NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, op VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIE «OORSEVlLLEH ZïN IN DE VEREENIGDE PROVINCIËN, D E GENERALITEITS LANDEN, EN DE VOLKPLANTINGEN van den STAAT. ACETIEN DE DEEL. MDCCLXXXI1I. Te L E IDE iV, By P. van der EYK en D. VYGH. Te AMSTELDA M, By J. van der BÜRGH en ZOON.    Te plaatfe tegen over BIad2V I- - LTsT^irocto^; lE^^ro^r^^ — — ~ " " Huwelyken. Rmf.,To ' Geboornetf, nevens de Beroepen en Ambagten der Ouderen. ■ _-k-—- n r—; TT"'" "ln de étU: " iseep^SSS^ i Lw«5é*■»fc» test-**T 6ant|^|r - EgF"&bpf&l I a^qm^M-- ^Ij j^"^^ ]—■ [—^!~~| j ~| 11 | ' I ^ ^ i I 'j p '| j i | 1 j— i |—L — J ";~T~| 1 f^:~T' I 7~l lij 'g-Zoons. I io io i » _' 9 4 : 3 | j_ » I *_ * |_ * j io j i j * .__* _J '* | 8 j '° i !_____ _^ _^_j 5 ^ . ^ ! j j [ Êêc^ | 8 7 ! I ! «I' J__j 1 t __L_ 1 2 1 üi ——'—- — |—!—!— !—!—j-— —I—'!~-: 1— ! —i 1 i r T -; v~T\ rr \~7~ i_J ^^W-7Öf-I 3? fTZ-~T~T T ^^Tr|3jXïi.'T1 ■> 1 "Vi~-^r^rT~ ,53: p;U-;8 :25,, 8 j 1j12 j8 ■ 5! 3;» \ 5 13 i2 1 16 1 1 1 ' Rl 416 \ 6 "hl1 |"° 1 .LJÜL-L-'——l_L - Overledenen. Ouderdom der Overleedenen. — r- | ; j -. ; ; ; -.i ^fiSTTK^^ Maanden. Zoons. Docht. Vryers. jVryfters. Mans. Vrouwen. Weduw. JWedawen.j Total. {jGoreform. Luterfche LYfennonit. Roorafche. jjTotal. |j « -——— « •■ »'■" - - '■ j • , j 48 i Jannary. 1 1 j 3 1 2 J * ijs | 14 . { 13 j" • i- T " 14" 'li j*"*" ~'" 5*1 | . ^ : _ j p -I b . ;'b"-r>- i' 1 1 , I I i_ L.1' 1..7 :-\ 6 |_j ,r. ?,.| . ^ *™ * ""*■}"" 1 _| ij f ,.j \ • Maart. _ j, ^ ' j _ | ^ 1 [_ 9 ^ 1 I 7 I F ' ~ ' J ^_ | ,4i__ J J j»---^ J —~ - '-- "~"^*" ^" ~ ^ ^ ' ^ " " " » 'j J i|_ 1 J[uly. 4 3 i 1 ■ I 4 ' 1 j 3 j 16 |j 13 i 2 \.„ '16 j | j ,10 | 1 I 1 . , 1 .. . ij. L—i |j — ; /Vijuftus. : 3 J i j ' 1 3 1 i 8 ; 12 ! 11 i '; 11 j' 'I 15 4' 5 _l , .— j 9 Soytember 2^ ^2^, ^6^ t_ 5 _J j j 19 p ^2 J» ' 4 I !£_ | j"~Io~* »^—-— -->~ •J^UJ"- J 2. j x j _^ 10 ■N'oyember. 3 1 4 | i J 5 j 4 * 3 | ! =2 13 1 8 22 | —•—» I - 1 '—" • ' —~ ^ j —■-»»» | ^ t | Tü*u. l 44 j 3i . 26 j 20 39 j 37 16 I A.° j m 197 j 12 . 44 453 j i _? in.| . ^^JL-,a'_. jj^. ,„ - —->—- j - —— | De vQornaamfte Ziekten, nevens de invallende tyd, der Overleedenen. j" 50~" '' ~-**mMmm' - " ^ 4 4 ^ » 2 J _ I Ziulttens. IJanuasy. .Febntary. '.Maart. April Mei. \ Jnny. 1 J«ïy. lAuguftus. September. Oftober. November. !December Total. j j 55 j ! ' 1 tawT- . - ... ■- _.. ■ ■;' —— 'iFebr. BUiofa. j | j 1 3 1 ) 3 4 4 2 5 a* | i 60 I ! ^ 1 9 __. 3, _2 , , lir ^ ]ï—- l—■ Putrida. j] ~ 1 ~ | ~—• - ~- j- ' j 7—; | - j p|| |—~ 1— " - ^4^ ^J | 4 j 5__ j inj^rii ^ 1' ' Zj__ZT" L* ! iZZZZ' :ZI~!ZiZ 8 li ■ "r iZZI. ZZ 1 XZU-iJ-—-1 - '3 !--— |a ! ,__4__i 1 ];__ ■ , - ZZ| R. [ j -ZiJ 1 l.-R..ii^i —- RuHio" 1 1 i _J_ ■ : __5_ _ ° R j _ I ^4 4_ I 3 i 3 . 35 j| 8j | '. . 1 (_ ^ . j 8 _„ J 4 ... . 7 jgcbr. Pgfipne»m|p ' " j | _____ j _____ | 1 j ; ■ 8 ™~^T" **" "™* _ \ ^ j *\ Éitfis. Pulmonaal" » ~"7" 5 j 1 ' j 1 * a 3 1 1 ' j ' ^7" j —-_«— j _ j _ | ^ J igydr. Peflor. 1 . ^J, 1 i', V - J_ « ] 8 ',00" R"~" " \ ^ "" ~~~~~ " ! (_ I j I _ frabes, AU-oph. f i j 1 __3^ \ j 3iR _____ 4 .'^ ^ 14 Total. I 44 ' _i a& ^ .«>■.' »a 3? 1 16 j 52 ! -* I .f^rpcra. ij \ _j I \ j ; | i ________ ' 3_ i R Crm-n:iïv__ [__ I ' * ' 4 I 6 1^ | R_i ]__. J 1 ,J4__ ' ._ . I" -. , t j #-i t j Tïp Rernenen. en Atnba^en. neveas de Ziekten der Overleedenen. ' De Ziekten en Jaeren der Overleedenen. ue _iero_pen, en aiud_^^h, «tvwao P=S^Q~sr! ru Cu4J- iijIQ3IQ~tib . i . ir 'R 1 8 i 1 ) ! ( jjp^_- ZiR|_pIi_l_j_!:2i SJ-Ü i !;J Beroepen.&i | I I | I ! I ! ! ■ j | - ' ^ ' ! ] j |! " J Ktörbus Péftdrs. !j3_j J_': _'J '!-' -| f— —!---'—!-!- —:~ H M |M«i '.. j :• ijj i i\~\'" [T ~| ";"|_ ' | j | S " — ~:~ ~~! ...— -!._! | S k Afthma, oi»pr. Peft. _~ jj_j__' '~|—-! : |J. '. • — ~ !«.•... :. ., •' i ' .j H '1~R1 «HlZC ~ _~ >""_UfJ_ | J 7 r i"ieurit:s. ; _j J_|J_J__J-j-;--;-j-'--.- j--i-;-'—H- -; -: _ k« » ' ■ j,; .... \ ' -s i j j''. I ..; '; .!._ '-U'_--'-iiii | I . 'l\br. Peripnemnon. mal. | J_j J__J___jJ; j. _-._!'„... - _ ' _! * tó - -j j . "'. » !__• j _J3__|{j5 '^röpT^i^s^ I i _| j—|—^—* - ——^—j—|—* _^_?|^|_? _ _„.^_. 2 '• ' " | ^ ' Tab"es Hepat. xMefenter. i~lz"I'3 J jp jSSS _ "~__ .Jj . j J„,„L..I'* 7JZl ; Ij * Z " ZZljZ ZZI | ZZZ -!- -ZjjJ Hydr. Ascites. j__'J__JJ |~I_|~|""K' | I l~| | ' | !~~'! !"i acg' Kaoopêra- Mr. Z - —I——j— Li j_ iZj-i JjZjJZUj_Z J-Jj —— J —,—j — Hern inguin. incarc. j _._|J j — [— —~|r|'"4tn— r l I ) 1— Slagler. |_i \ _ i \_'__ f j_u|_J !_ _j— LJ | j ! —,—'— — ——1 _3 ÏKhnr. VeficUrinceDifRc. J _l_ —\-~\- — j— r_!~_'~ V~ ~!~"l"~r~i j ~ • Timiwrman. LlZU l j 2__ _J l —I— ~i— j— — — — j Ü fatoTAt^phhi. j~____jZ|jJiRJ^_uuH-p"PhT —1~ - ï _?vrou^r~i_iL L j_Jj iJR-_Rj_L-!--|j Mismus. ; |___- J_J_jJrp|^"j-j-|--i—• ~:RRp—\7o jZ '1 -L-Z-iRi-^j .„.„_! -_.|„j„jj | , ^J_| -'--j u_t„_' Vatiolar._ L_ __J |_i|__U—|—|—| 1—K~ Ij— I?aruikanmakèr7 ' i _ _-| _J_ j ! j j_| J— |— z_j_— J j. I^l^ZZZZZzZ RI! ZZZlz-p nR'R'~ ~!—Iri ;R^ZiiZ^__i__Z zbz Z ZlZZCZI Z Z R zUJ | J_.l| J_ d-Lp j j 1 iRRZIRZZ^'Z"' Z|" ■ jZ ZyzjziZ - —j—|—L|— -R 4- - h— k ]^_ZSZZZR - Z|Z - Z Z Z|Z Z ZlZRC Z Z3ZZZZ-R -L Z _ ZlZZC _Z _L ZzljZ ^RRRRZZ'iR'-Z jZZ'^ZiZlZldR-j—j—| —j —|——|—_J R]ErEZZZZZC lz~j ;ZZZ| _« Jj~jjZ'jjZ~j J j-?.-- | |jjlu__p ~~—;üu|-;- ili'-'zzdzij ICjID3jRHiiR-! ÉSizZZZZRCR | — 1 —— !— —i-h— _ . —|"**1*h—*""*—':— 1 Tnfal. ,2- >3 7, 51 S 4* 8 2] 635 8 2 i 821 gl 2 1 i 3 2j 3I -ii 2! 2» 310 1 14 1 ij 3 I 3 3 7 12 253 | iotal. i4s| 61 6j 5 4! 6 », 9[i°|io| 7jiJj 8 4 13 isjiSjsa ao wjioj 7] 3J 3; o 11|« 1 iota1, | | I J_ _j_l [ 1 ' j 1 11 l i l I ! ! 1 I 1 J 31 1 j '\ | ' . Geboornen. . Overleedenen. Fïuwelyken. I 4 Levende Doode f " j 1 * I " "1 ' \ Jaetea. • {To-Zoons. Dogters. Vryers. VryftersMans. iVronwen. Weduwn. Weduwen Tó- In deSt Buit dtiTotrJ jZdons. Dogter$.Zoo!w. Dogter.i-tft j tai i Stad; | ! >7'^ 1 »J3 !___9i ^.9 ^ 3 "6 i 50 s _J1!_. R_ 26 2S' 14 27 S6 57 vZ"^! pr- 88pr. • LZ!UU R --^L,,-, S l_ I?8-l 4° 1 '" Z_- i i __. _L 7 R ^§"4 RZ~ 32 pr. 71 pr-; ; ivSa. ' 9» 8 4 188 44 j 3| ff. f-j .a°.'., 12-Z 37 ______ 40 25353 Pr- '7 Pr- 7oPr-  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN? Janüary. MDCCLXXXIII. Lyft der Geborenen, of Gedoopten, Getrouwde Paren, en Overledenen, in 't afgelopen jaar 1782. in eenige Steden en PlaatJen der Vereenigde Nederlanden. Zutphen. Zie hier nevens wederom een Naauwkeurige Lyst van Geborenen, Getrouwden, Overledenen, en der laatstgenoemden ziektens, ouderdom, beroep enz. Dordrecht. Het getal der Geborenen in 't afgelopen jaar 1782 is 654. geweest, waaronder twee paren tweelingen ; dat der Geftorvenenen is 580. Haarlem. Het getal der geboren Kinderen in deze Stad in het voorleden Jaar 1782 is geweest, als volgt: Zoon. Docht.? Zoon. Docht. Injanur. 15 37 Injuly, 11 14 Febr. 22 34 Aug. 10 14 Maart, 20 35 Sept, 21 20 April, 24 3° Odob- 2b l7t Mai, 11 17 Nov- 32 20 Tuny, 23 20 f Dec. 17 i? A Uit-  i nieuwe nederlandsche Uitmakende' 247 Zoonen, 283 Dochters, te zamen 530 Kinderen, zynde 7 minder dan in 1781. Onder dit getal zyn geweest 18 paar Tweelingen. Van het bovengaande getal zyn 9 Zoonen en 14 Dochters dood ter waereld gekomen. In de Gereformeerde Kerk zyn van deze Kinderen 261 gedoopt, als 125 Zoonen en 136 Dochters. In hetzelve Jaar zyn in deze Stad begraven : Mans. Vrouw, Kind. Zam. Tamiary, 46 55 63 164 february, $? 53 . &Q ^0 Maart, . 36 56 47 139 Apnl, 4o 45 5j. i3ó May, 32 3a 35 Io5 juny, io3 . 57 24I J'^y? £q 41 26 87 Auguftus, 22 24 15 61 September, 23 19 4_ 84 Oétober, 24 33 44 JOI November, 29 28 4.3 99 December, 36 <£$ 4o ju „ , _ • 030 512 i468 Zynde 140 Perioonen minder dan in het Jaar 1781. De Ouderdom der Overledenen is geweest: Beneden een jaar 250 van een tot 5 jaar 141 \ van 5 tot 10 jaar 91; van tien tot twintigjaar Ó9; van twintig tot dertig jaar 96; van dertig tot veertig jaar 105,- van veertig tot vyftig jaar 152 ; van vyftig tot zestig jaar 17$ •> van zestig tot zeventig jaar 180; van zeventig tot tachtig jaar 168 $ van tachtig tot , ne«  JAARBOEKEN, $envaryt 1783. 3 negentig jaar 34; van negentig totvyf en negentig jaar 5, onbekend of welkers jaaren niet zyn opgegeeven 2. In het gemeld jaar zyn in de Nederduitfche Gereformeerde Kerk getrouwd 170, in de Walfche Kerke,en op het Stadhuis 121, te zamen 293 paren, zynde 64 paren meerder, dan in het jaar 1781, Delft. In 't afgelopen jaar 1782 zyn hier getrouwd in de Kerken . . 83. op 't Raadhuis . 46. zamen 129 paren Overleden . . . 549 in 't Gasthuis ... 43 zamen 592 Gedoopte Jongens Meisjes Oude Kerk 58 61 Nieuwe Kerk 83 64 Gasthuys Kerk 1 o Walfche Kerk 2 2 Luterfche Kerk 11 8 Remonftrantfche Kerk o o voorfte Roomfche Kerk op 't Bagynhof o o agterfte aldaar 1 1 Roomfche Kerk agtcr de Mart. 88 83 244" 219 219 463 zamen Hier onder tweemaal Tweelingen in de Oude Kerk. A 2 , Ley-  4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leyden. In deze Stad zyn in den me 1782 geboren 968 Kinderen; van dewelke zyn ongedoopt 29 geftorven; en 52 dood ter waereld gekomen; zonder dat men van het ondericheid der Sext, zo wel der zulke die ongedoopt zyn geftorven, als der zulken, die dood geboren zyn, enige aantekening beeft gehouden : en zyn 'er mitsdien alleen 887 Kindereneer byzondere Gemeenten ingetyfd: t%weeten: inde Proteftantfche Gemeenten 357 Zoons en 339 Dochters; dus te lammen 696 Kinderen: In de Roomfch-Katholieke Gemeente 94 Zoons en 94 Dochters-dus te zaamen 188 Kinderen : en in de Joodfche Gemeente alleenlyk drie Kinderen; naamlyk: één Zoon entwee Dochters. Dus zyn er m 't geheel der byzondere Gemeenten mgelyfd 452 Zoons en 435 Dochters : onder dewelken waren 7 paren Tweelingen; als :zes paren in de Nederduitfche ^-ererormeerde Gemeente, en één paar inde .Lutherlche Gemeente. Wyders^zyn in deze Stad, gedurende den loop van dit zelfde jaar 1782,overleden menlchen: naamlyk: Bejaarde perfonen van de Manlyke Se_e 377 en van de Vrouwlyke 442, te zaamen 819 bejaarde perfonen; en kinderen van de Manlyke Sexe 249 en van de Vrouwl)ke Sexe 204. Waarby gevoegd 29 Kinderen ongedoopt geftorven; en nog 52 dood geboren ; van welke beiden laatstgemeldcn het onderfcheid der Sexe niet kan worden gemeld, by verzuim van gehoudene aantekening deswegens: en dus te zaamen 534 Kinderen. By welke voorgemelde, rllner overledene,perfonen nog moeten worden  i JAARBOEKEN, Jamiary, 5 ® déh gevoegd 95 Lyken 3 welke buiten deze Stad vervoerd en elders begraven zyn 5 naamlyk: van 41 Bejaarde perfonen van de Manlyke en 51 van de Vrouwlyke Sexe; en nog van drie Kinderen, als één van de Manlyke en twee van de Vrouwlyke Sexe. Dus zyn, alhier in dit jaar 1782, overleden in 'E geheel 1448 Menl'chcn. Onder deze overleden Perfonen, buiten de Stad begraven,zyn geweest 6 Lyken van de Joodfche Natie; te weeten z, vyf van de Manlyke ea ééne van de Vrouwelykc Sexe; Verder zyn in dit jaar 1782. in ^ ondertrouw alhier opgenomen en de Huwelyksgcboden aangetekend van 295 paren; te weeten: in 't Kerkenboek 230; en in 't Raadhuisböek 65 paren j van dcwelkcn alhier zyn in den Echt veréenigd 267 paren; naamlyk: in de Nederduitfche 204 en in de Walfche Kerken 4 paren, en op het Raadhuis 59 paren, Amsteldam den 2 January. In het afgelopen jaar 1782 is alhier het getal der overledenen geweest 8445, het welk 2444 minder is als in het Jaar 1781, wanneer dat getal bedroeg 10889. Ook zyn gedurende het jaar 1782 van de Puye van het Stadhuis alhier afgekondigd 1133 paren, en 697 paren op het Stadhuis getrouwd, en in de Gereformeerde Kerken dezer Stad zyn 1541 paren afgekondigd. Voorts zyn in de Gereformeerde en Lntherfche Kerken dezer Stad gedoopt 2230 Jongens en 2086 Meisjes, waar onder begrepen 23 paren Tweelingen, 2 Drielingen en 6 bejaarde pérfonenj dus in de beide Ge-A 3 meert*  6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 0 meentens in allen 4318 Kinderen gedoopt, en in de Lutherfche Gemeente 302 paren getrouwd. v Onder de Overledenen zyn geweest wier Ouderdom opgegeven is. 146 Dood ter Waereld gekomen. 65 ingevoerde. \ wier ouderdom niet 44 onbekende. /opgegeeven is. 60 Op 't Peft-Kerkhof begraven. dus 7898 Christenen. 73 Portug. Jood.-k wierouderd. niet 474 Hoogd. Jood./ opgegeeven is. te zam. 8445 » Volgens .opgaven, was de ouderdom der Christenen, aldus: :::|: f P-s 2 $ ik ? n£ :ïï : III § 3 S 5 I B-S Dood ter wereld 5 7 5 4 4 | 3 4 4 6? JpoZT I '4 'I % \ i\ 5 8 » ' » 10 „ I46 Omekende 7 g _ ^ 7 ? * \ 5 5 2 4 65 Op'tPeft-Kerkh. 7 8 4 3 5 ' 1 6 3 - 2 2 44 begrarene 67 c _ ' _ r , , J —sabie au Gusjao! 4 4 5 . 5 3 s|'4 5 7 60 joo Jaaren I t Ij' ^-/«,. 7.1 é9J 665 7481109 J_^l^"i-iiïri5r^8is^ ■ffoajrf» ... . . I _ " " " " 73 474 Maakt zamen het getal van 8445  JAARBOEKEN, Jatittary, 1783. ^ ?; De koele en vogtige Zomer heeft zo hier als elders te weeg gebragt, dat 'er weinig ziektens geheerfcht hebben , en dus is het niet zeer te verwonderen, dat het getal van de geftorvenen zo veel minder is , dan in 't jaar 1781. Rotterdam. De Lyft der Dooden binnen 4eze Stad bedraagt van den 1 January tot den 31 December 1782, Mans Vrouw. Kind. te zam. January 36 58 40 134 February 47 53 51 I51 Maart 39 55 3a' ^ April 3 8 47 33 n8 Mey 31 48 51 130 Juriy 61 76 65 202 July 3° 53 57 14° Anguftus 39 45 47 r3E September 26 30 39 95 Oétober 25 43 36 104 November 37' 55 45 Ï37 December 3a 48 46 126 441 611 542 1549 A 4 Ou-  & MECWE NEDERLANDSCHË Ouderdom der Geftorveneru Beneden het jaar' V^n r tot 5 5"io - i° " 15 15 * 20 20 - 25 25 - 30 * 3° - 35 35 - 40 " 4° " 45 - 45 " 50 - 5o - 55 55 - 60 60 - 65 65 - 70 * 7° " 75 * 75 - 80 80 - 85 85 - 9o * 9° - 95 95 - 100 308 164 33 9 ip 37 SS 5" 53 60 65 65 66 93 94 114 76 75' 45 i5 5 Perfonen, van welken de Jaren niet zyn opgegeven - irg T594 In het afgelopen jaar zyn in de Nederduitfche, Franfche, Engelfche en Schotfche Gereformeerde, als mede in de Lutherfchc, Re-  JAARBOEKEN, Jc,naury) 1783. 9 Remonftrantfche en Roomfche Gemeenten* dezer Stad, gedoopt - 842 Zoons 833 Dochters te zamen 1675 Kinderen Onder deze Ge doopten zyn 12 Tweelingen. Wyders zyn binnen deze Stad in Ondertrouw opgenomen 629 Paren. Het getal der Geftorvenen is geweest: In i775' - - 1487 In 1779 " " l5u 1776 - - 2148 j 1780 - - 1730 1777 - - 1627 I 1781 - - 20Ó2 1778 - - 1466 1 1782 - - i594 Schiedam. In het afgelopen jaar zyn in deze Stad begraven 228 perfonen , zynde $6 Mans, 63 Vrouwen, 77 Kmdcrs, 19 ünoedoopten en 3 Drenkelingen , te zaamen 228, en dus 2 meerder dan in het vorige jaar. En zyn gedoopt in de Ncderduitfche Kerk 96 Zoons en 92 Dogtcrs, in 't geheel 188 Kinders ; by de Walfche Gemeente 2 Dokters en by de Luterfchen 9 Kinders, 5 Zoons en 4 Dogters. Nog zyn in de beide Roomfche Kerken gedoopt geworden 76 Kinders, 40 Zoons en 36 Dogters. Zoo dat 'er ruim 40 meerder gedoopt geworden zyn dan begraven in het jaar 1781. Ook zyn getrouwd by de Nederduitfche Gemeente 55 Paren en in de Walfche Kerk 1 paar, als mede 22 paren op het Raadhuis ch aan huis  *o NIEUWE NEDERLANDSCHE 2 paren, zynde zamen 80, en dus 6 paaien meerder dan in het voorgaand jaar. Brielle. In 't afgelopen jaar 1782, zyn alhier geitorven 224 menfchen , zynde 7minder, dan inden jare 1781, en- wel 14? uit de Burgery, waar onder 52 kinderen;en van tkrygsvolk, alhier bezetting, houdende, 2 officieren, 50 foldaten, 2 canoniersy' 1 dragonder, 4 krygsmans vrouwen, en 2% kinderen. De ziektens, die alhier dit jaar heerfchten, waren minder hevig en algemeen, (dan in 't vorig jaar: in de voorzomer woedden ook hier de Catharrale Koortfen, Influenza genoemd, dewelke by vele hevig, en ontliekende zynde, herhaalde aderlatingen vereifchten. De Herffi-Koortfen waren minder. Dog, in de 2 laatfte maanden hebben meer ' dan anders, ontftekende Borstkwalen-alhier geheerfcht, die eenigen, ja veelen, en wel byzonder Lieden van jaren, en welke voor af aan Borftziektens hadden krank gedaan hebben weggefleept. Er zyn in de openbare Kerksn alhier gedoopt 14; kinderen, 66 zoons, 75 dogters, en 42 paren getrouwd. Maassluis. In het afgelopen jaar 2782 zyn alhier geboren 168 Kinderen, en overleden 191 perfonen, waaronder 2 boven 90, en 7 boven 80 jaaren,, zynde 'er dus 20 minder geboren en 39 minder geftorven, dan in 't jaar 1781. Ou-  JAARBOEKEN, January, 1783. rt Oudewater. In 't jaar 1782. was het getal der gedoopten alhier in de hervormde kerk 22 Jongens 34 Meisjens. 56 Kinderen. de beide Roomfche Kerken 22 Jongens. 24 Meisjens. 46 Kinderen. En dus in 't geheel 102 Kinderen. Geilorven zyn Bejaarden . 40 Kinderen ... 45 85 Perfonen. Oostzaandam. In 't jaar 1782 zyn alhier geboren 88 Zoonen, 82 Dochters, waaronder 9 doodgeborene: van dit getal zyn in de Gereformeerde Kerk gedoopt 40 Zoonen en 44 Dochters,en 2bejaarden gedoopt, 89 paren in 't geheel ter ondertrouw aangetekend , waar van 58 paaren in de Gereform. Kerken afgeroepen, en 47 paaren in dezelve Kerk getrouwd zyn. De geftorvenen belopen 94 Mans en 114 Vrouwsperfonen boven de 12 jaaren, en 98 Kinderen beneden de 11 jaaren, behalven de 9 doodgeborenen: onder deze dooden waren 3 Drenkelingen, dus 4 dooden meer als in 't jaar 1781. Westzaandam. De Geborenen zyn 78 Zoonen, 83 Doeners j, waar onder 4 doodge-  12 NIEUWE NEDERLANDSCHE geborenen. In de Greformeerde Kerk zyn gedoopt 43 Zoonen, 52 Dochters en 1 Bejaarde , en in dezelve afgekondigd 59 paren, waar van 'er 38 paren in dezelve Kerk getrouwd zyn. By de Lutherfche Gemeente alhier zyn'gedoopt 15 Zoonen, 8 Dochters, 3 Bejaarde, en onder deze was een geboren Jood: in dezelve Gemeente zyn 6 paren in de Kerk getrouwd. De geftorvenen zyn 100 Mans, 133 Vrouwsperfonen boven de 12 jaaren, en 101 beneden die jaaren, welken met de 4 doodgeborene evenveeit bedraagen als in 't jaar 1781. Koog. De geftorvenen zyn 53 boven de 10, en 26 beneden de 10 jaaren, dus 12 minder als in 't jaar 1781. De geborenen j8 Zoonen en 17 Dochters: van dit getal zyn in de Gereformeerde Kerk gedoopt 10 Zoonen, 7 Dochters, en in dezelve Kerk getrouwd 10 paren. Zaandyk. De < geftorvenen zyn 23 Mans en £2 Vrouwsperfonen boven de 12', en n Jongens en 9 Meisjes beneden die jaaren; dus 29 minder als 178 1. Gedoopt in de Gereformeerde Kerk 15 Zoonen, 13 Dochters en 2 Bejaarden, en in dezelve Kerk afgeroepen 19 paaren, waar van 'er 13 in, dezelve getrouwd zyn. Wormerveer. Alhier zyn 51 Kinderen geboren, waar van 'er in de Gereformeerde Kerk gedoopt zyn 11 Zoonen en 13 Dochters: in dezelve Kerk zyn afgeroepen 14 paren.  JAARBOEKEN, January, 1783. 13 paren , en getrouwd 10 paren. Overleden 33 Vrouws, 29 Manspcrfoonen boven de 10 jaaren, en 39 Kinderen beneden die jaaren; dus is het getal der Overledenen 15 minder als in 't jaar 1781. Zoo dat in de 5 Dorpen aan de Zaan in 't jaar 1782 geweest zyn 900 dooden, dat is 61 minder als in 't jaar 1781. Oostzaan, In 't jaar 178a zyn alhier geboren 18 Zoonen en 16 Dochters, en van . dit getal in de Gereformeerde Kerk gedoopt ja Zoonen, 13 Dochters; in dezelve Kerk afgekondigd 17 paren, en van die in dezelve Kerk getrouwd 15 paren. Overleden 15 Mans, 14 Vrouwsperfonen boven de 12, en 14 Kinderen beneden die jaaren; dus 18 minder als 1781, Middelburg. In 't afgelopen jaar zyn binnen deze Stad en onder Stads-Ambagten, geboren 409 Zoonen en 396 Dochters , en van de Joodfche Natie 5, dus te zamen 810 Kinderen,waar onder zes paren Tweelingen, en 37 die dood ter waereld gekomen zyn. Voorts zyn geftorven 76", Menfchen, waar onder 5 van de Joodfche Natie, Vlissingen. In het afgelopen Jaar 1782 zyn alhier Getrouwd, in de Nederduytfche Kerk 100 paren, dus 20 meer,dan in 1781. waar van het meerder Krygsvolk en het varendsvolk der Oorlog- en Kaperfchepen, de oorzaak moet gefield, worden. In de Engelfehclycrk getrouwd 4 paren, in de Walfche Kerk  r» NIEUWE NEDERLANDSCHE Kerk o.gedoopt,in de Nederduytfche Kerk, 87 Jongens en 79 Dogters: dus ook meer , dan in het vorig jaar, om gelyke rede. In de Engelfche Kerk, één Jonge en één Dogter; in de Walfche Kerk, 4 Jongens en 2 Dogters; in de ■ Lutherfche Kerk , 10 Jongens en 7 Dogters gedoopt. te zamen £qi. Lyft der begiaverren, binnen de Stad Vlisfmgen, en derze.vor hoven, van uen eerlten January tot den laatften December 1782. January, — 33 July, — 3l February, — 30 Auguftus, — 18 Maart, — 19 September,— 19 April, - 23 Oclober, — 38 Mey, _ 61! Novemb. — 38 Juny, 65' Decemb. ,— 45 j23^ . 189 famen 420 Perfonen. Utrecht. Het getal der Overledenen in deze Stad is, geduurende denjaare 1782, geweest 847, waar onder 308 Kinderen en in 't jaar 178;, was het zelve 878, waaronder 293 Kinderen. Het getal der Geborenen in 1782, is geweest 1155. Zoons Dogters Zoons Dogters Jan. - 55 - 46 July - 63 - gz Feb. - 56 - 52 Auguft. - 44 - 48 Maart - 46 - 39 Septemb, 47 - 50 April - 57 - 45 Octob. - 54 - 44 Mey - 43-44 Novemb. - 47 - 56 Juny - 41 - 40 Decemb. 51 - 35 Zoons 298; 266 Dogu Zoons 306: 285Dogt.  JAARBOEKEN, Jamtsry, 1783. r5 Dus tezamen 604 Zoons en 551 Dogters, waar onder zes paren Tweelingen. In 1782. zyn in de Gereformeerde Kerken ten Huwelyk afgekondigd 221 paren, en van 't Stadhuis 116 paren. Leeuwarden. In 't jaar 1782 zyn alhier in de Nederduitfche Gereformeerde Gemeente gedoopt Zoons. Dochters, ïu January, 7 10 ÏFebruary, 5 12 Maart, 11 16 April, 8 10 Mey, 19 13 Juny, 3 7 Auguftus, 8 6 September, 5 7 October, 7 12 INovember, 15 .9 13ecembcr ,8 8 105 119 119 Te zamen 324 Kinderen; waar onder tweemaal Tweelingen. Nog na gedane Belydenisfe 4 bejaarde perzonen. Ook zyn kerkelyk afgekondigd 197 paren; waar van alhier in de Kerken getrouwd zyn 154 paren, buiten de Stad 37 paren. En voor den Gejrechte dezer Stede 6 paren. Iii't Taar 1781 zyn alhier in dezelve KerB ken  16 NIEUWE NEDERLANDSCHE sT&te^™ ged°°Pt' dUS nU minder kinï™^- 0verlerden64bejaarden,en28 kinderen, dus 92 perfonen. Gedoopt 27 jon- lingen, dus 66kinderen. Getrouwd 27 paren. Te Utrecht, is in de maand Auguftus /£ ï weri£den eCne Pet^ndle ™n den Ut op Weduwe van wylen Gj* in den hooge ouderdom van 108 jaren Ook is in die zelfde maand te Heusden ' overleden Pieter Rouw el, Grafgraver en Poortklokluider in den oSderd^^o? jaai, 10 maanden en 14 dagen. In de laatfte nagt van het afgelopen iaar 1782 verloste de huisvrouw van PleJzJZ tc Zaandyk van drie welgefchapen, levendige, dog onvoldrage dogters, die kort na de geboorte overleden. Deventer. Zie hiernevens de iaarlvkfche Lyft der geborenen, gehuwden en overledenen binnen deze Stad over denjaare 1782 GELDERLAND. N Y m e g e n. De gezwooren Gemeente, die van oudsher gewoon was, alle maanden eens te vergaderen, dog zedert het jaar 1748 zulks Sfn Jemugteate doen dan mec klemming van den Magiftraat, mtgenoomen op den l January by ue Verkiezing van nieuwe Bunremeesteren, en op den eeriten Woensdag na £>cbo-  ~ _ , ; . _' , ; __ . 15e plaatfen tegen over bladzu Ti faarlykfche LY3T der Gebooriien, Huwelyken"-enOverledenen birnieiTdë Stad DEVENTER in 1782»" 178a. Genoomen 254- Huwelijken 52 Overledenen, 323. Ma-nd.Zoons Dogters Doodgeb. Öoodgeb.To-. htuv e- Twee-jOntydig Mis- i On-Gerefor-j Lü-|Mén- Room-To- Masjndea. Zoons.,bocht..Vr7ërs Vryfters Mans. Vrouwen. Wedir.v. Weduwnr. Tu-Gereform. Lute_fe./Me_aon. Ru oinië. To- j j Zoons. .Dogters. tal. i lyken. lingenjgeboren kr-umjegte. meerdenjterfe.jnonit. fcbea. Ital. . ! talj ta < Januar 13 w | 1 24 1 2, j 22 a 3 January. fc» | 25 124 . 2 j '* 48 33 3 12 48 • Febr. 11 19 ' 30' 3 « 1 j 3 *7 3 30 Febmary. 10 14 1 1. 4 4 j » 36 29 7 !3ó ' Maart S 15 20 2 J 1 19 j 1 20 ^aart- 9 | 8 j * 2 4 4 z ' 1 33 J 26 6 j32 . April 9 6 1' '" 1 17 15 1 [ 9 . 3, 1 6 17 &P_j> _ 3)11(1 3 6 4 3 | 3 . 34 25 3 6 ^ Mei 15 5 ï si '1 _____ ! 3 21 •Me-__ I -a j 5 | ~3 I 2 4 - 9 ' 4 I 2 30 25 1 i 1 , 3 !30 [janf >o 6 1 17 1 1 ■ j 14 3 17 -J _£ | 3 I 3_ ji 2 4 r 3 * * _ ' I18 *4 ____ | 3 ^ I July 96 15 3 | 1 12 1 .3 15 j'ufr- ! 3 2_ j' .1 a .4 -2 2 1 U r4 3 ji?, Aug. 9 .5 """"""" , 15 ~ ! ^14 15 Auguftus^ | 6 1 | 3 .3 I ' 4 3 _J__ C _ió^ Jk. j 6 |*3 Sept. 16 6 22 3 1 17 i 3 2i September a 4 j 2 1 4 3 - |i8 15 ] 3 ,18 j Oftob. 10 15 1 26 | 7 20 6 26 Ocbber 3 3 P4 a 3 1 ; Lg 11 1 16 Nov. 7 14 ai j 13 1 f 19 I 2 November. ^ 1 I 4 * '"'' ' * 5 1 c j r3 1 14 Dec. 16 9 1 26 j 4 , 1 " 23 I 3 26 Docer-ber. 4^ . 5 j .3 ,314 6 | S j 1 _ ~ 2* 5 29 Totaal 130 116 ' 3 5 254 '< 52 * 7 * 8 aia I 7 ' 35 25* I doodgeb. 3_ 5 j J | | "i 7 * _8 ! " ' |Totaai 1 59 I 87 ' 24 ! 21 f42 1 42" i 33 1 T5 3*3' «SS 9 1 58 3*3l _____ Ber.scprp en Handwerke" ^ Overk-lencn m | .Ziektens en Jaaren der Overledenen. , 10 g < 'W H.i swsö,pttw« ffi-W "-i" w(ï= ei ï»i êl >l !§• 5 £§ P 2|b s£.=Jg § I g § g c. I U g,^ g.' ^1 ■ ' -v = d ? -. 2. 2 ;a - F 3 S S Atrophia Uitteering. j 6 f 3 13 tja. » 1 s 3 3- 1 3 S 4 3 5- 3 _^ 53 . P |, i. _ _£ P \'_ f_ _ ^ S- i 1_ f _ ^|„ll_ _. f_ _£r AffihmaBez op deBorft. j — * I j 1 _ ~ ~~~ : ~~\ 3 Apoth«kar. ^_ j_ _ 1 _s__i ! J ; — ÜJ.,1j_ "* CacochymliTlfa-aadzapp.. ~" ~ ~ _ | Z ~Z H Z — ~l ~ Z ~ ~ Z Arbeid. Knegt j_ 7 l _? i£ 15 j _i ^ J J J '.J.lL 111 U J £t i CancéT Kanker! |"~f] _ | _Z_~i ~~ " _ ~ Z Bakker Grutter. — _ _S - -1 _- J_ {A „j Capiftrumriüem" mZ~Z ^Z"~ Z'— ~ Z " Z — ~? Z Z Z _ Z Z Brouwer. ^ — - - —- — 1 Coma. Coma Yigll.Slaapz. _ 1 ' _i ~ _ _* Draaijer. ^ ' t _3 _f Q l (—"i' — - - - |— , 1 Jl Convnlfip.Stuiptrekking~ 35 ' I__ I 1 _3 ~ _ 37 5^ikül _J J I .. _ I j _ _ J_'_„ Li ' Dèntitio: Tandiuge. j *Z J-j— —{ -H- -• ~ _ 1 GlHzero.^etwcr, f Jj j*U |_» „. . _ _• . U £ 'Pebir^e^^Krlit! ~ZZ L - - L - L _ Z Z '__- 1 Z [_' — Z' - 1 ^deroakw I ! _ . ... . . J ... _ _ _ 1 _ _ _ _ 1 1 _ J ^ff^iSS! Z Z _ J~L - - Z - -C' - - - - „ Z - _ - 1 jKjeen^er^ jj _ _i .. . . _ .11 - 1 J - - _tJ - - — - J. J - » —BjliofaGalkoorts U L _ ' ï i _!_! _ „ i J~ _ 1* jlCoopl. ■\Vinteligrs ±_ _i _ _ _4 | _3 « I _: _ _. _._ j _ _ _ J ._ 1 1 z^Murrha:.Ztokiroóm. |Z Z!_|_ - Z ]_!_ _ _M_ _ _i pFerflager^ • J__ _ _j_ 1 - __ _? ! _S !Hj?Z_ZfZZÈZF°°^"s ZL~ JZZ - ZL _ Z Z Z _ _l Z - _ Z ZL Z Z Z Z_ - - - - - J L ' - - - -i- - - - ~j- - _—-1 i |t~ Ptoida Rot Koorts" I " 1 | _„L 'JiL J_i _- _L L _ _ J . jLeidetew. J_ : -( - J— * :^ïe£^t^d~vöo~ J_ J J_ _ _L -j J r!ï!_L^a;ii^r___ J_- ï - - - -1 - - - - J _ J 21 Hyflr±__k- «_^___Z -L - - - - - -i -i-J-J-U-i- li te_L£ïïïï_i- _L_--?~- -j-— • -]- J — ^Z^_ZZ_Z^ ZZZZZZ Z iij~i Z Z - 5 .ij-,--- ,4- - -U—- - —- -4—--—L ! ^rsTubit. fiaaft.'dood. • j " Z _|_ - — Z ]-' '_. Z Jtenteaigr. 4 ' .' ' • | 4* r 'Lij 11 j : i _ __ Ji* P__erTlCr^r^u^r _fZ- J_ - -Lf- _! ^ Z „ Schlpjgr Vtfifc N - » _. a _ JJ -H ~ ^ " ~ - ~ ~ H' ~ - ^---«-i™ Rirenitis. Raaskoorts. ~ !_ —— — ..— - - - J. Sdaoea^ket- I ___| _ J . !_ _ 1 _ J- ~ J— —~ -|—'~ ~ - _l-__ _1| _ J* ^t^pi!Io^^d^ie Z ~~ L' '- - - - -LU Z J_l ' Z Schoolmeefter. | | ! J L j - ~- j- - - J-- - !|J_ PbiU^ulrTLOTgteering" J | _ _ l_ 1' _! - _1 _ _i _ i__ ZU,_ 1 __' L 7 Silverfai. ij_ J -- —| L - ' 1 '- \~'.". sêneauTÖuZ-rHoi: HJ_ J__] :__ - J_ | J J;\l _ _ _ I _ Slagter. U__'J_,__ | ~ • ' -|- -j- —, -j-- -I- J . | ■ ^rjvTr_!~ï;~!~nZJ-'Z ZpZ'ZpzpLGZZ Z ij 3 ^^5ZZ ZZ'-Cjz Z- JZ - JZZ - :J-— U_p ZJ^ip ' ïwüt' .;^zl^ji i ~' ~ iijztz Z ZZzIzZ ZZZR-HZZZ [| i __?_E5ZZI- Z - ZC Z Z - JZ - -—'-'h- — im- jBrandénT" \~\~ ~:~ _• J IS Lj j' 'j TingieS! ' 1 '~ ' — —' 1 yZZiZ_ZZZZZZZ|"Z~Z~ -Z^ZLJ-LLu | J Tóüwaaëer. _Z_- - Z- L—1-! ------ Verzweering in 'f Hoofd.)" | ! 1 _ LLL _ |— _ _ — _ — — — - — "f \~~ — — — —'~"j H~— — —! * IZliZZËZZZZZiZJZZZZ ZZ Z _L ZlLLLL _L|_LL_ ! -5 ^eip^w_ve_r_ ± jj ^-—----- —i_ü Totaal '6- 8 '6''n' n ze 41 6 9 4U0 SI 6' 71 J ^'21W |'5 U'.lió 1 »! 323 Zadelmaker^ ; • _ _ ': ~| • W—,J _J « ^ ~ " — ïola5T 1 8 1 x I22 59 8 1 26 7 ?2' 3 6 i7 2 3 *;.9 i| 1 1 ia ij 1 2j37( »( 6j 4j i| i| 353 63.3 De yooroaamfte Ziektens nevens derzelvcr fnvHcnde tyJ. : __l ___ :—!__ =- • . * MaandënTjJ_(J^^^i^^ july. Aug. Sept- ott. Kov. ;bec.riT^a7 Oo.eHom dT Over'oderon. ' Apoplexia. j i 1 j \ 1_ _L.L ______ .Jaaren' Zoons. "; Dociuenl | Vr^"Vr^crr^Mans. "Tvroa^nr" W»5uw5i. ^ '.•/■■Va'/A-ünar.vV Xofcal. j .AmTphïr. G" i 6_ _Z___Z_jlZj__G ü s 4' 4 53 ~z *~2^ r~"~("~~~ l " ' __ !__ elT j ConTOlfi^.^ '7 * 3 j 4 > 3j _J !_.L !—-L' 1 | f'| Jf |' " ' — ! " j '~ * * |^ ■ " _ j *~*~ *■ Hyd^ ~ '_ZiZZ__i ï - * " .s' 15 14 Ij : l; , , JJ____ Morb. Peftoris. 3 J_ 3 I. ! L _J !_!_ _______ 10 j "~ 4 | 1 | 1 Puerpera. 1 j j__ L 3 i5 j"~ ™ . j'""""_ [ 3 1 _ - _-,.,. 6 ■ Pleuritis peripneum j j ^ j_j * * j __L 7 „, " '""""j 5 "*"|" 3 ~" J 9 Phtifls pulmonalis. j 1 t 1 1 1 1 7 —— ■'■"»—» ' 1 ' r—■ ' ^ ~ j ' *""""' ^""' Seneftus "2^ j i !~~7~ 3 1 3_ 3 j_4 1 !_______. , 3° | -f 1- 1. 1 — ^ ' • 9 — - — ' 1 "zr"""" - " \ "~* 2 3 6 1779- Geboren 290 Getrouwt 8t Overleden 284 . . ■ ■— .____.—-.. — __-_■--—--.-_, 3780. - ■ — =82 71 -~—T~ 25Ï _ ^ ' jj ! 2^3 -____ ___. _____ '783' ?S4 ,—r-—.S* _-r^__-... 3«3 1 — —~" ' ' "~~7"~ ' - ' \' ~ " — — — _ | _■_>,—' ' ■ _o 1 1_ 5 . . . ._ , ~ t ^"** r 3 1 * __j ""^ "~ 1 L 6 J 1 ' , M 1 IE- Z_T_1 ZZZ ZZZ """" —l L__ 3 p--1 80 I " x~ t | » . j 5 J 3 t 11 8_ 1 ■ 1 ' 1 «—1 " _ | m | ^ |' 3 "\ *6 1 ^^"T"" " 7'- 1 1 1" 'J , , 'Totaal 59 .7 84________4_J^42, ' 33 1 ». L3Ï3__^^   JAARBOEKEN, January, 1783; 1? Scholastka, in February invallende, en dus ïlegts tweemaal, heeft als nu in hunne jongfte° vergadering van den 2 dezer met eene groote meerderheid het befluit genoomen, om weder alle maanden te vergaderen , en van dat beüuit op eenevriendelyke wyze aan den Magutraat kennis gegeven. Het eerfte Lid van dat Collegie.was 'er juist niet zeer voor, en wilde het aan het oordeel van den Raad overgelaten of eene Commisfie benoemd hebben, dan de meerderheid, beweerde, dat hun Collegie aan de meening van denRaad niet was onderworpen; dat het geen hun Muria was ontnomen , zy zulks Jure konden te rug eisfehen, zo dat het befluit by meerderheid wel en wettig doorgong. Arnhem. Nopens de klagten van den Koning van Pruisien over het Lasterlchrift, Brief ovej de waare oorzaak van'sLands ongeval'(Zie hier voren IN. Nederl. Jaarb. 1782. bl 1551.) hebben de Raden van het Vorftendon Gelder en 't Graaffehap Zutphen aan de Algemeene Staten den 24 December 1782 derj navolgende brief gefchreven: HOOG MOGENDE HE EREN! Wanneer v?y de eer gehad hebben, in abfentie van de Heeren Staten dezes Furftendoms es Gvaaflchaps, te omfangen Uwer Hoog Mog, Misfive van den 17 dezer, met het daar nevensgaande Affchrift van eme Memorie door den Heet Thtdemeyer, Extiaordiniris Envoyé van Zyne Ma B 2 jeüe Nvms- l t  Arnhem. Brief van 'f Hof vat, Gelderland aan H. H. Mog. wegens de khg~ ten van Pruis, fen. \ '. i I i c I ] 1 \ ™ NIEUWE NEDERLANDSHE jefteit den Koning van Pruisfen by dezen Staat ten zeiven dage aan Uwe Hoog leende gepre' lenteerd, op het Sabieft van zeker onlangs in 'c licht gekomen Lasterfchrift, ten tytel voerendeBrief over de ware oorzaak van 'sLands ontval t gevonden tusfchen Utrecht' en Amersfoort, 5waar in onder anderen de Pcrfoon van HareKoringlyke Hoogheid, Mevrouw de Prinfes van ■P"K ^^eailerverfoeilyktte wys word behandeld en ten toon gefield • hebben wy , even zeer geind.gneert als l>we Hoog Mogende' over de continuerende en fteeds toenemend, verregaande licentie in het fchryven en uitgeven van eerroovendeen kwaadaartige Libellen en Lasterfchriften en in t byzonder over het onbetaamlyk hier bovengemelde Gefchn't, niet nagelaten , om, onverSn dC MdC C"Tun!Cane v™ Copyen xan Uwer Hoog Mog. Misfive en bygevoegde Memorie aaa de Gedeputeerden en HnoTdfteden deezeT p oviï tie, aanftondsdaar van mede affchriften te zenden aan de refpeóbve Officieren en Magifiraten ! rnet pmftige recommandatie , om niet alleen in bit gePeraal de hand te houden aan de ftrikte executie van het Piakaat door de Heeren StarTdlSl Fut! tendoms en Graaff,haps, den 3i July des voorïe. Slaaft, tegen het verfpreiden'en verkoopbar. 11e fameufe Li uilen ge emaneert, maar ook om la iet byzonder alle mooglyke vlyt aan te wend én ;ot ontdekking, zoo van den Autheur van het hie. rorensgemelde lasterlyk Gefchrift, als Tan de etten van het verkoopen en verfpreiden van bet •cive, en om, wanneer iets op dit fubieft moc-tpn lebben ontdekt, dat aan ons t?commu ,icerengom a'w 3? ïtc nü0-di2e &brüik £e ^^en Saker Wy hebben met mogen afzyn Uw Hoog Mos. ncrvn bydeze te informeren, terwvl iSüSL loog Mogende Misfive aan ons'geeneaanleSg ro;/^!p. n»dere foeciale recherche zynde gS 'en, dit het eenigfte is, het welk wy, natode «on-  JAARBOEKEN, January, 1783. iy tsonftitutie van de Regering in deze Provincie, rot bereiking van het oogmerk en het verzoek van Uw Hoog Mog, hier omtrent voor als nog hebben kunnen doen in het werk Hellen. Waar mede enz. Gefchreven te Arnhem den 24 December 17.2. j (onder ftond) Uwer Hoog Mog. Dienstwillige Die Raden des FurfiendomsGelreen Graaffehaps Zutphen. Ter Ordonnantie van dezelven (Was geteekend) F. W. van Steen. Ten Landdage , van welken wy in ons Stukje van December 1782 hebben verilag gegeven, is ook nog geraadpleegd over den brief, die de Staten van Zeeland aan de Bondgenoten, rakende den toeftan d der zaken dezer Republiek, hebben afgezonden. Zie N. Nederl. Jaarboeken 1782. bi. $61. Verfcheidene Leden onder welken Jonkheer van der Capellen tot de Marfch drongen fterk aan, dat men dien brief in gepaste uitdrukkingen beantwoordde. Dit wierdt daags voor de fcheiding van den Landdag door de Graaffchap in eene openingter Landsfchaps tafel gebragt; dog de twee andere kwartieren befloten dit inadvys te houden, beweerende, dat het niet onvoegelyker was, den brief der Staten van Zeeland onbeantwoord te laten, als dien van den Prins Erfftadhouder, by welken Z. D. Hoogheid zyne Memorie en bylagen hadt toegezonden. Zie hieromtrend het advys van Jonkheer J. B 3 & rIKM.  Aun- Hl-m. • Advys van Jt. vanZuvlen van Nyeveldt,omtrend dm briej van Zeeland. ] I ] 1 •m NIEUWE NEDERLANDSCHE H- van Zuylen van Nyevelt, aldus luidende. EDELE MOGENDE HE ER EN f "Qe Staaten van Zeeland fchynen ten fterkfren te vap.pr1he"deeren,dedVoev'getoefbnd5 waarin ons Vaderland gezonken legt; zy ge. ven eene verbazende meenigte van onheilen a?n de ferieufe .overwcegmg van ü Ed. Mog. „ver, nopende ons, om tog zoodaamge efficati.uie middelen van redres met hen by de hand te neemen, als de cüo-v.ge ftaat dezer Lande hoogft nodig vordert, zonder het welke de ond.rgang v^n dit Gemeent-beft _igt- baar het einde wcezen zai; aat buvten <r 11 er  Arn- BK1I. Advys van Jr. vanZuy len van Nveveldt,omtrend den brie] van Zeekind. i | ï i 2 c h n v tt R d, ti 22 NIEUWE NEDERLANDSCHE ter bereiking van een voorgefteld but, zig fchufdig te maaken, of om door den weg van een woedend, toomeloos, en meest al blind gemeen, welk allede banden van geboorfaamheid verfcheurende s hunne Regenten met geweld dwingen, hunne ei! .lenen, hoe ongelukkig ook te moeten opeisen, waar van wy voorbeelden zouden kunnen bybrengeni, —_. dan is het zeker eene hooggaande misdaad, eene misdaad, waar aan vrye Landen het te wyten hebben, dat de vryheeden hunner Voorou•ders verre zyu: eene misdaad, waar door zulk een Maat door dwang op den oever van zynen onder, gang kan gebragt worden, eer die geruste tyden naaiten , om den gedwongen eiseb en afgeperfte toelterammg wederom onder de voeten der vrvheid vertreden te zien: dog fzulk een mis¬ dadige verandering te,maaken, i, geenfints myn ^^{!et^eD■, de afkeerigheid, welke ik daar van nebbe is groot, maar de algemeene flelregel, *elke ik als een Meede-Regent verpligc ben tè Jebben, is levendig, zy is deeze; 't geluk van 'c Volk en dus ook van den Staat is de eerfte wet in >nze Kegeenng, derhalven ook voor my a's Rerent j —- hier uit leide ik dadelyk af, — al wat iun ongeluk berokkend, is de pligt van elk Regent, e keer te gaan dus ook voormy. Laat ik hier nog 'en oogenbhk by ftil ftaan £d. Mog. Heeren, de Ö*! ov?™wti-, daarenboven eischt het nyn plicht; 't belang van 't Volk wil het, en £ ueD, ?e,boren Vryman > overeenkom, ig de onaffcheidelyke voorrechten, welke ik met VCmïn Nr|ero' met.al'e de Ingefeetenen, in een .emeenebtft-Regeertng gemeen hebbe, gebieden et my. Alle Rederingen hebben een alge¬ teen einue, en dat einde kan volilrekt niet anders 'eezen, dan de maatfehappy en het volk gelukki* > maaken: -—- dus is de eerfte plicht Van alle egenten, aan wie het gezag in een Gemeenebeft )or her volk is aanbetrouwd, hun geluk te behar- jen en vootteftaan; -— hier uic vloeit, aUe  JAARBOEKEN, January, 1783. »3 alle RegeeriDgen, wcike van dat gewenscht einde afwvken, en 'er niet aan voldoen, zyn vergiftigt, of bedurvsn, en eisfo.en de fpoediglte verbeetering en hertelling. Wat dunkt U, Ed. Mog. Heeren , is deeze grond (telling niet op onwrikbaare gronden gevest? zoo jaa, dan is het immers de duurfte pfigt van elk Regant, en dus van elk onzer, dit onderzoek ernftig voorteneemen, or onze Regeerina en beftiering der zaaken a .n dat geluK «•es0Volks, des vrven Volks, in haaren aart voldned. of afwykt van het geen, waar toe dezelve is ingericht, vooral federt dat wy de Spaanfcrw keetenen en alle willekeurig gezag verbreyfeld hebben, op de trappen, waar langs de vryheie is opgeklommen: Voldoet dezelve met, dan vermogen wy niet te berusten, zonder allemiddelet aantewenden, welke de besten zyn ter voorko ming van alle die onheilen, welke wy of dadeiyl bemerken, of in 't vervolg voorzien, enwaarvai de Staaten van Zeeland ons een opregte lchet lkbidUEd. Mog. daar het hier op aankomt, or Nederland te redden, van tog met my indagtig; t« wezen, dat wy den Raadzaal van een onaf hanglyVolk zyn ingeftapc, alwaar onfe daadcn bewyzej Eeeven moeten , dat odzc byeenkomtUn met t krreefts zyn, maar de liefde ter redding van ht Vaderland alleen het vuur is, het geen ons zonde omzien dryft en beweegt; Üat m onze bj eenkomften de Vrvheid voor de ftemmende Lee den den eerften ftoel bekleeden moet, en ali vrees worde buiten geflooten , opdat elk Lid voc de belangens van Land en Volk, zynen pligt 01 geftoord , en ongeftraft kan en moet voldoen. Ik bid UEd. Mog. mede indachtig te weezen, d; ik in naam des Volks fpreeke, wiens Reprajfcntai ten wv alleenig zyn. en dus wiens dienaar ik met ben, óm hunne en de belangens van het Lat manmoedig te verdeedigen en voorteltaan :— hier in beftaat alleen onfe eer, dat wy alzins vc B 5 001 Arnhem. Advys van Jr. va Zuylen vanNyeveldt,omtrend den brief van Zeeland. 1 t 1 : 1 2 t r e r 1- it 1 e d b  kem. Advys van Jr. vanZuy Jen van Nyeveldt,omtrend den brie van Zee hnd. i i ; i ( < ^ i \ d I 24 NIEUWE NEDERLANDSCHE doen aan het oogmerk onzer opgedraagene ea toevertrouwde bedieningen, T^ac S alle" fints onfe daden toetten kan aan da oprec'itbeid welke alle de dienaaren van een vry Volk moet' eigen zyn; daar door ontfangt hun fel vertrouwen -op ons, al-een leeven en beweeging, en zal hen wJXÏÏ? VertW!ffdea san de & ongedragen waardigheid: tooonen wy door Ipreekende daaden, dat wy niet durven voldoen aaiden op onfe fchouderen vrywillig geladen last, aan cS zen opgenomen pligt en eed , dan toon en wy met alleen Regenten , maar tevens v n on nutte Burgeren en Leeden in een vry Gemeeïebeft.te weezen,- , Wy kunnen door de bedieningen zelfs te ontvlu^ten, als Burgers nooit ontvloten den pligt, welke ons by Je%*bZï Zelfs js opge egt; —- elk Regent, elk B°S is zelfs verphgt, den dood blymoedig onder het oog te zien, wanneer deeze de bedring zoude Kunnen weezen van den onrechtvaardigen dwinaeland, om den pl.gt-betragter te verfchrikken: hoe knellend zou Neerlands afgeworpen juk niet weezen , wanneer-het braave bataaffjhe Volk waar aan wy de vryheid te danken hebben, niet zoo gedagt had, toen de Spaa-fche dwingeandy lunne voorrechten vertrapte, in het ge/iet van di dafdykfte doodüraffen, welke hun telffiviel? be dezelve wilden handhaven; . zouden w£ iu minder zyn dan dezen? of zyn wy mt -een R-, ;aafsch bloed voortgefprooten ? of zoudtn onze /oorrechten, onze Gemeenebelt - Regeeria-*, door !en tyd veroudert, van geene waarde me,r zvn ? •f is de liefde voor het lïnkend Vaderland', dè ryheid of het geluk van 't V'olk pu een beufèline ewo-den? . neen, Ed. Mogende Heeren' c zegge het met dat yver-vuur^'t geen onzè doorzaten cn ons nog alle moet bezielen, dat het eluk des Volks, Vryheid en Voorrechten, onze ryfveeren altyd moeten zyn , en dat zoo dra wv emerken , dat, de fchatkiften , het zweet en mü onzer Ingezeetenen, het welvaren des 'VoJks  JAARBOEKEN, January, 1783* 25 Volks , ftraff loos worden opgeoffert , en de k'a^ten algemeen wordende, het dan meer dan tyd js eene "ernft'ge onderzoeking te doen, wyl de voortduurirg dezer kwaaien eene Regeering zigt baar de aller óngelnkfeiafte maakt. Dit zy genoeg, om UEd. Mog. te doen zien, wat ons onophoudelyk beweegen en aandryven rno-t, en wat de pligten der handhavers van 'c ge luk"van een vry volk zyn. —• Nu zal ik: mei die zelfde vrymoedigheid overgaan, ULd. Mog niet te bewyzen, of onze regeering, of onze be ftieiing aan dat gewiutis: einde voldoet, dl is ia deeze tydsomltandigheden te tastbaar, en me mi»eyelyk de conclufie optemaken , wanneer 1 flsats de ftoffe van klaaten, welke ons bedroe ven moeten, aanroer, en daaruit aftelde ,^ dei rechtmatigen eisch derStateri van Zeeland ent nes land, welke ons noopen ter conferentie tot al zc danige middelen van redres, en onderzoeking als hit den droevigen toeftand van onsVadeilar noodzaakelyk en fchielyk vordert. Ik inhereei alles wat ik reeds te vooren hebbe aangeroe omtrent den ongelukkigen ftaat dezer Lander voegende 'er deeze navolgende nog kortelyk b; •wvl orze gehoudene vergadering in 'c yoorja was, en men hope icheen te hebben, dat het a* ftaande fomer-faifoen een gelukkiger uitflag ,. d hft voorbygegaane zoude gehad hebbeD. UK Mog vergeeven my, zoo ik tot eenige reuitc als in den loon der zaaken behoorende, verv; fchoon genomen ik dezelve alle wederom nieuws zoude kunnen de tailleeren, wyl deze! tot my zyn tc rug gekeerd, zonder dat geb.i ken is, dat dezelve van eenig nut geweest zyn, ïk vrage dan eens, wat hebben wy tog n onze zedert een jaar vermeerderde Zeemagt uit voert? minder zeker dan in het eerfte jaar ha geboorte, terwyl wy door yriele hoop, en r ons de gantfche Nane,is opgehouden gewordt — Wat voor gebruik hebben wy tog gema se] ARNHt.M. Advys van Jr. vanZuylen van Nye:veldt, ' omtrend • den brief t van Zee~ t land. c 1 » d e •e H ar 3fbd. s, fi op ve :e- et rér iet ;n. ikt jen  Arnhem. Advys van jfr. vanZuy len van Nye vefdt, omtrend tien brief van Zeeland, I i x 1 } A t a c ti a P w d; 'c VI n< d< m te «e dj: *6 NIEUWE NEDERLANDS CHE anders, dan on* rbVe^te & ÏS£t'& dan Lë,fheel andefS §eWoon waren !!l 'ls ht* SJ Dgf Seene waarheid, dat een terne Sr 4nde'Maf ? eerffc jaar onfer opda- §wweES? dat dl ren my °°k «nbefchroSmd 'vnenS BLt LÏ 9°ramer(?,e onbelemmerd- ulke tegen werpers denken moeten? hoe onaelS oglkzvnLkrle„^^^ «-i i y K,raSten heeft toevertrouwt, rondhni-fli» te aüts v Hir L"~: Is d'C KeeD v°Ueedig bewys, «S ^cÖASS^' geene «ndire handea - t Dettier willen opleiden? _ Welk een getrouw  JAARBOEKEN, i7«3- s> trouw Regent, die zig zelve als een Reprasfentant, en dus als een dienaar des Volks erkent, zou durven Hellen en (taande houden, dat dit nimmer plaats kan hebben; maar dut in tegendeel NeerLnds vrygevogten Volkeren, Neerlands Aandeelers m een Gemeenebeft-Regeering ftilzwyg-mde dulden moeten, dat dit Land, dat al hun welvaaren, in den figtbaarfte afgrond van verderf geftort (laat te worden, om nimmer het hoofd weder optebeuren, —- over zulk een Volk te willen regeeren, vermindert by uitftek alle onze waardigheid. —— Dat de Barbaaren zoo denken, men geeve het toe, welke hunne mede broederen , als beweegende er alleen gehoorfamende ondenkende machines aan zien ; maar men plaatfe nimmer in dien rang de bevegters van Philip den II, welke de vryheid hut hooglte fchat rekenden. ~ Ik bidde U tog, Ed. Mogende Heeren, zoo wy nog eenige pry; Rellen in de confervatie dezer Landen, in het behoud v?n de waare vryheid, van nimmer het oo: te leenen aan zodanige Machiavelflhe fystemaas, maar dat wv integendeel alles zien voonekomen, wat de eysfclyke gevaaren en beroertens van eer wantrouwend Volk kunnen en vermogen: — dai wy tog middelen beraamen, door fpreekende da den tonen, door Cordaten Refolutien te neemen het vertrouwen, het geen 't Volk nog 'eenigfint op ons fchynt te hebben, daar door te vermeerde ren, en by aanhoudendheid levendig te houden Die de ondervinding flegts raadpleegt, fa Staten gefloont zien door beroertens, uit wan trouwen gereezen , en waar door tirannen zi£ trappen gevormt hebben, om ten troon te (ty gen. ——- Dog laar ik verder gaan: Val onze aangebrapte Quiotes en de Furuisfementen 't geen het zweet en het bloed is onzer ingezee tenen, is ons nog na verwagting geen het minlb nut gebleeken . - Neen, zelfs van de be wyzen der gebruikte geldingen zvn wv tot hie toe ook verftooken gebleeven; —— de eer, d Aas- HEM. Advys van JrvapZuylen van Nyeveldt,omtrtnd den brief van Zee* land. i L i  .Arnhem. Advys van Jr. vacZuy len van Nyeveldt,omtrend den Irie^ van Zee landt. sA MEUWE NEDERLANDSCHE gefchonde eer van deeze 200 onafbangelyke Landfchappen , welke eertyds gedugt waaren , blyft tor hier toe ongewrooken ;ergen irt hetftof der veragting, terwyl wy door ydele hoop zyn opgehouden ongewrooken, dat wy in of even ■na de geboorten van eeneVrvheid, welkers verkryging ons een tagtig jarigen oorlog kosten moest, tegen de magugften Koning van Europa, en dus hier door uitgeput, nogthans in Raat bieeveni, het hoofd te bieden aan oie geiapec, die ons wilden beleedigen; . doen wy nu tot onze ichauden zien, dat eene geregende vreede var, vyf en dertig jaaren, en eene twee j jarige equiptei i,i ons niet in ftaat (tellen, onfe beledigde eer te her' Rellen, tegen eenen vyand, welke reeds door twee andere Mogendheden is afgemat geworden ; die zig dikwerf op onze kust aanbied, zonder dit wv van een getergde uitdaging gebruik durven maken ♦ Hoe fchandelyk, hoe vernederend fpreekt men met in dat Ryk van de laagheid onzes Gemeenebelt 4 zal deze fchande ons by al'e de Vorften van Europa alle die gewenschte invloeden niet do=n vernezen, waar van wy menigmaal ons behoud hebben afgeleid: Wy zyn blind gehouden in alle de plans , welke onze eerfte Bevelhebber , en uus 3nze eerfte dienaar, oordeelde, nuttig te wee/^n .er beveyliging van ons Gemeenebeit, als omtrent Ie aangewende middelen of de oorzaaken van der- srlver ongelukkigen uitflag: Hier.Ed. Mog rlcereu, hier zoude ik een ruim veld openen van Ie gewigtigfte vragen; hier zoude ik veele antvcorden op eene reeks van tegenfrrydigheden doen e voorfchyn komen, zoo ik niet een (til vertrouven had, dat de Admiraal Generaal dezelve in zv le gegeeven opening alle comp'eet verantwoorden »}• —"—; wat voor ondem'gt hebben wy ooit -ekoinen , hoe het met de aanwervingen der nodi;e manfehappen gaat, of heeft dit geenen onmid- elyken invloed in onze ftatelyke befoignes? Vat is 'er van 't gantfche plan van Concert-  JAARBOEKEN, January, 1783- 29 aïeerng geworden? is het plan zelve lange geen raadfel, geen blind raadfel, voor ons gebleeven* hoe ligt zoude het uic hoofde van dee*e bhndneid hebben kunntn. gebeuren, dat wy ftrydig tegen hetzelve hadden gerefolveerd? ——- zouden wy daar doot geene grorden gelegt hebben tot vertwyiïe> iing van eene ons helpende Mogendheid, of aar; het vertrouwen , het geen zy ons toezeyde en be wees? zoude dit geen gelegentheid hebben kunner geven om alle de droevige gevolgen welke daar uyi zoude hebben kunne voort vloeyen, op onze onnozele halfen te fchniven? zoude men ons nkx by deingeno men haatfteê hebben toegeduwd,dat wyonfeneigej pligt verzuimende, ons zeiven moesten befchuldi gen, als de oorzaaken van eenen hoogst verkeerdei haat, in die van beweezene goedluden ? wat zoudei ze harten antwoorden? zouden wy niet belterver op het hooren van deeze onbetwislbaare waarheid en wy ons niet aan de wroegingen van een befchul dijend geweeren overgeeven, terwyl de meenigt der ong- lukkige ilagtoffas, ons door verwytmge zou van een fcheuren ? — vergelykt de tegen woordige verbaazende inactiviteit by voonge tydej van den aanvang van het onrechtvaardigfte oorlog _ „ onze Marine was vervallen , zegt men do* geeft dit de minfte verfchooning in den vei ei» >t Ir r» 1. ?.  Arnhem. Advys van Jr. "vanZuylen van Nyeveldt,omtrend den brief van Zee land. - 1 c t ^ i 'i e h n r< w dj & g< b« d< w za fc ej de to on tr< 30 NIEÜWE NEDËRLANDSCHE woordige Raat onzer Marine, zoo wel als van on. ze Bevelhebbers , of derzelver gegeeven inftructien; op de weinig aangewende moeyte ter bevordering, om andere Mogendheeden te beweefien, om ons de aanwerving in hunne Staten of Kyken te vergunnen; op de fcbreeuwende duisternis, waarin wy gehouden zyn en worden omtrent, hetgeheele werk der Vredes Negotiatie; ik twyfele byna, of men ons nogeenige eygenfchap, welke Souverame Staten competeeren , toekend. TT Laaten wy eyndelyk onzen aandaat val en 00 de bron, de ysfelyke bron, Ed. Mos*. Heeren, waar uit zoo wel de oneenigheeden der Leeden 'an drie uithaaren aard onafhankelyke Landfchap>en, als de vrees, zou kunnen afgeleid worden m den pleitzaal voor Land en Volk heldhaftig in e Rappen; dan wvd het nog laauw zynde hare an eenen vrygeboorncn Batavier, van een Re ent, voorzeeker met de kilfte koude bevangen. - Zyn dit alle geene reedenen, om ons te beroeven, en onzen toeftand te beklaagen ? wie is :r> dJe het teegendeel kan beweeren? met welk ;n ghnfterende en oog verdoovende couleur hy standers tragt aftemaalen, twyffele ik niet, of en zal eene naakte waarheid nog heerJyker zien : voorfchyn koomen, op de nog nat zynde ver- en,\ Is dit .alles waarheid, en het geene : Heeren Staten van Zeeland nog verder b°to0:n, of moeten zy, zoo wel als ik, met eene leun in den mond voor deeze volle vergadering ilchaamdt ftaan ? zoo neen, wat voor een ooriel moet men dan ve'Ien voor hen, welke egter 1 en betoogen, dat men het kwaad, of de oorak daar van buyten ons zoeken moet? —— ruylen in teegendeel alle deeze gebreeken in ons gen midden, en zullen wy, den draad des onrioeks opneemende en volgende, onmiddelvk 1 de hoofdbron worden toegeleid, dan is het zen bezwooren pligt, onzen hoofdpligt als ge. mwe Regenten, en Handhavers van het geluk dec  JAARBOEKEN, January > 178& des volks, eene onderzoeking met de andere Boudgenooten ernflig vaorteneeraen, en de kwaa-: fcn met de oorzaak ontdekkende, de eerfte te geneezen , en de tweede geheel weg te neemen. Jammer is het intusfehen, Ed. Mog. Heeren, dat: wy tot onderzoeking, tot verhelping van alle dee- J ie zoo figttrare, meer en meer toeneemende on-' heilen, welke allengskens den ganfehen Staat zullen vernielen , nog ncodig hebben , door anderen ' opgewekt te moeten werden, daar de ongelukki-1 ge tceftand des Vadavlands meer dan eens onder > het oog van Ü Ed. Mog. gebragt is. * • - Laat' egter deeze opwekking niet te vergeefs weezen , < opdat wy niet door fpreekende daaden kunnen gezegt worden bewyzen te geeven , dat wy geene onderzoeking willen , of dat 't kwaad met onze toettemming zynen voortgang geniet. Laaten wy liever overtuigt worden, dat een volk, als het volk van Nederland, dagelyks meer en meer onderweczen wordende in den aard van een vrye Geineenebest 'Regeerihg , en van hun aandeel in hetzelve, eens eindelyk moede zil worden , al wat hun dierbaar is te moeten verliezen , en verlooreri te zien gaan, zonder dat wy de oorzaaken verhelpen , of middelen aanwenden, om 't voortgaande bederf te (tuiten. Zoo zy overtuigt zyn, dat wy hunne Repraefentanten zyn, hoe moeyelyk zal 't ons niet vallen deugdzaame en grondige bewyzen « tot "t van de hand wyzen der conlaatfte uitnodiging van een onzer Bondgenoten, te geeven? wy too-a ren dan iicver meetie werkzaam te weezen, om dit Gemeenebest uit eene allerongelukkigfte Anarchie te redden, waarin'tzelve geftort fchynt te weerzen, of dat wy ons ten allen t^den voor de Vierfchaar van God , zoo wel als die van het Volk verantwoorden kunnen; 1 -■ dat wy toon ren meerder bewyzen te geeven tot redding van den Staat, dan flegts in de Confenten de noodige petitiën te hebben gedragen: — dat wy toonen, niet onverfchillig te weezen, hoe 's Volks fchatC ten,, Ag»*' 3tEM* ddvys- >anjr; /anZuy» en van Nye- relde, mtrend len brief >an Zee*- 'and*  Arm- HEM. Advys van Jr, vanZoy. Jen var Nyeveldt,omtrend den brie} van Zeeland. f i i t c c 1 i 1 i 3» NIEUWE NEDERLANDSCHE ten. welke ons alleen tot heil van 't algemeen, en van, deeze Provintie in 't by/.onder, aanvertrouwd zyn , gebruikt en beftced worden :—— dat wy opfpooren de te rug houdende oorzaak der goede maarregelen , waar de pligtverfuimen lchuy.en,- pligt verzuymen, zoo middagklaar, zoo tastbaar te vinden in de reeden ter afwyfing van den eisch van Zyne Majefteit den Koning van vrankryk, dat wy dezelve tog eens overeenkomftig het gevaar, waar in deeze Republicq daar door had knnnen&ebragt worden, onderzoeken en na evenredigheid ftraffen: dat wy derhalveo tot deeze gewigtige cindens, met en nevens de andere Bondgenooten, welke daartoe mosten inclmeeren, eene Commisfle uit ons midden benoemen : dat wy, in het nomineeren van dezelve, voor al in het oog houden, eene keufe te doen van zodanige, die nog door hunne bediemcge, nog ooor hunne Familien, zoude kunnen gezegt worden, door byzondere dienften aan het Huis van den Stadhouder verknoet te zyn, niet geheel onpartydig te weezen,• te meer wyl deeze Lommrsüe ter onderzoeking meede zoude rendeeren omtrent het gehouden gedrag van den Admiraal Generaal inde weigering na"Brest: —— dat vy onze Bordgerooten, welke ons hunne grede ntentie hebben te kennen gegeeven , bedanken /oor hunne gezeleerdheid ter bëhoud van het lieve kfaderlaadt Gode biddende, hen tog met die telfae cordaatheid te doen voortvaaren: —. lat wy al verder hun kennis geeven van onze oetreeding in bet werk des onderzoeks, terwvl »y meede aan alle de andere Bondgenooten deeze nze refolutie dadelyk doen ter hard kooien, hen oor circulaire brieven meede beweegende te wil:n toetreden tot een zaak van de importantie , waardoor de voortgaande ondergang des Lands al ;en kan geftuyt worden , zonder het welk süe aiddelen vrugteloos blyven, en 's Lands onheilen hoe  JAARBOEKEN, January, 1783. 33 Moelanger hoe grooter zullen worden, tot ruïne van dit gantfche Gemeenebest. Voor 't overige verklaare ik, geen deel te wilien hebben aan alle de droevige gevolgen, welke. eene afwyzing van zulk een voorgefteld onder-} zoek kan na zig fleepen, laatende het alleen voor \ reekening en verantwoording van die, die hetmo-] gen aangaan. Om my hier van ten allen tyde te l Kunnen dechargeeren voor dit en het volgende \ Nageflagt, vinae ik my vcrpligt, die myn boven- 0 itaande Advys woordelyk tedoen registreeren ,daar^ en zoo zulks behoord. ^ / (Was geteekend) J. H. VAN ZüïXEN VAN NyEVELD; Wy kunnen hier ook niet nalaten, het advys van den zelfden Jonkheer nopens de verhoging der Soldyen mede te deelen. EDELE MOGENDE HEEREN I By eene nadere overweeging omtrent deeze zaak, vond ik my verpligt te moeten en te blyven snhsereeren , het geen ik omtrent dat fuj>t heb moeten arlyden, namentlyk, dat buiten de confufie, welke 'er notoir onder de troepen van den Sraat mo?t ontdaan, wanneer het Confent in de voouduuring der verhoogde Soldyen niet door de Bondgenoo'.en gezamentlyk worde gedragen, daar men in vroegere tyden altyd begreepen heeft de noodzakelykheid, om dezelve op een eenpririgeu voet re brengen, en te laaten: —— dat het zee. ker is, dar wanneer de eene Provintie buiten de andere de Soldyen verhoogt, daar door eene hoog gaande jaloufy onder het krygsvolk zelve, en eene verregaande misnoeging tegen de niet gewillige Betaals-Heeren moet ontftaan, waar door onaao, geaaame gevolgen te wagren zyn, ea waar voor C ft wy Arn. HEM» 4dvys an jr. anZuysn van fye. eldt, 'ntrend 'en brief an Zeemd.  Arnhem. Advys van ~Jr vanZu; leti var Nyeveldt,wegens de verhogingvan fiU dyen. 3* NIEUWE NEDERLANDSCHE wy als goede en getrouwe Bondgenooten elkande." ren moeten tragten te waaren: dat ik voor als nog my met geheel aan de vrees kan overgeeven, als ot de Provincie van Vriesland onveranderiyk zal biyven volharden by derzelver refolutie, on> ■!- trent dit fujet genoomen , wanneer wy toonen bereid te zyn , hunne klagte omtrent den te hoogen aanflag in hunne Quota gehoor te geeven, hen verzeekcrende, ons met te zullen onttrekken , deezen hunnen drukkenkende last meede te helpen verminderen; dog dat wy hoopen, en genoegzaam durven vertrouwen, dat gemelde Heeren Staten, in deeze conjecture van tyd, een ogenblik en geduurende de deüberatien omtrent deeze vermindering wel zullen willen afzien van die middelen , welke hun in handen blyven, wyli'er voor het'tegenwoordig niets preffanter, mets nodiger is, dan gezamentlyker hand toetebrengen , ec te coctribueeren als van ouds wylde minde ftremming van een lid eenegamfche verlamming aan het geheele lichaam moet toebrengen : ~- dat wy, om alle de facheufe gevolgen en onheilen en verdere confufien voortekomen bereid zyn hunne gegronde en gezeleerde uitnodiging te admitteeren tot het formeeren van een Committé, waar aan wy dadelyk, buiten het werk des onderzoeks, deeze zaak zoo wei als andere zaaken, tendeerenue tot redres, willen renvoyeeren: — dat wy van, hunne zyde dan ook alle toegeevendheid verwagten, eh Hen Heeren Staten op het vnendelykst willen gefixhorreerd houden, om met ons en da andere Bondgenooten nog wel voor een jaar te willen conf -r teeren indegem. verhoging der Sokhen, van 6 St. per hoofd en dar deze tyd gelegentheid verlchaffen zal, om' d;e Soldyen gezamentlyker hand op een vasten voet te brengen, en omtrent de ingefloopen abuizen in het militaire weezen re voorzien : - dat daar wy ons overtuigd houden van hunne gezeleei theid en liefde voor  } A A RBOEKEN, January, 1783. 35 voor het Vaderland zoo wel, als om de goeue order in alles te helpen maintineeren, Zy Heeren Staten met ons wel zullen gelieven te apprehendeeren den deplorableu en haggelyken toeltand, waar in het krygsvolk notoir moet vervallen, welke in df ze meer dan gevvoone duure tyden 6 St. boven hunne ordinaire Soldyen genoten hebbende, nu in eens daar van gepriveerü zouden blyven: — dat wy niet andets kunnen gelooven, of de vervyeigering der gem. Heeren Staaten . in de voortduuring deczer verhoging , is haaren oorfprong verfchuldigd aan een welberedeneerd en pryfeiyk fy llema, om hunne lngezeetenen niet meer te kun_' nen bezwaaien, daar de Quota, in welke hunne Provintie destyds was aangeflaagen , hen verbaazend drukte, en langer ondraaglyk was; dog dat cit min of meer was weggenomen, indien de Bondgenooten verklaarden, hunne klagten en derzelver gefundeerdheid te zullen onderzoeken» en na bevind van zaken daar in te voorzien. — Dat wanneer alle deeze txhortatien vrugteloos afliepen, en Zy Heeren Staten onverhoopt mogtcn blyven volharden in derzelver genoomen refolutie hier cm trent, kan ik wel over my verkrygen, mits dat de andere 5j Bondgenooten hier in meede komen te concurreeren, om die gem. verhooging van 6 St. voor een jaar, zonder confequentie, te confenteereri ; dog wanneer UEd. Mog. in deezer voegen vermeenen mogten, niet te kunnen'tenereeren, dan verwyte men nimmer aan my, als of ik de te rug houdende oorzaak genaamd moet worden , fchoon ik my niet anders kan overtuigen; of de biliykheid is aan myne zyde , om ee ne conciufie, op eene andere wyze vallende, te moeten regenfpreeken , verklaarende inteegendeel geen part te willen hebben aan alle de kwade gevolgen, welke hier uit ten eeuigen tyde zouden kunnen proflueeren, zoo min als de gevolgen, waar in ik genoodzaakt ben, te entreeren. om niet meer in eenige Petitiën, hoe genaamd, C 3 te Arnhem. Advys van Jr. vanZuylen van Nye. reldt, vegens le verho' *ing van oldyen.  Arkhem. Aclyys van Jt vanZuy Jen van Nyeveidt,wegens afe verha ■ging vai joldyen. De Gezworene Gemeente "vergadert hier byna dagelyks. De Vergadering duurt dikwyls tot drie of vier uuren in den namiddaggaande de raadflagen voornamenlyk over zekere veranderingen in riet Staatsbeftier en herftelling van voorregten. Ook heeft de Borgerkrygsraad zig by de Regeering vervoegd met verzoek, dat de Borgery van behoorlyk geweer, kruit en loot zoude voarzien worden enz. EO £, 3* NIEUWE NEDERLANDSCÏ1E tc kunnen confenteeren , zoo lang de beltienru» met verbeeterd, en geen redres in zaake is gevalt Jen, waar over men zig met zoo veel grond en reden beklagen kan. & Wyders vermeene ik , dat •door een Misfive aan Zyne Hoogheid, als Kaptein Ueneraal, in beleefde en gepaste termen, diende onoer het oog 'gebragt te worden, van hoe weinig nut deeze verhoging der Soldyen moet geconfidereert worden te weezen, indien Zyn Hoop heid van gedagten blyft, onze Armée door de, zeden een " geruimen tyd aangenomen en meer en meer toeneemende , ystemaas te vermoeyen en uitteputten, dat men hetzelve, zoo voortgaande, voor de troepen van den Staat meer ruïiieus, dan de verweigering der Soldyen , meet aanmerken, en voor den Staat zelve als een verbazend en nutteloos bezwaar en uitgaave moet confideerea, en'dus Zyne Hoogheid ernfhg verzoeken hier op te willen reflecteeren. r (Was getekend,) J. H. VAN ZtlYLEN VAN NïEVELD.  JAARBOEKEN, January, 1783. 3? HOLLAND. Haarlem. De Beftierders van het Vaderlandsch Fonds, ter aanmoediging van'sLands Zeedienst, opgericht in den Jaare 1781, zullen op Maandag, den 27 dezer maand January, 's morgens ten 11 uuren, in het St. Pieters Gasthuis te Amfteldam , en op den 1 February ten 12, uuren, ten huize van den Makelaar Dirk Wynatids te Haarlem, wederom uitdeelinge doen van de gelden, aan dc Weduwen van de gefneuvelde Matrozen enz. toegelegd. 'sGravenhagje. In ons voorgaand Stukje van December 1782. hebben wy gemeld, dat de Raad van State , Zyne Doorlugtige Hoogheid , den Heere Erfftadhouder aan het hoofd hebbende , den jaarlykfchen Staat van Oorlog en Petitie ter vergaderinge van de Algemeens Staten beeft overgebragt. Deze Petitie.,lnid\ woordelyk aldus: HOOG MOGENDE HEEREN! De ordinaires en extraordinaris Staten van Oor log voor het aaiiftaande jaar van 1783, wel ke Zyn Hoogheid en den Raad van State, neven de geberale Petitie,by deeze haare comparitie,aai U Hoog Mog. komen te prefenteren, zullen nie anders dan zeer e:nvoudi« aanHoogstdezelvekun nen en moeten voorkomen , zoo ras maar zuHei gelieven te remarqueren, dat dezelve Staten va C 4. Oor Haar. lem. 1 1 1  «sGra- venha": ce. Petitie van den Raad van State voor den Jare \ "i i < t l l ï X V I ï z § S& NIEUWE NEDERLANDSCHE Oorlog doorgaans niet anders worden aangezien de eene repartitie Va„ geconfereerde Stn ^ de Unie, conform de tot hier toe vastsci>elde Quotes van oe refpeflive Provinciën, en hit Land! nitaUeeTbhuiteVn00hr hfet ^ >™> h1 j£•4 ,ten bet bere,k is> 200 wel van Zvne Hoogheid, als. van den Raad van State, eemS de alderminfte verandering te maaken, dan v^o? zoo verre zuiks hy de Bondgenoten vvor'd geordon- re generale Petitie, U Hoog Mot ef door Hoogstdezelve de refpeftive Bondgenoten, hebben vermeynt te mogen en te moeten mfomTe en dat wat den ordinaris Staat van Oorlog vooTden'iaarê lf3 ""^"..dezelve in Conformité van 5 S Mog. Refolutie van den 18 NovemberTaaVllledeff zenotnen, tot het doen brengen der ScnS BngÏÏ ie m dienst van dezen Staat op den nationÊ lommavan ƒ 1217: 6: 4'smaands.als mede doop iet aflaten by gebrek van atteftatiè de ïïta v^ i K Sterk, onder het Capittel der Gereformeerde Jffic.eren, nog met een lom me van vyfti» Guffi smaands ; en dus met den anderen inhet £ •iD52V07T 16 :-g UUmakeDde VaD eene A« Tenyyl de extraordinaris Staat van Oorlog voor et zelve jaar ,783, door de veranderingen? weï e doorgaans daar in voorkomen, zal wfrden ver" nndert gevonden, met een ïbrnma van ƒ ,? n ? So?pende- ffluaaDd' wrakende defomma an ƒ 16177: 2:,. inhetjaar, en over/ulks Z nadering der beide Staten van OoriÏÏ iïS lar zal Duaragen de fomma van /"sissi- is- 2°fcït Hn ^P^r zalkonnen3blyken, uit I korte Raat, die daar vah is geformeen, en Ha  JAARBOEKEN, January, 1783.' 30 hier agter te vinden is, en waarop dan Zyne Hoog' heid en den Raad van Staten wederom'funderen, om aan de Bondgenoten de ordinaire verzoeken te doen: Ais eerftelyk, dat de Bondgenoten in den haare, die vooriienin^en zullen gelieven te doen, die nodig zya, osn derzei ver Quotes in de vogrfchr. ordinaris en extraordinaris Staten, ten vollen te prasfteeren; Ten andere, dat hangende de deliberatien dei Bondgenoten, over de voorfchr. Scaten van Oorlog, tot vermyding van alle confufien, de ordi. naire betalingc, zoo van de Soldyen der Militie, als verdere lasten van de Unie, die niet kunnen Ril ftaan, haar voortgang zullen laaten gewinnen. Ende laatftelyk, dat de refpeétive Bondgenoten zullen gelieven indagtig te zyn, haareConfenten, op deze Staten van Oorlog in te brengen, vooi den 10 May aanftaande, op poene, volgens de bekende Refolutien daartoe betrekkelyk, van te zullen worden gehouden, even als of daarin gaaf haddcc geconfenteerr. Zyn Hoogheid en den Raad van Staten , hiei mede gedefungeert hebbende, voor zoo veel de State van Oorlog voor het volgende jaar aanbe langt, verhopen verders, dat U Hoog Mog. ei de Bondgenoten haar wel ten goeden zullen willet duyden, dat zig, zoo als voormaals de gewoonte i: geweest, by deeze generalePetitie, niet uitlaten om trentdetegenswoordigeomftandigheden,waarin de Republicq zig bevindende. Het weinige effeét da dienaangaande van derzelver Ropreientatien gefiei hebben, zet dezelve daartoe ookmiet aan, en d fituitien der zaaken koomen haar ook voor, vai dien aart te zyn, dat byna niet zoude weeten waarmede te beginnen, en veel minder, waarme de zoude dienen te eindigen. De zugt en yver van Zyne Hoogheid en va den Raad van State, tot behoud van het Vader land, met al dat daar in dierbaar is, dezeifd C s noJ 's Gra« venha-; oe. Petitie van den Raad van State voor den Jare I783' V. t t 1 1 t  »sGra- veishace.' Petitie van den Raad van Sta te voor den Jan 1783. i t 1 c 1 \ I i; n 40 • NIEUWE NEDERLANDSCHE nogtans verbleven zynde; zo is het alleen uit die principes, dat zig ten deeze zullen borneren, om aan U Hoog Mog. en door dezelve aan de Bondgenoten , van welkers prudente deliberatien en voile wysheid het alleen afhangt, de zaaken vaft te (tellen, die tot reddinge der Repubhcq meest oirbaar en dier.ftig zullen vinden, enkel te herin, neren ,!dat de ftokregul, welke de Voorvaderen hebben vermeynt te moeten vast houden, om deeze ijraat te doen verblyven in tenrefprctablc fituatie. daar in heeft beftaan, dit dezelve zig niet könde roaintineren, zono>r Alhanüen, zonder Militie zonder frontieren, en zonder vloot. Een Staat , die rondom zig magtige nabuuren Jieert, en alt os inferieur zal zyn aan derzei ver vermogers, km geen gerunhed hebben tegens aanflagen, die tot zyn verderf kunnen worden gelmeed, by aldien hy geen gegrond vooruitziet kan hebben, wegens de hulp van anderen, in ge val van nood; dan gelyk de materie van al'ianuen is van de uiterfie delicatesfe , en, vooral in deeze tyden, nog te meerder is geworden, door ie onregtvaardige handelwys, vvaar mede de Rejubheq is bejegend geworden, door een Mogendheid , waar op men natuurlyk vertrouwen moeste flellen, doordien men roet dezelve meer dan honlerdjaaren in vreede en vriendfehap was geweest, :oo fchtoomen zyn Hoogheid en den Raad van state, zig deswegens verder uit te laaten, en zulen dat obj(.cb liever overlaten aan de overweginge nn de Bondgenoten zelve. W;;t de Militie betreft, hoe gering getal de roupes van den Staat thans uitmaken, is ten velen bekend en het moet daar uit zeeker zyn, dat ffchoon de Guarnifoenen, die in de zogenaamde Jarriere Steden pelegen hebben, en die altoos in rpynige Bataillons hebben beftaan, na binnen zyn errokkbnS egt#f van het zelve geheele Corps, i Je qutlfte ry len, gene andere, dan een zeer lediocre bezettinge voor alle de frontierplaat- fen,  JAARBOEKEN, January, 1783. 41 fen , zal kunnen geformeert worden, zonder dat daarvan ietwes zal kunnen overblyven voor on voorfiene toevallen, het zy dan om een plaats te fecureren tegens een gevreesd en aan fa]; en veel minder om een Corps by een te konnen trekken, wanneer het zelve tot dekkinge van een üerkfrontier, hoognodig zoude zyn: Zulks zyne Hoogheid en den Raad van State op het érnftigfte moe tcu verzoeken, dat de Bondgenoten op deeze ma tcrie zig zeiven zullen gelieven af te vragen, oj zy de Republicq in dezen tyden, met een zoo ge ringe Landmaagt in (iaat kunnen houden, om alle daarop te Iaaten aankomen, offehoon het een vol Ürekten v/aarheid is, dat de geene, die buiten (taal is zig zei ven te d< feuderen, ook zeer geringe hoof kan hebben, dat een ander zig voor hem in d< bresfe zal (tellen ? om niet te melden, dat eei Staat,wiens hulp van de ad fittende van een ande geheel moet dependeren , natuurlykcr wyze zy vryheid en independentie moet verliezen, en ge houden zal zyn , fig te gedragen na het goedviti den, en welbehagen van zyn befchermer. Frontieren, waar door gefortificeerde, en van 1 wat tot defenfie vereischt word wel voorfiene plaa fen, op degrenfen gelegen, verdaan moeten wo, den, zyn vooral noodzaakelyk voor een 'and,d in zig zelve alleen een eng territoir bezit, c waarin, enkel door fortificatiën, retrancheroente: inundftien,en wat dies meer is, een vyand k worden verhinderd, ook zelfs na het winnen v eene battaille, in het harte van dier, in te drj gen, dat by gebrek van diergelyke fterktens,a: Ronds vyandelyk overitroomt, en geconqueltei zoude zyn; eene tlerke plaa ts,die wel voorzien en v befet is, als mede we! word gedefendeert, kon e geruimen tyd eengantfcheleger ophouden, en t doen winnen, ora mefures rot het bieden van v dere weerftand, met rvp overleg te nemen; ee waarheid die zoo palpabel is, dat zelfs m dee Republicq da exempelen daar van ten fterktten < sGua* ve SHA» GE. Petitie van den Raad van State voor 'den J'ars 1783» > 1 t l il ït Is i» m in n- Tt el en srd ;rneze x> :n',  "sGttAVENHAHE. Petitie van den Raad van State voor den Jare 1783. l I c 1 t I X f t< m ei m 01 bt m Pi W< Wi be vo tiei kaï gel 4* NIEUWE NEDERLANDSCHE terent en een zaak, die voor dezelve rogthans ^flL016" COnIlderJ'tie is Sjorden, wanneer gerrfleaeert werd dat nog zelfs in dit lopende jaar deeze Republicq .s ontbloot geworden, van zu!ks sis nu, een Vyand met anders dan direct od ?-«n« Cn ?vgen/^«fcren van deeze Staat zal brenging en behoor yk» verzorging, dienvolgende nimmer te fpoedig, nog te efficacieus zal behooren gedaet te worder,; als kunnende zyn Hóóg. ^HhenrftieffRaad Tl St3te ^dlt 3lIeS niet ™l'<«™ Londborftig te verklaaren , dat by aldien het de Bondgenoten regt ernst zal worden, omme de rrontieren van den Staat, zoo als wel nodig zoude :yn, alomme in de behoorlyke Raat van defenfie e doen brengen, al het zelve geenfims zal kun. [en gefchieden, ten zy opgemelde Bondgenoten laar toe met alleen derzelver Gonfenten zullen Je! even m te brengen, tot de Petitiën ten dier. fiae ereyds voor eemge jaaren gedaan , maar ook de enningen dien conform ten Comptoire Generaal an de Unie zullen willen te berde bren-cn1 en "Sn worde" ^ ^H^t Het vierde of iaatfre ftuk waar van ten deez#» >g eenige mentie zal dienen gemaakt te, worden 1 dat Zyne Hoogheid en den Raad van State al.' ede aan de reële zorg der Bondgenoten moeren -eraten, concerneert de vermeerderingen Ver tering van 's Lands Marine en des?elfs Scheens igt. De Zee is het Frontier van de voorraamiïe ov.ncien, en de Zee is dog de fource van de :Ivaart der Ingezetenen van dit Gemenebestsar uit ook de J-inantien onderfchraagt, en dc worging van meest, al waar geld toe nodig is b«. 3<,en moet worden , terwyl boverdien datFron' tegens een vyand niet na behcoren eefecureert 1 worden, dan door een Scheepsmast, nog her >ruik en de avantages van de Zee, tegens over- last  JAARBOEKEN, JafluWy, ifc? 43 lastjmet bevevligt kunnen worden,dan door Scheepen van Oorloge mets is nogchans bekender dan het deerlyk verval van'sLands Navale Magt, dat zelfs zedert bet begin van deeze eeuw hand over hand is toegenomen, en welkers opbeuringe geenfints zoo 't behoorde is behartigt geworden, terwvl daartegens thans wel zeker is, dat na het uitbarfteu van den zoo onregtvaardigen Oorlog van Engdand, tegens deeze Republicq, de herftelhns en uitbreiding der navale magt, met veel ernst er nadruk is by de hand genomen, en daarin ook be' reids eene redelyke verbetering en vermeerderinf js bygebragt: dan gelyk het een uitgemaakte zaal moet zyn> dat tot hetbehoorlyk in Raat brengen vat eene zoo vervaile Marine veele jaare nod'g zyn zoo zal cenyder genoeg moeten zyn geperfuadeert dat die van deze Republicq thans nog niet tot dn hoógte is gebragt, nog gebragt heeft konnen wor den', als we! nodig zoude zyn, om aan een magtij vyand het hoofd te kunnen bieden, en derhalve: wil men in deeze ook de oude maxime van de Re publicq opvolgen, met de Marine m een formkia ble ftaat te doen brengen, men moet met alleen i de tegenwoordige tyd met allen yver en ernst d hand aan het werk b!yven houden, zoo tot de: aanbouw als Equipage, maar zehs geenfints daa* van defifteren, wanneer de tyden tranqmlder zulle zyn geworden , ofte eene gewenschte vrede mogt getroffen, als waarin dog altoos met mmder 01 kosten en met meer avantage het werk der Marin tot een behoorlyke confidentie en hoogte zal kur nen gebragt worden, en waartoe niet weinig z; contribueren het bereids by de Bongenoten u conclufie gebragte Plan , ter opngtinge van ee Corps Mariniers, ten einde altoos daardoor va goede en ervaaren Officieren tot de Zeedienst zoo in hoger als lager qualiteiten te weezen voo zien, dat ter zeiver tyd insgelvks met demeesi faciliteit en ten minfte bezwaar der Bondgenote in train zal konnen gebragt worden, en door al ' n 's Gra£ venha* • ge. Petitie' van de* Raad van State voor den Jare ; 1783- 1 1 t y 1 1 1 i ;» e ii. r n u , e n e 8.  •sGra. venhace. Petitie van den Raad van Staten voor den Jare I7Ö3- i ] i I i è c • e d v 44 NIEUWE NEDERLANDSCHE * geho?d.;ie'd?aR aanMC0DCiD^eI ^ band wer- nen dan ook Zyn Hoogheid en d?n Raad van S i »« ten agteren zyn, dat zSer tmet ander EZ iedyen, dan tot vertraginge en v\-ragfennïe v,l . et gunt ten beste van" dfn L^SffiffiSSS iut ^an de gemeene zaak xr.oet te werk ^gg Zyn Hoogheid en den Raad van «StatPn eeze generale Petitie befluiren ,m2?^Si2ÏSn at U Hoog Mog. gelieven de RepSS£ n mftantien daarby ten befte van het Vad«L? «taan, met haar appui by de Heeren Staten Van e refpective Provinciën te fecanderen ^flidus gedaan en gepetitioneert by'den Tl*,* m Staten in den Hage den 2? Decetnber z/gfd Was geparapheerd, N. Geelvikck, Vt. Ter Ordonnantie van den Raad van State der Vereemgde Nederlanden er Was geteekent, J- J. van HEES. Hüa  JAARBOEKEN, January, 45 Hun H. Mogenden hebben goedgevonden' en verftaan,dat de belasting van het dubbele Last en Veilgeld nog tot den laatften December dezes loopenden jaars zal worden verlengd , op den voet, by Hoogstderzelver befluit van den 29 December 1780 bepaald. Ook hebben Hoogstdezelven verder goedgevonden, „ dat de ontlasting van de uitgaande gerafmeerde Suikeren en Syroopen van de Raiinaderyen dezer Landen, °als nude de alteratie van den aanflag der Raap- Hennip- en Lynzaat - Koeken, en onlasting van de uitgaande Oly en Koeken, van Raap, Hennip en Lynzaat, de moderatie der uitgaande Rechten op de Tabaksblaaderen , de belasting van de inkoomende roode en-geele aarde Potten , geheel of gedeeltelyk gelooid zynde , gemeenlyk genaamd Frankfortfche Potten, en de ontlasting van de Tras of Duyffleen, laatftelyk by H. H. Mo». Refolutie van den 31 December 1781 o-econtinueert, de ontheffing of yermindcring der Lasten op de inkoomende en uitgaande Wollen, laatftelyk gecontinueerd by H. H Mog. Refolutie van den 11 December 1781 en laatftelyk de Surcheance van het Retorlie Placaat tegens Zweeden, in dato 3 Decem ber 1728. geprolongeerd by H. H. Mog. Re folutie van den 19 October 1781. te doei continueeren tot den laatften December vai dezen loopende jaare 1783". Verders hebben de Algemeene Staten, oj den 31 December 1782. eenen brief van de: Prins Erfftadhouder commisforiaal gemaakt was s GüA* Ü EN HASE. ) 1 > r  46 NIEUWE NEDERL A NDSCHE *« Gra- venha, booten wierd geinterdiceerd, de gemelde „ Lootsbooten zig zouden kunnen verftou„ ten om binnen de Zeegaten, op de Rheën , en zelf in de Havenen dezer Landen on, geftraft in te loopen". „ Dat Zyne Hoogheid vobrneerriens' was, j tot wegneeming der gemoveerde tfubietei* , ten, om by interpretatie der voorfchree, ven order van den n October 17S2, dit , niet molefteeren of neemen der Engelfche , Lootsbooten te bepaalen alleenlyk tot die , geenen, welke rondsom de Havenen en , Kusten der drie Koningryken van Enge. land, Schotland en Ierland , in hunne , Functie als Lootsbooten, gerencontreerd wierden en met een bewys voorzien waren, dat zy waarlyk Lootsbooten zyn". „ Dat Hoogstdezelve egter de voorfchree, ven order van den 11 Ocbober, welke ingevolge Hunner Hoog Mog. Refolutie van den 26 September daar te voren uitgegeeven hadde, niet gaarne zoude interpretecren,'zonder voorafgegaane kennis van Hun Hoog Mog.  JAARBOEKEN, January, 1783. 47 , Dat Zyne Hoogheid het derhalven van's Gra, Hoogstdeszelfs pligt geoordeeld hadtHunvE>ba- Hoog Mogende van deze zyne irtfentie ce. „ kennis te geeven , verzoekende om van „ Hun Hoog Mog. intentie deswegens gein„ formeerd te worden. De Deenfche Gezant, de Heer de St. Saby tent Memorie van den 2 September, als ook den' 24 October 1782 eenige klagtcn gedaan hebbende, is daarop by H. H. Mog. den 20 December laatstleden het navolgend befluit genomen: By refumtie gedelibereerd zynde op eene memorie van den Heer de St. Saphorin, extraordinaris Envoyé van Zyne Majeftsit den Koning van üeenemarken by deze Republiek , den 24 Oft ^ber laatstleden aan Hun Hoog Mog. overgegeven , by dewelke hy aan Hun Ho.ig Mog. eenige Hukken communiceert, betrekkelyk tot het neemen van het Engelsch Vaartuig the Lark door den Kaptein Hinxt, voerende een HoUandfche Kotter, op de kmt van Noorwegen, en by dewelke daarenboven aangehouden word om antwoord op zyne memorie, den 2 September laatstleden aan Hui Hoog Mog. gepraafenteerd , concerneerende 't geen by Helgoland voorgevallen is: Ook gedelibereerd zynde op een brief van de AdmiraIiteitopde Maze, gefchreven te Rotterdun den . 17 dezer lopende maand, en heden ter vergadering van Hun Hoog Mog. ontvangen, behelzende confideratien en deszelfs advvs op gemelde memorie . — is goedgevonden en vcrliaan , dat tot antwoord op het laatfte gedeelte der memorie van den Heer de St. Saphorin, hem zal te kenn< n eegeven worden: > dat Hun Hoog M. g. tot , Sol toe niét geïnformeerd zynde door 'c Gollegie ö D ter  s Gra- venha* ge. Befl. van E. H. Mog. op deklag. ten van Denemarken. 3 ] i j • < i € € a li o o JR n b< g< ht ze 4S NIEUWE NEDERLANDSCHE w hJmjra,iteit * Friesjand (onder welkers reslort de Kaptein Beets, comm/mdeerende de divifie nmKU V.T NoorrSen' behoorO van de ware dén K,nlh-eden Va,n c 8ebeu^e tusfcben gemel- E frf fY ??,8Qha^ zv 00k "og S^ne ver- ol \ lSrniA~l maar' dathem tot antwoord op t eerite gedeelte van die zelfde Memorie» LTelde0VVerre ft,de red3matie van £° de?• dat dif V g theLifb zaI gedeclareerd wor. aen. dat dit Vaartuig behoorlyk en volsrens rer/t SnyReS0men te en door den co-Peteo- kunneSgwor^r ê°,ede pryS Verklaard te ^bben 5phir"^ duB' alzo°' — wanneer zelfs dui- Whnd aLien ,b"ef van den Engelfchen Schipper Sn 'iiïnCgd £y bovengemelde Memorie, dit cmp, na langer dan 3 uuren gejaagt te zyn , al- ™ YÏZ dC diftamie V2n ee« ha^e nryl van de om, genomen is; Hun Hoog Mog. eater ev^llt m-°?Sten maken' ora den%ys onwe!t g e verklaren juist om die reden, om oat Hun Hoof viog. niet weten, of 't rot nog door de thmds »or ogende Mogendheden in *t afgemeen geobfeï éSStk " geene vyandelykheden op zee te n daYrTv „TT m*1 van een neucraIe kust; Juïl7y g °Ven ' dat er zelfs verfcheiden voor*™p É teSe''deel voor handen zyn; dat nfL', ?mu ov,ervloede eene MyR van onverrit t J™ hoo£achti?g «n Zyne Deenfche Majeen te geven, men Hun zeer genegen zal vinden, fr?£ hVerV^g' «edurende den tegenswoordigen. eónhHet i°ïefen 60 Lectres de mar^s va" d^ ?eene mvlSektien,' eCT,ge ^n Wkbeid binif/^y' van de kust van Zyne Majefteit re JJ L\™"We*, men de nod,'ge verzekering Rrhr^uV d,eZe,fde regel aanzien van Ift ïn H?°f ™' 10 genomen morden: dat J£s WuQ Hoo8 Mog. gereed zyn, het Vaartuig • m  JAARBOEKEN, January, 1783. 49 ihe Lark, uit eguard der tusfchenkomst van Zyne: Deenicne Majcfteit, wcrkelyk los te laten, zonder eenig nader onderzoek op de distantie van de kust, op dewelke hetzelve in der daad heeft kunnen genomen worden , en te doen wedergeven» mits Hun Hoog Mog» op hunne beurt verzekerd zyn, dat alle de Hollandfche Schepen en Vaartuigen, welke men bewyzen zal, dat, gedurende den ttgenwoordigcn oorlog, binnen de distantie van een Deenfche myl van de kust der domeinen van Zyne Majelleitgenomen zyn,ook zullen te rug gegeven, of wel dé Geintresfeerdens fchadeloos gelteld worden van 't verlies, 't welk zy op die wyze heohen geleden. — En zal Extract, van deze refolutie van Hun Hoog Mog. door den Agent van der Burch van Spieringshoek aan den Heet de St. Saphorin, worden ter hand gelteld. Wy hebben ook in onze N. Nederl. Jaarb. 1782. bl. 1562 en volgg. gezien, dat des avonds op den 6 December 1782 eenige bewegingen in deze Hofplaatze waren voorgevallen, die'van eenige uitzigten zyn* de vóórgekomen te zyn, ten gevolgen hadden , dat naauw onderzoek naar de eerfte aanleggers van die bewegingen gedaan wierden. Dat daarop drie perfonen de vlugt naar Kleefsland genomen hebbende , eer Deurwaarder van het Hof derwaards is gezonden, met brieven requifitoriaal om der zeiver overgave te eifchen. Dog zulks is; gelykwy gezien hebben, door de Kleeffchc regeering geweigerd, op dezen grond, dal de misdaad van die vlugtelingen in die brie ven requifitoriaal niet was uitgedrukt. De Staten van Holland en Westfriesland hebbei daarop in 't laatst der afgelopene maand De D 2 cem sGra- /enha3e. Ben. van E.H. Mog op le klag\en van Denemarken. 1  VENHA- : » 1 j ] c 1 c c h v 1 1c n ei 5o NIEUWE NEDERLANDSCHE cember wederom eenen brief beraamd, en aan den Koning van Pruisfen afgezonden. (Zie SS. NfiDERL. Jaarb. 1782. bl. 1579.) Do» de Staten Boden, welken met dien brief naar üerlynwas afgezonden, is met een onvoldoenend antwoord te rug gekomen, alzoo Zyne Majefteit de Koning van Pruisfen de overgaaf der drie Vlugtelingen blyft weigeren en het gedrag der Kleeffche Regeering goedkeurt, zo als wy in ons volgend Rukje zullen melden. , Wy hebben ook hier voren van de klagten pfproken van Hoogftgem. Koning over liet Lasterfchrift: Brief over de oorzaak van s Lands ongeval enz. waar tegen de Al°-eneene Staten den 24 December* 1782 reed* ;en Placaat beraamd hebben en doen afkonhgen ; gelyk zulks ook by de Staten van Jtrecht gefchied is. Zie N.Nederl. Jaarb Ftf" J*1, M31 B Yo1^- De Staten van iolland en Westfriesland hebben ook teo-en lat Gefchrift den 10 dezer maand January et navolgend Placaat verzonden , waarby ene beloning van 1000 gouden Ryders aan .en ontdekker en aanbrenger, en ftraffelooseid, zo hj medepligtig inogt zyn, beloofd rordt. "V Staten van Holland en Westfriesland, allen den geenen diedeezen zullen fien of hooren czen ' laluc: Doen te weecen: Nademaal Wy et de hoogfte verontwaardiging in ervaaringe zyn vomen, dat onlangs binnen onfe Provincie is gebiteert en verfpreid zeeker lasterlyk, oproerig 1 verfoeijelylc Libel, geïotituleert Brief over de wre otraaak van ''s Lands ongeval\ gevonden tus- fchen  j A AH BOEKEN, January, 1783. 