D E
GRONDEN VAN HOOP o p
VERHOORING
van onze
PLEGTIGEGEBEDEN
in eenè
tEERREÖEN
OVER
PSALM CXLV. i3, 19'
DOOK-
tSBRAND van HAMELSVELD3 Hooê-Leeraar m de Godgeleerdheid te Utrecht.
n AMSTELDA M, , By J. WEPPELMAN;
S-ÏDCCLXXXV,;






VOORBERICHT.
"\^elken VaAerlankr moet het hart niet bloeden, op de befchouwing van deit toeftand des Lands? Van buiten gedreigd met eenen geduchtcn oorlog \ van fttffi.' nen vol verdeeldheid, verwarring en op* roerige bewegingen eener misleide menigte. Niet geheel ongel yk aan eert Vaartuig, hetwelk fehipbreuk lyd, waa? de verwarring heerfcht, en ieder naar eene plank of ftuk houts grypt, om zich zeiven, ware het moaglyk, te redden, terwyl de crvaarenfte en bedaardfte te vergeefs allen vlyt infpant, om eensgezintheid en moed onder de Scheepelingen te bewaaren of te. herftellen, om de veegö kiel met verëenigde pogingen, te behouden jj en eene gewenfchte Haven x.% doen bereiken. In zulke omftandighe. den is het de plicht van eiken wslmcenenden,, om alles wat in zyne magt fc, aan te wenden tot het algemeen heil.
* o " Dee-



VOÖRBERIGT
Deéze overweging heeft my, by gelegenheid, deezcLeerreden doen houden,- en niet zonder gevoel doen üitfpreken, — Op gedaan verzoek, was ik ook teiilcnd bereid, om ze door den druk gemeen te maken,;- zy kan by andere myner ge~ drukte - Leerredenen gevoegd worden. Mogt zyftrekken, om eensgezindheid j om oprechte bekeering j om bedaarde en vol (trekt- nodige werkzaamheid, om inoed en vertrouwen op den Aimagtigen en Eeuwig-goedertierenen God in te boezemen! - Aeh! dat God ons lieve Vaderland genadig zy! —i Ach! dat niemand van 's Lands Inwooners aan zyhen plicht tot; zyn eigen en het algemeen verderf
ontrouw zy! Dat allen als een eenig
Man zich bevlytigen, om buitenlandfeH geweld met Gods hulpe te keeren; tonrf Jandfche verdeeldheden en bewegingen 3 reeht gefebikt, om ons van onze dierbaare Vryheid opeens te berooven, tellus mn en regen, te gaan.



Ö E
ÖROHDEN VAN HOOP Ö P
VERHÖÖRING '
VAN ONZE
fLEGTIGE GEBÉDEN.
^ ^ VSAA A-VA vMAAAAAAAA A VOOR-AFSPRAAK.
j^mjt èt gebed is de toevlugt der èflènSf*
fe^lt £en! Door de° n0°d .SeP5rft j' H H M wend zich Sé menfch naar dat Wè|p2SS@ zen, het welk de régeeririg det Wereld heeft, èn zoekt by het zelve genade en ontferming, om uitgeholpen en gered te worden. Dit is volgends onze natuur, volgends onzen plicht Onze Ovefheld dén nood, waar in het lieve Vaderland, zo dooreenen gedreigden ©orloffmet eenen magtigch Vorft, als door. in*



• Jandfche -verdeeldheden en andere oorzaakert; thans zich kcmmerlyk bevind, inziende, heb ben ons opgewekt tot plegtigeBid-uuren. - En toet gevoelige aandoening zag myn oog, in het eerftedeezerBedeftonden, dat elk rnyner medeburgeren overtuigd was van de noodzaakiykheid deezer opwekking en van het Gebed. - Ik zag eene talryke fcfaaar in de Heiligdommen famen vloeijen, ailen zonder onderfcheld van Godsdienft. gezindheid, zonder onderfcheid van rang of ftasc zich verè'enigendè, om zich plegtig voor den geduchten God te verootmoedigen, en Hem om 1 afwending der rampen te frneeken. De eerbied5 deffille aandacht% het oormoedig ontzag, dat op het gelaad van alle de Kerkgangers zich vertoonde, deed my opmerken, dat allen, hoezeer misfchien anders in veete opzichten in denkwyze-w^iilande,, fhet hier in ééns waren, dat eonf: ^ded^nd in gevaar, en dat de byitand des .Almachtigen vohlrekt noodzaaklyk is. " Ach! dk waren dcredachten, die in raynen Geelt op. kammen. " Ach! dat op znlk eene. ftaatelyke Godsdienft-ceübung zegen ware! Zoude de God vau Neêilaad, de God onzer Vaderen het fmeekgebed,, dat ik zo ernftig, zo nadmkhk zo plyteade op veelerhande beweeggronden door UWcn Leerü.sr hoorde uitftorten, dat in den naam



over PSALM CXLV: 18, 19'. 3
van Jezus, onzen'grooen Voorbidder aan den Hemelfchen Vader werd voorgedraagen ? üe God van- Neerland dat ftaatelyk gebed niet verhooren, en ons nog genadig zyn"? - ta Wi» afzondering onderzocht ik, flaande opmvne wagt, welke grond van hoop op verhooring er voor ons ware? wat ik in dit uur, als ter nabetragting van het «ehoude Bid-uur, aan de Gemeinte in den naam van God zou mogen antwoorden? en of God tot ons als zyne gucftgenooten nog van vreede zou fpreken? Het geen ik naar onderwijs van het Heiligdom, naar den inhoud van Gbds Woord, in devreeze des Heeren overdacht, èn overdenkende gevonden heb, zal ik U thans mededeelen, Geliefden'. Vergüm rny uwe aandacht. - Ik heb een woord v?.n vermaaning, van Opwekking, maar ook van vertrooftmg en bemoediging tot U. Maar laaten wy vooraf den hoogen God fmeeken, dat kjfaèt zyn'e gecad£ U, enmy naby zy enz.



