GEDICHTE N.



Profint &dtkftetit*



VO OU
GOD SDIENST, DEUGD, V A D E R li A N D.
BOOR
JAN JACOB VE1EUL.
te A M SIF.HDAJI.li ij
J O IIAN NES ALLA1T,
MDCCXCI.






INHOUD.
ANTONIUS HAMBROEK. Bladz. i
HERMAN de RUITER. ,*
GRAFSCHRIFT voor H. de RUITER. 58
de GODSDIENST, in drie zangen. 59 de WEGEN van DEUGD en ONDEUGD, 87
aen de NEDRIGHEID. I06
de MORGENSTOND, cantate. 1v)
de LIEFDE. I29
HERDENKEN. I4g
FREDERIK aen FANNJJ. J5i
het BOSCHJE. i57
LENTEZANG aen SELINDE^ iöi
de TOEKOMST. j6?
VERGENOEGDHEID. 1?l
aen mijn VADERLAND. i75



DRUKFEILEN.
Eladz. 33- reg. «■ °"tvmS *"
s6. . 14. fneeven. - fteeven.
, 53. 1. gekomen. — gekomen,
„ 64. 7,8,15- komt - toornt
82. 9. Enuw - Èn uw
, I07. 10. ui uwt - i» üw
Minder aenftooteiijke onnauwkeurigheden verfchoone en verbeetere de Kundige Leezer.



ANTONIUS HAMBROEK.



De mere moed is éten de Deugd alleen verhanden,
F E I T II»



Antonius hambroek was Leeraer der Hervormden op het Eiland Formofa, 't welk zich grootendeels der Nederlandfche Oost-indifche Maetfchappije onderworpen had. Door zijnen ijver had hij reeds veelen der ongeloovige Landzaeten tot den dienst des waeren Gods gebragt. Te midden in den vrede , werdt het Eiland in 1661 , door eenen 011 verwachten iayal der Chineezen, onder den zeerover coxinga, in den droevigften toeftand gedompeld. — Moord en plundering troffen de Inboorlingen , zoo wel als de Nederlanders. Onder deeze laetften , werdt ook hambroek, met zijne Echtgenoote en drie kinderen, gevangen. Frederik cojet , Bevelhebber over onze Krijgsmagt, trachtte vergeefs met zijn volk deeze woede te keer te gaen; Hij werdt gedwongen in het Fort Zelandia te wijken, wacr coxinga hem beleegerde. De bezetting verdcedigde zich met moed. Onder anderen deedt thomas petel, om zijnen Zoon, wien de Chinee*
A % zen



zen een' arm hadden afgehouwen , te wreeken , eenen wanhoopigeu uitval , in welken hij , en veelen der zijnen , den dood vonden. Coxinga, dien tegenftand moede, befloot cene laetfte pooging te doen, en zondt hambroek tot cojet, met bevel de vesting op te eisfehen, en hem bedreigende , dat, indien hij zonder bericht van de overgaeve wederkeerde , hij zijn leven zoude verliezen , en dat dit eigen lot zijne gade en kinderen wachtte, indien hij in 't geheel niet terug kwame. Hambroek, verre van cojet de overgaeve aenteraeden, fpoorde hem aen de vesting te verdeedigen ; de Bevelhebber , een boezemvriend des Leeraers, poogde hem bij zich te houden : twee Dochters van hambroek , welke in het Fort waren, trachtten ook, door de vuurigfte fmeekingen, in een' vloed van traenen, haeren vader van het onheil, dat hem dreigde, terug te houden: vergeefs! hambroek, zijns woords, zijner orde, en den ftaet zijner nog gevangene gade en kinderen, indachtig, rukte zich uit de armen dier tederheid, en keerde, nadat hij, door eene treffende aenfpraek, den krijgslieden van de vest, moed , en vertrouwen op God had ingeboezemd, mier het leger der Chineezen weder, waer de ontmenschtc coxinga, ongevoelig voor zoo veel trouw en grootheid, hem en de zijnen ter dood deedt brengen. — Zie w. se houten 's Reize tiaar Oost indien I Deel. pag. 158 fqq.
A N-



ANTONIUS HAMBROEK.
/
Gebieders van een heir, dat heldenmoed bezielt; Voor wien een magtig rijk verwonnen nederknieltl Met recht ziet gij 't heelal verwonderd op u ftaeren; Met recht uw dankbaer Volk zich juichende om u fchaeren. Gij had geen' druppel bloeds, of 't was den ftaet gewijd: Geen magt weêrftond uw ftael, uw roem weêrftaet den tijd. Schoon eeuwen langs uw graf tot vroegere eeuwen vloeien, Steeds blijven om dat graf uwe eerlaeuwrieren bloeien. Gij leeft bij 't Nagedacht: het zingt nog bij uwe asch Hoe eens uw helden-arm het fchild der onfchuld was. Uw naem is in het boek der Eeuwigheid gefchreeven, En, hoe het noodlot woede, uw naem zal eindloos leeven.
A 3 Maer



<5 ANTONIUS HAMB.ROEK.
Maer gij, o Edlen ! wien, in uw' verborgen kring, Geen lofgefchal verhief, geen blinkende eer omving, Doch die , in de achtbre fchaeüw van uw verblijf gezeeten, U van geheel uw' pligt op 't heerlijkst hebt gekweeten: Hoe ras vergaet de roem door u zoo fchoon verdiend! Naëuw keft uW naem in 't hart van denen menfehenvriend. Ligt bleef uw grootheid ftaen, waer helden zijn gevallen. Ligt voegde aen u meêr lof, méér glorie dan hun allen. Ligt was uw trouw een lïeun voor 't zinkend Vaderland. Dan — 't noodlot fmoorde uw' roem in uw' vergeeten fland. Het plaetfte u in geen' drom van laege hovelingen , Die 's Vorften kkinfte daed in een triumflied zingen; De ftem der vleierij verheft zijne eer alom — Maer, waer geen vleiers zijn, is ras de loftoon Hom. O ! Had een Vorst verricht, wat ge , Edlen ! dorst verrichten , Mei zag in ijdren oord voor hem eene eerzuil {lichten: Doch nu Ü.W daed een daed van ftille Burgers is, Vergaet welras haer roem met Öw gedachtenis. Schoon deeze ondankhaerheid uw nedrigheid niet treffè, Die liefst vergaten wordt 5 dan dat men haer verheffe j
Zij



ANTONIUS HAMBROEK. f Zij treft het edel hart van ijdren menfchenvrind, Die in uw grootfche deugd een' waeren wellust vindt, En haer, naer heure waerde in vollen glans verheven, Aen zijn' natuurgenoot ten voorbeeld wenscht te geeven.
Zie daer, mijn Vaderland! wat me op het harte woeg, Toen ik 't aendachtig oog op uw Registers floeg. Ik zag daer naemen, waerd in eeuwigheid te leeven, Schier door de woeste hand der jaeren uitgewreeven. Mijn oog blonk eerst van vreugd toen ik hun grootheid laa, Maer ftortte zints een' traen op hun vergeeten asch. Hoe! riep ik, codrus lof blijft met de tijden groeien?. De naem van regulus doet aller harten gloeien?,.. En gij, wier grootfche deugd dien eigen luister gaf, Mijn Landgenooten ! gij flaept roemloos in uw graf ! — Neen! 'k voel tot uwen lof me een heilig vuur doordringen Hoe zwak mijn Cijther klink', zij poogt voor u te zingen. Mijn zang getuigt voor 't minst, fchoon ik mijne onmagt ken, Dat ik der Vadren deugd herdenke, en dankbaer ben.
A 4 Dtütit



8 ANTONIUS HAMBROEK.
Duldt dan, o Vaderland! in gunst mijn fchamel poogen. Ik hang u 't waerdig beeld eens ftervelings voor oogen , Die, in uw' kreits geteeld, fmts uit uwe oorden week, En langs de baeren toog naer verre waereldftreek, Om daer 't afgodisch oog van blinde Medebroeders, Te vesten op den naem des grooten Albehoeders: Ik fchilder hambroeks beeld, die, toen zijn pligt geboodt, Gerust naer 't moordfehavot, uit d'arm der liefde vloodt.
De nijvre Batavier zag voor zijn ftoute kielen, Reeds menig volk bij volk in 't bloozend Oosten knielen. De Morgenlander juichte op 't zien van Neêrlands vlag, Wijl hij een' Bondgenoot in zijn' Verwinnaer zag. Waer 't Lufitaensch geweld, in 't geestlijk kleed gedooken , Of Spanjes dwinglandij, onfchuldig bloed deedt rooken, Den landzaet uit zijn rust met oorlogsdonders riep, En uit zijn vreedzaem oord een' poel van jamm'ren fchiep : Daer bleef de Belg een mensch, te midden in 't verwinnen , En deedt door d'Indiaen zich als een vriend beminnen. — Zoo had het zeegebied van 't vrije Nederland
Ook



ANTONIUS HAMBROEK. 9
Ook op Formofa's kust de fiere vlag geplant. —
Dat oord, om 't welk de Zee met zagt gemurmel vloeide,
Geleek een Paradijs, dat fints de fchepping bloeide.
Natuur was daer gedaeld, en had 'er, maetloos mild,
Haer beste gunst verfpreid, haer teêrfte zorg gefpild.
Men zag door bosch, en veld , en altijd groene dreeven ,
Eene ongeftoorde lente op zagte wiekjes zweeven.
De grond, altijd bcdaeuwd door volle vruchtbaerheid,
Was met haere eêlfte gift en zegen overfpreid.
't Was wellust voor het oog de weelige landouwen,
Belaeden met den fchat des volften oogsts, te aenfehouwen.
De landzaet was te vreên in 't lot dat hij genoot.
Zijn fchaemle hut was klein, maar zijn genoegen groot.
Op 't lieflijk Eiland, als van 't Menschdom afgefcheiden,
Kon hij in zijn verblijf een vreedzaem leven leiden.
Ver van het aerdsch gewoel, en ver van aerdfehen druk,
Genoot hij in zijn rust een kommerloos geluk.
Zijn hart deelde in het heil van zijne landgenooten,
En was, gelijk zijn ftulp, meêwaerig hun ontflooten.
Zijn hoeve en dartiend vee, zie daer geheel zijn' fchat;
A 5 In



io ANTONIUS HAMBROEK.
In hun bezit en bloei was heel zijn wensch bevat.
Hij mogt met eigen hand zijn' vruchtbren akker ploegen,
En vondt, van daer gekeerd, de rust en 'r ftü genoegen,
Bij zijne gade, kroost, of kleine vriendenrij. —
Hem fcheen geen fterveling gelukkiger dan hij.
Doch, welk een ftoorloos lot de Formofaen mogt fmaeken , Zijn ziel moest in 't bezit van- hooger heil geraeken. Wat vreugde hem omving, wat welvaert hij genoot, Hij wist niet welke hand hem al dien zegen boodt. Zijn oog kon nog den naem van 't liefdrijk Opperweezen, In ijdren zonneftrael, of druppel daeuws niet leezen. Wat gunften de Almagt in zijn wooning vloeien liet, Hij deelde in al die gunst, maer zag haer' oorfprong niet. De Godsdienst moest zijn ziel tot boven 't ftof verheffen, En voor de Bron van 't goed met dank en eerbied treffen. Zij kon hem leeren, dat hoe blijde ons lot ook fchijn', Wij flcchts als Kindren Gods geheel gelukkig zijn. Schoon dus het volst genot zijn' voorfpoed mogt volmaeken, Hij moest een Christen zijn, om heel dat heil te fmaeken.
En



ANTONIUS HAMBROEK. iï
En reeds werdt door 't beftuur van Gods Voorzienigheid Bij zoo veel zegen nog die zegen hem bereid. De braeve hambroek was tot zulk een taek geboören: Hem was heur zWaer gewigt j maer ook heur roem befchóoren. Vroeg in de fchöol van deugd en Godsdienst opgebragt, Had hij het eeuwig fehoon der wacrheid daer betragt. Ver dat zijn ziel, te zwak, in 't lacge ftof bleef zwecven , Gevoelde zij haer waerde, en dorst ten hemel ftrecven. Hij vondt in 't licht der rede een' ftracl van godlijk vuur, En zag, bij deezen glans, de wondren der Natuur; Dan kon zijn ilaercnd oog in heel de fchepping leezen: 4, Aenfchouw, gevoel de liefde en magt van 't Opperweezen." Vervuld met dit bezef, had (leeds zijn hart gevoeld Dat God een Vader is die aller heil bedoelt, 't Geluk zijns evenmensen 's, en de eer van 't Alvermoogen, Was fints zijn eerde wenseh ^ het doel van al zijn poogen. Verheugd zag nu zijn oog een glorierijke baen Voor zijne menfchenliefde en godsvrucht openftaen. Hij gloeide — en kon zijn hart één oogenblik verliezen ? . ... Neen! 't was een enkle daed, te peinzen, en te kiezen. —
Hij



ia ANTONIUS HAMBROEK.
Hij ging. — Op 't blaeuwe ruim der rustelooze zee Droeg hij de beden van zijn teêrfte vrienden meê. Maer, fchoon van hun beroofd, hij voelde hoe men vrinden, Ook in een woestenij, waer menfchen zijn, kan vinden. En, derfde hij himn' troost in zijn verlaten lot,
Hij had nog troost genoeg een tedre gade, en Godi
Die trouwe gezellin in kommerlooze jaeren, Bleef ook aen zijne zijde op de ongeftuime baeren. 't Genoegen, faem gefmaekt, fchijnt grooter aen ons hart, En traenen, faem gefchreid, zijn balzem voor de fmart. 'k Verbeeld mij hen te zien, die waerdige echtgenooten, Op 't eenzaem zwervend fchip van 't Menschdom afgeflootcn. Gelukkig in zichzelv', door 's Hoogden zorg bewaerd, Vergaten zij de vreugde, en al de ramp der aerd. —
In 't eind blaeuwt reeds van ver Formofa aen de kimmen: Allengskens zien zij flaeuw de zon op de oevers glimmen ï Met ijder oogenblik genaekt hun kiel de kust, Hun wensch zijn eenig doel, hun blijde ziel de rust. Reeds valt het anker neêr: daer drijft hun bootje heenen....
Zij



ANTONIUS HAMBROEK. 13
Zij zien van 't drand de zee, wier baeren eindloos fcheenen. — En nu, mijn Cijther zwichtte, als zij de erkentnis zong Die hambroeks tedre ziel deez' blijden dond doordrong. Hij knielde, en dacht tot God in 't volst gevoel te fpreeken, Maer kon flechts zuchten, en zijn traenen dil doen leeken. Een fpraeklooze ofïèrand, zoo lieflijk in Gods oog, Steeg uit zijn gloeiend hart, als wierookgeur, omhoog. Nu rees hij op : en hieldt een' tedren wenk geflaegen, Naer 't fchip, door 's Hoogden hand op d'Oceaen gedraegen , Beveiligd door zijn hoede in dormen en gevaer. — Gevoelloos door gevoel dond hij al peinzend daer. En flechts na hij de maet diens danks had vol gemeeten, Dorst hij zichzelv' gerust, zijn vreugd volkomen heeten.
Hoè ijvrig heeft hij fints zijn hoogde zorg en vlijt Aen zijn verheven taek, den dienst van God, gewijd! Hoe vaek voor 't dwaelend oog van zijn Natuurgenooten Den weg naer 't waer geluk met menfchenliefde ontflootenl Zijn tael was in dien oord de weêrklank van Gods dem. Hij leerde aen allen God, en leerde uit alles Hem.
HZ



i4 A N T O N I U S HAMBROEK.
Ik zie -die Heid'nen , dunktme , aeudachtig hem omringen :
En d'eerbied voor Gods naem allengskens hen doordringen;
In \ rijzen van de Zon, en in den koelen nacht,
Schetst zijn verheven tael Jehovah 's liefde en magt;
In 't zuivrend blixemvuur, en in den zagten regen,
Verkondigt Mj hun -oog: Voorzienigheid en Zegen ;
Langs ri mïmder fchepping , langs haer werking , orde en duur,
Leidt hij hun denkkragt op tot d'Oorfprong der Natuur;
Allengs doet hij hun ziel, van trap tot trap gereczen,
Gevoelen, dat zij zelve onftcrfelijk moet weczen,
En fchoon zij 't kracken hoor der (looping van 't heelal,
Met God en de Englenrij volzalig leeven zal;
Maer ook, dat wen de deugd en godsvrucht haer niet leiden ,
Gods donder haer de ftraf dier misdaên zal bereiden.
Hier droomde fiddrende angst, ontzetting, in hun hart:
Zij daerden op hun daèn — en krompen weg van fmart.
De ontroerde hambroek zag die traenen met genoegen,
Wijl zij van 't diepst berouw de oprechtde blijken droegen.
In 't eind gaf hij deez' troost aen hun bedrukt gemoed:
„Schreit, Broedren! fchreit niet meer! uw fchuld is reeds gehoet.
„De



ANTONIUS HAMBROEK. 15
„De Zoon van Hem , wiens naem gij leest op duizend Zonnen , „Heeft reeds uw' hangen ftrijd geftreeden — en verwonnen. „De God, wiens troon gij ziet, als gij ten Hemel flacrt, „Verliet om ons dien troon en daelde hier op aerd. ,, Ver van dit vreedzaem oord, maer in dit deel der waereld, „Heeft Hij zijn' voetbank met zijn traenen vaek bepaereld.
■ ^'t Was daer dat hij voor ons na 't grievendst lijden ftierf, „En op 't geweld des doods de Zegeprael verwierf. „ Zijn bloed kon 't gloeiend vuur van 's Rechters wrack verdooven ; „En., voor zoo groot een liefde eischt hij alleen gelooven. „Wen ge u voor God verneêrt, met ftil gezucht berouwt, „ In Jezus armen vliegt, ;en op zijn' zoen vertrouwt, „Dan vindt ge eens na den dood den Hemel u ontflooten, „En keft 'er eindeloos met al Gods gunstgenooten." Nu daelde weder vreugd en hoop in ijders hart. Een dankbaer lofgezang verving den kreet der {mart j En op hun kalm gelaet Rondt deeze wensch te leezen ï „ Mogt ook Mesfias bloed voor mij verlosfing weezen! **.
ti3*aïul hafiri ;:: friMssriuub oox nox sb Jioo sv/ nsis — ! *SfiM 'tWas dus dat huibio ek. hier, waar hém Gods vinger riep,
Reeds



16 ANTONIUS HAMBROEK,
Reeds menig' Heiden tot een' waardig' Christen fchiep
Hij zag zijne edle vlijt haer waerdig doelwit raeken,
En bleef den loon daervoor in 't kalme harte fmaeken.
Het denkbeeld: „ 'k gaf het licht aen mijn' Natuurgenoot,
„ Wien 't dwaelend ongeloof in aeklig duister floot;
„Nu kent hij 's waerelds God, en kan gelukkig leeven,"
Was voor zijn ziel een fchat, dien de aerde niet kan geeven.
Hij zag allengs 't getal der Christenen vermeerd:
Jehovah meêr gekend: Zijn wetten meêr vereerd :
Formofa V vruchtbren grond door 's Hoogden zegen bloeien:
Des Landzaets kalm geluk in blijde welvaert groeien:
Zijn tedere Echtvriendin was vergenoegd als hij:
Zijn kroost was zijn geneugte, en dartelde aen zijn zij:
Hoe moest zijne edle ziel, voor zoo veel heil te gader,
Dan gloeiend dankbaer zijn aen d'allerbesten Vader!
Zijn wooning was 't verblijf der ongeftoordfte vreugd,
Een tempel voor Gods eer, en 't Heiligdom der Deugd.
Maer ach! — zien We ooit de zon zoo duurzaem in haer' luister, Dat haer geen nacht vervang, geen wolkfloers haer verduister?
Ont-



A N T O N I U S HAMBROEK» i?
Ontluikt hier ooit een bloem, door morgendaeuw gevoed, Die niet, hoe fchoon ze ook bloeië$ in 't eind verwelken moet? Neen! 't beste heil is broos, verganglijk op deeze acrde. Vergeefs zoekt de avondftond naer 't geen de morgen baerdej En 't zuiverde geluk, dat ons het duurzaemst fcheen, Vliedt met den vluggen tijd, in wien wij 't fmaeken, heem Decs fchrikbre wacrheid, die we op ijder voorwerp leezen, Moest ook in hambroeks lot te vroeg bevestigd weezen» Zijn oog ftaerde op het heil dat hem zoo blijde omving, Maer zag den donder niet, die op zijn wooning hing. De tijd, die hem 't geluk des levens deedt genieten , Die als een kalme beek langs roozen fcheen te vlieten, Droeg, bij het gruuwzaem leed des eilands, in zijn' fdhoot Des braeven hambroeks ramp, zijn grootheid, en zijn' doodt
Lang zag 't afgunftig oog der woelende Chineezen Hoe Neêrlands magt allengs in aenzien was gcreezen, En hoe de Formofaen, in fchaduw onzer vlag, Zijn vreedzaem oord in rust en Welvaert bloeien zag: 't Geluk diens Nagebuurs fchiep hun een helfehe fmaite,
B En



i8 ANTONIUS HAMBROEK.
E j ftrooide 't gruuwzaem zaed van wraeklust in hun harte.
Hun dolle razernij had reeds 't ontwerp gefineed:
Reeds was een firijdbre Vloot voor 't fnoode doel gereed.
De woeste coxinga, tot euveldaên gebooren,
Werd tot het opperhoofd dier moordenaers verkooren.
Beef, menschheid! beef terug, bij 't hooren van zijn' naem.
Hij voegde in zijne ziel de ontaertfte gruwlen faem.
Op roof en plundring tuk, ontgloeid van wraek en woede,
Was 't wellust voor zijn hart wen hij ter flagting fpoedde.
Zijn talrijke Oorlogsvloot, verftoordfter van de rust,
Gcnaekte op 't onverwachtst Formofa's kalme kust
De lieve Vreede deedt den landzaet zorgloos flaepen,
En gaf hem fpade en ploeg voor 't moordend Oorlogswapen.
Nu, ijlings opgewekt door 't nadrend Krijgsgewoel,
Stond hij, venleend van fchrik, een' wisfen dood ten doel.
't Cliineefclie heir rukte aen met bloedige oorlogsvaenen ,
En overviel alom de onweerbre Formofaenen.
't Gekletter van 't geweer werdt heinde en ver gehoord:
■\ rwoesting waerde in 't rond: alom weêrgalmde moord.
3Lcn zag uit 's Veldlings hut de rosfe vlam gefteegeu.
't Ge-



