01 2127 3791 UB AMSTERDAM



O L I M P I A,
TREURSPEL.
Gevolgd naar het Fransche van den he ere DE VOLTAIRE
Te AMSTELDAM,
BjrJAN HELDERS, Boekdrukker, in de N<*. Met Privilegie. 178a.






TOEWTlNGy
AAN DE WELEDELE HEEREN
MR. JAN FREDERIK BEREWOUT,
JOAN BAPTISTA van RENSSELAAR,
JACOB GUILLOT,
GORNELIS van ROIJEN,
CORNELIS JACOB van der LYN,
JOAN SERVAAS LYNSLAGER,
REGENTEN VAN HET BURGERWEESHUIS;
MR. JAN JACOB H A R T S l N CK,
MR. JACOB de LEEUW,
MR. PEL GR OM ten GROOTENHUYS BOENDERMAKER,
MR. H E N R I C K B A C K E R,
REGENTEN FAN HET OUDE MANNEN- EN VROUWENHUIS;
A a te.



tevens gezamentlyk
REGENTEN VAN DEN SCHOUWBURG,
<\^orst Alexanders Kroost, de Telg van Statira,
Casfanders fchoone Bruid, de jonge Olimpia,
Door moederliefde ontroerd, door 'sBruigoms min be« vangen,
Door ftrengen kinderpligt geftoord in haar verlangen, Door moederlyk bevel, uit driftig misveritand, Gefchikt ten huwjyk met den fboodften Dwingeland, Kieze aan de Seine, om in dien eehrgloed niet te blaaken, Den gloed der houtmyt, in Dianaas tempeldaken, Daar looze Antigonus, alleen in fchyn verliefd, Zyn ftaatzucht ziet voldaan; daar zich Casfander grfefr, Die, na verhoord berouw, in weerwil dier genade, Zyn blinde woede volgt, om 't misfen zyner Gade; Zy, EedleHeeren! zy verryst weer, doch met fchroom Uit de asch van 't lykvuur, aan den koelen Amftelftroom ; Zy durft, op ons gelei, tot u den toegang waagen; Zy word uw heuschheid, uw befeherming opgedragen. Zy bloost... Wie ernstig denkt weet wat haar bloozen doet:
Het is 't vooroordeel van gewaanden heldenmoed, Dien ze eertyds toonde in zich aan 't vuur ten ptooii' te geeven,
Daar zy , door ons gered, met haar» Gemaal- blyft keven ;
Of



Ofwel 'c berouw dat zy, door wanhoop aangefpoord, Hem wHcte OTtvlifin , dien zy door >t huwlyk toebe.
Vertrv°eiiïg!haar UW gU"St' 20 b]yy' haarglori Is de echt in Nederland veel meer dan elders heilig Gy weet dat Overfpel - alléén den trouwknoop breektToont haar dat zuivre min haar door Casfander fineek'f
En ^do'od'en? ei"d' °°k' WCl Verr' van zi<*' te
Vergiffnis fchenken moest, op 't voorbeeld van haar Goden.
Z° Wevreugde! f". deer"''S °P ! Z° * '< * tot
Z° ^SugdT8 gr°°tSCh TO0"eeI een 0efenrchool der OEFENING BESCHAAFT DE KUNSTEN.
A 3 VOOR,



VOORREDEN. |
Vbehaaldeonszodanigdoor deszelfs kracht van ui1-ukZnlen waarin die Dichter boven veele anderen
tZntTda^y, om het^^Xd^alvZ^^te zien, ondernamen teder een gedeelte daa* v*»*'™ taaien ; V welk de reden is dat wy hetzelve opdejints nanTenomeneZinfpreuk van ons Kunstgenooifchap ta t STee^ZofftLn de Tooneet/ïukken , die wy voorTJnfetrafzonderlyk gemaakt hebben, op onze eigene naamen mtgegeeven zyn.
Fan den beginne af dat wy aan deeze O ^impiA iegoZen tearteiden, hebbenwynietalleenzelf, maar j
ZLa-den geoordeeld dat wy eemge verandering tn i PFyfd VelfeninzonderLd Jdeszelfspt moesteJLken, waarvanwy, zo kort als ons^gelykis, de redenen zullen opgeeven: enfchoondezelvenaaanm zen groeten Voorganger, of aan anderenf"™'^ *,*n een /relvk gevoelen zyn, niet voldoende mogten voor* kTmfnS2pfn wy echter dat men ons niet van vertTteZidTal bejchuldigen iets te hebben veranderd, 't welk ons fierk tegenftond. ov«ir/3»«/.
De Heer DëVoltaire, die m andere Treurjpet' len wel eens eene Tooneelverplaatfmg gemaakt heeft t en ook aaarm door andere Dichteren voorgegaan is l eefTuer de eenheid van V Tooneel betracht , welke ooi' ahoos het beste is, wanneer zulks met de welvoegelylS overéénkomt. Doch een fod^^Z %ene houtmyt in het bmnenjle des Tempels te laaten
oorbeelden vinden dat zulks gejchied is tnaanntegendeel dat dieplegtigheid m de ^«/«f^g^ buiten de poorten der Steden verricht wierd. Dier-^



VOORREDEN.
halven lebben wy het Vyfde Bedryf doen vertoonen een gewyd Bosch, by den Tempel, alwaar wy behooriyk de houtmyt, met het ligchaam van Statira daarop , konden plaat/en : om die reden hebben wy eenige wei. nige Vaarzen, die op de Franfche plaat/mg betrek* kelyk waren, een weinig moeten veranderen.
Doch het geene ons en anderen in de Franfche fchikking het minst geviel, was, vooreerst, dat'er drie zelfmoorden in voorkomen, 't welk wel krachtige hartS' tochten en fchielyke ontknoopingen uitlevert, maar in derdaad zeer ysfelyk. is. Ten anderen waren wy van oordeel dat, na den zelfmoord van Statira, de twee andere Perfonaadjen, Oiimpia en Cas('ander, met recht in 't leven konden gefpaard worden en hun gewenscht oogmerk bereiken. De Heidenen zelf, die een groot' moedigheid fielden in den zelfmoord, keur den dien alléén goed, wanneer 't gefchiedde tot welzyn van 't Vaderland, tot viorkoming van eene onvermydbre fchande, of tot behoud van dterbaare Staatsperfoonen, Vrienden en Maagen : doch wanneer de wanhoop- alléén de reden van den zelfmoord was, wierd de uitvoerder van zulk eene wreedheid wel beklaagd, maar geenszins grootmoedig geacht. Dat geene van deeze toen gewett igde oorzaaken hier plaats hebben meenen wy te kunnen beweer en; ten minjlen in den perfoon van Casfander is 'er geen fpoor van te vinden. , IVat Oiimpia betreft, die zich zelveflagt, om den kinderpligt over de liefde te doen zegepraaien, bevryden de faamgewikkelde omftandigheden haar van de uitvoeringÖvan zulk een wanhoopend bejluit. zonder dat. zulks haar tot fchande kan Jl rekken, gelyk wy zullen, aantoonen: en daar zyn in de oude en laatere Gefchie. denisfen,ja zelfs in treurjpellen, voor eelden genoeg van diergelyke huwelyken, waarvan zelfs de voorafgegaane redenen van affchrikveel meer gegrond wa. 6 ü A 4 ren



VOORREDEN.
ren dan die, welke Oiimpia van V"paaren met Casfander wederhielden.
Doch nog krachtiger redenen dan deezennonpten ons om die Perfonaadjen in 't leven te laaten. In een Tooneeljluk behoorde altoos eene zedeleer opgefloten te zyn. Indien een Perfonaadje Jlerft, moethy zulks om zyne ondeugd waardig zyn; of, indien hy deugdzaam is, en, volgens de Gefchiedenis, door den nyd of de boosheid van zyne Tegenflreevers om 't leven raakt, moet hy beklaagd en zyne onfchuld in een1 vollen dag gefield. woraen. In dit Treurfpel is Oiimpia deugdzaam, teder, en door de aanhoudende liejde van Caslander op hem in wedermin ont(loken, niet weetende dat hy den ondergang van haare Ouders veroorzaakt heeft. Cas • Tander is, buiten zyn weeten , oorzaak geweest van den dood des grooten /4lexanders,haaren Vader,en heeft in drift, toen het paleis overrompeld wierd, haare , Moeder eene wond toegebragt, waarvan zy echter gered wierd. Daarna , op Oiimpia verliefd wordende , heeft hy een wezendlyk berouw van zyn mis dryf'; doet zich voor een" tyd inlyven in den Tempel te Epheze by de Priesteren, om de Goden te verbidden en boete te doen, en tracht haar door zyn' echt in haar' voorigen rang te herfiellen.Wat ts nu natuurlyker, dan dat op zulk een waar berouw vergiffenis volge, het welk de zedeleer is die 'er voor den /lanfchouwer in opgefloten ligt ? Daar in tegendeel, volgens het Franfche, aan de zyde van Oiimpia, de zuivere Deugd en de door druk overfielpte Onnozelheid op het laatst een' voorbedachten zelfmoord begaat; en, aan de zyde van Casfander, fchynt geleerd te worden dat een inner lyk leedwezen over gepleegde misdaaden, eene oprechte boete en eene affmeeking van den Hemel om vergiffenis , allen vergeeffche daaden zyn, die een' Sterveling niet kunnen baten om tot een gewenscht einde te komen.
De



VOORREDEN.
De Heer DeVoltatre-zelf heeft ons door zyne eigene uitdrukkingen in alle de Bedryven aan de hand ge ge even het einde des Treurfpels naar onzen fmaakte veranderen , en de gronden daartoe gelegd. In het Eerjle Bedryf befchuldigt Casfander met inner' lyke droefheid zich - zeiven by Antigootu wegens den dood van Alex-inder en Statira, daar de ander integendeel hem tracht te beduiden dat hy zeer wel gedaan heeft, V geen ons aanjlonds het verhard geweeten en . haatelyk cara&er van Arttfgonus toont. In het Derde Tooneel van het Derde Bedryf zegt Casfander tegen Statira, fpreekende van haare Dochter :
(.d) Avec un faint refpcft j'é'evai votre fille,
Je lui tins lieu quinze ans de Pere & de Familie; E!le a mes voaux, mon coeur: & peut-être lesDieux Ne nous ont asfemblés dans ces augustes lieux Oj.ie pour y réparer, par un faint bymenée, L'épouvantable horreur de notre destinée.
Zelfs laat de Dichter Statira tegen Oiimpiain'tlaatJle van 't zelfde Bedryf zeggen:
Qb") Moi même j'ai pitié d'un amour qui m'outrage. Tu déchires mon cceur. & tu fais 1'attendrir. Confole au moins ta Mere en la faifau mourir. Va, je fuis malheureufe, & tu n'es point coupable.
Jn het Derde Tooneel des Vierden Bedryfs fcheid de Opperpriester de twee Koningen, die elkander tekeer
wil-
(a) In't Nederduituh ■ BMz. 34. Hft. 2j.
(b) li. Blauz. 43- KeS 21
A 5



VOORREDEN.
•uitten gaan, en verklaart hen dat eene Vrouw, een* Echtgenoot hebbende die haare Ouders om 't leven ge~ bragt heeft, vry met een' anderen mag paar en ; doch hy voegt 'er by:
Qc~) a rrnins qus fa clémence
A i'exemple des Dieux ne pardonne 1'orTenfè.
In het Vierde Tooneel roept Casfander uit:
(_d) Ciel! tu me pardonnais: plus tranquille & plus pure, Mon ame h eet espoir ofait s'abandonner: Tu m'ótes Oiimpie; est-ce lk pardonner?
In het Derde Tooneel des Vyfden Bedryfs zegt de Opperpriester tegen Oiimpia, van haare Moeder fpreekende:
(e} Et fi vous réfistiez a fa mourante voix,
Casfandre est votre maiire, il rentre en tous fes dioits.
En verder:
Cf) II faut fuivre Casfandre, ou choifif Antigone.
£g~) Décidez-vous, Princesfe, & le Peuple s'appaife. Ce Peuple qui toujours est du parti des loix, Quand vous aurez parié, foutiendra votre choix. Sinon, le fer en main, dans ce Temple, a ma vue, Casfandre, en reclamant la foi qu'il a recue,
D'un
fc) In 't Nedcrduitxh, Bhdx. 47. laatfte R.eg. (d) Ib. Bi. 49. 3. (e) 1b. BL 61. Reg. 10. (ƒ) Ib. BI. 61. laatjle Rjg. (g) Ib. BI. 61. Reg. 12.



VOORREDEN.
D'un bien qu'il posfédait a droit de s'emparer, Malgré lajuste horreur qu'il vous femble infpirer.
Alle deeze uitdrukkingen en nog meer anderen wet. tiVd n onzes bedunkens, onze verandering■; te meer Inneer men gelieve aan te merken dat bjimp.a en 2EE reeds in 't Eerfte Bedryf wettig gehuwd zv„ ,en dat 'er niets aan hunne Trouw ontbrak dan d* llatL plegtigheidvan inzegening door eene Pneste. Zfe Jdïïdaartoe door V lot benoemd moest worden.
& zullen wy, om den Heer DeVou*i«^ eerte Z Z dl hem toekomt, hier laaten volgen de Zrtaalinsr van hetflot dat hy aan dit Treur/pel gegeeZnheeftZlaatjle vaars, datOam^uitfpreekt is:
■ Omfang Oiimpia, 6 Asch van myne Moeder!
& Zydoorjleektzich, en werpt zich m de houtmyt.
ALLEN.
6 G°Ü C a s s a n d e r , naar de koutmyt hopende. Oiimpia!
Anticonus. Wie zag ooit iets verwoeder! Cassander. ARampi Zy leeft niet meer. Hier baat geen onderftand.
jTederkeerende in het Voorpoortaal. t* 't nu yenoe£, ó Guön"... Myn doemenswaarde hand Seeft m>menDVorst, zyn Weêuw en myne Bruid doet»
fneeven!... , , "
Antigonus, word nog uw ziel door haat ged™? 6 Koele Aanfchouwer van deez' ysfelyken dood! Blyft om het zoet myns lots uw nyd nog even groot? Zo gy myn' heilftaat met verbittr.ng thans veroordeelt, Neem daarin deel: aanvaard dit ftaal, en volg myn voor.
beeld* Hy doorjleekt zich.
De



VOORREDEN.
. „ , De Opperpriester. Houd ftand!.. . 6 Heilig Choor! . .. fl Goón , die 't kwaad nooit duld! ' ( ,,,
Wat waereldsch hof was ooit met meerder fchriks ver-
Antigonus. Z.eAlexander dus, met Vrienden, Kroost en Maagen,
feW^8' u iS 'C all> in 'C ftof verflagen! 6 Go6n! Beheerfchers van het nietig Aardsch geflacht» Waarom het .daar 'cuw' toorn ten doel ftaat, voorreebraet> Wat had Oiimpia, wat Statira misdreven' Waartoe behoud gy thans myn deerniswaardig leven ?
Deeze laatfte Jlui treden was by om alléén genoeg om eenen waarlyk bekeerden Cafifander zyne wettige Ëe-ai te doen behouden en te ysfelyk om in >t openbaar ai fff.
eene Tempeljchuddmg, d e de Heer De Volta, ! 1 in 't begin van het Derde Tooneel des Tweeden Be. teilen! ' " ^or^en
De



De Gecommitteerden tot de zaken van den Schouwburg hebben, volgens Oótroy door de Ifecren Staten van Holland en Weftvriesland, den 5<Jen November, 1772. aan hen verleend, het recht van deze Privilegie, alleen voorden tegenwoordigen DrukvanOLlMPIAj Treur/pel, vergund aan Jan Helders.
Amjleldam, den 15 May, 1782.
Geene Exemplaren zullen voor echt erkend worden , dan die, door een' der Heeren Gecommitteerden, onderteekend zyn.
PER-



PERSOONEN.
Cassander, Zoon van Antipater, Koning van Ma. cedonië.
Antigonus, Koning van een gedeelte van Azië.
Statira, Weduw van Alexander.
O l r m p i a , Dochter van Alex ander en Statira.
jDe HlEROPHANT, of OPPERPRIESTER, die dl.
toos Voorzitter is by de plegtigheid der groote Geheimenis/en.
Sosthenes, Bevelhebber der Krygsbenden vanCa$. fander.
Hermas , Bevelhebber der Krygsb enden van Antigonus.
Polydamas, een Onderpriester.
Ismene, eene Onderpriesteres.
Ingelyfden in de Geheimenis/en.
Gevolg van Priesters en Priesteresfen.
Het TOONEE L is te EPHEZE, en verbeeld in de vier eerjle Bedryven den Tempel, alwaar men de groote Geheimenis/en viert, benevens het Voorpoortaal; en in het vy/de Bedryf een gewyd Bosch, by den lempel.
OLIM-



OLIM P I A,
TREURSPEL.
EERSTE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
[ffet achterfe des Toneels verbeeld eeti1 Tempel, wiens drie gejlotene deuren verfierd zyn met breede pylaaren : de twee vleugels maaken een ruim Voorpoortaal uit: in dit Voorpoortaal flaat Sosthenes; de groote deur word geopend, en, nadat Cass ander daaruit getreeden is, weder gefloten.
Cassander, Sosthenes.
ZCassander. ie myne altaargelofte eerlang ten eind' geloopen. Ja, Sosthenes! 'kdurt'van de Goón vergiffnis hoopen. 'kZal min ontroerd van geest en eedier zyn van aart, 'k Herleef.
Sosthenes. Het krygsvolk, by Epheze t'faam vergaêrd, 'Welks heldenmoed voorheen uw'Vader kon bekooren, Heeft in myn byzyn reeds u hulde en trouw gezworen. De Maccdoner eert uw wet ca hoog befluit. Epheze koos, vernoegd, zyn twee befchermers uit. , Deeze eer, die thans met u Antigonus mag deelen, . Spelt u den hoogften rang, die ooit uw hart kan ftreelen. Dees' heerfchappy, die in 't gezicht der Goón begint, Zal van de Goón behoed, van 'tmenschdom zyn bemind. Uw outerdienft maakt u ontzagchlyk in elks oogen,
En



z O L I M P I A,
En fchenkt een' nieuwen glans aan 'tKoningklyk vermo- I Vertoon u. Cgen» Cassander. 'tKan niet zyn. Ik zal voor uw gezicht Myne eerfte zorg befteên aan myn' voornaamften pligt. Verlaat dit Voorhof niet. De fchaar der Priesterinnen Brengt ftraks Oiimpia voor 't outer der Godinnen. Daar delgt die fchoone eerlang, tot myn behoudenis, Myn fnoode gruwlen uit, waarvan ze onkundig is. 'kBegin op deezen dag een nieuw en fchuldloos leven. Ach! waarde Oiimpia! wat blydfchap zal 't my geeven, Zo gy, onkundig van myn misdaên, nimmer weet Wat bloed u'tleven fchonk, wat bloed ik ftroomen deed!
SOSTH EN ES.
Hoe! Vorst! een kind,eerstaan d'Euphraatuitmededoogen Gefpaard, voorts tot flavinne uws Vaders opgetoogen. En edelmoedig door uw zorgen fints behoed, Treft dat Casfanders harte, ontroert dat zyn gemoed?
Cassander. (ren. Zvvyg; draaghaareerbiedtoe: elk moet haar hulde zweeIk wil niet dat het lot haar langer zal ontëeren. Myn Vader, Sosthenes' verborg voor haar met recht Den rang, haar door geboorte op 't glansrykft' toegelegd. , 6 Wreed herdenken! Dag, die eeuwig my zal wroegen ! Hy wilde haar, myn Vriend! by de andere otTers voegen, Die hy toen Aagten deed tot onze veiligheid. Gewoon aan woede en moord door 's oorlogs onbefcheid, , Beklaagde ikhaaralléén. Myn Vader fchonkhaar'tleven. JkBehield de Dochter, maarikdeeddeMoederfneeven. , Ach! bleef ze in eeuwigheid onkundig van die daad! Oiimpia! gy eert me, als uwen toeverlaat; Gy meent dat ge al uw heil moet by Casfander zoeken: Maar kende ge u te recht, gy zoud Casfander vloeken.
Sosthenes. Dit wonderbaar geheim begryp ik niet, Mynheer! Het is om uw belang dat ik thans tot u keer.
Van !