£ LEERREDEN TEKST
PSALM CXLV. ig, ip.
De HE ERE is naby alten, die hem aanroepen: allen, die bem aanroepen in der waarheid. By doet het welbehaagen der gen er, die hem vi'ezen: ende hy hoord haat geroep, er.de veris]} te,
Waardste Hoorders!
K zal my in dit uur niet zo zeer bezig hou. den met eene wijdloopige verklaring der Tekstwoorden, die buiten dien ook zonder dezelve van eenen aandaehtigen Lezer verflaan worden ^ maar dit is myn ontwerp:
I. Koitelyk zal ik het een en ander aanrlip. pen , om U in te leiden in het eigenaanige, het nadruklyke van den Tekst.
II. Vervolgends zal ik de waarheden, die dezelve bevat, uit eikanderen zetten.
III. En eindelijk die tot myne byzondere bedoeling overbrengen-, ora er uit af te leiden $ Op zuelke gronüen wy vrucht en nuttigheid van onze plegtige Bid-uuren verwagten kunnen ?
God van den Hemel doe het ons wel gelukt £en. Aniea-t
I. Da|



öve* PSALM CXLV: #f't* 5 1 Dat myne Tekstwoorden in het algemeen drm 2in opleveren; dar de Heere,de Regeerder d°r Wereld, de getrouwe Verbondsgod van zvn volk, «ltyd op hun gebed ter hunner taulpe eereed en volvaardig is, dat Hy hen daadlyk uit hunne noden en ongelegenheden, cp hun geroep, red en verlof ziet een ieder: £>e Heere is natl a'len, die tfe,n aanroepen, allen die Hem aanroepen in der gaarheid. Hy doet bet velbehagen der geevtr, die Hem vreezen: cnde Hy boord baar geroep, etide verloft ze.
Zy maaken een gedeelte uit van eenen verheevc-. nenLafzang, dievs. i aanDavid, dienlieilyken , jnzynePfalmen,wordtoegefchreven. - Een Lofzang, welke, gelykmeer anderen B. V.de *5-™
de j i » hy «itft*» °P die wyzq naar de ku 13 °P'* oefteld, dat inden grondtekst, elk vers met eene Heer van \ Hebreeuvvfgh A. R. C. naar vervolg aanvangt, ontbrekende alleen de letter Mo tuffchen vs 13 en 14. De re.de van welk voorbygaan wy, • thans niet onderzoeken. - Een Lofzang, die door den ProfeetifchenGeeft,welke xmD.avii uitzichten opende in het verre toekomende, gelyk de Vorll zelf erkent, a 5am. VII. i5. dat God over zyn hui&gelp.token had tot van verre been! ons een vertoog oplevert van de Hcerlykheid van Gods, Konicryk, zo als het zich eens,., vooral in m-, A 3



ff LEERREDEN
ter dagen , die wy nog verwagten, op aarde qfc derde rnenfchen zal uitbreiden en openbaaren; In dien tydkring, wanneer het Befluit van 't volmaakfte Gebed m allen nadruk Gode ter verheerlykingzal worden toegebragt: Want U is het Koningryk, sn de Kragt, en de Heerlykheidi tot in der Eeuwigheid, Amen.
Trouwens, de Dichter wil zynen God byzonder in de betrekking als Koriing pryzen vs. en wel in de betrekking als Koning zyner Kerk, waar aan het Gudsryk der Voorzienigheid ondergefchikt is, vs. 10. Alk uwe werken, Heere, zullen u koven, end: uwe gunjlgenooten zullen U zegenen.
In Zyn beftiér der Wereld, maar byzonder in de regeering der Kerk verheerlykt de grooteGod alle zyne volmaaktheden, zyne v'ekfcelooze en volmaakt heilige Rechtvaardigheid, gepaard met eindelooze goedertierenheid. En die volmaakthc fed zullen in die laarfle dagen, wanneer het groté plan der Godheid fn deeze regeering daad.' lyk zal volbra^t worden, erkend worden: wanneer alle vtièfch zynen Heiligen naam zal loven in der eeuwigheid en altoos, vs 21. Dan zullen de gelukkige Godgezindéu de heerlykheid van Gaas Konmgyyk vermelden, en zyne Mogenheid, ifitfprcken. Om des rnenfchen kinderen bekendis
maai



o v e r P S A L M CIvLV: 18 * i o; m«r£t» W$M9i$ cn de eer e der heerlykheid ,yns mi^mvs-11>i2- E* dcn f:
houd van deeze Godsverheerlyking der Godvrngtigen hebben wy vs- I* 4*
fitt*^ ««» alle eeuwen: cn uwe heerjebapP,e is in allen gcflacb" ™de S^chte: V0,gendS welke zy die algemeene waarheid erkennen, vs. { fi De Heere is rechtveer dig in alk zyne wegen: én goedertieren in rille zyne werken. En byzonder zullen zy roemen vs. 18, i.9- De Heere is naby allen die Hem aanroepen: allen Ore Hem aaneen in der waarheid. Hydoet het weibeha. gen aer gener, die Hem vreezen: ende Hy hoort; baar geroep, ende vcrloft ze.
Maar dit zy genoeg ten opzigte van het geheeb beloop van dit Lied; langer hier mede my op te houden, duld noch de tyd, noch myn oogmerk, ookvreeze ik, dat het niet te zeer van den teaenwoordigen fmaak zy, wanneer men de Gcdfpraaken zo in het gewrïgr aanvat. "*Laat ons het een en ander nopends de Tekstwoorden aanmerken.
Het proot onderwerp is Jehova. Derhalven «Je Godheid; het eeuwig'Wezen, maat aangemerkt in Zyne genadige betrekking tot Zyn bond en beloften van genade, als Jehova m de É# van zynen naam. Van Hem, M grooteaA 4



