6'
i









DE W A A R E
GELUK SBEDEE LING, BRIEVEN,
EN NAGELAATEN
GEDI CHTEN,
VAN
LUCRETIA WIL HE L MINA VAN WINTER» gebooren FAN MERKEN;
EN
GEDICHTEN EN FABELEN,
VAN
NICOLAAS SIMON FAN WINTER.
Te AMSTERDAM, by PIETER J O HANNES UYLENBROEK. MDCCXCII.



i



VOORBERICHT.
De uit?:iuntendc blyken van waare achting, door myne Deugd -en Kunstlievende Tyd- en Dandgenooten, by en na het vërfcheiden myner geliefde Gade *, haare deugd, "verdienste en kunst betoond, hebben my, in myne droefheid, als tot een' verzachtenden balzem voor myne diepe hartewond' gej"trekt. Ik heb aan hun/zen wensch en yverige begeerte, oni nog eenigen haarer Nagelaaten Gedichten en haare Afbeelding te ontfangen, door myne aanhoudende ongcfteldhcid en hooge Jaaren, niet eerder dan thans kunnen -voldoen; te meer daar myne Echtgenoote, nevens my, van gedachten was, dat onze uitgegeeven Dichtwerken genoeg waaren, om, voor zo veel ons betrof, aan de Kunstliefde onzer Landgenooten te bcantwoorde/i; en, vooral, dewyl haare ernstige begeerte is geweest, dat, indien de langstlcewende van ons beiden, door verpligtenden aandrang, tob eenige uitgaave al mogt befluilen, izoch Gedichten noch
Af-
* Overheden te Legden, den igden , en begraaven ie Air.fterdam, den 24jlcn van Wyr.maand, 1789, in der hervormden Oude Kerk.



VOORBERI CHT.
Afbeeldingen van èèrC van ons zouden in 't licht gegeeven worden; maar, in zulk een geval, van ons beiden tevens; en het heeft my in myn' toeftand veel gekost tot zulk eene uitgaave te kunnen befltdten ; dóch, om geen fchyn van ondankbaarheid voor zo veele blyken van vriendfchap en achting te geeven, heb ik myzelven daartoe overreed. Schoon ik deze Verzameling van Gedichten onder den algemeenen tytel van Nagelaaten Gedichten niet kan bevatten, vleie ik my dat men dezelve genoegzaam in dat licht wel zal gelieven te befchouwen, daar 'er thans voor myzelven oeen wensch meer overblyft, dan dat ik, na door de gunst des Allerhoog/ten met myne dierbaare Wederhelft op aarde gelukkig geleefd te hebben, eerlang met haar onfeheidbaar zal moogen leeven in eene zalige eeuwigheid.
17'92-
D E



DE W A A R E
GELUKSBEDEELING,
B R I E V E N,
EN NAGELAATEN
GEDICHTEN,
VAN
LUCRETIA WIL HEL MINA VAN WINTER, gcbooren VAN MERKEN.



V



LU C IE T IA WILIOLMINA YAN ¥IBTE1, GEBOOIEK VAI ME-EKEN.
.-/'.J.t/y/cnórwi alm*.






D E
W A A R E GELUKSBEDEELING.






D E
W A A R E
GELUKSBEDEELING.
Hy, die 't opmerkend oog, beneên de ftarrekringen, Op 't onderfcheid van ftand en ftaat Van 't allerfchoonst Gewrocht des Scheppers aller dingen, Het eenig reedlyk Wezen flaat, Kan dikwerf zich op dat befchouwen Van heimlyk zuchten niet weêïhouên, Om 't groot verfchil van hunnen ftand; Daar dees gefchapen fchynt tot onbepaald regeeren; Die, om in flaverny zyn medemenfchen te eeren;
En echter zyn ze al t'faam 't gewrocht van de eigen hand.
A 3 Hct



6 DE WA ARE GELUK SBEDEELING.
Het liefl/k levenslicht is elk van God gegeeven.
Een Konings of een Landmans fpruit Is even hulpeloos by de intrede in dit leven, En draagt 'er even weinig uit. De zon blinkt van de hemeltransfen Hen beiden toe met de eigen glansfen, Zy ademen dezelfde lucht; Doch 't wichtje, in de arme hut eenvouwdig opgetoogen, Vind aan zyn moeders borst, in fpyt van 't onvermogen, Meer liefde en teêrheid dan de Vorstelyke vrucht.
Die hier de vryheid vond van zich een lot te keuren,
Verkoor gewis dat van 't gemeen; Dan ach! 't onnoozel kind kon 't voorrecht naauw' belpeuren Dat met de moedermelk verdween. Het ziet de vruchten weelig groeien, Het graan in gouden halmen gloeien, Doch alles is voor 's ryken disch. De fpeelfche kindsheid wykt op 't zien der bange zorgen, Die 't jongske jaagen van den morgen tot den morgen; Een morgen die misfchien nog akeliger is.
De



DE WAARE GELUKSBEDEELING. 7
De nyvre werkzaaamheid raad hem haar juk te floepen;
Dat menigwerf ondraaglyk juk : Hy vat het zuchtende op, eer hem door feller neepen De hongersnood nog zwaarder drukk'. Zyn zucht om 't onheil te verzachten Doet hem naar nutte kunsten trachten; Maar och! de kunst vraagt zelve om brood'. Hy ziet een flukfche maagd, en vind in haar behaagen; 'Doch zo hy ooit befluit om haar ten echt te vraagen, Maakt hy haar van zyn' ramp en zorgen deelgenoot'.
De zuivre zucht tot haar, die hy met kracht wilfmooren,
Baart nieuwe kwelling aan zyn hart; De last des arbeids drukt nog zwaarder dan te vooren, Vermeerderd door zyn boezemfmart. Hy wil, hy moet het eindlyk waagen : Ze is ook gewoon het juk te draagen: Hy zal, gelyk een eerlyk man, Tot {leun van 't nedrig huis zyn' arbeid bly verrichten; Een onvermoogend mensch weet ook van deugd en pligten, Kan hy niet wat hy wil, hy wil zo veel hy kan.
Thans



8 DE WAARE GELÜKSBEDEELING.
Thans aan zyne Echtgenoote en rampgenoot' verbonden,
Valt hy aan 't werk met nieuwen moed. Zy, die hem tot een hulp fchynt van omhoog gezonden» Torscht nevens hem zyn' tegenfpoed. Hun echt, verrykt met keur van looten, Die by 't gewoel de zorg vergrooten, Is echter vreedzaam en vernoegd. En zo flechts de armoe, die hen eindeloos doet beeven, Op hunn' herhaalden wensch hun wooning wou begeeven, Zy dankten de Almagt bly voor 't lot hen toegevoegd.
Doch nu die onverzochte en lastigfte aller gasten
Niet wyken wil uit hunne hut, Hen onophoudlyk met haar byzyn blyft belasten, Zy maaken die zichzelf ten nutt'. Schoon zy geen fchattcn overgaêren, De hooge nood leert zuinig fpaaren; En 't Oog, dat beider yver ziet, Doet aan hun graage maag geen voedzaam brood ontbreeken, En 't zuiver droomkristal der koele cn klaare beeken Ontzegt het dorstig hart zyn frisfche teugen niet.
Zo



DE WAARE GELUK S BEDEELING. 9
Zo fleept hy 't leven voort, tot de uitgeputte krachten
Het afgematte lyf ontvhen; En de ouderdom te vroeg, in weerwil zyner klagten, Hem zwakker fteunfels aan durft biên; Hy blyft die vruchteloos verfmaaden, Daar hy reeds wankelt op zyn paden, En grypt ze eerlang al fiddrende aan; Doch zygt, in 't eind', beroofd van arbeidzaam vermogen, Vermoeid, en afgefloofd, en kwynend ncêrgeboogen, Op 't vecge krankbed neer, om nooit weêr op te ftaan.
De waare tederheid van zyn geliefde vrouwe,
Geen valfche fchyn door goud gekocht, Laat in dit ongeval, ten teeken van haar trouwe, Niets tot zyn redding onbezocht; Al zou ze, om haaren man te hoeden, Zichzelve en 't kroost ten halve voeden, Al wat zy immer heeft gekên Is niets by 't lyfsgevaar van haar' beminden hoeder; En 't hulploos huisgezin finelt by de droeve moeder In heete traanen weg, en weent op haar geween.
B Doch



io DE WAARE GELUKSBE DEELING,
Doch hy,die 't wanklend huis tot nu door vlyt bleef fchraagen,
En 't einde van zyn zorgen ziet, Erkent met dankbaarheid dat in zyn levensdagen Gods gunst hem nooit geheel verliet. Hy toont zyn droef gezin Gods goedheid, Die 't bitter altoos mengt met zoetheid, De elende byftaat in haar' druk; Dus zelf in God getroost, en teer met hen bewoogeu, Beveelt hy, ftervend', hen aan 't gunstryk Alvermogen, De beste toeverlaat in 't woedend ongeluk.
Verlaaten wy de hut om in 't paleis te treeden.
Wy zien de Vorstelyke fpruit Door eenen dienstbren ftoet gevierd en aangebeden. Elk munt voor hem in yver uit. De pracht poogt hem op 't rykst te tooien. Men ziet de weelde roozen ftrooien Langs al de paên die hy betreed. De gunstige overvloed ftort uit haar' vollen horen Gewillig in zyn' fchoot al wat hem kan bekooren, En 't lagchende vermaak Haat op zyn' wenk gereed.
Dit



DE WAARE GEL UKS BE DEELING. n
Dit fchyngeluk bekoort een poos de jonge zinnen.
Hoe moedig draagt zyn hoofd de kroon! Doch de onyerfchimgheid begint .haast veld te winnen. De Vorst word do ver vloed gewoon. De grootheid en de pracht verveelen. De weelde, die hem fcheen te ftréelen, Baart walging midden in de vreugd. Hy word, daar hy allengs haar roozen ziet verbleeken, Met fmart en Ipyt gewaar hoe fel haar doornen fteeken; En dat het valsch vermaak de ziel nooit recht verheugt.
Misnoegd dat zich zyn oog door fchynglans liet verblinden,
Zoekt hy, ten troost in zyn verdriet, In hof en gallery naar ongeveinsde vrinden;
Doch waare vriendfehap woont 'er niet. Hy vind ontelbren die hem vleien, En hem door fchyn van trouw misleïen; Elk bied hem bloed en leven aan; Maar 't is om fchatten door zyn mildheid te verkrygen, Of door zyn gunst ten top van eer en ftaat te ftygen, Geenzins om hem in nood ftandvastig by te ftaan.
B 2 Hy



12 DE WAARE GELUKSBEDEELING.
Hy wenscht eene Echtgenoote, opdat hy zyne zorgen
En hartsgeheimen met haar deel', Doch 't voorwerp dat hy zoekt blyft aan zyn oog verborgen. Maar 't listigvleiend kunstpenceel Bied ruime keuze van Vorstinnen. Wie zou dit minzaam beeld niet minnen! Zyn trouw word fluks haar aangeboön. Ze aanvaard die op zyn'wensch, en fpoed zich naar zyn ftaaten. Hy, die op verw en doek te ligt zich heeft verlaatcn, Verwacht eene engelin, en vind geen zweem van fchoon.
De neiging zal misfchien hun harten t' faamen binden.
Hun aart ftemt mooglyk overeen. Maar neen, in dag en nacht is min verfchil te vinden Dan in hun beider zinlykheên. Zy flyten in verdriet htm dagen, Daar ze onderling elkaêr mishaagen. Of eisfchen ftaatkunde en belang Dat ze onder fchyn van liefde een poos hunn' afkeer imooren, En word een noodig kind uit hunne trouw gebooren, 't Hart voed Hechts feller haat, verbitterd door dien dwang.
Hy



DE WAARE GELUKSBE DEEL IN G. 13
Hy zoekt vergeefs meer vreugde in groeiend ftaatvermogen
En aanwas van zyn ryksgebicd. De ftaatzucht vind ligt ftof tot bloedige oorelogen, Daar zy de kans zich gunstig ziet. Hy laat zich door haar' raad beleezen. Hy kan, hy zal verwinnaar wezen, En landen hechten aan zyn kroon. Men denkt aan 't lyden niet der fchuldlooze onderdaanen; Aan 't woedend volksverderf, aan weêuw- en weezentraanen; De ftaatzucht is 't gezicht dier rampen lang gewoon.
De vyand wykt hem niet; men moet een' veldflag waagen,
En ftryden om een voetbreed grond. Triomf! de Vorst verwint; zyn haaters zyn verflaagen; 't Viel alles wat hem tegenftond. Hy vest, vermoeid van zich te wreeken, Met fchrik het oog op gantfche beeken Van wrcedvergooten menfchenbloed, Dat wraak fchreit over hem en zyne legerfchaaren. Ach! ik had duizenden het leven kunnen fpaarcn Dus zucht hy by zichzelv', ontfteld en afgewoed.
B 3 Thans



14 DE WAARE GELUKSBEDEELING.
Thans keert hy naar zyn hof, misnoegder dan te vooren;
Doch vind 'er ffcof tot nieuw verdriet. Daar flaat reeds de Erfprins, wien de fcepter is befchooren, Laatdunkend de oogen op 't gebied. Het ryzend licht word aangebeden. Hy trekt des volks genegenheden, Door dezen nieuwen glans verblind. De gryze Vorst befpeurt te fpade, dat een Koning Nooit recht gelukkig is in al zyn praalvertooning, Indien hy 't waar geluk niet in zichzelven vind.
Hy ftort op 't veege bed, en fiddert op 't herdenken Dat heerschzucht, die geen makker duld, Hem ieder oogenblik een gouden kelk kan fchenken Met gif voor artzeny gevuld. Daar duizend zorgen hem beftryden, Wenscht hy naar 't einde van zyn lyden; Terwyl de vleiers, die weleer Hem volgden op zyn' wenk, hem achteloos begeeven. Zy fnellen naar zyn' Zoon, door eigenbaat gedreeven. Een Vorst die zieltoogt is voor hen geen Koning meer*-
Ge-



DE WAARE GELUKSBEDEELING. 15
Gelukkig zo een mensch uit vriendlyk mededoogen
Hem byftaat in den jongften nood; Zyn laatfte zuchten vangt; en,met zyn' ramp bewoogen, Hem fterkt in 't woeden van den dood! Hy deed aan elk zyn gunst befpeuren, Doch vind 'er geen die hem betreuren. De fchyn der fmart verbeeld de daad: Eén zaal, met zwart bekleed, bezaaid met zilvren traanen, Vertoont den rouw van 't hof en dien der onderdaanen; En droefheid kleed zich in 't naar rang gefchikt gewaad.
Hoe veel gelukkiger die, middelbaar gezeten,
Deze aklige uiterften ontvlied! Hy fleept, op rykdoms last, geen zwaare gouden keten, En 't juk der armoe drukt hem niet. Kan hy zyn' heilftaat flechts bevroeden; Zichzelven voor verleiding hoeden; Vernoegd zyn in zyn' ftillen ftaat; Dan is geen ftervcling gewenschter lot befchooren; Dan word hem eiken dag een nieuw geluk gebooren, En gulle vrolykheid verzei t hem waar hy gaat.
Zyn



i6 DE WAARE GELUKSBEDEELING.
Zyn hart herdenkt met vreugd hoe in zyn vroege dagen
Zyn wanklend wiegje wierd behoed Door de onvermoeide zorg van zyn geliefde maagen; Hoe hem hun trouw heeft opgevoed; Hoe hunne gunst geen pooging fpaarde Om zyn' gelukftaat op deze aarde Te vestigen zo veel men kan; Door 't jeugdig hart het goed van 't kwaad te leeren fchiften; Te waapnen tegen 't woên der onbezonnen driften; En hem te vormen tot een' wyz' en eerlyk' man.
Al heeft hy door hun dood hun zorg te vroeg verlooren,
Geen nood; het zaad der zuivre deugd Groeit weelig in zyn ziel,en laat haar vrucht niet fmooren, Maar fchenkt een' ryken oogst van vreugd. Hy fmaakt, in eenzaamheid gezeten, De blyde rust, die 't rein geweeten Het liefst aan peinzende uuren paart, 't Geluk van al wat leeft is 't voorwerp van zyn wenfchen. Zyne onbekrompen ziel acht al zyn medemenfchen Een vriendelyke zorg, een zuivre liefde waard'.
De



DE WAARE GELUKSBEDEELING. 17
De goedren, waar Gods gunst zyn' yver meê bedeelde,
Gebruikt hy met een milde hand. De Vorst verarmt zyn volk, en fpilt zyn' fchat in weelde, En de armoe ploegt om brood het land; Maar hy verfterkt door zyn vermogen Den ftaat in vrede en oorclogen, En geeft den moeden arbeid kracht. Dus ftrckt het eeiiyk goud, door deugd en vlyt verkreegen, Niet Hechts terwyl hy leeft aan Vorst en Volk ten zegen, Maar zelfs de hoop en fteun van 't laate Nageflacht.
Zyn geest, altoos bedaard, laat zich niet ligt beroeren,
Schoon hem de boosheid finaadlyk hoont. De gramfchap zal hem nooit van 't rechte fpoor vervoeren, Daar hy zyn' vyand liefst verfchoont. Zelfs met zyn ipoorloosheid bewoogen, Befchouwt hy hem met mededoogen; En daar zyn moed de wraak veracht, Stuit hy op 't fchild der deugd de blaam hem aangewreeven; En kan zyn weerparty 't geleeden leed vergeeven; Hem zelfs in 't ongeval befchermen naar zyn magt.
C Zyn



18 DE WAARE GELUKSBEDEELING.
Zyn hart laat zich niet ligt door fchyn van trouw verblinden.
Maar zo hy ooit een' boezemvriend, In 't woên des ramps beproefd, kan op deze aarde vinden ^ Hy weet wat zulk een fchat verdient. Hy deelt hem willig, op zyn bede, Zyn ftille hartsgeheimen mede. Geen wisfeling van ftand of ftaat, Geen heil of onheil kan hunn' vriendfchapsband verbreeken; En wat ooit wanklcn moog', zyn hart blyfc onbezweeken, En ftrekt zyn' waarden vriend een' vasten toeverlaat.
Kan hy zyn vryheid om eene Echtgenoot' verzaaken,
't Is om het voorwerp, dat hy mint, Door zyne tederheid gelukkiger te maaken Dan zy zich zonder hem bevind. Bevryd van fnoode zelfbelangen, Laat hy niet onbedacht zich vangen Door fchoonheid zonder zielfieraên; Door een misvormd gelaat', uit goudzucht aangebeden; Door trotfche hovaardy, noch dartle aanvalligheden. De wysheid wenscht altoos met deugd gepaard te gaan.
Him



DE WAARE GELUKSBEDEELING. 19
Hun beider vroom gemoed is aan elkaêr verbonden
Zelfs eer zich beider hand verbind. Hunne onderlinge trouw rust op onwrikbre gronden. Hun hart is altoos eensgezind. Zy deelen blyde elkanders zorgen. Hun beider heil groeit eiken morgen. Hun liefde wacht naar wet noch pligt. Hun gastvry huis is voor de vriendfehap gul ontflooten; De vrede en vrolykhcid zyn hunne dischgenooten; En 't waar genoegen zweeft op beider aangezicht.
Word uit hun echtverbond een lieve Spruit gebooren,
Hun liefde zoekt in 't fpeelend wicht Met heimelyk vermaak de flikkring op te fpooren Van 't pasontluikend redenlicht. Hoe poogt hun trouw dien glans te kweeken; 's Kinds ziel in eedle zucht te ontfleeken Tot weetenfehap en zuivre deugd! Terwyl eerlang dit pand, hun troost en welbehaagen, Der Oudren roem veiilrekt, en in hun gryze dagen De zorg hen mild vergeld, beweezen aan zyn jeugd.
C 2 Dus



zo DE WAARE GELUKSBEDEELING.
Dus nadren zy allengs de grenspaal van hun leven,
Vernoegd in 't lot hen toegefchikt; En, 't zy de voorfpoed vleie of tegenfpoed doe beeven, Niets is 'er dat hun ziel verfchrikt; Ten waar' de vrees dat een van beiden Zich van zyn weerhelft zal zien fcheiden, En eenzaam dwaalen langs deze aard'; En mogt hun teder hart zyn' liefften wensch verwerven, Zy zouden op een' ftond vernoegd te faamen flerven, En vliegen hand aan hand al juichend hemelwaarts
Doch fchoon die wensch mislukt, zy vinden Hof tot hoopen
Op 't weerzien van hun trouwgenoot. Hun levensuurglas, reeds ten grooten deel verloopen, Voorfpelt hen 't nadren van den dood. En hy, die ovrig is gebleeven, Voldaan van 'c feestmaal van dit leven, Groet dien verlosfer bly te moe; Gevoelt door zyne komst in 't eind' zyn traanen droogen; Beveelt zyn ziel aan God, en reikt met flervende oogen Zyn zwakke hand alreeds zyn wenkende Egaê toe.
Ge»



DE WAARE GELUKSBEDEELING. 21
Gelukkig fterfling, zo ge uw heil Hechts kunt befeffen,
Aan wien dit lot is toebedeeld! Misgun de grootheid niet aan hen die zich verheffen; 't Is al geen goud dat ge u verbeeld. Verhoor der armen nedrig fmeeken; Doe hen in nood geen hulp ontbreeken, God zelf (laat uit zyn' troon hen by; Laat uw' natuurgenoot niet vruchteloos verlangen: Denk, fchoon gy blyder lot op aarde hebt ontfangen, Dat gy niet waarder aan uw' Schepper zyt dan hy.
De Vorst moog' zyn verdriet door fchynvermaak verdooven,
En de armoê flaaven om haar brood; Het waar genoegen woont in Hulpen noch in hoven; Dees zyn haar te eng, en die te groot. 6 Mensch! leer des in tyds befeffen Wien de allerminste rampen treffen; En, leeft ge in middelbaaren Haat, Dank de Oppermagt, die u van de uiterften bevrydde, Dat gy de fchaamle hut en 't prachtig hof vermydde, En 't waar geluk geniet der gouden middelmaat.
C 3 BRIE-






BRIEVEN.






S A L 6 M E,
DOCHTER VAN ZEDEKIAS,
KONING VAN j U D A3
AAN
DANIËL,
DEN PROFEET.
Godvruchte Daniël, die, verr' van Salems wallen, ,
Gevangen weggevoerd in wreede fiaverny, Geen ooggetuige zyt van Sions ongevallen,
En 't jammerlyk bederf van Judaas heerfchappy! Geliefde Bloedvriend, die, na 't flaaken uwer boeien,
Sints uw verftand het hart van Asfurs heerfcher won, Van uur tot uur uw' roem en achting aan ziet groeien,
En aller eerbied wekt in 't prachtig Babyion, Daar u Gods geest beftraalt met onbezwalkte klaarheid,
En 't allerdiepst geheim ontdekt in 't helderst licht; Daar gy den Vorst, hoe trots, doet luistren naar de waarheid,
En nevens zynen troon uw' zetel ziet gefticht!
D 'k Be.



26 BRIEVEN.
'k Bezweer u by den naam van David, van Jozias,
Hoewel hun Vorstlyk huis zyn' rang en roem verloor, Vergun de droeve Telg van blinden Zedekias,
Vergun Salóme, uw Nicht, een oogenblik gehoor. Doorlees, doorlees haar brief, ö Toeverlaat der Vroomen!
Beweeg den Koning zelv' tot deernis met haar lot; Ten zy ge ons byftand bied is 't uit, is 't omgekomen,
Met Davids Vorstlyk huis en Judaas overfchot. Het volk, dat de Almagt zich ten volk had afgezonderd,
Is door des vyands hand geroofd of omgebragt. Gods Tempel is verbrand, Jeruzalem geplonderd,
En och! de Priesters zyn in 't heiligdom geflagt. Ach! had Oom Jojakim, in 't maaken van verbonden
Met Memfis Opperhoofd, door eigenbaat verleid, Den fterken vriendfchapsband met Asfur nooit gefchonden,
Nooit waar1 de Staat gebragt tot flaaffche dienstbaarheid. Nooit had men Babels magt het Erfland zien beroeren,
Noch u, ö Vorstentelg! op Asfurs flreng bevel, Met de Edelften des Lands geboeid naar Babel voeren;
Dit, dit wrocht ons bederf, en dat van Israël. Ik, toen een kind, zag u, in 't bloeiendst uwer dagen, ;
Daar 't hof weergalmde van het jammerlyk gekerm,
Van



BRIEVEN. 27
Van 't ouderlyke hart, van 't hart van al uw maagen,
By 't laatst vaarwel gefcheurd, gerukt uit onzen arm. Gy weet wat fints gebeurde; all' Judaas ongevallen,
AH' die van 's Konings huis; en dat Jeruzalem Tot tweemaal wierd bellormd; tot tweemaal in haar wallen
De wet van Asfur eerde, en nederboog voor hem. Dat Babels Vorst in 't eind' myn' Vader Zedekias,
Na zo veel leeds en ftryds, vereerde met de kroon; 't Verbond op nieuw bezwoer, geflooten met Jozias,
Hem voor zyn' vriend erkende, en vestigde op den troon. Dat Judaas vry gewest zich cynsbaar zag verklaaren.
Tot Hofras, van den Nyl, ons zyn gezanten zond, Met bede dat ons heir zich by zyn heir zou fchaaren
Om Babel 't hoofd te biên; en dat tot dit verbond Myn Vader zich in 't eind', helaas! liet overreeden;
Schoon Jeremias toen alreê, met lyfsgevaar, 't Verbond den Vorst ontried, als ftrydig met zyne eeden ;
En dat Asfiriën zich wapende op die maar; Terwyl zyn Heerfcher zwoer zich op het ftrengst te wreeken
Op al de volken die niet boogen voor zyn magt. Dat hy aan allen kant de krygstrompet liet fteeken,
En een ontzagchlyk heir met zich te velde bragt.
D 2 't Is



a8 BRIEVEN.
't Is u bewust dat hy al 't Syrifche geweste
Doorliep gelyk een ftroom, die alles floopt en velt. Zyn' Vorstelyken ftoel in Riblaas muuren vestte , En, als een blikfemfchicht op Sion aangefneld, Het groots Jeruzalem omringde met zyn benden.
Dat Hofras, aangefpoord door Judaas groot gevaar, Ons byftond met een heir, hem dwong het hoofd te wenden;
Doch eindlyk vluchten moest voor dien geweldenaar, Wiens leger toen op nieuw 't beleg floeg voor dees wallen.
Dit alles is bekend in Asfurs ryksgebied; Maar al het leed in die beleegring voorgevallen,
En wat ons thans weervaart, helaas! dit weet ge niet. Lees, lees den faamenloop der akeligfte elenden,
Die my de ziel verfcheurt door angst en droefenis, My van den boord des grafs dwingt u deez' brief te zenden,
En uit te zien naar troost, zo troost te vinden is. Na Hofraas nederlaag keerde Ammon, magteloozer
Tot Isrels onderfland, te rug naar zyn gebied, En Ribla groette op nieuw vorst Nabuchodonozer;
Die Salems zwaar beleg zyn krygsheir overliet. Nergelear, het hoofd van Asfurs legergrooten, Beftormde reis op reis de naauwömringde ftad;
Daar



BRIEVEN. 29
Daar Judaas dapperheid hem telkens 't hoofd deed ftooten,
En van haar muuren dreef, met zweet en bloed belpat. De fiere burgery, kloekmoedig uitgevallen,
Beftreed zelfs 's vyands heir; des zocht hy beter kans; Omringde Sions vest met hooggebouwde wallen,
Beftreed haar torens zelfs, van zynen torentrans, Met'werpfpiets en met fchicht; en bragt zyn ftormgevaarte
Voor 't zwakfte deel der vest, en ramde fel den wal, Of fchoot met fteenen van zo fchrikkelyk een zwaarte,
Dat alles daverde of verplet wierd door hunn' val. In dezen toeftand hield godvruchte Jeremias
Beftendig aan, den Staat te dreigen met Gods ftraf, Ten zy men 't ongeval verhoedde; en Zedekias
Voor Babel zich verneêrde, en Sion overgaf. Het ftond den Godstolk dier 's Ryks ongeval te lpellen.
De grooten hielden hem geboeid, terwyl de Vorst, Onmagtig den Profeet in veiligheid te ftellen,
Hem niet dan in den nacht en fteelswyz' Ipreeken dorst. Zelfs had de moedwil hem een' wreeden dood befchooren.
Men rotte oproerig t'faam, en eischte 's Konings ftem, Om hem in 't zwaar moeras van eenen put te fmooren;
Doch Ebedmelechs trouw verbad en redde hem.
D 3 Noch-



3o BRIEVEN.
Nochtans kon 's Vorsten gunst zyn hechtenis niet keeren.
Het volk fprak Hout; men vreesde een felle burgertwist. Men zwoer ten jongften aêm zich voor de Had te weeren;
En ging geweld en list te keer met kracht en list. Na negen maanden was de voorraad meest verllonden: De duurte nam fteeds toe; 't ontbrak de bange vest Eerlang aan fpys voor zo veel hongerige monden,
En ach', de honger baarde eerlang de veege pest. Van buiten velde 't zwaard de dappre legerfchaaren,
Wier moed voor Sion (treed; van binnen fcheen de dood In 't uitgemergeld volk door al de ftad te waaren;
De burgerftand bezweek; de rykdom fchreide om brood; De jammrende armoe trok, door honger uitgelaaten,
Verworpen fcruik en blad haar broedren uit de hand; De onnoozelheid verfmachtte op de onbevolkte ftraaten;
En Levy zocht zyn fpys in bloed en ingewand Van de offers, God gewyd. Ginds bood een droeve moeder,
Mistroostig, 't gierend kind haare uitgedroogde borst; Terwyl eene andre, door den hoogften nood verwoeder,
In haar geftorven fpruit de tanden zetten dorst. Hier wierd een talryk huis door veege pest getroffen; Daar bleef een broeder dood by 't brocderlyke graf;
Ginds



BRIEVEN. 31 Ginds zag men kindren by haar moeder nederploffen,
Terwyl de vader zelf den bangen doodfnik gaf. Verfchoon me, ik kan niet meer. Laat my een poos bedaaren.
Ik zie de elende nog der felbelprongen Had, Waar Asfurs leger, in 't beleg fteeds voortgevaaren,
Na eindeloozen ftryd nu bres verkregen had. De Veldheer had, bericht van alle onze ongelukken, Zyn' legerknecht gefpaard en 't ftormen opgefchort; De vischpoort was gereed voor d'yzren ram te bukken,
En 't Hot Hananeël ten halven neêrgeftort. De dappre burgery, door wanhoop aangedreeven,
Daar zelfs in 't Vorstlyk hof reeds alle fpys ontbrak, Getroostte zich in 't wee den veegen geest te geeven,
En zwoer aan elk den dood die thans van opgaaf fprak. Dit zette, na verloop van zesmaal zestig dagen,
De hoofden van het heir, vergaêrd in 's Veldheers tent, Eenpaarig aan om weer een' feilen ftorm te waagen;
Den laatften fcorm, helaas! die Salems val volënd. 't Was nacht, ö Bange nacht! Wat Hond het naar gefchapen
Wanneer de krygskreet rees op 's vyands ftormbevel! Wat weêrfcand bieden kon vloog in der yl te wapen, En wenschtc- gade en kroost het hoopeloos vaarwel.
De



32 BRIEVEN.
De onwecrbre vrouwenfchaar liep jammrend naar de altaaren,
Om in Gods heilig huis haar klagten en gefchrei Met 's Hoogepriesters ftem en Levys beê te paaren;
En de Almagt om 't behoud van Judaas heldenrei In dezen jongften nood met hart en mond te fmeeken.
'k Was met myn Zusters, en een' troosteloozen itoet, Op 't vaderlyk gebod, ook denvaart heen geweeken;
En had den vroomen Vorst, helaas! het laatst begroet, ö Groet! ö jongfte groet! nooit zal ik u vergeeten;
'k Bezweek van doodsangst in 't omarmen zyner kniên. Ach, had ik. in dien ftond myne oogen blind gekreeten,
Zo had ik voor het minst geen grooter ramp gezien! 'k Hoor nog 't rameijen op de fterkgebeukte wallen,
En flag op flag, gevolgd van akelig gefchreeuw. 'k Hoorde in 't gebed, helaas! de vischpoort nedervallen,
Die, tot den laatften fchok verweerd door den Hebreeuw, Den vyand en den vriend in haaren val verplette;
Terwyl 't Chaldeeuwsch gejuich tot aan den hemel klom Daar hem dit ongeluk de wegen openzette
Naar Zedekias huis en 's Hoogften heiligdom, 't Gefchrei verdubbelde en nam toe in al de ftraaten.
Hier blonk de krygsbazuin by 't klettren van 't geweer;
Daar



BRIEVEN. 33
Daar ving het oor 't gefchreeuw van Judaas onderzaaten;
Ginds gilde 't vluchtend volk: Och! Sion is niet meer! Wy waaren raadeloos, en wagtten in het midden
Des vrouwenvoorhofs vast des vyands aanval af. Terwyl Gods Priester, die nog aanhield in het bidden,
Ons beevende en befchreid den jongflen zegen gaf, Kwam held Gedalias ten tempel inge vloogen
Met weinig dappren; 't zwaard, met"s vyands bloed befpat, Nog in de vuist, het fchild aan d'arm, de dood in de oogen.
Och! riepen ze, 't is uit: de vyand won de ftad. De vischpoort ligt omverre, en 't leger der Chaldeeuwen
Trok reeds de vesten in, en flagt vast wyd en zyd Het magtloos overfchot der dappere Hebreeuwen,
Dat hem wanhoopig nog in ftraat by ftraat beftryd: Vergeefs; hy wint fteeds veld, en komt den tempel nader,
Terwyl de lucht alom weergalmt van 't moordgerucht. Ach! borst ikfchreijende uit: Hoe ftaat het met myn' Vader?
Die is, dus fprak de Held , God lof! 't gevaar ontvlucht, En met een fterk gevolg naar Jericho ge weeken.
Men fluit1, vervolgde hy, terftond de tempelpoort, Of 't my gelukken mogt Nergelcar te fprecken,
En deez' onnoozlen ffcoet te hoeden voor den moord.
E Ver-



34 B R I E V E TST.
Verëenigt al uw kracht, getrouwe Priesterfchaaren! ' Behoed den ingang van het binnenst heiligdom Voor d'aandrang van het volk. Men blyv' de poort bewaaren
Des voorhofs , op myn' last, totdat ik wederkom. Das fprak hy, en vertrok; doch naauwelyks genaderd
In 't buitenvoorhof, waar een tallelooze fchaar Van vluchtelingen voor zyne aankomst was vergaderd,
Wierd hy getroffen door het jammerlykst misbaar, 't Chaldeeuwfche heir had reeds de bovenflad bedwongen ,
En was, daar alles week voor zyn geduchte magt, Met Judaas vluchteling ten voorhove ingedrongen,
Waar alf wat weêrftand bood erbarmlyk wierd geflagt. Wie kan u onze elende en fmart en doodsangst melden?
't Vloog alf de trappen op naar 't priesterlyk verblyf, Terwyl Gedalias met zyn getrouwe helden
Het voorhof nog befchermde, en Levys kroost noch lyf Noch leven fpaarde om ons in 't uiterst' by te fpringen. . Verbeeld u al 't gewoel, al 't ftryden, al 't geween, Het flikkrend fakkellicht, de fchitterendc klingen,
Den moord der Priesterfchaar: zie, zie al de yslykheên Met Judaas bloed dien nacht voor 't nageflacht befchreeven»
Gedalias verhief, al deinzend, fteeds zyn ftem:
Laat



B * I E V E N. 35
Laat af! Gehoor! Men zal den tempel overgeeven!
Doch niemand luisterde in het hevig woén naar hem. Des week hy ook te rug, en wrong de kopren deuren
Des binnenvoorhofs toe, en ftuitte de Chaldeên, Wier heillooze overmoed vast fpotte met ons treuren;
Totdat Nergelear , de Veldheer zelf, verfcheen; De reedsgewonnen plaats door 't krygsvolk deed bezetten,
De balken nadren tot het rammen van de poort, En 't Godshuis opeischte op den klank der krygstrompetten;
Terwyl Gedalias, beducht voor nieuwen moord, Zyn wedereisfehen deed; het fpaaren van ons leven,
En dat het heiligdom voor fchennis wierd behoed, Of dat hy 't anders aan het vuur ten prooi zou geeven,
En nevens al het volk zou fneuvlen in dien gloed. Deze onverfchrokken taal deed 's vyands Veldheer vreezen.
Hy ylamde op > tempels fchat. Hy had Gedalias Reeds aan d'Eufraat gekend;zyn deugd en moed gepreezen,
Toen dees getrouwe Held gezant myns Vaders was; Des trof hy wys't verdrag. Toen wierd de poort ontflooten,
Waarop Nergelear gewapend binnentrad, Gevolgd van cenen ftoct Chaldeeuwfche Legergrooten,
Nog rookende van 't bloed , vergootcn in de ftad.
E * Hy



36 BRIEVEN.
Hy kluisterde Arons Stam, deed ons al t'faam bewaaken,
En gaf bevel den moord en woeste plondering, Op 't fmeekend voorftel van Gedalias , te ftaaken, Toen hy door Arimant, helaas! 't bericht ontfing Dat Zedekias huis bereids was ingenomen ,
En 't Koningklyk geflacht naar Jericho gevloön. Een ftoet van dienaars, als gevangenen bekomen
In 't hof myns Vaders, wierd den Veldheer aangeboön, En Jeremias zelf met die gebonden fchaaren.
De Veldheer, onderricht van't geen hy had voorfpeld, Ontboeide hem terftond, doch deed hem naauw bewaaren;
En Erkatampfar wierd ten fpoedigfte aangefteld Om voor 't gevangen Volk en't Priesterdom te zorgen,
Nabazar moest de ftad behoên voor verdre fchaê, En Emegar 't paleis. Inmiddels rees de morgen,
En och! de Veldheer zelf trok toen myn' Vader na. Men had bereids een deel van onze drukgenooten
Door al de Had verfpreid, verzeld van fierke wacht. De Priestren, Gods Profeet, Gedalias , 's Ryks grooten, En wy onthielden fints, bewaakt door 's vyands magt, Ons in Gods heilig huis; en wagtten, doodsverlegen, Den verdren uitflag af. De dag was naauw' gedaald,
Wan-



BRIEVEN. w
Wanneer we, ö bittre fmart! de droeve tyding kreegen
Dat reeds Nergelear den Vorst had achterhaald, Hem en zyn huis geboeid, na 't vluchten zyner benden;
Dat hy dien buit eerlang naar Ribbla voeren zou, En Babels Vorst van daar hem nadren last zou zenden.
'k Bezweek op dit bericht door overmaat van rouw. Ach! had ik in dien Hond den jongften fnik gegeeven!
Maar neen, ö neen, ik wierd in zo veel ramps gefpaard Om grooter ramp te zien, meer onheils te overleeven.
6 Heiligdom! ö Stad! ö Vader, my zo waard'! Geboeide Broedren! och! wie moest ik't meest beklaagen,1
Toen ik, nog onbewust van 't lot aan ons bereid, Met de overheerde fchaar een' tyd van dertig dagen
Doorworstelde in geween en naare onzekerheid! o Lange en bange maand! waart ge echter nooit verdweenen
Om plaats te maaken voor den doodelyken dag, Die Judaas nakroost door alle eeuwen zal beweenen, En Vorst en Vaderland verplette met één' flag» De zon rees naauw' in't oost, of't klinken der trompetten,
t Met al de woeling die by 't krygsvolk wierd befpeurd, Berichtte ons, die vol angst zelfs op hun treden lettenv Dat iets gewigtigs in de ftad moest zyn gebeurd.
E3 £>c



S8 BRIEVEN.
De fchrikkelykfte maar kwam fluks van alle zyden,
Dat Nabuzardanes, het hoofd van 's Konings wacht, Op 's Vorsten last de Had het uiterst' zou doen lyden;
En zelfs, tot aller fchrik, de wreedfte tyding bragt. Wat tyding,groote God! myn maagen waaren llaaven,
Myn dicrbre Broedren voor myn' Vaders oog geveld; Myn' Vaders oogen, (jDch! hoe melde ik 't?) uitgegraaven,
En zelfs de blinde Vorst in ketenen gekneld. Al Judaas adeldom was reeds gedoemd te fneeven,
De fchat moest opgepakt uit heiligdom en hof, De tempel met de Had de vlam ten prooi gegeeven.
Beween, beween met my al 't onheil dat ons trof! Hoe fchryve ik u al 't leed! hoe zult gy 't kunnen leezen!
Maal onze wanhoop u, daar elk op dit bevel, Onzeker of hyzelf ter doodftraf was verweezen,
Zyn' vriend of broeder kuste, enfchreide 't laatst vaarwel. Nu viel 't Chaldeeuwfche heir, in roofzucht uitgelaaten,
Op al de fchatten aan in 't hof en in de ftad, Ja in den tempel zelfs. De Godgewyde vaten,
De gouden reukaltaar, Gods ark, 'sLands grootfte fchat, De toondisch, kandelaars, fprengbekkens, wierookfchaalen,
Al 't priesterlyk fieraad , al wat in vroeger tyd
Op



BRIEVEN. 39
Op 't goddelyk bevel plag in Gods huis te praaien,
En al wat Isrel fints den godsdienst had gewyd, 't Wierd alles weggerukt voor Judaas weenende oogen.
Nog was de plonderzucht der roovren niet voldaan; Men viel, (hoe kon het God in zynen troon gedoogenf)
Met kracht van armen op 't onwrikbaar koper aan, En floeg het aü' van één met bylen en houweelen.
Helaas! niets bleef verfchcond in dit geheiligd oord; De hoofdpilaaren met haar trotfche kapiteelen,
De groote kopren zee door rundren onderfchoord, 't Wierd alf omverr' gerukt, verbryzeld of gefchonden.
Verbeeld u, zo gy kunt, al 't aklig ftormgedruis, En hoe 't, in dezen ftand, ons fchreijend hart moest wonden
Dat ezel en kameel in Gods geheiligd huis Voor ons verfchrikt gezicht den reinen grond betraden,
En, onder 't fchimpgejuich des dertelen foldaats, Met al den tempelfchat belast wierd en belaaden;
Ach! welk een fchouwtooneel! en ach! op welk een plaats 't Lastdraagend heir was naauw' de vesten uitgedrceven
Of ftad en tempel wierd drie dagen aan 't geweld Der woeste legerfchaar ter plondring opgegeeven,
En door de dolfte woede in rep en roer gefteld,
Thans



*o BRIEVEN. Thans rees van allen kant de klank der krygstrompetten,
En Nabuzardanes gaf op dien klank bevel Om 't groots Jeruzalem in volle vlam te zetten.
Inmiddels fleurde en dreef men 't kroost van Israël Alom de vesten uit, als beesten t' faam gebonden.
Denk, denk in welk een' ftaat al 't priesterlyk geflacht En de eedle vrouwenfchaar zich in Gods huis bevonden
Toen Erkatampfar ons 't bevel des uittogts bragt; En meldde dat de toorts, in 's krygsmans vuist ontftoken,
Reeds in Jeruzalem door al de wyken vloog. Straks fcheurde al't volk hun kleed,ftraks wierd elks hart gebroken.
Elk zag zyn broedren aan met een mistroostig oog, En viel ter aarde neer; en kuste, in 's Heeren tempel,
Verftomd door fmart, voor't laatst den godgewyden grond. Men rukte ons vloekende op, en fcheurde ons van den drempel, Daar 'tgrootfte deel der ftad reeds in een' vuurgloed ftond. De woedende Chaldeeuw, met fakkels aangevloogen,
Stak fluks in't cedrenhout des tempels 't heilloos vuur. 'tls wonder dat Gods vuur niet blikfemde uit den hoogen,
En't heiligfchendend rot ter neer floeg in dat uur. Een zwarte en dikke rook, in wolken opgevaaren, Verdoofde 't licht der zon. Men hoorde krak op krak.
Hier



BRIEVEN. 4Ï
Hier flortte een groots geflicht, daar welffel of pilaaren;
En ginder vloog de vlam alom uit dak by dak. 'k Zag 't Vaderlyk paleis ter lichterlaije branden.
Wat verder rookte en finookte Athaliaas gebouw, En gloeide door den gloed der naastgelegen wanden.
Doet droefheid fterven ? neen, 'k waar' toen geflikt van rouw. In 't midden van 't gewoel, van 't vloeken, fchimpen, fchreeuwen
Van 's vyands raazend rot, en 't voortflaan van de vlam, Genaakten wy, half dood, het leger der Chaldeeuwen ;
Terwyl 't vernielend vuur zo groot een kracht bekwam Dat Nabuzardanes zyn zorg niet kon ontveinzen,
Of ligt de felle gloed zyn leger mogt befchaén; Des gaf hy yllings last met al het heir te deinzen,
En verder van de vest de tenten neêr te flaan. Intusfchen zagen wy, in 't leger aangekomen,
De grootheid fiddrende aan van Salems ongeval. Een zee van golvend vuur fcheen Sion te overftroomen.
't Brandde all' wat branden kon op heuvel en in dal. Terftond viel Jacobs kroost, als door één' geest gedreeven,
Verflomd, op 't aardryk neêr, van allen troost beroofd. Men hoorde geen geween, geen klagt die lucht kon geeven.
'tSloeg alf zich op de borst,'t flrooide all' zich aarde op't hoofd, F Of



* BRIEVEN.
Of frak de handen op om God zyn leed te klaagen, Of zonk in onmagt neêr by 't buigen zyner kniên, Daar 't vuur vast woeden bleef een reeks van naare dagen.
Zag iemand ooit elende, ik heb elend' gezien. Nadat de felle gloed zichzelv' had doodgeloopen,
Gaf Nabuzardanes bevel den wal der ftad Te Hechten tot den grond, en in de vest te floopen
Wat de afgeholde vlam niet neêrgefmeeten had. Terwyl de legerknecht vol yvers die bevelen
Alom ten uitvoer bragt, wierd Judaas droeve fchaar Voor 's Veldheers tent gevoerd en zag zich daar verdeelen.
't Aanzienelykfle deel moest den geweldenaar Verzeilen naar d'Eufraat, in ketenen geilooten.
De Hoogepriester wierd met Jozadok, zyn fpruit, Den tweeden priester, ach! en meer dan tachtig Grooten
Naar Ribblaas vest gevoerd, daar 's Konings wreed befluit Het grootfte deel van hen verweezen had ter flagting.
Gedalias, wiens trouw den Veldheer had bekoord, Die Memfis vyand was en aan d'Eufraat in achting,
Wierd aangefteld tot hoofd van 't uitgeplonderd oord, En 't armfte deel des volks zyn toezicht aanbevolen. Wy, Zedckias kroost, in dat gering getal
Door



B R I E V E N. 43
Door zyn getrouwe zorg voor 't onderzoek verfchoolen,
Wy biceven hier met hem, doch tot ons ongeval. Toen trok het juichend heir van Nabuchodonozer
Op 't klinken der klaroen uit ons verdelgd gewest, Gefchandmerkt met den roem dat niemand ooit godloozer Zich met het zweet en bloed eens vyands had gemest. De troostelooze fchaar, gedoemd van ons te fcheïen, Zag telkens weenende om, en ons wanhoopig hart Dorst naauwelyks beitaan zyn broedren na te-fchreien.
Was immer ïmart op aard' zo groot als onze ïmart ? De doodfehrik had elks ziel zo hevig ingenomen
Dat ons het ritslen van een blad vol vrees deed vliên; Het minst gerucht maalde ons den vyand weêrgekomen, En elke fchaduw deed aan d'angst Chaldeeuwen zien. Verbysterd, raadeloos, en met onszelv' verlegen,
Vertoefden wy in 't veld, en wisten niet waarheen; Tot Held Gedalias, naast 's Hemels dierbren zegen
's Lands jongste toeverlaat, voor ons gezicht verfcheen. Hy was in 't heir bemind, en had, door deugd gedreeven,
Den weggetrokken ftoet al weenende uitgeleid; Hen tot liet uiterst uur nog blyk van trouw gegeeven, En 's Veldheers hart gefmeekt om mededoogendheid.
F a 't Is



44 BRIEVEN.
'c Is of ik nog den Held, den vroomen Held, aanfchouwe,
Daar alles op zyn komst weergalmde van geklag. Myn Broedren! fprak hy, flaakt dien maateloozcn rouwe.
God heeft zyn huis bezocht; 't is Sions jongfte dag. Twist met uw' Maaker niet; zyn fchikkingen zyn wetten.
Hoewel hy ftad noch ftaat noch tempel heeft gefpaard, Hy kan nochtans een perk aan Judaas onheil zetten,
En heeft een overfchot zyns volks in u bewaard; Dat overfchot, hoe kleen, kan door zyn' byftand groeien.
Befchouwt u niet geheel van allen troost beroofd. De Stam van Juda zal nog eens in luister bloeien;
Schept moed, God is getrouw aan 't geen hy heeft beloofd: Komt; durft, benevens my, uw lot hem overgeeven.
Verlaat dit treurig oord, dees woonplaats van geween, 't Nabuurig Mispe is nog het meest verfchoond gebleeven,
En heeft een' vruchtbren grond; men wyke derwaart heen. God zelf trekk' met ons op! men offcre, eer wy fcheien,
Op 's tempels rookend puin eerbiedig 't laatfte lam; En troon', daar we op dit puin ons deerlyk lot befchreien,
Zyn' zegen naar beneên op 't kroost van Abraham. Terftond wierd al het volk, tot nog door God beveiligd In al den rampfpoed die zo duur aan 't Erfland Hond,
Op



BRIEVEN. 45
Op 's Helds godvruchten last voor 't offerfeest geheiligd.
Wy trokken met den dag naar Salems droeven grond, Daar al de weg weergalmde op onze treurmisbaaren.
Nooit, nooit vergeet myn ziel dat jammerlyk gezicht, Noch d' uitgelaaten rouw der troostelooze fchaaren
Op 't zien der plaats waar eens Gods zetel was gefticht; En, ach! wie kon zyn fmart bepaalen ? wie zich troosten ?
God zelf iloeg uit zyn' troon den roem van Sion neêr. ö Groots Jeruzalem ! ö Oogeïyn van 't oosten!
Geen tyd, geen eeuw geeft u uw' ouden luister weer. ö Heiligdom van God! ö Sterkgebouwde wallen!
ö Huls van David, zo beroemd in blyder tyd! Treur, Sion! treur; de kroon is u van 't hoofd gevallen.
Gy zyt Gods dierbre gunst en met haar alles kwyt. ö Godsftad, die voorheen zo glansryk hebt geblonken!
Wy zagen u in asch en gruis en puin misvormd; Uw ftraaten rood van bloed; uw huizen moordfpelonken;
Uw heiligdom gedoopt; uw muuren omgeftormd. Gy, die d'Eufrates doet van uwen roem gewaagen!
Godvruchte Daniël! ik moord u met myn klagt; - Doch ken de grootheid van de elenden uwer maagen.
ö Broeder! fla ons by! wie fineekt u ? uw geflacht.
F 3 De



4<? BRIEVEN.
De fmart dryft my van 't fpoor. Van Priestren en altaaren
Verftoken in dien ftond, flagtte een uit Levys Stam, Op Sions bloedig puin, met droeve kerkgebaaren,
En traanenvocht voor wyn, ons eenig offerlam, 't Verblyf in Salem fcheen de wanhoop meer te wekken,
Des deed Gedalias ons op den naasten dag Uit.dat rampfpoedig oord naar Mispaas grond vertrekken;
Waar hy, zo veel hy kon, in ons behoud voorzag. Thans fcheen een blik van heil in 't leed voor ons te daasen,
Daar Jeremias, die met Judaas droeven Stam Geboeid was weggevoerd, op 's vyands last ontflaagen,
Van Rama weergekeerd, te Mispa by ons kwam. De Asfyrifche Monarch, bericht hoe hy voordezen
't Verbond met Memfis op des Hoogften last beftreed, En de onderwerping aan zyn magt had aangepreezen,
Gaf Nabuzardanes bevel om Gods Profeet, Indien hy 't licht genoot, de vryheid weer te geeven;
Hem een verblyf te biên by u, op Babels grond; Of, zo hy 't hof vermydde en elders wilde leeven,
Het ftond hem vry te gaan waar hy 't geraaden vond. De alomverftrooide fchaar, die zich in bergfpelonken
Al vluchtend had gered voor 's vyand moordend zwaard,
Van



BRIEVEN b
Van 't onwaardeerbaar bloed van Sions Vorsten dronken,
En 't veege leven had geborgen onder de aard', Kreeg haast bericht van ons; zy kwam uit kluis en holen,
Uit bergfpelonk en grot, en waar de 'elende al meer Een fchuilplaats had gezocht, en in 't gevaar gefchoolen,
Van dag tot dag te Mispe , en floeg zich by ons neêr. Een hulpelooze ftoet van allerleie ftaaten,
Van 't priesterlyk gellacht, van vrouwen met haar kroost, Van legerhoofden zelfs, van burgers en foldaaten,
't Vloog all' naar Mispe, naar Gedalias om troost Men zag 'er Serajas en Baruch zich vertoonen;
Het kroost van Ephaï, gedaald uit vorstlyk bloed j Johan en Jonathan, Kareas dappre zoonen.
Gedalias troostte elk, en gaf aan allen moed. Myn Broedren! fprak hy , laat geen wanhoop u verheeren. '
Gy kunt in vrede hier uw tenten nederflaan. En moet ge aanBabels Vorst, thans Landheer, hulde zweeren,
Zyt aan dien eed getrouw, God ziet hem gunstig aan, Elk gaf zyn raad gehoor, en bleef den rang bekleeden
Dien hy in 't heir bezat eer Sion onderging. Men luisterde naar troost, van 't jammren afgeftreeden,
En de afgematte rouw geraakte in fluimering,
Ach!



