaken, waarom men alzins bedacht begon te zijn om kwaade Practijken, welken in deeze mogten plaats hebben, tegentegaan.
In de vroeaüeKeuren deezer Stad vind men Woordelijk : „ ende beroerende de Ta* r„ felhouders (bij Tollerantie hier in der Stad ghedoocht) dezelve zullen' gehouden ' zijn, alle Verftaan Panden , in openbaar Boelhuijzen ende ten overftaan van den
Boelhuismeefter te doen verkoopen, ende 't overfchot (afgellagen haar uit gedaan „ Penningen.en de Interesten) den eigenaar te reftitueeren.
De Zes'groote Steeden waaf# onder de Stad Leijden zig bevond,ver2ogteö in den Jaare 1547. aan de Staaten van Holland , dat naar het eindigen der Oétrooijen aan de Tafelhouders verleend . dezelve niet mogten verlengd, of wel nieuwe Oétrooijen uitgegeeven worden 5 dan alle aangewende moeite dien aangaande, had geen andeï gunftig gevolg, dan dat algemeen verboden wierd , Wolle Gaarens of anderen Stoffen , tot de Drapperije behoorende, of Zijde , óf wolle Laakenen welke geineeden waren te Beleenen , op verbeurte van het Ocbroij.
Ten algemeenen Nutte wierd echter kort daarna, èenen Superintendant of Öp* perhooft met name Francois Masfa/ia , over alle de Tafelhouders van Holland en Zeeland aangefteld; dezelve fchijnd zo ten Hove als in 't algemeen, m bijzondere achtino- geftaan te hebben, zo dat dezelve, ftaande dat hij binnen deeZe Stad woon«3e, en zijn Oftroij ten einde was, niet alleen met vernieuwing van 't zelve begon/ ftigd, maar dit Loffelijk getuigenis bij gevoegd; „ om de goede dienften efS trouwe 9» aan de gemcene Zaak beweezen , gelijk de Staaten ym Holland en Zeeland te „ meermalen gcbleeken was. \



( 3 )
Deeze Superintendant beoordeelde de Perfoonen welke zig tot Tafelhouden opdëeden, en droeg dezelve als ervaaren in dien handel aan de Regeerders der Steeden voor, welke dan, op zijn geloof, Oefroij verkregen om zig in een der Steeden daar zulks dienflig was nedertezetten.
Dan het fehijnd dat van tijd tot tijd , de ontevredenheid tegen de meeste Tafelhouders niet verminderde, waarom de Staaten eerst in het begin van den Jaare 1575. ordonneerde, „ dat achtervolgende de Brieven van Commisfie bij zijn Lxellentie „ en der voorn, Masfafia in Meij 1574. verleend , alle 1'afelhouders "van Leenin„ ge , daarmeede dezelve Masfafia zal hebben geaccordeerd , op de Brieven van ad„ vijfè van denzelven Masfafia, behoorlijke brieven van Oftroij geexpedieert, en „ de onder \ Zegel van de Majefteit verleend zullen worden achtervolgende denzeb „ ven advijfe , ende de Brieven, van Commisfie denzelven Masfafia daartoe verleend & &c. ", en nader in den jaare 1578. met alle de Steeden van Holland en Zeeland te Gorinchem vergadert, onder anderen om de Gemeentcns van Woekeraars te verlosfen, het befluit naamen : 3i dat in alle de Steeden derzelver Landen al zulke Chri„ ftelijke Politieque ende Gereformeerde ordre en middel op 't fluk van dezelve Lee„ .ninge voortaan gezogt, gefield en onderhouden zal mogen worden, als ten mees-
ten gerieve, en de minfte quetfe van de Gemeente, met eere ende profyt derzel„, Steden, zal mogen dienen; daartoe de Magiftraaten van de Steeden mits dezen „ worden geauthonfterd, mits den Commis Generaal Francais Masfafia, daarmede '0 uitt zal werden verkort, in alle 't gunt, ende in alle plaatfen daar toe dezelve „ gerechtigd zal weezen.
Tiet is zeer waarfchijnlijk dacuit krachte van dit Staatsbefluit, de Regeeringe der Steeden , in de eene Stad vroeger en in de ander laater, na dat mogelijk deOctroijen der toen zijnde Tafelhouders, afliepen ; het recht van Leenbanken te houden aau zig getrokken hebben; althans bet blijkt dat de Regeering deezer Stad, reeds in den Jaare 1588. de Leenbank hebben verpacht aan eenen SionLuz, dan deeze en zijne Meedeftanders in ardere Steeden, een Banqueroet van eenige Duizenden Ponden Vlaams gemaakt, en dus van de Tafelhouding ontzet zijnde, zo is nadat door de Groote Vroedfchap het houden van een Bank van Leeninge nuttig en nodig was geoordeeld, een Verdrag aangegaan met eenen 'jan Francois Susio, Coopman PiedmoüroiS in dato 5 Sept. 1598. waarvan de voornaame Conditiën waaren; dat dit Verdrag zou zijn voor Vijftien Jaaren, met Vrijftelhnge van Inlogeering van Soldaa-
ten , daar de Bank werd gehouden. — Viermaal 's Jaars Boelhuis te houden. 1
niet meerder te bereekenen dan Twaalf Penningen van het Pond Vlaams per week, en bij verkoop der Panden , het overfchot door de Eigenaars te kunnen worden afgehaald , en bij verfuim zulks geheellijk voor den Armen te komen; Blijvende het verlies daartegen geheel voor Rekening van den Tafelhouder. — ftaande het hem vrij, ter zijner Kifico een Casfier en Bediendens aanteftellen. — en moetende ten behoeven van den Armen of elders ter ordonnantie van Burgemeefteren in der tijd, Jaarlijks opbrengen een Somma van Twaalf Honderd Guldens, op den ioe. November daaraan volgende is aan voorn. S. F.Snfio geaccordeerd, de Compagniefchap met Bartholomeus Ferreres en Jan Kelfkens zijn twee Zwagers, nevens hem Tafel van Leeninghouders te Rotterdam; en is voorts aan dezelve bij vernieuwing, of in 't Vervolg aan anderen op gelijke Conditiën, behalven dat de Som welke opgebracht moest worden van tijd tot tijd is verhoogd , de verpachting wegens het houden ^van Leenbank gefchied.
Inmiddels was reeds in den Jaare 1594. bij de Staaten beflooten, dat de Steeden van Holland en Westvriesland, geen Verdrag met eenige Tafelhouders zouden aangaan, dan onder Speciaal beding, van niet meer dan Acht Penningen van ieder Pond Vlaams per Week te reekenen, en alzo de onvernoegde Gemeente in deeze genoegen te geeven, blijkende echter, uit het bovenftaande verdrag, dat dit befluit als toen, ten minfte in deeze Stad, nog geen effect was doende.
De kaftte Verpachting is gefchied op den i6" Februarij 1655, aan CornelisOrmea, bouder van de Bank van Leeninge te Haarlem en in '5 Gravenhage , Comelis van
den



( s )
eten Boukhors Secretaris tot Catwijk aan den Rhijn, en Bastiaan Honing, Bankhouder tot Catwijk aan den Rhijn, voor den tijd van 20 Jaaren, en zulks voor eene Somme van ƒ 6100. — — 's Jaars.
De tijd der Laatste Verpachting zijnde afgeloopen , vond de Regeering goed, de Leenbank aan de Stad te houden , en tot derzelver voordeel te doen bedienen, zo als ook zedert den Jaare 1675. tot op heeden gefchied is.
Ingevolge het aldus genomen befluit wierden twee Burgemeefteren , van der Meer en van den Berg, gemagtigd, om verzeld van den buitengewonen Thefaurier , den Secretaris, en eenen van der Helm , zich in naburige Steeden te vervoegen , en informatie te neemen , wegen de orde en Reglementen der zogenaamde Lombarden.
Inmiddels wierd het Gebouw, thans noch tot de Bank van Leeninge in gebruik , dan het geene zeker door aankoop van wooninge en vertimmering , veele veranderinge heeft ondergaan, gekogt, en een aantal Panden van den laatften Lombardhouder alhier overgenomen , en daar voor te zamen betaal I eene Somme van Twaalf Duizend Guldens, en nader ten dienfte der Leenbank geaccordcert een Somma van ƒ 11Ó164, —, —
Ter beftieringe van de Bank van Leeninge, wierd door de Regeeringe twee Commisfarisfen onder dezelve als öppervoogden wegens de Stad aangefteld,'welke Eerste zijn geweest de Veertigen ... van Goten en, S. van Zanen , welke reeds in het volgende jaar 1676. den 8 Sept. en n Novemb. zijn opgevolgd door de Veertigen JPieter van Poelgeest en Nicolaas van de Velde , en welke, weder fucceslievelijk zijn opgevolgd, meestal door de oudfte Veertigen, dewijl tot Conftant gebruik fchijnt gevolgd te zijn , zo ras dezelve tot Scheepenen werden verkooren , hunne Commisfie verviel, en een ander ia deszelfs plaats wierd aangefteld, zo dat veele maar een korten tijd dien Post bekleeden, blijkens Bijlage Lite* A., zijnde het inmiddels te bewonderen, dat het Beftuur om het gewicht der Zaake, en den tijd die er behoort, om van al wat tot de Bank van Leeninge betrekkelijk is, genoegzaame kunde te verkrijgen , om ift zo meenigvuïdige en differente veorkomende gevallen, wel te oordeelen ; geene Petfoonen Permanent heeft aangefteld : maar die geftadige afwisfeling is voortgegaan tot op den Jaare .1795. Ja zelf tot op heeden niet veranderd blijkens het Voorbericht. —_ in gewichtige gevallen vervoegden zig Commisiarisfen aan Burgemeefteren, welk dan "of omtrend de Voorfteilen, Refolutie naamen, of zulks nodig achtende, d'zelve in de Gerechte of Vroedfchap brachten , en het befluit aan Commisfarisfen deeden toekomen ; zijnde voorts Commisfarisfen , verplicüt Jaarlijks Rekening ter Rekenkamer te doen.
En heeft ook de Regeering goedgevonden, dat Schepen Meefteren viermaal des Jaars , voor de Verkoping, Infpectie in de Bank zouden neemen , wordende dezelve als dan gëiijk meede den Caslier door Commisfarisfen ter maaltijd onthaald , do» welke Maaltijden in den Jaare 1784. zijn afgefchaft.
Op den 6. September 1675. wierden bij voorraad aangefteld eenen Del Corne tot Boekhouder, en Jan de Knotter als Contrarolleur, en op den zevende, David Gravius, zonder dat ergens duidelijk blijkt, in welke directie qualiteit, dog naar geloofwaardige overleeveringe van Haarlem als Opzichter en Beleener, op een Tractement Van t i2h°- ~ Seroepen, zijnde de zelve waarfchijnlijk de Eerste bewoner geweest van het Huis ftaande de Bank van Leeninge in hetzelve is overgebragt , dog is het zeker volgens de voor handen zijnde bewijzen, dat denzelven David Gravius op den 10. November 1675. in zijn Post als Eerste Casfier dezer Stads Leenbank is bevestigd geworden.
Al fpoedig is Commisfarisfen gebleeken, dat tot het wel waarneemen der wel ras vermeerderende werkzaamheeden, en de Naauwkeurige Regeling der Zaaken, vermeerdering van Bedienden moest plaats hebben, en welker aanftelling of bevordering meest al aan hun fchijnd gedeüiandeerd en verbleeyen te zijn , wordende dezelve als
As dan



&m aan Bur-emecfteren voorgefteld crt door dezelve in defi Eed genomen , doch U feTa^n tijdenV de Benoeming en aanftelling van Casfier der Stads Leenbank, ooor Burgemeefteren , en die van den Gerechte gefchied.
Na dat dus reeds in het begin volgens Bijlage La. B. het getal van Casfier en Bedienden tot Zes, en in 1726. met een onder Casfier tot Zeeven was vermeerderd , is het zelve getal, hoe zeer de werkzaamheeden oneindig zijn vermeerdert en verzwaard, tot op 'heden zodanig gebleeven.
Dbg zijnde na den Jaare 1795. alle aanftellinge op voorhanging van 'het vacante Atnpt&door den Raad der Gemeente gefchied , blijvende echter de aanftelling van Taxeerders van Juweelen en Boeken, en Inbrengfters in dezer Stads Leenbank, als geen Ampten befchouwd wordende, aan Commisfarisfen verbleevenj en welke Laatste tot heden bij in Fundie treeding, met liet ftellen van twee borgen tot 1 wee Honderd Guldens, den Eed in handen van Commisfarisfen afleggen, welken aan hun uerzelver Inftruétie en de Tafelen van Intrest ter hand ftellen , dog wordende reeds in een aantal Jaaren zo als te vooren, geen Mansperfonen daartoe geadmitteerd.
Het getal der Inbrengfters fchijnd ten allen tijden zo tot op heeden onbepaald" té zijn creweest, fchijnende het meestal de gewoonte van Commisfarisfen geweest te ziiri bh' het afgaan een hunner bedienden of andere te begunfügen Perfoon oi I'erfoonen daartoe in het Notelboek aanteteekenen , orii vervolgens wanneer het hun «geluste in functie te treeden, zijnde de daartoe genoemde Perloonen, buiten de vol1'nS Biïlaffê La C. tegenwoordig ;iungeerende,, nog meer dan Twintig in getal, zonder dandle dezelve als veele dienstbaare Perfoonen daar onder zijnde, bekend zijn.
Iriftruétieil zo voor Casfier en bedienden van Stads Leenbank * als voor dè Taxeerders van Tuweelen en Boeken, en die der Inbrengfters, hebben van tijd tot tiid veranderingen ondergaan, en zijn met derzelyer Amphanen en Alteratien gedrukt voor handen ; buiten deeze zijn nog veele Refolunen 5 van Comnnsfarisfen m obfervatie, gelijk meede een aantal Zaaken op Ulantien gegrond.
Voor Commisfarisfen j, Sdiepenmeesteren , Casfier en Bedienden, en de Taxeerders 'van luweelen en Boeken, zijn Jaarlij kfche Traétementen bepaald, welke of bij het Jaar, iTJ ZS of ieder een Vierde Jaar tteeds zijn betaald geworden, dog welke door ifkomendë omftandigheeden , in verfcheide Posten , verhogingen en verlagingen hebben ondergaan-, alles volgens Bijlage lA D.
Buiten het geen Stads CaiTa^tot de verdere mftand- en omloopbrenging der Leerihahk heeft gefourneerd, zijn Commislarisfen al ras bedacht geweest, tot bet INegotieeSi van Gelden voor Reekening van de Bank h en gelijk zulics niet gefehiede dan op ïmhnrVatie der Reoeering, zo hebben ook veele Leeden derzelve van tijd tot tijd, met aanzieneiiike Sommen daarin deel genomen; echter zijn deeze Negotiatien verSTÏLVi om reeden de'Bank gebrek aan Contanten was hebbende, maar zijn zeer dikwijls de genegotieerde gelden terftond op 1»^^ ^ meefteren ter Thcfaurie overgebracht , en wel voornamelijk na den Jaare 1751 & in welke de Bank geheel van Schuld bevrijd was j zijnde zedert aanmerkelijSommen genegotieerd, welke alle op gelijke wijze, in de Thefmrie zijn gefton, do. van tijd tot tijd uit de Winsten en Calfa der Bank, boven de Betaalrg- van alle"de In treffen afgelost, hebbende de aldus fchuldig geweest zijnde Somma in den Jaare 1770. niet minder bedraagen dan f 79500- dog zijnde thans tot op ƒ 2000. verminderd. Blijkens Bijlage La. E.
Hoe zeer nu de overneeming der Panden, in getal en waarde zeer gering moet geweSt zi n, daar voor dezelve nevens het gekogte Gebouw, £g^^°g*J Leenbank in den Jaare 1675. niet meer was betaald , ^^f'^^l^ Duizend Guldens, zo zijn dezelve zo m getal als F^T^T&^Datd lijk toegenomen, als Bedragende bij het bevestigen van den Lasten ^asfier Daga Gravius optea. roNovemb. 1675. reeds .een Somma v»n ƒ 12612^,-15. aan n