& LEERREDEN
Regeerder van alles, den genadigen Weldoener word getuigd in het gemeen vs. 18. De Heere is naby allen die hem aanroepen: allen dte hem aanroepen in der waarheid; het welk gebyzonderd word, vs. 19. Hy doet het welbehagen der gener die hem vreezen: cn hy hoort 'haar geroep 9 ende verlofi ze.
Het eerde is: Z}fi Heere is naby allen, die Hem aanroepen; meer bepaald; alkn, die Hem aan. roepen in der waarheid.
De gelukkige voorwerpen van Gods gunftzyn alle, die hem aanroepen: die tot Hem in hunne noden en ongelegenheden ten allen tyde hunne gebeden en fmekingen richten, die Zynen naam ais eene ilerke tooren aanmerken * werwaards zy leen Itepsn, om in een hoog vertrek gefield te worden. Onder het aanroepen yan God, gelyk onder de benaaming van 't Gebed, word dikwils in den Bybel de gantfche redelyke' Godadienft van den menfeh begrepen; omdathet aanroepen yan God, en het Gebed, het voornaamfle ftuk is van dien Godsdienft, waar door God verëard en gediend word.
Allen, die Hem aanroepen, wie zy ook zyu j zonder onderfchekd van rang, ftaat, of ouderdom; allen, byzonder onder deN. Huishouding, Wanneer gaen ©nderfcheid van volk, van, Jood



ovek' PSALM CXLV: 18, 19. S» of Heiden plaats heeft; allen, allcrbyzonderst ij die laatfte gelqkkige dagen; wanneer alle vleefchzal kom», om aan te bidden voor het aangezig; des Heeren.
De betrekking tusfchsn God en deeze Zyw vctëerers is, dat de Heere «^.r is , 4'fi tleminroepen. - Wie uwer is er, die uiet weet en erk-nt, dat God, die onë.ndige Gaed, overaltegenwoordig !s, dat lïy Hfifflel en aarde vervult, dat Hy niet verre is van een icgeiyk van or s? Te vergeefs yleiën zich de godloozen, de. IHere ziet het niet, de God Jacobs bemerkt bet niet; dc wolken zyn Hem CSHS verberging, en Hy bewandel: de omgangen des Hemels. - God is by hun, zelfs by hunne geheimft; raadtfc* gen; en Hy verltait van verre alle hunne gedachten.' Dit, Hy is naby alhn, die Hm aanroepen, moét dan in eenen meer bepaalden zin genomen worden. God word gezegd nabyoi
byzonder tegenwoordig te zyn, waneer Hy de doorluchtige bly.ken , dit Hy tegenwoordig » vertoont: En dus is Hy naby allen, die Hem inroepen, wanneer Hy hen verhoort, wanneer Ilyhun Zyne genade, Zyne hulp, Zyne weldaaden daadlykfehenkt: - Gy weet, dat dus de belofte luid van onzen Zaligmaker Mat tb, «o. waar twee »f drie in myntn naam. vergader!
A 5 ZW



*o LEERREDEN
zyn, daar ben ik in J3et midden van hm efl Matth. XXVIII. oo. Ziet ik ben by Ulieden tot de voleinding der wereld. '
Misfchien vraagt iemand : . Waaröm herhaalt nu de Dichter, alle, die Hem aanroepen in der -waarheid*} maar hy kan zich met een weinig
nadenken deeze vraag zelf beantwoorden. ■ .v
Veele qnder de rnenfchen bewijzen Gode eenen Uitwendigen Godsdienft, zy maken met woorden Qf gebeerden uitwendig eene fchoone vertoonmg en gedaante, maar zy zyn niet oprecht in hun gedrag, zy zyn mondbelijders, huichelaars,
geveinsden God nu is een God der waar-
heid, en Hy ziet het wezen aan, niet den khyn der dingen, gevolglyk, men mogt den Godlij. ken Dichter verkeerd verdaan, als of alle uitwend:ge Godsdienft, alle aanroepen van God den Heere aangenaam was! Neen 1 Hy wil zyn gezegde verdaan hebben'van alle, die God aar* ^pen in waarheid. Waarheid is in Gods •Woord, al watwezenlykheid heeft, en word gefteld tegenover eene uitwendige vertooning. Dus word liefhebben in der zvaarheid gefHd te gen een liefhebben met den mond. Dus word de- Waarheid van het Euangcüe gefteld tegen dc oude fehaduwen en voorbeelden. De we* h door Mofes gegeven, maar de genade en waar-
l'iid



ovBK- PSALM CXLV: iM* **
heidi:tns door J.C. gewerden. — Gedaan-
'oepen b tfM* * °« eenc befch«yving m den wanten, redelyken, inwendig, geefely-
keD Godsdienst, daar hart en mond, ziel en ge. beerden des Hgchaarns overëeoftemmen , en bb "n fa Geelt en waarheid isbidden met v rftand, uit het hart, in het geloof, zo als de Selyke natuur van den Godsdienst medeLn-n ■ Een Gebed en Godsdienst, waar woor^n^ndaadenzichverëenigen. Zulke aamndders in waarheid zyn de voorwerpen van Gou* $msV, De Heere is naby allen, *« «?• ^
/» </cr waarheid. • .
* In het i9de vers verklaart de Dicnter zyne meening nader en meer byzonder: #y ^
W W^, *.* «■ Da» leer»
ty , wie do aanroepers van God in waarheid -vn? rietzode gen* dieHmvrezen; oaarlee«nwy , wat her zeggen ^, de Heere .naby allen, die Hem aanroepen* te weeten; Hy doet hep welbehagen der genen, die Hem vrezen, Hy hoort hun geroep , en Hy verlofi ben ■
De gÊ»e itó mtn' Du V
.ewoone eernaam der Godvrugrigen 10 het By£elbo„k. — Den Heere w«2«« is, met met eea* daatfche vreeze voor Hem fchriJücen, zielman