43 BRIEVEN.
Ach! om met grooter kracht te woeden by 't ontwaaken.
ö Held! ö Vader der verlaatene Hebreen! Gy deed voor traanenbrood naauw' 't brood der rust ons fmaaken,
Als heillooze Ismaël, Nethanjaas zoon, verfcheen. Hy, vol ftaatzuchtige en arglistige gepeinzen,
Bezat een gladde tong, op vleien afgericht; En wist zyn hartsgeheim met zo veel kunst te ontveinzen,
Dat niemand ooit zyn ziel befpeurde in zyn gezicht. De ontmenschte, die, voorlang naar Ammons heerfchappye
Gevloden, 's Konings hart had door zyn list misleid, Wierd daar verwittigd hoe de nieuwe Landvoogdyë
Van Held Gedalias vast wies in mogendheid En vreemdeling en vriend om ftryd naar Mispe toogen.
Dit wekte de afgunst op; en zyn hoogmoedig hart, Dat 's Lands Befchermer niet kon dulden in 't vermogen,
Baarde ons, rampfpoedigen, de doodelykfle finart. Zyn heimlyk oogmerk was, helaas! om my te trouwen;
(Hoe fpoorloos woelt en werkt het driftig zelfbelang 0 Zich door dien echt by 't volk als Vorst te doen aanfchouwen,
En Held Gedalias te ontzetten van zyn' rang. Dees fnoode trouw wierd my arglistig voorgeflaagen.
Hy drong den Landvoogd, als zyn' vriend, myn' tegenzin
Voor



BRIEVEN. 49
Voor hem te keer te gaan; zyn wenfchen te onderfchraagen.
Och! moest ik 't voorwerp zyn van die gevloekte min! Plet denkbeeld van dien echt deed my, met reden, gruwen.
Wat hart zo fpooreloos dat in myn' ftaat en ftand, Op d'oever van het graf, nog denken kan aan huwen,
Ter nood gered uit moord, uit flaverny, uit brand! Ik zag Gedalias met myne Ïmart bewoogen.
Hy billykte myn reen en nam ze gunstig aan; Bragt fnooden Ismaël myn' afkeer onder de oogen,
En dwong hem, tegen dank, van 't aanzoek af te ftaan. Dit, dit wrocht ons bederf. Zyn wreede razernyë,
Te fel getergd door myne en 's Landvoogds weigering, Verwon een oogenblik zyn diepe veinzeryë;
Hy zwoer de dood van hem aan wien 's Lands welzyn hing. Kareas dapper kroost, verwittigd van zyn woeden,
En dat hy aanhang won tot dien gefmeeden moord, Zocht 's Lands getrouwen Vorst voor zyn geweld te hoeden,
En meldde hem den vloek uit zynen mond gehoord. Dees Helden lloegen voor den booswicht om te brengen,
Met de Ammonietfche fchaar, aan zyn belang verknocht; Doch 's Lands Befchermcr kon dien voorflag niet gehengen.
Een edelmoedig hart voed zeldzaam achterdocht.
G Hy



5o BRIEVEN.
Hy kende de afgunst niet van Judaas rustverftoorder,
En weet zyn fnoode taal aan zyne oploopendheid. Hy fprak hem minzaam toe, en noodigde zyn' moorder
Op 't feest der nieuwe maan, voor zyn gezin bereid. Een deel der burgery, gelterkt door de oorlogsfchaaren
En legerhoofden, toog inmiddels uit de ftad, Om door het land alom de vruchten in te gaêren,
Daar de armoe veel behoefde , en weinig voorraad had. Dus was men zonder hulp toen 't hoofd der eedgenooten
Met zyn gevloekt gevolg het heilig gastrecht fchond. De vroome gastrei wierd verraaderlyk doorftooten;
De Vader van ons volk, reeds jammerlyk gewond, Zocht vruchteloos, helaas! den jonglten flag te ontwyken;
Zeeg in zyn flroomend bloed , en gaf zyn' geest aan God, En Judaas jongfle hoop bezweek op zyn bezwyken. " Ach! alle troost is uit voor Sions overfchot. De leidftar, die voor ons zo glansryk had geblonken,
Zonk in de kim des grafs om nooit weêr op te ftaan; En al de hoop dat ons Gods goedheid zou belonken
Is met dat blinkend licht voor eeuwig fchuil gegaan! Thans groeide 't woest geweld der helfche vloekgenooten. Wat weêrftand bood wierd fluks erbarmelyk gemoord.
Men



BRIEVEN. 51
Men vluchtte, maar vergeefs; men vond de Had geflooten.
Dus wierden wy geboeid, en onze ramp gefmoord. Inmiddels was 't verraad niet gantsch bedekt gebleeven.
Een , uit des Landvoogds huis, dien nacht in tyds gevloön, Had wyd en zyd bericht van 't gruwelituk gegeeven.
Het oogstend volk wierd door de hoofdliên fluks ontboön, Of kwam op deze maare al gillende aangevloogen.
't Weende all'wat weehen kon. De wanhoop won vast veld. 'tRiep alf: ö Johanan! gelei ons; ïterk ons poogen;
Ter wraak naar Mispe; wraak; wreek 's Lands getrouwenHeld! De Veldheer deed terftond de krygsbazuinen ftceken;
Roofzuchtige Ismaël, bericht van zyn gevaar, Befloot dien zelfden nacht van Mispa op te breeken,
En voerde ons-allen mede, in fpyt van ons misbaar. Zyn oogmerk was met ons naar Ammons ryk te trekken;
Te wel verzekerd dat der Stamgenooten trouw Hem, die ons tot een' prooi van Asfurs wraak deed ftrekken,
In eeuwigheid niet in het Erfland dulden zou. ö Lange en bange weg, befproeid met zo veel traanen!
Ach! had een vyand ons tot dezen ramp gebragt! Maar neen: een bloedvriend, een van Judaas onderdaanen, Een vorstelyke fpruit, een telg uit ons geflacht,
G 2 Ver-



52 BRIEVEN.
Vernielt, nog wreeder dan de raazende Chaldeeuwen, Door wien nog eenigen in 't woeden zyn gefpaard, Dat kwynend overfchot der treurende Hebreeuwen,
En delgt ons Hamhuis uit, en onzen naam van de aard'. Wy zagen, Gibeon alreê voorbygetoogcn,
De boorden der Jordaane in 't wykende verfchiet, Wanneer een wolk van ffcof zich opdeed voor onze oogen,
En Judaas veldbazuin haar' klank ons hooren liet. De moorders beefden op het nadren onzer benden,
En dwongen ons tot fpoed met fchelden, vloeken, liaan; Maar de ongelukkigen, die hun verlosfers kenden, Bezaten moeds genoeg om traager voort te gaan. De heldenftoet genaakte; en, door den nood gedreeven,
Ging 't heilloos moordrot hen een korte wyl te keer; Maar vond zich ras geperst de krygskans op te geeven;
De woede van ons volk verwon hun tegenweer. Staatzuchtige Ismaël, die van zyn gruwelftukken
In 't prangend krygsgevaar geen vrucht meer hoopen dorst, Poogde in de vlucht, kon 't zyn,my met hem weg te rukken,
En zette 't bloedig flaal my dreigende op de borst. Ach! had hy 't my in 't hart, in 't fiddrend hart, gewrongen! Hy, op myn bang gefchrei van allen kant bezet,
Zag



BRIEVEN. 53
Zag zich zyn' prooi ontroofd, en tot de vlucht gedrongen.
Dus wierden wy nog ééns, helaas! nog ééns gered. Gered! en tot wat einde? och! hadden we allen 't leven
Verboren door 't Chaldeeuwsch of Ammonitiesch zwaard! Nu dreigt ons grooter ramp. Nu doet Gods wraak ons beeven.
Was 't ongelukkig volk tot zulk een lot gefpaard! Wy mogten thans om ftryd den dankbren pligt volbrengen
Aan hen wier dapperheid ons redde van 't geweld; Nog eens de traanen met hun aller traanen mengen,
En jammren om den moord van 's Lands godvruchten Held; Een' moord, dien tyd noch eeuw aan Juda doet vergeeten;
En die den doodfteek geeft aan onzen veegen Haat; En ons, die fchuldloos zyn, gewis zal zyn geweeten
Door Babels Opperheer en zyn' geftrengen raad. Terwyl de droeve fchaar te rug naar Bethlem fpoeide,
Trof hen dit denkbeeld met de onlydelykfte fmart; En de angst voor Asfurs wraak, die onophoudlyk groeide,
Verwon in 't eind' het ftoutst en onverfchrokkendst hart. Wat best beftaan? Helaas! te wyken of te biyvcn
Scheen beiden vol gevaars. Hier dreigde 't wreekend zwaard 't Rampfpoedig overfchot van Israël te ontlyven;
En och! waar was voor ons een fchuilplaats op deze aard' ?
G 3 Tji



54 BRIEVEN.
In dezen tweeftryd ried een deel der legergrooten
Ons-allen tot de vlucht naar iviemfis grootfen ftaat; En andren vorderden dat niets hier wierd bellooten
Dan op bevel van God en Jeremias raad. Men wierd het eindlyk eens den Godstolk raad te vraagcn;
En eischte dat hy God om licht fmeekte in ons leed. Men zwoer eenpaarig zich naar 's Heeren last te draagcn,
En riep de Godheid tot getuige van dien eed. Na weinig tusfchentyds, gefleeten in gebeden
En vasten en geween door Judaas overfchot, Zag elk den achtbren Man bedaard te voorfchyn treeden;
Hy meldde in deze taal ons 't hoog bevel van God: Hoor, Sion! hoor myn ftem; leen my aandachtige ooren.
't Is God, der Vadren God, die heden tot u fpreekt. Ik heb den eed gehoord dien Juda heeft gezwooren;
Ik zag de traanen daar my 't volk mee heeft gefmeekt. Indien ge u naar myn' wil in 't Erfland blyft onthouên,
Zal myn barmhartig oog u gunstig gadeflaan. Uw land zal vruchtbaar zyn; ik zal uw huizen bouwen.
Myn deernis pleit voor u, en zal 't u wel doen gaan. Vrees niet voor Asfurs wraak en buitenfpoorig woeden, Ik zorg voor uw behoud. Hoe groot zyn gramfchap fchyn',
Myne



BRIEVEN. j|
Myne almagt waakt voor u, en zal u allen hoeden;
Zyn hart is in myn hand, het zal u gunstig zyn. Doch zo gy myn bevel weerfpannig durft verfmaaden,
En naar Egipte vlied, zal hongersnood en pest U, van myn gunst beroofd, vervolgen op uw paden;
En't zwaard, waarvoor gy vlucht, u Haan in dat gewest. Gy zult de fmaad, de vloek van vriend en vyand wezen,
Wier hart zich op de wraak, die u vervolgt, ontzet; Zo leer' de fiddrende aard' door u myne almagt vreezen,
Die onderdrukten helpt, en fchuldigen verplet. Zo fprak de vroome Man, en blyft ons nog betuigen
Dat hy getrouw Gods last aan 't Erfvolk heeft verklaard. Helaas! men weigert zich voor dit bevel te buigen.
't Weerfpannig Israël maakt zich Gods gunst onwaard'; En 't zyn de Grooten ze-lf die ons dien ramp verwekken.
Men ziet myn traanen aan, noch Jeremias beê. (trekken; 't Roept all': Maakt fpoed,maakt fpoed;laat ons naar Memfis
Wat doen wy langer hier ? hier dreigt ons 't fchriklykst wee. Nooit, nooit heeft de Almagt ons zo vreemd een'last gezonden.
Neen, Jeremias is 't die 't blyven ons gebied; Hy was met Baruch lang aan Babels dienst verbonden.
Ily is des vyands vriend: 's Lands onheil raakt hem niet.
En



56 BRIEVEN.
En zo men 't waagen durft de wederfpannelingen
Te keer te gaan, en kiest te blyven in dit oord; Men dreigt de onwilligen tot dezen togt te dwingen;
Togt, die ons overgeeft aan honger, pest en moord. God, die onze eeden hoorde, en, met zyn volk bewoogen,
De traanen heeft geteld door Sions kroost gefchreid, Zal nooit het trotsch verfmaên van zyne gunst gedoogen.
Ons vonnis is geveld; men hoop' geen ftrafloosheid. Ach! kwam dit treurig fchrift in tyds u nog in handen ,
Geliefde Bloedverwant! mogt uw meêdoogend hart Den Vorst verwittigen van 't onheil dezer Landen,
En melden hoe aan 't volk de dood des Landvoogds fmart; Gy zoud ons zekerlyk .van 't jongst bederf bevryden.
God zelf, die uit zyn'' troon de fmart der vroomen ziet, Bewoog den Koning door uw taal tot medelyden.
'k Verlaat my op zyn woord; God fchend zyne eeden niet. Maak fpoed, ge trouwe Held! maakfpoed, of't is te fpade.
Meld hoe gy zyt gellaagd, en pres uw' bode voort. Bevry wanhoopigen van 's Hemels ongenade.
Dwing zelfs hen, tegen dank, te blyven in dit oord. God, onzer Vadren God, getuige mynef traanen, Weet of ik voor myzelve u fmeek om deerenis;
Ik



BRIEVEN. 57
Ik fmeek voor Abrams kroost, voor Sions onderdaanen;
Voor de ongelukkigen, wier fterfdag nakende is. Ik ben het leven moede, en moede van te kampen
Met zo veel ongevals, en wreede hartepyn, En jammren van den ftaat, en huisfelyke rampen;
Het graf verfchrikt my niet: het zal myn rustplaats zyn. Verfterk 't gevangen volk getrouw naar uw vermogen.
En zo gy in dien drang myn' blinden Vader ziet, Verltrek hem tot een ftcun, bewys hem mededoogen;
Maar meld hem 's Lands bederf en onze elende niet. Doe fpoedig door een' brief den fchrik des volks bedaaren.
Schryf dat aan de onfchuld geen genade word ontzeid: Of, zo die hoop u mist, zo wy vertrokken waaren,
Vaar wel dan, waarde Vriend! vaar wel in eeuwigheid!
H
MA-



MATHEUS STUART,
GRAVE VAN LENNOXt
AAN ZYNE ECHTGENOOTE,
MARGARETHA DOUGLAS.
Myn waarde Margareet! hoe doet myn trouw my vreezen
Voor d' akeligen fchok van uwe droefenis, Wanneer gy dezen brief van myne hand zult leezen, Die meer met traanen dan met inkt gefchreeven is. Hebt gy uw' moed betoond toen wy uit Schotland vlooden,
Verjaagd door Hamilton en zyn' verwaaten ftoet, Toon thans uw' eedlen aart; thans hebt gy moed van nooden;
Toen gold het have en erf, en nu ons dierbaarst bloed. Het ftaat niet in myn magt deez' ramp voor u te fmooren;
Het onbeperkt gerucht Verbreid dien heinde en veer. Ach! Darnly, al myn heil, uw eenige gebooren,
De vreugd van onzen echt,... helaas! hy leeft niet meer. Hy leeft niet meer voor ons. En waar' hy uit dit leven
Geroepen door den last der Allerhoogfte magt, Hoe groot een troost waare ons in 't leed niet bygebleeven! Maar neen, 6 neen; hy is onmenschlyk omgebragt.
Gy



BRIEVEN. 59
Gy Heldert. Ach! hoe zult ge uw' bittren rouw bepaalen ?
Wie zal u troosten, als ge uit dit papier verflaat Dat Bothwells razerny dien Vorst in 't graf deed daalen,
En dat de Koningin hem byltond in die daad ? Wat heb ik al verdriets voor u bedekt gehouên!
Ik vreesde 't fcherpziend oog van fchrandre Elizabeth , En dorst het geen ik wist nooit aan een' brief betrouwen;
Nu heb ik niets te ontzien: de droefheid kent geen wet. Onwaardige Marië, uit Stuarts Stam gebooren,
Zo groots van afkomst als onedel van gemoed! Ach! had gy Darnly tot dat einde uw kroon befchooren?
Hebt gy hem daartoe als uw' Echtgenoot gegroet? Stond hem voor al zyn deugd dit fchriklyk loon te wachten ?
Vond hy zyn moorderes op 't bruiloftsledikant?... 't Geweld der wreede fmart vermeestert myn gedachten.
Best legge ik voor een poos de fchryfpen uit de hand... Thans zal ik, zo ik kan, u 't ongeval vernaaien
Dat u en my , helaas ! op bloed en traanen ftaat; Maar, om voor uw gezicht dit moordtooneel te maaien,
Moet ik te rug zien naar een' blyden dageraad. ■ t Beroerde Schotfche Ryk fcheen tot zyn rust te keeren
Door de echtverbindtenis der jonge Koningin;
H 2 Zy



6d BRIEVEN.
Zy deed ons Huwlykspand alom als Koning eeren;
Elk roemde om ftryd den Vorst en 't voorwerp zyner min. Gewis, het aardryk zag nooit fchooner trouwgenooten
Dan dit bekoorlyk Paar, verknocht door 't echtverbond; Hun tedre liefde ftrekte een voorbeeld voor 's Ryks Grooten.
Elk fpelde een heildag uit zo fchoon een' morgenltond, Toen ik naar Glasgow trok om voor het ryk te waaken.
De Koning fchreef me in 't eerst, en maalde my zyn vreugd; Dan hy bcfpeurde eerlang dat hy geen Haat kon maaken Op 't hart van zyne Gaê, geheel ontbloot van deugd. Ik waande dat ze elkaêr nog als voorheen beminden, En leefde in dezen waan, bevryd van achterdocht, Toen Morton onverwacht te Glasgow my kwam vinden,
En in myn M verblyf den jongen Koning zocht. Denk welk een felle fmart myn tedre ziel doorgriefde Op 't hooren dat Mary de huwlykswetten fchond; ^Éen~'vuigen vreemdeling vereerde met haar liefde,
En tegen haar' Gemaal zich fnood met hem verbond. Zy had haar' Echtgenoot uit haar gezicht verdreeven.
'k Vernam eerlang, hoe hy, gedwongen door den nood, Zich naar het noorderdeel van Schotland had begeeven, En omzworf van gevolg en onderhoud ontbloot.
De



BRIEVEN. 61
De liefde, die zyn ziel zyn Gaê had toegedraagen,
En die hem toe dat uur ontvonkte door haar' gloed, Had hem belet dit leed aan eenig mensch te klaagen;
Helaas! hy had tot nog haare ontrouw niet vermoed. De dappre Morton, en Lindfay, en Ruthven trachtten
Den twist te dooven; haar te toonen dat de linaad, Dien Darnly onderging, 't volk reden gaf tot klagten.
Zy riep hem in het eind' te rug op hunnen raad, En fcheen met hem verzoend , fchoon zy haar rol bleef fpeelen
Met haaren Rizio, dien fnooden Itaaljaan. Uw zedig harte fchuwt onzedige tooneelen,
Ik noem dien booswicht Hechts, en zwyg zyn gruweldaên. Genoeg is 't, dat hy door 's Ryks Grooten in haare armen,
Uit liefde voor den Vorst, geveld wierd door het Haal, Terwyl zy fchaamtloos dien verachten bleef befchermen,
Tot ze aan zyn zy' bezweek voor 't oog van haar' Gemaal. Wie fchetst haar' rouw om dien onwaardigflen der flaaven?
Zy liet, tot fchande en hoon van't koningklyk Geflacht, Hem in haar' vaders graf gelyk een' Vorst begraaven,
Totdat door Bothwells troost haar droefheid wierd verzacht. Terwyl haar heilloos hart hoe langer hoe verwoeder
Ten prooi Hond aan 't geweld van wraakzuchten van rouw, H 3 Wierd



62 BRIEVEN.
Wierd zy begunstigd met den lieven naam van Moeder;
En kuste een dierbre vrucht van haar verbroken trouw. Nu dacht men dat ze in 't eind'den Vorst meer achting draagen
En hem beminnen zou ter liefde van zyn' Zoon; Maar neen: haar Echtgenoot bleef haar gezicht mishaagen;
Zy fchonk haar wufte gunst aan Bothwell, hem ten hoon. Ik had het fnood gedrag der Koningin vernomen,
En noodigde onze Telg, wiens ramp my 't harte trof, Dat hy in myn paleis te Glasgow by my komen
En zich verwydren zou van Schotlands dertel hof. Hy gaf myn' raad gehoor. Maar naauwlyks 't hof ontweeken,
Wierd hy getroffen door een duldelooze pyn, Voor wier geweld zyn hart en krachten fchier bezweeken,
En die een werking was van toegebragt fenyn. Hy kwam te Glasgow krank, bedekt met zwarte vlekken,
En afgemat door fmart. Men Hond hem ïpoedig by. 't Gelukte aan zynen Arts den aart van 't gif te ontdekken,
En 't zelfs te keer te gaan door heilzaame artzeny. Terwyl men yverde om zyn kwaal te doen verdwynen
Door alles wat de zucht tot zyn behoud vermogt, Zag ik de Koningin in myn verblyf verfchynen, Die, van zyn' ramp bericht, uit deernis hem bezocht.
Dit



BRIEVEN. 6i
Dit gaf de Ontmenschte voor, en dat haar mededoogen
Met haaren Echtgenoot zo flerk wrocht op haar hart,, Dat ze op de tyding van zyn leed kwam aangcvloogen
Om hem haar hulp te biên ,• ten troost in zyne fmart. Zy vloekte 't heilloos gif, en die 't hem had gegeeven.
Ach! fprak ze tot den Vorst, men heeft u fnood misleid, 'k Was onvoorzichtig; 'k wierd te fterk door gunst gedreeven;
Maar nimmer was myn ziel belmet door trouwloosheid. Gy hebt aan Rizio uzelv' te wreed gewroken.
Men heeft u opgeruid door ingebcelden hoon. Had gy zyn hart gekend, gy had hem vrygefproken.
'k Vergeet nochtans zyn dood ter liefde van myn' zoon. 'k Vergeet de uitwerkfels van uw haatlyk achterdenken,
Dat mynen roem bevlekt, en dat ik niet verdien; En kunt ge aan uw Marië uwe achting wederfchenken,
Gy zult haare onfchuld haast uit haare daaden zien. Dus wist zich die Geveinsde een' nieuwen weg te baanen
Naar 't hart van haar' Gemaal, ontroerd door haar misbaar, En valfche tederheid, en loosgeltorte traanen;
Hy, door dien fchyn misleid, verzoende zich met haar. De arglistige Sireen bedroog de fcherpziendlte oogen.
Zy waakte by zyn bed, en toonde blyk op blyk
Van



64 BRIEVEN.
Van cie onvermoeidfte trouw , van't werkzaamst mededoogen,
En hy vergat eerlang 't geleeden ongelyk. Marië kon altoos zyn vriendlyk oog bekooren.
Marië gaf altoos de wet aan 't minnend hart. Door haar te aanfchouwen wierd zyn kracht allengs herbooren ;
Haar zorg, haar droefheidftrekte een' balfem voor zyn fmart. Zo haast de vroome Vorst het krankbed had verlaaten,
Trok zy hem uit myn' arm door fnoode vleijery. Vertoon u aan myn zyde in 't hart van myne Staaten,
Dus fprak ze , opdat myn volk zich in ons heil verbly'. De Koning, nog te zwak om dezen togt te waagen,
Toonde echter zich gereed, door haare taal misleid, En liet zich, op haar bede, in eenen draagitoel draagen;
Ach! om een prooi te zyn der wreedfte onmenschlykheid. In 't vorstlyk Edenburg , niet verre van de wallen,
Wierd, toen ge u hier bevond, u een kasteel vertoond; Een oud gefticht, dat, door 't geweld des tyds vervallen,
Verlaaten van zyn' heer, door niemand wierd bewoond. Dit flot had zy vooraf door Bothwells list doen huuren
Om 't moordtooneel te zyn, helaas ! van haar' Gemaal. Zyzelf trok nevens hem in die vervallen muuren,
En koos haar rustvertrek naby des Vorsten zaal.
De



BRIEVEN. 6$
De horleis was te zwaar voor zyn verzwakte krachten,
En Hortte hem op nieuw op 't kwynend krankbed neêr. Zy bleef zyn lyden door haar byzyn fteeds verzachten,
En toonde hem haar gunst en vriendfehap meer en meer. ö,Hemel! tot wat einde! ik fidder op 't herdenken.
Een van het Hofgezin, die, aan haar' dienst verknocht, Zyn rechtehand en hart eene eedle maagd zou fchenken,
Had haar met aandrang op zyn huwlyksfeest verzocht. Marië veinsde in 't eerst die beê te wederftreeven, .Totdat de oprechte Vorst, met vriendelyk beleid, Haar zelf verzocht dat zy zich derwaart zou begeeven,
En 't feest verëeren zou door dees toegeevendheid. Zy gaf zyn' wensch gehoor, en kuste hem in 't fcheiên;
Zy kuste hem, dien zy gedoemd had tot het graf; Hem, dien zy, daar zy juichte, omringd van bruiloftreien,
Aan al de woede van zyn beulen overgaf. Wat werkt uw boosheid niet, doemwaarde ftervelingen!
Hoe verr' misbruikt uw ziel Gods langgerekt geduld! Ach! Bothwell, die 't kasteel wilde in de lucht doen fpringen,
Had al de kluizen reeds met buskruid opgevuld. Dees nacht was door Mary tot Vorstenmoord verkooren,
Opdat haar afzyn hem geen argwaan baaren zou.
t Ge-



66 BRIEVEN.
Gedrochten, tot bederf der vroomheid t'faamgezvvooren!...
Myn Zoon! myn Darnly! welk een loon verwerft uw trouw!... De middernacht verfpreidde aan 's hemels blaauwe boogen
Zyn dikfte duisternis, en fchonk aan 't aardryk rust, Toen Bothwell, met een' ftoet van moorders aangevloogen,
Het eenzaam flot genaakte, op gruweldaên belust. De Ontmenschte poogde alreê het fchelmftuk aan te dryven,
Wanneer hem inviel, dat de Koning, met het bed Te faamen opgevoerd, nog kon behouden blyven;
't Had kunnen zyn; God heeft de vroomheid meer gered> Het denkbeeld van Gods magt vervulde hem met zorgen.
Hy vond, met zynen ftoet, dien hy te rugge riep, Geraên, den Vorst vooraf op 't ledikant te worgen,
Met een' getrouwen knaap, die in de rustzaal fliep. o Dierbaare Echtgenoote! ik voel myn kracht bezwyken:
Verbeeld u 't wreed geweld; den angst; de tegenweer. Het vloekrot keerde in 't eind', belaaden met de lyken,
En wierp ze in fchaduw van 't geboomte op de aarde neêr. Vergun een weinig rust aan myn gefolterd harte,
Dat in myn' boezem krimpt op 't fchrikkelyk verhaal. Getrouwe Lotgenoote! ik zie, ik zie uw fmarte;
Bczwyk niet; fpaar uzelf, ten troost van uw' Gemaal.
Ons



BRIEVEN. 6?
Ons ongelukkig Kroost had naauw' den geest gegeeven,
Wanneer de brandmyn fprong met fchrikkelyk gerucht; Zy voerde met één' flag, die al de Had deed beeven,
Vloer, muur, gewelf, en dak, al tevens in de lucht, En floeg het all' vanéén, en keerde 't bovenste onder.
De ftad vloog overeind'. Maar Bothwell, aangefneld, Gaf listig voor, dit was een werking van den donder.
Wat, fprak hy, kan weêrftaan aan zyn geducht geweld? De Moorderes, bericht hoe 't flot was opgevloogen,
En dat haar Echtgenoot beroofd was van het licht, Begeerde 'tlyk te zien. Men bragt het voor haare oogen,
En 't wierd door haar befchouwd met een bedaard gezicht. De Grooten van het Ryk befproeiden 't met hun traanen;
Maar 't medelyden had op 't heilloos hart geen kracht. Men fpaar' de kosten van den rouw voor de onderdaanen,
Dus fprak ze, en breng' het lyk ter aarde, zonder pracht. Men deed my fluks bericht van 't gruwellluk ontfangen.
Ik vloog naar Edenburg, door wanhoop aangefpoord, En, fchoon ik my niet vleide ooit recht van haar te erlangen,
Nog klaagde ik Bothwell aan van wreeden koningsmoord. Maar ach! ik wierd geperst dit pleitgeding te flaaken,
Toen die Ontmenschte, van wier naam natuur zelf gruwt,
I 2 Zich



68 B R I E V E N.
Zich door den wreeden Beul van haar' Gemaal deed fchaaken.
Thans is ze, ö gruwel! aan dien Moorder reeds gehuwd, 't Raakte alles op de been. De besten van 's Ryks Grooten
Begeerden wraak met my van 's Vorsten marteldood; En andren, door belang lafhartig toegefchooten,
Verdedigden Marië en haaren Vloekgenoot. Het vorstlyk Edenburg, bewoogen door myn traanen,
Heeft edelmoedig my zyn' byftand aangcboön, En voerde voor elks oog in zyne ontrolde vaanen
Het beeld van onze Telg en zynen tedren Zoon. Zy fcheenen beiden God hun deerlyk leed te klaagen.
De Moorderes verbleekte, en beefde op dit gezicht. Wy hebben voor de ftad haar uit het veld geflaagen;
Doch 's Lands behoud hangt in een liagchlyk evenwigt. Helaas! terwyl ik fchryf word my bericht gegeeven
Dat Bothwell is gevlucht, op raad der Koningin. Men zend my brieven toe door hem en haar gefchreeven;
Doemwaarde blyken van hun fchandelyke min. De Wreede is fchuldig aan 't vergif; (wie zou niet yzen ?)
Het fpringen van 't kasteel is overlegd met haar; En voor de hulp, die haar de Moorder zou bewyzen,
Belooft zy hem haar hand voor 't heilig echtaltaar.
Men



BRIEVEN. 69
Men fchryft my..dat ze alom de Grooten zoekt te trekken,
En dat een deel daarvan reeds vliegt op haar geboön ; Maar ik, ik zal de Snoode altoos ten vyand {trekken
En waaken voor 't behoud der Telg van onzen Zoon. En gy, ö Margareet! tracht hulp voor ons te winnen;
Ontdek ons deerlyk lot aan wyze Elizabeth; Beweeg door uw geween den roem der Koninginnen;
Stel haar Maria voor met Darnlys bloed befmét, Met zynen Beul gehuwd, en ftrydend met zyn' Vader.
Maal, maal haar Bothwell af, wiens eerste Gaê nog leeft; Wek al haar' toorn op dien bloeddorstigen Verraader,
Wiens boosheid zo veel deels in onze rampen heeft. En zo zy weigren mogt te luistren naar uw fmeeken,
Ons hulp-te bieden tot behoud der Schotfche kroon, Schep echter moed; God leeft, die Darnlys dood zal wreeken,
En 't bloed verhooren dat om wraak fchreit voor zyn' troon.
T n AAN
1 Ó



AAN HET VOLK.
GEVOLGD NAAR HET FRANSCH VAN DEN HEER
M. THOMAS.
Gy, wien de hoogmoed tot verachte laagheid doemt, Gy, die 't gemak niet kent, die op uw' Stam niet roemt, Die al den zwaaren last der wet alleen moet draagen, En Vorst en Vaderland door uwen arbeid fchraagen.' 6 Burgerfchaar, die vaak het fpoor der deugd betrad, Door 't Hof als laag verfmaad, door Wyzen hoog gefchat! o Volk! ik tart om u het fchaamteloos vooroordeel. Wie immer Grooten vleie, ik fchryf ten uwen voordeel.
Ik hoor u op 't gezicht dier Grooten, welker pracht Uw oog verblind, 't geluk vermoeien door uw klagt, Uw' ramp befchreien, en hunn' luister hen benyden; Ken uw waardy, en leer uzelv' uwe achting wyden.
Gy ftut het ligchaam van den Staat door uw beleid; De glori, de overvloed word door uw hand verfpreid Altoos en overal; 't zy daar de Monarchyë Een oorlogzuchtig volk hecht aan haar heerfchappyë;
't Zy



BRIEVEN. 7i
't Zy daar het vrye Volk, 't welk flaaf noch meester heeft,
En waard' is vry te zyn, naar wyze wetten leeft;
't Zy daar 't volltrekt Gezag, gefterkt door foltertuigen,
Al 'tmenschdom boeie,en dwing' zich voor een'mensch te buigen;
Uw arm, uw poogingen, uw vruchtbre naaritigheid,
Waardoor het levenszaad alom word uitgebreid,
Doen 't uitgeftrekt heelal in vreugd en voorfpoed bloeien;
En honderd Koningen verëeren 't niets dan boeien.
Een Overwinnaar Hoopt, gy fchraagt het waereldrond; Zyn arm verwoest het land, en gy bebouwt den grond. De droeve menschlykheid, door dankbaarheid gedreeven, ö Landbouw! eert in u het fteunfel van haar leven; Zoud ge immer fchandlyk zyn ? neen: wie zulks dwaas vermoê, Weldoener van den mensch! (die eernaam komt u toe,) Uw ploeg, uw fpade fpreid meer luister voor myne oogen Dan de ydele fieraên van pracht en van vermogen; Dan ridderorden, waar de grootsheid Hout naar dingt; Dan kroonen, en gefchut, het welk den troon omringt. Uw kunst is de eerste kunst; zy voed het menschlyk leven, En zag in 's aardryks jeugd zich de eerste altaaren geeven.
'k Ontwyk het vruchtbaar land, aan uwe vlyt verpligt, Om ze elders gaê te flaan in 't zelfde glansryk licht.
Wy



ra BRIEVEN.
Wy zien in Steden, waarop de aarde roem durft draagen, Het menfchelyk geflacht in vollen luister daagen. Daar zyn de kunsten als vereend tot zyn behoud, Zo die, waarin behoefte een' troost en fleun befchouwt, Als die, uit zachte rust en overvloed gefprooten, Den blydcn invloed van het nut vermaak vergrooten; En door wier vinding, van behendigheid verzeid, De rykdom als een' ftroom door duizend adren fnelt. Die kunsten zyn uw werk. Gy doet ze duizendmaalen Haar werking, ons ter gunste, op uw bevel herhaalen. Uw zwaare hamer fmeed des yzers harde leen. Gy geeft het hout zyn' vorm, en kneed de klei tot fleen. Gy weeft der lammren wol, en fpint het vlas tot draaden. Gy vormt van zyde en goud de prachtigfte gewaaden. 't Metaal, van ruwe Hof gezuiverd door uw hand, Verflrekt voor 't Algemeen ten eedlen onderftand; En 't marmer, dat uw vlyt doet flypen en bewerken, Word pronkfieraaden van paleizen en van kerken.
Gy houd uw weldaên aan geen vaderland bepaald; De ruime waereld word door uw vernuft beftraald, Uw koopvaardy omvangt al de aarde in haare banden, En vormt een vaste brug tot aan de verfle ftranden.
Als



BRIEVEN. 73
Als de aarde aan d'eenen Vorst door d'andren word betwist, Word door uw dapperheid het oorlogslot beflist. Uw ligchaam ftrekt een muur wanneer 't ontbreekt aan wallen. Gy onderftut den troon, die wagglend fchynt te vallen.
'k Veracht den mensch, die zich aan zynen rang vergaapt, En in den fchoot der weelde, onnut aan de aarde, flaapt; Die als een Crasfus leeft, en myn gezicht durft hoonen Door vuige dartelheid op 't fchandlykst elk te toonen. Men acht al goud dar. blinkt, en vonnist dwaas naar fchyn. De waarc grootheid is aan 't mcnschdom nut te zyn. ó Volk! 't vooroordeel doet uw' roem u vruchtloos derven: Gy weet voor 't Vaderland te leeven en te fterven.
De Hemel heeft uw' Haat nog meer geluks bereid: Uw wettig erfdeel is de blyde onnoozelheid. Een Vorst bezit zyn ryk, de Grooten waardigheden, De Ryken overvloed, maar 't Volk heeft zuivre zeden. Deze ongelukkige eeuw doet zelfs natuur geweld, Daar ze in den naam van zoon, van egaê, fchande fielt. De ontmenschte Grootsheid zou in't wreede hart zich fchaamen Zich te vcrnedren tot die laagverachte naamen. Uw waan, Onëedlen! zet alleen hen laagheid by. De ecnvouwdige Natuur is edeler dan gy.
K Die



74 BRIEVEN.
Die dierbre naamen zyn in 't hart des Volks beveiligd ; Het kent den hoogmoed niet, die fnood natuur ontheiligt.
De trotfchc hoveling, die, door 't vermaak vermoeid, Zichzelv ten afgod ftrekt, ziet, daar zyn grootheid groeit, Het lyden der elend' met onverfchillige oogen; Maar 't hart des armen Volks is met haar fmart bewoogen; 't Ontfermt zich over haar, deelt teer in haar verdriet, En fmaakt de zoetheid van de traanen, die ?t vergiet.
't Volk kent aanloklykhcên noch kunstjes van behaagen, Bedrieglyk voorrecht van de Grooten onzer dagen. Zyn geest, die 't voordeel der gebruiken nimmer wikt, Noch door verniste taal zich naar gewoonte fchikt, Veracht de vallche mom door Grootsheid hoog gepreezen; Die wel gevoeglykheid, maar nimmer deugd, kan weezen. Uw heusheid zelf toont uw bedorven zeden aan, Beleefde Hoveling, die, door't belang geraên, Terwyl gy heilloos moord, u uitgeeft als erbarmer! Gy hebt by al den glans de hardheid ook van 't mamier.
ö Hoe veel waardiger is my de cenvouwdigheid Eens gullen landmans, door natuur-alleen geleid I Zyn edelmoedig hart, hoe ruw van fchors, houd waarde; 't Is zuiver goud, omringd van een moeraslïge aarde.
Hoe



BRIEVEN. 75
Hoe vcele handen, aan verraad en roof gewoon, Oragraaven 't ryksgcbicd, en fchudden 's Vorsten troon! ö Volk! ö dierbaar Volk! gy weet door looze laagen Geen Haat te ontroeren, de aard' geen doodfchrik aan te jaagen; Of, zo ge uw hulp fomtyds de fnoode boosheid wyd, En by haar werktuig ook haar deerlyk offer zyt, Uw fchepen dobberen op 't blaazen van de Grooten, Die ze in een' rampörkaan eerlang te barsten ftooten. Het woedend boschgedierte, op moord en bloed belust, Vernielt zich onderling, daar 't al het woud ontrust; En in dat bloedig woud , te vrede met zyn' zegen, Doorgraaft de mier gerust zyne onderaardfche wegen.
Dank zy d'algoeden God, wiens wysheid my onttrekt Aan een' verheven rang, die eenen afgrond dekt! Ik heb in myne wieg, by d'ouderlyken zegen, Geen grooten naam, geen fchat, geen waardigheên verkreegen; Maar, zo ik deugd bezit; indien ik, naar myn magt, Bedrog en flaverny kloekmoedig heb veracht; Zo ik gevoelig ben voor 't werkzaam medelyden; Zo ik der vriendfchap een ftandvastig hart kan wyden; En zo ik de ondeugd haat en moedig durf weêrftaan, Dan ben ik waarlyk groot, en van 't geluk voldaan.
K 2 Zou



76 BRIEVEN.
Zou 't waar geluk alleen in vorstenhoven woonen, Zich op een zegekoets, of op een' troon, vertoonen ? Der Grooten rang, gezag, en disch, hoe ryk gefpreid, Zyn menigwerf de bron van hun rampzaligheid, 't Vergiftend zaad der fmart befmet hun dartle onthaalen; Zy drinken hunne dood uit rykvergulde fchaalen. Een vleiender fenyn, en van nog kwaader grond , Verwelkt hun dagen van hunn* levensöchtendltond. Vergulde Spooken! fleept, met afgepaste fchreeden, Het kwynend overfchot van uw verzwakte leden; Toont op uw bleek gelaat, door dartelheid alöm Met rimplen overfpreid, uw' vroegen ouderdom: 't Vermaak, dat al het volk verkwikt door blyde gaaven, Verftrekt aan u ten beul, en opent zelf uw graaven; 't Misnoegen jaagt u na; de geest van eigenbaat Hecht eindelooze zorg en kwelling aan uw' Haat; De ftaatzucht houd voor u 't verteerend vuur ontftoken;. De nyd toont u haar Hang; de haat gefcherpte pooken; Noch goud, noch purper, dat van wroeging u bevryd ; Men hid u aan als Goón, terwyl ge als flaaven lyd. ö Volk! nooit doet de drift uw hart zo hevig branden. Uw kracht verkrygt meer kracht door d' arbeid uwer handen.
Wat



BRIEVEN. 77
Wat baat de grootheid hem die uitteert door verdriet?
Men waakt in 't hof, gy ilaapt gelukkig onder 't riet, Bewaart uw rustigheid, en moogt in uw vermaaken, Door arbeid opgefcherpt, de waare zoetheid fmaaken. Pe glimlagch van een gade, een telgje, dat u vleit, Een feest, in 't dorp gevierd met boerfche vrolykheid, Een heldre zomerdag, de zon, die gy ziet ryzen, 't Bekoort u alles, 't noopt u alles God te pryzen. Uw vrolykheid is uit een zuivre bron geput; De eenvouwdige Natuur werkt u-alleen ten nut. Die zonder wroeging leeft moet zonder knaaging ftervea. Die zich van niets beklaagt kan ligt het leven derven. Ten top van eer gevoerd valt ons het fterflot ftraf. De weg is yslyk van den rykstroon tot aan 't graf. De dood doet onbepaald op de aard' zyn wetten gelden; 't Sterft all': de Koningen, Staatsdienaars, Wyzen, Helden, Niets, niets dryft boven op den afgrond van den tyd; Deze aardkloot is een zee, waar alles fchipbreuk lyd. 't Verfchilt hem weinig, die ter rust gaat uit dit leven, Of hy den fceptcr zwaaide, of 't kouter heeft gedreeven. De kroon verfpreid geen glans in de ondcraardfche wyk; Het ftof der Vorsten is der Slaaven ftof gelyk.
K 3 6 Volk!



78 BRIEVEN.
ó Volk! ken uw geluk: beklaag u niet van 't leven;
't Snelt als een blikfem heen; de dood doe u niet beeven;
Hy maakt in 't ftille graf een einde aan al uw pyn.
Uw lot is vergenoegd, uw glori nut te zyn.
De fchuld alleen baart fchande, en deugd alleen geeft waarde,
En de allerbeste mensch is ook de grootite op aarde.
* *
AAN



AAN E M I L I A.
Gy, die zo fpiizick met uw kostlyke uuren zyt, En onöphoudlyk zorgt hoe 't kortst den dag te flyten!
Kent ge, ö Emilia! de waarde van den tyd; En welk een fchaê ge uzelf door zyn verlies moet wyten ?
Myn vriendfehap vreest met recht dat gy dien fchat niet kent, Dien fchat, die, wél hefteed, u zo veel heils zou baaren,
Wiens gadeloos verlies met deerniswaarde etend', Met wreede wroegingen, uw hart eens zal bezwaaren.
Vergun my dat ik u een losfe fchets vertoon', Hoe gy den tyd hefteed, in 't opgaan uwer dagen.
Laat deze fchets, Vriendin! al maalt ze uw beeld niet fchoon, Om haare oprechtheid, u verftooren noch mishaagen.
De Geever van al 't fchoon, dat ziel en ligchaam fiert, Heeft u bevalligheid van geest en leest gegeeven:
Gy word alörn bemind, gevleid, gevolgd, gevierd, En 't leven, zonder u, fchynt veelen naauwlyks leven.
Welk een geluk, Vriendin! indien ge uw' levensloop Ten nutte van uzelve en andren wilt befteeden!
Maar welk een ongeval, indien gy, tegen hoop, Den fchat, in u gelegd, verachtlyk durft vertreeden!
De



80 BRIEVEN.
De liefelyke zon zag nooit, hoe fpaê zy rees, , U achtflaan op den glans van haar herbooren ftraalen.
Gy flaapt, Emilia! en flaapt zelfs zonder vrees, Tot zy bykans haar' gloed van 't middagpunt laat daalen.
Die tyd valt ü het kortst van uwen langen dag. Gy ryst in 't einde uit nood omdat Soufbur zal komen,
Soufleur, wiens kapkunst thans het opperfte gezag In 't hart der juffren van uw' fmaak heeft aangenomen.
Hy komt, en kort voor 't minst twee uuren van uw' tyd, En meld gelukkig 't geen uw grootsheid meest kan ftreelen;
Dat Pompadour altoos uw' losfen zwier benyd, En Rochefort fteeds wenscht in uwe gunst te deelen.
Na 't middagmaal bezoekt ge uw kleederkabinet, En kiest met ryp beraad, uit veelerlei gewaaden,
De verw, waardoor uw oog meer glans word bygezet, En laat voorzichtig u door uwen fpiegel raaden.
Hoe noem ik u, Vriendin ? ligtvaardig zyt gy niet; Maar, duld dat ik 't u zeg, gy wilt te veel behaagen.
Schept gy dan wellust in eens anders zielverdriet ? Neen, maar gy acht het groots dat veelen om u klaagen.
E)e Schouwburg heeft aireede een gantsch bedryf vertoond Als gy verfchynt, en elk doet achtflaan op uw komen.
Gy



BRIEVEN. 81
Gy hindert de aandacht, die uw grootsheid fmaadlykhoont, En voor uw komst bereids elks geest had ingenomen.
't Gemeen, verbitterd door de woeling die het hoort, Vloekt vruchtloos overluid ü en uw fpeelgenooten:
Maar wie word om den vloek van 't laag gemeen verftoord ? Niets dan de lange duur van 't Huk heeft u verdrooten.
Geen wonder, want gy hebt geen enkel woord verftaan: Waarom ? of word ge nooit door kracht van taal bewoogen ?
Neen: Vaile des pigeons van Ligthart deed u aan, En 't rykgeboord gewaad van Goudfchalk trok uwe oogen.
Ik zwyg de trekjes van kwaadfpreekendheid en list Om 't zedig kapfel van Sofia te begekken;
Of hoe Conftantia zich fchandelyk vergist In een gewaad, dat haar niet aanzicht, aan te trekken.
De vleizucht roemt het uwe, en, in geen lof vermoeid, Verheft ze uw oordeel en uw geestige manieren.
Met deze fausfen word uw avondmaal belproeid: Al wacht koetfier en 't fpan, wie denkt om al die dieren?
De danszaal wierd nog naauw' ontilooten, en de glans Van 't welgefchikt gewaad en 't fchittren der juweelen
Spreid best zyn' luister in den trippelenden dans: Dit uur moet nog hefteed, 't zou anders u verveelen.
L Te



82 BRIEVEN.
Te rust, Emilia! te rust; 't is meer dan tyd. Moet gy op morgen niet in de Opera verfchynen ?
De woensdag blyft altoos aan 't groot Confert gewyd: 't Salet volgt daags daar na: dus zal de tyd verdwynen. ' Dus flyt ge uwe uuren in eene achtelooze vreugd; En word by ongeluk een enkle dag gebooren,
Waarop Salet noch Spel noch Schouwburg u verheugt, Gy hebt dien kwaaden Hond een' feilen haat gezwooren :
Hoe komt hy doorgebragt! wat vallen de uuren lang Aan een', die nimmer denkt dan door den nood gedreeven!
Verdoolde Emilia! kan niets dan fpel en zang En dans en woeling aan uw hart voldoening geeven ?
Voldoening? neen; gy derft, in 't midden van 'tvermaak, 't Genoegen, dat gy zoekt, en dat u fchynt te omringen.
Uwe eigen ziel, Vriendin! verfchilt met u in fmaak, En houd zich niet voldaan door ydle beuzelingen.
Maar als ge op deze wyz' den nutten tyd verjaagt, Bede-nkt ge dan al recht wat ge eiken dag moet derven ?
Dat ieder uurtje iets van uw fchoonheid met zich draagt, En u een' wisfen flap doet nadren aan het Iterven ?
Maakt weelde, weelde-alleen, den langen tyd u kort ? Den tyd, die, lang verwacht, zo langfaam fchynt in 't komen,,
Maar



BRIEVEN. 83
Maar die, gelyk een pyl, voorby ons heenen fnort, En dikwerf ons ontweek, zelfs eer hy wierd vernomen ?
Hoe veele jaaren zyn alreê dus voortgefneld! Hoe weinig dagen zyn ons mooglyk nog voorhanden!
Elk uur kan 't laatste zyn ons van omhoog gelteld Om rekening te doen van de aanbetrouwde panden.
Zie alle uw dagen na: helaas! zy zyn niet meer. Hoe weinigen van hen kunt gy als nuttig tellen!
Zoud ge, als gy rekenfchap zult geeven aan uw' Heer, Uw bezigheden op die lyst wel durven Hellen?
De reeds verzuimde tyd keert nimmer wederom: Hy fmelt in de eeuwigheid, en is geheel veiiooren.
Heet d' eersten liillen dag dan rustig wellekom, Uit voorzorg of u ligt geen tweede wierd gebooren.
Of wenscht gy dat dees dag zyn broeders na zal vüên? Wilt gy op morgen, als all' de andren, hem beklaagen,
En met berouw en fchaamte op hem te rugge zien, Daar hy 't getal vergroot van uw verlooren dagen?
Hoe veele pligten en roemwaarde bezigheên Verfchalfen ruime Hof tot korting van ons leven!
Vrees niet dat dit papier ze u allen zal ontleen; Eene enkle fchets, één trek, kan hier voldoening geeven.
L 2 Uw



24 BRIEVEN.
Uw zwakke Vader wenscht uw byzyn in zyn fmart: Uw dierbre Moeder, reeds in 't afgaan van haar jaaren ,
Verwacht met reden van uw ouderminnend hart Dat met haar huisbeleid het uwe zich zal paaren.
Uw Dienstboon eisfchen ook uw zorgen in hunn' Haat; Hun deerniswaardig lot verdient uw mededoogen.
Gy waart, Emilia! fchoon gy hen trotsch verfmaad, Met hen één vormfel in de hand van 't Alvermogen. (telt,
Die Dienstboon , wien uw waan naauw' onder 't menschdom Voor wien ge een enkel woord te groot een gunst zoud houên ,
Verfchillen niet van u dan in gewaad en geld: 't Zyn menfehen, zo als gy, die u als mensch befchouwenv
Befchouw hen ook aldus: wat acht gy hen gering ? Ligt is in één' van hen een hemelfchat verhooien:
Verzacht dan hunnen dienst, en zorg voor alle ding Dat hen uw voorbeeld niet op 't levenspad doe dooien.
Misfchien roept u eerlang de pligt van Echtgenoot'. Zult gy een' braav' Gemaal door wulpsch gedrag behaagen?
Zal 't moederliefde zyn, op eenen vreemden fchoot, Aan een bonnette borst, uw teder kroost te waagen?
Neen; neen, Emilia! fta van uw dwaaling af. Laat van dit oogenblik uw tyd verkwisting vaaren,
Eer



BRIEVEN. 85
Eer u de wroegingen, by 't akliggaapend graf, 't Verzuim verwyten van de dwaasverfpilde jaaren.
Acht uwen dierbren tyd oneindig meer dan goud, Dat, onbedacht verkwist, door vlyt word weêrgewonnen.
Ach! zoud ge een enkel uur, dat u te fpaê berouwt, Voor al den fchat der aarde ooit wederkoopen konnen?
Ik wil niet dat ge altoos in peinzende eenzaamheid , Als een droefgeestig mensch, uzeive zult verteeren.
Verkies, naardien gy voor 't gezellig leven pleit, Verkies Vriendinnen, die verftand en deugd waardeeren:
Gezelfchap, dat zich juist aan billykheid verbind, Dat God voor oogen houd, en achtflaat op zyn pligten,
Dat, zonder onderfchcid, als mensch, al 't menschdom mint, En vaardig iets tot nut wil van een' mensch verrichten.
Leef met hen vrolyk; maar gemaatigd in uw vreugd. Denk aan den ouderdom en aan zyn zwakke dagen.
Maak kennis met den dood in 't bloeien uwer jeugd; Gy zult u nimmer die gemeenzaamheid beklaagen,
Maar vrolyk rügwaart zien, als 't leven u begeeft, Op al den tyd waarin ge u loflyk hebt gekweeten.
Indien dees raad op u een' nutten invloed heeft, Heb ik dit vluchtend uur niet vruchteloos gefleeten.
L3 NA~






NAGELAATEN GEDICHTEN.






