NIEUW©' NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIE VOORGEVALLEN 2YH ÏN DE VEREENIGDE PROVINCIËN, B E GENERALITEITSLANDEN, EN DE VOLKPLANTINGEN van den STAAT. ZEVENTIENDE DEEL. M D C C L X X X I I, AMSTELDAM, By de Erven van F. HOUTTUYN. Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGIJ.     NIEUWE NEDERLANDS CHE JAARBOEKEN* J A N U A R Y MDCCLXXXIL Lyfi1 der Geborenen of Gedoopt en, Getrouwds laren, en Overledenen, in V afgelopen jaar 1781. in eenige Steden en Plaatjen der Vereenigde Nederlanden. >yruTPtiEN. Zie hiernevens wederom een naauw*w keunge Lyft van Geborenen, Getrouwden, Overledenen, en der laatstgenoemden Ziektens, ouderdom, beroep, enz. Haarlem. Het getal der geborene kinderen in deze btad is in hetvoorleeden Jaar 1781 Seweeft ais volgc: Zoon. Docht.j Zoon. Docht. Injanuary,3» 33 jlnjuly, 1Q 10 Jebr. 28 32 Auguöus, i5 10 Maart, 24 20 Septemb.'27 17 April, 30 22 Oétober, 22 27 Mai, ^3 I0 Novemb. 24 ,7 Juny, 18 25 j Decemb. 18 20 Uitmaakende 277 Zoonen, 260 Dochters, te «men 537 kinderen, zynde 66 minder dan in A 1780.  a NIEUWE NEDERLANDSCHE 1780. en 193 minder dan in 't jaar 1779. Ouder dit getal zyn geween 15 paar Tweelingen. Van het bovenftaande getal zyn 18Zoonen en 7 Dochters dood ter waereld gekomen. In de Gereformeerde Kerk zyn van deze kinderen 308 gedoopt. In hetzelve jaar zyn in deze Stad begraven: Mans. Vrouw. Kind. Zam, January, 63 78 42 183 February, 45 5? ^ I$9 maart, g2 43 gó Iir AP"1» 36 48 32 116 May, 38 53 38 ia? Juny, Z6. 33 32 ?I Juiy, 23 31 25 79 Augufttis, 528 42 34 104 September, 4* 38 55 134 Oélober, 41 82 60 183 November, 63 65 47 175 December, 49 61 54 104. 4% 631 492 1608 Zynde 172 Perfoonen meerder dan in het jaar 1780. en 257 meer dan in 't jaar 1779. De ouderdom der overledenen is geweell: beneden één jaar 282; van één tot vyf jaar 144van vyf tot tien jaar 47, van tien tot twintig jaar 54; van twintig tot dertig jaar lof j van dertig tot veertig jaar 103 van veertig tot vyftig jaar 377; van vyftig tot zestig jaar 180; van zestig tot zeventig jaar 233 ; van zeventig tot tachtig jaar 219,- van tachtig tot negentig jaar 60; van negentig tot vyf en negentig jaar 4; van vyf en negentig jaar 1; van negen en negentig j»ar 1; van  JAARBOEKEN, Janwy, 1782, $ van honderd en drie-vierde jaar 1, en één wiens jaaren niet opgegeven t?yn. In het gemelde jaar zyn in de Nederduitfche Gereformeerde Kerk getrouwd 139, in de Walfche Kerk 6, en op het Stadhuis 84, te zamert 229 paar, zynde 6 paar minder , dan in het jaar 1780. Delft, In den Jaare 1781. zyn binnen deze Stad getrouwd in de Kerken , . 97. op 't Raadhuys 7 42. zamen 139 paar Overleden - . . 549 in 't Gafthuys s . 43 zamen 592, Gedoopten Jongens Meysjes. Oude Kerk 42 4g Nieuwe Kerk 79 83 Gasthuys Kerk o o Walféhe Kerk 3 3 Luteffche Kerk 12 5 Remonftrantfche Kerk o o i.Roomfche Kerkop'tBagynhoff o o a> aldaar 1 o Roomfche Kerk agter de Mart. 65 85 201 £25 225 435 zamen i\ % 'sGra~  i WED WE NEDERLANDS CHE ' ; 'sGravenhage. In het afgelopen Jaar zyn alhier overleden i2o6 perfóonen,en dus 14 minde* dan in het jaar 1780. < beneden het jaar . . . afitf van . , tot 5 . . Io4 5 io . . 25 10 - 15 ■ . . 1? ■ 15 ~ 20 . . »7 20 — 25 t . . 3a 25 — 30 . . 48 "— 3o — 35 . . 48 . — 35 — 40 ; .' . 46 "—- 4o — 45 . . 48 45 — 50 - ' . . ox —- 5o — 55 . . 63 55 — £0 . . 72 5° c 65 . • 73 •— 65 _ 70 . . 88 '— 7° — 75 • • 9Ó 75 t- 30 - . . 70 H 885°Z — ' ■ f . c;o _ 95 i ; 1J . 95 s— i°° . • 5 een van 105 jaaren ..... 1 onbekende perfoonen .... 4 1296 Leyden. In deze Stad zyn in den jare 1781. geboren 1539. Kinderen, van dewelke zyn ai ongedoopt geftorven; en 52 dood ter waereld gekomen, zonder dat men van het onderfcheid der Sexe, zo we] der ongedoopt geftorven, als der dood geboren, eenige. aantekening heeft ge- hou-  JAARBOEKEN, fawtary, 1$2-. J hoUden: zo dat alleen 1466 kinderen der byzoudere gemeenten syn ingelyfd ; te weeten In de proteftantfche gemeenten 571 Zoons en '635 Dochters.; dus te faarnen 1257 kinderen. In de Roo'mfch-Catholieke gemeente 103 Zoons en ïoa Dochters; dus te faamcn 205 kinderen: En in de Joodfche gemeente alléén 4 kinderen L zynde alle dochters, . Zo dat in 'c geheel der byzondere gemeenten zyn ingelyfd' 674 zoons; en.793 dochters: onder de welken ware'? 21 paar tweelingen; naamlyk: i3 paar in de Gereformeerde; en 3 paar in de Roomfch - Catholieke Gemeenten. Wyders zyn in deze Stad, gedurende den loop van het zelfde jaar 1781. overleden en begraven 1479 menfehen ; naamlyk bejaarde perfonen van de manlyke fexe 426; en van de vrouwlykefexe.461, tezaamen 887 perfonen: en kinderen van de manlyke fexe 281, en van de vrouwlyke fexe 238; waar by gevoegd ai kinderen ongedoopt overleden,* eri nog 5 2 dood ter waereld gekomen, zonder van die beide laatstgemelde jdnderen eenige aantekening ; wegens het onder* Tcheid der fexe, te hebben gehouden: en dus te zaamen592 kinderen; by welke overleden nog moeten worden gevoegd 162 lyken, welke buiten deze Stad gevoerd en elders begraven zyn; naamlyk van #6 bejaarde perfonen van de manlyke en 83 bejaarde perfonen van de vrouwlyke ïèxe en 3 kinderen als een van de mannelyke en een van de vrouwelyke iexe, Dus *yn alhier in dit jaar 1781. overleden 1641 menfehen. On* der deze overledenen en buiten de Stad begraven menfehen, zyn geweefl: één kind ongedoopt ge* ftorven, en één dood geboren; als ook twee t-rou wsperfoonen der Joodfche Natie. A 3 Vooï  <ï KIEÜWE NEDERLANDSCHE Voor het overige zyn alhier in dit zelfde jaar 1781. in ondertrouw, opgenomen en de Huwelyksgeboden aangetekend; in 't Kerkenboek 261: en in het Raadhuisboek 44 paaren; dus te zaamen 305 paaren:van dewelken alhier in den echt zyn vereenigd 269 paaren: naamlyk in de Nederduitfche 220; in de Walfche 3, en in de Engelfche Kerken 2 paaren; en dan nog op het Raadhuis 44 paaren. En is onder alle deze getrouwden maar een paar van de Joodfche Natie geweeft. Amsteldam. Het getal der geftorvenen binnen deze Stad, en derzelven Scheependom, in 't afgelopenjaar 1781. is 10889, waaronder ook zyn begrepen, die dood geboren zyn. Dus 353 meer dan in 't jaer 1780, en 1371 meer dan in 't jaar 1779. Onder de overledenen van 't jaar 1781 zyn geweeft 9760, van welken de ouderdom is opgegeven 175 dood ter waereld gekomen. 53 in gevoerde. \ wier ouderdom niet 119 onbekende, ƒ opgegeeven is. 56 op 't Peft-Kerkhof begraven. dus 10163 Chriftenen. in Portug. Jooden.\ wierouderdmiet 615 Hoogd.Jooden.j opgegeeven is. te zam. 10889  JAARBOEKEN, Januari, 1782. * Volgens opgave, was de ouderdom den Chriftenen, aldus: . Maanden.1 Jan. ;Feb-.Mt. ApiMei JnnyJuVAng, Sep. OftlNov'Dec Perf. Onder't Jaar. 199 1134 136133162164 i46 190 ï05 191181 ! 14c' 1086 - - de a - 48 | 23 =9 31 30 45 , 29 37 53 4» 32 '1 28 424 - - - 10 - ,123 79 75 62 80 84 71 79 96 99l 85 ' , - - - 20 - 33 22 19 16 12 21 20 ai 41 45' 3Ï ! II Ï0Z - - - 30 - 54 48 31 41 26 39 46 62 81 8*' 83 ! 49 64z - - - 4o - 48 55 45 39 55 44 54 67 96 „3' «4 ^ * - - - 50 - 97 76 64 59 62 42 ■ 48 IO0 ,I2 ISO u3 £8 " - - - 60 - 93 56 51 52 61 48 49 96 88 Ht ga 94 w - - -70 - 169 67 81 61 64 67 62 88 126 176110 ïoo ii7t - - - 80 - 96 76 73 62 67 52 54 85 ,50 jgj g6 ' :: :j£ : tl ~ % 2t 3l z 15 37 44 51 ^ i32 Dood ter waereld ^ I3j IOj 10 ?9 gekomene 19 20 17 13 J8 13 16 9 13 9 31 R 17e Ingevoerde 44 4 4 10 10 3 5 1 2 6 I Onbekende 144 12 4 12 6 ia 7 8 17 0 8, in Op'tPeft-Kerkh. | ' 5 7 9j 81 10 "9 begraven. 427367435 J1 5 7 (« Manna du tour, | | I | Portug. Jooden 1059 712 676 621 697 666 631 893 1137 1251 1015 805 zoi6? Portug. Jooden Hoogd. Jooden - - - .- - - - . „ ( g Maakt te zamen het getal van to88a In 't naj'aar hebben de koortfèn wederom hier fterk gewoed. Het weekelyk getal der dooden was: Den 6 January. 254 Den 27 Oétober 288 Den 13 262 Den 3 November 27a Den 27 £<58Denio - — 281 Den 8 September 250 Den 17 -——. 274 Den 15 ■ 238 Den 24 — 273 Den 22 3°3Den 1 December 193 Den 29 279 Den 8 . 265 Den 6 Oétober 290 Den 15 259 Den 13 - -- 308 Den 22 — ■■ 227 Den 20 - 285 Den 29 - 235 A 4 Ge-  « NIEUWE NÈDERLANDSCHE Gedurende het Jaar 1781, zyn hier'van de Puye van het Stadhuis afgekondigd 1050 paaren, en 666 paaren op het Stadhuis getrouwd, en in de Gereformeerde Kerken dezer Stad zyn 1500 paar afgekondigd. In de Gereformeerde en Lutherfche Kerken zyn gedoopt 2347 jongens en 4294 meisjes , Waar onder begrepen zyn 53 paar tweelingen en 5 bejaarden. Dus de gedoopren in allen 4641 Kinderen. In de Lutherfche Gemeente zyn getrouwd 298 paaren: Rotterdam. Het getal der overledenen in 't afgelopen jaar 1781. is aldus: Mans Vrouw. Kind. tczam» January 49 - 64 83 196 February & - 4s 5p 6 Maart 35 - 4fj yo April 37 - 47 9° 174 Mey §5 - 36 n8 189 Juny s6 _ 41 , „4 _ l8f July 34 - 36 99 170 Auguftus 37 _ 3r —_ ur t?9 September 43 - 39 ■ 99 » 181 Oftober • 47 — 48 86 181 November 5° - 53 • 65 168 December 36 - 53 5$ I49 468 54a 1051 2062  JAARBOEKEN, Jamary, 1782» $ Ouderdom der Geftorvenen. Beneden het jaar —— - —■—■ — 459 Van i tot 5 478 - 10 - 15 ?| - 15 - 2.0 . ■ ■ 2.Z - 20 - 05 34 - 25 - 30 —. 49 - 30 - 05 „ 4S - 35 - 4° 53 - 40 - 45 - 62 - 45 - 50 6? • 50 - SS 79 •55-6o r 65 '60-65 j02 -65-70 . 73 " 7° - 75 96 - 75 - 80 65 - 80 - 85 75 ■ 8.5 - 90 > 4t - 9° - 95 9 - 95 - 100 _ . x - ióo - 105 mm^mmm »■ ■ . O - 105 - IIO , . 1 Perfonen van welken de Jaren niet zyn opgegeven v — 88 — 1' 2062 In het afgeloopen jaar zyn in de Nederduits fche, Franfche, Engelfche en Schotfche Gereformeerde, als mede in de Lutherfche, Remon* ftrantj'  ïe NIEUWE NEDERLANDSCHÊ flranrfche en Roomfche Gemeentens dezer tad ' • • • 876 Zoons 8®3 Dochters n j j , re zamen l679 Kinderen. Onder deze gedoopten zyn 19 tweelingen en eens vierlingen, doch van welke laatften 'er rilaar twee gedoopt zyn. Wyders zyn binnen deze Stad in ondertrouw opgenomen 574 paren. s De toeneming der dervende in deze Stad kan uit het navolgende worden opgemaakt. Het getal der geftorvenen is geweeft: 1774 1274 I 1778 - I46;5 ï775 1487 1779 • 1588 1776 - 2I48 l I?8o „ . 1777 1627 / i73! _ a^2 Schiedam. Alhier zyn in het vorige jaar feeftorven en begraven 62 manspersonen, waar onder 2 drenkelingen, 73 vrouwen, 68 kinders en 19 ongedoopte kinders; bedragende te zamen een getal van 226 dooden, het geen 12 meerder is dan m het jaar 1780, dog onder het opfretven getal van 226 behooren 4 lyken, die van buiten de Stad hier ingebragt en bygezet zyn Daar tegen zyn gedoopt in de Nederduitfche Kerk 183 kinders, te weeten 98 zoons en 8dogters; waar onder geweeft zyn vyfmaal tweelingen, eens 2 zoons, en eens 2 dogters, gelvk ook driemaal een zoon en eene dogten Ver;  JAARBOEKEN, January, 1782. Tï Vervolgens zyn in de Walfche Kerk gedoopt 3 dogters: Nog by de Lutherfche Gemeente 3 zoonen en 4 dogters en by de Roomfchgezinden 32 zoons en 31 dogters in byden de Kerken te zamen 61 kinders. Zo dat de geborenen ruim 30 meerder dan de geftorven en begravene perzoonen dit jaar geweeft zyn. Insgelyks zyn by de Nederduitfche gemeenten getrouwd 52 en op het Raadhuis 22 dus in het geheel 74 paren. Brielle den 3 January. De geftorvenen alhier in 't afgelopen jaar 1781, zyn 297, daar in 1780 dezelve 126 waren: wie verwondert zig dus hier niet over 't meerder getal van 171; dan als men aanmerkt dat wy certydseen Regiment, daar nog eenige Compagnien naar Hellevoetfluis van wierden afgezonden dog egterzedert eenige jaaren een geheel Regimant, en nu om tyds omftandigheden 2 geheele Regimenten, 28 Bombardiers en Cannoniers in bezetting hebben, en men. voege daar by de langduurige drooge hitte derafgelopezomer, zoo zal de verwondering van zoo veel meer dooden wel haaft vervallen: Onder de bovengemelde dooden .waren, uit de Burgery 164, waaronder 65 kinderen, meeft kraam kinderen, en de overige onder de 5 jaaren, en voorts onder de veele bejaarden van 60 en 70,waren 'er 11 tufichen de 80 en 90, een van 90 en een vrouw van 102 jaaren en 24 dagen. Uit het krygsvolk, 85, een verdronken, te weeten, 63 van 't Regiment van Zyn Hoogheid den Priniè van Heften - Darmftad, 20 van de Generaal - Major Baron Bentinck, en 2 Cannonniers, 9 foldaaten* vrouwen en 29 van derzelver kinderen, en 10 vreemdelingen, op fchepen op onzo Rheede overleedem In  t* NIEUWE NEDERLANDSCHE In de 7 eerfte maanden ftierven 97, en in de 5 laatfte 200 menfehen. De ziektens(om nu niet van dcgewooneChronice of fleepende ziektens, die hier en elders byna altyd plaats hebben, te fpreeken) waren in January en February, Catharalen en Inflammatoire koortfen, hoeft,benaauvvde borft , en overblyffels van ziektens van 't voorige najaar, in de 5 volgende maanden, voorjaars en aanhoudende heete koortfe: maar al vroeg in Auguftus kwamen met veel heevigheid aanzetten de herfft en galkoorrfen, die aan den vreemdeling, by zonder uit hooge drooge landen komende, altyd meer, dan aan den inboorling, hardnekkig, gevaarlyk en dodelyk zyn. De kinderziekte heeft zeer zagtjes alhier byna 't geheele jaar geheerfcht, waar door egter weinige kinderen geftorven zyn. Inde openbare Kerken zyn gedoopt 125 kinderen, 63 zoons, en 62 dogters, en *7 paar getrouwd. Oudewater. In 't jaer 1781. is het getal der gedoopten alhier in de hervormde kerk Jongens a, Meisjens 2g " 47 in de beide Roomfche Kerken, Jongens a7 Meisjens ay ~ . , " 54 Uus m t geheel 101 kindeaen. Geftorvenen. Bejaarden ^3 Kinderen ... . , 64 Dus in 't geheel u5 Perföonen, Oosir  JAARBOEKEN, Jamry, 1782. 13 Oostzaandam. In 't Jaar 1781 zyn alhier geboren 113 zoonen 65 dochters, waar onder 4 doodgeboren: van dit getal zyn 'er in de Gereformeerde Kerk gedoopt 51 zoonen en 40 dochters; 88 paaren zyn 'er in 't geheel ter ondertrouw aangetekend, en daar van 53 paaren in de Gereformeerde Kerk afgekondigd, en 46 paaren in dezelve getrouwd. De geftorvene zyn 183 boven, en 124 beneden dei2 jaaren, behalven de 4 doodgeborenen: dus is 't getal der geftorvene 18 meerder als in 't jaar 1780. Westzaandam, De geborenen zyn 78 zoonen en 74 dochters, hier onder 16 doodgeboren. In de Gereformeerde Kerk gedoopt 44 zoonen, 36 dochters, 1 bejaarde. Overleden 90 mans en 104 vrouwsperzoonen boven de 12 en 128 kinderen beneden de 12 jaaren, nog 16 dood geboren, dus 66 'meerder als in 't jaar 1780. In de Gereformeerde Kerk afgekondigd 59 paaren. By de Lutherfche Gemeente alhier zyn gedoopt 18 zoonen, 13 Dochters en 2bejaarden. Koog. Gebooren 19 zoonen ,en22 dochters, Geftorven 34 mans en 29 vrouwsperzoonen bo. ven de 10 en 28 beneden de 10 jaaren, dus i«> dooden minder als in 1780. In de Gereformeerde Kerk gedoopt 9 zoonen, 13 dochters, de afgekondigden in dezelve Kerk is 19 paaren. Zaandyk. De geftorvenen alhier zyn 25 mans, en 23 vrouwsperzoonen boven, en 45 beneden de '4o jaaren, 1 dood ter waercld gekomen, dus 6 meer-»  H NIEUWE NEDERLANDSCHE meerder als in 1780. Gedoopt in de Gerefor* meerde Kerk 14 zoonen,en 13 dochters, en inde zelve Kerk afgekondigd 15 paaren. Wormerveer. Overleden 45 mans en 20 vrouwsperzoonen boven de 10 en 44 beneden die jaaren , dus 26 meerder als 1780. In de SSreerde Kerk S,ed0°Pc ,6"zLonen, 1Q dochters en 11 paaren afgekondigd. Zo dat het geheele beloop in de 5 Dorpen aan de Zaan is 96i overledenen,en dus 101 meerder als in 't jaar 1780. rPn°olT^AN; In'C]aar ^8l' zvn *lb™ geboren 37 kinderen, waar onder L doodgeboreT van welk getal fa de Gereformeerde K%dooPt zyn *o zoonen en 11 dochters; 1 8 plren fn dezelve Kerk afgekondigd. Het getal der dooden is 41 boven, en 2o beneden de ia jaaren dus 14 meerder als in 't jaar 1780. J ' Maassluis. In het afgelopen jaar zvn alhier ' geboren 288 kinderen, daaronder 2 naar ïveeImgen en overleden 230 perfoonen, waar onder3 ,^ven de poen 3 boven de 8o?aaren. zynde er dus 8 meerder geboren en 88 meerder* geftorven dan in 't voorig jaar. Middelburg. In den jaare 1781, zyn binnen deeze: Stad en onder Stads Ambachten gebo^n levende zoons 343, doode zoons 27, t'zamen 370 zoonen; levende dochters 341,doode dochters 8 tzamen 349 dochters; dus zyn 'boren 719 kinderen. Ln van de Joodfche Nade 5 kinde-  JAARBOEKEN, January, 17*2. ij kinderen, t'zamen 724 kinderen, waar onder 6 paar tweelingen , zoons, 4 paar tweelingen, dochters, en 4 paar' tweelingen, een zoon en een dochter; dus 14 paar tweelingen. —— En zyn in den zelfden jaarc alhier geftorven, die door de Grafdelvers zyn begraven, te weten , 571 burgers, uit 't Armenhuis 30 , van den Armen 164, buiten de Stad begraven 18; die door dé Cellebroers zyn begraven, te weten, uit 't Gasthuis 17, uit 't Simpelhuis a,en van de Joodfche Natie 4: zulks in den jaare 1781 zyn geftorven 804 menfehen, en geboren 744 kinderen. Dus meer geftorren als geboren 80 menfehen. Vlissingen. In het voorleden jaar zyn alhier oud en jong, in het geheel, overleden 327 menfehen, daar en tegen gedoopt, in de Nederduyt* fche Kerk 71 jongens en 71 dogters, zamen 142 kinderen, tweemaal tweelingen, eens een zoon en een dogter , en eens 2 dogters. In de Engelfche Kerk 14 jongens en 4 dogters, zamen 18 kinderen. In de. Walfche Kerk 4 jongens en 3 dogters, zamen 6 kinderen. In de Lutherfche Kerk n jongens en 6 dogters, zamen 17 kinderen. Getrouwd inde Nederduytfche Kerk, 79 paaren. In de Engelfche Kerk, o. In de Walfche Kerk, & paaren. De rede van het meerder getal dooden, da» gedoopten, in het afgelopen jaar, moet niet gezogt worden in boze ziekten, die hier niet geheerfcht hebben, maar daar in dat de krygsbezetting veel fterker geweeft is, dan naar gewoonte en dus het getal der menfehen grooter. B Utrecht^  lö NIEUWE NEDERLANDSCHS Utrecht. In het jaar 1781, zyn in de Stad Utrecht en derzei ver vryheid overleden 878 perfonen daar onder 293 kinderen., In 't jaar 1780 is het getal der doden geweeft 878 perfonen daar onder 308 kinderen. Het getal der geborenen in de Stad.Utrechten derzelver vryheid is geweeft. Zoons Dogt. Zoons Dogt. In January 54 55 l July 52 47 February 57 50 : Augufti 40 42 Maart 63 43 Septemb. 58 46 April 55 48 Oftober 55 36 May §2 43 . Novemb. 44 37 Juny 50 41 Decemb. 49 57 maken te zamen 629 zoons en 545 dogters. Daar onder 5 paar tweelingen , en een drieling. In de Gereformeerde Kerken zyn afgekondigd 213 paaren entvan de puye van 't Stadhuis 90 paaren. Leeuwarden. In het jaar 1781. zyn alhier in de Nederduitfche Gereformeerde Gemeente gedoopt. Zoons Dogt. Zoons Dogt. In January 13 14 ( July 9 6 February 10 15 Auguftus 9 13 Maart 18 15 September. 16 17 April 19 21 Oftober n 13 Mey 6 20 November 13 x\ Juny 9 11 December 10 12 maken tezamen 143 zoons en 168 dogters". Daar  Te pjaatfen tegen over bladz. 17 _, _ Taarlvkfche LYST der Geb^iiën ,~lK^lykcn , "erT QverledeZnZto^de Stad DEVENTER in 1781- _____ _ —— _ . lluwel)ken 77 vv«i--<_.- ^ , ^ — Geboornen 257 - _ Humden' Zoons. Docht. Vryers VwWM-Xts/Vrouwen.Weduw. Weduvrar. |Tp-)n6iefomi.Luterre.MennonRoomfe.,To. ^^^^^^^mgssfcrff zxz =zz — -7-^-£— p—- rzz___z£' 1 - — —1 l — :~ ?1 keb™^ jl _l Z ___ _ ^ 2 — 'i3- — - —- i^r '_j£_f_iL Ls_i '—- - — — — — ri Ma~ -! U ___ '■ * t — if_ 8 I L-t* Maart 17 j V 1 _____> -f __L-J — f-~ —~7"74 April: _4__ _4_ _>__ 1 J _ J __ jü __ ! ' 2 . aa 1 Mey~~ ___ L i i - — — - 7 JnnT _4 3 l_J 2 4 |_5 '4 | !___!_ 7 1 6 \ 1 ! - —| - — — — - -7-— 76 r«iy _3_ ___ __L '- 1 - - — —- -2 Ü ! 1 'I? ^Ï7~ __J 5_ Z _ -Ï-J- - f — - ~6 AnguftBs. _6 6 j_j 1 __ _ 4 «6 __ ___ T^ft- » j_ l! I I_ 4 ___ l - j—— 7- September. _6 8 i_ ___ _5 _3 U? '3 : _4_ü <7"tr 9 F»0 | I __L±J I - — - —; ~& Oftober. _4_ j 4 3_ __/ _4 " 1 __£_ l4. oiobl 8 I 7_j «_,) _\ 3 ' ! —' -- ï"" 7 - November. _5_ _*3 4_ __4 5 V .» ___ !__ 41 ! — - ~~7 10 | _ \ _ i 9 I —- - -L — - < j~ 7 December. !_3_ ___ !_2 J_ 3 4_ ^ 34 f_ i_ _____ - ^ j 13 1 4 j _j L — -—!~ ' Total. 8S 80 13 '8 *4J ...^ -.3__L_»3 ' 33.r„V4 b- 5 ^ ï5) • ■ 1 " ~ r~Z~\ 2 g 6 18 218 4 2_ 33 '«57^ ' ~~~ Totaal. _ia?_l._i96 18_——zz— • 1 Beroepen en Handwtrken der Overledenen, ^_ -j4- E5T5TSa;=<)Si >W ? S;S 1 ^ ^ a;s?:nj < « ÏTÊ'MfllfSiliffi ^;S' § ? s Ziektens en Jaaren der Overleedenen. § M • f BJJ f||jï | »||| | |jl ^ |, | ig P | ^ || 1« 11 P || | i f ' Tairiïï: [Tj,__!jijjj/_?f_è_«&»1i-j^pZll£pH I , j ff I §j é'i? 1 lp ™' ? I " i AToWeTic^te"" J^LLLLLlLL L' fc-j-1 -J± - i- 4. . ./ | - P ?f jfiï ^ ^ j' | ! i Apthae. Syru'.w. ; _ __!_ i_'-_.!_ Ü-ll1 !- 1 |~~' "j 1~" ~~ ' j I I ' AltmaBez,oPdeBorft. i J ' LLLLU-L- -- -|- j-J~j-; J 1 ~ |!^^ne^s' \ f _ "''"FF |! ~|"*F * ~« "f* z 3 L I I jJÏpIIpI- _?£ ^vis^ri^ir—" 30 ~ ~lZ _*;"~lOjZ;Z ZlZ_ U 1 Zziz 12 5^77^^ ~ _i Z L l _ ij. 2 j uju _L;—u- —> [—J—r-j~h^~j-~" ^ ohto n. 'pn:— — — — — , , 212 ; 3; 5 1 1 i;2 f 46 j Drukker. | | L ! ! ' L' — ' Ui i HlTi"!-" \~2 Atroph. Uitteenng. J_'Jli'i--i_'l-.-- "7 ' ~J~~ j | j j i , M | . i j | ij _j- ' J_* iDebiT^irTTerv.v.Kragt.: ___!_'_' „LU—.: ' L _1J. _J L-jJ Glazem- Verwer. --'J -1— j— — j i j ., " \ j | !____ _| a J9 | ————^— —— — ~~^7 | 1 f . , 1, I , 4! 3 i*3* *, s 1 >. i-ao jKHT-nan.^ _'__[_.— IjJl | L.L. _'_-|— |"~r~"j " J~~ | Ijl J~J~ 3 j' i ïï 1^-——'tt K orts~ 1' I r~j~ 1 I I ' j ! 1 i ! • j 1 ! 1 I 1 I I , 3 (Knoopmaaker. | j , L_ I !, i 1 ' j i — i— — — !—J j—j- ; "j —j~ ~| "~' iit^S-Ko^r- rbz(ZZLLZL(ZzzziZZZzzzzzzzZij \ feEli^5ZZZZ-iüF--i^lp,--— Lr -(+rrrrrrH^^rLZm hg^g^L PLrrzLjzzL^ | P±zeï^^ l^rg^Xr^: r_r__uiJ Lli • u_luü L S^r~ h h " n ^!"!~ r r~ h t h ti" iZ l l sZ iZ IZ Z !Z ZlZiZ ZLDJJ-iZZ Z Zfi ISS^ssl, Uh'r-rhr-M^hhhri rffKr^Hrr-ïfi iüs5s= ---pr bN"' s"'"^ZZlZllüLZL-U^uJ-Uji ^H^rnrBzCLLuz zzzzzt zlZZ;Z 1 —~~fz tzfccc zzglZlllu _ur fu ^-Jj4flTm4l l^^^^^^s^ j z^ jZpazp zzcz |=^|=^z z l~ -jtp z z z 'i Ipïlzzzzzzzbz^^ I:S^Ed. fe^zzzzzzËËiiZL ^7t"G^^T~ :ZiJZCuZZU-UurVl-rhS-'rr ~!—H~ rr telrw^: \J'r l"^ iZ ^'"'fH^r lluZüZÜZlCC zdzzllzlzjzzz5 S5£ë3?»fa3sr" ZZ~ZZZlZ LLLlL J-Uj-ll JlTJJ^ - 4i__Li___ALi^ 1---—: —- W^S^KtSS^ _2lA\j Ü_lj_J-Ly.'J--l U-i , Ouderdom der Overledenen. . -Varioiae.T^de^Ólik. J j _? __!ü__L J ..'i1 -[-'-I-i'-l _ L |_ - flSST Z^i UödïïeTTjTryêri. Vryfters- Maiw. | Vrouwen, weduwen ■ Weduwnaars. Total. yS-drö^keZ" LliL——'—_u LLh-LU _L—1 ~ ^ 37 " " ~" ~~ 79 S|_i__|zZZ!^4Z zlziïdzbïZZZZijï'IZ 111 Ai -fe _____ | , . ^_ (Dood gebooren- _3 LlLLL' |_j — LLL' 1 — a ' 7 5 j }2 iTottiÜ 17£ t4i* 5ii3l4oJ_5L4i^?l5_3_?^J^4i^3^J^4^ — ~ - 3 2 3 . , De voornaamfte Ziektens, nevens derzelver invallende tyd. — 1 ~ "l3 . 4 5 " ____ . ffaanden"; JlMaryTI'ebroar. Maart April. May Juny. July. Am-SépFoaTNov. .Pec-jTotal- ~ ^ *~7 <° Apoplex. Beroerte i I _ 1 _J ■ \ 1 I0 3 "5 Convulfion. Stuip. 6 ;{ 7 3 . J 3 | 3 M jf 3-— __1 * -|-35 . ""^ ' ~ 3 t " ~ 4 ' Atroph. Uitteer. 6 j j L-ij-'ZZ j jL4—'-i'-_z "^T* |T" Z T ff" Feb.blL?ut.galea.r 1 4)1 ___)___! _____ 1—? f___ ' j "*7~ Z*"~ 1 " " " l "io Itterm. afg. Koorts, 1 ) | / I /j | f —-= \~3c7"" ( ( ~ ("*T ( J ' lP Hydrops Waterz- 1 1 J_ 1 1 I 1.. J 1 | li Z' lz Z'—— ~~ ; ' a ZZ " "s Puerpera Kraamv. | _ 1 „ 1 i _l J—-L-. i ■ ~ a~™" """ ' 1 , a J ó 9 Pht. Puim. Loogt. | . \j_ !_!_.L '-—J ' —L ZT"~ " Z" " "3 1 " . 7" |Morb. Peft.borftk. 3 | a a_ J 1^ 1 1 j *~~ Z°"""""' """""" ' 3~ j "s I ------- jw^Ou^ pJ--. 1 -^^-L. |~ li- j -i- ^(Z"^ jj" ~" ~ "&»" __]"___ Z" ' ____ __^__ ~^_[__. "7 Doodgebooren _____ . ~ — ~ _o ~~* 1 a 4 3 3 '3 1780. 282 71 ■■ 1 " 255 75 " 6 j s 9 3 » j " 80 1 3 i * 5 7 __. _JL. go j I » 1 * " . TotaX*'Zs'"^"'Z*öZ'_.»3_ »t Ik4» « : ao 1 »3 .3»j   JAARBOEKEN, January, 1782. f7 Daar onder driemaal tweelingen. Nog zyn ha gedane Belydeniflè 6 bejaarde perzonen gedoopt. Ook zyn kerkelyk afgekondigd 175 paren; Waar van alhier in de Kerken getrouwd zyn 199 paren, buiten de Stad42 paren,en voor den Gerechte dezer Steede 4 paar. Den 25 September 1781. overleedt in het Diakoniehuis alhier zekere Leentje Iüaafen duwe van Antony de Lange, geboren den 24 Auguftus 1676,en dus oud 105jareneenemaand en eenen dag; zy heeft 10kinderen,en 50kindskinderen, en agter kindskinderen gezien. Drie jaren voor haar dood was haar gezigt zo afgenomen, dat zy byna blind was. In den jare .759^ wanneer dit huis is opgerigt, wierdt zy daar in gebragt ^ zynde eene van de eerfte inwooners van het zeiven. Zy was toen reeds hardhoorende, en op het laatlle van haar leven geheel doof. Den 27 September 1780 is haar broeder Pocké Klaafen, in dit zelfde huis, in den ouderdom van 95 jaaren overleden» Deventer Zie hier nevens de jaarlykfche Lyfl der geborenen, gehuwden en overledenen binnen dezeStadover denjaare 1781. GELDERLAND, Arnhem. Deze Provincie heeft op den tegen woordigen buitengevvoonen Landdag toegeftemd in 'c verzoek van 't Collegie der. Admiraliteit op de Maze, om nog 600, 000 tegen 3 per Cto. te mogen opnemen ; als ook in de petitie van ƒ 2294400 tot onderfïand voor de Ooft-Indifche Maatfchappye, met aandrang nochthans dat het B a be-  x8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. bezwaar van de 100 en 200fte penningen, 't reg: van collaterale fiiccesfie op de aftien en erTeéters van de Ooft- en Weft-Indifche Compagnien, door de Heeren Staten van Holland en Zeeland privatelyk gelegd, werden afgefcbaft, en de voort., middelen voortaan ten behoeve van de Zeemagt by welker herftel die Provinciën, als ook die Maatfchappyen zulk een allergrootst belang hebben worden ingevorderd. Men heeft by deze ge^ legenheid opgemerkt dat de toeftand van de OoftIndifche Maatfchappy zeer moet vervallen zyn, welke nu telkens om onderftand aanklopt, daar zy voormaalsin 't jaar 166.4 aan den Republiek oorlogfchepen aanboodt, en zelfs fprak van het oorlog op hare eigene koften te voeren. D'Eftrades fchreef wel eer aan zynen Koning in eenen brief van den 6 -November 1664) te vinden in het II deel) dat de Ooft-lndifche Maatfchappy in ftaat was om 10000 man en 50 fchepen van Unit in Zee te houden. Het plan tot aanbouw van nog negentien Sche* pen van Linie, was nog niet tot beflait gebragt, om dat de Petitie van den Raad van State met den omllag en verdeeling der te dragene koften over de provinciën niet was ingekomen. Een der Ridders van het Graaffchap Zutphen merkte over dit ftuk aan: „ Overtuigde te zyn van de s, dringende noodzaaklykheid, om ons Zee„ weezen te verfterken ; doch oordeelde , dat „ eens moeft blyken, dat het reeds zo aanmerken lyk gefourneerde tot het in ftaat brengen on3, zer Scheepsmagt, tot den wezenlyken dienft „ befteed wierde: dat de Natie, wiens geld men „ zo willekeurig gebruikte , ongeduldig begon „ te  JAARBOEKEN, Jamtdry, 1732. 1- te worden om blyken van een goed gebruik te „ zien; dat de Provincie Gelderland grotendeels „ geprefteed hadde haare aandeelen in de menigvul» di£e gedaans petitiën tot voorfz.einde; die, zedert „ 1772 ruim 50 millioenen guldens beliepen ^ „ eene ontzachclyke fom , voor een groot ge„ deelte nutteloos verfpild! dat de Schepen, zo „ ze in de Havens bleven verrotten, van geen dienft konden zyn, en dat, wanneer men die „ al eens had befteed gezien, dezelven, of aan „ de overmagt der Vyanden waren blood gefteld, ;, of by dezelven veroverd geworden, of ook ;, wel op andere byzondere wyzen verlooren ge- raakt." „ Dat, ofichoon wy thans byna 60 Sche„ pen van Oorlog in gereedheid hadden , even„ wel de Koophandel en Zeevaart dezer Landen, onder aanhoudende voorwendzels van verfchil„ lende natuur, geene befcherming konden er„ langen; dat ook met het volbouwen der op „ de meefte onzer Werven onder handen zynde „ fchepen, wel in fchyn, doch niet in de daad, „ den vereifchten fpoed gemaakt wierde ; dat „ het zukkelen met het herftellen der fchepen, „ die in het gevegt van den 5 Augufty waren „ geweeft, eene onbegrypelyke zaak wös enz. „ Dat hoe fraai en welluidend het ook mogt „ fchynen, om maar zo vaardig, in alle petitiën „ toe te ftemmen, het tyd 'begon te worden „ om van het goed gebruik van 'slands pennin„ gen proeven te zien ; dat het aan het confent 3, dezer Provincie, op zyn tyd, zo naar behoo„ ren gevraagd werd , niet zou haperen; doch s, dat het thans tyd was om nadruk te toonen. B 3 „ zq Arn- rlEM»  ao NIEUWE NEDERLANDSCHI Arnhem . „ zo wel tot neemen van kragtdadige maatrege„ len van binnen, als in 't byzonder tot het be= „ ramen van middelen van hulp van buiten; waar „ door de eerften gaande kunnen gemaakt wor„ den, en zonder welken de Republiek niet te i, behouden zal zyn." HOLLAND. '.Gka venhage. Devoorflag, welke de Provincie Friesland te?, vergaderinge van de Algemeene Staten gedaan heeft tot het aangaan van eene verbintenifle met Frankryk,zal wel haaft by de Staten van Holland pn Weftfriefland in overweging'worden genomen zodra de Raadpenfionaris, die thands in herftel toeneemt, in ftaat zal zyn, de vergadering der Staten by te woonen. t De Gecommitteerde Raden hebben ook aan Hun Ed. Groot Mogende berigt gegeven van den ftaat der Negotiatie van 12 milfioenen van 't afgelopen jaar, en verderstoeftemming verzogten verkregen om gebruik temaaken van'eene goede gelegenheid van 4000, 000 tot 2 en 1 half per Ct. te.negotieeren. Men befluit zo uit deze, als andere geldleeningen, die men wil dat optil zyn, dat men gezind is om den oorlog door te zetten. Utrecht, naar men meldt, heeft bereids geftemd in den aanbouw van de voorgeftelde 19 fchepen van linie; ook hebben de Heeren Staaten dier Provincie eene verhooging van belaftingen ingefteld , namelyk eene tiende verhooging van den twintigften penning op alle goederen, by erf;  JAARBOEKEN, January, 1782. ar Erftenificn, Huwelykfche Voorwaarden, Giften, of uit eenigen anderen lucrativen rytel op ie-1 mand komende; en, wanneer hy, die dezelven verkrygt, den gever, maaker of overledenen, verder dan den vierden graad mogt beftaan, nog eene tiende verhooging van den zeftienden penning,' voorts eene tiende verhooging van de middelen, genaamd het Oudefchildgeld, het reëele en perfoneele morgen-geld, haardftede, enkelen dubbeld huis-geld, dienftboden en paardengeld; echter zonder verhooging der Zegels voor die Artykelen; verder is eene tiende verhooging van de redemtiegelden der tienden, in dezen jaare te yerfchynen; den veertigften penning, eh 1 en 1 half per Ct. verhooging op de alienatie der onroerende 2cederen, en den vyftigften penning, op den verkoop der meubilaire goederen gefteld; en eindelyk eene verhooging op den prys van alle de Zegels van den ftempel van dit jaar, te Weeten eene halve ftuiver op die van 4 k 6 ftmV vers, en eene tiende verhooging op de overigen. De ontvanger Generaal van 't verhoogde ïaft en vylgeld heeft aan Hun Hoog Mog. voorgedragen, om hem temagtigen tot eene geldligting van 1,00,000 guldens tegens 3 per Ct, en men denkt, dat dit verzoek eerlang zal voldaan worden , ten einde zyn Cornptoir daar door in ftaat te ftellen, om de poften, op hetzelve gefteld te kui nen voldoen. Op de algemeene petitie en ftaat van Oorlog dezer Republiek voor het loopende jaar 1782, welke de Raad van State volgens jaarlykfcbe gewoonte den 26 December laatstleden aan de B 4 Ver- 's Grai 'ENHA-  t* NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha- j * i Vergadering van H. H. M. overgegeven, heeft, is niets buitengewoons gebragt. De Raad' dringt 'er op aan, dat de Provinciën zig in een goeden ftaat van verdeectymg ftellen , zoo ter Zee als te Lande, en dat men alle poogingen aanwende, om een eerlyke Vrede te verkrygen, tot welke men die middelen niet zoude kunnen geraken. De buitèngewoonen Staat van Oorlog heeft nog niet kunnen opgefteld worden, om reden dat alle Provinciën' hun confetit nog niet hadden ingebragt in de voortduuring van de vermeerdering der Soldy van 't krygsvolk, uit welken hoofde H. H. M. nog geen volkomen befluit hier over hebben kunnen nemen. De petitie door den Raad van State nu opeefteld voor den nieuwen aanbouw van 19 Oorlogrchepen, als ia a 70 en 7 a 60 ftukken, bedraagt agt millioenen vier honderd negen duizend en zeven honderd guldens. Deze nieuw aantebouwen Schepen van Linie, zyn volgens de daarvan verzondene petitie over de Admiraliteiten dezer Landen aldus verdeeld: Ter Admiraliteit op de Maas, 2 van 70; en 3 van 6b rukken kanon; voor Amfterdam, 3 van 70; en \ van 60 ftukken kanon; voor Zeeland, één van 70, en 2 van 60 ftukken kanon;voor het NoorJer-Quaruer , één van 70; en 2 van 60 ftukken canon; voor Friesland, één van 7©, en 2 van So ftukken kanon; dus 19 fchepen van linie. Hun Hoog Mogende de Algemeene Staten lebben den 3 s December laatstleden het volgend befluit genomen: 1 ■ - w Luw  JAARBOEKEN, January, 17G2. 23 „ Luna. den 31 December 1781. „ By refumtie gedelibereerd zynde op een mis„ five van het Collegie ter Admiraliteit op de ?, Maaze, gefchreeven te Rotterdam den 11 Sep. „ tember laatstleden, daar by aan Haar Hoog ?, Mog. toezendende een Memorie van de tem poraire ontlading en belading der inkomende „ en uitgaande Rechten op eenige fpecien, by „ verfcheide Refolutien van Haar Hoog Mog, „ geaccerdeert , met aanwyzing wanneer dt voorn- ontladingen en beladingen expireeren: ,? Is goedgevonden en verdaan, dat derefpec„ tive Collegien ter Admiraliteit deezer Landen „ zal worden aangefchreeven en gelad worden mits deezen, om de ontlading van de uitgaan„ de gerafineerde Suikeren en Stroopen van de Raffinaderyen deezer Landen; als mede de al„ teratie van den aanflag der Raap, Henm'p en „ Lynzaad Koeken, en de ontlading van de uit,, gaande, Oly en Koeken van Raap, Hennip en „ Lynzaad; de moderatie der uitgaande Rechten „ op de Tabaks bladeren; de belading van de „ inkomende roode en geele potten, geheel of s, gedeeltelyk gelooft zynde, gemeenlyk genaamd „ Frankfortfche potten en de ontlading van de „ Tras of Duifdeen te doen continueeren tot den 3, laatden December van hetaandaandejaar 1782. en daar van, zo veel des noods, publicatie te ?, doen, tot alle en een iegelyks narigtinge: De Heer Raad - Penfionaris van Bleiswyk , wegens onpaslykheid der vergadering der Hee;ren Staaten van Holland nog niet kunnende B 5 by- 's Gra- VP.NHA-  f* NIEÜWE NEDERLANDSCHE ^Gra- VENHACE. . ! J j byvvoonen, heeft de Heer, van Noordwyk, al« oudfte Ridder en voorzittend Lid der Heeren gecommitteerde Raaden dezer Provincie , den o dezer maand daarvan verflag gedaan aan de Vergadering van Hun Ed. Groot Mog, Waarop geraadpleegd zynde , wierdt door meerderheid van eene ftem befloten, dat de Heer van Noordwyk de poft van Raad-Penfionaris zou vervullen tot den tyd toe, dat de Heer Bleiswyk zou herfteld zyn; maar de Steden Dordrecht,Haarlem, Amflerdamen Gouda, deeden in haaren naam, en m dien der Steden Rotterdam, Gorinchem en Alkmaar. in de Notulen der Staten van Holland een Proteft aantekenen tegen dit befluit, waarin zy zig op een Staats befluit, den 19 February 1585 genomen, beroepen, behelzende, dat, ingevalle de Raad-Penfionaris dezer Provincie ziek mogt zyn,de Peniionaris van Dordrecht, ils de oudfte Stad der Provincie, zyne poft zoude vervangen tot zyne herftelling toe. Ondertusfchen hadt het befluit, door de meerderheid ge, nomen, zyn beflag, en de Heer van Noordwyk wierdt benoemd, tot dat de Heer van Bleiswyk aerfteld zou zyn. de poft van Raad-Penfionaris waar te nemen. Naar men verftaat,' heeft het ichaam der Edelen van Holland zig voorbehouden, eene aantekening tegen dat der zeven genoemde Steden te doen. Voorts, dewyl de rleer van fileiszvyk nog onpaslyk blyft, meent nen, dat de Staten van Holland, die heden :ullen vergaderen, tot het volkomen herftel van neergemelden Staats-Minifter fcheiden zullen. Wy hebben in een voorgaand ftukje onzer aarboeken van 't afgelopen jaar , gewaagd van  JAARBOEKEN, January, 178.. 25 »8„ een convoy van fchepen van onzydige vlag, onder geleide van een Zweedfch Fregat van Oorlog naar de Ooft Zee ftevenende,het welk de bevelhebber van een Engelfch Eskader, de Heet Stewart wilde doorzoeken, maar het welk dooi het Zweedfch Fregat wierde afgeflagen : waai over als de Koning van Groot Brittannie zich aai het Zweedfch Hof beklaagde, wierdttenantwoorc gegeven, dat de-Bevelhebber van 'c Zweedfcl Fregat zig van zyn pligt hadt gekweten, en hiei door in alles gehandeld was overeenkomftig he verbond van gewapende onzydigheid. De Afge zant van her Zweedfche Hof by de Keizerin vai Rusland, gaf onlangs kennis van dit voorval, ei van de klakten van h Engelfch Hof, als medi van het daarop gegeven antwoord. De Keizerii liet hierop antwoorden. „ Dat het gegeeven ant „ woord in alle opzigte overeenkomftig was aai 3, de conventie der gewapende Neutraliteit, ei „ dat Hare Majefteit in een gelyk geval het zeil „ de antwoord zoude geven, en dat indien En j, geland zich onverhoopt daar tegen wilde aan „ kanten, en de Neutrale Schepen, onder he ,i Convoy der Vlag van eene der ivlogenheden v> door de gewapende Neutraliteit geallieerd, vi „ fiteren Hare Keizerlyke Majefteit altoos gene ,.; gen zoude zyn, om gezamentlyk zulks te be „ letten en de Souvereiniteit der wederzydfch ?, Vlaggen te helpen handhaven; en dat alle d< ,i Rusfifche Miniflers by de Oorlogende Mogen „ heBen orders zouden ontfangen, om, wannee: „ aan hun wettige klagten gedaan worden, we „ gens het ophouden, nemen, opbrengen ofon „ betaamlyk behandelen van Koopvaarders, va v ren 'sGra= VENHAGE» l i l | I | } | 1  -9 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- rende onder eene der Vlaggen van de Mogen* heden door de gewapende Neutraliteit geallH „ eerd, door Oorlogfchepen of andere gewapen» „ de Vaartuigen der Oorlogende Mogenheden, „ terftond daar tegen Vertogen te doen en ver„ goeding der geleden fchade te vorderen." Wyders heeft Hare Rus Keizerlyke Majefteit aan hare Bondgenoten verzogt, om gelyke bevelen aan hunne Gezanten by de Oorlogende Mogenheden te geven. Gelyk blykt uit eene Nota, die de Prins Gallitzin , Envojé van Hare Rus Keizerlyke Majefteit, den io January 1782 door den Griffier Fagel aas de Algemeene Staten heeft doen overgeven. . „ Haare Keizerlyke Majefteit aller Rus/en, ,, agt gegeven hebbende op 't verlies van tyd, ,, 't welk veroorzaakt word door de correspon-* „ dentie, betrekkelyk op de klagten, gedaan door „ de Onderdanen der neutrale Mogendheeden s , llnare Geallieerden, ten aanzien der ongelyr „ ken en fchendingen, die hun zomtyds in hun, ne commercieerende fcheepvaart aangedaan wor,> den, heeft ondervonden, dat het eene esfenti, eele zaak zoude zyn, de Minifters der gealli, eerde Mogendheeden metgenoegzaameinftruc, tien voor alle gelyke gevallen te voorzien; „ weshalven Zy- het gevoeglyk geoordeeld heeft , ingevolge hiervan, om ook aan Hun Hoog , Mog. voorteftellen de noodzakelykheid en nut, tigheid der orders en algemeene inftruftien ten , dien einde, met dewelke zy hunne Minifters , by de Oorlogende Mogendheeden zouden heb-? , ben te voorzien, en vooral gelgoft Zy, het „ nood-.  JAARBOEKEN, January, 178a. %% „ noodzakelyk te zyn, dat de inftruétien in quse„ file genoeg gedetailleerd waren, op dat de Mi„ nifters niet in 't geval komen, om nadere or „ dres aftewagten,- maar integendeel dat zymees„ ters zyn in alle gevallen van die natuur, om de „ een den anderen fterk en onderling in hunne „ demarches en klagten te onderfleunen, daarin „ gemeene zaak makende en 'er deel in neemen„ de, zonder vertoef en op de eerfre klagten vat: „ de refpeclive Onderdanen hunner Souverainen. „ die hunnen byfland begeeren. • De Kei „ zerin heeft niet nagelaten, reeds aan Haart „ Minifters by de Oorlogende Hoven alle de ter „ dien einde nodige inftruéïien te doen expediëe ,, ren, en zekerlyk zal zig geen van die onttrekrt ken, om tot het welzyn der gemeene zaak, „ in gevolge de onderlinge verbindingen te contribueeren, zoo als zy eene gelyke voorflellins „ aan Haare andere Geallieerde heeft laten doen De Franfche Gezant, de Hertog De la Vaugul on, in 't laatft van deze maand te rug verwag wordende, meent men, dat dezelve met byzon dere bevelen van zynen Koning en Meefier za voorzien zyn, en men verwagt dus, dat we haafl eene byzondere verbintenis tufTchen dat Rylen deze Republiek op handen is, om den gemeene Vyand gezamenlyk en met verëenigde krag ten te keer te gaan./De Heer J. Adams, gevol magtigd Gezant van het Congres heeft in 't be gin van deze maand aan den Prefident Hunne Hoog - Mog. een verzoek gedaan, van het wel! hy vervolgens aan de vooroaamfte Staats - Minis ters, als mede aan de Gedeputeerden der Holland fchi 's Gra- V f. KHA£E.  28 NIEUWE NEDERLANDSCHË Gra- VENHAGE. 1 i < » 1 fche Steden kennis gaf, zynde vervat in de vol* gende bewoordingen. r, Oen 4 Mey laaftleden genoot ik de eer vari „ eene cdnferentie met den Heer Prefident van „ H. H. M. in welke ik hem kennis gaf van eene „ Commiffie, my door de Vereenigde Staaten „ van America opgedragen, met Volmagt en In„ ilruétien, om tuflchen de Vereenigde Staaten 3, van America en de Vereenigde Pr< .vinden der „ Nederlanden een Traétaat van Vriendfchap en „ Commercie voor te (tellen en te fluiten. . . . In dezelve Conferentie had ik' de eer van eene 3, Audiëntie by H. H. M. M. te-vraagen, ten „ einde aan Hoogftdezelven myne Geloofs-Biïe„ ven en Volmagt te vertoonen. De Heer Pre-" „ fident verzekerde my, dat hy aan H. H. M. M „ van al hetgeen ik hem gezegd had, rapport zou „ doen, op dat de Zaak overgebragt kon wori, den aan de verfcheiden Leden van de Souve„ rainiteit dezer Landen, om aan hunne delibe* „ ratien en decifie onderworpen te zyn» Tot nog , toe ben ik met geen antwoord vereerd geweeft, ;, waar om ik nu de eer heb my tot U, Myn ,, Heer, te vervoegen, om U te vraagen, zo „ als ik vraag, een Carhêgorifch antwoord, 'c , welk ik aan myn Souverain kan laten toeko, men." De Gedeputeerde van alle de provin. ien namen deze zaak over, om het goedvinden 'an de Heeren Staaten van ieder provincie daar >p te verneemen. Ook verneemt men uit dat waereld gedeelte, lat het Congres in het laatft der maand l\ovem« )er 1781 befloten heeft, den Invoer van alle Goede-  JAARBOEKEN, January 1782. £9 deren en Koopmanfchappen, gegroeid of gewerkt in Groot - Brittannie, te verbieden, en zo men ze wilde invoeren, verbeurdte verklaaren; deze Refolutie zal ftand grypen na den eerden Maart aanftaande. Daar zyn 'er, die zich hier uit veel goeds en eenen nieuwen bloei voor onze vervallene Fabrieken voorfpellen; dog anderen meenen, dat de las» ten en duerte der levensmiddelen, en daar door by noodzakelyk gevolg de arbeidsloonen hier te lande zo hoog zynde, en nog dagelyks door den tegenwoordige Oorlog hoger ftygerende, het onmogelyk is,datwy hier uit voordeel zouden trekken; dat als het waar is, gelyk het waar is, dat wy al reeds voor lang, om die zelfde reden, vreemde handwerken en goederen naar onzeeige* ne Volkplantingen hebben moeten zenden, het niet minder waar zal zyn, dat de nieuwe Republiek de gefabriceerde Moffen van daar zal trekken -> waar zy die het befte koop vindt. Derhalven dat zo wy al die naar Noord - America zouden zenden, dan nog onze Kooplieden die ftofFen van die plaatfen zouden ontbieden, waar men dezelven ten minIten pryze zoude leveren. De Zeeraad fchreef ter beantwoording van het aanfchryven van de Algemeene Staten van den 3,6 November, reeds te voren op de eerfte klagten van den Deenfche Afgezant gefchied, den 17 December aan H. H. Mog. den navolgende Brief. HOOG MOGENDE HEEREN1 Wfy hebben ontvangen U. K. M. zeer ge. rerpefteerde Misfive van den afi November, daarby requireerende ons Berigt en Advies op eene 'sGrA fENHA SB.  &ë NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Brief der Admir. op de Maze wegens de klag: ten van V Deenfch Hof. \ 1 i t I i .1 < ( i < ( b eene Memorie van den Heer van St. Saphorint ,Extraordinaris Envoyé van Zyne Majefteitden Koning van Deenmarke, zich beklaagende over Job. Likelie, Kapt. van 't Kaperfchip het allegemeen Belang, ter zaak dezelve van een Deenfch Schip in Zee zou hebben afgenomen 3 Engelfche Kooplieden met derzelver Goederen, waarvan 2 met het Kaperfchip waren verongelukt, en de derde gevankelyk zou zyn getransporteerd na Rotterdam, en waai: omtrent voornoemde Heer Envoyé infteerdeophet ontflag van denzelve met vergoeding van fchade geleeden, en op eene. exemplare ftraffe van den voorn. Kaper Kapitein Likelie. Wy neemen de vryheid deezen aangaande Ü. H. M. met den vereifchten eerbied te berigten, _at wy van het Collegie ter Admiraliteit in Zeeland, ap den 5 November laaftleden, kennisfe hebben ;ekreegen, dat onder de geborgen Manfchappen nn het verongelukte Kaperfchip het algemeen Be'ang zig mede hadden bevonden zeven Engelfchen , :n daaronder een Paffagier van een Deenfch Schip gelige en die door haar onder cautie was ontflaa»en, dat wy terftond daarop dit ontflag niet alleen 'olkomen hebben geapprobeerd, maar ook het genelde Collegie ter Admiraliteit van Zeeland hebben /erzogt de voorfz. gefielde Cautie te doen royet ren ; lat wyders nopens den toedrag van dit geval zyn ingenomen eenige pracedente informatien ;en daaronler ook eene Atteftatie door den voornoemde Pasagier op den 27 November laalHeeden gepaffrert, :n dat voorn. Likelie zelve ten verzoeke van het Dfficie Fiskaal by dit Collegie bereids is befchree. ren , omme voor deezen Raade te worden gehoord '• >p zodanige Artikelen, als aan hem, deezer zaakc tangaande , zullen worden voorgehouden. Of fchoon vy dan voor als nog on$ wel niet mogen uitlaacen »vcr de merites van deze Procedures, of't geen 't elfde is, over de gefondeerdheid van het £?edaane eklag, vertrouwen wy echter, dat hier uit Proifioncel tzal confteeren. dat ons voorneemen is, orn  JAARBOEKEN-, January, 1782, 3.' om overeenkomftig de ernftige meening van U. H. Mog. zo veel maar immers in ons vermogen is, de vereifchie zorg tedraagen, dat de Commiffievaart deezer Landen op gcentrhande wysftrekketotoverlaft van Onderdanen van Neutraale Mogendheden, veel min van de zulken, welke even ais Zyne Deenfche Majefteit, door Hoogit-deszelfs Acceffie tot de Gewapende Neutraliteit, de vryheid van zyn Vlag ten rutte van hetMenfchdom, duidelykheefc gelieven te maintenceren; terwyl wy met eerbiedige fubmiflSe van oozejgedagten ,aanUwH. Mog.dat meerder verligt Oordeel, van advife zouden zyn. aan welgemelde Heer de St, Sapkorin, in antwoord van dcszelfs vooifz, Memorie, Copye van dit ons Berigt zoude kunnen worden ter hand gefteld. Waar mede ::nz. „ Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en veruaan, dat Copye van de voorfz. Miffive door den Agent van der Burch van Spieringshoek aan gemelde Heer de St. Sapkorin zal worden ter hand gefteld, om te ftrekken tot provifioneel antwoord op desztlfs Memorie van den-26 November laaftleedeu aan H H. Mog. geprefenteerd. Dog de Heer St. Sapkorin gaf wederom kort daarop de navolgende Memorie aan Hun Hoog Mog. over. „ De eer gehad hebbende den 26 Novem„ ber laaftleeden, op order van myn Hof, „ eene Memorie aan Uw H. M. over te ge„ ven, aangaande de openbaare fchending „ van het Recht der Volkeren, gepleegd door „ den Kaper Likelie, voerende het Schip het s, algemeen Belang, vleidt zich de onderge„ teekende, dat Uw H. M. hem wel zullen „ met een antwoord vereeren, dat hem ia „ ftaat kan ftellen, om de proeven van de „ Rechtvaardigheid, en de- gevoelens van C „ Uw 's Gra^ VENHAGE. Brief der Admir. opdeMa* ze wegens de klagten van^t Deenfch Hof  'sGra- venha; g£. 3 2 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ Uw H. M. over dit onderwerp, mitsgaders „ de wyze. waarop zy dit gedrag, zo duide„ lyk tegens hunne oogmerken gehouden^ „ aanzien, aan den Koning zyn Meefter over „ te geevcn." „ Met zo veel leedweezen als zyne Majc„ flciit de begaane ongeregeldheden heeft ver„ nomen, zo zeer vleidt hy zich in hetAnt„ vyoord van Uw II. M. ftof van billyke Sa„ tisfaclie en genoegen te zullen vinden, wel„ ke hen dit voorval zullen doen vergeeten." Waar op de Algemeene Staten den 15 dezer naandhet navolgend befluit namen. Extracl uit het Regijler der Re* folutien van II. H. M. de Heeren Staaten Generaal der Ver* eenigde Nederlanden den 15. January. Ts gehoort het rapport van de Heeren van Lynden van Hemmen, en andere H H. M. Gedeputeerden tot de JBuitenlandfche Affaires, hebbenJe ingevolge en tot voldoening van derzelver Relolutie commifToriaal van den 31 der verleeden Maand, geëxamineert de Memorie van den Heer St. Sapkorin, extraordinaris Envoyé van zyne Maetteit d.'n Koning van Deenemarke, infteerende ap eeo antwoord van H. H. M. op deszelfs Menone van den 26 November laaUJeeden, houd: nie klagten over den Kaper Likelie, ge voert hebbenIe het Kaper - Schip het Algemeen Belang, breeder n de voorfz. Memorie, en ra de Notulen van den ji der voorleeden Maand vermeld. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden m verdaan, dat aan gemelden Heer de St Sapho■m tot antwoord op zyn voorfz. Memorie zal vvor3ea toegevoegd, dat hy uit de Miffivc van het Col-  JAARBOEKEN, Collegie ter Admiraliteit op de Maze, wélke volgens H. H. M. Refolutie van den 17 December laaitleeden, aan hem copyelyk isgecommuniceen, reeds zal hebben gezien, dat dien PafLgieï uit het Deenfcbe Schip, over welkers aan houd mg geklaagd is, bereids ?order eenige Cautie van hem te vorderen, is onjflagen, dat wyders nopens den toe itanc van het geval eenige ptecedente informatien, en daar onder ook eene Atteitatie van den voorn, l'aiiagier zyn ingenomen, en dat voorn. Likelie zei ye by hetgemeldtn Collegie ter Admiraliteit is be lchreeven, om voor gemélde Raad gehoon te worden, op zodanige Articuieh als aan hem dezezaak aangaande zullen worden voorgehouden; dat volgens nadere informatie berigt is ingekomen, dat de Intenogatoricn aan voorn. Likelie door den Advocaat Fiscaal van het voorfchreve Collegie zyn gedaan, en deszelfs antwoord daarop ingenomen zynde, de Froceduuren tesen hem worden voortgezet, waarvan den ui tflageerftdaags wordt verwagt, welke H. H. M. niet zullen nalaaten aan gemelde lieer de St. Sapkorin aanflonds bekent temaaken; kunnende by piovjfie gemelden Heer verzeekeren , dat geene de hifoftë intentie is, om iemand, wie het zoude mogen weezen, die in dit geval misdaan* heeft, ce protegeer, n , maar dat integendeel de fchuldigen na behooren geftr afc en gecorrigeerd zulled worden ; H. H. M. ferieufe ordre daar heen gaande, dat zorg worde gedragen, dat de Cornmiflivaart deezer Landen r.p geenerhande wvze ftrekke tot overlaft der Onderdaanen van Ncutraale Mogendheden, veel min van zodanigen, mee welke H. H. M. zo naauwe Relatie hebben, als met die van zyne Majefteit den Koning van Deenemarken, voor v/elke zy altoos bezonJere eguirds zu'len hebben. En zal ExtracT: van d:eze H. H. M. Rctblutid door den Agent van der 13urch van Spierin^hoek aan gemelden lieer de St. Sapkorin worden ter hand gefteld. C a Dea I 'sGrA- fENHA3E. 4ntw. anH-H; M. op de klagten van den Deen fchen Ge* zant*  34 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ve1shace. Vonnis tegen dei Kaper Kapte'm Liec- kele. Den Raad ter Admiraliteit op de Maze verzuimde ook geenzins deze zaak te onderzoeken, en velde reeds den 15 January tegen den Kaper Kaptein Lieckels de volgende uitfpraak. AIzoo Johannes Liecfa/e, gevoerd hebbende hec •** Kaperfchip het Algemeen Belang, befchreveri *voor den Raade; ingevolge des Raad" Refolutie van den 10 December 1781, overeenkomftig de waarheid, heeft grconfesfeert, dat hy befchrevcne, voerende het Kaperfchin het Algemeen Belang, met hec zelve op den ifT October 1781 in Zee hadde ontmoet een Deer.fch Schip, en dat hy van het zelve als toen had afgenomen dde Engelfche Pasfagiers met derzei ver Equipage, en zulke niet tegenftaande hy by hec 42fte Artykel der Inftruótie, op den 12 jamiary 1781, by Haar Hoog Mogende gearrefteerd, wel ernftig was gelaft goede zorg te dragen, dat aan de goederen niet alleen, maar 00'c aan de manfchappen, gevonden wordende op de Schepen van Geallieerden en Neutralen geen overlaft of geweld wierde gepleegd, op pcene van aan den lyve en zelf, naar bevind van zaken, met den dood te worden geftraft, en nadien, of fchoon de befchrevene wel heeft getracht zich daar mede te verfchooneu, dat de voornoemde drie Engelfche Paftagiers zonder Paspoort uit Denemarken zouden zyn vertrokken, en dat zy zelf eene importante fomme gelds tot randfoen zouden hebben aangeboden, en dat hy boven dien zulks alleenlyk hadde gedaan ten opvolging van denwilzynerEquipagie en ter voldoening aan hetgercfolveerdeineen Krygsraad, dewelke over deze zake was belegd, s:n waar in hy, benevens nog dr;e ?yner Officieren, was overftemt, terwyl hy de voornoemde Engelclie Palfagicrs, naderhnrd aan boord van zyn Schip, aok niet hadde behandeld als krygsgevangenen of jverwonne yyanden. maar op even denzelfden voet ds de Officieren van zyn eigen Schip, en dat hy ooi.  JAARBOEKEN, January, 1782. 35 ook by het verongelukken van zyn voorfchreven Schip, en het redden der Schipbreuk'gen, voor hun even dezelfde zorg had trachten te dragen, als< voor zich zei ven en die van zyne Ëquipqgie, het niectemin zeker is, dat het al of niet nemen va: ] behoorlyk paspoort hem befchrevene in genen dee-^ le concerneerde, en du ook de vreeze dezer lieden, voor geweld of overlaft niet konde legitimeren hetj doen van zoodanigen overlaft, die aan hem door] Haar Hoog Mogende verboden was, en dat ook de] Refolutie van den Krygsraad, dewelke uit het be. ëedigde Declaratoir van denSchryver, coniteerde, effectivelyk en met overfl-einming, mede van hem befchrevene, te zyn genomen, en het geroep zyrer Equipagie, mitfga'ders de goede behandeling, die hy deze lieden naderhand hadde aangedaan, en zelf de zorg, die hy , naar zyn vermogen, voor hun behoud , indien mooglyk, hadde gedragen, zyne mistafting ten deze wel eenigzins excufabeler maakte, maar egter niet geheel wegnamen, 'nadien hy befchrevene als Kaptein of Schipper behoorlyk acht had moeten geven op zynefprders en'niet op een tumultueus gel'chreeuw van zyne Equipagie, en eene zodanige notoir verkeerde Refolutie van zynScheepsraad niet had moeten concluderen veel min agtervolgen, te minder daar fpeciaal aan hem als hoofd van het Schip verftaan moet worden te zyn gede« mandeert de exacte obfervantie der hier voren gemelde Inftnidtie. en dus ook inzonderheid de zorgtegen alle overlaft van Schepen toebehoorende aan Onderdanen of Ingezetenen van Geallieerden of Neutralen, en Van goéderen cn maqfehappen op dezelve wordende gevonden. Zoo is 't, dat Zyne Hoogheid en Raad ter Admiraliteit op de Maz'e gezien en geëxaraineert hebbende den fcnriftelyken eifch en conclufie by Mr„ Dirk Rudolph fPyckerhe/d Bisdom, Raad en Advocaat Fiscaal by dit Collegie, R\ O. tegen hzmjohannes LiecMe gedaan en genomen, en voorts alles overwogen hebbende het geen ter. materie dienende O 3 was,- 's GrA- 'ENHAïE. ronnis «gen den taper kaptein -iecke- e.  ss Gra- venbage. Vonnis 'tegen dei Kaper Kaptehi, Liecke- 3ö NIEUWE NEDERLANDSCHE was, en in deze mogte of konde moveeren, doen.' de recht in naam en yan wege-s de Hoog Mogende Heeren Snten Generaal der Vereenigde Ne%r, landen , hem Johannes Lieckele^tx zake voorfchrevtn, interdiceerc om, gedurende den tyd van zes maanden bet opperbewind te voeren over eenig Schip met brieven van Retor/ie of mee Lettres de Marqué voorzien, en voorts condemneert om in redelykheit te vergoeden de korten, fchaden en in-, treilen, door afl.gten van de voorfchreven drie Engellcbe Pallagiers van. boord van het bovengemelde Deenlcne Schin veroorzaakt, des noods, ter taxatie en moderatie van dezen Rade, latende den beschrevenen onverlet om ten dezen opzigte tegen de Leden van den Scheepsraad of anderen, op welkers goedvinden hy zich tot het geen voorfebreven is heeft laten perfuaderen , te ageren daar en 20 hy te rade zoude mogen worden, ontzegt den l^eer Advokaat Fiseaal het verder of eeëïfchte, condemneert niet te min den befchrevenen in de kotten en mifen van Jufticie , mede ter taxatie en moderatie van dezen Rade, Waar op H. H. Mog. nog nader door Hoogstderzelver Agent, den Heer van der. burgb van Spierinxhoek aan den Deenfchen Gezant, den Heere de St, Sapborin deeden te kennen geven. „ Dat H. H.M. om aan den „ Koning, zyn Meefter,een duidelyke proef » ^ ge,?ven van hun verlangen om Zyne „ Majefteit ten allen tyde fatisfaclie te gee„ ven op deszelfs grieven en gegronde klag- ten, en om hunné liefde tot de gerechtig„ heid te toonen, den bekenden Kaper-Ka„ pitein Ltkehe gecondemneerd hadden, om „ niet alleen aile onkoften van het Proces te „ betaalen, maar ook aan den Paifagier, M welken hy met geweld van boord van een „ Deenfch  JAARBOEKEN, January ,3732. 37 ^ Deenfch Schip had afgenomen, de hem „ toebehoorende effecten en goederen, 20 „ als ook die, welke aan de twee anderen, „ ongelukkig verdronken Pgffagiers behoord „ hadden, te reftitueeren, het zy in natura, „ of derzelver waarde, met verbod om gem duurende zes maanden eenig ander Kaper?J fchip te commandeeren." Ver volgends heeft nog de welgemelde Ge. zant aan Hun Hoog Mog. de navolgende Memorie overgegeven: „ De Deenfche Ooft-Indifchc Compagnie „ Schepen de Sophia Frederica , Kapitein Clemens en de Koppenhagen, Kapitein „ Kroger^ uit de Indien retourneerende, „ zyn, 't eerftgenoemde den 2 Mey, en 't „ andere den 5 July laatstleden op de Kaap „ de goede hoop aangekomen; federt hebbèn zy geene berigten van hun gegeven, zon„ der twyfel, om dat men zulks niet toege„ laten heeft, ten zy dat de Commisfionaris 5, kortelyk hunne aankomft heeft gemeld, maar dat zy niet voor Oétober , toen aan„ ftaande, zouden vertrekken , en wel om „ goede redenen, 't Eerftgemelde Schip is „ dus 5 maanden, en 't andere langer dan 3 „ maanden ophouden. Men kan niet ligt „ begrypen, welke de beweegredenen ge» weeft zyn, om 2 neutrale Schepen van „ eene in vriendfehap zynde Natie , en zig verlatende op de Traétaten, voor een zo „ langen tyd, voor hun zo nadeelig, opte„ houden. U Hoog Mogende weeten zeer „ wel, dat,' indien'er voorbeelden zvn, dat C 4 men s Gra;enha-  'sGra- VENHACE. J 3 1 1 3S NIEUWE NEDERLANDSCHE „ men zomtyds neutrale fchepen, uit vreeze „ voor 't overbrengen van tydingen, zelfs „ tegens hun wil, uit de plaats , die zy gc„ paffeerd zyn , opgehouden heeft, zulke „ voorbeelden zig niet langer uitftrekken als „ voor eenige dagen, of eenige weeken, en „ dat men misbruik van 't regt der Volkeren „ maken zoude, door dezelve uit te rekken „ tot eenige maanden , en daar door eene „ openbaare fchade aan eene neutrale Natie „ toe te brengen, ten minften indien de op„ houding niet vergezeld is met het voornee„ men, om aan den Eigenaars de ïch'adens, „ die zy door zodanig een vertoef en door „ 't gevaar, van hunne Schepen, byhunre„ tour, aan de gevaren van 't jaargety en „ ftormwinden bloot geheld te zien,geleden „ hebben, weder goed te maken. De „ Ondergetekende heeft van den Koning zyn „ Meefter de bevelen ontvangen , om Uw „ Hoog Mogenden zeer ernhiglyk te ver„ zoeken, om zodra mogelyk hunne ordres „ te geven, op dat zulk eene gebeurtenisfe , y die Hun niet dan mishagen kan, en die „ niet geauthorifeert kan worden , als ten „ hoogllen genomen, op 't oogenblik van de uitbarfting van eenen ' Oorlog en voor een , zeer korten tyd, niet weer voorvalle. — „ De ondergetekende zig vleyende,dat Uvv , Hoog Mog. 't behoorlyk zullen oordelen, , alle zoortgelyke gevallen in 't vervolg, , zonder vertoef, te verbieden, heeft daar, en boven ordre, Hun op 't eerbiedigft te , verzoeken, om hem de communicatie van , de verklaringe en tydingen, die zy zonder  JAARBOEKEN, January, 1782. 30 '„ twyfel over die zaak zullen ontfangenheb„ ben, mede te deelen, hopende dat dezel„ ven volkomen gefchikt zullen zyn, om de „ vreze, door dat evenement veroorzaakt, „ te doen verdwynen." Verders eindigt deze Afgezant zyne memorie met betuiging, dat de Koning zyne meeiter zeer gevoelig is aan de verfcheidene blyken van vricndfchap , van H. H. Mog. ontvangen. De bovengem. Memorie is daarop aan de Bewindhebberen der O. I. Maatfchappy gezonden om daar op hun berigt in te zenden. De Heer Graaf van WalTenaar T wikkel, benoemde afgezant van dezen Staat aan hei Hof van Weenen, heeft zo van Hunne Hoog Mog. de AlgemeenejStaten, in tegenwoordigheid van den Prinfe Erfftadhouder, als vervolgens ook van de Staten van Holland, den 17 dezer maand affcheid genomen, en ftaai eerftdaags de reize derwaarts aantenemen De aanfpraak, welke deze Afgezant by dez« gelegenheid ter vergaderinge van Hun Hoo^ Mogende deedt, was vervat in deze bewoor dingen: HOOG MOGENDE HEEREN! My, door U Hoog Mogende gunftig beflaif.. vereerd gevonden hebbende met c'e gevvigtigc bediening V3n Gezant van dit ors gcmeenebeltaai het Hof van Zyne Roomfch Keizerlyke Majefteit hebbe ik tans de eer in deze Hoogaanzicn!yk< Staats-Vergadering te mogen verfchynen; om aai Ü Hoog Mogende eérbiedigft kennis te geven, da C 5 il 's Gra- VENHA- cs. r 1 i  's Gka- vewhace. Jffcheid van den Envoyé Grave van Waffe. i naar < Twickeb van H. ff, Mog J s i É d e v OJ Yi ?i H te or te pe zit ne: rei ffa oni zal zw des Jan W NIEUWE NEDERLANDSCHB de ik niet me? verdubbeld!^ vver ttfrf^K2011d.e kundigheden te verzamelen-t z^n^nV6"8 andfche zaken, als van verbonden van vre t /nendfehap, van Koophandel, van Ve^-van van onderlinge befcherming en hlaZ* 'g ng' 3er Volkeren" Rechten TvlorCooïl r'uR >°P ;venwlgt van het Staatkundig ftj Dan nu ontbreekt mv dit a!h*« on agelyks vermeerderen. gemeerjebelr, Deze vereischt nu ia'de Gezanten van den Staa* me dubbele mate van grondige kermis S„ £5 aoiiedene, van eene waaWaam» „ r ?u het .lettend, kchojw^t^g £ n «Natoden yver, om Nte".» ffi™ * i 'sLands dienil te betratten om sL ï"' ; te beteren, en om myS'^kÏÏfeTvfrtS: • genog. vermogen., zoo veN™^ ™be" i3 letwes mogten medewerken. jjaar toe Sï ik  JAARBOEKEN, January, 1782. 41 jk Oeeds alle rhyne vermogens aanwenden, en ge. Doorl. Hoogheit aanbevele. De goede Voorzienigheit fpare en zegene, ten beste van den Lande, Uwe Doorluchtige Hoogheits dierbare Perfoon, Koninglyke Gemalin en Vorfte- Ivkc s Gra- r'ENHA- dffcheid >an den 'Envoyé Grave van Waflenaar Twikkel van H. H. Mo&  's Gra- venhags. 'Affcheïd van den Envoyé Grave van WalTenaarTwikkel van Hun Ed. Gr.' Mog. \ r t C c c g d d Tl b« m h NIEUWE NEDERLANDSCHE lyke Kinderen, ja! Zy zegene Uwe welmeenanr?* NeS^ van Van de ftaten van Holland en Weftfries land nam jvelgem. Graaf van WaiTenaar af" fchetd in deze bewoordingen. EDELE GROOT MOGENDE HEEREN» HCLÏSft ÜEd- £root ^g. hooggunllig be. haafed. my tot bet waarnemen der be ILmi van uezen Staat aan het Hof van 7«no gr u Keizerlyke Majefteit te wfeZl t?ZpRe^ dragen. g nnS Va" Haar HooS Mo£ voor te De daar op gevolgde a.nftelling heeft mv d PS?ft0rSbereid^,s doea makenfomaaD debe! genderHoogeOverhdt, zoo As mo^glyk, te Tan* reisvaardig, en my methetbvzonder eeluV ïï 'D fZe ^dering te mogen verfchynen" fehooreerd ziende, achre ik het mynen fchuEn IZt °>y« eerbiedige eLmenif fn° UeS W M°g' te betu,ge"»voor deze blyk van ÜEd ïd vind?/ VCrtr0Uwen' "™ medeyik my vei Dir vertrouwen , hoe ftreelend ook voor de El. mlKfde, heeft my met ernft doen nedSzien oï verplichtingen, my daar door ongelïd èn nie? >r.der aandoening by my zeiven, doen^Intdekken IftTeKodïzvf^f dier kuDdighedenTwe ke )inreKt noodig zyn, om eenen poft, dien de harh ke töcftaèd der zaken vafa Europa en heLroot Japg we k Nederlandfch GemèenSeft fhaS eèf dan o n „ hebbende, in hefiSkendS ;lfde genegenhert van Zyne Roomfch .ajeiteit, van zoo veel gewigt maakt, om eenen poft  JAARBOEKEN, January, 1782; 43 poft , by den welken de onzekeren GebeurtenisTen , waar aan de Oorlogstyden onderhevig zyn, geftadig nieuwe en onvoorziene toevalligheden kunnen doen geboren worden , zoodanig waar fe nemen, dat aan het verlangen en aan de verwagtink van UEdi Groot Mog. wier heilzame poghv gen niet dan *s Lands welzyn bedoelen, voldaan worde, en dus die tyden eens weder mogen opdagen, in dewelken onze fchrandere Voorvaders meerder roem, meerderdeel' en meerder voordeel aan 't Vaderland bezorgd hebben, door derzelver doorwrogte kunde, in 't aangaan van verbenden, en in de directie der Negotiatien, als ooit 'sLands Wapenen, hoe glorieryk in het algemeen genomen", hebben kunnen toebrengen. Dan deze overtuiging van myn gebrek en onkunde, gevoegd by de vlammende begeerte, om ilea Lande trouw te dienen, en de goedkeuring van UEd Groot Mog. weg te dragen, zyn dt- ft?rkfte prikkelen, welke my alle mogclyke devoiren en onophoudelyke pogingen zullen doen aanwenden, om zulks te-beteren , en my der zaken hier.toe vereifcht magtig te maken. Hier toe durf ik de zuiverfte inzigtenen den onvermoeidften arbeid belooven , als den een'gften weg, om mynen gewïgtigen poft zoo waar te nemen , dat ik my der hooge gunft. en befcherming van UEd. Groot Mog. waardig moge maken. Aan deze dierbare gunft en magtige befcherming bevele ik my en de myne Edele Groot Mogende Hecren ! met de eerbiedige gevoelens van een Onderdaan, doch teffens met het vertrouwen van een Hollandfch Kind, op gunftige en welmeenende Burger Vaderen. My blyft dan nu alleen over, om mynen geringen dienft der bevelen van UEd. Groot Mog. aan te bieden, terwyl ik onophoudelyk Codes rykfte Zeeg'mingen z.d affmeeken over deze Hooge Vergadering van UEd. Groot Mog. over derzelver gewigtige Deliberatien, aanzienelyke Perfonen en^ bierbare Familien, De 'sGra- ■ VENHA» SE» dffhheid van den. Envoyé Gr ave j van W airenaar Twikkel van Hun Ed. Gr. Mog*  'sGra- venhace. /iffcheia van den Envoyé Grave van Wafle- naar ■Twikke' yan Hut. Ed. Gr. Mog. J < ï 1 1 s X I X l X z h V h w P U NIEUWE NEDERLANDSCHE De aloude roem van beproefde wvsheit. van Mi. kende Vaderlandliefde, van teerbSïgo zorg Voor de ongekrenkte bewanng der dierbare Pan lo van ongedwongen Godsdienlt en Zegenryke Vrvh< ir zy en blyve onaffcheidelyk van alle de Raadfla en, welke immer m deze Zaal, aan 't welzyn van Hol! lands Ingezetenen toegewyd, zullen beraam j wor- Dus zullen de harten yan een gelukkig, dankbaar en vry Volk, dat alleafhangelykheisdie der Wetten alleen uitgezonderd, verfoei 1, zoo vele Gedenkzuilen zyn, die de late Nakomelingfcnap zich nIn°J eVe,'^'J-n ie §ezegen^ Gedagtenis der ,SSSD/n Xfrd'enScn dezer Landsvaderen, het uiteinde der rollende Eeuwen zulkn doen verduren. Den 12 dezer maand Voornamenlyk omrent 7, halfS en 8 uren, heeft men alhier :en buitengemeen zwaren milt of nevel geiad, door welken verfcheiden menfehen, op 'erfcheidene plaatfen dezer Mede, het ongeuk gehad hebben in het water te vallen, in;onderheid in het Smitswater en den Vyver. "hettegenftaande alle fpoedige en prompte angewende hulpe, om hun te redden, is een ïansperfoon en een jongetje van 13 a 14 jaen verdronken , en men vreeft van nog eenige reinige anderen,die vermift worden, te zul:n hooren. Aan hun, die het doodsgevaar an verdrinken, door het uithelpen ontkomen yn, heeft men ten eerften de bekwaamlte ulpmiddelen, zoo tegens den fchrik, ais ter srdere herltelling en behoud hunner gezondsid, toegediend. Op de Bezuidenhoudfchcn reg heeft eert koets met den koetfier en de aarden in het water gelegen, doch de koeter met de paarden is behouden geworden. Men  JAARBOEKEN, January, 1782. 45 Men heeft opgemerkt dat de nevel niet overal even fterk geweeft is. Omtrend de Barrières van dezen ftaat van welker ontruiming <*.n ftegting wy te voren reeds gefproken hebben; fchryft men van Namen aldus: „ Wy befchouwen de ontruiming der Hol's, landfche Troupen hier, als vaftelyk belh> „ ten en naby. Onlangs hebben de Staf-Of 9) ficieren, de Adjudant Majors daar ondei „ begreepen, bevel van de Staaten Generaa „ bekomen, om aan Hun Hoog Mog. eene „ Lyft, onder eede, over te geeven van hei inkomen hunner Ampten, ten einde Hur „ Hoog Mog. in geval van ftegting en ont„ ruiming der Veilingwerken, aan elk hun „ ner eene evenredige vergoeding konner 3, aanwyzen. In deze ordte word niet ge fprooken van de Predikanten van het Gar nizoen en anderen , om dat men buiter „ twyfel wel weet, wat hun Ampt hun op „ brengt". Den 13 January trok eene bende der Hol landfche Troepen , uit de barrière Steden komende over 't Vlaamfch hoofd , met \ vliegende vaandels en flaande trommels dooi Antwerpen naar Bergen op Zoom, hebbende door de krygs-en burgerwagten de krygseerhewyzingen ontvangen. Den 14 January is het tweede Bataillor van Raders door dezelfde Stad getrokken, nemende ook den weg naar Bergen op Zoom . in een goede order en met dezelfde krygs eere. - De manfehap is kloek en gezond. 's Gra- venha» CE. E 1 t 1 l r  4 9 3. s: s: s: • s: s: 33 33 3! ?5 Wy hebben in ons voorgaand ftukje van December van den te rugkomft van het klein Eskader, onder bevel van den Vice-Admiraai Lodewyk Grave van Byxant gefproken, het welk met veel beleid door het kanaal heen, digt voorby den wal van den vyand is uitgevoerd. De Graaf van Byland heeft daaromtrend aan Zyne Doorlugti^e Hoogheid het navolgend verflag gedaan. b „ Ingevolge de Inllruétien van Zyne Doorl, „ Hoogheit, in dato den 4 November 1780, „ ben ik by den eerften goeden wind, welke „ den 19 December daar aan volgende was, „ onder zeil gegaan, direér. naar Lisbon lte„ yenende, zonder eenige ontmoeting, noch „ in 't Kanaal, noch ergens anders te heb, ben, fchoon den 20 December 1780 den , Oorlog door de .Engelfchen tegens de Re, publyk gedeclareerd wierd, en de vyande, lykheden terftond daar na zyn begonnen. „ Van de Schepen , die myn . Esquader , moeiten uitmaken, voegden zich alleenlyk , de Fregatten Dieren en de Eendragt, Kap, téins Coerman en de Roock, by my te Lis, bon, alwaar zy voor my reeds waren aan, gekomen: ik kwam aldaar niet voor den 3 January 1781 ten anker. Op myn togt naar Lisbon ontmoette ik den 97 December de Franfche Vloot, onder bevel van den Graaf eTEfiawg, zynde toen Finifterre op omtrent 50 mylen ten Z. O. Het was reeds de S4&e dag, na dat die Vloot van Kadix uitgezeild was: dezelve beftond uit 5 Driedeks Schepen en 25 andere Schepen van linie, 8 Fregatten , en één hon* „ dercï  JAARKOEKEN, January, 1782. 47 derd ftuks Koopvaardyfchepen. De Qom-' „ mandant vcrzogt my van niet te groeten,' waarfchynlyk (gelyk ik naderhand te Lis„ bon van den Kaptein R. Mann, comman- derende een Engelfch Fregat van 32 ftuk„ ken , boorde) om dat de Engelfche Vloot, „ onder don Admiraal Darby, kruisfende in die ftreken, niet verre af was. De En- gelfche Kaptein, even gemeld, was in het „ gezigt der Franfche Vloot geweeft-, om „• dezelve te bezigtigen , en had zich kort „ 'er op by den Admiraal Darby gevoegd, „ op wien hy zeer te onvreden was, om dat „ hy geen flag tegen de Franfchen had dur- ven wagen, „ Vervolgens ontving ik van Zyne Doorh „ Hoogheit eene order , gedateerd den 29 „ .December 1780, om 't Fregat de Eendragt s, naar de Weft-Indiën te zenden, om aldaar „ zoo fchielyk mogelyk de tyd-ing van de „ ruptuur tuffchen Engeland en de Republyk „ te brengen. Alzoo de Kaptein de Roock „ gelukkig geretourneerd is, zal Zyne Doorl. „ Hoogheit reeds 't rapport van zyne zen- „ ding ontvangen hebben. Alzoo 't „ Schip Amfier dam,op 't welk ik was,reeds „ federt 't begin van 17.77 in commiffie was „ geweeft, zynde toen gecommandeerd door „ den Vice-Admiraal Reynjl, en te Liiraboii „ komende het zelve een lek aan de voorfte„ ven had, oordeelde ik,dat, om den Staat „ met dit Schip te kunnen blyven dienen , # hetnoodig was, het zelve aldaar te bren„ gen en de noodige reparatien te geven ;ten welken einde ik reeds iu January gefchre* J, .15 u j? ven sGra.- ,ENHA"  4~3 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gr/v- VENHAge. „ ven had, 'er by voegende, dat ik die re„ paratien zoude beginnen , zonder nadere „ erders af te wagten. Intuffchen deboveii„ gemelde order ontvangen hebbende, om „ den Kaptein de Roock naar Weft-Indiën te zenden, moefte ik provifioneel 't arbeiden „ aan myn Schip opfchorten , tot dat die „ Kaptein gelukkig in Zee was gekomen, „ om dat ik niet wifte , of 't voorfchreven Engelfch Fregat in deze wateren kruifte, „ en 'er vele groote Engelfche Kapers aan de mond der Rivier waren. Intuifchcn kwam Kaptein de Roock ge- lukkig in Zee, en voleinde zyne reize. „ Ik heb terftond begonnen met myn „ Schip boven water te kalfateren en het „ te ontladen, om het te krengen: maar i» ik vond, tegens verwagting, dat 'er ver„ fchciden reparatien noodig waren, en „ fchoon ik vele Timmerlieden en Kalfate„ raars aan het werk had, en het werken, „ zoo veel mogelyk, poogden aan te drin„ gen, heeft het egter opgehouden tot inliet „ begin van July, voor dat het Schip in „ ftaat was om in Zee te gaan. In dien tus- fchentyd had ik van Zyne Doorluchtige Hoogheit eene order ontfangen , in dato „ den 14 February, met Inftruétien van Di„ reéteuren, het geheim Committé van de „ Indifche Compagnie 'uitmakende , om te „ gaan kruiffen op 20 k 25 mylen ten weften „ der Eilanden Corvo en Flores, en intus„ fchen derwaart te zenden den Kaptein „ Coerman met zyn Fregat Dieren, ten ein„ de de Schepen van de Indifche Compagnie » dezes  JAARBOEKEN, Januarh 178a. ft 5, dezer Republyk, die op die hoogte mog„ ten pafleren, te verwittigen van de Rup„ tuur met Engeland, en dezelve naar eene ,ê Haven te efeorteren. Maar alzoo ik wilt, „ dat aldaar verfcheiden Engelfche Schepen „ kruiftcn, en het gemelde Fregat een flegte B, Zeilder zynde, ligtelyk. zoude ontdekt zyn en zelfs groot gevaar liep, van door de j, Engelfch» Fregatten genomen te worden • „ zonder te fpreken van de Kapers, nam ik „ het befluit om intulfchën een Portugeesch „ Schip derwaart te zenden , aan welkers „ boord ik een man van vertrouwen van myn „ Schip liet gaan , en een tweede van het „ Schip van den Kaptein Coerman, om op „ de gemelde hoogte te kruiffen, en de Iri„ difche Schepen die zy daar ontmoeteden, 99 conform de orders die hun gegeven wier» ,, den, te waarfchuwen j maar die zending is 5, even zoo weinig gelukt, als van verfcheiden „ andere Neutrale Schepen, naar die zelfde j, hoogte door de Heeren Directeuren gezori„ den, zynde alle door de Engelfche Kapers 5, genomen. „ Myn Schip met alle mogelyke vaardigheit „ in orde gebragt zynde, ging ik den 7 July „ met het Fregat Dieren, Kaptein Coerman, „ naar Zee, om op de hoogte, in de Inliruc„ tien der Directeuren bepaald , te kruifl'en „ en hunne bevelen uit te voeren, fchoon „ het jaargétyde, wanneer men aldaar Schepen van de Compagnie konde verwagten, „ reeds verre geavanceerd was. Alzoo het „ kruis water verre van het vafte Land of de „ Kult van Portugal af was , liet ik op St. D » w Michel, 's Gra ■ venhase  yo NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha ge. „ Michely een der Azorifche Eilanden, het „ anker vallen; ik nam 'er verfch water aan „ boord, maar vond de Recde zoo flegt,dat „ de Schepen aldaar, voornamentlyk des „ winters, groot gevaar loopen, zoo dat zy „ zich dik wils in de grootfte haaft van daar „ moeten redden. Ik ontmoete aldaar de bei„ de perfonen van onze Schepen, die ik aan „ boord van het Portugeefche Schip had laten „ gaan, van het welke de Arlequin , een En„ gelfche Kaper, ze geligt had ; maar de „ Hollandfche Conful, op dat Eiland refide„ rende, had verkregen, dat de Kaper, die „ op de Reede ten anker kwam, dezelve aan „ land liet. Ik had reeds van den Portugee- fchen Schipper, te Lisbon terug gekomen , „ myne gecacheteerde Brieven weder ontfan„ gen. Eenige dagen, na het uitzeilen uit de „ Taag, nam ik een klein Engelfch Koopje vaardy-Fregat, geladen met Zout naar „ Terreneuf, genaamt Kents-Regard, Kap- tein G. Harrifon, hebbende io mannen „ Equipagie aan boord. Ik zond die prys „ naar Kadix. Den 7 September kwam ik van mynen kruistogt terug, geene dan Neu„ trale Schepen ontmoet hebbende. Den 14 „ September ontfing ik van Zyne Hoogheit ., eene order, in dato den 18 Augullus^ om op eene wyze, die de zekerde zoude zyn 3 „ met de Fregatten Dieren en Brielle, naar „ de Havens der Republyk te retourneren: 3, in die order wierd gezegt, dat 'er bevel „ aan den Kaptein Oorthuis , die met zyn ,, Fregat Brielle te Kadix lag, gezonden was, „ om zich van daar naar Lisbon te begeven: maar:  JAARBOEKEN, January, 1782. 51 maar, alzoo 'er in deze laatftgenoe>rnde'; 3, Stad differente gerugten liepen , volgens . „ welke hy eene kwade ontmoeting met dcc ,£*Engelfchen konde hebben, en dat ik in „ dusdanig geval,geene informatieirvan zy„ nen kant bekomende, langen tyd op zyne ,, komft te Lisbon konde vvagten, en man- keren, om aan myne orders te voldoen, „ zond ik een Courier naar Kadix, dat het „ Fregat, indien 't nog niet vertrokken was, „ in die Haven zoude blyven,en aldaar my5, ne- komft afWagten: het Fregat ftevende „ reeds uit de Baai, maar nog in tyds ge, waarfchouwd, kwam het terug. Ik meen„ de binnen weinig dagen van Lisbon te kun„ nen vertrekken; maar ter oorzaak van een „ kleine Raa, die ik noodig had, en welke „ ik meende direct van 's Konings Werf te ontfangen, wierd ik tegen myne verwag, ting opgehouden, en vervolgens door ee„ nige Provifien , die gelukkig van Texel „ aankwamen; zoo dat ik eerll den 9 Oéto- ber uit de Taag zeil ging. Door de win, den belet , naa de Kaap St. Vincent ge„ paffeerd te hebben, kwam ik niet voor tf den 20 October in de Baai van Kadix, al- waar ik het Schip van de Republyk, de „ Prinfes Louife, gecommandeerd door den „ Heer Binkes, die ook order had om zich „ naar onze Havens te begeven , aantrof. Het jaargety te verre gevorderd zynde, „ oordeelde ik, dat het niet raadzaam was, om de Noord van Groot-Brittanje rond te „ zeilen, ten einde naar de Havens der Re„ publyk te retourneren, alzoo die togt in V 3 ?> den ;G«a- ENHA-  'sCra- VHNHAGE. 52 NIEUWE NEDERLANDSCHE den winter zeer gevaarlyk is, vooral wan,, neer een getal Schepen denzelven te farnen „ doen en dikwils van elkander komen. Het „ fchynt my toe,dat het niet te paffe kom«, om hier over die redenen uit te weiden. 5, Aldus bleef my geene party overig te kie„ zen, ten einde aan bovengemelde orders .5, te voldoen, als door bet Kanaal te lieve9, nen; en, alzoo ik uit eenige publyke Pa„ pieren, in Engeland gedrukt,gezien had, „ dat men aldaar reeds iets witte van myne „ aanftaande terugkomft, deet ik myn beft, „ om elk een te Kadix te doen gelooven, dat „ ik naar de Weft-Indiën zoude gaan, of tot „ eenige gelyke beftemming. De prys, die s, ik naar Kadix gezonden had, was aldaar nog, zonder verkogt te zyn, alzoo dezeL „ vc met Zout geladen zynde, het zeer voor3, deelig zoude geweeft zyn, ze naar dit Land te brengen; maar in aanmerking genomen „ hebbende, dat ik daar door myne beftem„ ming zoude geopenbaard hebben , durfde „ ik het niet doen, fchoon ik hier de lading 3, duur zoude hebben kunnen verkoopen, „ dewelke integendeel te Kadix byna niets heeft opgebragt, gelyk 'er ook weinig van de verkoop van het Schip zelfs zalko- 3, men. Ik ben dan van Kadix vertrok- „ ken, zoo fchielyk 'er gelegenheit toe was, te weten den 2 November,met de Prinfes Louife, Dieren en Briclle, gecommandeerd door den Schout by Nagt Binkes, de Kap„ teins Coerman en Oorthuis. By de Kaap j, St. Vincent heb ik eenige verfpreide Schew pen van de Vloot van de Havana ontmoet^ « die  r JAARBOEKEN, January, 178*. 53 -, die wegens hunnen langen rys gebrek aan' ' water en levensmiddelen hadden, zoo dat' * ik niet konde afzyn,hun ten dien aanzien,< S zoo veel in myn vermogen was, te ondcrfteunen. Ik ontmoetede voor het overige " seene vyanden, en ik had eene vry gelukZ kige reize. Op de hoogte der lage gron„ den van hef Kanaal , had ik ftormachtig „ weër, en het Spriet van de Fok gebroken , zynde, moeite ik 'er 2 Sprieten van de „ grootc Mars voorin de plaats Rellen. In • het Kanaal heb ik geene vyandelyke Sche„ pen ontmoet; en ik oordeelde het niet „ raadzaam, om op de kleine Schepen, die „ ik aldaar zag, jagt te maken, ten einde „ niet ontdekt te worden, en my dus waarfchvnlyk aan een grooter gevaar bloot te ftel„ len. Ik zeilde door het Kanaal met een „ itcrken zuiden wind , waar door ik het voordeel had, dat de Engelfchen met ligt uit hunne Havens konden komen : maar » den 25 November op de hoogte van Dums „ gekomen zynde, wicrd de wind zeer Ril: „ ik was aldaar zoo kort by de Eugehche „ Schepen, dat wy ons de een den anderen „ duidelyk konden zien. De Ebbe begm„ nende, vreesde ik, van weder, uit hoof„ de van de weinige wind, naar het Kanaal ,, terug te zullen dry ven, zoo dat ik 111 de noodzaaklykheit was omfem te geven,ten einde ons tot het werpen van het anker te " bereiden: maar de wind een weinig Oer" ker wordende, konde ik den loop tegen" liaan en tegens den avond was ik uit hel " gezigtvanDuins, alwaar ik tot 25 fche'? D 4 " Pei: sGra- 'ENIlA-  't Gra. VËNHA< i ■ j .'"1 i < < ] r i 54 NIEUWE NEDERLANDSCHE » jpen gezien had. Ik verwagtte niet anders „ „ dan s anderendaags eenige fchepen op mv» ne zyde te zien. Vervolgens heb ik nos a, eenige keeren moeten ankeren; en op de M hoogte van Santvoort ben ik , een zware * mift zynde, twee dagen ten anker eeweeft » D?n 2 December ben ik in Texel binnen „ gekomen, en dezelfden dag van boord ees, gaan, om kenmlfe van myne terugkomft te „ geven. Ik zal dan hier myn verhaal ein„ digen, in hope, dat men oordeelen zal „ dat ik myne orders in allen opziste hebb* „ vervuld. Amft. defi 19 Dec. 1781. getekend L. Graaf vak Byland. Den 8 dezer maandontvong men hierdoor ;enen Poftbodcn van den Heere Leftevenon 'Mn Berkenrode, Afgezant van dezen Staat 3? het Franfche Hof afgevaardigd, de aangename tyding, dat de Markgraaf de Bouik e, Gouverneur van Martinicjue, den 26No:ember 1781. zig hadt meefter gemaakt van 3e Veiling en 't Eiland St. Eustachius, ils mede van de eilanden Saba en St. Mari-en. De cerfte daad van gezagoeffening van ten Verwinnaar was geweeft, aan den Neïerlandfchc Eigenaren een millioen gl te. loen te rug geven, over welke fom door" de ^ngeliehcn 111 bellag genomen, thands een egtsgeding hangende was. Dog het egte van ieze gebeurtenis kan het beft gekend worrea uit het navolgend berigt: On>  JAARBOEKEN, January 1782, '55 Omftcmdig Relaas van het hmeemen van St. Euftatius, door de Franfche Troepen onder de orders van den Marquis de Bouillé Gouverneur van Martmique, den 26 No ■ vember 1781. T}e Marquis de Bouille, verftaan hebbende, dat het Guarnifoen van het Eiland St. Euftarius taamlyk flegte wacht hield, en dat de Gouverneur in de grootlte geruflheïd was, aam het befluit om een aanflag op dat importante Eiland te waagen. Hy vertrok den 25 November van St Pierre op Marcinique met drie Fregatten, en vier Gewapen-, de Vaartuigen, welke een Bataillon der Regimenten van Anxerre, Royal Comtois, en Wallfl, elk van 300 Man, en 300 Grenadiers en Jagers, dus" te famen 1200 Man, aan Boord hadden. Dit Eskader had ceneReize van tien dagen, in'plaatsvan diie of vier, welke het nodig zou gehad hebben, om dat de Kommandant een grooten omweg wilde Deernen, ten einde zyn waar oogmerk niet op de nabuurige vyandlyke Eilanden te doen uitlekken. Het was een groot geluk, dat het Engelfch Oorlogfchip, the Rujfel van 74 Stukken, toen ter tyd te Antigua gekield wierd, dewyl dar Schip alken hec Franfch Eskader zou hebben kunnen verltrooyen. De Marquis de Bouill'é ontmoette den 20 een Kotter van den Heer de Grafie, welke de aanflaande ko3)ft van deszelfs Vloot op Martiniqueging aankondigen. Er wierd thans Krygsraad gehouden, om te befliflen, of men ook terug zou keereti, dewyl hec arrivement der Vloot kans gaf om gewigtiger Expeditien te onderneemen, dan die geene, waar men nu op uit was. Het algemeen befluit was, deeze Expeditie niet op te geeven, daar men 110 reeds zo naby het oogmerk was, te meer, de* wyl men Hechts een overrompeling in den zin had, en .men 8 dagen daarna op Maninique te rug kon D 5 wee- 'sGra-* veshase. Berigs wegens het her ne'■nen van St. Eutatiusioor de FranQben.  56 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra« VENHACE. Berigt wegens hetherne men van St. Euftatiusdoor de Fran. fchen. l < ï ] i t 1 j i t i 3 i i weezen. De Reis naar St. Euftatius wierd dus voortgezet. Men laveerden den gantfchen dag van den 25, digt by het Eiland, doch niet in het gezigt, ten einde hetzelve in den nacht te overrompelen De M'iqu's :'e Bouillé tafte het van agteren aan: De eerfte landing gefchiedde met 400 Man, op een plaats, da->r ue Vyand niet dacht, dat iemand aan land kon komen: Wart een Maand te vooren had de Gouverneur dezelve door zyneIngenieurs laaten examineeren, en deezen hadden gerapporteerd, dac hec onnut was om ze te Fortiriceeren, of zelfs er wagt te houden , aangezien de phyfique onraooglykheid, dat 'er eenige Vaartuigen konden by komen , of dat Soldaateh de rotzen konden beklimmen. Zy hadden zig bedrogen : De Franfche Sol□aaten elkander helpende, en met behulp van trouwen en eenige ladders kroopen de rotfen op. Ondertuflen kwam den d?g aan, en de Marquis Je Boutflé, oordeelende, dat hy de Vyanden op lat uur met zyne 400 Man meerder zou alarmeeen, dan drie uuren daarna met alle zyne Troepen, lamhet befluit, om terftond naar het Fort te mar:heeren. Het grootfte gedeelten der Sloenen en Booten vas door de hooge Zee, en dewyl de Lootten hen tan een verkeerde plaats gebragc hadden, aan Rukten gcflagen , zodat, alle middelen van retraiteafrefneden zynde, 'er niets anders overfchoot, dan >m den Vyand wiens magc tweemaal zo groot was ils de onze met geweld teoverwinnen: DeSoldaae>n w,aren vol moed j dit deed den Marquis tot de ktaque beluiken. Het was ten half vyf uuren 's norgens en zy waren op een afftand van omtrent wee Mylen van het Fort en deCafernen, wanneer ;y met de geforceerde pns den marfch aanvingen. De Soldaaten gingen in de grootfte ftilte op vlarfch, hun geweer verdekt houdende; zy oncnoetten verfcheiden Inwoonders, welke de roode okken ziende (want deezc Colonne beftond byna ge-  JAARBOEKEN, yaxtury, i?32. jg geheel uit Ieren, en derztlver Uniform, gelykt zeer veel naar die der Engelfche) hen aan zagen voor Soldaaten van hec Guaroifoen. Ueeze kleine Troup kwam dus, zonder ontdekt te worden, tot op de Èserceerplaats, alwaar een klein gedeelte van het Gu3rnifoen jurft toen het Manuaal deed. Op het oogenblik dat de Engelfche Soldaaten regts om keert maakten, wierden zy dooreen Salvo van de onzen begroet, welke verfcheiden der Engelfehen het ge weer uit de hand deed vallen. Men begrypt ligt, dat hun Linie in een verfchriklyke desordreraakte: men viel met de Bajonet op hua in', en zy waaren al te zeer vtrfchnkt om eenigen tegenftand te kunnen bieden. Ter zeiver tyd verfcheen de tweedColonne, onder orders van den Majoor de Fresne: welke het Forc moeit vermeelleren, voor de üp haalbrug; fommige Vlugtelingen van de Exercitif Plaats deeden hun belt om ze op te haaien; mei gaf vuur op hem, de Brug bleef neder en het For wierd veroverd. De Cafemen wierden te gelyke: tyi vermeefterd, de helft van het Guarnifoenwa nog niet op, zo dat men nergers tegenftand onc moette. Een Party, die order had, zig van den Gouver neur te verzekeren, kwam op den grooten wegeat Officier, od een goed Paard zittende ca welke eei ochtend courtje fcheen te doen, tegen. De Kapi tein Oconnor van hec Regiment Walffi, vatte he Paard by den toom en zeide den Officier aan, da hy zyn gevangen was. Naar gedagten zeide hydi in het Engelfch, want de Officier üoeg 'er gee; acht op, en dacht het gekfeheeren te zyn. Maa de Heer Oconnor het hem op nieuw verzekerd heb bende, en dac deFranfche meefters vanhetEilam waaren , gaf de Officier zyn Paard de fpooren, ei hetzelve te fterk zynde;, kon de Heer Oconnor he niet vafl hóuden : doch order gcevende omtefchie ten, gof de Officier, wïen de kogels om de oorei vloogen, zig gewillig over. Onze Kapitein ver zon hem toen om hem by den Gouverneur te bren 0 gen 's Gra- venhaüe. Berigt' wegens het hernemen van St. Euftatiusdoor de Franfcheit.  's Gra- •venhace. Berigt wegens iet her nemen van St, EuItatiusdoor de Franfchen. i i i i i i 2 l i T I <3 d w O 'e t( IV w D d v, 5B NIEUWE NEDERLANDSCHE ffcÜ?1 eiodeJ.depzt-'1v-en niet te exponeeren door de Soldaaten, die hem wet rnogren kennen, ongel.gtte worden: Waarop de Officier hem andwoórdc de dat hy niet ver behoefde tc zoeken, wanc dade Gouverneur zelve zyn gevangen was. Dus wierd de Luitenant-Kolonel Cockburn, Gouverneur van ■St. Euttatius gevangen genomen, en het Eiland zeive veroverd. 1 De Troepen vvicrden op hunne landing en tocht geleid door ten traofchman, die op het Eiland had gewoond en gelyk zo veelen anderen, door deEneeliche Generaals onmcdoogend was geplunderd. Een Inwooner van het kleine Eiland Saoa heeft cd ?elyke wyze den Vicomte de Damas gedient, wtl n wieri ï Marquis de Bouillé het, na authentiqebewvzen :n eigendom, heeft doen ter hand fteilca, 'Et  JAARBOEKEN, Januwy, 1782. 'Er zyn ook 1,600,000 Livres, Weftlndifch Geld, gevonden, welke aan den Admiraal Rodncy, den Generaal Vwghan en andere Engelfche Officieren toebeno >rden. Dewyl dit alles voortgekomen was uit de verkoop der Goederen, die de Admiraal Rodvey hid bui: gemaakt, was alles contant Geld, en is terltond aan de Troepen uitgedeeld. Ieder Soldaat heeft, 100 Kroonen gehad; het deel van den Graaf de Bouillé, welke detydingteParysgebragt heefc, bedraagt 3JO00; en dat van den Gouverneur Generaal, zynen Neef 170000 Livres. Met het geen van vyf of zes vyandlyke Schepen, welke op de Reeie lagen, zal komen, zal de gantfche Kuit 1,800,000 a twee Millioenea Livres, vVeftindifch Geld , uitmaakt n. Deeze Expeditie heeft maar 8 of 10 Man van dt onzen het leeven gekoft, en dit is nog flegts ge beurd door de onvoorzigtiaheid of liever de drif van fommige Soldaaten , welke, de eerften aanlanc willende zyn, een Boot deeden omflaan, endewy bet Nagt was kon men hen niet helpen. De Graaf de Bouillé is maar 30 dagtn op reis ge weeft, zynde den 28 November van Martiniqu vertrokken. Dien zeiven dag had men op Fort Ro ynl Sein gedaan van den aankomft van den Graa: de Grafie met 32 Schepen van Linie, hebbendi vier anderen de route na*r St. Domingo genomen Amsteldam. De Directeuren der Colonie Suriname! den Heeren Staaten Generaal, door eenei Brief van den 4 July 1781 onderrigt heb bende van den ftaat, waar in gemelde Colo rhe zig toen bevondt, hebben' den 31 de jongftleden maand eenen tweeden brief aa: Hoogftderzelve gefchreven , ingevolgen de Berigten welke aan hun waren gezon den door den Heer, Gouverneur Generaa va: 's Gra- l/ENHAGE. Berigt wegens het hernc. men van St. Eu. ftatius door de Franfchen. c i l 1 1 1 c ; 1 c 1 1  Amstel.f am. 5 5 5 9 f i»s NIEUWE NEDERLANDSCHE van Surinamen, gcdagteekend Paramaribo den 28 Juny 1781, en door eenFranfch Schip uit Cayenne hier aangebragt. De Heeren Directeuren uiten zig in gemelden brief aldus: „ Dat, volgens de Berigten van denGou„ verneur Generaal, de Colonie van Surinainen eene volkome ruil by aanhouden„ beid bleef genieten , en zig bevryd had „ gezien van allen vyandelyken aanval; dat „ men de Fortificatiën reeds byna in eenen complccten Raat van tegenweer gebragt „ had, en dat hy, (de Gouverneur) tot be„ Ichcrming der Colonie, alle de middelen ■93 111 't werk had gefteld, die hem door de „ kunft aan de hand waren gegeeven; dat hy „ zig dus vleidde dat de Vyanden, die ?e„ ftadig kleine Kaapers langs de Kult en zelfs „ tot aan de mond der Rivier, gehouden „ hadden, niet onkundig zynde van de ge„ fteldheid, waarin de Colonie, door het „ opwerpen van nieuwe werken, zig bevond, „ noch van de maatregelen, welke men tot defenfie genoomen had, noch van het ge„ tal der Oorlogfchepen, gewapende en an„ derc Vaartuigen,die de Rivieren dekken, , nu tegen de Colonie geen aanval durven , waagen, dien zy tot nog toe niet onder, nomen hadden; en dat, zoo zy het durf, den beftaan, men zo wel bereid was om , hen te ontfangen , dat, ten ware zy met , eene buitengewoone overmagt kwamen , , , dezelve niet in ftaat zouden zyn om veel , kwaad aan de Colonie toe te brengen; dat , de Kapitein Spengkr, commandeerende , het Pregat van Oorlog De Thetis, zedert den  JAARBOEKEN, January, 17!?=. 61 den 17 Juny Zee hield met twee gewapen„ de Brigantynen, om omtrent de Rivier „ Marrewynê te kruiffen, met oogmerk om „ de Kaapers, welke die • Kuft onveilig „ maakten te verdry ven, de Vaart te bevei„ ligen voor de Schepen, die na de Colonie „ ftevenden, en om met de Franfche ColO' „ nie van Cayenne een Communicatie te he „ houden, die voor Surinamen zeer voor „ deelig was". Na aan H. H. M. M. te hebben doen op merken, dat die toebereidzelen-en fchikkin gen de Colonie bezwaard hebben op eem wyze, welke de gunftigfte aandagt en krag tige hulp, na de herRelling van den Vrede verdient, voegen 'er de Heeren Directeurei by „ dat men zig tot nog toe, in de Depe ches, uit Surinamen ontfangen, niet uit „ drukkelyk beklaagde over een werkely] „ gebrek; dat'er evenwel, tot den 28 Jun; „ geen één Schip met Proviant beladen aan gekomen was; gelyk men ook geene ver 5, zending der Producten van de Colonie hai „ kunnen doen; dat, wel is waar, zy doo verfcneide wegen getragt hadden het pro „ viandeeren van 't Garnifoen en van d Oorlogl'chepen te vervullen, maar dat z; „ tot nog toe geene zekerheid hadden, da zulks door die middelen gelukt was". De Berigten aan de Weft-Indifche Comp" ' gnie van Curacao toegekomen, zyn niet min der voldoende; dezelve zyn aangebragt doo den Heer van Starkenborch, Fifcaal van di Colonie, zynde van St. Thomas,werwaard hy zigbegeevenhadt, op een Deenfch Schij h Am- STEtdam- 1 z f 1 c r S c s 1 \  Amsterdam. j 3 a t c « «2 NIEUWE NEDERLANDSCHE in Noorwegen aangekomen. Volgens die bengren is dat Eiland in den beften ftaat van tegenweer, en men was voor geen aanval van den;kant der Engelfehen bedugt, als welke boven dien, uit verfcheidene natuurlyke oorzaaken, denzelven zonderhet grootii gevaar niet zouden durven waagen. Zyne Doorl. Hoogheit de Prins Erfftadhouder heeft aangefteld tot Schout by Na-rt onder het Collegie ter Admiraliteit in WeftFnesland en het Noor der-Quartier, den Kaptein ter Zee Gerard Jan van Fos. Voorts, tot Kspteins ter Zee, onder het Collegie ter Admiraliteit op de Maze • Cornelis Virieux, Johan Amold Bloys van Trestong en Samuel Story. Verders nog tot Kapteins ter Zee.- Amoud Willem Willinck en Simon Decker-, de eerftgemelde onder het Collegie ter Admiraliteit te Amfterdam en de aatftgenoemde onder dat in Weft-Friesland 2n 't Noorderquartier, en Adriaan Schierjout, tot Kaptein onder d'Admiraliteit van geland. Verders zyn met voorkenniffe van ■cyne Doorl. Hoogheid de Heer Prins Erfstadhouder , by het Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit te Amfteldam begeven 't Schip )e Tyger , van 44 ftukken en 4.50 koppen an den Kaptein E. C. Staaring; de Argo ran4o ftukken en 270 koppen,aan, denKapein J. P. van Braam; en de Kotter de Mkruua van, 20 ftukken, aan den Luitenant can Ort.  JAARBOEKEN, January, 1782. f53 Het bovengemeld fchip de Tyger, dat op de werf van den fcheepstimmerman Ary Staats • gebouwd, maar door de Admiraliteit gekogt is, is van een byzonder maakzel, even als de Indiaan , op die zelfde fcheepswerf voor reekening van de Amerikanen , gebouwd, en voorleden zomer derwaards vertrokken onder bevel van den Heere Gillon. Men heeft alle reden om te denken, dat de Tyger, als zynde zeer fcherp gebouwd, eene lnelle zeiler zal zyn. Het voert maar 44 ftukken, dog deze ftukken zullen van het zwaarfte caliber zyn, zodat dit fchip in fterkte tegen een zeftiger kan opwegen, gelyk het ook even fterk, als een zeftiger bemand is. Daar is ook befloten , dat men voortaan de oorlogfchepen van 54 ftukken gefchut, met 50 koppen meer, en dus met 350 zullen bemand worden. 't Collegie ter Admiraliteit alhier isgemagtigd, om met den Heer Wentworth over 't uitwiftèlen der krygsgevangenen in onderhandeling te treden. De Heer Wentworth wordt eerftdaags over Oftende uit Engeland verwagt, en 'er zal een pasport voor Hem en zynen reisgezel Robberts aan 't gemelde Collegie worden gezonden. Daar befloten is eene nieuwe haven in het zo genaamd Nieuwe Diep, bekwaam voor het beveiligen van Oorlogfchepen by wintertyd te maken, is des wegens reeds in September 1781. de navolgende bekendmaking gedaan. „ De Ed. Mog. Heercn Gecommitteerden , door zyne Doorluchtige Hoogheid benoemd, E „ tot Am- ;tel- dam.  *4 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Am- ster,- IiAM, Daar is veel gefproken, en ook in de nieuws» papieren gefchreven van het ongeluk aan's Lands * Fre- „ hec doen maaken van een Haver; en bckwaame „ legplaats voor 's Lands Schepen van Oorlog in het Nieuwe Diep by de Helder , zullen op .j Woensdag, den 5 September deezeï jaara,aan het Nieuwe Diep, in Loco, publicq Aanbe„ fteeden: „ Het maaken van een ReyRn Leydam; bref, der by de bedekken gefpecificeert. „ Nader onderrichtinge en aanwynnge op „ de plaats zelve, by den Opzigter P. Har gen ,-> aan den Helder voornoemt. ,, De bellekken zullen 12 dagen voor de Aan„ bedeeding te leezen leggen tot Dordrecht in „ de Doelen en in de Herberg by het Groot„ Hooft; te Rotterdam, in de Romein en in het ,, groot en klein Schippershuis; te Delft in de } Hetbergen aan de Schiedamfche Poort; inden », Briel in de Herberg de Prins,* te Maasfluis in de Mooriann; te Gorinchem fn den Doelen en by den Kaflelein Vleeshouwer ; te Popen„ drccht in de Koning Wiiüam; te Hardhixvcld in de Snoeken,* te Werkendam in het RechtJ> huis," te Leiden aan het Haarlemmer Veer; te JJ Haarlem m de Herbergen aan de Poorten; , t'Amfterdam in de Nieuwe Stads Herberg, en " in de Herbergen aan de Haarlemmerpoort en " aan de Beerebyt; te Alkmaar, Hoorn. Enk*' huifen, Edarn, Monnikkendam , M:denblik * en Purmerende in de Doelen, in de Bever" wyk en te Petten in de Herbergen; aan de " Helder in her Wapen van Haarlem; en in 'sHa" se in het BolTche Veerhuis.  JAARBOEKEN, January, 178S. lemueele Eede zal beveiligen.. E 2 Aclum Am- sterdam.  66 NIEUWE NEDERLANDSCHE STELDAM. Actum in 'sLands Uitlegger Fregat de Faam, geankerd in de floot aan 't Vlieland den 13 January 1782. (JVas getcekend} Accordeert met het Origineele, J. Vlielander. beruftende by den Heere my prefent J. P. van Braam, Pieter S. Lentius? Commandeeren's Lands Schryver." Scheepen in 't Vlie. EXTRACT COPIE. „ De Ondergetekende Dirk Cornelitfe, Capitein; Commanderende 'sLands uitlegger Snaauw de Meeuw, verklaare hier mede ter liefde van de waarheid en ter requifitie van den Commanderende Officier van 's Lands Scheepen en Vaartuigen , in 't Vlie poft houdende, hoe het in de Diemer of Watergraafsmeerfche Courant van den 9 dezer geftelde Extract uit eene brief van Friesland, de dato 4 January 1782, behelfende een kortverhaal van het ongeluk 'sLands Fregat de Eendracht alhier overgekomen, geheel buiten myne kennifle in dato Nieuwspapier is geplaatft geworden; en dat de daar by vermelde waarfchouwing, die door my aan den Kaptein de With zoude gedaan zyn, omtrent het brengen van Toptouwen op de Maften een eerrovende en infame laftering en leugen is, verklarende daarover nimmer met gem. Kaptein gefproken, nog my daarover, nog by monde, nog by gefchrifte op eem'gerhande wyze te hebben uitgelaten, en dat ten opzigte van het zetten van Toptouwen op de Maften van fcherpe fchepen, zo als de fituatiehier in de floot  JAARBOEKEN, January, 1782. 67 is, de gevoelens der Zeelieden zeer different zyn, en ik over zulks daar omtrent nergens gefproken, nog myne gevoelens boven die van anderen hebben gefteld. Betuigende ten opzigte dezer Verklaring het bovenftaande de opregte en zuivere waarheid te behelfen, die ik over zulks ook ten allen tyden des gerequireerd wordende, met folemneelenEede wil beveiligen. Aéttim in 's Lands Uitlegger Snaauw de Meeuw, geankerd in de floot, aan 't Vlieland den 13 January 1782. (JVas getekend) Accordeert met he t Origineels, D. Cornelisze , beruftende by den Heere Kapt. van de Meeutf, J. P. van Braam , my prefent Commandeerende 's Lands Pieter S. Dentiusj Schen in 't Vlie. Schryver." „ De Ondergetekende in deszelfs Diemer of Watergraafs Meerfche Courant in dato 9 January 1782, onvoorzigdg den inhoud van een Brief, aan hem uit Friesland gedateert 4 January 1782 gegeeven, geinfereert hebbende, concerneerende het ongeluk aan's Lands Fregat de Eendracht, gecommandeert door den Kaptein C. M.deWith, in de floot van het Vlieland den iften deezer over= gekomen, verklaart hier mede volgens boven= ltaande Extraéten, en maakt dus het Publicq bekent , dat het den Ondergeteekende thans volkomen is gebleken, dat gemelde brief is een calumnieus, lafterlyk en injurieus inilrument , zynde valfch, en alfints de Eer en goede naam van voorn. Kaptein C. M. de With ten hoogfte te naa komende E 3 en Amstel» dam.  6S NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stel»am. en Iedeerende, en dus fchelmachtig uitgedacht, herroepende over zulks de gemelde infertie by dezen Den 18 January 1782. H. Koning." Wy kunnen niet nalaten, twee berigten over den tegenwoordige oorlog en de daaruit voortvloeijende toefland van handelen fcheepvaartmedetedeelen: H;t eerfte luidt aldus: „ Zedert dat de Engelfehen zich meefter van het Hollandfche Eiland St. Euftatius gemaakt hebben, zyn de Deenfche Eilanden in de Wëltindie, byzonder Sr. Thomas, in grooten bloei geraakt. De gewigdgfte Kooplieden van St. Euftatius hebben zich op St. Thomas met der woon neergezet,en zetten daar hunnen koophandel , gelyk zy dien voorheen dreeven, genadig voort. Dewyl thans aldaar de eenige markt of ftapelplaats voor Weftindie is, zo heerfcht 'er tegenwoordig een gewoel van Koophandel, nog grooter, indien het mooglyk is, als die geen, welke op St. Euftatius , voor dat het door de Engelfehen veroverd was, gedreeven werd. Ook hebben de Deenen by de Verkooping , welke de Engelfehen van hunnen gemaakten buit hielden, ongeiooflyk veel gewonnen. Zy waren de eenige neutraale Eilanders, die 'er als Koopers verfcheenen. Dewyl het hierby aan koopers ontbrak, en de Admiraal Rodney om zekere redenen grooten Ipoed daarmede maakte, zo hadden zy Hechts te bieden om 't geen 'er voor handen was goedkoop te krygen. Geheele Pakhuizen, met ryke Goederen opgevuld, en welgeiaaden Schepen werden te lamen.  JAARBOEKEN, January, 1782. 69 femen in een l'oop zonder nader onderzoek ge. veild, en die hec vierde gedeelte der waardy daar voor bood, werd niet alleen kooper, maar ook noch geacht duur in te koopen. Desniettegenftaande ging de fomvan betgeheele den geldvoorraad der koopers verre te boven; en het zou onmooglyk geweeft zyn, om alles aan den mar te brengen, byaldien niet de Noord-Amerikaaner «n de Franfchen, zelfs in weerwil van het gedaane verbod, middelen gevonden hadden,om dooi de derde en vierde hand deel daaraan te kunnet neemen. Het fchynt, dat de Engelfehen hierbj veel door de vingeren gezien hebben. St. Eufta tius is thans ontvolkt en zonder Koophandel Naar allen fchyn zal St. Thomas zynen bloeien den ftaat ook zelfs in tyd van Vrede behouden -Althans tegenwoordig wendt zich de geheel* Weftindifche handel derwaard; en wanneer d< Vereenigde Staaten van Noord-Amerika eens vn zullen zyn, heeft men aan dien kant ook nieuwe ra gewigtige uitzigten." Het ander berigt van den Bovenrhyn meld ons het volgende: „ Het oorlog der Hollanderen geeft ook aai „ de Boflchen in den Paltz en andere nabuurigi , Landen weder een grooter waardy. De zwar< l, houdvlotten, welke jaarlyks ten getalle van ; of 8 yoorby Koblentz den Rhyn afzakten, zyi s, in het voorleedene jaar veel menigvuldiger ge ., weeft, en zelfs tot 18 toe aangegroeid, 't I l, als iets byzonders aan te merken , dat zelf Franfch hout uit Holland naar Frankryk gaai ?> Aan den Bovenmoezel, daar Lotharingen o E 4 „ an AMSTERDAM. [ l i r r t 1 t 1  ?a NIEUWE NEDERLANDSCHE A'm- STEEDAMi „ ander Franfch grondgebied iswordt het Ëi"4 „ kenhout door Hollanders opgekocht, den Moe„ zelenRhynaf naar Holland gevoerd, aldaar 3,~ tot den Scheepsbouw bearbeid,- en dus onder „ den naam van duitfch of noords hout naar de „ Franfche Magazynen getransporteerd. „ Integendeel neemt de vaart den Rhyn óp;; waard tegenwoordig fterk af, dewyl Holland zo weinig leveren kan, en wat het nog levert, tot al te hooge pryzen te ftaan komt. De $> Ooftindifche waareri ontvangen wy daarom j, over Bremen en Frankfort; want daar vergaj. dert alles 9 om ons vervolgens toegezonden te „ worden. De goederen over Bremen zyn voor „ ons 't beft koop, dewyl zy van daar langs de Sy Wezer naar Munden gebragt kunnen werden. „ Aldaar worden zy op twee wielde Karren Cge„ meenlyk Helfen Karren genaamd.) geladen „ ,, en zo door de Heften Kaflelfche en Heften ,5 Darmftadfche Landen naar Frankfort vervoerd. „ Men heeft opgemerkt,- dat de vracht op dien „ langen weg tot Frankfort toe 30 kreutzers op „ ieder Centner minder bedraagt , dan wanneer „ men de goederen onmiddelyk uit Holland „ krygt, 't welk door de zwaare Tollen op den Rhyn veroorzaakt wordt. Nog een ander voordeel heeft men by den ontvangft der goe^ deren over Bremen,- want de waaren, die van „ daar komen, worden te Frankfort weder ge- woogen, en men betaalt 'er Hechts het bevon„ dene gewigt; daar integendeel de goederen s „ over Keulen ontvangen, naar het aldaar gefpe3, cificeerde gewigt betaald moeten worden. Vee- le Kooplieden uit Frankfort twyfelen derhalven3 „ of  JAARBOEKEN, january, 1782. 71 „ of men die Waaren ooit over Oftende beter„ koop zal kunnen ontvangen, al wierden de We„ gen tot zodanig tranrport nog zo goed herlleld, „ De handel met Tabak, in de aangrenzende lan„ den geteeld, en die meeft naar Frankryk werc „ uitgevoerd, is tegenwoordig in een kwynen dei „ ftaat; en uit de voordeden der Franfchen, it „ Virginie behaald, voorfpelt men, dat het no{ „ erger daarmede gaan zal, zullende Frankryl „ zich van daar met dat gewas, voorzien, Daa „ tegen gaat het in den Paltz en andere Lande: n met het aanbouwen van Krap zeer goed." Van de Berbice heeft men tyding met briever van den 27 September 1781, waar by gemeh wordt, dat de omftandigheden aldaar zeer drage lyk waren. De fchadens zouden nog wel te over komen zyn. Tot nog toe is 'er geen gelegenhei< om Goederen naar Londen te verzenden. Daa kwamen van tyd tot tyd Engelfche Vaartuigei met Provifien, die zy voor Koffy en Katoei kogten: het gebrek dat zy tot nog toe baddet meeft aan Zout. Voor het overige was alle nog in goeden ftaat, en de bezittingen der goe deren geruft. Rotterdam. Zyni Doorlugtige Hoogheid, de Heere Prinfl Erfftadhouder, heeft aan den Zeeraad op de Ma ze den navolgende brief gcfchreeven. „ Wy hebben niet willen afzyn Uw Edel Mo '3, gendekennisfe te geven, dat by ons goedgevon dei Amstel-» dam. [ l t l l l I f " *' t I 3 > I  7» NIEOVVE NEDERLANDSCHE Rot- Tr.RVAM. ,, den is, dat de Luitenants, die op de Fregat. „ teo de Ca/foren den Briel, zyn geëmployeert „ geweeft, tot een falyk van onze genoegen over „ derzei ver betoonde bravoure in de affaire, voor„ gevallen den 30 Mey Iaaftleden, zullen dragen „ twee Epaulettes en de Kadets of Appointés „ éétae Epaulette, op gelyke wyze als die, wel. „ kc de Luitenants en Kadets ofAppoin és, wel„ ke op de Schepen zyn geweeft, die de Linie „ hebben geformeert in de Actie op de Üoggers„ bank van den 5 Auguftus jongitleden, thans ., dragen; als mede dat wy voornemens zyn aan „ den Kaptein Melvill, zoo dra hy uitgewiftèfd zal zyn, te permitteercn om tot eene diftinctie „ te mogen dragen een Witte Pluim op zyn hoed „ en aan hem te geven een gediftigueerden Sabel s, en Port-Epée, welke diftinétie wy mede aan „ den Kaptein Oorthuis by zyn retour zullen ao „ corderen. Waar mede enz. De Luitenants, die in het voorfz. gevent op de Caftor, onderbevel van den Kaptein Melvill gediend hebben, zyn J. A. Bloys van Treslong, — C. T. Bloys van Treslong, —. W. O. Bloys van Treslong — en C. Comans, En de Luitenants op den Briel, onder den; Kaptein Oerthuis, 7". van der Capelle, r~ O TV. Gohlus — en J. C. Krayenhoff. Door de Edel Mogende Pleeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit op de Maze is, met voorkennis en goedvinden van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prins Erfftadhouder, het bevel over het Fregat van Oorlog Briellb van 36 ftukken opgedragen aan den Kaptein Alcxander Ar~ mldus Bok. Me*  JAARBOEKEN, january, 1782. 