DE DRIFTIGE.   D E I DRIFTIG E,C* B L T S P E L. door J. N O M S Z. Te A M S T^föJPttrJn JAN HELDEBfO^^^./"^y Met Ttmlegie. " ^N, .   VOORBERICHT. D it blyfpel was door my faamgefteld enkel tot vermaak van eenige myner vrinden, en om myne krachten aan een blyfpel te beproeven, lang voor dat ik „ De Doggerbankers" had ontworpen. Ik mistrouwde myne vermogens tot het famenjlellen van een blyfpel te veel, om dezen Driftigen" ten tooneele te voeren; maar federt ik geene reden had van my wegens myne „ Doggerbankers" te beklagen, federt ik dezelven boven myne verwachting heb zien ontfangen, drongen eenige mannen, wier beproefde kennis in de maatfchappy der letteren al te bekend is, en die te veel achting verdienen om eene weigering te ondergaan, my mynen „ Driftigen" ten tooneele te voeren. De zwarigheden die 'er aan vast zyn om een blyfpel faam te ftcllen zyn my maar al te wel bekend ,* ik waag de uitgave niet zonder eenigen fchroom,fchoon dit tooneelf.uk het twintigfle is dat door my is bearbeid. Gedichten, waarin men de menfchen moet vertoonen en doen fpreken gelyk zy in de dagelykfche famenleving voorkomen, zyn altyd de moeilykfl?n, byzonder voor iemant wien den deftigen ftyl des treur* 3 fpels.  VOORBERICHT. fpels, door langdurigheid van tyd, eenigermate gewoon geworden is. Deze bedenking zal den gotdwilligen lezer wel eenig gebrek doen over het hoofd zien. Het zal my aangenaam zyn wanneer groote mannen,waaraan het ons vaderland niet ontbreekt, zich gelieven te bevlytigen de natie' dienst te doen door belagchlyke caratters leerzaam op het tooneel te fchetfen, alsdan kan men voor den Schouwburg noch veel goeds verwachten, en voor de natie veel nuts: het mangelt ons tooneel in waarheid meer aan goede bly-dan tremfpellen ,byzonder aan oorfprongkelyke ftukken, die de verbetering van nationale gebreken ten grondflag hebben. Kan deze „ Driftige" van eenig nut zyn, word daar iets leerzaams en behagelyks door kenners in gevonden, ik zal my voor de moeilykheid dér onderneming uiterst voldaan houden.  De Gecommitteerden tot de zaken van den Schouwburg hebben , volgens Oftroy door de Heeren Staten van Holland en Westvriesland, den sden November 1772. aan hen verleend, het recht van deze Privilegie, alleen voor den tegenwoordigen Druk van DEN DRIFTIGEN , Blyfpel, vergund aan j a n helders. AmfteUam, den 23. July, 1784. Geene Exemplaren zullen voor echt erkend worden, dan die, door één' der Heeren Gecommiiteetden, oiidet- teekend zyn.  PERSON AADJEN. ernestus, vader van julia. julia. muldorp, neef, en minnaar van julia. van wild, minnaar van julia. maria, kamenier van julia, jan, knecht van van wild. ïïet tooneel is te am stel dam, in het huis van ernestus. D E  DRIFTIGE; B L Y S P E L. EERSTE BEDRYF. EERSTE TOONEEL. JULIA, MARIA. MARIA. Myn lieve juffrouw! 'k bid, laat toch die droefheid varen : Zy voegt, in waarheid, niet aan meisjes van uw jaren. Hoe ! altyd ftii te zyn , wanneer men word gevryd! My dunkt, gy moest deez' dag wel dubbel zyn verblyd. De jonge heer Van Wild heeft gistren ons gefchreven, Dat hy van Rotterdam zich zou op reis begeven Naar Amfteldam. Hy heeft zyn reizen afgedaan, En bied gewis deez' dag op nieuw zyn hand u aan. ] Hy heeft u tcêr bemind; en, 't zy ge my verblindde, Het kwam my altyd voor alsof gy hem beminde. Zo ik my niet bedroog, kom! wees u zelf niet draf; Neem hem dan tot uw' man, of anders fla hem af; Maar loop niet door het huis te Puffen, en te kniezen, 'k Wil om d«n besten man geen uur myn rust verliezen. A 5 Een  io De DRIFTIGE, Een juffer van uw' ftaat en jaren voegt vermaak, JULIA. Het kiezen van een' man is gantsch geen kleine zaak. Het huwlyk is geen ding om roekloos meê te leven: Men kan zich aan een' man flechts éénmaal overgeven. Het huwlyk is by my een zaak vol zwarigheên. Men wisfe'.t niet van man gelyk van kleedren, neen! Van Wild is jong, en fchoon ; maar heeft hy geen gebreken ? - maria. Wel, zo ik op dit ftuk myn hart rechtuit mag fpreken, Zo verre als ik hem ken , en ieder mensch hem kent, Is hy, rechtuit gezeid, een kwast, een malle vent. Hy hecfr een' dollen kop, een Niets kan hem verftoren. Nu (laat hy zyne knechts, als zinneloos , aan de ooren, En, fchier op 't oogenblik berouwt hem zyne drift, En dan geeft hy gedwee , voor rouwkoop , gift by gift. Zo iamant van zyn volk o*m drinkgeld is verlegen, Dit hebikbygewoond, hy fpreekt zyn'heer flechts tegen; Een oorvyg is ftraks 't loon op tcgenfpraak gefield, En die den (lag nu krygt, ontfangt ftraks eenig geld. De kaerels loopen hem waarachtig voor de voeten , Op hoop van in een luim van boosheid hem te ontmoeten. JULIA. 't Is waar, zyn driftige aart is wel een groot gebrek; Maar. evenwel de man is alles min dan gek. Hy is niet kwaad van hart, bemint de goede zeden, En in zyn felfte drift word licht zyn' toorn' verbeden. Zyn ras berouw, na 'tgeen hy heeft in drift begaan , Toont  , B L T S P E L. ii Toont zelfs een' man van deugd, geen hart vol wraakzucht Hy kan geen onrecht zien :'t is daaraan toe te fcjjry ven (-ddn" Dathy fomtyds zichzelv' geen' meester weet te b.yvcn; Deminfte beuzeling, die met dereden ftryd, De minflc zweem van hoon , ontvonkt terftond zyn fpyt. Zo ik my niet bedrieg, mint hy te veel de reden , En eischt in 't flechtfte volk en zyne en myne zeden. Een' mensch, hoe arm hy zy, die doet gelyk 't behoort, Bemint hy, en dit is 't geen my in hem bekoort. Intusfchen met dat hart,hoe deugdfaam 't ook moog' wezen, Is hy als echtgenoot voor ieder vrouw te vreezen. Al is 't ook dat een vrouw altyd naar reden leeft, Zy is en blyft een mensch, die haar gebreken heeft; En by de minfte fout, hoe fchuldloos ook bedreven , Voor 't woeden van een' man die driftig is te beven, Is waarlyk, vooreen vrouw ten hoogde onaangenaam. MARIA. Verbeter hem, juffrouw! gy zyt daartoe bekwaam. JULIA. Wat kan een jonge vrouw in 't huwlyk erger vreezen, , Dan tuchtmeestres haars mans te zullen moeten wezen? ' 'k Hoop dat de heer Van Wild door't reizen heeft geleerd , Dat reden niet altyd in alles ons regeert; En dat men, zo men niet geftaêg zichzelv' wil plagen, Den mensch zo als hy is geduldig moet verdragen; Ja dat men dwaaslyk vergt dat elk, ons ten geval, Zich altyd reedlyk, als een mensch, gedragen zzl. M A-  ia Dn DRIFTIGE, MARIA. Dat hoop ik ook, om u ; maar vrees 'er voor, met reden : Gebreken worden meest door tyd tot heblykheden. Zo min een oude vouw geheel 't papier verlaat, Zo min ontdoet de mensch zich van verouderd kwaad. Bezwaarlyk zal Van Wild zyn hart tot zagtheid neigen; Oploopendheid is hem van de eerfte jeugd aan eigen. Maar zo gy dezen man om zyne driften vreest, Neem Muidorp tot uw' man: hy heeft een' zagten geest. JULIA. Hoe ! fpot gy, Miê ? Myn neef? Zou ik een' man verkiezen Die altyd by den haard angdvallig zit te kniezen ? Die altyd jyt en jouwt ? van niets te fpreken weet, Dan boe het geld in huis op 't zuinigst word bedeed ? Hy is myn' vaders neef, en komt ons daaglyksfpreken, Maar van zyn liefde is nooit in 't minst my iets gebleken; En, waarlyk! ik geloof dat deze murve man, Of ik bedrieg my derk, nooit vrouw beminnen kan. Myn vader , boven dien, zou gaarne aan Wild my huwen. Dat ik zo braaf een' man om zyne drift moet fchuivcn!.,. Maar 'k zie myn' vader, Mie! TWEEDE TOONEEL. ERNESTUS, JULIA, MARIA. ERNESTUS. Myn dochter, ik vernam Zo even dat Van Wild aireede is te Amdeldam. Ons  B L Y S P E L. 13 Ons volk heeft van zyn' knecht op 't oogenblik verncm 211, Dat hy deez' morgen vroeg is in de ftad gekomen. Ik zie elk oogenblik zyn' dienaar te gemoet, Door wien hy ons zyn komst en welftand weten doet. 'tls vreemd dat hy zyn'knecht noch niet heeft hiergezonden. Waarom ofhy 'tniet deed? Ik heb dat vreemd gevonden. JULIA. Ik kan van dit verzuim de reden licht vermoên: Die zo van 't reizen komt beeft altyd veel te doen. Van Wild ,'myn vader! weet wat pligten heeren pasfcn. Hy wil ons mooglyk zelf met zyn bezoek verrasfen. 