»B LEERREDEN
Hem afteeren, zoeken s om zich voor Hem te verbergen en re verfchuilen, maar het drukt, int, dat ootmoedig pntzag voor den hoogen God,' dien kinderlyken eerbied voor den hemelfchen Vader, welke den menfch nedrig en ootmoedig met God doet wandelen, en terwyl hy den liefderyken God opregt bemint en hartelyk lief heeft, hem oplettend maakt, om djen nergens w te mishaagen, maar al Zyn wil zn welbehagen te doen. - En, dan is de Heere zo gunstryk, dat Hy Qok doet het welbehagen der genen, die Hem vreezen. - Het welbehagen is met andere woorden de begeerte van hun harr, al het geen waarin zy hun genoegen vinden. - En welk is dit welbehagen? Gy Godvrpgtigen! welk is toch de begeerte van uw hart? Ik hoor uwe belydenis: Ja, gy die den Heere vreed, gy wik, al Wat God wil; Uw welhehaagen is, dat de wil des hemelfchen Vaders gefchiede; De Hemellphe Vader wil, dat Zyn naam door d.en'dienll en gehoorzaamheid der redelyke fchepzelen ver' heerlykt woröe; en dat zy, byzonder de men" fchen, in Zynen dienft en gemeenfchap gelukkig zyn, naar beide de deelcn van hun beftaan. Dit is ook het welbehagen der gener, die God vreezen. O zoete, o zalige overëenftemming! Geen wonder dan: De Heere doel het xvelbeba*



oven PSALM GXLV: 18, 1* *5
„niergemn,d« Hemvree.cn. Hy vervult 5le deeze betaamlyke begeerten* van hun hart.
, , By zender zegt dé Dichter.
Ih boort hun geroep en verlof ben. Hun ge'roep' Dit wekt in ons een denkbeeld van hoogen nood, van angfl en verlegenheid, waar m deeze zich bevinden, die hun den ereft in hun Gebed doet verdubbelen, en hen uit de diepte tot G.d doet roepen, met verheffing derftemme. .Maar dan hoort hen de Heere, dat is, Hy verhoort hen, en verloft hen ; welke verlosüng het gevolg endeblykis, dat Hy hen hoort; dan red Hy han uit, en omiingt hen met vrolyke gezangen van bevryding.
Ten allen tyde hebben de Godgezinden de waarheid van dit getuigenisfe.ondervonden; Blanke deugd en opregte Godzaligheid, de zuivre üodsdtentt was altyd den Heere aangenaamNooit liet God zich onbetuigd aan de genen, die Hem vreesden i nooit zeide hy tot het zaad iaj Jakob: Zoekt my te vergeefs. Alle Godvnmigen moeiten akyd met Afaf beleiden. fm 'mets is God Ifraeï goed, den genen, die rem van harten ^yn? Maar byzonder zal de vervulling van deeze woorden geroemd worden in dien gelukkigen tyd, wanneer alle vleefch tot God zal komen, om hem aan te roepen, wan-
pee*



H L E £ R R E D E f|
neer de fönniS zal vermen igdvuldigd zyn, en Éé Kerk in geloof en heiligheid zal uitblinken,- én dus God in waarheid'zal'aanroepen. Dan zal de Heer naby zyn. De naam van 'r nieuw Jerufalem is: de Heere is aldaar. Die Godsflad zal de zon noch de maan niet behoeven, wanc God zelf zal haar verlichten, en \ Lam zal haarekeers& zyn. Dan zal de ff eer het welbehagen doen der genen, die Hem vreezen, als Hy,diè op den troon zit, hen zal overiehadnwen, en het Lam hen zal Weiden, en hun een Leidsman zal wezen aan de levende fonteine der watereu. Dan zal de Heere het.geroèp zyner gnnftgenoo. ten veihooren , en lien volkomen verlosfen , Wanneer Hy alle zyho woorden en beloften, door de Profeeten van ailc ryden gefproken, zal vervullen, wanneer Hy zyne kerk' zal doen ryden op de hoogten der aarde , en -doen heer-
fcaen over éne haare vyanden. L|
Zier daar hec eerfte-gedeelte van myne Leer reden! '•' s .\ : oor:! m ■_■
II De waarheden, die in den Text opgeüoten liggen, zjn.
A. Zy, die zkh zullen vertrooffen met de gunff des AUerhoogiien, moeten oprechte Godsdienftigen, moeten Waarheid - minnaars zyn.
B, Hun gebed moet behoorïyk ingericht cn wel gefchikt zyn, Qa



«vs». PSALM CXLV. i8, t93 *3
C Hunne begeertens in hun Gebed voor* •edragen, moeten zyn het welbehagen van.zulLnj die God vreezen, zy moeten niets tegen Gods wil, of tegen hec geen betaamlyk 1S, bidden, en aanhouden in het gebed.
D. Dan, o trooftryke Waarheid! Altyd iü Hy hun naby, Hy doet hun welbehagen, Hy hoort hun geroep en Hy verlofc ze,
Ifte Stelling: Zy die zich zullen vertroosten met de gunlt des Alierhoogften, moeten oprechte Godvruatigen, moeten Waarheid-minnaars zyn.
. . Dat het Gebed noodzaaklvk is, zal *k
thans ondeifteUen; Ik geloof, dat ieder myner Hoorderen daarvan overtuigden in zyn gemoea overreed is. En, die. de noodzaakelykheid des G-beds wülen ontkennen of beftryden, mogen zulks doen,., zo lang zy door voorfpoed verbad en begoocheld zyn , ik ben verzen., dat -y in tegenfpoed anders.zullen denken, en de waaiheid van het zeggen, nuod leert biaden, dan door hun voorbeeld beveftigen zullen. Maar, diasnadertotonsoogmerk.- Wie mag Z1ch belo, ven, dat God heramet zyne gunft naby is, dat God zyn gebed verhooien zal? En hier is het Wwoord: Hy die God in waarheid aanroept, die •Hem vreeft. — & ™tttn- dat &odde Zondaars ^/^/^^^eggenwymetdeni^udseboornen,^.