73 Men is thans bezig met het oorlogs Fregat de Jafon, Kaptein Somemam, van de Admiraliciet op de Maas, weder optetuigen, en in behoorlyken (laat te brengen, gelyk ook de Schiedam, Kapitein Rauws, van 't zelfde Collegie. De Jafon is binnen weinige dagen door Ratcerdamfche Timmerlieden geheel mét koper beflagen. 't Ed. Mog. Collegie der Admiraliteit op de Maas heeft een nagel nieuwe K>tter, gewnpend met 24 (lukken, 6 cn9ponders, alhier gemaakt, gekogt voor ƒ 45000, mits kant en klaar zynde. Wy hebben in ons Stukje voor de Maand September 178 x, bl. 1789 en volgg. eenen brief mede gedeeld, van den Luitenant Ar. Koelberg aan Jonkheer van Lynden gefchreven: welke brief aan de Admiraliteit op de Maze gelegenheid gaf, om onderzoek te doen naar het geen door gem. Luitenant in dien brief was voorgedragen. Het fchriftelyk berigt, 't welk de Raad cn Advocaat Fiscaal ter Admiraliteit op de Maze, Mr. Dirk Ruhlf Wyckerheld Bisdom daar van op den 18 December 1781, aan Hun Ed. Mog. heeft in gelevert, is van den navolgende inhoudt: De ondergefchreven Advocaat Fiscaal heeft de eer te rapporteren, dat hy, ingevolge en ter voldoening aan het gerefoiveerde van den 18 September dezer jaars, hadden geëxamineerteeneMisfive van den Heer van Lynden, gewez. n Kxtraord'naris Envoyé van Haar Hoog Mogende asn het Hof van Zweden, gefchreven in den Hage den 16 daar te voren, mitsgaders zekeren Brief van den Luitenant Koelberg, gedateerd den 24 Auguflus 1781, dewelke hy Heer van Londen zich verpligt hadde geacht te brengen, ter ktnniffe van dezen RaJe, vermits Rotter . dam-  H NIEUWE NEDERLANDSCHB ROTTE RPAM. jBerigt rnn den i<7/c. Bisdom wegens 't Schip Prins Willem en den Brief vat, N.Koelberg. mits de inhoud van dien de eer en de reputatie van' den dienft van dezen Staat, zoo binnen - als buiten 's Lands ten hooglten interesieerde, en hy zich niet zoude willen te verwyten hebben, dat eenige fubjectcn, op verzoek van Haar Edel Mogende, ge« durende zyne Commiflle in Zweden, herwaartafafgezonden , regtmatige redenen van klagten zouden hebben, en daarom vermeend hadde dezelve aan het onderzoek en de deliberatie van dit Collegie te moeten overlaten, om daar op, ingevallen van gefundeerde redenen van klagten, het noodige redres te verzorgen. Dat hy Advokaat Fiscaal tevens, mede overeenkomftig het gerefolveerde, op den 25 September daaraan volgende, hadde geëxameert eene Miffivc van Zyne Doorluchtige Hoogheit den Heere Prinfe van Oranje en Nasfau, gefchreven in den Hage den $1 dier maand, zendende daar nevens eene nadere Misfive, door bovengemelden Heer van Lynden, op den 17 September, aan HooftgemeldeZyne Doorluchtige Hoogheit geadrefleert, ten geleide van eene Copy van voorfchreven Brief van den Luitenant Koelberg; houdendede voorfchreven Misfive van Zyne Doorluchtige Hoogheid, datHoogft. dezelve, offchoon gej'nformeert, dat welgemelde Heer van Lyndett den Brief van den voornoemden Luitenant reeds aan dezen Rade hadde toegezonden, egter noodig hadde geoordeeld Haar Edel Mogende te verzoeken, om grondig te examineren, of het geen daar by was vermeld met de waarheit overeen kwam, dewyl in dat geval de Kaptein de Bruyn niet langer verdiende in 's Lands dienft geëmployeert te worden, en in tegendeel indien de gemelde Luitenant onwaarheden tegen zyn Kaptein hadde gefchreven, dezelve daar over behoorde te worden gecorrigeert, en dat het aan Koogftdenzelven niet indifferent konde zyn, of de Schepen , lewelke wierden opgegeven als gereed, om tegen den vyand gebruikt te kunnen worden, van genoegzaam Gefchut voorzien en ia een behoorly ken ftaat wa»  JAARBOEKEN, January, 1782; ?5 waren, vermits het onvergeeflyk zoude zyn, dat een Schip voorzien was met Getchut, dat niet kom de worden geladen met Kogels van het kaliber, v/aar voor die ftukken wierden gehouden ; komen de het aan Hoogftdenzelven onbegryplyk voor, dat 'die ftukken, zoo wel als de Rampaarden, niet aan 's Lands Werf zouden zyn gevifiteerd voor dat zy aan boord waren gezonden, en dat de Kaptein de Bruyn nooit zoudp hebben gedagt, om, na dat zy aan boord waren, dezelven na te zien en te proberen voor het moment, dat hy order kreeg om uit te zeilen, en kunnende Hoogftdezelve ook geenzins metonverfchilligheitaanzien, of'sLandsEquipagien wel wierden behandeld, en of de Eet waren, die de Kapteinen hun geven moeften, in genoegzame quantiteit en van behoorlyke qualiteit waren, dewyl daar van het behoud van zoo vele Zielen af hing en het byzonder in een tyd, daar zoo vee difficuliteit was om het noodig aantal Zeevolk t< vinden, onvergeeflyk zoude zyn, zoo hun doo winzugt van den Kaptein wierde onthouwen, he geen hun toekwam, het welk andere met regtzou de affchrikken om op 's Lands Schepen dienft t( nemen. Dat hy Advokaat Fiscaal vervolgens dan ook overeenkomftig het gewigt der zake, en de ernfci ge meening van Hoogftgemelde Zyne Doorluchtig Hcogheit, zoo naauwkeurig mooglyk hadde nage gaan en onderzogt, of en in hoe verre de voorfchre ven klagten gefundeert waren, en ten dien eind onder anderen ook als Getuigen onder Eede hadd gehoord den gewezen Bottelier Johannes HoepeUnt en den voornoemden Luitenant Koelberg zelve; mits gaders den Tweeden Kaptein Jan Willem vanQlden barneveld, genaamt Tulling; den Luitenant Johannt Cornelis van Overveld; den Konftapel, Fieter Lilia den Commandeur der Soldaaten Francais Malfait den Sergeannt Corel Gufiaafvan Holm\ de Chirut gyns Wilhelmus Clemens, Dirk Buiken Petrus Hiers gelykook den Botteliers Maat Fredrik Willem Nein e Rotterdam. Berigt van den Fifc. Bisdom wegens 't Schip Prins Willem en den Brie^vai} N. Koelberg. ► T s ■> J •> V i  Rotter- dam. JSerigt van den Fifc. .Bisdom wegens 3i Schip Prins Willem cn den B vief va N. Koe berg. f6 NIEUWE NEDERLANDSCHE en boven dien hadde ïnseivcrnen drie beëedi»de Declaratoiren , zoo van John Bel en Godfried Willem Brand als Pieter van Herftad, dewelke gedurende eenigrn tyd ais Bottelier en Botteliers Maat op het voorfchreven Schip hadden eefungeerd, als van den Koperflager Hendrik van Eyl, zynde alle de voorfchreven df politien refpeétivelyk hier nevens gevoegd fub. No. i , a, 3 , 4 , 5, 6, 7> 8, y , 10, ii, 12 en 13. Dat zoo daar u;t als anderzints, fcheen te confteren, dit 'er in de daad vier ftukken Gefchut van de ouderfte Battcry, aan bocrd van het voorfchreven Schip waren geweeft, welke van agteren te 7naauw waren, om met Kogels van s4pondbehoor-lyk te werden gebruikt, en dat dit defect, niet eerder is ontdekt, dan in de maand July van dit jaar, wanneer de Konftapel Lilia, volgens eene order van den Kaptrin de Bruyn, door den Luitenant Koelberg aan hem ov rER- t)am. Berigl van den Fifc.Bis. dom wegeus 'f Schip Prins Willem ',n den brief van N. Koelberg.  ï3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ber'tgt van den Fifc.ÜK dom we gens 't Schip Prins Willem enxden brief vat N. Koel berg. wlerde geïndigiteerd als of het volk in deszelfs Randfoenen was verkort; nadien de gewone ftand? Ibenen, zoo als de/elven by de orders van den Lande zyn bepaald, effecïivelyk waren verftrekt, pelyk ook het gewigt, waar mede dezelven RandIbenen wierden afgewogen, wel degelyk voorzien ■ was geweeft van een behoorlyk merk of yk, nog -laatft in den jare 1780 daar opgefteld, zoo dat de vrees van voornoemden Luitenant, dat het voorfchreven gewigt veel min Ier en ligter was, als het behoorde te wezen, van allen grond was gedeititueerd en op het eerfte gezigt had kunnen en behooren te worden weggenomen. ! Dat ook de naweging der Randfoenen voor zekere twee baklagen; dewelke het voorfz. Misfive voorkwam, als gedaan op fuspicie en op order alleen van hem Luitenant cegen de vermoedelvke intentie van den Kaptein de Bruyn, was gebleken te zyn gefchied op exprefle oraer van den voornoemden Kaptein, op de aanklagte van anderen, en ten overftaan van den Kaptein TulUng en den Luitenant van överveld , zoo wel als van hem Luitenant Koelberg; terwyl ook de generale orders van voornoemden Kaptein de Bruyn, met relatie tot het wegen der Randfoenen en deszelfs byzondere attentie op deze eerlle klagten, gelykook zyn ongenoegen over een abuis, hetgeen mefopzigt rot de Randfoenen van de voorfchreven twee baklagen plaats zoude hebben gehad, aan elk onbevoor >ordeelden klaar genoeg deden zien, dat voornoemde Kaptein geen oogmerk had gehad, om het volk in deszelfs randfoenen eenigzints te verkorten ; veel min, dat 'er reden zoude zyn geweeft, om te fufpecteren, dat de meergemelde Ka-rein, kort daaraan den voornoemden Bottelier, vien hy ter voorfchreven zake kort daar aan in de boeyen had laten Duiten, en daar uit niet bad ontflagen, dan na voorgaande overreding, dat by ten minften niet opzettelyk had gemalverleerd,in zyne bevordering tot Luitenant, behulpzaam zoude zyn geweeft; waar  JAARBOEKEN, tfmary, I7"ï«. 7; van het tegengeftelde ook aan dezen Rade zoo wel, als san hem Advokaat Fifcaal volkomen bekend was. Dat bovendien met vee! exaggeratie bv voorfchreven brief wierd geïofinueert, even als of aan het volk geen ander Spek was voorgezet dan het geene door het geheele Schip Ronk: en als of het water zoo Hinkend was, dat men het niet ruiken konde; daar intulfchen uit alle de verhooren, en fpeciaal ook uit het hier nevens ge voegde Sub. No. 17 en 18 fcheen te confteren niet alleen, dat al het Spek voor goed en behoorlyk was geleverd en betaald; maar dat ook, zoo haaft ter kennis van den Kaptein was gebragt, dat 'er eenig bederf aan het zelve was ontdekt , terftond ander goed Spek w*s bezorgd en gefchaft; en dat' ook het water, offebcon nu of dan, zoo als te meermalen gebeurt, door de hitte, door het lans; liggen of anderzints, eenigzints met reuk bezet , doorgaans zeer g.^ed was geweeft, boven en bebalven dat , zoo lang ten minften, als hy Luitenant aan boord was geweeft, aan het volk altoos bier en niet enk 1 water, was te drinken gegeven. Dat 0r\i de verdere fchafting aan boord van dit fchip, in en zeer verkeerd daglicht fcheen te zyn voorgefteld, nademaal dezelve in geene opzigce aldaar op een andere voet was geb'eken te zva geordnnreert geweeft, dan zoo als op alle andere 'sLands Schepen, onder het relTort van dit of van ander,- C ollegien ter Admiraliteit gebruiklyk was. . En dat hier omtrent te minder hxfitatie fcheen te moeten overblyven , om dat ruim 150 k 200 ir.anfchappcn der Equipagie van voorfchreven Schip, dewelke op den 9 Oclober onder meer andere verzoeken, van dezen Rade meenden te mogen vorderen, om op nieuw onder de ordres van den Kaptein de Bruyn te worden gefteld; op de vragen fan hun dieswegens gedaan, rondelyken eenparig,als uit eenen mond, hadden verklaart. dat zy geere reden hoe genaamt van klagten over de fchafting badden in te brengen , en zulks niettegeuftaande F 2 vele i 'sGra- venha. ge. Berigt van den Fifc.tiisdom%ens 't Schip Prins Willem in den '?rief pan \T. Koeljerg,  8« NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- TERÜA1I Berigt van den Fifc. Bisdom we- fens 't 'chip Prins Willem en den brief van N. Koelberg. vele dezer manfchappen, dewelke anderzints ook uit zich zei ven niet zeer gewoon zyn te excuferen, het geen met reden omtrent de fchafrin^ te reorocheren valt; volgens het getuigenis van 4n> dries Verhoeven, hier nevens gevoegd , Sub No. 19. door voornoemden Luitenant Koe/berg , nog kort te voren, en wel op den 1 Odtober dezes «ars waren aangemaant, om als lieden van eer hun woord te houden en de waarheit te getuigen, na» melyk, dat zy aan boord van het Schip alto >s hadden moeten drinken ftinkend water en moeten eten ftinkend Spek met byvoeging, dat hy daar over den Prins had gefproken, en het maar alleen deet om het algemeenebeft. Daar uit deze genegenheit van de Equipagie mede genoegzaam fcheen te kunnen worden opgemaakt , waar voor te houden waren die pretenfe harde behandelingen , die zy in andere opzigtcn zouden hebben moeten ondergaan, mitsgaders die affchrik , dewelke 'er quafle zoude hebben geheerfcht by het volk, dat uit het Hofpitaal weder naar boord van den Kaptein de Bruyn moeit gaan, wanneer het even eens zoude zyn geweeft, als of zy na de dood gingen. Dat zoo ook zeer verkeerdelyk by de voorfchreven Miffive wierd voorgedragen , de behandeling der zieken, binnen Scheepsboord, dewyl volledig confteerde, dat verfche foupes, zoo wel, als al het geen eerder door deChirurgyns tot de verzorging en fpys der zieken noodig was geoordeeld, overeenkomftig de generale order, door den Kaptein de Bruyn daar toe gegeven, aan hun was verftrekt, en dat de fuspicie, als of federt het oprigten van een Hofpitaal de zieken door de Chirurgyns, om het profyt van den Kaptein langer aan boord waren gehouden, dan de order medebragt, ll mede van alle grond was ontbloot. Dat uit dit alles naar de gedanen van hem Advokaat Fiscaal van zelve volgde, dat aan de eene lyde de voornoemde Kaptein de Bruyn, wel niet was  JAARBOEKEN, Jmarj 1782. 81 was vry te kennen van verzuim , wegens het met behoorlyk vifiteren van zyn gefchut, zoo dra het zelve aan boord was gebragt ; maar dat aan den den anderen kant de Luitenant Koelberg ten zynen lallen ook verfcheiden onwaarheden bad gtïniinueerd en zelfs dadelyk gepo-. feerd. Dat ook, hoe zeer het niet behoorlyk vifiteren van het gefchut ware te houden voor! een zaak van veruitziende gevolgen , d< j ziekte eg ter , dewelke aan boord van dit Schip,' zelfs ook onder de Officieren had geheerfcht, ten! tyde, dat hy zyne onderfte batter.vhadingtnomen,1 deze grove fout eenigzints excufabel maakt;en dat in allen gevalle deze zaak met de recommandatie, 1 by des Raads voorfchreven Refolutie van den 10 July, fcheen te moeten worden gehouden voor af- j gedaan; en dat, voor zooverre 'er bovendien, nopens het huishoudelyk bellier aan boord van dit Schip, nog het een of ander ter verantwoording van voornoemden Kaptein mogt zyn gebleven, het zelve niet van dat aanbelang fcheen te zyn, dar vooral, na dat by de Sententie van den 1 November dezes jaars uit 'sLands dienft reeds was gedimitteerd, eenige verdere enqueften deswegens zouden behooren te worden gedaan, of procedures legen hem geèntameert. Dat veel meerder reflexie verdiende de hatelyke wyze, waar op de Luitenant Koelberg had kunnen goedvinden zynen Kaptein niet alleen, maar jelve den gantfehen dienft onder dit Collegie,af tefchilderen by et nen zoo zonderlingen Brief, waar in gevonden wierd eene opftape'ing van zoo veele fauten en misbruiken van het hoogfte aanbelang , doch waar van hy nooit te voren dezen Rade diredr. rog indirect.,eenige kennis had doen hebben, of fchoon anderzints deze weg zonder twvffel de geithikfte en gercedfte was geweeft , 'om dezelve xiadelyk te doen redrefferen. Dan dat het oogmerk van voornoemden Luïte* Bant in dezen juiftniet was geweeft zoodanig redres F 3 te Rotterdam. Berigt 'an de» RTc.Bisiom wegens 'f Schip ^rins Willem n dtn rief van sl.Koelterg.  Rot- 'j E\i* dam. Berigt vdn dett Fifc,Bis dom we geni 't Schip Prins Willem en den brief vai N.Koel berg. 8s NIEUWE NEDERLANDSCHE te bewerken, ofte ook de Waarheit hulde te doen, zich alverder onder anderen manifefleerde, daar hy, zoo ampel uitweidende in odieuf- remarques, met opzigte tot de ruimte van het Sch.p; de ongelukkigen genezing van een der patiënten in het Lazareth; het groot getal dooden, derz^lver be- • graaffems zonder kift, &c. zeker niet zonder voor* • dagt had verzwegen, dit de zieken in het Lazareth zeer wel wierden behandeld, zoo goed, als zulks wezen konde, en dat aan dezelve zeer goede ziek< n koft van allerlei foort wierd toegediend 200 als hy naderhand by zyn verhoor volmondig had geadvoueert. 1 Dat hy Advokaat Fifcaal wel niet wilde twyffe-lenarm de verzekering, dewelke de voornoemde Luitenant Koelberg by zyn Miffive op zyn woord van eer had geg.ven, dat hy namelyk direct nog indirect geen oorzaak nog de minfte aanleiding had gegeven tot het plaatfen van zyne vcorfchreve Misfive m de Leydfche Courant van den 28 September katitleden , maar dat het zelve geheel e 1 al buiten zyn toedoen en kennis was g fchied te minder, om dat deze verzekering ook alle'z'nrs wierd geconfirmeerd by eer.eMiffivj van de Wed. A. de Klopper en Zoon, blykens de twee voorfz*. Mifiiven ea hier nevens gevoegt, fub No. 20 en 21, en dat hy Advokaat Fifcaal zelfs wel wilde fupponeren, dat de voorfchreven brief eenHyk en alleen was gefchreven tot particuliere informatie van den Heer van Lynden , omtrent de wyze waar op hy de huishouding in 's Lands dienft hadden gevonden ; doch dat het egter teft>ns zeker Was, dat dusdanige informatie hadde behooren te worden gegeven naar waarheit , en niet genoegzaam alleen dienden te beftaan in exaggerarien abufive opgaven en erroneufe fuppoficien of gillingen, dieeene nadeeh'ge inpreflle konden maken omtrent 's Lands dienft in het gemeen, of omtrent zynen Kaptein in het byzonder, met verzwyging van alle het geene daar omtrent goed konde worden genoemd. Dat  JAARBOEKEN, January, 1782. 83 Pat mitsdien, indien gevindiceert zoude moeten worden, de laefie, door den voorfchreven brief aan de eer en reputatie van 'sLands dienft, zoo binnen als buiten 'sLands toegebragt, hy Advokaat Fiicaal zonder bedenking tegen den voornoemden Luitenant Koelberg ten ftrenglten zoude moeten procederen; doch dat hy Advokaat Fifcaal voor zeker hielt, dat, tot behoorlyk muntien van de eer van de Holbndfchen dienft meerder n«digwas naauwkeurïg acht te geven, op el het geen dienen konde- tot daadlyk redres van abuden, die daar omtrent plaats mogtcn hebben , t1uu ii'ft op het Uraffen van ongelukkig autheurs of diffiminatèurs van onwaaraentige v rhalen , offchoon die ook ten oogmerk mo/.ten hebben om dezelve te denigeferën ;en dat hy mitsdien vermeende in conli ieratie te mogen geven, om al het zelve aan dezen Luitenant Koelberg, die, door den Heer van Lynden, ten verzoeke van dezen Rade in Zweden gt-engageert zynde, reeds meer dan eenmaal, gedurende den korten tyd van zynen diétfft, de zagtzinoigheit van dezen Rade h dden ondervonden, Ook nogmaals onder het welnemen en hooge Approbatie van Zyne Dödrlugtige Hoogheit te verfchdonen ; maar dat voor zoo verre dusdanige handelwyze van een fubaltern Officier tegen zyne Superieuren egter niet geheel ongeremarqueerd konde of behoorde te worden-gepaffeert, meerge. melden Luitenant Koelberg by dezen Rade het onvoorzigrige, afufivc en injunëufe van zyn voorfchreven brief oader het oog zoude behooreo te worden gebragt, en dieswegens wel ernftig gerepritnendeert ,en dat zyne Commiffieals Luitenant, mitsgaders de acters, die tot werving ofte anderzints door deze Rade asn hem verleend mogten zyn , zouden dienen te worden ingetrokken. Dat voorts Zyne Doorlugtige Hoogheit, bv refcriptie op Hoogftdeszelfs Miffive van den 21 September, copyen zouden behooren te warden gezonden van dit Rapport en van alle ftukken daar E 4 toe Rotter. DAM. Berigt vak den FifcMs' dom wegens 't Schip Prins Willem en den brief van N. Koelberg.  &4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot, TERDAM. Berigt van den Fifc.Bi* dom wegens 't Schip. Prins Willem en den brief vat. N. Koelberg., toe relatief, mitsgaders van de provifioneele Re. folutie daar op te nemen, en HoogüMeszelfs gunlb'ge approbatie daar op worden ingewagt. En dat laatfteiyk de Heeren Gecommitteerdens tot de Haagfcne zaken zouden behooren te worden verzoet en gequalificeert om door een uit den ha.ren, by gelegenheit, aan den Heer van Lynden, in aatwoord op deszelfs Jvliflive van den ió September te doen toevoegen, dat het dezen Rade ten allen tyde zeer aangenaam zal zyn, om op eene gepafte wyze te worden geïnformeert van misbruiken, dewelke onder hun reflbrt plaats mogten hebben, hoedanig cf van wat natuur dezelve ook i zouden mogen zyn, en dat Haar Ed. Mogende ook altoos zeer bereid zullen wotden bevonden om dezelven ten proroptften, zoo veel maar immers in hun vermogen is, te doen corrigeren ; dat zy ook in dien geeft van tyd tot tyd verfcheiden voorzieningen hadden gedaan, ten einde voor het vervolg te p aevcnieren abuizen, dewelke nu of dan plaats konden hebben gehad, en waar van fommigen, ook by de hier voorgemelden brief van den Luitenant Koe/berg , waren getoucheert* en hem voorts te informeren, dat deze Raad des niet te min, zoo dra mooglyk , hadde doen onderzoeken , cf en hoe verre de klagten van voornoemden Luitenant Koelberg door zyn Hoog-Welgeboren aan hun gefuppeuitetrd, al dan met waren gefundeert; en om hem Heer van Lynden wyders opening te geven , van de bevinding ten dien opzigte, zoo als die was vervat in het hier vorenltaande rapport; en cicdelyk aan meergemellen Heer van Lyrden te infinueren, dat gelyk hier ait op nieuw, zoo vertrouwd wierd , zoude con[teren van die toegevende en edelmoedige handelk-y*e , dewJke deze Raad tot nog toe allezins hadje gehouden omtrent fubjecten op hun verzoek rjror hem Heer van Lynden,gedurende zyne Comtniffie in Zweden , herwaart afgezonden, Haar Edrf  JAARBOEKEN, January, 1782. t$ ïdel Mogende niet willen ontveinzen , met leedwezen te hebben gezien, dat deze in vele opzigten 200 onwaarfchynlyke klagten terltond zoo veel in gr', ffie hadden gevonden, aat dezelve onder anderen ook waren gecommuniceert aan, en gelaten in handen van zoodanige perfonen, dewelke onvoorzigtig of onwelmeenend genoeg waren geweeft, om dezelve te doen plaatfen in depublyke Nieuwspapieren , waar door zekerlyk de Marine van deze Republyk weinig eer, en in de tegenwoordige tydsomftandigheden veel ondienft was aangedaan, (Was geteekent,) D. R. Wyckerheld Bisdom. Het Edel Mogend Collegie nam nog den zelfden dag dit befluit: "WT'aar op gedelibereerd zynde, hebbende Haar yY Edele Mogende eenpariglyk verklaart, Haar met de voorfchreven Confideratien van den Heer Advokaat Fifcaal te conformeren, en dienvolgende genegen te zyn, cm alle verdere enqueften tot eenige te entameren Proceduren tegens den gedimitteerden Kaptein de Bruyn te doen cefferen, aan den Luitenant Koelberg onder het welnemen en Hooge approbatie van Zyne Doorl. Hoogheit , te pafferen het lrcfive van denzelven voorfchreven brief voor de eer en reputatie van 'sLands dienft, maar dezelve voor zco verre de handelwyze van hem Subaltern Officier tegen zynen fuperieuren niet ongeremarqueertkan of behoort te worden gepafleert, voor dezen Rade het onvoorzigtige, abufive en injurieufe van zyn voorfchreven brief onder het oog te brengen , en deswesens ernltig te doen reprimenderen, hem zyne Commiflie , als Luitenant, mitsgaders de Aflens, die rot werving , of anders door dezen Rade aan hem verleend mogten zvn, F 5 "af Rotterdam. Bertgt van den Fifc. Bisdom wegens '£ Schip Prins Willem m den Wief van N. Koelberg.  Svan zyne Mamdbrieven, met ordre om dezelve by |de afbetaling der foldyen van de fchepen, waarop hy is befcheiden geweeft, te exhiberen. En zal &c. Accordeert met het voorfz. Regifter. j. van der Heim. Wanneer dan volgends dit befluit de Lieui tenant N. Koelberg, voor den Zeeraad was verfchenen, is hem na eene berisping over zyn gedrag, zyne commiffie afgevraagd, en hy daar door uit 'sLands dienft ontflagenj 20 als nader is af te nemen uit het navolgend Rot*" ter- DAM. Nader befluit der Admin in voorfz. zaak.  Rotterdam. Nog nader befluit van de Admir. op de Maze. e c i »P NIEUWE NEDERLANDSCHE Extract uit het Regifler der Refalutien van de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit op de Maze. Maandag den 14 January 1782. r\e Luitenant Koelberg , zynde gecompareert voor den Raad en aan hem in conforamé van iet gerr folvetrde op den 18 December 1781 heden reconfirmeert, zynde voorgehouden hec abufive, 'nv?°'71^ge cn iujurieufe van zyne handelwyze >y de Miffive op den 24 Auguftus i78r ,door hem lan den Heer D. W. van Lynden gefchreven en ly deswegens wel ernftig eeprimendeerd zynde, leeft eerft wel getragtzich eeniglints te excuferen, lopens fommige bewoordingen, die dorr hem op lenoOaober 1781 tegens eenige der Equipagie -an ■ het verongelukte Schip Prins Willem zouden :yn gebruikt, zoo als dezelve in het Declaratoir •an Matthys Verhoeven waren ter neder gefteld, n by het Rapport van den Heer Advokaat Fifcaal ;emeld; doch, wanneer daar op door eemelden Heer Advokaat Fifcaal nader was geoffereert om iet volledig bewys ook van het voorfchreven geiepofeerden aap dezen Rade te produceren, en lem Koelberg des noods volkomen te convinceren 'an 'net verkeerde oogmerk, het geen hy in dezen ladde gehad, zoo daar uit, als voornamentlykook )og uit zekere drie brieven, die hy nog lange na hen tyd aan zyne Landsgenooten hadde gefchreen, dewelke federt het doen van het voorgemelö Rapport aan hem Heer Advokaat Fifcaal eerft /aren ter hand gekomen ; heeft de voornoemde toelberg by herhaling 7yn verregaande misllag rkend, deswege ^ zyn leedwezen betuigd , eh erfchooning verzogt, voorgevende door misleiding an andere daar toe te zyn gehragt. en belovende m voortaan zich wel foigneufdyk te wagten van i Lands dienft op eenigerhande wyze verder te enigereren ,veel min zya Compatriotten eenige verkeerde  JAARBOEKEN, January, 1782. or keerde inducTen dienaangaande direct of ïndïr.edl te doen toekomen; en heeft denzelve wyöers aan dezen Rade overgegeven de Acl , waar by hy als Luitenant op 't Schip Prins IVilkm is geplaatft, zeggende dat zyne Commiffie als Luitenaut was. zoekgeraakt, by gelegmheit dat hy dezelve wil-, lende verzenden naar Zweden, om te doen zien,, hoe hy alhier geëmployeerd was, die met meer andere (lukken in een pacquet voor het uitzeilen vao het Sctvp van boord had verzonden, en geadreffeerd aan den Kleermaker Beffeling alhier, dewelke op zyne vrage daar na by zyn aankomft alhier, had geantwoord dat pacquet niet ontfangen te hebben. . En zyn daar benevens ter Vergadering geëshi» beert twee Extracten uit des Raads refolutien van den 2 en 8 October laatftleden , mitsgaders een Werf-A&e in dato den X September aan hem Koelberg verleend, die de Bode van Ommeren in der tyd had gebragt aan den Advokaat Kreet vosr den Luitenant Koelberg, doch die, vermits de Advokaat Kreet had gedifficulteerd om dezelve aan te nemen, waren blyven leggen. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan ,dat alle de vcorfchreven ftukken zullen worden gehouden voer ingetrokken en dat dezelve zullen worden geèxtingueert, blyvende hy Koel. berg gehouden' zyne Commisfie verder ca te fpeuren,en dezelve san dezen Rade te doen toekomen ; zullende hem , alvorens dezelve terug werde geleverd , g^en afbetaling van zyne verdiende foldy worden gedaan, met perrmsfle echter aan denzelven, wanneer hy na verlocp van den noodigen tyd ter recherche van dezelve, en aangeweude devoiren, dezelve niet kan magtig worden, hem nader aan dezen Rade te adrefleren, hetzelve te kennen te geven, van zyne devoiren te doen blyken , en afrekening van Gages te verzoeken, dewelke aan hem zal worden verleend &c. Accordeert met voorfz. Regifter, J. vander Hei m. We* ^OT- rER- DAM. Vog na. Ier beluit van de Ad: ■nir. op " ieBlazSi  Botterdam. Publica tic wegens de »rdonn. cp het Éierwer-i ken. 4J> NIEUWE NEDERLANDSCHE : Wegens de ordonnantie op het bierwerken is by de Regeering dezer Rad den 19 Tanuadio-cf navolSe«de Publicatie afgekon- Schout, Burgemeefteren en Schepenen der Stad Rotterdam in agting genomen hebbende , dat vcrfcbeide articulen der ordonnantie op het Bier . werken niet behoorlyk worden geobierveert en dat voornamentlyk het vyfde articul van dezelve Ordonnantie fchyct aanleiding te geven tot e«n ,1 te groote ongelykheid tuiTchen de Hoofdlieden en de gemeene Gildebroeders van het zelve Gilde in het verwerken der dagelykfe vragten, waar door niet zelden de bezorging derjBierln vertraagt, en de Burgers en Ingezeetenen dezer Stad gemonde redenen van klagten word gegeven; hebben, ten einde zoo veel mogelyk daar in te voorzien, met alteratie van 't 3, 4 en 5. Articul van dezelve Ordonnantie, goedgevonden en verftaan • Dat voortaan de Hcoftluiden van 't zelve Gild,» met opzigt tot het verwerken der voorkomende vragten geen meerdere voorregten zullen genieten dan de overige Gildebroeders, maar dat dSS op de gewoone en by de ordonnantie bepaalde uuren, om alle de te verwerkene vragten nadar dezelve alvorens door den CommiiTaris zóo veel mogelyk zullen zyn gelyk gemaakt, zal moeten werden gefniakt of geloot, zonder dat de Hooftheden (gelyk tot heden gebruykelyk is geweelt» of iemand anders eenige voorkeuze in dezelve *ai worden gegeven ofte vergund. Dog zal niet te min ieder der Gildebroeders welke in funébeis tot eenige belooning vonr dê moeiten aan het beftuur van het zelve Gilde verM.0gtH gCii?^e" en, ver,p,,igc z?n aan de gefa „entKyver? g Y Uit te keere"' eeDe Dat voorts, ten opz.igte der verlooren gangen, boe  JAARBOEKEN, January, 1782. 93 het de refpcótive Bierwerkers niet meer vry zalftaan het verwerken derzelve naar goedvinden uit te ftelïen ,maar zy verpligt zullen zyn dezelve in het eerRe ordinair werk te brengen, en te verwerken. Dat wyders tot het verwerken der zoogenaamde botjes geen meerder manfchap zal mogen werden gebruikt als 'er nodig is en tot het zelve eiTective3yk vereyfcht word, gelyk het ook in geenen deelen zal geoorloft zyn over een en het zelfde werk tweemaal te fmakken, en zulks op poene als by het 10 Art. der Ordonnantie daar op expreiTelyk is geftatueerr. Blyvende de Ordonnantie voor het overige in zyn geheel. Ia kennifle van my J. van Zuyïen van Nyevelt. Dezelfde welgedagte Regeering heeft nog wegens het gebruik van gebrande boekweite doppen aldus by Publicatie van den 31 January voorzien. Cchout, Burgemeefteren en Schepenen der Stad Rotterdam in overweging hebbende genomen de noodzakelykheid, om zoo veel mogelyk de noodige behoedmiddelen te beramen ter voorkoming van aile onheilen, welke door het onvoorzichtig gebruik van gebrande Boekwyte Doppen zouden kunnen ontftaan, en waar omtrent by het go Artikel der Ordonnantie fpeciaal ten opzigten der Borftelmakers niet genoegfaam is voorzien, hebben , na voorgaande deliberatie goedgevonden en verftaan de Ordonnantie omtrent het weerenen bluffen van brand te amplieeren in manieren als volgt: Dat voortaan het handwerk der Borftelmakers zal begrepen zyn onder de Neerïngen in het 22 Artikel van dezelve Ordonnantie uitgedrukt, ea G mits- Rot- terdam. Publicatie wegens dc ordonn. op het bierwéff keiu  §4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Public, wegens uitgebrandeboekweitt doppen. mitsdien onderworpen zyn aan zodanige vifitatieo en boetens, als by de voorfz. Ordonnantie is bepaalt. Dat voorts alle de- Borftelmakers, binnen deze Stad woonagtig , de doppen door hun gebruikt wordende , zullen gehouden zyn te bewaren in ee>' yzere of kopere Doofpot, welke op een fteen gemedeld vloertje met een beugel in de muur zal moeten worden geklonken, oftewel ten dien einden zullen moeten doen vervaardigen een fteene put, gemetfeld onder op een vloer van tegelen, van boven gedekt met fteen, en ver 'ers met een y?t re raam voorzien van een dubbelde fporg, waar in de yzere klep zal moeten fluyten, en welke pot of put, onder opzigt van de Brandmeefters van net wyk, geadlifteert met een der Reedetrekkers, in voege voorfz. uiterlyk voor den eerfte Maart dezes jaars, zal moeten worden gefteld. Dat wyders in de ronde gaten hunner Werktafels voortaan zal moeten werden gepla^tft een y?.ere of kopere bak met een platte rand van een genoegfame breedte, om de uitvallende dop, vuur, of altche te kunnen opvangen en in welke bak mede het Vuur Confoort, waar op de Pikbak heet gehouden word, zal werden gettelt, welke Confoort en Pikbak beide van rood koper zullen moeten werden eemaakt. En ten einden de onverwagte ontvonking der gemelde doppen, zoo veel mogelyk zoude kunnen werden gadegeflagen en voorgekomen, zullen alle die geenen en inzonderheid de Bakkers, welki doppen uitbranden , niet vermogen eewige van dezelve uittebranden des nademiddags ; en werden voorts dezelve jngevolgen den inhoud van het 80 Artikel van de bovengemelde Ordonnantie, nogmaals wel ernftü by dezen verboden eenige gedoofde doppen anders te leggen, dan in beftote boften, alles op een boeten van 25 guldens, te anpliceeren als by de meergemelde Ordonnantie is bepaalt. Gelyk de meergem. Borftelmakers , mitsgaders alle  JAARBOEKEN, January, 1782. 9$ alle die doppen tot hun werk gebruyken op verbeurte van gelyke boete van aj guldens niet zullen vermogen na 12 uuren des *s middags eenige uitgebrande doppen aan hunne huizen te ontfangen en altoos gehouden zyn dezelve terftond uit de zakken uitteltorten in de put of doofpot daar toe gefchikt, zonder dat hec hun onder eenig voor-s wetidfel, hoe ook genaarac, zal geoorloft zyn een! meerdere quaatiteit der voorn, doppen te ontbie-^ den, ofte aan hunne huizen te ontfangen, als zy in hunne putten of potten, ter bewaring zullen kunnen bergen. In kennifle van my J, van Zuykn van Nyevelt. Maassluis. De gedeputeerden tot de zaaken der Zee hebben in de Vergadering van H. H. Mog. betrekkelyk het verzoekfchrift der gecommitteerden aan de Viflerye te Maaslluis, rakende de verkoop hunner fchepen, hun advys ingebragt, „ dat de relpeétive Collegien ter Admiraliteit deezer landen zouden kunnen worden gequalificeerd, omme geduurende den tegenwoordigen Oorlog by voorkomende gelegenheden aan de Supplianten en aan alle andere te mogen permitteren, om niettegenftaande H. IL M. Plakaat van den 5 January i?7& en 4 November 1781, Schepen tot de Vifchvangft dienende te mogen verkoopen, voor zo verre zy zulks alsdan uit hoofde van byzondere omftandigheden met de falutaire intentie van H. H. M. voorfz. Plakaaten niet firydig zulle.» oordeelen" De gedeputeerde G a van RctrER- 3AM. Pub/ie-, vegens litge'irande 'loekweife doppen.  veel in my is, bevoordee„ len, en myn functie getrouw waarneemen z .1 overeenkomftig de Ordonnantie op dat middel „ geëmaneert; dat ik my puntfuëlyk zal regulee„ ren naar alle de Articulen datr by vermei 1* „ vooral' dar ik oprecht en onpartydig weegen of „ doen weegen , en het gewoogen getrouw aantee„ kenen zal ,• en eindelyk , dat ik voorts zo zal „ doen en handelen , als een eerlyk en vroom „ Waagmeefter toeftaat, en behoort te doen zo „ waarlyk &c. ' XXXII»  JAARBOEKEN, January, 178a.' io.< XXXIII. En, in geval de Waagmeefter, met voorkenniffe en content van de Magiftraat, eenen Adfiftent aanfteldt, zal zodanige Adfiftent gehouden zvn , meede den voorfz. eed te prefteeren. XXXIV Alle bontens en breuken, waarover hier vooren niet anders gedisponeert is, zullen verdeeld worden één derde voor den Officier, één derde voor den Waagmeefter , en het refteerende één derde voor den aanbrenger, of, geen aanbrenger zynde, voor de Diaconie Armen van Leerdam,of Schoonrewoerd refpedtive, daar de calange valt. XXXV. Den Import op het Brouwers en Bak» kers Gemaal zal geheeven worden als volgt: De Brouwers, zo wel buiten als binnen de Stad. zullen van ieder gebrouwt, klein of groot, dat Z5 doen , aan den lmpnftmeefter moeten betaalen ze Rui vers, op een boete van tien guldens voor iedei gebrouwt, dat zy bevonden zullen worden ver zweegen te hebben. XXXVI. Van een Ton Bier, van buiten he Graaffchap inkoomende, zal aan den Impoffmees ter, zo wel door particulieren , als door Bierftee kers, Herbergiers en Tappers, onvermindert dei ftads andere accyfen ten reguarde van de laaftge melden, moeten betaald worden twee ftuivers , grooter en kleinder fuft naar advenant, op de boe ten als vooren. XXXVII. Van ieder zak Tarwe of Rogge, wel leen de Bakkers . Koekbakkers , de Molenaar ei alle anderen , welken zig met het verbakken o: verkoopen van tarwe of roggemeel of blom genee ren, en zulks met het fcheepel,meerder en mindei maat, of wel met het pond, uit verkoopen, koo. men te flyten , zal betaald moeten worden eer blank, of twaalf penningen, en voor het billet var iedere party, welke te gelyk ter moolen gedaat word, twee duiten; alles op verbeurte van eene boete als vooren. XXXVIII. En zullen de voorfz. Bakkers, Koekbakkers en Mcelverkopers, alvorens hun graan tei moo Leerdam. Ordonn.' op ftads waag, gemaal, beeftiaal en Ha*t ring. ' 1 t 1  io6 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEERDAM. Ordonn. op ftads waag, gemaal, beeftiaal \en Haring. i l t 3 1 \ ( c } l 'é t v t moolen te brengen, dezelven moeten aangeeven by den Impoftmeelter van dit middel, en daar van een billet neemen als vooren. XXXIX. Ten einde zulks te beeter naargekoo. men mooge worden , zal de weeger vau 's Heeren Kooren Molen geene Graancn voor eenigen der voorfz. Bakkers, Koekbakkersen Meelverkoopers ter moolen ontvangen, en weegen moogen, ten zy aan hem tegelyk van den alzo betaalden impoft, by billet van den Impoftmeefter gebleeken zy. XL. En zal de molenaar gehouden zyn van alle de voorn, gebroken graanen , welken hy aan de [ngezeetenen deezes Graaffchaps, of aan vreemlen verkoopt, by den uitflag, deezen impoft aan len Impoftmeefter te voldoen, op poene als /ooren. XLI. Van alle foorten van vreemde zoete koek, velken van buiten het Graaffchap ingevoerd worlen, zal aan den Impoftmeeller moeten betaald vorden, van iedere vyftien ponden drie Huivers, iooven het recht van de waag, indien van de beaaling van dat recht niet kan blyken, zo als art. 2. gezegd is, op verbeurte van de ingevoerde :oek, en een boete van tien guldens. XL1I. Den impoft op hec Slagers en Vleeshoucers Beeftiaal zal betaald moeten worden", volgens 'e lyft hier na volgende, te weeten: Van een Runder Beeft,dat gellagt enuitgehald, f ook door een Vleeshouwer met de voet, het lalve of heele beeft, fchoon aan den haak, verogt word, tien ftuivcrs. Van een Kalf als vooren vyf Huivers. Van een Varken^als vooren zes ftuivers. Van één zyde gerookt Spek twee ftuivers meerer en minder naar avenant. En van een Schaap éénen ftuiver. XLIII. En zal den voorfz. Impoft door de ftag;rs, Vleeshouwers en Vettewariers moeten betaald 'orden, voor dat het bloed geltort word, op eene oete telkens van fes guldens. - XLIV.  JAARBOEKEN, January, 1782. 107 XL1V. Echter zal ieder Slager of Vleeshouwer, voor zyn eigen gebruik, vry van deezen impoft, jaarlyk's muonen ilaan één Koey en één Varken, dog twee nf meer met eikanderen in compagnie flagrende, en uit hallende, te zaamcn meede maat ééne Koey en één Varken zinder meer. XLV. De meergemelde Slaagers of Vleeshouwers een Beeft, Verken of Schaap voor Borgers aan dei zeiver huis flagtende, en daar van niets an ders als het flagtloon genietende, zullen daar van kennifle moeten geeven aan den Impoft meefter, en als dan, ten reguarde van dat beelt of varken j van deezen Impoft exempt zyn; dog, zulks nalatende , verbeuren een boete van vier fchellingen. XLVI. Voor impoft op den gezouten Haring za' door die geene.; , welken de zeiven wederom uit verkoopen, by den inflag moeten betaald worden: van iedere ton fes ftuivers, en, minder als een toi te gelyk infja nde, van ieder hondert haringen eei blank of twaalf penningen, meede op eene boeter van tien guldens. XLVII. Alle de voorfz. boetens en breuken zullen verdeelt wordr n , zoo als hier vooren art. 34 ten opzigte van het middel van de waag bepaalc is. XLVIII. En laaftelyk referveeren DrofTaard, Borgemeefters en Reseeriers voornt. aan zig d< magt en vryheid, om dit jegenswoordige Regiement en Ordonnantie, naar tyds omltandiaheden. te ampliëren , te interpreteeren en te alterer-renj zo als, ten meeften nutte van Stad en Graaffchap, bevonden zal worden te behooren. En, op dat niemand hier van onweetenheic zoude voorwenden, zal deeze gepubliceert en geaffigeert worden daar en zo ^et behoort. (GeteekenO j. v. Alpheh. ZE E- Leers dam. Ordonn. op ftads waag, gemaal* beeftiaal en Haring. i 1 1 i  Vlis- i J i l 1 ï f f C Ü tl d «i C w tc o til di m g« al er * . ru V #i toS NIEUWE NEDERLANDSCHE ZEELAND Vlissingen. De Kaper De Vlijjingen, onder bevel van Kaptein P. k Turcq, is van zynen jevaarlyken doch gelukkigen Kruistogt te huis rekeerd met rantzoenen ter waarde van 8000 gl. Behalven deze heeft hy mede ;cbragt twee Lieutenants en eenige gemeeen, behorende aan het Engelfch Fregat the ^rudent, dog gevonden zynde op 't Franfcfi ïegat l'Amitie Royale 3 geboord voor 24 :ukken, doch thans maar gewapend met 8 .ukken, zynde onder bevel van den Heer Wand Maifon Martin en beftemd naar Maras, zo zwaar gelaaden met krygsbehoef;ns en koftbaarheden, dat derzelver waare op ruim twee tonnen gouds gerekend rord. Dit Schip 3 door de Engelfehen van het onvoy van Breft afgefneeden en genoomen , as reeds 6 dagen in hunne magt geweeft ien onze onverzaagde Kapitein hetzelve :itmoette en op een onvoldoend antwoord et zulk een gevolg 't gefchut deed losbran;n,dat de Engelfche Prysmeefters hunnen 001 aan den Routen Vliffinger moeften overeven, tot groote blydfchap der Franfchen i welke,op het zien ftryken der Engelfche opheilTen der Hollandfche Vla?, in verkking uitriepen: Zie daar de Hollandfche lag, wy zyn geen gevangenen meer! Binnen een half uur daar na nam hynog een oviandfchip , met aardappelen beladen, doen  JAARBOEKEN, Jamiary, 1782. 109 doch hy raakte den 25 dezer door noodweer van dezelve af,dus het onbekend is, of en waar : zy binnen gekomen zyn. De hernomen Franfchc Prys heeft hy ter bevel begeven aan zynen eerften Lieutenant Je Grand en dezelve tot aan de Sorlings geleid. De twee Engelfche Officieren zyn alhier in bewaring en de fes matroozen in 't Gevangenhuis gebragt". UTRECHT. Utrecht. Het oorlog vereifcht groote koften; en die koften brengen noodzakelyk nieu* we belaftingen mede; weshalven de Staten dezer Provincie den 29 January 1782 de navolgende Publicatie hebben doen afkondigen, De Staten van den Landen van Utreeht, in overweging nemende de kommerlyke omftandigheden, waarinne het lieve Vaderland onvoorziens is gebragt geworden, en waardoor de uitgaven, aan dewelke deze Provincie, tot defenlievan hetzelve, mede genoodzaakt is te moeten laften, zeer zyn toegenomen , en nog fteeds komen te vermeerderen , hebben ten einde de Provinciale Finantien, tot verval daarvan, eenigzints in ftaac te ftellen, zich verpligt gevonden, zoramige middelen te beneficeeren: Edog teffens bedagt zynde op de zodanige, welke voor de goede ingezetenen wel het minft drukkende zouden zyn; hebben Wy goedgevonden de hier na volgende middelen te verhogen en, zulks doende by dezen, te ftatueeren< Art. i.Dat van alle Goederen of Effeélen, welke bv Erftsnifte ab inteftato, Teftamentaire of Fitt dei- iinceN.  ri-o NIEUWE NEDERLANDSCHE TRECHT. Public, ter verhogingvan eenige belastingen. deicommiflaire Dispolitie, Codicille , particuliere Makinge, butvelykfche Voorwaarden, gifte onder de levenden ofte uit zake des doods, ofte uit hoedanigen anderen lucrativen titul het ook zoude mogen wezen, op iemand komen of devolveren, en van dewelke, conform onze Ordonnantie op dit ftuk geëmaneerd, tot dus verre de 20 penning aan den Lande is verfchuldigd geweeft, van nu voortaan, te rekenen met den eerften January dezes jaars, de 20 penning met de tiende verhoginge van dien zal moeten worden voldaan. 2. En zo wanneer de voorfchreve Goederen, by jnze gemelde Ordonnantie op den 20 penning breler vermeld, mogten komen of devolveren op iemand, welke den Gever, Malcer of Overledenen, geheel niet, of verder dan in den vierden graad inclus, naar de civiele regten te rekenen, in den bloede was beftaande, ftatuëren Wy, dat in plaatze van den 20 penning en tiende verhoginge, voortaan, naar rato van den 16 penning met de tiende verhoginge, daar van aan dea Landen zal moeten worden betaald. 3. En, ten einde de ontfanger van dit middel behoorlyk zal konnen nagaan, hoe veel aan den Lande verfchuldigd is , willen Wy, dat de Memorien van aanbreng ten Comptoire, volgens onze Ordonnantie op den 20 Penning gerequireerd, zodanig zullen moeten zyn ingerigt, dat daar uit ten klaarften kan confteren,of, en in welk eenen graad van Bloedverwandfchap, de gebeneficeerde aan den Overledenen, Maker ofte Gever is beftaande, en tullen degenen, welke hierinne nalatig bevonden worden, incurreren zodanige pamaliteiten, als we»ens het niet, of kwalyk, inleveren van dusdanige Memorien by vorige Placaten zyn geftatueerd geworden , alle welke Ordonnantiën en Ampliatiea n al het verdere, dit middel aangaande, verftaan worden te blyven van volle kragt en vigeur. 4. JDat  JAARBOEKEN, January 17S5, 111 '4. Dat mede van nu af aan, te rekenen met de rtfpeótive vervaldagen over dezen jare 1782» het middel genaamd hec Oudfchild geld, het reëel en perfoneel morgenge'd, als mede Hanrdftede, Enkel en dubbel Huisgeld verfchynende Paafchen 1783, over de geheele Prpvincie met een tiende verhoogd zal moeten worden betaald,gelyk al verder met gelyke tiende verhoginge befwaard wordt het middel op het Dienltboden en Paardengeld, ingaande met primo May dezes jaars. 5. Des dat wegers de verhoginge, in het vorige Articul vervat , dezegels der Billenen, door de refp. Schouten, Collecteurs ofte TJitmaanders uit te geven, niet zullen worden verfwaard, maar zullen voorfchreve Zegels naar de gevorderde Principale fomme, zonder deze verhoginge in aanmerkinge te nemen , worden gecalculeerd, zo als tot hier tce is gefchied: gelaftende wy verder ook alle Schouten, Colleüeurs ofte Uitmaanders van deze middelen, het Gadergeld van deze tiende verhoginge (als zynde eene extraordinaire belaltinge) niet hoger uit te trekken of te berekenen, dan naar •advenant van twee en een half ten honderd, zonder boven dien eenige koften, hoe genaamd, dèswegens te mogen maken , en zullen voornoemde Schouten, Colleéteurs ofte Uitmaanders ook gehoudea zyn, om deze tiende verhoginge onder de refpectü ve Billetten apart en diftinttelyk te noteeren. 6. Dat voorts met gelyke tiende verhoging worden befwaard de Redemtiegelden der tienden in dazen jare 1782, te verfchynen, gelyk mede den 40» penningen anderhalf per Cent verhoging op de alli natiën der imrceubile Goederen , en de 50 penning op den verkoop der meubile Goederen gefteld: en laatftelyk hebben Wy het middel op het Zegel in dier voege goedgevonden te verhogen, dat voor alle /egels , met den ftempel van den jare 1782, geflagen, en van 't caliher van 4. en 6 ftuivers, H 2 vc-or* U- rRSCHT. Public, ter verhogingvan eenige belastingen*  H2 NIEUWE NEDERLANDS CHE, U- fREGHT Public, ter verhoging var, eenige belaftinger?» K \ J j I voortaan zal moeten worden betaald vier en een ■halve en zes en een halve ftuiver refpeclive, en met relatie tot de overige Zegels van den jaare 1782, dat alle dezelve insgelyks met een tiende gedeelte verftaanzullen worden, verhoogd te zyn. FRIESLAND. Leeuwarden. De Heer J.W.van Aylva, Grietman van 'ïBildt, is in 't voorleden jaar by meerderheid van Remmen voorbygegaan, wegens Jen poft,om als afgevaardigde van dezeGrieteïye ten Landdage in dit jaar te verfcheinen: synde de Grietman van Haren daar toe by neerderheid verkoren. De Grietman Aylva "chreef deswegens den 27 November i^Sr. ,an de Heeren zyne Affeflbren, den navoljende brief: MYNE HEEREN! De tydingen welke my uit Vriesland zyn toegekomen, waar uit my geblykt, dat de Grietnan van Haren, teegens my de meerderheid der temmen tot den LaDdsdage, voor het aanftaande aar, van de Ingezeeten heeft verkreegen; hebben ny zeer verwondert, dog doen my niet verder aaa, ils voor zoo verre dezelve als eenen blyk van de mgeneegenheit der Ingezeetenen altoos onaangelaam moeiten zyn, maar deeze aandoening word >y my geheel vermindert, zoo niet ten eenemaale litgedooft, door de overtuiging, dat ik tot zoodaiige handelwyze geene de minue grondige redenen ebbe gegeeven. Het gemis der inkomften, welke altoos in onze Grie-  JAARBOEKEN, January, 1782. 113 Grietenye, aan het Grietmans Ampt zyn verknogt geweeft; en welkeontwyffvlbaarvolgens allewaarichynlykheit eene der voornaam (te oogmerken zyn geweeit van die geene, aan welke dat voordeel nu ten myne nadeele, ten minften voor een tydzyn toegekent, komen by my byna in geen aanmerking, om dat ik door Gods Zeegen buiten dezelve km beftaan. Ik voel te wel, dat het voorgevallene, en het teekenen door Uw van de Stem-Cedels ten mynen nadeele, by Uw en alle diegeer.e, welke zulks buiten reedén gedaan hebben , eene vreeze kan en zelfs zoude moeten veroorzaaken , als of ik my daar over in myne poft als Grietman by voorkomende geleegenheit zoude zoeken te verhaalen, r aar het is juiftom die reeden, dat ik nodig hebbe geoordéelt ,omUw van het tegendeel kennisfe te geeven, op dat gy, en alle de g ene, welke teegens my nebben geteekent, van deeze vreeze bevryd zouden zyn , en overtuigd [worden, dat myne wyze van doen en denken geenzints overeenftemt met de handelingen, welke door Uw en anderen teegens my zyn gehouden. Voor het overige wenfche ik uw,dat de verandering, dien gy hebt helpen bevorderen, door Uw verteekening, meer zal beantwoorden aan Uw belangen en welzyn, als gy het van de reedenen, die Uw daar toe bewogen hebben, kunt verwagten. Hier meede bly ve met alle cordaatheid Uwel Ed. Dw. Dienaar J. W. van Aylva. De Heeren AfleiToren beantwoorden voorfz. brief den 2.0 December laatftleden in dezer voege: HOOG WELBOREN HEER! T T Hoog Welgeboren Misfive , gedagteekend 'sHage den 27 November 1781 ,is ons op zyn H 2 tyd Leeuwarden. Brief van den Hr. Aylva wegens zyne uilfluitingenz.  Leeuv VI AR. EEN* AnW. van den Heeren Afefc ren aan den Griet.' manAyl ■va. rr4 NIEUWE NEDERLANDSCHE tyd ter handen gefteld: wy vinden dezelve hoofd» zakelyk te beltaan: I. In een beklag over de ontoegenegenbeid van ons en den Ingezeetenen van 't Bildt, jeegens U Hoogadelyke Perfoon als onzen Grietman. II. In eene onfchuldiginge, van geene de minfte gegronde redenen hier toe aan ons gegeeven, te hebben. III. Jn eene vooronderftelling, dat de Grietman van Haren tot dien Rap gekomen is, uit oorzaake van winzugt ten Uwen nadeele. JV. In een gevoel by Uw Hoog Welgeb. van de vreeze,die by onsen onze meede Eigenaaren al reede zoude heerfchen, deels weegens hec gezigte van ons wangedrag, deels over de vrees voor ftraffe door Uw Hoog Welgeb. verhaal te ceniger tyd op ons. V. In een trooft hier teegens, weegens Uw Hoog Welgeb. veel Edelmoediger wyze van doen en denken als de onze. VI. In een wenfch van meer bevordering onzer belangens uit deeze nieuwe manier van ftemminge. Om Uw Hoog Welgeb.dan op het een en ander maar kort en kordaat te Antwoorden, moeten wv betuigen teegens Uw Hoog Welgeb. Perzoon en gedrag,als onzen Grietman,niets het alderminfte ongenoegen te hebben, en zoo veel ons bewuft is in de gantfche Grietenye niet: wy hebben in deezen opzigte geen byzondere reeden van klaagen ofte onvreedenheit, maar hebben in tegendeel meermaals betuigt, dat uw houding en gedrag, ons veel goeds en aangenaamheit voorfpelde voor ons Bildt Dan wat Uwe ontfchuldigingen, van geen de minfte gegronde redenen gegeven te hebben, tot een handelwyze als de onze, belangt, dit kunnen wy zoo gereed niet toeftemmen : Uw Hoog Welgeb. gelieve zig maar alleen te binnen te brengen , het zoo veel gerugts en opziens verwekt hebbende Fiateitj door Uw Hoog Welgeb. en dc Heeren Wat-  JAARBOEKEN, Januaty, 1782. 115 Wajfenaar en van der Haar , op de Extraordinaire Landsdag van den i\ Juny 1781, te Leeuwarden vergadert, roerende het 2sRe poinól: dit proteft, Wel Ed. Groot Achtb. Heer, dat van veele onzer braave Landsgenoten, met geen zeer gunftige oogen wierde aangezien, heeft aan ontelbuare I( woonderen des Lands, gelyk ook aan ons niet zeer gunltige gedagten van Uwe wyze van denken gegeeven, aangaande de gemeene zaken onzes Va derlands: 't is waar, zulke en dergelyke dingen betreffen ons Bildt niet apart , maar wy zyn zoo fterk voor ons duurgekogte Vryheid ingenoomen , en de Vaderlands liefde gloeit zoo fterk in onze harten, dat wy gaarne ons byzonder belang voor het algemeen belang zoude opofferen, en liever goed en bloed in de waagfchaal zetten, als onze Voorregten en Vryheeden, van onze Voorvaderen zoo duur gekogt, lafhartig of om eigen voordeel veil te hebben. Uw Hoog Welgeb.vooronderfteld,dat de Grietman van Haren alleen zyn eigen voordeel bedoeld heeft, in dien Rap, om door Uw Hoog Welgeb. verlies, zyn eigen winft te bevorderen: wy kunnen voor zyn Hoog Welgeb. bedoelingen , niet zoo wel als voor ons eigen, in ff aan, maar moeten betuigen, wat ons belangt, beeter gedagten van zyn Hoog Welgeb. te voeden, ja gelooven dat die zelfde Vaderlandslievende Sentimenten , die ons bewoogen onze Memmen te geeven, zyn Edele bezielden, toen hy ze van ons verzogt. Uw Hoog Welgeb. vooronderlleld, dat by onze meede Eigenaaren airede eene heimelyke vreeze heerfche, deels uit een gezichte en overtuiging van wangedrag, deels uit vrees voor regtmatige hraf, door Uw Hoog Welgeb. te eeniger tyd op ons te vernaaien; wy kunnen betuigen voor ons zeiven daar van niets te gevoelen , vermits wy ons geen den allerminftem fweem van wangedrag bewuft zyn , dewyl onze tekening niet uit byzondere haat tegens Uw Hoog Welgeb. Perzoon; maar alleen H 4 uit Leeuwarden. Antw. van de Heeren Affèfo. ren aan den Griet man Ayl va.  sis 'NIEUWE NEDERLANDSCHE Jjteo- V/nR- DEN. /intw* van den Heeren ren aat. den Grietman A5 va. uit zuivere beginfelen vanopregte Vaderlandsliefde voort^ekoomen zy; waar over wy een zuiver en vryfpreekend geweeten omdragen , dat ons geen verwytingen nog drygingen van ftraffe voorfpeld.Is 'er miflchien een of ander onder de Tekenaars , die eenige fchade te vreezen mag hebben, wy willen hoopen, dat hy zig op dien zelfden grond mag kunnen trooften, waar van Uw Hoog Welgeb. zig gelieft te beuienen, namelyk, dat door Gods byzondere Zeegeu, (hoewel merkelyk fchade lydende) mag kunnen leeven. 1- 't Is waar, Uw Hoog Welgeb. vertrooft ons hier tegens, wegens Uw Hoog Welgeb. Edelmoediger wyze van doen en denken, dan de onze: het zy ons geoorloofd hier op aantemerken, dat wy het zeer lofwaardig aeten, en voor een byzondere deugd in Uw Hoog Welgeb. Caracter ten allen tyden wenfchen te erkennen en hoog te fchatten; maar wy zouden nogtans niet gaarne willen weeten (hoewel minder Adelykvan geboorte), dat wy daarom mfrder Edelmoedig zoude denken, en handelen dan Uw Hoog Welgeb.: wy meenen ons gedrag en handel in deezen, altoos te kunnen regtvaardigm en goed maaken, en zoude daar af bondige reeden kunnen geeven , wilden wy hier over uitwyden. Wat Uw Hoog Welgeb. wenfch tot meerdere bevordering onzer belangens,als wy het uit de reedenen , die ons bewoogen hebben, op deeze wyze te handelen, konden verwagten, betrefc, daar op merken wy aan,zoo Uw Hoog Welgeb. zulks verRaat, van onze belangens, voor zoo verre die verknolt zyn met het gemeen belang onzes Vaderlands, dan bedanken wy Uw Hoog Welgeb. wel zeer hartelyk voor deeze wenfch, en fmeeken teffens'hem, die hooger is dan de hoogen, den Heer der Heeren, den Koning der Koningen, die zelfs de geeften der Vorften als druiven affnyd, die de Koningen der Aarde vreeslyk is, Uw Hoog Welgeb. en alle, die ip hoogheid en op de Roeien der eere ge-  JAARBOEKEN, January, 178a. 117 getfaatftzyn, hertelyk vereenigen en toeruften om als Vaderen des Vaderlands (vooral in deeze naglvke en veruitzicnde dagen) de handen in een te flaan, en met ter zyde ftelling van alle eigen belang, alle Uwe vermogens en wysheid in te fpancen, om was het mogelyk , het lieve Vaderland, als op den oever van zyn ondergang, onder den Zegen des Alroagtigen, nog voor zyne totale ruïne en ondergang te behoeden. Hier meede verblyven met alle opregtneit en betuiging van Hoogagting HOOG WELGEB. HEER! Uwer Hoog Welgbe. Dienftw. Dien de AffeiToren van het Bildt. St. Anna Parochie den 20 December 1781. - NEDERLANDSCHE COLONIEN St. Eustachius. In 't begin dezer maand riep de Marquis de Bouillé de oude Hollandfche Inwooners of geweezen Burgers van dit Eiland te zamen. In zyn aanfpraak tot hen verklaarde hy, dat hy het Eiland op bevel van den Koning zynen Meefterhernomenhadt,geenzins met oogmerk om zyner Majefteits heerfchappy in deze Zeeën uittebreiden, maar om hen Hollanders alleen van hunnen benaauwden ftaat en verdrukking te verloflen , en hen te herftellen in hunne voorige Regeeringsvorm onder de heerfchappy van de Staaten Generaal, voor welke hy'het Eiland bezitten en befchermen wilde, tot dat des Konings TroeH 5 Pen Leeu* iVARDEN. Antw. van de Heeren Asfejjore aan den Grietman Aylva.  St. Eu- sta tius. i i . i i VERANDERINGE ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Elburc. Den 14 January, zynde den gewoonen Keurdag, zyn door Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe ErfRadhouder, aangefteld voor den tyd van drie Jaren, tot regeerende Burgemeefre» rer dezer Stad,de Heeren Mr. Johan Burchard Tulleken en Mr. Maurits Sels. Haarlem. Den 29 December des voorleden Jaars is door de Wel-Ed. Achtb. Vroedfchap dezer Stad tot Raad in dezelve verkoren de Heer Mr. Johan Arnout Gallas, in plaats van wylen den Heer Mr. Paul le Leude Wilhelm, Heer van Drongelen. 'sGuavenhage. Den ai dezer , hebben Hun Hoog Mog. den Heer Jan Jacob Hoguer , aangefteld tot Hoogftderzelver Commiflaris Generaal te Parys. Den 11S NIEUWE NEDERLANDSCHE pen door die van H. H. M. zouden afgeloil worden; dat hy dus voor het tegenwoordige Officiers in het Burgerlyke beheert en uit hunne oude Medeburgers gekozen, zou aanftellen, ten einde hen in allen opzigte volgens hunne oude wetten te regeeren. Ingevolge van dien wierd de aanftelling van de Hollandfche Regeering openbaar aangekondigd door het1 opheiflen van de Hollandfche Vlag op het Fort, die toen begroet wierdt. De Fregatten op de Reede ïerhaalden het Salut. Vervolgens wierdt ook ïe Franfche Vlag opgeheift en begroet, waar ia men in ftilte de Britfche Vlag weder opleifte, en nog laat waaijen om tot eene miseiding voor de Engelfche fchepen te dielen."  JAARBOEKEN, January, 1732. iij> Den if dezer hebben Hun Hoog Mogenden aangefteld (vermits 't verzogte en verkregene ontflag van den Heer Wigbold Johan Theodoor Baron van der Does, Vry heer van beide de Noordwyken, &c. &c.) tot Drojfaard van Daalhem en 's Hertogenrade , Lande van Overmaze, P^rtage van Hun Hoog Mog. den Heer Willem Lodewyk Graaf vanWafenaar, Heer van Starrenburg, be fchreven in de Orde van de Ridderfchap en Edelen van Holland en Wed-Friesland, en wegen? dezelve Gedeputeerde ter Vergadering van de Hee ren Staten Generaal, mitsgaders Hoogftderzelve: Buitengewoon Gezant en Gevolmagtigde aan he Hof van Hare Keizerlyke Majefteit van gehee Rusland, &c. &c. hebbende de Heer Commis Ph Fr. Tinne voor denzei ven , ter Hooggemelde Verga dering in gemelde hoedanigheid, by volmagt, dei Eed afgelegd. Door den Raad van Staate is de Heer Generaa Major Jakob van der Graaf, aangefteld tot Com mis van 's Lands Magazynen op het Fort St. An dries, in plaats van wylen den Heer Lieut. Col A. B. Bols. De Heer Mr. Pieter de Carpentier, Raad in d< Vroedfchap der Stad Alkmaar, heeft wegens dezi Provincie in Hun Hoog Mogende Vergadering zitting genomen. Zyne Doorl. Hoogheid de Prins Erfftadhoude heeft aangefteld: tot Droflaard , Stadhouder val de Leenen en Dykgraaf der Stad, Lande en Ba ronnie van Zevenbergen, den Heer Ignatius Bue da; in welke hoedanigheid denzeivevoor den Raat der Domeinen van Hooggemelde Zyne Doorl Hoogheit den Eed heefc afgelegd. Amsteldam. Den 25 dezer is op deszelfs ver zoek, als Hoofd-Officier dezer Stad, ontflagendi Heer Mr. Willem Gerrit Dedel Salomonsz Scheepen en Raad enz. enz. en door den Achtb Raad, in deszelfs plaatfe tot deze Waardigheid be noemdden Heer Mr. Abraham Calkoen. Oo! Veran« ' dering onder de hooge EN lage AlITEnaars,ENZ. ï l 1 C 1 i  120 NIEUWE NEDERLANDSCHE VERANderingonder db hooge en lage i\mtekaars,enz. ( Ook zyn den 28 door den Achtb. Raad tot Raden in de Vroedfchap dezer Stad aangefteld, de Heeren Mr. Cornelis van Lennip en Mr. Nico/aas Calkoen, in plaaife van wylen den Heer Mr. Jan van de Poll Pietersz. en den Heer Mr. Ferdinand van Collen, welk laatRe pp zyn verzoek is ontflagen. Op den 29 December van 't afgelopen jaar, heeft de Heer Mr. Daniël Adriaan Meerman van der Goes, in handen der Heeren Burgemeefteren en Regeerders dezer Stad den Eed afgelegd, als derde Penfionaris. Gouda. Den r dezer zyn uit eene overgeleverde riaamlylt van de Vroedfchap dezer Stad, door Syne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe ü'rfRadhouder verkoren tot Burgemeeiters de Ed. Groot Achtb. Heeren Mr. Dirk ALmilius Jongkind Voorzittend,- Mr. Franfois de Mey, Heer van Lim men; Mr. Jan Noordberg, Heer van Bleskensgrave en Willem van der Hoeve. Ook zyn door welgemelde Vroedfchap tot Medenraden verkoren en in die hoedanigheid beveftigd ie Heeren Marcellus Bisdom, Vryheer van Vliet »n Mr. Adriaan Jakob van der Does. Wyders zyn op den 28 December laatflleden by Jezelve Vroedfchap verkoren om met den eerfte May aanftaande zitting te nemen, in de Provinciale Rekenkamer van Holland en VVcftfriesland, de Heer Mr. Nikolaas Teyfen, Raad en voorzittend Scheepen; en in den Raad van State, de Heer Mr. Francais de Mey Heer van Limmen , Raad en Burgermeelter, en is de Heer Mr. Daniël Willem Leftevenon, Heer van Schoonauwen . Raadcn Oud Bur»emeefter, op nieuw benoemd tegens den eerften Mevaanftaande als Raad ter Admiraliteit te Amleldam. . Nog zyn den it January uit een overgeleverde naamlyft van de Vroedfchap dezer Stad, door Zyne Doorl. Hoogheit den Heere Prinfe Erfftadhouder, tot Scheepenen voor dit loopende jaar verkoren de Heeren Mr. Pieter Leonard Schippers, voorzittend,  JAARBOEKEN, January, 178a. 121 tend, Mr. Corneüs Johan de Lange , Vryheer van Wyngaardesi en Ruigbroek , Mr. Diderik Gregorius van Teylingen, Heer van Cameryk , Mr. Reynier Swanenburg, Mr. Melchior Willem van den Kerkhoven van Groenendyk, Marcellus Bisdom, Vryheer van Vliet, en Samuel Gideon Wobma. En tot Scheepenen Commiffariflen derGemeenelandsMiddel n, de bovengemelde Heeren Swanenburg, van den Kerkhoven van Groenendyk en Wobma. Gorinchem. Den 1 dezer is uit een overgeleverde naamlyft door Zyn Doorl Hoogheid, den Heere Prinfe Erf(tadhouder, tot Burgemees ■ I ter dezer Stad voor den tyd. van twee jaaren aani gefteld de Heer Mr. Sebaftiaan van Nooten, wel! ke deswegens den behoorlyken eed heeft afgelegd, Ook hebben de Ed. Groot Achtb. Heeren van de ' Vroedfchap dezer Stad voor den tyd van drie ja ren in de Vergadering van de Admiraliteit op d( Maze benoemd, den Heer Oud Burgemeeftei Mr. Willem Hendrik van Barneveld, om in dezelvt met den eerften November aanftaande zitting tt nemen. Alkmaar; Den 16 dezer maand hebben d< Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen dezej Stad, tot Gedeputeerden dezer Provincie ter Ver gadering van de Heeren Staten Generaal der Vet eenigde Nederlanden afgevaardigd den Heer Mr Pieter de Carpentier, Raad in de Vroedfchap deze Stad, in de plaats van den Heer Mr.Jakob Baart Heer van Cranenbrouck, insgelyks Raad in d Vroedfchap dezer Stad, welke door Zyne Door Hoogheid de Prins Erfftadhouder tot Thefaurie dezer Stad is verkoren. Hoorn. Den 24 dezer is na eene Iangduurig Ziekte, in den ouderdom van byna 60 jaren overleden de Heer Mr. Nikolaas Carbapus, St cretaris van Hun Edele Mogende, de Heeren Ge con Veranderingonder. de hooge en lage Amte- naars, enz. r » e i r | i  Veranderingonder de hoo ce en xaage AM tenaarsenz. < ] i i < i 1 ( tas NIEUWE NEDERLANDSCHE committeerden ter Admiraliteit in Weftfriesland en het Noorder kwartier, Bailliuw der Stede Westwoude cum annexis &c. &c. Enkhüizen. Den i dezer zyndoor de by loting gemagtigde Burgeren dezer Stad tot Burgemeesteren verkoren de Groot Acntb. Heeren Hillebrand Willem van Vossen Mr. Augüstinüs Hendrik Duvvensz en Mr. Dirk Elias van Loosen; en den 2 op hooggunftige aanpryzinge van Zyne Doorl. Hoogheid, de Prinfe van üraflge en NalTau, tot Voorzittend Burgemeefter verkozen de Groot Achtb. Heer Mr. Hendrik van Stralen: voorts zyn door gemelde Zyne Doorl. Hoogheid, uit eene overgeleverde naamlyft tot Scheepenen benoemd de Heeren Mr. Dirk Rooleeuw VEpie; Pieter Hendrik van Genderen; Amoldus Buyskes; Frangois Adriaan Duyvenfz; Cornelis Franx; Mr. Floris Abraham Vaillant; en Mr. Andries Jacob Kluppel; en uit dezelven tot Scheepen Commiffariflen der Gemeenelands Middelen, de Heeren Duyvenfz, Saillanten Kluppel. Medenhlik. Den 31 December des voorleden aars zyn op Hooggunftige aanpryzinge van Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe ErfltadhouJer, tot Burgemeefteren dezer Stad, voor dit Iojende jaar verkoren de Groot Agtb. Heeren Pieter Spaander, Voorzittend, Dr. Huybert Gellorph de Lange en Carel Gerdenier. Ook zyn den 7 January, uit een overgeleverde laamlylt door zyne Doorl. Hoogheid den Heere Jrinfe Erfltadhouder tot Scheepenen dezer Stad toor dit loopende jaar aangefteld, de Heeren Mr. Jakobus Uylenberg, Cornelis Salm, Pieter Moens, ?laas Spanjaart, Jacob Oly, Mr. Jan Mol, Med. Dottor, en Jan Smit Claasz. en daar uit tot Scheelenen Commiffariflen van des Gemeenelands Midlelen de Heeren Uylenberg, Moens en Spanjaart. UlRBCHT.  JAARBOEKEN, January, 1782. 123 Utrecht. Den 3 dezer maand hebben Hun Mog. de Heeren Staten dezer Provincie op verkiezinge van Zyn Doorlugtige Hoogheid den Heere Prir ce Erfftadhouder, tot Griffier van Hoogftderzelver Hof Provinciaal in de plaats van den Heer Mr. Hendrik Herman van den Heuvel, (die daar van vrywillig afftand heeft gedaan :) aangefteld, den Heer Mr. Cornelis de Wys, Advokaat voor welgemelden Hove , welke in de voorfz. hoedanigheid zo ter Vergadering van welgem. Heeren Staten, als in den voorfz. Hove den eed heeft afgelegd. Amersfoort, den 31 December des voorleden jaars zyn uit eene overgeleverde naamlyft door Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder, voor dit lopende jaar verkoren, en op de gewoone wyze beveiligd, tot Burgemeefteren,de Groot Achtb. Heeren Mr. Willem Methorst en Anïhonï Methorst, en tot Scheepenen, de Ed. Achtb. Heeren Herman Kluppel , Gysbertus Harderwyk, Jakob Craanen, Mr. Erasmus Methorft, Gysbert van Raait, Wynand Pannekoek Alardsz. ïzaak Scheltus, Heere van Leus en, Mr. Cornelis Pannekoek, Mr. Nicolaas Ckrifliaan Kolf, Mr. Gerard van Bemmel, Pieter Jakobus Vijfchers en Cornelis Suyck. Wyders hebben Hun Ed. Groot Achtb. ter Vergaderinge van de lid. Mog. Heeren Gewoone Gedeputeerden van de Staten 's Lands van Ucrecht, mede voor dit jaar, G committeerd den Heer Oudburgemceff er Gysbertus Harderwyk, in plaatze van den Heer Antony Methorft, wiens poft met dezen dag ftond te eindigen. Groningen. Den 22 December is alhier in ' den ouderdom van 81 jaren, overleden den Hoog Ed. Geftr. Heer Mr. J. H. Quintus, Hoofdman der Hooge Juftitie-Kamer van Scad en Lande. Door H. Ed. Mog. de Heeren Burgemeefter en Raad, is tot Provinciaale Rekenmeeftér van Stads zyde Verandering on oer de hooge en lage Amte- maars, enz.  124 N. NEDERL. JAARB. January, 178.2. Vehan- zyde aangefteld, en door Z. D. H den Heer Prins bering Erfftadhouder, goedgekeurd, de Heer Mr. Henonder drik Lohman , Gezworen dezer Stad, enz. by de be hoo-H. Heeren van de Ommelanden, de Heer E. J ge en Tjarda van Starkenbergh tot Rekenmeefter dezer lage Provincie,en insgelyks door Hoogftgemelde Z. D. Amte- H, goedgekeurd tot Sekretaris de^er Stad, is door naars, Z. D. H aangefteld, de Heer, Mr. W. Cranfen, enz. en tot Stads Artillerymèefter , den Heer Alexander Falconer. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DEPRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 21 January Rotterdam den 21 January. by de Z. Zak. by 't Laft.1 Tarw Oude Zïeuwf.10 a2i gGerst Zomer. 15 315^ — Nieuwe dito 17 ai9i fi HaverVrief. Brouw 15 ai7 Blauwe dito r6 ai7 S ——- Gron.dito 11 a 131^ Zomer 13 ais jj VriefeenGr. 12 a 13 Rogge Zeeuwf.dito 16 a 17 5j —■ Zeeuwfe 11 a 14 ^ Erten Grauwe. 18 a2i S Paeroeboonen. iöia^écC —Blauwe 16 a 20 g Koolzaed. 38 a 39 ^ —- Witte 12 au 8 WitteBooN,Zeeuwf. 13 a 17 B by den Steen. Vlas Allerbeft 39 842 ft. by 't Laft Beft 33 834 ft. ÜOBïWït op 154 ffi ar9 ^ ■ Ordinair. 29 a 30 ft. Gemt Winter 16* 317*^—— Slegt. 24 325 ft.  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, February MDCCLXXXII. GELDERLAND. Z u t p h e n. De Regeerders dezer Rad hebben goedgevonden op den 18 February 178a. wegens het t'huis brengen van koorn, ten voordeele van den Rads molen-knegt de volgende Publicatie valt te Hellen. T>urgemeefteren, Schepenen,en de Raid der ftad Zutphen, in conüderatie nemende, dat het ter molen brengen van koorn met kruywagens, en 'r van daar weder te huys bezorgen van 't meel, door anderen, tegens betaling gefchiedende, tot merkelyke praejudicie van dezer Stads molenknegt, van tyd tot tyd meer en meer koomt toetenemen, hebben overzulks in deze veertien dagen voor Petri goedgevonden en verftaan; Dat het voortaan aan niemand zal gepermitteert wezen, om met kruy of andere wagens eenig koorn , in dienfc van een ander, tegens betaling, naar df molen te brengen, of 't meel van daar wederon ^ftehalen. I Et Zl'TPHEN. Publicatie wegens het t'huis brengen van meel. 1 1  *3« NIEÜWE NEDERLANDSCHE ÏHEN. Publicatie wegens het t'hute brengen yan mett En zal deze door den druk gemeen gemaakt; voorts gepubliceert en geaffigeert worden tot een ieders naricht. Was geteekent j. S. We nt holt, Arnhem. De Heeren BurgemeelTeren Scheepenen en Raden dezer Stad, hebben den 8 February dezes jaars goed gevonden het ftatuut van den 16 February 1779 , aangaande het behandelen van de zaken, drie honderd guldens of de waarde van dien en daar boven belopende,; daar by vermeld , aan het Gericht gebragt, aldus te vermeerderen. Burgemeefteren, Schepenen en Raaden der Stad Arnhem voorgekomen zynde ter gelegenheid, dat in eene zaak volgens het geftatueerde van den 36 February 1779. aan het Gerigt gebragt, den Verweerder,by het overneemen van de aanfpraak, 5jig had beroepen op het beneficie van de doode hand, en waar in door den Aanlegger was gecondesccadeerd geworden, zig vervolgens bedenking had voorgedaan omtrent den termyn, wanneer, en mede eenigermaaten over de wyfe, op welke die zaake weeder aan de Bank of het Gerigt zoude moeten gebragt en vervolgd worden. Zoo hebben Haar Edele Gtoot Achtbaare goedgevonden hier in te voorzien , en tot dat eynde in reguarde van het proponeeren van dat vooraangetogen Beneficie niet alleen, maar ook in dat van de IVhaar, als in het vervolg mede zoude konnen voorkoomen, by deezen te ftatueren. Art. I. Dat,b.y aldien een Verweerder in zaaken uit hoofde van het geftatueerde van den 16 Februaty 1779. aan het gerigt gebragt of regthanging ge' maakt,  JAARBOEKEN, February, Ï7S2. 137 ïnaakt, van een der voorfchreeven Beneficiën, 't zy van de doode hand, of dat van de whaar zoude vermeenen z g te konnen en te mogen bedienen, gehouden zal weefen, van op den dagregterjs, by het ontfangen of overneemen der Aanfpraak, zittende gerigt, zig daar op te beroepen, en het zelve te proponeeren, om in geval van disput daar over by den Gerigte erkend te worden. II. Dat, wanneer nu een Verweerder, in zaaken by Bodinge of by Peyndinge aan den Gerigtó gebragt, zig op een van deefe Beneficiën zal hebben beroepen , en dat het zelve, of by Decreet van *t gerigt zal zyn geadmitteerd, of dat by dé Tegenparty daar in zal zyn gecondefcendeerd geworden ,, zoo zal den Verweerder, by Bodinge aangefprooken , genieten den termyn van twee maanden; edog in eaaken, die by Peyndinge zullen zyn aangevangen , alleenlyk den tyd van eene maand, om op den eerftkoomende Regtsdag na expiratie van deeze termynen refpeclivete dienen van antwoord., en dezelve ter Secretarie, alslgebruykelyk te exhiberen, om, r.a dat die door den Aanlegger zal zyn geligt, wyders in de zaak na ttyle van den Gerigte, of anderunts, als by het Stad-Regtis vermeld, geprocedeerd te worden. III. Dat, zoo het nogthans mogte gebeuren, dat by het proponeeren van een Van deefe Benefi. ckn tufichen Parthyen, daar over disput mogte ontftaan, en daar in op dien Regtsdag niet wierde gedecreteerd, zoo zullen in geval van admiflie van het zelve, de voorfchreeven termynen , van twee maanden en van eene maand refpeétlve tot hetovergeeven van de Antwoord beginnen te loopen van den eerften Regtsdag, of den eerften Maandagj die na het ergaane decreet zal volgen. Gelyk daar en tegen in cas van rcjectie, den ordinairen termyn van veertien dagen by het Statut van den 16 February 1779. bepaald, waar op een Verweerder volgens het zelve moet dienen van Antwoord, meede van den eer ft volgende Regtsdag of Maandag na het ergaane Decreet zal gerekend, en verder na l * dea Arn* EiEM>  12» NIEUWE NEDERLANDS :HH Ark- den inhoud van het aangetoogene Statut moeten geprocedeerd worden. IV. Dat wvders den geene, die het Beneficie van dedoode hand genooten heeft, geen rvhaar Z3l mogen genieten. V. Blyvende nogthans in aanzien van de zaaken voor het hooge gerigt van fchaade en fchuld, tegenswoordig eenmaal des jaars gehouden wordende, als die ter laage bank worden geventileerd, het geftatueerde by den 79 Art. van her Stadregt, en hetnaadere op Prisca 1702, in reguarde van de termynen by admillie van deeze Beneficiën gereguleerd , en in het generaal het geene daar by is vaftgefteld, in haar geheel. (Was geteekenf) W. R. BrantsEN, Junior. HOLLAND. Haarlem. Den ai dezer Maand February is de Kaper de de goede Verwachting, Kapt. J. Cajjin , voor Zandvoort dicht voor den Wal geweeft,met een prys by zich, genaamd the Nephtunus, met Kooien van Sunderland. Drie man zyn met de Boot aan den wal geweeft, en hebben een Zantvoorder voor Loots mede genomen, om de Prys in Texel te brengen. Het volk verhaalde, dat zy reeds vier pryzen genomen, 1400 Guinies aan Randfoenen , en 30 Engelfche gevangenen bekomen hadden. Een Schip was ongerandfoeneerd naar Zeeland opgezonden. By die ge-  JAARBOEKEN, February, 1782. 129 gelegenheid waren de Burgers van Zandvoort alle in het geweer geweeft. 'sG RA VEN HA GE. De jaarlykfche uitfehryving van den DankVaft-en Bedendag, is wederom by de Algemeene Staten naar gewoonte in het begin van deze maand gefchied. Die plegtige viering is bepaald op woensdag den 27 dezer maand. De uitfehryving luidt woordelyk aldus : en Regtvaardige en Aanbiddelyke Vcorzicnigheid, die ons zo lang te vergeefs heeft aan. gemaant, en Zyne Kaitydingen toegezonden, ra dat Zyne waarfchouwingen onverzettelyk zyn verwaarloosd, blyft noch aanhoudend onsdoor Zyne Oordeelen bezoeken. Het jaar, het geen wy laatftt lyk geëindigt hebben, is een tyd geweelt van duifternis in veelerley opzigten. Aangetaft <3oor een magt'g geallieerde, die onzen Vyand is geworden, hebben wy moeten zien, dar. Onze Colonien zyn aangevallen en genomen, en dat aan onze Koophandel en Zeevaart (de Bronnen van onze voorlpoed en zelfs van ons beltaan) gevoelige flasgen zyn toegebragt. Dubbelde plaagen van buitenlandlche ongelukken en Uinnenlandfche ver bittcringen en verdeeltheeden, hebben wy ons Land zien verwoeden. In het midden van deeze duiftere en beklaaglyke vertooningen zyn de Zonden en Ongeregtigheeden des Volks geenzints vermindert, maar alles fchynt in de voorigc ftaat tc zyn gebleeven. Dezelve Ongevoeligheid en Zorgeloosheid midden in 't grootfte gevaar ; dezelve ydelheid en weelde: dezelve verbaftering van Zeeden en Gedraa zyn by ons gebleeven ; pen onverfchilhgheid omriem den Godsdienft; een bedorve Zelfsliefde en EigenttelaDg, de gronden van de waare VaderI 3 lands- Haarlem. Uitfehryving van ien Dank- Vaft en bededag.  r4o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VEDiHAGE. Uitfehryving var, den Dank Fafi en Bededag landsliefde ondermynende, hevigheeden en tweedragt, klynachting voor de Regeering ; een loflé en onbeteugelde geel! van Anarchie, een van de ongelukkigtte tekenen van een verzwakt en afneemend Volk, hebben by ons de overhand genomen. Dus kaltyd ons de Voorzienigheid niet aileen door de verwoeltingen van den Oorlog, maar maakt ook onze eiae ongeregeldheeden tot werktuigen van Onze onhclen. Deeze treffende omftandigheeden hebben de Heeren Staaten Generaal der vereenigde Nederlanden, met onze bewilliging, bewogen en aangezet, om een ALemeene Dank- Valt- en üeededag uitte fchrvven over alle de Geünieerde Provinciën, Geaffocieerd.* Landfchappen, Steeden en Leeden van dien, teegen Woensdag, die weezen zal den 27 February eerttkomende, om op dien plegtigen dag, de Hand des Allerhoogiten, (die tot hier toe de Boden van Zyne Regtvaardigheid ,niet toegelaaten heeft, om ons verderf te volbrengen) aan te bidden en groot te maken : Om onze afhanktlykheid van Zyne onverdiende Goedertierendheid te erkennen: Om de ophouding van deeze verderfelyke Oorlog; en Zynen Zeegen over het aanwenden van de wettige middelen om een eerlyke (en met het belang van den Staat overernvomende) uitkom ft daar van te verkry^en, af te fmeeken: Om de weederkeering van Zyne barmhertige befcherming voor onze Huisgezinnen en ons Vaderland af te bidden; en te fmeeken, dat Hy, om de verdienften van Onzen Heiland en Zaligmaker, Jefus Chriftus, genadig wil vergeeven alle onze Zonden en Overtreedingen, en door Zyne verzoenende Barmhctigheid aan ons toezenden Zyne hulp en byftand, tot verbeetering en bekeering van een zondig Land. iiy deeze plegtige geleegenheid, moeten wy ook een byzondere Zeegen affrneeken over de Perlbonen en Regeering van de Hooge Overigheid van dit Land; Dat Wysheid, Eensgezintheid, werk- zaamc  JAARBOEKEN, February, 1782. 141 zaame kloekmoedigheid en een beknglooze yver* voor de veiligheid en befcherming van ons Land,, mogen voorzitten in alle haare byeenkomften,en{ derzelver raadflagen, wapenen en onderneemingen vrugtbaar maken , tot behoud van onze onafhanke- j lykheid, bewaaring van onze Regten en Vryhee-, den, aanmoediaing van zuivere Godsdienft en Na-, tionale deugd, en voor den welftand en voorfpoed van deeze Republkq. Wy moeten daarenboven de Goddelyke gunft en befcherming ook affmeeken over de Ferfoon van Zyne Doorlugtige Hoogheid , Zyne Konmglyke Gemalin en Doorlugtige Spruiten: Dat Haare dagen lang en gelukkig mogen wezen , verrykt mee de dierbaarfte Zegeningen : Dat de Adminiftratie en beftiering van de Prins, ingevolge van zyne waakzaamheid, yverige pogingen en waare zugt voor zyn Vaderland, gekroont mogen worden met de gekikkigfte en heilzaamfte Vrugten voor deeze Kepubücq en voor zyn luifterryk Huis; en dat Zyne Nakomelingfchap de onfterfelyke naam, die hy draagt, verdienende, onder de beicherming van den Hemel, aan deeze Vereenigde Provintie noch laage moge uitleeveren yverige belchermers van derzelver Regten en Vryheeden, Burgerlyke en Godsdienftige. • ' En terwyl wy ootmoedig bidden om de afwee* -ring van onze éige onheilen, zyn wy ook verpligt een waar bela' g te neemen in de Algemeene Vreede en Ruft van Europa. Den Opperbeftierder van alle uitkomften biddende de Harten der Princen en Mogentheeden tenei' een tot gevoelens van Menfchlievendheid en Rechtvaardigheid, en tot herftelling van de Vreede ir de Plaatfen, alwaar de woefte tweedragt, de be kiaagelykfte vertooningen van elende, druk en benaauwtheid heeft te weeg gebragt. Eindelyk moeten wy ook bidden voor de Proteftantfche Kerken in alle plaatfen , en byzondet voor die, welke geveftigt zyn in deeze Provinciën: 14 Dai sGra* enhaie. liifchry ing van ïen Dank- Vajl en Bededag*  i32 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Uitfehryving van (Jen DartkVeft- en Bededag. { \ \ 11 t t i 2 Dat den arbeid van derzelver Leeraaren ftrekken moge tot bevordering van Godsdienft, Rechtvaardigheid, Liefde en Eendragt, en dat duseengeefc van Nationaale deugd, en opregte Godvrug den Zeegen en befcherming van den Hemel over deeze Repubheq mogen na zig trekken tot in het laatfte Nageflacht. Alles tot grootmaking van des Heeren AllerheiIiglren Naam, voortplanting en aanwas van de waare Chriftelyke Gerefórmeerde Religie, confervatie van onze duurgekogte Vryheid, en Onzer allen Zielen Zaligheid. Wy begeeren derhalven, dat UL. deezen Dank, Valt en Bededag, tegens Woensdag, die weezen zal den zeven en twintigfeen February eeftkomenie, tydelyk zal doen publiceeren, ter plaatle daar men gewoon is zodanige PubÜcatien te doen; en laar benevens ftriftelyk te verbieden, ook met'er laad te doen ophouden , allerley Handwerk en Nee'inge, mitsgaders het 'lappen, Kaatfen, Balflaan, m diergelyke exercitiën, "op dat dit goed en heilzaam voorneemen door geen onbehoorlykheeden >eturbeert mooge worden. Waar op ons verlaatende, beveelen wy UL. de de befchermiiige Gods. Gefchreven in denHage den 5 February 1782. Wanneer deze uitfehryving ter vergaderin;e der Staten van Holland en Weftfriesland vas ingebragt en over dezelve geraadpleegd rierdt; hebben veele Leden derzelver ongeoegen over verfcheidene uitdrukkingen bcuigd. Vooral was de Rad Dordrecht te onTcde, dat 'er niets gewaagd wierdt van de 'erpligting om de Goddelyke Voorzienigheid e danken voor den gelukkigen uitflag van het ;evegt op den Doggersbank ; nog van het ffmeken van 's Hemels zegen ter bekrooning an onze wapenen. Wy zullen in 't vervolg zie  JAARBOEKEN, Februarj, 1789. 133 zien, dat dezelve ook aan alle Provinciën niet even zeer voldaan heeft. De Petitie van den Staat van oorlog, naar gewoonten door den Raad van State opgefteld, is den 28 December 1781. ter vergaderinge der Algemeene Staten ingebragt, en door den Prefident van den Raad van State met eene fierlyke aanfpraak overgegeven. De Heer Iddikkinge, des tyds wegens de Provincie Groningen ter vergaderinge der Algemeene Staten voorzittende, beantwoordde dien aanfpraak hoofdzakelyk op deze wyze : Hy verklaarde „ dat het hun H. Mog. een byzonder genoegen was weder de generale Petitie en Staat van Oorlog te mogen ontfangen, deels om dat Dezelven daar door op nieuws overtuigd wierden van de ruftelooze zorg en yver, die, door Zyne Deorl. Hoogheid en Hun Edel Mogenden, Reeds tot behoud en welvaart van dezen Staat, in deze hachlyke en kommerlyke dagen, wierdt aangewend; deels om dat Hunne Hoog Mogenden, niet zonder reden,bedugt hadden kun nen zyn, dat Zyne Hoogheit en Hunne Ede! Mogenden, eindelyk moedeloos geworder zynde van het herhalen der zoo dikwerf voor geftelde zaken , zich zouden gedispenfeerc gerekend hebben van op nieuws den Raat var den Lande voor oogen te Rellen en de mid delen tot behoud van dien aan te wyzen." „ Hy wenfchte derhalven, dat Zyne Hoog heit en de Raad van Staten eerlang, doo: de cordate Reiolutien van de gezamentlyk< Bondgenooten, mogten agtervolgd zien da geen, waar op nu jaren lang by de generali Pe 's Gra- fENHA" GE. i L t  144 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha6e. Petitiën was -aangedrongen,' Ay oordeelde, dat de ingrediënten van de Petitie zoo duidelyk waren ter nedergefteld en nog nader aangedrongen door de cierlyké Aanfpraak van den Preiiderenden HeervanHun Edel Mogenden, dat hy aan beide te kort zoude doen, indien hy iets naders tot elucidatie wilde bybrengen." „ Dan daar het hem tans te beurt gevallen was, om, by deze plcgtige gelegenheit,volgens oude en loflyke gewoontens, die hedendaagsch maar al "te veel in onbruik geraken en door nieuwigheden afgewifleld worden, te fpreken en hem zulks nimmer weder gebeuren zoude , moeft hy zyn hart openen en zyn gemoed uiten." „ Men plagt wel eer tot een fpreekwooïd te gebruiken, dat men uit de Aanfpraken van den Koning van Engeland in het Parlement, uit de Petitie van den Raad van Staten, gevoegd by het geen in de Biddagsbrieven gezegd wierd, den ftaat van Europa en van de Mogendheden in dezelven, als mede derzelvef relatie tot elkander konde opmaaken;dan zonler de waarheit van dat gezegde te onderzoeken , verzogt hy, dat het hem geoorlooft zoude zyn over den ftaat van ons Land nog iets te zegden dan daar het de gewoonte van oude Lieden s om van zieh zeiven te fpreken, zoude hy ;erft iets van zich zeiven en daar na van het Land zeggen. Zoo hy iets te veel mogt zegden , of het geen naar het oordeel van fommigen in die Vergadering niet behoorde gezegd te worden, verzogt hy, dat men zulks niet zoude toefchryven aan zyn hart, maar aan den yver, die een oud man hadt om iets tot  JAARBOEKEN, February, 1782. 145 tot nut te zeggen, en dat men het met den' mantel der liefde zoude bedekken." 1 „ Het was,zeide de Heer van Iddeivinge,< nu meer dan 40 Jaren geleden, dat hy in de Vergadering van Hunne Hoog. Mog, was geïntroduceert geworden; hy had van dien tyd af eenige direélie in 's Lands Zaken gehad, en daar in drie groote Staatsmannen gekend, Rhoon, Francois Fagel en denThe1'aurier Hop, en aan hunne voeten geleerd, (gelyk hy nog niet te oud was om iets te leeren) want het waren Mannen, die men in dezen dagen zeer zoude gewenfcht hebben, Mannen! die niet alle altyd op dezelfde wys dagten, maar welke evenwel altoos een en het zelfde Syftema hadden," Hier op verhaalde hy, wat hy al gezien hadt zedert het Jaar 1740 tot dat Willem de JVde in zyne Voorouderlyke waardigheden gefield wierdt, als mede van het geen 'er, by gelegenheid van het Stadhouderschap hier te Lande gebeurd was, 'er by voegende, ;, dat hy ter dier tyd (daar koorn ik voor uit, zeide hy) en nog tot heden toe, uit overtuiging, dat het Stadhouderfchap het meeft en beft met de Conftitutie van ons Land overeenkwam, vooi den Stadhouder geweeft was; dat hy de eei gehad hadde in vriendfehap en goede verftandliouding met den Stadhouder, en na zyr overlyden met Mevrouw de Gouvernante s tc leven, dat zy beide veel verbeterd en veranderd hadden en, ware hun leven langer geweeft, nog meerder zouden gedaan hebben.' Vervolgens verhaalde de Heer Prefident, v hoe, gedurende de minderjarigheid van der te- s Gra- rENHA- IE  's Gra venha GE. 135 NIEUWE NEDERLANDSCHE tegenwoordigen Erfftadhouder, het beftier ■ van 'sLands zaken aan den Heer Heko? was toevertrouwd geworden, die , om dat hv zich punctueel aan zyne Inftruftie hield het genoegen gehad hadde van buiten ruft en van binnen eendragt te bewaren, waar van de Refolutien, door Hunne Hoog Mogenden by de meerderjarigheid van Zyne Hoogheit dien aangaande genomen, getuigen waren; ooch welke tans geheel vergeten ichenen • — dat men tegenwoordig het genoegen hadt een Erfiladhouderjuit het Huis van Oranje te zien; . dat het Ampt van Stadhouder zeer ge wigtig en moeilyk was, gelyk alle de Stadhouders hadden ondervonden, maar dat de moeilykheid van dit Ampt nogorooter wierdt door deluft, die Zyne Hoogheit hadt om de hem opgcdragene raagt ter uitvoer te brengen. Wat 'er zedert de meerderjarigheid van Zyne Hoogheid tot hier toe gebeurdVas hadt hy van naby gezien, maar het zoude te langzynomte verhalen. De Oorlog tuftchen Frankryk en dezenStaat had hy beleefd;hyhadt gezien, hoe de Franfche Ambaftadeur, in zyne volle montering, met een witte pluim en witte cocarde op den hoed,in die zelfde kamer aan Hun Hoog Mogenden , uit naam' van Zyne Allerchriftelykfte Majefteit, proteftatie van vriendfchap en genegenheit gedaan had op dien zeiven tyd en op dien zelfden dap 't zien van de Engelfche Schepen , niet anders tonde verwagten, dan dat dezelve,gelyk zoo een aanal van jaren gefchied w3s, en volgens de fubfifteeende Traktaten behoorde, aldaar als Vrienden zou. en gekomen zyn; en het is vervolgens door deri oorfz. zoo onregtvaardigen als onvoorzienen aanal, dat deze Republieq tans als genoodzaakt is eworden, tot een onvermydelyke Noodweer, raarin de Wapenen, welke dezelve gedwongen rerd te voeren en op te vatten , alleen moecen erftrekken tot confervatie van hare independent ie rj vryheid, en tot behoudenis van hare bezittingen n regten, zaken zoo a?quitabel , zoo regtmatig, a by alle regten zodanig geauthorifeert, dat zy ingezien moeten worden voor de grootfte en ïgtveerdigfte voorwerpen, die de Souvereinen te etragten hebben. Zyne  JAARBOEKEN, February-, 1782. 153 Zyne Hoogheid en de Raad van Staten willen niet ontkennen, dat, zederd de voorfz. Onweersbui is uitgebarften, en de Vyandelykheden door de Kroon van Engeland, meteen Declaratie vanOorlog zyn geauthorifeert geworden, de Bondgenoten niet hebben itil gezeten om te befluiten, en in 't werk te doen Rellen, 'c gunt tot meerder defenfie van den ftaat, en tot dadelyke afkeeringe van den zoo harden aanval nodig en dienftig kan zyn, vooral met opzigt tot de Zaken van de Zee, die in deze omftandigheden te regtalle preferentie verdie. nen, en zulks zoo door het doen equtpeeren dei voor handen zynde Schepen, als door het doen aanbouwen van "een goed aautal nieuwe; zoo ah dan ook genoeg kennelyk aan allen moeten zyn dc mefures en maatregelen, die door 't beleid en dc zorg van Zyne Hoogheid voor'sLands veiligheid et zekerheid van derzelvcrZeekuften, al aanftonds na di< Oorlogsverkiaring,zyngenomen,en in 't werk geftelc geworden: dan, gelyk het voorfz. ontftaneevene ment allezins moet geconfidereerd worden als var de uiterfte confequentie voor de geheele Repu blieq , en de gevreesde gevolgen van een zoo mag tigen aanval te regt kunnen veroorzaken veelebedug tingen, zoo hebben Zyn Hoogheid en den Raa< van State dan ook vermeind , by dezen niet tek>n nen nog te mogen afzyo, aan de Bondgenoten boven al het gunt voorfz. is, by dezen als nog t moeten fuppediteeren, en voordragen het gee-, z\ in deze haggelyke omftandigheden, waarin het Va derland zig tegenwoordig bevindt, zouden vermei nen, dat tot derzelver defenfie, en om zig onde Co''i zeegen uit deze toeftand te redden, als n 1 prompt en zonder vertoeven zouden behoorei werkftellig gemaakt te worden; waar van zeker lyk, als moetende de defenfie ter Zee gevoen worden, dan ook de zaken, de Marine aangaande de eerfte en grootfte reflexie zullen verdienen: ei dus zal het niet enkel moeten verblyven, by di gefielde orders, tot den aanbouw van een goe aanti 's Gra- venha* ge. Petitie van Oorlog voor 1782. t ! 1 i > r c r k i l > t 1 I  i54 NIEUWE NEDERLANDS:HE 's Graven hage. Petitk van Oorlog voor 1782. t i ( aantal Oorlogfchepen, vooral van Linie, maar het zal ten uiterften nodig zyu. dat dezelve aanbouw met alle yver en erntt wefde gepoufteert en tea eiride gebiagt, op dat men de zoo benodigde dienlfc van dezelve fchepen kan doen gepaart gaan met die genen , dewelke bereids in équipagie zyn gefteld, dewyl de magt van den Vyand, hoezeer ook tegens andere Mogendheden de handen vol vermag te hebben, nogtans altoos redoutabel genoeg zal blyven, met opzigt tot die van deze Republieq, offchoon het reeds tot een onuitwisbare roem en glorie van deze Natie kan verftrekken, dat bereids gebleken is, dat de oude Heldenmoed daar in nog ganfch niet is uitgedooft, maar zig volkomen laat zien, en met effect doordraait, wanneer de kans van den Oorlog maar een weinig als egaal kan geconfldertert worden, en de overmagt van den Vyand niet al te groot is, en mitsdien het doen effeclueeren van een fufficiënte Vloot, ofte van een goed aantal Oorlogfchepen , zal niet anders dan erne aangename verwagtiDge kunnen geven voor het heil van den Lande; gelyk hetzelve ook van de uiterfte noodzaaklykheid zal zyn, wil men dc vervalle zaken herftellen, de Navigatie en Commercie, waarby de Republieq flaan of vallen moet, naar vereifch protegeeren, en den Vyand, zoo als 't wel behoorde, noodzaken tot het aangaan van een honorabelen Vreede voor dezen Staat. Tot 't gunt voorfz. is, zal niet alleen dan nodig syn, het ileeds bevorderen van 'sLands Zeemagt, naar de Bondgenoten zullen daartoe ook in 't oog lelieven te houden het dadelyk en prompt fournisemeBt der penningen op de Petitiën, die tot den mnbouw van nieuwe Schepen'lopende zyn,en'alle /erdere,die tot den Zeedienst betrekking hebben, ils waarvan de reële furniffementen nimmer te vroeg en Comptoire Generaal konnen gevonden werlen, zoo om de refpective Admiraliteits Collegiërt a hare nodige uitgave te gemoet te komen als om le aannemers van den aanbouw van nieuwe Schepen  JAARBOEKEN, February, 1782. 155 pen5 die volgens de conditiën, haar bedongen gelden by termynen moeten toucheren , buiten alle gefundeerde klagten te houden, dat niet, dan tot discredit v?n den Lande, en tot vertraging 'van een 700 hoognodig werk, zal konnen gedyën. Zeker is het,dat de berrsanninge van een refpectabele Vloot of vau een goed aantal Oorlogfchepen, al vry difficiel zal zyn, gelyk alreeds is ondervonden geworden, dan, hoe hec daar mede vermag gelegen te zyn, hetzelve kan niet anders voorkomen als een obftacul, dat niet, dan door den tyd, 'c geven van goed handgeld, 't wel doen behandelen van het volk, en het doen bezorgen van een prompte afrekening, a^n de geenen die ui'gedient hebben, zil konnen verbeterd en geredrefletrt worden, waar toe al mede de gerede en dadelyke furniffementen der refpeótive Bondgenoten op de Petitiën tot de lopende Eqtiipagicn merklyk zullen konnen contribueeren, zoo als dezelve even als op die tot den aanbouw, daartoe ernftig verzogt werden haare furniffementen te willen accelereercn, en doen augmenteeren, alzoo alle daarop nog al vry wat ten agteren zyn en ondertuffchen de respeftive Admiraliteits Collegiën ter bereikinge van 't gunt vooifz. is, de penningen ten uiterften nodig hebben. Dan boven al zal , ter bevorderinge van de voorfz. oogmerken , ook kunnen dienen , hec promt en fpoedig werkftellig doen maken van de onlangs by Zyne Hoogheid aan de Bondgenoten daar toe zoo heilzame gedane Propofitie, om namenlyk, onverminderd de verdere deliberatie,over het in April laatftleden voorgeflagene Plan , tot Augmentatie van 'sLands Militie, met den eerften op te regten , en tot Rand te doen brengen, het Corps Mariniers van 6000 koppen, alleen geadiigneert tot de Zeeüienft op den voet als by het voorfz. Plan is voorgedragen, enkel met dat onderfcheid, dat de Regimenten van dat Corps niet zullen worden geattacheert aan de refpeeftive Collegiën ter Admiraliteit, maar geconfidereert zullen worden, als een Corps dat zal gebruikt konnen worden op L zo 's Giu= V'ENHASE. Petitie van Oor'og voor 1782.  ij6 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHAi GE. Petitie van Oorlog voer 1782, : ] 1 1 < i ( zodanige fchepen, als nodig zal werden gevonden, zonder onderfchcid te maken van welk departement dieSchepm zullen zyn; een voorilag voorwaar, welke niet alleen doet doorflralen den yver en genegenheid van zyne Hoogheid, om by prasferentie, zelfs zoo aan Zeedienft te bevorderen, maar waaromtrend 's Lands Hoogftdezelve, als aan den Raad van State is voorgekomen, dat de erectie van een zoo aanzienlyk Corps niet alleen eengrooteadftimulatiezal moeten toebrengen , aan die geenen die tot den Zeedienft zullen genegen zyn , maar veelen zelfs zal moeten animeercn, om daarin dienft te nemen, wegens het vooruitzigt, om mede in dat Corps te zullen konnen geraken, en alzoo ook van de vafte voordeden, daar aan gehegt, te zullen kunnen jouiffeeren, zulks het dadelyk werkftellig maken van voorfz. ontwerp niet anders, dan den toeloop van -volk tot den Zeedienft , merklyk zal konnen loen accrcfteeren,en waarom dan ook Zynetloogieid en den Raad van State met aangenaamheid verlomen hebben, dat de refpeöive Bondgenoten, in de opregting van 'c gemelde Corps, tans allen ge:onfenteerd hebben, en dus deze zoo heilzame zaak, nu voor weinige dagen by U H. Mog. ter :onclufie gebragt is;terwyl men niet zal in gebreten blyven, de nodige Repartitien van deSoldyën, Jtafstraótementen. en Recruut-gelden van 't gem. Corps tot den Zeedienft gefchikc, zoo fpoedig ioenlyk , te doen formeeren , en daar van een laat, aan U Hoog Mog. te laten toekomen. Dan hoe fterk en ernftig ook de zaken van de 2ee, met het geen daar toe behoort, de attentie :n zorge der Bondgenoten, meriteerende zyn, zeter is 't nogtans daar benevens, dat uit dien hoofle alle prsecautiën voor de Republieq aan de Landsyde niet behoren verzuimt of Dagelaten te worlen, en dewyl zulks mede een poi'ncT: is, waarop £yn Hoogheid en de Raad van State zoo dikwils lebben gemfteert, en de gefundeertheid van dien, net overvloedige redenen, te meermalen hebben langedrongen, zal het niet nodig zyn hetzelve ten le^en nogmaals breedvoerig te verhandelen, 'terwyl  JAARBOEKEN, February, 1.781. 157 wvl Zyne Hoogheid en de Raad van State tot jus. tificatie van haar geavanceerde, alleen hier by zullen voegen, dat zy zig flatteeren dat de Bondgeten, enkel uit de voorfz. tegenwoordige demarche van de Kr;.on van Engeland tegens dezen Staat, volkomen zullen moeten overtuigd zyn, hoe weini» ftaat 'er is te maken zelfs op de plegtigfte verbonden en Traktaten, of fchoon ten vollen klaarfprekende zyn, en door een lange reeks van jaren zyn bekragtigd geworden , terwyl zoo draa het'voordeel van dien aan de zyde der Republieq zoude moeten gekomen zyn, dezelve uit jaloufie, ofte uitintrefle en convementie Voor zig zelve, aan een zyde zyn gefteld, en geheel zyn verbroken geworden : een Syftema, dat zedert enigen tyd merklyk is doorgebroken, en m de plaats is gekomen, van de voor dezen zoo volleedi^e aanklevinge aan de klaare woorden van een plegtïg Traktaat, en aan de ftipte en getrouwe vol ■ doeninge aan den inhoud van dien i zulks dan uil dit alles ten dezen tyde Volkomen moet manifes teeren, dat geen ander nog beter hulpmiddel, toi eige befcherming, behoort aangenomen en te werli gefteld te worden, dan vermeerdering en verfter king van eigen kragten en efforts, ten minftet tot cue hoogte, dat men voor een eerfte en onvoor ziene aanval enigzins kan zyn gedekt: dat nu in d< omftandigheden, waarin de Republieq zig actuee bevindt, het klein getal Landtroupes dat dezelveii dienft beeft tot 't gunt vooTfz. is,óp generlei wy ze, fufficiënt kan worden gehouden, daar toe den ken Zyne Hoogheid en de Raad van State, dat boven het gunt daar omtrent by veele vorige occa fifin is gemeld en aangewezen, tans geene de min Re verdere adftructie zal nodig zyn , als kunnend da Bondgenoten zelve zien, wat een getal Trou pes 'er nodig is tot een bezettinge van de wyd uit geftrékte Zeekuften van deezen ftaat, die nogtan tegen alle ondernemingen van eenen magtigen ei entreprenanten vvand , dienen gedekt te werden gelyk altoos, ook in de vorige Oorlogen ter Zee,heef plaatsgehad, en waaruit dienvolgende kan opge maakt worden wat 'er van 'c klein getal Troupe L 2 k; 's GravenhA* ge. Petitie van Oor* log voot 1782* 1 1 . 1 > k 1 » t t n  158 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Petitie van Oor log voor 178a. kan overfchieten, 7.00 tot bezettinge der Veilingen, als om enigzins na behoren te konnen dekken, de wyduitgeftrekte Grenzen van de Repu. bliek, die genoegzaam van rondsomme aan vreem. de Territoiren , cn magtige Naburen gelegen is, ■ zulks daaruit maar al te zeker moet voorkomen, dat de minfte der Limitrophe Mogendheden, wanmeer n3ar eenig ongenoegen tegen dezen Staat zoude willen opvatten, dat zeer ligtelyk,en zoo als nog onlangs gebeurt is, buiten toedoen van de Republieq zoude konnen voorvallen,in ftaat zoude zyn,deze Landen veel fchaden te konnen toebrengen, zonder dat het nodige, tot ftuitinge van dien, voor handen zoude zvn; voorwaar een droevig vooruitzigt? dan het welke nogtans niet zal zyn te voorkomen, ten zy de Militie van den Staat te Lande mede, hoe eer hoe beter, ten minden met een modicq aantal koppen werde geaugmenteert volgens het Conciliatoir Plan, dat dienswegens in April laatdleden aan de Bondgenoten is gefuppediteerr., en welke Augmentatie, na aftrek van het voorfz. Corps Mariniers voor den Zeediend, voor de Militie te Lande alleen zal beftaan in 936 Paarden , 11686 Hoofden, op welkers fpoedige eonclufie, om zoo veele redenen , als daar toe reeds voorhanden zyn, en dagelyks 'er nog kunnen bykomen, Zyne Hoogheid en de Raad van State niet mogen afzyn als nog ten fterkften te infteeren; gelyk mede, als een noodwendig gevolg van 't gunt voorfz. is, aan de attentie der Bondgenoten moeten recommandeeren het ter eonclufie brengen van de twee, op den 3 July 1778 reeds gedaane Petitiën zoo tot herftellinge en verderkinge der Fortificatiën van verfcheida plaatzen, als tot de aanvullinge der Magazynen aldaar, waartoe de confenten der Provinciën van Zeeland en Vriesland nog manqueeren; ten aanzien van beiden voor 't geheel, en dat van de Provincie van Holland op die van de Fortificatiën, voor de helft; dewyl dieswegens zeker is, dat, wat de Raad van State, met overleg en goedvinden van Zvne Hoogheid, ter bevordering van die bude zaken, reeds heeft gedaan , en daartoe als nog  JAARBOEKEN, February, 1,782. 159 nog werkftellig maakt, zelfs verre boven de kragten van bet Fonds, len dien einde gedeftineert, no«tans by verdere ontftenteniflen van de Fondferf, die by de Bondgenoten daar toe altoos zyn geconfenteert en gefurneerc geworden,de meelte de befte Frontierplaatzen van de Republieq zelfs geheel zullen moeten vervallen, immers binnen kort in een fituatie zullen geraken , die van tyd tot tyd zorgkker voor den Staat zal moeten worden, niet alken uit voorgem. hoofde, en ook om het gunt tans door een magtig Nabuur werkftellig word gemaakt, als waar van de fuites nog niet te vcorziep zyn , maar wel voornamenlyk, om dat al van ou-'s is erkend, en voor een gedemonftreerde waarheid is aangenomen, dat dit gemenebeit, in geen Haat zynde altoos een ontzaglyke Armée op de been te kunnen houden, ook in een veel te eng en naauw Territoir is bepaalt , om zonder de behoorlyke Frontierplaatzen of Veilingen , zig voor alle onverwagte of onvoorziene aanvallen enigzins beveiligt te konnen rekenen, cn welke zaken mitsdien de opmerking der Bondgenoten tans dubbel waardig zullen zyn: terwyl Zyne Hoogheid en den Raad insgelyks niet konnen nalaten, als nog aan de billyke reflexie van de Bondgenoten te recommandeertn den voorflag by misfieve vat den 13 April gedaan , ter verhooginge van de Tractemenxen der Majors , Capiteins, CapueinLuitenants en Luitenants van het Corps van de Genie, met de geringe fomme van een honderc guldens ieder; waar van de noodzaaklykheid, tei opwekking van de lult en yver, in luiden van eer metier,dat van zoo veel gevaarlykheid in tydet van Oorlog is, wel by die voorfz. Misfive is aangedrongen , dan welke tot hier toe ook tot geet eonclufie gebragt is : konnende eindelyk Zyne Hoogheid cn de Raad van State, by deze niet pas. feerende weinige attentie,welke de Bondgenotet tot dus verre fchynen gemaakt te hebben, omtrenc de Petitie van den az January laatftleden, by der Raad van State op de voordrage van Zyne Hoog heid geformeert, tot de nejceffiteiten van eti L 3 Velc 'sGra- venhage. Petitie van Oorlog voor 17 Sa. : i l ; [ i  's Gra- venhace. Petitie van Oor log voor I782, 160 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veldleger, en die by haar Hoog Mog. ten fterkfte is geappuieert, daa waar op geene der Bondgenoten zig tot hier toe heeft geëxplicceit, als, tot opheldering van welk zoo hoognodig, als billyfe gedaan verzoek, enkel zal behoeven geremarqueert " te worden, dat de voorfz, Petitie niet zoo zeer is gedaan, om van die Penningen aanRonts , cn in alle gevallen gebruik te willen maken, maar veel meer met dat falutair oogmerk, om in de zorgelyke omRandigheden, waarin de Republieq zig "als doen bevond, en die voorkomen tans niet verminderd te zyn, door die verzogte voorziening, als by precautie, in ftaat gefteld te worden, om op de prompfte en efficacieufte wyze te kunnen doen toebrengen al het gunt, tegensonvoorzienen aanvallen zoude kunnen en moeten te werk gedold worden; 't gunt anderzins, en, wanneer men allereerft zodanige evenementen zou moeten afwagten , alvoorens een diergelyk verzoek aan de Bondgenoten te doen, zulks occafie zoude kunnen geven, dat een goed gedeelte der Republiek bereids zoude zyn geluineerc, alvoorens, tot de nodige en efficacieufe repulfie der Vyanden, de vereifchte mefures, met eenige efficacie zouden konnen genomen worden; cn gelyk men dan geen de minfte verbeelding kan maken, dat ymant der Bondgenoten zoude willen of kunnen prsfumeeren , dat die gepetitioneerde penningen onnut , en zonder noodzake zouden ■werden verfpilt, ofte uitgegeven, als waar toe Zyne Hoogheid ,zoo weinig als d( n Raad van State, immer zal inclineeren, zoo kan men zig dan ook geen de minfte gefundeerde reden voorftellen, waarom de Bondgenoten, vooral in deze zorgelyke toeltant, waarin de Republieq zig tans bevind, daarin zoude willen blyven difficulteeren , om Zyne Hoogheid en den Raad van State in zoo verre in ftaat te Rellen, dat zonder de Bondgenoten, telkens, ofte laat laflig te moeten vallen, by alle onvoorziene en onverwagte occafiên, door het fchielyk by een trekken van een Corps ofte ander/.ins roude konnen doen prtefteeren, dat ren beften van den Lande, en tot de gemeene defenfie, abfolut, en zon- der  JAARBOEKEN, February, 1782 iör der eenig hec minde cydverzuim , zoude behocren in 'c werk gefteld tc worden; dat nogtans hec eenige oogmerk en einde is , waartoe de voorfz. Petide, en wel tot een zoo modicque fomma, is gedaan geworden, en waar van de eonclufie dien vo'gend'e om alle voorgem. redenen niet fpoedig genoeg kan werden bevordert. En gelyk dan, uit al 't gunt voorfz. is, allezins zeker moet voorkomen, dat niet, dan met bekommering-kan werden opgemerkt, de gevaarlyke toeRant van zaken, waarin dit Gemeenebett zig tans is bevindende, zoo vermeinen Zyne Hoogheid en de Raad van State vervolgens mede , dat het meer dan tyd is,dat de Bondgenoten zullen behoren bcdagt te zyn, om hmden en harten, en alle derzelver vermogens te zamen te voegen, om,met poftpofitie van alle particuliere belangens of inzigten . alles te helpen contribuëeren, wat tot behoud var het lieve Vaderland, en van derzelver zoo duur verkregene lndependentie en Vryheid enigzins zal konnen verftrekken,als het enige middel zynde, waat door onderdes Hemels zegenl, niet alleen hec verder dreigend gevaar zal konnen werden afgekeert: maar ook om de vreede, ruft, en zekerheid dei Republieq , op een honorabele wyze, zoo als behoort te doen bevorderen, en herftellen. De yver en zugt van U Hoog Mog. welki Hoogftdezelvealtoos, ten nutte en befte van dei Staat hebben doen doorftralen doen Zyne Hooghei' en den Raad van State geen moment twyttelen , 0 U Hoog Mog. zullen , by het toezenden van dez Generale Petitie , met de Staten van Oorlog voc den jare 1781 aan de refpedive Bondgenoten, daa benevens ook wel met derzelver kragcig apin wi len fecondeeren de voorgem. pogingen, welke Z3 ne Hoogheid en de Raad van State ten zeiven eu de hebben vermeind,in dezen niet te hebben kor nen nog mogen nalaten, op dat de Bondgenote omwend alle de poinften, in dezen vervat, en o Vder van dien in 'c by zonder, zullen gelieven t delibereeren, niet in 't voorbygaan of ter loops maar met die aandagt en volkomen oplettenheid L 4 '' 'sGra- venhac£. Petitie van Oorlog voor 1782. l i E i r r i. tn P e 9 te  i6a NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhaGE Petitie van Oor, log voor 1782. als het gewigt en de overgrootheid van dezelve zal requireeren, en wel in die importante betrekking welke ieder behoort te hebben , tot def nfie en behoud van 't Vaderland, en van al 't gunt aan welmenende Regenten, en getrouwe Voorftanders van Independentie en Vryheid, daar in verders lief en waard moet zyn, terwyl Zyne Hoogheid en den Raad van State deze Generale Petitie zullen eindigen , met God Almagtig te bidden, dat het hem zal mogen beh-gen, de Vryheid, Regten en Bezittingen van de Republieq, in deze aorgelyke fituatie, wa-irin dezelve zig bevjndr, ongefchonden te doen bewaren, cn zulks alzoo te zullen perpetuceren tot in de late Nakomelingichap. Aldus gedaan en gepetitioneerd, by den Raad van State der vereenigde Nederlanden, op den 28 DeCembc r 17 81. Was geparapheert, J. C. VAN LlCHTENUEROH, Vt. Onderftond Ter Ordonnantie van den Raad van State der Vereenigde Nederlanden. Geteekend J. J. van Hees. Op de bemiddeling van eene Vrede tusfchen deze Republiek en Engeland, door de Keizerin van Rusland aangeboden, hebben de Staten van Holland den 25 January laatftleden een pra-advys beraamd ; het welk vervolgends ter vergaderinge der Algemeene Staten ingebragt, en van dezen inhoud is: „ Dat H. H. M. onveranderlyk en ten „ RerkRen blyven periifteren by hun ant„ woord, op de eerlte offerte van dc Media„ tie harer Rus-Keizerlyke Majefteit gege„ ven, en om die reden nog eens moeten de„ clareren, dat, gelyk H. H. M. van hun „ kant, op de noodiging van H. R. K. M. „ en conform de vorige Traétaten tuiïchen „ Groot-Brittanje en deze Republyk , het „ Syfte-  JAARBOEKEN, February, 1782. 