ANTONIUS HAMBROEK. 19
\ Gefchrei, 't gezucht, 't gekerm, klonk treurig allerwegen. Die zijnen beul ontweek, yondt vluchtend vaek den dood, En ünoorde in 't ftroomend bloed van zijnen landgenoot. De leus van coxinga was: „ al wat leeft verdelgen." 't Geweld ftond zelfs niet pal voor d'achtbren naem der Belgen. Vergeefs ging reeds cojet, aen 't hoofd van Neérlands heir, Het toomloos Rooversrot met heldenmoed te keer: Hij moest, langs rookend bloed, en tallelooze lijken, In 't fterk Zdandia dien woesten drom ontwijken. Vergeefs had ook petel, om 't onheil van zijn' Zoon In edle wraek ontvlamd, den moordren Rand geboón: Hij moest al fteryend zien dat zij Verwinnaers bleeven, En ongewrookcn, fchoon niet ongelaeuwerd, fneeven.
Te midden in dien moord was hameroek nog gefpaerd. Hij was voor fterven, doch voor keetnen niet bewaerd; En ligt had hij gewenscht eer 't levenslicht te derven, .Dan nu in 't kerkerhol elk oogenblik te fterven. Met zijne gade, en drie van zijn aenminnig kroost, Lag hij daer vriendenloos, beroofd van hoop en troost.
B 2 Hij



zo ANTONIUS HAMBROEK.
Hij voelde, meêr dan zij, 't gewigt van hunne boeien.
Hij zag, doorgriefd van wee, hun bittre traenen vloeiën.
Hoe diep drong in zijn ziel hun jammerend geklag!
Hoe duldloos was zijn fmart, als hij hun fmarten zag'
Van beulen flechts omringd, gefcheurd van zijne vrinden, —
Waer kon zijn zwoegend hart één drupje Iaefnis vinden?...
Wat tedre vriendentael verving nu eens zijn klagt? .. .
Door welken vriendentroost zijn lijden eens verzagt ?...
En dan nog 't ijslijk beeld, dat voor zijn'geest bleef zweeven,
Van ras den moord van gade of kindren te overleeven.
Bezef mijns hambroeks lot, gevoelig fterveling!
Bezef 't, en beef van angst, verbleek van fiddering!
Ja! 't brooze ftof waer' wis in zoo veel leeds bezweeken ,
Wen in zijne edle ziel de godsdienst niet bleef fpreeken.
De zwakke worm verging in zulk een foltrend lot —
De christen flechts blijft kalm, en heft het oog naer God.
Mijn hambroek zag de magt der hel zich om hem fchaeren,
Maer dacht: „cene Almagt leeft! "— en vreesde geen gevaeren.
Dan daelde weêr de kalmte in zijnen boezem neêr.
Dan troostte hij zijn gade en droeve telgen weêr.
Dan



A N T O N I U S HAMBROEK. 21
Dan fcheen geen zwaere boei hun handen meer te prangen , En in het kerkerhol weergalmden lofgezangen.
Steeds woedde coxinga met toomeloos geweld. Hij hicldt door 't hardst beleg Zelandla bekneld. Der Belgen fiere moed, die met de ellende groeide, Gaf voedzel aen den haet, die in zijn' boezem gloeide. Zag hij een deel zijns Heirs door onze magt verfiaen, Dier ftervenden gezucht blies dan zijn wraekvuur aen. Hij wilde Neêrlands volk voor zijn gezag doen knielen» Of elk van hun in 't eind met eigen hand ontzielen. Maer de edele cojet, getrouw aen 't Vaderland, Boodt aen zijn trotsch geweld den fchoonften tegenftand. Zijn dappre krijgsleus was: „nooit zal dees vesting bukken, „Voor coxinga mij zelv' een' dolk in 't hart kan drukken.'* Door zoo veel moeds ontvonkt, op zulk een Krijgshoofd trotsch, Werdt elk foldaet een held, en ftond gelijk een rots.
Zoo zag fteeds coxinga door Neêrlands krijgsvermoogen Zijn hoop op zegeprael met ijdren dag vervloogen.
B 3 Voo?



22 ANTONIUS HAMBROEK.
Voor 't geen zijn woede en magt zoo vruchtloos had beftaen, Wees hem zijn helfche ziel nog eene pooging aen» Hij dacht dat elk, als hij, vervreemd aen deugd of grootheid, Door eigenbaet verblind, niet grauwen kon vóór fnoodheid; Dat elk, als hij, een hart verpest door vuigheid had , Geene eer noch pligten zag, geen deugd noch trouw bezat. Door zulk' een' waen verfterkt om 't laetst ontwerp te fmeeden, Doet hij in zijne tent den braeven hambroek treeden, En fpreekt: „gij ziet, reeds bukt Formofa voor mijn magt: „ Mijn ftael heeft dit gewest in mijn gebied gebragt: ,,'k Wil van dees zegepracl de laetfte laeuwren plukken: „Uw trotfclie landgenoot moet voor mijn vaenen bukken. „Te.lang heeft hij gepoogd mijne oppermagt te ontgaen,1 „ Mijn taei geduld getergd, mijn dapper heir weêritaen ; „ Te lang fmóorde ik dien hoon geduldig in mijn zinnen; „'k Ben nu dat tergen moede, en wil in 't eind verwinnen. „Beproefde ik al mijn magt, ras werdt Zelandia „Het graf van Neêrlands volk — maer Tc doe hun nog genaê. „Gij moet in allerijl ter vesting heenen trekken, „Om aen co jet mijn' wil en laetften eisch te ontdekken.
55



ANTONIUS HAMBROEK. *3
Zeg hem , zo hij terftond aen mij zich overgeeft, „Hij dan bij coxinga nog gunst te wachten heeft: „ Maer , zo hij aen mijn' eisch nog wederftand durft bieden, „Hij, met zijn volk, in't eind den dood niet kan ontvlieden: „Spreek dus als mijn Gezant, en met mijn'last belaên: „Spoor tevens, als zijn Vriend, tot de overgaef hem aen. „ Stel hem mijne Oorlogskragt, en zijn gering vermoogen , „Mijne onverzoenbre wrack, en mijne gunst voor oogen. „Volg dit bevel: maer beef, zo gij hier wederkeert, „En meldt, dat zich cojet niet voor mijn magt verneert: „Want gij, gij zult de ftraf diens tegenftands verwerven, „En op dien eigen ftond, mijne eer ten offer, fterven; — „ Of waent gij dat uw list mijn dreigen ligt ontvlied', „En blijft gij in de vest, die u een fchuilplaets biedt, „Weet dan, dat gij uw gade, en kroost, en teêrfte vrinden, „In mijn getergde wraek den wreedften dood doet vinden." Hier zwijgt hij. — Hambroek fmcekt, eer hij vertrekken moet, Vaerwel te zeggen aen zijn gade en vriendenftoet: De beul, vreemd met den troost van tederhartig fcheiden, Ontzegt hem deeze gunst, en doet hem heenen leiden. —
B 4 H3



44 ANTONIUS HAMBROEK,
Hij gaet. — Hem volgt de beê van zijne vriendenrij.
Zij fiddren voor zijn lot met meerder angst dan hij.
Hoe gloeiend wenscht hun hart, getroost voor hem te fneeven >
Dat hij 't gevaer ontwijk', niet weerkeer', en blijv' leeven!
In *t eind naekt hij de vest: men doet hem binnen treên :• Een fchaer van Neêrlands volk dringt haestig om hem heen 5 Naeuw- heeft cojet bericht van hambroeks komst gekreegen^ Of ijlt dien boezemvriend, met hoop en vreeze, tegen, Hoe trof hen beiden 't zien van eenen lotgenoot! \ Was of het diepst gevoel hun beider lippen floot; Maer uit hun traenen, hun omhelzen, en hun wezen, Kon elk hun tedre tael, ook fchoon zij zweegen, kezen. -» Na d'eerften vrijen loop van 't volgcftroomd gemoed, Iïoort hambroek ook de Rem, de fterke ftem van 't bloed.. Hij vindt, als uit den dood, twee dierbre dochters weder —( En zinkt in haeren arm, uit dien der Vriendfchap , neder. Wie maelt, in volle kragt, dit gloeiend fchilderij i.. . Mijn hart gevoelt, helacs i hoe zwak mijn kunst hier zij. Myn Cijther poogt vergeefs den juisten toon te krijgen
Voelt



A N T O N I U S HAMBROEK. 25
Voelt, Vaders ! kindren! voelt! - dan kan mijn Zangfter zwijgen,
In 't eind, toen aen Natuur en teerheid was voldacn, Sprak hambroek, meerder kalm , dus d'edlen flotvoogd aen: „Formofa's dwingland eischt dat zich de Belg verneêre, „ Geen' wedcrftand meêr doe, maer zijn bevelen eere, „Dat gij aen zijn genaê dees vesting overlaet, „ Of zijne wraek verwacht, en met uw volk vcrgaet. „ Zie daer zijn' laetftcn eisch, den last aen mij gegccven. —; „Ik zie uw antwoord reeds op uwe lippen zweevcn. „Aen 't gloeien van uw oog, aen 't kloppen van uw hart, ,,Herken ik reeds mijn' vriend, wiens moed dit dreigen tart. „ Behoud, behoud dien moed. — Hoe! zoudt gij de Oorlogilanders, „Den dappren heldenrei, den roem der Nederlanders, „Verachtlijk zien verguisd door 't heir van coxinga?.., „Dat in uw groote ziel dit denkbeeld nooit befta. „Schoon hij zijn gunst u bied', vrees op die gunst te hoopen; „Ten koste van uwe eer zoudt gij die kruipend kopen. „ Aenhoor de Item uws pligts : — bedenk dat in uw hand „Het heil, de glorie rust van 't lieve Vaderland.
B 5 „Het



aö ANTONIUS HAMBROEK.
„ Het durfde aen u zijn' Woei op deeze kust betrouwen — „ En gij, die eere onwaerd, zoudt zijnen hoon aenfchouwen „Gij zoudt deez' wal, verfterkt door muur, door ftael, door moed, „Ter prooi zien aen 't geweld van coxinga's gebroed?..„ De Krijgslièn ketenen voor lauwren zien verwerven ?...
„De tedre vrouw onteerd, de zuigelingen fterven?
„ Neen! nooit bevlek die fchande uw vaderlandfche ziel l „Dat mijn cojet alleen voor zijnen Schepper kniel'. „ Smeek nooit uw dwingeland, maer flechts uw' God, genade. „ Zend uw gezucht tot Hem: dat u die Vader rade: „Welligt dat van zijn' troon verlosfing nederdaelt, „Ge uw' vijand zwichten doet, en roemrijk zegepraelt. „Wat eer, wat liefde en dank zult ge u dan zien bewijzenf „Wat vreugd zal voor uzelv' uit uw geweeten rijzen! — „Of, faelt die blijde hoop, dreigt u een droever lot, „Geen nood! gij bleeft getrouw aen 't Vaderland en God» „ En , in den grootfchen rei der Helden opgefchreeven,. „ Vliegt ge in den arm des doods, om eindeloos te leeven! — „Zie daer mijn taek volbragt. — Dat nu cojet verkiez', „Maer nooit de hoop op God, die bron van moed, verliez'.
«En



ANTONIUS HAMBROEK. 27
„En nu—vaerwel voor 't laetst. Zorg voor mijn Kroost,enVrinden, „Laet hen in uwe hoede een' zekren vrijburg vinden." — Hier geeft hij d'affcheidskusch aen zijn wanhoopig kroost, Dat hem in de armen klemt, en ftomme zuchten loost. Hij voelt zich roerloos aen haer bange boezems drukken , En fcheurt zich 't vaderhart als hij zich los wil rukken. Cojet, wien dit vaerwel een ilag des donders fcheen, Sprak: „gaet ge,o dierbaer Vriend 1 weêr van mijn zijde heen? „Naeuw doet ge ons op't genot van uwe Vriendfchap hoopen , „Naeuw ziet gij u den arm der teêrfte kindren open,
Of vliedt weêr ijlings heen: — begeeft ge ons in de fmart ? " ... „Ik deel," zegt hambroek, „die met u , maer in mijn hart. „ o! Konde ik ze in uw' arm, o Dierbren! met u deelen 1 „U troosten in uw leed — uw diepe wonden heelen! „Dan , 'k hoor de ftem mijns pligts - haer klank is mij de dood — „Maer, waer die ftem ons roept, is 't eerloos leven fnood. „Tc Moet coxinga bericht van uw getrouwheid geeven, „Zijn wraèk ten offer zijn, en voor uw welzijn fneeven." — Hoe trof die edle tael des Slotvoogds tedre ziel! 't Was of hij in den poel der diepfte wanhoop viel.
Ver-



a8 ANTONIUS HAMBROEK.
VcrtwijfMing greep hem aen: —wat kon, wat moest hij kiezen?.. Voldoet hij zijnen pligt, hij moet een' vriend verliezen, En ftort een gade en kroost in maeteloozen rouw; Volgt hij de vriendfchap nae, hij wordt zijn' pligt ontrouw. Zij hart wordt door 't geweld dier dubble ftem beftreeden. Hij kan 't gevaer des doods met kalmte tegentreeden, Ziet onverfaegd den rook van 't dondrend oorlogsvuur.... Maer nu, nu deinst zijn moed voor de infpraek der Natuur. Hij ziet aen hambroeks kniên twee tedre dochters weenen, Wier zuchten zich met angst aen zijn gezucht vereenen; — „ God!" roept hij, ,, zulk een fmart drukt mij te duldloos zwaerl „Ach! dat ik fterven kon, of min gevoelig waer'! „Mijn hambroek! ik den dolk in uwe borst zien drijven.... ? „Gij fterven voor mijn oog... ik eenzaem overblijven....? „Neen! wijk in mijne hoede uit '& Dwingelands geweld, „Tot hij op éénen ftond ons allen nedervelt. „Veracht"... hier moest zijn ftem in 't angftig klaegen fmoóren , Dat hambroeks oudfte telg al fnikkende deedt hooren: „MijnVader! hoor de beê van uw' getrouwften vrind... „En, is die ftem te zwak, hoor 't fmeeken van uw kind!
„Zie



ANTONIUS HAMBROEK. 2p
„Zie mij aen uwe kniên: zie op mijn Zuster neder; — „o! Dat ons jammrend wee uw vaderhart verteder'. „ Zie ons, wen ge ons verlaet, aen 't ijslijkst lot ten doel: „Veriaeten, hulploos, zwak, in H bloedig krijgsgewoel: „Wij derven reeds den troost van een getrouwe Moeder: ,, Blijf gij voor 't minst ons bij... wij hebben geen' behoeder!" —i „Gij hebt," zegt hambroek,,, dien, mijnKindren! in uw'God! „Hij draegt u op zijn hand — vreest dan geen grievend lot. „'t Is waer, gij ziet een' ftorm om uwen fchedel loeien ~ „ Maer o! geen nood, zijn zorg zal met uw fmarten groeien* „ Hij blijft uw Vader: — Hij, veel magtiger dan ik, „Zal u een helper zijn in 't angfligst oogcnblik. „Ik zoude u ecnmael toch, en ligt wclhaest, begeeven, „ Maer Hij , wees kalm, mijn Kroost! Hij blijft dan met u leeven; „Had ik flechts u op aerd, ligt dat mijn woord, mijn trouw, „Door 't zien van uwe fmart, te magtloos wanklen zou: „, Maer nu —'k heb nog een gade, en drie ook dierbre Kindren: „Moet ik voor hun, of u, mijn zorg,mijn teerheidmindren?.., „Uw aller leed en heil drukt even fterk mijn hart; „Het fmelt bij hun gezucht, als 't uwe, weg van fmart;
„ Mijn



So ANTONIUS HAMBROEK.
„Mijn liefde is onverdeeld: geen uwer fchijnt mij nader; „ Gij allen zijt mijn Kroost — en 'k ben uw aller Vader! „Weet dan, Rampzaligen! dat mijn behoudenis „Voor u, voor hun, voor mij, het foltrendst onheil is; „Dan zoudt ge uw Moeder, en uw broedren moeten derven, „En mij allengs van fmart en weemoed weg zien fterven. „Die fchrikbre toeftand waere een eindelooze dood. „Gewis, gij derft reeds vroeg uw' Vader — maer wat nood? „ 't Is flechts voor weinig tijds: — hoe vlugtig zijn de jaeren .„Bij de eeuwigheid, die ons weêr zalig faem zal paeren!" ...
Cojet had weezenloos in diep gepeins geftaen: Thans, tot zichzelv'gekeerd, fprak hij weêr ham broek aen: 9,'k Heb mijn ontwerp gevormd: gij zult mij niet veriaeten! „Wat kan tot ons geluk een langer weêrftand baeten? „De krijg verzwakt ons volk: en, zonder onderftand, „Valt deeze vest welhaest in 's Overwinnaers hand. „'k Verkies den zekren weg, en zal mij overgeeven, „Op dat geen wisfe dood en u en ons doe fneeven." — „'k Vergeef, "zegt hambroek „aen de droefheid uwer ziel
„Dees



ANTONIUS HAMBROEK. 31 „Dees tael, die, u onwaerd, uw' zwakken mond ontviel, „En fchrijf haer, ver van mij dat ik u fchuldig vinde, „Alleen der Vriendfchap toe, wier infpraek u verblindde. „Neen! teder Vriend! bedenk, bij 't ftaeren op mijn leed, „ Ook aen uw Vaderland, uw glorie, en uw' eed. „ Hoe! zoude uw zwakheid mij voor Neêrlands roem verkiezen?... „Een deel zien, en 't geheel uit uw gezicht verliezen?.... „Voegt mij alleen uw zorg?... hebt gij geen pligten meer?... „Of acht cojet, een Belg, het leven zonder de eer?... .„Weet, zo gij trouwloos, laeg, dees vesting nietverdeedigt „Gij dan uzelv', den Staet, en zelfs uw' God beleedigt. „De naem van vriend ontroove u nooit den naem van held! ,,'k Heb thans in volle kragt uw' pligt u voorgefteld. ——. „ En nu — vaerwel, mijn Vriend! dat de almagt u geleide» „Uw' waepnen krachten fchenke, en zegeprael bereide. „Vaerwel! — betree in 't eind een kalmer levenspad. „Mijn kroost ruste in uw zorg, als of't een' vader had!"—»
Nu drukt cojet zijn'vriend voor't laetst aen't lijdend harte; Verzonken, wezenloos verzonken in zijn fmarte,
Loost



Sn A N T O N I U S HAMBROEK, Loost zijn beklemde borst geen' zucht, zijn' oog geen tntcn; — Hij ziet zijn' achtbrcn vriend met roerlooze oogen aen; — Dan weêr omhelst hij hem: — blijft hem in de armen drukken, En gilt, daer hambroek poogt zich uit zijn' arm te rukken. Dees fcheurt zich eindlijk los. —Wat moest zijn teêrheid zien!... Zijn dochtren zwijmden beide in onmagt aen zijn kniên: Hij voelt het zwakke hart dier tederen verflacuwen: Ziet haeren wang verbleekt: haer lieve lippen blaeuwen: Hij vat haer koude hand: valt naest haer op den grond, .Drukt voor het laetst den kitsch des affcheids op haer' mond, En ftamck fnikkende, zich heffende uit haere armen: „Vaert eeuwig wel!.... O God! wil harer u erbarmen!".... Nu gaet hij — keert terug — roept al zijn' moed bij een — Zucht diep — ziet nog eens om — en ijlt gelaeten heen. —
Hij ziet zich door een fchaer van Neêrlands volk geleiden. Elk treurt, als moest hij zich van eenen Vader fcheiden. Gefchrei, gezucht, gekerm, is al wat hambroek hoort. Jn diepe treurigheid naekt hij in 't eind de poort. Hij ziet de krijgsliên zelfs met zijnen ramp bewoogen.
Een



antonius hambroek. .33
Een traeh van tederheid blonk in hun helden-oogen
Getroffen door de trouw dier faemgevloeide fchaer,
Die eens zijn blijdfchap was, fpreekt hij voor 't laetst tot haer:
9,Mijn vrienden! gij, weleer mijn zorg en welbehacgen!
,,'k Herdenk met treurigheid en vreugd de vroegre dagen,.
„Toen ik, in kalmer lot, bij heldrer levenszon,
„Met u Jehovah's lof aenbiddend vieren kon:
„Thans lacht die zon niet meêr: haer glans heeft uitgefchecnen<
„ De zaligheid diens tijds, ach! vloodt voor eemvig hcenen!
„ 'k Stae aen den rand van 't graf — het gaept aen mijne zij:
„ 'k Verlaet u, Dierbren! denkt, denkt zomtijds nog aen mij.
„De dood ontzet mij niet; ik voel een kalm gewecten;
„ 'k Heb, naer mijn zwakke kragt, mij van mijn' pligt gekwectcn. —
,, Uw teêrheid heeft genoeg mijn poogingen beloond» —
,, Ontvang mijn' jongften dank voor 't goede aen mij betoond. —
„ Steeds was mijn hoogftc vreugd voor uw geluk te leeven ,
En 'k ben nu welgemoed voor uw belang te ihecven, „Ik fmeek u liefde, maer geen dankbaerheid daer voor. j, Thans roept de ftem mijns pligts — ik geef die ftem gehoor. sjl'k Beminde u altijd teêr: — en fchoon mijn mond na dcezen.
c „u