5* fchen Utrecht en Amersfoort. waar in de hooge Reiearine dcezer Landen, Zvne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince ËrfLtadhouder , :mitsgaders haare Koninglyke Hoogheid, hoogst deszelfs Gemalinne, op eene fchandaleufe wyze werden sebstert, en de goede gemeente tot oproer, en ieShieufe beweegtogen aangefet; en Wy met geen minder ongenoegen en mdignatie ontwaar werden,. dat, niettegenftaande door ons by verfcheide herhaalde Placaaten en Ordonnantiën tegens_ alle Pastillen, en andeTe ergerlyke en calumnieuje Gefchriften, op het kragtigfte, is yoorfien, des onaaneefien, de hooggaande licentie in het drukken en disfemineeren van Gefchriften, met een üpisterlyk, en allesfints llrafbaar oogmerk ingengt, om de goede Ingezeetenen van de verfchuldigde gehoorzaamheid aan ons, als hunne wettige Overheid , af te trekken, in weerwil en met vilipen-die der voorfz. Unze Placaaten en Ordonnantiën, dagelyks toeneemt en tot den hcogften top is ^ToolsN, dat Wy, wel uitdrukkelyk inhseree rende, en by deeze voor gerenoveert houdende onze vorige Placaaten tegens de P^squillen en an dere fameufe, ergerlyke en feditieufe Gefchrif. ten, van tyd tot tyd geëmaneert, en m het byzon der onze Renovatie van den 1» January «<5oi, er ons Placaat van 7 Maart 1754, dewelke Wy be geeren, dac ftand zullen moeten houden, endoo onzen Procureur Generaal en alle andere Ufhcie ren van onze Landen rigoureufelyk, en zonder ee nise disfimuhtie of conniventie geëxecuteert moe ten werden, als nu, voorts, by nadere voorüemn: tegens het ophemelde Gefchrift, hebben goedge vonden, om ter ontdekking van den Autheur q Aucheurs van het voorfz. oproerig en lasterlyk Li bel geïotituleert Brief over de waare eorfaak va, 's Lands ongeval, gevonden tusfehen Utrecht e; Amersfoort, en derzei ver Complicen. te be:oovei ecu Prsmie van eenduizend goudenRyders aan du D 3 SeeQe s Gra- venhase. Plac. tegen het Lasterschrift;Brief over de oorzaak enz. t : r ■3 F t t t 3  's Gra- VEKHA- GE, ' Plac. tegen het Lasterschrift:Brief over de oorzaak enz. 1 1 i l i \ C e 5» NIEUWE NEDERLANDSCHE geene, die zal aanwyzen, zoo dat dezelve in hun. den van de Juftitie geraaken, en van h« ftit zrf werden overtuigt, den Maake'r, Senryver of Drukker van het voorfz. Libel, of andere, de Sar jw-ede eemgfints zu'fen zyn gemoeit geweest en de S£de VOOr'Z' 0nfdekker of Aanbrenger zoïï het S h?HZaeD meedAcPV&k, verklaaten wy al htfrg ° ^hy daai\meede ^gen de hooge Overheid heeft misdaan , aan hem nu voor alsdan te pardonneé- genfeten en ydetTfnb0Ven d? VOOrfz- kcïïfcSl flj?b";dende en interdiceerende wyders wel ernBig by deeze een iegelyk van wat ttaat, Vual teit en conditie dezelve ook zoude mog"„ weeïen het voorfz. Libel op eenigerly wyze§na Te drukken uit te geven, tedisfemineeren, of te veiSeiden* op de verbeurte van hetzelve èn op"enboeTeTan SfemSdgülde?S' °P.P«te««n nfinTen Z banenWest l°ZtkT ullide,Provincie van Holland rtL „fi t neshnd; ^elke boete v°ar een derdedeel zal komen ten profyte van den Officier die rlP vetK & het ^eede derdeïïrfen'b oï ve van den Aanbrenger, en het resteerende derde En vermits eenige Perfoonen om haare onhP melyke handelingen fecreet te houden zouden XXEofrï? ^ ^ Llbel aan ^ ■e konnen i^T*" 1S- toe|e^den, zonder 'L u zeggen, door w]e of van wat Plmifr /erko^7e?nevny' •¥ alleB^kdrukSsVBoek/erkopers, en voorts alle en een iegelyk, aan wri ereeren, djstribueeren, eenen of letten , en zullen wezen, hetzelve .Jnfton^i'lSSSi 0VCr te lev«en aan den Officia of MagTS? ter  JAARBOEKEN, January, 1783- 53 ter plaatfe van hunne refidentie, of daar zy hetzelve zullen ontfaugen, op pcene, dat zy voor de Disfetninateurs en Verfpreiders van hetzelve gehouden , en als zodanigen in voegen voorfz. geftraft zullen worden, Ordonneerende wel expresfelyk Onfen Procureur Generaal en alle andere Officieren, dit Ons tegenwoordig Placaat ftriftelyk en precifelyk te executeeren na deszelfs forme en inhoude, zonder eenige disfimulatie of conniventie, op pcene van pnvatie van haarlieder Officie. En op dat niemand hier van ignorantie prstendeere, nemaar weeten mooge, waar na hem deezen aangaande zal hebben te reguleeren, zoo begeeren wy, dat deeze alomme zal werden gepubliceert en geaffigrert, daar het behoord, en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hage onder het klein Zeegel van den Lande den 10 January 1783. (Onder Rond,) ' Ter ordonnantie van de Staten, (Was geteekend,) C. Clotterbooke Vervolgends heeft nog de Koning vai Pruisfen door zynen Gezant, den Baron va Thulemeyer, den 20 January 1783 aan d Algemeene Staten doen overgeven, de m volgende verklaring: HOOG MOGENDE HEEREN' De Koning had zig gevleid, dat de Venoogc en vriendelyke infinuatien, welken de Oi dergetekende, op uitdruklyk bevel zyner Maj fteic, aan verfcheidene gedistingueerde Leden v£ D 4 * 'sGrA- venha3e. Plac. tegen het Lasterfehrift.brief over de oorzaak enz. 1 t n 1- *  *s Graven ha- «E. Verklaring van Pruisfen omtrend de bewegingengen en onderne. mingen legenden Prins enz. \ < i 1 j < t a n e z d ei b v, P' t< et di re in ze zo §4. NIEUWE NEDERLANDSCHE de Staaten Generaal der Vereenigde Provinciën nopens de ongeiuKkige gisting, die zich thans in HolJand operbaart , gedaan heeft, eene gewenschte en met de politive verzekeringen, welken men hem ten dien opzigte gegeeven heeft, overeenkoraftige uitwerking zouden voortbrengen ; maar zyne Majefteit heeft met zo veel onaangenaamheid als verwondering vernomen, dat die binnenkndiche beweegmgen, in plaats van te beaaaren, iteeas vermeerderen; en dat men zelfs op mee minder bedacht is, dan den Prins Erfftadhouder tiet kommaDdo over de Troepen en de Marine te antnemen, en hem daardoor van de voornaamfte 2n weezen,'ykfte voorrechten zyner bediening van tirr-Kaptein en Admiraal Generaal te berooven. De Koning kan zich niet verbeelden, dat dit iet gevoelen en de algemeene wecsch der Natie :n der Regenten van den Staat zy. Zyne Maieteit is veel te meer overreed, dat dit Hechts het •yzondere idéé is vanfommige perfoonen, die het doorluchtig Huis van JMaffau een kwaad hart toeraagen,door een gevolg vaii eenigen haat of hunyzonder oogmerk, zonder het w?arewe!?yn en Igemeene belang van den Staat in overweejne te eemen. Ieder goed Hollander zal zich met dank* •kentems ennneren, dat de grondvestingen van ime yiyheid en tegenwoordigen voorfpoed door ; Pnnfen van het Do rluebtig Huis van Oranje 1 Naffau geleed, en ten deele op fcosten van m bloed verkreegen zyb ; dat het dit Huis is' elk de geheele tegenwoordige Conftitu'i.? der Reiblyk gemaakt en verzekerd, en na fommjge buingewoone wisfeivalligheden en omwentelingen oiger wyze raar de tegenwoordige gelykende' i Vereenigde Provinciën uit oogfcbynlyke gevna n , waarmede zy gedreigd werden , gered. en haaren ouden luifter herfteld heeft, t Is buiten twijfel, dac van de oewaaring deer Kegeeringsform, welke zedert twee eeuwen gelukkig Rand heeft gehouden, en van d;e van hec  JAARBOEKEN, Janaury, 1783* 5* het Stadhouderfchap, welk daarvan onaffchpidlyk' is. het geluk en de veiligheid der Republyk afhangen. Ieder goed Hollandsch Patriot moet van deeze waarheid overtuigd weezen. Alle de naburige Mogendheden fchynen 'er insgelyks door en door van verzekerd te weezen, en zyn verbaasd, dat zy zulke gevaarlyke en ontydige twisten, welker gevolgen voor de Republyk zo fchadelyk zouden kunnen worden , als zy voor andere Staaten, die zich in hetzelve geval bevonden hebben, geweest zyn, thans in den boe zem der Vereenigde Provinciën Rand zien grypen en vermeerderen. Deeze nabuurige Mogendheden zyn allen op gelyke wyze geintsreffeerd in de behoudenis van het tegenwoordig Syflema der Republyk Holland. De Koning is het nog byzonderuer, zo door de banden van Bloedverwandfchap, die hem met het Doorluchtig Huis var Oranje vereenigen, als in zvne hoedanigheid van allernaasten Buur, en flandvastigeu en oprechter; Vriend der Republyk. Zyne Majeüeit is overreed, en weet door de duidlykfte verzekeringen; dat de Prins Stadhouder de zuiverfte en heilzaamfb oogmerken voor het wekyn ü*er Republyk, ei voor de behoudenis haarer tegenwoordige Confti tutie heeft; dat, indien kwaalykgezinde Liedei hem daaromtrent andere uiczigten toefchryven zulks door eene verdichting, zo zeer van all< waarfchynlykheid ontbloot, als voor zynen per foon en zyne kundigheden beledigende, gefchied dat de Prins veeleer het Systema en de grondbe ginfelen, welken hy door de fouvereine Magt de vereenigde Provinciën zal aangenomen en vast gelteld vioden, onveranderlyk volgen en ter uit voer brengen, en voor het toekomende zelfs he vermoeden van het tegecgeilelde wegneemen zal De ondergetekende Extraordinaris Envoyé heet de eer, om alle deeze gewigtige Confideratie: voor H. H. M. de Staaten Generaal der Veree sGra- fËNHAge. Verklaring van Pruisfen omtrend de bewegingenen ondernemingen tegen den Prins enz. l I > r e ' t 1 5-  'sGba- VENHAGl£. VerklaringvanPruisfen omtrend de bewegingenen ondernemingen tegen den Prins enz. jj ( ' 3 1 \ t b v h o w O ei 5,e eS ™anaueert n°S by & *oo Koppen in tszelfs Rulle.' Onder ftond, Na collatie, zyn deeze Notulen, met derzelver Bylaagen , mee hunne Origineelen bevonden te accordeeren. Was geteekent, jyt $x. Hier  JAARBOEKEN, January, 1783 55 Hier op wierdt den 4 September 1782 krygsraad gehouden, van welken den uitflag blykt uit de Notulen der Krygsraad, gehouden aan Boord van 'sJ.anas Schip van Oorlog de Admiraal Generaal, op D°n Heer Vice Admiraal Hartfinck de nevenstaande Vlag - Officieren en Kapteinen by eer, geroepen hebbende, heeft aan dezelve het Rapport van den Kaptein Faillmt, en eene gemaakte overflag van de alhier ter Reede.leggende Schepen, dewelke tot eene behoorlyke defenfie geëmployeert zouden kunnen worden f welke beide Stukken hier agter zyn geinfereert) (*) voorgedraagen, en het Advis der Heeren Leden omtrent het geene in deeze omftandigheden te verrigten zoude zyn, verzogt. Waarop de Vice-Admiraal Graave van Byland, en vervolgends alle de Leden der Krygsrajd , ge yk meede de Heer Praefident, eenpaariglyk hebben verklaart: Dat, alhoewel het voor Officieren van eer, dewelke hun Vaderland met> liefde cn yver dienen , niettegenftaande zy zich door de Laster fchriften van onbefchaatnde, en tot heeden toe om geftrafté Nieuwsfchryveren , dagelyks aangerand moeten zien, niet dan ten uyterffcen onaangenaam is om dooor eene Vyandlyke Magt opgeflooten t2tworden, zonder dezelve van de Kasten te verdryven ; zy lieden zich egter ten hoogften verantwoordelyk , ja zelfs ftrafbaar zoude rekenen, indien zy de waare belangens van hun Vader, land , aan een ontydige , en kwalyk geplaatfte ambitie opofferende, advifeerden, om dit Esquader, waar van het welzyn van het Land afhangt, ma (*) Zié hier voren bl. 57 en 58. 's Gr.A- venh4- Krygiraad we. gens 't uitlopen der vloot.  'sGra- venhace. Krygsraad wegens 'i uitlopen der vloot, < ( I 60 NIEUWE NEDERLANDSCHE niet alleen op eene onvoorzichtige, maar zelfs roekelooze wyze , aan deszelfs geheele ruïne bloot te Rellen, door het zelve, met een onbezonne drift tegens eenen Vyand, dewelke, uit de rapporten van den Kaptein Vaillant, gebieeken was, in zoo verre fupeneur te zyn , uit te doen loopen. Dat zy zich, in dit hun gevoelen, verfterkt vonden door dezelfde reedenen , om welke zy het advis van den Krygsraad, van den 34 Juny laats tleeden, hadden uitgebragt, en waar toe zy zich, voor zoo ver dezelve op de tegenwoordige pmicandigheaen konden toegepast worden ook in deezen refereerden. En dat 'er dierhalven, zoo lange zich deeze vyandlyke Vloot op de Kusten zoude blyven vertoonen, niets anders overig bleef, dan, om van de hier leggende Schepen, zodanig gebruik tot defenfie van deeze Reede te maaken , dat de vyand, met geen hoop van fucces, eenige onderneemmg op dezelve zoude kunnen aanvangen • waar toe zy van oordeel zouden zyn , dat de Schepen de Admiraal de Ruyter, de Korfnaar en de Glinthorst, gevoert by de Kapteioen A H C. Staring, Thooft, en Aberfon, in het Gat op de zoogenaamde JBreewyk , ter Brandwagt zouden iienen geporteerd te worden, terwyl de Kaptein e. C. Staringh met het Fregat de Argo, even ainnen de gemelde Breewyk, zich zouden leggen, ïn de Fregatten de Dolphyn , de Jafon , en de K.ottcr de Meermin, gekommandeert by de Kap:einen Vaillant, Story, en de Lieutenant Haringnant zodanige pofitie zouden behooren te houlen, dat zy in Raat waren om ten allen tyde den /yand te gaan recognosceeren. Waar op dienvolgende de nodige ordres hier oe aan de voornoemde Kapteinen zyn gegeeven :n wyders beflooten, Zyne Doorluchtige Hoog' ieid per Miiiive van dit een en ander te infor- mee.  JAARBOEKEN, january, 17*3- 61 penfionaris van Bleyswyk, en den 13 daaraan volgende ter vergaderinge der Algemeene Staten ingeleverd; Den inhoud is aftenemen uit het volgend Extracl uit de Refoïutien van de Heeren Staten van Holland en West-Friesland, in Hun Ed. Groot Mog. vergaring genomen op Vrydag den xo january 1783. De Raadpenfionavis heeft aan hun Edele Groot Mog. geëxbibeert de corcept nader Aanteekening door hem , ingevolge hun Edele Groot Mog. Refolutie van gisteren op de Refolutie den 24 December laatstleeden ter Generaliteit op de Propofitie van Zyn Hoogheid genomen over de judicature van den Vaandrig de Witte , geprojecteert, welk concept nader Aantekening hier na volgt geinfereert. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en West-Friesland hebben, ingevolge het Protest en referve van nadere Aanteekening regens hun Hoog Mog Refolutie van den 24 December des afgelopen laars 1782, rakende de zaak van den Vaandrig de Witte, abnu, uit naam en op expresfe last van de Heeren Staten hunne Principalen, in de Regifters gedaan aantekenen: ——— Dat, ge« lyk de bovengemelde Refolutie omtrent zoodanig een onderwerp yérfeert , wa3r in de hoogheid en da gewigtiglte belangens van een fouverain Lid van het Bondgcnoodfchap op het fterkfte geconcerneerc zyn, hun fcdele Groot Mog. dan ook niet zonder de uiterlte fur^rife en bevreemding hadden moeten ontwaar werden de gansch irreguliere en alloiffis onbeftaanbaarewyze, op welke eene geringe meerderheid der Heeren Gedeputeerden van de verdere Provinciën ter Generaliteit, onaangezien de overneeming, en het uitdrukkelyk Protest derGedeputcerdens van Holland, van fig heeft konnen ver- kry, s GftA- VENHA. 3E. Aantekeningvan Holland tegen 't hefl. der Stat. Gen. eri\ overgave van de Witte.  'sGra- venhage. Aantekeningvan Holland tegen 't befl. der Stat. Gen. en overgave van de i Witte, i J t a e r n n a ii fl pi rr, g' Tc re aa te Jt g£ w: d( aa 6x NIEUWE NEDERLANDSCHE krygen, om, overylings, en met alle precipitance, tc convoleeren rot een prsetens befluit, waar by aan het Souverain g-zag van die Piovincie eene gevoelige attemte is gegeeven, terwyl de daarbv aan Zyne Hoogheid verleende authorifatie en pernnshe lig mtflrekte tot zaaken, welke behoudens de gronden!van de Provinciaale Souverainiteit a>n elk Lid van het hoge Bondgenootfchap indisputabel competeerende, tot het departement van hun Hoog Mog. Vergadering in geenen deele zyn benoorende, endaar aan, nimmer,wettig]vkaebratït ladde kunnen worden Dat het, immers, volgens de onwrikbaare regels van het Staatsiegt Jeezer Republicq volftrekt zetker is, dat het tA 'an judicature en ftrafoefening over zoodamge de. iften, waar in de hoogheid, zoo wel, als de veezendlyke belangens van eene Ibuveraire Promcie geraakt zyn, eene voornaame rang onder et getal van alle zoodanige regten bekleed, als an de louverainiteit onaffcheidelyk vastgehegt n, ongmeelyk in den boezem der zeven fouve' nne Staten beruftende, by het verband der geerale Unie tusfchen dezelve geene deminltev|r. undering nog verkorting hebben ondergaan, maar toos, onyeranderlyk, onverdeelt en onvermenet hun volkomen geheel en in hunne voilecdife and zyn gebleeven. Zoo als het voorts et minder zeker en onbetwistbaar is, dat de ïsdaad van hoog verraad, waar over de bovenanelde Vaandrig de Witte voor de hoge Krvgsrd is betrokken, tot het Clasfis van die delicten llorteert, waar van de cognitie en judicature n geene andere Regters toekomt, of overgela o kan werden, dan aan de zoodanigen, die de Ritie admimftreeren uit den naam en van wens de Staten van die Provincie of Provinciën, er hoogheid en fouverainiteit door de gepleeg•misdaad zyn gejajeeert en gefchonden^ en die o de geroorfaamheid van dezelve Staten, en aan n aijeen onderworpen, door hun oppergezag, en  JAARBOEKEN , Janmry, 1783. 63 en de daar uit voortvloeiende gepaste voorfieningen, tot een 'rigtig onderzoek van zaaken verpjigt en gehouden kunnen werden : —— Dat op de voorfz. onwraakbaare maximes gegrond is het regt, waar van hun Ed. Groot Mog. tot ftaaving der competentie van hun Provinciaal Hof van Jus-^ titie in de zaak van den meergemelden de Witte,-, gebruik hebben gemaakt, welk regt zy Reeds ge-1 handhaaft, nimmer geabdiceert, nog ten behoeve , van een hoge Krygsraad, of eenig ander Colle-^ gie, van wegens de Generaliteit regt doende, ge. < cedeert of afgedaan hebben ; terwyl hun Edele < Groot Mog, dat zelfde regt, in gelyke gevallen, c aan hunne mede Bondgenoten volkome'ntlyk toeken-} nenda,zig niet weinig moeten beklagen daar over, y dat, hangende derzelver deliberatien over deeze faak, en op het prsecife tydftip , dat daar in een finaal beflui* (lenden te neemen, de pluraliteit der Gedeputeerdens van de overige Provinciën ter Generaliteit i by de voorfz. prstenfe Refolutie zig heeft laten overhalen tot een middel, met geen ander oogmerk uitgedagt, en tot geen ander einde ingerigt, dan om, zoo veel doenlyk, dat geene te tffectuëeren, waar door de loop'van die deliberatien gefluit, dezelve geheel e'ufoir gemaakt, en hun Ed. Gr. Mog. in het dadelyk maintien en de volle uitoeffening van hunne Provineiaale en Territoriaale regten geturbeert en verhindert konden worden. Dat men voorwaar zig merketyk zoude bedriegen , en gansch abufive denkbeelden vormen, wanneer men deeze zaak op de eenvoudige voet, en in de bloote termen van een conflict Jurisdictie befchouwende, dezelve van dien aart zoade willen aanmerken', als alle zoodanige verschillen, welke, onder beneficie van de zoogenaamde falutaire en in de uiteilyke klank vleytnde., dog in de daad, altoos, aan die zyde, dair men het gegrondfte regt voor fig heeft , praejudicieerende claufulen vaa ongeprsjudieert ieders regt, enzonF der 'sGrA- 3E.. dante'eniffg'an HoU and teren 't efl. der >tat. 7en. en vergave an de Vitte.  '«Graven hage. Aantekeningvan Hol land tegen 't bejl. der Stat. Gen. en cvergave van de Witte. 3 1 1 1 1 ( ( e c r d I a \ i ? n ( 1 l H NIEUWE NEDERLANDSCHE der confequentie voor het vervolg, doorgaans , niets onvoeglyk, getermineert en uit den weg ge' ruimt kunnen werden; neen maar, dat het zyn de regten van de Provinciaale fouveramitcit, die regten vervolgens, voor welker ongefchonde bewat ring en handhaving de Heeren Gedeputeerdens van de refpedhve Provinciën ter Vergadering van Hun Hoog Mog aan hunne hoge Committenten responsabel werden gehouden, dewelke in deeze zaak op het gevoeligfte zyn getroffen: Dat men zig , al verder, niet genoeg kan verwonderen over de door dralende irregulariteit van eene conclufie, waar aan men te regt mag zeggen, dat het requi! bet van eene genoegzaame meerderheid ontbreekt, en we ke, zelfs uit dien hoofde, aan notoire nullireitis: laboreerende; nadien, bet Point van deiibeatie door vier Provinciën overgenoomen zynde , net geen mogelykheid eene conclufie had kunnen gallen, indien twee van die overneemende Proancien , op eene vreemde en allerzelzaamfte vyze, hunne overneeming niet hadden doen getaart gaan met een declaratoir, waar by verjaard hebben , zig onbevoegt te agten, om zig an de overgave van den gedetineerden VaanIrig de Witte, behoudens de hoogheid en regten .er Provinciën, te opponeeren of tegen tehouoen .— Dat op die wyze te voorfchyn is gekomen en befluit, het welk, fchoon door de geinfereere referves, met betrekking itot de hoogheid en egten der Provinciën omzwagtelt, egter veel te uidelyk het erroneus en met cle gronden van de .egeering onbeftaanbaar begrip aan den dag brengt, Is of het regt van judicature, byzonder in materie an Landlverraad , en overzulks een regt in d»n oezem der byzondere Staten van elk Gewest onefloten, en op geenerley wyze by de Unie geleen gemaakt, immer of ooit, tegens over een ,er.eraliteits Regtbank, onder den naam van hoge .rygsraad, of onder eenige andere denominatie, op et fouyerain (Territoir der door de misdaad beledigde  JAARBOEKEN, January, 17G3» 65 dtgde Provincie, van wegens d* Generaliteit funséerende., in de minfte twyffeling getrokken konde werden, en daar uit verfchillen ontftaan konden, welke aan.de dispofitie en het goedvinden Van de Vergadering van hun Hoog Mog. gefub- iecteert, en by dezelve gediscutieert en bellist / moeten worden; — Dat hun Edele Gr. Mog.i overtuigt van de hoge noadzaakelykheid, dat zoo/ een wanbegrip, waar van de gevolgen ten nadele^ en tot dertrirnerit der hoge regten van de Provin-1 fciaale Souverainiteit niet genoeg geapprehehdeert L konnen werden , op het cfficatieuRe werde tegen- ( gegaan en geftuit, overzulks vermeend hebben ine de bövengemelde pretenfe Refolutie niet te kon-i nen nog te mogen berusten, maar zig indispen-1 fabel verptigt hebben gevonden om by deeze nadere Aantekening hunne gevoeligheid deswegecs ten kragtigfte te doen blyken, zig tevens vleyende, dat de Bondgenoten, wel verre van de cotïduites der Heeren Gedeputeerden , die tot de voorfz. Refolutie hebben geconcurreert, teappro* beeren* hun ongenoegen ter dier zaake zullen te kennen geven , en voorts aan hun Edele Groot Mos; niet zullen onthouden die fatisfaftie wegens het aepasfeerde, en die gerustftelling voor het toekomende, dewelke van derzelver doorzigt en volhandige aankleving aan de gronden van het Bondgenootfchap met zoo veel regt en billijkheid Verwast niogefi worden; terwyl hun Edele Gr. Mo* voor de Bondgenoten niet kunnen veroer<*en° zig, in allen gevalle, en op welke wyze Oiergelvke. befluiten ter Generaliteit in het vervolg penomen zouden mogen worden > dewelke hun Edele Gn Mog< oordelen met hunne Souveraiue Territoriaale Regten onbeftaanbaar te zyn, Hoogst Dezelve zig verpligt zouden vinden j dezelve met allcenlyk niet te refpecteeren, maar de uitvoerin. se van dien, des noods, efficacieufelyk regen té laan. Gelyk hun Ed. Gr. Mog. door de voorfz. informtele Refolutie zjg geedpjps hebben p ê lasstl s Gak" venhA:;e. Qanleeningan Ho!wd teen 't efl. de r 'lat. j'en. en vergave an de Vitte;  'sGra- VENHAge. Aante. kening van Holland tegen 't tefl. der Stat. Gen en overgave van de Witte. i < < < c i 1 v li n cl Cl X c i r. 66 NIEUWE NEDERLANDSCHE laten weerhouden, om zodanige Refolutie, inde zaak van den Vaandrig de Witte, te neemen ; mks. «aders aanfchryvmge aan het Hof van Holland Zeeland en VVestrriesland te doen, als of dé zoo* evengemelde Refolutie nimmer genomen waf Waarop ^delibereert zynde, hebben hun Edele Groot Mog. den Raadpenfionaris voor zVne inname moeite m deeze bedènkt; en is voorts goedgevonden en vprftaan, de voorfz. geprobeerdeTna dere Aanteekening by deeze te Spprobeeren en te arresteeren, en dat dezelve hoe eerder zoobeet er ter Generaliteit zal werden ingebragt De Heeren van de Ridderfchap en Edelen hebben verklaart m de voorfz Refolutie niet te con fenteeren, maar te perfisteeren by hun Advis daar omtrent bevorens uitgebragr. ' ,s daar Accordeert met de voorfz. Refolutien, Wy hebben reeds te voren gezien in om JuKje van December 178a. bl. i546\ xil at de gerugten van Vrede zig alom verfpfeid' len,en de Heer Fitzherbert, Engelfcfi Ge:ant aan het Hof van Brusfel,zi§ ten dien inde te Verlailles bevondt. Ónderwyl had ■e Staat goedgevonden , aan het Hof van ;rankryk te verzoeken, dat de Koning van ranlcryk aan de Republiek de te rug ffave an hare Colonien geliefde te beloven, wele door de Franfche Wapenen op den Geïeenen Vyand veroverd waren. Waaron oor den Franfchen Staatsdienaar den Graaf eVergennesam onze Gezanten, den Heem Lejlevenon van Berkenrode en BrandCen, en 2 December 1782 het volgend antwoord 5 gegeven: „ De ondergetekende Minister en Secretaris van Staat voor de buitenlandfche zaa- • w. ken 5  JAARBOEKEN, January, 1783. 67 - ken, heeft voor den Koning opengelegd d e 3' Memorie, welke zyne Excellentie de Heer " van Berkenrode, Ambasfadeur van Hun- ne Hoog Mog. de Heeren Staten Generaal " der Vereenigde Provinciën , en de Heer " Brantfen Hunne Minister Plenipotentiaris, " o'dast zyn geweest te prefenteerenn, om Zy" ne Majefteit te verzoeken, dat Hoogstde' zelve aan Hun geliefde te belooven de te3? ruo- o-aaveder Colonien van de Republiek, S\ welke door de Franfche Wapenen op den '* gemeenen Vyand veroverd zyn". De Koning , altoos geneegen om Hun Hoog Mog. bewyzen te geeven van zyne " behendige en opregte deelneeming in hun" ne belangens, aarzelt niet om hun te doen " verzekeren, dat Zyne Majefteit, door het " herneemen van eenige Colonien der Repu" bliek , op den gemeenen Vyand , welke " dezelve aanhaar ontnomen hadt, voornaam" lyk bedoeld heeft, daar door aan de Re" publiek te befpaaren de opofferingen, wel5' ke zy,ter weder verkryging dier Colonien " by den Vreede, misfehien zoude hebben " moeten doen. Nimmer heeft Zyne Matje55 Reit zig voorgefteld, om die Colonien in 5' de fchaal van Reltitutien en van Compen" fatien, welke Hoogstdezelve Engeland zou !' kunnen aanbieden, te leggen". - De Koning, derhalven, aarzelt niet te doen verzekeren,dat zyn ftandvastigvoor" neemen is aan de Republiek terug te gee?' ven zodaanige van haare Colonien, welke " in zyner Majefteits magt mogen zyn, wanS' neer een algemeene Vreede Hoogitdezelve f 3 »j za! s Gra. /kisha-  % Gra.- 1 ■: i j i i t ] « J t i c t f 1 f$ NIEUWE NEDERLANDSCHE „ zal toelaaten dit nieuw bewys Zyner Engeland plaatft, als die waar in zy zig bevinden ten aanzien van verfcheide Sere Europeaanfche Handeldryvende en Zee Natiën, bevat alles wat de Koning zou kannen. toeSn" in achting genomen zynde oebetreklyk pofitiê der beide Natiën en overeenknmftig met d< "eden en billykhdd; want, wat aangaat de, aega tie der Heeren Plenipotentansfen van Holland , Hunne Memorie, ten aanzien van den voorflaj dVor den Heer Fox aan den Heer Stmollm ged|an% 1 het onbetwistbaar dat diejVoorflag noodwendig ver Enden is geweest aan dien van het fluiten van ee, afzon'erlvke Vreede met Holland, en dat, di Se alnbod door Hunne Hoog Mog. verwo, oen geworden zvnae, het eerfte oogenbhklyk va Slve nni en van geeqer waarde wierd, en eindelyk onder wat oogpunt men het ook zal willen befchoi wen, als volkomelyk niet gefchied. II De Koning, door eene uitwerking zyner gi matigheid, bewilligt in de teruggaave aan Hum Hoos Mog. van alle Bezittingen, die aan hun do, »vne Wapenen in den tegerwoordigen Oorlog zj Stromen , en die hy by het fluiten van den Vree "In beflag zal hebben , uitgezonderd Tnncenovt od het Eiland Ceilon met haare Onderhoongheoe III. De Koning kan op geenerlei wyze plae geeven aan den Eifch van fchadeioosfleilmg c verliezen, welke de Vereenigde Provinciën gedi F 4 's Gra- venh.a.» JE, dntw. van Gr» Brittan. op de voor/la* pen van de Republie,k. 1 r 1 v c ü s i" ie >r 'n le da ru ta er udc  'sGra- VliKHAGiC. Antw. yan Gr. Érittan. op de voorfla' gen van de Republiek. j i 1 \ ( t 2 t X e d £ M al til g« Oi be De 7^ WfiüWB NEDERLANDS Cïffl '^^c^^SL^ aangezien dusfte gronden de■ «zondeK tCgen de der Volkeren. Maar M van het r«ht moeite .toeftaan, dat d?? bcfcftöSaI zonder door zyne Onde-daanen L rfin" <,er Prvzen, Mog. voor. de VreeSen?o2e T Hunne H°°g gelaaten aan de GereSsSov^ THi werde van Groot Brictannen oveSnkïmff-mlraBte,t ^ gelen by alle Volken «„2^ 6- ^ ÓS ^ ^%^:%^^er^ niet B8. -if^ "éenden oorfprSd"8^^ noPe^ den verwee Landen Sfi d££*bre* tusfchen de lingen kan doen zfen, Ift 0Dwr«^"haare betoo:eweest,die zy onbraroefi Z ^"middelen zyn )orlog te vermyden!en dfr £hmeai}e& om dezen erfte leedweezen % l^ln,ec d?" met het ui«en brengen: Doch mPn Ln e n?odzaafflyk beeft . "gen, vermits ne'bezw^rr M,° °P die be" oelen, hoe fcbadelvk en yk V-a,t Diet te ge- =ner OnderbandeKer h^e?,-St'in hec lW ï» zyn zou een dergelvkS111^ YaD den V,eesen andere uitwerkif^kan^Jf510^' het "elk :eiten van wederzydtf ?e v£ bben,.daD de aniffi0Het Hofvan LorldYfi5 » 55 J> 55 »5 55 95 74 NIEUWE NEDERLANDSCHE heeft men vernomen, dat de voorlopige voorwaarden {prcdiminairen} der Vrede, reeds tusfehen Groot-Brittannie ten eenre, en frankryk en Spanje ten anderen zyde den ao January geteekend zyn; en by voorraad een wapenftilftand is vastgefteld. Tot de prxhmmaire of voorlopige voorwaarden konden onze Gezanten niet toetreden , als zynde daartoe niet gemagtigd, ook waren die voorwaarden nog geenzints geregeld. Dog den ltilftand van wapenen hebben zy mede getekend. Zie hier de hoofdzakelyke inhoud van die voorlopige voorwaarden, zo als die worden opgegeven. „ Dat de Engelfchen aan Vrankrvk terug , geeven het Eiland St. Lucia ; dat zy , a-fltand doen van Senegal en Goree, op de ' Kust van-Afrika en accordeerende eene , vrye Bakkeljauw Visfchery op Terreneuf , mitsgaders het bezit van het Eiland St , Pierre de Miqueloa, het geen Vrankrvk' des begeerende, kan fortiiiceerën" ' » Da,t dfx en boven door Engeland aan Vrankryk word teruggegeeven Pondicherv in de Ooft-Indten,met 150 Dorpen of Vlekken daar om ftreeks, en dat de Haven vah Duinkerken, alwaar altoos een Eno-elfche Commisfaris gerefideerd heeft, om Ie zorgen, dat die biaven niet verbeterd wierd van dat juk ontüagen is, en zodanige Commisfaris daar voortaan niet meer zyn zal" Ten aanzien van de Artykelen met Span jen' „ Dat Engeland aan Spanjen afftaat het Eiland Mjnorca., mitsgaders de beide Flo- Si ricïa's  JAARBOEKEN, January, 1783. 75 „ rida's in America, waar tegen deze laatst„ gem. Kroon aan Engeland jaarlyks zekere n bepaalde quantiteit Campechehout afftaat „ en afziet van deszelfs aandrang op Gibraltar". Met America is het dus: „ De Vereenig„ de Staten vry en onafhanglyk erkend, en „ Engeland alle.enlyk in het bezit blyvende van Canada en nieuw Schotland". „ De Hollandfche Ministers hebben, by „ mangel van Inftruótien, niet getekend , „ maar is niet te min de Republiek begree„ pen in den Wapenftilftand , om inmiddels „ zig te kunnen verdragen met Engeland; f het welk, zegt men, aan de Staten Gene " raai terug geeft alle de bezittingen, aan de „ Republiek ontnomen, uitgezonderd Naga patnam, zynde een fraaije Koopftad er Haven op de Malabaarfche Kust van Co- romandel, vyf mylen van Tranquebar lig„ gende, en met een goed Kasteel voorzien. het welk de Engelfchen nu vorderen ir " plaats van Trinconomale , dat zy met ge„ weid behouden wilden". Met Hyder Aly, zou het zo gefchikt zyr Dat er ook een Wapenftilftand tus " fchen Engeland en dien Vorst voor zeke 'l ren tyd zou plaats grypen, en zo hy, m „ verloop deszelven, geen Vreede met En geland maakt, zou hy den Oorlog alleen, „ en zonder asfiftentie van Vrankryk, moe„ ten voeren". Eindelyk word ook verzekerd, dat binnei 14 dagen de Vyandlykheden in Europa zullen ophouden, desgelyks binnen twee maan dei 's Gua-- ven hage. i t t  *sGra- cje. ] 1 c c f $ 6 n o d rr R 0 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ waarden verflag te doen, Wy hebben ook in ons voorgaand ftukië Van December i78a. bi. i*4ï. van £t hoe het zelve inlands Volk geworden is en welken eed aan dezelven is vooro-efchreven geworden. De Collonels Commandanten van de Regimenten Voetvolk van de Generaal Majors Houfton , Stuart en Dundax vervoegden zig by verzoekfchrift aan H H Mog en verzogten pitftei van den tyd'van .weken, by Refolutie van H. H. Mog. van 18 November i?8a bepaald, om op den inhoud van voorfz. Refolutie van 18 November te kunnen raadplegen. Zo als blykt uit het ExtraÜ uit het Regifter der Refolütien van de Hoog Mog. Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederland (len, den 30 December 1782. p ter' Vergadering gelezen de Requefte van de Collonels-Commandanten van de Regenten nfanterie van de Generaal - Majors Houfton ,Stuart n Dundas, in dienft van deezen Staat, houden e dat zy Supplianten communicatie bekomen ebbende van H. H. M, Refolutie van den lovember deezes jaars, waarby was goedgevonen, de voorfchreeve drie Regimenren X laakt hebbende de Schotfe Brigade,'te bren?en p den Nationaalen voet, en ten dien einde vofif lenft doende Officieren van de voorf. drié Ree] enten boven den gewoonen Eed, die zy aafi den aad van fctaate en de Preyineie, op welke zy ge  JAARBOEKEN, January, 1783.'- 77 repartieerd zyn, hadden gedaan, nog af te vorderen Eed, 6y de voorf. H. H. Mog. Refoluüe van de abfente met verlof zig bevindende Officieren voor den 1 Maart 1783, zig yerpligt vonden, zo voor zig zeiven, als voor alle de preiente als abfente Officieren van hunne voorf. Regimenten Ban H. H. M- te reprefenteeren: Eerftelvk, dat onder de alhier binnen s Lands nrefente en abfente Officieren, welke uit hun eigen magt en authoriteic den gereqmreerden Eed zouden kunnen prefteeren, eenige daar in mo. gelvk door den korten tyd zouden worden wederhouden, gemerkt vede in't geval gefield waren, dat zy by verderf, by Teftament van hunne Naaftbeftaande in den bloede te wagten hadden, waarom zv noodig hadden, alle verre in het Noor. den van Schotland refideerende, te raadpleegen ,dar welke raadpleeginge binnen den geftelden tyd vat zes Weeken, in confidentie van het Winterlar foen, de misfinge der Poften door de zwaare fneeuw en andere onvoorziene toevallen en beletzelen niet wel mogelyk konde voltrokken worden, ei dus noodzaaklyk een langer termyn dan die vai zes Weeken vereischt wierd. Ten anderen, dat ook onder de bovengemeldOfficieren veele waren , welke nog in de magt vai hunne Ouders of Voogden (laan, door welke mag zy volgens alle wetten gebonden waren, het Pra; fteeren van den gerequireerden Eed abfolutely niet zonder confent-derzeiver gehad te hebben, t effectueeren, en het welk almede om deaangehaa1 de redenen, binnen den bepaalden tyd door alzu ke Officieren niet ter uitvoer gebragt konde woi den: verzoekende de Supplianten derhalven, d< H H. M. zo aan hun als alle de prefenten en bu 'sLands abfente Officieren,in plaats van zes wet ken, zo als by H. H. Mog. voorf. Refolutie is g< fteld en geftatueerd, gelieven te accordeeren pre longatie van tyd tot den eerften Maart J783, °J 'sGra- VENHAOE. Req. der Schot- fcheOffi. eieren en Refilutit enz. l 1 I t c t \' n i  7^ NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Req. dei Schotjchi Officieren, en Refolutie enz. 3 5 * 9 i j s 9 "9 s: 5 a: j: zig te expiiceeren over het doen van de van haar gevorderde naderen Eed van getrouwigheid. Waarop gedelibereerd zynde , is goedgevonden en verdaan , dat Copie van de vo:C. Refolutie gefteld zal worden in handen van de Heeren van Lynden van Hemmen-, en.andere H. H. Mog. Gedeputeerden tot de Militie zaaken, om met en revens.eenige Heeren Gecommitteerden uit denRaade van Staaten, by H. E. M. zelfs te nomineeren, te vifiteercn en examineeren, daarop in te neemen de coniideratien en het liGog Advis van zyne Hoogheid, en van alles alhier ter Vergadering rapport te doen. De Officieren yan de Schotze Regimenten hebben ook eenen brief ontvangen van den Engelfchen Staats-Secretaris , Lord Grantham3 gedagtekend St. James den 20 December 1782, en van dezen inhoud: „ Ik heb „ het genoegen om UL. te verzekeren, dat , de fituatieP der Officieren van de Schotfe , Brigade in Hollandfchen dienst, door Zy, ne Majefteit (voor welke ik de eer gehad , heb dezelve tc leggen) met de bedaardfte , attentie en affectie is befchouwd gewor- , den. Ik heb zyne allergracieufte or- , dres om UL. te informeeren, dat zyne , Majefteit door en door fenfibel is aan de , getrouwigheid, welke by deeze gelegent. heid betoond is omtrent zyn Koninglyke , Perfoon en Regeering. Het heeft , zyne Majefteit verder behaagd regt te doen , aan de gevoelens, welke moeten ontftaan in , de borst van ulieder Mede-Officieren, , veele van welke zonder te kort te doen aan haar affeélie jegens het zelve, nogtans door lange dienften , door verbintenisfen  JAARBOEKEN, Jaeuary, 1783. 79 „ en dierbaare handen onvermydelyk geatta„ cheert zyn aan den Staat, onder welken zy zo lang gediend hebben. " ■ Ik kon uïieden geen fterker proef geeven van zyn „ Majefteits Vaderlyke agting,dan om UL. te verzekeren, dat die gene, welke on„ der de eerfte defcriptie naar dit Land zul„ len te rug keeren, ontfangen zullen wor- den in zyne gracieufe Protectie, en dat „ zelfs die genen, die uit zodanige Confj„ deratien, als hier vooren door my ver„ meld, in Holland zullen blyven refidee„ ren, onder geen vrees behoeven te zyn van zyne agtingVoor haar verbeurd te hebben. „ Ik ben enz". Omtrend het zenden van een Gezant'van deze Republiek by de Staten van NoordAmerika , is door de Afgezondene Heeren dezer Provincie, den 17 January ter vergaderinge der Algemcenen Staten voorgedragen : „ dat de Heeren Staten van gemelde „ Provincie, hunne Principalen, geconfide„ reert hadden, dat niet alleen de regels van „ decentie en civiliteit, tusfehen Souvereine „ Mogenheden plaats hebbende , vorderen; dat de bezending, door de Heeren Staten „ van Amerika , in den perfoon van den „ Heer Adams , onlangs aan de Republyk „ gedaan, ook van deze zydc naar behoo„ ren werde gereciproceert, maar dac daar „ en boven de wezenlyke belangens van den 5, Staat en van deszelfs commercierende In„ gezetenen volftrekt vereischten, dat een bekwaam en gequalificeert Perfoon , met G „ het 'S C-RAVENUASE. /  &9 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VE.N HAGE. 3 3 ï 35 93 33 55 „ het karakter van Minister-Plenipotentiaris, „, hoe eerder zoo beter, naar Amerika wierd „ afgezonden, om by Hooggemelde Heeren „ Staten een vaste en permanente refidentie j, te houden, ten einde de gelukkig fubfifte„ rende harmonie en goede intelligentie tus„ fchen de beide Republyken, op een on„ langs geOoten Traétaat van Vriendfchap h en Commercie gevestigd , meer aan te „ kweeken en te bevestigen , en de belan» gens van de Navigatie en Commercie de„ zer Landen , onder het wyd uitgeftrekt » gebied der Hooggemelde Staten, by alle „ gelegenheden voor te ftaan en te bevorde, ren; dat zy Heeren Gedeputeerden derhalj' ven gelast waren de zaak daar heen te diri, geren, dat het Kapittel, op den Ordinaris , Raat van Oorlog van de Gedeputeerdens , buiten 'sLands, met eene nieuwe en per, manente post, wegens een Minister by de i Vereenigde Staten van Amerika, wièrde , geampheert, en dat die post, met een > jaarlyks Traétement van twintig duizend , gulden , ter repartitie van de Provincie , van Hollanden Westfriesland gebragt mogte worden, mitsgaders dat aan den Heer , daar toe, op den voorflag van Hooggemelde Provincie , te benoemen , voor zyne uitrusting en Equipagie geld, eene fomme van tien duizend guldens eens mogte worden toegevoegd; zynde zy Heeren Gedeputeerden verder gequaliliceert en gelast om teurgeren, dat de voorfchre ven Refolutie ten fpoedigfte ter Conclufie mogt worden gebragt, om Hooggemelde Hee- 35 ren  JAARBOEKEN, January, 1783. 8r „ ren Staten daar door in Raat te Rellen om „ met effect een Perfoon tot devoorfchreven „ post te kunnen voordragen. Welke Propofitie door de Heeren Gedeputeerden der zes andere Provinciën is overgenomen , om in de haren breeder gecommuniceert te worden. Wegens de verhoging van twee Huivers daags boven de gewoone foldye voor ieder der manfchappen, door ziektens zodanig aangetast, dat zy daar'door geheel buiten Raat zouden zyn eenigen dienst of werk te verrigten, is by de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden den 8 January 1783 dit befluit genomen: ExtraB uit het Regifler der Refolutien van de Edele Mog. Heeren Gecommitteerde, Raden yan de Staten van holland en fVeft' friesland, genomen op Woensdag den 8 january 1783. De Wei-Edele Heer van der Does , Heer van de Noordwyken , en de Heeren Snellen en van Valkenburg, Hun Ed. Mog. Medebroederen in Rade, hebben aan Hun Ed. Mog. voorgedragen, das Hun Ed. Mog. by Refo'un'e van den 23 january 1782, haddrn goedgevonden en verftaan, de Commifen van de Finantie te authorifeven en gelasten, om gedurende den tegenwoordigen Oorlog, voor yder der Manfchappen van de Regimenten ter repartitie van deze Provincie ftaande, en binnen dezelve in Guarnizoeu of gecantonneert zynde, welke door ziektens, zoodanig zouden worde» aangetast, dat dezelven daar G 2 dcor 's Grazen ha- jë.  ■s Gra. VENJiA» PP, Beft. van Gecamm, Rad. nopens eene 'verba ging van Jo/dyvaor zieke, manfcèapt, i i 1 I 5 f ! F f n v O 1 b 0 al vv !-2 NIEUWE NEDERLANDSCHE door geheel buiten ftaat wierden gefield, derzelver dienst of eenig werk te kunnen verriaten. bo™ HfTDC a Ym «"«nporaire aufmentatic van dien, twee ftuiyers daags te laten valideren, ??Ll d3n!g §eWi dagen,' aIs de voorfchrevl ziektens zouden komen te duren, des dat dezelve niet anders zoude mogen gefchieden, als op fpecifique Lyften van de Namen en het getal der Mantchappen , welke Lyften zouden moeten wezen gemumeert, met een Atteftatie van zoodanieen inhoud als yerders in de yoorfchreve Refolutie is vermeld. • T * "4 p Dat het Hun lid. Mog. verders behaagt had, by een opgevolgde Refolutie in dato i% Junv van hetzelve Jaar , de voorfchreven gratie, om de oaar m gedetailleerde redenen , te extenderen tnt. alle de iroupen binnen deze Provincie £ garnizoen of Cantonnement zynde, zonder onierfcheid, of dezelve op deze, of op andere Prorniqen mogten zyn gerepartitieerd ,• doch dat bv ;een van beide deze Refofutien bepaald was, wanïeer deze gratie zoude genomen worden in te gaan ■n or deze ve zoude worden genoten van den beIinneaf, dat de voorfchreven Troupen in Gami^n°l G.antonn^ent , by gelegenheit van den e^enwoordigen Oorlog , binnen deze Provincie yn gekomen, dan wel, of hetzelve alleen zoude laats hebben van den dag , dat de eerstgemeïde 'eiolutie is genomen. Dat zulks op hec Advys van hun Heeren Com.isfansfen, door Hun Éd. Mog. voorbedagtelyk ras gedaan, vermits geconfidereert was, dat de aorfchreven Refolutien alleen tendeerden otn vereenkomft.g de intentie en als ter executie van lun Ed. Groot Mog. Refolutie van den 5 Fe•uary 1673 aan de voorfchreve Troupen een *ere bepaalde Gratificatie te doen genietende? leen na het nemen van de gemelde Refolutie anneer de ziektens en ongemakken uit de marhen der voorfiphreve Trouperi in het b:gin der Oorlog  JAARBOEKEN* January, 1783. 83 Oorlog gerefulteert, voor een groot gedeelten waren komen te cesferen , maar ,ook gedurende dien tyd, dat dezelve daar door het meeste hadden geleden, doch dat, daar de lasten van den Oorlog, niet als in andere gelegenheden j uit hoofde van gedane Petitiën wierden bekostigd, maar uit de Casfe van deze Provincie moeilen worden betaald, omtrent deze betalingen zoo veel mogelyk eene gepaste menage behoorde in het oog ge-' houden te wordem Dat zy begrepen hadden, dat aan dit dubbeid oogmerk op een gevoeglyke wys zoude worden voldaan, indien aan alle de voorfchreve troupen hier voren gemeld, voor yder hunner manfchappen, welke ziek zyn geweest , van den tyd dat dezelven, ter gelegenheit van den tegenwoordigen Oorlog, binnen deze Provincie in Garnizoen of Cantonnement zyn gekomen , tot dato van Hun Ed. Mog. voorfchreve Refolutie van den 23 January 1782 , de helft van het geene hun by de voorfchreve Refolutie en die van den 19 Juny daar aanvolgende is toegelegd, wierd betaald, en voorts van dien tyd af, tot het uiteinde van denzelven Oorlog, de volle twee ftuhers by dezelve Refolutiengeaccordeert, mits egter dat in het opgeven der zieken aan de letter en intentie van meergemelde Refolutien preciefelyk werde voldaan; Dat zy deze fchikking aan Zyn Hoogheit der Heere Prins Erfftadhouder baddert gecommuni> eeert, en dat door Hoogtsdezelve met Hun begrepen zynde, dat hier door op eene redeiyke en gepaste wys een afkomst van deze zaak zoude kon nen worden gemaakt , dien conform ter Finanti< was geformeert een Lyst, famengelteld uit. é opgave van Zieken welke aldaar, van wegens d geïnteresfeerde Ttoupes waren gedaan , en waa by waren afgetrokken zoodanige Zieden, als be vonden waren niet gevalideert te kunnen worden. Dat zy Heeren Coniirtisfarisfen vervolgens d eere hadden deze Lyst te brengen ter Tafel vai Ga Hw 'sGrA* VENHA-» Beft, vaü Gecommi Rad, notens mieverhoging van foldy voor zieke manfchap*pen. 1 i  H NIEUWE NEDERLANDSHE 's Gra- venhage. Befl, van Gecomm. Rad. nopens eene verhoging van foldy. voor zieke manfchap."pen, i i ' ] i < ( \ •y l t C li k l h d 21 d; evel van den Zeekaptein van Braam die voorheen ook in dienst van de Maati'chap>y in deOoft-Indien geweest is) benevens ie gewapende Ooft - Indifche fchepeh naar lat werreldgedeelte ftaat uit te zeilen. De [aptein van Braam zal daar aangekomen ynde , den tytel van Zyne Edelheid voem, en zitting in den Raad hebben. Daar uilen wel twee jaren verlopen, eer dat Es« ader te rug komt. De fes Oost-Indifche :hepen, die by de uitbarfting van den oor>g, nog gelukkig gewaarfciiouwd , en te .adjfc binnen gelopen zyn, en nu reeds ander-  JAARBOEKEN, January, 1783. 89 derhalf jaar daar gelegen hebben , namelyk de Vrouw Antomtta Conrardina, Behemoth , Vreburg, Popkensburg, Diana en Be kvliet, zyn den 10 December laatstleden naar Marfeilie gezeild, wordende door drie Franfche Oorlogfchepen geleid. Het is bekend, dat deze Stad den 18 Mei 1781 ter vergaderinge der Staten vanHollanc en Westfriesland een voorRel gedaan heeft,on in deze tydsomitandigheden den Prinfe Erf ftadhouder een Committé of Raad toe te voe gen, tot beftier van het Zeewezen. Zie N Nederl. Jaarb. 1781. bl. 1055-ïotja. Mei heeft hierop den Afgevaardigden der Stac Amfteldam in deze maand eenige nadere op heldering nopens den aard van zo een Com miné of toegevoegde Raad gevraagd, waaro] door de Afgevaardigden, het volgend gefchrii is overgegeven: Om aan de requifitie van fonimige Leden va Hun Ed. Gr. Mog. te voldoen, die een opheldering gevraagd hebben omtrent de inteoti van het laatlte poinct der propofite van de Sta Amfterdam van 18 Mai 1781 > betreklyk tot ee Committé, om in vereeniging met zyne Hooj heid, den Prins Erfftadhouder te arbeiden aa het ontwerpen, voorfchryven en uitvoeren va alle de mefures, welke voor het wekyn van de Staat dienstig en convenabel zouden fchynen reprefenteeren de Gedeputeerden, dat men gee desfein heeft, om noch door dit arrangement noch door eenig ander Committé, de minlte ve anJering in de Coottitutie van het Gouvernemei deezer Republyk te maaken, noch daardoor een ge-atteinte te doen op de magt van den Kapitei en Admiraal Generaal, noch de Kollegien van de Raad van Staaten of de Admiraliteiten, in de^ Amste- d am. i l > t 1 ï n a rj n > n » it inn b i-  STEEBill. Nadere verklaring van het voor, (lel van 18 Mei i i i 1 1 t J a J f Ê I o \ ft m li er 9o NIEUWE NEDERLANDSCHE te$ïfltj^cn> die uit kracI* hunner i» reerd lv "ft a,an. dezelve *peciaal gedefereerd zyn, d/reö of indirect te preiudicieeren ♦ iicc nuttig Zy, dat bet een en ander on den on. voorrecnten gemaintineerd word. zyfdat d? p?nrt? gClyker tyd m'eÉ 0nd^nlyk dl in?i; . • ondgenooten' t9C voorkoming van rauen, die conform aan de intentie der HeerVn Staaten, en uit kracht hunner genomene R?folutien noodzaaklyk mogten geoordeeld worden een Committé etablisfeeren in de plaatfen aE van H. H. M. geëffectueerd worden, ten einde ip de plaatfen zdve en zonder uitftel de daa ?ol loodige orders te kunnen geeven ? Dat het 'er verre van daan is , dat dit idéé /reemd en zonder voorbeeld zou kunnen fchvIfJkrfSS ,mefiendeel zodaanige Kommisfaarisfen nderdaad met anders zyn, dan 't geen de Gede" .uteerden te Veld zouden" z'yn, ingevalle men veriligc ware eenen oorlog te land tegen Groot Britannie te voeren; dat daarenboven de Registers en aarboeken des Lands exempelen fourneefen, niet Heen yan Gedeputeerden te Veld, maar ook van jommisfansfen m de Havens der Republyk, welke iavens, ten tyde van eenen oorlog ter zee. de .efidentie moeten zyn van zodaanige Gedepu'eer:n of Kommisfansfen, die ingevalle van eenen orlog te land gewoon zyn zich by de Armee te eld optehouden. y e ce Voor't overige is dit idéé conform aan het laate pomér. der voorfz. propofitie, gelyk uit de teren, waarin zy begreepen is, blykt, te weeten; efolutien, ftrekkende tot protectie van den Staat, van defzelfs etablisfementen in de andere Wae- reld-  JAARBOEKEN, January, 1783. 9t fclddeejen, convenieeren zoude, dat de Heeren Staaten een Committé van eenige Heeren uit de refpective Provintien formeerden, en aan dezelven de noodige magt en inftructien gaven, 't Welk klaarlyk bewyst, dat deze expresfien niets anders bedoelen, dan een Committé, uit het midden der Bondgenooten verkooren, om aan de executie der Refolutien van H. H. M. activiteit te geeven met die vereischte prompitude, zonder welke de beste gelegenheden , om den Vyand ichade toetebrengen, vruchtloos worden. Vermits dit ontwerp het eenig middel is, welk de natuur der zaaken en het waare intrest der Retaiblyk ons aan de hand fchynen te geeven, om de inactiviteit voortekomen, en de orders en refolutien van H, H. M. prompt uittevoeren; zo is'er dan niet anders overig, dan eenige particulariteiten te detailleeren, welken men ten aanzien van zodaanig Committé noodig oordeelt. Voor eerst, volgt het natuurlyker wyze, dat zodaanige Kommisfarisfen, welke geduurende den oorlog in de Havens deezer Republyk zouden moeten refldeeren, verpligt zouden zyn, om in alle de operatien van 's Lands Vloot met den Admiraal-Generaal de concert te ageeren, ten min Re voor zoo verre de omftandigheden zulks permitteeren, en zulks "met 's Lands dienst beftaanbaar is; want het zou tegen de gezonde reden ge> handeld zyn, zo men favorable en gunstige gelegenheden zich liet ontfnappen en dus het welzyn van den Staat verwaarloosde, door de operatien: welke fpoed verejsfchen, uitteftellen, onder voorwendfel van daarover vooraf te willen concerteeren met den Admiraal Generaal, die zich op dat oogenblik zeer verwyderd zou kunnen bevinden. Ten tweeden, dat zoodaanige Kommisfaarisfer wegens hunne conduite refponfabel moeten zyr aan de Bondgenooten in 'c generaal, en byzondei aan de Provincie van hun resfortj 't welk noodig ggoor- Am- STELDAM. Nadere verklaring van het voorftel van 18 Mei 1781.  Am- STELDAM, Nadere verklaring vat het voorflel van 18 Mei I73i. 3 < « t I E tl d 't TC It ui zi re 02 NIEUWE NEDERLANDSCHE geoordeeld word, om dus die Kornmisf risfen ontewekken tot de attentie en omzigtigheid, welke de belangen en dierst der Republyk en van iederen Bondge' oot m 't byzonder vorderen, en te gelyker tyd alle voorw rpen van klagen wegtentemen, die .tegenwoordig wegens grbrek van byzondere* ' worden^" Za3ken iD de ProviDcien gehoord Ten derden, dat 'er geene reden is, welke belet, dat zodanige Komraisfa is en niet door de Staaten zeiyen der refpeclve Provinciën zouden benoemd, en in naaren naam aan de Generaliteit voorgefteld worden, om da^r met de vereifchte Kommisfie te worden gemunieerd: Want men kan niet pretendeeren dat ce Gedeputeerden der refpeclive Provinciën en de Generaliteit, die zeer ambularoir zyn, hoewel zy in zekeren zin den naam van H. ti. M. voeren, meer berechtigt zouden zyn dan le refpective Provincieu, om die Kommisfarisfen :e benoemen, of dat 'er onder die Gedeputeerden iltyd de bekwaamde perfoonen zoude zyn om eene Jergelyke commislie te executceren, ter wy' het no<* neer onredelyk zou zyn, om die benoeming aaS e Bondgenooten te willen mtneemen, en ze aan len Admiraal Generaal te defereeren, vermbs de • taateu der refpeftive Provinciën grootlyks geineresleert zyn, om door zich zei ven zodanige .ommislansfen te benoemen, aan welke zv hune bela^gei.s zouden kunnen toevertrouwen. r Emdelyk dat het dienstig zy, zodanig Commit: met eene ampele magt te voorzien, niet om ;n Uorlog on eene arbitraire wyze te voeren, welk tesen het bovengemelde but hunner Komïslle direft flryden zou, welk is, de orders en lolutien der Bondgenooten prompt uittevoeren , t welken hoofde zy ook wegens hunne conduite n dezelven «-fponfabel zvn: maar om te ageen en de orders hunner Committenten uittevoeren,  JAARBOEKEN, January, 1783. p; ren, de concert met den Admiraal Generaal zo veel als mooglyk is, volgens vereisen der gevallen, vermits men hun geene pofitive Initruftien daaromtrent kan geeven: doch dat men ondertusfchen hunne Kommisfie zou kunnen opmaaken, volgens den inhoud der volmagt, den 18 April i(565 aan de Kommisfarisfen in Tesfel en Zee« land gegeeven. De Vice Admiraal A. Hartsinck , welke gedurende dezen oorlog het opperbevel over onze Oorlogfchepen voerde, heeft een geichrift, houdende een verllag van alle zyne verrigtingen , overgegeven, en zyn ontflag verzogt en bekomen. De Vice Admiraa Reynst zal nu het opperbevel over 's Lands Zeemagt op zich nemen, zullende zich be vinden aan boord van het Schip de Vryheid van 74 ft. over het welk de Kapteir A. H. Chr. Staringh, (dezelfde, die op de Doggersbank,Kaptein by den braven Zout man was) het bevel zal voeren. Aan der Schoutbynacht van Kinsbergen ishetSchit de Jupiter , van 74 ft. opgedragen, er Overyssel van 64 ft. aan Kaptein N. Rie merfma. Men heeft tyding, dat den 24 October tt Sarinamen aangekomen is 's Lands Schip var Oorlog De Prinfes Royaal Frederica Wilhel mina Sopbia, onder bevel van den Kapteir Raden, benevens eenige gewapende Koop vaardyfehepen. -Gem. Kapt. Rader s hadt op d( breedte van 36 gr. 30 min. de 8 Oostindii'chc gewapende Schepen, in July laatstleden mei hem uitgezeild, verlaten; dezelven haddei hut AMi st"l- DAM. 1 1 l  A&ï- stblVAM. H NIEUWE NEDERLANDSCH2 hun reis naar de Kaap de Goede Hoop onder geleide van de Oorlogsfcgatten, de Jason, Kaptem Jan Seis, en Brunswyk, Kaptein Joh. Pruyst , voortgezet. Van Surinamen zyn te Curaeao aangekomen, twee Fregatten van Oorlog be Valk, Kaptein W. Silvester, en De Thetis, Kaptein L. Sfengeler, met eemge Koopvaarders. Ook wordt nog van Curaeao gemeld, dat de Schoutbynagt H. Rietvclt, bevelvoerende over 's Lands Oorlogfchip Nas/au, met den Admiraal Rodney en den Heer Cambell, Gouverneur van Jamaika, overeengekomen was, om deKrygsgevangenen van weerskanten uittewisfelen Men verzekert, dat H. H. M. zulks goedgekeurd hebben, en dat 'er ten fpoedigften aan den Heer Rietvelt een Ratificatie zal gezonden worden, om de gevangenen tegen eene gelyke Ratificatie van den Koning van Engeland uittewisfelen, en dat onder dat verdrag de manfchap van het Oorlogfchipilfo^, die nog in de West-Indien gevangen is, zal begrepen zyn. Deze Brieven voegen 'er by, dat net Oorlogfchip Nasfau zig in zulk eenen flegten fta;:t bevondc, jat men hetzelve geoordeeld hadt niet bekwaam te zyn, om ooit wederom de Zee te kunnen bevaaren, en dat men het niet meer gebruiken konde, dan alleen voor een Wagtfchip, in de Haven van Curaeao, waar toe het dan ook gefchikt is.  JAARBOEKEN, January, 17R3. 95 De Beftierders van het Vaderlandsch Fonds, ter aanmoediging van 's Lands Zeedienst, opgericht in den Jaare 1781, hebben bekend gemaakt, dat zy op maandag den a/ften dezer maand, 'smorgens ten 11 uuren , in 't St. Pietcfs Gasthuis alhier, en op Saturdag den iften February,'smiddags ten 12 uuren, ten huizen van den Makelaar Dirk Wynands te Haarlem , wederom uitdeelinge zullen doen van de gelden, aan de Weduwen van de gefneuvelde Matroozen enz. toegelegd. Men ziet thans in de Engelfche Nieuwspapieren eene naauwkeürige lyst van de belastingen, welke zedert den Oorlog met Amerika, geheven zyn , waar uit blykt hoeveel dezen Oorlog aan dat Koningryk gekost heeft. Die opgelegde belastingen beliepen in het jaar if?6 — 73,000 p. St. 1777 ~ 242,000 ■ 1778 336,000 1779 478,000 1780 ——— 701,606' — 1781 « 814,000 2,644,606 —- De Nationale fchuld bedroeg den 5 July 1781 . ƒ 177,006,000-=. en den Jaarlykfche Intrest 6,812,000- Nu moet er voor het Jaar 1782 nog byg'evoegd worden 21 millioenen, en derhal ven zal de nationale fchuld bedragen 198,206,000 p. ft. van welke de jaarlykfche renten of intrest zal komen op 8^04,000 p. ft. H In- Amstel,oam.  <5<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELLAM. Invoegen dat, met den i January dezes jaars dat Ryk-belast is met eene nationale fchuld van een honderd agt en negentig millioeneii ponden, en met een intrest van agt milJioenen ponden , zynde byna het dubbeld van het geen er voor dezen Oorlog plaats hadt, 'dewyl in het jaar 1776 de jaarlykfche intrest omtrent vier millioen en driemaal honderd duizend ponden beliep. De Lotgevallen der .-Volkeren zyn byna gelyk aan die van byzondere huisgezinnen. Dezen gaan te gronde , en geenen verhellen zig in de hoogte. Omtrend Rusland heeft men het volgend verflag. „ De macht en 't aanzien van het uitge„ breide Rusfisch Ryk , neemt onder des„ zelfs tegenwoordige Regeering oogeu>» fchynlyk toe. 17 Jaaren geleden, beftond de volksmenigte uit omtrent 20 millioenen. ,, menfehen ; dit getal is zedert byna een „ derde gedeelte vermeerdert, en in diezelf„ de evenredigheid hebben ook de koophan„ del , konfien en wetenfchappen toegeno„ men. De Noordelyke Provinciën,welke, „ gelyk bekend is , groote overvloed van „ koorn voortbrengen, zyn ook ten aanzien „ van andere voortbrengzels niet geheel en al ,, onvruchtbaar; zelfs wordt te Cargapol,op „ 61 graden 29 minuten gelegen, vlas aangebouwd. De Ukraine alleen verkoopt „ jaarlyks by de 100,000 fluks osfen: in „ het Ryk van Astrakan is een zoort van „ fchaapen, welke een zeer fraai pelswerk leveren, dat onder den naam van Kalmuk„ fche lamsveilen bekend ]>, en behalven in « Rus'  JAARBOEKEN, Jantwy, 1783 97 „ Rusland, ook met veel graagte in Polen, ,, Duitschland en elders opgekogt wordt. „ Verfcheiden andere Provinciën leveren eene menigte zeer fnelle paarden, die wel „ niet zwaar, maar ook niet ligt af te mat* „'ten zyn; voorts falpeter, zout, huiden, ,, talk enz. Van welk laatfte, inzonderheid „ Orenburg, jaarlyksch voor byna twee mil„ lioenen Hollandfche guldens uitvoert. Si„ berie levert eene groote menigte pelswerk , „ als zabel, waar van ieder vel, wanneer „ het dier in de winter gedood wordt, om„ trent 150 Hollandfche guldens waardig is, „ mits datze dik van hair, en bruin en blin„ kend van kleur zyn. De vellen van de „ Hermelyn , welk diertje niet grooter is dan een Mol, kosten van 35 tot 40 gul„ den 't honderd. De huid van een Otter: „ die men Kastoor of Bevers van Kamfchat„ ka noemt, wordt aan de Chineezen vooi „ 140 of 150, en zomtyds tot 170 guldens „ verkogt. Een Vosfevel , dat volmaakt „ zwart is, kost van 2000 tot 2500 gul'„ dens; vellen van blaauwe Vosfen zyn nog ,, duurder. Men vindt in Siberië Marmer. „ edele Gefteentens, Olyfantstanden, Mus „ cus, benevens Goud , Zilver en Yzer „ mynen. Het Koper is aldaar van een zeei „ goede zoort, en is zomtyds met Goud ge „ mengd, om welke reden de uitvoer var „ hetzelve verboden is. De hoedanigheic „ van het Siberisch Yzer is voorkl niet min „ der dan het Zweedsch. In 't jaar 1771 „ leverde de Goudbergwerken van Ruslanc M 1947 $ zuiver goud, en da Zilvermynei w H 2 6230, Am- steldam. I i [ 1  9» NIEUWE NEDERLANüSCHE Am> stpel- Met voorkennis en goedvinden van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder,is by het Edel Mogend Collegie ter Admiraliteit op de Maze het bevel over het Schip Prins Willem van 60 Rukken aan den Kaptein Cornelis van Gennep-, over het Schip Marten Harpertze Tromp van 50 Rukken, aan den Kaptein Johan Artiold Bloys van Treslong; overliet Fregat CeRes, van 36 Rukken , aan den Luitenant Theo- Rotterdam. » 62304 m Zilver. Geene natie heeft den „ Kuslen, tot nog toe, dat zoort van leer, „ dat onder den naam van Juchtenzeer wel „ bekend is, en overal fterk gezogt wordt, „ kunnen namaken : voor eenige jaaren telde „ men daar over de honderd Fabryken, en „ derzei ver getal vermeerdert nog dagelyks; „ men begroot den jaarlykfehen uitvoer van „ dit Juchtleder op twee millioenen holland„ iche guldens. — Rusland handelt voor „ het overige met geheel Europa, met de „ lartaren, Perfiaanen en Chineezen De „ geheele uitvoer wordt, het eene jaar door „ het ander gerekend, op 44 millioenen gul,. densgefchat, waar by de uitgaande rech„ ten, die meer dan agt millioenen bedra„ gen, niet mede gerekend zyn,- de invoer „ van vreemde goederen bedraagt daar cn „ tegen ten hoogften 30 millioenen, waar „ uit blykt dat de jaarlykfche babms, ten „ voordeele van Rusland, omtrent 22 of „ millioenen zyn kan", . 0  JAARBOEKEN, January, 1783. 99 Tbeodorus van de Capelle, en over het Rre-JoT, o-at Bellona , van 20 Rukken , aan den ™* Kaptein Willem Francais Imbart de Mamnes, opgedragen. Men heeft in onze Nieuwspapieren de navolgende bekendmaking gelezen. „ Do. Dingeman Wouter Smits, in een „ e'n ander Tydfchrift beichuldigd zynde, als hadde hy door zyn gezegden in den a, Bedeftond , gehouden den 4 December „ laatstleden, zich aan Godslasteringe fchul„ dig gemaakt, zoo heeft de Eerw. Gereforl, meerde Nederduitfche Kerkenraad, daar I, over expresfelyk vergaderd geweest zyn„ de, zig met het volgende Declaratoir en „ Adres by Heeren Burgemeesteren dezer „ Stad vervoegd: „ Wel-Edele Groot Achtbaar e Heeren ! „ De Kerkenraad met verontwaardiging 9, vernomen hebbende, dat in een en ander „ Tydfchrift Do. Dingeman Wouter Smits „ befchuldigd wordt, door zijne gezegdens in den Bedeftond , gehouden den 4 De„ cember 1782, zich aan Godslasteringe te „ hebben fchuldig gemaakt; zoo verklaart „ dezelve by dezen, op grond van weten„ fchap, dat Zyn Wel-Eerw. in gemciden „ Bedeftond niets gezegt heeft, dat fchyn of „ fchaduw van Godslasteringe heeft. Ver„ klarende tevens gemelden Do. Smits te „ houden voor een rèchtzinnig , braaf en „ de achting der Gemeente overwaardig Lee«, raar. H 3 » De  T'BEaM. 1 i 9 S' •j U « »' ?' iQo NIEUWE NEDERUNDSCIJE . » De Kerkenraad vindt zich verplist dit „ hun getuigenis U Wel Ed. GrAch? ee - l hef^WeVFd^i rZ0Qk^> *t „ net U vv el Ed. Gr. Achtb. gelieven ook » op grond van dit getuigenis , zoSio te „ befluiten en te handelen^ als dezelve naa? „hunne vvysheid zullen 'bevinden meest „ dienftig te zyn voor de eer en den ff0S „ en cte Richting en rust dezer Gemeente", „ Het welk doende enz" ™AIdllS ledaan in onze Keikenraads Ver» gadering den i4 January i78* „ Hier op heeft de Kerkenraad ontfan*en » een Extract, uit de Refcdutien van Sen 1 Burgermeesteren, genomen den zo JanUa! >> ry, waar by Hun Wel Ed. Groot Achtb » alleen verklaren, met veel genoe en " Do§7TmS d-6S Kerke«^ds afngaande » P°- ffus §ezien te hebben, maar dat ^wsgdyks aan Heeren Burgemeesreren 5 !?voornWDo%WvGn S , ae voorn. jj0. Smits zich aan Gods/ssrp. , nnge zoude hebben fchuldig gemaakt S , dat dezelve niet zoude Set^ wï/den ' SfïïhtinTd GVeChtZimiZ> b= en Leeraar l t a Gemeente overwaardig Leeraar; laatende voorts Heeren Burs-e meesters aan Do. Smits vry en 0nverIet" om van het voornoemde iJeclarat^des Kerkenraads, tot zyne juftificatieX-ee! yen, zoodanig gebruik te maken^nv gen oordeelen dienstig te zyn. »> Schoon  JAAR BOE KEN, January, 1783. 101 „ Schoon de voorfchreven Do. Dingeman „ Wouter Smits , deze verklaringen en ge„ tuigenisfen, zoo van Hun Wel Ed. Groot Achtbaren als van den Eerw, Kerkenraad, „ allezints voldoende acht om het Publyk te „ overtuigen van de onwaarheid der tegen s, hem verfpreide befchuldingen, relerveert „ hy nogtans aan zich zoodanige Actie in s, rechten als hy, ter zyner tyd, mogt goed„ vinden tegen zyne befchuldigers werkitel„ lig te maken". Schiedam. De Oeconomifche Burger Maatfchappy. alhier gevestigd, heeft aan zekeren braver Jongeling van 16 jaaren, Gregorius David Jon genaamd, eene zeer fraaije Zilveren Ta baksdoos, met een toepasielyk opfchrift, vereerd ; ter oorzaake , dat hy een kind van 4 jaaren in de de Stads Haven in he water ziende vallen en naar den grond zin ken, zig eensklaps van den wal af in 't wa ter wierp, onderduikte , het byna verdron ken kind ophaalde en redde, en dus aan des zelfs ouders en de maatfchappy heeft weder gegeven. Die van de groote Vroedfchap dezer Stad hebben aan den Heer Penlionaiïs Mr. Willen Jager, zo ten bewyzen van hun Ed. Groo Achtb. genoegen en deszelfs verdienften ii het waarnemen van zyn arat, als ter beloo ning van deszelfs ftanftvastige yver, welbe raadene Vaderlandsliefde en getrouwe po gingen, buitenen behalven deszeifs gewon H 4 jaai Rot- i'iüRDAM- 1 l i 1  Schiedam. i j J g d v b g u w v; te fat be ag O 102 NIEUWE NEDERLANDSCHE jaarlykfe wedde, een buitengewoon jaarlyks toegift ter fomrne van vyfhondert caroli S dens toegelegd m te gaan met den eerRen January dezes Jaars. Maasland. De Burgers en Inwooners van dit Dorp hebben zich tot den Schout en Zetteren van Maas and vervoegd by een verzoekfchrift waar by zy aandringen, dat pogingen; werden aangewend, ten einde zy van de overlast der inkwartiering van krygsvolk ontheft werden Zie hier het verzoekfchrift zeiven. Aan de Ed. Achtbare Heehn Schout en /.etteren van Maasland. SelVenl0Rm0ed,g!yk,te kennen dat h« aan UEdee Achtb. niet onbekend zal zyn, dat zy Suppliuten van dezen Jaare 1782 op den 21 Aprd inevoige de door U Edele Ach b. uitgegéeven Mjetten ieder met de inquartiering %aeS unitair, het zy Officier of Soldaat, zyn belast eworden , en volgens de door U Edele Achtb aar by gegeeven ordre, genoodzaakt zyn e st om gemelde Militairen te voorzien van ehoorlykelegsing,zout en zuur, en vuur en licht Dat zy supplianten hun ingevolge opgeme'dê sgeeven ordre aan den inhoud van de voorf/ rgegeevene Biljetten, zoo veel hun doenlyk as, hebben gedraagen ; dan dat het zomS tn hun Supplianten met convenieerden dezelve huisvesten, dienvolgens genoodzaakt waren, n by een ander der Medeburgeren in quartier te fteeden, waar voor zy Supplianten van rwaalf tot men ftuivers voor een Soldaat, ja zelf vooreen Scier tot veertig ftuyvers per week, voor opgeroeide  JAARBOEKEN, January, 1783. I03 melde Quartier - Geld hebben moeten betaalen, het geen voor hun Supplianten geen geringe last was, te meer, daar het by de meeste van hun Supplianten tot heden toe nog blyft continuee- fen. ,. . , ' . Dat zy Supplianten, in hooge op reltitutie van voorfchreeve uitfchot en quaiwer geld te zullen erlangen, hun altoos aan ophemelde ordres van U Edele Achtb. hebben gedefereerd en pedraagen, dan dat tot heden toe zy Supplianten geene de minfte reftiturie hebbende kunnen beko men , de meeften van hun lieden niet langer ïr Raat zyn om voorfz. last te draagen , of hel Quartier - Geld voor opgemelde Militairen sat anderen te betaalen, te meerder, daar de behoef tens, waar van zy Supplianten opgemelde Mili tairen zouden moeten voorzien, daaglyks duurde en duurder werden, zylieden, in de aannaderen de Winter ook geen vooruitzigt liebben, om voo hun de noodige brard op te doen , veel minde daar voor anderen voor te kunnen zorgen, of da zy Supplianten hun genoedzaakt zullen vinden 01: adfiftentie en alimentatie voor hun, hun huishou den en kinderen van de Diaconie-Armen deze plaats lastig te vallen, en hun geleedene fchaad op dusdaanige wyze te recouvreeren. Anderen van hun Supplianten, die nog eenij zints in Raat zouden zyn om voor hun gebiijei teerden Officier of Soldaat kwartier te verzoi gen, en het geld voor dien te betaalen, dan di zy Supplianten door dezelve in zo verre worde gedwongen, dat zy weigeren het hun aan^ewei zen kwartier te betrekken; en dus hun Suppliar ten dwingen om in hun eigen huizen in kwartii ringe, en van het geordonneerde te voorzien, < hun Supplianten 'sweekelyks tot tien ftuivers pi week voor inkwartiering afperfen, wa ^ I 0 j 0 ' en C. Van zes en dertig 5 ' 3 ' 0 gemeene Manfchappen ƒ iI& . 0 . c ïet montant wegens het twee-7 9 * g de Cantonnement importeerd r 253 : 12 : 8. et geheele montant van beide oe Cantonnement importeerd A.  JAARBOEKEN, January, 1783- ïo? A Deze Officier heeft by zyn arrivement geaccordeerd met den geenen daar hy was gebijlietïeerd voor twee gulden per week, ten einde als dan vóór zig zelfs een kwartier te kunnen verzoreert- is op Maaslandfluis gaan wooncn, waar by actueel rog woonagtig is , en egter 'sweekelyks opeemelden twee gulden komt haaien; zynde dus dit Cantonnement zonder Officier. B Onder deze gemeenen is ook gereekend een Tarabour, die niet meerder dan twee dagen na opeemelden 7 November by het Cantonrement-ge vveest is, zynde alstoen met verlof vertrokken, ei zederd met weder terug gekomen; zynde by dez< Compagnie dus in het geheel geen 'lambour. C Onder deze gemeenen is ook een Soldaat yvridedie, waai van in het Request det BurHerv is vermeld, dat een van de Burgers had genood zaakt met hem te aceordeeren voor 15 ftuivers pe week, waar voor hy zig op dezen. Dorpe eenan der kwartier zoude verzorgen, het geen hy 00, veertien dagen heeft gedaan, en by gemelde Bui eer die twee weeken de 15 duivers heeft kome haaien, en vervolgens na een ander Dorp zynd vertrokken om te w* ken, niet te min by meergt melde Burger nog 'sweekelyks twaalf ftrnvei komt afhaalen, zynde op vriendelyk verzoek va pemelde Burger door den Officier zodaamg gemc dereerd, die hem egter heeft geordonneerd da£ in roffchoon die Soldaat op een ander Dor werkO te blyven continueeren en ia ftuiv. pt week te betaalen; laatende door den Sergeani ak het commando voerende over het volk, alhu gecantonneerd , 'sweekelyks by hem Burger a Hun Ed. Gr. Mog. hebben de bovenftaanc Recmesten 'gelteld in handen van de Ed. Moj Hefren Gecommitteerde Raaden om te examine ren en de Vergadering daar op te dienen van de zelver confideratien en Advis. ZEE- Maasland. Req. der ingezetenen van Maasland om van ■ Krygsvolk ont'dast te 1 wordin. r c 1 s a r P :r » :r e r>  DEL- j ] l «68 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZEELAND, Middelburg, In 't laatst van het afgelopen jaar kwarti alhier aanknryvens van de Ed. Mog Hee* ren Raden van Staten aan de Staten dezer Provincie,waar in te kennen wierdt gegeven dat de eerstgemelden wel genegen waren tot' een oud ontwerp van bedyking van alle de Schorren van Sluis in Flaanderen, Sas van Gent, Biervliet, Axel, tot by Hulst, zynde omtrent 16000 gemeten. De Heeren Stilten van Zeeland, die, wat aangaat de Landen van Biervliet en Axel, tot *het zogenaamd Commtmmus behoorende,hier in belang hebben, vonden goed deze zaak aan de Gecommitteerde Raden dezer Provincie op te dragen; welken dus een kaart en plan die bedyking van de Raden van State hebben verzogt, en vervolgends na het zeiven ontvangen te hebben, de raadplegingen over deze zaak zullen beginnen. Vlissingen. Kaptein Jarry die den 13 dezer ter kruisogt is uitgeloopen , heeft korte dagen na Hen opgezonden een geheel nieuwe floep van [40 ton, geladen met Gerst, doch dezelve n den fform te veel geleden hebbende, is de - rysmeester genoodzaakt geweest dezelve by Jüende op ftrand te zetten, alwaar de Gerst tot  JAARBOEKEN, January, 1783. 109 cot een zeer hoogen prys is verkogt. Hy zal tragteii het Vaartuig af te brengen en aldaar te verkoopen. Twee dagen na deze prys is hier opgebragt een Paketboot, van Aberdeen naar Londen beftemd , geladen met 1500 Rukken Goederen, Boezel, Gonjes, Doek en Engelfche Hoeden, Kleederen , Koffers , Kisten , Kabaretleeder > alles beftemd naar Jamaika. Deze prys , die veel Engelfche Laarfen en Schoenen in heeft, is van 120 k 130 Ton, Een Hoep van alles wel voorzien en zeer fraai. Gemelde Paketboot is niet genomen door de Sans Peur, Kapt. W. Fall,zO fommige Nieuwspapieren verkeerdelyk hebben opgeven,maar door bovengemelde Kapt* \Jarry, voerende het Kaperfchip de Vlisfinfger , die nog een Prys-Sloepfcheepje , met Haring en Zoutevisch beladen, naar Texel heeft opgezonden, daar het ook aangekomen lis. Onder het Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit in Zeeland zyn tot buitengewoone Kapteincn ter Zee aangefteld de Lieutenants Comelis Vis Junior, en Danker Ameis Ha% ringman, UTRECHT, Utrecht. ijTXnitrend het meergemeld Lasterfchrift; l\_Jr Brief over de ware oorzaak van '*s Lands ongeval, gevonden tusfehen Utrecht \en Amer:foort, (Ziehier voren bl. 17 en go.) Ihebbende Staten van denLande van Utrecht, ï aan Maas* SLUIS,  iio NIEUWE NEDERLANDSCH E ?«FcWTaan?- H; ^°Men 8 January 1783 dea thecht navolgende brief gefchreven. HOOG MOGENDE HEEREN! Brief der Stat. van Utrecht aan }H. H. Mog. wegens zeker Lasterfchrift. Wfy hebben1 wel ontfangen Uwer Hoog Mogende Misfive, gefchreven in 'sHafe den 17 der afgeloopen maand December, by welke Lï Hoog Mog. ons gelieven te verzoeken de itrifcfte orders te willen Rellen tot ontdekking van den Auteur enz yan zeker verfoeilyk Lasterfchrift, m het welke Hare Koninglyke Hoogheid Mevrouw de Prmcesfe van Oranje en Nasfau, op eene verregaande wyze word getedeerd, en hebben onze ordinans Gedeputeereen niet verzuimt, om deswegens, zonder onze Vergadering in te wagten, aanltonds by eene Publicatie de gerequireerde voorziening te doen, en ons van het eenen ander op huiden kennis te geven; en kunnen wy U Hoog Mogende verzekeren, dat by ons met groote verontwaardiginge is vernomen, hoe de geest van ongebondenheid zoo veel veldgewonnen heeft, dat men zich niet ontziet Lasterfchriften te disièmiiieren van aart en natuur als deze, dan willen tefFens voor U Hoog Mogende niet verbergen van gedagten te zyn, dat de verregaande licentie, welke tans algemeen byna in train is, om namenlvk in Nieuwspapieren en andere publyke Schriften te inkeren zoo vele pasfagien, welke , of behelzen een verhaal der opinien van verrcneide Leden, zoo als die m hunne refpeftive Vergaderingen of Collegien hebben geftemd, ofwel de Propofltie en Refolutien aldaar gedaan of genomen , welke daar d^\Jï pmMyfs' zeI,fs zeer ontvdig.ter ke*™fc van het Publyk worden gebragt, (geheel anders dan bevorens plag te gefchieden) invoegen het memgmalen gebeurd , dat Refolutien en andere authenuque Rukken , welke Wy van U Hoog Mogende onder den tytel van geheimen, bekomen, en als zoodanig by ons in het fecreet Register worden overgebragt, of reets op denzelven  JAARBOEKEN, january, 1783. tl tyd, of dikwyls bereids te voren , in dusdanige Nieuwspapieren publyk zyn uitgegeven, allefints moet worden aangemerkt als geen geringe aanleiding te geven aan zeer veele perfonen, om te vermoeden, dat de Hooge Overbeit, onder welkers oog zulks gefchied, eene algemeene vryheit in het fchryven komt goed te keuren, byzonder wanneer dezelven nagaan, hoe het niet mooglyk is, dat zoodanige Nieuwsfchryvers in Raat kunnen geraken , om alle dezelve Refolutien , Stukken en Opinien uit en van de Hooge Vergaderingen of eenige Collegien te infereren, by aldien aan Hunlieden al. het gunt voorfchreven niet door fommige Leden dier Vergaderingen zelfs, of wel andere perfonen, tot deïe" Vergaderingen eene nauwe betrekking hebbende, word gefuppediteert, en welk vermoeden , Hoog Mogende Heeren, tot eene genoegfame aanmoediging verltrekt aan zoo vele onrustige geesten, als in elk Land ten allen tyden, en zulks ook in dit Gemeenebest gevonden worden , om zich deze gelegenheit, gevoegd by 's Lands drukkeode omftandigheden , ten nutte te maken, toe het voldoen aan hunnen twht- en lasterzugt, ten nadeele der gemeene rust, en ten koste van de eer en goeden naam van hunne mede Ingezetenen, Hooge en andere Overheden , mitsgaders der aanzienlykfte Perfonen , niet alleen binnen maar ook buiten 's Lands , en al is het, dat een eerlyk of braaf Regent of Ingezeten zich door zoodanige twistlievende Schry vers niet moest laten aftrekken van zyn eed en pligt,gaat nochtans de onvermoeid de yver van zoodanige lieden langfamerhand zoo verre, dat noch Perfonen, noch Familien meer* der vry kunnen blyven, van niet door de nadeeligfte infimulatien of haatelyke lasteringen als overladen te worden, terwyl veelfints aan de beledigden ontbreekt de gelegenheit om telken reize,door .contrarie berigten , den nadeeligen invloed daar yan by het algemeen weg te nemen, ja zelfs me• ' } 2 mg« TRECtfT. Brief der Stat. van Utrecht aan H. H. Mog, wegens zeker Laster* Cchrift,  u. TRECHT. Brief der Stat. van Utrecht aan H. H. Meg. wegens zeker Lasterfchrift, \ 1 i i i 1 c r c V C b c om aan last en pligt te vol, doen , dat Wy goedgevonden hebben den ordinaris Landsdag voor deezen jaare 1783 wederom uit te koS16660* nd3? dCn 3 Fcbruafy eersf Verzoekende en ordonneerende UEd, Ampts. halven, hier af yroegtydig kennisfe te geven aan de rerpeftive Volmagten van Uwen bedryve, ten einde zig op voorfz. tyd in de Stad en ter Ver- aanhonnge der Propofitie, op de jaarlykfche generale Petitie Ordinaris en Extraordinaris Staten van Oorlog, fampt andere Poinéien, Petitiën en Stukken, benevens de andere 'sLands Volmag- en, zoodanige heilzame en efficacieufe refolutien te neemen , als m de tegenwoordige critycque conjuncture van. tyd en zaaken , tin nutte en iienfle van 't Lieve Vaderland, met al wat in het selye dierbaar j?, nodig zullen oordeelen. Oyerzulks verzoeken Wy mede ÜEJ. wyders, m m Uwen bedryve ordre te Rellen , dat twee Sequahflceerde Volmagten , een uit den Adelvren, en een uit den Eigenerfde Raat, voor dit " ' °P Bavol^ende Te weten, dat de ftemmige zal moeten eefchielen te gelyk in alle de Dorpen vl de Crie e. iyen over het gehele Land, op een dag en uur lament yk Woensdag den i9 January a^nLnde'. Daags voor de ftemminge in de refpeclive Dor>en, zal in dezelve de huiskondinge gefchieden roor Zonnen ondergang, en op de dag der Remnmge de klok driemaal geklipt worden? daar "loken zyn, voor den middag, t'elkens hondert fla_ ,en, te negen, te tien, en elf puren, De  JAARBOEKEN, January, 1783. 11? De laatfte klokklinge geëindigc zynde, zal een kwartier uurs dsar na de ftemminge beginnen , en de Kerk gefloten worden , zonder dat dezelve geo«ent zal mogen worden, voor dat de itemminge eefchied en volkomentlyk voltrokken is , en de leene, die na den voorfz. tyd zouden mogenverfchynen, zullen voor by vallende Remmen gerekent worden. . . Fn zal twee dagen na de ftemminge in de res«ective Dorpen, de generale ftemminge in c;e Weerkamer gefchieden , te weeten op Vrydag deu %\ January daar aan volgende. Geen Predikanten, Schoolmeesters, Kerke en Armevoogden, Gasthuizen, mitsgaders Weeshuizen, Grietenyen en Steden , van wegens haare Kerk Pastorye, Arme Gasthuis, Weeshuis, Grietènyenen Stadslanden, als mede alle , andere Corpora, by publycque Voogden bedient wordende, zullen regc van ftemminge hebben tot verkiezin'ge van Volmagten. Wyders zullen tot Hemmen, of t verlenen dei zelve, niet geregtigt weezen alle Perfonen , di< by Sententie des Rechters infaam zyn verklaari geworden. , _, ., , Ook alle de geene, die van den Paapfche Gods dienst zyn, of van zodanige andere Religie, waa van de vrye oeffemnge in deeze Provmtie me word toegelaten. Van gelyken zullen tot Remmen met geregtig wezen de Voogden van Pupillen van de Room fche Godsdienst, wegens de goederen haarer Pt pillen, fchoon die Voogden van denGereformeei den of gepermitteerden Godsdienst mogen wee zen , nog Paapfche Voogden mogen Remmen we gecs de goederen haarer Pupillen, van den Gert formeerden of toegelaten Godsdienst. Zal niet geleden worden, dat zo wel in de g< nerale als particuliere ftemminge, zullen moge Remmen, dire&e, of indirecte, mediate of inmed, te, eenige Papisten Landfchaps-meyers, of ande; I 5 Fe Leeuwarden. UitCchry- ving van den gewonenlanddag t t n 1- f*  Leeo- war3Ji.W. Vit- fchryving van den gewonenlanddag. j j J c I b V f V li d< 2] d< er P< be D( tei fte cel da; «8 NIEUWE KEDfiRUNDSCHE zelve gefchied, voor de eernemaal znlï~n ,1 breukt worden rer fommaTan ïï. cSd^nM eene helft ten profyte van den Officie?, en de an ,alDgV?hred1ngbv°idery0,magten teD Landsdage fic k ^ u % y de lngezetenen, gequalificeert 1 bo,ve«. hooft voorhooft, doorhfar zelfs o? Ihrift^h^^^ff PapfStfn We, ofd^ cnnrten tast, welken last vaneen Eiaenaar pffpfl. Stiefel 06 -SSïïïï^ rengen m"CedUlS Uk de ^pecbVeDo?Pen ove?: De ftemminge zal hooft voor hooft gedaan -orden, m prefentie yan den DorpreSer ef twee erfonen gequalificeert als boven\ !„ va„ een i nES v "dH0f merk 0n*«ekent worden , k mede van de geene, die fchriftelyke last van j ggenaars vertonen, alles op tyd "en plaatzen Geene ceduHen van ftemmen zullen mogei in : Kerk, of andere publique plaatzen ingebragt tot ftemminge geadmitteert worden , als £ rfonen in de relpeftive Dorpen , gènoegziam goedigt, en tot ftemmen gereg tigt oFdnZ apiegte», Advocaten, Notfrie! ^oVpostulan' i, by pcene als voren, en zullen geen andere mmen admisfibel zyn. 6 anaere De porpregter zal gehouden weezen , indien »ge der bovengemelde onwettige Perfonen zig ir by voegen, of poogden meede ftemminge te doen,  JAARBOEKEN, January, 1783." 119 doen, dezelve pertinentelyk op te tekenen,en aan den Grietman over te leveren, by pcene voor de eerftemaal van 30 Goud ■ guldens, en voor de tweedemaal verbeurt te hebben zyn Ampt; ook zal de Dorpregter gehouden weezen copia autenthycq van de ftem-cedullen te houden, om een yder die hetj verzoekt, tot hunne kosten copia daar uit te gee ven. Zal ook van gelyken niet toegelaten worden, dat de Pretendenten tot het Volmagtfchap ten Landsdage, 't zy Grietman, Secretaris, Edelman, of Eygen-erfde , in de Kerk, of by particuüere.ftem. minge verfchynen . fchoon zy daar begoedigt zyn, maar zullen in zulken cas, de ftemminge van haar landen doen door andere gequalificeerden als boven, by pcene van 100, Goudguldens voor de eerfte reize, en voor de tweedemaald, te appliceren als voren. De openinge van de generale ftemminge zal in 't Regthuis gedaan worden by de Grietman , de Byzitters en den Secretaris, en zal niemant in de Weerkamer geadmitteert worden, als alleen di< Perfonen, welke met fchriftelijke commislïe vai de refpect-ive Dorpen , tot overbrenginge van di particuliere ftem-cedullen, geordonneert zyn welke commisfien op dien tyd, als de particulier ftemminge gefchied, in de Kerk gefchreven en ge tekent zullen worden van de Stemgevers, in pra? fentie van de Dorpregters, en de voorgeroerd twee Perfoonen. Ymant Paapfche ftemmen hebbende gebruikt zal daar door niet vervallen van de pluraliteit va ftemminge, maar zo hy bevonden word buiten d de pluraliteit te hebben, zal hy ook tot het Vo magtfehap geadmitteert worden; dog voor ydi Paapfche ftem , waar' voor op deszelfs ordre g ftemt is, zalhy verbeuren 100 Caroliguldens, te profyte van de Diaconie-armen ter plaatze, da; de ftemminge gefchied; welke penningen met p ■race executie zullen worden geinnet. Yma LEEUWA uDECÏ. Uit"chry-zving randen ge. wonen landdag. 1 > e •> n ie L:r n ïr 1- lt  Leeuwarden, Uitfchry.ving var den gewonenlanddag. \ I i i r d ii v d P ei h bt ru'i to ne als ] vai i 't t ren mei 120 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ymant ten opzigt van iyn Perzoon niet hahvl of capabel, of gegualificeen wezende" 't Landsdag geaqmitteerc te worden, en e er d? geene, die anderzints de minderheid van Remmen 'ge uhrch"vvi,Se maar een 3 De Grietman zal gehouden weezen 7™ A mBt ;„ deze getrouwelyk tebetragte" zoo weS Pr^Ln in t particulier rakende ,;afs dat de ZoZ uo Xn wel onderhouden mogen worden, er1 niefnalate? aan deeze Vcrgaderinge pertinente rekenfehan te dS zonilTnffen> Z°/egens d^rnm&-ye. rage zouden mogen gedaan zyn, by pcene van roo Goud-gu.dens, te appliceren de eene helfr :en profyte van den Aanbrenger, endeandwehe ft en profyte aar, den Armen der Grietenye En zullen alle die geene, die hw? reet van temmmge aanmat gen, weaens h, n°. ehotfehietende hufzen ftelCof Soe&S ' lede gehouden wezen te hoeden £ fefKn*™ e doortogten of inlegerinee van SnM X™ 1 conformité van deê Joifleïï te £™Se £ rkiezinge tot Volrnagten op den ÏSdaa £ Staaten van 't Land den 4 Maart 1640 .sean obeert , voor zp verre 't zelve in vorife en volgende arcculen by Refolutie va den fS ily 1698 met is gecorrigeert en geamplieerr De Volrnagten met autlntique, |opiè5eÓf m> eken geëxtraheerde procuratien komende,' zullen t worden, geadmitteert; maar de geene zu 5 ïgelaten worden, dewelke compareren met oriS e naar behnoren ondertekende procurXzo wy ueen Formulier hier nevens overzenden 1 uen jaare 1616 hier annex. Jat niemant van Paapfche Ouders geboren in oekomende op den Landdag za] woS verU l jen™e ?Ivorens Ledemaat va7dfGerefoï *de Rehg.e IS geworden, „j^^ nige.  JAARBOEKEN, January, 1783. 121 nige, die voor dezen daar toe geadmitteert zyn geweest. ,. , Wezende de voorfz. Volrnagten , die op den Landsdag verfchynen zullen , goede Patriotten, liefhebbers van de waare Gereformeerde Religie, zo als dezelve in 't begin van de Reformatie aan ^enomen en geleert is, als meede van de Vryheid des Vaderlands, genegen tot Eendragt, en die als nog zodanige te" weezen metter daad bevonden worden. . Gantfchelyk vry enonverdagt van allefufpicien, en eenige gunst tot den Vyand van deze Staat te draa gen, of ooit gedraagen te hebben; endeook niet laster' lyknog ergerlyk,dan eerlyk en vroom van leeven, Zonder ook anderen toe te laaten, als die be vonden worden by de meeste ftemmen der Ing-:ze tenen , in conformitté van deeze uitfehryving verkoren te weezen. Invoegen dat het den Gnctsheden en Secreta risfen mede niet geoorloft zal weezen, eenige pro curatien te fchryven , en te bevestigen, dan O] zodanige Perfonen als vooren verhaald , by peen van voor goedgunners en toegedaren van dei Vyand geagt; en naar eisch van zaaken over zulk eeftraft te worden. Om op den 2 February als vooren, precys e: zonder eenig vertrek, 'savonds binnen Leeuwar den, en 's anderen daags ten tien uuren voor noe op 't Landfchapshuis te compareeren.. En aldaar te ontvangen,*! geene de Beeren Sta ten als dan, en daar na, by gefchrift ter hand ge fteld zal worden : En daar op , mitsgaders at! voorvallende zaaken, (trekkende tct bevordering van de gemeene zaaken, te beraadflagen , raame en fluiten, 't geene by gemeene, of meeste ften men bevonden zal worden oorbaarlykst te weezen zonder te vertrekken, voor en aleer 't poicót va de Confenten ten vollen zal zyn afgedaan. Dat zal moeten gefchieden binnen den tyd va zes weeken , in welken tyd alle 's Lands zaake zulk LEEUWARDEN.' Uit- fchryving van den gewonenlanddag. 1 1 i l l 3 e 1 i- 1 n n n  Leeü- warben. vu.