C .5 )
teérid Capitaal, dan het is zeer waarfchijnelijk, dat hier onder een merkelijk aanta! van nader overgenomen Panden, van den Laatften Tafelhouder zig zullen bevonden hebben , en waar toe de voorts geaccordeerde Som van ƒ 116164. althans gedeeltelijk is gébruikt; blijkende verder bij eene doorlopende ftaat Bijlage Lï F., meest al bij Vijfjarige opklimming en aanmerkelijke gevallen, van het Steeds toeneemend getal der Beieend ftaande Panden, en bijzonder wel van het daarop uitgefchoten Capitaal „ zijnde in het verloop van ruim 70 Jaaren zedert 1727, het hoogst getal van Panden en het daarop beleend Capitaal geweest op den 21 Maart 1795. en op den fl8 Febr. 1788. bedragende als toén 36168 Panden voor ƒ139609, IO' — en 348i7- Pandenvoor ƒ146916, 10. — en het laagfte getal van Panden en beleend Capitaal; op den 3 Nov. 1730, den 25 Meij 1743. en den 1. Novemb. 1727. bedragende te dier tijd 18151 Panden voor f 61450 , 10.--18705 Panden voor ƒ 87160. —en 23490 Panden voor ƒ 78993 ,15? — Blijkende uit dit beide tevens, de aanmerkelijke ongelijkheid der Beleend ftaande Panden , zo als zulks mede te zien is op den
13 Novemb. 1726. 28026 Panden voor ƒ 94*804 „ 1— „ —
18 Novemb. 1797. 28993 Panden voor „ 128262 „ 15 „ —«
12 Maart 1740. 31945 Panden voor „ 107666 „ 15 —•
28 February 1798. 32298 Panden voor „139298 „ 5 „ — r
nvaakende dus voor een omtrent gelijk getal van Panden, een verfchil van Dertig ©uizend Gulden.
Blijvende meest al door alle de Lopende Jaaren heen, het middelbaar getal van beleende Panden, tuffchen de 24 en 28000, en het beleend Capitaal van 120 tot ƒ 130000. —, —
Zijnde nog uit deeze doorlopende Staat der Panden en beleend Capitaal, duidelijk kenbaar de Vier aanmerkelijke Jaren van 1709, r74©, 1787 en 1705. 'en fchooa na de twee Laatfte wel eenige vermindering in Panden en beleend Capitaal heeft plaats gehad, zo is zulks niet te vergelijken, bij de twee Eerste, namentlijkhet Jaar van 1740. en 1709. als zijnde 1743. met niet minder vermindert dan met 13000. Panden en ƒ 20000..—,— beleend Capitaal, en in 1710. wel maar met 7000 Panden dog met ƒ 27000 , -,- beleend Capitaal.
En wat nu het aanmerkelijk verfchil van den Staat der Casfa betreft, in bereekening tegen Beleening of Losfing gefield, hier op is geen den minften ftaat te maaken, alzo zulks door Extra Uitgaaven vooral aan Stads Thefaurie veel zoude defereeren, Blijkende dat dezelve op den 9 April 1774. tot de aanmerkelijke hoogte is geweest van ƒ 40126,, 3 „ 2. en daar tegen op den 16 Decemb, 1797. volgens weekftaat tot de bijzondere laagte van ƒ2283, 16 , 4. moetende fteeds nog van de Casfa deè Zaterdags voor dè Weekpanden, ten minften gefteld en afgetrokken worden ƒ 1500. —« en is dus alstoen des daags te vooren beneeden Acht Honderd Guldens geweest, veroorzaakt door aanmerkelijke Beleeningen in dien tijd , waarom ook , het geen in meer dan Vijftig Jaaren niet was gebeurd, op drie Ordonnantiën van den Raad Twaalf Duizend Guldens uit de Thefaurie in Banks Casfa is overgebracht.
Den ftaat der geloste of verkogte Panden, in hetzelve tijdvak en bij dergelijke opklimming , met het daar voor ontvangen Capitaal en Intresfen, zo als blijkt volgens Bijlage La. G. is met dezelve differenten gepaart geweest, en is het hoogst montant der gewonnen Intresfen geweest in den Jaare 1788. Belopende als toen de Somma van ƒ27397 „ 4 „ 2. en het Laagfte in den Jaare 1731. ter Somma van ƒ 12409 „ 6.-, en voorts in den Jaare 1737. bedragende ƒ17406,, 3 „ 6. daar echter de geloste Panden in 1737 3 1558. meer bedroegen als in den Jaare 1788. dog ftaande het Capitaal' ƒ 236882 „ 10 „ — tegen ƒ 26805a „ — —• en dus een different van ƒ31169,, 10. — zijnde in den Jaare 17*7. maar gelost 59660. Panden en dus 20000 minder dan in 9737. daar dezelve echter aan Intresten bedroegen/19211 „ u „ 6, en dus/itos»** **" "•" # ~ meer»



( 6 )
fijeèrder dan in gcme. Jaare, moetende de Redenen hier*'voorgezögt worden in de mindere of meerdere waarde der Panden, en het kort of lang ftaan derzelve, zijnde de doorgaande Losfing omftreeks de 70000 Panden en de daar voor ontvangene Intreffen tot aan den Jaare 1770 om de ƒ 20000 „ - M welken Jaare de Intreflën s&ja geklommen tot meest om en bij de ƒ 25000 „•■ - zijnde naar maate van de" gelode Panden en het Capitaal ter montant van 6/609 vobr ƒ 243894 „ 10. het Jaar 1797» van de meest favorable geweest als hebbende gewonnen ƒ 25269 $ 10 „ 12.
Van deeze Jaarlijkfe gewonnen Zommen, hebben Burgemeefteren en Regeerders dezer Stad, reeds bij den aanvang1 dat de Bank van Leening tot derzelver Profijte is gehouden, bij vernieuwde Rèfolutien van 16 Meij 1676. en vervolgens, de fubüdien welke de Godshuizen eh Armen uit het geen van het houden der Tafel van Leeninge was getrokken , en aan dezelve 's Jaarlijks was uitgekeert, beftooten dezelve te moeten doen voortduuren; en is dus aan het Hüis-Zittenhuis en Armkinderhuis als met elkander gecombineerd, van 1675. tot aan 1724. betaald ƒ 3000 's Jaarlijks , en Van 1724 aan het Houw- of Armkinderhuis op zig zelve tot 1774. en van 1774 tot op deezen tijd vereenigt met het Weeshuis.
Aan het Pesthuis van 1675 Jaarlijks ƒ 1800. tot aan den Jaare 1740 , en van 1740. tot 1770 ƒ 1200. en van 1770. tot in en met den Jaare 1796 ƒ200.
Aan de Walfche Diaconie van 1675 tot met den Jaare 1761. ƒ 1300. en de Jaaren ■ i/62 en 1763, ƒ600, — ,—
Aan het Huiszittenhuis van deh Jaare 1741. tot met den Jaare 1761. ƒ 6ot. —en van if6><. tot met den Jaare 1794. j 1300. -— — en van 1794. tot op heeden f 600, zijnde de Rèfolutien ten dien effecte in de Notulboeken van Burgemeefteren, Gerechte en Vroedfchap, inde genoemde Jaaren dat de verandering in dezen;, zijn gefchied te vinden.
Boven alle deeze fubfidien en de aftosfmg der genegotieerde Capitaalen, en voldoening der "Jaarlijkfche Intresfen , Traktementen en Benojigthceden, zijn bij na Jaarlijks aanmerkelijke Sommen overgebracht in Stads Thefaurie , en wel in de vier laatfte Jaaren, te weten 1794 , 1795 , 1795 en 1797. te zamen eene Somma van ƒ98160. — alles Blijkens volgens Bijlage La. H.
En bewijst dus dat de Bank van Leening boven haar eigen' beftaan in Traétamenten en benodigdheden, uit haare zuivere winften heeft opgebacht, de aanmerkelijke fomma van ƒ 1,893,169 , -15. —
"Waar nog te boven de Banks bezittingen, zedert derzelver inrichting van tijd-tot tijd vermeerderd zijnde op den 29 Odtob. 1798. volgens Staat, Bijlage L'. I. zo in Panden volgens derzelver Beleening, begroote verlopen Intresten, Contanten en uitftaande gelden, na aftrekking van ƒ2000. Schuld, bedraagt een Capitaal van/ 16479e», 2,6.
Maakende , wanneer men alles te famefi rekent, en de Jaarlijkfche Noodwendige mtgaave gefteld op Jaarlijks ƒ4600. — in honderd, drie en twintig Jaaren, den aanmerkelijken Winst met het houden der Stads Bank van Leeninge gehad, niet minder dan de Confiderable Somma van ƒ 2,495,601,, 17,, 6. en blijvende als dan nog, het gebouw voor de verbeteringen en Reparatien daar aan gedaan.
Wat nu betreft den Staat der Verkopinge, welke van de verftaane Panden, ieder een Vierde Jaar, van den aanbeginne tot op heeden bij Publicque Veiling is gehouden , heeft dezelve aller aanmerkelijkfte veranderingen ondergaan, en Blijkt volgens Bijlage L*. K. het aanmerkelijk verfchil van het getal der Panden, welke als verftaan yoor den Jaare 17^2. of in en na denzelven Jaare zijn verkogt geworden.
Al fpoedig na Banks inrichting, zijn naar derzelver vermeerdering van Panden, 20 ook de veïftaane in getal vergroot, zo dat een aantal verkoopingen tusfehen den
Jaare



( 1 y
|aare i/ió en 1720. zulks niet alleen 63 7 en 800. heeft'bedkageiï,.naar'meer da$ eens over de icco ftuks heeft beloopen, en men verplicht was daartoe 3 en 4 ja Vijf Verkoopdagen te houden,- naar den jaare 172e. fchijnen de te verkopen Panden generaal weder verminderd te zijn, dog na den Jaare 1730 fchijnd het getal weder te zijn toegenomen, in en om- den Jaare 1736. bedroeg heg getal op ieder Verkoping 3 g 400, en is van den Jaare 1736 tot 1756 Weder fot' 3000 ftuks onder de Beleeners de Planke, (f) Verheik, Veldhovenen van Berlijn opgeklommen, daar zedert dat Jaar tot 1761. onder den Beleener HesJ'eling dat getal tot omtrend de 200 is gedaalt, en welke vermindering onder den Beleener Seheibeler, een enkel Vierde jaar uitgezonderd , zo fterk is toegenomen , dat hetzelve aanhoudends beneden het getal van honderd, niet alleen is gebleeven , maar in de maande Juny 1785. het gering getal van 13 Panden heeft bedraagen; onder den Beleener Fullink. is zulks weder in Septemb. 1787.101 214. en in Maart tot 283 Panden geklommen, dog al ras weder aanmerkelijk verminderd , zo dat het zedert het Jaar 1790. meesÈ al beneden de 100 Panden is geweest, welke ieder een Vierde Jaars verkogt zijn geworden.
De voornaamfte oorzaak van de aanmerkelijke verfchillen in deeze plaats hebben* de, is het ftuk der Losflelling of zogenaamde Borg-Panden, eene manier welke in geene andere Banken van Leeninge , immers op eene zo uitgebreide wijze plaat» heeft, en welks beginfelen onzeker zijn; den waarfchijnlijken oorfprong echter moec gezogt worden in de zogenaamde Weekpanden, welke na overleevering, om de werkzaamheeden, en de Koften der Bankbrieven te Faciliteeren, door de Inbrengers en Inbrengfters in een zak gedaan wierden, en alzo te famen naar opgaaf voor hünne Rekening, dat is om dezelve weder te moeten losfèn wierden beleend, en dit gebruik heeft naar informatie nog heeden te Dordrecht plaats j dan of in deezen misbruiken, zo als mogelijk is, zijn gepleegd, of dat het de inbrengende Perfonen te lastig wierd, om fomtijds om enkelde Panden de Zak niet alleen te moeten Loffen* maar ook de aantekeninge van de onafgehaalde Panden weekelijks voltehoudeni en dus bijzondere Losflelling van Panden is geaccordeerd, althans zulks fchijnd reeds met er, na den jaare 1730. meer en meer praéticabel te zijn geworden, dog hing voornamenüijk af, aan het Idee waarin de Beleeners verfeerden; Betrachten dezelve hun meefte gemak;, dart wierd door min naauwkeuiïge naarziening voor zekerheid def te vermeide ichade voor de Bank, de Losflelling vermeenigvuldigd; dog wierd naar: vereischte alles bezigtigd, en was de gevraagde'fom te hoog, gaf de Beleener naar orde der Bank rest, dat is men moest te vreede zijn met de fom daar hij zulks op taxeerde, en veroorzaakte dus hier door, dat de Inbrengende Perfoonen zelve attent en kundig in het ftuk der Beleening wierden, alzo het hun niet aangenaam kon zijn, gelden uittemoeten fchieten, zonder voordeel, en in het onzeekere wanneer dezelve te rug te krijgen, hier van was ook het zeker gevolg, de te verkopen Panden onder zodanige Beleeners moeften accresfeeren, daar dezelve onder de anderen verminderden, dog de naauwkeurigfte beleeners hadden hier door dit voorrecht boven de anderedat zij fteeds door de grootere Verkopinge, dejuifte waarde der Goederen welke zij bij Publicque Veilinge moeften leeren kennen behielden , daar anderen bij het gemis daar van, zeer veel daar van moeften verliezen.
Inmiddels is het eene waarheid, dat door gem Rest te geeven, maar Panden daac te veel opgevraagd wordt Los te ftellen, de Bank in Intreffen wint, en de Inbreng» fler voor niet geen gelden brhoeft uittefchieten, dog is het ook tevens waar , dat alle zodanige Panden niet afgedaan of g«lost wordende, voor reekening van de Inbrengfters blijven, en dus, in dien men kunde in de Beleeners mag veronderftellen» voor hun eene aanmerkelijke fchade moet uitleeveren.
Nimmer kan het in dé gedachten komen dat Beleeners met de Vereischte kunde en aan hunnen Eed en Plicht getrouw, eene te [ruim jehootfehe Losflelling zouden
intro-
( \ ) & Fl™ke en Verheit zyn beide oin hunne kunde naar Couda, en Petöhmn nm jDordjediS
als Casfars geroepen. ■
B a