TREURSPEL, 17 Van al de Koningen, die, driftig en vermetel, Heerschzuchtige oogen flaan op Aiexanders zetej, Is wr£vle Antigonus-alléén uw bondgenoot.
Cassander. Ik acht zyn vriendfchap hoog en Zyn vermogen groot. 'kZal hem getrouw zyn.
Sosthenes. Mits zyn trouw Voor u blyv' düürert. *'t Schynt, fints die Köning zich vertoonde in deezö muuren,
Dat nydige achterdocht door al zyn houding zweeft, En zyne ontroerde ziel van u verwyderd heeft. Cassander.
Wat raaki me Antigonus ?
Ter zyde.
„ Slagtöfters van Casfandër! „ Dóorluchte Statira! Gfootdaadige Alexander! „ 6 Heilige asch eens helds, met recht op my verwoed! j, Hoe heftig wreeken u myn wroeging en myn gloed! „ Oiimpia! Verzoen hun gramfchap door uw bede!
Myn hart j zo lang ontrust, verwacht van u zyn vrede. ,, Dat uwe deugd den angst uit myne ziel verdryv', „ Voor my de Goden fmeeke en myn befchermfter . Tegen Sosthenes. blyv'!... Hoe nu! 'tls naauwlyks dag, het Voorhof pas ontfloton,; En 'kzie Antigonus!
TWEEDE TOONEEL.
Cassander, Sosthenes, Antigonus, Herwas.
Antigonus, tegen Hermas, in 't uitkomen.
Jk voel myti fpyt vergrooten 3oor zyn bedekt gedrag. 'kMoet weeten wdthy peinst. kWil leezen in zyn hart wat hv voor my ontveinst.
B Blyf



O L I M P I A,
Blyf hier; ik nader hem.
Cassander.
Mynheer! wat is de reden, Datwe,ecr de zonverryst.u reeds zien herwaarts treeden?
Anti conus. Ons wederzydsch belang fpoort mynen yver aan. Uw plegtigc outerdienst heeft reeds de Goón voldaan, 'tls meer dan tyd dat wy dc wacreld faam verdeden. Ephezes wal ziet zich bevryd van ftaatskrakkeelen, En uwe altaargclofte, ontzien van al het volk, Weêrhield den toorn en twist, verftomptefpiets en dolk. Der Prinfen woede rust: maar 't zal in 't kort u blyken Dat zy ontwaakt. Eerlang zult gy in onze Ryken Ilunn' lcgcrftandaart zien geplant tot 's Volks verdriet. Dc Goón verdoofden wel, maar bluschten't krygsvuur Antipater is dood: dat uwe zorg blyv' waaken! (met. Gewis zal haast uW moed zyn hcerlyk werk volmaaken. Nooit had hv toegeftaan dat fnoode Antiochus, Dat Lagus woeste Zoon, of dat Seleucus dus Zich opwierp' tegen ons, Vorst Alexanderslanden Vanéén fcheurde, en deioortsdesoorlogs deed ontbranCassander. (den. Mo"t Alexander nog van uit zyn' hoogen troon Dier wföedaarts dollen waan vernecdren tothunn'hoon! • Ochöfhy't licht nog zag!
Antigonus.
Wat zegt gy?... hoe!.. Casfander! , Zoon van Antipater! befchreit gy Alexander? Wat baart in u zo fel een wroeging buiten nood? Want, hoe 't ook zy, gy zyt onfchulnig aan zyn' dood.
Cassander, zuchtende. 'klleb dien veroorzaakt.
Antigonus.
Hy was wettig. Stort geen klagten. Men mogt den Grieken wel zo groot een offer Aagten. De gantfche waereld was zyn dolie heerschzucht moe fc Atheen'



TREURSPEL. to Atheen' zond immers zelf 't vergif Perdiccas toe.: Men gaf't aan Craterus. In d'opgang van uw leven Als Hof knaap , tot den dienst van 'sKonings disch, ver» heven,
Waart gy op 't laatfte feest van onzen Dwingeland: Daar ftclde Antipater den beker u ter hand; ([nis. Maar van zyn grootsch befiuit had gy in 't minft' geen ken-
Cassander. Verfchoon niet langer die godlooze heiligfchennis.
Antigonus. Die heiligfchennis!... hoe!... Word Clitus moordenaar, Die zelfs Parmenio ontzielde, die Barbaar, Die tot zyn Moeders hoon zich by der Goden Zoonen Dorst tellen, opdat elk hem goddlyke eer zou toonen, Nog in uw' zwakken geest mede als een' God gevierd?... Hy, hy-alléén was 't die een heiligfchenner wierd. Wy hebben zyn altaar en rykstroon om doen rukken; En toen hy voor de kracht van 't fterk vergif moest bukken,
Verfchaften wy de wraak aan 't menschdom cn de Goón.
Cassander. Hoe'tzy, hywas, fchoon ik zyn feilen niet verfchoon, üns-aller meefter, en een held, dien elk moest achten.
Antigonus.
Een held!...
Cassander.
Gewis.
Am tioo n u s. ó Neen; 't zyn onze moed en krachten, Onze arm, ons bloed, waardoor het onbepaald bewint
Van dien ondaukbren
Cassander. Hy ondankbaar! ... neen, myn Vrind'. ITy was zulks niet: zeg eer dat onze Vaders 't waren. Elk zocht zyn' hoogen rang in alles te evenaaren. Maar'waarom zyne Gade en Kroost doorftooten? Ach!
B a An-



3o O L I M P I A,
Antigonus! zaagt ge ooit een' ysfelyker dag?
Antigonus. Wat rede is voor die vrees na vyi'tien jaar te vinden? Darius Schoonzoon zynde, en nydig op zyn vrinden, Wierd hy een' Pers gelyk, en zag elk onzer aan Als zyn' verwonneling. Was 't beter, naar uw' waan, Dat Statira, den toorn des onderdaans ontfteekend', En Alexander op het blaakend Babel wreekend', Aan 't bloed van haar Gellacht, aan 't bloed van haar' Gemaal,
U, my, ons-allen had geofferd door het ftaal? Zy wapende al het Volk. Ter naauwernood behoedde De held Antipater zich voor haar dolle woede. Gy redde uw' Vader toen.
Cassander.
'tIs waar; nochtans, Mynheer! Is Alexanders Gade ontzield door myn .geweer.
Antigonus. Dit is het lot des ftryds. Hoe 'tdan ook af moog'loopen, 't Moet ons tot droefgeween noch felle wroeging noopen.
Cassander. 'kBeken, ik weende na die gruwzaame euveldaad. Door't heerlykft' bloed befpat in dien rampzaalgen ftaat; "Verwonderd en befchaamd dat ik, in blinden moede, Door mynen Vader-zelv' vervoerd was tot die woede, Betreurde ik lang dien flag.
Antigonus.
Maar wat geheimenis Verdubbelt thans 't berouw, 't welk u zo fmartlyk is? Myn Vriend moest, op myn bcè, zyn hartmy openleggen. Gy veinst te veel.
Cassander. Helaas! myn Vriend! wat zal ik zeggen? Denk dat 'er tyden zyn, waarin 't ontroerd gemoed Aan de infpraak van de deugd met nieuwen lust voldoet; Waarin 't geheugen van gevloekte en fnoode daaden
Met



TREURSPEL. ai 1 Met all* wat yslyk is ons hart fchynt te overlaaden.
Antigonus. j Die moorden zyn verzoend. Vergeet die zwaarigheên. | Volg mynen raad, en denk om ons belang alléén. ■ Indien het u betaamt het minft' berouw te kweeken, j 't Berouwe u dan dat gy, uit Azië geweken, i Antiochus daarin zyn' zetel vesten laat. I Dat dan ons beider heir ten tweedenmaal' d'Euphraat I Doe fiddren, als wy ons naar zyne boorden keeren. 1 Van al die Vorsten , die hun grootheid thans doeneeren, J Verdient geen één dien naam, noch is van jongs af aan | Met Alexanders heir, als wy, te veld gegaan. J Onze Opperhoofden zyn geveld.
Cassander. I Ligt dat die fnooden ,
\ Huns meesters fehim ten zoen, verdelgd zyn door de Go-
Antigonus. (den. & Wy echter leeven nog en moeten 't overfchot i Des Ryks herftellen, thans gedrukt door 't yslykfl' lot. I „ De waardigfte regeer'! fprak ftervende Alexander: I Zo ras ik heerfchen durf, benoemt hy my, geen' ander. I 't Word tyd; verzeker uw' gelukftand met den myn'. | De magtigfte zal hier gewis het waardigft' zyn. li Men hoed' de ranke kiel des Griekfchen Ryks voor 't j ftranden!
ij Geen twist ftelle ons ten prooij' dier nieuwe Dwingelan" Te laag geboren om by ons te zyn genoemd! JDat eeuwig tusfehen ons de tweedragtzy gedoemd! J Belooft gy 't?
Cassander. 'kZweer het u; en, wilt gy vaster teeken ? i'kBen vaardig't ongelyk, ons aangedaan, te wreeken. i Te veel Tirannen zyn in 't Aziaansch gebied, (ziet. Waardoor de Euphraat, de Nyl zich flaafschvermeesterd ! 'kZal ftryden voor ons heil, en 't heil der Griekfche Staaten.
B 3 An-



s3 O L I M P I A,
Antigonus. 'kBetrouw me op uw belang; 'kdurf me op uw woord
verlaaten: Sh, Doch op de vriendfehap *t meest, die door haar fterken U heeft met my veréénd. Maar 'k eisch een onderpand , Waardoor gy heden my die vriendfehap klaar kunttoonen.
Slaa myn verzoek niet af.
Cassander.
Die twyfling kan my hoonen. Heb ik iets in myn magt, waarnaar uw hart verlangt? Eisch vry; 'kzal zorgen dat gy 't ftraksvan my ontfangt.
Antigonus. Gy zult my mooglyk uw verwondring niet verbergen, Als ik zo klein een gift durf van uw vriendfehap vergen, 'tls een Slavin.
Cassander. Wat vreugd dat ik u dienen kan! 'kStel ze allen in uw hand: verkies. _ Antigonus, Casfander fierk in de oogen ziende.
Vergun my dan Een vreemde Dochter, die uw Vader, na het woeden In Babel, met zich nam, en federt op deed voeden. Zy komt u toe; ik hoop dat ge, om de heldendaên, Door my voor ü verricht, dien prys my af zult ftaan. Uw Vader, zegt men, had befloten haar te Aagten. 'kZal zorgen dat myn Hof haar eeren zal en achten. Zy heet,.... Oiimpia.
Cassander. Oiimpia!
Ter zyde.
„ Wat fmart!
Antigonus.
6 Ja.
Cassander, ter zyde. „ Hoe onworziens doorgrieft hy my het hart!
Te- ■



TREURSPEL. 23
Tegen Antigonus.
Uc haar u ge even!
Antigonus. Zy kan al myn vlyt beloonen. Casfander, denk ik, zal zich nooit ondankbaar toonen. Op 't minfte voorwerp baart een weigring dikwils haat; En 'khoop niet dat gy my beloonen wilt met fmaad.
Cassander. Neen. Die Slavin zal ftraks verfchynen voor uwe oogen. Vel zelf dan 't vonnis of zy u zal volgen moogen, Of ik haar af kan ftaan op welgegronde reen. Geen ongewyde mag deez' Tempel ooit betreen. Oiimpia, bewaakt van Goden en Godesfen, Ziet zich in 't heiligdom omringd van Prietitercsfen. Ligt dat na weinig tyds de poort ontfloted zy. Gy weet, de toegang tot dit Voorhof ftaat elk vry. Verwacht my hier ; doch wil myn vriendfehap niet mistrouwen. (wen. 'tZal u verwondren ftraks een nieuw geheim te aaiifchouBeilis dan of't heelal ecu' mensch al* Vorst begroet, Wiens wet Oiimpia zich onderwerpen moet.
Hy keert in den Tempel, en Sosthenes vertrekt,
DERDE TOONEEL.
Antigonus, Hermas, in het Voorpoortaal.
TH-e r m a s. k fta verbaasd, M-yn'heer, dat, daar de krygsörkaanen Op honderd troonen woên.tefproeid met bloed en traaDaar Alexanders R-yk welhaast, naar allen fchyn , (nen; Naar 't vonnis van 't geval op nieuw verdeeld zal zyn; Daar we u naar de oppenrragt van 't waereldrond zien haaken,
Uw groot, uw moedig hart voor een Slavin kan blaaken.
Antigonus. (reên, 'tMoet u verwondren, ja; maar, Hermas! 'k doe 't om B 4 Die



34 O L I M P I A,
Die niemand zyn bekend, die'k niemand durf ontleên. Veranderde eens haar lot, die maagd waar' ligt te vreezea Voor elk, die Koning is of Koning tracht te wcezen; Voor elk, die, groot genoeg van harte, durft beftaan Op Alexanders troon iïoutmoedig 't oog te liaan. Ik vormde allang reeds op haar' naam, haar lot en jaarert Verwarde gisfingen, die vry waarfchynlyk waren, 'kZocht meerder zekerheid, en hield op haar gezicht, Waar ik haar ook ontmoette, aandachtig 't oog g.:richti Haar houding, haar gelaat, de plaats daar ze eertyds Woonde,
De wondere achting, die een Meester haar betoonde, Casfanders wroegingen en zyn bedekte taal; Dit all' bevestigt myn vermoeden t'eenemaal. 'k Doorzie dat diep geheim v>an tyd tot tyd reeds nader. Hermas.
Men zegt dat hy hqar mint en opvoed als een vader.
Antigonus. (gevierd!
'kZal Maar men opent. Welk een feest word hier
Het outer is rondöm met bloemen opgcfierd! Der Priesterinnen rei vervult de tempelzaalen! 'k Zie diep in 't heiligdom den Opperpriester praaien!..., Qlimpia treed met Casfander naar 't altaar!
VIERDE TOONEEL.
JPe deuren des Tempels geopend zynde, ziet men den zeiven geheelvan binnen. De Priesters langfaam van de eene, gelyk de Priesteressen van de andere zyde genaderd zynde, zyn allen in witte kleeding met blaauwe JJuijers, die tot ap den grond afhangen. Cassander en Olimpia leggen de handen op het altaar. Antigonus en Hermas blyven in 't Voorpoortaal.
OCassander. pperfte aller Goón! ö Huwlykszegenaar! Gy, dien ik kennen leerde in dees gewyde dagen;
Dio.



TREURSPEL. 25
Die deeuveldaadenftraft, de deugd wilt onderfchraagen,' En nimmer uw genade ontzegt aan 't waar berouw! Bevestig mynen eed, bevestig onze trouw! Laat, fchoone Oiimpia! die eed uw ziel behaagen. Myn troon , myn leven , 't word u alles opgedraagen. 'k Zweer u een liefde toe, zo zuiver van natuur Als Vestaas tempelfchaare en altoosbrandcnd vuur. Priestresfen!HemelschKroost!Cetu:gen van myneeeden! Dat thans uw wierook.met myn wenfchcn en. gebeden Opklinime tot de Goón, die wy ons gunftig zien! Wend dus de rampen af, die 'k mooglyk nog verdien. Olim p 1 a .
Befchermt altoos, ó Goón, die ik mot eerbied nader, Den eedlen Meester, die my ftrekte tot een' Vader; Myn'dierbren Minnaar; myn' beminden Echtgenoot! Zyn heil zy door uw gunst van dag tot dag vergroot! Gy kent myn hart. Zyn rang, zyn troon, hoe hoogverheven,
Is 't minde deel des goeds, my door zyn min gegeeven.
Getuigen van myn vlam, door hem-alléén gevoed!
Blyft daar de borgen van, en heiligt mynen gloed!
Hy leere Oiimpia u fteeds haar' eerbied wyden!
Dat uw rechtvaardigheid haar 't bitterft'wee doelyden,
Zo zy, u ongetrouw, niet t'allen tyd' gedenkt
Den ftaat dien zy bekleedde en wat hy thans haar fchenkt!
Cassander. Men keere in 't heiligdom; 'kbcn dat geluk thans waardig. Priestresfen ! dat uw zorg de verdre pracht vervaardig', Opdat ik 't heil voltooij', dat myne ziel verblyd. Gaat, heiligt onze liefde en mynen levenstyd. Ik zag in haar gezicht der Goden goedheid zweeven • Hun toornyerplett'my, zo'kmyn Bruid ooitmogtbegee-
Tegen Antigonus. (ven! Gy hoorde, Antigonus, myn reden duidlyk aan. Heb ik, naar myn belofte, aan uwen wenschvoldaan?Gy-zelf kunt, zo gy wilt, beilisfen of een ander
B 5 Be-.