163 Svftema van Neutraliteit en vrye Zeevaart,' " in de Declaratie van H. R. K. M. van 28 " February 1780 begrepen, aangenomen " hebben, zonder zich door eenige ïnfinua" tien of dreigementen 'er van te- laten de" tourneren, en gelyk zy ook van meening " zvn om 'er ftandvallig by te blyven, zy " verwasten, en met volkomen vertrouwen " zich vleyen, dat de grootmoedigheid van " H R K- M. niet zal toelaten , dat 'er " eenige pogingen gedaan werden om het zelve te ichenden: niet twyftelende , oi " H R. K. M. zal, gelyk zy, van gevoe',' len zyn, dat het gezegde Artykel van de vrye Zeevaart van die natuur is, dat mer " ten dien opzigte in de Negotiatien met hei " Hof van Londen geenerhande veranderin " gen kan admitteren. Blyvende voorts H " H M in de verwagting, dat, in het on Z verhoopte geval, dat de Vrede, onde Mediatie van H. R. K. M. op eene billy " ke en voor den Staat honorabele wyze " niet kon getroffen worden, gezegde Har Maiefteit, en de overige verbondene Mc " genheden H. H. M. van het dadelyk m " vverkiel hunner plegtige verbindteniffe " zullen laten jouifferen. Dat daarenboven gerefolveerd wordt om van den kant van H. H. M. openin " van dit Antwoord te doen, zoo aan deai " dere Leden van de Confederatie der g " wapende Neutraliteit, als aan de Hov< " van Frankryk en Spanje;aan de tweelaa " ftcn te kennen gevende , dat H. H. 1} " door deze aanneming der Rusfifche Medi L 5 » 1:1 sGra- /enha- :ie. r » n. :» g 1- m tï.a- ; 3  164 NIEUWE NEDERLANDSCHE «sGra- „ tie, geen het minfte oogmerk hebben, om „ met het Hof van Londen engagementen ,, aan te gaan, die op eenige wyze ftrydig „ zouden zyn met de Neutraliteit, door H.' „ H. M. voor den vyandelyken aanval van Engeland ten aanzien der Oorlogende Mo„ gendheden onderhonden. En dat de za„ ken ter Generaliteit daar heen gedirigeerd ?, worden, dat, by het arrefteren van het gezegd Antwoord, ter geiyker tyd, en „ zonder het een van het ander te fepareren, „ eene Refolutie worde genomen, by welke -, Zyne Doorluchtige Hoogheid, in qualiteit „ als Admiraal Generaal der Unie, verzogt worde, om op zulk eene wyze als hy het „ convenabelft zal oordcelen, met het Fran„ fche Hof een Plan te beramen, volgens y,. welke men de Operatien ter Zee in den „ aanftaande Veldtogt zou kunnen dirigeren, ten einde den gemcenen Vyand dc gevoeligfte Hagen toe te brengen en hem op eerlyke Voorwaarden tot Vrede te dwingen. De vertoogen, welken de Algemeene Staten aan den Keizer gedaan hebben wegens het llegten der Barricres,. zyn van geen den rninften invloed geweeft: in tegendeel heeft dc Keizer maar bevel gezonden om die llegting met het begin van Maart te beginnen, en derzelver gronden openlyk te veilen en te verkopen. De Heer Paul Wendwortb is uit Engeland hier aangekomen, van het Groot Brittanniefch Hof gemagtigd zynde, om over de uitwifle- üng  JAARBOEKEN, February, 178a. 165 lino1 der krygsgevangenen te handelen. Anderen meencn, dat in deze afzending geheel andere oogmerken fchuilen zouden, namenlyk om de geneigdheid der Natie eens te peilen en te beproeven, of 'er kans tot eene afzonderlyke vrede zoude zyn, en zo degeheele fcheuring tuffcben deze Republiek en Groot-Brittannie, en de verdere verbintenisfen van de vereenigde geweiten met Frankryk voor te komen Hun Hoog Mogende hebben, ten verzoe ke van verl'cheidene belanghebbende in di Viffcherye derVerfche en Zoutevifch ,goed gevonden,de AdmiraliteitsCollegiente magugen , om oorlof te verleenen, tot het ver kopen yan Schepen, tot de Visvangft gefchikt Ook hebben Hoogftdezelven op verzoek fchrift van Pieter Caarten, Koopman tcRot terdam, goedgevonden te verklaaren, datd< fchadeloosftelUng , aan de Kaapreedcryei dezer Landen, by Hoogftderzelver Refolu tie van den *o Maart 1781, toegezegd , z wanneer eene Vrede ofStilftand van Wapene; zoude mogen worden getroffen voor de eerften January 1782, op even denzelfde voet mede plaats zal hebben, ingeval van Vre de of Wapenftilftand voor den eerften Janua ry 1783. De Heer le Maitre, welke 18 jaaren in d Ooft-Indiën heeft geweeft en daar van de dr: laatfte jaaren als Refident van Frankryk de vermaarde Hyder-Aly heeft vergezeld, e over Baffora terug gekomen is, bevindt zi tha: 's Gra- VENHASE. 3 > 1 1 a e e n n g is  166 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- thans in deze Hofplaats, zo men wil, onder venha.- anderen gemagtigd zynde tot het doen van ce. £en voorftel wegens eenige Aanncemers, die 6 Schepen, welke voor Tranfportlchepen in Franfchen dienft naar de Ooft zouden gaan, alsdan aldaar aan de Hollandfche Maatfchappy te koop zouden aanbieden, om voor Retourfchepen te dienen waaromtrent men wil, dat hy reeds opening van zaaken aan de alhier vergaderde Heeren Bewindhebberen heeft gedaan. Wyders verneemt men dat in der daad groot nadeel door' de Engelfehen aan ons op Suratte gedaan is,en verlcheidene onzer Etabliflementen, die in een flegten ftaat waren, zouden weg geweeft zyn, zo niet de Franfchen zulks verhinderd hadden. Ook is thands in overweging, of dit Jaar door de Ooft-Indifche Maatl'chappy eene uitdeeling aan de Deelgenoten zal gedaan worden. Wegens de zo veel gerugt makende zaak des Hertogs en de Stad Amfterdam is wederom ter Vergaderinge der Staten van Holland en Weftfriesland geraadpleegd. De Heeren van de Ridderfchap bragten eene verklaring in van den Prinfe Erfftadhouder, door Hoogftdenzelven in de vergaderinge der Edelen gedaan, en van dezen inhoud. DECLARATOIR. „ Zyne Hoogheit de Heer Prins van Oran„ ge ootdeeld van zyn pligt te zyn, om Zy37 ne Hoogheit den Heer Veldmaarfcbalk „ Her-  JAARBOEKEN, February, 1784. 167 „ Hertog van Brunswyk te juftificeren van den Blaam, die hem aangewreven is, en van alle accufatien , als of door toedoen en door den invloed van gemelden Heer Her» tog was veroorzaakt de elendige en gebrekkige Raat van defenfie, daar in het Land ' zich bevond by den aanvang van den Oor„ log, al het pretenfe verzuim, dat daar omtrent plaats zoude hebben gehad, en alle ,, de zoogenaamde verkeerde maatregelen, federt een geruimen tyd genomen, met alle fatale gevolgen uit dezelve refulteerende, " en vind zich derhalvcn onbezwaard te ver** klaren, verzekerd te zyn, dat nimmer of ooit door Hooggemelden Heer Hertog aan J' Hoogftdenzelve willens en wetens eenige Raad of Advys is gegeven, niet overeenkomftig met de ware belangens van de Re ' publyk, wordende fpeciaal zeer ten onreg' te geattribueerd aan den invloed der raadgevingen van Hooggem. Heer Hertog op , ZynHoogheits geeft, dat de Marine van de Republyk zich in geen beter ftaat be" vind, of wel dat inactiviteit plaats zoude " gehad hebben omtrent de Krygsoperatien " te Water in het voorleden Jaar, hebbende " Zyn Hoogheit omtrent dit laatfte point 11 nimmer met voorgemelden Heer Hertog ' geraadpleegt. Terwyl Zyne Hoogheit verder verklaard j niet gewoon te zyn raad, van wien het ook " zyn moge, te volgen, in zaken van aanbe" lang, en byzonder als de waje belangens 39 van dit Gemeenebeft daar by zyn gecon " cerneert, zonder te overwegen of dezelve daai sGrA- iE.  168 NIEUWE NEDERLANDSCHE ss Graven HA fcE. „ daar mede overeenkomftig is, en dat hy li „ oordeeld verpligt te zyn in diergelyke za- 11 „ ken te volgen het licht, dat hem door den i „ Allerhoogften gegeven is, en niet met een i „ blind vertrouwen door de oogen van een „ ander te zien, hoe zeer Hoogftdenzelve al- ■ „ toos genegen is om na goeden raad te wil„ leu luifteren. „ Gedaan in 's Gravenhage den 20 Fe- bruary 1782." Na deze verklaring te hebben ingeleverd 5 ; bragt nog de Ridderfchap dit advys uit: „ Ten bewyze van toegeevendheid, ge*, j, doogen Wy, dat door Hunne Edele Groot>, Mogende 'werde verklaard , aan'de Stad 1 „ Amfteldam, mitsgaders aan alle andere Le- ! „ den der Souverainiteit, te behooren her 1 „ Recht om ter Vergaderinge hunner Ed. ; „ Gr. Mog. of aan Zyne Hoogheid, wegens 1 „ zyne eminente betrekking tot den Staat, ; te doen zodaanige Voorftellen b als zy zul- ' „ len oordeclen over een te komen met het „ welzyn der Republiek, zonder daar voor „ eenigzins verantwoordelyk te zyn, en zon„ der dat zy daar over , noch binnen noch „ buiten, in rechten kunnen betrokken wor-» M den , en dat, overeenkomftig met deze 1 „ Declaratie,Hunne Edele Groot Mog. ver- 1 „ ftaan, dat de Zaak aan eene zyde en buiten 1 „ alle verdere Deliberatien gefteld werde." i De elf Steden, welken het addres van den \ Hertog aan de Algemeene Staten hebben af- i gekeurd, volhardden by derzelver gevoelen. Ein-,  JAARBOEKEN, February, 1782. io# Êindelyk wierdt op voorftel der Stad Amfteldam goedgevonden, dat in de vergadering der Staten van den 7 Maart aanftaande deze zaak volkomen zou worden afgedaan. De Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raaden van de Staten dezer Provincie hebben op den 22 January 1782.goedgevonden, ,, om, geduurende den tegenwoordigen Oorlog, voor ieder der Manfchappen van de Regimenten , ter repartitie van deze Provincie Raande, en binnen dezelve in Guarnizoen of ( gecantonneerd zynde, welke door Ziektens zodanig zullen weezen aangetaft, dat dezelve daar door geheel buiten ftaat worden gefteld, derzelver dienft of eenig werk te kunnen verrigten (en die niet hebben kunnen gelegt worden in 'sLands Hofpitaalen of Gafthuizen) boven de gewoone Soldy en temporaire Augmentatie van dezelve, twee ftuivers daags te laaten valideercn, voor zodaanig getal van dagen als de Ziektens zullen duuren,- en zulks op zodaanige fpeciiique Lyften en onder verdere mitfen, als by de voorgem. Refolutie breeder is vermeld". De voorfpoed van 's Hertogenbofchzedert eenige jaren niet zynde toegenomen , fcheen het billyk dat aan dezelve met eenig ontflag wierde te gemoet gekomen. Waaromtrend als door den Raad van State aan H. H. Mog, den 17 January 1782 een brief was gefchreven, en door H. H. M. den 22 daar aan volgende een gunftig beiluit genomen; is door den Raad 's GkAvenhA* GE.  's Gra- venhac-ê. RemiJJïe verleend aan de Meyery van 'sBofch 170 NIEUWE NEDERLANDSCHE Raad van State daar op den 5 February aldus befloten: Extract uyt de ReColutien van de Edele Mog. Heeren Raaden van Staate der Vereenigde Nederlanden, Dingsdag den 5 February T782. TS gehoort het rapport van den Heer Thefaurier * Generaal Gilles, hebbende ingevolge haar Ed. Mog. Kelolutie van den 28 der voorleede maand geëxaroineert haar Hoog Mog. Refolutie van den 22 der lclver maand. Ontfangen eene Miffive van den Raad van Staate, gefchreeven alhier in den Hage den 17 deeier, houdende, dat gewoon waren om de vyf jaaren aan haar Hoog Mog. eenig verflag te doen omtrent de gefleldheid van de Meyerye van 'sBofch, en aan haar H. Mog voor te draagen deremilfien, die fy vermeenden, dat aan dezelve, of aan de meelt behoef, tige Plaatfen van dien behoorden te worden verleend. Dat de by haar Hoog Mog. Refolutie van den 16 January 1777, verleende remiffien met het jaar 1781 geëxpireert zynde, gemelde Raad van Staate, haar Hoog Mog waren voordragende, dat, volgens het gevoelen van des kundigen, de toeltand en het vermogen yan de Meyerye in het generaal genoomen leedert de laatfte vyf jaaren, niet verbeetert of vermeerdert was; want de GewaRen der Graanen, geduurende de laatfte vyf jaaren niet voordeehg geweeft waren, dat de Commercie met het Vee, en verdere Producten mer. kelyk was vermindert en verflapt; dat de lranutoire Commercie geheel te niet gong, en  JAARBOEKEN, Febfusry, i?82. en dat het vertier van geld feer geving was: vermeenende meergemelde Raad van Staate, dat aan de Meyerye van 'S'Bolch m het gene raai eenig foulaas foude behoorcn te worden toeeebragt. en dat in de particuliere remifii n, aan de onvermoogenüe Plaatfen van deMeye rye laatftmaal geaccordeert geweeft, geen noemenswaardige veranderingen louden kunnen plaats hebben. En houdende de voorlz. rMiffive vervolgens dien aangaande het advis van voornoemde Raad van Staate. _ Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden, én verftaan, dat ten einde de Ingezeetenen van de Meyerye in het generaal en van de onvermoogentfte Plaatfen m hetbyfonder, aan te moedigen , om met luft en yver haar Landbouw en verder werk te behartigen , aan alle de Plaatfen in de Meyerye, geduurendo den tyd van vyf jaaren , ingegaan i October 1781, en fullende expireeren den laatften September J7fió, fal worden geremitteert, foo als geremitteert word mits deezen , een derde part van de kleine fpecien, en werd mitsdien verftaan, dat zy fullen knnnen volftaan met over ieder dier vyf jaaren alleen te betaalert twee derdeparten van de fom, waar voor de kleine fpecien hy de laatft gedaane Verpagting aan haar refpeétive zyn aangefchreeven. Dat daarenboven , geduurende den tyd van vyf jaaren, in te gaan met 1782, en re expfreeren met 1786, fullen worden verleend, gelyk verleent werd mits deefen de volgende remiflien. In het Ouartier win Peelland. Aan die van Helmond , op het volle Hoofd* geld feeven honderd guldens , en op den Impoft op de Dranken , vier honderd en vyftig guldens. T venha- jÉ. Refinfe verleend ian de Meyery van 'sBofch»  'sGra» venuace. Remiflje verkend aan de JHeyery van "s Bofch 172 NIEUWE NEDERLANDSCHE In het Quartier van Kempeland. Aan die van Steenfel, Duyfel, Veffel, Win* telre, Knegfel, Oelre,Hapert en Cafteren, op de Verpondinge een vierde part, en op de Importen op Hoorngeld en Bezaaid, Dranken en Beftiaal, een derdepart. Aan die van Riethoven, Zeelft, Mereveldhcven, Veldhoven en Neterfel; op de Ver> . pondingen een achtfte part, en op de Impoften op het Hoorngeld en Bezaaid,Dranken en Beftiaal, een derde part. Aan die van Eerfel, Reufel en Bladel, op de ImpoRen op het Hoorngeld en Bezaaid, Dranken en Beftiaal, een derde part. Aan die van Bergeyk, Wefterhoven, Borkel, Schaft, Aalft en Hoogloon, op de Imposten op het Hoorngeld en Bezaaid, Dranken en Beftiaal, een vierde part. Aan die van Blaarthem, op de Impoften op Hoorngeld en Bezaaid, Dranken en Beftiaal, een fesde part. Aan die van Ooftelbeers, Middelbeers eü Lommei , op de Impoften op Hoorngeld en Bezaaid , Dranken en Beftiaal, een tiende part. Aan die van Dommelen, op de Impoften op de Dranken en het Beftiaal een vierde part. Aan die van Valkensweert, op de Impoften op de Dranken en het Beftiaal, een vierde part, en op hec volle Hoofdgeld vyf en feeventig guldens. Aan die van Waalre, op de Impoften op de Dranken en het Beftiaal, een fesde part, In het Quartier van Oofterwyk. Aan die van Hulfel, (zynde de eenigfte plaats in de Meyerye, alwaar de aflofting der ten Comptoire der Beeden geregiftreerde Capitaalen nog niet is afgeloopen) op de Verpon. din«  JAARBOEKEN, FebrMry, ï7^2. 173 dingen drie vierdeparten, op de Beeden een vyfde part, en op de Impoften op Hoorngeld en Bezaaid, Dranken en Beftiaal, drie vierdeparten; als meede boven en behalven geheel vry.'om van kleine Speciën, continuatie van permilïïe, om tot den laatften September 1786, het aangefchreevene Hoofdgeld te mogen betaalen met de helft. •Aan die van Hogemierde, op de Verpondingen een achtfte part, op de Impoften op Hoorngeld en Bezaaid, Uranken en Beftiaal, een derdepart, en op het Hoofdgeld vyf en vyftig guldens. Aan die van Laagemierden, op de Verpondingen een akhtfte part % op de Impoften op Hoorngeld en Bezaaid, Dranken en Beftiaal een derde part, en op het Hoofdgeld vyf en veertig guldens. Aan die van Ditffen op den Impoft op Hoorngeld en Bezaaid, een tiende part, en op het Hoofdgeld tagtig guldens Aan die van Riel, op den Impoft op Hoorngeld en Bezaaid, een tiendepart, en op het Hoofdgeld veertig guldens. Aan die van Hilvarenbeek, op de Verpondingen een hondert vyf en twintig guldens; op de Impoften op Hoorngeld en Bezaaid, Dranken en Beftiaal, twee hondert en vyftig guldens, en op het Hoofdgeld tweê hondert guldens. Aan die van Weftelbeers, op den Import op het Hoorngeld en Bezaaid , een achtfte part; c n op het Hoofdgeld twintig guldens. In het Quartier van Maasland. £n aan die van Rosmalen , op den Impoft op het Hoorngeld en Bezaaid, twee honderd guldens; en op den Impoft op de Dranken, «en honderd en vvftig gulden*. M 2 Eb 's Gra* VEtiHAGE. Remijfie verleend aan de Meyerey van 's Bofclfc  'sGra- venhace. Remijfie verleend aan de Meyery van "sBofcfi. 174 NIEUWE NEDERLANDSCHE En is wyders goedgevonden en verftaan, dat de Thiendens en Moolens in de voorgemelde remiflien der Verpondingen niet zyn hegreepen , als welkers taxen in hec geheel moeten opgebragt worden* , verklaarende haar Hoog Mog. mits deefen , dat de Gelanden, uit hoofde van deefe haar Hoog Mog. verleende remiflien niet fullen mogen pretendeeren, om ieder op haare Verpondingen de geremitteerde porden temogen korten, maar dat de remiflien alleen zullen moeten worden gevalideert aan de Evgenaaren van foodanige Landeryen, die effeótief buiten ftaat zyn om haare Verpondingen te konnen opbrengen; dat insgelyks niet alle en een iegelyk der Icgezeetenen fal mogen eyftchen , in gelykheid te jouïlfeeren van de qaytflaagen op de gemeene Middelen, vermits het oogmerk niet is, die geene welke de verhgting niet noodig hebben , als zyn , Beneeringde , Herbergen* Offic;anten en gegoede Ingezeetenen, ten aanfien van de Impoften op de Dranken, Beftiaal en Hoofdgeld, te verligten , maar alleen de verarmde Ingezeetenen; met ferieufe laft aan de Regenten, fig daar na te reguleeren, en het effect van de remiflien, door benoodigde Perfoonen alleen , werkelyk te doen genieten; fonder dat fy den Officier of Secretaris voor het uitmaaken van Lyften, of onder wat naam of pretext het ook foude mogen weefen, eenige falaris, tot lafte van defelve zullen mogen vorderen of declareeren; en dat, om alle misbruik en misverftand voor te komen, en een korte en onkoftelyke afkomft te makken van alle de discrepantien, die ter deefêr faake in de eene of andere plaats mogten ontdaan, de differenten, welke daar over mogten komen te vallen, zullen gelaaten worden, voor foo veel de Verpondingen aangaat, ter decifie van de Ontfarjgers der Verpondingen over de Meye-  JA ARBOEKEN, February, 1782. 175 Meyerye gefaamentlyk; en R>o veel de gemeene middelen betreft, van de Ontfangers van defetve Middelen gefaamentlyk, om, de plano, na vethoor van Partbyen, op de fpoedigfte en min koltbaarfte wyfe te worden afgedaan ; en verders, dat, tot voorkoming van verfoeken, die door eenige Dorpen , tot het bekomen van remiflien of verhooging van dien, foudcn mogen werden gedaan, en tot meuament van onnodige koften daar toeaan te wenden , de Regenten van de refpeclive Dorpen en Plaatfen van de Meyerye zullen worden geïnterdiceert, gelyk gelchied by deefe. om, voor foo ver haar eenig foulaas is gegeeven, verfoek te doen, om, na het voorbeeld' van anderen, aan welke meerder is ge accordeert, jets meerder te erlangen; of om voor de Plaatjen , aan welke geen particuliere remiflie is verleent, ontlading te verfpeken; met uitfondeïing alleen in cas van extraordinaris fwaare toevallen; op pcene dat fy alle de koften daar door te veroorlaaken, uit haar privé Beurfen zullen moeten betaalen; met laft aan den Agenc van de Meyerye geene Requeften hier tegen ftrydende over te leeveren. En lal Extract van deefe haar Hoog Mog. Refolutie gefonden worden aan den Raad van . Staate, met verfoek, om op de executie van defelve de vereifchte ordre te willen Rellen. Was geteekent, H. Fa gel. Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan, dat eenige exemplaren van de voorfz. baar Hoog Mog. Refolutie fullen gefonden worden aan de Ontfangers der Verpondingen en der gemeene Middelen over de vier Quartieren van de Meijerye van 'sBofch, en dat de voorn. Ontfangers fullen worden gelaft, fo als gelalt worden M 3 mits 's Gra- venhaGE. Remiffie verleend aan de Meyery van 's Bofch.  'sGra- venhacj£. Remiffie verleend aan de Meyery van 'sBofch 176 NIEUWE NEDERLANDSCHE mits deefen, dat fy dien conform aan de refpec-* tive Dorpen en Plaatfen van de Meijerye de byde voorfz. Haar Hoog Mog. Refolutie verleenderemiliien fullen laten valideeren. en dat de de Stadt Lichtenvoorde by die gecedeerde GeTcchtigheid allezints te maintineeren. Soo^is 't, dat Wy by deefen een ieder die fuik: aangaat waatfehouwen, fummeren en gelaften on voortaan den voornoemden Ketel Accyns, op der voet als van ouds gebruykelyk is geweeft en heeft plaats gehad, onweigerlyk aan en ten behoeve var de Stad Lichtenvoorde te betalen, fullende by na. latigheid van dien tegens de Cóntraventeurs werden geprocedeerc foo als bevonden fal werden tt behooren- En, ten eynde memant hier van eenige onweteniheid fal konnen voorwenden, lal deefe binner de Stadt en Heerlvkheid Lichtenvoorde werden ge publiceert en goaffigeert ter Plaatfe,alwaarmen gewoon is fodane publican'en en affixien te doen. M 5 AI s Gra- 'ENHA.» 3E.. Public* regens ■Je keteliccyns te Lichten» voorde. t  VENHACfi. NIEUWE» NEDERLANDSCHE Aldus gedaan en gearrefteert in den Raade van bruSy iflt' m sGraveDha2e den iS Fe. Laager Rond, A. Ardesch. De Baron van der Borch, Heer van Langenmer, tot afgezant van deezen Staat verkoren by het Hof van Zweeden, onder den tytel van Extraordinaris Envoyé, heefeden ai deezer Maand ter vergaderinge van de Algemeene Staaten zynen laftbnef ontvangen,en heeft by deze gelegenheid yan H. H. Mog. met de volgende aanfpraak aficheid genomen. HOOG MOGENDE HEEREN! „ De waarneeming der belangen van dezen 'f, Staat aan 't Hof des Konings van Zweeden , „ door U Hoog-Mog. gunftig befluit aan my „ zynde toevertrouwd en my in gereedheid ge„ bragt hebbende, ter aanvaarding van deze Com„ miffie, myne reize derwaards aan te neemen, „ vereifcht myne fchuldige pligt U H. H. M. M* „ voor dit blyk van vertrouwen myne ware en „ eerbiedige dankerkentenis te betuigen enteffens „ Hoogftderzelver laatfte beveelen te ontfano-en." „ Hoe vleyende deze keus voor my is, en hoe „ zeer ik my ook door dezelve vereerd vinde, „ kan ik egter voor U Hoog-Mog. niet verber» gen, dat de verpligtingen, hier door op my ge„ legd, al te groot, en, daar tegen, debewuft„ heid van myne geringe vermogens en bekwaam>, heden veel te gevoelig in my zyn, dan dat ik 55 niet  JAERBOEKEN, Fekuary, 1782. i*i „ niet met de uiterfte bekommering zoude wee-"; „ zen aangedaan over het gevvigtige van deezen' „ poft en 't aanbelang van myne op handen zynde' „ verrigtingen, vooral wanneer ik 't oog veftige „ op de algemeene Politique gefteldheid van zaa„ ken in Europa, op den toeftand en relatie van „ myn zo dierbaar Vaderland, en op de uitzigte „ en bedoelingen van myne zending. Ik zal my „ vinden gelaft mee U H. H. M. M. gerefpec„ teerde beveelen, en met het beleid van Hoogft„ derzelver gewigcige befluiten by eenen Vorft, die, zo dra hy den troon beklom, reeds door„ liaan de bewyzen gaf van een verheven Geeft, „ fchrander doornige en doorwrogte Staatkunde, „ aan wiens bekende gevoelens van goede ge„ zindheid jegens dit Gemeenebeft, en in 't by„ zonder aan derzelver verdere confervatie en „ meerder aankweeking, zo aanmerklyk veel en „ moogelyk meer dan ooit in deezen tyd gelee„ gen ligt. „ Hoe gelukkig zoude ik my dan niet achten, „ indien ik door myne welmeenende poogingen „ mogte medewerken, dat die banden van Vriend* „ fchap tuflehen dezen Koning en U H. H. M. M, „ naauwer wierden toegehaald, en dat deze Re„ publiek daar van zo in dit gewigtig tydsgewrïgt ,, als nog lang hier na de aangenaame en heilzaa„ me vrugten fmaaken mogte! " „ Ter bereiking van dit door U H. H. M. M. „ reeds by het aangaan van het jongfte Noorder„ Verh md bedoeld en heilzaam oogmerk, enter vervullinge van alle de orders, die my van de„ ze geëerbiedigde Vergadering immer zullen toep, kome, zal ik noch moeite ontzien noch arbeid „ fpaa« i Gra» 'enha* 'e.  i3a NIEUWE NEDERLANDSCHE VEtNHA» SE. ; > i EDELE „ fpaaren in de hoope en met de yverige bedoe„ ling dat ik het gebrekkige, het hetwelk iömy „ is. zo veel moogelyk zal mogen te boven ko„ men, en aan U H. H. M.M. eenigzinszal kun„ nen doen voorzien, dat ik Hoog(lder?elver gun„ ftig vertrouwen daar door zal mogen aanwin5) nen, en dat ik my Hunner hooge goedkeuring „ en befcherming verder zal mogen waardig maa„ ken." „ Aan deze vermoogende en my altoos dier;, baare befcherming neem ik de vryheid, H. H. „ M. M. Heeren, my en de mynen by dit myn „ eerbiedig affcheid op het kragtiglt te beveelen, „ terwyl ik niet zal ophouden Gods ryklle Zee„ geninge af te fmeeken over deze Hooge Ver„ gadering, derzelver aanzienlyke Leden, veel s, geëerde Familicn en gewigtige raadllagen in i, dit hachelyke typllip." „ Voorts over den perfoon van Uwe Doorlug. , tigfte Hoogheid, met dien hartelyken wenfch „ dat Uwe Hoogheid nog lang blyve de luifter ,, van deze Vergadering, en de liefde dezer vrye , Nederlanden; dat Hoogftdezelve zig beftendig , verblyden moge in den voorfpoed en het heil , van den Staat, van Haare Koninglyke Hoog-' , heid en de Vorflelyke Kinderen, dewelke de , hoop zyn van Uw Doorl. Hoogheids Huys en , van ganfch Nederland." Het Hof van Holland Zeeland en Friesland chreef aan de Staaten dezer Provincie op den .o dezer Maand den navolgende Brief.'  JAERBOEKEN, February, 1782. 193 EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! By het eindigen van de Vacantie van Vaften, heeft de Procureur Generaal ons voorgedra gen. dat in de voorfchreven Vacantie ter zyner -kennis was gekomen zeker infaam Libel, geintituleerd; dc Oranje Booinen door Frank de Vty\ ftaande op het Tytelblad een Oranje Boom met dit opfchrift: Ten daagen als gy daar van eet, zul gy den dood flèrvèn', mee informatie, dat het zelvt imk te Amftcrdam zoude uitgegeeven zyn; da hy daar ovcv met voorkennis van den Heer Pre fident en Heeren Commiflariflen van dc rolle had gefchreeven aan den Officier der Stad Amfter dam , cn gefproken met den Bailliuw van dei Haag; dat de Officier van Amfterdam hem ha( gerefcribeert, dat hy bereids voor het ontfangei van den ISrief van den Procureur Generaal des wegens adtif was geweeft, dat het zelve Libe was opgehaald, en'dat hy verder aelif zoude bly ven en dat de Bailliuw van 's Hage mede had aar genomen naar het zeiven onderzoek te latei doen, en het zelve vindende, met kennis va Burgemeeftcrcn te doen ophalen en het debitere te beletten. Wy hebben wel den Procureur Generaal op d< ze voordragt gequahficeert , om zich ter deze zake met allen nauwkeurigheit te informeren; &z dewyl het tytelblad van het gemelde Libel eet hooggaande Profaniteit behelft,en het Libel ze ve vervult is met oproerige uitdrukkingen en la tertaai, tegen een Huis, waar aan dit Geme nebeit zoo veel verplat is, zoo hebben wy g< meent u Ed. Groot Mog. in overweeging te mo ten geven, of niet de Eerüe.i van de Godsdien en de hooge agting voor dat Huys Uw Ed, Gro Mo VEKHAGE. Briefvan 'tHofive- gens 't Boekje d'Oran- jeboorn. > ! 1 I i ï n ï n e t3- 'i 5*  184 NIÉUWE NEDERLANDSCHE VENHAGE. Briefva H Hof wegens Boekje d'Oran jeboom Mog. zouden behooren te permoveren, om Ü ËdV Groot Mog. indignatie over over het zelve Libel* door eene Publicatie, voor de Ingezetenen te doen blyken. n En, dewyl wy gezien hebben dat de Uitgevers van de Diemer- en Watergraafmeerfche- en Zuid* '/Hollandfche Couranten, de (rondheid zoo verre hebben gepoufleert, van voorleden Maandag te annonceeren, dat by de meefte Boekverkoopers , wierd uitgegeven , vervolg ep de Oranje Boomeit door Frank de Fry, onder het byfehrift: Ten dage ah gy daar van eet, zult gy den dood fterven; ja die van de laaftgemelde Courant zelf met deze by voeging: ,, dat dit de tegenwoordige Oranje j, Spruiten in deszelfs ware gedaante, tot op den „ huidicen dag doet kennen ; zeer dienftig om „ alle ware Nederlanders de oogen te openen, „ en te doen zien, waarom het Land dus jam„ merlyk bezogt word." En wy daar door aanleiding gehad hebben, om by vernieuwing onzer aandagt te veftigen op de licentie van deze en andere Courantiers, welke thans geene palen meer fchynt te kennen: zoo hebben wy gedagt, dat UEd. Groot Mo?, het niet ongepaft zouden vin* den, dat wy, offchoon de toeziet op de Couranten aan ons in het byzonder niets is gedemandeert, by deze gelegenheid aan U Ed. Groot Mog. te gelyk eerbiedig in confideratie gaven, of niet de publyke utiliteit en de belangen van de Juftitie zouden vorderen, dat de gemelde licentie op eene efficacieufe wyze wierde beteugeld. Hier mede &c. Gefchreven in 'sHage den 20 February 1782. ' Hoe zeer de inenting der kinderpokjes in hec gemeen eene nuttige zaak wordt geoordeeld, zo is dezelve egter in volkryke plaatfen altyd gevaar* iyk,  JAARBOEKEN, February 1782, i8jT lyk. vooralen tyden dat die ziekte niet befpeurd 's GftA* wordt. Weshalven de Regeerders dezer plaatfe VENHA* hier omtrend op den 12 dezer maand aldus heb-CE' ben voorzien. Extract uit het Regifter der Refolutien van de Edele Achtb. Heeren Schout. Burgemeefteren en Schepenen van 's Gravenhage. Dingsdag den 12 February 1782. rpEr kennifle van Haar Ed. Achtb. gekomen zynde, dat niet tegenftaande het gerefolveerde' van den 2 April 1765, zommige lieden van buiten* reeds herwaards overgekomen zyn, of nog ftaan' over te koomen, om aan hunne kinderen de kinderpokjes alhier te laten inenten, is, in confideratie, dat tegenwoordig in den Haag de kinderziekte niet. regeert, en het te dugten is, dat zomtyds door de voorfz. inentingen die ziekte alhier zoude kunnen worden ingebragt, goedgevonden en verftaan, om zulks, zo veel mogelyk is, voor te komen, aan alle de Doctoren in de Medicyaen en Meefters Chirurgyns alhier te verbieden, zo als verboden word mits deeze, om in het vervolg geene inëntig van de kinderpokjes in de huizen . binnen of buiten de bruggen van den Haag tot Haag-Ambagt toe, te doen of laaten doen aan lieden, die ten dien einde van voorneemen zoude zyn in te komen, en dat voor zo verre Haag-Ambagt betreft, zy dezelve inentingen mede aldaar niet zullen mogen doen zonder voorgaande kennis en permiflle van Haar Ed. Achtb. En zal deze gedrukt, en een bekwaam getal exemplaaren daar van gezonden worden aan het Collegium Medicum om aan ieder der voorfz. Doctoren een exemplaar te laaten toekoomen, en mede een gelyk getal derzelver ter hand geltsld worden aan Zefol. te\en het nenten Ier kinderpok-  185 NIEUWE NEDERLANDSCHE VGra- VENHACE. Refol. tegen he inenten der kinderpok*jes* aan de Deeken en Hoofdmannen van het Chirurgyns gilde, om daar van een aan ieder der Meeltere Chirurgyns alhier toe te zenden; en zal deze Refolutie zyn volkomen effect forteeren, na dat daar van een gedrukt exemplaar zo als hier boven is ge; ftatueerd aan ieder Medicina: Doctor en Meefter Chirurgyn ter hand zal weezen gefteld., Was getekend J. P. van der. Haar. Wy hebben al eens melding gemaakt van eene nieuw aangelegde begraafplaats, na by fcheveninge. Aldaar is wederom het Lyk van Mejuffrouw Cormlia Colombyn, ter aarde beftejd. Het geen wy omtrend die ftigting nog vernomen hebben, zullen wy hier mededeelen. Hunne Ed.Mog. de Heeren Gecommitteerde Raden van Holland ftondenaanden Heere Perrenot, Domein-Raad van Zyne Doorl. Hoogheit,benevens eenige andere Heeren, voor omtrent twee Jaren, op hun verzoek, en onder zekere voorwaarden, toe, eene Plaatfe in de Graaflykheits' Duinen, om aldaar eene Begraafplaatfe, voor zich en anderen, te mogen ftigten; welke hun ook in Chyns uitgegeven is., om te beheinen of re bemuren. Deze plaats groot negen vierkante Rynlandfche Roeden, aan de Weftzyde van den Scheveningfchen Weg en niet verre van dat Dorp gelegen, is vervolgens omzet met een zwaren Muur, welke ter hoogte van negen en een hal- * ven voet is opgehaald en gedekt met blaauwe Soisfynfche Steenen.  JAARBOEKEN, February, 1782. 187 Binnen dit Muurwerk zyn aan weerskanten, vyftien gemetzelde Grafkelders, van zulk eene diepte, dat 'erinelkdriegrooteLykkiften op eikanderen gezet en dus in 't geheel negentig Lyken, aldaar begraven kunnen worden. Aan de Ooftzyde, tegens den weg, is de Ingang of Poort ter hoogte van tien en ter breedte van vyf voeten; boven dezelve ftaat een Antique Lykbufch en in de Corniche deze woorden: TER NAVOLGING. Alle deze Graflieden zyn gedekt met blaauvve Zarken , op welke men Namen, Wapens &c. kan dellen; terwyl die van den Heer Perrenot, reeds het volgend byfchrift heeft: Exuvig jaceant putrosprocul urbe: Nocebam Qui nemini prudens-, noceam 11e mortuus opto. (dat aldus vertaald is: Myne rottende overblyffcls moeten verre van de Stad liggen : daar ik (levende) vermydde iemand te benadeelen, wensch ik zulks ook na mynen dood niet te doen. Het eerfte Lyk, in deze plaats begnven, was dat van Jongvrouwe S. van Singendonk, op den 19 van Bloeimaand desjaars 1780, des morgens in ftilte ter rufte befteld in den 10 grafkelder. Vervolgens is op den i I  ipa NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. mislukking. Quel jour horrible & funefte au genre, humatn, que celui ou un moine trouva dans le falpêtre une poudre meurtriere! VAriofte dit, que le diable ayant imaginé une carabine, emu depitié, la jetta au fond d'une fteuve. Helasl il riefl plus d'afyle fur la ter re 3 il n"eft plus befoin de courage, il eft inutile: le citoyen valeureux tfa rien a attendre de fcn bras. Le Canon eft venu entre les mains d'un petit nombre dloommes; le canon les rend propriet air es abfolus de notre exfiftence: & fi par malheur ils venoient a sentendre , que deviendrions-nousl Dat is: Welke yffelyke en doodelyke dag voor V menfchdom, op welke een monnik m het falpeter een vermoordende poeder vondt. Arioftes zegt, dat de duivel, een fnaphaan hebbende uitgevonden, dezelve, met medelyden aangedaan, in de diepte van eene rivier ■wierp. Helaas! daar is geen toevlugt meer op aarde. ( Daar is geen kloekmoedigheid meer nodig ; die is nutteloos. De dappere burger heeft niets meer van zynen arm te wagten. Het oefchut is in handen gefteld van "een klein getal menfehen. Het gefchut maakt hen eigenaars van ons zyn. En indien zy eens by ongeluk zi4 nieuwe nederlandsche Am» steedam. « „ 3 voec 6 duim, en hoog 3 voec 5 duim, aol „ huiver. „ Van een Ton, van onderen en boven breed „ 2 voec 2 duim, en hoog 3 voec 1 duim, i6k „ Huiver. „ Van een Ton, van onderen en boven breed „ 1 voet 9 duim, en hoog 2 voec 6 duim, 13 „ ftuivers. „ Van een Ton, van onderen en boven breed 1 voet 6 duim, en hoog 2 voet 3 duim, 11 „ ftuivers. „ Van een Ton, van onderen en boven breed „ 1 voet 4 duim, en hoog 2 voet 2 duim, 8 „ ftuivers. „ Alles gereekend volgens de Ton- en Vsat„ maat, en gemeeten buitens werks. „ En zal de daar toe aangeftelde Yker, alvo„ rens de nieuwe Manden of Tonnen te yken of „ te nommeren, gehouden zyn dezelve te mee„ ten, en zo zy grooter mogten zyn als de hier „ boven bepaalde maat, zal hy dezelve ongeykt „ aan de Eigenaars te rug moeten zenden. „ Ydorders gelaften Myne Heeren van den „ Gerechte den Yker alle de nommers op de ou-> „ de Manden en Tonnen, volgens de Keure van „ 29 Jai.uary 1761,gefteld, te royeeren en de„ zelve volgens deeze Keure te yken of te nom„ meren, ten redelvken kofte van de Schippers ,9 van bovengemelde Veeren." In kennifie van my Secretaris E. v. Dussen.  JAARBOEKEN, February, 1782. 19* II. n Myne Heeren van den Gerechte der Stad „ Amlterdam, geëxamineerd hebbende, den in„ houde van zeker Requeft, by de Overlieden „ van het Kooren - Ligtermans Gilde aan Haar „ Ed: Achtb. geprsfenteerd, hebben goedge„ vonden het 9 Art. van de Keure van 16" July „ 1698. te altereeren en als nu te ordonneeren „ en te Ratueeren, gelyk Haar Ed. Achtb. or„ donneeren en ftatueeren by deeze, dat Overlieden van 't Koornligtermans Gilde,ter main„ tien van gemelde Keure, by gebrek of onbe„ kwaamheid van een oud bekwaam Gildebroe„ der, die van de Beurs geniet, zullen vermo„ gen aan te Hellen twee zodanige uit de vaaren„ de Gildebroeders, als zy Overlieden daar toe „ zullen oordeelen bekwaam ta zyn, aan de wel„ ken voor hunne moeite, boven de eene ftui„ ver per Vragt, bun by 't gemelde 9 Art. var „ de Keure van 16 July 1698. toe gelegt, „ zal betaald worden aan yder uit de Gildekas „ een fomma van Vyf - en - Sevenüg Guldens '< „ Jaarlyks." In kennifle van my Secretaris e. v. dussen.' III. „ Myne Heeren van den Gerechte der Stai „ Amfterdam, in ervaringe gekomen zynde, da „ van tyd tot tyd merkelyke misbruiken wordei „ gemaakt omtrent eenige Keuren, raakendehe ,, Metzeiaars, Steenhouwers, Leydekkers ei „ Pompemaakers Gilde binnen deeze Stad, ei „ wel voornamentlyk wegens de Keur van dei p ïo November 1662., betreffende het vooi n noen Amstel- dam. i 1-  Am- steldam. IV, 195 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ noemde Gild; hebben goedgevonden op nieuws „ te ordonneercn en te ftattieeren, gelyk haar w Ed. Achtb. ordonneeren by deeze: „ Dat voortaan, by 't Overlyden van eerig „ Gildebroeder, een Weduwe nalatende, die „ een of meer van de voorfz. Ambachten be„ geerd aan te houden, en verders te exerceeren, „ zodanige Weduwe verplicht zal zyn, binnen „ den tyd van drie Maanden na haar Mansover„ lyden, een Knegt, ten dien einde volgens de „ Keure bevoegd, de Proef of Proeven te laaten „ doen, en als Meefler in het Güd te doen in„ fchryven, en dat, by nalatigheid van dien, „ dezelve Weduwe genoodzaakt zal zyn het Am„ bacht of Ambachten terftond te verhaten, en „ haare Winkel of Werkplaats te fluiten, op'een „ boete van ƒ 35 t' eiken reize door haar te ver, beuren, ten profyte van de Bos, a/s zy het , Ambacht of Ambachten exerceerende, ofeeni, ge Winkel of Werkplaats houdende, bevon, den wordt contrarie deeze Keur gedaan te heb, ben; tot welke Bekeuring worden gequalifi, ceerd die geenen, die daar toe gerechtigd zyn , by het 13. Articul van de Keur van 21 Au, guftus 1749. „ Laatende Myne Heeren van den Gerechte , de overige Keuren, omtrent deeze Gildens 1 geftatueerd, in haar geheel." In kennifle vaa my Secretaris E. v. Dussen.  JAARBOEKEN, Fekuary, 1782. 197 „ IV. Myne Heeren van den Gerechte der Stad „ Amfterdam, hebben goedgevonden de volgen„ ge Inftruétie voor de Stads Linnenmeefter vall „ te ftellen en te ftatueeren , gelyk Hun Ed. „ Achtb. dezelve vaftftellen en ftatueeren by „ deezen: I. „ Dat alle foorten van Linnens, daar onder „ begrepen Gaaren - Chamoife , Erberfeldfche, „ Vrieflche en nagemaakte Bonten en Broekftree„ pen, Engelfche en Inlandfche Catoenen, als „ mede alle foorten van ruuwe en ongebleekte ,, Linnens, door niemand anders dan door dt „ Stads Linnenmeetfter , mits daar toe, 't zj „ door den koper of verkoper gerequireerd wor „ dende, zal mogen worden gemeten. „ 2. Uat zy voor meetloon zal genieten van '1 „ Overzeefche en Haarlemmer gebleekte en on „ gebleekte Linnen, als: „ van ieder ftuk onder de 60 el 1 ftuiver. „ van 60 el en daar boven 2 ftuivers. „ Van Vlaamfch Linnen: „ van 50 tot 70 ellen 2 ftuivers. „ van 70 tot 100 ellen 4 ftuivers per ftuk. „ en van alle inlandfche en nagemaakte Zyl „ doeken 2 ftuivers per ftuk. „ Edoch wanneer de Linnemeetfter gerequi „ reerd wordt, by de zogenaamde Tafel-Verkoc „ pingen, of by den verkoop van Inboedels, a waar eenige Linnens, Bonten , Gaaren-Chs „ moifen en diergelyke gevonden worden, or „ aldaar te komen meeten, zal dezelve het dub beid mogen berekenen van het geen haar hie „ boven is yoorgefchreven. Am. STEL» DaM. 1 r  103 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STElDAM. „ 3. Alle de Linnens en Bonten, die met de „ reep gemeeten worden, en waar van volgens „ de ufantie by de Verkopers geen goede maat „ wordt gegeeven, zullen van het eene end tot het andere moeten gemeeten worden. 4. Doch ruuwe Linnens tot bleeken, wit Haarlems , Overzeefche en andere Linnens, „ zullen worden uitgefproken: „ Van ftukken van 50 tot 60 ellen 1 el. j, • van 60 tot 75 ellen i£ el. v -■ ■ van 75 ellen en daar boven „ 2 el minder dan dezelve ftukken meeten, de „ meeting van de ruuwe Linnens te beginnen ^ „ van de kant. „ 5. Zal de Linnenmeetfter gehouden zyn „ dezelve maat zelfs op te fchryven, en daar van „ een behoorlyke meetceel, door haar onderte„ kend, te geeven. In kennifle van my Secretaris, E. v. Dussen. V. „ Myne Heeren van den Gerechte, ampliee„ rende de Keure van 28 January 1778. metop„ zicht tot het Schoenmaakers Gilde vaftgefteld, „ ordonneeren mits deezen, dat al 't geene by ,, dezelve Keure geftatueert is, betrekkelyk tot „ het Schoenmakers Gilde, niet alleen plaats zal „ hebben in de Stad, maar ook in de Jurisdictie van dienv „ Altereerende wyders, 't geen by dezelve ge„ willekeurt is, te weeten, „ dat Overlieden, eej, nige actie in rechten inftitueerende tot betaaling n der  JAEREOEKEN, February, 1782. 19S „ der boetens. over het aangehaalde werk, ver„ pligt zyn by eede te verklaaren, dat't zelve H werk te houden is voor vreemd werk, tegen „ dezelve Keure alhier ingevoert", ordonneeren „ Myne Heeren voornoemd in plaatze van dien „ by deeze, dat, ingeval twee Overlieden be„ reid zyn onder Eede te verklaaren, dat zy nie „ beter zien kunnen, dan dat het voornoemde „ werk vreemd werk is, de gedaagde gehoudet „ zal zyn, ten genoege van den Rechter te be „ wyzen, dat het werk, waar over hy bekeur „ wordt, binnen deeze Stad of JurisdicRe val „ dien gemaakt is, of ten minde onder Eede t< „ verklaaren, direct noch indirecT: bewuft te zyn, „ dat het zelve buiten deeze Stad of Jurisdictu „ van dien gemaakt is, zullende by faute vat „ dien, gecondemneert worden tot het betaalei „ der boete, by de Keure van 28^ January i7?a „ daar tegens zynde geftacueert." In kennifle van my Secretaris E. v. Dossen. VI. Eindelyk hebben nog de Heeren van de Gerechten zo dezer Stad als van Enckriuyzen, c navolgende Vragtlyft voorde veerfchippers tufiche deze twee fteden varende, beraamd. Myne Heeren van den Gerechte der Stad Amfte dam en der >>tad Ecckhuyzen hebben, ten nu te en gerief der goede Burgers en ingezetenen v; de wederzvdfche St-den , de volgende Vragtly gereguleert, naar welke ue Schippers, tuffchi beide de voornoemde Steden vice verfa vaarendi en voorts een iege'.ykzich zullen moeten gedrage Ama Amsterdam. t c I I l l n e Q r:- m ft :n ; • 3.  *oo NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- dam. r* „Amandelen, de 100 fft . Ut* voor t Aluin, van de ico fjg . * ?~ fïerrar. Ankers of Gootelingcn, de iod « 4 —' « Anys, de Baal . . . JZ Amlt. en een 0rdinair Baaltje . . J „ . Enkhny-Appden, Aard- of ordio. Anpelen, geftort I 4 of in Tonnen, de Ton . . _| j_ Chinaas - Appelen of Citroenen, de — 2L Kift • - - I a- Aracq, de Legger . . _! / Armozynen ofAilegiaas, de Kast . P Asfche hoe genaamt, 't zy Potasch of] Wedasch, d'4ooo fi? . . 3 L. a.i r be"edtD de °oo© fó, ieder ico 18—,! 2Atlasfen, de Koop . . — 6 Azyn, 't Oxhoofd . . " J «Z Aardewerk, de groote Korf . ." _Jic_ de kleindere dito t * — 8Z B. Baay of FJenel, het ftuk of Rol . - 9_ Benjouin, de Kift . . • — f_ Bennetjes, (Tonquinfe) . . — * Berg-Cinna Brum, 't Kasje . , — X_ Blik, 't Vaatje . . —' « — 't Kasje . . * Ll ^Z Boeken, een Pakje . . U * een groot Pak . * L Boekenkbje van de Comp. U J Bokking, een Mand . . L één Strootje tot de 4, van ieder Q a| 4 voorts van ieder boven de 4 . ii van het Tal . . U a I Engelfche Bucking de Ton . j-.l4 — Boo-  JAARBOEKEN, February I782. ito* gl. ft. P. Am- ' fic-ODen en Er weten, van het Mudde tot; stel* de Ia ïeder . • • ~~ 3 8 dam. - boven de 12 tot aan 't Last ieder— 2 - van het Lasc . » 2 FragtJyJï van de Vriefche Zak . "—2 - voor 't Booter, Ierfche, de 100 • • :— 2-Fèerius- Ho]I. of Vriefche, van een geheelej fchen Ton in een of Meerder Vaten .1—48 Amft. en een halve Ton als vooren » • — 3 - Enkhuy* een \ of minder . . |— a 10 zen. Borax, de Blaas . . . — 3 — Bindrottingen, de 100 Bos > » -—io — Boomen, van een stam-boom . — 23 van een halve dito , .—18 van een bos Boek, Eek of Eist — 1 — Bottels, ord. ledige de 100 ps, in groote Manden . • » *- 3 -* groote of Ktlderflesfen, de 100 ps|— 6 — ord, in groote, met Wyn of an j . dere Dranken . . 12 -* van een Aarns Mand » » ~~ 12 — Van | Aams Mand » . 9 -* van een Ankers Mand . . — 6 -■ van i Ankers Mand . • "~ 4 -*. Van een Mand, zo als by de O. L Comp. gepermitteert is . — 12 — van een Recognitie Cas met Drank— 15 -* van een halve dito . • — 8 -* Vaa een Ankers Mand met ledige — Flesfen . . . — 3 — Bier, een Pyp na Oost. Indien . . — ó — | Pyp . . . - 3- de Ton . * . . - 4 - | Ton of | . . . — 3 zo meerdpf dan \ Ton van ieder , — 2 ~» Brandewvn of Secq, van'tOxhoofd . — 8 — boven de 4 Oxhoofden van ieder . •—j 7 -* van een Stuk . . . [—15 -* van een Boot . . » ' 1 — — O Brand*  4ofi NIEUWE NEDERLANDSCHE stel- Brandhout. een vaam . . -1*5 - dam. Brief, onaangetekent . — 2 - ^tekent . . . -3- van 't C. Veer tus- Jchen Coffyboonen , de 100 m in Zakken of Amft. en Vaten - 2 - Enkhuy- de B»al CofFy . - 6 - zen. Caliatourshout, de koop van 6000 fj§ . 4 dito van 3000 . 2 — — Carapher, de Baly . . — 3 — Candyzuiker, de Pot . \ — 2 — Caneel, het Fardsel . . \ — 4 — Canefas of Zeildoek, de Rol . — - — Card^mon, de Smalton . \ — 4 — Carftengen, 'c Befu, zo heel als halve , - 4 - zo meerder dan van leder . - 3 — Cauris, de Smalton . . - 4 — Chaife, een Chaife . . .3 Chitfen, de Baal . . * _ 6 — Catoeren, zie Lynwaaten. . i Catoene - Gaaren, zie Gaaren. Chinaas - Appelen , zie Appelen. Citroenen, zie Chiuaas-Appelen. D. Damasten, de Koop . . - ö _ Doofen, een Mutfedoos of P*aruikedoos of van diergelyke groote . - « - een grooter dito te zwaar om te draa- - Sen . , . - , - Dommekragt, een . . -. _ meerder dan 10 fluks, dan - , ieder . - ■/ - Draak'bloed, een Kist . j - 4 - Drogistwaaren, een MaBd . - 5 _ een kleine dito \ J ql- Drop, een Kist .• ; \ I j|_ Dui.  Jaarboeken, Febrmry, .7*2. to& gl.jR.p.Aw- Duyven, een Korf . ■ — 3—stel-; Dweylen van een Rol . . . — i I4DAm. voorts van ieder Rol . . —• _ 8 Duffels, de Rol . . • — 5- Vragtlyjl „ j van het £" Veer tui* Endvogels of Waarvogels, van een Waar— Men v?n ieder Waar, daar boven 4ij'th/* Er weten, zie Boonen. . . . Entcnuy. zen- F. Flenel, zie Baay. Florette-Gaaren, zie Gaaren. Foely, 'tQuarteel . . . —12 — 'Faëton, een gedekte . j, j— Faëton, open . . . 4 — — Fen'on, een Fergon . . - 4— _ Fl' Ren, zie Bottels. Fruit, van een Mand Kruis of Aalbefienen andere Fruit . . . - I J van een Kasje met dito . . - 4_ G. Gaarden, het Bos ♦ . . -j 1 Galiga, of Radix China, de Kalt . — 5 — Galrooten, de Baal . . . - ö— Ganzen, een Gans . . - 3 — zo meerder, dan van ieder daarboven — — g Gaaxen, üennipen Gaaren.de 100 {8 . —, 2_ Catoene Gaaren , de Baal — 5 — Florette Gaaren , de Baal — 6__ het Vat Gaaren, ten groote van 1 I Oxhoofd . . . - 3_ Garst, Mout of Haver, van 1 Laft tot 6 . Laft. 't Laft . . . iL _ van 6 Laft en daar boven, van , ieder Laft . . « -17|— van een Ton . . , — 3|_ O a Garft  «04 NIEUWE NEDERLANDSCHE • tel. ft.\p: , Am- Garft van- een Zak . . , l i 8 , stel- Geerft, de 100 fjg . . . L a — dam. de Baal . . . P 5 — Genever,,een Stuk Genever. . . _«5 — Vragtlyjl can Aam . . . ' j 5 _ , van 't half Aam . . . _ 4— , Veer tut- een Anker . . . _ 3 — fchen een ledig Genever Stuk &c. zie Amft.e« Vaatwerk. Enkhuy- Geld, van ƒ ico en diar beneden . . — 4"^ I zen» van ƒ 'oo to ƒ oj. . . — <5 — van ƒ 300 tot ƒ 400. . . L_ 8 — .1 ] van /400 tot ƒ 1000. van ieder ƒ rooi boven de ƒ 400 1— 1 — van ƒ1000, tot ƒ 3000 van ieder ƒ 100 boven de ƒ ioco — I-* ; van ƒ 30co en daar boven tot ƒ6000 zal in alles betalen I 2.1° — En verder van ieder hondert . ]— 1 — 1 NB. De begrootin^ van 't Gel i wordt gelaten 'aan de afzendeis, of die het , befte'd.voor denzeive. Die zelfs mede vaarende in een Reïszatcof tei sanders, eenig geld t'fcheep brengt, en 't zelve onder zyn be waaring houdt, betaalt daar van geen vragt, ten zy iemand in een Valies, Rilt, Mand, of iets anders, zo veel j zwaarte van geld t' fcheep brengt, j dat hy daar toe handreiking van roo den hadde, in welk geval hy daar van zal moeten betaalen halve vragt. • Gember, de Baal of Zak . . — 6_ j 't Aam geconfyte dito . . — 6_ j de Pot dito . . , — 3 1 ] Gi'ams de Koop . , . . j— 6— Geft, 't Vaatje . i . . _ 3- j Glas, een Kift of Korf . . . L_ ro— j een Kisje dito - - U rc, beneaen de hal. Laft, de Zak . L 2 _ dam. van i Laft en zo vervolgens tot 'cLaft 1 3_ inclijfive meerder dan een Laft van ie- Vragtlyjl dt r Laft daar boven . . • I i o — van het Goorelir.gen, zie At kers. Veer tus* Groen tens, een Mand ; . . — 3 ™ fchen 1 Amft en «♦ | Enkhuy- Ffaazen, een of twee \ . • — 3 — zen* meerder dan 2, van ieder daar boven — 1 8 Hammen, een of twee te zamen . . — 3 — van 3 tot 6 te zam-n . . — 4 — boven de 6 van ieder daar boven 8 in Vaten het Schip (g . — 10 _ Handrottingen, de Kift van 4! a 5 voet i!io_ dito k'einder naar advenant , 1 de Bos . . . — 5 __ Haring, Vis l | I of Vlees, in groote of kleine | Fuft gepakt het Laft. . 1 io_ het 4 Laft . I i_ beneden het half Laft, de Ton _' o1— | Ton . . . . _, 3!_ d'|, d'| ,oftj veel of min ieder _| 1 — doch indien 'er niet meer s.yn | als twee, als dan voor ieder — 2— Natte Haring Zie Slabbers. . . j Harpuis, beneden 1000 ffi ieder too fjg j— I 2 — ioco fft en daar boven ieder ico <~ i| 8 Hartevellen. de tco fit ♦ . . —18 — Haver. Zie Garft. . | j Hazenooten, de Ton . . . — 2 — Henrip, voor een bind groot of klein 110 _ Hennip of Lynkoeken, de ioc ftuks . ~ 3 — boven de 300 ieder 100 _ 2 _ Hoekjes, de Koop . . . _ 5 — Hoenders, een proote korf . . . _. 4 — een kleine djto . . |— 3_ fioepen. Zie Vaatwerk, (ledig 1 O 3 Ho-  2bS NIEUWE NEDERLANDS CHE Am- gl. ft. P. stel- Honing, 't Laft ; i - dam. 't half Lat Juffers. Veer nis. J Jchen van 36 vcet 't Stuk . - 1 8Amft. en vau 30 ■■ — ij-Enkhuy- van 24 • ■■ • - ~ j?zen- van 35, 18, 20 - — 0 Sparren. I van 24 a 25 vt. het groot 100 1 io ~ van 18 a 20 -—. ■ . ~ji4 ~~ Kapravensaij voet . — ~~- W indboomen. van 20 a 04 voet 't Stuk . - J ~ van 14 a 18 —— . - jj- van 12 vcet 'c Stuk . — — 8 groote Gootfpieren van 44 a 48 voet —U %\ — boven de 30 Stuks ieder . —!iol ~ van 36 tot 40 voet . . - 8 — boven de 30 Stuks . . — 7 — Handfpaaken . . — J 4 Bootsmasten . — \ A Houtkopers Riemen van 24 voet - J 8 Boeken diio . — 2!— dito 14 voet . —' ij 8 Pruififche Deelen het Schok . 8* —— beneden het half Schok 't Stuk —] 2 — Kuipers-Ho t. j Het 100 Wagenfchot . . .20 . . Rhynfe Rhyns Pyphout . . 16 . . —■ Rhyns Vathout . . . J j . . Stuk dito — 2 S O 4 'Het  soa NIEUWE NEDERLANDSCHE stel. fjet iC0 voet hout „ . - L dam. . , Holl. Hout . . , - - rr. a» • Frans Hout groot en klein , . .■ 16 - Tïaglyft\ Kneppels 6 . . - _ ™r l . . Pype Duigen > . , - - ^«rfttf-. . Oxhoofd Duigen , . . - _ A n • ' bonnen Duigen . . . - — iimit. «Houtwerk, (gemaakt) als een Kast of Ka- Enkhuy. v& bice£ t ■ % i 4 «eD> een Laad - Tafel of Sclryf Comptoir . . — 6 _ Bal'ast Schoppen beflagen de ia — < — dito onbeflaicen de 12 . — 4 — Wagenmakers Spaken de ico— !5 — dito VelKnge de 100 . — ifc — Bylfteien de 12 . , — 4 — Jukken de 12 . . — 6 Dommekragten het Stuk , — 3 — boven de 10 Stuks, ieder . 2 — Houwers, het douzyn . . . ~ 4 — Huiden, natte Osfen en Koehuiden van 1 tot.'o Stuks, van ieder . — 2 — boven de 10 van ieder .—18 gedroogde of gc'ooyde van 1 tot 10 Stuks, van ieder , — 1 8 boven de 10 Stuks van ieder , - 1 — I, jndigo, een Vaatje ^ , _ 4__ K. Kaarden, het Bos , . . _ Kaas, de 100 fg , . . _J „_ Kalfsvellen, de 100 Stuks t . > J Kanon, Zie Metaal en Yzer , 'i ' Karfaay cfPylaken, van een Stuk . | van 2 tot 8 Stukken, van ieder ~ *p zo meerder als 8 Stukken dan van'*-/ V" ieder daar boven . |_J i\ 4 Kuj-,  JAARBOEKEN, February, 17S2. soit» gl.jft.p. Am- Kuipevshout. Zie Houtwaren. . stel- Klcmpeü, de 100 pu-en • • • — |"-5_ uam. Kraaraen, van één houten Kraam buiten de j Ki'ten . . . 2- _ Vragtlyjl Kraamkiften, vanéén groote . ij W—van 'i kleindere na rato. . Veer tut' Kerfen,deBen .... -\ ^ Jchen Keiders, &:vulc van ieder - • — 5',_Atnft. en leedig . • » -; — 3L. Enkhuy- Ketels, de vulling . - • — 5_zen. Kiften, Officiers lang 4* a 5 voet gepakt -!15 _ dito leedig • • 3 _ Matroozen Kiften en Kooyen, en alle Kiften van Zeevarende Perfooren, en fpeciaal die van de Scheepstimmerlieden daar onder begrepen - 6 Klokken. Zie Metaal. . . . ~" Koebeeften of Offen, vooreen Os of Koe 1 8 Koe of Osfen Huiden. Zie Huiden. Koek, van de waarde van 20 ft. . — i_ K ets, een Koets . • 5— _ Koffers, 'tftuk . , ♦ • - 7_ Komyn, de baal . - • • - 8_ Kool, witte, roode ofSavooykool, deioo_ 6__ Kooien. Z^e Smeekolen. KoDer, van de 100 fj . . • — 1 g dito, aan bladen beneden 1000 fg, van ïe- ieder 100 tg ... — 3Lboven de icoo fg van ieder blad _ 1 — Japans of Staafkoper de 100 Ég — 1 8 Koperwerk, gemaakt, de mand |—• 8_ Korenten, tot de iooo gr van ieder ico fg — 2_ boven de 1000 fg- van de 100 01 !— 1 g Kurk, Spianfche .1 het bos of dozyn ftukken ;— 2— aan vloden voorBuisman ,de iooftuks _ 2;_ Kurkuma, Smalton • . - — 4 Karftengen, Zie Carftengen. | 1 I O5 L,  aio NIEUWE NEDERLANDSCHE L. DAM. / Lak. Zie Gomlak Vragtlyjl Zegellak, een Kis je . _ A_ van 't dito in kleinder . __ Veertus- Zaadlak, de Smalton . * __ ïL /c&» Laken, een Laken droog of nat t— Amft.en Leem, "c Pak of Bos . , " _ «_ Enkhuy- Limoenen of Chinaas-Appelen- Zie ADneJcn zen. Linnen, het ftuk . ™ __ „ meerder als een ftuk van'ieder * - aVlaams Linnen, 'c ftuk — 4_ meerder dan een ftuk van ieder ftuk daar boven . , _ „ _ Lynwaten of Catoenen , een Kift van 'ai of5voet . . / 2lo_ dito — van 3i a 4 voet 1 een baal groot of k'ein . __ ,., een Kilt . _:'" Leyen, de 100 ftuks Dekleyen ' _ ° l Lynkoeken. Zie Hennipkoeken. Loodwit of Verfwaaren, in Vaten de iooffi- T a Lyn-Olie. Zie Olie. 1 8. Lood, de 100 Ê6 . . j 8 M. Manden, ge vult, zo groot als een Kleere Ben . ¥ t — il]— grooter en kleinder naar advenant een groore«Sluitmand . - 7— een gemeene dito . . — j'— een kleine dito . . — 5 — Manden, een gemeene Steemand — i J — een kleinder dito . . — I 4— Manden ledirr, naar de groote. I I Matten, de groote Rolle . . LLL Meekrap, de Baal L b,_ bet Vat . . |J,3_ $ Meel  JAARBOEKEN, February, 1782. *iï gl.fr. p. Am- Mecl, het Laft . . . 1 — _ stf.lbeneden 't halve Laft de Ton ,— 3— bam. Metaal, 't Kisje van 100 tot aoo f0 6 dito 300 1—9 — Fragttyji dito i. ■ 400 . —12'_ van 't voorts van ieder 100 ff daarboven,! 1 J Veer tus(Klokken en Kanon daar onder be-! I fchen greepen) . . . - a'~ Amit. en Mom, als Bier. EnkhuyMout, zie Garft. zen. Muscus, de Fles . . . — 4-" Mhirre, de Smalton . . . — 4 — N. Nagelen, Kruid of grove Nagelen , 't Quarteel . . . — 16 ~ Neteldoeken. zie Lynwaten. Nooten Muscaat, net Quarteel . — 16 — geconfyte, de Pot , . 4 — Hazenooten, zie op H. Spaanfche Nooten, het Befu _ 3 — Walnooten, de Zak of Ton — 3 ~ dito, zo meerder dan een Zak of Ton, dan van ieder . . • _ 2 _ Nagelhout, de 100 fg . . „ 2 ~ O. Clyi de groote Boot . . . — 16kleinder naar advenant. . de Pyp - - . -12- een Vaatje van 84 Mingelen _ .6 — dito ■■ 42 ——- — 4 — Oly van Nooten, in Koeken, de Kaft — 6 _ Lyn Olie of Raap Oly, een Aam — 5 — Oxhoofden, ledige, zie Vatwerk. Often, zie Koeijen. Offenhuiden, zie Koehuiden. J P.  aia NIEUWE NEDERLANDSCHE STEL- *• -°AM' Paarden, 't ftuk . . iW- FragtM Pakje > een gemen Pakje . . _ 3— ^ V een grooter dito . . — 4j— Veer tus- een dlt0 dat Eiet gedragen *an /c&a _ . , worden . . ' ~ % Amft. «fPaot.ies de koop • . ... — f* 1ï«9. «3 cl.ft.P.Am- ' « i — 8 — STEL» Pelangs, het Pak . • , , J dam* Peper, bruine, de Baal • 4 _' t Pik of Teer , een Laft . . ijw- ^ ^ beneden het helf Laft, de Ion . 3 - rchm een Balie , . • _ 2~ Ai.ft.ea een klein Tobbetje • • ! 2 J- Enkhuy- Porcelein, een Kift van 41 a 5 voet . : - * een dito van a 4 . * een Co-xip FuR . . * g- een Steer.mand . ♦ x — een halve dito . . | r~ Pot-Asch. Zie Asfche. I Potlood, in Vtten de 100 fg . . |_i Pruimen, van ieder 100 fg . • 1 I 2p Pvlaken. Zie Carfaay. Pyp-Aarde, df Ton . * |_ 4~ Pokhout, de loc fg ♦ , . . J;{~^ Piftoden, het Stuk . . . g Potten en Pannen, het Worp . _• ilT Pypen, een ordinair Mandje . . \ R. Raapen, de Zak . » • *- 3""1 Radix China , zie Galiga Roet of Ta'k, d'ioo & . . - 2 - Rogge of Tarwe, geRort tot 6 Lallen toe, 't Laft . • • .136 Laften en daar boven, 't Laft 1 6— in Zakken tot 6 Laften toe, 't Laft 1 _ j— 6 Laften en daarboven . —118— Rottingen, zie Handrottingen Ryft, de 100 m . . • • H Rofynen, de Korf of 't Vaatje _ . -\ zo meerder als een, dan van ieder — | oj-i Sf 1  ar4 NIEUWE NEDERLANDSCHE AM- gl.ft.P. S'J I L- S. DAM. Saat-lak, de Smalton . • -J 4_ Vragtlyjl m\ Amoniacq, 't Kasje . \ — 5_ roor '* Salm, een groote Ben . \ — 5 _ Veer tus- een kleine dito . . — 4_ /cfo» Salpeter, de koop , . . 6io_ Amlt.e» de ico fg . . , -I 1 g Enkhuy-Schaapen, een levendig . . — 4—, zcti. eea dood . . . — 3— Sapanhout, de koop . m 8 — '— Schaaps-of Kalfsvellen, de 100ps . — iai Schaaren, Droogfcheerders Schaaren, 't ftuk . . . - a 8 Sfebbro, de Mand . . — 4 — Sluitmant, zie Manden Smeekolen, de Hoed . , 1 Soesjes, de Bial . . . _ 9— Spek in Vaten, de 100 8? . . — 3— aan Xyden , 't ftuk . , _ 2— Spykers, d'Ko É . . _ 2 — boven de 1000 de 100 fg , , _ 1; $ Steenmanden, zie Manden Steenen , bl. of Vloerfteenen , onder de 11 duim, 't 00 . . — 18,— van 11 tot 14 duim . 1 4:~ •— 14 tot 18 ■ . 1 16— — 18 tot 20 —- . 2 Marmere van 10 tot 22 duim tot 20 {fuks toe, ieder . — • t— boven de 20 ftuks, ieder J <—- 1 ° Graf of Zarkfteenen, eenenkeldc 2 10 — een dubbelde . . 5 - — Marmere Plaaten, de voet vier- J kant . . . ~ 5l Stoepfteenen of Zerken, die met de Kraan worden ingeladen f en geloft . 8| Edoch zal de Schipper vry I \ zyn van de Kraan. / | 1 Mop*  JAA R BOEKEN', February. 178a. «s gl.ift. .Am* Moppen 't 1000 . - a strl- Klinkers . . . i— — dam. Slypfteenen van 8 voet . . 1 io__ . 7 . . i Vragtlyjl ____ o - . . -— |l6_ voor 't 5 —— . . —10 — Veer tus~ ■ 4 . . — Gr-fchen 3 —— . , — 41— Amft. eft 2 — . — 3]— Enkhuy. Stoelen, het paar . . . — y'_zen. Styl'zel, het Vaatje ♦ . . 'j— 3L Suiker, de Koop by de O. I. Comp. . 6 io_ een O. I KiR . . - y'_ een Brazüfche dito . . — 12L. Swavel, aan Schyven de 100 ft? . — 4L. Swavelttokken, de 100 Bos . . — 5L— Siroop, io Vaatwerk hoe genaamd tot 5oo| I É8 incluis, van ieder 100 flr . r- 1! 5 boven de 500 fg , van ieder f§> daar boven . . j— 1 — Seep, zie Zeep. Stokvis, zie Vis. Snaphaanen, *t Ruk . . — 1—> Schoppen, zie Houtwerk. Sjaas, zie C^ais. Sleede, een Toefleede. . . 2—— Sout, zie Zout. Seyldoek, zie Canefas. T. Tabak, aan Rollen, of in Vaten, Killen, of anders gepakt tot 300 Qg toe, ieder ico fg r . - 3_ boven de 300 m van ieder 100 fg- a_ ei n enkele Canaffer . . _ «_ Tabakspypen, een groote Ton . j ia_ een kleine . , . \"~~ 6 _ een dubbelde Mand . ;_ 4|_ een  ,si- DEtBURC. PubL voor de Burgery om zig van IVaDenen te voorzien.  aat behoud van het lieve Vaderland, en dus, ingeval de nood zu'ks mogt vereisfehen, door hun gedrag; aan het vertrouwen hunner wettige en wlzyn betrachtende Overheid , alsmede aan dcnonvertnvdelykenpligt, welke zy aan hun zelve, end; hunne verfchuldmt zyn , te beantwoorden. En op dat niemand hier vin eenige Ignorantie zou kunnen pratendeeren, zal deze word j 7 )•■ ring, en om vooral deze gevoelens te tonen in Cas van een Vyandlyken aanval, kunnende de Gemeent. daar t/;e worden opgewekt, niet alleen door dc herinnering der pügtcn, die dezelve, als Chriftenen en Burgeren betamen, maar ook door de overweging van de regtv^ardigheyd der zaak van Nederland, de Vefboi dr^reuk, en Moedwil van onzen Vyand , het doorlugtig voorbeeld haarer Voorouderen, de voo/regten der jegenswoordige Conftitutie, en de gelukkige uyrkonft, die men van zulke regtfchapen begrippen, onder denGodlykenzegen, zon mogen verwagten. N. C. Lambrechtzen. Den 18 February ontvingen de Boekhouders van den Kaper de Vliffinger, een Brief van Cherburg, gefchreven van den daarop bevelvoerende Kapt. le Turc, ten geleide van een Rantfoenbriel van 2000 Guinées , met een ioor hem genomen Engelfche Sloep in Zee, jefiotcn. . De omftandigheden, welke het veroveren /an dat Vaartuig verzelden, zyn, aartmerkeyk wegens de Route onverichrokthcid. Zie der wat ons daar omtrent, op de geloofswaarhgfte gronden, is medegedeeld. „ De Kaper de VHjJinger zeilde, ouder be, vel van den voornoemden Kapt. le Turc, , den 6 dezer, van Vlijjingen; m den nacht , zeilde hy voorby Douvres, en 's morgens , van den 7, omtrent ten zeven uuren, ont, dekte hy eene Vloot, waarop hy aanhield; , om dezelve tc recognosceeren; nader ko, mende, zag hy, dat het een menigte En, gelfche Koopvaardy- en Transport - Schepen waren, zeilende onder Convooy van „ 6 fterk  JAARBOEKEN, February, 17G2. 225 & 6 fterk gewapende Fregatten. Des niet te' gcnRaande neemt le Türc zyn kans waar, , en fnyd een Sloep en een Brik van het Con" vooy af; na eenige fchoten op de Sloep ge„ daan te hebben, geeft die zig over, en hy „ zet 'er een Prysmeefter en twee Man op-, „ dezelve gelaftende Zuid Zuid - Weft te ftee„ venen. Hierop wend hy het naar de Brik, „ die insgelvks de Vlag ftreek, doch waar „ van hy, uit hoofde van de nabyheid der Fregatten, die op hem afkwamen, geen „ bezit neemen konde ; hy dwingt dezelve „ nogmaals met hem Zuid Zuid - Weft te ftuu, ren; dan kort daar na befpeurde hy dat de genomen Hoep in plaats van die bevelen " te volgen de Engelfche vloot zogt te be" reiken: waarop Kapt. le Tnrc, die zekerlyk " vermoed heeft dat deze Sloep van groote " waarde was, de Brik vervolgde sn „ zig tot in 't midden der Engelfche Vloot werpt, zyn ontvlugte Prys aan boord \, klampt, op het Sleeptouw neemt, en ten trots van een omringend vuur , dat van alle zyden op hem los brand, zynproo: 3' met zig heenen voert. K.a.vt. leTurc bevonc " by het aan boord klampen van de Sloep 9' dat dezelve twee grondlchoten, van hem. '* by den eerften aanval, had ontvangen; dal zy in gevaar van zinken was geweeft, er " daarom zig weder onder de Vloot begever 'l had, om lyf en leven te bergen. Hy werd " voorts door de Fregatten vervolgt, tot 'i ' middags'ten drie uuren toe, gedurende " welken tyd , hy. de Sloep rantfoeneerdc " voor de gemelde fom van 2000 Guinées." Den 8 dxzer, kwam Kapt. le Tuirc behouder sin- üen; i  2So NIEUWE NEDERLANDSCHE Vt.is- den te Cherburg7 alwaar hy zyn Ostagier aan de Wal gezet, en zyn Randfoenbrief herwaards gezonden heeft; zynde voorts dien zeiven avond weder van daar onder zeil gegaan, met goede hoop op nieuwe voordeden» De Zierikzeefche Kaper de goede Verwagthig, Kaptein Jean Cajjin liep den 5 February uit, en nam in 't kort vyf Engelfche pryzen, van welken hy een in Texel heeft opgezonden, en vier gerantfoeneerd voor 1400 guinées. De Maasüuifcher Kaper De Vaderlander , gevoerd by Kaptein Brouwri, is deze winter: hier gekalefaat, en bleef van hier uit en in varen, voor reekening van de Maasfluifcher Redery. Hy liep den 12, February uit, en nam terftond een ryk Engelfch fchip, gela* den met ftukgoederen, kanten, lywaten enz. Egter is dit Kaperfchip afgekeurd, om dat het te traag zeilde, en de Redery ziet naar een ander bekwaam fchip om. De Vlisiingfche Redery heeft ook nog een bekwaam fchip aangekogt, 't welk tot een kaper wordt ukgeruft. Ook ftaat 'er nog eene nieuwe Brik op ftapel, Zal ook van gelyken niet toegelaten worden,dat: de Pretendenten tot het Volmagtfchap ten Lands-, dage, 't zy Grietman , Secretaris, Edelman, of Eygen erfde, inde Kerk, of by particuliere ftemminge verfchynen, fchoon zy daar begoedigt zyn, maar zullen in zulken kas, de ftemminge van haar landen doen door andere gequalificeerden als boven , by pcene van ico Goud-guldens voor de eerfte reize, en voor de twedemaai dubbeld, te appliceren als voren. De openinge van de generale ftemminge zal in 't Regthuis gedaan worden by de Grietman, de Eyfitters, en de Secretaris, en zal niemant in de Weerkamer goadmitteert worden , als alleen die Perfonen , welke met fchriftelykc commilhe van de refpeeïive Dorpen, tot overbrenginge van de particuliere item-cedullen, geordonneert zyn, welke commifflen opdien tyd, als de particuliere ftemminge gefchied, in de Kerk gefchreven en getekent zullen worden van de ftemgevers , in praïfentie van deDorpregters, en de voorgeroerde twee Perfonen. Ymant Paapfche ftemmen hebbende gebruikt, zal daar door niet vervallen van de pluraliteit van ftemminge , maar zo hy bevonden word buiten die de pluraliteit te hebben, zal hy ook tot het Volmagtfchap geadmitteert worden ; dog voor yder Paapfche ftem, waar voor op deszelfs ordre geftemt is, zal hy verbeuren 100 Caroliguldens, ten profyte van de Diaconye-armen ter plaatze, daar de ftemminge gefchied; welke penningen met parateexecutie zullen worden geinnet. Ymant ten opzigt van zyn Perzoon niet habyl. Q3 of Leeo- N ARJEN. 'Jitfchry>ing van len gevoonenLand' iag.  ï3« NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- WA RDEïf. Ultfchr vit/g vc den gezvoonenhanddag. of capabel, of gequalificeert wezende, om tot den Landsdag geadmuteert te worden , en egter de meefte Remmen hebbende, zo zal daar door de geene, die anderzrots de mind rheid van Itemp men hadde , niet prasvaleren , maar een nieuwe n wettige uitfehryvinge tot ftemminge gedaan, en op nieuws geftemt worocn De Gri tman zal gehouden weezen zyn Ampt in deezen getrouwhk te betragten, zo wel zyn Pcrz on in't partculier rakende, als dat de voorfz» poinden wel onderhouden mogen worden, en niet nalat' n aan deeze Vergade'in^e peninente rekenfchap te doen van de rnefuRn, zo tegens derzelver uirichryvingr zouden mogen gedaan zyn, by pcene van 100 Goud-guldens, te applic-ren de eene helft ten pro'yte van den A-mbren .er, cn de andere helft ten profyte van den Armen der Grietenye. En zullen alle dieg'ene,die haar regt van ftemminge aanmatigen, wegens haar plaatzen, Rh tfchietende huizen, ftellen, of ploeggangen , mede gehouden wezen te hoeden de lallen van de doo^togien of inlegeringe van Soldaten , alles in conformité van de pointten, behngende de verkiez.inge tot Volmagten op den Landsdag, by de Staaten van 't Land dnd*.r :e hoo- !e en age Lmte- 1 AARS, :nz..  144 NIEUWE NEDERLANDSCHE Verandering onder de hoc ge en dage Amte- naars. enz. Utrecht. Den 3 dezer maand heeft Zyne Doorl. Hoogheid aangeReld tot Lid der Heeren Geëligeerden uit de Canoniken der vyf Eccleflen, . reprefcnterende den eerften, Staat van den Lande van Utrecht, Jonkheer Gerard Maximiliaan Tets van Amerongen, Heer va» Deyl en Renfivoude , Canonik in den Capittule van den Dom,m plaats van Jonckheer Rcinhard van Lynden, die daar van afftand gedaan heeft, hebbende bovengemelde Heet heden ter Staats Vergadering van Hun eed. Mog. den Eed afgelegd en zitting genomen. FRIESLAND. Door Zyne Doorl. Hoogheit zyn met den 1 dezer uit de Overgezondene Naamlyitea tot Magiftraats perzonen verkooren als te Leed warden. Tot Burgemeefter de Heer en Mr. Kartl Willem Coulon, tot Scheepen de Heer en Mr. Theodorus Taderma; en tot Bouwmeefter de Heer Tjeerd Nicolaas Suringar. Bolswaard. Tot Burgemeefter de Heer Reinier Fontein van Reidsman en tot Raadsman de Heer Cornelis Heineman* Franeker. Tot Burgemeefteren de Heeren Adam Lentz. en Johannes Ippinga. S n e e K. Tot Burgemeefter de Heer Tpe Staak en tot Scheepen de Heer Syhren Nauta. dokkdm. Tot Burgemeefteren deHeeren Mr. Bavius Nauta, en Steffen Suidema. Harlingen. Tot Burgemeefteren de Heeren Jane van Sloten, cn Mr. Echardus Folcardus Harkenroth, en tot G«ueesluiden de Heeren Fedde Acronius en Syds Schaaf. Stavoren. Tot Burgemeefter Jr. Charles Bigot en de Heer  JAARBOEKEN, February. 1782. 245 Hans Haltenberg in plaats van wylen Douwe Cramer Slooten. Tot Burgemeefter de Heer Jan Feitfes Bakker. workdm. Tot Burgemeefter de Heer Holke Jans Dykftra. YtST. Tot Burgemeefter de Heer Tjomme Sibbes Koopmans. Hl ndelop en. Tot Burgemeefter de Heer en Mr. Adrianm van Loon. Door de ftem Gerechtigde Ingezetenen zyn vooi den Jare 1782 tot Volmagten ten Landsdage verko. ren: uit O O S T ER G O O, Leeuwarderadeel. Uit den Adelyken State Uit den Eigen Erfden State jr. UIbo van Burmania. Eelco van Haersma. Johan van Kuffeler. Ferwerb eradeel. J. J. de Schepper. Mr. P. Camper. jr. M. P. Diderickvan J. P, van Hylkama. Sytzama. Webt-Donceradëel. Jr. 5. D. van Aylva. Mr. C L. van Beymai Mr. Z. Gerroltsma. Oost-Dong era deel. Jr. J. P- Andre dering onder de hooge en lage Amte- naars. enz.  V«r ander ing on oer de hooge en lage Amte- !naars« enz. ( 1 J J l 245 NIEUWS NEDERLANDSCHE Jr. E. M. van Banna* Lojenga. nia. Ti etjerksteradeee. H. B. van Sminia. J. van Sminia HolUzt jy.A. T. Ruurd van S'txma. Smallingerland. B L. van Haersma C. van Haersma. Jr. D. J. Andries van Mr. F. S Reidmg. Syizama. Idaarderadeel. 7 van Scheltinga. r. F. U. van Rengers. Mr. D. S. Meb'ms, R a u wer derhem. :. F. J. Idzert Joban Heringa vanEyfinga. J. van Doem, WEST ERGO O. 'it den Adelyke State Uit den Eigen Erfden State. Menaldumadeel. r G. F Baron Thoe Swartzenberg en Hohenlansberg. Mr. Mebius» Frankeer a deel. % C. G. Grave van G. Deketh. Waflenaar Twickel. Mr. S. Basfeleur. Barradeel. '. J. B. van Eehten, jf. M van BeymaThoo Kingma Mr G. Sckultz. BA arder adeel. :IV.H.Tjal!ingCam- A. J. van Gl'mfira. ftra Baron Tboe Schwartzenberg en Huhenlansberg. * H. IV. Baron van Aylva. A. Wiarda. Hennaarderaijeel. . B, P. AS, van Hu- malda. Mr- J van der Kok. Mr. U. ?. Hubtr. Won-  ] AARBOEKEN, February, 1782. 047 WoNSERADEELJr. 05 B.ThoeSchwart- J. L. HubeK zenberg en Hohenlamberg vVyWB R1XSER ADEEt. Jr. 5. G. Juckema van Mr. & Adema. Burmania Rengers. Mr. j>#« Zpö». Jr. i. Sj. C Juckema van Burmania Rengers. h e m E l u m e r oldephaart. ^. ƒ. CW en Mr. Johan Meerman, Vry heer van Dalem» j De Commisfie in de Generaliteits Rekenkamer? ter begevinge van de Heeren Volmagten van 't Bildt, die dezelve confereren op Jr. Willem Anne van Haren, Grietman van SteÜingwerff Welt* einde en Volmagt van 't Bildt. Voorts verklaren de gezamentlyke Volmagten van dit kwartier van het Bewindhebberfchap van de Weft-Indifche Compagnie te disponeeren op den Heere Danker Jan de Kempenaar. Beetsters waac. Den9Oétoberdesvoorleden Jaars, is alhier naa een zeer fchielyk verval van kragten in den ouderdom van 79 Jaaren en byna 9 maanden overleden den Heer Daniël de Blok Lycklama d Nyeholt, Grietman over Opfterland en Gecommitteerde Staat van Friesland enz. Deze Grietenye dus opengevallen zynde, zyn na voorgaande uitfehryvinge der Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staten- door de Stem-Gerechtigde Ingezetenen dezer Grietenye op den 24 November deszelve Jaars wederom m benoeminge gebragt Jr. Rynhard van Lynden Canunnick in den Capittu'e van Üud-Munfter te Utrecht. Jr. Egbert Sjurk Gerrolt Jukkema van Burmania Rengers, Grietman over Wymbritferadeel en den Heere en Mr- Ede Alma van Idema Grietman over Aïngwirden. Uit welke Naamlyft door ZyB Doorl. Hoog. heid wederom tot Grietman is verkoren. Jr. Rynhard van Lynden, die den 14 January dezes Jaars ter Vergadering dsr Ed. Mog. Heeren GedepuE 3 teerde 3ERINS >NDER. E HOO. K SN;. ACE IMTE- rAARS  Verandering onder de hoo ge en dage Amte. kaars, enz. NB. Den 4 February, weinig of geen goed ter markt-pryzen als in de maand January," voor 't overige dier maand beflote water. 254 N. NEDERL. JAARB. February, 1782, teerde Staten in die hoedanigheid den Eed heeft afgelegd. Leeuwarden. Den 6 dezer maand is alhier ■ in den Ouderdom van 65 Jaren overleden de Heer Jan Hendrik Berghuis, old Schepen cn mede Raad in de Vroedfchap dezer Stad. En is den 7 Maart wederom Hl desfelfs plaats tot mede Raad in de Vroedfchap verkorende Burger Vaandrig Jan Reitsma. Groningen. De op den 9 dezer maand uit den Raad gekozene, en voorts door Zyne Doorl. Hoogheit den Heere P i ce Erfftadhouder goed- fekeurde Heeren , Burgemeefteren dezer Stad, Iendrik van Sysen, Corneeis Tjassens, Locas Trip en Johan van Hoorn, hebben den 20 dezer, met de gebruiklyke plegtigheden, voor het oude Rechthuis , onder het fpelen en luiden der klo'JVME-  256 NffiUWE NEDERLANDSCHE Nymbge. ftemd heeft, gelyk ook In een tweede geld* neming van ƒ 600,000 voor de Admiraliteit op de Maas. Op alle deze punten was dan raadgepleegd en befloten , fchoon deze buiiengewoonen Landdag alleenlyk wegens de verklaring des keizers nopens de barrières ? en byzonderlyk wegens Namen, was by een geroepen, Over dit ftuk van de barrières verklaarde zig Jonkheer van der'Capellen tot de Marsch in dezer voege : Hy merkte aan: „ dat hoe zeer „ hy van gedagten was, dat de Staat zig ge„ lukkig moeft achten, van zig van den laft „ eener chimerique barrière verloft te zien ^ „ voor welke men zeker zoo veel goeds en „ bloeds niet zou gefpild hebben, zoo men „ het nutteloze van dezelve had kunnen „ voorzien • Hy evenwel, met alle weldenken„ de Nederlanders bejammeren moeft, dat „ dit Gemecnebeft, voor dezen geëerd en „ ontzien, thans doorgaans met eene onver- fchilligheid behandeld werdt, die de laag„ te, daar men in gezonken was, maar al te veel te kennen gaf; en hier uit, zoo men op onze gefteldheid geliefde te letten, „ vervolgde de Heer van de Marsch« kon „ men opmaken, waaraan het toe te ichry„ ven was, dat de Republiek haare digni„ teit hadde vervvaarlooft: dat die tegens„ woordig door geene Armee van 60 of 70 „ duizend mannen was te bewaren geweeft; „ maar wel door eene vloot in zee van 90 „ of j.00 Oorlogfchepen : dat was de eenig14 Re voormuur tot behoud van de Repu* bliek;  JAARBOEKEN, Maart, 17S2. ïSJ „ bliek : en daardoor alleen kon dezelve eenen luiftcryken en gerefpecteerdcn in* vloed in het politicq fyftema van Europa hebben en behouden. — Intuftchen vleide welgem. Jonkheer zig , dat Zyne Kei„ zerl. Majefteit zig voorzeker, met die aan„ doening en menschlievendheid , dien Vorft „ zoo eigen, by den gedaanen voorllag aan „ Hun Hoog Mog. tot het evacueeren der „ Barrière Steden,zou herinnerd hebben de „ eflentiele en getrouwe dienften, door deze „ Republiek aan Ooftenryk bewezen, te ge„ lyk met de daar uit gevolgde wederzyd„ fche Traclaten; waarom men moeft vaft 3, ftellen, dat die weldoende Prins het met „ dit Land beter zou voor hebben, dan men „ zig op dit ogenblik kon voorftellen." enz. Het zal niet ongepaft zyn hier te laten volgen een Den 23 February 1782, By het rapport van de Gecommitteerden, we> gens deeze Provincie ter Generaliteit, lieden aan 'sLandfchaps tafel geëxhibeert , nopens het geen federt Hunner Edele Mogende laaft voorgaande landlyke Vergaderinge aldaar is gepafieert, onder andere mede overgelegd zynde een Extract uit het Regifter der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde * Sa Ne Êxtraft uït het Reces van het Graaffchap Zutphen, op den extraordinair en Landdagin February 1782 binnen de Stad Nymegen gehouden. NvMESEN.  258 NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- GEN. Ref. de, Stat. var Gelder!, en Advys van Jr . d. Ca pellen toe de Marfch. wegens den Hr J. Adams. Nederlanden, van den 9 der voorledene maand; betrekkelyk tot het nadere Addres van den Heel" Adams aan den Heere prefideerende van Hunne Hoog Mogende, op het fubjecl: van het overhan- 1 digen zyner brieven van credentie aan Hoogft dezelve, uit den naam der vereenigde Staaten van Noord-America, ten einde en met verzoek van • een categorisch antwoord daarop, het welk door de Heeren Gedeputeerden van de refpective Provinciën copylyk is overgenomen geworden, heeft Robbert Jaspert van der Capellen tot de Marsch, eerft by monde, en voorts m gefchrift, ter Vergadering van dit kwartier voorgedragen, en gein- . lieert, dat daarvan, als nu, en zonder uitftel een poincl: van deliberatie mochte gemaakt, en overzulks de nodige openinge ter 'sLandsfchap tafel gedaan worden, breder vervat by het fcbriftelyk advys, dien aangaande door Zyn Ed. overgegeven, en hier naa volgende woordelyk geïnfereert. EDELE MOGENDE HEEREN.' De Ondergetekende vermeend op goede gronden, en dus onlochenbaar te durven verzekeren, dat het meer dan tyd is, dat op de, voor deze Republicq allelints honorable en voordelige verflandhouding der dertien vry gevogtene Americaanfche Provinciën, met ernft gelet worde: met dien gevolge, dat het door dezelverMinitter,den Heere Adams, gevraagt cathegorisch antwoord, een point Uwer Ed. Mog. deliberatien, en daaromtrent overeenkomftig de wederzydfche belangens ten fpoedigfte gerefolveert worde. Hy vermeent, dat ten dezen opzigte geene verdere fcrupules kunnen plaats hebben;en dat de onzekere gevolgen der aangebodene Rusfifche mediatie, ons in het uitwerken van gewifle voordeden voor deze Republiek, niet anders kunnen weerhouden, dan ten gevallen van eenen vyand, met welken wy (hoe welmeeaettd de goede laagten  /JAARBOEKEN, Mam, 1^2. 259 Hnn Haare Rus-Keyzerlyke Majefieit ons ook mogen voo/gelteld worden) geen vrede kunnen maken, ten kofte V3n zulk een onherftelbaar verzuim. Dat een langer vertragen , om ons met dat reeds zoo magtig geworden Volk te vereenigen, ten gevolge zal hebben, dat aan onze Ingezetenen worden ontnomen de middelen, om haaren Koophandel, en welvaart op het voordeligfte uit te breiden. Dat door het ftrenge verbod van invoer van Engelfche Manufacturen in America , onze Fabrieken , zoo by tyds daarvoor gezorgd wordt, als uit haaren kwynende ftaat zullen kunnen herleven. En dat door een Isnger uitftel, om in dezen aan het verlangen der Natie te voldoen, deszelfs Beftierders zig verwytingen zullen op den hals haaien , even als of de aanbiddelyke gunftige fchikkingen der goede Voorzienigheid verwaarloosd, en, als het waare, van de hand gewezen wierden. Dat integendeel door het effectueren zulker mefures zal blyken, dat alle de wezentlyke belangens van dit ongelukkige Volk naar behooren ter. fiarce genomen worde. Declareerende de Ondergetekende verders, dat Hy het onverfchoonlyk veronagtzamen van deze gunftige gelteldheid voor deze Republicq zal laten, en Hellen voor rekening van die zulks aangaat , protegerende tegen alle de nadelige gevolgen , die het langer difficulteren in deze zoo nodige mefures, voorzeker zullen veroorzaken: waarom Hy verzoekt, dat deze zyne aantekening, ter zyner decharge , in den Receffe dezes kwartiers p worde geïcfereert. Was geteekend R. J. VAN DER CAPELLEN. Naa lefture van welk Advys, is door den Heere S 3 Ifahk NvME- GEN. Ref. tiet Stat van heldert, m Adiys van Jr. v. d. Ca* pellen :or de Marfch. wegens den II- n J. Alams*  ü&o NIEUWE NEDERLANDSCHE NVMECEN. Ref. der Stat. van Gelderl. en Advys van Jr. v.d. Capellentot de Marsch, wegens den Hr. f A* aams. ; i S 1 3 ( 5 1 i ( 1 i 1 1 1 < I Jakob Adolfvan Heeckereu, tot Enghuhen, Raad en eerRe Rekenmeefter in Gelderland, tegenwoordiglyk ter kwartiers Vergaderinge prefideevende, aan den welgedachten Robbert Jasper van der Capellen tot de Marsch, voorgehouden, dat, hoe zeer ook in het gunt voorfz. rnet Zyn Ed. moeite convenieorcn, en zig buiten dat ook veele goede redenen fcheenen optedoen, de deliberatie over hec aangetogene Ruk Hem niet te min wat prematuur voorkwam, uit aanmerkinge, dat de Heeren Staten van Hollanden WeR-Friesland, en van Zeeland, als de voornaamftecommercieerende Provinciën, en dewelke daarby een diiect belang hadden, zig daarop voor als nog niet verklaard hadden, en het dus niet zeer gevoeglyk zoude wezen voor de Staten van die Furftendom cn Graavfchap, als daar o alleenlyk maar by confequentie intereffeert, om net hunne Refolutien ten dezen voor uit te lopen, tevende daarom in bedenking, of de deliberatien lier over niet beter tot eene volgende gelegenheid :ouden behooren te worden uitgefteld. Edog den voornoemden Robbert Jasper van der kapellen tot de Marsch blyvende infteeren, dat deselfs vooriïaande Propofitie en Advys in omvrage nogte worden gebracht, en daaraan mitsdien weende gedefereert, hebben Hunne Edele MogenIe, na deliberatie, goedgevonden en verRaan, dit windt, fchoon de, door Zyn Ed. by zyn Advys iangevoerde motiven eene fericufe confideraiie chynen te verdienen, echter, om de boven gealegeerde redenen , by provifie te houden in advys, ot dat daaromtrent de refolutien der commercieeende Provinciën zullen zyn ingekomen. Welgemelde Jr. v. d. Capellen, heeft zig >ok fterk uitgelaaten over het verblyf van len Engelfehen Commisfaris alhier, „en te , kennen gegeeven zyne verwondering,, dat , zig een zeker Perïbon , Wentworth ge- „ naamd  JAARBOEKEN, Maart. 1782. 261 „ naamd, in's Hage ophield, om van we„ gens onzen vyand te handelen over het „ uitvviiïeleii der vvederzydlche Krygsgevan„ genen: dat het natuurlyker zou zyn, dat s) wy een Agent ten einde voorfz. in Enge„ land hadden, om voor het groote aantal „ onzer ongelukkige geboeide Landsgenoo„ ten, zo veel mogelyk , te zorgen, en zo „ doenlyk dezelve te verkollen, en dat, daar „ 'er zulk een gering getal Engelfehen in „ onze handen wacen, dezelve wel hadden „ kunnen uitgewiffeld worden, zonder juifl „ den argwaan der Natie tegen de publieke „ maatregels te vermeerderen". Verders hebben de Staten van Gelderland toegeRemd in hsttprazadvys der Provincie Holland, van den 125 January (zie hier voren bladz. 162.) wegens het aannemen der bemiddeling van Rusland , en het beraamer vaneen plan, om in de aanftaande Zeetogi gemeenzamer hand met het Ryk van Frankryk te werk te gaan. Ook hebben Hun Ed. Mog. eene maandelykfche bedeftonde dooi de ganfche Provincie vaftgefteld , waar var de Publicatie , gedagtekend den 5 Maan 1782, aldus luidt. "VyyY Erf-Stadhouder en Raaden, in naamevan w die Edele Mogende Heeren Staaten des Fur. fteodoms Gelre en Graaffchaps Zutphen, doen te weeten: Nadien hooggemelte Heeren Staaten in overweeging neemende, dat de tegenswoordige jomftapdigheeden van tyd allefints vereifchen, om des Heeren dierbaaren Byftand en Zeegen op een plegüge wyze af te fmeeken over het geene dées 4 zsa NïME» GEN.  262 NÏEUWE NEDERLANDSCHE Nyme- "gen. Refoluti wegens de maai •de/yke Bedejlor, den. zen Staat genoodzaakt zal zyn te ondertteerhenj zoo tot weeringe van eenen geweldigen Vyand j als ter behoudenis tevens van 't lieve Vaderland .•hebben goedgevonden vaR te Rellen Maandelykfe BedeRonüen door de geheele Provintie; - Zoo is t, dat Wy, als daar toe by 's Landfchaps Reft)lutie van den 23 February 1782, ge- -authorifeert zynde, vaftgefteld hebben , dat by provifie en tot nadere Ordre, alomme binnen dee»> fe provintie een Maandelykfe BedeRonde zal werden gehouden, aanvank zullen neemen met de Week na den eerflen Zondag in de Maand April aanfiaande, ten einde om God Almagtig van herten te looven en te danken voor Zyne genadige Befcherminge en onverdiende Weldaaden , waar meede Hy ons tot hier toe heeft gelieven tebegunRigen, en met eene waare boetveerdigheid en ongeveinsde bekeeringe Hem vuriglyk te fmeeken,dac Hy, na de grootheid van Zyne oneindige Goedheid en Barmhartigheid, Onfe en's Lands verregaande Zonden en üngeregtigheeden genadig!!: gelieve te vergeeven, alle welverdiende Plaagen enOordeelen van ons lieve Vaderland af te wenden, het zelve na Zyne groote Goedertierenheid met Zyne Goddelyke Hulpe en kragtdaadige Bylland te regeeren, en door de alvermogende medewerking en invloed van Zynen Heiligen Geefl, te raadflagen en de pogingen der Hooge Overigheid voorfpoedig te maaken, op dat alzoo, alles wat in deeze bekommerlyke en hachelyke omfiandigheeden tot defenfie en behoud van 't lieve Vaderland, en tot afweeringe en t-fbreuk van eene Vyand, die'teerfle het Zwaard tegeus deefen Staat heeft uitgetrokken, en aan de op trouw der Verbonden Handeldryvende Ingezee» tenen zeer veel geweldige Hagen en nadeel op een ocregtveerdige wyze heeft toegebragt, zal worden in 't werk gefield, moge uitloopen tot zyner Eer cn tot 't verkrygcn van eene eerlyke en beftendige Vreede. En ten eïnde dit Heilzaam Werk van des te meer vragt  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 203 Vrugt zoude mogen zyn, hebben Wy in naame als boven meede goedgevonden en verftaan, by deeze allen en een ygelyk t* interdicceren en te verbieden , om geduurende de tyd, op welke deefe Bedeftonden gehouden worden, eenige Koopmanfchap of Handelingen in 't openbaar te dryven, op poene van nulliteit en daar en boven van vier daalders tot dartig ftuivers 't ftuk. en van twee daalders voorf, ten opfigte van die met klyndere Koopmanfchap op die tyd handel gedreeven,of eenige Eet of andere Waaren voorgedaan (mogten hebben; zul lende van voorf. poene of boete 'teene derde pari komen voor den Officier, *t tweede derde part vooi den Aanbrenger, en 't overige derde gedeelte voo den Armen, en voor zo veel de Overtreeders nie in ftaat mogten zyn die voorf. boeten te voldoen by poene van arbitraire ftraffe; Zullende de Ouder gehouden zyn voor haare Kinderen te betaalen. Gelyk wy daar benevens meede verbieden, ge duurende de voorf. Bedeftonden eenigerhanden uyt terlyk Handwerk of Arbeid te doen, of te pleegei eenige andere anderfints geoorloofde Excercitien hoedanig die ook zouden mogen weezen, ©p eei boete van twee daalders als voorens gemelt te ver beuren. En op dat niemand hier van eenige onweetenhei hebbe voor te wenden, zal deeze alomme worde; gepublïeeert en geaffigeert, ter plaatfen daar me: gewoon is zoodaane publicatien en affixien te doen Dies 't oirconde is des bovengemelten Furften doms en Graaffchaps fecreet Zegel op 't fpatiur gedrukt, en deeze door den Griffier onderteeken geworden. (Was geteekent) f. W. van den Stêbjv Z ü T P H E N, Stegens devoorzieninge in geval van branc? hebi N7yme~ ;en. Refolutie wegen? de maandeltfeeBedeftam den. » I 1 M i i 1 1 E  zctpüen. Public, ter voorzieningcvan brand, I &li(i" tie der irdonn. op 't ftuk. van brand.  NIEUWE NEDERLANDSCHE ZüT- 'Jlmplia* tie der ordonn. op 't fiw van irqnd. j \ i Officier, vau wat Compagnie die ook moge we? zen, ten einde deszelfs bevelen aftewagten, en die datelyk naa te komen. V. Het flaan van allarm zal duuren, tot dat de brand volkomenlyk gebluft is, waar na de voors. tamboers zich ter plaats, alwaar dezelve geweelfc ■ is, zullen hebben te begeven, en voorde brandemmers der relpeclive Compagnien behoorlyk zorge dragen, ten einde diets te beter te kunnen voldoen aan voornoemde Brandreglement Capittel 3. Artikel 5. VI. En op dat dit een en ander tot bchoorlyke kennis van die gene, wicn zulks aangaan mogte, zal kunnen komen, zal deze door den druk gemeen gemaakt, en ter gewoner plaatzen gepubliceert eu gëaffigeert worden naar behooren. Was geteck ent J. S. Wentholt. Den ia dezer maand des namiddags om 4 uuren, ontftondt in hetnabuurig Dorp Stecn■ieren een allerverfchriklykften Brand, veroorzaakt door een enkelde Blikfemftraal , zonder dat 'er voor of na denzelven meer yan Onweer is vernomen. Zy floeg boven in het fpits van den tooren, waar door dezelve, met de fchoone kerk, benevens het cofters- en fchoolmeefters huys, en nog drie mdere wooningen, tot den grond toe is verleerd geworden. De brand heeft geduurd :ot des anderendaags morgens ten 7 of 8 uuren , en de hevigheid der vlammen , aanreaangedreven door den feilen weften ivind, maakte de alleryffelykfle vertoning, He men zig verbeelden kan. Dit ongeluk :reft des te zwaarder, om dat deze plaats door  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 267 door verfeheidene bezoekingen zeder eenige jaaren, als van watervloeden, ziekte en fterfte onder menfehen en beeften, als ook vooral door den verwoeftenden brand van den 27 April 1762, waar doox het halve Dorp wierdt in de afch gelegd, is aangetaft geWorden. BOLLAND, Dordrecht, De Regeerders der Steden Dordrecht en Amfteldam hebbenden 7 en 12 Maart een gefchil tuiïchen de Zuiker Rafinadeurs en Veerfchippers ontftaan , by uitlegging van de veer - ordonnantie bellift, zoo als wy hier na onder Amfteldam breeder zullen melden. Ook hebben myne Edele Heeren van den Oudraad dezer Stad goedgevonden de jaarwedde van den Penfionaris, Mr. Cornelis de Gyzclaar, met zes honderd guldens te vcrhoogen, ter betooning hunner goedkeuring voor de onvermoeiden yver , mannelyke ftandvaftigheid en Vaderlandiche trouw, die Zyn Ed. by alle gelegenheden,in deze duistere tyden ter bevordering van het welwezen van deze vrye Republiek heeft betoond, en in verwagting, dat Zyn Ed. op dien zelfden voet zal blyven voortgaan. Schoon in de meefte fteden door de Kooplieden en Fabrikeurs verzoekfehriften , zo aan derzelver Regeerders als aan de Staten dezer Provincie gedaan zyn, ten einde de ZüT' PHEN.  468 Nieuwe nederlandsche Dordrecht. Amerikaanfche Staten onafhangelyk verklaard, en de Heer J. Adams, als derzelver Afgezant erkend werde ; zo hebben de Kooplieden en Fabrikeurs alhier maar mondeling dit hun verlangen aan hunne Regeerders te kennen gegeven,met dat gevolg, dat door den Oudraad wierdt befloten, derzelver afgezondenen ter vergaderinge van Holland te magtigen, om op alie mogelyke wyze uit te werken, dat de Fleere J. Adams als Afgezant erkend , zyne geloofsbrieven aangenomen, en met den zeiven hoe eer hoe beter in gefprek. getreden wierdt. Delft. Daar byna in alle Steden dezer Provincie 'door de Burgers en' Ingezetenen verzoeken zyn gedaan, ten einde de dertien vereenigde Staten van Amerika door deze Republiek onafhangelyk verklaard, en een verbond van Zeevaart en Koophandel met dezelven gefloten werde ; is door de Beftierders van de Porcelyn Fabryken, en verdere porcelynFabrikeurs dezer Rad den 15 Maart het navolgende bekend gemaakt. „ Directeuren van de Porceleyn Fabryken en de verdere Porcelyn Fabrykeurs binnen 5, deeze Stad, die, gelyk veele Kooplieden 5J en Fabrykeurs in andere Steden, gerefolj,, veerd waren, om een fchriftelyk Adres „ aan de Heeren Raaden van de Vroedfchap „ deezer Stad te maaken, ten einde het Hun a, Ed. Achtb. gunftiglyk behaagen mogte, „ derzelver Afgevaardigden ter Vergadering „ van  JAARBOEKEN, 'Mam, x-jti. 169 g van Hun Ed. Gr. Mog. té authorifeeren, ■„ om niet alleen te accordeeren in het ilui'ten van een Commercie Traétaat met „ Noord-America, maar ook het daar heen „ te dirigeeren, dat het zelve tot een fpoedig effect mogt worden gebragt, waren naauwelyks beezig met het refumeeren van 1, hun Requeft, of zy verltonden, tot hun „ uitneemend genoegen, dat zulks by wel•„ gemelde Hun Ed. Achtb. reeds eenftemrnig was befloten;; waarom de voorn. Directeuren niet hebben willen afzyn, om eene Commisfie te benoemen , ten einde Hun Ed. Gr. Achtb. de Heeren Burgcmeefteren en Raaden van deeze Stad, hun» „ ne dankbaarheid en verpligting te betuigen i, voor die genoomene Refolutie ; dezelve „ coniidereerende als eene nieuwe preuve „ van de favorabelile fentimenten hunner. „ Regeering, ten voordeele van de zedert eenigen tyd merkelyk vervallene Delffche Porcelein- of Plateel-Bakkeryën , welke van eene verbintenis met JNoord-Ameri„ ca, zo voor zig zeiven, als voor zo veele ,j Ingezeetenen deezer Stad, die uit deeze 5, Fabryken hun beltaan vinden, veel voordeels te verwagten hebben, ja mogelyk „ wederom tot haaren vorigen bloei zullen „ kunnen worden gebragt. En is deeze Com„ misfie dan ook daadelyk door voorn. Hee„ ren Directeuren aan welgem. Hun Ed. Gr„ Achtb. afgelegdP en zeer gunftiglyk ont^ fangea". % :"sGra. Delfis  27 Y refumptie en ter voldoening aan Hun Edele Groot Mog. Refolutie van den io der vootle» de^ maand, tot finale arkomit, op heden gedelibereerd zynde op de Miffive van Zyne Hoogheid den Heer Hertog van Brunswyk, op den 21 Juny 1781, door den Heer Prelident ter Generaliteit; overgebragt, houdende een ernltig beklag over de demarche der Heeren Gedeputeerden der StadAmfterdam, hy Zyne Hoogheit deo Heere Prince van Oranje gedaan, na dat velerhande lafteringen en verregaande acculatien tot deszelfs lade verfpreid waren in 't publyk, en nog op eene Misfive van de Heeren Sraten Generad van den 2 July des?elven Jaars, tot beteugeling der Libi Hen en Lalter Schriften tegen gcmelden Heer Hertog, als mede op hec gecommuniceerde den 4 July daaraan, door den Heer Prefi lerende ter Generaliteit, van eene converfatie met wemelden Ht er Hertog over Hun H. Mog. Refolutie van .'en 2 July te voren, alle op den 55 daar aan ter Vergadering overgenomen. Is goedgevond'n en verftaan te verklaren, zoo als Hun Ei. Groot Mog. verklaren by dezen, dae aan  JA ARBOEKEN, Maart, 1782. |$» aan de Heeren van Atnfterdam, even als aan alle de andere Leden van de Sóuvereinitek competeerd, hec rechr, om ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog of aan Zyne Hoogheit den Heere Prinfe van Oranje in Hoogftdeszelfs Eminente betrekking tot dezen Staat, zoodanige voorflagen te doen, als ten meefte dienft van den Lande oordeelen te behooren, zonder deswegens in het minite verantwoordelyk te wezen, noch in Rechten of daar buiten aangefproken te kunnen worden, én dat, onder berefleie van het voorfchreven Declaratoir, deze zaak zal worden gefeponeert en in 'c geheel buiten verdere Deliberatie gelaten. Dordrecht, Haarlem, Leiden, Am/Ier dam, Rotterdam en Corinchem declareercn zich met de voorflaande Refolutie van de meerderheic niet te conformeren, maar tegen derzelver laatfte gedeelte, waar by de zaak in quaeftie word gefeponeert en buiten verdere deliberatie gelaten, als zynde gansch informeel en te kennen gevende eene direéle onverfchilligheit omtrent het handhaven van de rechten en de auétoriteit van den Souverein, te protefteren van nulliteit, voorts aan de Heeren hunne Committenten te referveren éene nadere aanteekc ning en het in 't werk Rellen van zoodanige effica' cieufe middelen, als zy, in tyd en wyle, zullen oordeelen i dat tegen zulk eene gansch verkeerde Refolutie noodzaaklyk gerequireerd worden. Fiat infe'rtio van de Refolutie van Alkmaar var! den it ÖÉtober ifèx, in de Vergadering van Hol. land sebragt en geheel op order en laft van hunne principa'en geïnfereerd. Voorts eene Aanteekening door Alkmaar^, omtrent het concluderen per plura voor de Heereri hunne Principalen gereferveert. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen hebben aan zich, als mede dc Heeren Gedeputeerden der Steden, Delft, Gouda, Schoonhoven, Br ielie, Hoorn , Enkhuifen , Edam, Monnikkenïam j JMedemblik en Purmerend aau de Heeren hunne T é Prié 'sG RA-' VENHA. GE. Ref. en Protejle-,% in de zaak van den Her* tog van Brunswyk.  "s Gra- venha- ce. Ref. en Proteften in de zaak van den Hertog v.in BrunS' wyk. t72 NIEUWE NEDERLANDSCHE Principalen, tegen hec voorfchreven Protefl en Infertie, zoodanig Contra - Proteft cn Contra-Infertie gereierveert als te'raden zullen worden. De Heeren Gedeputeerden der Steden -Gouda, Schiedam, Hoorn en Purmerende hebben verklaard-, dat zy Heeren Gedeputeerden nier hebben gchaefi-. teerd te confenteren in de bovenftaande Refolutie; met rehtie tot het principaal puint der fepofitie, edog in genen deele op den voet van het Declaratoir in de?.elve vervat, en relerveren mitsdien aan zich, om, des goedvindende, de t«denen en gronden, die hun daar toe hebben bewogen, in de Regifters van Hun Ed. Groot Mog. te doen infereren. Wy hebben ook in ons Rukje voor January bl. 26. de Nota medegedeeld, door den Rusfifchen Gezant Prins Gallitzin den io January aan Hun Hoog Mog. overgegeven, als mede die van den Keizerlyken Gezant; Baron van Rcischach van den 4 February ; op beiden is van wegens H. H. Mog. geantwoord „ Dat H. H. Mog. met een byzon„ der genoegen daaruit hebben gezien de „ aankleving van Hunne Majefteiten aan de „ principes van de gewapende Neutraliteits „ alliantie, en Hoogft derzelver ordres aan Hunne Minifters aan de oorlogende Mo„ gendheden, om zonder byzondere ordres „ aftewagten gemeenzame en yverige repre- fentatien te*doen in alle gevallen vanklag„ ten, die zouden mogen voorkomen over „ verongelyking, die ymand van de Onder„ danen der geallieerde neutrale Mogendhe- den tegens de voorfchreven principes zou- „ de mógen worden aangedaan; dat „ Hun Hoog Mogenden, offchoon zy, wé* » gen*  JAARBOEKEN, Maart, 178a. 273 „ gens de troubles, met het Ryk van Groot„ Brittannien ontftaan,geconfidereertzouden „ kunnen worden, als dadelyk oorlog voerende, een ander belang te hebben, de „ principes van de voorfchreven Neutraliteit „ Alliantie en vrye Zeevaart by aanhouden„ hcid op 't hoogfte refpecfeeren , en de- 5, zelve onveranderd aankleven; ■ dat „ Zy, reeds by hunne ordres voorzien heb„ bende tegens alle indragt aan dezelve dooi „ hunne gewapende Schepen, van mecninge zyn , de misdryven daar tegens met 'er „ daad te beteugelen en te doen beftrafFen \, op alle gegronde informatien , die hun 5J daarvan zonden mogen toekomen by re„ prefentatie van wegens één of meer der 5, Geallieerde Mogendheden, de gewapende „ Neutraliteits Alliantie aangenomen heb- s, bende; dat Hun Hoog Mogenden w aldus de oorlogende Mogendheden met hun voorbeeld voorgaande, verders hun„ ne Minifters aan de Hoven der oorlogende Mogendheden zullen bevelen, om, by alle si voorkomende gelegendheden van transgres-, fie van de voorfchreven loifclyke principes • ten nadeele van Onderdanen van Hunne „ Majefteiten, met derzelver minifters een gemeenzame zaak te maken, en nevens dezelve de ernftigfte repreientaticn te doen ; '■ en wanneer de zaak de Onderdanen van ^ de Republiek mogt concerneeren, derzel, ver meedewerking te verzoeken". Ook hebben H. H. Mog. den 4 Maart een befluit genomen, waar by met meerderT 3 heid 's Gra- vfnha." ge.  's Gra. VENHAGE. 274 NIEUWE NEDERLANDSCHE heid van fes Provinciën het antwoord be. raamd is op de bemiddeling der Keizerin van. Rusland tot eene byzondere vrede dezer Republiek met Engeland, welk antwoord voornamenlyk hier op t'huis komt, dat H. H, Mog. niet ongeneigd zyn de troubles tuiïchen de Republiek en Groot-Brittannie ontftaan te vereffenen; maar d t II. H. Mog. egter volharden, by hun antwoord op de eerfte aanbod van bemiddeling der Keizerin, en dus geene verandering in de vrye Zeevaart volgends de verklaring van H. Maj. zelfs van den 28 Febr. 1780 konden gedoogen; Dat H, H. Mog. vertrouwde by mislukking van ver-, cft'cning der gefchillen, Hare Maj. als ook de andere Bondgenoten Hen het dadelyk genot zouden doen geworden van de plegtigfte verbinteniflen: dat zodra men van Hare Rusch, K- Maj. verzekering, nopens dat punt van vrye vaart zoude ontvangen hebben, men H, H. Mog. bereid zoude vinden tot het beramen van maatregelen van eene opening tot Vrede door hulp en medewerking van de» Keizerin van Rusland enz. van welk befluit affchriften aan alle dc Gezanten der Mogendheden, die Leden van 't verbond van gewapende onzydigheid zyn , gegeven is, alles overeenkomftig het prteadvys der Provincie Holland , hier voren door ons woordclyk medegedeeld bl. 162. en volg. Nog verklaarde H. H. Mog. by eene geheim befluit aan den Prinfe Gallitzi?i, dat H. H. Mog. eenën zekeren tyd bepaald hadden, binnen welken als Groot Bxittannie zich niet verklaarde wegens voorgem, voorwaarden, 11. H. Mog-, d.an  JAARBOEKEN, Maart, 178c 275 dan de aanneming van de bemiddeling voor' nietig hielden, en als niet gedaan. H. HV Mog. hebben ter gelyker tyd een befluit genomen, dat, aangezien de aanneeming der foemiddeling van de Keizerin van Rusland tot eene byzondere Vrede met Groot Brittannie, geen vertraag moeft veroorzaken aan de voortzetting van den Oorlog, Z. D. Hoogheid zoude verzogt worden ten fpoedigfte met het Hof van Frankryk te beraadliagen de wyze om gezamenlyk en gemeenzaamer hand tien Vyand ter Zee te beoorloogen. enz. Welke beiluitcn ook aan de gezanten der Hoven van Madrid, Petersburg, Weenen, Koppenhagen en Stokholm zyn bekend gemaakt. Beulen deze befluiten zyn met de meerderheid van fes Provinciën genomen ; terwyl Friesland daar in weigerde toeteftemmen, ten zy men den Heere J. Adams als Gezant van de Staten van Noord Amerika erkende, en dus die Staten voor onafhangelyk erkende . waar toe de Staten van Friesland reeds den 2,6 February hadden befloten , en het welk hun Ed. Mog. ter vergaderinge der Algemeene Staten op het allerernftigfte aandrongen. De Franfche Gezant de Hertog de la Van. Pityon zondt het bovengemeld befluit ter Staten nopens een plan van gemeene beoorlooging van den Vyand naar zyn Plof, ontvong reeds den 15 antwoord, en leverde daarop aan de Algemeene Staten de navolgende Memorie in: T 4 Ï-IOOG s GitA- ENHAi li  -;ö NIEUWS NEDERLANDSCHS CË. Memorie yan den Franfchen Gezant aan IF. H. Mog. I i i < 1 's i i i 1 ] 3 { HOOG MOGENDE HEEREN.' r)e Koning geeft de twee Refohttien van den 4 dezer ontvangen, waarvan U. H. Mo".' hem eene minifteriaale communiqat:e gegeven hebben. JBy de eerfte accepteeren U. H- Mog de Mediatie van Haare Keizerlyke Majefteit van Rusland, tot een grondftag leggende de vo >rafgaande erkentenis van de onbepaalde vryheid de» Zeeën; en verklaren ter zelfder tyd, dat zy gte. ne verbinteniflen met het Hof van Londen zullen aangaan , die onbeftaanbaar zouden kunnen zyn met de Neutraliteit, welke de Republyk beften- dig heeft in agt genoomën. By de tweede auihonfeeren U. H. Mog. den Vorft, aan wien ty het beltier hunner Zeemagt hebben toevertrouwd, om den Koning te proponeeren, om de :oncert te werk te gaan ia de Krygs - Operaciën tegen den gerneenen Vyand." }, De Koning, getrouw aan de beginzelen van remagugdheid, die den wezeiilyken grondltog van ^yn pohtyk Syftheraa uitmaken, heeft zig zore> -uldiglyk gewagt, om U. H. Mog te engageeen, om deel te neemen aan de onmlten , die'er uflèn Frankryk en Engeland ontftaan zyn:' Zyne Majefteit heeft zig eeniglyk bepaald, om hen aan e zetteH tot het handhaven van de waardigheid Ier Republyk, en de conftitutioneele regten van ïaareonafha'kelykheid en weivaart; en Z. iVJ. leeft ter zehder tyd aan ü. H, Mog, de ontwyfelbaarfte blyken gegeeven vau zyne uitgebreide oegenegenheid: Zedert de vyandeiyklieed n, tuschen de Vereenigde Previntien en Groot-Brittannen ontftaan, heeft Z. M. alt.-os fhndvaftig in ;yne referve, begreepen, dezelve') niet te moeen aanzoeken tot eene combin intie van maitreeeen tegen deze Mogendheid. Dan, nu U. H. Mojenden, aan het gevoel hunner eigene waare belanden gehoor gevende, thans befloten hebben, om puiks zeiven. aan den Koning te laten voorftellen, houdt  JAARBOEKEN, Maart, 277 houdt Z. M. zig verzeekerd, dat U. H. Mog. voorzien zullen hebben , dat alle combinatie ydel en vrugtelooS' zyn zoude, indien dezelve niet ten grondflag hLeft de vafte verzeeiterbg, dat men, nog van den eenen nog van üen anderen kant, zig niet zal kunneu verwydtren v<-.n het onderling be paalde ontwerp, om welke reden, of uit welke inzigten hoe genaarnt, zulks ook zoude mogen weezen." —— Maar, fchoon de Koning ten d-ze opzigte volkomenlyk regt doet aan de wysheid en doordringendheid van U. H. Mogenden, zo meéni Z. M. egter Hen eene vriendelyke en precife explicatie te moeten afvragen omtrent een onderwerp van zoo veel aanbelangen: het antwoord van U. H, Mogenden hierop zal den Koning in ftaat ftellei omi met eene volkomene kennis van zaaken , ove JBoogftderzelver Voorftel tc deübereeren .met dei Cathohken Koning, zynen Bondgenoot , en me dien Vorft eene gemeenfcnappelyke Refolutie ti beramen. Iotusfcben heeft Z. M. my ge laft voor tegenwoordig U. H. Mogenden te ver zekeren van zyne volkomene toegenegenheid, e van zyne geneigdheid, om der Republyk de we zenlvkfte blyken zyner goedwilligheid te geven i de'tegenwoordige tydsomltandighceden, gelyk 11 alle anderen, welken van eenigen invloed kunne zyn op de ruft en het welzyn dezer Verëenigd Provinciën. H. H. Mog. gaven hier op aan den Frar fchen Gezant nog nader te kennen, geen zwarigheid te maken, aan den Gezant va den Koning van Frankryk te declareerei Dat het plan van gemeenfehappelyke m< " fures ter Zee tegen den gemeenen Vyan ' zynde vaftgefteld, H. H. Mog. recipn quelyk op geenerley wyze en om geene 55 ley oorzaken van de uitvoering van h< " vaft^eftclde Concert van de Operatien t< " ' a T 5 „ Z* 'sGra- VENHA-GE. Memtrie van den Franfchen Gezant aan H. H. Mog. 1 1 e 1 1 1 1 b e n' 1. d >- st :r  •sCra- venha• ce. i I i ( i ( 1 s c f t a v d l o 278 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ Zee, gedurende de aanftaande campagne „ ten zy met onderlinge bewilliging zullen f3 afgaan, of zig daar van laten detourneeren . De Heer Arcadtus Marcoff, is als Gezant vm Hare Rus Keizerlyke Majefteit,tot hulp m byftand van den Prinfe Gallitzin , alhier aangekomen, heeftin zyn gefprek met het voorzittend Lid der Algemeene Staten zyne geloofsbrieven overhandigd, en is in die hoedanigheid erkend. De Kooplieden, Fabrikeurs en Trafiquanten der fteden Haarlem, Leyden en Amfteldam hebben den 20 Maart aan H. H. Mo°liet navolgend verzoekfehrift overgegeven.0' Aan de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden. ^eeven met alle Eerbied te kennen de Onderge^* teekenden, Commercieerende, Fabriceerende n zig door den Handel geneerende Ingezeetenen eezer Landen: Dat hoe zeer zy Supplianten altoos met een volomen bereidwilligheid beruft hebben, in het be:uur en de befluiten van U Hoog Mog. en hoe ngaarne zy ook de gewigtige deliberatien van ioogft Dezelve willen interrumpeeren, zy echter lans de vryheid meenen te moogen neemen, ja Is rechtgeaarte» Ingezeetenen, het van hunnen onermydelyken Pligt reekenen om in het tegenswoorige allercritiecst tydftip voor de Republiek tot U [oog Mog. met de voorftellingen hunner belangen otmoedig te naderen. Welk  JAARBOEKEN, Maart. 1782. 275 Welk waar Nederlander, wien het belang des lieven Vaderlands ter harte gaat, kan ontveinzen en zich zonder fchrik voorftellen den droevigen toeftand, w ar in wv door den zoo onverwagten en onverdienden, als onregtvaardigen en trouwloozen aanval der Engelfehen zyn gedompeld geworden ? Wie zoude omtrent twee jaaren geleeden, hebben durven voorfpellen, en wie zoude, niet tegenftaande duiftere Wolken reeds toen faamen trok ken, hebben kunnen gelooven, dat onze Koophandel en Zeevaart, met alle de oneindige aankleeven van dien, de Steun en Welvaart van deeze Republicq zo i'chielyk tot zulk eene verfchrikkelyke laagte zoude gevallen en gebleeven zyn, dat daar nog in 1780 meer dan Tweeduizend Hollandfche Schepen de Zond pasfeeren, 'erinhetgantfehejaar 1781 niet één op die Lylt zoude gevonden worden ? Dat daar de geheele Oceaan met onze Schepen als bedekt was, men nu genoegzaam geene onzer Kielen dezelve zoude zien bebouwen: en dat wy ouze geheele Scheepvaart, by alle Natiën eertyds zoo gerefpecleert en geprefereert, nu geheel en al in handen van andere Mogendheden zouden hebben moeten zien overgaan ? Het zoude geheel overtollig weezen, breedvoe rigi op te haaien de enorme fchaadens en verliezer door de Ingezeetenen geleeden, door de onvoorziene wegce^ming en plundering der Colonien, er van hunne Schepen ; rampen zeeker, die meer on middelyk den Koopman treffen, dog die eenen algemeenen invloed nebben, en den geringflen Am bagts en Werkman de uitwerkfels des kwynendet Handels ten fterkflen doen gevoelen. Dan hoe groot dezelve ook zyn mogen, zoudet deeze Schadens, buiten de vergoedinge, onder L Hoog Mog hoogftvaderlyke zorge, door een vi goureuzen tegenftand van een afgeftreeden Vyanc te wagten, door tyd en vlyt moogelyk zyn te her Hellen, indien deeze flilfland der Commercie flegt momenteel was, en de nyvere Handelaar dc bron nei 's Gra- venhage. Req. der Koop/ie' den van Haarl. Leyd. ert AmR. wegens Noord- America,. I ï l l  fs GRAVENHAAG. Req. dei Kooplie- den van JHaarl Leyd. en i\mft. wegens Noord- sfmerica. 