( s )
IntrödiiceèrènJ óm de Inbrengftërs het geert zij aaii den eenen kant door te hooge beleeninge verlooren , aan de andere zijde te gemoed te komen, dit zoude in de cerfte plaats eene onbehoorlijke en ongepermitteerde wegfchenking van iemands Privatief eigendom zijn, buiten deszelfs meedeweeten, daar maar zeer weinige Burgers van zodanige gewoonte kennis hebbert, en wel in de tweede plaats, aanloopen tegen de Inftruétie van den Heieetter, welke met deeze duidelijke woorden zegt: ,» zal niet „ te hoog noch te laag beleenen. — en Zal wijders ook de tegenwoordige Lospanden langzamerhand verminderen, en vooral die Panden die boven de Twee Guldens bekend worden; en alleen zulke Panden Lospanden laaten die Bederf onder „ hevig Zijn, als Kleederett met Goud en Zilver, of waarin men zig in de quanti„ teit van Ellen kan vergisten, als Webbens Linnen, ftuk ken ftof &ca. en het is zo voer als na de Ampliatie der Inftruélien ^ welke op den 3 Novr. 1785 is gefchied,dat .-Commiffarisfen bij verfchèide Rèfolutien en aanbeveelinge aan de Beleeners, dit ftuk hebben aangedrongen, dog niet altoos met het verwachte gevolg, zijnde of de Bete», ners in een Contrarie idéé i of aan de gewoonte der Losflelling te veel gehegt, en zijnde voorts het Rest gegeeven, geheel in onbruik geraakt.
Hoe zeer nü de Banken van Leeninge in fommige fteeden, en mogelijk meer bijzonder in deeze Stad, vooral wat de zogenaamde Weekpanden betreft, van haar eigenlijk doelwit zijn ontaart, als in dit-geval bij den min vermogenden Burger, als een Weekelijks Huur-Cabinet befcliouwd wordende; zo moet nimmer het doelwit Van het Stadsbeftuur of Commiffarisfen der Bank geacht worden te zijn, om het erop toeteleggen, meer de uitterfte winsten in deezen, met zekerheid te trekken, dan wel de.ftrikfte rechtvaardigheid en meefte behulpzaamheid voor de Gemeente te bevorderen , en al was het 'dus dat eene ürikte obfervatie der Inftructie, een zeer gering verlies van Intreffèn ten gevolge had, en door een meerder te wachten Perdu op de Verkopingen der meerdere Panden, (het weikalles niet volkomen zeker is, ftaande althans in het laatfte geval het meerder te verwachten overfehietend furplu daar teegen over,J en dus de Bank in deeze eenige fchade veroorzaakte, dan zoude nog een" aantal Burgeren daar door, dat foulaas in hun ongeluk van hun goed te moeten laaten verkoopen bekomen, van zo er meerder als de genoote belcciiïng, Intresfen en onkoftén van gekomen was, hun overig wettig eigendom te kunnen afhalen of doen afhalen, en dus om eenig zeer gering gewaagd verlies, de hoogfte Billijkheid en Rechtvaardigheid betracht worden; en om dit met één verscb bewijs voor alle te beveiligen * op den 18 Junij 1798 is door zeekere toevallige omftandigheid verkogt een Los-Pand, ellemaat en ander goed, het welk uit hoofde van de eenige elle nieuw goed ( hoe zeer de Inftruétie maar van volle ftukken fpreekt) was los gefield voor vijf Guldens Beleening, en is.verkogt voor Zeftien Gulden,.en dusna allen aftrek Circa anderhalf beleend Capitaal furplu. ( f ) de tegenwoordige Casfier heeft ten deezen opzigte reeds op den 19 Julij 1797. eene Memorie aan Comïniffarisfen overgeleevert welke Copielijk onder Bijlaage La. L. hier agter is gefteld.
Het zogenaamd Surplwofoverfchot, boven Beleening Intreffèn enOnkoften, van de Publicq verkogte Panden welke verftaan zijn, is reeds voor de Verpachtingen der Tafelhouding, binnen een Jaar door de Eigenaars kunnen worden afgehaald, dog verviel bij foute van dien aan den Armen, zulks is niet alleen ftaande'de Verpachtingen, volgens de Conditiën, en de Keur dezer Stad aldus gebleeven, maar ook naar dat de Beleenbank voor Stads Rekening is gehouden, getrouwelijk in obfervatie gebleeven, dog volgens Refolutie onder Banktijd, met opgeving der naamen van de afhaalders moeten gefchieden, tot dat op den 24 Juny 1774. volgens Refolutie is goedgevonden, 't zij dat zulks te veel hinder in de verdere Werkzaamheeden toebracht, of dat geobierveerd wierd, dat veele Burgers niet gaarne zich in deezen Publiecq maakte, of om andere bijzondere redenen, dat het Surphu voortaan ten Hui2e van den Ondercalïïer zoude worden afgehaald, met opgaave van de naamen en woonplaatzen van de afhaalders, en voorts dat van het overfchot het welk onafgehaald
i t ) Op den 19 Sept. 1796 zpn op order van de Commisfariflen van der Vyver en van Reefem* vei_kogt twee lang overgeftaane los panden, te zamen Beleend voor ƒ 183 : o : o. en is na aitrck van beïeening , Intreüen en Onkoftea , voor de Bank als furplu1 overgenouden ƒ 268 : 9 : o, en is op den t8 Maart 1799 een JLospand , beleent voor / 100. vcr: kogt voor ƒ 179 ; o ; c.



( 9 3
naald overig bleef, eerst zoude afgetrokken worden het Perdu jf: het welk öp de Ver kogte Panden mogt gevallen zijn, alvorens het Restant aan de Huiszitten Armen wierd uitgekeerd , zo als zulks nog heeden Jaarlijks plaats heeft, en het eerste in ont~ fang tot vergoeding Van Perdu word gebracht, en het laatfte in de Rekening per Me* mode Post word verantwoord.
Wat nu de zogenaamde Weekpanden betreft, welke het' zij weekelijks' f hêt zij' om de twee of drie Weeken, na dat de Eigenaars dezelve gelieven te gebruiken worden gelost; dezelve zijn zo om dat zulks als eene Hebbelijkheid fchijnt geworden te zijn, als uit andere oorzaaken van tijd tot tijd toegenomen in getal , gelijk dezelve nog fteeds blijven , zijnde naar maate van het Jaar Saifoen des Zaturdags de Loshng ó, 7, en #00. Panden , welk getal bij Hoogtijden en Kermisfen , aanmerkelijk grooter is, ja fomtijds meer dan verdubbeld, en maakt aanhoudend zodanig een Verzwaaring in de Werkzaamheeden , dat zulks voor verfcheide Bedienden, vooral voor den Boekhouder moeilijk word om vol te houden , als moetende dagelijks, boven zijn meenigvuldig werk, de Losfing der Panden op de datums der Beleening affchrijven , om gelijk te blijven, en dus des Maandags weder gereed te zijn om op nieuw de Beleening te boek te ftellen.
De Weekelijkfi te ontfangen Intresfen van de helft der vooni. Panden, als zijnde' van 20, 35 of 30 ftuivers Beleening , en doende dus voor eene Week één duiC Intrest, brengen naatiwlijks de Onkosten der Bankbrief, het Boek van den Boekhouder, Touw, Spelden, en andere benodigdheeden op, en vereisfehen ieder Reis alle dezelve werkzaamheeden als de Hoogstbeleende Panden * en of dezelve weeken of Maanden geftaan hebben.
De Berekening der Intresfen is mede naar maate de tijds omffandighedén merkelijk veranderd, — voor dat de Bank geheel voor Rekening van de Stad gehouden wierd, fchijnt eenpaarig van het Pond Vlaams 12 Penn., of van ieder Gulden Eene ' duit per week betaald te moeten Worden, zonder onderfcheid van Sommen, dan de .Bank veor Stads Rekening, gaande zijnde, zijn de Interesfen generaal vermindert tot Acht Penningen van het Pond Vlaams , of een Duit van de Dertig Stuivers per
2 i week; en zulkstot ƒ99. makende ruim 21^ Per Cr. van iootot2oö Gl. i6~ Per Cr*
mede bij de Week, Van 200 tot 400 Gl. 12 Per Ct. en van 400 tot 50c GL 8 Per Cf., beide bij de maand, en hoogere Sommen zo als Commisfarisfen goedvonden , — dan in den Jaare 1732. wierd volgens Refolutie van de Gerechte, de te be«taaien Intresfen dus bepaald.
Bij de Week van 1. tot 96 Gl. 8 Penn. van 6 Gl. of 21 ~ Per Ct.' Bij de Maand 100. — 300 — 15 Stuiv. — 100 — — 9 — 1
Bij't Half Jaar 1025. en daar boven. ....... . 4^ Per Cr,,
en zijnde deeze bepaaling, tot op den tegenwoordigen tijd gebleevem
Het houden van het Beleenboek, de fpil daar de gantfche Bank al? 't waare op draaid, en de vraagbaak ter herftelling van alle abuizen en uitfpraak van meenigè verfchillen, heeft ook van tijd tot tijd veranderingen en verbeteringen ondergaan , tot dat hetzelve eindelijk in den Jaare 1784. in die orde is gebracht zo als hetzelve zig tegenwoordig bevind ; voortijds wierden de Beleeningen bij het getal' van iedet foort,voor ieder Inbrenafter of Burger, zonder Nummers of eenige Noeming van het goed aangeteekend, en konden dus niet onderfcheidenworden; ïhans word ieder Pand
C om*



( io )
met Nummer en Noeming, ten minfte van het voornaamfte ftuk en andere onderfcheidinge in Caraéters te boek gefield, en bij de Losfing met de: datum agter ieder afgefchreeven, welk laatfte te voren onmogelijk was. men heeft dus niet te zeggen dat het werk voor den Boekhouder allcraanmerkelijkst is verzwaard , maar dien Post is daar door in eenen Staat gebracht, dat er maar enkelde Menfchen buiten bekwaamheid, met. de vereifchte gefchiktheid , voor dezelve zijn te vinden , daarbuiten het meenigvuldig ander werk, en boven de te boekftelling der Beleenïng , dezelve dagelijks door 3 of 4 groot Folio Boeken van geene geringe dikte, bevattende den omloop van Vijf vierendeel jaars, alle de Lostingc moet affchrijven , juist agter de Beleenings te Boek ftelling van ieder Pand, en het geen volflrekt zonder misfing van Regel of zonder abuis moet gefchiedt h, of geene nuttigheid ja als dan de grootfte verwarring zoude geeven; en het is door dit wel omflagtig dog zeer nuttig werk, dat Commiflarisfèn het zeker voorts onnodig zullen geoordeeld hebben, de Jaarlijkfche Telling der Panden en de Confrontatie daar van met de Ordinaare Staaten van de Bank, zo als tot dien tijd plaats had, fchoon zonder het verfchil te vereffenen, te doen voortduuren; althans dezelve is zedert agtergelaaten, kunnende als nu telkens tot een Pand gezien worden, of de drie vervallen Maanden, volgens derzelver beleening geheellijk zijn uitgelost of verkogt.
De Week- en Maandftaaten en Jaarlijkfche Rekening , worden zo als van ouds nog heden, door den Bankhouder geformeerd, en door den Cahier en Ondercasfier geconfronteerd , en de laatfte namelijk de Reekening Jaarlijks met November ten 0veiflaan van Commiffarisfen geflooten , en ieder op de Ordinaare tijden, zo aan Commiffarisfen , als ter Rekenkamer overgebracht.
!
Den Boekhouder berekent de Verkopingen, de Surplu , Perdu en Armgelden en geeft zulks ten bepaalden tijden op aan den Casfier en Onder Casfier. ( f )
Zo overftaanbaar als een aantal Caraclers, namen en bewoordingen voor onkundigen zouden zijn, zo weinig zoude het verder in deezen ter zaake doen , eene befciirijving der Werkzaamheeden, in het Generaal, als in iederen Post bizonder op? tegeeVen,. dezelve zijn meer uitgebreid en aan elkander verbonden, en vorderen eene moeilijkere.en juiftere uitvoering, als bij onervarene in dezelve geloof zoude meriteeren.
Men zoude hier voorts een aantal Rèfolutien, zo van de Vroedfchap Gerechte en Burgemeefteren, als bijzonder van Commiffarisfen Cöncerneerende Bankszaaken, en Voorvallen in dezelve, zo met opzicht tot Particulieren, Inbrengfters of Beampten, kunnen ter neederftellen, dan daar veele door overllaanbaarheid voor onkundigen in Bankszaaken, aan den eenen kant geene nuttigheid altoos zouden geeven, zouden anderen zoo door het noemen van Zaaken en Perfoonen, het geen beter der Vergectenheid is toegewijd, zonder daar aan merkelijk belang in te zijn, als meede het geen fteeds duurend verzwegen moet blijven, openbaar worden.
Den 25 Jnnij 1732. beflooten Burgemeefteren, dat deeze Stad zich ten opzichte van de Bank van Leeninge zoude bedienen, van het gemeene Recht, om ingevaile van Brand, Roof, Geweld of diergelijke ongelukken'of Cafus fortuiti, als Goederen Verongelukt door onvoorziene gevallen, geene Reflitutie onderworpen te zijn.
Op onderfcheidene tijden, zijn bij Burgemeefteren of Gerechten Rèfolutien genomen, om de ingefiopene abuizen en Misreekeningen in het getal der Panden en beleend Capitaal, na de meest mogelijke juifte opneeming der Panden, in de ordinaare ftaaten te herftellen, zo als bijzonder in den Jaare 1736 en 1759. heeft plaats gehad; dan is zedert het laatfte jaar, fchoon de Bankftelling nog een aantal van Jaaren
daar
( f ) Het blijkt uit dit alles betrekkelijk den-Boekhouder, dat her gefielde bij zeker Rapport, alsof aan ééB Man den Casfier als 't waare te veel aanbetrouwd wierd, zeer abofief is, daar omtrent alles in dezen, op den Boekhouder nederkomt, enden Casfier, en ook den on-> der Casüer al! een de Confrontatie doet, van'de dagelijks opgetrokken Monranf.en der. randen en Sommen , van Beleening Losiing en' Intreden.