34 ANTONIUS HAMBROEK.
„U nooit nuêr leiden zal, nooit meêr ten troost zal weezen„ „Herdenkt wat ik voorheen met u van de Almagt fprak, — „En zo ik in uw ziel een heilig vuur ontftak , „Laet dat, ook na mijn' dood,met de eigen kragt daer gloeien! „Lact in uw ziel het zacd van deugd en Godsvrucht groeien. „Toont dat gij Christnen, en dien eernacm waerdig zijt. „JJlijft moedig aen den dienst des hoogen Gods gewijd. „Vertrouwt op Zijne zorg, en beeft niet voor gevaereu. —
Blijft op Mcsfias kruis, in itille Itoope, ftaeren.
Smackt lang een acrdsch geluk : vcrlaet in 't eind dit JTof, „,Yoor beter Vaderland, het zalig hemelhof. — „En gij, wier ftrijdbacre arm dees vesting moet verweeren l „Lact nooit den dwingeland den naem des Belgs onteeren. „Denkt wat gij fchuldig zijt aen 't lieve Vaderland; „Houdt zijn' verguisden roem met heldenmoed in ftand, — „ Zo gij lafhartig wierdt — wat lot waere u befchooren !. ..
„Gij zoudt in 't Itroomcud bloed van uwe Broedrcn fmooren3. Uw naem werd dan bij dien der braeven niet geboekt —
„Neen! uw gedachtenis waere, als uwe asch, vervloekt.
„Of, fpaert welligt het lot uw nuttelooze dagen —
„Daa



ANTONIUS HAMBROEK. 35
u Dan wordtgc,op 'twrecdst verdrukten's dwinglands juk geflagem „Dan zult gij flaeven zijn, en, zwoegende om mv brood, „Smeekt gij veracht, vertrapt -maer vruchtloos - om den dood. „Dan ziet. ge uw gade en kroost van uwe zijde fchcuren, „„Vermoorden, febenden, of in 't hol des kerkers fleuren. „Neen!gruuwt, mijnBroedren! gruuwt voor fchandcen tlavernij l „Het ftaet aen uwe keus, dat dit uw lot niet zij. „Blijft uwen Slotvoogd trouw, blijft hem bemannen, ecren; „Durft, doorzijn' moed ontvlamd, het doodsgevaer trotfeeren.
Voldoet elk aen de taek die u gegcevcn wierd, „En wijkt geen' enklen ftap , dan na gij zegeviert. „Zoo zult gij Helden zijn: — Verdient een'-naem zoo edel., „En wagt een' lieren krans van laeuwren om uw' khedel. „Zo aen den rand van 't graf een ftervling achtbacr fchijn', „Laet dan mijn laettlc tael voor u niet vruchtloos zijn. — „En nu - vacvt allen wel! — ik zie mijn einde naeken „Niets roept mij Uier - ik liijg een kalmer lot te miaeken."-
■ Nu rees met dubblen klank het .aiagftige gezucht. Een bange jammerkreet weergalmde door de lucht,
C a - Slechts



36 ANTONIUS HAMBROEK.
Slechts hambroek blijft bcdaerd, waer ze allen troostloos weenen,
En gaet, met kalmen moed, naer zijne beulen heetten.
Men volgt met oog en hart hem uit Zelandia.
Weemoedig en vcrftomd ziet elk zijn fchreden na.
In 't eind verliest men hem: — men zoekt met angffig vreezen-,
Maer vindt hem niet — hij tradt in 't leger der Chineezen.
Naeuw ziet hem coxinga, of juicht, in ijdlen waen, Dat nu cojet zich boog voor zijne zegevaen. Reeds voedt zijn trotfche ziel de glorie van 't verwinnen. — Maer hambroek treedt zijn tent, met fiere kalmte, binner», En fprcekt: ,,'k Volbragt mijn taek, en keer voor uw gezicht; „Ik volgde, door uw' last, de ftem van trouw en pligt. • „Cojet veracht uw' eisch : hij is getrouw gebleeven, „En wil verwinnen, of met al zijn helden fneeven." — „Verga dan voor mijn wraek," roept coxinga verwoed, „Ik wisch dien hoon met uw, en uwer maegen bloed. „ Sleurt, wachten! fleurt hem heen — doet hem zijn ftraf verwerven „En, eer nog de avond daelt, met gade en kindren fterven!w
Straks



ANTONIUS HAMBROEK. 37
Straks wordt mijn hambroek weêr naer 't kerkerhol geleid. Wat jammrend Schouwtooneel wacht diév zijn tederheid! Hij vindt zijne echtgenoote en lieve kindren weder: Zij zien hem — gillen luid — en zinken magtloos neder. Weêr tot zichzelv' gekeerd, was dit hun jammerkreet: „o Gade! o Vader! ach! waerom vcrzwaert ge ons leed?.!.. „Waerom keert gij terug?... gij kondet veilig leeven, ,,En keert, om u en ons den dood ter prooi te geeven. „Ons moordt het eigen zwaerd dat u de borst dooiitoot,
„En 't leven zonder u is wreeder dan de dood!"
„ Ik wil" zegt hambroek: ,,'k wil uw klaegen niet beftrijden ,,'t Is voor de laetfle mael — vergeet het aerdfche lijden. — „Weet dat mijn treurig lot u, Dierbren! ook verbeidt. „Eén zelfde ftond voert ons in 't rijk der eeuwigheid/ „Wij moesten hier te faem in droeve rampen kwijnen, „Thans zullen we ook te faem voor Jefus troon verfchijnen. „ Omhelstmij hier voor't laetst.... en dan—geen traenen meêr — „o Haest, haest vinden we ons voor 'sHoogftcn zetel weêr. — „En Gij, weldadig God! aen d'oever van dit leven, „Blijft nog uw grootfche lof op onze lippen zweeven;
C 3 „Voor



• 8 ' ANTONIUS HAMBROEK. „Voor 't laetst rijst onze ftem van 't ftof tot u omhoog*
Slae nog 01^ onze hulde een teder vader-oog. „Wij voelen uwe liefde, uw zorg, uw zegeningen, „Die wij zoo fflaeteloos van uwe hand ontvingen. „Gij hébt met gunst op gunst ons leven overftort, „En om uw' dank te biên waer' de eeuwigheid te kort. „De erkentnis blijft te zwak, fchöón ze u haer' wierook brande* „Maer zie ons gloeiend hart —- 't is louter offerande. „Thans vraegt ge ons uw gefchenk, het brooze leven, weêrs „Wij leggen 't willig aen den voet uws zetels neêr. „Ver dat we, in ftrafbren trotsch, gemor tot u doen ftijgenj „Berusten we in uw' Wil, aénbidden dien, en zwijgen. „Waer'toc gemord?... blijft ge ons geen Vader na den dood?..i „Of wacht ons flechts het graf, en niet uw Vadcrfchoot?... „Voor 't laetst doen wc u, o God! op aerde deeze bede; „ Hergeef dit jammrend oord een' kommerloozen vreede, ^ Dat zich voortacn de Belg ift 't ftilst geluk verblij', ■ „Of, Zo hij ftrijden moét, ftae zeegnend aen zijn zij. „ Waek, Vader! voor ons kroost, voor twee veriaeten weezen;- ss't Waere uwfe zerg miskend te veel voor haer te vreczen.
„Haer



ANTONIUS HAMBROEK. 39 „Haer lot zij ecnzaem, droef j in deeze rampwoestijn — „Gij draegt haer in uw hand - zij moeten veilig zijn. „In 't ackeligst verfchict, in 't loeien der gevaeren, „ Zal zich uw teêrfte zorg om haerc treden fchaeren , „ En daer ge aen hcure zwakte uw' trouwen bijitand biedt, „Gevoelen zij 't gemis van tedere oudren niet. „Hoe wrang de fchciding zij,haest zult ge ons weêr vereencn, ,a Nu gaen wij haer flechts voor - en, zouden wij dan weenen ?"..
Hier fmoorde hambroeks bede en {rille tael tot God In 't ijsfelijk rumoer van 't nadrend beulenrot. Elk dringt om tot de prooi van 's dwinglands tiaet te raeken. De grendels knarsten los, de zwaere deuren kraeken. Reeds ziet hen hambroek in zijn' duistren kerker treên. Hun wieede tael weergalmt door 't hol verwulffel heen. Nog eens wil h ambroeks gaê hem aen haer'boezem drukken-* Maer 't is der beulen vreugd haer uit zijn' arm te rukken. Hun dolle woede icheurt den vader van zijn kroost, En lacht om ijdren zucht, dien 't vaderharte loost. Hen ftreelt het rinkelen der pijnigende boeien:
C 4 ^ Is



40 ANTONIUS H A M B R O E K.
't Is wellust voor hun oog daer 't traenen kan zien vloeien.
De ellenJigcn, gefleurd door 't woeste volksgewoel,
Zijn aen dén Wreedften fmaed, den fcherpften hoon, ten doel.
Reeds ziet hen coxinga met helfche vreugd genaeken; —
Hij hijgt om 't ichouwtooneel van mcnfclienmoord te fmaeken»
Een gruuwelijke lach toont zijn genoegen aen.
Hij dorst naer bloed, en kan zich lagchend daer in baên.
Zijn ziel, voor tederheid en mcnfchcnmin geflooten,
Had zulk een overmaet van wellust nooit genootcn.
Wat hart,dat nambroeks deugd, grootmoedigheid en trouw,
Niet ftil eerbiedigen , ja! hem aenbidden zou ? ...
Wie , die, wanneer zijn oog dien allen moest zien fneeven,
Niet met den bangften kreet verbleekt terug zou becvcn ?,....
En wie dan, wen zijn ftael die achtbre borst doorftiet,
Verloor op d'eigcn Rond zijn eigen leven niet?
Slechts coxinga, gewoon aen ftroomend bloed en lijken, Kan zulk een fchoüwfpel zien, en niet al fiddrend wijken. Ver dat dit treurtooncel zijn tijgerhart bewoog, Blonk hem een ftrael van vreugd, geen' enkle traen, in 't oog. Hij flocg een' koelen blik cp zijne prooi ter neder —
sjZag



ANTONIUS HAMBROEK. 41
Zag hunne kalmte, en wierdt allengs verwoeder, wreeder. Het toeven pijnigt hem: — zijn- ftem barst woedende uit: „Hoe! wacht men dat ik wankle in mijn gevormd befluit?i#i> „Men volg terftond mijn' last: — ik wil die fnooden toonen „Dat coxinga zijne eer niet ongeftraft laet hoonen."
Straks valt het beulenrot op hambroeks kindren aen,' o! Mogt dit droef gedacht flechts t'éénen ftond vergaen! Neen! 't ouder-oog moest eerst het teder kroost zien fneeven„; Aen 't moorden zijner gaê moest hambroek overleeven. Hij floeg, op dat gezicht, zijne oogen magtloos neer: Maer 's beuls ontaerde hand ontfloot die oogen weêr. Hij moest in 't laeuwe bloed die dierbren zien verfmooren, Hun oog zien brecken, en hunn' bangen doodfnik hooren. Na zulk een' ftrijd kwam 't eind van zijn rampzalig lot: Hij viel op zijne kniên, en bad nog ftil tot God:
Eén flag.... daer ftortte 't lijk in 't bloedig ftof ter neder
En hambroek was in d'arm van zijn geliefden weder. Reeds in 't Paleis der rust, geknield voor 's Hoogden troon, Ontving zijn reine deugd een blinkende eerekroon.
C $ Zijn



4* ANTONIUS HAMBROEK.
Zijn grootheid mogt zich hier door 't onrecht zien belaegen , Dóér kan zij kommerloos haer zegepalmen draegen, En fchoon hij nu zijn' loon reeds zalig fmaeken mag, Een grootfcher luister nog wagt hem op d'oördeelsdag.



HERMAN de RUITER,



Dulce & decorum est pro patria mort.
ho rat;



In Wintermaend des Jaers 1570 beftond herman de ruiter eene daed , die hem der onfterfelijkheid gewijd heeft. Gedooken in eenen monnikskap , onderneemt hij, van drk anderen verzeld , het flot te Loevejlein te verrasfen. 't Gelukt. De ruiter geraekt in het flot, en verfterkt het, i» allerijl, met omtrent vierentwintig man , die zich bij hem voegden. Doch al va, kennis hiervan gekreegen hebbende, zendt lorenzo perea, met driehonderd Spanjaerden om de vesting te herneemen. Zij wordt opgeëischt. De rui« ter befluit zich tot het uiterfte te verdedigen, en moedigt hiertoe den zijnen aen. Doch de belegeraers baenen zich welras, door hun grof gefchut, eenen weg naer het flot, en neemen het in. De ruiter, in een binnenvertrek geweer
ken ^



ken , verweert zich met een flagzwaerd, dat, heen en weder gezwaeid , menigen Spanjaerd velde. Eindelijk overweldigd, fteekt hij den brand in het buskruid, te vooren op den grond verfpreid, en doet zich, en zijne vijanden, met éénen flag in de lucht vliegen. De Spanjaerden zogten zijn hoofd onder de lijken op, en deeden het te 's Hertogenboscn aan de galg nagelen. Eenigen zijner dappere lotgenooten wierden te Antwerpen mede ter dood gebragt, alzoo al va omtrent muiters , -zoo als hij de onfterffelijke voorftanders der Bataeffche Vrijheid , onze Voorvaderen noemde , geen krijgsrecht gevolgd wilde hebben. — Zie uooft en wacenaer.
H E R-



HERMAN de RUITER.
A en 't hoofd van dappre legerfchaeref)
Den vijand rustig ftand te biêu; Geen' wisfen dood, geen krijgsgevacren ,
Maer enkel 't heil des Staets te zien; Met duizenden, in 't moedig ftrijden, Zijn bloed aen 't Vaderland te wijden ,
En vreugd te fmaeken in dien dood; — Zie daer een daed van achtbre helden.; 't Heelal moet hunnen roem vermelden,
En noemt met éénen galm hen groot.
Maer



48 HERMAN de RUITER.
Maer grooter hij, die, zwak van kragten ,
Door niets dan zijnen moed geleid, Zijn' fterken vijand durft verachten,
Ook fchoon de wreedfte dood hem beid'; Die tot zijn' fchuilhoek in durft dringen, En tegen elk der fcherpc klingen
Een ftaelen fchild van krijgsmoed fielt. Het vuur, zijn' boezem ingefchapen, Is hem ten leidsman, heir en wapen —
Hij ftrijdt, verwint — of fterft als held.
Ook zulke helden kan ik noemen
Op Neêrlands vrijen grond geteeld. Mijn zang poogt een' van hun te roemen ,
En fchetst de ruiters achtbacr beeld. Gelijk een fier bij zonneftraelen , Zo ook kan hij in de ceuwrol praelen
Bi} Neêrlands zon , zijn' naemgenoot. Schoon door geflacht en tijd gefcheiden , Eén vuur bezielde u, Edlen! beiden —
't Was heldenbloed waeruit gij fproot.
To



HERMAN de RUITER. 40
Toledo vormde uit Neêrlands oorden
Een treurtoneel van wee en fmart. Verdrukken, plundren, foltren, moorden,
Was wellust voor zijn tijgerhart. Op fterker oorlogsmagt vermeeten, Had hij te ras, te ligt vergeeten,
Dat hij den fieren Belg beftreedt; Dees, hoe de nood ook fcheen gcReegen, Had nog een' God, en .eenen degen —
Zie daer zijn hoop in 't angftigst leed.
De dwingland, fteeds omringd door flacven,
Op zijnen wenk vereerd, gevierd, Zag nu, hoe ijder der Bataven
Hem dorst weêrftaen, en krijgsman wierdt. Castiljes beulen vonden helden Die aen hun woede perken Relden,
Of vrij verfmoorden in hun bloed. Nooit moest een dag voor d'avönd wijken, Of was getekend met de blijken
Van vrijheidsliefde en dappren moed.
D De



5o HERMAN de RUITER.
De ruiter zag de droeve fmarte
Van zijn gefolterd vaderland. Hoe woeg op zijn gevoelig harte
liet onheil van dat dierbaer pand! Voor 't eerst deed hij deez' wensch nu hooren: „ Qch ! waer' mij hooger fiand befchooren —
„ Ligt dat ik Neerland redden kon! „ Maar hoe !... belet me een mindere orde „ Dat ik den ftaat een wreeker worde ?...
„ Of licht geen lamp — maer flechts de Zon?"
Gmoeg. — Door edle vvraek ontdoken, Schijnt hem 't gevaer verachtlijk klein; Eu, in een geestlijk kleed gedoken, IJlt hij vol moed naer Loeveftein. Een drietal flechts verzelt zijn fchreden. Gedrukt door de eigen tegenheden,
Doordrong hen 't eigen vrijheidsvuur. De Winterftorm magt buldrend loeien — Hun boezem, bleef voor Neêrland gloeien — Hun dapperheid weêrrtond natuur.
Mijn



HERMAN de RUITER. $t
Mijn onvertfiiegde helden nadren
Bereids het Loevefteinfche flot, Dat flot te vaek voor Neêrlands vadrert
Een woonplaats, bij 't onguuftig lot. Toen daer die edlen moesten treuren Bewaekte dwang 'er de ijsren deuren,
Op dat zijn prooi hem niet ontvlood', Maer nu fcheen daer 't geweld te flaepen; — Geen Castiljaen, wiens dreigend wapen
De ruiters pooging weêrfland hoodt.
Geen moord deedt ruiter overwinnen,
De list heeft hier die taek volbragt, Hij treedt door de open poorte binnen —
En Loeveftein is in zijn magt. — Met weinig edle lotgenööten , Die zints zijn' kleinen ffoet vergrootten,
Verfterkt hij ras het zwakke flot. Met hun durft in dèês veege muuren Mijn held het krijgsgeweld vèrduuren,
Gerust op aller moed, en God.
D a Hoe



52 HERMAN de RUITER.
Hoe lieflijk deed dees maer zich hooren
Bij ijdren Belg, den Staet verpand! Maer 't was een donderflag in de ooren
Van Neêrlands wreeden dwingeland. Hij moest, zijns ondanks, weêr befpeuren — En voelde 't grimmig hart verfcheuren ~
Dat hij een dapper volk beftreed, 't Welk, op zijn recht en moed vermetel, Hem, en philips op zijnen zetel,
Verachten dorst, en fiddren deed.
Hij wil, ontvlamd van fpijt en woede,
Dat hem perea wraek verfchaff', Zich met een tal van krijgsliên fpocde,
Het flot herwinne, en ruiter ftrafT. Naeuw heeft de dwingland dit gebooden, Of ziet perea heen gevlooden —
En vleit zich reeds met rui ter-s val. Dit denkbeeld ftreelt zijn wrevlig harte: Dat hij, die Spanjes krijgsmagt tartte,
Toch voor die krijgsmagt bukken zal.



HERMAN de RUITER. 55
Perea, reeds voor 't flot gekomen.
Eischt dreigend dat men 't hem hergeef, Of dat der Belgen bloed zal ftroomen ,
Tot zelfs de laetfte hunner fneef. — Deeze eisch doe 't eerloos harte vreezen, Dat in de kalmte groot durft weezen,
Doch klein word in den tegenftand, — De ruiters hart blijft onbezweeken, Hij hoort niet flechts zijn pligten fpreeken,
Maer heel een zuchtend vaderland.
„ Toont," fpreekt hij, „ toont, 0 lotgenooten!
„ Dat Nederland nog helden voed. „ Gij hebt een grootsch ontwerp beflooten —>
„ Koomt, voert het uit met fleren moed. ,, Verdient den eernaem van Bataven — „ Of, denkt! gij heet voor eeuwig flaeven —
„ Kiest vrij te leeven, of den dood!" En aller mond deedt ruiter hooren: 't Is wellust in ons bloed te fmooren,
Wanneer dat bloed voor Neêrland vloot,
D 3 Een



$4 HERMAN pi RUITER,
Een vonk in, aller heldenoogen
Was van hun trouw het onderpand.. ■« O! 't Onverwinlijkst krijgsvennogen
Is liefde voor het vaderland. En, zo een roemrijk zegepraelen, Altijd die liefde moest betaelen,
De ruiter had gezegevierd, Terwijl hij thans, in 't roemrijkst ftrijden, Zich met dien roem niet mogt verblijden t
Maer de overmagt ter prooië wierd,
Perea donderde op de wallen
Van Loeveftein, het oorlogsvuur Deedt fteen bij fteen al kraekend vallen»
En teisterde den grijzen muur. Vergeefs blijft ruiter zich verweeren,. Zijn weerftand met den nood vermeêren,
Op dat hij 't fpaensch geweld verwin'; Hij ziet de vest allengskens floopen — Perea ftormt de flotpoort open,
En Huift 'er met zijn krijgsmagt i%
Zal



HERMAN de RUITER. 55 Zal ruiter nu zich overgeeven,
Daer hij zijn' moed verijdlen zag ? ... Neen! 't lactfte vonkje van zijn leven
Moet tuigen wat een Belg vermag. Hij ziet, met blikkerende klingen, Castiljes beulen tot zich dringen j
De dood begrimt hem keer op keer ; Geen nood! — njets kan zijn ziel vertfagen, Hij ziet van rondsom zich belacgen, 4
Maer Itaert haer God — en vreest niet meer»
In 't binnenst van de vest geWeeken,
Verwagt hij rustig daer zijn lot. Hij is alleen, en onbezweeken —
Maer angst verbleekt zijn moordrenrot. Een ilagzwaerd in de ruiters handen Is blixem voor zijn dwingelanden,
En zwacit verwoesting in het rond. Geen flag word door dat zwaerd gegeeven, Of 't kost een' Castiljaen het leven ,
En verwt met eerloos bloed den grond.
D 4 Maer



56* HE-RMAN de RUITER.
Maer ach! hoe lang de trotfche ceder
't Gebeuk des woesten ftorms verduur', Eens valt hij toch in 't ftof ter neder,
Ontworteld door het blixemvuur. Zoo moet ook ruiter, na 't verrichten Der fchoonfte daed, in 't einde zwichten,
Daer de overmagt hem dwingen zal. Hem dwingen?... neen! het eind zijns levens Verplet zJJiï' vuigen vijand tevens —
Hij blijft een held, ook in zijn' val,
Hij wijkt — maer 't is om zich te wreeken,
Om 't kruid, verborgen op den grond , Perea ten verderf, te outfleeken —
En vindt den dood op d'eigen ftond. In 't vuur, van rondsom opgefteegen, Waert zwart verderf den moordren tegen —
Hun grimt een gloénde grafkuil aen. Reeds heeft hen 't vallend puin begraeven — Maer 't is nog te eerlijk voor die ilaeven
Dat zij met eenen Belg vergaen.
Wat



HERMAN db RUITER. 57
Wat hoon uw lijk zints mogt bejeëgnen,
o Ruiter! zulk een hoon is eer. Als 't Vaderland een' held durft zeegnen,
Dan heeft de dwang geen fmaedheid meêr. Nog blijft de Belg uw deugd herdenken, Uwe asch zijn' diepen eerbied fchenken, —
Zie daer een' krans, die eeuwig bloeit. Staert zoms uw oog op ons ter neder, Och! vond het dan een nakroost weder,
Dat door den moed der Vadren gloeit 1
D 5 GRAF-



GRAFSCHRIFT
voor
H. de RUITER.
In magt en aenzien kleen, in moed en fierheid groot, Dorst dees voor 't Vaderland zichzelv' ten offer geevcn; Hij mogt den Spanjaerd niet verwinnen bij zijn leven,
Maer wreekte zich, en wierdt verwinnaer bij zijn' dood. De dwang, toen hier gevest, bleef zelfs zijne asch bclacgen;
't Geboeide Vaderland leedt zuchtend zulk' een' hoon;
Sints is, voor 's Hoogflen ftem, de dwang van hier gevloón, En 't vrije Nakroost blijft van ruiters lof gewaegen.
D E



D E
GODSDIENST.
I N
PRIE ZANGEN.