1 i J ] i a8o NIEUWE NEDERLANDSCHE nen zyner toekomende welvaart niet geflopt zag: Dan het is dit alierkommerlyklt vooruitziet. dat de Supplianten rhans ten iterkfien ontroert, daar het de grootfte dwaasheid en zorgloosheid zoude zyn, zig te willen verbeelden en ftjl te zitten inde verwagtwg, dat de thans afgeweeicen Negotie na den Vreede we Ier geheel her waards zal keeren, daar de ondervinding zulks ten kragtiften wederlpreekt, en daar het allerblykbaarft is, dat die Natien, welke thans in hec bezit derzelve zyn, het groo;fle gedeelte zullen blyven behouden; en zy zien derhalVen anftig uit, naar nieuwe Bronnen, om zig in het vervolg eeneu beeteren voorfpoed ie belooven, en meenen die met volkomen zekerheid gevonden te hebben , in het nieuw Tooneel des Handels, het welk de VerëenigdeStaaten van NoordAmerica hun opleeveren: eenen Handel waarvan zy op dit oogenblik, en op dit oogenblik ook maar alleen, in de geleeg-nheid meenen te zyn, zig een goed gedeelte te kunnen verzekeren, en welks groot aanbelang, gevoegd by de vrees van hun dit laatfte en eenisRe uitzigt te zien ontglippen, hun heeft doen befluiten om hunne bedenkingen deswegens op het eerbiedigfte aon ü Hoog Mog. Vonr te draagen, en derzelver ernftige aandagt op dezelte verzoeken ; vertrouwen Je Dat Hoogftdezelve ieeze vryheid aan de Suppliancen, daar hunne toetoomende Welvaarc, en mogelyk ook diedergintfche Republicq, zo zy met Eerbied vermeenen, aan den uitflag deezer zaak is hangende niet ten swaaden zullen gelieven te duiden. Het kan niet ontkent worden , dat Engelands >roote Magt in zynen Handel op America beftaan ïeeft, de Schatten daar door in 's Lands fchatkifc [ebragt, de buitengemeene Welvaar, van veqle Ne;otie Huizen, de alles overtreffende Bloeij hunner vlaBufacluuren, waar van de welvcrzeekerde aftrek iet meeft ter hunner volmaaking heeft toegebragt trekken daar van tot overtuigende bewyzen. * Dan hoe zeer men in het'algemeen onderftelt, dat  JAARBOEKEN, Maan, 1782.' 281 dat Engeland in zyne Manufacluuren niet te evera'ren is, blykt het egter uit de Catoen-Fabrieken van Rouen , de Wolle Fabrieken van Amiens , Duitfehland en Overysfil, de Spelden van Zwolle , dat ook alles niet tot Engeland behoeft bepaald te blyven; maar dat men ook elders wel in ftaat is, of zoude zyn, hun in yeeic opzigten te eve. naaren» Gunt ons Hoog Mo$r. Heeren, om in geen verder detail te treeden, hier by U Hoog Mogendens attentie te verzoeken , over den toeftand van Vrankryks Koophandel, in het begin van den Oorlog: dezelve was door aanhoudende verliezen even gelyk de onze, byna geheel geruïneerd; veelen hunner Kooplieden was de magt, anderen de moed benomen , om den Handel te vervolgen; hunne Fabrieken kwynden, de /chamele Gemeente zugtte; in één woord, alles vertoonde de akeligheeden de; Oorlogs; daar nu hunne Zeeplaatfen overbevolkl zynde, moeten uitgelegd worden; daar nu hunns Fabrieken tot een te vooren nooit gekenden Trap van aftrek gekoomen, zig ook meer en meer beginnen te volmaaken, zo dat de rampen des Oorlogs aldaar byna niet meer gevoeld worden. Daat het nu volkoomen zeker is, dat deeze gunftige verandenng byna geheel uit hunne Commercie met America voortvloeit, en dit zelfs in den Oorlog, die toch altoos hinderlyk is, plaats heeft, laaten wy aan het hoogverlicht oordeel van U Hoog Mogende te befluiten, wat ook voor ons uitdiergelyk Conriexie nu, en vooral in Vretdenstyden te wagten is. Ondertusfchcn hebben wy zelfs eenekorte, doch naar maate van de duuring, eene zeer fterke proeve op onze Colonie van St. Euftatius in'tbyzonder mogen ondervinden , van het belang des NoordAmericaanlchen , fchoon niet eens onmiddelyken, Handels. De Re^ifters van de Welt- Indifche Compagnie zouden U Hoog Mi gende daar van voldingende bewyzcn kunnen opleeveren; en indedaad hun« Gra." 1 venha-"' GE. Req. def Kooplieden van Haarl. Leyd. en Am ft. wegens NoordAmerica*] 1  *sGra- venhage. Req. det Kooplieden van Haarl. Leyd. en Amft. wegens Noord dmetica. ! i ] j < ( 1 1 i i c c n d 1: I £82 NIEUWE NEDERLANDSCHE hunne meefte Producten zyn voor onze Markten allerfchiktft, en wy hebben daarentegen vtele gerieffelykheeden en benoodigdheeden voor hun of m ons eigen Land of in Nabuuri»e Duitfche Staa ten:en 'er zyn nu nog veele kwynende Fabrieken in alle de Provinciën van ons Land, die aangeftx>ord door belooningen of door het verminderen van belafcmgen, misfchien wederom m bloeij te brengen zouden weezen; en van welk belang de Fabrieken voor een Land zyn, bewyzen genoeg de aan/iene* lyke gratificatiën door de Engelfche Staatkunde, ter aanmoediging der Fabrieken, uitgeloofd en be' taald, waar van zy meer dan de bedoelde gevolgen Dndervonden hebben. 6 Het is den Supplianten volkoomen bewuft,hoe groote hinderpaalen altoos het in gebruik brengen yan nieuwe Fabrieken beletten , of fchoon ook in deugd waarlyk beter, het geen wy gerufte]vk durven avanceeren, het geval van veele onzer Fabrieken boven die der Engelfehen te weezen; ook uer toe kan nimmer een even gunftig tydft'D als iet tegenswoordige voorkoomen, uit hoofde dac le invoer yan alles wat Groot Brittannien en ïaare Colonien voortbrengen, door eene Rcfoiu ;ie van het Congres verbooden is, waar door, en Winkel-er, en Gebruyker in de noodzakelvkheid 'ebragt zyn, om hunne toevlugt tot andere goeeren te neemen, en onder het gebruik derzelven Ie vooroordeelen daar tegen vernietigd worden. Het zyn de Fabrieken alleen niet, Hoog Mog. ieeren, welke een duurzaam voordeel voor onze «ÏÏÏ .? .b,e,°ovenA de Scheepvaart zal 'er ook wonderheid door bevorderd worden; want het s verre yan daar, dat,zo als zommige beweeren. e Americaanen, eens in het gerufte bezit hunner nafhangelykheid zynde, dfeze beide Takken iet kragt zelve zullen voortzetten, en wy daar m in het vervolg geheel uit zouden geraaken. nmers wie, die maar eenige kennis wegens Ame^ ca en derzelver mtgeftrektheid heeft, weetniet, dat  JAARBOEKEN, Maart t 1782.' 283 dat het getal haarer Inwoonders niet naar dezelve geëevenreedigd is, en dat z< lfs de beide Oevers der Misfilippi, de fchoonfte ftreek van dat alle. zins vmgcbaar gewelt, nog te bebouwen zyn; en daar hier toe zoo veele handen vereifcht worden, kan 'er geen reeden z-yn om te vermoeden, dat zy zig met het aanleggen van nieuwe Fabrieken, zullen kunnen of willen ophouden, zo om:de meerdere laften daar aan verknrgt, als voorname Ïyk om dat de vermeerdering en afvoer hunner 'roducten daar door geftremd zouden worden. Het is dan om deeze zelfde reeden, de niet genoegzame bevolking namentlyk , dat zv mauwelyks het ber.oodigde getal, ter v rvulling der Viffcheryen, aan hun Land eigen, zullen kunnen vinden . en dus wel genoodzaakt zulLn zyn, de Vragt-Vaart aan ons over te laaten. Ook is het geen erkelde onzer Provintien, veel min eenige weinige Steeden in dezelve, die het voordeel deezer Commercie zullen g»nieten, neen, Hoog Mog. Heeren , de Supplianten houden zich verzeekert, dat het nut en voordeel, zig over alle de Provinciën en Generaliteits Landen zal uitftrekken. Gelderland en Overyflel kunnen hunne Linnens, Rokftreepen en andere Fabrieken niet genoeg uitb'eiden; ja. zelfs de Schoenmakeryen in de Meijery, zullen een confiderablen aftrek hebben; genoegzaam alle de Fabricquen van Utrecht zullen in bloei geraaken : gelyk ook te Leyden: Haarlem zal zyne kwynende Twynderyen, Stoffen, Kant, Lint en en Koord-Fabrieken zien herleeven: Delft zal zyne Plateel, Gouda zyne Pypenbakkeryen, verbazend veel in vertier zien té neemen. Hoe grooter' nu de voordeden zyn, die de Supplianten zig uit eenen legaalen en wel geprotecteerden Handel met America voordellen, hoe zy te meer bedugtzyn, dat het gelukkig oogenblik zal voorb^ flippen,'t welk hun en de geheele Republicq deeze voordeelen kan verzeèkeren; het .Tyd- 's Gra; VEISHACE. Req. der Kooplieden van Haarl. Leyd. enj Amft. wegens Noord Americdi  264 NIEUWE NEDERLANDSCHE V ENHA GE. Req. dc Kooplieden van Haarl. Leyd.ei AmR. wegens Noord America Tydftip is 'er, dat alles moet befliflen: de Engelfche Natie is den Oorlog moede,en daar dat Volk ligc tot uiterften overflaat, vreezen de Supplianten , en zo zy vertrouwen niet zonder grond, dat r eene volkome Vryërkenuing wel haalt zal plaats vinden, inzonderheid als zy kans zien om nog iets ten hunnen voordeele, ot ten minften iets ten onzen nadeele,. van America te kunnen bedingen; en i wat toch zou de Americaanen kunnen beweegen, in het maaken van Vreede en Vriendfehap met Engeland, eenigregard op de belangen van onze Republicq te geeven? Wanneer Engeland maar . eens konde bedingen, d it wy een zwaarder belasting van onze Scheepen moeiten betaalen,was het niet alleen een Iteeds duurend nadeel-, maar ook tenoeg om aan de laatRe Nakomelin^fchap een roevig bewys van onze te groote infchikkelykheid, voor eenen kwaadaartigen Vyand, over te brengen* De Supplianten kunnen niet nalaaten te hoopen, dat zulk een open flap van de Republicq grootelyks bevorderlyk zoude weezen, om te fpoediger eene algemeene Vreede te bekoomen. Een geeft om het vuur des krygs te bluflehen beerfcht ih Engeland, en een cordaat en ernftig gedrag van de Republicq kan niet anders dan hun verlangen naar de Vreede vol tooi jen. Wy. vertrouwen, Hoog Mog. Heeren , zoo vëele Reedenen tot eene fpoedige decifie in dee* zen te hebben aangevoerd, en het gevaar van uitflel zoo klaar te hebben aangetoond, dat wy van de allezins Vaderlyke trouw van U Hoog Mogende durven verwagten =, eene billyke Attentie op deeze onze eerbiedige voordragt, die uit geen ander motief is veorrgekomen , dan uit waare zugt voor de dierbaare belangen van ons lieve Vaderland; terwyl wy het voor zeeker houden, dat zo dra deeze enze flap in Engeland bekend wordt, en 'er hoope is, dat zy ons kuDnen voorkoomen,van de  JAARBOEKEN, Maart. 178& felj tie Engelfche zyde zelve zo ras doenlyk de Onafhangly'kheid erkend zal worden. Op alle welke gronden de Supplianten zig keercn tot ü Hoog Mog. ootmoedig verzoekende, dat U Hoog Mogende in de bovengemelde omflanden van tyden en zaaken, ten meeften nutte van den Lande, zodaanige fpoedige Refolutie gelieven te aeemen, als Hoogltdezelve na derzelver hooge Wysheid zullen oordeelen te behooren. *t Welk doende &c &c. Genïelde Kooplieden meenden ook de gunftige onderfteuning van hun verzoek van dc Staten van Holland en Weftfriesland aldus te mogen vragen: Aan de Edele Groot Mogende Heeren. Staaten van Holland en Weftvriesland. Geeven met alle onderdanigheid te kennen de Ondergeteekende Commercieerende fabriceer rende en zich door den handel geneerénde Ingezetenen deezer Landen. Dat zy Supplianten de eere hebben hier nevens te voegen, een Copie Requeft by haar Supplianten aan Haar Hoog Mogende de Heeren Staaten Generaai der Vereenigde Nederlanden geprefenteerd. Het gewigt der zaake daar innc vervat: de conftderable handel, die uit deeze Landen op NoordAmerica zou kunDen gefchieden , de Producten >, die van daar kunnen komen , en de importantie van den Koophandel en Fabrieken, zo die betrekking hebben tot de Commercie zelve, als Navigatie na die wyduitgeftrekte Landen , hebben hun de Vryheid doen neemen, deeze hunne zo groote zaak voor hun en hunne Leverantien, die zy Suppliarten als Fabriquanten, aan de Kooplieden kunnen V heb- 's Gra» venha- gé. Req. der Kooplieden van Haarl. Leyd. en Amlh Wegens Noord America'  a85 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenhagen Req. aan H. ff. Mog. tot onder fleuning yan hei voorfz verzoek. hebben, op het allereerbiedigfte aan UEd. Groot Mogende voor te draagen, met ootmoedige Beede, dat U Ed Groot Mogende ter verkryging van die importante Branches van Commercie, cn tot welzyn van alle Fabriqueurs en alle andere nuttige Handwerken cn Trafiquen, dit hun Requeft, en de gronden daar in vervat, gelieven te neemen in hoogR derzelver hoogwyze Confideratien en met derzelver veel vermogende Appuy en Protectie te begunftigen3eD door eene fpoedig uitgebragte favorable Refolutie ter Vergadering vanHaar Hoog Mogende , van wegens deeze Provincie het daar heenen gelieven te dirigeeren, dat 'er tot verkryging van deezen zo zeer gewenfchten en noodzakelyken handel voor dit gemeenebeft, zodanige efficacieuie middelen werden beraamd, als U Ed. Groot Mog. naar derzelver hooge Wysheid en Vaderlandlievende Sentimenten tot welzyn van zo veele duieenden van derzelver Ingezeetenen en tot afbreuk van derzelver Vyanden gelieven goed te vinden. 't Welk doende &c. &c. ïh verfcheidene Reden hebben ook de Kooplieden en Fabrikanten zich, by verzoekfehriften als anderzints,by hunne Regeerders ten zelfden einde vervoegd. Het gevolg is geweeft, dat zodra deze zaak ter tafel van de Staten van Holland gebragt wierdt, terftond negen Reden zich ronduit,zonder eenige dc minfte bepaling, voor het tot ftand brengen der gem. zaak verklaarden, waar by zig in de volgende vetgadcring de overige negen fteden voegden. De Ridderfchap alleen verklaarde nog ongereed te wezen. Waarop, zo als in de openbare nieuwspapieren verhaald is, de ftad Dordrecht deedt opmerken: ,? dat daar alle de Leden, fchooa  JAARBOEKEN, Maart, 1781. 287 5, Gedeputeerden ter Vergadering zynde, 5, zig van laft hadden voorzien, het by des, zelve van eenen byzonderen invloed moeft zyn, dat de Ridderfchap, die altoos aan5, wezig was, alleen zig ongereed verklaar„ de, het geen, naar matei van het gewigt der zaak, een levendig bezef voor de Na- tie zyn zoude, hoedanig dat Corps op hec „ belang des Lands dagt". Deze voorbygaande aanmerking van Dord* recht verftoorde (wordt daar by verhaald) den Heer Raad-Penfionaris zeer fterk, in zo verre die aanzienlyke Amtenaar dezelve,naar men zegt, aldus beantwoordde. „ Dat de „ Ridderfchap zig door Dordrecht op zulk „ eene verregaande wyze niet wilde laaten „ taxeeren." Waar op alleen door Dordrecht wierdt hervatdat de Zaak nu reeds „ maanden lang in overweging geweeft was". Dog den volgende dag, zynde den 29 dezer maand wierdt deze zaak volkomen befloten , zo als uit het navolgend befluit is af te nemen: „ Is goedgevonden en verftaan , dat de „ Zaak van wegens Hun Ed. Groot Mog. ter. 5, Generaliteit daar heen zal worden gederi„ geerd, en daar op ten fterkften geinfteerd , dat de Heer Adams als Afgezant van de Ver„ eenigdeStaten van Amerika, ten fpoedigftent „ by Hun Hoog Mog. moge worden gead„ mitteerd en erkend , en wordt de Raad- Penfionaris gelaft, den voorfchrecve Heer „ Adams van deeze Hun Ed. Groot Mog. 5, R«foluüe onder de hand te informeerery V a We- s Gra- /ENHA3e.  'sGra- venhagê. Ref. dei Stiat. va Hott. wegens den lm poft van Meel naar d> IV. L verzenden. 288 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wegens de belaRing op 'tmeel, naar dé Weft-Indien te verzenden, hebben de Ed. Gr. -Mog. Heren Staten dezer Provincie 9 , derzelver befluit van den 2.6 Maart 1777. op »advys van de Heeren Gecommitteerde Kaden aldus veranderd: ExtraSi uit het Regi/ler der Refslutien van de Heeren Staaten van Holland en Weft- Friesland , in •■ - Hun Edele Groot Mogende Ver¬ te gadering genomen op Dingsdag den 26 Maart 1782. By refumptie gedelibereerd Zynde op het Advys van de Heeren Gecommitteerde Kaden in den Hage, en te Koorn refiderende, van den 14 December laaftleden; en den 17 January dezes Jaare ter Vergadering ingekomen, tot voldoeninge aan Hun Ed. Groot Mogende AppoiE Élement van dea 6 te voren» op de Requefte van eenige Ingezeetenen te Amlterdam Negotiërende in Granen, en het verzenden van Meel, zoo voor hun zeiven, als voor alle verdere Geïntresfeerdens in voorfchreve Negotie binnen deze Provincie, om daar bygeallegueerde redenen verzogt hebbende, dat Hun Ed, Gtooc Mog. derzelver Refolutie van den 26 Maart 1777 rakende de verzendingen van Meel, naar de Kolonie van Surinamen of elders in de Weft - Indien , en de daar by bepaalde reftitutie van Impoft , gelieven te amplieren of altereren en te verftaan, dat die reeds geaccordeerde reftitutie ook plaats zal bebben in 't algemeen voor de verzendingen van het Meel naar buiicn 's Lands naar wat Oorden der Weereld het mogte zyn, onder zodanige Precautieo als Hun Ed. Groot Mog. reeds hadden bepaald, en tot voorkominge van alle gevreesde fraudes raadzaam oordeelden. Is  JAARBOEKEN, Maart, 1781. 289 Is goedgevonden en verftaan , blyvendeHun Ed. Groot Mog. Refolutie van den 28 Maart 1777 mee opzigt tot de verzendingen van Meel naar de Kolonie van Surinamen en elders in de Weft-Indiën in haar geheel, verder by wege van ampliatie te verklaren, dat het voortaan conform die Refolutie roede zal zyn gepermiteerd, het Meel onder re ftitutie van 's Lands Impoft daar by bepaald te ver zenden naar buiten 's Lands, naar wat Oorden der Wereld het ook zouden mogen zyn ("Engeland uitgezonden^ behoudens nogtans alle de precautien en voorzieningen, die daar by tot voorkomiage van fraudes zyn geprescribeerd en vaftgefield, op poene van het effecl: dezer Gratie te zullen verliezen, met verdere verklaringen, dat fpeciaal deze Gratie alleen plaats zal hebben, en blyven continueren toe zoo lange en niet langer, tot aan hec middel van het gemaal detres of vermindering word befpeurd, zonder dat daar van eenige wezenlyke reden kan gegeven worden, ten einde na bevind van zaken, alsdan daar op gedisponeerd te worden, als by voorfchreve Refolutie breder is vermeld, •wordende voornoemde Heeren Gecommitteerde Raden geauthorifeerd, om aan deze Refolutie de noodige Executie te geven. Geteekend C. Clotterbooke. De Heeren Oefter en van Haaren hebben in 't laatft van January , en wederom den i3 Maart zig tot de Algemeene Staten by verzoekfehrift vervoegd, waarop den 22Maart een befluit der Staten gevolgd is. Het eerft verzoekfehrift was aldus ingerigt! V 3 Ex- 's Gra- venhage. Ref. der Stat. van Holl. wegens den Impoft van Meel naar de W. I, te verzenden.  29o NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENUAGE. Aan de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Req. van Uolter en van Haren, wegens deKrygs- gevange. nen. /^eeven met behoorlyke eerbied te kennen MatVJ thys Oofter en Duco van Haren , Invvooners der Stad AmRerdam: Dat in den beginne van den jegenwoordigen Oorlog met het Ryk van Groot-Brittanien, een menigte Hollandfche Zeelieden, door dc trouwlcoze overrompeling onzer Koopvaardyfchepen, in gevangenis geraakt zynde , mildadige Ingezetenen van dit Gemeenebefl , vooral van deeze Stad en van Rotterdam, een Fonds hebben opgerigt, ter onderfteuning van deeze hunne ongelukkigen Landslieden, en hen Supplianten tot Commiffariffen van hetzelve hebben aangefteld; dat zy Supplianten in die qualiteit eene Correspondentie met den Hertog van Richemond hebben geëntameerd, en door deszelfsrecommnndatie zekeren Richard Diggens, tot hunnen Agent hebben aangeReld gehad, en door denzelven , geduurende byna een geheel Jaar ,. zo veel hun doenlyk was, de Gevangenen met kleeding en verdere noodzakelyke behoeften hebben doen verzorgen. Dat hierdoor , hoewel onvolkomen , nogthans cenigermaate aan den dringendfien Nood van die ongelukkigen was voorzien ; dat zy Supplianten gehoopt hadden, of door uitwifTeling, of door andere middelen, dat gedeelte van Uwe Hoog Mog. Ingezetenen, de zoo dierbaare vryheid wederom zouden hebben mogen erlangen , dan zulks niet gevolgd, en zelfs nog geen vooruitzicht daartoe zynde, zuchten deeze brave maar ellendige menfehen in rampfpoedige gevangenis : wederom van genoegfaame klee h'ng ontbloot , zyn zy aan de koude in rnt.Jaargetyde blootgefleld, en naauwlyks even zoveel voedfel ontvangende, als genoegfaam is tot onderhoud van hun verdrietig leven, mifTen zy alle verkwikkingen en geriefly kneden , die de menfehj  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 291 meafch, zelfs van den geringften Rand, niet geheel ontbeeren kan. Dat zy Supplianten van harten wenfchten, by, aanhoudendheid mee hun begonnen werk voorttegaan, maar tor. hun leedwezen, c tonds byna. uitgeput, immers op verre na met toereikende vinden, en de milddadigheid der Ingezetenen niet, meerder kan gevergd worden, wyl door de lülitand der Koophandel, en de enorme fchaden, die de Commcrciëerende Ingezetenen van deeze Republicq geleden hebben, en nog dageenha- ce. Beft. van H H. Mog. we* %ens de Krygsgevangenen.  *s Gra- venhace- Beft. van IL H. Mog. wegens de JCrygsge■vangewn. i ! ] i B05 NIEUWE NEDERLANDSCHE tie werd vérftrekt: dat daar toe behoord een Adtniniftratie en een bekwaam Fonds; dat tot' de Adminiftratie een kundig en vertrouwd Perfbon by hun Hoog Mog. zoude kunnen worden gequaliflceerd en gecommitteerd, die gelaft worde, om de nodige Correspondentien te houden met een geaccrediteerd Huis van Commercie of ander gefchikt Perlbon in Engeland, en door denzelven te doen verfirekken aan de Gevangenen in Engeland het nodige, op een en dezelfde voet en wyze, als het aan de Franfche gevangenen vérftrekt word, zig op een reguliere wyze daarvan rekening te la;en doen, en voor de koften betrekken, die Wiflels te betaalen, en van alles aan de Generaliteits Rekenkamer, als andere Comptabele van het Lf>nd, rekening te doen, dat tot een Fonds ten dien einde by voorfz. aan voorfz. gecommitteerde tot de bezorging van de Krygsgevangenen in Engeland zoude kunnen worden ter hand gefteld, de Somma van ƒ 10,000: —— uit het Fonds van het verhoogde Laft en Veilgeld, by het raport van den 1 February 1782. tenzelfden einde by forme van Gratificatie gedeftineerd, en dat verder de Raad van Staate zoude kunnen worden verzogt, een Petitie ter Somma van/ico, 300: — tot Soulaas van de Gevangenen, aan hun Hoog Mog. te doen toekomen, die dau door tioogltdezelve zoude kunnen worden gezonden aan 3e Heeren Staaten van de refpeftive Provinciën, met verzoek om daarin fpoedige en gaave Concnten te dragen, en hunne aandeelen ten Comp:oire Generaal van de Unie te fourneeren, om te iienen tot een Fonds, waar uit den Raad van Staate, dewelke daartoe behoort te worden versogt, aan den Gecommitteerden tot de bezorging ier Krygsge vangen en in Engeland, van tyd tot lyd, wanneer het vereifcht wordt, de nodige geilen op de verzoeken, door dezelve daar toe te doen, zal kunnen doen verftrekken , en ten zynen behoede Ordonnantie zal kunnen doen depecheeren. Dat om te vermeiden alle Confufie omtrent de rerftrekkingen aan de voorfz. Gevangenen, voorn. Ge.  JAARBOEKEN, Maart, Ig8£ &§? Gecommitteerden zouden behooren te worden ge. lalt, om zig door de Heeren Oofter en van Haren, ie doen opgeeven, wanneer laait aan ieder Gevangenen plunjes zyn vérftrekt, en welke? ten einde zig daarnaa in het doen uitdeden van plunjes aan de Gevangenen op Commisfievaarders en particuliere Koopvaardyfchepen genomen, te kunnen reguleeren, en om met i Mey aanftaande, ook aan de Collegien ter Admiraliteit en vandeOoftindifche Compagnie over te neemen 5 de beheering van dc Gevangenen op 's Lands en Compagnies Scheepen genomen: en dat vervolgens daar voor in de Ka; van het voorn. Fonds zoude behoren te wordei overgeftort alle zodanige gelden, als reeds ten be hoeve van de Collegien ter Admiraliteit voor he onderhoud van de Gevangenen van 's Lands Sche pen zyn gepetitioneerd, of in het vervolg gepeti tioneerd zouden mogen worden, die niet nodig zul len weezen en van ieder Petitie zullen overfchie ten, volgens de reekening van de Collegien ter Ad miraliteit, naadat de halve Gagien aan de Krygs gevangenen, die zig op hun woord van Eer hier t Lande bevinden, en de quart Gagien, die hier aan d Vrouwenen andereregthebbendePeribonendaar u: betaald worden, zullen weezen voldaan en betaalc Waarop gedelibereerd zynde,hébben de Heere Gedeputeerden van de refpeftive Provinciën aar genomen, zig daarop nader te zullen verklaaren En is dien onverminderd goedgevonden en verftaar dat de Raad van Staaten zal worden verzogt, gely verzogt wordt mits deezen, om voorbehoudens c vrye deliberatien van de Heeren Staaten der n fpective Provinciën een petitie te willen forme ren , ter Somma van / ioo.oco: —— tot Soula; van de Nederlandfche Gevangenen in Engelant en aan haar Hoog Mog. te laten toekomen. Geteekend H. Fagel. Van wegens de Algemeene Staten is ei poftboden naar Namen gezonden, met b yel van zig tegen de flegting der Veftingwe k vfnha*' 3E. Befl. van H ff Mog. we* gens de Krygsgevange*nen. 2 e C a » fc e is I» !n eren  sof! NIEÖ WE NEDERLANDSCHE 5sGra- VENHAOE, ) J ' J 1 1 t 1 «1 l c ij v n Z 11 ken niet te verzetten, indien dezelve volgends de laatfte verklaring van 't Hof van Ooftenryk, den 4 dezer maand mogte aangevangen worden. Vervolgends zyn de Hollandfche Regimenten van Hardenbroek en Leeuwen uit Namen getrokken , alwaar eenige .dagen te voren honderd Keizerlyke Kanoniers waren aangekomen , om den Hollandfche in 't vervoeren van 't krygstuig tc helpen; en daar was ook een keizerlyk bevel aangeplakt, dat zy Ooftenrykers met de Hollanders in vrede en vriendfchap moeiten leven. Het verlies der Barrières wordt minder beklaagd, dan de wyze, op welke wy dezelven zyn kwyd geworden. In den nacht tufichen den 2.6 en 2? dezer naand , ontftondt in het fraaije, enzedertweinge jaaren meeftendeels vernieuwd Gebouwman den Franfchen Afgezant, den Hertog de la 'Sauguyon, een geweldigen brand, dan door vat oorzaak weet men niet regt, vermits die :eer verfchillend wordt verhaald. Alleenlyk :egt men, dat de brand in de vertrekken ran den Geheimfchryver aanvang nam, dac Je vlammen wel dra vermeerderden en zo poedig de overhand namen, dat, ondanks 11e betoonde vlyt en hulpe van menfehen en puiten, dezelve ten deerlyke gevolge hadien, dat het voor- en zy-gedeelte van hec kbouw tot boven toe vernield of uitgebrand i en veel huisraad tot aflche verteerd is. Hec '_as een allerakeligft gezigt, zo zwaare vlam it veele venfters en raamen te zien uitflaan, waare ftukken.houts van boven te hooren ederploffen en de groote vonken in menigte  JAARBOEKEN, Maait, 1782,' 29.9 te te zien vliegen en veele bekommering voor eene verdere verfpreiding der vlammen te baaren. Het was nog gelukkig, dat de wind niet fterk was, wyl anders nog minder gewigtige zaken zouden hebben gered zyn geweeft, gelyk nu nog de papieren, het zilverwerk en veel huisraad geborgen zyn, als mede het gedeelte van het gebouw, over dc plaats, alwaar de Kapel is, en de Stallingen en naafté huizinge behouden zyn. De brand was in den voormiddag geblufcht, maar vermits nog veel rook uit de venftergaten lloeg wierdt 'er van tyd tot tyd nog gefpoten. Het is niet kwaad, zomtyds eens van de vrugten der zeer nuttige Maatfchappy der drenkelingen gewag te maken. Door de beftierders van die maatfchappy is de Heelmeefter Kornelis Pieter Scholten, op de Veerkade alhier woonende , met den gouden eerpenning begiftigd, ter zake Hy eenen man van ruim feltig jaren oud, die omtrend een half uur in 't water hadt gelegen, genaamd Jacob Regers, op den 3 February laatftleden, gered hadt. L e y d e n. Wy hebben te voren reeds gezegd, dat byna in alle de Steden verzoekfchriften zyn ingeleverd,, ten einde de Noord-Amerikaanfche Staten onafhangelyk verklaard, derzelver gezant Adams erkend, en met denzelven een verbond van vriendfchap mogt gefloten worden. Het verzoekfchrift der Fabrikeurs, Kooplieden en verdere Trafikanten aan de Regeering dezer ftad was van dezen inhoud: Aa> 'sGha- veiïsba* ge. [  Leydën. Req. wegens een verbond van Koop. handel met de Amerikanen. i i 1 c t t ƒ il n v C f< v V t; d tz b k k o d e< g' hi 300 NIEUWE NEDERLANDSCHE Aan de Edele Groot Achtbaare Het* ren, die van de groote Vroedfchap der Stad Leydéni rieeven rh.et fchuldigeri eerbied te kennen de Ondergetekenden , alkn Fabriqueurs , Kooplieden, en verdere Trafiquanten, geïntereffeerd in de Manufacturen en Fabirquen dezer Stad : Hoe liet eene zo droevige als alom erkende waarheid is, dat, zedert verfcheide jaaren, het verval der voorf. Manufacturen en Fabriquen, 't welk alle welmeenende Ingezetenen met het grievendft leedweezen reeds zedert 't begin dezer eeuwe hebben befpeurd, neer en meer toegenomen , en die voornaame joofdtak van het beftaan der goede Burgery toe :uk een ftaat van kwyning is gebragt, da: onze. ertydszoo bloeijende, volkryke, en wegens haae neering en handel zo beroemde Stad, met eelen algeheelen ondergang fchynt gedreigd to wo'en: Dat de vermindering der huyzen van Negoie aan de eene zyde, aan de anderen kant het toaal gemis of het aanmerklyk afneemen van verbeide Takken van Commercie, daar van een dooraand bewys opleeveren, het geen de Supplianten iet verfcheidene voorbeelden zouden kunnen ftaaen, ware zulks nodig ter overtuiging van UwEd. ïroor Achtbaarheeden , aan wie de aanwas der hamele menigte, de deerniswaardige toeftandvan eele eertydswelvaarende Huysgezinnen, de ontDlking der Stad in 't ftegten van geheele eerids zindelyk bewoonde ftraaten , niet dan met ntroering te aanfehouwen , ten vollen bekend yn en by deze gelegenheid zekerlyk met fmerte jrdagt zullen worden: Dat ondertuflehen die wynende toeltand des te hoopeloozer moet voorjmen, indien Uw Ed. Groot Achtb in gunftige .'erweging gelieven te neemen, dat in de voorfz ïcadentie zelve der Fabriquen en Manufacturen ine nieuwe reden van haar verder verval ligt,aan■zien, zo dra 'er geen continueel werk en aan)udend vertier is, de werklieden verloopen, zo dat  ) A A OÖEKEN, Maan, 1782-. .301 'dat 'er naderhand, wanneer 'er eenige cornmiffien van aanbelang komen , geene bekwaame handen te vinden zyn, en men zig geheel buicen ftaat -ziet die Commifllen te effeclueeren: Dat de Suppfanten, met alle waare beminnaars van het Vaderland , ten uiterften aangedaan overdeze kommervolle gefteltenis van eene zo voor 1 naame bron eer püblycke welvaart, daar jegens, wel eenige hulpmiddelen gezogt hebben in het, verbeteren van fommige gebreken, waar uit dezel-v ve, immers ten deele , fcheen te fpruiten: Doch/ dat de maatregelen daar toe genoomen (gelyk aan Uw Ed. Groot Achtb. kennelyk is,) van de gehoopte uitwerking niet zyn geweelt, ten minften zodanig herftel niet hebben te wege gebragt, dat men daar van eenigen meïkelyken invloed op het meerder debiet der Leydfche Manufacturen heeft kunnen befpeuren, gelyk ten klaarften doorftraald uit de vergelyking dtralh'er gefabriceerde ftukken, welke op de verfcheidene Hallen dezer Stad voorheen gebragt zyn of heden ten dage gebragt worden ; eene vergelyking, die een welgeaart fiurgér niet dan met innerlyk leedweezen kan befchouwen: Dat de ondervinding dus aan de Supplianten geleerd heeft, dat de voornaame Oorzaak van het verval der Hollandfche en inzord:rheid der Leydfche Eabriquen niet zo zeer te vinden is in eenig innerlyk gebrek-, 't zy van den Lardaart of van het huishoudelyke der'zelven, nèemaar in omftan- ' dikheden, die haar van buiten aankomen, en wel» ke het derhalyen boven het vermogen der isuppl. of van eenig Ingezeeten is te verhelpen: Dat tea voorbedde hier van kan ft rek ken de handel met onze Manufacturen op Dantzig , en door dezelve Koop-Stad op geheel Poolen,- een handel, die, voorheen met fucces en voordeel in deze Stad ge* Voerd wordende, nu geheel geftremd en verdweenen is door de verandering in dat Ryk voorgevallen , en door de zwaare beladingen , waar aan dé de Vaart op de Weicbfel is onderheevig gemaakt \ Edog dat, zonder te treeden in een detail van zo* X danige DEN. R.eq. wï* yens een •erbond •anKoop> 'andel net de imeri* :anen%  Ley- den. Req. m gens ee verbond vanKooj handel met de Amerikanen. 302 NIEUWE NEDERLANDSCHE danige particuliere beletzelen , waarvan eene menigte opgeteld zouden kunnen worden , de hoofdoorzaak van den kwynenden Raat onzer Manufac- • turen, befiaat in den nay ver van den nabuurige of ''liever van alle de Volkeren van Europa , daar wy jegenswoordig eene eeuw beleeven , in we ke de ■verfcheidene VorRen en Regeerders, verlicht omtrent de wezentiyke bronnen der publieke welvaart en de waare belangen hunner Ingezetenen, als 'c ware, om ftryd zig bevlytigen, ten einde de Nationaale induftrie, den Koophandel en Zeevaart in hunne Ryken en Staaten levendig te maaken, aan te kweeken . en tc bevorderen , zelfs door uitfluitende voorrechten of zwaare belaftingen op vreemde waaren, die almede ten nadeele Rrekken van den koophandel en van de Fabriquen hier te Lande, gelyk Uw Ed. Groot Achtb. zig daar van de voorbeelden in de Ooltenrykfche Landen en elders ligtelyk zul'en herinneren. Dat, temidden onder deze nayverende Natiën en Mogendheden, het den Ingezetenen dezer Republycq ondocnlyk is , niet tegenftaande de meerdere deugd en betere qualiteit hunner Manufacturen, jegens zo eene algemeene concurrentie befland te zyn , gemerkt de duurte der werkloonen veroorzaaktdoordievan 't levens onderhoud, 't welk wederom een noodzaaklyk gevolg is van de Laften en Impofitiën, welke de Inwooners van dit gemeenebeft, •uit hoofde van de zelfs natuurlyke gefceldheid en beftaan, in grooter zwaarte en meerder aantal dan in eenig ander Land moeten opbrengen, zo dat, door de geduurige werking van deze onherftelbaare hoofdoorzaak van verval, het te dugten ftaat, dat, de verarming en vermindering der goede Burgerye dagelykfch foeneemende, de Hollandfche Natie, die voorheen de verzorgfter was van geheel Europa, zig met het vertier haarer eigene Producten binnen 's Lands (cn fre wordt dit vertier do't het invoeren van vreemde Fabriquen en Manufacturen nog niet verminderd?) zal moeten vergenoegen, en het weleer zo bloeijende, zo wdvaarende Ley- deu.  JAARBOEKEN, Maart, 1^2. 303 «den, in zyne vervallcnc Straaten, verlaatene Buurten, en noodlydende Gemeente, een akelig bewys zal vertoohei van hec fpoedig verloop van eertyds gezegende Geweften. Dat deze beweegredenen in behoorlyken aanfchouw genomen zynde , geen rechtfchapen lngezeeten (zo de Supplianten vertrouwen,) veel min Uw Ëd._ Gio,;t Achtbaarhecden, wier welir.eenende inzigten zy met dankbaarheid erkennen, hen ten kwaade zal duiden , dat zy hun oog geveftigd hebben op de jegenswoordige conjoncture van tyden, of het ware, dat da^in eenig middel tot opbeuring der kwynende Leydfche Fabri. ■quen te vinden was; en dat zy, na eene bedaarde overweeging derzeive , zig met de hoop vleijen, (welke door onbevooroordeelden voorzeker voor geen ydeien waan zal gehouden worden ,) dat in der daad door die omllandjgheden hen eene deure is geopend, om tot die gewenfchte opbeuring te komen. Dat van den beginne af aan, dat de breuke tusfchen Groot Brittanniën en haare Volkplantingen op het vatte Land van Noord • America gebleeken is onherüelbaar te zyn , elk opmerkend Befchouwer dezer gebeurteniffe gevoelt heeft, ja overtuigd is geworden, dat die ï'cheuring, waar door eene zo maetige als induflrieulë Republycq in de NieuweWaereld ontftaan was , de gewigtigfte gevolgen voor den Koophandel en Zeevaart zoude'hebbèn, ert dat dc overige hardeldryvende Natiën van Europa eerlang zouden deelen in eene zeer aanzicnly* ke Commercie, waar van 't Ryk van Engeland, door zyne héte van Navigatie en de Wetten aart de ColoniëR voorgefchreeven, tot nog toe het uitfluitend bezit aan zig had gehouden: Dat deze aanmerking aan de Supplianten op dien tyd mede niet ontgaan is, en zy van toen af vooruit gezien hebben 't voordeel, 't welk uit deeze zogewigcigeomwenteling voor de VereemVde- Nederlanden in 't gemeen, voor hunne Vadevlyke Stad !in 't byzon•X 2 de?, Lep- dkn.. Req. negens een verbond van Koop' handel met de Amerikanen,  304 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- DEN. Req. wegens eet, verbond van Koophandelwet de Amerikanen. der, in 't vervolg gebooren konde worden: Edog dat zy gefch-oomd zouden hehben, die gunftige gc« legeriheid onder 't oog van Uw Ed- Groot-Achtb. te brengen opeen tyd, wanneer de betrekkingen, welke onze Republycq met het nabuurjg GrootBrittanniën verbonden, alle flappen van dien aart fcheenen te verbieden, of ten minften als ontydig moeften doen voorkomen. Dat inmiddels deze reden van ftilzwygen geheel heeft opgehouden door de vyandlykheden, welke bet voorfz Ryk tegens de Republycq heeft begonnen onder voorwendzels en op eene wyze, waar van de onrechtvaardigheid door 's Lands hooge Regeering voor 't oog van het onpartydig Europa op het bondigft is betoogd; terwyl de Supplianten zeive, door het onwettig neemen van zo een aantal Nederlandfche Schepen, en by vervolg door het geheel ftilltaan der Navigatie en Verzending, de gevolgen van dien onvoorzienen vyandlyken aanval op het fmertelyklt zyn ontwaar geworden en nog dagelyks gevoelen; gelyk het aan üw Ed. Grrot Achtb. overvloedig bekend is, dat zedert dien tyd een nog grooter getal Werklieden werkeloos hebben moeten blyven en veifch idene Huisvaders, met agterlaating hunner gebrek-lydende Vrouwen en Kinderen, tot verder bezwaar der Armen Kaffe, uit de Stad zyn ontweeken; Dat, hangende deze rupture, die nu reeds byna vyftien maanden heeft geduurd, eene nieuwe omffandigheid zig heeft opgedaan , die de Supplianten verder heeft aangcmoedi d, ja hen van dien aart toefchynt, dat zy van eene verregaande onverfchilligheid en onvergeeflyk verzuim omtrenr de Stad, omtrent de geringere Gemeente, omtrent hunne eigene Huisgezinnen, omtrent zig zeiven zouden te befcbuldigen zyn, indien zy verder uitftelden huDne belangen aan Uw Ed. Groot Achtb. op het eerbiedigt!, doch teffens op het fterkR voor te draagen-. Dat namenlyk,. de Ver,. eenigda Staaten van Noord-America, dooreene „ Re.  JAARBOEKEN, Maart. 1782-. 305 ,, Refolutie van het Kongres, in alle de dertien „ Staaten aangekomen , den invoer van alle En „ gelfche Manufacturen, en in 't algemeen van al„ le Koopwaaren in de nog overige Staaten van „ Groot.-Brittanniën gefabriceerd, op het ftrengft ,, hebben verboden:" Dat het gevolg van dit ver bod noodzaaklyk zyn moet een na- yver tulTchen alle commerceerende Natiën, omde BritfcheKooplieden en Fabncanten in dezen gewigtigen tak van vertier, die hen nu geheel afgefneden is, te vervangen: Dat ondertuffchen, "onder alle die Natiën geene daar op eene betere cn zeekerer vcrwagting kan hebben, als de Ingezetenen dez-^r vrye Republycq , eensdeels uit hoofde van gelykheid van Gcdsdienlt, levenswys en zeden; anderdee's uithoofde van de uitgeftrektheid van haaren Handel cn gemaklykheid haarer Navigatie, maar voir al ter oorzaake der naarftigheid en goede trouw, die (onberoemd gefproe.ken) in de Hollandfche Natie boven alle andere Volkeren nog heden uitmunt, en in aanmerking van welke hoedanigheden de Ingezetenen van het Vereenigd America van nu af aan (zo als de Supplianten in 't zekere geïnfor. meerd worden) genegen zyn die van het vrye Nederland , alles gelyk Raande, boven ande'ren de voorkeur te geeven: Dat nogtans alle handeldryvende betrekkingen en verbinteniflen tuiïchen beide Natiën niet dan op loffe fchroeven itaan kunnen , zo lang hunne wederzydl'che aanbiedingen en verpligtingen door een Traétaat van Commercie niet zyn geregeld en beveiligd: Dat tot het aangaan van zodinig Traftaat van Commercie, zo ooit, althans heden (naar de eerbiedige meening der Supplianten ) de volftrekfte noodzaaklykheid exfteert , daar men naar waarheid kan zeggen, dat 'er voor de Republycq, voor ons Leyden inzonderheid, een tydftip gebooren is, 't welk eens ontllipt zvnde mis. fchien nimmer weêr zal komen , daar de Volksvergadering van Groot Brittanniën zelve, door X 3 eene Leyden. Req. wegens een verhond vanKoophandel•net de A<<:eriHnen.  3o<5. NIEUWE NEDERLANDSCHE Lïy- den. Req. wegens eet verbod van Koophandelmet de Ametu kanen. eene fmertelyke en noodlottige ondervinding oveiy tuigd van de volkomene onmogelykhud om het; Vereenigd - America weder aan de Britfci.e Kroon te hegteu, baar verlangen aan de voeten des Troons heeft te kennen gegeeven , om niet dit nu rygevogten Volk eenen nuodzaaklyken Vrede te Hui-. ten; weshalven, wanneer zodanig een Vrede eens. getroffen was, de Hollandfche Natie zig veel ligt daar door van alle commercieele voordcef.n met deze nieuwe Republycq zoude zien uitgeflqoteOj immers in het vervolg door haar behandeld zoude worden met die onverfchilligheid , welke het. weinig belang , 't geen men in vroegere dagen in haare vrieuichap gefteld had, zoude fchynen te verdienen: Dat, gefteld eens een Vrede tuffchen Eigeland. en het Vereenigd America was zo na niet op h inden, als men niet zonder onwaarfchyolykheid ma;» vooronderftellen, 'er dan nog andere Natiën ge-, noeg zullen gevonden worden, die zig bëvveren zullen, om, op 't voeifpoor van Vrankryk, het oudfte recht te verkry^en tot de Commercie met een Land , 't welk reeds door verfcheiden MilMoenen menfehen bevolkt, dagelykfch in populatie op eene ongelooftyke wyze totnecmende, doch (als een nieuw Volk} van vee'e behoeftigheden nog onvoorzien., een ryk, ja byna nog onmeetbaar, vertier voor de Europeaaniche Manufacturen en Fabriquen zal verfchaffen. Dat, hoe baarblyklyk het belang ook zyn moge, 't welk zy Supplianten en alle Ingezetenen van Leyden by het aangaan van zodanig Tractaat van Commercie zouden hebben, zy zig nogtans ccn fcrupul zouden gemaakt hebben, het nut, of liever de noodzaaklykheid, van zulk een ftnp ten hunnenopziate,onder het vaderlyk oog van UwEd. Groot Achtb. te brengen, indien zy konden bezeffen,dathun byzondervoordeelecnigzinsftreed met de meer algemeene belangen der geheele Republvcq: Edog dat de Supplianten, voor zo ver zy alsBur- gers»  JAARBOEKEN, Maart. 17S2. 307 gcrs over het weezen en gefteldheid van hun Vaderland kunnen oordeel.n, zig zelve geene zoda nige redenen bewull zyn, maar in tegendeel zig beroepen kunnen op de beamende Stemme van hunre welmcenende Mede-Burgers iu andere Steden en Provinciën, ja zelfs van de aahzienlykfte Re» genten; zynde het algemeen bekend, dat de Provincie van Vrie.-land de overige Bondgenooten met eene Refolutie tot het entameeren van onderhandelingen met America reeds is voorgegaan, en dttt in andere Provinciën, welke een minder direct belang by den Koophandel en Fabriquen hebben. voornaame Regenten tot het neemen van een dergelyk befluit het voordeeld der commerceerende Provinciën allcenlyk fchynen af te wagten. Dat de Supplianten den aandagc van üvv Eet. Groot Achtb. niet op zullen houJen met een brecder betoog hunner redenen cn motiven , daar zy eensdeels verzeekerd zyn, dat zy aan het verlicht en aandaatig oordeel van Uw Ed. Grooi Achtb. niet zullen ontflippen, anderdeels door dt ondervinding weeten, dat Uw Ed. Groot Achtb, geneigd zyn geene gelegenheid te laaten voor bj gaan om de welvaart hunner Stad op te beurens den voorfpoed haarer Burgery te bevorderen, haare naame by dc Tydgeuooten te doen lief hebben, en by het Nageflagt in zeegeninge te laaten: In welke vafte verzeekerdheid de Supplianten zig keeren tot deze Groote - Vroedlchap , mei eerbiedig en ernftig verzoek , dat het Uw Fd, Groot Achtb. goedgunftig behaage door haarei: veel-vermooj-enden invloed de zaïken daar neenen tc dirigeeren, dat in de hoog-gerefpecleerdt Vergadering van Hun Edele Groot Mogenden; de Heeren Staaten van Holland en Welt-Friesland, al zulke Deliberatiën worden aengevangen , of reeds aangevangen zynde, zo fpoedig mogelyk tot eene vrugtbaare eonclufie gebragt, als zy, ter bereiking yan het wettig oogmerk en vervul ling der bede van de S^nolianten, bert gefchiki X 4 *ul Leyden. Req. wegens een verbond van Koophandelmet de Amerikanen.  Ley- BES... 30S NIEUWE NEDERLANDSCHE: zullen oordeelen , mitsgaders tot algemeen wel-, zyn meenen te behooren. De zeer ervaren en kundige Arts Johan Chriftiaan Brand, die zo de geneeskunde als de verloskunde met veel roem in deze ftad oeffent-, heeft den 26 der afgelopene maand, de huisvrouw van Pieter Boxmeer met name Jacoba Roè'el, door hulp van de Keizers fnede, zeer gelukkig van een levend zoontje verloft -y de Stads heelmeefter Izaak Baate was daar by tegenwoordig. De verlofte vrouw is onder het getrouw opzigt van welgem. Arts in zo verre reeds herfteld, dat zy den 24 Maart haren kerkgang gedaan heeft, om het opperwezen voor zynen barmhartigen byftand en vaderlyke hulp te danken, terwyl het kind zeer voorfpoedig opgroeit. Dit voorval heeft den dichtgeeit van den voortreffelyken Latynfche Dichter K. A. Wetflein, die eenigen tyd fchynt bliek, na de coetreeding tot de gewapende Neu* traliteit, voorden Oorlog met Engeland, tot foortgelyk een' Hap zouden hebben kunnen overgaan > zonder teefens van de voordeden der gewapende Neutraliteit, by haar aanvaard, met de daad af te zien,-zo is het tcff'ens zelfer, dat alle bedenking over de bevoegtheid van de Republiek tot het doen van zulk een Hap thans geheel ophoudt en eesfeert, nu dezelve in een Oorlog met Lngeland is ingewikkeld geworden: aangezien zy, van dat oogenblik af aan, niet alleen de hulp én byftand van de gezamentlyke Bondgenooten der gewapende Neutram liteit reclameeren kan, maar bovendien nog gerech* t'igd en bevoegd geworden is, ter haarer eigene ve> deediging, zodanige middelen van geweld als auderzins by de hand te neemen, als waartoe zy bevoorens noch befluiten , noch dtadelyk overgaan kon, zo lang zy met de daad in den Haat van eene Meutraale Mogendheid was, en van de vooideelen Ier gewapende Neutraliteit wilde Profiteeren. Uit velke Redeneering dan ook notoir volgt, dat deeiq Republiek, in de tegenwoordige omftandigheid /an zaaken; de Onafhanklykheid van Noord-Ame» •ika zou kunnen erkennen, en des niettegenftaande le adfiftent ie der Neutraale Bondgenooten , met iet hoogfte recht, kan blyven recJameeren , ten ware men een van de twee volgende taftbaareabfutliteiten zou willen beweeren: vooreerH, dat wy5 ioe zeer door Engeland uit haar over het toetretlen tot de gewapende Neutraliteit aangevalcn, )ns echter niet zouden mogen verweeren voor en A :er onze Bondgenooten goed konden vinden o s e komen helpen , of wel anderzïns, clat wy, aangevallen zynde door de Engel/chen, dezelven, be* loudens de'Rechten der Neutraliteit, zo op Dog;ersbank als anderzins, wel met de wapenen mogen e keer gaan, maar dat wy zulks door het fluiten ran Alliantiën , door welke onderusfchen aan de Conventie der gewapende Neutraliteit geen Prasju-  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 317 dicie altoos toegebragt wordt, niet zouden moaen doen, boe ver de byftand der Bondgenooten van de gewapende Neutraliteit ook te zoeken mogte zyn. w Terwyl het argument, van de Me- <üiatie> ontleend , nog veel minder den toets van het gezond verftand"veelen kan, geconfidererïd dit argument fchynt te onderftellen , dat de Republiek, uvens net dc aanvaarding der Mediatie , afgezien zoude hebben van het gebruiken van alle zodanige middelen van wapenen, AHiantien, als anderims, a's zy, ter afbreuk van haaren Vyand, nuttig of noodzaakelyk oordeelen mogt: eene onderftelling , die gewis van alle fundament is gedeituuetrd , en die op niets minder zoude uitkomen als op eene daadelyke ItiHland van Vy?n11 ykheden van de zyde der Republiek alleen, waar in de Republiek nimmer, direct noch indirect, kan tóegeftemd hebben. Terwyl de Sup¬ plianten, met betrekking tot het laatfte argument, in de eerrte pla3ts moeten aanmerken, dat uit eene goede Verftandhouding, Harmonie en Vriendfchap met de Vereenigde Staaten van Noord-Amerika, niet alleen verfcheide nieuwe bronnen van Koophandel voor deeze alleen op Commeicie en Navigatie gegrondveRe Republiek zullen ontftaan, maar dat oak en wel byzonder de Fabrieken en Trafieken in de Binnenlteden als op nieuw zullen berleeven ; geconfidereerd eenige Millioenen van derzelver Manufattuuren in zo üitgeftrekte provintien zouden kunnen gefleeten worden. Ten tweede , dat zelfs alle Cömmercieele belangen daar gelaaten, de vriendlchap of onmin Van een Volk, dat zich, vooral na het gevangenneemen van twee Kngelfehe Legers, meer en "meer ontzaggelyk en gedugt heeft wecten te mnaken, al waslRét alleen om de Weft Indifche Pesfesfien van deezen Staar, voor deeze Republiek geenzins onverfchiilit; is of zyn kan: moetende zy Supplianten, ten deezen opdichte, in de laatfte plaats hog remarqueeren, dat veele Ingezeetenen'deezer Republiek, in de tegenY woor- Am- STEt,* DAM. Req. der Kooplieden te dmjl wegens een verbond met de Staten •an N". dmerica.,  3i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am sïh' dam; Req. de Kooplieden- te Amft.wi gens een verbond yiet de Staten van NoordAmei iet woordige omftandigbeid van zaaken, zeer aanzie, nelyke ichaadens en verliezen ondergaan, die ten minfte voer 't ver"olg geheel of gedeeltelyk voorgekomen zouden kunnen worden, jngevalle 'ermee 'de Staaten van Noord-Amerika wegens hernomen Schepen en Goederen foortgelyk. eene Conventie plaats hadt, als In den gepasfeerden jaare met de kroon van Vrankryk tot Itand gebragt is geworden. Want Ed. Groot Ach b. Heeren! wjs diergelyk een Conventie flegts by den aanvang van deezen Oorlog aangegaan, de Ingezeetenen deezer Republiek zouden nu reets zeer aanzienelyke voordeden van dezelve genooten hebben: naardien 'er reets zeer verfcheiden Schepen en Landingen, door de • Engelfehen aan de Ingezeetenen van deezen Staat ontroofd, in handen van de Amerikaanen gevallen zyn: onder anderen twee Rykgejadene Schepen , uit de Weft-Indien herwaarts retourneerende, en beide op meer dan een Millioen Hollandfche Guldens gefchat die, in het begin van den voorleedenen Jaare, doorde Engelfehen genomen en Ut NoordAmerica opgebragt zyn, alwaar zy wederom, mee het capituleeren van den Generaal Cornwallis, uit de magt der Engelfehen gerukt en in andere handen gekomen zyn. Dat hoe zeer zy Supplianten ook geconvinceerd zyn, dat de commercieele belangen van het gemeene Vaderland en van deeze Stad , altoos , doch wel voornamelvfc in deeze laatfte Jaaren, het grootfte deel van U Ed. Groot. Achtb. zorgen tot zich getrokken hebben, en nog dagelyks tot zich trekken; zy Supplianten echter, uit hoofde van het gewigt der zaake, gemeend hebben, de vryheid te mogen en te moeten neemen zich met dit Addres by U Ed Groot Achtb. te vervoegen, en U Ed. Groot Achtb. naar waarheid te informeeren, dat de ^ogenblikken koftclyk, en geen tyd, hoe gering ook, zonder het grootfte gevaar van alles te verliezen, verfpilt kan worden; dewyl, by verder uitftel, de Republiek hier van hoogltwaar- fchyn-  JAARBOEKEN, Maart, 1782. Si£ fchynlyk geen voordeel altoos trekken zal, even gelyk zy yan de toctreeding tot de gewapendeNeutralueit, immers voor als nog, geen nut altoos gehad heeft, om dat tnen , door de Engelfche dreigementen te rug gehouden, daartoe niet overgegaan is, dan toen de gelegenheid, om het effeét van dien te ondervinden reeds voorby was. Reaeren waarom de Supplianten zich keerentot U Ed. Groot Achtb., eerbiedig verzoekende, dat, U Ed. Groot Achtb. door derzelver veel vermogendén invloed de zaaken ter Vergadering van de Ed. Groot Mog. Heeren Staaten deezer Provintie daar heenen zullen ge'ieven te dirigeeren , dat op dit gewigtig fluk zo fpoedig, en is 't doenelyk rog Itaande deeze Vergadering,zodanig eeu finaal en deciüef befluit mag worden genomen , als U Ld. Groot Achtb. en hun Ed. Groot Mog., naar derzelver Hooge VVysheid zullen vermeenen tebehooren. En, by zo verre dit zo importante werk tegens verwagting, eenige difficulteit by een of meer der overige Bondgenooten mogt ontmoeten , dac U Ed. Groot Achtb. als dan en in dien gevalle,de concert met de Provintie van Vriesland en de overige Provintien, die geene bedenkiug zullen maa-v ken om in de onderhandeling met Amerika te treeden; zulten gelieven bedagt te zyn op zodanige middelen, als bekwaam en gefchikt zullen bevonden worden , om de tffectueeren, dat de Commercie van deeze Provintie, mitsgaders die van Vriesland en van de verdere Leden, die van gelyke opinie zyn, door geene dilaijeerende delibeTatien benadeeld , of te laat tot het doen v?n deezen zo gewigtigen als noodzaakelyke Rap btilooten worde. 'ï welk doende &C. De Heer J. Adams, die tot dus verre in deze Stad zyne woonplaats heeft gehouden heeft nu een huis in 's Hage gekogt. Men zegt ook, dat 'er paspoorten aan dien Heer Y 2, uit Amstel- DAM. Req. der Kooplie. ien te dmft.we- ?ens een ■erbond wet de Staten >an Noorddmerica.  320- NIEUWE NEDERLANDSCHE AM- ST ELDAM. uit Engeland gezonden zyn, ten einde hy derwaarts overfteke, om over een vergelyk tuiïchen Groot-Brittanien en de NobrdAmerikaanfche Volkplantingen te handelen ; dog men twyffelt of die Heer wel gezind is naar Engeland te reizen. De Heeren Regeerders der Reden Dordrecht en Amfteldam hebben een gcfchil , tuflchen eenige Zuiker - Raffinadeurs van Dordrecht , en Beurtfchippers van beide Reden ontftaan, den 7 en 12 Maart aldus beflift. Heeren Burgemeefteren en Regeerders der Steden Dordrecnc en Arniterdam, hebben goedgevonden, ter beflisiing van het different, ontltaan tuffchen eenige Suiker Raffinadeurs in de eerftgemelde Stadt en de Beurt-Schippers van en op gemelde refpecïive Steden vice verfa, „ of „ namentlyk de vragt van de Suiker , welke by ,, het accord en Ordonnantie door Hun Ed. Gr. „ Achtb. op het bevaaren van het. voorfchceeve „ Veer onderling aangegaan en gearrefteerd , tot kenneiyk wederzeggen, in den Jaare 1744 be„ paa'd is, per 100 f& moeft werden gerekenc „ tegen het netto of Bruto gewigt", by .interpretatie van het voorfchreeve Accord en Ordonnantie, met opzicht tot het voorengemelde Articul te verklaaren , dat de vra'jt van de Suiker, bepaald in de lyft van de Vragtloonen, by dezelve Ordonnantie gereguleert, verftaan moet worden van het bruto gewigt, en dat dus de vragc van het bruto beloop der Suiker moet werden betaald.. Aldus gedaan en gearrefteerd by de Heeren en hec  JAARBOEKEN, Maarl, 1784, 32t het hooft deezes gemeldt, en by de Secretariffen der wedcrzydfche Steden onderteekent. PS. HoEÜFT. J. M. VAN PAEST. Ook hebben myne Heeren van den Gerechten der Kleden Amfteldam en Enkhuizen in de vragtlyft van den 22 January laatftïeden (*), eenige misflagen ontdekt, en dezelven aldus op den 12 Maart verbeterd. NOTIFIC, AT IE. A lzo aan Myne Heeren van den Gerechte den 1X Steden Auifteldam en Hnkhtiyzen gebleken is i dat in het drukken der Vragtlyft, by hun Ed!} Achtb. voor het Veer, tuiïchen de wederzydfche t Steden, op den 22 January laatftleeden gearrefteerd ' eenige Erreuren zyn begaan: ZOO IS HET, dat ï Myne Heeren van den Gerechte der Stad Amlrertiam , tot voorkoming van alle misverftand, goedgevonden hebben dezelve te redreffeeren als volgt Sub Lit. G. 6 Geld, van ƒ400:- tot ƒ 1000, van iederr" 100 boven de 40©, 1 ft. moet zyn 1 ft. u penn Litt. H. Kuipetr-hout, Holl. Hout, ƒ 1, moet zyn Lit. s. .:JA Siercop, in Vaatwerk; boven de 590 ponden van ieder pcnd I ft. moet zyn van ieder 100 Don! den daar bov n 1 ft. ^ Lit. W. Want, Nieuw Haringwant, een vierendeel 3 ft» tóuet zyn 8 penn. Lit. Z. Zeep, k Ton ƒ s-2, moet zyn 2 ftuivers. TZ * !fou/iT.1"*8*™**8-"1 * ft.enSpeD, Ende zullen de Schippers van het voorfz. Veer Y 3 en (*) Zie hier troren bL jpt). Am» stel* DAM». '■^erbetè* mg de? rragtyft van & faiU 782.  322 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELDAM. Waarfchoii' wing Ti gens 't fieelen van tou werkfa cn voorts allen ende een iegelyk zig hier naar hebben te reguleren. In kennifle van my Secretaris H. v. Slingelandt. Nog hebben myne Heeren van den Gerechte den 22 Maart de navolgende waarfchouwing gedaan. Alzo myne Heeren van den Gerechte der Stad Amlterdam in eryaringe zyn gekomen,dat ver- '^-fcheide boosw;gten zig, iedeic eenigen tyd, niet ontzien hebben, zo op 'sLands als andere Scheeps Timmerwerven, binnen deeze Stad, als mede aan '** de KieLichters voor dezelve Werven en aan de Schepen liggende, eenige vademen van de Jemfen , Ophouders, en ander Touwwerk af te kappen en mede te neemen, als mede allerhande Timmer-Gereedlchap te fleelen, en zelfs de Booten en Jollen, by gem. Werven liggende, los te maaken cn weg te voeren ; alles tot groot nadeel der Eigenaars en merkelyke vertraging van het Scheepstimmerwerk, en 'er de Juflitie ten hoogden aan geleegen legt, datdiergelyke Dieven, als mede de opkopers van derzelver geftolene goederen , ontdekt en naar verdienRen geltraft worden, zo belooven myne voorf. Heeren een premie van honderd guldens, (te betalen ter Thefaurie deezer Stad) aan den geenen, die eenige Dief of Dieven van Scheeps-Touwwerk,Bcoten, Jollen of Scheeps Timmer-Gereedfchap weet aan te wyzen, zodanig dat dezelven in handen van de Juflitie geraaken , en van het fait overtuigd werden: als mede een premie van vyftig guldens, te betalen als boven, aan den geenen, die eenig Opkoper op Opkopers van geltolen Touwwerk, Booten, Jollen of Scheeps Timmergereedfchap weet aan te brengen tn te overtuigen; zullende voor Opkopers van zodanige  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 323 danige geftolene goederen gehouden werden, piet alleen die geenen, die eenig Touwwerk, Booten, \ Jollen of Scheeps-Timmergereedichap, verre o;!- j der de waarde zullen hebben iagekogt, t:n daar door hebben kunnen weeten , dat het, naar alle; gedachten, geftolene goedeten zyn , maar ook die j geenen, die na Zous ondergang of voor Z< gang eenig Touwwerk of Scheeps-Timmérgere* fchap in hunne Huizen, Schuuren of Kelde-s s ul-/ Kn hebben ontfangen , verborgen of gekogt , cn i, zal des aanbrengers naam, des begeereude, wer-j. den gefecreteijd. In kenniffe van my Secretaris P. Remdorp. Eindelyk hebben ook nog welgemelde Heeren met overleg der Regeerders der Stad Utrecht de Lyft der Vragtloonen, van het pak-of fchietfehuiten-Veer van den 25 jan. 1745 aldus vermeerderd en verbeterd. "Jt/fyne Heeren van den Gerechte der Stad Am■*■fterdam hebbe, na voorgaande Overieg met de Heeren Burgemeefteren en Regeerders der Stad Utrecht, goedgevonden en verftaan, de Lyft der Vragtloonen ten opzichte van het Pak of Schietfchuiten Veer der voorfz. Steden, op den 25- January 1745 geëmaneert, te altereeren en ampüeeren, mitsgaders op het gemelde Veer nadere ordres te ftatueeren, als volgt: Dat van de Goederen, welke voortaan over de Munfterfche Pollroute met de wagen van Zutphen te Utrecht zullen worden aingebragt, ter verzending per Schietfchuit naa deeie Stad, en alzo ook vice verfa, naar rato van derzelver gewicht , in eens, zoo voor aanteekengelden als Y 4 vragt its- . v TEL)AM. • Vaar- zhourins WA' ent 'i 'cèkft ?H tÓWÏf* 'erkt$c\  Au- STELDAM. -Vèranc ring v, deVrag lyft vat de fchit fchuite van e; Jan. 1745* 324 NIEUWE NEDERLANDSCHE vragt en beftelloonen, betaald aal worden het volgende: Van itot 8» . j f , _ , 'e- Van 9 tot 14 fg » . .5-4 m Van 15 tot ao © , 8 - - Van 21 tot 80 fg 4 . . u - • t Van 8s toe 120 gfj . , . 16 - ♦ ? uuren gewalTen 10 voeten en 4 duimen; „ den 13 dito, 'smorgens om 8 uuren, zyn „ dc 'Nooddeurcn van de buiten Huizen digt „ gezet met 42 duime boven peil, en 'smid„ dags van 12 tot 1 uur, zyn de Noodbal„ ken in de Nieuwe Haarlemmerlluis gelegd, „ het buitenwater als toen zynde van' 59 tot „ 62 duimen boven ftads peil". De Haringpakker yen andere lage plaatfen aaii den ykant Zyn onder water gerankt. Wy zyn van goeder hand onderricht, dat geduurehde deeze geheele Eeuw, het water in 't Y, zo fterk niet is afgeloopen geweeft, dan  JAARBOEKEN, Maan, 1782. " 329 dan in dezen jongftëh ftorm. In 't jaar i?o< weet men, dat het water 58 duim onder peil geweeft is, 't geen nog 3 duim minder is, dan de bovengenoemde opgave. Op den Algemeenen Dank- Vaft- en Bedendag ,Uaatftleden, is alhier door Heeren Diakenen van de Nederduitfche hervormde Gemeente, ten behoeve der zeiver Armen, gecollecteerd defomma van zynde /1653: i? meerder als in 't voorgaand jaar ,behalven hetgeen ten voordeele der iiuiszittenhuizen aan de Oude- en Nieuwezyde en het Gafthuis , refpectivelyk in 'c oude en meuwe Gafthuis gecollecteerd is. Het is der moeite wel waardig, deze Notulen, in het Huys der Geraeentens te Londen gehouden, van Feb. 1782 mede te dee- „ Te kort gefchotene "1 „ Penningen tot July i „ 1781 ,in het Fonds of j „ de belaftingen door j283,080- *-8i „ AétevanhetParlement f °' » gefchikt tot betaaling 3, der intreft van de Gel- I „ deren geleend,in 1778.J Dito dito . ^1770. -102,806": o: 0 Dito dito . mi78o. r 153^3 5355 3ÖO-1: 7^ pond. fter? tp hnrt ove- iTELÜAM.  33o NIEUWE NEDERLANDSCHE /Am* .. btej> pam. ■ overige Negotiatien uit.dè daar toe gefchikte beiartingen. Welke fomma, om die te bemleii, geleend is geworden uit het zinking fends, en in het zelve weder ingebragt moet worden, uit het Capitaal der geldleening van 1782; waar voor een vafte jaarlykfche interêii gegeven wordt van 5 pond 17 i'chell. en 6 pfO.ce iterl. buiten een douceur van 5'pond fterl. in Loterybriefjes &c. &c. Dus i3 Engeland genoodzaakt (zegt zekere fchryver), op de wyze van een Zwendelaar, tot een hcoge intrelt. geld op te nemen, om hier uit nog de vooraf verfchuldigde intereften te voldoen, en ieder mag hier uit van zelf opmaken , hoe lang deze kunftgreep kan duuren, tot dat eene generaale fponfch gebruikt zal moeten werden,"om de ley fchoontemaken;en hyzal gelykerwys opmerken, dat de geconfolideerde 3 per cent Annuiteiten , welke in February 1781, 59 tot 59? Per cent in Engeland golden, in February 1782 op 544 tot 54^ gevallen waren, zoo dat om 3 pond van de 100 pond te bekomen, men byna 5 pond in zyn Capitaal verlooren heeft; en dewyl het natuurlyk is dat deze daling moet voortgaan, is dit voor de geldfehieters eene zorgelyke zaak. <■* Hebben wy hier boven onder het artikel van Leyden , -een fraay Latynfch Gedicht _ medegedeeld; het zal niet minder aangenaam zyn, deze Hollandfche Treurzang, tulTchen Zeeman, Krygsman, Koopman, Viflcher^ Burger en Waarmond te lezen. Zee-  JAARBOEKEN, Maart, 1782,' 33) Zee m a n. Hobbelend, tobblent Element! 'k Heb u van myn jeugd gekend, En by dag en nagt bevaaren; Maar nu laaten wy de Zee Aan een Rover! 'k moet dees Ree, Als een hond zyn kot, bewaaren. Oorlogsman. Moedig, fpoedig pleeg myn hand Tot den dienft van 't Vaderland De gedugte kling te voeren; Maar fints Neêrlands fiere Leeuw Zich niet ftoort aan 't Britsch gefchreeuw., Jaag en vink is by de boeren. Koopman. Ryk, gelyk een magtig Vorft, Die een Kroon en Scepter torft, Pleeg eertyds myn ftaat te weezen ^ Maar fints onze Koopvaardy Bukken moet voor rovery, Moet ik bittere armoe vreezen. Visser. Netten zetten, want en fuik, Volgens het aloud gebruik, Was myn noeft beroep voorheentn; Maar nu ons de Britfche haat Drukt, en elk ons hulp'loos laat, Ziet men oud en jong hier weenen. Burger. Klagend, vraagend, fchreeuw ik uit»1 Waarom is 'er geen befluit Tot 's Lands redding nog gekoomen % Waarom geen gedugte magt Als wel eer by een gebragt, En iets moedigs ondernoornen ? * .Waar- Am- STEL' DAM.  Am- stel- dam. 332 NIEUWE NEDERLANDSCHE Waarmond. Twift en lift in 't Staatsbeftuur Doven 't gloeyend heldenvuur; Vryheid moet voor tweedragt beven; Ach! 'k voorzie 'sLands ondergang! Lieve vryheid zal eerlang Afgepynd den doodfnik geven. Koopman. 'k Dugte, 'k zugte, daar't verval Onzen handel overal • Zoo gevoelig heeft getroffen! Hemel! moet ons Staatsgebouw Door gebrek van liefde en trouw Dan zoo fchandelyk nederploffen! Zeeman. Baaren, fpaaren menfch en fchip Nog wel eens voor ftrand en klip,Maar geloofs en bondgenooten. Zoo als men de Britten noemd, Schoon by my te regt gedoemd, Hebben 't fchip van ftaat doen ftooten. Oorlogsman. Rampen kampen met den held In het bloedig Oorlogsveld, Als hy 's vyands trots doet zwigten; Maar als fchandlyke eigenbaat Heldenmoed ter neder Haat, Wie kan dan iets groots verrigten? Visser. Zanden, Stranden, Hey en Duin, Dor en kaal gelyk myn kruin, Daar geen vette kudden woonen. Daar men niets hoort dan 't gefchreeuw Van een raaf of fchorre meeuw, Zullen draa 's Lands ftaat vertoonen. Waar*  JAARBOEKEN, Slaan, 1782» 333 Wa a r m o n d. Helden velden toch wel eer In 't gevaar den vyand neêr, Waarom zou men ook niet hopen? Zoutman en zyn Heldenrey Hebben Englands Roofharpy LaaR by Doggersbank doen lopen. Moedig, bloedig was 't gevegt, Daar ons volk 't gefcho'nden regt Van ons Neêrland heeft gewroken. Wierd 'sLands Eendragt maar herfteld Dan zag ieder 't Britfch geweld Binnen korten tyd verbroken. Vryheid, blyheid en gewin Zouden naar ons wenfch en zin Koop- en Zeeman doen herleeven; En de Nederlandfche Maagd, Die vertrapt nu kermt en klaagt, Zou wel dra den Brit doen beven, Eendragt! 'k wagt, dat ge eerlang keert; Eer wy nog zyn overheerd! Groote God verhoor myn fmeken! Strengel onzer Staten hand Tot ons heil! Laat de Unieband Niet ontknopen of verbreken! CONCÖRDIA. Rotterdam. Ook in deze ftad hebben de Gecommitteerde Kooplieden, wegens het erkennen van den H eere J. Adams , als afgezant van de Vereenigde Staten van Noord-Araerika, den Z 2 18 Am- STE&« I>AMr  334 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Req. di de Hu, Adams als Gezant di N. Am rikaanfche St ten er. kend worde. 18 Maart een verzoekfchrift aan de Regeerders overgegeven, woordelyk aldus luideude: Aan de Edele Gooot Achtbare Heren Burger meegeven en Regeerderen der Stad Rotter dam. i/f^eeven met alle Eerbied te kennende Onlerge|. *j teekenden, Gecommitteerden der Kooplieden , Asfuradeurs en Reeders van Schcepen dezer Stad: Dat het eene genoeg erkende zaak is, die geen r betoog meer behoeft, dat de Ingezeetenen van def- ze Republyk, zoo veel als eeoig ander Volk, daar by ten allerhoogfte zyn geintresfeerd, dat am hun u-gelegenheit gegeven worde, om met de Noord Amerikafche Ingezetenen eene vrye contrefpondentie aan te leggen, cn een verbond van Commercie aan te gaan: gelyk zulks, kort na dat in de maand Mey 1781, door den Heer Adams, Minifter van het Congres in Noord - Amerika, aanzoek tot eene onderhandeling was gedaan, op eene volledige wyze, by eene Memorie, door hem aangeboden, tot demonftratie is gebragt, en tot welker inhoud de Supplianten zich eerbiedig refereren: daar by alleen voegende, dat de voordcelen, uit zoodanige onbelemmerde Correspondentie en Commercie, volRrekt is het eenig middel tot herftel van de zoo zeer vervallen ïrafyken in dit Land, tot herftel der Navigatie, en eindelyk het eenige middel om te vergoeden de immecfe' fchaden, nu zoo vele Jaaren, door de trouwlooze handel der Engelfehen, aan de Commercierende Leden dezer^ Landen veroorzaakt, en waar door zoo vele Kooplieden totaal zyn geruïneerd, en andere op den oever van hun bederf gebragt. Dat de Supplianten, over een zaak van dien aart, de vryheit niet zouden durven nemen, zich te bemoeyén, zoo zy [niet overtuigd waren, dat Uw Edele  JAARBOEKEN, Maart, 17S2." 335 Edele Greot Achtbaren Reeds zyn bedagt, om her welzyn hunner Burgeren te bevorderen , en aan dezelven niet ten kwaden zullen duiden, dat zy mee allen fchuldigen eerbied aan Uw Edele Groot Acht • baren voordragen het perykel, dat 'er tans is, om de Deliberaiien, op het Ruk van eene commerciële Alliantie met Noord-Amerika langer te vertragen: dewyl het wel zeker is, dat zonder de tusfehen komft van dazen Staat.hareindependentie boven allen twyffel mag geftelt worden: en dat zelfs het Mi-, niüxrie van Engeland aan de Genugtigden van het. gemelde Congres avances gedaan heeft, die doen, zien , hoe gaarne zy in onze prejudicie deC'Tres-; pondentie weder willen veftigen, en even daardoor; de Ingezetenen van dit Land doen fluiten buiien de, zekere voordeelen, aan de wederzvd'che Commercie verknogt; en mitsdien geen dag, ja geen uur behoord te worden uitgefteld, om met alle efficatie mede te werken, dat de aangebodene onderhandelingen met gemelden Heere Adams werde voorgezet en tot finale Conclutie gebragt: houdende tie vSupplianten zich geruit verzekerd , dat Uwe Edele Groot Achtbare, op een ftuk van zoo esfentieel belang, niet meer zullen hsefiteren, om aan de ftemme der Commercie gehoor te geven, en geheel onbezwaard zullen zyn,om door het Appai, Cy? zekere Memorie, uit naam en op laft van Heeren Burgemeelteren en Regeerders der Stad Amfterdam, op den 8 Juny 1781, aan zyne Hoogheid den Heere Prince Erfftadhonder overgegeven ; betrekkelyk den Heer Hertog van Brunswyk. 2. Op zekere misfive , door den Hertog van Brunswyk, op den 20 Juny aan Hun Hoog Mog., en den 5 July daar aan volgende aan Hun Ed. Gr. Mog. door den Heer Kasd Peniionaris gecommuniceerd, houdende een ernftig beklag, over de Memorie, door Burgemeesteren van Amfterdam aan Zyne Hoogheid geexhiboetd. en een verzoek van fatisfattie. 3»  JAARBOEKEN, Mam, 1782. 33$ 3. Op eene Misfive van Hun Hoog Mog. gefchreven den 2 July 1781 , kennis gevende van eene provifioneel genomen Juftificatoire Refolutie, op de bovengemelde klagten van den Hertog , en te gelyk overzendende een Extract, uit Hun Hoog. Mog. Refolutien van den 4 July, daar aan volgende, inhou ' dende zekere propofitien om (ter voldoening aan een nader mondeling Adres van den Hertog aan den Heer Prefident van Hun Hoog Mog. om compleete fatisfacle,) tegens alle eerrovende libellen, als anderzins, waardoor de goede naam van den Heer Hertog fenfibel wordt aangetafi, te caveeren. 4, Op zeker Declaratoir van den Heere Prince Erfftadhouder , op den ao February 1782 , door den Heer van beide de Noordwyken aan Hun Ed. Gr. Mog. gecommuniceerd, tot juftificatie van de aan den Heer Hertog van Brunswyk aangewreevene bezwaren en befchuldigingen. En op het daar uit geproflueerd Advis van de Ridderfchap , om met het voorfz. Declaratoir van zyne Hoogheid genoegen te neemen, en, onder expresfe declaratie van een on tegen fpreek]yk Recht aan alle de Leden der Souveraniteit behorende, om buiten verantwoording, 't zy in rechten , of daar buiten, ter Vergadering van HunEd. Groot Mog. of aan zyne Doorluchtige Hoogheid zoodanige voorflagen te kunnen doen, als dezelve ten dienftejvan den Landevermeenen nuttig te zyn; de deliberatien over deeze zaak, den Heer Hertog van Brunswyk corjeerneerende, by provifie te feponeeren. Behelzen in fubftantie. Dat belangende het eerfte, namenlyk de Memorie, uit naam en op laft der Regeering van Amfterdam op den 8 Juny 1781 , betreklyk den Hertog van Brunswyk aan zyne Hoogheid, den Heere Prince Erfftadhouder, overgegeven j Z 5 Hun Schiedam. Ref. der Vroed' Cchapvcm Schiedam in de zaak ies Hef togs.  34© NIEUWE NEDERLANDSCHE Schiedam. Ref. det Vroedfchap vat Schie dam in de zaak des Her' togs. Hun Ed. Gr. Achtb. zonder te treden in eene dadelyke en naouwkeurige beoordeeling van het geen in de voorfchr. Memorie is ingevloeid, daar over met betrekking tot den daar in geconcernterden perfoon van den Hertog vry wiilen denken ' doch niet fpreeken. Uan dat Hun Ed. Gr. Achtb. niet te min van gedagten waren, dat de Remonftrantkn door de Gedeputeerden der Stad Amfterdam, op fpeciate laft van de Heeren hunne Principalen aan zyne Hoogheid voorgedragen, niet anders dan een daad uitkeveren, welke vry van alle verantwoordhg , en buiten alle reprocnes, aan dezelven , zo wel als aan yder Staats-lid, volkomenlyk vryftaat, zonder dat iemand têr zaake voorfz. , by wegen van feiten of rechten, zoude kunnen belet worden , om ten nutre van het dierbaar Vaderland vrymoedig en cordaat te mogen fpr. eken; en dat dit recht, waar aan de esfentieele belangen van den ftaat van den Lande, en deszelfs rechten en vry heden, niet weinig verknogt zyn, volleedig ook beveiligd wordt door de Refolutie van hun Ed. Gr. Mog. van den 25 Augultus 1786 , en fpecialyk door de Acte van indemniteit op den den 5 Auguftus 1663, by Hun Ed. Gr. Mog. finalyk gearrefteerd. Dat de ouvertures door de Regeering van Am. flerdam, fchoon niet direct aan Hun Ed. Gr. Mog. maar aan het Eminent Hoofd van deeze Republiek gedaan,- evenwel daarom niet met een min gunftig oog kunnen worden befchouwd; vermits men daar uit, niet anders kan, Doch gevoeglvk mag vooronderftellen, dan dat zulks door Gedeputeerden der Stad Amfterdam, als Leden van Staat, ter vermyding van Eclat, aan het eerfte Lid dier Hooge Vergadering gedaan zy. Terwyl het naar 't begrip van Hun Ed. Groot Achtb. aan yder Staats-lid een waarborg en een eerfte kenmerk van vryheid blyven moet, om uit kragt van al het hier boven geavanceerde ten dien- fte  JAARBOEKEN, Maart, ifta. 34* Re van den Lande, in, of, buiten de Vergadering- van Hun Ed. Gr. Mog. tegens deszelfs medeleden vrymoedig te mogen fpreeken. Dat, met Relatie tot het 2 poir.cï, namelyk de misfive van den Hertog van Brunswyk op den 20 Juny aan H. H. Mog. en den 5 July daar aan volgende, door den fleer Raad Penfionaris aan Hun Ed. Gr. Mog. gecommuniceerd, houdende een ernflig beklag over de Memorie door Burgem. van Amfterdam aan zyne Hoog. heid overgegeven , en een verzoek van fatis factie. Hun Ed- Gr. Achtb. deeze demarche van der Hertog niet anders konden befchouwen, dan ver keerdelyk ingericht, en uitleveiende een fchendinj der Coofcituüoneele Grondwetten en Privilegiën niet alleen der Leien van Staat, maar zelfs ook de byzondere ingezetenen; dat Hun Ed. Gr. Achtb hier in te meer gefterkt wierden, tot voorkoming van meer andere zoortgelyke adresfen aan Hun PI Mog, vermits onder pretext van de qualitcit va Officier in dienft van den Staat, een Officier van de minden rang, op dien voet, en met gelyk recht zodanige exceslen zouden kunnen begaan ; waa door de rechten der Steden en de Privilegiën de Landzaten (welker confervatie het bolwerk de burgerlyke vryheid zyn en blyven moet)onbetame lyk zouden wederom ondermeynd; en tot welke behoud Hun Ed. Gr. Achtb. vermeenen, dat een opregte liefde voor het dierbaar Vaderland, (gele gen in een fchuldige verpligting tot afftand van all eigenbelang en van eene gepafte waakzaamheid to het maintineeren dier vryheden, waarmede de Re Ïubüek of ftaan of vallen moet) zodanige denk eelden moet vormen. Dat, betrekkelyk het 3 poinft, namenlyk d misfive van H. Hoog Mog. gefchreven de 2 Jt Schiedam. Ref. ér Vroedfchap van Schiedam in de zaak des Her» togs. 1 1 t 1 i > r r r r t 1  54* NIEÜWE NEDERLANDSCHE i July 1781, kennis gevende van eene provifioneele genomen Juftificatoire Refolutie op de bovengemelde klagten van den Hertog, en te gelyk overzendende een extract uit H. H. Mog- Refolutien, van den 4 July daar aanvolgende, in1 houdende zekere propofitien, om (ter voldoening aan een nader mondeling adres van- den Hertog aan den Heer Prefident van Hunne Hoog Mog' om compleete fatisfa&iej tegens alle eerrovende ' Libellen , als anderzints, waar door de goede nnam van den Heer Hertog fenfibel word aancetaft, te caveeren. Hun Ed. Gr. Achtb. dat gedrag van de Gedeputeerden ter Generaliteit niet onvcrfchülig kunnen voorbygaan, als kunnende de voorfz Jufliflcatoire Refolutie niet anders worden aangemerkt, dan een gevolg der klagten van den Hertog aan H. H. Mog. gedaan, welke geen onderwerp van eenige politicque deliberatien hadden behooren uit te leveren; ipeciaal niet, voor dat dezelve onder het oo<» van Hun Ed. Gr. Mng. waren gebragt, en welke vryheid van dc Gedepnteerden ter Generaliteit niet onduifter kan be weezen worden ftrydig te zyn aan derzelver inllruclie van den 23 July 1669. en wel temeer, daar niet alleen toen ter tyd Hun Ed Gr. Mog. zelfs vergaderd waren, maar ook aan dé voorn. Gedep. ter Generaliteit niet onbewult had moeten zyn, dat de dagvaarding van een particulier ingezeettn, laat flaan van Gedeputeerden uiteen der aanzienlykfte Steden, ter Vierfchaar van H. H. Mog. eene fchending is der Conftitutioneele Grondwetten en eene inbreuk op de Geheiügfte Privilegiën , en dat Hun Ed. Gr. Achtb mits dien van gedagten 2ouden zyn, dat de Stads Gedep. ter Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog zouden behooren te werden gelaft, om in geene hoejenaamde deliberatien te treeden, veel min toetet-eeden tot het helpen arrefteeren van eenige Refo. lutie, welke ter voldoening aan het verzoek van den Her- SCHtC DAM. Ref. der Vroedfchap van Schiedam %n de zaak des Hertegs.  JAARBOEKEN, Maart, 1781. 343 Hertog, aan H H. Mog. gedaan, geoordeeld zoude kunnen worden, ingerigt of genomen te zyn; — maar integendeel de voorftag van H. H. Mog. in derzelver misfive van d«n 2 July 17R1 vervat, om ter beteugeling van alle libellen, den goeden naam van den Hertog bezwalkende, te zorgen, wel cxpresfelyk van de hand te wyzcn, en dus in 't generaai het gedrag van de Gedeputeerden ter Generaliteit te defavoueeren en aftekeuren. Dat, met relatie tot het 4de poincl, te weeten : zeker Declaratoir van den Heere Prince Erfftadhouder op den 20 February 1782, door den Heer van beide de Noordwyken aan Hur Ed. Gr. Mog. gecommuniceerd, tot juftificatic van de aan den Heer Hertog van Brunswyk aan gewreevene bezwaaren en befchuldigingen. Hun Ed. Gr. Achtb. vermeenen, dat hoe zeei zyne ERogbeid met de befte trouw en een gerul! geweeten kan betuigen, en voor zich zeiven zee ker zyn,dat de Hertog van Brunswyk nimmer aat hooglt denzelven willens en weetens heeft geadvl 'fcerd op eere wyze,die aan de belangen van dezt Republiek fchadelyk en tegenftrydig waren; 00} dat gemelde Hertog door hem Heer Prince vai Oranje, belangende de Marine, nimmer is gecon fuleerd geworden; die overreding of perfuaue vat zyne Hoogheid echter, al was dezelve met cenaan tal Staats - Refolutien verfterkt, gcenfihts dien ge wenfebten invloed op 'sLands goede Ingezetenet in 't algemeen zouden erlangen Jdie den wortel vat haat tegens den Hertog uitrukken, of de nadeelig< gevoelens tegens denzelven zouden kunnen uitwis fchen. Dat hier ngch by koomc, dat Hun Ed. Gi Mog. aan gem.zyne Hoogheid nimmer eenig aac ZQek hebben gedaan, om door middel van zooda nig Declaratoir den Heer Hertog van den hem aan gewreeven blaam onfchuldig te verklaren. - Ei dat Hun Ed. Gr. Achtb. dus van gedagten zyn d: SCHI.K ÖAM. Ref. der Vroedfchap van Schiedam inde zaak des Hertogs. t 1 t 1 i » c  Schiedam. Ref. dei Vroedfchap va Schiedam, i de zaak des Hei togs. 314 NIEUWE NEDERLANDSCHE dat het voorf/. Declaratoir van zyne Hoogheid (offchoon de Leden van de Ridderfchap vermeend hebben daar mede genoegen te moeten neemen,) . geen beweegredenen kan uitleveren, om ooit zodanige Refolutie op deze materie te nemen. Dan eindelyk in overweeging nemende het verdere Conciliatoir Advis van de Heeren van de Riddtrfthap, tot ftaking der verdere deliberatien ever * deze materie, én dus het laatfte befluit, welk van Hun Ed. Gr. Achtb. ten dezen opzichte gevor- * derd wordt, zouden die van de Vroedfchap van Advis zyn, dat Hun Ed. Gr. Achtb. belangende het poinct van wederbefchuldigiug en de inftantien om den Hertog van Brunswyk te noodzaaken tot het geven eener eclatante fatisfaftie , tot ver. myding van alle onaangenaame gevolgen , dien uiterften ftap liefft zouden menageeren, zo om redenen, dat het zeer veele moejjelykheden zoude te weeg brengen, om zodanige latisfatftie evenreedig en geproportioneerd aan de voorgewende belediging te bepalen, als ook om dat de uitvoering van zodanige fatisfaclie door ftraffe middelen niet alleen de inwendige ruft van ftaat in onzen eisen boezem , maar ook zeer ligt de ruft van buiten zoude kunnen turbceren , daar het mogelyk niet buiten voorbeeld zyn zou, dat zodanige veroordeelende Refolutien, door vermaagfehapping met eminente Hoofden , ligtelyk zouden kunnen worden te leur gefteld. Tot vermydir.g van alle welke zo fletriffmte f> queles, Hun Ed. Gr. Achtb. uit voorzigtigheid hat meelt Staatkundig!! zouden cordeelen, om niet ten rigoureufte de executie dier Rechten te vorderen , welke zon Ier eenige onregtvaardigheid anderlints zouden kunnen worden gereclameerd, en dus op die gronden van gedagten zyn, dat voor zo verre het Conciliatoir Advis van de R dderfchap eene voorftellin,* behelft tot ftaking der deliberatien over deze materie, de Heeren Gedeputeerden ter ter Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog. zouden kun-  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 345 kunnen worden gequalificeerd, om van wegens de Regeering de/er Scad zich daar mede te mogen en te kunnen vereenigen. Met dien verftanee nogthans, dat wanneer het mogte komen te gebeuren, dat overeenkomftig het Advis van de Ridderfchap op fundament van het meergemeld Declaratoir vm. zyne Hoogheid , eene eonclufie by meerd rhcid mogte worden gearrefteerd , in de Notitien van Hun Ed. Gr. Mog. in civiele termen , blyken werden gegeven aan de nakomelingfchap, dat Hun Ed. Gr. Achtb. tot fepolitie van alle deze deliberatien niet anders dan om de reeds geavanceerde grolden, ter bevordering van ruft en harmonie, hebben willen medeftemmen. Alles in die hoop en verwagting, dat deze Deliberatien eens afgelopen zynde, de verdervelyke tweedragt in ruit en eendragt moge verkeeren , en de raadflagen- van 's';Lands Vaderen alleen op het behoud en beveihging van Vryheid en Altaaren fteeds zullen mogen g^veftigd worden ; ja dat, met agterftelling van alledifferenten en gefchillen, welke den Lande geen Vreede, der Koopmanfchap geene befcherming, en den vyand geenen afbreuk kunnen aanbrengen, vereenigde handen en harten mogen faamgeftrengeld worden, om de zo fchade. Jyke als fchandelyke inactiviteit in de yverigfte en kloekmoedigfte waak- en werkzaamheid te doen verkeeren, om door kragt van wapenen dien vyand heldhaftig te keer te gaan, die ons onrechtvaardig aangevallen , en onze Ingezetenen en bezittingen onkriftelyk behandeld heeft, ten einde den trotfchen Brit langs dezen weg, onder den Goddelyken zegen en byftand, tot eenen voor 'eeligen en eerlyken Vreede door geweld te dwingen. Dit advys der ftad Schiedam den 7 Maart jer vergaderinge der Staten ingebragt zynde , en daarop een befluit gevolgd , zo als wy boven gezien hebben, heeft deze ftad om- Schiedam. Ref. der Vroed' Cchap van Schiedam , in de zaak des Her» togs.  Schiedam. Nader Declara toir yan Schiedam, i de zaak des Hertogs. 346 NIEUWE NEDERLANDSCHE omtrend dat befluit deze nadere verklaring gedaan r^e Heeren Gedeputeerden der Stad Schiedam ' hebben tot elucidatie van het Declaratoir , vervat onder Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie van den 7 dezer, betrekkelyk het beklag en verzoek 1 van fatisfactie van den Heere Hertog van Brunswyk, aan H. H. Mog. over de demarche door de Heeren Gedeputeerden der Stad Amflerdam by zyne Hoogheid den Heere Prince van Oranje op den 8 Juny 1781 gedaan, uit naam van hunne Principaalen nader verklaard. Dat voorn. Heeren hunne Principaalen nimmer in twyffeling hebben getrokken de deugdelykheid van het regt, het welk by de voorn. Refolutie wordt verklaard aan de Leden van de Souverainiteit toetebehoren; en mitsdien van gedagten zyn geweeft, dat in die verklaaring duidelyk had behooren te zyn uitgedrukt; -— dat dezelve is gedaan „ tot eene compleete beveiliging van voorgaande ,, Refol. byzonder op den n Oétober 1586 en op ,, den 19 July 1663 genoomen: ■— tot volkomen affnyding van alle bedenkingen, welke omtrent de te pas brenging der gem. Refolutie, op de demarche van de Heeren Gedep. der Stad Amfteldam, hier boven gemeld, door zommige Leden zyn gemoveerd , en om te ftrekken tot een allerzekerfte waarborg voor het vervolg. Dat voorn. Heeren hunne Principaalen daarenboven van begrip zyn geweeft, dat de adreflen van den Heer Hertog van Brunswyk, deszelfs beklag en verzoek van lartsfatftie, zeer verkcerdelyk, ongelegen en ongepart aan H. H. Mog. zyn ingerigt; en zeer gevoelig zyn geweeft over de onwettigheid der gem. demarches, als in zich bevattende een inbreuk op de confiitutioneele Wetten, Privilegiea en Vryheden, niet alleen den Leden der Souverainiteit , maar zelfs den particulieren ingezetenen toe-  JAARBOEKEN, Maart, 2782. 347 toebehocrende, welke het gezng van H. H. Mog. en derzelver kennisneming in alle gevallen, hoe ook gena.'.md, niet erkennen : terwyl zy daar en boven met geene önverfchilligheid hadden befchouwd de Conduites door de Heeren Gedep. ter Gener. in deeze z)ak gehouden : vooral hunne toetreding tot' Hun H. Mog. Juftificatoire Refo]. op den 2 July 1781, genomen, en met andere Leden haddenver- ( meend, dat dezelve hadden behooren te worden gedesavoueerd en afgekeurd. Dan dat gem. Heeren hunne Principaalen even-' wel hadden geprtefereerd hunne gevoeligheid over' de demarches van den Heer Hertog van Brunswyk te verzagten, en in plaats van dezelve to: eene wederbelchuldiging of een wederkeerig verzoek van fatisfaüie uitteftrekken, om byzondere en gewigtige redenen , dezelve tot vermydiag van verwerring en facheufe gevolgen, hadden vermeend te moeten opofferen aan de ruft en eendragt; tot welker bevordering en behoud zy hebben geoordeeld, dat opregre Vaderlands-liefde en pligt altyd zonder onderfcheid voorfchryven, om het gewigc van particuliere regten en vorderingen aan het algemeen belang, vooral in dezetydeh, agter te ftellen ; en het welk dan ook de beweegreden uitlevert, dat de Heeren hunne Principaalen, na dat zy geen zwarigheid hebben gemaakt, om hunne gedagten aan de nakomelingfchap mede te deelen, blyven aandringen om de deliberatien over deze materie geheel en al te feponeeren. Ook hebben de'Afgezondenen dezer ftad ter vergaderinge der Algemeene Staten met opzigt tot den Biddagsbrief verklaard, „ Dat men zig van wegens dezer Stads Regcering verpligt oordeelde?, de licentieufe handelingen van de Gedeputeerden ter Generalittit te moeten capteeren; daar het voor dezelven onverantwoordelyk is, om zonder prseallabeA a le Schiedam. Nader Declaratoir van Schielam, in Ie zaal' les Her? ogs.  348 NIEUWE NEDERLANDSCHE Schiedam. Ie voorkennis en beoordeeling van Hun Ed'. Groot Mogende,en dus ook van dezer Stads Regeerders, tot eene uitfehryving van eenen algemeenen Dank- Vaft- en Bededag te hebben geconcludeerd, waar van de exteniie geene geringe Reproches verdient, wegens aanmerkelyke omisiien, welke daarin gevonden worden, als gewaagende in geenen deele van de verpligte Dankaltaaren aan het Goddelyk Albeitier, voor den gedeftingueerden bi Rand aan 'sLands dappere Zeehelden, op den 5 Auguftus 1781 op de Doggersbank betoond; maar in 't tegendeel zulks, als ware het een onverfchillig object, pafleerende: En daarenboven, even als een noodeloos ingrediënt voor de publieke Gebeden , de aller noodzaakelykfte inroeping der Goddelyke hulpe voorby gaande, om 'sLands Navale Wapenen, tegen onzen onrechtvaardigen Vyand, glorieufelyk te willen zegenen". Terwyl zy daarenboven gelaft waren te declareeren, „ dat dezer Stads Regeering tegen zodanige licentiëufe conduites wel dégelyk zoude waaken^ en zorge draagen, dat geene Biddagsbrieven op die wyze geconftateerd, binnen haare muuren in het vervolg zouden afgekondigd worden". By de raadplegingen over de heffing der buitengewoone middelen voor dit lopende jaar is van wegens deze ftad ter vergaderinge der Staten van Holland verklaard: „ Dat zy uit naam van deeze Regeering daar in hebben geconfenteerd : Doch niet te min volftrekt geweigerd, de belafting van een tweedehon- derftc  JAARBOEKEN, Maan, 1784. 349 derfte penning op de Huizen , by rapport van Hun Edele Groot Mogende Gecommitmitteerden tot de zaaken van 's Lands Finantien op den 4 December 1781 voorgeflaagen; en dat wel, op Fundament ; dat , hoe zeer de Regeering dezer Stad zich overtuigd houdt van de beproefde bereidwilligheid van'sLands Ingezeetenen, en het cordaat Caraéter van Stads edelmoedige Burgery, om door alle draaglyke laften de Provintiale Cafla te helpen i'chraagen; Hun Edele Groot Achrbaare niet min zeer veel fcrupules maaken; om de goede gemeente voor als nog onder een zoo notabel bezwaar te doen gebukt gaan; immers zoo lang, en niet voor al eer 'er gewenfte vrugten zullen genooten worden van de importante geldfommen, welke tot.opbouw en uitrufting van 'sLands Schepen van Oorloozoo gewillig zyn gefourneerd geworden • dan welkers employ (de Actie van den 5 Aug„ 1781 ,op ézDoggersbank alleen uitgezonderd^ dus verre alleen eene uiterlyke vertooning opleevert, die fchadelyk is voor 'sLands Ingezetenen ; en voor de Nakomelingfchap een gedenkzuil van fchandelyk verzuim zal uitmaaken." Wegens het antwoord, op het voorftel van de Keizerin van Rusland tot het aangaan van eene afzonderlyke Vreden - onderhandeling met Engeland, onder bemiddeling van 't Rusfiefch-Hof, is van wegen deze Stad hooizakelyk geadvyfeerd: n Dat die van de Vroedfchap, wel verre Aas, „ van DAM.  350 NIEUWE NEDERLANDSCHE ScHiEOAM. „ van vreemd en afkeerig te zyn, om door „ tuffchenkomft van haare R. K. Majefteit, „ de tegenswoordige onluften tuffchen het „ Britfche Ryk en deeze Republiek te wil* „ len helpen bevorderen, in tegendeel daar toe geredelyk ftemmen, behoudens de eer „ en waardigheid van deezen ftaat , en zon„ der het minfte of geringfte aftewyken van „ de grondbeginfels van het Traclaat der „ gewapende Neutraliteit. „ Egter niet anders, dan in die vafte ver„ zekering, dat wanneer door zodanige Me„ diatie, eene afzonderlyke Vreedes onder„ handeling mogt worden geëntameerd, daar door de pas ontwakende Leeuw niet vve,, der in een diepen en fchandelyken (hap „ zal worden gebragt; maar dat die van de „ Vroedfchap voornoemd, in tegendeel, by> „.deezen op nieuws en ten fterkfte aandrin,,!*Wn, dat zonder verzuim alle pogingen ,1 worden aangewend, om 'sLands Zeemagt „ te brengen in een ftaat van formidabele ' defenfie°, overeenkomftig de confiderabele / fommen, welke daar toe gevorderd zyn; „ en alle middelen in 't werk worden gefteld, „ om zo fpoedig mogelyk in het voorjaar een „ aantal Oorlogfchepen tot die volkomen,' heid te brengen , dat dezelve met vragt H mogen en kunnen worden gebruikt, cn • men met dezelve in ftaat zy 's Lands Com% mercie en Navigatie te befchermen , het " re°t der vrye Zee te handhaven en alle in" vafien, zeefchuimeryen en andere vyande" lykheden te beletten. " Dat H. Ed. Groot Agtb. teffens by » dee,  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 35r deeze gelegenheid oordeelen, dat men „, verpligt is, een voorzigtig oog te moeten „ veitigen op de Staatkunde en de verrigtin„ gen van het Franfche Hof, als meede op de aanmerkelyke en importante dienften, „ door dat Hof aan deze Republiek bewee„ zen, en waar van de bezetting van Cabo „ de goede Hoop, en de herovering van St. „ EuRatius gewigtige, teffens dugtige bewy„ zen opleveren, vermits daar voor een bil,, lyke wedervergelding niet alleen zal wor„ den gevorderd , maar ook daarenboven „ eene zorgelyke omzigtigheid hier door aan den Staat wordt voorgefchrcéven, ter ver„ myding van alle zodanige demarches, wel,, ke aan dat Hof eenig misnoegen-zouden „ kunnen geven , en waar onder , na de „ meening van H. Ed. Groot Agtb. een af„ zondcrlyke Vreede met het Britfche Hof, „ zonder medeweeten en overleg van zyne „ Aller-Chriftelykfte Majefteit, geen den ,, minften rang verdient. „ Dat op die gronden, die van de Vroed„ fchap van gedagten zyn , dat bcvoorens „ eenig antwoord aan haare R. K. Majefteit „ werde gedepechecrd, daar van aan het Hof ■„ van Vrankryk Communicatie zoude be„ hooren te werden gegeven, en getragt,om van hoogft deszelfs genoegen in deezen eene genoegzaame verzekering in te vvin5, nen, onder uitdrukkelyke cn wederkceri0 ge verklaaring : dat geene conditiën van Vreede door de Hooge Bondgenooten zul„ len worden aangenomen, die of eenige ge9, gronde redenen van belediging aan zyne Aa 3 „ Al- SCHIEDAM.  352 NIEUWE NEDERLANDSCH FCHIEIPaM. „ Aller-Chriftelykfte Majefteit zouden kun„ nen opleveren, of met de eer en waardig- heid van dit vry Gemeenebeft niet over„ eenftemmen, of met het regt van eene „ vrye Zee, en de Grondregels eener gewa- pende Neutraliteit , door Hoogftgemelde „ zyne Majefteit zelve aangenomen, niet zul„ len overeenkomftig zyn". Dan nog heeft de Vroedfchap, op het nader voorftel der Ridderfchap , om by het aannemen van de bemiddeling van de Keizerin van Rusland, teffens een befluit te nemen , ten einde met het Hof van Frankryk de a-mftaande zectogten te beramen, zich aldus verklaard; ,, Dat die van de Vroedfchap vermeenen, 5, dat de voorilag van de Ridderfchap veel 5, al overeenkomftig zynde met de fentimen- ten van H. Ed. Gr. Agtb. reeds voortge5, bragt by het delibereeren over het aanne„ men der bovengemelde Mediatie , zoude s, kunnen en behoren te worden omhelsd; „ jilift niet zo zeer, als of die twee byzon„ dere onderwerpen zo onaffcheidelyk aan den anderen zyn verknogt, dat niet ieder derzelver zoude kunnen worden vaftge„ fteld, maar om dat eene voorzigtige Staatkunde zodanige tweeledige conclulie gelyktydig fchynt te vorderen. „ Maar ook om te vermyden de gantsch „ gevarelyke gevolgen, welke zouden kun,, nen gebooren worden, wanneer men, na „ met het Hof van Vrankryk, de wyze van Ge. „ com-  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 353 combineerde Zeeoperatien te hebben vaft„ gefteld , dan eerft te kennen gaf de ge„ neigdheid van eene afzonderlyke verzoe„ ning met de Kroon van Groot-Bwttannie , „ als welk gedrag, in dat geval, niet onge„ grond, eene afwyking van onzen Geallieer,, den medehelper zoude te kennen geven, „ en in de daad ftrafbaar zou kunnen geoor„ deeld worden". „ En eindelyk ook; om tevens alle onge„ noegens van het Rusfifche Hof, (aan welk men zich deswegens reeds te veel heeft uitgelaten) te vermyden. „ Terwyl na de gedagten van H. Ed. Gr. „ Agtb. van zodanige gelyktydige eonclufie , „ des te beter een goed gevolg te wagten is; vermids de mediatie verbonden blyft aan het onveranderlyk Syfthema,om hetRegt, „ van een vrye Zee, en de grondregels der „ Gewapende Neutraliteit, (door het Fran„ fche Hof zelve aangenomen) zelfs gedu„ rende de Negotiatien tot eenen byzonderen Vreede , gewapenderhand te handha„ ven, waar door dus aan het Hof van Vrank„ ryk geene gegronde redenen tot een billyk ongenoegen kunnen worden gegeven; ten „ ware door het zelve onverhoopt aan deeze „ Republiek mogt worden geënvieerd, eene „ bloote aanfehouwfter te zyn van zwevende „ gefchillen tuiïchen de Kroon van Groot„ Brittannic en het Noord-Americaanfch „ Congres". Gelyk in de andere Reden, zo hebben ook de Kooplieden Reeders van Schepen en TraA r. 4 fikan- Schie- dam.  Schiedam. Req. da de Hr.) .Adams ah gezant dei TV. Am rikaanJch'e Sta ten erfattiaorde. 354 NIEUWE NEDERLANDSCHE Akanten, dezer ftad wegens het erkennen van den Heer J. Adams als gezant der Vercenig;de Noord-Amcrikaanfche Staten het navol.gend verzoekfchrift ingeleverd: Aan de Edele Groot Achtb. Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen der Stad Schiedam. teven onderdaniglyk te kennen, de onderge^J teekende, Kooplieden, Rceders enTrafinqan- ten binnen deze Stadt Dac het aan de ondergeteekendcn altoos is vocwkomen, dat, gelyk het belang van .dit Gemeenehelt en derzelver Ingezeetenen mede brengt, dat dezelve met alle Volkeren een vryen Handel voeren, hetzelve belang thans vooral vorderd, cat door het Onafhangelyk Verklaaren van de ingezeetenen der dertien Vereenigde Americaaofche Staaten en het aangaan van een Verbond van Koophandel met den Heer Adams , als derzelver Mirditer Plenipotentiaris , aan de Ingezeetenen van dezen Staat de gelegenheid werde gegeeven oui hunnen Koophandel ook onder die Volkeren uit te breiden. Dat, gelyk in 't gemeen met grond op te maaken is, dat de Voordeden, daar uit zullende voortvloeien , tot een Middel zullen kunnen ftrekken tot herftelling van het Verval in den Koophandel, Reedcry en Traficquen, de ondergeteekenden hier uit dus meenen tc mogen vaftftellen, dat het belang van dit Gemeenebeft, en ook van deze Stad mede brengt, dat het beraad op den Voorftag van den Heer Adams , om een Verbond van Koophandel met Noord-America aan te gaan, zoveel mogelyk > verhaalt werde , te meer, daar Engeland , door deszelfs op nieuws gedaane Voorflacen aan de Gemachtigden van het Congres, we° der  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 355 der Rappen doet, die ons duidelyk overtuigen van deszelfs gewoonlyk en onedelmoedig Garacter om ons in 't byzonder, ware bet mogelyk , uit den Handel met dc dertien Vereenigde Staaten te tfuiten: Terwyl zy ondergeteekenden, al verder vertrouwen , op het voetfpoor van anderen, ook het belang van dezen Staat, en vooral van deze Stad, aan Uw Ed. Groot Achtb. te mogen voordraagen en aan derzelver, nog onlangs zozigtbaar betoonde, Vaderlyke zorge aan te beveelen. Zo keeren de ondergeteekenden zich tot Uw Ed. Groot Achtb., ootmoediglyk verzoekende , dat Uw Ed. Groot Achtb. derzelver Afgevaardigden ter Vergadering van Hun Edele Gróót Mo< .gende gelieven te authorifeeren en qualificeeren, om, in naam van deze Stad. ter gemelde Vergadering, uit hoofde van het gewigt en de noodzaak' lykheiJ in deezen, ten fterkften aan te dringen, dat de Afgevaardigden van welgemelde Hun Edele Groot Mogende ter Vergadering van de Heeren Staate: Generaal, zonder eenig uitftel, werden geldt om, van wegens deze Provincie, ter Vergadering van Hun Hoog Mogende uit te werken, dat bovengemelde Heer Adams, in zyn mede gemelde hoedaanigheid, tot hat verzogt g'ehoor werde toe. gelaten, om met déhzelve, hoe eerder hoe beter, de nodige overleggingen te maaken, ten einde aac de wederzydfche Ingezetenen de zo lang verlangdt Koophandel vry en open te Rellen. 't Welk doende ftc. De Heeren Raden in de Vroedfchap namen wel dra op dit verzoekfehrift het navob gend befluit: T""\ie van de Vroedfchap der Stad Schiedam in overweeging genomen hebbende het verzoek van den Heere Adams, in den beginne dezes jaars Aa 5 aan Schiedam. Req. dat de Hr. ƒ, Adams als gezant der /V. Amerikaan fche St n ten erkendworde.  Schiedam. Ref. dc Vroedfchap nc pens 't erkeunei van den Hr. J. Adams ah gezant. S55 NIEUWE NEDERLANDSCHE aan Hun Hoog Mog. gedaan, ten einde een Catheijoriesch antwoord te verkrygen, op zyne Propoficie van den 4 May 1781, (om namentlyk zy. rne Brieven van Credentie uit naam van het NoordAmericaansch Congres aan Hun Hoog Mog. te - mogen overgeven) ten einde aan zyne Rrmcip-ta en daar van kennisfe te kunnen geeven , en teffens 1 gelet hebbende op de inftanuen, daar een zeer aanzienlyk aantal Kooplieden , Rheeders en f rafi6cquanten binnen deeze Stad by Requefte aan Hun Ed. Groot Achtb. gedaan, ten einde zonder eenig verder Dilay de onafhangelykheid van NoordAmerica te helpen erkennen, , Hebben na voorgaande ferieufe deliberatien goedgevonden en verftaan, de Heeren hunne Stads Gedeputeerden ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. te gelaften, om uitnaam, en van weegens deezer Stads Regeering , ter Hooggemelde Vergadering, te declareeren. . TT ÜJ Dat de gewigtigheid deezer Materie aan Hun £4. Groot Achtb. hadde uitgeleeverd een grond tot fcrupuleufe en omzichtige deliberatien ; dewyl in en door het refpeéteeren der Brieven van Credentie van den Heere Adams, als Minifter van het Noord Americaansch Congres, eere ftiïzwygende erkentenis ligt opgeflooten van de onafhangelykheid van Noord America. „ _, Uit, endoor welke erkentenis, alle oogichynelyke mogelykheid, om, 't zy door medewerking of Mediatie van HaareRu'.ch-KeizejlykeMajefteit, het zy langsch andere wegen of mi 'de'en, met de Kroon van Groot • Brittannie te kunren verzot nen, *t eenemaal wotdt weggenomen; en welke rnoselykheid eens afgefneeden zynde, de Republiek zich meer en meer in de noodzakelykheid gefteld zal zien, om met Vrankryk en SpaDje eene gemeene zaak te maken ; waar van de vooruitzichten zekerlvk veele fpeculatien in zich behelzen , vermids als dan de ruft van dit Gemeenebeft met anders dan door eeDen algeneenen en gewenfehten Vreede- zal  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 357 zal kunnen worden hcrlteld; en ook, om dat het Hof van Engeland (immers zoo veel de gerucht ten melden) voornemens fchynt te zyn, om van nu af aan tsgens Noord-America niet anders dan Defenfief te ageeren , en dus niet alleen des te beeter in ftaat is, nrar ook uit weerwraake zich waarfchynelyk meer en meer in ftaat zal Hellen, om zyne geleedene fchaadens op, en ten koften vau onze Goederen en Posfesfien, zoo veel doenlvk weder te vinden, zonder aan eene byzondere verzoening met deeze Republiek verders het oor te leenen. Dan dat Hun Ed. Gr. Achtbaarheedens, onverminderd deeze fcrupuleufe nagedagten, welke door een omzichtig en welmeenend Staatslid, even zo wel als de voordeden , behooren in aanmerking genomen te worden , niet te min hebben vermeend. Dat de tegenswoordige gevaarlyke en ogenblikkelyke gelteldheid van zaken, ter bevordering van de waare belangens van deezen Staat, thans een cordaat en verhaalt befluit vorderen, om de vrees voor mogelyke en bekommerlyke gebeurtenisfen aan het heritel en behoud van zekere en wezenlyke voordeden van den Koophandel, (diezenuw en hart-ader van 's Lands welzyn en beftaan,) op te offeren, en dus zo fpoedig mogelyk aan het fluiten van een voordeelig Tractaat met N. America de hand te leenen; zo om 's Lands zieltoogende Commercie en Navigatie te doen uitbreiden en berleeven, als tot herftelling van onze kwynende Trafiecquen en Fabriecquen. En dat wel des te meer, gemerkt de geneigdheid, welke thans in Engeland fchynt gevoed te worden , om tot accommodement der gefchillen met N. America onderhandelingen aantegaan, waar door anders ligtelyk eene voorkoming zou kunnen geboren wordcn, waar van de gevolgen voorden Koophandel dezer Landen de akeligste nagedagtenis zouden kunnen opleveren; w;sar uit dus van zelfs zich de vol- ftrek- Schiedam. Ref. der Vroedfchap nopens 't erkennen van den Hr. J. Adams als ge- . zant.  358 NIEUWE NEDERLANDSCHE SCHIEDAM. Ref. dei Vroedfchap no pens 't erkennei van den Hr. J. A lams als gezant. ftrekRe noodzakelykheid openbaart om onzen vyand deeze coup af te ftiyden, en gebruik te maken van den regel quod mellus fitpmvenire quant prceve- It 'tTl ( Dat, of fchoon de voordeden, wélke zich een •yder uit deeze erkentenis van de onafhangelykheid van N. America voorftelt en belooft, in derzelver !duurzaamheid mogelyk al te verre worden uitgeftrekt, het niet te min onverantwoorde'ykzynzoude, om het genot van tegensvvoordige voordeden en winftea zich te doen ontglippen en voor by te zien. Dat Hun Ed. Groot Achtb. daarenboven , hoe zeer by veelen de acceptatie der mediatie geene gantsch ongegronde argumenten van eene zorgelyke na»edagtenis opleevert, vermids men zeketlyk geene°daden moet pleegen, welke daar aan tegenftrydig of met kenmerken van kwaade trouw gepaard zouden kunnen fchynen, uit eene naauwkeu. rigè overweeging echter deeze zwarigheden rasch liadden zien verdwynen, om dat de Republiek niet anders de voorfchreeven mediatie heeft geaccepteerd, dan onder expresfe voorwaarde, dat dezelve geen middel moet uitleveren, om ons in de voortzetting van alle middelen van tegenweer te ftremmen, en ons in fkap te wiegen, maar wel integendeel met eene uitdrukkelyke referve is gepaard gegaan, om, (hangende zelfs de onderhandelingen dezer bemiddeling)allen wederftand te bieden, en onzen onrechtvaardigen aanvaller alle mogelyke afbreuk te blyven doen. Dat dierhalven, het aangaan van een CommercieTraftaat met Noord-America, als een voornaam middel daar toe kunnende befchouwd worden, het welk ons het Recht van wettig tegenweer, op de befte wys wy kunnen, vonrfchryft, het gepretendeerd misnoegen van gemelde Keizerinne van allen fchyn (*) Dat het beter is een ander voortekomen dan dooj een ander voorgekomen te worden.  