- fchryving vai den gewonen/anddag, i 1 < \ t • -\ ï 2 7. m NIEUWE NEDERLANDSCHE zullen moeten afgehandelt, en de, Landsdag daar meede geflooten worden. e Ende wat na de voorfz. zes weeleen zoude moogen worden gebefmgneerc, zal alles van nul ca onwaarde worden gehouden. Ook meede te ontfangen bewys en aanwyzing waar en tot wat einde de ingewilligde penSn tot nog toe opgenomen , aangeieat en beteert zvn Eu dit alles met volkomen last, zonSeeen?"e* wydere rugfpraak of' reftricfie. Cn,ge Houdende den afwezende, en niet genoegzaam ftemmeng.eD' ^ COnfeilterende «byvaSS • ^aar toe Ons verlatende, bcveelen Wy OEd in de befcherminge van God Almsgtrg. Leeuwarden 8 January 1783. *-«.uwar UEd. Goede Vrienden, , De Gedeputeerde Staten van Friesland, J. C. Rekgsma, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog, H. H. v. Wyckel, Ook hebben de Heeren Staten, even gelvk lie van Holland en Utrecht, a!s mede de Mgemeene Staten, gedaan, hebben den en. Advys -yan 't Hof van Friesland over 4e Miü. tairejurisdiclie;en den Vaandrig de iWitte. i J 4 1 1 i i i 'i i *3* NIEUWE NEDERLANDSCHfi dan da 1™ ^ geVolg **> > ^en ande" Tunsdiftie in f'"26, Vc,twin'ende Militair* SetrbLrnIy " ,0°P Jraat voC'»^° eindelyk ree^ent. Ueen andere dwang dan die van PP»Jr> teera der burgc™ eï iS h? S*f° '" het inf"1- met gewelt berfteTvahet gefeederï~' CD,duS DtwfwüS 3e ongemakken, weke uitlof,- f ."P^11™» >«rró tfaan geboren te wÖrd n * ^ T"um %Vm" iet vertrouwen op & «, dên rS'" /oor de inwendige rustTveTmnid/rr8 6 ' Z" B^dlg self. plaats eene" volkomen™weeloosneid" tt ing opïyfc.en ODVerayd^^ gev^vf^veïwi: Misfchien zal men egter ze^en A*t mU t> « ^ het begane delict van den Vaandr il 1 ^ 1 zyne qualiteit als Officia- de £Xi f Wltte* iet bevoegd kan gereeken m: dog fchoon Wveigenrlvk nl'r k tcftraf" en, dat ons «ebleekén zf wïaMn h T?Ve«" « hehbe heftian ;l ï, n hec dellft van ww« neooe oeitaan, is hec egter uit hec geene 'er  JAARBOEKEN, January, 178* *33 'er reeds van gepubliceert is, genoegzaam bekend, dat de voornoemde Vaandrig de Witte , werd befchuldiet dingen te hebben ontdekt, welke aan eenen vyand «iet mogen worden gereveleerd ; al* het aangeeven der gronden van het eiland,waar or de landing itonde te gefchieden; het getal en caliber der Rukken gefchut daar leggende, en mo gelvk andere zaken van dien aard,ons onbekend, Het gedeelte van verraad, waar toe hem zyn< kwaliteit meer dan een burger in flaatttelde, he overgeeven namentlyk van Brouwershaven, wan neer hy daar zoude commandeeren , is met vol bragt: Dog het andere gedeelte der Accufati behelst buiten eenige twyfel zodanige delicten welke door eenen burger wel konnen werden be gaan, en is in der daad niets anders dan verraad zo op goede gronden coniteert, dat hec met de Vyar.d dsdelyk is gepleegt. Hoedanige delicten , zo zy van een milita worden begaan, reeds by het opregten der Kep' bhk zyn befchouwd, als corxerreerende de g< nerale ruft en de verzeekerheid van den Landt geene pure militaire delicten te zyn: waar vi den beroemden Bynbershoek zégt, dat zy zond teegenfpraak niet van den milicairen , maar yi den, door de plaats, waar het delict begaan v bevoegd geworden burgerlyken regter moet worden geltraft. „ Sed progrediamur ad Jus H „ landicum, & imprimis in hanc rem natandum Hollandi* Ordinum decretum 30 Sept. i654- 5 „ placuit mi Uturn delict a, non pure militaria , j „ qua ladunt tranquillitatem publicam & Societat „ Civilem (Choqueerende de gemeere ruit of bi ,, gerlyke Sociëteit) omnino ad Judicem^ Qvu „ Loei, in quo deli&um ejl'admifjum, pertinere. ■ „ Ouare prolixè falluntur, qui apud Romanos om „ militum crimina a folo Mllitari Judice vwdtc, „da, een [ent, fed illis hominibus os ebt ur are e „ otio abuti: & hoe jam non agimus. Q. J- } rati L, c. 13, Ja zelfs ten tyde van jueu K 5 1 Leeuwarden. Advys van 't Hof van Fries• land over' '■ de Mili■ taireju. risdihit; 1 en den j lraan. drig de , Witte, n ir Ir ;» n :r n ' 1» :n >/- tfi uo ed •m T- °.m lia \n- fet tein Nico aas de Maulde , om eenên eefmeeden dog mislukken aanflag op de Stad Leiden ,doS Scheepenen aldaar is geftraft, zonder dat Leice/ler z»g hier teegens in 't minde heeft verzet, als teegen een inbreuk op zyn Regtsgebied. Zie Uor.a'i. 13. b.'adz. 96. c3c feqq. ten duidclyken bewyze.dat men zelfs in een tyd, waar in men anderzins de Jensdiflieder Militairen,denfterkften voortaanen op alle gevallen, maar eenigzins dubieus, zag aanfpraak maken, een geval egter van Natuur ais iet teegenswoordige , den burgerlyken regter niet leeft durven ontrekken. 6 'Er is nogtans hier omtrent eene objectie gemo'eerd by meergedagte Misfive van Z. D H wH :e men niet kan ontkennen, in den eerden opflJr n voordat men de zaak wel heeft ingezien fne' 'eus voor te komen, dat namentlyk dit delicl on" er de delicten der militairen fpeciaal in den Ar tl aibftef. Art. 5 en 6. ftaat opgetelr. Dog Ed. Mog. Heeren .' zal deeze Articulbrief deezen decideeren , moefte dezelve dat"et lor de refpedive Bondgenoten, zo zyn geapnro;erd, dat zy ook werkte m de particuliere Pm i,Cie/nVirn eeD? lve!ker> dit delict van den Vaan" ig de Witte, is geperpetreerd. Wat Is nu de Articulbrief? niets anders dan eene rzamehng van militaire Ordonnantiën door den lad van State gemaakt, in een tyd van OoS ^V?TAV™^™W de opeg g der dehcfen daar by gemaakt, meeft intyd i Oorlog voorvallende toont zulks ten klaar. 3 aan : was dezelve gefchikt om in tyd van ^ede in de Guarnifoenen der S.teeden, van de nmende Provinciën plaats te hebben in Deiic. welke uit hunren aard niet zyn pure miiie, zo moeite zeeker dezelve niet flegts aan de hoof»  JAARBOEKEN, January, 1783- *33 hnnfd-n der Regimenten ia 't Leeger, en in de bezeM plSwnf gelyk nu gefchied is , zyn geSX, maar ove? al in de Remmende Provincie1 ïepromulgeerd zyn geworden. Zoo .vel in 4 immers den militairen regeer daar by wi-rde Seven, wierde den burg.rlyke odtttokken :: dee :|?moeüèderhalven weeten, wat hem benomen wat hem ontrokken was, waar over hy al oftt ISet meer zyne regterlyke magt mogce oeffenen, i Maar zoude de Raad van State, of zouden H. H M zulk eene legislative magt in de Prov.nciei «êrceeren, moeite zeeker deeze in zo verre va hunne refpective Souverainiteit heboen gedefl fteerd, en een gedeelte daar van ter uuvoenni i dies benodigt , aan de voornoemde Collegie. hebben overgedragen. Waar leeft men ergens va Keen fpeciale overdragt? Nimmer >^ltans deeze Provincie zulk een expresfe raagt den Raa van State, of H. H. M. opgedragen. •Er blyftdan niets overig, dan dat men zegge , dat de Artieulbricf kan werken, m hetleeger, e 00 die plaatzen, waar op de Bondgenoten gezc n?en Wk de legislative magt hebben kunnen oeff. nen dat is te zeggen, in het resfort der Genen K, dog geenzUisin de Hemmende Provinciën S in nog H. H. M. nog d,n Raad van Sta Tenigè de minfte regt van Souverainiteit of Juri Si* competeeid. En wel met opzigt tot b ft van Jurisdictie te geeven, zal zeeker d. Articulbrief nooit geagt kunnen worden tes » eefchikt : Daar zy uit haaren aard de Jurisdifl Set verandert, en gevoigelyk nog geeven, ft beneemen kan, ftrekkende flegts daar toe d zy den com^etenten regter na haar voorfchri zvn wettig gezag doet oeffenen. ^Wy komen dus tot een.anderpoinö.onzer cc fideratien, of namentlyk Holland meer egt, d de overige Provinciën, heeft, om over het del van den Vaandrig de Witte te jugeeren. Na hi over de gronden, welke in deeze geallegeerd w< Lfeü- WARDEP. Mvys van 't Hof van Friesland over de Mili1 tdtreju' 1 risdiclie; en din t Faan\ drig de 1 Witte, i i , n t- , :e s- ÏC :n m ie '6 at ft n- an eb er >rd,  LÉEtr- WiR DEN. Advys van 't Hof van Friesland over de Militaire Jurisdictie ; en den Vaandrig de ; Witte, < i 1 J r d z z V 7 b, 0 P et aa de de va en no Ür km ïSÖ NIEUWE NEDERLANDSCHE ze"f?PneHhebben ovenv^n, kunnen Wy niet i^Séfv^-0S« «. u. ivj. geenzins bezitter; de Souverainiteit • en mogelykheid beregten een delict binnen een d?5 ^eenel^^e Men -oude ook van zuik eene regtfpraak van unnen alleen*1''5* mee* da" <*nP exempel 4te™derE exempel, waar door de -geen aer Provinciën op eene ziarbTe en sewp). -ïve octu.gen , dat zulks gefc'-'iede voor die kppr SST???» href ««« S« ProvS te wS M u refolut,e van IJ. H. M van d~n ■wït was"" dat H ' H ^ ^ ™n zi" wel Men k00mc d eindeïyk Ed. MÓg."Heeren' de vraag, welke der dimmende Prtvihcien in Va,endDrir5gVS,°Ver meerg^»eld S van i va?ndng de Witte, te jugeeren. iSffSH £3 °TCr tUsfchen de Provinciën d "oJSj• reejs verfci,il is °ntiia^» ntr £ Provi"cien, om zulks te decideenn! \ niet zyn geroepen, en zig , ürevobe de ie, daarm voor als EOg nietmogen Ueeken men Wy niet denken, lat zul Kok voor als nog  JAAR BOEKEN, January, 17*£ %® bo2 een objeft van Uiv Ed. Mog. deliberatien, M van het van ons gevraagde Advis kan oplee- PrHet is daarom dan Ed. Mog. Heeren! dat Wy wermeenende aan deezen Onzen pligt te hebben (voldaan, de van Ons gerequireerde Confideratien ihier meede zouden moeten beilmten , was het «riet, dat het onderzoek over de Militaire Juns d'cb'e or.s hadde aanleiding gegeeven, cm Uwer 2£d. Mog. zwaarwigtige deliberatien nog een ogeiliblik op ie houden , met eene bedenking reeds by -eene der Öaai tieren gemoveert, over het byzonder wevaar voor de regten onzer Ingezcetenen , welke nmeer dan die der andere Provinciën, door oe Reeds laangroeiiende Militairejurisdictie, worden bedreigt; ;3daar in geene Provincie die zo g^dugte magt zc «■verre is te gemoed gegaan dan deeze. Hebben nier onze goede Ingezeetenen de zo nut ttige Preventie in het ftraffe der Militaire ove -commune delicten moeten zien wegneemen,? v ,n dden zy zig nu niet genoodzaakt, na het aflchafrei [des Krygsgeregts, (het welke de zaken nog onein Jdig heeft verergert) teegen deliften door militair [begaan, hun heul en beicherming te zoeken b; it den Guarnifoens Krygsraadt. Eene Vergadering Ed. Mog. Heeren! waar 11 (dikwerf lieden, welke de Wet nog vernam atati l weigerd in het adminiftreeren hunner goederen : zomtyds vreemden en uitlanders , en genoegzaar r! altyd lieden, in regten geheel onkundig, over zs 1 ken van de uiterRe importantie, de aangeleegcnlt i eigendommen , eer en leeven tanquam e tnpoa u regt fpreeken. . ,. „ , , Hoe veel gelukkiger zyn met op dit Ruk d Overysfelfche bondgenoten, „ waar RiddeHcha en Steeden hebben goedgevonden te declarec ren, (zo luiden de woorden der refolutie) dé ' !| nooit zullen gedogen , dat eenig? hec zy hoge ' het zy laage Krygsraaden , of yroand anders ! ' wie 't ook zoude mogen weezen, zig in deez Leeuwarden. Advys van 't Hof van Friesland over de Militaire Jw risdiclie ; en den Vaandrig de Witte. i f ï r » i e 'e e P » e  Leeuwarden. Advys van 't Hof van Friesland over de Militaire Ja risdidtie; en den Vaandrig de Witte. I . d fte J5 vo ge 138 NIEUWE NEDERLANDSCHE Provincie aanmatige, ofte arrogeere eenige Tu„ risdictie in civile zaken , behorende tot de or„ dinaire Jufhcie, ftrydig met de Regten en Pn„ viiegien, aan de Staten deezer Provincie, of „ eenige ieeJen van dien , onweedenpreekeh k „ competeerende. v J Zyn dan onze Ingezectenen hier in zo verre beneeden het geluk zelve der Overysfelfche N1 buuren, met zo veel te meer vver voelen Wy Onsby deeze eeleegentheid weedèrom aangefpoort, aan Uwern.d. Mogs. Vaderlykezurge,dë Privilegiënen Kegten, en Onzer Meedeburgeren bun van ouds competeerende, en nog by hec reglement reformatoir geconfirmeerd , en met folemneele eede bezworen, op het plegtigfte en dierbaarfte aan te oeveelen. Waar meede Wy na U Ed. Mog. in de befchcrmmge des AUerhoogften te hebben aanbevolen, verblyven, EDELE MOGENDE HEEREN! U Ed. Mog. Dienstwillige, -eenwarden, De Raden van 's Hofs van Fries! en 6January I7%3- In kennisfe van my Griffier (get*kect) H. van der Haer. OFERTSSEL. Deventer. VTegens het geen op den Overysfelfche r T Landdag, omtrend de Drostendienn was voorgevallen, (Zie hier voren bl 09 en volgg.) heeft de Regeering goedgenden aan de Gecommitteerden uit de Bur:y kennis te geven. Zie hier het Ex- , I  JAARBOEKEN, January, 1783. 139 Exiratï uit het Boek der Refolutien der Stad Deventer. Martis den 12 Novemb. 1782. Cosf. Fockink, Tichler, Ddren. Scheepenen en Raad hebben goedgevonden, door de Heeren in der tyd aan Gecommitteerden uit de goede Burgery dezer Stad kennis te geeven, dat de Heeren Gedeputeerden der Steden Deventer, Kampen en Zwolle op den jongftleden Landdag, gefterkc door het conform Advys van den Heer Droft van Ysfel muiden, hebben verklaard, het Ruk van de Drostendienlten te houden voor afgedaan en finaal geconcludeerd, en dien ten gevolge dezelve Diênften voor afgefchaft; dat ondertusfehen de Publicatie daar van , wegens de oppofitie van de overige Heeren van de Ridderfchap nog niet ten fffecle heeft kunnen gebragt worden, doch dat Ha3r WelEd. Hoog Achtb. niet zullen nalaaten, met concurrentie van de refpective Magiftraaten der twee andere Steden, hieromtrent zodanige verdere mefures te neemen, als ter volkomen afdoening van deze zaak zullen meenen te behooren, Hebbende Haar Wel Ed. Hoog Achtb. ten einde de voorfz. Refolutie, voor zo verre dat van hun alleen afhing, effect, te doen geworden, bereeds den Heere Amptman van Co'mfchate gelaft, om vorders, noch in natura, noch by afkoop, eenige dienden te ontfangen. Dat voorts, belangende de readmisfie van den Heer J. D. van der Capellen tot den Pol, het genoegen hebben te berigten , dat deze zaak met gemeene bewilliging van alle de Leden der Staats-Vergadering is getermineerd, en de Welgem. Heenwi der Capellen dien ten gevolge op den eerften dezer ter vergadering van Ridderfchap en Steden verfchesien. (onderftond) Pro ven Extra&u. (Was getekend.) A. VAN SüCHTELEN. - Secret, 3782, Oot Deventer. Kennisveringaan de Burgery wegens de Drostendiendienften.  Deventer. AEte van aanftelling van 12 Gecommitt. i i i c l i i s S j< n d d P' v; g< te u: hi vc m H 140 NIEUWE NEDERLANDSCHE • Ook heeft de Burgery goedgevonden 13 Gecommitteerdens aan te ftellen,. blykende deze Ade van den 1 December 1782. Me van Aanjlellinge van de hier onder gemelde 12 Gecommitteerden* uit de Burgery. £)oor de gezamentlyke goede Burgery en welmee_ nende Ingezetenen eer Stad Deventer ter inlevering van derzei ver beide refpective Reauesten, verzogt en gecommitteerd geweeft zynde de ydeJyke generaal Onderluidcn der groote en kleine Gilden, Hendrik Alfrink en Hennanus Hoeker.! levens en met adfnmptie van de Burger Officieren Pieter Hengelaar en Joan ChriJIofel Frister ;en door leze voorfz. Gecommitteerden'aan gemelde Burgery en Ingezetenen btboorlyke Communicatie ;egeeven zvnde van de Refolutien, refoective vf /V el Ed Achtb. Gezworen Gemeente hun, Gecom- S getio a ter hanTd ftei]eD •a,s mede van het appoit, door Hoog en Welgemelde Heeren hun edaan toekomen tenreguarde van het Succes, datdc erzceken van_ voorfz. Burgers en Ingezetenen ter ar, s vergadering van Ridderfchap en Steden op het if ón nRfC£S Va,D de,n Landdag §ehad ^bben: ls on. Ondergetekenden alzo ter kennisfe gekolen, met alleen, dat de Heeren , welke wegens eze Stad ter Dagvaart op voorfz. Reces zVn gemuteerd geweest,nevens die van de Steden Katnn en Zwolle, gefierkt met het conforme Advys den Heer Droft van Ysft-lmuiden, finaallyk sconcludeerd hebben tot de affchaffing der Dro£ ndienften, zonder egter de Publicatie daar van c hoofde van de opP„fitie der Ridderfchap , tê bben kunnen eilectu-erenjmw ook, dat de Heer n der Capellen tot den Pol, wederom fesfie geno™ fxA mude Staatsvergadering, waar toe Zyne oog Welgeb. met gemeene bewilliging van alle \ regt-  JAARBOEKEN, January, 1783: M ■regtgeaarte en billykheidlievende Vaderlanders, is gereadmitteerd geworden. Het zou dienvolgens, dnnkt Ons, geheel onbe laamlyk wezen, indien Wy niet vertrouwden, dat de objecten van ons verzoek door onze braave en hoog geachte Regenten op een Vaderlyke wyze zyn in 't oog gehouden, en uitgewerkt met zodanigen cordaten yver, als de omftandigheden des tyds hebben toegelaaten; en indien Wy hier op in. gebreeke blieven , Myne Heeren van de MagiRraat voor alle aangewende devoiren , betrekke]yk tot het effeöueeren der beide voorfz. heuglyke evenementen, op het nedrigft te bedanken: gelyk ook de Heeren van de Gezworen Gemeente voor alle die ernftigfte en kloekmoedige pogingen, door welke onze Remonttrantien allezins onderfteund , en onze verzoeken kragtdadiglyk zyn aangedrongen geworden. Dan overmits Ons by generlei Ouverture is gebleken, of en hoe verre in bovengemelde Staatsvergadering eenig tentamen gedaan zy omtrent het point van overftemming, welkers Redres Wy insgelyks verzogt gehad hebben, en door welke de "Heeren van Ridderfchap, ftrydig met de oude conititutie van 's Lands Regeering en mee de baarblyklykfte equiteit, getragt hebben, en nog .tragten, boven de Heeren uit de Steden te prsedomineeren, buiten twyfel ter bereikinge van een oogmerk, het welk niet alleen al te zeer particuliere belangen verraadt, maar ook de Regenten ,onzer Steden, mitsgaders Ons en alle vryheidminnende Inwoonders dezer Provincie, in gevaar Relt van welhaast tot een flaaffche fubmisfie ver* ,nederd te worden. Vermits Wy ook uit de Refolutie van Schepenen en Raad over ons Request, ter Tafel van hunne Wel Ed, Hoog Achtb. aangeboden, met byzon. dere vreugde gezien hebben de verklaring van Hoogftderzelver volvaardige genegenheid, om aan .de billyke en regtmatige verzoeken yan hunne L goed? rEK. A&e van lanjlelHng van 12 Getoinmitf.  Devèj?- TER. Acie vat, aanftelting var, i %Ggcommitt. 142 NIEUWE NEDERLANDSCHE goede Burgery altoos genoegen te willen geeven • gelyk de Wel Ed. Achtb. Heeren, Lenen van de gezworen Gemeente , niet minder by Refolutie gedeclareerd hebben, zulks ook, zo veel mo»elyk, haar eenige hoofdnedoelde en oogwit te wezen; en Wy, dien ten gevolge, zyn 'aangemoe. digt geworden, op onze eerbiedigen Vertoogen, en zo Wy meenen , billyke en regtmatige verzoeken, in beide voorgemelde Requesten vervat, met alle veri'chuldigde reverentie zo lange te blvven infteeren, tot dat dezelve, ten eencmaalof zo' veeldoenlyk zyn uitgewerkt en geëffectueerd, waar na, zo wel als na het wecbneemen of verbetcrea van nog andere _ grieven en'abufive digresfien, Wy zo veel te vieriger behooren te verlangen, hoe veel te meer Wy, in dit alIerbeklaaglykRe tydgewrigt, redenen hebben van bekommerd te zyn over den hachlyken toeftard van 's Lands Welvaart in 't gemeen, en over het totaale verlies van onze Burgerlyke Vryheden en Voorregten in het byzonder; Zaaken, om welke, onder 'sHemels Zegen en 0"afhangelyk van depligten, welken ons de Godsdiensc dicteert , indien 't nog niet te laat is, te verhoeden of te herftellen, voor Ons geen andere weg open Raat dan, met verwerping en' verfoeiJiog van alle fediticufe bewegingen , naamlooze Schimp- en Lasterfchriften, en het geene wyders dient om de gemoederen tegens eikanderen te verbitteren , ons onder bedaarde RemonRrantien en onderdanige verzoeken te vervoegen tot onze wettige Regenten, de We! Ed. Hoog Achtb. Heeren van de Magiftraat dezer Stad, wier bereidvaardige attentie op de algeineene fmeekftem hunner gehoorzaame Burgery, voor al in deze rampfpoedige en kommervolle dagen, wy niet in twyfel mogen trekken; als mede en wel in 't byzonder tot onzer Stads getrouws Vaderen , de Wel Ed. Achtb. Heeren, Leden van de gezworen gemeente tot welken Wy de ftrikffe betrekking hebben, en in wier geduurzaame geneigdheid om onze decente Re-  JAARBOEKEN, January, 1783. Hü Seironftrantien en verdoeken by alle gelegenheden wel te willen aceepteerén, en met derzelver veelvermogende intercesfie te begunftigen , wy derbalven ten vo'lcn berusten. Eirdelyk, vermits de bovengemelde Generaal Ouderiuiden en Burger Officieren te kennen hebben gegeeven, dat Zylifden thands moeften geconfidereerd word-n als hebbende de hun opgelegde Cohifnisfie geëindigd en volvoerd, en dat zy over zulks zich niet geen opftel en inlevering van eenig Dank- of ander Adres konden en mogten belasten noch bemoeijen , ten zy d3ar toe te zyn op nieuw verzogt, en nevens eenige andere bekwaame Medeburgers, hun bekend en aangenaam,door hec gjntfche lichaam der Burgery by fpeciaale Acie beroemd, en fchriftelyk onder belofte van fchadeloothouding en vrywaring gerequireerd. Zo is 't, dat wy Ondergetekenden, na welberaden overweging van si het voorfchrevene de noodzaakiykheid erkennende» dat de welgemelde Generaal Ouderiuiden en Burger Officieren , over w ens dienstvaardige en gelukkige verrigtingen wy tot hier toe zo zeer voldaan zyn, nog eenigen tyd tot de verdere uitvoering van het beloop hunner commisfie verzogt wierden , en hier by var> de billykheid en nuttigheid hunner voorfz. confideratie overtuigd zyrd-', ten dien einde met hunne voorken, is en goedkeuring verzogt, benoemd en aangefteld hebben, gelyk Wy verzoeken, benoemen en aaoftellen de perfoonen van Joannes Brinkhuys, jan van Ca kar, Ge.rhard Bannier, Hendrik Bmfunaker Lamb. Zoon*, Alexander Eiber/s, Johannes van Veenhuizen, Engbert Wyn^osrden , Hendrik Brilman. La TeU Deventer. ASie van aanflelUng van t& Ge committ.  Deventer. AEle van aanftelling van 12 Getêmmitt. \ ] 3 ( < 3 t t V ê i è I n c v g h A g a< h »44 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ten einde om met en nevens de meergemelde Generaal Ouderiuiden en Burger Officieren, by Reprefentatie van tn wegens de gezamentlyke Burgers en Ingezetenen dezer Stad , voor de toeitemming en goedkeuring van welkers menigte, die ter tekening van deze Acte als al te talryk beboeren geconfidereerd te worden, wy gerustelyk de vryheid neemen van te caveeren , een gepast en eerbiedig Dankadres, zo aan de Wel Ed. Hoog Achtb. Megiftraat, als aan de Wel Ed. Achtb. gezworen Gemeente aan te bieden voor en ter erecialyk of refpeftivelyk, aan de Wel Ed. Hoog chtb. Magiftraat en aan de Wel Ed. Achtb. ;zworen Gemeente, wederom onder vriendelyke mbeveehng van daarby altoos te obferveeren die logachting en veneratie, welke wy verfchuldigt  JAARBOEKEN, January, 1783. 145 zyn aan de aanzienlyke digniteit^van onze hooggeëerde Overheden. Tot beter en beftendiger uitvoering van welke Commisfie wy hen kwahficeeren en rhagt geven om, geJyk , de beide Generaal Ouderiuiden van dezer Stads Gilden jaarlyUs door andere perfoonen vervangcu en opgevolgt worden , zo ook voor en in plaatze van de genen, door ons thans benoemd,1 verzogt en aangeffceld, alle jaaren, ofte ook, by aldien, door eenige perfoneeïe gebeurtenis of anderzins mogten uitvallen of verhinderd worden, als dan tusfehen tyds , andere Medeburgers by opvolging té benoemen, te verzoeken en aan te Hellen , op zodanige wyze en naar zodanige voegzaame orde, ais ten mceRen genoegen der gezamentlyke Burgers en Ingezetenen van de Stad, zullen oordeelen te behooren ; onder opertlyke verklaring en trouwhartige belofte van zodamge voorgemelde Memorien, Remonftranten , Smeek- en Dankadresfen te neemen en te houden voor onze ekening en verantwoording, en alle voorfz. verzogte en aangedelde perfoonen, het zy nu of hier na, ingevalle hun des wegens eenige moeilykheden of vexatien, van wien het ook zy, onverhooptelyk zouden overkoomen, naar ons vermogen, en zelfs ten kosten van ons lyf en goed, in onze gezamentlyke verdediging en befchermirg te neemen. Aldus gedaan te Deventer den 1 December 17*!?. Is getekend door een groot aantal aanzienlyke Burgerenen Ingezeetenen. Zwolle. De Gedeputeerde Staten zyn dit jaar binnen deze Stad vergaderd. De Heer, welke wegens Deventer in dat Collegie zitting heeft, Relde op uitdrukkelyke last van de L 3 re- DevenrER. AEle van %anftel'ing van ia Ge:ommitt.  ZWOLX-E. VER» 14* NIEUWE -NEDERLANDSCHE regeering van zyne ftad op den ia DecemDer 1702 voor, om eenen buitengewoonen Landdag uit te fchryven, ten einde over den brief, door de Staten van Friesland aan de Bondgenoten gezonden , (Zie N. Nederl. Jaarb. 1782 bl. 1455, te raadplegen: dus wierde volgens de order de Drost van Zalland verzogt. om by die uitfchryving van eenen buitegewoonen Landdag te zyn : dog deze Heer verfchoonde zig uit hoofde van onpasfelykheid. Daarop wierdt de Drost van Twenthe , de Graaf Heiden Hompefeh verfchreven • die den x9 in de vergadering kwam , dog begreep met de drie andere Edelen, in hetCollegie van Gedeputeerde Staten zitting hebbende, dat de Staten over voorlz. brief van Friesland niet konden raadplegen zonder de gedrukte Memorie van den Admiraal Generaal met de bylain tefrens m overweging te nemen en te onder! zoeken. Dog dat zulks van te veel omfland te reS\e°Cyen%ren ^ V  JAARBOEKEN, January, 1783. 147 VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. , Arbhïm. Den 25 January , zynde de gewoone kcurdag, zvn door Zyne Doorl. Hoogheid rot regeerende Burgemeesteren dezer Stad verboren de Heeren P. vanHamel tn.G. Pronck In plaats van de Overledene Heeren Burgem esteren ?. N. van der Hoop en G. Tulleken, zyn , finsevolgen het door de Gemeente ingeleverd eefchrift van 4 December 17112,) uit wee overgeleverde Nominatien, ieder van twee Perioonen, Verkooren: Frederick Hendrick Chrhtlaan Ho]f, Stads en Kwartiers Medicina: Doctor, Adjunct Concherge van het Hof en Rekenkamer van Geluer land, en Mr. Rutger Tulleken, Leen-Griffier de. zer Provincie. Haarlem den 27 January. Heden is door d< Wel Ed. Achtb. Vroedfchao dezer Stad tot Kaac in dezelve verkooren de Heer Mr. Jan van Sty rum, in plaats van wylen den Heer Mr. Lorneh Aarnout van Brakel. Delft. Den 29 December, is alhier na eem bedlegerig van veertien dagen en verval vai kragten,in den ouderdom van ruim 7i jaaren 'overleden, de Heer Dr. Dirk van Heemskerk, 11 leven Veertig-Raad cn Oud-Burgemeester deze Stad , en van wegens dezelve afgezonden 1 het Ed. Mog.Coilegie ter Admiraliteit ™ Zeeland Hoog-Heemraad van Delfland en Bewiadheobe van 'de O. 1. Comp. ter Kamer alhier. ; Den 30 is, door de Heeren van veertig Rade dezer Stad, tot medejveertig Raad vetkezen d L 4 He< Verandering onder de hooge en lage am tenaars.enz. i 1 i r 1 > r 1 e k  Vêran jdeuing ónder ce hoo' ge en xaage Amie- kaars £nz> i J 3 i c i l è & ti t V hi i H# ' NIEUWE NEDERLANDSCHE 'Heer Mr. Jacob van Fredenburg, en zulks in plaats yan wylen den Heer Dr. Dirk van Heemskerk, in leven veert ig Raad en Oud-Burgemeester, en we- ■eens deze Stad afgezonden in het Ed. Mog. Coblegie ter Admiraliteit in Zeeland. En den 31 is, door de Heeren Burgemeesteren en Regeerders dezer Stad, tot Raad ter Admiraliteit in Zeeland verkoren de Heer en Mr. Thomas yan Lith de Jeude, veertig Raad en Regèerend Burgemeester, en zulks mede in plaatze van welgem Heere wzk Heemskerk. — En ten zelve dage is, Uit eene overgeleeverde Naamij ft, door Zyne Doorlugtige Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder, benoemd tot Burgemeefteren, de Heeren Mr. Jan Bouwens , Vryheer van HorsTen , Mr Nico/aas Kraey vanger, Mr. jan Nico/aas Chris tiaan van Kretschmar, Heere van Noordlcbarwoude en David Graswinckel. —- Tot Scheepenen, de Heeren,Mr.. Jan Anthony van Heemskerk, Mr. AlexanIer Willem van Hoecke, Mr. Chriftiaan van Bereteyn, Dr. Jacoh van Breda, Mr, Willem Hendrik Véding van Berkhout, Mr. Jan Lodewyk de Bram. vlr. Jan Jakob Goeverneur. — En tot Scheepeicn Commisfarisfen van des gemeenen Lands midlelen, de voorfz. Heeren J. A. van Heemskerk. ,. van Berefteyn en J. van Breda. 'sGravènhage. Zyne Doorl. Hoogheit eeft den Heer Daniël Jacoh Adolph de Drevon aanedeld tot Drosfaard, Houtvester, Dyk-en Linegraaf van het Graaffchap Buuren , mitsgaders )t Stadhouder der Leenen, zoo van het zelve ■r .affchap als van den Adelvken Huyze Reigersaort; in welke hoedanigheid dezelve, in banden in meergemelde Zyne Doorl. Hoogheid, den eed :eft afgelegd. A ms t el dam. Den 28 January zyn door den /el Ed. Achtb. Raad, tot Raden in de Vroed- fchap  JAARBOEKEN, january, 1783. *40 I fchap dezer Stad aansiefteld , de Heeren Franc van der Goes en" Mr. Comelis van der Hoop Gysbertsz. in plaatfe van de Heeren Harman i vanGhefel en David ten Hove, die daarvan vrywil- i lig afftand hebben gedaan". Verders is den 0 January alh'er overleden de Heer , Louis Elzevier, Kaptein ter Zee, ten dienftc dezer I Landen, en Oud Onder-Equipagiemeefter van1 het ! Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit dezer Stad. Goüda. Den 5 January zyn alhier met di eewoone plegtjgheden ingehuldigd de Heeren Welke uit de overgeleverde Naarnlyftcn van d Vroedfchap, door Zyne Doorl. Hoogheid, de Heer Prins Erfitadhouder, tot hec bekleeden vai de Wethoudeifchap dezer Stad , voor du jaar 2Vn verkoren: namenlvk tot Burgemeesteren de Heeren Mr. Dirk Mmilhts Jonghnt, voor zittende, Mr. Gualtherus de Moor, Mr. fa, Noortberg, Heer van Bleikensgrave, en Mr. Mar tinus vanTculon; tot Scheepenen, de Heeren,Mi Jan Jacob Slicher, voorzittende, Mr. Hujbertva Lyck , Mr. Pieter Leonard Schippers, Mr. Alexm. der Hendrik Metelerkamp , Mr, Melchwr JFiller van den Kcrckhoven van Groenendyck , MarceUu Bisdom, Vryheer van Vliet en Samuel Gtdeon IFok ma. Tot Scheepenen Commisfarisfen der Gemee nelands Middelen, de bovengemelde Heeren m telerkamp, van den Kerckhoven van Groenendyck e Wobma. Gorinchem. Uit eene overgeleverde Nc minatie, zyn door Zyne Doorl. Hoogheid, de Heer Prins Erfftadhouder , tot Scheepenen vrc den laare 1783 verkoren, de Heeren Adrtaanva Kuiyskerken, Mr. Johan Abraham van Tayetlar nes, Thomas Dolegius, Adriaan Verboom, Joha Hubert Gerard van Borcharen , Abraham van Be, camp, Mr. Matthys Snoeck Gysbertz. en Anthon Vebast- dkr1no onber de iioo» ge en lage Amte- naars enz. 1 1 1 > > t 1 t f n 3 r u 1 'e  Verandering onder de hoo. ge en lage Amte- kaars, xnz. ( i } i t \ 1 n h J o d ei 3 ge re; ijo NIEUWE NEDERLANDSCHE Verhoef, en daar uit tot Scheepen-Commisfarsfen yau'sLands Gemeene Middelen, de Heeren boom, van Borcharen en van Be/camp, en zyn de gemelde Heeren na liet afleggen der eeden in dl bezitting van 't Scheepensampc gefield? Verders zyn uit een overgeleverde Naamfyft door Zyne Door!.. Hoogheid, den Heere Prini" Erf Stadhouder, tot Burgemeesteren dezer Stad voor den Jare ,783 en 17% verkoren de Heeren Mr Aduiaan Mart«n Daey en Adr.aan Pompe, en zulks m plaatfe van de Heeren ddrtaan van Cruyskerken en Mr. Abraham VanBlevs. wyk, Vryheer van Eethen en Meeuwen , Heere van Bab.lomenbroek , wier Bur;;emtesfters bedienin?e met den Jare rySszyn geëindigd, cn zyn voorn Heeren na t aflegger, van den behoor!yken eed den ^'geS: 1D|debe2!ttiDfiyan't 44? Enkhui zen. Den 4 January 1783 zyn on len gewonen dag tot Burgemeesters verkoren de | ?, • W. van Vossen, tot voorzitter de leer Hendrik Raada, de Heer en Mr. An'f%V BL0K?"5le Heer Pieter Buyskes; k Scheepenen de Heeren ^r/« van Schaak tot oorzittcr de Heer en Mr. Comelis Haant, de Heer Mfflinf-, de Heer Hendrik R^ken Engelsan de Heer en Ur.W.Diedrik vlfchuur, de teer Dr. Pieter van Gendren en de Heer Hesrel ■acob Slyper; en tot Scheepenen ■ CommisVarislen /er de Gemeenelands Middelen de Heeren S tes van Schaak, de Heer en Mr. Comelis ÏU»; 1 de Heer Brandeburg. Medemiilik. Den 31 December 1782 zyn gunftige aanpryzmge van Zyne Doo/lucbdS logheid den Heer Prins Liffladhouder, tot Bnrmeeiteren dezer Stad voor den Jaare i78^ verko1 de Heeren Dr. Huybert Geldorp de Lange, voor- zitter,  JAARBOEKEN, January; 1783. **l zitter Mi Jan Pan en Nicolaas Haesman; voorts aanmeld tot Gecommitrerrde Raaden in WeftFriesland en den Noor lerkwiirrieire met den eerüec January 1'8-, den Heer Pieter Spaander,-Hoofdofficier, Raad en voorzittend Burgemeester^ezei St d, in Vaat s van d> n Welgemelden rieer Bur;e meester Haesman; en in 't Collegie ter Admir -li teit in Westfriesland en het Noorderkwartier me deneerilen Mei aanftaande, den Heer Dirk Mol Raad en Oud Burpemeefter dezer Stad, m p.aat van welgemelde Heer Burgemeefter Pan , beia voor den tyd van 2 jaaren. Verders zyn den 7 January 1783 uit een over* veroe Naamlyft door Zyne Doorl. Hoogheid, dc Heer Prins Erfftadhouder , tot Scheepenen dez< Stad voor dezen lopende jaaren 1783 aQr£-'telc De Heeren Klaas Schuytemaker, Klaas hos ,Liwe Vierhmfen, Jan Vos, Jacob op 't Land, Hendr Zwarebakker ^ Jakoh Mafereeuw, en daaruit t Scbeepen-Commisf.rkfen van dés Gemeenelan Middelen, welgemelde He.ren Schuytemaker, * en Zwarebakker. Wbre. Voor den jaare 1783 is by Zy r>o~rl Hoogheid, den Heer Prins Erfftadnoude als Ma-kgraaf dezer Stad, uit eene overgelevei Naamlyft verkoren, tot Burgemeesteren de rieere JtI Byleveld en Steph a mbjs v a n r>; I o ef f Tot Sehenenen Dr. Jacob Johan Andr. Pen fohatmes de Vriend, Comelis Adriaan Reyno. Mr' Daniël Pieter de Mauregnault, Anthony Bal Mr. Daniël Willem de Cliever, Pieter HaakSh hart Mr. Oumn Comelis van der Eoon-Mejcti 4anBoddaa7t. Welke Heeren den eedlende? met de gewoone plegtigheid, in hunne Ampten iogebuldigd geworden. Amersfoort. Uit eene overgeleverde Na lvft^ ^or Zyne Doorl. Hoogheid de H veranderingonder de hoc (je en lage Amve» * MA \RS, >enz. 5 e n :r ra ik 3t \ ds 'os ne r, de n, t r 'estl, :}!, in* en er, syti ip> lere rins  Veranderingondèr de hooge en lage Amie- jsaars. enz. I i i \ 1 c S ê i Zi t( U Jr lm Jr/ 7 Jr. v rj* NIEUWE NEDERLANDSCHE Prins Erfftadhouder,. voor den aanftaande Taare I7«3j verkoren en den %l December nn ^ gewoone wyze ingehuldigd, tot|ftSSSeigef de Heeren Antony Methorst en GrS SrAW»i4 Tot Scheepenen d^ Heeren GniTÉZ ff Wtlr ^°ny mn Brinken, yerm Lentfrmck Mr. £ww Methorst hert van Raait fynand PannekoekAlardsz W ^"f Pannekoek Mr Afcafo, ChrisZrT^t vtkjen. Hendrik ter Horst en Nicolaas van Coever. len. En heeft de Magiftraat verrolSeX )ud Burgemeester Mr. in%%3l an den flaer Gysbert Harder^k\C^& * niffie met dezen dag Rond te emdi>enTbenoemd m gedurende den aanrtaanden jaaref deze' tad Zitting te nemen in het Collegia der Ken ewoon Gedeputeerden van de Ed. Mogende Hee sn Staten 's Lands van Utrecht. OT°senne Hee' FRIESLAND. Door de StemeerechnV^ xnrr Jtenen zyn voor den Jare 7sf tot Volrnagten :nLandsdage verkoren: uit v aagten OOSTERGO O. Leedwarderadeel. t den Adelyken State. Uit denEigenErfden State 1 Ulbo van Burmania. Eelco van Haersma. Mr. Johan van Kuffeler. ferwer adeel. 'UK Jofinus de Schep. Horatius Mart van Knyf. Maurits Pico Diede- Johannes Petrus van Hyh ik van Sytzama. karna. J West-Dongerad eee. SiccoDouwevanAyl. Mr. Coert Lamhartus van Beyma. Mr, Zackeus Geroltsma, Oost-  JA AR.BOEKEN, January, ?4Ö Oost DoNgeradeel. Tv fan Poppe Andree Mr. Johannes Cnspartts KtnCante, ^EZ Livius van Al- tena. CoLLUMERLAND. Martlnus van Scheüinga. Hendricus van Tfyckel. Sl Anthotrj van Plet- Jetze van Sminta A. Z. tenberg. AcHT.G ARSPELEN. Daniël de Blocq van Hans Hendrik van Haers Haersma. m^ Jr, Jan Lodewyk Dois yan Burmania. Dantdmaosel. i Mr. Petrus Adrianus Sytfe Lojenga. lxBeAnTonyCoenraadmi- Mr. Tjepke Haitsma. Um van Haerfolte. TlETJERKSTERADEEL. Hobbe BaardvanSminia. Jetze van Sminia H. Z Jr. Age Tjepke Ruurd van Sixma. " SMALLl NGERLAND. HeBor Livius van Haers- Comelis van Haersma. ]™Douwe Andries van Mr. Focke Sydfes Reidint Sytzama. YdAARDERADEEL. Comelis van Scheltinga. Mr. Daniël Sigismundi Jr. Pieter Ulbo Rengers. Mebius. Ratjwerderhem. Jr. Frans Julius Johan Johannes van Doem. Idzerd Heringa van Eyjïnga. WE Veranderingonder de hoo- ge en lage AM tenaarsenz. IS S»  Veran. dering onder de h00. ce en LA CE Amte- f AARs ENZ. j J J< Jr Jr Jr.' 1 154 NIEUWE NEDERLANDSCHE WE STER GO O. Uit den Adelyken State. Uit den Eigen Erfde State. Menaldumadeel berg en Hohenlansberg. Fr a ne IC e r A d e el. Jr. CarelGeorg, Grave Govert Deketb van Wasfenaarïwic. Mr. Sipco Basfeleur. Rarradeel. r. Jan Baron van Ech> fuiius Matthy; van torna un- -thoe Kingma. Mr. Giliam Schultz. Baar derade el. r. micoHoIdwgaTjal Albertus JEmiüus VAmn 'f 9*?$™* &rt»n raai SlutZan thoe Schwartzenberg en Hohehlansber». vSSyhT^ B"f0n Arm ^n van Gïtnftfa. Hennaarder adeel. Binnen Philip ASbin- Mr Ulrir rr 1 WONSBR A DEEL. Wies, Baron Thoe Abelm Wiarda. yhwartzenberg en Ho'tenlansberg. Rienkvan Burmania. WYMriRiT sera deel. Sjuck Gerroltjucker erna van Burmania lengers. Ir.  JAARBOEKEN, January, 1783* *SS Tr EebertSiuckGerrolt Mr. Loliius Adema. ] JuÊmavinBurmania Mr. Wybrand van Loon. Rengers. , Hemeltjme* OlDevhaart. j, "m,n mm MÏe, m £erx* Hanswyk. 'T BlLDT. Jr. WiikmAnnevanHa- Rein Smit. rm' ZEVENWOUDEN. . Uitden Adelyke State. Uit den Eigen ErfdenStati Utingeradeël. Augufiinm Lycklama a Jacob Marinus de Bea ]ujulius v. Burmania. Mr. Simon Cock. yENG wirden. Mr. -Edo Alma vanlde- Adrianus Gillis Camper, ma. Jr. Daniël Antony van Plettenberg. doniawers.tal. fr Frans Julius Johan Eduard Marius van B 'van Eyfinga. m(i' vunuu & HASKERLAND. ]r. Schelle Hesfel Roor- Mr. Reinier Hendrik 1 da van Eyfinga. Kufeler aa van j^jj 5 jacobus Moorman Bot meester. ScÖOTERt an d. Martinus v. Scheltinga. Mr. Fredrik-de Wendi Jr. Egbert Jan v. Ayta. r Ver ft k- DERING ONDER DE HOOGE EN ' LAGE ■ AMïENAAH.S;ENZ. i- ti-  Verandering onder de hooge en lage Amte» naars enz, ] 1 J l J' ft Cc M 156 NIEUWE NEDERLANDSCHE Lemsterlan D. RegnerusLiviusvanAn. Johannes Wielinga. dnnga de Kempenaar. S Jr. Pieter Edzard Ha- rinxma thoe Sloot en. G aasterland, Jr.UlboAylvaRengers. Epeus van Hylkama. , Opsterland. ïr. Reinier van Lynden. Marcus van Heioma, SïEEilNGWERF OOSTEINDE. %iocTC°/ttaS Arml(U A^vanB°^ns. r.Ernfl Frans vanAyl. Mr. Johan van Idfinga, Stellingwerf Westetnoe. r. Eduard Marius van Johannes van der Lev Burmania. Mr. Jan Roorda. DE STEDEN. 5c de Magiftraat. Uit de Vroedfchap. Leeuwarden. . Willem Hendrik Ba- Bemardus Dorhout ron van Hamhroick. Ir. Ahelius Siccama. Jouke Andeles. BoLSWARD. rnelis Heineman. Frans Tichelaar. F R A n E k E r. ike Lemkema. Jr. Lamoraal Joachem J9. han Rengers. Sneek.  JAARBOEKEN, January, «5! « Sneek. Mr. Eco * . 3# A7iyö»- Docku m. Mr. BaviusNauta. Mr. Joachem van Vliet, Nicolaas Pofthumus, Lieawe Rewders Syma. Harlincen. Jr. Hans Willem Baron Fedde Acronius. van Plettenberg. Stavoren. Tt. Charles Bigot Caspams Henricus Hei- 3 menberg. Slooten. Arjen Harmens de Jong Jr. Menno Baron van Coa J hoorn. Jan Feitfes Bakker. Dirk Jans van der Wyk. workum. Mr. Lodewyk Rengers. Joan Jacobs Tdetnci. YlS t. Petrus Camper. Lieuke de Jong. Hindelopen. Mr. Adrianus van Loon. Freerk Lammerts. Door Zyne Doorl. Hoogheit zyn uit de ove: eel^verde Ncmiratien verkoren tot Magiitr;; •. perzonen ingaande met den eerften January 17* te Leedwarden. Tot Burgemeester, de Heer Abraham Meinsmt en tot Scheepens de Heer n Govert de Vries < Roelof Storm. Bols wa rd. Tot Burgemeest'-rs d Uetren Laurens Rengm da en Jacobus van Geelkerken. Fra - ek er. Tot Burgemeefteren , de Heeren AndrUs St verda en Feico Beerts Wasfenaar. m Snee Verandering ONi)l"R DE HOge KN LAGE Amte-' n ', rs ' enz. 's 3 '» :n ■h  verandering ONDER DB hooge El* jlage Amtenaars «nz, l 14 he 17 en dis 1 »58 NIEUWE NEDER LANDSCHE Went, S?g!5S ^CelxW^ en ioc Bouwmeester de HeïVSjtSÏ D o c K U »r. Ha Rr ingen. Tot Burgemeefteren, de Heer*,, r„// e, * Syds Schaaf, en tot GerneenZ Itofe Olynjus en Dr. P^ï dö ^" Stavoren. Tot Burgemeefter, de Heer #M TJw* Tot Burgemeester, de fleer iW J*k»fc * WoRKUM. Tot Burgemeester ,^de Heer Jan van der Velde, fc^^^**^ Tvcke Fongers Hl ndelopen. Tot Burgemeester, de fleer Broer Abes Cat, Leeuwarden. Zvn Doorl rw u j *reErfftadhouder hSr^Mi,?*^' fn poneert en aangefte.'d. "Pgearagen , ge. rot Ordinaris Staat Generaal, voor bet •, ingaande den eerfte Mev 17?» f A ? «> Re^ BurgemeeSJ/ltVd Èavïet 1 de Raad van Staten voor het derde jaar, », gaande  JAARBOEKEN, January, 1733. 15c gaande den 1 Mey 1783. ter dispofitie van Jr. Hans Willem Baron van Pletten berg , Regerend Burgemeester der Stad Harüngen, die het zelve aeconfereert heeft aan Jr. Mrnna Baron van Ctehoorn, oud Burgemeester der Stad Slooten. Tot Raad ter Admiraliteit te Amfteldam, voor het derde jaar, ingaande den eerfte Mey 1783. ter dispofitie van de Heer Mr. Petrus Camper , Regerend Burgemeesfter der Stad Workum, die het zelve geconfereert heeft aan Jr. LodewykRengers, Regerend Burgemeester der Stad Ylst. Tot Gedeputeerde Staat voor het tweede en derde jaar, dat is van den 12 Mey 178;} t"»t den 12 Mey 1785. Jr. Willem Hendrik Baron van Ham* broick, Regerend Burgemeester, der Stad Leeuwarden. Tot Gedeputeerde staat voor het derde jaar, dat is van den 12 Mey 1783. tot den 12 Mey 17^4. Jr. Hans Willem Baron van Plettenberg, Regerenc Burgemeescer der Stad Harlingen. Tot Monfter Commisfaris voor de twee laaft* jaren van den eerfte Mey 1783. tot dato 1785. tei dispofitie van de Heer en Mr. Eco de Wendt, Re gerend Burgemeester der Stad Sneek. Steenwyk. Na gewoone Boonlodnge zyi den 2.6 January 1783. door Keurmeefteren verkc ren tot Burgemeelteren, Scheepenen en Rade van Zondag na Pauii bekeering 1783. tot Zonda na Pauli bekeering 1784. de Heeren Arend va Ruinen Thefaurier, Stephanus de Bock, Med Doel Meinard Tuttel, Jorna Lampe, Wybe ten Woide Boeimeester Jacob Cornelius. Deze verkiezin naar gewoonte aan Zyne Doorlugtige Hooghei ter goedkeuringe gezonden zynde, en daar by ge voegd eene brief van Keurmeefteren nopens d aanpryzinge, heeft Z. D. Hoogheid de verkiezin M 2 va Versn- oinc onder de hqo* ge en lage Amtz* naars enz. [ 1 1 ; 1 » 1 3 y a  i6o NIEUWE NEDERL. JAARB. Janrn. i783. Veran- van den Heere Arent van Ruine, als Thefaurier der] no en Jacob Comelius, als Burgemeefter afgekeurd en onder dus tót Burgemtefteren , Scheepenen en Raden ce nco-voor-du. jaar aangeft ld, Arend van Ruinen, Stl ge i n phanmdeBock, Thefaurier; Meinard Tuttel, Jor. .lage na Lampe, Wybe ten Wolden , Bouwmeester; A. Amtj"- van Linde, js'a Ai-S enz. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. NB. Door toeval de Lyft van de Overledenen enz. te Zutphen niet kunnende bekomen, zullen wy die in onze volgende den Lezer mede. deelan. Rotterdam den 20 January. by de€. Zak Tarw Oude Z' euwf.24 asö fi Nieuwe dito 18 '122 fi Rogge Oude isèaiö*15, • Nieuwe 133 a 14* fi Witte Boou groote 32138 g] kleine 18 a 20 fi by *t Laa hoekwyt Op 154 fg a2Ö ^ dito, zonder wigt 24 a 25 c( GikïT Winter 23$a25$of I Rotterdam den 20 January. by 't Lalt, *4avkb Zeeuwfc 10 a 16 c£ Vrief. Brouw 17 as2 öC —— Gron. dito 15 a 18 e 'AKRIIEBOO.NEN. 19 8 22 ïoolzaad. 38 a 44 ^ by den Steen. —— Allerbeft 44 a 52 fr. Beft 36 a 43 ft. Middelfoort 29 335 ft. Gemeen 23 a 28 ft. fiAS Allergemeenst 18 a 22 ft.  NIEUWE NEDERLANDS CHE JAARBOEKEN, Febrtjary. MDCCLXXXUI. G E L D E R L A N D. N y m e £ e n. WY hebben in ons voorgaand ffukje gemeld,' dat de Gezworene Gemeente dezer Stad, haare oude regten willende herHellen, den s January was vergaderd ge weest, en befloten hadt, alle maanden eens. zo als van ouds her, te vergaderen. Dog dc Magiftraat, aan wien van dit voornemes was kennis gegeven, heeft by een befluit varj d«en 09 January laatstleden, den ftap der Gezworene Gemeente afgekeurd. Waar tegen wederom de Gemeente op den i Februarj vergaderd zynde, een breedvoerig gefchrift heeft opgefteld en aan de Magiftraat overgegeven, in 't welk zy de gronden aanvoert, waar op hare regten lleunen,tot het nemen van zodanig befluit, als boven gemeld is, cn den Magiftraat onbevoegd oordeelt, om zich tegens hare regten te verzetten, en ten befluité verklaart, zig aan het goedvinden van \ N den Nyme. gein.  Nyme- gjln. r i < a 1 < e c g e r/, d k 162 NIEUWE NEDERLANDSCHE den Magiftraat in deze niet te kunnen onderwerpen , maar veel eer by hun genomen beüuit te zullen volharden. Arnhem. Wy hebben al in onze Jaarboeken, zo van December 1782,als van January 1785 laatstleden, gefproken van de pogingen der gezworene Gemeente, zo te Nymegen als in deze otad, om hare vervallene regten te herftellen De gemeente op den 3 February 1783 wederom vergaderd zynde ; wierdt door een L,id, voorgedragen: «Hoe dat de gezwore Gemeente, by twee Misfives, aan de Magiftraat aldaar vnende:yk en«ffcns ernftig heeft verzogt, dat Hun Wel Ed. Groot Achtb. geliefden in allen V ngte te_ handelen volgens Stads Regten en Privilegiën, inzonderheid om eene behoorly:e. Nominatie te maaken van de destyds vacant zynde Scheepensplaats,, en die vervolgens vacant zouden worden. Dat de Heeren ;an voorfz. Magiftraat door de Gildemeestcrs an de gezwoore Gemeente hebben doen beiend maaken, dat van de des tydes vacante Icheepensplaatzen eene Nominatie gemaakt n aan den Heere Erfftadhouder zoude ^ezon:en worden. Dat men vervolgens heeft zien ebeuren, dat, ongelet op de regtelvke en mftige verzoeken der Gemeente, tot Scheeenen zyn gecreëerd de Heeren Hof en Tullen welke beide ongequalificeert zyn, om en Scheepens Stoel te bekleeden. Het wele men niet eens uit oude Stads Regtew en - Pr*  JAARBOEKEN, February,1783. 163 Privilegiën behoeve aan te toonen , maai ontegenfprckeiyk is op te maaken uit het zo zeer bekende Regiement op de Regeeringe dezer Provintie, in 1750, door Wylen der Heer Erfftadhouder aan de Staten overgegeeyen, en dóor'Hun Ed. Mog. zodanig geap' probeert, dat atle Leeden , die in de Regee ring komen,zig met eede moeten verbindei dat zy hetzelve Reglement punéluelyk zuiler nakomen. Dat daar by, klaar en duidelyk in fubftantie is gearrefteert: „ Dat iemand ii , eenige poincten aan de Landfchap in 93 gemeen, of aan een der Kwartieren, Amp „ ten of Steeden in het byzonder, comptabe of redevabel zynde , in de Magiftratun „ van de refpeétive Steeden niet zullen mo ,5 gen geadmitteert worden". — Dat nu oir trent voorgemelde Heeren is op te merken 1. Dat de Heer Hoff is Doctor van het Pre vintiale Tugthuis, als mede Doélor van dez Stad en van het Kwartier van Veluwe, 0 een jaarlyks Traérement; dat dienvolgens ni< alleen van deze Provintie, m£ir ook van d Stad Arnhem en van 't Kwartier van Veluw redevabel is. 1. Dat de Heer Tulleken, b< halven andere tegenftrydige kwaliteiter heeft het Ampt van Griffier der Leenen d< Vorftendoms Gelre en Graaffchaps Zutpher in welke kwaliteit hy teffens heeft den on fangst van het kwartierlyk middel op de co laterale fuccesfie , voor zo verre aldaar vr J^eengoederen word geheven , zo dat Zy Wel Ed. uit dien hoofde aan 't Kwartier va Veluwe comptabel en redevabel is. Dat g volglyk niet fchynt gelet te weezen op voorf N 2, R Arm he.I1» l t t l l k e P :t e e 9 :s j & 1- 11 n n  «04 NIEUWE NEDERL/ÏNDSCHE Reglement van 1750, zo min als op de andere Stads Rechten ën Privilegiën , en dat daarom door een der Leeden aan de Gemeente is voorgeftelt, of de gezwoore Gemeente geene Refolutie behoorde te neemen , bv welke de Heeren Gildemeefteren verzoet en geauthonfeert wierden , om- by de Heeren van de Magiftraat Informatie en Elucidatie te vragen , of die informeele aanfteUinge der Heeren Hof en Tulleken, op Nominatie van Hun Ed. Groot Achtb. is gefchied, dan of de Heer Erfftadhouder die electie, buiten de Nominatie, heeft gedaan? Ten einde de gezwoore Gemeente , zulks weetende, haare maatregelen zoude kunnen neemen, zoo als dezelve eed en pligtshalven zal nodig en dienftig oordeelen". De voorzitter der vergadering zogt wel dit voorftel buiten omvraag te houden,dog heeft daartoe moeten overgaan, en wel eenige .Leeden der Gemeente waren geneigd , om het vraagen van voorfz. elucidatie of verklaring nog eenigen tyd te wagten , maar de meerderheid 'er voor zynde, dat zulks ten eerfte gefchiede , is het befluit overeenkomitig het voorftel eenamen. Weshalven de Heeren Gildemeesters zig aanftonds by de Heeren van de Magiftraat hebben vervoegd, en van Hun Wel Ed. Groot Achtb. tot antwoord bekomen, dat zy de Heeren Hof en Tulteken, op haare geformeerde en overgezondeneNominatie hebben geplaatst gehad. Waarop de Gemeente zich by een versoekfckrift aan den Hove Provinciaal van Gel-  JAARBOEKEN, February, 178* 165 Gelderland vervoegd heeft: de tyd zal ontdekken , wat hier van het gevolg zal zyn. Ook heefc het Bakkers en Brouwers Gilde, zynde wel veertig Leden fterk, eenparig goedgevonden , een verzoekfchrift aan de gezworene Gemeente op den 14 February 1783 overtegeven,waar in zy de pogingen van de Gemeente ten hoogften goedkeurd en dezelve aanmoedigd , om daar in yverig voort te p-aan. Hetzelven luidt aldus EDELE ACHTBAARE HEEREN! Geeven met alle refpecl te kenneD de Boekhouder en Guardianen van het Bakker en Brouwer Gilde dezer Stad, hoe dat zy reeds voor een geruime tyd verwagt en vermeend hadden, dat het de pligt der refpeaive Heeren Gildemeelteren zoude zyn geweest, om aan ieder Gilde open te leggen, de Remonftrantien, welke de gezwooren Gemeente aan de Wel Ed. Groot Achtb. Heeren van de MagUtraat dezer Stad, by Misfive zo op den 4 December 1782. als op den 17 January 178'?. hebben overgegecven, om daar uit te kunnen verneemen , in wat opzigte dezelve ten faveure der Gildens en geheele Burgery re werk hebben gegam, en volgens haar eed en pligt hadden gehandeld, doch echter, tot hier toe aan, te vergeefs , tot dat aan haar eindelyk deze Remonffrantiea op een en andere wyze zyn ter hand gekoormm, dezelve by ons nagezien en geëxamineerd zynde, vinden wy in allen deelen in diervoegen ingerigt, dat niet alleen de volkoomene goedkeuring van ons, maar ook van da geheele welmeenende Burgerye ten alien tyde moet wegdragen. Waarom wy ons by dezen ten hoogden verpligt vinden, om deze gezwooren Gemeente, wegens haare, in deze zo opregte confeientieufc eu yveN 3 «ge Arnhem. Req. van Bakkers tn Brouwers Gilde ter aanmoedigingder flappen van de gezw. Gemeen.'  Arnhem. Req. van Bakkers en Brouwers Gilde ter aanmoedigingaer flap' pen van de gezw. Gemeente. i i n • ) i l t r 166 , NIEÜWE NEDERLANDSCHE rigei pogingen ten besten van ons en de geheele Lurgerye gedaan, de opregtRe dankbetuieinm. hier mede te doen, en komen niefaSfom 2ft n?am°ene vS6meeDte' als 0nzc «P«fcSanS door nieuvve remonftrantien, L de Iw/vJn inaïM"" tC infteeren» °» OP deze hSre reeds ingediende remonftrantien ten ifoedigfte- een voldoenend antwoord te erlangen, welk wv niet an ders verwagten, of Haar Ed.Gr. AS £ in deze zaak niet kunnen hafiteeren, nadfen i! dezelve de gefundeerd, billykheid, ên rStvaar digheid in allen deelen en poincten ten klaSEn L" doo^raaïende. Wy booten en ^SSu^^tï meer , om dat de grondflag van de laatlLemelde Misflve met anders behelst als de reetenennrTvil? gien, van dezevrye Stad Arnhem^wdkft der der Burgeren en Ingezetenen, en dus ook aan' o»s, met meer dan billyk zyn toebehoorende verwagtende daarom, dacHaarEd. Gr. AcSbfdezS' ve m 't vervolg op het naauwfte zullen naleeven bandeld of verdere inbreuken gepleegt worden • on lat wy m het toekoomende fon nVn™^ ' p iere Steden in ons dierbaa? vSerland TLTer 'en bet genoegen mogen hebben,onzenederfefh.nL? üdresien ter Tafelen van Haar Ed fik" :e leggen. Daar wy ons iaK^eito^'^ mgd zullen laaten vinden,om; in on2e !SSf^be' tan deze onze gezwooren Gem2 V„ uten» rodere in deezlr, aan 5 wenden^ t ouvv v,,?"' noeite, niet alleen de doorftraSde bew, vaare en opregte dankbaarbdd5>«kST™ nmmet 3lle °Dze kr^ten en vermogen, overeen, enf II f.f aTse £5SP«PS*« voI«ensg'si!a„Twet- minge  JAARBOEKEN, February, 1783, 167 minge Godes, en hebben de eer met alle refpect te zyn Edele Achtbare Heerenl (was getekend) Arnhem .14 Febr. Door alle de Leden van '1 1783. Bakkers Gilde, in de veertig fterk. Z U T P HEN. De Regeering dezer Stad heeft in dezi maand tot onderhouding der goede orde ee nige bevelen beraamd en doen afkondiger Het eerfte, van den 10 February 1783 bc helst de navolgende Ampliatie of Vermeerde ring op het XII. Art. der ordonnantie op he Wagenveer. Tjurgemeefteren, Schepenen, en de Raad derSt! ^ Zutpheif, in ervaring gekomen zynde, dat b 12 Artikel der Ordonnantie op het Wagenveer ,d< 17 February 1764 gearrefteert, op een indirec" wyze meer en meer word geëludeert, en daar tegi willende voorzien: Zoo is, dat Burgemeefterei Schepenen, en' de Raad, welgemeld, tot interpret . tie en ampliatie van het aangetoge ne Artikel, hebb goedgevonden te ftatueren- „ Dat een Burger, of Ingezeten dezer Stad e „ vreemd perfoon, het zy met een Voerman 1 „ het Veer, het zy met eigen Rytuig, tot een 1 „ kere plaats buiten deze Stad en Schepende ,, wegbrengende, die zelfde Voerman , of een £ „ der uit het Veer niet zal vermogen dien vreei ., den, aldaar weder op te neeroen, om hem d doende, zonder byblyven van zodanigenBurs ,, of Ingezeten, naar een verdere Stad of pla N 4 » 01 ARN- t d :t :n :e :n 1. a- in ;n lit ,emnnus;èr us rer  ZoTphen, Amplia tieop 't 12 Art. van de Ord. op 't JVa, genveer, 3 i r g I d< re 7j( d< H hl: w< va: is' we 168 NIEUWE NEDERLANDSCHE over te brengen, maar dat zulks alleen zal mo. „ g n gefchieden door dien Voerman uit het Veer „ dewelke als dan werkdyk aan de beurt legt. ' 'J« «ï\f"TS dat gCen Herberg''er, ichnon een Bur„ ger of Ingezeten zynde, en zelve mederydende „ eenige vreemde perfonen zal vermogen wee tê brengen, ten zy de Voerman uit het Veer, van „ wien zodanig Rytuig is afgehuurd, in eigen per„ zoon ofte wel een zyner Knegts, werkelyk tot aan „ üe gedestineerde plaats mederyden: en zulks bv „ contravenue, in 't eerfte cas op pcene by beton„ gemelde ia Artike! dezer Ordoniwntiegefia°fi. guldens "D W C la3Ste gCVai' V3n Zes Goud' En op dat niemand hier van eenige ignorantie zal kunnen voorwenden . zal deze me! den dmk wor len gemeen gemaakt, voorts gepubliceert en geaf hgeert ter pkntzen, waar zulks de gewoonte is. Aldus gedaan en gearrefteert in Senatu den io 'ebruiry 1783. u _ Het ander bevel, van dezelfde dagtekenng, is mgerigt tegen het halen van goedeen en waren met trek- krui of hennekewaens, uit de Schepen, of van de welle, uitezonderd de ongemalen tras. ^urgemeefteren, Schepenen, en de Raad der Stad Zutphen, eensdeels confidereerende, dat alhier gewoonte meer en meer toeneemt, om goeden, en waaren mer zoo genoemde Trek- en Hen :kewgeos uit de Schepen naar de Pakhuizen të en vervoeren , waar door het geftatueerde van :m lid. en Achtbr. by derzelver Refolutie en Pu caneyan den 23 February 1779 in veele opzichte >rd elUfoir gemaakt, en anderdeels het oprkten 1 1 rasniolens alhier willende favorifeeren • Zoo f, dnt Burgemeefteren, Schepenen en de Raad, igcmeld, in de tegenswoordige veertien dagen voor /  JAARBOEKEN, February, 17^3. iö9 •voor Petri beöb?D goedgevonden de evengem. Rerfolutie en Publicatie te amplieren, en te akereren lin dezer voegen:. „ Dat voortaan zoo wel van goederen, die met Trek- Kruy- of Hennekewagens uit de Schepen '*l en van de Welle gehaald, en binnen deze Stad opgeflagen worden, als van goederen, die met Wagens, Karren, Stellingen, en Sleeden, met ,, Paarden getrokken worden vervoerd, een derde .,, deel der Vragtloonen, welke door de Voerlieden .., van het Wellekarreveer daar aan anderfints verI „ dient zouden wezen, aan dezelve zal worden ", „ betaald. En dat daar en tegen deongemalen lras „ zoo met eigen gerey, invoegen als boven ge j , transporteerd word, van de betaling van het der de deel der Vragtloonen, waar aan dezelve, an „ ders conform het geftatueerde by meergedaan< „ Publicatie zoude fubjeft wezen, ten eenemaa ; „ zal zyn geëximeert en ontheven," zullende de I ze , ten einde niemand hier van onkunde mog voor wenden, ter gewoone plaatzen worden gepubli ceert en geaffigeert. . Aldus gedaan, en gearrefteert in benam den 1 1 February 1783. Nog is den 17 dezer zelf der maand tege het opkopen van lood, anders dan door Looc gieters en Glazemakers bazen,het navolgen verbod afgekondigd. burgemeesteren, Scheepenen, en de Raad dc Stad Zutphen, tot Hun zonderling misnoege gf informeert wordende, dat er van tyd tot tyd binnen deze Stad diefftallen van Lood gepleeg ' worden, welke niet weinig fchynen toe te neme door de faciliteit, met welke men zig tot nu tc van oud Lood heeft kunnen ontdoen; Zoo is t dat Burgemeesteren, Scheepenen , cn de Raad welgemeld, zulks zoo veel raogelyk tragtende t 7.UTPH1LN. Publ. tegent halen van goederen uit de fchepeni , enz. I c 3 .1 1 r a » d n e i » e  ZüTPHEN. Verbod van 't op kopen van Loot enz. 1 c c X ] d. ei F fj ei bc i?o NIEUWE NEDERLANDSCHE 5oorVCf ÏK S de teSens^oordige veertien dagen l ,ertr,1.hC'?L:en goedgevonden te ftntueren gelyk gefchied hier mede; „ Dat het voortaan aan „ memand anders, dan alleen aan de ES „ Loodgieters en Glasmakers dezer Sad zal we te Er,m'r r6".' °m, eeni^rhande oud ' T „rti°-open: ln dat daar en boven zodanige " ^?(dS,eters°f Glazemakers indien eenige Sf! » picie mogren hebben, Qf niet het Lood 'tget » ne hun uitgeveild word,mog,e ge dolen'wezen « de namen dier verkoperen zullen hebben Tamete- Sn"-' Èntf ^T^ den GSeTau?e ' §f !, zal zo we! ,eder ongeaualificeerde „ d e onderden mogte eenig Lood" in teTkonen' „ alsgequahficeerde, die d! aanSemng en ken' „ pisgevmgaanden Gerichte, invoegen?bie? vonr „ is vastgefteld .zal komen natelaS, relkeosTrï „ profyte der Stad verbeuren twee goud Sdens i, en daar en boven naar exigentie varï zake" arh? „ tralyk worden gecorrigeeft. arbl~ ' En op dat memand hier van ignorantie za' kim ien primeren zal deze alomme vTo defgenJ" uiceert en geaffi-eert naar gewoonte. g PU" ^Xgf7?3D ^ ge3r,efteLrt iD Senacu deD ft Eindelyk heeft nog de Regeering de oronnantie op het hart en onbenoorlyk ryden e°r°andeerd : ' ^ '? Feb™w4 aldus ^lS?rnheneren' ^eepenen, en de Raad der Stad ,t het Kh»"/„'"^^^i'e genomen hebbende, it het lite Ar ikel der Ordonnantie, op h*>t hard i onoruentelyk ryder binnen deze Swd, den i? ibruary i?a9 gearredeert, en op den i>u y 32. gerenoveert, met wel w allen deel e diptelvk i naar de letter geëxeenteert kan worden , hebn, na ge.ioudene deliberatie, goedgevonden het zelve  JAAR BOEKEN, February, 1783. 17» eelve te akereren, en mitsdien by dezen te ftatue- f „ Dat bet voortann zal vryftaan*, om met Rytui,,, gen een zagten en ordentc lyken draf te houden, ' zonder te mogen harddraven of jaagen, en zulks J by pcene in 't pem. Artikel, daar tegen beraamd, .L* en op aanbrengen van den Nachtfchout of deszelfs adfiftenten te betalen, ten waare de gee]V ne, die daar over mogt worden agterhaald, bin' nen vier en twintig uuren, met twee getuigen, ; ter erkentenis des Gerichts, het tegendeel daar " van mogte kunnen aantonen; Zullende deze gei „ concedcerde permisfie nogtans geen plaats hebben omtrent koetfen en andere rytuigen, naai '"'en van de Keiken, by het aan- of uitgaan der" z^lve, rydende, als met welke by continuatie ' all -en zal mogen worden geflapt, en blyvende f-', dus ten refpette derzelve het meer aangetogen^ ■ " itte Artikel in vigeur, en onverhinderd. -'"Aldus gedaan en gelirrefteert in Senatu den February 17 83. Harderwyk. Oak in deze Stad hebben verfcheidein I)Burgers en Ingezetenen zich tot de Mflgi pftraat by het navolgend verzoekfchrift ver Aan de Wel Edele Achtbaar, Heeren van de Magifiraa der Stad Harderwyk. WEL EDELE ACHTB. HEEREN! Geven met alle vereischte eerbied te ken nen-de Ondergetekenden Burgeren en Ir woonderen deezer Stad Harderwyk, da reeds zedert den 3 December 1782. doo dood zoti'.EM, Alteratie op hei' hard en onordentelyk rydenbinnen deze Stad. t t  Har- DERWYIC. j < t ( v i c { 172 NIEUWE NEDERLANDSCHE doode wylen den Heere Aalt van Holthe een Scheepens plaats dezer Stad Vacant is geweest, zonder dat dezelve tot heeden is gefuppleert; houden het voor onuoodig, en zullen U Wel h delen en Achtbaaren niet ophouden in dezen aantetoonen, hoe noodzaakelyk alle mogelyke fpoed in het vervullen van diergelyke een vacante Scheepensplaats vereischt word, als zynde zulks LV Wel Edele Achtbaare overvloedig bekend - Dog vinden zig, enkel en alleen uit ecu byzonder yver tot welzyn en belang van deeze Stad en derzelver Burgery, cneft zouden kunnen worden, in 't werk gefield, im deze Republiek van haren ondergang, onder jods zegen te behoeden, gelyk de onvermydely:e phgt van alle waare Vaderlanders mede brengt >m alles uit te denken en in 't werk te Relien, rat eenigzints, tot betrekking van dit oogmerk ou kunnen dienen. b En zyn de ondergeteekende vervolgens , door eeze overweeging, overtuygt geworden, dat de noervinding van alle oude tyden af heeft geleerd, dat  JAARBOEKEN, February 1783. ïtf dat een Gemeenebeft geen veiliger befchermihg kan vinden, als in getrouwe Burgers, die de Wapenen voor hunne Altaaren en Haardfteden en alles wat hun dierbaar is, opvatten, en gebruiken, waarvan in 't byzonder de Gefchiedenisfen van deze Republiek doorflaande bewyzen opleeveren in zoo veele roemrugtjge overwinningen , door de oude Batavieren, zelfs tegen de flrydbaare en dappere Romynen, behaald, en in de kloeke verdeediging der Steden Haarlem, Leyden ,Alkmaar en andere, in den Oorlog tegens Philippus den II. Koning van Spanje, tot afwerping van het Juk der üwingelandy, en het herftel van de onwaardeerbaare vryheid, met zoo eene gezeegende uit» komft gevoerd. Waaromme de ondergeteekende, dan te raaden zyn geworden, en overeengekoomen , omme zig in den W'apenhandel te laaten oeffenen, ten einde zig in Raat te ftellen, om in teyden van nood de Wapenen , ter afweering zoo van uitlands, als inlands geweld, behoorlyic en met gewenfchten uitfiag te kunnen gebruiken; met voomeemeü en beloften, om zig te reguleeren na en te onderwerpen aan zoodanige fchikkingen, als door ons ondergeteekende onderling nader zullen worden beraamt, en vaftgefteld. Als mede, dewyl zulks alleen niet genoegzaam zou zyn, ter bereiking van het heilzaam oogmerk van ons ondergcteekenden, omme, in tyd en wylen, ons eerbiedig te addresfeeren aan onze Vaderen , die van de Magiftraat dezer Stad b en Hun Ed. Gr. Achtb. onderdaanig te verzoeken, dat de Burger Wagten, en die tot het gebruik der Wapenen zig vry willig aanbieden, op zuodanigen voet mogen worden gefteld, als H. Ed. Gr. Achtb. ten nutte van ons lieve Vaderland in 't gemeen, eü van deeze Stad in byzonder zullen goedvinden, en raadzaam oordeelen, om dezelve, ware het mogelyk, uit dien vervallen Raat, waarinne die tegen» Woordig als verzonken leggen» weder,te herftellen O tot DORD* RECHT. Ontwerp tot Wa penoeffening der Burgery*  176" NIEUWE NEDERLANDSCHE dordrecht. Ontwerp tot IVa. penoeffening det Burgery j i tof dien Iwfter, welke alleen in ftaat is, om onze tegenwoordige of toekomende Vyanden, en benyders van ons geluk en welweezen , den moed te beneemen , om tekens onze onwaafdeerbaare ea duurgekogte vryheid iets in het werk te Üdlen, en om tevens de waare beminnaars van het Vaderland te doen betrouwen, dat vermits de Vryheid ook onder hunne befcherming is, niets bekwam zal wezen dezelve te ondermyoen. Eu aldan onze Perfoonen Hun Ed. Gr. Achtb. aan te bieden om dezelve ter befcherming van deze Stad, haare Voorregten en Regeering van dien als anderfints zodanigce employeereu,a:sHun Ed. Gr. Achtb. zullen goedvinden. Actum, Dordrecht ro January 1783. en volgende dagen. 'sGr.A VENH AGE. Wy hebben in onze Jaarboeken van 1782 bl. 1187 gezien, dat Z. D. Hoogheid, de Admiraal Generaal, den 7 October 1782 een fuftificatoire Memorie heeft overgegeven , tioudende verflag van al het verrigte van Z. D. Hoogheid,aangaande het Zeewezen, geJuurende dezen oorlog. De Admiraal Geleraal, den 13 dezer Maand February ter /ergaderinge der Algemeene Staten verfcheiïende, heeft het vervolg van Hoogstdeszelfs [uftificatoire Memoire aan H. H. Mog. ter ïand gefield , met de bylagen , ftrekkeude sig mt tot den tyd toe, dat 'sLands fchepen n derzelver winterlagen zyn opgelegd. De Petitie van den Raad van Staten voor len Zeedienst, op het laatst van 't afgelopen jaaï  JAARBOEKEN, February, 1783. 177 jaar aan H. II: Mog. overgegeeven, beloopt ƒ 13,956,073-4-8, behalven nog ƒ 2,100, 000-0-0 tot aanvulling der Magazynen van voorraad en oorlogstuig. Wy hebben in ons voorgaand Rukje ge* fproken van de bewegingen in deze Hofplaatfe op St. Nikolaas avond; en van de voorvlugtigheid van drie perfonen , die vernomen zynde zig naar het Kleeffch grondgebied begeven te hebben , zo is een deurwaarder van het Hof met brieven requifitoriaal aan de Kleeffche regeering afgezonden, om de overgave van die drie vlugtelingen te vragen. Dit geweigerd, en dezelven dus ontkomen zynde, hebben wy gezien, dat de Staten van JHolland en Westfriesland eenen brief aan den Koning van Pruisfen gefchreven hebben met kiagtéh over de handelwyze der Kleeffche Regeering. Dog de Koning vondt goed by een antwoord van den 13 January laatstleden het gedrag der Kleeffche Regeering goed te keuren. Zie hier dat antwoord zeiven. EDELE GROOT MOG. HEEREN! Tjyzondere Lieve Vrienden en Naburen! - & Onze Vriendfchap en wat wy verder meer liefs en goeds vermogen, te voren: Hoogst Dezelve hebben goedgevonden, op den 28 December van het afgelopen jaar, aan ons een Misfive af te zenden, waarby dezelve over onze Cleeffche Regeering bezwaren inbrengen, dat die Regeering zekere uit den Haag voortvlugtige en van Oproer befchuldigde perfonen , genaamd Vermeulen, op hunne requifitie niet hebben willen doen uitleveren en arO 2 reRee- 's Gra- VtëNHA* 3K.  's Gra- VENHAGE. Antw. van den Kon. van Pruisfen op de klagten der Stat. van Hol. land. < < i t É 1 a 1 % £ S r ii \ e c v .1 178 NIEUWE NEDSRLANDSCHE resteeren, en van ons verlangen, dat wy zulks zoude desapproberen, in toekomende eevallen de prompte uitlevering van vlugtelingen tojftaan, en bovengem. Perfonen, byaldien zy zig nog in onze Staten raogten ophouden, doen arresteren en uitleveren. Het iaatfte is niet wel mogelyk , vermids gem. Luiden zoo als UEd. Gr. Mog. zelfs zit gen, zedert lang onze Landen hebben verlaten, en met gemaklyk uitgevonden zullen kunnen worden. Wy kunnen met zien, hoe ietwes ten laste van de Cleeffche Regeering gelegt kan worden, devvyl dezelve , zonder ons byzonder bevel, geen arrest kunnen accorderen, en de Heeren aan haar geene maar eemgermaate Reëele Oorzaken der vervolging van meerge/n. Luiden hebben doen aanvoeren ;waaby nog komt, dat, gelyk wy uiterlyk vermèenen, n ook zelfs uit Uwer Ed. Gr. Mog. Misfive oor! teelen, dezelve nog van geene overtreding waren jvertuigd, maar alleen gefuspedteert. Men pleegt n diergeiyke onzekere en twyffelagtige gevallen in Uwer Ed. Gr. Mog. Raad niet zeer gewillig te zyn >m vreemde vlugcelingen uitttelevefen.. % deze :oo byzondeie omftandigheden zullen wy volgens Ie billykhcid met verdagt kunnen worden, wan^ leer wy voor ditmaal Uwer fid. Gr. Moe verlm;en geen genoegen kunnen geven; Wveel eer enige bevreemding moeten betuigen, dat eene zoo uitengewoonc behandeling, en felfi het fchryven an ons, gelyk aan ons van goederhand is verzeerd geworden niet door de Vereenigde Staten an Holland en Westfriesland, maar alleenlyk door en gedeelte yan dezelve, met tegenfpraak van een nderaanzienlyk gedeelte, gefchied is. Wy kunneS neerhal ven niet onthouden van te vermoeden "dat J alle deze onverwagte flappen een fchadelyk miserfland regeert , en dat de bedroefde oneenigheid n innerlyke gisting eenig deel daar aan heeft, waarmtrent onze in den Haag Extraordinaire ÊnToyé %n Thulemeytr reeds aan verfcheide aanzienlyke eden der Republyk ons leedwezen en onze ge1 voe-  JAARBOEKEN, February, 1783. 179 voelens heeft betuigt, en thans nog omftandiger aande Vereenigde Staten doen zal. By deze hoogst waaafchynlyke veronderflellingen nemen wy deze gelegenheid waar, om ÜEd. Gr. Mog. op het inftantelykfte verzoeken en asn te manen, dat zy zig niet door een op zig zelfs onwaarfchynlyke argwaan, en door ingevingen van onrustige, heethoofdige en eerzugtige luiden laten bewegen, om \ overylde flappen te doen, en zoodanige veranderingen , byzonder in de titsats - Conftitutie, voor , te nemen, welke niet anders, dan de gevaarlykfte, gevolgen voor de geheele Republyk kunnen hebben ; maar dat zy zig veel meer zullen laten aan ] gelegen zyn , om elke voorkomende nieuwigheid en onrust te onderdrukken, die zoo veele jaaren zoo gelukkig gefubfifteerd hebbende Regeeringsform in alle Bukken te conferveren, alle die geenen die aandeel daaraan hebben, in de rustige pos'fesfie van hunne voorregten te behouden, en daar. door de by de tegenswoordige zoo critique om Handigheden meer dan ooit nodige eenighcid van alle de Leden van den Staat te bevorderen, en de zoo gevaarlyke Tweedragt te verwyderen. Wy hopen dat TJEd. Gr. Mog. deze onze pogingen zullen aannemen, als eeenen opregten en welmeenenden Raad van een waar Vriend van Hoogst Derzelver Staat, en zig verzekerd zullen houden, dat wy aan deszelfs behoud in zyne tegenswoordige gelukkige Conftitutie het wezentlykfte aandeel nemen, eti ó.?.r. eene verandering in dezelve ons niet onverfchiiüg zal zyn. Met zulke gevoelens verblyven wy Uwer Edele Groot Mogende Goedwillige Vriend en Nabuur. (getekend) Frederik. Berlyn 13 Jan. 1783. Finkekstein. van Hertsbero. Eenige nieuwsfehry vers in hunne Gefchriften op dit antwoord van den Koning aanmer0 3 kin: 's Gra- venha» ce. dntw. •■'an den Kon. van ?ruisfen ip de 'e/agien Ier Stat* antlól* and.  ï8o NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- vekhace. T)e Staten Generaal der Vereenigde Nederlan- ' J-' den; Allen den geenen die deezen zullen fien of hooren leezen, Salut; Doen te weeten; Nademaal Wy, onvermindert onze vrye deliberatien over den Staat der Vnedes Negociafie tusfehen zvne Groot-Brittannifche Majefteit en deezen Staat, hebben goedgevonden te accedeeren totde voorgeflagen ftillland van Wapenen, dewelke het " gevolg zoude zyn van de Ratificatie van de Prsliminaue Vreedens Artikelen, op den 20 January laatft. kingen gemaakt hebbende, zo heeft dePruisfifche Gezant Baron van Thulemeyer daar over klagten ingebragt , waarop die nieuwsfchryvers gelast zyn geworden , hunne gemaakte aanmerkingen te herroepen. _ Wy hebben in ons voorgaand Stukje gezien, hoe de andere oorlogende Mogendheden het met Groot Brittannie omtrend de voorlopige voorwaardens der Vrede zyn eens geworden, terwyl zulks met Holland nog zeer verre af was. Onderwyl dat 'er aan het beramen van zodanige voorwaardens tusfehen deze Republiek en Groot-Brittannie zoude gearbeid worden, hebben de Algemeene Staten aan Hoogstderzelver Gezanten te Parys last afgezonden, om in naam van H. H. Mog. de ftilftand van wapenen, by die voorlopige voorwaardens of preliminaire artikelen bepaald, te ondertekenen. Die wapenttilfiand komt hoofdzakelyk over een met die, welke in den jare 1748 met Frankryk gemaakt is, en is den 14 February 1783 afgekondigda by de navolgende Publicatie:  JAARBOEKEN, February, 1783- lSl laatftleeden tusfehen de Hoven van Vrankryk, Spagne en Engeland, te Verfailles geflooten; en vermits de Aólens van Acceptatie tot bovengemelde Armiftice alsnu get« ekent en uitgegeeven zyn, en boven dim ook de Aélens der Ratifica. tie der vonrfz. Pncüminairen tusfehen de Hoven van Vrankryk en Engeland reeds op dan 3 deefer maand zyn uitgèwisfelt, en dewyl volgens dezel^ ve van den dag der voorfz. Ratificatie af alle. vyandelykheedcn moeten cesfeeren. . Zoo is 't, dat Wy, tot beeter raarkoming van dien, alle de ingezeetenen van deeze Landen, van wat Raat of conditie dezelve zouden mogen weczer, by deeze wel ernftig verbieden, eenige Adle van hoftilitéit te pleegen tegen de Onderdanen van zyne Groot-Brittannifchs Majefteit, ofte aan dezelve eem'g nadeel of fchade toe te brengen. Verklaarende wyders, dat dienvolgende meede alle Schepen en Effecten , die in het Canaal of de Noordzeën mogten worden genomen na verloop van twaalf dagen , te reekenen van den voorfz. 3 deezer maand, zynde de dag van de Ratificatie der gemelde Pradiminairen, van wederzyden zullen worden gereftitueert ; dat de termyr zal zyn van een maand van het Canaal en de Noordzeën af tot aan de Canarifche Eylanden incluis, het zy in de Oceaan of in de Middelandfche Zee; van twee maanden van de voorfz. Canarifche Eylanden af tot den Equinoxiale Linie of den Equator; en eindelyk van vyf maanden ir alle andere Plaatfen van de Weereld zonder ee nige uitzondering of onderfcheid van tyd ei plaatfen. ' , , En om wyders, zoo veel mogelyk, weg te nee men alle onnodige belemmeringen in de Commer cie en Navigatie Onfer Ingezeetenen, furcheere; "Wy mits deezen, meede tot nadere ordre, d executie van OnEe Placaaten en Ordres, gedut Tende 6e twee laatfte verloopene jaaren ter occafi O 4 va 's Gra- VENHArjE. Pub/, wegens den wabenftil1'and'metGrootBrittannie. t * 1 e n  "§ Gra- VEfïHAGE, PM, wegens den wa,- pcnftil. $and 'piet Viroot- Rrittap- Bie, i ] l i 1 < i i I c \ NIEUWE NEDERLANDSCHE van den Oorlog gcëmaneert en gegeeven, zco die geene, dewelke contineeren ve^booden van in- KnZZZir» SchCïen> Goederen , WaareS en Koopmanfchappen, daar in breeder vermeld als qLX ChlryeD ,7° de O^erdanen van defzën Verbodln ^aldFWOÏ«ea : hlY^ nogtans 5e fub^it^eren. deQ UltVOer van Contrabande defiSÜ? f^eerende , dat omtrent alle vLT vïnrff eQf"bJeaen. en den uit- en invoer van de voorfz. Schepen . Goederen WiaiPn Pn Koopmanfchappen, rnet^kfonderSg ais boven van nu af aan, tot Onfe nadere ordre, z 1 n n werden gehandelt met gelyke vrvbeid a's vlo? En op dat niemand hier van eenige ignorantie teg?t». ontbieden^n Seken Seerde Sn Erfftadhouder, Gecom- rerneSS p™P„ 0 GedeP>»eerde Staten van de Dnlenffi£J-an dezelve La^en, datzv deezen .„Fub,,c.at,e, d°en verkondigen , oubiiceeren wee^fzT^ 3llePlaatfe» d.ar^Vvan'node; ^^"f^^ » Ad, leerende en doeidTj-S^^^ePSS" raventeurs van dien znnH^ • ëens ae ,Corl? <*f»v«i i„ da, Hsge 00(ta. tet CacJ]et vw den  JAARBOEKEN, Felurary, 1783. 183 den Staat; de Paraphuure van den Heer piamdeeren in Onfe Vergaderinge en de Signatuure van Onfe Griffier , op den 14 February 1783. Was geparapheert, £>. J. van Heeckeren, vt. Onder Rond, Ter ordonnantie van de hooggemelde Heeren Staten Generaal. Geteekent, H. Fagel. Zynde op het fpatium gedrukt het Cachet van haar Hoog Mogende op een roodtn Ouwel, overdekt met een papi.re Ruite. H. H. Mog. hebben ook formulieren van paspoorten aan de Collegien der Admiraliteiten afgezonden, om de Schepen der Ingezetenen van de Republiek daar mede te voor; zien. Dog aan 'den anderen kan| is by de i Bondgenoten den 30 January laatstleden, op voorftel der Afgevaardigden der Provincie Holland en Westfriesland, op uitdrukkelyke laft van gem. Provincie gedaan, met eenparigheid van ftemmen, goedgevonden en vcrftaan, dat, niettegenftaande de aangeboden ftilftand van Wapenen by Hunne Hoog Mog. is aangenomen, de toebereidfels en wapening i ter Zee, met alle vlyt en yver, zullen wor: den voortgezet en daar in alle verhaasting, . zonder eenige vertraging of verflaauwing. ; zal worden gebruikt, en dat wyders van dit befluit zoude kennis gegeven worden aan de Collegien ter Admiraliteit, om te ftrekken rot derzelver onderrigting en ten einde zj zich daar na zouden kunnen gedragen. Inmiddels verneemt men , dat reeds de Ratificatie» der praliminairen of Goedkeuringen en Bekragtigingen der voorlopige Vredensvoorwaarden tusfehen Frankryk en Spanje met Engeland, zyn uitgewisfeld. Aan 0 5 ge s Gra. venka* GE.  184 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VESHACE. In den name der Heilige Drieeenhèid! \ YY P?ftinê van Groot-Brittanje en de Aller. ^ chnftelykften Koning, bezielt met een zelfde verlangen om de rampfpoeden een's vernielenden onrlogs te doen ophouden, en onder hun de eensgezintheid en goede verftandhouding, even noodzaaklyk voor het geluk van 's Menfchdom in het algemeen, als voor dat hunner Ryken, Staten , en refpective Onderdaanen in het byzonder , te herfteilcn; hebben ten dien einde ,< de volgende Ministers benoemt, te weeten,Van wegen Zyne Brufche Majefteit , den Heer Alleyne Fits Herben, Minifter Plenipotentiaris van gemelde Zyne Majefteit van Groot-Brittanje: en van wegen den Allerchrifteiykflen Koning den Heer Charles Gravier, Graave van Vergennes. Welken, na elkander behoorlyk en in goede order hunne volmagt te hebben getoont, zyn overeengekomen, wegens de navolgende Priliminaire Artikelen. Art. 1. Zoo ras de Preliminairen getekent en bevestigt zullen zyn , zal de getrouwe vriendfchaps verbintenis tuffehen Hunne Brïttannifche en Allerchristelykfte Majefteiten , derzelver Koningryken , Staten en Onderdaanen, ter Zee en te gezien wy met Frankryk en Spanje, In dien oorlog tegen Groot-Brittannie, ongelukkiglyk zyn ingewikkeld geworden, is het der moeite waardig , om die voorlopige voorwaardens van Vrede zo van Frankryk en Spanje, als van de Noord-Amerikaanfche Staten met Groot-Brittannie mede te deelen. De Preliminaire Artikelen van Vrede tusfehen de Koningen van Frankryk en GrootBrittannie luidden aldus:  JAARBOEKEN, February, 17S3. 185 :te Lande, in alle Waerelddeelen herftelc zyn. 'Er izu ><=n Jadelyk orders afgevaardigt worden aan de Armeen en fc'squaders, zoo wel als aan nllede Oniderdjanen uer t<*'ce Mogenheden; om de Vyandlykh'eden te doen ophouden, en te leeven in de aller vol maak fte eensgezindheid; het voorleedene vergeetende, op het bevel en op het voorbeeld hunaner Seuverainen. En ter uitvoering van dit Artyikel zullen 'er van wederzyden Vryge'y - brieven - (worden verleent aan de Schepen, welke afgezonilden zullen worden om 'er de tyding van over te (brengen in alle de bezittingen der gezegde Mo : genheden. II. Zyne Majefteit de Koning van Groot - Brittan jd zal het Eiland Terre Neuve, en de daar aangrenzende Ei hnden, in eigendom behouden, zoo lals alles aan den zei ven is afgeftaan by het XIII / Artykel van het Verbond van Utrecht, met voorI behoud der uitzonderingen, die in het V. Artyke' I van dit tegenwoordig Traclaat zullen worden bc 1 paalt. f Hl. De Allerchriftelykfte Koning,om dentwift I welke 'er tot hier toe onder de Engelfche en Fran II fche Naden heeft plaats gehad, voor te komen f ftaat af van het recht der Visfchery , 't welk her 1 toe behoort, uit kracht van het zelfde Artykel va 1 het verbond van U'recht, van de Kaap Bonavifl I af tot de Kaap St. Jean, gelegen op de Oosterlyk J Kult van Terre-N< uve op de 50 graaden Noords ï breedte: door welk middel de Franfche Visfchei 3..een begin neemende by gemelde Kaap St. ]eai 1 gaande door het Noorden en eindigende by t 1 Wefterlyke Kuft van het Eiland Terie Neuve ti fcheidpaal zal hebben de plaats Kaap Raye genaam gelegen op de 47 de graad 50 min. breedte. IV. De Franfche visfehers zullen het genot he ben van de Visfchery, welke hun door het voc gaande Artykel is aangeweezen, gelyk zy daar t i het recht hebben, uit kracht van het Verbond v Utrecht. 's Gravenhagen Vmlhni' narren van Vrede tusfehenFrankr. en Gr. Brittannie. » 1 1 a e f y >> Ie >t n r- oe m  •$ Gr a- VEmHA' ge. Pmli. minairen van Vrede tusfehenFrankr. en Gr. i Brit tan- ) nie. ( < n d P z z; 'e te h< de de lei de PQ eff te hui ge: mir I Allt ftaa zelv dor. Maj ï86 NIEUWE NEDERLANDSGHE -Ju' Zy?e GTOot<-Brittannifche Maiefteit 73! in queln de Elknden van St' Pie»e en Mi- de^ol^van^13?^ het reCuht der Visfchery I f^Jt? u n Latirens, h er van zullen de K^AÏv^0^ b?ho^^overeenLmmgnrne VII f£ ? Van het£"ctaat van ParysVrankrvk hef FihVc? Gro°t-s™tanje zal aan ;na7yn 5eï Mand St- Lucie te rug geeven en la^dat Rylc het Eiland Tabago «ffla&fSvry? rekenen van den tvdaf aan Hp/j, -g- » rdaanen van de Kroonenvan Engeland en Fnnk re IJaatfen, die by het definitief lraflaat»n 1 te rug gegeeren worden, mogten1 hebben ne" •gezet om hunne goederen te kunnen verknn 1, hunne fchuldbrieven in te maanen hunne" ?den weg te voeren, en zich zeiven naar elders mlT^^V6 miDfte belemmering n men Godsdien ft, of waar in het ook zyn eeIegKed£? geVal'eD VaQ ^uldenS crf De Koning van Groot-Brittanie 73? san 7,r„ rchnftclykfle Majefteit in volfen^endom af" >, en vry ftellen, de Riv,er Senegal , en der: er aanbehooren metde Forten Sr^Loufc Pa Galam, Argmn en Portendie. Zyne Bri fchê ïfteit, Ml teftens weder te rug geeven hc? Eiland  JAARBOEKEN, Febufary, 1783. ï8? t Eiland Gorée, het welk herfielt moet zyn in den Ifraat, waar in het zicli bevond, wanneer het door de f Britfche Waapenen verovert werdt. X. De AUercbriftelykfte Koning zal van zyne :zyde aan zyne Brittannifche MajeReit het bezit \ van het Fort James guarandeeren en van de Rivier [ Gambie. XI. Om alle verdere nafpeuringen voor te komen iin dat Waerelddeel, zullen de Kroonen met elkan:! der overeenkomen, wegens de eindpaalen van der-' 1 zeiver refpective bezittingen,- 't zy by het defioitif JTradtaat; 't zy door eene byzondere Acte. De Koophandel van de gomme zal voortaan ge* >tdreeven worden, op denzelfden voet, als die voor «den Jaare 1755 plaats had. XII. Wat aanbelangt het overige derkuften van m' Afrika ; de Onderdaanen der twee Mogenheden f zullen dezelve blyven bevaaren, op dezelve wyze is als tot hier toe gefchied is. XUI. De Koning van Groot-Brittanje zal aan vZyne AllerchriftelykRe Majefteit te rug geeven 1 alle de Stichtingen, welken aan den zeiven by het ) begin van den tegenwoordigen Oorlog toebehocfriden op de Kuft van Orixa en in Bengaaien , met :3 de vryheid van om Chandenagor een gracht te doen |i leggen voor de uitwateringe ; en zyn Britfche ï[ Majefteit verbind zich al de maatregelen te zullen «1 neemen; welke in zyn vermogen zullen zyn'om aan ede Onderdaanen van Frankryk,in dat gedeelte dèr ]Indien, zoo wel als op de kuften van Orixa, Coif romandel en Malabar, een veiligen vryen, en onicafhanglyken Handel, te verzekeren eeven gelyk (die door de oudtydfche Franfche Ooft. lndifche !< Compagnie gedreeven wërdt, 't zy dezelve dien in i het byzonder of in Compagniefchap willen in het iiwerk ftellen. XIV. Pondichery, zal mede aan Frankryk terug jjgegeeven en gtguarandeert worden, zoo als mede Karikal: en Zyne Brittanjefche Majefteit zal aan Pondichery ter afrondinge bezorgen, de twee Dis- wjc- s GrA- VESSÜAse. Fralimi".airenvan Vreie tusfehenFrankr. iri Gr. Brittanaie.  *s Graven hk- GE. Prcclimi naken van Vrede tusfehenFrankr. en Gr. Brittannie. ( i ! i 188 NIEUWE NEDERLANDSCHE triéren van Veianour en Bahour: en aan Karifcil de vier Magans die 'er naby zyn'geleegën »A^* Frankrvk weder in hu Vzic zvn van Mahé, zoo ais mede van deszelfs Cornp^ir van d? Jranfchen zullen handel ary en in Stelt. y V3n dk liaü™ vastle- t $VI' logevalle Frankryk Bondgenooten in de Indien moge hebben, zullen dezelve verzocht worden even als die van Gr^BrittSiè!SSS5 te treeden tot de tegenwoordige bcvr™ £ n°' en ten dien einde zal aan hun worden toSaaS ötVf^V™ TVaand,en' te rekenen fan den dag af dat hun zulks zal worden aangeboden om dieswegen te befluiten: en ingevalle vanwe,W ring van hunne zyde beüemmen Hunne Groot Bnttannifche en AUerchristelykfte Mafefteiten me elkander, van aan hun geen denminften ondrrfhnd te lleden, direft nog indirecl, tegen de Br tfche of Franfche bezittingen, noch tegen de oude be! zittingen van derzelver refpective Geallieerden e» zullen gezegde Hunne Maietrciten derzr k^ vrmdelyke tusfehenkomft aanbieden om 5t hun een bemiddeling te bewerken. lu&lcnen r i?ViL De KoniDg van Groot-Brittanje wen. fchende, om aan zyn AHerchristelykfte Maie/ieit een oprecht bewys van bevredigingen vriendfehap te geeven, en alles toe te brengen , om dm n handen zynde Vrede lang luurigte maaken ?$ toeftaan de affchaffinge enjvernie^iging™ ,'Ie^ ftrtykelen , Duinkerken betreffende, te rekenen /an het Vredes Traclaat van Utrecht in 171X 0? )p deezen daz. ' ó ot XVIII. Men zal by het dpfinitif Traéhat verneuwen en beye^gen alle die, welke tot hier top heHbbt?' tUsfchen de twee HoS .ontweteerende Partyen , en welke'niet gekrenkr ■uilen zyn geworden , noch door het lezegde [ractaat, noch door de tegenwoordige Preliminai- ren:  JAARBOEKEN, February, 1783. 189 i reo: en de twee Hoven zullen Commisfarisfen be; noemen om den Raat des Koophandels te regelen 11 tu fchende twee Natiën, ten einde nieuwe fchikkingen te befluiten op den grondflag van eevenge|l lykheid en wederzydfche zaamenftemming. De 1 twee gezegds Hoven zullen in het vriendelykemet ( elkander dien tyd, die 'er tot dit werk vereifcht .\ wordt ^ bepaalen. XIX. Alle de Landen en Territoiren welke door < de waapenen van Zyne Majefteit van Groot- Brit- tanje , of' door die van Zyne AHerchristelykRe ivla'efteit verovert zyn of zoude kunnen wezen, : io welk deel der waereld het zyn moge, en wei' ken niet in de tegenwoordige Artykelen begreepcn ' zyn, zullen zonder eenige tegenkanting te rug gei geeven worden , en zonder af verging van fchavergoeding. XX. Dewyl het nodig is een vallen tyd te bepaaien voor de wedergeevingen en ontruimingen, die door de Hooge contracterende partyen moeten gedaan worden , is bdlooten, dat de Koning | van Groot Brittanje de Ylanoen St. Pierre en Mi1 quelon zal doen ontruimen drie maandeu naar de 1 bevestiging van het definitif Tractaat, of eerder I zoo mogelyk, St. Lucie in de Antilles, en Gorée 1 in Afrika, drie maanden na de bevestiging van het ij Definitif Tradfaat of eerder zoo mogelyk. De Koning van Groot-Brittanje zal insgelyks na | het einden van drie maanden na de'Ratificatie van het definitif Traétaat of eerder zoo mogelyk, weJ der in het bezit treden van de Eilanden Grenada. de Grenadines , St. Vincent, üominique , St Christophe, Nevis en Montferrat. Vrankryk zal in het bezit geftelt worden van de Stecien en Comptoiren , die aan het zelve te ruf gegeeven worden in de Ooll-Ind:ön, en van dg Territoiren , welken aan hei; zelve Ryk zyn toeae l ftaan. tot afrotidmge van Pondichery, en Karakal. ' zes maanden Da de Ratificatie van het definitif Vre des-Tractaat, of eerder zco mogelyk. Frank 's GrA- VhNHA-i CJE. Pr&liminairenvan Vre* de tusfehenFrankr. e« Gr. Brittannie.  'sGra- VENHA6Ë. frxltmïnairenvan Frede tusfehenFrankr. en Gr. Erittannie. ] i < r r c V tt Z Z' k h Vi w Zl tc en im la; ïoo NIEUWE NEDERLANDSCHE Frankryk zal, by het eindigen van den zelfden termyn yan 6 maanden, terug geeven de Steden en ierritoiren, welken door deszelfs Waapenen op de Engelfchen, ofte op derzelver Geallieerden verovert zouden mogen zyn. ■•• Ingevolge van dien, zullen door ieder der beide Hooge Contracterende Partyen de nodige ordres, met wederzydfche Paspoorten voor dc Schepen, die dezelve zullen overbrengen , worden afgezonden , daadelyk na de Ratificatie van het definitif Vredes-Traéhat. XXI. De wederzyds gemaakte Krygsgevangenen, zo te Lande als ter Zee, zuilen, daadelyk na de Ratificatie van het definitif Vredes.Tractaat, toor de beide Mogenheden ter goeder trouwe worden te rug gegeeven , zonder eenig losgeld, :n met beraaling der fchulden, welken zy, geduuende derzelver gevangenis gemaakt hebben , en eder der beide kroonen zal retpedtiveiyk voldoen an de verfchotten , welke 'er voor het heiland, n Ieevens onderhoud dier Gevangenen door den ouveram van het Land, waar in dezelve aedetieert waaren, zullen gedaan zyn, overeenkdmftig iet de kwitantien, bewyzen en autentiqueTytels, reiken van den eene en andere zyde zullen worcn ingelevert. XXII. Om alle redenen van klagten en krakeelen oor te komen, die 'er zouden kunnen ontftaari, r oorzaake van de veroveringen, welken 'er op ee, na het tekenen dezer Preliminairen Artykelen melen kunnen gedaan weezen, is men overeengemien; dat de Schepen en Effecten , genomen in ;t Kanaal en in de Noord-Zee, na het verloop in twaalf dagen, na de Ratificatie van de tegenoordige Preliminaire Artykelen , van wederzyds illen worden te rug gegeeven ; dat de tyd daar e bepaalt zal zyn op een maand voor het Kanaal de Noord-Zee, tot aan de Kanarifche Eilanden Jrl' t^ym ien 0cénan, 't zy in de Middeidicnee Zee: Twee maanden van de Kanarifche . Eilan-  JAARBOEKEN, February, I7B3. 