VERGENO EGING.
Geleid door Godsdienst en door Reden,
Aan zelfbelang noch haat ten doel, Leef ik met mynen ftaat te vreden,
In 't midden van het aardsch gewoel. Het zy de gouden zon haar glansfen Verfpreid aan onze hemeltransfen,
Of elders praalt met nieuwe pracht; Myn heil ryst met den blyden morgen; En ik geniet, bevryd van zorgen,
De zoetheid van den ftillen nacht.
De fterke banden zyn ontbonden,
Wier knoop me aan de aarde hield verknocht; En de eenzaamheid heeft my gevonden
Zelfs eer myn ziel haar heeft gezocht. Moest ik met hartstochtftormen ftryden, Toen pligt en liefde en medelyden
My griefden door de wreedfte fmart, De krankheên van myn waardfte Maagen; Nu zyn zy van hun leed ontilaagen;
Nu troost hun heil myn kwynend hart.
M Het



9o GEDICHTEN.
Het ongeval ontwykt myne oogen;
De rust, myn nieuwe gezellin, Bewaakt my dpor haar bly vermogen,
En laat geen felle ontroering in. De zucht tot fchuldelooze blyheid Speelt zonder erg met gulle vryheid,
En wenscht de deugd tot fpeelgenoot'; Dus wacht ik, voor verdriet geveiligd, En aan de ftilheid toegeheiligd,
Het welkoomüurtje van den dood.
Geen goud- geen ftaatzucht trekt myn zinnen ,
Hoe fchoon haar ydle fchynglans blinkt; Ik wil geen vleiend dwaallicht minnen,
Dat aan den boord van 't graf verzinkt. De heillooze afgunst, die het harte Verteert door duldelooze fmarte,
Befmet my niet door haar fenyn; En, zelf gelukkig, kan ik wenfchen Dat wyd en zyd myn medemenfchen
Benevens my gelukkig zyn.
'k Mis-



GEDICHTEN. 91
'k Misgun den Rykdom zyn vermogen,
Noch 't Aanzien zyn' verheven ftaat; Het kleed der Godvrucht dekt myne oogen
Voor 't licht van liefde en 't vuur van haat. Geen vrees beklemt'my in haar banden; En, dreigt myn levenshulk te ftranden
Op 's waerelds ongetrouwe zee, Geen nood, het welgegrond vertrouwen Poet haar van verre land befchouwen,
En troost haar met een veilge ree.
Geen ftorm, geen onweer, hoe verbolgen»
Ontroert myn hart op deze baan; Myn blyde ziel zal willig volgen
Waar haar Gods Voorzorg voor zal gaan. Ik wil, door zelf myn' weg te kiezen, De ontfchatbre glori niet verliezen,
Die my van verre in de oogen blinkt. Algoedheid! fterk myn zwakke fchreden; Maak me altoos met myn' ftaat te vreden,
Schoon my al de aarde en 't aardfche ontzinkt. MDCCLX. v
M 2 TER



TER VERJAARING VAN
MYNE WAARDE VRIENDINNE, MEJUFFROUW
JOHANNA MUHL,
ECHTGENOOTE VAN DEN HEER
NICOLAAS SIMON VAN WINTER.
"Wat wensch ik best, ö Blydfchap van myn leven!
ö Jongfte Troost, die, op de rustlooze aard', Door al myn' fchat, myn maagfchap, reeds begeeven, In 's Hemels gunst my ovrig zyt gebleeven!
Wat wensch ik best in 't uur dat u verjaart?
Dees zelfde maand zag, nog geen jaar geleeden, Myn Wilhelmyne ontflaagen van haar fmart; Zy voer, verheugd, naar 't Ryk der zaligheden, En liet, helaas! vol rouws my hier beneden; Nog gaapt die wonde in 't zusterminnend hart.
Toen kwam uw liefde», uw vriendfchap my te ftade;
Toen fterkte uw trouw myn al te ontroerd gemoed; Myn fchreiend oog ging met uw deugd te raade; Gy troostte my door 's Opperften genade,
En droogde in 't eind' myn' heeten traanenvloed.
En



GEDICHTEN. 93
En zou ik op uw' hoogen dag niet zingen ?
Ik zwygen, daar al 't maagfchap vrolyk juicht, Daar ze allen u op 't heilryk feest omringen, Daar ieder fmeekt om blyde zegeningen,
En door zyn' wensch zyn liefde aan u betuigt?
Neen, myn Vriendin ! myn Vreugd! myn Welbehaagen l Myn dankbaar hart, dat u zo hoog waardeert,
Wenscht u nog veele en blyde levensdagen;
Van al 't verdriet, van al de llnart ontflaagen, Die thans u drukt, die thans uw kracht verteert.
Kon u myn wensch ontlasten van uw kwaaien,
Hoe vry en bly, hoe vrolyk en bedaard Zoud gy voortaan een' ruimen adem haaien; Dan kende uw heil, uw echtheil, perk noch paaien,
En Winters min wierd nooit door angst bezwaard.
Dan blonk de vreugd in de oogen van uw Moeder,
Die Flonkerftar van godvrucht en verftand. Dan paarden zich uw Zuster en uw Broeder, Tot roem en prys van God, den Albehoeder, Met uw' Gemaal en eenig Huwlykspand,
M 3 Ach!



94 GEDICHTEN.
Ach! mogt myn ziel dat heilüur zien verfchynen;
Of konden we u verligten in uw* druk, Nooit deed het woên van folterende pynen Uw vriendlyk oog of teder ligchaam kwynen,
En 't wenschlykst heil verdreef al 't ongeluk.
Doch wat God wil moet u en ons behaagen;
Zyn wysheid weet wat u het wenschlykst zy. Wil zyne gunst in 't leed ons onderfchraagen, Dan kunnen wy zelfs 't kruis blymoedig draagen;
Die gunst, Vriendin, blyve u beftendig by!
Die zy uw troost in blydfchap en in lyden, In nood en dood, in tyd en eeuwigheid; Die weere uw' druk, of fterke uw ziel in 't ftryden! Zo mooge ons hart zich met uw hart verblyden In 't wys bellier der Hoogfte Majesteit! MDCCLXI.
O P



OP DE AFBEELDING VAN
DEN BEROEMDEN HEER
MR. HARMANUS NOORDKERK.
Welfpreekende Achtbaarheid, die 't heilig recht befchermt; Oprechte Godvrucht, die niet liefdeloos veroordeelt;
Grootmoedigheid, die zich der onfchuld fteeds erbermt; Belangelooze Deugd, die weêuw en wees bevoordeelt;
Een hoogverlichte Geest, van ftaat- en eerzucht vry; Beleefde heusheid, die elks achting weet te wekken;
Bezielen't Voorwerp van dit kunstryk Schildery:
Wie deugd, wie wysheid eert kent Noordkerk uit die trekkenMDCCLIX.
OP DE AFBEELDING VAN
DEN HEER
NICOLAAS SIMON VAN WINTER.
Zie in Van Winter, die den lof des Amftels zong, En 't altooswentlend Jaar in gouden vaerzen maalde;
Die naar de lauwren van den grooten Vondel dong, En eene onftcrflyke eer door zyne kunst behaalde:
Een' teder' Echtgenoot, eene eedle Telg der Deugd,
Der onderdrukten Steun, en zyner Vrienden vreugd. MDCCLXIII.
AAN



AAN DEN HEER
JUSTUS VAN MAURIK.
TER GELEGENHEID DER ZILVEREN BRUILOFTE VAN DEN WELEDELEN GES TRENGEN HEER
JOZUA VAN DER POORTEN,
EN VROUWE
IIILLEGONDA JOZINA VAN EYK.
Van Maurik, 't beige u niet dat u dit fchrift begroet, Daar ge, op het zilvren feest uws Halsvriends aangezeten,
U in zyn heil verblyd met een oprecht gemoed, En op deez' hoogen dag de koopzorg kunt vergeeten.
De zuivre vriendfchap, die uw vriendenminnend hart Aan braaven Jozua ftandvastig heeft gezwooren,
Die voor-en tegenfpoed en tydverwislling tart, Kon, ik ontken het niet, voorlang myn geest bekooren.
Een trouwbevonden vriend is zeldzaam op deze aard', Schoon veelen zonder grond op zulk een' zegen roemen;
Het



G E D I C H T E N. 97
Het heil der vriendfchap is voor weinigen bewaard, Maar die dat heil bezit kan zich gelukkig noemen.
Gy kent die zaligheid, en hebt ze jaar op jaar Met uwen Jozua beftendig ondervonden:
Men noemt u aan het Y het edel Vriendenpaar. Geen nyd, geen tweedragt heeft uw beider tróuw gefchonden.
Ik zag, toen gy my laatst in myn verblyf bezocht, Hoe hoog uw vroom gemoed een' dierbren vriend waardeerde;
Hoe fterk aan Jozua uwe achting was verknocht; En hoe oprecht uw hart zyne eedle gaaven eerde.
Wy fpraaken onderling, ligt dat u zulks nog heugt, Van 't algemeen verval in godsdienst en in zeden;
En hoe nog de achtbaarheid der hemelwaarde deugd Den voortgang wederhield der ongeregeldheden.
Uwe onbekrompen ziel, geheel van afgunst vry, Bragt, tot een blyk van 't heil dat godvrucht nog kan baaren,
Het voorbeeld van uw' vriend, van Van der Poorten by: Ach! fpraakt ge, zag men hem door vcelen evenaaren.
Geleerdheid, deugd, verltand, en hcufche minzaamheid Verfieren zyn gemoed en brein met al haar fchatten;
Hoe veelen heeft hy niet op 't rechte fpoor geleid,
Hoe vcelen niet belet door driften uit te fpatten!
N Gee»



58 GEDICHTEN.
Geen eerlyke armoe heeft ooit vruchtloos hem gefmeekt; Hy beurt de vroomheid op, al ligt ze in 't Hof verftooten;
De kunsten worden door zyn heusheid aangekweekt; De vriendfchap vind altoos zyn huis en hart ontflooten.
Sla zyne teerheid gaê voor braave Hillegond: Hoe hoog waardeert zyn ziel dat puikjuweel der Vrouwen f
Wat Hort de reine liefde op hun gewenscht verbond Al zegeningen uit! wat doet ze al heils befchouwen!
Gewis, de Hemel zelf heeft dit beminlyk Paar Verëenigd in zyn gunst door de allerflerkfte banden;
Hun trouw, door zyne zorg geveiligd voor gevaar, Bloeit zo bekoorlyk als hun dierbre Huwlykspanden;
Die lieven Looten, die in 't prihle van hun jeugd Reeds eedle blyken van vernuft en wysheid geeven, . En in wier vriendlyk hart wy hunner Oudren deugd, De deugd van hunnen Stam, met nieuwen glans zien leeven.
Dus maalde uw vroom gemoed my 't beeld van uwen vriend, Terwyl ik, daar myn geest uw' eedlen aart befpeurde,
Verrukt de glori zag door Jozua verdiend, En al zyne achting u ftilzwygend waardig keurde.
'k Deed Van der Poortens deugd en uw verdiensten recht; Ik eer en u en hem: wie kan twee harten fcheiden
Die



GEDICHTEN. 99
Die de eedle vriendfchap door haar1 band heeft tTaamgehecht ? De roem, dien de een verwierf, verftrekt tot eer van beiden.
Ik maal me in eenzaamheid de vreugd van uw gemoed, Nu gy , na d' ommezwaai van vyf en twintig jaarcn,
Uw'Hartvriend en zyn Gade op 't zilvren trouwfeest groet, En de Almagt looft voor 't heil hen in hunn' echt weêrvaaren.
Hoe deel ik in hun lot! Myn hart vond zich bereid Om 't rykgezegend Paar een' feestzang op te draagen,
Maar 't vond zyn vlyt gefluit door hunne zedigheid: Dat andren ftreelen zou, zou Jozua mishaagen.
Een ongeveinsde wensch is meerder waard' by hem , Dan de uitgezochte kunst der zwieriglte gezangen:
Een hart, dat vriendfchap kent, vind wellust in haar ftem, En wenscht van haar het liefst een gulle groet te ontfangen.
Van Maurik, weiger dan myn heufche bede niet. Wanneer gy Jozua op 't feestmaal aangezeten,
En hem en zyne gaê vol dankbre blydfchap ziet, Zeg dan dat ik deez' dag niet achtloos heb vergeeten;
Zeg dat ik zingen zou, indien het mooglyk waar' Dat hun geluk of roem vergroot wierd door myn fnaaren;
En dat ik hartlyk hoop dat de Opperzegenaar Hen 't gouden feest doe zien na vyftig huwlyksjaaren.
N 2 tVensch



ioo G E D I C H T E N.
Wensch uit myn' naam aan hen het zaligendst geluk Dat uwe oprechte ziel haar' liefften vriend kan wenfchen.
Zo ziet ge uw' Jozua, bevryd van fmart en druk, Nog lang na mynen tyd den blydften aller menfchem MDCCLXV.
* •
*
DANK-



D A N K Ö F F E R,
AAN DEN HEER
JAN BISSCHOP.
BY HET BESCHOUWEN VAN ZYN KUNSTKABINET»
"Wat wonderbaar gezicht! ik fta als opgetoogen.
ÖBisfchopl'k wachtte iets groots,maar wie had dit verwacht? Hier zien wy d' eindpaal van het menfchelyk vermogen: Natuur en kunst vertoonen de oogen Hier al haar heerlykheid en pracht.
Geen waerelddeel, hoe vreemd, hoe wyd van hier gelegen,
Of 't offert zyn fieraad aan ons verbaasd gezicht. Hier treed het Oosten 't West, het Noorden 't Zuiden tegen 't Brengt alf om ftryd zyn' rykften zegen Naar uw verrukkend kunstgefticht.
Een ander onderfcheï zo veele kunsttafreelen
Waardoor ons aarde en zee en lucht en vuur bekoort; De geest dwaalt met het oog, en gaat te welig fpeelen. Verrukking laat zich niet verdeelen, Van alle zyden aangefpoord.
N 3 Het



ïo'i GEDICHTEN.
Het eerste denkbeeld word door 't volgende als verdreeven.
Dit wonderftuk is 'tfchoonst! ö neen, dat fpant de kroon! De Schepper der Natuur zy eindeloos verheven, Die al dien glans haar heeft gegeeven Opdat zy ons zyn grootheid toon' !
Maar welk een wysheid viel beneên de Harrenkringen
Het menschdom niet ten deel', door 's Hemels dierbre gunst! Hoe blinkt Gods Almagt in 't gewrocht der ftervelingen, Daar zy, door vlytige oefeningen, Natuur veréenigen met Kunst!
Dees graaft uit de aarde een' fchat van kostbre mineraalen;
Die vormt de taaie klei, en fiert ze door 't penfeel; Dees toont wat kunst vermag op blinkende metaalen, Slypt fchilderyen op bokaalen, Of fchildert leven op 't paneel.
Geleerdheid voert de pen, verflerkt der braaven poogen,
En fchryfc hun naamen op tot hun gedachtenis; 6 Ja, 't is billyk dat wy kunstenaars verhoogen; Maar boven al Gods Alvermogen, Dat de Ooriprong aller wysheid is.
En



G E D I C H T E N. 103
En gy, ö Bisfchop, die uw grootfche kabinetten,
Vervuld met eedle kunst, en zeldzaamheên, en pracht, Voor vriend en vreemdeling zo gul wilt openzetten; En de opgctoogen ziel doet letten
Op God , die 't all' heeft voortgebragt 1
Nog lang moet zich uw geest in al den roem vermaaken
Die u 't voldaan gemoed ten dankbren offer bied. Nog lang moet ge al het zoet van uwen arbeid fmaaken; Tot ge, als de ziel haar' band zal llaaken, U 't hemelhof ontjjooten ziet..
Rotterdam, MDCCLXIIL
* # *
O P



O P
MYNE DRIE EN VEERTIGSTE
VERJAARING.
"Vnendlyke Ochtend, die voordezen
't Eerst my ftreelde door uw licht! Zie ik u op nieuw verreezen?
Blinkt ge op nieuw .niy in 't gezicht ? Voegt ge op nieuw een jaar by 't leven, Dat, met vreugd en fmart doorweeven,
Reeds dus verr' verloopen is ? Zal ik u nog meer ontmoeten ? Komt ge om my voor 't laatst te groeten?
Volgt u heil of droefenis?
't Albeftierend Alvermogen,
Dat het rad der eeuwen wend Boven lucht en ftarrenboogen,
Is alleen myn lot bekend.
't Blyft



G E D I C H T E N. 105
't Blyft, ö nieuwherbooren Morgen! 't Blyft gelukkig my verborgen.
Al de droefheid, al 't verdriet, Dat my neerdrukte in 't Voorleeden, Maakte plaats voor 't vreedzaam Heden,
En 't Aanltaande weet ik niet.
God, die in de tegenfpoeden.
My barmhartig gadefloeg, Blyft my tot dit uur behoeden;
Zyn genade is my genoeg. Zo zyn gunst my blyft bewaaren, Zyn de dagen, maanden, jaaren,
(Of zy, in deez' aardfchen ftand, My tot vreugd en blydfchap wekken, Of op nieuw tot droefheid ftrekken,)
Altoos welkoom van zyn hand.
Eeuwige Oorfprong aller dingen,
Door wiens magt ik 't licht geniet! Bron van alle zegeningen!
Oog, dat zelfs de ziel doorziet!
n Laat



io6 G E D I C.H T E N.
Laat u 't offer niet mishaagen, Door myn hart u opgedraagen
By dit ryzend morgenlicht, 'k Poog, hoewel met zwakke klanken» U het allereerst te danken,
Wien ik alles ben verpligt.
't Hart fpant vruchtloos alle krachten
Daar 't uw weldaên optelt in; Zy verflinden myn gedachten;
Waar is 't einde, waar 't begin? Zag ik niet by eiken morgen, Hoe bezwalkt door angst en zorgen,
Blyk, ö God! van uw genaê ? Schoon ik al myn waardfte Maagen Voor myn oog naar 't graf zag draagen,
Sloeg uw gunst my echter gaê.
Als myn ziel door rouw verflaauwde, Stond uw kracht myn zwakheid by;
Als de krankheid my benaauwde , Was uw gunst myne artzeny.
Gy,



G E D I C H T E N. loj
Gy, gy gaaft my, in myn' rouwe, Braave Vrienden, in wier trouwe
Zich myn hart gelukkig vind. En gyzelf, ö Bron myns levens! Gy, myn God en Vader tevens!
Zyt en blyft myn beste Vrind.
Is myn jaarzon weer verreezen,
Lagcht zyn blyde glans my aan, Laat het in uw goedheid wezen;
Blyf beliierder van myn paên. Doet uw gunst myn jaarzon ftygen, Doe myn deugd ook kracht verkrygen.
Laat my nooit in vreugd of rouw Uw genade en byftand derven. Leer my leeven, leer my fterven, Altoos u, myn' God, getrouw! MDCCLXIV.
* •
O 2 AM-



AMSTERDAM.
ö Amitelftad, uit laag moeras gereezen
Ten top van heerlykheid en magt!
Sla op uzelve, is 't mooglyk, acht; Zie wat gy zyt, en wat gy waart voordezen.
Ik ipreek niet van uw' eersten Haat,
Toen een eenvouwdig landgewaad Of ruwe py uw kleeding ftrekte;
Toen in de fchaduw van 't geboomt',
Waar langs de bogtige Amftel ftroomt* Het rieten dak uw wooning dekte.
Neen, Amftelftad! ik rep niet van dien tyd;
Ligt zou de naam van visfcherstelgen
Of landliên thans uw burgren belgen; Gy waart voorlang dat nedrig denkbeeld kwyt.
De beuzlaryen zyn vergeeten
Waaraan ge uw' oorlprong dank moet weeten. Maar mooglyk ftrekt u niet tot hoon
De hulp aan uwen Graaf gegeeven,
Toen hy, door dankbaarheid gedreeven, Uw wapen fierde met zyn kroon-
Dit



GEDICHTEN. 109.
Dit heugt u nog , dit denkbeeld ftreelt uw zinnen.
Ook heugt u hoe ge in laater Hond
Met de andre Steden u verbond Om d'eedlen hoed der Vryheid weer te winnen.
Welaan; herinner u alleen
Die dagen, die omftandigheên; Toen zelfs, toen waart ge elks achting waardig.
Toen ging uw yvrig koopbeleid
Gepaard met gulle eenvouwdigheid; Toen waart ge nedrig en rechtvaardig.
Toen bleef de deugd voor uwe oprechtheid borg. Ge ontmoette toen uw heilberaaders Eenvouwdig met den naam van vaders, En 't hart des volks was dankbaar voor hun zorg. Toen zaagt gy de echt-en lotgenooten Om lïryd eikanders heil vergrooten.
De Vader van het huisgezin Sloeg 't waar geluk der zynen gadea En flaafde en draafde vroeg en fpade 5 Op hoop van eerelyk gewin-
O 3 D&



iio GEDICHTEN.
De trouwe zorg der welb eraaden Moeder Vond in de kweeking van haar kroost En 't wigtig huisbellier haar' tooost,
En Hoofde op 't fpoor van haar' geliefden hoeder. Hun hart was aan elkaêr verknocht. Men kende twist noch achterdocht. Hun Huis was voor geen gast geflooten. Een vriendenmaal was haast bereid , En de ongezochte vrolykheid Zweefde op 't gelaat der dischgenooten.
De Zoonen, tot den arbeid opgevoed, Verfleeten hunnen dag niet ledig. De Dochters waaren heusch en zedig, Zo kuisch van oog als eerlyk van gemoed. Tot ligting van den last der Oudren Bood elk van hen om 't eerst zyn fchoudren;
De godvrucht heerschte in 't hef gezin. De deugd bleef aan de huispoort waaken, En liet de onfchuldige vermaaken , Maar nooit de zielverleidlters in.
Toen



G E D I C H T E N- ni
Toen, Amflelftad! mogt elk uw glori zingen.
Toen waart ge een voedfter vrouw der deugd,
Der wee uwen troost, der weezen vreugd, De toevlucht van verdrecven vreemdelingen.
Toen floeg het Albefchouwend Oog
U gunstryk gade van omhoog, En deed uw nutten handel bloeien.
Uw koopvaardy wierd uitgebreid.
Men zag door vly t en naarftigheid U jaarlyks in vermogen groeien.
De Godsdienst had uw ongeveinsd gemoed
Voor drift en ongeloof beveiligd,
Getrouw aan 's Hemels wet geheiligd. De rykdom deed, veréénd met d' overvloed ,
In nieuwgeltichte praalgebouwen
Elk d' aanwas van uw magt befchouwen; Uw kreits viel u eerlang te kleen;
Gy drongt voor 't oog der nagebuuren
Tot driewerf uit uw nieuwe muuren. Maar ach! die blyde tyd verdween.
De



ii2 GEDICHTEN.
De Weelde, die in overzeefche Ryken In vroeger eeuwen post gevat, En die allengs verkankerd had, Wierd onverwacht geperst van daar te wyken, Toen heerschzucht en geweld en list Door uit- en binnenlandfchen twist Die Staaten poogden om te wroeten. Zy nam, in haare rust geitoord,
De wyk naar Neêrlands bloeiend oord, Op hoop een gul onthaal te ontmoeten.
Uw Burgery, door haaren glans misleid, Ontfing haar gunstig in uw wallen. Haar zwier trok aller welgevallen; Elk zag zich blind aan haar bekoorlykheid. Dit gaf haar moed om aan te dringen Om fchuilplaats voor haar gunstelingen,
Door haar in uwen kreits verwacht. Wie kan den weidfchen Heep bepaalen, Wie al de uitheemfche wezens maaien
Die zy allengs te voorfchyn bragt?
De



G E D I C H T E N. ir3
De dwaaze Pracht, gevoed aan vreemde hoven;
De Grootsheid, ryk in-pronkfieraad;
De byna berstende Overdaad; De Wellust, die elks hart wint door belooven;
De List, die eindloos ftrikken fpreid;
De halfgekleede Dartelheid, Gevolgd van dansfen en van zangen;
De Hoogmoed, die paleizen bouwt;
De-Dobbelzucht, die, heet op goud, Lafhartig fpeelt uit zelfbelangen.
Men zag dien ftoet, verzeld van eenen rei
Van Lyf bedienden, van Koetfiercn ,
Uitheemfche Koks en Kamenieren, All' uitgedost in Weeldes hoflivrei;
Toen wierd de Nedrigheid verftooten;
't Vertrouwen vond elks beurs gellooten; Toen wierd de Zedigheid vertfaagd;
De Eenvouwdigheid met lmaad verdreeven;
Gedwongen op het land te leeven; En gulle Oprechtheid loos belaagd.
P
De



ii4 G E D I C H T E N.
De wooningen, door d'Overvloed te vooren
Gevestigd op uw grondgebied,
Voldeeden aan de Weelde niet; Zy had uw' kreits meer heerlykheids befchooren.
Uw glans blonk in haar oog te flaauw;
De huizen waaren nog te naauw; Men moest alom paleizen bouwen.
Daar alles van haar wenken vloog,
Rees muur en gevel fluks omhoog, Zo trotsch als wy die thans befchouwen.
Nu had de Pracht haar wooningen gefticht;
Nu kon de Weelde in kostbre zaaien
Haar' grootfchen vriendenftoet onthaalen; Maar 't huisfieraad mishaagde aan haar gezicht.
Fluks word het in een' hoek verfchooven;
De nieuwerwetfche fmaak dryft boven. De Pracht, die niets te duur betaalt,
Doet al het huis van zilver blaaken;
En kleed de wanden tot de daken Door *t kunstpenfeel of door de naald.
Men



GEDICHTEN. 115
Men zend om ftryd naar 't oosten en naar 't westen
Om ryke keur van nieuw fieraad.
't Komt all' de weidfche Pracht te baat. Men voert het all', ö Amftel! naar uw vesten.
Dus word de wooning opgefierd;
En hoe die buit verworven wierd Daar ligt de Pracht niet aan gelegen;
Genoeg dat zy de Weelde vleit,
Al wierd die ydle kostbaarheid Door ftroomen menfchenbloed verkreegen.
Nu, Amftehtad! nu blinkt uw luister fchoon.; Nu kunt gy Weeldes oog behaagen. Maar 't word, helaas! in weinig dagen Aan al dien glans en heerlykheid gewoon. Wat raad? men moet den fmaak verdeelen. Men wykt naar ruime landpriëelen.
Het veld heeft zyn bekoorlykheên. Doch by den hof behoort een wooning. Elk bouwt een lusthuis als een koning. Men telt 'er honderden voor een.
p 2 De



«6 GEDICHTEN.
De Dartelheid fpreid middlerwyl haar laagen
Voor 't hart der onbezonnen jeugd;
Zy troont ze van het fpoor der deugd, En leert ze alom de kunstjes van behangen.
De onnoozle jeugd, zo wuft als los,
Rolt in haar prachtige karos Naar balen, feesten, of faletten.
Men rent, men dobbelt, of men fpringt;
Men kapt, men kleed, men danst, men zingt; Elk eert om ftryd de uitheemfche wetten.
Dit is 't niet all'; de brasfende Overdaad, Lang warsch van 't oud eenvouwdig voedfel, Wil toonen dat haar hofgebroedfel Zich fyner fmaak van dischgerecht verftaat. Men voegt verfcheiden fpyzen t'faamen, Vermomt ze door uitheemfche naamen,
En mengt, hoe ftrydig, haar dooreen. De kiefche gastrei, opgetoogen, Vind tevens oog en tong bedroogen ;
De finaak der Weelde is niet gemeen.
En



G E D I C H T E N. U7
En of misfchien door de Overdaad te voeden
De geldkist heimelyk bezwykt,
Men ziet eerlang zich weer verrykt: De flinkfche List kan dit verlies vergoeden.
Men ziet door haaren bylland ligt
Eene onvoorziene fchaê verdicht; Of zo men dit te grof mogt keuren,
En waagt men langs dien weg te veel,
Een klein gedeelte van 't geheel Voldoe des noods de krediteuren.
Ach! Amflelftad! kunt ge uw bevallig beeld, Dat eertyds aller oog kon trekken, In dit tafreel met vreugd ontdekken, En word ge nog door zulk een fchets geftreeld? Gy kweekt een broeinest van gebreken; Uwe oude Deugden zyn geAveeken;
Uwe ongeveinsde Godvrucht ziet Door huichlary haar' glans misvormen; Door 't ongeloof haar' troon beltonnen; Ach! let ge op zo veel onheils niet?
P « In-



n8 G E D I C H T E N.
Inmiddels vlamt de Nyd der Nagebuuren,
Verzeld van listige Eigenbaat,
Op d'ondergang van uwen Staat; Of haalt uw* fchat al vleiende uit uw muuren.
Uw rykdom, in gewenschter tyd
De nyvre koopvaardy gewyd, Word by miljoenen hen gezonden;
Door hoogen intrest dwaas bekoord,
Verlaat ge u op hun wanklend woord, Reeds meer dan eens zo wuft bevonden.
Zo word uw magt verminderd en verzwakt Door Ioosbedachte uitheemfche laagen, Terwyl een heir van wreede plaagen Inwendig woed, en al uw krachten knakt. Het vleiend fchoon der dartle Weelde, Waarvan ge u zo veel heils verbeeldde,
Bederft het ligchaam en 't gemoed. Ik zie de zwakheén, ziekten, pynen, Alreê van allen kant verfchynen: Waar bergt ge u in dien tegenfpoed?
Jfc



G E D I C H T E N. H9
Ik zie met fchrik in de omgelegen landen De Volken, op wier trouw gy flaapt, Aan wier gebruiken ge u vergaapt, Naar uwen roof reeds heimlyk watertanden. Zy loeren altoos op 't bederf Van Batoos dal en Gysbrechts erf; Wat zal uw ydle weêrltand baaten Als gy beroofd zyt van uw1 fchat, Door wreede krankheên afgemat; En ach! van 's Hemels gunst verlaaten?
My dunkt ik zie 't verwoestend oorlogsvuur Aireede u door zyn' gloed beftormen; 'k Zie uw paleizen wreed misvormen, Of neêrgeftort in dat beweenlyk uur. Dan wykt de Weelde uit uwe zaaien Om elders ruimer aêm te haaien;
Zy vlied uit uw befmette lucht; Zy laat u voor uzelve waaken, En fleept de blydfchap en vermaaken Voor altoos mede in haare vlucht.
Zie,



120 GEDICHTEN.
Zie, zie te rug door 't groot verloop der jaaren,
ö Vest, myn wieg en bakermat!
Zie in der Ouden Ietterfchat AI 't geen Egipte en Syrië is weêrvaaren.
Befchouw den Griek, den Perziaan;
Zie beider Staaten ondergaan. Zie Rome zelfs in puin verkeeren.
ö Ryken, zo beroemd weleer!
Uw pracht, uw luister is niet meer. Ach! mogt ge ons door uw voorbeeld leeren!
ö Amftellïad! vermy, vermy hun lot. Ach! mogten nooit de vreemdelingen, Gewoon uw heerlykheid te zingen,
Het oog flaan op uw deerlyk overfchot! Dan toonden nooit de Nagebuuren. Uw half tot puin vergruisde muuren
En torens aan hun nagellacht; Dan hoorde niemand hen vernaaien: Hier pleeg een Waereldflad te praaien; Zy viel door Overdaad en Pracht.
't Is



G E D I C H T E N. i»
\ Is meer dan tyd tot de oude deugd te keeren.
Zo winn' de Godvrucht weder veld;
Zo zal de Hemel 't woest geweld Des waterwolfs genadig van u weeren.
Zo zal geen reiziger den grond
Nieuwsgierig peilen daar gy Hond; Of zeggen, op 't gezicht der golven:
Deze ongemeeten zee bevat
De voormaals prachtige Amitelftad; Hier, hier ligt ze in het nat bedolven.
MDCCLXV.
Q
HET



HET ONDERSCHEID
TUSSCHEN
ZYN en LEEVEN.
aan den heer N. N.
op zyn' verjaardag. Zo ik aan het gros der menfchen Op een feest iets goeds moest wenfchen,
Zou myn wensch, hoe wél gegrond, Slechts aan weinigen behaagen; 't Grootte deel zou zich beklaagen Dat het zich beleedigd vond.
Echter zal ik altoos denken
Dat myn wensch hen niet kan krenken.
Hoor waarin die wensch be/taat: Vrienden! 'k hoop dat God zal geeVen Dat gy haast begint te leeven
Eer het leven u verlaat!
Op



GEDICHTEN. 123
Op dien wensch zoude elk verftommen. Zy, wier jaaren 't hoogfte klommen,
Zouden vraagen, vol verdriet: Spot gy met de gryze hairen? Tellen wy geen hooge jaaren?
Zeg ons, leeven wy dan niet?
't Antwoord, dat hierop zou voegen, Gaf misfchien nog meer misnoegen,
Schoon 't de reden voor zich heeft: Kan een mensch, die nooit van leeven Eenig teeken heeft gegeeven,
Zich beroemen dat hy leeft?
Leeft Argant, die, grys van zorgen, Van den morgen tot den morgen
Slaaft en Hooft om geld en goed; Schoon 't een vreemdeling moet erven; Schoon hy op zyn kruk loopt fterven?
Leeft de Schrokker? Neen, hy wroet.
Q 2 Leeft



i24 GEDICHTEN»
Leeft Neraan, die in de kroegen Met een onbefuisd genoegen
Tot den dageraad rinkinkt, En zyn' wyndorst niet kan lesfchen Aan een' dubblen trits van vlesfen?
Leeft de Zwelger ? Neen, hy drinkt.
Leeft Geront, die t'aller uuren Trouwe Vrienden, heufche Buuren,
Door zyn norfche twistzucht kwelt; En door fchreeuwen, tieren, raazen, Vrouw en kinders kan verbaazen ?
Leeft de Wargeest? Neen, hy fcheld*
Kunt ge in Damons duivenvlerken Of Soubize leven merken.
Schoon hy vleit en lagcht en lonkt; En door tabatiere en ringen Elk tot achting waant te dwingen ?
Leeft de Pochhans? Neen, hy pronkt..
Als



GEDICHTEN. m
Als Baillart de zonneftraalen In het zuiderpunt ziet praaien,
Daar hy op zyn bed nog gaapt; Of, van 't ledikant gekomen, Tot den avond Haat te droomen:
Leeft de Domkop? Neen, hy flaapt.
Leeft Leander, die op aarde Niets van ongemeene waarde
Dan zyn graauwe paarden kent; En voor 't krieken van de dagen Ryd en rost op zynen wagen ?
Leeft de Voerman ? Neen, hy rent.
Als Tartuf met kromme klaauwen De arme weduw durft benaauwen,
Die hy byftand heeft beloofd; Als hy veinst haar te onderfchraagen Om haar tot op 't been te knaagen r
Leeft de Woekraar ? Neen, hy rooft»
Q 3
Leeft



i2Ö GEDICHTEN.
Leeft Cleant, die, opgetoogen Door Clorindes vriendlyke oogen,
Voor haar huis zyn dagen flyt; En, indien hy haar moet derven, Van verliefdheid zweert te fterven ?
Leeft de Gekskap? Neen, hy vryt.
Leeft Chrizip in ftille hoeken Als hy in een fchans van boeken
Zonder einde klad en wryft; En onflerflyk waant te wezen, Schoon geen mensch zyn fchrift wil leezen ?
Leeft dan 't Wyshoofd ? Neen, hy fchryft.
En al ftaat het juist niet flimmer Met het gros van 't Vrouwentimmer;
Echter houde ik voor gewis, Schoon ik 't niet aan elk zou melden, Dat het zelden, al te zelden,
By de Dames beter is.
Daar



G E D 1 C H T E N. 127
Daar ik fteeds in Amftels muuren Dees beweegende figuuren
Waaren zie langs markt en ftraat, Mag ik dan met recht die menfchen Geen begin van leeven wenfchen,
Schoon hun hart dien wensch verfmaad ?
Doch 't word tyd bericht te geeven Wat men moet verftaan door leeven.
't Is geen leeven van een plant; 't ls geen leeven van de dieren, Die hun driften niet bellieren;
't Is het leeven van 't Verftand.
't Is van jongs af zich te wennen Om den Oorfprong wél te kennen
Wien men *t wezen fchuldig is; Hem met hart en ziel en zinnen Boven all' wat leeft te minnen,
Met de diepfte eerbiedenis.
't Is



ia8 GEDICHTEN.
't Is den naasten gunst te toonen; Zyn gebreken te verfchoonen;
Hem m allen rouw en pyn Onzen byftand trouw te wyden; Voor zyn' naam en goed te ftryden;
Altoos hem een fteun te zyn.
't Is ons van de kindfche dagen Tot den jongften fnik te draagcn
Als 't een' mensch, een' christen voegt, Die het goed van 't kwaad kan fchiften, Die geen flaaf is van zyn driften,
Wys, behulpzaam, en vernoegd.
Dus zou elk, om ftryd verheven, Op deze aarde waarlyk leeven
God ter eere, elkaêr ten nut. Dus zou 't ongeluk ons-allen Ongelooflyk ligter vallen, Daar de deugd ons onderftut.
Gy,



GEDICHTEN. 129
Gy, ö Roem der Jongelingen,
Op wiens feest ik wensch te zingen!
Gy, die, in uw' lentetyd, Daar ge uw' Schepper toont te vreezen, En elk tracht van nut te wezen,
Ouder dan veel gryzaarts zyt!
Gy, die reeds met mannenltappen In het Choor der weetenfchappen
Naar verheven plaatfen Itreeft! Gy, de wellust uwer Maagen! Gy, een licht in duistre dagen!
Gy bewyst ons dat gy leeft.
De eeuwige Almagt rekke uw jaaren; Wille uw dierbaar leven fpaaren;
Zy en blyve uw toeverlaat; Blyve uw neigingen bellieren; Leere u daarop zegevieren;
Veilige u voor zeedlyk kwaad!
R
Leef



'3° GEDICHTEN. Leef uwe Oudren tot een' zegen. Toon, wat immer u bejegen',
Dat ge uw' Vaders Naam verdient. Waardig Voorwerp van myn wenfehen ! Leer, leer leeven aan de menfehen, En blyf tot myn dood myn Vriend.
MDCCLXV.
AAN



AAN
DEN WELEDELEN GESTRENGEN HEER
JOZUA VAN DER POORTEN,
EN DEN HEER
JUSTUS VAN M AU RIK.
Hoe groot een' tegenzin ge ook voed tot brievenfchryven,
Sla nochtans op dees blaên uwe oogen gunstig neêr; Myn yver ftoort zich niet dat ze onbeantwoord blyven;
't Is my genoeg dat ik de Schryfkunst wel verweer. Wat roem verdient hy niet, die 't eerste heeft gefchreeven!
Hoe groots fchetst de Oudheid ons den fchrandren Cadmus af, Die 't eerst de woorden maalde, en verw en zwier en leven
En ligchaam en gedaante aan zyn gedachten gaf! Die 't eerst al zwygend fprak, en de oogen 't hooren leerde, 'c Onzichtbaar denkbeeld fchetste op breede groene blaên, Of met een rieten pen in buigzaam wasch graveerde;
En zelfs afwezend zich door merken deed verftaan, Als hy behaagen vond zyn hartsgeheim te ontdekken Aan een' verkooren vriend aan 's aardryks ander end',
R 2 Eer



13* GEDICHTEN.
Eer ganz- of zwaanenfchacht met onbedwongen trekken
Gemaalen lywaad fierde of zuiver pergament! Ach! had de Tlaskalaan dees natte kunst geweeten,
Geen Spaanfche Cortes had Montézuma verheerd; Het Hamhuis van dien Vorst waar' nog ten troon gezeten,
En 't juk der dwinglandy van Mexico geweerd. Men had, wanneer men 't kroost des Castiljaans zag landen,
Zyn aantal en gedaante in weinig tyds gemaald, En niet, door beeld by beeld met kunstelooze handen
Te fchildren op 't paneel, het heil des Lands verdraaid. Maar, waartoe, verr' van huis, in andre waerelddeelen,
Bewyzen opgezocht van 't nut dat Schryfkunst baart? Dit Land, ons Vaderland, verfchaft ons zelf tafreelen
Dat deze kunst-alleen der Volken roem bewaart. Hoe zou de Batavier zyn glori zien verkleinen,
Indien hy weeten kon dat zyn gefchiedenis Niet, dan ten kleinlten deel', door 't fchryven der Romeinen,
En door hun pen vervalscht, voor ons in wezen is! 't Bataaffche Nakroost durfde op 't vlot geheugen bouwen;
Daar bleef der Barden zang geveiligd voor de nyd. Nu zien wy met verdriet de vrucht van hun betrouwen;
Het listig Rome fchreef: zyn roem verduurt den tyd.
Wat



G E D I C H T E N. i33
Wat heeft de koopmanfchap der Schryfkunst niet te danken!
De welvaart van het Land word door haar opgebouwd. Nog houd ze die in ftand, en vormt van ftomme klanken, Van enkle woorden fchrifts, een' berg van louter goud. Zy fterkt de wankle trouw, en fielt ze op vaste gronden;
Veréént de Volken, die nog flus elkaêr beftreên, Op 't witpapieren veld door plechtige verbonden;
En ftaaft 's Lands wyze wet, ten beste van 't gemeen. Wat is de liefde niet verfchuldigd aan haar poogen!
Hoe dikwerf heeft ze niet tot 's minnaars heil geftrekt; En, daar geen fineeken baatte, een vonk van mededoogen Door haar welfpreekendheid in 't maagdenhart verwekt! My dunkt, myn Vriendenidat gy'thoofdfchudonder'tleezen.
Wie twyfelt, zegt ge, aan 't heil der Schryfkunst ? dat ftaat vast; En was reeds lang voor u met grooter kracht beweezen:
De Vriendfchapsbrieven zyn alleen ons tot een' last. Juist daar verwachtte ik u; en zal u klaar doen blyken Dat deze brieven zelve een troost zyn voor ons hart. Zond ge een' getrouwen Vriend niet zwaar veröngelyken
Wanneer gy weigerde te deelen in zyn fmart; Te juichen in zyn heil; voor 't minst, zyn' raad te hooren; Hem zelf te raaden, als hy 't vergde van uw trouw;
R 3 De



*34 GEDICHTEN.
De waare middlen tot zyn' welfland op te fpooren,
En hem te troosten in zyn zielverdriet en rouw ? Zoud gy hem 't zoet vermaak van uw bezoek misgunnen ?
Hem nooit verëeren met een vriendelyk geiprek ? Zoude u die wreedheid van 't meêdoogend harte kunnen?
Neen, roept gy beiden uit. Maakt hem dan zyn vertrek Uw vriendfchap minder waard'? Is hy, van u gefcheiden,
Dezelfde vriend niet meer die u zo dierbaar was ? Zoude uw getrouwe ziel hem niet op reis geleiden ?
Of keert de vriendfchap zich aan eenen waterplas? Aan een uitheemsch gewest? aan fchaarsbezochte landen?
Ze ontziet geen noorderkoude of zuiderzonnevuur. De wyde waereld is nog te eng voor haare banden.
Noch land noch lucht doet haar verandren van natuur. Uw vriend heeft altoos recht u naar uw' Haat te vraagen; l
Met u op de oude wyze in een gefprek te treên; Op uwe trouw gerust, u zyn verdriet te klaagen,
En raad te vorderen in ongelegenheên. Gy zyt, fchoon ditmisfehien uw' last vermenigvuldigt,
Doch vriendfchap kentgeen'last wanneer het vrienden'geld, Een antwoord aan uw' vriend op eiken brief verfchuldigd;
Al fehreef hy niets, zyn hand heeft u zyn trouw gemeld.
Of



G E D I C H T E N. 13S
Of zoude u thans een brief, een enkle brief, verveelen Aan hem, by wien gy eens gelukkige uuren Heet ?
Zoude een verfchülend oord uw beider ziel verdeelen? Kunt gy gelukkig zyn zo gy 't niet beiden weet?
Neen, neen, wie immer 't zoet der waare vriendfchap kende, Vind, fchryvende aan een' vriend,in lief en leed getrouw,
Vermeerdring van geluk, vermindring van elendc; En dit, myn Vrienden, was 't, wat ik bewyzen zou*.
MDCCLXV1.
TROOST-



TROOSTZANG,
AAN VROUWE
HILLEGONDA JOZINA VAN EYK,
ECHTGENOOTE VAN DEN WELEDELEN GESTR. HEER
JOZUA VAN DER POORTEN.
EY HET AFSTERVEN VAN HAAREN JONGSTEN ZOON.
Gy fchreit vergeefs uw vriendlyke oogen blind, ö Hillegonde! om uw bevallig Kind.
Het zag in zynen levensmorgen Zich weggerukt uit al het aardsch gedruis, En kwam alreê, ter goeder uur geborgen, Den besten Vader veilig t' huis.
Laat ons zyn lot bezadigd overweegen.
God fchonk hem 't licht. Het leven is een zegen
Voor de eedle ziel, die haaren Schepper kent; Maar zalig hy, die , vroeg van de aarde ontbonden,
Geen denkbeeld heeft van 't onheil en de elend', Die hier ons zuchtend hart doorwonden.
'tls



GEDICHTEN. 137
't Is al geen goud dat ons in de oogen ftraalt; 't Is al geen heil dat ons verbeelding maalt;
Neen, fchoon de roozen lieflyk bloeien, Haar frisfche glans is van geringen duur: Zie om haar' Ham de fcherpe doornen groeien. Zo paart dit leven 't zoet en *t zuur.
Wat Hond uw Telg op aarde al leeds te fchroomenï Wat al verdriets is hy in tyds ontkomen f
Nu zal hy niet in troosteloozen Haat By 't krankbed van zyn waardige Oudren fchreien;
Of, met den rouw in 't hart en op 't gelaat* Hen naar hun ftille rustplaats leien.
Nu zal hy niet, door flag op flag verdrukt, Zyn Zusters uit zyne armen zien gerukt, Of by zyn' Broeders lykbusch treuren; Of in de kracht der mannelyke jeugd Zyn moedig hart door driften zien verfcheuren, En kampen om den palm der deugd.
S
Nu



138 GEDICHTEN.
Nu zal hy niet, door kwaaien aangegreepen, Door pyn verteerd, zyn leven zuchtend lleepen
Op 's aar dryks weg, veel jaaren achterëen; Of zich door nyd en laster zien belaagen;
Of in 't verblyf der wisfelvalligheên 't Verlies van have en erf beklaagen.
Van zo veel leeds, van alle rampen vry, Voer hy omhoog, en landde vry en bly
In 't zalig Hof der hemellingen. Vest uw gezicht op zyn volzalig lot. Hoor d'Englenrei hem juichend welkom zingen In 't Rykspaleis van zynen God.
Ach! zoud ge hem zyn zachte rust misgunnen ? Ach! zou uw ziel hem weder wenfchen kunnen ?
Neen, Hillegond! het moederlyke hart, Hoe fterk beroerd , houd 's Kinds geluk in waarde;
Troost om zyn heil zich de akeligfte fmart, En wenscht geen Engel weêr op aarde.
Her-



G E D I C H T E N. 139
Hervat den moed; verwin uw droefenis; Zie op het Kroost dat u nog ovrig is;
Denk hoe uw rouw uw' Gaê moet treffen; Vertroost zyn ziel: hy drooge uw traanen af. Gy zult verheugd het heil uws Zoons befeffen Aan de overzyde van het graf.
MFlCCLXVI.
S 2 AMIN-



A M I N T A S.
De vroome Araintas, Dóns Zoon, Den landbouw van zyn jeugd gewoon, En wenfchend Moeders huis te fehraagen,
Had, van het ryzend ochtendlicht, Op een' der groenfte lentedagen, Tot aan den avond toe zyn' arbeid bly verricht.
Thans trad hy vrolyk Itulpwaart aan, By 't fchynen van de zilvren Maan, Die 't veld verlichtte door haar glansfen;
Het koeltje deed in 't lommrig oord De ritfelende blaadjes dansfen, En 't ruisfchend beekje zond zyn golfjes zingend voort.
't Geblaat der weiden zweeg in 't rond Op 't nadren van den avondllond; Het vee herkaauwde in veld en dalen,
Terwyl 't bekoorlyk boschmuzyk Der liefelyke nachtegaaien Zyn' hoogen toon verhief, en klonk van wyk tot wyk.
Amin-



G E D 1 C I
H T E N. 141
Amintas trad blymoedig voort, Door 't rollen van dien galm bekoord, Tot aan de ryzige eikendreeven, Die in den zomer Doris hut Eene aangenaame fchaduw geeven, Waaronder 's Hemels gunst de gryze Weêuw befchut.
Hy ziet met ongeveinsde vreugd Dat achtbaar Voorbeeld van de deugd
Hem by de ftulpdeur zittend wachten; En vliegt haar tegen met zyn ziel,
En kust haar reeds in zyn gedachten Wanneer hy klaar befpeurt dat ze in een fluimring viel.
Dit fluit zyn vaart. Hy vest, vol trouw, Zyne oogen op de braave Vrouw, En fchynt befchroomd haar' ilaap te flooren. „ ö Moeder! Al myn hartelust, " (Dus doet zyn iïem zich fluistrend hooren.) „ Hoe kalm is uw gemoed! hoe lieflyk is uw rust!
S 3 » Gy



142 GEDICHTEN.
Gy hebt, naar üw gewoonte en wys, „ Den Oorfprong van ons heil ten prys „ Gewis uw dankbaar hart ontflooten;
„ Den zegen en weldaadigheên „ Geroemd, door ons gezin genooten, „ En zeker ook om 't heil van uwen Zoon gebeên.
„ Gewis; ik ken uw vroom gemoed:
„ Gewis heeft my uw beê behoed „ Voor tegenfpoed en ongelukken.
?, De Hemel heeft uw' wensch verhoord; „ Nooit voelde ik d'arbeid minder drukken; „Nooit won myn vlyt meer velds,nooit fpoedde ik blyder voort.
„ ö Welk een zegen! welk een vreugd, „ Wanneer , in 't bloeien onzer jeugd, „ Onze Ouders ons het heilfpoor wyzen!
„ Ik zal, zo lang ik 't licht aanfchouw, „ Naast 's Hemels gunst uw liefde pryzen, „ ö Moeder! en uw trouw vergelden door myn trouw".
Zo



GEDICHTEN. 143
Zo fprak hy, en de zilvren Maan Zag door 't geboomte een' tedren traan Uit zyn bewoogen oogen vloeien.
Hy nadert Doris, als beducht Dat haar de ilaap te flerk mogt boeien By 't vallen van den daauvv der vochtige avondlucht.
Hy vat haar zuchtend in zyn' arm, Hy kust haar koude handen warm, Herhaalt den lieven naam van Moeder.
Ze ontwaakt; verheft zyne oudermin, En volgt blymoedig haaren Hoeder, Die haar trouwhartig fteunt, de laage ftulpdeur in.
MDCCLXVII.
Gevolgd naar 't Hoogduitsch van den heer GESNER.
* *
AAN



AAN MYNE VRIENDINNE,
JONGKVROUWE
LUCRETIA W ILHELMINA VAN MERKEN. C*)
Godvruchte Maagd, die in dit lydend leven
Met ons het pad van kruis en ramp betreed; Een hobblig pad, van doornen digt omgeeven, En van een' zwarten nacht van leed!
Lucretia! wat heugen ons al zuchten,
Wat heugen ons al traanen en geklag, Al hartewee en doodlyke ongenuchten,
Sints u myn oog het eerst hier zag!
In hoe veel leeds zag ik u toen gedompeld!
Gy, door de elend' van de uwen afgeftreên, Zaagt door den dood in 't eind' hen overrompeld; Hy liet van de uwen u niet één'.
In
(*) Men heeft geoordeeld dit vaers hier te moeten plaatfen , om deszelfs betrekking tot het volgende vaers der Dichteresfe.



GEDICHTEN. 145
In hoe veel leeds zaagt ge ons ter ncêrgeflaagen!
Myn lieve Gaê door ziekte en bange fmart Verkwynd, verpynd in 't best van haare dagen; En my van rouw verteerd in 't hart!
De Vriendfchap, die, uit hemelmin gebooren,
Voor waare Deugd de zuiverfte achting voed, Myn Gade en u voorlang reeds kon bekooren, Naast God de fteun van 't vroom gemoed:
De Vriendfchap lloeg haar medelydende armen
Om beider hals; vereende uw beider ziel; 'k Zag God door haar u beiden fteeds befchermen, Daar uwe oprechtheid hem geviel.
Die Vriendfchap heeft, fints vyfpaar bange jaaren,
Het bitterst leed van u en haar vergoed. Zyzelf verzachtte, in weerwil der gevaaren, Den wrangen ramp door troostryk zoet.
T
Ach!