C iï 3
daar na heeft voortgeduurd, tot het Introduceeren van het tegenwoordig Beleen en Losboek, geene gelijkmaaking van differenten in de ffaaten der Bank gefchied.
Jn den Jaare 1784. is, bij den Gerechte, de Inflruélie voor Casfier en Bedienden van den Jaare 1737. breedvoerig geamplieerd, en voornamelijk daar bij met het beste oogmerk voor de Burgers, tegen de Ruimfchootfche Losflelling der Panden gezorgt.
In 1795. is door den Provifioneelen Raad dezer Gemeente, aan het Committé vair Finantie als fubintrerende in plaats van Commiffarisfeu, de beheering der Leenbank; en vervolgens bij het Introduceeren van het ftedelijk Reglement door de Gemeente het Pecunieel toevoorzicht, aanbevoolen; en heeft het Committé geduurzaam uit hun midden twee Leeden gecommitteerd tot de zaaken van de Bank.
Overgaande om op te geeven wat nuttig of noodzaaklijk zoude kunnen geacht worden ter verbeetering, zoo komt:
Ten i?e het Beftuur der Leenbank in aanmerking, en na al het voorenftaande behoeft het geen betoog, dat, zullen de beftuurders der Leenbank eene gegronde kennis der meenigvuldigde zaken in derzelver zamenhang verkrijgen, geene geftadige afwisfcling moet plaats hebben, maar 2 of 3 Perfoonen zulks Permanent moet aanbevoolen worden, onder genieting van een behoorlijk Traétement, ten minften voor die geenen, welke door de afwiffeling van het Stads Beftuur, geene verdere Traélementen of Voordeden desweege uit de Caffa der Gemeente zijn genietende.
Door zodanige Commiffarisfen of Beftuurders der Leenbank, zal met overleg van des kundiger!, ten fpoedigften gezorgt dienen te worden, om aan de Waare intentie der inrichting van een Leenbank voor de Gemeente, en de daartoe gefielde Inftruclien en RefoiutLn te voldoen , en dus het kwaade te weeren en bet goede te behouden.
* 2de Z0U(je het bijzonder tot bevordering der belangen, en een encouragement van de Exaéte waarneeming der onderfcheiden Poften verftrekken, wanneer, al was zulks niet terftond, maar met eenig vooruitzicht, eene verandering in de Tractesr enten plaats had; men neeme daar toe in Confideratie, dat dezelve zedert ïuim Hondert Jaaren wel zijn vermindert maar niet verhoogd, dat de Leevensbehoeftens aanmerkelijk in Prijs zijn vermeerderd, de Lafteu en opbrengften, vooral door de belaftmgen op de inkomften welke reeds zijn, en nog ftaan te volgen, aanmerkelijk zijn verhoogt en vermeenigvuldigd, en weinigen in ftaat zijn veel tot voordeel daar buiten te doen, te meer daar de Werkzaamheden niet weinig zijn vergroot; men neeme in aanmerking dat het Casfiers Traélement reeds over Hondert Jaar met ƒ 200. is vermindert, en over ruim Zeftig Jaar met nog/ 100. en dit laatfte zoo gefield word om eenig geleeden verlies, het geen door deeze laatfte inhouding reeds meer dan dubbeld in Banks-Cafla is vergoed, behalven temporaire verminderingen in andere Traélementen en Emolumenten. Wanneer nu het Beftuur konde beiluiten, om op de minst drukkende wijze voor Stads Finantien daar in te voorzien, en na het overlijden van den Penfioen trekkende oud Beleener, de Traclementen naar het Concept Bijlaage Litta. D. te bepaalen, en Provifioneel aan den Boekhouder ƒ' 70, den Schrijver ƒ 50. en'de jongfte Clercq ƒ 30. verhoging Jaarlijks toeteleggen, dan zoude er duurzaam Generaal geene verhoogde Uitgaaf, dan f 150 Jaarlijks plaats hebben.
3<?e hoe zeer bij de Inflruélie wel is gezorgt , dat den Beleender bij de Publicque Verkopinge de Panden in Bod moet ftellen, en daarop bieden; zo is heter verre af, dat in dezen het waare doel' tot heden is bereikt, en het zoude tot aanmerkelijk voordeel der Bank, en de ook daarbij zo zeer geintresfèerde Gemeente, kunnen ftrekken, wanneer aan den Casfier, welke alles, wat tot de Verkoopinge, en bijzondere bereekeningen relatief is, is bekend; de volkomenfte vrijheid, op zijne verantwoordelijkheid, wierd gelaaten , om in dezen naar bevinding ten voordeele van Bank en Gemeente tc handelen.
C 3 41"



( tl )
j 4^ Dat het weder als van ouds, aan den Casfier ëri verdere Beénjpten deiBank , tot bevordering en voordeel der Verköoping zal vrij ftaan, voor eigen Reekening op de Panden te bieden, mits dezelve boven het Capitaal en Intresfè, in bod gebracht hebbende, en aan. hün blijvende; in Bankrekening als van ouds te kunnen voldoen.
5d.e Daar de ondervinding van zo veele vroegere Jaaren geleerd heeft , dat de teüing der Panden nimmer accuraat is te doen geweest, en eene vermeerdering van duizenden Panden dit zö veel onmogelijker maakt, eri het echter noodzaakeïijfe is , dat derzelver getal en Capitaal zo na doenlijk overeenkomftig blijft met de gewoone Staaten der Bank \ dat den Boekhouder, om de overeenkomst in deezen zo veel immer moogiijk is te onderhouden , nadat de Accuraatfte opneeming en gelijkmaaking volgens de Beleenböeken is gefchied, Voor iedere Verköoping eene Declaratie aan Commisfarisfen zal doen , of de drie laatfte uitgeloste Maanden, volkomen accofdeerende zijn geweest, ,eh zo daar omtrent iets mogt mankeeren, zulks diftincfelijk optegeeven , om zo moogiijk te remedieeren, en eens Jaarlijks voor het doen der Rekening, zo zulks nodig mogt zijn , den Staat daar naar te veranderen.
6d.e Dat het aan den Boekhouder zal vrij ftaah tot zijne asfiftentie , een tot de Bank behoorende Perfoon, onder zijn Opzigt en verantwoordelijkheid, hem behulpzaam te doen zijn in de affchrijving der Panden , onder zodanige fchikkingen als dezelve, uit een in der tijd verbeeterd Tractement zal aangaan , op dat ten allen tijden, het zij bij aanmerkelijke Losfingen, het zij bij ziekte of door andere oorzaaken , dat allernoodzaaklijkst werk niet agterhjk blijve.
?*? Dat daar zonder onderfcheid Van hoe grootheid in Capitaal, de Losflelling der Panden, tegen de Inflruélie, en voornamelijk de Ampliatie derzelve, in plaats van te verminderen boven de twee Gulden, tot veel hoger Somme, zelfs tot / ico. Ja tot ƒ1000. is practicabel geworden , en naauwlijks van Tien Panden één word vrij gefield, en wanneer i©o Panden bij Publicque verkoping worden verkogt er 1000. Lospanden voor der Inbrengfters Rekening overblijven; ia dezen eei.e erhftige Voorziening gefchiede , dat den Beleener zich ftrictelijk bepaale aan de Intentie der Inftructie en Ampliatie, om niet dan in de hoogfte noodzaaklijkheid, en om de verwart,ng door het menigvuldig Rest te geeven te vermijden , de Panden van s Gulden en daar boven Los te ftellen, en daar door de Balans der Beleening in handen te houden, en de Inbrengfters in het Generaal, en wel voornamelijk de minkundige onder hun, eene exaélere Beleening te doen obferveeren.
Dat om het werk van den Beleender te faciliteeren, de Inbrengfters op zijne vordering en hunne Verantwoordelijkheid, de Ellemaat van ongemaakt Goed en ontgonnen Stukken zullen moeten opgeeven.
_y.e De Inbrengfters, tot heeden een onbepaald getal uiunaakende, doordien bij voonge Commisfarisfen, de Perfoonen meestal bij hunne aftreeding wierden aangefteld , en dezelve vervolgens ten allen tijden, zo als nog in dezen tijd, zig konden aanmelden, om te beginnen; zouden op een bepaald getal van 12, 14, of uitterIrjk 16 kunnen gebracht worden , met eene bij vervolg aantewijzenè Wijk hunner Woonplaats, op dat niet twee of drie zo als heden, te kort by elkander woonden.
iod.e Dat geéne Perfoonen tots Inbrengfters worden aangefteld , dan die blijken konden geeven van derzelver kunde, en reeds onder Werkelijk dienende Inbrengfters de Bank hadden waargenoomen ; ten einde , gelijk te mcermaalen gebleeken is , de Bank en hunne borgen door derzelver onkunde geene fchade lijden, en de Gemeente en Bank door hun eerlijk en ordenlijk zoude bediend kunnen worden.
nd.e Dat zo al dë Borgtochten, bij de aanftelling van nieuwe Inbrengfters op ƒ200. bepaald bleeven, dezelve, naar gelang daarvoor redenen bij de naarziening, Velke volgens Refolutie Jaarlijks moet gefchicden, zig opdeqden, werden verhoogd.



( $ \ T 5^8 >
,ade Dat tot Faiiciteerin? der kosten van Bankbrievéti écc; de Inbrengfters? «ierdén verplicht om de Panden, welken zij rast eenige mooghjkheid konden vooronderftellen , des Zatnrda^s van dezelve Week. te zullen gelost worden , bij elkander tó moeten beleenen , of anderfmts alle Maandagen, volgens gewoone orde als vx huishoudende Weekpanden van te betaalenv
I3<tó Dat dezelve Inbrengfters almede, en wel op verbeurte vati Ifu'hrie BMietaa«°i verplicht wierdeu* de vrije Bankbrieven • van Verkogte Panden,. aan de haar bekende Eigenaars ter hand te ftellen , en nimmermeer, het zij m Perloon het zij door iemand van hunnentwege, het overfehiêtend Surpliymee dezelve Brieven' aftshaaten; op eender handc manieren of hoe ook genaamd; maar die vrije Brieven , welke na het verloop van Zes Maanden ria iedere Verkoping ; onder hun mogten zijn gebleeven , aan de Bank terug te geeven.
I4de Dat almede op dezelve Poenaliteit, geene Inbrengfters- immer eenig Pand mogtendoken, het zij dat hetzelve vrij ofte Los was gefteld, dan op fpeeiaale Last van en ten behoeve van dert Eigenaar , ert dus ook niet tegen of voor de Verköoping en voorts wat de Lospanden naar de Verkoping betreft , dan volgens de orde dec Losfmg omtrend dezelve thans plaats hebbende.
igto Dat geen Inbrengfters of derzelver geadjungeerden , nu nog 'immer huniie Functie zullen mogen Uitoefenen, dan in de Huizinge waarin dezelve RefpeCtivé Woonachtig zijn.
,#te j)at buiten kosten van de Bank mag worden" geaccordeerd, om' voor de Inbrengfters gedrukte Briefjes te doen vervaardigen niet een gediftingueerd teekén g , om aan de Burgers welke zulks van hun bsgeeren, in plaats van de origineele Bank*-" brieven uittegeeven.
0 B%