191 Eilanden tot deD middelligne of Equator, en ein. delyk van vyf maanden voor alle ardre Waerelddeelen, zonder eenige uitzondering , noch andere meer byzondere in acht neeming van tyden of plaatfen. XXIII. De Ratificatien der tegenwoordige Preliminaire Artykelen zullen worden geëxpedieert in behoorlyke ordre, en zullen uitgewisfek worden binnen den tyd van een maaud of eerder, zoo mogelyk, te rekenen van den dag af van de tekening der gezegde Artykelen. Ter bevestiging van "t welke, wy ondergetekende Ministerr-Plenipotentiarislen van Zyne Majefteit van Groot-Brittanje, en van Zyne Allerchristelykfte Majefteit, en uit krachte van onze respective volmagt, de tegenwoordige Preliminaire Artykelen getekent hebben, ftellende daar op hec Zegel onzer waapens. Gedaan te Verfatlles den 20 January 1783. (LS.) Alleïhe Fits Herbert. (LS,) Gravi er oe Vergennes. De Preliminaire Artikelen van Vrede, tusfehen de Koningen van Spanje en GrootBrittannie zyn van dezen inhoud: In den naame der Heilige Drie'èenheid'! De Koning van Groot-Brittanje, en de Koning van Spanje,bezielt met een zelfde verlangen, om de rampfpoeden een's vernielenden Oorlogs te doen ophouden, en tusfehen hun de eensgezintheid en de goede verftatc'hcuding, zoo noodzaakelyk voor 't geluk van 't Menfc 1 lom in het algemeen, als voor dat van hunne r :ïptcüve Ryken en Staten en Onderdaanen in het byzonder, te doen herleven, hebbenten dien einde benoemt de navolgende Minifters; namentlyk, van wegen Zyne MajeP Reit 'sGrA" venhag£. Prceliminakenvan Vrede tusfehen'Frankr.. en Gr. Brittan. nie.  'sGttA. VEiN HAGE. Préfimi' vairen van Vrede tusfehenSpanje en Gr. Brittannie. i i i i < \ 5 v d b i\ ni 7 si he da V£ za Z5 w< ho W NIEUWE NEDERLANDSCHE fleftdjwKöfaittgvan Groot-Brittanje den Heer & kyne Fits-lïerhert , Minifter-PIenipotentiaris van gemelde Zyne Majefteit:. en van weg-:n Z. M deS Bolea Xtmenes d'Urnea, Graave van Aran :a en Caftel ilondo, Ambasfadeur aan het Hof vaS E* v?nyVnZ* —,, We,k6D' "a elkaDde? ^O™ jyK van bunne volkomene volmagt te hebben be- f,oiaJ? d'rZJ,-a overeengekomen wegens de navolgende Preliminaire Artykelen. Ai tykel I. Zoo haast de Preliminairen zuilen getekent en geratificeert zyn zal de oprechte eens gczmtheid, tus/chen Hunne Groot - BrittaSfche en Catholyke Majefteiten, derzelver Ryken Sta' ten en Onderdaanen, zoo ter Zee als ïe linden in alle Waerelddeelen herftelt zyn. 'Er zUl' en" l£™?V ^vaardigt, worden aan de Armeeën n Esquaders, zoo wel als aan de Onderdaanen ier beide Mogenheden, om alle Vyandlykheden e doen ophouden, en in de allervdmaakfte vriendcaap te leeven; vergeetende al het voorleden** ■p oen Jast, en naar het voorbeeld hunner Sou' erainen; en, ter uitvoering van dit Artykel zal it van de eene en andere zyde, vrvgelei brieven .orden verleent aan de Schepen, welken afgezon? an zullen wordan, om 'er de tyding van over te logfnh-den.3 * bezktinêeD der ^ geogde ïrl'Miiït°lykÊ Majefleit Zd h«EUandMi. lil. Zyne Groot-Brittanjefche Majefteit zal aan vne Catholyke Majefteit het Oosterlyk Florida ftaan ; en gemelde Zyne Catholyke Majefteit zal t Westerlyk Florida" bezitten; Vel Sarde t er m een tyd van achtien maanden,te reken-n n den cag af van het definitif Vredes-Traftaat t worden toegeftaan aan de Onderdaanen van ne Groot-Bnttamfche Majefteit, zoowel die : ke zich gevestigt hebben op het Eiland MiKa» a'3 w beide de Florida's; ten einde hunne goe-  JAARBOEKEN, February, 1783. 193 goederen te kannen verkoopen, hunne fchuldbrie. ven te kunnen inmaanen, en hunne Effecten, zoo wel als hunne Perfoor.en, naar elders re doen over. voeren , zonder belemmert te worden in hunnen Godsdienst, of onder welk voorwendfel, dan in gevallen van fchulden of crimineele Procesfen. En zal Zyne Groot-Brittanjefche Majefteit het recht hebben , om van het Óosterfch Florida te doen vervoeren alle de effe&en, welke hem toebehooren, 't zy krygsbehoeften of anders. IV. Zyne Catholyke Majefteit zal in het vervolg niet gedoogen, dat de Onderdaanen Zyner GrootBrittanifche Majefteit, of derzelver Werklieden, zullen ontrust. of beledigt worden , onder welife voorwendfel het zy, in derzelver bezigheid van het hakken, inlaaden en vervoeren van het Verwof Campechiehout in eenjg gebied, waar van de Grenspaalen zullen worden vastgeftcld, en ten dien einde, zullen zy, zonder eenige belemmering kunnen houwen en bewooner. die Huizen en Magazymn , welken 'er nodig zullen zvn voor hunne Perfoonen , Huisgezinnen en Effecten , in eene plaats, welke men zal vast Hellen; 't zy by het definitif Vredes-Trs&aat, of binnen drie maanden na de uitwisfeling der Ratificatie; en verzekert Zyne Catholyke Majefteit aan dezelve, by dit Artykel , het volkoomen genot van 't geen hier boeven is bepaalt; wel verftaan ie dat die toeftemming geene inbreuk maake op Zyne Souverainiteit. V. Zyne Catholyke Majefteit zal aan GrootBrittanje te rug geeven de Eilanden Providence en Bahama, zonder uitzondering, in denzeifden ttaat, waar in dezelve waarea, wanneer zy door de wapenen van den Koning van Spanje verovert zyn geworden. VI. Alle de Landen en Terriroiren , welken door de wapenen van Zyne Majefteit van GrootBrittanje, of door die van Zyne Catholyke Majefteit verovert zyn, cf zouden mogen worden en P a wel- 'sGft/j- VEtiIl \GE. Prcelimi' naken van Vrede tusfehenSpanje en Gr. Brittan. cie.  'sGra* ve.nha ce. Prceliminakenvan Vrede tusfehenSpanje en Gr. Brittannie. 1 i 2 £ £ t t z f \ W NIEUWE NEDERLANDSCHE welken niet in deeze Artykelen begreepen zyn, zullen te rug gegeeven worden , zonder eenige *7?ïn,li noch, derving van fchavergoeding. VII. Men zal by het definitif Vredes-Traófaat vernieuwen alle die, welken tot hier toe tusfehen de beide hooge contracterende Partyen beftaan hebben, en waar in geene verandering zal zyn toe. gebragt, t zy door het gezegde definitif Traclaat; t zy door de tegenwoordige Preliminairen; en de beide Hoven zullen Commisfarisfen benoemen,om den Raat des Koophandels, tusfehen de twee Natien te regelen, ten einde dieswegen nieuwe fchikkingen te maaken, op den grondfiag van gelykbeid en wederzydfche overeenkomst: en de twee gezegde Hoven zullen in het minnelyke onder hun een behoorlykrn tyd voor die fchikkingen bepaa- VIII. Dewyl het nodig is een vastgeftelden tyd £n5nmme;?' V**^ wedergeeving en ontruimingen , welken er door de hooge contradreerende Partyen moeten gedaan worden; is beflooten, dat ie Koning van Groot-Brittanje het Oosterfcb Flo:ida zal doen ontruimen drie maanden na de Ratifi:atie van het defimtif Vredes-Traftaat, of eerder, :oo mogelyk. ' 6™«v« » De Koning yan Groot-Brittanje zal, gelykerwv^ ™„5eZU .treedfn.va° ^ Eilandln van BaSPn na7 S'tZOflndcrillg' iDdeD £yd van drie "raöaat Ratlficatle van het definitif Vredes- Ingevolge van dien zullen de nodige orders veronden worden door een ieder der hooge contraceerende Partyen met de wederzydfche8vry S. neven voor de Schepen, die dezelve orders moe. ;" cvervoerea, dadelyk na de Ratificatie van hec efinicif Vredes-Tradiaat. IX. De wederzyds gemaakte krygsgevangenen, oo te Lande, als ter Zee, zullen dladelykfna dl atificatie v3n het definitif Vredes-Tracf Jat , doo? s beide Moogenheden ter goeder trouwe worden  JAARBOEKEN, February, 1783. 195 te rug gegeeven, zonder eenig losgeld, en met betaalen der fchulden, welken zy, geduurende derzelver gevangenis gemaakt zullen hebben; en ieder der beide Kroonen zal refbeclivelyk voldoen aan de verlchotten, welken 'er voor het beftaan, en leevens onderhoud, dier gevangenen door den Souverain van het Land, waar in dezelve gedetineercwaaren, zullen gedaan zyn, overeenkornftig met de quitantieu, bewyzen , en verdere auter.tique Tytels, welken van de eene en andere zyde' zullen worden ingelevert. X. Om alle redenen van klagten en krakeelen voor te komen, die 'er zouden kunnen ontftaan, ter oorzaake van de veroveringen, welken 'er op Zee, na het tekenen deezer Preliminaire Artykelen, zouden kunnen gedaan weezen, is men overeengekomen; dat de Schepen eneffeclen, genoomen in het Kanaal, en in de Noordzee, na het verloop van twaalf dagen, na de Ratificatie van de tegenwoordige Preliminaire Artykelen , van wederzyds zullen worden te rug gegeeven : dat de tyd, daar toe bepaalt zal zyn , op een maand voor het Kanaal en de Noordzee, tot aan de Kanarifche Eilanden incluis, 't zy in den Oceaan, 't zy in de Middelandfche Zee; twee maanden van de Kanarifche Eilaanden tot den middellien of Aïquator, en eindelyk van vyf maanden voor alle de Waerclddeelen, zonder eenige uitzondering, noch andere meer byzondere inachtneeming vaa tyden of plaatfen. XI. De Ratificatien der tegenwoordige Preliminairen Artykelen zullen worden geëxpedieert in behoorlyke ordre, en zullen uitgewisfelt worden binnen den tyd van een maand , of eerder zoo mogelyk, te rekenen van den dag af van de tekening der gezegde Artykelen. Ter bevestiging van 't welk wy ondergeteken' den Ministers Plenipotentiarisfen van Zyne Catholyke Majefteit, en van Zyne Majelteit van GrootBrittanje, enuitkrachte van onze refpective volB 3 magt; sGttA- JEN HASE. Praliminaire'>an Vreie lus' aldus W- , Ar'yz,ke,j^eaccordeei t • door en tusfehen i?/*chardOsmld, Schddknaap, CommisfarTs van ïjne Groot-Brittaoiefehe Maiefteit, om in onderlandelmgte treden over den Vrede met de Com- SSSf D-V3D dC Vere^d2 Staten van Noordi-menka,uit naame van Zyne Britfche Majefteit VX^' ™?Tohn^™> benjamin Fral i fen it en over te zier,, alle :n, 2»rr ïr ^Êtten' melkende bovengemeldezaan betreffen ; ten einde de gezegde Wetten en 3en voikoomenlyk te doen overeenftemmen nier reen me; de billykheid, en rechtvaardigheid Vmaar iTens met den geest der eensgezindheid, die met Zua 'f tr,pg1van ï"et Seiuk vaD den Vrede algebeh°orde,te heerlchen,-en dat betCoagfea •gtlyks zal bevelen aan de onderfcheiden Staaten ede bezittingen, eigendom en rechten, der geewaar van hier wordt gefprooken, aan hun wori weder gegeeven mits betaalende aan degeenen dezelve m bezitingen hebben den prys (bona fdè)  JAARBOEKEN, February, 1783. ao 1 fa?) welke daar roer zoude kunnen gegeeven zyn Ky fle verkryging der gezegde bezittingen , naar d< rzelver in beflagneemmg. En is toegeftaan, dat de geenen, welken eenig belang mogen hebben in de geconfisceerde bezittineen» 't zy door fchuld-brieven, Huwelyks gifJen of anderiïnts, s,eene wettelyke tegenkantingen zullen vinden in het vorderen hunner recto en. VI. Dat 5er geen beflag, noch vervolging gedaan zal .worden tegen wie het ook zy, om eeuige ! deelneeming in den tegenwoordigen Oorlog: dat 1 niemant voortaan eenig verlies of Ichade, ter oorzaak© van dien,zal lyden; 't zy aan zyn pcrloon , ■ vryheid ot bezitting, en dat de geenen, die nocr om die reden, by de Ratificatie van het iractaa in Amerika; in hechtenis zouden mogen weezen1. zo-'der uitftel zullen ontflagen worden, en dat alls vervolgingen, dieswegen tegen hun ondernoomen ■ zullen worden geftaakt.' VII 'Er zal een ftandvastige en geduurzaam 1 Vrede plaats hebben, tusfehen Zyne Majefteit. ei i dc gezegde Vereenigde Staaten, en tusfehen de On 1 derdaanen van "de eene, en de burgers van de an 1 deren; waarom alle vyandelykheden, zoo ter Ze als te Lande, zullen ophouden; 'alle de wedevzyc fche gevangens ontflaakt zullen worden: ca Zyn Maielteit zal met allen raogelyken fpoed alle zyn krygsbenden , bezittingen en vlooten, doen vei trekken uit de gezegde Staaten, en uit alle de He vensen Plaatfen, die daar aan toebehooren; laates de in de fortificatiën het Amerikaanich gefchut, ' welk 'er zal gevonden worden, zonder eenige vei wöeftinge te veroorzaaken, en zonder eenig Neger of andere goederen der inwooners van Amerik mede te voeren , zullende bevel geeven, dat all Staats-fchriften, Aften en Papieren, toebenopre* de aan de gezegde Staaten, ofte aan een derzei ven ofte aan hunne Ingezetenen, en welke geduurena den oorlog in handen der Officieren zouden km nen gevallen zyn, moeten terug geeven en ui:g< to leeve 's GRAVEN HAGE. Pmlhni- ren van Vrede tusfehen Groot- Britt. en Noord- Ameri- ka. 1 3 t * e » e 1- 'C  'sGra- VElSHA- ~ ge» Prcelimi nairen van Vre'de tusfehenGroot-; Britt. en NoordAmerika. v w h o E h 01 di v( te ge be 204 NIEUWE NEDERLANDSCHE leevert worden aan de Staaten zelve , of aan do geenen die •« eigendom on hebben. ' dC VIII. De vaart op de Revier Misflsfipi, van haaren oorfbrong af tot aan den Oceaan, za voor11 Cr^ 60 °Pen bIyven voor de Onderdaanen van Sgrfc' " V°°r deStenen der Vere?. de Staaten toebehoorende, op den een, d00r de Wapenen van de andre, mogten verove t worden voor de aankomst dezer Artykelen in Amerika «° het veroverde terug gegeeven worden, zoSen?. M ve°rgyen.ykheid ZOnder ^^Ss Gedaan te Parys den 30 November 1782. (getekent,) Richard Oswald , John Adams , Benjamin Franklin, Jolmjav. Henri Laurens. (getuigen,) Caleh Whitefoord, Secretaris van ur% BrI,,ttaniefcheCommisfie. rr. 1. franklin, Secretaris van de Americaanfche Gsmmisiie. Schoon nu onze Staat tot de ffilftand in wapenen is toegetreden, zullen de vooraardens van eene Vrede vry wat moeilyk2id aantreffen, omdat de Republiek niet dan ider begunftigmg en medewerking van het of van Frankryk aan die Vrede wil wer», terwyi Engeland liever zag, dat wy op 1S zeiven en afeonderlyk met Haar handel:ft. Onderwyl is het ons ganfeh niet onTfchilhg wat wy van Frankryk in dezen wagten hebben. Men heeft hier goede dagten van,aangezien reeds den 2 Deceror I7öa. door den Grave de Vergennes van 'sKo-  JAARBOEKEN. February, 1783. 203 : 'sKoriings wege aan onze Gezante, nopens' i de te rug gave van onze CoJonien eene ver- ' 1 klaring is gedaan, die wy in ons voorgaand I Rukje hebben medegedeeld. Zie bl. 67. De grootfte zwarigheden zullen omtrend 1 onze O. I. Maatfchappy ontftaan. Zodra de 1 oorlog uitbarftte, vestigden de Engelfchen het oog op onze weerloze bezittingen in Ooft en Welf. Wel haast hadden zy onze Welt Indifche bezittingen, St. Euftatius , Demerary, Esfequebo en de Berbice in hunne magt; maar die zyn hen door de Franfchen hernomen. In de Oost hebben zy zig van Triconomale en Nagapatnam, behalven eenige andere kantoren , meester gemaakt; dog Triconomale is hem wederom door de Franfchen ontnomen. Nu wiilen zy egter Negapatnam op de kust van Coromandel behouden , het welk egter van ons van groot belang is, in onze handen zynde; en van een zorgelyk vooruitzigt, indien het in de magt is van een Volk, zo nayverig omtrend onzen koophandel , en zo doorliepen, om ons daar in nadeelig te zyn. Maar hier nog niet mede vergenoegd , eisfchen de Engelfchen eene vrye en onbelemmerde vaart in de Indifche Zeeën, op de Molukfche Eilanden, waar van zy by verbonden zyn uitgefloten, en waar in zy deelende, onzen Specery-handel, de eenigften uitfluitenden handel, die ons nog overig is , den bodem zouden inflaan. De O. I. Maatfchappy, wiens belangen hier in zo naauw betrokken zyn, heeft te regt geoordeeld, dat het in deze omftandigheden nood- z». sGra- je.  's Gra- VENHACE. j x 1 I c c v t< S I B v w nt Zi 'tic zi bj ge iel be da ko ao* NIEUWE NEDERLA ND S CHE zakelyk was, eene vergadering der i/kame-; ren in deze Hofplaatze te beleggen , in de nabyheid der fouveraine vergaderingen. Z. D. Hoogheid heeft de raadplegingen der Bcflierders van de O. I. Maatfchappy dikmalen bygewoond. De uitflag der raadplegingen' van de 17 kameren , die half February wederom gefcheiden zyn, is, dat de gemelde Maatfchappy volftrekt niet kau toeftaan, dat liaare handel en vaart in de Oost-Indien op ^enigerhande wyze belemmerd wierd • te' neer, vermits zodaanige toegevendheid haaJ ■en ondergang zeer fchielyk bewerken zou I /Vat den afltand van Negapatnam betreft de' I /ergadermg van Zeventienen heeft aan'de leeren Staten Generaal overgelaaten , om ie zaak volgens hunne wysheid en ten vooreele der Maatfchappy te fchikken. De Ad yfen der Bondgenooten, betreklyk tot het :kenen der Preliminairen , zyn wel by de taten Generaal aangekomen ; maar , dewyl : un Hoog Mog. het Ultimatum van Groot- I nttanme omtrent Negapatnam nog niet ont- : mgen hebben, zo hebben zy tot hiertoe egens de tekening derzelven nog niets kuntn beramen. De Heer Tor, gtwcQzm Gent van dezen Staat by de Republyk Vene!, een man van grote bekwaamheid, bevindt ch thans te Londen, doch alleen als een zonder perfoon, en afgevaardigd van wens den Heer Brantfen , om eene briefwismg met hem te onderhouden onder het ftier van den Franfchen Staatsdienaar al- ' ir, welke fchikking Hun Hoog Moe;, vol- 1 men hebben goedgekeurd. Men is zo in Frank-  JAARBOEKEN, February, 1783. Q05 Frankryk, als in deze Republiek ten uiterfte voldaan over de bekwaamheid , werkzaamheid, yver en doorzigt van den Heere Brantfen. Den zi February wierdt by de Staten van Holland en Westfriefland geraadpleegd over de tegenswoordige Vredesonderhandelingen en byzonder over de eisfchen op Nagapatnam, en van eneen onbelemmerden Vaart door de Oosterfche Zeeën, door den Groot-Brittannifche Gezant gedaan. De Steden Dordrecht, Haarlem, Leyden,Gouda, Amfteldam, Alkmaar en Hoorn, hebben het onaanneemelyke van de Britfche eisfchen ten klaarften aangetoond, en denzelve afgewezen; de Ridderfchap , Delft en Enkhuizen, hebben verkooren zig voor als nog niet te verklaren, en Rotterdam heeft aangedrongen om eenen Gezant naar Engeland te zenden, waar door die Stad meende, dat groot nut aan de onderhandelingen zoude worden toegebragt, hec geer aan de Andere Steden zo niet is voorgekomen, Wy zullen onder het artykel van Amfteldam eene Memorie mededeelen, welke vrj wat ligt omtrend de nadeelen der Engelfche eisfchen voor de O. I. Maatfchappy ver fpreidt. Hun Ed. Groot-Mog. 1 hebben de Confenten voor dit loopend Jaar 1783 vastgefteld . op den zell'den voet van die des voorleden 3 aars. De Krygsraad over het verongelukken van 's Lands Üorlogfchip Zierikzee , gevoerd geweest 'sGra. VENHA» OE.  'sGua- venhaVS. ] ( ] 1 1 \ l i 3 c 1 ï I 2o5 NIEUWE NEDERLANDSCHE weest zynde by Kapt. Haringman , heeft reeds een begin genomen. In de maand Maart aanftaande verwacht men hier eenige afgevaardigden uit de Heeren Staten der Provincie Friesland, om met zyne Doorl. Hoogheid en den Raad van State in gefprek te treden, ten einde de Quota dier Provincie, over welker zwaaren aanfiV zy, gelyk meri weet, verfcheiden maal ge° klaagd heeft, op eenen vasten en minnclyken voet te regelen. Het plakaat van Hunne Ed. Groot Moer cent zal worden vermeerdert of vermindert. Dog dat volgens onze Refolutie van den 5 Au^usus 1741 van de helft van de voorfchrecve tweelonderdfte penning exempt zullen zyn deOblis>aien, Rentebrieven en Actiën in de Ooftindifche Compagnie, die aan de ordre van de Ridderfchap n Edelen, de refpective Steeden, de Kerkelyke üomptoiren, Kerken en publique Godshuifen toelehooren. Welverftaande , dat de Obligaiien, tentebrieven, en Aöien m de Ooftindifche Comtagnie, na den 17 January des jaars 1719 by eeni;e Steden, Kerkelyk-e Comptoiren, Kerken of pulique Godshu'fen geacquireert, deeze exemptfe iet zullen genieten. En welverftaande meede, at de groote Prys-Obligatien, gefprooten uit de .oterye van den jaare 1746, en de jaarrenten, riet exemptie van alle La (ten genegotieert, van ie exemptie nog zullen moeten jouisfecreu. Dat  JAARBOEKEN, February , 1783. 2ög Dat van de Actiën in de Weftindifche Compagnie zal werden geheven een honderdfte penning, indien daar van geduurende dit loopende jaar uitdeelinge werd gedaan, dog anders niet, dezelve Actiën gerekend ter waarde van vyftig guldens, elke honderd guldens oud Capitaal. Dat voorts van alle Huifen in de Provincie van' Holland en Westfriesland gelegen, zullen werden geheven een honderdfte penning. En zulks niet; alleen ten aanzien van de Huifen, welkers veertienjaarigen vrydom albereids is- geëxpireert, en daar van dienvolgende de Verpondingen effectivelyk betaald werden, maar ook ten laste van die Huifen, welkers veertien jarige vrydom nog niet is geëxpireert en daar van dien volgende al* nog geen verpondige betaald worden, als mede ten lasten van die Huizen, die tegenwoordig op deQuobieren van-de Verpondingen nog niet zyn bekent; cn dat mit; dien van de refpective Steden en Dorpen een Öuohier van dezelveHuifen door deMagiftraaten gemaaki zal moeten werden, met expresfie tot wat prys dezelve haars oordeels in de Verpondingen behoorea igefteld te worden, om daar van na advenant van dien, en op den voet hier na vermeld, de voor» fcbreeve honderdfte penningen geheven te werden. Dat een honderdfte en een tweehonderdfte penning zal werden geheven van alle deHeerlykheden, Tienden , Visfcheryen en andere in de Verpondin. ge gequotifeerde of contribueerende Goederen, niet alleen ten aanzien van dezelve Heerlykheden, Tienden, Visferyen en andere in de Verpondingen gequotifeerde contribueerende Goederen, maar ook van die geene, die door fpeciaale Octroyen daarvan zouden zyn geëximeert;met dien verftande, dat aan de Eigenaars van de oude en nieuwe Tiendens, de keu» fe word gelaaten, om of, de voorfz. Verpondingen , of, in plaats van dien, den vyfden penning van het rendement derfelve Tienden, op den voet van haar Ed. Groot Mog. Publicatie van den 5 February 1766, te betaalen, mits van de Tiende welke onder eea en het zelve Diftriec van ingaaring gelegen zyn, Q 2 de 'sGrA- venhage. Vlac.we* *ens de [oo en 100 pen» iiflg;  's GRAVENDCE. P/ac.we gent de loo en aoo penning. i i i . 1 i i i < t i «io NIEUWE NEDERLANDSCHE de eene of andere betaaling doende op een een» paarigen voet, zooder van de een Bioken de Verpop dingen, en van de ander wederom den vyfden penningvan derzelver rendement te moogen betaalen. Dog dat van de Landen alleen geheven zal werden een tweehonderdfte penning dat ook een tweehonderfte Penning zal werden geheven van alle af'ge' Einde Landen, en andere die voor alsnog met de yoorfz. Verpondingeniet zoude mogen weezen belast. Dat, zoo verrige van zoodanige Landen alsnog geen quohier zal zyn gemaakt, houdende taxatie waar op dezelve in de Verpondingen behooren te werden gefteld, de Schouten en Geregten zoodanige Quobieren zullen moecen formetren. En zullen de Heeren onze Gekommitteerde Raaden in de re{pective Quartieren werden gelast en geauthorifeert, zoo a's dezelve gelast en geautho rifeert worden mits deezen, om te bezorgen, dat van de nieuw Getimmerden en Melioratien volgens onze Refolutie van den aa April 1751, waar van aan de Magiftraaten van de Steden en Geregten van de Dorpen als doen by Mi^five kennisfe is gegeven , als meede van de afgefande Landen pertijen te Lyften effcftive geformeerc en overgefonlen, mitsga Iers de voorfchreeve honderdfte en :weehonderdfte penningen refpective, dien conform ngevordert en ten Comptoire Generaal overge>ragt werden, en by gebreken van dien da3r toe soodamge ordres te ftellen, als dezelve tot nakoomnge van onze goede meeninge des aangaande ^vinden zullen te behooren. Dat, nademaal de begrooting van de waarde vat. ie voorfchreeve Huilen en Landen van groote difïcukeit en onkosten is, derhalven, om voor te zoomen de moeilykheden, die daar uit zouden konen te ontftaan, een honderdften penning zal werlen gereekcnt te impoi teeren een heele . en een weehonderdftcn penning een halve Verpondinee vaar op de voorfchreeve Huifen of Landen zyri ;ecuwti.eert, en dat mitsdien, iemand een heele of halve.  JAARBOEKEN, February, 1783. ïlf halve Verpondinge betaald hebbende, verftaan zal werden daar meede een bonderdften of twcehonderdften penning te hebben betaald. Dat wyders alle de geene, dewelke bezitten eenige Ampten, op de Qnohieren van den twee bonderdften penning van de Ampten bekent, daar, van zullen betaalen tweehonderdlle penningen. Welverftaande dat , zoo veel eenen bonderdften penning aangaat , zal mogen werden gekort het geen wegens de heele extraordinaris Verpondinge, en op den tweeden honderdften penning, het geen wegens een halve extraordinaris Verponding, waar meede die zelve Ampten zyn belast, zal weezen betaald. Dat de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte penningen zullen werden betaald in twee termynen, namentlyk, de eene helft voor den vyftienden Mey toekoomende, en de wederhelft voor den eerften July daar aan volgende: Alles met dien verftande, dat het vry zal liaan de voorfchreeve tionderdfté en twee honderdfte penningen te gelyk te voldoen , en dat de Ontfangets of Collecteurs gehouden zullen weezen de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte penningen te gelyk te oncfangen, en dat die geene, die dezelve van haare Huifen, iHeerlykheden, Tienden, Visfcheryen en andere in de verpondingen contribueerende Goederen , als mede van de Landen, de eene helft voor den voorfchreeven vyftienden Mey, en de wederhelft voor den voorfchreeven eerften July, of wel beide de helften , en zulks het geheel voor den voorfchreeven vyftienden Mey , koomen te voldoen, van ieder termyn of helft, of wel van het geheel, zoo dat voor den voorfchreeven vyftienden Mey betaald werd, zuilen korten een prjemie van vier ten honderd ; behoudelyk, dat de pi'Eeraien niet zullen werden genoten dan by die geene, die de voorgaande rtëele honderdfte en tweehonderdfte penningen van dezelvf goederen effectivelvk, zullen hebben betaald, Q3 Dat 'sGra- VElNHKUE. Plac.we■?em de [00 en 100 pen* ring.  ** GRAVEN HAGE. Plac.we gem de 100 en 200 pen' ning. *rz NIEUWE NEDERLANDSCHE Dat geen Ontfangers of Rcntmeefters,. hoedanig dezelve zouden mogen weezen, eenige Renten of Interesfen , in deezen loopende jaare al. reede verfcheenen, en die na de publicatie deezes zullen verfchynen, zullen mogen betaalen aan de Houders van de voorfz. Obligatien, Los- en Lyfrentebrieven, de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte penningen refpectivelyk fubjtcl, ten zy alvorens dezelve honderdfte en tweehonderdfte penningen, zoodanig als dezelve by deeze geconfenteert zyn, daar van zullen hebben afgehouden. Dat de Burgemeefteren en Regeerders van de refpective Steden, mitsgaders Schouten en Geregten van de Dorpen, zullen bezorgen, dat de penningen, die op de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte penningen refpective , onder benificie van de voorfz. prsemien zullen werden betaalt, van tyd tot tyd, na advenant die ontfangen werden,. zullen werden gebragt ten Comptoire van den Ont-, fanger Generaal, en de laatfte penningen uiterlyk acht dagen na de expiratie van de termynen, of dat by gebreke van dien,de voorfchreeve prsmien Biet zuilen weiden goedgedaan of in reekening gevalideert, en dat dien on vermindert gemelde Burgemeefteren en Regeerders van de Steden, mitsgaders Schouten en Geregten van de Dorpen, of de Ontfangers en Collecteurs, die den ontfang of collecte van de voorichreeve honderdfte en tweehon derdfte penningen refpective zal weezen aanbevoo, len , voor de ontfangene penningen zullen werden geëxecuteert. Dat die geene, die in gebreke zouden mogen blyven de voorfchreeve honderfte en tweehonderfte Penningen van de voorfz. Goederenen Ampten binnen de hier bpoven gefpecificeerde termynen te voldoen, daar over paratelyk zullen werden geëxecuteert, en dat dien onvermindert de voorfchreeve verfchuldigde honderdfte en tweehonderdfte penningen refpectivflyk van de Obligatien, Rentebrieyen,Lyfpenfioenen, Aaien van de Ooft- en Welf. iadifche Compagnien, mitsgaders van de ïracte- men^  JAARBOEKEN, February, 1783. 213 menten van de Ampten, door de refpective Ontfangers, Rentmeefters , Boekhouders en andere, die de Renten , Interesfen, Lyfpenfioenen, Uitgitten en Traktementen zullen betaalen, ingehouden en aan den Lande betaalt en verantwoord zullen moeten worden. En ten opzigte van de Ampten op de poene verder by onze Publicatie van den ó Maart 1751 vastgeftelt, zoo dat die geene die voor den eerften April van het volgende jaar haar homderdfte peneingen van de Ampten niet zullen hebben betaalt, tot een muitte een behoeve van het gemeene Land aan den Ontfanger zuilen moeten betaalen een vierde boven het geen zy aangefjaagen Z5Dat ook de Ontfangers, Rentmeefters, Boekhouders en andere, op welkers Comptoiren de Traktementen werden betaalt, en de honderdfte penningen van de Ampten aan andere, of op andere Comptoiren moeten werden voldaan, voortaan geen Traktementen zullen betaalen , ten zj haar de quitanfiekoomete blyken, dat de honderdftt penningen van het voorgaande jaar van dezelve Ampten zyn betaalt, op poene dat dezelve daar aai contravenieerende , voor dezelve honderdfte pen ningen aanfpreekelyk en refponfabel zullen zyn. En op dat niemand hier van eenige ignorant» zoude kunnen pretendeeren, zoo begeeren wy, dat deeze alomme gepubliceert en gcaffigeert za werden daar het behoord, en te gefchieden ge bruikelyk is. , , ., _ Gedaan in den Hage onder het klein Zeege van den Lande den 29 January 1783. Onder ftond, Ter Ordonnantie van ■ de Staaten. Was geteekect, C. Clooterbooke. Q 4 , Het 's Gra- venha- ge. PubLwegeris de ico en 200 pen" ning. r i 1  's Gra- veshac£. 'i ] 3 * ï t U V < d n: zi d< G fo ze 214 NIEUWE NEDERLANDSCHB Uit den Hove van Holland, Zeeland en mesland, is den 26 dezer maand February eene Commisfie van hier naar het Eiland ter Schelling vertrokken, tot het nemen van bengten omtrent het gebeurde aldaar, by, en na het ftranden van het Koffchip de Jonge Aryioldm, gevoerd by Schipper Plengtmth, op den 19 January laatstleden voorgevallen. .Deze Commisfie beftaat uit de Heeren Mrs Herman van Hees, Heer van Berkel en Roodenrys , Johan Hendrik Mollcrus, Raadsheeren in welgemelde Hove ; Tsbrand 't Hoen , Fiscaal en Procureur Generaal en AdnaanBode, Griffier van denzelven Hovezynde verzeld van den Drost, eenen Deur' tvaarder en eenen Klerk van 't Hof. Het geval wordt dus opgegeven. Op den 19 January ftrandde op ter Schelling het bovengemeld Koffchip de Jonge Arnoldus, ïeftemd naar Harlingcn, en geladen met Sout ; waar van de manfchap zig met de ïoot aan Land gered hebbende, zo wierden 2r door den Bailliuw twee Strand-Vonders aar net Schip gezonden , om hetzelve te ewaaken. Dan weinig kon deze voorzorg itwerken want des nagts kwamen omtrent vintig foldaaten van de bezetting, die met reweer voorzien, de Wagters de vlugt deeen nemen, zig van het Schip meester aakten, en zo veel hun gelastte, uit hetdven roofde , tot dat zy , door de gemel; Wagters en het Bootsvolk in hunne eweldenaryen geftoord wierden, tegen wel• zy zig nogtans zo veel moogelvk verttedcn. Het is te voorzien, dat deze eu-  jaarboeken, Feburary, 1785. 215 leuveldaden, van hen, wier byzondere pligt het is de goederen der Ingezetenen tegen file geweld en ovcrlalt te befchrmen, niet ongeftrafd zullen blyven. , De Prins van GalUtzin. gewezen Envoyê ' Extraordinaris van 't Hof van Rusland by 1 dezen Staat, en nieuwelings benoemd in 'dezelfde hoedanigheid,aan het Hof van Sar:digne, en wiens affcheid wy reeds hebben medegedeeld, is door de Keizerin, zyne iSouveraine, van die post verfchoond, met :een bewys haarer gunfte, en een jaarlykfche i inkomst, tot erkentenis der dienften van dien IPrins,geduurende zyn verblyf alhieraan zyn ! Hof gedaan. De Prins Joufopof, behuwd broeder var ( den Hertog van Courland, zal nu in deszelf ; plaats naar Turin gaan. Men meent, dat he 1 voornemen van den Prins van GalUtzin ü < om voortaan hier als oen byzonder perfooi i te blyven woonen. De berugte boekverkoper Esfchers, dii eene Lasterprent hadt uitgegeven, waar 11 voorname perfonaadjen ten hoogften gehoont waren, heeft zyn vonnis ontvangen, waart»; hy voor altyd uit den Landen gebannen, ei daarenboven in eene boete van 3000 gl. vei wezen is. De twee plaatlhydcrs, Stechwey Vader en Zoon, zyn insgelyks gebannen. Nopens de gifte of douceur, door Gecom initieerde Raden aan het zieke krygsvolktoe gelegd, (zie hier voren bl. 81.) heeft z D. Hoogheid den 3 February 1783. het na volgend bevel afgezonden. q 5 zy* 's Gra- vgnha» ce. I I t l 'i L > f e  'sGra- venha. CE. Ordre van Z. Hoogh. «opens 'i douceur aan 't zieke Krygs. vslk, i 1 i t 1 1 < i i ï c 2161 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vyne Hoogheid nodig geoordeek hebbende, dat j"-^j15C, douceur, het welk by de Refolutien van de Edele Mog. Heeren Gecommitteerde Raaden van 23 January en 19 Juny 1782, en van 8 January 1783, is toegelegt aan de zieke Manfchappen van de Regimenten , geduurende dezen te. genwoordtgen Oorlog in Garnizoen, of gecantonnert binnen de Provincie van Holland , bv alle die Regimenten op eene egale wyze werde verdeelt en geëmployeert; Last en ordonneert hier mede de Commandeereude Officieren van de Garnizoenen en Cantonnementen in de voorfz Provincie, om by hunne onderhebbende Regimenten en Corpfen de verdeeling van het voorfz douceur zodanig te doen maaken, dat van het zelve twee derde gedeeltens werde goedgedaan aan de zieke Manfchap zelve , en het overige derde gedeelte aan de Chirurgyn Majors, of de geene die met de geneezing der Zieken zyn gechargeert, en daar voor niet anders hebben genooten, dan de ordinaris Contributie, ingevolge het Reglement van wylen Haare Koninglvke Hoogheid, Hoogstdeszelfs Vrouwe Moeder, van 3en aö Juny 1752, en zulks tot dedommagement weegens de duurte en de meerdere Medicamen:en, dewelke dezelve verpligt zyn te fourneeren. Dat van de ziek geweest zynde Manfchap, weite door overlyden, met Paspoort, of door defer:ie zyn afgegaan, het voorfz. derde gedeelte mele zal worden gegeeven aan de Kapteinen, tot rctaaling van de fchulden,die zodanige Manfchap. >en zuilen hebben nagelaten, en voorts tot het 'inden van de onkosten, dewelke de Kapteinen >p de reeds gedaane verfchottea aan de Zieken lebben gehad. Dat de onkosten, die in het verolg op het ontfangen en overmaaken dier Penimgen mogen vallen, zullen moeten geflagen vorden over het geheele montant van het douenr by ieder Compagnie, en dezelve in evenreeigheid zoo van het derde voor de Chirurgyn Majors,  JAARBOEKEN, February, 1783. 217 L-Majors, als van de twee derde voor de Zieken worden gekort. Dat wyders de Coilonels Comrmandanten of Commandeerende Officieren de ver[feifchte ordre zullen moeten ftellen op die beree; keningen, ten einde die exact en accuraat gefchiejjide, en dat altoos blyke dat de Kapteins daar by jl niets profiteeren , en de Zieken of Chirurgyn \ Majors, niet geprsjudicieert werden. Zullende telkens, wanneer de Penningen van het jö douceur zullen zyn ontfangen, en als voorfz. betreekend, het aandeel voor den Chirurgyn Major, tten eeriten aan denzelven worden betaald , en i dat der manfchappen van de Compagnie , aan ietder derzelve worden aangefchreeven in het Schuldil boek, en vervolgens gebragt op de Leenings Cei(dul in de Colonne geintituleert: Laaten flaan, f ten einde aldus te veritrekken tot reftitutie van de verfehotten , dewelke de Kapteinen aan dezelve j [ geduurende hunne ziektens, hebben gedaan. Doch ingeval by eenig Corps reeds fcbikkinget m waaren gemaakt , uit welk kan blyken, dat hei 1 voorfz. douceur, ten nutte van de Zieken, en tet x deele om de Chirurgyns weegens de duurte et 1 meer benodigde quantiteït van Medicynen te ge 1 moet te komen, is geëmployeert , permitteer I Zyne Hoogheid aan de Commandanten van d< 1 voorfz. Corpfen , om , by Memorie, daar vai kennis te geeven aan den Generaal Major van de , Hoop, aan den Collonel van Minnegerode, en aa i den Collonel Wefterlo, refpective Commandante: 1 van 's Lands Troupes m het Noorder Quartier ei ; de Eilandeni in de Goederheede en Overflacqué i en in het Eiland van Voorn, welken daar va aan Hoogstdezelve rappere zullen doen , en daa ! op vervolgens nadere ordres afwachten. En met relatie tot de Corpfen, niet onder d j voorfz. Departementen behoorende, namelyk d Guarnizoenen van Delft,Leyden enGeertruyder berg, en de Cantonnementen in het Westland e te Maaslandfluis, en daar omtrent, word aan c Con 'sGrA- vknhage. Ordre van Z. Hoogh. nopens 't douceur aan 't zieke Krygs- voik\ l \ 1 * 1 1 1 ] r e' n c l-  's Gra- VRrvHAce. Ordre yan Z. Hoogh. «opens 't douceur aan ,t zieke Krygs- TO/L 1< d r 1 te de Pi de' te Ju dn »i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Commandanten van dezelve gelaaten, hunne reprelentatien diredt aan Zyne Hoogheid te addresfeeren. En last en ordonneert Zyne Hoogheid wyders de Comniandeerende Officieren van de Garnizoenen en CantoEnemenr.cn in de Provincie van Holwnd, om van deeze Zyne Hoogheids Ordrcs, by J0pAe^ ?enn,sfe te geeven aan de Commanrieerende Officieren.van de Regimenten en Corpfen, dewelke geduurendeden tegenswoordigen Obrlog daar ter Plaatfen hebben geweest in Garnizoen of Cantonnement, en zig nu in andere Plaatfen buiten de voorfz. Provincie bevinden , ten einde zich, voor zo verre het dezelve aangaat, daar naar te ■eguleeren. Gedaan in 'sGravenhage den 3 February 1783. Was getekend Onder Rond, f.»» a a Ter Ordonnantie van Zyne lager ftond Hoogheid Gecontrafigneert T. J. de Larrey. I Ook heeft de Prinfe Erfftadhouder de ver•fgangerstegen.den 15 Maartaanftaande,bv ft bevel van den 5 February, opontboden. ryne Hoogheid last en ordonneert hier mede, dat ; alle de dienst doende Hoofd-Officieren, KaplDS^' fn f"bi!t?!'ne Officieren; als mede dat alle Onder-Officieren, Trompetters, Tambours, mers, en Gemeenen, van alle de Troupes van n Staat, het zy Cavellerie, Dragonders, Infanie. Artillerie,, of Mineurs, en Sappeurs, welke r. binnen sLands met Verlof ophouden, en in ' ralge Zyne Hoogheids Ordres van den 5 en 6 jy des voorleeden jaars , zulks tot nadere Ors bekomen hebben, op den vyftienden Maart aan-  1 JAARBOEKEN February, 1783. 219 1 aanftaande in hunne refpeclive Guarnizoenen pre-' ifent moeten zyn, en die geenen welke met Werk5 pasfen abfent zyn, tegens den 3 Maart. Dat evenwel alle de Officieren, zonder onderscheid van rang, welke om particuliere affaires t extra Verlof van Zyne Hoogheid bekomen heb 3ben, daar van zullen blyven jouisfeeren, tot dat 1 derzelver Verlof zal zyn geëxpireert. Dat wyders, om alle de Kapteins nog verders : te gemoet te koomen, om derzelver onderhebt bende Compagnien te completeeren , van ieder ï Regiment Cavallerye, cn Dragonders, en van ietder Bataülon Infanterye, als meede van het Corps ij Mineurs, een of twee Onder • Of ficieren, alsook li twee Man per Compagnie, zonder onderfcheid h van Regiment en Corps, zig binnen 's Lands mo;i gen abfent houden om te werven, tot op den 24 f Maart aanftaande. Dat verders alle die geene, het zy Hoofd-Ofsi ficieren, Kapteins, of fubalterne Officieren, dao iwel Onder-Officieren, Trompetters, Tambours, <[ Pypers, of Gemeenen van alle de Troupen van l den Staat, welke buiten 's Lands zig tot nadere ie ordre met Verlof bevinden, abfent kunnen blywen, tot op den 24 Maart aanftaande. En dat eindelyk alle de Onder-Officieren, I'Trompetters, Tambours, Pypers, en Gemeenen f van alle de Regimenten en Corpfen, welke niet |] by derzelver Compagnien, na expiratie van hun ' Verlof, gereverteert zyn , niet alleen voor dit snaar, maar ook in het toekomende, volgens de «ordres van den 13 Maart 1781, zullen worden be4 handeld , welke ordre hier mede ten volle word [l geinhasreert. Nog ordonneert Zyne Hoogheid, op het allerfeijl rieufte, aan alle Kapteins en Commandeerende Ofi: ficieren der Compagnien van alle de Regimenten en Corpfen , om hun uiterfte devoir aan te wen1< den, ten einde derzelver onderhebbende Compag- Ipien, zoo fpoedig als mogcfyk, te completeeren; en sGra- VENHASE. Opont-\ hoi der verlofvangersdoor Z. Hoog' heid.\  's Gra- venhage. OpOtlt- bod der verlofgangersdoor Z. Hoogh, i Jr - V Jrï P F tt bi 22© NIEUWE NEDERLANDSCHE en word by deezen aan alle de Collonels, Com. mandanten , en Commandcerende Officieren noemaals op het ernftigfte gelast, derzelver pligt ten dien opzichte exacfelyk waar te neemen, en zonder oogluikmge of aanzien van perfoonen, te obferveeren bet geene voorfchreeven is, in het eerfte Articul van het zevende Hoofdftuk van het Reglement voor de Infanterie van 28 February 1771. en fpeciaal, om, zooveel doenlyk, zorgetedraagen, dat met den eerften April aanftaande, derzelver onderhebbende Regimenten, of Corpfen, compleet zyn. r ' En zal deeze ordre gezonden worden aan alle de Gouverneurs, Commandeurs, of Commandeerende Officieren der refpecfive Guarnizoenen , als mede aan alle Regimenten Cavallerie, Dragonders m Infanterie; als mede aan den Chef van het Regiment Artillerie, en aan den Chef van 'c Corps Mi neurs en Sappeurs, om zich daar na te reguleeren :n zorg te draagen 'dat deze ordre exaftelyk naar;ekomen worde. J Gegeeven in 'sGravenhage den 5 February 1783, Was getekend o a /1 * W. PR. v. Orange. Onder ftond, Ter Ordonnantie van Zyne lager ftond Hoogheid Gecontrafigneert T. J. de Larrev. Verders heeft Zyne Doorl. Hoogheid de [eer Prins Erfftadhouder, aangefteld tot Gouaaieur of Opzigter over de opvoeding van oogstdeszelfs beide Zoonen, de Heeren nnfen Willem Frederik en Willem Georee rednk van Oranje en Nas/au , den Heer Wem Baron van Lynden, Heer tot Hemmen dchreven in de Ridderfchap des kwartier! van  JAARBOEKEN, Fehurary, 1783; «21 van Nymegen, en wegens dezelve afgezonden' ter Vergadering van de Hoog Mogende Hee-1 ren Algémeene Staten der Vereenigde Nederlanden , Land-Rentmeester Generaal des Furftendoms Gelre en Graaffchaps Zutphen, Burgemeester der Stad Bommel, Hoog- en Laagfchout over de Stad en Meyerye van 's Hertogenbofch enz. en denzelfden Heer ook tot voorzittend Lid in den Raad, mitsgaders tot gewoon Raad en Rekenmeefter der Domeinen van Z. Hoogheid benoemd.' De Schutters van het Columbyne Vendel, Raptein Arnoldus Kreveld Junior , en wel :uit dezelve het Rot onder den Heer Licutenant Hendrik Abraham van Vucht, zullen ; dit Jaar, op hunne beurt deMeyboomen planten. De Zinnebeelden en Spreuken, welke tot dat einde inmiddels vervaardigd worden, i zyn als volgt: Voor Hunne Edele Groot Mogende , de I Heeren Staten van Holland en Westfriesland. De Hollandfche Maagd, zittende binnen Ihaaren Tuin, in wier fchoot de Vrede den I hoorn det overvloeds uitftort : in het verIfchiet ziet men eenige Schepen, met deze i fpreuk: Tua Damna Rependet. Dat is: Zy zal uwe geledene fchadens vergoeden. Voor Hunne Hoog Mogende, de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden.. De Nederlandfche Maagd, voorde borst hebbende hangen de zeven zamengeftrengelde Pylen, en houdende in de linkerhand den Speei sGrA- 'enha-  «• NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- venhage. Speer met den Hoed der Vryheid, en geevende de regterhand aan Noord-America, ook afgebeeld onder de gedaante van eene Maagd , maar met een Vederbofch op het hoofd, en met het Wapen der dertien Vereenigde Staten op de borst. Mercuur vertoont zig boven dezelve in de lucht met zynen Slangenftaf, met deze woorden: Nodus Indisfolubilis. Dat is: JDe onontbindelyke knoop. Voor Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Willem den Fyfden, Prinfe van Orange en Nasfau, Erfftadhouder &c. &c. &c. Het Schip van Staat, kenbaar aan de Hollandfche en'.'s Prinfe Vlag, vaarende op eene onftuimige Zee: Door de donkere wolken breekt de Zon heen: En boven den Stuurman vliegt een Vogel met een Olyftak-in zyn bek; waar by ftaat: Sic Tuta Tangit Portunu Dat is; Zoo komt het veilig binnen de Haven. Voor Haare Koninglyke Hoogheid Mevrouwe de Prinfesfe van Orange en Nasfau &c. &c. &c. Eene Kroon, rustende op een pylaar ,met dit bylchrift: Laus Immota Manet. Dat is: Haar roem houdt /land.  JAARBOEKEN, February, 1783. s*$ Voor Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erf-Prins &c. &c. &c. Een jongeling , ftaande by een kolom,' op welkers top de Hoed van Vryheid Raat: In het midden een brandend hart gefchilderd , en op het voetft.uk het Wapen der Generaliteit*, waar na hy met de linkerhand wyft, terwyl hy de regter op zyn borst houd: met het onderfchrift: Patrios jam concipit ignes* Dat is: Zpi hart brandt reeds van Vaderlandsliefde: Voor de Erfprinfesfe van Orange en Nasfau &c. &c. &c» Het Wapen van Orange en Nasfau, waar aan e©n Paerel hangt; onder leest men c Decus fuce domus-. Dat is: Het fieraad van haar Huis. Voor Zyne Doorluchtige Hoogheid den tweeden Erfprins &c. &c. &c. Een Jongeling ftaande voor den Tempel van de deugd, en van de eer ,aaneehgebouwd, met deze woorden: Meritis féi quarii honores. Dat is: Hy zoekt eer door Verdienften*. Voor Haare Doorl. Hoogheid, Mevrouwe de Prinfesfe van Nasfau Weilburg &c. &c. &c, Een Vorftepyk gekleede Vrouw, ftaande tusfehen een Altaar en een Anker j waar by ftaat: Plus, quum terrestria3 [perat. Dat is: Zy hoopt op meer, dan aardfeh geluk. R, Vooi 3E»  «24 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vemja Art'  JAARBOEKEN, February, 17^3* i27 Art. i. „ Dat niemand eenige Olie met Oliefetfters zal mogen uitmeeten, dan met j geykte SetRers, op de boete van zes gul" den, moetende alle de nieuwe Oliefetfters 'siaaiiyks van den eerften tot den 8 Juny wordengeykt,ende oudeherykt,door den : gezwooren Yker dezer Stad, daar ;toe in ' der tyd zynde aangefteld, welke voor het " ykn eener nieuwe Setfter zal genieten twaalf Stuivers en het heryken van een „ oude Setfter zes Stuivers: zullende de Ei' genaars der Setfters gehouden zyn hun ei'! gen kuiper mede te brengen tot het uithol„ len en befchaven en waterpas maaken derZ zeiver Setfter, of anders aan den Yker bo„ ven zyn ykloon, het kuiploon, daar op te „ vallen,moeten goed/doen." _ Terwyl ieder eigenaar, wiens Setfter by de heryking een half pint op de twintig " mingelen, en de grootere pro rato, zal te Z klein bevonden worden, dezelve Setfter zal verbeuren ten behoeve van den Yker, en evenwel het gewoone Ykloon, aan den!! zelve competeerende, betaalen." _ En op dat met de Setfters minder bedroe ?epleegt zoude kunnen /worden, zo " zal het middelftift derzelve, naa den 8fte " Tunv dezes jaars, met een dwars yzer aan * de beide boorden der Setfters moeten ge' koppeld worden, waarop het wapen dezer Stad zal uitgedrukt zyn, gelyk het model, • " daselyks by den Stads Yker te zien 2 Altereoren Myne Heeren van den Geréchte by deze de Keuren van 18 Septem" bar IÓI7. Art, i, 2 en'3. cn 29 January ? *vR 3 » 1635. hui ITEL-  .Amstil. «8 NIEUWE NEDERLANDSCHE » markt brengen, mits dezelve door rf™ „gezwooren Yker behoorlyk geykt ZVn ,. en door dezelve daarop het setal 2Sf „ ge en, dat dezelve honden, mmSt £ „ znllende Voor het ykIoó„g ™hefzeV " Vat tTd?' aM yte™an ieder » markt te willen brenwn • X 11 f ter « melk, die daari? beffen ^C f 06 „ voordeelevanhet AalmwfeiüerTw \ ^ * binnen deze Stad woïïef ■ÜJfSP™ 3- w Ordonneeren Myne vonriV h „ dar alle kopere Melfien^ houtfS' „ en Huymaaten der Huislieden % f?' „ ter Stede hunne melk komen hl£r „ Éb mede de MaTteu SfêÏÏ£? Sr"?"' M pers der Broodbakkers eïwdSe n ïCp" » pers hier ter Stede, inZehkï *0p£00' » ? Mosterd maaten V^kƒ zullen GeSt „ den geykt in de maidTiv " * °* d£ boe£e ™ drie guV^hVeHl 2» ver-  JAARBOEKEN, February, 1783.' aao verbeurte van ieder maat, en 12 ftuivers „ voor kosten van ieder perfoon, die bekeurt < „ wordt: Zullende voor het yken van ieder ; „ nieuwe maat aan den yker betaak worden i„ 1 ftuiver , en voor de heryking van „ een oude maat 4 duiten; tervvyl ieder :„ maat, welke by de heryking te klein be„ vonden word, gebrooken, of de kopere E „ plat geflaagen en onbruikbaar gemaakt zal „ worden en verbeurd ten behoeve van den a, Yker, die evenwel zyn yklooon zal moe,„ ten erlangen." 4. „ Zal ieder Biertapper, ter uittap zy9, ner Bieren , gehouden zyn, hem flipt te 9, bedienen van een houte mingelens een |,„ pints, en een halve pints maat, en dezelL, ve benevens zyne Kannen, in de maan. I ,, den May en Juny jaarlyks moeten laaten f.„ yken en merken, met verandering iedei li„ jaar van Letter op de boete van drie ts, Gulden, alsj van ouds. En zal de ykei „ van ieder nieuwe Maat of Kan genieter i ftuiver en van een oude 4 duiten, ter „ wyl de te klein bevondene of ongeykti 1 „ of jaarlyks niet herykte Maaten of Kan nen zullen worden gebroken en ftukge Hagen, ter voorkoming van verder mis „ bruik. En zal door de Eigenaars derzel a, ve daarenboven de onkosten der beker „, ring, invoege als boven, en het gewoc ne ykloon aan den Yker , moeten vergoe i „ worden." I„ In kennisfe van my Secretaris t, H. van Slin ge landt" R 4 »;D «TF.LDAM. t .1 i.  23o NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstee- cam. 3 ? J 1 > 3 5 S III. „ Is door Myne Heeren van den Ge„ rechte der Stad Amfteldam, allezins ge„ neegen wezende de Tabaks-Negotie bin„ nen deeze Landen, en fpeciaal mede bin*„ nen deeze Stad, zo veel mogelyk, aan te „ moedigen en verder uit te breiden; goed- gevonden, het eerfte Artikel van de Keu„ re van den 9 December 17-51. op het ra„ faéleeren van de Tabak geëmaneerd , te „ altereeren, in deezer voege, dat het ampt „ en de plicht van de Rafactiemeesters voor„ taan alleen beftaan zal, om ten dienfte van „ de Tabaksnegotie deugdelyke rafaélie te „ maaken eeniglyk en alleen op vers aangekomen nat, oud, rot en vergaan en ver„ ders of anders niet: zonder dat het mits„ dien aan de RafacHemeeSters, zal vry ftaan „ eenige de minfte refleéliete maaken op eeni„ gekvvalityt ofkwaade reuken van duf als an„ derzints op een boete van driehondert guldens telken reizen by de Rafaaiemecscer, „ deeü%i contrarie handelende, óf gehandeld , hebbende, te verbeuren. En zal het wyders , aan de keuze van de Verkoopers ftaan, om, me alle zodanige Vaten ,9 aio pCt. by de , Rafacliemeesters gerafacteerd zynde, aan , de koopers niet te leeveren, maar dezelve , aan zich te houden, waar mede de koo, pers volkomen genoegen zullen moeten , neëmen : blyvende voor het overige de , bovengemelde Keure van den 9 December , 17.51.in deszelfs volle kracht, gelyk ook de , verdere Artikelen daar in voorkomende". „ In kennisfe van my Secretaris „ H. van Slingexandt". Te-  JAARBOEKEN, February, 1783. 43! Tegen deze Keure hebben de Tabakskoh pers dezer Stede een fmeekfehrift ingele ii verd, welkers uitflag ons de tyd zal leeren. IV. „ Hebben myne Heeren van den Ge • „ rechte der Stad Amfteldam, renoveerend< j, het eerfte Articul van de Keure van „ Scheeps Timmermans Gilde, in dato 3: January 1714, goedgevonden nader te ot donneeren en te ftatueeren,gelyk HunEc Achtb. ,ordonneeren en ftatueeren by dec „ ze, dat niemand hoe genaamt,wie hy 00 „ zoude mogen zyn, 't zy onder, of buite „ 't werken, op de Werven , 't zy Scheel „ Timmer of Mastemakers Werven, of as „ de Schepen , aan de Werven leggende „ zullen vermogen Tabak te rooken, op e< „ poene van drie guldens, en de Baazen zei „ rookende. op een pcene van zes gulden „, telkens te verbeuren, ten behoeve van „ voorfchrevene Gild : wordende de Dc „ ken en Overlieden, zo die in, als buit y, dienst zyn , mitsgaders derzelver Güc „ knegt, ieder van hun in 't byzonder, m deeze , tot de "bekeuring geauthorifeei „ en worden de refpeérive Baazen uitdn „ kelyk geordonneerd, deeze Keur ftiptel „ te doen agtervolgen". „ In kennisfe van my Secretai „ H. van Slingeland V. Myne Heeren van den Gerechte , Stad Amfteldam, door de Overlieden ■ „ Eloyen en Smits Gilde , binnen deeze S geïnformeerd zvnde.dat by het overlyi Am- . stedam. t E ll a n :n fs s* 't e» en Leksd, ikyk is r". der /an tad len van  232 NIEUWE NEDERLANDSCfïE iur- 5TELDAM. 5 9 9 3 ï. „ van een Gildebroédër, deszelfs Huisvrouw ; „ of een Gildezuster , het Gilde fomtyds „ met tydig genoeg word gekend en aange„ lproken, ingevolge de Keure van 3i Ta*? nuary 1718. Zoo is het, dat haar Ed. „ Achtb. altereerende de voorm. Keure, „ hebben goedgevonden, te ordonneeren en „ te willekeuren, zoo als Hun Ed. Achtb. „ ordonneeren en willekeuren by deezen : • Dat van nu voortaan, die geene. welke 9 [n §ebrcke blyft, het voorn. Gilde, op „ het begraven van een Gildebroeder, des„ zelfs Huisvrouw, of een Gildezuster, te kennen, en aantefpreken, binnen de tyd „ van 24 uuren, na het overlyden, inplaat„ Ie van ƒ 12 verbeuren zal, een boete vair sj ƒ 2$ ten behoeve van 't voorn. Gilde". „ In kennisfe van my Secretaris „ H. van Slingelandt. VI. By Myne Heeren van den Gerechte „ der Stad Amfteldam, in ervaaring zynde „ gekomen , dat de twee ploegen van het t, Lootsmans Gild, waarvan de eene afzon„ derlyk de Stroomen van het Vlie, en de , andere die van Texel plagten te bevaaren, ,. tegenswoordig gecombineerd zynde , als , nu maar éen Lichaam uitmaaken, is goed, gevonden, de onderfteuning voor de We, duwen der gildebroeders van 't zelve Gild , te brengen op eenen eenparigen en gelyken , voet, en derhalven te ordonneeren en te , ftatueeren, gelyk Haar Ed. Achtb. ordoii, neeren en ftatue&ren by deezen : j? Dat  JAARBOEKEN, Itlruttfy, 1783. 233 Dat van nu voortaan aan de Weduwen van ieder Gildebroeder , welke zes jaaren in het Gilde geweest is, tot haar hertrou„ wen toe, en verder of langer niet, weeke- lyks uit de Gildekasfe door de Overlieden „ zal worden gegeeven Weduwengeld welk door regeerende Overlieden , naar omftan„ digheid der Gildekasfe zal worden gere- guleerd, doch 't welk niet meerder zalmo„ gen bedraagen als dertig- Huivers 's weeks, „ zullende ingeval een Gildebroeder komt te ,, overlyden, die nog geen zes jaaren in het „ Gilde is geweest, deszelfs Weduwe, ai„ voorens Weduwengeld te kunnen trekken, „ moeten wagten, tot dat dezelve bepaalde „ zes jaaren zullen zyn verftreeken, zonder echter inmiddels iets in de Gildekas te be„ hoeven te fourneeren , welverftaande dat „ hier onder niet zullen begreepen zyn, die Weduwen, welke hunnen mannen reeds „ voor dato deezes verlooren hebben. „ En zal deeze uitkeering niet mogen „ ftrekken, in prjejuditie van eenige voorige uitgaaven en fournisfementen, aan de oude „ Gildebroeders, nemaar zullen dezelve bly„ ven in hunne volle kracht en obfervantie". „ In kennisfe van my Secretaris „ H. van Slingelandt". VIL „ Myne Heeren van den Gerechte „ der Stad Amfteldam, gebleken zynde, dat „ verfcheide lieden hier ter Stede. alhoewel „ geen Gildebroeders van het Schaatfe,Lees. „ tea Klompe en Stillegangmakers Gild wc „ zen- Am- stel-i dam.  Am- stet, dam, *34 . NIEUWE NEDERLANDSCHE ,» zende, allerhande foorten van Vilte MuiM len maaken of verkoopen, ten nadeele en „ prayuditic van 't zelve Gild, en ftrydiff te» gensden zin en meeuing der Ordonnantiën „ en Keuren , diesaangaande alhier geëma>9 neert, hebben goedgevonden en verftaan „ te ftatueeren, gelyk Hun Ed. Achtb. fta„ tueeren by deeze : „ Dat van nu voortaan , alle die geenen. „ welke eenige Vilte Muilen , forteerende s, onder de eigentlyke benaaming van Stille,, gangen (en geenfints onder Schoenmakers » werk) hier ter Steden maaken of verkoo" Pen' gehouden zullen zyn het voorfchrcej, ve Gild te koopen, waar door dezelve „ geregtigd zullen zyn , tot het maaken en „ verkoopen van alle de vier Articulen of „ Waaren onder dit Gild behoorende: daar " 5ef integeildeel> aan niemand als aan Gil» debroeders of Gildezusters van dit Gild " iVry z*H2aan» eenige van dezelve Articu„ len of Waaren te maaken, te verkoopen, " ° ^ %ïentm9. °P van verbeurte „ yan de Waaren die zy alzoo komen temaa„ ken, verkoopen of uit te venten, en tel„ kens daar en boven een boete van zes o-ul „ den ten behoeve van 't Gild te verbeuren „ wordende een ieder Gildebroeders nevens' de Knegt van 't gemelde Gild gequalifi„ ceerd om de bekeuring daar van de doen „ Des zullen de Gildebroeders en Gildezus» ters gehouden zyn, de voorfz. Waaren o» „ geene andere plaatfen te verkoopen, ais in „ hunne Woonlleden , uitgezondert op de „ gewoone weekelykfche Marktdagen. v Nog  JAARBOEKEN, Fehru.ary, 1783. t3S „ Nog is door Myne Heeren van den Ge, rechte"goedgevonden en verftaan, dat van nu voortaan door ieder Gildebroeder öf .' Gildezuster , tot jaarlykfche Contributie ' of Jaarzang , zal worden betaald 30 in " plaats van 24 ftuivers: en dat de nieuwe " inkomende Gildebroeders of Zusters, geen V Ziekengeld zullen trekken, dan na dat de2 zelve een jaar lang in 'tGild zyn geweest, " alsmede, dat, wanneer iemand zich 2a! " aangeeven om Ziekengeld te trekken, van ' deszelfs Ziekte door een briefje van Doe„ tor, Chirurgyn of Apothecar aan Overig ' den zal moeten doen blyken. ' „ En worden de voorige Keuren betrekke , lyk dit Gild, in zo verre met het boven " ftaande niet contrarieeren, hier mede ge> * houden voor gerenoveert". „ In kennisfe van my Secretaris „ H. van Slihgelandt" VIII. „ Myne Heeren van den Gerechti der Stad Amfteldam, amplieerende het < Articul van hun Ed. Achtb. ordonnan» \\ in dato 30 January 1750. voor het Kleer „ makers Gilde geëmaneerd , hebben goed „ gevonden te ordonneeren en te ftatueeren „ gelyk hun Ed. Achtb. ordonneeren e ftatueeren mits dezen: „ Dat van nu voortaan, in plaats van d , veertien Gildebroeders, die het naast b ' * het Lyk van een overledene Gildehro* " der, derzelver Vrouwen, mitsgaders Gi 55 d Am: STELDAM. } 9 ti e Y l e-  S3S NIEUWE NEDERLANDSCHE Am_ stel, dam. i „ dezusteren of Weduwen van Gildebroe. „ ders woonagtig zyn , de veertien jongfte „ Gildebroeders welke hun proef gedaan en „ het volle recht aan het Gilde betaald zuls, len hebben, des verzocht zynde, gehou. »> den zullen zyn met een ordentelyke zwar* „ te Rok en Mantel gekleed, de afgeftorve3, ne Gildebroeder, deszelfs Huisvrouw of „ Gildezuster, mitsgaders Weduwe van een « Gildebroeder , die nog in het Gilde is te „ moeten draagen op een boete van twee „ guldens by de nalatigen te verbeuren, uit„ gezonden: ingeval van ziekte, mits daar „ van een behoorlyk declaratoir van Doc,, tor, Chirurgyn of Apothecar producee„ rende, wanneer de naastvoorgaande Gilde„ broeder derzelver plaats op gelyke poene „ zal moeten vervangen, gelyk ook wanneer „ meer dan een Lyk op een dag mogt b*»gr?„ ven worden, de veertien voorgaande Gil„ debroeders gehouden zullen zyn op gelyke poene een Lyk te draagen, en zal niemand „ vermogen van het draagen uitkoop te doen. „ En hebben myne heeren van den Ge ' „ rechte voorfz. wyders goedgevonden te „ ordonneeren, dat niemand in het Gilde „ zynde,den Gildeknegt in het waarneemen „ zyner functie zal of zullen fiebben kwaa:, lyk te bejegenen, op een boete van twaalf „ gulden. „ En dat van nu voortaan alle Gildebroe,, ders en Gildezusters gehouden zullen zyn , by verhuizing of verandering van woony plaats zulks binnen den tyd van vier wee, ken aan het Gildehuis bekend te maaken,  JAARBOEKEN, Feburary, 1783. 237 j, en derzelver nieuwe Woonplaatzen in ge„ fchrifte optegeeven, op een boete van een s, gulden, telken reize te verbeuren. „ Alle de boetens te appliceeren ten pro„ fyte van het Gilde". In kennisfe van my Secretaris „ H. van Slingelandt".' IX. „ Alzoo onlangs, door het verleggen „ van de Jachthaven aan de gewezen oude „ Stads Herberg , eenige bedenkingen zyn „ ontftaan, of de Keuren by Myne Heeren aj van den Gerechte* in vroeger tyd wegens »» de gemelde Jachthaven geëmaneerd, en wel » in 't byzonder het 6 Articul van de Keure van 09 January 1688 , ook noch tegen», woordig in allen opzichte betrekkelyk zou„ den zyn op gem. oude Jachthaven, ter „ plaatfe alwaar dezelve thans verlegd is: „ Zoo is 't, dat Myne Heeren van den Ge„ rechte geordonneert en geftatueerd heb„ ben, gelyk Hun Ed. Achtb. ordonneeren en ftatueeren by deezen: Dat alle de Keu„ ren, voorheen raakende dezelve Jachtha9, ven gemaakt, zullen blyven in volkomen kracht en. vigueur, en dat omtrent hec „ laatfte gedeelte van het 6 Articul van de „ Keure van 29 Janury 1688, Hun Ed. „ Achtb.goedgevonden hebben, hetzelve op „ deeze wyze te altereeren en te amplieeren t „ dat niemand vermogen zal eenige Kasfen of Kisten, of eenig ander Getimmerte te „ maaken, als voor en in zyn eigen plaats, tegens de gang aan. en niet hooger dan S „ zes STELDAM.  Al\TS T . J> JDAM, 23^ NIEUWE NEDERLANDSCHE „ zes voeten boven de gang, op verbeurte „ van tien guldens, ten profyte van de Ael„ moefeniers Armen, en gelyke tien guldens „ ten behoeve van de Haven , midsgaders „ van gehouden te zyn,het geen hooger ge„ maakt is weder af te doen breeken: met 93 dien verftande echter, dat de Kasfen of „ Kisten, of eenig ander Getimmerte, welke „ thans aireede gemaakt en hooger dan de „ gemelde bepaalinge zyn , zullen mogen „ blyven in den Raat, in welken dezelve zich „ thans bevinden, dan dat, by vernieuwing „ van dezelve, de eigenaars verplicht zul„ len zyn dezelve niet hooger dan zes voe„ ten boven de gang op te haaien, op gely5, ke verbeurte als boven". „ In kennisfe van my Secretaris „ H. van Slingelandt". X. „ Myne Heeren van den Gerechte der „ Stad Amfteldam, hebben,op het te kennen 5, geven van den Havenmeester van den Am„ rak,tusfchen de Papenbrug en Nieuwenbrug „ hier ter Stede, geordonneerd en gewille„ keurd, gelyk hun Ed. Achtb. ordonnee„ ren en willekeuren by deezen: „ 1. Dat de Veerfchippers op Haarlem, „ Zwolle, Deventer, Amersfoort, Leyden, „ Huizen, Blokzyl en Zutphen, gehouden „ zullen zyn hen , in het betaalen van het „ jaarlyksch Haven of Kaaigeld aan den Ha„ venmeester, rtiptelyk te gedraagen naar de „ Conventien tusfehen hunne pradecesfeu„ ren en den Havenmeester in der tyd aange- w gaan,  JAARBOEKEN, February, 1783*" S39 5> gaan, en door de Ed. Gr. Achtb. Heeren „ Burgemeesteren deezer Stad geapprobeerd. 2. Dat alle Koorenmeeters 3 die in 't „ werk zullen zyn van Kooren te meeten in „ Schepen, liggende in de Vaart, midsga„ ders alle andere Arbeiders , zullen gehou„ den zyn op te houden van haar werk, als hun by den Havenmeefter zulks belast „ wordt, ter tyd toe alzulke Schepen uit de „ Vaart gelegt zullen zyn , op pcene van „ veertig ftuivers , zoo by de Meeters als „ Arbeidsluiden te verbeuren , ten behoeve s> van den Havenmeefter. In kennisfe Van my Secretaris „ H. van Slingelandt"* XI, >a Êindelyk hebben nog Myne Hee-» ,j ren van den Gerechte der Stad Amfteldam , 3, amplieerende hun Ed. Achtb. Keure in 3, dato 29 October 1620. ten behoeve van 3, het groot Binnenlandsvaarders en Buiten3, landsvaarders Gilde geëmaneerd , goedge3, vonden te ordonneeren en te ftatueeren, s> gelyk hun Ed. Achtb. ordonneeren en ftai9 tueeren mits deezen: ,j Dat, by Overlyden van een Gildebroe„ der, 't zy Smakfchipper of Ligterman, of 3, zyne Huisvrouwe, niet alleen alle Gildebroe?, ders,zonder onderfcheid,exceptalleen die J? geenen, welke in hun functie van huis zou: den mogen zyn, gehouden en verplicht !' zullen zyn, met den overledenen ter be- gravinge te gaan s maar dat ook die geenen S s *, Van Am* 5ïel» dam«  Mo NIEUWE NEDERLANDS CHE amÏELdam. ^Izo myne Heeren van den Gerechte in erva-~T «fRe gekomen zyn, dat iD weerwil der oïdres daar omtrend gegeeven, van tydI tot tvd diverfe perfonen zich niet ontzien hebben zogenaamde getnasquerde Bals, Dansparcyen en lv eenkomften te houdan en by te wooBca, « Zl ook „ van dezelven, aan wien door of van we. „ gens de Overlieden, tot dat einde, een „ lootje zal zyn gezonden , gehouden en „ verplicht zullen zyn, het Lyk te draagen „ alles refpectivelyk op een boete van zes „ ftuivers, telken reize, by ieder, die,niet „ in funéfae zynde, nalaatig zal zyn geweest „ ter begravinge te gaan ofte draagen, ten „ behoeve van deezer Gilde Bosfe te ver„ beuren, zullende dezelve boetens,'sjaar„ lyks by en met de Jaarzangen, ingevor„ dert en betaald moeten worden. „ En worden Overlieden van gemelde „ Gilde gequalificeerd, om in alle zodanige „ gevallen waar in aan.de Gildebroeders „ het Lyk gedraagen hebbende , uit den „ Boedel van wegens den Erfgenaam of Erf„ genaamen der Overledene geen draaggeld » ^al zyn gegeeven, aan ieder derzelver .„ Gildebroeders uit de Bosfe te betaalen één „ gulden". „ In kennisfe van my Secretaris 5, H. van Slingelandt". Nog is op den 18 February 1783 , tegen zo genaamde Gemaskerde Bals of vermomde Danspartyen, by myne Heeren van den Gerechte aldus voorzien:  JAARBOEKEN, February, 1783. 241 cok verfcheide perfoonen geen zwarigheid maaken, zich in Masquerade Klederen of anderzints vermomd derwaarus te bege_ven, ofte op'sHeeren Straaten om te wandelen , 't welk niet alleen aan de gemeene veiligheid zeer hinderlyk is, maar cok aanleiding tot verregaande buiten fporigheden kan geeven , en het dus ten hoogften nodig is, dat daar omtrent voorzieningen werden gedaan, te meer wyl alle byeenfeomften van vermom Je perfoonen niet anders kunnen (trekken, dan om aan ordentelyke Lieden eene gemakkelyke gele* gendheid te verfchaffen gemeenzaame omgang te verkrygen met Lieden, met dewelke zy zich noch zouden fcbaamenopentlyke verkeeringe te houden, baarblykelyk ftrydig tegens alie goede Politie, en alleenlyk gefchikt om het bederf der goede Zedea binnen deeze Stad hoe langer hoe meer te doen toeneemen. Zoo is't^ dat Myne Heeren van den Gerechte hebben goedgevonden te ordonneeren en te llatueeren , gelyk dezelve ordonneeren en Ratueeren by deezen. Dat niemand wie hy zy, zonder onderfcheid van qualiteit , gezindheid , jaaren of fexe, zal vermogen zich gemasquert en met bedekten aangezichte , of ook wel ongemasquerd , maar in masqueraade kleederen, of in zodanig ander ge ■waad of met zodanige toeftel als tot vermomming van de perfoonen, welke dezelve gebruiken, dienen kan, op ftraat te begeeven , het zy te voei of in een .koets , ileede , rytuig of vaartuig, 01 op «enigerhande manieren in het publiek zich t< vertoooen, op eene boete van hondert guldens ieder reize te verbeuren , wanneer iemand , ii manieren als 'vooren, vermomd op ftraat zal wor den bevonden , zullende de Ouders en Voogde voor hunne Kiuderen en minderjaarigen moetei inftaan : en, by gebreeke van voldoening de boete, en onvermogen van oen Contraventeur zal dezelve werden geconfineerd in het Werkhui deezer Stad, voor den tyd van zes weeken. S 3 Da AMstel» oam» Keure tegen gemaskerde bals enz. > 1 l 1 c * s t  Am* stfi> Keure tegen gemasker-,(k fats i i 3 < } C t i c m 2 h d z te o: d< v: d< 44* NIEUWE NEDERL4NDSCHE Dat vervolgens niemand, de Tapneerine cxcer- ripnrrde,,LogeincnC' Hvteg of KofFyhuis houdende, zal vermogen toe te Jaaren'of te eedoogen, dat m zyn Huis, Kamer of Kelder werden &tQmftePige Ba'S ' DansPa»yen of andere pJrS?ften l™, gemas<3uerde of vermomde SS e ' Du0ch dara,r .toe eeni^e katners of gedeeltens van hunne Huizen te leenen of te verJiuuren , ook niet onder voorwendzel , dat het zelve zoude zyn gehuurde Collegiekamers, op de SPh 1 V-°°I- deLee''fte reize, van zes honderd guldens, mdien hy bevonden wordt zodan'V ae- raön?ne-BaIs 0fJI?ansPrtYen van verrHomde Perfoonen in zyn Huis, Kamer of Kelder te heb. 3en toegelaaten; voor de tweede reizeop fufoen:ie van zyn neering voor den tyd van een jaar; en /oor de derde reize op pcene van voor altoos van Zfn^een5gafte/erltokeD te wordeni zullende 'ovendien de perfoonen , welke zich aldaar vernomd zullen bevonden hebben , verbeuren hor. lerd guldens ieder; in welke boete ook verval- Z*?a a 5y1d.le geeneD ' vvelke zouden willen nderttaao de heikaame oogmerken deezer Keure e eludeeren , met in htnne gewoone kleederen i zodanige Logementen , Herbergen of andere er bovengenoemde plaatzen in te komen en zich f,iï?nfenj te roderen , of te vermommen, ulende de Kastelein , Herbergiers , Koffyhuis! 7* of ^aP?err» gehouden zyn daar van aanonds aan den Heer Hoofd-Officier kennis te aen geeven, op pcene van anderzins verftaan te Uien worden diergelyke vermomming vryvvi!h> ! hebben toegelaaten, en de bovengemelde boete te verbeurte onderheevig te zyn. Alle de bpvenftaande boetens zullen zyn een Tde voorden Heer Hoofd-Officier, een derde >or den aanbrenger, en een derde ten behoeven m de Armen. En werden de Subftitnit Schouten, de Dienaars r Jqibtie en de Nachtwaj?hts deezer §tad, geau- thu-  JAARBOEKEN, February, 178g, 243 thorifeerd om zodanige perfoonen , welke, in vi- Amlipendievao deeze Keure, gemasquerd of wel on-sa elgemasquerd ; maar in masqueraade Kleederen of dam. anderzins vermomd, in voegen als boven , op ftraat bevonden worden, daadelyk aan te houden en op te brengen. In kennisfe van my Secretaris H. v. Slingelandt. De Werken aan de Helder in 't Nieuwe Diep geven hoop , van daar wel te zullen flagen in het wegnemen van een klcibank aan deszelfs ingang, zynde men reeds merkelyk gevorderd in de meerdere diepte, die, door de fterker fchuring der Ebbe aldaar, 111 het voorleden jaar is veroorzaakt geworden, zoo dat reeds eenige Fregatten , zonder het gefchut uit te losfen, daar in en uit kunnen komen , en men reden heeft; zig te vleyen, dat men in 't vervolg aldaar al vry wat Oorlogfchepen zal kunnen bergen, om de nodige herftellingen daar ter plaatze werkfteihg te maken, en winterlaag te doen houden. Het verfpreide gerugt, dat het Lands Fregat van oorlog 't Hof Souburg, van 36 Rukken, dooreen ftorm in zee zoude omgeila e a e a ic n » i l- r ;r la ig :r te r-  Am- STELPAM. Memori «opens d, eisfchen van En gel. ten opzigte van de O. I. Mdatfchappy. i 1 c ó v ti g P 24* NIEUWE NEDERLANDSCHE vervuld zynde met de overtuigende blyken, zoo yan de byzondere Proceóbe, waar mede zyne AllerchnstelykRe Majefteit Compagnies belangens lteeds bleef begunftigen, als van de gediftingueer>de benevolentie, welke men omtrent die belangen fby het franfche Minifterie geRadig ondervond, konden Bewindhebberen niet anders dan groote hoop fcbeppen, dat de bezittingen van de Maatlchappy, die voor 's Vyands overmacht zouden hebben moeten bukken, door de hulp van Frankryk. denzei ven weder zouden werden afgenomen. Zy meenden uit het geen hun door Compagnies Gedeputeerden te Parys was bericht, wegens de afgegeevene ordres aan den Heer de Suffren, te mogeD verwachten, dat Trinconomale op het Eiland Ceylon , reeds ontzet zou weezen, terwvl men inzonderheid veel reeden had, om te denken, dat ter Kufte van Chormandel de Troepen zoo van Frankryk, als van Hyder AH, de Engelfchen reeds genoodzaakt zouden hebben, Nagapatnam weder te ontruimen. Hoe gunftiger nu deeze omftandigheid van zaken zich voor de Maatfchappy liet aanzien , des te tref:ender moesten voor haar wezen de geruchten, vegens de geteekende Praeliminairen tusfehen de doven van Spanje en Frankryk ter eenre, en 'c lot van iingeland aan de andere zyde, en de harIe en ondraagelyke voorwaarden, waar op men pilde, dat Engeland by die Prsliminairen aan[rong, met opzicht tot de Republicq, en welke oor de Ooft Indifche Maatfchappy van zeer verre mzichten zouc'en zyn. Die gerucht-.-n aan de Prjefidiaale Karner meer an waarichynelyk zynde voorgekoomen, heeft ezelve ter ftond eene bidtengewoone Vergadering an XVII; hier in 'sHage befchreeven, ten einde : beraamen, wat 'er ter zaake voorfz. Compa. riies wege zoude behooren te worden verricht. En Zyn üoor'ugtigfte Hoogheid den Heer Op:r-Bewindhebber, heeden die Vergadering met hoogst-  JAARBOEKEN, February, 1783. 249 hoogstdeszelfs tegenwoordigheid vereerd hebbende, heeft aan dezelve kennis gegeeven, dat volgens de berichten, die men van de beide Ministers van de Republicq aan 't Hof van Frankryk jiiontffcngen had, door bet Hof van Engeland als (( Conditiën van de Vreede gevorderd wierden de iStad van Nagapatnam, met deszelfs onderhocrig ;gebied, indien het een zodanig mogt hebben, er 4voorts de vrye Vaart in de Oosterfche Zeeën, alwaar door men thans wist, dat Engeland verftonc 4een ongelimiteerde Vaart in alle.de Oosterfche al Zeeën en Kanaalen , bepaaldelyk ook langs er :(idoor de Molukkoos of Specery Eilanden. Alle de refpeéf/ive Leeden der Vergadering mei 'I zyne Doorluchtigfte Hoogheid op het levendig! f gevoelende, dat de voorfz. vorderingen van he 3 Hof van Engeland tot niets minder tendeeren M dan om de Nederlandfche Maatfchappy het aller il| esfentieeUte van haare Bezittingen en Voorreen rif ten te ontneemen, en alzoo aan haar een doode M lyke flag toe te brengen, hebben eenpaarig genot al deelt, dat men het nimmer voor de Farticipante ?I van de Compagnie zoude kunnen verantwoorden m indien men van de kant van de Maatfchappy nie si alsnog alles, wat van haar afhing, aanwendde,re ï| eindende voorzeide zoo onregtmaatige eisfebe b| van de Kroon van Engeland , langs de meestgt ê paste weegen zoude mogen worden tegengegaan al en de Vergadering heeft overzulks z;ch verplicl 3! geoordeelt aan de Leeden van hun Hoog Moj si • de reedenen op te geeven, waar op zy haare b( ?] zwaaren over de meergemelde eisfchen \an c J Kroon van Engeland meend te moeten gronden, Hier toe dan by deeze Memorie a's nu overgaai si de, moeten Bewindhebberen ai aanftonds aanme; q ken, dat de Stad van Nagapatnam in het Ryk v£ B Tansjour, een, gelyk men weet,voornaame VIi a gendbeid qp de Kult van Chormandd zynde gele ai gen, de Engelfchen , welke op dien Vorst feei .1 ««er veel invloed hebben, door de bezitting vs d Am- STEtDAM. Memorienopens de eisfchen van Engel. ten opzigte van de O. I. Maat[fchappy. t » t 1 a j t e 1- n >>is tri , ie  Am STEL* DAM. Memorie nopens de eisfchen van En gel. ten ópzigte van de O. I. . Maatfchappy. i 1 i j i 1 l i ê c 1 u j< d e ri tv ni vj g« in ah ve va: 250 NIEUWE NEDERLANDSCHE die plaats , op denzelven nog grooter vermogen* zullen kunnen oeffenen, waar door hec overwicht van hunne magt ter deezer Kufte, 't geen reeds: maar al te veel plaats heeft, nog meerder zal toe-f neemen. En men behoeft niet ver te zoeken , welke del gevolgen zullen zyn , die daar uit voor den Han-1 del van de Maatfchappy moeten voortvloeijen. Meermaals hebben Bewindhebberen zich in de f noodzaicelykheid bevonden, om in den fchoot van 1 hun Hoog Mog. te werpen hunne klagten over het 1 gedrag der bediendens van de Engelfche Maatfchap-1 py in Bengalen, die ter bcjaaging van hun byzonder voordeel misbruik makende van de afhankelykleid, waar onder die Maatfchappy 's Lands Ré* ■ ïeering heeft v/eeten te brengen, onder het masker van die Regeering, telkens verfcbeide takkeri i /an Compagnies Handel aldaar drukten, en op ee« ie verregaande wyze benadeelden. En daar men lietonderfteilen mag,,dat het roerfel van diergeyke bedry ven by de jgeëmploijeerdens van de Eu- 1 elfche Maatfchappy ter Kulte van Chormandel nnder gevonden zal worden, dan bv die van Benalen , zoo kan het dan ook geen bedenking lyden, f naar maate het gezag en >t vermogen van de .ngelfche Maatfchappy zig daar ter Kufte zullen itbreiden , de geleegendheid voor de geëmploi'lerdens des te ruimer zal worden, om het fpoor :r Bengaalfche Bediendens te volgen, en van dat ;zag en vermogen zich te bedienen ter bevordeog van hunne eigene afzonderlyke belangen, elke met die van de Nederlandfche Maatfchappy 2t zelden diametraal ftryden. En inderdaad, als men nagaat de uitgeftrektheid n hec ten Noorden van Nagapatnam leggende bied des Nababs van Carnatica, van wien, gelyk :n weet, de Engelfchen volkomen meefter zyn, men daar by tevens overweegt, dat dezelNabab tegenwoordig bezitter is van de Ryken 1 Madura en Manua, leggende ten Zuyden van Na-  JAARBOEKEN, February, 1783. 2ji Nagapatnam, en dus ook van Tansjour, dan kan men niet, dan met een zorgelyk oog befchouwen de grootheid der macht, waar van de Engelfchen nu reeds naar hun goedvinden zich ter deezer Kufte bedienen kunnen , te meer, dewyl in het Land van Madura de Werfplaatzen leggen, van waar de Maatfchappy het byzonder foorc van Lywaaden , onder den naam van het Madüreelche goed bekend, bekoom en moet. Zoo de Engelfchen dan [nog daarenboven in het bezit zyn van Nagapatnam , dan kunnen zy genoegzaam langs de gantfche Kuft een volftrekte alleenheerfching oeffenen, en, om dit in 't voorbygaan aan te merken, men zou zig merkelyk bedriegen met te onderftellen, dat daar in voor de overige Europifche Natiën ter deezer Kufte geen bezwaar geleegen is, wanneer deeze zich vergenoegen willen met flechts hier ter kufte ten Handel af en aan te vaaren, zonder te ftaan na eenige territoriaale Bezittingen , 'c zy dan die Vaart en Handel Compaghieswyze , dan wel door particuv lieren gedreeven zou worden, alzoo het tegendeel van dien zoo klaar als zeeker te betoogen is, uit het geen.men in Bengalen ondervonden heeft. Behalven een Jaarlykfchen inzaam van Lywaaden, en een zeer goed vertier van Japansch Staaf koper, als meede van Speceryen , zou de Maatfchappy door bet verliezen van Nagapatnam, ook derven moeten een der beste Rheën,zoo niet de allerbeste van deeze Kust, en de acquifitie vaq die plaats zou voor de Engelfchen zoo veel te importanter zyn, als volgens het getuigenis van lieden , die het locale van Madras van na by kennen, de legging van deeze Hoofdplaats der Engelfche Bezittingen ter dezer Kufte gantsch niet gunftig is, en althans de Rheede van Madras niet in vergelyking kan koomen met die van Nagapatnam. pe Engelfchen ter laastgemelde Plaatfe en dus ten Zuiden der Franfche bezittingen van Carical en Pondichery zig vestigende, terwyl zy reeds ten Amsterdam. Memsrie nopenlde eis/eken van Engel. ten opzigte van de O. I. Maatfchappy.  252 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- DAM. Memorie nopens de eisfchen van Engel, ten opzigte van de O. /. Maatfchappy. i ] i 1 < i i 1 ten Noorden van die Plaatfen door hun verblyf te Madras zyn gezeeten, zullen ook hier door aan de Franfche en Hollandfche Natie de gelegenheid genoegzaam geheel kunnen affneiden om in geval van Oorlog tusfehen haar en de Kroon van Engeland elkander onderlinge hulp te bieden,gelyk zulks by het inzien van de Landkaart aanItonds in het oog valt. Men zal als dan meede kunnen opmerken, en het hier voor-betoogde zal ook reeds hebben doen gevoelen-de onderfcheidenc, en alle zeer naauwe betrekkingen, die 'er leggen tusfehen het belang, 't geen de Franfche Natie, en 't geen de Nederlandfche Compagnie heeft, dat Nagapatnam niet blyve of geraake in handen der Engelfchen. Nergens egter vertoond zig de gemeenfehappelykheid van dat belang fterker, dan in de overweeging , dat Tansjour, om zoo te fpreeken de Koornfchüur is,waar uit de Engelfche, Franfche, Deenfche en Hollandfche Etablisfementen der deeserKuste moeten gefpeist worden, zoo dat,wanleer de Engelfchen door hunne overmagt in het ransjourfche, den uitvoer van Graanen uit dat R.yk beletten kunnen, zy als dan in ftaat zyn om 3e bezittingen der overige Naden in de uiterfte verlegenheid te brengen, en by het ontdaan van ;en ruptuur zich van dat middel gereedelyk bediejen zullen: ook fpreekt het van zelfs, dat in zodarig geval de Bezittingen ter Kuste van Chorminlel niet zouden kunnen gerieft worden met ryst ïit Bengaaien , naardemaal dezelfde macht, die len toevoer uit het Tansjourfche beletten zoude, ils dan zeer zeeker dien uit Bengaalem meede zou3 e weeren. En deeze aanmerking is van de alleruiterfte aanreleegenheid voor Compagnies Bezittingen op het ïabuurig Ceylon, dewyl dit Eiland in zyn eigen >oezem geen geneegzaamen voorraad van Levensniddelen hebbende, een groot gedeelte van de loodige Lyftocht uit Bengaaien of van de Kust van Chor-  JAARBOEKEN, February, 1783. 253 Chormandel ontfangen moet; dan dit is de eenige betrekking niet, die 'er tusfchen dit Eiland en Nagapatnam plaats heeft;—-: de nabyheid die» Bezittingen geeft, wanneer ze in eene hand zyn, een grooten dwang over de Vaart in die ftreeken, dog deeze kracht word gebrooken , zoo dra men de bezittingen verdeeld. Daar en boven zoo Nagapatnam in handen der Engelfchen moest blyven, of knomen, zouden zy voor Ceylon allergevaarlykfte Nabuuren zyn, daar die Natie altoos met een Geest van verovering bezielt, zig dikwils niet-ontzien heeft midden in de vreedigfte ryden aan het Hof van Candia vermomde Perfoonen te zenden, zeekerlyk met geen ander oogmerk dan om te zien, of men dien Vorst, op wiens Trouw voor de Maatfchappy weinig ftaat te maaken is, vau haar geheel zou kunnen aftroonen, en het valt ligt te beaamen, welk het doelwit zy, 't geen men als dan verder in 't oog gehad zou hebben. De Keizer van Candia zou gewisfelyk ook nu aan haaie verleidingen veel eer het oor leenen, alzoo de aangewasfene macht der Engelfchen , zoo naby dit Eiland, op denzei ven zeer diepe, indrukken zou maaken, zynde het langs diergelyke weegen, dat die Natie de Heidenfcheen Moorfche Mogendheeden veelal naar zich trekt, en ten haarenopzigten zich als een befchermende Mogendheid gedragende, het vermogen derzelve in haar als 't waare ontbind, en niet zelden geheel doet fmelten. Men zoude, indien het hier de plaats was, dit denkbeeld bceter kunnen ontvouwen, en aan kunnen wyzen , dat hier in een voornaame oorzaak gezogt moet worden, van die ongeloovelyke fpoedige voortgangen, welke het vermogen der Engelfchen in Indi'ë gemaakt heeft , dan 't is genoeg hiervan, flegts met een enkeldwoord.aanhaiinget te doen, Sfzoo men aanitonds de hooge noodzake lykheid bemerkt, dat de overige Huropifche Mo sendheden zig .onderling } zo veel mogelyk ver T Raai Am- stki> O AM* Memorie nopens de eifchen van Engel, ten opzigte van de O. I. Maatfchappy. I  Am- 8TM,PAM, Memorie popsns de eisfchen van En gel. ten epwgte van do O, /. Maat/(happy, i 1 1 i 1 < j t % 1 r i »J4 NIEfcJWE NEDERLANDSCHE ftaan ten einde aan dit zoo klimmend vermogen der Engelfchen ten minften eenig tegenwicht te geeven. En dit Principe, waar van de juistheid, zoo Bewindhebberen en beëedigde Hoofdparticipanten meenen, tastbaar is, kan dan ook geen twyfel overlaten , of het Franfche Hof zou met geen onverfchillige ocgen kunnen aanzien, dat de vordering, die van wegen de Engelfchen in de tweede plaats is gedaan , om te hebben een onbelemmerde vaart in de Oosterfche Zeeën èn Kanaalen, en by2onder ook langs en door de Molukkoos ©f Specery Eyianden, aan het zelve wierde ingewiliigt, want ofjfchoon by die vordering alleen van de vaart en van geen handel word gefprookcn, meenen echter Bewindhebberen en beëedigc Ho'ofdparticipanten onder verbeetering meer dan waarfchynelyk te zyn, dat het oeffenen van een snbelemmerde Handel in de Zeeën het voornaame ;n geheime oogmerk is, 't welk onder die vordering verborgen ligt. Èn dit derbalven doorgaande, zou de Engelfche DostindifcheMaatfchappy, die in het Westen van [ndië onder andere door haare territoriale inkomlen zich jaarlyksch zulke onnoemlyke fchatten rer^adert, ook in het Oosten van Indien zig >ronnnen openen tot nog meerdere vergrooting ïaarer Rykdommen, waar door dan het collosfale ran haar vermogen alle maat en paaien ten eenenaal te buiten zou gaan. ' Engeland zou dierhalven hier door niet weinig 'ergoeding fcrygen voor het verlies, 't geen ze loor de onafhankelykheid van Noord-Amerika eid, en Bewindhebberen enbeëedigde Hoofdparicipanten meenen te mogen twyfelen, of als dan ?el bereikt zou worden het oogmerk, 't welk olgens het algemeen gevoelen van 't Publicq iet den Noord-Amerikaanfchen Oorlog bedoeld 5» Dan wat hier ook van zyn moge, zeker is het, dat  JAARBOEKEN, February, 1783. &$$ dat het voor de Ooftindifche Compagnie hard, ja ten uiterften hard zou weezen, wanneer zy genoodzaakt wierd voor de balans der algemeene Vredes-Negotiatiën een OfFerhar.de te doen, die den totaalen ondergang der Maatfchappy onver-, mydeiyk na zig zou fleepen. _ 1 •t Is hun Hoog Mog. bekend, hoe zy met« zonder zwaare kosten, en veelvuldige moeitens, haare eigendommen en bezittingen in de Center-, fche Zeeën verkreegen, en met verlcheidt tniadd-, fche Vortten om dien Oort, uitfluitende Contrac-, ten tot een privative Leverantie der Producten van hun Land aangegaan heeft. — Hun Hoog Mog, weeten ook, hoe zorgvuldig de Maatfchappy tot op den tegenwoordigen dag altoos gewaakt, en daadlyk zig verzet heeft tegen alle inbreuken, welke de jalouüe van andere Natiën op deeze haare zoo dierbaare voorrechten poogde te doen. En zoo het Bewindhebberen en beëedigde Hoofdparticipanten geoorloofd zy rond uit te fpreeken, dan kunnen zy hunne bevreemding met fterk genoeg te kennen geeven, ter zaake men een eisch heeft gedaan, waar van de vorm zoo is ingerichc, dat zy veel minder fchynt te bevatten, dan in de Materie van dien eisch weezentlyk is gelegen: Bewindhebberen en beëedigde Hoofdparticipantea doelen op het onaffcheidbaar verband, 't geen 'er ten minften in hun oog i«, tusfehen de Vaart, en den Handel, zulks dat al was het, dat men onderfiellen kon, dat 'er by Engeland geene inzigten zyn om de Maatfchappy door middel van de gevorderde ongelimiteerde Vaart in haaren uitfluitend^n handel te onderkruipen — het aan de Kroor egter niet onbekend kan weezen, dat welke bedin gen en bepalingen men ook zou willen maaken. om dien handel vóór de Maatfchappy ongefchonden te bewaaren, alle dezelve echter by het toeftaan van den ongelimiteerden Vaart zeer ligt te leur te ftellcn zouden weezen doer dc hebzucht er T 2 kwaad Am* 5TEL9 AM. Memorie mpens dc isfehen 'an En\eh ten 'pzigte >an de X I. Maa^t' fchappy. 