't Is een fatfoenlyk man; gy kent, als ik, zyn'aart. ERNESTUS. Het reizen, zo ik hoop, heeft zyne drift bedaard. Ik dring niet in uw hart! maar moet u vry ontdekken Dat my uw echt met hem tot blydfchap zou verftrekken. Hy is van aart niet kwaad ; maar 't fpyt my dat de man Zo om een beuzeling in 't harnas vliegen kan. Zo zyne oploopendheid door 't reizen is genezen, Ik zal met zielvermaak zyn vrind en vader wezen. Zo hy 't onftuimig hart wat min den teugel gunt, Dan is 't de beste man dien gy verkiezen kunt. JULIA. Ik wensch hem beterfchap. Het zyn alleen de jaren Die onze driften , hoe ontembaar, doen bedaren. Een losfe oploopendheid is eigen aan de jeugd; 't Is alles niets, zo't hart flechts vatbaar is voordeugd, Wier ftem ons één gebrek licht doet te bóven komen. E R-  i4 De DRIFTIGE, ernestus. Zo veel ik merken léarf', .hebt ge uw bcfluit genomen. Ik min u als myn h Daar komt by niemant vleisch van flager, of uit hal, Of'kweet, deur onze meid, wie daarvan eten zal. Maar 't is me waarlyk lief dat nicht misfchen zal trouwen. ERNESTUS. Hoe! neef, is u dat lief? MULDORP. Wel, ja ! zou myn dat rouwen ? Wat kan ik't helpen? En as ik jouw lieve kind Deur Wild , of ienig' mensch op 't aardryk, zie bemind , Is dat geen teiken, neef! dat hy heur wel maglyè'n? Myn nicht bemind te zien, zou myn dat nietverblyën? Dat Wild myn nicht bemint baart myn geen ergernis : 't Bewyst me dat-myn keur niet kwaad gevallen is. Ik bin in 't hart verblyd dat myn ien vrouw behaagde, Die ook ien ander man zyn liefdefmarten klaagde. Ik minde dan ien vrouw wier fchoon ook andren vleit! ERNESTUS. Gy fchynt niet zeer jaloers. MUI.  B L Y S P E L. io MULDORP Waarroe die d jliiii'hcid ? De vrouwlui hebben recht zich op ien' man te wreken Die hare deugd mistrouwt. Het zyn maar malle (treken! Ei lieve! zegmyiens, wat helpt dejalouzy! Men kwelt zichzclven maar, en dat is gekkerny. Myn rust is me alles waard', dat kan ik niet verzaken; Geen fterfiïng is in (iaat om Muidorp boos te maken. Zie,'k heb twie zielen, neef! dat zyn myn rust, en't geld; Ook zag geen mensch op de aard' myn ooit om iets ontfteld. 'k Zou , par ekfempei, neef, 't is zuiver waar.'geen mallen! Jouw huis, myn nicht, jou , my ons op den kop zien vallen j En blyven zo bedaard as jy me heden ziet. Ik voer iens mit ien fchuit, by 't galgenveld,. in 'triet, En 't vaartuig bruide om veer: ik zocht in 't riet te kruipen * En dat gelukte my; de roeijer moest verzuipen. Ien kaerel twie of drie befchouwden 't ongeval, En fchreeuwden moord en brand; ik zei, bin jy lui mal? De vent zinkt naar den grond; moet jy lui ook niet fterven ? En is 't om't even niet hóe wy het leven derven, Deur't water, deur de koorts, deurkoegel, of deur vuur ? Is niet de dood ien tol verfchuldigd aan natuur ? Men fchold me dapper uit; maar dat kon my niet deereh; Het flimfte veur myn was dat ik mit natte kleêren Naar 't Tolhuis loopen moest. Van zo bedaard ien' rhari ?5enk ik niet dat ien vrouw veel kwaads verwachten kan. ÈRNKSTÜS* Zo veel bedaardheid, neef! dient echter niet göpreÈén i Ba Öe  20 De DRIFTIGE, De mensch moet wel bedaard, maarniet gevoelloos wezen. Intusfchen 'k laat myn kind de keur volkomen vry. Biyf noch een oogenblik; myn zaken roepen my. Neem dus niet kwalyk, neef,dat ik u moet verlaten. Het is noch vroeg genoeg , blyf hier wat zitten praten. Loop, mietje , haal voor neef een vlesje morgenwyn. Tegen iiuldorp. Hou uw gemak noch wat. muldorp. Neen, dat kan nou niet zyn. Ik bin veur al!' gien vrind van lang , en nutloos fpreken. Wat dient hier veul gepraat? Myn liefde is nou gebleken. Enjy hoort, nevens nicht, dat ik haar teer bemin. Je zeit, jouw dochter kan verkiezen naar haar' zin; Heeft zy gien' zin in myn, dan zal het lange praten , Schoon ik as Brugman praat, my ommers toch niet baten. Mvn nicht is wys genoeg in 't kiezen van ien' man; 'k Geef haar bedenkens tyd , van 't babblen komt niet van. Zy heeft myn lang gekend, myn inborst moet zy weten AH' wat ik van haar verg is flapen, drinken, eten, En vrolyk zyn. Ik laat in alles haar meestres. Kyk, neef! zy leeft by myn gelyk een ryksprinfes. 't Zyverr'van myn haar rust deur tegenfpraak te krenken; Het ftaat aan haar veur myn te fpreken, en te denken. In 't kort, zy heeft een groot, ik heb een klein verftand. 'k Zal zwygen as zy fpreekt; zy zett' myn naar haar hand. Van myn oploopendheid zal zy zich nooit beklagen, Al fcheld ze myn ook uit, al geeft ze myn zelfs flagen Te  B L Y S P E L. 21 Te zorgen heeft zy niet: huishouden kan ik zelf. Dat 's alles in ien woord. Maar 't flaat daar al half elf: Myn gort, die ik altyd gebruik omtrent elf uren , Couzyn ! brand lichtlyk an ; dat zou myn maag bezuren! Ook moet ik naar de markt, Hoe kryg ik afgedaan! Dag famen! ERNESTUS. 'k Laat u uit. MULDORP. Jy hoeft niet meê te gaan. VIERDE TOONEEL. JULIA, MARIA. MARIA, lagchende. Nu, juffrouw dat 's een man! zoek eens met een lantaren, Gy vind gewis geen' man die hem zal evenaren. Geen zuiker is zo zoet, en geen fluweel zo zagt! Word uw Van Wild door u om zyne drift veracht, Neef is te murver; nooit zal zyne drift u deeren. Wat uitzigt voor een vrouw! Gy zult uw' man regeeren. Gy kunt hem fchelden , en ftaat u het hoofd verward , (Een vrouw blyft, zegt ge, een mensch,) geef hem wat met de gard. 'k Zou, ware ik in uw plaats, my geen minuut bedenken, Maar dadelyk myn hand als bruid aan Muidorp fchenken, B 3 JU-  22 De DRIFTIGE, JULIA. Ik da met recht verbaasd. maria. Ik ook. Gy dacht te onpas Dat Muidorp voor de liefde in 't minst niet vatbaar was; Maar wat is 't manvolk fchelms! Hoor, juffrouw , zonder De mannen zyn wel meest geboren tot bedriegen.(liegen, Sla uw gezigt in 't rond, en toon my eens een' man Wiens inborst eenig vrouw, hoe wys, doorgronden kan. Een man is altyd loos, de aanzienlykde en geringde! De liefde van uw' neefis van de zonderlingde : ' Voor my, hoe jong ik ben, ik heb altyd gehoord Dat liefde nimmer lang word in ons hart gefmoord ; En dat men uit één woord , ja uit de wezenstrekken, Dat onverbergbaar vuur op 't klaarde kan ontdekken ; Maar nu ik Muidorp ken , bevind ik dit niet waar: Hy maakt elk philolboph volftrekt ten logenaar. Verliefdheid is ons nooit uit zyn gelaat gebleken. JULIA. Verwondring duit myn' mond ; ik kan byna niet fpreken, maria. Gy word al raar gevryd ! Uw éene minnaar woed Om ieder beuzling zo dat ieder beven meet; En de andrc die u vryt word nooit door toorn' gedreven , 'k Gelooof niet dat natuur hem driften heeft gügeven. De ccne is gewis geteeld in 't midden van een vlam, Daar de andere op het ys voor vast ter waercid kwam. 'tl*  S L Y S P E L. *3 *tls jammer dat gy hen niet alle twee kunt trouwen: Gy kost den driftigen voor uw' befchermer houên, Die, als het noodig ware, een' kaerel af kon flaan Die u vertoornde, of't minst had tegen u beftaan; Daar gy den andren man , den murven driftverzaker, In nood , gebruiken kost als vrind, en vredemaker. Gy mymert? Doe een keur, en ftaniet meer verbaasd. Kies, nu gy kiezen kunt. JULIA. Ik heb daarmeê geen haast. Ik wil geen' man die fteeds door driften word gedreven, Noch man wien door natuur geen driften zyn gegeven, Een keur is ras gedaan; maar 't pynlyk naberouw... Daar is de knecht van Wild. V Y F D E TOONEEL. JULIA, MARIA, JAN. JAN. Ik ben het zelf, juffrouw! Mvnheer zend u deez'brief, die licht u zal ontdekken Hoe krachtig hy zyn hart naar deze plaats voelt trekken. Hy kwam , benevens my, hier dezen morgen aan ; Hy waar' hier lang geweest, zo hy flechts uit kon gaan : Zyn vrinden plukken hem gelyk een vink; 't is even Alsof geen hunner ooit een' vrind had in zyn leven. De brief dien hy u zond meld u de reden licht B 4 Die  24 De DRIFTIGE, Die verder hem belet om fpoedig , volgens pligt, Hier in pcr.oon by u , die hy. bemint, te kómen. julia. Hoe vaart hy ? jan. Wonder wel! Hy is niet afgenomen; In tegendeel, hy is noch blozend, dik en vet, Gelyk gyzelf zult zien. Hy vraagt u thans belet. Het ongemak der reis heeft hem niet veel gehinderd. Maar.'t geen my meest behaagt,zyn drift is veel verminderd, julia. Wat zegt gy ? Jan is zyne onftuimigheid geheei... jan. Neen, driftig is hy noch; maar,juffrouw,'t is nietveei. Een mensch kan zo éénsflags zich niet volmaakt hervormen: 't Waait noch wel eens by hem,maar't zyn juist nu geen ftor, men. Nooit wensch ik beter heer: 't is een goedhartig man; 't Is jammer dat hy zich niet meer bedwingen kan. Hy is oprecht, en mild; elk moet hem daarom achten. julia, Wel!groet hem. Ga ,en zeg dat ik hem zal verwachten. Ili ga naar myn vertrek, en lees uw' meesters brief. g E *  B L T S P E L. 2$ ZESDE TOONEEL. MARIA, JAN. JAN. Gy zyt dan noch gezond, en vrolyk ? Mietje lief! Maar, zeg me eens, zoete meid! hoe ftaan nu onze zaken ? Zoud gy, wanneer mynheer aan juffrouw mog^geral Uw woord my houden ? fpreeK; gy weet wel wat ik n een, MARIA. 