IS LEER. REDEN
IX. 3i. Ende my weten, dat God de zon* daars niet en boort: maar zoo iemand Godvrug. tig is, ende zynen wille doet ; dien hoort Hy Echter deeze woerden in eenen goeden zin nemende, en door zondaar en verfiaande , zulke rnenfchen, die Godloos zyn, en in de zonden volharden 5 die hunne öoren niet neigen naar de wei, en die God niet vreezen. Eén zondig volk, dat God niet vreeft, en tégen Hem ih het zondigen voortvaart, za'1 van Hem niet verfchoónd worden. Dis zegt God tot zyn oud volk. Jef. Liu Als gyliedeh uwe handen uitbreid, verberg ik ivyne Obgen voor u, Ook wdn~ neer gy. hu gtbei vermenigvuldigt, boor ik niet; tv art mi handen zyn vol bloed. En ik bid ü, Toehoorders ! kan God, de Hèiligè en Rechtvaardige, verheoren, rnenfchen, die Hem filmden, die Hem mee de Wérken verloochenen, die Hem ongehoorzaam zyn ? Zou Hy dan zich zé1venniet met htm geJyk fielten ? Zou Zyne goedheiddan niet dwaaiheid worden? Neen, het offer der gödlöozen is den Heere een gruwel! zy fpotten mer den Almagtigen. Daarom als Zyne oordeelen hun treffen, en zy dan roepen doör den nood gedrongen, dan zal Hy niet antwoorden Aanbiddelyk God! Gy zyt rechtvaard ig!
•Want deeze zondaaren zoeken ü niet, roepen
U



ovïi PSALM CXLV. Ui 19. n
Ü niet aan 9n ivaarheid. Verlost wordende "zour den zy des afvalsre meerder maken. Hot zyn dan alleen de oprechte Waarheid. minnaars, het zyn, die den Heere vreezen j welker Gebed verhoord Word; hetkragtig Gebed van eenen Rechtvaardigen vermag veel Wanneer een menfeh of
Volk , getroffen door de Hoogheid des Heeren, Hem eerbiedigt, Hem de eere geeft, zich van de zonden tot God bekeert, en zich aan Zyne Wetten onderwerpt, om recht en geregtigheid voor God te doen naar de voorfchriften van den AllerheiligftenGodsdienft, inGöds woord opge* teekend; zulk een menfeh, zulk een volk is in vriendfehap met God, God is met hem, om dat hy met God is. Dus vervolgt de Godsfpraak, Jef. L 16- iS. Walchïu, reinigt doet de boosheid uw et handelingen van vóormyne toren weg, laat af van kwaad doen, leert goed doen, zoekt het rechtt helpt den verdrukten 4 doet den zveezen recht, handelt de iwiftzake , ier zveduwen. Kvmt 'dan, en iaat ons zamen rechten, zeit de Heere: al waren uwe zonden als &ch ariaaken, zy zullen zvit worden als Jneeuw; til waren zy rood als carmoizyn , zy zullen worden als zvilte wolle. - Gevolglyk onze eerfte les is. Zal een menfeh, zal een volk gunst by 1 Gosï



18 LEERREDEN
God vinden, het moet den Heere vreezen , en aanroepen in eene waaragtige bekeering.
B. De tweede Stelling is: Het Gebed, waar op men verhooring kan te gemoet zien, n:oet eea aanroepen van God zyn in waarheid. God is een Geest, en die Hem aanbidden, moeten Hem aanbidden in geest en in waarheid; is de uitfpraak van onzen grooten Zaligmaker Joh. IV. 24. Laaten wy kortelyk zien, wat.hier toe behoort.
Een Gebed in Waarheid is, vooreerst, wanneer men zynen nood regt gevoelt, en die overreding by zich heeft; By den Heere alleen is hulpe! Hy alleen is magtig, maar ook gewillig, om ons te helpen!
Ten tweeden, Een Gsbedin waarheid is, een bartelyk Gebed, waar het hart zich met da woorden en gebaarden paart. Zo dat men waarIyk met het hart begeert, het geen men met den mond te kennen geeft.
Ten derden, Een Gebed in waarheid is, een Gebed overëenkomftig de geeftelyk-en wezenlykheid van den beften der Godsdienften : ai-, waat de uitwendige plegtigheden, de uitwendige ligchaams .houdingen op zich z«lve niets gerekend worden, maar alleen een ootmoedig, eer.
bk«



over PSALM CXLV. i83 19
biedig, gelovig aanroepen van God in den naam van Jefus, zynen Zoon.
Eindelyk ten vierden een aanroepen van God in waarheid is, wanneer met het Gebed ook de middelen gepaard worden, die God ons voorgefchreeven, en ons in handen gegeven heeft, om het gewenfch te einde te bereiken. - Moet ik nu breedvoerigzyn, om aan te toonen, dat het Gebed dus gefield moet zyn, zal men verhoc ring k-öi 1 en wagten? Oordeelt zelve Toehoorders. - Zal God kunnen verhoren den genen, die niet eens de nood' zaakelykheid inziït, of gelooft, van het geen hy fchein; te begeeren ? Of die aan Gods Almagt, Goedheid enz. twyfelt, en dus in de daad jzyn hulp niet by God zoekt? ——■ Zal God dei begeerte kunnen geeven , die in de daad met begeerd word? Want eene begeerte met den mond uitgedrukt, zonder dat het hart er mede
inftemt, is geene begeerte. Zal God, die
een Geeft is, en dus mot Ugchaaiais-piegtighederi niet kan gediend zyn; die het hart eiicht in Zyne aanbidders, zich laaten bewegen door eene uitwendige vernedering, door eene fmeekende ftern, neêrgeflagen oogen, geboogen kniën, gevouwen handen , aonder dat men in 't geloof Hem kent, Hem vereert naar eifch van Zyne Verhevene volmaaktheden, en naar den regel vaq