B IJ VOEGSEL.
H et Hiftoriesch Bericht en Staat van de Bank, loopende tot r°. Nov. 1790, en dus tot de fluiting van het Finantieele Jaar der Bank, over den Jaare 1798. kaï' hier verder nog bijgevoegd worden, dat de Beleeninge , in de Vier Maanden, No vember en December 1798 , en Januarij en Februarij 1799. boven eenig voorbeeld zo fterk zijn geaccresfeert, dat het getal der Beleendltaande Panden en derzelver Capitaal, volgens 'de Maandftaat van Februarij geklommeu is tot 30752 Panden j voor /i6-,r95, 10.— en dus 3584. Panden, en ƒ18279, —— boven het hoogfte montant, zijnde zulks geweest op den 21 Maart 1795., 36168 Panden, en den 28. Februarij 1788 ƒ 146916, 10.— Capitaal.
Door deeze zo importante Verhooging van den Staat der Bank , is in voorn. Vkr Maanden de Casfa der Bank door onderfcheidene Ordonnantiën op de Thefaurie der Gemeente, te famen ter Somma van ƒ 13000. verfterkt geworden.
Kunnende voorts als eene bijzonderheid gemeld worden, dat den ontfang der Intresfen inde maand Maart ifgp, boven alle voorbeeld is geweest , als hebbende bedraagen ƒ 3770, 14,6., zijnde, hoe zeer de maand Maart fteeds over het geheel de zwaarde in dien opzichte is , daarin dezelve de) afdoening van de Maanden
November, December en Januarij ~ Jaars geleeden gefchied, zulks Vier Hondert
Gulden boven de hoogfie geweest, zo lang de Bank gehouden , en iets deswege bekend is.
Niet zonder redenen is het bedenkelijk geweest, of tijds omftandigheden geene voorzorgen nodig maakte, omtrent de zo aanmerkelijke verhooging der Bank, dan andere redenen mede op tijds omftandigheden, en de vergelijking van het getal der Panden en Capitaal, en andere bijzonderheeden, mede betrekkelijk het onder eene Nationale' Beheering brengen der Leenbanken, en dus de bevordering der egaliteit, in de voornaamfte Poincten waarfchijnlijk ten doel hebbende, gegrond, geene tegenwerpingen zoudenkunnen uitmaaken, welker nadere en klaardere voordellen, bijzonderer behandeling zoude vorderen; gelijk zulks mede omtrend de niet zeer omlchreeven Zaaken en Poin<ften, in het Hiftoriefch Bericht en de Verbeteringen nodig zoude kunnen geacht worden , en de voorzigtigheid verbied te melden.
Bylage



Bijlage L'M\ A.
COMMISSARISSEN
VAN
STADS LEENBANK
BINNEN
L E IJ D E N.
1675- • • • • van Goot en, 1676.
J. van Zanen, 1676.
1676. Piet er van Poelgeest, 1691.
ISlicolaas van de Velde, 1682.
1682. Pieter van Dorp, 1689.
3689. Air. Hendrik van Willigen , 1694.
3 691. i>. Lucas Verhooft, 1692.
1692.. Mr. Johan van A>fend>Jfi, 1694.
1694. Pieter van Leijden van Leeuven, i6cj6.
— ' - Mr. Johan van den Beigh, 1696.
1696. Mr. Hendrik Pook , 1699.
——. Mr. Abraham van Gerwen, 1701.
J699. NicJdas van Nattenhoven, 1702.
1701. Huibert Spruitenburg , 1702.
1702. Mr. Gerard van Hoogeveen, 1704. ■ . Mr. Abraham Elfevier3 1710.
3704. Mr.Danielvan Alphen,G.Z.i706. 1706. Nicoldas van Nattenhoven, 1710. 1710. Johan van Panhuis, 1712.
JEgidius van der Mark, 1715.
1712. Abraham Drolenvaux, 1713.
1713. Mr.Joan van Roij'eh, x7l/^ 3714. Mr. Abraham Hogerhoek, 171$. 1715. Mr.Joan van Alteren, 1719.
Mr. Dirk van Groeneyeld 9 1718
1717. Mr. Pieter Gij's, 1719.'
1719. Dionifius van Kruiskerken, 172^
— Robbert Goes van Boekhorst-
burg , 1723.
172a. Mr. Gerardus Amelis van Hogeveen, 1723.
1723. Mr. Joan van Landfcht, 172(1'.
—— Mr. Willem Paats, Jac. Z. 1748.
1726'. Mr.Joan van der Mark, 1727.
1727. Mr.ISlicolaas de Bije, 1728. Mr.Jan van Groeneveld, 1727 ',
1728. Mr.Cornelis van Dorp , 1729.
1729. Mr.Nicolaas van de Velde, 1729.' 1 1 * Mr.Simon van Gerwen , 1730.
1730. Mr. Adriaan van Asfendelft, 1730.
—- Mr. Nicolaas Willem van Leeuwen, 1731.
1731. Mr. Johan /Egidius van Eg'
mond van der Neijenburg, 17^2.
1732. Mr.Jacob Heins, 170&.
1733. Mr.Cornelis van Èanchem, 1735,
1735. Mr. Jofias Hubrecht, 1736.
1736. Mr.Jacob van der Meer, 1739.
1739. Mr. Joost Marcus, 1740.
1740. Mr.Jolmn van der Mark , 1740-
— - Diderik van Leijden, 1741.
1741. Mr. Nicolaas van de Velde, 1742."



.*/ 4^- Mr. Piel r Teding van Berkhout, 1744.
I744. Mr. Nicolaas Romswinkel, 1747.
1747. Mt^Timon van Schoonhoven J 174$»
1778. Mr. Petrus Cunceus, 1749.
" Mr. Hendrik van Buren , 1-49,'
1749. Daniël van Halter en, 1752.
MrJSalötnon Lijn/lager, Ï75ÓI
J f '50: Mr.Middel Pomp van Slingerland, 1754.
1752. Mr.ddriaan vanderGoe$F.Z.ï75&
T-754- Mr. CoenraadTeding van Berkhour; #55.
Mr.'facob Heijns, Ï755:
x75-5 Mr. Adriaan Crucius, 1755.
*rrr. Mr. Middel Pompcvan Slin' ' -.':.« gerla/.d, 1756. •
Pieter Caauw , 1757,
1756. Mr. Nicolaas van Alphen , 1757.
1757. Mr. Maarten Ma?cusb 1759. Mr.lheodorusSchrevdius , 1759-.
1759. Mr.Jan van der Burch , 1760. —— Mr.öirmn Drolenvaux, 1760.
1760. Jacob van der Meer , 1760;
«——« Mr. Jjan Ale'xander, van Landfchot, 1761.
—r— Mr. Nicolaas van Banchem , 1765.
1761. Mr.Jacob Bar tram van der
Steen, 1763.
1763. Mr.Jacob Jan de Mey, 1764.
— Barthof.it Adriaan van Asfsndelft, 1764..
J764.. Mr. Pieter Changuion, 1764.
»—— Mr. Cornelis van Groeneveld, 1775.
• >< * Mr.Hendrik Balthazar van Halter en, 1765.
1765.Mr. LaurenslheodorusGrono- 1 vius, 1767,
1767. Mr. Pieter Jan Marcus, 1771.
1771. Mr, Nicolaas van Leeuwen , 1773.
*i ■
1773. Mr. Adriaan" van Hemden , 177 1775. Mr.Jan Crucius, 1775.
Dieder ik van Leijden, 1781.
• -—£ Ér. joóst R&mwükei, 17$. 1781. Mr. Johan Gatil, 1783. —-A- Mr. Pieter P~roman, 1783.
1783. Mr.Corn. Adr.van Hoogflra>' lerif 1784»
-^-» Pieter van Ldifveld% 1784.
1784. Mr. Piet er Pompe van Slinge-
'landi 1785.
1 Mr. Jan Louis van der Burgh, 1785;
! Ï785. Mr. Hugo m Wilde, 1788.
—* Mr. Hartman Ifaac lePla, 1788»
: 1788. Mn Pieter Fredrik van Kuf'fdèr, 1788.
——*• Mr. MauritsCornelisvanRe'verhorst, 1788.
■' ■■■ Mr. Jan Anthonij Pieter" maat, 1789.
Mr. Da vid de L'Espdul, 1791*
1789. Mr. Francais Daniël Chan-. guion,: 179-3;
1791. Mr. Samuel Luchtmans, 1793*
1793. Gérard IFiller, 1794. ——• Mr.Gijsbert Prins, 1794.
1794. Francais Veltman, 1795.
Mr. S.C.vm MuJJchenbrtek, 1795.
1795. Francois Kloppenburg , 1795. «i—— Albertus Kldnenberg , 1796. —— Theodorus Zwanenburg, 1796*
1796. Jacobus van de Vijver, 1797.
- .. Willem van Reef erna, 1796. ■ Joannes Giebe, 1797.
1797. Francois Ab™ van Oijen, 17981 J.A.F.Molenfchot, 1798.
1798. Simon van der Aar , 1798.
— Dirk Pelgrom.)
—— Jan van der Kelckr.
Bij'



Bijlage Litf. B.
CASSiERS eri verdere Beambten van STADS BANK van LEËNÏNGE, binnen LEIJDEN.
.. ■ r„ - hArirR rASSIËRS * CLÊRCQÜEK * ad.e CLERCQUEN eri ,* CLERCQÜEN H, JONGENS of BOVENEOPER& CASSIERS. ONDER.CA5SIERS. • * £ BELEENERS. SCHRIJVERS.
? Septemb. i6?£ ^^v^MeMi Mendrik Holïkuhe». Karei van'Ineronge, Gerrit Bazy^
\i ~ •/ hjr , ' . c- l6B/- David Gravius van Adnchem.
David Granus. Del Cornet, ^ l68;7. Gem/ ftew/*. IÓ94-
Hendrik Hamhuizen. Karei van Ameronge. David Gradus van Adrichemi Ka sper Aartman,
tv z-o* Jan 'de Knotter, rKnn 1699. ...
1 Julij 1687, ^ i6 T^94a 1699- ^ Cornelis van Abbenbroek,
Gilk,^, ******* , 0«*S^X*orf. »*.> »
1698. I7I9- 4d.e Én 5<
OAob 697: AnüCClm" jacobvsvdnCrombrugge. Pieter vdn Poelgeest, 0f 1ÖNGSTE CLERCQÜEN.
2^ ' 1710 171°*
Amldus vdn Heukelomi Moldus vËHeukeick David Graviïs'van Adrichem, Johannis Go%s. Pieter val Poelgeest. Jan Bckefiein.^
I71?- Johannes Gockels.
a TVT h TfjoS 1698. 1719- I-726' , Johannes Gockets. ' 1719-
8 INovemD. 109 . g.mm Mimtt fcerrit BazijL Willem de Planken* ' I?22. , mïUm de Planken,
M. n Willem de Planken. 1722.
• ^on Minne, _ ^ ^ t 8 petrus de Planken.
Jdcobus van CrombrU^ge. pieter van Poelgeest. Petrus de Ptinken, petrut de Planken.
I Augwi 1720I f - T„o8 Gerard van der Tas.
1700. 1726. 175j Té 1728.
Gefró Meer. herrit vdn der Meer. Johannis Gockelsi Gerard yander Tas: Gerardvanüer xas.
,1720. 1728. Andries Gijben. Hendrik Verbeidt,
t Mi I7a8 Ï7^« Kaak van Jaart: Wïlltnï 'de Pldtikeh: TT ,.... *f33- 1733. Alber.us Veldhoven.
7 ™ " fll**i* ftrfaftfc Hendrik Verheiek. 1733.
Vieter van Poelgeest, Pieter van Poelgeest, .1722. 1731. Albertus Veldhoven. Warner van Berlyn-,
r Gerrit Bazijk. petrus de Planken: if$?i 1737-
1728. ' ^ Albertus Veldhoven. . Warner van Berlijn, Gerrit HeJ/èlinL
Johannes Gockels. Willem van Crombrug^ Hendrik Verheiek. ^ ^ Gerrit liefedn'k. Hendrik Scheibeler,
Johannis Zoutmaat. ' Warner vd» Bertïj* ^ ^ Hendrik FulUnL
Bastiaan Holswilder, Albertus Velthoven. Hendrik Scheibelen 1?55.
on Maart 177* &ertit HejTelinh 1754- , i?5S- Cornelis Verboog,
30 maar 7¥S. ^ ^& mM minh ^
'Arnoldus de Wilde. *778. Jan Maurife. Warner van Berlijn, \76o. Pieter Alenfon.
1755. Cornelis Verboog; l77°'
Jan Maimfe i?7d.. t75S. HmdHk &cheihtte^ Abraham de Keyzer-
t Novemb. 17^ Pieter Aknfon> , Gerrit HeffdinL Pieter Alenfon. ~ pieter Pa^
_ ,. „a. 1760. 17781 T77g
WUmvanWma. Hwdrik S&ier. Hendrik FuUink. Pieter Palm. Pieter iJoine,
1785. i785-
1785. 1785- iP/efór dAvoine. Jacob Ourtherr
Hendrik FulUnL Pieter Palm. . 1796.
Ta» Wtfartrar /* Ma»*, 2%wao»r /* itfa/M.
* 't Hooft.
, • ' W-
Gernehs van Amerom.