'k Ben noch dezelfde Mie die ik fteeds was voorheen; Indien uw heer aan u 't gegeven woord wil houên, U een beftaan bezorgt; 'k meen anders niet «mouwen, Maar, eer wy verder gaan in dit gewigtig ftuk, Hoor hier eens, Jan! ik deel in Juliaas geluk: Zo ge op my hopen wilt, moet gy me oprecht ontdekken Of zy met wild gerust haar huwlyk kan voltrekken. Het hing my eeuwig aan, zo zy een' man verkoor Door wiens onftuimigheid zy licht haar rust verloor, Te meer als ik haar had tot zulk een trouw gedreven. Zie toe, indien gy liegt, uw paspoort is gefchrevcn. JAN. Gv legt my onvoorziens het vuur zo drommels na ! De liefde van mynheer is zender wedergaê, En zo ik u voldoe, dan heb ik wis te vreezen Dat gy myn' meester zult ten vuilen dwarspaal wezen. En ik had dat niet graag. B S HA* I  ak Was wat onftuimig; maar ik geef nu daaglyks blyk Door  B L T S P E L. 37 Door myn bezadigdheid dat, wat gy ook moogt vreezen, Ik lang de man niet ben dien ik wel plag te wezen, 'k Ben wel niet zonder drift, maar evenwel niet meer Gelyk ik eertyds was, die wilde, dolle heer, Wicn ieder toen befloot om zyne drift te ontwyken. jan, ter zyde. „Zou hy, waara'chtiglhier voor 't eerst zyn di it't doen ftryken? julia. Het zal my lief zyn zo 't mag blyken door den tyd. Maar ik moet zeker zyn dat gy verbeterd zyt. van wild, opspringende, en zyn' Jloelomfmytende. 't Valt hard, 't valt duivels hard! zyn woord te zien mistrouwen. .. Ik hoop niet dat men my hier zal voor leugnaar houen. jan, ter zyde. „ Daar raakt hy los." julia, diep neigende. Mynheer, ik zie uw' zagtcn aart. Vergeef myn wantrouw : ö gy zyt vertrouwen waard'! van wild, zich met fnelheid aan haar voeten werpende. Vergeef, vergeef, myn lief! het geen ik heb misdreven, Door, onbedacht, myn drift den losfen toom te geven : 'tls minder een gevolg der wantrouw aan myn woord, Dan 't voorval by den Dam , dat noch myn' geest verfioort; Daar by gaf my myn knecht wel meer dan dubble reden Omgemelykte zyn, eer ik hier heen ging treden. C3 JAN'  51 De DRIFTIGE, JAN, ter zyde. „ Nu is 't myn beurt; ja! vast." JULIA. Zo dat gy inderdaad Maar zelden driftig word als 't naar uw' zin u gaat? Zo gaat het ook met my : 'k zal zelden my verftoren, Als elk myn' zin doet, en geen tegenfpraak doet hooren. ERNESTUS. Myn goede Wild !.. VAN WILD, zyn' knecht ziende, en op hem toeschietende.Jou fchurkljou duivel van een' vent! Jou beest! jou galgenbrok ! jou fatan als je bent! Vind ik jou hier ? JAN. FIclp! help! ïRNESTUS, hem van den knecht afrukkende. Mynheer!.. wil toch bedaren. VAN WILD. 'k Wenschte, ik dien rekel zag voor duizend duivels varen ! JAN. Mynheer, ik beb geen fchuld. VAN WILD. Geen fehuld ?\igebond !.. ERNESTUS, Bedaar-toch. VAN WILD. Laat me los.  B L Y S P E L. 39 ERNESTUS. Gy zyt hier op myn' grond. VAN WILD. Wat drommel! isdees grond voor (churkendie ons tergen? En kuntgy dan, mynheer! van my badaardheid vergen? Ik beef van kwaadheid! Waar heeft in een goede ftad Een vuile deugniet ooit een grondgebied gehad ? JAN. Mynheer, 'k ben zonder fchuld. VAN WILD. Zo ik je weêr hoor fpreken » Zal ik je met deez' ftoel den kop en beenen breken, Jou hondsvot! Hou je my, na zulk een vuile trek, Als jy my hebt gefpeeld , door leugens voor den gek? ERNESTUS, hem den pel ontnemende. Al hoog en gek genoeg! 't Begint my te vervelen U langér in myn huis te zien voor dolman fpelen. Schoon ik zagtaartig ben , 'k fpreek ftout op dezen grond. Zyt gy de man die ftraks zyn driften wederftond, Toen gy naby den Dam wierd op de ftraat gereden? Gy zyt de rechte man ! Gy zyt van zagte zeden ! Zyt gy, of is uw knecht, de grootfte leugenaar? Ja, ftampvoet! 'k lagch daar mee'. Maar laten wy dat daar! 'k Heb u een vraag te doen, en gy moet antwoord geven, Of zie op 't oogenblik uw paspoort hier gefchreven: Zeg me eens, wat maakt u thans zo onmanierlyk kwaad ? VAN WILD. Ts 't vragenswaard'? mynheer! die vlegel, die daar ftaat...  4q De DRIFTIGE, Maar 'k beef... mag ik van u een weinig water vragen? ernestus. Mie! haal een glas vol hier. van wild, bevende, en hygende. • Ik had hem opgedragen Om u myn ongeluk met fpoed te doen verftaan , En dan belastte ik hem terftond naar huis. te gaan; En die vervloekte fchurk... maria, met een glas met water. Gelieft mynheer te drinken? van wild, na étö mond vol te hebben gedronken. Ik voel het bloed van 't hoofd tot naar myn teenen zinken! jan. Mynheer... van wild, hem dreigende het glas naar 't heofd te fmyten. Zwyg zeg ik , of... Mynheer, die fchelm, die guit, In plaats van komen , blyft den gantfchen morgen uit. Zó dat ik rok, en broek , en alles faam' moest zoeken. ernestus. Is dat de moeite waard' te fchelden , en te vloeken- van wild. Is 't niet ? mynheer! ernestus. Gantsch niet: uw pligt was 't onderzoek.1., van wild. ïk ftond byna één uur in hembd, en onderbroek,  B L T S P E L. 4t ernestus. Dat fpyt my. Maar uw knecht is in de zaak onfchuldig. van wild. Uw voorfpraak, feldrement! maakt my hoogst ongeduldig, 'k Wil dat myn knecht alleen naar myn bevel zich fchikk'. Wie durft myn' last hem doen verwareloozen > julia, met nadruk. Ik. jan, ter zyde. Nu eeeft hy rouwkoop: 't kost hem geld;dat durf ik zwee- van wild. S Och! och! dat wist ik niet; wil my dan excuzeren. julia. Vraag eerst uw eigen hart of't zich vergeven kan, Dat gy uzelv' vergeet, en fpeelt voor dollen man. En denkt gy wel, mynheer! wat ik u moet vergeven ? Qy zult me een blyk doen zien van uw verbeterd leven , En zet uw voeten naauw' hier, in myn' vaders huis, Of gy vervult het ftraks met onrust en gedruis; Gy fchelt, gy ftampt, gy tiert, als waart gy los gebroken ; En waarom doet uw drift uw bloed in de adren koken ? Alleen omdat uw knecht niet daadlyk tot u keert. Gy vraagt niet eens of ik zyn blyven heb begeerd; Maar fchend ons huisrecht ftout, hoont zelfs myn' gryzen vader, Trotreert hem, toont uw fpyt en hem en my te gader; En eindlyk, in. uw drift, uw zotte drift, gefluit, Is: excuzeer my dan" waarmee ge uw rol beflurt; C s Als-  42 De DRIFTIGE, Alsof men door dat woord uw zotheid, hier bedreven, Verpligt ware als een niets, of beuzllng, te vergeven. van wild, haar te voet vallende. Ik heb u zwaar misdaan ; 't doet in de ziel my leed. julia. Gy hebt uzelv' misdaan zo veel gy ons misdeed. Het baart my waarlyk fmart in u een' man te ontmoeten, Die zich, gelyk een kind, vernedert voor myn voeten, Die door zyn dwaasheid zich in die vernedring ftort, En door zyn eigen hart elk uur veroordeeld word. van wild. Ik zweer u beterfchap, julia. Om dit wel uit te leggen, Wil die verzekring niets dan een belofte zeggen Die veelmaals uit den mond der kindren word gehoord; Wanneer de gard hen knelt, dan is 't om 't andre woord ; „ Ik zal 't niet weêr doen." van wild. Ja, gy moogt my vry beftraffen : Ikzelf zal u op my de ftrengfte wraak verfchaffen. Tegen ernestus. Mynheer, ik bid, verfchoon myn dolle oploopendheid. Ik ben niet kwaad van hart, maar'k wierd doordrift verleid. Help my : doe Julia myn woest beftaan vergeven. ernestus. 'k Vergeef u 't geen uw drift heeft tegen my misdreven. Beklaagde u inderdaad, 'k zag u met deernis aan, Zo-  B L T S P E L. 43 Zolang de drift u deed tot dolheid overflaan, Schoon gy in ftaat zyt elk gewoon aan 't driftverzaken Door uwe oploopendheid oploopende te maken, Dat fchier my waar' gebeurd Ik acht uw hart niet kwaad» In 't oogenblik dat niets uw wcnfchen wederftaat. Ik laat het aan uzelv' myn dochter te overreden. Dat ge u noch fchamen kunt om uwe fpoorioosheden, Toont zekerlyk een hart dat juist niet boos is aan; Maar loffelyker is 't niets fchamenswaard' gedaan. Foei! dat een man als gy, van ouderen geboren Die jegens u hunn' pligt nooit uit het oog verloren , Dat een fatfocnlyk man zichzelv' zo laag yerneêrt, Dat hy van hoogmoed ftraks tot de ergfle laagheid keert!.,. Om kort te zyn: Van Wild, 'k heb alles u vergeven ; Maar zo ge in ernst begeert met Julia te leven, Neem my niet kwalyk af, (dit is myn vast befiuit,) Bedwing uw driftof zie door my uw' echt gefluit. V T F D E TOONEEL. JULIA, VAN WILD , MARIA, JAN, MARI A. Nu, juffrouw! fla my toe dat ik één woord mag fpreken. Mynheers bezadigdheid is nu zo klaar gebleken, Dat ik, ware ik als gy, ik zwQer bet voor gewis , Een' man weg jagen zou die zo langmoedig is. Oei! Oei! myn arme voet! Hy trapte op al myn teenen, Zó dat ik moeite had en heb om niet te weenen. v 11  44 Db DRIFTIGE, van wild, haar geld aanbiedende. Het fpyt my , arme meid ! daar zaif u daar weêr mee. maria. Ik heb de trap vast weg; gy voelt niets van myn wee. van wild. 