25 OLIMPIA, Bezitter zyn moet der Slavinne van Casfander. Weet dat myn ftaat en kroon, die zydcez dag aanvaard, Geringe giften zyn, haar zuivre ziel onwaard'. En oordeel dan , boe zeer me uw vriendfehap moog' ■behaageo,
Of ik dat oil'er u verpligt waare op te draagen.
VYFDE TOONEEL.
Antigonus, Hermas, in let Voorportaal.
IAntigonus. s alles my ontdekt. Ik twyfel langer niet, Hy tergt my nog, maarftortzich-zelv'in'tzwaarft'verdriet. Ik leer hem kennen als een' onberaaden dryver, Die nu deGoón vergramt, dan dient met-blinden yver ; Die, door zyn drift beftierd en altoos wuft van aart, Staatkunde en tempeldienst met zyne liefde paart; En die, onftuimig, trotsch, gereed is 't all' tewaagen, Of, tot berouw geperst, zich overgeeft tot klaagen. Meent gy, daar hy de hand aan zyn Slavinne geeft, Dat hem de liefde tot zo verr' vernederd heeft? Haare afkomstmoetgewiszyneeernietkunnenkrenken. Zyn heimelyk ontwerp baart my groot achterdenken: Hy vleit zich mooglyk datzeeen recht heeft,'t welk eerHem kan verheffen tot der Oppervorsten rang. (lang Zo hy flechts ininnaarwaar',hy had me een' gloed beleden, Die 'hem vervoerde tot die buitenfpoorigheden. Myn zwakke vriendfehap zal, dewyl hy my verraad, Ook haast verandren in een' onverzoenbren haat. Her U a s.
Misfchien verwyt gy hem, naardien de fpyt u griefde,, Meerloosheid dan doorgaans gepaard gaat met de liefde, Gy weet maar al te wel door lange ervaarenis Dat dikwils ons gedrag 't gevolg der driften is. (tetn Wy loogchnen vruchteloos haare onweêrftaanbre krachMen kan een zwak vernuft fomtyds flaatkundig achten.
Cas-



TREURSPEL. ïf
Casfander immers, Vorst, is de eerfte Koning niet, Die zyn flavin bemint en haar zyn rykskroon bied. 't Beloop der tyden deed ons menig'held befchouwen. Die fier by Koningen, doch laf was by de vrouwen.
Antigonus. Gy zegt de waarheid; maar 'k heb alles onderzocht: En alles wat ik zag vergroot myne achterdocht. De fchoone Oiimpia ('k zal niets voor u bedekken) Kan mooglyk minnenyd in myne ziel verwekken. Gy merkt alreeds 't geheim, zo lang door my bewaard;Myn liefde is mooglyk met myn grootlt' belang gepaard, 'k Dacht nooit dat my hun echt met zo veel leeds zoa dreigen.
Casfanders zwakheid is niet grooter dan myne eigen. Hermas,
Maar hy vertrouwde op u. Kan 't weezen ? Is 'er dan Niets heiligs, dat de vreê der Vorsten ftaaven kan? Uw bondgenootfehap, uw veréénde legerfchaaren, Alle uw gefchenken, uw weèrzydfche ftaatsgevaaren. Uwe eeden, al uw zorg, verfchaften die u niets Dan ftof tot minnenyd en aanwas uws verdriets? Men vind geen voorbeeld meer van vriendfehap in dees Antigonus. (tyden. 'k Weet dat de Grieken aan de Vriendfehaptempels wy-. den;
Geen' enklen aan 't Belang, en echter bid men 't aan. Van 't fpoor vervoerd door liefde en ftaatzucht.volvan waan,
Misleid Casfander my in 't lot van zyn beminde. 'kMerk dat hy my verdenkt, nu'k daar het fpoor vari vinde.
Hy heeft 'er reden toe. 't Is nog zo zeker niet, Dat hy.zlchin 't bezit van deeze fchoonheid ziet. Hermas.
Zy zyn gehuwd. Men deed in dees gewyde dakea Reeds alles tot de pracht huns huwlyks vaardig maaken.



38 O L I M P I A,
[ De Ingelyfden, de Priesters en Priesteresfin doen vóór op het Tooneel een' ommegang, hebbende palm. takken met bloemen ver fier d in hunne handen.]
'k Zie de Ingelyfden met de Priestren langs dien kant Het Voorhof naderen, met palmen in de hand. (ven? De liefde houd hier feest. Wiekanhuntrouwtoortsdoo-
Antigonüs. Zwyg Uil. Men poog' dien buit Casfander nog te ontrooven.
Volg my; 'k laat alles op uw zorg en yver fiaan. De Goön, de wetten,'tVolk,'t bied aU'mybyftandaan. Dees pracht verveelt myn oog. Laat ons van hier vertrekken !
Bevordren wy 't befluit, waarheen myn wenfchen ftrek' ken!
Zelfs zie dit heilig oord, indien de nood ons port, Uit wraak min dierenbloed,dan menfchenbloed geitortf
Einde des Eerflen Bedryfs.
TWEE-



TREURSPEL. 2'j
TWEEDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL.
De Opperpriester, Ismene, Priesters en Priesteressen.
De drie Deuren van den Tempel zy n open.
HDe Opperpriester. oe! op dit heilig Feest! in deeze Tempelchooren, Daar de onfchuld troost, de fchuld vergiftnis is befchoren, Zien we ons berooven, door één Priesteres-alléén, Van'twenschlyk heil, bedoeld door deeze plegtigheên ? Durft aan dien grooten pligt Arzane zich onttrekken? Ismene.
Gy weet, men kon vanhaartotnogtoeniets ontdekken. Ze onttrekt zich elks gezicht, daarzy, in eenzaamheid, Voor aller Goden oog een' vloed van traanen fchreid: Verzwakt door droefheid, aan haar fmartten prooij' gegeeven,
Smeekt ze om het einde van een altoosftervend leven.
De Opperpriester. 'kHeb deernis met haar' ftaat: maar echter moet haarpligt Slechts voor een oogenblik by 't outer Zyn verricht. Sints zy dit heiligdom ten fchuilplaats heeft verkoren, Is haar op deezen dag voor 't eerft' dit lot befchoren. Men doé haar komen. Gaa!
Ismene vertrekt.
De wil der Hemelgoón Roept haar by't outer, eischt dat zy zich hier vertoon': Zy moet het feestloof voor Oiimpia bereiden, En haar, als in triomf, hier.voor-de Goön geleiden: Dus wacht Casfander, hier als Ingelyfde erkend, Zyn zuivring van Arzane, en troost in zyne elend'.
'tMoet



30 0 L I M P I A,
'tMoet alles zyn vervuld. Het hoog bevel der Goden, De plegtighedcn, aan onze Ouderen geboden, Zyn onveranderlyk: zy zyn van grooter kracht Dan wetten, die alleen van 't menschdom zyn bedacht,
TWEEDE TOONEEL.
Dé Opperpriester, Statira, onder den naam van Arzane, bedekt zynde mtt een' fluijcr, die over haar aangezicht hangt, zonder hetzelve te verbergen; verders gekleed als de andere Priesteres/en; Ismene, Priesters en Priesteressen.
rT^ De Opperpriester, tegen Statira. X ree nader. Gy moet hier, offchoon 't u imart, de pligten,
Aan uwen dienst verknocht, voor aller oog verrichten. Sints 't heilig oogenblik, waarin gy, welberaèn, A'oor 't oog der Goden uw gelofte hebt gedaan, Moet ge op dcez' grootcn dag, vopr't eerft' hiertoe verkoren,
Hun wet den Vorsten van gantsch Azië doen hooren. Toon u dier Goden waard', die gy hier thans verbeeld.
Statira, onder den naam van Arzane. 6 Goön! na vyftien jaar, dat dit verblyf my ftreclt, ISad ik, in eenzaamheid en ftille rust gezeten, Eyna het denkbeeld van myn' droeven ftaat vergeeten: Waarom benyd ge aan my die eenzaamheid, dat zoet ? Of ftclt ge my weèr bloot aan nieuwen tegenfpoed?
Tegen den Opperpriester. Cv weet, Mynhcer, dat ik alleen hier ben verfchenen Om onbekend te zyn en tot myn eind' te weenen.
De Opperpriester. De Goden fchryven u thans andre wetten vóór: En mi gy zyt aan 't hoofd van ons geheiligd Choor, By't Vieren van een' echt, bv onze plegtighedcn,
Moet



TREUR SPEL. 3* I Moet ge ons vooraf, Mevrouw, uw' rang, uw' naa 't Is tyd te fpreckcn. (ontleeden. Statira, onder den naam van Arzane.
Ach! wat gaan ze u beiden aan? I Is 't bloed van een' Monarch en van een' onderdaan '. Niet even waardig by de Goden, die wy vreezen; i Die, beter dan wy-zelf, bewust zyn van ons weezen? I De grootheid hield myn hartin vroeger tyd geboeid; i Maar 'k heb ze, in dit.verblyf, daar eeuwig uitgeroeid. 1 Ach! dat haar denkbeeld my nooit weder koom' te vooren!
De Opperpriester. | Hier kan geen glori, noch geen fiaatzucht ons bekooren: I Wy denken mede als gy; maar de Oppcrmagt, Mevrouw!' I Eischt dees bekendtnis afnaarwaarheid, recht en trouw. Nu, fprcek... Maar hoe ! gy beeft?
Statira, onder den naam van Arzane.
Gy-zelf zult moeten beeven. Tegen de Priesters en Priesteres/en. Gy, die de Goden eert, en naar hun wet wütlecven, j Draagt zorg, wyl ge aan hunn' dienst verknocht zyt nevens my, Dat tusfehen u en hen 't geheim verborgen zy.
De Opperpriester.
I Wy allen zweeren 't u.
Statira, onder den naam van Arzane, Wii my vooraf verklaareti i Of in dit heiligdom , by dees gewyde altaaren, Casfander in den rang der Ingelyfden is.
De O r p e r p r i e s t e r.
6 Ja.
Statira, onder den naam van Arzane, Hy krygt dan voor zyn fchuld vergiffenis! De Opperpriester. Ach! al het menschdom heeft vergiffenis van nopderi. Zo de onfchuld zich alleen befchermd z.tg:door deGodcn. Wie zou- dan in dit Choor hen offers bièu met vreugd ?
II Zy



8a Ö L I M P t Aj
Zy fielden In 't berouw der ftervelingen deugd, (ven» Ook zien wy daaglyks.in 't beloop van 'tmenschlykleDat de Aarde ftraf baar is , de Goden 't kwaad vergeeven.
Statira, onder den naam van Arzane. Wel, zo u is bewust voor welke gruweldaên Hy by het Godendom durft naar vergiftnis ftaan ; Indien gy weet dat hy zyn' Vorst ten beul verftrekte; (En welk een' Vorst, è Goön !) ja, zo men u ontdekte "Wat bloed hy ftroomen deed in Babels wal, nadat Held Alexander pas den geest gegeeven had; Hoehy zyn Weduw 'tftaal in 't bcevend harte drukte, Haar woedende op het lyk haars Egaês nederrukte; 'k Weet uw verwondring zal nog grooterzynin 'tend', Als gy geheimen hoort, aan 't aardryk onbekend. Zy , die zich zag van elk beminnen, vieren , achten, Wie 't bloedig Perfië nog eert in zyn gedachten , Held Alexanders Weêuw^ Darius Spruit, Mynheer! Is 't die rnetu hier fpreekt. Men ondervraag'niets meer!
De Opperpriester. Wat hoor ik? Groote Goön! met welke zwaareflagen Straft gy, wjen 't misdryftergt, hen, die uwbeeldtnis
draagen?
Hoe! Statira by ons? Gun dat myn pligtbewys
U needrig aan uw kniên....
Statir a.
Rys, Opperpriester! rys. Ik ben niet meer voor U de Koningin der aarde. Ontzie alleen de fmart, die my mynrampfpoedbaarde. Befchouw hoe 't noodlot van de Grooten keerten wend. Al 't geen myn' Vader, op zyn deeriyk levensënd', . In 't'bldedig Babel trof, zag ik my overkomen. Darius, wien 't geweld de rykskroon had ontnomen, Wierd, vluchtend,dwaalendeen verlaateninzyn'nood, Door zyne vrienden-zelf op 't allerwreedft' gedood: Een fehaamle vreemdeling, geperst door mededoogört,. Verli<ne alléén zyn fmart enüoot zyn ftervende oogenf-



TREURSPEL. 33
fPyzende op Ismene. Befchouw dees Priesteres: zy, by my onbekend, Heeft echter tot myn hulp haar' yver aangewend. Ik ben door haar-allqén het doodsgevaar ontkomen, Toen elk lafhartig had van my de vlucht genomen. Ze is eene Ephezifche : zy heeft myn' druk verzacht, My in dit waard verblyf aan 't eind' myns Ryks gebragt. Ik zag door 't wreed geweld ons plondren , daar wy vloodcn;
Het flagveld opgehoopt met ftervenden en dooden: : Elk krygsknecht wilde als Vorst erkend zyn en geroemd : Zelfs wierd de ftoutfte roof een heldenftuk genoemd. Ik kreeg een' affchrik voor al de aarde en haare elenden: Dit deed my voor altoos myn fchrcden herwaarts wenden, 'tls waar, 'k beween hier nog een Dochter, dieverwoed Myne armen wierd ontrukt, daar 'k nederzeeg in'tbloed. Dees Vreemde deed ik ftraks by my haar plaats verwerven: Ik moest Darius met myn' Held en Dochter derven. 'kHeb niets dan 't Godendom.
De Opperpriester.
Ach! 't blyve uw toeverlaat! Gy fteegt van uwen troon tot een' volmaakter ftaat. Hun Tempel is uw hof: flyt daar geruster dagen, Dan toen ge, in'tgrootft'gevaar, de kroon op't hoofd mogt draagen; (vleit,
En word, nu troon noch kroon niet meer uw zinnen Een voorwerp van elks liefde en mededoogenheid. Statira.
Dees Tempel kon veeltyds myn harteleed verzachten r Maar, ach! hoe dikwils is hy de oorzaak van myn klagten > 'kZie dat Casfander tot die zelfde Goón hier fpreekt, "Wier wraak, tot zyn bederf, door my wordafgefmeekt.
De Opperpriester. Gewis, dit valt u zwaar: dit moet veel fmarte ubaaren : Maar't is de wet, die 't eischt; uw hart kan 't tiverklaaren. Gy zyt daaraan verknocht.
C Sta-



J4 O L I M P I A, '
Statira.
Ach! was ik onderricht Dat ze ooit my noopen zou tot zulk een'wreeden pligt? 5k Gevoel reeds dat de tyd myns levens loopt ten ende, En haast my redden zal uit myne ondraagbre elende: En, ach! dees korte tyd, die my nog ovrig is. Waar dient die toe?
De Opperpriester.
Misfchien tot fchuldvergrffenb?. Gy hebt u-zelve een wyz* van leven uitgekoren: Vervolg die, zonder aan 't voorlcdene u te itooren. De ziel, gefcheiden van het ligchaam, fmaakt met lust. Hier boven, zonder drift, eene ongeftoorde rust: Haar licht een nieuwe dag, bevryd van aaklig duister: Zy leeft by 't Godendom, in vollen glans en luister; En dat gerust verblyf verbant uit aller hart Het naar geheugen aan zyn' vyand en zyn fmart. Statira.
Thans ben ik Priesteres: 'kwas Koningin voordoezen. Wil me in myn' wreeden pligt een fteun en fchutsheer Wat moet ik doen? (weezen. De Opperpriester.
Gy zult Oiimpia hier zien. Zy zal dit o-ogenblik zich werpen aan uw kniên; En haar doorluchte trouw moet gy den zegen geeven. Statira.
'k Ga haar bereiden om in ramp op ramp te leeven; Dit is der menfehen lot.
De Opperpriester.
De wierook, 't heilig vuur, 'tGewyde water, met het offer, moet dit uur Door uwe eerwaarde hand den Goön zyn opgedraagen. Stat i r a.
6 Hemel!., ach!... voor wien?.. Hoe! zullen dan myn dagen
Tot aan myn uiterfte uur met droefheid zyn belaên?
Ik



T < R E U R S P E L. 3S
Ik dacht in dit verblyf al myne fmart te ontgaan : ■ Maar, ach! zy blyft ons by , waarheen we ons ook begeeven.
• Kom, volgen wy de wet, die'kmyheb voorgcfchreven. De Opperpriester. Uw lot verbaast myn ziel. Welaan, dat niets u ftoor'! Zy nadert u; vaar wel!
DERDE TOONEEL.
Statira, Olimpia.
Hier word een Onweder gehoord.
S t atira.
ö l leilig Tempelchoor! <Moet ik in u.. ? Wat 's dit? Het yslyk weerlicht fchittert l De fchorre donder kraakt! Is 't Godendom verbitterd Nu zy my nadert? Ach! 'kvoel myn verbysterd hart
Mede op haar komst ontroerd Myn zinnen zyn ver-
Olimpia, ontroerd, (ward.
Mevrouw!...
Statira.
Kom,teedre Maagd! 'kza'u geen hulp onttrekken. Ditonweêrfchynteen bod van nadrend kwaadteftrekken. Uw minzaam weezen toont dat ge eedle deugden voed. Olimpia.
Rechtvaardig Godendom, vcrfterk myn ziel met moed! En gy, Verklaarfter van hun heilig welbehaagen! Wil myne teedre jeugd uit deernis onderfchraagen. Verdryf myn'fchrik, Mevrouw! lk'ftél my in uw hand. Statira.
'kBcn meer verfchrikt dan gy. Omhels my, dierbaar pand! Spreek; deed men uhetlotuwsEchtge'noots reeds hooi en? Wie zyt gy? uit wat land? uit welk een' ftam geboren? e' ■ C 2 Olim-