P LEERREDEN' Zynen wilen woord? Alk Godsdienst *„ het hgchaam zonder den Geeft is bygeloof, alk Godsdienst buiten het voorfchrift van God' : zeiven is eigenwillige Godsdienst, gevolglyk geen andere dasden van Godsdienst, en dus'ook geen Gebed kan God aangenaam Zyn . dan het geen is naar Zynen wil, en in den naam van Zynen ZCOE.
Eindelyk : Wanneer iemand bid , en «»*n hand aan 't werk üm, dan is zyn. g6bed met m waarheid. & l]e£ is hec gebea des hmmk ' het welk niet verhoord word. Die in nood is en iemand om hulp verzoekt, moet, zo veel mogelyk, de middelen gebruiken, die in zyne magt zyn , of zyn roepen is te vergeeft. Verbeeldt U eens, iemand in 't water gevallen, IJ om uwen byüand fmeeker.de; maar, géene de minfte poging doende, om zich te redden, ja : uwe hand niet eens -aangrypende, die <ry hem toefteekt, om hem te helpen. Zou zulk Wand niet door .eigen fchuld omkomen, als hy om-
komt? Dit moeten wy nu overbrengen. Li
God is een God van orde,. Hy werkt door middelen; Zyne hand is in die middelen tot ons uitgcttrekt,,dasr aan laat Hy het niet ontbreken, daar in beftaat Zyne gewoone hulp, dar Hy ons luiducien ter verlosfinig geeft, en die zegent. —.
Wie



over PSALM CXLV. i3, 19. ci -
Wie B. V. bid, om de genade des Gcloofs en der Bekeering deelachtig te worden, .moet de aenademidoelen niet verzuimen, moet niet traag zyn in het beneerftigen, niet onachtzaam wezen omtrent zyne zaligheid, of hy word niet verhoord. 2 Wiè onderhoud des levens begeert,
en knellende armoede afoid , moet werken hec werk zyner handen, want die niet werkt, dat hy ooit niet ccte. Wie in den oorlog, ziekte, o? andere nooden begeert uitgered worden, moet' middelen aanwenden.' U ziekte geneesmiddelen nemen , in oorlog de wapenen opvatten', dapper dry den, of hy heeft het zich zei ven toe te" fchryven, wanneer hy niet verhoord word." God hat zich niet befpotten! ——■
Ten derden, Onze begeertens moeten betaamlyke begeertens zyn, het welbehagen van
zv.lken, die God vreezen, dat is , wy moeten
wiilen, wat. God wil, dan zal Hy ons verhoo-
ren. — Wy moeten Gods eer in alles 'eerst
en voorSl Zoeken, ons heil daar aan oaderfchikken'; eerst bedacht zyn op den welvaard van ónze zi;l,' dan van ons Hgchaam ; met onderwerping a?n Gods alraagrig en vry Bedel, berustende ih Zyne goedheid. En dan hebben wy deezc-vrymoedigheid, dat zo wat! wy b.geeren B 3 naa|



fca LEERREDEN
naar Zynen wil, God ons dat zekerlyk fchenkt Eindelyk
D. Dit is de vierde waarheid. Zulke bidders verhoort God, hun is Hy naby, en Hy verlost hen. Dierbaare waarheid! die door de voorbeelden van alle Heiligen rot hier toe be* veftigd is. Laaten Job, David, Hiskia en anderen hier van getuigen, —— Getuigt gy dar, o liefhebbers des Heeren! Zegt geduurig: De Heere zy groot gemaakt! Want Hy verhoorde my , als ik tot Hem riep. Niemand denke, dat de ervaarirg van zo veele Godvrugtigen, wier tegenfpoeden niet dan met den dood eindigden, hiertegen ftryd. Neen! In den grootten nood was God hun naby, Zyn dok en ftaf geleidden hun in de vallei van de fchaduwe des doods , zo dat zy roemden in de verdrukkingen , Pfalmen aanhieven in naare kerkers, niet een zegelied den dood te gernoet gingen, en als verlosten des Heeren, fchoon hun lig. chaam moest bezwyken, vry en bly naar de ziel, uit dit traanendal, uit deeze weereldvol jammeren, overftapten inde eeuwigheid, vol zaligheid, daar zy Gods weg in volle klaarheid, in het eeuwig licht, doorzien, en van achteren bebinden, hoe nut het was, dat zy verdrukt wa.
rea



over PSALM CaLV. i£, \ j. I§
fen; ia, ook hun Hgchaam zullen zy eens weder ontvangen, uit den dood verreezen, verheerlykt, onfterflyk, hemelsch, by de heilvolle optlaa-
din<r'der Rechtvaardigen. Zelfs in den dood
dan°is de Heer naby allen, die Hem aanroepen enz.
ILL Maar de tyd wenkt my, om tot het derde Lidmyner verhandeling over te gaan, en uit het geen wy gehoord hebben, met 'byzondeve toepasfing tot ons zeiven, het beüuit 03 te maken , of, en wanneer wy verhooring te wagten hebben op onze ftaatelyke Gebeden?
Hier is dan in de eerfte plaats te onderzoeken, of ons Gebed het Gebed is van zulken, die den Heere vreezen ? Niemand onzer zal er zyn, of hyweet, hoe zeer onze Vaderlanders verbafterd zyn in zeden. Hoe zeer diep is de Godsdienst, die luider van het menfchdom, die ons met de Godheid zelve verëenigt, vervallen! Waar is daoude trouw, de eerlykheid, kuifchheid, blanke oprechtheid , zoo veele andere deugden, die tot lot onzer Voorvaderen nog in de gedenkboeken der Eeuwen , als door hun vlytig beöe. f end, en ah hunne tweede natuur uitmakende, befchreven zyn? Allen erkennen dit, dat in alle rangen en ftaaren van rnenfchen de ondeugden 4e overhand fchynen genomen te hebben.. Maasje 4 is



ff -LEERREDEN
is zulk eene algemeene bekentenis wel genoeg? Behoorde men ook niet-, de zonden belydende, die te Jaaten, en zich te verbeteren , zuilen wy aan de Godlieid aangenaam zyn, en derzeJvet toorn afwenden? —. Ik zeg; Is zulk . eene aïgemeene belydenis wel genoeg. Wy willen wel belyden, dat wy zondaars zyn? maarWy zyn onvergenoegd, wanneer onze byzondere zonden •ons onder het. joog gebragt worden.. De Burgers en arnbteiooze lieden hebben doorgaand? een Scherpziend oog, om de 'feilen, en misflagen der. arooten, deraanzienlyken, der Regenten $e ontdekken: Zy. vinden overal heerschzugt, eigenbelang, verkeerde inzichten, onderdrukking, Onrechtvaardigheden; Zy meenen het woord van. Salomo te moeten bcvsHigentTerplaatze des gerichts, aldaar. is.Gpdlooshdid, en. ter plaaize der. gerechtigheid, alaaar is Godloosheid. - De grooten en Regenteu.zien geern, dat dc zonden des volks de fchuld dragen ..van s' Lands rampen., van de Godlyke oordeeien. Het volk is in hun oog losbandig, ondankbaar, ongehoorzaam aan. de goede erde, niet behoorlyk onderworpen aan de overheid en wetten. - Leeraars vinden aiierwege liofte, om de Gemeente te beftraffen, te overtuigen van ongodsdienstigheid t onkunde, onheiligheid, minachting van Gods woord, ver-»
suinj