'k Doe al. Nu , Mie! neem aan. maria. Mynheer! hoe! twee ducaten? Ikzoumy, inderdaad, welhaast begoogehlen laten. Ik neem het dan; ik ben, waarachtig! al te goed. Maar hoor, mynheer, het geen ge my belooven moet, Indien gy hebben wilt dat ik u voorzal (preken , ^fje^eD (Dat wenscht gy toch!) gy moet, als 'tonweer opkomt My roepen; want is juist uw doen niet al te wys, Het geeft profyt: fchop.trap, enfcheld vry tot dienprys. van wild. Ja, Mie! befpot my vry. tegen julia. Wel nu, myn lief! myn fchoone i Ach! dat uw hart voor my zich edelmoedig toone ! Ik bid, in 't byzyn van dees.kamenier en knecht, Dat gy, op myn berouw, my geen genade ontzegt. JULIA. Een vader dien ik acht toont weinig zich verbolgen; Ily heeft een edel hart, ik moet zyn voorbeeld volgen. Ik heb daar reden voor: ik merk u aan, mynheer, Als iemant niet ontbloot van geest, mui deugd en eer, Maar die van alle drie juist zo veel heeft beTcomeb, - Dat  B L r S F E L. 45 Dat licht ons hart door u kan worden ingenomen; Uw fchaamte toont dat gy noch denkbeeld hebt van pligt: Gy hebt in uwen toorne een nevel voor 't gez.gt; Gy holt dus blindlings voort; dus kunt ge ook niemant myden; En menfch.cn van dien aart verdienen medelyden. Weet echter, fchoon myn hart u't geen gy deed vergeeft, Dat mededoogendheid by my haar palen heeft; Dat fchoon ze my verpligt altyd u te beklagen, Zy ééns mv kan ontflaan myn hand u oP te dragen, En dat ik, van dit uur, aan uw verkiezing laat Myn medelyden, of myn liefde. MARIA, terwyl JULIA vertrektKameraad! Dat 's in goed Duitsch gezegd, het niet te bont te maken, ZESDE TOONEEL. VAN WILD , JAN. JAN, ter zyde. ., Mie heeft den buit al weg, nu pas ik wat te taken." VAN WILD, in verrukking. ö Goddelyke vrouw ! liefde en. erkentenis... Zy is het, zy alleen! die myn behoudfter is! Ia, dierbre Julia! gy zult myn hart genezen! Mogt ik, verheven ziel! ééns uwer waardig wezen! Na een weinig zwygens. Och! Jan , 'k beklaag myzelv': wat dreigt me al ongevals! JAN.  46 De DRIFTIGE, JAN. Ja, ik beklaag de kneep daar onder aan myn' bals En de oorvyg die uW lief my onverdiend deed krygen ■ En dan die losie tand. Van 't verdre zal ik zwygen. ' van wild. Jan, in één woord gezegd, 'k bezat myzelven riet* Ik wist niet wat ik deed, 't is in een haast gefcbied. Kom, kom.gy kent myn'aart. 'k Ben wel met u te vrede, Daar is een ryder, neem: dit 's myn vergifnisbede. jan, het geld aannemende. Ik dank u hartelyk. Ter zyde. . „ Hy is voor 't minst half gek.'' va N wil d. De drift, myn goede Jan! is wel myn grootst gebrek. jan. Dat is het toch, mynheer! en 't is wel 't flimst van allen, Dat gy wat dikvvyls word van driften overvallen. van wild. Ja, 't is beklagenswaard'; maar 'k zweer dat ik voortaan Als ik weêr driftig word liefst daadlyk weg zal gaan. jan. Dan is het veel te laat: gy moet ftraks elk ontfnellen, Wanneer gy flechts een drup van gramfchap opvoeltwellen' van wild. Gy hebt volmaakt gelyk: ik zal voortaan terftond Myn kwaal, als ik haar voel, aantasten in den grond. Ik zweer... jan.  B L T S P E L. 47 jan. Ei lieve! 'k bid , mynheer, laat toch dat zweerer). Die zweert is niet bedaard; gevloek is geen bekeeren. van wild. Zo'k weêr zo driftig word, 'k wensch dat my alles kwelt..- jan. Hou op! Ter zyde. „ Ik maak hem boos; dan kryg ik vast weêr geld." van wild. Hoe! Jan, gy fchynt myn woord niet veel geloof te geven! jan. Mynheer! zeg my, wat mensch kan daar gerust op leven ? Gy hebt, na by den Dam den lleeper af te flaan, Vol drift ten val der drift den zelfden eed gedaan.- van wild , gemelyk. Och ! maal niet; 'k zweer bedaard. jan. Ik zou zo licht niet zweeren: Alen betert met éénsflags; de tyd moet u bekeeren. van wild, hem aan de otren Jlaande. Daar, duivel! die my fart, door twyfling aan myn woord: jan. Dat 's raak. Denk aan uw' eed. van wild. Gy, fchelm ! maakt my verfioord, En zyt in ftaat een' mensch, hoe goed ook, boos te maken. Jan»  48 De DRIFTIGE, jan; Bagyom 'tfchuldloost mensch het kakenbeen te kraken Waarom toch flaat ge my? Omdat ik tot uw best U zien doe dat ge uw hoop flechts op een' zandgrond vest; En dat geen eed, hoe fterk, u zeker kan behoeden Om, by een' zweem van hoon, weer, als voorheen, te woe- Spreek, is 't niet tot uw best dat ik u dit doe zien' Iimisfchen is het dat waarom ik flaag verdien. van wild. Ochl't was in haastigheid. Ik moet nWzolv' beklagen' a"'Öntt^eendUCaat' Spreck;vrces "ict weëf voor AIS gy myn zwakhefi myop 't klaarst voordeoogen fielt. Ik doem myn driften, en haar toomeloos geweld Ik bid u, waarfchotiw my als 't bloed begint te koken lot myn genezing dient de waarheid vry gefproken. JAN. Jk dank u; maar, mynheer- als ik de waarheid fpreek Loop ik «w, meest gevaar dat ik uw, toome ontfteefe t Is immers zo terftond onlogenbaar gebleken Ikb.d.ontila my liefst van 't lastig waarheidfpreken. van wild. Neen fan ! 't is myn begeerte: ontzie voortaan mv niet. Denk dat myn oog myn drift met grooten affchrik ziet De waarheid toone elk uurmy myne dwaasheid klaarlyk. Het middel is wel goed, maar 't is flechts wat gevaarlyk. : k Zag bever dat mynheer een' andren doctor nam; Want  B L Y S P E Li 49 Want eer ik u genees ben ik voorzeker lam. VAN WILD. Neen, Jan, gy moet dat doen; ik kan niet beter kiezen: Gv ziet my in een uur tienmaal 'tgeduld verliezen, Gy zyt fteeds om my been. 'k Geloof 't niet fchaadlyk is Dat gy my nu en dan eens brengt tot ergernis; En dan, wanneer gy 't vuur ziet fchittren uit myne oogen, My waarfchouwt tegen my. Gy ziet myn edel poogen Tot myn verbetering. Myn drift is als de veêr. Eens uurwerks: ftaat die ftyf, zy zoekt haar tegenweer jn trekken ; om haar dus in krachten te befnoeijen , Is 't beste middel haar door trekking te vermoeijen; Die terging maakt haar flap. JAN. Ik heb u lief genoeg Dat ik, tot uw behoud, naar uw bevel my voeg; Zag ik maar kans uw drift door tergen te genezen, Ik zou geen fcheldwoord, v!oek,geen'ftok of degen vreezen. Gy zyt te goed van hart om zo veel zotterny Te plegen als gy doet, dit ftemt gy nevens my: Waarom dan toch uw hart niet beter aangegrepen? Foei! dat ge u door uw drift zo fchandlyk weg laat fleepen! Waarom toch denkt gy niet als gy beleedigd word, Verdient die man of zaak dat ik myn rust verkort? Moet ieder beuzeling dan ftraks myn'toorne ontfteken?! MaaT, apropo , mynheer! ik zal nu waarheid fpreken, Gy wilt het zo, gy zweert niet boos te zullen zyn... Maar 'k wed gy word reeds boos. D van  50 De DRIFTIGE, van wild. De tegenftand baart pyn. jan. Dat 'srecht;maar door die pyn moet ik uw kwaal genezen. Zeg, kan'er wel een mensch meer gek dan gy zyt wezen ? Pas op uzelv', geef acht ik neem nu de eerfte proef. van wild. Och! Jan ik heb verdiend dat my uw taal bedroev'; Maar om myn fpoorloosheid moet gy my niet begekken, Daar ik die beter ken dan gy my kunt ontdekken. Draag enkel zorg dat ik voortaan myzelv' bedwing', En dat myn drift haar perk niet weêr te buiten fpring'. Hoe moet een driftig mensch, helaas! zichzelv' verneêren! Jk moet my tot myn' knecht als tot myn' raadsman keeren ; ]k ben elk oogenblik, na 'tkoelen van myn woên, Verpligt vergoeding aan myn' medemensen te doen! Ja zelfs ik loop gevaar, dit doet my dikwyls beven, Een' mandag te begaan, of door een kling te fneven!... Is 't mooglyk dat een mensch, die dus zyn zwakheid weet, Byna elk oogenblik zyn' toedand dwaas vergeet ? jan. Wy zien dat evenwel maar al te klaar gebeuren. En, zeker! 'k moet, mynheer, uw' jammerdaat betreuren. Want, ondanks uw befluit dat ge u verbetren wilt, Ik zie voor eerst uw drift noch gantschlyk niet geflild. van wild. 'k Zal evenwel myn kwaal welhaast te boven komen: 'k Zweer 't andermaal bedaard. JA\.  