36 OLIMPIA,
Olimpia.
Ik, van geringen ftaat, had nooit vernacht, Mevrouw, Dat my een Koning tot deez' rang verheffen zou. Casfander is een Vorft; heeft, van myn kindfche dagen, In 't hof zyns Vaders voor myn welvaart zorg gedraagen.
Van 't oogenblik dat ik zyn wet moest ondergaan, Zag ik hem altoos voor den grootften ftervling aan. Ik min hem als Gemaal: 'k moet hem als Meester achten:
Dit is myn grootfte pligt, dien 'k altoos zal betrachten. Statira.
Hoe ligt, ö Goden! word een jeugdig hart misleid! Hoeftreeltmeuwteêr gemoed, uw gulle eenvoudigheid l Gy hebt van jongs af dan Casfanders zorg genoten ? Hoe ! zoud gy uit geen' Prins of Koning zyn gefproten? Olimpia.
Ach! moet een ftervling, die de waare deugd betracht. Juist uit een' Koning of een' Prins zyn voortgebragt? Statira
. 6 Neen; 'k zie al te veel het kwaad ten troon verhoogen.
Olimpia. Ik was flechts een flavin.
Statira. 'k Ben met uw' ramp bewogen. De Hemel heeft nochtans een vorstiyke achtbaarheid, By uwe aanminnigheên, op uw gelaat verfpreid. Hoe! gy, flavin?
Olimpia. ö Ja; reeds van 't begin myns levens Was ik gevangen by Antipater; maar tevens Ben ik zyn' Zoon fnyn heil verpligt.
Statira.
Verkeerde uw druk, Toen die uw kindsheid trof, dan aanftonds in geluk ? De myne, integendeel, verzeldeme al myn dagen.
Waarij



TREURSPEL. 37 Waar, in wat tyd wierd gy getroffen door de plaagen Van 't yslyk lot, dat u in boeijens heeft bekneld? Olim pia.
Men zegt dat een' Monarch , een' onverwinbrenheld. Het kroonrecht wierd betwist; dat hy zyn' troon zag vallen,
En 't licht hem wierd ontrukt, toen my,in Babels wallen, In 't wocn des ftryds, daar 't ftaal was op myn borst gewet, Casfander door zyn hulp heeft van den dood gered. Statira.
Hoe ! wierd ge in 'toogenblik des doods van Alexander, Antipaters Slavin, en eigen aan Casfander?
Olim pia.
Dit 's alles wat ik weet. Al myn voorleden druk Moet thans vergeeten zyn door dit myn nieuw geluk. Sta t ira.
Slavin in Babel! Gy ? 6 Goón! gaat onze fmarte, 't Geween eens ftervelings u langer niet aan 't harte? Haar ouderdom , de tyd , de plaats , 't baart all' in my De vreugd en droefenis, den fchrik en 't medely'. Zou 'k my bedriegen? ... Goón!.. .My dunkt deweezenstrekken
Deshelds,mynEchtgenoot,op haar gelaat te ontdekken...," Olimpia.
Wat zegt ge my ?
Statira. Helaas! dus was ook zyn gelaat, Toen hy , min fier, in klamte, en in een' blyder ftaat, Myn dierbaar Huisgezin, het oorlogszwaard ontkomen, Herftelde in dc eer, die 't doordeftaatzuchtwas ontnomen ;
Toen hy grootmoedig zich met my in d'echtverbond... Verfchynfel, al te waard! öHoop, telos gegrond!... Ach, zou 't wel mooglyk zyn! ...Prinfesihebmedelydeu Met al de rampen, die myn droeve ziel beftryden. Hebt gy't geheugen van een moeder nog bewaard? C 3 Olim-



38 O L I M P I A,
Olimpia. (klaard Wien ik daar ooit naar vroeg, men heeft me altoos verDat ik, in 'taakiigft' wee, in 'twoên der oorlogsplaagen, Reeds van myn wieg af ben in ketenen geflaagen, Daar ik de liefde van een moeder nooit genoot: 'k Ben onbewust wie 'k ben, en uitwatbloed ik fproot. Helaas ! gy zucht en weent om de angften die u drukken? Ikzucht en ween met u,' en 't kan myn ziclverrukkenl 'k Voel om myne armen u uw beevende armen flaan ! Gy wend uw pooging om te fpreeken vruchtloos aan! Aph! fpreek: x
Statira. Olimpia! ... Ik kan niet... Zie my becven. 'k Bezwyk: de ontroering, die 'k gevoel, zal my doen fneeven.
VIERDE TOONEEL. Statira, Olimpia, De Opperpriester.
PD e Opperpriester. riesteres der Goön ! Vorstin! wat nieuw tooneel Doet in uw fmart zich op! Wat lot valt u ten deel! Wat ftaat ons thans te doen? Watzal menu doen hooren? Statira.
Voorzeker rampen. Spreek; meld wat my is befchoren.
De Opperpriester. 't Is 't allergrootfte goed met bitterheid gepaard; Maar dus is alles wat ons overkomt op aard', 'k Hoor door Antigonus , het volk, de legerfchaarcn, Ja zelfs door aller ftem op 't yverigft' verklaaren Dat deze fchoone Maagd, het voorwerp van dit feest, Wier ftaat, als de uwe, lang verborgen is geweest, Olimpia, die gy zult paaren met Casfander.... Statira.
Vaar voort!
X • ■ j l 0. ' Di



TREURSPEL. De Opperpriester,
De Dochter is
Statira. Van wien? De Opperpriester.
Van Alexander. Statira. (hart. Ach! 't wierd my reeds voorzegd door myn gefolterd Olimpia omhelzende. (fmart! Myn Dochter! ach ! myn kind! ö naam vol vreugd en Moet ik het dierbaar zoet van uwe omhelzing fmaaken. Als ik u , door uw' echt, myn rampen zie volmaaken? Olimpia.
Gy zoud myn Moeder zyn! en gy, gy zyt vervaard! Statira.
ö Neen ; ik dank de Goön dat eens hun toorn bedaart, 'k Voel de infpraak der natuur; niets gaat myn vreugd te boven:
Maar 't heil, dat ik verkryg, zie 'k tevens my ontrooven. Cy word Casfanders deel!
Oli mpia.
Is myn geluk zo groot, Dat ik van u, Mevrouw, het levenslicht genoot, Datgy myn Moeder zyt; wat noopt u dan totklaagen? Kan de edelmoedige Casfander u mishaagen?
De Opperpriester. o Ja, gy zyt haar bloed; ilaa daar geen twyfel aan: Casfander ftemt dit mede, en zal 't u doen verftaan. Ach! dat ge een middel ter verzoening wist te vinden, En twee vyandige Genachten kost verbinden!
Olimpia.
Hoe! hyuwvyand? Zou myn ramp zo vreeslyk zyn? Statira.
Hy heeft uw' Vader wreed doen fterven door fenyn. De droeve Statira, uit wie gy zyt gefproten , Wier borst u heeft gevoed, wier hulp gy hebt genoten, C 4 Die



40 .OLIMPIA,
Die gy voor 't eerfte omhelst, doorgriefde hy verwoed Met zyn gevloekt geweer, nog rood van vorstenbloed. Hy volgde my tot hier, daar hy de Goón beledigt; Daarhy nog daaglyks veinst dat hy hunn' toorn bevredigt: Hy durft u rukken uit myne armen, die Tiran! E» gy. gy vraagt my nog of ik hem haaten kan? Olim pia.
Hoe ! voegt het Godendom ons gunftig by elkander? Ben ik de Telg, zyt gy de Weêuw vauAlexander? En is myn Echtgenoot uw moordenaar ? Ben ik By u een voorwerp flechts van gramfchap en van fchrik? Ach! moet myn echtverbond ten mLsdryfmy verftrekken!
De Opperpriester. Hoop op de Goón.
Olimpia.
Ik weet hunn' haat my niet te onttrekken. Geen ftraalvan hoop vertroost me in 'tworstlenmetmyn* pligt.
Ik zie een' afgrond, nu my de oogen zyn verlicht: 'k Ontdek thans wie ik ben, en wat ik dien te weezen : Nu ik myne afkomst weet, ftaat my hetmeest te vreezen: Ik moest het outer, niet als bruid, óneen; veeleer Als offer naderen en ftorten voor u neêr.
V Y F D E TOONEEL. Statira, Olimpia,De Opperpriester,
PoLYDAMAS.
MPOLYDAMAS. en dreigt den Tempel; enonzeouterplegtighcdcn Zien wy eerlang ontëerd en met den voet vertrecden: De beide Koningen betwisten , fel gefloord, Elkaêr een heerfchappy, die hier .den Goón behoort. Zie daar den droeven ramp, waarvan wy 't voorfpookzaIn al die blikfemen en zwaare donderdagen. .( gen
'tSchynt



TREURSPEL. 4r
't Schynt datdeHefnel ons hierdoor op'tduidlykft'toont Dat hy verzoend moet zyn, wyl de aard' hem heeft gehooid- (blaaken, Wy zien 't mistroostig Volk, door tweedragt fel aan 't In wanorde en vol drift dit Tempelchoor genaaken. Ephezen is verdeeld; en mooglyk zien we in't kort. Als andrc Volken, ons in 't doodlykft' leed geftort. De vreê, de heiligheid en zeden gaan verloren :
j Wy zullen naar 't bevel van Vorsten moeten hooreri. De Opperpriester. Ach, dat zy verr' van hier yry woeden als 't hen lust: Ten minfte zy op aarde één enkel oord van rust.
f Dit vordert hun belang Bedrukte Koninginnc!
En gy '... hoe noeme ik u ? Casfanders Gemalinne!
]j Gy kunt u werpen voor dit outer, met gebeêu. De trotfche Vorsten zal ik daadlyk tegentreên.
I 'k Weet dat men d'eerbied voor hun kroonen niet moet krenken: (ken.
I MaarmeerzynzeaandeGoónverpligt.diekroonenfchen-'
1 Dat zy hunn' toorn ontzien, zo hen 't gebied bekoort.
1 Wy hebben wapenen noch krygsvolk in dit oord:
I De wetten zyn 't alléén, daar we onze magt op bouwen:
I Dees Tempel is myn burg; de Go ön zyn myn vertrouwen. En zo de dvvinglandy durft nadren herwaarts aan, ,
■ Dat haar myn bloedig lyk-alléén daar 't fpoor toe baan'!
ZESDE TOONEEL. Statira, Olimpia.
DSt a t ir a eerlyklot! ö Goön der troonen en altaaren, I Wilt, op myn bede, u voor Antigonus verklaaren! j Myn Dochter! moetik dan, verouderd door geween, | Nog hulp verwachten van myn Vyanden-alléén? I Een'wreeker zoeken, in myn dcerlykfte ongelukken, C 5 By



4* O L I M P I A,
By hen, die ik den ftafuw' Vader zag ontrukken? By onze Siaaven, die, door heerschzucht aangefpoord. Om Staaten twisten, wier gebied aan my behoort? N"u zyn'tmynMeesters, diemy beevendmoesten nadren. 6 Troon van Cyrus! Stam van myn beroemde Vadren' In welk een' afgrond van eiende Hort gy neêr! & Ydlc grootheid! ach! ik ken uw' glans niet meer. Olimpia.
Myn Moeder,'k volgu....Zie me op uw bevelen vaardig. Maak my den grooten naam, dien gy nog draagt, thans waardig. (richt. Hy fchryft myn' pligt my vóór,daar 'k al myn hoop naar Statira.
Doorluchte Koningstelg! vervul dien eedlen pligt. Einde des Tweeden Ledryfs.
D E. B.-



T R E U R S P E ,L. <|
DERDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL
De Tempel is gefloten. Cassander, Sosthenes, in het Voorportaal.
DCassander. (genj e waarheid wint den prys, ondanks myn'Vaders zor» En 't groot geheim barst uit, zo lang door hem verborgen.* Ik kon niet meer de ftem van 't algemeen weêrftaan. 'k Heb Alexanders Spruit in 't einde recht gedaan. Moest ik door 't zwygen haar nog langer onderdrukken. En dat doorluchtig bloed zyn' luister wreed ontrukken? Myn fchuld was groot genoeg.
Sosthenes. ■ Maar reeds word, totuwfchaê , De groote naam misbruikt van uwe Olimpia. Uw Medeminnaar hitst het Volk aan in Ephezen. Gy hebt hier alles van 't Godsdienftig woên te vreezen. 't Word door Antigonus gevoed, die 't zelf verfmaad. Men noemt het overal een doemenswaarde daad Dat gy de Telg bezit na 't moorden van de Moeder.
Cassander. Verwyt Epheze 't my, ik-zelf doe 't nog verwoeder. Gyweet het, Hemel! gy, getuige van myn fmart! 'k Verwekte een nieuwe kalmte in aller burgren hart: Het myne, wreed verfcheurd, zal eeuwig 'toffer blyveif Van een rampzalige min en van myn wanbedryven. 'kDacht dat Olimpia, tot heeling van myn pyn, Haars noodlots onbewust, my 't all'zou fchuldig zyn. 'k Hergaf haar de erfenis haars Vaders, door myn' Vader Veroverd, en voldeed belang en min te gader. Gelukkig door haar heil en door myn' liefdegloed,
Ge-



44 OLIMPIA,
Genoot ik eens weêr rust in myn bezwaard gemoed. Ik deed haar recht: dus kon ik alles weêr vergoeden. Maar had myn hart ooit fchuld aan haare tegenfpoeden ? 'k Ontzielde Statira: maar in den ftryd, in nood, "Om dus myn' Vader-zclv' te redden van den dood. 'tVVas in een drift tot moord, die zich niet laatbepaalen, .Waarin de pligt eens Zoons myn'moed van't fpoor deed
dwaalen; ' 't Was in de blindheid, die een wolk van yslykheid Op myn gezicht,door 'twoên verbysterd,hadverfpreid. Myn ziel was reeds met fchrik en fiddring ingenomen Eer ik nog zelfs myn ftraf door 'tminnen heb bekomen. Ik acht me onfchuldig voor de Goden, voor 't heelal; Maar niet voor myn gemoed, dat me eeuwig knaagen zal; Jüiet voor Olimpia: dit, dit verfcheurt my 't harte: Dit is myn ftraf: dit voed myn wanhoop en myn fmarte. Zy kieze in 't eind' :zy fchenk' my myn vergiffenis, Of zy doorftoote een hart, dat mint en woedende is ! , Sosthenes. Men zegt dat zy, nu ze is in deeze "Tempelchooren, Detrouw herroepen kan, die ze u reeds heeft gezworen.
Cassander. }a,'k weet het, Sosthenes! ze is, tot myn fpyt,nogvry: Maar zo zy deeze wet misbruikte tegen my, Wee dan myn' Vyand! Wee deez' Tempel! 'k zal niet
zwichten. (pligten:
'kWas hier clks voorbeeld in't voldoen der Godsdienst'k Zou haast een voorbeeld zyn van wraak en heilloos
woên....
Maar laaten we ons van zulk eene ydle vrees ontdoen. Ik word van haar bemind fints haare kindfche jaaren : De liefde zal deez'ftorm van rampen doen bedaaren. 'k Ga naar Olimpia.
TWEE-



T R E U R S P EL. TWEEDE TOONEEL
De Tempel word geopend.
Cassand.er, Sosthenes; De Opperpriester, komende uit den Tempel.
Cassander.
ó Achtbre Tolk der Goön, Die tot der menfchen heil u buigt voor 's Hemels troon! ' 'kHeb op deez' grooten dag den twist van hier verdreven: Ik wilde Antigonus nog niet door 't ftaal weêrftreevcn. 'k Eerbiedigde deez' tyd tot vrede en heii beftemd: . Schenk nu die vrede ook aan myn hart, door rouw beklemd.
Ik heb hier rechten, die 'k zal ftaaven en vcrweeren. Geefmy myn Bruid, of'k fterf: doehaar ftraks vvcderke. Voltrekken wy déez' echt. (ren. De Opperpriester.
De pligt, dien zy voldoet, Is allerheiligst, en betaamt haar teêr gemoed.
Cassander. Ik deel daarin. Waar mag de Priesteres verbeiden, Die d' echt zal zeegnen en myn Gemalin geleiden?
De Opperpriester. Zy zal haast komen. Mogt dit heerlyk eehtverbond Tot beider ongeluk niet ftrekken , in deez* ftond!
Cassander. Tot beider ongeluk!... Dees dag fcheen, inmy ne oogen, Gcfchikt om voor altoos myn traanen op te droogen. Het is voor de eerftemaal dat ik een oogenblik Myn hart in rust gevoel, na zo veel rouw en fchrik.
De Opperpriester. Misfchien heeft uwe Bruid meer reên dan gy tot zuchten.
C a s-



46 'OLIMPIA,
Cassander. (duchten? Wat zegt gy? Hemel! .. Hoe? ... Wat heeft zy dan te
De Opperpriester, willende heengaan. Misfchicn weet gy 't te vroeg.
Cassan der.
Vv'at moetik denken? Gy, Befchermt ge Antigonus? Zyt ge ook myn weêrparty ?
De Opperpriester. De Goön behoeden my het perk, door myne zeden Myn' yver voorgefteld, ooit roekloos te overtreeden! De loosheid van het hof-, des oproers luid gerucht, ' Der menfchen woeste drift, die ik met zorg ontvlucht, Deed in dit ftil verblyfdetwisttoorts nooit ontbranden: Wy dienen 't Godendom met onbevlekte handen. Wy deelen nimmer in der Vorsten ftaatsgefchil, Dan uit menschlievendheid, opdat men 't fpoedigftill': En konden zy de hulp van ons gebed ontbeeren, Nooit wierd ons iets bekend van 't lot dier Opperheeren. Ik ga het Godendom thans fmeeken om genaê Voor u, voor anderen en voor Olimpia.
'Cassander.
Olimpia!. ..
De Opperpriester. Gy zult haar hier terftond aanfehouwen. Beproef of ge eenig recht op haar nog hebt behouên. Vaar wel.
DERDE TOONEEL.
Cassander, Sosthenes, Statira, , Olimpia.
Cassander.
Z(moed! y beeft, ö Goon ! wat fchrik treft myn geilde! gy flaat deoogen neer, enftorteen'traanenvloed !
Ach!