I4<5 GEDICHTEN. Ach ! mogten wy nog t'faam gelukkig lyden,
En, in het hart door eerbied teer ontroerd, Aan myn Johanne onze eêliïe zielkracht wyden! Maar ach! zy is deze aarde ontvoerd.
ö Zwaar verlies! ö onherftelbre fchade
Voor u, voor my!.. ó Akelige nacht!.. Waar blinkt een ftraal van de Opperfte Genade ?.. Vriendin ! ik moord u met myn klagt...
ö Neen: ik kniel, in 't ftof ter neêrgeboogen.
De Alwysheid wil 't. Zy wil het ? 't Is genoeg. Zy doe met my wat goed is in haare oogen, Tot ze ons hierna weer t'faamen voeg'.
Maar, Hartvriendin van myne Hartvriendinne, Die, zo getrouw als ik, aan haar verkleefd, Uw ziel,haar fchonkt in ongeveinsde minne, En met my by haar graf fchier fneeft!
'tMis-



GEDICHTEN. 147
't Mishaage u niet dat wy u onderfchraagen...
Wat zeg ik ? neen, dat ik myn toevlucht vind In u, naast God, myn zwaar verlies te klaagen; Ontzeg geen deernis aan een' Vrind!
Gy kent, Vriendin! naast my haar hooge waarde.
Gy weet wat fchat ik in haar hart ontfing, In haare ziel, te goed, te groot voor de aarde, Te zuiver voor een' fterveling.
In haare ziel, befcheenen door de ftraalen
Van 't heilryk licht der ongefchapen Zon, Zag ik op 't fchoonst de waare Wysheid praaien, Wier glans zich niet verbergen kon.
Dat godlyk licht fcheen van haar hemelsch wezen, Straalde uit haar oog, blonk uit in al haar daên; In eiken trek was niets dan heil te leezen, En bragt een zaligheid my aan.
T 2 't Lief-



148 G E D I C H T E N.
't Liefdaadig oog der Allerhoogfte Goedheid
Befcheen myn ziel door haar in volle kracht; 'k Eerde in haar hand de zegenryke zoetheid Der altoosweldoende Oppermagt.
Haar godlyk fchoon was voor haarzelf verborgen.
Zy kende zelf haar waare grootheid niet. Zy leefde alleen in voor myn heil te zorgen. En kende zelf geen zielverdriet.
Myn eerbied moest zich in myn hart verbergen;
Aan d'uwen was zelfs 't minste blyk ontzegd. Haar nedrigheid wilde ons dien zieldwang vergen, En deed ons hart te meerder recht.
Dit onderpand van 's Hoogtfen gunst en liefde
Had God aan my, (wat heilgiftQ toebetrouwd. Daar ziekte en finart haar twintig jaaren griefde, Heeft de aarde nooit dien fchat befchouwd.
Een



GEDICHTEN. 149
Een naare drom van folterende kwaaien
Verteerde en Hoopte allengs haar teer geftel; Maar de eedle ziel blonk met te fchooner Hraalen, En kende ftoornis noch gekwel.
Haar taai geduld was nimmer afgeltreeden;
Haar lydzaamheid lagchtc ons zachtmoedig aan, En was altoos in 's Hemels wil te vreden, En met myn' liefdedienst voldaan-
Bedaard van geest in de uiterlte oogenblikken,
Door Wysbegeerte en Godsdienst onderfchraagd, Kon Bygeloof noch Dwaaling haar verfchrikken, Noch Twyfling, die de ziel vertfaagt.
Haar laatfte kus was de aêm van hemelvrede:
>fe Heb, ftom van rouw, haare oogen toegekust. Zy zegeviert by God, op haare bede, Terwyl zy van haar lyden rust.
y 3 Maar



j$o GEDICHTEN.
Maar ik, helaas! naar ziel en ligchaam tevens
Door deernis, liefde, en droefheid afgemat, Lucretia! ik mis het heil myns levens,
Myn Hartvriendin, myn' hoogften fchat...
Maar, hoe! Vriendin van myne dierbre Gade!
Gy zwymt van rouw en zygt in onmagt neêr! Roept myn Johanne u dan, helaas! te Ipade ? Wenkt ze u dan vruchtloos, keer op keer ?
En ach ! gy hoort haar' zachten mond niet fpreeken,
Noch ziet den wenk van haar geliefde hand. Helaas! zy fterft. 'k Zie u naast haar bezweeken, En naast myn kermend Huwlykspand.
Het eenig Kroost, my uit haar' fchoot gebooren, Befeft zyn' ramp, deelt in myn' boezemftryd; Zyn manlyk hart dreigt aan myn zy' te finooren, Terwyl 't niet min dan 't onze lyd.
ó Hals-



G■ E D I C H T E N. 151
ö Halsvriendin, dit traanendal onttoogen!
Ai! zie niet om; gy hebt genoeg geleên. Gy waart.genoeg met my, uw Vriend, bewoogen. Hoe laag zinkt de aard' voor u beneên!
ö Naare nacht, die thans my overrompelt!
ö Aklig lot! ö naare jammerllaat!.. Wat is myn ziel in droefheid diep gedompeld, Nu al myn vreugd in 't ftof vergaat !
Maar myn Johanne ontzeide my het klaagen.
ö Maagenrei! fluit ge ook myn' jammertoon ? Moet ik 't verlies, kunt gy myn klagt niet draagen? Waarom het klaagen my verboön?
Maar 't hart eischt lucht, ö Vriendfchap, die de zielen,
Aan wie gy 't heil des hemels fchenkt op aard' Door voor den troon der heiligheid te knielen, Uw trouw in nood en dood bewaart!
Hoor



152 G E D I c H T E N.
Hoor gy myn klagt Laat ik u op deze aarde,
Lucretia! herroepen daar ik kerm. Gy kent met my het best de hooge waarde Van 't Pand, gerukt uit onzen arm,
Gy Iyd zo veel, als ik, helaas! moet lyden.
Gy derft, ais ik, uw' troost en hoogften fchat. Gy dorst, als ik, uw ziel naast God haar wyden, Haar, die zyn beeld volmaakt bezat.
Maar ach! myn item bezwykt als uwe krachten.
Gy zucht my toe; gy fmelt in droef geween. Myn trouwe Telg wil onze elend' verzachten, En flaat zyne armen om ons heen.
Hy beurt u op, en wil myn traanen droogen;
In uw vernuft en deugd en hemelmin Herkent zyn ziel een Moeder, hem onttoogen, En eert haar in haar Zielvriendin.
En



GEDICHTEN. 153
En ik, aan u , zo naauw als myne Gade,
Als gy aan haar door Vriendfchap vastgefnoerd, ■ Dank uw behoud aan de Opperfte Genade, Die u deze aard' niet heeft ontvoerd.
't Voegt ons voor God en voor zyn' wil te bukken.
Befchrei met my, tot aan myn' jongften fiiik , Het dierbaar Pand, dat God ons wilde ontrukken. Verbei myn uiterst oogenblik.
Zy worde ons eens voor eeuwig weêrgegeeven!
Dees blyde hoop, die nimmer wanklen kan, Doe my, Vriendin! tot uw befcherming leeven, En leef om uwen Jonathan.
Wie ooit ons lot beklaage of moog' benyden,
De waereld kent, in 't prangen van 't verdriet, De zaligheid van t'faam vernoegd te lyden En met elkaêr te lierven niet. MDCCLXVIII. ^ s VJN WINTER.
V AAN



AAN DEN HEER
NICOLAAS SIMON VAN WINTER.
iVampfpoedig Vriend! wat klaagt ge uw bittre finarte Aan my, helaas! die zelf verfmelt van rouw, En in het graf van 't Voorwerp uwer trouw Myn eigen graf, myn open graf, befchouw?
Laat af, laat af; uw druk verfcheurt my 't harte.
Van moed, van hoop, van levenslust beroofd; Beroofd van 't heil, door de Almagt my gegeeven» Ten jongften- troost in myn beklaaglyk leven , Verlang ik niets dan met uw Gaê te fneeven;
Zie daar 't geluk, dat zich myn hart belooft!
ö Myn Johanne! ö Trouwfte der Vriendinnen!
Zo fchoon, zo wys, zo minzaam, zo bedaard;;
My eindloos meer dan licht en leven waard';
Wie maalt naar eisch uw hemelsch beeld voor de aard' ? Zy kende u niet; zy kent geen Engelinnen.
Had



G E D i C H T E N. iSS
Had ze u gekend gelyk myn oog u zag; Gclyk uw Gade en dierbre Spruit u kenden ; Zy noemde uw dood een toppunt van elenden, En zou met ons haar zuchten opwaart zenden,
En jammeren tot haaren jongften dag.
Thans onbewust wat fchat zy heeft verlooren, En hoe de trouw der waare Vriendfchap werkt, Waant ze ons verdriet door uw geluk beperkt, En hoort, helaas! ons klaagen onbemerkt,
Of dwingt ons hart den rouw voor haar te ünooren.
Getrouwe Vriend, zo naauw met haar veréénd! En Gy, ö Telg uit haaren Echt gefprooten! Wie Vriendfchap binde, ons bind ze als drukgenooten. Ons-aller oog, met traanen overgooten,
Beweene een' ramp, nooit naar waardy beweend.
ö Welk een nacht, na zo veel bange dagen!
ö Welk een nacht word over ons verfpreid,
Nu zy van ons en van deze aarde fcheid!
Daar vlucht, daar vlucht onze aardfche zaligheid, En geeft ons ftof om eindeloos te klaagen;
v a Te



15* G E D I c H T E N.
Te kermen in deez' wrangen tegenfpoed; Daar God alleen getuige is onzer trouwe; Getuige van den troosteloozen rouwe Om 't zwaar verlies der gadelooze Vrouwe;
Ach! een verlies, in 't leven nooit vergoed.
ö Vriendenpaar, na haare dood my heilig! Ons-aller hart kwynt aan dezelfde wond'. Gy kent myn trouw, die zich aan haar verbond, Schoon 't hart bezweek in haaren jongften ftond;
Gy kent dat hart: daar zyn uw klagten veilig.
Dan och! wat troost geeft u myn deerenis? Wie, wie van ons, nu wy Johanne derven, Verlangt op aard' nog langer om te zwerven ? Ach! op haar graf te fchreien en te fterven
Is al de troost, die ons nog ovrig is!
Niet dat myn ziel haar weêr wenscht in dit leven; Haar, jaaren lang door lyden afgeftreên, 't Geluk benyd van 't Ryk der zaligheên; Maar 't hart houd vast, en och! zy gaat alleen;
Ach! mogten wy, met haar, ons leed ontzweeven»
Wat



G E D I C H T E N. 157
Wat zoekt gy my te troosten! och! waartoe ? Is 't niet genoeg dat wy te faamen lyden; Op 's Hoogften last, ons dierbaarst Pand hem wyden; En door 't Geloof den hartstochtftorm beltryden,
Van de aarde los, en 't lastig leven moê?
Is 't niet genoeg, zo de Almagt wil gehengen Dat in het wocn van 't akeligst verdriet, Waardoor myn ziel zich fteeds beftreeden ziet, Myn zwak geitel nog leven overfchiet;
Is 't niet genoeg, de traanen t' faam te mengen ?
Verlaaten Paar! gy word door fmart misleid. Denk welk een troost u voormaals was befchooren. Gy hebt, helaas! eene Engelin verlooren; Waartoe een' mensch in haare plaats verkooren?
Ach! overweeg het merklyk onderfcheid.
Maar, welk een ftem! Zy zelfs roept uit den hoogen: „ Myn Hartvriendin! wat weent ge by myne asch? „ Verlaat myn graf; thans komt uw trouw te pas. „ Vertroost myn' Gaê, die my zo dierbaar was. „ Zorg voor myn' Zoon; toon thans uw mededoogen".
V 3 In-



^GEDICHTEN.
Indien die trouw haar ziel behaagen kan, Dan roept God zelf; haar eisfchen zyn de zyne. Dan deinze ik niet, hoe vreemd dees Hap my fchyne. ö Zoon van myn Johanne! wees de myne;
God fpaar' me om u, en om myn' Jonathan!
MDCCLXVIII.
AAN



AAN MYNEN
WAARDEN ECHTGENOOT.
OP ZYNE VYFTIGSTE VERJAARING.
Geluk, geluk, myn Lief! myn Uitverkooren!
Op d' eersten dag, die vrolyk u verjaart, Sints u myn ziel haar trouw heeft toegezwooren,
Sints uwe hand wierd aan myn hand gepaard. De Algoedheid zelf, die ons in vroeger jaaren
In't lyden fterkte en byltond in den druk, Heeft in het eind' het onweêr op doen klaaren,
En fchenkt ons hart een ongeftoord geluk; Een heil, zo groot als ooit aan ftervelingen
Te beurte viel in d' ondermaanfchen ftand. Wie telt, myn Lief! wie telt de zegeningen
Van uur tot uur ontfangen van Gods hand ? Hyzelf heeft u en uw geliefde Gade
In vroeger tyd doen deelcn in myn fmart; Uw beider trouw was fteeds, door zyn genade, In al myn' ramp het fteunfel van myn hart.
Wan^



160 GEDICHTEN.
Wanneer de dood haar uit onze armen fcheurde,
En onze ziel door droefheid afgemat, Wanhoopende, om dat fchriklyk onheil treurde,
Daar elk van ons geheel verlaaten zat, Heeft God, God zelf, met uwe elend' bewoogen,
U uit doen zien naar byftand in uw' rouw; Myn ziel bewerkt tot teder mededoogen,
En aangezet tot dankbaarheid en trouw. Hy heeft ons hart onfcheidbaar t'faam verbonden;
Hyzelf ontftak ons 't heilig Echtaltaar. Onze eendragt fteunt op onverwrikbre gronden.
Daar liefde woont, woont God, de Zegenaar. Ons heil, myn Troost! ons heil is niet gefcheiden;
Als de Almagt U en uwen Zoon bewaakt; U beiden fpaart, my zegent in U beiden,
Dan is voortaan myn aardsch geluk volmaakt. Dit dorst myn hoop zich met Gods hulp vooripellen,
Dat myne liefde en onbezweeken trouw Uw beider hart allengs in rust herftellen,
En zelfs in 't eind' gelukkig maaken zou. Dit wenschlyk lot, ö Blydfchap van myn leven!
Heeft de Almagt, die ons - allen gadefloeg,
Op



G E D I C H T E N. 161
Op ons gebed, genadig ons gegeeven;
Zy blyve ons by; haar gunst is ons genoeg. Haar dierbre gunst blyv' duurzaam ons beftraalen!
Zy veilige u uw' overigen tyd Voor 't hevig woên van ongeval en kwaaien!
Ik ben voldaan als gy gelukkig zyt. God voeg' by dees fteeds nieuwe gunstbewyzen,
Waard' voorwerp van myn zuivre huwlyksmin! En doe deez' dag nog dikwerf vrolyk ryzen,
Tot blydfchap van ons vreedzaam huisgezin! Hy fpaare u lang, zeer lang, op myn gebeden,
En zett' de kroon der grysheid u op 't hoofd; Of voere ons t'faam naar 't ryk der zaligheden,
Waar zich ons hart nog grooter heil belooft!
MDCCLXVIII.
X
TER



TER GELEGENHEID
VAN HET
OPRECHTEN
DER
MAATS CHAPPY,
TOT REDDING VAN
DRENKELINGEN»
Gelukkig Land, waarin Barmhartigheid Haar vaste wooning heeft verkooren, En haaren byltand toegezwooren
Aan 't Menschdom dat om redding fchreit l Gelukkig Land! uw mededoogen Verfpreid haar' luister naar den hoogen, En trekt de nimmerfluimrende oogen Der weldoende Oppermajesteit.
Van



G E D I C H T E N. 163
Van hier, van hier, verdoolde ftervelingen, Wier wreed en onbewoogcn hart, Gevoeleloos voor 's naasten fmart,
Nooit deelt in hun bekommeringen!
Neen; koomt, ai, koomt, Haat uw gezicht Op 't geen Barmhartigheid verricht; Ziet haar, gelterkt door trouw en pligt,
Den Dood zyn' veegen prooi ontwringen.
Zy, die van ouds, in 't bloeiend Nederland, De troost was van onnoozle Weezen, Der Armen krankhcên hielp geneezen,
Haar fteeds ter hulp gereede hand Den Ouden ftok heeft aangebooden, Den Vreemdling fchraagde in alle nooden, Ontrukt thans 't gaapend graf de Dooden
En red hen door haar' onderftand.
x 2 zy»



»*4 G E D I C H T E N.
Zy, zy alleen, was magtig om te ontdekken,
Dat, als een mensch, in 't zwalpend nat, Gevoel en kracht verlooren had , Men 't levensvonkje nog kon wekken:
Fluks brengt ze , uit zucht voor 't algemeen, Verfcheiden Braaven op de been, Om, door hunne edelmoedigheên, Aan honderden ten troost te ftrekken.
Dees, door haar' raad en invloed aangezet, Gevoelen zich om ftryd gedfeeven Tot redding van het veege leven :
Hier geeft Barmhartigheid de wet. Men ziet, in 't woén der doodsgevaaren , Naar kunne, ftaat, noch naam, noch jaaren • En wenscht noch raad noch goud te fpaaren, Opdat de drenkling zy gered!
De



G E D I C H T E N. 165
De waterkant befchouwt met duizend oogen Hoe fluks de Deernis zich met vlyt Aan 't reeds verflyfde ligchaam kwyt; Elks hart werkt mede uit mededoogcn. Hetfchreiend maagfchap fchoolt byéén, En zend zyn jammerlyk geween, Met aller wenfchen en gebeên, Byna wanhoopend' naar den hoogen.
De Moeder, die de hoop van haar gezin, In 't onmeêdoogend nat bedolven, Verflikt, ziet trekken uit de golven,
Vat, door getrouwe kindermin, Daar allen haarer zich erbarmen, Het Jongske al beevende in haare armen, En tracht het in haar fchoot te warmen, En kust de lucht de longen in.
X 3 Straks



165 G E D l C H T E N.
Straks word- elks hart tot deernis aangedreeven; Zy ziet haar teerheid onderftut; Elk yvert om, haar huis ten nutt',
Den dood met kracht te wederftreeven: Men ftooft, men koestert, en verbind, Totdat men 't levensvonkje vind, En de eerste harteflag van 't Kind
Herroept de Moeder mede in 't leven.
De Gade, die haar' Gade als dood befchreit, En in haar traanen fchynt te fmooren, Ziet hem als uit het graf herbooren;
Wie had zich met dat heil gevleid! Men hoort, op duizend blyde wyzen, Den opgeheven lofgalm ryzen, Om God , den hoogen God, te pryzen, En d'yver der Barmhartigheid.
ö Braa-



GEDICHTEN. 267
ö Braaven, die zo groots u hebt gekweeten, En voor al 't ftervelyk geflacht Een' nieuwen zegen uitgedacht! Nooit worde uwe cedle deugd vergeeten! Smaakt lang het onwaardeerbaar zoet Dat ongetwyfeld volgen moet Voor 't hart dat zucht tot weldoen voed; De zachte rust van 't rein geweeten!
Verleent nog lang uw hulp en onderiland Aan uw bedrukte medemenfchen. De Hoogfte Magt vervulle uw wenfchen,
En kroone uw zorg aan allen kant! Gy hebt uw Christendom beleeden Door in uws Meesters fpoor te treeden; Volgt, volgt op 't yvrigst' lang zyn fchreden» Tot heil van 't omgelegen Land.
De



16Z GEDICHTEN.
De vloeiftoffe, ons ten voordeele, allerwegen Verlpreid door Neêrlands grondgebied, Verdelg' voortaan den Landzaat niet!
De Algoedheid blyve ons fteeds genegen! Haar gunst, die voor ons welzyn pleit, Spaare , als de fchuld ten Hemel fchreit, Het volk om uw barmhartigheid!
Zo ftrekt ge al 't Land ten dubblen zegen.
MDCCLXIX.
BY-



B Y D O R P.
Aloude Rhyn, uit de Alpen voortgevloeid,
Die, kronklend door een reeks van Landen, Naar Batoos oude wooning fpoeit, ■p„ «.am en looo verliest in Katwyks laage zanden!
Beroemde Rhyn, die Romes vroomften Held,
„ n . ^ ■>„ irmnci- rloi- TCn revieren .
oeiterKt uuui l i\iuuow ui.i .w^^»- ,
Zo dikwerf langs uw golvend veld Zaagt op zyn trotfche vloot tot Romes glori zwieren!
Gy, die, verrukt door 't fchoon Batavisch oord , Dien grond omvangt met gunstige armen, En Held Civilis langs uw' boord Met Batavier en Fries de vryheid zaagt befchermen,
Toen Rome zelf, de fchendfter van 't Verbond, Voor zyn getergde fierheid zwichtte; Toen Brittenburg in vlammen ftond, En Roomburgs roode gloed uw vloeiend ryk verlichtte! Gy, die, daarna, toen Spanjes overmoed Den val der Vryheid had gezwooren,
Den Dwingland vliên deed voor uw' vloed,
Die 't land in zee herfchiept om hem m t nat te imuuicm



lyo GEDICHTEN.
Vergeet met my all" wat in vroeger tyd, ö Gryze Rhyn ! u is weêrvaaren.
Myn zang, uw' vruchtbren boord gewyd, Roemt thans een Landhuis, 't welk zich fpiegelt in uw baaren. Heeft Plinius, aan 't Middellandfche Meir, Zyn landjuweel 't verderf onttoogen ; Zong Pope Twikkingham ter eer', Dan mag ik Bydorp met geen minder recht verhoogen. Naby den grond, waarop 't Bataafsch Atheen Het hoofd verheft uit groene dreeven, Wierd, eenige eeuwen reeds geleén, Een luchtig dorp den naam van Leyderdorp gegeeven.
In deze ftreek, waar langs de Rhynftroom fpoeit, Een ftreek met vruchtbaarheid gezegend, Waar elke wei van boter vloeit, En ieder luchtig windje een' fchat van vruchten regent; In deze ftreek, 't fieraad van Batoos dal, Als Néêrlands Paradys gepreezen,
Vond, naast Oud Meerburgs waterval, Het lommrig Bydorp eerst zyn' naam en plaats en wezen, 't Groet van zyn' grond Koukerk ter flinkehand; Ter rechte zy' 't geletterd Leyden;
't Ziet



G E D I C H T E N. I7i
't Ziet Hazaartswoud, zeer verre in 't land, Zyn laatften flagturf langs herbooren velden fpreiden. De zilvren Rhyn, die achter 't Landhuis fhelt, Doet met zyn kabbelende baaren, Waardoor de Does al dartiend zwelt, Zyn fpartlend ftroomgezin in 't meir van Haarlem vaaren.
Het Landhuis zelf, fchoon zonder pracht gebouwd, Behoeft geen keurig oog te fchroomen; 't Vertoont zich luchtig, ruim, en Hout, Daar 't fier de kruin verheft uit zwaare lindeboomen , Wier lommrig loof 't voor zomerhitte dekt. Het roemt met recht op ruime zaaien, En alles wat tot nut verftrekt Om zyn Bezitters op het aangenaamst te onthaalen.
De bogaard praalt met keur van geurig ooft, Dat kiefche tongen zou bekooren, En, door het zonnevuur geftoofd, Den noesten hovenier zyn takken dwingt te fchooren.
De moestuin fchenkt, ter eere van den grond, Een ryke keur van aardgewasfen; Het windje waait de lucht gezond; En 't fpringend vischje danst en fpartelt in de piasfen.
Y 2 'tOnt-



tf% GEDICHTEN.
't Ontbreekt den hof aan wandeldreeven niet, Waarin zich 't nest der nachtegaaien, Voor 's roovers woede veilig ziet Terwyl zy door muzyk hun vry verblyf betaalen. De ftille rust zweeft langs de groene paên Van dezen fchaduwryken tempel, En treed op palm en roozeblaén, Terwyl zy de onrust weert van zyn' gewyden drempel, ö Landgenoot! vraagt uw weetgierigheid, Die zich ongaarne ziet beperken : Wien is dit lief verblyf bereid ? 't Is Winters landverblyf, en dat van zyn Van Merken. Hier ziet dit Paar de fchoonheid der Natuur In haaren rykften luister bloeien. Hier doet met rusteloozen duur De Rhyn zyn golfjes langs hun ruime wooning vloeien. Hier zien zy blyde op 't verschbedaauwde veld De droppels flonkren op de bladen; Dan vind zich 't vee door rust herfteld , En fmaakt in 't jeugdig gras verfcheiden landfaladen.
Hier word hun oog door 't lief gezicht bekoord Van zo veel fchuiten, jagten, fchepen,
Als



G E D I C H TEN. iT%
Als eindloos langs des Rhynftrooms boord Met vlugge zeilen fpoên, of zich doen heenen fleepen. Hier zien ze op 't fchoonst de zilverwitte zwaan Met graauwe jongen fpeelen, vaaren; Of wentelende wagenraên De karren weg doen fpoên, belaên met keur van waaren; Of't moedig paard, met trappelenden voet, 't Welk zich aan 't rytuig voelde fnoeren,. Het Hof en al der Grooten ftoet, Langs Hollands fchoonften weg , naarGravenhaage voeren. 6 Landgenoot! misgun hen 't heillot met Hen in dit lief verblyf gegeeven, 't Welk hen, na langgeleên verdriet, Een zachte rustplaats ftrekt op de oevers van het leven. Terwyl de kryg, b Poolen uitgewoed, Al 't land dat hy verwonnen rekent Doorwandelt met bebloeden voet, En op der Volken erf der Vorsten grenzen teekent; Terwyl de weelde in 't Gauler ryksbewint ' De ketens fmeed ter flavernyë;
Brittanje zich fchier topzwaar vind; En Neerland jammert om 't verval der koopvaafdyë;



174 G E D I C H T E N.
Zién wy, 't gewoel der groote lieden moe, Hier d1 ouden gouden tyd hérboorén; Hier lagcht de eenvouwdigheid ons toe, Door Grooten dwaas verfmaaó% door landliên wys verkooren. Geen krygstrompet, die roof en moord gebied, Stoort hier de rust, die we ondervinden; De weelde woont in dorpen niet; De koópzorg zucht hier niet op 't loeien van de winden. De vrolykheid lagcht hier by fpade en ploeg. Hier baart géén heerschzucht achterdenken. Een kleine hof geeft fchats genoeg Om nedrige armoede aan zyn' rykdom deel te fchenken. Hiér geeft ons hart de gunst der Godheid roem, Als wy de grootheid van haar werken In eiken bloeiknop, élke bloem, Gewas, en plant, en vrucht, en kruid, en fpruit bemerken. Wanneer we, ontwaakt, by 't wyken van den nacht, Allengs het wolkgordyn zien fcheuren; Als met een meer dan Vorstenpracht De gouden zon het hoofd fchynt uit de kim te beuren; Als op haar komst allengs de nevel vlied, En 't graazend vee met vrolyke oogen
Haar*



G E D I C H T E N. W
Haar' purperrooden luister ziet, Hoe word de ontvonkte ziel tot dankbre vreugd bewoogen! Dan voert de gloed der ryzende ochtendzon, Die wy de blydfchap zien verfpreiên, Het hart naar aller lichten Bron. Dan ryst de Item der vreugde uit woud, en hof,
Dan fchynt de Rhyn met tooverenden zwier Zich met den glans der zon te tooien; Dan fchynt ze, al tintiend, die rivier Met gouden lovertjes in 't kabblen te overftrooien.
Dan looft het volk, al dryvend, 's Hoogden Naam, En doet van godgewyde pfalmen Niet zelden uit een fchuit of praam Den kabbelenden Rhyn in d'ochtendftond weergalmen. Nu roeit de jeugd de Bruid en Bruidegom, .. Omltuwd van blyde fpeelgenooten, Naar 's Allerhoogften heiligdom, Reeds tot de plechtigheid der huwlykstrouw ontüooten.
Dan vit .het wichtje, een vrucht van zuivre min, Ten doop, by Gods gewyde altaaren. Lief Kind! gy vaart de waereld in; Mogt ge op haar feoon, zo Kahn a, thans op



i?6 G E D I C H T E N.
Voegt gy» als de aard', de vreugd en rouw byëen, ö Rhynftroom! op uw vlotte fchepen ? Helaas! daar zeilt een lykjagt heen, En doet in uwen flroom de zwarte vlaggen fleepen. Hoe traaglyk dryft het zwaare houtvlot aan, En geeft verandring van vertooning! De floovende arbeid, ligt voldaan, Vind hier in 't nedrig hutje een wyl een vlotte wooning. Wat verder roeit, op afgepaste maat, De frisfche ftoet der jongelingen De maagden, die, in wit gewaad, Door de Echo nagebaauwd, den roem des Rhynflrooms zingen. Nu zien we een fchip, met Heen of turf bevracht; Dan een met moes, om 't volk te fpyzen. Hier nadert ons het Prinfenjagt; Ginds doet het Staatenjagt zyn' grootfchen wimpel ryzen. Hoe trekt hun pracht alöm 't verrukt gezicht Van die zich op den vloed bevinden l Hun goud verkrygt meer glans door 't licht. Hoe floddrend zwiert hun vlag op 't zacht geblaas der winden! Wat galm of zich langs al den weg verfpreid? Wat wit fchynt onder 't groen te zweeven?
De



GEDICHTEN. 177
De zang der zachte onnoozelheid Word door de lammrenkudde al blaatende aangeheven. Het hupplend jong blyft trouw de moeder by. ö Lief Geflacht van tedre dieren! Hier ftaat u 't klaverfcheeren vry; *k Zie in den zuivren llroom u tegenvoetig zwieren.
Een vreemde ftoet van karren volgt uw fchreên. 'k Zie d' ezel, in 't gareel geflaagen, Met traage flappen ftadwaart treên, En teenen korven vol met breekbre waaren draagen ; Of hoe zyn kracht een' zwaaren wagen trekt, Die huis en bed en reiskoets tevens Voor arme vreemdelingen ftrekt, En al hun rykdom is op 't hobblig pad des levens. Wanneer de zon in 't zuidertoppunt praalt, Ontfchuilen we onder 't loof der boomen, Waardoor een vriendlyk windje dwaalt, 'Haar' gloed, die 't levensvocht te traag zou voort doen ftroomen. De Dichtkunst, die , in 't opgaan onzer jeugd, Myn' Gade kon als my behaagen, Schynt in dit lief verblyf der vreugd Van Winters zanglust en den mynen te onderfchraagen.
Z En



i?8 G E D I C H T E N.
En zo fomtyds de wellekome ftoet Van wyze Vrienden zich uit Leyden Of Amfterdam naar Bydorp fpoed, Dan ziet ons leerzaam hart zich nieuw vermaak bereiden; Dan flyten we , in een nuttig onderhoud, Een blyde reeks van vluchtende uuren, En wenfchen dat die vriendenkout Veel langer dan den dag, den langften dag, moog' duuren. Nu word befpiegling door een wandeling verpoosd. Maar allerheilrykst zyn de dagen Waarop wy ons beminlyk Kroost, Of gryzen Vader zien, of andre waarde Maagen. Dan ryst de vreugd in ons verblyf in top; En 't lommrig Bydorp fiert zyn zaaien Tot eer der dierbre Vrienden op, En yvert met vermaak om hen naar eisch te onthaalen. Nu doet de zon reeds voor 't verrukt gezicht De bruine fchaduw langer fchynen Naar maate van het daalend licht. De vriendlyke avondftond ontrolt de nachtgordynen.
Wy zien de zon reeds fchuil gaan in 't verfchiet. Het windje ligt in flaap gezonken.
De



GEDICHTEN. 179
De Rhyn beweegt zyn golfjes niet. Zyn fpieglend droomkristal doet alles dubbel pronken. Hoe vrolyk ziet ons oog de zilvren Maan Aan d'onbcwolkten hemel klimmen! Hoe flonkert ze in de waterbaan! Hoe dartel fpeelt haar glans met fchaduwen en fchimmen! Het Iterrenheir verzelt haar in haar vaart; En Bydorps vriendelyke luister, Door hun veréénigd licht bewaard , Vertoont bevallig zich in 't fcheemerachtig duister. Geliefd Verblyf! mogt uw gewenschte grond Nog lang ons zo veel blydfchap geeven! Mogt ik myn' Winter zo gezond Als vreedzaam en vernoegd in uwen kreits zien leeven! Dan wenscht myn hart, uit waare erkentenis, Dat gy in luister nooit moogt daalen. Hy, die, na ons, uw Landheer is, Behoede u voor verval, en doe u fchooner praaien! En gy, 6 Rhyn, die in uw blyde vaart Door keur van dryvende gezichten Ons hart zo veel genoegen baart! Blyf dit gelukkig oord door uwe gunst verpligten. ^
Z 2



180 GE DICHTEN.
Doe Bydorps naam, ö wydberoemde Rhyn! Op myne beê den Naneef weeten Als wy op aard' vergeeten zyn; En in nog blyder rust al de aarde en 't aardsch vergeeten» MDCCLXXIIÏ.
GRAFSCHRIFT
VOOR DEN WELEDELEN GES TR EN GEN HEER
JOZUA VAN DER POORTEN.
Hier rust een eerlyk Man; der droeven Troost en Raader; Een trouwbevonden Vriend; een teer Gemaal en Vader;
Die, mild in overvloed, bedaard in vreugd en leed,
En nedrig by zichzelv', wel dacht, wel fprak, wel deed; Volleerd in weetenfchap; een zuil der koopvaardyë; En Frizoos mond en hand by de Oostermaatfchappyë.
Wy aan zyne asch een' traan, zo Godvrucht u bekoort;
En zeg: Geen eeuw brengt weêr een'Van der Poorten voort» MDCCLXXVI.
TEN



TEN VERJAARDAGE
VAN MYN'
WAARDEN ECHTGENOOT.
ö Wellekome Dischgenooten!
6 Broeders, Zusters, die deez' dag, Waarop myn Winter 't licht eerst zag, Zo gul de blydfchap helpt vergrooten! Wat heil, nu ge op deez' blyden Hond Hem toewenscht uit des harten grond: Leef lang, ó Broeder! leef gezegend en gezond ï
Komt, dierbre Einders! komt, treed nader, Omhelst uw blydfchap en uw kroon. Omhels uw' Vader, lieve Zoon! Kom, lieve Dochter! kus uw' Vader. Ontfluit uw ziel op dezen Hond, En wenscht, veréénd van hart en mond: Leef, dierbre Vader! leef gezegend en gezond !
Z 3
Wat



182 G E D I c H T E N.
Wat zal, o Waardfte van de menfchen!
Myn heil en troost in vreugd en rouw!
Uw blyde en teêrbewoogen Vrouw U op uw heilryk jaarfeest wenfchen ?
Zy fmeekt veel meer met hart dan mond
Gods gunst voor u op dezen ftond: Leef lang, myn Hartvriend! leef gezegend en gezond!
MDCCLXXVI.
AAN



AAN
DEN HEER
JUSTUS VAN MAURIK.
Van daar de aloude Rhyn met kabbelende baarcn
Door 't luchtig Leyderdorp naar 't flaatlyk Leyden ftreeft , En luistert naar den zang der blyde kermisfchaaren;
Een volk dat juichend zich naar 't hooge feest begeeft, En de echo zelf vermoeit door 't lagchen en gefchater,
Het zy ze in koets of kar, te wagen of te paard, Spanfeeren langs den weg; of dobbren over 't water
Infchuitjes, door't getal tot zinkens toe bezwaard: Uit Leyderdorp, waarin ruim tweepaar kraamen blinken,
Waarin de baklter thans de poffertjes beflaat, Terwyl de gasten reeds zwaar bier met fuiker drinken,
En waar de vrolykheid alom ten reie gaat, Word u dit boomryp ooft gulhartig toegezonden.
Verfmaê de gift niet om de kleinheid der waardy;
Gy hebt voorteen dees vrucht naar uwen finaak bevonden;
Zv wierd door u geroemd; dit zet haar luister by. J Men



i8+ GEDICHTEN.
Men zegt dat ze oulings door de Grieken wierd gepreezen,
Aan Bachus toegewyd, en wynpeer was genoemd; Dan ach! het landvolk, dat noch fchryven kan noch leezen,
En mooglyk nimmer wist hoe wyd zy was beroemd, Heeft haar, (hoe kan ik 't u ontdekken zonder beeven?}
Tot fpyt van Sparte, en tot Athenes ergernis, Zyn' eigen naam, den naam van domme Jut gegeeven,
Die tot op dezen dag haar bygebleeven is. De wynftok, die weleer hier welig plagt te groeien,
Verloor fihts die geval zyn' luister in dit oord; Geen tuinman, hoe waanwys, weet dien naar eisch te fnoeien;
Zo fel is Bachus op het landvolk nog geftoord. Dan of de wyngod pruilt, en of de tuinliên klaagen, Of ze eensgezind zyn of verdeeld zyn in hunn' wil, Noem deze peeren Hechts naar maate ze u behaagen;
De naam maakt in den fmaak fer vruchten geen verfchfl. Vergun ons dat we altoos op uwe vriendfchap roemen;
Ontging dit ooft zo gul als 't onze hand u bied; Geloof dat we ongeveinsd ons fteeds uw vrienden noemen; En fchoon we op Bydorp zyn, vergeet ons echter niet.' MDCCLXXVIII,
BEURT-



BEU RTZANG.
TER. GELEGENHEID VAN EENEN MILDEN REGEN,NA EENE LANGDUURIGE DROOGTE, IN DEN ZOMER VAN HET JAAR MDCCLXXX.
* REI VAN LANDLIEDEN. EENE STEM.
Op, Jongelingen! toeft niet langer; Begeeft u naar de Landkapel. De wolken dryven aan, en gaan van regen zwanger.
Op, frisfche Landjeugd! toeft niet langer; Smeekt 's Hemels zegen af met zang en fnaarenfpeL
EENE ANDERE STEM.
Ach! vlei ons niet met hoop op regen. Vergeefs, helaas! zo lang verwacht. De Bron van alle heil ontzegt dit oord dien zegen, Terwyl 't onnoozel vee door *t naar gebrek verfmacht. De voormaals manche klaverweiden Zyn thans misvormd in fchraale heiden; Men vind naauw' lover meer noch kruid; En, word door 't hongrend vee nog eenig gras gevonden
Aa



i8ö GEDICHTEN.
In de eertyds vette en thans tot asch verdroogde gronden, Het rukt het met de wortels uit.
eene andere stem.
Ach ! vlei ons niet met hoop op regen, De Hemel weigert ons dien zegen;
't Onnoozel vee verfmacht van dorst, En fchynt by nachten en by dagen Al loeiende ons zyn leed te klaagen;
De melkbron is verdroogd in de eertyds volle borst. De runderkudde, fchier bezweeken,
Zwerft langs de velden ginds en weer, En zoekt verkwikking aan de beeken;
Vergeefs, helaas! vergeefs; 'er is geen water meer. Ach! vlei ons niet met hoop op regen, De Hemel weigert ons dien zegen.
de eerste stem.
Begeeft u naar de Landkapel; Op, Jongelingen! toeft niet langer; Schreit God om uitkomst aan met zang en fnaarenfpel. Begeeft u naar de Landkapel; De lucht betrekt alöm , en gaat van regen zwanger.
eene



GEDICHTEN. 187
EENE ANDERE STEM.
Hoe dikwerf hebben we ons gevleid,
En echter blyft het onheil duuren.
Wy tellen vast de fleepende uuren, En wachten vruchteloos de komst der vruchtbaarheid.
Helaas! wat lot is ons befchooren!
De hoop des landmans gaat verlooren, En hy ontdekt geen einde aan 't leed dat hy befchreit.
DE EERSTE STEM.
Schept moed, de Godheid waakt voor 't heil der ftervelingen,
En ziet de traanen, die gy ftort. Zy, die het water uit de fteenrots deed ontfpringen, Kan u aan 't prangend leed ontwringen.
Schept moed, Gods magt is niet verkort. Schept moed, de Godheid waakt voor 'theil der ftervelingen,
En telt de traanen, die gy ftort.
EENE ANDERE STEM.
't Geboomte, korts met ooft belaaden,
Strooit al zyn vruchten langs den grond; De voormaals groene zyn misvormd in zwarte bladen; Het ftof ryst dwarlende op, en dekt alöm de paden; Geen enkle droppel daauw verkoelt den avondftond. Aa 2



188 G E D IC H T E N.
De hovenier, hoe noest en fnedig,
Vind, fchoon hy poot, het moesland ledig;
't Verdord plantfoen bewyst zyn vlyt; Doch tevens dat wy vruchtloos poogen, Ten zy 't barmhartig Alvermogen Ons gunstig byfta uit den hoogen
En regen fchenk' ter rechter tyd.
DE EERSTE STEM.
De lucht pakt rondom t' faam, en gaat van regen zwanger; Begeeft u naar de Landkapel. Op, Jongelingen! toeft niet langer; De lucht pakt rondom t' faam, en gaat van regen zwanger; Smeekt 's Hemels zegen af met zang en fnaarenfpel.
EENE ANDERE STEM.
De barre winter is op handen, Wat raad, helaas! in dezen nood ? Het eertyds voedzaam graan kwynt op de dorre landen, En 't naar gebrek dreigt ons de dood. De barre winter is op handen,
Wat raad, helaas! in dezen nood ?
DE REI.
Men vlei' zich niet met hoop op regen,
De



GEDICHTEN. 189
De Hemel weigert ons dien "zegen, En 't naar gebrek dreigt ons de dood.
DE EERSTE STEM.
Nog kan de Heer van dood en leven Ons onverwacht eene uitkomst geeven; Hy fchonk aan Israël in 't manna hemelsch brood.
EENE ANDERE STEM.
Gy zoekt vergeefs ons hart te troosten; De ligte en wisfelzieke wind
Staat onverwrikbaar pal in 't oosten Als of hy in die ftreek zich vast gekluisterd vind;
En zien we een luchtig wolkje zweeven,
Dat onze hoop weer doet herleeven,
Helaas! 't word ons voorby gedreeven, En zegent ligt een ander oord.
De heete koortfen flaan aan 't woeden,
En dreigen grooter tegenfpoeden; Elk uur, elk oogenblik, brengt nieuwe rampen voort.
DE REI.
Wat raad om kroost en vee te voeden? 't Gebrek vernielt dit voormaals vruchtbaar oord.
Aas De



**> G E D I C H T E N.
De heete koortfen flaan aan 't woeden, En dreigen feller tegenfpoeden; Elk uur, elk oogenblik, brengt grooter rampen voort.
DE EERSTE STEM.
Met God, den hoogen God, te twisten Betaamt geen mensch, veelmin een' Christen.
Wat lot zyne Almagt ons bereid', 't Past ons haar fchikking nedrig te eeren; Zy kan de elende in vreugd verkeeren;
Men hoope op Gods barmhartigheid.
EENE ANDERE STEM.
God waakt voor 't heil der ftervelingen; Men volge op 't fpoor waar hy ons leid.
EENE ANDERE STEM.
God is de bron der zegeningen; Men hoope op zyn barmhartigheid.
EENE ANDERE STEM.
Genade, ö Vader in den hoogen! Befchouw ons land met mededoogen!
Schenk ons eene uitkomst in de elend'! Befchouw hoe 't vee zyn blaakende oogen
Verlegen naar den hemel wend.
DE



G E D I C H T E N. ipi
DE REI.
Genade, ö Vader in den hoogen! Behoed ons door uw Alvermogen! Stort, ftort uw' zegen uit op akker, weide, en ftal! Gy kunt den hongersnood door uwe magt verhoeden; Ons en ons hulploos kroost door uwen zegen voeden; De koortfen ftuiten in het woeden; Door u, door u-alléén, beftaat het groot heelal.
TWEE STEMMEN.
Zie hoe de wolken t' faamentrekken. Wie weet wat heil Gods gunst bereid! Zie hoe zy heinde en verr' het luchtruim overdekken» Geloofd zy Gods barmhartigheid!
DE EERSTE STEM.
Op, Jongelingen! toeft niet langer; Treed in de ruime Landkapel. De dikbetrokken lucht gaat van Gods weldaên zwanger. Op, frisfche Landjeugd! toeft niet langer; Verheft Gods dierbre gunst met zang en fnaarenfpei.
EENE ANDERE STEM.
Ik zie, ik voel de milde droppen! Alzegenaar! uw' naam zy eer!
EENE



i£2 GEDICHTEN.
EENE ANDERE STEM.
Verkwik van 't ooftgeboomt' de fchierverzengde toppen, En geef de vruchtbaarheid aan veld en akker weer!
TWEE STEMMEN.
Daar daalt, daar daalt de langgewenschte regen! In eiken droppel daalt een zegen. Alzcgenaar! uw' naam zy eer!
TWEE ANDERE STEMMEN.
Daar daalt, daar daalt de langgewenschte regen! Algoede God! uw onwaardeerbre zegen
Verkwikk' deze oorden meer en meer!
DE REI.
Zie in genaê 'sVolks dankbre traanen vloeien, En d'onlangs droogen grond befproeien,
ö God! ö Vader van 't heelal! Uw goedheid waakt voor alle volken; Gy zend uw' zegen uit de wolken Tot üuiting van hun ongeval.
EENE STEM.
Nu zal zich 't weiland weer herltellen.
• EENE ANDERE STEM.
Nu zal de tengre graanhalm zwellen.
EENE



G E D I C H T E N. 193
EENE ANDERE STEM.
Nu krygt geboomte en kruid weer kracht.
EENE ANDERE STEM.
Nu zal zich mensch en vee verkwikken.
EENE ANDERE STEM.
Nu zal geen heete koorts ons kwynend hart doen flikken.
ALLEN TE GELYK.
Men loove in eeuwigheid Gods weldoende oppermagt!
TWEE STEMMEN.
Laat ons met faamverëende klanken Gods onverdiende goedheid danken, Zo lang wy leeven op deze aard'!
TWEE ANDERE STEMMEN.
't Is God, die uit de hemelzaalen Den regen en de daauw doet daalen; 't Is God-alléén, die ons bewaart!
DE REI.
Geloofd zy de eeuwige Albehoeder; Zyn goedheid zorgt voor all' wat leeft!
TWEE STEMMEN.
't Is God, die aan de kudden voeder, 't Is God, die 't menschdom fpyze geeft!
Bb TWEE



•194 GEDICHTEN.
TWEE ANDERE STEMMEN.
Hy zegende akkers, weide , en ftallen; Zyn voorzorg waakte voor ons-allen.
ALLEN TE GELYK.
't Is God, 't is God-alléén, die ons behouden heeft!
DE REI.
Gods goedheid waakt voor alle volken: Hy zend zyn' zegen uit de wolken, En fluit hun drukkend ongeval. Gods nooitvolpreezen naam zy eeuwige eer gegceven Door allen die op aarde leeven, Als d'Oorfprong van elks heil, den Vader van 't heelal!
AAN



AAN MEJUFFROUW
CORNELIA LUBLINK,
GEBOOREN RYDENIUS.
Myn Hartvriendin ! uw brief, my van de Vecht gefchreeven,
Is nog den zelfden dag, waarop hy wierd belteld, Op Bydorp aan den Rhyn my naar myn' wensch gegeeven
Door onzer - aller Vriend, den braaven Lelyveld. Ik gaf my naauwlyks tyd het zegel los te breeken,
En haakte naar bericht van u en uw' Gemaal; Ik hoorde uw tedre ziel in ftomme lettren fpreeken,
En zag uw vriendlyk hart gefchilderd in uw taal. Hoe wierd myn Echtgenoot en ik verrukt op 't hooren
Dat gy u met uw' Gade in frisfchen welftand vind; Dat Leydens vrolyk oord u beiden kon bekooren,
En boven alles dat gy beiden ons bemint! Uw vriendfchap, my zo lief, bragt my een' traan in de oogen;
Wy kennen uw waardy, beminnenswaardig Paar! Waarom zyn harten, zo gevoelig voor 't vermogen Van tederheid en trouw, gefchciden van elkaêr?
Bb 2 Wat



'ipö GEDICHTEN. Wat houd u aan de Vecht, (Vriendin, verfchoon myn vraagen,)
Dat gy den zilvren Rhyn om haar verlaaten kunt? Kan ze u iets meerder biên dan blyde en ftille dagen ?
Kan ze u iets geeven 't geen de Rhyn ons niet vergunt? Verdenk my niet dat ik haar' luister wil doen daalen ;
'k Heb meer dan eens voor haar de blyde lier gefield, Toen ik in vroeger tyd op 't Stichtfche Zydebaalen
Gewenschte dagen fleet in 't huis van Syderveld. Doch fints het fterflot my die Vrienden heeft onttoogen ,
Wier ongeveinsde deugd de fteun was van dat Oord, Zie ik de blonde Vecht met mindergunstige oogen,
En vind het oud geluk niet weder aan haar' boord, 't Is waar, de Vechtftroom roemt op koningklyke hoven,
Op kostbaar grotwerk en fonteinen zonder tal; Maar gaat Natuur niet verr' de fchoonfle Kunst te boven,
En leeft en zweeft ze niet in Rhynlands welig dal? Wie maalt u naar den eisch de woeling en vermaaken
Van 't volk, dat hier in meer dan twintig dorpen woont; Zyn dagen vrolyk flyt in fchaauw van rieten daken ,
En 't leevendigst tafreel van 't waar geluk vertoont? Zo ras de morgenzon ter kimme is uitgereezen
Verlaat de nyvre fchaar de ruimgebouwde ftulp.
Dees



GEDICHTEN. 197
Dees haasten zich naar 't land om vroeg aan 't werk te wezen;
Die fpoed zich naar zyn paard, zyne oude trouwe hulp , En fpant het voor de kar om naar de Stad te ryden,
En voert een kalfje, of fchaapje, of vaatje boter mee; En peinst reeds hoe 't zyn gade en kinders zal verblyden
Wanneer hy met de winst flus keeren zal uit Stee. Terwyl de vogeltjes hun morgenzangen zingen,
Of nestjes vormen in de digtgegroeide blaên, En in 't bedaauwde veld de kleine fchaapjes fpringen,
Voert ginds een jonge knaap zyns meesters rykdom aan, Een' eindeloozen Heep van zuivelryke koeien;
Het boerenmeisje flaat met de emmers al gereed; De jongling ziet haar aan, gevoelt zyn' boezem gloeien,
Roemt in zyn hart haar vlyt, en kust haar eer zy 't weet. Hy klaagde haar voorlang zyne eerbre minnefmarte;
Zy mint hem wederom, al veinst zy zich geraakt; Geen fchandelyke drift befmet hun eerlyk harte;
Hy vraagt vergiffenis, fluks is de peis gemaakt. Al 't land is vol gewoels door 't planten, ploegen, zaaien.
Hier roert de fpaê den grond, daar word het hooi geveld. De fchaamle vreemdling zweet en hygt vast onder 't maaien,
En wenscht dat de avond aan zyn arbeid paaien ftclt.
Bb 3 Dan



198 0 E D I C H T E N.
Dan zien wy hoe het volk, van zwaare taak ontflaagen ? ^
Befchaduwd door 't geboomte, een avondpraatje houd; Omringd van kindren en kindskindren en van maagen.
Hoe minzaam word de jeugd door d'ouderdom befchouwd.' De weesjes worden zelfs met open arm ontfangen,
Opdat hun ongeval menschlievend zy verzacht. Zie hoe de onnoozelheid, met roozen op de wangen ,
Onkundig van haar lot, met gitbruine oogjes lagcht. Hier kout men van het vee, daar van den oogst der boomen;
Ginds van de ryke vangst te Katwyk aangebragt. Dees meld wat prys hy voor zyn zuivel heeft bekomen;
En Grootje Zwaarhoofd wat ze al droomde in eenen nacht; Zy acht liet zeker dat dit onraad zal beduiden.
Terwyl men dus vertelt, voorfpelt, en aandacht leent, Verwydren zich allengs de blyde jonge luiden,
En fchikken zich ten dans, in eenen kring vereend. Welk een verfcheidenheid zien we overal om Leyden;
Van akkers, op Avier bloei het bytje welig aast; Van beekjes, ryk in visch; van klaverryke weiden,
Waarin het nuttig vee tot aan den kosfem graast! Hier fchenkt het moesland keur van uitgezochte fpyzen;
Daar buigt zich 't ooftgeboomt', van vruchten overlaên.
Ginds



G E D I C H T • E N. 199
Ginds zien wy 't hooge duin, 's Lands breeden zandmuur, ryzen;
En 't huppelend konyntje op 't kruid ter weide gaan; Of hooren d' Oceaan de nedrige oevers fchuuren.
Een labberkoeltje danst op d'ongemeeten vloed, Terwyl de visfchers vast de pinkjes landwaart ftuuren, En uitzien naar het ftrand en de eerste welkomgroet. Ginds zien wy hoe de zee haar wentelende golven
Op onze kusten breekt, en voordeel baart of fchaê; Nu houd zy in haar vaart en kreek en bank bedolven,
Dan laat zy 't eenzaam ftrand een' fchat van fchelpen na. Of kan de landrivier uwe oogen meer behaagen;
Zie hoe het licht der zon den heldren ftroom beftraalt, De golfjes boord met goud by fchoone zomerdagen, Of op het fpieglend vlak de beelden dubbel maalt. Befchouw het groot getal van fchuiten, fchepen, jagten;
Of 't zwaare houtvlot, dat langs grasryke oevers glyt. Hier maakt men geen verfchil in dagen of in nachten;
De nyvre werkzaamheid bepaalt zich aan geen tyd. Verlaat de Vecht, Vriendin; de Rhyn heeft ook zyn zwaanen,
Die met haar jongen zich vermaaken in zyn' fchoot; Die hen al roeiende de waterwegen baanen, Of dobbren op den ftroom gelyk een kleine vloot.
Waar



2oo G E Dl C H T E N.
Waar praalt Natuur zo fchoon als in dees blyde ftreeken?
Haar luister, niet vervalscht door vergezocht fieraad, Is 't licht waaraan de kunst haar fakkels wenscht te ontfteeken.
't Bevallig Rhynland komt verbeelding best te baat. Men zegt, en 't vind geloof by fchilders en poëeten,
Dat, fints de Vryheid wierd voor flroomen bloeds gekocht, De kunsten in dit oord het liefst haare uuren fleeten;
Dat Van de Velde aan 't meir hier ftille waters zocht; Dat Hondekoeters hand en Wenix kunstvermogen
Hier 't wild zo geestig maalde en 't fchoongewiekt geflacht; Van Huifem en De Heem met Ruisch het oog bedroogen
Door vruchten en gebloemte in Rhynland voortgebragt; Dat Mieris, Rembrand, en Metzu hier zyn gebooren;
Dat Berchem , Van de Velde, en Potter, en Jardyn, Hun rundren , fchaapjes, en hun geitjes hier verkooren;
En dat hier Van der Neer by heldren maanefchyn Zyne avondftonden vormde; en Ruisdaal beekjes maalde;
Dat Rhynlands landfchap lagcht op Waterloos paneel; En Van der Does alhier geen mindren roem behaalde
Door zyn Latynfche lier, dan zy door hun penfeel. Wat blydfchap zal 't gezicht uw' waarden Lublink baaren , Wanneer de Schilderkunst haar zaaien openzet,
En