1  256 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELJDAM. Memorie nopens de eisfchen van Engel, ten cpzigte van de O. 1. Maatfchappy. i s j ] i } 4 i \ i i 3 kwaade trouw van hun, welke die zoo ongelimiteerde Vaart zouden oeffenen , zynde het onroogelyk, door de uitgeftrektheid der Landen, daar tegen overal de noodige voorzieninge te doen. Het bezef der onmogelykheid van eene dusdanige voorziening zou by het inwilligen der ongelimiteerde Vaart by het Vreedes-Traclaac op het Pubhcq een zoo diepen indruk maaken, dat dit alleen in ftaat zou zyn, om het reeds zoo wankelend crediet van de Maatfchappy ten eenemaal den bodem in te flaan, en 't heeft geen betoog van noden , dat het ontvallen van dit Crediet voor het beftaan en de werkingen van 't Lichaam der Maatfchappy niet alleen , maar zelfs voor het aeboud het Nederlandfche Ooft-Indifche Posfes. Sen in den allervolften zin fataal zou weezen. Bewindhebberen en beëedigde Hoofdparticipan:en verbeelden zig ais nu, zoo klaar en zoo be_ toopt, als de aart der zaake het toeliet, by deeze Memorie te hebben beweezen, dat de beide voorwerpen der vorderingen van het Engelfche Hof, :ot de allerweezendlykfte belangen van de Ooftndifche Maatfchappy behooren, en dat die zelve Maatfchappy, by die belangen ftaan of vallen noet. Zy meenen dan ook onder eerbiedige onderwering aan de Hoogwyze Raadflagen en Beiluiten van mn Hoog Mog. dat 'er op die bepaalde, en hier 'oor,omftandig verhandelde voorwerpen, niet vel iets, hoe ook genaamd,kan worden toegegee-en. Zy vertrouwen teffens, dat hun Hoog Mog ;elyk Hoogstdezelve altoos doen, zoo ook vooral a het tegenwoordig tydsgewricht in ernftige overweging zullen neemen de wyduitgeftrekte en onagaanbaare invloeden, die de OofMndifche Maatbhappy heeft op het beftaan en de welvaart van oo veel duizende van Nederlandsch Ingezeetenen hoüden zig daD ook verzeekert, dat hun Hoog Mog,  JAARBOEKEN, February-, 1783. 25? Moe. billvkcn zullen het verzoek van Bewindheb beren en beëedigde Hoofdparticipanten, ten einde het bun Hoog Mog. behaage alles in het werk te Hellen , wat Hoogstdezelve naar haare wysheid meeft dienftig zullen oordeelen tot voorkoming van den ondergang eener Maatfchappy , wier val teffens die zou zyn van geheele Steden van deeze en andere Provinciën , en die aan de ganlche Republiek, zoo als Bewindhebberen en beëedigde Hoofdparticipanten meenen te mogen zeggen, een geweldige fchok zou toebrengen. Zy verzoeken dus eerbiedig, dat hun Hoog Mog. geen middelen onbeproeft laten, om het daar heen te wenden, dat door de Kroon van Engeland van de hier voorgemelde bepaalde vorderingen werde afgezien. Ter Ordonnantie der Vergadering van XVII. 's Gravenhage, (Was Geteekent) iaFebr. 1783. F. W. Boers, Het is onbetwistbaar, dat onze O." L Maatfchappy zig in ongunftige omftandigheden bevindt. Veele zyn de oorzaken van derzelver verval, welken zeer wel gekend kunnen worden uit een Gefchrift, reeds in den jare 1741. door den Opperbevelvoerder van Neerlands Indien, den Heere Imhoff, overgeleverd, alwaar hy de oorzaken van 't verval beredeneert, en de middelen tot herRel voorflaat. Dat voortreffelyk Ruk is te vinden agter het III. Deel van een Franfch Werkje Le Commerce de la Hollande, in 't jaar 1768. te Amfteldam by Cbanguion gedrukt: Waarby men voegen kan ValentyNs Oud en Nieuzv Oost Indien. Onder de oorzaken van 't verval onzer Maatfchappy wordt ook voor- Amsterdam. Memorie nopens de eisfchen van Engel, ten epzigte van de O. I. Maatfchappyi  258 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- DAM. namenlyk geteld het flegt bellier der geenen, die in de verafgelegene bezittingen in eenig bewind zyn, en door de verafgelegenheid en andere redenen, niet wel tot hun pligt konnen gehouden worden. Het gaat ook doorgaans zo, dat zy, die van hier in dienst" van de O. I. Compagnie vertrekken, niet allen, maar tog voor een groot gedeelte, de zulken zyn, die, of om hun liegt gedrag, of door hun verzuim en verloop van zaken, niet in ftaat zyn, hier een goed beftaan te hebben. Voorwaar van zulke dienaars heeft de Maatfchappy niet veel heil te wagten. Dit heeft de Bewindhebbers ook genoopt, om vooral naar eerlyke en bekwame luiden voor den dienst van de Maatfchappy om te zien. Ten dien einde is de Heer Blondeel , Procureur Generaal van 't Hof van Juftitie te Utrecht, een man van ongekreukte trouw en eerlykheid^ en van veel bekwaamheid en grondige rechtskunde, voor twee jaaren aangezogt, en verkoren tot voorzitter van den Raad van Juftitie te Batavia. Die brave man is ook met zyne huisgezin derwaards vertrokken , maar is tot groot nadeel der Maatfchappy, die alles goeds van hem verwagtte, voor de wal van Batavia overleden. Het is zeker, dat eerlykheid en bekwaamheid der geenen, die in dienst der Maatfchappy zyn, en vooral eene Rand vastigheid om in het bevorderen der dienaars en het begeven der amten, niet op luister van geflagt of andere aanpryzingen, maar alleen op de bekwaamheid en eerlykheid agt te geven, dat deze ftandvastigheid zeer  JAARBOEKEN, Feb&ary, ifBfr 2?5> zeer gefchikt is,om de oorzaken van verval te verminderen. De lof van mildadigheid wordt met regt zo aan ons Land in 't gemeen, als ook bijzonder aan deze Stad, toegekend. De me* nigvuldige Godshuizen , en het zorgelyk beftier derzelver zijn hier zo veele {prekende bewyzen van: en onder dezelyert telt men te regt het Diakonye Oude Vrouwe Huis ..het? welke in deze maand het eeuwgety van zyne ftigting heeft mogen vieren. Dit Huis is onder de verfcheiden ruime Stads Gebouwen, aan mildadigheid geheiligd, geen der minst aanzienlyke, zo van wegens desZelfs uiterlyke gedaante, als luchtige ligging* aan den vrolyken Amftelftroom. — De rvke Erffenis van den Heer Barend Helleman , by zyn overlydcn, op den ia Oclober dee jaars 1680, der Diaconie toegevallen, gat den Arm-Verzorgeren de handen ruim, om nu met ernft te voorzien ineen gefchikter onderhoud, voor de hier en daar verftrooide* en dikwils niet wel behandelde oude behoeftise Leden der Gemeente , die , volgeii3 Commelvns verhaal VI B. bi- 601 , voor de ftigting van dit Gebouw, in kelders, Hopjes en kotjes woonden, van behoorlyk gemak en gerak verftokem Men droeg dan den Kerkenraad voor, deze Penningen te doen die* nen, tot het aanleggen yan een Huis, om dezelve aldaar, by elkander, te plaatfen. Dit vastgefteld, en ter goedkeuring aan Burgemeesters voorgedragen zynde s gaven Hurt Ed. Groot Achtb. niet alleen eene gunftige T 4 eii Am* stellam*  AMSTERDAM. 26o NIEUWE NEDERLANDSCHE en gereede toeftemming tot dit verzoek: maw vereerden bovendien 'den Armen, by befluit van den eerften Mei 1681, den breeden grond, waar op dit Gebouw ter breedte VaA-3?°-' en^epte van 230 voeten, zedert gefticht is» Den 18 October deszelven jaars wierdt,onder het Burgermeéfterfchap der Heeren G van Beuningen, Jobannes Huddt 9 Mr. Jan Oorver, en Mr. Nico/aas Opmeer, de eerfte fteen , door eenen Zoon van den Diaken Jacob van Ghefd, genaanit Jan van Gbejtl, gelegd, en na omtrent zestien maanden, was men, met bouwen, zo verre gevorderd dat op maandag den 22 February 1683, door agt broeders Diaconen en vier Diaconesfen, de eerfte Vergadering, 's morgens ten o uuren, kon geopend worden, wanneer dien eigen voormiddag honderd oude Vrouwen aldaar, als Inwooners aangenomen, geplaatft, en toen op gort metpruV men vergast wierden - Dit getal is van tyd tot tyd vermeerderd , en beftaat tegenwoordig uit nieer dan 500 vrouwen en ruim 100 mans, die er van huisvesting, kost, kleewofden ^ noodwendiSheden, voorzien wierdMn^ Dkk0nieo 0°*- Vrouwenhuis wierdt m den jare i?i 8 een verblyfplaats aangebouwd, met alleen tot onderhoud van beduftf?fë ?.ud%mannen>dematen der Nederduitkhe Gereformeerde Gemeente, maar ook tot uitbreiding der ziekekamer, voor rneerder oude vrouwen. De rvke erffün JfN VAN ® ^amtothe dragen van deze kosten niet te onpas.  JAARBOEKEN, Fefarary, 1783. 2ÖI De tegenwoordige Beftuurders en Beftuur1 deresfen oordeelden denzelfden dag, in dit jaar, na een afloop van honderd jaaren, den ;gefchikften tyd, ter plechtige en dankbaare 1 viering van een Eeuwfeeft, fchoon de open: baare Inzegening van het Huis, eerst op den ; 17 November 1683, gefchied is; en zulks :op eene wyze, die God verheerlykte, en den :ouderdom.verkwikte : naamlyk, door het Ibywoonen, met alle de Huisgenooten, van :eene ter gelegenheid pasfende Kerk-Leerreeide, en het onthalen dezer gryze gemeente 5 (op eene genoeglyke maaltyd ; tot goedmaIking van welke kosten, en om den Armen miet te bezwaaren , 'de I leer "Joan Fredfik 'd'Orville , Raad en Regeerend Scheepen, i wiens Echtgenoote Diakonesfe dezer Richting iis, gulhartig, een deftig gefchenk gegeven 1 heeft. —;— Burgemeesters de gemaakte i fchikking met derzelver goedkeuring bekrachitigd hebbende, zou de uitvoering ook Sarturdag, den 22 dezer, in haar geheel, ge. ifchied zyn; doch uit hoofde van de Voorbercidingspredikatie 'savonds, wierdt goedgevonden, dien morgen alleen aan den .Godsdienst toe te wyen , en den maaltyd, tot : maandag den 24 February, uit te Rellen; var welke een en andere plechtigheid, wy ds volgende byzonderheden kunnen melden. Met reden kon men verwagten, dat dc toevloed der nieusgierigen grooter zoud( zyn, dan men met mogelykheid zoude kun nen toelaten. Dus wierdt befloten, allee een zeker getal genodigden toetelaten, aa: welken daar toe een briefje wierdt bezorgd £ 5 aa Amstel- dam» l X  262 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. aan den ingang te vertoonen, zynde van dezen inhoud:,, Word verzogt te adiïfteeren „ by de plechtige Jubel - Redevoering , op Saturdag den 22 February 1783. 'smor„ gens ten half 9 uuren , in het Diaken Ou„ de Vrouwen en Mannen Huis, en des Maan„ dags den 24 dito , ter maaltyd , om de „ plegtigheid der oude lieden by tewoonen, „ yoormiddags ten io uuren, en 'snamid„ dags ter maaltyd te blyven. De Dames 5, zullen ontvangen wórden in het Zusters „ Comptoir, en de Heeren in het Broeders Comptoir. „ UEd. Gelieve dit Billet by het inkomen }) van de eerite Poort te vertoonen, en bin„ nens Huis aan 't Broeders Comptoir te overhandigen , zullende niemand zonder ,, zodanig Billet werden ingelaten." Het zelve was getekend, met het Cachet van 't Huis, waarin de letters D.I. A. O. V. & M. H. met het omfchrift: Door liefde- en milddadigheid, de Steun des Ouderdotns; ert om de goede orde in alles zo veel mogelyk te bewaaren en alle ongelukken voor te komen, was op de tegenzyde van 't gemelde billet, de verkozene fchikking, nopens het ryden der koetfenjdus aangekondigd: „ de Rytuigen moeten de Magere Brug afkomen, en die zelfde orde moet ook des avonds gehouden worden". Saturdag morgen dan na dat Diakonen en 1 Diakonesfen vroegtydig in 't Godshuis gekomen en vergaderd waren, verfcheenen de oude Mannen en Vrouwen op de groote Zaal, namen hunne plaatfen, alwaar zig vervol-  JAARBOEKEN, February, 1783. 263 'volgens ook de Beftuurders vervoegden, wanneer ten half tien uuren, door den Wel ÏEerwaarden Heer Cuperus, als Wyk-Predi•kant, eene Leerrede gefchiedde, over Joanïnis 10 vers 22 en 23, welke'met aandoetning uitgefproken en gehoord werd. Voor den aanvang dier Leerrede wierdt 1 gezongen pfalm 111, en tot flot, het laatfte ^vers van Pfalm 41. Op den middag wier;den de oude Lieden op groente foup, des :avonds op warm brood|, rykelyk geboterd; t onthaald. Des Zondags avonds ontvong ieider een buitengewoon fmaaklyke boterham. ien daar by een gezangboekje, waar in twe< liederen, een op de wys van Pfalm 42, ei : een ander op de wys van Pfalm 68, zynd< .1 deze gezangen vervaardigd door den Hee ' Lusfmg, met aanzegging , dat het eerft daar van, op den dag van 't Jubelfeest, voo de maaltyd zou gezongen worden. Het ai der lied was gefchikt ten doorgaande g< bruike. De groote feestdag, 'smaandags den 2 February, verfcheenen zynde, Ronden t oude Lieden niet weinig verzet, dat ht des morgens chocolade gefchonken, en war krentebrood voorgezet wierdt, Ook deel< Mevrouw Beekhuizen eenige befchuit onder hen uit. Nadat verders, een iegely] op zyn best uitgedofcht, in de zaal gek men; en door den wel Eerwaarden Hc Budde, eene opwekkende en tedere aanfpra gedaan was, wierdt het gezang uit het 1 vengem. boekje opgeheven en daar na I flot van Pfalm 136 gezongen. Am- STFX.DAM» l r r 4 ie ■Ti Dl ie in o:erak oïet  2Ö4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel. VAM. i i \ i i ( \ v ê h d o ai v 3V « f. Aan tafel gekomen zynde , dischte men op i Mevrouwen de Diakonesfen zeiven droegen de fpijzen aan: en dezen beftonden in doopbaars, ieder een pond zwaar: vier daarvan lagen op een fchotcl, en by ieder fchotel werden twee kommetjes faus gefield: daarna bragten de Edele Dienaresfen voornoemd, gehakt vleesch ter tafel, voor ieder gast een pond, en tusfehen ieder vier gasten een groote fchotel metgeftoofde appelen.De verrukte gryzen werden onder het fpyzigen vervrolykt door een maatig glas goede wyn, dat verfcheidene leeeren, op de welvaart der loflyke Regeeringe , den aanhoudenden voorfpoed der braave weldoeneren en zorgdraagende Befuurderen en Beftuurderesfen , onder het alengen van traanen van dankbaarheid, geironken werdt. Vervolgends werdt weder tuschen ieder vier gasten een fchotel gezet waarop een gelyk getal harten, agt China's ppelen , en papiertjes met thee', coffy en üiker: deze papiertjes waren evenwel voor Ie Vrouwen alleen gefchikt: de Mannen ontongen daar entegen pypen en tabak: alles rat van de fpyzen overgebleven was werdt edeeld, met vergunninge aan de gasten, van et zelve naar hunne vertrekjes te mogen meeneemen. Na het eindigen der maaltyd of nder dezelve,werdt nog, ten overmaat van le weldaaden, aan ieder gast, twee zesthalm gefchonken, 't welk,naar men zegt, door fevrouw d'Orville zou gefchied zyn. De aaltyd geëindigd zynde de.edtde Wel Eerw. eer Coerman eene harttelyke dankzegging, pnder de voorgevallene byzonderheden ver-  JAARBOEKEN, February, 17B5." £65 Overhaalt men, dat eene oude Vrouw, op de 1 bank geplaatst zynde , een eenvoudig maar f; aandoenlyk Dichtftukje tot dankbaarheid ope zeide, en dat zy, daar over toegejuicht zyntde, voor de vuist, eene treffelyke aanfpraak [ deedt: deoudfie Vrouw van die geenen, welB ken nog gaan konden, 83 of 85 jaaren bereikt ]hebbende, was door den oudilen Diakon, 1 en de oudfle Man, mede van gemelden ou1 derdom, door de oudlle Diakonesfe aan tafel 1 opgeleid : gelyk nog een ouden Vrouw , van 93 jaaren, door twee Diakonen gedaan 1 werdt. Na dat de oude lieden naar hunne Kamertjes geweeken waren, werdt 'ervoor de Regenten , Regentesfen en verdere genoodigden, :: zamen een getal van 120 Perfonen uitmaa1 kende, een deftige maaltyd aangerecht, gei1 volgd van een nageregt, dat luillerryk was en imet verfcheidene Ciraadjen pronkte ; ondei I het gebruiken van dit nagerecht, werden 'er i door den Heer Lussing voornoemd , door den Heer van Mekeren en anderen, toeI pasfelyke verfen voorgeleezen, en na het eindigen van den maaltyd, verkreegen de oude i Lieden vryheid,binnen te komen,om deCiraadjen van het defert of nageregt te bezichti: gen: gelyk dezelven ten volgende dage dooi i een ieder bezichtigd raogten worden ,bij wel ke gelegenheid een aanzienlyke fom, ten beij hoeve van 't Huis gezameld is; behalven de byzondere giften, welken aan 't zelve gedaan zyn , werden nog gezonden vier zilvere Schenkbladen , als twee voor de Diakonei: en twee voor de Diakonesfen. Di Au- S fELl DAM.  AMSTERDAM. 266 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dit is alles, watwy noodig oordeelden van deze gebeurtenis te moeten aantekenen: zie hier ten flot van 't zelve nog eene b^chryving van het tafelftuk, dat ten voornaamfte Cieraad van het defert gediend heeft. In het midden een Tempel op 8 Colommen, genbt, met 4 ovaale Frontefpiefen» waar van in ieder Fries een C, verbeeldende honderd jaar. De Coepel was Mofaisch en Carkantwerk, beneden op de 4 hoeken van dezen Tempel, de Hulp, Genegenheid, Getrouwheid en Wysheid: op de Coepelnisfen 4 oude lieden, in de kleeding van dit huis. Hier boven het beeld der Dankbaarheid: binnen m den Tempel een voetftal, met trappen, waar op het beeld Milddadigheid, uitftortende een hoorn van overvloed, voor haar een Autaar, waar voor knielende of ftaande eenige oude lieden, om hunne dankbaarheid te toonen. Aan de Rechter zyde van het midden. 1. Een Spiegel, geftrooid met het'Huis, zo als het zig aan den Amftel vertoont. Daar boven een Cedul, waar op ftaat '; Gefiicht in het Jaar 1683. 2. Een groep met 3 beelden,als Standvastigheid, Hoop en Liefde; uit het midden der groep, ryst een colom, waartegen eenfchild, daar op een C, en boven op de colom, het beeld de Eeuw;aan de hoeken, oude lieden in de kleeding van dit Huis. 3. Een fpiegel, geftrooid met een vruchtdragende boom, befcheenen door een zon;  JAARBOEKEN, february, 1783» 267 in de wolk een kind, met het wapen van Amfteldam, beneden aan den voet of ftam, eenige oude lieden : hier by een Cedul, waar op ftaat Hoe zoet is het rusten onder de fchaduw. 4. Aan het einde een portaal, waar onder het beeld de Ontferming, gedekt door een zon; boven op eene oude vrouw. Aan de linker zyde van het midden. I. Een Graftombe of Naald, daar by eenige oude lieden; op de naald een Myrthenkrans, en deze letters B. H. en J. V. A. C) onder het voetftuk deze woorden; De werken 'der liefdaadigheid worden nimmer vergeeten. a. Op de fpiegel een groep, daar op Vre de, Voorfpoed,Geduurzaamheid, op de co lom de Tyd; aan de voet oudeliedeH. 3. Een fpiegel, geftrooid met een Aloë boom, bloeijende; en eenige oude lieden, met een Cedul in de hand, daarop, Dat wy fteeds dankbaar zyn. Nog twee fpiegels aan de einden van d tafel, op de eene een groep met den Tyd het (*) De eerfte dezer letteren B. H. betekenen Baren Helleman , van wien de Diaconie in den Jaare 16Ü éen ryke erfenis te beurt viel; 't geen dus de bouvvin van het tegenwoordige gefticht niet weinig bevordei heeft; de letteren J. V. A. betekenen Jan van Aker, die de laatfte bouwing van het aangelegde Manuenhu bevoordeeld heeft. Am- 5TfCt« dam» J r d 3 g d is  Amstel DAM. I 568 NIEUWE NEDERLANDSCHE hebbende een boek, waar op een Genius fchryft het vieren van dit Feest, en eenig ander bywerk, met deze byfpreuk: Hier toe heeft de Heer geholpen. Op de andere, de Vruchtbaarheid,Deugd en Liefde, met bywerk en deze wporden: Weldaaden zullen niet ongeleond blyven. Ter vereeuwiginge van deze gebeurtenisle is door den Medallieur J. M. Lageman, een fraaije gedenkpenning vervaardigd; op de voorzyde van dezelve ziet men de Barmhartigheid, vertoond door een vrouwenbeeldj voor haar ftaat een kraai door dewelke , de ouderdom voorgefteld wordt, zittende voor een Zuil of Gedenkteken, waarop een C in een flagrond uitgehouwen is, 't welk honderd jaar berekent; by haar ziet men 't Wapen van Amfteldam, en een hoorn des overvloeds , op denwelken zy met den vinger wyst, 't geen zinfpeelt op de mildaadigheid der inwooneren, door welke dit Huis, dat in 't verfchiet zig vertoont, onder den.Godlyken Zegen, het wys beftuur der Overheden , en de zorg der Diakonen en Diakonesfen , zo lang is ftaande gebleven. —-— Om den rand leest men: gejiicht Anno 1683. Op de tegenzyde, in een krans van eike bladeren, ftaat: Eerfie Ecuzufeefl van het Diakonie Oude Vrouwen en Mannenhuis, gevierd den 22 en 24 February 1783. De Heer Harmen van Ghefel, een man van ruim 80 jaren , die onlangs zyn ontflag als Raad in de vroedfchap verzogt heeft, beven?  JAARBOEKEN, February, 1783. 269 nevens zyn muiter, een ongehuwde Juffrouw, van diep in de 70 jaren, als zynde van de namaagfehap van den Heere Jan van Ghefel, die wy gezegd hebben den eerften fteep aan dit Gebouw gelegd te hebben , zyn ook ter bywooning van dit Feest genodigd , maar hebben uit hoofde van hunne hooge jaren dit beleefdelyk afgewezen. Wy hebben hier voren iets gemeld, van de bekendmakingen van zommige kooplieden, waarby zy anderen noodigden tot opgave hunner fchadens, dooi de Engelfchen, zo voor als by de Vredebreuk ons aangedaan: of het zomtyds mogelyk ware by de onderhandeling over de vrede vergoeding dier fchaden te bedingen. Weinige lieden, ecnigzints van ftaatszaken kundig, hebben de minfte hoop gevoed van die vergoeding. Onderwyl verzekert men, dat die fchadens, door onze kooplieden geleden, de overmatige fom van 80 millioenen guldens belopen. Echter is het ook zeker, dat de eerfte jaaren van Vredebreuk tusfehen Frankryk en Engeland, eer wy genoodzaakt wierden in het oorlog deel te nemen, ons zeer groote winften hebben aangebragt. Maar het onderfcheid beftaat hier in, dat de winften wettig waren, daar de fchadens ons onwettig, tegen alle recht en reden, zyn toegebragt. Men heeft vernomen, dat de Maatfchappy der Drenkelingen, reeds bekend door derzelver loflyke zorg in het redden van menfehen, V die STEL» DAM.  27o NIEUWE NEDERLANDSCHE STEL" DAM. die het ongeluk treft van in het water te vallen, aangemerkt hebbende, dat zulks des nachts de meeste verlegenheid maakt, aangezien de noodige gereedfchappen ter reddinge niet fpoedig genoeg by der hand zynde, alle poogingen vruchtloos afloopen, is te raaden geworden daarin mede te voorzien: ten dien einde is zedert het begin dezes jaars, aan de nachtwachts ter hand gefield een zeer Iterk koor,1, ter lengte van 25 k 26 vademen, aan welks een eind twee loode kogels en irken gemaakt zyn , dienende om den in-het water liggende mensch toe te werpen; de kogels zyn om de fnelheid in het toewerpen te bevorderen , en de kurken om het touw te doen dry ven; aan het andere eind van het koordt is eene eizeren dreg, met vier fche rpe haaken , maakende zamen byna een voet lengte: deze dreg dient, om den drenkeling, reeds gezonken zynde, van den grond op te haaien en dus te redden: het is wel waar, dat de haaken hem ongelukkig kunnen vatten, zo dat hy, of zwaar gewond wordt, of zelfs gevaar loopt van het leven daar door te verliezen : dan men moet van twee uiterften altoos één verkiezen. Zedert deze inrichting zyn hier reeds vier Perfoonen gelukkig gered, als in de wyken, 2, 16 en 18, in ieder één, en één op het water.' Men zegt, dat by Thefaurieren gehandeld wordt over nieuwe Stadslantaarnen; ook loopt hét gerucht, dat de llooten in de middenlaan der Plantaadje gedempt, en aldaar nieuwe boomen geplant zouden worden. Het  JAARBOEKEN, February, 17S3. 371 Het vry verklaren vair5 Noord-Amerika door onze Republiek, heeft aldaar grooten indruk gemaakt. Zie hier dc Afkondiging, welke deswegens den 16 Oélober 1782 te Bolton gefchied is. PROCLAMATIE. Van zyne Excelkfitie, John Hancock, Schildknaap, Gouverneur, Commandant en Chef in en over de Reptioiiek Masfachufet, J t T^ïademaal Hun Hoog Mogenden, de Staten Ge-' 1,1 ncraal der Vereenigde Nederlandfche Provin-f ciën , beu Schildknaap jfobn sJdams, in de hoeda- J nigheid van Minifter Plenjpotentisris der Vereenigde Staten van Amerika, aangenomen en erkend c hebben ; eene gebeurtenis welke den grondflag , onzer onafrianglykheid uitbreidt, en ons verbindt inet eene natie, niet alleen magtig in de wapenen, en dipperin krygsbedryven, maar ook overvloeiende in rykdom door haare onvermoeide applicatie op den Koophandel, en uitgebreide Commercie, geotffend op de prondbeginfels van eer en alge. meenè goedwilligheid; wier orrfprong en conftitutie in menigvuldige omftandi^heden 7.0 veel overeenkomft met onze eigenen heeft, 't welk ons de verbintenis met hun grootlyks moet veraangcnaamen; terwyl zyne Al'erchriflelykfte Majefteit, onze Doerluchtigfte Bondgenoot, het byzonderft genoegen moet hebben van onze alliantie tot algeméén welzvn te zien toeneemen: Zo heb ik het door en op het verzoek van de Huizen der Algemeene VerRaderinge, en met advys van een Raad der vorrjfz. Republyk-, ende, hunne Tegenaanteekening tegen de aan-  JAARBOEKEN, February, 1783 275 Aanteekening der drie gem. Herren hebben ; voor behouden. Wy zullen in een onzer volgende Stukjes van deze zaak nader fpreken. Hoorn. Door het Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit in het Noorder kwartier, zyn in dienst geheld twee Schepen van 60 Rukken, en het bevel derzelver opgedraagen aan de Kapteins D. J. van Rynevelt en D. Hekkers; Alkmaar van 50 Rukken, aan Kapt. C.J. Bloys van Treslong; Medtnblik, van 36 aan Kapt. T. Rickers Junior; Hoorn van 2.0 aan den Lieutenant Drillinger; en de Jaager van 16 Rukken aan Kapt. Dekker. Enkhuyzen. Onder het beftier van de Heeren Mr. Auguflinus Hendrik Duyvensz, regeerend Burgemeester en Raad , Pieter Ebbetihout Raad en Oud voorzittend Scheepen, en Mr. Bernar d Blok , Secretaris dezer Stad, is eene Maatfchappy opgerigt van Vifchvangst, Koopvaardij en Handel hier ter Rede , zullende uit de Leden ho'ofddeelhebbers nog drie beRierders by meerderheid van Remmen verkoren worden. Een iegelyk kan daar in een of meer a&ien, of aandeden , nemen; ieder atlie of aandeel beloopt de fom van 500 gl. te betalen de eene helft in Maart, en de ander helft in Auguilus 1783, aan bovengem. Heeren te Enkhuyzen, of te Amfteldam aan V 4 den ÏOCR.N.  276 NIEUWE NEDERLANDSCHE Enk- / HUiZEN, den Notaris E. M. Dorper, tegen Recepis- . fen door bovengen. Heeren getekend. Deze Recepisfen zullen'by de termyn van betaling in Auguftus worden uitgewisfeld tegen behooriyke Aótens of ËQwyzcn van aandeel. De deelneming zal openftaan tot den 15 Fe- ' bruary 1783. waar toe men zig zal kunnen vervoegen by den Notaris B. van de Velden in deze Stad, of gem. E. M. Dorper te Amfteldam. r Dusdanige Inftellingen, mids op eenen vasten grond gebouwd,zyn van het uiterst nut, byzonder ook hier in, dat zy den Ingezetenen ontheffen van de noodzakelykheid om hun geld buitens Lands te plaatfen. Het welk zekerlyk een noodzakelyk kwaad is, en waar tegen wel eer door de Staten van Holland en Westfriesland by eene Waarfchouwing van den 7 April 1700 voorzien is. (*) Z E E- (*) De Heeren Staten fpreeken in die waarfchouwing aldus: „ Dat byons in achtinge genoomen zynde, dar, door de Negotiacie van Penningen, die uic den naa« „ me en van wegens eenige uitbèemfche Koningen, „ Pnncen of Potentaten binnen deeze Provincie dik. „ niaals worden gedaan, de gelden alhier fchaarfer en „ duurder worden, en de Negotiatien, die wy van tyd „ tot tyd ten dienlte van deeze gemelde Provincie ge. „ noodzaakt zouden mogen zyn te doen, of die met „ onze concurrentie en toeilemminge door 't Comp„ ton Generaal van de Unie zouden moeten worden „ gedaan, daar door difficielder gemaakt, ende het M credit van den Staat vermindert zouden worden, „ goedgevonden en verftaan by deeze waarfchouwin„ ge, Alle en een ieder, wie het zoude mogen aan„ gaan, wel expresfelyk te verbieden en te interdicee,, ren, eenige Penningen op Inte/est of Lyfrenten te lichten  JAARBOEKEN, February, 1783. 117? ZEELAND. Mm* DELEURO» Middelburg. "CV7"y "ebben in onze Jaarboeken van yy 1782. bl. 1653 van het voorval gei fproken van een onhebbelyk gedrag van eenen Zee-Officier tegens den Bailluw dezer .Stad. Het gevolg hier van was, dat den 16 January 1783 deze dagvaardig of Citatie gefchiedde: De lichten of te negotieeren , voor ende ten behoeven I van eenige uytheemfche Koningen. ofte Potentaaten, " ofte ook van eenige Penningen aan dezelve op Interest ' of Lyfrenten ie geeuen, ten zy daar toe alvorens be" hoorlyk confent en permisfie van ons, zal hebben " bekoomen, op poene van telkens te verbeuren dui" fend ülvere ducatons, en dat daarboven die geene, die de voorfz. Negotiatie binnen deeze meeigemel" de Provintie voor eenige uitheeinfche Koningen, ." Prinfen en Potentaten gedaan, ofte de gelden ten '! behoeven als vooren gefurneert zouden mogen heb- ben, in haar particulier zullen werden gecondem" neert in de vierdepart van dc penningen, die jegens " deeze waarfchouwinge op Interesfc ofte Lyfrenten 11 gelicht ofte uirgegeeven zouden mogen zyn hier te „ Lande". , , ,. , . Het is onbetwistbaar, dat ook heden hier te lande eene groote fchaarsheid van geld heerfcht, zelfs te Amfteldam, anders de algemeens Bank van gansch Europa. Die fchaarsheid kan dan geene andere oor» zaak hebben, dan het overbodig beleggen van geld buitens Lands. Engeland heeft geen geloof genoeg om veel geld meer uit ons Land te trekken. Maar daar en «gen trekken nu Rusland,Zweeden en Deenmarken, zynde de laatfte Mogendheid genoodzaakt een geldlening in Braband te onderftaan tegen d* hooge lentèn van 5 ten honderd. v $  278 NIEUWE NEDERLANDSCHE MIDDELBURG. 1 „ Uit kragte van 't appoinérement van „ de Ed. Agtb. Heeren Burgemeeftc„ ren en Scheepenen der Stad Middelburg in Zeeland, gellrekt op het Register ter „ Vierfchaar üi dato den 16 January 1783; „ zoo word varende alsLieirtenant „ op 's Lands Schip de Juno , uk naam „ van den Heer Frangois Pieter van Goe„ them, Bailliuw dezer Stad, gedagvaard, „ om op den sollen January 1783 te compareeren'voor den voornoemde Ed.Agrb. ,, Geregte,, in perfoon, binnen de bajic, „ 's morgens ten 10 uuren pracys, om te „ aanhoren zodanigen crimineelen eisch en conclufie, mitsgaders verzoek van pro„ vilie, als den gemelden Heer, ratione „ officii , tegens de voornoemde .... „ zal willen doen en neemen, over het ,, plegen van ftraatfehenderei en publicq „ geweld, mitsgaders gedane uitdaging aan „ welgemelde Heer Bailliuw dezer Stad; of „ dat by non comparatie by den gemelden „ Ed. Agtb. Geregte zal worden voort ge „ procedeerd, zoo als na rechten bevonden v zal worden te behoren. „ Actum Middelburg den 16 January 1783. (Onder ftond) Als Stadsbode". (Was getekend) C. van Eeuwigh". Diergelyke dagvaardingen zyn ook nog :egen eenen Lieutenant, als mede tegen den tweede  JAARBOEKEN, February, 1783. 279 tweede Heelmeester op 's Lands Schip Monnikendam vaarende, gedaan. Dog wy hebben thands het genoegen, te melden, dat deze zaak afgedaan is. De Lieutenant van het Schip de Juno, die voornasjenlyk zig hadt misgrepen , heeft hier aan de Heeren van de Weth een Requefi van fubmisfie in. geleverd, 25 dukaten aan den Armen betaald , en 20 Ryksdaalders aan den Schout, en aan den Bailluw, in tegenwoordigheid van Burgemeesteren, verfchooning gevraagd. Deze Stad heeft ook reeds een advys tet I Staten vergadering, over de bekende zaak 1 van deu Vaandrig de Witte uitgebragt. I gelyk ook de Stad Vlissingen. Hei i houden van eene byzondere raadpleging : over het Regtsgebied over 'tkrygsvolk, wagt ; alleen naar het Advys en Memorie van Ara fteldam, welke men oordeelt, dat een nadej ligt over deze zaak zal verfpreiden. Den 15 February zyn hier op de zoge naamde 's Graven/leen gebragt 21 Engelfch Krygsgevangen , door den Zierikzeefchei Kaper De goede Venoagting, op zynen laatftei kruistogt, van zyne drie veroverde pryzei medegebtagt. Het Advysjagt de Dolphyn en de Kotter de Meermin gaan naar de West Indien , om aldaar de tyding van den Ril Rand van Wapenen over te brengen; drit ook hier afgekondigd is, en alle vyandelykheid verboden. Zie- Middelburg 1 1 1 )  28o NIEUWE NEDERLANDSCHE ?EE.RIK" ■ ZlERIKZEE. Onze Kaper de gade Verwagting, Kaptein Gilles van der Os, is gelukkig van zyn kruistogtvan 16 dagen,5 op onze Rhede' aangekomen , gelyk ook op dienzelfden dag het Prysfcheepje the Frkndfhip,met kolen voor ballast geladen. Ook zyn nog twee Schepen met kolen, één groot omtrent 110 lasten, en 't ander 100 lasten, by denzelven genomen, dog waarvan men nog geen berigt heeft ontvangen. Hier is thands eeiiiggefchil ontdaan tusfehen de Stadsregeering en de krygsbezetting. Eenig geweld des nachts gepleegd, en glazen zynde uitgeflagen, waren twee foldaten door de klapperlieden gevat en in de Hoofdwagt opgebragt. De Regeering eifcht die twee foldaten op, en de Krygsraad is niet gereed 'om ze over te geven. Vlissingen. Deze Stad heeft ter Staatsvergaderinge het voorftel gedaan,om de Heeren van Veere te verzoeken , van hunnen Penfionaris, den Heer Mr. Daniël Pieter de Mauregnault, niet meer op de Vergadering, gelyk ook niet tot de befoignes te committeer en, zoo lang die Heer den post van Fiscaal Militair waarneemt , als. ftrydig zynde met, het befluit van  JAARBOEKEN, February, 1783. 281 ;van den Staat; of dat anderzins de Heeren ivan Veere, de onaangcnaame gevolgen, die daar uit zouden kunnen voori'pruiten, voor hunne rekening zouden moeten nemen. Ook heeft die Heer fmts dien tyd niet 'meer de 'vergadering hygevvoond. 1 Den 23 January laatstleden zondt de KaJbef • aptein Jar.ry, bevel voerende over het 'Kapertclup de l/Usfingér , na weinige dagen in Zee geweest te zyn, hier een prys op, ïzynde een Paketboot , in welken zig verfêheidene rei dgers bevonden , en onder de; zeiven een jong heer, die een goudbeurs van :coo guiueas by zig hadt. Verders was de Paketboot geladen met gemaakte klederen, lywaten, hoeden, fchoenen , leerzen enz. . ter waarde van omtrend 13000 of 14000 gl. i Maar den 4 February ontvongen de Boekhou1 ders der redery van dezen Kaper de onaangename tyding, dat dezelve na een hevig ge1 vegt van byna anderhalf uur door een fterk ! gewapende Konir.gs Kotter genomen was. — I Kaptein Jarr'y hadt, na de drie laatst geno1 men Pryzen, waar van de een te Vlislingen i en de twee andere te Ostende en te Texel I waren opgebragt, nog een groote prys,zynide een driemast Schip, gemaakt; dog het: zelve was deels door onkunde van de daarop bevelvoerende, deels door het ftormweder : aan de Kust vast geraakt; tot welkers redding Kaptein Jarry zig veel moeite hebbende gegeven, in hoop daar mede regelregtnaai Vlislingen te zullen kunnen ftevcnen, wierdt VVlAiINGEN.  282 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vus. SlUGg,? I j hy ondertusfchen ontdekt door een grootew» • Konings Kotter , die, vermits Jarry zig nogj met zyn prys ophieldt, hem merkelyk in kort-:J te, en vervolgens na een jagt van eenige uu- \ ren, by de anderhalf uur flaags met hom raakte. Dit gevegt was zeer hevig, ei de \ Vlisftngsr had reeds 4 a 5 fchoten onder waJI ter bekomen: zyne boven zeilen v f ;i alleJ va,, boven neder, en de boegfpriet aan uj,> ken gefchoten, terwyl diep in de 30 Krygs4l gevangenen, die Jarry aan boord hadr, hem] veel kwaadfpel veroorzaakten, te meer,daar zyne manfchap door het bemannen vani vier pryzen merkelyk was verzwakt. Jarry \ egter zou toen nog niet geitreken hebben,, zoo niet een Engelsch Fregat insgelyks was; komen opzetten , weshalven hy zyn Volk: niet langer te vergeefsch willende bloot flel- ■ len, zynde zyn eerfte Luitenant reeds in 't: gevegt door een kogel dood gefchoten, de: vlag deedt ftryken. Dog, nadat de vlag reeds 1 geftreken was , wierdt uit den Engelfchen Konings Kotter nog een laag met fchroot gegeven; waar door de ongelukkige Kaptein Jarry, met een ftuk fchroot, dwars door dgn buik doorfchoten wierdt, aan welke wond hy , na veele geledene fmerten , twee dagen na het gevegt overleden, en voorts te Huil begraven is, eenen diepen rouw in het hart ran alzyn volk , dat hem agtte en beminde, ialatende. Dit Kaperfchip heeft meer dan 50 pryzen >p den Vyand veroverd. Het fchip zeiven s uitgevaren en oud, en dus geen zwaar verlies*  JAARBOEKEN, Feburary> 1783. £83 ilies;maar men heeft leedwezen over de wakkere manfchap, die nu gevangen is, en voor :al betreurt men den dapperen Kaptein Jarry, : zynde een Franschman, van Nantes geboortig. UTRECHT. Utrecht. "ï~"\e Heeren Staten hebbenden 12 Februa3 3 ry goedgevonden de fiende Verhoiging der Middelen , by Publicatie van den 116 January 1782 vavStgèileld, thands omtrend verfcheidene Middelen wederom te doen ophouden; waar van door de Gedeputeerde Staten by Publicatie van den den 14 February 1783 den Volke aldus is kennis gegeven. De Gedeputeerden van de Stagen 's Lands van Utrcht, doen te weten; Alzo de Heeren ■Staten dezer Provincie, in Hoogstderzelver Ver.gaderinge, gehouden den 12 February dezes jaars itot verval van de onvermydelyke onkosten des (Oorlogs , nodig geoordeeld hebben, de Tiende 'Verhoging op verfcheide middelen, by Publicatie ivan den 16 January 1782. gefteld, te contiuueei ren, echter genegen zynde op alle mogelyke wyizen te gemoet te komen aan het bezwaar der 1 goede Ingezetenen, in zo verre die verhoginge ! in reguard van fommige middelen meerder druk1 kende voor dezelven valt, te gelyker tyd gerei folveerd hebben dezelve , in reguard van verIfcheide middelen te doen cesfeeren, cn de^goede 1 Ingezetenen daar van te ontheffen: Zo is 't, dat * Wy, ingevolge van de Authorifatie ter voorfz. Be- Vlis- .  ü- trecht Herroeping van de Tiende Verhoging op verfcheideneMiddeka. < t 1 1 t v \ k H 284 NIEUWE NEDERLANDSHE Befchryvinge verleend, goedgevonden hebben bv cleze aan allen en een ieder van deze Hunne? Dat de Tiende Verhoging met dezen jare 178*5 zal zyn opgeheven in reguard van het middel genaamd het Oudfchildgeld, het Refid en pïïfof ned Morgengeld als mede van 't Haartfteede geld enkeld en dubbeld Huisgeld, verfchynende ' Pafchen 1784. gelyk deze verhoginge S, £ ?evo^e aanfchryvioge door Hun Ed. Mog. aaa en Ontfanger van den 20 en 40 Penning gedaan, -esfeert en m het vervolg ophouden zal in opzichl Z/i V3u"i d?? ? PeDniD8 wegens den Verkoop van tfeubile Goederen aan den Lande verfchuldigd* lyvende voor het pverge, deze verhoging con' mueeren in opzichte van alle andere middelen 'aar op dezelve by hunner Ed. Mog. PublicaSè an den 16 January 1782. is ge-field. amo? °??aJ de,ze een ieders ke»V»sfc moge omen, zal dezelve alomme worden gepubliceerd 1 geaffigeerd naar behoren. scpuDiiceera Gedaan t'Utrecht den 14 February 1783. Was geparapheerd, J. H. G. van Rechterew, Vt.' Onderflond, T%£S££ÏÏ^ V3D WelSemelde Hee™ GeWas geeekend, H. H. van den Heuvel. sbbende op 't Spatium gedrukt het Cachet van Welgemelde Heeren Gedeputeerden in een roden Ouwel, meteen Papieren :uke overdekt.  JAARBOEKEN, February, 1783. 285 Veele Burgers, ten getale van ruim 600, jhebben den 10 February 1783 een verzoek-' fchrift aan de Burgemeesteren en Vroedfchap ingeleverd, ter opregting van eene geregelde Schuttery, om de Ingezetenen tegen alle geweld van binnen en van buiten te befchermen, en tot goede verzekering van de rust en vrede van en voor een iegelyk. Zie hier het verzoekfchrift zeiven: Aan de Ed. Groot Achtb. Hee* ren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Geven met fchuldigen eerbied te kennen , de ondergetekende Burgers dezer Stad, dat van de oudRe tyden af, d»ze Stad heeft gehad eene geregelde Schutterye, bekwaam om de Burgeren en Ingezeetenen te beveiligen en te befchertncn, tegens alle geweld.van binnen en van buiten, en tot goede verzekering van de ruil en vrede , van en voor een iegelyk. Dat de refpective Ordonnantiën en reglementen , betreffende de Burgerwagt en Schutterye, zo dezelve geplaatst zyn in dezer Stads Placaatboek, beginnende met July 1581, en uitmakende het voornaamfte gedeelte van het eerfte deel der vyftiende Titel, ten duidelykften vertonen, hoe men ook alhier zedert de directie dezer Republiek na hec afwerpen van het Spaanfche juk van dwingelandye, met alle mogelyke zorge wel dcgelyk is bedagt geweest, om door de Wapens van de Burgers de Vryheid, tegens binnen en buirtnlandsch geweld te befchernien, te beveiligen en te verzekeren, en tot dar. hoofdeinde de Schutterye dezer Stad almede hebben gebragt in een zodanigen ftaat, dat dezelve niet alleen aan een Spaanfchcn dwingeland hec hoofd heeft konnen bieden, maar by volgende on- !gelegenheden, waar in de Republiek door aanvalen van Vyandeu is ingewikkeld geweest, hunne X na» CRECHT»  U- TKECH1 Rea. van But gers ter qprigtin. van een geregela Schutte. a86 NIEUWE NEDERLANDSCHE naburen tot hulpe hebben konnen verflrekken ; in .zó verre dat de Schutterye dezer Stad altyd voor eene der voornaamfte en aanzienlykfte door hec-gehi ele Land is gerepuieerd geweest; welk aan-zien deze Burgerye ook heefc behouden, zo lange als men alhier begrepen heeft, de oude en vorige ? Ordonnantiën en Reglementen op de Burgerwagt »en Schutterye gemaakt pundtelyk te hebben doen enakomen; het welk geduurd heeft tot in het begin van de tegenwoordige eeuw, wanneer nog en wel op den 21 December 1702, een nieuwe Qrdonnantie op de Schutterye en Schutters Wagten binnen deze Stad door de Vroedfchap is aeëmaneert geworden, welke zo dezelve in alle bare deelen was geobfervcert, het onde en aanzienlyke wcezen der Schutterye alhier, tenderende tot de bovengemelte eindens zoude hebben konnen bewaren; dan men is binnen deze Stad, voomamentlyk zederc het fluiten van den Vreede van het jaar 1713, van tyd tot tyd afgegaan van de Ordonnantie van de Schuttery, in zoo verre,dat men in het jaar 1747, niet dan met zeer groote kosten dezelve 'maar voor een kortftondig oogenblik onder de Wapenen heeft konnen brengen , en daar dezelve als toen op den, vorigen ouden voet te houden en te bewaren zoude konnen zyn geweest, heeft men na het fluiten van den Vreede in het jaar 1748 , alwederom gezien, dat de Schutterye dezer Stad tot het vorige verval is wedergekcert, het welk geduurt heefc tot het jaar 1766, wanneer de Burgerye dezer Stad almede voor een kortftondig ogenblik onder de wapenen heeft geparadeert, doch ook al ias na dien tyd tot den vorigen zo niet tot erger ftaat van verval wedergekeert. De Supplianten vertrouwen, dat men op de boven aangeroerde gronden , de noodzakelykheid eener welgeregelde Schutterye in de refpedtive Stéden van ors Land ,geenzints onder chimères of onverfchilligheden hebbe te rangplaatzen, maar wel onder die allernoodwendigfte ver-  JAARBOEKEN, February, 1783. 287 vereyschten, welke in alle gevallen en omflandigheden behoren te dienen, als de nood zulks vor- ■ derr, om onze zo duurgekogte Vryheid, Privilegiën en'Voorregten beter te verzekeren en beicbermen , dan men loontrekkende krygsknechten, die in hunne beweegingen te veel van willekeurige bevelen afhanklyk zyn , immer ver wagten kan. Waar bykomt dat het ge\al,waarjn onze Republiek met den Engelfchen Oorlog zich zeder nu twee jaren bevonden heeft, en de ongelukkige inactive directie, welke door de uit-! voerende magt aan onze zyde , daarinre gehouden is, alle regtgeaarde Burgers en Vaderlanders heeft moeten overtuigen, van de volftrekte noodzaaklykheid, die 'er ;s, om Vryheid, Privilegiën en Voorregten, meer dan ooit onder eigen Burger befcherming en Wapenen te nemen, en zich m ftaat te (Tellen, om dezelve naar de letter van dc refpeftive Ordonnantiën op onze Schutterye gemaakt, te konnen bevestigen tegens alle geweld , oproer, moedwil van binnen en van buiten, en tot verzekering van de rust en vrede dezer Stad, jegens alle die dezelve kwaad willen. De Supplianten zyn van oordeel, dat daar toe een opbeuring der Schutterye uit het diep verval, waarin dezelve jegenwoordig als verzonken ligt, volftrekt nodig is, en dat tot een grondflag van die opbeuring zoude konnen dienen , de nieuwe invocringe van de bovenaangehaalde Ordonnantie op de Schutterye en Schutters van den 21 December 1702 , onder zodanige dresfementen als de tegenwoordige tydsomftandigheid vereischt waartoe de Supplianten de vryheid hebben genomen eenige poinclen, die zy vermeinen tot nodig redres te konnen dienen dezen annex aan Utëd. Groot Achtb. met verfchuldigde achting te prefenteren , in die vastftelling, dat UEd. Gr. Achtb. bet zuivere en opregte oogmerk , waaruit dit adres voortkomt, zullen billyken, en ter bereiking vgn het zelve de hand daar aan bieden, opdat de X 2 Schut- u rRECHT. Req. yan Burgers 'er oprig■ing van '■ene gekegeldeSchutte-  fj. TRECHT, Req. van Burgers ter Vprig. ting van eene ge. regelde Schutte. VJ. i J ï i x r l n a a I va • wc ze wi 238 NIEUWE NEDEi?LANDSCHS Schutterye dezer Stad eens uit het die» verval waarin dezelve zedert een zo langen tyd, en als by aanhoudenhe.d tot hier toe is geweest, werde opgebeurd, en opdien aaczienlyken voet, en ten einde als in de vorige tyden werde herfleld. waarom de Supplianten zich keeren toe UEd.' n au l eerbiedig'yk verzoekende, dat UÊd. J^r. Achtb. ten fine van het voorfz. herfH en het redres m dezer Stads Schutterye, dit der Supplianten adres en bygevoegde pomdten in delibeatie zullen geheven te nemen, en dat ten effeóre /an het zelve, daar over werden gehoord hec ad'les van de Heeren Collonel en Hoofdmannen, ■evens de refpecTJve Officieren van de Compagien , om na verhoor van een ieders Corporaalehappen, aan UEd. Groot Achtb. te raDorteren m voorts op het voorfz. verlangde redres, zoda* ge poinften te beramen en vast te ftellen, als. t' ^r*i ,0, ter bereiking van het bovengelelde einde zullen oordeelen by vernieuwinge en nphatie te behoren, 't welk doende enz. By dit verzoekfchrift waren gevoegd de worgende & Printen by de Burgers der Stad Utrecht, ondertekenaars van 't Requefl, tot herflel der Schutterye ontworpen, en Haar Ed. Groot Achtb. met verjchuldtgde agting ten fine als by het zelve Requefi, geprefenteerd. y Burgers leggen tot een grondflag van hun verloek, de wederiovoering en vernieuwing n de Ordonnantie op de Schuttery en Schutters gten, geftatueert den at December 1702 E£a om met effeéc de Burgerye haar vorig wee. 1 te doen weder verkrygen, dat by die vernieung als ampliatie pompen in. aanmerking werde ïomen., 0 h. Dat  JAARBOEKEN, February, 1783. -189 I. Dat de kleine prys, welke 'er tegenwoordig voor den uitkoop van de wagt onder de Tromword betaald, geheel veranderd word , en wel in dezer voegen: II. Dat de uitkoop ge lden van de Burger Wag-; ren in alle de Compagnien op een even gelykeny voet zullen worden bepaald, te weten: ; III. Dat die van de W agtvrybeid zal willen pro t fiteren, daar voor Jaarlyks zal betalen zes Duca-j tonnen. IV. Te betalen niet aan de Scriba's van de Compagnien; maar in een generale Burger Cast]», op een daar toe te ontwerpen Inftruótie of Reglement. V. Dat de Officieren of Bevelhebbers voortaan als van ouds verplïgt zullen zyn de Wagten in Perzoon op te brengen; en nevens de Burgers zo lange te blyven tot de wagt word afgelost VI. Dat de Rotten ieder zullen moeten flerk zyn, ten m'nften festien, zo niet twintig mannen. VII. Dat niemand in een Compagnie tot uidkoper zal mogen worden toegelaten , zo lange de rotten tot dat vastgeflelde getal niet kompleet zullen zyn VIII. Dat by de rotten geen uitkoop hoe ook zal vermogen te gefchieden, maar zal iederScbutter als van cuds gehouden zyn , in perzoon de wagt te moeten betrekken. IX. Dan zullen de wagt, hebbende Rotten de overcompleete manlchappen vermogen af te dobbelen, tot op hec getal, dat om op de wagt te verblyven vereischt word, en zullen zy,die vry dobbelen ten behoeven van de wakende becalen ieder fes Rui vers. X. Dat voortaan niemand van wagt zal geëxcufeert zyn, als de Leeden van Staat en Stads Regering, de Raden van den Hove Provintinal, derzelver Secretarisfen en Griffiers, de Profesforen en Studenten aan de Academie, en Predikanten van alle geziuden en de Pastors, nevens de Diakonen X 3 mede D- RECHT. Punten, ot herlel der khuttg' ye ontworpen.  V: f HECHT Punten, herpel der 'Schutterye ontyprpm. 39a NIEUWE NEDKRI ,ANDSCHE mede yan de refpcclive gezinden, voor dien tyd, dat zyin bediening zullen zvn; en voorts alle dieden ouderdom van zestig jaren' zullen hebben bereik:; zonder dat buiten dien, iemand wie byzy" en ook onder wat voorwendzej, of ter zake' van eenige bediening hoe ook, van de wagt zal geëxcufeert zyn. XI. Dat dienvolgende ook alle Weduwen en ongehuwde Dochters, van wat ftaat of conditie, op haar zei ven wonende of gcètablisfeert, en zynde beneden de festig jaren ; mitsgaders alle Menonieten, die zwarigheid maken wapenen te voeren , als contribuanten in de wagt zullen worden aangefchreven; de Menonieten tot het belonp van dc bovengemelde fomme, en de voorfchreve Weduwen en ongehuwde Dochters tot een te bepalen eonvenable fomme. ' ■ XII. Datde refpeétive uitkoopgelden fbehalvén tot het natemeldene gebruik) zullen worden geëmployeert, om daar uit aan de wakende burgers alle nagten een zekeren bepaalden penring tot vertering, invoegen zy zullen goedvinden, te verfchaffen. ' ■ XIII. En nadien de Burgers by dit redres verwagten, dat men even als van ouds de exercitiën weder zal uitvoeren , en dat daar toe moge verkoren worden de maanden May, Juny , July en Auguftusin reder jaar, en daar toe ook eens in het iaar op een bepaalden dag een generale Wapcnkhouwinge zal gelchieden , ten welke einde de Burgers in dat uuzigt verferen, dat aan hen even als m de vroegere tyden, behoorlyke plaatfen tot die exercitie zullen worden gefixeert; en de reglementen van exercitie worden ontworpen. ' ' XIV. Dat na 'c aflopen van de exercitie, en de generale wapenfehouwing, zal, in plaatze van de gewoone Schutters Penning, welke van ouds aan de Burgers dezer Stad vereerd vvierd, als nu op die tyd, de helft van het overfchot der uitkoop*penningen van en in iedere Compagnie, en zulks m.  JAARBOEKEN, Fehurary, 1783. 291 ?aan ieder Rot of Corporaalfchap evenveel wer( den uitgedeelt, om by de burgers in hun oirbaar, ; hetzy by vertering of verdeling, te employeren; fji en dat de andere helft in de generale Casfa zal \verblyven, om te worden gebruikt tot her aan1 kopenvan W.ipenen, en het aanleggen van een Buri ger Wapenkamer, ten nutte en gebruik van zoda1 nige burgers, welke zich buiten ftaat mogten be' vinden de vereischte wapenen aantefch^.ffen. XV. En voor zoo vet re die generale Casfa daal toe uit de voorfchrevenc helfte van het proyenue der uitkoopspenningen niet zeer toereikende (inv mers by den aanvang) zoude konnen zyn, ver1 trouwen de Burgers, dat tot eenig foulagemen ; zoude konnen verltrekken, ingevalle de leges vai I het Burgerregt voortaan v.in vyf en twintig to veertig guldens wierden verhoogt ,• en dat op de reg ten van inwoning voor ieder perzoon wierdgefteld. I twee duca-onnen; te betalen aan den Thefaurie dezer Stad, om de fomme van die verhoogde bur jl ger Jura, nevens-die voor de regten van inwo ning, in de voorgemelde uitkoop Casfa, van d ! Burgerye, alle jaren, voor het doen zyner Reke i ning, overtebrengen. * " XVI. Dat de Burger, Krygsraad voortaan z; geconftituéef d worden uit de-Heeren Collonel, acf Hoofdmannen; mitsgaders de Loitenant en Vaat drig van iedere Compagnie , en by afwezighei j van den Luitenant of Vaandrig , den ouden Sei gcant, of' by abfentie van beiden de twee oudf Sergeanten van die Compagnie. XVII. Dat de Rekening van de voorfchreve gi melde Casfa, a'Ie jaren voor den ia October, ( dus voor het afgaan van d*n gefungeerd hebbem Heer Collonel, zai moeren gefchieden met opei d; uren, in een daar toe te fixeren Burger Kryg raadskamer , ten overftaan van den Heer Collone Hoofdmannen en alle de refpective Officieren vi de Burger- Compagnien ; waar toe alle de ing (chreven wagtdoende Burgers hun regt zullen he ■ 1 X 4. be U- TRKCHÏ Punten , tot her- flel der- '. Schutte-' ry ontworpen, 1 ll t d e n le ie s- r; Ui 9-  Ü- TRECHT. Req van Burgers ter op. rigting van eene geregelde Schutterye. i i i i n e 3 h c dc m Ri Sc de Pe Gi 292 NIEUWE NEDERLANDSCHE ben, om tegenwoordig te kornen , en hunne corjfideratien (zo zy eenige hebben) daar op door hunne aanwezende Officieren te konnen doeo voordragen en opgeven. XVIII. En, dewyl men een algemeen herftel in de Schuttery beoogd, zouden de Burgers ook zeer gaarne zien, dat men voortaan in het bevorderen van lieden tot Officiers, verkoos de zodanige, die effecfive Burgers waren; en zo moge vk van de oudfte, gekwalificeerdlte; immers ook gegoedüe Burgers, met uitfluiting van vreemdelingen ; en voor al van hen die ievery bedienlecs van eenig,Heer of Vrouw geweest zyn; en be bewezen konnen worden zulks geweest te zyn Jat zy als Officiers zullen moeten afftaan of ge* ;ongedieert worden. XIX. En laaftelyk, dat het Corps de IGuarde oor de Burgerye in een behoorlyken ftaat zal ;elteld en onderhouden worden. Dit aiies onder fubmisfie van èn aan Haar Ed. Gr. Achtb. hoog wys beter oordeel. Tegen voorgemeld Verzoekfchrift tot herel der Schutterye,is den24February 1782. :n Tegenverzoekfchrift ingeleverd, door ^ perfonen ondertekend, en van dezen inoud: Aan de Edele Groot Achtbaare Heeren Borgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Jeeven met verfchuldige eerbied te kennen, de Ondergeteekende, alle Burgers en Inwoonren deezer Stad, dat de Supplianten vernoo;n hebben , dat de Procureur Hoevenaar, een iquesr heeft opgefteld , tot redres van Stads huttery, met een annex Plan, ter verbetering rzelve, dat d't Request ook door verfcheide rfoonen is geteekend, en vervolgens aan UEd, oot Achtb. geprefenteerd; Dat de Supplianten, die altyd zeer te vreden zyn  JAARBOEKEN, February, 1783. 293 zyn geweest, • met UEd. Groot Achtb. altyd wyze directie van zaaken, daarom geoordeeld hebben, niet bevoegd te zyn, om zig met Regecrings Zaaken te bemoeijen,en aan hunne Regeerders, nieuwe Plans voor te fchryven. Dat zy ook om die zelve reden, oordeelen niet geregtigd te zyn , om ongevraagd , UEJ. Groot Achtb. nopens 'c voorfchreeve Request met annexePlan, te dienen van berigt, te meer, daar ÜEd. Groot Achtb. 't zelve Requesc, reeds hebben gefteld in handen van Heeren Collonel er Hoofdmannen, die de Supplianten vertrouwen deze zaak in hun waar licht aan LTEd. Gr. Achtb, te zullen voorltellen , dan vermits 't Requesi opemlyk word verfpreid, en'c ftilzwygen der Ril Re Borgers daar over, voor een confent zoude konnen opgenomen worden, neemen de Onderge' teekende de vryheid UEd. Groot Achtb. te verzoeken , 't hun niet kwalyk te neemen by deezei te declareeren, dat zy voor hun niet toeftemmen; in die meerdere bezwaaren , die notoir op df goede Ingezeetenen, Weduwe en Weezen, zou de komen, indien 't voorichreevene Plan, on verhoopt, door UEd. Groot Achtb. zoude worden goedgekeurd. 't Welk doende &c. (Was onderteekend Adrianus Rosf, Pieter Ras, G. Z. Antonie vai Fegten, J. G. Klopper, Romyn Ras. Hero va> Barnveld, J. C. ten Bosch, Antoni Lit, Nike laas van Huift, Chriftoffel van der Stoop , - ■ y. G. Monot, 5*« van Lexmont, Johannes va; Gorkum, Christiaan van Es , 1 1 » t P  •u 1'RECHT. i ] 1 _ v v O h d la af ne 5> 13 J? 5? benVr. rn,° Vda nader 294 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Op het eerfte vetzoekfchrifc nebben Burgemeesteren en Vroedfchap den 24 February 1783, na mgebragt Berigt van de Heeren^ Collonel en Hooftmannen , befloten om, alvorens in het verzoek van de Burgers toeteftemmen, Heeren Collonel, en Hoofdmannen te raagngen, tot het ontwerpen van een Reglement van herftel, en 't zeiven aan de Vroedfchap in.te leveren. Op dezen dag t ook de zaak rakende de begeving van am■^j commisfonaal gtm^kt, en daarJtoe de Heeren Burgemeesteren en Oud BurgemeesS"tVer^gf' * Vroedfchap van een Sr ?erigt, tot .het opitellen van een Lyfl ter egdTenegn der3urSeraralen voor hetvervolg, FRIESLAND. Leeuwarden. p\e Heeren Staten dezer Provinc ie hebben L-/na ingenomen advys'.van den Hove Pro! inqaal den 21 January laatstleden, ten aanzien an t befluit van H. H. Mog. van den 24 Demiber 1702. (zier hier vor. bl.50.), wegens ^overleveren van den VaandrigdeWttte^ m Hove van Holland, Zeeland en Westfries, nd genomen, goedgevonden, door hunne gevaardigdeu ter vergadering der Algemee- HunteF? tm VCiklaren: » Dat> W lang Hun Ed. Mog. door de Bondgenooten! of dooi-een derzelve, in de zaak belang relïmtf' me£31v1ei"Z°St ^ geworden om tebeilisfen, welke Rechtbank, ten aan- » zien  jaarboeken, Febmary ,1733. 295 ,„ zien van de Witte $ competent is en hem !#, moet rechten, zy vermeenen onder gee,,„ nerlei verpligting te zyn om hun gevoe, „ len op dat Ruk pofitief te zeggen : Uat niet te min, Zy* ter beantwoording van den , „ brief zyner Doorl. Hoogh. oordeelen, dai ,,, de zig noemende hooge Krygsraad dei; ,„ Vereenigde Nederlanden , zelf wanneer , „ die door de refpective Bondgenooten for, „ meel was ingefteld (het geen zekerlyk . „ nimmer heeft plaats gehad) des onaangei „ zien volftrekt onbevoegd zou zyn om zig !,, zelf als wettige Rechter van den befchul. „ digden in qmeftie op te werpen; en dat . „ ook gelyldyk de refpective Bondgenooten. i „ uitmaakende de Staten Generaal, geeuzins .de magt hebben van Èechtsoeffening ovei , „ een misdryf, binnen een ftemhebbendf , „ Provincie begaan, maar dat de voornoem. „ de de Witte moet overgelaaten worden , „ aan zynen competenten Rechter, ten ein, „ de door denzelven zyn Proces werde op> . „ gemaakt en voltrokken ; zynde Hun Ed .,, Mog. van Advys dat de kennis der mis^ . „ daad van hoog Verraad, in 't algemeen aar ,,, den civilen Rechter behoord". „ Dat, wyders , by gelegenheid van dil „ tegenwoordig verfchil, en de ftellige wy „ ze, op welke Zyne Doorl. Hoogh.in der „ brief aan Hunne Hoog Mog, over deze ,, zaak gefchreeven,zig uitlaat over den aar ,, en de bevoegdheid der Militaire Jurisdic„ tic, zo in 't algemeen als in 't byzondei „ met betrekking tot het geval van der ! „ voorn. Vendiig, hun Ed. Mog. volftrek ' nuttij Leeit. WARD1£N«  2r,r> NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. „ nuttig en noodzaaklyk geoordeeld hebben eene CommisSe uit hun midden te benoem men om over de aétueele uitoeffening der „ Militaire Jurisdictie, die zig al meer cn „ meer uitbreid , mitsgaders over de misbruiken, daar uit voortvloeiende, expret„ felyk te confereeren , ten einde des we. „ gens, na ingekomen raport,zodaanigeRe„ folutien te neemen, als Zy vermeenen zul„ len nodig te zyn om de gem. Jurisdictie „ beter te bepaalen, en om de rechten hun„ ner Ingezetenen, mitsgaders der ingeftel„ de Rechtbanken te verzekeren". „ Dat, eindelyk , Hun Ed. Mog. niet „ zonder aanmerking willen laaten de geheel „ en al vreemde en ongehoorde wyze , op „ welke hunne Hoog Mog. hebben goed ge* „ dagt den'24 Dec. jongstleden eene Refo„ lutie te neemen, om den voorn. Vendrig „ over te leveren aan de beöordeelingvanhet „ Gerechtshof van Holland; aan de eene „ zyde om dat, volgens de meening van hun „ Ed. Mog. die overlevering in geenerlei „ wyze was afhangende van de beflisfing „ hunner Hoog Mog. Aan den anderen kant „ vermits uit de Regifters hunner Hoog Mog. „ allerbaarblyklyft confteerd, dat als toen „ door de Vergadering zodaanige Refolutie „ niet had moeten genomen worden, aange- ! „ zien 'er geene fchaduw van eene meerderheid van ftemmen voor eene dusdaanige „ overlevering voor handen was: Om welke „ redenen hunne Ed. Mog. het neemen van „ zulk eene informeele Refolutie niet onver- ! fchillig kunnende aanzien, mits dezen hun-  JAARBOEKEN, February, 1783. -297 . „ ne Gedeputeetden ter Vergaderinge van .hunne Hoog Mog. gelasten om aldaar te . „ declareeren: „ Dat, uit hoofde der in, „ formeele en onwettige wyze, op welke . „ „ de voorn. Refolutie is genomen,zy de,„ „ zelve niet anders kunnen aanzien dan . „ „ geenerlei effedt meriteerende; maar dat . „ „ integendeel zy die houden voor onwet. „ „ tig, nul en van geener waarde" ". Verders zullen de raadplegingen over de Militaire Jurisdi&ie, of het Rechtsgebied'over ! het krygsvolk, worden gehoudedoor de Hee;. ren ,H.B. van Sminia en Ei/inga van Rauwer1 den, wegens Oostergo ; de Heeren Sivart1 fenberg , van Beetgem en J. van Camper .Nieuwland, wegens Westergo; de Griet1 man Kempenaar en J. van Idfinga, wegens [\ Sevenwolden met twee benoemde Heeren Ji uit den Hove, namenlyk Vegelin en van Haj; ren. De Staten hebben ook de toetreding der L Bondgenoten tot de wapenftilftandjmet Groot ! Brittannie goedgekeurd. Op den 23 January |is door eenige Wagt ; Sergeanten en vry Corporaals van 't IVeji . Minneren of NasJ'auws Efpel in deze Stad, leen befluit genomen, en aan derzelver be< velhebberen en Officieren ter hand gelteld, ; aldus luidende: Dé Leeuwarden.  Leeuwarden. Punten van bedenkingder wagt fergeanten aan de Bevelhebbers. . I i 'i 3 i ] [ i 1 «s>8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■J^s voorbeeldeni vm andere Steden; dft haebëJj lvkc omltandishcJen der tyden , de waa-6 • zorge voor, en h;rte!yké dankbaarheid aan ons brave. Land eri Stads Vaderen, mitsgaders de weer- ■ Jooze en ongewapende toeftand der getrouwe <-n i weldenkende Burgeren en Ingezetenen deezer Stad, hebben ons MeeJe Leeden der Burgerlvke Maatfchar.pye aangefuoord , UEd. Gejfengenl de navolgende Poincten in bedenking te geveri met aller ernftig verzoek, om deezen op db eerstkomende Vergadering der Heeren Süperïrj- | tendanten en Bevel hebberen , met alle yver en B aandrang voor te (tellen en zo doelilyk tot een gun- R ftig einde te brengen. fa Art. U Dat de Geweeren op't fpoedigfte in of- 1 der worden gebragt, en aan eiken Burger een god- I de Snapfmn inet Bajonet voorzien, ais meede Pa- i troontasfen ter handen worders gelteld- 2. Dat de WagtÜocnde Burgers 's avonds elk i ?? L*pjPi *e,aI fcheTe Patroonen, ge- worden" Ml)lcalrcn gebnükelyk is, gewapend I . 3- Dat eiker Officier een'Tamboer in, dienst zol I moeten houden, en met zyh Trom 'savonds met ie Wagt als extra Adelborst op de Wast ?a'l 1 noeten verfchynen, zonder aan eenige kosten gerouden te zyn. 6 f 4- Dat in elkeii Espcl eene Om en Opfchryviri- j e.vandegefchikfte Burgerenen Ingezetenenzal gefchieden , en van derzelver getal eene egaale 1 rerdeelinge onder de refpective vrv Corporaafi gehaakt warden „aar welke getal en ve-deelinge jven zo veele Snaphaanen en verdere nodige Wa* 1 lenen aan genoemde vry Corporaals zal worden er handen geftcld; om dezelve wederom onfier dé \ Pk?c if8^?r?^fDe BurSers ^ Ingezeeterten, ln%t%^eifkS OIlverho^™gte vorde' f Dat wanneer de Opgefchreevene Bürgefcfi 6ri  JAARBOEKEN, -fifcFfy, 1783. s*s» en Ingezeerenen dicnet geëindigt is , een ieder derzeiver hunrle Snaphianen en verdere Wapenen Wederom aan oenzelvcn vry Corporaal, van welken zy dien ontfangen hebben , zullen reftitueeren. 6. Dat alle vrv Ccrporaals , de Wagtdoende Burgers en opgeteekende Inwoonderen , den be* hoorlyken Schutters eed ih handen der Heeren Super. Intendanten en verdere Leeden van 't Ma. lifaits Geregte zullen moeten praïfieren. 7. Dat ingevalle 'er eenige rustftoorende Op-" loopen ofte Brand mogte ontflaan, aan de Burgeren eenfe vaste èn bepaalde Vergaderplaats moet worden aangeweezen, 'alwaar en de Collonel der Burgeren en de Hopman met dtszelfs Sponton* en de Vaandrig met 't Vaandel zal moeten verfchynen, op dat ieder Burger weete, waar toe hy behoort. 8. Dat aan de geheele Burgerfchap eene behoorlyke plaats , om zig in de nodige Wapenhandel te oeffenen, toegezegd worde- 9. Dat verder de uiterfte noodzakelykheid vordert, dat 'er of tusfehen de Vrye Burgeren en Militaire een gelyk Parool worde uytgegeven , of dat op 't minfte door de Kaptein van de Militaire Wagt bekendmaaking van zyn Parool aan de Burger Officier gedaan word , en weder van deze reciprocq aan de Militaire Officier van zyn Parool. Dit alles zoude byzonder Rrekken ter bewarin; ge der algemecne rust, ter weeringe van allé fchandelyke Ondernemingen en Verwarringen, ter dierbaare behouderüfe onzer Vryheid, ter beteugeling van kwaade gefinden , ter befcherminge onzer braiven Regenten, zoo in Staat a!s Stads beftier, en ter veilige gerustftellinge van alle d^ri geenen, wien en het Vaderland,zigzeiven,dezynen.zyne bezittingenen alles.wat hem lief en waard is, naast God.het dierbaarRe moet zyn, dit zyn ónze waare en zuivere oogmerken, dit wenfeheri wy door andere Meedcburgeren gevolgd te zien, Y eri Leeüwarden. Punteti van bedenkingdoor de IVagt'ergeari'ten van ie Bevel* hebber Si  Leeuwarden. Punten van bedenkingdoor de Wagtfergeanten aan de Hevel hebbers. 300 NIEUWE NEDERLANDSCHEI en dit hoopen wy, dat met eene gunfiigen ui tilag bekroond zal worden. 6 ('Was getekent) R. fluinja, H. Dillingh Junior, J. O. v. Babbema, G. van Hoek, 1783. P. Weflra, °f G. Buttinga, J. Gonggryp, H. Frieswyk Y783. S. Harkema , T. y. Emmers, S Noteboom, Frans Borgrink, J. S. Bouwmeester. B. Houttuyn. Hier op hebben de Heeren Superintendenten en Bevelhebberen dezer Stad het volgend verzoekfchrift aan de Staten ingeleverd. Aan de Edele Mogende Heeren , Staten van Friesland. IJ et zy de Heeren Superintenden en Bevelhebbc'en der Stad Leeuwarden gegunt,UEd Mog attentie eenige ogenblikken van gewjgcige Staatsbefoignes af te trekken , en het navolgende Requcst in den fchoot van UEd. Mog. op het eerbiedigst, neder te leggen, in dat volkomen vertrouwen, op voormalige ondervindingen gegrond dat de eer, het aanzien en belangens onzer goede Burgery, onder de vleugen van UEd. Mog een veilige fchuilplaats zal vinden. g Het was Ed. Mog. Heeren den 2 Juny des af gelopen jaars, dat, in der Supplianten Vemaderinge , algemeene klagten voorgedragen wierden over den reddeloozen toeftand der Geweeren , waar meede onze Burgers 'snasts de wagt houden, 't wellc geenzins te verwonderen is, Ed. Mog Hee ren, aangezien derzelver toeftand, in welken den Burgeren die op ordre van UEd. Mog. in den ia», re 1748 ter hand gefield zvn , als ook het contiL aueele gebru k van dien tyd af rot hoeden toe: ten einde dan hier in te voorzien, hadden de Supplianten  JAARBOEKEN, Fekudry, 1783; &t \ ten zig door den Prefident van hunne Vergaderin1 ge, den Heer Burgemeester Mr. A. Siccama, aan I de Ed* Achtb. Magiftraat gerecommandeerd, welk 1 ook den Mr. Geweermaker Tyknburg gelast hebben, een naauwkeurige vifkatie van dezelve te i doen 9 blvkbaar uit annexe verklaringe met L, A, 1 (*) en of it hoon der Supplianten klagten zeer ge- • fundeert bevonden worden, hebben egter de Ed. Achtb. M?'giilraat en Vroedfchap, na deliberatie, aan de Supplianten op den 8 February laatsdeeden voor Rapport bten toekomen, dat Hun Ed. Achtb. indeezen niets korden n bevonden , dat dezelve door ouderdom geheel onbruikbaar zyn. In kennis myn hand geteekend , ter prefentie van den onüersefchreven Notaris, binnen Leeuwarden , den 14 Febiuary 1783. (Was getekend) M. Tïlbnb vs. 0, F. Baviu», Leeu» war- üejn. ! Req. aa% de Staten om niets* we geweerente heb*, ben. *  Leeu- be'n4 302 NIEUWE NEDERLANDSCHE (Was geteekend) Siccama, Di Pars, Kollonel. T. Andeles Secretaris. Onder den yver tot herfteliing van verlopene zaken en ingeflopene misbruiken men^t 2ig zomtyds vry wat hitte van verbeelding Of zekere brief uit Rotterdam aan de Staten van Friesland gefchreven, en op den bintengewoonen Landsdag den 5 February 1783 ingekomen, zodanige vrugtzy, willen wy geenzints beilisfen. Men oordeden uit dien brief zeiven: EDELE GROOT MOG. HEEREN J T)e Vryheid, lange jaaren aan banden gekluste», Y « door UEd. Gr. Mog. los gemaakt én weder op den oude troon geplaatst, en daar door zyn alle die Ingezetenen, die de belangens van het Vaderland ter hertegaan, zeer verheugd. Maar niet minder aangedaan, ja zelfs tot in de ziele getroffen over den veegen toeftand van dit ons dierbaar Gemeenebeft ; dat men mee reede rSS?' 13 COt ZyD 0nder8aDg Ellende, moet Wie zoude niet aangedaan, wie zoude niet bekommert zyn? als de Vaderen des Vaderlands in het openbaar aan hunne Ingezetenen derzelver verleegentheid te kennen geeven , en op middelen bedagt moeten zyn, die den uicerften nood aaudui- Maar,  JAARBOEKEN, February, i^. 303 Maar, Edel Groot Mogende, terwyl de Romeinen beezig waaren met raadpleegen, wierd Saguntum ingep'Jmen. God bewaare Neederland, dat dit niet toepasfelyk worde,' Die alles verdervende tweedragt,die party,die voorgenomen heefr, niet te Oorlogen, die alles aanwend om Veld te winnen, die li.ver, zo ik vertrouw, het Vaderland aan onz.n gezwooren Vyand zoude overieeveren, dan de regtveere.t heid, wa.irom wy moeten Oorlogen, erkennen, die party, Edel Groot Mok. Heeren! is het alleen, W^ar door alle de Onheylen, die men ziet gebeuren, gebooren worden. Het is dus niet zonder dringende reedenen, dat UEd. Gr. Mog. daartegen zodanige efficacieufe middelen beramen, als.in ftaat zyn, om die pesten te beteugelen. Maar her. is ook teffens de pligt van elk regtgeaard Neederlander, om zyne wettige Overheeden, in die zwaarweegende ondemeeming, roet alle zyne vermogens, ten kofte van alles dat hy heeft, byteftaan, ten einde de middelen, die in ! het werk w°rden gefteld, wel gelukken. Bezielt met deeze denkbeelden, met liefde voor het welzyn, ja behoudenis van het dierbaar Vaderland , neeme ik de vryheid, om de pen op te vatten, ten einde, om niet alleen aan UEd. Gr. Mog. indien ik met myne geringe vermogens ia f}aat ben, om iets tot verbeetering of behoudenis by te brengen, rny daartoe aantebieden,maarom UEd. Groot Mog. attentie, met het volgende, een moment, bezig te houden. Ik ben, fchoon van een oud en deftig geflagt, 1 maar in den Burgerltand geplaatst; myne Ouders hebben my tegen myne natuurlyke neigingen, die tot de Studiën overhellen , tot den Koophandel opgehrast. — Begeerte tot Regeering heeft my nooit beheerscht. Maar het welzyn van het Vaderland heeft my altoos na aan het hert gejeegen , en dus h§b ik in myne leedige uuren myn meest verY"3 maak Leeu» WARDEN. Brief van a*ti' bod tot her/hl mz. aan Ie Staten 'jan Friesl.  Lekb* WAKBEN. Brief van aar, bod tot herflel enz. aa de Statt van Fri&l. 5ö-t NIEUWE NEDERLANDSCBE maak gevonden in dc Hiftorien van dit Geme«nebest te doorbladeren ; en daarin heb ik ltoffe gevonden, om my duizentmaal te verwonderen over de wyze maatreegulen, waarmeede het den Almagtigen God behaagt heeft desryds de Voorraderen te bezielen, ten einde deeze Republicq te gewed? is°C fta3t Cn ftand' Waari" dcZLive n By het uithreeken van deezen Godtergenden pOorlog, openbaarde zig direct óver al en wel toe rtiyn leedweezen byzonder in deeze myne geboorte Stad eene verderffelyke partydigbeid , die wel ras zoheevig wierd, dat men mee reede vreesde de Hoeklche en Kabeljauwfche verwatringe te zullen zien herleeven. De fchadelykheid daar van begrypende, heb ik myne weinige vermogens in het werk gelteld, om door den druk, waare het mogelyk, myne meede Ingezeetenen, tot eensgezindheid tc brengen; en hun verder onzer aller pligt onder de oog?n brengende , vermaande ik hun, om aan de Vaderen des Vaderlands onze hulp en byftand a?.n te bieden • tot dat einde handen en harten in een te flaan, en den trotfehen dwingeland met alle onze vermogens te keer te gaan. 6 En verder, om hun niet hopeloos te doen worden, uit de Hiflorien aangeweezen , wat middelen , jaa wyze maatregelen, onze Voorvaderen iD jiog vceger tyden hebben, aangewend, waar door het Vaderland behouden is gebleeven Zag ik san de eene zyde met vreugde, dat deeZe myne pogingen niet vrugtcloos waren, ik ondervond daar teegen met grievend hardeer, dat de middelen', die tot befcherming van het Vaderland als ook die tot beoorloging van den gevloekterï Vyand onzes Vaderlands beftuurt wierden (mag ik fpreeken zoo als ik denke) met een yver, om dien Vyand geen al breuk te doen , of nadeel toetebrengen. Otfchoon ik in den aanvang begreep, dat een Vreede  JAARBOEKEN, February, 1783. 3°5 \ Vreede van twee en dertig jaaren, onkunde, werfekeloosheid, ja onvermogen konde te weeg oren. p gen f wierd ik door goede Irformatien, om welke t te erlangen,ik kosten nog moeite hebbe gefpaard, 1 onderrigt, dat m\ne begrippen verkeert waren en i dus dat de directie alleen aan partyd.igheid was toe t te fchryven, want men gaf destyds voor, dat men s zig niet moest wapenen, wanneer men alle hoop i op een fpoedige en honorabelen Vrede konde heb1 ben, daar men zig wapi nende, en dien trotfehen ' Vyand beoorlogende, zelfs gevaar liep, om nooit f eenige betaling van Capitaaleu of Intreden te kry- geti. Zie daar de eygenbaat boven hec welzyn van I het algemeen. Niet te min heb ik my verleedigt en myne atten1 tie op eenige fchreeuwende, dagelyks in zwang ], .gaande gebreeken in het Zeeweezen, en die (de i tegenwoordige Directie aan eene zyde gefteld] i myns bedunkens van die aangeleegentheid zyn, dat i verandert, ja zoinmige geheel afgefchaft moeten j wovden, wdlen UEd. Gr. Mog. eenmaal eens de : zaaken van het Zeeweezen op eenen vasten er duurzamen voet geveftigt zien. Tot dat einde heb ik reeds met den aanvang var deezen onregtveerdigen Oorlog, agtgeevende o[ 1 wat manier de zaaken voor eeuwen met een geze gend gevolg behandelt zyn, eenige plans tot ver l betering van het Zeewezen ontworpen, en gezorgt ; dat dezelve in harden van zyn Hoogheid als Ad miraal Genera d zyn g •ko.nen. Antwoord het ik nooit gewagt, belooning heb ik niet gevraagd, ; maar op verbeetering van de zaaken te vergeefse! , gehoopt. In h"t begin van den jaare 1781, wanneer dt f R< publiek, mag men zeaigen. noi geen een gewa pend Sch-p in Zee konde brengen, heb ik eenont werp gemaakt, en ook (onder approbatie) reed: tot Rand gebrast, om een klein Esquader gewa pende Schepen, waar van 'er reeds vyf van aït ei dertig tot twee en twintig Rukken in gereedheii Y 4. wac r .EEUWARDEN. Brief van aanbod tot herdel enz. aan de Staten van Friesl.  Leeuwarden'. Brief van aan bod tot kerf el enz. aai de Statei van Friesh ) I i | I 50S ' NIEUWE NEDERLANDSHE waaren, jn dienst van den Lande (tot beveiliging van den Koophandel en afbreuk van dea Vvand] in Zee te brengen, en welker getal ik nog van $ i°} Cy 1konde ver&rote" : d in Wel Edele Or. Mog. Heeren, wat is hef ein ie myner po" gingen geweest ? de onkosten waaren wat hoog en men heeft my, gelyk nog ondei my berust , icbnftelyk bedankt voor den dienst door my aan 'den Lande be weezen, zonder my te prefenteeren, 'ommyne onkosten te willen reltttueeren. Schoon deeze behandelingen een Ingezeten weinig aanmoedigen , verdrage ik die zeer gaarue, ja het zoude my aangenaam zyn, was de zaak daar door te regt gekomen, maar ik vertrouw eontrarie, dat dezelve verergert is, en dus om geen delateur te zyn, zal ik nu en altoos de Namen verzwygen van die geene, met wicn ik daar over heb geconfereert; te meer daar de zaak daar door niet verbeetert kan worden: myns bedurken?, Edel Groot Mog. Heeren , is 'er no"- wel ppgelykhjeid, om door een fpoedige verandering 18 de directie van eenige ziken, te zorgen, daï « vroeg m den voortyd eene genoegzame maat gereed is, dewelke, als dan door een actief en kundig Opperhooft beftuurt, in ftaat is om te zorgen , dat wy niet, tot fchande van de geheele weereld , m onze Havenen geblocqueerc gehouden worden, maar zelfs beltand zyn, om offenfive te Jgèerea, en onze Vyanden in hunne roofneften optefluuen , of te vernielen ; zynde dit, volgens my»gevoelen, het eenigfte middel,om een fpoeligen en henorabelen Vrede te verkrygen. Is het nu Edel Groot Mogende Heeren, dat J.t.d. Groot Mog. bcgrypen , dat het uitten myer gedagten over datfujet van eenig nut kan zyn, < ben ten allen tyde bereid, om, het zy by mone, het zy fehriftelyk, aan UEd. .Groot Mog, eveeien te obediëren. En daar ons dierbaar Vaderland in eene wefenr. lyk'e  JAARBOEKEN, February, 1783. 307 dyke critique omftandigheid verfeert, waar over imen meer mag denktn als fpreeken, geeve ik aan UEd. Groot Mog. in bedenking, of het niet nuttig zoude kunnen zyn, om belóningen te beloven ;aah die geene, die het beste Plan, om den Vyand lafbreuk te doen, binnen zeekeren bepaalden tyd9 laan den Staat overhandigde : waarlyk ons Land I mangelt het niet aan grote doorfleepene yernuff ten, die aangemoedigt door beloningen, alle hun* Ifie vermogens zouden inlpannen , om groouche len mogelyk nuttige ontwerpen aan de hand te igccven. j Eene waaragtige begeerte, om myn vaderland itdienst te doen, heeft my zo vry doen zyn, om ideeze aan UEd. Groot Mog. te laten afgaan; de Iregt Vaderlyke Brief aan de hooge Bondgenoten idoor UEd. Groot Mog. afgezonden en aan het iPubljcq meede gedcelt, heeft my zo fterk amgef daan , en myn yver zodanig opgewekt, dat ik geen iogenblik hebbe kunnen laten verloren gaan, om m°yn geringe dienft, indien UEd. Groot Mog. ;dien mogten begeeren , aantebieden , het geen lik hoop my niet kwalyk zal worden afgenoo:men. De God van Ncederland verboore de Gebeeden rfvan de welmeenende Ingezetenen! dan zullen alle I de heilzame Pogingen, die door UEd. Gr. Mog. 1]tot behoud van de Republicq worden aangewend, ïgezeegend worden. If •' Dan zullen de raadflagen der Vyanden verydelt, ide inwendige Vyanden cn Verraders geheel vetn delgt worden , dan zal zyn Zeegen op UEd. Groot ; Mogende , en derzelver aamzienlyke geflagten, tot ijs aan het einde der dagen beftendig blyven. Dan zal de laate Naneef van UEd. Groot Mo1; gende vertellen, dat gy lieden zyt geweest de herifteüers der vryheid , en de Redders van dit on. I derdrukte Neederland* Ik beyeele UEd. Groot Mogende in de befcherY 5 ming Leeu? warden. . Brief t>an aanbod tot herftel enz. aan de Staten van Fries!.  Leeu- WAR DEN. 308 NIEUWE NEDERLANDSCHE l ming; van den Hoogen God en betuige met de finceerlte hoogagting te blyven: EDELE GROOT MOG. HEEREN l Op Nut en Vreugd, by Rotterdam, den 05 Nov. 1782. Uwer Ed. Groot Moogende Ootmoedigfle en Bereidwilligde Dienaar , D. H. De Steden hebben dit aanbod, in dezen brief gedaan, met ftilzwygen voorbygegaan; dog de drie overige kwartieren gaven voor advys, dat de fchryver zig op dezen grooten Landdag, 't zy in perfoon, 't zy by gefchrifte zou konnen vervoegen, mids op zyne eigene koften. Men heeft niet vernomen, dat dit «.enig gevolg gehad heeft. docküm. Het was allereerst de Stad Dockum, weite in overweging heeft genomen, of het niet dienftig ware, het Lid der Stads Regeering, aan welken gemeenlyk den naam van Premier gegeven wordt , in ftaat te ftellen, om vry en onbefchroomd ten nutte van den Lande te advyfeeren, welke vryheid de Regeering van Dockum oordeelde , dat vooral door gunstbewyzen in het opdragen van amten en  JAARBOEKEN,?F^r^ry> 1783 300 §mbulatoire commisfien, belemmerd wierdt. Zy meende verder, dat het aan hunne Volrnagten niet Rondt, het begeven der amten naar eigen goeddunken aan Z. D, Hoogheid op te dragen. Weshalven de Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap van Dockum, na gehouden gefprek met den Burgemeestei B. Nauta den 26 November 1782 het be. fluit namen, dat de volrnagten in het toeko^ mende niet zullen vermogen de amten et Commisfien, wegens het kwartier der Ste den op hunne Stad vallende ,aan Z. D. Hoog heid op te dragen. De Heer B. Nauta, aar den eenen kant deze zaak niet kunnende, ei mogelyk ook niet willende verhinderen, ei aan" den anderen kant zich niet ondankbaa willende gedragen, daar hy met verfcheide ne posten nu en dan door Zyne Hoogheid i begiftigd geworden, heeft in deze netelig omltandigheid de veiligtte en beste party ge kozen, om zig van 't by woonen der raadplegir gen over deze zaak te verfchoonen: het wel ook aan hem ten vollen is toegeftaan. Zi hier het genomen befluit zeiven. Gehoord het rapport van de BurgemeeRer Foch ma en verdere Gecommitteerden tot eene 1 houdene conferentie met den Heer Burgemeefh Nauta, ingevolge voorenftasnde Rcioluiie Con misforiaal van den 22 November 1 782 , is m eenparige ftemmen , voor zo verre dezen hebbt verteekent, gearrefieert , dat de Ambulatoii Ampten , op het Kwartier der Steden vallend< voortaan niet aan zyne Door). Hoogheid, door < Volmachten dezer Stad , zullen werden opgedr gei Doe KOM. I L l l C f t e ■t 1» :t n e Ie 1-  3ra NIEUWE NEDERLANDSCHE Doc- Kt'M. Be/I. var, .Dockum,dat de ampten niet aan Z. H. werden cpgedra gen. i i j I t t c t ï G n l v e v i gen, om dmr af naa Hoogstdcszelfs welgevallen, öp de refp.dtive Leeden van hec Kwartier der Steden tedisponeerpn, maar dat de Ampten, opdeeze Stad vallende, aan zodanig een Volmacht van hier tydelyks za!' worden'opgedragen, op welke volkomen vertrouwen geftéle word, dat na het 25 Articul van het Reglement rcformatoir van wylen Zyne Doorl. Hoogheids Heer Vader, glor. ged. na zyn verltand en regte confeientie, ten gemeenen besteen welvaaren, bevinden zulleu, te dienen, zonder affectie gunst of ongunst; vindende de ondergefchreeven Leeden van de Magiftraat en Vroedfchap ter voldoeninge van haar gedaane'n eed hun daartoe verplicht, en zullen de abfenteii Leede worden verzogt, deze mede te verteekenen, gelyk zulks ook aan de aankomende Leeden zal worden gepras fen teer d: Voorts is bepaalt, dat ïan de tien byzondere Stede-Uegeeringen dezer Provincie van dit genomen 'befluit kennisfe zal worden gegeeven, op dat eene fchikkinge, na een laar af voorhanden komende, of te makene , rooser, omtrent'de Commisfien van ita.it,by den aan'ang der aanftaande grooce Landsdag geformeet verde; en zal Zyne Uoorl. Hoogheid mede per vlisfivc hier af kennisfe worden gegeeven, in die érmen, als de omftandigheid medebrengt: zynde ot her depechecren daar toe, gelyk mede toe afvaardiging é?r circulaire Brieven aan dc tien Steen in deze Provincie, ter materie dienende, int : 'e Magifhaat gecommitteert dc Ed. Achtb. leeren Burgemeesteren Fockema en Siersma, c« it de Vroedfchap, de Ed. Achtb. Heeren BrijLg. ; cn toekoomen , met de Aller- ^5'gfte "ï™"6* ó<" het UEd. AchtbVa en dochmooge behagen, indeezen tot heil van den Lande met ons de Concert te handelen , waa? t0C, !?-y'iar\onzen kant' onder offerte van *lles Snen? 'g ZyD' °"S bereidvee"«g zullen Waar  JAARBOEKEN, February, 1783. 315 Waar mede, wy, UEd. Achtbaaren beveelende in de dierbaare proteélie des Allerhoogften, verblyven. EDELE ACHTBARE HEEREN! UEd. er» Achtbare goede vrienden , Burgemeesteren, Recht en de Raden der Stad Dockum (Was geteekend) J. FoCKEMA. (OnderRond) Terordonn. voorfz. Dockum den 16 nov. 17»2. (getekend) P. Soiberbaan. Van dit zelfde befluit, wierdt den 29 No* vember 1782 aan den Prinfe Erfftadhouder : aldus kennis gegeven. DOORLUCHTIGE VORSTEN HEER! ' *W7y kuDnsn ons niet dispenfeeren, uwe Doorl. Hoogheid, by dezen, kennisfe tegeevrn, 1 dat wy, om moveerende redenen , hebben goed; gevonden, onze Volmachten ten Landsdage exipresfe.vk te interdiceeren, de Ambulatoire Ampl tem op het Kwartier der Steden, ingevolge net 27 .Art. van het Reglement Reformatoir van uwe ] Dourl. Hoogheids Heer Vader glor. ged. vallende, i in het toekomende , aan uwe Doorl. Hoogheids, tof iemanr anders dispoiide op te dragen : . 'Wy hebben dezen Rap van zo veel belang voor Ihet algemeen welzya geconfidereert te zyn, dat IWyniet hebben wil'^n nalaten, de Magitlraaren ten Vroedfcbappen d r andere tien Frielche Scedea 1 daar van te informeeren, in hope, dat Haa' Ed. i 'Achtb. onze pogingen wel met hunne medewerking Doc- küm.  DOCKUM. Kennisgevingvan voorfz. bef uit aan Z* D. H. 314 NIEUWE NEDERLANDSCHE king zullen fecondeeren: Voor het overige blyveri wy ons, deze Stad, en de Burgeren en Ingezetenen van dien met behoorlyke eerbied te recommam deeren m uwe Doorl. Hoogheids hooge protecle, en neemen dfe vryheid, ons mee diep refpect te teekenen. DOORLUGTIGSTE VORST EN HEERE 1 Uwe Doorl. Hooaheids önderdaariige Dienaaren, Burgemeesteren, Recht en de Raadea der oiad Dockum (Was geteekend) J. FöCKEMA. .(Ondtrftond) Ter Ördonn. van den Raad, I Dockum den 20 Nov. 1782. (Was getekend) B. SurbERBAAN; Op den 2, December 1782, in de verga- j dering der Vroedfchap in agting genomen zynde, dat in den jare 1670, dat is 30 jaren na het beramen en afkondigen van her] Reglement van regeering , op het voorftel I van Hare Hoogheid, de Princesfe Alberti- \ na, Douariere van Nasfau, eenige punten3 j onder den tytel van Eendradi-t, waren •be-fj paald en door Hoogstdezelven bekragtigdjfl zo hebben alle de Raden , (zynde twee af-1 wezig) eenparig goedgevonden , het eerfte I punt,het welk, naar hun oordeel, in plaatfe I van eendracht, veel meer tweedragt en nay* | ver tusfehen de leden der regeering ver* ,; öorzaakte, voor altyd te vernietigen. Dat eerfte punt yan Eendracht tot het ma- ! ken II  JAARBOEKEN, February, 1783. ^TJ •ken van jaarlykfche naamlysten Qnominatieri) van een dubbéld getal perfonen, ter vervulling van Burgemeestersplaatfen, die opNieuwejaarsdag open vallen, betrekkelyk, begon nu zeer te mishagen. Het Reglement van Regeering brengt mede, dat de vyf Boor* heeren of Kiezers (Elecfeurs), met gemeene meèfle ftemmen,vier perfonen moeten benoemen ; daar het punt van Eendracht of' vordert, dat ieder Kiezer één zal benoemen : Dus kwamen 'er eerft vyf in benoeming, van welken dan één, of vry willig, of by loting, moeft afftand doen. Hier door wierdt te weeg gebragt, dat de twee eerfte Kiezers veel al zodanige Leden in benoeming brag-» ten , dien zy het meest aangenaam agtten aan den zogenaamden Premier of eerfte Lid van Regeering. Deze toegevenheid, (zo als uit Friesland berigt wordt) ging eindelyk zo verre, dat de Leden der regeering, Welken maar eenigzints tegen het gevoelen van den Premier durfde advyfeeren, yeele onaange-? naamheden verduurenmoesten, en zo van de commisfien ten Landdage, als van de benoemingen tot het Burgemeesters'amt, zo veel mogelyk,geweerd wierden. Wcshalven de Vroedfchap der Stad Dockum dat zogenaamde punt van Eendragt, eenparig heeft afgefchaft, hebbende de 22 Leden (want twee Leden woonden deze raadfiagen niet by)die affchaffing met hunne onderteekening bekragtigd, en zig plegtiglyk verbonden , om het Reglement van regeering te handhaven, en 2ïg te verzetten tegen al, wat met dat Reglement niet övereehkomftig is. Ten dien Z èïh- Dos- KU &  316 NIEUWE NEDERLANDSCHE Doe- KüM. einde zyn ook den 2 December 1782 eenige Heeren benoemd, om de misbruiken, tegen dat Reglement ingeflopen, te onderzoeken en daar van aan de vergadering verflas: te doen. Deze Heeren zyn Dr. G. Brugmans, voorzittend Lid der Vroedfchap , Mr. J. ' van Vliet, uit het groot Efpel ; P. Breugeman, uit het klein Efpel; L. B. Synja uit het Legevvegfler Efpel; F. S. Rypperda uit het Blokhuister Efpel; benevens den Secretaris Suiderbaan. Wy hebben even te voren gezien, hoe de Vroedfchap der Stad Dockum van haar befluit, dat door de Volrnagten ten Landdagen geene commisfien of ambulatoire amten meer aan Z. D. Hoogheid werden opgedragen, aan de andere tien Friesfche Steden by aanfchryving heeft kennis gegeven, en dezelven genoodigd om die voetftappen te volgen. De Regeering van Bolsward nam fpoedig hier op den 29 November 1782 het volgend befluit: Vrydag den so-November 1782, 'snamiddags teu 4 uuren. f\ntvangen een Misfive van Burgemeefteren , ! v Recht en de Raden der Stad Dockum, in dato den 20 November 1782, dienende ter geleide van eene Refolutie eodem dato, by welgemelde Regeering genomen, hier na geïnfereert. Fiat inferth. Waar op gedelibereert, en teffens in aanfchouw genomen zynde, de teegenwoordige kommerlyke toeftand van den gemeenen Landszaaken,oin welks wüle  JAARBOEKEN, February, ÏQ&iy 31? wille alle gepaste middelen,zorgvuldig by dehand behoren genomen te worden, om in deeze Provincie de Harmonie onder aile de Kwartieren van den Staat zoo veel immers mogelyk compleet en be-, Itendig te maken, ten einde Hunner Ed. Mog.'