Bijlage Uw. G
fungeerende inbrengs ters
INDE
STADS BANK van LEENINGE
Binnen L £ IJ D E N, op den i. November
I75>8.
Aanftelling. naamen. Woonplaats.
. I " .' . • I/47". Anna Catharina Klein, Galgewater.
aan dezelve geadjungeert.
■ . ?..! . '.1784. Élifabeth van Vugt.
• . . 1760. \Johanna van der Post. . . Hooijgracht.
.> . . . 1766. Maria de Haas. . . . Kalvermarkt. aan dezelve geadjungeert.
" . . . 1794. Maria Japikfe.
4 Novemb. 1769. Lena Mefemaker. , . . Kalvermarkt.
^ December 1771. Anna Wyting Nieuwe Heeregracht,
• - • • Cornelia Nihot Haarlemftraat.
7 April . 1775. Catharina Klinkenberg. . aan de Hooglandfe Kerk,
.... **** Jannetje Mahie. . „ . P. Choorfteeg.
ïo Julij . 1783. Anna Sommeling. . . . Langegragt.
1 April . 1785. Maria Klinkenberg. . . . Haarlemftraat.
£•0 . . . —- Clafina Labrée Levendaal.
3 Juny . 1790. Maria de Haas. . . . Nieuw Levendaal.
! 4 Februarij 1793. Johanna Wardenaar. . . Hcerefteeg.
30 Meij . 1794. Hester Schotman
aan dezelve geadjungeert.
e • . . « 1 Kaatje Schootman. . . . Langeftraat.
]? . .* ;;,. 1795. Sara Catharina de Freede. . aan de Pieters Kerk-
14 Mey . 1798. Maria Magdalena Wynabel Ondevest.
E Bij*



Bijlange Litt*. D«
T R A C T E M E N T E &c.
VOOR
COMMISSARISSEN
EN DE
BEAM BTEN
VAN
STADS LEENBANK.
^3 omrnisrarislen van Stads Leenbank hebben van den Jaare 1.675" tot 1704. ieder; vuor Tiaétement genooten Jaarlijks ƒ 200. en na 1704. ƒ 100. dog heeft Mr. Atraham Eljevier hetzelve Traétement van ƒ 200. tot in den Jaare 1710 blijven ontfangen.
Scheepenmeesteren genooten bij de ïnfpeétie Van iedere Verkoping, ieder ƒ 3. dus ieder ƒ12 's Jaars.
Den Eersten Casfier David Gravius Jaarlijks ƒ 1200. voor Traétement, en voor kost geld voor Vijf Perfoonen ƒ 1000.
Deszelfs opvolger in 1687. Gillis Anocque mede voor Traétement ƒ raoo. en Voor kost geld van Twee Perfoonen ƒ400.
Ar noldus van Heükelom op denzelfden voet zijnde aangefteld in 1698. i dog 8 Maanden daar na overleeden, is tot Casfier aangefteld Simon Minne op een Traétement van ƒ1000. en ƒ400. voor twee Kostgangers, dog welk kostgeld in den Jaare 17iq is opgehouden, als zijnde als toen zoo wel aan de twee Jongens of boVenlopers in dien tijd dus genaamd , die ƒ 200. ieder aan Traétement, zo wel als aan de ifte 2de en 3de Clercq betaald, en dezelve zedert dien tijd 4de en 5de, en later Oudfte en Jongfte Clercq genaamd.
Gerrit van der Meer en Pieter van Poelgeest in 1720 en 1728 tot Casfiers zijnde aangefteld, is het Traétement op denzelfiden voet gebleeven, dog in den Jaare 1736 dien Post vacant zijnde geworden, is zo veronderfteld word, om eenige veroorzaakte fchade aan de Bank te vergoeden , op een Traétement van / 900, aangefteld Johannes Zoutmaat, en welk Traétement bij deszelfs Opvolgers Arnoldus de Wilde en Willem van heejema in 1775 en 17-96. op denzelfden voet is gebleeven , dog wat de laatfte betreft, onder de aanmerkelijke uitkeering aan zijn Predecesfeur van ƒ500. Jaarlijks.
De Eerfte Onder Casfier Pieter van Poelgeest in den Jaare 1726 aangeftelt op een Traélement vah ƒ600. is hetzelve bij zijn opvolger Johannes Gockelsvan 17^8 tot 1753. dus gebleeven, en toen verhoogd op ƒ650. dog bij de Aanftelling van Gerrjfi HesJ'eling in 1760 weder gefteld op ƒ600. en bij de aanftelling van Jan Maurisfi in 1778 op ƒ625. •
De Eerste Boekhouder en Contrarolleur, Del Comee en Jan de Knotter, en vervolgens op den . . . Novemb. 1675. Pieter Schrevelius, als ftaande Del Cornee maar twee maanden bekend , hebben genooten een Traétement van ƒ600. en Gillis Anocque
on-



" ( i5 )
ohder den naam van i** Clercq eri in' i6Zi. Boekhouder, zijnde de Knetter en Sclirevelius als toen in de Uitgaave niet meer bekend, op een Traétement van ƒ 400. cn,de-kest tot in 1687-, wanneer de ƒ 200. kostgeld in Tra dement en dus' f 600 is betaalt: hetzelve Tra élement hebben de volgende ri™ CIërcquen of Boekhouders! blijven genieten tot in den Jaare 1733. wanneer Bdstiaan Holswtlder is aangefteld óp een Traétement van ƒ500. dog het geen in den Jaare 1736 wkier is gefteld op ƒ 600, en in 1758. bij de aanftelling van Jan MaurHsfe op ƒ 550. en in 1760» weder ƒ' 600, dog bij de aanftelling van Pieter Alenfon in 1778 op ƒ 525. — het geen bij de nieuwe inrichting van het Beleenboek is Vermeerdert met ƒ' 25. en nader een Jaarlijks Douceur is bijgevoegd van f 25. en dus thans bedraagd ƒ 575.
De 2d.e Clercq. of Beleener heeft van den Jaare Ï675 tot 1687. aan Traétement genooten ƒ 300. en de kost, en zedert 'dien tijd tot 1758 ƒ 500, zijnde als toen aan Gerrit Hesjelink toegelegd ƒ550. — en voor Hendrik Scheibelcr in 1760 weder gebracht op ƒ500. en in 1778 öp ƒ 525. zijnde hetzelve bij de aanftelling van Hendrik Pullinck in 1785 dus geblêeveri, en voorts aan dezelve, mits Jaarlijks op gijn verzoek moetende gecontinueerd worden , in 1787 een Douceur van / 75. toegelegd ; terwijl bij de demisüe van Hendrik Sckeibeler , deszelfs Leven lang een Jaarlijks Fenfioen van ƒ 350. is geaccordeerd.
De 3<?e Clercq of Schrijver heeft van den Jaare t6y$- tot genoten aan
Traélement ƒ 200. en de kost, en voorts tot aan den Jaare 1778 ƒ400. wanneer aan Hendrik Fullinck f 25. verhoging is ^gegeeven j dog bij de aanftelling van Pieter Palm in 1785 weder op ƒ 400. is gefteld.
De twee Jongens , vervolgens Bovenfopers, en ïn 1710. Jongfte of 4de en gdë Clercquen, en bij vervolg wanneer de naamen van Boekhouder, Beleener en Schrijver, generaal gebruikt wierden, Oudfte en Jongfte Clercq genoemd , was hun Tractement boven de kost van ï.675 tot %6%7> icde* f 7S- ~ vervolgens aan de Oudfte ƒ 100. en aan de Jongfte ƒ 50. en later aan de Oudfte ƒ90. en aan de Jongfte f 60. tot dat in den Jaare 1710. ieders kost geld van f 200. aan Traélement is betaald , en dus op ƒ 290 en / 260. is bepaald, gelijk hetzelve tot op deezen tijd is gebleeven.
Beftaande dus alle de Traélementen, Douceuren en Penfioen , zo als dezelve thane betaak worden , als volgd :
Casfier. ....... f 900 , — , —«
Onder Casfier. . . . 625 , — , —»
Boekhouder. \ . . 550
Douceur. , 25 , — , •—
Beleener. ; . . . 525 , — , —
Douceur. . 75 , — , —
Schrijver. . . . . 400 , — , —,
Oudfte Clercq. '. ; . 290 , — , —
Jongfte Clercq. . 1 . 26 0 , — , —
Oud Beleener Penfioen. : 350 , — , —
. ƒ 4000 , — * ——
Joh.MildersJ. Z. Taxeerder van Juweelen&c. . 60, —, — Thom. Koet Taxeerder van Boeken. . . . t 15 , 1$ , «.
E» Con*



( 16 )
Concept Verbetering der Traktementen , na het overlyden van den Penfioentrekkende Oud Beleener, H* Scbeibeler.
Casfier. 2 3 ; / ioao , ~ , Onder Casfier. i \ . 650 , — , — Boekhouder. ; ; "4 600 , — , -»s Dezelve voor affchrijving der Losfing of voldoening van zijn asfifient. . . . IOo , —: , —.
Beleener. . . . ; ; 600 ,—, ~■ •
Schrijver. * 500 j — , —
Oudfte Clercq. ; ; . 36b , — , —
Jongfte Clercq, 0 . . 340 , — , —
f 4I50 > '— r> -*



Bijlage iM** E*
Schuldig geweest zyndc genegotie^rde Gelder* by Stads Leenbank»
In den Jaare 1692 f 2000.
1693 ...... 32000.
1694 ... . . . 19000. •
1695 4000.
1696 . . . . . .1JOQO.
1697 . . . . • . . 14CC.O.
1698 ÏOOOQ.
l6"99 . . . ... 3000.
, Ï7°° • - - - „ • „• „4OCO. -
welke ƒ 4000. in 1701. afgelost zyride , geene gelden weder zyri genegotieerd of Schuldig geweest ? dan in den Jaare,
1732 . . . ' ƒ '4000. v '
1733 & 34- •" •. " 5^00.
1735 • • • •"• • 7°oo.
1736 — 39. . . loöoo.
1740 . . . * * . 2260Ö.
1741 . . • . . 'Ï4200.'
1742 & 43. ." . " 580O. 1744''". . . ' . 6000. 1745 . . . \ ' . ■. <jooo. --'
17^6 ... . . 14000. 1747 . . I . . 16000.
1748 13800.
1749 . . . . 14800. 1750 4000.
ïn den Jaare 175 1 en 1752, geen Gelden fchuldig gebleeven of genegotieert, dog weder in
1753 ... ƒ 8000.
1754 ~ 1757 • • 295oo.
1758 27500.
1759 ^ 1760. . 36000. 176Y & 1762, . 56000.



C 22 )
*?&3 • • - f 65000!
I764 & 1765. 72000^
1766 .... . 73000.
17^7 & 1768 . . 72000.
I76'9 .... 74300
*77o • .. . . 79500
I77I .... 72000
en is deze Schuld van ƒ 72000 op gelyken Voet gebleeven , tot in den Jaare 1780. wanneer by fpeciaale Refolutie is goedgevonden , aflosfingen te doen en dus de Schuld geweest.
3781 .... ƒ63500.
1782 ... . 54000.
1783 . . ; . . 47500.
1784 . . . . . 37100. 3785 . . . 36100. 1786 . . . 35100. 2787 • ! . 34100.
• | .' l88oo«
1789. . : 16650.
1790 . ; : 75oo.
1791 l " > \ 6000.
1792 — 1794. J 2300.
1795 — 179S. . I 2000.
Bijlage



Bijlage Lm F»
Beleend ftaande Panden en ukgefclioteni CapitaaÜ opdezelve, mem al bij bijzondere opklimming, of aanmerkelijke onderfcheidingen, uit de bijzondere Staaten of Jaar Rekeningen derBeleenbank getrokken, nevens den Staat der Casfa ten zeiven tijden. NB. Staat aantemerken dat van den Jaare 1675m 170* gecm getal van beleend ftaande Panden te vinden is.
Panden. Capitaal Cassa.
6 Novr. !68o . . . . f 8oo47 , 5 , - ƒ 5888 ;-I2 ^ *
7 1685 ...... 102041 , . 5589 9 l9 \ _
5 "3 1687 * * • ' ' 80126, - - . „W , , 5
1 — 1690 • : • 76144. 6010,10,-
3r oa-obVl69I . . . ... ^ L-] 7SO) 7x_'
SI ~~ 1695 - • • • . . 75496 ,*8,^ . I230j
23 — 1697 - . .... 93735 , . 288s ? 3 a _
23 ~~ 1698 • ' ' • • • S8523/19, . 10483, x5>19 —1702. . 21840 .... 92040, *2,- 4083,10,aa — 1705. • 22770 .... 83III, 5 ,- X354S^
24 — !7o8 . . 27x99 . . . . I06669 , 2686, j
*3 ~"1709 • • 34002 .... 127006, 5r I959 * IO * z
22 17x0 . . 27100 .... I00682 , I9C45 9 1$ t w
*3 1715 • . 3H93 .... 110657 , 5 , - 7844 , IO , _
31 —1720. . 3III4 . . . .112585, 24904, 2,~
6 Nov'. 1725. . 3x078 . . . .106271, 9512,17,-,
7 JuJy 1728. . 20283 .... 69098, 2943,
3Nov>. I73o. . i8i5i .... 61450,10,-. 4249,14,6
spFeb^. Ï735, . <SOI .... 39194,10,-. 5589,14,8.
,2 Maart 1740. . 3x9,5 . . . .Io7«jI5,- 3915,18.1*.
35-Mey 1743 . . ^705 .... 87160,-,- Il58a , £ ? ^
31 OftF. !75o . . 25939 .... loz6lz f 5 . _ 8405 , I3 , _
.8Feb, X755. . ^ . . . .,30786/5,- 39x5, 4,».
29 Od. 1760 . . 23471 .... 102839 , 15 , - 12004 ,4,5.
30 — 1765. . 24018 ... . 94378 .xo,- 23984, *,4. 7 Maart 1772. . 35194 . . . .118444,10,- 8581,-."9 April 1774 • • ^634 • • • 87658 , jo , - 4o!26 , s [ a.
31 Oclobejr
C**M l'jtSl^l^r0'16 ftuiver,si"d(er^eening, in verfcheidenftaatendoorlopw, ï0 nïar aUc naipoormg, geene reden daar voor te ontdekken,
F 3



( za y
Panden. Capitaal; Cassa.
p OéK 1780 . . 29205 . . ƒ 11 «283 5 4 «ƒ 20624 » 6 ■» ~"
AÖFebr. 1788 . . 34817 . . • 146916,10 , — 14556, 15 »ï3-
28 1793 . . 3444° • • • 140691 > 5 > —' 22959, 16 , —
21 Maart 1795 . . 36168 ... 139669 > 10' , — 5210 , 7 , 2.
30N0.v1'. —3 33556 . ■ oi . 129973,10, — 13445 , 17, 4.
10 Sepp. 1796. . 28116 . . • 112508 , 10 5 26642, 1 , 6..
goOét1'. -— . 29220 . . . 117229 , 5 , — 1.77x1 , 4 ? 6.
27 Mey 1797 . . 25160 . . . 112028 , 15 , — 21378 , 6 , —• 18 NöV. -_ . . 28993 . . . 128262 , 15 , — 3309 , 2 * 14. 16 Decr. — . . 30186 . ■ • 135568 ",, 15', — 2283, 16 , 8. 20 Jan'. 1798 . . 30471 .... 136202 , — , — 6317 , — , —■
28 Febr. i— . . 32298 . . . 139278 , 5 , — 4661 ,17 ,4.
29 Octr. —. . . 33112 . . . 145563 ji5 > —• 3282, 7 , ia'.