Rel!gion der Gottheit; du heilige menfchenfreundinn, Tocht er Gottes, der Tugend erhabendfte lehrerinn, rvhe, Bester figen des Himmels, wie Gott, dein Stifter, unfterblich% Schön, wie der Seligen einer, und füsf, wie das ewige leben, Schöpferinn hoher gedanken, der frömmigheit feligfter urquell, Oder wiefomt ein Seraph dich noch, unausfprechtiche, nennet, Wenn dein licht heller firahl in edlere feelen ftch fenket!
KLOPSTOCK.



D E
GODSDIENST.
EERSTE ZANG.
Ia 's vvaerelds woestenij, waer ftormen om mij woeden, Waer 'tmagtloos hoofd zich buigt voor 'twigt der tegenfpoeden , Weidde ik reeds lang het oog al fchreiende in het rond, Of 't ergens ftille rust, en troost, na 't zwoegen, vondt: — Vergeefs! - fchoon 'k voor mij heen het blijdst verfchiet zag glimmen 't Verdween als 'k nader tradt - ik had vertrouwd op fchimmen. Maer Godsdienst! Dochter Gods! geheiligd door Gods Zoon! In 't eind troft gij mijn oog door uw aanbidlijk fchoon; — Uw troon, gevest in 't bloed dat Golgotha zag vloeien, Rees boven 't eindloos zwerk, waer duizend zonnen gloeien ; —
Uw



62 DE GODSDIENST.
Uw kleed was blank als fneeuw, rein als het morgenlicht; — De glans, die u omftraelt, trof blinkend mijn gezigt; — Ik knielde neêr, en juichte, ontgloeid door uwe waerde: Uw tael is zaligheid, uw rijk 't geluk der aerde; Bij u verwerve ik troost, bij u vinde ik de rust; Bij u wordt ijdre traen van mijnen wang gekust;
O ! 'k zie uw vriendlijk oog den matten lijder wenken:
Naest u ontfpringt een bron om 't zwijmend hart te drenken. Den minden fterveling biedt gij uw zagte hulp. — Die u waerdeert is groot — ook in de laeglte ftulp. — Die u veracht is klecn — fchoon hij een Vorst moog weezön Die van zijn trotfchen troon de fiddrende aerd doet vreezen.
Toen de aerde door Gods magt in 't vrolijk aenzijn rees, Het wordend fchepslenheir zijn' goeden Maeker prees, En de eerfte fterveling, in 't lagchend dal van Eden, Voor 'teerst den vruchtbren grond,zijn woonpIaets,mogt betreeden: Toen, Godsdienst! daeldet ge uit het juichend hcmelchoor; — Gods Engel zweefde, omglanst van ftraelend licht, u voor; Gij tradt aen Adams zijde, en leerde in 's Hoogften werken
Al-



EERSTE ZANG. 63 Alom hem Vaderliefde en magt eens Gods bemerken. Ge ontfloot den flagboom, die een'God van 't fchepzel fcheidt —. En 't ftof verdroeg den glans der hoogfte Majesteit. God wandelde in de ftilte aen lommerrijke beeken, En Adam dorst met Hem, als met een' broeder, fpreeken. Een traen in 't fchuldloos oog, een zucht die 't hart ontvloodt, Dit waeren de offers, die bij zijnen Schepper boodt. — Maer toen hij van Gods liefde een gade had verkreegen — Hoe gloeide toen zijn hart! hoe voelde hij dien zegen! Het korts vereenigd Pacr viel in aanbidding neör — Eu fchiep uit Edens Hof een' Tempel, God ter eer. Volkomen was 't geluk dier eerfte waerelddagen. — De rei der Englen hieldt het oog op de aerd geflaegen, En juichende om de vreugd aen 't eerfte Paer bereid, Vergat den Hemel, en hun eigen zaligheid. —
Maer, Godsdienst! in den kreits der zaelge Hemelchooren Had reeds de ftem van 't kwaed uwe edle (tem doen fmooren. — Een rei van Geesten, ftout geweeken van zijn' pligt, Had tegen de Oppermagt zijn' trotfehen waen gerigt; —
Gods



<54 DE GODSDIENST. Gods wenk had hen geftraft, in d'afgrond neêrgedonderd $ —' Daér eenzaem, hooploos, van de zaelgen afgezonderd, Door wroegingen verteerd, was in den helfchen poel, De zwartfte nijd hun troost, de felfte wraek hun doel. Hun oog zag 't ftil geluk dat Adam bleef verblijden — En zulk een lot te zien, was hun een eindloos lijden. — „ Komt", klonk hun fchorreftem door 's afgronds duistren nacht,
,, Komt, treeden wij op de aerd — zij beef voor onze magt.
,, Hij, wiens verheven lof de morgeniïerren zingen, „Wien duizend Seraphim als vlammend vuur omringen, „Wiens achtbre naem alleen ons angftig fiddren doet — „Hij lagcht van zijnen Troon met onzen euvelmoed. — „ Als weêr ons muitend Heir voor zijn gezicht dorst blinken — „Nu zonken wij reeds diep — dan zouden wij verzinken. — „ Komt, wenden we onzen wraek op zijnen gunstgenoot, „Wien hij in Edens Hof den hooglten heilftaet boodt. „De mensch, ons woên ten fpijt zoo teêr bemind, gezegend, ,, Deele in ons aeklig lot, door ramp op ramp bejegend, „Hij voele ons leed: en krimpe in fmarten, angst, en pijn — „Dat fchouwfpel zal ons lot ons minder hart doen zijn. —
„Maer,



EERSTE ZANG; 65 s,Maer wijl ligt hooger Magt dien toeleg ook verftoorde, ,, Vormc onze list een' fchicht, waer door hij zelf zich moorde."
Nu Viel het Oudrenpaer — Gods vlekloos beeld verdween — En de onfchuld vloodt van de aerd naer beter oorden heen. —■ Gij, Gödsdienst! fcheeht toen ook uit edens hof geweeken. — In 't tuisfchen van 't geboomte, in 't murmelen der beeken ,-< Hoorde Adam thans zijn'God, zijn' besten vriend,niet meêr.— Veriaeten, angflig, lag hij naest zijne Eva neêr.— Maer God, die èenS hem fchicp voor 't zaligfte genoegen, Zag nu dien Heflifig in het klamme doodzweet zwoegen. — 't DriSenig Wezen, door de tcêrfte min geleid, Had, iri de ftilte der ontzaglijke Eeuwigheid,' Vooruitziend hoe de mensch, die in den tijd zou worden, Door zwakheid vallen kon uit zijn verhevene orden', Reeds voor dien val gezorgd: —'des Eeuwgen eeuwge Zoon Had zich ten offer voor des Waerelds fchuld geboón ; — En fchoon zijn dierbaar bloed na eeuwen eerst zou ftroomeri Reeds nu was 't Menschdom vrij , reeds nu de Zoen volkomen. Des Rechters donder zweeg — Hij zag zijn' eisch volda'eir —
E Eri



66 DE GODSDIENST.
En fprak als Vader dus zijn magtloos fchepzcl aen: „ Gij vielt — ik konde op u mijn richtend flagzwaerd wetten : — „Gij hoondet mij.... uw'God — ik konde uw hoofd verpletten: „ 't Heelal zag mijne wraek op 't muitend Englenheir; „Zij zonken eindloos diep voor mijnen blixcm neêr; — „ Hun ftraf vindt nooit haer perk: — maer gij.... 'k wil u vergecven; „ Mijn goedheid fchenkt aen u, en aen uw kroost, het leven. — „Doch — min de Deugd - en weet, dat ik haer Wreeker ben. — „Dat nu 't Heelal in mij de hoogde liefde erken!" — De Vader zweeg, en voer tot zijnen Zetel weder. — Toen, Godsdienst! daeldct ge in uw' vollen luister neder, Voor eeuwig heilig door het bloed van 's Iloogften Zoon. — Deeze Aerde juichte u aen — en werdt op nieuw uw troon.
Sints bleeft gij, door den loop van duizend Zonnekringen, Gewis de lust, de hoop, de troost der ftcrvelingen: — Men eerde en minde uw wet, uw fchoone wet, alom: — Wis vondt ge in ijder hart voor u een heiligdom: — Uw ftem, zoo lieflijk als eenvouwig, en verheven, Deedt wis den ftervling naer heur godlijk voorfchrift leeven: —
De



EERSTE ZANG. 67 De waarheid, wier altaer ook in uw' tempel gloeit, "Heeft door haer' invloed wis elk aen uw' dienst geboeid: — Geen list woonde in uw fchaeüw: geen twist bewolkte uw' luister: De magt der hel verzonk voor uwen glans in 't duister: — — o! Kon 't voorleeden mij zijn vroegfte fchatten bifin ! Mijn oog den langen reeks van alle uw wondren zien!.... Daer wordt van 't heiligdom des tijds 't gordijn getoogen... Geniet uw' wensch, mijn hart! fchouwt vrolijk rond, mijne oogen!Dan hoe... wat fchriktoöneel!... bedriegt me een ijdle fchijn ?.... Moest dit onzalig lot, 0 Godsdienst! 't uwe zijn! — Ik zie, waer ge ook uw' troon mogt vesten hier beneden , U Reeds miskent, veracht, belaegd, onteerd, vertreeden: — Uw Wet, die eerst Natuur in ijders harte fchreef, Die God op Horeb fints in duurzaem marmer dreef, En door zijn donderflem zoo plegtig heeft geheiligd, Ligt daer, in 't flijk vertrapt, voor fmaed noch hoon beveiligd. Ginds voert de afgoderij, vermomd in uwen naem, In 't rookend Tempelchoor de fnoodRe gruwlen faem. — Hier fchijnt een Priesterfchaer voor uw belang te zorgen, Maer 't heilig kleed houdt list en eigenbaet verborgen. —
E a Dacx



63 DE GODSDIENST.
Daér fiert uw achtbaer beeld de bloedige oorlogsvaen *
Maer zucht tot grootheid, magt, vuurt 's Vorften Krijgsdrift aen. -
Slechts weinig edlen ziet ge aen u geheiligd leeven;
En ach! die kleine fchaer, van oord tot oord verdreeven,
Door 't ongeloof vervolgd, gebukt voor de overmagt,
Wordt om hun üille deugd nog vaek ten val gebragt.
TWEE*



TWEEDE ZANG.
Pus, Godsdienst! werdt uw rijk beftreén in 't vak der tijden, Tot zich in Jezus komst deeze aerde mogt verblijden. — Toen zeker zaegt ge uw' troon na zoo veel leeds herfteld, En door uw zegeprael de magt der hel geveld. De dag, op wien 't Heelal zoo lang aenbiddend wagtte, De dag, de onfeilbre hoop van Adams nagedachte, Die grootc dag was daer: — en Jezus daelde neör. — Gij, Bethlem! werdt de wieg van 's wacrelds Opperheer. — jNIesfias deedt uw licht, o Godsdienst! heldrer fchijnen, En ijdre wolk, die nog uw' glans weêrhieldt, verdwijnen. Geheel zijn leven was voor u een zegeprael. Uw luister was zijn doel, uw zuivre v/et zijn tael,
E 3 Nöoit



70 DE GODSDIENST.
Nooit deedt zijn voet een' tred door Palestina's oorden , Of menfchenliefde drukte een zegel op zijn woorden. Zijn leer, zijn zuivfe leer, door waerheid voortgebragt, Verhief den ininften pligt, gaf aen Gods wetten kragt; Zij deedt den fterfling God met kinderliefde vreezen, En elk' natuurgenoot hem tot een broeder weezen. Zijn mond, die bron van troost, fprak dus heel 't menschdom aen: „Koomt, nog Geliefden! koomt, vcrlaet uw flinkfehe paên; ,,'k Heb weenend mij voor u ten offer aengebooden : „Nu hoort ge uw' Richter zelv' u tot zijn Zetel nooden: „Kóomt, volgt die ftem, die u den Hemel wedergeeft; — „Gelooft, vertrouwt in mij, bemint de Deugd, en leeft." Die tael heeft Jezus, aen het eind zijns wegs gekoomen, Toen 't rookend Golgotha zijn dierbaer bloed zag ftroomen, En Hij, aen 't gruuwzaem Kruis, de fcheemrende oogen floot, Ia 't aenzien van 't Heelal, bevestigd door zijn' dood. — Toen voer hij weêr omhoog — zijn ftrijd was nu volflreden — Hij voer omhoog — maer liet, o Godsdienst! u beneden. Van uw gewijd altaer, door Jezus zelv' volbouwd, Was n.i de trouwe wagt zijn' jongren toevertrouwd,
Op



T W E E D E Z A N G. 71
Op d.it ge in heerlijkheid bleeft wooncn hier op aerde, Tot eens het eind des tijds den jongden morgen baerdei
Dan, hoe uw zon toen kalm aen d'effcn hemel fcheen, Ras daelde een duistre nacht - en al haer fchoon verdween. Naeuw rijzende uit de kim, als in haer' eerden morgen,
Werdt ze in een zwarte wolk van dwaelingen verborgen.
Niet waer het Ongeloof, in helfche woede en nijd,
De weerelooze fchaer, aen Jezus dienst gewijd,
Met woesten hapt vervolgt, met wreedheid blijft verdrukken,
Opdat ze in 't eind bezwijmd voor zijnen troon zou bukken,
Of haer, wen zij dien dwang veracht met fleren moed,
In de uitgezogtde pijn het leven derven doet; —
Neen, Godsdienst! uit den mond dier edle Martelaeren
Is dervend nog uw lof ten hemel opgevaeren;
Hun laetde levens-fnik was, in dien jongden nood,
Het waerdigst offer dat hun trouwe ziel u boodt; —
Maer daer, waer 't Bijgeloof, in duisternis verzonken,
o Godsdienst! met uw' naem, uw' heugen naem, dorst pronken;
Waer zij, geheel verblind, terwijl de rede diep,
E 4 Vu.



i* DE GODSDIENST.
Uit Jezus zuivre leer een leer van dwaeling fchiep;
Waer zij, in valfchen fchijn op dat heel de aerde u eerde,
Door zwaerd en oorlogsvuur uw zagte wetten leerde,
Een' ftroom van bloed vergoot , de toorts van twist ontftak ,
Om 't woord, dat Jezus mond met liefde en teerheid fprak.
Getuig, o Midden-eeuw! wat zwarten nacht van wolken De drieste onweetenheid verfpreidde op 's wacrelds volken, —j De mensen vergat zijn waerde, en had geen vrijheid meêr; — Men knielde, als voor een' God, voor Romes Kerkvoogd neêrj Men zag zich, overheerd, de boei eens Dwinglands geeven —: Maer 't was op Romes wil — wie zou dien wil weerftreeven! — Getuigt het, Hciren! die, bezield met woesten moed, Judea's vruchtbren grond verdronkt in menfchenbloed, Om daer het heilig graf den Saraceen te ontrukken, En lacuwren voor uw daên op Goigotha te plukken; — Genoeg — de ftandaert van het Kruk geleidde uw fchreên; -* Maer ach! gij tradt gerust ter wisfe flagtbank heen. riet oord, waer Jezus leefde, is 't graf der eêlfte Helden; — Nog rookt hun moedig blOed op Palestina's velden: —
Maer



TWEEDE ZANG. 73 Maer 't roept ook wraek op bun, wier list, wier fnood beleid, Jn fehijn voor 's Hoogden eer, die gruuwlen heeft bereid. Getuigt, gij, Kloosters! zelfs: waer, toen men 't eerst u dichtte, Gewis 't oprechtst bezef voor God zijn' dienst verrichtte; Maer die, fints van uw doel, uw edel doel, ontacrt, 't Verblijf van bijgeloof, van weelde, en droefheid waert. — o! Konde uw duistre cel van vroeger dagen fpreeken — Wat hoorde ze al gezucht! wat zag ze al traenen leeken! Hoe dikwerf, dat ze een wijk aen 't vlugtend misdrijf gaf* Maer ook hoe menigwerf vondt de onfchuld daer heur graf!.. Getuig, gij teelt der Hel! ten vloek van de acrd gcbooren, Gij, Inquidtie! die uw ftem alom deedt hoorcn: — Gij ook, gij dreedt voor God?... neen! in het martelvuur Vernieldet gij de wet van Godsdienst en Natuur! — Getuig, America! eens vreedzacmst oord der aerde! Wat rampen 't bijgeloof ia uwe kreitzen bacrde. Ik zie uw rust - mijn God! door Christenen!.... geftoord, Uw' landzaet wreed vervolgd, gekweld, verdrukt, vermoord. Ach! moest Columbus voet het eerst uw' grond betrceden Opdat ge een, fchouwplacts wierdt der gruuwzaemdc ijslijkhcden! E 5



74 DE GODSDIENST.
Och! had de Europeaan uw goud flechts nooit ontdekt — Hij waer dan armer — maer niet met uw bloed bevlekt! — Getuig gij zelfs, Europe! — ook gij zaegt in uwe oorden Door 't zwaerd van zielendwang den mensch zijn' broeder moorden. Gij, Duitschland! waer de lamp, die Luther 't eerfle ontltak , Met flaeuwe ftraelen door den nacht der dvvaeling brak; — Hoe zaegt ge, eer 't licht verrees, orkaeucn u beltonnen, Van veld en trotfche flad, een graf, een puinhoop vormen.— Gij, zalig Languedoc! en gij, Cevenner Woud! Hebt zints met traenen ook dat moordtooneel acnfchouwt, —
Ook gij, mijn Vaderland!... gij fiddert op 't herdenken.
Zaegt eens uw' vrijen grond door 't bloed der Vadrendrenken, -
Toen 't zwaerd des Castiljaens op uwe velden blonk,
En Alva d'edlen Belg in flaeffche ketens klonk;
Toen ü Granvelle, met zijn' Bloedracd, bleef verdrukken,
Op dat gij diep in 't ftof voor Rome neêr zoudt bukken.
Maer, dank der Vadren God! en dank der Vadren moed!
Het vuur des Oorlogs fmoorde in hun vergoten bloed;
Hun Godsdienst, in de fchaeüw der Vrijheid fints beveiligd,
Bleef rein — en met hun hart den waeren God geheiligd.
Bleef



TWEEDE ZANG ?5
Bleef rein ? o Waerheid! fiert uw glans mijn nedrig 'hei?.
Neen! 'k hoor uwe achtbre ftem, en fmoor ook hier haer niet.—
Schoon in dit vrij gewest, het oogpu.it v|0 Gods zegen,
De Godsdienst glorierijk ten zetel fchijn' geftegen :
Schoon 't beeld eens Afgods nooit haer Choor ontheiligd hcei't:
Elk rustig, zonder dwang, bij haere altaeren leeft:
De moordvlag thans niet uit haer' Tempel wordt geftookeu
Op dat der meerdren zwaerd der zwakkren bloed doe rooken: —
O Belgen ! bleef haer wet bij u (leeds onbevlekt ?...
Heeft nooit een droeve wolk haer' zuivren glans bedekt?....
Och! of de traenen, vaek geftort in Godsdienst - tw.sten,
De teeknen van die fchande uit uw gefchicdboek wischten! —
't Herdenken aen dien tijd grieft elk gevoelig hart. —
Een kleed dekk' dit tafreel, die vruchtbre bron van fmart.
Mogt no jit dat twecdragts-vuur 't hervormd geloof ontwijden! --
Of, zo de waerheid eischt voor haer belang te (Irijden ,
Dat dan haer eeuwig fchoon het cenig doelwit zij.
De broederliefde woone in elke weerpartij.
Men fpreeke als Jezus fprak, en toon zijn' naem zich wacrdig —
In nederlaeg bedaerd, in zegeprael rechtvaerdig.
Nog



76 DE GODSDIENST.
Nog eens, o Belgen! bleef uw Godsdienst onbevlekt? .... Daelt in uw hart — en hoort wat u 't gewisfe ontdekt. — Bleeft ge altijd door het vuur der teörfte erkcntnis gloeien , Voor 't goede, dat Gods liefde in uw verblijf laet vloeien?... Zaegt ge altijd in uw heil, in dat van 't Vaderland, De teeknen zijner trouw, zijn zegenrijke hand? .... Bezat uw hart den moed om cfeêlften fchat van 't leven, Op 't eisfchen van zijn' wil, blijmoedig aftegeevcn ? .... Vondt ge, even kalm in fmart, als in het gunftigst lot, Een bron van troost en vreugd in 't ecuwig woord van God?... Heeft fteeds uw oog gefchreid als 'tleed uw Broedren griefde?... Vergaeft gij die u hoonde, en bleef uw hoofdtrek liefde?.. Hebt ge altijd, bij 't genot van blijden overvloed , D'ellendeling bezogt, gekoesterd, en gevoed?.... Zaegt ge andren boven u in heil en eer geftecgen — Was dan uw ziel verblijd , en deeldet ge in hunn' zegen?.., Bleeft ge uwe vrienden trouw, in voorfpocd, en in fmart?.,. Sprak uw oprechte mond niets dan de tael van 't hart?... o Spreekt! — wat zegt u brat ?... wilt naer zijne uitfpraek hooren — Poogt die niet in den klank der eigenmin te fmooren.
En