B L Y S P E Lï 51 JAN. Gy zoud uw drift betoornen. Eer Zingt de walvisch Fransch in 'tHaarelernmerhout, Eer zwemt de nachtegaal in 't noordfche pekelzout. vaN WILD, opjiuivendeDe duivel in de hel kan zulk een taal verdragen ! Men kan den besten man zo doende in 't harnas jagen. JAN. Pas op, mynheer, pasop! uw wangen Worden rood j Uwe oogen worden vuur, uw lippen worden lood. Pas op uzelv'! daar is een felle ftorm op banden. Berg zeilen, 't anker uit, gy loopt gevaar van ftrandeh. VAN WILD. Uw wantrouw kwetst myn hart . gy geeft my ftof tot fpyt, JAN. "tBlykt dus dat gy noch verr' van uw genezing zyt. VAN WIL D. 't Is zo, ik zie te klaar dat ik wel kan befluïten, (ten 5 Maar niet volbrengen, 'k Hoop noebthans myn drift te ftuiDat is voor eerst genoeg. Na zo veel woest gedruis, Verlang ik naar wat lucht. Ik ga naar 't koffyhuis j Om daar myn zwoegend hart een weinig rust te geven. Gy, ga Ernestus zien, zo hy is t'huis gebleven; Verzoek hem, uit myn' naam, of de eer my mag gefchiên Hem dezen middag hier één oogenblik te zien. Gy weet waar gy my kunt tot na den beurstyd vinden. D 1 ZË-  j». De DRIFTIG E, ZEVENDE TOONEEL. jan. Daar gaat hy. Ja, hy zal zyn drift aan kluisters binden 1 Maar wanneer zal dat zyn ? 'k Denk op Sint Jutmus feest. Wat is een driftig mensch een onverdraaglyk beest! Een voorwerp van elks fpot, gevaarlyk voor zichzelven, Is hy gefchikt zichzelv' een' poel van ramp te delven. Men myd hem, en met recht. Maar laat ons fpoedïg gaan, Eer 't wachten hem weêr fart, en zotheid doet beflaan. 't Is waar, 'k word wel betaald voor fchop en oorenvygen-; Maar zoek ik die te lomp , 'k zal weinig voordeel krygen. *k Moet werken met beleid. Is hy wat gek, gewis Hy heeft zyn vlagen ook waarin hy fchrander is. Einde van het tweede bedryf. PEJU  B L Y SP E L. J3 DERDE BEDRYF. EERSTE TOONEEL. MARIA, JAN. JAN. Gy. twee ducaten,Mie?'k ben geenszins uw benyder: 'kHeb één ducaat verdiend, en noch één' gouden ryder, En dat in één half uur. Dat fchelden en dat flaan Komt onzen goeden man al vry wat duur te ftaan. MARIA. Als'hy'maar éénmaal 's daags zo veel verfpilt aan flagen, Dan moet, hoe ryk hy is, zyn beurs den last toch dragen. Jk twee ducaten, dat is net tien gulden tien, Eén ryder en ducaat van u, is...laat eens zien, Veertien , en vyf en vyf... is dat niet twintig gulden, Op vyftien ftuivers na? JAN. Het is niet om te dulden, Dat gy niet gaauWer zyt in 't reeknen van een fom ... Hier zyn de vrouwlui meest in 'tcyfren duivels dom! MARIA. Mynheer word driftig ! JAN, knielende. Och! wil my verëxcuzeren. Ik moet wel van myn' baas het driftigworden leeren , En 't vragen om excus. Wel zeid het fprecdwoord recht: D 3 Zo  54 Ds DRIFTIGE, Zo als de meester is, zo is doorgaans de knecht. M A RI A , hem doende opftaan. Gy zult in my het hart van Julia niet vinden. JAN. Dat weet ik, 'k zal daarom myn drift te fterker binden. Wy brengen nu contant,zeg, meidlief, is 'tniet waar? Vast dertig gulden min vyf ftuivers by elkaêr! MARIA. Gy rekent als een baas: gy moest een fchool beginnen. JAN. ïk ben te driftig, meid! om daarmee geld te winnen. M AR I A. Gy hebt myn trek betaald. Maar waar is thans uw heer l JAN. Hy eet in 't logement, en komt hier daadlyk weéV MARIA. Ik hoop hy zal hier niet met nieuwe pleisters komen; Want, dan zou hy gewis van honderd drommels droomen. Mynheer is waarlyk goed, maar word hy éénmaal kwaad , Dan is 'teen man die fterk op 'tgeen by voornam ftaat. Hy heeft den heer Van Wild zyn fpoorloosheid vergeven. Maar 't is alleen op hoop van beterfchap van leven. JAN. Myn meester kent zyn k w aal: ik hoop hy is niet gek'. Maar zeg me eens, lieve Mie! ik dekte zyn gebrekVoor de oogen van uw' heer! gy weet ik heb gelogen, Van Wild bewees uw' baas dat ik hem heb bedrogen, Is hy nier kwaad op my ? . M A-  B L T S P E L. 55 MARIA. Och! neen: hy is een man, Die altyd zoekt of hy een' mensch verfchoonen kan: Dat gy door uw gejok hebt. tegen hem misdreven, Word aan de trouwheid voor uw' meester toegcfchreven. JAN. Dan is hy inderdaad een pacrel van een' heer. MARIA Dat is hy. Evenwel, ik raad u, lieg niet weêr. Want, fchoon hy licht vergeeft, en nimmer komt tot Hagen, Hy kan de guitery niet op den duur verdragen. Hy wreekt zich wonderlyk: vergeet men veel zyn' plift, Wat onbekeerlyk fchynt moet ftraks uit zyn gez.gt. En, fchoon wy in drie jaar nooit met elkaêr verfch.lden, lk vrees zyn gramfchap meer dan twee douzynVan Wilden. Hy is verbazend ftreng; nooit fpreekt hy met gedruis, Maar de order en de rust regeeren in zyn huis; En met zyn ftrengheid waard' dat wy zyn goedheid roemen, Durf ik met Julia hem hartlyk vader noemen. JAN. '1- Wou dat myn baas zo was, fchoon, in één woord gezegd, Zvn dolligheid voor my fteeds gouden eiren legt. Fcn dienstbode, inderdaad , zou min ondeugend wezen , Wierd door zyn volk hem deugd door voorbeeld aangeprezen. Wy achten meer ons volk, wanneer 'tons (heng regeert En zagt is op zvn' tyd , dan als 'tons fteeds verneêrt. Maar daar komt' myn patroon. Ey, ga? nu maar naar boven. ' D 4 TWEE-  55 De DRIFTIGE, TWEEDE TOONEEL. VAN WILD, JAN, JAN. Mynheer, gyfchynt onfïeld! Ter zyde. „ 'k Durf my niets goeds belooven." VAN WILD. Och! Jan, myn waarde Jan! 'k ben van u afgegaan, Met opzet om myn drift met kracht te wederftaan ; Maar, ach !... JAN. Wel nu ! dat zal voor eerst wel meer gebeuren. Indien 't niet anders is, hebt gy geen ftof tot treuren. Geloof my toch, mynheer ! zo gy voor eerst flechts ftryd Met uwe drift, wacht dan de zege van den ryd. VAN WI LD. Ik hebgeftreden! maar 'k had naauw' den ftryd begonnen, Of myne oploopendheid heeft my éénsflags verwonnen. Eén woord van eenen vrind, één woord flechts, anders niet, Was oorzaak dat ik ftraks myn' vrind naar 't harte (liet: Ik heb een' man gekwetst, en ben vol fchrik gevloden. JAN. Och! och! mynheer! ik beef. Is hy reeds by de dooden ? VAN WILD. Neen. Maar zo 't ruchtbaar word, dan ducht ik [ulia. 14 n,  B L T S P E L. 5?. Hoe komt gy tot dien Men kwam u lieht te na! VAN WILD- Het enkle woord van „ gek" , in toorn' my toegedreven, Heeft my gelegenheid tot dit gevecht gegeven: Ik (liet hem voor de borst, hy trok terfiond van leer, En in myn hevigheid ging ik hem ftraks tc keer. Ik weet hy is gewond ; maar hoe het af zal loopen Is me onbekend; ik kan alleen het beste hopen. Schep moed! mynheer, fchep moed! en toon u niet bedeesd. Vertoon u hier in huis met een' bedaarden geest. Uw voorval word misfehien niet door Ernest' vernomen. Hy gaat flechts weinig uit, en niet veel menfehen komen Hem zien. En, pofito, hy wierf het al gewaar, Uw levendig berouw ontrukt u aan gevaar. »tls een goedhartig man, gelyk u is gebleken; Hv hoopt dat tyd u zal genezen van gebreken. Zo flechts de wond', die gy den man hebt tocgebragt, Een wonde is die geenszins gcvaarlyk word geacht... VAN WILD, Ik hoor gerucht. JAN. Bezit dit uur uzclv' volkomen, Om 's Hemels wil, mynheer! ofgy moet alles fchroome». >kGa zien of ik ook iets van uw' gekwetften hoor. Yervrolyk Julia; kom haar bezadigd voor. P5 DER  j8 De DRIFTIGE, DERDE TOONEEL. van WILD, ERNESTUS, JULIA VAN W 1 L D. Mynheer, verlchoon... Met levendigheid eciï ftod k{ygt idt Neem plaats, ERNESTUS. Mynheer! 'k zal 't niet gedoogen. VAN WILD. Mejuffer, zet u toch. 'k Ben noch befchaamd voor deoogen Van u, myn lief! om myn betoonde oploopendheid. Ik ben gelukkig dat uw goedheid voor my pleit! Wat ben ik u verpligt, (ik zal dat eeuwig wezen!) Nu gy door zagtheid my van driften wilt genezen. Verdien ik wel de gunst waarop ik hopen mag? JULIA. Myne achting is het loon van een gepast gedrag. Hoe wilt gy dat ons hart genegenheid zal toonen Vooriemant.dien we elk uur zichzelv' ontzind zien hoonen ? Die, op elk woord gebelgd, tot dolheid overflaat? Voor zot Ipeelt ? en terftond tot laagheid overgaat? Of waant een man , die zicii vernedert in zyne oogen, Dat die vernedring hem in de onzen zal verhoogen ? En 'tgaat dus met een' mensch die nooit z'chzelv' bezit: Hy is verachtiyk , zelfs als hy vergifnis b'd ; Schoon zyn vergoeding toont dat hy z ich noch kan fchamen. Hoe hoogst verachteiyk loopt alles in hem famen!. Om  B L Y S P E L. 5£> Om zyne oploopendheid, die meest uit hoogmoed fpruit, Word hy beklagenswaard', of ieder lagcht hem uit; 'tBetoonen van berouw met zyn onzinnig woeden, Dat noch zyn deugd zou zyn, kan hem niet eens behoeden Voor die verachting, die elk edel mensch gevoelt Vooriemant, die bekent hoe zot hy telkens woelt. En een gebrek, mynheer! moet wel verachtlyk wezen, Als 't edelst deel daarvan door 't menschdom word m'spreBedenk dit: om uzely' is 't dat ik dit begeer. (zen. VAN WILD, met eene woeste levendigheid haar de hand drukkende. Hoe fchrander waakt myn lief en voor myn rust, en eer! JULIA. Bezit uzelv' zo wel in blydfchap als in 't woelen Der driften: dit vooral moet gy elk uur bedoelen; Want hy die in de vreugd terftond zichzelv' vergeet... VAN WILD. Drukte ik uw hand te hard ? 