TREURSPEL. Jfr Ach! gy verbergt voor my die fchoone wezenstrekken Die uw grootmoedig hart, uw'zuivren gloed ontdekken' Olimpia, zich in de armen van Statira werpende.' Barbaar !.... Helaas, Mevrouw! • ■ ■ Cassander.
Hoe zyt gy dus ontfteld? \ erklaar u; fpreek!... Wat heeft de Priester my gemeld» Ge ontwykt myn oog, myn Waarde! en ftort me ia
nieuwe plaagen! •Wie zie ik wecnendc in haar' arm u onderfchraagen?
Statira, zich ontdekkende. Zie wie ik ben. . Cassander. .
Wat ftcm ! . . wat wezenstrekken !. .. wie' 'k Bezwyk .. . Waar ben ik ? Goón!.... Wat-is 't dat ik Statira. (hierzie?
Uw misdaên.
Cassander. Statira ! .. . 6 Hemel! wat vertooning! Statira.
Rampzalige! herken de Weduw van uw' Koning, De Moeder van dit pand.
Cassander.
ó Goón! treft in dit uur Dit heilloos hoofd door uw verdelgend blixemvuur!. Statira.
ÖSnoode, op myn Geflacht in haat en woede ontftoken! Waarom hebt gy die beê niet eerder uitgefproken ? Gedoogde 't Godendom dat de eerfte van uw daên Myn' Echtgenoot en troon deed vallen en vergaan; Had ge op dien naaren dag van misdaên, moord en woeda Genoeg lafhartigheid om, dol, in euvlen moede,
1 Een zwakke vrouw het ftaal te drukken in de borst,
: Te rukken op den grond, reedsmetbaar bloed bemorst;
I Laat my het deel, 't geen my nog ovrig is gebleven.
] Moet dan ten allen tyde uw hand myn heil weêrftreeven ?
Qnt-



At OLIMPIA,
Ontruk myn Telg my niet: fcheur ons niet van elkaêr„ "Wanneer de Hemel ons op nieuw veréént, Barbaarl "Eerbiedig het verblyf', waarin ik ben begraaven, Én atgefcheiden van Tirannen en van Slaaven. Draag zorg, Rampzaalge; dat hier geen geweld gefchied'. ,Vervclg de do&n in dees gewyde graven niet.
Cassander. Nooitwas ik meer ontroerd dan nu door u te ontmoeten; Ja zelf'durf ik my niet neerwerpen voor uw voeten, 'k Beken 't; 'k ben zulks onwaard na al myne euveldaên:
En fchoon ik zeide dat ze in 't ftryden zyn begaan; Dat ik, misleid, niet wist wat myne handen deeden. Toen ik den levensdraad eens Helds heb afgefneden; Dat ik, toen 'kubeftreed, myn'Vader diende; ikzou Uw felöntftoken toorn niet ftillen. Neen, Mevrouw! Niets.nietsontfchuldigtmy.... Hoewelik,in datwoeden, Het leven van uw Spruit, die'kaanbid, wisttehoeden; Hoewel ik u myn kroon opdraage en myn gebied, 't Is alles haatlyk in uw oog .. . gy hoort my niet! 'kZou.minmet misdaên dan met wroegingenbelaaden, My-zelv' doorfteeken en uw wraakzucht dus verzaaden, Indien myn wanhoop door uwe eigen Telg.mynBruid, Haars ondanks, ondanks my, niet wierd in 't woên gefluit.
'k Heb vyftien jaaren voor uw Dochter zorg gedraagen; By haar de plaats bekleed van Vader en van Maagen? 'k Eerbiedigde haar' ftam : 'k fehonk haar mynhart.myn trouw.
Ligt bragt ons 't Godendom in dit gewyd gebouw Byéén, om door een'echt, by dees geheimenisfen, Al de yslykheden van ons noodlot uit te wisfehen. Statira.
Wat echt!... Myn Dochter! gy zoud trouwen voor't altaar;
Fnwien? uw' Vaders en uw Moeders moordenaar?
Olim-



TREURSPEL. 49 Olimpia.
6 Neen ... Mevrouw, verbreek die gruwelykc banden !
Blusch 't huwlykstoortslicht uit in onze fnoode handen!
Verdoof voor eeuwig in myn hart, beklemd van rouw, *'tHerdenken van den knoop, die ons veréénen zou.
'k Verkies, gelyk't betaamt aan 't kroost van Alexander,
Uw laagheid vóór den troon en d'eerrang van Casfander.
'kHeb niet gedraald; laat me in uwe armen zo veel min ,En zo veele euveldaên verbannen uit myn' zin.
Ik deelde door myn liefde in zyne fchuld en fchande:
Vergeef hét my; ontfang myn billyke offerhande.
Sfcheid van zyn gruwelen myn hart af, zo 't kan zyn ;
En zorg vooral dat hy nooit voor myn oog verfchyn'. Statira.
'k Herken myn Dochter.en 'k gevoel reeds minder finarte. Gy geeftmy nieuwen moeden fterktmyn kwynondharte. 'kHerleef.... Was'tuw begeerte, ö Goden! dat myn hand
Dit mCnfter zelf befchonk met zulk een dierbaar pand'? Met myne Dochter? Ach! wat haatlykfte aller pligten Zoud ge uwe Priesteres, haarmoeder , doen verrichten! Gy zyt met my begaan; gy duldde niet dat ik Verward zou blyven in dien onvermydbren ftrik. Hoon *t outer noch den troon niet meer door uwe daaden,
Barbaar! in Babel dorst ge u in myn bloed reeds baaden; Maar 'k zou. veel liever in dit uur ten tweedemaal Dat bloed zien ftroomen door uw vorstenmoordend ftaal,
Dan ooit te dulden dat myn onderdaan, Casfander, Myn vyand, huwen zou aan 't kroost van Alexander.
Cassander. 'k Veroordeel my nog meer in myn geprangd gemoed: Maar *k min: dies zwichte uw toorn voor een' getergden gloed!
Uw Telg behoort aan my. I£ ben, gelyk haar Vader, D Eea



5o OLIMPIA,
Een Koning ;'k heb zyn'moed en rechten magtte gader. In 't kort, ik ben aan haar verknocht door huwlyksmin : Niets kan ons fcheiden: ze is en blyft myn Gemalin. Haar angst noch 't Godendom, gy, noch myn wan- 1 bedryvcn,
Verbreeken ooit dien band, Zy zal'de myne blyven. De Hemel, die zich heeft met myn berouw vernoegd, Schenkt my vergiffnis, wyl hy ons te faamcn voegt. Maar zo men my myn Bruid, myn lief, myne uitverkoren ,
Haar hand, die mybehoort.haartrouw, my toegezworen, Ontrooft, ontroov' men my, eer 'k haar bezitting misf, Dit hart, 't welk haar gewyd en u affchuwlyk is. Uwe outers zullen my tot geen ontzag beleezen : Ben ik een moorder, 'k zal een heiligfchender weezen. *k Ontruk myn Gade aan u, aan dit geheiligd oord, Ta zelfs aan 't Godendom, indien 't my niet verhoort. Ik eisch den dood; ik wil 't rampzalig leven derven: Maar 'k wit als Echtgenoot van uwe Dochter fterven. Uws ondanks voere ik dus met my in 't aaklrg graf Den fchoonften naam, die. my de oprcchtfte liefde gaf, En de ergfte wroeging van onwillige euveldaaden , Die voor het minft' de wraak haars Vaders zal verzaaden.
Casfander en Sosthenes vertrekken. \
VIERDE TOONEEL.
Statira, O limpia.
WStatira. (eer! at yslyk tydftip: Goón! wat lastring! wreekt uwe Ach waarde Dochter! tot wat prys vinde ik u weêr! Gv deelt in all' myn' fchrik: gy zyt met my bewogen : Tc Lees uw verbaasdheid, 'k lees uw droefheid uit uwe oogen.
Uw hart ftemt in myn" rouw: de zuchten, die gy loost, , Uw teedre omhelzingen, verftrekken my tot troost.
Myn '



TREURSPEL. 5i
Myn ramp is minder zwaar, nu gy me dien helpt drèagen. Myn Dochter is myn heul in deeze nieuwe plaagen. Niets kan my zwichten doen , nu gy me een hart ontdekt, 't Welk Alexander en zyn Weêuw tot glori ftrekt. Olimpia.
Helaas! de Hemel weet of myne ziel In 't lyden Met de eigen neigingen om tegen 't leed te ftryden, Met de eigen deugden is gevormd, daar ge u meê troost. 6 Weêuw des grootften Helds! Darius edel Kroost! Myn Moeder!... Ach! moest ik, onttrokken aan uwe oogen,
Juist door Casfanders hand en zorg 2yn opgetoogen! Ach! moest uw moorder, dag aan dag, doorgrootsch beftaan,
Myn' wensch voorkomen, my met weldaên overlaên! "Wat zyn die weldaên thans gevaarlyk voor myn zinnen! "Waarom my niet verdrukt, in plaats vanmy teminnen? Statira.
Wie treed dus onverwacht dit heilig Voorhof in? Goón! 't is Antigonus!
VYFDE TOONEEL.
Statira, Olimpia, Ant'iconus.
Antigonus.
V ertoef, ó Koningin ! Zie één'der Vorsten, die, gevormd door Alexander, Zyn Weêuw befchermen komt, opdat haar lot verander'. Gy kunt weêr klimmen van het outer op den troon; Den rang herneemen, u gefchonken van de Goón ; Uw Dochter plaatfen op der Waereldvorsteii zetel; Voor 't minfte u wreeken van den Wreedaart, die vermetel
Ons allen hoont. Elk kent uw' hoogen rang en druk: De Volken zyn vermoeid van dier Tirannen juk,
D a, Dia



5a OLIMPIA,
Die fints uw' Egaês dood alöm het Ryk beroeren. TJw naam volftaat om zulk een' omkeer uit te voeren. Spreek; neemt ge my, Mevrouw, tot uw'befchermer aan? Statira.
Ja, zo gy waarlyk zyt met deernis aangedaan;
Zo gy oprecht zyt, en myn' Stam tot nut wilt weezen.
Antigonus. Ik zal nooit dulden dat een trotfche Vorst nadeeZen Door uwe Dochter, door haar deugden,tot uw' hoon, Een dubbel recht verkryge op Alexandcrs troon. Hy is 't onwaardig; en ik heb nooit kunnen denken Datgy hiertoe uw ücm zoud aan dieli Wrccdaart fchenken.
Ik heb myn hartsgeheim den Priester niet ontdekt: 'kBen hier gekomen als een Vors,.die, opgewekt Door yver,'t Godendom om hunne gunst komt fmeeken. 'k Vertoon my thans aan u, gereed om u te wreeken. Vorst Alexandcrs Weêuw, fchoon zy haar' rang veracht, Draagt, denk ik, echterzorg voorde eer van haar Geflachi. Statira.
Geen troön n och leven kan myn droevig hart meer baaten. : De een wierd me ontroofd; ik zal het ander haast verlaaten.
Maar zo gy 't eenigft'goed, my van dc Goón vergund, Aan 'twreed geweld van een' barbaar ontrukken kunt; Haar wilt behoeden en haar' Vaders wraak betrachten, Zal ik Antigonus als myn' Befchermgod achten. Ach! red myn Dochter van de misdaad en 't gevaar Dat ze op den boord myns grafshuweaan myn' moordeAntigonus. (naar. Prinfes! denkt ge ook als zy ? Zult ge u op my verhaten? Behaagt myn yver u ?
Olimpia. Ik moet Casfander haaten. Antigonus. Dan moet gy ook den prys, die myne ziel begeert.
Niet



TREURSPEL. 53 Niet weigren aan een' Vorst, die uwe deugden eert. |kBedry myn' Bondgenoot, alleen om uw belangen: 'kDenk dat ik u verdien; 'kmoetu tot loon ontfangen. Een ander loon waar' fmaad: ikeisch uw hand, Mevrouw! Casfander is niet waard' te dingen naar uw trouw. Spreek; en ik zal dien roem, dien hoogen roem nadeezen Myn' arm, de Koningin en u verfchuldlgd weezen. Ontdek my of ik met die eer my vlei jen mag. Statira.
Verklaar u.
Olimpia. Laat my eerst my-zelf herkennen... Ach! Ik open naauwlyks 't oog. Ik, in myn kindfche dagen Slavin, fints hier gevoerd, ontbloot van myne Maagen; I-Iier 't kroost van Statira en 's aardryks Opperheer" Vind in dit heilig oord een teedre Moeder weêr, Die, van haar'naam en rang ontbloot, het al verzaakte, En op deez' dag als uit een' doodfchen flaap ontwaakte, 'kfluwaan myn' Schutsheer... 't Is de moorder van zyn' Vorst.
Myn Bruigom dreef het ftaal myn Moeder in de borst. By deeze opftapeling van,rampen, die my drukken, Bied gy me uw hand, tot wraak van al myne ongelukken. Wat antwoord vergt ge my!.. Ach! ben ik in dit uur
Statira omhelzende, Myne eerde pligten niet verfchuldlgd aan natuur? Zou de echttoorts, die gy wilt ontfteeken voor ons beiden, Op zo veele yslykheên haar' zuivren glans verfpreiden? Befef wat droefheid my omringt: en oordeel dan Of myn gefolterd hart naar liefde luistren kan.
Stati ra.
Ik da u in voor haar; de Hemel wil ze u geeven. De majedeit myns troons, myn daat, zo hoog verheven, Had nimmer, naar myne eerde ontwerpen, toegedaan Dat Alexanders Telg huwde aan een' onderdaan: Maar gy verdienthaa,r, nu ze uw' byfland mag verwerven.
D 3 Gy



g4 OLIMPIA,
Gy wierd door myn' Gemaal verkoren by zyn flerven? Hyfchonk den waardigften zyn kroon: die zyt gy thans. Ze is de uwe, nu gy haar herftelt in al haar' glans. Geniet der Goden gunst in alle uw levensdagen! Hun magt doe u dc kroon der gantfche waereld draagen! Held Alexander en zyn Weduw, hy in 't graf En ik in dit verblyf vergeeten, zien den ftaf Van onzer Vadren Ryk met vreugd aan u gcgeeven. Ach! dat het lot, als 't u heeft op den troon verheven; Van dien bebloeden troón al de yslykheid verbann', Die hy ten doel moest ftaan van meer dan één' Tiran!
Antigonus. De fchoone Olimpia zal dien op nieuw verhoogen. Vertoon u nevens haar voor uwer Volken oogen. Verlaat dit oord: ik ga uw' vyand tegentreên; Uw' Gade wreeken, en met roem zyn plaats bekleen.
ZESDE TOONEEL.
Statira, Olimpia,
MStat ira. (wenfchen, yn Kind, 'kverlaat om u dees plaats, die, na myn My hield verborgen en gefcheiden van de menfchen; En ik begeef my in de fnoode waereld weêr, Ter wraak van myn' Gemaal, uw boeijensen myne eer. Dc milde Hemel zal myne armen krachten fchenkcn Totflaaking van een' knoop, die al uw' roem zou krenken. Staaf myn belofte; en doe, door eenen nieuwen eed, My weêr vergeeten 't geen ge in de eerfte trouw misdeed. 1 Olimpia.
Helaas!
Statira.
Gy zucht!...
Olimpia.
Zou'k, eerdeesdagisafgeloopen, Dan twegmaal ftemmen in byzondre huwlyksknoopen!
Sta-



TREURSPEL. 55 Statira.
Wat zegt ge?
Olimpia. Duld dat ik voor de eerftemaal, Mevrouw! -Al beevende u den grond van myn gemoed ontvouw'. Myn Moeder! ik waardeer, ik min u in myn harte: 'kZou 't bloed,dat gy my fchonkt,vergieten zonder fmarte. Zo 'k van de Goón verwierf dat zulks uw' levensdraad Verlengde, of u vertroostte in uw' "bedroefden Haat. Statira.
Myn waarde Olimpia!
Olimpia.
Mag ik u nog doen hooren Dat ik uw ftil verblyf heb tot myn' troon verkoren? Die wankle troonen, die 'k vergeet om u-alléén, Zult ge in uw byzyn hier my zien met voeten treên. Wil Alexander, reeds in 't aaklig graf befloten, Door onze handen 't bloed zyns vyands zien vergoten? Laat al die Koningen elkaêr in 't oorlogswoên Tot beulen ftrekken, en dus zelf zyn fchim voldoen: Maar wy, die de offers zyn van al die yslykheden, Ach! zouden wy nog hulp verleenen aan die wreeden, En ons bezoedlen met een' vruchteloozen moord? De traanen zyn ons deel, daar 't misdryf hen behoort.
Statira.
Hoe! traanen ?.. en voor wien zie ik u weenen, beeven?... Is 't Alexanders Telg, die gy my hebt hergeeven, oGo&n? Is zy 't, die 'khoor?
Olimpia.
Myn Moeder!...
Statira.
Hemel!
Olim pia.
Acht
Casfander!..;
D 4 6t*-