TWEEDE ZANG. >? En ook, dit waer vergeefs - want God, God hoort die ftem; Het diepst geheim der ziel is onbedekt voor Hem.
DER-



DERDE ZANG.
O Menschdom! waer ge ook leeft, in welk gewest der aerde,
Kniel voor de Godsdienst neer, gevoel haerhóogftewaerde.
Gij, mijne Broedrcn! die van 's Hoogden achtbaer woord De liefelijke ftem in uw verblijf niet hoort, 't Zij ver dat al de troost der Godsdienst u zou vlieden; . O Neen! zij wil ook u haer' dierbren invloed bieden. Het denkbeeld van een' God was 't eerst dat in uw ziel, Bij d'eerften flacuwen ftrael van 't licht der Rede, viel: Gij voelt door dit bezef uwe edle denkkragt boeien, Wanneer uw oog de Zon aen 't helder zwerk ziet gloeien. Bewandelt ge aendachtvol de rijken der Natuur, Ge ontdekt bij ijdren tred een vvaekend Albeftuur.
Gij



DERDE ZANG. 79 Gij vindt op ijdre plant Voorzienigheid gefchreeven; — Gij ziet haer tedre zorg langs uwen akker zweeven. Die aendrift, door wier kragt gij God uit alles kent, Is door Zijne eigen hand in uwe ziel geprent, Op dat, fchoon van 't genot van meerder lichts verftooken, Ge ook offers, Hem ter eer, op 't hart-altaer deedt rooken. Volgt flechts die infprack naer: — fchoon duister in 't begin Leidt ze u het voorportacl van Waerheids Tempel in; — Gelijk een tedre plant door nijvre zorg moet bloeien, Zal ze ook, door u gevoed, in kragt en klaerheid groeien. Zij heeft een' socrates, een' cicero geleid, En toog de ncvlen heen , voor hun gezicht verfpreid. Die Edlen zagen 't licht in zwarte duisterheden, En waegden op een pad, nog ongebaend, te treden. ■ Hun lecrfchool was het rijk der Rede en der Natuur, Als God onmcctlijk, waer, en eindeloos van duur. De blinde haet mogt hier op hunne pooging woeden —> Een loon, hun deugden waerd, blijft wis dat leed vergoeden. Gij voelt dat in uw ziel een duistre werking woont, Die u van kwaed of goed het zigtbaer kenmerk toont;
't Be-



ffo DE GODSDIENST.
't Bedrijf eens fnoodaerts maekt u flraks op hem verbolgen: -sGij" ziet ei n' vriend der Deugd — en wenscht hem flraks te volgen: Dat fchoon gevoel, het deel der edle menschlijkheid, Ontvangt meer flcrkte en licht, wanneer de rede 't leidt; — Het zij in uwe ziel een rigtfnoer voor uw daeden,De drijfveer van uw hart, een gids op uwe paden; — Bemint daer door de Deugd; — voldoet aen ijdrcn pligt; Die, in uw' levens-ftand, op uwe fchoudren ligt. Gevoelt, als mensch, uw waerde: _ en blijf t, door heel uw leven ; Naer aenwas in geluk, en in volmaektheid ftreeven; Hij die de Deugd vereert, vereert ook God, haer brön. — Zoo mint men 't licht der Maen als 't eigen licht der Zon. — En uit wat oorfprong ook uw zucht naer 't goede ontfpringe, Wen flechts geen vrees voor ftraf uw vrije daden dwinge, — De Deugd, waer ook gevest, blinkt voor des Hoogflen troon. En Hij, rechtvaerdig goed, bereidt haer eens heur' loon.
O Gij, die 't Voorrecht finaekt u Christenen te noemen ! Verdient dien naem, waer op zelfs Englen zouden roemen. Gods liefde heeft aen u haer heerlijkst werk verrigt; —
Aen



DER-DE ZANG. 8t Aan haer zijt gij het al, uzelven niets verpligt» Geen wacn van zelfvvaerdij, in uwe ziel gereezcn, Doe , in uw oog, O meêr dan uwe Broedren weezen. — Weet dat ze ook kindren van den besten Vader zijn. En fchoon de zon des heils bij u meêr glansrijk fchijn', Jeliovah's eigen ftem u tot Zijn' troon blijf noodcn, En u eene eeuwigheid volzalig word' geboodcn: Waent, waent niet dat uw Deugd in 't oog der Godheid blonk, En Zij, om uwe waerde, u meerder gunftcn fchonk; o Neen! voelt haer genade — en dat uw boezem gio-ië, In nedrigheid haer lof uw' dankbren mond ontvlocië; > Maer ook gevoelt, bczeft, hoe zulk een heerlijk lot De erkentenis vermeert, vcrfchuldigd aen uw' God; Weet, ijder gunstbewijs, van Zijne hand genooteu, Blijft d'uitgebreiden kring van uwen pligt vergroo.ten* Ook hier komt 's Hoogden gunst uw twijfflend hart te fbté : — Gij kent zijn eeuwig woord — volgt flechts dat voorfchrift naü. Hoe lieflijk is de tael, daer voor u oog te leezenl Wat eischt Gods wet van u?... ,, een liefde zonder vreezeli; ,,'t Geloof in Jefus bloed; 't beminnen van de Deugd:
F „Een



g« DE GODSDIENST.
„Een ftille hoop in leed: een dankbaer hart in vreugd."
Waer ook uw oog zich veste in de achtbre orakelbladen,
Het vindt een' fchat van troost, van leering op uw paden.
En eischt ge een' zekrer gids op 't hobblig lcvens-fpoor?...
De wandel van Gods Zoon licht uwen wandel vóór.
Uw Jezus kan u hier het wacrdigst voorbeeld geeven;
Het pad, door hem betreen , is 't heilrijk pad ten leven.
Dat ftceds uw hart hem volgc, uw voet zijn fchreden kiez', Enuw gezicht zijn Deugd als Leidlïar nooit vcrliez'.
Zoo kunt ge in fchaduw van de Godsdienst al de pligtetj,
God en uw' Broederen verfchuldigd, blij verrichten; Terwijl ge aen 't eind uws wegs de poort des Hemels ziet,, Waer ge eens in Jezus fchoot het loon der Deugd geniet.
Gij, achtbre Leeraerftoet! Jehovah 's Pricsterfchaeren ! Die u der Godsdienst wijdt, en waekt voor heure altaeren, Bczcft hoe fchoon uw taek, hoe grootsch uw roeping zij; Uwe orde is eerbied waerd', zet haer nog luister bij. De waerheid zij uw doel: — laet in Gods Tempelchooren Den weêrklank van Zijn ftem aen uwe Broedren hooren.
Dwaelt



DERDE ZANG. 83
Dwaelt uw natuurgenoot, hergeeft zijn oog het licht; Leidt hem, als teder vriend, op 't fpoor van zijnen pligt, En zegt hem, hoe zijn hart Gods wetten mogt weêrftreeven, Dat God zijn zwakheid kent, en liefdrijk wil vergeeven. Treedt vaek het droef verblijf der kwijnende armoê in: Volgt daer de zagte ftem der edle menfchenmin: Omhelst in 't fchamel kleed d'ellendling als een' broeder: Ontgloeit als de onfchuld lijdt, en ftrekt haer ten behoeder : Vertoont hun 's Hoogden woord, die bron van laefenis, En zegt hun dat Gods naem voor hun Ontfermer is. — Ziet gij een zwakke ziel vertwijfflend, hooploos treuren, En magtloos door 't gevoel van eigen niet verfcheuren, Giet balzem in haer wond : ontzenuwt haer verdriet. Ons voegt oprecht berouw, maer eindloos weenen niet. Of hoe! eischt God dat de aerde een jammerdal moet weezen ?.. 0 Neen! Zijn Liefde doet alom genoegen leezen; Hij wil niet dat de mensch door heel zijn leven kwijn', Maer dat een ftil geluk zijn vrolijk deel zal zijn. —
Uw wandel fiere uwe orde, en blinke in ijders oogen: : F % Hij



f4 D E GODS DIENS T.
Hij kan, meer clan uw tael, des Eeinvgen lof veriiopgen; Dat kij ten voorbeeld ftrekké aen uwen broedrenkring, En hen met edle zucht voor 't fchoon der Deugd doordring'; Ook weet gij, die den glans der Waerheid mag verwerven, Dwaelr ftrafbrcr, dan wiens oog dien zckrcn gids moet derven. —
Hoe vaek heeft ook bij u het tweedragts-vuur gewoed, Bij u, waer de cendragt (leeds in luister woonen moet! Hoe vaek is in uwe orde een droeve twist gcreezen, Die haer ontcerde, en zelfs den hoon ten doel deedt weezen!
Of, is de lieve Vrede onze aerde reeds ontvloón
Gods Tempel zij haer tog ter fchuilplactze aengeboón. Gij, achtbren! volgt haer wet: vergeet de vroegre twisten, Wier diepe wond nog bloedt, wier fpoor geen jaeren wischten. Wecst liefdrljkj als uw God: mint uw' Natuurgenoot,
In weike waereldllreek hij de oogen 't eerst ontlloot.
Op allen daelt Gods gunst, zij wordt gevoelt door allen;
De flagboom, die ons feheidde, is lang reeds neêrgevallen;
Dit was des Hoogden wil: en, wie dien wil weêrdrccft,
Is al het goede onwaerd', dat hem Gods liefde geeft.
Ziet



DERDE ZANG. 85
Ziet ge araken 's Hoogden naem naer hun gevoel belijden — Van waer ontvangt gij 't recht om met hun leer te drijden ?... Zijt gij niet dof als zij? .. bezit ge een edler ziel,
Wie meêr volmaektheid fiert, meêr lichts te beurte viel?
Beklacgt uw Broedren, die, beroofd van de achtbre draclen Der waerheid, op hunn' weg in 't aklig duister dwaelen: Sluit hun den Hemel niet — wenscht hun een beter lot — En daet aenbLldend dil voor 't diep geheim van God. —
Blijf dus, vereerde doet! voor de achtbre Godsdienst waeken: Poog, met een Hooger hulp, haar Rijk bemind te maeken: II wacht het edelst loon, daer eens in't Hemelhof De fchacr, door u geleid, zal juichen in uw' lof.
Och! mogt die fchoone dag eens uit de kimmen rijzen, Die, Godsdienst! heel deeze aerde u hulde zag bewijzen! En knielde voor den troon van 's wacrclds Opperheer
't Vereenigd menschdom in een volle aenbidding neêr!
o Ja! Triumfl wat nacht uw glorie nog verduister', Gij zult verheerlijkt zijn in eindeloozen luister;
F 1 Eens



86 DE GODSDIENST.
Eens ftrekt uw vaderland, de Hemel, u ter woon —
*t Heelal wordt dan uw rijk, en de Eeuwigheid uw Troon! —
D E



» e
WEGEN
VAN
DEUGD en ONDEUGD.
f 4 d e



V
Gaet in door de enge poorte : want wijd is de poorte, enbreed is de weg , die tot het verderf leidt , en velen zijn 'etdie door dezelve ingaen. Want de poorte is eng, en de weg is. naeuw, dis tot het leven leidt, en weinigen zijn 'er die den-, zeiven vinden*
JEZUS CHRISTUS,



WEGEN
VAK
DEUGD en ONDEUGD»
De jonge damon dwaelde alleen
Op 's levens rauwe paên: Maer trof in 't eind op zijnen weg
Den grijzen tiro aen. Natuur had wel in 's jonglings hart
Het zaed der Deugd geplant; — Dan ach! dat zaed is tegen 't gif
Van 't onkruid niet beiland,
F 5 Dus



9° DE WEGEN
Dus voelde damon, welk een fchat
Een trouwe Leidsman zij, Die al de kronkelwegen kent
Der aerdfche woestenij. De Jongling dacht: ,, Die 't fpoor verkiest
Van Rede en Deugd, kiest wel." — Toen nam hij d'achtbren tiro, zich
Ten raed en medgezel. — Zij vonden faem in 't aerdfche dal
Een' groenen heuveltop: Hier leidde tiro, bij de hand,
Zijn' jongen reisvriend op. Men kon van hier in 't verst verfchiet
Des waerelds vlakte zien: En, ongemerkt, in eenzaemheid,
Der menfchen daên befpiên. Hier plaetfte, op eene zoó van gras,
Zich 't edel vriendenpaar , En wisfelde, in de fchaefiw der rust,
Dees woorden met elkaêr:
TIK'.



vjvn DEUGD en ONDEUGD.
tiro.
Wendt, damón! eens aendagtig 't oog
Dees ruime vlakte rond: Stel, dat ik van uw zijde ging,
En ge u alleen bevondt: Links van u ziet ge een' fchoonen weg,
Maer rechts een eenzaem pad: Zeg, welk van beiden dan uw oog
Het eerst verkoozen had.
damon.
Hoe , tiro! twijffelt ge aen die keus?...
Uw hart beüist dit zelf. Wie kiest den nacht, voor 't zonnelicht
Aen 't zuiver luchtgewelf?... De weg ter linker ftreelt het oog,
Zijn fchoonheid lagcht mij aen. Hij loopt, langs roozen en jasmijn,
Door koele mijrtheblaên.
Ik



?2 DE WEGEN
Ik zie een Schoone, in de eerde jeugd,
Met de onfchuld op 't gelaet, Wier hart gewis zoo zuiver is
Als 't onbevlekt gewacd, Die, aen den ingang van den weg,
De gouden poort bewaekt: — Zij opent vriendlijk dien, wanneer
Een Reiziger genaekt. Gij, ziet hoe dan haer zagte hand
Hem dartiend binnen leidt. Hoe lieflijk Ipreekt zij! waer zij lonkt
Wordt weelde en vreugd verfpreidt. De wandelaer fpoedt vrolijk voort;
't Geluk bcdaeuwt zijn fchrcên. Een fchaer van de uitgezogtflx jeugd
Waert zingende om hem heen. Zij nooden hem met mond en oog
Tot juichend vreugdgenot. Geen zorg of fmart verpest met gif Dit zoet, begeerlijk lot.
Zij



van DEUGD en ONDEUGD. 93
Zij dartlen in den vollen glans
Der onbewolkte zon, En, drukt die gloed hunn' ademtogt,
Straks ruischt een frisfche bron. De vruchten buigen ijdren tak
Van 't welige geboomt, Geplant langs d'oever eener beek,
Die over keitjes droomt. Zie , hoe de Liefde langs dien weg ,
In al zijn' luister zweeft! Geen jongling, die geen lieve macgd
Aen zijne zijde heeft. Gewis ! de Vriendfchap vindt ook daer
Heur zalig vaderland, Zij boeit 'er tecdre harten faem
Met onverbreekbren band. o tiro! ik verlies mij zelv'
In deezen oceiien Van louter vreugd , waer in die fchaer
Zoo zorgloos zich kan baen !
Reeds



94 DE WEGEN
Reeds hijg ik naer het vol genot
Van zoo veel zaligheên! Koom, dierbre Leidsman! laet ons ras
Dien lieven weg bctreên.
tiro.
"k Zie, dierbre damok! dat uw hart,
Geen Rede, uw rigtfnoer is. — Gij zaegt flechts d'eenen weg — befchouw
Ook d'andren — en bellis.
d a m o n.
Het bloot aenfchouwen van dit pad
Brengt fchrik en weemoed bij. — Zo flraks mijn oog een' lusthof zag —
't Ziet nu een woestenij. Een Grijsaert, wien op 't fier gelaet
En ernst en flrengheid ligt, Kouct, met een hand van jaeren zwaer,
Den ijsren flagboom digt. ;' Elk



van DEUGD en ONDEUGD. 95
Elk wandelaer die nader treedt
Begroet eerbiedig hem. „ Geen fnoode ontwijde deezen grond
„ Maer vlied'" — dus klinkt zijn ftem; „ Van hier, die nooit van 's Hoogden wet
,, Den achtbren donder hoort — „ Die, in zich zelv', Gods beeld miskent
„ Ontwijk' dit heilig oord. „ Maer gij, die hier wilt binnen trein,
,, Verzaekt uw' ijdlen wil; „ Uw ziel zij kalm, zij fchuldeloos,
„ In vreugd en rampen ftil." Dan gaet de wandlaer eenzaem voort. —
Geen ftrael van vrolijkheid — Slechts wolken, wier vereende drom
Een aeklig duister fpreidt. Hij drukt bij ijdren bangen ftap
Zich doornen in den voet, Terwijl een ftorm zijne enge borst
Aêmechtig hijgen doet.
Strijkt



9g DE WEGEN
Strijkt zoms de flaep op 't vogtig gras
Aen zijne zijde neer, Dan fijflen Hangen om hem heen,
En de onrust wekt hem weèr. Hij ziet een' bloem — maer, afgeplukt,
Is zijne geur venijn. — Vaek tast zijn hand naer zwellend ooft,
En vindt een' loozen fchijn. Zie — 't fchreiën weekt deez' droeven weg
Met zilten traen op traen. Hoor — niet de Zephijr, maer 't gezucht
Ruischt door de dorre blaên. Sla met meêdoogen eens den rei
Der droeve wandlaers gaê — 't Geluk, 't genoegen vliedt voor hun,
De rampfpoed volgt hen na. De Liefde kwijnt, de Vriendfchap treurt,
Heur luister gloort daer niet; Zij zien, voor eenen roozenkrans,
Een' keten van verdriet.
Hoe



van DEUGD en ONDEUGD; 97 Hoe ijvrig daer de vlijt ook zwoeg ^
Schaers vindt ze een' waerdig loon; Ze ontvangt *oor aenzien, gunst en eer,
Vcrnedring, fmaed, en hoon. Béfehouw maer neen! dit droef gezicht^
Doorwondt mijn teder hart. Gewis, dit pad leidt naer 't verblijf
Van eindloos wee en fmart.
tiro;
Ach! dahon! fprak onze eedle ziel
Zoo luid als ons gevoel, Dan wierdt de waerheid, niet heur fchijn ;
Bij 't licht der Rede ons doel. Dan had uw oog, misleide Vriend!
Die waerheid niet miskent — Maer- nu, befchouw aen mijne hand
Haer' vollen glans in 't end. Weet dat de weg, dien gij verkoost. Het pad der ondeugd is:
G Zijn



p3 DE WEGEN
Zijn lagchend fchoon baert wis verderf,
Zijn blijdfchap droefenis. Die lieve Maegd is een harpij',
Verleiding is haer naem; Zij paert in heur verpestte ziel De fnoodfte gruuwlen faem. 't Genoegen, dat gij darden zaegt,
Is 't waer genoegen niet; 't Is doodlijk gif, dat daer de Hel
In gouden fehaelen biedt. De Liefde en Vriendfchap, die uw oog
Daer glansrijk heerfchen zag, Zijn niets dan wellust, eigenbaet,
En wisflen met den dag. — Gij dacht, die weg leidt zorgeloos
Naer enkel zaligheCn: — Ach, damon! 't einde van dien weg
Is de aenvang Van geween.
Maer de andre Weg, door u veracht, Is 't glansrijk fpoor der Deugd :
Zijn



van DEUGD en ONDEUGD. 99 Zijn nacht voert eens den morgen aen,
Zijn banglte fmart teelt vreugd. De grijsaert, aen wiens zorg 't begin
Des wegs ten hoefflag viel, Vereenigt Wijsheid, Rede en Moed
In de onbevlekte ziel. Zijn ftem, de weêrgalm van Gods ftem,
Houdt niets dan waerheid in: Haer doelwit, is volmaekt geluk, Haer oorfprong, menfchenmin. De wandlaer leert uit ijdren ramp,
In zijn' veriaeten ftand, Dat flegts dit fpoor een reisweg is
Naer beter Vaderland. Zijn rustig oog vergeet het lot
Dat woedend hem begrimt; — Ja zelfs zijn hoop, zijn kalmte groeit
Hoe meêr het onheil klimt. — Ddér fmaekt de Liefde ftille vreugd, Ook fchoon haer 't leed verdrukt,
G 2 Ook



ïoo DE WEGEN
Cok fchoon zij met betraende hand
Haer zuivrc roozcn plukt. Ddér heft de waere Vriendfchap 't hoofd
In neevlen blijde omhoog; — Zij fchrèit wel, maer 't genoegen blinkt
In 't fchreiën uit haer oog. De braeve Vader zie zijn Kroost
Ter prooië aen 't hardftc lot, Geen nood! — zijn Deugd fchuil hier in't Mof,
Zij blinkt in 't oog van God. — Gij dacht, langs doornen leidt dees weg
Tot jammer en geween: — o damon! 't einde van dien weg Zijn loutre zaligheén.
d a m o n.
Eerwaardig Vriend! hij waere een God
Die nimmer faelen kon : — Vergeef mij, zo een twijffling hier
Mijn teedrc ziel verwon.
Schoon



vak DEUGD en ONDEUGD, ioj
Schoon u de grijsheid in het Choor
Der Wijsheid trecdcn liet, 'k Herken mijn' wijzen Reisgezel
Aen deeze woorden niet. Hoe ! — is dat vol genot van heil
Een ijdle droom, een fchijn ?... Hoe! — zou die ovennaet van ramp
Het zaed der vreugde zijn?..,
tiro.
Onfchuldig Jongeling! wiens ziel
Geen listen kent, noch vreest, Hoe ligt waer 't werktuig tot uw' vai
Uw reine ziel geweest! Al ftaereiid werdt alleen uw keus
Door 't zwak gezicht gc'.eid, Gij zaegt de donkre fcheemring niet,
Voor dat gezicht gefpreidt. — Och! daelde op tiro's fmcckgcbeên
Ken Engel van omhoog,
G 3 Di5



io2 D E W E G E N
Die eindlijk van de onzichtbre kim
De zwarte neevlen toog! — En o! hij daelt, hij daelt reeds neêr! —
Zie , hoe zijn vlugge hand , Met ftraelen van een hemelsch licht,
De duisternis verbant. Hij fchept uit d'ondoorzienbren nacht
Een' onbewolkten dag — Daer rijst het dekkleed , dat op 't eind
Der beide wegen lag. Weidt, d a m o n ! nu 't verhelderd oog,
Voor weêr de nevel daelt; En hoor aen 't fpreeken van uw hart Of tiro heeft gefaeld.
d a m 0 n.
Hoe krimpt mijn ziel, nu ik het eind Des flinkfehen wegs befchouw!
Zie! de afgrond gaept — daeï is 't verblijf Van wanhoop, angst en rouw.



van DEUGD en ONDEUGD. 103
A.nhoor! — het vruchtloos wee en ach
Rolt treurig daer in 't rond. — De wrecde Dood zwaeit onvermoeid
Zijn zeisfen langs den grond. Zijn fchigt vermoordt den wandelaer
Terwijl hij zorgloos flaept, En dort hem in den gloênden poel,
Die voor zijn voeten gaept. Ddér heerscht vertwijffling, fmaed , verwijt,
Gekerm , gefchrei, geween: De ontftooken Hel voert al haer kragt
Daer eindeloos bij een. —• Maer ginds, aen mijne rechtehand,
Lacht ongekende vreugd; Hoe ftatig blinkt de hooge trans
Van 't eeuwig Choor der Deugd! De wandlaer flaet zijn' laetlten wenk
Op de afgezwoegde baen — Verheft het hoofd, en fchouwt verrukt
Zijn nieuwe woonplaets aen.
G 4 Diér



ic4 DE WEGEN
Daér ziet hij dat het vorig leed
Voor eeuwig juichen zwicht; — paér krijgt hij. voor een' doornekrans,
Een kroon van üraelend licht. — *t EenltemrnigSt lied van vreugde en dank
Verheft zich in dat Choor, Zijn weergalm rolt met zagt geruisch
Den kreits der Ilecmlen door. — o tiro! als zich *t ftacrend oog
In zoo veel vreugd verliest, Waer klopt het hart, dat dan het fpoor
Der ccdlc Deugd niet kiest?
tiro.
Welaen, mijn damon! rijzen we op —
Vervolgen we onze fcfireên; Niet meêr getoefd; dc önfehatbre tijd;
Vücdt, fchoon wij rusten, heen.
D A-



van DEUGD en ONDEUGD. 105
d a m o n.
Ja! dierbre Leidsman! 'k volg u reeds —
Koom, reik me uw dierbre hand. — IIoc zal dit hart u dankbaer zijn In 't hcmelsch vaderland!
G 5
Nu deeden zij gerust de reis Door de aerdfche woestenij. —
En ach! had ijdre damon hier Een' tiito aen zijn zij!