. welmeenende en cordate Refolutie eenparig geno- \ men, en met eenen gelukkigen uitflag, bekroont ( mogen worde. < Zoo is goedgevonden en verdaan by deezen te} arrefteeren, en voor altoos vast te Rellen, dat de , Ambulatoire Ampten, op het Kwartier der Steden, vallende, voortaan door de Volrnagten van deeze < Stad, in der tyd, niet meer ter begeeving zullen^ worden opgedragen aan Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prir.ce ErfRadhouder, maar dat de dispofitie daar over, op het lofiyk voorbeeld en volgens een , van oudsher ftaudgegreepen gebruik, der drie Landkwartieren van Staat, zal verblyven by het Kwartier der Steden zelve. Wordende de Volrnagten deezer Stad in der tyd, ter Staatsvergadering gecommitteerd, wel expresfelyk gelast, deeze onze Refolutie ten allen tyd© ftriöelyk te obferveren, en ter executie te leggen. Gelyk de Volmachten voor den aanftaande jare boven dien nog fpecialyk gelast worden om op den eerstkomende Ordinaris Landsdag, de zaken daar hcenen te helpen difigeeren, dat het rouleren der Commisfien van Staat in het Kwartier der Steden, voortaan op eenen vasten voet, naar eenen te makene roofter, gebragt werde, en de Ampten alzo, vervolgens, gcrecgelc, by tourbeurten, rond gaan. En zullen geene Leeden uit de Magiftraat of Vroedfchap tot het Volmagfchap geadmitteert worden, dan na alvorens deeze Refolutie, by de jaarlykfche ftemminge, ten Landsdage te hebben onderteekent, ten welken einde daar van een affchrift , in behoorlyke forrua , iu het Stemboek deezer Stad zal worden geplaatst. Gelyk meede geen nieuwe Leeden in de Vroedfchap zullen worden toegelaten, dan na voorgaanZi de Dobsum. Beft. van 3oIs_ vard , lat de mten tiet aan Z. H. verden pgedra* \en.  Doe KUM. Befl. Vi Bois- ward, dat de amten niet aa Z. Ü. werden o/igedri gen. 318 NIEUWE NEDERLANDSCHE de dnderteekeninge deezes, ten geblyke van be-« kragtiging en goedkeuring En zai extract deezes jaarlyks aaö de Volrnagten, die gecoinmitteert '«zyn, worden gegeven tot hun narigt, en om zig na den inhoud dies esaételyk te gedragen. Aldus gearrefteert en gerefolveerd op den Raadhuize binnen Bolsward den 29 November 1782. * (Was geteekend) R. Fontein vanReidsma, Prce/ès, L. R. Fokkens . 1- N. Elgelsma, J. Fehelaar , C. Heineman, R* van der Meulen, S. de Boer, Jan Steensmet, D. van Geelkerken, S. Nieuw/and, Dirk Eersmans, Jhr. van der Burg, J. Faler, Obe Pofiemus, J. Oudeboom, S. Braaksma, Secretaris. Coll. accord. met bovëngem. Boek in zoa r verre is geJjxtraheerc deezen den eerften December 178a. Cgetekent) S. Braaksma. Van dit befluit gaf de Stad Bolsward aan de regeenng van Dockum den 2, December 1782 kennis by den volgende brief EDELE ACHTBARE HEEREN 1 Wy hebben, op zyn tyd, wel ontfangenUEd. Aclnbaarheedens Misfive van den 26 November jongstieeden , dienende ter geleide van eene Stads Refolutie van denzei ven datum. Wy hebben niet nagelaten den inhoud der beide fluk^en met aandagt te overweegen, en in deliberatie te leggen, en daar in vindende een Conformiteit van denken met de onze, kunnen wy tkans melden, daar omtrent ook in fubftantie eene dergelyke Refolutie, als die van UEd. Achtbaare, mee  JAARBOEKEN February, 1783. 319 mét eene groote meerderheid van ftemmen, zoo in de Magiilraat als in de Vroedfchap, genoomen 1 te hebben, waar van wy by deezen een Extracl: i overzenden. Wyders bedanken wy UEd. Achtbaarheden ï zeer voor de aan ons zoo vriend nabuurlyk gegee! vene opening van het gerefolveerde ter uwer ftee1 de; En wy vleien ons, dat'het UEd. Achtbaar1 heden niet dan byzonder aangenaam k3n zyn, dat ' wy tot het neemen van eene dergelyke Refolutie, zoo fpoedig en cordaat , meede zyn toegetreeden. Wy wenfchen, en zullen met 'er daad ook poogingen doen, dat dit heilzaam befluit by de overii ge Steden deezer Provincie doorga , en de uitvoering daar van, met eenparigheid, ter hand genomen worde. Waar meede wy UEd. Achtbsarheeden beveI lende in de Protectie van God Almagtig, verbly' ven. EDELE ACHTB. HEEREN! UEd. Achtbaarers Goede Vrienden,Burgemeesteren en Raden der Stad Bolsward. Bolsward den 1 Decemb. 1782, (Was geteekent) R, Fontein van Reidsma. (Qnderftond) Ter Ordonn. van dezelve Magiftraat ep Vroedfchap der Stad Dockum. (geteekent) S. BrAaxsma. Op gelyke wyze nam de Regeering der §tad Hindelope den 2 December 178» dit befluit: Z 5 De Doe • KüM. Kennis' geving van Bolswardaan die van Dockum , vangttn* hejl.  Dockum. Befluit van Hin delope . dat geer ümpten aanZ.H, werden opgedragen. - < ( ( ( 5 i i f d I 320 NIEUWE NEDERLANDSCHE T)e Magiftraat en Vroedfchap der Stad Hindelopen na voorgaande wettige aanzegging© op den Raadhuiae gecompareerd zynde. is, door den Prefideerenden Burgemeeiter, voorgedragen» dat by hem waren ontf'angen twee Misfiven. de • eerfte van de Burgemeefteren Recht en de Raaden ' der Stad Dockum, in datoden 26 November 178". eD de tweede van Burgemeefteren en Raaden der Stad Bolsward, van den 30 daar aanvolgende, ter geleide van de Refolutien by haar Agtbaarhedtn genomen , behelzende in fubfiantie. om van nu voortaan de ambulatoire Ampten , op het Quartier der iteeden vallende,zelfs te begeven aan de Volmachten van haare fteeden, en dezelve niet meer op te dragen, aan de difpoütie van zyn Doorlug. tigfte Hoogheid den Heere Prince van Oranje en Nasfau, Erfftadhouder &c. &c. &c. zo als in lange reeks van Jaaren, in den beginne van den Ordinaris Landsdag door alle de Steeden was gedaan, maar die gewoonte als nu te nietetedoen, verzoekende op het allerinllantelykst ons daar meede te conformeereo, en Haar Agtbaarheden tot het effectueereu van hetzelve de hand te bieden , om laar door de harmonie onder alle de Leeden van do Hooge Regeeringe te herftellen; is na rype deliberatie , met eenparige ftemmen, door de prefente Magiftraat en Vroedfchap gerefolveert, zoo als wy refolveeren by dezen, om de propofitie, in de beile Refolutien vervat, van harten teamplecteeren, :n ons daar meede ten vollen te conformeeren, en liensvolgeDs vast te ftellcn en te arrefteeren, dat Ie ambulatoire Ampten op het Quartier der Stee!en vallende van nu af aan, door de Volmachten -an deze Stad niet zullen worden opgedragen aan ;yn Doorlugtigfte Hoogheid den HeerePrince Erftadhouder &c. &c. &c. om daar over te difponeen, maar dat de hegevinge daar van zal worden edaan by de Volmachten zelve van yder Stad , raar op het", Ampt op de tour zal komen te vallen , rordende de Volmachten van deze Stad, welke op en eerft volgenden Ordinaris Landsdag voor den lare 1783 zullen worden gecommitteerd, wel expres-  JAARBOEKEN, February, 1783. 3*1 piesfelyk gelast, de zaaken daar heenen te dirigeeren, dst van alle de Commisfien van Staat, op htt Quartier der Sueden vallende, voortaan een AImanach of verdelinge werde gemaakt, en opeen vaften voet gebragt , wat Ampt Jaarlyks op yder Stad zal vallen , en alzoo by 1 ourbeurten ront gaan, zo als in de drie Landsquartieren gebruike]yk is, volgens het 2711e Artikel van het Reglement Reformatoir van Wylen zyn Doorlugtigite Hoogheid glourieufer gedagten , in dato den 21 December 1748; en zullen geen Leden van de Magiftraat en Vroedfchap tot het Volmachtfchap ten Landsdage worden toegelaten, dan na dat by dezelve deze Refolutie zal zyn vertekent: zullende Jaarlyks, by de ftemminge ten Landsdage, een Extract van dezen, aan de Volmachten worden ter hand gefteld om zig daar na te gedragen, gelyk mede deze Refolutie zal moeten getekend worden by die genen , dewelke op nieuws in de Vroedfchap zal worden getoont, na dat alvorens hebben aangenoomen zich daar na te gedragen .wordende de PrffifideerendeBurgemeefter enoudfte Vroedsman gelast van deze Refolutie by Misfiveaanzyn Uoorlugtigite Hoogheid kennis te geven, met allegatie der reedenen, welke ons tot het neemen van deze Refolutie hebben bewogen, gelyk mede aan de Magiftraaten en Vroedfchappen der overige Steeden van deze Provintie, Copia dezes zal worden toegezonden. Aldus, gedaan en gerefolveert op den Raadhuize binnen Hindelopen den 1 December 1782. (was get.) Tjeerd Gerbrands, A. van Loon, B. Gcerts, Merite Dirks, Aidert Taykes, Barent Wiggerts, Albert Symens, Freerk Lamment, Broer Abes Cat, Auks Abes Cat. Ter Ordonnantie van haar Agtbaarheden , (was gct.) Adr. van Loon (Lager ftond.) Accordeert met opgemelde Eoek. Aétum den 1 December 1782. Ia kennisfe van my Secretaris, (was get.) Adr, yan Loon. Z 4 Van Doe* KOM. Be/luit van Hindelope , dat geen ampten aanZ.H. Werden opgedragen.  Eoc- KuM. Kennisg:vingvan hip' ddope a Ver-  JAARBOEKEN, February, 17B3. 313 ■ Vervolgens de Burgemeesteren en Vroedfchap van Dockum den 6 December 1782 vergaderd zynde, heeft eene plegtige afzending (deputatie) uit de Burgerye, bekleed {door de Heeren E. Windelaar ,o\rerfte Hop!iman en L. G. van der Veer, Hopman yan ihet klein Efpel; benevens den Stads Fifcaa] XU. Colerus, als Secretaiis van den Burger|krygsraad, waar by nog gevoegd waren Mr, 'ïjV. van Altena; «S. Visfcber, H. Schonege Ivel en Gosling Jans, gehoor verzogt, enbe| komen: welke door den Secretaris Suiderbaat, laan de deur van den Raadzaal ontvangen 1 binnen geleid en gezeten zynde, Rondt d< Jlleer H. S.chonegevel op,endeedtde volgen I de korte aanfpraak: „ EDELE ACHTBARE HEEREN» „ Burgemeefteren, en Raadcn in de Vroed . „ fchap der Stad Dockum • „ Uit naam en als Gedeputeerde der Bui j geren en Ingezetenen der Stad Dockum l „ hebben wy hy dezen de eer, UEd. Acht! % „ ons leevendigst genoegen te betuigen ov< ] de door UEd. Achtb. jongstgenomene b< J „ fluiten, zoo eigenaartig ftrekkende tot we I zyn onzer Stad en van het Vaderland. I „ Ontvang dan Achtb. Heeren ! als ee ; „ blyk daar van, dit ons Dankadres, als ee I „ opregt offer onzer waare dankbaarheid I „ wenfehende dat de Alzeegenaar UEi Jj „ Achtb. in alle derzelver raadfiagen ma I zeegenen, op dat de gevolgen altoos m< I gen uitloopen op 't waare welzyn van 01 ] ,, lieve Vaderland"! Z 5 Wa Doe KUM, 1 > 1, :r n n L g »- .ir  Dockum. Dankadresder Bm gery aa de reget ring. \ 1 i t 1 1 f t e J v rr ri 32* NIEUWE NEDERLANDSCHE Waar na de Heer H. Scbonegevel een dankadres overhandigde, 't welk door een groot aantal Burgers en Ingezetenen ondertekend aldus luidde: * Edele Agtbare Heeren Getrouwe Burgervaderen \ O et zoude een verheeven SchepzeJ, dat in een vry en onafnangelyk gemeenebeft geboren is, en nog belchermd wordt door de billykite wetten ! tot eene eeuwige fchandeftrekken, zyne Weldoeners te vergeeten ; Uit dn beginzei is het* dat wy ondergefebreeven Burgers en ingezeeteoen dezer Stad, ons met welmeenende DankbetuWnac aan de vergadering van UEd. Achtbaaren addres* feeren, erkennende het goede, tot op deezen dag aan ons beweezen. h Waar zouden wy veiliger fchuüplaats zoeken? . Werwaarts ons, met onze geliefde Vrouwen en teeder krooft immer wenden? Gv, Edele Achtbaare Heeren, Zyt het, aan wien wy dit verfchuldigd Dankoffer edelmoedig, en dus naar den aart onzer zielen opdragen! _ Wy hebben mee n£. §enoe^n mogen ondervinden, dat het ULd. Achtb. gracieuslyk behaagde het verzoek ' :erarmatüre gedaan, vol vaardig goed te keuren. ' Wy hebben dien yver en pogingen der Bevellebber. en Burgerye door UEd. Achtb. beloond ;ezien: —De Supplianten zyn op de heufche en al ervriendelykfte wyze door UEd. Achtb net Dankerkentemsfe bcjeegent: UEd. Achtb. ebt, als voorfpraaken der Burgerlyke vryheid, by [un Ed. Mog. de Heeren Gedeputeerden S?aa :n van Friesland, der Ed. Supplianten verzoek rr aanbod met allen nadruk geappuyeer'' u 1 wat meer is wy worden met een leevendiaea. ael van erkentenisfe aangedaan door het zoo ^annelyk als rechtvaardig, befluit, ter Vergaadeag van UEd, Achtbare op den aö der jongstaf- ge-  ■ JAARBOEKEN, February, 1783. 325 igeloopene maand, vastgeftcld, ftrekkende ter her'iltellingen bewaaring der geconftitueerde voorrechtten van de Stad: — Wy bedoelen die loffeiyike Refolutie, waar by UEd. Achtbare hebben jbeflooten de ambulatoire Ampten, in het toekomende , wegens het Quartier der Steeden, op ideze Stat vallende, als eene eigenaartige belooming voor de zorg en moeite, die aan de commisifie der Volmachten ten Landsdage gehecht zyn, zzelve op te draagen aan zodaaDig een Volmacht ivan hier, waarop" ÜEd. Achtbare volkomen ftaat Ikunt maaken, dat naar zyn verftand, regte con(fcentie, zonder eenige affe&ie, gunR of ongunft, tten belle van den Lande, zal jadvyfeeren, om kdus doende ter Staatsvergadering de zaaken den •\ welvaart van ons lieve Vaderland raakende, ter 1 beantwoording van zynen Eed en pligt, door al. Sle de vermoogens zyner Ziele, met terugftelhng ,\van alle eigenbelang, te helpen bevorderen. Wy gevoelen al te wel het gewicht der verpplichting , die wy hebben aan UEd. Achtbare i voorzorg en de daar uit voortgevloeide relolutie, xdan dat wy ods niet op het leevendigft zonder 'genoopt vinden , om UEd, Actbare, onze Burgervaderen , by deeze geleegenheid, onze hartettelyke Dankbetuiging te doen; niet twyfelendc, 1 of wy kunnen ons in het toekomende veilig verllaaten op UEd. Achtbare Wysheid en Voor izigtigheid in het verkiezen van Mannen, die tol 1 eer van onze Stad en tot heil van ons dierbaai ' Vaderland hunne commisfie met lof kunnen waar ' neOntvang dan deze onze offerhande! Wy plengei: < dezelve met de reinfte harten en zullen in eeuwig, lheid niet vergaten dien, die ons weldeeden. — I De nagedachtenis van zulke Friezen (alfchoon ei : zommige ontaart genoeg mogten zvn) zal in ©ent 1 altydduurende Zeegeninire zyn; offchoon de aani gewende poogingeu UEd. Achtbare ouverhoopi 1 mogten verydelt worden. Wy » Doe- i kom. Dankadresder Burgery aan de regeering.  Dcc- KÜAI. Dankadres de, Burgery *an de Tegecring, 1 i i E 2 n d 1 te ne 3*ó NlEÜWE NEDERLANDSCHE Wyders neemen wv de vruhpfH ttt^ ■ EDELE ACHTBARE HEEREN.' Getrouwe Burgervaderen! t ^S£rdS», nUWe,,e A^tbaarhecdens * tCember ,78*' Ootmoedige en gehoorzaame Diecaaren. De Ohdergefchr. Burgers en lagezèe* tenen dezer Stad. SSrXir J d05 Wierdt dit dankaddres en neïS \T' d6n naa^°orzittenc% Burgeneestei tockema m gepaste bewoordingen dank^d Voor de gold" eunng der Burgery omtrend het verrigtc Jet verzekering, dat de regcering nief m ou laten, het welzyn van OOTMARSUM. n'tjaar 1781 zyn reeds de Ingezetenen . van verfcheidene kleine Steden 4n TW F^wT-'rM hebben by verfchcideImeeklchnften tot hunne Regeefders ver-  JAAREOËKEN, February, 1783. 327 Vervoegd met verzoek om voor hunne regten de willen waken , en in 't byzonder hun oud ■regt van de Jagt te willen herltellen. Dog -,hier te Qotmaarfum bleef men werkeloos: (ïot dat ook eenige Burgers deswegens by I de Burgemeesteren en Meenslieden aanklopten, en een verzoekfchrift inleverden: op jj'welk den 10 Mei 1781 dit appoin&ement \ wierdt gegeven: De Raad en Meente zullen p 'fifg over het verzogte addresfeeren , zo en ter \plaatfe , daar het ^behoort, mits de kosten, f daarop vallende, door de Remonflranten %vorvxlen gedragen. Aëlum in Curia den 10 Mei tW/Zi. ter ordonnantie].]. Slaterus, Secret. Burgemeeftef Drogkem begreep , dathet ' verzogte, als de geheele Stad zelve aan{gaande, ook op Stads kosten moest gefchieeden. Dog de verzoekers, die het Requesi I hadden ingeleverd, wilden de regten hunner ; Stad wel op eigene kosten verdedigen, jji maar oordeelden te gelyk , dat zy zig dan 1 ook wel aan Burgemeesteren de moeite kon1 den befparen. Zy verkoren dus liever aai: vier van hun deze zaak op te dragen, na : menlyk de Heeren Mr. A. F. van Beverfor. | tic, Mr. B. Cramer , Procureur E. Becki ( én J. B.- van Asfen , welke de Twentfcht ' vergaderingen te Borne in hoedanigheid var 1 Gecommitteerden uit de Burgery van Oot ; marfum ook by wonen, en zig zo wel gekweten hebben, dat ruim 200 Burgers en Inge i zetenen aan hen een uitgeftrekter magt heb ben opgedragen, en den 11 January 1783. het volgend Dankadres overgeleverd. Wel Or>t* MAK- SUM.'  OcfrMarfiOM» Dankadres der Burgers van Oot marfum CBZ. : j ] t £ c i <3 t k k h B fc k< de di he 3iS NIEUWE NEDERLANDSCHE Wel Edele Heeren Mr. A. Vos. ding van tfeverforde, Mr.B. Cramer, Procureur E. Bec kc, J. B. van Asfen.Gew». mttteerden der Burgeren en Ingezetenen der Stad 0§tmarfum. der Stad Ootmarfutn , gedrongen door een levendig gevoel onzer verpligtinge voor de goede dienften , door U Edele ten gemeene nutte gedaan, hebben niet langer kunnen nog willen in gebreken b yven, om onze dankbaarheid voor en goedkeuring van het door U Edele: tot bier toe gehouden gedrag, betrekkelyk tot de handhaving van de Regten en Privilegiën der Stad openlyk aan den dag te leggen. Wy kunnen derhalyen D,et naiaaten rj Ed> b £ plegtgnatle verzekeren, dat uwe tot hier toe in 't werk 4Relde poogingen, zoo in het ontwerpen en bezorgen der noodige Voortellingen en Addresfen 130 ?UlM\ Mo^ Ridderfchap en Steden en «n de Ed. Hoog Agtbaare Heeren BurgemeeRe- rdn'A?Ke2PHnen Gn Ra^den > a,s meeSe aan de id. Agtb. Heeren van de gezworen Gemeenten er drie groote Steden, Deventer, Campen en wol ter herfte ling onzer wel gefuSde aï 'Ude Regten yan Jagt, jagtgerigt In Yken gepri ig geoordeelde Kondfchappen , en wat 'er meer ïn dien einde gedaan is, ten vollen onze goedeuring wegdraagen en dankbaarlyk van ons er- ' .nd worden. Wy vinden ons tot deeze opregte ituigiDg te fterker genoopt, om dat de E argerneesteren en Meensluiden deezer Stad hoon door een aanzienlyk getal der Ondergetee-' ■nde Burgeren , by een eerbiedig Request dato n loMey 1781 daar toe verzogt en aangefpoord ï attentie omtrent bovengemelde Rukken niet bben gelieven te gebruikeu, welke wy billyk en  JAARBOEKEN, Febiimy, 1783. 329 en met regt van hun Ed. Agtb. hadden moogen verwagten; maar zoo een geclaufuleerd Appoinc} tement op voornoemde Request hebben gegeeven, j dat de ondergeteekende Requeftranten daar in onI mogelyk genoegen konden neemen. Overtuigd, I 1 dat U Ed. het aangevangen werk met denzelven ; ie ver wel zullen willen voortzetten, verzoeken en 1 committeeren Wy U Ed. by deezen, om daar in ■ en al wat verder zoo tot bevordering en handhaving onzer Stads Regten en Vryheden, als tot afwendinge van daar op gemaakte inbreuken, en tot i verbetering van ingeflopene en voor onze Regten gevaarlyke abuizen zal kunnen firekken, en van allen of de meellen Uwer zal noodig geoordeeld worden, te volharden: Inzonderheid, om ter ia Randhouding van de vereeniging en goede harmonie tusfehen de Twentfche Steden derzelver Vergadering namens de Burgery dezer Stad by te woonen, en daar op het nodige te helpen beraamen en vast te Rellen, en vooral ook om op het doen in ftahd blyven van het aloude Verbond met de groote Steden deezer Provincie, Deventer , Campen en Zwol, ter verdeediging onzer Regten en Vryheden, ingegaan, ernftig aan te dringen; waartegen wy ons dien conform altoos verpügt en gehouden zullen agten, om de groote Steden met alle onze magt, jaa, des noods, met Lyf en Goed kragtdaadig te onderlteunen. In verwagting , dat 1 U Ed. aan ons verzoek wel zullen willen voldoen en de opgedragen commisfie op zig neemen, zullende wy van onzen kant al het geene dien volgens van U Ed. gedaan zal worden, goed keuren en rat-ihabeeren, hebben wy de eere met verfchuldigde ; Hoogagting te zyn. . . . De Burgemeester Menner en twee Gemeenslieden Keiler en Oojlerwyk hebben zig met de Burgery gevoegd. Hak* Oot- MAR5ÜM. Dankadres der Burgers van Ootmarfum.  Harden- BEKGd Dankadres der Burgers aan de regeering. 335 NIEUWÉ KEDERLANDSCHE Harbenberg. I Gelyk in Twente, zo zyn ook in Sallanci de kleine Steden yverig in het aanbieden van dankadresfen aan derzelver Regeerders. De Bürgers en Ingezetenen van deze Stad hebben door fes Leden, uit het midden van hun benoemd , aan hunne Regeerders den 7 February 1783 deze dankbetuiging doen overhandigen. Wel Edele Achtbaare Heeren, Burgemeefteren , Scheepenen en Raadèn der Stad Hardenherg. Qffrerj andere kleine Steeden deezer Provintie w thans billyk den Wierook van dankbaarheid aan haare braave Regeerders , voor derzelver loflyke pogingen tot herRel in zoodanige hunner Steeden Rechten en Vryheden, als zy en haare Burgeren nog voor weinig Jaaren onbetwistbaar bezeten hebben: Waarom zouden wy daar meede dan langer draalen ? Aan wie toch Voegd zulks beter dan aan U Wel Ed. Achtbare, _ die daaromtrent van dezer Stadswegen, al'es —.zelfs oneenoopt en onverzocht van U Wel Ed. Achtb goede Burgerye of derzelver Gezworen Gemeente — hebt (aangewend, wat in Uw vermogen was, ja daar meede zelfs anderen hebt voor gelicht; en die dus als waare Betrachters van Uwen Eed en pligt — als yverige Voorftanders van Uw Volk — sn als wakkere Befchermers en Verdedigers van stads Rechten en Vryheden, zonder eenigen anderen prikkel dan die van waare cordaatheid . höbt uitgemunt I 't Is dan aan U Wel Edele Achtb. Heeren Idat de andergeteekende Burgeren en lngezeetenen deezer Stad, met het inniaft genoegen, dit, als een op- . reent  JAARBOEKEN, Fehruary, t^j. 531 ■ recht Dank.Cfi'er, uit het diepfte van hun hart,, edelmoedig opgedragen , voor de volvverige pogingen waar n eecie, — en de loflyke handelwyze op welke — U Wel Ed. Achtb. ter herftelling van de Stads en Hnrgeren Rechten van Jagt en Yk, zich tot Hun E l. Mog. Ridderfchap en Steeden en tot de Wel Ed. Hoog Achtb. Magiftraaten onzer drie Hoofdfteedén Deventer, Campen en Zwolle , gewend hebben. — Wy zyn zulks aan U WelEd. Achtb. verfchuldigd: Neemd dus tot dank aan 't geen wy vermogen: En vergund ons tèffeos, op dat wy niet vergeeten dien, die'ons Weldeeden , dat wy by deeze gelegenheid ook U Wel Ed. Achtb. Heer Secretaris dankbaarlyk gedenken voor deszelfs werkzaamen yver in het wel en volvaarJig uitvoeren zyner Commisfien in deezen door U Wel Ed. Achtb. aan hein gedefereerd. Vaart voort Achtbaare Vaderen! in Uwe aangerende pogingen, en wy vleijen ons met een gc«* wenscht einde. — Houdt niet alleen in dezen by otizen Hoofdfteden op het allerernftigft aan, op de naarkorning van derzelver bekend Verbond met :de kleine Steden; ten einde wy, ook nu de daadlyke uitwerking daar van genietende, door haar in onze d~ugdlyke Rechten en Vryheden mogen gehandhaafd et) verdedigd worden": Maar draagd aan haar ook vervolgens voor, wat inbreuken en benadelingen 'er al meer federt de oprigting van 't U:trechtfe verbond aan andere Regten en Vryheden deezer Siad ondanks het ifte Artikel van-dat idierbaare Paladium , zyn toegebragt ; en begeert ook daar in haare befcherming. Hier toe is 't, dat wy U Wel Ed. Aehti». fpoedige bevordering, eerbiedigft verzoeken; met uitidruklyke verzekering van onzen kant, dat wy bereidwillig zvn, om voornoemde onze Hoofdfteden ten allen tyde, is 't nood, met alle onze magt, ja ;met lyf en goed, by té liaan en té onderfteunen. .Terwyl wy over Ü Wel Ed. Achtb. Perfoonen ea IFamilie» , mitsgaders over derzelver raadflagen A a ë© Harde n- Dankadresder Uur* trers aan tieRegtvring.  SS* NIEUWE NEDERLANDSCHE Oot- $üM. ! j I ] s y. 9- de dicrbaarfte zegeningen des Allerhoogtten affmeken , en, teffens ons en de on?e in U Wel Ed. Achtb. verdere gunftige Proteclie aanbevelende, met verfchuldigden eqrbied betuigen te zyn, WEL EDELE ACHTBAARE HEEREN f U Wel Ed. Acbtb, Ootmoedige en Gehoorzaame Dicnaaren — De ondergetekende Burgeren en Ingezeteoen dezer Stad. Dit adres is genoegzaam door de geheele Burgery,en onder dezelve ook door de Gezwotene Gemeente getekend. Nadat defesGecommitteerde uit de Burgery, benevens den jongen fteller van dit adres, die geen burger was, gehoor verzogt, en verkregen hadden; wierden zy op 't Stadhuis in de raadkamer toegelaten. Zy overhandigden daar het adres net eenen gepasten aanfpraak, waarop zy verzogt wierden zig in de Archyfkamer te begeven. Hier eenigen tyd vertoefd hebbende, cwam de Secretaris van Riemsdyk by hen ? m beantwoordde hun adres uit naam van de legeering in dezer voege: „ Waarde Me, deburgers! De Heeren van de Magiftraat , zyn zeer gevoelig aangedaan , over de , hartlyke dankbetuigingen, welke de goe, de Burgerye aan Hun heeft gelieven opte, dragen ; en ik betuige myne groote verr1 pligting voor die, waar mede dezelve ook , teffens my heeft gelieven te vereeren: Ter, wyl Hun Wel Ed. Achtb. U laten verze- lferen j dat zy ter verdediging van alle , Hunne Stads Rechten en Vryheden, zul- 9»  JAARBOEKEN, Fslnury, 1783. 333 len voortvaaren met denzclfden yver, waai " meede zy begonnen hebben; gelyk ook, dat ze van de gedaane verzekeringen den S\ Burgerye zullen kennis geven,daar zulks „ behoord". Waar na de Gecommitteerden nogmaals verzogten om te mogen binnen ftaan. Dus binnen getreden zynde, betuigden zy hunne dankzegging wegens het gunftig antwoord, en vroegen oorlof om nog een voorftel te mogen doen: 't welk verleend zynde, verzogten zy, dat de Regeering den jongen fteller van het voorfz. dankadres met het Burgerfchap geliefde te befchenken. Dit wierdt dadelyk toegeftaan, en die jonge fteller van dat Gefchril't, door het afleggen van den gewoonen eed, burger gemaakt. STAD en LANDEN. Groningen. Honderde malen zyn 'er wetten gemaakt tegen de ongodsdienftigheid, en byzonder tegen het vloeken, zweeren en misbruiken van Gods naam; en nergens heeft men meer dan hierin, de zwakheid der wetten ondervonden. Hier, zo ooit zou men kunnen uitroepen: Quid leges'sine moribus van/e PROFiciUNT! Wat haten wetten zonder zeden! Alle de wetten tegens het misbruik van Gods naam, tegen 't vloeken en zweeren gemaakt , hebben dit kwaad naaulyks kunnen verminderen,men laat ftaan, wegnemen. Het is egter niet kwaad, dat de WetAa 2 ge- OOTMARSUM.  334 NIEUWE NEDERLANDSCHE Groningen Plakatxt tegen Vloeken. Zweeren, enz gever van tyd tot tyd eens tone, dat Hymer 'lhlzwygen dit misbruik geenzints goedkeurt. ErfRadhouder mitsgaders Gedeputeerde Staten hebben dus wederom den u February 1783 tegen dit misbruik het navolgend Plakaat doen afkondigen. Erf-Jïadhouder mitsgaders Gedeputeerde Staten van Stad Groningen en Ommelanden, doen te weeten. A Izo Wy tot Ons innig leedwezen bemerken , , dat noch het befef' van plicht; als menfc.Vn , noch de indruk van de betrekking als Chriflenen in fta.tt zyn, om uit den weg ie ruimende boo.heid van twee zeerzwaare, God ontëerende, en Laud en Kerk verwoeftende Zonden, als daar zyn het misbruik van des Heeren allerheiligften Naam, cd de minagting van den Godsdienft, endaar uit voorvloeiende verwaarloofing van alle Godsdienüise voorrechten ; en daar en boven de droevige ondervinding ten duidelykften aantoont, alle ernftige en herhaalde ordres ter beteugeling dier ongerechtigheden niet in ftaat zyn ,dezelve te fluiten, en gene uitwerking maken op de gemoederen en handelingen der Inwoonderen van deze Provincie, waar door het te vreefen is, dat Gods rechtvaardigen toorn meer en meer tegens ons zal ontfteken, en zyne oordeelen, en ltraffen, waar onder wy reeds op eene aanmerkelyke wyze zuchten, fteeds zullen voortduuren tot eenen geheelen ondergang van dit land. Zoo is het, dat wy, overreed van het gruwelyke dezer zonden,goedgevonden hebben,de Ingezeteten yan deze Provintie op te wekken, dit kwaad te zien, en zich daar voor te wachten, of, indien deeze onze pogingen geen indruk mogten maken, Hun door het Rellen van Boeten en Straffen toe de betragtmg van hunnen plicht te driegen, en zoo  JAARBOEKEN, Feburary, 1783. 335 zoo n ogelyk te nood/aaken, om ten hunnen nutte , en "tot behoud van het Land hunner woninge, en van de Kerk, daar in geplant, den naam des Heeren te vreezen , en zynen beminnelyken dien ft waar te neemen. Ten dien einde overwege een iegelyk de oneindige hoogheid van het Geducht Opperweezei), > aller lchepfelen volkomene afhangelykheid van hetZelve , door wiens beftelling wy ailes genieten, 1 en over zulks onze verplichting, om dien vrymachtigen Heer van Hemel en van Aarde, in alle de wegen zyner Voorzienigheid te eerbiedigen , te vreezen, en te dienen, en niet dan met diep outzag dien grooten en goeden God , of zynen naame te no:men. Daar by lette een ieaélyk op zyne daaden , en op die zyner Medcmenfchen, om overtuigd te worden, dat men den Gever' alles goeds niet in erkentenisfe houd , en zich geduurig fchuldig maakt , aan de önteering van zynen grooten en nooit volprefenen Naam, en verfmaading van alle zyne heerlyke en oneindige volmaaktheden, daar in opgefloten, waar door des Heeren Toorn rechtvaardig word ontdoken, en zvne geduchtfte oordeelen in tyd en eeuwigheid re wagtenzyr. En eindelyk bedenke een ieder, als Chriften , het oneindige voorrecht, van eene Goddelyke openbaringe , waar door de h'ilzaamfte Genade middelen tot bekeering worden aangeboden , en aan derzelver waarneming een ongehoudene zegen vaftgem3akt, en een iegelyk leere hier uit zyne plicht te kennen , en in erkentenisfe van zyne ongefchiktheid cn onmacht, hulpe te zoeken in de waarneming van alle de aangebodene Genade middelen , en dus den dag den gewoonlyken f !g van de veraodermge van de Regeerin/ al- I er zyn tot Burgemeesteren verkoren, de Hec- I ïi Abraham d'Arefl, Dhk van der Hor ft en fan I *&»*en tot Scheepenen, de Heeren Dt:'Chris-■ f TZu Wa^H'^.mttkSs van barken, Mr. j' r.. Iheodorus Morentius Trotsz , Jan Langeielt GenetRynmk; alsmede tot Raden in de Vroed vIuyden. Den 7. Febnwy, zyD tot Bur resteren dezer Stad verkoren de Heeren Hen i ik be Vogel en An k ah am va n der 1 r Vvn?n^" ,UUueen ov^ge!everde Naamlyft ' t,Thy » rIó Hoo?.^id den Heere Pnnfe \ &d^/Sche;penen dCZer Stad benoemd • r£n Pa/deut Langras , Lambert Oucoofi I gaders tot Scheepenen Commisfarisfen van Gemeene Lands Middelen, de Heeren Thai - i Langras, Cornelis Cotifynfe en Gjr&r, Stoet \ R ii e e.  JAARBOEKEN, -February, 178c. 3.3 Rheenfi Den S2 February, zyn door zyne 1 Doorl. Hoogheid aangetteld, tot Eurgeméestteren, de Heeren Diuk Willem van Bri kin en en Mr. J. Harsteen, Heer van Cad.er i en Blankenberg: Tot Scheepenen de Heeren Adam ( Cbristiaan Meiz , Huy bert Jan van Deventer, A. 1 Roghair, H. van Noort, Guert van Holst, RoeloJ i van Noort en R. A. 'Klerk. Leeüwarben. Den 11 February 1783. De Heeren Volrnagten van alle de Steden in het Landfchapshuys vergadert zynde , om by meer derheid van Hemmende Steden te begeven vyf vacerende Ampten of Commisfien, is het zelve verrigt en afgedaan op de volgende wyze. De twee Commisfien in het Mindergetal, beginnen met dentegenvvoordi^en Ordinaris Landsdi.:, en eindigende met het begin van den Ordfnans Landsdag in het aanftaande jaar, zyn begeven aan het goedvinden van de Heeren Volrnagten vai Fmneker en Sneek, die dezelve opdragen aan Jr. La moraal jfoachim Johan Rengers, oud Burgemeester der Stad Franeker, en aan den Heer Mr. Eco de Wendt, regerend Burgemeester der Stad Sneek. De Commisfie in de Provinciale Rekenkamer aan de He?rcn Volrnagten van VVorkum, die de. zelve mede (tellen ter begevinge van dc Heeren Volrnagten van de Steden Harlingen en Stavoren, welke gezamentlyke Volrnagten dezer drie Steden deze ConmMïe opdragen aan Jr. Schelle van Hiemfira, oud Burgemeester der Stad Bo'swird. De Commisfie in de Admiraliteit te Harlingeu, aan de Heeren Volrnagten van Ylst, die deze ve opdragen aan den Heer Mr. Petrus Camper, regerend Burgemeester der Stad Workum. Dc V.VUAN'DER!NU o:\riEU p:c iiob> GK KN Lrt-Gtt Am i e- NAAfcê , e j. z.  Veran dering onder de hoo ge en eaage Amte- naars, enz. < 1 t C 341 NlEÜWE NEDERLANDSCHE ■ De Commisfie in het Collegie der Ed. Mog.' Heeren Gedeputeerde Staten , aan de Heeren Volmagten van Hindelopen die dezelve opdragen .aan den Heer Mr. Adrlanm van Loon. regerend Burgemeester van gedagte Stad. Zullende de drie laatfte Commisfien beginnen op aen ia Mei 1783. en eindigen den 12 Mey 1784. De gezame.dyke Stemgeregtigde Eigenaren van net Lik, hebben inde verkiezing van derzelver Volmagt ten Landsdage voor dezen jaare 1783 , wederom derzelver Grietman,Jonkheer Hans Willem van Aylva voorbygaan, en benoemd Jonkheer Willem Anna van Haren, Grietman van Stellingwerf Westeinde, uit de Edelen, en den Heer Rein Smit, Secretaris van Barradeel, uit de Eigen Geërfden. Deventer. Den 22 dezer maand, den gewoonen dag der jaarlykfche Keure, zyn door de gezwoorene Gemeente verkozen, tot Burgemeesteren, de Heeren Sander. Jordens en VV. Kost; en tot Leden der gezwoorene Gemeente, de Heeren ff. Budde en L. Bannier, benevens de Heeren Mrs. Bezier en Jacobjen. Steenwyk.,Op den 22 February zyn op den Naamlyft tot Leden der gezwoore Gemeenten van Petn 1783 tot Petri 1784. gelteld de Heeren Arend Tuttel, Lucas Otterbox, Gerrit van Oort Hendrik Jan Benthem, Jan van Ruindenvold, Wol'er Wagter, Jan Claasfen Toebus . Phllippus Schals, facob Comelus ,Stephanus Gerhardus de Bock, Hen. hik Meesters en Pieter Oljfen, welke Lyst aan Zy ie Doorluchtige Hoogheid ter goedkeuringe is ver■erzonden. b Groningen. De op den 8 der afgelopene wand gekozene,en door Zyne Doorl. Hoogheid !en Heere Prins Erfftadhouder goedgekeurde Hee-  JAARBOEKEN, February, 1783. 345 Heeren, die den aangaanden rang van den Raad dezer Stad , voor het aanftaanden pohtyke jaar ftaan uit te maken, zyn de navolgende Heeren: W. Siccama, ff. Gockinga, H, V. Syfen , R. de Drews, J. D. Qtiintus , D. G. Rengers, O. T. van Alherda en J. Wichers. Hoogftgemelde Zyne Doorl. Hoogheid de Hoer Prins Erfftadhouder, heeft tot Droft der bede Oldampten aangefteld, Jonkheer Mr. Aibert Jo> kan de Sitter, Raadsheer dezer Stad. Vervolgends hebben op den 8 dezer de Edele Mogende Heeren, die op den 22 February de aangaande en aanblyvende rang van den Raad dezer Stad ftaan uit te maken , met de gtbruiklyke plechtigheden , onder het fpeelen en luiden der klokken, muzyk der Stads Muzykanten, doender eerefchoten der Burger- en Militaire Wagten,uitReken der Vaandels uic Martens Tooren enz. der jaarlykfehen eed voor het oude Raadhuis gedaan. Door Hun Edele Mogende de Heeren Burgemeefteren en Raad is verkoozen , en door Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erfftadhoudei goedgekeurd en aangefteld, tot Provinciaale Rekenmeefter, Jonkheer Mr. ff. G. Sickinghe, et zulks in plaats van den Raadsheer P. D. van U finga. lyst' Verandering onder de hooge en lage Amte- NA ARS j ENZ. I  34<5 NIEUWENEDERL.JAARB4 Febrt 1783, LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEIDEPRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 24 February. by de Z. Zak* Tarw O-Wit.ZeeuKr.26 a 28 fij ■■ Nieuwe dito 19 a 22 J Rogge Oude. 154 a 16 o Nieuwe 13 ai4 g Witte Boon. kleine 14 a 24 g by 't Laft. boekwyt Op Ï54 (§ J25 jf dito, zonder wigt 23 324 ^ Gerst Winter «4*326^. —— Zomen 21*3224^. I' Rotterdam den 24 Fehruary, by 'c Laft, ÏAVEjtZeeuwfc 11 a 30 ^ ■ Vrief.Brouw 18 .122 c£ Gron. dito 15 a 17 /» 'aerdeboonew. 19 a 25 ^ Koolzaad. 38 a 44 ^ by den Steen. ƒ las Allerbeft 44 a 52 it. ■ Beft 36 a 43 ft. Middelfoort 19 a 35 ft. — Gemeen 23 a 2» ft. —— Allergemeenst 18 a 22 ft.  NIEUWE " NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Maart. MDCCLXXXIII. i GELDERLAND. N y m e g e n. Wy hebben, in onze voorgaande Stukje^ van January en February, gefproken fsao de pogingen der Gemeenslieden in deze !Stad, zonder dat wy toenmaals in flaat w£sren de egte ftukken, hier toe betrekkelyk^ mede te deelen. Het was de Gemeensman \W. de Haan, die by gelegenheid der Ver? gaderinge van de Gemeenslieden op den a IJanuary laatstleden het voorftel deedt, om volgends hunne oude regten, alle maanden, en wel den eerften woensdag van iedere maand te vergaderen. Dit by de meerderheid begoten zynde, wierdt de Woordhouder benevens nog eenige Gemeenslieden gemagtigd5 om aan den Magiftraat van dit genomen befluit kennis te geven, en van het vertrouwen der Gemeenslieden, dat de billykheid van Hun Ed. Groot Achtbaren niet zouden gedogen,dat daar in eenige hindernisfe toegebragt wierde. Dit Bb fge- ïkennis te geven, en van het vertrouwen der Ge- Nnts- bek.  348 NIEUWE NEDERLANDSCHE NVME* GEN. gefchiedde in een gehoor, daar toe van den Magiftraat verzogt en verkregen. De Magiftraat den 8 January hier op geraadpleegd hebbende, benoemde eene Commisfie om de zaak te onderzoeken, en der Vergaderinge van derzelver bevinden en ad/ys te dienen. Dit advys den 29. January 1783 ingebragt zynde, hebben Hun Ed. Groot Achtbaren voornemen der Gemeenslieden afgekeurd by het navolgendbefluit: Exiratï uit het Raadfïgnaat der Stad Nymegen over den jare 1783. Mercurii dea 29 Januarius 1783. De Heeren Borgemeesteren en Rekenmeefteren, benevens andere daar toe Gecommitteerdens, ingevolge en rer voldoening van Haar Ed. Groot Achtb. Refolutie commisforiaal in dato den 8 deezes maands, gediend hebbende van derzelver confideratien en rapport, belangende het voorftel, door den Woordhouder van het Collegie der Gemeenslieden, naamens het zelve Collegie, by gelegenheid der audiëntie aan denzelven Woordhouder en refpeétive Gecommitteerdens, op laatstleeden Keurdag verleend , mondeling gedaan en vervolgens fchriftelyk geëxhibeerd zynde in verbis. ,, Door den Gemeensman W. de Haan. ter Vergadering geproponeerd en verzogt zynde, op heden in omvraage te leggen 't poincf, raakende het niet houden der ordinaire Vergaderingen, hebben de Gemeenslieden goed gevonden dan woord houden neflfens de Gecommitteerdens te Authorifeeren om aan haar Ed. Groot Achtbaare kennis te geven, dat zy Gemeenslieden voorneemens zyn,om in het vervolg, derzelver Vergaderingen, immers maandelyks, 00 den eerften woensdag van ieder maand te houden, in eea vertrouwen, dat de iEqui- teic  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 549 t teit vau Haar Erf. Grrot Achtb. nietzal gedoogen, cdat daarinne eenige hindernis toegebragt werde" Hebben haar lid. Groot Achtb. na gehoudene ïdeliberatie, goed gevonden, by deeze te vetklaaren. Dat Haar Ed, Groot Achtb. in geene deele mei jt de gronden van de gereclameerde Aïquiteit konnen (overeenbrengen, om onverfchillig te z>n ten aanlïzien van eene onderneeming, aanloopende tegens li het oude gebruik, en contrarie de forme van Re^geering, waar voor net houden van diergelyke of h vaste maandelykfche Vergaderingen , is gerepu tteerd geweest, van ouds heen , by fuccesfive Refolutien van deezen Raad; en zulks zoowel in der H tyd dat 'er geen Stadhouder was als in anderetyden, Terwyl het Appoinctement, by VVylen Haare IKonicgl. Hoogheid ,Glor. gedagtenisfe , in dato 2 j L April 1752 op eene Deductie van Gemeensliedet 1< deezer Stad, en het verzoek daar by aan Hoogsi (dezelve Haare Koninglyke Hoogheid gedaan ,Hui (Gemeenslieden ten overvloede heeft doen verze Ikerdzyn, dat het geen tusfehen de Magiftraat ei .(Gemeenslieden op den 5 January 1729 conditio meel geconvenieerd was, door het Reglement of. (de Regeering, den 17 October 1750 gearrelteerd tten eenmaal is cesfeerende: Zoo als die Gemeetss1 lieden hen ook met allen recht onbezwaard bevon (den hebben, om daarinne te acquiëfceeren duuren (dc een reeks van ongeveer één en dertig jaaren; 1 verblyvende by dezelve orde, welke voor den ge. ïmelde 5 January 1729 heeft plaats gevonden. En dat Haar Ed. Groot Achtb. dien ten gevol sge, als nu zig verplicht achten daar by te perfi. (fleeren, onder inhiefie van vocrige Dispofitien, it ihet byzonder die by Raads Refolutie in dato 1 Mej -cdes jaars 1752 mede brengende: Dat de Gemeens. Huiden deezer Stad niet zullen konnen en mogei ^Vergaderen , als by confent en op ordre van d< ilHeeren Burgemeesteren in der tyd, naar inhouc (van deezer Stads Refolutie van den 2 January .21614 en andere daar op gevolgde. En hebben Haar Ed. Groot Achtb. verder goed Bb 3 ge- Nymk- cm. Be Magif raat hemt 'f voornemen van de Gemeenslieden af.  NïMEÓ'EN. De Ma giftraat keurt 't voornemen van de Gemeenslieden aj 3SO NIEUWE NEDERLANDSCHE gevonden, de Heeren Borgemeefteren te verzoeken en ie au&orifeereh, om aan den Woordhouder der Gemeenslieden, omtrent het gunt voorfchreeven is , met ter bmdftelling van Extraft deezes, communicatie te geeven, ten einde den Gemeenslieden, ter occafle van derzelver gewoone Vergadering na Scholastica nu aanüaande, te informeeren van Hun Ed. Groot Achtb'.. intentie. Dit befluit door Heeren Burgemeesteren 'aan den Woordhouder der Gemeenslieden den 3 February 1783 zynde ter hand gefield , hebben de Gemeenslieden daar in geenzints berust, maar in eene vergadering, den 12 February gehouden ,befloten, betoog van hunne regten te doen, vervat in het navolgend Gefchrift; Aan dm Ed.^ Groot Achtb. Raad der Stad Nymegen. EDELE GROOT ACHTB. HEEREN! T\e Gemeenheden deezer Stad, uitmaakende het tweede Lid van deezer Stads Regeering hebben by Refolutie van den 2 January deezes jaars 1 7^3 goed gevonden , derzelver Vergaderingen , immers maandelyks op den eerften woensdag van ieder maand, in 't vervolg te zullen houden cn van die hunne Refolutie aan UEd, Groot Achtb' door hunnen Woordhouder en Gecommitteerdens! doen kennis geeven, in een vertrouwen, dat UEd. Groot Achtb. .Equiteit niet gedoogen zoude, dat aan hun daar in eenige hindernis zoude toesebrast worden. ö ö Dan het was met de uiterfte aandoening en geen minder furprife, dat, door derzelver Woordhouder voornoemt, op heden ter hunner Vergadering is  JAARBOEKEN, Maart) 1783.' 35i is vcorgebragt, Extradt uit het Ra^dfignaat deezer • Stad in dato 29 january deezes jaars 17^3, door i Heeren Regeen nde Borgemeefteren aan hem , den 3. deezer loopende maand February , ter handen SCWaa'r by UEd. Groot Achtb. hebben gelieven te inhaereren vorige dispofitien, en m 't byzon! der die van den 1 Mey 1752 Incde brengende : Dat de Gemeenslieden deezer Stad niet zullen koni nen en mogen vergaderen, als by confent en op order -, van de Heeren Borgcmeesteren in der tyd, na inhoud ; van deezer Stads Raads Refolutie van den 1 January 1614. en andere daarop gevolgde. De Gemeenslieden hadden wel gewenscht, dat : by UEd. Greot Achtb. begreepen, en in een ie- ■ rieule overweeging genomen was Dat Hunlieder Collegie, by de introduel ie van 1 liet zelve, zoo ras de Eed gearreïteerd en in de ;: :aare 1 J9*. na behooren afgelegd was, geworden ■ en ook altoos verbleeven is het tweede Lid van \ de Regeering deezer Stad, nimmer, ten aanzien v van 't geene zy mfet Eede bezworen hebben, n naamlyk om der Stads beste te doen, en derzelver en j des Lands Zaaken ten besten te zullen helpen confuli teeren en bevorderen, aan een wilkeurige dispofitie I van den Raad deezer Stad onderworpen; En dat 'er geen vermoeden ter WairelJ oveng ; blyven kan, waar uit, op eene redely.ke en bult lyke wyze, te infereeren zy; Dat by diezelve introductie te gelyk een voor. r neemen geweest zoude zyn, 't zelve Collegie web> der dadelyk te fupprimeeren, buiten alle aclivi. 1 teit te houden, en alzoo te verhinderen , dat zy > Gemeenslieden dien hunnen gedaanen Eed niet zout den kon een of mogen betragten; Maar wel ter contrarie, datzv, door hunnen f Eed , in voegen voorfz. verbonden , werkzaam zyn en blyven zouden , om by alle voorkomende gelegenheden hun van derzelver bezwoorene ver: pligting te acquiteeren. - Bb 3 En Ntme gen. Betoog der reg. ten van de Gemeenslieden te Nyme. gen,  Nyme* GEN. Betoog der regten van, de Ge meens/ie^ den te\ NymegenK m NIEÜWE NEDERLANDSCHE En ten gevolge van dien ook zouden iouisfëe= ren van alzulke bekwaame middelen, welke, tw bereiking van dat einde, tendeeren konden. Waar van het recht tot het hou jen van Vergaderingen, aan alle geëtablisfeerde hooge en mindere Collegien van Regeering natuurlyk eigen, geenzmts raag uitgefloten , maar waar onder het zelve notoir gecomprrhendeert moet worden, ten, fine van eene gefchikte deliberatie omtrent en aangaande alzulke onderwerpen, als aan de zorge van dit Collegie aanbevoolen en toevertrouwt zyn geworden: Zoo als ook de Gemeenslieden , na dat deeze Stad tot eenige rust en tranquiliteit gekomen was, daarop bedagt geweest zynde, derzelver meening bereids in t begin der voorige Eeuw aan een' Eerb. Raad deezer Stad, des aangaande, te kennen gegeeven hebben. Wanneer welgem. Raade den 6 Jan. 1613 aan hun wel een declaratoir geliefde te doen toekoomen, van inhoud: Dat, zoo wanneer de Gemeenslieden goed zullen vinden Vergadering tot Stads beste te beleggen,'t zeive den Burgemeefteren in der tyd te kennen werde ge* geeven , met de oorzaak waaromme die Vergadering zolde dienen geleid; en zullen die Burgemeefteren na gelegenheid hebben te ordonneeren, dat die GemeinsJuiden gebadet worden, of die Saake vooreerft den, Rjiad communiceeren. Dan met welk declaratoir, als ten eenemail onvoldoende en vervankelyk , de Gemeenslieden te dier tyde geenzints genoegen konnende neemen» dezelve in t laatst van dat zelve jaar nader, aangedrongen hebben,ten einde allen hinder,mët relatie tot het houden hunner Vergaderingen, eens vooral afgedaan mogt worden. Met dat gevolg ook,, dat een Eerb. Raad zie ten éénemaal onb»zwaart bevonden heeft inge" wlge derzelver Refolutie van den a Jap. 1614. op de  JAARBOEKEN, Maart, 1783, 35S de NB. tterative vermaaningen van Gemeenslieden, te accordeeren, dat, Zoo wanneer zy eenige Zaaken zullen hebben, daar aan den dienst en weljland dezer Stad gelee gen is, en zy zich aan den Burgemeefter zullen aangegeev.en hebben, ende met eenen die 'principaalt oorzaake,' waar omme die Vergadering begeert wordt, dat haar den Coermeijier NB. onwygmyk vergunt zal worden om de badinge , invurgen ais begeert word, te doen. Welke Raads Refolutie op de Vermaaning, er dus met toeftemming van Gemeenslieden ingevoi ge deezer Stads fundamenteele Wetten, genoo men, en alléén corrobonerende 't recht aan alle Col legien van Regeering ontweifelbaar competeerende ten allen overvloede geworden is een Wet, wel ke zoo wel e<.n' Eerb. Raad als deGemeeesliedcn onder de verpligting eener exacte naleeving, heef gebragt. In zoo verre, dat dezelve, buiten eene volkome ne wederzydfcfie toeftemming en bewilliging , nie heeft kuDnen verbroken , gealtereert, verandei of vermindert werden. En dat dus ook een Eerb. Raad nooit ennimmei meer bevoegt geweest is, die vastgeftelde en aan genomene Wet, in praejudicie en ter oppresfieva het recht, den Gemeenslieden van nature toeftendi en by hun daar door boven dien wettig verkree gen, eigenwillig en op eene dispotique wyze den b( dem in te flaan en alzoo van de authoriteit, diede Eerb, Raad verleent is, een misbruik te maaken. Terwyl hier uit niet minder zal moeten proflt eeren , dat UEd. Groot Achtb. der Gemeenslii den voorfz. Refolutie van den 2 January deez< Jaars, by UEd. Groot Achtb. voorgem. Refolut van den 2öften derzelver Maand , ten éénema ongemeriteert aanmerken als eene onderneming tegens het oude gebruik aankopende , en contm fan deforme van de regeering. Maar die veel eer hadden konnen coafidercen Sb. 4 i NVME- GEN. Betoog der regten lan de Gein eens Heden te Nyme' gen, 1 t L t t 1 jr l« a w 19 e r >n Is  NvMEGEN. Betoog der regten van de Gemeenslieden 'te JSlyme gen. 1 ( i t i f v h d li t( g S dc M ve re ve rei 554 NIEUWE NEDERLANDSCHE als eene daad, met het oude gebruik > met de conftitutie van Regeering, en met de riteac legitime geftaturnde Wetten aileziuts overeenftemmend> ; Voorat daar UEd. Groor Achtb. by derzelver gementiöneerde Refolutie V3n den 09 January jongltledenypec/aa/inhasreerende de hiervoor gealhgecrde Wet en Refolutie van den 1 January 1614, het daar hy geftatuëerde eo ipfo erkennen, voorts gepra-fumecrt moeten werden , daar van eene volkomene kundigheid te draagen, en mitsdienbewuftheid te hebben , Dat, na ihhoud van dezelve, aan den Gemeenslieden , op derzelver gezinnen , het houden van Vergaderingen niet kan ontzegt, maar dat aan hun M3. omvetgerlyk den Coermeefler ter bading ver»unt moet worden. Zro als men UEd. Groot Achtb. meer dan beende kundigheid al mede te kort zoude doen, in* hen wy kwamen te veronderftellen, dat UEd. Gr. lchtb. ignorant zouden zyn, Dat 'er tusfehen een' Eerb. Raad deezer Stad, n het Collegie van Gemeensliedeu in den jaare 704 differenten over onderfcheidene poinclen , peciaal mede over het houden of niet houden van remeenSheden Vergaderingen ontftaan, en dere'eeindelyk, na voorafgegaane vriendelyke ondersndeungen , m der minne geremineert zynde, by eiolut:e van den 2 Jmuary 1705, vergeleeken met ie van den 30 December 170+, aan der Gemeeneden billyke mftamien voldaan, en aan dezelve •terkend is geworden,zoo menigmaal tezullen mo•n Vergaderen , als zy zullen oor deelen, dat dezer -.ads imerc-sfe, zulks zal komen te vereifchen, mits \ar van aan den Prxfideerenden, qfbyderzelfs abitie aan den tweeden Burgemeefter . kennis cepnde. 5 Ten naderen preuve, dat zy Gemeenslieden te erbt op gronden van asquitek hebben moeten «rouwen, dat hun n dë Executie van hun geóiveerde van den 2 January dezes Jsars geen hin-  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 35* hindernis zoude werden toegebragt, en dat deeze hunne onderneeming ('sselyk UEd. Groot Achtb. dat in hun gerefolveert gelieven te noemen) niet anders is dan een gedeclareerd voorneemen om gebruik te willen maaken van een recht, het geen niet alléén met de Conttitutie van Regeering overéénkomftig , maar ook by een' E< ro. Raad zoo wel in de voorige, als in deeze Eeuw erkend is, en aan de Gemeenslieden, zonder hunne fpeciaa ie toeftemming , door welgem. Raad nooit heeft konnen ontnomen worden. Gelyk UEd. Groot Achtb. ook nergens in de Raadfignaaten of elders ontdekken zullen, dat dc Gemeenslieden ooit of immermeer van hut voorfz. recht afgezien, en Hun, dusdoende, tol het agtervolgenvan derzelver Eed en Pligt onnui gemaakt hebben. Maar wel dat zy , tegens haaren wil gedwon gen, wel eens in die ongelukkige omitandighedei geraakt zyn , dat zy van dat hun recht geen ge bruik nebben konnen maaken; waar van, om va: geene vroegere van zoortgelyken aart nodeloos t mentiöneeren, tot een voorbêeld verftrekken ka eene Raads Refolutie van den 3 January 1721 waar by een Eerb. Raad , doch NB. eigenwillig zonder concurrentie en bewilliging der Gemeen; lieden, en dus ten éénemaal nulliter, onder onbe ftaanbaare en rechtelooze voorwendfels, koom goed te vinden: Dat het Collegie van Gcmeensluiden niet zal mi gen veigaderen, als met frceallabele voorkennis e confent, of op Order van de Heeren Burgemeejlere in der tyd. Dan waar tegens de Gemeenslieden den ia F< bruary van dat zelve Jaar by eene Remonftrant aan een' Eerb. Raad overgegeeven, hunonbetvvif baar Recht, gefundeert op de hier voor Geall geerde Wetten en op de Maximes in alle vryeCo legien gebruikelyk, niet alléén ten klaarften ged monftreert; Ma Nyme- GEN. Betoog der r-eg' ten van de GemeensliS'den te Nyme? gen. I 1 l t n h e I  Nyme- cen. Betoog der reg ten van Gemeens/ieden te JVymegen. i ■ ] i i t 1 i . ■ I i < 355 NIEUWE NEDERLANDSCHE Maar ook by dezelve verklaart hebben,in allen gevallen door dat hun Vertoog, voor hun en hunne Nakomelingen, te willen conferveeren hun meereem. , Hecht tot eene vrye Vergadering in allen maniere. zonder dat_ de voorfz. Raads - Refolutie hun , daar befzyn * ™ °P%igU Zd mgtn ^rcBjudicia' Ter'wyl de Raadfignaaten zoo wel als der Ge- meeesluiden Regiders van den Jaare i7or , tot January i7a9 .tot een volledig bewys, zullen moeten verltrekken. Dat de toenmaalige Leden van den Raad. on. der den fchyn van Allegatie van een gepretendeerd oud Gebruik, en eene gewilde loffelyke Regeeringstorm, ut ahquid dixife viderentur, des tyd niets anders kwaamen te buteeren dan, om contrarie de voorheen vaft geftelde en bezwoQrene Artikulen van keur, de Gemeenslieden, door middel van 'e voorfz. aangetoogen Verbod , by die eigenwillige en nulle Refolutie van den 3 January 1721. voorkomende , te noodzaaken tot het verleenen van Lonient 172 de ReduBie van liet Lichaam van den Raad, van een getal van Zeftien Leden, tot een zetal van twaalf Leden, en alzoo het Luerative der Regeering, ten pnvativen voordeele vandatTwaalf. tal, te doen accrefceeren. Want, wanneer de Gemeenslieden, na veelvuldige en langduurige Debattenen Onderhandelingen, Ut een puure Condefcendence Hun daartoe hadden aaten permoveeren, by de toenmaalige Leden van Jen Kaad, dat te vooren zoo gelief koost quafï oud gemik, en die loffelyke Regeeringsform, die men als :ene leuze ter onderdrukking der Gemeenslieden >y de Kdolutie \an den 3 January 1721 had gelieren1 te adopteeren , al fchielyk kwame te cesfetren. Door dien dezelve, by eenefolemneeleConven:ie van den 5 January 1729 met en neffens de Geneenshedtn, geen zwarigheid meer vonden om, >nde- anderen, vaft te ftell-n: Vat het aan het Collegie der Gemeenslieden NB. Al-  JAARBOEKEN, December, 1782. 357 Altoos zal vryjlaan den eerfte Woensdag's morgens in ieder loopende Maand een ordinaire Vergadering \i>\mogen houden, zonder iterum, NB. prceallable kennis ofconfent van Hun Ed. en Achtb. of der Heeren Burgemeefteren in der tyd, mits dat de Woordhouder , na het fcheiden van ieêer Vergadering , aan de Heeren Burgemeefteren in des tyd zal moeten rapport doen. Na inhoud van welke Conventie, Refolutie en Wet zy Gemeenslieden niet alléén van den 5 January 1729 tot den Jaare 1748, Maar ook, van de Introductie der tegenwoordl ee Stadhouderlyke Regeering binnen deeze Provin' tiein, 1748 eearresteerd, tot den 1 May 1752 onbe fpierd en onbelemmerd hebben gejouisfeerd. Hebbende de Gemeenslieden gemeent deezet voorfz. tyd van vóór en onder de Stadhouderlyk< Regeering te moeten diftingueeren: Eensdeels om daar uit, by het vervolg te konnei betoogen, dat der Gemeenslieden meer gementio neerd recht, door de Introductie der Stadhouderlyh Regeering zoo min als door het Regiemem op di Regeering in den Jaare 1750 binnen de Provintii Van Gelderland gearresteerd en geëmaneerd, krag teloos gemaakt is geworden. En anderdeels om, daardoor, aan den dag te leg gen , dat zy den Inhoud der Periodes in eenig 'Couranten, met relatie tot hun Gerefolveerde vai den 2 January jongstleden geïnfereerd. geenzint avauëeren. Maar dezelve ter contrarie, zoo ten opzigt voorfz. als met Telatie tot de daarby geëxcogi teerde Discrepance , meerderheid en Correfpor dentie, aanmerken deszelfs origine verfchuld t zyn, of aan onkunde, of aan vuile inzigten va dezulken, die zig onder den fchvn van ankunc' willende verbergen, alléén beöogen een wantrot wen te koesteren, verdeeldheden te verwekke en conbustien te voeden , waar van wy alle verre *yn. ^ Nvme-. UEN." Betoog der regten van de Ge-\ meenslieden ie Nymegen. i 1 I e e 1 e 1nn il-  NïMEGEN. Betoog der regten van de Gemeensïïeden te Nymegen. i < I \ c ■\ d I f 358 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zullende, om van dit laatfle niet meêr te géwangen , ten refpeöe van het eerfte , voor decifoir moeten in confideratie koomer; Dat, by het hier voor gcallegeerd Reglement op de Regeermg in October 1750 gearrefteerd, geftatueerd zynde, uit welke Collegien de Rcgeering deezer Stad beftaan zoude ; te weeten uit • den Raad en een Ligchaam van Gemeenslüiden • eindelyk: met relatie tot beide deeze onderscheidene Collegien, expres/is verbis, gevonden wordt: Bat Burgemeesteren, Scheepenen en Raad, en de Gemeenslüiden voorn, ieder refpetlivelyk zullen hebben zoodanig gezag en authoriteii, als haar refpeBivelyk is competeerende, en daar van zy jouisfeeren en 'in gebruik zyn. Dus dat dit Regelement ten duidelykften mede brengt , voor eerst eene bevestiging der Rechten en Privilegiën aan Hun generaliter competeet'ende. En tweedens fpeciaal van die, waar van zy in dien tyd voor zoo verre dezelve hy opgem. Rea'ement niet uitdrukkelyk veranderd wierden, jouisfeerden en in gebruik waren. Dat gevoiglyk vermits by Gemeenslieden bv iet emaneeren van dat Reglement, nog actueel iwaamen te gaudeeren van het recht om maanielyks derzelver Vergadering te kunnen en mogen ïouden. ö En, dat zelve recht bovendien fteunde op den ;art en natuur aan alle Collegien van Regeering ■ïgen, mitsgaders op oude Overdragten en Wetten :ortna de introductie van dit Collegie, en vervol' ;ens fuccesfké, by wederzydfche bewilliging van les Raad en Gemeenslieden beraamd. en hier ooren aangevoerd. Daaruit van zelfs koomt te confèqueeren, dat ie Leden van den Raad deezer Stad, welke aan [un Gemeenslüiden dat recht van Vergadering in en jaare 1752, en dus posterieur aan het voorfz eglement, by Relolutievan den 1 May van'dat Zelve  JAARBOEKEN, Mam, 1783. 35Ö zelve jaar hebben gelieven te conteftecren, en via fat'ti te ontneemen, tegens den letterlyken inhoud van hetzelve gehandelt en, in prsejuditie der Gemeenslieden , een notoir misbruik en eene wederrechtelyke exténfie gemaakt hebben van dat gezag en die autoriteit, welke aanden Raad deezer Stad, by het gelibelleerde Reglement , gereferveerd gebleevcn is; en dat by nader gevolg, zoo om voorfz. redenen, als om dat na inhoud van deezer Stads fundamenteels Wetten, zonder bewilliging der Gemeenslieden geene nieuwe Wetten of veranderingen iu dezelve kunnen of moogen gemaakt worden, een Eerb. Raad , tot het neemen van eene dusdane Refolutie, ten ée'nemaal onbevoegd geweest is, en hun Gemeenslieden geenzints tot een altoosduurende nakooming van dezelve ooit of immermeer zou kunnen verpligten, veel min hun van derzelver gelibelleerd Recht wettig priveeren. Te minder , om dat een Eerb. Raad derzelver praetentie,enbevoegdheid|destyds heeft gelieven te fundeeren op eene interpretatie eener zoogenoemde decifie van wvlen Haare Koningl. Hoogheid Mevrouwe de Princesfe Gouvernante Hoo^loffelyker Memorie, concerneerende het different, zoo over hei begeeven van het Rentambt van deezer Stad Geestehke Goederen, zoo tusfehen den Raad deezer Stad ter eenre, en de Gemeenslieden ter andere zyde: als toen gefubllfteerd zoude hebben; ( Daar het notoir rechtens is, dat., zoo wanneei al werkelyk de definitie van dat different ten wederzyde aan het oordeel van wylen Haare Koningl. Hoogheid, in dien tyd , mogt oyergelaaten zyn. waaromtrent men zig egter alnu niet zal elargeeren; en Hoogstderzelver appoinctement eene nadere interpretatie nodig gehad hadde , een Ed, Groot Acr.tb. Raad dezelve van Hoogstgedagte Haare Koningl. Hoogheid appoin&emt.nt mede, volgens het eigen aveu der Magiftraat, by derzelver refcriptie van den 1 Mey 1752 voorkoomentle, in verbis: Ei NVMEGEN. Betoog der regten van de Ge-, meenslieden te Nyme; gen. I  Wyme- CEN. Betoog der regtén van de Gemeenslieden te Nymegen. i ) a 360 NIEUWE NEDERLANDSCHE Endaar by U Koningl. Hoogheid op het eerbiedig, fte te bedanken voor die goede voorziening, die Uwe Koningl, Hoogheid in 't bejlisfen van het verfchil over de eerfte post tusfehen ons en de Gemeenslieden in ver* fchil ontftaan, wel heeft gelieven te adhibeeren; Bepaaldelyk gerouleerd zoude hebben over her. zoo even gementioneerd Rentampt van der Stads Geestelyke Goederen: En nooit &/«r*geprarameerdmag werden, dat Welged. Haare Koningl. Hoogheid aan haar getrokken zal hebben eene decifie over een poinét, ?-!vS7h!C rjCht de,r V^gadermgen , waar noch veri fchil bekend, mch geklaagd, noch decifte verzoet, noch eene wederzydfche Submis/te voorhanden was Terwyl, by dit alles, nog accedeerd, dat het recht tot het houden der Vergaderingen geenzints uit de voorgeallegeerde Conventie van den * HQUfy 1729 oorfpronkelyk en refu Iteerende Maar gegrond is op het alöm gerecipieerd generaal recht, aan alle Collegien van Regeedng com. peteerende. . b Als op anterieure fundamenteele Wetten en Dverdragten, als zyn die van den 2 January ?6i4 :ns January 1705, hiervoor geallegeerd. len gevolge, dat, by zoo verre al eens invita witate gefouteneerd zoude kunnen worden, door neergem. dispofitief van wylen Haare Koningl. doogheid de voorfz. conventie van 5 January 1720, momnibusacfmgulis, vervallen te zyn, als egter leen, dan nog de zoo even geallegeerde OverIragten van den 2 January 1705 ongetoucheerd ;ebleeven zyn, en de Gemeenslieden mitsdien het echt hebben, om na inhoud van diezelve OverIragten en Wetten, met gemeene bewilliging gelaakt, ten allen tyden, en dus ook Maandehksus unnen vergaderen. Zonder dat aan hun eenigzints zal kunnen prsudic'ëeren, dat zyin die Raads-Reiblutie van den May ,7s-2 zedert dien tyd, tot nu toe, berust ouden hebben. Niet  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 3$! Niet alléén , om dat de Gemeenslieden , a's | Reprefentanten der Burgeren, de Rechten waar ;Van zy naamens dezelve Burgery gebruik moeten ien koDnen maaken , noch verwaarloozen , lioch i daar van tacité aut expresfê afzien mogen en bo-1 |Vendien, uit het niét gebruik derzclve, geen vér'Val of verlos geëliceerd kan worden, Maar ook , om dat de Rechten en Privilégiën t Van natuur als de fubjédte aan geene prasferiptie londerhevig zyn , en zoo al ja , als egter niet, idan nog een laps van 30 jaaren geen Recht van Pfprsfcriptie kan attribueerem | De Gemeenslieden hebben , bevootens éénigê I verdere demarches tot confervatie van derzelver |onbetwistbaar Recht, werkftellig te maaken, ge|oordeelt alle déeze vooraangeroerde middelen eb ünotiven , ter kennisfe van UEd, Groot Achtb. te kunnen en mogen brengen. Geenzints met inzigt om UEd. Groot Achtb* ,'jn deeze ais Rieters te willen erkennen , de qua nxtresje fit proteftatio; Maar alléén, om ware het mogelyk, UEd. ur. J Achtb. te convinCeeren; Dat dé gronden, welke UEd. Groot Achtb, tot I het neemen van eene Refolutie, als is die van den i öo January de/zes Jaars 1783 gepermoveerd hebI ben allezinr/s ertoneus zjn en de onbevoegdheid van UEd. Groot Achtb. daar toe, ten duidelykften, medebrengen Dat dezelve Refolutie ook cohtineerd ëene wederrechtelyke vernietiging van de Rechten , hei Gezag . Cn de Authdriteit van het Collegie dei Gemeenslieden, hun , volgens de Wetten deezei Stad , competeerende en, bv het hier voor geal legeerde Reglement op de Regeering, nader ei generaliter geconfirmeerd. En dus al meede, by eene abfolüte gevolgtrek kina , involveerd eene alteratie in datzelvé Re element op de Regeering,waar van de punctueel aatervolging, zoo door UEd. Groot Achtb. al s Cc dog CEM Betoog Ier reg* fèn van h Gemeenste*ien te Nyme* yin* t S f  Nyme- GEN. Betoog der reg. ten van de Ge■meenslie*den te Nyme. gen. i i i 1 3 1 a n Arn- 3 «zolange 3m ^o, Y ^hepen westwaarts waren ge-Ud , daar van geen kennisfe heb gehad: en het is T de-geresepeciee ? . orae van U Hoog Mog. dat ik my de eer geef Hoogst fSA^W bl' 56 van h,t Had D, want hy ver  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 309 : Hoogst dezelve by dezen met de vereischteeerbied 1 te informeeren. Dat ik direct op Dingsdag den 3 dezer maand, I: zo dra 'er in de namiddag fein van kykduin voor 13 vyandelyke Oorlogfcheenen gedaan wierd, den i ' Capitein A. II. C. Staringh benevens een myner ■ fluurlieden naar deze hoogte heb gezonden , om 3: te tragten eenige bredere informatien van dit vya: andelyk Esquader te bekoomen , gelyk dan ook >j gem. Capittin my nog dien zelfden avond heeft : gerapporteerd, dat het zeive uit 16 zware fcheI pen met drie kleine vaartuigen beftond- Dat ik ook nog dienzelven namiddag de Capi1: tein Vaiïïant, dewelke gelast was, met deszelfs '\ Fregat de Dolphyn , benevens het Fregat de Jai fon, gevoert by de Capitein Story, en Kotter de l . Zeemeermin , gevoert by de Lieut. Haringman-, |iop de kusteu te gaan kruisten , mondeling georilidonneerc heb , in het gat van Texel met dezelve ai ten anker te koomen , en den volgende ogtend , Ij indien foldaat en zeemanfchap het toelieten, uit3i tezeilen. en den vyand, zo na mogelyk te recog|i aosfeeren , het welk ook door gem. Capitein is li uitgevoert geworden, en waar door ik van dezeli ve "het volledigfte rapport van des vyands üerkte i\ heb bekoomen , na dat hy met zyn detdchemene :Ji dezelfden ogtend van zyn uitzeilen was binnen geI jaagd geworden; nemende ik op het respeftueusai te de vryheid hier nevens copie van dat rapport ai te voegen. Dat ik al verders op militaire princi* ;r pes vertrouwende, dat het alleeniyk door deeze a; fnelzeilende Fregatten en Kotter was, dat ik goe)bde berigten van den vyand konden bekoomen, sliden Caoitein Vaillant nogmaals gelast heb, daar mmede uittezeilen, en op alle mogelyke wyze rap. di]porten van den vyand tragtcn te krygen , gelyk li dan ook dezelve in den ogtend van den 5 Septem* alber wederom is uitgeloopen en tot den 16 blyven I kruisfen , my van tyd tot tyd, als de gelegent- 1 heid. zich daar toe op deed, rapporten van deszelfs Cc 5 kruis- 'sGra- VENaA« ce. Brief van den ViceAdm.Hartfinckaan H. H. M. wegens 't recog' nofceeren van ien Vyand.  s7o NIEUWE MEDERLANDSCHE as Gra* venhace. Brief yan den ViceAdm.Hart* fincfe aan ff. ff. M.; wegens 't tccogiinfceeren van den Vyand. De kruistogt toezendende, dewelke alleenlyk deze informatie van het vyandelyk Esquader ingehouden hebben , dat bet zelve op den 5 dezer voor de Wyk te zien is geweest, terwyl ik uit de rapporten zo van den Capt. Story , als van de Koopvaardy Schippers Brinkhorst en Soers, welk laatite rapport my door de Gapt, Nauman uit het Vlie is toegezonden geweest, moest denken, dat het vy, andelyk Esquader Noordelyk op was gewerkt. Ik neeme wederom de vryheid , copie der ge«egde rapporten op bet eerbiedigst bier nevens te voegen. Eindelyk dat ik nog daar en boven daadyks eene der Lootsbooten buiten Gaatsheb gezonden, en doen kruisten met last, om alle mogelyke devoiren aan te wenden ten einde narigten van den vyand te verkrygen , doch dat het my niet h eft mogen gebeuren \ niet tegenttaande alle deze aangewende militaire pogingen, tyding van het vertrek van den vyand westwaarts te bekoomen , voor en al eer dezelve my door zyne Dootlugtige Hoogheid is toegezonden geworden. Waar mede verhopende aan de geëerbiedigRe ordres van U Hoog Mog. te hebben voldaan, en met afbidding van des Hemels genadige zeegen over U Hoog Mog. regeeringe, ik my met de verfchuldigfte onderdanigheid ondertekene, Hooo Mogen de.Heeren &c. Aan boord van 's Lands Schip van Oorlog de AdrniGeneraal, geankert eer Rheede van Texel den aa September 1782. (GettkendJ Andries Haktsinck.  JAARBOEKEN, Maan, 1783. 37* De raporten , van welken in dezen brief gewag wordt gemaakt, hebben wy reeds te voren mede gedeeld. Dezen brief en raporten zondt de Vice - Admiraal Harpfmck aan den Heer Griffier Fagel ,tas£ verzoek, om ze ter tafel van H. H. Mog. te brengen. Hier op wierdt by H. H. Mog. den 30 September 1782 een befluit genomen, om aan de Zeeraden pp de Maze en te Amfteldam'aan te fchryven, en hen te magügen, om in de zeeanten van Goeree , Texel en 't Vlie, by voorraad, vier kleine en fnelzeilende vaartuben te verzorgen, ten einde by de bevelhebbende Officieren op de Rhede en van 's Lands Schepen gebruikt te worden, zc als bevonden zal worden te behooren. Zi( 'hier dat befluit zeiven. Extract uit het Regijler der Re folutien, van de Hoog Mog Heeren Staaten Generaal de vereenigde Nederlanden. Luna» den 30 September i?Sï, ts gehoord het rapport van de Heeren P/Vr£enai * deren Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot c zaake van de zee, hebbende, ingevolge en ter vo doeoinge van derzelver refolutie Commisloriaa! v: den 24. dezer, in een Secreet befogne genomei get'-examineert een miffive van den Vice - Admua Hiwtfinck, gefchreven aan boord van 's Lands 1'ch van Oorlog den Admiraal Generaal, ter Rhee van Texel den 22 daar te vooren, geaddresfei aan den Griffier Fagel, zendende daar nevens e Misfive aan Haar Hoog Mogende, tot antwoc 'sGra- VEDUJAs GE» f e l- ' n >, al f ie :rt :n rd pp  'sGra- venhage. Ref- vat H.H. Mog. om kleine vaartuigen in de Zeega • ten te hebben. 1 < < 'i \ § k | z B d tf di 8 te vr i?ft NIEUWE NEDERLANDSCHE op derzelver Secreete aanfchryving en refolutie van den 20 dezer lopende maand , waar by het Haar Hoog Mog. behaagd had, van hem af te vragen bericht, wat by hem, ter voldoeninge aan de 'ordre van zyne Doorlugtige Hoogheid, om zig au fait te «ellen van de fterkte en manoeuvres der vv andelyke fchepen op deze kusten, was in 't werk gelteld, en waar door bet was toegekomen, dat hy , zoo lange, nadat de voorfz Schepen westwaarts waren gezeild, daar van geen kennis heeft gehad. En daar op ingenomen hebbende de Confideratien en het advis van de alhier aanweezende Gecommitteerden uit de refp. Collegien ter Admiraliteit dezer Landen. Waarop gedelibereerd en in agting genomen zvnde , dat uit hoofde van de informatien, de voorfz. Vice-Admiraal, tot executie van de ordres van zyn Hoogheid, om zjgau fait te (feilen van defterkteen nanceuyres der vyandelyke magt, op de kusten lezer Republicq, vry meerder heeft gedaan, dan vel uit deszelfs voorfz. bericht kan blyken, maar lat het heeft gemangelt aan ligte vaartuigen, mitsgaders aan behoorlyke Correspondentie, terwyl hy Mee-Admiraal is misleid door abufive Zeetydinen: Is goed gevonden en verftaan , dat het voorfz. ericht zal worden gefeponeert. En dat tot voorpming van dit defect voor het vervolg, de Collelen ter Admiraliteit op de Maze en te Amfterdam Jllen worden aangefchreeven, en geauthorifeert, :lyk geauthorifeert worden mits dezen , om in ie:r der Zeegaaten van Goeree, Texel en het Vlie, : verzorgen provifioneel vier kleine en fnelzeilen: vaartuigen, elk alleen met eenige weinige Kopm bemand , ten einde by de Commandeerende meieren op de Rhee, en van 's Lands Schepen worden geëmployeerd, zoo als bevonden zal ïrden te behooren. En dat voons ook zyne Hoogheid als Admiraal meraal dezer Landen, zal worden verzogt, ge-  JAARBOEKEN, Maartï W%. 373 lyk Hoogstdezelve verzogt word mits dezen, omme de adminifttaiie van de Correspondentie penningen in de Petitie van den ia Febryary 1782gemeld, op zig te willen neemen, ofte daar toe een ander vertrouwd perfoon te defpicieeren; En zal Extract van deze Haar Hoog Mog. refolutie gezonden worden aan den»Raad van Staten om te ftrekken tot narigtinge: Accordeert met voorfz. Register. ' De Schoutbynagt J. H. van Kinsbergen, bevel ontvangen hebbende, om met eenige Schepen uit te zeilen , voornamenlyk ook, om de O. I. Schepen, die nu in Bergen en Noorwegen waren ingelopen (Zie N. Nederl. Jaarb. 1732 bl. 1086.) af te halen en herwaards te geleiden, begaf zig den 9 October 1782 aan boord van 's Lands Schip dt Admiraal de Ruyter , en liet den volgende nagt, om half twee uuren fein doen, om hei anker te ligten, en onder zeil te gaan, gelyk dan ook 's morgens om half agt uuren dc volgende Schepen uitzeilden; als de Admi raal de Ruyter van 64 ft. Kaptein A. H C. Staring; Utrecht, van 64 ft. Kapteir J. P. van Braam ; de Unie van 64 ft Kaptein L. M. Graaf van Weideren ; de Kortenaar van 64 ft. Kaptein 't Hoofd en de Kotter de Meermin ; Luitenant Haring man. Ter zelfder tyd zeilde ook nog ir Zee 's Lands Schip Goes, van 54 ft. ondei bevel van Kaptein Stavorinus, naar Zeelanc moetende. Wy zullen van de verrigtinger van dit klein Eskader onder bevel van dei Schoutbynacht Kinsbergen naderhand, ui he 'sGra- CSNHA»! BE. I ? I l l [ c  'sGra. venhace, < j 374 Nlr.UVVE NËDERLANDSC'HÈ het Raport van den bevelhebber , vcrfte* doen. ° De Vicé-Admiraal Hartsinck, bevelhebber ter rhede van Texel, aanfehryving van I den Prins Erfftadhouder ontvangen hebben- 1 de, liet den 2:0October 1782. eenen krygsraad van Vlagofficieren beleggen, beftaaiide uit de Heeren Hartfmck als voorzittende, denVice-Admiraal Grave van By landt, en de Schoutenbynacht van Braam en van Iiocy. Het befluit van dezen krygsraad blykt uit de Conferentie der Heeren Vlag-Offcieren , gehouden aan boord van s Lands Schip -van Oorlog de Admiraal Generaal, ter Rheede van Tjexel op Maandag den ai Oftober 1782* r\eHeer Vice Admiraal Hartfmck, de rieëvenrftaande Vlag Officieren te faamen geroepen, en hun hebbende doen voorleezen deMisfive door Zyne Doorlugtige Hoogheid aan hem Vice Admiraal gefchreeven in 's Hage op den 20 deezer ma deszelfs Bylaage, heeft verzogt van het advis van gemelde Heeren omtrent dezelve te mogen werden gedient. 0 Waar op dezelve eenpaariglyk verklaart hebben van gevoelen te weezen. Dat, hoe zeer het laate jaarfaifoen het uitzeilen sn blyven kruisfen der zwaare Schepen in de Noordzee zeer gevaarlykt maakt, en zelfs by de Lootfen reeds te verre verloopen geoordeelt word, jm met onze Schepen van Linie de Noordzee te lebouwen, terwyl men by de ftormen , dewelke n ditjaargetyde aldaar gewoonlyk waayen, geene Ha>  jaarboeken, Maart, 1783. 37; Haven ter berging beeft , men echter, niettegenltaande deeze zeer importante conuderatien, zoude kunnen , ten eindt: aan de intentie van Zyne Doorlugtige Hoogheid te voldoen, en de bereidwilligheid der Zee Officieren voor 's Lands dienst, met 'er daad te toonen, eenig renfort aan den Heer Schoutbynacht van Kinsbergen afzenden, en dat het in dien gevalle zeekerlyk veel raadzamer is, alle de Schepen, welke met mogeiykheü in gereedheid en by elk anderen gebragt zouden kunnen worden, daar toe te employeeren , dewyl deeze Schepen alsdan op zich zeiven een Esquader, hoe gering ook, zouden uitmaaken , en in ftaat zyn, by ontmoetinge van den Vyand, denzelven eenige tegenweer, bieden, naardien op het conjungcerer. met den Schoutbynacht van Kinsbergen in dt Noordzee , volgens het oordeel van hun Viaj Officieren, geen ftaat, hoe genaamt, konde ge maakt worden. Met welk gevoelen zich de Heer Vice Admiraa Hartfinck geconformeert hebbende, wyders gere folveert is, dat men , by bedaaringe des winds alle mogelyke devoiren zoude aanwenden, ten ein de zo veel Schepen, als immers doenlyk zoud zyn, van Victualie voorzien te krygen , en da men daar toe, des noods, uit de Kaagen voor d in Zee zynde Schepen, welke , niettegeuftaand het ftormweer, gearriveert waren , zich zoud verzojgen, en by het veranderen der wind in ee beftendige goede wind om uit te zeilen, alle d Schepen, welke in gereedheid zouden hebben kur nen geraaken, onder de ordres van den Vice Ad miraal Hartftnck zelve , of van den oudtten and< ren Vlag Officier, wiens Schip ook gereed zouc zyn, Zee zouden kiezen. Andries Hartfinck. ' L. Gr. van Byland. W. van Biaam. J J- van Hoey. Onder ftond, Als Secretaris. Geteekent ♦ W. Six. D 's Graven iiagk. Krygsr. en befluit om uitte zeilen, 1 » is e ti e 3g  376 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA GE» Dog de aanhoudende ftormwinden hebben •verhinderd het befluit van dezen krygsraad uit te voeren. Deze Rormwinden hebben ook zeer veel nadeel aan het Eskader onder bevel van den Schoutbynacht Kinsbergen toegebragt, en het fchoon en nieuw Schip de Unie van 64 ft. onder bevel van den Kapt, Grave van Weideren, eensklaps in de Noordzee, in 't gezigt der andere Schepen doen omflaaii en zinken. Zie hier een uittrekzel uit het verflag van den Schoutbynacht Kinsbergen aan Z. D. Hoogheid \ gedagtekend den 2 November, en van dezen inhoud: Den 9 October laatstleden , tegen den aVond5 my aan boord begeven hebbende van *s Lands Schip de Admiraal de Ruyter, om, ingevolge de order van Zyne Excellentie den Heer Vice Admiraal A Hartfinck, net Commando van "t Esquader, dat naar Zee zoude gaan om te kruisfen, op my te nemen, zoo liet ik den io dito, 'snagts om half 2 uren, fein doen om het Anker te ügten, zynde de wind aan het O. Z Ooften met een ikamzeils koelte; 'smorgens om half 8urenwierd het fein gedaan om het Anker te ligten en onder zeil te gaan , gelyk dan ook de andere Schepen van het Esquader deden, beftaande dezelven uit de volgende Schepen, als: Be Admiraal de Ruyter van 64 ftukken, Kapt. A. H. C. Staring. Utrecht van 64 ftukken, Kapt. J.P.van Bratm, De Unie van 64 ftukkeu, Kapt. L. M. Graaf van Weideren. Be Kortenaar van 64 ftukken, Kapt. 't Hoofd, En de Kotter de Meermin,, Luit. Haringman. Terzelver tyd ging mede onder zeil 's Lands Schip Goes, van 54 ftukken, gecommandeert door den  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 377 den Kaptein Staminus, het welk naar Zeeland moest. Den 19, de wind N. W. ten westen N. W. en N. W. ftyve gereefde Onderzeils koelte, met zware ftormbuyen van hagel, regen én wind, met een bemelhooge Zee; 'snagts , maakten de fok. vast en met den dag namen de reven in de cnder-1 zeilen, en zetten die dus by, doch moesten die, om de buyen, van tyd tot tyd bergen;om p uren "smorgens hielden met het Esquader om de West, hadden 's middags de gegiste Noorderbreedte van 57 gr. 7 min. en de bevonden ruwe fchets was 57 gr. 5 min. beooft. Texel 1 en 3 vierde myl, tn hadden boven Bergen Oost ten Zuiden 1 vyfde O. Ü3 en 1 halve myl van ons; des middags kwartier voor eenen of daar omtrent, kwam de Kapt. Staringh, zynde'er een buy geweest, waar voor wy ?eil geborgen hadden, gelyk mt&ede Kortenaar , doch dé andere Schepen konden wy , door het trekken van de buyen, zoo wel niet zien, en waren ook meer digt agter ons aan ly boven Van het dek, om na het beftek te zien by my in de Kajuit, en oyer de andere Schepen fprekende, kwam de Luitenant van Braam, met de ysfelyke en nare tyding, dat zoo op het oogenblik de Opper Timmerman en eenige anderen, by elkander ftaande aan bakboord onder de Bak, over de verbolgene Zee en het werken der Schepen fprekende, agter uit aan bakboord een van onze Schepen, en naar dekennis van het gezigt, de Unie, op eenmaal met zyn volle Tuig hadden zien omflaan. (*) Op deze vreeslyke tyding alle naar boven gaande, wierd 'er ten eerften volk naar boven gezonden, welke, benevens de genen, die op hec eerfte moment naar boven geklommen waren, allen getuigden van niets van het Schip te hebben kunnen zien, en dus zoo eensklaps te gronde moet gegaan zyn; daarop liet ik den Opper Timmerman en de genea die by hem ge- (*) Verg. N. Nedïrl. Jaarb. 1782. M. 1396D d 'sGra- VENHACE. Rafiort •>an den ?. B. N. ■a«Kins« tergen, wegens zyne kruis* togt.  'sGravenhA. CE. Raport yan den S. B.N iwzKins, bergen wegens zyne . Kruistogt. 1 1 i i f < ( 378 NIEUWE NEDERLANDSCHE geftaaa hadden, by my komen, om te hoorennaar de omttandigheden en hetgeen zy gezien hadden, zeggende zy, zoo als hier voren gemeld, dat zy, over het werken der Schepen met eikanderen fprekende, het gezonken Schip zoo ver zagen overhellen, dat het na gedagten van hem Timmerman, met de bukken van de bovenfte Battery in het • water lag , en op het moment daar op zoo veel overhellende ; dat het water , na zyn gedagten, vier of vyf planken op het Dek moet geftaan hebben , en zy oogenbliklyk toen op de Bak fpringende het Schip geheel zagen omvallen en uit hun gezigt was, zonder iets of iets in dat moment er meerder van te ontdekken,hebbende zy alle niet beter kunnen zien , als dat het volle Tuig opRond , maar wat voor Zeilen of er by waren , dan of zy geborgen waren , hadden zy door de pofitie , waar in het Schip van ons, en de buy, die tusfehen ons in was, niet kunaen onderfcheiflen , doch de Schepen> Utrecht en Kc-rtenaar, die er nader en dwarfer af waren ,-zullen my mogelyk beter informeeren kunnen: hoe 't zy, al waren alle de Schepen om en om geweest, en het bchip was al met in het moment gezonken, had het egter eene volftrekte onmogelykheid geweeft, 3oor den vliegende winden hemelhoogeZee, om 3e minde hulp aan deze ongelukki? toe te irenaeri; wat of de oorzaak van dit ten uiterften :e beklagen ongeluk geweest is, is voor ons on>ekend, doch ik en alle andere zyn van oordeel, lat door het zwaar werken van het Schip, het velk wy uit onze eige omRandigheden aan den 4dmiraal de Ruyter en het gezigt van de anderen f konden leiden, er hier of daar een plank of iets nders moet uitgebartten zyn, dewyl het, na een ilgemeen oordeel, onraooglyk was, dat een Schip net die zeilen , offchoon er geen geborgen ,ew«tet zyn, konde omflaan, en in loo fen •ogenblik des tyds kon te gronde gaan; 'smiddags m half vyf halsten hec Esquader om de Noord, bly-  JAARBOEKEN, Maan, 1783; 379 bïyvencJe de Zee nog even verbolgen j en de wind Sn buyen vooral niet minder. Den al dito de Wind N. W„ a N. Nv W., W. Z. ten Westen en W. Z. West, onaeftadige gereefde onderzeils en afnemende koelte en Zee, in het begin met buyen hagel en wind; met den dag zagen de Schepen Utrecht en Zierikzee , doch de1 laatfte een groot Huk agrer uit, zette de Fok by , en om 10 uuren het groot marszeil met alle de reven er in, doch raakte Zierikzee uit het gezigt, op den middag* deed Utrecht'km, om my te fpreken, waar op ik zei! Het minderen, zynde toen het weer aan 't afneemen, en de Wind aan 't Westen loopende; draaide naar hem toej by hem komende, wierd het üilletjes, en de Kapitein van Braam, bediende zich van dit moment, om een Chaloup met een Officier te zenden: latende my verzoeken om Timmerlieden j om zyn opgegeven fchade te herRellen, en kennis gevende van het ongeluk j,'s Lands Schip' den 19 dezer overgekomen, doch wist mede geene omftandigheden, alzoo zyn Wel Ed. Geftn het zelfs niet gezien had , als zynde bezig omzeilen te bergen voor de bui en dus het mair op rapporten wist, doch de Officier, die met het rapport hier was y zeide van gezien te hebben, als dat dit Schip' zyn zeil gegeid hai, maar zyn raa zeer gepikt,» zoo dat 't hem voorkwam, dat of de hals gefprongen, of het toppen end gebroken was, en bier ovèr nog met zyn Kapitein gefproken hadj dat hy vervolgens naar voren was gegaan, om het volk te zetten aan dé geytouwen en gordings van de Fok en op de Ba«; dit verrigt hebbende, aan bakboord agter uit zag , dat gemelde Schip heel fterk helde, en daar op naar agteren na?r"het halve dek liep, om dit den Kapitein van Braam te zeggen6 welke door de drukte hem niet wel verilaande , zeide van de Fok te geven, het weik hy dar ook Hec doen en toen weder naar het Schip ziende; was het reeds weg, en dat het volk , welk het had zien vallen, zeide, dat het met zyn volle tuig omge- O ,1 r, flirrfrt 's Graven ha* ce» Raport van den S. B.N> wzKins- Dergen wegens zyne Kruis- tagït  'sGra- V^ENHACE. Raport van den S.B.N. bergen wegens xyne Kruis-. togh i t i t 3 ( i 380I NIEUWE NEDERLANDSCHE flagen was, dit verhaal bevestigd my te meer ia Ce gedagten , dat er een plank of iets dergelvk* moet gefprongen zyn , alzoo het blykt, dat dit bcnip met anders, ais zyn gereefde Fok en gebolde_ Bezaan by gehad heeft op dat" droevig oogenblik, met welke zeilen zeker geen Schip omflaan kan; getuigd gemelde Officier ook er by, dat zy er naby waren, en de bui ook niet zeer hard aankwam. Den 30 de wind N. ten O. en Noorden tot N. m-. w•.1^lo™,we';i•. en afnemende tot gereefde Marszeils-koelte en bedarende zee. Om ö.uuren op den1 Doggenbank zynde, draaide voor de gebolde Bezaan by fteekende het Riet in de ft0! "gen het een Koop. mider te zyn; zagen kort daar na, dat het lvwaardfche Schip, dat ons groot voorkwam! hït mor de wind zette, maakten daarop jagt op hét zei^ zettende alle Zeilen by, diedienenkonde, ladden 's middags de gegiste Noorderbreedte %*rl e" h" Westeinde van Texel Z. O. drie «tfte Z..32 Myl van ons in den namiddag • hec rezegde Schip nader komende, deden wy fein van verkenning, het welk het zelve kort nadertaudbemtwoorde en bydraaide; by 't zelve komende zalen" S en3^^ KTMar ™S' We,ke StlSi las afhaak ' b™T^ Zkrik^ van ons vas afgeraakt, deden, by dezelvezynde, fein voor ( Hooft zelfs by ons aan boord kwam, en zeide eweeyscinwa:eenntyd ZCer digt aan '£ Eiland Namen ;eweesc was en in groot gevaar, zoo dat, indien hen  JAARBOEKEN, Blaart, 1783. 381 het weêr niet bedaard had, bet er waarfchynlyk niet zoude afgehaald hebben, doch door hetbedaaï-en van 't wcêr, en het Zuidelyk loopen van de ■wind, hy, benevens Zierikzee, in het Schagerrak gekomen was, dat deze laatffe daar een Engelfche Brik Prys gemaakt had, en die opgezonden naar Holland ; dat het Schip Zierikzee naderhand fein gedaan had van fchade te hebben, waar door hy genoodzaakt was van naar een Haven te moeten gaan, zonder te weten welke, en daar op zyn Cours geilek! nasr Noorwegen; vervolgens rapporteerde de gemelde Kapitein het ongeluk aan 's Lands Schip^e Unie overkomen, doch wist mede er niet de minRe omftandigheid van gezien te hebben, als alleen, dat het zelve zyn Zeil kort te voren gegyd had, en dat hy Kapitein op de Rendezvous geweest was, doch geen Schepen gezien had; tegens den avond liep de Wind W. Z. W. Z. W. de koelte gaande weg aannemende, tot eindlyk een ftorm uit de Z. Z. W. met een dikke lucht, zware regen en een hooge zee,maakte de Marszeils vast, als mede de Fok, liggende toen voor het groot Zeil, Storm-Fok en gebolde Bezaan om de West. Den 1 November de Wind Noorden met harde Stormvlagen en een zwaare Zee , waar door het Schip ysfelyk geflingerd wierd ; zette het groot en Bezaan Stagzril by , om dus wat vast te liggen; met den dag zagen hier en daar Schepen rondom ons, welke alle mede bylagen , heze* voor een nog een Zwëedfche Vlag , waarop dezelve een Deenfche toonde; op den middag hadden de gegiste N. breedte vm 52 gr. jTmin. bevonden fchets van 52 gr. 57 min., nadien het Westeinde van Texel O. ten N. O. ao mylen. Jn den namiddag de koelte doorgaande minder zynde, uitgezonderd de eenige harde buyen , en de wind Westlyker, en wy dus meerder Zeil moeten voeren , om te behouden dat men hadde, Dd 3 zec- 'sGra- venha? ge. Raport van den s. b.n. Kinds- bergen wegens zyne Kruis-* togt.  