55 OLIMPIA, Statira. Spreek! myn bloed verftyft door uw geklag.
Spreek!
Olimpia. ' 't Is me onmooglyk.
Statira. Maak een einde aan al myn plaagen.
Verklaar u.
Olimpia. Ik gevoel al de ysfelyke flagen, Die 'k u hebtoegebragt, te wel; maar, ach, Mevrouw! Ik min u veel te teêr, dan dat ik veinzen zou. 'Jc Verlaat dien fchuldigen Gemaal; 'k volg uw geboden, 'k Ontvlucht hein.. maar, helaas!... 'k bemin hem... Statira.
Groote Goden!
Ditismynlaatfteftond. Wattaal!... wreedaartigKind!... Gy zult hem niet ontvliên, dewyl gy hem bemint. Gy mint hem !.. dus verraad ge en my en Alexander! 6 Hemel! 'k zag myn' Gade en Vader d'een' na d'ander* Vergaan: ge ontrukte my myn Telg, myn waardfte pand: En 'k vind haar weêr om hier te fterven door haar hand!
Olimpia. Ik werp my voor u neer.
Statira. Ontaarde!... myïi vervoering.... 6 Dochter, al te waard!
Olimpia.
Met de ysfelykfte ontroering Omhels ik uwe kniên... 'k Sneef zo 'k uw liefde derf. Myn Moeder! ach! vergeef....
Statira.
'k Vergeef het u,.. en 'k fterf.
O LIM Pï A.
Neen; leef, en hoor my.
Sta-



TREURSPEL. ft Statira. Wat begeert ge ? Olimpia. Ach! hoor myn reden, 'k Zweer by de Goön ,by u, met de allcrplegtigfteeeden, Dat ik my ftraffen zal. Eer ik zyn Gade word', Ziet gy met eigen hand deez' dag myn bloed gehort. Myn hart is u bekend, 'k Dorst u myn min ontdekken: 't Es die bekendtnis-zelf, die u een borg moet ftrekken Dat u dit hart behoort, en dat gy zegepraalt Op myn beklemde ziel,door min van'tfpoor gedwaald. Verfchoon myn zwakheid niet, noch myne teedre jaaren: Ik zal in heldenmoed myne Ouders evenaaren. 'k Heb hen beledigd, maar'kwyk nimmervan myn'pligt. Gy zult my kennen, als ik fterf voor uw gezicht. Statira.
Hoe! gy kuntfterven, zegt ge, en kunt op uwe zinnen De neiging voor den beul uws Vaders niet verwinnen? Olimpia.
Doorgrief dithart.cn zie, hoe groot myn liefde ookzy, Dat myn Gemaal aldaar veel min regeert dan gy. Gy zult uw edel bloed zien door myne adren zwee'vert. Tot myne onfchuldiging doe uwe hand my fneeven! Slagt uwe Dochter.
Statira. Ach! gy mint de deugd en de eer. 'k Beklaag n, waarde Telg! 'k Befchuldig u niet meer. 'kSteun op uw' pligt,'kfteun op uw' moed,die u verdedigt. Ik zelf heb deernis met een min, di-e my beledigt. Uw taal verfcheurt dit hart, fchoou 't met u weenen móet. Verzacht voor't minft' myn' rouw,nu gy my fterven doet. Gy zyt onfchuldig: ik heb niets dan ramp te wachten. Olimpia.
Goön! wie van beiden moet mende ongelukkigfte achten? Einde des Derden Bedrffs.
D S VIEJfc



f$ OLIMPIA,
VIERDE BEDRYF.
EERSTE TOONEEL. Antigonus, Hermas, in het Voorpoortaal.
JHe rm as. a; dit Heiligdom, door wreeden twist ontwyd, Wordhaastten prooij' gefteld aan 't woeden van den ftryd. Uw volk bezet dees zyde, opdat hier niemand nader': Casfander, dol van woede en liefde en fmart te gader, DeGoónmistrouwende.fchoon aanhunn'dienstverpligt, Trekt van deeze andre zyde u moedig in 't gezicht. Men gaf alreeds de leus; 't volk fcheid zich van elkander: Die zweert zyn hulde aan u, dees yvert voor Casfander.
Antigonus, heengaande. 'k Zal hen veréénigen.
TWEEDE TOONEEL.
Antigonus, Hermas, Cassander, Sosthenes.
Cassander, Antigonus tegenhoudende.
(3nwaardig Vriend! hou ftand! Ver'achtlyk Vyand en bedrieglyk Eedverwant! Betwist ge aan my 't geen my de Hemel deed bekomen?
Antigonus. Ta. Wat verwondring heeft uw hart dus ingenomen? Vorst Alexanders Telg, naar wier bezit gy tracht, Heeftrechten van zo groot een' aandrang, zulk een kracht, Dat zy gantsch Azië kan in de wapens rukken, Ten fchrik en wisfe ftraf van hen, die ons verdrukken. Het Ryk van Babel is haar bruidfehat, en het recht ' Van



TREURSPEL.
j Van opperheerfchappy is aan haar' Stam gehecht. I Ik ding naar beiden : en ik durf u wel verklaaren | Dat uw berouw, uw fmart, uw toevlucht tot de altaaren, I U niet kaji baaten; dat da vriendfehap u, in nood, i Niet vry zal kennen van Vorst Alexanders dood. I 't Vermoeden doet fteeds veel: het doemt u in elks harte, j Gy hebt, verwonnen door een laffe minnefmarte, I Olimpia verblind, en dacht in eeuwigheid I 'tGeheim te fmooren, thans ontdekt door myn beleid; I Verbergde haar geflacht aan haar misleide zinnen. ([ 'tWas door bedrog alléén dat ge u kost doen beminnen, j Ze ontQuit in 't eind' haar oog. 'tls uit; men veinst niet meer.
i Casfander zwygt, en flaat zyne oogen fchaamrood neêr. I Waar hebt ge u meê gevleid? Of waant gy, door haar rechten,
I Als Vorst der Vorsten, 't all' aan uwe kroon te hechten? ] De wraak van Statira ftaat nu in myne magt.
Doch wilt ge ons eedverbond behouden in zyn kracht; 1 Met rust regeeren in uw nieuwverkregen Staaten^ I My aanzien als uw' Vriend; u op myn' arm verlaaten?...
Cassander. ' Wel nu, wat eischt ge?
Antigonus.
Staa Olimpia my af. 1 Niets fcheid ons dan vanéén: 'kzal ftryden voor uw'ftaf. 3 Zo niet, dan moogt ge my uw' grootften vyaud achten, i Ken uw belangen; kies, en wil uw heil betrachten.
Cassander. 1 Die moeite is vruchteloos 'k Moet u, in dit geval, I Een' andren voorflag doen, die u behaagen zal. ' Gy kent noch wroegingen, noch wet, nochmededoogen: ' 't Verraaden van een' Vriend is weinig in uwe oogen. I Ikvreêsvoor'tminft'de Goön: gy fpot met hunne magt. En fmaakt de vrucht van 't kwaad, met andren t'faam vol' Verraaderl gy zult nooit die vrucht.... (bragt.
An-



Go OLIMPIA,
Antigonus.
Wat's li begeeren?
Cassander. Zo uW verftokt gemoed de deugd nog kan waardeeren, Dat dan geen Hecht Soldaat, die enkel dientom loon, Gebruikt zy tot uw woede en 't wreeken van myn' hoon. Waarom zou'tfchuldloos Volk hier onze plaats bekleeden?
Of moet het fneuvelen om onze onéénigheden ? Zulks voegt ons beide-alléén, indien uw wrevlig hart Zo wel myn' moed trotfeert.als 't juichtom myne fmart. De Goden deeden me in dit Heiligdom niet komen Opdat ik'tbloed myns Vriends zou voor hun oog doen ftroomen;
Maar gy zyt de oorzaak van dees nieuwe gruweldaad. Welaan; wy fchynen toch gevormd tot woede en haat. Kom, gaan wy. Laat ons 't lot bepaalen van ons leven: Myn hand ftorte al uw bloed , of de uwe doe my fnéeAntigonus. - ven-! Jk ftem 't met vreugd; dewyl Olimpia myn hand, Wanneer ik u ontziele, aanvaard ten huwlykspand.
Zy trekken bun geweer.
DERDE TOONEEL.
Cassander, Antigonus, Sosthenes, Hermas.
De Opperpriester treed fchïelyk uit den Tempel, met de Priesters en Ingelyfden. die zich tusfeben Casfander en Antigonus voegen en hen ontwapenen.
VDe Opperpriester. ermeetlen!'t gaat te hoog. Houdftand! ontziet de Goden
En deeze plegtigheên, 'djeelktot eerbied nooden!
Gy



TREURSPEL. 6i Gy Volken! Priesters! rukt hen fpocdig van elkaêr! Verbant den fnooden twist van ons gewyd altaar!... ö Goón! vergeeft hen 't kwaad. Gy, Vorsten! hoort naar rede. (fchede. Verzoent uw misdaên. Steekt uw zwaard weêr in de" Cassander.
Ik onderwerp my.
Antigonus, Ik volhard; en zweer metéén By Alexandcrs fchim, by al dees plegtigheên, By 's Hemels grimmigheid, dat ik nooit voor myne oogen
De fchoone Olimpia zal in zyn' arm gedoogen. Ja, dat dees wcttelooze en fnoode huwlyksband Gantsch Azië affchrik baart, Epheze ftrekt tot fohand'.
Cassander. Hadu die band veréénd, dan zou hy fchandlyk weezen.
De Opperpriester. Waartoe die woede en twist, te ontydig opgerezen? Gehoorzaamt aan de wet, en draagt haar eerbied toe. Ze is algemeen; zy wil dat elk haar eisch voldoe. De hut der armen en de troon der Oppertnagten Zyn beide op 't hoogft' verpiigt haar ftem als godlyk te achten.
Zy ftrekt der zwakken fteun, beteugelt de euveldaên, En wil fteeds de onfchuld voor 't altaar van dwang ont~ flaan.
Zo een Gemaal, uit welk een' fram hy zy gefproten, Het bloed der Oudren van zyne Egaê heeft vergoten, Schoon hy gereinigd wierd in ons gewyd gebouw Door 't zoennat, Vestaas vuur, ja zelfs door 't waar
berouw, (de:i 'tGeen 'tnoodigfte is, kanftrakszyne Egaê de echtebanVernietigen, en aan een'andren zich verpando.ii, Zulks ftaat haar vry; 't en zy ze, uit goedheid, dce-
Zen hoon
Aan



fa OLIMPIA,
Aan hem vergeeven wilde, op 'tvoorbeeld van de Goön. "Weet dat, nu Statira behouden is in 't leven, Aan haar het vol befticr is op haar Telg gebleven. Eert dan den ramp, aan 't lot dier Moeder vasgehechr; De wet der volkren; en der oudren heilig recht, - Hen van natuur verleend, door geen geweld teimooren.
Haare achtbre ftem kan mede Olimpia bekoorefl. Wat eischt gy, daar 't u voegt te wachten naar 't befluit Van Alexanders Weêuw en haar doorluchte Spruit?
Hy vertrekt met zyn Gevolg, Antigonus. Mynheer ,zy is voor my: 'kftel me in die hoop tevreden.
Hy vertrekt met Hermas,
VIERDE TOONEEL.
Cassander, Sosthenes, in het Voorpoortaal.
ZCassander. (en zeden!
e is nooit vooru, Trouwlooze, ontaard van deugd Men rukk' haar, Sosthenes, uit dit rampzalig oord: Men ftuite de ydle hoop des Wrcedaarts die my moord, Die met myn wroeging fpot, my hoont in de ongelukken,
En met een bly gelaat my *t harte komt ontrukken.
Sosthenes. Ify vleit de Koningin en fteikt zich door de magt Der wetten, diehyfchend, der Goón, die hy veracht.
Cassander. (ken, Laat ons, ik zeg't nog eens, haar ftraks die Goón omfchaaDie 'k yvrig diende, cn die myn zorg thans krachtloos maaken.
Zo my hun donder trof, ik ging met vreugd ter dood : Maar eer ik ooit gedoog' dat hier myne Echtgenoot Voor dit gewyd altaar durve aiilaan van Casfander,
EU



TREURSPEL. En op een' zelfden dag verééncn met een' ander, Zal eerst dit heiligdom in puin en asch vergaan. Goön ! gy vergaaft my hier myn fpoorlooze cuveldaên; Gy deed my in die hoop gerust en zeker Ieeven, En rooft me Olimpia! Helaas! is dat vergeeven?
Sosthenes. Zy word u niet ontzegd : dat hart, vol tederheên, Voor uwgeboön gedwee, in uw bezit te vreên, Zal in een oogenblik niet tot veran dring neigen. Die fchielyke ommekeer is aan het hart niet eigen. Zy hoont natuur niet als zy u haar weêrmin wyd. 'k Beken, uw zwaard heeft, in het hevigft' van den ftryd, Onzeker waar het trof, een dierbaar bloed doen ftroomen :
Dit is een rampfpoed, dien u 't lot deed overkomen. Haar Vader is ontzield, doch door eens anders list: Haar Moeders bloed is door uw traanen uitgewischt. Haar rampen zwygen ftil, daar thans uw weldaên fpreeken.
Cassander. Dit ftiltgeenszrns myn ziel.doorfoltringfchier bezweken. Die fchim des grootften Helds, dat bloed van Statira Vervolgt me en roept om wraak; en, ach! Olimpia Is beider Telg; aan haar is 't yslyk recht gelasten Om tot in eeuwigheid haar' Echtgenoot te haaten. Die fchoone haat me, ója; daar ik haar meerder acht Dan Cyrus ryksgebied en 's aardryks oppermagt. By deez' geheimen dienst, dien Vorsten weinig achten, Dien ik verricht heb, was zy 't wit van myn gedachten. Ik naderde de Goön met myn misdaadig hart
Om haar te naadren
Olimpia gewaar wordende. Ach! Sosthenes.
Befchouw haar bittre fmart, Zy ftort een' traanenvloed; zie haar voor 't outer bukken.
C as'



0 OLIMPIA,
cassa n der.
Men moet haar uit dit oord en van dit outer rukken.]. Caa, zorg dat alles ftraks zy tot de vlucht befteld.
Sosthenes vertrekt,
VYFDE TOONEEL.
Cassander; Olimpia, gebukt op't outer, zonder Casfander te zien.
HOlimpia. oe zwoegt myn angftig hart! Helaas! wat is't bekneld! Hoedoennhetthans eenliefde, aan myzö waard voordee-
Watzieik? (zot 'Cassander. Uw' Gemaal.
O li m pi a.
Gy kunt zulks nimmer weezen. Neen,neen,Casfander!...nooitzietgcumetmy gepaard.
Cassander. Wel, 'kmoetmy kennen: 'k beu zo groot eene eer onwaard.
Wat yslyke euveldaên myn arm weleer verrichtte, Ik weet waartoe my 't lot tot beider ramp verpligtte. 'kHeb die vergroot toen ik genaè zocht by de Goón. 'kMisdoe als ik u zie: myn liefde is u een hoon. Maar antwoord my, Mevrouw! Heb ik uw levensdagen Niet door myn hulp gered uit 's oorlogs wreede plaagen ?
Olimpia. Ach! waaróm die gefpaard ?
Cassander.
Betoonde ik, fmts uw jeugd, Geene eer genoeg aan uw bevalligheid en deugd? B«d iku zelfs niet aan?
Olimpia. Ach! dit verzwaart myn lyden.
Ca 5-



TREURSPEL;Cassander.Hebt gy, nadat ik u myn' zuivren gloed dorst wyden, Niet zelve, als meesteres van uw gcnegenheên, In uwe gunften vry, bewogen door myn reen, Hierop deeze eigen plaats, hier voor dees zelfde altaaren, Uw plegtige eeden met de mynen willen paaien? Olimpia.
'tls al te waar. Ach! dat de Hemel, fteeds gereed •Terwraake, my nietftraffe om dien rampzaalgen eedj
Cassander. Gy minde my, Prinfes!
Olimpia.
Venvyt myn troostloos harte Die droeve dwaaling niet tot meerdring myner fmarte. Gy hebt myn jeugd verblind door uwe listigheid. Myn hart, dat zich niet kende, is fnood door u misleid. Dit is eene euveldaad te meer: gy moet my fchuvveiu Uw byzyn is voor my een misdaad, die al de uwen Te boven gaat.
Ca ss a n der. Ach! vrees eene erger daad, Mevrouw! Wanneer gy een' Barbaar begunftigt met uw trouw, i Indien ik wist dat ge ooit Antigonus zoud minnen.... Olimpia.
Hou op, Rampzalige! hy zal myn gunst nooit winnen. 'kHaat hem zo veel als u. Sints myn misleid gemoed Uw hand aanvaard heeft, die bevlekt was met myn bloed , Word nooit een'ftervling op myn hart weêr recht gegeeven- (leven. Ikfchrik voor'thuwlyk, 'khaat de waereld, 'kfchuwhet Meestrcsfe van myn keur, beraade ik my niet meer. 'I k Verkies het ftil verblyf van Statira, Mynheer.' ! kVerkies dit oord, alwaar aan 't Godendom nadeczen iDit hart, dat zich bedroog, altoos gewyd zal weezen. ' k Omhels deeze outers, daar'k uw' Rykstroon, en vooral 3ien van Antigonus, ftandvastig vloeken zal.
E . • Ver-'



66 OLIMPIA,
Vertrek: zie my nooit weêr..! Laat my een trouw beklaagen,
Die 'k heb bezworen, maar die eeuwig my zal knaagen.
Cassander. Wel, zo Antigonus vergeefs dingt naar uw' echt, Word my niet alle hoop op uw bezit ontzegd: En als uw deugd de trouw van andren kan weêrftreevcn, Acht ik my de uwe, en al myn misdaên zyn vergeeven. Hoe 'k ook bevlekt moog' zyn van 't bloed waaruit gy fproot,
Gy zyt en blyft altoos myn lot- en deelgenoot, Myn dierbre Wederhelft, wier deugd, by my geheiligd, My voor den donder, die my dreigde, heeft beveiligd; Op myn gemoed behield een volle heerfchappy, En thans uw Moeder-zelf verzoenen moest met my. Olim pia.
Myn Moeder! .... Hoe, Mynheer, gy durft haar' naam nog noemen!
Zo 'tmededoogen, zo 't berouw,daar ge op durft roemen, Of zo de liefde uw' waan nog buigen kan, gaa heen, Vlied dan haar woonplaats: fchuw dit outer: laat me alleen.
Cassander. Neen. Ik kan zonder u my niet van hier begeeven.
Haar by de hand vattende. Kom, dierbaare Egaê! volg!
Olimpia, haare hand driftig te rug trekkende.
Beneem veeleer my 't leven. Moord een rampzaalge, die getrouw is aan haar' pligt. Voltooi de gruwlen , aan myn Moeder half verricht. Draal niet een' wisfer (lag my woedend toe te brengen: Uw hand was toch beftemd om al myn bloed te plengen. Stoot toe.
Cassander. Ach! met wat drift gaat uwe -wraak verzeld! 'kWas minder wreed, Mevrouw! 'kGebruikte min geweld.
De