GE D I C H T E N. 201
En hem haar' rykdom toont, hier fints onheugbre jaaren
Met zo veel zorg bewaard in menig kabinet! Wat is 'er aan de Vecht dat gy niet hier zult vinden?
Nog hebt gy hier een' fchat, dien gy aldaar niet ziet; Een' uitgezochten rei van hartelyke Vrinden.
Zo kostelyk een' fchat vind gy in Vreeland niet. Geleerde Malnoë en zyn begaafde Lootcn;
Getrouwe Lclyveld en zyn geliefde Gaê; En al den braaven ftoet van fchrandre kunstgenooten;
Hun aller oog, Vriendin , ziet u met droefheid na. Verlaat de blonde Vecht; laat ze u niet langer boeien;
Geef onze beê gehoor; kom by ons aan den Rhyn; En zo gy hier uw heil niet merklyk aan ziet groeien,
Wil ik na dezen dag geen Dichteres meer zyn. Hoe zou dit bly befluit my en myn' Winter ftreelen!
Vaar wel; groet uw' Gemaal, uwe Ouders en uw Kind. Duld dat wy beiden ons uw vriendfchap aanbeveelen.
Uw hart minne ons zo teêr gclyk ons hart u mint. MDCCLXXX.
Cc
AAN



AAN ONZEN ZOON
PIETER VAN WINTER,
EN VROUWE
ANNA LOUISA VAN OrSOY,
gebooren VA N DER F O O RT E N.
TER GELEGENHEID HUNNER ECHTVERBINTENIS.
Geliefde Zoon! en gy, ö Telg van onzen Vrind, Van braaven Jozua, thans boven 't aardsch verheven!
Gy, die u op deez' dag voor 't echtaltaar verbind, En die in 's Hemels gunst veréénigd wenscht te leeven!
Ontfangt, in 't heilryk uur, 't welk, na geleeden fmart, Uw hoop herleeven doet op wenfchelyke ftonden,
De liefderyke groet van 't Ouderlyke hart Met dit befchreeven blad, van Bydorp u gezonden.
Voedde onze ziel nog zucht voor de oude melody, Wy fpanden met vermaak voor u de blyde fnaaren;
Dat thans een wensch voldoe; de zangtyd is voorby; De groene mirthekroon voegt by geen gryze hairen:
Dat



GEDICHTEN. 203
Dat zy uw kruinen fiere; en 't lagchende geluk Beftendig roozeblaên op uwe paden ftrooie!
Dat de Opperzegenaar uw* echt bevry' van druk, En dat een deugdzaam Kroost uw beider heil voltooie!
Dat zuivre huwlyksliefde u op 't volmaaktst veréén', En in uw hart als 't vuur op Vestaas outer blaake!
Dat frisfche welftand u zyn' groei en bloei verleen', En pynigende ziekte uw wooning niet genaake!
Dat u het fterflot niet dan fpaê, zeer fpade, fchel, Om u in de eeuwigheid met hooger heil te kroonen,
En op te voeren by den heerelyken rei Der zaalge geesten, die het hemelhof bewoonen!
Dit alles, en indien ge iets meer begeeren kunt, Smeekt ons beminnend hart met uitgeftrekt verlangen
Dat door de Algoedheid u weldaadig zy vergund. Ach! mogt ü onze beê dien zegen doen ontfangen!
Het zelfde heillot daale op uwe telgen neêr! Vaart wel. Brengt dikwerf u deez' dag met vreugd te binnen.
Komt ras in onzen arm, en mint ons even teer, Geliefde Kindren ! als wy beiden u beminnen. MDCCLXXX,
Cc 2
AAN



AAN
DEN WELEDELEN ACHTBAAREN HEER
CORNELIS MUNTER,
RAAD IN DE VROEDSCHAP DER STAD
AMSTERDAM, BY ZYNE VERKIEZING TOT SCHEPEN DERZELVER STAD.
^ Terwyl gantsch Amfterdam zich in de keuz' verblyd Van Burgervaders, die van vryheidliefde blaaken;
Terwyl de Burgery hen lofgezangen wyd, En vry en veilig rust waar zulke Wachters waaken;
Is 't billyk dat uw Naam, een Naam van ouds beroemd, Gevoerd door Mannen, die voor Stad en Staat zich kweeten,
By de achtbre Naamen van die Braaven word genoemd Denk nooit dat de Amftelftad de Munters kan vergeeten.
Zy toont hoe hoog ze altoos dien flam in waarde houd 6 Munter! daar ze u thans, gelyk weleer uw' Broeder,
De weegfchaal en het zwaard van 't heilig Recht betrouwt. Zy vond nog korts in hem, thans wacht ze in u een' Hoeder.
- Zo



G E D I C H T E N. 2o5
Zo zucht tot weetenfchap, zo braafheid en verftand, Een onbezoedeld harte, altoos tot weldoen vaardig,
Dat wees en weduw fchraagt met onbekrompen hand, Zo godvrucht, wars van praal, een nedrig' Christen waardig,
De zuivre deugden zyn, die Amftels Burgery Thans meer dan immer in een Staatsman wenscht te ontdekken,
Wie heeft op haare keuze een grooter recht dan gy. Wie kan in 't Stadsbeftier haar tot meer luister ftrekken?
Myne ongeveinsde ziel zal, fchoon ze u hoog waardeert, U door geen weidfehen lof mishaagen of doen bloezen.
Verdienste blinkt het fchoonst als ze allen tooi ontbeert. Men fiert met klatergoud geen frisfche zomerroozen.
De vriendfchap, die myn' Gade en my aan u verbind; De zucht voor 't Vaderland, die wyin u zien blaaken;
Dat dierbaar Vaderland, zo teer door ons bemind; Doen my met dubble kracht voor u myn' heilwensen flaaken.
Geluk dan in den rang, die aan uw Itamnuis pa.t, En die door uwe deugd meer luister zal verkrygen!
De Hemel fta u by in 't draagen van dien last, En doe uw waardigheên met uwe jaaren ftygeri!
Waak voor der Burgrcn recht, gelyk ge in Amftels Raad Voor de eer en vryheid waakt der vrygevochten landen.
Cc 3 Be"



so5 gedichten.
Befcherm de onnoozelheid; drek haar ten toeverlaat. Leg boosheid en geweld met moed en kracht aan banden.
Zo bloeie op nieuw in u uw luistenyk Geflacht' Zo zal, i„ fpyt van .t wo.n der wreevte mgebuuren>
Ons dierbaar Vader,and noojt zwjchten TOQr hm
Zo lang het Munters telt by zyne paIimwren, MDCCLXXXI.
TROOST-



TROOSTZANG,
AAN VROUWE
MARGARETA JOHANNA MUNTER,
ECHTGENOOTE VAN DEN HOOGGEBOOREN HEER.
DIDER1K JOHAN VAN HOGENDORP?
TOT HOFWEGEN.
OVER HET AFSTERVEN VAN HAAR EENIGSTE DOCHTERTJE.
De Heilvorst, die de boei des doods verbrak, De wyste Mond, die ooit op aarde fprak,
De grootfle Vriend der ftervelingen, Der Christnen Steun en Toeverlaat en Hoofd, De groote Schenker van onfchatbre zegeningen,
Heeft aan de onnoozle Jeugd het hoogde heil beloofd.
Hy heeft haar zaak weidaadig opgenomen. Waartoe belet ge uw Kroost tot my te komen?
Waartoe doet gy hen ongelyk? ö Israël! befef uw' heilftaat nader; Dus fprak hy: Aan uw Kroost behoort het hemelryk; Myn God is ook zyn God, myn Vader is zyn Vader.
Die



2oS G E D I C H T E N.
Die blyde maar' verwint de wreedfïe fmart. ö Welk een troost voor 't ouderlyke hart!
Hun telgen zyn tot heil gebooren. Dc Heiland geeft verzcekring van hun lot. Zyn goedheid noodigt hen in 't hof der Englenchooren; Daar groeien ze in geluk, befchcrmd, bemind door God.
Welk een tooneel gaat open voor onze oogen! 'k Zie hen alreê, verr' boven 's hemels boogen,
Klapwiekend vliegen om Gods troon, 'k Hoor duizenden dier jonge hcmellingen Den hoogen lof van God en zyn' gezalfden Zoon, Op nooitgehoorden toon, met ,'tedre Hemmen zingen.
Ja, zalig Choor! hef vry uw' lofzang aan; Uw heilzon zal voortaan nooit ondergaan;
Verheug, verheug u in haar' luister. Gy leeft en zweeft, beftraald door 't zaligst licht. Denk nimmer aan onze aard'; zy ligt voor u in 't duister, En is misfchien een flipje, een flofje in uw gezicht.
Loof



GEDICHTEN. 209
Loof God, en hem, die u dit heil voorzeide, En u zo jong tot deez' gelukflaat leidde.
Gy kende deze waereld niet. Hoe fchoon zy zich voor uw gezicht vertoonde, Haar kreits ftrekt meerendeels de wooning van 't verdriet; 't Vermeerdert uw geluk dat gy haar kort bewoonde.
Gy kende fmart noch hartewee noch pyn, Die floopfters van het flervend leven zyn;
Gy wist nog niets van de aardfche boosheid; Van weelde, die de ziel door list verwart; Van heillooze ondeugd , die zich vleit met ftraffeloosheid; Noch van 't bedrukt berouw, die wreedfte boezemfmart.
Of vond uw geest, in d'opgang van het leven, Dit zwart gordyn voor u reeds opgeheven, En was hy ras dit fchouwfpel moe; Sloot gy, als wars van al dit naar gewemel, Uw minzaame oogjes voor dees nietige aarde toe, Om niets te aanfehouwen dan de blydfchap van den hemel?
Dd
Neen.



aio G E D I C H T E N.
Neen. De Almagt heeft u gunstryk van uw' post, Uit deernis met uw zwakheid, afgelost;
Haar goedheid veiligde u voor lyden. ö Wichtjes, die by God gezaligd leeft! Uw ftooreloos geluk moet zelfs de ziel verblyden Die waant dat zy haar' troost in u verlooren heeft»
Hoe zwaar het valle aan 't ouderlyke harte, Op 't wreedst gegriefd door felle boezemfmarte,
Het oog te luiken van zyn Kroost; Een vriendlyk wicht deze aard' te zien begeeven; Zo ras de hartstocht zwygt gevoelt de ziel den troost Dat zy haar dierbaar Pand verheerlykt zal zien leeven.
Zy zal zulks zien, en ligt na korten tyd. Bezwyk dan niet, Margrete, in dezen ftryd;
Hervat den moed, bedrukte Moeder! Al eischt Gods magt uw minzaam Huwlykspand , Beveel het aan de gunst van zyn' getrouwen Hoeder; Hy leid het, u vooruit, naar 't zalig Vaderland.
MDCCLXXXI.
AAN



AAN
MEJUFFROUW
MARIA LOUIZA GRIETHUIZEN,
GEBOOREN CARELIUS.
Vriendin! ik heb den brief op Bydorp wel ontfangen
Door u uit Gysbrechts wal gezonden naar den Rhyn. 'k Zag uit dat vriendlyk fchrift uw hartelyk verlangen
Om fpoedig in die Stad met ons heréénd te zyn. , Keert, zegt gy, Vrienden! keert; de geele bladers vallen;
„ Het graan is in de fchuur; het bloozend ooft vcrgaêrd ; „ Het zuivelryke vee fpoed blaatend naar de Hallen;
„Verlaat dan ook het land, en zoekt den warmen haard". Louize! uw minzaam hart zal niet vergeefs begeeren;
Daar vriend- en maagfchap ons met liefdekoorden trekt, Bereiden we ons, vernoegd, om weer naar Stee te keeren,
Schoon Bydorps lief verblyf ons tot gezondheid ftrekt. Zo gy getuigen waart van al de zegeningen
Waar dit gelukkig oord zich door begunstigd ziet, (Vermaaken, fchaars bekend by 't gros der fledelingen,) " Gy zoud ons fchryven: „ Blyft, en keert naar de Yflad niet".
Dd 2 ^



aia GEDICHTEN.
Ik zal u in dees blaen daarvan een fchets vertoonen.
Spreek zelf dan 't vonnis uit; zeg, of gy kiezen zoud Om liever in den rook der drokke fïeén te woonen,
Dan daar het nyver volk zyn' eigen akker bouwt ? De Zomer is voorby, maar tevens ook de dagen
Waarin de zwarte lucht van donder zwanger ging. De Herfst dreigde in 't begin ons ftorm en hagelvlaagen;
Thans fchenkt de Octobermaand ons bly verademing. De wegen zyn, 't is waar, bedekt met geele bladren;
Maar 't groene loof houd vast, en lagcht ons liefiyk aan. Men ziet de vinkjes nog in 't hoog geboomt' vergadren,
En hoort ze op tak en telg een' zachten zangtoon Haan. Blyft, lieve vogeltjes! blyft onbelemmerd zingen;
Maar fchuwt het lokaas langs de vinkebaan gefpreid; De wreedheid mogt u daar den tedren hals verwringen;
Zo lang ge op Bydorp zweeft vind ge u in veiligheid. Het wollig fchaapje heeft nog 't weiland niet begeevcn;
Het veld ftaat ruim zo fchoon als in de frisfche Mei. De runderkudde zelf word daaglyks nog verdreeven,
En vind een verfche voor eene afgefchooren wei; Of zakt den Rhynftroom af in platgeboomde fchuiten ,
En fpiegclt'zich in 't nat dat om de boorden ftroomt;
Of



GEDICHTEN. 2i3
Of flobbert uit den vloed met langgerekte fnuiten,
En fchynt verbaasd als haar haar fchynbeeld naderkoomt. De kraai fchuilt onder 't loof, en kneutert by haar' gade,
Als of ze zich met hem in diep gefprek bevond. De zeemeeuw blyft aan 't ftrand , en dreigt gevaar nochfchade.
De vlugge zwaluw vliegt bezadigd in het rond. Natuur doet zelfs alom nog nieuwe planten groeien.
De ftam der zomerroos brengt jonge fpruiten voort. De aurikel, de eglantier, en 't lentebloempje bloeien.
De kamperfoeli fiert ten tweedenmaal dit oord. 't Chineefche pronkroosje, en de malva, weidsch van bladen,
Vertoonen de afrikaan als minder van belang. De gouden zonnebloem praalt nog langs Bydorps paden;
Maar de achtbre ftokroos eischt in pracht den eersten rang. Het vruchtgeboomte fchynt bereids, ons 't heil te fpellen
't Welk ons des Hemels gunst belooft in 't volgend jaar; Wy zien aan tak by tak den tengren bloeiknop zwellen,
En worden reeds den flap der vruchtbaarheid gewaar. Het fchubbig waterheir danst kringen in de ftroomen,
En fchoolt voor Bydorp t'faam, hoewel 't in vryheid leeft, Omtrent het middagmaal, als had het waargenomen
Dat onze hand dat uur hen eenig voedfél geeft.
Dd 3 De



2I* GEDICHTEN.
De kwaakende eenden, die in 't ftroomlis zich onthouen,
Genaaken op 't gezicht, en vlammen op dien fchat. De visfchen, die met fmart dien vreemden ftoet befchouwcn,
Verlaaten hunnen buit, en fchieten weg door 't nat. Der eenden roofzucht, die de onnoozlen dwingt te wyken,
En hen met zo veel drifts van 't voedzaam brood ontzet, Doet ons hen dikwerf by den wreevlen Brit gelyken.
Waar rooflust meester fpeelt geeft woest geweld de wet. Doch hoe 't gerekt geduld de wanhoop weet te wekken,
Vertoont zich onverwacht, wanneer een ftonte visch Des roovers vliespoot vat, hem poogt om laag te trekken,
En noodzaakt om te vliên zo ras 't hem mooglyk is. Hoe wyd verfchilt dit van 't weldaadig mededoogen
Der kalikoetfche hen, die, vriendelykvan aart, Een' ftoet van kiekens als haar kroost heeft opgetoogen,
En met de trouwfte zorg dit jong gezjn bewaart! Gy zoud met blydfchap zien hoe fnel zy aan komt ftuiven,
En 't jeugdige gebroed met zachte wieken dekt, Dat, zwart als ravens kroost, met zilverblanke kuiven,
Een tegenftrydig beeld der witte voedfter ftrekt. Aan 's Rhynftrooms overzy', daar ge onlangs met genoegen
Het goudgeel koren zaagt, zien wy de naarstigheid
Het



G E D I C H T E N. 2ij-
Het korts gemaaide land met bonte paarden ploegen.
De vruchtbaare akker word voor 't wintergraan bereid. Op morgen zal ligt de eg des landmans werk voltooien,
Wanneer 't beftemde zaad word aan den grond betrouwd. Vaar voort, ö veldeling! gy zult niet vruchtloos ftrooien;
Gods zorg bewaakt al de aarde, ook 't land dat gy bebouwt. De zilvren zwaanendrift zwemt nog langs Bydorps zoomen;
Men heeft die uit den Rhyn nog niet op 't hok gehaald. Men heeft geen denkbeeld dat de winter vroeg zal komen,
Hoewel der jaagren ftoet langs veld en duin reeds dwaalt. De witte en purpren druif verfieren nog de muuren
En trekken door haar wigt den wynrank naar beneên. Het nyver dorpvolk pakt het boomöoft in de fchuuren,
En draaft, en ryd, en vaart zo drok als ooit voorheen. Wiens hart word niet verrukt door al den glans te aanfchouwen
Waarmee de morgenzon door dunne nevels blinkt, Haar blyden luister fpreid op hutten en landouwen,
Als zy van 't vochtig land de zilvren droppels drinkt; Of 't blaauwende verfchiet onze oogen doet ontwyken;
Of in 't gewrocht der fpinne ons Newtons prisma maalt; Of, tot in 't zuidpunt toe, al 't hemelruim doet pryken
Met purper en rood goud, als ze in de westkim daalt f
Wiens



21(5 G E D I C H T E N.
Wiens geest fchept geen vermaak in al de wisfelingen
Der wolken, die de Herfst vertoont aan ons gezicht! Wy zien elk oogenblik tooneelveranderingen
Door 't eindeloos verfchil van fchaduw en van licht. Het vliegend pluimgediert', de hemel, de aarde, 't water,
't Spelt alles nog mooi weer, en boeit ons in dit oord. Wy worden niet ontrust door 't woelend ftadsgefchater;
En 't leven vloeit zo zacht als 't nat des Rhynftrooms voort. Niet dat ons teder hart geen deel neemt aan de elende,
Die 't waardig Vaderland met zo veel recht befchreit; Of dat we om 't Britsch geweld geen zucht ten hemel zenden,
't Welk over 't liefst tafreel een duister floers verlpreid. Neen, neen! Het Vaderland, de Vryheid, en de Vrede,
Een Vrede, waardig aan den roem van dit Gewest, Verftrekken beurtelings het voorwerp myner bede.
De Algoede Hemel waak' voor ons Gemeenebest! Maar kunt ge, ö myn Louize! u na dees fchets wel vleien
Dat ons de fchoonfte Stad ooit boven 't veld behaagt; Te meer daar wy ook hier van dierbre Vrienden fcheïen,
Wier afzyn onze ziel aan d'Amftel zelf beklaagt? Dan, 't ga hiermee zo 't kan, gy ziet in weinige uuren
Uw gul verlangen naar onze overkomst voldaan.
'k Zal,



GEDICHTEN.»7
\ Zal, hoop ik, u eerlang in Gysbrechts oude muuren
't Geen aan myn fchets ontbreekt in 't breede doen verftaan. Daar zal uw' Echtgenoot en u beftendig blyken
Hoe hoog ons hart u fchat, hoe ons uw vriendfchap vleit; En dat myn Gade en ik u nimmer zullen wyken
In ongeveinsde trouw en toegenegenheid. Daar zullen wy uw kunst fteeds trachten aan te fpooren.
Zo moog' het Vaderland, dat haar zo hoog waardeert, Uw fchoone melody met nieuw genoegen hooren Zovaak ons zeevolk op de Britten triomfeert! Slyt middlerwyl, Vriendin! geruste en blyde Honden
By 't waardig Voorwerp van uw zuivre huwlyksmin. Myn Hartvriend blyft met my aan u en hem verbonden. Aanvaard zyn heufche groete, en die van uw Vriendn,
MDCCLXXXI.
Ee
AAN



AAN DE
BRITTEN.
■Buigt, buigt het trotfche hoofd, baldaadige Engelandersi
Verbergt uw fchande en fchaamte in uw verneêrd gebied: Hy, die 't heelal regeert, verplet uwe oorlogsftanders, En duld uwe overheerfching niet.
Had u de ervaarenis dit niet genoeg doen blyken ?
Heugde u van Henrik niet, die Vrankryks kroon verwierf, Wiens Telg, beroofd van zyne en de overheerde Ryken, In yzren kluisters hulploos ftierf ?
Of van Elizabeth, die Schot en Ier deed beeven, En Nederland verdrukte om fchandelyk gewin; Die, kroon en leven wars, den troon moest overgeeven Aan 't Nakroost van haar Vyandin?
Ik



GEDICHTEN. 219
Ik rep van Stuart niet, die voor uw byl moest bukken;
Noch zyn' verbannen Zoon, door onze hulp gered; Wiens fnoode ondankbaarheid ons poogde te onderdrukken, En 't ftaal reeds had op 't hart gezet.
't Was God, die toen als nu voor 't veege Neerland waakte;
Door een verwoede pest uw wreevlig volk verfloeg; Terwyl een felle brand uw hof en tempels blaakte, En 't vuur door Londens liraatcn joeg.
Was zo veel ongeluks niet magtig u te leeren
Dat trotfche hovaardy op 't punt ftaat van haar' val? Had ge u op nieuw gevleid de waereld te overheeren? De wet te geeven aan 't heelal?
ó Ja! dit was uw doel. Getuige uw heilloos woeden
In 't magtig Azië, by d'Oosterïndiaan. Hoe veel rampzaligheên en wreede tegenfpoeden * Deed gy die Volken ondergaan!
Ee 2
Uw



220 G E Dl C H TE N.
Uw trotsheid vond vermaak in alles te doen beeven.
Wat hebt ge al Natiën van have en erf beroofd L Al fleden uitgemoord! al koningen verdreeven, En door gejuich hun klagt verdoofd!
Dat tuige ons Cormandel en 't erfland der Maratten,
Dat voormaals goudryk thans in bloed gedompeld oord., Daar veldheer Aly, moe van uw onmenschlyk fchatten,. Uw moorden wreekt door wreeder moord.
De Ganges" is nog rood van 't bloed door u vergooten-
De rykdom van Bengale is nog uw grootfte ftut. Gy eischt een deel des buits, geplonderd door uw Grooten,, En maakt u dus hunn' roof ten nutt'..
Wat oord liet ge onbezocht, wat kusten onbevaaren,
Om, onder vriendfehapsfehyn, naar hoog gezag te liaan? Dat weet Amerika, 't welk door uw waterfchaaren. Allengs zich zag in ketens flaan.
Hebt.



GEDICHTE N. 221
Hebt gy dat waerelddeel uw juk niet opgedrongen
Van Hudzons ruime baai totMififippics vliet? Wierd Florida door u Castilje niet ontwrongen, EnKanada aan 't Fransch gebied?
Toen dacht ge u 't hoog bewint in dat Gewest befchooren;
Toen gaaft ge Europe, naar uw' trotfchen wil, de wet,, En had de Natiën, zo vry als gy gebooren, Uw1 voet reeds op den hals gezet.
Nog hield ge u niet voldaan. Om alles te overheeren
Wat moeds genoeg bezat u onder \ oog te zien, Moest ge over d'oceaan als over de aard'^ regeeren, De woeste zee als 't land gebiên.
Dan kost gv 't fier Europe als 't oost en west beroeren 5 't Heelal doen bukken voor uw wreede heerfchappyr De fchatten van al de aard' naar uwe havens voeren * Beheerfchers zyn der koopvaardy.
Ee 3, Fluks



ïn G E. D I C U T E N.
Fluks zend ge uw vlooten uit om alles aan te randen Wat vlag of zeilen voert, en zich in zee vertoont; Vermeestert fchip by fchip, en fleept ze naar uw ftranden; Noch vriend noch vyand word verfchoond.
Gy fielt een' Zeeraad aan, die 't vonnis uit zal brengen
Wat vry, wat prys zal zyn, al naar gy 't oorbaar acht. Maar durft ge u vleien dat de Volken dit geheugen, En buigen zullen voor uw magt?
De ontzinde ftaatzucht fpille, om in 't ontwerp te flaagen,
Ontelbre fchatten, zweet en bloed van d'onderdaan, En doe, naar willekeur, hem last op Jasten draagen, En zie noch wet noch voorrecht aan.
Het langgetergd geduld is eindlyk moe van lyden:
Het morrend Ierland eischt zyne oude vryheid weer: Gy ziet u in het oost met heldenmoed beftryden, En 't westen werpt uw ketens neêr.
't Maakt



GEDICHTE N. 223
't Maakt alles zich gereed uwe overmagt te ftuiten: Castilje en Vrankryk flaan uwe onderzaaten by; Veréénen zich met hen in moedige befluiten, Tot fnuiking van uw dwinglandy.
Verwoed dat ze allen'zich tot uwen Val verbinden,
En dat uw hovaardy ü zo Veel onheils baart, Valt gy, uit wrevel, aan op uw getrouwde Vrinden, Waaraan ge een' Avreeden kryg verklaart.
't Welvaarend Nederland, dat,'fints onheugbre dagen,
Zyn bloed en rykdom u uit vriendfchap heeft gewyd, Hoewel 't zich duizendwerf door u had zien belaagen, Ontvonkte op nieuw uw bitfche nyd.
Hoe vaak, ö Albion! verbraakt gy uw verbonden,
Schoon Nederland zich fteeds getrouw daaraan gedroeg! Heeft Dudley 't ftaatsverding niet fnood genoeg gefchonden ? Was Cromwels dwang niet wreed genoeg?
Be-



824 GEDICHTEN.
Betwist ge ons ook de zee? Tirannen van de golven!
Zend ge op uw' Bondgenoot uw wreede roovers uit? Zyn wy door u gedoemd die woeste waterwolven Te ftrekken tot een' ryken buit?
't Geweld verfchopt het recht en rooft de onwcêrbre fchepen:
't Verraste zeevolk, niet gelast tot tegenftand, Ziet, fnood mishandeld, zich als offers hecnenfleepen, En kluis tren op uw rotzig ftrand.
Doch 't was u niet genoeg 's Lands welvaart hier te ftooren,
Ten zy ge in 't oost en west haar tevens t'onderbragt: Alöm, trouwlooze Brit! had ge ons bederf gezwooren Door valfche list en wreede magt.
Uw boosheid laat niets los in haare ontembre woede:
Dat tuige Euftatius, £e jammerlyk misvormd; De voedfter, die nog korts uw broeders mildlyk voedde, Door felle orkaanen arm geftormd.
Ver-



GEDICHTEN. 225
Vernield Euftatius! waar ooit uw naam zal leeven
Sta Rodneys wreedheid en roofgierigheid geboekt: Zo worde uw milde gunst door 't Nageflacht verheven, Terwyl het uw' Verdelger vloekt!
Maar gy, hoogmoedig Volk ! gy, die aireede u vleide
Dat aarde en zee alöm zou knielen voor uw wet, ls 't nog geen tyd te zien dat u de waan misleidde ? Dat hooger Magt uw magt verplet ?
Kloekmoedige Aly ftryd voor de Oosterïndiaanen, En wreekt de Natiën, te lang door u geplaagd ; 't Verdrukt Amerika is, daar 't uw' glans doet taanen, Een ft ar, die in ons ftelfel daagt.
Held Washington, gefterkt door Franfche Bondgenooten,
Ontrukt zyn Vaderland aan uwe dwinglandy. Waartoe meer fchats verfpild ? waartoe meer bloeds vergooten ? God fpreekt; Amerika is vry.
Ff 'God



2oS GEDICHTEN.
God Jpreekt, en zet alom uw' dwaazen hoogmoed paaien:
Getuige onze oorlogsvloot, hoe kleen, hoe zwak bemand: Hoe ligt had gy gedacht op haar te zegepraalen, En echter hield zy de overhand.
De Vorsten zyn, vereend, gereed u op te komen: Elk hunner heeft belang in 't recht der vrye zee. Verlaat gewillig 't geen u anders word ontnomen, En zoek, na zo veel oorlogs, vree.
De Godheid, die \ heelal tot nu in ftand doet blyven,
Den hoogen hemel fchiep, en d'afgrond heeft gevormd ; Die d'aardbol in de lucht in kalmte voort doet dryven, Hoe fel 't ook op dien aardbol ftormt:
De Godheid wederftaat uw fpoorlooze onderwinding, En hoed de waereld voor uw' duldeloozen dwang. Verneder u voor Haar. Keer, keer uit uw verblinding: Voorkom in tyds uw' ondergang. MDCCLXXXL AAN



AAN DEN WELEDELEN GESTRENGEN HEER
Mr. ANTONY CORNELTS DE MALNOE ,
GRIFFIER DER STAD LETDEN.
Beroemde Voorfpraak, aan Gerechtigheid verpand, Die zwaard en fchaalen voert, en onpartydig oordeelt
Naar 't onderzoek, geltaafd door uwe oprechte hand! Gy, die de deugd befchermt, en de ondeugd nooit bevoordeelt,
ö Malnoë! verfchoon door uw befcheidenheid Dat myn gevoelig hart, met alle elend' bewoogen,
Om lotverzachting voor ter dood verweeznen pleit, En om uw voorbeê fineekt uit werkzaam mededoogen.
't Gezegend Nederland, door onzer Vadren bloed Van d'Inquifitiedwang kloekhartig vrygeltreeden,
Verleende fmts dien tyd, naar de infpraak van 't gemoed, Elk vryheid van geloof by vryheid van gebeden.
De trotfche Nagebuur belagchte 't wys beleid Der Staaten in 't geheim, daar hy zich nooit verbeeldde
Dat immer 't zachte fnoer van 's Lands verdraagzaamheid Een volk veréénen kon 't welk kerkgefchil verdeelde.
Ff 2 Dit



228 GEDICHTEN.
Dit is nochtans gefchied, hoe ongedacht het fcheen. De liefderyke wet, door Jezus voorgefchreeven,
Won veld in aller hart: de bittre twist verdween Toen elk zyn' Godsdienst mogt belyden en beleeven.
De vriendlyke Eendragt groeide, en 't Evangelielicht Toonde elk de grootheid van Gods dierbre goedheid nader;
En bragt den flerveling den fterfling voor 't gezicht Als telgen uit één' fhm, en kinders van één' Vader.
Nog vond zich 't Christendom door naauwer band verknocht. Men had in't eind'geleerd, door's Heilands liefdryk voorbeeld >
Dat hy, die ernstig God in geest en waarheid zocht, Nooit met betaamlykheid vervolgd word of veroordeeld.
't Scheen dat de Godheid zelf met welbehaagen zag Dat hier verdraagzaamheid ten zetel was gefteegen;
Zy waakte voor ons Land, en fchonk het dag aan dag, Terwyl de kennis klom, vermeerdering van zegen.
De wyze vreemdeling, die dit Gewest bezoekt, Staat van verwondring flom by 't uitgaan onzer kerken;
Hy ziet geen Christen, die zyn Medechristnen vloekt, Of haatlyk' afkeer van hunn' Godsdienst doet bemerken.
De broederliefde ïlaaft de glori van dit oord. De grootite Vorsten, die het nut daarvan ontdekken,
Zien



GEDICHTEN. 229
Zien zich tot volging van ons voorbeeld aangefpoord, En trachten in hun land verdraagzaamheid te wekken.
De kloosterdwang verdwynt; de kerken groeien aan; Men leert het Christendom zich onderling beminnen;
Men zingt gezangen, die de leeken zelf verftaan; En zouden we eindigen, nu andren groots beginnen?
Neen, waarde Malnoë! dit deed onze eer te kort. Wy hebben veel, 'c is waar, maar niet genoeg bedreeven.
Een misbruik, waarom 't oog der deugd nog traanen ftort, En dat van zïeldwang hier nog ovrig fchynt gebleeven,
Is oorzaak dat ik fchryve, en hulp zoek' door myn klagt. Stel, ftel ze in al haar kracht aan Leydens Raad voor oogen ;
Hy, die de elenden der bedrukten fteeds verzacht, Zal blyken geeven van teerhartig mededoogen.
Hoor, op myn bede, waar dit misbruik in beftaat. Een mensch, hoe arm hy zy, vind in zyn jongfte ftonden
AanLeeraar, aan Pastoor, of Rabbi, toeverlaat, Al naar het kerkgebruik waaraan hy is verbonden:
Waarom, helaas! waarom zo klein een gunst ontzegd Aan hen, die openlyk hunne euveldaaden boeten,
En fchandlyk fterven op de ftrafplaats van 't gerecht? Ach! kan men door dien troost hun lyden niet verzoeten?
Ff 3 Men



gedichten.
Men zegg' my niet, dat hy wien Neêrlands vierfchaardoemt, Wel dubbel heeft verdiend het lot aan hem befchooren;
Een booswicht is, naauw' waard' een' mensch te zyn genoemd, En doorgaans uit de hef van 't laagst gemeen gebooren.
Maar ach! is hy 't alleen, die zich te buiten gaat Aan fchcnnis van de wet, of fchennis van 't geweeten?
Eén oogenblik van drift, één trek naar goud of Haat, Deed dikwerf liên van rang hun deugd en eer vergeeten.
Een mensch blyft altoos mensch; en kan, zo lang hy leeft, Zich voor Gods alziend oog niet vry van misdaên noemen.
Dat hy, die dag aan dag vergeeving noodig heeft, Behoedzaam zy niet wreed zyn* medemensch te doemen.
Het heilig Recht ftraft nooit dan tot verbetering Vanhem,die'tmisdryfpleegde, of affchrik van zyn boosheidi Men fchenk' den fnoodaart, zelfs die zich het flerkst misging, In 't uiterst oogenblik een blyk van wraakeloosheid.
't Is ftrafs genoeg, helaas! dathy zich fchuldig kent; Dat hem,byd'angst der dood, de wroeging dwingt tebeeven;
Dat hy, na 't lyden van de fmaadelykfle elend', Voor hooger Richterftoel nog rekenfchap moet geeven:
Men koom', zo 't mooglyk is, zyn fchriklykst onheil voorVergunne,.is hy een Jood, hem een' Rabyn te fpreeken; '
Ont-



G E D I C H T E N. 231
Ontzegg' geen Roomschgezinde een' Priester of Pastoor; En laate om kerkgefchil geen fterfling troost ontbreeken.
Wie weet, het onderwys, genooten van de jeugd, Komt in den jongften ftond den veegen ligtteftade;
En wekt een waar berouw, dat de englen zelfs verheugt, Als hy God aanfehreit om ontferming en genade.
Wat baat het of men hem met onderwys vereert Dat hy, in zynenftaat, als nutloos moet befchouwen?
Men leert niet ftervend 't geen men nimmer heeft geleerd. Geen overtuiging volgt dan op gegrond vertrouwen.
Hy luistert naar geen taal, die billyk hem verveelt, Omdat hy van een* troost, hem liever, is verfchooven;
Omdat men hem, helaas! den korten tyd ontfteelt; Omdat hy 't geen hy hoort onmooglyk kan gelooven.
Is dit hardnekkigheid? neen; dat het dom gemeen Dus liefdloos vonnis veile; eene eedle ziel denkt verder.
De droeve lyder had om andre hulp gebeên; Waarom een dwaalend fchaap verftoken van zyn herder?
Hykent den leidsman niet waaraan men hem betrouwt. En zorgt dat vreemde raad op nieuw hem zal doen dooien; Mengunne aanhem den fteun, dien hy zich't nutst befchouwt,
De Godheid kent zyn hart; laat haar dat hart bevolen.
De



232 GEDICHTEN.
Da Zaligmaaker zelf, de Vorst van't Nieuw Verbond, Strekke altcos ons ten baake in onze handelingen:
Hy troostte een' kruisgenoot, dien hy geloovig vond, Doch zocht aan 't ongeloof zyn leer' niet op te dringen:
6 Neen: fchoon hem een fnoode op 't wreedst beleedigd had, Men hoorde 's Heilands mond zyn dwaaling niet beftryden.
Hy bad voor hem, toen hy voor al zyn haaters bad, En loonde bittren fchimp met hartlyk medelyden.
Men volg', zo na men kan, zyn goedheid en geduld; Verleen' boetvaardigen den troost, dien zy begeeren;
En fineek' de Godheid om vcrgeeving van hun fchuld; De voorbeê ftaat ons vry; de Hemel moet bekeeren.
Verlichte Malnoë! verbeeld u, zo gy kunt, Hoe fel 'c ons grieven zoude als op uitheemfche gronden By 't veege krankbed ons geen trooster wierd vergund; Ons een geloof gevergd, welks nut wy niet verftonden.
Zou 't misdaad zyn in ons als we in dien tegenfpoed Ons aan den overlast dier predikers ontwrongen ?
Ik rep niet van den dwang, die 't altoos vry gemoed Doet gruwen van een leer', die 't zich vind opgedrongen.
Uw eigen Hamhuis tuig' hoe wreed de zieldwang is. Wat heeft haar razerny uw Maagen niet doen Iyden.'
Een



G E D I. C H T E N. 23 j
Een uwer Vadren kwynde in 's kerkers duisternis; Een ander voelde zich nog wreeder 't hart doorfnyden
Als hy de vlammen van 't verfchriklyk martelvuur, Dat zyne broeders moordde, een kruiskerk zag verlichten
Waarin zyn heldenmoed, in 't hoogst gevaarlyk uur, De korts hervormde fchaar' voor 't laatst nog zocht te dichten.
Ach! wenfchen wy onszelf in dezen toeftand niet, Laat ons dan t' allen tyd' de wyzc les betrachten:
Doe fteeds aan andren 't geen gy wilt dat u gefchied. Dit zal de elende des Natuurgenoots verzachten.
De wyze Geestlykhcid van dit beroemd Gewest, Getrouw in 's Heilands dienst, en ryk in Christenpligten,
Wier yver niets bedoelt dan 's armen lyders best, Zal met vermaak dees daad zien tot 's mans nut verrichten.
Men werp' my nimmer voor dat in ons Vaderland Door dees toegeevendheid de Godsdienst word beleedigd; .
De menigte opgeruid, wier driftig onverftand, Als 't eens aan 't hollen flaat, bezwaarlyk word bevredigd.
Ik fmeek tot zulk een' prys uw hulp en voorfpraak niet: Neen, edelmoedig Vriend! men kan dit kwaad ontduiken
Door naar te komen 't geen betaamlykheid gebied; En tevens op zyn' tyd, toegeevendheid gebruiken.
G g Men



234 GEDICHTEN.
Men fta van 't oogenblik dat hy verweezen is Den lyder alles toe wat hem tot nut kan ftrekken;
Weer' Priester noch Rabyn; laat* hunne ervaarenis Hem al zyn fchuld doen zien, hem aan zichzeiv' ontdekken;
En met hem bidden, door geen tegenftand gefluit, Totdat het uur genaakt van zyn elendig fterven;
Totdat voor hem , helaas! de fehorre doodklok luid; Dan eischt de wet des- Lands dat hy dien troost moet derven.
Ik ken de nuttigheid van 't openbaar gebed, 'k Ben overtuigd dat dit een Leeraar moet verrichten
Der kerk, m ons Gewest in d' eersten rang gezet; Omdat men tevens 't volk en 't flervend mensch moet ftichten.
Men breng' hem dit vooraf bezadigd aan 't verftand; En ,zo in 't uiterst uur geen driften hem verheeren,
Zal hy dien Leeraar zien gelyk een' Heilgezant, Wiens liefderyk gebed zyn onheil tracht te weeren.
Dan roemt zyn dankbre ziel 's Lands mededoogendheid; Dan fmeekt hy, flervend, voor zyn Rechter 's Hemels zegen.
Hy heeft zyn hart ontlast, zich tot de dood bereid, En mooglyk door hun hulp genaê by God verkreegen.
Bedenk tot hoe veel nuts dees weldaad ftrekken zal; Niet Hechts de lyder vind, in zyn benaauwde dagen ,.
Daar-



GEDICHTEN. 235
Daardoor verligting van zyn deerlyk ongeval, Maar ook zyn droeve vrouw en kinderen en maagen.
En 't volk, allengs geleerd door dit bedaard beleid, Zal, op der Rechtren fpoor, geweetensdwang verzaaken;
Dit blyk van goedheid zien met toegenegenheid, En door barmhartigheid zich achtingwaardig maaken.
Vergeef me, ö Malnoë! dat ik uw edel hart Door deze fchets van ramp en akligheên beroerde;
Het was de deernis met des laatften lyders fmart Die my tot dit tafreel, myns ondanks zelfs, vervoerde.
Ach! leg het, op myn bede, in Leydens Vierfchaar neêr; Beweeg der Rechtren hart, zo gy het kunt beweegen:
Zo flrekk' die eedle daad uw vroome ziel tot eer; Zo daale op u en hen Gods onwaardeerbre zegen!
MDCCLXXXIII.
Gg 2 VOOR



VOOR DE
LEYDSCHE WEEZEN.
BY DEN AANVANG VAN HET JAAR MDCCLXXXV.
Liefdaadig Nederland, op wiens gewyde gronden
Geen ongelukkig mensch zich ooit verwaarloosd ziet f Geen ftad, geen volkryk dorp word in uw' kreits gevonden. Waarin de onnoozle Wees geen troost, geen hulp geniet; Waarin de magtelooze Kranken In uwe gunst Gods gunst niet danken, En waar. gy d'ouderdom geen fteun en byftand bied.
Laat andre Volken vry een trotfcher bottwpracht toonen;"
Paleizen {lichten, ryk,,van marmer en van goud, Opdat hun Vorsten daar als aardfche Goden woonen; De God des hemels mint de huizen die gy bouwt. Zyn liefde Haat uw liefde gade; Hy kroont uw deugd door zyn genade, En, welk een ramp u dreig', Hy waakt voor uw behoud.
En



G E D I C H T E N. 237
En gy, Bataafsch Atheen, geleerd en vlytig Leyden,
Waardoor de zilvren Rhyn naar 't zandig Katwyk fpoeit; En om wiens ruimen wal de kudden welig weiden, - Waar 't klaverryke veld van melk en boter vloeit l Gy, wier weldaadig mededoogen, Altoos met 's naasten leed bewogen, Toont hoe de broederliefde in uwen boezem gloeit!
Hoe fchoon praalt ge in den kring van uwe Nagebuuren !
Hoe troost uw zuivre deugd, die zo veel glans verfpreid, De Hulpeloozen, die gy huisvest in uw muuren, De Weezen, die uw hand met zo veel trouw geleid! ö Raad en Volk van 't roemryk Leyden! Wie kan naar eisch uw' lof verbreiden? Hoort, hoort dien uit den mond der dankbre Onnoozelheid.
„ Regeerders dezer Stad! Getrouwe Burgervadren!
„ Befchermers onzer Jeugd! Geliefde Burgery! „ Staat aan uw Weezen toe dat ze u eerbiedig nadren, „ Opdat hun hart en hand uw deugd dit offer wy'; >, Opdat zy, met veréénde klanken, „ Uwe onvennoeide goedheid danken, ^, Die hen tot leden vormt van Neêrlands Maatfchappy.,
Gg 3 „ Hoe



a38 G E D I C H T E N*
„ Hoe menig teder Wicht kwynde in zyn levensmorgen,
„Door 't wreed gebrek begrimd,half naakt en fchaarsch gevoed, „ Terwyl der Oudren hart God aanfchreide in 't verborgen; ,, Hun trouw zich kweet in fpyt van al hunn' tegenfpoed; „ En 't brood, dat vlyt en zweet vergaêrde, „ Uit eigen mond al weenend fpaarde, „ En zich de elende troostte als 'tKroost Hechts wierd behoed.
„ Hoe veelen onder ons, die nooit hunne Ouders zagen!
„ Hoe menig die te kort hun voorzorg ondervond, „ En weinig wist, helaas! wat ramp hy moest beklaagen „ By d'allerlaatilen kus van hunn' beftorven mond; „ En elk met tedre lagchjes vleide, „ Of om de borst der Moeder fchreide, Daar zyne onnoozle wieg reeds by haar lykbus ftond!
„ Wat zyn wy niét verpligt aan uw getrouwe zorgen!
„ Hoe edelmoedig neemt uw weldoend hart belang „ In Telgjes, door uw hulp voor nood en dood geborgen! „ Dit blykt ons jaar op jaar by onzen ommegang; ,B Dan toonen ons uw vriendlyke oogen „ Uw hartvertroostend mededoogen; „ Dan rolt een vroome traan u dikwerf langs den wang.
„ Hoe



GEDICHTEN. 239
„ Hoe willig zouden we u erkentenis bewyzen,
,, Daar uwe onfchatbre gunst ons als weleer verheugt, „ Nu wy 't herbooren jaar voor u en ons zien ryzen, „ En ons getroffen hart niets aêmt dan dankbre vreugd ! „ Maar, ö Behoeders van ons leven! „ Wat zal, wat kan een Weesje u geeven, „ Dat alles wat het heeft verpligt is aan uw deugd ?
„ Gods goedertierenheid, die wy ootmoedig eeren,
„ Zorgt voor de fchepflen, die ze in wezen heeft gebragt. „ Het pluimloos, vogeltje krygt ongevoelig vecren,
„ En 't fchaapje word verwarmd door 't groeien van zyn vacht;, ,, Daar 't Kind, dat de Ouders vroeg moet derveny „ Van koude en van gebrek zou flerven, „ Zo door meêdoogendheid zyn ramp niet wierd verzacht*
,, Slaat God op 't hulploos Wicht dan geen ontfermende oogen?
„ ö Ja; maar Hy verzorgt elk fchepfel naar zyn' aart.
Zyn wys beleid vervult der dieren onvermogen ;,
„Het zorgen voor den mensch wierd voor den mensch bewaard. ,,. Gods magt werkt in "t liefdaadig harte „ De deernis met der Weezen fmarte,
3., Die zo wilvaardig tot hunn' byftand zich verklaart*
Laat



24« GEDICHTEN,
„ Laat onze dankbaarheid uw minzaam oog behaagen.
„ De onzichtbre Godheid, die altoos 't heelal doorziet, „ Die haaren Engel zond om Hagar te onderfchraagen,. „ Verwerpt de traanen van verlaaten Weezen niet. „ Beroofd van Vader en van Moeder, „ Is de Albehoeder hun Behoeder, „ Die nog zyne Englen zend ten troost in hun verdriet.
„ Hyzelf flaat uit zyn' troon de onnoozle Kinders gade.
„ Om hun behoud alleen wierd Ninivé gefpaard. „ De Heiland toonde hen weldaadig zyn genade, „ En heeft hen erven van het hemelryk verklaard. „ God zal hun ftaamlend fmeeken hooren; „ Hun ftem zal door de wolken booren, „ En tuigen dag aan dag hoe teer gy hen bewaart.
„ Zo mooge ons treurig lot uw Kinders nimmer treffen;
„ Zo ftrekken ze u altoos tot blydfchap en geluk; „ Zo moog' hun vroom gemoed den zegen recht befeffen, „ Dat waardige Ouders hen vertroosten in hunn' druk. ^„ Zo ziet gy hen in deugden groeien, „ In welftand en in voorfpoed bloeien, „ Altoos beveiligd voor der rampen prangend juk.
„ Wy



GEDICHTEN. 241
« Wy zullen, tot een blyk hoe hoog wèuwgunstwaardeeren»
„ Ons yvrig kwyten in den post voor ons bereid; „ De nutte handwerkskunde in al haar takken leeren, „ En u uw vreugd doen zien aan onze werkzaamheid. ,, Elk onzer zal, in ryper jaaren, „ Des noods noch bloed noch leven fpaaren, „ Opdat gy vruchten maait van 't zaad door u gefpreid,
5, Zo braaf heeft zich weleer de Lcydfchc Wees gedraagen ,, Toen 't Castiljaanfche heir de Stad op 't uiterst bragt; „ Hy fchroomde niet zichzelv' in Lammens fchans te waagen, „ Die elk nog in 't geweld des trotfehen vyands dacht, ,, Al heeft de tyd zyn' naam verfleeten, ,, Zyn heldenmoed leeft onvergeeten, „ En ftrekt ten gloribaak voor laater nagedacht,
„ Grootmoedigen! vaart voort; vaart voort voor ons te zorgen;
„ God zorgt voor ons door u, en keurt uw' yver goed. „ Geen gunstbewys, hoe kleen, is aan zyn oog verborgen. „ Hy voed den Heiland zelv' die Hulpeloozen voed. „ De Aartsrechter zal uw weldaên melden, „ En ze u in 't openbaar vergelden j, Wanneer de luchtbazuin de dooden ryzen doet.
Hh „ Dan



24ü GEDICHTEN.
„ Dan zal het talryk heir van Weduwen en Weezen,
„ Waai aan uw tederheid zich zö volyvrig kweet, „ Van Kranken, door uw zorg en artzeny geneezen, „ Van Drenkelingen, die uw trouw herleeven deed, ,, Het gunstryk oog des Heilands trekken; „ Zyn liefde zal uw feilen dekken, „ Waar zyn barmhartigheid het oordeel tegentreed.
,, En gy, ö Achtbre Raad en Burgery van Leyden!
„ Gods goedheid zegene u en blyve u duurzaam by; „ Vergunne u als weleer uw' handel uit te breiden, „ Tot bloei der handwerkskunde en nutte weevery. „ Gods gunst daal' neêr in Leydens veste 1 ,, Gods gunst befcherme ons vry Geweste, „ En geev' dat ieder jaar een jaar van welvaart zy P
Verhoor, Algoede God! verhoor der Weezen bede!
Weer buitenlandsch geweld en binnenlandsch verraad ï Verleen het Vaderland den Voorfpoed en den Vrede! Befcherm den Godsdienst en de Vryheid van den Staat! Zo moog' geen traan zyn' grond befproeien Dan die een dankbaar oog doet vloeien; Zo flrekk' dit Oord de elende altoos ten toeverlaat!
WEU



W E L K O OMGROETE,
AAN MYN KLEINDOCHTERTJE
LUCRETIA JOHANNA VAN WINTER.
BY HAARE GEBOORTE.
Welkoom, welkoom, teder Lootje!
Telgje van myn' Winters Spruit.' Hartediefje! Naamgenootje!
Komt gy met de bloemtjes uit? Doet de Lente als hen u bloozen ?
Groei dan met hen uur op uur; Bloei zo lieflyk als de roozen,
Maar verwin zelfs d'eik in duur. Groei in welftand en in krachten.
Slyt op onze onrustige aard' Blyde dagen, kalme nachten,
Altoos door Gods gunst bewaard; Zy geleide uw wankle fchreden;
Veilige u voor rouw en pyn, En fchenke u by frisfche leden
De inborst van een' Serafyn! MDCCLXXXV.
Hh a GRAF-



GRAFSCHRIFT,
VOOR MYNEN SCHOONBROEDER,
DEN HEER
JACOB MUHL.
Dees zerk dekt Jacob Muhl, de glori van zyn"Stam; Een' Zuil der koopvaardy van 't magtig Amflerdam; Een' waardig' Menfehenvriend, met's Naasten leed bewoogen j En, voor den Memel ryp, de onrustige aarde onttoogen*
OVERLEEDEN IN AMSTERDAMf DEN 21 VAN HOOIMAAND.
MDCCLXXXVI1.
* «
*
GE*



GEDICHTEN,
E N
FABELEN,
VAN
NICO LAAS SIM ON VAN WINTER,






N I C O i AA S SIÏOI "VA N" VI^T TE 31.
té






GEDICHTEN.