AEN DE
NEDRIGHEID.
Duld, ftille Nedrigheid! Dat u mij„ zwakkc hand dit kleine kransje breid'. De trotsehheid dorst naer roem, en bédelt lofgezangen;
Gij ziet daer op met weigring neêr; En toch, ik gloei dit lied, uws ondanks, aentevangen, 't Klink' zagtkens, u ter eer.
Maer



aen de N E D R I G II E I D. 107
Maer hoe! — reeds bloost uw wang, Eer nog een toontje klonk van 't prijzend mactgezang?.., Reeds wend ge uwe oogen heen?.. reeds vliedt gij voor dees tooifcu?.
Neen, Schoone! blijf. - u draegt dit lied Den diepten eerbied toe , en 't zoude uw kicschheid hoonen! Neen, Schoone! blijf — bloos niet.
Uw fchaers betreeden Rijk Is, door zijne achtbaerheid, de woonplacts Gods gelijk. Als Hij, vind ge in uzelv' de hoogde zaligheden ;
Uw reinst geluk groeit ui uwt Deugd ; 't Zij de eeuzaemheid u dekke, of ge uit die rust moet treeden, Nooit derft ge uw waere vreugd.
Wie ook de trotschheid roem', 't Is, 't is de Zoon van God, dien ik uw voorbeeld noem. Hij, die een waercld fchiep, die Ileemlen had gemeden,
En Zonnen ftrooide als Huivende asch, Hij wilde in 't nedrig kleed eens ftcrvelings vergeeten Dat hij Jehovah wag.
Hij



ioS aen de NEDRIGIIEID.
Hij, die in 't hoog azuur Een' troon bekleedde, omglanst van eeuwig licht en vuur; Wiên 't dienstbaer windenheir van fier tot fier moest draegen,
Tradt op deeze afird, dat nietig Hol", En vond 'er in de hut eens Vcldlings meêr behaegen Dan in een vorstlijk hof.,
De ftervling, die u mint, o Nedrigheid! in u zijn ftil genoegen vind, Is lieflijk aen zijn God , is 't pronkiieraed der aerde, —
Bemind door elke grootc ziel. Uw fchoon veredelt hem, vermeerdert nog de waerde Die hem te bcurte viel.
Wat voorfpoed hem omring', Hij voelt altijd in zich den zwakken fterveling. Nooit zwelt zijn hart van trotsch in wolkcnlooze dagen:
Neen! fchoon zijn hand een' feepter dracgt, Hij houdt altijd op God dat fpreekend oog geflaegeu Dat Hem om bijfiand vraegt.
De



aen de NEDRIGIIEID. 109
De vlijt vuurt hem ftccds aen: Zc is 't rocrfel zijner ziel, de kragt van zijn beltacn: Maer nooit zal hij een Zuil tot eigen glorie Richten,
Deeze is een afgrond dien hij vreest; Eu daer hij ijdrc tack voor 't Mcnschdom blijft verrichten. Vergeet hij zich het meest.
Voelt zoms de Maetfchappij Hoe nut zijn trouwe dienst voor haer belangen zij: Ziet hij een' dankbrcn rei zich om zijn woning fchaeren,
Met offers, voor zijn trouw bereid: Dan vliedt hij 't zoekend oog van die bewondcraeren, In kalmer cenzaemhcid.
Ddér hoort hij nog den klank, Daér ziet hij nog, verftomd, den wierook van hunn' dank: Hij twijffclt, of aen hem die hulde wicrd gcbooden:
Hij peinst maer vindt zichzelv' te kleen,
En juicht dat hij die zon van glorie is ontvlooden, Die hem ter eere fcheen.
Daér



iio aen de NEDRIGHEID.
DsJér weegt hij, bij zijn' pligt, Wat hij als Burger, Mensch, en Christen heeft verricht: Hoe zinkt zijn kragt dan weg!-hoe ijdcl wordt zijn waerde! —
Zo u-reeft, in zoeten droom geraekt, De mensch ten Hemel op — maer vindt in 't ftof der aerde Zich weêr, als hij ontwaekt.
Gij vormt alleen dien held, o Ncdrighcid! wiens naem 't Heelal in dank vermeldt. Hij ftrijdt — niet om den roem aen zijnen naem te boeien,
Maer voor den ftaet dien'hij behoedt. Hij laet uit eerzucht nooit het bloed zijns vijands vloeien, Maer fchreit, wen 't vloeien moet.
Aen zijn verwinnend ftael Bereidt het Vaderland een weidfche zegeprael: Zijn hand aenvaerdt met fchroom de fchittrende eerepalmen,
Die 't juichend volk hem dankbaer biedt, 't Is met een' edlen blos dat hij zijn' roem hoort galmen — Hij duldt die loffpraek niet.
Ver



aen de N E D R I G H E I D. in
Ver dat zijne edle hand Voor zich den loon aenvaerd' van 't juichend vaderland, •Eischt hij, dat ijder van zijn trouwe ftrijdgenooten
Daerin met de eigen maete deel'; En God, uit wiens beftuur die zege is voortgefprooten , Wijdt hij zijn' roem geheel.
Dan vliedt hij 't ftaetsgewoel; Dan wordt in de eenzaemheid de ftilfte rust zijn doel. Gelukkig, daer zijn hart, nu van den lof ontheven,
Hem zegt dat hij zijn' pligt volbragt, En nu, in 't kalm genot van een vergeeten leven, Naer meêr volmaektheid tracht.
Gij zijt het, Nedrigheid! Die ons naer 't eeuwig Choor der achtbre Wijsheid leidt. Gij doet ons op haer paên fchroomvallig, Stralend, treedt:
Ons oog vertrouwt zijn kragren niet, Maer zoekt een' trouwen gids, die, in die duisterheden, Ons zijnen bijftand bied'.
Met



kiz Aen de N E D R I G H E I Dj
Met afgcmeeteri Hap, Klimt dan uw lieveling allengs van trap tot trap. Reeds nadert hij, verdomd, der Wijsheid hoogen zetel;
Hij ziet, hoe grootsch haer luister pracl'; Dringt niet in 't Heiligdom, door eigen waen vermetel, Maer knielt in 't voorportael.
Wen daer zijn oög een' vrind, Een' grijzen Voedfterling- der edle Wijsheid vindt, Dan volg: hij dien van verre, in zijn geleide veilig;
Gaet zwijgend door de gouden poort; En treedt, opdat zijn trotsch deeze oorden niet ontheilig'^ In diepen eerbied voort.
In fchaduw van 't altaer Ontgloeit hij daer in vlijt, en volgt zijn gidzen naer.Tot eens zijn vlugge ziel, allengs in kragt verheven,
In roem haer meesters zelfs verwint. Maer, Welke een loffprack zijn verdienden word' gegeeveil^ Hij fchijnt zichzelv' een kind.-
Hij



aen de NEDRIG HEID. ui
Hij voelt zijn grootheid niet, Maer prijst de wacrde alleen die hij in andren ziet, Hij leert in ijdren kring, ver dat in trotfehe trekken
Zijn ziel haer gaef ten toon verfpreidt. Ontdekt hij onvcrltand, 't is om hem optewekken Tot meêr volkomenheid.
Waer is de Mactfchappijj, Daer, Nedrigheid! uw fchoon geen bron van vreugde zij?..4 Gij doet des fterfiings hart voor zijne broedren gloeien:
Gij maekt den Vorst en Burger dén: Veredelt d'adeldom: verligt der flaeven boeien: Stilt zuchten en geween.
Zijt gij het, Schoone! niet Die naer eens Konings hof d'ellendling toegang biedt? Hij denkt: „de kroon mijns Vorsts blinkt weinig in zijne oögeai
„ Zijn purper dekt een vaderhart. j9 Of duldt de glans des troons geen teder mededoogen ; „ Geen fmart bij andrer fmart?"
H N*



ii4 a e n d e NEDRIGHEID. Nu durft hij verder gaen, En fprcekt, met diep ontzag, den Rijksbeheerfcher aen: Hij dagt , in 't (lof geknield, als met een' God te fpreeken,
Waer vindt een' vriend, vol tederheid; Zijn leed is reeds geftild: hij heeft geen' traen te lecken, Dan dien de erkentnis fchreit.
Hoe ook verdiende bloei, , Wat roem zich aen den naem eens grooten fterfiings boei, Van u, van u alleen, moet hij die vvaerde ontkenen
Die 't heerlijkst blinkt in 't oog van God. Ver dat uw kalme leer den mensch ooit kan verkleenen, Verfiert zij 't fchittrendst lot.
Wat hoon, zo 't Nagedacht Dit bij de weidfehe tombe eens Medeburgers dagt: : p. Hij was vcrdienstlijk — maer dees zuil, die hij zelfs dichtte, ,, Getuigt hoe trotsch zijn harte was." Dees tael waer', bij den roem van 't geen hij nuts verrichtte, Een fchandvlek voor zijne asch.
Maej



a e n de N E D R. I G II E I D, 115
Maer 0! wat mactlooze eer, Wen 't Nakroost dus den lof eens landgenoots vermeer': Verdicnstlijk voor 't Heelal, vergat hij zijne waerde, ,, En wilde dat men hem vergat; j-, Schoon nu dees kleine zuil zijn bceldtnis ons niet fpaerde, „ Ons hart bewaert dien fchat."
0 Volk van Nederland ! Eens was de nedrigheid uw' boezem ingeplant. Schoon Noord- en Zuiderpool zich voor uw vlag moest buigen;
De zee berustte in uw gebied; Het Oost en West verftomde, in van uw daén te tuigen; — Cij zaegt uw glorie niet.
Bezie flechts 't achtbaer beeld Van uwe Vadren, u in de eeuwrol meêgedeeld: Een' ruiter , een'de witt, wier naem, bij dien van Vorftenj,
Het zwaerst woeg in Europa's fchael; Zie, of die Edlen, in hun cenzaem leven, dorften Naer ijdle pragt of prael.
II a Staeï



fi6 aen »e NEDRIGHEID.
Staer op 't eenvoudig kleed, Dat niet hunn' eerfland, maer hun harte kennen deedt. Zie hen, bij hun gezin, in de ongefierde woning:
Kent gij dien Burger?. ... 't is uw Held! — Kent gij dien Burger?.... 't is in Hollands Raed een Koning Die Vorften wetten ftclt! —
En zie op u thans neer,: —
Zijt gij dat Volk, zoo groot in aenzien, magt, en eer? Durft gij den Brit en Gal vereenigd tegcn-ijlen —
En blixemt gij hun vlooten heen ? — Ontziet men Bato's Leeuw en faemgelhoerde pijlen? Een trcurklank zegt mij: ,, Neen!"
En toch — vva nneer mijn voet Nog flechts den eerden flap in uw Paleizen doet; Wen mijn bedwelmd gezigt daér ftaerend rond blijft weiden,
En zich op zoo veel luister vest; Laet ligt mijn blijde ziel zich tot dit denkbeeld leiden: Wat magt fchraegt dit gewest!
Maer



aen de N E D R I G H E I D. 117
Maer ach ! mijn belgisch hart Vindt ras dien fchijn bedrog — en krimpt dan weg van fmart. — Gij volgt den Brit en Gal in ijdle pracl en zeden —
Wilt ge ook niet in hun boeien gaen ? ... Door beiden wacrt gij eens gevreesd en acngebcden, Gij bidt hunn' tooi nu aen.
Hoe! duldt gij nog den roem, Dat Neerland Neerland heete, en de aerde u Belgen noem'?... Die tijtien , eer de lust van uw doorluchtc Vaderen,
Zijn ze 11 geen last, geen fchand veeleer?.... Hun deugd weck uit uw ziel, hun bloed ftierf uit uwe aderen, Dracg dan hunn' naem niet meêr!
Maer neen ! 0 dwaelend kroost! Zie hoe mijn boezem zucht', mijn oog zijn traencn loost. Hoor, hoor in 't warmst gevoel mij als uw'broeder fpreeken,
Die kwijnt bij 't leed van 't Vaderland; Bij al wat dierbaer, al wat heilig is, u fmeeken, Keer tot uw' glorieftand!
H 3 Keer



nS aen de NEDRIGIIE ID,
Keer tot uwe oude zeen, Die fcheppers van uw magt door zoo veel jacren heen: Keer tot die blanke trouw, die gulheid voor eikanderen;
Bemin de eenvoudigheid — geen' fchijn: En 't blijve uw edelst doel nog de oude Nedeiiandercu In 's waerelds oog te zijn !
Blijf gij ons immer bij, o Ncdrigheid! dat hier uw troon gevestigd zij. Gij koost weleer deez' grond voor 't bloeiëndst oord der aerde ;
Verlaet uw oud verblijf dan niet. \ Streelt nog d'oprechten Belg, die zijne deugd bewaerde, Als hij u hulde bied'.



D E
MORGENSTOND,
CANTATE.
Aria.
Nog doet de nacht de fferrén blinken,
De kalmte heerfchen in het rond, Het veld den daeuw aèmechtig drinken,
En koeltjes dartlen langs den grond.
Gelijk in d'arm der teèrfle moeder
Het magtloos wichtje ruste fmaekt, Zoo flacpt Natuur, door d'Albehoeder
Met meerder teerheid nog bewackt. Choor.
Hoe lieflijk is haer flaep, hoe zorgeloos, hoe veilig, Daer zulk een vader-oog op haer gevestigd is !
o Rusttijd van Natuur! uwe achtbre ftilte is heiiig. God wandelt in uw fchaeuw, gewijde duisternis!
H 4 Re-



IS® p e MORGENSTOND,
Recitatief. Maer Natuur zal ras ontwaeken,
Daer de nacht allengs verdwijnt. Zie, hoe reeds het flacuw geftarnte
Aen den zuivren hemel kwijnt. 't Wijkend licht dier duizend bollen
Sterft allengs aen 't helder oost. Zie, hoe 't krieken van den lichtend Aen de purpren kimmen bloost. Solo.
Heiren van Jehovah's hemel!.
Lonkt op 't ylugtig aerdsch gewemel,
En op mij nog eenmael neer. Als ge op nieuw uw zagtc ftraelen Op dit lagchend veld doet daelcn, Vindt ge 'er mij vvelligt niet meêr. Terzet io. A.
De nacht getuigt hoe 's Hoogden zorgen Ons trouwe wachters zijn geweest. B,
Maer in de fchoonheid van den morgen Vertoont zich zijne liefde 't meest.



de MORGENSTON D. m C.
Neen! de Almagt wil dat voor haer werken Heur liefde fteeds dezelfde zij.
A, B en C.
Ja, God! uw goedheid kent geen perken, Ze is mactloos, eindeloos als Gij.
Ckoor.
Juich, Menschdom! juich! acnbid het eeuwig Wezen, Hem, wien de nacht en de uchtendltond vermeldt.
Io fterrenglans kunt gij zijn liefde leezen, En in den dacuw, die van het roosje fmelt.
Solo.
Wat weCrhoudt ge, o Dageract!
Lang uw' gouden wagen! Waerom doet gij 't nu zoo laet,
Vreugdeteelfter! daegen ? Doe uw draden, Dagbodinl
Op de heuvlen glimmen; Treed u hcldre loophaen in,
En ontvlucht de kimmen,
\\ 5 Duet-



J22 De MORGENSTOND.
Duetto. A.
Natuur vertoont haer ftil verlangen Dat reeds de dag begon.
B.
De leeuwrik Rijgt met lieve zangen, En groet, vóór ons, de zon.
A.
De roozcftruik verheft de knopjes De Dagvorffin ter eer.
B.
Het plantje fchudt de malfche dropjes Des daeuws op de aerde neêr. A.
Het vliegend choor roept, met zijn zingen, De voedfter der Natuur.
B.
De vruchtbre fchat der veldelingen Verlangt haer koestrend vuur.
A en B.
Wij wachten ook, o Alvermogen 1 Dat, op uw' achtbren wenk,
Uw



de MORGENSTOND. UZ
Uw Zon verrijze voor onze oogen, En alles vreugde fchenk'.
Recitatief.
Zij rijst alreeds, die fchoonc vonk
Van 't ongefchapen licht. Hoe blinkt haer cerstgeworpen lonk
Ons lieflijk in 't gezicht ! De fterren wijken voor haer' glans ;
De graeuwe nevel vliedt; Zij fchittert eenzaem aen den trans
Des hemels, haer gebied. Zie, hoe ze in grootfche majesteit
Het aerdrijk tegenlacht. Natuur aanbidt Gods mogendheid,
Gefchetst in haere pragt.
Choor.
Ons lied begroet uw Zon; ~ Zij, ecuwig Alvermogen!
Is ligt uit duizenden de kleinfte in uw gezicht ; En toch verblindt haer glans reeds onze fterflijke oogen, -
Gij woont in 't Zonnenheir — en 't is u fchemerlicht.
Jri*



124-
de MORGENSTON D.
Aria,
De uchtendftond heeft zaligheden, Als in Eden 's Waerelds eerst ontloken jeugd, 't Koeltje ruischt des Hoogden zegen Allerwegen, En het beekje murmelt vreugd.
Terzetto* A.
De dag begint, en in ons leven
Begint voor ons een nieuwe baen. 't Genoegen kan weêr om ons zweevcu ,
't Geluk aen onze zijde gaen.
B.
De liefde kan weêr harten boeien, De vriendfchap hemelwellust biên; —
De godsvrucht kan haer rijk zien bloeien. De deugd haer wet gehuldigd zien. C.
De vorst kan weêr gelukkig maeken, D'cllendling redden uit den nood; —
He



DE MORGENSTOND. 125
Het vaderland kan voorfpoed fmaeken, En Braeven teelen in zijn' fchoot.
Recitatief
Zulk een heil kan de eigen hand ons geevert,
Die ons lot naer onze kragten woeg. o 1 Voor 't hart dat vrolijk weet te leeven Is hier vreugd genoeg.
Choor.
Ja, ijdre dag getuigt, o God! uw' zegen.
Gij fchiept ons niet voor eeuwig wee en pijn. Uw adem blacst geluk langs onze wegen , Uw liefde doet uw kindren vrolijk zijn* Terzetto. A.
Maer ach! ligt zal die hoope faelen;
Ligt wordt dees dag een jammerdag; Ligt rolt welhaest door deeze dalen
Een bange kreet van droef geklag.
B.
Ligt zal 't gebulder der kartouwen Den landman dondren uit zijn rust;
Ons



126 dé MORGENS TON D.
Ons oog hel oorlogsvuur aenfehouwen , In 't eind door ftroomen bloeds gebluscht. C.
Ligt zal 't geweld, ten troon' gezeetcn, Zijn prooi doen fterven van verdriet;
Een dwingland zich gelukkig heeten , Als hij de fmart der onfchuld ziet.
Recitatief.
o, Geen nood! hoe wreed het onrecht woede,
De Ahnagt fpreekt, en 't fiddert voor die ftem. De aerd verga, wij lecven in Gods hoede, — Sterfling! hoop op Hem.
Choor.
Juich, Menschdom! juich! Jehovah kent uw fmarte;
Zijn liefde hoort de zuchten die gij loost. Uw foltrend leed doorgrieft zijn vaderharte;
Hij blijft u bij, en fchept u ftillen troost.
Duettot A.
Hoe menig zag deez' uchtend daegen, Die ligt nooit weêr een' uchtend ziet!