't doet in de ziel my leed. Maar ik ben levendig; en daar de onreedlykheden Der menfchen , die alom my onder de oogen treden, My in het hatelykst, en onverdraaglykst licht, (Dit 'sde aart der driftigen,) verfclaynen voor 'tgezigt, Zo blinkt de minfte trek van deugden in myne oogen Zo godlyk, dat ik ftraks myzeivcn worde onttogen. f. R N F. 8 T U S. Dat 's in één woord gezegd , dat gy uzelven plaagt, Dewyl gy vruchtloos gaarne al 't menschdom reedlyk zaagt. Gy zult op deze wyze uzelv' noch lang verftooren.  o De DRIFTIGE, julia. •t Volmaakte kan alleen, zo 't fchynt, mynheer bekoren. Gebreken in den mensch te dulden valt hem hard, Hy ziet die gruwende aan , hy word 'er door gefard; Maar gy, die door 't gebrek uwgramfchap voelt ontdoken, Zyt gy die eedle man die vry zyt van gebreken ? Indien wy eens, mynheer, om 'tgeen hier is gefchied,:' (Dat was toch wel 't bewys van uw volmaaktheid niet,) V zagen in dat licht waarin gy andre menfchen, Die juist in alles zich niet Ichikken naar uw wènlchen, Befchouwt, en dachten niet dat wy ook menfchen zyn, Behebt met zwakheid; fpreek ! wat zou, naar allen fchyn, Uw lot dan zyn geweest, noch weinig tyds geleden? Gy, vrind der reden! moet ge uzelv' niet overreden Dat, daar der menfchen zwak u fpoort tot razerny, " Gy minder reedlykheid voor 'tminst bezit dan wy? van wild. 'kVerfoei myn drift met krach t. ..Ik moet mjzelv' bedroeven! julia. My treft die droefheid ; maar 'k wil uw berouw beproeven, 'k Wil zien of ge inderdaad naar myn bezitting dingt. Ik verg u flechts deez' dag dat gy uw drift bedwingt. Maar... FIER-  S L Y S P E L. 61 VIERDE TOONEEL. ÏRNESTUSj JULIA, VAN WILD, MULDORP. MULDORP. Vind ik joului faam' ? Dat 's goed! 'k Heb nou gegeten, En jylui zeper ook. Myn gast heeft me of doen weten By myn te kommen; nou heb ik ien uurtje tyd. 'k Bin bly: dat jylui hier juist by mekander zyt! Wel vrind! wel nicht! wel neef! zal haast het huwlyk lukken Vrind W ild! zei jy men nicht haast in jouw armen drukken? Wees welkom in het land, geluk mit jou befluit, Geluk! men vrind, geluk! mit jouw aanftaande bruid. Hy neemt een' Jloel. 'k Ga zitten, ik bin moe'. Jy kent wel ftaande blyven, Zo jy zo wilt; zie, elk moet zich maar zo geryven, As ik doe. ERNESTUS. Neef! de zaak is lang zo verr' noch niet. MULDORP. Dat's drommels mal, kezyn! dat talmen baart verdriet. Kvk hier, ik min 'er ook; as zy hem niet wil nemen , Dan prefenteer ik myn. Je lagcht! waartoe dat teemen? VAN WILD, oploopend. Mynheer!... JULIA. Denk om de proef. Myn goede neef! gy denkt Dat  62 De DRIFTIGE, Dat ieder, zo ais gy, zich maar ten eerde fchenkt. Neen, 'thuwlyk is by my te wigtig... MULDORP* Vizevazen! Heb jy 't gewogen ? 'k loof jy weet het op twie azen. Ken jy niet zien of hy jou al of niet bekoort ? Hy is den dappre vent, dat heb ik flus gehoord: Ik mot her* rechtdoen : ik hoor elk van hem gewagen. Tenen van wild. Je hebt die fleeper daar verduveld of eflagen! van wild. Wat feldrement!... julia, hem tegenhoudende. Wees ftih muldorp. Ja vrindje lief! ja, ja! De fleeper aan den Dam , ja, by men citterna! van wild. Gy liegt... muldorp. Dat doe ik nooit. De vent was wat befchonken. Gantsch kracht! wat heeft jouw vuist op 's kareis bek eklonken Drie huizen var! De vrouw, die in men kelder woont} Zeid dat de buffel wel ter degen is beloond Veur 'tryên op jouw bien. van wild. 'k Weet.niet wat gy wilt zeggen.  B L r S P E L. 03 ERNESTUS. Wel, gun hem tyd u klaar zyn meening uit te leggent; En wederleg hem klaar VAN WILD. Mynheer, verfchoon my dan, Wanneer ik my vcrftoor om 't liegen van deez' man. MULDORP. Loop 1 loop 1 *k zeg noch ereis, ik bin geen vrind van liegen. Die liegt is maar een fchelm; want liegen is bedriegen, En driftigworden is het werk maar van een' gek. Dat driftigworden, vrind! is een verbruid gebrek; 't Is mal! want na as dol en razende uit te varen, Moet jy toch eindelyk weêr, as veurheen, bedaren; 1 Dat 's dubble moeite. Och! broêr! ik hou veul van ien' man Die zich bezit, en 'twat mit myn fchavylen kan; Dat 'smakkelyk, en mooi; hoe mal! Wil jy mispryzenl Dat ik jouw dapperheid wil aan myn nicht bewyzen? Deurloop de kerk, 't concert, 't kommedifpul, 't falet, 'k Wed jy geen vrouwlui vind die niet en zyn ezet Veul meer op zoo'n finjeur die iemant af ken kloppen, Dan op ien' man die koel zich deur ien' gek laat foppen. [e loert me niet, kompeer! ik bin niet gek, men vrind! tk wed myn nicht vermaak in jouw battalje vind, Al keurt zy 'tvechten of: dat doen de vrouwen allen; Maar't hart heeft aan ien' mandie moed heeft welgevallen, Hoe leep de meisjes zyn, ik bin noch leper, ik! Schoon zy noch leper zyn dan Joost, of Heintje Pik. JULIA. 'k Ren waarlyk, neef! ik ben myn dankbaarheid u fchuldig. ' J MUI»  46 Dï DRIFTIG Ej muldorp. Ja, 'tfpykertjc op zen'kop! dat maakt jouw ongeduldig. Dat weet ik wel. Maar jy, en jylui weet te wel, Dat ik de waarheid (preek, nooit olletjes vertel, En dat ik 'taltyd mien as ik wat zeg. Gantsch krachten! De fleeper kon dat pak ook niet van jou verwachten, Men vrind! maar zo een vent my eens reed over 't bien . Ik zou niet vechten ! maar ik zou de nommer zien Van 'tpcerd en klagen dan, of denken is 'tniet beter Te zwygen, as ien' fehoft te zitten op den veter? Want wat heb jy nou toch van deuzc ftryd ehaald ? Ten koste van jouw klied heb jy gezegepraald, Dat 's veul te duur. van wild. Wel nu! hebt gy gedaan met liegen? muldorp. Nicht! fehop me veur men uil, as ik jou durf bedriegen. ■Js.'t braaf, broer, dat je myn voor leugnaarhoud en fcheid? KezynJ wil jy haar zien die 'tzelf men heeft verteld? Ze houd het ftaande, vast! in 't aanzigt van dien fchelder. Zy is ien brave vrouw, al doet ze ien bokkingkelder; Zo braaf as ik, en jy, en alles wat hier ftaat. Ze heeft het zelf gezien. Nou jouw beurt, kameraad! julia. Wel nu , mynheer! uw beurt. Gy waart in 't flyk gereden, »i zyt op't hoogst bedaard weêr naar uw huis getreden! muldorp. Wie? hy? vertelt hy],dat? dan heeft'hy jou gefopt. Ik  B L T S P E L»~ 65' 'IR zeg hy heeft de vent verduveld of-eklopt. Wel, broer lief! durf jy myn dat zo maar nieten Hegeri? En zeggen dat ik hier de menfchen kem bedriegen ? Je bent een rare haan. v a n wild, opkopende. Mynheer Ernestus, 'k bid Dat gy toch op dit uur uzelv' zo veel bezit , Dat gy myn woord voor't minst met dat van dien verleider, En dat van 't vrouwmensen uit een groen- of bokkingkelder, Gelyk zult ftellen. muldorp. Wat! ontken jy ftark en ftyf? En fcherrip jy noch daarbv op een ordentlyk wyf? Op iemant d'ie by myn, 'tmag mislyk by jou klinken, Zo dikwils 'smorgens komt een koppi koffi drinken? Die 'tgcen op ftraat gebeurt myn ftraks te kennen geeft? Die myn, zo oud ik bin, noch nooit bedrogen heeft? van wild. Cren... Het gaat te hoog! Mynheer, waar' 't hier niet, 'k wil u zwee- muldorp. Hoe! maatje! word je kwaad? foei! dat moet jy verleeren. Doe zo as ik, bezit je ziel in lydfaamheid. Maar, zonder gekkerny! kyk, in ien woord ezeid, Je floegt den kacrel of, zo waar waar as wy leven 1 'ja jy hebt zelfs jouw naam wel duidlyk opgegeven: Riep jy niet" : H IsViq Wild, die jou erost heeft, fchurk !' Zo jv dat liegen niet, bin je arger as ien Turk. Dat je alles zo ontkent, wat is daarvan de reden? Vind jy jouw OftttW kwaad ? dan luoct jy die omklceden.  «5 De DRIFTIGE, Maar 'k zie noch niet waarom. Jy, heertjes van deez' tyd Bint ommers in je fchik wanneer je dapper zyt. Waar drommel is jouw drift dan nou uit op-ërezen? Ik af'gronteer je niet; wil jy niet dapper wezen? V T F D E TOONEEL. ernestus, julia, van wild, muldorp, maria. maria. Mynheer,daar is een heer, die zegt dat hy, met fpoed, En u en juffrouw eens in 't heimlyk fpreken moet. Het fchynt hy heeft wat haast. ernestus. Dat 's vreemd! juist om ons beiden!... Wy komen. Ga dien heer m ons vertrek geleiden. Gy, heeren twisters! 