TRIOMFLIED
VAN
D E B O R A.
DEBORA EN BARAK.
Looft de hoogfte Majesteit, Die, met recht ter wraake ontftoken, 't Leed zyns erfdeels heeft gewroken ; 't Volk ontvonkte in dapperheid! Leent me, ö Vorsten! gunstige ooren: 'k Wy aan der Vorsten Vorst myn' zang en citerfpel; 'k Zal u, ö Koningen! den lof van God doen hooren, Den lof des Gods van Israël.
BARAK.
Gy trad, langs Edoms veld, van Seïr opgetoogen, ö Eeuwige Opperheer! het heir der Stammen vóór;
De wolken fcheurde ; de aard', de hemel wierd bewoogen; Het hoog gebergt', geflecht, ftrekte u een zegefpoor:
Ook moest de Sinaï voor uwe blikfemftraalen,
Voor u, zyn fteile kruin al fiddrende onderhaalen.
Ü DE-



250 GEDICHTEN.
D EB O RA.
Zag Anaths zoon, zag Jaël niet Hoe elk, op 't krygsgerucht verlegen, 't Gewoon, het volkryk fpoor verliet; Voor lyfsgcvaar beducht, zworf langs verhooien wegen ? Men vlood uit dorp en landgehucht, Totdat ik, Debora, uit moederlyke zucht, 't Beflier uws veegen ftaats, ö Isrêl! nam in handen.
Verkoost gy nieuwe goön, Dan zaagt gy 't oorlogsvuur uw lieden ftraks verbranden; Dan ftond gy, wapenloos , ten doele aan 's vyands hoon. Myn hart zal billyk hen verhoogen, Wier moed des vyands woest geweld Vrywillig weêrftand bood in 't bloedig oorlogsveld. Beveiligd Israël! verheft Gods alvermogen!
DEBORA EN BARAK.
Doorluchtigften van 't kroost van Abraham, Die ryd op fneeuwwitte ezelinnen! Gy, oudflen , die het recht befchermt in eiken Ham! Brengt u het krygsrumoer te binnen. Ja, dat door ti, by put en waterwel, ö Wandelaars! Gods goedheid zy gepreezen;
Roemt



G E D I c H T E N. 251
Roemt zyn gerechtigheid, beweezen Aan 't overrompeld Israël. Nu Haat het heilig recht geen fnood geweld te vreezen.
jael.
Hef op, hef op, ö Debora! Zing vóór, op hoogen toon; zing ons uw zegezangen!
ö Barak! jaag uw' vyand na; Voer uw verwonnenen in zegepraal gevangen!
debora.
Nu ziet Gods erfvolk, fchier vernield, Zyn trotfche haateren in 't ftof voor zich geboogen; Zyn' dwingeland ontzield. Zie my door God ten top van eer verhoogen. Gy zyt uit Ephraïm, ö Barak ! opgetoogen;
Wat gingt gy Benjamin en Machirs eedlen vóór, Daar Zebulon, op Gods bevel bewoogen, Naar 's fchryvers rol, u volgde op 't fpoor!
jael.
ö Isfachar , zo trouw aan Debora verbonden!
Gy wierd, met Barak, naar het krygsdal afgezonden,
Wat dwaaze waan had u ontroerd, Wat hield ge, ö Ruben! u by ftal en fchuur verhooien ?
Ii 2 Wierd



252 G E D I C H T E N.
Wierd niet uw pligt u aanbevolen ? Waarom had u de vrees, ö Dan ! reeds fcheep gevoerd ? Gy bleeft aan de overzy' des landftrooms diep verhooien, ö Gilead! daar Azer , aan het ftrand, Zich hield in zyn moerasfig land.
BARAK.
ó Zebulon! geen nood, geen dood kon u vertfaagen! Gy dorst, als Naphtalie, uw leven moedig waagen.
De Vorsten rukten aan: Daar Thanach 't golvend nat der Megiddo ziet ftroomen, Zag 't Kanans Koningen ten oorloge opgekomen;
Maar roem en buit moest hen ontftaan. De Godheid zelf ftreed uit den hoogen, Streed tegen Sifera van 's hemels fterrenboogen.
De Kizon, de oude beek, geverfd door 's vyands bloed, De Kizon wentelde in zyn' vloed Het heir, geveld door Gods vermogen. Triomf! 'k vertreê de Dwinglandy. Hoe wierden, toen gevaar en fchrik haar' Held vervaarden, De hoeven niet verplet der afgeronnen paarden, Door 't vluchtend rennen der verwonnen Tiranny!
DE-



GEDICHTEN. 253
D EB O RA.
Vervloekt zyn Meros ingezeten, Die, in uw zaak, de zaak van God vergeeten; Vervloekt zy hy, die 11 geen byftand bied, Van wien uw heldenrei geen onderftand geniet!
Gy zult Gods dierbaarst heil aanfchouwen, ó Jaël! Hebers gaê! verr' boven alle vrouwen In welken Israël zyn' Ham gezegend ziet.
Gy hebt den vyand, mat gevlooden, Die water vroeg, door dorst verfmacht, Ververfching aangebragt; Hem melk en boter aangebooden.
Gy greept een' nagel, de andre hand Omvatte een hamer. Roem der vrouwen! Gy troft des vyands hoofd, gy hebt het afgehouwen. Gy deed ons juichend heir 't gefchonden lyk aanfchouwen. Hy viel, hy lag door u verwonnen en vermand.
JA EL.
De Moeder zag reeds, vol verlangen, Met haar gezin ten venlter uit. Zy riep: Waar blyft myn Zoon ? waar toeft myn Heldenfpruit? Ik hoor 't gedaver niet van zyne wagengangen.
li 3 Een



.-2*4 G E Dl C H T E N.
Een fchrandre ftaatjongkvrouw verzachtte haar verlangen: Ook dacht zy by zichzelf: Zy deelen noch den buit.
Zou ieder man geen maagd of twee ontfangen ? Zou Sifera geen roof, by 't juichend feestgeluid, Geen ryken roof erlangen?
D EB O RA, BARAK, JAEL.
Sla, eeuwige Opperheer! Sla dus den drom van alle uw haaters neêr. Wie durft uw magt bepaalen ? Doe , door uw hemelkracht, Hen, die u minnen, zegepraalen, Zo fchoon gelyk de zon, als zy met gouden ftraalen Verryst in volle morgenpracht.
MDCCLV1I.
*
PSALM



PSALM LXVIII.
GEVOLGD NAAR HET FRANSCH VAN DEN HEER
LAUGEOIS.
D e Heer verfchynt eerlang, en zyn geducht vermogen
Zal alles wat hem haat met fchrik in 't harte flaan: Al zyn vervolgers zullen vlieden voor zyne oogen,
Als rook verdvvynen,en als wasch voor 't vuur vergaan. Wanneer de Heer verfchynt zal 't rot der boozen fneeven.
Dan zal 't rechtvaardig volk, ontroerd door zuivre vreugd, Aan al de blydfchap van hun hart zich overgeeven,
In tegenwoordigheid van hunnen God verheugd. Zing, zing des Hoogs ten lof, en roem, op blyde wyzen,
Den hoogen naam van hem, die in den hemel woont: t Voegt u den hoogen naam van hem, die is, te pryzen*
Het voegt dat ge uwe vreugd in zyn nabyheid toont; Voor 't alziend oog van hem, den Vader en Befchermer
Van weêuw en wees; van God, die in dit tempelchoor Zyn vaste wooning koos; van God, den hoogst' Ontfermer,
Die een verlaaten volk een vry en veilig fpoor Naar zalige oorden wees,* voor hen de felle banden
En 't yzren dwangjuk brak der wreedfte.flaverny;
Het



256 GEDICHTEN.
Het heir vernielde van hun trotfche dwingelanden
In 't fpoor, waarop hun waan zich veilig achtte en vry. Wat wierd gebergte en rots, wat wierd al de aard' bewoogen,
Toen God zyn volk geleidde in 't hart der wildernis! Geen wonder dat voor hem de hemelen zich boogen;
Voor hem, die Isrêls God en Staatsbeliuurer is. Gy deed , myn God! voor 't volk, uit allen volk verkooren,
Het manna reegnen uit den hemel op hun pad; En, daar 't aêmechtig fcheen in 't ongeval te fmooren,
Schonkt gy hen nieuwe kracht door levenkweekend nat. 't Mogt, door uw magt gered, 't beloofde land aanfchouwen,
't Geen ge u verkooren had; gy hebt in 't ryk geluk, In 't ongeftoord bezit dier welige landouwen
Een volk bevestigd, dat te fneeven fcheen in druk. Gy onderwierpt aan hen de trotschile heerfchappyën,
En fnuikte volk by volk, laatdunkende op zyn magt. Gy hebt den roof verdeeld dier ryke monarchyën,
En Israël gefierd met hunner haatren pracht, Opdat ge in 't midden van uws vyands buit zoud woonen,
In fchaduw van zyn' roof, in fchaduw van zyn goud. Zo lang de Heer zyn gunst uw' Vorsten zal betoonen,
Zo lang de Heer zyn' troon opu, ö Sion! bouwt,
Zal



G E D IC H T E N. 25;
Zal aller magt en roem ook voor uw glori wyken.
De berg, dien God verkoor, munt uit in vruchtbaarheid; Hy zal met grooter pracht dan al de bergen pryken,
Daar hy meer overvloeds dan Bazans berg verfpreid. Waarom flaat gy zo fier, ö trotfche Bergen! de oogen
Op Sion, door den Heer zo hoog, zo dier bemind, Dat hy zyn woonfteê daar deed ryzen naar den hoogen,
In welke hy, eeuw uit eeuw in, zyn wellust vind? Ja, Sion is Gods troon en is zyn tempel tevens.
Zy fluit een talryk heir in haar' geduchten wal; De Heer is aan het hoofd; wat baat hier tegenftreevens ?
De God van Sinaï is Heerfcher van 't heelal. Hy heeft zyn volk verlost uit wreede flavernyë,
En heeft het trouw befchermd voor's vyands wreevlenhaat; Hy vestigde onder ons zyn' troon en heerfchappyë,
Ten trots van volk by volk, dat zyn gezag weêrftaat. De Godheid zy geloofd , die ons de felle woede
Ontrukte : deze God fchonk ons dees zaligheid. Hy zag ons gunstryk aan; hy nam ons in zyn hoede;
Hy wreekte ons leed; en heeft, door zyn alwys beleid, Ons voor al de yslykheên der naariie dood beveiligd;
Des vyands hoofd verplet, zyn haateren vertreên,
Kk Door



s58 G E D I C H T E N. •
Door wie zyn hoog gezag gehoond wierd en ontheiligd.
Toen fprak hy: 'k Zal myn volk den Nyl met blyde fchreên Verlaaten doen;'k zal hen door *t fpoor der zee doen trekken.
Toen trad ge , ö Israël! in uwer haatren bloed; Het dierenheir deed dit tot drank voor zich verltrekken ,
En 't heeft zich greetig met uws vyands vleesch gevoed. Uw volk zag u aan 't fpits zyns heirs den weg bereiden;
Het trók met u, hunn' God, myn' God, het erfland in. Het zag der zangren rei hunne opperhoofden leiden,
Door 't juichend maagdenchoor omringd, met blyden zin; Rechtaarte Telgen van der Stammen vroomen Vader!
't Voegt u uw dankbaarheid, met plegtig feestgebaar Uw' God te toonen. Tree, ö Benjamin! tree nader:
Dat zich uw blydfchap huwe aan die van Judaas fchaar;. *t Zal die van Zabulon en Naphtalie vergrooten.
Ontdek ten onzen nutte, ö God! alómme uw magt,. En handhaaf ons in 't heil dat wy van u genooten!
De Vorsten zullen dan, verwonderd door de pracht Uws tempels, u eerlang in Sion hulde bieden.
Gy zult den dwaazen drom, die afgoön vormt en eert,. Door uw' gerechten toorn voor uw gezicht doen vlieden;. En volk by volk zal door uw gramfchap zyn verneêrd
Die-



G E D I C H T E N. 259
Die voor veracht metaal of aardfche goön zich buigen.
Dan zal Asfyriën, door eerbied aangedaan, En Ethiopiën u zyn ontzag betuigen.
Bidt God, bidt onzen God, ö aardfche Magten! aan. Geeft eer, verheerlykt hem, die eeuwig in den hemel
Zyn' troon vest, de aard' verbaast door zyn geduchte ftem, En zyne magt betoont aan 't ondermaansch gewemel.
Geeft eer aan Jacobs God; verheft, verheerlykt hem Voor al de wonderdaên aan Israël beweezen;
Voor al de blyken van zyn glori, van zyn magt. ó God ! uw trouw is groot; die zy altoos gepreezen
Van 't volk, dat u zyn fterkte en hoop en toevlucht acht
MDCCLXIX.
*
Kka
DE



D E
[ORD AANSTROOM,
DOOR WONDEREN VERHEERLYKT.
myn' dichtlust niet bedwingen ;
'k Hef een' blyden ftroomzang aan: 'k Wy myn dichtbefpiegelingen
Aan den heiligen Jordaan. Kan ons de Oudheid uaauwlyks melden
d' Oorfprong van uw' naam en bron » Vreugd der Palestynfche velden !
'k Zing niet hoe de Libanon, Hoe de hooge cederboomen
Zich, met nimmerdorrend groen, Spieglen in uw zilvren flroomen.
'k Zing niet hoe 't u lust, in 't fpoên» Ruime meiren door te waaden;
Hoe gy Sarons dal befproeit, Ryk van palm en roozebladen,
Daar de wynftok welig groeit; Hoe wy 't fap der vette olyven, Als 't gebergt' van oly zwelt,
Op



G EDICHTEN. 261
Op uw ftroomkristal zien dry ven Als een' honigvloed op 't veld. 'k Zing niet hoe gy, moe van 't vlieten,
't Lieflykbruisfchend watervat Altoos vreedzaam uit blyft gieten
In het Aspaltitiesch nat. Maar ik roem uw zeldzaamheden,
Wondren aan uw' ftroom gefchied. 't Oorlogswee hebbe u beftreeden;
't Krenkt in 't minste uw glori niet. Uw kristallen golven reezen
Tot een' diamanten wal. Hoe moest gy gehoorzaam wezen, Toen de Schepper van 't heelal 't Heir van zespaar legerfchaaren
En zyn godlyk heiligdom Bragt door de opgemuurde baaren*
Op 't gelei der wolkkolom! Ja, het plegtig vreugdeteeken
Heft zich uit uw' blanken vliet; De opgerechte fleenen fpreeken. Bruisfehend nat! verniel ze niet,
Kk 3 Voor



afo GEDICHTEN.
Voor Elias mantelflagen
Scheidde zich uw ftroom van één, Eer men hem, op 's hemels wagen,
Zag ter Harren binnentreên. Ja, hetzelfde wonderteeken
Leidde Eliza 't ftroomnat door; Gy, voor zynen voet geweeken,
Baande hem een effen fpoor. Maar al hooger klom uw luister;
Zelfs de Pharpar, de Abana, Zyn by u in glori duister,
Wyl gy Naman kwaamt te flaê, Die, melaatsch en vol elende,
Twyfelmoedig in u trad, Maar Gods oppermagt erkende
In uw heilzaam wonderbad. 't Yzer zelfs moest boven komen,
Ryzende op een vlottend hout. Maar, Sieraad en Puik der ftroomen!
Gy hebtgrooter eer befchouwd, Die veel hooger is in waarde
Dan dees reeks van wonderdaên:
't Schoonst



GEDICHTEN. 263
't Schoonst dat immer blonk op de aarde
Zaagt gy aan uw' oever ftaan. 'k Zie een' drom van blyde fchaaren
Langs uw boorden uitgebreid; *k Hoor den Dooper hen verklaaren
't Heilpad, dat tot God geleid, 'k Zie, met diepe eerbiedigheden, Elk, door waar berouw genoopt, In uw kabblend water treeden,
Door Joannes ingedoopt. Maar wat doet den Godstolk fchroomen?
Hoe! hy fchynt door vrees verzet? Jezus, tot zyn' doop gekomen,
Zegt: „ Volbreng aan my uw wet." Maar de Boetgezant, verflaagen,
Weigert hem, en zegt: „ Komt gy, „ Gy, om 't heilig doopfel vraagen?
„ Dierbre Heiland! doop, doop my." Jezus fpreekt, en zet zyn treden
Stroomwaart: „ Ik vervul, laat af, „ Alle Gods gerechtigheden, „ Die hy my ten uitvoer gaf."
Welle



£64 G E D I C H T E N.
Welk een' naflraal zien wy glimmen!
Even als wanneer de zon Duikt in bloozende avondkimmen, En nog blinkt in beek en bron. Baad ge, ö Stroom! de fchoonlte leden
Vry van de allerminfte fmet? Neen; de roem der heiligheden Word door water niet genet. Neen. Maar hoe! wat heldre glansfen
Zien wy daalen van omhoog? Oopnen zich de azuuren transfen?
Scheurt de ruime hemelboog? Komt een Duifje neêrgevloogen
In deez' gadeloozen gloed? All' de Serafynen oogen,
Vol verwondring, op den vloed. Hoor de hemelftem gewaagen Uit Gods gloriryken troon: „ Deze is al myn welbehaagen;
„ Hoort hem, volgt hem, 't is myn Zoon." Had ik Cherubynen pennen
'k Dekte my voor 't heilig licht;
Is



G E D I C H T E N. Z6S
ts 't wel veilig God te kennen
Met een fchemerend gezicht? Want de Vader fcheurt de wolken
En getuigt van zynen Zoon, Daar de Geest, voor 't oog derjvolken,
Daalt uit Gods genadetroon. Maar de Aartsheiland, opgefteegen,
Praalt met meerder majesteit; En men geeft hem allerwegen
Lof, en eer, en heerlykheid. Dus zal hy eerlang in luister,
Vry van ftryd en doodsgeweld, Ryzen uit het aklig duister, Als een zegevierend Held. Deze Zon, die nooit zal daalen, Klimt welhaast ten middagtrans , Spreid zo verr' haar heldre ftraalen
Als de zon haar' gouden glans. Dus zyt gy de Roem der ftroomen,
ö Doorluchtige Jördaan! Gy hebt tyd noch nyd te fchroomen; Nimmer zal uw lof vergaan. MDCCXLII. LI LOF-



LOFZANG
o P
CHRISTUS HEMELVAART.
GEVOLGD NAAR HET FRANSCHE KERKGEZANG.
Sla, Christenfchaar! fla 't oog naar 's hemels daken;.
Der Vorsten Vorst ryst gloriryk omhoog, Om thans de vrucht van zyn' triomf te fmaaken.
Hoe fchoon blinkt ons die zegepraal in 't oog!' Hy vaart omhoog, door eene wolk gedraagen,
Daar 't alles ons zyn waare grootheid meld. Hy boeit de hel aan zynen zegewagen;
Den wreeden dood heeft hy aan band gekneld. Het Englenheir omringt zyn koets, by 't ryzen;
Het meld alöm zyn gloriryke daên; 't Vervult de lucht met blyde hemelwyzen;
'tHeft, rei aan rei, den hoogften lofzang aan. ö Godspaleis! ontfluit uw gouden zaaien;
ö Hemel! fcheur; ontfang uw' Koning weer; Zie hem op helle en waereld zegepraalen;
Ontfang Gods Zoon, zyn' Vaders lust, uw' Heer.
Ge



GEDICHTEN. 267
Ge ofltfangt in hem, in Jezus, onzen Broeder;
De Voorfpraak,'t Hoofd, den Bruidegom der Kerk; Ons-aller Hoop, ons-aller Zielbchoeder.
Wat eer voor ons! wat godlyk liefdemerk! Hy ftceg, vol vreugd, om plaats voor ons te maaken,
Zyn' Vaders huis, den hoogen hemel in, Van waar zyn geest ons harte reeds doet blaaken,
Als 't waard' gevolg van zyne menfchenmin. Men ftreev' hem na, door heiige drift gedreeven ;
De nietige aarde ontzinke ons hart en oog! De Heiland zelf wenkt ons naar 't eeuwig leven.
Ons edelst goed is weggelegd omhoog. Hy daalt eerlang in gadeloozen luister,
Opdat hy zelf als Rechter vonnis veil', Wanneer zyn magt ontfluit en graf en kluister;
Zyn laatlie zege ons uit het Hof herftell'! MDCCLXIX.
LI 2
KEN-



KENSCH ETSE
VAN EENEN
RECHTGEAARTEN
LEERAAR.
Ik poog, verr' van myn pen te fcherpen, Alleen de zachte fchets te ontwerpen
Van een' rechtaarten Boetgezant, Die, naar des Heilands godlyk voorbeeld, De waereld door zyn deugd veroordeelt;
En rustig Jezus kruisvaan plant.
Dees Christen, die, gelyk een lelie Haar' geur, den geur van 't Evangelie
Tot 's Naasten nut alom verlpreid , Daar 't heilig vuur van 's Hoogften liefde Hemde ongeveinsde ziel doorgriefde,
Bedoelt alleen Gods heerlykheid.
Geen



GEDICHTEN. 269
Geen waereld kan zyn hart bekooren Door eerbewyzen, door trefooren;
Zyn geest zweeft, boven zon en maan, Op vlugge Serafynen veêren, Aanfchouwt de heerlykheid des Heeren,
En licht ons met haar' weerglans aan.
Hy, die met God gemeenzaam handelt, Terwyl hy hier ootmoedig wandelt,
Door Gods genade altoos geleid; Hy volgt den grooten Hemelkoning In kribbe en flal en laage wooning,
En eert hem in zyn nedrigheid.
Moet hy het reukaltaar ontfteeken, Moet hy den Albeftierer fmeeken,
Hy zend geen nutteloos verhaal, Maar woorden, die, vol kracht en leven, De ontvonkte zielen aandacht geeven,
Als wierook naar de hemelzaal.
LI 3 Moet



I-ra GEDICHTEN. Moet hy het godlyk Woord verklaaren, Hy myd verwaande kerkgebaaren,
En wufte taal, en woordenpracht; Maar fchuwt niet min, de grootfte zaakcn Door wantaal tot een' fpot te maaken. Geleerdheid geeft zyn rede kracht.
Hy wil geen hemelprofeetfyen Door fpitfe vindingen ontwyën;
Hy wil de werking van Gods geest Niet, dwaas , naar zyn begrip bepaalen, Of hoe de hemeltroost moet daalen
In 't hart, dat 's Hooglten oordeel vreest.
Hy durft gerust hen zalig keuren,
Die, arm van geest, weemoedig treuren,
En heilbegeerig zyn van hart; Die, nooit wraakgierig, 's vyands fchelden Altoos met zegening vergelden, Getrouw aan God in vreugd en fmart.
In



G E D I C H T E N. 271
In weldoen altoos overvloedig, Is hy rondborstig en zachtmoedig;
Het lust hem, min de vloekbazuin Op Ebals barren top te fteeken, Dan zegeningen uit te fpreeken
Op Gerizims bedaauwde kruin.
Hy houd de deugd in eere en achting,. En predikt reine pligtbetrachting;
De boom word aan de vrucht gekend. Die vrucht, de vreugd der faamenleeving, Is 't rechte merk der fchuldvergeeving,
En houd de ziel naar God gewend.
Geen hitte of koude doet het waaken Op d'aanvertrouwden post hem iiaaken;
Hy buigt zyn fchouders onder 't kruis. Hy mint de zielen,, hem bevolen; En, ziet hy eenig fchaapje dooien,
Hy zoekt het op, en brengt het t'huis.
Ziet:



272 GEDICHTEN.
Ziet hy zyn' trouwen dienst waardeeren, Zich boven zyn verwachting eeren,
Geen hovaardy vervult zyn hart; Of ziet hy zich verfmaad, beloogen, Hy flaat op God geloovige oogen,
Zyn' Toeverlaat in leed en fmart.
Hy wil geen medeftervelingen, Door zyn gezag, bepaalend dwingen,
Maar leert hen Jezus leere en kruis. Hy vind, ondanks verfchil van meening, Met godgezinden hartsverëening,
Als Broeders van zyns Vaders huis.
Zyn brandend hart, nooit onverfchillig, Maakt hem ten dienst' van God gewillig,
Door wakkre zelfs verloochening. Hy heeft zyn' wil en welbehaagen Den wil der Godheid opgedraagen,
Van wien hy last en lust ontfing.
Dreigt



GEDICHTEN. 273
Dreigt, by het woeden van de volken, Een ftorm van oorlogsonweerwolken
Zyn kooi en kudde neêr te flaan; Hy wil ze in nood noch dood begceven, Ja bied veeleer zyn dierbaar leven
Den bloeddorst tot een offer aan.
Word hy door rampfpoed neêrgeboogen, De wondre byftand uit den hoogen,
Opdat hy nooit verzuchte of kwyn', Gods geest, door onweêrftaanbre werking, Vormt, door zyn milde heilverfterking, Hem tot een' aardfehen Serafyn.
Stryd hy in 't aanzien van zyn' Koning, Na de overwinning volgt de krooning.
Hoe heerlyk blinkt van verr' de prys! Hoe glansryk ftaat op gouden hairen De krans van onverwelkbre blaêren
En roozen uit het Paradys!
Mm Ver-



SM G E D I C H T E N.
Verkondiger der blydfte boodfchap! Sieraad van 't reinfte bondgenootfchap!
Getrouwe Leidsman van Gods volk ! Wie zou, met hart en ziel en zinnen, Naar uw waardy u niet beminnen!
Wie eert u niet als Hemeltolk!
MDCCL.
GODS



GODS HEILRYKE
N A B Y H E I D.
Tree, ó Christen! uwen Vader In geloof en liefde nader.
Wy hem uw ontvonkt gemoed Die u, door zyn Alvermogen, Aan der zonden dienst onttoogen
En genadig heeft behoed.
Kweek, om 't lot der aardfche dingen, Nimmer dwaaze twyfelingen
Over 's Hoogften wys beleid. Wat zou ooit zyn magt vermindren? Leeven niet altoos Gods kindren
In zyn tegenwoordigheid?
Mm 2
Zou



276 GEDICHTEN.
Zou hy, aan wiens alziende oogen 't Minste ftip niet word onttoogen,
Zou hy u niet gadellaan? Ja , hy fchenkt zyn' gunstelingen De allerbeste zegeningen Op hunne enge hemelbaan.
■
Volg, als Christus meêgenooten, Met Gods balzem overgooten,
Jezus na in 't Priesterfchap; Daar hy, als Profeet en Koning, U verhief in zyne krooning
Tot den hoogften gloritrap.
Leef, aan zynen dienst geheiligd, Door zyn' goeden geest beveiligd,
Leef op deze onrustige aard' In het ongekrenkt vertrouwen Dat gy hem eens zult aanfchouwen
Daar hy plaats voor u bewaart.
Word



GE D ICHTEN. 277
Word, ö Christen! 11 gegeeven In het zaligst licht te leeven, Dat op 11 zyn' luister fpreid; •Dek geen weerglans van die liraalen; Dat zy altoos u doen praaien In de reinfte heiligheid.
Waak beftendig aan den drempel Van den hoogen hemeltempel,
Tot u de ingang word verleend; Om, in 't heilryk hof der hoven, God en zynen Zoon te looven,
Met der zaalgen choor vereend.
Tree dan, Christen! uwen Vader In geloof en liefde nader.
Roem des Hoogften wys beleid. Wat zou ooit zyn magt verhindren ? Leeven niet altoos Gods kindren
In zyn tegenwoordigheid ? I MDCCXLIX.
Mm 3 TER



TER ZILVEREN BRUILOFTE
VAN MYNE WAARDE OUDEREN,
PIETER VAN WINTER,
F. N
ELIZABETH VAN LEEUWAARDEN.
ZYNDE TE GELYK DE $3^ VERJAARING VAN MYNEN WAARDEN VADER.
u w fchoonheid kon myn ziel ontvonken,
ö Dichtkunst, hemelsch van gelaat! Maar hebt gy me immer gunst geschonken ,
Vergun my dat ik uw fbraad, De nimmerdorrende lauwrieren,
Schakeer' met palm en mirtheblaén, Om met dat loof de kruin te fleren
Van hen, die my het naast beftaan. Myne Ouders zien van 's hemels transfen
Hun driemaalwelkom zilvren feest Beftraald met de aangenaamfte glansfen.
Dat dierbaar heil verrukt myn' geest, ö Vader! welk een dag van zegen!
Dees dag groette u in 't levenslicht;
Dees



GEDICHTEN. 279
Dees dag, vervolgens u genegen,
Zag 't echtaltaar voor u gehucht. Dit is de fchoonfte van uw dagen,
Wyl onze Moeder hart en hand Daarop aan u heeft opgedraagen,
En gy aan haar u hebt verpand. Dit dubbel heil noopt my tot zingen.
Myn Vader ! 'k roem uw nyvre vlyt, Uw zorg en trouwe handelingen,
Der koopmanfehap ten nutt' gewyd. Oprechtheid is aan God en menfehen
In alle tyden aangenaam; Wie immer beider gunst mogt wenfehen,
De Hemel fchonk ze aan u te faam'. Ik moet, (niets kan myn' yver dwingen,)
6 Moeder! weiden in uw' lof. Geen vleizucht deed my immer zingen.
Uw liefde geeft my ryke ftof. Geen goud kan 't Moeders hart opweegen;
Die teerheid is 't daar 't all' voor zwicht. Dat is der Kindren grootfte zegen,
En maakt hen op het duurst verpligt.
Dit



280 GEDIC HTEN.
Dit perst de traanen my uit de oogen;
Ai! neem het voor erkentenis! Heb ik het eerst uw borst gezoogen,
Denk dat myn zucht de krachtigfle is. Dat vuur bezielt ook alle uw Looten,
Die allen in hunne eerste jeugd Het zelfde heil als ik genooten;
Elk roemt u als zyn hooglte vreugd. Hoe loflyk is uw huisbeftieren,
Uw yver en uw kloek beleid! Dorst ik myn drift den teugel vieren,
Ik prees uw deugd en minzaamheid. Gy wyst, myne Ouders! ons de klippen
In de altydholle waereldzee; Wat koers ons voegt om die te ontglippen,
Te fpoeden naar behouden reê. Kon ik de fhaaren vlugger roeren,
Hoe lieflyk klonk thans myn gedicht! Kon ik een kunsttafreel volvoeren,
'k Maalde op den voorgrond en in 't licht De Trouw, op eenen troon verheven,-
Gekleed in hagelwit gewaad,
Daar



g E d I" c h T E N. t8l. Daar zy, door tedre zucht gedreeven, U wenkt met een vernoegd gelaat; Terwyl we u beiden zien verzeilen,
Door de Eendragt, die , vervreemd van nyd, Haar' boezem nooit door haat voelt zwellen,
En knaaging kent noch bitfche fpyt; Door Liefde, die verknochte harten Doet blaaken in een zuivre vlam , Nooit uitgedoofd door ramp of fmarten
Nadat zy haaren ooriprong nam; Door Vrede, die haar lievelingen Geleid langs zachte roozepaén, Daar zy vol zielvernoeging zingen,
Belommerd van olyve blaên. 'k Zou aan uwe andre zy' vertoonen
Godvruchtigheid, die nimmer veinst, En 's Hemels gunst beneên kan troonen,
Die gunst, waar 's menfchen gunst voor deinst; Milddaadigheid, met recht gepreezen
Als medelydend met elks leed; En Nedrigheid , zo heusch van wezen Als zedig van gemoed en kleed.
Nn Zy



282 GEDICHTEN
Zy zouden u eenftemmig roemen;
De Trouw, op dees getuigenis, U zeegnen en welzalig noemen, Naar 's Hemels heilbeloftenis. Ik zou met hen de Godheid looven,
Terwyl het offer wierd bereid, Welks vlam zich heffen zou naar boven,
Ontfloken door de Dankbaarheid. De Hoop zou juichend opwaart vaaren
Met wierookgeuren van gebeên; Waaraan Geloof haar' wensch zou paaren;
Zy trekt Gods zegen naar beneên. Dan zaagt ge u met geluk befchenken
Zo groot als ooit de Algoedheid zend: Een' fchat, door mot noch roest te krenken;
Een' fchat, best by 't bezit gekend. Maar zacht! ik moet myn' geest bedwingen;
Verfchoon my: 'k ben van 't fpoor gedwaald ; Uw deugd heeft dees befpiegelingen
Myn zangfter uit den mond gehaald. Al 't Maagfchap is verrukt, bewoogen.
Elk ftort de teêrfte wenfchen uit.
ö Wen-



G E D I C H T E N. 283
ó Wenfchen! dringt door 's hemels boogen,
Ten nutt' van Bruidegom en Bruid! Zo daal' Gods onwaardeerbre zegen
En dierbre gunst, jaar uit jaar in, Gelyk een vruchtbre zomerregen,
Op hen en op hun huisgezin! Zo mooge uw vrede en welftand bloeien,
ö Ouders, aan ons hart zo waard'! Zo ziet ge uw Kroost in voorfpoed groeien,
En u tot hun geluk gefpaard! De gouden trouwkroon fiere uw hairen,
Hoe zeldzaam deze zegen zy; En zett', na vyf en twintig jaaren,
Deez' dag nog grooter luister by! En als we uw byzyn moeten derven ,
(Ach! mogt zulks niet dan fpaê gefchiên!) Doe u Gods gunst een' ftaat verwerven
Reeds door 't Geloof voorüit gezien: Smaakt dan, in hooger ftand verheven,
Het heil door Jezus u bereid;
En draagt in 't hemelsch eeuwig leven
De glorikroon der zaligheid. MDCCXLII. Nn 2 0 p



OP MYNE
VIER EN TWINTIGSTE
V ERJAARIN G.
ö T-rfiefdebron ! 6 Levensader!
Myn Toeverlaat! myn God! myn Vader!
Ik wy aan u myn maatgedicht. Een hemeldrift, een englenyver Spant op deez' dag de fnaaren ftyver;
Dag, die my 't eerst begroette in 't licht.
Sier met uw' gloed vry de oehtendkimmen , ö Dag, die 't hoogfte heil zag klimmen!
Op u wierd 's Levens Vorst gebaard Ten troost van 't volk, door hem verkooren. Ach! deelde ik ook, op u gebooren,
In dezen zegen voor al de aard'!
Mogt



GEDICHTEN. 285
Mogt ik door Jezus voorbeeld leeren In lief en leed de Godheid te eeren;
Volyvrig naar haar gunst te ftaan; Haar een geheiligd hart te bieden;. Het zielverleidend kwaad te vlieden
Op 's levens hobbelige paênL
'k Herdenk, (waar is de tyd vervaaren.'J} Een reeks van tweemaal twaalef jaaren.
ö Kindsheid, die zo ras verdween! Wat waaren uwe onnoozle dagen Weleer myn ftreelendst welbehaagenl
Zy rolden ongevoelig heen.
o Opperöorzaak van myn wezen ï Gy ziet wat worden zal nadezen;
Gy kent het lot dat my verwacht. Uw gunst befcheen my met haar firaalem Eer ik op aard' mogt ademhaalen, En toen ik wierd in 't licht gebragt.
Nn 3 Uw



a8<5 GEDICHTEN. Uw liefde gaf myn zwakheid krachten; Zy leerde my uw wet betrachten;
Zy toonde gunstryk my myn' pligt, Om uit de golven der gebreken Het hoofd vrymoedig op te fteeken, Gemoedigd door haar troostryk licht.
Wat vuur bezielt my onder 't zingen! 'k Zie nog de bron van zegen fpringen,
Die, van myn tedre jeugd af aan, In 's levens barre zandwoestynen, Waar menigwerf de deugd moet kwynen,
My altoos toevloeide op myn paên.
Wat zal, wat kan ik u vergelden ?
Ik moet, ik wil 't met fchaamte melden,
ö God! ik ben dit heil onwaard'. Ik kan niets doen dan nedrig danken; En roem, met lïamelende klanken
Uw gunst, die my ontzetting baart.
Uw



G E D I C H T E N. 287
Uw voorzorg blyv' my duurzaam hoeden In voorfpoed en in tegenfpoeden!
Al 't ondermaamche is wankelbaar. Verfterk in my altoos 't verlangen Om eens het zalig lot te ontfangen, Dat zich bepaalt aan dag noch jaar! MDCCXLII.
AAN



AAN JONG K VROUWE
JOH ANNA MUHL.
TER 5^e VERJAARING E VAN HAARE MOEDER, MEJUFFROUWE
AGATHA MARIA SENA,
WEDUWE VAN DEN HEER
JACOB MUHL.
Hartvriendin !.. wat klank, wat zwier Zal ik aan myn vaerzen geeven?
'k Span de fnaaren van myn lier, Wyl uwe achtbre Moeder 't leven
Eertyds op deez' dag ontfing;
Sterk myn' geest, terwyl ik zing.
Meld my, hoe ze u in uw jeugd Heeft gekweekt met trouwe zorgen;
Hoe ze u tot de zuivre deugd Leidde in uwen levensmorgen;
En de kweekfchool van 't verftand
U ontfloot met eigen hand.
Hoe



° E ° 1 C H T E N. 289
Hoe zy 't Vaderloos gezin Steeds haar liefde deed bemerken;
't Welk zy door haar kindermin Dekte als met getrouwe vlerken:
Deelt me, ö vleuglen! op myn beê,
Deelt my ook uw fchaduw mee!
Meld me, ö Schoone! hoe haar hart Aan de oprechtheid is geheiligd;
Hoe zy tegen leed en fmart Zuchtende Armoe trouw beveiligt;
En de Deugd, die eenzaam treurt,
Hulp en achting waardig keurt.
Hoe haar godgezind gemoed Steeds zyn vroomheid elk doet blyken;
Hoe noch voor- noch tegenlpoed Haar van 't enge pad doet wyken;
Hoe zy, door Gods geest beftraald,
Aan zyn' wil haar' wensch bepaalt.
Oo
Maar



290
« t p H T E N.
Maar ik durfde u te onbedacht, Myn Johanne! om byftand frneeken.
't Staat, myn Lief! wel in uw magt Zangdrift in myn borst te ontfteeken;
Doch de loffpraak word me ontzeid
Door uw Moeders zedigheid.
•k Wensch dan, Cwfcrd dees heilwensen waar!)
Dat des Hemels ryke zegen Haar befproeie jaar op jaar
Ais een zoele zomerregen. Ongeval noch ramp noch kruis Stoor'- den voorfpoed van haar huis!
God, altoos den zynen goea, Doe haar in zyn liefde leeven;
Zy de troost van haar gemoed! Nooit moet' haar die troost begeeven!
De ongefchapen Bron van 't Licht
Sterk', vervrolyk' haar gezicht!
Maar,



G E D 1 C H T E N. 2?J
Maar, ö Hartontvonkfter! Gy, Dierbre Hoop van myn verlangen
Staat een tweede wensch my vry ? Gun my u als Bruid te ontfangen! Hierop juich ik, bly te moe, Dus, met u, uw Moeder toe:
Hartvriendin Van 't wys Beleid! Trouwe Volgfter van de Reden!
Voorbeeld van Godvruchtigheid.' Voedftervan de reinfte Zeden! i Edel Pronkjuweel der Deugd!
Blyfaltoos ons-aller vreugd!
MDCCXLIII.
Oo 2
AAN



AAN
MYNE HART VRIEND INNE,
JONGKVROUWE
JOH ANNA MUHL.
BY ONZE ECHTVERËENIGING.
Indien myn tedre Poëzy Het lot der duurzaamheid mag erven,
Sta 't haar, & Hartontvonkfter! vry Uw' heven Naam te hoen voor 't fterven;
Zy geeft uw deugd, uw weermin lof;
Nooit had zy aangenaamer ftof.
Wie laakt haar drift? zou zy nu niet Het dichtvuur in myn borst ontfteeken,
Daar, zelfs in 't bangfte minverdriet, Haar gunst op 't hoogst my is gebleeken?
Zy heeft myn' droeven geest verfterkt,
Getroost, en tot geduld bewerkt.
Be-



° E D I C H T E N. ^
Befchouw, myn Engel! welk een vreugd Haar nu bezielt en fpeelt in de oogen,
Terwyl de ftond haar nog verheugt Dat gy, door zuivre gunst bevvoogen,
Haar 't eerst bellraalde met het licht
Van uw hartroovcnd kuisch gezicht.
Hoe minzam flrooide uw blanke hand De lauwerblaadjes, 't letterlover,
Door Moeders vihdingryk vérftand Vergaderd, toen myn Dichtftuk over!
Zulk groen, gemengd met mirtheblaên,
Zal fchooner om uw lokken ftaan.
Zy fiert, verrukt, daarmede uw hoofd. Zy zingt, en fpant de fnaaren ltyver.
o Vreugd, die alle vreugd verdooft! Zy juicht, zichzelve ontrukt door yver,
Daar gy uw hart en rechtehand,
ö Halsvriendinne! aan my verpand.
Oo 3
Gy



m GEDICHTEN.
Gy weet, myn zuivre liefde fproot Uit achting voor uw reine zeden;
En, word een vriend gekend in nood, In zwakheid, ziekte , en tegenheden,
Dees borst befluit voor u een hart
Dat ramp en ongevallen tart.
Nu is myn ziel in u verheugd; Ik lees uw weermin in uwe oogen.
'k Deel in uw heil, gy in myn vreugd. Lof, lof zy 't eeuwig Alvermogen !
Nu ryst, nu klimt uit de oosterbron
Myn langgewenschte huwlykszon.
ö Zalig, driemaal zalig uur! Wy zyn dan voor elkaêr gebooren,
Myn Schoone! Ik roem Gods albefluur, 't Geen ons dit heillot heeft befchooren.
Triomf! Triomf! ik overwin.
De Hemel boog uw ziel en zin.
Nu



GEDICHTEN. 295
Nu legt Gods Tolk, myn Boezemvrind, Verheugd, met zegenende handen,
Den Echtknoop, die ons licflyk bind. Hy doet het heilig reukwerk branden.
ö Vlam!.. Maar 'k zie, geen minder gloed
Blaakt onzer Maagen bly gemoed.
Hoe glansryk blinkt het heiligdom ! Hoe! mint de Godheid ons dus tederP
Myn Levenslust! Johanna! kom, Kniel, kniel met my eerbiedig neder;
Dat ik myn dankbaarheid betuig',
Myn ftem verheff' by 't feestgejuich.
'k Erken het, Eeuwige Opperheer! o Liefdebron! ö Levensader!
Uw heil befproeit ons heinde en veer. Duld dat ik u ootmoedig nader';
En met myn dierbre Wedergaê
Naar uwen troon myne oogen fla!
Uw



GEDICHTEN.
Uw voorzorg heeft van uur tot uur Onze onbezorgde jeugd gezegend.
We ontmoetten wel nu zoet, dan zuur; Maar 't is ons all' ten nutt' bejegend.
Nu treeden we in de huwlykspaên,
Om hand aan hand die op te gaan.
Dus fpoeden wy, vernoegd te moe, Ons lot, 't zy voor- 't zy onfpoed, tegen.
'k Vertrouw, ö Vader! 't all' u toe. Doch, kan het zyn, fchenk ons uw' zegen;
Beziel altoos met hemelmin
Myn hart, en 't hart van myn Vriendin!
Maar, welk een onverwachte glans! Wat gloed! Hoe fchemeren myne oogen!
Daar opent zich de azuuren trans: De Huwlyksmin, met ons bewoogen,
Daalt neder met een bly gelaat,
Opdat ze ons fterk' door wyzen raad.
» Gy



G E D 1 c H T E N. 29T
}j Gy, zegt ze, die voor 't echtaltaar ,, Belooft u naar myn wet te draagen,
,, ?k Wy u myn gunst, ö jeugdig Paar! „ Ik, die, in's aardryks vroegfte dagen, „ Het oudfte en fchoonfte trouwverbond „ Stichtte op den Paradysfchen grond.
„ Hoort, Echtelingen! dan myn' raad. „ Vlied Hoogmoed, weert zyn vleieryë;
„ Schrikt voor den Twist; fchuwt de Eigenbaat. „ Dat de Afgunst dan uw rust benyê,
„ Vergeefs is 't, hoe veel kracht zy fpilt,
„ De Wysheid dekt u met haar fchüd.
» Doch zult ge u fteeds gelukkig zien, „Gymoet de Deugd uw' eerbied toonen;
>, De waare Godvrucht hulde biên; „ De Vrede en de Eendragt tot u troonen:
„ Dan torscht de Vergenoeging 't kruis; „ Dan fterkt Standvastigheid uw huis.
PP
j, Dan



298 G E D I C H TEN.
„ Dan word door my, zo Vruchtbaarheid „ U haaren zegen doet weêrvaaren,
„ Uw jongskens 't nestje toebereid „ In 't heiligdom, by Gods altaaren.
„ Dan leeft ge altoos den Opperheer
„ Tot glori, my tot vreugd en eer."
Hier zwygt zy, en ontwykt ons oog. Hoor ik een' zang van Serafynen,
En ftygt zy op dien galm omhoog?.. Maar 'k zie de Speelnoots ons verfchynen.
Johanna! 'k lei, met blyden zin,
Al juichende u ter^feestzaale in.
Hier kusfen ons, door blydfchap iïom, Met vreugdetraanen op de wangen,
De Maagen driemaal wellekom. 'k Hoor hoe der Moedren orgelzangen,
(Zo Ouderlyke wensch ooit baat,)
Ons zegen fpellen in deez' ftaat.
Myn



G E D 1 C H T E N. m
Myn ziel, verrukt door 't lief geluid, Word door haar' zang zichzelve onttoogen.
Ik leef voor u, voor u, myn Bruid»! Beftraal my met uw vriendlyke oogen;
Zo worde altoos dees reine gloed
Door onderlinge min gevoed.
MDCCXLIV.
pP 2 TRAA-



TRAANEN,
OVER MYNE MOEDER,
ELIZABETH VAN LEEUWAARDEN.
ïïoe! zou de doffe rouwcimbaal Myn dichtgeest thans tot droeve taal,
Tot klaag-tot lykzang kunnen dwingen? Hoe! zou myn treurig kunstmuzyk Myn Moeder naar der dooden wyk,
Ten donkren grave kunnen zingen?
Neen, neen. 'k Zie, in de ziel ontroerd,
Myn dierbre Moeder, ons ontvoerd, Myn oog, myn fchreiend oog ontwecken.
De bittre droefheid fluit myn' mond.
Helaas! 'k zag, in den bangften ftond, Haar' mond, haar' wyzen mond verbleeken.
Ik



GEDICHTEN. 3oï
Ik zie het dierbaar hartebloed,
Dat my gekweekt heeft en gevoed, Dat eerlyk bloed gefluit in 't vloeien;
Is 't wonder dat myn zwoegend hart,
Getroffen door de felfte finart, Myn bloed in de aders traag doet fpoeien?
ö Moeder! moet myn droef gezicht
Uw lieflyk levensmiddaglicht Zien"zinken in een zee van traanen?
Al 't huis barst in een' rouwkreet uit
Terwyl ge uw minzaame oogen fluit; Hoe kan ik my van fchreien fbaanen!
ö Neen , 'k weêrhou myn traanen niet;
't Is 't eenigst dat my overfchiet, Daar wy uw droevige uitvaart vieren;
Schreit dan, myne oogen! weent, ja weent:
Uw traanen kunnen 't koud gebcent' Meer dan cypres en lykkrans fieren.
Pp 3 ó Dood,



3o& GEDICHTEN.
ö Dood, voor waardig Kroost zo flraf! Al dwingt gy ons aan 't aklig graf Het dierbaar overfchot te fchenken Van haar, die my het leven fchonk, Nooit zal die naare graffpelonk, * Nooit zult gy myne liefde krenken.
'k Herdenk altoos met dankbaarheid
Haar tedre zorg, haar wys beleid, Haar zuivre deugd en reine zeden;
Hoe ge ons, godvruchte Elizabeth!
Langs 't enge pad, naar 's Hoogften wet; Hoe heilig ge ons zyt vóórgetreeden.
En gy, myn Vader! wien de dood Ontrooft de waardiglte Echtgenoot',
De vreugd, den wellust van uw leven; Sla, in Gods wil getroost, uw oog Naar 't Hof, waarin zy leeft, omhoog;
Zie daar u in uw Gaê verheven.
Myn



G E D I C H T E N. 303
Myn dichtkunst, door al 't leed vermoeid,
Kust, daar myn oog van traanen vloeit, Voor 't laatst het Moederlyk gebeente ;
Zy zucht ten hemel keer op keer,
Befterft, en zygt in 't einde neêr In onmagt, op het grafgefteente.
MDCCXLVI.
AAN



AAN MYNE ECHTGENOOTE
JOHANNA MUHL.
BY HAARE 3*4 VERJAARING.
Kan op het kronklend waereldfpoor, Op 't kruispad van uw lydend leven, De Dichtkunst u verkwikking geeven,
Haar troostzang vergt van u gehoor. Zy flaat thans heilverwachtende oogen,
Op 't voorbeeld van uw hemelmin ,
Met u, myn dierbre rjartvriendin, o Kruisheldinne! naar den hoogen.
Voorzienigheid beftiert deze aard' Door duizende veranderingen, En duizend beurtverwisfelingen,
Haar goddelyke wysheid waard'; Wie zou aan de Almagt paaien zetten ?
De vroome ziel, Gods onderdaan,
Ziet zyn beftier met eerbied aan, En eert die fchikkingen als wetten.
Zo



GE D 1 C H T E N. 3oS Zo Hemt uw godgetrouw gemoed In 's Hoogften wil en welbehaagen, En keurt, in voorfpoed en in plaagen,
Den weg, dien hy u inleid, goed. Ik zag uw jaarzon, door wier ftraalen Myn hart een' blik van vreugd geniet, Nog korts, beneveld door verdriet, In eene zee Van traanen daalen,
Als of zy eeuwig fchuil zou gaan; Doch God, wiens gunst wy beiden pryzen, Doet haar dit uur met glans herryzen, En voert my ftof tot blydfchap aan. Zo wisflen guure en kalme dagen. Zo volgt de vreugd op rouw en pyn. Na regen zien wy zonnefchyn. Wie overwint zal lauwren draagen.
Men geeve in krankheid , fmart of dood, De hoop op de Almagt nooit verlooren; Een nedrig hart kan God bekoDren;
Geen ramp is voor zyn hulp te groot. Men dringe, al woed het leed verbolgen, Niet ftout in Gods geheimenis;
Qq Hy



306 GEDICHTEN.
Hy weet wat goed , wat beter is. 't Voegt ons zyn leiding ftil te volgen.
Wat lot ons treft, of treffen zal, Men leer' het als een Christen draagen, Zich van Gods fchikking nooit bekhagen;
Want niets gefchied hier by geval. Dus word het waare heil gebooren. Zo word, tot ons geluk, Gods kracht In onze zwakheid zelfs volbragt. Hy heeft den zynen hulp gezwooren.
.Deze Evangelifpecery , Die onlangs myn meêwaarig harte Een' balzem ftrekte in leed en fmarte,
Schenkt u myn tedre Poëzy. Johanna! zy verzachte uw lyden! Geeft God thans kalmte m leed en pyn, Laat ons ootmoedig dankbaar zyn; Laat ons ons in elkaêr verblyden.
'k Omhels u, daar myn wensch gelukt, Myn Reisgenoote op 't pad ten leven! U, aan myn liefde weêrgegeeven; U, op myn bede 't graf ontrukt.
OP
M DCCXLVIII.