TREURSPEL. 67 De Hemel febenkt genade: uw ftraf gaat boven maaten • Dit's al te ondankbaar zyn, dit's al te veel my haaten'. Olim pia.
Is 't niet rechtvaardig dat myn haat dus hevig woed? Casfander! zo uw hand, wreedaartig, rood van bloed, Uw hand, die roekloos dorst myn Moeders borst door' ftooten,
My fiechts getroffen had, myn bloed flechtshad vergoten, 'kZou 'tu vergeeven;'kzou u minnen: ... maar, BarNu fcheid ons alles. rbaar Cassander.
Neen ; niets fcheid ons van alkaêr. Schoon gy Casfander haatte om fnooder gruwelftukken, Schoon gy me uw trouw gaaft om my 't ftaal in 't hart te drukken,
'kVolbrengmynlot. Gy zult my volgen: 'klaat niet af. Ten minften dat myn min my byblyv' tot myn ftraf. Die ftraf zal eindloos zyn; ik zweer 't. Wees vry verbolgen.
Doem, haat my ■ maar, Prinfes! gy m oet uw' Egaê volgen. ZESDE TOONEEL. Cassander, Olimpia, Sosthenes.
USosthenes. w vyand zegepraalt indien gy 't niet belet. Hy hitst uw Krygsvolk op, houd alles naauw bezet; Verleid uw Vrienden , die de Tempelpoort bewaaken. Zy wanklen'op zyn ftem .- hy, om hen 'thart te raakeri, Stelt 'sKonjngs dood hen vóór, beklaagt Olimpia. Beef voor uw liefde, voor uw leven. Volg my na.
Cassander. Gy offert me aan hem op! Ik ga zyn' toorn trotfeererr. Vaarwel; 'k vlieg naar myn'dood,
E 2 Olim*



68 OLIMPIA, Olimpia.
Zou ik uw' dood begeeren ? Dat'smy onmooglyk. Leef; doch verr' van myn gezicht.
Cassander. Neen, zonder u, Mevrouw! verfoei ik't levenslicht. Zo ik gered word, zal ik yllings herwaarts ftreevcn , U rukken uit dit oord, of voor uwe oogen fneeven.
ZEVENDE TOONEEL.
Olimpia, alleen.
"Rampzalige! Ach! wat felle pyn Doet my uw tedre liefde lyden! Wreede oorzaak van myn angftig ftrydcn!
Casfander! hoe! moet gy't dan zyn, Die my, met uw verdriet bewogen, Een' vloed van traanen perst uit de oogen? Ach ! moet het hart dan zo veel ftryds weêrftaan, Als 't op zyn' pligt behoorlyk acht zal liaan?
6 Vorstlyk bloed, dat my te vooren Het licht gaaft tot myne eeuwige eer! Natuur, die, yzend, keer op keer, Myn hart uwe achtbre ftem laat hooren! Gy hebt op my een volle magt. 'kZweer by uw' wil, dien 'k heilig acht, Dat ik aan u myn innig zielbehaagen, Myn waardft' belang ten offer op zal draagen.
Maar wat verwyt word ik gewaar? De ftem der liefde brengt myn zinnen Op nieuw myn' eerften eed te binnen,
Geftaafd voor dit gewyd altaar
6 Goön, wier ftraf ik thans moet fchroomen! Gy hebt dien eed reeds aangenomen;
Gy



TREURSPEL. 6$ Gy keurde een min, zo teder, toen voor goed, Bewogen door de oprechtheid van dien gloed.
Nu hebt gy alles om doen keeren:
Myn gulle vreugd word droeve fmart. j Maar, ach! verandert dan dit hart: Laat, laat het nooit de deugd ontbeeren, Zo noodig in zyn' tegenfpoed! Hebt deernis met myn bang gemoed, Dat zyne liefde, of al uw gunst moet derven, En ongetrouw, of gantsch ontaard moet fterven.
Hoe hcilryk was myn levensftand, Toen 'k ouderloos, in flavernye, Vervreemd van rang en heerfchappye, Leefde onbekend en buiten fchand'! Ach' moest my 't nydig lot doen hooren Uit welk een' Stam ik wierd geboren! Myn groote naam, hoe luisterryk hy fchyn', Baart myn verderf. Maar 'k wil dien waardig zyn.
Casfander! ik ontvlucht uwe oogen? 'kMoet u verlaaten deezen dag: Maar kan ik ooit u haaten ? ... Ach! Hoe magtloos is des ftervlings poogen! Ik fcheur gcftaèg door myn geween Myn felle hartewond vanéén : En, als ik tracht den fchicht daaruit te rukken, Dan fchynt de min dien dieper in te drukken.
AGTSTE TOONEEL.
Olimpia, De Opperpriester, Gevolg.
WOlimpia. (zwak gemoed,
aar vlucht gy heen, Eerwaardfte? Ach! fterk myn Gy beeft!... gy fchreit!...
E 3 t)e



70 OLIMPIA,
De Opperpriester.
Helaas! 'k beween uw' tegenfpoed.
'Rampzalige Prinfes!
Olimpia. Verftrek my tot befchermer. De Opperpriester. Hoop op den Hemel; gy hebt anders geen' ontfermer. Olimpia.
Wat zegt ge?
De Opperpriester.
6 Edele en geliefde Telg! watflag!
Vorst Alcxanders Weêuw...
Olimpia.
Myn Moeder? Goden! ach! De Opperpriester. *tls uit. De Vorsten, die in felle gramfchap blaaken, En roekloos 't Voorhof van dit heiligdom genaaken, De wetten ftout vertreên, en zelfs geen Goón ontzien, Bcftonden met hun volk elkander 't hoofd te biên. Reeds droomde een zee van bloed. Casfander, met den degen
Gewapend, zocht naar u. Ik trad hem moedig tegen, Daar'k,weêrloos,in dien daatniets totbefchermingvond Dan Goön, die hy ontëerde, en wetten, die hy fchond. Uw Moeder, aan zyn woên zich offrende, en vol vreezen. Waant hem reeds meester van dees plaats en u te weezen. Van al die yslykheên en gruwlen afgemat, Heeft ze, in haar raazerny, het offermes gevat, En, 't dryvende in haar borst, al 'tvorstlyk bloed doen droomen,
Waaruit de Hemel, tot uw'ramp, u voort deed komen.
Olimpia. (ons gaan...
Ik derf Verderk me... Is zy nog leevend?... Laat
De Opperpriester. Casfander ftaat haar by. .Hy klaagt. Hy bid haar aan, En durft de Maagdenfchaar, wier krachten zich veréénen
Tot



TREURSPEL. 7r Tot heeling van de wond, voor 't laatft' zyn hulp nog leenen.
Hy werpt zyn wapens weg;verwyt zich-zelv' dien moord; Valt voor haar voeten neêr, daar hy in traanen fmoort. Ze ontfluit op zyn geween, op onze ftem, haare oogen. Doch kan onmooglyk hem voor haar gezicht gedoogen; Noemt hem een monfter, 't welk haar Stamhuis heeft verdrukt,
En thans haar 't overfchot haars levens wreed ontrukt. Verzwakt, beurt zy zich op, wil al haar kracht vergadren, Maar zygtin onmagt neêr, en voejtden dood vast nadren. Zy doemt Casfanders woede en gruwt voor 'tlevenslicht. In 't einde ontfluit zy nog met weêrzin 't flaauw gezicht, En zegt: „öTolkder Goön, die in dees droeve Chooren, „Door zo veel bloeds ontwyd, my in myn' rouw ziet fmooren ! CwH voldoen:
„Gaa, troost myn Telg: zy mint me, en zal myn* ,,Zy huwe Antigonus, haar Moeders wraak ten zoen.
Olimpia. (bewogen! Men ftcrv' met haar i.. ó Goön ! weest met myn' ramp Welaan, beftier myn fchreên: kom, fluit ons-beider oogen. De Opperpriester.
Schep moed.
Olimpia. (Mynheerï ö Vorstlyk bloed!... 'kHeb moed van doen, Eu ligt verkryge ik dien tot ftaaving van myne eer.
Einde des Vierden Bedryfs.
E 4 V VPr



72 OLIMPIA,
VYFDE BEDRYF.
Bet Tooneel -verbeeld een Bosch . rondom den Tempel. Aan de eene zyde ftaat een Houtmyt, waarop het Lyk van Statira ligt By de Houtmyt ft aan vier Priesters; en een weinig voorwaarts is een Altaar geplaatst.
EERSTE TOONEEL.
Antigonus, op den voorgrond; Hermas, uit het Vwrpoortaal van den Tempel komende.
DHermas. e wraak is vruchteloos. Wat kan 't u immer baaten Een' Medeminnaar, die rampzalig is, te haaten ? Ontvlucht dit doodlyk oord. Olimpia, Mynheer! Is, watgeookmoogtbeftaan, voor u noch hem niet meer. Antigonus.
Hoe! Statira is dood!
Hermas,
'tls 't noodlot van Casfander De geesfelroê te zyn des Stams van Alexander. De Koningin bezweek, ontbloot van allen troost, En gaf vol fchriks den geest in de armen van haar kroost. De droeve Olimpia, gezegen aan haar voeten, Schynt,op dat naar gezicht, een zelfde lotte ontmoeten. De Priesteresfen met de Dienaars van 't altaar Vermeerdren deezen rouw, en fchreijen nevens haar. Casfander ftaat ontroerd, verbysterd van gedachten. De Tempel Wedergalmt van zuchten en van klagten. Zie hier de houtmyt ftaan, van de ydle praal verzeld, Waardoor men levenden den dood voor oogen ftelt. Men meent dat uw Prinfes dit bord, alwaar te vooren Haar Moeder zich verborg, heeft ten verblyf verkoren; Dat ze, aan den echt en 't aardfche onttrekkende al haar Haar' pjrqeven levensloop zal wyden aan deGoön,(fehoon, ; ' En



TREURSPEL. 73 En eeuwig in die ftilte, alwaar haar niets kan vfeijèn , Haar Moeder, haar geboorte en afkomst zal befchreijen.
Antigonus. Neen, neen, zy volg' den pligt, die haar is opgelegd. Ik heb in 't einde op haar een onherroeplyk recht. Haar Moeder wil het: en die opperde geboden Zyn, in het uur des doods, dc wetten-zelf der Goden. Casfanders yslyk woên verwekt elk oogenblik In 't kroost van Statira ontroering, haat en fchrik, Hermas.
Geloof gy 't?
Antigonus. Zy zegt zelfs dat haar wanhoopend harte Dien Wreedaart afftaat, die de bron is van haar fmarte. Zo hy nog aanhoud , zal hy ftérvcn door myn hand. Ik heb het haar beloofd, en doe myn woord geftand.
Hermas. (gen, Wilt gy den traan envloed, dien gcelk deez'dag ziet pienDe vlam derhoutmyt en haare asch met bloed vermengen? Uw krygsvolk zal gewis, door eerbied aangedaan, Uw fehreên niet volgen , maar uit fchrik te rugge gaan.
Antigonus. (ftooren. Neen, 'k zal deeze uitvaartpracht door wapenklank niet Casfander heeft met my dit voor de Goön gezworen. Zy wederhoud myn' arm in't geeven van den flag : Maar na dat oogenblik heb ik voor niets onzag.
TWEEDE TOONEEL. Antigonus, Hermas; De Opperpriester, Polydamas en Gevolg van Priesteren, lang. zaam uittreedende; ü l i m p i a in den rouw, onderjleund'door Ismene» andere Priesteressen, eene van dezelvm een' oferkelk mei water, en eene andere een wierookvat in de hand hebbende,
ZH e rm a s. ied'Opperpriestertot ons nadren uit den Tempel: E 5 D3



74 OLIMPIA,
De traanen vloeijen uit zyne oogen langs den drempel. De Priesteresfenfchaar', verlegen en ontfteld, Geleid Olimpia, die fehier van rouw verfmelt.
Antigonus "k Beken, dit naar vertoog zou 't ftoutfte hart ontroeren.
Tegen Olimpia. Mevrouw, fchep moed.-laatu totwanhoop nietvervoeren. Duld dat ik met u treure om dit uw ongeval. 'kZweer nogmaals dat ik 't op uw' Vyand wreeken zal. Hy, die u tweemaal van een Moeder dorst berooven, Durft zich, vermetel, nog uw hand ten echt belooven : Maar weet dat alles tot zyn ftraf reeds vaardig is. Voeg, voeg de vrees thans niet by alle uw droefenis. Wees vry gerust dat ik zyn' aanflag zal verbreckcn. Olimpia.
Helaas, Mynheer! laat af van moord en wraak te fpreeken. Zy heeft geleefd.... Ik fterf voor 't ovrig menschdom. An tigon us.
Acht
Ik ween om haar verlies, en deel in uw geklag. Ik zou my op haar' wil, zo heilig in uwe oogen, Zo ftreelendvoor myn hoop, met recht beroepen moogen; 'Maar 'k weet wat ieder in dit aklig tydgewricht Haar fchim, haar Dochter en uw droefheid is verpligf. Beraad u wel, Mevrouw, en hond haar woord in waarde.
Hy vertrekt met Hermas.
DERDE TOONEEL.
Olimpia, De Opperpriester, Polydamas, Ismene, Priesters en Priesteressen.
go limpi a. y, wier deernis al myn byftand is op aarde! Gy, die aan 't Godendom uw dankbaare offers wyd, En hier alléén de troost der onderdrukten zyt! Kunt gy gedoogen, als myn toevlucht en behoeder,
Dat



TREURSPEL. 75
Datilcmyn droefheidwydeaan de outers,die myn Moeder Zo dikwils door geween bevochtig heeft weleer? Offluitgy voor myn' rouw die fchuilplaats toe, Mynheer? 'tis'teenige erf van't Kroost van zo veele Oppcrheeren. Beny my 't niet: laat my myn aandeel niet ontbeeren.
De Opperpriester. 'k Beklaag uw ongeluk; maar 'k heb op u geen recht. Uw Moeder-zelf heeft een' Gemaal u toegelegd. Gy weet wat zy tot u in 't uiterft' heeft gefproken, Toen onze ontroerde hand haare oogen heeft geloken. Indien ge, naar haar' wil, u niet in d'echt verbind, Word gy Casfanders Bruid, die al zyn recht herwint. Olim pia.
't Is waar, 'k heb Statira gezworen, vóór haar fterver*, Dat zyn bebloede hand nooit zou myn trouw verwerven: Ik ftaaf myn' eed.
De Opperpriester. Gy zyt zo vry nog, als voorheen. Uw ftaat, uw hand hangt af van 't Godendom alléén. 'tNeemtalles haast een keer. Gy kunt naar uw behaagen Thans 't lot beflisfen van uw verdre levensdagen. Gewis, men fteekt nooit, op één'dag, by zo veel rouw, Der dooden houtmyt aan en 't fakkellicht der Trouw. Die daad waareyslyk: maar één woord kan 't vonnis vellen; ((tellen. En 'k wacht dat woord, hoewel ik 't u niet vóór durf 'tVoegt u dat ge overweegt, in deezen hoogen nood, Wat gy verfchuldigt zyt aan 't bloed waaruit gy fproor. Olimpia.
Mynheer, ik moet deez' echt, gelyk alle andren.fchuwen. Ik heb'tu reeds gemeld: gy zou'd 'er zelf voor gruwen, 'k Wil die vergramde fchim ondankbaar niet verraên.
'k Verlaat een' Bruidegom 'tls haar genoeg voldaan.
'kStel echt en liefde en troon voor eeuwig uit myn zinnen.
De Opperpriester. Gy moet Casfander of Antigonus beminnen.
Die



7fJ OLIMPIA^, Die Medeminnaars, fier, en hevig in gefchil, Zyn thans gedwongen zich te voegen naar uw' wil. Eén woord kan al de woede en 't bloedbad tegenhouden, Waarvan ze ons 'maar tafreel eerlang vernieuwen zouTentrotsvan d'eerbied,dien elkficrvlingis gewoon(den, Deez' dag te toonen aan een houtmyt, aan de Goön , En aandeplegtigheên, waarmee we eene uitvaart eeren, Die voor een'tyd den mensch doen in zich-zelven keeren. De Godsvrucht raakt, vooral by Grooten ras vermoeid, 'k Heb nog met zorg belet dat hier een bloedftroom vloeit; Maar morgen zal dat bloet ligt ftroomen door Ephezen. Bcfluit, Prinfes : het Volk zal ftraks bevredigd weezen. Dit Volk, dat meest altoos de wetten neemt in acht, Zal, als't uw keur verneemt, die ftaaven in haar kracht. Zo niet,dan zal metrecht Casfander, voor myne oogen, Gewapend, in dit Choor, uw trouw herëisfchen moogen, En eignen zich een goed, dat hy voorheen bezat, Wat fchrik ge ook tegen hem mogt hebben opgevat. Olimpia.
Het is genoeg: ik zie wat angften u ontroeren. Geen noodelooze klagt zal meer myn' geest ontroeren. Ik fchik my naar myn lot... . Gy ziet zyn ftrengheid aan.
'k Moeteen verkiezing doen:.. .ze is in myn hart gedaan, 't Befluit ftaat vast.
De Opperpriester.
Zo zult ge Antigonus verlangen Voldoen;en zyne hand voor 't echtaltaar ontfangen? Olim pia.
Mynheer, het zy zo 't wil: 't is mooglyk in deez' ftond Niet voegzaam dat ik ftemme in zulk een trouwverbond. Gy hebt dit zelf erkend ; en 'k moet, om 't overlyden Der Koningin, dit uur gantsch aan haar' lykdienst wyden ....
Hoe! is haar ligchaam op de houtmyt reeds gebragt?
De