Bijlage Litta, G»
Geloste of verkogte Panden, derzelver Beleend Capitaal, en de daar van ontfangen Intresfen, bij bijzondere opneeminge, uit de Staaten en Jaar-Rekeningen der Bank getrokken. NB. Moet aangemerkt zuorden, dat voorden Jaare i 7 37, geen getal van Jaarlijks geloste Panden, noch derzelver Beleend Capitaal te vinden is.
Panden. Bel'. Capitaau Intressen. 1681. . ...... . . ... • • ƒ17188,19,—
3685 . . . . . . • 21105 , 12 , —
1690. . . . . • • • • • ? . . . ■* 18309,17,—
1693 . • • • • ^666 » J3 » —
1695 ■ . . .. . • • • 8 * —
17-0 20639 , ii , —
1705.!..... . . 18526,14, —
1710 . . - . ... 23278,15 , —
1715 ........ . • \ • ♦ 20597 » 14 > —
1720 . .. 22274 > IO > —
1725'. V ..... . . ' l8462 , - , —
1729 . . . • I50I9 ,7,6
1730 . |i, . . - . • • • • x362o , ia , —
!73i • • •. • • I2459 > 6 , —
1735 ...... . . . . • • • • J52i3 , 4 9 10
1736 . • • • 16278 , 6 , 6
1737 • • 79689 ... ƒ 336882 ,10, — . 17406 , 3 , 12
1740 . . 72056 . . - . 235900 , 5 9 • i8927 9 ~ > ij
1742 . • 64686 . . , 219822 , 10 , — . 19582 »,:i.7-r
1717 . . 68734 • • • 238020, 5, . 20305, '5, 6
I750 . . 58252 . . ' • 2IOI34 , 5 , . • 18492 , 8 , 12
1752. . 66511 . . . 230363, 5 & — . 19178 , 7; i*
Ï757 • • 5966o . . . 209073 , 5 9 — • ^211 9 12 , 6
1762 . . 61405 • . • 215203 ,10 , . 18302 , 18 , 4
1767 . . 68355 .' . . 229468 , 15 , — • I97Ï5 9 5 , 2
1771 . . 73808 . . . 246791 , 15 9 — • 21600 , 4 ,
1772 . • 79008 . . . 258349 , — , — .' 22912 , 1 , $
1777 . • 69923 . . . 234819 , 5 , . 20459 , 1 , —
1782 . . 72357 • • • 272944 ,15 , — . 24828 , 7 , 12
1787 . . 70086 . . • 275524 , — , • 25385 , 5 , 12
1788 . . 71131 . • • 268052 , — , — . 2739^ , .4 9 2 1792. . 71560 . . . 258590, 5, — . 25770,, 2,— 1797 , . 67609 . . . ' 243894 > 10 , •—• • 25269 , 10 , 12 J798 . . 73579 • . . 273718,10,— . 24855 , 19 > H
G W-



Bijlage Uit*. H.
Subfidien uit de Caffa der Leenbank betaald, aan het Huiszittenhuis en Ar» kinderhuis, Bouw- of Ara>kinderhuis, en weder hetzelve vereenigt met het Weeshuis; aan het Pesthuis j aan de Waifche Diaco* rie ,* en aan het Huiszittenhuis ; alsmede overgebrachte Gelden ter Thefaurie , onder 'aftrek van de daar uit ontftngene» en eindelyk de betaaLie L,tresfen van alle de Genegotieerde Capitaalen.
Aan het Hu iszittenhui s en Armkinderhuis.
Van 1675 tot 1724. 39 Jaaren . ƒ3000 , . , — ƒ117000, 9
Aan het Houw of Armkinderhuis. *~ Van 1724 tot 1774.. 50 Jaaren .. / 3000 , . — s , 150000 , — ,
"Aan hiit Armkinderhuis en Weeshuis.
V«n 1774 tot 1798. 24 Jaaren \ ƒ 3000 s . ~ , ƒ 72000 , —. ,
. n * ƒ'339000 , —• ,
Aan 'het Pesthuis. • . . ...
Van 1675 tot 1740. 65 Jaaren ƒ•I8oo. ƒ1170005 — . . . . .
Van 1740 tot 1769. "29 Jaaren -1200. , 34800 . .
Van 1769 tot 1796. 27 Jaaren 200. ,■ 5400. —— -
- . : — ƒ 157200 , — 1
Aan de Walsche Diaconie.
Van 1675 tot 1761. -86 Jaaren ƒ1300. ƒ111800,,»- .
ï/62 en 1763. 2 Jaaren 600. , 1200 , —
ƒ II3ooo , — J
Aan het Huiszittenhuis. Van 1740 tot 1761. 21 Jaaren ƒ 600. ƒ 12600 # — Van 1761 tot 1794. 33 Jaaren , 1300. , 42900 , — Van 1794 tot 1798. 4 Jaaren , 600. , .2400,, —
; 7—/ 5/900 , ;
GVERGEBRAGT ter THESAURIE.
16--6 ; ƒ ,16000 , — , 1693 ƒ 13315 3 —
1077 , 21000 , — , 1694 , 18800, —,
1078 j 22000 , — , 1095 , 21200 , —, . .
j('79 , 26000 , -r , 1696 , 14000 , — , 1680 , 30000 , — , 1697 , 2000 , —
S68l , 2796 , — , 1698 , 16000 , —- , . ,.
*«% , I0090 , ~ , 1699 , 6000 , — »
?6p5 j 6000 j — , 1700 , 2000 , — ,
1606 , 16000 , — , 1701 , 16000 , — ,
l&Z , 20000 , — , 1702 , 5500 , — ,
, 12000 , — , 1703 , 9000 , — ,
ï6°9 ■» ■ 8000 3 — , 1704 , 10000 , — ,
J690 , xSooo , — , 1706 , 9755 9 ~ ,
ï69i , 16000 3 — t 1707 , 8000 , —
*692 x20o0 3 — , I708 , 700o , — .
■ 1 f I58570- -
• " "7. • ...... . 235886. - ,
/394456. — ƒ 66710O. ——
Tram"



^ Trttnfportf'667100 % — Tranfportf 394456, —
1709 ' • ƒ 7000 , — »■ 3758 * • f17000 * — ;
1710 4 . 23000 , — » 1759 • • l65°° g — >
1711 . . 10000 , — p 1760 . . 1400a , — ,
1712 . . 15000 , — j 1761 . . 30000 „ — , 17*3 ' . 16000 , — , 1762 . . 12000 > — , 17x5 • . 10000 , — i 1763 • • 8000 , — , I7J6 . . t6ooo , — , 176*4 . • 18000 , — , 1717 . . 13000 , — , 1766 . . 18000 , — 9 I71» . . 18000 , — , 1767 . . 6000 , » ï/i9 '. . 6000 , — , 1770 . . 16000 , —,
172* . , . 3OOOO , — 1 1771 S ■■ . • . sooo , 3
1722 .. . 20000 , —• 3 1772 • • 10000 , — ,
■Ï7G3 : . 20000 , — j 1773 • • ioöoo , — s
i720 • . , 20000 , — , 1774 • . 10000 , — ,
.17-7" • . 12000, — , 1775 . . 23000', — ,
1728 . . 26000 , — , 1776 • . 5000 , —» ,
ï729 • . 15000 ; — t 1778 - . 5000 , — 9
1730 , . • 12000 , — , 1779 . . 6000 , — ,
1731 . . 8000 , •— , 1780 • . 400a , — ,
3734 • • 40°0 , ■— 5. 1783- • • 8000 , — , • , '
1739 • . 3000 , -* > 1784 . . 12000 , — ,
1740 . . 12000 , — 3 I785 . ♦ I4OOO , — >
1742 . . 14000 , — » 1787 . 3000", — »
1743 . . 5000 , — >, I788 » . ioooo ., »
1744 • . 6O00 , — ? I790 . . 22000 , — S
17$ . . 4000 J — > 1792 . . 4000 , — ,
1747 . , 4°oo , — > ,1793 • • 11000 , — »
1749 . . 21000, —3 1794 . . 28000, — »
175° • . 8000 , — , 1795: . . 20500 , — >
Ï752 . . 8000 , — , 1796 . , ,25660 , — >
*753 . . 8000 , — , 1797 • • 24000 y-tjM
V$\ . . 21500 ,— ■ 1798 .'• •• 6000 , — h j.
175Ó . . 11000 x — , ' ƒ424660,--
1757 • • 12000 , — ' ƒ n
———— ra3i5go_t_—
ƒ1257616 .~^T"
Waartegen uit de Thefaurie is ontfangen. ij75 . 1 ƒ8000 • ; 1719 • x ƒ6000 , - ,
S ' • 7000, — , 1720 . . 6000, — ,
1670 ' • 4000 * *-"» 1731 • ' 8000'»- ? 1680 ' f00'9 1740 • • 8000' - >
I70I ' ' 6o°°*-* ' - ' .3ooo,-a
Voö . m sooo > _ . m6 > m 2ooq ^ ^
i7io ' * 4000~^ >" lf98 " • * ■ "^ooo, — ,
• • 4000 — J f
" ■—'—3— 7 '. . • . _\4iooo
786000V-
NB. Jn den Jaare is ui£ de Verpondingcas voor de Bank fll?l6l69^ heiigt ƒ 2000 dog fpoedig weder gereftitueerd. - 1 usichen de Jaaren i746 en 1798 is .ééns, voor een korten tyd ge den uit de Thefaurie ontfangen, dog buiten de Bankrekening gehouden.
Voor Intresfen van Genegotieerde Capitaalen, alle dejaaren by een gerekent, en dus van eene Somma yan/2i78i5o3-,. tegen^Pet Q\ ........ 54453,15,
ƒ 1893169, 15 -
HIIIWB—B—MUIl 'II I llll llimMHH nf .
Bij-



Bijlage Lit$a. I.
STAAT der BA N K
Volgens de laatfte Week en Maandftaat, en Jaarrekening van 1798. G.formeerd by den Boekhouder, Honden
op den 29 Oétober 1798. Beleend 33112 Panden voor . ƒ 145563 , 15 , —-
Aan Contanten in Caffa . . 3282 , 7 , ia.
De Boelhuismeester fchuldig. i^S° » —' s ~"
De Regenten van 't Gasthuis. . . 1500 , — , —-
- ƒ 151796 , 2 ,12.
Waartegen nog als fchuld , voor Restant van Genegotieer-
deGe;den voor de Bank f moet worden afgetrokken. . . . 2000 , — ,
f T /)(1*706 . O. . T «.
Hier bij gebracl'tde verloopen Intresfen ,totUltimo Ocï.ober 1798. welke niet precies zijn te berekenen, dog
te Cakuleeren zijn op . 15000 , — ., —■
Bedraageude alzo eene Somma van ƒ 164796 , 2 ,15.
Van dezen Staat moet worden afgetrokken het geen bij de inrichting der Bank is gefourneert. .
Eerftelijk voor Aankoop van het Gebouw en eenige Panden* .... . ... . . • • • ƒ 12000 , •—, —
Voorts aan Panden • • • H4934 ■> —»"~* \
Nog aan Contanten . .' \ .... '. ^230 , —, —■
' ƒ128164, —; —
Bhjft als dan nog zuiver te boven . . . . . . . ... . ƒ 36632, 2, 12.
Van den Jaare 1675 tot 1 November 1798.
Aan het Huiszitcen of Armkinderhuis en Weeshuis. . . . 339000, — , —
Aan het Pesthuis . . . • * • . . . ... 157200, —, ~"
Aan de Walfche Diaconie . » . • 113000, ——.
Aan het Huiszittcnhuis ... ... 57900, — ,
Aan de Thefaurie . ... 1171616, —, —
Aan Intresfen van genegotieerde Capitalen . ... 54453, i5? —
Aan Traclementen en benodigheden . 565800, — >
Blijkt dus met de Bank gewonnen te zijn . . . . ƒ 2,495,601, 17 , J2.
Bij-



Bijlage Liti*. ït?
Staat der Verköopingëri van Verflaane PatMëri,- éri onder welke Be» leeners, bij Vijf Jaarige opkihnrning als andérfins.
NB, Voor den Jaare 1 7 $§ ivordtn geene Réguliere Aanieki* ningen der Verhopingen gevonden»
Beleeners. V e rk ö ó p in n- b k; Panding
petrus de Pianke. s ~< • JunV 1/35 • • ' '
. - . „• . s Maart 1736 .• ': 310-
. . Septr- . . . . . 349«
' ' ' ' , t . . Deer . . • i 4r4-
Hendrik Verheid . . • * Maart 1737 . . " • 4°*.
. 1 t < 1741 • • . v • • o48;
l [ [ i . . . . • 1746' ... 37*
Albertus van Velthoven. . • j —— WS*J< • j • 622.'
Dec. 1 . v .- t 7?>7'
Warner van Berlyn. ï * t — ^755 • • • • io6(?' Gerrit Hepiink. .. . * Maart -1756 .- . <
! '. i '« Juny • .- . ; 2°9-
Hendri'k Scheibèler. , . . • Maart 170* . .. . . 203.
. .- . SeptF 1702 . . . .; 95*
* . . • Maart 1765 . .; , . 66-
' * . * '.- . 1 1. ... « - Junij -— ; . . .• . 53.' .
* " ... . ., ■ • : i Sept F —— . . ' ; . 4*'
. t , s 1 Maart ^770 / . . . 207.
* ' . . . i , i Septï . . ' 4 .- 41-
* ' ' ' . ... . Dec ... .-
*. -i .* <.-..< . ■ - Septï . 1774 r, . 2f-
. . . • Maart 1775 . . ; .- 26;
» • . ♦ 4 . * , < ■ — 1780 j . . .. 7°- -
* . . < ' Septt 1783' . . i . . 24.-
* •; •. • " . • ' i' • -Maart 1784* ' dz: - ' ' * . . ...... i .... .Juny , •• ï9"
i > Septr_ t . ..- i 21. .
* ** ' '**'*'.' i ' 'Dcc1!' 'i 'i 't * 20.
' * * [ [ •* '{ i • •. ■ Maart'i785-. v • 1 i ' i4-' ' '
* * . " . • .■ * i- ■ ,Jray t■ i 13- --
Hendrik Fullink . . . < « SeP^ W.'». • . • - • : SI4-
... Decr. < . . . 193*
. . -Maart 1788-.• ■ * 283^ '
. ..... 4 .. ..... — 1790... i. . i. i 87* ..
* ! ' 1 . t • ■* ' * . 1795 • •' • • aft9*
. ' . . ' . ' "Decï ' .* : ' i "„ 185.
" . ". ' ^ V' * :! Maart 1796 v • ."»• : 133^
* « . - \ . , J«ny —■• -
..... , . . . Septï . . 4 « 85.
^ . , . . , . Maart 1797 . . . i 77i
' ' Juny i * .- 4 78; ,
*.*'.. .- . * ' 4 . Septï -— é '.- . * 102.
:*',',... . . . Deer -— . . < . 104.
f * ,■ t . . . Maart 1798 ... . 123. :
. 4 . . Juny ! ©rf < . . n°.
. . ? Septï —— . . 4 . 132.