't word u midlerwyl vergund, Dat gy in eenzaamheid uw twist beflechten kunt, Maar met bezadigheid. muldorp. Veur myn is niet te vreezen. van wild, toornig. Wat hy my maaken wil ben ik gezind te wezen. ZESDE TOONEEL. van wild, muldorp. muldorp, zich op zyn'ftoel uitrekkende. Het weêr is drommels flecht. VAN WILD. Niet half zo flecht als jy •  B L Y S P E L. 67 Het weêr verveelt my niet door lage babblary. MULDORP. (ZCil.. Steekt jou dat noch in 't hoofd'? dan moet het waarheid weEenman, die braaf is, vrind, moet voor gien leugens vree't Oud fpreekwoord is genoeg bekend in Amfterdam , (zen. ('k Mien 'tftaat in 'tboek van Kas,) ien kwaad hoofd vreest de kam. Probeer het iens met myn; jy bint een fnaak der fnaken, Maar 'k wed dat jy my niet mit leugens boos kent maken. Hoor, weet jy hoe ik denk ? 'k Stel myn dit fpreekwoord 2)efchoonfte leugen fluit iéns veur ien' goe' mans deur. (veur: VAN WILD, op eene verachtelyke wyze. Gy febynt niet veel met lui van aanzien te verkeeren. MULDORP. Het aanzien van deuz'tyd! ó,'k Wil dat graag ontberen! Jy, mit jouw gouwe rok, weet jy Wel, kameraad, Waar dat by myn allicn 't ware aanzien in beftaat ? Niet in ien mooije rok, niet in ien' Franfchen degen: Neen, 't aanzien, lieve vrind, is in wat aêrs elegen* Het is ien eerlyk hart dat ons aanzienlyk maakt, 't Is deugd, 'tis matigheid, waardeur je in aanzien raakt. Zo heb ik wel ehoord dat onze vadren dachten. Dat waren mannen, die alom zich deden achten. Ze liepen maar zo heen, in wambuis, en in bef, • En fleurden nimmer zich aan rekeltjes gekèf. Zy waren zedig, en hoewel zy nedrig gingen, Zy droegen de achting weg van alle vreemdelingen. Maar, keuning! zeg eïeis, hoe is 't'er nou efleld? Ons aanzien is noö zwier, de Weg.-tot .«er Is 't geld,. ' E 2 ja,  68 De DRIFTIGE, Ja, geld en ofkomst, dat allien is eer befchoren, En dat is ons bederf, daardeur gaan wy verloren. In 't kort, onze ouwe lui die achtten het verftand, De deugd, de goeje trouw; en toen floreerde ons land. Maar nou !... Je weet het wel! En ik zou met jou heeren Van aanzien van deuz' tyd... Wat zou ik daarvan Ieeren ? 'tBin lui waarvan gien mensch kan weten inderdaad Of deugd of ondeugd hen het miest ter harte gaat; 't Bin bengels, die allien met wat bohaai te maken, In fpyt van lui van deugd, tot eer en aanzien raken, Door misgreep der fortuin, 'k Beklaag ons vaderland ! Ei! loop eens op 't ftadhuis : daar vind je ien' ouwen klant, C'k Mien 't veur de fchoorftien .ftaat,) die zelf zyn rapen braadde, En 't goud van keuningen, in arm gewaad, verfmaadde. Dat was ien patriot! dat was ien man van eer! Dat was aanzïendelyk! En deuze burgerheer, (Zo heeft men my vertelt,)deeds'slands tirannen zwichten. Jy, lui van aanzien! zeg, zou jy dat wel verrichten? He! Die nou is'bezorgd veur 't welzyn van zen pot, En zorgt dat hy 'er blyft, wat 's die by jou ? ien zot 1 Ik weet het. van wild. Daarom zorgt gy ook voor 't fchoorftcen rooken. muldorp. Gefchiede 'er aêrs gien kwaad dan zelfs zen pot te kookerc.' Maar dat weet jy wel bet. van wild. „ Ik kort met hem den tyd". Zeg my eens, redenaar! waar gy geboren zyt ? m v r  B L r S P E L. 69 ■ MULDORP. Kom! kom! dat weet jy wel: dat zou ik jou doen hooren 1 't Is je ommers wel bekend waar dat ik bin eboren. 'k Loof dat je mient, omdat ik wat ienvouwdig bin, Dat jy me vrylyk meugt begekken, naar jouw zin; Maar, kool mit krenten! broêr! veur jou mag't lekker wezen, Ik lust het niet. VAN WILD. Voorwaar! uw zagtheid dient geprezen. Zo ik niet wist dat gy het licht zaagt te Amfteldam, Ik hield u voor een' held van Mexikaanfchen ftam. MULDORP. Wat is dat ? VAN WILD. Leest gy nooit? MULDORP. Ja, 't achterfte uit de kranten; Maar Grietje en Diewertje bin eigenlyk myn klanten, De Nieuwsvertelder ook; maar deuze fchryven niet Van ,, Mekfekanfcn ftam": 'kweet niet wat dat bedied. VAN WILD. Het land van Mexico, 't behoort nu ouder Spanje ... MULDORP. Wat raakt myn wie 't behoort, dat is maar malle franje. Is 'tMekfekanfe volk huishoudlyk ? 'k Wed gien man In Mekreko mit myn pastyën maken kan. Dat doe ik zelf. Je lagcht! Ja, vrind ! wél huis te houên Is waarlyk anders niet dan wél zen huis te bouwen. ■ 'kBak appelkoekjes, ik braad ekfellentan 'tfpit, ü 3 'kLar  7° De DRIFTIG E, 'k Lardeer ook hazen , en mest kuikens; vat je dit? 'k Weet mit de pan ien' koek behendig om te (makken, Ik tart de beste kok in 't olikoekenbakken. Ja, apropo! 'k heb noch ien kak varfe olikock. .. Waar, drumpel, zit die nou? is 'tin men rok, of broek? Hy haalt een bundeltje uit zyn zak. Daar, proef dit (tukje. Nou, neem an ! je moet niet vreezen Veur morsfery: by ons moet alles zindlyk wezen. van wild. Ei! loop! gy houd u gek, of vat myn mcening niet. Het volk van Mexico is, wat hen ook gefchied', Volflagen zonder drift: men kan daar meesters vinden Die zich de tedre jeugd te tergen onderwinden; Op hoop dat dus het hart, aan tegenfpraak gewoon, Zich nooit verftooren zal, zelfs om den grootften hoon, En dat gelukt doorgaans: nu kwam het my te voren Alsof gy in dat land gevoed waart of geboren, 't Is zulk zagtaartig volk! ó! 't is omtrent als gy: 't Boog daarom zo gedwee in Spanjes fJaverny. muldorp. Ei! ei! leert zodat volk de jeugd haar iydfaam toonen? Wel dan dee jy niet kwaad dat jy daar wat ging wonen. Je bint noch jong; en, kyk! 't zy of ik 'tzwyg of't zeg, Jouw driften ftaan jou hier geweldig in den weg. VAM wild, opspringende, Dat 's een vervloekte vent! muldorp. Je moer jouw drift verzaken. VAN  n l r s p e l. 71 VAN WILD. De kaerel is bekwaam den wysten mal te maken. MULDORP, op/taande. Na Mekfeko mit jouw! voort naar het farfchool, dra! VAN WILD. Wat let my dat ik u den kop niet ftuk en fla ? MULDORP. Dan zou je kwalyk doen: wat driftig kan pasferen; Maar kop in Hukken, maat! dat zou ons beiden deeren. Je wilt me boos doen zyn; maar, fut! 'k bin 't nooit eweest. VAN WILD. Gy zyt een lage vent, een farhond, en een beest. MULDORP. Dat kan wel waarheid zyn, en daarom mag jy 't zeggen; Als jy maar ftraks 't bewys myn bondig veur wilt leggen; Nou niet, want jy bint dol in deus gefleltenis; En wie praat wys mit ien' die van zen zinnen is ? VAN WILD, hem willende aangrepen. ó Duivel! fchurk!... MULDORP, achter zyn' Jloel hopende. As jy dat kent op 't klaarst bewyzem Dan zei ik jou alöm gelyk een Venix pryzen. VAN WILD, hem roudSm den Jloel naloopende, zonder hem te kunnen krygen. Jou beest! jou hond!... E 4 ZE-  72 De DRIFTIGE, ZEVENDE TOONEEL. VAN WILD, MULDORP, JAN. JAN, %yn' heer willende terug trekken, word door hem op den grond gefmtten, terwyl hy fchreeuwt: Mynheer! mynheer! Hy fpringt op, en luistert hem toe, ,, Het heeft geen nood".,. VAN WILD, zonder hem te hooren. Laat my begaan. JAN, hem toeluisterende. „ Mynheer, de kaerel is niet dood." VAN WILD, zyn party naloopende. Loop naar de galg! fchavuit! JAN. Maak toch op nieuw geen parten. „ Hy is, waarachtig! gek: hy wil zyn noodlot tarten." VAN WILD, krygt eindelyk MULDORP, by 't hoofd; doch deze hem in den duim byte ".de , fchreeuwt VAN WILD. Moord ! moord !... A G T S T E T O O N F. E L. VAN WILD, MULDORP, JAN, ERNESTUS, JULIA, MARIA. ERNESTUS, de twee woi lillenden ziende, vtrbaasd. Wat 'S hier te doen ? MULDORP, den duim van tyn' party loslatende. Ier groot* niemendal 1 VAN  S L Y S P E LA 73 van wild. Hy bytmyn' vinger ftuk... muldorp. Dat was maar by geval. van wild. Die fchurk:.. muldorp. Daar hoor je 't nou! Hy heeft my daar zo even Wat uit-efcholden; maar 'tbewys, is weg-ebleven. Ik was ien farhond, fchurk, ien duvel, en ien biest; Maar't raakt myn niet iens, neef! zyn kwaadheid kwelt hem . julia. (miest. Gy zoud dan dezen dag', om myne gunst te winnen, Met uw verbetering, op myn verzoek, beginnen! van wild, zyn' zakdoek om den duim windende. Mejuffer! 'kdeed myn best; maar die vervoekte vent', Die noch wellevendheid, noch ftaat, noch driften kent* Is recht gefchikt het ys in vollen brand te jagen. muldorp. Dat jok jy.. • | uli a. * Maar, mynheer! hebt ge u dan wys gedragen. Wanneer ge om zulk een' man den toom gaaft aan uw fpyt? Is hy verachtenswaard', toon dat gy beter zyt. m a r i a. Dat zal hy aanftonds doen, nu gy zyt hier gekomen. A! Waar wy zyn, juffrouw, zal hy zyn drift betoomen. Hvis maar wat verftoord door Muidorps koel onthaal: Hv wierd wat driftig; maar 't is voor de Iaatfte maal. E 5 Nieï  74 de driftige, Niet waar, mynheer Van Wild ? VAN WILD. De duivel mogt hetiyden... MULDORP. Hoor, broerlief! 