O P D E
SCHILDERKUNST
VAN MEJUFFROUWE
RACHEL RUISCH,
WEDUWE VAN DEN HEER
JURIAAN POOL.
AAN HUNNEN ZOOM, DEN HEER
FREDERIK RUISCH POOL.
Naar welk een oord wend ik myn fchreên?
Waar voert ge, ö nyvre Pool! ons heen? ó Fredrik! welk een' hof, wat vruchten, welke bloemen
Ontdekt myn oog hier in het rond? Gewis, dees fchoone ftreek, nooit naar waardy te roemen, Is een gewyde grond.
't Nieuwsgierig oog poogt, onbepaald, Daar myn leergierige yver dwaalt,
Al 't zielverrukkend fchoon met ééncn wenk te ontdekken. Maar myne ontvonkte Poëzy
Brengt met een' blyden lagch, om mynen geest te wekken, Dien druiftros my naby.
9^ 2 Hoe



308 GEDICHTEN.
Hoe vrolyk fpreid, om zoeten buit,
Die Honigby de wiekjes uit, En zuigt het eêlfte vocht der fchoonfte Muscadellen,
Gerypt in zoele zomerlucht! Hoe dringt ichier kerne en lap door 't floers der dunne fchellen! Wie zag ooit fchooner vrucht!
Hoe minzaam ftreelt het fpeelend licht Door ranken bladen ons gezicht!
Dat dorre blaadje zelfs verjeugdigt de andre kleuren. Vervult die gloeiende Granaat
Hier niet de dunne lucht met aangenaame geuren, Zo frisch als zyn gelaat ?
De Perzik noodigt onze hand.
Gewis greep zweevende Athalant' Zulk een bekoorlyk ooft met haar fneeuwwitte vingren.
Ai! zie dat Wormpje , langs dat blad, Zich, leevendig en vlug, in duizend bogtjes flingren, Op 't ongelyke pad.
'k Zie



G E D 1 c H T E N. 309
'k Zie bloozende adertjes dat groen,
Dit takje de Abricoosjes voên. Op roode Pruimen ftremt een nectardaauw tot dropjes.
De fchoone Oranje praalt zo eêl Met bloemen als met vrucht; het loof pronkt aan de topjes Met vrolyklagchend geel.
De Poolfche tarw, wiens biezen kleed Zyn plooien uitftrekt wyd en breed,
Toont aan 't opmerkend oog een' fchat van zeldzaamheden, In dorren ftronk, in voedzaam zaad ,
In dun en buigzaam ftroo, met vezels doorgefneeden, Zo teder als een draad.
'k Zie Miertjes hunnen lust voldoen
Aan Ananasfen en Meloen. Hoe ryst de grootfche Tulp, omringd van Angelieren!
De Kamperfoelie lagcht ons aan. De Latrix groeit en bloeit met leevendige zwieren, Geplaatst naast de Afrikaan.
Qq 3 Maar



3ïo GEDICHTEN.
Maar welk een heldre regenboog Van frisfche kleuren trekt ons oog ?
Dees gaarde is grootsch gefierd met verschbedaauwde Roozen, Met zilvren dropjes mild befpat.
Hoe zien wy 't rood der Roos by 't wit der Leli bloozen! Hoe fchoon is bloem en blad!
Pcöniroosjes, breed van kruin,
En Stokroos, de eer van hof en tuin,
En 't nederig gelaat der eedle Pasfiebloemen;" De Hyacinth, de Anemia ,
Doen beurtelings, om ftryd? ons haare fchoonheid roemen Als zonder wedergaê.
Maar hoe! Bedriegt my myn gehoor, Of zingt hier 't zachtgevederd choor?
Het vliegt, en fpringt, en fpeelt, belommerd van de bladen, ö Zangers, die, met fchel geluid,
Het luistergraag gehoor verkwikt, nooit kunt verzaaden, Wanneer gy zingt of fluit!
't Is



0 E D 1 C H T E N. 3„
't Is billyk dat ge u hier onthoud, En nestjes voor uw jongskens bouwt;
Zo fchenk' hunne orgelkeel ons toovcrende klanken! Gy moogt de milde Vruchtbaarheid
Voor 't wonderbaar begin dier tedre Wezens danken, Waarop ge u koestrend fpreid.
Maar ach! wat rampfpoed rand u aan ?
Liet hier 't Geweld zyn' voetftap ffiaan? Is zelfs de Onnozelheid hier voor geen roofzucht veilig?
De Hagedis vernielt het nest. Men wreek' die fchennis. Pool! het recht is by u heilig... Hoe ftraffe ik 't ondier best?
Men wreek'.'.. Maar hoe! gy fluit myn hand.
„ My ftreelt,Cdusfpreektge,J)uwmisverftand; Myn Moeders kunstpenfeel heeft u verrast, bedroogen.
't Is Rachels hand, die, daar zy zweeft In hof, en vrucht, en bloem, uw kunstbeminnende oogen Verrukt, betooverd heeft."
Wat



3i2 G E D I C H T E N.
Wat vreugd! Daar treed die Kunstvorstin Haar fchilderzaal, haar' lusthof in,
Door ouderdom gekroond met achtbre zilvren hairen. ö Rachel! fchrandre Bloemgodin!
ö Braave Ruisch! wiens roem kan de uwe ooit evenaaren? Die leeft eeuw uit, eeuw in.
Gy maalde, ontvonkt door kunstryk vuur,
De groote wondren der Natuur; Gy volgde uw' Vaders fpoor naar 't choor der weetenfchappen,
Die, in de ontleedkunde uitgeleerd, Het choor der eer beklom langs fteile gloritrappen, Waar 't all' zyn wysheid eert.
Gy, gy vertoont ons 't lïerflyk deel Van vrucht en bloem door uw penfeel.
Wat gaat de kunstkracht verr' van fterfelyke menfchen! Zo wyst ge ons, in de tedre blaên,
Die uw begaafde hand beveiligt voor verflenfchen, Het Opperwezen aan.
God



G E D 1 C H T E N. 3i3
God zelf, die, naar zyn' wyzen raad, GebJoemte en vrucht herfchept uit zaad,
Herplante u, na deez' ftand, in 't zalig Hof der hoven, Opdat uw fchoone glans volgroei'!
Zo moet ge, in hooger ftand, ö Ruisch! uw' Schepper looven In onverwelkbren bloei
ó Kunstvriend, die, uit Jdnderpligt, Haar noemt de vreugd van uw gezicht!
Lang moet ze, ö Pool! uw liefde en tedre zucht ervaaren! Zo blyve uw deugd en trouw en vlyt,
Met haar' beroemden Naam, op 't klinken myner fnaaren, Het Nageflacht gewyd!
MDCCXLIX.
Rr
CT-



CTPRESSENLOOF,
VOOR MEJUFFROUW
RACHEL RUISCH,
WEDUWE VAN DEN HEER
JURIAAN POOL.
Treur, treur, beroemde Schilderzaal! Daar Rachels kunst zo menigmaal Door keur van vrucht en kruid en bloemen My van verwondring ftom deed ffcaan! Betooverende Hof, wien 't keurigst oog moet roemen ï Wat onweer grimt u aan?
Zien wy den dood romdöm u zweeven? Zyn nadering doet alles beeven.
ö Ruisch ! zou, in deez' veegen ftond , Zyn zeis uw lustprieel verderven! Och! 't is op u gemunt, gy word door hem gewond. Helaas! ik zie u fterven.
Zyn



G E D I C ♦ H T E N. 31$
Zyn woede treft u onverwacht, Terwyl uw Kroost zyn'pligt betracht, U fchraagt met teêrömhelzende armen ; Gy zwymt, in weerwil hunner trouw, Daar zuivre vriendfchap fchreit, de reine deugden kermen, En alles fmclt in rouw.
Ach! waarom zyn uw zilvren hairen, Gelyk uw frisfche lauwerblaêren,
Niet tegen 't doodsgeweld bewaard? Ach! waarom kost gy, als uw verven , Waardoor gy bloemen teelt van onverwelkbren aart, Geen langer duur verwerven?
Hoe zal de liefelykc Lent, Wanneer Natuur haar wederzend, Uw dood aan al haar bloemtjes klaagen! De milde Herfst zal, als hy keert, Voor u naar de eêlfte vrucht van hof noch boomgaard vraagen, Nu hy uw kunst ontbeert.
Rr 2
De



316 GEDICHTEN
De Wynmaand, die, op blyde klanken, Den druiftros fnyd van tengre ranken ,
Opdat de kuip van fappen zwell', Zal fchreien by haar nektarfchaalen, Dewyl uw fikfche hand haar fchoone muscadel Voortaan niet af zal maaien.
Natuur zag, om uw kunst verheugd, Door uw penfeel des aardryks jeugd In vrucht en bloem zo fchoon herleeven, Als of de bloei van 't Paradys Aan 't fierlyk veldgewas op nieuw waar' weêrgegeeven; En juichte uw kunst ten pryz'.
Nu ftaat zy door uw dood verflaagen, Naardien ze, in barre winterdagen,
By u herleefde in 't lagchend groen; Zy doet de heuvels, bosfchen, weien, Van veldfieraên ontbloot, min om het fneeuwfaizoen Dan om uw fterflot fchreien.
De



G E D I C H T E N. 317
De Winter, voor myn wenfchen doof, Gunt my gebloemt' noch jeugdig loof Om thans uw graftombe op te tooien, 't Voldoe dan dat myn Poëzy Uw rustplaats met cypres en tym durve overftrooien, En u deez' lykzang wy'!
Maar, braave en kunstgeleerde Vrouwe! Zou ik, in d'algemeenen rouwe,
Het oog Hechts op uw doodbus flaan? ö Neen. Uw godgeheiligd leven Bied myn befpiegeling een eedier voorwerp aan, Heeft u meer glans gegeeven.
ö Puiktelg van den ftarn van Ruisch! De roozen, die naby het kruis Aan fcherpgefpitste doornen groeien, Bepurperd door des Heilands bloed, Terwyl ze in hemelliefde uw godvruchtdeeden gloeien, Verkwikten uw gemoed.
3 De



3*8 G E D I C H TEN.
De fchoone vrucht, wier wondre werking De ziel verftrekt tot heilverfterking,
Het leven aanbrengt uit de dood; De dierbre vrucht van 's Heilands lyden, Dat allerhooglte nut voor d'allerhoogften nood, Kon meest uw hart verblyden.
Hoe rustig hieft gy 't hoofd omhoog, Dat in geen voor- of rampfpoed boog, Getroost naar 's Hemels wil te leeven. Uw ouderdom ftrekte u een kroon, Op 't enge pad der deugd door de Almagt u gegecven;
Wat ftond die krans u fchoon!
Nu moogt gy, by de heilzonflraalen, In fchaduw van den wynftok praaien,
Die u den waaren nektar bied, Den nektar, die in 't Hof der hoven De reinfte blydfchap kweekt, onftoorbaar voor 't verdriet; U fterkt om God te looven.
Hebt



GEDICHTEN. 31^
Hebt gy des Scheppers wondre magt, Die bloem en vrucht heeft voortgebragt, Hier klaar gezien met fterflyke oogen; Nu word, ö Ruisch.' uw fchrandre geest In 't hemelsch Paradys gewis zichzelv' onttoogen.
Vier, vier daar eeuwig feest!
MDCCL.
OP DE AFBEELDING
VAN JONGKVROUWE
LUCRETIA WILHELMINA VAN MERKEN.
De Zangeres, die 't Y, die Neerland kan bekooren, De Deugd en Wysheid ftreelt door haaren citerzwier; Lucretia, bezield door beider godlyk vier,
Strekt, Dichtkunst! in uw' rei, de luister uwer chooren. Eer, in Van Merkens fpruit, het vindingryk verfland Van fchranderen Van Baarle en godgewyden Brand. MDCCLIIL
OP



OP HET
EEUWGETYDE
VAN HET
DIACONIE WEESHUIS
DER HERVORMDE GEMEENTE TE AMSTERDAM.
D eDeugd zie zich een'zuchtdoor't fchreiendWeesjeontwringen,
Barmhartigheid gevoel' zich treffen door zyn' nood; My lust het nu, omringd van Weezen, bly te zingen,
Ja, door hun groot getal word zelfs myn vreugd vergroot. Niet dat myn dichtgeest juicht daar Staatzucht, met haar vaanen,
De Steden plondren durft op 't klinken der trompet; Daar zy de Vaders velt, de Moeders fmoort in traanen,
En, dreigende, den dolk op 't hart der Weezen zet; Niet dat myn Poëzy by bange lykmisbaaren,
Daar 'tjonge Weesje weent, zyn tedre handjes wringt, En vraagt: Waar zyn, helaas! myne ouders heengevaaren ?
Haar citerfnaaren fielt, by droeven vrolyk zingt; Neen. Mededoogendheid , gefprooten uit Gods liefde,
En die een vast verblyf zich ftichtte aan Amftels vloed, Nadat zy 't eerlyk hart der vroome burgren griefde,
Wekt mynen zanglust op, kweekt vreugd in myn gemoed.
Zy



G E D I C H T E N. 32I
Zy heeft hier, fints eene eeuw , op't teêrst ,met open armen,
Het ouderlooze kroost ontfangen en gekust; De traanen afgedroogd; geftüd in 't angstig kermen;
En 't, veilig voor gevaar, in zachten flaap gefust: Hier heeft zy, fints eene eeuw, hetfchraal gebrek verdreeven;
De graage jeugd gefpysd; het naakte wicht gekleed: Hier heeft ze aan 't jong gezin het pad naar 't eeuwig leven, En 't fpoor der vlyt getoond; haar fchatten mild hefteed. Dit Eeuwfeest vieren wy, verrukt en opgetoogen:
Zou 't ons niet juichen doen, daar 't Gode zelv' behaagt, Die Weeuw en Weezen mint als de appels zyner oogen;
Den liefelyken naam van Man en Vader draagt? Daar 's aardryks Heiland ook zyn zegenryke handen
De tedre Wichtjes reikt, en drukt hen die op 't hoofd; Hen tot een leerbeeld fielt aan de edelfte verfhnden;
Hen 't hemelsch koningkryk verordent en belooft? Hef u, ö Godsgefticht! als waart ge een fchoone tempel,
(U deert geen honderd jaar,) thans moedig uit den vloed. ,k Betree met blyden zin en onbefchroomd den drempel,
Daar Mededoogendheid ons minnelyk ontmoet. Wat feest! ö Schoon gezicht! Wat zaal is ons ontflooten! Ik zie der Weezen rei eenvouwdig, mild onthaald!
Ss Wie, 1



32a G E D ICH TEN.
Wie, wie zag ooit een kring verheugder dischgenooten ?
Waar heeft ooit reiner vreugd van elks gelaat gellraald ? Zag ooit de onnoozelheid zich blyder onderfchraagen ?
Zag rampfpoed ooit zyn leed milddaadiger verzacht ? Zag de armoede ooit haar' last met meerder liefde draagen ?
Waar rees gewenschter licht uit doodelyker nacht ? Zie hier een' wakkren ftoet van Vadren blyken geeven
Van onvermoeide zorg en trouwe kindermin. Zie ginds een' eedlen rei van nyvre Moedren ftreeven,
Gelyk een klokhen zweeft rondom haar lief gezin, ö Braave Zielen! wie, wie zou uw deugd niet roemen,
Daar ge aan der Armen dienst uw' tyd, uzelv' verbind! ö Weesjes! 'k hoorde u ook myn Maagen Vader noemen ;
Wat hebt ge uit myn geflacht een Tabitha bemind! Het heugt me, onnoozleSchaare ! ik zal noch kan't vergeeten,
Hoe gy myn tedre jeugd ontroerd hebt en geftreeld: 'k Had, aan dees Moeders hand, my van haar' last gekweeten r
En uwen tedren mond verkwikking toegedeeld; Gy zaagt my vriendlyk aan, en, dankbaar opgetoogen,
Greept gy myn kindfche hand; die wierd door u gekust; Toen perste uw dankbaarheid de traanen my uit de oogen ; Ge ontftaakt me in 't hart een vuur, dat nimmer word gebluscht.
Laat



GEDICHTEN. 323
Laat my, liefwaardig Kroost! u op deez' feestdag noopen.
Maar 'k merk dat ge uwen pligt reeds leevendig befeft. Gewis, dus moogt ge altoos op 's Hemels byfhnd hoopen,
Terwyl uw lot en ftaat het Medcdoogen treft. Zy doet u , onbefchroomd, tot 's Hoogflen liefde nadren;
Ze ontfluit voor u elks hart; ze ontfluit voor u elks fchat; Zy trekt op u het oog van Amftels Burgervadren;
Dat waakt voor u zo wel als voor het heil der Stad; Zy legt de Liefde uw' last godsdienstig op de fchoudren;
Haar invloed maak' dien last, hoe zwaar ook van gewigt, Hen, die de plaats bekleen van uw veriTorven oudren,
Op nieuw eene Eeuw, kan 't zyn, door eendragt zacht en ligt! De Alzegenaar doe Stad en Land in welvaart groeien!
Hun welvaart zy altoos de bron van uw geluk, Die ge u, eeuw uit eeuw in, verkwiklyk toe zie vloeien,
Terwyl de zon des heils u koes tere in uw' druk! Dat thans uw lofgejuich ten hemel zy gezonden.
Die galm vervuil' dit huis , en ryz' naar 't hoogfte choor! Hoe heerlyk klinkt Gods lof uit zo veel honderd monden! Dit heilig feestgejuich rolt zelfs den hemel door.
Den i s^n van Wintermaand. MDCCL VII.
Ss 2 TER



TER ECHTVERËENIGING
VAN DEN HEER
m: nicolaas ter bruggen,
EN JONGKVROUWE
jOHANNA COVYN.
Indien het heil van uwe kindfche dagen,
Johanna! u nog heugt, Dan heugt u ook de zucht, my toegedraagen
In 't opgaan myner jeugd. De zuivre zucht, het hart uws wyzen Vaders,
(Helaas! wy derven 't nu!) De gantfche ziel myns Vriends, myns trouwen Raaders,
Genoot ik, nevens u. Mogt gy Covyn, dien Godstolk, Vader noemen?
(Gy roemt daarop met recht,) Hy heeft tot my, (mag ook myn leerzucht roemen?)
Wel eens, myn zoon, gezegd. Mogt ge uit zyn' mond de Item der Wysheid hooren,
Zo liefelyk, zo zoet; 7 Zyne



G E D I C H T E N. 325
Zyne englentong , die Godvrucht kon bekooren,
Ontvonkte ook myn gemoed. Hy, die ons minde als de appels zyner oogen,
Heeft ons geluk betracht. Laak, laak dan niet, dat ik u, opgetoogen,
Als eene zuster acht. Uw lentejeugd, de rypheid myner jaaren,
Stuit die betrekking niet; Myn Poëzy vlecht roozen om uw hairen
Nu Liefde u mirthen bied. U, jongfle Telg, die, uit Covyn gefprooten ,
Uw' ftam tot eer verftrekt; U, 't overfchot van zyne dierbre Looten,
Die myne erkentnis wekt; U, die , weleer, met kinderlyke zinnen,
My vriendfchap hebt betoond; U, die wy zien Ter Bruggen wederminnen,
Wiens trouw gy thans bekroont; Ter Bruggen, die, met onvermoeide flappen,
Trad, langs het letterfpoor, Naar 't heiligdom der eedle Weetenfchappen,
Naar 't waare glörichoor.
Ss 3 Myn



jtf GEDICHTEN.
Myn dankbaarheid is tot haar pligt wilvaardig.
Keurt gy uw' Vaders Vrind, Zyn' Boezemvrind, nog uwe Vriendfchap waardig?
Ja, 'k weet dat gy hem mint. Het kan uw hart, uw teder harte llreelen
Dat ik, met bly gelaat, Durf in uw lot en 's Bruigoms zege deelen;
ü zinge in d'echtenftaat. Nooit praalt een Maagd met luisterryker glansfen
Dan als zy 't fpoor der min, In 't harte ontroerd, gefierd met mirthekransfen, ,
Treed met haar' minnaar in; Dan als zy durft de tedre fchoudren buigen
Naar 't heilig huwlyksjuk; Haar zuivre ziel een neiging durft betuigen,
De bron van ons geluk. Hoe! fchept dat woord een beemd van frisfche roozen
U op het aangezicht? Zaagt ge ooit het oost, Ter Bruggen! fchooner bloozen
By't ryzend morgenlicht? Wat fpellen u dees minnelyke ftraalen
Een aangenaamen dag,
Waar-



GEDICHTEN. 327
Waarop gy vry en vrolyk aêm zult haaien,
Bcvryd van mingeklag! Uw blydfchap wekt de blydfchap uwer Maagen.
Uw Moeder kust uw Bruid , Haar' Broeders Telg, uw' lust, uw welbehaagen,
Nu als haare eigen Spruit. Uw Vader voelt zyn kinderliefde ontbranden,
In uw geluk te vreên; Die Godstolk fmeekt, met opgeheven handen,
Gods gunst voor u beneên. Is 't ondermaansch den zaalgen niet geflooten,
Dan moet dit bly gezicht De blydfchap van myn' Boezemvriend vergrooten
In 't eeuwig zalig licht. Ter Bruggen! juich om 't heil, u thans befchooren.
Gefprooten uit één Stam, Kon uwe deugd Johannaas deugd bekooren ;
Haar deugd ontvonkte uw vlam. Zou zich de deugd niet aan de deugd verbinden?
Zy bind onwrikbaar vast. Dus zult gy u elkandren waardig vinden, Getrouw in lust en last.
Dus



328 GEDICHTEN.
Dus moet Gods gunst op uwen Echt beklyven!
Geniet de zachtfte rust In 't lieflyk groen der huwlyksvredeölyven,
Door dOvervloed gekust! Verftrek het Recht, waaraan ge u hebt geheiligd,
Een' trouwen Toeverlaat! De onnoozelheid blyv', door uw zorg, beveiligd
Voor zelfbelang en haat! * Zie, minzaam Paar! uw' ftamboom welig bloeien!
De Algoedheid fchenke u kroost Waardoor ge uw heil ziet met uw jaaren groeien!
Leef, leef in God getroost. Dan zal nooit rouw noch vreugd uw zielrust krenken!
Wat my de Alwysheid zend', De Vriendfchap zal myn blaakend hart u fchenken,
Tot aan myn levensënd'.
MDCCLVII.
AAN



AAN MYN' ZOON,
PIETER VAN WINTER.
BY ZYNE VEERTIENDE VE RJAA RING.
Heeft myne Poëzy, in uw geluk verheugd,
U by uw zesde jaar reeds aangefpoord tot deugd;
Nu, daar gy veertien telt dier blyverloopen jaaren,'
Noopt ze u met dubble vreugd, door'tklinkenhaarerfnaaren,
Tot dankerkentenis voor uw gezegend lot,
En pligtbetrachting aan uwe Oudren en aan God.
Ach! mogt ze u, daar ze u nood naar haaren raad te hooren,
Niet mm door 't onderwys dan door haar' zang bekooren!
'k Erken dat 's Hemels gunst uw' geest niet heeft misdeeld
Van nutte vatbaarheid; en dat ge u voelt geftrceld
Wanneer myn liefde en pligt u leiden, om, by trappen,
Het fchoon der kunsten en den glans der weetenfchappen
Te ontdekken ; dit gezicht noope uwen lust fteeds aan
Om yvrig op den weg der kennis voort te gaan
Gy zaagt reeds door Gefchicht-en Aardrykskunde u toonen
All wat er ooit gebeurde op 't rond dat wy bewoonen;
Tt ~
Zyn



33o G E D I C H T E N.
Zyn kreitfen, afgeperkt voor volk en huisgezin.
De fchoone Teekenkunst leid u haar kunstzaal in.
Geen letterfchat van Brit of Gal is u gefboten.
Germanje zal in 't kort uw kundigheid vergrooten.
De Wiskunst bied eerlang haare oefenfchool u aan.
De kennis der Natuur zal u verbaasd doen Haan.
Wat zal de Koopvaardy, ontfluit ze u haar kantoeren,
U al geheims doen zien, al wonders u doen hooren!
Dus word u 't fpoor gebaand, dus bied men u de hand,
Myn Zoon! opdat gy eens, met opgeklaard verftand,
CHet zy in 's Hemels gunst!) moogt tot een' ftand geraaken
Waarin gy proeven kunt hoe zoet de kruimen fmaaken
Gewonnen door vernuft, met deugd en eer en vlyt.
>t Is fchoon wanneer de jeugd van haaren pligt zich kwyt,
Der Oudren zucht erkent, der Maagen liefde en achting
Zich altoos waardig maakt door waare deugdbetrachting.
Erken vooral Gods zorg, die gy zo mild genoot,
In uwer Moeders zorg; gefprooten uit den fchoot
D*r reine huwlyksmin, laagt gy de deugd in de armen,
Die by uw wiegje waakte, en, vaardig zich te ontfermen,
Uw fchreiende oogjes look met haar getrouwe hand;
Die uwe jeugd beftierde, en 't ryzende verftand



G E D I C H T E N. 33i
Op 't minnelykst befcheen door de aangenaamfte ftraalen Waarmee de Godheid ooit een reine ziel deed praaien. Al dekt een wolk van druk dien hemelwaarden glans Voor 't oog der waereld, gy, geplaatst aan nader trans, Naast my in enger kring omtrent dat licht beflooten, Hebt in dat licht met my Gods troostrykst licht genooten. De kindsheid frisch ontgroeid, bereikt gy thans een' trap Van ryper overleg, den ftand der jonglingfchap. Uw jeugdig leven kon myn kinderliefde wekken, Zou ik, myn eenig Kroost! myn hand u nu onttrekken,
isddi ge u, op c ïevenslpoor, door distels van verdriet Gedreigd, door fchaadlyk ooft alom genoodigd ziet? 6 Neen: het zelfde hart, dat, by uw komst in 't leven, U, vuurig fmeekende, aan den Hemel heeft: gegeeven; Dezelfde hand, die u langs 't hobblig levenspad Tot hiertoe heeft geleid, uw tedre hand gevat; Die hand, dat hart, myn Zoon! is tot uw'bylhnd vaardig; Maak, zo ge uw' Vader mint, maak die u altoos waardig- ' Toon fteeds een' wederfchyn van dien gewyden gloed, Het godlyk liefdevuur, myn Kind! in uw gemoed; En poog, op 'S Ouders fpoor, by 't klimmen uwer dagen, Eene altoosdankbre ziel de Godheid op te draagen.
Tt 2 Daar.



33* GEDICHTEN.
Daarin beftaat alleen, het zy ons rampfpoed drukk', Het zy ons voorfpoed ftreele , ons waar en hoogst geluk. Het oog omhoog te flaan op aller dingen ader, God lief te hebben als den liefderykften Vader, Tot hem te nadren langs het kruispad van zyn' Zoon, Ootmoedig, heilig, fteeds te knielen voor zyn' troon, Is 't heuglyk voorrecht van een' hemelminnend' Christen. Mogt geen verleiding ooit dat voorrecht u betwisten, Myn Zoon! Ach! ken uzelv'. De bittre bron van fmart Welt uit de neigingen van ons verdorven hart; Maar als dat harte door Gods invloed is geheiligd,
Is 't, in wat aanval, voor gevaar en val beveiligd.
't Verftand, hoe teer , ziet dan al 's aardryks ydelheid;
Het oordeel word, hoe jong, door geenen fchyn misleid;
De wil volgt, overreed, betaamlykheid en reden.
Die invloed daal', myn Kind ! op uwe en myn gebeden,
U heilryk in 't gemoed ! Zo ftrekke uw vroome jeugd
De blydfchap myner ziel; uw leven al myn vreugd.
De deugd der Kindren doet der Oudren deugd best blyken.
De luisterrykfte roem moet voor die glori wyken.
MDCCLIX.
TER



TER GEDACHT ENISSE
VAN JONGKVROUWE
WILHELMINA VAN MERKEN.
Gy triomfeert, ö vroome Kruisheldinne!
ö Wilhelmine! en uw Lucretia, Uw Zuster, fchreit, en ziet, door tedre minne
In 't harte ontroerd, u in uw' opvaart na! Zy zucht: haar hart, aan 't uwe op 't naauwst verbonden,
Verheugt zich wel dat gy, na 't aardsch verdriet, 't Gewenscht verblyf der blydfchap hebt gevonden;
Maar ach! het zucht nu 't zich verlaaten ziet. Zoud gy die zucht, haar tedre neiging doemen,
Nu gy in 't einde uw' zielwensch ziet vervuld ? Neen, eedle Ziel! gy kost die nooit volroemen.
Haar liefde was zo groot als uw geduld, Uw liefde was zo groot als haare ontferming.
By uwe vlucht naar 't hooge heiligdom Zocht gy voor haar by Vriendfchap nog befcherming;
Gy zaagt naar haar, gy zaagt naar my nog om.
Tts Ont-



334 G E D I C H T E N.
Ontfnel uw fmart! ontwyk dit dal van traanen !
Gy leed en ftreed, ontfang in 't eind' de kroon! Het englendom zal u den ingang baanen
Naar 't hof der rust, naar 's Hoogften gloritroon. Lucretia! Gods wil is wys en heilig.
De Aartsheiland trad op 't kruispad rustig vóór: Dat enge pad, hoe moeielyk, is veilig;
'tBragt Wilhelmine in 't eeuwigjuichend choor. Dat doornig fpoor betrad ge een reeks van jaaren.
Zo 't iemand zag, ik zag uw kloeke fchreên, Door God gefterkt, niet wanklen in gevaaren,
U onverzet in 't woên der tegenheên. De dood ontrukte u, in uw' braaven Vader,
Een' boezemvriend, naast God uw' toeverlaat: Joeg u die flag een' fchrik door harte, en ader,
Uw moed hield ftand; Gods wysheid gaf u raad. Uw Moeder fnelde, al juichend', naar den hoogen;
Liet, afgeleefd, aan de aarde een luttel ftof: Ik zag haar kroost verbaasd en opgetoogen:
't Vloog, in den geest, haar na in 't hemelhof, 'k Zag toen met u uw lieve Wilhelmyne, Die driepaar jaar aan 't krankbed lag geboeid,
In



° E D 1■ C H T E N. w
'In God getroost, ondanks het woên derpyne\ Van hemelvuur aan 't blaaken, ja doorgloeid. Het akligst wee der gadelooze elende,
Waardoor zy wierd gefolterd en verteerd, Scheen krachtloos; 't fcheen dat zy geen onheil kende;
Thans kent zy 't niet. Wat heil! zy triomfeert. Zy triomfeert. Spaar, fpaar dan uwe traanen.
De Heiland loont en kroont, in haar, de deuo-d. Geen wolk van druk kan ooit haar heil doen taanen.
Uw vroome ziel verheug' zich in haar vreugd. Haar vlug verftand, haar hemelreine zeden, Haar nedrigheid, haar zelfs verloochening, Haar lydzaamheid, door 't leed nooit afgeftreeden ,
Verrukten ftaêg uw zielbefpiegeling: Zie haar geduld bekroond met heillauwrieren;
Haar van het kruis verheven tot den troon/ Haar nedrigheid het hoogfte Godsfeest vieren;
Haar' ftillen geest verfierd met de eerekroon. Sla 't oog omhoog, Lucretia! tree nader:
Het Heilgeloof toont aan uw' grooten geest, In 't zalig ryk, uw Zuster, Moeder, Vader, Die, met uw Moei, daar eindloos gaan te feest.
Het



336 GEDICHTEN.
Het toont... Maar hoe! wat maakt myn ziel bewoogen?
Ach! welk een ftem klinkt, zuchtend', my in 't oor ? Myn Gade roept, ontroerd en opgetoogen:
„ Gy gaat my dan , ö Drukgenoote! vóór! „ Gy gaat my vóór! Een reeks van bange jaaren
„ Toont my nog 't eind' van myne kruisbaan niet. „ Ik zwerf nog om op 's levens woeste baaren,
„ En gy vergeet, behouden, uw verdriet". Lucrctia! myn dierbre Halsvriendinne
Ziet u, zietmy met weenende oogen aan. Uw vroome ziel, door deugd en hemelminne
Aan haar verknocht, is met haar lot begaan. Uw liefde, uw trouw, uw troost doe haar bedaaren.
Hoe menigwerf zongt gy het leed gedwee! Wat dierbaar heil kan waare vriendfchap baaren!
Zy deelt op aarde ons hemelblydfchap meê.
MDCCLX.
OP



OP HET AFSTERVEN
VAN MYNE ZUSTER
ELISABETH VAN WINTER.
Zoud ge op Gods liefdewenk het ondermaansch begeeven,
En ons gevoelig hart, zo vast aan ü verknocht, Niet met u voeren naar 't Paleis van 't zalig leven ?
Ja, lieve Elifabeth! 't verzelt u op dien togt. Gy, onder 't zelfde hart, in d'eigen fehoot gedraagen
Van haar , die ook, naast God, myn levensöorfprong was; Van haar, myn hooglle vreugd in 't opgaan myner dagen;
Gy, Moeders naamgenoote , ontfnelt ons, och! te ras. Te ras! Waar is de tyd , uw kindfche tyd, vervloogen,
Toen gy, op Moeders arm, uwe armtjes my ontfloot, Doorlagchjes 't hart me ontroofde, en mymet vriendlyke oogen,
Met duizend minzaamheên, uw lieve lipjes bood? Waar is uw frisfchejeugd, toen ge, op der Oudren voorbeeld,
Door hunne hand geleid, het fpoor der deugd betrad;
Vv Door



338 GEDICHTE N.
Door Gods genaê beftraald, nooit by uzelf veroordeeld,
De hoogfte blydfchap vond op 't enge hemelpad? 't Verteerend koortsvuur deed den bloei uws levens kwynen,
Uw Godvrucht blonk nochtans door alle nevels heen; Gy zaagt gerust en ftil uw1 laatften ftond verfchynen,
Door knaaging niet ontroerd, en door geen vrees beftreén. Uw gryze Vader bood u vriendlyk hart en handen,
U, die zyn' liefdedienst erkende naar waardy; Gy zaagt uw Broeders tot uw hulp in yver branden;
De Zusterlyke trouw ftond onvermoeid u by. Maar moest voorheen de zon van Moeders leven daalen,
Ter graf kim zinken uit haar' glorirykften trans; Wy zien ook de uwe pas in fchoonen luister praaien, Of zy gaat yllings fchuil met een' getaanden glans. De dag, vóór dertig jaar, de dag van uw geboorte,
Di*e, by uw komst op aarde, uw fchreien heeft gehoord, Stond op te ryzen uit de bloozende oosterpoorte,
Wanneer uw jongfte fnik wierd in uw borst gefmoord. Volgde op uw eerst gefchrei een rasvergangklyk leven,
Een ecuwig leven volgt op uwen laatften zucht. Schoon liefde op ons gelaat den rouw van 't hart doet zweeven, Nog zien we, in God getroost, u na in hooger lucht.
Uw



GEDICHTEN. 339
Uw koud gebeente rust by uw Godvruchte Maagen, Totdat de Algoedheid ons, by 't Serafyngefchal,
Wanneer de morgenftond der heilëeuw op zal daagen, Door 's grooten Goëls komst op nieuw verëenen zal.
MDCCLXI.
OP DE AFBEELDING
VAN MYN EN SCHOONBROEDER, DEN HEER
JACOB MUHL.
De fikfche Teekenkunst, door Vriendfchap aangefpoord, Door Dankbaarheid genoopt, had Muhl gemaald naar 'tleven;
De Wysheid wierd door 't beeld van haaren Zoon bekoord: 't Worde in myn' Vriendenrei, riep Koopvaardy, verheven!
De Deugd, die 't reeds een plaats had in haar choor bereid,
Schreef niets by't kunsttafreel, dan, Edelmoedigheid. MDCCLXIII.
Vv 2
AAN



AAN MYNE HARTVRIENDINNE,
JONG K VROUWE
LUCRETIA WILHELMINA VAN MERKEN.
BY ONZE ECHTVERËENIGING.
ö Halsvriendin! ö Blydfchap van myn leven!
Duld dat uw Vriend, uw Hartvriend, teer ontroerd, Verheugd, verbaasd om 't heil aan hem gegeeven,
U welkom kusfe, als aan zyn ziel gemoerd. Lucretia! de lieflykfte aller banden,
Het zachtfbe fnoer maakt ons thans lotgemeen; . De liefde huwt de harten en de handen ,
De Vriendfchap fmelt de zielen zelfs inéén. Die had uw ziel, die had myn ziel gemengeld
Met de eêlfte ziel, die 't ondermaanfche ooit zag; Sla 't oog omhoog, zie haar by God verëngeld;
Zy ziet uw trouw, en troost ons met een' lagch. Zy ziet uw trouw, die over haaren Gade Zich teer ontfermt, haar afzyn hem vergoed;
Aan



G E D I C H T E N. 34r
Aan haare Telg op 't heilrykst komt te ftade,
En beider druk door 't grootst geluk verzoet. Des Hoogften hand, die de enge levenspaden
Voor ons zo dicht met doornen had befpreid, Beltrooit die thans met zachte roozebladen.
Wie weet wat rust de Algoedheid ons bereid ! ö Liefdepand van 't weldoend Opperwezen,
Alleen, naast God, de Toevlucht van uw' Vrind! Is zyn geluk tot zulk een' top gereezen,
Dat ge, op zyn bede, uzelve aan hem verbind! Hoe ! flaat ge op my uwe altoosminzaame oogen,
Daar gy me uw kuifche en kiefche ziel verpand! De Godheid zelfs heeft u gewis bewoogen;
Ge aanvaard myn hart, ge aanvaard myn rechtehand. Ge aanvaard een hart, dat uwe onfchatbre waarde
Naar waarde kent; het kent uw reine deugd; Uw godvrucht, daar zich minzaamheid mee paarde,
Uw vlug vernuft, vereend met gulle vreugd; Ge aanvaard een hand, die, tot uw' byftand vaardig,
Zyn trouw u bied, beproefd in tegenfpoed. Ge aanvaard een ziel, die, uwer niet onwaardigs
Eerbiedig u de oprechtite hulde doet.
Vv 3 Be-



34i G E D I C II T E N.
Beminlyk Beeld van de allerhoogfte Goedheid!
Uw lieve ziel is voor myn ziel 't heelal. Uw reine ziel kust in myn ziel de zoetheid
Waarmee Gods vree hierna ons kusfen zal. Wat kalmte volgt op de akligfte onweêrvlaagen!
Wat dageraad ryst uit den naarften nacht! Wat zuivre vreugd ftraalt van 't gelaat der Maagen,
Terwyl myn Telg van blydfchap fchreiend lagcht! ó Hemel, die door wondren ons beveiligt!
Volmaaktfte Bron der hoogfte zaligheid! Ons dankbaar hart blyve u altoos geheiligd,
U, die deez' troost, dit heillot ons bereid! Mogt onze hulde uw heilig oog behaagen,
Daar onze ziel alleen op u betrouwt! Uw goede hand wille onze krachten fchraagen!
De waare trouw verduurt de proef als 't goud. Doe ons te faam' nog lang gelukkig leeven!
Behaagt het u, ons, van uw gunst bewust, Na zo veel heils nog ééne gunst te geeven;
Leid op één' tyd ons in uw hemelrust!
Den 26len van Herfstmaand. MDCCLXVIII.
AAN



AAN
ONZEN WAARDEN VADER,
PIETER VAN WINTER.
BY ZYNE TACHTIGSTE VERJAARING.
K om, Geliefde Weerhelft! kom ; „ Span aan myne zy' de fnaaren „ Op het Vaderlyk verjaaren.
„ Kroon 's Mans hoogen ouderdom. „ Help my 's Hemels goedheid pryzen, „ Die deez' dag zo bly doet ryzen".
Zou uw aangenaame toon, Halsvriendin! myn' geest niet wekken? Kan iets meer tot blydfchap ftrekken
Aan het harte van een' zoon Dan dat huwlyksmin de fnaaren Spant op 't Vaderlyk verjaaren?
„ Nu



344 GEDICHTEN.
„ Nu al 't huis deez' hoogtyd viert, „ Lust het my met u te zingen „ Hoe na tachtig zonnekringen
„ Hem de kroon der grysheid fiert; ,> Door des Hemels dierbren zegen „ Op den weg der deugd verkreegen".
Van deez' Ievensëindpaal ziet Hy op de afgelegde wegen; Dankt voor 't goed' daarop verkreegen,
Dankt voor 't geen hy nog geniet; En erkent met hart en oogen 't Wys beflier van 't Alvermogen.
„ Met wat onvermoeide vlyt „ Paarde hy de nyvre zorgen „ Van den morgen tot den morgen,
„ 't Huisgezin ten nutt' gewyd; „ Daar Gods goedheid hem geleidde, „ En een' effen weg bereidde".
Met



G E D I C H T E N. 34y
Met wat vroomheid, met wat vreugd Kwam zyn liefde 't Kroost te ilade; En, gefterkt door Gods genade,
Leidde hy, langs 't pad der deugd, Zyn beminde Huwlykspanden Hemelwaart met eigen handen!
„ De eigen trouw, met recht geroemd, ,, Die hy toonde aan zyne Looten, „ Toont hy ook hunne Echtgenooten,
„ Die zyn liefde Dochters noemt; „ Die, met hart en ziel en zinnen, „ Hem als haaren Vader minnen."
Met wat blydfchap, met wat troost Ziet hy zich van al zyn Maagen Liefde en achting toegedraagen;
En myn' Zoon, myn eenig Kroost, Door zyn teerheid opgetoogen, Vrolyk hem in d'arm g^evloogen!
Xx
9> Mogt



346 GE DICH TEN.
„ Mogt die teergeliefde Zoon, „ My, ö Blydfchap van myn leven! „ Door uw trouw tot Telg gegecven;
„ Mogt die Paerel aan myn kroon „ Vaders braaven naam bewaaren, „ En in deugd hem evenaaren !**
God verhoor' die liefdebeê, Dierbre Toevlucht van myn harte! Vader leev', bevryd van fmarte!
Vader leeve in vreugd en vree! Mogt het 's Hoogften gunst behaagen Lang zyn krachten te onderfchraagen!
„ Mogt zyn Godgewyde ziel, „ Die zyn tydgenooten ftichtte, „ Die ons als een heilftar lichtte,
„ En haar' Scheppers oog geviel, „ Lang de zegeningen fmaaken j, Die haar hier reeds zalig maaken !M
Mogt



G E D 1 C H T E N. 34?
Mogt een hooger zaligheid By zyn' opvaart hem beftraalen! „ Mogt hy met de heilkroon praaien,
5» Aan de Godvrucht toegezeid; >, En by God, zyn' Vader, leeven, „ Met de Kindren, hem gegeeven!"
MDCCLXIX. L- W' V' M'
N. S. V. W.
XX 3
BEURT'



BEURTZANG, BY DE ECHTVERBINDTENIS
VAN ONZEN ZOON,
PI ETER VAN WINTER,
MET JONGKVROUWE
JOZINA VAN MAURIK.
De Lente keert, en doet de beemden baaden In frisfchen daauw, daar 't licht in fpeelt. Zy ftrooit, nu.ze aan al 't groen nieuw leven mededeelt, Met onbekrompen hand haar roozen langs de paden, Daar 't woud met orgelzang haar ftreelt.
De Lente keert, en leert de jonge zinnen, Die zy door haaren invloed leid, Het wenfchelyk geluk der blyde eenftemmigheid, En noopt de zuivre ziel tot ongeveinsd beminnen, Terwyl zy palm en mirthen fpreid.
De



G EDIC HTEN. 349
De Lente keert, door gunst van 't Alvermogen; En 't hart van myn' geliefden Zoon Volgt bly haar zachte wet en buigt voor haar geboön , Nu hy Jozinaas ziel tot weermin heeft bewoogen, Opdat haar trouw zyn trouw beloon'.
De Lente keert, de zangtyd is herbooren. Myn Zielvriendin! myn Troost op aard'! Gy hebt als eigen Kroost myn eenigKroost aanvaard; De Spruit van uw Vriendin ten Zoon door u verkooren; Zyn heil is onzen beurtzang waard'.
y, De blydfchap zingt in bosfchen en landouwen „ Hoe zuivre liefde alöm verwint; „ En zou ik op uw fpoor, myn uitverkooren Vrind! „ Daar ik ons eenig Ilroost ter goeder uur zie trouwen, „ 't Geluk nict.roemen van myn Kind?
„ Myn blydfchap zingt, en roemt zyn deugdzaam harte; „ Dat al 't Gellacht tot achting wekt; „ Dat, naast uw tederheid, myn Iioogfte vreugd verftrekt;
Xx 3 „ Dat



35° GEDICHTEN.
„ Dat mededoogend deelt in aller braaven fmarte,
„ En zich met fchyn noch valschheid dekt.
„ Myn blydfchap zingt hoe hy uw trouwe zorgen, „ Beweezen aan zyn tedre jeugd, „ Door zucht tot weetenfchap, gepaard met zuivre deugd, „ Beantwoord tot uw' roem, in zynen levensmorgen, „ En 't vaderlyké hart verheugt.
„ M/n blydfchap zingt hoe hy, door reine zeden „ Voor onbedachte drift behoed, „ Jozinaas zuivre ziel bekoorde door zyn' gloed; „ Tot zich haar zedig hart in 't eind' liet overreeden.
„ De ceugd behaagt aan 't vroom gemoed."
De Lente fpreid langs veld en dreeven
Een nieuw en aangenaam fieraad. De jeugd, de Lente van het leven,
Verfiert Jozinaas gul gelaat. Maar de uiterlyke aanvalligheden, Gepaard met welgevormde leden,
Schooa



G E D I? c H T E N. 35i
Schoon door haar' Minnaar hoog gevierd, Verleenden haar nog minder voordeel Dan zedigheid en deugd en oordeel;
De fchoonheid, die haar ziel verfiert.
„ Zo aart de Bruid naar haaren Vader,
,, Wiens naam met eerbied word gedacht, j, Zo komt ze allengs de deugden nader
„ Van 't Paar, dat haar heeft opgebragt'; „ Dat vroeg haar wanklend wiegje dekte, „ En haare jeugd voor ouders ftrekte.
„ Zo paaren zich , deez' blyden ftond, » Met Winters en Van Mauriks naamen, „ De deugd van tweepaar Stammen faamen
„ Door een gelukkig Trouwverbond."
Herleeven de Ouders in de Kinders, Hoe naauw is dan hun heil verknocht! Wat treft der Oudren hart al hartewee en hinders Als 't ongelukkig word in 't zeedloos Kroost bezocht!
Wat



352 G E D I C H T E N.
Wat ftrekt der Oudreh ziel en zinnen Op aard' tot wenfchelyker vreugd, Dan dat zy 't waardig Kroost, dat zy zo teder minnen, Hun fchreden volgen zien op 't fpoor der zuivre deugd!
Een dubbel heil, een dubbel leven Smaakt Kroost, fmaakt Ouder in dit lot. 't Zy de Ouders vroeg of fpac dit ondermaansch begeeven, Hun deugdzaam Kroost is fteeds het dierbaar Kroost van God.
Streeft dus, langs 's aardryks kronkelwegen, Myn waarde Kinders ! moedig voort. Een onbefmet gemoed, het zy men 't vloeke of zegen', Ziet zyn gewenschte rust door lief noch leed geftoord.
Wat lot op aarde u moog gebeuren, 't Zy onfpoed dreige , of voorfpoed flreel', Dees baart geen woeste vreugd, die doet niet hooploos treuren.
Een ziel, die 't eeuwig heil befchouwt als 't beste deel, Bewaart een zachte kalmte op Rampfpoeds doornepaden, En flaapt nooit zorgeloos op Weeldes roozebladen.
„ Dit



G E D I C H T E N. m
„ Dit heil word door de trouw vergroot. „ De min verdubbelt, door haar krachten, „ Het wenfchelyk geluk van eenen Echtgenoot, „ En helpt zyn ongeval door haaren troost verzachten.
„ Wanneer het hart oprecht bemint, „ Dan lagcht de blydfchap op den drempel; „ Dan zyn, in lief en leed, de zielen éénsgezind; „ Daar zuivre liefde heerschtftichtGodzichzelv'een' tempel.
„ De kalmte huist in 't rein gemoed. „ De oprechtheid houd het hart ontflooten. ,, Gezelligheid en deugd en vreugd en overvloed „ Verftrekken 't jeugdig paar tot huis - en feestgenooten.
„ De twist en tweedragt fchuwen 't oord „ Dat trouw ter wooning heeft verkooren. „ De vree brengt dag aan dag hier fchooner vruchten voort, „ En elke morgenftond ziet nieuw vermaak gebooren.
„ De vriendfchap kroont met meer dan goud
Yy „ De



354 GEDICHTEN.
„ De harten, door haar' band gebonden, „ Daar elk des andren heil het hoogfte in waarde houd, „ En 't bly vertrouwen door geen argwaan word gefchonden; „ Myn waarde Kinders! fmaaktditheillotjaaropjaar, „ En roemt met ons de gunst van God, den Zegenaar."
Albehoeder! fchenk uw' zegen
Aan dit heilryk Echtverbond! Effen voor dit Paar de wegen
Op des aardryks distelgrond! Doe hun Huis in voorfpoed bloeien
Door Van Winters koopbcleid! Doe hunn' Stam in telgen groeien*
Door Jozinaas vruchtbaarheid!
„ Bron van troost en zaligheden !
„ Kroon dit heilryk Echtbegin! „ Hoor elks wenfchen, elks gebeden;
„ Geef dat eendragt, vrede en min „ Hen verzeilen op hun wegen
„ Tot hunn' levensavondftond!
» Al-



GEDICHTEN. 355
„ Albehoeder! fchenk uw' zegen „ Aan dit heilryk Echtverbond!"
Eeuwige Almagt! rek hun jaaren!
Laat ze leeven tot uwe eer! Weer alle onheil en gevaaren!
Dat geen rouw hunne echtvreugd deer'! Sterk hun deugden, fterk hun zeden!
Druk hen 't nut der Godvrucht in! Bron van troost en zaligheden!
Kroon dit heilryk Echtbegin !
„ Kroon de hoop van vier Geflachten,
5, Die u roemen in hun lot; j, Die uw' verdren zegen wachten!
„ Wees ook hunner Kindren God!
Daar ze uw goedheid overweegen,
„ Smeeken ze uit één hart, één' mond: „ Albehoeder! fchenk uw' zegen
„ Aan dit heilryk Echtverbond!
N. S. V. W.
MDCCLXXI. W. F. M.
Yy 2 AAN



AAN MYNE ECHTGENOOTE,
LUCRETIA WILHE LMINA VAN MERKEN.
BY HAARE VYFTIGSTE VERJAARING.
De dag, die aan uw vriendlyke oogen Voor 't eerst het levenslicht ontfloot, Blinkt weer, myn Lief! aan 's hemels boogen, En houd uw' Halsvriend opgetoogen.
Wat heil zo groot!
God fchonk uw reine ziel een leven
Dat, midden in dit traanendal, Naar 't eeuwig ryk van vreugd zal ftreeven; En, hier reeds in zichzelf verheven ,
Nooit einden zal.
De Schepper van de zonneftraalen
Schiep in uw' geest een' ftraal van 't licht Dat nimmer taanen zal noch daalen; Om door uw oog zyn beeld te maaien
In myn gezicht.
Aan



GEDICHTEN. 357
Aan u, ö Leven van myn leven!
Is al myn heil en vreugd bepaald. Wat rust of onrust de aard' moog' geeven,. Myn ziel is kalm en opgeheven,
Door u beftraald.
Al maakt de tederfte aller banden,
Lucretia! ons lotgemeen, De ziel, door eedier vuur aan 't branden, Smelt, zonder fnoer of onderpanden ,
Zich vry in één.
Gods vrede kust haar tot verfterking;
Zy fmaakt, van haar geluk bewust, Verëend in wezen en in werking, Steeds, zonder krenking of beperking,
Volmaakte rust.
ö Dierbaar Wezen van myn Wezen,
My meer dan licht en leven waard'! Zie dikwerf dezen dag verreezen. Ons heil braveert, God zy gepreezeu,
Den tyd en de aard'.
MDCCLXXI.
Yy 3 BY-



VOOR DE AFBEELDING VAN DEN WELEDELEN GESTRENGEN HEER,
1VI/ANTHONY CORNELIS DE MALNOK.
GRIFFIER. DER STAD LET DEN.
Toen Noordkerk door den dood den Amftel was ontroofd, Befloot Gerechtigheid die wyze Voorfpraak te eeren:
Zy had haar heiligdom 's Mans Beeldtenis beloofd. Een onbekende ramp deed haar dien Schat ontbeeren.
De Rhyn, opdat die fchaê vergoed wierde op haar beê,
Heeft haar het Beeld beloofd van zyn' De Malnoë. MDCCXCI.
NAVOLGING EENER GEDACHTE VAN EEN' ARABIESCH' DICHTER.
Gy fchreide , ó Sterflïng! toen gy 't eerst op aard' verfcheent, Toen al uw Maagfchap lagchte op uwe komst in 't leven; Zorg dat gy, als de dood u de aarde doet begeeven,
Kunt lagchen op uw beurt, terwyl uw Maagfchap weent.
* * *
FA-



FABELEN-






D E BOK.
Men was gewoon in zekren Staat Den ingelegerden foldaat Om 't jaar drie vier uit de eene in de andre Stad te zenden.
De dag daartoe was vastgefteld. Het oorlogsvolk vertrok, zo voet- als ruiterbenden, En liet meer kindren na dan geld; Ten minsten zo 't gerucht vertelt. Dan 't zy met deze zaak zo 't zy; Een bende flukfche ruitery, Waaraan in onze buurt de nachtrust was befchooren,
Genaakte met een' fieren tred. Men kon nog naauw' trompet en keteltrommen hooren;
Of al het dorp wierd ftraks in rep en roer gezet. Elk moest de gasten zien, aan zyne zorg bevolen.
Geen landman bleef'er by den ploeg; Geen grootje by haar wiel; geen kinders in de fchoolen;
De meisjes kwamen tyds genoeg. In 't kort, het krygsmuzyk fcheen vreugd in elk te wekken. Men zag de ruiters fiks te paard, Met uitgetoogen zwaard,
Zz De



3öa FABELEN.
De lange dorpbrug overtrekken. Op *t nadren van het krygsgeluid Liep alles, zelfs de koeien, uit. Een groote zwarte bok, fpierwit van fik en pooten,
Scheen door'tgezicht verrukken blaatte, en nam een' fprong» Waarmee hy door de kykers drong, En op het ruitervolk rechtftreeks kwam toegefchooten. Genaderd by den commandant, Bleef hy een oogenblik ftaan ftaaren, Als of hy overlegde in 't bokkige verftand Of hy de paarden niet zou kunnen evenaaren. Hy fpringt tot driemaal om en om, En plaatst zich naast den ruiterdrom, En fteekt zyne ooren op, en meet met kunst zyn fchreden. Al waar' hy door Pikeur geleerd, En in de ryfchool gedresfeerd, Hy had niet fierder kunnen treeden. Elk, die zyn trotfche houding zag, Borst uit in fchaterend gelagch, En riep: Ai! zie den Bok; hy fchynt een paard geworden. Hoe fier fteekt hy de hoorens op! Zyne oogen glinstren in zyn' kop.
Loop ,



FABELEN. 363
Loop, loop, riep Teunis Jans, het is de bok van Jorden. Wie tegen zyn verftand of fhat Zich ergens dwaas tracht in te dringen,
Zal ffcraks, zelfs door zyn momgewaad, Te meerder elk tot lagchen dwingen. Hoe fterk hy ieders oogen trok , Hy was de bok en blyft de bok.
DE ROTTEN.
Al 't huis was in rumoer: door rotten overvallen,
Was elk op 't vreemd gezicht dier beesten zwaar ontfteld. Men riep: Sla dood, fla dood! maar niemand van hun-allen
Had daartoe moeds genoeg. Juist toen verfcheen een Held, Die voor geen monsters, hoe verfchriklyk, fcheen tefchroomen. Een' bezem, riep hy. Zo, laat nu de rotten komen.
't Was, fnaphaan by den voet. Hy ftond gelyk een rots.
Waar kan men Herkules aan kennen? aan zyn knots.
♦ * «.
Zz 2
KEES



KEES EN KRYN.
Kees Klaasfen en Kryn Jans, in 't zelfde dorp gebooren ,
En t'faam als broeders opgevoed, Verkeerden, fchoon zich elk een huisvrouw had verkooren, Geftadig op den ouden voet. Kryn, die zes dochters had verkreegen , Wierd eindlyk vader van een' zoon, En roemde op jongen Louw als op zyn' grootften zegen »
De beste paerel aan zyn kroon. Kees Klaasfen, minder ryk in kinders dan in koeien, Had Hechts een dochter uit zyn trouw, Genaamd Marytje, naar zyn vrouw; De vriendfchap fcheen haar hart aan 't kroost van Kryn te boeien;
Doch aan de meisjes meest, en minst aan jongen Louw. Marytje vond hem dom, en te onbefuisd in 't itoeien. De meisjes waaren 't eens, en Louw, hoe zeer ontfteld. Had van haar gunst geen troost te hoopen;
Zyn vonnis was of wierd geveld; Des moest hy by de jongens loopen.
Nu voegde hy zich by de maats, En gravejaste, trots den besten;
Was



P A B E L E N. 3^
Was de eerste by de baan, en kaatfte met den lesten; Ontzien van al zyn kameraads. Louw vond vermaak in 't fchaatfenryden. Maar ach! op zekren dag dat hy een wak wou myden, Viel hy door 'tfneeuwys heen, door 't breeken vanzynfchaats.
Elk roept: Help! help! Och, help Louw KrynenLouw Krynen ligt in 't ys, en tot den hals in 't nat! De boeren fchieten toe, by heel- en halfdozynen;
Dees heeft een' haak of leer, en die een touw gevat; Maar, komende aan den rand, ftaat elk om't zeerstveiflaagea. Kryn, toegefchooten op 't geluid, Plukt vruchtloos zich de hairen uit; Geen mensch zo flout die zich durft waagen. Op al het huilen en gefchal Vliegt Kees, verlegen, uit zyn' ftal, Enroept: Wat is 'er gaans ?gy doet myn bloedfchier ftremmen, Och, buurman.' roept Kryn Jans, befchouw, Myn' Louw, myn' zeun, myn'armen Louw! Och! ik bedurven man! Och! had ik kunnen zwemmen ! Kees zet terftond zyn' emmer neêr. Kom, zegt hy, 'k zei je niet begeeven. Ras, jongens! reikt me een' haak of leer;
Zz 2 Daar