Êijlage Litt*. L;
Aaii de Ëurgefs v. d. Vijver en J. Giebe, Copie als Commisfarisfen van Stads Bank van
Leeninge.
MEDEBURGERS!
jjf ^ot Casfier dezer Stads Leenbank zijnde aangefteld', heb ik begreepen een mijner eerfte Pligten te zijn , een oplettend oog te hebben op een ieders werkzaamheden, en wel bijzonder voor zo ver 'het groote doel, het beftendig financieel belang der Leenbank betreft; en wat kon dus fpoediger mijn aanddgt bepaald tot zig trekken dan het PoinB van Beleening ; en het is hiertoe betrekkelijk , dat ik eene eerste Poging waage, om Ulieden door de nevensliggende ftaat der twaalf laatfte Verkoopingen, en mijne bedenkingen over de vermeenigvuldiging der Lospanden, dit ftuk onder het oog te brengen. Mag ik mijne Poging in dezen niet geheel nu.'teloosvinden, zulks zoude mi) bemoedigen Op dit Spoor voort te gaan, terwijl ik intusfehen mij met de meeste Achting noeme.
Leijden 19 JUlij 1797. Uwen Heilwehfchende Medeburger
(was geteekend) Wï vanRE E'SEMA.
Staat der Verköoping zedert drie Jaren in de Bank vanLeeninge te L E Y D E N.
«794 Septr. 194 Panden voor ƒ 876 ,17 , - Surplus/- ro6 , 5. - Perdu ƒ 45 , 4,Pand. 73.
• • • Decr< 169 . . ••. . 605, 10 , 72 , 10'. - . . . 58 , io . . . . 66.
X795 Maart 229 . .. . . . .' 817, 3, ,9*, 17 94» 2, ... 89.
. • • Juny 196 - .... . 956, 6, .... . I41» 18 - . . • 61 , — , . . , 59.
. . . Septr. 264 - . . . • . 1122, 5, . . . . . 143, 2 - . . . 84 , " x ,'. . . 83.
• • ' Decr- l65 - 747, 16, 108, 17 - • • • 61 , 13 , . . . 65.
1796 Maart 133 - .... . 862, 9, . . . . . 255, 17 - . . 12 n , . . . 25.
. - . Juny 90 - . . ... 463, 8, . . . . .92, 6 - ." . . 11 , 11 , . . .15.
.. Septr. «s . 1143, 15, . . ... . 544, 16 . . . . 4 , jg ..... 6.
. . . Decr. H7 . , . ; I0OO> 5, . . . . . 24o, 12 . . . . 7 , 13 - » • . 14.
1797 Maart 78 .... . . 9Qï, 6, 420, 12 - , . . 6,, 16 ... . 9.
. . . Juny .78 393, 11..... . 104, a - .,. . 6 > .4 .... 7.
Blijkende uit deeze drie Jaarige ftaat, dat door de vermeerdering der Lospanden de Verkoopingen hoe langs hoe minder in getal van Panden, en buiten bijzondere gevallen van een enkeld hoog Pand, ook gevolgeljjk in Capitaal word, en.het dus der extra Onkoften, op de Verkoopingen vallende, niet waardig zoude worden , om niet maar Generaal alle* Panden lostelkllen ; daar echter ten duidelijkfte blykt, dat de grootere Verkoopingen^ het Surplu/tegen het Perdu overgefteld,, altijd, een enkeld geval uitgezondert, het «erfte verre boven het laatfte heeft geftaan, en dan nog van het Perdu rekening word gehouden, en het zelve afgetrokken van het onafgehaalde Surplu/.als gaande alleen maar het reftant van het onafgehaalde Surplus aan den Armen, zo dat zulks geheel buiten Bankrekening blijft, en het Verlies in dezen
aan



( si )
aan derf Afmen is; zijnde het voorts eene Onrechtvaardigheid, iemands goed, of efe meeid re waarde van hetzelve, zo als generaal omtrent fleddens, Dekens en Nieuwfoed dat maat onderhevig isgefchiet, buiten hun weeten weg te g?even, zo dat at hadden zij de helft der waarde daar maar op begeert,, zij nimmer Suiphw daar van. Runnen bekoomen, en gevolgelijk de Inbrengfters eindelijk, indien 'er nog niet ia tijds voor gezorgt word, en de Beleener des wegen g.'ordonneert, de geheek tekening en Losi'ing in handen zouden krijgen.
Waaruit dan aan den Eenen kant zoude Confteeren, dat de Beleener , alleen maar Taxeerder yin de weinige Panden, die door Burgers in Perfoon beleend worden, zoude zijn, en al fpoedig, daar hij fteeds door de Oogen der Inbrengfters ziet, er» geene Verkoopingen, althans van eenig belang meer heeft, waaruit hi) de rieele aanhoudende waarde der Goederen moet afleiden, al ras eene overtollige Bediende in do Bank zonde zijn, nis kunnende de Beleening dan maar eene opfchrijving genoemt en zo niet alleen door den Schrijver, ten minste door dezelve en eert Clercq ver» richt worden; en aan den anderen kant is het allerzorgelijkst voor het financieel Belang der Bank, et-n zodanig onbepaald vertrouwen in de inbrengfters te ftellen, daar 'er zeker onder zijn, welkef tcooo. — in de Bank hebben beleend ftaan, waarvan, men ftellen mag | Los, of voor liaare Reekening te ftaan ; Heeft de Beleener dit Los nu, met de volkomenfle realen van gevaar van Verlies voor de Bank gedeclareerd, zo als een kundig Bel.ener niet anders doen mag, dan is de Vraag of zij die het Finantieel belang der Bank is aanbevoolen , eens toegedaan zijnde dat zulks van andere onrechtmatige en lèhadelijke gevolgen wierd vrijgevend , langer kunnen of mogen genoegen neemen, met twéé Borgtochten voor ieder 'fnbrengftef van ƒ aoo* daar waarlijk dan dezelve ieder niet minder dan ƒ iooo. behoorde te zijn. ( f )\
Te recht hebben de Commisfarisfen Pompe en de Wild, reeds in den Jare 1785; hunne Pogingen aangewend , om het menigvuldig Losfchrijven tegen te gaan, en den tegenwoordigen Beleener ten fterkften aang .'recommandeert, hetzelve te verminderen, betrekkelijk de geringde Panden; en ten opzichte der Panden boven de a o£ 3 Gu?den , zonder dé.Pres&wfle reden ftellig verbooden ; dit heeft te dier tijd wel eenige uitwerking gehad, zo dat ten dien gevolgen de Verkoopingen grooter in aantal van Panden zijn ge weest , en de Burgers welke in de ongelukkige noodzakelijkheid gebracht waren, hunne Panden te moeten laten Verkoopen, meerder Occafie hadden om het Surplu daar van, als het eenig .Sou'aas in hun ongeluk, van dezelve Pinden te verkrijgen; dan allengs heeft de Beleener, het zij uit onkunde , ( f ) het zij uit verkeerde voorzichtigheid, den ouden weg ingeflagen; in zo verre dat thans na het naauyk urigst onderzoek, zo als uit de Pandvakken, als ook uit het Beleenboek kan blijken, van de tien Panden naauwlijks een Vrij is.
En Raadpleegd men het oordeel van deskundigen, gegrond op overleveringen en ondervindingen, (fchijneiide buiten Week- en Maandftaten veele Notulen der°Bank zo die er immer 2ajn geweest, verloocen te zijn: \ en tevens, de conftante gebruiken, en daar uit voortvloeiende grootere Verkoopingen in andere Steden , dan moefr men zich verwonderen, dat eene zodanige Cijaolüre, ten minften zo algemeen is ingeflopen; heeft het deeze Bank in vroegere tijden, naar maate deszelfs mindere noodzakelijkheid, van het helaas thans van deszelfs eigentlijk doel zo verbafterd gebruik , niet wel gegaan? gaat het de Leenbanken in anderen Steeden en Plaatfen minder? en heeft als roen, en nu nog elders, ieder in het algemeen het Recht niet gehad, om als hun Pand hoger wierd verkogt, als beleening en intreffen bedroeg „ ssalks onder korting van de gewoone Koften, op een bepaalde tijd aftehaalen? moet het hier de belangrijke Vraag niet zijn, of het rechtvaardig of billijk is, aan een eenig
(*) Het geval exteert reeds, dat een op den «3 Decr. r797 gemankeerde Inbrengfte* , meer dan da beide Borgtochten aan fchade heeft agter gelaten , en deeze was NB. Zo niet de alierminfte, althans een derzelve.
(f) Dit moet geen onkunde als Beleener verftaan worden, maar dat de Beleener geen rechte bevatting heeft gehad, var* dc waare intentie der Inftructic , en do bedoelde gevolgen. '



C 32 )
öig Menfch, een beleener het recht toeteftaan Honderden Guldens, megelijk van veete minvermogende Menfchen, of zulken welke zig in dat moment m ongelegenheid bevinden, aan Inbrengfters welke buiten dit voor haar dienst betaald worden, züts buiten hunne allerminftc kennis, Ja tegen hunne wil of ïntewe weg te fcaenkenf 't Is immers zeker, dat daar de Inerengfters direét na de Verköoping de Lospanden Lollen en uit de hand verkoopen, zij voor eerst vrij zijri vari de Vendu Koften , en dan, het zij aan Particuliere Burgers, of wel Goud en Zilver-Kashouders of Uitdragers, dezelve zo hoog mogelijk verkoopen, en Bragïhun dit verlies aan, zij zouden in hunne beleeninge zorgelijker worden » of hun. ongenoegen ocswegen welmeenender doen blijken, dan hunne Doodfche ftilzwijgenheid > en andere tekenen, geven genoegzaam hunne weltevredenheid te kennen.
'T is waar, de'Inbrengfters hebben zig even na de Omwenteling, per adres aart den Raad dezer Gemeente vervoegd, en nevens een aantal andere verzoeken, opk te dier tijd gevraagd om alle Lospanden publiek voor rekening vari de bank te verkopen, of generaal alle de Panden Los, en dus de geheele Beleemngan hunne nan* den te ftellen; dan daar liet laatfte zo wel het belang der burgers ais dat der Bank niet permitteert, zo is vasteftellen het eeffte het tijdlbp waarin men zig als toen bevond, te hebben medegebracht; als ftaande te dier tijd alles ftd, en geene Goederen-da^ voor zeerlaage prijzen te quitteeren > en het Zilver circa een. vi.rde nundtr m lnjsj al het welk thans weder tot vorigen ftaat is terug gekomen, blijkens de Verkopingen zedert gehouden, (f )
Het is er met dit al verre van daan dat et met grond zonde kunnen geoordeeld worden, dat het, het belang der Bank zoude zijn het Losichnjven 'ff™£ laaten, veel min zulks eensklaps te doen, het tegendeel^ a 1 te zeke, qe ^f f* vincr kan voor minvermogende Burgers en Bank , wat betreft ue drie ot viti laagfte foort' van Panden bij volftrekte noodzakelijkheid nuttig zijn: den gemeeuen Man word in zijne verleegenheid geholpen, de Bank heeft geene fchade te gchgi d^ '.ïhbtengfters hebben de tijd en gelegenheid die menigvuldige ^ ha te èien,enzieh dus ook voor fchade te bevrijden, en vermenen boven dien aan dezelve bijna Weekelijks hun Salaris; daar wat de grootere Panden boven de w e Guldens betreft, het de Burgers minder zal hinderen, tien Stuivers ot na duzJva Slinwnde waarde iets minder te ontfangen, zo zulks al noodzaakehjk was; waarÏS^ «*** - ^nder hun iets te zeggen zu ^ ^ei! mdiai de Beleener volgens zijne reeds bij herhaahng aangezegde verplr.-it ng, om ,o veel mogelijk de Lospanden in het generaal te vernnu.leren, en vpoi al die, boven twee Gulden, niet dan bij volftrekte noodzakelijkheid Los te ftellen, voldoet.
Daar vervolo-ens mede , de generale Losflelling, van Beddens,, Dekens en Elte maat, niet meer zoude moeten "gebezigd worden, maar dat geen wat maar eemgsiös er door kon, al mede vrij te ftellen.
- 'T is niet te ontkennen, dat zulks eene uitgebreide kunde in een Beleener moet veronderfteilen, dan eene bijwoning van zo veele, en *^™™8^f*^™ Jaaren, gefterkt door alle een vierde jaars Verkoopingen, voor ^'J^^tJ^ meerder uitgebreidheid terug keeren, moest in een oplettend en ooi deekunuig beleener, de hoogst mogelijke volkomenheid veroorzaken.
En wat zoude uit dit alles voortfpruiten, de Goederen welke nu uit, de tand door de Inbrengfters verkogt worden, zouden dan Pubhcq geveild ^f^^f^A komen zijn, en buiten het geen van die Veilingen aan Stad
zoude ieder eigenaar der Panden het Surphtfderzeive op zijn tijd ^«^tiS»1 en waren er mx mate de groote der Verkoopingen meerder Pander- op we e leruu was, zulks ftond weder over tegen de meerdere waar op Surpluy waS , «1 u S kans van af haaling geïnde: ja al eens gdMd dat het Pea-du ^X^^^X Armen gaat, met konde vergoed worden en ^ar Jaar iets aan moest toeleggen, dan zoude daar door üe 7¥» | en billijkheid bevordert worden, en het aanzien der Beleenbank van Leijtien, nev die der andere Steden en Plaatfen worden gehandhaatt. m Dit is duidelijk te zien, in het Perdu, van de 4 Verkopingen in 1705» vergeleeken tege» dat van 1796. en vervolgens.