JAARBOEKEN, Maart 1782, 359 fchyn van Recht en billykheid 't eenemaal ontbloot zou zyn. , . . , , , Dat Hun Ed. Gr. Achtb. ook eindelyk nog vermeenen, dat de Gewapende Neutraliteits Alliantie geene bekommering ten dezen opzichte behoort te weeg té brengen, nog oorzaak te geven, om aan de tegenswoordige zo koübaare ogenblikken eenig verzuim toe te brengen. Vooreerft: Om dat Huu Hoog Mog. ten tyde van Hoogft-derzelver toetreeding tot de gewapende Neutraliteit, daar toe hebben geaccedeerd in een tydfiip, dat de vyandelyke declaratie van het Engelfche Hof nog niet daar was gefteld, en wasi in Hoogftdezelve dus verklaren konden bloote aanfchouwers te willen blyven van de vyandelyke ge fchillen ; Dan ! Da welke vyandelyke declaratie het Recht der natuur ods allerbillykft voorfchryft om den vyand op alle mogelyke wyze afbreuk t< doen, zo door het gebruik van wapenen, als doo denzelven van zyne voordeden te ontzetten. Ten tweeden: Om dat al'e grond van eenig bil lyk ongenoegen behoort optehouden , vermids di vrugten en effecten der gewapende Neutraliteit Alliantie tot nog toe alleen in bloote bewoordingei en beloftens bettaan; terwyl die hulp en fecourfen tot welker praïftatie men zich verplicht en verbon den had, intuffeben tot dus verre geweigerd zyn en welke weigering ons geenfints de vryheid moe belemmeren, om voor eygen voordeel en defenfi te waken. Ten derden of eindelyk: Om dat deeze Rept bliek geene bekommering of vrees behoort te het ben, om de aanbieding van het Noord-Ameri caansch Congres te omhelzen, op grond dat geen der Neutraale en met ons dus verbondene Mogend heeden de onafhanglykheid van Noord-America to dus verre heeft erkend; vermids 'er geenfints een evengelykheid moet worden geveftiad tuiïchen di ^emeenebeft en de andere Neutraale en met or Geconfedereerde Mogendheeden; dewyl deez Rf Schiedam. Ref. der Vroedfchap nopens 'f erkennen van den Hr. J. Adams, als gezant. c 1 t t t s s  3öo NIEUWE NEDERLANDSCHE SCHIEfiAM. Ref. der Vroedfchap nopens 'terkennenvan den Hr. J. Adams, ah ge ■zant. é Republiek ten aaDzien van het Britfche Hof niet ineer in de termen der Neutraliteit kan worden geconiïdereerd ; behalven dat yder Souverain, en dus ook deeze vrye Staat, haare eigene belangens moet kennen en weegen, en derzelver bevordering niet behoort op te fchorten, om dat andere Mogendheeden ftil zitten. En dat Hun Ed. Gr. Achtbaarheedens op alle deeze gronden en motieven van gedagten zyn, dat de Gedeputeerden ter Generaliteit behooren te worden gelaft, om met allen fpoed en ernft de zaken daar heenen te helpen dirigeeren, dat de Brieven van Credentie, door den Heere Adams geprtefenteerd, werden aangenomen , en den gemeideti lieer in qualiteit als Minifter van de 13 Vereenigde Staten van Noord-America met her volkomenfte regt werde erkend. En k huize n. Ook hier is men niet in gebreken gebleven om de erkentenilTe van de hoedanigheid van den Heer J.Adams, als gezant der NoordAmerikaanlche Staten, van de Regeering te verzoeken; zo als blykt uit het volgend verzoekfehrift: Aan de Ed. Groot Achtbaare Heeren Burgemeefteren en Raaden in den Vroedfchap der Stad Enkhuizen. /^eevenmet allen eerbied te kennen de Ondcr*J geteekenden , allen by den bloei des Koophandels; en byzonder der Zeevaart en Viffcheryen belang hebbende Leden der Burgery deezer Stad. Dat niettegenRaande de Liefde en Gehoorzaamheid van Uw Ed. Groot Achtb. getrouwe Burgery, jegens haare wettige Overigheid, ea haar vol- koo-  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 36T koomen betrouwen op de maatregulen, door Uw Ed. Gr. Achtb.'ten beften der Republieken van deeze Stad genoomen wordende, zy zich echter, in de tegenwoordige kommeivolle omftandigheid van het lieve Vaderland in 't gemeen, en van deze Stad in 't byzonder geperfuadeerd vinden , in navolginge van zoo veele notabele Steeden , ook hunnen Bede ter Tafel van Uw Ed. Groot Achtb. te brengen. De reeds, zoo aan Hun Hoog Mog. de Heeren Staaten Generaal, als aan de refp. Stads Regeeringen geprefenteerde Requeflen, door een confiderabel aantal zuchtende Burgeren uit de Steden Dordrecht, Haarlem, Delft, Leyden, Amfterdam ,1 Rotterdam, en anderen, (en tot welkers innehouden de Supplianten zich ter verniydinge van alle Prolixiteit alleenlyk zullen refereeren) doet klaarlyk zien, dat de uitzichten der redding en herftellingen der vervallen welvaart van ons gemeenebeft, het welk zonder de voordeden der Koophandels, der Zeevaart en der Viflcberye , even als alle leevende lighaamen , welken het noodjge voedzel ontbeeren, noodwendig deszelfs totaal verval te gemoete ziet, koe langer hoe minder worden ; en dat, daar alle die bronnen reeds van hier naar elders buitens 'sLands verlegd zyn, of nog verlegd worden, het dwaasheid zoude zyn te veronderftellen, dat een gehoopte , maar nog zeer onzekere Vreede, ons den ontweldigden voorfpoed wederom befchikken zoude: Zoo dat 'er eindelyk om den maat onzer rampen vol te meeten, nog maar alleenlyk fchynt over te fchieten, het laaten voorby glippen der gelegenheid tot het fluiten van een reeds lang aangeboden Traclaat van Commercie met de vereenigde Staaten van Noord-Amerika. Het is doch Uw Ed. Gr. Achtb. immer zoo weJ als den Supplianten bekend, dat de groote Viffchery, met alle derzelver uitgebreide Aanbangzelen „ buiten en behalven de belangen deczes Lands in 't gemeen, nog byzonder de voorname, zoo niet ceniga Enkhuizen. Req. der belang hehbende by zeevaartenviffcherye vegem le Staten >an N. Amerika*  Enkhuizen. Req. dei belang hebbende by zee. vaart en yijfcherye wegensdenStaten van N. Amerika. S62 NIEUWE NEDERLANDSCHE eenige tak van beftaan is voor een zeer a3nmerkelyke sedeelte der Burgerye dezer Stad , en dat men zich buiten 'sLands zeer fterk toelegt, om denzelven in ons Vaderland te doen uitfterven; 't welk gelukkende, de Supplianten de gevolgen van dien niet durven afTchetzen , maar echter zich trooften met die gefundeerde hoope, dat by aldien de gewoone wegen voor het vertier onzer Haring mogte worden belemmerd, door oorzaken, welke, miffchien niet zeer ver te zoeken zyn zouden, in dat geval een Commercie-Traftaat met INoordAmerika een gepaft middel zoude weezen, om ra datVolkryk Werelddeel, alwaar het climaat gelyk is met het onze, alwaar de Haring even zoo goed als alhier kan worden geconferveerd, en vverwaards het Trajeft in den korten tyd van drie a vier weken, en zeer gemakkelyk gefchieden kan; nieuwe wegen tot dat vertier te openen: En zulks alles boven en behalven de overige, en niet mm importante aangelegentheid onzes Vaderlands, en dezer Stad, met relatie tot derzelver Koophandel , Fabricquen en Zcevaard. Het is dan, Edele Groot Achtbaave Heere, om deze en zoo veele reeds door anderen gealigueerde redenen, dat de Supplianten met alle den ernlt, dien het belang dezerzaake is vorderende, en in her. geruft betrouwen op de liefde en attentie van Uw Ed. Groot Achtb. tot en ten opzichte van het wezendlyk belang van Uw Ed. Groot Achtb. goedwillige en getrouwe, doch thars in den algemeenen Ramp byzonder zuchtende Burgeren; Uw Ed. Groot Achtb. ootmoediglyk verzoeken , de zaaken daar heenen te helpen dirigeren , dat de gelegentheid om met de Vereenigde Staten van Noord- Amerika het zoo lang gewenfehte en door de geheele Natie begeerde Verbond te fluyten, niet mogen voorby gaan, maar dat integendeel de prompfte en efneacieufte middelen by Uw Ld. Gr. Achtb. mogen werden beraamd, ten einde het zelve van wegens deze Stad, op alle mogelyke wyzen , en met den meeften fpoed, werde bevorderd. Het  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 56*3 liet zal by deze gelegenheid niet te onpas komen, dat wy dc verklaring van den Keizer van den 21 Maart, raakende de visfchery van Haring en Abberdaan hier laten volgen : Zyne Majefteit heeft, ter deliberatie van „ de Doorlugtigfte Gouverneurs Generaal der .,, Nederlanden, verklaard, en verklaart mits ,, deze, dat dc viffcherye van Haring enAb„ berdaan niet kan gefchieden onder de vlag „ van Zyne Majefteit, nog onder die der „ Nederlanden, onder Hoogft-Deszelfs ge,, hoorzaamheid ftaande , tcnzy door Vaar„ tuigen, die voorzien zyn van byzondere „ zee-brieven voor dc viffcherye , dewelke „ uitgevaardigd zyn door den Magiftraat van „ Oftende of door die van Nieupoort in dia ,, vorm, als tot nog toe gebruikelyk geweeft: 3, is, voldoende aan de pligten en fbrmaliteiten, voorgefchreven voor de nationale vhTcherye van gemelde Nederlanden, en „ dat alle de Vaartuigen, die op Haring en „ Abberdaan viffchen zullen met andere zeew brieven hoe ook genaamd , zullen gehouden cn gerekend worden voor uitlandsch, „ en geenerlye befcherming van 't Gouvernement, of eenige gunfte, aan de viffcherye van dit Land toegeftaan, genieten : „ waarna alle de geene, die zulks mag aan„ gaan, zig zullen te rigten hebben. Gedaan te Bruflel enz. Myne Heeren van den Gerechten der fteB b den Enk- HUIZKISl  564 NIEUWE NEDERLANDSCHE Enkhuizen. den Amfteldam en Enkhuize hebben de Vragtlyft van den 22 January laatftleden veranderd en verbeterd, zo als wy hier boven onder het artikel van Amfteldam gemeld hebben. Maassluis. Kaptein Brown, bevelvoerende over de Maasflüiler Kaper, Lg den 20 February in de haven van Galais, van waar hy eenen Engelfehen Kotter in 't gezigt, en luft kreeg om denzelven te bemagtigen. Hy liet terftond 26 man wel gewapend, zo in zyne floep, als in nóg eene andere vallen, gaf daar over het bevel aan zynen Lieutenant, en zondt ze des avonds ten fes uuren naar den Kotter toe, welken zy tufl'chen agt en negen uure bereikten, bemagtigden, en op de recde bragten, cn den volgende dag in de Haven. De Kotter is geheel nieuw,een goed zeiler, en kan wel 12 a 14 ftukken vier ponders voeren, fchooti hy niet meer dan 5 korte en 2 lange ftukken aan boord hadt. De prys is genaamd The Surprifé, Kapt, John Badèn, met 15 koppen bemand , geladen met genever, brandewyn, veel thee van verfchillende zoorten , én eenige baaien koopmanfehappen. Behalven de brieven en papieren van de prys, heeft Kaptein Brozuu een Certificaat of verzeekerende verklaaring 9 dat, zo de lading als de prys, Engelfch is en naar eene Engelfche Haven beftemd. Dog zedert deze vangft is dit Kapeffchip, De Vaderlander genaamd , afgekeurd 5  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 365 Itcurd, als te traag zeilende , gelyk wy in ons voorig Rukje gemeld hebben. ZEELAND Middelburg. Ter voorkomingc van het weglopen, van 't verleiden , verkleeden, of vervoeren van 's Lands Zeevolk, heeft de Regeering dezer ftad den 23 February de navolgende Publicatie doen.afkondigen. T3urgemeefters, Schepenen en Raden der Stad. Middelburg; Alle de geene, die deze zullen^ zien, of hooren leezen , Salut! Doen te weten;: dat, raderaaal de coniiderabie dtfertie van Zee-: Volk thans zoo algemeen in zwang is, waardoor niet alleen buiten de importante fchade,. zoo door. 't gemis der enorme preemien en handgelden, hec' Land yan de thans zoo hoognodige manfchappen omzet word , maar waar door ook onze goede Ingezetene , die zig als borgen voor die Lieden hebben geëngageerd, een merkelyk nadeel komen te lyden, wy nood'g geoordeeld hebben, in deze gelegenheid van tyd , daar omtrent de noodige Voorziening te doen: Zoo is 't, dat wy goedgevonden hebben, by deze wel expreiïelykte verbieden; dat niemand wie hv zy, eenige manfchappen, 't zy Soldaaten of Matroozen , binnen deze'Stad, tot vreemde dienfteo van andere Mogendheden zal vermogen te enrolleeren. of aan te neemen, veel min de zulke, van welke men eenigzints zoude kunnen fufpecleeren, dat in 'sLands dienft geëngageerd zyn , te verbergen, of dezelve, in plaats van hun Matrooze Kleederen en Uniformen, van Burger Kleederen te voorzien, om aan hen daar door het deferteeren des te gemaklyker te maaken, Bb 2 beida Middelburg. nubl. te» 'en V 'erleidett 'an s Lands Zeevolk.  366 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middel- BURlfi Pull. te gen 'f verleider, van s Lands Zeevolk. beide op- een boete van twee hondert guldens yoor ieder perfoon, die, invoegen als voren-, zal wezen aangenomen, gedebaucheerd.of vei borgen. Gelyk wy alverder goedgevonden hebben, alle . Schippers, derzelver Knegts, Veerluiden en Schuitevoerders te verbieden eenige Matioozen , of Soldaaten, welke zy eenigzints zouden kunnen vermoeden in 's Lands dienft te zyn, zoo wel buiten als. binnen deze Stad , by hun febeep te neemen , om dt.zelve na de eene of andere plaats over te voeren , of onder wegen ergens uit te laaten gaan, of aaD boord vau 't ei ncj of andere Schip té brengen , ten zy dezelve voorzien zyn van een Pas, gè teekend door een der Heeren Re'gcerende Eurgemeelteren dezer Stad, op pcene, dat de geene , die dezen contrarie doen zal, mede zal vervallen in een boete van vyftig guldens; van welke boeten, zoo van deze als van de voorgaanden, de Aanbrenger een- derde zal genieten, olyvcnde de andere twee derde ten profyte van den Armen en het Officie. En zal boven dien, tot meerder Encouragement cn bevordering van het oogmerk in dezen, door de Heeren Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit dezer Provircie, een premie van zes Ryksdaalders, worden betaald aan de geene , die eenig Deferteur van 's Lands Oorlogfchepen kwam te agterhaalen, en weder in de magt van dat Collegie zal doen herftelhn. Rccomirandeerende wy by deze , ook aan de Commiffariflen der onderfcheide Veeren, zoo als ook aan de Pdllagiemeefters, om , zoo wanneer'er in die Schepen, daar zy gewoonzyn het Pülïagiegeld te ontfangen, zig eenige Zeevaarende Perfoonen mogten komen te bevinden, die met geen Pas van een der Heeren Regecrende Burgemeefteren voorzien zyn, zorg te diagen , dat dezelve uit deze Stad niet vertrekken, en weder in dienft van den Lande herfteld worden. En op dat niemand hier van eenige Ignorantie zou kunnen prastendeercu, zal deze alom gepubliceerd  JAARBOEKEN, Maart, 1785. 367 bliceerd en gc'affi'Tcerd worden , daar zulks ge-Mir>woon is te gefchieden. delburg. (Was getekend) j. j. Bogaard. Vlissingen. Kaptein Le Turcq is den 18 dezer wederom hier voor de Stad gekomen , zeer ontredderd zynde, en hebbende twee dooden, en eenige gekwetften. Na nog een prys genomen te hebben, verviel hy onder den Engelfehen wal,en raakte met vier gewapende Engelfche floepen Haags, die hem omzingelden. Na een gevegt van ruim twee uuren hielden zy af, waarna eene groote Engelfche Kaper op hem afkwam, met welken hy nog twee tieren doeg, en noodzaakte dien af te houden. Voor zyn behouden te rug komft zyn in de Kerk openlyke dankzegging gedaan. Een zyner dooden was een Italiaan, welken zynen eene arm wierdt afgefchoten, waarna hy nog met den anderen arm een ftuk gefchut lotte, en daarop dood neder viel. Wy hebben hier voren van den ongelukkigen Schipbreukeling Daniël Octavius Barzuell gefproken, zynde met het O. I. Schip Woeflduin, uit Indien overgekomen , en den 25 July 1^79. op de Rallen, in het gezigt van deze Stad, door fchipbrcuk, in den ouderdom van 23 jaren, omgekomen. Wy hebben ook gemeld, dat hy hier begraven is, tndat, tot zyner gedagtems , door zyne na- ' Bb 3 be-  3*8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlts- s inge n- beftaanden een gedenkteken zoude opgerigt worden. Zie onze N. Ned. Jaarb. ï^So. bi. 765. Dit is ook eindelyk in den aanvang van deze Lentemaand volvoerd , en het Gedenkteken in de groote of St. Jacobs Kerk , agter de Predikftoel, op het zo genaamd plein opgerigt. . Het zelve beftaat in eene fraaye Graafnaalde van grauw marmerfteen , door -Jobatrues Camhout, Burger en Inboorling . van Middelburg, vervaardigd. De hoogte is 38 voeten, 5 duimen; de brcete io^ voeten. In het midden ziet men het borftbeeld van den jongen fchipbreukeling , in een eirond .van- wit marmer. Onder het zeiven is het verongelukkend Schip, mede uit wit marmer uitgehouwen, en boven het zeiven een Latynich opfchrift, met zwarte letteren, op eene wit marmeren plaat, de voortrctfelyke hoedanigheden van den jongen overledenen aanduidende, luidende woordelyk aldus. Llic Lapis Nomen' tueatur DANIELIS OCTAVIIBARWELL, Angli, Qui, cum ex India feverfus, Patriam peteret, Huie illifus Littori, Naufragio perlit, Iuüi 25 A. D. 1779 ^Etat 23. Tantum Illi Natura tribuerat, Tantum Studia adjecerant, Ea fait Morum Gratia, Ea Animi Suavitas, Ut in Ulo non tantum Amici Suas Delicias, Sed & quoddam Si-bi Decus tota Gens Hominum Abreptum Lugcat. Quic-  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 36a Quicquid Mortalibus aut qusrere aut liabere datur, Fluxum eft & Fragile: Virtus Sola Semper viret. Rondsom deze Grafnaalde op den afftand van fes voeten, loopt een yzer hek, hebbende de gedaante van een feshoek, te Vlisfingen vervaardigd , en zeer wel uitgewerkt door N. Stevenfin , Burger en Inboorlingvan Vlislïngen. V E E R E. Dit jaar is alhier eene Kaapredery opgerigt, onder 't beftuur van de Heeren IV. Marïnifen , Mr. M. S. van Jer Loeff, J. S. Heljfman en A. Jacobfi: dezelve beftaat in een zeker getal Actiën; elke Actie tot één honderd gulden, tot aankoop en uitrufting van een Kotter, Sloep, Schoner of ander bekwaam Vaartuig, tot het oogmerk dienende , gewapend met 12 of 14 ftukken, 4 of 6 ponders, bénevens eenige Draaybaffè.n, bemand met 50 koppen, en wat verder mogt noodigweeken. — liet Plan, daar van uitgegeven, en 't geen ook te Amfterdam , ten Comptoire van de Heeren Hendrik de Haan en E. de Burlêtt Junior , te bekomen is, beftaat in 10 Artykels; in het 8fte, onder anderen; „ verpligte'n en verbinden zig de Beftierders, „ in zake van leverantie, aan Schip of Eqüi„ pagie, de Deelneemers by preferentie, te „ zullen begunftigeu : indien zy in deugd en l, prys der goederen,, met anderen gelyk Bb 4 „ ftaan". Vvs- SIS GÉN.  370 NIEUWE NEDERLANDSCHE Yeere, „ ftaan". Men vleidt zig, dat dit veel belovend ontwerp, de begunftiging en toetreding der Vaderlanders zal genieten. UTRECHT. Utrecht. Veel is gefproken over zekere klagten tegen het weekblad De Poft van den Neder Rhyn genaamd. Een zeker verhaal van dit voorval in 't ligt verfcheenen, wordt voor egt gehouden, waarom wy het zeiven woorctelyk zullen mededeelen: TT\e Hoeren Gecommitteerdens op Nicuwjaarsdag by den adderen zynde vergiderd, gelyk ter dier Rede de gewoonte is, vond den Heere Grave van Athlone, Opperhoutveller van de Provintie Utrecht, goed , om aan Heeren Burgemeefteren uit naam van zyne Hoogheid te communiceeren, dat zyne Hoogheid zeer verwondert en te onvrede was, dat hun Ed. Groot Agtbaare toelieten, dat in hunne Stad een Weekblad wierd gedrukt, de Poft van den Neder-Rhyn, in het welk zyne Hoogheid dikwüs wierd genoond en beledigt; waarom die Prins aan hun Ed. Gr. Agcb. op hec fterk Re verzogt en ook verwagte.dat zv het drukken en verkoopen van dit Weekblad wilden verbieden. De Burgemeefteren Berger en de Gruifer verklaarden tarftond , dat zy dit niet konden doen zonder alvorens den Uitgever daar over te fpreeken, dat hen ten naaltenby den inhoud van dat werk bekend was, doch zig niet anders te binnen konden brengen, dan dat de Auteurs in zeer gepermitteerde termen hadden gefchreven, en zig het welzyn van het lieve Vaderland hadden voorgefteld, • ja  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 371 ja zelfs aangeroert, dat dit gemeenebeft wel eer 'wezentlyke dienften van het Huis van Oranje had ontfangen, voegende een van die Heeren Burgemeefteren daar by, dat Zyne Hoogheid hem had amgefteldom Utrechts Burgersin hunneregten te] handhaven, maar niet om dezelven te onderdruk-; ken, en het brood uit den mond te neemen. , Paddenburg , den uitgever van dit Vaderlands > Weekblad, in Burgemeefters kamer entboden en aldaar verfchenen zynde, zeide , dat hy Heeren Burgemeefteren de wet niet kon voorfchry eni;( doch dat met het verbieden van drukken en verkoopen van deze en gene Werkjes in Utrecht, r.iets wierd uitgewerkt, dan dat hem en anderen Burgers het brood uit den mond wierd gerukt, dewyl het de Auteurs evenveel was , wUar hun Weekblad en andere Werken wierden gedrukt en uitgegeven, dat zyne Hoogheid het, na zyne geringe gedagten, niet wel begreep, want dat zekerlyk het menagement, dat tot nog toe door hen gehouden was . niet meer zou gebruikt worden, wanneer het Werk na Holland moeit gaan, dat hy, thans Affaires in Utrecht hebbende, in we'ke hy achttien knegts en jongens gaande hield, befloten had heentegaan , en te blyven daar de Poft bleef en daar men permitteerde zodanige Werken te drukken , die niet oproerig waaren, en die uit een waare liefde voor het Vaderland gefchreven wierden, zoals hv van de Heeren Schryvers van de Poft> dat gantfeh geen onaanzienelyKe lieden waaren, in gemoeJe overtuigt was. Dit antwoord door Heeren Bu-gemeefteren aan den Grave van Athlone weder gegeven, zynee, meenden die Heer, dat Zyne Hoogheid daar mede geen genoegen zou neemen, ten zy de Auteurs zig wilden verbinden, om voortaan de Prins buiten hun Weekblad te laaten, dat dm Zyne Hoogheid mogelyk van verdere vervolging zou afzien. Waar op Heeren Burgemeefteren antwoorden, dat Bb 5 zy U- ritECHT. Verhaal •an Mag} en tegen le Poft ?an den STedet ■ ihyn 72;.  37a NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT, Verhaal van klag ien tegei tie Polt van da Neder Rhyn enz. zy dit aan den uitgever zouden berigten; doch daar zeer cordaac by voegende, dac ingevalle de Heeren Auteurs daar aan zig al niet wilden verbinden, zy Burgemeefteren,hoegaarn geneigd Zyne Hoogheid vermaak te doen, egter in dezen aan het verzoek ivan dien Prins niet konden voldoen. Op het gezegde van Heeren Burgemeefteren aan t Paddenburg, gaf hy ten antwoord , dat hy daar over gaarne aan zyne Auteurs zou fchryven , het geene hy dan ook heeft gedflan, en waar op hy dtzen brieften antwoord heeft terug ontfangen. VRIEND PADDENBURG! Wy zyn zeer verwondert over deaankligten tegen ons Weekblad, wy weeten niet of wy hebben 's.Lands Hooge Overheden, het' Eminent h ofd van de Republiek , en alle andere Stads Regeerders geipaart;wie is 'er,die zo heeft aangetoont, zo aangedrongen, dat het Huis van Oranje zeer veelen en groote dienften aan onze Republiek heeft gedaan, ja dat wy onze Vryheid daar aan grotclyks verfchuldigt zyn, dan wy? —— Wie is 'er die zo zeer op eendragt aangedrongen heeft als ons weekblad? — Wie is 'er die aan het gemeen 't gevaar van oproer zo heeft ingeboezemd als wy? — Hebben wy ons immer in de zaak van van Goens ingelaaten? — en zyn wy de eenigfte niet die den braave Hoofd-Officier van uwe ftad hebben verdedigd ? Het zou ons aangenaam zyn, dat men ons de Poiedten van bezwaar opgaf, anders is het flegts in het wild gefehermd. Zo verwondert als wy zyn over dieattacque, zo gefrappeert zyn wy door de cordaatheid van uwe Burgemeefters : dit geeft ons tfoodzaak om het Publiek van andere fteden te desabufeeren, by welke ongelukkig de Utrecntfche Regeering van een al te groot aankleeven aan de Eng. puty verdagt word; wy vinden ons verpligt om ons zeiven en ons weekblad in het openbaar te verdedigen,en zullen noch kunnen  JAARBOEKEN, Maart, 178a. 373 kunnen dan niet nalaaten om Utrechts Burgerheeren den lof als ware Burgervaders te geeven. Wy zyn voorneemens om niet alleen zo als wy tot nu toe gedaan hebben, 's Lands hooge en lage» re Overheid; den Stadhouder &c. niet tot het doel wit van den haat der Natie te maaken, maar zelfs is ons beftendig oogmerk, om Eendragt en Ruft in te bot zemen: egter fchynt het ons onvoegzaam toe om wit zwart, en zwart wit te noemen, dit laaten wy aan laffe huurlingen over Wy vinden ons, als Leden van deze Republiek, verpligt, 's Lands< ware gefteldheid en de belle middelen tot redding naar onze gedagten, voor te draagen. Indien egter onverhoopt, deze onzePatriottifche «voorneemens niet geaccepteert worden, moeten wy onze maatregelen daar na neemen: hst fcheelt ons niet. of ons werk in Utrecht of Holland gedrukt word, alleen zou het ons uwentwegen finerten, dat U het brood uit den mond wierd gerukt. Wy verzoeken U ons nederig compliment aan Heeren Burgemeefteren te maaken , en te verzekeren , hoe fenfibei wy zyn voor hunne verkleefdheid aan het Vaderland , en voor hunne Burgerliefde, daar door zullen zy niet alleen zig zeiven aanhoudend bemind en teder geliefd maaken, maar de God van Nederland zelve zal hun Ed. om deze trouw, deze Vaderiandfche trouw, of in hunne Perfoonen of in hunne Eamilien zegenen. Wy zyn met achting Uwe toegenegene Vrienden. Paddenburg vertoonde deeze brief aan Heeren Bürgemeefteien, die in dezelve genoegen hadden, en peunisiie verzogtcn om dezelve aan den Prins te zenden, dit hen gaarne geaccordeerd werdende, hubben hun Ed. Groot Achtbaare die aan Zyne Hoogheid gezonden , benevens eene Misfive van hunnen kant, waar in hun Ed. Achtbaare zig zeer beleefd excufeerden, van niet aan de intentie van Zy- ril ECHT. Verhaal van klagten tegttf ie Polt van den Neder Rhyn. 'nz.  374 NIEUWE NEDERLANDSCHE TRECHT. Verhaal ranklag. ten tegen de Poft van den Neder Rhyn enz. Zyne Hoogheid tc kunnen voldoen, om dat 'er geen bepaalde Poinclen van bezwaar tegenseenigén Nummers van dit Weekblad waren Opgegeven, en dat zy Heeren Burgemeefteren, na eene nauwkeurige doorlezing van het zelve, niets daar in hadden kunnen vinden , waaruit fcheen te blyken, dat de Scnryvers Zyne Hoogheid in haat by de gemeenten hadden willen brengen , zo dat zy Heeren Burgemeefteren vastftelden , dat Zyne Hoogheid abuftVeiyk of ter kwader trouwe was geinformeert gewerden ,• daar by voegende, dat een Uitgever uit naam der Schryvers gezegt hadt, dat indien Zyne Hoogheid of wie het ook mogte zyn eenige bezwaaren had tegen eenige Nummers van dit Weekblad, zy verzogten dat men hén dan bepaaldel.yk over die Nummers in regten zouden betrekken en aétioneeren Korte tyd daar na heeft de Prins eene zeer vriendelyke Misfive aan Heeren Burgemeefteren een antwoord toegezonden, waar in die Vorftopeene edelmoedige wyze betuigt, dat men Hem nu in het Weekblad had aangetoonr, dat de Heeren Schryvers van het zelve in waarheid beminnaars van hun Vaderland waaren, en dat Hy dus gaarne mogt lyden , dat op dien voet wierd voortgegaan, verzoekende enkel, dat men in het zelve zig'in 'c vervolg niet al te Antihoffïaanfeh wilde tooncn. Zodanig meene ik zeer wel te weecen dat deze zaak, die op zo veele verfchi'lende wyze te Utrecht is verhaalt, zig in zin cn fubftantie heeft toegedraagen. Men zegt, dat de Nummers , waar tegen men Zyne Hoogheid getragt had het meefte op te zetten, zvn No. 47, waar in op eene klaare en overtuigende wyze, zo als ik van een ieder"öYipartydige hoore, werd aangetoond , dat onze Republiek door het flegten der Barrières, in plaatze van nadeel, zeer veel voordeel verkrygt; en No. 52, waarin, men zegt, dat op goede grónden werd bewezen, dat men met onze trotfche Vyand geen afzon.  JAARBOEKEN, Maart, 178a.. 37j zonderlyke Vrede behoort te fluiten, dan op de Voorwaardens daar in vervat. Ik hoore, dat de edelmoedige wyze, waar op Zyn Hoogheid nader betuigt, dat men Hem nu in het Weekblad had aangetoont, dat de Schryvers van het zelve in waarheid beminnaars van hun Vaderland waaren, en dus ingewikkelt te kennen geeft, dat men Zyn Hoogheid te vooren had misleid, te Utrecht zeer werd gelouëert, wenfchelyk was het maar dat zommige lieden, om hunne flinkfche oogmerken te bereiken , geen misbruik maakten van 's Ptincen goed Caracter, - niet minder werd de ccrdatitheid van Heeren Burgemeefteren gepreezen; - de Burgers zyn 'er van verrukt, voor al,als zj dit geval vergeiyken, by dat van een zeker Regent van die zelfde Stad, onlangs aldaar voorge vailen; — 'ien befluiten hoope ik dat de God onzer Vaders aan alle de Steden van deze vrye Republiek, zodanige getrouwe en cordaate Burger- Vaders zal gelieven te fchenken, als Heeren Burgemeefteren der Stad Utrecht in dit geval getoont hebben te zyn. De Heeren Gecommitteerdens dezer Stat tot de zaak van den Heer Adams, zyn der 25 dezer, by de Vroedfchap dezer Stad aan gemaand, om hun berigt Ipoedig te moetei uitbrengen, ten einde daarop by de Vroedfchap volkomen te befluiten,en het Advys var deze Stad ter vergadering van Hun £d. Mog. te kunnen, inbrengen, als meede om zig zoodanig verder te bekwamen , dat de Heeren ordinaris Gecommitteerdens dezer Stad tei vergadering v:m Hun Ed. Mog. de zaai daarheenen bellieren, dat de zaak met der Heer Adams, zoo fpoedig mogelyk, het ge wenfehte bellag bekome. FRIES U- trecht. Verhaal van klagten tegen de Poft van den Neder Rhyn enz, 1 t  3J6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. FRIESLAND. Leeuwarden. Wy hebben reeds te voren onder 's Gravtnhage , en Vlislingen gewag gemaakt van het misnoegen , 't welk zommigen tegen de uitfehryving van den Bededag voor dit jaar, hebben opgevat. Vooral hebben de Staten dezer Provincie die afgekeurd, en verworpen, en in derzelver plaatfe eene andere uitfehryving voor hunne Provincie opgetteld en verzonden, zynde gedagtekend den ii February 1782.cn van dezen inhoud: Edele, Vette, Lieve, Bezorgdere! De haggelyke omftandigheden der tyden, cn de akelige toeftand, waar in het Vereenigd Neerland zig thans bevind, leggen op ons de fterkfte verpligting, ja roepen ons toe, om eenen dag af te zonderen, om niet alleen met al het Volk aan den eenen kant, den Opperzegenaar met Harten, vervuld met waare Dankbaarheid, voor genotene weldaden , plegtelyk te ontmoeten, en zynen nooit volpreezen Naam daar voor in het openbaar te loven en te verheerlyken; maar ook inzonderheid aan de andere zyde , om or.s voor de Majefteit van den Hemel eerbiedig neder te werpen, om onzen fchulden voor den Throon zyner oneindige Genade nederig te belyden, eene gunftryke vergeving daar van yverig af te fmeeken , en de waare belangens van Kerk en BurgerRaat , zyner Vaderlyke zorge en algenoegzame Befcherminge op te dragen. Heeft het ons mogen gebeuren, door den God onzer Vaderen tot nu toe te zyn behouden en gc- fpaard,  JAAREOEKEN, Maart, 1782. 377 fpaard, onnangemerkt een magtig Nabuur zig niet ontzien heeft, om de heiligheid der Verbonden zigtbaar te fchcnden, door onzen Koophandel de treffendlteflaagen toe te brengen,onze Scheepvaart geweldadig te ftremmen, de fcheepen trouwlooslyk uit te pionderen en geheel weg te rooven, ons den Oorlog onregtvaardiglyk aan te kondigen, en cnze Bezittingen, buiten Europa gelegen, verradelyk aan te talten en te o vermeelteren, in eenen tyd, dat Neerland zig in eene weerlooze gelteldheid bevond , en dus ten eenemaale buiten itaat, om deezen allezints geduchten Vyand te water,het hooft te kunnen bieden, en zig tegen zyne onbillyke eiffchen kragtdadig te verzetten : Zo heeft de fterke Arm des Alierhoogften ons en ons dierbaar Vaderland tot nu toe goedgunftig bewaart, en het begir,2el onzer Wapenen airede gezegent, onze Vloot , hoe gering en zwak die ook waare, heeft egter voor de Overmaat van den trotfchen Vyand niet behoeven te bukken, hy leverde den Zeeflag; hy wierd door de welbeleide dapperheid onzere wakkere Helden, tegen zyne verwagting aan , overwonnen, genoodzaakt af te deyn?en, en zig buiten het gevegt en hun gez:gt te begeven, zo dat wy met de loffpraken op o;,ze tongen vermelden mogen, dat de God der Heirfcharen met ons .ten ftryde is geweeft. In den boezem van dit Land worden wy boven dien nog verkwikt door de vruchtbaarheid, die de milde fchenker alles goeds ons jaarlvks geeft; onze fchuuren worden op.:evuld met de voedzaamfte voortbrengzelen der Aarde;onze ftallen zyn voorzien met het belle Vee, en men kan m-t verfchuldigde dankerkenteniflezig beroemen, dat 'er in dit Geweft, ja in ganfeh Neerland , een volle overvloed van al dat geen tot het tydelyke beftaan nodig is, gevonden"word Dan onze aanhoudende Zonden hebben ons deezer weldaden ten eenemaale onwaardig geraaakt; dezelve zyn geklommen tot aan den hoogen Hemel, m Leeuwarden. Uitfehryvingvan den Bededag voor Friesland.  3/8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lf r.'j- warden. Uit- (chï-yvin, run den Bededag yeorFrie land. cn rnze Ongeregtigheden tot aan. de hovende Wolken; de fcoode bedorvenheid der Zeeden heeft de overhand genomen , en een fchadelyke geelt van onverfchilligheid omtrent den regten Godsdienft, zweeft en heerfcht in het midden van het > Land. Daar men nu geen agt flaat op de veelvuldige r Zegeningen, waar meede de Allerhoogfte ons Vasderlani bekroont, en men geen gehoor geeft aan de opie^tlle waarfchouwingen en herhaalde bedreigingen, die 'er tot werkelyke verbeteringe en heilzame vetanderinge van het zondig menfchdom gedaan worden , en men dus de fnoodfte ondankbaarheid ten uiterften toppunt heeft laaten opklimmen ; zo ftaat hec te duchten , dat de oordeelen van den levenden God, die Neerland bereids op het gevoeligfte drukken, eerlang zullen verdubbeld worden, en zyne Goddelyke wegen, die Hy omtrent deszelfs In wooneren by aanhoudenheid mogte inllaan, de wettigfte gevolgen uitleveren zyner beledigde Regtvaardighjid en lang getergde Wrake. Het is derhalven uit eene crnltige overweging deezer treffende omftandigheden , dat wy kennis bekomen hebbende van Hunne Hoog Mogende de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , by Hoogft derzelver Misfive van den 25 January dezes jaars , dat hadden nodig geoordeelc wederom uit te fchryven een Algemeenen DankVaft en Reeden-Dag over alle de Geünieerde Pruvincien, Geafibcierde Landfchappen , Steden en Leden van dieo , die geweeft is op Woensdag den 27 February laatftlecden, ons bewogen en aangezet vinden, ook dien Dag daar toe in onze Provincie te bcpaalen en vaft te ftellen, om als dan gemeenfchappelyk, en met de vcreifchte Plegtigr heid voor den Allerhooglten, (die tot hier toe den Boden zyner Regtvaardigheid niet toegelaten heeft, om ons verderf te voleinden) Ons op het ootmoedigft te vercederen, met aanbidding en grootmaking van zyne Allerheiligften Naam, om onze  JAARBOEKEN, Maart, 1782, 379 afhanglykheid van zyne allezints onverdiende Goedertierenheid te erkennen, om alle onze hooggaande Zonden en veelvuldige overtredingen met een waaragtig berouw en leedwezen te belyden, en daar over eene genadige vergeving af te fmeeken, om met één Hart en ééne Stemme de vuuriglte Gebeden op te zenden , om Ons te verlofïen' van de rampen en zwarigheden, onder welken wy zugten, om zynen kragtdadigcn Zegen, over de Wapenen van den Staat, ter vernederinge en afbreuke van een Vyand, die door zvne betoonde onregtvaardigheid, ons in Oorlog ingewikkelt en de grootlie icbade bereids toegebragt heeft, op dat wy door een manmoedig gedrag, en op het loflyk voetfpoor onzer Vaderen , eenen eerlyken, voordeligen en duurzamen Vreede, onda- 's Hemels byftand, wederom bekomen mogen, By deeze plegtige gelegenheid moeten wy ook den Goddelyken Zegen in het byzonder affmeeken over de Perfoonen en Regeering van de Hooge Overheid deezes Lands , dat Üeeds Wysheid, volmaakte eensgezintheid, werkzame kloekmoedigheid en belangloze yver voor de veiligheid, en befcherming van het dierbare Vaderland , in alle hunne byeenkomften voorzitten, en de raadflagen ondernemingen en uitvoeringen der Bondgenoten 1 "---gtbaar en van gewenfchte gevolgen maaken, tot oehoud van onze Onafhanglykheid , tot bewaring van de Regten en Vryheden des Volks, tot verfterkinge van cordate denk-en handelwyze van Leeden van Staat en die van de verdere hooge Regeering, tot aanmoediginge van den zuiveren Godsdienft, en tot bevorderinge van nationale Deugd, tot welftand, voorfpoed en beveftiginge van deeze Republyk. Daar en boven moeten wy de Goddelyke gunft en befcherming ook afbidden over den P< rfoon van zyne Doorlugtigfte Hoogheid , zyne Koninglyke Gemalin en Doorlugtige Spruyten , dat derzelver dagen lang en gelukkig mogen weezen , dat de C c yve- Lfetj- WAR- . DEN. Uitfehryving•jan den 'Bededag voor Friesland.  38o NIEUWE NEDERLANDSCHE Lfeü- warden. • Uit- ■ jchryviti, van den Bededag voor Fries- Ififld- yverige pogingen van deezen Vorft, gepaard met een aanhoudend overleg, en onder het vaft vertrouwen van de oudften des Volks, de gewenfchte en ouurzaamfte gevolgen fteeds zyn en blyven van Hoogft deszelfs opregte zu^t voor de waare belany gens van dit vrygevogte Vaderland , ten einde de' zelve voortaan verftrekken tot wezenlyk heil voor dit Gemeenebeft, en tot glansrykeluiiter voor het ganfche Vorftelyke Huys. En terwyl wy ootmoedig bidden om de afwending van onze eigene cnheilen , zyn wy ook verpligt, een waar belang te neemen in de herftelling van eenen algemenen vreede en ruft in Europa, dat de Opperbeftierer van alle uitkomften, de Hartender Mogenheden neige tot Menfchlievenheid, in de plaatzen en Landen, alwaar de woefte tweedragt de beklaaglyklte vertoningen van ellende, verdrukkinge en benaauvvtheden heeft te wege gebragt. Eündelyk zyn wy ook verpügt, onze harte?yke Gebeden uit te ftorïen voor den welftand der Prcteftantfche Kerken in alle Phatzen, cn in het byzonder voor die , dewelke geveiligd zyn in deeze Provinciën , dat de arbeid derzelver Leeraren flrekken moge ter beverderinge van Godsdienft, Reg'vaardigheid, Liefde en Eendragt, en ebt de opregte Godsvrugt, den beftendiglten Zegen en de kragtigftc Befcherming vrn den Hemel, over deeze Republyk, na zig trékke tot in het laatfte Nakomelingfchap. En op dit deeze ootmoedige Gebeden verhoord, onze voorgeftelde Nooden vervuld , en onze ncdrige Lof en Dankzeggingen veraangenaamd mogen v/orden , willen wy dezelve hebben neergelcgd , voor Gods Throo.n, en der Goddelyke cn gadeloze Barmhertigheden des Allerhoogflen aanbevoolen, alleen gegrond op de volwigtige Heilverdienften van Jefus Chriflus , dcn .Zoone van Gods welbehagen, onzen grooten God en eenigen Zaligmaker der Wereld. Ten  JAARBOEKEN, ÜW, iftfc 3gE Ten einde nu am onze wdmeeninge fiiptelyk werde voldaan, ordonneeren Wy UE> deezen ten fpoedniften te doen bekendmaaken ter plaatze, alwaar zulks gebruikelyk is, met hit, 0:n ftriócelyk te verbieden,en ook met de diad ten vcorfz. dage te doen ophouden, allerleye Handwerken en Neringen, mitsgaders alle zulke bedryven , die dit g' e ié werk verhinderen, en deeze plegtige Godsdienft OefFeninge, door weelde, overdaad cn andere onfh'gtingcn, in het geringl'te zouden kunnen itooren of nadelig zyn. Ten laatften bevelen wy UE. om hier af meede ten ipoedigften kennis te geeven aan de Leeraaren en Beriienaaren des Goddelyken Woords in ÜE. Diftricl, ten einde dezelve met allen yver en ge* trouwigheid, hunne Leerredenen, Dankzeggingen en Gebeden , naar den inhoud deezer , zo veel mogelyk mogen fchikken en inrigten. Hierop ons verlatende, Edele, Vefte, Lieve Bezondere, bevelen wy ÜE. in de befchermingé* Geteekend A. j. v. Smini a. Ook heeft het kwartier van Ooftergoo een plan ter oprigtinge van een Burger-Landmilitie ter vergaderinge der Staten op den booten Landdag alhier, voorgedragen (*). Dog het (*) De Engelfche geleerde Andrew Ftetcher. gaf in 't Jaar 1773 eene Staatkundige Verhandeling in 'c lier over de noodzakelykheid eener wel ingeriste Burg-er landmilitie, 115 welk werkje hy de nocdzakeiykneid om in alle Landen. waar men vryheid , Voorreet-n te be* waaren heeft, de Burgery zelve in eenen fteeds gewapenden ftaat te houden, uit den aard dsr ftaande Le. gers en de onderrinding van alie tyden tragt te betooCc 2 gen Leeu. WA IADEN. Uitfehryvingvan den Bededag veer Friesland.  LÉSTf- WAR- DEN. Plan n oprigtin van eer. Burger Landm, litie. een. Dit werkje is door Jr. D, Baron van der Capeh len tot de Poll, in 't Nederduitfch vertaald. Zie ook P. Paulus verkil*, der Unit tp Art, VUL 3S2 NIEUWE NEDERLANDSCHE het zelve is voor als nog in advys gehouden : fchoon Ooftergo het flerk aandrong, en Zevenwouden by meerderheid toeftemde, was Weftergo 'er niet toe te bewegen. Het zelve luidt woordelyk aldus: Propofitie van het Quartier van Ooftergoo , nopens de Burger - Land Militie , en Plan ter oprigtinge van dezelve. r "PVe menigvuldige rampen en onheilen, de Repug'-' blicq in het gemeen overgekomen, de zwakke toeftand waarin zy zig bevind, de akelige vooruitzigten voor het toekomende , het verval van - onzen weleer zoo bloeijenden Koophandel en Vragtvaart, de daar uit vloeijende doodelyke verarming onzer vrye Ingezetenen , moeten ons allen doen uitzien naar eene min koftbaare uitkomft, welke de Vryheid van onze Ingezeten duurzaam, zonder hunnen geheelen ondergang te veroorzaaken 9 kan verzekeren. - Het is dan uit dezen hoofde, dat wy, ter bereiking van dit ons voorgefteld zoo heilziam oogmerk, gemeend hebben, UKd. Mog. in ernllige bedenking te moeten geven, of met ten hoogften nodig zoude zyn, dat, terwyl wy dagelyks zien, dat door zyne Doorl. Hoogh. en den Raad van Staate, by alle, zelfs by gezogte gelegenheden, nog gedurig word aangedrongen op de vermeerdering" der zoo koftbaare Landmagt.; jaa, dat zelfs zyn Hoogh. en de Raad zig onlchuldig verklaren aan de rampen het Vaderland overgekomen, welke merendeels aan het niet conlenteren in de vermeerdering der Landmagt, door rioogstdenzeiven en den Raad word toegeichreven. Dac  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 3^3 Dat men zoo fpoedig eenigzints mogelyk, om alle min gepafte en hatelyke verwytingen te ont-; gaan, begon met de volvoeringe van het geene by de wyze Oprigters van de Unie van Utrecht, in het 8fte Artikel is beraamd, luidende: „ende ten ein,, de men t'allen tyde zal mogen geadfifteert wezen „ van de Inwoonders van den Lande, zullen de „ Ingezetenen van elke van deeze geünieerde Pro„ vintien, Steden en de platte Landen, binnen de tyd van een maand na dato van deezen ten „ langften ,• gemonfiert ende opgefchreven wpr,, den, te weeten die geene die zyn tuRchen de „ i!> en 60 jaaren, om, die hoofden ende het ge„ tal van dien geweten zynde, daarna, ter eorfter 3, famenkomft van deeze Bondgenoten, verder „ geordonncert te worden, als: tot de meefte be„ lcherming ende verzekertheid van deeze geür, nicerde Landen bevonden zal worden te dienen. Dog welk tot heden toe nimmer ter executie is gelegt, hoewel daarin de zekerheid was en nog is te vinden, dat de Ingezetenen des Lands immer door het onderhoud van eene gehuurde vreemde, en dus belangeloze Militie , geheel zoude behoeven te worden uitgeput; maar dat integendeel dies tc meer van den opbreng van 's Lands laften zoude kunnen worden befteed tot beeter onderhouding van eene bekwaame Oorlogsmagt ter Zee, om de eenige fteun van ons Land, den Koophandel, te onderfchragen en te dekken, zonder eenige vreeze voor invaficn re Lande; want een gewapend, onder hunne zelfsgekorene Bevelhebbers , geoeffend volk, wiens Koophandel bloeit, zal geebe flaverny of overheerfching vrezen; vindende Reeds de middelen, ter afwending deezer gedrogten, in hun eigen vry en bly Burgerhart. Wy menen, dat de nuttigheid van dit Plan geen bewys nodig heeft. Uitlanofche en Inlandfche Historiën leveren hier toe oneindig veele voorbee'den on. Aan dusdanig eene inftelling is het Vryheidlievend Zwitferland het behoud van dit zyn bemind Cc 3 pand LeeO-' varjen; Planter oprigting van een Burger Landmi" Utie.  LrEU- WARDEN. Plan te> oprigtin van een Burger Landm litie. NIEUWE NEDERLANDSCHE pand verfchuldigd ; door eene dergelyke fchikkisg vindt Engeland de middelen ter zelfsbehouding zodanig in eigen boezem, dat het al zyne gehuurde mast buiten 'sLands kan gebruiken. Zonder een zodanig middel zou waarfchynlyk 16. WARDEN. Plan ter oprigting ■van een Burger Ltndmi- litie. 18. 10. 20. 21. 22. 23. By het Opperhoofd zullen met overleg van de Hoplieden in ieder Compagnie twee Sergeanten gefteld worden; en zouden daar toe de Nationale geapoincleerden , als reeds behandeling van geweer hebbende, zeer dienftjg kunnen zyn , zonder veel te koften I want een kleine vermeerdering van Tracteinent voor de zulke genoeg zoude zyn. By het Gcregte, zoodra de Lyften met de gemaakte verdeeling zullen zyn te ruggekomen, en dat de bovengenoemde ftemming gefchied zal zyn, zal aan ieder deel of Compagnie een dag worden gefteld. Op den geftelden dag zullen al de perfoonen , die opgeichreeven zyn, compareren, gelyk ook de drie Officieren benevens de Chef, en zal 'er als dan ten overftaan van het Gerechte een derde gedeelte tot den dienft genomen worden. Indien 'er zich meer als een derde aanbieden, zal 'er loting plaats moeten hebben, gelyk ook wanneer zich minder als het geftelde getal vrywillig aanboden. De dienfc zal duuren 4 jaaren, na verloop van welke uit een op nieuw te makene Lyft als vooren, tot de uitlooting of vrywillig infcryving geprocedeert zal worden. Geen Mennift zal tot dienen verpligt kunnen worden, maar het zal hun altoos vry ftaan, wanneer het lot hun treft, voor de betaaling vry te blyven. Iemand volftrekt ongenegen zynde te dienen, zal ten zynen kofte een man mogen ftellen, blyvende hy aanfprakelyk vooral de wanbedryven van zyn gefubftitueerde, in zoo verre die op geldboete gefteld zyn. Nog die geene, die een man in zyn plaats gefteld heeft, nog die voor een ander gediend heeft, zullen daar door na de vier jaar buiten de looünge blyven, maar zullen, indien 'er d,n  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 3W dan geen Vrywilligers genoeg zyn, hun kans weder moeten Raan. 24. Die een man in Zyn plaats fcelt, zal in de Cas- fe van de Comp- moeten betalen zoo veel als een mernift. 2j. Dog wanneer een zoon of kleinzoon voor zyn Vader of Grootvader dient, zal hy in allesge- houden worden, als of het Lot op hem waar gevallen. 26. Indien iemand gedurendedetyd dathyin dienft is, boomt te vallen in de termes by Art. 2, vermeld, zal hy daar door uit den dienft ont111 gen zyn. 27. Als het gebeurd dat 'er daar door, of dooi* fterven van eenige meer als 5 man aan een Compagnie komen te ontbreken , zullen die uit de gemaakte lyfc als vooren worden geremplaceert; gelyk ook die geene, die zig met hunne woningen na elders begeeven ; met dien verftande dat alle deeze by de verwiilèhng,die alle 4 jaar komt, zoo veel na zullen moeten dienen, als zy laater zyn begonnen. Wapens en het geen verder uit 'sLands Caffa moet wotden betaald. ï. Aan yder Hopman zullen vérftrekt worden y Snaphaanen meer als hy Manfchappen in zyn Compagnie heeft; zullende de Snaphanen mee gebruineerde Loopen voorzien zyn, ook van een goede Bayonet en Draag-Riem. 2. Voor yder Compagnie 5 Bylen. 3. Even zoo veel Patroon - Tasfën als geweeren , moetende van vyf de Riemen tot het dragen van de Byl gefchikt zyn. 4. Een matige dog genoegzaame voorraad van Kruid, Kogel-, papier toe Patronen en Vuuriteenen. 5. Voor yder Compagnie een Vaandel, waar op aan de eene kant het wapen van de Provintie met LEEtr- warden. Planter oprigting van een Burger Lmdmi- 'itie.  3y> NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Plan ter (,. oprigting yan een Burger^ Landmilitie. 7. 8. 9- 10, ii. 12 Oef¬ met het Devis; en aan de andere zyde het wapen van de Grietenye, en de No. die de Compagnie in de Grietenye heeft, geplaatst zal worden, ook een Trommel. De Leverancie van dit alles zal by de Chef en de Officieren geëxamineert worden, op dat het goed en deugdfaam zy; en zullen zy het een en nader direct na de ontvangst zodanig doen merken, dat het altoos erkend kan worden. Daar en boven zal aan yder Compagnie Jaarlyks een vafte fluiver geld gegeven worden , waar uit de premie by het fchieten naeendoel gevonden kan worden. •Wanneer deeze Schutteryen door Oorlog of binnenlandfche Onluften werkelyk moeten dienen , zal aan haar betaald worden het uubbeld van het geen de Militairen ontvangen. In deeze betaaling zullen de Hoplieden, Luitenants en Vaandrigs genieten , het geen hun die onder denzelven naam onder de Militairen dienen, is toegelegt. De Chef zal betaald worden neevens een Collonel,en die op hem volgt als een Majoor. De Schuttery buiten de plaats haarer wooning zynde, zal genieten al de voordelen en gemakken , zoo noopens inquartiering als vervoe. ring van begagie, die men gewoon is aan de Militairen te accordeeren. By ieder Compagnie zal, op voorftel van den Hopman, een Capitein d'armes of opziender van de geweren door het Land gefalarieert worden; zullende hy de geweren tydelyk moeten viüteeren, wanneer zy onder de manfchappen zyn uitgedeeld en geduurende den winter onderhouden; en in 't generaal, zorgen , dat alle geweren , die reparatie nodig hebben, gerepareerd worden.  JAARBOEKEN, Maart t 1782. 3or Oeffeninge van de Schutterye, en wyze hoe de zaak in cas van nood zal dienen. 1. Beginnende in de Maand van Maart en eindigende in de Maand van Oélober , zuilen 'sMaands de Compagnien vergaderen, ieder in zyn verdeelinge. 2. By de vergaderinge zullen de drie Officieren prefect zyn, en hun werk maaken van aan het volk de behandeling van het geweer , zoo veel die om offenfif en defeüfff te ageeren noodig is, te onderwyzen. 3. Ook zal het noodig zyn dat men , na mate dit heilzaam werk vordert, dagen bepale, op 1 welke meer dan een Compagnie te zamen komt, ja zelfs dat de geheele Schuttery van een Grietenye, in plaats van Compagniefe wyze te exerceren, by een vergadert. [4. De Chef, en die op hem volgt, zal zyn vlyc aanwenden om de exercitiën in behoorlyke orde en op een egalen voet te doen verrichtten, het geen de Hoplieden en andere Officieren meede word aanbevolen. 5. En op dat dit diets te beeter verricht worde, zal een vaft formulier gemaakt worden, van het geen 'er gedaan moet worden; meugende, indien 'er Liefhebbcry toe is, opyder dag van de Exercitie wel meer, maar niec minder gefchieden. 0, Op yder dag van exercitie, zullen de Officieren, ten overftaan van den Dorprechter, die daar prefect zal moeten zyn, beginnen met al de naamen op te leezen ; ten einde blyke of ook iemand is agter gebleeven. Na de opleezing van de naamen, zal de vifïtatie van de geweeren volgen tot voorkooming van ongelukken. 7. Wanneer de Compagnie moet vergaderen , zal by de gewoone exercitie de trommel des daags te vooren in de Verdeeling zoodanig rond Lkeü« WARDEN» Plan ter oprigting van eeu Burger Landmi. litie.  392 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEUWARDEN. 5 Plan ter oprigting van een Burger $ Landmilitie. IC li B -1 } rond gaan, dat hy van een ieder gehoord kan worden. l. Wanneer de trommel onver wagts geroerd word, zal een ieder zig, gedurende de zomer of den tyd van de Exercitiën, met zyne waapens begeeven na de plaats, die daar toe in ieder Verdeeling zal zyn beftemJ. . Dewyl gedurende den winter de Waapenen, tot voorkoming van bederf voor vogtigheid of andere oorzaken, by den Hopman zullen werden bewaard, zal een ieder zig alsdan op 't hooren van de trom aan het huis van zyn Hopman begeven. . Yder Hopman zal in zyn huis of op een andere veilige plaats het Vaandel van de Com. pagnie bewaaren en altoos patroonen in voorraad hebben , wel zorgende dat nimmer eenig Kruid of Kogels door zyne lieden, wanneer hy ze ontflaat, medegenomen worden. . Wanneer een Compagnie buiten zyn Verdeehng moet rukken, om met een ander of met allen te exerceeren, zullen zv op de gewoone plaats vergaderen en gedurende den weg niet van hun Vaandel mogen wyken, zoo min in het heen als weder gaan. . By ieder exercitie zal 'er na een teeken ot doel gefchoten worden, zullende die geene, die zig daar van het beft kwyt, met een premie vereerd worden; en wanneer meer dan een Compagnie zaamen is, zal by eene volgende Exercitie de hooger hand of regter vleugel gegeven worden aan de Compagnie, die hier ia het meeft heeft uitgeblonken. s. Daar zullen geere byeenkomiten tot hxercitie 0 of anderzins gehouden meugen worden, dan op uitdrukkelvk bevel van de Chef en ten overRaan van dc Officieren in ieder Verdeehng. 4. Niemand z*l zig met zyn geweer buiten zyne wooning moogen begeeven, als wanneer, hy door tromflag daar toe geroepen zal zyn, veel mm  ■Jaarboeken, &«, 393 mm zyn geweer aan een ander leenen om het zelve tot eenige andere einden tc gebruiken, ïj. Deeze Schuttery zal moeten zamen komen en marcheren, na welke plaats binnen de Republicq hun ook word bevoolen by Refolutie van de Staten, mids die refolutie by eene pluraliteit i van ten minften drie Quartieren van Staat ge-1 noomen zy. 16. De Chef -, een diergelyke Refolutie ontvangen- . de, zal, alvoorens uit de Grieteny temarche-, ren , de Refolutie aan zyne Officieren vertoonen, op dat aan hun blyke, dat die weegens drie Quartieren is onderteekend, want zy anders de Grietenye niet meugen verlaaten. 17. In af weezen van de Staten, zu'len derzelver Gedeputeerden in Oorlogstyd order aan den Chef kunnen ftuuren om zyne Schutteryen op te brengen. 18. Doch de Gedeputeerden zullen geen Schutterye uit de eene Grietenye in de andere moogen laaten marcheeren, dan in geval van dadelyke inval des Vyands of oproer in de Provintie. \% Wanneer het gebeurd, dat de Schutterye in grooten getalle byeen moet zyn, zal 'er dooide ^.Staaten een Opperhoofd voor die tyd en niet langer gefteld werden. Boete en Straffen. ïi Die by de Exercitie abfent blyfe, zal verbeu» een Gulden tien Stuivers. 2. Die te laat komt als boven, tien ftuivers. 3. Die, alvorens gedimiteert te zyn of daartoê verlof bekomen te hebben, van zyn Vaandel wykt, als boven tien Stuivers. 4fc Die zyn Geweer buiten order laat, of, reeds geladen zynde, affchiet, drie Guldens* Dd LEtÜV ARDEN. Plan ter prigting 'an een 3urger Landmi- itie.  354 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeu- war" den. Plan ter oprigting yan een Burger Landmilitie. t i 5. Die dronken by de Exercitie komt, of die zig bedrinkt gedurende den dienft twee Guldens 6. Die geene , die by de viütatie bevonden word het aan hem toevertrouwd geweer verwaarloosd te bebben, zal geftraft worden na exigentie van zaken, en daar te boven gehouden zyn, uit zyn eigen Boedel, te bekoftigen de vereifchte reparatie. f. Die hetzelve verkogt', verpand, of op een een andere wyze vervreemd heeft, verbeurt veertien guldens boven de betaling of reftitutie van het vermifte Geweer. 8, Die zig, zonder daartoe geroepen te zyn door de Officieren , met zvn Geweer buiten zyn wooning begeeft, verbeurd twintig guldens. 9. Die geene, die om wat oorzaak ook, zyi Officieren met woorden kwalyk bejeegent, verbeurt een gulden tien ftuivers, en als het in dienft gefchied, dan dubbeld. to. Die zig zoo verre vergeet van tot dadelykhedenover te gaan, zal betalen het dubbeld van de boete, ftaande op een reale Injurie. ft0 En als het in dienft zynde gefchied, het dubbel van de boete by Art. 10 gefteld onverkort de crimineele Adh'e hier over vallende. [2. Die geene die zigi wanneer van de Schutterye dadelyk dienft gevorderd word , abfenteert , zal vervallen in eene boete van een honderd veertig guldens. Op de voorgaande mefuren dienen geldboeten gefteld te worden, en in cas van wanbetaaling , ttraffe geëvenredigd na de fom, waarop de boete is gefteld. De aanfpraak tegens de fchuldige zal de Fifcaal Ier Grietenye voor het Gerecht doen, volgens de jpgave der Officieren. Dog daar de ftraffe verder gaat,als de magt, die le Gerechten thans hebben, moet de zaak aan het Hof  JAARBOEKEN, Maan 1782. S9? £ÏHF gebragt worden, en zal de Procureur Generaal d .n ageeren tegens de beklaagde , gelyk de Ijfcajt! voor bet Neder Gerechte. De Officieren diende de vryheid gelaten te worden, om, die ^eïne genoegzaamen vlyt aanwenden om de behandeling van het Geweer te leeren, meti zeer geringe geldboeten , na vermogen van de, Icliulni^en te co.rigceren. De boeten zullen by de Vaandrik ontvangen" worden, gelyk ook de penningen uit de afkopen ] proflucreu -e, en 't geene jaarlyks van het Land word vérftrekt. Van dit alles zal hy goede aantekeninge houden en met overleg van den Hopman en Luitenant, dè nodige uitgave doen tot onderhoudinge van Gevveer, oprigting van tekens om naar te Ictueten iampt uitdeeling van Pryzen. ' De Gedeputeerde Staten dezer Provincie hebben ook op den 4 February nopens her houden van Springhengften de navolgende aanlchryving gedaan Edele, Vefte, Lieve, Bezondere! Wy hebben tot onderhouding van goede ?, ordre, en voorkoming van nadeelen, die „ daar uitzonden kunnen profluceren, goed„ gevonden UE. aan te fchryven en daar door te gelalten, om wanneer 'er houders van Springhengften in UE. Diftriétof Stad „ mogten gevonden worden, zoo de tegens„ woordige als die in vervolg 'er mogten „ koomen , om dezelve na het ontvangen „- deezes, voor zig te roepen , en op ft „ ernftigfte te verftaan en te onderhouden, 3, of wel voldoen aan de Ordonnantie op de Dd 2 Spring- LïMffci WARDEN. planter prigt'mg 'an een lurger [.antimi' itie.  Leeu- W \R- «tf NIEUWE NEDERLANDSCHE „ Springhengften en Dekgeld , by 'sLands „ Ordonnantie Lib. 4. Tit. XVII. gearres„ teerd en vaftgefteld,. en by Publicatie "van „ den 5 September 1772 gerenoveerd,' en „ Ipeciaal met inhcefie van het 12 Articul van „ dezelve, en na zulks, gemelde houders „ daar op onder Eede te neemen, met folemneelen belofte , zig ten allen tyde na deeze Articulen te zullen gedragen, en m cas van nalatigheid of overtredinge, daar 11 van kennifle le geeven aan Onzen Colle°ïe. " &Waar toe ons verlatende, bevelen Wy „ UE. in de befcherminge van God AlmagII tig"- Deze Provincie heeft, ook toegeftemd in 't verzoek van de Wreft-Indifche Maatfchappv om onder waarborg van den Staat 550000 oiüdens op te nemen, egter met aandrang5 dat de honderdfte en tweehonderfte penningen, die Holland en Zeeland van de Actiën Sf Rentenbrieven der O. en W. lnd. Maatfchappyen heften , voortaan ten voordeele der Zeemagt befteed werde. Ook hebben de Staten op den 26 der ai■telopene maand een befluit genomen,om het zeiven door Ho,)gftderzelver Afgezondene ter vergaderinge der Algemeene Staten te doen inbrengen , en aandringen : Het zelve befluit luidt aldus: -Ter Vergadering voorgedraagen en in deliberatie gelegd zynde het verzoek van den Ut:a-cAïatns, om zyne blieven van credentie van de Vereenigde Staten van Noord-Amenka aan^"]™  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 392 Hoor Mog. te overhandigen, mitsgaders het mder Adres ten dien einde, met verzoek van een ( a tbegoriich antwoord , door denzelven gedaan t n breeder in de notulen van Hun Hoog Mogenden van den 4 Mai 17S1 en 9 Januiry i?8* vermeld Waar op in confideratie gt nomen zynde, dat de voorfz. Heer Adams niet onwaarfchynlyk /enige propufmen aan Hun Hoog Mogenden zoude hebben te doen en voornaame articulen en1 gronden aan Hun Hoog Mog. kunnen ter hand telen, waat op het Congres aan haare zyde in een lract«t v„n Commercie en Vriendfehap zoude willen treeden , of andere zaaken hebben voor te draagen, waai omtrend fpoed vereifcht wierde; is goedgevonder en verftaan de Heeren dezer Provincie, Gecom mittcerden ter Generaliteit, te authpnfceren eptc eelaften, ter tafel van Hun Hoog Mogenden daa heen te diriaeeren , dat gedagte Heer Adams me rien eerften' als Minifter van den Congres yai Noord-America werde toegelaaten ,/mct verden laft aan gemelden Gecommitteerden, om, indiet door denzelven eenige foortgelyke prepofitien wer den eedaan, daar van ten fpoedigften aan Hun üd Mo>ende te informeeren. En zal extract deeze: aan hun worden toegezonden tot narigt en om zvt daar na te gedraagen. (Get eekend.) A. J. v. Sminia. Verders hebben Hooggem. Heeren State nopens het ftuk van Natitralifatie of lnboo: linofchap door inwooninge, den n Maart hef navolgend aanmerkelyk befluit genomer EztraB uit het Boek der Refolutien der Ed. Mog. Heeren Staaten y'q Friesland den 11 Maart 1782. Dd 3 Leku- WAR- DE.n. Bcfl. van Friesland wegens de n 'N. Amerik. Gezant J- Adams. t 1 1 9 l. 11 s  Leeuwarden. Beft* va. Fries tan, ■nopens het ftuk yan Na-. turalifatic. :s>3 NIEUWE NEDERLANDSHE "Is ter Vergadering, door het Quartier van OoRer-* go geproponeerd, of niet nodigen dienltig zoude zynde Refolutie van den 28 February 170ste expliceeren, ten opzigte voornaamlyk van de Re'quifiden tot eene Naturalifatk-, door Inwooninge» 'breeder'in de navolgende propofitie geinfcreerd. „ In crnftigeoverweegiDggenomen hebbende de „ Refolutie van 28 February 4705, en confideree„ rende, dat dezelve offchoon volmaakt conform, „ ja waarlyk gegrond ftp de Fundamenteele C in» „ ftitutie dezes Lands, egter in fommige Poincten, „ in verval fchynt geraakt te zyn door lengte v. m „ tyd, heefc het Quartier gemeend, aangezien „ hetRefpeft, de Digniteit, mitsgaders het be„ lang dezer Provincie en de hooge Regeeringe „ van dien, nu meer als ooit de voorzorgen, in die „ Refolutie vervat, vereil'chen, in bedenking te „ moeten geeven , of het niet nodig en dienftig „ zoude zyn, die heilzaame Refolutie te expli,, ceeren, ten opzigte voornamentlyk , tot eene „ JNaturalifatie door inwooninge, vermits dé woor-. „ den zonder interruptie te woonen ,en zig te fta„ biteeren; daar niet flegts beteekenen, dat ie„ mand zyn Hoofd- en Schoorfteengeld , hier of „ daar in de Provintie betaale , maar duidelyk eene. ,, geduurige inwooninge vorderen. „ Men fielt derhalven voor", om de woorden van dit Artikel in de bovengemelde Refolutie dus te verklaaren: ,, Dat voor Genaturalifeerdenzul„ len worden gehouden, alleen, dewelke hier'„ landfche Vrouwen hebben getrouwd, anders ten ,, minflen, geduurende vyf volle jaaren, zonder ,, interruptie gewoond en zig met een Familie of 3, Huisgezinnen bier geflabileerd hebben, zullende „ eene afweezigheid van meer dan zes weeken in „ 't Jaar, uit deze Provincie, voor eene interrup„ tie gereekend worden, genoegzaam om den loop ,, der geheele Naturalifatien te verhinderen j en „ zullen ook die geenen , welke door inwooning „ genaturaliseerd syn, op de bovengemelden wy- 26*  JAARBOEKEN, Blaart, 1782. 395 „ ze, egter van dit hun gekreegen regt gehouden „ worden vervallen te zyn, zo wanneer zich ge,, duurende vyf of meer jaaren met hun Huisgezin „ elders buiten deze Provincie ter woon begeeven". Verdeis zouden Heeren Gedeputeerden Staten behooren te worden gelaft, om zich in 't vifitee„ ren der jaarlykfcne Procuratien Landsdage ftip„ telyk na deze Refolutie te gedragen , en dien „ conform voor het approbeeren derzelven naauw„ keurig te onderzoeken, of de Gecommitteer„ den , zo uit de Steden als Landen, ten tyde „ hunner jaarlykfche Remming, ingevolge den ïn„ houd dezer Refolutie genoegzaam gcqualifkeerd en begoedigd zyn". Waarop Gedelibereerd zynde, is deze Propolitie woordelyk overgenomen en in eene Staats-Refolutie veranderd, met dit gering onderfcheid, dat in plaats van zes weeken, twee maanden in de Refolutie bepaald word. Ook hebben de Staten dezer Provincie den zelfden 11 Maart, aan den Heere Prinfe Erfftadhouder , wegens de zaak des Hertogs, den navolgende brief toegezonden: DOQRLUC HTIGSTE VORST EN HEER / Het groot belang, dat wy Rellen in eene gerufte oeffening van de wettige Regering ucs Lands, cn teffens de levendige bezeffbg van een der voornaamfte gronden daar van, naamlyk het oprecht en duurzaam vertrouwen der goede Ingezetenen op hunnen Souverein niet alleen, maar ook algemeen op alleen, die in het Hooge bewind der Staatszaken gefteld en met derzelver uitvoering belaft zvn , hebben ons te rade doen worden, om aan Uwe Doorl. Hoogheit met dienernft, welke hec gewigt der zake. vereischt, onder het Dd 4 oog Leeuwarden. Eefl. van Friesland, nopens het ftuk van Na- turalifa- tie.  400 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeü- warden» BefI: var, Frieslam nopens het ftuk van Naturalifa« ex • oog te brengen , dat het aan yder Lid van Staatin de tegenwoordige critique omftandigheden waar in de Republyk zich bevind , overvloedig bekend is , dat 'er onder de goede Ingezetenen.» zoo groot als klein , een algemeen wantrouwen * en misnoegen heerscht over de groote directie van zaken , 's Lands intrett concernerende, en wel fpeciaal over het beftuur der Marine van de Uepublyk, den tragen voortgang daar in en de weinige protecRe der Commercie , zoo wel voor als na den tyd , dat door de Kroon van Engeland aan dezen Staat den Oorlog is gedeclareerd ge^ worden. Uit welk misnoegen en wantrouwen, het geen nog onlangs, in ftede van te verminderen, daaglyks tot hartlyk leedwezen van ons fchynt te vermeerderen , geboren en aangegroeid is een vry algemeenen haat tegens den Perfoon en het Miniltery van den Heer Hertog vau Brunswyk, welke als Confiliarius van Uwe Doorl. Hoogheit gecon,fidereerd wordende, in de fufpicie valt van de voorname oorzaak der gebrekkige en trage directie van zaken te zyn. Dat uit deze te onvredene dispofitie der goede ingezetenen, de allernadeeligfte ee volgen voorde publyke Ruft en voor de nuttige Conftitutievandic Gemecnebeft te vreezen zyn, welke het dc indispenfable pligt van elk weldenkend Regent is , zoo veel mooglyk te tragten voor te komen. En het is door deze overtuiging, Doorl. Vorft! dat wy ons genoopt vinden, om met alle cordaatheit en uit ware Vaderlandsliefde niet alleen., maar ook uit de onflaakbare verpligting,op ons, als de Souveraine Regering dezes Lands, leggende, tot bewaking en bewaring van algemeene Ruften Vertrouwen, de ware bronnen van 's Lands welzyn, aan Uwe Doorluchtigfte Hoogheit deze zoo ongunftige en algemeen vermeerderende denkwyze onzer goede Ingezetenen onder het oog te brengen, en etnftig te betuigen, dat wy tot voorkoming van de  j AARBOEKEN, Maart, 1782. 401 de pernitieufe gevolgen, welke uit dit wantrouwen en misnoegen der Ingezetenen, zoo voor depublylee Ruit als voor de wettige Conftitutie van den Lande, vehementelyk te vreezen flaan, niet konEen afzyn, om aan Uwe Doorl. Hoogheit (die wy vertrouwen, dat even zeer als wy het gewigt der zake, zoo wel met opzigt tot den Lande als tot zich zeiven apprehenderen zal) op het vriendelykfte en nadrukkelykfte te verzoeken, van den Heer Hertog van Brunswyk op de beft mooglyke wyze te willen perfuaderen om zich van de direéhe van zaken te onttrekken en zich uit de Republyk te retireren , ten einde daar door allen ergwaan weggenomen, de eensgezindheit herfteld, de goede ge. meente weder overgehaald werde tot een ongereferveerd vertrouwen op diegenen, welke met de uitvoering van zaken, tot 's Lands dierbaarfte belangens ftrekkende belaft zyn. Waar mede Doorluchtigfte Vorfl en Heer! wy Uwe Doorl Hoogheit bevelen in de befcherming des Allerhoogften. Geteekent A. j. v. Smin ia. De Prins Erfftadhouder beantwoordde de zen brief den 15 Maart op deze wyze : EDELE MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN- Het is met geen minder leedwezen als verwondering, dat wy uit Uwer Edele Mogende Misfive van den 11 dezer gezien hebben, het verzoek door Uw Ed. Mag. aan ons gedaan, om den Heer Hertog van Brunswyk te willen perfuaderen, om zich van de directie der zaken te ontrekken en uit de Renublvk te retireren, en zulks uit hoofde van * ' * : Dd 5 het Leeu- ; WAKDEN, BefI- van Friesland iopens het ftuk van Naturalifa • tie.  404 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeo"» warden. Antwoordran Z. Hoogh. op voorfz. brief van de Stat. , vanFrieS' land. i 1 i i i i l | r r n 1 v | het algemeen wantrouwen en misnoegen over de groote. directie van zaken 's Lands lntreft concernerende, en wel fpeciaal over het beftuur der Marine van de Republyk, den tragen voortgang van dezelve en de weinige protectie der Commercie, zo wel voor als na den tyd dac door de Kroon van Engeland aan den Staat den Oorlog is gedeclareerd, en dat uit het ffeeds vermeerderde misnoegen en wantrouwen zou ie zyn geboren en aangegroeid een vry algemeenen haac tegen den Perlbon en het Miniltery van den Heer Hertog van Brunswyk, welke als onzen Confiliarius geconlidereerd wordende, gehouden word te zyn dc voorname oorzaak der gebrekkige en trage directie van zaken , waar van de allernnadeeligfte gevolgen voor de publyke Rust en voor de wettige Conftitutie van dit Gemeenebeft te vreezen zouden kunnen zyn. Hoe zeer wy altoos bereidvaardig zullen zyn, 3in zoo veel in ons vermogen is te voldoen aaa le billyke verlangens van Uwe Edele Mogende, ;n niets vuriger wenfehen dan gelegenheden te /inden om blyken te geven van onzen yver ter )evordering der ware belangens van dit Gemeelebeft en byzonder van de Provincie van Friesand, kunnen wy niet ontveinzen, niet over een e kunnen brengen met de regels van billyklieit, lat iemand , en byzonder een Heer van zoo een lanzienlyk Huis, tot wiecs lafle alleen word gcllegueerd een opgevat misnoegen , zonder het ninfle blyk van deszelfs gegrondheit of bewys van -huid,een Heer, aan wien wy en ons Huis zule wezenlyke verpligtingen hebben, die federtmeer an dertig Jaren deze Republyk als Veld Maarfchalk iet alle yver en trouwe gediend heeft, en gedumde onze minderjarigheit nog boven dien tot eeocgen zoo van Hun Hoog Mog. als van Uw Ed. log. en de Heeren Staten der andere Provinciën, waargenomen heeft den Poft van Kaptein Genelal, niet alleen van alle behandeling van zaken;, zelfs  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 403 zelfs van die, welke hem uit kragt van de Commisfie der Militaire Charges, door dc Hooggemelden Heer Hertog bekleed, direöelyk incumberen, met 'er daad uit te fluiten, maar hem zelfs liet Land te doen ruimen. Wy vertrouwen dat Uw Edel Mog. zullen billyken , datwy, opgronden van erkentenis en recht* vaardigheit, ons gehouden achten, om gemelden Heer Hertog, zoo veel van ons afhangt, te juftificeren van den Blaam, die aan denzelven, door de onbezonnen drift van een niet wel geïnforneert Gemeen, is aangewreven, en dat wy du* aan Uw Ed, Mog. by deze gelegeoheit op de loiemneefte wyze vernieuwen, het door ons inde Vergadering van de Ridderfchap van Holland gedane Leclaratoir houdende voornaamlyk, dat aan gemelden Heer Hertog met geen fchyn van reden kan worden toegefchreven de elendige en gebrekkige ftaat van Detentie, waar in het Land zich bevonden heeft by den aanvang van den Oorlog, al het prccenfe verzuim dat daar omtrent plaats zoude hebben gehad, cn alle de zoo genaamde verkeerde maatregelen zedert eenen geruyme tyd genomen, met alle de fatale gevolgen uit dezelve refulterende, en dat wy ten vollen verzekerd zyn, dat nimmer of ooit door gemelden Heer Hertog, aan ons willens en wetens eenige raad of advys is gegeven , met overeenkomftig met de ware belangens van de Republyk, en dat fpeciaal zeer ten onrechte aan den invloed dei raadgevingen van Hooggemelden Heer Hertog op onzen Geeft word geattribueert, dat de Marine var de Republyk zich in geen beteren ftaat bevind oi wel, dat inactiviteit in de Krygs- Operatien te W» ter in het voorleden Jaar plaats zoude hebben ge had, hebbende wy omtrent dit laatfte point nim mer met meergemelden Heer Hertog geraadpleegt Wv meenen derhalven, dat, zoo lang als oui de geo-rondheidt van het opgevat misnoegen me cebleken is, en dat geene der befchuldigingen hoe genaarat, door een voor-ingenomen Gemeet ° tc Leeuwarden. Antwoordvan Z. Hoogh. op voorfz. brief van de Stat. vanFries* land. > f  404 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Antwoordyan Z. Hoogh. cp voorfz, brief van de Stat. vanFriesland. I < < Nader Advis van ,t Quartier der Steden, omtrent het y$llc PoinSl van den Ordinaris Landdag. TJet Quartier gehoopt hebbende, dat de andere A drie Quartieren zich niet zouden veréénigen tegen? den Heere Hertog van Brunswyk, doch nu uit de Advyfen heti egendeel bevindende,verzoekt by dezen: ,, dat de drie Quartieren geene formeele refolutie nemen, zonder aan het Quartier der „ Steden opening te geeven vande redenen, welke i, hun tegen den Heer Hertog ingebragt, in eeniger mariere bewezen zyn, Wy niet kunnen noch mogtn deferen aan de inftantien van Uw Ed. Mog. waar van wy van harten wenfchen,dat Hoogftdezelven in diervoegen wel zuilen gelieven af te zien terwyl wy egter vertrouwen, dat, zoo aan Uw Ed. Mogenden tegen alle verwagting ietwes was gefuppediteert.dat by Hoogftdezelven kon worden aangemerkt als een gegronde blyk van het opgevat wantrouwen tegen meergemelden Heer Hertog,Uw Ed. Mogenden aan Hooggemelden Heer Hertog gele. genheit zullen gelieven te geven, om zich behoorlyk te kunnen juftificeren, alvorens hem te vtroordeelen, of nader op zyne verwvderinge van onze Perfoon te infteren. En iDgeval niets diergelyks aan Uw Ed. Mog, is gefuppediteert, en door Uw Ed. Mog. word geproduceert, oordeelen wy, dat Hooggemelde Heer Hertog geen juftificatoire Refolutie noodig heeft, maar ten vollen moet gehouden worden van dien blaam te zyn gejuftificeert. (Was geteekend) W. Prins van Orange. Dit antwoord kwam in de Provincie, wanteer de Staten reeds gefcheiden waren. Onlerwyl hadt het kwartier der Steden dit naIer advys in voornoemde zaak ingebragt:  JAARBOEKEN, Maart, 1782; 40S „ hun daar toe beweegen". Kunnende het Quartier nog niet gelooven; dat de waare reden, volgens de Propoütie van JVefiergo, hier in beftiat, dat de Heer Hertog van ürunswyk, als ConÜharius van Z. H. den Heere Prins Erf-Stadhouder word sefufpetleerd de voornaame oorzaak van de gebrekkige directie van zaaken te zyn. 1. Om dat die Sufpicie in de Propofitien en Advyfen, niet verklaard word te zyn by de Pluraliteit der Leeden van de drie Quartieren, maar by de Ingezeetenen. a. Om dat het Quartier niet durft Rellen, dat de drie andere Quartieren zo eene befchuldigende Refolutie zullen neemen, zonder eenige reden of op eene loffe fufpicie, waar van noch bewys noch waarichynelykheid in de Propofitie te vinden is. Om dat aan het Quartier bekend is, dat de Heer Hertog van Brunswyk, by een Declaratoir van Zyne Doorl. Koogheid den Heere Prins ErfStadhouder overgeleverd aan de Staaten van Holland en Weft-Friesland den 20 February 1782. van zodaanige fufpicie geregtvaardigd is. Eindelyk verzoekt het Quartier, dat de andere Quartit ren in ernftige overdenking gelieven te neernen, dat zodaanige Refolutie over eene zo gewigtige zaak, tot eeuwige oneer van onze Provircic kan zyn, en laat alles, wat hier omtreni reecis gedaan is. of nog gedaan mogte word™, ter verantwoording van de drie andere Quartieren Wyders hebben de Staten den 17 deze] maand het navolgend Placaat ter vaftftellin£ der middelen en kortinge van 't hoorngek beraamd: De Staaten van Vriesland allen den geenen, die deezen zullen zien, ofte hooren leezen. Salut • Doen te weeien: Dat na gehoord te hebber het'rapport van de Heeren door ons Gêcommir. mitteerd tot het onderzoek van den ftaat dei Land LEETj-< " IVAR- " DEN. Nader Advys lerftedert in de zaak des Hertogs. \ I  406 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Plae. ter vaftelling der middelen en hortinge van hoorngeld. i i i i Lands Comptoiren, en tot het maaken van een overdag van de middelen en laften, mitsgaders van de penningen, die tot betalinge der laaR gemelde zullen worden vereifcht, aan ons ten klaarIten gcbleeken is, dat in de tegenswoordige ongelukkige en zoo hachgelyke omftandigheden, waar in het dierbaar Vaderland zig bevind, en waar in den Oorlog ter verdediginge van 't zelve en deszelvs bezittingen, gelyk meede tot het bekomen van een eerlyke en beftendige Vreede, moet worden voortgezet, de gewone middelen behoudens onze deliberatien over de verbcteringe en vermeerderinge derzelve, ten minften moeten worden geheeven, en derhalven hebben goedgevonden en verftaan, dat alle de middelen zoo van Contributie als Confumptie , die gedurende dit lopende jaar zyn uitgefchreven en gevordert, wederom op den zelfden voet zullen werden geheeven, in het jaar, beginnende met den eerften May 178a, en eindigende met den laaften April 1783, en dat de betalinge derzelver zal gefchieden aan die'sLands Comptoiren , op welke gedurende dit lopende jaar, heeft moeten gefchieden. En nadien de perfoneele en reële iccfte penning mder voorfchreven middelen, meede zyn begrepen, hebben wy gerefolveert volgens voorig tjejruik toe te laaten, dat in de Perfoneele Goed'chattinge werde gekort, 't geen kan worden aan getoond aan reële betaald te zvn, en wyders wef erom te permitteeren aan die"g;eene,die over den lanflag, waar meede op de perfoneele Gohieren syn aangetekend, zig bezwaard vinden , om hun >nder Eede vwde Heeren onze Gecommitteerlen in het mindergetal te verminderen', iadienop rier duizent guldens en daar boven zyn aangeflajen, en wel op den 27 of 28 Auguftv deezes jaars [782, en ingevalle beneden deeze fómme ten Coïiere zyn bekend, zig by het Geregte der Grieteiie of Stad, op welkes Cohier gevonden worden, ot voorfchreven einde kunnen vervoegen, opzul- ken  JAARBOEKEN, Maart, 1782. 40- ken tyd, als daar toe door het zelve voor af za worden valige field. Ook hebben wy wederom goedgevonden aan de Ingezetenen, die hunne Runder Beeften aan debefmetteiyke Ziekte zullen, verhezen, te vergunnen, 'c verfchuldigde Hoorngeld voor ieder Beeft, 't welk van den iften May 1782, tot den laaften Aprif 1783 ingcfloten, verliezen, te korten, des dat dezelve zullen moeten worden aangegeven binnen drie weeken na het verfterf. (Geteekend) A. j. v. Sminia. Als mede nog den zelfden dag eene Publicatie omtrend de betalinge der (equivalenten, en collateralen. T"\e Staaten van Vriesland allen den geenen, die -L-/ dezen zulien zien, ofte hooren leezen Salut; Doen te weeten: Dat Wy in Confideratie genomen hebbende, dat in fleeze tyds omltandigheden ?eer veele gcreede penningen worden vereifcht, hebben goedgevonden en verftaan, gelyk Wy goedvinden en verftaan by deezen, dat van nu voortaan de betalingen der ^Equivalenten en Collateralen niet meer, gelyk in de Placaten, den 6 May 1774 daar od geëmaneerd , vaftgefteld is, zal gefchieden in Landfchaps Toonder deezes Obligatien, gereekent tegens 75 van hec hondert,maar inklinkende Munte,dog ten opzigte der ^Equivalenten, onder kortinge va'n een vierde, gelyk voor deezen , blyvende de betalinge van de Collateralen tegens de volle fomme, en voor het overige gedagte Placaten onverandert, en in haar geheel. En op dat niemand hier van onkundig zy , zal deeze alormne worden gepubliceerc en geaffigeert, daar men gewoon is publicatie en affictie te doen. (Geteekend) A. j. v. SlUini a. Ver- Leeuwarden. Plae. ter vaftelling der middelen en kortinge. van hoorngeld.  Leeuwarden. - Geven met verfchuldigde eerbied te ken• nen, de Ondergetekende,alle Kooplieden, " Fa- 4o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Verders hebben de Gedeputeerde Staten te^en den a April aanftaande een buitengewoone Landsdag uitgefchreven. Harlingen. liet Edel Mogend Collegie ter Admiraliteit alhier, heeft met voorkeniiTe van Zyne Doorluchtige Hoogheid begeven 'sLands Fregat van Oorlog de Juno van 36 IL aan denKaptein C. M. de tVitb, en Harlingen van 44 R, aan den Kaptein Grave van Rech* teren. OVERTSSÉL. Zwolle» De Kooplieden, Fabrikeurs en Fadtoren dezer Stad, hebben ook by verzoekfchrift aan de Regeerders, op den 28 Maart, aangedrongen, dat'de Heer J. Adams als Afgezant der vereenigde Noord-Amerikaanfche Staten erkend, en onderhandelingen met hem tot ftandbienging van een verbond van Vriendfchap en Koophandel met Denzelven aangevangen werden: Het verzoekfehvift luidt woordelyk aldus: Weledele Achtbare Heeren, myne Heeren " „Burgemeefteren, Schepenen ende „ Raden der Stad Zwolle.  JAARBOEKEN, Maan 178a, 409 „ Fabrikanten en Factoren binnen deeze Stad: Dat zy, ieder in zyne byzondere betrek„kingen,niet minder aan de Ingezetenen van „ dit Gemeencbeft in 't algemeen, by onder„vinding gevoelen, de fmertelyke gevolgen „van het verval, waarin de Commercie en „Fabriken deezer Landen, allengskens, en inzonderheid zederd de Vyandelyke aanval „van het Ryk van Engeland, tegen dezen „Staat, zyn geraakt; dat zy, aan het Vaderhand en aan zig zei ven verfchuldigd zynde, „gebruik te maken, van alle gelegenheden, „diezig-tot herftel derzelver voordoen, hun„ne oplettenheid onmogelyk heeft konnen „ echapperen, het aanzoek door den Heere „ Adams, reeds voor eenigen tyd, aan de Re„publiekgedaan , om een Tractaat van Com„ mercie met dc Vereenigde Staten van Noord„ Amerika te fluiten,een ftuk, waar van het „ nuttige, noodige en voordeelige voor deeze „Provinciën?zoo évident in zig zelve, en, „ zoo menigmaal on wederfprekelyk betoogd isj „ dat de Supplianten U Wel Ed. Hoog Agtb. „doorliet nalc ryven daar van, of het toepassen der algemeene belangen op deeze Stads en der Supplianten byzondere betrekkingen , „niet willen laftig vallen. En terwyl het"hun „ overtuigend voorkomt, aan de eene zyde, dat „Engeland de Republiek met eene ailerver„ dcrffelykften Oorlog befprongen , en daar „door, alle Verbiiidreniflen met dezelvever„ broken hebbende, geene infehikkelykheden „ voor dat Ryk meer 111 aanmerking konnen ko„ men ,Aan de andere zyde: Dat America thans E e „als Zwolle.  4io NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwol* le. Het „ als vrygevogten, moet worden aangemerkt* „en zich door het verbieden van Engelfche „ Fabrieken en Producten, geheel van dat Ryk, „fchynendete willen affcheiden; dit, hetreg„ te, en mogelyk het eenige tydftip is, waar 5,in wy gelegenheid zullen hebben,- met die „ magtige, nieuwe Republiek , verbindteniflen „ te maken , een tydftip, welk niet dan met het uiterfte gevaar, van door andere Mogend„ heden, ja zelfs door Engeland, gepra;ve„nieert, of wel onherftelbaar, uitgellotcn tc „ worden, kan werden genegligeert: Zoo ne„ men zy de vryheid, zig te wenden tot U Wel „ Ed. Hoog Achtb. met Ootmoedig verzoek,. „Dat UWel Ed. Hoog Achtb. die reeds „voor lang getoond hebben,op hetaan„ gaan van Verbinteniflen, met magtige „Mogendheden, prys te ftellen, op dc ,, aanftaande Vergadering vanRidderlchap „en Steden, de Staten dezer Provintie, „ derzelver pogingen mogen gelieven te „ verdubbelen, ten einde ook namens dit „ Geweft, tot erkendtenis van den Heere „ Adams, en tot fpoedige entamering der „ geproponeerde Negotiatien, terGenera„ liteit mogen worden geadvileert. „ 't welk doende &c." Op den laatftgehouden Landdag der Staten van Overyflel, heeft JonkheerA. W.vau Pallandt, Droft van Yft'elmuiden, den 15 Maart dit advys uitgebragt;  JAARBOEKEN, Maart, i782. 4,1 Sujet zyn aanzienlyke Sommen , die door zwaare pecica gevraagd zyn, tot afweringe van een trouwlozen Vyand, die de Republiek óp een verraderlyke wyze aangevallen heefa Een algemeene berudwi'ligheid is 'er geweeft, om confent daar in te draagen, in die vafte hoop. en verwagting,. dat alles, wat tot afbreuk van den' -Vyand, en tot befcherming van de Commercie 1 koft dienen, met allen yver en nadruk zoude wor- ■ den in het werk gefteld. i Tot zyn innerlyke ontroermge ondervind de On-. dergeteekende , dat de Commercie en Navigatiet dezer Landen onder gedurige voorwendfelen zon-1 der befcnerminge is en blyft, en dat de herhaalde; aanzoeken der Ingezetenen, hoe nadrukkelyk ook 1 mgcrigt, vrugteloos zyn, waar door te duiten is, dat Koophandel eu Scheepvaart, de Bronnen van het beltaan van de Republiek, voor altoos ver» looren zu'len raaken, en haare bezittingen in Ooft €« Weft-Indiën tot een prooy en-Verwoefting der Vyanden worden. Het komt dus den ondergeteekenden voor, dan kragtdadigen maatregelen van binuen moeten beraamd worden, en dat het meer enmeertyd wordj, orn adfiftentie van buiten zoeken te krygen. Ota die reden heeft hy op den 1-7 Oclober laaftleden by een fchriftelyke Memorie in bedenking, geoordeeld te moeten geven, of het niet hoog nodig was een naauwe verbintenis met Vrankryk a3n te gaan; waar toe zig dat Hof. aangeboden hadi. De blyken van genegenheid, die de Republiek dagelyks ontving van dien kant, zyn overtuigende beweegredenen by hem geweeft , om op 'den 15 November laaftleden nader aandrang daar te doen en te verzoeken, :at het aangaan van zodanige alliantie een poin zoo aanhoudend, gewillig , tot behoud van het lieve vaderland heeft opgebragt , en nog geduldig veil heeft, dat van een en ander, zeg ik, eens een yverig,goed en nuttig gebruikt gemaakt worde ; hier door alleen moet dit gemeenebeft Haan of vallen. Zonder handel, zonder fcheepVaart, zonder Visfcheryen , zonder Volkplantingen , naar behoren befchermt, zyn wy fpoedig te niet. — Wel voorziene Oorlogfchepen en Vloten kuDnen ons behouden: daar door alleen kan Nederland welvaaren, en deszelfs byna verdoofden luister doen herleven. Zo dra eene welbeftierde en welmeenende activiteit in het beramen van ofFenfive en defenüve maatregelen tegen orzen vyand , zal komen te blyken, zullen weltevredenheid, genoegen en welvaarr onder ons herleven. Dus doende kunnen de gegronde grieven en billyke klagten van een zoo treffend verongelykt volk, uit den weg geruimt worden. Vrye menfehen erkennen geen willekeurig bellier: — een knellend juk is en blyft fteeds onverdragelyk voor de vrygevogiene halzen onzer Medeburgers; het behoud van het Vaderland kan noch mag hun niet onverfchillig zyn. — Het geroep van dit vrye Volk, niet dat van een dol en opgerokt gemeen, maar de (temrne van het befte gedeelte der Natie, vorderde nimmer iets onredelyks. Dat wy hier op onzen aandagt vefligcn EdMog. Heeren! cn dus doende aan onze Ingezetenen, die hunne zaak aan of ze zorge hebben toebetrouwt, trachten genoegen te geven. Om hier aan te voldoen, ben ik van gevoelen , dat Nyme* sen. Advys van Jr. v. d. Capellentot de Marfch, wegens N Amerika.  Ui NIEUWE NEDERLANDSCHE Nyme. GEN» Advys yan Jr. v. d. Capellentot de Marfch, wegens N.Ame rika. dat UEd. Mog. Gecommitteerdens ter Generaliteit behoorden te worden geauthorifeert , om namens deze Provintie ter tafel van Hun Hoog Mog. te dsclareeren, dat om de hier vooren aangerogene redenen, deze Republicq geen ftilüand van wapenen, geene afzonderiyke vrede, door Engeland aangeboden, kan aannemen: tevens met eene heufclie verklaaring aan haare Rus-Keizerlyke Majeheit, dat de Republicq gereed is om medé te werken tot het herftellen der ruft in Europa, zoo dra zy zal overtuigt zyn van de mogeljkheid om van haaren vyand te erlangen reparatie van zoo veel hoons, en vergoeding van zoo vee! fchadens: dat Zy geene vrede kan aannemen , dan overeenkomende met haare waare belangen , en te gelyk met die van haar Bondgenoten , met welke zy plegtige engagementen heeft gemaakt-, om den gemeenen vyand op eene glorieufe wyze tot reden te brengen. Voorts Ed. Mog. Heeren!diende de Republicq van nu af aan bedagt te zyn , van zig nergens in te laten, dat by eene eventueele algemeene vrede, aanleiding zou kunnen geven tot herftelling van voorgaande Verbonden met het Ryk van GrootBrittanje, een Ryk dat geen Trachtten met ons gemaakt heeft, dan om des te gemakkelyker pretexten te hebben, om ons te kunnen mishandelen. — Waartegen het van .eene volftrekte noodzakelykheid is, dat dit gemeenebeft zig, op allerley wyzen de goede dispolitien des Konings van Frandryk trachte ten nutte te maken, om zo doende een altoosduurcnde vriendfehap cn goede verftandhouding met dat Ryk op de welmeenendfte gronden te veftigen, als het eeniglte middel, om onze Conftitutie, onze Vryheid, Aanzien en Welvaart, tegen alle verraderlyke geweldenaryen.onzer vyan« den te beveiligen , en voor verderen indracht in dezelven te bewaaren. Dus doende en vercenigt met een magtig gemeenebest, dat zig aan het viortduuren onzer Vryheid  JAARBOEKEN, April, 1782. 443 held zal Iatèn gelegen leggen, zal het vrye Nederland uit de laagte, daar het door den verraderlyken Engelfehen in vloed, als in gezonken was, met aanzien verryzen. Vereenigd "met een magtig Ryk, dat zig van den beginne der Republicq als onzen natuurlyken Bondgenoot heeft gedragen; en welkers vyandfghap ons door de Engelfehen, altoos op onzen ondergang bedagt, berokkend is geweest, vereenigd met eene Mogendheid, die onze waare grootheid op alle wyzen bevordert, die in Haat is, om ons van de laridzyde, daar deze Provintie zoo veel aangelegen is, Ed! Mog, Heeren J voor alle verderffelyke aanvallen te bewaaren: en waar toe'onze armée nimmer toereikende kan zyn. Daar nu de vermeerdering onzer Landmagt, wélkers voornaa-nlte beltiei meer aan Vreemdelingen , dan aan Inbooi iinger toebetrouwt wordt, niet dan drukkende, niet dat gevaarlyk voor ons gemeenebest is : h' bben W5 zoo veel te meer redenen, om altoos op het wel meenenfte met Frankryk eene lyn tc trekken: me een Ryk, dat, zoo dra het van onze goede trouw en oprechte dankbaarheid blyken zal zien, dezei Staat, buiten twyfel op het edelmoedigfte za voo komen en behandelen. Al het geene ik tot UEd. Mog. gefproken heb be, is overeenkomende der ftemme des Volks. Alvorens ik uitfeheide, kan ik my niet weerhou den hier by te voegen,dat orze Ingezetenen (leed blyven verwagten, dat eens zal komen te blyken v/aar aan en aan wien toetefchryven is de langduu rige traagheid en werkeloosheid, welke, hoe zee men ook een fchyn van aéliviteit heeft trachten t vertoonen, tot eene eeuwige fchande voor dit Ge meenebest, hebben plaats gehadt, in het berame en e^ecuteeren van de nodige mefures, om by tyc eenen woedenden vyand met vigueur te keer t gaan, en zynen reeds maar al te veel gelukte toeleg te voorkomen. - De Natie is beregtigt 01 Nyme» gen. Advys van Jr. v.d.Capellentot de Marfch, wegens N. Amerika\ 1 r, r r l k S s r a 1 e ti n R  444 NIEUWE NEDERLANDSCHE NvMEGEN. Advys van Jr v. de C; pellen tot de Marfch wegens N.Amt rika. te eisfchen, dat hun goed en bloed voortaan niet nutteloos verfpild worden. De Natie vordert met recht Edele Mogende Heeren! dat met alle mogelyken ernst naar de oorzaak van 'sLands ongeval de rigourufte peri- quifitien gedaan worden , om, zoo doende , te ontdekken de verkeerde, verraderlyke, en ter kwader trouw gegevene raadgevingen en gepleegde malverfatien van onze inwendige vyanden, op dat derzelver invloed en voortgang gefruit, very-deld, ja zelfs dat de zodanigen, die getracht hebben dit Land ten val te brengen, en die daarom met den billyken haat der Natie als overladen zynde , zig voor de vierfchaar des volks niet hebben ■weten te zuiveren, zonder aanzien van Perfoonen mogen geftraft, of ten minften uit het midden van dezen Raat verwydert worden. Waar tegen UEd Mog. gaarne met my zu'len toeftemmen, dat het te wenfchcn waare, dat, om aan de scquiteit, aan de billyke verwachting van gantsch Nederland te voldoen, eerlyke welmeenende, doch verongelykte leden der Regering ten dienRe van het Vaderland herfteld wierden. UEd. Mog. begrypen, dat ik hier onder anderen in 't bvzonder bedoeleeen fchreuwend voorval in eene naburige Provincie, een gebeurtenis zonder voorbeeld in een Land, daar recht en gerechtigheid diende plaats te hebben , en waar aan wy ons Ed. Mog. Heeren! om der gevolgen wille, moeten laten gelegen leggen, ik meen het feitelyk ontzetten van een Lid der Ridderfchap in de Provintie van Overyffel , (die geene onderdrukking van het nuttigfte gedeelte der Maatfcliappy heeft kunnen dulden) door eene meerderheid van ftemmen , zonder forme van Proces, en dus in het oog der wet, zonder misdaad. Ik hebbe de eer, dit myn advys, aan UEd. Mog. welmeenende en vaderland bevende Confideratien te fubnvtteeren: met verzoek dat bet zelve, aangezien de aangelegenheid der zaken daar in voor-  JAARBOEKEN, April, 1782. 445 voorgedragen, tot myne verantwoording by een VoR-, welkers rechten ik fteeds zal verdedigen, in den Rccesfe van dit Kwartier, mag worden gt tolereert. R. j. van der CAPELLEN, tot de Marsch en Lathmer. HOLLAND. Dordrecht. T *^en 3 April hebben de Gedeputeerden %_J der Heeren Kooplieden van deze Stad zich ten huize van den Heer eerfte Burgemeefter vervoegd, en na zyn Ed. Groot Achtbare, als het Hoofd der Regering, hunnen dank te hebben betuigd voor den yver , die deze Stads Regering wederom op nieuw voor het algemeen belang van het lieve Vaderland en die van den Koophandel in het byzonder, heeft betoond, door het erkennen van den Heer Adams, als Minifter Plenipotentiaris van het Noord-Amerikaansch Congres by deeze Staat; hebben gemelde Gedeputeerdens hun verlangen te kennen gegeven en eerbiedig verzogt , dat byaldien onverhoopt eenige zwarigheit bv de hooge Bondgenooten omtrend deze allerheilzaamfte en allervvenfchelykfte zaak mogt werden gemaakt, in zoo een geval, door ofte van wegens deze Stad ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. mogten werden voorgefteld, het beramen van zoodanige middelen, waardoor deze Provincie niet .zoude werden beroofd van Nymegen.  446 NIEUWE NEDERLANDSCHE Doro- 8.ecüt. van de gewigtige voordeelen, die men veronderftelt, dat door eene erkentenis van de onafhangelykheit van Noord-Amerika noodwendig plaats moeten hebben; en zoo by de Leden van Haar Ed. Groot Mog. mede eenige zwarigheden dienaangaande mogten gemaakt worden, die het beramen van gepafte middelen zouden beletten, dat als dan byde Regering van deze Stad zoodanige maatregelen mogten werden genomen , als ftrekken konden om de Kooplieden dezer Stad de gewenfehte vruchten van deze erkende onafhangelykheit te doen genieten. Zyn Edele -Groot Achtbare ontvong de Gedeputeerde zeer vriendelyk , en nam aan, hun verzoek in den Oudraad te zullen brengen. Den 12 April is alhier, door den Scheepmaker Jacubus Spaan, het voor de Admiraliteit op de Maze, nieuw gebouwd wordende Oorlogfchip van 60 ftukken, genaamd de Hercules, zeer voorlpoedig en zonder de minfte llag of ftoot, van de werf in de rivier de Maas geloopen; waar by eene groote menigte van Jagten en andere Vaartuigen en Perfonen van allerlei ftaat tegenwoordig waren. Haarlem. „ De Heeren Direcleuren der Nalaaten•fchap, benevens de Leden van het Godgeleerde Genootfchap van wylen den Heer Pieter van der Huift, hebben, byecn vergaderd zynde, om uitfpraak te doen over de ingekomen Verhandelingen, ter beantwoordinge van het voorftel voor het jaar 1782, geoordeeld,  JAARBOEKEN, April, 1782. 447 decld, dat de beloofde gouden Eerprys rcchtniaatig toekomt aan den Schryver der Verhandelinge, welke ter Zinfpreuk heeft, Si omnia antecedcntibus caufis fiunt &c. Cicero de Fato C. XIV. En, by 't openen van' het daarnevensgaande briefje,met de Zinfpreuk, is hun gebleeken, dat derzelver Schryver is de Hooggeleerde Heer Jofep'uis Pap de Fagaras, Ph. Dr. & ejusd Facult. ac Math.in illuflri Reformatorum Athenao M. Vafarbelviènfi in Tranfylvania Profeffbr: aan wien, ingevolge daarvan , de toegezegde Eerprys is toegekend. Verder hebben opgemelde Heeren geoordeeld, dat, uk alle de overige Verhandelingen, bovenal door den druk verdienen gemeen gemaakt te worden, de drie volgende verhandelingen, welke ter Zinfprcuken hebben : (1) caufas cognoscite rerum, Qiiid fumus, & quidnam vicluri gigni«s«r,PERSius. Ca) 'E~y WeAi^ip x. T. a. Epicteti Encbirid. (3) The proper fludy of Mankind is uian. Uit dien hoofde is het oogmerk de opgenoemde Verhandelingen, by wyze van acccdeerende ftukken, nevens de prysverhandeling, ter Drukperfe over te geevea. En 't zou aan de bovengenoemde Heeren ten uiterfte aangenaam weezen zulks te mogen doen, met meldinge van de naamen der Heeren Schryveren dier Verhandelingen. Hierom is hun lieder verzoek, dat deeze Schryvers dc goedheid gelieven te hebben van daartoe gelegenheid te geeven, door zig ten Uiterfte voor primo Juiy te openbaaren, en vryheid te verleenen, om hunne toegezeII h gelde Haarlem.  Haarlem. 'sGrA VEN H AGE. Wy hebben te voren racer dan eens gefproken van de bende Zee- krygsvolk, ot het Corps Mariniers, het welke de Bondgenoten befloten hebben op te regten. De kaptein Generaal en Admiraal heeft daar van reeds de Zee Officieren benoemd namenlyk: Onder zyne Doorlugtige Hoogheids JLyt Regiment Marinier tot Colonel van hetzelve en Kaptein van eene Compagnie den Heer Harifinck, tot Lieutenant Colonel en Kap- 44>g NIEUWE NEDERLANDSCHE quidnam victuri gignimur, Vrksivs ; welke hun , naaft de Prysverhandelmg , by uititek behaagt; en waarvan den Schryver vervolgends is gebleken te zyn, de Eerwaarde Heer Archibaïd Maktainè ïheol. Doel:, en Leeraar der Engelfche Kerk in 's Hage.  JAARBOEKEN, April, 17G2. 449 tein vtln eene Compagnie, den lieer Mytens; tot Major van het eerfte Bataillon en Kaptein van eene Compagnie , den Heer van Kinsbergen ■ tot Colonel Commandant van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie , den Heer Reynjl ■ tot Major van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie , den Heer Bedelt, Voorts nog tot Kapteinen, ieder van eene Compagnie, de Heeren Braek j E. C. Staring, Dekker, Melvill, Reintjes, Boot, Cras, Rynevelt, C. L. Graaf van Recbteren , Mulder en L. Speuglcr. En tot Kapiteinen Commandanten , de Heeren Aberfun , Wirtz, G. Smisfaert, Graaf van IVelderen , van Kinsbergen , T/woft , C. Graave van Recbteren, lAaillant, Over meer, Bof tb, Rauws, Baron van Kinckel, Oorthuis de With en van Woenfd: Tot Colonel van een tweede Regiment Mariniers en Kapitein van eene Compagnie in hetzelve, den Heer Baron van Waffenaar 1 tot Lieutenant Colonel cn Kaptein van eene Compagnie,den Heer Dabenis ; tot Major van het eerfte Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Bisdom; tot Colonel Commandant van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Zoutman; tot Major van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Rietveld: Voorts nog tot Kaptainen, ieder van een Compagnie, de Heeren Riemersma, van der Kracht, Berghuys, van der Beets, J-P, van Braam, van Gennep ,'Raders,Silve/ler, Stavorinus en Idftnga; en tot Kaptein Gom," Hh 2 man- Gra- venhav ge.  45o NI UWE NEDERLANDSCHE 's GrA- vem1age. mandanten, de Heeren Cuyper , Pelt, van Loo, Maiiregnault, öfl» Sou, A. Spenglcr, Rochebrune, Vofch van Avejaat, A. II. C. Staring, Tullingh, Bols, C. J. Bloys van Treslong, Smaafen en Meur er; tot Colonel van een derde Regiment Mariniers en Kaptein van eene Compagnie, den Heer Hoeuft; tot Lieut. Col. en Kapt. van eene Compagnie, den Heer van Kruynen; tot Major van het eerfte Bataillon en Kaptein van een Compagnie, den lieer van Hoey; tot Colonel Commandant van het tweede Bataillon en Kaptein van eene Compagnie, den lieer L. Graave van Byland ; tot Major van het tweede Bataillon en Kaptein van een Compagnie, den Heer W. van Braam: Voorts tot Kapteinen, ieder van eene Compagnie, de Heeren Pruyft, Delvos, Seis, B. Smijfaerl , Hekkers, Haringman cn Bouritius! En tot Kapteins Commandanten,den Heeren Raid, Schierhout, Drybe, Willinck, Gervais,Frykenius, Timing, Ort, Allicr en de Rochcmont: En tot Adjudant Generaal van hooggem. Zyne Doorl. Hoogheid als Admiraal Generaal, den Heer van Kinsbergen ,-nog tot hoogftdeszelfs Adjudanten de Graaf van Weideren en Baron van Kinckel. In ons voorgaand ftukje bl. 176. hebben wy eene Memorie van den Franfchen Gezant medegedeeld, welke dezelve aan H. H. Mog. heeft overgegeven, wegens het beraamen van een plan om den gemcenen Vyand met vereende kragten te beftryden, en waar in  JAARBOEKEN, April, 1782. 451 in de Hertog de la Vauguion voor al op de onmogelykheid aandrong, van aftegaan van dat plan, en zig in byzondere vredesonderhandelingen in te laten, wanneer dat plan eens zoude bepaald én vaftgeftcld zyn. Het antwoord van H. H. Mog. op die Memorie-is vervat in Hoogstderzelver befluit van den 23 Maart laatltleden , zynde van dezen inhoud: Extrnct uit het Regifler der Re fokitien van Hun Hoog Mogende . .de Heeren Stattn Generaal der Vereenigde Nederlanden. Maandag den 25 Maart 1782. gehoord hebbende het rapport van den lieer van Lynden tot Hemmest, en de andere Gedeputeerden van Hun Hoog Mogende tot de buitenlandfche zaaken, ingevolge der Refolutie Commisferiaal van den 12 deezer, onderzocht hebbende de Memorie van den Heer Hertog de la Vaguyon, Ambaffadeur van Zyne Majefteit den Koning van Viankryk by deeze Republiek , betreffende een Concert met dat Hof vast te ftellen we^en de wyze , waarop men te faamen de Krygsbedry ven zoude beftieren voor den unftasndeu VeUitogt tegen den gemeenen Vyand. Waar over gedelibereerd zynde, is goedgevon• den en beflooten, dat aan den Heer Hertt>g de lo° Mog. extract overge;. eeyen,worden1 door cl ü recteur Tinnef afwez.ghe.d van den Agent Vol der Burch vm Spieringehoek, aan den Heer Hertog de la Vauguyon. Accordeert met het voorfz. Register. Zodra dit befluit aan den Franfchen gezant was ter hand gefteld; heeft dezelve een plan van Krygsverrigtingen overgegeven ; gelyk ook Zyne Doorlugtige Hoogheid in een gefprek met dien Gezant in tegenvvoordigheic van een Geheime Commisfie, diergelyk plar aan denzelven heeft medegedeeld: het we k door den Hertog Je iaVaugayonmüï Frankryk gezonden, en door het Franfche Hol volkomen goedgekeurd is. , Onderwyl heeft de fchielyke verandering in het lighaarn der Staatsbeftierders Jn Enge land, eene groote verandering in de gevoelen van dat Ryk,met betrekkina; tot deze Repu bliek veroorzaakt. Naawelyk was de Staat geheimfchryver C. T, Fox, aan het be Riêr gekomen, of hy maakte zyn werk or de breuke tusfehen het Ryk van Groot-Bn tannie en deze Republiek , welke hy alty als zeer verdervelyk voor Groot Bnttann zo wel,als voor dezen Staat hadt aangezier Hh 4 2 s Gra- A NHA" ;e. Antw. van H. ff. Mog. op de Memorie van den Fr. Ge zant. 1 S 1 i e ? 0  454- NIEUWE NEDERLANDSCHE 's G HAVEN-HACK, zo het mogelyk was, te heelen, en voor te komen, dat deze Republiek niet voor altyd van Engeland afgefchpurd en aan de belangens van Engelands ouden en eeuwigdurende Vyand, het Franfche Ryk, gehegt wierde. Hy fchreef derhalven aan den Heere Simohn, Rusfifche Gezant aan 't Hof van Groot JBrittannie, den navolgende Brief; St. JAMES den 29 Maart 1782. MYN HEER! {~)nder het oog vaa den Koning gelegd hebbende hec Extract van den brief, dien gy ,'myn Heer, my de eer hebt aangedaan , my van den Prins, van Galiitzin en den Heer de Markovv, te communiceer. n, heb ik ordres van Zyne Majefteit u tc informceren, dat de Koning, wiiler.de bewyzen geeven van zyne intcntien tegens Hu'-ne Hoog Mogenden, en om de vriendlchap te vernieuwen, die zo ongelukkig geftremd is geweeft tusfehen Geallieerden , die vereenigd moeiten zyn, door banden hunner onderlinge belangen , gereed is in onderhandeling te treeden met Hunne Hoog Mogenden , om een Traclaat te maken op den voet van het Trattaat van 1674, tusfehen Zyne Majefteit en de Republiek; en dat, om te faciliteeren de uitvoering van eene zaak, die Zyne Majefteit zo zeer ter harte gaat, de Koning bereid is om ïmm-.'diate beveelen , wegens een ftilftand van wapenen te gecven , indien Zy, de Heeren Sta-, ten Generaal, van hunnen kant, zulk een maatre» gei overeenkomftig hun oogmerk oordeelen. Zyne Majefteit beveelt my U, Myn Heer, te verklaaren Zyne gevoelens over zulk een gewigtige zaak, en U tc verzoeken van dezelve bekend ,e maaken aan de Ministers van Haare Keizerlyke Ma-  JAARBOEKEN, Aprilt t?62. 455 Majefteit by Hunne Hoog Molenden, ten einde cie/.elve zonder den rninften uitftel gecommuniceerd worden aan de Staats-Ministers der Republiek, oordeelendedeezen maatregel degevoeglyklte,om, met de mediatie en goede dienften van Haare Keizerlyke Majefteit, te bewerken een einde aan de rampen van den Oorlog, die ongelukkiglyk tusfehen de twee Natiën plaats heefc. Ik heb de eer met de volkomenfte conüderatie te weezen. MYN HEER! Uw zeer onderdanige en gehoorzame Dienaar (Was getekend) C. T. Fox. De Prins Gallitzin, en de Heer Markow. Gezanten van Rusland by den Staat, dezer brief van den Heer Simolin Ontvangen heb bende, gaven den 3 April een affchrift var denzelven aan H. H. Mog. over, en voeg de daar by deze Memorie, De ondergeteekende Ministers van de Keizerir AlLr-Rusien , te werk gaande uit kragt var ordres, die zy hebben ter verhaasting , voor zoc veel van hun af iangt, van het heilzaam werk var de Mediatie, aan Hare Keizerlyke Maj'Reit gedefereerd, haasten zich om hier nevens aan Uwe Hoog Mog te communiceren een Copy van den Brief, gefchreven aan den Heer Simolin, Ministei hunner Souvereine aan hec Hof vaa Londen, dooi "den Heer Fox, Staats Secretaris van Zyne Brit. "tannifche Majefteit. Uwe Hoog Mog. zullen 'es Hti 5 jt 'sGra- VENHA* GE. Brief van den Staats • fecretaris Fox, in Engeland,wegens eene vrede nut Holland, 1  'sGra- venha ge. Memorl van de Rusfe Gezanten, we gens ee?i vrede me, Engeland. 4f6 NIEUWE NEDERLANDSCHE in zien de intentien van Zyne Brittannifche Miiefteit, om zich oprecht te bevredigen met de: Republyk , op den grond, door hen zeiven gelegd in derzelver befluit van den 4 Maart laatstleden , • en waar by zy aangenomen hebben de mediatie van de Keizerin. De Preliminaire Concesfie van her hoofd point van het Traftaac van 1674 fchynt aile zwarigheden uit den weg te moeten ruimen, die zich tot nu toe hebben gekant tegen de ope? ning der onderhandelingen tot een deftnitiven i vrede. Indien intusfchen een wapenftilftand in den zelfden brief voorgeflagen , geoordeeld wierd overeenkomftig de belangen der Natie,zou niets cvereenkomftiger wezen met de oogmerken van menschlievenheit in 't algemeen, die de Keizerin lx zielen , en met hare byzondere gevoelens van tvdwillenheit en genegenheit jegens dezen Staat. Deze maatregels, in zich bevattende het dubbel voordeel, van dc voorkoming van een onnut bloetItorten, en aan de Republyk van dit oogenblik af te doen weder be'tomen het genot van de rechten van Vryheit en Zeevaart en Commercie , die alle onzydige Natiën genieten, en vooral die by de gronden "der gewapende Neutraliteit geaccedeerd zyn. Vol vertrouwen in de vreedzame en met het waar welzvn van den Staat overeenkomftige dispofitien, die Uwe Hoog Mogenden m"et opgehouden hebben, op de plegtigfte en zekerfte wyze , aan den dag te leggen, vleven zich de Ondergeteek ndcn, dat Zy| niet balahceeren zullen om te profiteren van de communicatie, die zy de eer hebben Hun te doen, ten einde een fpoedig en beflisfend befluit te nemen, ter herftelling van den vrede en 'tirde overeenkomst met derzelver oude Geallieeroe en Vrienden , op voorwaarden waar in zy derzelver eer en voordeden gelyk verzekerd zullen vinden. Hun Hoog Mogenden deelden den inhoud van  JAARBOEKEN, Aft tl, 1782. 457 van deze Memorie terftond aan den Franfchen Gezant mede, die dezelve vervolgends naar' zyn Hof verzond. De Ridderfchap van Holland befloot om aan de Staten dezer Provincie voor te dragen , aan Engeland te antwoorden, „ dat men gaarne zoude weeten, „ wat die Kroon verftaat,. door met ons op „ den voet van het Tractaat van 1674 te „ handelen, en dat wanneer de Engell'che . dit wat nader willen verklaren , dat men als dan van wegens deze Republiek, een Extraordinaris Ambasfadeur na Vrankryk „ zouden kunnen zenden, om met die Kroon te raadplcegen, aangezien men met dezel- - vc te ver is geavanceerd om iets afzonder- - lyk of buiten weeten van haar te kunnen vemgten, en dat men de ftilftand van wapenen ten eencmaal moeft van de hand „ wyzen". Vervolgends is by de Staten van Holland en Westfrielland op den 25 April belloten, om op de voorfz. Memorie der Rusfche Gezanten te antwoorden:,, Dat het intereftdee„ zer Republiek het volftrckt noodzaaklyk „ maakende, om een plan van Oorlogsope„ ratien voor deeze Campagne met Frankryk j, te concerteeren, en een Minifter der Ver„ eenigde Staten van Noord Amerika te ad ,, mitteeren, li. li. Mog. zich verplicht „ vonden, den voorflag , onlangs door het Hof van Engeland gedaan , om, ter ver,, kryging van een particulieren Vrede, op „ den voet van het Tractaat van 1674 inon„ derhandehng te treeden , te declineeren; » en ''Gr* jenha  453 NIEUWE NEDERLANDSHE 'sGra- venhace. < < 4 I < I ( 1 \ 1 ] I d I „ en dat hiervan in civiele termen aan haare „ Rus Keizerlyke Majefteit kennis zal worden „ gegeeven". •' Uit de menigvuldige verzoekfchriftcn , in verfcheidene Steden en Provinciën aan de Regeerders overgegeven, ten einde de onaflangelykheid van Noord-Amerika erkend, de Glezant van die nieuwe Republiek, de Heer f. Adams, ontvangen, en met de dertien /ereenigde Staten een verbond van vriendschap en koophandel gefloten wierde, is het /erlangen tot deze zaak genoeg gebleken. Dok hebben wy het toeftemmend befluit van le Staten vaipHolland, en Weftvriefland, van len 29 Maart in ons voorgaand ftukje medegedeeld. Dc byzondere Geweften, ieder laar over by zig geraadpleegd, daartoe heloten , en hunne toeftemming ter vergadering Ier Algemeene Staten hebbende ingebragt, lebben Hunne Hoog Mogende, tot deze geidgtige zaak den 19 April 1782. aldus heloten ; Extract uit bet Règifter der Refolutien van de Hoog Mog. Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. Veneris den 19 April 1782. }y refltmtïe gedelibereerd zynde op het Adres en ■* nader Adres van den Heer Adams, den 4 Mai 781 en 9 January deezes jaars aan den Heer ter idering van hun Hoog Mog. prefidecrende, geaan, óm en uit naam der vereenigde Staten van 'oord-Amerika, zyne Brieven van Credentie aan hua  JAARBOEKEN, April, 1782. 459 hun Hoog Mog. te overhandigen, en by welk na-' der Adres gemelden Heer Adams een catagorifch ^ antwoord heeft verzogt , om daarvan aan zyne c principaalen kennis te kunnen geevrn : Is goedgevonden en veriraan,datde Weer Adams ■ als Afgezant van de Vereenigde Staten van Noord- < Amerika by hun Hoog Mog. zal worden geadmit- 1 teerd en erkend, gelyk dezelve geadmitteerd en : erkend word by deezen. (Was geteekend) W. E ore el. (Onderftond) Accordeert met voorfz. Règifter. (Was geteekend) W. Fa gel. De Heer W.Boreel, wegens Holland ter vergaderinge der Algemeene Staten voorzittende, gaf hierop aan den Heere J. Adams, terftond kennis van dit befluit van H. H. Mog. waarop de Heer Adams den volgende dag, zynde den20 April,zynen geloofsbrief aan den Heer Boreel ter hand ftelde , en vervolgends by verfcheide Staatsleden een bezoek afleidde. De Franfche Gezandt zondt ook onmiddelyk een poftboden af, om zyn Hof van deze gewigtige gebeurtenis kennis te geven. De Credentialen , of Geloofsbrief van de XIII vereenigde Noord-Arnerikaanfche Gewcften voor den Heere J. Adams was van dezen inhoud: HOOG sGra- 'enha!e. De oaifbange''ykbeid >an N. Amerika ■rkend.  46d NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhaue. „ HOOG MOGENDE HEEREN! „ De vereenigde Staten van America ter; „ vergaderinge van het Congres, aangedaan „ met een hoog gevoelen van de wysheiden ,, grootmoedigheid van Uw Hoog Mog. en ,i van U lieder onfchendbaare aankleving tot de rechten van 't menfchdom , en bcgee„ rig zynde de vriendfchap te cultiveercn „ van eene Natie, uitmuntende wegens haare „ wysheld en befcheidenheid , hebben be„ noemd den Ed. J. Adams, laatlt gemag„ tigde op het Congres wegens de Staten „ van Masfacbufctts , en een Lid van den ,, Raad van dien Staat, om als hunnen Mi„ nifter Plenipotentiaris by U. L. te refidee„ ron, ten einde hy U. L. meer byzondere „ verzekeringen moge doen van de groote agting, die zy voor Uw Hoog Mog. heb„ ben. Wy verzoeken Uw Hoog Mog. vol„ komen geloof te geven , aan al 't geene „ onze voorn. Miniftcr onzent wege zal „ overleveren, fpeciaal wanneer hy U. L. „ zal verzekeren van de opregtheid onzer „ vriendfchap en eerbied. Wy bidden God, „ Uw Hoog Mog. te houden in zyne hcLi„ ge protectie. Gedaan te Phüadelpbia den „ eerften dag van January in het Jaar onzes „ Heeren 1781, in het 5 Jaar van onze iu„ dependentie, by 't Congres der Vercenig„ de Staten. Uwe Vrienden" (ge/.) Samuel Huntington, Prefidcnt. Getuige (get.~) Chs. Tompson, Secretaris"- Dc  JAARBOEKEN, April, 1782, 4Ór Dc Heer Boreel dezen Geloofsbrief ontvangen hebbende bragtdenzelven den aaAprii ter vergaderinge der Algemeene Staten ; waarop H. H: Mogenden den zelfden dag dit beiluit nameii i Extract uit het Règifter der Refolutien van de Hoog Mog. Heren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden. De Heer Boreel, in de voorleedene week ter Vergaderinge gepraeüdeerd hebbende , heeft aan H. H- Mog. voorgedraagen en bekend gemaakt, dat de Heer John Adams, Afgezant van de Vereenigde Staten van Noord-America, voorleden Zaturdag, by hem was geweeft,en aan hem overgeleverd hadde eene Misfive van de Vergadering van het Congres, gefchreeven te Philadelphia den 1 January 1731, houdende Creditif op gemelden Heer Adams om, in qualiteit als hunnen Minister Plenipotentiaris , by H. H. Mog. te refideeren. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, mits deze te verklaaren , gemelde Heer Adams aan H. H. Mog. aangenaam is en dat dezelve in de qualiteit van Minifter Plenipotentiaris zal worden erkend ,en dat aan den* zeiven Audiëntie zal worden verleend, ofte Commisfarisfen toegevoegd zullen worden, als hy die zal komen te verzoeken. Kn zal hier van aan gemelden Heer Adams door den Agent van der Burch van Spieringshoek kennisfe worden gegeeven. Lunje, (git.) W. van Otters , Vf, 22 April 1782. Accordeerd met voorfz. Règifter, (get.) H. Fagfl. Ver- 'sf'RAVK!» iirtfii. Bell. van H. H. Mog. op de Credentialenvan den Heer). Adams,  462 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s GRAVEN-HACK 5 Deeze Vervolgends gaf dc Noord Amcricaanfcbe Gezant den 23 April een kort Vertoog of Memorie aan de Algemeene Staten over waar by Hy Dezelven aanzogt tot ct aangaan van een verbond van Vriendfchap cn Koophandel tusfehen dc twee Republieken. Deze Memorie luidde aldus: „ HOOG MOGENDE HEEREN! w De ondergeteekende Minifter Plenipo?, tentiaris der-vereenigde Staten van Ameri.,, ka heeft de eer, Uw Hoog Mog. tc ken„ nen te gecven, dat hy met inftruétien van st zynen Souverein gclaft is , om de Smm 5, Generaal der Vereenigde Provinciën van „ de Nederlanden een Tractaat voorteftcllen 5, van Vriendfchap en Koophandel, tuiïchen „ de beide Republieken , op een beginzel „ van een gelyk en onderling voordeel de Groenlandfche en Straat-Davis Visfcheryen , dc Schepen cn Vleeten met 5J derzelver toebehooren, tot gemelde Vis„ fcheryen bchoorende, aan Onderdaanen „ van Neutrale Mogendheeden te mogen „ verkoopen, voor zo verre zy zulks als dan „ met de'heilzame oogmerken van Hun Hoog „ Mog. voorfz. Plakaaten niet ftrydig zullen „ oordeelcujmet recommandatie echter, aan ,, de-  JAARBOEKEN, April, 1782. 4^5 „ dezelven, om fpeciaal zorg te draagen,'. „ dat, voor zooverre eenige fchepen van v 3, Viifchery, verkogt zouden mogen worden« „ tot Koopvaardyfchepen , de Vleeten, of Walvischvangst Gereedfchappen , geduurende den Oorlog, niet gebrooken, ver,, minderd, of by gedeelten verkogt wor„ den, en daar voor fuffifante cautie gefteld „ worde; en met authorifatie op voorfz. „ Collegien,om de onderdaanen der vreem„ de Mogendheden (de Engelfehen uitgezonderd, aan welken geene Schepen verkogt „ mogen worden) die eenige Schepen tot da „ Groenlandfche of Straat -Davis Visfche„ ryen met haare Vleeten , Gereedfchappen „ en toebehooren zouden mogen koopen en „ gebruiken,en hier te Lande willen uitrus„ ten, en van hier vaaren, en te permittee„ ren eenige manfchappen op de voorfz. Vaart afgerigt , te mogen huuren; mits „ voor de weder oplevering van dezelven be„ hoorlyk cautie geftelt worde, ten genoe„ gen vanhet Collegie ter admiraliteit en ter lbmmevan/300 per hoofd; als mede om de zoodanigen, die zich onder een borgtogt „ van ƒ 12000 zullen willen verbinden, om „ na 't afloopen van de Visfchery en by be„ houden reize in deeze Landen te retour„ neeren,. en haare last hier in te brengen, „ zonder dezelven op eenige wyze anders, M dan hier te Lande, te breeken, te laaten „ joujsfeeren van den vrydom van last en ?J veilgeld, en van die voordeden, welke da „ Groenlandfche en Straat-Lavis Visfche- Cra'. enhA» ë.  435 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHACE. „ ryen deezer Landen genieten, wanneer dezeiven zyn opengefteld". Ter gelegenheid, dat door Jacob van Muyden, en Rudolpb August Mey, verzoekfchriften aan de Edele Mogende Heeren gecommitteerde Raden ingeleverd zyn, om te verkrygen de Tollenaars plaatze aan de Doesbrugge onder Ley derdorp, welke bediening als toen begeven is aan R. A. Mey, is by de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden het volgend belluit genomen : — ,, Dat „ alzoo zeeker Heer had kunnen goedvin„ den, om het requestvan J. van Muydcn, „ in 't midden van de gepasfeerde week, „ door den Procureur Zoutman voor den Sup„ pliant geprefenteert, en aan gemelden zc, keren Heer ' door den Kamerbewaarder ' overgegeven , omme ter deliberatie van haar Edele Mog. te werden gebragt, agtcr te houden, en niet eerder ter tafel en dcH liberatie van Haar Edele Mogende te brenH gen, als op den 25 dezer, wanneer te ge' lyk het voornoemde eerfte Request van 11 R. A. Mey is te voorfchyn gekomen; is i3 wyders na voorgaande deliberatie , tot „ voorkoming van de verregaande gevolgen, welke uit zoortgelyke agterhouden of verduifteren van Requesten of andere ftukken, " jredeftineerd om aanftonds ter kennifle en * deliberatie van Haar Edele Mogende te " worden gebragt, zouden kunnen relultee" ren goedgevonden en verftaan , dat alle " Requeften en andere Adrelfen aan haar " F dele Mogende, aan den eerften prefent  JAARBOEKEN, April, 1782. 4«7 „ zynde Heer van haar Edele Mog. Colle„ gie overgegeven wordende , of reeds ter „ tafel van Haar Edele Mogende gebragt „ zynde, ten einde in de eerftkomende feslie „ van Haar Edele Mog. Collegie gelezen te „ worden,'in die fesfie zonder eenig uitftel, „ tei kennisfe en deliberatie van Haar Edele „ Mogende zullen moeten worden gebragt, 3, zonder dat het aan gemelde eerfte prefent zynde Heer gepermitteerd zal wezen, zodanige Requelten of Adr-sfen aan de ken„ nis en deliberatie van Haar Edele Mogen„ de te onttrekken, van de tafel van Haat „ Edele Mog. Collegie af te ligten, of tei „ bereiking van deze of geene oogmerken. „ gedurende een tyd agterhouden. Er „ zal extract dezer gegeven worden aan dc , Leden en Minifters nu cn in der tyd inhei l, Collegie van Haar Edele Mogende corn, pareerende, teneinde te ftrekken tot na l, rigt, en zig daarna te rcguleeren". Op het verzoekfchrift van de Heeren Oos ter en van Haren, is door de Gedeputeer den tot de zaken van de Zee een raport ui gebragt. „ Dat H. H. Mog. proviflonee zekere fomme voor de Hollandfche gevar genen in Engeland geliefden te affeciec • ren", waarop is befloten den Raad va State te verzoeken, ten dien einde eene titie van 100., 000 gl. te formeeren. Leyden. De Fabrikeürs, Kooplieden en TfafikanIi 3 ten 's Gra» VSN^Ai GE. t I n  468 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEYDEN. Aan de Ed. Groot Achtb. Heeren, die van de groote Vroedfchap der Stad Leyden. /^eeven met fchuldïgeri eerbied te kennen de VT Ondergetekenden Fabriqueurs , Kooplieden, en verdere Trafiquanten , geïmereffeerd in de Manufacturen en Fabriquen dezer Stad: Dat, een aantal der ondergeteki nden op den 18 Maart laatftleden de vryheid genomen hebbende Uw Ed. Gr. Achtb. te adieeren met eene eerbiedige bede, ,, om.me te obtineeren het aangaan „ van Commerciede Verbintenisfen met het ver- eenigJ Noord America'', de Supplianten vermeenen voor eeneo zo aangenaamn als onverzuymlykcn pligt te moeten houden het betuigen hunner opregte erkentenis , niet alleen voor de gunllige wyze, waarop het Uw Ed. Gr. Ach b. behaagd heeft dezelve Requefte aan te neemen, mair ook inzonderheid voor het burger-lievend befluit door Uw Ed. Groot Achtb. op derzelver onderwerp genomen; een befluit, in gevolge van "c welk de Stad Leyden (zo de Supplianten op goede gronden vaft-ftellen) een der eerfte Steden dezer Provincie is geweeft, uit welker eenpaarige medewerking de Refolutie van Hun Ed. Groot Mog, in dato 28 Maart laatflleden , geboren is, j, omme de zaak van wegen Hun Ed. Groot Mog, »- ter ten in deze ftad woonagtig hebben ten getale van 91 -den 15 April aan den Burgemeefters een Verzoekfchrift overgegeven , tot dankzegginge en nader verzoek ten opzigte van de voorhagen van Groot-Brittannie tot eene wapenftilftand en onderhandeling tot eene afzonderlyke vrede. Het zelve is den 17 in de groote Vroedfchap ingekomen , en is van dezen inhoud:  JAARBOEKEN, April, 1782. 469^ ter Generaliteit daar heen te dirigeeren, en " daarop ten fterkfte te initeeren , dat de Heer 1 ' Adams als Gezant van de vercerdgde Staten van " America ten fpoedigften by Hun Hoog Mog. " mogte worden' geadmitteerd en erkend": : " Dat de Supp'ianten, met alle regtgeaarte Inge : zetenen, het jegenwoordig tydgewricht b fchouwen als een der roemrykften in de gefchiedemsfen van ons lieve Vaderland, als waarin aan ce eene zyde bet hartelylt vertrouwen der goede Burgery op rrare Regeerders, aan den, anderen kant eene Vadcrlyke aandagt en deferentie der Regeerders voor de eerbiedige doch wel gegrope'e verzoeken hunner getrouwe Ingezetenen, en in 'c algemeen de voovbeeldigfle eenstemmigheid onder dè'gehee'e Natie, hebben uitgeblonken, ter belchaaming van de zulken, die, het zaad van tv.-ee, draat gepoogd hebbende te ftrooijen , zig verheit: gen ?ouden, indien zy met waarheid konden zegden dat zulk heilloos orkruid, ten bederve van Land en Volk, hadde wortel gedchoten: Dat de Supplianten, door die algemeene een. flemmigheid op 't aan^enaamfl: getrroffen, met ftilzwygen niet voorby kunnen gaan de aanmerking , dat Uw Ed. Gmot Achtbaarheden , hei gunltigft befluit op de voorfz. Requefte neemen de, daar door getoond hebben niet te willer wy ken van het fpoor hunner V oorvad. ren , die in d< vereenigde gevoelens van Overheid en Burgers di nodige kragten vonden om eenen magtigen onder drukker te wederltaan , en die moeylyke doel glorieryke taak niet ondernomen zouden hebben indieu zy door de ftemme van het best gcdeelt des volks niet onderfteund waren geworden: Dat, door deeze aanmerking bemoedigd , d Supplianten vertrouwen, dat Uw Ed. Groot Achtt met die zelve goedkeuring zullen vereeren de flap, dien zy heden doen, om Uw Ed Groc 4cht de fpoedige en efficacieufe uitvoering di voorfz. Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog. va li 4 dt v- Iey- )en. Nader 'erzoek 'an de Fabrikeurs,Kooplie den en Trafikantenenz: t 1 1 t it n n  Lf.y- jjElN'. Nachr Verzoek yan de Fabrl tears, Kooplieden en Trafikantenenz. 470 NIEUWE NEDERLANDSCHE (Jen 28 Maart lantffleden met allen den aankleeven van die op liet nederigft doch tellens odIi,; flerkst Man te beveelen; een ftap , die niet gelol ren word uit eene zugt aan de zyde der Subplianien, om zig buiten den kring van bun nli£t ct b roep te verheffen of zig in zaaken van Regeering in te dringen, neemaar alleen uit de verzekerdheid, dat het aan welmeenende Regenten als Uw Ed. Groot Achtb. zig door daaden aan hunne goede Burgery betoonen, niet dan behaag. 7 , ir ,zyn in hur'De Mlzaame pogingen en vaderlandfche voorneemens toeeejuichd en onderfteund te worden tegens de verkeerde inzigten en geheime raadflagen van kwalykgezinden, die, hoe gering in getal ook, onder eene Natie fteeds gevonden wotden. ö Dat, offchöon de Supplianten overtuigd zyn, dat Hun Ed. Groot Mog. eene Refolutie, zo aangenaam aan alle waare Vad: rlanders , genomen hebnende, niet nalaaten zullen de middelen in ''t werk te ftellen, om dezelve by de overit'e Bendgenooten tot eene vrugtbaare eonclufie te brengen en de goede Ingezetenen het dsdciyk genot van den handel met het vereenigd Noord America te verzorgen; zy nogtans niet ontveinzen kunnen dat er dezer dagen nituwe redenen ontftaan zyn die hen voor hetfpoedig voleinden dier gewenfehte zaak eenigzints doen dugten: Dat , de waarfcbynlvkheïd van een aanftaandc aanbod van Vrede door Engeland aan het vereenigd Noord America, waarvan de Supplianten by hunne voorige Requefte gewaagden, door de omwenteling in het Britfche Miniftery zedert voorgevallen , nu 111 eene volle zekerheid veranderd zynde zy niet zonder bekommernis vernomen hebben de poging te gelvker tyd door de nieuwe Staatsdienaars van 't Hof van Londen gedaan, om deezen staat in een afzonderlvkeh Vreden Handel in tc wikkelen , waarvan (zo de Supplianten vreezen; :iet Raaken van alle Vferbiqterfiffen met de Noord- i\me-  JAARBOEKEN, April, 1782. 471 Americaanlche RcpubKcq, hit onmiddelyk gevolg zoude moeten zyn, trwyl ondertuffchen ons Gemeenebeft, aan den eenen kant verüooken van de voordeden, die het zig uit zoda-ig- Verbintemsfen met reden veorfpelt, aan de an'ere zyde door langgerekte onderhandelingen zoude kunnen opgehouden worden en niet dan fpade, veel-ligt na de andere oorlogende Mogendheden, tot eenen afzonderlyken Vrede met Engeland geraaken: . ' Dat immeis de zwaangheden, welken zig^e«rens zodanigen byzonderen Vréde opdoen, al te veelvuldig zyn dan dat men zig derzelvergemakkeIvke weg-ruiming kan beloven als daar zyn de terna-gave der weg-geroofde Bezittingen van den Staat , door Vrankryk op den Brit weder veroverd , eene teruggave even daar door onmogelyk gemaakt ■ de fchadelbos - Helling der onmeerbaare verhelen, door den onverwagten en trouwloofen aanval vaö Enaeland aan de Hollandfche Natie in 't gemeen, r-n de Supp'ianten in 't byzonder, veroorzaakt; de verzeekering eener vrye Vaart voor het toekomende, op den grondflag der Gewapende Neutraliteit en overeenkomüig met het Recht der Volken; de flaakins der banden, die, zonder eenig nut aan de beide Natiën toe te brengen, eene bron geween 7Vn van (reeds opwellende onluften , en by elk Oorlog tuffchcn Groot-Brittanniën en eenige andere Mo -endheid gedreigd hebben ons Gemeenebeft daar in te neepen, of wezentlyk daar in gefleept hebben: de vernietiging fzomogelyk)derAclevan Navfcitie, eene Afte die al te duidelyke merktekenen draagt der overheerfching van Engel md over de andere Zeevaarende Volken, dan dat daarop de aandagt by eene aan (taande Vredes - Negociatie met zoude kunnen vallen; de verbreeking eindelyk van het iuk welk Groot-Brittanniën onze Vlag heeft willen o'pleggen om de haare op de Noordzee, als den zetel haares GebieJs te eerbiedigen; en wai dcr'elyke onderwerpen meer zyn, die, nu de geWnh ;id eens gebooren is door den moedwil van * ■* v lij 1 Let- DEST» Nader verzoek van de Fabrikeurs,Koop/te den en Trafikantenenz.  Lf.y. den. Nader verzoek van de Fabri- keurs, Kooplie- den en Trafi. kanten enz. 472 NIEUWE NEDERLANDSCHE 't Hof van Londen zelve, zeekerlyk ftof tot eisfchen en onderhandelingen 'zouden kunnen opleveren : Dat, gelyk ev.-n daar door de fpoedige voltooying van eenen afzonderlyken Vrede met Engeland buiten alle waarfchynlykheid is, vooral zo men daar mede vergelykt de aUezints twyffelagtige en bekrompene wyze, waarop dezelve wordt aangeboden , zo ook daarentegen een algemeene Vrede in de jegeflswoordige omflandigheden zo verre af niet fchynt te zyn, dat de Republycq, om eene eerdere byzondere verzoening met Engeland te treffen, nodig zoude hebben haare belanden ten opzigte van Noord-America te verzaaken, dewyl de Dritfche Regeering, op 't verzoek der Volks-Vergadering zelve, beflooten heeft de vyandelykheden tegens de nieuwe Republycq op eenen offenfive wyze niet verder voor te zetten,en zelfs, onder het jegenswoordig bewind der nieuwe Minifters, bereid fchynt derzelver Onafhanglykheid dadelyk te erkennen; eene erk ntenis,die, het voornaameftruikelblokeen ralgemeene Vredes-Negociatie opheffende, de weg tot eene fpoedige vereffening van alle zwarigheden tuftchen de oorlogende Mogendheden zal kunnen baancn: Dat de Supplimten de paaien van hun beRek verre zouden te buiten gaan, indien zy traden in een breeder detail der redenen, welke ten deefen by gebragt zouden kunnen worden, en die voorzeeker het llaatkundig doorzigt van Uw Ed.Groot-Achtb. Biet zullen ontflippen, onder andere de engagementen , nu eerft onlangs met het Hof van Vrankryk aangegaan; en die door onze Republycq, de heiligheid haarer Verbinteniffen kennende en eerbiedigende , niet gefchonden zullen worden, maar veel eer ftrekkeu zullen om de Alleen - Heerfcheres van Rusland te overtuigen van de onmogelykheid, om in de jegenswoordige gefleldheid van zaaken 5n zulk eene onderhandeling te treeden als die door 't Hof van Londen word voorgeflagen, al mogte men  JAARBOEKEN, April, 1782. 473 niet vooronderftellen , dat die Vorftinne van zelve bevroeden zal de verandering van omftandijmeden, door de Refolutie van 't Britlche Minifterie, met betrekking tot America, zedert haare aangeb >de e bemiddelirg ontltaan , ja zelfs ten particulieren Vrede tuffcnen onzen Staat en Engeland zoudemoeten aanzien als het geferiiktfte midde! ter veu a.ging van de algeme ne ruit, die zy aan aiïedehandeldryvende en oorlogende Natiën heeft pogen te verzorgen. Dat op deze grondende Supplianten eerbiediglyk hoopen, dat het voorfz. aanbod van Engeland ge n hinder zal te wege brengen, 't welk belette zoude dat de Refolutie'van Hun Ed. Groot-Mog. tot erkentenis der Onafhanglykheid van Noord-America en het aangaan van een Commercie-Tradtaat met die Mogendheid een fpoedig effeft forteere, nog ook dat zelfs een]enkelde deroverigeBondgenooten zig daar door zal laaten aftrekken van het befluit om met deeze en andere Provinciën, welke zig op gelyke wyze met Holland reeds verklaard hebben , eenftemming de onderhandelingen met de VereenigderStaaten te beginnen, en, zodramo. gelyk, te voltooijen: Dat de gunftige Refolutien, ten dien einde ii Zeeland, Utrecht, Over Yffel, en nu ook, z< de Supplianten vcrneemen. in Groningen, op he voetfpoor van Holland en Vriesland, bereids geno men, de Supplianten in die hoop beveiligen, ei ten eene maal overbodig fchynen te maaken een ver zo-k, 't geen de Supp'ianten zig anders genood zaakt zouden gezien hebben, nevens de commer ceerende Ingezetenen van andere Steden, te doen ten eiude zy door den tegenftand van eenige Pro vincie, die geen onmiddelyk belang by de Com mercie en Navigatie heeft, niet beroofd wjerde: van de voordeden en Protectie, welke de Souve reyne Vergadering hunner eigene Provincie andei 2jnts genegen was hen te vezorgen; maar dat, om me daar tegens te voorzien, door Hun Ed.Groot Moj Ley> DEN. Nader verzgek van de Fabri- Kooplieden en Trafikantenenz. t 1 t 1 1 t. 5*  Leyden. JYader rtrzoek van de Fabrikeurs , Kooplieden en Trafikantenenz. 474 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mog. en de Staaten der overige Geweflen, die ten dezen met Hun Ed. Groot-Mog. eenpaarig zvn, gebruik gemaakt wierde Vdn de magt aan eiken vryen Staat onzer Federative Republycq, ten opzigte althans van Commercie • Tradtaateu, competeerende, waar van in den Jaare 1649 een voorbeeld heeft geëxteerd niet alleen in een Tractaat van Afkoop van den Sondfchen Tol, maar ook in een Traftaat van Verweering, door de drie Provinciën van Gelderland, Hollanden Vriesland met de Kroon van Denemarken gellooten: Edoch dat, alle vrees voor zodanige discrepantie tuflchen de Leden van het Bondgenootfchap nu ten' eenemaal overtollig fchynende, de Suppiianten zig liever bepaalen zullen tot een ander verzoek, omme, namenlyk, de Commercieele Verbinten iffen met Noord - America aangegaan zynde, aan de handeldryvende Ingezetenen dezer Landen daar van het dadelyk genot te doen erlangen, doo'eeregeno' gzaame protectie van hunne vaart op en handel met die nieuwe Republycq, aangezien zonder befcherining der Navigatie het fluiten zelve van zodanig Commercie - Tractaat volftrekt illufoir zoude worden : Dat de Supplianten, .zederteen geruimen tyd, vooral in het laatfl voorgaande Jaar , de bittere vrugten gefmaakt hebben van den ftaat van weerloosheid, waarin de Hollandfchz Vlag zig by aanhoudenheid heeft bevonden, gelyk zy naar waarheid by hunne eerfte Requefte reeds gezegd hebben, „ dat door het geheel itilltaan der Navigatie en s, Verzending zy de gevolgen van den onvoorzies, ren vjandlykeo aanval van 't Britfche Ryk op 3, het fmertelykft zvn ontwaar geworden en nog „ dagelyks gevoelen :" Datondertuffchen dieflremming der Commercie, als aan de roofzugt van een plonderzieken Vyand geheel overgelaaten en van alle befcherming hoegenaamd beroofd, aan de Supplianten nevens de overige commerceerende Ingezetenen, ja aan alle weldenkende Burgers, des te harder en grievender is voorgekomen, aangezien zy  JAARBOE KEN, April, r78a. 475 rs niet alleen alle publycque ^««S^2S Soten daar de hoop tot die befcherming, (de Rep^ de zte wel rreer dan eens heeft opgedaan , maa ?e]keïsSop het onverwagft.is verydeld geword n door toevallen of verhinderingen, die, zo z. mis SenTen onregte misnoegen er'X^Z^e N He poede Ingezetenen gebaard hebben, Dy ae t\a. foiSingfehlp eg.er niet buiten bevreemding geleezen en herdaet zullen worden: Da?, zonder den argwaan uit die befcherming; loc she d ontftaan eenigzints të willen watiged, de Supplianten zig nogtans met allen eerbied bevoegareekmen hunne klagten deswegems in den boezem van Uw Ed. Groot Achtbaarheden uit te Sn, en (daarde Commercie met Noord Arn* rica zonder Navigatie met beftaan kan, zo mir aIs df Navigatie zonder befcherming; het werkïaam beftuugr, nuttig gebrek « £^ ™ meerdering onzer Nationaale £f™%\*°rne"ff onder de middelen, die beft gefch.kt zulten zy om aan den handel dezer Republycq de vrug e der Commercieele Verbintenisfen met het verec nigd Noord-America dadelyk te doen p ukken \Veshalven de Supplianten , Uw Ed. Grool Achtb. hunnen dank plegtiglyk betuigende voo, het gunftig befluit op hun Requefte van den i, Maar?laathleden genomen , by deze gel^enhe zi2 op nieuw kecren tot dezelven met eerbied^ velzoek, dar het Uw Ed. Groot Achtb, goedgun ftié behage door haaren veclvcrmogenden invloed " zv in de illuftre Vergadering van Hun Ed Gr Mog. 't zy by de overige Bondgenooten of wt elders, daar en op zulke wyze als Uw Ed. Gr o Achtb convenabkt zullen.oordeelen , te wi le bewerken, dat de Reioiuue van Hun Ed^G Lky- dkn. Nader Verzoek van de Fabrikeurs.Kooplieden en Trafikantenenz. i I l » i t i  Lev> den. Nader Vet zoek van de Fobrikeurs,Kooplieden en Trafikantenenz. S i ( f T 2 R a r; 's lc rr lo Z] 476 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mog. in dato28 Maart 1782. tot het admitteeren van den Heer Adams ,z\s Gezant van de Vereend de Staten van America ,fpoedig effedf, fortecre én de Supplianten, nevens de overige Commercecrende Ingezetenen, van een aan te gaan CommercieIraclaatmet gem. Rerubhcq het dadelvk eenot erlangen , zo door de activiteit van 's Lands Marine en de belcherming van den Koophandel en Zee vaart, als door alle verdere maatregelen, die Uw Kd. Groot Achtbaarheden met de overige Leden van sLands iouvereyne Regeering, ten algemenen nutte dfenflig zullen vinden, en tot voorfnoeti van het lieve Vaderland , mitsgaders tot bcfcher ming van deszelfs duurgekogte vryheid, zullen vermeenen te behooren. 't welk doende, enz. Amsteldam. De Gezant van dezen Staat aan het Hof ran Frankryk, de Heer Leftevenon van Berkenrode, heeft, op deszelfs informatie, of Ie Schepen, uit de Weftindifche Nederlandche Koloniën, onder het Fransch Convooy 'an St. Domingo, te Bourdeaux verwapt wordende, ook in de havens van dit Ryk oude mogen Iosfen en derzelver lading veropen, en welke inkomende regten dezelven Isdan zouden moeten betaalen, dit voortad by antwoord van den Staatdienaar van Konings Finantien ontfangen, „ Dat de ollandfche Schepen, gedurende den Oorg in Franfche Havens komende, geladen et Koopgoederen cn Vrugten van de Korden en van Surinamen , mits zy zulken behandeld zullen worden als Nationaa- le  JAARBOEKEN, April, ijga. 477 ie Schepen omtrend het betaalen van dezelfde regten volgens het Tarif van Pryfcring, bepaafd tot reguleering van de betaaling van die der Westindifche bezittingen". Alhoewel in dit antwoord Surinamen alleen bepaaldelyk genoemd word, onderfteldmcn, dat Curacao daar onder begreepen zal zyn. Veele Kooplieden, Burgers en Ingezetenen dezer Stad hebben belloten het navolgend Dank-addres aan Burgemeefteren , Oudourgcmeefteren en Vroedfchappcn te doen: Aan de Edele Groot Achtbaan Heeren, Burgemeefteren . Oud Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Amfterdam. EDELE GROOT ACHTBAARE en EDELE ACHTBAARE HEEREN! De ondergeteekende Kooplieden, Burgers en In gezeetenen der Stad Amfterdam hebben, me1 een onuitfpreekelyk genoegen , bericht bekomei van het befluit, by de Edele Gr. Mog. Heerei Staten van Holland en VVestfriesland, op Don rierJag den i'& Maart jongstleeden, genomen -— Hun Ed. Gr. Mog. hebben hierdoor niet alleei aan de algemeene verlangens van het grooifte e beste gedeelte der Ingezeetenen van dit ge «es voldaan, maar ook tevens de grondflagen geleg tot die nadere verbindtenisfen en overeeukomste: van Vriendfchap en goede Verftandhouding met d vereenigde Staten van Noord-Amerika , die m onzen kwynenden Koophandel, Zeevaart en Fi brieken een nieuw leeven voorfpelien. • D eensgezindheid, waarmede men, ter Vergaderin van Holland, tot dit befluit overgegaan is', geel orj h eldam. 1 1 1 : 1 1 1 .eg 't s  Am- STFLDAM. Dank- étddres aan Bui gemeeftt ten en Regeerders dezer Stad 448 NIEUWE NEDERLANDSCHE ons een pegronde hoop, dat de Staten der overige Gewesten hiertoe eerlang irsgclyks befluiten zullen : terwyl die zelfde eensgezindheid de gemoederen van alle welmecnende Ingezeetenen deezer Stad, en gewis nok van het g.intfche Land, iret de kennel^kfte blydfchap vervult, naardien dezel■ve hen ten vollen overtuigt, dat de eendragt on-der sLands wyze en achtbanre Vaderen meer en neer veld wint; terwyl de fpoed en vaardigheid, waarmede hetzelve tot ftand gel omen is met reden doen hoopen, dat wv van deezen voor dit . Gemeer ebest zo gtwigtigen als noodzaakelvhm Hap, nu nogte rechter tyd gedaan . de gewerisch- te vruchten zullen mogen plukken. Wie toch zou kunnen in twyffel trekken of tegenfpreeken, dat het tydftip meer en meer fchynt te naderen . waarin dit Gemeenebest in eene nieuwe betrekking komen zal met een volk, 't geen zich in omftandigheden bevindt, die niet geheel en al ongelyk zyn aan die, waarin onze Voorvaderen voor twee Eeuwen geweest zvn; met een volk, het welk de algemeene achting en genegenheid meer en meer tot zich trekt. De overeenkomst van Godsdienst en Regceringsvorm, die tusfehen ons en Amerika plaats grypt, gepaard met de ontwyffelbaare blyken , die hdt reeds voorlang gegeeven heeft van de voorkeur, die het vror onze Vriendfchap gevoelt, doen zulks althans den Ondergeteekenden niet alleen onder, ftellen, maar zy vertrouwen zelfs, dat onze verbindtenistèn met hetzelve zo beftendig als nntti> en heilzaam voor de belangen van beide Volkeren zyn zullen. De welvaart en voorfp^cd die hieruit hoogsrvraarfcbynlyk ontftaan zullen, het deel, welk U Ed. Achtb. in het tot ftand brengen van dit zo gedenkwaardig befluit gehad hebben; de bewmtheid, dat de Achtb Raad deezer Stad, op voorftelling van U Ed. Gr. Achtb. hier in reeds gewegzaam bewilligd had, voer en aleer aog het Rc-  JAARBOEKEN, Jpïeh 1782. 47, Request, onlangs aan U Ed. Gr. Achtb. betrekielyk dit ondnvverp ter hand geftëld, ter kennisfe van dc Vroedfchap gebracht hadt kunnen worden; de herinnering eindelyk van het geen hieromtrent reeds in den Jaare 177B. met de prysfelykfte be doelingen en loffelykfie vooruitzichten is gedaan en verricht, en .het welk nu met eene zo openlvke als algemeene goedkeuring bekroond wordt, Rellen den Ondergetekenden in de onvermycelyke verpligting, U Ed. Gr. Achtb. en U Ed. Achtb. met dit Adres te naderen, om dezelv< n met deeze zo aanmerkelyke gebeurtenis niet alleen geluk te wenfehen, maar ook tevens zo nadrukkelyk aE plechtig te bedanken voor alle die welmeenende zorgen en wel overdachte maatregelen; v er alle die liandvaRige verknochtheid en trouwe aankleeving aan ee waare belangen van het Vaderland in 't gemeen en van deeze Stad dusdanig eene hindelvvyze nog haatelyker maakt, naardien men zulks verricht heeft in eenen tyd, waarinde Koophandel en Zeevaart van AmRerdam met die van de gantfche Republiek, by gebrek van de noodige befcherming, op dewelke zo dikwils en zo ernltig door U Ld. Groot  JAARBOEKEN, April, 1782* 4S1 Groot Achtb. en Ed. Achtb. zelfs vóór den aanvang der onluftcn, tusfehen Grooc-Brittannien en de vereenigde Staten van Noord - Amerika on> ftaan, aangedrongen was , den eerden en genoegzaam eerigen aanval van eenen onrechtvaardiger) en trouwloozen Bondgenoot moeien ondergaan: ■ in eenen tyd, waarin de voor onderneemingen gevormde Koopman de Vrucht van zyren arbeid cn zorgen; het loon van zyn onverrot eide vlyt; het erfdeel voor zyne kinderen gefclnkt, hem, door uitheemsch geweld en onbegrensde roofzucht, moest zien ontweldigen, cn de wy/,e en doorzichtige Staatsmannen, die zich, ter behouding van de zegeningen der Vreedes, aifgedoofd en geene moeilykheden ortzien hulden, tot hunne hartgnevende fmart, alle hunne Vaderlandlievende inzichten en bedoelingen in rook zagen verdwynen. Öntfangt dierhalven Edele Groot Achtb. cn Ed. Achtb. Heeren.' d eze plechtige bly - van onze dankbaare erkentenis zo gunftig als dezelve welmeenende door ons gefchied. Omfangt deZe've als eene blyk van aankleeving aan uwe perfoonen, die niet op vrees of uiterlyke vertorning van aanzien en gezag berust, maar die op veel edeler en onwankelbaarer beginfelen, die van Achting en Eerbied, uit het gevoel van wezerlyke grootheid en edelmoedigheid fpruitende, gegrondvest is. Houic U verzeekerd, dat daar de verachtelvke tweefpait met haare haatelyke gezellinnen, list en bedrog, by het uitharden van deezen Oorlog niets, vólRrekt niets hebben kunnen uitrechten , om ds getrouwheid van Amdels Burgery in het minde te krenken, of in haaren pligt te doen wandelen , de ongemakken en rampen , die een Oorlog natuurlyk cn noodzaakelyk met zich fleept, even weinig zullen ie wee=; brengen: ja dat wy deeze des te gereeder ondergaan willen , naar maate wy befp uren zullen, dat de middelen, die God en de Natuur ons in handen gegeeven heeft, meer en meer tot K k 2 af- STERDAM. Dank addres aan Bur~ gemee /leren en Regeerders dezer Stad»  482 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- st eldam. Dank addres <;an Bui g. meeIhren i Regeerders de zèr Stat afbreuk en vernedering van een' trotfchen Vyand by de hand genomen worden. —— Vaart dierhalven Edele Gr. Achtb. en Edele Achïb Heeren ! rustig voort op den betreden weg, den eenigften die, onzes oordeels, het Vaderland , onder den Goddelyken Zegen,uit zynen tegenwoor- d gen toeftand redden kan ! ——; Dat niets U daarvan wederrruden of affchrikken moge 1 De . n grootlte moeitea en zorgen zvn reeds doorgewenteld. —— Een aangenaamer vooruitzicht voor het toekomende doet zich reeds op. —. I Groot Erittannien, nog on'angs zo fiér op zyne krachten , dat het zich niet ontzag eenen ouden en getrouwen Bondgenoot den Oorlog aan te kondigen , heefc reeds berouw van deezen onrechtvaardigen eo vermeet'len (lap, en, gebukt onder den meer en meer drukkenden last van den kryg,reik: halst het naar Vreede; terwyl de eeosgezindh id onder 'sLands Hooge Regeering hier te Lande, tevens met onze Wapenen , meer en meer toeneemt, naarmaate uw Staatsbeleid en maatregelen, welker noodzaakelykheid en heilzaatne invloed voorheen minder erkend wierden, meer en meer navolgers verwerven, en de noodzaaklykheid daarvan meer en meerbefpeurd wordt. — Het befluit, onlangs ter Staat vergadering van Vriesland genomen, endoor dit gewest zo eenpaaiig gevolgd, flrekt daarvan, onder veele anderen , ten onloochenbare bewyze : terwyl de Zeeflag,' in den voorleden Jaare op Doggersbank voorgevallen, aan het verbaasd Euiopa getoond heeft, dat een zo langduurige Vreede het behandelen der Wapenen niet heeft doen vergecten , maar dat dit gemecnebest , integendeel, ir haaren fchoot nog helden koestert, die io het voetfpoor van Trompen en de Ruiters treeden, en van wier beleid en dapperheid men, na zulk een treff lyk begin, de grootlte Heldendaaden verwachten kan: ja dat hun onbezweeken Dapperhei j, door geen blykbaare overmagt ter neêr te flaan, aan het Vaderland, te eeni- ger  JAARBOEKEN, April, 1782. 483 riiger tyd,zodanig een' eerlyken en duurzaamen Vreede verfchafft n .zal, die hunnen krygsn em vereeuwigen en de wyze Staatkunde van LJ Ed. Gr. Achtb. en Ed. Achtb. by dc laaie Nakomelingfchap in zegening zullen doen zyn. Dit Dank addrès wierdt den 9 April aan de Burgemeesters overgeleverd met de volgende aanfpraak; EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! TJet is ons een byzonder genoegen U Ed. Gr. Achtb. als de hoofden der Regeering deezer Stad, dit welmcen nd Dankadres, door een vry aanzïenelyk aantal onzer Medeburgeren getee ' kend , te mogen aanbieden. Hetzel e was ver-', vaardigd en reeds door verfchei Je onzer Medeburgeren geteekend, toen wy door de Nieuwspapieren als anderszins kennis ontvingen van de voor-' delingen tot eenen afzonrierlyke Vreede, met de bygevoegde aanbieding ecner onmiddelyke RilHand van vyandclykheden , by het Hof van GrooBrittanniën door tusfehenkomst van de Rusfifche Ambaffddeür aan deezen Staat gedaan. Dit is de eenige oorzaak,dat hiervan geene onmiddelyke melding in het Adres zelve gemaakt is, gcenzins het denkbeeld, als of die aanbiedingen by de Kooplieden eeniïïirn invloed hadden, naardemnal wy U Ed. Gr. Achtb. naar' waarheid durven verzekeren , dat het genoegzaam eenpaarig gevoelen van de Beurs van Amfterdam, ten minfteri wat dc zaak zelve aangaat, ovcreenfLmt met de denkwyze der Rotterdamfche Kooplieden, betrekkelyk dit onddrwerp, onlangs zo nadmkkelyk te kennen gegeeven. Dat men dierhalven a'hier even zeer afkeerig is van diergclyke zo listige a's gevaarlyke aanbiedingen , die j aangenomen wordende , dit gemeeneKk 3 best Am- >TiL)AM. danfpr. iy de ^vergave 'an 'oirfz. Dankuhlres.  4*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stf.ldam. Aanfpr hy de overgav van voorfz. Dank- xddres. be^t hoogstwaarfchynelyk in geheel nieuwe moeijelykheden en rampen zouden inwikkelen , door welker onmiddelyke gevolgen deeze Republiek eensklaps te gronde zou konnen gaan: terwyl van , den anderen kant deezejaanbiedingen zelve toonen, dat wy met eenen afgeltreeden Vyand te doenheb- > ben, dun wy dierhalven eerlang tot eenen algemeenen en duurzaame Vreede zullen kunnen noodzaakt n, indien wy flechts even gelyk Vrankryk, Spanje en Noord-Amerika, van die middelen van geweld gebruik willen maaken , die ons voor handen zyn en verder te werk gefteld kunnen worden. ündertusfehen behoeven wy over dit onderwerp, hoe gewi^tig ook in zich zei ven, niet breeder uit te weiden, naardien wy verzekerd zyn, dat U Ed. Achtb. alle deeze akelige gevolgen veel klaarer voorzien, dan dezelven door ons kunnen afgt-fchetst worden. De Kooplieden zullen mitsdien den Handel en Zeevaart aan de beftendige zorg en protectie van U Ed. Gr. Achtb. blyven aanbeveelen, en tevens daarop alleen infteeren,dar, byaldien deeze aanbiedingen van het Hof van Engeland, fomtyds oorzaak waren, dat de zaak wegens de admisfie van den Heer Adams als Minister Plenipotentiaris vin de vereenigde Staten van Noord-Amerika, by de overige Bondgenooten eenige zwarigheid of uit'lel onderging; U Ed. Gr. Achtb. alsdan, conform het tweede lid van ons verzoek by Requeste gedaan , op middelen zullen geheven te denken waardoor deeze Provintie van de nadeden uit diergelyke handelwyze te vreezen, zal blyven bevryd. Hierop wierdt in dezer Stads Nieuwspapier den 22 April het volgende bekend gemaakt. p Aaa alle de Heeren Kooplieden, Bur- ,3 gers  JAARBOEKEN, Afril, 1782. 4^5 o-ers en Ingezetenen dezer Stad,welke het " Dank-Addres getekend hebben, word by I dezen bericht gegeven, dat hetzelve niet alleen op eene zeer gratieufe wyze door \ Hun Ed. Groot Achtb. de Heeren Bur*' o-emeesteren en Regeerders dezer Stad, is " ontvangen geworden, maar dat de Achtb. " Raad dezer Stad, onder anderen, by gelegenheid der Dehbemien over hetzelve " Dank-Addres, beflooten heeft, de zaak ter vergadering van Hun Ed. Groot Mog. " daar heen te dirigeeren, dat de door het " Hof van Groot-Brittannien geprononeerde " Neo-otiatie en Wapen-ftilftand, zoude ge" weezen worden van de hand; zynde van " dit o-ewigtig befluit al verder aan de Koop" lieden die het Dank-Addres overgeleverd " hebben, in Conformité van gedagte Refolutie zelve, Extracl: van dien ter handen " oefteld geworden. Waar mede alzo deeze " zaak, niet alleen ten genoegen van alle de " Onderteekenaars, maar ook van alle wel- II meenenden , zyn volle beflag bekomen 11 heeft". Mvne Heeren van den Gerechte hebben den U April het Reglement van 't beftelloon op de Groninger, Friefche en andere Veeren van den 23 Juny 1717 aldus veranderd en vermeerderd. Mvne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterdam in ervaringe'zynde gekomen, dat 'er verfcheidene difputtn zyn ontftaan tuflehen deBoter-Grosüers en den Beltclder van 't Groninger, Kk 4 Vne- Am- steldam.  Am. SI f Lj)am. Veranderingvan 'J Regiem, op't beJlelloonvan 23 Juny Ï7-7- i 1 5 i { c c f 485 NIEUWE NEDERLANDS :HE S'Sh e"/ndnC VecreT' hun ^Plaats hebberdt. tusfcnen der. Dam en de Papenbrug over der. Joon op de voorfz. Veeren, van dato ir> »7i7, raakende de Béter, hebben S'eloS Erïchrb3 fTn tC an,P"«*™. zbllshaar 'deeze : altereeren en amplieercn by Dat voor beftelloon zal worden betaalt Voor een Ton Boter 4 fluivers. een halve Ton 3 ft. een vierde deel of een agtfte deel 2 ft, een festiende deel 1 ft.' Doch dat, ten opzigte van de alhier ter Stede gezeetene Boter Grosfters, zonder in aanfcW te neemen, of dezelve een groote of ISeiïZ «tent Boter te gelyk in een Schip «„ ES betSen ^ *aBdve V°°r bdk^ «K Voor een vierendeel p duiten, een agtfte deel 6 duiten, een festiende deel 3 duiten. Bly vende verders de andere Articulen, zo van 't Reglement van 1717 , als van de daar op AS "de nmtW £,V?n dCD 2+ Maarc «758 in haSSeel ;n fpec aal 't tweede Articul van gem. AmSfe* ^SfW is> dac iemand , zynTigeue' S^dS^S °f d°e0de afhaaIen• e* SE ! flVll ?D alvoore«s een derdepart van 'c ..fteloon, volgens t Reglement, dus ook voL n vpifZ';nadere Amp,liatie zal boeten voldoen Snr e?lffMif^lte' ^ken reizeby i-n geenen , die contrarie deczes doet. y V erders Myne Heeren van den Gerechte wrn ormeert zynde, dat diveifche perfooS kunnen goed-  JAARBOEKEN, April, 17S2. 487 goedvinden zelfs een Schip na Vriesland en andere Plaatfen te zenden, en met dezelve de Boter voor hun en onderfcheideneParticipanten,op hun naam echter, te laaten komen , en dezelve Boter ver kogthebbende, voor dat die hier arriveert, uit 't Schip na des Kopers Huis of Pakhuis te doen brengen, in merkelyke prsjuditie van de ordinaire Vc-i fchepen en van den Beftelder zyn beftellooi, en daar in willende voorzien, hebben goedgevonden te ordonneeren en ftatueeren, -gelyk haar Ed. Achtb. ordonneeren en üatueeren by deeze: Dat voortaan memand met zyn eigen Schip op zyn naam, voor een ander eenige Boter of andere Goederen, hoe genaamt, zal vermogen mede te brengen, van Plaatfen alwaar Veeren zyn, of by gebrek van de ordinaire Veerfcheepen of Scheeps. ruimte in dezelve (edoch niet zonder fpeciaale en wel fchriftelyke permisüe te hebben van de Magiltraat of Commisfaris van 't Veer der Plaatfe, van waar hy na herwaarts is afgevaaren) medegebragt Ivbben-je, dezelve zal mogen bededen, nemaar dezelve aan den Bedelder zal moeten aangeeven, om door denzelven te worden bedeld, of aan die geenen, aan wien de Boter of andere Goederen geaddreffeert zyn , zulks te laaten weeten en te doen afvraagen, waar die gelieven bedelt te hebben , op de boete van 25 guldens voor 't medebrengen zonder de bovengem. permisfie, ten profyten van de Binnenlandsvaarders Gildens, en van ia guldens voor 't beftellen , ten profyte van den beftelder, beide telken reize te verbeuren. In kennisfe van my Secretaris, H. VAN StlHGELANDT. Ook hebben myne Heeren van den Gerechte navoorgaan de mededeeling en goedvinden van den Vroedfchap, de ordonnantie Kk 5 ob Am- Veranderingven v Regiem, op 'tbefieHoonvan 23 Juny 1717.  Amstel- bam. Vernielt iving en Vermeei dering van aer, Ordonn cp den Wiffelbank. 488 NIEUWE NEDERLANDSCHE op den Wiffelbank, den 30 April, aldus vernieuwd en vermeerderd: - ]\/f yne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterr 4 dam hebben, na voorgaande communicatie en .goedvinden van de Vroedfchap deezer Stede, goedgevonden de refpe&ive Ordonnantiën op de Wislèlbank te renoveeren en ampüeeren, gelyk Haar Ed. Achtb. dezelve renoveeren en amplieeren mits deezen: Art. t. Alle die geenen, die Rekening in Bank hebben, en gewoon zyn hunne Adfignatien zelve in te keveren j zullen gehouden zyn, by de eerlte inleevering der Adfignatien, na de groote flmting eerftkamende^niet alleen hunne handteekening in een boek, daar toe gedeftineerd, te ftellen, maar zulks ook gehouden zyn te doen op een bankzegel, het wek hun ter hand zal worden geileld,- welk Zegel men, by ieder mleevering van adfignatien , des gerequireerd werdende, zal moeten vertoonen. En zal, by het aanneemen van het zelve Zegel, eens voor al moeten betaale worden ƒ 2: — ten profyte van de Boekhouders. II. Alle, die Rekening in Bank hebben, en gewoon zyn hunne adfignatien door houders van procuratien te laaten inleeveeen, zullen gehouden zyn na de eerfte fluiting voormeld, by vernieuwing derzelver Proeuratien, hunne handteekening te Hellen ïn een Boek, daartoe gedeftineerd, als mede op de procuratie zelve, voor welk maaken , of vernieuwen men telkens zal betaalen ƒ1:14:.». Hf. Alle die geenen, die voortaan nieuwe Rekening in bank openen, en zelve hunne adfigiatien begcercn intebrengen, zullen hunne handteekening Rellen in een boek &c. zo als by Art. I. is vermeld en zal vervolgens het Bank-Zegel aan haar mede in voege voormeld gegeeven worden, IV.  JAARBOEKEN, April', 178a. 4^9 IV. Alle, die voortaan nieuwe Rekening begeeren te openen, zullen, by den aanvang derzelve, met ƒ14: — belaft worden , waar van ƒ 10: — zullen zvn ten behoeve der Diaconie Armen, en ƒ 4:_ ten behoeve der Boekhouders van de Wisfelbank. V. Alle Procuratien, tot inleevering van Bank-adfignatien , van Lieden in deeze Stad woonende , zullen voortaan voor Boekhouders van de Wisfelbank gepasfeerd, en na verloop van een jaar en zes weeken, vernieuwd moeten worden; doch die jaarlyks niet meer dan zes Bankbriefjes inbrengen, zullen kunnen volftaan met tegens het ein digen var het derde jaar hunne procuratien te vernieuwen. Alle die buiten deeze Stad woonagtig zyn, er rekening in de Wisfelbank begeeren te houden zullen verplicht zyn een inwoonder deezer Stad u volmagtigen, 'om hunne Bankzaaken waaitenee men, of hun domicilium alhier te kiezen , en aai te wyzen. J VII. Alle procuratien, dienende voor die geenen,dii buiten deeze Stad woonagtig zyn, om Adfignatiei intcleeveren, zullen Gerechtelyk of Notarieel ge pasfeerd, en , indien verre buiten de Provincn overleeden waren, behoorlyk gelegalifeerd, en 11 de Bank geregiftreert moeten werden, welke re giftratie mede na verloop van een jaar en zes wee ken vernieuwt zal moeten worden, en daar voo betaald ƒ 1:14:— eens. VIII. Alle, die by generaale Procuratien in de Wisfef bank willen affchrvven , zullen alvoorens hunni Procuratien by de Boekhouders moeten laaten re gistreeren, en telkens, op requifitie, vertoonen welverftaande, dat zodanige, welke buiten deezi Provincie gepasfeerd mogten zyn, met behoorlyk jut Am. stel» dam. Vernieuwing en Vermeer • dering van den Ordonn, op den Wisfelbank. 1 l t l l t \  Am- Sïi'LDAM. Vernieu witte en Venncei dering van den Ordonn. op de Whfelbr.nk. i 1 \ i • h 490 NIEUWE NEDERLANDSCHE Legalifatie, gcmunieert werden; voor welke re giftratie al mede zal betaald wordenV , -Tf - IX. - a A,le. ^Compagnons van een huis van Negotie dewelke de firma van het Comptoir teekenen v zy dat zy zelve, of hunne Procuratiehouders'de auflgnatien inbrengen, zullen gehouden zyn hunne refpeft.ve handteekeningen in de boeken ƒby Are i en 2 vermeld , te ftellen, en mitsdien in hei eerfte geval, mede op het Bank Zegel, 't welkaan ieder van hun, invoegen voorfchrfeven, ter hand gefteld zal worden : en, ten einde hiér in alle naauwkeungheid tebetragtcn , zal telkens, wan Hffi,.^ZOaaD,ge ^P^niefchappen , of ook in de firma van een of ander huis van Commercie, eenige verandering voorvalt, daarvan in de Bank kennisle gegeeven en aanteekening gehouden moeten werden, met royeering der vervaHene, en te boek ftelhng der nieuwe handteekeningen. Ieder houder van een Rekening in de Bank zal verplicht zyn deszelfs Adfignatien te numereeren, telkens ieder folio weder te beginnen met No. r. en zal die geene, die een verkeerde nummer op. geeft, na dat hem zu'ks zal zyn aangetoond, verbeuren zes ftuivers, ten behoeve van de Diaconie. XI. Alle, die zelve hunne Adfignatien inbrengen, tillen het Bankzegel; zy die by Procuratie luiks ioen , hunne Procuratien ; en die by generaale rocuratie affchryven , hunne generaale Procuraie, op requifitie, moeten vertoonen ; nademaal oortaan geene Adfignatien op eene andere wVze igeleeverd of aangenoomen zullen werden. V oor alle Adfignatien, welke des morgens na elf clZuSr ? In«e!ee,verd< zal'by het aanneemen, ctaald moeten werden zes Ruivers het mleeveren van Adfignatien, minder be- draa.  JA ARBOEKE N, April, 1782. 491 draagende dan drie honderd guldens, zal by ieder betaale worden zes ftuivers. XIV. Na drie uuren des namiddags zullen geene Adfignatien werden aangetioomen, dan alleen in geval van ()verdisponeering; als mede by extraordinaire gevallen; en zulks, indien Heeren Commisfarisfen prefent of by de hand zyn, met voorkennis en goedkeuring van ten minften een derzelven, en mids daar voor betaalende een boete van ƒ 2 j: — ten behoeve der Diaconie Armen. XV. Wanneer iemant voor een ander in Banco af fchryft, zal zulks prxcifelyk in de Adfignatie bygevoegd moeten worden. XVI. Van de partyen, die men op zyne Rekeningontfangt, zal niet voor den volgen dag mogen werden gedisponeert. XVII. Van alle partyen, die men voor ingebragte fpe den ontfangt, en door den o:atfanger van de Ban] werden afgefchreeven, kan op denzelfden dag ge disponeerd worden. XVIII. Wanneer, na de voorvallende fluiting der Wis felbank, dezelve op Vrydag geopent wordt, ze het ieder vry ftaan op den volgenden dag, zynd de tweede open Bankdag, te disponceren over d partyen, die men op dien dag op zyne Rekecin zal hebben ontfangen. XIX. Wanneer iemand by abuis overdisponeert, zu len zyne ingeleeverde Adfignatien blyven leggen en zal dezelve gehouden zyn, by de eerlt bekorm nekennis van het begaan abuis, het zelve te r< dresfeeren, door het manqueerendë behoorlyk c zyn Rekening te doen ftellen, en d?.ar door zyi ingeleeverde Adfignatie of Adfignatien te doen 'v lideeren: zullende dezelve of geene derzelven m Am- stkldam. Vernieuwing en Vermeerderingvan den Ordonn. op de IVisfel- \ bank, 1 e e r |« P ie »•>- :n  AMSTERDAM. Vernieu win gen Vermeel dering van den Ordonn, op de Wisfel. bank, I i i i i ( i i 493 NIEUWE NEDERLANDSCHE gen ingetrokken worden; en zal daar en boven wegens het begaan abuis, betaald moeten worden een boete van drie ten honderd van het mankte rende: met dien verftande echter, dat, indien Op -dienzelfden dag, voor de klokke drie uuren des namiddags, of wel voor dat van het begaane abuis -van wegens Boekhouderen geadverteert zyn , het manqueerendë op voorfz. Rekening geredrcfleerc wierut, niet meer zal verbeurd worden dan een half ten honderd van het manqueerendë; alles te apphceeren ten behoeve der Boekhouders en Contra Boekhouders van de Wisfelbank. XX. Wanneer iemant op zyne Rekening partyen te ontfangen heeft, zal men den volgenden dag daar na, in Boekhouders kamer, kunnen vraagen en aldus zich informeeren of de pariyen, die men ver, wagtende was,conform zullen zyn afgefchreeven het welk na agt uuren des morgens gefchiedende' zal men gehouden zyn, votf ieder Rekening twee ftuivers, en na negen uuren, zes ftuivers voorden Armen te betaalen. XXI. Van alle affchryvingen zal men daeelyks een co. py te huis zenden aan hem, van wiens Rekcnin-r ifgefchreeven is, en, by aldien deeze buiten de stad woonagtig is, als dan aan deszelfs gemagtig. ien, of ter plaatfe daar hy zyn Üomicilium houdt, en einde dezelve zal kunnen nagaan, of zulks met :yn Bankboek accordeert; en in cas van verfchii >y de eerfte ontdekking van dien, zich in de Ka! ner van Boekhouders der vVjsfelbank vervoegen >m het begaane abuis te onderzoeken en te doen verbeteren. XXII. < Die geenen, die begeeren zullen dagelyksch een ittrekfel te hebben van hetgeeneop hun Rekening ntfangenis, zullen jaarlyksch daar voor moeten letaalen een fomma van vier ducatons. Edoch, Klien dezelve meerder dan vyfenveertig posten op hun  JAARBOEKEN, April, 1782. m hun Rekening ontfangen , zullen zy , voor ieder vyfmveertig posten, die daar en boven inkomen, gehouden zyn te betaalen nog drie guldens meerder, ten behoeve der Boekhouders van de Wis- fdbank' XXIII. Zullen voortaan, tot foulaasder zwaare kosten, die de Wisfelbank zal moeten draagen , by het openen derzelve, na de groote fluiting m January en Tuly, de refptclive Rekeningen, voor ieder par tv aflchrwens, met drie Huivers belast worden. y y XXIV. Alle die geenen, die Rekening in de Wiflelbanl hebben, zullen gehouden zyn, tweemaal des jaars namelyk na de groote fluiting in January en Jul; aan Heeren Commisfarisfen het Folio, het Saldo en de partyen hunner Rekening, het zy in perfoon het zy verzegeld en geteekend, of wel door hun ne procuratie houders^^overhandigen. Wanneer het faldo eener Rekening, of partyen by twee herhaalde fchriftelyke opgaven,bevonde wordt niet accoord te zyn , zal zodanige Rekenin geheel uitgefchreeven, en aan Boekhouders vand W isfelbank ter hand gefteld moeten worden , 01 door dezelve seëxamineert , de abuizen gecorr geerd en aan Comrnisfarisfen geprefenteert te we den, ten einde haar Ed. Achtb. dezelve Rekenir accoord konnen (tellen : zullende voor de moen van het nazien en rectifiecren der uitgefchreevei Rekening by de Boekhouders genootcn werden z Ruivers voo'r ieder abuis , dat zylieden daar in zti len aanwyzen; doch ingevalle het begaane abui; ofte abuizen by hun (Boekhouders) werdt bevoi den te refideeren , zullen deeze laatfte voor hunr moeite niets mogen declareeren, maar ter contr rie het begaane abuis of abuizen beleefdelyk n dresfeeren. XXVI. Een ieder, die Rekening in de Wiflelbank heef Amsi Et> d,.m. V: ruien wïng. en l Ir me er* (lering van den Ordoim* op dg» WhfeU ■ baal:. r r > n i e ïi V g e ie :S 1- '» 1- e t- «1  Am- stelDAM. Vernien wing en Vermeei dering van de Ordonn. op den Wisfelbank. 1 < ï r- b 494 NIEUWE NEDER LA NDi Q3E zal voortaan in agt moeten neemen bïnnen weeken, na het opengaan der voSrf//wisSnk voorvallende n lanuarv en fulv in I • V hier voeren is ^gjf £ ™ 51 of - door hun gemagtigden, ofverfegelt en geteekend by Heeren Commisiarisfen het faldo hunner IS -ning en partyen accoord te doen ftellen; en zul' len die geenen, die daar omtrent bevonden w0 den ,n gebreken te blyven, vervallen in een dop te van ƒ 2J: - dewelke op hunne Rekentae 5,1 en werden afgefchiteven/en zullen zy f n! vet loop van gemelde zes weeken , ren overvloed gewaarfchuwt worden, om hunne Reke"in° ï ' binnen de eerstvolgende veertien ó^n voorfz. accoord te doen ftellen; op pane Jat °-Lf na d,en tyd, en voor dat aan brvengernelde ver' eischte zal zyn voldaan, voor de eerftTvêerTfe' nofnSaals ?V,D. ***** zu,len SS nogmaa.s ƒ 25;— en een maand daarna f ?n-J en vervolgens ter discretie van Hr. Cown&iJ. fen , alle welke boetens zullen worden géaon . :eerd, als van ouds. ë"ppn- XXVJI- Warneer, een houder van een vervallcne Bank ^Visfelbnef m den betrokkenen of Acceptant of ^domicilieerden,geen vertrouwen ftelt zokan ly dezelve Wisfelbrief in handen ,K Iers der Wisfelbank ter bewaarfoge Rellen rmï laar yan immed.aat kennisfe doende geeven aan gdamgen betrokkenen, Acceptant difïg&S? XXV1IL. Alle Wisselbrieven, in de lluitinge der Wisfelank vervallende, blyven, by het opengaan, het cht van drie gratie dagen behouden.  JAARBOEKEN, April, 17512. 495 XXIX. Wanneer iemant goude of zilvere Baaren, Negotiepenningen , of vreemde Muntlpecien, op Recepisfen voor zes maanden in de WisielbanK begeert te brengen, zal zich dagelyks, uitgezondert de Zondagen en Saturdagen , ten dien einde konnen addresfeeren by de ontfangers1 van tie Wisfelbank; die door de Heeren Commisfansien gewRrueerd zyn, welke foorten van goude en zilvere Speciën, en op welke conditiën dezelve werden ontfangen. Men zal de Standpenning op geene Recepisfen als anderszins mogen inbrengen, noch unhaalen ; namelyk- de goude Ryder, de zilvere gulden, de geftempelde of ongeftempelde fcheilmg, of andere kleinere staten Muntfpecien. XXXf. Comnrsfarisfen van de Wisfelbank worden by deezen alleen geauthorifeerd zo veeJjfStandpemringen tekoopen of verkoopen, als haar Edele Achtb. naar gelegenheid des tyds, zullen oordeelen nodig te zyn. ' XXXII. Voor alle de ingebragte Bankgelden blyft de Stad, als van ouds, verantwoordelyk. XXXIII. Geen Bankgeld zal konnen werden gearrefteerd; volgens Refolutie der Edele Gr, Mog. Heeren Staten van Holland en Westfrieslana , in dato U ,.jrfecemb. 1670.. XXXIV. Indi t 1 ?  496 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STKLBiMi Vtrmëü Vang er. VI rtnee; dering run de Ordonn op de Wisfelbank. maanden; zullende anderAM, Brief van den Prins , wegens den Schout by nacht ff. Binkes. 1 1 3  Soo NIEUWE NEDERLANDSCH2 Amsterdam. in tegenwoordigheid van duizende aantchouwers van ftapel gelopen. Daar wordt by de O. I. Maatfchappy geraadpleegd , of men eene uitdeeling zal doen of met. Zommigen denken , dat zulks zal plaats hebben om de Joden en Actioniften te gemoet te komen. Dog anderen meenen, dat zulks geen plaats zal hebben , aangezien de Maatfchappy genoodzaakt is geweeft , het buitengewoon middel van furchéance tegen hare fchuldeisfchers te verzoeken (zie hier yoren N. Wed. Jaarb. i78i bl. 452.); dat het dus ongerymd zoude zyn, eene uitdeeling van over.winft tc doen, als men zig onmagtig bevind te betalen. Dat ook deichuldeiikhers en met namen de houders van recepisfen zomtyds hier óver te onvreden zynde, mogelyk middelen van rechten, het zy van arreft op de uitdeelinge, of anders zouden kunnen te werk ftellen, enz. Integendeel verneemt men,dat de O. I. Compagnie eene aanmerkelyke geldleening zal doen, onder waarborg van den Staat. Ondertusfchcn verneemt men de onaangename tyding, dat dc Hollandfche bezitting van Nagapatnam, zynde een der voornaamftc op de Kust van Coromandel door den Vyand veroverd is. Wy hebben hier voren onder het artikel van 's Hage gefbroken van de onafhangelykheid der Noord- Amerikaanfche Staten, die door deze Republiek erkend is. Terftond zyn reeds in deze Stad twee fchepen uitgeruft, om met eene goede lading, het een naar }hiladelphia, het ander uaarBoftoh teftevenen. Van  JAARBOEKEN, April, 1782. 501 Van wegens de Commisfarisfen van het Am. Vaderlandfche Fonds ter aanmoediging van stel'sLands Zeedienft is het navolgende bekenden gemaakt. Commiffariflen over het Vaderlandfche Fonds tot aanmoediging van 'sLands Zeedienft, zullen op Maandag, den 29 April, 'smorgens ten 11 uuren, in het St. Pieters Gafthuis t'Amfterdam, en op Saturdag, den AMai, 'smiddags ten ia uuren, ten huize van den Makelaar Dirk Wynands te Haarlem, wederom één vierde jaarlykfche uitdeehng doen aan de Weduwen van de gefneuvelde Matroozen enz. . Zy mogen voorts deeze gelegenheid niet laaten veorbygaan , om aan hunne Laudgcnooten den welverdienden lof te geevenvoor de liefdadigheid , waarmede men, genoegzaam in alle Provinciën, getracht heelt de heilzaame poogingen van Commislarislen te onderfteunen, en aan hunne mede Ingezetenen, als een nader blyk van de goedkeuring hunner gemaakte fchikkingen,onder het oog te brengen, dat de Oprechters van het Fonds, tot dezelfde eindens te Rotterdam verzameld, onlangs gedeclareerd hebben, genetgen te zyn zich met het generaale Fonds te combineeren ; terwyl zy tevens met dankbaarheid erkennen de moeite, die zclis de aanzienlykfte perfoonen in veele plaatfen by aanhoudenheid neemen, om meede te werken ter bevordering en uitvoering van deeze inftelling. Dan, hoe zeer Commisfarisfen hunnepooLJ 4 gïfl-  Am. STELvam, j 1 ] 1 Sc 2 NIEUWE NEDERLANDS HÉ gingen gedeekelyk bekroond zien, moeten zy evenwel, waarde Landgenooten! op uwe bekende mededeelzaamheid blyven aandringen, om het Fonds zo te helpen vermeerderen, dat niet alleen de behoeftige Weduwen van de gefneuvelden, maar ook zy, die zeiven in den dienft van het Vaderland verminkt, oud en ongelukkig geworden zyn, eenig duurzaam onderhoud mogen vinden. Ja, waarde Landgenooten! daar uw vermogen nooit op billyker gronden, nooit tot nuttiger eindens wierd uitgelokt, wenfehen Commisfarisfen , door uwe meerder of minder aanzienlyke giften in ftaat gefteld te worden, dit Fonds zo te doen bloeijen, dat hetzelve eene uitfteekende proeve opleevere, wat Vaderlandsliefde en weldadigheid in Nederland vermag". De navolgende egte Lyft van fchepen, die in de laatfte vier jaren de Zond zyn doorgezeild, is in deze tyden te merkwaardig, dan dat ze der vergetelheid niet zoude onttrokken worden: A. 1778 A. 1779 A. 1780 A. 1781 Pruisfifche 480 606 671 1507 Zweedfche 1757 2009 1880 2212 Sngelfche 2046 1651 1701 2021 Jeenfche 1214 1363 1341 1588 iusfifche 47 62 50 116 ^ranfche 2 o -o o lollandfche 2406 2039 2058 11 /an Oftende 10 io 30 95 'paanfche 12 « o o Por-  JAARBOEKEN, April, i?^. 193 A. 1778 A. 1779 A. 1780 A. 1781 Am» Portugeefche 6 2! 4° vrKi> Genuafche o 2 ° o Venetiaanfche o o 2. Dantzigers 199 ^ ^4 f-(> Bremer 98 126 146 3 Hamburgfche 17 31 31 54 Lubekfche 7° 74 8» 9° Roftokfche 12 66 104 j>9 8476 8272 8291 828.1 De Schepen welke van Embden, byzonder ïn het Jaar 1781, door de Zond gegaan zyn , bedraoen 175. De uitvoer van de aan de Ooftzee liggende Provinciën , Pruisfen ea Pommeren, is door de Zond gefchied met 1338 Scheepsladingen, en de invoer met 791 Scheepsladingen. Rotterdam» Schout, Burgemeefteren en Scheepenen der Stad Rotterdam hebben wegens de^Gildens van de Groot timmerluiden en dé Groot houtkramers, op den 30 April dc navolgende Publicatie beraamd en doen afkondigen : Alzo Schout, Burgemeefteren en Schepenen der Stad Rotterdam in ervaring zyn gekomen, dat tusfehen Hoofdlieden van hetGroottimmerluidtn en Hoofden Overluiden van tet Grootbomkramers Gilde van tyd tot tyd difpuuteu zyo. ontdaan, over het verftand van het 7 Articul v;ui de Ordonnantie op het eerftgemelde Gilde, fuftineererd- Hoofdluiden van het zelve Gilde , u;r. Rragte vau het voor fa. 7 Art. van hunlieder Keure bevoegi  Rot- 1 erdam. Publicatie nO' pensArt. 7. randt Groot timmer luiden gilden. < 1 ~\ r c d n 1 v b g< B v< Aan 5C4 NIEUWE NEDERLANDSCHE te zyn tot het maken en verkopen van Draai werk Stoven en Ly(ten\ wanneer, Vezejve by hnbe ireldofaan hun aanbèfteed zvd . niet tc u] nhanter^mtbrekenvvoorden, die üer'c genoeg zy Em aan UEd Groot Achtb. uit te drukken b Temeen genoegen, welk daar door aan alle hu nf Semmitenten is gegeven, en berusten vooi volkomen in de Vaderlyke zorge van UEd.Gro Achtb. en van Hun Ed. Groot Mog. om zi doo■ aeen onverhoopt d.layeeren van eenige c ovedge Bondgenooten, altans voor deze Stad Provfnti?, van de voordeden, welke uit een Eie met America zullen proflueeren , te lat °DD^Ste°rf d'e Santen , op het Rerk aanhc den van een menigte hunner Committenten, : S-ze V tegenheid niet kunnen laaten onrflippt nm tan U Ed. Groit Achtb. nogmaals op de ferferieutte wy/ete herinneren , dat, höenuttigc foortSke AUiantien voor 'sLands gedrukte 1 brvken ; Commercie en Navigatie zyn mogen , zelve egter geen het allerrmnRe effeft forte lunnenf ten zy de Navigatie dezer Landen . meerder ernit en nadruk geprotegeerd word, Rot- TER: tAU. Dank- 1 addres der 1 Kooplie- ■ den aan , deRegee* iring we- ■ gens den 2 N. Ame* ,rik. Ge'. zant J. g Adams. e >n:t 1ts 3t :h er of d- en u- dg :n, alokkaderennet lan tor;  Rotter- D.iM. Dank- tiddres der Kooplie den aan dtRegee. tittgwe geils 8ér> N A;ne rik. Ce zant J. Adams, ; i ï •\ 1 I c d I d 5-oö NIEUWE NEDERLANDSCHE tot hier toe gefchied is, en 's Lands navale magt dadelyk worde geëmployeerd, zo tot aforeuk van den gemeenen vyand ak tot kragtdadige protectie van de uit Zee geveegde Hollandfche V l, 1» m r- 1e et [n -» an,  5o3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Dankaidres der Kooplieden an dellegeering ge as <-ten rik- Gezant j. Adams \ V i ( \ \ c o | dan die eerlyken voor den Lande waarlyk heilzaam zyn kan, en verzoeken derhalven U Ed. Groot Achtb. ootmoedig, door derzelver Teelvermogenden invloed, ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. zorge te dragen , dat geene aanbiedingen van den Vyand worden aangenomen , welke alleenlyk Rrekken, om de genomen maatregelen tot des. zelfs afbreuk en protectie van de Colonien, Commercie en Navigatie dezer Landen op te houden en te verydelen, en ons het tegenwoordig zo lang verbeid en gunftig oogenblik te doen verzuimen, maar integendeel het ter welgemelde Vergadering daar heen te helpen dirigeeren, dat men allen yver en efficace zodaanige middelen worden in het werk gefteld, waar door, onder den Zeegen der. Voorzienigheid , 'sLands geleden fchade zal kunnen worden vergoed; en onze Vyanden genoodzaakt eene eerlyke en beftendige Vreede met ons te moeten aangaan, en ons eene billyke vergoeding van de Loegebragte fchade te bezorgen. Het welk doende enz. ZEELAND Middelburg. s T' ands Schepen van Oorlog Zierikzee, I J Schiedam en het Fregat de Jazon, ;yn van Rammekes ter Reede van Vlisfingen ;ezeild: waar ook nog is liggende 'sLands >chip van Oorlog Goes. De Heer Schoutbyzgi Fis, bevelvoerende op de Reede, zal 'Ok met het Fregat Walcheren en Landskroon an voor Rammekes naar Vlislingen zeilen , raar zich nog bevinden het Fregat de Faam: e Snaauw de Spion is naar Brouwershaven ezeild. Vlis-  JAARBOEKEN, Aj»!!> W*2. 5*0 V L I S S I N G E >f. De Memorie vau den Noord-Atteiikaahfelle Heer J. Adams, en het befluit van dö Staten van Friesland des wegens heeft ook in deze Provincie Merken indruk gemaakt; zocht de Stad Vlisiingen ter Staatsvergadering op het fterkfte aandrong, om die zaak Vn fnoedi"- mogelyk tot een gewénfcht einde ^brengen. De Kooplieden te Vlisfinger, leverden ook ten dien zelfden einde den M Maart een verzoeklchn.lt in aan hunne Reherders, welken daarop eenparig het befluii namen, óm by de overige Leden yan.Staal het daar heen te heftieren dat de XIII Gewellen van Noord Amerika by H. H. Mog onafhangelyk wierden erkend. \ eryo genei hebben nog de Kooplieden van deze Sta aan de Ed? Mog. Heeren Staten van Zee land, deswegens het navolgend vcrzoekiclmi ingeleverd: Aan de Edele Mogende tieew Staten van Zeeland, /^even zeer eerbiedig te kennen "de ^argeg kende Kooplieden binnen de Stad Vhsfingcn dat zy Supplianten, mede Deelgenoten 10 de ram pen, doo te trouweloofe handcUvyze der Engel fchen aan de Ingezeetene van deze Repubhc rreoebnet met alle attentie hebben overw Jenicnlnhoud der voortreffelyke Memorie^ doe den Heer Adams , Minister van het Congres i Noord-Amerika, in de maand Mey 178 t aan dö Heer Prtfldeot ter vergadering van Hun Hoq "Mog. aangeboden; dat de Supplianten volkome Mm , 8 Vus' SISGtNt i t l r 1 ii K n  Vlis- S.1NGEN. Req. dei Kooplieden van Vlisiingen , wegens Ns Amerika. ] i 1 '\ ( c i t 1 è i e c 510 fViüüwE NEDERLANDSCHE geconvinceerd zyn, dat geen Land ter warreld meerder belang kan hebben in een verband v n Commercie met de lngtzcetenen van Neonf. America , dan deze Republieq; dat de Supnlian ten op dien grond gehoord hebben, dar het erken nen yan den genoemden Heer Adams als Minister Plenipotentiaris van de Vereenigde Staten van Noord-Amenca by deze Republicq, hun wel ras door een opene en onbelemmerde Commercie met de Ingezeetenen van Noord-Amenca hum e aele. dene fchaden zou vergoeden, en bunnen fcw :ende Koophandel eens wederom gebed zoude doen hcrleeven ; dat zv, tot hier toe in die folie hoop geverfeert hebbende, nog paar- e zouden berusten in de wyfe behiennge van Uw Ed. Mog. indien de Supplianten z-g niet overtuigd hinden!dat Uw Ed. Mog. het hen met zullen ten kwa cn duvden, dat zy zig dezer zaak aantrekken. Hoe zeer de Supplianten, Edele Mog. Heeren! overtuigd ryn van de yaderhke zorSe, door hoogn dezelve voor het welzyn van de Ingebeten dezer Provincie en het belang , dat Uw Ed Mog in den Koophandel Rellen, durven zy de vryheid nemen, met allen fchuldigen eerbied Uw Ed. Mog het belang der Commercie en dus bygevolg van het Vaderland, en fptciaal dezer Provincie, te repreenteeren mitsgaders het perieul, dat 'er thans is n het dilay rener aantegane Alliantie van Comnercie met Noord-America en deze Republicq.' > Supplianten ftellen thans buiten allen twyfel at het Lngelfclie Mimfterie zodanige avances gelaan heeft aan de Gemagtigdens van het meergeloemdc Congres, dat het voor deze Republicq te .ugten is, dat wel dra de onafhankehkheid van tmerica by Engeland zelf erkend zal worden, en aar door de Ingeteetenen dezer Republicq van de ;roote en zekere voordeden, die aan eene vafte n vrye Commercie met de Ingezeetenen van zulk en uitgebreyd Land, als Noord- America , ver- knogt  J AA RB UK KEN, Aprd, 178a. 51 r knogt zyn, gebed veillokeh zullen worden, zoo dat voor den geruineerden handel dezer Republicq dan geenerley middel meer over zyn zal, om zig in zynen vorigen ftaat, vel "min in een meerderen bloey te berftellen* Redenen, waarom de. Supplianten zig met allen eerbied en uit nvertui-1 ging van het waaragtig belang, dat deze Provincie heeft in de Commercie met Noord-America, keeren tot Uw Edw Mogende, verzoekende, dat, het Uw Ed. Mog. behage, Hoogst derzelver Ge-' deputeerde ter Generaliteit, zoo ras mogelyk zy, te gelasten, om het aldaar wegens Uw Èd.Mog. daar heen te dirigeeren, dat den meergemdden Heer John Adams als Minifter Plenipotentiaris van de vereenigde Staten van Noord-America erkend worde, en de door dien Heer aangebucUu onderhandelingen vooitgezet en tot conclulie gebragt worden. 't Welk Doende enz. Plet gevolg is geweeft, dat den 26 Maart deze zaak in overweging zynde genomen, de meefte Leden voor het erkennen van de omafhangelyk waren. De Raadpcnlionaris maakte wel eenige bedenkingen, om volkomen te befluiten , alzo de Heer eerfte Edele van Lynden afwezig was. Dog het rapport oi berigt deswegens uitgebragt, gunftig zynde. namelyk, om Noord-Amerika ten fpoedigftt voor onafhangelyk te verklaren , en den Heer Adams als Gezant van die Republiek te erkennen , en met denzelven Ipoediglyk een verbond van vriendfchap en koophandel tusfehen de twee Republieken te fluiten: is den 4 April door de Staten eenpariglyl Mm 2 be- Vlis- ï1ncen, Req. der Kooplielen van ytisfin*en, we. lens N. Amerika.  5ia NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlis- befloten: 5J om te confenteeren,datde Heer „ Adams als Gezant der Vereenigde Staten „ van Noord-America ten fpoedigften er„ kend, zyne Brieven van Credentie aange- nomen en hy als zodaanig op de gewone „ wys zal coegelaaten worden, dat. voorts de Heeren Ordinaris Gedeputeerden ter „ Generaliteit worden geauthorileerd', om van den Heer Adams over te neemen zodaanige „ Propofitien, als hy aan deze Republiek „ zouden hebben te doen, en dezelve ten „ eerften her waard over te zenden'V UTRECHT. U t r e c h t. TT*\e Fabrikeurs , Kooplieden en verdere JL_-/ Trafikanten hebben den 29 Maart 1782 , wegens de onafhangelykheid van Noord-Amerika, aan de Staten 'sLands van Utrecht, het volgend verzoekfchrift overgegeven : roeven met verfchuldigpen eerbied te kennen de ^ ondergetekende Fabrikeurs, Kooplieden en verdere 1 rafiquanten binnen deeze Stad en Provincie , dat de Supplianten reflecterende , met welke hoop van ge'ukkig fucces , een meenigte Kooplieden , fabrikeurs en Trafiquanten der Steden Dordrecht, Haarlem, Leiden, Amfterdam, Rotterdam, Delft en Schiedam, hune htlangcns hebben voorgedragen zo aan de Regeeringen hunner Steden en Provincie, als aan Hun Hoog Mogende; tenderende, om zo mogelyk hunne vervallen Handel en  JAARBOEKEN, April, 1782. $13 en Fabriken wederom herfteld te zien: waartoe zy vertrouwen dat in deeze tydsomftardigieid zig voor deze Republiek niet alleen een al er aangenaamst vooruiczigt , maar een genoegzaam ze kere gek gentheid opdoet, in hel nieuwe Toneel des Handels, her welk de Vereenigde Staten var Noord Amerika hun ftaan op te leveren, en he' volltrckt belang, dat deezen Staat en Rfpubhtk beeft, om, door het zonder tyd verzuim aan te gaan van een G.m^ met die Volkeren reverrinden; voor dat wy daarinne door Engeland geprtevenieerd en daar van uitgefloten wierden. De Supplianten hebber, vermeindm ueeze ook geenzints ft.il te mogen}blyven zitten, a'zo het eene beflifte zaak is, dat de^ze voorgemelte omftandigheden, voor den Handel en de Fabrieken deezer Stad en Provincie het zelve aangenaam en niet min zeker vooruitzigt oplevert. Zo als dit ten duidelykftenword erkend byonze naburen, als by het Requeft door de Kooplieden , Fabrikeurs , en Trafiquanttn van Haarlem geprefenteert, onder anderen fpeciad gededuceert word, dat behalven de by hen opgetelde, genoegzaam alle de Fabrieken van Utrecht in bloey zullen geraken. Daar de Supplianten dan in deeze voor hunnen Handel en Fabrik*n zo grootelyks geinteresfeert zyn, zouden zy hun aan een onverantwoordelyk verzuim fchuldig maken, ingevalle zy die hunne belangens, op den voet van hunne Landgenoten niet ter tafele van UEd. Mog. voordroegen. De Supplianten vertrouwen,dat zy zig mogen dispenseren , om in een meer beredeneert detail ter adftrudtie van.die hunne belangens in te treden, alsof zy wat de algemeene belangens dercommercierende Leden deezer Republiek betreffen, hen veilig mogen refereren tot die gfönden en middelen , welke by de Requellen van de Kooplieden, en Fabrikeurs, en Trafiquanten van de bovengemelde Steden gededuceerc en geadftrueert zyn Mm 3 gewor- U TliECHT. Req. van Utrechtfche Kooplieden wegens N. Amerika.  5i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE TRECHT, Req.van Utrecht- fche Kooplieden wegens N. %:erika. geworden, en van welkers inhoud UEd. Mog. uit hoofden, dat dezelve zo afzondeiiyk met den druk, als in de publieke nieuwspapieren zyn, gemeen gemaakt, volzeker zullen geinformeert zyn. De Supplianten zouden ook overbodig werk doen, als zy aan UEd, Mog. deduceerden de ongelukkige en nadeelige gevolgen , welke het verloop en het verval der Fabrieken en van den Koophandel in deeze (zoo zeer voor heen door dezelve gebloeid hebbende) Stad en Provincie gehad hebben; daar UEd. Mog. te wel penetrerende de noodzaaklykheid van dat herftel, al zedert een freruimen tyd aan de Fabrieken en Trafiquen, zoo binnen deze Stad als Provincie, alle mogelyke vryheden en voordek n, voor zoo verre de Staat onzer Provincie cenigzints konde vorderen, hebben toegeftaan, cn het nodig apuy ter voortzetting van dezelve in allen opzigten verkend. Dan heeft, de ondervindinge alhier zoo wel als by onze Landgenoten geleerd, du de maatregelen welke binnen deeze Provincie tot herttel van de Fabrieken genomen zyn , insgelyks van de gehoopte uitwerking niet geweeft zvn, als men alhier zoo wel als m de nabuurige Provinciën geleerd heeft,dat de voorname oorzaak van het verval onzer Fabiieken, niet zoo zeer moetgezogt worden,in een innerlyk gebrek, het zy van den Landaart, of het huishoudelyke derzelve , maar zoo als die der Stad Leiden te recht remarqueren , in omftandigheden, die haar van buiten aankomen , en welke het derhalven boven het vermogen van eenig Ingezetenen is, te verhelpen, om verdere redenen by die, a's andere hier boven gemelde Requeften in het brede gededuceert, Dan om welk verv;.l zoo in den Koophar:del_ te herftellen , als om de kwynende Fabrieken in ons Land en mede binnen deeze Stad en Provincie op te beuren. aller aanmerkelykft zyn, de omftandigheid die zig op doet, door de onherftelbare breuke tuftchen Groot-Brittan-  JAARBOEKEN, April, 1782. 5*J tannien en hare Volkplantingen op het vafte Land van Noord-Amerika, welke gewichtige omwenteling een aller voordeligflen invloeo op de Commercie van deeze Republiek in het gemeen, en dus oek als voorfchreve mede op den Handel en Fabrieken dzer Stad en Provincie hebben moet. Zo als daar toe bereids alh-er aanzoeken z\n gedam. Dat het mitsdien aan de ondergetekende, even aK aan die van onze naburen in de Provincie van H ïlland is voorgekomen, dat hoe zeer het belang van dit Ge r-eencbett en derzelver Ingezetenen vordert , met alle Volkeren een vrven handel te voeren, het zelve belaag in deeze tyds omftandi^eden voor al komt te verev Renen, het aangaan van een verbond van Koophandel met de Heer Adams als gcvolmagtigde Minifter van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Dat de noodzaaklykheid daar toe van te meerder gewicht word, als de Engelfche thans afgemat en uitgeput om dien onnatu-rlyken oorlog langer voort te zetten, wel ligt tot de vry erkenning van Amerika zouden overgaan , inzonderheid als zy kans zien om nog iets tot hun voordeel, ot tot nadeel en uitfluitinge van den handel yan onze Republiek te konnen bedingen, tot welk laaide men alle redenen beeft vaft te Rellen ,dat by hen niets onbeproefd zal gelaten worden. Lat dienvolgens het beraad op den voorflag van de Heer Adams , en om een Commercie 1 «ftaat njet Noord-Amerika aantegaan , alle mogelyke haalt vereyfeht. Het is in het vertrouwen op Uhd. Mog. zo zeer in verfcheidene opzichte betoonde Vaderlyke zorge, dat de Suppliamen de vrvbeid nermn de belangens van deeze Provincie en btad, aan UEd. Mog. met de vereUchte eerbie d voor te dragen, tevens met ootmoedig verzoek, dat ULd. Mog. de Heeren Gecommitteerdens ter Vergadering van de Heeren Staten Generaal, deezer frovincie, zullen gelieven te gelaften, wegeas deeze Mm 4 tr0' U- TRECHT, Req. van. UtrechifcheKooplie den, wegens N. Amerika.  Ut xrech-t, Req. van Ltrecht fche Koopliedenwegens N. Amerika, }i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Provincie ter Vergadering van Hun Hoog Mogende uttteWerken, dat voornoemde Heer Adams in qualiteit. als Minifter van d ■ Vereenigde Staten van fNoord-A'-enka werde erkend, en ter gehoor toe gelaten, en dat met denzeive insgelyks met allen ipoed overleggingen werden gemaakt, ten einde de Ingezetenen van deeze Republiek de vrugten van eene vrye en open handel met die Volkeren geniet'n. En dat het UEd. Mog. ook allergoedguniligst behagen mag,op dit Oer Supplianten eerbiedig addres, zodanige fpoedige Refolutie te nemen als Hoogstdezelve, naar derzelver Hoc^* Wysheid zuilen oordeelen te behoren. *t welk Doende enz. Den 2 April wierdt reeds by de Vroedfchap dezer Stad hierointrend een gunftrg befluit genomen, en den io April befloten dc Staten dezer Provincie, zo als af te nemen is uit het navolgend Extract uit de Refolutien der Ed. Mog. Heeren Staten 'sLands van Utrecht. Mercurii den io April 1782. /~ , gedagten, dat van hunner Hoog Mog. Refolut hier op tè neemen, kennisfe worde gegeeven < haare Rus-Keizerlyke Majefteit en andere N traale Mogendheden , met Communicatie 0 veel als nodig is) van de redenen , die hun H Mog. laartoe bewoogen hebben, en met de lte * fa Mm 5 TRECHT. Bejl. der Staten Utr. wegens N. 1 Amiri- r ka. t \ i s e y ic :r 1n a- 0- 3- er m 1. g- en an ie, .an :u- ,00 og rk- fte  513 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Accordeerd met voorfchreve Refolutie enz. Waarop de Kooplieden, Fabrikeurs en Trafikanten den 24 April het navolgend Dankfchrift aan de Staten overgaven: Aan de Ed. Mog. Heeren Staten 'sLands van Utrecht. Qeven met verfchuldigden eerbied te kennen, ^ de ondergetekende Fabrikeurs, Kooplieden en verdere irafiquanten binnen deze Stad, dat zy Supplianten, betrouwende op het belang dat UEd. Mog. altoos betoond hebben te Hellen , in de bevordering der Fahriken en varf den Koophandel, geenzif.s 'crupuleus zyn geweeR, aan die wakende a'tentie van U Ed. Mog. voorgedragen, de gunlhge gelegentheid, welke zig, op dit tydftip, tot herftel van de vervallene Fabriken, Koophandel en Trafiquen, binnen deze Stad en Provincie, kwam op te doen, ingevalie U Ed. Mog. mede, fte verzekering, dat Hunner Hoor?Mog. intentie , geenzmts is , hier door den Oorlog , welke zy «Wijne voorzoomen, en voor lange, geëindigd hadden te verlengen, maar integendeel, dat Hun Hoog Mog. niets vieriger wenfthen, dan een fpoedige hertelling der Vrede , en van hunner zyde altoos bereid zullen gevonden worden, op alle mogelyke wyzen en m.-c eene gepafte Facieliteit, zoo veel maar eeni.szints met hun Eer en Digniteit beftaanbaar is, daartoe te coöporeercn. En zal, ten dien einde , Extract deezer , by Misfive, aan de Heeren Gecommitteerden , ter Generaliteit worden toegezonden.  JAARBOEKEN, April, 1782. 519 med'1, wegens deze Provincie, den Heer Adams als Gevolmagtigde Minister van de Vereenigde Staten van Noord America kwamen te erkennen, ten einde dat met denzelven een verbond van Koophandel voor deze Republiek werde aangegaan. J>ar de Supplianten hen dus fundeerden op het allenzins ondervindelyk gevoel der uitoeffemng van het geene U Ed. Mog, ter bevordering var bi t welzyn van de Supplianten en hunne belangehs oordeelden dienftig te zyn ; heeft het dc Supplianten dan ook weder op nieuw mogen gebeuren, daarvan de alleraangenaamfte blyken ti ondervinden: wanneer U Ed. Mog. ter laatft Vergadering , met alle eenflemmigheid, befloten om 'r> de Admisfie van voornoemde Heer Adam: als Minifter van het Congres van Noord-Americ niet a leen te co.;fenteeren , maar ook de Heere Gecommitteerdens deezer Provintie ter Genera teit te aiubovifeeren, om zig, namens dee/.e Pr vintie , te conformeren met de Refolutien d Heeren Staten van Holland en Weftvriesland,! van Vriesland, en dienvolgens te confenteerei dat de Heet Adams als Afgezant der Vereenig Staten van Noord-Amerika werde erkend geactrnltteert. Daar deze Refolutie dan oplevi de a'ierwelmeenenfte en Vaderlandfchlieven blyken, ter bevordering, van het geene tot wi ?yn en opheuringe der vervalle Fabriken , Kot handel en Trafiquen zo in het algemeen, als vc deze Stad en Provincie in het byzonder , 1 verftrékken, en waar na zo zeer verlangd w hebben de Supplianten het dan ook van hun volftrekten pligt geagt, om U Ed. Mog- op eerbiedigde wyze daar voor huone dankerkentc te moeten betuigen. De Supplianten vinden ten eenemaale buiten ftaat, otj met woorden konuen uitdrukken, dat algemeen genoegen, welk daar door niet alleen aan hen, maar "root en klein in deeze Provincie gege ü- rRECHT. Dank' addrës wegens het er ■ kennen van de ' onafhangelykhdd■ van N, 2 Ameri> ka, » a n i>:r :n 1 > ie JU Itt fte ;1p.ior :an is: len de nis zig te het aan ven is;  U-' TRECHT, Dankaddreswegens bet erkennenvan de Onafhangelyk- ' neid van N. Ame~ tika. ] 1 i < j i Volgens Refolutie van de Ed. Gr. Achtb Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen ' zyn de Predikanten, zoo der Gereformeerde als andere Proteftantfche Kerken, binnen deeze Stad, verzogt geworden, „ om„ me, in de publieke Gebede, naa de ge„ houdene Predikatie, zonder zig over ee- 5 20 NIE UWE NEDERLANDSCHE fc,rSfod !fet ,de bevefliging Van dat volkomen benouwen, dat hen by vervolg ook doet berus ten m che hoogst Vaderlvke lorge vanU Ed Mog. dat dan al verder de fpoedige volmakinc die Volkeren zal uitgewerkt zyn. De Supp'ianten leggen dan, door deeze, voor UEd. Moe k2S,i,ÖUnH^ Ph^ël eU welmee<^e dankeS Kentems, die zy ook tevens aan UEd. Moe. omragen, als de oprechtfte blyken van hoogacH tmg en eerbied voor de Perfoonen en het rtee. rings beftier aaniü Ed. Mog. met toewenfehing, v^SRdHAiTChtlS,de/0ëin8eQ eD Kaadflagfn van U Ed. Mog. en die der verdere Hooee Bondaenoten gelieve te zegenen, dat ook deeze onze Provincie en ons lieve Vaderland, door de'voorhellen van een Wapen ftültand, en de gevolgen ran dien, met mogtn werden ingewikkeld in-eeige onderhandelingen tot eenen byzonderen ^reede met onzen trouwelozen Vyand, dan wel dat wy geenen anderen , als eenen Algemeenen vreede bekomen, die fzo als UEd. MoT J£ >y hoogst der*elver béfluit uitdrukken,) met'hunle Eer en Digniteit beftaanbaar is. En die niet . leen voor dit geflaat, maar .ot voor de laate S'aneev een gedenkzuil van eeuwige eere da-.kirkentenis en achting voor de Perioden'en het legeenngs beftier van deezen tegen woordigen tvJ ia! verftrekKen, h  JAARBOEKEN, ^ril, 1I&2. 5» „ Oorlog alL^«. » ;enldiglyk voor alle " SSS." n ontll"« SSevlte bcwaaren. " S'lve tê geleiden , te bcveü.gcn en •1 vvf nupr de Phyf otionne-kunde, in Den 8 dezer maand zvn door zyne DoorJ. Hoogheid, deFrins Erfftadhouder, uit eene ove 1 ■geeverde naamlyft tot Scheepenen dezer Stad verkeren de Heeren Jacob Groot Matthyfz. faclb Groes, Mr. Jan Hendrik van Stralen, MotZus Over t Water Verboom, Helmigh Schuurman, Mr / acheus van Foreefl en Mr. Derk van Foreefl , en tot Scheepenen ComiffariiTen van de Geme'neJand--Middelen de Heeren Jacob Groot Matthyfz. Jacob Groes en Mr. Jan Hendrik van Stralen. Pur meren de. Den 20 dezer maand is op aanprvz.nee var1 Zyne Doorl. Hoogheid , den Heere Prmfe Erfftadhouder, door Burgemeefteren cn Vroedichmpen tot Adjunct Secretaris dezer Stad aangefteld den Heer Wetloos Peereboom. AtSfyH 'ffer ?yDuuit e?n overgeleverdenaamlyft VrU\ 5ï a °°rl' Hop^eid, den Heere Prinlè ürfitaohouder, tot Burgemeefteren dezer Stad ï^r.i eiLaar'ft;,?'»,de ^aren verkoren,de Ed. Groot Achtb. Heereii Vmcholdus Ryninr.Adam Logtig, Herman., s Tamboer en Tan Pe,LRT; |P toc Scheepenen de Ed. Achtb. Heeren Jacob IVormer., Albert Louwen , Berend Suide ma Syvert vandey Burgh, Kornelis Broek, Maar"'en Koning en Ge,rit Heyn. Als mede door Hoosge p. Zyn Doorl. H ogheid tot Sch -epenen Comrnislar sfen van des Gemeénelands Middelen aangefteld , de Heeren Berend Suidema , Syvert van Ier Burgh ep Kornelis Broek. Verders zvn op Hoogit^ubftige aanpryzinge van Zyn Dood. 'Hooe. SÏ'i'JfMÏ 'y n3" lWCe ]'aaren' '"ngaandemft a 1 «anaaande , gecommitteerd, tot ^kernraad van de Farmer en Engewormer deHee Mr. Komebs van Neck , Raad in de Vroedfchap ^ alsmede voor gclyken tyd van twee jaare?! ot Hecturaaden van de wyde Wormer, de Heeren Berend  JAARBOEKEN, April, 178a. 533 Berend Suidema en Syvert van der Burgh, Raaden in de Vroedfchap &c dezer Stad. Eda m. Den 29 Maart, zynde de gewoone dag derjaarlykfche Magiftraats verandering dezer Stad, zvn tot Burgemeefteren verkoren de Heeren Mr. .Gerrit Jacob Lakeman, Jacob Kroon en Jan Reynt««•dewelke tot voorzittend Burgermeelter hebben 'verkoren den Heer Jan van Wallendal, in plaats van den afgaanden Heer voorzittend Burgemeefter Pieter Pont; en zyn door zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prinfe Erfftadhouder, uit eene overgeleverde naamlyft , tot Scheepenen verkoren de Heeren Pieter Ilogerbeets, Mr. Nicolaas Theodorus de Leeuw , Gorert Kroon; WHHam Pont , Simot Fêrftevoren, Mr. Jeronimus Tonneman en Cornelh Wagenaar', en uit dezelve tot Scheepenen Commisfari^fen aangefteld de Heeren Mr. N. T.de Leeuw. G. Kroon en S. Verfteveren. Utrecht. Den 4 April, zyn door de Heeren Staten dezer Provincie gecommitteerd den Hr. G. J, van Hardenbroek, Heer van Lokhorft en Berkenltem, ter Vergadeiing in de Staten Generaal; den Hr. A. H. Grave van Rechteren ,IIeer vai Geereftein, in de Admiraliteit van het Noorde Kwartier. Den Hr. G. A. Taats van Amerongen liter van Schalhvyk, in de Weft Indifche Com pagnie; De Hr. Mr. N. Pepiers, in de Admirali teïtop de Maaze; Den Hr. B. Graave van Boet zeiaar, Heer van Langerak , tot den Ontvangs van de 20 en 4ofte Penning; Den Hr. van Zuylen burgh, tot buitengewoon Raad in den Ho\e Pre vinciaal; Den Hr. E. M. B Ivoy, tot Kameraa van den Lebkendyk Bovendams; De Hr. Th. Adt de Joncheere, tot Ontvanger van het eene de« der Gem. Middelen; De Hr. Mr. F. C Feith, tot Ontvanger van het andere detl voc de 3eerfte jaaren, en de Hr. P. E. van Winfen vcor de 3 laatfte jaaren. Mr. B. IV. Visfcher Nn 5 tc Verandering 3nder de ho0ce en laoe Amte- naars. enz. 1 i t r i r > t  534 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran- bering onder de HOO«e en lase Amte- waars. znz. tot ontvanger van het eene deel der Lyfrenten. E. M. B. Tvoy, tot Ontvanger des Bisdom Tienden, voor de 3 eerRe jaaren, en Mr. E. A. van Voorfl, voor de 3 laatfte jaaren. Den 10 dezer is hier zeer fchielyk, in den ouderdom van 72 jaaren en 8 maanden , overleden Jonkheer Jan Floris, Grave van Nas/au la Lek\ Heer van Ouderkerk aan den Yflel &c. verkoren Raad in den eerften Staat van den Lande van Utrecht, Hoofd-Officier deezer Stad &c. &c. In wiens plaatze Zyne Doorl. Hoogheid de Heer Prins Erfftadhouder heeft aangefteld, in het eerfte Lid Jonkheer Johan Peter Coenraad Hendrik van Rénetfe, Heer van Vliet , Scheepen en Raad der Stad VVageningen, gewoon Afgezonden wegens dezelve ter Vergadering van Hun Hoog Mog. Voorts is in het Lid der Heeren Edelen gedefpiceerd de Hoog Geb. Heer Willem Hendrik Baron van Utenhoven , Heer van Heemftede, Wyders heeft Zyne Doorl. Hoogheid, in plaats van den overleden Hoofd-Officier dezer Stad , verkoren voor den tyd van drie jaaren, Mylord, Baron van Reede , Graave van Athlone enz, enz. welke ook ter vergadering van hun Ed Mog. den Eed heeft afgelegd , en, daarop, in' bovengemelde hoedanigheid in de vergadering van den Ed- Achtb, Geregte dezer Stad, zitting genomen. Leeuwarden. De Heeren volmagten van het kwartier der Steden by aanfehryving van df n 5 Februarii 1782. de begevinge der Ambulatoire Ampten, op dat Kwartier vallende, aan Zyn Doorluchtige Hoogheid hebbende opgedragen , heeft Hoogstdezelv.- by aanfehryvinge van den 9 derzelver maand aangefteld tot Gecommitteerden in het mindergetal Jr. Lamoraal Joachim Johan Rengers , regcerend Burgemeefter der Stad Franekeren de Heer Mr. Eco de Wendt, regeerend Burgemeefter der Stad Workum tot 1 Februarii 1783 En  JAARBOEKEN, April, 17S2.1 FS35 En by nader aanfchryven van den 16 dezer toe gewoon Staat Generaal Jr. Charles Bigot, regeerend Burgemeefter der Stad Stavoren. In de Raad van State Jr. Menno Baron van Coehoorn , Oud Burgemeefter der Stad Slooten; Tot Raad ter Admiraliteit te Amfteldam, Jr. Frans Adriaan Bigot , old Burgemeefter der Stad Sneek. Tot Raad ter Admiraliteit in Friesland, de Heer Mr. Bamis Nauta,regelend Burgemeefter der StadDockum; In de Vergadering der Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staten van Friesland , Jr. Willem Hendrik Baron van Hambroick, regeerend Burgemeester det Stad Leeuwarden; Jr. Hans Willem Baron van Plettenberg, regeerend Burgemeefter der Stad Harlingen; en Jr. Charles Bigot, regeerend_ Burgemeefter der Stad Stavoren; ln de Provinciale Rekenkamer. Jr. Schelte van Hicmflra, regeerenc Burgemeefter der Stad Bolsward ; Tot Monftei Commisfaris , Jr. Lodewyk Rengers, regeerenc Burgemeefter der Stad Yht, alle van Mei 178: tot Mei 1783. Fr a nek er. Den 21 der voorledene rnaanc heeft de Hoog Geleerde Heer Johannes Valckenaer, J. ü. D. ejusdemque Facult. Profejfor ord. Franequeranus, en waardig Zoonjvan den , onlangs aar deze, en thans aan de Hollandfche üniverfiteittf Leyden , Hoogleeraar der Griekfche Taaie L. C Valckenaer, zyne Inhuldigings Redenvoering ge houden; handelende den Hoog Gel. Redenaar voor eene meenigte toehoorderen , van allerleyi Staat en Rang, van alle kanten zamengevloeid in een net en doorwrogt Voorftel, tor groot genoe gen der aanweezenden: De Schola Cujaciana, o over de Learwyze, welke de groote Cujacius in zyn Regtsgeleerde Lesfen gewoon was te houden. LYST Veranderingonder de hooge en lage Amte- naars, enz. 1 i l 1 1 F f  536 NIEUWE NEDERL.JAARB. April, 1782. LYS-T DER PRYZEN VAN VERSCHELDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 22 April. Rotterdam den 22 April. by de 2. Zak.j by 't Laft; Tasw Oude Zeeuwf.19 a2U, (Haver Gron. dito j2a i^è o Nieuwedito 18 a 20 fi, Vriefe en Gr. n a 15 5 Blauwe J<5ai7 3 ZeeuwfeenInl.11 a 14 ^ Zomer 14315 fi Witte Boon. i9UiSr RjcGi-Zeeiwf.enlnl. 14 a 14É^ Pakrdeboo.men. 16 317' 5 IDüI.'eboonen ig a 20 by 't Laft.!' * ■ÖEüWYT op 154 fg 3 20 -I by den Sfesn> dito, zonder Wege /8a iv^/Vlas Allerbeft 38 a4o ft Gjsbst Winter 15* aiot^f Beft 34 335 ft ■ Zomer. i£fa itf öf| Ordinair. 26 327 ft Havik Vrief. Brouw i-jaiö^—- SI egt. 21 a22 ü'  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, M e I M D C C L X X X I I. GELDERLAND. N Y m e c e n. Wy hebben in onze voorgaande ftukjes van de afgelopene maand April de tvïee advyzen van de Jonkheeren van Zuylen van Nyeveldt en van der Caf ellen tot de Marfch medegedeeld. Op het advys van den Jaatttgemelden, wierdt by het Kwartier van Zutphen,den 2.7 der afgelopene maand, het navolgend belluit genomen: ExiraB. uit het Reces van 't Graaffchap Zutphen, op den ordinair en 'Landdag in April 1782 hm nen dc Stad Nymegen gehouden. Sabbathi den 27 April 1782. By dit kwartier, in deliberatie gelegt Zynde de door de Gecommitteerdens wegens deze Pro_ vjfltie ter Generaliteit overgezoadene en heden aan O o sLand- Nyme^ GEN.  5j? NIEUWE NEDERLANDSCHE Nymegen. Befluit van Zat phrn, wegens eene byzondereVrede 's Landfchaps tafel ingekomen, refolutie der Heeren Staten van Holland en Westfriesland, opeergifteren genomen, en gisteren aan de Heeren Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden tot de bu> tenlandfehe zaken gecommuniceert; houdende derzelver provinciaal Advys omtrent het antwoo'd., 't welk aan de Heeren Ministers van Haare K< jzerlyke Majefteit van Rusland zoude behoren te worden gegeven op hunne Memory, en de daarby gevoegde misfive van den Groot Brirtanndchen Staais-Secretaris Fox, betrekkelyk tf>t eene pa>-ti-. euliere Vrede tusfen Engeland en de/e Republiek, onder de mediatie van hoogst gemelde Haare Rus Keizerlyke Majefteit; hebben Haar Ed. Mog. zig cenpariglyk met dc aangetogene refolutie der Heeren Staten van Ho'land en Weflfnesland geconformeert , en daartoe de Gecommitteerdens ter Generaliteit voornoemd geautfiorifeert, 't geen overzulks voor dezes Graafchaps Advys aan "s Landfchaps tafel zal worden uitgebragt. — En hebben Hunnen Ed. Mog. wyders, gedelibereerc hebbende op de propofitien en het verzoek van Robbert Jasper van der Caped/en tot de Marfch, ten einde deszelfster dezer gelegenheid voorgelezen en vervolgens overgegeven Aivys op dat fubjecl:, in het Kwartiers reces van dit Graaffchap mochte worden geregiftreert, goedgevonden de infertie daarvan te accordeeren, wanneer zyn Ed. als in dezen, ten opzigte van het hoofdzaake]yke, met de overige Leden al'ezins convenieerer.de, zal komen aanteton om met cordaad>, heid den Oorlog voort te zetten en zig „ daar door eenen honorabel en duurzamen „ Vrede tc bezorgen, in die verwagting, „ dat dezelve Bondgenoten van hunne?zyde „ ook, met poftpoiitie van alle particuliere „ confideratien , daar toe zullen medewet„ ken, en de Collegien, aan welken hetbe„ itier ot de uitvoering van een of ander „ word toevertrouwd, met volle werkzaam<,, heid prompt effecl: van die bepaalde maat„ gelen zuilen tragten te bezorgen , ten ein„ de de Provintien, een gerust vertrouwen „ daarop verkrygende, hunne raadplegingen „ ten behoud van het lieve Vaderland, ook „ met zo vcci tc meer ernst kunnen doorzet„ ten , zonder daar van gedehorteerd te „ worden, door eene vreze van hooge po„ gingen zomtyds verydeld, e* hunne finan-  JAARBOEKEN, Mei, fin-, 54-t j, tie zonder vrugt uitgeput te zien. Dat Hun Ed. Mogende zig wyders niet kunnen dispenleeren , ten aanzien van de pro„ tectie van de Repubiiek ann de Landzyde, „ hunne inftantiea by die van Zyne Hoog„ heid en den Raad van State te voegenden „ in 't byzonder thans na 't evacueeren der „ Barrière Plaatfen, het bezorgen en onder„ houden der oude , en nu zo naamv be„ perkte Frontieren of Veilingen van Staat, „ van de uiterfte noodzaakelykheid aanzien, „ oordeelende over zulks, dat Zyne Hoog„ heid en den Raad van State hoe eerder „ zo beter , behooren verzogt te worden, „ omtrent dat object hunne gedagten te laa„ ten gaan, ten einde de Republiek aan de „ Landzyde eenigzints voor onverwagte toe„ vallen'moge worden beveiligt 3 en onder „ Gods zegen in ftaat van defenfie gefteld, Dat met betrekking dier Tractemen- „ ten en Soldyen van 's Lands Militie Hun Ed. Mogende hoopen en vertrouwen, dat l, de Provincie van Vriesland, welke daarin. tot hier toe,niet verder haar Confent heeli j, gelieven te brengen, dan alleen voor dc eerfte zes maanden van deezen jaare 178a „ zal worden gepermoveerd, die zo zeer ge „ modereerde augmentatie tot het einde vat „ dit geheele loopende jaar te continueeten en daartoe derzelver volkomen Confent to< " te brengen, ten einde alle onheilen,welk uit herfnalaaten van dien noodwendig t< verwagten zyn,en welke vooral in de om \\ ftandigheden, waarin de Republiek zij „ thans bevind, niet dan tot derzelver u: Oo 3 * t« OEH. t t *  's Gsa- venhage- i i i . ■ 1 3*2 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ terfte gevaar en nadeel zouden gedeven2 5, mogen worden gepraevenieerd" ' HOLLAND, 'sGrave.nhage. Nopens de Memorie van den Amerikaanfche Gezant J. Adams van den 2q jpItV i",0"20 voorgaande Stukjes medegedeeld hebben de Algemeene Staten den 26 April laatftleden dit befluit genomen.: Extracï uit het Règifter der Refolutien van de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenig. de Nederlanden, Veneris de 26 April 173a. DeJSfrr T Rand^ck « andere baar Hoos r\. Mo?' Gedeputeerden tot de buitenlandfche* faaken ingevolge en ter voldoeninge van Se RL ver Refolutie Commifforiaal van den 23 deezer iet it^r Adam, Minifter Plenipotentiaris van de Vere- mgoe Staten van America, in confermieen mderhandehng geweeft zynde over het aaS ^an een Traflaat van Vriendfchap en Commerc e usfchen haarHong Mog.cn de Vereenigde sS en van Amerika, hebben ter Vergaderinge geraororseert. dat gemelde Heer Adams in de vooffe ferentiegele.d had, dat de belie manie? „m dS >ver m.onderhandeling te treeden, zoude zy? het wergeevcn ya„ een fehets van een fodaniV f racaat, gelyk hv ten dien einde een fehets daar van ph ^nfclfche iaaleopgcfteld, heeft ovc geX •en, met verfoek hetlelve te willen examineeren, ea  JAARBOEKEN, Mei, 178a. 543 en daarby voegetrfodanige Articulen als dezelve zou:1e goedvinden , volgende de voorfz. fchets hierna geïnfereen. Waarop gedelibereerd zynde , hebben de Heeren Gedeputeerden van de refpeftive Provinciën het voorfz. gerapporteerde, bcneevens de voorfz fchets van een 1 raclaat van Vriendfchap en Commercie, als dezelve uit de Engelfche taaie zal z}r overgezet, Copye'yk over^enoomen, om in den haaren breeder gecommuniceert te worden ? en ii dien onverminderd goedgevonden cn verftaan, dai Copye, als vooren gemeld, gefteld zal worden it handen van de Heeren Leenhof de VEfpierre, ei andere haar HoogMog Gedeputeerden tot de zaake: van de Zee, om te viflteeren, examineeren, daa op te hooren, en in te neemen de Confi'eratici en het Advis van de alhier aanweefende Gecom mitteerden uit de refpeftive Collegien ter Admira iiteit, en van alles alhier ter VergaderiDge rappoi te doen.- Wy hebben ook in onze voorgaande ftu jes van April verhaald, dat de Algemeene St ten de gevoelens van het Franfche Hof ha' den gevraagd wegens eene byzondere Vr de der Republiek met Engeland. De Hertt de la Vauguyon, verklaarde daarop, dat 1 Koning van Groot-Brittannie ook aan \ Franfche Hof voorflagen van eene byzond re Vrede gedaan hadt; dog dat de Konin zyn meefter dezelve hadt afgewezen , en gelyk verklaard, buiten weten en toeftei ming van zyne Bondgenoten in geene ond< handelingen te zullen treden. Onderwyl \\ te Petersburg van wegens Haare RusichelV jefteit, dopr den Grave van Oflerman, s den Gezant dezer Republiek , den Gra Oo 4 1 's Gra- venhage. Befl. dtt Stat. Gener. wegens een Cttt' 'ceptTraftaatlmet N. 1 Ameri- 5 ka. r 1 t ca- i- e- »S le et e- l* te n:r- as taanve ■an  'sGtu. VENHACZé i s S j s » »: 544 NIEUWE NEDERLANDSCHE van Wasfenaar Starnnberg, de navolgend iVotó overgegeven: » Zo dra de Keizerin onderrigt is gewor* i, den van de refolutie , welke Hun Hoog „ Mogende de Heeren Staten Generaal der i, Vereenigde Provinciën, genomen hebben * nopens de infinuatie, ftrekkende tot het 9, jluiten van eenen byzonderen Vreede tusv> ichen Groot Brittannie en de Republyk, 9, en van de voorwaarden, waar van dezel» ven dien Vreede doen afhangen s heeft „ Haare Majefteit geen oogenblik verzuimd, „ om Haare goede dienften zo veel mogelyk i, van dadelyk effecT: te doen zyn. De geest „ van belangeloosheid, en de gevoelens van „ menfchelykheid,waar uit de eerfte infinuatie is voortgevloeid , Haar beftendig bly>, vende bezielen , heeft Zy , door eene „ nieuw aangewende poging, de zaken tot „ dat punt tragten te brengen 4 dat men 'er „ zig een gunftigen ukflag van kan beloven. » Met dat mzigt heeft Haare Majefteit een „ Expresfen Courier naar Londen afgevaar* „ digd, gelast met inftrucfiën voor Haaren „ Gezant aan dat Hof, overeenkomftig den „ aart en het groot belang van dit onder,, werp. De beweegredenen , waar door , die Minifter zig beyveren zal, om Zyne , Groot-Bnttannifche Ma-efteit over te haa, len, tot het aannemen van het voorftel, 't , welk tot een grondilag van het gantfche , Vreedenswerk moet ftrekken , zullen ont, leend worden uit de volmaakte kennis, die > hy heeft , van de onpartydigheid, welke , Haare Keizerlyke Majefteit tot een rigt- ' „ fnoer  JAARBOEKEN, Mei» ffito 54? faoer neemt van Haar gedrag, en van de 5 getrouwheid en Randvastigheid, waar me" de zy de grondbeginfelen geftand doet, " welken zy openlyk voor het oog van " gantsch Europa hééft aangenomen , en die l op rechtvaardigheid en billykheid geves- " ^Üfegevoelens van Haare Keizerlyke MaTefteit, dragen al te zigtbaar het kenmerk van de zuiverheid Haarer oogmerken, dan " dat U Hoog Mogende zulks daarin wiet , zouden erkennen. De openhartigheid, m Z Haare geheele handelwyze doorftralende, * dekordaadheid, waarmede Zy Hun var alle Haare beüuiten kennis geeft, boeze L men Haar een vaft vertrouwen in , da „ Hun Hoog Mogende geenerlei frappen zul ' len doen, die eenigzints prrejudiciabe ' zouden kunnen zyn aan den tegenwpordi „ gen ftaat der aangevangene Negotiatie, o >, de vreedelievende gevoelens, die Zy-Lie ' den hebben doen blyken, zouden kunnei ' doen veranderen. In die overtuiging heel „ Haare Majefteit zig gehaast, om dei dis , politie van het Hof van Londen te late , polsfcn, ten opzigte van de grondbeginh len der Neutraliteit. Het is met meer da , natuurlyk en betaamlyk vooraf het ani l woord van dat Hof af te wagten, en ir , tusfehen alle maatregelen op te fchorteh , die de politie der Republyk zouden kin „ nen veranderen ten opzigte van wien n« „ ook zoude mogen zyn. „ De Keizerin doed te veel recht aan e „ wisheid en het doorzigt van Hun Hoe /enhA- ge. Ê i t i n •> l- :t S >-  $46 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra. VÉNHACE. 3 5 5 5. j: 3353J Si é i: ec E as dc M Y N i, Mogende, om eenigzints tc twyffelen, dal 3, dezelven zig zouden willen vervvydereir „ van die ge.natigde grondbeginfelen,-wel„ ken noodwendig gevolgd moeten word:n „ indien men ernftig van mening is, om me„ de te werken , ter bevordering van di© „ heilzaame inzigten, welke Haare Majefteit „ zig heeft voorgefteld , en waar van Hun , Hoog Mogende altoos gefcheenen hebben „ innerlyk overtuigd te zyn. Het zoude niet , dan met groote leedweezen zyn, dat Zy , de verwagtingen zoude moeten zien very, delen, welken Zy ten deezen opzigte heeft , opgevat* „ Het Keizerlyk Minifterie heeft de eere , van al dit bovenftaande kennisle te geven , aan Zyne Excellentie, den Heere Ambas, fadeur van Hun Hog Mogende de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , ten antwoorde op de communicatie, door hem gegeven,in dato den 17 Maart, van de Refolutie der voornoemde Heeren Staten". De Rusfifche Gezanten de Prins Galliten-dé Heer Markof, hebben ook nog den : dezer maand aan den Heer Griffier Fagel nen naderen brief overgegeven, door den ngelfchen Staatfecretaris Fox, den 4 Mei n den Rusfchen Gezant Simolin, te Lonn gefchreven, zynde van dezen inhoud:  JAARBOEKEN, Mei, ïjfs, 5*7 MYN HEER! Tk heb niet verzuimd, om cnder 't oo? des KoIï s te brengen, het bericht, 't geen UE. my de eer seda-m hebt te geven, inden uwen van den eerften deezer. Zyne Ma efteit heeft zulks als een nieuw blyk de/ vriendfchap aangemerkt van tt iw,»rh.b M iefteit, en als een proef van SSWS^SSV't -Ik Hc&ftdezel. ve Sh in de herftelling van den Vrek tfchen Groot-Brictannie en deszelfs ou ;cn Geal Sen. - IK achte het onnodig U te zepen Mvn Heer! dat de gevoelens van Haare Kei. f erlvke Majelieit den Komrg te grooter genoeget «even, aangemerkt Hoogftderzelver raadgevinten in allen "deele overeenkomen, roet de maat regels reeds door Zyne Majefteit genomen, ter einde de vriendelyke aanbieding tot bemiddeling door het Hof van Petersburg gedaan, te beant woorden. De Koning houd zig verzekert, da Haare Kcizerl. Majefteit n et vermaak hooren zal dat Hv reeds, eenigen tyd geleden, derzelver wy ™ raadgevingen is voorgekomen, door aan d Hollanders eene volkomen vryheid van Nayigati voor te flaan, ingevolge het Traktaat van 'c jaa 1674, tusfehen Groo>Bnttannie en de Republyk Een Traktaat, waar op de beginzels de Gewapende-Neutraliteit gegrond zyn, enzuks1 al deszelfs uitgeftrektjieid. — Zyne Majerte: maakt dei hal ven geene de min (te zwarigheid t verklaaren, dat Hoogstdezelve aanneemt, als een Kalis der afzonderlyke Vrede, tusfehen de Konin en de Staten Generaal, de vrye Zeevaart > op c aangenomen beginzels ingevolge de Declarat Haarer Keizerlyke Majefteit, van den sSften h brUalVoorset overige Mvn Heer! daar ik UE. d gevoelens van mvn Koning openlegge, zal het mi nodig zvn te herhalen, 't geen ik de Eer had u 1 mynen 'laatften van den soften Maart, op Zyn b sGra- fEKHA32. Brief van den Eng. Staatfecr. Fox, aan den Kusfche Gezant Simolin. 1 ? r r 7 t e y 9 e e e 'e n él  's Gra- venhaCg. Briefvan dcnEng'. Staatjecr. L' (»x; aan den Rusfche Gezant Mmolin, 3 J 3 3 3 3 3. >: 3; •93 , 548 NIEUWE NEDERLANDSCHE vel te fchryvcn. Schoon die brief hec geweuscht oogmerk met bereikt heeft , dat Uwe Keizerlyke Majefteit 'er van verwagte , aangezien de Republvk, volgens de berichten der Rus-Keizerlyfce Ministers iu d.n Haag , eene i\c;ociatie van Vrede met Groot-Brittamnie, alken wil doen rusten op dc gronden der gewapende Neutraliteit, en ook deeze zulks niet bereiken mogt, met t- geaftaande de gemr.i-dheid, vv.^ar mede Zyne Mijèlteit zig, zoi.dcr dubbelzinnigheid, heeft gelieven uitte drukken, de Republ\k nogthans voortging, eene afzonderlyke Vrede te blyven verwerpen, zal de Koning voor zig zdven die fatisfactie genieten, van te hebben beweezen, hoedanig Hoogstdezelve de vriendfchap en goede niadgeevmg waardeerd van Uaaie Rus-KeizerJylce Majefteit". Ik heb de Eer &c. Den 12 Mei fchreef nog de Prins Gallitnn aan den Griffier Fagel dit briefje ; MYN HEER! „ Wanneer gy de Copie van den briefvan , den Heer Fox aan den Heer Simolin, on, der het oog van Hun Hoog Mog. zult , brengen, welke wy gifteren de èer gehad , hebben U medetedeelen , wil hen dan , doen opmerken, dat dezelve een gevold , is vaneen nieuwen Rap, welken de Kei, zerin gedaan heeft, ingevolge van het befluit Hunner Hoog Mog. van den 4 Maart, welk tot haare kennis gebragt was, en eer zy onderricht was van hè befluit desHofs van Londdn , genomen op onze Vertoogen ? beixefeade een Onderhandeling over a Vreede  JAARBOEKEN, Mei, 178.2. 545» „ Vrede met Hun Hoog Mog. medegedeeld , \ agcervolgens onze Memorie van den 3de \ April, gedaan by dat Hof door zynen Mi\ nifter; en dat, alhoewel volgens de uit5 legging gegeeven van den Brief des Hee- ren Fox, wy deeze tweede als ten overJ' vloede aanmerken, wy niet minder genoe*' gen neemen, dezelve voor te brengen, als " een nieuw getuigenis van de hooge goed\ willigheid Haarer Keizerlyke Majefteit, ' omtrent deezen Staat, en van de edelmoeV, dige zorge„ die zy zich wel wil geeven, om denzelven op het ipoedigfte eenen eer1 lyken Vrede te doen genieten, en die vol" maakt overeenkomt met hunne eigene be l, geerte, uitgedrukt in dat zelfde befluit vai; „ den 4 Maart. „ Ik heb de eer van te zyn &c". (jretêefand') ' D. P. de. Gallitzin* By deze gelegenheid kunnen wy niet af om een gedeelte te verhaalen van de aanmer kelyke redenvoering van den Staatsfecretari Fox, in welke hy zich ,laatftleden 30 April in het huis der Gemeentens aldus uitliet: Ik ben wel verre van te gclooven, dat ik de heil van de rampen kan doorzien, die op onze hooi den zyn ter neergekomen , en ik had die menigt vanbewyzen, welke ik in myn Departement gt vonden heb, niet noodig,om overcuigd te weze van het Kroot gevaar, waar in zich het Ryk b< vonc sGra- yENHAUE. I 1 » s 3 C n '3  'sGra- venhace. Reden" voering van den Hr. Fox in 't huis der GemeenUns. I 1 t f fi li lc n TS g Ci h; te ei i rii ÏK Ik pr he iyi 550 NIEUWE NEDERLANDSCHE vond, op den tyd, op welken ik in het Minifierv gekomen ben. Men kan zich geen denkbeeld vormen, van de beklaaglyke verzwakking, ver mageringen uitgeputheit, in welken ik het Koning. ryk gevonden heb. Wie zou hebben kunnen begrypen, dat Minifters, die van zulk eene algemeene uittering kennis moeiten hebben, die miten , dat zy de helft van de noodige middelen mee by de hmd hadden, om het Huis van Bourbm alleen te kunnen beftryden , dat tydftip, op welk deze waarheit hst klaarblyklyklte was , zouden uitgekozen h.bben om de magt van onze vyanden aan wien zy wisten , dat zy niet in ftaat waren iet hoofcj te bieden, nog te vermeerderen metdie /an Holland? Wie zou hebben kunnen gelooven, dut Mim'sers, in het midden van alle die klippen, welke icn van alle kanten omringden ,zot genoeg zouden :yn, om tot op het laatfte oogeiiblilc die trotfche n beledigende taal te voeren, welke ik gevonden eb in de Correspondentie, die 'er tusfehen Lord tormont en verfchillende Hoven van Europa geouden is, zelf nog in de maand December laatft■den, een tydftip waar op die infolentie, ("welke joit voegt, op welken tyd het ook wezen mag) iet anders kan aangemerkt worden als een volflam krankzinnigheid Ja het was in die maand De;mber, dat de Ministers nog de hardnekkigheit dden, om tegen de bemiddelende Mogenbeden durven fpreken van hetftraffen van van Berckel 1 zelf een voorbeeldige ftraf vooifteldcn als een eliminair Artykel van een Vredens Tractaat met olland! Ik heb verftomd geftaan van verwondeig wanneer ik de papieren onderzogt betrekiyk t ontftape verfchil tusfehen ons en de Republyk. heb 'er niet alleen geen reden maar zelf geen :text voor den Oorlog in gevonden. Wie zou bben 1 unnen gelooven , na het geen 'er betrek; tot den Oorlog met Amerika in dit huis is omjaan, dat de Ministers nog de dolheit zouden gehad  J AARBOEKEN, Mei, 1782» $5* '«ebad hebben, om de Officiers, die zy gebruikten ïnftructien te geven , welke düidlyk doen' Zien derzelver abfurde dcnkwys omtrent de moog-i lykhert om Amerika doof geweld tot gehoorzaamheit te brengen ? Hunne oude Rodomandares, hunne ingebeelde Victorien en Overwinningen be-: wyzen a'de ten klaarften, dat zy wezenlyk dagten, dat hun Plan uitvoerlyk was ! invoegen de groote. zaak , an den Hr. Fox n 't huis ier Ge-, meentens.  