VENHAGE. Raporp yan den s.b.n;. Kindsbergen wegens zyne Kruisr i j i 1 « I l 2 t t i 38» NIEUWE NE-DEftLANDSCBE zetten wy de gereefde Onderzeilen bv, dc koetkt en de Wind aan het N. N. W. en N. W te» den NoSft Z w WTiea wv 0!" » «««en om SK'w W vervolgens toe het N. W. ten W. en W. N. W. loopende. en het Wcêr zich zeer ten goeden fchikkende, zoo reUS naar feS ^ Vei" ZeiI naar lexel te zeilen, alzoo de Scheepen voornoe dW mr3ar aan boord hïdd^wS mede het m dit Jaarfaizoeo in de Noordzee niet riante0 dlS* f0.,266, tC blyven' aIzo flan alle dagen felle Stormen te wapten heeft feef onJeS" K™ist<^ meer dac'te E gelukkig ondervonden hebben , en hier door, bebalven tegenwinden ; men fomtvds £ geen veertien dagen naby Land durft te komen gelyk meerrmalen gebeurd , en ik dus met Ian' ger Zee te houden, deze Equipage aan'eeneronr gevaar zoude blootgelleld hebb?,oohSn door den aanhoudenden Storm e y felyke ZeeS lulden hlfr nP°,Sch,P "S' het we,k zo veel deugden heeft, als ik ooit n een SchiD zaï» ak ^t^ÜkR7Tdr » ^1 iS Swen! L?a, . J ' ,°,ei"J goed zeil en werkt in ftorra- SsHvngRmakkeiyk ' van We*ke het geheele loven Sch.p, over al zoodanig uyt elkander is ™ iet cïoo^Tn zynToïv w II bV n3t V . alzl^» SïpagiT^dle daag,yks tat0& eeft geleden! ' V°lk d°°r Dat en koilde ved en en verkend te raken, doende tevens fein voor ■ d& '■  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 383 de Kortenaar om vooruit te jagen, doch kort daar na hec land ziende, deden fein vanher zelve, en fein voor hem om zyn jagt te Raken, om 7 uuren herkende hec voor Wyk op Zee, hebbende hec zelve in hec N. O. ten O. van ons, hebbende vervolgens cours naar hecGac, komende des namiddags om 2 uuren benevens de Kortenaar ten anker. Ten befluite van de verrigtingen van onze Zeemagt voor dit jaar 1782- zullen wy nog maar >een verilag mededeelen van den Kapt. J. S'. Haringman , bevel hebben gevoerd over het oorlogfchip Zierikzee van 64 ft. 't welk tusfehen de hoek van Schagen en Herfals geftrand en verongelukt is. (*) Dit verilag, gedagtekend in 'sHage den 27 December 1782. luidt aldus: Rapport aan Zyne Dooriugtige Hoogheid den Heere Prince van*Orange en Nasfau &c. &c. van den ondergeteekende Kaptein ter Zes. Den oOftoberdewindOoftiO.t. Z: O. N. O: O. Z. O. Bramzeils tot Marszeils koelte , ligten het Anker, en zeilden van voor Vlisfingen naar Zee, hadden 'snamiddags ten 4 uuren Westcappel Z. O. t. O. 3 mylen van ons, de wind O. N. O. zynde , ftuurde by de wind om de Noord. _ _ _ r, Den 10 dito de wind O. Z. O. Ooft, O. t. Z: O. t. N. Marszeils t. N. Marszeils tot gereefde Marszeils koelte, zagen drie Schepen op een verre afftand , 's middags hadde de bevonde noorder breedte van ?2. graden 49 minuten. Den n dito üe wind O. t. N: O. N. OrN.O. Marszeils tot ftyve gereefde Marszeils koelte, be- trokke (*) Zie Nieuw. Nedeel. Jaarb. 1782. W. 1592. D di 's Gra- ve shage.  's Gra- . Vf-NHA' GE. Raport van verongelukteOorteg/chipZjerikzee. 3!4 NIEUWE NEDERLANDSCHE naar Amfteldam gedestineert was. Si ±C bevonden fchLde aan deg Foïk'ernS te rïïh?g «gen S °Ver *^<&^ mèiide "koeS ^m^arSZeds' B"mzerfs en afneeïnenae Koelte, smorgens ten n uuren Deilde do Kaap van Egmont O. N O 4 IV ™ J» !?• Den 14 dito, de wind N. O; O. z O • 7 n z. W. tot N. N. W. , n n w p M* koekeen fflï, 'smorgens ten 8 hu™ n ?u Ze'S Kaap van Egmont O i N oi . pel!de ae P tVn2Ogra#V^?SD' Pd,de * Too% LTe^kwïm^en1 Ad" iS? «5 de van den Vice-Admiraal X£W 'n?61 °r' snrLands Schip nfdeSi^SvS," tot yerfterking van het Convov onir ËSn van der Beets, doch indien het ESq°ua£ 5? dén Schout-  JAARBOEKEN, Maart? 1783. 385 SSchoutbynagt van Kinsbergen mogt ontmoeten, imy alsdan onder deszelfs ordre te rangeeren. Den 15 dito, de wind N. W: W. t. N., N. < W. W. Z. W. Z. W. tot Z. O. Bramzeils 1 koelte en Ril, lagen ten Anker op 9 vaam ZandI grond, hadden Kykduïn N. O, t. N., 2 mylen 'van ons, 'smidda^s ten 4 uuren ligte het Anker, (en duurde by de wind om de N. VV., peilde iKykduin N. O. i N. i\ mylen van ons, ten half ; zes uuren peilde Kykduin N. O. 4 O. ik mylen ' van ons, (tuurden by de wind om de W. N. W. 1 om hoven de Noordenbaaks te zeilen. Den 16 dito, de wind Z O., Z. Z. O: Z: W. -t. Z., Z. W: W. Z. W. Bramzeils tot gereefde Marszeils en weer afneemende koelte, leyde een fchaal op de agterkant der Fokkemait, en fecureerde dezelve, zoo veel ons mogelyk was, hadde 's middags debevonde noorder breedte van 53grad: 25 min., en de Zuidhoek van Texel Z. O. 4 O. 9 mylen van ons, Den 17 October de wind W. Z. W: Z. W. t. Z. W. t. Z., W. N. W: N. W: W. N. W: W. t. Z. W. t. N. Marszeils tot ftyve gereefde Marszeils koelte , 's morgens maakte alarm , en exerceerde de Equipagie , 's middags hadden de bevonde noorder breedte van 55 graden 25 minu ten, en de Zuidhoek van Ameland Z. Z. O. 321 mylen op de diepte van 24$ vaam fyn witte Zandgrond , 'snamiddags zagen een Snauw te Loef waard van ons, maakte jagt op dezelve onder Engelfche Vlag, maar hem niet konnende opzeilen. Raakte de jagt met den donker. Den 18 dito, de wind W. t. N., W. t. Z: W W. Z. W. ftyve gereefde Marszeils tot flyve on. derzeils koelte , 's morgens ten half acht uuret ontmoete het Esquader van den Schoutbynacht var. Kinsbergen, dat om de Z. W. lag, deeden he 1 fein van verkenning , het geen ten cerflen wierc I beantwoord, maakte preparatie, om met het Es quader meede te wenden , maar, ziende, dat he Dd 5 me 'sGra- veni-jase. , Raport van V verongelukteOorlog ■ fchip Zierikzee. 1 ! i E  386 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's GRAVEN HACE. Raport van 't yerongstukteOorlogfchtpZierik- i zee. < i I \ c i i 1 £ ti n II ti s la ft dc 8< S( F< w: nu z •g; du Sc z. met ons draayde, bleeven over dezelfde boeg leggen , vonden door de fterke wind geen mogelykbeid om een Chaloup na den Schoutbynacht te zenden, of om dezelve te praaijen, op de middag was de gegifte noorder breedte s6 graden H min en de hoek van ter Neus N. O. t. N. -1 N. 30I mylen, 'snamiddags zagen een Schip, dat om de Z. W. lag. Den 10 dito, de wind W. Z- W: W„ N. W: W. t, Z: W. ftyve gereefde Onderzeils koelte :n ftorm , met harde buyen van hagel en ibeeuw, ;n een Hemelhooge Zee , bevonden ons Schip :eer lek te zyn, waar door wy genoodzaakt waen met vier pompen geftaadi^ te moeten potuien, 'smorgens ten 9 uuren wende op het fein ran den Schoutbynacht om de Z. Z. W., 'smtdags was de bevonde noorder breedte 57 graden minuten, hadden ter Neu^ N. O. t. N. t N. 2i mylen van ons , 's namiddags omtrent een wartier na vier uuren zagen dat 's Lands Schip de Tnie fterk over bakboord overhelde, en alle moei: deed om voor de wind te komen, en kort daar a zagen gemelde Schip zinken , zonder dat het ogelykwas eenige hulp te konnen toebrengen, n 3 uuren wende met den Schoutbynacht om de . N. W. in de eerfte wagt, konde door de dikke gt het Esquader niet zien. Den 20 dito, de wind W. N. W. t, W. N. W. /ve en gereefde Onderzeils koelte; in de Honwagt, zagen het Esquader agter ons ; 's moros ten half 9 uuren , wende op het fein van den ihoucbynacht om de Z. W., moeiten geftaadig ünpen, hadden een zeer hooge Zee', 'smiddags ts de gegiste noorder breedte 57 graaden 16 miten , en hadden de hoek van ter Neus N. N. W. N. 9* mylen van ons, in de namiddag loode de" pte van 20 vaam, kreegen veel water in het lip. Den 21 dito, de wind W. N. W., W. t. Z: W: Z. t. W: Z. W. t. W., ftyve Onderzeils  JAARBOEKEN, Maart t 1783. 38? geils tot Marszeils en afneemende koelte, 'snagts: was het Esquader uit ons gezigt, met 5 glazen in de Dagwagt, zagen een Brigantyn , die een Engelfche Vlag toonde, heefchen meede een Engelfche, en Huurde met dezelve meede, doordien de Zee te hoog was om deeze Brigantyn te neemen, loodo de diepte van 19 vaam Zandgrond. Op den middag was de bevonde noorder breedte 56 graden 15 minuten, hadden ter Neus N. f W. 244 mylen, waren 7* mylen van het. naafte Land, wende na de Engelfche Brigantyg , heefchen de' Prinfe Vlag en Wimpel, waar op hy zyne Vlag ftreek. Zond den Licutenant van Haften, een Stuurman en 5 Matroofen daar aan boord, om de Prys in de eerfte Haven der vereenigde Nederlanden op te brengen. zagen een van onze Schepen van aan Ley van ons, die Sein van verkenning deed, het geene terilond liet beantwoorden, hieuwen na gemelde Schip toe, en bevonden het te zyn 5s Lands Schip van Oorlog de Cortenaar, Kaptein Tbooft > die meede van het Esquader was afgeraakt, bleeven vervolgens by den anderen, ontdekten, dat ons Schip t'zedert de laatfïe ftorm zeer lek was geworden, en de naaden zo wel onder als boven zeer uic den anderen waren gewerkt. . Den £2 dito, de wind Z. W. t. W., Z. W,, W. Z. W. ftyve gereefde Marszeils koelte, dikke lugt met reegen, bevonden veele lekkagie onder water, vooral door de ftevcn naaden, en langs het geheele Schip, waar door alle de Zeilen in de Zeilkooy nat waren, zoo wel als een groot gedeelte van het Kruit en Victualie, ontdekten dat de meefte Schotten, zoo van het fcherp gat, Broodkamers en Spysbakken , geheel los waren gewerkt, dat het water zodanig door de naaden van het geheele Schip doordrong, dat men geftaadig het volk aan het pompen moest houden, en het niet mogelyk was, dat het Schip een tweede ftorm zoude konnen doorftaan, daar by overwee- gende sGra- 'ENHA.» 3K. Raport van 't >er ongebukteOorlog* fchip Zierikzee.  's Gra- venhaCE. Raport van '/ veronge* Jukte OorlogjchipZierikzee. i j I \ i 2 p d 3 d n C Z zee. te kunnen eebruifcrn. Tn I -L^.r.' "'"^ vc S88 NIEUWE NEDERLANDSCHE faendh,he-trg?brek, aan d^ Fokkemast, de fchaada rn,iu r,,g» a,s mecde aan het en Vjc. Z^nH 'Jef° Veerde 0m af te houden> e° naar de Zond te zeilen, om , na zoo veel mogelyk, de EËSf06 on^akken aan het Schip berftel'd te hebben, tot nut van het aldaar leggende Convov cekonnen zyn, liet Sein voor den" Kaptein Thooft doen, dat wy door lekkagie verpligt waren een Sïï» n£fre^'ftnurdeN- O. moeften K g.imet Tr P°mPeQ de gang blyven, bragcen de waarlooze pomp in ordre, om deaelve te kunnen gebruiken/in de eerfte w^ifflS t V* u , ' nadden 's middags de bevonden ^«r&.T<5fr&sr- Den 23 dito, de wind W. Z. W: ftyve w reefde tot Marszeils koelte, 'smorgens ten haï elf uuren zagen hec Land en da Toorn van Eer holm in het Z. O. t. Z: van ons, 'smiddagfwas e bevonde noorder breedte 57 graden 45 minu! ■en, en peilde de Toorn van Eertholm Z. j O. mr^Si^ I7,rVaam' 'smid^gs ten half vyf mren peilde de Vuurtoren van Schagen W. N. Z'Z« \rU myi van ODS» üuurde Z. O. t. O. itPi i?" Y,aam Zandgr°nd, 'snagts ten 12 uuren eilde he Vuur van de Nylings Ooft * mylen van KsSSS. ptB van 2£> 23j 24 t0£ 2(5i vaam 24 9#ober de wim' weft. W. N. W. N. V Marszeils en gereefde Marszeils tot afneemen. e koe te, 's morgens ten 6 uuren zagen het Land eflrt lh yPdG d'Apte Van Vaam, ten 8 uuren eilde Kol Z. ten O. 7 mylen van ons, opdemid" ag was de bevonden Noorder breedte 56 graaden 5 minuten, peilde Kol zuiden 4 mylen v,n ons, ep 26 Vaam water, 's avonds ten 7 uuren kwaen ten Anker en peilde het Vuur van Kol N. ten iy myl. Den 25 dito, de wind N. W: Z. W: Z*. W. ten • ^. L. W. gereefde en ftyve gereefde Marszeils koeU  JAARBOEKEN, Maart, I783. 380 j fcoelte, 's morgens ten half lo uuren gingen onder Zeil, en 's namiddags ten half 5 uuren kwamen ten . Anker'op 14 Vaam, hadden het Kafteel Kroonen- , burg Z. O. ten Z. van ons. Den 20 dito, de wind Z. ten W: W. N. W. ttn U uuren zeilde Daar de Reede van Elfeneur, waar wy ten n uuren op ffVaam Zandgrond, ten . Anker kwamen, en vonden leggen 'sLands Fre- i gatten Fallus, Medemblik en Venus, met het Hol- I landfche Convoy , deed terltond aan den Capitein van der Beets rapport van myn arrivement, en de ftaat van 's Lands Schip Zierikzee, waar na de Timmerlieden van het Esquader aan boord wierden gezonden om het Schip te vifkeeren. Den 27 dito de wind N. W: W. ten N: W. Z, W., Z. Z. W. Bramzeils koelte, kwamen deCapiteinen van Rèyneveld, en Willing, om het^Schip 1 te infpefteeren. Den a8 dito, de wind Z. Z. W: Z. tefl O: ! Z. O: Z. O. ten Z: Bramzeils, lugtede waarlooze Zeilen. Den ao dito, de wind Z. ten O: Z: weft, Z. Z. O: Z. O. Bramzeils koelte, kreegen de Timmerlieden van het Esquader aan boord om te repa: reeren. Den 30 dito de Wind Z. O ten Z., Z. Z. O: Z. Z. W: W. N. W. N. W. Marszeils en Bramzeils koelte, met den dag deed den Commandant fein van hec Tuyanker te ligten , korten op het daags Touw, en namen twee ree ven in de Marszeils, kwam een Lieutenant vanhet Engelsch Oor. logs Fregat Cleopatra aan boord, met een ordre ,i van den Commandant van der Beets, omdeGevan« j genen ce laaten volgen van de Prys, op den 27 October genoomen. Den 31 Oétober de wind N. W: Z. Z. W,, Z ten W: Z. ten O: Z. ftyve gereefde Marszeils koel te, 's morgens ten half 9 uuren gingen op het fein, van den Commandant onder Zeil, naamen al de reeven in de Marszeils, Huurde met denComman dant meede aan ftuurboord vau het Convoy, 's na- mid- 'sGra^ venha- ce'. Raport vm 't veronge • lukte Oorlog' fchip Zierikzee. t.  390 NIEUWE NEDERLANDSCHE jsGra- VENHAGE. Raport van 't verongelukteOorlegfchipZierikzee.- i < i middags ten 2 uuren peilde Kol Z. O. ten O. ilmy! j van ons, de af^evaare nóorder breedte was jfigradëfi 26 minuten, mee 5 glazen kwam een Engeifch •Koopvaarder tegens ons aanzeilen, waar op den Commandant drie fchoten met fcherp deed , om hem by te doen draayen, waar na hec Fregat Fe- f nus gemelde Schip bemande, en met ons meede i liet (reevenen om de N. N. W. met 4 glazen in \ de Platvoec, duulde N. N. O. met 6 glazen, draay» ! de by om de N. O., en met 7 glazen duurde weer | N. N O. in het begin der eerde Wagt, duurde N. ten W. tot N. N. W. loode de diepte van 23 toe 19 Vaam water. Den 1 November de wind Z. ten W., Z. Z* O., Z. O. ten Z: O. Z. O. variabel W. N. W. gereefde Marszeils tot afoeemende en ongeftaadige" koelte, dikke Lugt met veel Reegen, meta gla^ zen in de Hondewagt, loode de diepte van 28 Vaam, met 6 glaazen duurde N. N. W. \ W. met a glaazen in de D.igwagt, zaagen het Vuur van de Nydings in het N. O. \ N. 2 mylen van ons, met 5 glaazen duurde met de Commandant N. N. W. ten 8 uuren hadde volgers ons bedek de hoek van Schagen N. N. W. 5 mylen Vati ons, za?en het Land in het O. N. O. tot N. O. van ons, duun'e met het Convoy N. W, ten N.; in den voormiddag ten 9 uuren draayde met de Oóramai u'ant byfi om de O. ten N., en ten 10 uuren duurde weeder N. W. ten N. en N. W., zaagen een kein Vaartuig aan Ley, w aar het Fregat 3Iedemè/ik )agt op naakte, peilde de Toorn van Wingo N. O. 2^ nykn van ons , op de middag was de bevonde loorder breedte 57 graden 30 minuten, hadde de SB W. hoek van d? Lefow Ooft,-* myl van ons, bevonden dat de Stroom ons derk om de Z. ' \ rad gezet, duurden met de Commandant N. W. * N., 's namiddags ten 3 uuren duurde met het Convoy N. W. f N. loode de dieote van 20 ^aam ;agen ten 4 uuren Land, en peilde de Vuurtoorn an Schagen W. £ Z. 2 mylen van ons, op de diep.  JAARBOEKEN, Maart, 301 ;,jc diepte van Vaam water; in de eerfte Wagt hadden ongeftadig weêr, met omloopende Winden rijf en zwaare Reegenbuyen. i Den 2 November in de Hondewagt , de wind ..f N. W. ten N. , N. W. variabel tot gereefde • 'i. Marszeils koelte , dikke Lugt, met Sneeuw en :?J! Regenbuyen, met 4 glaazen zetten de Onderzeinailen by , en bleeven met de Commandant meede • | zeilen , met 7 glaazen liet ik den Stuurman van ;o|de Wagt in de Cajuit by my roepen om de diepsaite op te neemen", en rapporteerde , dat by zoo jslieven ió Vaam water had gelood, waar na ik hem m recommandeerde attent op het looden te zyn, en ,ia;aan den Officier van de Wagt, om nauwkeurig ,q|iop het ftuuren te letten , die zelfde tyd in prae>3*fentie van den eerften Officier op de Kaart pas. li fende, vonden het raadzaam , wanneer wy de diep! Jttc van 12 Vaam mogten lood?n, alsdan te wen- • li den, cn fein voor de Commandant van het Con.1 jwoy te doen, van droogte te naderen, vermiis ik otdikwils was geinformeert, dat de Jutfche Kust I door de Stroomen zeer gevaariyk was, waar na ik , i met den eerfte Officier na hoven op-hét half dek M ben gegaan , laatende van tyd tot tyd" het Loot ,! ^werpen. Dagwagt de wind N. W., N. ten W. Mvariabel, lagen om de Z. W, ten W. * W. en W. 1Z. W. loode de diepte van 16 tot 20 Vaam, met dia glaazen gaf den Stuurman JanThysfen, die inde ; groote ruft aan het looden was, my de diepte van f ao Vaam op , en dus zeeker in het vertrouwen i moeft zyn, dat wy van de Jutfche Kuft verwy' tderde, en om de Noord wonnen , te meer, alzoo (ons beftek 3* mylen van het naafte Land ftond, toffchoon dit V .arwater meelt op het Lood, voortal in de nagt) my bepaalde; doende den Commantdant op dien tyd fein van wenden, als wanneer ik % zulks meede wilde uitvoeren, raakte ons Schip üzeer onverwagt aan de grond, liet op het oogeniblik fein van veft raaken dof-n, dewyl wy by het ,'< Convoy waren , en de Commandant in het W. tea 'sGRft- VENHAr GE. Raport van 't verongelukteOorlogfchip.Zierikzee.  'sGravjënhA CE. ran 't veroiigeink'teOorlogJchipZierikzee. 3 i j < 392 NIEUWE NEDERLAN DSCHE ten Z. omtrent een ftreek te Loeftvaard voor uic van ons hadden ; ik cragte terttond het Schip met het tegen haaien der Zeilen , in vlot water te doen deinfen : zulks niet willende gelukken , Jlc£ de Chaloup uitzetten , om een zwaar werp a Al 1agter uit te bïeD&en , doch voor en aleer de Cnaloup m het water was, was het Schip reeds geborften, en zagen dat de ftukken van de Kiel zoo wel als eenige planken boven het water dreeven , waar door het Schip in het Zand welde, en tot hec boven Dek onder water lag. Met den dag bevonden ons geftrand te zvn tusfehen de hoek van Schagen en Herfals, als' meede het Engelsen Prysfcheepje tegen de Wal vaft zitten, een onzer Koopvaarders lag niet ver van ons ten Anker, en zagen de relt van het Convoy, om de JN. O. zeilen: 'smorgens ten 9 uuren begon het Schip fterk over ftuurboord te hellen en ontdekte dat de Kiel. en verfcheidene ftukken planken yan het Onderfchip boven water dreeven waarom ik refolveerde (na dat de Chaloupen wa' ren uitgezet) om de Masten te doen kappen, met roeruitzicht, om het Schip niet uic malkander te toen werken, en vervolgens daar door de Equia%e te behouden, en mee goed weêr, zoo veel /an hec Gefchuc op hec Land Ce bergen als momn IJa™ ' vervoJge"? zond ik eenig Volk tot iun redding mee de Chaloupen na Land, doch de Vaartuigen konde door de zwaare branding niec e rug komen, om meer van de Equioalue te ranfporteeren , en dewyl hec Schip hoe fanger 10e meerder in ftukken raekce , liet ik cerftond /lotten in gereedheid maaken , waar zich die da'eel Volk meede redde, en ook verfcheide verongelukte door de zwaare branding, zoo wel als lie geene die zich te fpoedig in de Chaloup beaaven : Zynde op die tydavoor het Vo°kPgera •pys te bekomen, dewyl alles onder water was, :n alleemg de Vaaten boven op het Dek mee 'ater en bier hadden , paffeerde vervolgeus mee de  jAARBOEKEN, Blaart, 1783. 393 | de overige Equipagie de nagt aan boord met' bedarird weêr, en afneemende Zee, toe op. , , Den 3 November , wanneer eenige Vaartuigen < van hec Srrard , tot hulp van de Equipage aan I boord kwamen, en dewyl alle hoop tot redding 1 van het Schip verlooren was, en geen Victualie \ noch drank konde dékomen , zoo liet de Equipagev raar het Land tranfportéeren ,■ waar na ik, kort/ daar na, met de Officieren het Schip moeft veriaa- ( jen, laatende de gantiche dag zoo veel van 's LandsJ Goederen asn Land haaien, als mogelyk was, oeï r by te konnen komen. 'sHage den 17 December 1782.' Was geteekent* j. S. Haringman. De Heer Mr. P. j. van Berkel , Burgemeester dei Stad Rotterdam , is in 't laatst der afgelopene maand, op voorftel der Provincie van Holland en VVestfriefland, door dé Bondgenoten tot Afgezant van dezen Staat by _ de vereenigde Noord-Amerikaanfche Statert 1 benoemd, met den tytel van Minister Plenipo.tentiaris, een jaar wedde van 20000 gL eri een fomme van iöooö gl. voor deszelfs uit-] ruiling. Daar en tegen heeft de Baron van Haaf* 'ten, Gezant dezer Republiek by het Turk-; ifche Hof, aan de Algemeene Staten' zyn 1 óntflag verzogt. . Den 3' Maart 1783 heeft het krygsvólk^ bekend onder den naam van Schotfe Brigade* < (zie hier voren bl. 76 en 78.) den nieuwen eed iaan de Republiek afgelegd; Egter hebben 'ruim 50 officieren zig daar van verfchoóh'd E * érr 5 Gra= ;e. lapori an 't '.rongei j tkte )or!og~ ':hip:  m NIEUWE NEDERLANDSCHE venha6ê. eri liever verkoren naar hun Vaderland te; rug te keeren, welker plaatfen terftond door Hollandfche Officieren vervuld zyn. De Heer Fitzherbert, Gezant van Groot-Brittannie te Brusfel, maar thands, nopens de Vredesonderhandelingen , Gemagtigde te Parys, heeft uit naam van den Koning van Groot-Brittannie door middel van onze Afgezanten te Parys, de vaandels der Schotfe Brigade,, welke Engelfche waren, van de Algemeens Staten te rug gevraagd, die men geenzints twyffelt, of zullen geredelyk uitgeleverd en door Vaandels der Republiek vervuld worden. Ter dezer gelegenheid zal. het niet ongepast zyn, dit Historifch Berigt van de Schotfe Brigade mede te deelen. T"\eze Brigade onderfteld men, dat omtrent het ^ jaar 1570 in dicnll van de Staten Generaal getreden is, doch zonder eenig Nationaal Contraci of Capitulatie. Zy wierd geformeerd in VryCompagnien , door verfchillende perfonen , welke in het gevolg van eenige Edellieden derwaart getrokken waren, en men onderfteld, dat yder voor zich en zyn Corps een byzonder beding maakte. In den dag van Remniat , by Mechelen , in 157 8,betoonden de Schotten en Engelfchen eene ohgemeene dapperheid. Strada, dat gevegt befchryvende, zegt: Zy trokken hunne kleederen uit en vogten nakend. Dan dit zal waarfchyrjlyk alleen betrekking'hebben tot de Hooglanders, die hunne kleederen zullen uitgetrokken" hebben , om met minder belemmering te kunnen vegten. In het jaar 1S79 verrastte de Kolonel Balfour Menin,^,et dit Regiment en maakte het Spaanfche en Walfche Garnizoen krygsgevangen , met een aeer gering verlies van zyn kant. Ir  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 555 ïn het jaar 1588, by het merkwaardig beleg van Bergen-op-Zoom door den Prins van Parma, ge. droegen zich de Schotten te Bergen-op-Zoom,on«, der het bevel van den Kolonel Soot, en te Tholen, onder den Generaal Balfour zeer dapper, en door een gelyktydigen uitval van Bergen op-Zoom en, Tholen bragten zy veel toe tot het opbreken dier t belegering, welke twee dagen daar na voorviel, 1 hebbende in dien uitval een groot gedeelte van de Spaaufche Werken vernield. In liet jaar IJQO behaalde Kolonel Balfours Regiment grooten roem en Rond veel uit, in de Belegeringen van Zutphen, Deventer, Nymegen en Hutat, en in 1593 leed dit Corps zoo vee! in de gedenkwaardige Belegering van Geertruidenberg, dat Prins Maurhz den Generaal Balfour met zyn Regiment aldaar tot Garnizoen beftemde, dewyl zyn Broeder, Prins Hendrik, destyds nog te jong was, om Urm het Gouvernement te laten. In het jaar 1594 werd Walraven, Heer van Breedecrode, en Mr. Jakob Walk, in Ambasfade gezonden aan de Staten van Schotland, om Koning jakobus te feliciteren met de Geboorte van zyn Zoon, vragende tevens om Peters van den jongen Prins te wezen , en bragten een gefchenk van twee gouden Bekers, welken zy , in eén gouden Doos, den Koning aanboden; benevens een Lyfrebt van 4000 gulden 'sjaarlyks voor den jorgen i: Prins rot dac hy 21 jaren zoude bereikt hebben. I' By het terugkeeren van deze Ambasfadeurs gin» | gen verfcheiden SchotRhe Edellieden met hen en li bragten S500 mannen in het Leger van Prin$ Ij Mauritt. In 1599 leden de Schotten geweldig by de bele«gering v«m Bommel en in irïoo (Ireden zy dapperillyk in den befaamden llag van Nieuwpoort. 600 ï Schotten , 2 Veld-Officiers, 8 Kapteins en eene imemp,:e Onder-Officieren fneuvelden in den flag, i en hunne dapperheid bragc zeer veel toe tot het : fortuin van dien dag. Ee a Het 'sGrA- /knhaÏE. ïfi/ïon ^erigt W schotfe brigade*  395 NIEUWE NÈDERLANDSCHE VCNHA' GE. Hiflor. Berigt der Schotfe Brigadi Htf gedrag der Enge'fchen en Schotten in de' beruste belegering van Oftende, die in het jaar jnar »6or begon, en drie jaten duurde , w,;s zeer roerarugtig. De Engelfchen wierden gecommandeer; door de Lords Willoughby ea 'Fere, en de Schotten door Balfour en Sinclair, wier moed en dapperheid veel toeöragten tot die gedenkwaardige verdediging, welke Spanje 78000 mannen, des» ■.zelfs- beste Officiers en eene onnoemlyke fomme gelds koste, en fchoon de geheele magt van Spanje tot die belegering gebruikt wierd, was egter Sptnola ten laatften genoodzaakt het oeleg op te breken en met fchande af te trekken. Gedurencle dat beleg, waren 'er eenigen van deze Schotfche Brigade in het land van Cadfand en verdedigden zieh aldaar loflyk tegen een groot Corps Spaadfchen , die hen van daar trachten te verdryven. Het twaalfjarig beftand in 1609 gefloten zynde , vielen 'er in al dien tyd geene gedenkwaardige Zaken voor:- dan bet is egter zeker, dat de Schotten . gedurende het lev7 ' Brigade'zich by alle gelegenheden met eer, roem icn dapperheid gedragen heeft en van grooten dienst 'voor de Republyk geweest is, zynde hec gedrag < dat zy in de Belegering van Bergen-op/Zoom m ] 1747 gehouden heeft daar van het laatite en on1 tegenfpreeklykfte bewys, Hun Hoog Mogenden hebben eenen brief . ontvangen van den Grave van Rechteren van .Borchbeuningen, Hoogst Derzelver Envoyé [.Extraordinair aan het Hof van KoppenhaLgen, gedagtekend den 4 February 1783,110hpens deszelfs genomeneberigten, ingevolge H. J14. Mog. befluit van 13 January, betrekkelyk ; het genomen Engelfch Vaartuig the Lark; t l'welk de Deenfche Envoyé hier in's Hage op p nieuws by eene Memorie heeft te rug [geëiseht, als binnen het grondgebied yan IDeenemarken prys gemaakt; gelyk mede i omtrent het gebeurde te Helgoland, waaro[' ver de Deenfche Gezant op nieuws voldoe1 ning gevraagd heeft. De Heer van Rechteb ren, hadt zig by de Ministers van Frankryk, Spanje , Zweeden , Rusland en Pruisfen \ vervoegd, om hun Advys te vragen , of de .Zandbanken, voorby Helgoland moesten gebekend worden, tot het Deenfche Grondgelbied, ofwel tot de ruime Zee te behoren; ^waarop die Heeren, niet in hunne waardigfiheden, als van de gevoelens hunner Hoven nniet onderrigt zynde, maar als hun byzon!,(der begrip, verklaard hadden, te meenen,' < dat fchoon die Banken buiten het bereik van Ft Gefchut waren dezelven egter moeften ü gerekend worden tot het Deenfche Grondgebied te behoren, omdat zy niet meer dan Ee 3. een s CkA- VE-HACE.  3s Gravenhagen 398 NIEÜWE NEDERLANDSCBE een myl van de Kust gelegen waren. Op hetandere punt van berigt , om voorbeelden te vinden, hoe Groot-Brittannien die Banken hadt aangemerkt, hadt de Heer van Rechter en geen onderrigting kunnen bekomen. Hierop, is den 21 van February laatstleden door H. H. Mog. befloten, copy van voorn. Memorie van den Deenfchen Envoyé, voor zoo verre die het Vaartuig de Lark betreft, aan het Collegie ter Admiraliteit op de Maaze, en voor zoo verre het gebeurde op Helgoland aangaat, nevens de Misfive van den voorn. Grave van Rechtveren, aan het Col-' legie ter Admiraliteit te Amfteldam te zenden, om H. H, Mog. daarop te dienen van ïiader advys en berigt. Den 6 Maart 1783 zyn hier van de Puye van de groote Zaal van 't Hof voor den Have van Holland ter zake van lyfftraffelylte misdaad ingedaagd, de drie bekende voortvlugtigen, de Vermeulens, Vader en Zoon, en den Zweed Undehn, omme tegens den 28 der aanffaanden maand te verfcheinen. De Advokaat Luyken blyft in deze zaak de post van Procureur-Generaal waarnemen. Gedurende de ftilftand van wapenen zyn de Bedeftonden door de Staten van Holland en Westfriesland opgefchort: gelyk ook door H. H. Mog. ten aanzien der Generaliteits, Eanden. Den 8 Maart, zynde de 35 Verjaardag van Z, D. Hoogheid, den Prinfe Erfftadhouder, is  JAARBOEKEN, Mam, 1783. 399 i is hier naar gewoonte gevierd. Ten tien uuren j kwam de Vorstmet beide Jonge Prinfen, en een * talryk gevolg op het plein, waar het kr ygsvolk L gewoonlyk vergadert. Zyne Hoogheid ging fa met de Jonge Prinfen langs de ryen gewaI pende Soldaten, onder het ontvangen van de I gewoone krygseerbewyzingen , en liet verv volgends de manfchappen voor by trekken. ; Hier op verfcheenen de aanzienlykfte perfoj naadjen, zo in 't krygs- als ftaatswezen, ten j Hove , om de pligtsplegingen van gelukr wenfchen af te leggen. De Zee - Officieren, ■ welken den voorvang hebben, hadden Jonkheer van Wassenaar Lieutenant-Ad! miraal van Holland en Westfriesland aan ! het hoofd, die aan den Erfftadhouder, KapI tein en Admiraal Generaal den navolgende aanfpraak deedt: DOORLÜGTIGSTE VORST! Her is met eene onuitfpreekelyke aandoeninge van vreugde , dat het Corps der Marine den I dag weder ziet, waarop zy Jaarlyks de Eer hebben 1 hunnen Dierbaaren Chef te mogen begroeten, en ] aan Hem te betuigen die gevoelens van Herbied, I waar meede zy voor deszelfs Doorlugtige Perfoon ] eu Huis bezield zyn; en welke dagelyks meet I en meer toeneemen, deelgenoten van hec lot huni ner waardig Hoofd, en even als Ily het voorwerp 1 van de vuilite Latterfchriften, die dagelyks ver| fpreid worden , door eene na verandering dei i conftitutie hakende hoop, om Uwe Doorlugti ] ge Hoogheid de, Liefa^ te ontoeemen van een I Natie, die met zo yeeFrceden aan üw Doorlugtij I Huis is verknocht gé-Weeft; hebben zy hun eigen Ee 4 lece 'sGra- venhase.  V,.N:1A Aan- yan den. JJeut. Admiraal'vanWasfeDaar . Hoog. hèid.' i « i i i è f i i i t 8 v il 'Ir 4«q NIEUWE NEDERL/iNDS.GflEt Hoon, welke men hun Chef aatige.iaan heeft; van wie.jS onvermoeide yver en zorg omtrent het beitier zét £ZvZy h?tCT a!reénige andere Burgers, deIZ Kepub)icq kunnen oordeeien en ook overtuigd' zyn. Het is dart met alle Blymoedigheid, dat zv deeze geleegentheid waarneemen, om, na aan goorlugnge Hoogheid gewend te hebben? d"t hy deeze Ldg n0g veel Jaaren, onder het genot van iv ,^fn 'l^^r^eningen'mag beleevcn , zy uwe Drorlugnge Hoogheid op hetp>óti<»ft verzeekeren van dé zuivere agting én aankleevfng van net Corps, aan'hunnen Admiraal Generaal e?vah hun-'e bereidwiliigheiJ, om alles op te offeren tot SIS?tleVa? de door °nze Voorouders zo duur gekogte Vryheid. Zy zyn overtuigd, dat men de", seive, aan de Doodugtige Voorvaders 'van Uwe Dcorlugtigfte Hpogheid verfchuldigd en datde Republicq niet kan beftaan zonder een Eminent iüotd; zy verlangen dat de misleide' Natie eens ie ogen zal openen, om door zig zelve van de Po[ingen van Uwe Doorlugtige Hoogheid tot welzyn 'an uit Land gedaan, onpartydig te oordeeien, waardoor dan het zo nodige vertrouwen in !den erzoon van Uwe Doorlugtige Hoogheid weder al herteeven. Laatftelyk wenfchen zy, dat den Ï^MV9? veele Jaareo Uwe Doorlu-tig-e Hoogheid, Köninglyke Gemalin en de drie Vöri telyke Spruiten zal bewaren, en eindigen-met Uwe Joorlugtige Hoogheid alle hunne Perzoonen en ermogens aan te bieden, op• zodanige wyze als Iwe Doorlugtige Hoogheid tot handhaving van de ;?fnT0^ Conft""tie,dezelve,zo welalsBur. ers,als Officiers van dit Gemeene beft , zal pelie;n teemployeeren, recommandeerendehun Corps i uwe Doorlugtige Hoogheids Hooge Protedlie. De Franfche Afgezant, Hertog DelaVauWon, hadt,als naar gewrponte, een byzon- ' der  JAARBOEKEN, Maart, 1733. 4f't der gehoor, van ruim een-halfkwaptieruars, "en vervölgends, de andere Vreemde Gezanten, als mede de Poolfche Graaf Oginsky, die zig zedert eenigen tyd alhier bevindt. Des namiddags was groot middagmaal ten Hove , en des avonds zogenaamd cour op 't oude Hof. Veele Ingezetenen hebben zo cloor het uitfteken van vlaggen als anderzints hunne vreugden betoond; de St. Antony of Geestbuurt heeft ook hunne huizen verligt. Wy hebben hier voren gefproken van de klagten van den Koning van Pruisfen over zeker Brief over de ware oorzaakvan' s Lands ongeval (zie N. Nederl. Jaarb. 178a bi. 1551 en hier voren bl. 50 Letter D.) De Bondgenoten hebben hier op het volgend antwoord den 20 Maart vaftgefteld. 1^ gehoort bet rapport van de Heeren van Lynx. H?n , van Zwaanenburg en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaaken van de Plakkaten en Reglementen , hebbende ingevolge, en rer voldoeninge van derzelver llefolutie Commisloriaal van den ia dpzer geëatamineert de Propofuie en Refolutien, van wegens de Heerèn Staaren van de Refpective Provintien, alhier ter vergadering gedaen en uitgebragt op een Memorie van den Heer Thulemeyer, Extraordinaris Envoyé van Zyne Majefteit den Koning van Pruiffen, u'it naam van Hoogftdenzelven, zich bekladende over de ftrafwaardige wyze , waar op zeker Laflerfchrifc, getituleert, Brief over de waare oorzaak tan, 's Lands ongeval, onder andere de Perzoon van Haare Köninglyke Hoogheid, Mevrouwe de Princes van Orange en Nasfau , op eene allerverfoeijelykfte wyze wordt behandelt en ten toon ce* Ee 5 fielt% gë.  'sGra- VENHAC£. Antw. van 11, 11. Mog. op deklagten van Pruisfen wegens zekeren iriefenz. i t i 1 •\ f t i ? 8 ft d n: rt k 402 NIEUWE NEDERLANDSCHE Relt: Waar op gedeübereert zynde , is goedgevonden en verftaan , dat aan gemelde Heer van Thulemeyer, tot antwoord op de voorfz. Memorie zal worden toegevoegt: dat Haar Hoog Mogende met gecn_ minder indignatie als Hoogftgedachtc Zyne Majefteit vernoemen hebben, de ongehoorde , alkfints verfoeijelyke ftoutheid, waar mede een onbekent Schryver, onder andere de dierbaare Perfoon van Haarr Köninglyke Hoogheid heeft duiven aantallen. Dat de groote en be mmcelyke hoedanigheden van Haare Köninglyke Hoogheid aan Haar de eerbied , hoogachting en liefde van een iegelyk met recht hebben doen verkrygen, en deeze Staat zich aan Zyne Koninc' lyke Majefteit ten Hoogften verpligt rekent. deeze waardige Princes aan hunnen Erf-Stadhouder tot Gemaalm te hebben willen fchenken- dat zoo haaft het voorfz. Lafterfchrift, uit haat en nyd teegen de deugt gefprooten, ter kenniffe van Haar Hoog Mogcnden is gekomen, zy, voor zoo veel het Reilorc vsn de Generaliteit aangaat, daar te?en de nodige voorziening hebben gedaan en loen emaneeren een Placaat, waar by, ter'ontlekkmg van den Auteur of Auteurs van het vocrchreeven Libel en derzelver Complicen, hebben lelooft een Prsemie van een duizend goude Ry an dien geene, die zal aanwyzen f zoo dat dezele m h inden van de Juftitie geraaken en van het ait z il worden overtuigt) den maaker, fchrvver f drukker van het zelve Libel, met belof e van npumteit, by aldien de ontdekker of aanbrener *oude mogen weezen medepligtig: en waarbv 7ders een boete van zes duizend Gulden hebben eftatueert, tegen het nadrukken, uitgeven, dismineeren of verfpreiden van het boovengemei; Libel, booven en behalven de ptsne van BanIfementen voor altoos : of andere arbitraire corctie, na esitremie van z=aken. Dat Haar Hoog Mogende ook aanftondsdaar van ïnnis hebben gegeven aan de Heeren Staaten van de  JAARBOEKEN, Mam, 1783, 403 j( de Refpective Provintien, welke allen met dezelr ve icvcr en promcitude, door afzonderlykePlakaa- ten , daar tegen hebben gevigileert, en door hec 11 belooven van groote praemien, en verdere fchik1 kingen, de nodige voorfiening daar tegen gedaan, 1 met verklaaring , om niet te zuilen nalaaten, de i|l hand aan de executie der geftelde ordres ce zul\. Jen houden, en dat by aldien hec mogcegebeuren. i dac of de Auteur; of de Drukker, of Uitgever j van het voorfz. Libel ontdekt mogten werden , ' ftaat gemaakt kan worden, dae'dezelve op het ri< | goureuite zullen werden geftraft. Wy hebben in ons voorgaand Stukje ge! fproken van eene byzondere last, die Jonk|'. heer van Heyden van Reineftein, Kamerheei ( van zyne Doorlugtige Hoogheid, aan hel I Franfche Hof van wegens de Prins Erfftad ! houder was gaan afleggen. Hoedanig die i last ware, is zeer geheim gehouden. In eei ! zeker Nieuwspapier wierdt verzekeVd, „ da . 5, de Commisfie van dc Heer van Heyden vai i„ Reineftein is geweest, om aan Z.Majeftei j' „ den Koning van Vrankryk te verzoeken, on \ 99 het belang van den Prins Stadhouder bj , de aanftaande Vredehandelingen te begun ] 5, ftigen; dat hy daar toe een Conferentii 1 , verzogt heeft met den Heer Graave d< ] a> Vergennes, die het zelve aan hem geac j „ cordeert heeft, tervvyl de Heer Graavi } 5, de [Aergennes , de Heer Brandfen onzei Minifter verzogt heeft op dat zelfde uur b; j 33 hem in 't Cabinet te zyn ,• dat de Heer va, n Heyden op de beftemde tyd gekomei „ zynde, en de Heer Br and fen aldaar vin 5, dende,in tegenwoordigheid van den Hee: Brand 'sGra- venha- cè. Antw. van H. H. Mog, op de kïagten van 1'ruisfen wegens zekeren brief enz. l r 1 i .  4«H NIEUWE NEDERLANDS "HE VÉNHA „ Brand/en zyne Commisfie van wegens ■ „ den Heer Stadhouder, tcndeerende° ah „ hier voren, heeft afgelegd; waarop de s, Heer de Vergennes aan de Heer van Hey„ den heeft geantwoord, dat de Républiek „ de dadelyke bewyzen van de toegenegen^ „ heidvan Zyn Majefteit hadt ondervonden, „ en dat dezelve by de Vredehandelingen „ niet zouden uit het oog verloren worden, „ dat het belang van de Republiek een en „ 't zelve met dat van het Huis van Oran,; ge zynde, het natuurlyk was, dat met het „ behartigen van de belangens van de Re^ „ publiek, die van 't Huis van Orange fton„ den bevordert te worden; maar dat Zyn „ Majefteit niet kon afzyn zyne verwonoe-' „ ring te betuigen, dar^zy, die zyne Ma„ jefteits belangen in Nederland waren toe„ gedaan , als gerebuteert wierden,- waar„ mede de Conferentie zoude zyn afgelo9* Peni en die Graaf daar op vertrokken zyn. „ naar BrusfeI,om den i5den dezer in 'sHa„ ge te retourneeren." Gemelde Heer van Reineftein uit Frankryk te rug gekeerd zynde, heeft tegen voorfz. berigt in dat zelfde Nieuwspapier dit volgende bekend gemaakt: „ By myn retour uit Parys, gezien hebs, bende m de Diemermeerfche Courant van „ den $den dezer , zeker Misfive, zoo als „ men voorgeeft uit Utrecht gefchreeven , 3, welke betrekking heeft op myne verrig„ tingen aan het Hof van Vrankryk, en al„ zoo den inhoud daar van geheel en al ver- >, draait  JAARBOEKEN,- Maart, 1783. 405* 1, draait en bezyden de waarheid is , zoo neerne ik by deeze de Vryheid te verzoe- 5, ken, om byfuwe volgende Courant het mis35 leid Pubïicq dien aangaande na behooren te desabufeeren, en uit goeder hand te ih- formeeren, dat nog het voorwerp myner „ Commisfie, nog de wyze waar op dezel- ve is afgelegd, nog den uitflag daar van „ met het gepofeerde in bovengemelde Mis- five , eenige wezentlyke overeenkomst9-, heeft. „ 'sHage den 14 Maart 1/82. P. A. Grave van Heyden." Op het Huis van Prins Maurits alhier, alwaar , door eenen daar toe benoemden Hoogen Zee-Krygsraad, verfcheide zittingen gehouden zyn ten onderzoek van het geen betrekking hadt tot het ftranden van het verongelukte 's Lands Schip Zierikzee , onder bevel van Kaptein Haringman (zie N, Nederl. Jaarb. 17812. bk 1,92 en hier voren bl. 383 .cn volgg.)is den 17 dezer maandl eene Sententie in die zaak uitgefproken, by welkers 'flot door den Hoogen ZeeKrygsraad wordt verklaard; Dat in het ge* „ val van het ftranden van 's Lands voorn, Schip Zierikzee,en vooren na hetzelve, * door den bovengem. Kaptein Haringman • en deszelfs Officieren en Gemeenen , alles ?, aangewend is, wat men van goede Officie- 2, ren, kundige Zeelieden en Scheepsvolk ?, kan verwagten ; abfolveerende de meer- . n gemelde Hooge Zee-Krygsraad derhalven „de- 's G£Ai v Fin HA" GE.  405 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- veniiage. 1 I 2 t C g n j v d j „ dezelve van alle bedenkingen, welke dien „ ter contrarie hadden kunnen of mogen „ werden gemoveerd, met compenfentie der ,, kosten van den Procesfe". De compenfatie van kosten van het regtsgeding, verkort geenzints den onfchuld van den vrygefprokenen, maar heeft plaats daarom , dat de Heer Kaptein Haringman zelve dezen krygsraad, zal verzogt hebben. Wegens des vredenonderhandelingen verneemt men , dat het voorlopig advys der Provincie Holland op de voorftellen van den Heere Fitzherbert, den 4 Maart ter Vergadering van H. H. M. is ingebragt. Het zeize bellondt uit vierpunten. I. Dat men geeïen afitand hoegenaamd aan Engeland doen *M. II. Dat men eene vrye Vaart begeert op len voet van het verbond der gewapende on:ydigheid, zoo als het door Rusland is ontvorpen. III. Om aan te dringen op eene ge'oegelyke fchadeloosftelling voor de geledete fchadens. IV. Eeindelyk wegens het zenlen van eenen gezant van hier naar Londen. Mi advys by H. H. Mog. gelezen zynde, ebben onmiddelyk vyf Provinciën in het elven toegeftemd. Zeeland alleen drong aan im het befluit, al was het nog maar eenen ag, op te houden: doch het is aanftonds enomen, en een postboden met hetzelven aar Parys afgevaardigd. De te ruggave van Jegapatnam, en de vrye vaart volgends het erbond der gewapende onzydigheid, zyn e hoofdpunten, op welke men zal aandrin;n. Egter zyn van wegens de koopluiden,* die  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 407 die groote fchadens geleden hebben , verzoekfchriften by H. H. Mog. ingeleverd, dat van de -fchae vergoeding niet mogt worden afgezien, of, zo ja, dat hen dan door andere maatregelen mogt worden te gemoed gekomen. Men verwagt ook met den afgezonden Postboden by zynen te rugkomst Engelfche paspoorten , tegen de Hollandfche, die reeds ten getale van 200 verzonden zyn. Ook hebbende kooplieden van Dordrecht, Amfteldam en Rotterdam by verzoekfch riften aan H. H. Mog. verzogt het aanfiellen van Confuls in Noord-Amerika, volgends eene ontworpene verdeeling en pJan van Inftruclie of Lastbrief voor dezelvea. Maar om lot de Vredensonderhandelingen met Groot-Brittannie, door tusfchenkomst en bemiddeling van Frankryk te rug te keeren; zie hier eenen brief, van het grootlte gewigt, door onze Gezanten aan het Hof van Frankryk herwaards overgezonden, gedagtekend den 15 Maart en van dezen inhoud: HOOG EDELE GESTRENGE HEER! T^a den ontfangst van haar Hoog Mog. Refolutie van den 4. deezer, genomen op onze depêche van den 20 January daar bevorens, waar by wy verilag hebben gedaan van den toeftand der Vreedes Negotiatie, hebben wy niet nagelaaten de eerRe geleegendheid waar te neemen, om den Heer Grave de Vergennes, met communicatie van den inhoud onzer nadere Inftruftien op het ernftigfte en met dien aandrang, weike het belang van de Republicq vorderde en de conüdei-atienvan eige interesfe van 't Hof van Frankryk overvloedig / fiip- 's Gravenha- ue.  4o8 NIEUWE NEDERLANDSCHË Brief van tle Gezanten der Republiek orel de vredensonderhandtlhigen' 1 fuppediteerdefi, te verzoeken, orn zyn Majefreir. wel te willen disponeeren , om aan den 3taat tü doen ondervinden dat appuy en die kragrig*; intefventie, waar op Haar Hoog Mog. uit hoofde van de gegeevene, en zob dikwils herhaalde verzeeketingen zig hadden verlaaten. Wy wenfchten gaarne het genoegen te kunren hebben, U Hoog-Ed. Geb. by deezen te informeeren , dat deeze poogingen een volkoo jien fucces hadden gehad,, dan, hoe zeêr zyn Excellentie ons wederom heeft herhaald, dat de Koning altyd geneegen bleef de Republicq, zoo veel in zyn vermogen was, te föutereeren en deszelfs belangens ter harte te neemen , kunnen wy nogtans fJ Hoog Ed. Geftr. niet verbergen , dat wy geene de m'inlte grond hebben gekreegen om te kunnen hoopen, dat dit Hof de Conditiën,in voegen die do;ïr ons zyn vr.orgefteld , hoe billyk èn gemaatigd dezelve ook moeten voorkomen, rhet efenig fucces zal willen of zal kunnen appuyeeren. De Heer Grave de Vergennes , fcheen zelfs gefurprenneerd te zyn over de weinige dispofitie, die men toonde, om in de omftandigheden, w.:ar in de zaaken gebragt waren, door den ongelukkigen lóóp van den Oorlog , waar van wy zelve door Dnze inactiviteit voor een gróót gedeelte öorzaat waren, eenige toegeevendheid te gebruiken , eh :oniidereerde ,• dat 't blyven ffaan op onze gedaané :isfchen ,meer te kennen gaf een lust om den Oorogy waar van de Republicq, zoo hy zeide, mis.' Fchien de zwaare last zoo zeer niet had geveeld, ils de Hoven van Frankryk en Spanje, te contilueeren, dan orn zig met Engeland te willen beyreedigen.- Hy begreep, dat hoe onaangenaam 't ook wasf >m tot eenige cesfie te komen, en van zyne ge/orderde pretenfien te moeren afgaan, men egter ie omltandigheden moest confulteereh en voor de noodzakelykbeïd zomtyds moest wykeh ?  JAARBOEKEN, .Maart, 1783. 40* Hy allegucerde daar toe het geval van Frankryk zelve in de voorige, en dat van Engeland in de tegenswoordigen Oorlog, en drong in, het byzonder aan , dat hy zig zoo veel moeite had gegeeven , om het Hof van Londen te doen defifteeren van haar eisch op Trinconomale, 't geen van zoo eene importante aangeleegenheid was voor de-Republicq en waar op de Engelfche Minister met zoo vetl hevigheid had blyven urgeeren, en dat dit 't Ultimatum was, waar toe hy 't had kunnen brengen. Wy hebben vervolgens aan zyne Excellentie in detail meede gedeeld de particuliere inlr.rucr.ien ,die .haar Hoog Mog. ons op yder poindt. afzonderlyk hadden toegezonden, cn fpeciaai te kennen gegeeven de nuttigheid en noodzakelykheid, dat, ingeval het Hof van Londen niet mogt kunnen worden geperrnoveert tot een erkentenis van de vrye Navigatie, de Hoven van Frankryk en Spanjen, mitsgaders America, de principes van het verbond van gewapende Neutraliteit kwamen te adopteeren en zig met de Republiek vereenigden, om dezelve te doen nakomen en obferveeren. Gelyk wy meede by dezelve op 't kragtigfte hebben geinfteerd op de picefta'ie van de belofte, dat het Hof van Frankryk buiten de Republicp, tot geen definitif Tractaat zoude overgaan, dan wy kunnen ons niet vleijen in dit alles veel beter gereusfeert te zyn; zyne Excellentie voerde ons ten aanzien van het eerfte poincl te gemoet, dat hy zeer twyffelde, of Engeland wel zoude te disponeeren zyn tot de erkentenis van.de vrye Navigatie, overeenkomftig de principes van dc gewapende Neutraliteit, dat zy geheel ongeneegen was die te adopteeren, en dat den Staat aan die erkentenia ook weinig zoude hebben , dat Haar Hoog Mog. het regt van de Neutraale Vlag zelve moesten doen refpedteeren, en dat wy vervolgens op de erkentenis niet verder blyvende ftaan, aan de Engelfche Minister in F f, gepaste 's Gra- VEMHAUE. Brief van de Gezangen der Republiek over de vreiensonderhaniclingen.  440 NIEUWE NEDERLANDSCHE 3sGba- vmm- ce, Briefvm de Ce- xanlert der Re* publiek over de iredeaS' cnder- hande- lingen. gepaste termen het Declaratoir konden doen , waag toe wy gelast waren. Dat wy aan den Ambasfadeur van Spanje er> de Ministers van Amerika cok zouden kunnen infi*nueeren de nuttigheid, orn met de Republicq. te concurreeren tot aanneeming van de gemelde prin-. cipes, en dat, voor zoo veel dit Hof betrof, de de Koning niet alleen was van 't Syfthoma van de gewapende Neutraliteit voor zig aan te neemen , en dat hy reeds van ter zyde had of zoude doen te kennen geeven, dat men zelfs geen zwarigheid zoude maaken, om die by eene Commercie-ïractaat met de Republicq te erkennen, zonder dat hy nogthans zig heeft gelieven te expliceeren, of men meede geinclïoeerd zoude zyn, om daar van niet de andere belligereerende, ofwel nubevreedigde Mogendheden eene gemeene zaak te maaken. Ten aanzien van het tweede poincl:, namentlyk de volkomen reftitutie der geconquesteerde plaatzen, verklaarde hy rondelyk, geen kans ie zien om die aan de Republicq te bezorgen; dat hy zig, tot op het afbreekenvan de Negotiatie,in de bres hadde gefteld voor de Confervatie van Trinconomale, maar dat hy Negapatnam niet hadde kunnen fauveeren, dat zo de Republiek maar iets hadde gehad. om in compenfatie te kunnen brengen , de zaaken zig daar omtrent ook misfehien gexnakkelyker hadden kunnen fchikken , maar dat zulks niet zynde , men, zonder eenige facrifice te doen, op geene bevreediging konde hoopeu, ■ Met opzigt tot de prtetenfie van een ongeneerde Navigatie in de Oosterfche Zeeën, was by meede zeer Cauteleus,om eenige belofte te doen, tot bevordering, dat Engeland van die preterfie zoude afzien, dan hy fcheen egter te begrypen, dat men van de zyde van de Republicq geneegen zynde, om na een behoorlyk eciakcisfement in conferentie te komen over de arrangementen, die, zoo tot wegneeming van de voorgegeevene géncs ten ckezen opzigte, voor zoo ver die gegrond  JAARBOEKEN* Maart, 17B3." 4*1' grond mogten werden bevonden j als tot ophef fing, van "de bezwaaren , die de Nederlandfcb Compagnie meermaalen ter kennisfe van het En' gellche Hof hadde gebragt, wegens de belemmeringen van den Handel, zoo in Bengalen al: elders >, zouden kunnen gemaakt worden, het zelve Plof geene zwaarigheid behoorde te maaken} om zodanigen vooiflag te accepteeren. Terwyl hy vervolgens > met relatie tot het geVorderde dedommagementjons heeft tot antwoorc gegeeven, dat hy niet voorzag, dat men van dt kant van Engeland zoude willen komen tot benoeming van Commisfarisfen , om 'c zelve te reguleercn» 4 Dat het Hof van Spanje in den voorigen Oorlog ten zeiven einde meede de allerkragtigfte de voiren had aangewend > dog dat zulks van geen '< minde viugt was geweeft en men 't na onophoudclyke discusfien niet veruer had kunnen brengen , dan het geen nu aan ons meede wierdvoor> geflagen. Hebbende hy ons eindelyk op de gerel'tereerde jnftantien tot praftatie van de belcfte van buiten de Republicq tot geen difinkif Tractaat te zullen overgaan , zonder zig eenigermaate tot die prsftatie te willen engageeren , gezegd , dat ydei Mogendheid zyne conveniefitien moest combineert n, dat de Republicq de haare calculeerde, dat de Koning, wiens Ryk door den .Oorlog zoo ge* leeden had, genoodzaakt was dit ook te doen, dat men na een einde van zaaken verlangde; dat, zoo men zig Rerk had gepresfeert, hec definitif Tractaat al had kunnen gefloten zyn, maar dat men ceniglyk om tyd voor de JNcgotiatie van den Staat te winnen j daar meede hadde getardeert, cn alleen met dat oogmerk ook Couriers na de Hoven van W eenen en Petersburg had gezonden, om een Mediatie te vraagen, die gehbel ocnoodig en van geene de minfte nuttigheid was; dat hy hoopte, dat wy van die tyd gebruik zouden maaken en on* in Ff 2 ftaat ;4sGrA* :ve^ha* 'ge» B'riefvan de Gezantender Republiekover dé vredensonderhandelingen*  'sGra- VENHA- Briefvan de Gezantender Republiekever de ■vredensonderhandelingen» \ -Uk- 1 ~m NIEUWE NEDERLANDSCHE Raat Rellen, om tot die algemeene onderhandeling meede te concurreeren. Wy hebben tegens dit alles wel weder alle mr> gelyke argumenten aangewend, om den Heer Grave de Vergennes te doen begrypen de onbillykheid, die in zoo eene behandeling refideerde, en de nadeelcn , die niet alleen de Republicq , wanneer zy geabandonneerd wier ), te wagten had9 maar ook de desavantages, die daar door by confequentie op dit Ryk zouden neder komen, dan U Hoog Ed. Geb. zal met ons ligt penetreeren, dat, na de tournure, welke de zaaken thans hebben genooroen en de magteloosheid van apouy, waar in dit Hof door de geprecipiteerde teekening der prailiminairen vervallen is, al 't zelve weinig ingresfie heefc gevonden. Wy zvn vervolgens nkt in gebreken gebleeven, om zander cemg tydverzuim aan de Heer FitzHerbert, meede openi.ig te geeven van onze nadere inftructien, en hebben in de conferentie daar toe aangelegd, op 't kragtigfte geinftecrt, dat aan de zoo billyke en allezints regtmatige conditiën van onze zyde voorgefteld, mogt worden voldaan , maar wy moeten Ü Hoog Ed. Geb. tot ons leedweezen informecren, dat wy het ongeluk hebben gehad, by gemelde Heer zulke dispofitien te reneontreertn, die ons genoegzaam alle hoop tot eene billyke reconciliatie benomen hebben. Hy heeft ons wel herhaald, dat de Koning zyn Meester volkomen genegen was om zig met de Republicq, op billyke voorwaarden te vereenigen, maar te gelyk egter daar by gevoegd, dat de laatfte propofitien doorhem gedaan, als ten uiterften billyk wierden aangezien; dat die ook 't Ultimatum waren, welke hy order had om voor te Rellen, dat de Heer Grave de de Vergennes, die zig zo ved moeite had gegeeven om de belangens van de Republicq te bevorderen, "en daar door ook de teruggave van Trinconomale had geëffectueerd die biliykheid zelve hadde erkecd', en dac men mitsdien  JAARBOEKEN» Mam > 1783; 413 dien niet hadde verwagt, dat de Republicq in 't aanneemcn van dezelve, eenige zwarigheid zoude hebben gemaakt ; dat hy doOr zyne Inftruclien ook gebonden was, om daar by te perïifteeren, en zelfs geen bevoegdheid had, om aan eenige andere gehoor te geeven. Wy hebben hem daar op weder geantwoord, dat ha3r Hoog Mcg. deeze voorflagen in een geheel ander dagligt berchouwden, dat dezelve ge-, heel devieerden van die geene, welke wy hadden voorgefteld, en zoo veel te onbillyker_ moesten worden geconfidereerd, als zy gedam wierden aan eene Mogendheid, die zoo onregtvaardig met eene Oorlog was overvallen; dat wy ook niet konden begrypen, hoe dat men dezelve, na dat 'er genoegzaam geen onderhandeling na ons antwoord op zyne Memorie had plaats gehad , en zelfs niet eens de eclaircisfementen, die wy gevraagd had den, gegeeven waren, ons konde obtrudeeren als een Ultimatum , waar tegens men geene andere Argumenten of Propofitien fcheen te willen admitteeren, gelyk wy ons meede niet konden verbeelden, dat de ,Keer Grave de Vergennes, die ten minden de belangens van zyn Hof zoude kennen, dezelve volkomen billyk had kunnen vinden, dog, dat, zulks al eens zoo zynde, de Republicq tot niets engageerde, dat ydere Mogendheid de waarde van haare belangens best kende en over de?elve ook alleen moest oordeeien, en dat't mitsdien geheel vreemd moest voorkomen, dat daar over "door een ander arrangementen zouden kunnen worden gemaakt, %v"ar aan men eenige kragt zoude willen geeven, zonder de argumenten, die voor en tegen zouden kunnen gea'.legueert worden , met de geintresfeerde party zeive in 't vriendelyke te hebben gediscutieerd; dat in Vreedes-onderhandeling de contrafteerende partyen moesten tragten conditiën te maaken, die de duurzaamheid en foliditeit van de Vreede verzekerden, en dat men vervolgens Ff 3 door 's Gra- ve:n hage. Brief van ie Ge - zanten der Re- Publiek iver de ■redens* mder- hande- 'ingen.  4i| NIEUWE NEDERLANDSCHE » s Gra- VENUAa> de Gezantender Republiekover de vredens • onderhandetingen. door onderlinge toegeeventheid en annneeming van gronden van billykheid, de wederzydfcber prsetenfien op dc best mogelyke wyze moest zoeken te eoncilieeren. s Wy zyn vervolgens ongevoelig in een ampel debath van de Materie zelve en van yder poincl: afzonderlyk gekomen, dan, terwyl wy op 't een en ander niets konden vorderen, hebben wy eindelyk omtrent 't eerfte gezegd, datwy hetzelve zouden daar laaten , dog egter aan hem Heer Fitz Herbert moesten declareeren, dat Haar Hoog Mog. de principes van de gewapende ■ Neutraliteit erkend en aangenomen hebbende , zy geene erkentenis daar toe van eenige andere Mogendheid nodig hadden , dat zy de regten van de Neutrale Vlag volgens die principes, als gegrond op het regt der Volkeren, by genoegzaam alle de commercieerende Mogendheden of erkend, of aangenomen, altoos onverbreekelyk zouden houden en daar van nimmer zouden afgaan, of in het minfte glisfeeren. Terwyl wy omtrent de overige verzogt hebben, dat 't Hof van Londen de billykheid derzelver nogmaals in nadere confideratie zoude gelieven te neemen en dat hy dezelve met zyne goede officien zcude willen appuieeren, gelyk wy meede, ten aanzien van het poincl; van eene ongegeneerde Navigatie in de Oosterfche Zeeën , aan hem hebben te kennen gegeeven , dat aan haar Hoog Mog. nimmer eenige klagten waren voorgekomen, dat onderdaanen van de Kroon van Groot-Brittannien in derzelver gewoone vaart na de Engelfche Posfesfien of Handelplaatzen, door of van wegens de Nederlandfche O. I. Comp„ eenigzints verhinderd of gegêneert zouden zyn geworden % maar daarentegen te meermaalen klagten waren gedaan, ten lasten van de Engelfche O. I. Comp. zoo in Bengalen ah elders, zonder dat op de voorfz. klagten , wanneer die ter kennis van hek  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 41 ƒ het Hof van Londen waren gebragt, ooit eenig reguard was getiomen ; dat wy wyders moesten verzoeken ons eenige elucidatie te willen geeven, waar in, door wie, en wanneer de belemmeringen mogten zyn veroorzaakt , ten einde de klagten deswegens waar en gegrond bevonden wordende, daar over, zoo als ook over de bezwaaren van de Nederlandfche Oost-Indifche Compagnie, zodanige fchikkingen en arrangementen te maaken, ds geoordeeld zouden worden te behooren. Op welk een en ander hy ons heeft geantwoord, dat, hoe zeer zyne banden gebonden en zyne ordres precis waren, om niet buiten het bellek van zyn geproponeerd Ultimatum te gaan, ofee nige andere voorflageh daar van afwykende, ovei te neemen, hy r.ogthars zoude hazardeeren daai van aan zyfl Hof kennis te geeven, mits dat wj van onze kant meeJe aannamen, gelyk wy ge daan hebben, om haar Hoog Mog. te informee r n van 't geen hy ons had gezegd, en^fpeciaal dat men geen hoop konde hebben, dat 't Engei fche Minilferie iets meerder zoude lacheeren dan 't zelve reeds had gedaan, of dat 'er by eem verandering van het Miniüerie eenige andere dis p"fitie zoude te wagten zyn, terwyl de vooi naamfte zwarigheid refideerde in de cesfie va: Negapatnam , en dat de Engelfche Compagnie die veel invloed had, en waar tegens men zig nie zoude oppofeeren, onwrikbaar daar opbleef liaan dat hy voor 't overige ons wel konde informee ren, dat de klagten over de gênes van.de Navigt tie voornaroentlyk haare betrekking hadden tc de pasfage door de Moluques, maar dat hy nit wist, door wie of wanneer dezelve veroorzaa! w&ren geworden, en dat daar omtrent nadere eli cidatie zoude vraagen, terwyl hy inmiddels, voc zoo veel de bezwaaren van de Nederlandfche Con pagnie betrof, ons konde verzekeren, dat menvs de zyde van Engeland, niet ongeneegea zouc Ff 4 'sGra* venha.ge. Brief van de Gezantender Republiekover de vredensonderhande■ titigen. r » ► 1 » c t t X 1pr1ne »  4TÖ NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrA- zyn', dezelve ook op eene billyke wyze te repavènhA" reeren,en daar omtrent byde Preliminairendezelfge. de (Hpulatien zouden, kunnen worden gemaakt, als tusfehen zyn Hof en Frankryk, welke meede IBriefvan tegens de handelingen van de Engelfche Compade Ge- "ie in Bengalen klagten had ingebragt, gemaakt zanten waren. der Re. Ditis, Hoog Edele Geftrenge Heer, den fubpubliek Hantieelen inhoud van onze beide gehoudene Con» over de ferentien; Wy zullen nu het nader antwoord van vredem- de Heer Fitz-Herbert afwagten, en ondertusfehen ender- °oze meest kragtigfte devoiren aanwenden en niets hemde- onbeproefd laaten, om de Heer Grave de Vergenlingen. ves te disponeeren.tot bet behartigen van de belangens van de Republicq en de bevordering van een goed einde van onze Negotiatie. Wy hebben de eer met alle hoogagtffjg zyn Hoog Edele Geftrenge Heer, £rV. fJGeteekendJ \ Lestevenon van Berkekroode» Parys, den 15 Maart, 1783. G. Brantsen- fi De onverzettelykheid der Engelfchen, inliet niet willen te rug geven van Negapatnam, het welk de O. I. Maatfchappy van veel belang agt, vertraagt zeer de Vredesonderhandelingen. De verwagte bezending, uit de Provincie Friesland, is alhier den sg Maart aangekomen.  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 4*7 irnen, beftaande uit de navolgende Heeren,! als: wegens Oostergo : Jr. Ulco van Bur-' \maniai Grietman over Leeuwarderadeel, en Mr. Coert Lambertus vanBeyma, volmagtvan Westdongeradeel; Wegens Westergo , Jr. G. F. Baron thoe Swartzenberg en Hohenlandsberg, Grietman over Menaldumadeel; en Jr. E. S. G. J. van Burmania Rengers, Grietman van Wymbutferadeel: Wegens Zeevénwouden , Jr. Frans Juüus Johan van Eyfinga, Grietman over Doniawerftal, én Mr. Regnerus Livius Andringa de Kempenaar, Grietman over Lemfterland: En wegens de Steden, Jr. II. W. van Plettenburg, Burgemeester der Stad Harlingen, en Mr. Beo de Wendt, Raad in de Vroedfchap der Stad Workum, met en benevens den Heer Secretaris, A. J. van Sminia; zynde door eenige Bodens van Staat vergezeld. Het oogmerk dezer Bezendig is, om, ware het mogelyk, by de hooge Bondgenooten eene vermindering in de Quota der Provincie Friesland te weeg te brengen: waar over reeds de gefprekken begonnen en onderhandelingen zyn. Den dag na den aankomst zyn alle deze Friesfche Heeren by den Erfftadhouder tei maaltyd onthaald. Wy kunnen ook nog met zekerheid mei den: „ Dat Hunne Hoog Mogende de Heerer „ Staten Generaal op den 17 Maart, ns „ voorgaande- deliberatie op een Memorif „ van den Heer de St. Saphorin, Extraor dinaL sGra- fENHA3E. 1 t  4i8 NÏEÜWE NËDERLANDSCH^ .$ Gr A- ven hage. 3 ,, dinajr Envoyé van Zyne Majefteit defl i, Koning van Deneraarken, op den 13 Fe* „ bruary laatstleden aan Haar Hoog Mog. overgeleverd,voor zooveel daarby nader „ word aangedrongen op de reclame van het „ Engelsch Schip de Lark , door het Es„ quader van den Kaptein van Gennip > op » oei 9 Auguftus 1782 in de Noordzee ge„ nomen, hebben goedgevonden en verftaan, „ dat aan gemelden Heer de St. Saphorin, ,, tot antwoord op deszelfs voorfchreven „ Memorie, voor zoo ver het Schip de Lark >, aangaat, zal worden toegevoegd, dat aan >, Haar Hoog Mog. tot nog toe wel niets „ naders was voorgekomen, om de vvettig„ heit der Capture van het voorfchreven >, Schip, of deszelfs ingeladen Goederen >, eenigzins in twyffel te trekken; dat ook „ in allen gevallen deze zaak teffens en te „ gelyk met alle zoodanige actiën tot fcha„ vergoeding als anderzins, als men ten dien „ opzigte zoude willen i fuftineren, eigen„ lyk, naar de orde hier te lande, in Jufti„ tie zoude moeten worden onderzogt by ,, het Collegie ter Admiraliteit op de Maze, „ alwaar de Procedures tot dat einde zyn „ begonnen, doch dat Haar Hoog Mog. ver,, meenden, dat de geïntresfeerden waar(, fchynlyk niet gaarne zouden verkiezen , dezen weg, welke aan hun ten allen tyde , was vrygebleven en zelfs ook nog tegen, woordig open ftond; en daarom op de in, formatien, dewelke Zyne Deenfche Ma, jefteit am Haar. Hoog Mog. hadden gelie. s> ven  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 4i5> ,5, ven te geven, zoo nopens deference van' , andere Mogenheden voor hoogstdeszelfs „ Reglementen, opzigtelyk het plegen van 5, vyandlykheden binnen zekeren afftand van „ hoogstdeszelfs Kusten, als met betrekking, „ tot de gunftige dispofitie van hoogstdezelve „ om daar van, by voorkomende gelegenheden, mede te doen jouisferen de Ingezetenen „ vandeze Republyk en vooral tot eene reëele „ preuve van den welmeenenden yver van , Hun Hoog Mog. om, op alle mooglykc j, wyze, de goede verftandhouding metZy\, ne Deenfche Majefteit te cultiveren, wel hadden willen refolveren, om, ten geval'3, le van de gereïtereerde interceslie var „ hoogstgedagte Zyne Majefteit; het Col', 3, legie ter Admiraliteit op de Maze, aan u ', 5, fchryven, om het meergemelde Schip dt „ Lark,met alle de daar ingeladen geweesi „ zynde Goederen, te laten volgen aan der „ zeiver gewezen Eigenaars, onder betaling 3} van de redelyke kosten, welke , op d< J5 behoorlyke bewaring en verzorging daa „ van hier te lande, zoude mogen zyn ge n vallen, en zulks alles in de vaste verwag „ ting,dat Zyne Deenfche Majefteit hoogst J3 deszelfs gunftige en vermogende interceï „ fie by voorvallende gelegenheden aan d „ Ingezetenen van deze Republyk op gelyk „ wyze zal doen ondervinden". Ook hebben de Reeders en Boekhouder van het Kaperfchip de Spion, gevoerd ge weest door Kapt. Jan Olhof, by Request xian H. H. Mog. te kennen gegeven: „ ds s Gra« ?bnha3e. s e t l  420 NIEUWE NEDERLANDSCHE vENUAGE. < Eenige Boekhouders en Reeders van dit Dorp, zyn voornemens, om 10 Vischpin- kcn „ zy met groote verwondering vernomen „ hadden, dat de Gezant des Konings van „ Deenemarken op nieuw geklaagd had over „ gemelden hunnen Kaptein, hem befchuldi„ gende, een kleine Engelfche Slöe-p,fhe John, op het Deensch territoir gene/men re heb„ ben; en teffens dat zy zig bezwaard vonden „ over de Refolutie van H. H. Mog. van den ,, January,om, middelerwyl de Procedures „ by de Admiraliteit van Amfteldam, het ge, Prysfchip by provifie in flatu quo te laai 3, ten: en verzoeken, dat H. H. Mog. pers, fifleerende by hunne Refolutie van "den 5 9, November 1782, die zaak aan de ördinaff j? re Juftitie gelieven te renvoyeeren, om by )5 dezelve beflist te worden; en, ingevalle zy by H. H. Mog. nog eenigen tyd in deliberatie moest gehouden worden, dat ,, H. H. Mog. dan mogten permitteeren, dat de voornoemde prys met deszelfs toebehooren inmiddels tot voorkoming van , verdere totale fchade wierd verkogt, en 1 3 de Penningen daarvan in handen van het: , Collegie ter Admiraliteit te Amfteldam 1 , gedeponeerd; enz". Dit Request is daar- ■ >p"by affchrift aan den Zeeraad te Amftellam gezonden, om deszelfs Advys des wegens aan H. H. Mog. te laten toekomen. ' SCHEVENINGEN,  JAARBOEKEN, Maart. 1783. 421 ken uit te ruften, tot de verfche Haringvis- i fchery, waar door veel arme IngezetenenA aan den kost zullen kunnen geraken. Zyne' Doorl. Hoogheid de Prins Erfftadhouder en eenige andere aanzienlyke Perfonen hebben reeds deel in die Reedery genomen. Amsteldam. Wanneer de Nieuwekerk (wel eer de St. Katharyne Kerk genaamd) na den brand van 1645 herbouwd wierdt,zyn ook de grondflagen tot den Toren gelegd, die zed'erd onder den naam van den 'onvolmaakte Toren is bekend geweest. Tot dien einde waren 4593 zwaare,en 1715 ligtere masten ingeheid, met nog 55 denne masten; te zamen 6363 masten. Den 2,6 July 1647 wierdt de eerfte fteen gelegd: maar tot die hoogte gevorderd zynde, als wy het gezien hebben, is het werk geftaakt, en gedurende 136 jaren onvolbouwd gebleven , nadien men eene verzakking befpeurende, den Toren fchroomde te volbouwen. Dit gevaarte , om 'i welk boven op eene yzexe leuning gezet was, is in die misftaltige gedaante gebleven, totdat op den 3 dezer maand een aanvang gemaakt is met hetzelyen aftebreken. Thans is over de Militaire Jurisdictie in ft licht gekomen de „ Memorie van Conlideratien , op den M Brief en Memorie van Zyne Doorluchtige „ Hoog- !cheenin- ;en.  422 NIEUWE NBDEItLANDSCHE Amsteldam. j, Hoogheid, den Heere Prince Erf - Stadhou„ der, raakende het point der Militaire Ju„ risdi&ie ; gecommuniceerd door de Heeren „ Gedeputeerden der Stad Amfierdam, in„ gevolge het verzoek, gedaan door de Hee„ ren Gedeputeerden der Stad Dordrecht; „ tot het houden van het Groot Befogne, „ bctreklyk tot de voorfz. Militaire Juris- dictie gedecerneerd, mitsgaders ter voldoe„ ning aan de Requifitie der Leden van Hun „ Ed. Groot Mogende , ten einde dezelve Memorie zoude kunnen dienen totformee- ring van het advis, door voorn. Heeren 3y Gedeputeerden , in hunne kwaliteit vai; „ Confiliarii Principis uitgebragt in de Deli- beratien van Hun Ed. Groot Mog. deu 15 5, Mey 1772.. en 17 December 1783." Dit gewigtig Stuk beflaat 79 Bladz. in Folio, en doet deszelfs opfteiler, Mr. F. van Ber, kel , Penfionaris dezèr Stad, veel eer aan, zynde reeds voor ruim tien jaren opgefïeld. Wanneer namenlyk Prefident en Raden van den Hove van Holland, ter gelegenheid van zeker voorval den 4 Maart 1772, eenen brief' aan de Staten van Holland en Westfriesland over de Militaire Jurisdiëtie hadden toegezonden , wierdt dezelve by H. Ed. Gr. Mog. befluit van den 7 Maart gefield in handen van Z. D. Hoogheid, om de vergaderinge daar op te dienen van Deszelfs confideratien en advys. Dit berigt van Z. Hoogheid kwam ook den 14 Mei 1772 te voorfchyn , en \vierdt,, benevens voorfz. brief van den Hove , by de Leden der Staten van Holland den  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 423 den 15 Mei overgenomen , om daar op te raadpleegen. By die gelegenheid, door de Vroedfchap eene Commisfie nopens deze zaak benoemd zynde, is voorfz. Memorie door den Penfionaris van Bêrkel opgefteld , maar , door de verfchillende gevoelens van eenige Leden alhier, toen blyven liggen. Daar thands, ter gelegenheid van het voorval van den Vaandrig De Witte, de raadHagen nopens de Militaire Jurisdictie wederom zyn levendig geworden, en voorfz. twee ftukken , zo de brief van het Hof, als hec Berigt van Z. Hoogheid, by befluit van H. 'Ed. Gr. Mog. van den 27 December 1783 aan het Groot Befogne zyn commisforiaal gemaakt, is die Memorie wederom te voorfchyn gekomen, herzien, hier en daar, dog zeer weinig, veranderd, en door Heeren Gedeputeerden dezer Stad ter vergaderinge van Holland den 28 January 17Ö3, overgegeven. Men is thands ook in andere Provinciën wakker bezig, omtrend dit onderwerp. Nog moeten wy aanmerken, dat het voorgem. Berigt van Z. D. Hoogheid van 1771 gezegd wordt door den Fiscaal van den Hoogen krygsraad,den HcQicTullwg vanOldenbamevekU opgefteld te zyn. Dog daar in hetzelve de Militaire Jurisdictie hier te Lande veel al gegrond wordt op wetten uit het RoomfchRecht, voor al op bevelen van Roomfche Keizers, in het Codex vervat, welke Keizers meest al door geweld op den troon gezet, door geweld regeerden; zo verfcheen 111 gemeld jaar 177a en 1773 een Vertoog,door den GeleerGg den Am- DAM.  424 NIEUWE NEDERLANDSCHE Air- •' ST ELDAM. den De Pilati opgefteld, en uit het Franfch vertaald, om te betogen, dat het R. Recht, in 't byzonder de wetten van de R. Keizers op dit onderwerp vangëene de minfte toepasfing konden zyn. Maar om tot onze Memorie van^den Pcnfionaris van Berkel weder te keeren, dezelve beflaat 79 bladz. in folio, en in dezelve wordt de ftaat van 't gefchil dus opgegeven : Kunnen de Militairen, zo in civile als crimineele zaken, van wat natuur dezelven ook zoude mogen zyn, voor geenen anderen , dan eenen militairen regter, worden te recht gefield P De ontkenning van deze vraag wordt in dit vertoog ten allerduidelykften aangetoond. Met zelve is over het geheel in drie deelen verdeeld. In 't eerfte Deel wordt aangemerkt, dat „ wanneer men overweegt, dat volgens de voorfz. generaale ftelling, niet alleen het „ gemelde Hof van Holland, maar ook alle andere Politique Rechters, binnen deeze „ Provintie, van de Judicature over Militai„ re Perfoonen, in wat zaaken het ook zyn „ moge , zouden moeten werden uitgefloo„ ten; en, daar en tegen dezelve Militaire „ Perfoonen, alleenlyk zouden werden ge„ fubjeéleert aan een hoogen Krygsraad s „ dewelke van den Souverain vandeezePro„ vintie volftrekt independent zoude zyn (als „ nog Commisfie, nog Inftructie van denzel- ven hebbende; nog, by particulieren Eed, „ tot het Maintien van de Privilegiën van „ 's Lands Ingezetenen^ nog van de Wetten en Rechten van dezen Lande Steden qn » Le-  JAARBOEKEN, Maan, 1783. 4^ 3, Leden van dien, aan Hun Ed. Groot Mog. ■y, verbonden; nog ook eenige voldoende ken:a, nisfe van alle dezelve kunnende hebben^— : •5, dan zal uit deeze overweeging, al aan,, Ronds moeten profïucren, dat de voorfz. „ Militaire Perfoonen , fchoon zig bevindenj, de op het Souverain Territoir van Hun „ Edel. Groot Mog. uogthans buiten het be„ reik van alle hoogst derzelver Wetten, en „ hooge en laage Overheden, aan welke de „ Executie van dezelve Wetten is gedemans, deerd, zouden zyn geftelt: En dat rnits„ dien, niet alleen, buiten alle voorbeeld, 5, op het Souverain Territoir van deeze Provintie, een Jurisdiétie in alle zaaken, Militaire Perfoonen raakende, zoude werden „ geëxèrceert, zonder uit den boefem van den ,, Souverain herkomftig te zyn; nogaandes„ zelfs voorziening , in cas van bezwaar, „ onderhevig te weezen : maar ook daar en ;„ boven, op deeze wyze, een volftrektZ02. „ pcrium in Imperio, daar mede zoude wor:„ den geëtablisiëert; en dat wel Armatum in Inermi. ; Waar door, vervolgens, .„ de Souverainiteit van de Heeren Staaten .„ van Holland en Westvriesland gansch ont,,, zenuwd; en tot eenbloote Chimère zoude .,, werden gebragt. „ Deze generaale confideratie geeft aan,„ leiding tot een tweede, namelyk^ dat uit „, dezelve blykt, dat, in dezen, niet flegts „, gedemêleerc werdt het particulier Regt of „, belang van twee Collegien van Julïkie ; )X) zonder dat daar inne het generaal belang Gg 2 van Ah- jam,  fé NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. „ van 's Lands Ingezetenen, met relatie tot „ het behoud van derzelver Vryheid en PriP, vilegien; en van de Souverainiteit en Re- geeringsvorm van deze Provintie, gecon- cerneerd zoude zyn. —— Terwyl het zig „ zelfs wyst, dat by aldien Hun Ed. Groot „ Mog. zig met de voorn, wyd uitgeftrekte „ fustenue konden conformeeren; hoogst de„ zeiven, als dan, zig ook buiten het ver„ moogen zouden Hellen, om de Ingezeetea, nen van deze Provintie, by derzelver Vry„ heid en Privilegiën te doen maintineeren ; „ wanneer zy, door nadeelige dispofitien 5, van den hoogen Krygsraad, of anderzints, daar inne oordeelden verkort te zyn; en „ mitsdien Hun Edele Groot Mog. buiten „ ftaat zouden geraaken , in die gevallen, „ aan dezelve hunne Ingezeetenen behoorly„ ke Protectie, veel min fatisfaéfie te ver5, fchaffen. „ En, laatftelyk, is de bloote overweging „ van de voorfz. fustenue, inabftraéto; al- leen fufficient om te befluiten, datzodani•>■> ge gepretendeerde Univerfeele en Privative „ Jurisdictie, dewelke van den Souverain „ van het Territoir, en deszelfs Wetten ge„ heel en al zoude zyn independent; een zaak zonder weêrgaê zoude weezen; en ,, nooit gehoord ; Zo dat alles, wat „ men uit Wetten van andere Natiën, daar „ toe zoude willlen bybrengen, notoirlyk „ van geen applicatie kan zyn. — Gelyk dan „ ook klaarlyk blykeii zal, dat al wat dege„ melde Memorie uit de Registers van dezen „ Staat.  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 417 „ Staat, tot Juftificatie van zo vreemde fus „ tenue heeft geallegueerd , van alle funda„ ment is gedestitueert. In het tweede deel worden de byzondere redeneering en bewyzen, welke men tot het Raven van de Militaire Jurisdi&ie in burgelyke regtszaken heeft aangevoerd , opgenomen , en wederlegd. „ In de eerRe plaats „ wordt geallegueerd het Roomfche Regt. „ Ten aanzien van het welk, men aan de Ge. leerden geheel zal over laaten, om te disputeeren, wat in de differente Epoques „ van den Roomfchen ftaat, aangaande het „ ftuk van de Militaire Jurisdi&ie, by de „ Romeinfche Wetten al of nietgedefmieert, „ en voorts geobferveert zoude mogen zyn. „ Men zal zulks, als ten deezen buiten alle „ applicatie zynde, voorby gaan; en zigver„ genoegen met de twee navolgende Remar„ ques, die allezints coficludent moeten voor* „ koomen, namelyk, „ 1 Dat het gedeelte van het Roomfche „ Regt, het welk het Jus Publicum betreft; „ by ons nimmer als een Landrecht isaange„ noomen, of aangenoomen heeft kunnen „ worden; terwyl het Jus Privatum alleen„ lyk in fuhftdium is gerecipieerd, wanneer „ de Landwetten zwygen. Immers het fpreekt „ van zelfs, dat het geene te Romen omtrent ,», de Magiftraats- Perfoonen ; Krygsbevel„ hebbers, en andere Amptenaaren van den ,„ Staat; mitsgaders derzelver Magt en Ge„ rechts-dwang, en wat dies meer is, was ,„ vastgefteld; niet overgcbragt kan worden Gg 3 „ toe Amstel* dam.  Am- stel- fM N1EÜWE NE DÉ RL A N'DS CHE „ tot onze Regeeringsform ; welke op 's Lands M oude Ufantien, Herkomens en Privilegiën „ berust, tot welker conferva,tie zo veel door „ de Voorvaderen is gedaan. En, dat zelfs, „ in Civile zaaken het Roomfche Regt, al„ hier, alleen als fubftdiair moet worden aan-. „ gemerkt, wordt niet alleen eenpaariglyk „ door alle de Regtsgeleerden gefield; m&ar„ is ook zelfs door hun Edele Gr. Mog. uit „ drukkelyk verklaard, bij derzelver Refo„ lutie van den 27 Mey 1735, alwaar hoogst „ dezelven gezegd hebben; „ dat het Hof „,, gelyk alle andere Rechters in deze Pro,,„ vincie, Recht moeten doen naar de Wet- „ ten en Placaaten van den Lande; mitsga„ „ ders naar de Privilegiën , en welherga- „„ bragte Costumen-en Lfantien. Ën>, „„ by defect van dezelven, naar de befchre. ven Rechten". Derhalve, daar men in „ het vervolg bewyzen zal, dat het'by ons, „ in cas fubjeét, geenzins aan Landwetten „ ontbreekt; zoo moet zelfs; ook uit dien „ hoofde, alle redenkaveling uit het Room- fche Recht voor opgepast worden gehou„ den. „ 1. Maar geftelt al eens, dat het voorn. „ Roomfche Recht, in het generaal, een „ Landrecht van deeze Provintie was; enby „ het zelve geflutueert , dat Militaire Per„ fooneu, in allen gevalle, voor den Mili„ taire Rechter,-te recht zouden moeten ftaan „ (het welk, zoo. iudiftinctelyk gefteid, nog„ thans, door'veele kundigen, met fiducie, ' word tégengefprooken) —— Dan zoude m da^r j  JAARBOEKEN, Maart, 17%. 429. „ daar mede , nog niet beweezen zyn het „ geen , alhier ,' zoude moeten worden be„ weezen , namelyk , Dat deeze. Militaire „ Rechter independent zoude kunnen zyn 3\ van den Souverain, van het Territoir.'' — „ Alle de Militaire Rechters, die ooit Juris„ dictie by de Romeinen hebben geëxerceert, „ hebben dezelve gekreegen uit den boezem „ van den Souverain, op wiens Territoir zy „ zodanige Jurisdictie en exerceerden , en „ waren aan de Wetten van, zo wel als aan het beroep aan den zelfden Souverain, even „ als de Politique Rechters van het zelve Ter„ ritoir onderheevig, en geheel en al gefub- „ jè'&eerdl Derhalvcn ; zoude zoda- „ nige difpofitie van het Roomfche Recht, in allen gevalle, dan eerst van applicatie kunnen zyn, by aTdien Hun Ed. Gr.Mog. j ook tweederlei Rechters op hun Souverain s> Territoir, eene Politique en eene Militaire - hadden gecommitteert; beiden aan een en „ den zeiven Regul gebonden : ——■ Maar, „ nademaal de zaake, binnen deze Provincie , zodanig niet is geconftitueert, en mitsdien de gemelde Militaire Rechters, " in dezen, van den Territqriaalen Souve„ rhin volftrekt Independent zouden moeten ,, weezen, is daar uit evident, dat het voorn. „ Roomfche Recht, in allen gevalle, tende,; zen, in het particulier, van'geen applicatie kan zyn". Ten tweeden grondt men zig tot bewys voor de Milltciirc Jurisdictie-, op de Crimincek Ordonnantie van den' Hertog van Alba. Gg 4 „ van Am- stedam.  4-30 NIEUWE NEDERLANDSCUE Am- sti L- dam. van 1570: waaromtrend wordt aangemerkt „ dat na zes jaren , na dato van gemelde Cri„ mineels Ordonnantie van den Hertog van „ Alba, eene andere provifioneele Ordon„ nantie op de Adminiftratie van de Crimi„ neele Juftitie, op den 18 September 15-76; „ by de Heeren Staaten van Holland, is ge,, arresteert: waar by, alhoewel in het gene,, raai, op alle Pointen en Articulen, deAd„ ministratie van de Crimineele Juftitie con„ cerneerendc,by dezelve Ordonnantie,geen „ nadere ordre is gefteld; nogtans aangaande „ den Rechter, in alle Crimineele zaaken; „ en aangaande de Perfoonen, zo Militairen, „ als Anderen, waar over deze Jurisdictie zig zoude extendeeren, bepaaldelyk isge„ disponeert, in dezer voege: „ Item die Procureur, Generaal zal by „ „ pra:ventie , mogen aantasten , ende te ,, „ recht (tellen, voor den voorfchreeve „ „ Gedeputeerden uitten Staaten , en de Provincialen Raade, alle Deliquanten, „ „ zoo Soldaaten als Anderen, van Delic>« » ten gefchuld &c. zal niet te min de ., „ Officier en de Wethouders van de plaat„ „ zen, daar ai zulke Delicten gecommitti „ teerd worden, moogen verzoeken, dat „ „ alzulke Deliquanten in haare handen „ „ overgeleevert zullen worden , omme ,, „ Recht en Juftitie daar over te doen: » » ^ Welk henluyde, op belofte, , „ die zy doen zullen, omme dezelve De„ „ liquanten binnen zekeren korten tyd , , henluyden., naar geleegenheid van zaa- „ „ kens  JAARBOEKEN1, Maart, 1783. 431 „ ken, te prasfigeeren, te zullen procedeeren tot condemnatie, of abfolutie; \\ op peyne, den tyd overftreeken, dat die „ „ Procureur Generaal denzelven Gevangen „ „ ofte Gevangens wederom haaien, en te „ „ Recht ftellen zal, agtervolgende deze „ „ jegenswoordige inftructie. „ „ Item indien eenige Capiteinen eenige „ „ delinquanten, Soldaaten weezende, ver„ „ zogten in haaren handen geftelt te wor„ „ den, onder prcetext van Judicature Mi„ „ litaire, henluyden competeerende, zul„ „ len die voorfchreeve Gedeputeerden er „ ; die van den Raade voornoemt, indien „ ' het Delict, fud naturd geheel Militaii \ is; of by den eenen Soldaat op den an., ' deren gefchied is , alzulke Soldaaten „ '* denzelven Capiteinen overgeleevert wor'„ ' den, op belofte en conditie als vooren: , " zullen niettemin de voorfz. Capitainen " geadmitteerd werden, omme de zaaken " van heuren Soldaaten te helpen beley- '3 den ende defendeeren, indien henluy- " den goeddunken zal. „ ., Item Muterie. — Meslèz van het eene , Vendel jeegens den anderen; —Verrade**, '„ rye, ende diergelyke delicten, als concerneerende die generaale rust en verze ' kert heid van den Lande,en zullen niei " " verftaan 'worden , ftmpele Militaire De " " liften te weezen; dan zullen geheel com" men ende ftaan tot kennisfe ende Judi" ',' cature van de Hoogheit van zyne Exeh Gg5 »,,lent" Amstel , dam.  432 * NIEUWE NEDERLANDSCHE STEJ,« DAM» ,, lentie den voorfz. R'aadë van Holland, „ „ en Gedeputeerde Staaten. Deze Crimineele Ordonnantie is nu ge„ arresteert in een jaar, waar innc het aller„ naauwlte Verbond en Unie, tusfen Hol„ land en Zeeland, tot confervatie van den „ Lande en tot algemeene befcherming, is „ aangegaan en geilootenin een "Jaar, „ waar inne-, tot deze algemeene befcher„ ming van Prins Willem de I. de SoUVerai„ ne Magt over alle Krygszaaken, en tot het „ houden van Krygsordre en Discipline, door „ beide de voorfz. Provinciën geduurende „ den Oorlog, is opgedragen: laatftelyk in „ een jaar, waar inne niet alleen de voorfz. „ Ordonnantie van Alba, by het gemelde 5. „ Articul der Pacificatie van Gend, door de „ Bondgenooten in het generaal is gefuspen„ deert; maar in welk jaar nog boven dien, „ hoogst gedagte Vorst, de voorfz. Souve„ raine Magt over de Militie, geduurende „ den Oorloog , aan zig niet anders heeft „ laaten opdraagen, als onder dit uitdrukke„ lyk voorbeding , in het 14 Articul van j, de voorfz. Opdragt, agter de gemelde „ Unie tusfehen Holland en Zeeland, gein„ fereert, Dat zyne Excellentie zoude handhouden „ en befchermen alle Rechten , Privilegiën „ Gerechtigheden1, Vrydommen en loifelyke >y Costumen der Landen en Steeden variHol„ land en Zeeland, onder zyne gehoorzaam„ heid zynde, in het gemeeii en elk in het „ byzonder ; met voorftand , handhouding 5? en  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 43$ '9, en protectie van de praëminentie en autho„ riteit vau alle Wettelyke Officieren, Ma„ giftraaten en Overigheit: — zonder NB. „ dat de Gouverneurs, Capiteinen, ofte an„ deren, tot vordering van Kf ygszaaken, in eenige Quartieren geftelt, hun zullen ver„ vorderen nog onderwinden , eenige ken„ nisfe te neemen van Politieque of Judici„ eele zaaken, binnen of buiten de Steden „ vallende; maar daar mede zullen laaten be„ worden den Officiers, Magiflraaten en „ Wethouderen aldaar, mitsgaders den Rade „ Provintiaal,zulks van oude tyden, altyd, „ gebruikt en geobferveert is geweest". ,„ Door welken Rade Provinciaal, dezelve „ Vorst, byhetS Articul van dien Opdragt a „ zig verbonden hadt, „ De ordinaris Juftitie, ("zonder onder„ fcheid van Perfoonen en zaaken) over bei„ de de Provinciën te doen adiiiiniftreeren. „ En nu wederom, by de gemelde crimi?, rieele Ordonnantie van datzelfde jaar 1576, 5, zig laat chargeeren, om met dien zelfden 5, Rade Provintiaal Recht te doen in alle cri- mineele zaaken, in de Steden of ten plat- ten Lande, niet t'huis hoorende; „ zonder dat aan de Krygsraden andere zaa» „ ken werden geiaaten , als dewelke fud na„ tura geheel Militair; of by den eenenSol- daat op den anderen gefchied zouden zyn,„ mits dan nog, van die natuur niet zynde, „ dat, door dezelve, de generaale rust en „ verzeekertheid van den Lande zoude wer„ den verftoort; wanneer dezelve voor geen Am- srrxdam.  431 NIEUWE NEDERLANDSCHE 4M- STEL» OAM. „ fimpele Militaire Delicten zouden raoogen ,, werden gehouden , nog tot de kennisnee„ ming van den Krygsraad zouden ftaan. — ., Dit is nu het begrip van dien grooten „ Vorst geweest; van hem, aan wien nog „ heeden met de grootfte dankbaarheid word „ gedagt, ten aanzien van de grondfiagen der „ vryheid door den zei ven gelegt. Die Vorst „ begreep, dat de Adminiftratie van de ordi„ naire Juftitie, zo in crimineele als civile zaaken, aan de eene; en de confervatie en „ befcherming van den Lande, aan de andere „ zyde, twee zaaken waren , zodanig in der„ zeiver aart en natuur van den anderen on„ derfcheiden; dat tot de allergrootfte magt nyer de Militie; en tot de ongelimiteertfte „ directie van alles wat tot confervatie en be„ fcherming der Landen nodig was, en aan „ hoogstdenzelvc, in voege als vooren was ., opgedragen ; nogtans niet konde werden vereischt eene Univerfccle en Privative „ Militaire Jurisdictie, of dewelke zig ver„ der zoude uitftrekken dan tot zaaken puir,, lyk Militair zynde;of die door Soldaaten „ onderling gepleegt wierden;en daarom als ,, alleen het Militaire weezen betrelfende, konden worden aangemerkt". Ten derden hebben de voorftanders der Militaire Jurisdi&ie de Primitivc conftitutie van de Republiek, agtervolgends de gronden van de Unie , willen te baat nemen; maar ook dit wordt bondig aangetoond, hen niet beter gelukt te zyn; nadien „ wanneer men „ fpreekt van de primitive Conftitutie van „ deeze  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 435 , deeze Republyk , zo met betrekking tot , de inwendige Conftitutie van iedere by, zondere Provincie , ten opzigte van het , ftuk van de Regeering in het generaal, en „ van Jurisdictie in het particulier,• als met ., relatie tot de befcherming tegen den alge„ meenen Vyand: — Men, als dan, deeze „ primitive Conjtitutie, met relatie tot dit "n alles, niet zoeken moet in de Unie van rt Utrecht alleen,waar in een groot gedeelte , van dien niet te vinden is,• maar in de drie f~ voorfz. Verbonden te zaamen, namelyk. f de Unie tusfehen Holland en Zeeland, dc „ Pacificatie van Gend, en de Unie van U „ trecht te zaamen ; En voorts, in alle de „ verzaamelingen van die Privelegien en Ge regtigheden van de refpective Provinciën , en derzelver Steden, Leden en Ingezee „ tenen, waar toe deze Verbonden zig dui „delyk refereeren; — En welkers maintiet t en befcherming de Bondgenooten den an v deren, op de folemneelfte wyze hebbei M belooft, — wel verre van het oogmerk t " hebben gehadt, om daar inne veranderin, „ bf vermindering te willen maaken". Verders wordt nog aangemerkt, „ dat he „ onmogelykis, dat, by meergemelde Urn „ van Utrecht, zodanige afftand van Terr „ toriale Rechten zoude hebben kunnen g< ., fchieden. — Men handelde , by dee2 ,; Unie, in het geheel niet over veranderin „ van Souverain. Integendeel, de Konin „ van Spanje, nog niet verklaart vcrvallc „ te zyn van de Souverainiteit", bleef Soi „ vera; Am- stelo ah» > L 1 t e ^» e S g n rn  436 NIEUWE NEDERLANDSCHE Jbi- STECÜAM. 