TREURSPEL. 77 De Opperpriester. Ja; neem, gelyk't betaamt, uw' droeven pligt in acht. Een kostbre doodbus zal haar fterflyk deel bewaaren; En gy zult als haar Kroost, deeze asch by één vergaêren. Olim pia.
Helaas! haar fchuldig Kroost is oorzaak van haar val... My voegt de zorg hoe ik haar fchim verzoenen zal.
De Opperpriester. 'tZal alles vaardig zyn ; wil op myn vlyt betrouwen. Olimpia.
Uw wet vergunt my dan haar nog voor 't laatft' te aanfchouwen ?
Mag ik deeze uitvaartpracht verzeilen met den ftoet? Haar lyk belproeijen met myn' zilten traanenvloed?
De Opperpriester. Helaas' gy moet zulks doen: wie zou'tu niet vergunnen? Vrees niets: dier Vorsten magt zal u niet ftooren kunnen In deezen droeven pligt. Breng reukwerk op 't altaar. Bied uwen iluijer aan, de fierfels uit uw hair, En 't offerzoenvocht, tot uw zuivring voor de Goden» Olim p ia.
Die gunst is al myn wensch : ik volg ftraks uw geboden.
Zy geeft haar' Sluijer en Hoofdfierfels aan de Priesteresfen, die het alles op het Outer plaatfen.
Tegen Ismene. Gy, die myn Moeder leidde in dit verblyf van fmart, Die vyftien jaaren deelde in de angften van haar hart! Myn waarde Ismene! gaa; uw trouw is my gebleken. ,Meld my den tyd wanneer men 'tlykvuur aan zaifteeken. Laat my haar fchim voldoen: het is myn laatfte pligt. Ismene.
Stel u gerust, Prinfes! uw last zal zyn verricht.
Zy vertrekt.
Olim pia.
En gy, Eerwaardfte, die myn toevlucht zyt in't lyden!
Breng



?8 OLIMPIA,
Breng my de doodbus: Iaat cipresfentakken fnyden : Men doe die Minnaars hier verfchynen voor 't altaar, Opdat ik daadlyk in hun byzyn my verklaar'. By 't lyk der Koningin, by'dees gewyde fchaaren , Die van myn trouw en ramp deez' dag getuigen waren, Zal elk myn vast befluit verneemen op zyn beurt. Misfchien dat gy 't beweent, en tevens billyk keurt.
De Opperpriester. Cy kunt nog deezen dag, Prinfes, uw lot bepaalen. Ik ga: de tyd eischt fpoed: de zon is reeds aan 'tdaalen.
VIERDE TOONEEL.
Olimpia, op den voorgrmd; De Priesteressen, in een halfrond, achterwaarts by de houtmyt.
GOlim pia. y, die in myn hart, daar 'r Iöt reeds is beflist, My, tot myn fchande, fteeds 't volftrekt gebied betwist.' Die andermaal de zege op my, op Alexander, Op Statira, op Aarde en Hemel, mét elkander Tot uwe ftraf veréénd, behaald hebt door uw' gloed.' Rampzalig Minnaar! heersch op myn verfcheurd gemoed. Zo 'k nog gelooven durf dat ge op myn trouw blyft hoepen
Helaas! gy zult die zege eerlang op 't duurft' bekoopen, V Y P D E TOONEEL.
Olimpia, Cassander, Sosthenes, Priesteressen.
MCassander. evrouwük kom myn' pligt en uwen wensch voldoen!, Myn bloed moet ftroomen op dees houtmyt, u ten zoen. Ontfang dit offer, 't welk uw rust herftell' nadeezen : Doch laat het min uit wraak dan waare deernis weezen.
Ohm-



TREURSPEL. ?| Olimpia.
Casfander!
■ Cassander. Waarde Bruid! geheiligd Voorwerp ! Olimpia.
AeM
Cassander. Een wreede, als ik, vind geen vergifmis door gekla"-. Ik, in myn'ramp, een flaaf, aan 't lot ten prooij'gelaaten,' Zie my ten allen tyde als eenen moorder haaten: Maar 'k ben uw Bruidegom; en , fchoon hy heeft misdaan. Bid u die Bruidegom nog meer dan eertyds aan. (men. 'k Beroep my op deez' echt, dien geeeren moet, niet doe. Casfander moogt ge op aarde alléén den uwen noemen. De dood-alléén is't, die ons fcheiden kan, Mevrouw! Duld dat ik, ftervende.u myn' gloed toone, u aanfehouw'.
Hy valt haar te voet. (lyk. Kom; wreek u, ftraf my: maar een eedbreuk waar' te gruwDenk altoos dat natuur min heilig is dan 't huwlyk. Olimpia.
Rys op, en zie wel toe dat gy deeze uitvaartpracht En droeve fchim niet meer ontheiligt door uw klagt. Befmet, wanneer in 't hout dc vlam is opgerezen" Wanneer myn Moeders lyk tot asch verteerd zal weezen, Befmet dees giften niet, die ik den Goden wy'. Casfander, volg myn' last, en treed niet nader by,
ZESDE TOONEEL.
Olimpia, Cassander, Antigonus, Sosthenes, Priesteressen.
IAn ti gonus. n 't einde kan uw deugd niet langer zich verweeren. Gy weet dat gy den last van Statira moet eeren. Ik heb de dooden, 'kheb deez' droeven dag ontzien. Ik laat het oordeel aan u-zelf, Priafes, naardien
Myn



8o OLIMPIA,
Myn wreekende arm alhier geen bloed nog heeft doen
ftroomen ;
Naardien ik, om een wyl' uw' last nog na te komen, U tusfchen hem en my tot rechter thans verklaar. Spreek, fpreek het vonnis uit, en vrees hier geen gevaar. Gy zult, ten minden durf ik't hoopen , uit ons beiden Uw Moeders Moorder van haar' Wreeker onderfcheiden, Natuur heeft rechten; en de Koningin, omhoog Naast haar' Gemaal geplaatst, vest hier op u het oog. Dees Tempel mooge u nog verbergen, u omvangen, Maar Aarde en Hemel flaan u gade in alle uw gangen. Gy moet een keur doen: ik zie niets dat u verfchoont. Olimpia.
Ik da het toe; maar 'k wil dat gy my eerbied toont. Gy ziet dees giften , die aan de onderaardfche Goden, Aan myne Moeders fchim ftraks worden aangeboden : En, ach! gy kiest dees tyd, ontzinde Minnaars! uit, Om my te fpreeken van een haatlyk echtbcflurt!... Zweert, zo ge my bemint, Soldaaten van myn' Vader! Gy, Vorsten na zyn' dood! zweert my alleen te gader Dat ge, op myn' last gedwee, door hevig ongeduld Myn keuze en lykpligt thans in 't minft' niet ftooren zult.
Cassander. Ik moet; ik zweer het u: en 't kan u duidlyk leeren Hoe ik dien Onverlaat veracht, en u wil eeren.
Antigonus. ö Ja, ik zweer zulks ook, gerust dat uw gemoed Voor dien Geweldenaar den grootften affchik voed. Verkies: ik ftaat"het.
Olimpia. Denk, wat ik ook moog' befhiten, Dat me Alexander hoort: gy-zelf dorst u dus uiten.
Antigonus. Verklaar u dan voor hem.
Cassander.
'kBid dat ge uw' wil my zegt.
O L 1 m-



TREURSPEL. Si Olimpia.
Kent dan dit hart, dat gy zo ftreng vervolgt, terecht, En oordeelt zelf wat keur my ovrig blyft nadeezen. Hoe die in 't eind' moog'zy n,zy moet my doodlyk weezen. 'kMerk dat ge al de overmaat van myne elend' befeft. A'erneemt nog meerder.- weet dat my die billyk treft. Ik heb myne Ouders, pas aan my bekend, verraaden. Haar, die my 't leven gaf, ontzielde ik door myn daaden. Ik vond een Moeder in dit oord vol yslykheên: Zy ftierf in mynen arm: zy ftierf om my-alléén. „ Myn Dochter, (fprak zy, daar ik neêrzeeg aan haar voeten,)
„ Huw aan Antigonus; dit zal myn leed verzoeten". Terftond bezwymt ze; en ik, ik durf nochtans beftaan Dien eisch te ontzeggen.
Antigonus.
Hoe! gy kunt natuur verraên! Gy tergt uw Moeders fchim, en durft my fchandlyk hooOlimpia. Qien!
ö Neen, ik wil haar fchim noch u met fmaad beloonen. kDoe recht aan allen, aan my-zelve, en volg myn' pligt.... Casfander! ik gaf u myn trouw, voor zyn gezicht. Denk, denk eens na of ooit die trouw kan wettig bly ven Ik laat u't oordeel: fpreek: gy kent uw wanbedryven ; t Waar vruchtloos tyd verfpild, indien ik ze u verweet, vergoed die door den tyd.
Cassander. . Kan myn berouw uw leed
Dan metverzachten ? Ach! kan niets uw gramfchap fluiten?
, Olimpia. Houd uw belofte in acht: ik zal my klaarder uiten.
F ZE-



g3 OLIMPIA,
ZEVENDE TOONEEL.
De Opperpriester, Ismene en Polydamas,
uit den Tempel komende, s,evohd van de andere? ri e sTEKs,die toortfen en cipresfentakken in de hand hebben: Olimpia, Cassander, Antigonus, Sosthenes, Priesteressen.
PI s m e n e. rinfes! 't is tyd. De Priesters fieeken den brand tn de. houtmyt. Olimpia, tegen Casfander.
Bezie dit yslyk fchouwfpel vry, Casfander! zo gy kunt, beklaag u thans van my. Befchouw dees houtmyt en deez' toeftel by elkander. Herdenk myn ketenen: herdenk aan Alexander. Zie daarzyn Weduw: fpreek: wat moetik doen in tend ? Cassander.
My dooden.
Oli mpia. Gy maakt zelf uw vonnis my bekend. Verwacht hier 't myne. } , .
Zy klimt op de voetbank van t altaar, aat t>y de houtmyt (laat.
' 6 Schim van Statira, die heden My.byuw'lykdienst.zietvandoodfchenangstbeftredcn!
U, wier gerechte toorn nog op uw Kroost by blyftwocn,
U zal ik giften biên, die u gewis voldoen :
liet zult syze uwer en myns Vaders waardig vinden....
En gy, aan wien ik my.fchoon te onrecht.dorst verbinden!
Gy, wiens barbaarfche hulp my 't leven heeft behoed!
GydoorwiensheerschzuchtikmyneOudersdervenmoet!
Gy, die myn zwakke ziel te fterk, te teder grieide, En my ontvonken deed in eene ftrafbre heide. Gy waant dat ik u heb verbannen uit myn zin : Maar neen, 'k aanbid u nog.... en ftraf my voor die min.



TREURSPEL. 83
Ontfang Olimpia, ö Asch van myne Moeder!
Zy wil zich doorfieeken, doch word door den Opperpriester wederhouden } en ieder toont eene groote verbaasdheid.
De Opperpriester. &G0Ó11! Laat af, Mevrouw!
Antigonus.
Wie zag ooit iets verwoeder! •. Cassander. Ik beef... Myn dierbre Bruid! ö Doodelyke fmart! Woed op u-zelve niet: doorftoot dit angftig hart. Ik ly' van u die ftraf gewillig en geduldig. Ik ben 't die fneuvlen moet: ik, ik-alléén ben fchuldig. Gy moet....
Olimpia, bezwymende, Casfander!.. .ach!
Cassander.
De wanhoop fluit haar' mond! Zy zwymt! 6 Maagdenfchaar! fchiet toe, fchiet toe terAntifonus! kunt gy dit aanzien zonder beeven ? (ftond! Word uw verharde ziel tot wraak nog aangedreven? 6 Koele Aanfchouwer van de rampen die zy lyd! Is 't mooglyk dat gy nog my 't zoet myns lots benyd? Indien ge om myn geluk in gramfchap zyt ontftoken...
Antigonus. Hou op, Ondankbre! zie me op 't oogenblik gewroken. Ik ga: maar weet dat ik met al myn Benden keer'. Dat vry dit laffe Volk u door gebeên verweer'. Een, die zich ziet verraên, ontziet geen gruwelftukken. Ik zal Olimpia met u van 't outer rukken, In weerwil van deez' Rei, ja zelfs van 't Godendom. 'kBelagch uw' outerdienst. Beef, als ik wederkom.
Antigonus vertrekt. De Opperpriester. Go6n!ftuitdienLasteraar.befchermtuwTempelchooreni
F 2 Cas*



«4 OLIMPIA,
Cassander. Myn Sosthenes! vlieg heen, of'alles is verloren. Voeg u aan 't hoofd myns Volks :'k ben van uw trouw be'k Moet by myn Bruid.... (wust. Sosthenes.
Ik ga, myn Vorst! ft el u gerust.
Sosthenes vertrekt. De Opperpriester. ft Doodclyke twist! Men poog' hen om te zetten! Polydamas! laat ons dien wreeden ftryd beletten. De Opperpriester en Polydamas volgen Sosthenes met een deel der Priester en.
AGTSTE TOONEEL.
Olimpia, Cassander, Ismene, Priesters en Priesteressen. _
Ocassander. limpia! fchep moed! befchouw uw' Echtgenoot! Olimpia, tot ,zich-zelve komende. Wie roept my weder in het leven uit den dood... ? 6 Droevig Voorwerp van myn' affchrik en myn liefde ! Casfander, die myn borst door valfche weldaên griefde!
Caa: laat my derven 't Is hier alles vol geween....
Waar is Antigonus? waar de Opperpriester heen? Ik beef... Heb ik niet'draks een naar gedruis vernomen?
Cassander. (komen. Bedaar, Mevrouw! Men tracht een' Wreedaart vóór te Antigonus wil u vervoeren uit dit oord: Maar'k derf met u, zo niet myn Volk zyn opzet dooit. Olimpia.
'tls vruchtloos door geweld naar myn bezit te dingen. Antigonus zal nooit tot zulk een' echt iny dwingen: 'kZou door een' wisfer dag my redden uit zyn magt. Ach! waar' myn grootsch befluit gelukkiger volbragt! .Wat dryd, wat wroeging waar' myn droeve ziel ontweken.'- Cas- \



TREURSPEL. $| i Cassander. Laat af van een befluit, waarvan ik gruw, te fpreeken Leef voor u-zelve en my: herdenk dat gy uw hand Hebt voor dit zelfde altaar aan my ten echt verpandDat ik de Goón heb door myn' outerdienst bevredigd'Dat gy my nog bemint, en thans die Goón beledigt' Heeft hunne goedheid niet geftemd in ons verbond' i Toen ik myn trouw u bood, toen gy die niet weêrftond » Gewis; want anders had hun magt zulks kunnen weeren En eeuwig, door myn' dood, dien fchatmy doen ontbeet Gedrag van Statira , die my myn heil benyd, (ren . Moet gy niet volgen, die met my veréénigd zyt. Gy hebt haar fchim voldaan: laat nu me uw liefde blyken.
Maar'tkrygsgedruis vcrflaauwt en fchynt ditbosch te' Zou 'tweezen kunnen datdeHemeIinhetcnd'(ontwyken Op onzer beiderfmartgoedgunftigde oogen wend'fgen' Hoe komt het, daar't gevaar my fiddring aanmoest iaaDat al myn vrees verdwynt in 't midden van deplaagen > Een heilige infpraak van der Goden deerenis Voed my met hoop, wanneer geen hoop meerovri°-is Achlmogtge, minontroerd, inmynvooruitzichtdeeïen!
Olimpia. nenl Helaas! wat hoop, wat troost kan thans myn zinnen ftree'-
NEGENDE TOONEEL.
De Opperpriester, Polydamas, Olimpia Cassander, Ismene, Priesters en ' Pries teress en.
MD e Opperpriester. ynheer, gy zegepraalt en ziet uw rust herfteld Uw Vyand was dit bosch nog niet ten eind' gefneld, Als dapprc Sosthenes, om aller hoon te wreeken Hem yllings achterhaalt, eer ik hen toe kan fpreeken De Koning keert zich om, en valt al te onbedacht Op uwen Hoofdman aan, die hem vol moeds verwacht F 3 Zo-



86 OLIMPIA, TREURSPEL. Zodat hy, zelf In 't zwaard van Sosthenes geloopen, Zyn toomelooze drift moet met den dood bekoopen. Zyn Volk vlucht heen; en wy zyn door de Goón gered. De zege is zeker, als hun magt het wraakzwaard wet.
Cassan der. Wat hoor ik! is in't einde ons zo veel heils befchoren? Mevrouw!...
Olimpia. Wat wilt gy? ach! De Opperpriester.
Gy moet uw droefheid fmooren, Prinfes! gy weet, zo ge aan geen' andren u verbind, Dat dan Casfander ftraks zyn voorig recht herwint; Nu moogt gy zonder fchroom met uwen Bruigom leeven. Op zyn oprecht berouw is hem zyn fehuld vergeeven. Uw Moeders haat op hem dwaalde al te verr' van 't fpoor. De Goden gaan den Mensch in eedle goedheid vóór.
Dat dan op morgen een der andre Priesteresfen, Door 'tlot op nieuw benoemd, de vaale lykeipresfen. ? In mirth verwisfle, en u, na 't uitgedaan gevaar, Den huwlykszegen geev' voor 't blaakend echtaltaar.
Olimpia. (gen. Eerwaardfte! ik moet my naar uw wyze fchikking voe-
Cass ander. Wat vreugd! gy ftemt het?
De Opperpriester.
Vorst! ik deel in uw genoegen. Styg met Olimpia op Alexanders troon. Zo leer'het Menschdom, als't misdaadig is, de Goón Door boete en waar berouw om fchuldvergeeving fmeeken.
Nooitzalherkrcgen deugd des Hemels gunst ontbreeken. EINDE.