SS* NIEÜVVE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhacë. De Heer Fox vertoonde „ dat indien de „ verzorging van Scheepsbehoeftens aan „ Frankryk biliyke reden had gegeven „ om met de Hollanders in Oorlog°te ko„ men, 'er naauwlyks eene Natie in Euro„ pa was, of men moeft 'er mede in Oor„ log raaken,want alle verzorgden Vrankryk v het noodige. Voor den Hollandf'chen Oorlog „ (zeide hyj pafteerden 'er Jaarlyks 4 a 500 Hollandfche Schepen de Zond ; in het „ voorleden Jaar niet meer dat elf, en nog „ wierd Vrankryk voorzien." In gevolgen het befluit van H. H. Mog. van den 13 Mei 1782. is den Refident Tor te Venetien aangefchreven : dat vermits „ het ten duidelykfte manifeft was, dat de „ Senaat van Venetien vaftlyk was gerefol,, veerd, aan Hun Hoog Mog. te weigeren „ de vereifchte en biliyke voldoening, we„ geus de verregaande verongelykingen en „ mishandelingen, door onderdaanen van „ den Senaat aart de Kooplieden Chomel en „ Jordan (woonende te Amfterdam) aange„ daan , en geduurende den Joop van ver„ fcheiden jaaren, byiterative reprefentatien „ van wegens Hun Hoog Mog. op de dtii„ delykfte wyze aan voorfz. Senaat,zo door „ den Conful Autgarden, als door den daar „ toe expreslyk afgezonden Refident Tor , te „ vergeeffch onder het oog gebragt, en dat „ Hun Hoog Mog. van hunne zyde nu alles „ hadden doen in 't werk ftellen, het geen „ de Eguards, die Mogendheden, tusfehen „ dewelke eene volkomen vriendfchap fub- „ fifteert5  JAARBOEKEN, Met, Iƒ32. 553 fifteert:, komen te vorderen, thans in de „ onaangenaame doch 'onvermydelyke noodig zaaklykheid gebragt waren , om hunne beledigde Ingezetenen , door andere effi„ cacieufe middelen , recht en voldoening 3, te bezorgen; — Hun Hoog Mog. metzy„ ne verrigtingen genoegen nemende , en „ van oordeel zynde, dat een langer verbiyf „ te Venetien geheel en al vrugteloos zoude „ zyn, hem gelasten, op den ontfangst van deze' hunne orders terftond t'huiswaart te keeren , zonder zig langer te Venetien „ op te houden , ten zy, dat hem, zedert „ het afzenden zyner laatfte Miffive, eenige „ gefundeerde redenen waren voorgekomen, s, uit hoofde van welke hy zoude kunnen fupponeeren , dat de Senaat den ernft ei; „ het rechtmatig ongenoegen van Hun Hoos „ Mog. ziende , eindelyk eens zoude kün1 „ nen refolveeren , de meergemelde mishan delde Kooplieden Chomel en Jordan, or. „ eene of andere wyze, fchadeloos te Rel „ len; in welk geval het hem Refident ge „ permitteerd word zyne terug reize nog voor weinig tyds uit te ftellen. „ Dat ook Copy van dezelve Refolutü „ zal worden gezonden aan den Heer Graa „ van Waflenaar tot Waffenaar. Hun Hooj n Mog. -Extraordinaris envoyé en Plenipo „ tenüaris aan het Hof van zyne Keizerlyk 5, Majefteit, ten einde daarvan, in de con „ verfatie met den Venetiaanfchen Arabas „ fadeur, het meest nuttig gebruik te maa ken ; met aanfehryving , dat Hun Hoe; Mog. gaarne geïnformeerd zullen zyn va Pp 2 1 5, hs 's Gra. GE. 1 f E 1 t '  554 NIEUWE NEDERLANDSCHE sGra- venhac'e. „ het effect, het welk zyne gefprekken over „ deze Materie, en de kennis - geving van „ den ernft , met welke Hun Hoog Mog. „ voornemens zyn deze zaak ten einde te „ brengen , by den bovengemelden Ambasa, fadeur zullen hebben geprocudeerd." De tegenwoordigen Oorlog tuffchen de voornaamRe Zee Mogendheden van Europa, zeer gunRig zynde voor de Scheepvaart der Meutraale Vlaggen, zo bevindt zig de Republiek van Ragufa mede onder het getal van die geenen, welke daar uit groot voordeel trekken. De Engelfche Kaapers, die de Middelandfche Zee zeer onveilig maaken, en wier uitrufting zeer bevorderd wordt door de menigvuldige Engelfche Comptoiren te Livorno, welke Haven zy vryelyk uit en. inloopen, hebben de vaart naar en van dc Levant voor de Hollandfche Vaartuigen zeer belemmerd • weshalven verfcheidene Kooplieden dier Natie de party gekoozen hebben om zig van de Ragufaanfche Vlag te bedienen ; terwyl de Regeering, niets liever wenfchende dan deze banden van Vriendfchap nog naauwer toe te haaien , den navolgenden allerbeleefdften brief aan de Heeren Staten Generaal gefchreven hebben. HOOG MOGENDE HEEREN! „ Onze Scheepvaart, zedert haare eerfte „ opregting , altoos beftendige blyken on„ dervonden hebbende, van de beftendio-e „ voorkeus, waar mede zy door de beroemde „ Natie van U. H. Mog. word' vereerd, zo- „ daa-  JAARBOEKEN, Mei, 1722. 555 daanig zelve, dat uweConfuls haar by.ver„ fcheidene gelegenheden bygeRaan en bc„ fchermd hebben, als haar de grootfte gunft 5, en genegenheid toedraagende; zo hebben „ wy thans het onuitfpreekelyk genoegen 5, van te verneemen , dat een groot aantal ?, Vaartuigen, tot onze Navigatie behoorende , gehuurd zyn voor rekening van ver„ fcheidene Steden en Havens in de zo ge,, zecgende Staten van U. H. Mogende. By „ zulk eene aangenaame geleegenheid niet te „ kort willende doen aan onzen pligt, neemen wy de vryheid ons met dit ons eer„ biedig fchryven aan U. H. M. te prefên. „ teeren, ten einde onze Schepen hen aan „ te bevelen, en ter zelf der t\d de voort„ duuring hunner vermogende befcherming J3 voor onze ganfche Natie te verzoeken. „ Wy zullen het als een edelmoedig uitwerk: , fel van de verhevene en gunftryke gevoe, lens van U. H. M. aanmerken, dat dezelve , gunftiglyk zullen aanneemen deze onzt eerfte verzoeken, welke wy aan Hoogft„ dezelven doen , in het vafte vertróuwer 'w van een trooftryk antwoord te zullen ont5, fangen. mtuffchen verzekeren wy U. H „ M. van onze vuurige erkenteniffe, en var „ de onuitfpreekelyke verpligtingen die wj „ aan U. H. M. hebben. Wy betuigen hei „ daar voor de nadrukkelykfte en allereer „ biedigfte dankzeggingen, terwyl wy on } met het hoogft mogelyk refpeél noemen. , Uwer Hoog Mug. alleior.derdaduigite Dienas.ren. (Was geteekend) De Regent en 'de Ra:d van de Repub'yk Raguf Gedaan te Ragufa den 12 January 17£2. Pp 3 I 's Gra- venha- je. 1 l s ie'  sGra- VENIIA- 556' NIEUWE NEDERLANDSCHE Dc Conful van H, li. Mog. te Marocco, heeft onlangs aan de Algemeene Staten gefchreven: „ dat hy aan den Keizer bekend „ gemaakt hebbende , dat het gedeftineerd-»' „ prefent van den Staat, beftaande onder „ andere in Snaphaanen, aan boord van een » neutraal Schip voor hem zou afgezonden „ worden, zyne Moorfche Majefteit goed„ gevonden had dit gefchenk te weigeren „ en gevorderd, dat hem 40 ftukken Metaal „ Kanon, vierentwintig en agtien Ponders, „ benevens het Touwen Zeilwerk voor vier „ Fregatten , tot prefent zouden gezonden v wordem; en dat, niet tegenftaande de Con3, lui hem onder 't oog had gebragt, dat dev zt e'^ch hem reeds voorheen was afgefla-. 7> o 'xiï hy egter daar by bleef perfifteeren." De Staten van Holland en Westfriesland hebben den 3 Mei de navolgende Publicatie wegens de tappeiyen beraamd en verzonden, T\e Staaten van Holland en Weftvriesland • Al « w dcnAeenen$e «keren zullen fien of'hooi ren leefen, &lutj Doen te wetten: Alfoo ter Onzer kennisfe gekomen is, dat fommige Ingezeetenen ten platten Lande, de Tappery van Wvnen en Bieren afzon Jerlyk willende exerceeren futimeeren daar toe geen Acte van Admufie nodig te h boen, om dat zulks by de refpective Ordon nantien op de Wynen en Bieren niet fpeciaal zoude zyn uitgedrukt. p v ou Soo is 't, dat Wy daar inne willende voorfien, neoben goedgevonden te ftatueeren, zoo als Wv by deezen , dat die geenen, die ten lat  JAARBOEKEN, Mei,. 1782, 557 olatten Lande de Tappwy van Wynen en Bieren ffzonderlyk zullen willen exerceeren , gehouden en verdicht zullen zyn , alvorens daar mede te SgS , zig aan de refpecïive Gerechten waar onder zy gehooren te addresfeeren en van dezelve behoorlyke Ade van Admiffie onverrnindert en oSrejudicieert foodanige Rechten , als de ArnbSheeren tot het verleeneu van diergelyke Admiffien in hunne Dittriften competeeren, te ver(beken en die geobtineert hebbende ie verwonen aan den Gaarder van hun Resfort, die daar op zal zetten vertoont met ondertekening yan zyn naam , aVes oP een boete van honderd guldens, voor die geenen , die ckar aan zouden mogen contrave- W En op dat een iegelyk die het aangaat zig daar raar leeuleere , en niemand daar van ignorantie Sreterdfere, ordonneeren Wy dat deeze alcmme zal worden gepubliceert en eeaffigeert, daar zulks behoort, en te doen gebruikelyk is. Was geteekent C. Clotterbooke, Ook hebben H. Ed. Gr. Mog. maande lvkfche bedeftonden beraamd en deswegen: de navolgende brief aan de Reden en plaatzei verzonden. Eerzaame, vroome, Difcrete, Lieve, Getrouwe! B\r nns in overweging genomen zynde , d< Vchtige noodzaaklykheid, om in de tegen woordje fydsomftandigheden de Goddelyke ze Jn en byftand over de ^htvaardige Vv^enei vsn den Staat tegen den Vyand at te ImeeKen hebben Wvïoedglvonden UL. door deezen aan t f^,vaè&* de noodige ordres te ftelle Pp 4 w 'sGrA- l'ENHA3E. P.tip/icatie wegens de tappeij. l l > 1 t,  's Gra- venha' ce. Maan- delykfche Bedefton' denFdst- gefteld. 3 i < c ] c z d L d di d o V VS 558 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hem hehaage, Qe-Tech^if^'^ hcc i-0 „„„ h j s maaken , en de midde en K»i ke aangewend worden toe afbreuk van een V 'vn Waarop Ons verlaatende, enz:. len^ Mc: de navolgende vvaarfdtouwing f)e Magiftraat van 'sGravenhage, ingevolge hcc lagiftraat ten einde dit heilzaam oogSrSn un Ed. Groot Meende bereikt, e*gdiGods. enftige plegtlgheid niet gefoord nog vertin, rd maar met vereifchte eerbied worde waafge3men, aan alle en een iegelyk op het ernfrX Xeeel*rcIreKndvaUreildl 4^d fe ^h^den i" [ «^cecreii van eemgerlei neeringe, handerken , het omloopen met goederen langs de ftraa-  JAARBOEKEN, Me!, 1782." 559 ffraaten , en wel inzonderheid van het tappen a zetten van gelaagen, billardfpeelen of diergelyke exercitiën en ook van alle andere fpeelen op een boete van twee zilvere Ducatons ; te verbeuren niet alleen by die geene,die -in zyn huis neering gedaan , getapt, gelaagen gezet, of de voorfz. exercitiën enfpeelen zal hebben ^epermiteert,maar ook daar en boven byElk en een ieder die contrarie dezes in voorfz. exercitiën of fpeelen bevonden zal worden; en zal de waardof hospes voor ieder van zyne gallen, die in zyn huis geduurende voorfz. bepaa'de tyd gedronken of gefpeeld hebben de voorfz. boete v; n twee zilvere Ducatons moeten voldoen , behoudens zyn regres tegens dezelve: werdende den Subftitut Schout wel expresfelyk gelast, fcherpelvk reguard te neemen, dat deeze ordres in allen deelen wel en behoorlyk worden geooRrveerd , en alle de geene, die hy bevinden zal daar te^tns te contravenieeren, daeelyk en zonder conniventie te bekeuren. Was geteekend J. P. van der Haer. Den 16 dezer Maand zyn de Gecommitteerde Predikanten van de Synoden der Ver eenigde Provinciën ter vergadering van H Hoog. Mog. verfcheenen, tot het verzoekei van bezigtiging der Papieren Synodi Natio nalis, die in eene 'kift by Hun Hoog. Mog bewaard worden. G. Klein, Predikant 1 Brielle, deedt by die gelegenheid eene ge pafte aanfpraak , gepaard met dierbaare ze genwenfehen, welken Jonkheer van Pallant tot Glinthuis, als voorzittend Lid van H H. Mog. beantwoordde. Den 17 daar aan volgende is de vifitati of bezigtiging in de Treves - Kamer gefchied ten overftaan van de Heeren Gecommitteei Pp 5 de 's Gra- vejsitage, Waar' fchouwing wegens de bedeftonde. I l ■> tï  $6o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha ge. ( ( 1 < t l t a < den uit Hun Hoog Mog. namelyk de Heeren van der Lely en van Borjjele, die, wegens Holland en Zeeland, ter welgem. Vergaderinge zitting hebben. Den 18 zyn de evengen. Heeren met de voorn. Predikanten met een Jagt naar Leyden vertrokken en hebben aldaar , in byzyn van de Heeren Burgemeefteren dier Stad , ten Stadhuize aldaar ,. de Autographa of Authentique Handfchriften van de Nieuwe Overzetting der Boeken des O. en N. Teftaments, welke aldaar bewaard worden, nagezien en bezigtigd. Den 24 dezer maand, is de Veld - Maarfchalk, Hertog van Brunswyk Wolfenbuttel van hier naar deszelfs Gouvernement,'s Hertogenbofch, vertrokken, om daar niet alleen deze zomer, maar ook de aanftaande winter door te brengen. Leyden. Den 22, s'ochtends omtrend 7 uuren, kwam le Prins Erfftadhouder, vergezeld van Zyne /orftelyke Doorluchtigheid den Lieutenantïeneraal Prins van Heffel-Caftel, en andere lanzienlyke Stands - perfoonen, aan de Her>erg de Vink, buiten deze ftad, om over het Ihier bezetting houdend Regiment Zwitfcrs ran denfLieutenant - Generaal Bouquet, aldaar de Revue te doen , na welke verriging hooggem. Zyne Doorluchtige Hoogheid tinnen deze ftad kwam, en zig na den fchuters - doelen begaf, alwaar de twee onlangs Ihier ingekomen escadrons van het Regiment ✓avallery van den generaal Major Baron van Stö&*  JAARBOEKEN, Mei, 1.782. föi Stöcken s verfcheidene Krygsoeffeningen, zo tc paard als te voet verrigt hebben, Zyne Doorl. Hoogheid, begaf zig vervolgens ten huize van Sr. Hartwig, Kafteleht in gemelde Doelen, alwaar de voorn. Heer Generaal-Major Baron van Stöcken een maal hadt laaten gereed maaken , en na dat hooggem. Zyne Doorl. Hoogheid gefpyst hadt, deedt huogftdezelve met het byweezend aanzienlyk gezelfchap , een wandeling naar de Academie-Tuin , bezigtigde dezelve ,1 mitsgaders het Naturalien - Kabinet en andere merkwaardigheden , keerende omtrent drie uurer met de verdere aanzienlyke perfonaadien naai 's Hage terug. Van wegens het Taal- en Dichtlieven c Genootfchap Kunst wordt door arbl.ii verkregen , ziet men Jiet navolgend Pro gramma* Het Taal- en Dichtlievende Genoodfchap , on der de Spreuk: Kunft wordt door Arbeid Ver ireegen, binnen deeze istad geveftigd , heeft o] heden deszelfs jaarlykfche Vergadering gehouden en is daarin van wege de Vergadering der Beftuui deren bericht, dat zy geene der ingekomene Prys vaarzen op de uitgefch*-eevene Stoffe: de vrye Zee of de Oceaan geen eigendom van een byzonde Volk, had gevonden zo voldoenend te zyn, da het den gouden Eerpenning konde worden waardi gekeurd: doch dat zy. echter , ter verdere aar moediging des Dichters van't Vaars, onderfchree ven Pro Patria , had beflooten , om denzelven indien hy zich geliefde bekend te maaken, en vei lof te geeven tot het openen van zyn verzegel briefje, een Zilveren Eerpenning te fchenken; e dat zy ook verder (voor ditmaal) had goedgevoc den Leyden» l t ) » j c c » 1 1 3  Leyden. Pro- gramme van 't Taal- e Bichtlie vend Gt TiOOt- fchap. 562 NIEUWE NEDERLANDSHE den , om aan ieder der twee Dichteren van de Hukken Pro Libertate, en Non omnis fert amnia tellus tot ipreuken hebbende, welkeUicntltukken na den bepaalden tyd ingekomen zynde, daarom naar den gewoonen Eerpenning niet hadden kunnen mededingen , een buitengevvoonen Zilveren '•'Lerpenning toe te leggen. - By opening der Biljetten , welke wegens het eerstgemelde Dichtfluk gefchiedde met vooruaande toetteinming van den Dichter, der Verg-denn*, door deszelfs Zoon, dezelve Vergadering als Lid bywoonende , medegedeeld ; en wegens du twee andere , met toeflemming der Dichteren, mede in deeze Vergadering tegenwoordig , is gebieden, dat Dichter van 't eerlte ftuk was, de Heer Kormik van der Palm, te Delfshaven; en van de twee andere ftukken, de Heeren Mr. Thomas van Limburg, Advokaat in *s Gravenhage, en Jan Willem Kumpel, Candidaat in de Rechten alhier. Vervolgens heeft die Vergadering , op verflag van de daartoe gecommitteerde Leden , uitfpraak gedaan over 't geen ingekomen was, nopens de uitgefchreevene ftof: De vereifchten van het Lierdicht; en is geoordeeld, dat de Verhandelinomet deeze Vaarzen: Content of Spirit mufl from fcience flow\lFor 't is a-.Godlike attribute to bmw. Prior, otichoon veele bewyzen van kunde opleverende , en niet ontbloot zynde van goede aanmerkingen, echter te oppervlakkig en niet «■«•noe<*zaam uitgewerkt is, om daaraan den Eerprys toe te wyzen, maar, dat zy, verlangende deezerfloffe door eene weldoorwrochte Verhandeling het noodige licht te zien bygebragt, ook om die redenen had bcflooten , dezelve ftoffe andermaal ter uitwerking op te geeven voor 't jaar 1784, met vryheid aan den voornoemden Schryver, om deszelfs Verhandeling van 'c Genootfchap terug te vraagen; dezelve (des goedvindende) meerder uic te werken, en dan aan des Genootfchaps beoordeeliEg wederom toe te zenden. Wy-  JAARBOEKEN, Mei, 1382. 5<53 Wvters heeft het Genootfchap goedgevonden k-v. voor 't aanftaande aar 1783 weder een gouden Eerpennfng aan te bieden aan den Dichter van fh£ïïP der goedgekeurde Dichtlfukken , behelpende 2 De Nattigheid Pan den Handwerkman; en eer zUvÏÏrnaanden^Dichter, wiens Huk goedgevon den en naast by het bestgekeurde te komen. seo'rde ld zal worden. ije Dichters gelieven hunne Verzen, naar he voorfchrift der wetten, voor het einde deezes jaar aan Karei de Pecker, Pietersz Secretaris vahet Genootfchap, te zenden. Ook wordt nü, b; voorraad, tor een Dichtltuk voor't jaar 1784 E jreaeevcn: De Rechtfchapen Burger Vader. é tiet Genootfchap geeft imgelyks ter bewerkin on de lee*en«befchryvingen van de Dichterefi 4uliana Cornelia de Lannoy ; en van de Dich.ei petrus Burmannus Secundus ; Jan de Kruyjp, e facobSpex: en verzoekt, dat zy, welke naar et 7iheren Eerpenning daaromtrend willen dinger hunne Hukken voor den laatften van Sprokke rnaard de^ toekomenden jaars 1783 aan den tpo «emelden Secretaris doen geworden. Binnen ko ten zal het Genootfchap aan de oordeelkunde Weereld meiedeelen cl; ie leevensbefchryvingf van I lichters. uit dewelke men zal kunnen ziei dat des genootfehaps bedoe ing meerder ftrekt t beoordeeling van de werken , door de Dichte aan 't licht gebragt, dan befchryving van enke Hiflorifche kundigheden, welke echter niet wc den uitgeflooten. ■ ' , . " Het Genootfchap biedt al mede voor den ja; 178^ een gouden Eerpenning aan,voor den Scni ver van de beste NederJuitfche Verhandeling, 1 helzende : De Geschiedenis van de Neder dwtp Foëzy in ons Vaderland; en verzoekt, dat de itt ken, daarover in te keveren , voor den eerli van Lentemaand deszelfden jaars 1783 aan c rneergenoemden Secretaris, op de gewoone wyz mogen gezonden worden. Lf.v«' den. Programma"van 't Taal- en Dicht'■ lievend > Genoot* ychap. % e s ft n lc*r;en ' t it rs le r- >re y- e■heikenen e>  5<54 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- DE!f» Zyne D. Hoogheid heeft ter vergaderinge van H. H. Mog. een voorftel gedaan, om de fchotfche Brigade ineen Nationale kryo-s. bende te veranderen. • . Den 24 is Zyne Doorluchtige Hoogheid naar Texel 'Vertrokken om de toeftand van de Vloot op te nemen. A M S T E L D A M. Van onze Oorlogfchepen , welken in de voorledene maand uitgezeild waren,kwamen den 10 en 11 dezer de navolgende Schepen 111 Texel binnen. Am/leldam, de Heer ViceAdmiraal Graaf van Byland; de Kortenaar, Kaptein Hooft; Prins Fredrik, Kaptein van Hoey; de Unie, Kaptein Graaf van Welderen;, de Admiraal Tromp, Kaptein van Gennep g de Dolphyn , Kaptein Vaillant; de Waakzaamheiï,KaptemOvermeer,allen uit zee. Kort hier op vernam men de tyding, dat'eteen Eng. Exkader ten minften van 19 fcheepen en daar onder verfcheiden Schepen van linie eerst op de hoogte van Petten', en vervolgens voor Texel gezien waren. Deze tyding verwekte niet weinig ongerustheid , gemerkt 'eiden 11 dezer, toen ons Esquader in Texel terug keerde,'er nog in Zee gebleven waren» de Oorlogfchepen Zuidbeveland en de Erf prins, benevens de Fregatten de Bellona, de Thetis en de Kotter de Jager, en den 13 dezer van Vlisfingen naar Texel zouden zeilen de Oorlogfchepen Zierikzee en Schiedam, Die Engelfche Vloot is den jo van Portsmouth gezeild, onder de Admiraals Howe en Bar* ring-  JAARBOEKEN, Mé, »W 565, rington, ten getale van 10 zwaare en 6 kleine Oorlogfchepen , en kwam den 12 dito in Duins, waar door in zommige Engelfche Brieven misfchien is gemeld „ dat de Admi, raai Howe , verneemende dat het Hol'l, landfch Efquader , het welk een Convoy „ Koopvaarders tot aan Shottland hadt geconvoyeerd , weder in Tesfel was geretonr„ neerd, ook in Duins was terug gekomen „ met den Admiraal Barrington', waar bj] zig onmidlyk voegde Sir John Lokhart Rofe. met nog twee Schepen van Linie, en der 13 zeilde dat »Efquader uit om te kruisfen "^Terftond zyn 'er verfcheiden pinken ir zee en een postboden naar Zeeland gezon den, om , ware het mooglyk , die Schepel te waarfchouwen, ten einde de oorlogfchepei Zierikzee en Schiedam, die naa Texel zouden zeilen , voor eerft daar 110: bleeven liggen. Een Scheveninger Visl'er die de Engelfche Vloot gepraait heeft, vei haalde, dat dezelve met de Kotters 23 & 2 •Schepen fterk is en daar onder 19 groote, ee van welk van 100 ftukken was, en dat het we: nig gefcheeld hadt of dit laatfte zou op d gronden vast geraakt zyn. Deze Visfer hac nog een Fransch Schip gewaarfchouwd, m< gevolg, dat het behouden in Texel binnen gi komen was. Den 17 dezer kreeg men des avonds c aangename tyding, dat onze bovengemek vyf' oorlogfchepen, ook gelukkig waren bi nen gekomen. Deze ontkoming is met al zonderlinge omftandigheden verzeld, om m ftüzwygen voorbygegaan te worden. Den j Awr- steldam. I t. I. I c r 3 ? >. i e ;t :t e le 1teet 5  Amstel* dam. $$é NIEUWE NEDERLANDSCHE in den avond kwamen zy, Vyf in eetal ■ (want de Üolphyn van H Rukken , maandag mtgeloopen, was toen by hen) met het Ad vysjagt uit het Noorden in het gezigt van dê Helder, terwyl dc Engelfche ooftoen te£ Zuiden van lexel omtrent voor Petten ook m t gezigt wasv De onze van geen Vyand wetende, gingen, door dat zy'het sed tegen kregen, by de Noorder-Haaks ten anker. Aanftonds wierdt uit Texel een Kotter uitgezonden om hen te waarfchouwen, om naar t Vlie te wyken; 'twelk indien niet gelukt was, zouden zy van zelve met de Ebbe onder den Vyand vervallen zyL Doch dit is " gellaagd en de onzen, hunne ankers gekapt hebbende, zyn gelukkig in het Vlie binnen gekomen. Hier op is bevel gegeven tot het wegnemen van dé tonnen, en van geen vuuren te branden, om den Vyand, zo hy van zing mogte zyn in onze gaten te vallen , en onze fchepen te verbranden, het inkomen dus moeilyker te maken. Onze Visfchers hebben yifcli aan de En-' gelfchen verkogt , welken hen rykelyk betaald wierdt Men verhaalt, dat de Maas? a Ssf?ers met de Engelfehen opeen en de zelfde hoogte hunne Visfcheryen doen, zonder elkander te moeijen. Men ziet ook het navolgend Berigt van de H R\fUy ln Lleutenai" T. Binkes, door tl- tl. Mog. benoemd, volgends befluit van 9  JAARBOEKEN, Met, 1782. 5^7 o November 1781, tot het onderzoeken van eene nieuwe pomp, welke door den Zweedfcheri Lieutenaht Apelquift is aangeboden, om tegen de thands in gebruik zynde ketting pompen beproefd te worden. Dit berigt luidt aldus': ' 'lli ■ - In voldoening van U Hoog Mog. Reio- 'lutievarj den 9 November 1781. waarin " het U Hoog Mog. behaagd heeft, de On" dergeteekende te benoemen, tot het exa" mineeren van zekeren Pomp , door dert " Zweedfchen Luitenant Apelquift geprefen- teerd , of dezelve verfcheide voordeden t' hadde boven de reeds by dit Collegie iri gebruik zynde kettingpompen \ welke hy ' fcheen voor de beRe te houden van de nog " bekende Pompen, en daar hy zyn Pomp 5' tegen compareerde, en pretendeerde, dat " dfe veel meer water als de voorfz. Kct„ tmgpomp opbragtj als mede, om de uit- vinding nieuw en van een apparent fucceif " vindende,een Pomp van alle grootte door " den lnventeur ten kosten van den Landen " te laaten maaken. Wy hebben de eer U " Hoog Mog. onderdanig te rapporteeren 3 " dat, den Luitenant Apelquift ons vol" doende opening omtrent zyne uitvinding hebbende gegeven , Wy de bewee- mrr2 der kleppen voor nieuw aanmerken" de,°en met weinig frictie verzeld zynde j " dit ons heeft doen overgaan, cm een Pomp " van de volle grootte door den Luitenant ? Apelquift te doen vervaardigen, om daar " door te beproeven, of de voordeden der \ mindere wrvvinge in de kleppen meerder, Q q öag STÉtUAMÓ  563 NIEUWE NEDERLANDSCHE AM- STEL- D/iM. „ dan equivalent zoude zyn aan de nadee„ len, die in die pomp plaats mogten hcb„ ben , met het water te formeeren door ,, lange buizen , wiens diameters aanmerke„ lyk kleinder zyn dan de vierkante duimen „ der oppervlakte van de kleppen, op wcl„ ke de gcheele colom van water komt te „ rusten, en dus in ftaat weezen, om meer- der water tot de bepaalde hoogte op te „ brengen dan de Ketting-pompen. De pomp „ door gem. Luit. Apelquist in gereedheid „ gebragt, en onder zyn diredie geplaatst in 's Lands Schip Utrecht, van 64 Stuk,, ken, in welk een ordinaire nieuwe onbe„ proefde Ketting-pomp gefteld was, heb„ ben de ondergetekenden den 4 dezer de ,, proef geèffectucert op de volgende wyze: „ aan vvederzyde van gem. Schip wierd een „ Scheeps-Barcas gelegd, en gebouwd naar „ een en dezelve malle, haar fatzoen en in,, houd derhalven even groot. Men ftelde „ agtmanaan de nieuwe geïnventeerde pomp, „ die, na vyf minuuten te hebben gepompt, „ vervangen wierden door agt anderen, en dus tien minuuten in het geheel die pomp „ aan de gang hebbende gehouden, wierdt de „ hoogte van het water, door de pomp in „ gem. Barcas ontfangen, naauwkeurig ge- meeten. Een merk van deeze hoogte in dc „ leedige Barcas, in welke de Ketting-pomp „ deszelfs water moest loozen, overgebragt „ zynde, Relden wy agt man aan de Ket„ ting-pomp, die, na 5 minuuten, insge,, lyks vervangen wierden , en dezelve z „ minuuten en 45 fecondens te hebben ge- ■• pompt,  JAARBOEKEN, Mei, 178*. 5&J v, pómpt, zo veel water had opgebragt, als ', de nieuw geprefenteerde Pomp van den . Luit. Apelquist, waar door ten klaarften , bïykt, dat het verfchil ten nadeden van die pomp vry aanmerkelyk is bevonden, ' dewyl de Ketting-pomp tri 7. minuuten ' en 45. feconden zo veel water opbragt als " dc pomp van den Luit. Apelquist in 10. " minuuten, en dat gevolgelyk de vierhon\ derd ducaaten, die U. H. Mög. in derzei* l, ver refolutie van 12 Oftober laatstleeden. als een gratificatie aan den Luit. Apelquist % hadden bepaald, wanneer zyn pomp over' trof die van de Ketting-pomp, hem mei is competeerendc. Dat , betreffende de l, anderen opgegevene voordeden , de on. • dergeteekenden de eere hebben, U. H M. • te berichten , dat de alom bekende Slagl, pompen in alle gevallen daar aan beter be „ antwoorden, en iri vedcrlei opzigten on haar eenvoudigheid, gemakkelykheid 111 he verplaatzen in fecuriteit in tyden van ge 'vegt, wanneer de Schepen dezelve ah " waarborgen mede namen, en derhalvei alziris preferabel zyn, boven den gepre . fenteerde pomp van den Luit. Apelquist ", Ook kunnen wy niet penetreeren, dat ge \, zegde pomp by wyze van Brandfpuit ge ■,l approprieerd, van nut kan zyn. „ Amfterdam den 15 April 1782» „ (was geteekend.) H P. ff. Rïyntt, IV. May, J. Binkes, Janz. Qq2 De Am» DAMs l t >» ft  5?o NIEUWE NEDERLANDSCHE AMSTERDAM, Den i dezer is van dc werfje Hoop,oxi* der beftier van den Scheepstimriierbaas Jacob van Zivieten van ftapel geloopen, het nieuw gebouwde Oorlog-Schip Noord 'Holland , van 64 Stukken , voor 't Ed. Mog, Collegie ter Achniralileit van West'--Vriesland en 't Noorder-Quartier; zynde alles in tegenwoordigheid van een groot aantal aanichouwers, in de befte orde verrigt. Men heeft ook in de nieuwspapieren het volgend verhaal gelezen: „ Voorleden Maandag den 29 April is alhier eene comparitie van eenige Kooplieden gehouden, met oogmerk , om met clkanderen in overwceging te neemen het prefenteeren van een request, ten einde onze Regeering alhier zoude gelieven t£ effeétueeren, dat de Heer Peniionaris van Berckel, in wien de Beurs van Amfterdam, en met reden, zo veel vertrouwen Held, in de befoignes, die met den Heer Adams, wegens het 11 uiten van edn Tractaat van commercie en vriendfchap ftaan gehouden te worden, mede geëniploieert mogte worden: met verder verzoek, dat Zyn Èd. Gcftr. ten dien einde wederom als voorheen de vergadering van de Staaten van Holland en Weit-Vriesland zoude gaan bywoonen, cn in gevalle zig daartegen ouverhooptelyk nog eenige zwarigheden op deden , dat dc Regeering alhier als dan wilde bewerken , dat welgemelde Heer Peniionaris volkomen gejuftificcerd wierdc. Dan deze zaak heeft geen voortgang gehad, omdat de meefte Kooplieden, hoe gaarne zyook zouden zien, dat die braave Vaderlander, langs dien weg of  JAARBOEKEN., iiAv, 1782. 57* 01 een anderen, wederom als voorheen in de volkomene waarneemingen van alk zyne S eriën wierde geadmitteerd, egter begree- "PSben dat men zodanig een zaak gantsch Pr,l tan de wyze directie der Regeermg been ai aan oe wy h Ug Ken ïïltydig zyn zou, met die confiaehert die dëyAmRerdamfche Burgery altoos S wel vólfnamelyk indezetyden getoond ? pft voor haare braave Regeering te hebKf In men dienvolgende manqueeren zot» b ' ƒ ? Sfbeét hetwelk men aan dezelve aan dat ^Peg?r$ nQ0. „ekomen is , dat stielen gSdeeldl&,&dat het voor den fr P- Penfionads oneindig luifteryker zyr HC ind en zuks, zonderde aller minfte. tosï&^rfSotótatieii der Burgery ge Êffi?^ullen*e dienvolgénde, het preien fcllie v't zelve Request, om deze zee Stig^ede^ voortgang hebben". OAk 7Vn hier voor de eerftemaal public! Llln twee Schepen, welke regelreg gSy" ?DoordeEd. ^«g^gg^S nie, is geopend een iNeb -n lioen guldens, tegens due tc &M- STEL- i'AM. I t 1 ) } | 'q ? L1. I1- 't  Amsi el.. t t Z l t \ S7a NIEUWE NEDERLANDSCHE jaar, onder vry waring van Hun Hoog Mo* de -Heeren Staten Generaal der Vereeniadb Nederlanden ; liggende de Lyften van V Ichryvmg ter teekcning by alle de Kamerèn, Verders is in 't laatst van de afgelopene Maand alhier uitgegeven het navolgend berigt van eene geldlcening ten behoeve der Vereenigde Staten van Amerika, groot vyf milhoenen guldens, Hollandsen gereed geld tegens de renten van 5 ten honderd in 't aar' voor den tyd van 10 jaren vast, te betalen op Coupons van ƒ 5o 'sJaarlyks, V ^yue -Excellentie John Adams, Sehild*naap, Minister Plenipotentiaris van gëmeL dc Vereenigde Staten van Amerika, enz.fpeCiaal door het Congres geauthorifeerd tot het doen cener Negotiatie,zal onder zyne handtekening ten gemelde Comptoire doen tiit°-èéven 5000 Obligatien, No. 1 a 5000, vdcr a ƒ 1000, alle in dato primo juny 1782!, die door de Heeren Johan Hodsbon en Zoon zullen geconrrafigneert en door een Notaris ge- protocolleert werden. De Aflosfinglal jeicmeden by loting, ten overltaan van No, :ans en getuigen, in de jaaren i793, i79± '795, 1796 en 1797, yder jaar een millioen >f ecn vyfde gedeelte De inteekenina :al gelchieden met primo Mei , ten Compoire: van de Heeren Johan Hodsbon en Zoon ot Amiteldam, te fourneren in vyf termyen, als op pruno Juny, primo July, primo lugustus primo September, cn pfimb Öcïber aanftaande, met by voeging van de erfchene Iutresfen", ' ö Den  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 573 Den 10 dezer des namiddags zyn, op de Kunstzaal van de Akademie der Tekenkunst kzefstad, ten overRaan van den Heer Mr. WillemHuyghens, Heer van Honcoop, Burgmeester en Raad deezer Stad , mitsgaders lew n lh bber van de -Ooft-lndifchc Compagnie Curator van 'sLands Umverfiteit te fefden^enz. enz. als Hoofd Bel herder van dezelve Akademie , de jaarlykiche Piyzen uit-edeeld geworden, door den mede oudftefSierder , deri Heer Jacob Otten Hush. De gouden Medaille, als de Prys voor de Tekenaars in de eerfte of hoogtte Clasfe, is toegeweezen aan den Heer Dirk Vcrftcegh, die ook daar en boven het gewoon Diplom; van de Akademie heeft ontvangen. De prys, voor de Tekenaars m de tweede Clasfe, is toegeweezen aan den Heer Joepie, KEnóe Prys voor de Tekenaars in dederd* of laatfte Clasfe , aan den Heer Hendnl • Zynde de Prys in 't boetfeeren bchaah door den Heer Anthony Vercrucen. Voorts zyn nog wegens derzelver bekwaam heden in-het tekenen, door de Directeure, van deeze Akademie , uit de derde to de tweede Clasfe geplaatft en bevorderd de Heeren Johan. Phihpp. Rotbel , Wti lom de Jongh en Geerlig Grypmoet, we. ken als de biste, en het naait aan den gej pen, die in de derde Clasfe de prys behaal heeft , zyn overgegaan tot Leden van d tweede Clasfe. Voorliet uitdeden dezer Pryzen, heel Qq 4 ó Am. Sl'Ef dam. I 1 t 9 X c t e  574 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STF.LJpAM. Daar de Wel Edele en Hooggcl. Heer Petrus Camper, Anar. & Chirurg. & Bot. Profeslor, als Lid Honorair van dezelve Akademie, eene uitmuntende, doorwrochte, en zeer cierlyke voorlezing gedaan , over'het gedaante fchoon, welke de bewondering van alle aanweezende Leden, en verdere genodigden heeft weggedragen , en waardoor zyn Wel Ed. Hooggeleerde door den gemelden Heer Mede-Directeur Jacob Otten Husly, plechtig is bedankt geworden. Wy hebben hier te voren onder 's Grayenhage gezien, dat de Staten dezer Provincie aan de Reden en plaatfen hebben aangeschreven ten einde de noodige fchikkingen en bevelen wierden gegeven tot het houden vanmaandelykfche bedeftonden, zo als zulks de omftandigheden in ieder ftad of plaats zullen medebrengen. Waarop de Burgemeefteren en Regeerders dezer ftad, ter voldoeningvan voorfz. aanfehryving op den'17 Mei hebben goedgevonden , dat de vermelde bedeRonden alhier zullen gehouden worden den eerften Woensdag van elke maand, des avonds van'7 tot 8 uuren, te beginnen met den 5 Juny dezes jaars , bepalende H. Ed. Gr. Achtb.'met overleg van den eer waarden Kerkenraad, dat dezelven by voorraad zullen gehouden worden, in de Noorderkerk, Oudezyfiskapel, Nieuwezydskapel, Hoogduitfch, Zuiderkerk, Oudekerk, Nieuwekerk, Westerkerk, Eilandskerk, Ooflcrkerk, en Amjklkerk.  JAARBOEKEN, Mei, ït% 573 Daar heeft hier te Lande, even als in alle. a-idere gewesten, van Europa, ja zelfs ook po de fchepen op Zee, een zeker zoort van ziekte geheerfcht, welke na by aan zwaare verkoudheid kwam, en zommigen ligter, anderen zwaarder aantastte, en dikwyls van hevige koortien verzeld ging. Schoon op zich ^elve niet gevaarlyk, heeft zy egter veele zwakke geitellen, als kinderen en oude luiden, in't graf gefleept. Van den 8 tot den 16 Mei was het getal der dooden m deze ftad 348, en den volgende week 562, een ongehoord getal van dooden in dit jaar getyde. Te Haarlem zyn 'er 44 in ecn^ weeli geftorven, het welk ook een hoog getal vooi die ftad is. Men heeft dezelve of met hei Franfch woord la gripe ; of met het Ita Uaanfch Influenza benoemd. Rotterdam. Het volgend berigt van Kaptein de Lat tre le Grand is algemeen bekend gemaakt „ Kaptein de Lattre te Grand, voerende he Kaaperfchip de Valk, gewapend met 8 dri ponders en 37 man equipagie, van deze ftai uitgevaaren, is den 3, Maart genomen en t Northshields opgebragt ; zynde , voigep zynen brief, dien dag eerst fterk befchote door s Brigs met engelfche vlag en voerend 6 ponders, de gem. Kaptein zig gereed ma< kende om hen te bevegten, verliet uit vooi neemen op het zien van eenige gewapend fchepen , die hem zogten te omcmgelen e Qq5 ZUI SI SLOAM. C | e s 1 e e n k  576 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. zulk een geweldig vuur maakten, dat hy zis. moest zoeken te bergen. . Hier na eenige Schepen ziende, begaf hy zig daar na toe, en haalde een Schip in hetwelk een nieuwe Brigvan 120 a 125 last was met 6 vier ponders gemonteerd, w ar uit hy fterk fchoot, tot men eindelyk , na een uur flaags geweest te zyn, denzelven deedt ftryken en zig overgeeven. Vervolgens jagt willende maaken op twee andere Bngs, kwamen 'er op hem twee o-r0ote Kotters en Fregatten af, welke hem zo na by kwamen, dat hy zyn prys aan zig zeiven moest laaten, en tragten te ontvlieten • doch de Kotters zaten hem zo digf op de hielen, dat hy, offchoon géftfiut, kogels en geweer over boordgeworpen hebbende, wierd in gehaald en , volmaakt weerloos zynde, zig moest overgeeven aan een Schip van 20. een van 22. een van 18 , en een van 14 ftukken dus een voorbeeld hoe weinig de Engelfehen het wa?gen met gelyke mag: hunnen vyand te ..aderen. Maar fchandelyk is de behandeling, waar medezy hunne overwonnelingen bejegenden : „ want, ze IC y ;e fe t- l' et le  5§o NiSÜWE NEDERLANDSCHE Schiedam. Req. var. Kooplie • den en Reeders, datconvoy verleendwerde. i ] / j 4 \ 1 s i c ] 2 a 1 t e t i: de Kroon van Denemarkeu een verdedigend vefj bond en een verdrag van uitkoop, wegens der! Zondfchen tol beide voor den tyd van zes en def* tig jaren hebben aangegaan en gefloten. De fupplianten zouden vermeenen aan Uw. Ed. Gr->nt Achtb. doorvroede Staatkunde en verlicht oordeel te korc te doen, wanneer zy eenige foieekïtigen rnrigteden, uit vreeze of uit verbeelding dat de arriliftige kunstgreepen en gewis vyandelyk geprojecteerde voorflagen van het britfehe hof, door bemiddeling eener Mona'chinne, die, vol beloften, den linde reeds te lang vrugteloos gevlyd en gekoeflert heeft, by Uw Ed; Groot Achtb. eenige ingang zouden kunnen vinden , of Uw. Ed' Groot Achtb. zouden kunnen doen afzien van derzelver reeds blykbaar aangewende eu vaderlyke pogingen, om , zonder eenig verzuim van de te. ^enswoordige meer en meer pretieufe oogenblik^en, met Vrankryk en het nu vry America zoda-3ig Tractaat van Hulp, Vriendfchap en Commer:ie te fluiten, als in het gunftig beitel eener aannddelyke Voorzienigheid, gefchikt zoude kunn.'d :yn oüi door den tyd zodanige vreede te erlan!cn, welke voor het oog en de rust van'tganfcli ïuropa , ivoor den onregtvaerdigen brit vïrnee» Irend en voor deze onze gewesten eerlyk ea 'oordeeiig zy. Niemanc onzer trouwhartige en welmeencnde nede Landgenooten zal tqg een oogenblik wankeen, dat de gedaane voorflag van reconciliatie op undnnient van een Tractaat te fchandelyk door en Brit zeiven met voeten getreeden, en van eene Vapenfli!lhnd,die in deze oogenblikken, vooronen onregtvaardigen aanvaller alleen voordeelig an ons geltefkoost Vaderland, onzen Koophandel, .ielen en Bezittingen geen met minften nut kan Jebrengen, alleen gebooren zy uit overtuiging: ?nsdeels van Engelands afgematte en uitgeputte jeftand, waar in dat Ryk reeds de regtvaardigeid van het Godlyk alvermogen volledig erkend en  JAARBOEKEN, Mei, 1782. S8ï cn anderdeels uit vrees voor eene regtvaardige! weerwraake, welke wv endoor ons zelve en vooral m.t Vrankryk, Spanjen en het nu vry Amerika vereen&t , ten hunne fchade en koften op onze beurt eerlang regtvaardig zullen kunnen neemen. tn daar fte'len. . , Eene vrees en bekommering , waar meie het roofzuchtig Engeland meer en meer bezwangerd word , wanneer zy het oog vestigen op hunne onvegtvaardige en verradelyke handelingen, hunne trouwelooze fctaendig der gehe.hglte verbonden en op het onfchuldig bloed van Neerlands Jnwooneren, waar mede zy eene vrye Zee, zo hemeltergend bevlekt en geverwd hebben. Dan Uw Ed. Groot Achtb. pogingen dragen te veele kenmerken van wysheid en omzg-igheid, dan dat ?y Supplianten daar aan met alle fiducie en volkomen gerustoeid, ten opzi-te van Engelands Vvandelyk aanbod zich met zouden fubmitteeren en daar op een volledig vertrouwen vestï- SCWesha,ven zo keeren de Supplianten zig alleer tot Uw Ed. Groot Achtb. eerbiediglyk verzoe. k nde dat Uw Ed. Groot Achtb. de Heeren derzelver Gedepureerdens tT vergadering van Hol lands Burg rvaderen gelieven te gelaften om, il naam en van wegen dezer Stads Regeering, 't r by eene formeele propofitie of anderzins , all moogelvke inftantien aan te wenden, dat door hu Edele Groot Mogende by den Heere Prince Erl ftadhouder, als Admiraal Generaal , werde geël fectu'-erd , d3t 'sLinds Schepen van Linie, x> uit Tesfel a's de Maaze, met en by den andere vereenigc,, niet lanuer werkeloos leggen blvven maar, vermits even als in v iorit;e Oorlogen kleir dere Schepen of Fregatten , tot dekking onzi Rheeden , met even zo veel vrugt als fchepen vt grooter caliber kunnen gebezigt worden , mogt geklaard en uitgereed worden . om den zuchte den Koophandel eerlang en ten fpoedigfte , vc ge ÏCHIE"' JAM. Req. van Kooplieden en Reeders, dat convoy vorkendwerde. i 1 1 > 1 :r n n 1,1ns  ÊCHIE' DAM 582 NIEUWE NEDERLANDSCHE eens plcgtige toezegging en allërheiligire beloften kmgtdadg te beichermen, de rykgeladert Schepen door bekwaame Convoven, die de Vlag de,ter Landen tot luister ftrekken kunnen, te geleiden en verzeilen en onzen onrechtvaardige aam aller alle mooglyken afbreuk te doen enz. Het welk doende &c„ Op dit verzoek der Kooplieden, Reeders en Trafikanten wierdt den 9 April by de Regeering eenpariglyk befloten, de afgezondene Heeren deze Stad te gelaften 3 van aan dk verzoek der Kooplieden op de beft moogelyke en meeft gefchikfte wyze met alle ernft te voldoen. Schoonhoven. De Heeren Burgemeefteren en Regeerders dezer Stad hebben den 13 der afgelopene maand het navolgend befluit genomen; „ In „ agting genomen zyrrde , dat in de zoo „ hachlyke en kommerlyke ftaat, in welke 3, ons dierbaar Vaderland zig bevindt door „ een onregtvaardigen oorlog, de Republiek „ door den Koning van Groot-Brittanien aan,, gedaan, niets noodzakelyker is , dan tot „ God Almagtig onze toevlugt te nemen > en „ Denzelve ootmoedig te bidden, dat hy „ ons befchutte , voor die tegens ons op(J ftaan; —~ is goedgevonden en verftaan, de Predikanten dezer Stad te verzoeken, gelyk dezelve tot nader ordre verzogt worden by dezen, in gebeden by gelegenheid van de publieke Godsdienst, God » AI-  JAARBOEKEN, Mei, i-^Ü gftfl Almagtig te bidden, dat zyn aangezigte, ' met onze uitgevarene vloot naar de Weft*' Indien en onze verdere navale magt op" trekke, en de wapenen van den Staat gun- ftig zegcne, en voorfpoedig make ter verJ' nedering onzer vyanden; voorts dat Hy f van ons gewenscht Land alle dreigende o-evaren gelieve aftewenden , en hetzelve " fn Zyne hoede en befcherming te nemen, " ten blyke dat Hy blyve de God van Ne- " derland. ■ En zal extract/ van deze " refolutie worden ter hand geftelt aan de „ Predikanten dezer Stad, om te dienen tot '„ hun narigu „ accordeert met de voorz. Refolü' tien, voor zoo veel 't geëxtraheer» de aangaat. 39 (.was geteekend) ?> G. van Qverveldt"A Ook heeft de Ed. Agtb. Vroedfchap, in derzelvet laatfte vergadering befloten, „ dat door de gedeputeerden van haare Stad ter vergadering van Holland , als advys op de memorie van de Heeren Ambasfadeurs yan Rusland en den brief van den Engelfehen Staats - Secretaris Fox zal worden lutgebragt , dat op de propofitie van een wapenftilftand R r Schoon ■ HOVEN»  534 NIEUWE NEDERLANDSCHE Schoonhoven. Eindelyk is in alle nieuwspapieren dit volgende algemeen bekend gemaakt.De meerder- aangemelde Heeren Ambasfadeurs, zander uitftel, een volftrekt weigerend antwoord behoort te worden gegeven , en dat over 't voordel van eenen afzondcrlyken vrede behoort te worden gehandeld met den Heere Ambasfadeur van Vrankryk, en gemelde Heer Ambasfadeur verzogt, om uit naam der Heeren Staten Generaal, van den Koning zynen Meefter advys over hetzelve te verzoeken." Ook is tan zelfden tyde vastgefteld, „ dat voortaan de papieren , de vergadering van Holland fpecteerende, by alle de in de Stad wonende Leden der Vroedfchap, in blikken bnsfchen, zullen rond gezonden worden ter leéture , gelyk dit elders gebruiklyk is, op dat de Leden daar door in ftaat gefteld worden om op dc zaken, die , voor 't aangaan der vergadering van Holland, by de Vroedfchap overwogen moeten worden , rypelyk te denken , en hunne advyfen wel gemediteerd uittebrengen, cn niet (gelyk voorheen) genoodzaakt te zyn , de propofitien 's lands zaken betreffende , in de vergadering te horen en aanftónds te moeten adviferen , 't geen zekerlyk aan den Heere Praefident, en zyne goede vrienden , te veel vooruit gaf." Weiders zyn nog de Gedeputeerde van Schoonhoven gelast, om voortaan,zoo langde tegenwoordige oorlog zal duren, te corT responderen, met de Gedeputeerden der Heden Dordrecht, Haarlem en Amfterdam."  585 JAARBOEKN, Mei, 1782. 585 derheid van Heeren .Eleéteuren en Vroedfchappen der ftad Schoonhoven , met leedwezen gezien hebbende, het misbruik, welk zedert zes of zeven jaaren, door weinigen yan haare Mede - regenten, van het verkrygeft van brieven van recommandatie van Zyne Doorluchtige Hoogheid tot de refpective pollenen commisfien van. regeeringe , is gemaakt geworden, hadt zig vereenigd , om voortaan de privilegiën der ftad te maintmecrenen het volkomcnst gebruik te maaken van haar recht van vrye Remming op de Nominatieri vart Burgemeefteren en Scheepenen \ cn van vrye verkiezing van Eleéteuren, Vroedfchappen én Gecommitteerden tot de refpeéhve Stads Commisfien } haar uit kracht der bedoelde Privilegiën competeerende , en had, ingevolge deze overeenkomst, en om voor het vervolg voor te komen , dat Zyne Doorluchtige Hoogheid niet weder tot het verleenen van gem. brieven - van recommandatie wierde gedisponeerd , drie van haare Leder benoemd, om hoogttgem. Zyne Hoogheic van haar voornemen kennisfe te geeven; et hebben hier op gem. drie Heeren, Gecom mitteerden van de meerderheid dèt Eleéteu ren en Vroedfchappen , op Donderdag dei 16 Mei, eene audiëntie gehad by zyne Doorl Hoogheid, en zig by Hoogftdenzelven vaj hunnen last gekweeten." Hoorn. De Gecommitteerde Raden ter AdmiraliRr a teif Schooithoven. i t i  586 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ 1 Hoorn. i i i ÊnkhtjizeN. Wanneer in de vergadering der Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen dezer Stad den 5 April 1782. geraadpleegd wierdt over de Memorie , door de Ruslifche Gezanten Gallitzin en Markow aan H. H. Mog. overgegeven, betrekkelyk tot eene afzonderlyke Vrede met Engeland, (welke Memorie, als mede een affchrift van den Brief van den Engelfehen Staatsfecretaris Fox wy hier vo- „ ren teit in West - Friesland en het Noorderkwartier , hebben met voorkennis van Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erf - Stadho 'der, in dienst gefteld 's Lands Schip van Oorlog van 50 St., genaamd Alkmaar, cnhet bevel over hetzelve opgedragen aan den Kapt. D. J. van Ryneveld, en in deszelfs plaats, met voorkennis als boven, het bevel over 's Lands Fregat van Oorlog Medenblik, van ,36 ftukken, aan den Kapt.Daniël Heckers. Ook hebben hun Hoog Mogende aan de Collegien ter Admiraliteit op de Maas, en in West - Friesland en het Noorder kwartier aangefchreven om aan de Rheeders der Haring-Visfchery, die zig met behoorlyke toeftemming van Gecommitteerde Penningmeefters van dezelve Visfchery tot ïun zullen vervoegen, niet tegenftaande het ?lacaat van den 26 January 1781, dit Jaar, oniër behoorlyke voorzorgen, de Haringvaart :oe te ftaan.  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 587 ren onder 'sGravenhage hebben medegedeeld;) zo heeft de Burgemeefter Duyvemz. in die vergadering, een advys uitgebragt, „ ten einde de gedeputeerdens ter dagvaart met o-eene factie laft wierden afgezonden, maar ' fpeciaal gequalificeerd, om de pralimt„ nairen van vrede door die van Engeland aangeboden niet aan te nemen , dan alvol, rens het Franfche Hof te hebben gepolft „ en door het zelve daar in genoegen geno„ men wordende, als dan by de te maken „ vreden, alle gefubütteerd hebbende Trac- taten en verbintenisfen tusfehen Engeland „ en deze Republiek voor altoos ais vernie- tigd te houden, en eene vrye en^onbe„ lemmerde vaart alomme te bedingen". Dit Advys luidde aldus: Gezien en geëxamineert hebbende de Memorie van den Rusfifchen Minifter den Heer Prince de Gallitzin, aan Hun Hoog Mog. overgegeven, vergezelt van een Gefchnft ofte Misfive door den Heer Fox, nieuwen Secretaris van Staat, aan den Heer Simolin , Ruskeiierlyke Envoijé te Londen ter hand gefteld , waar by het Hof van Gimoc Brittanniën te kennen eeeft, hoe het zelve geneigc is metde Republicq, z< ne oude Geallieerden, Vrede te maken, en zulks wel op den voet van het Tractaat van het jaar 1674, by 't welk de vrije Vaart en Handel aan de wederzydfche lnuecetenen van Groot-Brittannien, ea dez^epubliecq is toegeftaan, uit. ezondert van zod Jfcige waaren , dewelke ten tyde van oorlog in gemeld-- Tradtiat als Contrabande zyn gefpecificeert. — Een Tractaat op welkers naarkoming de^e Republicq vóór het dfklareeren van den Oorlog reeds zoo zeet heeft geinfteert. _ & Rr 3 Zoc 7,nk1u1zen.  Enk* JlUiZEN Advys •van Bur< gem. ' ' I)uyvensz.wegens eene byzondereVrede ■ met Engeland. $$8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zoo vergunt my, Ed. Gr. Agtb- Heeren/ als ■een Regent yan een der Rem hebbende Steden eer ik ten Advile dieswegens trede, deze en geene, zoo ik mecne, gewigtige Confideratien UR eene zuiver Vaderlandfch hart voortvloeiende on' der het oog van U Ed. Gr. Agtb. te mogen brengen -—- Confideratien , die ten bewyze zullen ftrekken, dat men zig niet te Ichielyk aan ichoonfehynende Propofitien van Vrede, veel min yanfiilltand van wapenen, moet vergapen, want hier in ligt gewis een Angel in het gras verborgen. Het is wel waar: de Engelfehen zyn geweest onze oude Bond- en Geloofsgenooten , maar die zoogenaamde Bond- en Geloofsgenoten hebben tevens door het 'onregtvaardig verklaren van den Oorlog aan deze Republicq alle bunue voorige betrekking'op dezelve gansch en al verlooren, en zelve opgezegd : zy hebben mede geen heilige verbintenisfen, met ons aangegaaD,in aanfehouw genomen, maar zyn ten eerflen, het Tractaat van Breda zelfs vilipendeerende, voortgegaan met roeven en plunderen ; zy hebben ons daar door ge voelige Hagen toegebragt; een groot aantal van onze Koopvaardy-fchepen is door hen 'geroofd • onze Colonien fchandelyk overweldigt en vernieldmaar Ed, Groot Agtb. Heeren ! nu zy bemerken ' dat onze Zeemayx op een beter voet is gebra-ndat Frankryk alle onze, door hen Overweldigde Bezittingen in de West-Indien herovert ën in bezit genoomen heeft, en daar en boven met opziet rot onze Colonien in de Oost, en wel van Cabo de Goede Hoop aan de Republicq onbetaalbaare dienften bewezen. Ja nu zy bemerken, dat wy met het FrarMhe Hof ten dien opzigte gealliëert zyn, om met het zelve geduurende dezen Oorlog de concert te gaan, en zodaanige Operatien ter Zee met den anderen te beraamen , als tot meefte afbreuk voorden gemecnen Vyand, en ten groot-  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 5^ grootflen nutte van beide de geallieerde Mogendfeden zonde kunnen ftrekken ; en vooral dat door deze Provincie het wyd-uitgebreid Noord Amerika voor onafhankelyk is verklaart, door het erSnnenvan den 11.tv Adams, in zyr, qualiteit als Aft-zant van het N00M Arnencaans Congres, nu zvn zy ton eerften bereid en toouen zig genegen den Palmtak aan deze Republicq aan te bieden , en dus Vrede met dezelve te maken : dan Ld, Groot Agtb. Heeren! zulks zoude, myns bedunkens ! voor deze Republicq van allernadeehgfte Hpvolgen bevonden worden, want, wanneer wy % den voet van het Traflaat van 1674» deFn=. limin iren of zelfs den Stilftand van Wapenen aanrem-m , erkennen wy daar mede dat neilioo! TrSt , en zoo wy dat houden refpedfcere, wv te gelyk de foo vtrderfelyke Navigatie-Ach van Cromwel van den a8 April 1654 , blyken Art. 1? van hetzelve , vergeleken met het 4 Art van de Articulen van Vrede en Verbond, tus fchen Engeland en deze Republicq , in dato v Februarv 1674, cn wy worden dus uit hoofd van dat Tractaat voor altoos wederom aan En geland verbonden : welk Ryk dan ook altyd doo het een of ander die magtige Influentie op onz Conttitutie zal behouden , waar door wy op üe Oever van ons verderf gebragt zyn, terwyl w voor de Onderhouding van hetzelve blootltaandL telkens de Schending van hunne zyde zullen int* ten gewaarworden, waar van wy reeds mant fleerende Indiciën zelfs vóór den Oorlog, hebb ondervonden En zal dit, myne Heerer de vergoeding zyn van de enorme en onnoem lyke Schaden by de Ingezetenen dezer RepubU geleeden? zullen wy onregtvaardig gehoont, aa getast en beroofd, dit alleen bydezen Ooi,og , dan nog wel als by groote gratie winnen , en d. alleen herfleld worden m een regt, dat wy . te voor den Oorlog uit hoofde yan het ze ve I ra taat gehad hebben ? — Neen ! Ed. Gr. Afi Rr 4 nt Enkhuizen. Advys van Burgem.Duyvensz.wegens eene byzondereVrede met Engeland., 1 ) \ n y 5 n 1 k \' :n is |i b. e-  hu1zeï Advys van Bur gem. Duyvensz.wegens eene byzondereVrede met Engeland. i i 59o NIEUWE NEDERLANDSCHE Heeren ! Engeland is nu aan lager wal; ons groot-. -. fte verhes is geleeden: de Schepen, welken dK jaare zee zullen bouwen, zyn meest alle verkogt de overige niet toegerust om dit jaar gebruikt te .worden , en het heugelyk tydftip is fhans genaderc, dat misichien nooit weder te voorfchvn zal komen, om alle Tractateu en gevolgélyfc de on derwerpmg aan Engeland voor ecu wig vaar wél te kunnen zeggen Wy moeten den Oorlog dit jaar , ten mmften myns oordecis nog uithouden , daar wy ^.elfs met niets te doen den Vvand uitputten , wanneer dan ook de algemene Vrede wel ras volgen zal, ten welken einde, zo ik w-1 geimormeert ben, men reeds in Vrankryk werkelyk aan het negotiëren is. Verre zy het egter van my in een idó te verieeren, dat eene Vrede voor deze Repubiiek nadee hg zoude zyn: het tegendeel is waaragtig, do ' zo dezelve al alleen tusfehen het Engelfch.' u% en deze Republieq moet gemaakt wS ,en dut particulier zyn , kunnen en moeten wy derel^ giet aangaan, dan met volkomen genoegen en vocrkenmsfe van het Franfche Hof, en S hPr zelve gegouteert wordende, als dan tot een re compens voor alle geledene fchadens by den Vre ' de bedingen de vernietiging van alle T,-onV. tusfehen het Hof van Groo^-Bdttan^n^ntze Republicq fubfiileerende, en gevolgdyk voor ons op;n blyven eene vrye en onbelemmerde vaart ook zeifs na Noord-America. "«re, ook Dit nu aangemerkt hebbende, en ten Advifc tredende, zoo komt het my voor dat dc iHee en Gedeps- ter dagvaart in geenen deele naar gcwoS se met eene facilè last behoorden te wordenTafe rS-t^m'Wf' •rPedaal ^^«frt ïn {,elaat, om de Praïhminairen van den Vrede loor d» yan Enceland aangebooden „iet aan te eraen , dan alvoorens het Franfche Hof dfeswé5ens te hebben gepolst en erkend, en doÓr het zelve  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 591 zelve daar in genoegen genoomen wordende, als dan bv den te makenen Vrede, alle gefubfifteerd hebbende Tract-aaten en Verbintenisfèn , tuslchen' Engeland en deze Republicq, voor altoos als vernietigt te houden, en eene vrye en onbelemmerde V aart aiomrre te bedingen. De Heer Burgemeefter Duyvensz. in dit zyn voorftel overftemd zynde, verzogt, dat zyn advys iot zyne ontfchuldiging by de Nakomelingfchnp mogt in de Notulen worden gefteld. Dog de voorzittende Burgemeefter verzettede zich hier tegen, en wierdt door de meefte leden onderfteund, op voorgeven, dat 'er eene zekere Refolutie zoude zyn, welke dit verhinderde. De Heer Duyvensz. antwoordde hierop, dat hy zich dan zyn recht voorbehieldt om van zyn advys ter zyner ontfchuldiging by de nakomelingfchap zodanig gebruik te maken , als hy zoude goedvinden. Waarop dezelve Burgemeefter dil voorfz. advys met den druk heeft gemeen gemaakt. Dog de voorzittende Burgemeester Mr. Henrik van Stralen, dit vernomer hebbende, beklaagde zig hier over op der 16 April ter vergaderinge van Burgemeefte ren en Vroedfchappen, welken daarop den zelfden 16 April dit navolgend befluit namen Extract uyt het Regifler der Re folutien by Heeren Bur»emees teren en Vroedfchappen der Stat Enkhuyfen, in derzelver Verga dering genomen. Rr 5 O Enk- JUIZENv \ i  $9* NIEUWE NEDERLANDSCHE Enkbuizen. Ref. van Burgemrs. en Vroedf. wegens het drukken van ,tvoorfz. ■advys. I ! I i 1 1 1 1 \ ( ] t 01 \ i i I i i 1 1 Ü Op Dingsdag den 16 April 1782. T"V Heer Mr. Henrik van Ssralen , Prslident Burgemeefter en Raad, heeft te vergaderinge gecommuniceert , dat hy op gepasfee de Zaturdag in handen h.eft gekregen, ren gedrukt advys dorir de Heer Burgemeefter Duyvensz, foo als in het hoofd ftaat, in dele Vergadering,op den 5 defes gehouden , uytgebragt, op de Memorie van de Rusfifche Miuifter de Heere Prince Gallitzin aan hun Hoog Mogende overgegeven, vergezelt van een Misfive door de Heer Fox, nieuw Secretaris van Staat in Engeland, aan den Heer Simolin , Ruskeiferlyke Envoyé te Londen , ter ïand geftelt, waar by hec Hof van Groot Britaien te kennen geeft, hoe het zelve geneigc is met ie Republicq , zyne oude Geallieerde, Vrede te naken, en zulks wel op den voet van het Trac:aat van het jaar 1674, DY ^et welke de vrye vaarc ;n handel aan de weder/ydfche Ingezetenen van r»root-Brittannien deze Republicq is toegeftaan, ïytgezondert van fodanige waaren , dewelke ten yde van Oorlog in gemelde Traftaat als Contra>aoden zyn gefpecificeert. Dat hy Prsefident Burgemeefter gaarn wil beuygen, die daad niet ongeremarqueerd re kunnen aten pasfeeren, ziende dat een van de Regeerenle Heeren Burgemeefteren, en Medebroeder jQ laade, door den druk publicq maakt zyne parti:ulier Advis, door hem opeen poinét van delibeatie by deze Vergaderinge uitgebragt en voorgeezen: ja dat nog verder gaat, dat daar in vervat laat een periode, relatief tot het werk van delibe. eerenen refolveeren by deze Vergadering, over loinélen den Lande aangaande , die , fchoon ongaar in het generaal opgegeven, een uitdrukking naakt, die alle Leeden tot deze Vergadering beloorende wel mogen opmerken, en niet ongemerkt :unnen laaten pasfeeren: dat hy het doen drukken 'an gemelde Advis moet aanfien als een daad gansch  JAARBOEKEN, Mei, f#. 593 «m,ch ftrydig met de goede ordre, en vooral met §f ockende Refolutie vin deze Vergadering hier na me de datum te melden , «««f»^ den vin de Vroedfchap zyn gefubjeto, en gehouden na dies inhoudl zig ft.ptelyk tc gedragen boffen behalven. dat zulk eene daad meede ftryTe met den Eed voor de Leeden van de VroedÖ ge rresteert, houdende geene zaaken voor d5 LedSen van de Vroedfchap komende, uit te brengen , met woorden , gefchriften of tekenen , m-mi- dezelven fecretelyk te houden. - Dat h« ÏSi prafideni onbegrypelyk voorkomt, boe dat de Haer Burgemeefter Duyvensz^ reeds n den jaare «776 Raad de Vroedfchap is gewor den ignorantie pretendeert van een refolutie, mei alleen te vinden m het règifter der refolutien vat deze vergadering, maar waar van ook meermalen en zelfs niet lang geleden, opening is gegeven1 e. nu nog op den 5 dezes aan de zelfde Heer durge meefter Duyvensz, door den Prafident Burgemee fter, is geallegueert geworden, lchoon de datuc van dezelve, als aan den prafident onbekent, aan he hoofd van gemelde advis werd voorgegeeven, do, het geen zeer abufive is'voorgedragen , dannadiei door den Heer Burgemeefter Duyvensz, over d:s zelfs inhoud geen elucidatie wierd gevraagd, (moog lyk om dat dog zvn advis het ligt zoude zien, was het onnodig, zig daar over verders uit te laa ten, en daar van lecfture tc laten doen. Dat aan hem prefident meer dan eens was vooi gekomen, dat het drukken en uitgeven van het ad vis door den Heer Burgemeefter Duyvensz,to: zy óógmerk hadde, en uit dien hoofde was geichiet om daar mede te willen doen zien, nis of by zy Ed. Geftr. een meer patriottilche yver huisvest *n dat zulks meer uit een zuiver Va-ierlandfch hai voortvloeit, als wel by zyne mede broederen 1 rade gevonden werdt, en de refolutie van de2 Vergadering van den 5dezes, na zyne Idéés,zot den aanwyzen ; dog zulk een denkbeeld en ooj Enkhuizen'. Hef. van Burgemrs. en Vroedfcb. wegens hei drukken van 't voorf, advys. . 1 1 1 t r 1 ) 1 s 1 * t n e ï  Enk- hcizejs Ref- va, Eurgemrs en Vroedfch. we~ gem het drukken van 't voorfz. edvys. i t 3 S9A NIEUWE NEDERLANDSCHE merk vrn de Heer Burgemeefter Duyvensz. kan .by hem praefident geen plaatfe nog ingang vmelen want zulks zoude iieunen op gansch verkeerde en i v.dfche gronden , nadien allen de Leden van de Vroedfchap, by zig zeiven ten vollen zullen overtuigt wezen, dat hunne y er en hart ten dien op. zigte goed zyn ; en met minder dan by de Heer Burgemeefter Duyvensz , fchoon niet aan het publicq bekent gemaakt. Dat het zeer verkeert by de Heer Burgemeefter Duyvensz is opgevat, en bezyden de waarheid ter neder gefteld, dat de Leden van deze vergaderinge van de goede oogmerken in zyne advys, zoo voorgeeft, vevat , zoude hebben gedisfencieert, en dus dat dezelven onbepaalt op den 5 dezes voor een particuliere vreede met de Kroon van Engeland zouden hebben geadvifeerc, en aan de Heeren gedeputeerdens ter dagvaart een facile last ten dezen opzigt afgezonden. Dat hunne advys is geweest, en dien conform de refolutie genomen, om de Heeren gedeputeerdens ter dagvaart te Aucthorifeeren, en te Qualificeeren, om omtrent voorfz. gewigtig poirct met de fortabelfte fentimenten van de le den van haar Ed. Groot Mogende vergadering zodanig te deliberceren. advyfeeren,en refolveeren, als een meeRe nut en heil van de lande zal kunnen ftrekken egter behoudens de refolutien, omtrent het aarI gaan van de vreede met de Kroon van Engeland, relatief tot het Hof van Varkryk by hun Hoog Mogende genomen- Dat, daar de refolutie van Heeren Burgemeefieren , en Vroedfchappen van deze Stad, in dato 15 Maart 1694 % klaarlyk d'dtcert , dat, tegens de mientelyk te nemene refolutien , by eenige leeden /an deze vergadering, nu of namaats . geene aanekening, ref. rvatie, of denuntiatie zal mogen gelaan of gcleeden worden , hy -rtefident I3ur»eneefter fustineert, dat de Leeden van deze Ver. ga-  JAARBOEKEN, Mei, 1782. m eatferlngfe den s dezes gehouden, na inhoude en lonfonf voorfz. refolutie zeer we nebben gedaan met het particulier advys van de tleer curtl™Duyvensz, als een aantekening om ag ter de notulen te Hellen, van de hand te wyzen, al niet geleden kunnende werden, vermits ftrydig Smet vöorfe. refolutie; en dat de Heer Burgemertes Duyvensz. dia-ct tegens dezelve Refolutie meeuci ljuj Advvs te doen drukkpn. iggK?, en^erSopen, 'als zynde zulks ee, ffiSenütóiafie', in voorfz. refolutie ppzettely tei-en gegaan; dit indien gem. Heer Duyvensz. n zvn Advys haüHe gefchreven, dat de Heeren Ge deputeerdens ter dagvaart wegens deze Stad waa ren voorzien geworden, niet zoo als zyn Ed zegt, na gewoonte met een tacile last , maar fne een ample magt, alleen gebonden aan de refolutie: van Ha.r Hoog Mogende omtrent het werk va: de vred" met de Kroon van Engeland aan te gaan genoden relatief toe het Hof van V.ankryk, zy Ed hadde met meer diftmebe , en meer overeet komende met de waarheyd , en conform den la! aan de Heeren Gedeputeerdens ter dagvaard, g« fnrooken ; en hadde zyn Ed. deze mits, en dt Acrrochement wel verdaan , oenkelyk zoude h cernerkt hebben, dat het een en ander al vry w over een kwam met defpeciale laft en qualifkatie «/air van zvn Ed. in het flot van zyn Adv wekt "enfterk op ftaat; dat hy Prefident Bu eemeester wel eerder z -ude gedaan neboen convt catie van deze vergadering, maar dat de vergad ring van Heeren Burgemeesteren en L eden vi de groote Krygsraad, gepaleerde Zaturdag ree asnlezegt, en op gisteren gehouden, laar aan hu derSeghad Jgfbragt dat hy Refident Burg meester bv gelegenthevd van het drukken, uytg ver en verkoopen van het Advys van de He Heer Burgemeeft r Duyvensz. de Leeden van de Vergadering in bedenking moeft geven, of de R EiTk- HUIZfcüfc' Ref. van Burge-mrs. en Vroedfch wegens het drukken van '£ voorfz, . advys. c 1 1 5 r- C t l r f« r1. n Is 1- 2- ?r ie eu«  596 NIEUWE NEDERLANDSCHE Enk- HU1ZBN, Ref van Burgemrs, en Vröedfch we~ gens het drukken van ' t VOÓrfz, ■advys. ■t 1 I i : folutie van deze vergadering in dato 15 Maart 1694, zoo legt, niet behoorde te worden gerenoveert. Waar op gedelibereert, is de Heer Prefident Burgemeester voor zyne Attentie en het Gecommuniceerde bedankt, en hebb=n de Leeden verklaart , met dezelve Heer , ter zaake voorfz. te flaan in een en het zelve feiuiment, en verders geoordeelt, dat het Advys van de Heer Burgemeester Duyvensz. omtrent het geven van last aan de Heeren gedeputecrdens ter dagvaart, overeen komt met de gedagten van de Leeden van deze Vergadering den 5 dezes gehouden , want dat een honorabele, voordeelige, en fpoedige Vreede met het Engelfche Hof niet als goed kan wezen, maar dat die Vreede aan de andere kant niet kan nog behoorde gemaakt te worden , als behoudens de refolutie, by Haar Hoog Mogende, ten dien opzigte relatif tot het Hof van Vrankryk , genomen , en dus conform de last aan de Heeren Gedeputeerdens ter dagvaart, wegens deze Stad bepaaldelyk gegeven; en is voorts goedgevonden en verftaan» dat het drukken van gemelde Advys diredt aanloopt en ftrydig is met de refolutie van deze Vergadering in dato 15 Maart 1604. Dat het renoveeren van dezelve refolutie onnolig is, gemerkt dezelve tot heeden van kragt en waarde is bevonden, nadien nooit eenige aantekeningen, refervatien, of denuntiatien zyn gedaan, )f geleden. Dat deze Vergadering expresfelyk referveert, ot Mainclien van voorfz. refolutie , .nadere deliberatien aan te leggen,en foodanig te refolveeren, ils zal goedvinden en oordeelen te behooren, te neer nadien veelen leeden nu abfent zyn. Dat aan de Leeden tot deze vergadering behoo■enden, zoo prefent als abfent, zal werden ter wnd geftelt copie van al het bovengemelde tot Mor-  JAARBOEKEN, Mei, 597 informatie en narigt, ten eynde daar van in het vervolg gebruyk te kunnen maken. Accordeert, voor zoo veel het geëxtraheerde aangaat, met voorfz. Règifter. Veele ingezetenen dezer Stad, zig noemende , by den bloei des Koophandels en byzonder van den Zeevaart en Vifl'cheryen belanghebbende Leden der Burgery dezer Stad, hebben den 12 dezer een verzoekfchrift aan de Burgemeefters en Raden in Vroedfchap overgegeven, ten einde geen gehoor werde verleend, aan de aanzoeken van Groot Brittannie tot eene byzondere Vrede; maar in tegendeel, zodra de onafhangelykheid van Noord-Amerika door alle de Bondgenoten zoude erkend zyn , hoe eer hoe beter een verbond van vriendfchap en koophandel met die nieuwe Republiek worde aangegaan, Dit Verzoekfchrift luidt aldus : Aan de Ed. Groot Achtbaan Heeren Burgemeesteren en Raaden in den Froedfcba]. der Stad Enkhuizen. C"> even met allen eerbied te kennen de Onderge. ' tekenden, alle by den bloei des Koophandels, en byzonder der Zeevaart en Visfcheryen belanghebbende Leeden der Burgery dezer Stad. Dat de Supplianten zig op den 23 Maart jongstleeden , by Requeste aan Uw Ed. Groot Achtb hebbende geaddresfeerd, en verzogt dat Uw Ed, Groot Achtb. het daar heenen geliefden te helper diri Enk- hu1zen4  ËNK' HUIZEN Req. da geen byzondereVrede metEng. maar eet Verbond met N. Amerikd worde aangegaan. ] i i 593 NIEUWE NEDERLANDSCHE dirigeeren, dat de gelegenheid om met de vereè. mgde Staten van Noord-Amerika , het zoo lang gewenschte en door de geheele Natie begeerd.»ver* ;bond te fluiten, niet mogte voorbygaan: maar dat integendeel by Uw Ed. Groot Achtb.de efficacieuRe middelen mogten Worden beraamd, ten einde het zelve van weegens deeze Stad , op alle moge, lyke wyze en met den meefteu fpoed wierde bej vorderd ': de Supplianten met een fenfibel vergenoegen hebben "mogen ontwaar worden, dat niet alleen voorfz. adres by Uw Ed. Groot Achtb. gunftiglyk js opgenoomen , maar dat ook, ingevolge van dien, en ter bereikinge van voorf?. doeleinde, van wegens deeze Stad, tot de admisfievan den Heere Adams , als Minifter Plenipotentiaris van de i s Vereenigde Amerikaanfche Staaten is gecoöpereerd. Een daad zoo nuttig, zoo heilzaam voor deeze Republiek ,T,dat de namen dier geenen, die daar toe hebben meede gewerkt, in een altoosduurende en gezeegende gedagtenis, tot by het late nakomelingfchap blyven zullen. Dat de Supplianten zig dus vleijende, dat die erkentenis by alle de verdere Leeden van het hooge Bondgenootfchap , ten fpoedigften zoude werden gevolgt , en dus eerlang eenen vaften band i/an vereeniging tusfehen deeze Staat en de Staten /an Noord - Amerika (t wee Staten, beiden der 3wingelandy en Onderdrukkingen van Tirannieke hortten ontworfteid; en in veele opzigten Jotgeileen) zoude werdengelegt, endaar door de kwy» icnden Koophandel, Zeevaart en Visfcheryenop;ebeurd , en dit gezegend Nederland tot des:elfs voorigen luifter herfteld zoude worden;  JAARBOEKEN, Mei, 1783. 599 Dit der Supplianten ftreelend vooruitzigt is merke]yk beneveld, door de nieuwe ftreeken van den eerloozen Vyand deezer Republiek, den Koning van Engeland, die zig zeiven thans op den oever zyns verderfs bevindende, en zoo wel als de Ingezeetenen deezer Gewesten , de voor deeze Repu bliek zoo heilzaame en voor hein zoo dooöclyke gevoigen eener naauwe alliantie met het vrye Noord Amerika bevroedende, niets onbeproeft wil laaten, deezen fiag af te keeren; door een aanbod van vernieuwing van vorige Vreedeen Vriend fchap , op den voet van het Tractaat van 1674, en tot het cnmiddelyk fluiten van een Rilftand van Wapenen tusfehen Hem en Ons. Daar dan de aandagt der Natie thans met ongeduld is gevestigd op den uitlhg dezer twee greote zaaken, de erkentenis der Vereenigde Staaten van Noord-Amerika, en het fluiten van een Tractaat van Commercie cn Navigatie, ons zoo lange dooi hun aangeboden , en aan da andere zyde; op de fchynfcboone aanbieding'n van hec Engelfche Hof, en de wyze , hoedanig dezelve by deezen Staat zullen weiden opgenomen; hebben de Supplianten hoe zeer overtuigd, van de Vaderlyke fentimenten van Uw Ed. Groot Aclvb. voor en ten befte van de Ingezetenen deezer Stad, en met hoeveel gerustheid en ftil vertrouwen, in de door UwEd. Groor Achtb. van tyd tot tyd genomene Maatregulen berustende , echter nu in öeeze haggelyke omftandiaheden gemeend, Uw Ed. Groot Aebtb. met die eerbiedige vrymoedigheid, een der eigenaartige kenmerken der Vrye West - Prielen, en aan weldenkende Regenten , aan Uw Ed. Groot Ach b , nimmer onaangenaam, hunne biliyke hezwaaren tegens de voorfz listige Demarches van het Engf'lfche Hof te moeten onder het ooge brengen; vooral daar ('e Supplianten vreezen,dat het gro. t belang van veele der Supplianten. en van een zeer aanmerkelyke gedeelte der Burgery dezer S s Stad, Enk- rRUZEN. Req. dat geen byzondereVrede metEng. maar een Verbond met N. Amerika worde aange gaan.  6oo NIEUWE NEDERLANDSCHE" Enkhuizen. Req. dai geen byzondereVrede metEng. maar een Verbond met N. Amerika •worde aangegaan* i : Stad, en het fpoedig herftellen der Vreede, boven en meer dan veele andere Steeden, zoude kunnen doen denken, dat, daar de neeringloosheid door het ftilftaan der groote Visfchery veroorzaakt, zoo groot , en de nood by veele zoo drukkende is, men hier meer dan (elders tot het fluiten vart eene Vreede zoud overhellen. De fupplianten erkennen gaarne, dat eeneeerlyke Vreede , verre is te prefereeren boven de voortduurmge des Oor'ogs ; maar hoe meer de (upphanten zich de voorige dagen vertegenwoordigen, hoe meer zy die van deezen tyd aandagtig i efchouwen , hoe fterker zy bevcsticd worden in die gedagten-', dat het fluken van eene Vreede met Engeland, voor als nog, moet wor< len uit den zin gefield. Durfde een nori'che Lord in het Engelfche Parament in den jaare 1673 , met toepasfing op Holland, opentlyk zeggen Delenda eft Carthago; .niettegende hy zelfs, kort daar na, de woede cyner Vyanden in dit Vrye Land moest ontvlu*en) wy zeggen (en al het Volk zegt Amen)) iet tiotfche Albion moet worden 'vernederd , tullen wy immer de zoetigheden der Vreede in rcruftheid fmaaken. Nooit dog was 'er eenig ryk >nder de zonne m trouwloosheid , ondankbaarieid, wreedheid , trotsheid en onderdrukking: aan net engelfche gelyk. ö Verlangt men Raaien van het een of ander, de upplianten zyn alleenlyk verleegen in de flroonen van bewyzen, die hun daar toe toevloeijen. Jm van vroegere dagen te zwygen , men herinnee zig fkch;s de Regeeringe der laatlre Vorflinne ut het Huis van Tudor, de beroemde Elisabetb; ■vat al ftaalen van geveinsdheid, van heersen? ucht, /an ontrouw, in den ochtenftord van dit gemeelebest.' Daalt men vervolgens af tot de Vorften ut bet huis van Stuart, flaat men intusfcben een >og op de gevloekte dflgen van den hatelykea dwin;  JAARBOEKEN, Mei, Vjfö Cot dwingeland Cromwel wie wordt niet met levendige verontwaardiging aangedaan over de heillooze verbreekingen van plegtig bezwoorene Tractaaten, over het maaken van belemmeringen in den Koophandel en Zeevaart; over de meer dan barbaarfche wreedheden den Onderdaan*.!] van deezen Staat in alle oorden der VVaereld , te Wa ter en te Lande aangedaan; over de fnoode ondankbaarheid en kwellingen den behouder en herfleller van hunre vryheid en conflitutie, Prins Willem, de Derde , beweezen. Getuigen zyn onder vee'le anderen , de fameufe Pariements-Acte, tot aanwas van Scheepvaart en Koophandel van 9 Oftober 1651; de gezogte Oorlog van het zelve jaar; de opgevolgde van 1664 , naa voorafgaande verovering van onze meefte fterkte op de Kust' van Afrika, van nieuw Amfteldam ("thans nieuw Jork in Noord-Amerika) van Tabago en St. Eiultatius, en van een groot aantal Hoüandfehe Schepen ; het verbranden van her weerlooze ter .Schelling; de woedende Oorlog van 167a, door welke men niet minder dan onzen geheeltn ondergang bedoelde; de heillooze Vreede van 17IS, in welke , door omkooping van het Engelfche Minilterie, en de laaghartigheid van Koningin Anna, alle de vrugten van eenen langduuren en bloedigen OorJog've looien gingen. Komt men zoo eindelyk aan het thans regeerend huis, herinnert men zich (om kort te zyn alleenlyk het roeven en confisqueeren v ti zoo f-en groot aantal Schepen in den voorigen Oorlog tusfehen Engeland en eenige andere Mogendheden; denkt men aan hetberooven, opbrengen , en bv een geweetenloos Arimiraliteits-Hof verbeurd verklaaren vtn zoo veele rykgelaadene Scheepen , geduurende de gezogte overheeringe van het thans vrygevogten Noord-Amerika;) aan het trotfche antwoord van Lord Saffblk, gegeeven aan aen Heere Ambasfadeur van IVelderen, op zyne welgefundeerde klagte over voorlz. mishandeSs 2 lin» Enkhuizee Req. dat geen byzondereVrede metEng, maar cetl Verboni met N. Anerikct worde tangelaan.  Coz NIEUWE NEDERLANDSCHE Enk- HüIZKR Req. da, geen byzandersVrede metEng maar ee; Verbona met N. Amerih worde aangegaan. lingen , dat offchoon den bedoelden handel wel niet by de Traftaaten was geprohibeerd, het echter niet was van de convenientie van het Engelfche Hof , in de tegenwoordige omftandigheden , zig aan de Tractaaten te houden; aan den hoon onzer vlagge aangedaan; en aan ontelbaare vernederingen van deezen trotfehen Vyand geleeden ; ■ wie moet niet uit grond zyner ziele den fnooden 1 Engelfchman , en zyne riet min fnoode Aanhangelingen verfoeijen, en alle nieuwe verbintenisfen met hem , als enkel door bedrog, en om ons in s llaap te wiegen, uitgedagt, met verfmaading verwerpen. Vooral , wanneer men in zyn geheugen herroept de onmenfch^Iyke wreedheden, door den God- en Eervergeeten Rover Rodneytop het weerlooze , en zig op den trouw der Tractaaten verlaatend St. Euftatius, in den voorleeden jaare 178 r, gepleegd: wreedheden die alleen door eenen algemeenen Moord zouden hebben kunnen werden veryslykt: wreedheden eindelyk, waar van de gefchicdenisfen der volken geene voorheelden opleveren. Men zegge dan niet meer, dat Engeland zy onzen natuurlyke Bond- en Geloofsgenoot; hoe dat ryk omtrent zyne Verbonden met ons gehandeld hebbe is genoeg aangetoond, en wat de overeenkomst van Godsdienstige begrippen aangaat, Hy die den geest des menfehen in zyn binnenfte formeefd, behoede ons, dat nimmer van ons, even als nu van hun, kan worden getuigd, dat verre het grootfte gros der Natie met Ongodiftery en DeïRery is befmet. - Al het vooren geallegueerde (zoo de fupplianten eerbiedig vertrouwen) meer dan genoeg zynde om aan te toouen , dat althans uog aan geene \ernie.iwing van Vrede met Eng-land behoorde te worden gedagt; maar dat in regen deel met het Hof van Vrankryk in alles de concert en met de uiterfte vigeur behoorde te worden geageerd; dat onze Broederen dc Noord • Amerikaanen ten fpoe- dig-  jaarboeken, jm> ïym *3igften door de fterkfte banden aan ons bshoorden t'e worden vcrknogt, cn dienvolgende de Offerte van het Engelfche Bof zonder vertoeven , en met een edele fierheid werde van de hand ge- weezen. ,. . . rT „, Zoo keeren de fupplianten zich tot Uw Ld. "Groot Achtb. met ootmoedige beede , dat TJw Ed. Groot Achtb. ter Vergadering van de Ed. Groot Ivlog. Heeren Staten dezer Provincie, gelieven te doen de fterkfte Inftamien , dat voor «]s Bdg. aan geer e voor (lagen van onzen Natuurlyke Vyand j den Engelfehen Koning , het oor werde geleend; maar dat integendeel; in alles met het Hof van Frankryk de concert werde gea eeerd, en aanftonds na de ingekomenc erkenteniste der Vryheid van Noord-Amerika, van alle de Leden van het hooge Bondgenootfchap, met den uiterften fpoed een onderling Traftaat van Na-, kade en Commercie tusfehen de beide Staaten weide aangegaan en geflooten, of ten minRen irigev'ajlë van onverhoopte difficulteit of di ]ay van een 0f meer der Leeden van het Bondgrnootïchap , werde gezorgd voor de belangens deézer Provincie ?n t gemeen , en van deeze Stod in het .byzonder: Ende dat wyders van wegens deeze Stad werde getreeden in alle die M^-atregulen , die het meelt ftrekken kunnen , om onder den Zecgen des Almagtigen, eene bil? lykc vergoedinge van de geleedene fchade te ver. kreken , en na den Vyand , met behulp onzer geallieerden genoeg te hebben gefnuikt denzelven te necesfiteeren tot bet offereeren van eene voor ons honorabele Vreede. k Collegie ter Admiraliteit in Weft-Friesland en 't Noorder-Quartier heeft zig by eenen brief aan Hun Hoog Mog. vervoegd en verzogt, 600,000 guldens te mogen opnemen tegens 3 hr. Ct. 's jaars 9 zynde een Ss 3 twee- Enk- huizes?» Req- aai geen byzondere]Vrede metEng» maar een Verbond met N% AmerikA worde \ aan gegaan.  f504 NIEUWE NEDERLANDSCHE huizen 2?eede VerZoek van de Admiraliteit op tie huizen. MaaSj om gelyke fommè op te nemen toégeftaan. 3 M u i r> E N. Die van den Gerechte dezer Stad hebben nopens de openbare wegen en Staten . op den 13 April de navolgende Publicatie cre. maakt en doen afkondigen: r\ie van den Geregte der Stad Muiden in overweging genomen hebbende, hoe de Regeering deezer Steede altoos heeft gehad en oLeitoort heeft geëxerceert het regt om op en over alle pubkcque Weegen, Senaten Gragten en Burgwallen binnen deeze Stad geleegen, zodanige ordres en beveelen te geeven en te doen uitvoeren, als zy ten meefte nutte en dienfte van dezelve Stad en derzelver goede Burgery cn Ingezetenen bevonden heeft te behooren, en dat de zoodanigen die het zelve regt, 't zy uit verkeerde begrippen, t zy uit andere inzigren zoeken te declineren en te verkragten , by manquement van eene daar teegens fpeciaale gepubliceerde wet altoos bleeven ongellraft en ongecorrie,eert, hebben na rype deliberatie en op fpeciaal verzoek van de Vroedfchap derzelver Stad, vervat in derzelver refolutie van den 13de April 17U2 , goedgevonden te ordonneren, te itatueren, en te wülekeuren gelyk dezelve ordonneren, üatueeren en willekeuren by deeze; dat voortaan niemand, wie hy zoude mogen weezen , binnen deeze Stad op of aan de pubhcque Weegen , Straaten , Gragten en Wallen iets hoe genaamt zal vermogen te zetten, te Regen , te maken of te vermaken , dan met voortgaand.  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 605 sjaand fpecia-al confent en pérrnisfie van de Ed. Achtb. Heeren Schout, Burgemeefteren en Scheepen deezer Stad, op pane dat de geene die Jaar teegens ;nogt komen te doen, het, zonder de voorfz. fpf-ciaale permisfie en confent gezette, gelegde, gemaakte of vermaakte, ten zynen kosten weeder zal moeten brengen in den voorige ftaat en daarenboven verbeuren zal «en boete vaD vyf en twintig guldens. Dat ook voortaan niemand dan Heeren Burge meefteren deezer Stad , buiten eenig confent en permisfie eenige Boom of ttoomen, ftaande op of aan publicque Weegen , Straaten , Gragten en Burgwallen deezer Stad, zal vetmoogen te fnoeijen, te hakken, uit te roeien of eenige daar in planten, op pcene contrarie doende , daar over eiken reize voor yder Boom te verbeuren eene boete van vyftig guldens. En dat hy daar en boven ook nog gehouden zal zyn te vergoeden de fchade door zodanig fnoeijen , hakken, uitroeien of planten veroorzaakt. Wordende voorts den Heer Officier deezer Stad by deeze geauthorifeert en verzogt de vorenftaan de wet in allen deelen te willen doen agter volgen de overtreeders daar van te calangeren en te ltraf fen, zullende de boetens, daar uit p<-oflueeren de, genooten worden by hem Heer Officier voo: twee derde parten eu by den Armen deezer Stat voor een derde part. (Was geteekend) j, A. Delpierres gg 4 UTRECHT. Mm* BEN. Publica*. tie rto* pens liraten en we' gen. 1 I  ^6 NIEUWE NEDERLANDSCHE ü- UTRECHT Utrecht. Het Provinciaal Utrechtfch Genootfchap van Konften en Wetenfchappen, heeft wegens zyne verrigtingen, en op nieuws opgegevene prysvragen, 'het navolgend Programma voor het Jaar 1782 bekendgemaakt: Tn de algemeene Vergadering van het Provinciaal Utrechtsch Genootfchap van Konften en Weeienfchappen, den 24. April dezes Jaars 1782. binnen de Stad Utrecht gehouden, is gebleken, dat aan het voorflel, in den jare 1779. opgegeven , waar by de gouden Medaille is uitgeloofd. Ui j, Aan den genen, welke voor den 1 December, 1781, de belle en voor allerlei foorr van Le„ zers , zo wel Kooplieden , Reders, en Boek„ houders, als voor min geöefenden onder on„ ze Zee-heden verftaan baar (ie Verhandeling „ leveren zou ter verklaring en aanpryzing van „ de wy/e om de lengte op Zee waar te nemen d,,or den afftand der Sterren van de „ Maan te meten met een Oclant of Sextant, „ -ïds door bewyzen en proefnemingen aan„ toonende dat deze manier om de lengte te „ bepalen ook bv onze Nederlandfche Zeelie* den praéticab..-l is i" Beft voldaan heeft eene Verhandeling in de franfche taal gefchreven onder de Zinfpreuk: ... Notam fac mihi viam in qua ambulem , Ps. 142. en is aan den opfteller van dezelve de gouden Medaille of 30 gouden Dukaten te zyner keuze toegewezen ,• wdke bv de opening van 't Billet bevonden is te zyn, de Ridder de la Coudraye, oud Lieutenant der Komnglyke Zee-magt, Ridder van de Kóning- lyke  JAARBOEKEN , Mei, 1781". 607 lyke Orde van Sn Louis, te Sable d'OIonne , j„ Bas Poitou. Nog hebben Heeren Directeuren en gewone I eden goedgevonden , de volgende Vraag tol een Prys-vraag valt te ftellen om beantwoorc te worden voor den 1 Decemb.-r, 1784. Is het Phlogilton een waar beginfel de "lichamen P het zy eenvoudig, het zy zaam 5' oreiteldj het welk, zoo niet in alle, ten min " ften in de meefte , gevonden wordt ? o " moer.en de verfchynfelen , welke doorgaan " uit de tegenwoordigheid van dit beginft " door de fcheikundigen verklaard zyn , ui ?' andere oorzaken worden afgeleid? zo " ia ' welke zyn die oorzaaken" ? Zullende c uitfpraak des aangaande gefchiedsn in de maar AfAls' med?, een gouden Medaille van twint wouden Dukaten aan den Schryver van de bef Verhandeling over de Zedekunde, welke ingel verd wordt vonr den l December , 178 Zullende de uitfpraak gefchieden in de maai April , «784. benevens een Acceffit van e zilveren Medaille aan de daar het naast byk mende Verhandeling, over dat ontwerp. Zonder dat de Directeuren of Leden van c ze Pryzen worden uitgefloten, of verpligt z tot de reftitutie der waarde van dezelve. Voorts erri'.inert het Genootfchap, dat het Programma des gepasfeerden Jaars 1781. j mélde Pryzen zyn uitgeloofd, aan den ger die voor den 1 December dezes Jaars 1782. befte, en naast beste Verhandeling, aan dit ( nootfehap voldoende, inlevert , behelzende nuttigftx- ontdekking of waarneemine over Modicyn&n: Zullende de uitfpraak gefchiedec de maand April 17%. De Prysvragen by voorgaande Programn TJ- TRECHTS Progr. I van 'ï Prov. ■ Utr. Ge« ■ nootfeh* • van '£ f jaar 5 17WZ*1 - c e d g :e ï» id :n o» e- m 'V ;e- en ds Jedede in lata op-  i u- ,'l'HECHT. Progr 1 van 't Prov. Utr. Génoetfck.van 't jaar C, 5 5 * s 5J n 2 z d Vi !o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE opgegeven, waar op de Antwoorden voor den i December van dit 1782, moeten ingeleverd worden, zyn de volgende: 5. Wat heeft men te denken aangaande 't « iianten van Boomen binnen en rondom de „ Steden V is dit voordeelig of nadcelig vuor de j, Gezondheid der menfehen V Wordt de Lucht „ door derzelver uitwaafeniiugen, gezuiverd, „ of befmet ? en welk foort van Boomen is s, meest of minst voordeelig of nadeelig"? Men verlangt, dat de Antwoorden op"deze Vraag verfcheiden Proeven met Boomen genomen behelzen, en wel inzonderheid zuLVen, uit we.ker vergelyking men met eenigen grond van zekerheid kan opmaken , welke Boomen best gefchikt zyn ter verbetering van de Lucht. Het Antwoord het welk het beste gekeurd wordt, zal met een dubbelen Eerenpenning bekroond worden. „ Welke zyn de befte middelen om in een >, yolkryk en handeldryvend Land , byzonder „ in Nederland, de Regtsoefening zoo in het ,, criminele, als civile tot dien trap van zeker„ heid te brengen , dat, in alle of verre de , meefte gefchillen de bepalinge van 't Regt in , de Wet gevonden worde, en niet afhangt van , t begrip van den Regter ? „ Werke zyn de Natuurlyke of uit de Levens, wyze ontRaane Oorzaken van de zoo aan1 merkelyke vermeerdering der Zenuw-Ziekten in ons Land ? Welke zyn derzelver kenmer, ken? ~— Welke is de befte wyze om dezelve voor te komen en te genezen? Het Genootfchap verlangt op deze vraag geee uitgebreide Verhandelingen over de Zenuwiekten in 't algemeen, maar alleen, dat men ich bepale tot de redenen der verr eerdering ïzer Ziekten in ons Land , en van derzel;r ware kenmerken, ten einde dezelve van andere  JAARBOEKEN, Mth 1782.' dere Ziekten, waar mede ze zeer dikwils verward worden,'behoorlyk te kunnen onderfchei. d£De uitfpraak over de Antwoorden , die op deze drie vragen inkomen , zal gefchieden ir, de-maand April 17^3* , T Bv het Programma van het voorgaande Jaai 1781 , is de gewone prys uitgeloofd. V Aan den genen , die voor den 1 Decembci "1781. de befte Verhandeling levert overh 1 ", begin , den voortgang , en tegenwoordigci ! toeftand der Wetenicbappen en fraaije lette „ ren., in de landen die dit gemeene-beft uit " Merf verlangt, dat ook onderzogt worde, 0 de Wetenfcapncn en fraaije Letteren verval len, of bloejender geworden zyn, zoo wel 1 het gemeen, als in de byzondere takken. Zullende de uitfpraak op dit Voorftel gefchie den in de maand April 1784- „ Alle Verhandelingen , welke naar een pry dingen, moeten niet met den eigen naam de opftelleren, maar met een Zinfpreuk ge:eekenc en met een verzegeld billet, het wek dezelfd Zinfpreuk tot opfchrift heeft, waar in des Of ftellers naam en adres zeer duidelyk door he: eigenhandig gemeld flaan, vergezeld zyn; Doch de Verhandelingen , met met de eig< hand van den on (teller, en in geene andere ti len dan in het Ncderduitfch, tranich,or L tvn zeer duidelyk gefchreven, moeten Vrag vrv toegezonden worden , aam den Secretarisvi dit Genootfchap , Mr. Johannes van Haeftet. zullende alle Verhm ieüngen , die na den g ftelden tyd aan dit Genootfchap toeg-zondc worden , in geen aanmerking ten opzichte v; den prys genomen worden. De enkele of gewone prys 13 eene lomma y: dertig gouden dukaten , of een gouden medaiJ U- TRECHTi Progr. van 't Prov. Utr. Ge- nootfch. voor ■jaar 11782. f l 5 r n n r 1- n n n ;n ie  j U-HECHT. ■Progr. van 't Prov. Utr. G:~ motfch. voor 't Jaar 4782. / 4 z< k T^e Meente accordeerd in alle Provinciaals middelen zo van Collecte als Verpachting, welke in hec voorleeaen jaar zyn geheeven en in train geweest, als mede in de verhooging van de Verpending en Contributie met een Vierde , ' ; in verwachting, dat voor het vragen van nieuwe Confenten de Drosten dicnflen zullen zyn afgefchnft, de Heer van der Capellen tcc den Pol in den vergadering van Ridderfchap en Steden zal zyn gereadmitteerd , cn de drie Steden in het generaal cn deze Stad in het byzonder herfteld zal zvn in bet recht om met eevolg ook van een der Heeren Edelen by de meerderheid 10 NIEUWE NEDERLANDSCHE tot dezelfde waarde,op den ftempcl vau dit Cc nootfehap gefchroefd , ter keuze van den op" iteller , voor de genen, die bevonden wordt het befte aan het opgegeven vooritel voldaan te hebben. De Billetten, tot de Veihandelingen behoorende , aan welke een prys wordt toegewezen zullen alleen geopend, en de overige ongeopend verbrand worden. , OFERTSSEL. •Zwolle. ~7it hier een Befluit van de Gemeenslief_j den in deze Stad, den 5 April 178 a ) omtrend Droftendienften, als andere za;n genomen.  JAARBOEKEN, Mei, 1782. cïï heid de Conclufie te maken a conform het Decla-; xatoir van Ridderfchap en Steden in dato den 4, April IJ97- op dat in het vervolg by ontftentenis van dien de Meente niet genoodzaakt worden in het dragen van Confenten te difficulte reiJDe Meente houdt wyders het poindt van de Kovalia in advis , doch mag lyden , dat des onverminderd een Plan van bezwaar geformeerd werde ten einde daar op als dan nader te delibereren, confenteert in de verhooging van het Vuur Stedegeld met een vierde, op den voet van het oude quohier ; in de geproponeerde verhooging van het Officie geld met de nalr- fcheid de tien ftuivers per Anker op den Wvn ' by wyze van Hoven Accys te innen, mits dê Ordinantie daar "P te arrelteren voor af ter Deliberatie van de Meente werde gebragt , -1— houi de verdubbeling van de Reliqua in ad- vjs , en confenteert in het middel van'het Dienst Bodengeld by wyze van Collette conform het Reglement van den 0 Uctooer' ■ 696 met die veranderinge in den 4. en 5, Artikel,dat de Huislieden zullen kunnen volftaan met de betaling van 2 guld. in het jaar voor ïedci Kncgt of Meid en alle anderen naar rato van he eetal. conform het rapport , of zo die verande rins niet mog: placeteren , dan op den oudet v0,rt . confenteert mede in de verhoogmi van het Hoorngeld en Gezaay , ieder met eei achtfte ► Alles in de vcrwachtmge, da bv Rid'derfchao en Steden in alle deze •niddele, zo en in diervoegen, als het hier boven geme.d mede zal worden geconfenteerd , zonder eenig executie, houdende de Meente by foute van dis alle extraordinaire contenten in advis en al of zy daar io niet geeonfénteert hebben. En terwyl veele der voorfchreeven iet tien veroorzaakt zyn door Engagementen.^ £wor^ .E. 3efr. der Meente vegens ie Dtosten dienten enz. I 1 t i » 1 S n  ZwOLXE. Beft. dei Meente •wegens de Drosten dien ften enz. i i 1 i < < ( i i i j Jonkheer van der Capellenw de 'Poll, vondt hierop goed, den io daar aanvolgcnde, dit addres aan de Gemeente te doen. Wil Q12 NIEUWE NEDERLANDSCHE gegaan zonder voorkennis en confent der zwoor n Gemeente, die nogtans van 0S~ deel is, dat zy niet flegts is bevoel nm mede te delibereren over de: uiicidelenl hoe rrS daar aan best voldoen zal, maar ook zulke Engagementen m de daad nuttig cn nodig zvn zo mhereert de Meente by dezen als noK & gedaan Declaratoir op den 2Ö Maart ,7f, en zulks thans nog met des te meerder nadruk omdat zy tot Haar leedweefen tot nog oe zo weinig uitwerking van de geaccordeerde immenfe Sommen tot redc.ng van het bedrukte Vaderland virnom^n heeft, Wl,u De Meente nevens de Ingezeetenen deezer Stad en die van geheel Nederland overtuigd van de noodzaakelykheiJ om de Vereenigde Stull yan Amerika Onafhangelyk te verklaaren, —° Jerzelver Minifter in deszeRs qualiteit te erkenien en de aangeboden Conferentie tot»het aanïaan van een Tractaat van Commercie cn NaS ?atie te entameeren, en begrypende, dat om me. ngvuldige redenen daar mede niet langer behoort e worden gedilajeerd , vertrouwt en verwacht lat Schepenen en Raaden, ten dien opzichte niet Reen met haar eenfte.nming zullen zyn , maar »ok daar toe ten fpoedigften eene refolutie van leeze Stad ter vergadering van Ridderfchap en iteeien uitbrengen en alle poogingen in het werk tellen, dat zulks ftaande dit reces, voor zoo veritTJ;5 Piov,nt,e Mig»"» ter eonclufie worde ebragt . Recommandterende over zulks het serefenteerdf en bygaande Request der Kooplleen op het favorabelfie. ^  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 613 Wel Edele en Agtbaare Reeren), Myne Heeren de Gezwooren Gemeente der Stad Zwol. De edelmoedige en tevens gepaste wyze, waar-. op Uw Wel Edele Achtbaaren, by derze!-1 ver Refolutie van den gden deezer, goedgevonden^ hebben den ondergetekenden in zynen verdrieti- j gen toeftand te onderfteunen , heeft by hem die r gevoelens van erkentenis en eerbied verwekt, die 1 men natuuilyker wyze moer verwagten in een Re-^ gent en Ingezeten, die van alle andere efficacieu- % fe hulp verRookcn , nu reeds in het vierde Jaar buiten de befcherming der Wetten van zyn Land heeft moeten leeven. Hy vindt zig daarom verpligt zyne opregte dankbaarheid aan Uw Wel Edele Achtbaare te betuigen vcor de pooging, tot zyne Readmis-fie door Uw Wel Ed. Achtbaaren aangewend , doch van welke Hy tot heden niet alleen geen het minfte effect, heeft gezien, veel minder genooten, maar van het effeci van welke pooging hy zelfs vreest gevaar te loopen, wegens het waarfchynlyk op handen zynde fchei/ den des tegenwonrdigen Landdags, voor 't minst wederom een half Jaar verftooken te zullen blyven , even gelyk hy telkers het verdriet gehad heeft om van den eenen Landdag tot den anderen onverrigter zaake weggezonden te worden. Hv neemt derhalven de Vryheid zig andermaal tot Uw Wel Edele Achtbaaren te wenden , in volle verzekerdheid en vertrouwen , dat Uw Wel Edele Achtbaaren zullen voortgaan in deezen zodaanig te handelen als de merites van des ondergetekenc'ens regtvaardige zaak ; de Agtbaarheid der Regeering, en de belangen.en de vei. T t lig. Zwol- ï.e. Addres 'an Jr. .d.Ca•ellenot de Uil, 40» 'e Gebeente.  6t4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Z-wrx- lïgheid der Ingezetenen U Wel Edele Achtbaaren IE. . zullen tocfchynen te verdieDen. (Was geteekend) J. D. van der Capellen tct den Pol. Do Gemeente nam terltond nog op dien zelfden dag dit befluit: De Meente confenteert in het bezwaar van de No- alia . mits daar over een Plan tot haar ge noegen gemaakt worde; — perfiftcert ten opzigte van bet Vuurftedegeld by haare voorige Refolutie; confenteert in den Haven-Aceys op 'ie Wynen , c onform de Propofitie van Schepenen en 'Raaden , mids, het geen in het rapport van de Heeren Gecommitteerden tot de Financien aangaande den eed der Wynh3ndelaaren voorgelield is, mede geëxtendeerd worde tot de Factooren , eu dat. oe tyd van 14 dagen in het 2d« Art. van de Or.iinantie van 1742, om de daar vermelde Certificatie te vertoonen, tot 6 weeken verlengd worde; accordeert in de Verhoo¬ ging van het, Gezaay conform de.propofitie; — perüftV'ert ten opzigte der Reliqua by haare voorrige Refolutie; —— Confenteert in het Dienftbodengeld , conform de propofitie van de Heeren van de Magiftraat. ■ Voorts inhxreert de Meente ten opzigte van de Drostendienften, en Readmisfie van den Heere van der Capellen tot den Pol, en het Poinct van het maaken van CoBClufle by meerderheid ter Vergaderinge van Rid-  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 6i? Ridderfchap en Steden haare hatst^enonen-"- R-Zwolfjlutie , in verwagtinge, dat de Heeren van 3e le. Magiftraat door hunne Heeren GeC'jni'.nit'ecrdm daar van llaande dir Rece<, ter Vergaderi -gj van Ridderfchap en Steden advertcnue zuiien gelieven te geeven. Op dit laatfte gedeelte van de Refolutie der Meente is door de Magiftraat hoofdzaaklyk ten antwoord gegeeven": Dat zy Heeren aan Hunne Gecommitteerden ten Landdage reeds last gegeeven hadden om in dezen Communicatief met de andere Steden te werk te gaan." De Gecommitteerden der andere beiele Steden daaromtrent niets gelast zynde en bovendien in 't ftuk der Drostendienften , en de ontzetting van den Heere van der Capellen uit de Vergadering, hoofdzaaklyk eenen lyn met de Ridderfchap. trekkende, zoo werdt 'er eigenlyk niets gedaan, cn oordeelde derhalven de Gemeente nodig den i?den daar aan volgende deze refolutien te moeten neemen. „ De Meente prefifteert by haare voorige refolutien omtrent het Schoorfteengeld en „ de Reliqua: Inhjereerende nogmaals haa„ re genoome refolutie omtrent het poinél „ der Drostendienften, de Readmisfie van „ den Heere van der Capellen tot den Pol, „ en het poinct van overftemming, en ver„ wagt alnog,dat de Heeren van de MagiTt z ftraat  €i6. NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwor.- xr., „ ftraat door hunne Gecommitteerden ten Landdage hier van kennisfe zullen gcevcn „ aan Ridderfchap en Steden, en zulks nog „ ftaande deeze Vergadering". Op deze herhaalde verlangens is door de Magiftraat geen nader antwoord gegeeven, maar hebben Hun Wel Edele Hoog Achtbaarheden de Vergadering der gezwooren Gemeente tot nader beroep gefcheiden. Den 5 April hebben de Staten dezer Provincie het befluit genomen , om in de erkentenis van de onafhangelykheid der Noord• Amerikaanfche Staten, met en benevens de andere Bondgenoten toe te ftemmen, zo als. blykt uit hef navolgend. . ExtraSi uyt het Regifer- der Refolutien van Ridderfchap en Steden, de Staten van Overysfel. Zwolle den 5 April 1782. De Heeren de Drofle van Zalland, en andere hunner Ed. Mog. Gecommitteerden tot de Zaaken van Finantie , ingevolge en ter voldoeBinge van derzelver Refolutie Commiflbriaal van den'3 deezer , hebbende geëxamineert deAdresfen van den Heer Adams, den 4 Mai 1781, cn Z2 February 178a. ter Vergadering gecommumceert , om uit naam van de Vereenigde Staaten van Noord-Amerik' zyne Brieven van Credentie ?an hun H002 Mog. te overhandigen ; als mede de Refolutie van de tipezen Staten van Hol- teQd  JAARBOEKEN, Mei, 1782. Gr? ïand cn West - Friesland, van den 28 Maart 1782, den 29 der zelfde maand der Vergade. ringi van hun Hoog Mog. ingebragt, op de Admbïie én erkentenisfe van den Heer Adams , als Afgezant der Vereenigde Staten van Nooj§dAmerika hebben ter Vergadering genpporteert, dat 'van advys zoude wezen , dat de Heere Gecommit. van wegens deze Provintie ter generali. teit zouden behooren te worden geauthorizeerd en de gelast om ter Vergadering van hun Hoogm. te declareeren , dat de Ridderfchap en Steede van Oordeel zyn, dat de Heer Adams als afgezant van de Vereenigde Staaten van Noord-America by bun Hoog Mog. ten fpoedigften behoorde te worden erkend. Waarop gedelibereerd zynde, hebben Ridderfchap en Steden zig met het voorfz. rapport geconformeert. Accordeert met voorfz. Règifter. (geteekend) Derk Dumbar. Jonkheer A. W. B. D. Pallandt, deedt nog ter vergadering der Staten de navol* gende verklaaring: EDELE MOGENDE HEEREN! Den Ondergeteekende heeft op den t$ Maart dezes jaars Ichriftelyk overgegee„ ven de middelen, welke hem voorkwa3, men, gefchikt om de Republiek uit het eminente gevaar, waarin zy zig bevind ,j te redden, en zal zig daar toe gedraa- ZwoR  618 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. „ De trage voortgang , ter befcherming „ van de Republiek, die hy by aanhoudend„ heid ziet, dat 'er is, en blyft, treft hem ,, allergevoeligst en vermeerdert zyn vrees „ voor een totale ondergang van dezelve. " Hy kan daarom niet nalaten U Ed. !, Mog. by het openen van deeze Verga\7 deringe op het nadruklykfte te verzoe" ken; dat zyne gedane Propolitien byUEd. „ Mogende worden een poinct van delibe„ ratie. „ Om dat verzoek te doen, meent hy ge„ regtigt te zyn. Verdient het zelve onverZ hoopelyk by U Ed. Mog. geen reflexie, „ protclteert hy onfchuldig te moeten ge„ houden worden, van de nadeelige gevol„ gen, die door 't dralen de Republiek kun„ nen treffen. „ Verzoekt, dat deeze Memorie tot zyn „ decharge in de Notulen mag geinfereert „ worden". ("Was geteekent) A. W. B. D. Pal landt. De Staten hebben ook den n April by eene Publicatie de rriaandelyke bedeRonden aldus beraamd. Rij'erfchap en Steden dc Staten van Overysfel do n p een zelfden voet^ iyge en Q?do™tiï* 00 a,s die in den vooriedenen jaaren zïn Wordende wyders een ieder, die zulks aanban ag zo in het ontvangen en invorderen als if het »: talen van voorfchreven middelen gelast ziehier na exaftelyk te gedragen. Zlcü G. J. van R he men Vt. Ter Ordonnantie van Welgemelde Gedeputeerden Derk Dqmbaij, C A M p E N. nLn natft der. a%cIopene maand Maart, bben Drappemers en Fabrikeurs dezer ad nopens de erkentenis der onafhangeü.eid van Noord-Amerika, het navolgend Wel  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 6*3 ( Wel Edele Hoog Achtbaarc Heeren'. Myne Heeren Burgemeesteren, Scheepenen en Raaden der Stad Campen. peeven, met fchuldigen eerbied ,, te tonade n :n n1at T- an af en en •ot 5id  Cam- fen. Req. de, Fabrikeurswegens' ISLAme rika. i r< l t c t è s d c a e E d 624 NIEUWE NEDERLANDSHE ferlykCSiS^ dezichtbaa^ **** Dat zedert de fuccesfive voor de Commercie* en Trafiquen van deezen Staat allernaïeffi Aden van het Engelfche Parlement / waar hl onder anderen, de uitvoer der onbewerkte ruw! Wolle uit Engeland en Schotland naaf dce« •Landen is verboden, alle de Fabrieken deeze? Landen , maar fpeciaalyk die van deeze sS zo merklyk zyn achter uitgegaan, dat, van het getal der in de voorige eeuwe hier ™ ™ mgvuldige Wollen Fabriek, naauwlyk ^en ach : Ite gedeelte meer is overig gebleeven en v thands weinig meer knechten kunnen wor'l'n aan de kost geholpen , als 'er toen ter «S Fabrie keurs waren , terwyl de alhier mede zeer aaS zienlyke Linnen Fabrieken federt dien tyd £ □oegfaam geheel zyn verlooren geraakt. dS ffelk een en ander zich van alle zyden voor dö Supplianten het akelig vooruitzicht op doet, dat sonder een fpoedig redres, zy alle wel ras -eheeï ^noodzaakt zullen worden hunne thands kwvlende Fabrieken geheel te moeten laaten vaa^L :n zich tot exerceering derzelve, hoe ongaarne* »ok, naar elders buiten deeze Republiek timotS en begeevea , waar zy meerder hoop van fuces , en mindere vreeze eener anders onveimvrSennSbeen.ara,0ede hu"Der «"^zinnen ?< Dat Uwer Wel-Edele Hoog-Achtbaare Vaerlyke zorge omtrent alles, het geen deezes tads welzyn in. het gemeen, nfaar bySS erlyk der daarin gevehigde Fabiieken , fpeaalyk die der Supplianten, kan bevorder n4 m hun te over bekend is, dan dat zy m oogenblik zouden twyffe'en, d^i U Weidele Hoog-Achtbaare niet ren fterkrten zoii< :n .ter harte neemen, alles wat zal kunnen  JAARBOEKEN, Ma» 1782. .„„ orptken om de verdere ruïne en totaaien onding ^an deeze Fabrieken, is bet SoSvk , tl voovkoomen, en dezelven t ?v lebeel * zy ten deele wederom te brengen % lierf Woei,^aarin die te vooren geweest ZYDe Supplianten zouden te kort doen aan het verlichte oordeel van Uw Wel Edele Hoog AchtMa e waneer zy aan Hoogftdezelven wilden Sellèn de Voordeden aan den bloei van alle, ar fpeciaalyk aan die der Supplianten Fjbrtók en onatfcheidlyk verknocht, en waarvan zich d pplukfaee gevolgen genoegzaam over het aanricht lbhaam de? Burgerye verfpreiden. Bebalven hei SaSen hunne?eilene Huisgezinnen, verfchaf fen hunne Fabrieken een onafgebrooken werk zo wel des Zomers als des Winters wannee meer alle andere handteeringen ftd ftaan , aa Sn groot aantal der fchamelfte huisgezinnen, die andefs onvermydlyk alleen.tot laften des Armen ftaats komen moeften. . ,oU„, De aanvoer hunner ruwe Speciën, en de Vei 7endins der gewerkte hukken naar buiten maat eeS aanzienlyk gedeelte uit van de geduung Vrachter1 deralhier aan- en af-vaarende Schepe en Schuiten: de Winkelneering doende Ingezetc n=»n vinden een gewis voordeel, in het meercit vertier hunner waaren , naar maate een aanziei lvk aetal Inwooners een ruimer beitaan neet Deeze en diergelvke zyn de handtaftelyke Voo deelen van der Supplianten Fabrieken, en die al tiop merkelyk zoudi-n worden vermeerderd en ve beterd, wanneer door eene vrye en niet gegenee de Commercie , de van rondomme belemmer inkoop der ruwe Speciën wïerde gefacihteerc waardoor de inkoops - prys van zelve zoude ve minderd, en de Supplianten in ftaat gefteld zc den worden , hunne Wcrkloonen naar evenred; heid te kunnen verhoogen. C AMPEN. Req. der FabrL keurs? wegens N. Amerika. , 1 t e n t h rer- r- 3e • •> xug- 3e s  Cam- ÏEN. Req. det Fabrikeurswegens N. Amerika. 1 I < £ ( c e ï l l V h dl O] Bi b; 626 NIEUWE .NEDERLANDSCHE De Supplianten zullen zich niet ver Routen om aan Uw Wel Edele Hoog Acbtbaare voor te fc ryven, welke Middel n hier toe behoorden te worden by de hand genoomen : De mislenen gelukki»e omftand'gheien, wiar in het lieve Vaderland zieii tegen over het Engelfche Ryk , door eene aan die zyde gezochte rupture, trans bevind ,■ zullen Uw Wel Edele Hoog Achtbaare , nevens de andere Lands-Vaderen zich niet laaten ontglippen , zonder de banden , waar mede deze Yverzuchtige, en alles voor zich a'leen begeer;nde Nabuur de Commercie en Fabrieken dezer Lalden nu langer dan eene Eeuw geketend houd, op de belt mooglyke wyze te verbreeken. De nieuwe bron van welvaart, die de vrv ?evochtene Noord- Amerikaanfche G'-welten aan leze Republiek fchynen aan te bieden , zou wanneer 'sLands Hooge Magten mogten befluil en die te accepteeren, niet dan den voordteiglten invloed op alle Wolle Fabrieken dez<"r ^anden , en dus mede op die van deze Stod lebben moeten , daar het kennelyk is , dat zy leze Manufafturen ten uiterften benodigd zyn inar aan de Supplianten vóór den gedeclareer'en Oorlog met Engeland, en zo lange 'er novene onverhinderde Vaart op de toen misnoegde .olonitn open.ftond, in het meerder en fpoeiger debiet hunner Duffelen al terftond eene iet onduidelyke preuve hebben ondervonden. De bekende Adresfen van de Fabrikeurs en .ooplieden van zo veele voorname Steden van lolland, fpeciaalyk der St-den Leyden en raarlem, als met welke de Supplianten, hoeel in eenen verren afftand , ten opzichte van jnne Fabrieken hetzelve belang hebben , aan :rzelver Hooge Regeeringen gedaan , en waar ) de gunftigfte dispofuien gevolgd zyn , fthy:n het gedrag der Supplianten in 'dezen te ilyken, en het is onder emploi van de bo- veH?  JAARBOEKEN, Mei, 1782» ttf venftaande, en van den door voorfz. Leydfche en H arlernfche Fabriekeuren , by voorfz. hunne AdrSfen meer overvloedig gelegeerde redeIn welke de Supplianten , voor zo verre d o/'de Fabrieken "dezer Stad van apphcau In-men zvn, by inhseiie van deze mede aand* <-erbaare attentie van üw Edele Hoog A.htbaa tp aan Vveelen, dat zy zich wenden ter la felen vm üw wei-Edele "Hoog Achtbaare, me eCrbSgUwZWei Edele Hoog AchtMare da 7elver Heeren Gecommitteerden ten Provinc aaien Landdage gelieven in mandatis te ge< !fen omby de*Deliberatien , die zo nu, a! bv verlig ter Tafele van Ridderfchap en St, den. ten opzichte van de Commerciële b la "gens tusfehen deeze Republiek en het Ry van Engeland zo wel, als met de i\oor Amerikaanfche Provinciën ftaan gehouden worden , het daar heenen te trachten Jrigeeren; dat door deeze Province , eelvkheid der andere Bondgenooten der V, Sderinge van Hun Hoog Mogende word gadviflerd, tot het fpoedig by de ha neemen van alle zodaanige middelen, Hoogftdezelven , in de cegenswoordige ty omftandigheden, tot begunftiginge van vervallene Commercie en kwynende I brieken deezer Landen , en by con ou-ntie mede van deeze Stad , naar d Welver hoozn wysheid en voorzichtignei zullen oordeelen de befte en duurzaan te zyn. Het welk doende &c« D £• Cam- PSN. Req. der Fabrl: keurs ■ wegens N. Am~ t rika. s k i- te te in r- en nd ils Is- de 'a- fe- er- d , ifte  Deventer. 