366 FABELEN.
Daar leven is is hoop; daar hoop is is nog leven.
Sta! word je dol? roept kromme Gys... Hy is reeds by den knaap, die, moede en afgemarteld, Nog om 't behoud van 't leven fpartelt.
Kom, Louwtje! roept hy, geef bewys Dat je als een man je weet te weeren. Hy flaat den haak hem in de kleêren; Steekt hem de ladder toe, en haalt hem fluks op 't ys. 't Gejuich gaat op aan alle kanten Van ouders, zusters, bloedverwanten: Hy is gered! Hy leeft! Wat onverwacht geluk! Wel, Kees, dat 's wel geklaard, dat is een heldenftuk! Kryn riep: Hoe zal ik 't je ooit vergelden! Och ! zulke vrienden vind men zelden. Kom, kom, zegt Kees, zwyg (lil, en help den knaap naar bed, En drink eens t' faamen om, zo word de zorg verzet. Kryn prees nadezen dag Kees meer dan ooit te vooren.
Dan fprak hy van den man; dan van de hupfche vrouw; Dan vau de dochter, die een' Keuning zou bekooren, Ja, hem verëeren door haar trouw. Door al dat roemen, al dat pryzen, Gevoelde Louw zyn liefde ryzen ;
Hy



F A B E L E N. 367 Hy dacht fteeds aan Marytje in peinzende eenzaamheid; En ging in 't eind' zyn min aan beï zyne ouders klaagen. Wel nou, wel nou, zei Kryn, dat kan niet kwalyk flaagen;
'k Zal Keesbuur uit jouw' naam gaan vraagen om de meid. Hy deed na weinig tyds zyn'vriend den voorflag hooren, Die Kees ten hoogden fcheen te ftooren. Loop, Buurman, riep hy uit, loop, gryp niet naar de maan. Zou ik jouw' zeun myn dochter geeven ? Ik heb één kind, jy hebt 'er zeven. Loop hoeplen met je' Louw; de zaak is afgedaan. Kryn, die dien fmaad niet kon verduuren, Vertelde fints aan al de buuren Dat hy in Kees zich had vergist. Hy was een grootfche gek, daar niemand meê kon fpreeken; En, wat zyn wyf betrof, die had nog meer gebreken. De dochter was zo, zo; men wist wel wat men wist. Dus hield hy aan met gal te braaken; En wist het eindlyk zo te maaken,
Dat Kees uit fpyt het dorp verliet, Waar hy zo trouw zich had gekweeten. De grootfte weldaad word vergeeten, Den kleinften hoon vergeet men niet. * * *
DE



DE HOND EN DE KEMEL
Een Karavaan, die, uit'de morgenlanden, Door woesteny en dorre zanden, Naar 's Nylftrooms boord een ryke vracht Van koopmanfchappen overbragt, Vond, onderweg, by herdersknaapen Eene aangenaame pleisterplaats. Zy fliepen, weêrzyds groote maats, Zo onbekommerd als hun kemels en hun fchaapen. De flimme en trouwe herdershond Had tegen wolf en roofzieke Arabieren Gewaakt, en zag in d'ochtendltond De breede ruggen laên der dienstbre kemeldieren. Hy fprak , vergramd door dit gezicht, Aldus een' kemel aan: Myn vriend, acht gy 't uw pligt Om naar der menfchen welbehaagen De zwaarfle lasten verr' te draagen; En niet alleen hen flaafsch ten dienst te ftaan, Maar zelfs geknield den last te laên ? Ja, fprak het lydzaam dier, ik kan my daarnaar voegen; Myne ouders deeden 't ook; 't vooröuderlyk geflacht
. » ■ Heeft



F A B E L E N. 3,9
Heeft willig deze taak volbragt: Geduld is deugd, geduld geeft ftfl genoegen. De hond, door deze taal geftoord, Viel fluks hem in de reên. Hoe kan dit mooglyk wezen? Is alle kregelheid dan in uw hart gefmoord?
Leeft gy alleen dan om te vreezen? Gy zyt^der menfehen flaaf; ik ben der menfehen vriend, 'k Maak my noodzaaklyk door myn' yver.
Zy worden wél door my gediend. Maar, zo een onverfhndig dryver My fart en tergt, laat ik myn tanden zien. Men acht my minder knecht dan makker. Kom, kom; vat eindlyk vuur, word wakker. Hoe i weêr geduld, geduld, en met geboogen kniên ? Welaan. Laat u vry alles vergen; Laat u mishandlen, hoonen, tergen; Zie dus uzelven niet alleen Maar al uw nageflacht meteen In 't onherftelbaarst wee bedolven. Heeft u de weerloosheid, Lafhartige, bekoord? Ga , ga op dezen voet vry voort, En maak u tot een fchaap, dan vreeten u de wolven.
Aaa DE



DE GANZEN.
De Herfst, by't korten van de dagen, Beval 't gevogelte uit het noord Te wyken naar een warmer oord, En 't jong geflacht vond in dien last behaagen, Door reislust ligt te flerk bekoord. Twee Ganzen zagen zich met talryk kroost gezegend. Het ouderpaar riep al 't gezin byéén, En fprak: Wie weet wat ons bejegent!
Het reizen heeft zyn zwaarigheên. De zee en winden zyn gevaarlyk. Gy zyt nog jong, uw kracht is nog gering; En 't vaste Land, geloof ons waarlyk , Is nog gevaarelyker ding. 't Krielt daar van wezens, die zichzelven menfehen noemen. Hun list of hun geweld brengt alf wat leeft ter dood ,
Terwyl zy op hun wreedheid roemen Als de een den ander op ons lyk ter maaltyd nood. 't Aanloklykst oord, doorfneên met heldre ftroomen, Is juist de woonplaats van 't verraad, Waaraan het moeilyk valt te ontkomen
Wan-



FABELEN. 5?I
Wanneer men zorgeloos zich derwaart troonen laat Door ganzen, listige verleiers, En omgekochte vleiers. Houd u by ons, en by elkaêr; En, hoort ge een' Herken flag-, vlucht yllingsop ons voorbeeld.
Al wie zich blootfielt aan 't gevaar, Zy tot het fcheiden van zyne oudren ftraks veroordeeld.
De verre reis ging fpoedig aan. Men rustte in hoog geboomte of op vervallen toren.
Het vruchtbaar veld. gaf fpys; 't fcheen all' voor wind te gaan, Tot een der jongen zich onachtzaam liet bekooren Door d'oogverleidelyken tooi En 't lommer van een vogelkooi. Tien duizend tegen één het doodsgevaar ontkomen, Wierd door het ouderpaar 't ontitelde jong vernomen;
Het viel, half dood van angst, terftond Voor hunne voeten op den grond. Het vonnis wierd geveld; men doemde 't fluks tot fcheferf.
't Moedwillig kwaad verdiende ftraf; En de ouders wezen 't fors, in weerwil van zyn fchreien,
Tot twee-, tot driewerf van zich af. Ach! riep 't verlegen jong, waar zal ik heencn zwerven?
Aaa i »kEr_



372 FABELEN.
'k Erken myn fchuld, ze is waarlyk groot. Laat me op dit veld niet hulploos fterven. Vergeef me een wanbedryf, dat uit bekooring fproot. De Ganzen, door dees klagt bewoogen, Befchouwden hem met mededoogen; Zy hadden fteeds hun kroost bemind. Wy zyn ook jong geweest, fprak de eene tegen d'ander': Hy zal nu wyzer zyn; de ervaarenis maakt fchrander. Zy fcholden 't misdryf kwyt, en bleeven by elkander. Het ouderlvke hart hangt altoos over 't kind.
DE



DE KLOKHENNEN.
Een trouwe Klokhen lag, getroost
En vrolyk, met haar piepend kroost,
Dat dag aan dag in krachten won,
Zich zacht te koestren in de zon;
Zy floeg fomtyds een waakend oog
Uit zorg voor onraad naar omhoog,
En vond een wykplaats voor gevaar
In 't hol van wilg of hazelaar.
Haar Zuster zworf, altoos beducht,
Dan hier dan ginds; zag naar de lucht,
En langs het veld, en naar de floot,
En fchreeuwde fteeds: 't Gevaar is groot!
Myn Kinders! bergt u! 'k fterf van fchrik.
De dood dreigt u elk oogenblik.
Eene andre Zuster, gul en bly,
Een hartje zonder zorg, liep vry
En onbekommerd overal,
En dacht om ramp noch ongeval.
De zon had ze allen uitgelokt.
Terwyl elks kinderliefde klokt,
Aaa 3 Ver-



374 T A B E L E N.
Verneemen ze onverwacht een vlucht Van roofgevogelte in de lucht. Elk waarfchouwt fluks haar kleine fchaar', En fchreeuwt: Komt hier; gevaar, gevaar! Het kroost der trouwe Klokhen let Op Moeders ftem, en word gered, 't Gezin der andre, aan deze klagt Gewoon, gaf op geen roepen acht. Maar nimmer viel aan 't laatst Gezin Gehoorzaamheid of voorzorg in. Zy ftrekten, onder 't klaaggeluid Der Moedren, 't roofgediert' ten buit; Die 't beiden door den feilen fchrik Beftorven op het oogenblik. De trouwe Moeder, toen 't gevaar Verdween, fprak tot haar kleine fchaar': Myn Kroost! hy, die te veel voorziet, Sterft van bekomring en verdriet; En ziet men nimmer iets vooruit, Dan ftrekt men ras 't geweld ten buit.
DE



DE NACHTEGAAL
E N
r> E KOE KKOEK.
Het Jicht der Lentezonneftraalen Speelde in een' avondftond langs heuvelen en dalen , En lokte al 't voglenheir tot vrolyk mingeluid En tooverende zangen uit. De lucht was vol van vliegende orgels; 't Roerde alles bekken, tongen, gorgels; De nachtegaal floeg mooglyk nooit zo fchoon, En zong den boventoon. Die klonk al 't pluimgeflacht in de ooren, En kon zo flerk elks ziel bekooren Dat ieder zweeg, en, met verwondering, Den zwier der klanken ving. De koekkoek flechts had geen gedachten Dat hy naar vordering moest trachten, En fchreeuwde, fchor en lang, Zyn' ouden koekkoekzang. Het jeugdig kroost van de Orfeus onzer wouden Kon eindlyk op dit wangeluid
Van



376 FABELEN.
Van ongeduld zich niet weerhouden, En borst in deze woorden uit:
ö Moeder! hoe kan 't mooglyk wezen Dat van dit dom gefchreeuw hem lang de walg niet fteekt?
Iets korts en zaaklyks word gepreezen.
't Is nog, was 't antwoord, als voor dezen; Hyfpreektgemeenlyk 'tmeest wien 't meest aan ftof ontbreekt.
A D R I A A N.
Toen Adriaan tot jaaren was gekomen Dat hy, als erfgenaam, bezitter wierd van 't goed Weleer voor hem gefpaard door ouders en door oomen, Sloeg hy aan al dien overvloed Op 't oogenblik zyn rappe handen, En ftelde paal noch maat aan kwisten en verpanden.
Elk riep: Hy heeft een' fchat. Een vriend zyns vaders fprak: Hy eet zyn' haver uit den zak.
* * ■»
HET



HET GOUD VINK JE,
Een jeugdig goudvinkje, uit het nest Geligt, en in een kooi beflooten, Vergat allengs zyn wilde nooten;
En deed , leergierig, fteeds zyn best Om 't kunstig fluitje na te kweelen;
En trof in 't kort zo fiks den toon
Dat ieder uitriep: Dit is fchoon! Dit is een vogeltje om te fleelen!
Het zangertje was niet te koop; Doch Rykaarts bod kreeg groot vermogen; De vogel, tegen goud gewoogen,
Voldeed in 't eind' zyn' wensch en hoop. Genoodzaakt om voor weinig dagen
Of weeken uit de ftad te gaan,
Beval hy hooglyk 't goudvinkje aan Zyn' trouwen knecht, om zorg te draagen
Dat noch gebrek noch ongeval Het fchaaden mogt of overkomen; Dit wierd naauwkeurig waargenomen;
De kunstenaar ging boven alf.
Bbb Hoe



378 FABELEN.
Hoe groot, hoe hevig was 't verlangen Van Rykaart naar het zacht gefluit En tooverachtig kunstgeluid Van zielbekoorende orgelzangen! Maar welk een wonderbaare wyz' Klonk hem op 't onverwachtst in de ooren! De zanger had zyn kunst verlooren,
Geplaatst by koddenaar en zys. De droefheid was niet uit te fpreeken.
ö Bittre ramp! wat ongeluk! Wat hinkt men ligtlyk aan gebreken! Wie by de kreuplen woont leert mank gaan zonder kruk.
DE



DE LEEUWRIK, DE KOEKKOEK, EN DE NACHTEGAAL.
D e vlugge Leeuwrik, opgetoogen Door 't hartverkwikkend licht in 't vrolyk Lentfaizoen, Was uit het jongöntlprooten groen Klapwiekend naar omhoog gevloogen, En deed het ruim der heldre lucht, Zo ras de morgenzon in 't oost begon te daagen, Van zyn muzyk gewaagen By zyne fteile vlucht, 't Gepluimde zangchoor ftemde vaardig
Dat hy een groote zanger was, En d'eerprys boven allen waardig. De Leeuwrik daalde in 't einde, en daalde Hechts in 't gras. Verdienste maakt toch geen vertooning;
Van trotsheid onbewust Gaf hem zyn nederige wooning
De liefelykfte rust. De Koekkoek, nydig op 't aanfchouwen Van 't wezendlyk geluk van zyn' natuurgenoot, Sprak: Waarom zou myn zang u ook niet onderhoucn? Ik heb een fchoone Item, al is myn kunst niet groot;
Bbb 2 zq



38o FABELEN.
Ze is fterker dan't gedruis van winden en van watren;
Ik roep niet flechts, maar 'k lagch met opgefperden bek. Ja, fprak de Nachtegaal, gy kunt al kluchtig fchatren;
De fterkfte lagcher is gewis de grootfte gek.
MATYS EN CATRYN.
Matys, die, vry wat droog van lever, Ze doorgaans nat hield met genever, Kreeg, by 't geftadig kraantjelek, In zak en geldbeurs groot gebrek, Catryn, van 't goed geluk verlaaten, Had haar zesthalven en ducaaten, Door pracht en praal en pronkery, Verkwist aan fierfels en kleedy. Elk dacht zyn' hoogsten wensch te vinden By 't huwlyk van zyn' welbeminden; Maar beider reekning was glad fout; De honger had den dorst getrouwd.
DE



DE ÖOFFER EN DE DUIF
ÏLen woudduif, prachtig in de vecren,. Een doffer, deftig van gelaat, Was, om zyne afkomst en zichzelven niet te ontëeren, Gehuwlykt naar zyn' ftand en ftaat. Een duifje vol bevalligheden, Zo fier van houding als een duif van aanzien voegt, Had eindlyk, op zyn minnebeden,
Hem, naar zyn wenfchen, vergenoegd. Zy vonden in elkaêr behaagen. En eene lange reeks van veertien blyde dagen Was zo gelukkig omgegaan Met complimenten, buigen, korren, Dat elk, door blydfchap aangedaan, Geen enkel oogenblik gedacht had om te knorren. Zy roemden dat hun liefdevlam Tot glori ftrekte van hunn' ftam , Wiens aadlyke oudheid, verr' te zoeken , Gevonden wierd in zang noch boeken.
'kBen op de Veluw, fprak de Duif, 1t Ben op de Veluw hooggebooren
Bbb 3 in



38a FABELEN.
In Jonker Windvangs duiventoren. Zwyg nep de Doffer, zwyg, of'k vlieg u in de kuif: Vermeetle! durfcge uw Hamhuis noemen?
Verdient die afkomst dat gebrom ? Ik kan op hooger adel roemen.
'k Zag 't licht tot Utrecht op den dom; En daal in rechte lyn van 't duifje dat voordezen
Op 't hoog gebergt' van Ararat Door Noach als bodin der vreê wierd uitgeleezen, En wederkeerde in de ark met een olyvenblad; Op zulk een glori kan men boogen. Dit, fprak de fchoone Gade, is zekerlyk een logen. Een logen! riep de Doffer uit. En 't eene woord volgde op het ander; In 't kort, zy fcheidden van elkander. Verheugd om dit verhaast befluit Waande elk den besten weg te hebben uitgekoozen;
En roemde dus , als wel en wys bedacht, Een daad, die hen van rouw en fchaamte moest doen bloozen. Hoe menig een is zot die zich verftandig acht!
DE



DE BAR ONNET
Ue Baronnet van Hoogezanden, Om fchatten van de goê fortuin Getrokken naar de warme landen,
Verkreeg ze ras, 't zy recht of fchuin. Hy voerde binnen weinig jaaren
Dien buit naar zyn geboortefteê; Maar 't geen hy fpoedig wist te gaêren
Verzonk noch rasfer in de zee. Hy, die, zo trots gelyk een Koning,
Dacht op zyn Maagfchap neêr te zien* Verfcheen met fobere vertooning;
Zyn Broeder moest hem byftand biên. Dees, aan een lieve Gaê verbonden , Had door zyn noeste werkzaamheid En fpaarzaamheid het fpoor gevonden
Dat tot geluk en rust geleid. De Jonker fprak: 'k Vind ti gezegend, En ik keer arm van 't warm gewest! Fortuin, was 't antwoord, heeft fteeds dronken u bejegend: By kleine ftrootjes bouwt het vogeltje zyn nest.
DE



DE Z E U G>
Een Zeug, met jongen mild gezegend ,
Zag door de veepest fchuur en ftal Met ramp op ramp geftaêg bejegend.
De Landman fchreide om 't ongeval. Zyn huisgezin, bedrukt, aan 't kwynen, Verloor zyn vreugd met dovervlocd; Het wierd, daar 't de armoê zag verfchynen,
Slechts ruw gekleed en fchaars gevoed. De bron van welvaart, diep begraaven En opgedroogd, ontzeide aan elk De nutte zegen zyner gaaven,
En aan de trog de karnemelk. De droeve Zeug viel aan het klaagen, En zag haar jongen om zich Haan. De domme jeugd floeg ftraks aan 't vraagen:
Wat gingen ons de koeien aan? Wat kan des Landmans fchade ons deeren,
ö Moeder! dat gy weenen zoud? Gy zult, dus fprak zy, 't fpoedig leeren: Als 't op 't gebergte fneeuwt is 't in de dalen koud.
D E



DE LYSTER EN DE VOS
Ue Lyster, die, in 't Herfstfaizoen,
De roode bezie, door het groen Van 't fpadedorrend loof, zag fpeelen,
Had, door 't bekoorlyk ooft verrast, Dat hem in 't oog te fterk bleef ftreelen,
Met lust en graagte toegetast.
De flrik, voor zyn gezicht verborgen, Gaf hem noch achterdocht noch zorgen.
Voor geen bedrog of list vervaard, Vond hy zich onverhoeds gevangen;
En 't kostte een veder uit zyn' ftaart, Eer hy zyn vryheid kon erlangen.
Door 't eigen ooft op nieuw bekoord,
Door d'eigen fnoeplust aangefpoord, Ging hy de plaats op nieuw beloeren.
Hy zag den flrik; doch zo gefield Dat hy zyn' toeleg uit dorst voeren;
Maar ook op nieuw zich vond bekneld.
Ccc Een



386 FABELEN.
Een Vosje, dat, vóór weinig dagen, Hem in 't ontkomen had zien flaagen,
Begroette hem met deze taal: Gy hebt u roekeloos verhangen;
Een goede Vos laat nooit tweemaal In d'eigen flrik zich fchandlyk vangen.
WARRENAR.
JL/e Keizer van de Maan befloot een gracht te graaven, Om 't nat te loozen van een uitgeftrekt moeras.
Maar, om door 't geld van de aard' zyn groots ontwerp te ftaaven, Bood hy een' intrest aan waarvan geen voorbeeld was.
De leening, pas bekend, was aanflonds ingefchreeven.
Men vroeg aan Warrenar, die ryklyk had gegeeven,
Wat hem daartoe bewoog ? Men heeft niet flechtsmy't land. Maar, fprak hy, zelfs den damp van't nieuw kanaal verpand.
DE



DE WEESJONGEN.
Een jeugdig Knaapje, door den dood Beroofd van vader en van moeder, Genoot, door gunst van d'Albehoeder,
Zyn kleeding en zyn daaglyks brood, Zo wel als duizend andre weezen, Uit gaaven van de maatfchappy, Wier mededoogendheid aan 't Y Als 't loflykst voorbeeld word gepreezen.
Zyn yvrige arbeid had zyn' baas Zo wel behaagd, dat dees hem loonde, En zyn genoegen hem betoonde.
Zes Huivers en een Huk met kaas Ontfing de Knaap met blyde handen. Al eetend komende op den dam, Waar hy eene Appelvrouw vernam, Deed ftraks het ooft hem watertanden.
Een foort van applen was zeer groot. Zy waaren fchoon, maar Hechts van buiten. De Koopvrouw zocht zyn keus te fluiten Eer zy nog de onderhandling floot:
Ccc 2 Gv



S88 FABELEN.
Gy zult ze inwendig rot bevinden ; Die andre foort is klein, maar goed; Dit maakt dat zy meer gelden moet; Laat my die in uw fchootsvel binden.
Neen, riep de Knaap, dit 's grooter hoop, En in den prys kan 't byster fcheelen. Ik moet, dus fprak de Vrouw, dees les u mededeelen: Men doet aan Hechte waar nooit eenen goeden koop.
G E R R I T.
Bejaarde Gerrit, die min geld dan graagte had; Die min verdienste dan infchiklykheid bezat; En in de wandeling Panlikker was geheeten; Wierd Haarlems Provenier, en had den kost voor 't eeten.
In negen maanden tyds had hy zich dik gevret. Elk ftond hiervan verbaasd, en hy wel in 't byzonder; Elk riep: En dat zo ras! Een Vriend zei: Is dit wonder? Een zwyn is, welgemest, in zo veel weeken vet.
D E



DE H Ok N D J E S.
wachtfche Hondjes van de buurt, Omtrent op d'eigen tyd gebooren, Die dikwerf aan het dorp hun ftemmen deeden hooren, 't Geen menig zieke had bezuurd, Vermaakten zich van jongs af t'faamen; En deelden gul elkander mee Van 't geen ze ontfingen, of half rechts half links bekwaamen,
En leefden dus in vriendfchap en in vree. Doch ieder in 't vervolg, aan huis of werf verbonden , Had minder tyd. Men ftemde om op een' zekren dag
Te faamen te eeten als zy konden; Elk zou wat geeven, want men teerde in geen gelag. Elk gaarde en fpaarde wat, naar zyne omftandigheden; En , of men veel of weinig bragt, Men at te faamen, wel te vreden: Maar dikwerf wierd naar een' der vrienden lang gewacht.
Nu was 't: Verfchoon me, ik was in huis geflooten. Dan: 'k Leerde dansfen op het klinken van de veêl. Dan: 'k Speelde paardje met de kleine huisgenooten. Dan: Welk een mingeluk viel my daar juist ten deel!
Ccc 3 Dan:



39o FABELEN.
Dan: Door de haast vergat ik 't eeten.
Hy bragt hoe langs hoe minder meê; En eindlyk had hy 't gantsch vergeeten, Maar was tot fchransfen altoos ree. Men wierd het wachten moede, en moe van 't altoos geeven. De maaltyd was gedaan: toen kwam baron of lord.
Hoor, wierd hem lagchend toegedreeven, Hy, die te fpade komt, vind flechts een been op 't bord.
DE RECHTSGELEERDE.
Een jong Student, die, in de rechten, Na jaaren blokkens, was volleerd, En met de kap gepromoveerd, Vond zich gehard voor Themis eer te vechten; En vroeg zyn' vriend, in welk een ftad Men de oudfte Rechtsgeleerden had ? 'k Ben fluks 'er in, zo ras die mondjes zwygen; Hun dood... Och! fprak zyn Vriend, 't is zeer verkeerd gedacht: Wie naar eens anders lepel wacht Zal van éen bry zeer weinig krygen.
KEES



KEES EN HUIB.
JDy 't avondpraatje van de buurt, Vroeg Kees aan Huib, die , korts geleeden, Weêr was in 't echtgareel getreeden:
Wie hebt gy 't liefst, of Tryn of Guurt? Wel, Kees, ik wil 't aan u verblyven,
Zei Huib, wie my het liefst moet zyn* Myn Tryn was een der beste wyven:
Zy was goedhartig; och! myn Tryn! Zy wist zeer zelden tyd te gisfen ;
In alles kwam ze altoos te laat; Dit deed my vaak de koffy misfen,
En 't bed was 's avonds niet in ftaat. Zy ftond op eetenstyd verlegen,
Want nimmer was de kost gereed. De preêker fprak op 't volk den zegen, En vaagde van zyn wangen 't zweet* Als zy de kerkdeur in kwam treeden.
Zy was bedaard , ging altoos zacht. Als 't brood moest gaar zyn, ging zy 'tkneeden; En deed-haar dagwerk by den nacht.
Myn



39l FABELEN.
Myn Guurt is een der beste wyven:
Zy is goedhartig; ja, myn Guurt Zal op haar' tyd nooit achterblyven,
Wyl ze eer 't nog dag is fchrobt en fchuurt. Het zand kan ze in een uurtje ftrooien.
In een kwartier is 't bed in ftaat. Haar' halsdoek kan zy yllings plooien,
En weet van best noch Hecht gewaad. Ze is nooit op eetenstyd verlegen;
Een' dag vooraf is 't al gereed. De preêker zoekt nog allerwegen
Wat text door hem zal zyn ontleed, Als zy reeds voor de kerk komt treeden.
Zy vliegt altyd , gaat nimmer zacht; En 't brood is gaar, als zy 't moest kneeden.
Zy werkt altoos by dag en nacht. Wel, Kees, 'k wil 't nu aan u verblyven Wie 't meest verdient te zyn bemind. Kees lagchte, en fprak: 't Zyn raare wyven; Gy hebt een kreupel paard verwisfeld voor een blind. » » •
D E



DE BOERENKNAAP.
Een Boerenknaap, die by de koeien Zyn Iyf en leden uit zag groeien, Was rap ter been en vlug van hand, Maar juist niet fnedig van verftand. Hy was zorgvuldig fchaapendryver; Ook paste hy-met vlyt en yver De zwynen en de hoenders op, En vulde braaf hunn' buik en krop. Hy wist geen ftroef gelaat te toonen; De vreugd ftond op zyn bolle koonen. Hy vloog, wanneer men 't hem beval* Dan in de fchuur, dan uit de ftal. De Landheer had naby de wooning Een huizing, deftig van vertooning, Van waar zyn Gaê van tyd tot tyd Het oog viel op 's knechts zorg en vlyt. Kom, laaten wy zyn' yver kweeken, En hem in 't leverypak fteeken; Wie weet hoe prompt hy dienen kan: Dus fprak de Landvrouw tot haar' Man, Ddd
Die,



394 FABELEN.
Die , weigrig een - en andermaalen, Zich eindelyk liet overhaalen. Wat was de bolle jongen bly! Geen heerfchap was zo ryk als hy. Hy poogde oprecht, fchoon onbedreeven, Genoegen aan zyn volk te geeven, Doch 't liep fomtyds al vry wat fchuin. Hy liet de kippen door den tuin; De paarden , want de flal bleef open, Door moestuin en door bogaard loopen. Men nam hem mede naar de flad. Hy liep getrouw door droog en nat, Zo vlug gelyk een driftig jaager. Hy ging om kreeften by den flaager; Vroeg mostert in een minglenskan ; Gaf pruiken aan den karreman; Een' zak te wasfen by d'aptheker; Een' hoed te fchuiren by den bleeker; Vroeg eiren by den barrebier; En oesters by den kruidenier. Hy bragt een kalfsrib by den pakker; Een muts te iïyven by den bakker;
Een



fabelen. m
Een keurslyf by den metfelaar;
En warde 't alles door elkaêr. Dit duurde kort. Mevrouw, aan 't klaagen, Moest ras hem weer naar buiten jaagen.
'kHeb, fprak haar Man, 't u wel voorzegd:
Doet hy, die links is, ooit iets recht?
J O R D E N.
Myn Wyf is jong, en ryk, en mooi; Maar ze is ook norsch en knors, en houd veel van den tooi, Zeijorden tot zyn' Vriend: Ik moet geftadig kyven Indien 't wat zal in orde blyven. Dees fprak: 'kBeklaag uw ongeval; Maar waant gy dat dit helpen zal ? Neen, goede Man; naar ik zou meenen, Is 't vruchteloos den tyd gefpild: Hoe meer ge, ö Jorden! d'uië fchilt, Hoe meer die u doet weenen.
Ddd 2
DE



DE GRASMAAJER.
• Een Naber, die met feis en handen
Voor weinig daalders Hollandsch geld Om 't gras te maaien van de landen
Des zomers herwaart overfnelt, Was, om den fchat door hem verkreegen
En naauw' gefpaard, op 't hoogst verblyd; En overlei vast onderwegen
Hoe 't best het loon van zweet en vlyt In landeryën aan te leggen ,
Of wel aan zwynen in het kot, Of iets den Landgraaf toe te zeggen
Op intrest, doch van 't overfchot. Zyn huisgezin zag, vol verlangen ,
Naar zyn te rug komst daaglyks uit. Zyn Wyf dacht vrolyk hem te ontfangen;
De Zoon dacht aan zyns Vaders buit. Hy naakt van ftap tot flap zyn wooning.
Hy komt. Elk roept: Wees welkom! hé ! Hoe ftaat het leven? Als een Koning,
Was 't antwoord; en elk fchreeuwt: Hoezé!
Men



F ABELE N. 397
Men word verheugd door vreugd te aanfchouwen.
De vreugd der Vrouw had hem verkwikt. Zyn Zoon ftond op het punt van trouwen,
En had zyn Bruid braaf opgefchikt. 't Goudftof was tot een muts gegeeven;
Een zilvren tuig, een gouden ring, Een zyden doek gaf zwier en leven Aan 't Meisje, dat dit all' ontfing Omdat zy ja had leeren zeggen.
Maar ach! 't fieraad, waarmee zy praalt, Men kan de waarheid niet weerleggen, 't Sieraad, helaas! was niet betaald. Men zat den Bruigom in de veêren;
Een koopman ziet graag Hollandsch geld. De Jongling trouwde, en zelfs met eeren.
De Vader flechts was wat ontfteld. Zyn zuurgewonnen fchyven vloogen.
Men zei: Waarom u dus bezwaard? De Zoon, by lieden van vermogen, Verkwist het geen de Vader fpaart.
#' *• *
Ddd 3
DE



DE AAP , DE HOND , EN DE KAT.
Een Aap en Hond, die in de keuken Den kok nooit hielden voor hunn' grootften bestemaat, Gevoelden op 't gezicht van eenig warm gebraad Hun graage maagen hevig jeuken. De kans was fchoon, men was alleen; Maar 't kostje ftond te vuur; hoe 't uit den pot te krygen? Men fprak haast af: De buit zy algemeen; En, bovenal was 't, zwygen, zwygen. Tot dus verr' ging het goed. De Hond, die 'tgreetigst was,
Beet in het Huk om 't op te trekken; Maar brandde zich terftond, en wist zelfs niet hoe ras Hy 't los zou laaten, om van fmart te trekkebekken. Het Aapje dacht: Hy had veel meer verftand; Hy zou het zeer veel beter maaken. Hy fcheurde 't uit den pot; maar door het aan teraaken
Had hy zyn' poot erbarmelyk gebrand. De Kat, op hun getjank in 't einde toegefchooten, Vroeg flinks: Wat is 'er gaans ? hoe ! brand gy beken pooten? Gy hebt gewis niet wel gevoeld; De brok is nu althans bekoeld.
Men



F A B E L E N. 399
Men zag den kok van; verr'. De Kat riep: Waar gefchoolen ? Als ons begeeriykheid doet dooien, Dan komt één ongeluk voorzeker nooit alléén. Dus fpreekend',beet ze in'tvleesch,en vloog'er fluks meê heen.
DE ACTEUR.
Een groot Acteur, die door zyn kunst en gaaven Aloude Helden, Vorsten, Graaven, Herleeven deed op 't fchouwtooneel; Was blyde als hem een rol gelukkig viel ten deel Waarin hy moest den minnaar fpeelen; Dan wist hy aller hart te fteelen. Dus dacht hy, ftout op zyne tederheên» Een ryke Dame te overreên Om vriendlyk hem haar gunst te toonen, En met een huwlyk hem te loonen. Maar ach! hy liep een blaauwe fcheen. Zy fprak, toen deze en die daarvan de reden vraagden:
Hy vryt fint Urzel niet alleen, Maar tevens al den ftoet van ellefduizend maagden.
DE



DE KAT, EN DE MUIS.
Een flukfche Kater, in de Maart, Verliet het hoekje van den haard, En vloog den tuinmuur op, en yllings naar de buuren. Hy had van verr' de ftem gehoord Van haar, die lang hem had bekoord. Hy wachtte vol verlangst, en zat zich blind te tuuren; En kreeg, by 't laate fchemerlicht, Haar eindlyk in 't gezicht. De drift gaf vleugels aan zyn voeten; Doch ongelukkig haakte een poot ïn een' gefpreiden flrik, die, door het worstlen,wroeten, En trekken, des te fterker floot. De fchoone zag het van het plat, En koos terflond het haazenpad. Ontfteld, vermoeid, en afgeftreeden Door 't onöntkooralyk doodsgevaar, Wierd hy een jonge Muis gewaar, Die, fiddrende uit haar hol getreeden, Het deerlyk ongeluk van haaren vyand zag. Ach!riep hy: Ach! uw medelyden,
Lief



Fabelen. 40i
Lief Muisje! kan alléén my van den dood bevryden, Dien ikvoffirekt verwacht by 't nadren van den dag. Ik kan my uit den flrik niet rukken; Ach! knaag dien met uw tandjes flukken.
Het Muisje maakte zwaarigheid. Maar, na lang bidden, fmeeken, zweeren, Dat hy die trouwe hulp met wederhulp zou eeren, Wierd op zyn' eed hem byftand toegezeid: Het was beloofd, en wierd gedaan. Wat was de blydfchap groot! ö Redfter van myn leven! Myn trouw, zo lang ik leef, zal nimmer u begeeven;
Zie, zie my vry altoos als uw' Befchermer aan. Dit was zyn eerste woord. De Muis kreeg voor haar holen De lekkre beetjes, aan de keukenmeid ontftolen, En zag de dankbre Kat, volyvrig, dag en nacht, Tot weering van geweld en loosheid op de wacht. Dit had een jaar geduurd. De Lente keerde weder;
En, met het fchoon faizoen, de min. De flukfche Kater fprak: Vriendin, Wat is de liefde zoet; wat uit ze zich niet teder!
Ja, fprak de Muis, de liefde is fchoon; Maar ge uit doorgaans uw min juist op geen fraaien toon.
Eee • ÖZotfte



4Q2 F A B E L E N.
ö Zotfte Muis van alle muizen!
Was yllings 't antwoord: Zou ik laf Van u, van u my zien verguizen? Ontfang terllond uw welverdiende ftraf. 't Ontftelde Muisje riep: Ach! wil het my vergeeven; Ik ben de Redfter van uw leven, Die zich op uw belofte en op uw' eed verliet! Zwyg, zwyg, dus fprak deKat: gy zoud de fpreuk niet weeten: De grootfte weldaad word vergeeten , Den kleinften hoon vergeet men niet.
DE



DE A A P E N.
Een akker, in de morgenlanden,
Stond mild begroeid met rystgewas. Dus was een ryklyke oogst voorhanden, Wyl 't graan gerypt was op zyn pas. Het bosch, ter wederzy' gelegen,
Wierd door twee Natiën bewoond; De een was b ellendig de andre tegen.
Men had elkandren haat betoond, Zo als het voegt aan nagebuuren
Die beiden vlammen op den buit; Dus kon de vree niet lang meer duuren.
Men riep weêrzyds den oogsttyd uit. Een ftok was 't wederzydfche wapen
Tot dekking van de fouragiers. Beroemd Geflacht van flrydbaare Aapen!
Al maakt uw vyand veel getiers, Zyt niet verbaasd, toont u kloekmoedig;
Dus fprak een achtbaar Opperhoofd. Zorgt voor den kost: hoe overvloedig
Word u, na 't flryden, winst beloofd! Men viel, begeerig, aan 't vergaêren, En tevens in een fcherp gevecht;
Eee 2 En



4o4 FABELEN.
En de een zat de ander in de hairen.
Maar, eer de ftryd nog was beflecht, Lag reeds het veld bezaaid met dooden;
En andren hinkten, lam geklopt; Hier wierd geftreeden, daar gevlooden ;
TT- r „ 1 of V cva(\-r\r\i-
4.11^1 l JJ^wv/i t^WUUUliwj w*- — - Q x
Een achtbaare Oude, grys van hairen,
Zag met verdriet dit onverftand. Beleid en moed te faam te paaren
Staat elk niet evenwel ter hand. Hy flapte met bedaarde fchreden
In 't midden van den feilen ftryd; En fprak hen aan met deze reden:
Wel hoe! wel hoe! is 't nog geen tyd Van al dit vechten af te laaten?
Als ge allen fpartelt in uw bloed, Wien zal de heerlyke oogst dan baaten ?
Waarom gevochten? de overvloed. Is groot, en kan voor allen ftrekken;
Tast, tast flechts toe, en elk is ryk. Men riep, verbaasd door dit te ontdekken:
Waarachtig, 't Oudje heeft gelyk!
D E



DE TORTELDUIFJES EN DE PAAUW
Twee Tortelduifjes, lotgenooten,
Vermaakten zich, nadat hun trouwknoop was geflooten,
In al het zoet van 's levens zaligheên;
En goed en fpoed was by hen in 't gemeen.
Zy waaren altoos by elkander
En de een vond nimmer iets of deelde 't mede aan d'ander;
Zy zorgden met vereende kracht
Voor 't welzyn van hun jong geflacht.
De fiere Paauw, vol zelf behaagen,
Zag nooit naar wyf of kinders om.
Hy poogde, gierig, voor zichzelv' maar zorg te draagen,
En at aan 't geen hy vond zich altoos dik en ftom.
Het Duifje zag dit alle dagen;
Zy zag het met verwondering,
En ondernam haar' Gaê daarvan de reen te vraagen.
Hy fprak: In onzen Staat, hoe nedrig, hoe gering,
Geniet men d'allergrootften zegen:
In vergenoegd te zyn is ryk te zyn gelegen.
De gulzigaart, gelyk de vrek,
Haakt fteeds naar meer, en lyd altoos gebrek. * * *
Eee 3 DE



DE KAT EN DE HOND.
Een jonge Kat en jonge Hond Vermaakten zich in de oefeningen Van bootfenmaaken, loopen, fpringen, En roemden te gelyk en als uit eenen mond, Dat de een het afwon van den ander; En twistten yvrig met elkander Wie of de kunst het best verltond. Een klein verfchil geeft aan de woorden leven. De vlugge Hond verweet de Kat Dat zy hem niet voorby kon zweeven; En dees dat hy te kyken zat Als hy haar in een' boom zag naar de hoogte flreeven. Geen vogel is als ik zo fnel; Dus voer zy pogchend voort: By voorbeeld, Gy ziet in 't hoogst des booms dien kleinen vogel wel ? Ik heb hem tot den dood veroordeeld. Prys is hy. Kom, en vlieg my na. De Kat vloog in den boom: flraks ging de vogel fcheeren;
Het Poesje grynsbekte, en de Hond riep uit: Ja, ja! Gy flacht de vledermuis, gy vliegt, maar zonder veêren.
DE



DE EIKENBOOM,
Een magtige Eikenboom, in 't woud. Had jaaren lang een aantal van zyn looten, Gezond en welig opgefchooten,
Rondom zich heen befchouwd. Zyne oude kruin van tienmaal negen jaaren Vertoonde zich nog ryk van blaêren, Maar in het hartje van den ftam Was reeds de veer van 't leven ftram. 't Viel voor het kroost zeer ligt te fpellen, Daar hy reeds fterk begon te hellen , Dat hy, tot aller rouw, Haast vallen zou. Teerhartige Oudermin kan nimmer dit befchouwen Dan met een knaagend zielverdriet. Men dorst zyn vrees en droefheid niet Aan d'ouden Stam ontvouwen. De eerwaardige Eik befpeurde ras elks druk; En vroeg en weêrvroeg naar de reden. Men fprak van 't nadrend ongeluk. Het antwoord was: Wat maakt ge al zwaarigheden!
'k Ben



408 FABELEN.
'k Ben als voor zestig jaar; myn kruin is even groen; Myn jaaren zullen 't nog niet doen. Men ziet de lucht inmiddels dik betrekken. Een flerke wind giert uit de wolken aan. De boom kan 't onweer niet weêrftaan. Hy kraakt; hy buigt; men kermt. Wat magu vrees verwekken? Roept hy, al vallende, uit: Myn Kroost, 'k loop geen gevaar; Een Eikenboom groeit honderd jaar.
• •
DE



DE HOND, HET SCHAAP, DE VOS, EN DE MUIS.
Een Hond en Schaap, twee lotgenooten, Die met Blanchard in zyne vlucht Een' reistogt deeden in de lucht; En door hun zeldzaam lot de nieuwlykheid vergrootten
Van all' wat hond en fchaap en van hun maagfchap was, Voldeeden aller wensch, om 't wonder wedervaaren Eens netjes te verklaaren. De vriendelyke Hond befchreef den toeftel ras; Den luchtbol, 't fchuitje, en voorts, hoe hoog hy, opgefteegen, Noch veld, noch bosch, noch berg ontdekken kon beneên Maar tevens 't groot gevaar op dezen togt geleên; En hoe Blanchard en hy, tot in de ziel verlegen, Niet anders dachten dan aan gruis Weer neer te komen, verr' van huis. 't Onnoozel Schaap voldeed niet minder Gulhartig elks nieuwsgierigheid. Ik dacht op al die reis om angst, gevaar, noch hinder. Ik dacht, Blanchard heeft veel beleid, En zal, daarhy zyn' hals durft waagen,
Fff Wel



fto FABELEN.
Wel zorg ook voor den mynen draagen.
Hy wierp my uit het hoogst der lucht
Eensklaps uit zynen luchtbol neder.
Een parachut vertraagde val en vlucht;
En ik, ik kwam heelshoofds en heelsbeens veilig neder.
Maar 't zeldzaamst is, dat op een tyd
Dat ik met onzen Hond des hoeders traage treeden
Gedienstig volgde, een Vos ons deed een icherp verwyt
Van domheid en van zorgloo&heden.
Zie toe, dus fprak hy, zie met wien ge uzelven fcheept;
Daar is geen fpotten met de Grooten;
Men word door hunne gunst in groot gevaar gefleept,
En in te wisfer val geftooten.
Een Muisje had dit aangehoord,
Terwyl 't in 't jeugdig gras aandachtig zat verfchoolen ;
Een goede vóórgang doet niet dooien,
Dus fprak het; en , zo 't u bekoort,
Zal 'k iets merkwaardigs u ontvouwen,
Dat nooit gebeurde, en dat gy nimmer zult aanfchouwen :
Leer, leer voorzichtigheid; 't zal nooit gebeuren dat
Een Muisje nestien zal in de ooren van een Kat.
* » *
HET



HET BELL E NB LA AZEN.
'k Aanfchouwde korts de gulle vreugd Der kinderlyke jeugd. Zy fchoolden, moede elkaêr te graazen, Rondom een kom met fchuimend nat. Kom, Krisje, riep Reinier, wy moeten bellen blaazen. Elk had terftond een pyp gevat. Zy bliezen y vrig, keer om keer. Hier viel een bel op de aarde neêr; Daar ging 'er een omhoog; en die uit aller oogen.
De Dienstboon raakten op de been; Zy deelden in de vrolykheên, En bliezen als de jeugd de bellen naar den hoogen. Een oud Tuinier, die in de ftad Den gantfchen dag gearbeid had, Kwam met zyn Vrouw voorby, en hielp de vreugd volmaaken.
Dat kunstje kon ik ook weleer, Dus fprak hy tot zyn floof: laat ons geen troef verzaaken j Kom, Grootje, zet je* mandje neêr. 't Was zo gezeid, en zo gedaan. Zy bliezen als de rest de bellen uit de pypen.
Fff 2 Het



4ii FABELEN.
Het juichen en 't gelagch laat naauwlyks zich begrypen. Myn Vader zag het peinzende aan. Ik bad hem t geen hy dacht aan my te doen verftaan. Hy fprak: Ik zal 't u gul vertellen: Zo blaast al 't menschdom waterbellen.
BLAD.



BLAD W T Z E R.
De waars Geluksbedeeling. - . . BI %
BRIEVEN.
Salóme, Dochter van Zedekfas, Koning van Juda, aan Daniël, den Profeet.
25.
Matheus Stuart, Grave van Lennox, aan zyne Echtgenoote Margaretha Douglas. - . . _ ' ^
Aan het Volk, gevolgd naar het Fransch van den Heer M. Thomas. -
- jo.
Aan Emilia -
79-
NAGELAATEN GEDICHTEN.
Vergenoeging. ~ " - 89
Ter verjaaring van myne waarde Vriendinne, Mejuffrouw Johanna
Muhl, Echtgenoote van den Heer Nicolaas Simon van
Winter. -
• 92.
Op de Afbeelding van den beroemden Heer, Mr. Harnianus Noordkerk.
95-
Op de Afbeelding van den Heer Nicolaas Simon van Winter. 95.
Aan den Heer Justus van Maurik, ter gelegenheid der zilveren bruilofte van den weledelen geflrengen Heer Jozua van der Poorten, en Vrouwe Hillegonda Jozina van Eyk. - 96.
Dankoffer, aan den Her Jan Bisfchop, by het befchouwen van zyn kunstkabinet. -
lor.
Op myne drie en veertigfle v er jaar ing. - _ _
Amjlerdam. - - _ _ _ -108
*ff 3 H£t



B L A D IV T Z E R.
Het onderfcheid tusfchen Zyn en Leeven, aan den Heer N. N. op
zyn' verjaardag. - - " - - BI- lil.
Aan den weledelen geflrengen Heer Jozua van der Poorten, en den Heer Justus van Maurik. - - - - 131*
Troostzang, aan Vrouwe Hillegonda Jozina van Eyk, Echtgenoote van- den weledelen geflrengen Heer Jozua van der Poorten, by het afjlerven van haaren jongsten Zoon. - - 136-
Amintas. - - - - --140.
Aan myne vriendinne, Jongkvrouwe Lucrctia Wilhelmina van Merken. - - - - H4'
Aan den Heer N. S. van Winter. - - - 154-
Aan mynen waarden Echtgenoot, op zyne vyftigfle verjaaring. 159-
Ter gelegenheid van het oprechten der Maatfchappy tot redding van
Drenkelingen. - - - - ~ 162.
Bydorp. - i9-
Graffchrift voor den weledelen geflrengen Heer Jozua van der Poorten. - - - - - - 180.
Ten verjaardagt van myn' waarden Echtgenoot. - - i8r.
Aan den Heer Justus van Maurik. - - - 183.
Beurtzang, ter gelegenheid van eenen milden Regen, na eene lang-
duurigt Droogte, in den Zomer van het jaar 1780. - 135.
Aan Mejuffrouw Cornelia Lublink, gébooren Rydenius. - 195.
Aan onzen Zoon, Pieter van Winter, en Vrouwe Anna Louiza van Orzoy, gehooren Van der Poorten, ter gelegenheid hunner Echtverbintenis. " 202,
Aan den weledelen achtbaaren Heer Cornelis Munter, Raad in
de



B L A D TV T Z E R.
de Vroedfchap der Stad Amfierdam, by zyne verkiezing tot Schepen der zeiver Stad. - _ _ „ ^l. 204 Troostzang aan Vrouwe Margareta Johanna Munter, Echtgenoote van den hooggelooren Heer Diderik Johan van Hogendorp tot Hofwegen, over het afflerven van haar eenigfte Dochtertje. -
Aan Mejuffrouw Maria Louiza Griethuizen, gebooren Carelius. 211, Aan de Britten. - „ T 0
" " 2 lQi
Aan den weledelen geflrengen Heer Mr. Antony Cornelis de
Malnoë, Griffier der Stad Leyden. - - a2?.
Voor de Leydfche Weezen, by den aanvang van het jaar 1785. 236.
TVelkoomgroete aan myn Kleindochtertje, Lucretia Johanna van Winter, by haare geboorte. -
Graffchrift voor mynen Schoonbroeder, den Heer Jacob Muhl. - 244.
GEDICHTEN.
Triomflied van Debora.
240.
P/alm L XVIII.
255-
De Jordaanftroom, door wonderen verheerlykt. ■ - 2ÖO
Lofzang op Christus hemelvaart. -
Kenfchetfe van eenen rechtgcaarten Leeraar. - t 20-g
Gods heilryke nabyheid. ...
Ter zilveren Bruilofie van myne waarde Ouderen, Picter van Winter en Ehzabeth van Leeuwaarden. - . .,.,<» Op myne vier en twintigfle verjaaring. .
Aanjongkvrouwe Johanna Muhl, * Slfie verjaaring van Jmare ^
Moe-



B L A D W T Z E R,
Moeder, Mejuffrouw Agatha Maria Sena, Weduwe van den Heer Jacob Muhl. - - - - - BI. 288.
myne Hartvriendinne, Jongkvrouwe Johanna Muhl, by onze Echtverëeniging. - - - - - - 291.
Traanen over myne Moeder, Elizabeth van Leeuwaarden. - 300. Aan myne Echtgenoote, Johanna Muhl, by. haare §ofle verjaaring. 304. Op de Schilderkunst van Mejuffrouw Rachel Ruisch, Weduwe
van den Heer Juriaan Pool. - - * 3°.7«
Cypresfenloof, voor Mejuffrouw Rachel Ruisch, Weduwe van den
Heer Juriaan Pool. - - - -■ • 3r4-
Op de Afbeelding van Jongkvrouwe Lucretia Wilhelmina van Merken. - - - - - 3*9-
Op het Eeuwgetyde van het Diakonie Weeshuis der hervormde Gemeente te Amflerdam. - - • " "320> Ter Echtverëeniging van den Heer Mr. Nicolaas ter Bruggen ,
en Jongkvrouwe Johanna Covyn. - - - 324. Aan myn' Zoon, Pieter van Winter, by zyne veertiende verjaaring. 329. Ter Gedachtenisfe van Jongkvrouwe Wilhelmina van Merken. - 333. Op het affterven van myne Zuster, Elifabeth van Winter. - 337. Op de Afbeelding van mynen Schoonbroeder, den Heer Jacob Muhl. 339. Aan myne Hartvriendinne, Jongkvrouwe Lucretia Wilhelmina
van Merken, by onze Echtverëeniging. - - 34°« Aan onzen waarden Vader, Pieter van Winter, by zyne 80/le
ver jaaring. - - - - - 343.
Beurtzang, by de Echtverbindtenis van onzen Zoon, Pieter van
Winter, met Jongkvrouwe Jozina van Maurik. - 348. Aan myne Echtgenoote Lucretia Wilhelmina van Merken, by haare vjftigfle verjaaring. - -> - - 356*.
By



BLADWTZ ER,
Byfchrifi, voor dz Afbeelding van den weledelen geflr Her Mr
Anthony Corneas de Malnoë, Griffier der Stad Leyden. BI. '358. Navolging eener Gedachte van een' Arabisch' Dichter. . . 358.
F A B E L E N.
De Bok. De Rotten.
r v ... 363>
Kees en Kryn. -
De Hond en de Kemel. . , ' _ . 4' De Ganzen. -
- 370.
De Klokhennen.
- - 373'
De Nachtegaal en de Koekkoek.
jt f • - Dl O *
slanaa;:. „
Het Goudvinkje. .
De Leeuwrik, de Koekkoek en de Nachtegaal. _ _ VI'
Matys en Catryn. - . _ •
De Doffer en de Duif. - • 3 °*
" 381.
De Baronnet. De Zeuir.
~ 384
£te Lyster en de Vos.
r;rr ' . " 385.
frarrenar. •
De Weesjongen. - 3°
Gerrit.
r> rr /• " " •' 328.
/Je JJondjes. -
De Rechtsgeleerde. .
* 39°.
" ' " 39r.
G2S D<r



BLADfrrZER.
De Boerenknaap. - -BI. 393-
Jorden. - 39^'
De Grasmaaijer. - - 39<**
De Jap, de Hond, en de Kat. - ' "398.
De Acteur. - - 399" De Kat en de Muis.
De Aapen. - - ^°^*
De Tortelduifjes en de Paamv. - - 4°5«
De Kat en de Hond. - "
De Eikenboom. - - 4°^'
De Hond, het Schaap, de Vos, en de Muis. - - 4°9Het Bellenblaazen. -
Pas *i Reëel 14 ftaat: den dood . . moet zyn: de dood.
_T * _ 22 _ blonk W°nk-
„ 9 de dood . . . —
_ ;8 — 33 — lieven . . . . >
.o, o — dc daamv . . — — den daauw.
Z =49 — li — fcheurde • • • • fcheUrden'
393 7 minzam .... — ™nZaam-
MISSTELLINGEN.