ovm." PSALM CXLV,[Ofj *$» *3 Znïm van da genademiddelen. - De gemeente vind veel te beriepen in haaxa Leeraars, hoogmoed, geelle'yke keerfckzugt cn trotsheid; men ontdekt in de -Leeraars gebreken, die aan geen Christen, maar nog minder aan dien verheven en eerwaardi-n Sfftf Dus vinden wy'
allerwegen kwaadV'dat ftraffe verdunt. Eu ach! dat deeze bcöordeelingen der menichen onderling mau geerién.grond van waarheid hadden! doch zy hebben "dien meer dan te veel! « Myne waardfte Medeburgers, zullen-wy. wel doen, dan moeiten wy elk ons zclven befchouwen. — Indien de grooten en Overheden die gcbreeken «p-en, welke naar het oordeel der Burgeren dikwils plaats hebban , cn die mydden; indien de Burgers eik vsoi'zah, zich zelvenbeöordeelde.i, en van alle verkeerd- en or.betaamlykheden afo ftanddtcderv - Indien-de Gemeente naarftig was, om .ia kennis toe te neemen, om de genademidde-, Wi te .'gebruiken.-,-in geloof en Godzaligheid: vorderingcri-ra dper, en de onderlinge -byeen-» komtlen niatna te laten.. Indien de-Leeraars getrouw zich van hunnen pligtkweeten, zich met, allen yvei daarop toeleggende, om voorbeelden des Volks :te zytv, alle geeltelyke heerfchzugt aflegmndïr en-volfcektnaar geene heeticaappy liaanrfeóvethet Erfdeel des Heeren. — Indien du* B 5 ellc



LEE R^R EDEN
elk menfeh zyne zonden beleed, en zich tot de overgeftelde deugden bekeerde, dan kon men zich verzekerd houden van de gunft des Aimag tigen. O! hoe gelukkig zou dan de maatlchap, py, hoe wel beveiligd zou onze Burgerftaat zyn. Komt, hebt gy lust, myne Vrienden, oimhet goede te zien, om hét heil des Vaderlands te bevor • deren, laat ons dan elk voor zich, ons hier toe benaarfth?en;laat Gods vreeze in ons harte woonen,en dat wy bedenken, dat de Heere onze Wetgever on* 2e Richter is! — Dan,;en dan alleen zullen wy de regte bidders zyn, den Heere aanganaam; dan alleen hebben wy vrymoedigheid, om voor der, troon der Hemelmajefteit te verfchynen, en die tot hulp van het Vaderland aan te roepen.
Was het tweede ftuk, het welk ons de Dichter leerde, dat ons Gebed wel gefteld moet zyn, zal het verhoord worden, ook op dit ftuk hebben wy oplettend te zyn. De groote vraag is hier. Hebben onze ftaatelyke Gebeden de regte hoedanigheden? Zyn zy ingericht, worden zy Gode voorgedragen naar den regel van onzen heiligen Godsdienst, in den naam van Chriftus? van harte? Gaat ons waarlyk het Vaderland ter harte? Durven wy wel iets van ons byzondar
belang aan het algemeen opofferen? , Enhet
fegte Gebed vooronderftelt het gebruik der wi&*
de?



üVér psalm CXLV. r'3, 19delen- maar tt:an wy de middelen wel ter band, die 'er noa zy,, om het Vaderland te redden? En evenwel zonder de midden moeten wygeene verbooring met grond verwanten. - Jn de dagen onzer Vaderen was het een foreekwoord by hunne vyaaden geworden : & Geuzen hebben dag gehouden, laat om op onze hoede zyn. En doorgaands zag men op deeze Bededagen de ge. lukkige gevolgen; waaröm? - Onze dappere \ oorvaders,door het gebed gefterkt, in God gemoedigd llreden ais onvertzaagde helden, en waren gewoon inde mogendheden van God de Vaandelente verheffen, en kloekedaadente doen!
Onder de middelen, die ons L*nd behouden kunnen onder Gods zegen, al was niet alleen de Duitfche Keizer, maar al waren, gelyk in de voorgaande Eeuw, meer magtige Vortten te gelyk tegen ons in optogt, isvoorëerft: Eendragt en
Eensgezindheid. O Nederlanders 1 Een,
dragt zal u behouden, onder Gods zegen! 1 weedragt zal u te grond doen gaan, al vermenigvuldigt gy de Bid uuren. Ik bezweer u, by al wat dierbaar is, Beminnaars van Vaderland en Vryheid, bewaart de eendragt; Sluit de handen vaft in één: Verbandt alle eigenbelang, byoogmerken, jaloezy, kwaade verdenkingen. Het is nuPeentyd, elkander om byzondere veetete haaU ten,