1 < i s 5 5 9- 31 S- 55 J> 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 31 55 2} ïa3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. Gelyk wy uit Zwol gezien hebben, zo lebben ook de Fabrikeurs dezer Stad het inafhangelyk erkennen van de Noord-Amcikaanlche Staten verzogt. Waarop de Regeerders dezer Stad aldus befloten: „ Goed gevonden aan de Requestranten , kennis te geven, dat Schepenen en Raad, , uit overtuiging van de nuttigheid daar , uit, voor dezen Staat, kunnende proflue. ren5 reeds op gisteren, voor zoo verre Hun aangaat, hebben gerefolveerd, omme, door de Heeren deezer Stads Gecommitteerden ten Landdage, ter Vergaderinge -van Ridderfchap en Steden, by 't openen van 't Reces te doen infteren, ten einde de Heeren Gecommitteerden, namens deeze Provincie ter Generaliteit, werden geauthorifeerd ende gelast om aldaar aan te dringen, om, namens deeze Republiek, de XÏII Vereenigde Provinciën van Noord-Amerika te verklaaren voor eenen vryen en onafhanglyken Staat, om den Heer 'Adams onmiddelyk te erkennen als gevolmagtigdeu Minister van bet Congres der opgem. XIII Vereenigde Provinciën , cn om dien nu mede ten eerften met wclgem. Heer Adams 9 over een ïraétaat }) van  JAARBOEKEN, Mei, r$k 629 Ü van Vriendfchap en onderlinge Comriiercie, m onderli andeiinge te treden; voor"„ nemens zynde öm hier op de Con'cur„ rentie van de Gezwore Gemeente op „ morgen te verzoeken, en alzo deeze zaak, „ voor zoo verre deze Stad aangaat, ter „ Conclulie te brengen." „ Ter Ordonnantie des R.aads'* „ (Was getekend)" „Den 29 Maart 1782." Ge rh. dumbar, S eer et. Verders is by de Regeeriug- op den 30 Maart het navolgende belloten. Extraiï uit een Boek der Stad Deventer, Saturdag den 30 Maart 1/32. Post Meridiem, „ Is goedgevonden aan de Heeren dezer 0, Stads Gecommittecrt, ten Landdage in 0, mandatis te geeven , om by het openen 3, van het aanftaande Reces , by Ridder5, fchap en Steden te infteeren , ten einde 3, de Heeren , namens deze Provincie ter 5, Generaliteit Gecommitteert, gelas: tn al5, daar geinftrueert mogen worden , aldaaï inftantien te doen , en aan te dringen, dut namens dezelven de Republiek der 13 Vereenigde Skaten van Noord-Amerika ,, verkla'art worden , voor. een Vryen eri V v „ On- DEvfitf. TER.  6> NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven- te&. Waarop dc Leden van den Huishoudelyken Tak de Regeerders den 3 April op deze wyze bedankt hebben: Wel Edele en Hoog Achtbare Heeren .' Myne Heeren Burge1 ■• meefteren , Schepen en Raden der Stad Deventer. De Leden van den Oeconomifchen Tak, uitmaakende het Departement deezer Stede, verzoeken , uit hoofde der onmiddelyke betrektrekkinge en van het belang,welk zy als zodanig hebben tot en in alles, wat de bevordering en bloey Onafhangelyken Staat , gelyk meede dat de Heer Adams, onmiddelyk erkent wor„ de, als Gevolmagtigde Minister van het „ Congres der opgemelde 13 Vereenigde Provintien, en dat dien volgens mede ten „ eerften, met welgemelde Heer Adams „ over een Tractaat van Vriendfchap en 011„ derlinge Commercie in onderhandelinge „ getreeden worden." Pro vero extraclu" ,, (Was getekend) „ A. VAN SrjCHTELEN," Secretaris.  JAARBOEKEN, Mei, 1782. ' 631 fetoey van de'h Koophandel, Fabrieken en Navigatie , en daar door die van- den Landbouw , in deeze cn andere Provinciën van ors Vaderland, concerneert, eerbiedig de vryheid UW Ed. H. A. by deezen hunne plechtige Dankzegging te betuigen voor de zonderlinge Protectie en aan moediging, welke het Uw Ed. en H. A.,, overeen kom di;-' den wenfch van byna alle goede! Burgeren en Ingezetenen, heeft behaagt aan0 de kwynende Fabrieken ; Vaard en Handel) in 'c algemeen , en deezer Stad en Pro j vincie in bet byzonder, te verlenen; door, 1 zonder inwaebting van eenige verzoekfehriften, op het eerfte bericht van den ftaat der Deliberatien in Holland , de merkwaardige Refolutie, van den 28 jongstleden, eenpariglyk te nemen , om de dertien vereenigde Staaten van Noord - Amerika voor eeren vryen en onafhanglyken Staat, en den Heer John Adams als derzelver gevolmachtigden MinisterJ, te doen erkennen ; ten einde met Denzelven over cm Tractaat van Vriendfchap en onderlinge Cotv/mercie ten eerften in Onderhandeling te treden, en vervolgens op deeze Refolutie , die lang in geheugen blyven zal, den 30 dito de bereidwillig ge^ gevene toeftemming en concurrentie van de Ge_ zworen Gemeente te verzoeken; waar door die aUerimportantfte en lang gewenfehte zaak, net alleen zo verre deeze Stad aangaat, ter eonclufie is gebracht, maar ook denklyk by de overige t nog del.bereren ie , Steden van deeze en andere Provinciën dia's te eerderen zekerder ter eonclufie gebracht Z3l worden , en 700 , ten fpoedigften , baar "olie beflag cn uitwerk^g in de Vergadering van H. H. Mog. kunnen bekomen, Het is uit overweging van zoo veele byzondere omftandiüheeden , welker onvoorziene zamenloop het gewicht en voordeel deezer Refolutie alzints V v 2 ver- Devek TER. Ddnfa zegging ■Ier Huis \ mud. Vak wegens de 'nafhan'eiykheid'an n. 4merio v3.  üevenÏSR. Dank■cggingtl'êrauis'mud.'Tak we'.vens de onafhangcijkheiavan JSJ. Amente i STAD 6> NIEUWE NEDERLANDSCHE vermeerdert, en voor onze Stad hoogst aangelegen maakt; gelyk. ook van voorfclveve onze naauwe re'atie op alle herftel en verbetering der voorgemelde bronnen van 's Lands welvaard, dat wy, na afhandeling onzergcwune maandelyk'fche befoignes, op heden den 3 April 1782, eenparig begrepen hebben , des wegens aan UW Ed. en H. A. de eerftelingen eener buraerMte dankbetuiging te moeten toebrengen , in nederige hoop en vertrouwen , dat zulke fchuldplichtige Adrcslen, ten blyke van burgerlyke goedkeuring, voor recht cordate , Vryheid en Vaderlandlievende Overheeden niet anders dan aangenaam zyn kunnen ; ja ! naast het getuigenis van een goed geweten, de befte en heerlykfte beloning uitleveren Waarom dan ook wy de eer hebben, dit tegenwoordige aan Uw Ed, en H, A. onderdanigst aan te bieden, met de oprecht (te bede, dat deeze en alle andere Landsvaderlvke RaaJflagen en Pogingen van Uw Ed. en H.' A. niet alleen tot heil en redding van het dierbaar Vaderland maar ook byzonderlyk tot roem en, welzyn van l w lid. :a H. A. perfonen en aanzienelyke gedachten, :en allen tyde, hec gewenfehte einde mogen erangen. Uit naam van het Departement deezer Stad. (Was getekend) S. de Vrief. Secretaris  JAARBOEKEN, Mei, 178?. <533 STAD en LANDEN. Groningen. De Staten dezer Provincie hebben den 9 April, de navolgende Refolutie genomen: , „ j Extract uit het Refolutieboek der Ed. Mog. Heeren Staten van Stad en Lande. Donderdag den 9 April. De Heeren Staten van Stad en Lande gehoord hebbende het rapport der Heeren Gecommitteerden tot de Petitiën van den Raad van Sta>en en deezer Provintie Finances , en naauwkeurig hebbende geëxamineerd de Memorie door Gecommitteerden uit de refpeftive Collegien tet Admiraliteit , op den eerften February deeze! jaars, ter vergaderinge van Hu ne Hoog Mog. o-eprelenteerd; als mede de Misfive van Hunne Hoog Moe in dato 12 February laatstled-n. dienende ten geleide van eene petitie tot eene extraordinaire Equipise, aanvang zullende neemen met den eerften Mey aanftaanden , en zullende enntinueeren tot den eerften Mey 1733, en zul!: voor \ parten ter fomma --an ƒ 0420758-14- zul lende de relteeende \ part gevonden worden ui verhoogde Last- en Veilgeld ; hebben naa ga houdene deliberatie got 'gevonden en gercfol veerd, dat door de Heeren Hun e Gedf,pu eer den ter vergadering van Hun Hoog Mog. za worden verklaard , dat de Heeren Staten vai Stad en Lande voor 't tegenwoordige niet zul len treeden io een onderzoek. zoo fiöodzïskëly! als regtmaatig omtrent het effect van zoo v cli ritmen, als voornaamentlvk in de laaifte jaarei Vv 3 W Gro- nimcen. ! 1 r 1  Gro- mngen, Refol. van Staa en Lan dc nopem de petitiën enz. eM NIEUWE NEDERLANDSCHE jaaren tot verbeerering van de Marine van tei Staat zyn- geconfcnteerd , en ook daadeiv? 25 eanzien vke Furnisfementén agtcrvol^onder dat de Commercie deezer Landen eenig WeS?. lyk nut of protectie daar van tot hedcf heeft 01 dervonden ; of aan den Vyand eenige afbreuk % toegebragt; edog dat H. Ed. Mog., om cfe eens te bed.encn van de Taal by den Raad va^Suaten meermaalen aangevoerd; dat zoo min als het lieve vaderland word gediend of gefalveerd doo veelvuldige Petitiën , en Cordaate. dog bloote Confenten, moeten remarqueeren , dat even zoo wemg de rede fumisfemen en van pennjngep, eemg voordeel kunnen aanbrengen ,-W Sr van met daadelyk gemaakt word het nuttig en bedoeld employ: dat egter overwegende depresfante nood, zaake om m de tegenwoordige tydsomltandighe den alle pogingen zonder tydvcrzuim aantewen den, en daadelyk uitrevoeren, waar door de Repubhek, ond r Gods Zegen , nog zoude kunnen be^iou^en blyven, hoe bekommerlyk ook het vooryitzigt is voor de Provjnciaale Finances, H. Ed. Mog. vaardig zyn in de voorfz. extraordinaire Equ-pagie met en nevens andere Bondgenooten te co. i^nteeren, zoo als daarin confenteereo bv deeze, mits daH parten eer kosten ter fomma van ^420758-14 ten Comptrire Generaal van de Urne en ten benoeven en lasten van het gantfche Bondgenootfchap worden ge> egoticerd ©n hec overige i pan uit het verhoogde Laft- en Veilgeld bei aki\ alles nogtans m dat vertrouwen dat zoo w< 1 m deeze als voorige Petitiën, en daarop reeds gefurneerde penningen , het zoo zeer gewenscht effeét eerlang zal worden vernomen , op dat niet de vervalle Finances van deeze Provintie, door in, fruftueufe Furmsfementen "en drukkende belastingen werden uitgeput en bezwaard, en dat voorts van < eeze zoo wel als van andere Petitiën , dooide refp. Collegien ter Admiraliteit, voldoende epeniog werde gegeeven. GE-  JAARBOEKEN, Mei, 1782. «35 GENERALITEITS LANDE. Hunne Hoogmogende hebben in alle de plaatfen van Hoogstderzelvcr gebiec bevelen gezonden, dat maandelykfche bedeRonden zouden gehouden werden , om de hulp, byftand en Zegen van den AllerhoogRen oven de wapenen van den Staat af te fmeeken. L i l l o. Den 8 dezer maand Mei kwamen een post poden aan van wegens H. H. Mog. met bevelen voor den Bevelhebber van deze plaats en fterkte,als ook voor de Heeren Rcgters en Amptenaare om geene Zeefchepen van eenige vreemde Mogendheid te laten doorvaaren, uitgezonderd de Houtvlotten en Scheper met zecbehoeften voor de kroon van Frankryk naar de Ooftenrykfche Opperwaters. NEDERLANDSCHE COLONIEN Surinamen. Thans met den aanvang van dit jaar 178: is hier in deze Colonie nog alles ir goeden Staat: dog de Levensmiddelen zyr lchaars, en daar door tot eenen zeer hoogei prys geftegen, vooral de boter cn oly, gel dende eene Kan Oly van fes mengelen 3< guldens. Men meent, dat nog verfcheiden Koopvaarders onder geleide van 'sLand Vv 4 Fre Gene ba LITE l'IS La.is- den. t ) 5  FïJR t- | 1 I I \ il li Ci 1 8' | 03C NIEUWE NEDERLANDSGÜK Fregat DE Valk, Kaptein Sylvefter, mt 'MftWm nullen.zeilen, om vervol^ehdï onder | ramch geleidenaar Europa te ftevenen! CUSACAO. Wy hoopen, dat de hier liggende Koonvaardy; Schepen convoy zullen mogen hebben , om van daar ÓX Franfch convoy , verder naar 't Vaderland te vertrekken Die , welke hunne laS ï reeds gelost hadden nemen dezelve wed 3% Sdllp' de£enRlroom, Kapt Pal us Wülems, is den 8 Februari hief aangekomen/"Voorts is hier alles in goeden Raat Maar men verlangt zeer naar een Eskader Oor og chepen tut het Vaderland , zo oml loodige levensmiddelen henvaards te doen fe« , als om den Schoutbynacht Rirt 'èldfden Kapteinen Boot, Cras en Delfot ^nSc!^n hier liggen te bederven, afte' DBMERARvr en Essequetjo. Den 30 January 1782. heeft de Franfche .eve hebber Kerfaint deze plaatfen kndCv £ en ^ Hollandfche and zo Zen Sen"S Zyn bcd0"gen datiu and zouden blyven , tot nader bevel des amng van Frankryk. De hier liggende ' TLPl f n°men' d0^ den Enters is öö leed wedemrenj ]a zelfs is dien toestaan , hunne Vrugien naar Frankryk, Holnd en' andere onzydlge plaatfen in te fcheiti en te verzenden, fiet berigt, lit welk • • de  JAARBOEKEN, Mei, 1782. 6J7 de Heer Kerfaint mat zynen Meefter ftaat te j verzenden, behelfcht hoofdzakelyk. „ Dat hy 'snagts tusfehen den 29 en 30, „ january laaftleeden, 250 man , onder bevel van den Pjdder d'Alias , op de Ooft„ kuft van Demerary deed landden. Deze troepen waren beftemd om het fort aan te taften, terwyl de Graaf de Kerfaint zig met zyde vÉrdeelirig moeit meefter maa\, ken van den ingang der rivier, maar de ,5 gidzen het afgezonden Krygsvolkjiebbende „ doen dwaalen , verfcheenen de fregatten met den dageraad aan den zelfden ingang der rivier, na verfcheiden maaien op ondiepten geraakt en zwaarigheden van alIcrlci loon overgekomen te zyn. Op het zien onzer fregatten, verliet de vyand het , fort, en alle vaartuigen van oorlog, en' an, deren voeren de rivier op. De Graaf de 5,-KerIaint kwam op den at'iland van een „■ piftool fchoot van het fort, het welk de j, vyanden verlaten hadden, ten anker, Hy „ zond 20 man af om dien post te bezetten. ' 'sAvonds ten 9 uuren kwam de Heer d'A„ lais aan met zyn detachement, ten uiter„ ften afgemat, daar zyne gitzen hunono/T„ koomlyke moerasfen hadden doen door„ gaan. Den 31 voer de Graaf de Kerfaint „ ter vervolging der vyanden, de rivier op ,, Den 1 February ontving hy een boodfehar. ,5 van wegen den Gouverneur en den Com „ modore Tahourdin. Zy vroegen om de „ zelfde Capitulatie , voormaals door Sii „ George Rodney tocgeftaan , en op hur „ woord naar Barbados,met. hunne goederer Deme- iar.ï JUEEO» ► I  Dems- rary en Es* sequeeo. J 5 3 3 3 3 X m 038 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ en bedienden te rug gezonden te worden. „ Deeze artykels toegeftaan, en de Graaf de „ Kerfaint de rivier nog zes mylcn hooger „ op gevaaren zynde, bevond zig toen in 't „ gezigt van den vyand , die daadlyk zyn „ vlag rtreek. De Baron dc Lucius werd inet 50 man van het legioen van Lauzun „ afgezonden om bezit van Eflequebo te nee„ men. Den 5 werdt 'sKonings vlag opge„ heifcht. Den 8 is de Ridder deSuzannet, „ Scheeps Lieut. voerende het fregat 1'Aimablc, en eenige corvetten onder "zyn bevel hebbende , zig gaan meester maaken ven Berbice,'t welk zig insgejyke zonder „ tegenlhmd heeft overgegeeven". „ De divifie van den Graaf de Kerfaint „ beftondt uit: 1'iphigenie,van 32 ft.gecom„ mandeerd door den Graaf de Kerfaint , ,, 1'Aimable van 32 R., door den Ridder de „ Suzannetj le Rosfignol van 22 ft., door „ den Ridder de Kerfaint; le Chien-de-Chas-. „ fe, van 20, door den Vicomte de Pluvi,, nel; le David van 24 ft., door den Ridder , Domoldeau en twee kat - fchepen." „ Genomen fchepen: FOrenoque, voeren, de 22 negenponders, la Barboude, 28 ft. , daar onder 20 negenponders, le Rodney , 22 van zes en vier pond;le Sylphe 18 vier , ponders, dertien koopvaarders waar onder , eenigen van 20 en 24 ft." „ Men heeft omtrent 400 gevangenen op , de vaartuigen van oorlog gevonden. Men , hoopt 'er boven aan de rivier nog meer an, deren, als ook eenige koopvaardyfehepen te vinden. In de forten waren meer dan oq ft, kanon."  JAARBOEKEN, Mei, i'ï^ *35 - De Graaf de Kerfaint, roemt ten hoogRen den yver der Land- en Zee-Officieren, ?' en den moed door het fcheepsvolk en de Z troupen, onder zyn bevel, betoond." Berbice. Den 12 Febr. is deze Colonie door den Bevelhebber Kerfaint, van wegens zyne Majeftek den Koning van Vrankryk opgeeifcht, en den 15 daar aan volgende by Capitulatie overgeoaaS, genoegzaam op denzellden voet en foorwaaiden all met de Engelfche heeft plaats o-ehad. Volgens de Capitulatie mogen de ïnwoonderen met alle Vlaggen behalven die der Engelfehen, handelen; verders was het in de Colonie alles wel, maar levensmiddelen en vooral Plantagie - Behoeftens begonnen fterk te onc broeken, VERANDER1NGE ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ, WAgéninoen. Zyne D. Hoogh., de Heer Prins J Erf-Stafhouder , heeft aangefteld tot Scheepen. ej J Raad der Stad Wapeningen Mr Wulm Hertuk * Klinkenberg van Echten, Advocaat voor den Hov. J Provi iciaal van Gelderland. 'sGravenhage. Den 2 dezer maand heb-.* ben de nagenoemde Heeren. in de Vergadering^ wegens de Steden en Provinden daar by ver.,? meld, zitting genomen: _ „ M In de Gecommitteerde Raaden: Pe Heer Mi der Stad Delft, en de Heer Gerardut Jakobu* van den Bofch, Oud-Burgemeester der staa omu h0ïnde Pmimiaale Rekenkamer: De Heer Abr* reran- EK1NG i\der e hoo» e en age . '"teaars.nz.  Veran- ür.R I ;\G ONDER DE hoqfSE en LAGE AlHTEÖAARS.TSNZ. J I d c ï; h f ei M m d« O M & g; al N vai zit Ut S40 NIEUWE NEDERLANDSCHE ham Dccdel ^cl,e<■pon en Raad der Stad Amftelda.-n; de Heer Mr. iVtfo/eax 7WW Scheen en Raad der Stad Gouda ; de tiZ"Mf ^S Morgan, Raf^mtefter der Stad Schiedam • d> Heer Mr. Jan Melvill, Bu-gc nc-rter de™ St£ Bnelle; de Heer Mr. * Quiryn van der Willigen, Scheepen en Raad in de Vroedfchap der W Enkhuizen; de Heer Mr. Roelof Êoot Raad in de Vroedfchan der Stad Edam en de Heer Dr Karel yan Alfem van Lingen, Burgemeester der Stad Monr iKkendam. iJ" È Stf'nJfener^^ wegens Utrecht, de Heer Mr. W. Nicolaas Pesters. Wegen» Frieslan > jr. G. F. Baron Thoe Schwartfenbtrg en Bohenlandsbe;g; De Heer Mr fanvvn Kufeler. i)e Heer Mr. /je/^ W« Kufeler \)q Heer il/. w„ Schelt inga, Grietnae van Collummerland, nieuw Crinsland. In den iW van Staten: De Heer Mr. Fr«« * If^ ™ van jJmmen, wegens Holland; en e Weer Jzi//.w Karei de Beere, weger s Frie door Zyne Doorlugtige HooghpirMen Prins Erf Stadhouder verkoren tot BurSeefteren de Ed. Gr. Achtb. Heeren Pieter fcSwHAMER, Jakob Heereman en lwi 1 iooMEa : Tot Scheepenen de Heeren Mr. Da- iklifanfois Pichcn *k/f^Tïe°dT*2 Cloon • Ür. Wilhelmus Mattheus Keuckenm Jan David Pichot; Mr. Gerartfusvan den'Berg , Mt. Willem van Waalwyk en Adrianus Knappert; en zyn door hoogtldenzelven aangefteld tot Scheep* nen -Cot misfarisfen van des Gemeene LanHs-Middelcn de voorn. Heeren van Cloon, Keuchemus er Jan David Pichot. Woerden. Door Zyne Doorl. Hoogheid zyt uit een overgeleverde naamlyst tot Scheepenen de"er Sad verkoren, de Heeren Jan Pieter Sprengef Hendrik Knyf, Benjamin Tysfen .Arnoldus van Loon Ermftus van Looi, Jan de Jager en Herma* Prins. Tnm en Den 1 t dezer is alhier, in den1 pa d^SS v" 66 Jaren . overleden de Wel Edel, GeS Heer Gerrit ten Plage, Permanente Raade Oud Buraemeetter dezer Stad , Leenman van d Saaflykc Leenen van Zeeland ter Kwartiere va Tv.niln Ontfanaer van de loolte en 20ofle Per S n de? Sen, Molens, Thienden, Gors-e Dvk Ettineen, als mede van den Impost op d CoUatera'e Succesfien, Rentmeefter van de zot Genaamde Geestlyke Goederen en der Renueren lues over de Stad, Eilande en Kwartiere vanThi Si , mitsgaders Dykgraaf van Poortvliet. LYS' Veran* dering onder de hoo« ge en lage Amte- > aars. enz. i 1 1 1 1 m n e 1- )- r  *44 NIEUWE NEDBRL.JAARB. Mei, I?82. L YST DER PRYZEN VAN VERSCHELDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 2? Mei. Rotterdam den 27 Mei. Tarw Oude 2eeuwf.fo »f^ :iAVER Gron.dito ÏTSS i4i.«5~ SMlr. Hint  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Juny. M D CC L X X X I I. GELDERLAND. Zutphen. /"\p den Landdag dezer Provincie is be\_} floten tot het aangaan van een Verbond van Vriendfchap , Koophandel en Zeevaart met het Noord-Amenkaanfch Gemeenebeft, op den voet , als de Koophandeldryvende Geweften zulks het oorbaarst zouden oordeelen. Ook hebben twee Kwartieren nopends het Schotsen krygsvolk (doorgaans de fchotfche Brigade genaamd) geltemd overeenkomftig het gevoelen der Provincie Holland ,als mede bewilligd, dat de vierde man van iedere compagnie op de fchepen wierdc geplaatst. Dog het Graaffchap , Zutphen wegens weigering van Jonkheer van de Capellen tot de Marfch,zich op deze twee ftukken nog niet kunnende verklaaren, zyn dezelven in beraad gehouden. Dog wegens de byzondere Vrede, en wapen ftilftand, door Engeland aangezogt, welke Mogendheid hier ° X x ui Zutphen  Haar. LiM, 648 NIEUWE NEDERLANDSCHE in door Rusland ondcrftcund worde ■heeft dit gevveR zich met Holland vereenigd' HOLLAND. Haarlem. De Hollandfche Maatfchappy der Wctenfehappen, in deze Stad gevestigd, heeft volgends jaarlykfche gewoonte de ingekomene prvsverhandelingen beoordeeld, en zo nieuwe vragen opgegeven , als ouden herinnerd, en van het een en ander het navolgend berigt bekend gemaakt: Qp den ai der voorledcne maand heeft de Hollandlche Maatfchappy der Weeteiifchappeq alhier toegeweezen aan de Heeren FredericdeCas-* tdlon Prof. in de Mathefis «Sec. &c. te Eeriyn, en Jofephm Pap de Fagaras , Philof. Doft. & Irof. &c. te M, Vafahly in Zevenbergen, elk een Goude Medaille, wegens hunne Antwoorden op de Vraagen over de Analogie, om dat beide zeer uitmunten , de eerfte in het Theoretifche, de andere in het Pr.ftifche gedeelte. Op de Vraa;e nopens de onderfchcide foorten yan Luchtgelykende Vloeiftoffe,,, wegens de nuttige onderwerpen van de Naruurl. Hifi. onzca Vaderlands , als mede bétrekkelyk de voornaamfte btroomen in de lexelfche Zeegaten,en wel voor naamlyk m en by het Marsdiip , zyn wel An woorden ingekomen: Edoch dezelve voor onvoldoende geoordeeld En is derhalven beflooten dezelven op nieuws ?vV JfeKVeD ' wd byzonder kan zy "'"et af. dL k &?yzon, el veJrzoelc' te communicecrcn, m d§ Vraag, luidende aldus; „ Naar»  JAARBOEKEN, Juny, 17S2.' 6*45 „ Naardien de voornaamfte Stroomen in de Texelfche Zeegaten, en wel hoofdzakelyk in „ en by het Marsdiep , hoe lai.gs hoe meer dc „ aldaar liggende Dyken en Zeeweringen nade,, ren, en dezelven door de toeneemtnde diep „ ten, in gevaar brengen, zo word gevraagd of, ,, en door^welke niddelen de gem Stroomen var ., den wal afgekeerd , en het naderen der gevaar'„ 1-yke diepte vooigekoomen, of de Zeeweeriiv ,, gen tegen de nadeelige uitwerHng van dier beveiligt zouden kunnen worden". De Maatfchappy verwagt dat de Schryver! „ der Verhandelingen, gefchikt om een Vra=ig vat zo veel gewichts te beantwoorden, eeneduide „ delyke er. naauwkeurige befchryvirg der wer „ ken, die zy ter bereikinge van het voorgelteldi .,, oogmerk mogten dienltig ooroeelen , en eeni „ bereekening der keften, tot de uitvoering va; „ deze'ven benoodigd, zullen opgeeven. „ En om allen, welke lult en gélegeeheid mog 5, ten hebben, hunnen arbeid ter beantwoording „ dier Vraage te beReeden , des te meer aan t moedigen, berichc zy 'evens, dat de zulke de „ begeerende, alle noodige onderrichting en hul „ tot het onderzoek dezer zaaken , of ook tot hc „ doen van eenige waarneeminge in loco kuniK „ bekomen ; mits zich ten dien einde alvoorei ,, adreffeerende aan den Secretaris dezer Maa „ fchappy. Men belooft op de gewoone voo „ waarden aan deo geenen , welke deze Vra; ,, voor primo January I7b2 voldoende beantwoon. 5, een Gouden Medaille en honderd gouden han „ Ryders tor een Eerprys en belooninge, en wa „ neer een tweede Antwoord mogt geoordee ,, worden het Acceffit te verdienen , zal d „ Scliryver daar van etn Zilvere Medaille en ho „ derd Zilvere Ducairnnen aangebooden worde ,, cfferetrende men daarenboven om aan die g< ., nen, wier Verhandelingen etn Gouden of Z „ veren Eerpenning zullen weggedraagen hebbe Xx 2 53 ' ) HaArlem. Programma derRolL Maat- fchappy der we- tenfehap- pen. 1 l e s P t. n s r- g * Q- ld zit n0*:eiln,  I Haarlem. Programma'üerHolI. Maatfchappy4er wetenfchappen. 5io NIEUWE NEDERLANDSCHE „ behalveD »de vaftgeftelde Prsrnien , nog te zul„ len vergoeden zodanige kosten en daggelden, ,, als zy zullen kunnen aantoonen aan Landmee„ ters of andere Perfoonen , tot het doen van „ meetingen, peilingen en andere waarneemingen, „ betaald te hebben". Dat deze Vraag (herzeggen wy) op nieuw word opgegeeven, om re beantwoorden voor i February i ?«3 , met byvoeging , dat men verwacht eene naauwkeurige befchryving der middelen , die men zal willen voorltellen met een fuccint betoog van de mogelykheid der Executie, en het nuttig effecl van dezelven, mitsgaders eene bereekening en ciering, zo veel doenlyk, van de koften. Voorts heeft zy beflooten hier by te voegen de drie volgende Vraagen. A. Om te beantwoorden voor i Jan. 1784. „ Is de Algemeene grondregel der Hydrometrie, „ dat de grootfte diepten Reeds op de naauwfte plaatfen der Rivieren bevonden worden, insge„ lyks toepasfelyk op de Zeeboezems, gelyk het „ Ye, alwaar de Stroom door de Getyen veroor,, zaakt word ? Of zou door een geregelde ver„ naauwing van dezelven de fnelheid, en dus ook „ het uitfehuurende vermogen verminderen, voor ,, zo verre, alsdan de dagelykfche vloed minder „ water aanbrengende, 'er ook by ebbe een min„ dere hoeveelheid zoude terug ftroomen? Zynby voorbeeld de diepten in het Vaarwater van het Ye, in de holle Sloot by de Nes en Volewyk „ aan de naauwten aldaar, of aan toevallige oorr „ zaaken toe tefchryven? En zou de Vaarbaarheid „ van het Ye, tusfc'hen Amfterdam en Sparendam „ door een geregelde vernaauwing verbeterd, dan „ wel verflimmerd worden"? B. Om te beantwoorden voor 1 Jan. 1785. ,, Schoon men thans in de Luchtkennis zeer „ verre gevorderd is, heeft men echter tot nu „ toe omtrent de verdikte lucht flechts weinige „ proeven genoomen, waarfchynlyk is dit aan de s> on-  JMJtBOEKEN, Jag, «7»- 6s' ^,«i™aalrtbeid van den daar toe noodigerj toe- fteU™ K fchryvS, waarop de Maatfebappy: *» u u ^um-IvI; leven, den groe der Planten, " en'netbr den n &t van^verfchillende dl»; " hpid te beproeven ; 3J aan te wyzen , welke " gevolgen of nieuwe^ leeringen hier uit kunnen Qm c^bSnt^den voor het begin van '£ 30 Doo/welke ïheorifche en door de ondervin. dine bevestigde voorichriften kan men de ge; " zondheid zulker menfehen behouden , die ui I? dTsan fch verfchillendclimaat, en by een zot t^inSóvereenko ^bge noodzaaklyke levenswy ze met hunne eertyds gewoone, m Ooft-Indiei " StoS Welke zeekere Algemeene Regel " kan men daar omtrent geeven, en welke by ' zo^efren, naar den vertchiilende uiterlyke, ^ ^ÈS^-oor^ paren by dee, MaCatfehappë; opgegeeven} als mede:de^ «ader vereifchte in de Antwoorden op de Vrwgeni aoc ha'r voor de tweede reize voorgefteld , zulte Shvori!ïemcld worden, in haar gedruk SgSa^opr dit jaar het welke by haare Boekverkoper Jan van Wah■« alhier, eerttdaac in het Nederduitse li en Fraufch zal te beKome W Ondenzelfdrn 2! Mey 178a zyn door de Ho landFch'e MaLfehappy der Weeten^P^ gefteld tot Directeur de Heer Mr Ffe^Jff\ Boers, Advocaat van de F, O. I. Corcp. Amfterdam ; de volgende Heeren ^t UÓ,n Amlierdam Jbraham Arend van der Meojck» Frc AS 3 wa rlA&R,EM. Programmaier HolU Maatfchappyder wetenfehappen. 1 i 1 r 1 t 1 I n i1- ff e :e ' f.  Haa LEM 6> NIEUWE NEDERLANDSCHE r" dS& 5R2nonftrtnteni ™co!aas Para-H Mei lJOCt. A. Paets van Troofcwk ^' V.'Vie!. " D^n 3i dezer maand zyn drie Beftierder™ der Haarlemfèhe Maatfchappye de VVeten fthappen, van S&em/UhfV^.Z^ Heuvel, verzeld van den Heer SecTrnrfs ITne ï ' ^l1* bezendTnge by ^yne Doorlugtige Hoogheid gewees? *en hebben aan Hoogst Denzelven heTProtec SCïtóde befcherming van den Oecono . Delft. De Directeuren van de Porcelain Fob,-;ken en de Porcelain FabrikeSSïiSeS hebben by frneekfchrifte aan CS Phtfdbdïf h°Udcn ?t VCrvaI ^r DeS «ateelbakkeryen, en onder de redenen dnr van opgegeven, „ dat in Braband te Dant" &"civBSn^ belastingen danSE neen op t Delfsch Aardewerk geheven wi ten, en m Portugal, als ook inlSn de ' invoer  JAARBOEKN, Juny, 1782. 'r' 653 invoer van hetzelve geheel en al was verboden , terwyl 't inkomen en vertier van vreemde Aardewerken , voornamentlyk van het Engelfche, in deze Provintien geduurig toegenomen was, en zelfs tot nog toe, niet tegenftaande de Vredebreuk met Engeland, tot verbazing van velen , bleef toeneemen ; terwyl aan de Ingezetenen van dezen Staat alle gelegenheden wierden benomen, om eenig voortbrengzel van de Fabrieken der Supplianten in Engeland te vertieren, overeenkomftig het verbod tegens den invoer aldaar gedaan: waarom de Supplianten verzoeken , dat het Hun Hoog Mog. behage , den invoer van 't Engelsch Aaraewerk binnen deze Republiek op zware ftraffen te verbieden". Dit verzoekfchrift is door de Heeren Gedeputeerden van Holland en Weft-Friesland overgenomen, om in den haare breder o-ecommuniceert te worden ; zullende dier Sverminderd de copye gefteld worden in handen van Heeren H. H. Mog. Gedeputeerden tot de zaken van de zee, om te vili teren, examineren, en 't advys van de aan wezende Gecommitteerdens uit de refpeétiv< Collegien ter Admiraliteit dezer Landen in tenemen, en van alles ter vergadering rap port te doen. 'sGravenhage. De Provincie Holland heeft haare toeftem ming ingebragt in de 'petitie van den Raai van State van ƒ 8,409,700 — : — tc aanbouw van 19 Oorlogfchepen van linie Xx 4 (be Delft, 1 r. 5>  654 NIEUWE NEDERLANDSCHE 4sGitA. VENHAGE ] ] i ] (behalven die in vorige petitiën tot ƒ n * f335, 012 - : ~: en ƒ 9, 271, 498 — : —• reeds waren vervat) als mede in de vermeerdering van gemelde petitie tot/490,125 —: —: op de begeerte van Friesland tot aanbouw van één Schip van 50, en één Fregat van 20 ftukken, by 't Collegie in die Provintie te bouwen , in plaats van de verongelukte fchepen de Princes Frederica Lonifa Wilhelmina en de Eendragt. Hun Ed. Gr. Mog. hebben by deze hunne toeftcmming teffens aangedrongen, dat dezelve petitiën tenfpoedigften mogen worden befloten , opdat de hellingen, die door 't aflopen der laatst gebouwde fchepen ledig zyn geworden , of eerftdaags ftaan te worden , ten eerften weder bezet en den nodigen voortgang met den aanbouw van fchepen gemaakt worde, ten einde de aanwinnende Zeemagt door het minfte toeval niet weder by deszelfs opkomst tot het eerfte verval gerake ; en dat verder op het nadrukkelykfte zal worden verklaard, dat Hun Ed. Gr. Mog. niet kunnen afzyn, de verdere Bondgenoten op 't ernftigfte te vermaanen, ten einde door fpoedige , gave en onbepaalde toeftemmingen , mitsgaders loor prompte en toereikende furnisfementeri op deze en vorige petitiën tot den aanbouw niet langer in gebreken blyven , van Smnne duure verpligting ter verdeediging van t Vaderland naar behooren te voldoen; zulende de zaak wyders ter Generaliteit daarhenen worden beftierd, dat een mondgeprek met de Gecommitteerdens uit de Colegien ter Admiraliteit werde aangelegd, om . na  JAARBOEKEN i7»a.' «53 na te gaan de-punten, waarin de bouwwyze,' verdeling en bemanning van 'sLands fche-J pen onder de verfcheidene zceraaden van den anderen zyn verfchillende, en de nodige bevelen te beramen, ten einde die punten, ten minfte de zulken , welkers verfchillen wezenlyke ongelykheden zyn, tot de meefte eenparigheid en gelykheid werden gebragt. Wy hebben in ons voorgaand ftukje reeds «refpioken van den ftap , die Engeland tot eene byzondere vrede , en ftilftand van wapenen met deze Republiek gedaan heeft. Het laatfte vertoog, of Nota door den Grave van O ft er man aan den Grave van Wasfenaat Starrenburg overgegeven, was van dezer inhoud: Hun Hoog Mog. de Staten Generaal der Vet eenigde Provintien zyn , door de erkend. Ministers der Keizerin van Rusland by dezelven reeds onderricht, van het befluit, welk de Komn van Groot-Brittanje genomen heeft, met betree king tot den voorilag, door Hun Hoog Mof. vooraf gedaan , ais den grondflag, waar op ht aantfche werk der bevrediging ; onder op ziel van Haar Rus-Keizerlyke Majt. ondernomen moest berusten. , Het is de zoetfte vergelding, welke de Keizer zich kon belooven van zoo veele poogingen, ( zo0 veele zorgen zonder belang, dat zy haa goede dienften een goed gevolg Z?et hebben; < zy kan niet anders, dan zich geluk wenfehen, d 7V volkcomen gedaagd is by Zyn Groot-Bnrtani fche Maj- en dat Zy door Haare tusfehenkon die voorloopinge voorwaarde befchikt heeft, w fee door Hun Hoog Mog. zöo zeer begeerd iGftAENI2A*!E. 1 I | C It » iu :n re ;n ac li- iSt is, tos  VENHAGE. JVota va wegens' Hof van Ruslanc, aan den Gezant der Staten. i X i i 1 ( 6j )■> s? 55 5) 33 3> 35 3> 33 :> w NIEUWE NEDERLANDSCHE gedirigeerd worden in dier voege, dat 'er on dlnfinuat.en en Communicatien van de Minister van Rusland, het volgend antwoord gegeven zal „ Dat zedert den oorfprong der Verbintenisfen „ uit de maritime asfociatie voorkomende , Hun Hoog Mog. niet opgehouden hebben aan Haare „ Keizerlyke Majefteit preuven te geven, van „ het vertrouwen , 'c welk Zy adieu in Haaie „ goede mtennen , en van Hun empresfement. , om onder tlaare Mediatie , een gelukkig en " ul!de Y;edc "let Kt]Sehad te fiuite-; dat I un , Hoog Mog. fteeds op hogen prys Hellen , de ; gunftige uispoflticn van Haare Kei/erlyke Ahjc. , Reit, met tc hoopen, Jat Zy zigva-tlyk hou, den ral aan de gronddagen by de gewapende , Neutraliteit ingerigt , zonder te gedogen , dat , 'er eenige verandering of i, breuk , door eene , pacificatie tusfehen de Republiek en Zvn» Sr ttannifche Majefteit ingebragt word; dat in dee, ze perfuafie, cn aangemoedigd van Hunnen ^v*"? !iec Vt l'!aDgen van te zien, dat onder , de Mediatie vati Haare Kéizerlvke Majefteit door een hooorabelen en voordeelige Vreede' geëindigd worde de Oorlog, waarin de Republiek, te^en wil cn dank, is ingewikkeld, dorr de aggresfle van het Hof van Londen ; Hun Hoog Mog. hebben in overweging gaiomen den Brief van een Heer^Fo$, Staatssecretaris van Zvne Bntfche Majefteit , gedagteckend den aoften Maart Ï7S2. die Hun gecommuniceerd is bv de Memorie van de Minifters van Haare Keizerlyke Majefteit, den Prins van Gallitzin en den Heer■ Marcof; als mede den verklarenden Brief var: den genoemden Staatssecretaris, gedagtekend den 4 Mei; dat Zy met genoegen, uit'den it houd van den laarften hebb.-n gezien, dat Zy« ne Bnttanifche Majefteit, ten "grond/lage van eene byzonderen Vrede met deezen Staat, aanneemt de vryheid der Zeevaart, iDgerigt op de « gron-  JAARBOEKEN, 17»* 659 wonden der declaratie , onder het gunftig be" luïr van Haare Keizerlyke Majefteit , den 28 " Hof vYnLo?den moet aangemerkt worden ah 3' een JvolK der onafgebroken efforten , als Haa» " rf Srlyke Majetteit ten beste van deezer " S%acwe heeft willen beueden , en.vooral a * irn,>mMb»el der aoedc dienRen, die Zy me " zoSS op^f dispofldef van de Refolutl " van den Iden Maart, heeft doen gelden. Da " Svoornaamlte onderwerp, het welk ten grond " feuiiS^Vredes onderhandelingen moest dienen " duïïn het St gefteld zynde, Hun Hoog Moj " indien Zy alleen derzelver byzonder belang b< *' hartfgden. geen uitftel zoude neemen , om m< " den eerden de noodige maatregelen te bera " men d ftot eene formeele openmg der conf< " {Snonder de bemiddeling van Haare K« " zer yken Majefteit , den weg konden baane " Dat Hun Hoog Mog. hoe geneigd 00 om l d°e zeïver voorfaande befluiten te volharde eeter niet oDtveinzen kunnen, dat na conus Sapvan het Hof van Londen , vooral onc " fetblftuur van 't vorige Miniftene, Hun j " hnet heeft in de verpligting om meer en m " te' gHunner eigene zekerheid waakzaam te zy ^encpToï^^ Keizerlyke MaieRcit zelve , m he voorle Reizeriy^e i ^ . op Jdel n , " kStiadiS: verdedioiing te denken. Dat Zy " dtanSdfoShet Hof van Vrankryk een f 's Grave - ha» ge. Praad- yys van Holland nopens eene by' zonder e Vrede; t t .» X 1- i- 1. >y 3» nt Ier ;e~ :er n, ire len ■an :cn lan ee- aal om and ,of  s* Gha. VENHAOE. Ptceadvys van Holland nopens eene byzondereVrede. 3 j ] r i I 660 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ ofeenbyzonderen Vrede, buiten concurrentie „ yan Zyne Alierknstelykfte Majefte™'agS „ ren. Dat deeze zo nodige alliantie, en de cr,n„ iideratie, dat Hunne bezittingen in de Welt-In " , e?«'rdle deVvand heeft ingenomen gehad,-door „ de VVapene, van Vrankryk heroverd zyn; ea „ eindelyk de groote waarfchynlykheid van een „ ipoedig herftel der algemeene ruste , komen » nun Hoog Mog. voor, zo veele omftandighe„ den te zyn, die een algemeene bevrediging zo }, in Europa als daar buiten, voor Hun byzonder „ belang en voor de aangelegenheid van het alse„ meen, boven een partikuliere Vrede oneindig „ verKieslyker maken. Dus Zy derhalven van ge„ dagten zyn aan Haare Keizerlyke Majefteit te „ moeten voordragen, of niet de Republiek, met „ zu k een grondbeginzel aan te neemen, het her„ ltel van den Vrede tusfehen alle de Oorlogende „ Mogenheden zoude kunnen bevorderen' en „ medewerken aan het glorieus ontwerp, het welk „ Haare Keizerlyke Majefteit zig met den Keizer „ heeft voorgefteld. ,, Dat zy, in den tegenwoordigen toeftand van " ™ L'.niec twyfelen , of Haare Keizerlyke „ Majefteit zal de voorkeur aan dit groot oog„ merk geven,met tendien einde herhaalde voor„ llagen aan de andere, thans in Oorlog wezende „ Mogenheden te doen en de plaats van het Con„ gres te defigneeren, zynde Hun Hoog Mogende „ gereed om zonder uitftel Plenipotentiarisfen te , benoemen, oie voor hun aandeel de conferen,, tien bywoonen". Dat deeze Refolutie met de Memorie van de Ministers van Rusland en de Brief van den Heer ;°f' die «" "e0vens ging, alsook de verklaarende hief van dien Staats Secretaris , zullen gezonden rordenaan den Heer van Wasfenaar-Starremburs, iet ordre om dienvolgens de noodige reprefenta' l?ïinïïr P°/ Van St' petersb,rgSte doen; dat elyke Affchnften gezonden zullen worden aan deg  JAARBOEKEN, Jun^ 17S2. 661 den Heer van Berkenrode , met ordre om deeze Refolutie te Communiceeren aan het Hof, by het welk hy refideert en Zyne Allerchnstlykfte MajeReit te verzekeren,dat Hun Hoos Mogende for meel verklaard hebbende , dat zy vast beflooten hebben mer. alle mooglyken yver en trouwheid, geduurenden den toekomenden Veldtogt,te volgen het geadopteerd confert van operatien tegen den gemeeren Vyand , door geenerlei propofitie 'er zig van zullen .doen afbrengen; maar dat aan den anderen kant, zy i\g ook verzekerd houden , dat Zyne Allerchristlykfte Majefteit, hy het herftel van den Vrede, het belang de'. Republiek niet uit het oog verliezen zal, dat hy het by aanhouden» heid zal behartigen, gelyk hy 't geduarende den Oorlog wel heeft willen doen , en dat hy geen zwaangheid z-ft maaken des aangaande verzekeringen te geeven, die gefchikt zyn om hun gerust te ftellen. ,, Dat eindelyk affchrift der gemelde ftukken ter hand gefteld zal woid.n aan den Heer Hertog de Ja Vauguion met ver/oek om , dooi" zyne goede dienften, de inftantien en reprefenta'ien, die den Heer Berkenrode belase zyn aan het Hof van VerRulles te doen, kragtdaadig te üuderfteur.en. Men weet zeker, dat Rusland a'an het Hof van Frankryk door eene Minüteriaale Nota hadt doen verzoeken, om dezen Staat niet te verhinderen, om met Engeland eene afzontlerlyke Vrede te maaken. Maar men kan ook tevens allerzekerst melden, dat daar op is geantwoord, hoofdzakelyk, dat de Koning geen beftier heeft gezogt , of nog zoekt, in de befluiten van de Staten Generaal; maar dat, gelyk Hun Hoog Mog. met Frankryk hebbenbepaald om gemeenfehappe!vk te werk te gaan,en dat dit de natuurlyke Y y Staat 'sGra- venhage. Pnead- vys van Holland nopens eene byzondereVrede.  662 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'i Gra« VENHAce. Staat der Zaaken eifchte; Haare Keizerlyke Majefteit, niet fchynt te kunnen verwagten „ dat Hun Hoog Mog. een aangenomen Plan zullen laaten vaaren, een Plan het geene dienen moet om een algemeene Vrede te verhaasten. Men verzekert ook, dat de Koning van Frankryk, op de aanzoeken der Engelfehen tot eene afzonderlyke Vrede met dien Vorft, geantwoord heeft : „ Dat Z. M. vafteïyk ,, hadt befloten, alle voorhagen, (trekkende v,t het aangaan van eene afzonderlyke „ Vrede met Groot-Brittannïe, van de hand „ te wyzen ; fchoon Z. M. zeer genegen was, het zyne toetebrengen tot het treffen ,, van eene algemeene Vrede ; mids dat alle ,, zyne bondgenooten , ook de Staten der „ vereenigde Nederlanden , daar in genoe„ gen konden neemen". De Heer Brandfe, Burgemeefter van Arnhem, en wegens Gelderland afgezonden ter vergaderinge der Algemeene Staten, zal den Heere Leftevenon van Berkenrode, Gezant van deze Republiek aan het Hof van Frankryk, werden toegevoegd, om met en benevens denzelven dc belangens van dezen Staat aldaar waar te nemen en te behartigen. Het Hof van Frankryk heeft aan den Algemeene Staten kennis, gegeven, dat 32 fchepen van linie van Cadix naar het Ganaal zouden zeilen; om dat tydftip waar te nemen , dat, terwyl de Engelfche Zeemagt daar  JAARBOEKEN, Juny, 17S2. 6tfg daar zal bezig gehouden worden, het Hollandsch Eskader zoude uitloopen , om den eene of andere kans waar te neemen. Onder, wyl wierdt een zwaar Eskader van 16 iche pen van linie voor de wal gezien, waaror verfcheidene krygsraden zyn gehouden, ei door denzelven geoordeeld , dat het te ge vaarlykwas, 'sLands Zeeraagt tegen zo ee ne overmaat te wagen , alzo het by eenei ongelukkige uitflag gcfchapen Rondt,dat all zeemagt van de Republiek daar door , voo den ganfchen oorlog, zoude gekraakt zyn, zi aan fchepen , officieren als aan matrooler Hierop de tyding zynde ingekomen, dat vy zwaare fchepen , namenlyk De Vt&orf c Brittannie van 100, de Queen van 90, £.( gar van 74 en Panther van 60 ft. van h£ vyandelyk eskader gefcheiden waren ; wierc terflond den 13 dezer door Zyne Hooghei een Adjudant naar Texel gezonden met bev« van uit te gaan. Nochthands is 'sLands E kader niet uitgezeild, het welk zomrnigc hier aan toefchryven , dat men der Enge fchen magt nog te groot en het dus voor c Republiek te veel gewaagd agttej terwyl a deren meenen , dat de reden deze is, d tusfehen de 2000 en 3000 matrofen op_ ( fchepen zyn aangetast door die zeilde zie te welke niet alleen in ons Land,maar do gansch Europa heeft geheerfcht, en laGri Sfde Influenza is genaamd geworden. Het niet onmogelyk, dat beide deze redenen he ben zaamgelopen. De Visichers hebben in 't gezigt van Engelfche vloot zeer gerust liggen visicne Yy 2 I 'sGra- VINHA, GE. i l C ) f 1 t It d :1 >nlle.1itle kjr D:6 is 0- de n. )e  664 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra Vt NÈtfl . . De Noord-Araerikaanfche Gezant , John - Adams heeft den 17 dezer by den'Heere Prinfe Erfftadhouder ter avondmaal geweest, ^ De Heer Tor,gewezen Refident van dezen Staat te Venetien is met zynen Secretaris M. Tinne te rug gekomen, alzo dc Venetiaan» fche Raad oriverzcttelyk bleef weigeren aan H. H. Mogende , in de bekende zaak van de kooplieden Chewel cn Jordan, voldoening te geven. Amsteldam. De Heeren van den Gerechten hebben den Ï3 JUI]y de navolgende Publicatie gedaan en afgekondigd; i, Myne Heeren van den Gerechte der „ Stad Amfterdam notificeeren hiermede , aan elk en een iegelyk, dien het aangaat, „ dat Boekhoudcren van de Wisfelbank de- zcr Stad, zullen vaceeren van Maandag 24 Juny en vervolgens dagelyks , s, 's morgens van agt, tot 's middags ten twee „ uuren , ten einde, zo die geenen , die „ reeds een Rekening iri de voorfz. Wisfels, bank hebben, of verkiezen mogen eene „ te nemen , zich in gemelde Wisfelbank 3, vervoegen, om hun naam, in een daartoe ,, ingerigt boek, te teekenen en hun BankfJ zegel tè-ontfangen; ingevolge de ordonn. s, van Hun Ed. Achtb. van den 30 April » ln kennifle van my Secretaris H. VAN SlINGELANDT. Men  JAARBOEKEN, Juny, 1782. 665 Men ziet hier de 'navolgende Lyst der pryzen zedert den aanvang van den oorlog tot het laatst van de afgelopene maand Mei op den Vyand gemaakt: ■„ Voor de Admiraliteit van de Maas". „ 1781. is den 24 Öétqbef, door de Kaper het Algemeen BelangsKa.vt. Liekele, te Helvoet opgebragt: De Neptunüs, een visichers Sloep met 8" mannen. 1782. 14 February, heeft 'sLands Kotter ■de Kemphaan , Luit. Eyé genomen een Sloep, geladen met Traan en Pik. 26 dito, heeft de Kaper de Vaderlander, Kapt. Brown genomen, en te Galais opgebragt; een nieuwe Kotter, 15 mannen Equipagie, geladen met Genever, .Brandewyn, veel Thee van verfcheiden foorten , en eenige Baaien Koopmanfchappen, ter waarde van 8000 p. ft. 1782. 22 Mei, is in 't Vlie binnen geko* men, een' Brik gelaaden met Steenkoolen ». moetende na Hamburg : genomen-door de Kaper dc Vliegende Vis, Kapt. G. Schelvis. 24 dito, is in Texel binne gekomen, the fince Kapt. Wilkenfon, met Steenkoolen en Glas; van Nieuwkaftel na Hamburg moetende : meede door Kapt. G. Schelvis genomen. 25 dito, is te Vlisfingen binnen gekomen, een Smokkel-Kotter, genaamt de James Mary, Kapt. Thomas Stone, gelaaden met eenige Deekens en Gaarens, genomen door de Kaper de Havick, Kapt. Joung,en aan wiens boord ook 400 Guinies contanten waren". Yy 3 Voor Att. sTïr.» DAM.  tfóö NIEUWE NEDERLANDSCHE ■Am- SiTELDAM. Voor „ Voor de Admiraliteit te Amfterdam". „ 1781, 6 Maart, heeft's Lands Fregat van Oorlog, da Eendragt, Kapt. de Roock,voerende 24 ft. kanon te Surinaamen opgebragt, twee pryzen, die hy onderweg genomen had ; en heeft op de Rivier van Surinamen ook verfcheide Vaartuigen bemagtigt. 24 Juny , heeft dezelve in Texel opgebragt, een Brigantyn ; gelaaden met Provilie, ftevenende van Cork, na Nieuwjork. . 10 July, heeft de Sch. by nacht, Graave van Byland, een Fregatfchip genomen, gelaaden met Sout, en te Cadix opgebragt. 8 September, is door dezelve, en Kapt. Coerman, een Lettre de Marke genomen. 16' dito, kwamen in Texel binnen, The Mary, en The Providence , gelaaden met Steenkoolen; en genoomen door de Kaperfcheepen; de Dolphyn ch Triton, Kapt. van der Linden en van der Biest. 9 December , is te Vlaardingen binnen gekomen, een Visfchers Scheepje; genomen door de Kaper de Herkules, Kapt. J. Hogeboom. 1782. ij April, heeft Kapt. C. Geerman, voerende het Schip de Vrouw Magdalena, een Brigantyn Schip de Leviathan, geranfoeneert voor 400 p. ft. 6 Mei, door een onzer Fregatten zyn genoomen, en na een Hollandfche Haven opgezonden, twee Schepen, geladen met Boter, Spek, Koorn enz":  JAARBOEKEN, Ji'.ny, 17S2. 6Ö5 „ Voor de Admiraliteit van Zeeland". i78ï 7 February, hebben de Uitleggers KantNambouts en Kroonenburg, voeren Ie iedeflDraaibasfen en 3 man Equipagie genomen; een drie mast Sloepfcheepje, me 6 ^dito" ts door dezelve te f-kzee op Gebrast, een Kaper voerende .18 ft. kanon In ^mannen Equipagie ;, hebbende een go de buit by zig; voorts veel kruid, Lood ei ander Oorlogstuig. 2o dito, is door'sLands Fregat. Sf.Mjn» tensdyks, Kapt. S^orn^ , ™ Zierikzeefche gat genomen , een Kaper g< monteert met 4 Cannonnades 9 P0*^>/? 6 ftaartftukken, benevens 20 man Equipagn ! Tuny,heeft de Kaper teNtet-Ferivagi Kapt. Brouwu te Vlisfingen opgebragt; twt Visfchers Makreelvangers, ieder met ] mannen, ter waarde van 2000 guldens e Tuly, kwam Kapt. Brouw» te Vhsfi gen binnen , met Geranfoeneerdens van 1 Visfchers: 14 heeft hy voor 200, en 1, vo 100 Guinees geranfoeneert. 19 dito, is te Vlisfingen binnengekomei Scharhtte een groot Schip, 9 P^foon Equipagie , gelaaden met Steenkoolen , verkogt voor 7950 guldens. o Augustus, is te Ameland binnen gek pen , een Brik van 80 ton, gelaaden met b last , beide Schepen , door de Kaper , Niet-Verwagt, Kapt. Brouwu, genoog 6 dito, kwam gemelde Kaper te Vhsl gen binnen , hebbende weder drie Sund * Yy 4 lx Amstel*dam. » 1 t 11 •> e 1 1- 5 )r 1- ;n ;n 0ü- 36 u in- ïr- id-  Am- SÏE DAJV 6SV NIEUWE NEDERLANDSCHE landfche Barkentyns genomen: waar van hv p- 2 gerantfoeneert heeft. :* *?8lTl 3 September, heeft de Kaper de Kapt. Bannister, twee Visfchers s:e- nomen. b~ 15 dito, heeft de Niet-Ver magt , Kapt 2Vrc£ , 5 Schepen geranfoeneert voor 700 p. 11. ' 16 dito, kwam in Vlisfingen binnen, een üuis-Schip, door gemelde Kaper genomen. 30 October , heeft de Kaper de Vlyt, Kapt. Bannister, genomen een Snaauwfchip Man London, gelaaden met Kooien, en verkogt voor 11750 guldens. 6 November, is door dezelve genomen, een groot Schip, gelaaden met Steenkolen. 17 dito, heef: Schipper G.C. Meeuwfeh, te Veere opgebragt; een Schooner-Schip geladen met 45 last Mouth, en 6 last Garst. 21 dito , heeft de Kaper de Vlisfinger, Kapt. Turcq, een Schip geranfoeneert, voor 150 gujnies. 30 dito, een dito voor 500 guinies geranfoeneerd. ° 8 December, is de Vlisfinger tc Cherbourg binnen geloopen, by zig hebbende drieilanioenen, ter waarde van 1200 guinies. 9 dito, heeft dito twee Schepen genomen cn geranfoeneert voor 700 guinies. 10 dito, hebben 'sLands Uitleggers van Veere, een groot Schip genomen , gelaaden met Mout, en aldaar opgebragt. 26 dito, heeft de Vlisfinger,Kapt.Turcq, een Bngantyn-Schip gtranfoeneert voor 600 guimes: cn een Brigantyn de Pomona van ioet  JAARBOEKEN, Juuy, 1781. 669 100 ton, gelaaden met Aardappelen, na Bresi gezonden. 178a. 30 January, is door gemelde Kape: het Schip de Industrcs genomen , en geran foeneert. 17 February , heeft den voorfpoedige Kapt. Turcq, een Ranfocn van 1000 gu nies, en twee pryzen gemaakt. De Kap van een dier pryzen, heeft 15000 guinies te vergeefs voor Ranfoen aangebooden. 20 dito, heeft de Kaper de Goede-Fe wagting, Kapt. Casfm, de Nepthunus im Steenkoolen gelaaden genomen, en nog dr Schepen geranfoeneert, voor 1400 guinies 24 dito, is in Texel binnen gekomen, ( Commeelu, een Sloepfcheepje, gelaaden m Suiker, Thee, en andere Stukgoederen, b neevens eenige Kanonnen. 1 Maart,heeft diebraaven Zeeman,Kaf Turcq, een Smokkelaar geranfoeneert voi 200 guinies. En een dito , na Havre ( Grace gezonden, welk Schip op die Rivi geRrand is; dog de Equipagie en lading geborgen. Nog is door gemelde Kapt. Turc, genomen, een Schip van 120 ton, gemo teert met 6 R. a 6 p. 2 dito, heeft dezelve te Brest opgebra een Schip van 400 ton ,. geladen met To werk en Ammunitie , ter waarde van cir 10000 Ryksdaalders. 6 dito , heeft voornoemde Held Turc te Cherburg, opgebragt, een Brik van 2< ton, gelaaden met Pik en Duigen. 8 April, is de Kaper de Goede Veruoc ting, te Vlisfingen binnen gekomen, he Yy 5 * : Am* STFL. DAM» n t. j :t e ïe :t t. )r le :r is U n- gt u- :a U 'g' b-  67o NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELDAM. bende twee Schepen genomen , zynde de Brik the Good Intent en de Mathilda, en na Zierikzee gezonden, en heeft nog op deze togt geranfoeneert de Brik The Providence voor 200 , de Brik the true Subject voor 250, en de Sloep the Retty, voor 250 guinies. 1782. 9 April, de Kaper de Vlisfinger, Kapt. Jarry, heeft genomen en te Boulogne opgebragt; twee Vaartuigen gelaaden met Vifch. 14 dito,heeft de Vlisfinger, Kapt. Jarry, weder genomen, een Schip the Hope,Kapt. J. Herman, groot 120 ton, gelaaden met Sout, en tc Havre de Grace opgebragt. Als meede een Schip VAmite , Kapt. Hogge , geranfoeneert, voor 300 guinies. 18 dito, is door Kapt. Jarry , te Cherburg opgebragt, een Brik groot 115 ton gelaaden met wit Zout. Een dito van 100 ton, gelaaden met 216 vaten Spek, en 106 vaten Vleesch ; en buiten dien voor 550 guinies aan Ranfoenen gemaakt. i May, is door de Vlisfinger, Kapt. Jarry, een Brigantyn genomen,groot 130Ton, geladen met 605 oxhoofden Meel, en 202 vaten Erwten, en te Calais opgebragt. II dito, heeft 'sLands Advies-Jagt de Dolphyn, Kapt. Lierfen, genomen een SloepScheepje met 3 mannen. ^13 dito, kwam de Kaper de Vlisfinger, Kapt. Jarry, te Vlisfingen binnen, hebbende buiten de reeds gemelde pryzen, nog genomen en te Morlaix opgebragt, een Fregat van 400 ton, gemonteerc* met 6 9 ponders,  JAARBOEKEN, Juny, 1782. 671 ders, voorts had hy genomen en na een der Franfche Havens opgezonden, een Brik van 60 last. En eindelyk had hy een ander Vaartuig voor 250 guinees geranfoeneert. 1782. 13 Mei, is door de Vlisfinger. Kant Wy, genomen en na Vrankryk opbonden, "Ihe Naucy, Kapt. i», var London na Topsham, en de Holham kapt, Ervan, van Mury na London beftemt. 14. dito, door'een onzer kapers van at ftukken kanon, is een Koolfchip geranioe neert voor 500 guinies. 00 dito , heeft een onzer Kapers, twe Schepen geranfoeneert , ieder voor so< guinies". Voor de Admiraliteit van Friefland". 1781. 16 Maart, is door J. Waalkens met een Visfchersfchuit, en 20 mannen, t Delfzielbinnengcbragt,een Kotteren 6man gelaaden met Steenkolen". „ Weft - Indien". 1781 6Juny, hebben de 'sLands Fre. «ratten, den Arend tn de Valk, Kapt Delpbos en Silvefter, te Surinamen opgebragt, vyf Koopvaardyfchepen. 18 Augustus, hebben twee Kapers van Curacao, op de hoogte van St. Thomas, 4 Vaartuigen genomen, en een franfch Schip Omsteldam. 1 > e 5  Amstfx- 75 am. j, 1781. ifj bebruary, is tusfehen Noort* wyk en Sandvoort geftrand, een rykgelaaden Oost-Indifch Schip, de Generaal Barker voerende 24 ftukken gefchut, I3o mannen Equipagie, verfcheidë perfoonen, beneevens veele goederen zyn geborgen. 10 dito, een Fregat dat een convoy onder bevel van den Kaptein Staring was uitgezeild. Deze bevelhebber dezen togt ver- (>n NIEUWE NEDERLANDSCHE hernomen; ook was door hun e<*n klvn Ei land, leggende onder Tertola verwoest, de Huizen verbrand, en meer dan 200 Negers en al het Vee meede genomen. b * 1781. 21 November, heeft 's Lands Schip van Oorlog Beverwyk, Kapt. Boot, een-Ka*' per van 26 ft. genomen, en te Curacao on» gebragt. L „ Geftrande Schepen".  JAARBOEKEN, Juny, 1782, 673 verrigt hebbende, gaf daar van na zynen te rug komst het navolgend verflag. Extract rapport van den Kapt. E. C. Staring ,aan den Schout hy nagt van Braem". Ingevolge U Hoog Edele Geftrengens bevel „"in dato / April, den 8 daar aanvolgende. " met het onder myn orders gefielde Esqua ' der, en hun by hebbende Convoi ( beftaan ^' de uit 13 Koopvaarders) na Zee gezeik „ zynde, ben ik van het zelve, zonder ee nige ontmoetinge onder weg gehad te heb „ beui, gefcheiden des avonds om 6 uurei op den 18 April, hebbende het Eilam \ Taayshil, N. O. ten W. en N. N. O. ; mylen van my, wanneer de Kapt. Wiert, 'l met de verdere Schepen, met een Zuid ' Ooften wind hunne reis met het Convc *' voortzetteden, voor zoo verre ik weet „ in goeden ftaat. „ Ar go in Texel den 2 Mei 1782. 5} (was getekend) E. C. Staring". Daar was te Brest eene uitrufting voor ( Indien gedaan , zo voor Hollandfche a Franfche reekening. Maar ongelukkiglyk daar van by het uitzeilen een groot gedeel in handen van eene Engelfche Vloot geva len onder bevel van den Admiraal Barrin, ton. Negen Vragtfchepen, met een Franft «; oc Am- stel« dam» t 1 1 > i ). Is is te 1- ? h r-  674 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- sïf.lbam. oorlogfchip wierden genomen , en daar en boven nog het ryke fchip FAStiohnaire, waaromtrend de Vice-Admiraal Milbank, den Engelfehen Secretaris der Admiraliteit , uit Plymout den 28 April, aldus fchreef: „ Ik heb het genoegen U, ter informatie „ van hunne Lordfchappen te berigten, dat „ voorleden nagt alhier binnen kwam des „ Konings Schip Latona,en dat Kapt. Con5, wayt de aangenaame tyding mede brengt, „ dathy, in gczelfchap van het Schip the Qjtecu, voorleden maandag bezuiden de „ Sorlings ontmoet heeft het Franfche Schip „ rActionnaire , als een Fluitfchip toege3, ruft en het welk voor het laatstgen. „ Schip de Vlag heeft geftreeken. Dit Schip 5, hadt aan boord elf kisten Hollandsen Zil- ver, als mede Ondermasten voor 4 vier en zeventigers , met compleet Zeil en „ Wandt, behalven zyn eigen Maften, wel- ke voor het Schip le llannibal beftemd „ waren". „ Voorts berigt my Kapt. Conïvay, dat hy voorleden donderdag, tien myleh be„ zuiden de Sorlings heeft genomen de Fran„ fche Logger la Bernardine van 14 ftuk„ ken, en hernomen een Schotfen Logger „ van 10 ftukken, door den eerften bemag„ tigd zynde". De Heeren Staten van Holland cn Westfriefland hebben goedgevonden, Bewind- hebberen van de Ooft-lndifchc Compag„ nie in de Hollandfche Kamcren te qüalifa- „ cee-  JAARBOEKEN, Juny, 1782. «75 ceeren, aan de houders der Recepisfen op. " Anticipatie-Penningen, welke zullen ver-: langen derzelver voornoemde Recepislcn " geconverteerd te hebben in Obhgatien, '! ?en laften van gemelde Compagnie, onder Guarantie van Haar Edele Groot Mog. en " teffens geneegen zullen zyn , by de over" oifte van voornoemde RecepïSlen , te fourneeren in contante penningen zodaam" o-e fommen, als de helft van het Capitaal " van de voornoemde Recepisfen zal kornet " te bedragen, onder de gewoone Verban" den uit te geven Obhgatien, ten laften var " wemelde Compagnie, ter montant van d( " overgeleverde Recepisfen, en daar by ge " fourneerde contante Penningen , tegen " den intereft van drie per Cent 111 t Jaa " vrv geld, zonder eenige korting : En 1 " wyders goedgevonden allen Weesmeeftt " ren Voogden , Adminiftrateuren of Ui " rateuren, welke eenige van de voormeld " Recepiflen op Anticipatie Penningen ondc * derzelver adminiftratie, directie of bew; " ring hebben , tc authorifeeren , om al " zodaanige Recepisfen met het voori: " fourniil'emcnt ten bedragen van de hel • " van het montant der Recepis,te laten ve " wiffelen in voorgem. Obligatien , ten la " ten van gemelde Compagnie, gelyk mei " om van de Recepiflen , of andere Ede " ten, onder derzelver adminiftratie, dirc " tie of bewaring zynde, des noods zo ve " te verkoopen, als tot de voorfz. te tot neerenc Penningen zullen nodig hebber \M- IÏELDAM. 3 r s 1e r " L- e f. ft csleccelr- m  6?6 NIEUWE NEDERT ANDSCHE Am- STELDAM. Men kan hier uit, en voor al uit de gasrantie of vry waring, welke de Staten hier voor de O. I. Maatfchappy op zig nemen, (welke guaranüe 2,7 millioenen Hollandfch beloopt) afmeeten, van hoe veel gewigt deze maatfchappy voor den Lande gerekend wordt, gn ook waarlyk is, weshalven het zoo veel te meer te bejammeren is, dat deze Maatfchappy tot zo eene laagte is vervallen, dat, daar zy voormaals de Republiek in oorlogen hulp boodt , thands furchcance , en guaranüe van de Staten van Holland heeft moeten vraagen. Wy hebben het leedwezen, van uit 'Engeland zekere berigten te bekomen wegens de verovering van de beide Hollandfche Bezittingen op de Kuil: van Coromandel, en op 't eiland Ceilon. Wy kunnen voor het tegenwoordigen daarorotrend niets naders mededeelen, dan den brief, door welken de Engelfche Vice-Admiraal Edward Hughes, aan den Heere Stephmis, fecretaris der Admiraliteit in Engeland, van deze zyne veroveringen kennis geeft. Deze brief is gefchreven den 15 January 1782, uit de baay van Triconomale, en luidt aldus: „ Ik heb de Eer, uw Lordfchap, in eenen brief van den 18 OcLober, laatstle,, den, te berigten, dat de Major Generaal „ Sir He&or Munro gezonden was, om het „ Commando te voeren over de Compagnies „ Troupen in het Land Tanjor , en om, „ met zyner Majelieits Esquader, ondermyn ? bevel, medetevverken in het attacqueren van „ Ne-  JAARBOEKEN, Juny, 1782. 67. „ Neganapatnam; dat ik hoopte, dat wy in „ ftaat zouden wezen, om het zelve te over- meefteren, fchoon het Guarnifoen weder „ verfterkt was, door een talryk Detache„ ment der Troupcn van Hyder Aly, en de „ Fortificatiën, door nieuwe werken, confi- derabel verfterkt waren, dat,wel is waar, „ het faifoen voor de Krygs-Opcratien aan „ de Kuft te ver gevorderd' en de verandfr „ ring der Mousfons op handen was; maai „ dat men voor eene plaats van zoo vee „ aangelegenheid voor de Compagnie en dc „ Nationaale belangens , als Naganapatnah „ iets moeft waagen. De Troupcn dei „ Compagnie, verichenen , diensvolgens . op den 12 Oclober , te Nagore aan d< „ Zeekuft, en de Majoor Generaal Sir Hec tor Munro , ftaptc aanftonds van the Sil perk, aan Land,om het Commando, daa „ over te neemen. liet geheele Corps Ma „ riniers van het Esquader , beftaande ui „ 443 man, de Officieren , daar onder be „ grepen, zettede,denzelfden dag, voet aai „ land en vereenigde zig met de Compagnie i9 Troupen ; èn op den 22 , werd een ba 9 taillon matroozcn van het Esquader, ui .„ 827 man, de Officieren ingefloten , be ftaande , ontlcheept : te zamen , onde " commando van de Kaptcins Thomas Mac " kenzie,ysca zyner Majefteits Schip Actïve " Kapt. Alexander N'Coy, van de Exeter " en Kaptein Hénry Nyhotcls van de Brande *\ the Corribuftion, met orders, om met de: ', Majoor Generaal Sir Ple&or Munro , tc ' het laatfte toe, in alles medetewerken tc Z z „ he AAf' STFX- «AM, . I 1 i t e ?' ? r r E t t  678 NIEUWE NEDERLANDSHE Am- stkl- Dam. „ het attacqueeren der plaats. Intusfchcii „ werd het zwaar kanon, beftaande uit 4 Z agtien ponders, en 2 twaalf ponders yze„ ren gefchut van de Transportfchepen, cn „12 agtien ponders van de fchepen van het „ Esquader, 2 tien en 6 vyf en een half „ duims mortieren , met derzelver rolpaar„ den, benevens een geévenredigde hoeveel„ heid kogels , bomben, buskruid en alle „ nodige krygsamunitien, aan land gebragt, „ met de boot van het Esquader, en op „ vlotten of Catamarans , tot dit oogmerk „ gemaakt, met ongelooffelyke moeite voor „ het volk, en gelyken moed en wakkerheid, „ onder opzigt van Kaptein- Ball van ibe „ Superb, die zig zeer gediftingueerd heeft, in het uitvoeren van deezen zwaaren taak. „ ln den nagt van den 29 Oélober, wer- den de fterke linies, welke de vyand opM geworpen had, geflankeerd door redoutes, „ om den weg naar de Stad te dekken en te „ verdeedigen , beftormd en door : onze „ troupen ingenomen, waar aan de matroo„ zen en mariniers wel het voornaamfte deel „ hadden, en zig zeiven door aanhoudende „ en palftaande dapperheid diftingueerden. „ Op den 3 November, opende, de Ge„ neraal de loopgraven aan de noordzyde „ van 't Fort, en de approches werden met „ zeer veel fpoeds voortgezet, waar aan de matroozen en mariniers gewillig en geluk„ kig arbeiden. Op den 5, avanceerde ik met een gedeelte van het Esquader nader „ by het Fort aan de flank onzer linien, en „ op den 6, kwam ik fmorgens vroeg aan „ land,  JAARBOEKEN, Juny, 1782. 679 ^, land, om met den generaal de belle middelen te beraamen, om het beleg met yvei " door te zetten, en keerde, dien zelfder s' avond . aan boord van the Superb te rug. 5, Op den 7, eene Battery van 10 agtiei ponders , omtrent 300 i'chrcden van Ui M wallen der plaats af * gereed zynde, dagik het gevoeglyk te weezen - om,met dei Generaal de volgende opeisfching aan dei „ Gouverneur te zenden. Camp voor Negauapatnam, ^<2« 7 2Vbt\ 1781 MYN HEER! „ Alzoo wy volkomen onderrigt zyn va w de zwakheid der Stad en Citadel van Nc „ ganapatnam» en het klein Guarnifoen wel gy hebt om dezelve tegen de Schepen e tröupèn, zyner Britfche Majefteit en de „ Ooft-Indifche Compagnie, onder ons con „ mando, te verdeedigen , van welker mee „ derheid in getal en difcipline gy niet 01 w kundig kunt weezen. „ Zyn wy, overgehaald, door beweegr „ denen van menfchlievenheid, ten eindeh bloedvergieten te vermydan, en uit agtii „ voor u en de inwoonders der plaatfe, 0 „ zoo het in onze magt is, den jammer 1 „ ellende , die u en hen treffen mogte „ voortekomcn , en van u de onverwyl' „ overgaaf der plaats te eisfchen , op zul. „ voorwaarden als ons fchynen redelyk ,, wezen, en gy en wy zullen overeenkome „ Ten deezen einde geeven wy u, naa c Zz 2 • Amsteldam. t C l l l je 11 r 1i»1- ït m :n ij le te te n. at Vf"'  68o NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stel' dam. „ gy deeze opeisfching ontfangen hebt, twee1 ,, uuren tyd, om het antwoord in overwee„ ging te neemen. Zoo gy bewilligd om' „ de plaats op Capitulatie overtegeeven , „ moeten 'er aanftonds Commisfarilï'en, van „ uwen kant, naar den Generaal in 't camp gezonden worden; maar zoo gy de aan„ bieding, welke wyu thans doen, verwerpt, 3, zullen de batteryen terltond op uwe wallen „ losbranden, en gy zult, langer wagtende, „ zelve de oorzaak weezen van onvoordeeli„ ger voorwaarden. 'Wy hebben de eer met „ veel agting te zyn". „ geteekend" „Edward Hughes" „Reinier van Vlissingen" „LIector Munro". „ Gouverneur van Neganapatnam" ,,De Gouverneur, onpasfelyk zynde,ont„ving ik van den tweeden bevelhebber het „volgend antwoord. „Aan Sir Edward Hughes, K. B. Vice-Ad* „miraal van de blaauwe Vlag, Comman„deur van zyner Brittannifche Majcfteits „Zeemagt, en Sir Heclor Munro, Conl„ mandeur zyner Britfchc Majelleits Krygs„magt enz". „MYNE HEEREN"! „ Ik had de Eer zo even den briefte ontvangen , die het u goeddagt my te fchry- „ ven,  JAARBOEKEN, Juny, 1782. 6fii ven, bevattende eene fummatie om deeze „ plaats overtegeeven. „ En naardcmaal ikmy verpligt agte,door eer en eed, om deeze plaats met al myn „ magt te verdeedigen, kan ik in geen ver„ gelyk, hoe genaamd, de overgaat dezelve „ betreffende, treeden; maar zal, wanneer „ gy refqlveert , om my te attacqueeren, „ my zelven, met de magt, welke ik in hah„ den heb, verdeedigen, Ik heb de eer met veel agting te zyn; „MYNE HEEREN" „ Uw Onderdaanigfle en gehoorzaamst Dienaar" „.(geteekend) „ (door de onpasfelykheid van der „Gouverneur, „Mossel „Neganapatnam, den 7 Nov. 17-81". „ Geduurende de belegering deedt d Vyand twee verwoede uitvallen , met he " grooter deel van het Guarniiben , maa " werd de beide reizen , met veel verlies " in de Stad te rug gedreven. Den 10, de " namiddags, de battery om bres te fchiete " gereed zynde, werden 'er 4 agtienpondei '! ingebragt, en op het faces van 't bolwer ' o-e.loft, dienende om , met des te bete " effect, bres te fchiete». Des nagts wei " den 'er nog 4 agtienponders in dezelfd " battery gebragt, die met het aanbreeke •" van den dag, allen op het Bastion losbran< V JZz 3 ,^den Am- STEL DAM t r > s u s % r e n l- 3  632 NIEUWE NEDERLANDSCHE AMSTELDAM den, en kort daarnaa verzogt de vyand m s? gefprek te treden, en zond a Commiffariffen naar den Generaal in 't Camp, met „ de voorwaarden van capitulatie, welke de „ Generaal my de eer deed, van aan boord van the Superb te zenden. Ondertuffchen hielden de Vyandelykheden , van weerskanten, op, en op den ia, des morgens ,, vroeg, flapte ik aan land en ging naar het camp , en ontfing aldaar met den Generaal, „ omtrent io uuren , de Commisfariiïen; wanneer men omtrent de volgende Capitu„ latie overeenkwam, 'die , ftedewaarts ge-„ zonden zynde om, door den Gouverneur „ en zynen Raad , geratificeerd te worden, „ door den Generaal en my, ten a uuren, „ ondertekend werd, waarna de'poorten der „ Stad en Citadel door onze Troupcn in bezit genomen werden. „ Het Guarnifoen beltond in alles uit om„ trent 8ooo man , onder welke zig byna s, 500 Europeëers, Reguliere en Krygstrou„ pen , 700 Malayers , 4500 Sepoyers en „ 2300 van Hyder Aly 's Troupen bevon„ den, waar onder ioöo man Cavallery, „ die op den eerllen aanval op de Vyandely„ ke linie, wegrende cn leden niet weer by de plaats kwam , maar zig op eenen af. „ lland hield , plunderde en verbrande de „ Dorpen; en het grootlte deel der Malayers „ en Sepoyers wierp de wapenen neer, en ,, dcferteerde van het guarnifoen , door de „ Welterpoort, in den nagt tusfehen den 11 „ en 1 aden , gedurende de Wapenfchor„ zing. In  JAARBOEKEN, >»y,'i732» ^3 :: In de Stad en Citadel van Neganapat„ nam werd gevonden yzer gefchut, brmk* baar, te famen 188 ftukken,- onbruikbaar 7- kooper gefchut 16 ftukken, eenigeko " pere mortieren,zoo bruikbaar als onbruik \\ baar, benevens een groote quantiteit ko „ gels , bomben enz. . • , Het Esquader kreeg m deeze affaire i, „ matroozen gedood en 27 gekwetft, 13 ma „ riniers gedood en 29 gekwetft , waar vai de meefte gekwetften federt aan hunn< ' wonden overleeden zyn. De Vice-Admiraal Hughes zeilde, na de ze verovering, van Neganapatnam, met d. Schepen the Superb , Monarch , Exeter Worchefier , Barfort , Eagle , dc Brande Combafiion, de Sloep Nymph, het Compag nie-Schip Effèx en de Brik Expedition, de o Tanuary, uit de Straat van Neganapa nam, en kwam in de Baay van Trinquema] den 4 daar aanvolgenden, vindende daar de Kapt. Montagae, met zyner Majefteit 6chi the Seahorfe, die, zedert den 21 Auguiti laatstleden, de Hollandfche Schepen m d: Haven geblokkeerd hieldt. De Vice-Admiraul vervolgd hier op z} verhaal in dezer voegen : ™ „ Den 5 , des morgens, begon ik de iro , pen te ontfcheepen met alle de Booten v; ' het Esquader , 6 groote Chilingas en groote Vlotten of Catamaranten; de bh fnages en Catamaranten waren tot dit: ei , de van Neganapatnam gebragt. Ue Ma , niers met 2 Veldftukken, 6 ponders, £ „, monteerd, een Detachement Artillery, Zz 4. « Amsterdam. i > r 1 e n E> .3 e n .1- LIl 4 iln;icen  684 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- jSTEL» DA Al. „ a Compagnien Sapoyers en Pioniers, wer», den het eerli, zonder eenigen tegcnlland, 9, omtrent 3 mylcn van het Fort Trinquema„ le, aan land gezet. Het Bataillon Matroo9, zen, een gelyk getal Officieren en man9, fchap uirmaakende als by de attacque van 9, Neganapatnam, flapten aanflonds, naa dat „ de Mariniers reeds geland waren, aan land, 9, en vereenigde zig met hun, zy -werden ge9, volgd door de Compagnie Sapoyers, en s, het geheel was voor den avond aan land 9, gezet, onder Commando van Kapt. John 9, Géfl van zyner Majefleits Schip Monarca, „ geadfifteerd wordende door den Kaptein 9, Montague van the Seahorfe , en Kaptein 9, Reynold van den Brander the Comhuftion, 9, Dc matroozen en mariniers, raet de Konp, ftapelsen Pioniers, fchaardeo zig aanflonds ,, in orde, cli marcheerden naar het Fort 9, Trinqucmale; en, denzelfden nagt,maaks, te de Granadiers Compa-nie der Mari„ uiers, met de konftapels, zig meefter van het genoemde Fort, door Hout door dc „ Poort mtedringen terwyl de Gouverneur 9, bezig was om de voorwaarden van Capi- tularie , welke hy meende voorteftellen .,, op het papier te brengen, In dit Fort wer„ den gevonden 10 yzeren ftukken van ver„ lelnllende caliber, en 3 Officieren met 40 p, man gevangen genomen-en ik vei nam van „ de gevangenen, dat des vyands gantfche overfchot van magt,naar het Fort Ooflen„ burg geweken was, op den top van eenen „ hoogen heuvel gelegen , welk de Haven „ be-  JAARBOEKEN, Juny, T782. 685 beftreek, en eene onbelemmerde commu" nicatie met hunne Schepen hadt. Op den 6, begonnen wy den noodigei „ 'voorraad, proviant en bagagie aan land tc brengen,voor de Troupen het Fort Trin Z quemale; en op den 7 werden de Veld ., Officieren met den Ingenieur Majoor Geil „ geëmploieerd, om den beften weg naardi „ hoogte optefpoorenden 8, marcheerd /, het geheele Corps naar den hoogen heuvel „ welke het Fort Ooftenbnrg beftreek, o „ welks top de Vyand een post hadt met een ,, Officiers Guarde. Een detachement va „ matroozen en mariniers dreef den vyan „ uit deezen post dienzelfden nftgt, en nai „ bezit van denzelven, binnen de 200 ro< „ den van het Fort Ooftenburg, en ik g; „ order aan den Colonel Geil, om fmorgei „ den 9, de volgende opeisfching van ove „ gaaf aan den Gouverneur te zenden. f, Uier volgde de opeisfching, die in fu' „ ftantie dezelfde is als die van Neganapt l, nam; waar op ik , binnen twee uurei „ dit antwoord ontfing. „, Geëerde Excellentie „Den 9 January 1782. In antwoord op uwer Excellenties bri van opeisfching, van den 9 deezer, do my eerft deezen morgen even voor 7 uui ontfangen, hebbe ik de eer u te berigte „ dat,wyl het myn pligtis om, in alles \ in myn vermogen is, mynen meefteren; Zz 5. „ tro Am- L- r > ? 1 i a if is r- 3- th ef or en a9 rat jgr ÜW.  686 NIEUWE NEDERLANDSCHE AMSTERDAM. „ trouw tc wezen, ik dierhalven beflooten „ hebbe, het Fort Ooftenburg nict.overtegeven; maar hetzelve tegen alle aanvallen, „ welke men op het zelve doen mogt, tot „ het laatfte toe , te verdecdigen. Ik heb„ be de eer te zyn, Uwer Excellenties „ Ootmoedige Dienaar :, getekend „Albertus Homoed „ Vice-Admiraal Sir Edward ., Hughes. „ Major Geirs , die de opeisfching overhandigde, rapporteerde my, dat,naarzy„ ne gedagten de plaats ftormenderhand kon„ de ingenomen worden; en ik was hier toe „ zoo veel te meer geneigd, alzoo het zwaar gefchut der Battery niet op den heuvel „ konde gebragt worden, zonder veel ar„ beid en verlies van tyd , welk laatfte ik „ niet befluiten konde , ' egter niet gene„ gen zynde te waagen , dat men ons af'„ lloege, fchreef ik eene andere opeifching 5J aan den Gouverneur, als volgd.' „Sufierb, in de Baay van Trinquemak ,.,den 9 January 1782. „MYN HEER! Ik hadde de eer uw antwoord, van de„ zelfde dagtekening als deezen, op myne » op-  JAARBOEKEN, Juny, 1782- «8ï - nneisfchingvan den 9 dezer maand te ont" ?a?oen II ben grootelyks verwonderd » ovef uweonvoorzigtigheid, in het lever, " der weinige nmnen , vrouwen en kimde " ren met u in het Fort Oostenburg opge V floo'ten, aan eenen onvermydelyken ftorn * bCt te Hellen, waar toe geen phgt, die, " ! wen meeftêren fchuldig zyn , u ka. " verbinden. Myn voorig attachement aa " uwe familie, zoo wel als aan andere be " kerfden h deeze plaats, doet my u waai " Swenvoor het naakend gevaar 't geen " gy zuïloopen, van dit lot te ondergaar " door te onderneemen om eene plaats " verdedigen , die niet te verdedigen 1: " daar gy^de Engelfche Troupen in't bez " Set van den heuvel,die het Fort beftryk "loo gy naar deeze vriendelyken ra " weigerig blyft om de plaats op redelyl volwaarden overtegeeven, die ik u tha " lanbiede , moet gy het gevolg daar v; " afwagten zonder eenige daad van onmc " fchelykhcid op myne rekening te ftellen. " n Ik ben met veel agting. „MYN HEER „ Uwe gehoorzaam/te ,', Onderdanig/ie Diena „Edward Hughi „ (getekend) Albertus Homoed , Schildknaap ^Gouverneurvan 71 Fort Ooftenburg . M l Am- STELDAM. 1 1 1 1 » e it t. d :e is in a- ir ,s. In  688 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STEL- dam. „ En ik bcfloot, indien de Gouverneur „ weigerde te Capkuleeren, en de Majdr van gedagten bleef , dat 'er mogelykheid „ was om het Fort te beltonnen, orders tot ,, den ftorm te geeven, my ten volle ver„ zekerd houdende van de ftandvastigheid „ en dapperheid van ons volk, en dat zy; „ zoo 'tdoenlyk ware, zouden fjaagen. De „ Gouverneur zond my, op myne tweede „ opeisfching, het volgend antwoord: „Ooftenburg den io January 1782. Edelmoedig/Ie Heer! „ Uw Excellenties Brief, welk my, dee„ zen morgen ten ip uuren, ter hand ge„ fteldis.in antwoord op welke ik uwer Èx* „ cellenti.es goede intentie omtrent myn perfoon en al 't volk in deze plaats moet er, kennen; maar, het is noodig, dat ik uw ,, Lordfchap berigte , dat myne orders in, houden , pm de plaats, waar in ik tans , commandeere, tot het uiterfte te verdedi, gen. Indien ik hier omtrent in gebreke , bleef, zoude ik myn gedrag niet kunnen , verantwoorden , en dit laat ik aan uwe , Excellenties confidentie over. Ik ben met , veel agting „ Edelmoedigst H:er ! ,, Uwe Excellenties Onder„daanigfte Dienaar. „Zyne. Excellentie de Edel „moedige, dappere en be- „A. Homo^B roemde Heer Edward Hu3,ghes, Commandeur enChef „zyner Britfche Majefteit „ Esquader in de Baay van .„Trinquemale, n Majoor1  JAARBOEKEN. Juny, 1^2. 63o t. Majoor Geils in zyn gevoelen volhar- 'dende, dat het laager deel van het Kasteel Z ftormender hand kon ingenomen worden, werd 'er order gegeeven tot den ftorm,en 11 de noodige dispofities gemaakt tot den aan„ val, om 'smorgens, den n, met het aam. „ breeken van den dag te beginnen; het De„ tachement tot de beftorming gefchikt, be„ ftaande uit 450 matroozen en mariniers, „ en hunne OlEcieren , zynde daarenboven „ ieder Flank gedekt door eene Compagnie „ Pioniers, draagende 20 matroozen de ftorm- ladders, en gewapend met houwers en een referve van 3 Compagnien matroozen en ,„ 3 Compagnien mariniers, met 2 Veldft.uk'y, ken, om hen te onderfteunen, gevolgd „ door de Compagniestroupen , avanceerde diensvolgens, met het aanbreeken van den „ dag, naar het Fort, én het Detachemenl „ van den Sergeant, in de voorhoede, op „ eene by den vyand ongemerkte wyze, doot „ de fchietgaten , inklimmende , werd om „ middelyk door het geheele ftormlopent „ detachement gevolgd, welk wel draa der „ vyand van zyne werken dreef, en aam „ ftonds bezit nam van 't Fort, en alle dc „ Schepen en Vaartuigen inde haven,welke „ terftond veroverd werden. . „ In deezen ftorm had ik het ongeluk var „* den Lieutcnant George Long, mynen twee y, den Lieutenant, te verliezen , een zeei , uitmuntend en verdienftelyk Officier, die in het dapper avanceoren tot den ftorm. „ aan het hoofd zyner Compagnie gedoot werd, neffens 20 buiten commisfie en di< „ gemee STEt-  6po NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. .De „ gemeene matroozen en mariniers waren, „ Lieutenant IVolfeley, die eene Compagnie „ matroozen commandeerde , Lieutenant „ Samuel Os v?n de mariniers , die derzei,, ver granadiers compagnie commandeerde, „ en als brigadier majoor dienst deed, nef* fens 40 buiten commisfie en gemeene ma* ,, troozen en mariniers , werden gekwetst. „ De vyand verloor maar weinig volks, al„ zoo zy meest allen hunne wapens neer„ wierpen en hun verbeurd leven werd door „ die geneigdheid tot barmhartigheid ge„ fpaard, waar door zig de Britten altoos „ diitingueerden. „ Men heeft op de Forten Trinquemale „ en Ooftenburg, onder andere krygsamu- nitie, 7 koopere ftukken kanon, 65 yze„ ren , van onderfcheidene caliber bevon- den, benevens'10000 kogels, van ver- fchillende zwaarte, 1419 fnaphaanen, en „ 15200 pond buskruid gevonden. „ In '"t guarnifoen zyn gevangen ge„ nomen , de Gouverneur , 1 Kaptein, 2 „ Lieutenants, 3 Vaandrigs , 230 Europi„ fche Infantery , 1 Kaptein Luitenant en ,, Ingenieur, Subalterne, 50 van de Euro- pii'che Artillery, 55 van 'de Schepen en 10 „ handwerkslieden , 1 Kaptein , 1 Lieute„ nant en 2 Vaandrigs. „ In de Haven vonden wy 2 vyandelyke „ Schepen, een Compagniesch en het an„ dere een particulier Schip, beide ryk ge- laaden, en verfcheidene kleine Vaartuigen van weinig aanbelang.  JAARBOEKEN, Jwiy, 1782; 69? De bedingen van overgave van de bezitting Nagapathnam , tusfehen den Hollandfchen bevelhebber en den Engelfehen Zeevoogd luiden aldus: Artikekn van Capitulatie tusfehen den ViceAdmiraal, Sir Edward Hughes, Ridder Commandant en Chef van zyner. Britfche Majefteits Esquader in de Oost-Indien, den Generaal Major, Sir HeSor Munro , Ridder Commandant van de Compagnies Troupen, en Reinier van Vlisfingen, Gouverneur van Neganapatnam, en Direéleur der zaaken van de Nederlandfche O. I. Compagnie, op de Kust van Coromandel, en zynen Raad. Art. I. D hunne vaandels cn trommen ueêr te leggen, zoo draa zy uit de poort getrokken zyn. Indien door noodwendigheden die der foldaaten verftaan worden, word zulks insgelyks toegedaan. II. Alle officieren en foldaaten, in het Guarnifoen , zullen van het nodige voorzien worden op kosten van de Engelfche Oost-Indifche Compagnie, en aan boord der Engelfche Schepen, zoc gevosglyk en fpoedigals mogelyk is, naar Columbo of Batavia gezonden worden. Antwoord. Alle officieren en foldaaten, die krygsgevangenen zyn , zullen van nodig onderhoud voorzien worden, en 'cr zal eene afzonderlyke rekening van uitgaave gehouden worden, ten einde de Staten Generaal of de Hollandfche Oost-Indifche Compagnie dezelve naderhand der Engelfche Oost-lndifche Compagnie vergoeden mogen. Dil Artikel word op geene andere wyze toegedaan. Art Am-» sterdam» Artih van capL tulatie by de overgave van Na» gapat, nam.  ëps NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsi er. dam". ( Artik. _ | van capitulatie by de overo I gave van iYa2;a- ' path- ( nam. ( 1 i i < 1 1 i ! i ] Arf. III. De voornoemde Officieren en foldaa" :en zullen alle hunne goederen, zonder dat dezel/e gevifm erd zullen worden mede neerren , als iok hunne bedienden en flaaven , en zy , welken getrouwd zyn, zullen vryheid hebben, om hunne uiitgezinnen met zij? te neemen. Antwoord. Toegedaan ; mits het 2de Artikel medgekeurd worde. IV. De Gouverneur en de Leden van den Raad, die civilc en handel - bedienden , Kerkelyke en Zeevaarende Perfoonen , en alle anderen, die in iienst dor Nederlandfche Compagnie zyn, alsmele alle inwoondeis van Neganapathnam , Euro)eërs en Inboorlingen , zullen in de volle perfoïeele vn heid, en bezitting hunner eigendommen, oer ndi- en onroerende, koopgoederen en andere ffetten, gel-ten worden, zonder daar in gemoefleerd, of op eenigerleye wyze bekommerd te vorden. Antwoord. Toegift aau; met exceptie hunner jerfoncele vryheid. V. Alle lieden, in 'c voorig artykel genoemd, ;uUcn vryheid hebben naar Batavia of Columbo net hunne huisgezinnen , flaaven en flaavinnen, roederen en eigendom te vertrekken, ten welken 'inde zy van goede en genoegzaame Schepen, >p kosten der Engelfche O. I. C. voorzien zullen worden. —— Antw. Onaanneemlyk, behalve de> ra-zekering wegeDS hunne huisgezinnen, flaaven, laavinnen en eigendom. VI. De grondlommen beboorende aan het weesluis, en armen van de kerk, zullen niet behagen worden, noch de betaalingen ophouden,als z;nJe Denningen aan wezen en armen behoorende. intw. Toegedaan. VII. Al'e officieren en burgerlyke bedienden der Hollandfche Comp. lust hebbende in de plaats te alyven, of 'er zig als byzondere inwooriers te vestigen, zullen zulks onder befcherming der gritfche vlag kunnen doen.—• Antw. Alle in- woonera  JAARBOEKEN, Juny, 178a.' 693 tirooners van Nagapathnam, die verkiezen inwooners te blyven, zullen't moogen doen, met ver. zekering, dat hunne perfoonen en eigendommen onder befcherming der Engelfche vlag zullen zyn, mits zulke inwooners den eed van getrouwheid aan Zyne Britfche Majt. doen, de krygslieden alleen' hier van uitgezonderd. ^ VIII. Alle koopgoederen, krysjsbehoefteti, ge»' fthut, -wapenen, voorraad en alle andere goede-<■ ren aan de Holhndfche O. I. C of den Stattn1 Generaal behoorende, en te deezer plaatfe gevon»! den, zal opregtlyk , volgens een naauwkeunge' lyst, overgegeeven worden aan de Commisfarisfen, tot derzelver ontvang te benoemen: zullen^ de 'er affchriften van die lyst aan den Admiraal en den Generaal gegeeven worden. — Antw. Toegedaan. IX. De veilingen, het gouvernements-huis, de voorraadshuizen cn alle andere open bsare gebouwen der Holl. Maati'chappy, zullen in derzelver tegenwoordigen ftaat gelaaten worden en niet geflegt» ;_ , , Antw. Ontoeftaanbaar. X. De ongeftoorde oefening en vryheid van den gereformeerden Godsdienst , overeenkomftig het gebruik der Hollandfche kerk , zal worden toegeftaan, en de kerk aan haare bezitteren gelaaten worden. Antw* Ingewilligd. XL De Roomfche kerk en de Heidenfche pagodes zullen alle de voorregten, welke zy onder de Hollandfche regeering genooten, blyven behouden. ■ Antw, Toegeftaan, in zoo verre als die mee den aart der Engelfche Regeering beftaanhaar is. XII. Alle chaiters, refolutien en andere papieren, der regeerinjie van Negapathnam toabthoorende, zullen zonder eenige vifitati?, den Gouverneur van Vlisfingen overhandigd worden, op dathy dezelve kan mede voeren, naar welke plaats hy gaan moge. —— Antw. Toegeftaan, mits vooraf ge'Viütcerd zynde, in zoo verre dezelve betrekking Aaa heb» Am- STEtJAM. irtih. 'an capU uiatie y de vergave 'an Nu* ;apattriam. •1  am- STf.LBAM» Artlk. van capi tnlatie by de evergavt van Na gapath- nam. I <594 NIEUWE NEDERLANDSCHE hebben tot de publieke fonofen, publiekegelden; Ihefauriers rekeningen en renten, uit de diltricten onder Negapatbnam behoorende , yjoortfpruiteDde, *tzy by vvege vai impost o; auderfints; zullende alle overige pap eren aan deu Gouverneur -van Vlisfingen overgegee^en worden. XIII. Niemand zal in het Gouvernement mogen huisvesten, zoo lang de Heer van V ■dingen te ■Negapathnam blyft : maar hy zal vryheid heb» • ben, om ongemoleltecrd in het zelve te wuonen. —- Antw. Toegeftaan. XIV. Zoo 'er eenige Engelfche deierteuren in Negapathnam gevonden wo-den, zullen zy pardon erlangen. — Antw. Toegeftaan. XV. Alle publieke panieren, notariaale of fe«retaneele aflens, die eeaigermaate dienen kunnen , om dc gerufte bezitting van den eigendom der inwooners te verzekeren , zullen gerefpe&eerd; en allen onder bet cpzigt dier perfoonen gelaaten worden, onder welke zy thans beruftende zyn. — Antw. Toegeftaan, in zoo verre als beftaanbaar is ■met den aartonzer.Gerechts-Hoven, en zoo lang als de perfoon of perfoonen, waar aan zy toevertrouwd zyn. zig behoorlyk gedraagen zullen. XVI De Vendumeefter van dit Etabliflemenr, de Sequestor, en de Curator der goederen van overledenen, zullen vryheid hebben om alle uitftaandc fchulden in te voederen, endoor het Gouvernement , daar in onderfteund en geprotegeerd worden. — Antw. Toegeftaan. XVII. Na dat deeze Capitulatie zal geteekend zyn, zal de chineelche poort aan een engelfche wagt van 50 man overgegeeven worden , en 'er zal ook een hollandfche wagt van gelyke ïlerkte aan dezelve geplaatst worden, met orders aan beiden, om niet te duljen,dat 'er eenige hollandfche foldaaten uitgaan of engelfche binnen komen; en den volgenden dag zullen alle poorten aan de engelfche iroepen overgeven worden ; wanneer het  JAARBOEKEN, $taty9 1782- f>95 liet gtrrnilVen van Negapathiic-im naar zyne Cafernen en B;.rakken zal retireeren , en aldaar tot d< si zelfs vertrek naar Batavia of Columbo blyven, met overgave van hunne wapenen ; zullende hec egter den Officieren vergund zyn, hunne degens te°hcuden. — Antw. Welke wagten men ook noodig zal agten , om van het Fort en de Citadel van Neg'pat!:nain bezit te neemen, zullen moeteu toegelaaten worden, binnen te marcheeren,en de poorten zullen binnen een uur, na dat de capi. tulatie getekend is, overgeleverd worden. XVIIK AUe de militaire en civiele bedienden ^er Hollandfche Compagnie, Zeevaarerde en andere gagie trekkende perlbonen , zullen door d( Engelfche Compagnie , tot dat zy naar Baiavu of C'olumbo vertrekken, onderhouden wordec Ai tw. Beantwoord by het tweede Artikel. .XIX. AHe zieken en gekwetften, die zig thans in de Gasthuizen bevinden , zullen eene zen er onderhouden worden , op kosten der Engelfch» Compagnie. — Antw. Voor alle de zieken er gtkwetften, ?ig in de Gasthuizen bevindende zal zorg gedragen worden, Het overige van di Ar 'kei is by het tweede beantwoord. XX. Allen hulptroepen van Nabob Hyder Ai Kan Babaudre, zig in deeze plaats bevindende. Kal een vrye pas naar Corpbiconum verleent worden. — Antw. Toegeftaan, mits zy hunne wapenen overgeeven,en naar het land van Hydei Alt. en niet'naar Combiconum vertrekken. XXI. De Heeren Joan Daniël Simons, Piete, WilUam Cecke, Ifaak Keinier Simons, Jan Jochen Harts, zig thans in hec camp van Nabob Hydei dli Kan bevindende, zullen mede aan het volko men genot en kragt van deeze Capitulatie dee her>b§m — Antw Toegeftaan, mits zy Hydei AWs Camp ten fpoedigïl3 verlaaten , en naar Ne gapathnarn keeren , um zig te Madras over tc geeven. Aaa os XXJI Amsterdam. Ariik. van capitulatieby de wet gave van Nigapathnarn. 1 1 t I . !  <9Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Si EL" DAM. XXII. Deeze Capitulatie en de daar in uitgedrukce voorwaarden /.uilen ftnkt geobferveerd ea ter goeder trouwe door beide partyen nagekomen worden; ten welken einde dezelve van weerskanten zal getekend, en door des Admiraal en Generaal, en door den Gouverneur eD Raad van Ne„ gapathnam, uitgewiffeld worden. - Antw. Toe» geftaan. Gedaan in 't Camp voor Nagapathcam den i% November. 1781. » Edward Hughes* Heitor Munro. Reiniervan Vliffingen, P. Erft alm, S. Mos fel, Mr. Stoffenburg, F. W. Bhoeme, Jan Accama. Van Batavia is tyding met brieven van dea 24 September 1781. dat aldaar fes zware Schepen ten oorlog waren uitgcruft, welken onder bevel dienden van den Schoutbynacht J. D. Schryver. Van de Kaap de goede Hoop heeft men berigten van January'laatstleden, en onder dezelven , eenen brief, gedagtekend den 26 January, en aldus luidende : 99 Wy zyn hier, federt 1 April 1781, in eene „geftadigeoorlogsbeweeging, zonder dat wy, „ tot nog toe, eenige de minfte tyding van Hol„land vernomen hebben, dan door enkele „ Franfche gerugten ; de Burgery van buiten heeft het thans zwaar, en wy moeten, om de „ 4 maan-  JAARBOEKN, Juny, 1782. 697 ,54-maanden , eene geheele maand Piquet aan } „dc Caap doen, met 150 of 200 burgers s „Dragonders. By de generaale moniiering,r „ op ..woensdag den 24 july , bevonden wy ons, zoo franfche als h jhandfche Militairen, „matroozen burgers, infanterie, en dragon„ ders-omtrent de 3000 man weerbare mannen „ fterk; hoewei wy die, wegels de verre afwooning van veelen, niet binnen 4 dagen „ weer by eikanderen kunnen brengen. Men „ ziet thans alle oogenblikken eene vloot tege„ moet, niet weetendeof het vrienden of vyan„ den zullen zyn; hoewel men fterk naar Hollandfche Schepen verlangd. Men zoude haast „ zeggen ,dat dc onzen nog flaapen, wyl 'er zedert de declaratie van Oorlog geen één Hol„landsch Schip gezonden is; dog, zoo'er by -,'t eind deezer maand niets anders ontdekt „wordt, trek ik weder naar buiten naar myn „ woonplaats, tot op myn tour in de maand >s Mei. Op den 11 deezer, was hier ter Reede „ gekomen het .Deensch Comp. Schip 't Kas„teel van Dansburg, cn.de Raad vond goed, „om reden van gewigt, hetzelve niet van hier ,, te laaten vertrekken; ter aankondiging daar ,, van, word de Equipagiemeestcr, de Heer „Staring, met fchriftelyke orde na 't gem. „Schip afgezonden, op zondag, den 13 deezer,'s morgens vroeg, ten einde ook het „ roer, de zeilen enz. in verzeekering te nee„ men; dog aan boord komende, wierd hy zel„ vein arrest gehouden; en de Schipper, zyne s, ftukken met fchroot gelaaden hebbende, als -j, ook de roers en de pistoolen, welke hy had, Aaa 3 „com- TEL-  m NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- „ commandeerde 't anker te kappen, en ging» „met onzen Equipagiemeefter onder zeil, „ dien hy fpottende zeide; dat hy hem Koppcn,,hagen zoude doen zien, -- dog toenvwy K zulks gewaar wierden. deeden de 24 ponders „onzer battery cn hem fchielyk het anker we„ der werpen en de vlag ftryken; fchoon hy „ onder eene meenigte ook grondfchooten ont„ fangen hadt die egter metiveel moeite weder „geitopt wievden; de Kapt. Fugkde, wierd ,/des voormiddags, circa o uuren, door eene wagt van boord gehaald en in 't Kasteel in bewaaring gebragt, waar hy nog zit; zonder dat „men weet, wat van hem zal worden, terwyl „ hy ïoor het o ver boord werpen zyner papieren, en door veele Engelfehen, die op zyn „ bodem zyn, onder eene nadeelige verdenking „ gekomen is". Het Geneeskundig Genootfchap , onder de Zinfpreuk fervandis Civibus j heeft het volgend Programma bekend gemaakt; Het Geneeskundig Genootfchap, ond-.-r de zinfpreuk Servaiidis Civibus, de rpenjgvu' ,;g ■ pipieren ter beantwoording van de Vraare: Op fne vrelerleie wyze kan het vermogen van den Koortsb ist onderfteund of aangezet worden door bygevo.-ade ■niddelen, in die gevallen , daar hy wei ais her vo^rnaamlle geneesmiddel veieischt worjt, maar echter :c zwak is om alleen de zaak af te doen? en welk e.;ne keuze var, middelen moetrnen ten dien einde doen, betreKkelyk tot d^n onder- ïchtf-  JAARBOEKEN, Juny, 173.2. 699 feheiderren aard der voorkomende gevallen en om- * üa'i-'igheden? verleeden jaar opgegeeven, heb-s bende geleezen, heeft den goudeo Gedenkpenning1 toc-eweez-Mi aan de verhandelmp. welke tor dev es voerde: Qu£ profuerunt, oh re£tum ufum profuerunt &c. en'by de openmg van het bil.ee is geWeeketo, * dat'de Schryver *an dezelve was de Heer P. M,1 Kielen , Medicina 1 ïfoöor te Utregt, Directeur * van het Utregtsch Provinciaal Genootfcnap van *■ Konften cn W eetenfehappe-; en Lid van de Hol-/ landfche Maatfchappy der Weetenfch >ppen te Haarlem. Ook heeft het Genootfchap g-edgevonden dit jaar twee zilveren Gedenkpenningen te "eeven, de eene nametyk aan FeliX, quipotuit rerum cognofcere caufas, waar van Schryver is de Heer G. ter Horst, A. L. M. & Mrd Doel. te Amfterdam, de andere aan Aegrotantium falus, Medici füprema lex, waarv-n Schryver is de Heer %an Fêteren Michel, Med. Doet. te Amfterdam ; welke befue Verhandelingen het Üenootichap ten nutte van orze Landgenooten uit het Latyn zal doen vertaaien. Wyders heeft bovengem. Genoo'.fcbap met genoegen geleezen twee Ne Jerdu r'cne Verhandelingen, zynde getekend Qtu bene dijlittsuit, bene doe et, en Qua mehor ing:-uere hominum Natura &c. en heefc goedgevonden dezelve .en algemecnen nutte te doen drukken, verzoekende cu derzelver fchrandete Auteuren hunne na,men te openbaaren , ten einde die by de iiitgav- mo"en penoemd worden; zullende de rang, hoedanig deze Verhandelingen in druk geplaatst zullen zyn , door het lot worden bsflist. 't Genootfchap heeft goedgevonden du jaar met volgens gewoonte eene Vra.g op te gecven , maar tekens primo Mei 1783 eene uitnodiging te doen aan alle bekwaame mannen, welke genegen zyn een Vertoog op te ftellen over de bekende /infpreuk van onzen grooten Boerhaave, Simplex Ven Sigdlum, betrekkclvk beide tot Genees en Heelkomtj zullende de uitmuntendfte twee Vertoorn ieder Aaa 4 iaec Ui- tEL* (AM. 'r»gr. an 't tenees vndig rei/ooé  Amstel» dam» aan 't Genees-, kundig G enoot- 700 NIEUWE ' NEDERLANDSCHE B)et een gouden Eerpenning worden bekroond, zondereenig onderfcheid, behalven den rang ana dat gene, 't welk nog van die beiden het best gekeurd wordr. On dezelfde wyze zal een dubbel Accesjït tot den Zilveren Penning verleend worden Alle overige voorwaarden blyven gelyk; eD men verzoekt de Antwoorden,(enkelgetekend met een devies, doch met naam en adres in een gezegeld briefje, getekend met het zelfde devies daar bo, ven op), franco te zenden; af te eeewn by den liockverkooper Petrus Conradi te Amfteldam. U T R E C H T, Utrecht. De Staten dezer Provincie hebben een befluit genomen, in welk Hun Ed, Mogende zig vereenigen met het geen de Staten van Holland cn Westfricsland op den 25 van April laatstleden hebben vastgefteld; namenlyk om het voorlid van het Engelsen Hof, nopens het aangaan van eene byzondere Vrede met dezen Staat, van de hand te wyzen. Daarenboven hebben Hun 'Ed. Mog, nog befloten, toeteftemmen in de petitie van den Raad van State ter fomme van 100,000 gl. ora daar uit de gevangenen van dezen Staat in Engeland in hun ongeluk te gemoet te komen, en hun leed door eenig gemak tc verzagten. De fchikkingen, waar by alle bclaftingen op goederen , die uit deze Provincie over Hollandfchen bodem naar elders vervoerd Worden , door de Smen van Holland en Weftfrieflaad waren opgeheven ; zyn maar voor  JAARBOEKEN, Jujty, 1782. 701 voor drie jaren beraamd, en die drie jaren zyn met den 31 Maart laatftleden, ten einde gelopen. VVeshalven de gedeputeerden var di itaten 'sLands van Utrecht met over leg en toeilemming van Gecommitteerde Ra den van Holand en Weffiriefland. hebber goedgevonden die zelfde Ichikkingen b] voorraad te doen voortduuren, waaromtrent op den % Apnf 1782. de navolgende Pubii catie is gedaan. ■pve Gedeputeerden van de Staten 'sLands vai Utrecht doen te weten; Alzo Wv by ('u 'li entie van den 23 Apri' 1779. aan de Itiaèfete^et dezev Ptovincie kennifTe hebben gegeven vai d< PraeCautien en Arrangementen , onder welke bj Haar Edele Groot Mogende , de Heeren Statei van Holland en Weftfriesland , waren opgehevei alle belastingen, welke op den doorvoer van fom niige Producten , Waaren en G oederen , uit dezt Provincie komende , en over den Hollandfchei bodem pafferende, o n naar andere Steden en Plaat feo in de geurieerde Pi-winden , en onder he Reflbrt van de Generaliteit, gelegen, of ook naa de Cobmen van den Staat, en elders buitei 's Lands verzonden te worden, tot dien tyd haddei plaatfe gehad ; en overmids de drie jaren , voo welke Hun Ed. Groet Mogende beneffens deHee ren Staten dezer Provincie hadd' n gocdgevondei de by gemelte Publicatie gefielde Prscautien ei Arrangementen te (latueereu, met den %i Maar laatftleden zyn komen te expireren; hebben W met Communicatie van Haar Ed, Mogende, c fieeren Gecommitteerde Raden van Holland e Westfriefland goedgevonden alle dezelve Prjecau tien en Arrangementen by provifie te continuee sen, Mende derhalven allen en eep iegelyk,zull Aaa $ tcoi U- TRECHTJ. t F l I I | r l l I t 1 I r 1 i t f e i I  O TRECHT, Fttbl. wegens "belastingen op goederen, ever Holland ver' voerd wordende. 70* NIEUWE NEDERLANDSCHE conremert-! r;de, zi^ hy het doorvoeren van hun» n- Göe eren, ten fine van verdere verzendinec, dóöf de Provincie van Hollanden Westfrieua- d, raar den inh» ud van otiz «"noemde Publicatie van den 23 April 177^ ftiptJy1' te r: guleeren. En on da: ne nan i hier van eeni.e ignorantie pre;endere, zal deze worden gepubliceerd en geaffigeerd naar behoren. Was getekend, H. A. LsAN. Wegens het houden van maandelykfche Bedeftonden is den 22 April de navolgende Publicatie beraamd, welke den 4 Mei is afgekondigd. „ Börgemeefteren en Vroedfchap der „ Stad Utrecht maken by deze bekend, dat „ zy iii ernfiige overweginge genomen heb„ bende de bekommerlyke omltandigheeden, „ waarin zig het Vaderland wegens den Oor„ log met het Ryk van Groot Brittanien l3 bevind , om die reeden hebben goedge• vonden en nodig geacht: „ Dat Maandlyks eene plechtige Bede, ftond zal gehouden worden op den derden , Woensdag in ieder maand, in de Dom, kerk en te gelyk ook om de andere reize in de Jacobi en Nicolai Kerken, des „ avonds in de maanden April , May , Ju•> ny , July en Auguftus ten zeven uuren, 4 en in de andere maanden des jaars ten , half zeeven uuren, en zal de eerfte Bede, hond gefchieden op den derden Woens* i dag in de aanftaande maand Mei,  JAARBOEKEN , Jtmy, 1782. 703 9, En zulks om den Allerhooglteri God op eene byzondere plechtige wyze eerbie-1 dig te danken voor zyne lankmoedigè ver' fchoninge en veelvuldige weldaden, en met *, ootmoedige belydenis van 's Lands jhóog\ gaande cn lleeds toeneemende Zondon en \ Üngerechtigheèden , als de regtvaardige oorzaaken van den Godlyken toorn en s5 bezoekende hand,vuuriglyk te bidden om dé gunstryke vergevinge derzelve, en gé- nade tot opmerkinge der Tugtroede, waN re vernedennge , verbcteringe en beké„ ringe van de Ingezetenen van Land cn „ Stad. „ En dat het den goedertiernen Goc „ naar zyne barmhertigheden behagen mai M het lieve Vaderiand noch ih zyne gunltc , te fparen , te redden en te befchermen, ei daar toe de middelen cn raadllagen de: , hooge Overigheid tc beltieren en met zy „ nen Zeegen te achtervolgen ; De Sche s, pen des Lands te geleiden en te bevcili M gen, en de Wapenen van den Staat ge 5, ïakkig en voorfpoedig te maken tot hei 43 van het Land en bekominge van eenen ge „ wenichten en voordelige Vreede. „ Op dat nu deze Godsdienltoefening 5, te plechtiger gefchieden mag, worden aïl „ Neringdoende Ingezetenen binnen de Sta „ en Vryheid gelast, hunne winkelen op de w tyd der Bedellonden te fluiten en geen Koopmanfchap te dryven, en alle Hanc B werk en Ambachtslieden geordonneerd te „ zclven tyde hun werk en ambacht te Ita v keJt J- faiïCfiï» l 1 e i n e ln1-  704 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- THECHT. >, ken, op verbeurte van drie gulden by ie„ dir nalatige telkens te verbeuren, ten be„ hoeve van de geene, welke de bekeuringe „ zal doen , waar toe nevens den Heere Hoofd-Officier en deszelfs Subflituit, fpe„ ciaal worden geautorifeerd alle de Deur„ waarders . Boden , Letterdienaars dezer „ Stad als meede de Dienaars der Juftjtie. „ Ten einde.nu een iegelyk deswegens „ mooge worden geinformeerd, zullen tel„ kens een kwartier uur voor den aanvang „ der Bedellonden de klokken der Kerken, „ waarin het biduur ftaat te gefchieden, ge„ luid worden. „ En op dat niemand hier van ignoran^, tie mooge konnen pretenderen , zal deze afgekondigd, gedrukt, en alomme geaf„ figeerd worden. „ In kennisfe van my" „ J. W. de Ru ever". Het Provinciaal Utrechts Genootfchap van Konften en Wetenfchappen heeft den 24 April zyne ;aarlykfche vergadering gehouden , en van; den uitflag dier vergaderinge,' en derzelver befluiten het navolgend Berigt bekend gemaakt: Ïn de algemeene Vergadering van het Provinciaal Utrechtfch Genootfchap van Konften en Wetenfchappen, den 24 April dezes Jaars 1782. binnen de Stad Utrecht gehouden, is gebleken, dat  JAARBOEKEN, Juny, ijÖa; dat aan het voorftel, in den jare 1779. opgegeven waar by de gouden Medaille is uitgeloofd, £) , Aan den genen, welke voot den 1 Decem' her. 1781. de belle en voor allerlei foort van Lezers, zo wel Kooplieden, Reders tn s' Boekhouders, als voor min geoefenden on,, der onze Zeelieden,verftaanbaarfte Verhandeling leveren zou ter verklaring en aanpryzing ' van de wyze om de lengte op Zee waar te , nemen door dsn afftand der Sterren van de ' Maan te meten met een Octant of Sextant 3 mids door bewyzen en proefnemingen aan " toonende.datdeze manier om du lengte te be palen, ook by onze Nederlandfche Zeelieder S' practicabel is:" Beft voldaan heeft een« Verhandeling in de franfche Taal gefchreven onder de Zinfpreuk: ■ — Notam fac mihi viam, in qua ambulem, Pf 142. en is aan den opflellei van deze ve de gouden Medaille of 30 goudei Dukaten te zyner keuze toegewezen ; welke b\ de opening van 't Billet bevonden is te zyn, d< Ridder de la Coudraye, oud Lieutenant der Koirr lyke Zeemagt, Ridder van de Koninglyk< O: de van St. Louis, te Sable d'OIonne, in Hai Poitou. Nog bebben Heeren Directeuren en gewon Leden g< edgevonden , de volgende Vraag toi Prysvraag vast te ftellen om beantwoord te wor den voor den 1 December, 1784. „ Is het Phlogifton een waar begÏDfel de „ LicUamen ?het zy eenvoudig, het zv zaam ,, gefteld , het welk, zoo niet in alle , tei „ minden in meeste, gevonden wordt ?ofmee „ ten de vjerfchyrdèlen , welke doorgaans uit di ,, tegenswoordigheid van dit beginfel door d „ Scheikundigen verklaard zyn, uit andere oor „ zaken word -n afgeleid ? — zoo ja / welki zyn die oorzaken?" Zullen.'e de uitfpraak de aangaande gefchieden inde maand April, 1785 Al U. TRECHT. Pro-' gramma van Provinc. Utr. Genootfchap. 1 r r t  ?o& NIEUWE NEDERLANDSCHE U- •i HECHT. Programmavan 't Provinc. Vjr. Genootfchap. Als mede, een gouden Medaillen van twintig gouden Dukiren aan den Schryver van de bette Verhandeling o'- er eenig ftuk uit de Zedekunde welke ingeleverd wordt voorden i December, I783. Zullende de uitfpraak gefchieden in do maand April, f784. benevens een Acceifit van een zilveren Medaille aan de daar het naast bykomende Verhandeling, over dat ontwerp» Zorder dat de Directeuren of Leden van deze Pryzen worden uitgelloten, of verphgt zyn tot de "-eltitutie der waarde van dezelve. Voor's errinnert het Genootfchap, dat by het Programmades gep sfee'deri j .ars 1781, gemelde Pryzen zyn uitgeloofd , aan een genen die voorden 1 December dez s j.iars 1782. de beste, en naast befte Verhandeling , aan dit Genootfchap voldoende, inlevert, behelzende de nuttigde pnjtde k'iflg of waarneming over de IVledicynen: Zullende de uitfpraak gefchieden in de maand April 17*13. De Prysvragen by voorgaande Programmata opgegeven, waar op de Antwoorden voor den 1 December van dit jaar 1782, moeten ingeleverd worden , zyn de volgende: B. „ Wat heeft men te denken aangaande 'tPlan,, ten van Boomen binnen en rondom )e Ste* ,, den? is dit voordeelig of nadeelig voor de „ gezondheid der menfehen ? Wordt de lucht ,, door derzelver uitwaafemingen , gezuiverd, ,, of befmet ? cn welk fonrt van boomen, is „ meest of minst voordeelig of na eelig"? Men verlangt,dat de Antwoorden op deze Vraag verfcheiden proeven met Boomen geno» men behelzen, en wel inzonderheid zulken, uit welker vergelyking men met eenigen grond van zekerhen kan opmaken, welke Boomen bestgefchikt zyn ter verbetering ^an de lucht. Het Antwoord hef. welk het beste gekeurd wordt,zal meteen dubbelen Eercprysbekroond worden. C.  JAARBOEKEN, Juny, 1762. 70? C. i, Welke zyn de beste middelen om in een „ Volkryk en handeldryvend Land, byzonder „ in Nederland, de Regtsoefening zoö in het Criminele, als Civile tot dien trap van zeker „ heid te brengen , dat , in alle of verre de „ mcelte gefchdlen de bepaünge van h regt in „ de Wet gevoneen worde, en niet afhangc „ van 't begrip van den Regter ? E. „ Welke zyn de Natuurlyke ofiuit de levens„ wyze ontftaane oorzaken van de zoo aanmerkelyke vermeerdering der Zenuw-Ziekten in „ ons land ? Welke zyn derzelver kenmerken ? 5J Welke is de befte wyze om dezelve voor te komen en te genezen! Het Genootfchap vetlangt op deze Vraaggeene uitgebreide Verhandelingen over de ZenuwZiekten in 't algemeen , maar alleen dat men zich bepale tot de redenen der vermeerdering dezer Ziekten in ons Land, en van derzelver ware kenmerken, ten einde dezelve van .andere Ziekten, waar mede ze zeer dikwijs verward worden, behoorlyk te kunnen onderfebeiden. De uitfpraak over de Antwoorden , die op deze drie Vragen inkomen , zal gefchieden ir de maand April 17^3. By het Programma van het voorgaande jaai 1781. is de gewone Prys uitgeloofd F. „ Aan den genen, die voor den 1 Decembei ' „ 1783. de befte Verhandeling levert over be „ begin, den voortgang , en tegenwoordige! „ toeftand der Wetenfchar pen en fraaije 1 et „ teren, in dc Landen die dit Gemeenebeft uit „ maken. Men verlangt, dat ook onderzogt worde, o' de Wetenfchappen en fraaije Letteren verval len, of bloeijender geworden zyn , zoo wel ii gemeen, als in de byzondere takken» Zullende de uitfpraak op dit Voorftel gefchie den in de maand April 1784. All weckt,; Programmavan "t Provitic. Utr. Genootfchap. 1 1 1 l l 9'  708 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ü- TRKCHT Programmaran 't Provinc* Utr. Gefiootfchap. VER* Alle Verhandelingen , welke naar een* Prys dingen, moeten r.iet met den eigen naam der •Opftelleren, maar met een Zinfpreuk geteekend, en met een verzegeld Billet, het welk dezelfde Zinfpreuk tot Opfchrift heeft , waar in des Opftellers Naam en Addres zeer duidelyk door hem eigenhandig gemeld ftaan, vergezeld zyn : —- Doch de Verhandelingen, niet met de eigen hand van den ©pfteller, en in geene andere talen, dan in het Nederduitfch , Franfch of Latyn zeer duidelyk gefchreven, moeten Vragtvry toegezonden worden, aan den Secretari* van dit Genootfchap, Mr. Johannes van Haften: Zullende alle Verhandelingen, die na den geftel. den tyd aan dit Genootfchap toegezonden worden , in geen aanmerking ten opzichte van den Prys genomen worden. De enkele of gewone Prys is eene fomme van dertig gouden Dukaten, of een gouden Medaille tot dezelve waarde, op den Stempel van dit Genootfchap gefchrcefd , ter keuze van den Opfteller, voorden genen, die bevonden wordt het bede aan het opgegeven Voorftel voldaan te hebben. De Billetten, tot de Verhandelingen behoorende , aan welke een Frys wordt toegewezen, zullen alleen geopend, en de overige ongeopend verbrand worden.  JAARBOEKEN, Juny, 1782. 709 VERANDERINGE ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS , ENZ. Harderwyk. Den 12 dezer maand is volgens jaarlyktche gewoonte, doof Heeren Curatoren , alhier vergaderd zynde, het Rectoraat deezer Academie veranderd j en heefc de Hoog Eerw. lit ex Even Scheidius, als afgaande Rector Magnificus , deeze plegtigheid gevierd. met het houden eener fierlyke Redenvoering pro Theologo Grammatico, Jefu Chrifti , fupretni Ecclefiae Doüoris, modefto discipulo; d. ik Ter aanpryzing van een Letterkundigen Godgeleerden, die te gelyk een nedrig Discipel van den Heere J C., als den hoogft en Leeraar der Kerke zy: hebbende vervolgens die Ac^demifche waardigheid overgedragen aan den Hoog Eerw. Heere Harmannus Muntinghe. S. S. Theol. ut &f Hiftoria Ecclefiaftice Prof. ordin. atque Ac'idemiee. itidem a Sacris concionihus. Ook is, in plaatfe van den afge^aanen Secretaris des Acad. Sfenaats , den Hoog;eh Heere Bern. Nieuhoft\ door Hun Edel Mogi tot Secretaris , voor het volgend jaar, aangefteld de Hooggel. Heer Com. Wilh. de Rhoer. 'sGravenhage. Dch 6 dezer heeft de Heer J Meerman, Vryheer van Dalem, in handen van Z\ne i)oorl. HooKh. den eed afgelegd, als •Bewindhebber tier Oost Indifche Maatfchappy ter Kamer Amfteldam, wegens de Provintie van Friesland, voor den tyd van 3 jaaren. De Heer Abraham van de Graaf, heeft ter Vergadering van H. H. Mog. deneed gedaan aks Oncfanger van de Couvoijen en Licenten te Tilburg. Jonkheer Wiles Holdinga Tja Hing Camflra, Barort Bbb Thoe Verandering DNDEIt DE HOO" iZ fn .ACE A.V1TE- JNZ.  1 Verandering onder de hooge en lage AM tewaars.enz. -io NIEUWE NEDERLANDSCHE Thoe Schartzenberg Hohenlandsberg, heeft wegens de Provintie Fru sland in Hun Hoog Mog. Vergadering zitting genomen. Als mede de Heer Mr. Barthoktneus de Grutter, Heer van Groenewouoe, Raad in de Vroedfchap &c der Stad Utrecht, wegens de Provincie Utrecht. Oolc heeft de Heer Adriaan Gilles Camper, wegens de Provincie Friesland in Hun Hoog Mogende Vergadering zitting genomen. De Heer Servatius Gysbertus Brouwer, Secretaris in den Hove van Vianen enz. is door de Ed. Mog. Heeren Geco nmitteerde Raaden aangefteld , tot Auditeur der Rekeningen in Vianen en A'neida;en heeft, in die hoedanigheid, voor hun Ed. Mog, den eed afgelegd, Den 26 dez' r zyn overleden de Heeren Leonart Robert van Sonsbeek, Generaal Majoor var de Cavallerie, en Willem Barend van Alphen, Co'lonel van de Infanterie, mitsgaders beide Raadsheeren in den Hoogen Krygsraad der vereenigde Nederlanden. Am«teldam. Door Heeren Bewindhebberen der Nederlandfche Weft-Indifche Maatfchappy, zyn de volgende aanftellingen op de Kust van Guinea en te Curacao gedaan. Op de Kust van Guinea. TotOpper-Commis en Raad,den Heer Lieve van Bergen van der Gryp. Tot Raad, den Heer Ifaac Riganeau. Tot Gommifen van N gotie, eie Heeren Tefche* maker en Ragestum. To. Commisfaris ter Secretarye, den Heer Frans van Ingen. 1 i ot CommisfaristerSoldy, den Heer van Baker-  JAARBOEKEN, Juny, 1782. 71 Tot Equipagie-Meester, den Heer Knypinga. Tot Ma.