'kmien vcurtaan jou overal te myden. VAN WIL D. Mejuffrouw, 'k bid u denk... ERNESTUS. Hoof hier, (preekeens met my. 'kBen vader, maar ik Iaat myn kind in alles vry. Gy zyt voor my een mensch verachtlyk, en beklaaglyk... VAN WILD, opjïtdvende. Hoe! zonder onderzoek!... mynheer, 't is onverdraaglyk j ERNESTUS. Dat is zo, 'k weet dat wei; maar 't is voor 't Iaatfte niet Dat gy iets hooren zult dat deerlyk u verdriet. Gy zyt één van die lui die nimmer zich bekeeren: 't Is zo onmooglyk u het razen af te leeren, Als dat ik een' moorjaan verandren kan van huid. M ÜLDOaP. Dat's andre knapkoek, maat! fchelt deuzen man nou uit. Heb jy wat in jouw mars, dan is 't nou tyd van fpreken. Die man fpreekt ook bedaard, je moest den hals hem breken! VAN WILD. Ik heb in geenen deel myn' woesten aart ontkend.; Maar'k ben myn' woesten aart toch voor een deel ontwend1 M U L D O R P. Behalve dat je myn den hals maar om woud draa:ien. Het ftormt by jou niet, neen ."ja Iaat het maar wat waaijem Wat  B' L T S V E L 75 Wat bin jy toch ontwend van al jouw dolügheid ? 't Halsbreken ? naar myn dunkt, bin jy daartoe bereid. ernestus. My raakt niet waaróm gy en hy te famen keven, 'k Verzoek den heer Van Wild flechts my gehoor te geven. Ik wil u recht doen, verr' van boos te zyn, mynheer. Maar antwoord my bedaard, en als een man van eer. Verzwaar uw zaken niet door fchaamteloos te liegen; 'k Verfchoon de driften meer dan 't voorbedacht bedriegen. Hebt gy deez' morgen niet gevochten op de ftraat ? muldorp. Nou, fpreekl kompeer. ernestus. Ik bid, dat gy ons fpreken laat. van wild. Mynheer 1... ernestus. Nu fpreek vry uit. van wild, knielende. Ja, 'k heb u voorgelogen; Maar liefde heeft de fchuld dat ik u heb bedrogen. ernestus. Sta op. Een eerlyk man vernedert zich dus niet, En eischt ook nooit dat die vernedering gefchied. muldorp. Dat mien ik ook. ernestus. 'k Bid , zwyg'. Tegen van wild. Ik Wil u dat vergeven. Maar  7« De DRIFTIGE, Maar hebt gy dezen dag geen ander kwaad bedreven ? van wild, in tranen. 'k Vervloek myn dolle drift; ik ben beklagenswaard'! m u ld orp. Hy valt weer plat! Zo doen de menfchen van zyn' aart. e r nestus. Neef, andermaal, 'k bid, zwyg. Tégen van wil d. Nu fpreek! van wild. ik kan niet (preken. muldorp. Dat jok je alweer: je fpreekt. Is 't nou niet klaar gebleken, Dathy de menfchen maar ter aller uur bedriegt? Wanneer hy driftig word dan is hy mal, hy liegt Als hy bezadigd is. Neef! blief je te ekcuferen Dat ik ien woordje fprafc ? ernestus. Moet gy noch zwygen leeren? Nu,antwoord,heerVan Wild. Gy zwygtl'kzai't vooru doen. Gy hebt deez' dag een' man gekwetst in zyn fatfoen, ' In uwe oploopendheid, en hem'een wond' gegeven Naby de long: de man is heden noch in 't leven. Dit is tny zo bericht door' een' fatfoenlyt' man, Van wien ik, wat ge ook zegt, geen logens wachten kan. Noch, zegt men, zou de wond' misfehienzyn te genezen... 't Geval is waar; ik zie 't aan uw betrokken wezen. Verberg u- vooreen.' tyd. Maar fchoon de man genas, Gy kreeg: myn dochter nooit, zo ik haar raadsman was. VAN  B L T S P E L. 17 VAN WILD. He!aas!mynhcer,verfchoon me,en toon me uw mededoogen. ERNESTUS. 'k Vergeef u dat ge my door lögens hebt bedrogen. De liefde alleen beeft fchuld aan uw verzonnen taal; Dit 's menschlyk, en wy zelf zyn menfchen al te maal; De jeugd deed me ook wel eens een losfe daad bedryven: Maar 'k zou geen' eerlyk' man, geen' braven vader blyven, Indien ik Julia ter prooi gaf aan een' man, Met wien zy nooit dan hoogst elendig worden kan. Het is myn pligt myn kind een wis verderf te onttrekken. Intusfchen 't (laat aan haar u vry haar hart te ontdekken. JAN, ter zyde, tegen MARIA. „ Waar zal dat met ons heen ? Mie! hebt gy 't wel gehoord?" MARIA.. „ Verlak dien gek; zoek brood, dan geef ik u myn woord." J O LIA. Mynheer, 'tword cindlyk tyd tot een befluit te komen. Ik heb myn' vaders wil niet dan te klaar vernomen; 'k Zie hoe zyn edel hart voor my bekommerd is: Toch laat hy me aan myzelf; dit eischt erkentenis. Hoe meer onze oudren ons den toom der vryheid geven, Hoe meer wy zyn verpligt naar hunnen wensch te leven. Ik denk dat gy begrypt na 't geen hier is gebeurd, Dat verder aanzoek hier volftrekt word afgekeurd. In waarheid, met een' man zyn dagen door te brenger». Die één mishaaglyk woord niet kan , niet wil, gehengen, Die zich zo verr' vergeet dat hy. op de open ftraat, Zich met het flechtfte volk, als zyns gelykerr, flaat; Van  78 De DRIFTIGE, Van wiens ontzïnden toorne ons daagiyks (raat te vreezen Of dat hy word vermoord, of moordenaar zal wezen, Dit alles is een vrouw geenszins te vergen ; maar Laat ons dit oogenblik niet fpreken van gevaar. Ik heb, naar myn begrip, u klaar genoeg doen hooren, Hoe weinig ooit een man ons, vrouwen, moet bekoren, Die of uit trotsheid zich terfrond beleedigd boud,Of die zyn wysheid fteeds in zulk een licht befchouwt, Dat hy, ftraks boos, vergeet dat ook zyn geest kan dwalen , En die elk misgreep wil met vuist of ftok betalen, Ja, die, in'teind', gefchuuwd, veracht van allen man, Zyn woede, tegen ons op 't fmartlykst koeren kan. 'k Bedank u dus voor dc eer van my ten echt te vragen. Ik haat u niet, mynheer! myn hartmoet u beklagen; En 'tzal door geen bericht ooit meerder zyn verblyd Dan als ik horen zal dat gy gelukkig zyt. € van wil», op haar teeloopendeMyn Julia !... muldorp, hem terug trekkende. Kom! kom! Je hebt de zak ekregen. Hoor hier, ik baat jou niet, maar'k bin veur jou'verlegen. Ik raad jou as ien vrind, waaratjes! dat je zwygt, En maakt dat jou de fchout niet by de vlerken krygt. Nicht! nou jy dcuzen klant zen paspoort hebt egeven, Omdat hy, zo wat mal, zen drift niet ken weérftreven, ' En jy dat nooit van myn verwachten kent, zo kom . Vereer qjy mit den naam van jouwder bruidegom. Me dunkt, je moest nou myn maar na men zin geryven; Ik bin niet driftig, en jy zelt gien vryfter blyven Veur  B L Y S P E L. 79 Veur eeuwig. Neef! fpreek jy ; zy luistert toch na jou. ERNESTUS. Ik laat myn dochter vry. MULDORP. Wel, nicht! wat zeg je nou ? Spreek rond. JULIA. Dat ik voor'teerst in 't huwlyk niet zal treden, En dat, ronduit gezegd, u ernftig word gebeden Dat gy, zo gy voortaan noch naar myn vrindfehap haakt, My nooit van 't huwlyk fpreekt, en allen aanzoek ftaakt. MULDORP. Posfenti! evenwel, als veuren, goeje vrinden. 't Word laat, en meer dan tyd myn huis weerom te vinden. Dag, famen! Tegen VAN WILD. Nou.men vrindl'k wensch jou geduld. Goêndag! NEGENDE TOONEEL. ERNESTUS, JULIA,VANWILD, MARIA,JAN. VAN WILD, met levendigheid, doch uiterst teder. „ Myn Kef! zo myn berouw iets op uw hart vermag... JULIA.- 'kHeb u gezegd, mynheer! all' 't gene iku kan zeggen. Gy kunt geen' zweem van haat my ooit ten laste leggen. Verwyt uzelv' uw lot. Duld dat ik u verlaat; En volg my niet, zo gy noch naar myn vrindfehap ftaat. Zy vertrekt met haar' vader. VAN WILD, haar vrmhoopig naroepende^ Myn lief!... ^  QiQlQló 80 De- DRIFTIGE. Met de uiterjle woede, zich naar Maria wendende. Ochiwaarde Mie!tracht haar noch te overreden... M A R I A. Dat zy met pak en zak my zal op flraat doen treden? Want dat is zeker 't loon dat ik te wachten heb, Als 't b'ykt dat ik flechts lust in u te helpen fchep. Gy hebt van niet één' mensch dan van uzelv' te klagen; 't fs bil'jyk dan ook zelf de ftraf der fchuld te dragen. LAATSTE TOONEEL. VAN WILD, JAN. VAN WILD , Jlampvoetende, en zich voor het hoofd flaande. Ontvlied my alles dan ! daar alles my veracht!. Gy lp ebt, vervloekte drift! my in den nood gebragt! 'k Verdoem u ! 'k wil voortaan myzelv' volftrekt bezitten ! Geen zot, geen fcheim, zal ooit myn gramfchap weêr verhitJau! 't is myn vast befluit. (ten ... JAN. My dunkt, ik zie 't, mynheer! Gy (tampt de vloer maar (luk, en vliegt wat ginds cn weêr; Behalve dat is 't wel. VAN WILD. ó Schurk! gy durft my tergen? Ik breek u hals en be.;n, zo ge u niet gaat verbergen. Hem een' vinnigen floot gevende. Ga,, beul! eer ik het hart u uit den boezem trap. jan. Dat is nu de eerde proef van zyne beterfchap.