l e £ r r e d e n
ten, het Vaderland eifcht onzer 'aller vé&n&fè pcgingen. L Overheden, Vaderen d«' Vaderia';ds, ik bid U, toont,' dat gy mve Burgers bee»^nhelan?, het welk het uwe-;S: wanrwy hebben aüen een tbeiang, de bewaaring vail onze Vrvlvi.1. ^ k.^-.^j ° _
pnbhkeinen! Toont, dat gy hun belang, in alten Opzicht, daadhh
ge», veteénlgru onderling, en met v.n,„.
vertegenwoordigers, om hunne hand te fiyvcn « alles, wat tot welzyn van Stad en Land ftrek- ■ Ken kan. Drh .w j„ .., • , .
r?T? eenoragt nerleeve in onz«
Raadsvergaderingen, anders is het Land weg» " Het ai der middel is de oude Dapperheid"5' |n het ter handvattender Wapenen. —L Te Wapen' Vliegt te Wapen! Nederlanders! Ruf£ " toe,.om Eaardlleden en. Altaarea te verdedigen! anders loopt uw goed en bezitting, de eer van uwe Vrouwen en Kinderen, uwe Vryheid en '
ieven gevaar.- Maar, op den 6'föel, daar het'Euan. gehe des vredes verkondigd word, te Wapen te roepen, bevreemd U .-dat Toehoorders? Zo'
weet, dat ik als Chrifien het Oorlog verfoei
Wee hem, die onder Christenen ditmonfter nog ' voedzel geeft, en levend houd! - Wee hem, die eenen onrechtvaardigen Oorlog begint! Och! hoe bid ik, dat eens. Gods Ryk op aarde
alon>



ovér PSALM CXLV. f&, 19.
• alömheerlyk worde, dan zal het Vreöe zyn; •waar van de Godlpraaken ons de dierbaarfte belofte doen. Maar air, menfeh, als Burger van éerieh vryëp Staat, die onrechtvaardig word aangevallen in zyne wettige bezittingen, die door laffe toegevendheid, door eene werkeloosheid, Welke in den laatften Oorlog met Engeland, zo ■ verregaande fcliandelyk zich heeft vertoond, de 1'pot word der Nagebuuren; als zulk een Burger, voorgegaan door onze Overheden, roep ik nogttdtVM mp*n* — Hier behoort niemand zich te onttrekken; de zwakke zy een Held, en die ftruikelen zoude, als David, als de Engel des Heèren voor' ens aabgezigr. Vreest dan niet voor dan Vyand! Bezadigde dapperheid zal hein voor u doen vlieden, en hy, die zig aangordende, beroemd heeft, zal geen oorzaak van roem
hebben, wanneer hy zich losmaakt. 1 *
houde allen voor Aterlingen, voor onwaardige», om vryë burgers van eenen vryëa Staat te zyn,- die zich tegen de algemeene Wapening verzetten, het zy openlyk, het zy door llinkfe wegen en lillen. Zy zouden hun regte loon hebben, als zy het Tuk der Slavemy moeiten dragen, daar onder gekromd gingen, zich zeiven vervloekende, en door hunne kinderen vervloekt wordende: Men zegge ttfer, dat men Kivgsbenden kap, huurea, en be-



go LEERREDEN
zoldigen 3 om cns te verdecdigen , ook dit kan , ook dit moet gefchieden. Maar aan gebuurde benden, alleen en geheel, zelf ongewapend, zyneVryheid, het dierbaarfte datmen bezit, toe te vertrouwen! - Myiie Landgenooten! Burgers! ziet toe., dat gy niet als weêrlooze fchapen, wolven ter uwer beveiliging infoepr, aan welke uwe Vryheid naderhand ligte. lyk ten prooi zou vallen.
De derde llellirg in onze verklaaring, was: Onze begeertens in oiize Gebeden moeten een wel-
behagen zyn der gener, die God vrezen. .
Ons hartelyk Gebed moet dan zyn naar Gods wil i wy moeten God vooral bidden om dera Geeft der Genade en Bekeering, doen wy dit Wel? - Wy moeten bidden om de vergeevmg onzer zonden, om onze, verzoening met God: Hebben wy, een iegelyk onzer daar wel naar behooren om gfidagt ? - Wy moeten bidden met onderwerping van onzen wil aan Gods wil, m als de Almagtige doet,-zal het wel gedaan wezenj indien wy ilechis cns van onzen piigt hebben gekweeten, dan hebben wy een goed gewifie , en kunnen veilig hemden in zyne wysheid en goedheid. Hy is de Heest* Hy doe, wat &oed is in Zyne oogen! Zkt daar myne Hoorders, op deeze voor4
waar^



over PSALM CXLV. 38, 19. "3*
waarden kan ik u verzekeren, dat onze ftaateiykc Gebeden niet vrugteloos zullen zyn; want het biyft eene eeuwige waarheid: De Heere is naby allen, die Hem aanroepen: allen die Hem aanroepen in der waarheid. Hy doet het welbthaagen der gener, die Hsm vreezen: ende Hy hoort haar geroep, ende verloft ze. —— O het kragtig Gebed eens rechtvaardigen vermag veel. Zoude ik hier verhaalen, hoe door het lui Gebed Mo fes het goede voor Israël heeft uitgewerkt. Hoe Elia den Hemel geflooten en geopend; > \ua Zm en Maan in haaren loop gefluit heeft, in het midden des Hemels ? Hoe heiriegers der vreemden door een gelovig Gebed zyn op da vlucht gebragt? de tyd zou my ontbreken.
Ja fchoon veelcn thans zeggen: Wie zal ons het goede doen zien? Gerust, met het grootst 7 vertrouwen, verzeker ik u: Zo gy met God zyt, Hy zal met u wezen; zo gy Hem zoekt, Hy zal van u gevonden worden, maar zo gy Hem verlaat, dan zal Hy l) verhaten i Daarom weest (berken laat uwe handen niet verflappen; want daar is loon naar uw werk. Ons Vaderland heeft zo menigmaal de waarheid hier van ondervonden; de Heere heeft Neêrland tot hier toe gefpaard; de Heere heeft ons nu getugtigd, en vernederd; iech waardig I maat Hy zal Zyn aangezigt weder
QVQ£



Ss LËÈR. RÉDÊINr
over ons verheffen, ons het goede doen zienV ons verblyden naar de dagen, in welken Hy ons verdrukt heeft, Hy zal her licht uit de duisternis doen voortkomen. Dat is de Inhoud der Godfpraken, die, hoe zeerzy in onze da* gen min geacht worden, echter waarachtig zul* len bevonden worden: Ten tyde des avonds, als alles na den akeligen nagt van eenen geheelen ondergang fchynt te neigen, dan zal het licht zym Amen.
Ultgefprófcen in Je Dom - Kerk. Des vooü middags dea 23 Januaiy, I7g5.