de MORGENSTOND. 127 B.
En zou uw hart zijn lot beldaegen? De dood is 't eind van aerdsch verdriet.
A.
Ach! 't is in 't graf zoo aeklig duister. Daer ziet hij nooit de morgenzon.
B.
Daer boven ziet hij grootfchcr luister, Dan hier zijn oog aenfehouwen kon.
A.
Dan ligt hij daer in 't ftof verboren —
De nacht van 't graf, o! is zoo lang!
I
B.
Maer in zijn rust zal niets hem ftooren, Tot de eeuwigheid dien nacht vervang'.
Solo.
Neen! de flaep die mij verbeidt,
Duurt voor eeuwig niet; De uchtend der onfterflijkheid
Gloort in 't blij verfchiet. Dan daelt bij mijn fluimrende asch
's Levens Engel ncêr:
't Stof,



*2s de MORGENS TON D.
't Stof, dat eeuwen roerloos was ,
Leeft en juicht dan weêr. Smachtend naer mijn zalig lot
In een' hooger' kring, IJl ik naer den fchoot van God, En word hemelling.
Recitatief.
Zag reeds ons oog dien fchoonen morgen glimmen 1 Dan drijft een Zon, die eeuwig glanzen zal,
De wolk der fterflijkheid van de aerdfche kimmen, En vormt Gods lente in 't opgewekt heelal.
Choor.
Hoe dikwerf wordt in 't aerdfche zwoegen,
o God! ons hart door u verblijd! Dees uchtend boodt ons kalm genoegen,
En toonde dat Gij liefde zijt. Hoe zalig zal dan de uchtend weezen, Die, na den nacht des grafs gereezen,
Ons tegenlacht voor de eeuwigheid! Laet ons dat uitzicht kalmte geeven , Als, aen den avond van ons leven ,
De dood zijn neevlen om ons fpreidc.
DE



D Ë
LIEFDE.
U, zuivre vlam van godlijk vuur, Onfterffelijke ziel, en voedfter der Natuur, b Liefde! volle bron van orde, duur, en leven
Voor 't fchoon heelal, uw groot gebied, Ü, teelt van hooger Liefde, en ons ten heil gegeevenj U heilig ik dit lied.
I h 13



*3° de LIEFDE.
't Is voor geen drift van zinlijkheid , Die, in uw kleed vermomd, haer tovergif bereidt Den fterveling bedwelmt, en langs een pad doet treeden
Van waer hij in een' afgrond zinkt, En daer dan 't monftcr vloekt, eens vuurig aengebeden — Dat mijne Cijther klinkt.
Neen! verder als het west van 't oost, Verf'chilt van u die drift, voor wie gij, Edle! bloost. De wellust, wie de hel ten vloek der menschheid baerde,
Kweekt voor de hel heur flaeven aen ; — De Hemel was uw wieg, gij doet ons hier op aerde Naer zijn bezitting ftaen.
Met al wat wierdt, bragt 's Hoogften woord In d'uchtendftond des tijds u, reine Liefde! voort. De Almagtige heeft toen, met d'adem van het leven,
Uw kragt, het zaed van duurzaemheid, Dat altijd bloeien zou en nieuwe vruchten geeven, De fchepping door veripreid.
Da?



de LIEFDE. lp Dat zaed, toen door Gods hand geltrooid, Wordt (leeds door hem gevoed, zijn zorg verlaet het nooit. —. Uw werking is Natuur, in haere onmeetbre velden,
Een eindlooze oorfprong van beftaen. 't Heelal, dat wij zoo fchoon Jehovah zien vermelden, Zou zonder u vergaen.
Voor u, o Liefde! is heel deeze aerd Een akker, waer gij zaeit, en blijde vruchten gaerL Gij zijt wacT leven is: de ontelbre fchepslenrijën
Ziet gij, vereenigd voor uw' troon, Uw' invloed huldigen, zich in 't geluk vcrblijën, Door u hun aengeboón.
Terwijl zijn gacike 't nestje bouwt, Verheft de nachtegael uw' lof in 't luistrend woud. Uw invloed maekt hem blijde, en om u dank te bieden
Slaet hij zijn toonen u ter eer; Maer ziet ons oog de lente, uw' hoogtijd , heenenvliedert, Dan hoort hem 't bosch niet meêr.
I 2 Zelfs



*32 öë LIEFDE.
Zelfs waer het levensvuur niet gloeit, In 't plantje, onvatbaer voor geluk en fmart gegroeid, Befpcurt ons oog uw kragt, een' zagten trek tot minnen. —
Van royen! tuige uw tovrend lied, (i) Gij, aen wiens asch Natuur en 't Choor der Zanggodinnen Nog fchreiënd hulde biedt.
Maer toch, uw volde zegening, o Liefde! uw beste heil bedaeuwt den fterveling. Voor hem, dien liefling Gods, het oogpunt zijner zorgen,
Verhemelt gij dees rampwoestijn. Gij waert zijn hoogst geluk van 's waerelds eerften morgen, En zult het immer zijn.
Gezante Gods! wie mcór dan gij Vertoonde aen 't eerst genacht het heil der maetfehappij ? 't Heeft zich, daer 't zwervend doolde, op uwe ftem vereenigd; —
Gij hebt hun hart voor menschlijkheid, Voor broedermin gevormd, daerdoor hun ramp geleenigd, En hun geluk bereid.
De



de LIEFDE. 133
De fterveling, die korts gcleên Slechts van gcftalte een mensch, van aert een tijger fcheen, Gevoelde uw zagt geweld: — kon om zijn woestheid bloozen: —
Was 't heerlijk beeld der Godheid weêr: — Tradt vrolijk naest zijn gaê, zich door zijn hart gekoozcn, En juichte God ter eer.
Het land, dat woest en ledig lag , Waer 't oog geen' vruchtbren oogst, maer dorre distlcn zag, Moest nu zijn tedre zorg voor gade en kroost beploegen; —
Hij bouwde een hutje op zijnen grond, Waer hij, na 't werk des daegs, het zaligfte genoegen Bij zijn geliefden vondt.
Schoon op de wieken van den tijd Die onfchuld, wier tafreel zoo vaek mijn ziel verblijdt, In wier genot ik mij zoo graeg terug blijf denken ,
Te vroeg deeze aerde ontwecken zij, Gij, Liefde! blijft ook nu uw vreugd den ftervling fchenken Die juicht in uw waerdij.
I 3. Duld



*2A de LIEFDE.
Duld dat mijn lier het heil bezing Van eenen vriend der deugd, uw' tedren lieveling, — Alcesïes levensweg is door 't geluk omgeeven
Dat hem van 't lot te beurte viel; Ei) toch, het kalmst genot, het beste heil van 't leven Is kragtloos voor zijn ziel,
Tn d'avondftond, in 't morgen-uur, Treedt hij gevoelloos langs de velden der Natuur. De hemel lonkt hem toe: het roosje lacht hem tegen s —
Hij veelt het fchoon der fchepping niet. Zijn wensen is ligt voldaen, daer hij in zoo veel zegen Zoo weinig dien geniet.
Zoo treedt alcestes vreugdloos voort, Tot hij o Liefde! u'v Hem, uw zagtc roepitem, hoort, üvve aendrift, die Natuur diep in ons Urte griefde, Wekt hem allen;--; ~ zijn ziel ontwaekt — En nu zegt aljeg hem eenltcmmig .. dat de liefde Ons hier gelukkig maekt.
Ntt



■
de LIEFDE. 135
Nu voelt hij in zijn rustloos hart Een wondre mengeling van vreugd, begeerte, en fmart; Een dringende behoefte om hooger heil te erlangen,
Schoon 't volst geluk hem tegenlacht. Gij , Liefde! kunt alleen die ledigheid vervangen Waerin zijn hart verfmacht.
Uw hand geleidt een lieve maegd, Die 't zichtbaer merk der deugd op 't fchoone voorhoofd dracgt, Alcestes op den weg des levens vrolijk tegen: —
Hij ziet haer, en een teêr gevoel Roept in zijn ziel: 'k heb nu het naemloos heil verkreegen^ Zoo lang mijn eenig doel.
Zijn liefde, fchoon zijn mond nog zwijgt, Spreekt in den warmen zucht, die uit zijn' boezem Hijgt. — Dorinde bloost, en voelt dat reeds haer teder harte
Beflist heeft — en den jongling mint.
Zie daer den band gevormd, die, boven lot en fmarte, Voor eeuwig hen verbindt.
I 4 Eu



Uö de I, I E F 1) ES
En nu — waer is die ledigheid, Dat fmachten, korts in 't hart des jongelings verfpreid? Hij ziet Natuur alom met nieuwen luister praelcn,
En gloeit van liefde en dank voor God; — Geniet in 't Heinde bloemtje, in elk der Zonnedraelen —. 't Wordt alles hem genot,
't Biedt alles hem de bceldtenis Van haer, die aen zijn ziel zoo eindloos dierbaer is. Het roosje fchetst haer jeugd: het koeltje ruischt dorindes
Dorinde ruischt de zilvren vliet, "t Gevederd choor heft aen, en 't zingt voor zijn beminde Een tedrer, fchooner lied.
Verfchynt cie lente op 't aerdrijk weer, .Dan dacuwt ze ook dille vreugd in zijnen boezem neêr. Hij kweekt de roos, die aeij dorinde's borst moet fterven; —
Hij ziet of 't eigen zoodje gras Nog in het boschje ligt, wacrop hij menigwerven Met haer zoo zalig was.
Gij



de LIEFDE- '37
Gij, Liefde! zijt der zwakke jeugd De trouwde reisgenoote op 't ruuwe pad der deugd. Algestes Lotvriendin heeft vroeg dien weg gekoozen,
't Is daer dat zij 't genoegen vindt, De Godsvrucht dreelt haer ziel, en o! hoe zou zij bloozen Bij de ondeugd van haer' vrind!
De jongeling waer' ligt verdwaeld, Verleiding had op hem de zege ligt behaeld; Ligt waer' hij in een' poel van wellust weggezonken,
En dan, dan had zijn hart in 't end, Door tovergif bedwelmd, van loutre weelde dronken, God, eer, en pligt miskend.
Maer nu, hoe fchijnt de deugd hem ligt! Geen offer baert hem fmart als hij 't voor haer verrigt. Hij durft, waer zij hem wenkt, het aerdsch geluk verachten,
En, hoe die drijd ook moeilijk fchijn', Geen nood! het dreelend loon dat hem aen 't eind blijft wagten Zal zijn dorinde zijn.
I 5 Ecn



d e L I ë F D E.
Eén wenkje van haer oog, één woord, Brengt in zijn ziel de drift tot edle daeden voort. Hij wil gich (leeds haer keus, haer liefde waerdig tooncn.
En fchoon hij zomtijds vruchtloos zwoeg', Het denkbeeld dat hem toch haer goedkeur zal beloonen, Is hem reeds vreugd genoeg.
Treft hem de pijl der aerdfche fmart , Dan lonkt haer teder oog vertroosting in zijn hart. Zij leert hem, dat de rust van 't fchuldeloos geweeten
't Heelal in prijs te boven gaet; — Dan, door haer tael verfterkt, durft hij Hek zalig heeten, m Schoon alles hem verlaet.
Of treedt hij, met zij„ zielvriendin, De kalme roozenpaên eens blijden levens in, Hoe onbepaeld, hoe vol geniet hij dan dien zegen!
Met haer verheft zich zijn genot. En ijdcr zuchtje, warm uit hunne borst gefteegcnr Is offcrand voor God.
Zie



de LIEFDE. (3?
Zie hen te faem in 't eenzaem woud, Waer hun verwonderd oog de fchepping Gods aenfchouwt: Ver dat ii) deeze ffilte, aen elks gezicht onttoogen,
Een laege drift hun ziel verleid', Behoudt ze ook hier haer deugd, ftaert fchuldloos naer den hogen, En denkt de onfterflijkheid.
En als de blijde dag genaekt, Die, door den tcêrften band, alcestes heil volmaekt, o Dan, dan fchijn: zijn hart, om zoo veel vreugd te gader
Geheel te omvatten, hem te kleen: Dan gloeit, dan (tijgt zijn ziel tot d'allerbestcn Vader In zuchten en gcbcén.
Maer, zal die hoogtijd hunner vreugd Nu 't eind dier liefde zijn, dier teerheid hunner jeugd ? Zal in hun hart de tijd dien eerften gloed verkoelen?...
Neen! beider ziel, nu faem geboeid, Blijft eindloos voor elkaêr dat eigen vuur gevoelen, Dat eens haer heeft ontgloeid.



14^ d e LIEFDE.
Die zagte eeiiftemmigheid van hart Vermeerdert hun geluk, vermindert hunne fmart, Doet hen vereende zorg voor hunne telgjes draegen,
En maekt hen Englcn hier beneên. — Zoo vloeit, in 't kalm genot van kommerloozc dagen , Hun effen leven heen.
Nu naekt het droeve fcheidcns-uur, En ach! dor inde geeft den hoofdtol aen Natuur. Alcestes moet bij 't graf dier beste gade fchreiën,
Maer, heur gedachtnis troost hem weêr. Hij denkt: 5, hier boven blijft die Engel mij vcrbciën", — Zucht diep , en fchreit niet meêr.
Zie daer een fchets der zaligheid Die, zuivre Liefde! uw drift aen 't edel hart bereidt. En, ze is geen fchaduwbeeld, geen gochelfpel der zinnen;
De waerheid fiert mijn fchilderij. o Gij, die eens zoo rein, zoo teder mogt beminnen, Getuigt, getuigt voor mij!
Of



d e L I E F D E. 14*
Of zijt gij voor den fterveling, o Liefde! nooit de bron van zulk een zegening? Deelt gij geluk en vreugd aen alle fehepslen meede ,
Maer flechts aen hem verdriet en fmart? Ontrooft uw heilloos vuur de rust, den kalmen vrede, 't Genoegen aen zijn hart?
Bevat het zinnelijk geftreel, •t Wellustige genot, uw waerde, uw heil geheel? Eu kan, ver boven ons, zich 't vee gelukkig achten,
Het vee, dat zonder fmarten mint, Daer 't in een kort genot, bereekend naer zijn kragten, Zijn' wensch voldongen vindt?
Hoe? is uw zeedlijk goed een niet, Een droom, eene ijdle fchim, die ons geen waerde biedt? Heeft zich.de dwaeze mensch, om edler vreugd te raepen,
Van zijnen ftaet, zijne orde ontaert, En in zijn rustloos hart een ledigheid gefchapen, Die niets dan jammren baert? ...



*42 ° e liefde.
Is 't mooglijk, fehrandere bufpon! (#) Dat zulk een flelzel ooit het uwe weezen kon! Vergat gij, wien Natuur haer wondren wilde ontdekken,
Vergat gij, dat de fterveling Een eeuwig aenzijn heeft, dat verder zich moet ftrekke» Dan in deez' aerdfehen kring?
Vergat gij, dat het beeld van God Een hooger vreugd behoeft dan 't zinnelijk genot? Dat zijne ziel reeds hier naer znlk een heil moet ftreeven,
't Welk flechts begint in 't aerdfche dal, Maer voor het oog van God, en in een eindloos leven, Heur wellust weezen zal?
o! Zo uw ftelzel waer kon zijn, Dan woont geen vreugde meer in deeze rampwoestijn; Dan mag ik zorgeloos mijn vuigfte driften boeten,
De wellust als mijn leidfter zien, En elke onkuisfche, die mij dartiend zal ontmoeten, Mijn fchandlijke offers biéa,
Vaer»



de LIEFDE. 143
Vaerwel dan, huislijk fül geluk! En gij, onkreukbre trouw, beproefd in vreugde en druk! Vaerwel dan, tedre zorg om 't zwakke kroost te leiden !
Vaerwel, gij troost in bittre pijn, Gij, dierbre en zcekre hoop, van, na het droeve rcbeiden,' Bij God hereend te zijn.
Maer, Liefde! waerom drukt de fmart Zoo dikwerf hier haer' pijl uw' lieveling in 't hart?.. 7 o! Gij zijt de oorzaek niet dat rampen hem begrimmen,
Dat hij zijn wrange traenen ftort'; — 'tls wijl hij wreedheid , trotsch, en zucht naer aerdfche fchimmen Zoo vaek ter prooië wordt.
Neen! tedre Voedfter der Natuur! Zoo lang de deugd zich huuwt aen d'invlocd van uw vuur; Geen wellust, in uw' naem, ons boeit aen zinvermaeken,
Maer de edele onfchuld ons geleidt, Zoo lang kunt ge ook ons hart het volst genot doen fmaeken Van aerdfche zaligheid.
ó!



. *44 be LIEFDE.
ó! Hecrsch zoo rein in Nederland. Zie dus aen u het hart des jongen Belgs verpand. Dat hier uw reine drift zo zuiver als voordcezenj
En i'ok aen elk zoo heilig zij. Dan zult ge een bron van heil, van hal genoegen weezea Voor heel de maetfchappij.
aentëe keningen.
Ci) Zie a. van roven Poëmata; en aldaer de ainoribus $ tonnubiis Plantarum.
(2) Amouri pourquoi fais-tu Vètat heureux de torn les êtres, & le malheur de thomme ? Cest qiïil n'y a que le phyfiqüe de cette paspon qui foit bon; c'est que, malgri ce que peuvent dire les geus épris, le tnoral rien vaut rien, &c. zegt buffon , in zijn Discours fur ld nature des Animaux, Histoire Nat: Tom. 5. in Svo. p. 353. Eu wiel and merkt hierover dit aen: Wdsuns eine fache diiucht, worübcr man pek verwundern follte, ist, wie ein Mann, der fo raifnntiiert, zu einem platz unter den weifen unfes Jakrhunderts gekommeri ist. }Neüe ama dis, 2 Gef: p. 43, in notis.
H E R«



HERDENKEN.
Ach ! waer zijn de blijde dagen
Van mijne eerst ontlooken jeugd ?i .. Zijt gij mij geheel 'ontdraegen
Stil genot van Rille vreugd ?. .. Tijd! hoe fnel drijft ge op uw wieken ,
En hoe fnel voert ge alles heen! Rijst in blijdfchap 't uchtend - krieken —
De avond daelt in droef geween. Vrolijk rees mijn levensmorgen;
'k Dagt: na zulk een' heldren fchijn Zal mijn middag zonder zorgen,
En mijn avond kalmte zijn.
K Maer



i4ö H E R D E N K E N.
Maer die zon — zij lacht niet langer —
Schuilt in wolken van verdriet; En een lucht, van donder zwanger
Dreigt mijn fchreden in 't verfchiet. CÉ l o ê iierf — kan ik nog leeven ? —
Dierbre! neen, 'k volge u weldrae , 't Aerdfche ftof moog' mij omgeeven,
Maer mijn ziel vloog de uwe na. — C H l o ë! gij mijn liefde ontnoomen —
Gij geftorven — gij niet meer!... Vloeit, mijn traenen! vloeit bij aroomen*
Op haer dierbre lijkasch néér. Wees mijn trooster, ftil herdenken!
Gij verzagt den wrok van 't lot. Gij kunt ons de fchadmv fchenken
Van vervlooden heilgenot. — Toen wij beiden kiadren waeren,
Stamelde ik reeds ciiLoë's naem. De onfchuld van die lieve jaeren Voerde ons akijd lagchend faem.
Dik.



HERDENKEN* 14? Dikwerf, met een Lamtje fpeclend»
Zaten wij in 't welig gras. — Geen vermaek was me immer flxeelend,
Als ik niet bij ciiLoë was. Zints, met ijdren nieuwen bloezem
Van 't aenminnig lentgetij, Zwol haer fchoon gevormde boezem —■
En die boezem zwol voor mij. Liefde had haer hart verkoozen
Tot zijn' zetel hier bencen. — Dreigden doornen, lachten roozen *
Voor mij doeg dat hart alleen. 0! Hoé teder, o! hoe fchuldloos*
Zei mij vaek haer lieve mond: b, 't Enkel denkbeeld drukt mij duldloos
„ Wen ik me eens veriaeten vond; „ Wen ik u van mij zag fcheuren
,, Door de wreedheid van den dood...-. s, Eenzaem, kwijnend zoude ik treuren
„ Tot ik dervend de oogen floot."
K & Dan,



148 II E R D E N K E N.
Dan, dan rolden uit hacre oogen
Traenen van de oprechtftc fmart; De adem, fnel door d'angst bcwoogen,
Tuigde 't lijden van haer hart. „ Lieve!" fprak ik dan al zuchtend ,
„ Ban dat fchrikbeeld uit uw ziel; » Zeg, bloosde ooit op aerde een uchtend,
,, Na wiens vreugd geen avond viel?... „ Nu, wij zijn in 's levensmorgen
„ In den bloei der prilfte jeugd — „ Vliedt dan kommer, vliedt dan zorgen,
„ Voor geluk en Rille vreugd!" Werdt mij zoms al 't heil gebooden
Dat een kuschje ooit geeven kon — 't Was of zwarte nevels vlooden
Voor den glans der morgenzon. Dus, gelijk de golfjes vloeien ,
Door een' Zephijr voortgekuscht, Zag ik zalig de uuren fpoeiën
Naer 't verblijf van liefde en rust.
Uit



HERDENKEN. 149
Uit een meir zoo kalm, zoo effen ,
Scheen mijn Zon van voorfpoed thans 't Lagchend hoofd reeds op te heffen
Aen een' wolkenloozen trans. Reeds deedt ze aen de blaeuvve kimmen,
Van mijn heil de Voorbodin, Vrolijk de eerde draelen glimmen
Van den hoogtijd onzer min. Maer — in 't helderst van die ftraelen ,
Voerde een ftormvvind wolken aen: — 'k Zag een' blixem flingrend daelen —
En mijn hoop als rook vergaen. Toen die fchicht mijn chloc griefde
Sprak zij in dien jongden nood: „ Bij mijn fterfbed zie de liefde
„ Zijn vermoogen op den dood!" Ja! hij voelde dat vermoogen,
Dierbre! zo hij *t jmmer doet 1 't Laetfte wenkje van uwe oogen
Was een vonkje van zijn' gloed*
K 3 Kon



cl|<» HERDENKE N,
Kon uw fiere blik mij boeien
In het fchjttrend levensvuur
o! Dat vonkje deedt mij gloeien
Door een vlam van edler duur. 'r Zal niet in de traenen fmooren
Die mijn oog bij ftroomen leekt, Maer door ijdren zucht wéér glooren
Die uit d'engen boezem breekt. Zaelge! fchouvvt gij eens beneden
Naer deez' bange rampwoestijn, Zie uw' vriend dan fchreiënd treeden
Maer der deugd geheiligd zijn. Ach I in 't kommervolle zwoegen,
Blijft uw naem, uw beeldtenis, Uw herdenken, al 't genoegen
Dat voor mij hier ovrig is.
E R E,



FR EDERIK
AEN
F A N N IJ.
'Neen! 't is geen waere liefde, als 't hart, van weelde dronken ,
In vrolijkheid zijn hulde aen Jeugd en fchoonheid biedt, Poor zagte vlcitael fprcekt, en zweeft in dartle lonken; —■
Dier drift behoort de naem der célfte hartstögt niet. Maer, in den felflen gloed te kwijnen en te zuchten ,
Verheerd, vermast te zijn door hooploosheid en fmart, .'1 Den minften ftrael van vreugd in de cenzaemhcid te-ontvluchten j'
Zie daer wat liefde heet! — zoft gloeit zij in mijn hart.
K 4 Zoo



*5* FREDERIK aen FANNIj. Zoo voelde ik haer reeds lang in deezen boezem branden, En zoo, zoo blijft ze 'er in, tot aen mijn' jongden fnik. Onze -eerfte ontmoeting bragt mijn noodlot in uw handen,
Eu heel mijn leven hangt aen d'eerften tcdren blik. Tot nu heeft u mijn mond dit diep geheim verzweegen; —
Gevaerlijkst is een vuur dat imeulend zich befiïut; Thans is de felle vlam ten hoogften top gefteegen,
'k Weêrfta haer langer niet _ zij barst mijn' boezem uit, Ik moet mijne enge borst in 't eind vcrligting geeven :
Ze is ademloos, zij hijgt, zij duldt dien ftaet niet meêfc"— Ik min u! ... ach i dit woord hergeeft me één vonk van leven.-
Zoo heldert zich de lucht na donderdagen weêr. Ik min u: — wen ik zoms, gezeeten aen uw zijde ,
Een gloeiend zuchtje loosde, een traentje vloeien Het, Uw lieve wenken zogt, dan weêr die wenken mijdde....
Laest gij dan in mijn oog die tedre woorden niet? Wen ik gcdagtenloos uw fchoone handen drukte, Op.'t rninftc dat gij deedt een oog vol aendacht floeg;
Wen mij de toverkragt van uwe ftem verrukte
Was dit van mijne liefde u dan geen blijks genoeg?
Maer



FREDERIK aen FANNIJ. 315
Maer neen! in d'eerden bloei der onfchuldvolle jaeren,
Zijt gij nog onbekend met al den toverfchijn, Met al het loos gevlei, van die bewonderaeren,
Wier woorden elk een gif voor 't zwakke meisje zijn. Uw hart, nog zuiver, rein, als de eerfte lentebloemen,
Ontfluit zich voor 't geweld dier kunstnarijën niet. En ver van op den doet, die u aenbidt, te roemen,
Mistrouwt gij zelfs hun hulde, als zoms uw oog die ziet. Uw minlijke onfchuld eischt een offer meêr verheven,
Meêr gloeiend, meêr oprecht , dan ijdle woordenpraei; Zij eischt geheel een ziel die met u wenscht te leeven,
Zij eischt de tael van 't hart, en kent alleen die tael. Weken, gij kunt ze, o Dierbre! in deeze lettren leezeu.
Zij zijn het onderpand der hoogde en reinde min. o ! Kon één öogenbük mijn hart u zigtbaer weczcn -
Gij laest wat ik u fehrijf in volle kragt daer in. Maer hoe ! zou mij uw oog als zoo ontaert befchouwen,
Dat ooit mijn mond u 't blijk van valfche liefde boodt?... Neen! fannij kan de tael van fredRik niet mistrouwen,
Uw hart is voor 't vergif der achterdogt te groot.
K 5 DulJ



154 F R E D E R I;K a e n'F A N N IJ. Duld dan dat u mijn hart in 't eind zijn' toeftand open':
U zegg', wat zijn gevoel, zijn eenig doelwit is. 'k Verkies een' wisfen dood voor dit onzeker hoopen,
En eisch dat fannij pcinze , - en dan mijn lot beflisf'. Herinnert ge u dien dag, den wacrdften dag mijns levens, ■ Toen ik u 't eerst ontmoette aen 't huis van uw Vriendin? Ik fprak u _ en aenbad. _ Dat oogenblik was tevens , Het fterfuur mijner rust, en de oorfprong mijner min. Zints is de vroegrc kalmte uit mijne ziel^verdweenen. ■ Een licfFelijke ftem fprak t'allen ftond in mij: „Zo ge immer aen een gade uw noodlot wilt vereencn,
„Zie fannij.... cn gevoel of dat die gade zij!" O! 'k Heb van lieverlee dier ftem gehoor gegeevcn;
Zij fprak, en heel mijn hart hing daer het zegel aen. Gij zijt mij een behoefte, en zonder u te leeven
Waer' mij de onmooglijkheid _ ik zou, ik moest vergacn. Nu reeds leef ik voor u. - Waer ik mijne oogen wende,
In al wat mij omringt, vinde ik uw becldtcnis. Nooit licht de morgen aen, nooit fpoedt de dag ten ende, Dat fannij niet het doel van mijne zuchten is.



F REDERIK ak n F A N N IJ. 15S
o 1 Wiklct gij, Geliefde! uw lot aen 't mijne boeien 1
Waer' mij de dierbre naem van fannij's gaê bereid! In meer dan aerdsch geluk zou dan mijn leven vloeien,
Ja! ijder oogenblik waer' louter zaligheid. — Spreek: (lort gij mc in een' poel van eindloos wee en treuren?.,. Slechts één ongundig woord - gij delft het graf voor mij, Of, zult gij zulk een mact van heil mij wacrdig keuren,
Dat mijne liefde uw hart niet ongevallig zij?.,.. Konde ik uw oog thans zien _'k zou reeds uw antwoord weetcn.
o! Dat het op dees bede een' wenk van goedkeur llocg ! Dan reeds mogt -ik mijn lot volmaekt gelukkig heeten. -
Verzeker mij - één zuchtje, één lachje, is mij genoeg. En zoudt ge ooit twijfflen aen de oprechtheid mijner liefde U
Zoek vrij de wacreld door, of gij haer weêrgaê vindt. Belangloos is de min, die mij den boezem griefde,
En om uzelv' alleen zijt gij door mij bemind. Ik zie de gunst van 't lot om mijne wooning zwecven;
't Begiftigt, meêr dan u, mij met zijn' volden fchat. En, konde aen ons geluk het goud volmaeking gceveu , Dan roemde uw minnaer wis dat hij 't geluk bezat.
Niet



156- FREDERIK aen FANNIJ. Niet dat het goud mijn liefde in waerde kan verhoogen,
't Zij ver dat ik zoo laeg uwe edle ziel misken! Dat broos en blinkend ftof is nietig in uwe oogen _
Mij voegt alleen uw hand, als ik haer waerdig ben. Schoon we elk op audre wijs des Hoogden naem belijden,
Zou dit een fcheidsmuur zijn voor onze liefde? o Neen! Ik zal, met u, aen God de fchoonfte hulde wijden.
Wat fpoor de Godsdienst kiez', het leidt ten hemel heen.
Zie daer 't geheim, het doel, de wenfehen van mijn harte.
Mijn lot is in uw hand, ik wagt mijn vonnis af. 'k Wagt louter zaligheid, of onverdraegbre fmartc ,
Den hemel in uw' arm, of d'open fchoot van 't graf.»
HET



II E T
B O S C H J E.
Lieflijk is de Rille kalmte,
Die dit boschje fmaeken doet Aen het hart, dat hooger wenfchen,
Dan voor ijdle fchimmen, voedt.
Op een zoode neêrgezeeten
Onder 't koele loofgewelf, Is mijn ziel zoo ftü, zoo blijde i
Zoo te vreden met zicbzelv'.
Zij geniet den edlen wellust, Dien Natuur alóm verfpreidt,
En zij dankt den goeden SchepperVoor haer blijde aenwezigheid.
Al-



158 «et B O S C II J E.
Alles ademt hier genoegen ;
Alles is hier harmonij. _ Hoe getuigt de ichoone fchepping
Eat zij 't werk der Godheid zij J
O! Hoe nietig wordt de waereld,
Met haer vlugtig fchijngenot > Voor een ziel,- die zich verlustigt
In het bijzijn van haer' God !
Lieflijk Boschje! dat uw fcbuilplaeti
Mij nog lang deös kalmte bied'! Neen! 'k vcrlact uw zalig lommer
Voor 't gewoel der aerde niet.
'k Zal me een ffille wooning bouwen
In dit ftatige geboomt; ó! Dan vloeit mijn leven «oorloos,
Als het beekje, dat hier ftroomt,
Maer



h et "B O S C H J ê. 159 Maer, wat zie ik?... lieve Golfjes!
Gij verlaet dit zalig oord. — Hoe! — gij kronkelt hier langs bloemen,
En gij vloeit zoo haestig voort ?...
Zijt ge ook, als de ftervelingen,
Nimmer met uw lot te vreên ?..... Neen! gij zoudt hier gaerne toeven,
Maer een zephijr drijft u heen.
Ach! gij toont mij hoe het leven
Op deeze aerde rustloos zij : 'k Wilde, als gij, hier gaerne toeven,
Maer ik moet van hier, als gij.
Zuiver Beekje! een zagte zephijr
Drijft mv golfjes naer de Zee : — Maer een ftroom van aerdfche zorgen
Voert, met woest geweld, mij mee.
Gij



i6q ii e t Ê O S C II J Ei
Gij zult u allengs verliezen
In den wijden Oceaen: Ik zal ook mijn kalmte derven
Op des levens ruuwe baen.
Gij (lort eens, beklaeglijk beekje.»
In het altijd woelend meir, En dan vindt gij nooit dit boschje,
Nooit uw vroegre kalmte weêr:
Maer ik leg, na 't aerdfche zwoeger;.,Eens dit rustloos leven af,
En dan flaept mijn Hof voor eeuwen, o! Zoo rustig, in het graf.
En eens geeft mij God het leven Weder, maer voor de eeuwigheid.
Dan vin de ik onwelkbre roozen Op mijn nieuwe baen gefpreid;
LE N-



LENTEZANG,
AEN
S E L I N D E.
De noordenwind verliet dees ftreeken; De barre winter is geweeken ;
Zijn ijsren hand drukt ons niet meer ; De Lente flaekte ons uit zijn boeien; Zij doet op nieuw de fchepping bloeien ,
En geeft aen alles leven weêr.
L Se-



ï6* LENTEZANG,
Se linde, juich! de lieve dagen Der lente, uw wellust, uw behagen,
Verfpreiden reeds haer zagte vreugd. Natuur, uit haeren flaep gercezen, Vertoont alom een lagchend wezen ,
En 't lieflijk beeld der fchoonfte jeugd.
Koom, Dierbre! nu 't verblijf ontvlooden3 Dat u een fchuilplaets heeft gcbooden,
Toen 't woest getij zich voelen deed, 'Ontvlugt, ontvlugt nu haestig de oorden , Waer korts vermaeken u bekoorden
Door wien gij vrolijk de uuren fleet.
Bekoorden? ... vrolijk?... neen, selinde' Wie vreugd in die vermaeken vindc,
.Gij, mijn Geliefde! vind ze 'er niet. Hoe dikwerf hebt gij mij beleeden Dat al 't genot dier ijdclheden Iets ledigs in uw harte liet! «*3 v.. Vaek



aen S E L I N D E. 163
Vaek aen uw zijde daér gezeeten, Waer andren zich gelukkig heeten
.Bij blinkend niet en loozen fchijn, Las ik 't verlangen in uwe oogen, Van ras,, dier ijdelheid onttogen,
In lieflijke ecnzaemheid te zijn.
Uw ziel, gevoelde ook dan heur waerde , Verachtte 't klatergoud der aerde,
En toefde op edeler genot ; Dan wensehtet gij, uzelv' hergeeven, In de effen rust van 't land te leeven,
Voor vriendfchap, voor natuur en God.
Koom, Dierbre! koom dien wensch nu fmaeken. Het land ontfluit u zijn vermaeken,
't Genoegen daelt hier lagchend neer. Het vliegend choor, van uw verlangen, Als 't waer', bewust, noodt met zijn zangen
U in dees .zalige oorden weêr.
La 'k Voeg



164 LENTEZANG, 'k Voeg bij die ftem mijn teerde beden. Als nu 't genot der zaligheden
Van 't veld mijn eenzaem hart verblijdt? Wat wellust zal dat harte ftrcelen , Wen 't zijn geluk met u zal deelen, Wen gij, selinde! bij mij zijt;
5k Zie mij die uuren dan gebooden, Zoo vaek in 't hoogst genot vervloodeiis
Wanneer ik aen uw zijde trad, En dan, verlooren in gedagten, Voor u een waereld kon verachten,
Daer ik 't heelal in u bezat.
Ras zal de lieve tijd weêr koomeu, Dat ons de fchaeüw der eikenboomcn
Omvangt op cene zoó van gras; Hoe dikwerf, in uw' arm geboogen, Getuigde een traen daer in mijne oogen,,
Sf,linde! dat ik zalig wasj,
H scst



aen S E l I N D E'. 165
Haest zien wij faem den avond daelenj Terwijl 't gezang der nachtegaelen
Ons uit het fchomlend loof bekoort ; — Hoe kalm fchijnt ons dan 't aerdsch gewemel! Maer kalmer nog drijft aen den hemel
Dan 't prachtig heir der fterren voorn
Haest zien wij faem aen de oosterkimmen De vrolijke uchtehdfcheemring glimmen,
Terwijl eene enkle ftcr nog blinkt. De zon verguldt de heuveltoppen, Eu glinftert op de malfche droppen
Des daeuwsj dien zij wellustig drinkt*
Ons oog ontmoet in al de rijken
Der fchoone fchepping zichtbre blijken
Van 't ftil geluk, dat haer verblijdt. Genoegen ijlt alom ons tegen — Dan voelt ons hart aen al dien zegen,
0 God! dat gij een Vader zijt.
l 3 *|'q*



Rl LENTEZAN G;
't Genot van zoo veel zaligheden , Selinde! wagt u in dit Eden: — .
Verlies die fchoone dagen niet. U roept Natuur en Liefde tevens — IJl hcrvvaerd — fmaek 't geluk des levens —
Denk dat de lente haestig vliedt.



D E
TOEKOMST.
Ik zie den nacht op zwarte wieken daelen;
De fchorre donder racst van ver; Mijn oog ftaert angflig rond - het zoekt vergeefs de ftraeleii Van flechts eene enkle fter.
Geen fter geeft troost; - de Maen verbergt haer' luisteri
Een wolkfloers dekt haer' zagten fchijn; — Een fombre treurtoon zucht, en rolt in 't aeklig duister Door deeze rampwoestijn.
E4 Dl



l6b °e TOEKOMST.
De orkaen fteekt op, en doet de wouden kraeken,
Terwijl hij over rótzen huilt;
Hij werpt paleizen neêr, en fchudt de rieten daken Waer de onfchuld weenend fchuilt.
rt Gevederd choor heeft angltig zich vcrfchoolen;
Het treurt, en zwijgt in 't fchuddend loof. Maer de onvcrfacgde Leeuw brult uit zijn donkre holen , En vlamt verhit op roof.
Verderf en moord waert Woedende allerwegen
In 't bange duister, hun gebied. De jWrende onfchuld vlucht,maer 't onrecht grimt haer tegen Waer ook de Droeve vlied'.
De hand des doods verwoest, vernielt in 't rondej
Zijn pijlen fpreiden moord en flagt. Het Kcminslijke dons, de vruchtbre huwlijks-Iponde„ . En 't ftroo, getuigt zijn magt,
Zi?



DE TOEKOMST. i6$ Zie daer het beeld, mijn chloë! van ons leven! —
Natuur kweekt ons geene enkle roos ; Wij treden langs een pad met diepen nacht omgeeven, En zuchten eindeloos.
Maer blijf gerust; - o! wanhoop niet, Getrouwe!
Ze is aeklig, deeze treurwoestijn, Ze is lang.... maer dat uw oog het kalme graf aenfchouwe -f Daér zal heur eindperk zijn.
Diér is het eind der droeflte fmart en zorgen
Maer 0i toch van ons aenzijn niet! —
Neen, Dierbre! juich; - 't is ddér dat eens ons oog den morgen Des levens rijzen ziet.
De dageraed des hefls zal fchooner blinken
Hoe meör de nacht hier fchaduw fpreid'. Diér rijst een nieuwe zon, om nooit ter kim te zinken — Haer loop is de eeuwigheid.
h 5 Daa



tfè de T O E K 0 M S t»
Dan zal voor ons een nieuwe baen beginnen,
Een baen, bereid door Jezus hand. Dan leidt die Levensvorst ons zijne woonplaets binnen, Zijn Rijk, ons vaderland*
o! Schrei dan niet — ftaer vrolijk naer den hemel,
Zie hoe zijn glans ons tegenlacht. — En, kan hij treurig zijn bij 't foltrendst aerdsch gewemel j Die zulk een toekomst wagt?
TER



VERGENOEGDHEID.
Men mooge de aerde als droef vertoonen,
Men noem haer vlakte een treurwoestijn, Zoo lang 'er liefde en vriendfchap woonen,
Kan zij voor mij een Eden zijn! Zoo lang mijn oog 'er menfchenvrinden, Mijn hart 'er kalm genot kan vinden,
En ik mijn waerde niet misken , Zal ook mijn ziel, met tedre klanken, De gunst des besten Vaders danken
Dat ik-een aerdbewooner ben.
o Gij



m VERGENOEGDHEID, o Gij, die, immer ontevreden ,
Zelfs aengeboden vreugde vliedt, En in de mirifte tëgenheden
Een' drang van donderwolken ziet; _ Wijt, wijt uw fmarte alleen uzelven ! Gij zwoegt om u een graf te delven —
En klaegt dat u een graf begrimt. Gij zucht: „ geen roos bloeit bij mijn fchredcny'— Terwijl gij, uit een lagehend Eden,
Langs onbewoonde rotzen klimt.
Gij zegt: „ de doren baert mij fmarte4" —<
En trapt uzelv' dien in den voet. Gij wringt een' dolk u in het harte —
En kermt als u het harte bloedt.
Gij hoont den liefderijkften Vader; Verdoolden ! kent de Godheid nader,
En juicht dat gij haer fchepzel zijt. Durft, durft haer' vollen zegen fmaeken. Of zou zij u rampzalig maeken,
Daer ftil geluk 't heelal verblijdt?...
Neen*



VERGENOEGDHEID. 17*
Neen, ftervling! neen, de God des levens
Plaetfte ons niet in een woestenij. Hij fchiep deeze aerde, en wilde tevens
Dat ze ons een lieve wooning zij. Hij eischt dat wij, reeds hier beneden, Het hoofd omhoog, al lagchend treden,
En vormde ons vatbaer voor genot. Een hart, gefchikt om vreugd te raepen, Maer arm, en zonder vreugd gefchapen ,
Kon nooit bet werk zijn van dien God.
Schouwt vrolijk rond, hoe ij der wezen
In 't vrolijk aenzijn zich verblijdt; — Hoort, hoe een galm, alom gereczen,
Den goeden Schepper hulde wijdt, 't Juicht al in bosch, in veld, en dalen, Van d'cerften blos der uchtendftraelen,
Tot weêr de zon in 't westen kwijn'., st Is alles met geluk getekend. En gij, voor 't hoogst geluk berekend,
Gij zoudt alleen ellendig zijn!.
Schreit



;m VERGENOEGDHEID,
Schrek gij zomtijds hier bittre traenen,
Denkt dat een fterflijk oog die fchreit. — Of, fchijnt een zon die nooit kan taenen
Op 't brooze dal der fteillijkheid? Zaegt ge ooit een Lente in deeze ftreeken, Die voor den ftorm niet is geweeken,
Wanneer de winter haer verving?... o! Toeft geen heil, dat nooit verdwijne. ~ Denkt fteeds, wat voorfpoed u omfchijne: 'k Ben eindig, 'k ben een fterveling."
Treed vrolijk door de blijde drcevcn
Der fchoone, lagchende Natuur. Vereert, door een genoeglijk leven,
De zorg van 't liefdrijk Albeftuur, o! Dat uw hart in dank ontbrande! Dat teêr gevoel zij de offerande
Den besten Vader tocgebragt. ~ Rijpt, vrienden! rijpt dus hier beneden Voor de .onbeperkte zaligheden
Die ge in den fchoot der Godheid wagt,
ft AEN



AEN M IJ N
VADERLAND.
Ik nam, van heilig vuur doordrongen,
Mijn zwakke cijther in de hand; Met wellust heb ik fteeds gezongen
Voor Godsdienst, Deugd, en Vaderland, De vruchten van mijn fchamel poogen
Bragt ik, met ftillc ncdrigheid, Mijn Vaderland! u onder de oogen —
'k Had ze u ten offer toebereid. Mogt nu de hoop mijn harte ftreclen
Dat ge in uw' goedkeur, in uw gunst, Mijn tedre zangeres deedt dcelen — Wat fpoorflag voor mijn zwakke kunst!
Dan,



i?6 aen mijn VADERLAND. Dan, door een Merker vuur aen 't blaeken ,
Poogde ik een' zuivrer toon te flaen, Ik zoude allengs mijn lier volmaeken,
En bood u betre zangen aen. De zangdrift toch, die , bij het leven ,
Mij van Natuur te beurte viel, Zal, hoe haer 't noodlot moog' wecrflrceven,
Zich nooit verdooven in mijn ziel; En 't vuur, dat in mijn' boezem tevens
Voor u, voor Deugd, en Godsdienst brandt, Blijft fteeds de lust, de ziel mijns levens,
Tot mij de zeis des doods vermant. Maer zie ik, voor mijn fchamel zingen,
Me uw' dierbren goedkeur niet bereid , 'k Zal dan dat gloeiend vuur bedwingen,
En kweelen flechts in cenzaemheid. De roem weegt luttel op mijn harte ;
'k Bemin om hem mijn cijther niet; Maer wijl zij mij, in vreugde of fmarte > Genoegen, of vertroosting biedt.