5, verain van den Lande; en meergedagts „ Prins Willem de I. desfelfs Stadhouder.-» „ Derhalve konde het ook niet te pas koo„ men, om aan de Generaliteit eenige Rechv ten van de Souverainiteit; en veel min een M der hoogfte Regaalen van dezelve, name„ lyk eene algemeene en uitfluitende Juris„ dictie, over een bepaald foort van Perfoonen, af te ftaan; of daar meede gemeen „ te maaken. — Deeze daad, by aldiende„ zelve al uitdrukkelyk gefchiedt ware, zou„ de notoirlyk nul en onbeftaanbaar zyn ge„ weest; nadien, zo lange de Koning van „ Spanje nog als Souverain erkent wierd; „ niemand als dezelve alleen, over de Sou„ veraine Territoriaale Rechten van de Pro„ vincien onder zyne gehoorzaamheid ftaan„ de, wettiglyk, en met effect, konde dis„ poneeren". Hier op wordt nog eindelyk in dit tweede Deel van deze Memorie, na eenige andere wetten en plakaten onderzogt, en derzelver regt verftand, volgends de regelen van gezonde uitlegkunde , aangetoond " te hebben, uit de Refolutien van de Staten van Holland en Westfriesland van 1654,' deze aanmerkelyke beflisfing van den Souverein zelve bygebragt, „ dat alle Delicten by Mi„ litaire Perfoonen begaan , niet puurlyk Mi„ litair zynde, maar chocqueerende de ge„ meene ruste, of de Burgerlyke Sociëteit, „ gemeenlyk genaamd Communia delicla, in „ haare nacuure ftaan tot de Judicature,ken„ nisfe en correctie van de ordinaris Juftitie, « of  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 437 tf of den civile of polityken Rechter over de „ Steden en plaatzen, alwaar zodanige de„ liften worden geperpetreert": Eindelyk worden in het derde of laatfïe Deel der Memorie nog verfcheidene rédéneeringen gemaakt en bewyzen aangèvoërd s die de zaak geheel voldingen. „ Men vindt, „ (wordt gezegd) reeds in de Decifen vdh „ den Hove van Holland van den Raadsheer Neofladius, Decif. 47, dat in den'jaare „ 1581, twee Soldaaten ter zaake van Vrou- wekragt door dezelven te Sevênbergen „ gepleegt, door zeekeren Kapt. van Dyky „ gevangen, en aan de-Staten geleevert , „ mitsgaders, op*ordre van de Staten, by „ het Hof te regt gefield en geëxecureert zyn geworden ; zonder dat 'er de minfte „ blyk is, dat of van weegens den Landraad , j, toen weezende; of van weegens iemand anders is gefustineert, dat dezelven voor ,, den Militairen Regter moesten worden te „ regt gefield". .Na al het welk eindelyk dit uitmuntend .gefchrift op deze wyze wordt befloten: „ Aldus alle de particuliere Rellingen, in „ de meergemelde Memorie in quaastie, voor„ komende, en in de Introduftie deezer,by „ een verzaamek, naauwkeurig hebbende „ geëxamineert, treedt men nu , als van „ zelfs, te rug tot het eerfte Hoofddeel vaft „ deeze Memorie, alwaar de uitgeftrektheid „ van de generaale fustenue in questié". „„ Dat,namelyk.de Militairen,zo in Ci- „ vile als in Crimineele zaaken, van wat na- ;,, „ tuur Am- STEtdam-  438 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STIiLdam. ,, ,, tuur dezelve ook zouden moogen zyn , ,, „ voor geenen anderen, dan den Militairen „ „ Rechter, zonden kunnen werden terecht „ „ gefteld". „ Nader in haare gevolgen, met opzigte „ tot den Staat van den Lande, is overwo„ gen: waar toe mitsdien ten deezen, om „ redites te vermeiden , gevoeglykst fchynt „ te kunnen werden gerefereert". Men zal, dierhalven deeze Memorie „ befluiten met deeze finaale Remarque, dat, ,, namelyk, door middel van de Confidera„ tien, in de drie bovenftaanden Hoofddee„ len, vervat; gedefinieerd zynde,het geen „ by de bovengemelde Misfive en Memorie „ van zyne Hoogheid , tot fundament der „ gefustineerde Univerfeele en Privative w Militaire Jurisdictie , geavanceerd is geworden; mitsgaders aangetoond de nadee„ lige gevolgen , die uit zodanig fyftema „ voor den Lande te voorzien zouden zyn; „ het Refultaat van alle de voorfz. Confide„ ratien, natuurlyker wyze, zal moeten ne„ derkomen op deeze conclufie, dat, name„ lyk,ten aanzien van de Militaire Jurisdic„ tie , binnen deeze Provintie , vast blyft „ ftaan". „ Het fystema van Hun Edele Gr. Mog. „ by alle de voornaame gelegenheden , in „ het beloop van deeze Memorie voorkomen- „ de, gemanifesteert mitsgaders, in „ hoogst derzelver Refolutie van 1654, ten „ aanzien van crimineele zaaken , duidelyk „ opengelegd; Wyders, dat in gene- „ raai,  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 430 „ raai, zo wel in civile, als in crimineele zaaken, Militaire Perfoonen , voor de or■>■> dinaris Rechters, binnen deeze Provintie,1 5? te recht moeten liaan: uitgezonderd alleen 5, in byzondere gevallen, waar omtrent met j, valabele bewyzen kan werden aangetoont, 5, dat Hun Ed. Groot Mog. by ïpeciaale „ Commisfie, het zy afzonderlyk; of wel met >, concurrentie van de Bondgenooten; de „ Rechtsoeffening aan den Militairen Rechm ter, binnen hoogst derzelver Provintie, „ zouden hebben gedemandeert". „ Terwyl men alle reden heeft te verwag„ ten van Zyne Doorluchtigfte Hoogheid, „ den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder: „ dat hoogstdezelve,na eene onzydige over* j, weeging van alle de bovenftaande eenvou5, dige confideratien, het oog , op de by 5, deezen geëxamineerde Memorie , recht 5, zal openen ; hoogst deszelfs natuurlyke „ neiging volgen; en het voetfpoor van den s, grooten Vorst, Willem den eerften, door ,, het maintien der Grondwetten, onder het „ opzicht va» dien fchranderen Prins , tot confolidatie van 's Lands Vryheid ge„ maakt, en vervolgens bevestigd; zal be'ny treeden". Reeds drie honderd Engelfche paspoorten zyn nu uit Frankryk aangekomen ter uitwisfelingyan die van H. H. Mog. Het Formulier der Pasfen van onzen Staat, is, na eene voorafgaande bekendmaaking van ftililand van Wapenen, dus luidende: j, En alle Hoftiliteiten dien volgende, tusHh „ fche* Am- >tel-  440 NIEÜWE NÉDERLA NDSCHE Am- SïEjLS)AM. HOOG „ fchen gemelde Ryk van Groot-Brittannien ,, en dezen Staat zyn gefufpendeerd, zo ge„ lasten wy Ulieden by dezen het Engelfche a, Schip, genaamd 'In. N. en gecomman„ deerd door Schipper N. N. vry te laa'ten „ pasfeeren, zonder hetzelve eenige hinder of „ molefte te doen of te dulden dat aan hetzelve gedaan word, maar veel eer des noods aan hetzelve alle hulp en affiftentie toe te bren,, gen. In Oirconde enz." Men verneemt met brieven uit Engeland dat de Franfche Vlootvoogd , na den llag van den 3 Sept. in welke hy hevig met den Engelfchen Admiraal Hughes heeft gevogten, het eerst in de Haven van Trinconomale gekoomen is; en dat de Heer de Busjy, een Corps Franfche Troupen aan land gezet hebbende, zich hadt meester gemaakt van 't Fort van Trinconomale, op den 29 Augustus; dat de Admiraal Bikkerton den 3 Septemper te Bombay is aangekoomen, en den I7den weder vertrokken naar Madras, met 5 Oorlogfchepen, verfcheiden Ammunitie- en Compagniefchepen. Hoeveel goedwilligheid in Frankryk aan onze Kooplieden bejegent, kan onder anderen worden opgemaakt uit den navolgende brief van den Heere Leftevemn van Berkenrode , gedagtekend uit Parys den 6 Maart 1783, en dus luidende:  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 441 HOOG MOGENDE HEEREN I Het Nederlandfche Koopvsardy Schip de Jonge Catharina , in December 1780 door tform zyn Koer verloeren hebbende, wa« genoodzaakt te'Morlaix binnen teloopen, en, na dat hut zelve gerepareert was, door den ontitaaneOorlog ald.:ar. te blyven leggen, tot dat voor omtrend twee maanden geleeden de Eigenaaren , zynde Kooplieden te Amfteloam, my melden, dat gelegendheid gevonden hadden , om de Laading, belta?nde in Huiden en andere Koopmanfchappen in een neutraal Schip naar Amfteldam te laaten rranfporteeren, maar dat de generaale Pagtcrs ie Moda;x, zo voor inkoomende als uitgaande Regten , van gemelde Laading kwamen te vorderen 23- 00 Livres, 't welk zy vermeenden , wyl hun Schip alleen door ongeval te Morlaix had moeten binnen loopen, en de Laading aldaar niet verkogt was ten onrecten gevraagd wierd. Na dat ik over deeze zaak de nodige Reprasfentatien aan den Heer Controlleur Generaal gedaan heb, heft zyó Ed. n^y gisteren geantwoord, dat, niettogenttaanc'e de Ordonnantiën van den j.sare 1759 en 1766 duide]yk waaren, en de betaaling uer inkooxende en uitgaande Regten op het Leer geen exceptien toelieten, hy evenwel in Confideratie van motiven in myr e Reprasfentatitn aangehaald de nodige ordres aan de Geoerade Pagtf rs z"ü le laareri afgaan om geene ickoomerde of uitban 'e Rechten te vorderen van de Lsading van het Schip 'de Jonge Catharina: dus is dcc/e zaak na?r genoegen van de gem eresfeerdec.fi uiigevallen. Den Koning heeft goedgevonden d^n Heere de Gulbert, Marscha! de Camp te benoemen, tot Gouverneur van het Hotel der Invalide*, in plaatze van den overledene Baron d'Espagnac. Door de menigvuldige Sneeuw en Regen, die deezet dagea Hfa 2 ge- AM- STEli- EAM. Brief van den Eg. I eiteven on, notens 't Schip de jonge Catharina,  44* NIEUWE NEDERLANDSCfiE Am. fTECDiM, gevallen is , js de laafte Post uit Holland , die reeds eergisteren hier had móeten zyn, heden aan* gekoomen. Ik heb de eer &c. (Getekend) Lesteveijow yAN Berkenrode, Parys den 6 Maart 1783» . Den a3 February zeilde uit Texel naar Zee, 's Lands Kotter de Merkuur , onder bevel van den Lieutenant J. Ort, om de tyding van den wapenftilftand naar de West-Indien te brengen. Den 4 Maart ilak uit Texel in Zee het Esquader van den Kaptein J.P.van Braam, die het Schip Utrecht van 6.0 ft, voert; 'er zyn op denzelfden dag van voor Rammekes in Zee gezeild de Oorlogfchepen, Goes, Wassenaar, PRiNCEsLouiSA,ende Fregatten Monnikendam en Juno, alsmede het O. I. Comp. Schip de Geregtigheid, Kapt, Segon, naar Ooft-Indien beftemd, onder het gebied van bovengem. Kaptein P. van Braam, Op de Werf van Job May_ en Comp. aan het einde van Wittenburg, binnen deze Stad, wordt voor rekening van 't Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit in Westfriesland , een ftel Kameelen gebouwd, waar van de e'étie weinige weekenigeleden, en den andere den 8 Maart, is te water gelopen. Deze dag van den 8 Maart, de verjaardag van den Erfftadhouder, is hier rustig afgelopen. De Scheepstimmerlieden of zogenaamde  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 443 de Byltjes noemen dien Prinsjesdag $ en zyn gewoon j op den zeiven oorlof te houden -/ 'dat is geld te trekken, en niet te werken. Zo men ons berigt, is zulks door den voorgaanden Stadhouder aan hen vergund. Zy maken dan ook gebruik van een vaandel, dat hen in 't jaar 1748 gegeven is, en buiten dien dag, door de Admiraliteit bewaard wordt^ Zy hebben, met hun ledigen tyd geen weg wetende, wat met bootjes gevaren, en eenige kinderen hebben'op Kattenburg met oranje Rrikjes gelopen* Dog geene andere bewe* gingen hoe genaamd zyn 'er befpeurdi Wy hebben reeds te voren gemeld, dat dé Heer P. H. Koppiers, Gouverneur van de Kolonie der Berbice, door den Heer Graave de Kerfaint, gevangelyk naar Surinanien was gezonden , van waar dezelve zich herwaards had begeeven, om zich wegens de befchuldiging tegen hem ingebragt te verantwoorden t Thans verneemt men , dat die Heer door H. H. Mogende is vrygefprooken, by een befluit, waar in Hoogfldezelven verklaaren, ,s dat zy in de befchuldigingen van den ,, Graave de Kerfaint, zoo als dezelve zyn ,, ingericht, niets hebben gevonden, 'twelk «, eene gegronde aanleiding geeft om het „ gehouden gedrag van den Gouverneur j, P. II. Koppiers, ten aanzien zyner getrouwheid en yver, in verdenking te brengen". De Staat der Geldmiddelen Van het Ryk Van Groot-Brittannie is by nader onderzoek gebleken veel erger te zyn, als men die Hh 3 ' te 4ir- .XI'.T.*  444 NIEUWE NEDERLANDFCHE Am- S!üLDAM. te voren heeft opgegeven; en men berekent dezelve op deze wys: de Intrest der Nationale fchuld van 232, 3 ^4,127 P. St. 13 fch. 9 p bedraagt ponden fterling . 11,563,164 deCivileLyst . . . i,20o,ooo de kosten van het Land in Vredenst.4, 300,000 de jaarlykfche uitgaven bedragen dienvolgens , . . 17,063,164 deinkomften . .. . I2,0oo,ooo dus zal 'er jaarlyks te kort komen 5,063,164 Volgens eene naauwkeurige Lyst, beftonden de Zeemagten der Oorlogende Mogenheden, by het opfchorten der vyandlykheden , in de volgende Schepen: Groot-Brittannie 105 Schepen van linie, 13 vyftigers, 63 groote Fregatten, 59 kleinere dito, 117 Sloepen,43 Kotters, 24 gewapende Schepen,7 Bombardeerfchepen, 9 Branders, 5 Jagten. Frankryk 89 Schepen van linie, 7 vyftigers, 49 groote Fregatten, 52 kleinere dito, 86 Sloepen, 22 Loggers,5 Bombardeerfchepen, 7 Branders. Spanje 53 Schepen van linie, 2 vyftic-ers 21 groote Fregatten, 36 kleinere dito' 32 Sloepen en Loggers, 14 Bombardeerlchepen, 9 Branders. Holland 33 Schepen van linie, 28 Fregatten van 40 tot 44 ftukken, 13 Sloepen * 9 Loggers. r * Vol-  JAARBOEK EN f%Maart, 1783. 445 Volgens welke Lyst dan de Zeemagt der Franfchen, Spaanfchen en Hollanders te zamen 70 Schepen van linie, behalvcn de andere Schepen, Rerker zou zyn dan die van Groot-Brittanie. De Scheepsbouw in Archangel neemt aanmerkelyk toe. Van de 117- Schepen, die in den jaare 1782 uit die Haven zyn uitgelopen, w^ren 23 nieuwe voor Engelfche rekening gebouwd, cn voor dit jaar waren 'er 30VOO1 dezelfde Natie, op de Archangelfche en naburige werven, befteld. De Rusfifche handel op de Caspifche Zee begint te verminderen, en mogelyk wordt wel hier door de oude gehoorde handel der Iridifche voortbrengzels, door Aftrakan naar de Wolga, wederom geopend. De Rusfifche Schepen, van Astrakan uitzeilende, doen voornamenlyk de volgende Perfifche" plaatfen aan. Derbent, aan den Westlyken Oever van de Caspifche Zee, Baku, op dezelfde Kust, wat ZuidwJtards gelegen , Sallian, een open plaats, Jofily, een Stedeken in de Provinciën Gilan en Ferabet. Inden jaare 1775 bedroeg de waarde der goederen , die uit Astrakan naar deze Havens gezonden waren, 953, 000Roebels, en Rusland won hier by 312,000 Roebels; Linnen en andere gefabriceerde waaren zyn de Hoofd-Artikels van den uitvoer, en in het gemelde jaar werdt aan de Perfen 228,000 Roebels aan Cochenille, en voor 35,000 Roebels aan Indigo verkogt. De uitvoer van 't voorige jaar uit Petersburg bedraagd 12,954-444 Roebels, en de Hh 4 invoer STEL DAM.  Am- steldam. 446 NIEUWE NEDERLANDSCHE invoer 9,582,352 Roebels. In 't geheel zyn 1 in deze handelplaats 789 Schepen binneiv g gelopen , waaronder zig 46 Rusfifche, 1* Portugeefche, en flegts 3 Mollanfche bevonden. Rotterdam. Ter gelegenheid van den Geboortendag van . den Prinfe Erfftadhouder, zyn hier zeer hevige bewegingen geweest, die aan de Ingezetenen niet weinig bekommering hebben toegebragt. Veel /uldig ,zyn de berigten, wegens die bewegingen, zo in de nieuwspapieren, als in andere uitgegevene gefchriften. Zie hier een kort berigt, aan 't welk al vry algemeen is toegefchreeven de kenmerken van egtheid te dragen. „ Na dat men reeds van 't begin der vorige „ week af, onder 't gemeene volk zeer druk „ hadt hoore fpreeken over voorgenomene „ toebereidzels, tot Vreugdebedryven op den „ 3 Maart alhier, vernam men, in 't midden „ van de week, dat elk Burger gedwongen ?, zoude worden, om oranje lint te draagen „ als mede, dat het gepeupel reeds bezig was, om aan alle de huizen geld aftevraa- gen ter eere van den Prins. De Zakken„ dragers, hier door aangemoedigd, verzog„ ten aan Heeren Burgemeesteren, om mede j „ de Eereboogen, over 17 jaaren door hun „ ter gelegenheid van de inhuldiging van den 1 „ Prinfe Erfftadhouder opgerigt, en zederd „ op Stads Timmerhuis bewaard, wederom „ voor het Zakkendragershuis te mogen „ plaatfen en te illumineeren: 't geen hun „ toegeftaan is door Burgemeesteren, en 1 „ daar  JAARBOEKEN, Maart, 1783- 447 ,", daar na is hier van eerst kennis aan de LeJr den van de Weth gegeven. Die Eerebo!" gen zyn ook op Stads wagens, door Stads;" bedienden naar de markt overgebragt. Om fl dertusfehen was de geheele Burgery in ongeruste bekommering, niet wetende. :" wat 'er van dit alles worden zoude , te " meer daar aan verfcheiden huizen briefjes. " onder de deur geftoken , zyn gevonden. 1 met bedreiging van plundering en den galg " Een ieder kreeg het graauw aan zyn huis f om geld te vraagen, 't geen maar weini " gen durfden weigeren , vooral toen eei ü voornaam Heer hadt kunnen goedvinden " niet minder dan 15 Dukaaten aan de onbe " fchaamde verzoekers te geeven. Op eeni " ee plaatfen liep het graauw in de huizen 1 en danste van vooren tot agteren in deze, \ ve. Op de Hoogftraat wierdt een Juffroiu byna over de onderdeur gelleept, om di . zy niet genoeg gaf, en ontkwam ter naai '\ wer nood het dreigend gevaar; by andi it ren wierden de glaazen ingeflagen, wei \\ neer men geen geid gaf. Hier by kwan dat 'er geen overvloed van graanen 111 t ', Stad was, zo dat het brood reeds twe 2 maal was opgeflagen. Het wufte gemec, fchreef dit toe aan fterke verzending na ?' buiten en mompelde van het plunder ' der huizen van de voornaamüe Graanha " delaars. Men kan ligt begrypen, welke* ', algemeene fchrik daar door verfpreid wer ' onder de goede Ingezetenen , en hoe ze , men verlangde , dat tegen al dit gewe „ eene Publicatie gefchiedde , en daadely Hh 5 » 1 Rotterdam* » 1 s * V X l- 1- m ie n ir Ml n- :n ' 3t er ld ce :e-  44* NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- „ tegenftand gebruikt wierde. Op alle die tfr. jj, flegte voortekens wierdt eindelyk op vry3, dag avond ten half leven uere een Compagwe Burgers op 't Stadhuis ontboden. VVaarbycene tweede Compagnie kwam* „ en den geheelen nagt door wierden rony, dens gedaan. Gelyk ook den geheelen Sa„ turdag by aflosfing altyd een Compagnie „ 'Burgers in de wapenen was. De fchrik „ vermeerderde, naar mate de Zaturdao na„ derde. Eindelyk verlcheen dezelve ° eh 3, het graauw, deszelfs gepleegden moedwil „ gelukt ziende, voerde thans den ruimen „ teugel. Geheele troppen vrouwen enjoi> „ gens liepen aan de huyzen geld vragen „ met vaandels en vercierde hoeden in de „ hand. Een Coniptoirbediende, die geen „ oranje lint by zig hadt, wierdt nevem an„ deren, op eene deerlyke wyze gehavend„ Zelfs bleven de Heilebardiers,de JUyfwag„ ten van Heeren Burgemeesteren, niet vry -„ maar deelden mede in het zelfde lot. Na' „ den middag begonnen de reien al danzen„ de de Stad door te trekken. De zakke„ dragers, kpornmeters, kruyers, fleepers „ molenaars, alles zwierde langs de ftraaten „ met oranje linten opgefierd. De Zeev'«ch„ markt was ook rykelyk opgefchikt, en de „ waterpompen pronkten met kroonen en „ opfchriften. Een Deer, die oranje lint in „ zyn zak hadt , de Boterlloot overgaande „ wierdt aangepakt en bedreigd in het water „ geworpen te zullen worden, zoo hy niet „ terftond het lint op zyn hoed Rak, en werdt » dus genoodzaakt den oproerigen hoop ten „ wilie „ tegenftand gebruikt wierde. Op alle die 5, flegte voortekens wierdt eindelyk op vrydag avond ten half feven uere een Compa-  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 449 „ wille te zyn. Men was met reden bekom„ merd, dat het by alle deze feytelykheden „ niet blyven zoude , maar vreesde voor „ plonderingen , en men mompelde fterk „ van eenen voorgenomen aanval op het „ huis van eenen zekeren Ambasfadeur „ beftemd voor een nieuw Gemeenebest; „ dog hier omtrent is men , God Lof, „ met den fchrik vry gekomen ,• 't geen ze„ kerlyk is toetefchryven aan de gepaste „ maatregulen, daar tegen genomen;zynde. „ zo als wy even zeiden , federd vrydag „ avond ten 7 uuren, een geheele Compa „ gnie Burgerye gelast, om ia uuren agter„ een onder de Wapenen te blyven, en wor „ dende dezelve voorts door eene andere af „ gelost. Zelfs was de fchikking zodanig, ,, dat,by cenig voorval van pion de ring, alk „ de 12 Compagnien teritond in de Wape „ nen zouden geweest zyn: welke fchikking „ egter men zegt, dat tegen genoegen van „ een voornaam Heer gemaakt wierdt, wil „ lende deeze liever het toeverzigt aan dc „ gewoone Burgerwagt toevertrouwen. Ooi „ is de Vleefchhal, die anders des Saturdags „ gewoonlyk tot elf uuren open is, ten fe; „ uuren al gefloten geworden, opdat zy^een „ wapenen aan de onftuimige menigte zoude „ verfchaffen. Zekere Hoog EerwaardigeHeei „ heeft byzonder in deze gelegenheid uitge' „ munt, hebbende zig, met Mantel en Bef, naaj „ de agterftraaten van deze Stad begeven, er „ aldaar geld aan 't gemeen uitgedeeld. Zyi „ Hoog-Eerwaarde was by die gelegenheic „ ook by de Illuminatie van de Zakkedra „ gers tegenwoordig ; betoonende deszelf „ goe^ Rot- tfrdam. i l t 3  4£ö NIEUWE NEDERLANDSCHË xfJ' ?j goedkeuring met een vriendelyken hcki mu. » ooggetuigen heeft verhaald, dat het „ graauw in het huis van zynen buurman, ;, zynde een Bakker, met geweld indrong, den man en zyn zoon overhoop wierp, en „, vervolgens al het brood wegroofde. fi— Behalven de4grooteEerboogen, die op de „ nieuwe markt door de Zakkedragers opge„ rigt Ronden, en den ofte des avonds verligt waren,zag men op verfcheideneplaat„ fen vuuren branden en hoorde zo zwermers „ als üiaphanen affchietem Het geloop en gedruisch op ftraat was geweldig. Het „ gemeen liep by geheele Troupen, van 150 J, a 200 lam en, met oranje ftrikken opge„ fierd. Eenigen droegen Eereboogen eu „ Kroonen om, en belden over al aan met „ tinne kommen , en fommige met witte „ foupborden, om geld; Anderen liepen met „ vlesfchen langs de ftraaten. Nu en dan zag men eenigen, te veel drank ingeilagenhebr „ bende, op den grond vallen : de klugtig,> fte vertooningen mengden 'er zig dikwyls onder. Onder anderen een Molenaars watt gen, vol geladen met volk, en in 't mid„ den een Molenaar, met een groote muts* 5, met oranje linten en flippen op 't hoofd , „ en een lange pyp in den mond. Zoo dat, „ onder al den angst , het geprangde hart, ., nu en dan een onwilligen lach ontglipte". 'sMaandags den 10 Maart, fprak men op de beurs veel van het voorgevallene, en over het zorgelyke, en 't gevaar, waar aan Ingezetenen en Burgers , op deze wyze waren bloot gefteld. Men fprak ook van het op-  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 451 Rellen van een Verzoekfchrift aan de Staten, zo om zig te beklagen als voorziening voor de veiligheid en zekerheid voor het toeko mende te verzoeken. Maar fchoon zodanig een Verzoekfchrift is opgefteld , is 'er nog thands niets verder van gekomen. Ook heb hen een aantal Burgers een Verzoekfchrif ontworpen tot het opregten van een vry Corp of vry Bende , uit Burgers beftaande, to meerdere veiligheid en weeringe van oproei Gelyk het doorgaans gaat in tyden vai verdeeldheid, het geen de een laakt, onder ftaat een ander te pryzen. Men was dus me zeer verwonderd , dat een zeker Nieuw; fchryver van deze bewegingen fehreef, dc het Gildenhuis der Zakkedragers geilluminee; was, en men daar een zeer verrukkend m\ ziek van veelerly inftrumenten hoofde : dc veele plaatfen der Stad met eerebogen tferjiet waren; dat de fcheepstimmerlieden in goei orde onder een geduurig gejuich door de Su waren getrokken; dat over het algemei genomen (een onbepaalde fpreekwyze, d flegts dient om een agter deur open te ho den, en zig te dekken tegen de tegenwf ping wegens de buitenfporige baldadighe en geweld , welken wy boven gezien ht ben,dat gepleegd zyn) de vreugde zeergn was, en alles in een goede orde en gek geedheid , was geëindigd, enz. Maar ir is verwonderd geweest over het verha het welk men deswegens, dingsdag daarna, de Rotterdamfche Courant las , en 't 'wi wy woordelyk moeten mededeelen. Het.z ven luidt aldus: Rot- ' Tl'RDAM. t t 1 t t t lItd e ïd .n ie u:ridb>ot e- en il, in ilk el-  45« NIEUWE NEDERLANDSCHE ROTTERDAM. 1 „ Rotterdam den 10 Maart. Eergiste„ ren is de Verjaring van Zyne Doorluchti,, ge Hoogheit den lieer Prins Erfrtadhou„ der, met meerder beweging, dan ooit te „ voren, alhier gevierd. Door de menigte „ van menfchen, die de Eerbogen, Vlaggen ,; en andere vercieringen van Straten en i ■: ui* „ zen, in fommige gedeekens van de Stad, „ gingen bezigtigen , icheen alles, op de „ been. Voor het Zakkedragers huis op de „ Nieuwe Markt, waren door de Zakkedra„ gers en Koornmeters vier Eerbogen opge^ „ rigt, welke.'s avonds geillumineerd wier„ den. Dit, gevoegd by het goede weêr, „ lokte een groot aantal nieuwsgierigen der„ waart : ook hebben eenige jonge lieden „ zich met zingen langs de ftraten, het af. „ fchieten van vuurwerkjes en het Roken van „ vuren vermaakt, en daar mede het grootlle „ gedeelte van den nagt doorgebragt. „ De MagiRraat, reeds eenige dagen te „ voren befpeurd hebbende, dat 'er,in deze „ en geene wyken der Stad, ongemeene toe„ bereidfels tot de viering van dien dag ge„ maakt wierden, deet, ter voorkoming „ van alles wat eenige nadeelige gevolgen „ zoude kunnen hebben, des vrydags avonds „ de Compagnie Burgers, welke dien nagq „ de wagt moest hebben, in plaats van ten „ half tien uren , ten 7 uren optrekken, en „ des morgens wederom door een volgende „ aflosfen; het welk, om de 12, uren tot , gisteren morgen herhaald is. Dan 'er is , niets voorgevallen, het welk de Burgery , genoodzaakt heeft van hare gewone wagt- „ plaatfen  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 453 „ plaatfen af te gaan, en de dag.van Satur„ dag en den volgende nagt is ten einde ge„ loopen, zonder dat 'er iets ongewoons, „ buiten het gemelde, is gebeurd. Eenige „ vrouwen en kinderen waren wel, dien dag „ en daags te voren , langs de huizen ge„ gaan en hadden hier en daar geld verzogt, „ om op 'sPrinfen gezondheit te drinken, doch het geven of weigeren daai van heeft „ geene gevolgen gehad: ook zyn 'er wel „ eenige menfchen gevergd, om zich met „ oranjelinten te vercieien, doch wederom „ anderen, die dit teeken niet verkozen te „ dragen, zyn ongemoeid de ftraten gepas„. feerd". De fchryver van dit anderzints geagt Nieuwspapier , den nadeeligen indruk van dit zyn verzagtend berigt bemerkt hebbenbende , gaf in zyne Courant van den 2c Maart 1783 dit BERIGT AAN HET PUBLYK. nPoen wy, in onze Courant van Drngsdag den 11 Maart , eenig bcigt zouden geven van hetgeen, op Saturdag den 8 en vorige dagen, in deze Stad gebeurd was, konden wy daar van niet dan een zeer kort en zeer gebrekkig verilag doen, dewyl wy op den tyd , wanneer wy dat berigt fcbreven, zynde des Zondags, by geen mooglykheit van al het gebeurde des S«turdags en den nagt daarop volgende konden onderrigt wezen. Wy vleyden ons dat een yder, deze omilandigheden nagaande, even daarom een gebrekkig én kort berigt met infchiklytcheit zoude gelezen nebben : dan wy vermanen wel haast, dat ons grgeven verhaal geenzints naar den fuuak van vele onzer Stadge- nooten Rotterdam.  Rotterdam. Berigt van den Rotterd Couran tier aan 't pu. Mek. i . l I 1 454 NIEUWE NEDERLANDS-CUE nooten was, om dat wy 'er geen gswag in Blaakten var. den overlast, die gy geleden hadden door de veelvuldige buuenfporigheden; welke gepiSl waren zoo in het af vragen van geki, fomtvds verzeld met zware bedreigingen, ais anderSf en welke bedelaryen en bedreiging^ ?o?TaaE n , den nagt aan verfcheiden aauzienlylehu?zen hadden aangehouden. Sedert is dit ons aefchTvf in verieheiden Nieuwspapieren fche^p?L©&I, en ons zyn deswegens vele onaangenaamheden bejegend, wordende de korcheit van ons beril? aan ft3rKdeneDf\0egü,chreven' welke nimmfr b™ ftaan hebben. Dan indien men in aanmerking Ve heft te nemen, dat 'er maar twee weSS om naauwkeung te weten wat 'erjgebeurd was naaT lyk door zelf te zien of door getrouwe bè™ i van anderen en wy a,n den eenen kant nï ver kozen overal en ook niet des nagts in perfoon tè KM 7C'e;0rn8ing, en & niemïn ons by monde of gefchnfce eenig berigt hoe genaamt gegeven heeft van het geen hem bejeger!ZT. im. mers met zoodanige waar op men zeker konden ^f'h^lm^!;aSl£Unneun ^Pen, dat een bS ngt, he welk daags ra het voorgevallene onder zoo memgvuldi.e vertellingen, die de een'de an nn^f^' raoest°Fgefte!d worden, niet zoo volled.g konde wezen , als wanneer zulks eenige dager, later gofchied ware. len blyke hier vfn moeten wy eene omftandigheit melden , welke voor zoo veelwy weten, in geene der beuren die elders van het voorgevallene op dien dal ee. ïeven zyn, gevonden word, te weten, dat men >nder de deuren van eenige buizen een bèfchreven lSeJef\ Sert°len' Wdker f^ndelytnTnioud wy (al ware het geoorloofd) ons Rhamen :7Ö%' 5 meldcn' te ll>eer oro dat in het zèlvedS elpedtib e namen gelezen worden van drie Reeenen, welke voorzeker zoodanige behandeling niet erdienen! edoch van dit kaartje hebben wyniets ge-  JAARBOEKEN, Maaity-1783. 4SJ geweten voor dat het ons voorleden vryda" en dus 7 dagen daar na, getoond wierd. ■ ; Dan, eens gefield zynde, dat wy in de mooglykheit waren geweest , om reeds des Zondags van alle om Handigheden behoodyk öndérrigt ie wezen , willen wy het we] aan het oordeel va'n een Vaer-overlaten,ot het geraden roude geweest zyn .(daar het gebleken is, dat het gemeen'des Zon'1 öags avonds nog teekenen van 'losban ligheït ge- j geven heeft) dat wy in de eigen St*d en zoo kort ' op den tyd, zon er eenige om/;jgtigheit in dezen ; warm te werk g-gaan? 1 fiet is derhdven by mangel van zekere berigcen geweest, dat wy het verhaal zoo gegeven hebben , als het in onze voorgemelde Courant van den ir. ti'-zer geplaatst is. Het fpreekt dus van zeiven, dat wy tans ook in ftaat zouden wezen een nmftanefger en naauwkeunger berigt aan onze Lezers nrede te deden; maar dewyl de herhaling van zulke onaangename gebeurdtenisfen niet dan vervelend kan zyn, en'1 Publyk'er reeds over vloe Mg van onderrigt is, zulkn wy ons ditmaal vernoegen, met te hopen, dat volgende tyden ons nimmer noodzaken zullen dergelyke ongeregeldheden naauwkeuriger te befchryven. ' R. Abrknberc en Zoon. Men heeft ook by deze gelegenheid, genoegzaam in alle Nieuwspapieren, het "volgend berigt gelezen. Qp het dringend en aanhoudend verzoek van Achtbare Vrienden , vind zich de onderw»ierrevene, dje anders de onwaarheden, van hem in fomm ge Couranten en andere Schriften veripreid, met ftdzwygen zou veracht hebben, jn de noodzaaklykheid gebngt, om aan het Puhlvk te verklaren eu op het üerkfte te verzekeren. Ji 1. Dat Rot- tiï|{_ dam, Berigt 'an .'/en Rotterd. ?ouran~ ter aan t pu. 'Uek.  Rot- TER> ])AM, Brief vat P. MotRe de, tet ge/egenbeid de\ be'A'tgtngen te iiatferd. 4>S NIEÜWE NEDERLANDSGHE t. Dat 'er, op dem Jiften Maarc laatstleden» niemand , bmten de Stad Rotterdam woonagtig, t. n zynen huize geweest is, om van daar eune boodfehap af te balen en naar elders te brengen, ' i. i)at Hy, na den middag, vergezeld meteen Ouderling der Gereformeerde Nederduitfcho Kerk en nos? een derde perfoon, de meest veraarde piaatlen der Staci doorwandeld en Je Vlaggen, Éerebogen en Vreugdekroonen befchouwd heeft ; zynde , voor Zonnen ondergang, in zyn eigen woning tem» gekomen en aldaar in Rille eenzaambeit gebleven, zonder wederom uit te gaan. 3. Dat door Hem, eeen lint, ftrik, nog eenig oranje teeken , fchoon zich anders zulks nies fchamende, opentlyk of verborgen gedragen is, 4. Dat hy de kleine afgefmeekte liefdegiften, telkens en by herhaling, heeft laten gepaard gaan (waar toe Hy zich als Burger, als Chriften en als L^eraar verpligt oordeelde) met eene vriecdlyjke en ernRige vermaning, om zich voor dronkenfchap, buiteufporigheit, oproerigheid, ja zelfs de minfte fehyn daar van , zorgvuldig te wagten, maar zich daarentegen, als getrouwe en gehoorzame Ingezetenen allefints te gedragen enz. Petrus Hofstede, Profesfor en Predikant te Rotterdam» Rotterdam den 32 Maart 1783. Schiedam. De Burgers en Ingezetenen dezer Stad, genegen zynde zig meer geregeld in de wapen- • handel te oeffenen , en ten dien einde een 1 bande vrywilligers op te regten, hebben aam  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 45: de Regeerders door den beamten fchryver .en pleitbezorger Ifaak Penning , het volgend verzoekfchrift doen overleveren. Aafi de Edele Groot Achtbare Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen dezer Stad. Geeft met verfchuldigde hoogachting te kennen Ifaac Penning Junior, Notaris en Prokureur I binnen deze Stad. Dat een asnzienlyk aantal Burgers en Ingezete1 nen dezer Stad, feöert langen, nier gevoelens ee1 ner onuitwiscbbare erkentenis, niet alleen k :n lis. I hebben mogen dragen vin de trouwhartige pogin- \ [gen, welke door Ow Ed. Groot Achtb, tot red; ding van het lieve Vaderland, ter beicherming van i hunne duurgekogte Vryheid en ter beveiliging van alle hunne voorrechten en, belangens, zyn aangeiwend geworden , maar ook tevens federt lan^e : naar m ddelen hebben gereikhalst. om deze huune :zoo z er verfchuldigde dankbaarheid plegtigiyk idoor bewyzen te (laven , en voor het oog van Nederlandsch Ingezetenen te be vestigen , wat eene 1 regtgcaarte Burgerfcaaar aan deszelfs befchermers, ja aan het Achtbaare Lighaam deszelfs getrouwe 'Palinurcn fchuldig blyfc Dat het voornoemde aantal burgers als geen ongepast middel, hier toe heeft geoordeeld dm zich :in eene welgeordende Wapenhandel te oeffenen, uten einde hier door des noods het Lighaam der : iRegering te befchermen en de Stad hunner inwoning te beveiligen. Dat zy in deze hunne gedagten des te meer zyn gefterkt geworden, wanneer zy het oog gevestigd heh■ ben, hoe verre de Exercitiën van vorige dagen, met , idie der tegenwoordige tyden komen te verfchülen t ! ien welk een droevig vooruitzjgt het zou komen li 2 * op- Schiedam. Req. der Burgery tot het iprigien 'an een ry ?orps.  458 NIECWE NEDERLANDSCHE Schiedam. Req. dei Burgery tot het opr laten van een vry Corps. • : j I 1 < op te leveren, wanneer de Burgerye dezer Stad (boe zeer ook yverig en welmeentnd) by eenige vyandlyke omftridigbeden, net ay die van buiten of v?n binnen ha'en oorfprong vonden, geroepen wierden om de W.pcaeu te voeien, en de buitenof biunenUndfrhe beroertens te keer te gaan. Dat zy hierby voe;.;< :tiae,hoeSchiedarns liurgerfebaar, zich op het gedrag hunner Voorvaderen in biezen kunnende beroemen, meer en meer ?ot zoodanige vrywillige Wapenhandel waren eangefp'io-d geworden. Dat zy (wel is waar) eenigen tyd geleden zoodanige Wapenoeffehing hadden begonnen, dsn by mangeling van onderfteueing en aanmoediging» wegens de daar op-loupen.de kosten, dezelve niet na genöegen hadden kunnen volvoeren. Dat zy egter dat blakende y vervuur , in hunnen ouezem ontitoken, niet hebben kunnen uitdooven, maar integendeel hebben vermeent,om, zoo uit overtuiging van hunne verpiigtihg, a's uit overweging van de noodlottige omltandigheien dezer dagen, een gefehikt lighaam van vrywillige Burgers te moeten uitnoodigen, om zich n den Wapenhandel te oeffenen, ten einde den Uande in 't algemeen en de Stad hunner inwoling in het byzonder nuttig te zyn. Dat zy dus, zoo uit eigen zugt, als op het /oetfpoor van anderejnaburige Landgenooten aanSefpoord, te raden zyn geworden, om zoodanig >rywillig Corps binnen deze Stad te erigeren, velk zonder van andere ftedelyke lasten of gevone Burgerwagten te willen worden gelibeeerd, zich in den Wapenhandel oeffenen en zich n ftaat konde Rellen, om, daar en waar het be-' loord, deze Stad en Burgery tot zoo vele bechermers te verflrekken. Dat zy, tot itaving van eene goede orde, in . lezen , voornemens zyn , om zich van al het ' wodige te doen voorzien, een behoorlyke Regie." ment  JAARBOEKEN, Maart, I7&3« W ment te formeren , de noodige hoofden van zoodanig Corps te verkiezen , en het voorfchreven Reglement, zpo.wel als de gcëügeerde hoofden, ?er approbatie , aan Heeren Burgemeesteren de» zer Stad over te dragen. Dan dat zy egter vermeent hebben, om ten bewyzen hunner alkziots billyke veneraiie voor UEd. Groot Achtbare, in déze geene bepaalde arrangementen te moeten maken, zonder bevorens verzekerd te zyn., of hunne desfeinen Cw Ed. Groot Achtb. aggreatje mogeö wegdragen; Rederen waarom hy Snppi'ant, uit naam vari liet voornoemde aantal van Stads Irgcetenen , de vryheic neemt zich te kecren tot Uw Rd. Groot" Achtb. eerbiediglyk verdoekende, dat Uw Ed. Groot Achtb. hunne desfeinen niet alleen geliev. li te appr« beren, maar ook op een of andere wys in het vinden der benondigde kosten, welke per rn?.n gerebend wi rdea i'o gl. 10 ft. te zullen bedragen , eenigzints uit Stads Kasfe te willen lubleveren, en het voorfchreven Corps van vrywillige Burgers met belofte van Uw Ed. Groot Achtb. protectie te willen honoreren, en daar van aan de Supplianten te verkenen Appointemcnt in gewone maniere &c. &c. &c. Helvoetsluis. Den 2i dezer maand, des *s namiddags van 3 tot 's avonds half y uuren , zyn de proeven genomen van de uitvinding, door de Heer C. Redelykheid, aan eert Schceps Rolpaard toegepast, en ten bovengemelde einde geplaatst op *s Lands Schip van Oorlog de Castor, liggende alhier op de Rheedej welke uitvinding eigenlyk dieneii, moet om gemaklyker, fpoediger, met minder manfchap en naaukeurigcr te kunnen bakfen en mikM"lï'$ ken Schiedam. Req der Burgtry tot het jprigten va n ten rry Corps.  460 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hel- VOETPLUIS. ken met zware ftukken kanon. De Heeren tot het onderzoeken en het nemen der proe- • ven, door Zyne Doorl. Hoogheid als Admiraal-Generaal gemagtigd , waren den ViceAdmiraal Pichot en de Zee-Kapteins Graaf van Byland en 't Hoofd. 'Er is , volgens goed berigt, by het nemen der proeven be- '. vonden, dat dus het Bakfen ongelyk fpoe- , diger, met minder manfchap, en naaukeuriger, zonder fchokkingen, gefchiedt dan op de tegenwoordige wyze. — De Heer Rede- ! lykheid zelve heeft met zyn Timmerman, yder voorzien niet een gewone Handfpaak, het Scheeps Rolpaard (het welk 1200 # weegt -\ en het daar op ruftend metaal ftuk Kanon' zwaar 4420 fg, dus te famen 5620 9) omgebakst van de eene zyde van de Gefchutspoort tot de andere zyde, agt keeren, zonder eenige tusfchenpozing ef vermoeijing, in den tyd van 1 en 1 vierde minut. De van boordhaling gefchiedde door vier man, en het aan boord brengen door twee man, met groot gemak. -~ Twee 24 pond kogels hebben hun weg afgelegd over HelvoetOuis, en met de laatfte fchoot is de tromp van het kanon aan ftuk gefprongen,doch zonder het minfte ongeluk te veroorzaken. By.het nemen der vorige proeven, op woensdag den 26 February laatstleden, was 'er een gebrek ontdekt, maar zulks is door den uitvinder verbeterd, het welk by 't nemén der proeven nu ook duidélyk is gebleken, en van agteren de zaak inziende, zoo komt zulks zeer wel , alzoo bevorens een yder, de uitvinding ziende, dezelve konde namaken; maar nu  JAARBOEKEN, Maart, ijfüfr 461 Ru is door de verfchikking van twee CÜin ders in de inrigting de zaak een geheim ge^ worden, en zal ook langen tyd geheim ge houden kunnen worden. -— En vermits alle uitvindingen, inzonderheid die van de ze natuur zyn, niet in eens de trap van vol kottienheid bereiken, zoo meent men, datdi uitvinder zyn werk zal maken , om de Scheep Rolpaarden meer en meer hier door tot vol komenheid te brengen. Hoorn. Wy hebben voorheen reeds vail de Va* derlandfche Maatfchappy, door de onvermoeiden zorg en yver van den Menno's gezinden Kerken leeraar Ris opgerigt, en bevorderd, gefprokem Hoe het met dezelve thands gefield zy, kan men uit het volgend berigt, in de nieuws papieren geplaatst op» maken. „ Direéleuren van de Fader landfche Maatfchappy te Hoorn, van tyd tot tyd ver, neemendc, dat men hier en elders ver" fpreid en onderfteld, dat derzelver Fabriek" Werken zouden zyn afgeloo.pen: adverte^ " ren by deezen» dat het zo verre daar van' " daan is, dat geen enkele Hoofdtak daar " van is opgeheven; Dat men in tegendeel altoos voortwerkt, om dezelve te volmaa' ken, en met waarheid zeggen kan, daaromtrent zo ver' gevorderd te zyn, als nooit n voor deezen; Dat het alleen de Kousfen" Fabriek is, waar omtrent men befloten Z heeft, dezelve fterk te verkleinen (als uit * li 4 „ al Hel- : I VOET* . siuis. i  HOOSN. 5 9 9 599>. •>: f) JJ -•>? 5? J? 55 55 " 55 99 462 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ al te veele byzonderheden beftaande voor „ een Maatfchappy als deeze) en zieh by „ etmge voornaame deelen daar van te be„ palen , naar maate de beftellingen inloon Pen5 wordende al het overige daar van „ mtverkogt by welke gelegenheid ook „ een aantal Fraamen of Konstgetouwen en „ toebehoren uit de hand te koop zyn tot „ civile pryzen. 3 ,, Men cominueerd dan de Fabriek vanallerdeugdzaamfte Mans en Vrouwen Kous' Broeken, Japonnen, Mans Mutfen , , Handlchoenen, enz. naar dat gerequireerd , worden: maar al 't overige wat meer bv , voorraad en in 't onbepaalde , als daar ' ÏP]3, Zenr deuS'dzaam blaauw Boezelaar, , ivokkenftreept enz. in foorten; gryze en I witte Slaapdekens, die warm zyn, en van , kleinen pryzen, waar van 't gebruik op , sLands Schepen, als in Gasthuizen, en anderzins aanmerkelyk is toegenomen: Inzonderheid allerfchoonfte en tevens allerdeugdzaame Paardedekken , met faijet• ten overdekt , in veelerhande couleuren en deslemen, van 24 tot 80 ft. en hooreizo als maar begeerd en befteld worden,* als mede zogenaamde Bronswyker dito Rooaekken, enz. Verder, Carpetten, Vloerkleedenen Gangloopcrs, in veelerhande breedten , couleuren en pryzen En eindelyk veele foorten van Brey en Stop. faijetten, geverfd en getweernd, naar dat befteld en gerequireerd worden. „ Regenten en Regentesfen van Weeshuizen , allerhande publique Collegien, en- „ Win-  JAARBOEKEN, Maart, 1785, 463 L, Winkeliers, genegen, om Vaderlandfche E , handwerken*'tle hand te bieden en aantelll moedigen, van 't een of ander gelievende L, gediend te zyn, worden verzogt, zich te L, addresferen aan Gerard Sam. Muller, OnL' derboekhouder van de Vaderl. Maatfch. L, te Hoorn. f Zy, die gelieven gediénd te zyn van L , zeer deugdzaam graauw Zeil en Prefen- ningdoek , in lengte en breedte zo als [ maar gerequireerd wordt; als mede van f' Pak en Baaidoek, tot Branders Zakken, r' Hangmatten, en veelerhande Scheeps en \" Huisgebruiken meer: gelieven zich te ad- dresfeeren aan Adriaan Dekker, Onderf' beftierder van de Zeildoekfabriek der Va. |J$ derl. Maatfch. te Hoorn. „ Belangende de Konst- Schilder en Be- hangzetfabriek, deeze bevind zich insge'' lyks in veel beter orde dan ooit voor dee\\ zen, wordende zedert primo Maart 1782 , gedirigeerd door Bernardus'Sligtingh ,met [*'een aantal Konftenaars en Leerlingen on\ der dezelve: Weshalven een iëgelyk daar l' van bediend kan worden naar deszelfs bef geerte : zo op ftevig papier, dat het af- wasfehen kan verdragen; als op Doek in \}, foorten: 't zy enkel geplemuurt en opge- ftreeken , als gedrukt en gefchilderd, in l5, honderde manieren, van 5 ftuivers de el, .„ tot 100 ftuivers en hooger. Gelyk ook van 1?, geplemuurde Wasch-en Pakdoeken in foor„, ten, voor Pakkers , als tot verzendingen L, naar Ooften Weft, van alle qualiteiten; En eindelyk, van allercierlyklte WaschIi 5 „ doeken HOOHN,  4Ö4 NIEUWE NEDERLANDSCHË Hoorn. i 1 i ] i 2 C l ï „ doeken tot Tafelkleeden enz. glanfinxr | „ en zonder barsten , beter dan ooit voor I „ deezen. Iemand van 't een of ander gé- 'i st bevende gediend te zyn, addresfere zig ï „ aan genoemdeBemardusSligtingh,¥Lomt l „ Schilder der Vaderl. Ma&fch. te Hoorn". f Enkhuyzen. Het was op den 23 Maart des voorlee- I den jaars 1782, dat alle de voornaarnfte Burgers dezer Stad allen wierden verzogt in een onzer Herbergen te komen, alwaar aan de verfcheinende wierdt voorgelezen een kort en beknopt verzoekfchrift aan Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen dezer Stad, ltrekkende: „ om hun Ed. Gr. Achtb. , met allen den ernst, dien het belang der zake vorderde, ootmoediglyk te verzoeken, de zaken daar heenen te helpen bellieren, lat de gelegendheid, om met de Vereenigde Staten van Noord-Amerika het zo lang gevenscht verbond te fluiten, niet mogte voor>ygaan, maar dat integendeel, de fpoedigte en kragtigfte middelen by hun Ed. Gr. \chtb. mogten werden beraamd, ten einde letzelve, van wegens deze Stad, op alle nogelyke wyzen, en met den besten uitflap pierde bevorderd." Dit Verzoekfchrift met genoegen gehoord ynde, wierd onmiddelyk daar op door alle le aanwezenden getekend, en door drie >enoemde Heeren aan Burgemeesteren aan;ebuden. De  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 405 De erkenning van den Heer Adams, kort daarop gevolgt zynde , hadt men niet lang daar na weder ftoffe tot een nieuw verzoekfchrift ; waar by de fupplianten „ na welgemelde Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen hun gevoelig genoegen te hebben betuigd , over de gunftige opneminge van voorfz. verzoek, en hunne medewerkinge tot voorfz. erkenning; zig beklagen , dal hunne fcrelende vooruitzigten uit eene ve& bintenis met het vrye Noord-Amerika, merkelyk waren beneveld door de pogingen van den Koning van Engeland, in het aanbieden van vernieuwing van den vorigen Vrede en Vriendfchap, op den voet van het Traélaat van 1674, en het onmiddelyk fluiten van een ftilltand van wapenen tusfehen dat Ryk en ons: En waar by de verzoekers verders met die eerbiedige vrymoedigheid , die de vrye Westfriefen , kenmerkt hunne billyke bezwaren tegens voorfz. listigen ftap van het Engelfche Hof aan hun Ed. Gr. Achtb. onder het ooge bragten; en verders betuigden van begrip te zyn, dat althans nog aan geene vernieuwing van Vrede met Engeland behoorde te worden gedagt, maar dat integendeel met het Hof van Frankryk, in alles met gemeen overleg, en met de uiterfte yver behoorde te worden te werk gegaan enz. Alwaarom zy fupplt. hun Ed. Gr. Achtb. ootmoedig baden, ter vergadering van de Ed. Gr. Mog. Heeren Staten dezer Provincie te doen de fterkfte pogingen, dat voor als nog aan geene voorhagen van Vrede , het oor wiatde geleend, maar dat integendeel in alles Enkhuizen.  HUJZEN. 465 NIEUWE NEDERLANDSCHE les met het Hof van Frankryk gemeenfchappelyk wierde gewerkt, en aanftbhds na de in^ekptnenë erkentenisfe ' der vryheid van Tn dat van een verval of kwyomg voldoende redenen zvn optegeventzy dat de weelde, de zucht om in een' ruimer' kring zich te bewegen , een geest van \adzieheid en onverichilhgheid , of eenig ander heilloos sevolg van opgegaarde fchatten , de aanzienlvkite Kooplieden vermeewerd en die nyvere werkzaamhad m hen uitgebluscht hebbe, waardoor hunne Voorvadren zich den eersaam van fteunpilaren des Vaderlands en der Vryheid waardig gemaakt nadoen. Naar mate w tusfehen de vermogendfte Inwoners zich aan den handel onttrokken , moest noodwendig de fmalle Gemeente, die door hen ian t werk gehouden wierd, van tyd tot tyd ar noedigcr worden , en eindelyk den lust geheel rcrliezen, om langer te huisvesten in een oord vaar het door gebrek aan arbeid niet meer mo£e?kJTa!Lz,ch en *j J\ k a :icizi?n. Berigt er op'igting'ener Maatf. >an Vis■■angst,Koopvaardytn Handel.  Er-je- .Berigt ier op'igtingeenev Maatf. van Visvangst 3 K^np' yxqrdy en Man- . ■ j ( i 1 ï ] v 474 NIEUWE NEDERLANDSCflE; aanboqw van de nodige Buizen, en Schepen, als aankoop van dien, de vercischie Penningen mogen employeeren, dezelve Schepen doen navigeren onder zodanige Precautien als naar de Coojuncïure van tyd nodig zal bevonden worden; en wyders naar maate dat het Fonds van de Maatfchappy zulks permiteeren zal, ook doen ter Koopvaardy vaaren, en met Binnenlandfche en andere Producten bmten Lande negotiëren; doch 9- iHgevalle de Ras van de Maatfchappy niet toereikende mogt bevonden worden, zd het hen vry liaan, de Pirefteuren van de Kas telqualifi. ceeren, omme de benodigde Gel Jen voorRekenin°r van de Maatfclwpy tegens eene matige Interest te negotiëren, mits echter tot geen meerder Soms als. tot 50 per Cent van het ingefchreven Caoitaal, en zodanige telkens genegotfeerde gelden byeecerykelyke Casfa, cf mindere Negotie ook wederom moeten worden afgelost, om de Maatfchappy met Seen onnoodige Interesfen te bezwaaren. ' ie, Directeuren zul'en de vryheid hebben , in die gevallen waar zy het noodig achten, Asfuran:ie te mogen doen, dog meerder als een yierde geleelte van het Capitaal der Maatfchappy te gelyk tan, en in een Scheeps Corpus hebbende, zal dac neerder gedeelte ten allen tyde moeten verzekert vorden. 11. Directeuren cn Stem-gerechtigdens, zullen :lken eerRen Donderdag in yder Maand, des Morgens van 10 tot 12 uuren , in eene daartoe by hun e verkiezene plaats vergaderen, en alsdan by rneerierbeid der prasfente Stemmen alles worden be- e'iald. 12. Directeuren zullen verplicht zyn , het op der Maandelykf'che Vergadering gerefolveerde, der in hun Departement, op de best mogelyke fyze ter uitvoer te brengen, zonder daarvan in : minfte te mogen afwyken. 13. Directeuren zulleD gene andere onkosten an hunlieder Vergadering mogen in Rekening hreu-  JAARBOEKEN, Maart, 1783- 475 brengen dan een enkel Kamer-Huur , zoader meil' Directeuren zullen eene bekwame plaats koopên of huuren tot het houden van het Comp- ^ W"\ Item, zulks noodig oordeelende, aanftellcn '' een of meer Boekhouders en Comptoir Bedien-1 dens, op een Salaris geëvenredigd naar den toe-_; Rand der zaken- '* '. tl , ,, „ , , 16 Tot Boekhouder öf Boekhouders zullen de Geintresfeerdens fdes begeerende en de vereiscbte ; bekwaamhedens bezittende) voor anderen verkoo- • zen worden. , ^ .f^>,' . 17 Alle de Schepen door deze Compagmefehap ' aai gelegd wordende, zullen zo veel mogelyk, alhier moeten Havenen, gerepareerd en van al het nodige voorzien worden. j£ Tot het doen der Repcratien, Leveranticn cn alles wat tot de Compagoïefchap behoord, zullen de hier woonende Geittrrsfordens q de eerfte plaats, en de Schepen te Amtterdam Havenende d- Geintresfeerdens aldaar prxfere: t zyn , muisalles 20 deugdzaam en tot zodanigen piyi- leverende, als waarvoor men zulks elders bekomen kan. 10, Twee of meer Per-zoonen van een aitaire, Geintresleerdens zynde , zullen de Levenet.en tusfehen hen, naar gelang van yders Intrest verdeeld worden. . , T 20. Directeuren zuUen alle jaren ,in de Maand Ju^, nv, moeten doen generale Rekening en verantwoordde van hunne Directe , ten overftaan en aanhooreo van alle de GcinteresRerdens, die daarby Prefent zullen wfllën zyn , en die ten dien einde daarvan ten minde drie dagen bevorens zullen moeten werden geadvereerd, en de Buiten Leden ten minfte agt dagen te voren by Misflve daarvan moeten worden kenmsfe gegeven; t^och zal aan Hoofd-geintresfeerdens luiten dé Srad woonachtig, en geen Procuratie gegeven hebbende, by hun verblyf alhier (des.begerende; op ivïc 3L Enjt- HUiiEK. Berigt ér op' igtinge •ener Maatf. an Vis? •angst, Zoöp- •aarcly n Hart' lel.  ËrsK- Wt'iZEtf, Berigt ter op. rigtinge eenet Maatf. van Visvangst , Koopvaardyeè Uan- \ I ] I ] I i 47ö NIEUWE NEDSRLANDSCHE llVIfgva/!erdagen,/an ^gde 8ecera'e Rekenmg en Verantwoording ouverture gegeven wor- nndl'r Sr? !Mryk!f °V{3rwi°fte", ,ra! de helft onder de Geintresfeerdens naar gelang van vders aandeel worden verdeelt, en de overige helft bv t M»9ff^ Cn' t0C Z°.,ange dat ^t Fonds van de Maatfchappy tot op de helfte of 50 pEr Cent meerder dan hec gefourneerde Capitaal zal zyn aangegroeid, op welken tyd en zo lange zulks blyft aanhouden, de overwinst geheel onderdo geinteresteerden? op dezelve voet zal gerepareerd wor- „,22i* D(Uaarlykfe uitkeeringen zullen gefchieden aan het Comptoir dezer Maatfchappy te Enkhuizen; en voor de buiten Leden te Amderdanby zodanigen Correspondent of Casfier als de Directeuren der Maatfchappy verkiezen, en by publique Couranten adverteeren zullen, tegens quitantie door den eigenaar der aandeden ondertekend • ijan welke quitantie een voorbeeld onder yder aandeel geplaatst zal worden. 3 23- Indien deze Compagniefchap zodanig moe:e worden gezegend, dat by de refpective DireF. icuren dienftig wierde geoordeeld dezelve verder ut te breiden, en meerder Actiën uit te geven sullen de reeds Geintresfeerdens daar toe voor raderen Preferent zyn , en veele zich daar toe lanmeldende, zullen die meerdere Actiën onder wrdeD dfeS i^etek?öd kapitaal verdeeld Op alle welke Conditiën de Deelneming dezer Maatfchappy. zal openltaan rot den 15 February 783, als wanneer dezelve zal geflooten, en daar an door den Notaris Broerius van der Velden en Contract gepasfeerd worden. Die inmiddels genegen is in dezelve deel rte emen, gelieve zich Schriftelyk te andresfeeren ra gemelden Notaris te Enkbuizen, of aan den notaris Engeloertus Marinus Dorper te Arafter- dam%  JAARBOEKEN, Mant, 1783. 477 \ dam, met ufrirnkking hoe veel Aétien hy deel te nemen begeerd. Enkhuizen 28 December 178a. Dit Plan is met zo veel graagte ontvangen, f'dat de Maatfchappy reeds al met den 15 Fefbruary 1783 is gefloten geweest, en thans i door de loffelyke zorg van de drie genoemde Heeren Beftierdercn , en de naderhand Maar by verkorenc Heeren Pancras de \Witt en' Jan Êotman, beiden Kooplieden, en den Heer Mr. Dirk Rooleeuw LEpic\ (Oud voorzittend Schepen dezer Stad, reeds iïn 't bezit is van vyf Schepen, en dagelyks ma meerdere uitziet. Op den 10 May 1782 is door dc Leden ('van dit Patriottisch Genootfchap, den eer fff.cn Verjaardag van de ppfigting van hetzel'fven met eenen vrolyken Maaltyd gevierd. Dit Genootfchap is dus uit de aileronverfwagtffe gebeurtenisfen geboren. Het is te wenfehen, dat dit voorbeeld eerHang andere kwynende/steden tot navolging fvan zo loffelyke zaak/moge opwekken en , aanfpooren , en dat zo onze, als die pogin! gen, met Gods zegen mogen bekroond wor■ den. Schoonhoven. Alhier is by eene Vergadering van Verj kiezers der Stad, op den i^dcn dezer maand, befloten, dat voortaan by overlyden van één der Magiftraats Leden buiten ü's tyds, door ', het Collegie van gemelde Electeuren of VerIvk 4 kie- Enk- h! 1zïïn,  4/2 NIEUWE NBDERLANDSCH3. Enk- ncitPM, i I y i kiezers zal worden gemaakt eene Nominatie of Naamlyst van tweeën, en dezelve gezonden aan den Heere Stadhouder, om daar uit ter vervullinge van de plaatfe des Overledenen keuze te doen, en dat van dit befluit aan Zyne Doorlugtige Hoogheid door eene Commisfie zal worden kennisfe gegeeven. Voorts hadt men ook geraadpleegd, om, in naarvolginge van de Stad Alkmaar, de onmidlyke aanltelling der Magiftrature geheel aan zich te trekken , vermits men daar toe even goed recht, als genoemde Stad, oordeelde te hebben; doch by voorraad is goedgevonden , voor als nog het doen van dezen flap uitteitellen, maar aan de bovengemelde Commisfie aan Zyne Doorlugtige Hoogheid aanbevolen, om Hoog gemelden Vorst kennis te geven, dat het beiluit, 't welk aan Zyne Hoogheid wierdt medegedeeld, was genomen, onverminderd het Recht, het welk het Collegie van Eleéf.er-en, omtrent de aanftelling Lier Magiftrature, verder meende te hebben. -2 Deze voorfz. Colutusïie heeft alreeds op Donderdag den sollen dezer by Zyne Hoogïeid zich van haren last gekweten , en fe :eer minzaam door Hoogst Denzelveu ontvangen. 't Geen Electeuren van Schoonhoven heeft jewogen tot het neemen van dit befluit, s geweest; dat zy hebben begreepen, dat iet gebruik , door de Stadhouders zedert Villern den III ingevoerd, om by overlyden an Magiüraats Leden onmiddelyke aanftelugen in derzelver plaatfen te doen, ftrydig was  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 479 twas met de Privilegiën der Stad, eii niet gegrond op eenig wettig recht, aan de Heeren i Stadhouders toekomende. ZEELAND, MI D D E L B U R G, 's "f* ands Kotter de Meermin, en de Schoo- Mib JL/ ner de Dolphyn, onder bevel van de delllaeutenants Marinus Baftiaanfen en jbi/ijBORc i&fperus,zyn deezer dagen naar Zee gezeild, . om naar de kust van Guinee te fcevenen. Dog ule Meermin, vóel door ftorm geleden hebbende , is genoodzaakt geweest in de haven van Hellevoetlluis binnen te lopen. Den 4 Maait zyn van de Reede van Rammekens onder Zeil gegaan, onder't gebied van den Kaptein Johan Splinter Stavorinus, de Oorlogfchepen, Goes, van 54 Stukken, Kaptein Johan Splinter Stavorinus; IVasfepaar, van 68 Stukken, KciptcMGerard Oorthuy zen; Pr ine es Louifa, van 54 Stukken, Kaptein Fredrik Rudolph Carel Grave van Hechter en; Monnickendam, Kaptein Marcus Kuyper; Juno, Kaptein Comelis Michaëlde V/tth ; beide van 36 Stukken , mitsgaders het gewapend Oost-ïnd. Comp. Schip de Gereptigheid , Kaptein Segon, Deze Schepen hebben het tot voor Vlislingen,gebragt, en zyu den 5 des Namiddags ten half drie uuren van daar naar Zee geaeild. Doch het Schip Wasfenaary Kaptein Qcrard Qjnhuyzen , \s bly-  +3o NIEUWE NEDER.LANDSCHE Min- DELDURO. i 3 3 3 ( 1 blyven liggen wegens bekomen fchade door het aanzeilen van het voorfz, Oost-Iridiefcf fehip, en is eerst na heriteld te zyn, ooki naar Zee gezeild. Alle deze Schepen behoren tot het Eskai der van Kaptein van Braam, 't welk naar de Oost-Indien öeftemd is, en by welk zig noJ vier gewapende O. I. Schepen in de Noord-] zee moeten voegen. Den 3 Maart woey alhier wederom de Em gelfche Vlag aan de Kaay, zynde twee Barkentyns na den Itillland vanjwapenen hier aangekomen, Vlissingen. Beftierders van het Zeeuwfch Genootfchap! der Wetenfchappen in deze Stad, hebben tot] Eerften Secretaris van het zelve Genootfchap aangefteld den Heer J. W. te Water, Histo- • rie Schry ver van Zeeland , Hoog - Leeraar in de Wysgeerte en Vaderlandfche Historie te Middelburg ; tot Tweeden Secretaris in deszelfs jplaatlè den Heer G. Kuipers, Kerl kenleeraar der Nederduitfche Hervormde Ge- < meente alhier ; en tet Schatbewaarder den rleer Mr. F. A. van KofeveldCateau, Scheepen en Raad dezer Stad. Het gunftig uitzigt op de Vrede , en de -eeds afgekondigde ftilitand van wapenen ïebben den Zeeraad alhier teriïond op fpaar-1 ;aamheid doen bedagt zyn. Dus is al reeds Ie manfchap van twee Oorlogfchepen en een potter afgedankt; dog de aanbouw van twee  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 481 op ftapel ftaande Oorlogfchepen wordt nog voortgezet. Den dag van^ den 8 dezer maand, zynde de verjaardag van den Prinfe Erfftadhouder, is hier , als naar gewoonte , met het laten waayen van vlaggen, fchieten en klokkenfpel gevierd. UTRECHT, Utrecht. ■ By de Vroedfchap dezer Stad is op den 3 Maart 1783. wegens de metinge en hermetinge der Granen by' het doen der peilingen op de Koornmolens een Publicatie i beraamd en van den Stadhuize afgekondigd, van dezen inhoud: ipurgemeefteren en Vroedfchap der Stad Utrecht ' *•* in ervaringe bekomen hebbende, dat verfcbilI lende begrippen gemaaakc worden omtrent de mee1 tingen en hermeetingen van de Graanen, die ter :Molen gezonden en gepeyld worden, hebben noidig geöordeeld, op dit Ruk eenen vasten voet te i beramen , cn dienvolgends te ordonneren en te : ftatuëren , gelyk zy ordonneren en ftatuëren by de Art. I. Dat de Koornmeeters door den Vigilateur van Haar Ed. Mog. Middel op het Gemaal, ' geroepen zynde om by de peylingen op de Koornmolens . beneffens een der Stads Boden, te adfiüeren tot het meeten van Graanen , zig zullen bedienen van een geykt Schepel en van een bekwame Schop, Welke beide te dien einde op den Stad- Vossinc.eN.  Ü- TitFCMT Public. wegens ne mei in. ge der graven by dc peiling. \ i i r f o d cc rc h< ni bi al li. VI zt 4$ MEÜWE NEDERLAND3CHË Stadhuize in gereedheid zullen worden gehoudena ■zonder dat de Koornmeeteren zuilen vermogen to' deze meetingen éenig ander Schepel of andere Schop te gebruiken ; gelyk zy by nameetingen stig mede van geen ander Schepel of Schop zullen mogen bedienen, vooral niet van het Schepel of de maat der geenen* wier Graanen op derzelver verzoek hermeeren zullen worden. \l. En zullen de Koornmeeters bet Graan, dat in voege vooriz, genieeten zal moeten worden, Uit oen z-ak' of Zakken, zo veele tot eene en dezelfde partye behoort, uitftorten op het Linnen Kle-d t wek te dien einde door den Vigilateur pleegt gebezigd te worden, en van dat Kleed het Graan npfcheppen met de Schop, (m\vorensnaauwketiHg te hebben toegezien of dezelve ode eenigzïns afgebroken of onbruikbaar geworden is,) waar na 7,\ het Graan met de Schep in de Maat zuilen üor:en, tot dat dezelve rondom overloope, ftrvkende /ervolgens met den Stryk, langs de YzerenBrul '™ he,enen ' bet Gl7,an den Eand ■an de Maat gelyk. Liet laatrte Graan tot iedee partye behorende, het welk door deszelfs gr* mgheid met de Schop niet kan worden oogenolen , zal met eenen Bezem by een geveegd of iet -de handen by eikanderen geraapt en alzo p de Schop gelegd en in de Maat geftort vvor- III. Het zal in het vullen der Maat geenszins :óorloofd zyn, de Schop met Graan in de hooe- op te ligten, en het Graan daar af met kralt laaten vallen, of te werpen in de Maat: maar t Graan zal mer. de Schop van het Linnen Kleed et hoger mogen worden opgeligt, dan tot even iven den Kand van de Maat, om 'er het zelve üo fn te Horten. IV. Ook zal het niet gepermitteerd zyn , de aat, terwyl die, op bovengemelde wyze, genver.zoekfchrift. i i i 1 Dat de Suppl. uit eenige gebeurtenisfen, zeden die tyd voorgevallen, moeten veronderftellen, dat het verzoek of inhoud van het gemelde Request begreepen word te zyn ftrydig met 'den eed en pligt van een Burger of Burgeres, of dat het tot prasjuditie van hare Mede-Burgers iszoo verklaaren de Supplianten h*er meede (zonder haar oordeel over den inhoud van het voor» demelde Request verders te zeggen,) dar zy Supplianten op het plegtigfte verklaaren, geene de minfte intentie te hebben gehad,ofte nog hebben , van iets tegen haar eed of plig, ten obzigten van UEd. Gr. Agtb. te doen, ofte dat tot prajjuditievan haarMede-Burgcrs ftrekken kan,en ora voor te komen alle verdere gedagten,dieu desaangaande zouden by alle mogelykheid kunnen gemaakt worden : zoo kceren de Supplianten zig hier mede tot UEd. Gr. Agtb. zeer ootmoedig, verzoekende, dat het LiEd. Gr. Agtb. mogte behaagen, het veelmaal gemelde Request , voor zoo veel het den Supplianten aangaat, te confidereeren a's met te zyn gepreienteeet, ofte indiervoegen als of het zelve niet door de Supplianten was on^ dertekend geworden. Het welk doende eoz. Van de 34 Ondertekenaars van hetContrarlecjuest bleven 'er dus tot nog toe overig 13, zynde de volgende Adr. Rofs, J. C. en Bosch, Antoni L't, Gerrit Ras, Pieter Ras, Geertrui van Hardeveld, C. van Bokwven, Grada Tap, A. van Beek, Maria Ohristina Busmans, de Wed. van L. Ryswyk9 ff. IV. de Bruin en Antonia Volmer. Dog BM deze 13 hebben ook Adr. Ros, C. Bokboven, Geertrui van Hardeveldt, Antonia Volmer, Pieter Ras, en Antoni Lit,by bekendnaking verklaard *vaa gehoudënjte willen worden.  JAARBOEKEN, Maart t 17S3. rff •den, als niet te hebben ondertekend. Hendrik Gerrit Ras heeft ook zelfs bekend gemaakt, het Tegenverzoekfchrift in 't geheel niet te hebben getekend; zelfs de bekende Boekverkoper J. ten Bosch , die, volgens zyne bekendmaking in de Nieuwspapieren, van alle kanten gedreigd wierd met den ondergang van hem en zyn huis, verklaarde zig genoodzaakt te hebben gevonden, zyne ondertekening te herroepen. Zie hier de bekendmaking van J. G; Klopper. „ De ondergetekende % G. Klopper ver9, zoekt zeer vriendelyk aan alle Heeren en „ Burgers dezer Stad, dat zy hem het teke« „ nen van het Contra Request niet ten kwaad„ He gelieven te duiden; nademaal hy zulks „ uit geen kwaad inzigt gedaan heeft, maar alleen voor Weduwen en Wezen, en „ dus niet dagt dat groot ongenoegen daar „ mede te zullen geven, als hem nu van ag.„ teren gebleken is. Dus by nader inzien, zig over dezen flap berouwende, verzoekt 5- hy, by dezen, hem te willen aanmerken, als, het gemelde Request nooit te hebben ?, getekend/' „ Utrecht den 2 Maart, w ..... . , „ J. G. Klopper," De dag van- den 8 Maart is hier zonder beweging afgelopen. Het Corps Vrywilligers boodt zig by de Magiftraat aan, om des nagts tusfehen 'den 8 en 9 Maart de wagt te hou' hl 2, .deiji U- TRECHÏ  U- TRECHT ( ] ( ■ i i J ( i i ] j r 188 NIEUWE NEDERLANDSCBE den en door de ftad rondens te doen, hetwelk aangenomen zynde, vergaderde hetzelven, uit ruim honderd en twintig man beitaande, des avonds tegen 8 uuren in de Herberg den Atlas, hebbende de Kastelein van hetzelve twee Kamers tot dat einde gegeven. Van daar trok hetzelve in orde, by het licht van toorzen, naar het huis van den bevelvoerende Officier van de Burgerwagt. Van ner trok het zelve, met dien Officier aan het Qoofd, en onder eenen toevloed van veele lanfchouwers naar de Stads Waag, daar het ie wagt betrok. Vervolgens werden aanftonds wer Posten uitgezet, die om het half uur itgelost werden, en vier rondens, elk van 5 man en een Korporaal, afgezonden, die :erltond na derzelver terugkomst door een iergelyk getal anderen vervangen werden, :erwyl de overigen op de wagt den tyd fle:en tot des morgens tegen het openen der loorten, wanneer de Wagten afgelost werïen: waarop het geheele Corps deszelfs Oficier in alle ftilte naar huis geleidde, waar ia elk ook naar het zyne keerde, zonderden jantfchen nagt iets vernomen te hebben. DcLtFrycorp is geleid geweest door een der Jffacieren van 't Papen Vaandel, welke Offincren allen, op een na , jin 't voorleden jaar belankt hebben; op verzoek van de Burgers zyn vederom tot Officieren van dat Vaandel aangetomen de Advocaat Gobius, de Heer Sadelyn -leer vanOoftërwyk,de Heer Kannonik Kluift, taar, en de Heer de Ridder, Heer van Almkerk. De Heeren Staten dezer Provincie hebben lopens de bewuste Memoriejjv«i den Koning yas  JAARBOEKEN, Maart, 1783. van Pruisfen van den 2.0 January (*) befloten: • de Heeren Gecommitteerden dezer Provin„ tie ter Generaliteit aan te fchryven en te au„ thorifeeren by dezen, om met de Bondgenoten te concurreeren, ten einde Hoogst ge„ dagte Zyne Majefteit, hoe eer zoo beeter op „ eene vriendelyke en decente, dog teffens „ met de onafhankelykheid van den Staat „ beftaanbare wyze, werde gedesabufeert. By de Ed. Gr. Achtb. Vroedfchap dezer Stad is vastgefteld, dat voortaan in de openbare Gebeden, en in 't byzonder, in de Maandelykfche Bedeftonden , „ den Aller9» hoogften zal gebeden worden, om deszelfs Zegen over de onderhandelingen van Vres, de, welken thans gehouden worden, op „ dat dezelven ook voor deze Republiekmo„ gen uitvallen, zo als met derzelver ware be„ langen , eer en waardigheid overeenkom„ fhg is, en tot beftendigen luifter, en wel„ vaart van het -lieve Vaderland zal kunnen „ verftrekken." Op den 0 December 1782 wierdt door de» Heer Daunis, in! de vergadering der Vroedfchap, een .voorftel gedaan, om aan Heeren Burgemeefteren te verzoeken, van in 't aanpryzen tot kleine Stads-Ambten meerder agt te liaan op zulke Perzonen, wier Voorouders en zy zelfs, als Burgers binnen deze Stad, Schot en Lot betaald hadden. Nadat nopens dit voorftel verzogt, en op den 3 February jongstleden ingekomen was het Advys van Heeren Burgemeefteren en Oud-BurgemeeLl 3 fte- (») Zie hier voren bl. 53 en volgg. U- TRECHT  u- TftECKT, 490 NIEUWE NEDElvLANDSCJHE fleren, waarby dezelven verklaarden,dat zyy de geneigdheid hunner harten volgende,zonder dat daar toe eenig verzoek nodig was, zulks altoos zouden behartigen ï voegde de Heer Burgemeefter van Beek Heer van Dykveldt teffens daarby , dat wanneer laatst m 'sHage was geweest, Zyne Doorlugtige Hoogheid hem de eere gedaan hadt van te zeggen, dat tot Hoogst deszelfs kennis was gekomen , dat er een voorftel in de Vroedfchap gedaan was , inhoudende eene bedenking op eene van ouds gebruikelyke en by de Vroedfchap goedgekeurde voorftelling van Burgemeefteren, ter ver vulling van een opengevallen Stads klein Ambt,,eenige verandering daaromtrent bedoelende; dat Zyne Hoogheid de aanftelling van Burgemeefteren jaarlyks uit eene Naamlyst van een dubbel getal hebbende , niet gaarne zoude zien, dat, terwyl in ecu over oud bezit van een fteeds toegekend recht tot diergelyke voorftellingenwas, daarinne door deze of andere voorftellen, eenige verandering of nieuwigheid wierde gemaakt. Over dit Rapport is den 34 February nader geraadpleegd, en, nadat alvorens door^Zyne Doorlugtige Hoogheid aan eenige Leden der Vroedfchap, by gelegenheid van hun aanwezen in 'sHage, uitdrukkclyk verklaard was, flat Hoogst Dezelve eerst wel begrepen hadt, dat door het voorftel van den Heere Daunis, in de Vroedfchap gedaan, eenig nadeel zoude worden toegebragt aan het recht van voorftelling tot kleine Ambten , Heeren Burgepaeefteren van "ouds toekomende; maar dat, thans  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 49t thans dien aangaande beter onderrigt zynde ,1 de Heeren van de Vroedfchap aan Hoogst' Denzelven veel genoegen zoude geven, door Hem de gelegenheid te verzorgen, zig hier omtrent nader te verklaren; bleven egter Burgemeefteren en Oud - Burgemeefteren (uitgezonderd de Heer Verbeek, die van 't begin af aan,zelf in de Commisfie, tegens 't Rapport geftemd,en zyne gedagten ten voordeele der Burgerye duidelyk hadt geuit) overeenkomftig het Rapport ftemmen, en dus liep de zaak gevaar, van voor altyd ten nadeele der Burgerye te worden afgedaan; maar de Heer vart Dam Heer van Isfelt en Pylswaard, verzekerd van Zyne Hoogheids goed oogmerk ten voordeele der Burgerye, fteldevoor alvorens te beflisfen, om Zyne Hoogheids gevoelens nopens gemeld voorftel te verzoeken. Men oordeelde al verders in deze vergadering van 24 February het zeer nodig, omZ.D.Hoogheid, door toezending van de egte voorftelling van den Heere Daunis zeiven, verzeld van de opening, die de Heer van DykvekU gegeven hadt, in ftaat te ftellen van zeiven te oordeeien, hoe dikwyls Zyne Hoogheid kwalyk onderrigt wordt. Dit wierdt door den Heer Römond voorgefteld, en den 3 Maart het verzoek, zodanig, als 't door den Heere Daunis op den 9 December aan Heeren Burgemeesteren gedaan was, mitsgaders de opening van den' Heere van Beek, by eenen brief aan Zyne Hoogheid toegezonden. Waarop door de Vroedfchap, den 6 Maart, het volgend antwoord is ontvangen: LI 4 ErenU h rRECHT  TjfÉCHT, Antw> van Z. Hoogh.. nopens de kleine Stadsarmen*. 3 I 49* NIEUWE NEDERLANDS CHE Erentfeste, Voorzienige, Discreete, onze lieve Byzondere/ Wy hebben wel ontfangen UE. Misfive van " oen 3 dezer, en hebben niet willen afzyn» UE. te bedanken voor de attentie, welke dezelve aan ons hebben betoond, met aan ons kennis te geven van het voorgevallene ter gelegenheid van de gedane Propofnie1, met relatie tot de begeeving van openvallende kleine Ambten en Bedieningen in ÜE. Stad. Wy zien daaruit met veel' genoegen, dat UE. intemie niet is, om eenige atteinte of indragt te maken op het recht, aan Heejen Burgemeefteren voor lange toegekend , om voorltellingen te doen tot vervulling van bovengemelde Ambten , zoo als door ons uit het aan cns gedane voorftel was begrepen , en waarop was gefundeerd ons gezegde, dat aam UE. door den Heere Burgemeefter van Beek, Heere van Dykveld, voorgedragen is, terwyl wy oordeeien, dat. caaraan geen atteinte word gedaan door de keuze omtrent diergelyke ftedelyke Ambten, immers van de lucratkftte en voordeeligfte daarvan te borneeren tot geborene , of zedert eenige jaren gezetene Burgers van UE. Stad, en dat die Burgers het meeste regt hebben, om tot dezelve te a?pireeren , indien zy verders de nodige bekwaamheden daartoe hebben. Wyders geven Wy UEd. in bedenken , of dezelve niet zouden gelieven by die gelegenheid , ten opzigte van den geenen, die in't vervolg met bedieningen zullen worden begunftigt wedc-om in vigeur.te brengen, en op nieuws vastte [tellen , dat yder Ambtenaar zyne bediening zelf tal bekleden , zonder dezelve door een ander te aten waarneemen. Wy zullen gaarne geinforoeerd zyn van 't befluit, dat UE. in dezen zul» !en neemen, en van den uitflag derzelver deliberatien, en verzoeken UE. zig verzekerd te houden* dat wy mets meer verlangen, dan om onwederfpreHelyke blykeu te kennen gevsn van onze zonderlinge  jaarboeken, Mam, 1783. 493 [ge affectie voor UE. Stad en deszelfs goede Batl gerye en Ingezeetenen , welker waare belangens ons ; altyd zeer naauw ter harte zullen gaan. (onderftond) . Waarmeede Erentfeste, Voorzienige, Dis¬ crete, onze lieve Byzondere'. Wy bevelen UE. in Gods heilige protectie, UE. goedwillige Vriend* (was getekend) W. Pr. v. Orange. In 'sGravenhage 6 Maart I7i>3. (gec) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogh, de Larrey. Vervolgends ter Vergaderinge van de Ed Gr. Achtb. Vroedfchap door Heeren Bur gemeesteren en Oud - Burgemeesteren , eei . nader Rapport en Advys , volgens de Re : folutie Commisforhal van den 24 Februar; laatstleden , in deze zaak , betreffende d< begeving der Ambten, uitgebragt zynde, ii het zelve den 10Maart 1783 goedgekeurd, ei door de Vroedfchap in eene Refolutie ver anderd, en overeenkomftig daarmede, by Haa Ed. Gr. Achtb. vast gelteld, dat in 't ver volg geene Stads-Ambten, die van Boden alleen uitgezonderd, zullen worden begee ven, dan aan gezetene Burgers, die geduu rende een genoegzaam aantal van jaarei Schot en Lot betaald hebben, zynde he getal dier jaaren, tevens, bepaald op tei LI $ min ü- trecht Antw. van Z. Hoogh. nopens de kleine Stads* amten*  494 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT. 3 'J 1 3 S \ * ? I h h a t< g' tc c h< » minften 4 voor Inboorlingen, en op 8 voor Vreemden, die zig hier hebben nedergezet; alsmede , dat de gemelde Ambten , voortaan, door de Ambtenaaren zelve zullen moeten worden waargenomen, en geene uitk.eeringen, uit de ink'omften daar van , zullen mogen gefchieden). Vervolgens is nog by dit zelfde befluit i/astgefteld , „ dat de Perfonen , waar aan „ eenige ïStadsambten, voor het toekomen, de , zullen begeven worden, den ouder, dom van 18 jaaren moeten bereikt heb, ben :" en dat met betrekking tot de jaaen van Burgerfchap, „ingezetenen van bui, ten , mits uit één der zeven Provintien, , of het district der Generaliteitslanden , , herkomftig , met 6 jaaren zullen kunnen | volfiaan." Van dit een en ander is den 10 Maan 783 aan Zyne Doorluchtige Hoogeid, by eenen brief en affchrSt van het efluit, kennis gegeven, die by een heusch itwoord des wegens Zyn genoegen heeft betond. Eindelyk heeft de Vroedfchap den 1 y Maart >edgevonden, dat voorgem. befluit ook t de amten van Bodens, Letterdienaars en •roef-Bidders zoude worden uitgeftrekt. Een der Heer Raden in de Vroedfchap ;eft goedgevonden in de Nieuwspapieren ; volgende bekendmaking te doen. „ De Ondergetekende, Mr. Jan Carel Smisfaert* Raad in de Vroedfchap en thans „ Ca-  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 40$ L Cameraar der Stad Utrecht, met leedweeL zen gezien hebbende , dat het hem ook L heeft moeten te beurt vallen , door den L verborgen Schryver van zeker naamloos Gefchrift, geïntituleerd Briev van een ,„ Utrechts Burger aan zyn Vriend te Am„, Jïerdam, op eene gantsch onwaaragtige en ,„ zeer beledigende wyze in zyn naam en ca.„ rafter te worden aangetast, vind zig veri3, pligt openlykte declareeren, dat het hem .„ zeer ligt zou vallen, het onzydig Publiek, .„ en den genoemden bedekten Schryver zel.„ ve, door onlochenbare bewyzen, te over,„.tuigen, dat het geen hem in gemeld naamloos gefchrift werd aangewreven, volftrekt ,„ bezyden dé waarheid is, en dat dienvol. ,,, gens de Schryver of zelve niet wel geïn„ teniioneerd is, — of althans zig door ver\ „ keerde berigten van kwalykgezinden heeft ;„ laten innemen , zonder behoorlyk onder: s, zoek te doen na de waarheid van. het geen ' „ hem mogt zyn aangebragt; dan, de On, „ dergefchreven zig hebbende voorgefteld s : 5, geene anonime Schriften, hoe ook genaamd. „ en hoe kefiev dezelve zouden mogen zyn. „ te beantwoorden, kan ook daarom niet , van zig verkrygen daar van aftegaan, ten,\ zy meergemelde Schryver, voor eeneedel' moedige denkwyze vatbaar zynde, en zig ,' voorftellende de onbillykheid van een on' gegrond getuigenis tegen zyn Naasten . * konde goedvinden, den Ondergetekende;; „ op de eene of andere wyze gelegenheid te „, verfchaffen, om aan denzelven zodanige rRECHT  4CHE en de betaiinge daar, van gefchieden zal op de zelf» de Lands Comtoiren, waar op dezelve thans gefchied. En nademaal de Perfoneele en Reële Goedïchatdnge onder die middelen meede begreepen, r zyn, zal als voor deezen worden toegelaaten in de Perfoneele te korten , het geen kunnen aantonen iu de Reële se hebben betaald: Wordende ook wederom aan die geene, welke over den Aanflag, waar meede op de Perfoneele Cohieren zyn aangetekend , zig bezwaard vinden, de vryheid gelaaten,, om zig onder Eedc voor Onze Gecommitteerden in her Mindergetal te verminderen, indien op vierduizent Car. Guldens. , tn dsar boven zyn aangdlagen, en wel op Maandag en Dingsdag den ajften en 26(ten Augustus deezes 'jaars 1783. En indien beneden die fo:nma aangeflagen zyn voor de refpectire Gerechten en Magiftraaten der "Grietenyen en Steden, op welkers Cohier gevon* den worden, op zulke tyden als by dezelve daar toe zullen worden bepaald. En zal ook als voorheen worden toegeftaan, gelyk toegeftaan word by deezen, aande Ingezetenen , welke hunne Runderbeelten agn de befmettelyke Ziekte, lopende het Jaar van May 1783 tot May 1784, zullen verliezen, het verfchuldig*-» de Hoorngeld voor het half Jaar , waar in verftorven , te mogen korten, des dat voor Beeften worden aangegeven binnen drie Weeken ca het verfterf. En op dat niemant hier omtrent eenige onkunde voorwende, zal dit alomme worden gepubliceerc en geafögeert , daar men gewoon is publicatie en öffixie te doen. Aldus gerefolveert en gearreftcert op 't Landfehaps-Huis binnen Leeuwarden den 5.5 Maart Ï783. H. D. v, Sminia , Vr. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog, A* J. v, S, m 1 n 1 A, Woi,-  JAARBOEKEN* Maart, 1783. 505 W 0 L 2 u Mi ïot aanmoediging voor anderen, in het aanwenden van alle moeite en zorg tot redding der ongelukkige Drenkelingen, hebben wy het genoegen van hier te kunnen melden, dat op den 7 October f.782 twee Mannen yan de Buurt, Dirk Jans en Jan Dirks, een jongetjeh van n a 12 jaaren,met name Doawe Sjerks, voor dood uit het water opge* vifcht, en met Gods Zegen tot vorigen weffland herfteld hebbende b beloond zyn geworden, eerst door Hun Ed. Mog. de Heeren Gedeputeerde Staten van Friesland, met de gefielde beloning van 1 o Zilveren Ducatons boven de kosten, en daar na door de Ed. Maatfchappye tot Redding der Drenkelingen $ binnen Amfteldam opgerigt s met de prys van 2 Zilveren eerpenningen, en daar te bo* ven met de fomma van 26 Car. Gl. 10 St, OPERTSSEL. Deventer. In de maand October van het afgelopen jaar gaf de Burgery dezer Stad aan de Regeering een verzoekfchrift over , in 'd welk onder anderen verzogt wierdt: „ Dat „ Haar W. E. A. eenige Heeren, het minst „ met anderen Commisfien of Omftandighe„ heden belemmerd, uit hun midden gelie„ ven te committeeren , om het verdere gantfche beduur der Stads- en Provincie„ Zaaken hoofzakeiyk na te gaan, de notaMm 3 n bel© VVoL' ZDM.  De ven- 1EU. 506 NIEUWE NEDE R LANDSCHE „ bele abufen en afwykingen baar W. E. H. „ A. ergens voorkomende te noteeren, ten „ zelfden einde over te neemen de Remarques „ en Confideratien, welke door de G. G. „ dezer Stad of eenig gedeelte derzelver, „ of ook door de Burgery gemaakt en geè'x,, hibeerd mogten worden, en van dit alles rapport te doen, ten einde na examinatie „ van hetzelve enz." By Appoinclement van den 15 Oétober op dit Request, wierdt dit gewigtig verzoek geheel met itilzwygen voorby gegaan. Dog op nader aanzoek van de Burgery vondt deMagiftraat op den 17 December daar aan volgende goed: „ De Heeren G.J.Jordens, „ J. van Suchtelen , A. J. Weertz en J. W. „ Ticbier, benevens den Secretaris G.Dum„ bar te committeeren en te verzoeken, om „ te willen examineeren, of en welke Poin„ ten, de directie van Zaaken betreffende, eenig redres zouden komen te vereisfchen , „ laatende echter in zyn geheel en onver„ kort het Reglement op de Regeering van „ 1748 en van hunne bevinding te rappor„ teeren." Deze Heeren deeden al aanflonds den 20 daar aan volgende ter Vergadering van de Magiftraat een voorftel, behelzende hoofdzakeiyk : „ of haar W.E.H.A. niet konden refol„ veeren, om by vacatuure van een der Stads „ Ampten" (deze Ampten zyn, verfcheidene lanmerkelyke Rent-Ampten, vier Secretaria:en, Post- en Serviesmeesters Plaats, Ampttnan van het kapittel Lebuini, en de Ontvangst van het Vuurfteden geld:) „welkers « «e-  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 507 „ begeeving, volgens de bezworcne Confti„ tucie alleen aan Haar W. E. H. A. Raat, „ over dezelve dadelyk te disponceren,zon~ „ der dezelve, zo als thans gebruikelyk is, „ agt dagen vacant te Rellen, en het va„ cante Ampt te confereeren op die geene , „ welke daar toe door die Heer van de Ma„ giftraat, die, ingevolge de daar oven by „ S. en R. te doene lotinge, aan de tour „ ftaat, zal worden vastgefteld, mits zynde „feeri habiel Perfoon en doende den Eed „ van zuiveringe enz." De raadplegingen over dit voorftel, door afwezigheid van eenige Leden tot den 23 December verfchoven zynde, wierdt op dien dag, met eenpaarigheid van Stemmen, befioten: „ het bovengemelde Voorftel te ag„ greëren, de lotinge over de Ampten te „ arrefteren en te verftaan, dat niemant tot „ eenig Ampt zal bevorderd worden, dan „ die de volle 20 jaaren op den dag der „ vacature zal bereikt hebben." Dit alles aldus by den Magiftraat befloten zynde, konde de kragt van eene verbindende Stads-Wet niet erlangen,zonder de inftemming van de Gezworene Gemeente. Deze juist op dienzelfden 23 December by een geroepen zynde, deedt men haar het voorftel hier boven gemeld, de Gezworene Gemeente voegde zig, na raadpleging, by het gedane voorftel, onder deze uitdrukkelyke voorwaarde: „ dat geen Burgemeester zig met een der „ Ampten zal mogen begunstigen, of daar „ mede door een ander begunftigd worden, „ ten zy voor af zyn Burgemeesters-Plaats Mm 4 „ re- Deven- têtk.  Deven TER. 1 50S NIEUWE NEDERLANDSCHE ' „ refigneere," welke voorwaarde van de Gezworen Gemeente ook aanftonds door Scheepenen en Raad is goedgekeurd geworden. Waar mede deze zaak, die zo veel invloed op de onafhangelykheid onzer Stads-Amutenaaren heeft, zyn volle beflag gekregen heeft, en in eene eeuwige en allefints verbindende Stads-Wet veranderd is. De lotinge over de beurten in het begeven der Ampten is mede daadelyk gefchied; en vermits Zyne Hoogheid gewoon was voor alle deze Ampten recommandatien te zenden, is deze fchikking by eenen beleefden brief aan Hoogstdezelven medegedeeld. De brief, welke de Magiftraat over de begeving der Amten , aan den Erfftadhouder den 3 January 1783 fchreef, was aldus in. gerigt: DOORLUGTIGSTE HOOGGEBOOREN VORST EN HEERE! |\Jadien verfcheide om Handigheden , met welker detail het overtollü zoude zyn, Uwer Ébogicids aandegt beezig te houden, de Finantien van anze Stad, zedert eenige tyd,-merkelyk bezwaard ladden , hebben wy, met gevolg van onze Getwooren Gemeente, onderdaags gerefolveerd, dat jy toekomende vacature van de voornaamfte Stads ümpten, door de nieuws aan te ftellen Ampteaaaren, eene zekere Somma, ^eëvenredigd aan de roordeelen, met ieder Ampt refpeclivelyk verbonten, ten behoeve van Stads Casfa zal worden beaald, en dat de daar van inkomende Penningen sullen befteed worden, tot aflosfing yan. de laftïge Ca*  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 309 Cawtaalen, welke, zo wy, als onze voorzaten, van tyd tot tyd genoodzaakt geweett zyn, totftuur van Zaaken te negotieeren. By deze gelegenheid in aanmerking genomen hebbende, dat het, zedert veele jaaren, onder ons de gewoonte geweeft is, dat de andere Stadbedieningen, volgens zekere tourbeurten door de Leden van den Magilbaat worden begeeven, en dat deze fehikking zeer veel heeft toegebragt, om de eensgezindheid en goede verftandhouding te bevorderen , en om ieder van die Leden, zo veel mogelyk, op een gelyken voet, zo wel van de aangenaamheden , als van de laften aan de Regeering verknogt, te doen jouiffeeren , hebben wy, ten einde de genoemde heilzame uitwerkzelen, nog meerder uit te breiden, verder goedgevonden * insgelyks ten aanzien van de eerftgemelde Ampten, eene gelykfoortige tourbeurten in te voeren en tet daadelyke executie van dit ons befluit daar ovel geloot. „ . ry Ook hebben wy , op propofitie van onze Gezwoore Gemeente, niet gehsefiteerd, tevens vafl te Rellen, dat geen Lid van de Magiftraat verders met eenig Stads Ampt zal mogen worden begunftigd, en dat een Stads Amptenaar, tot Burgemeefter verkoren wordende, verpligt zal zyn, deszelfs Ampt, by het aanvaarden van het Burgemeefterfchap neder te leggen, uit confideratie, dat, hoe zeer deze fehikking ook tegen ons eigen tegenwoordig bel mg moge aanloopendezelve nochtans ïr alle fopzigten moeft contribueeren } niet alleen toi weeringe vaD mogelyke misbruiken , maar ook. om, zo de honorable als de profitabele Ampten, dies te meerder te verdeelen, en tot foutien van eet grooter aantal van Huisgezinnen te kunnen doei dienen. Onder het beramen van al het voorfchreevene. konden wy niet calaaten, mede onze gedagten tt veftigen , op het Amptmanfchap van Colmfchate het welk tot die kleine Commtffien behoord, du Mm 5 Jaar Deventer. Brief der Regeering over de begeving der amten. 1 1 t  Deven- TfeR. Briefder Begeering over de begeving der ; amten. , i ( I * f a v n b k hi di z' g< A Vi a I tio NIEUWE NEDERLANDSCHE Jaarlyks volgens ons Stadsregt, door de Leden van dc]Magiftraat onder elkander moeten worden hegeeven, en die ook allen, uitgezonderd die Ampt. manfchap, lange Jaaren herwaards om redenen als hierboven, reeds zyn aangehaald, naar zekere tourbeurten zyn geconfereerd : en hebben wy 3p de gemelde gronden en motiven voortgaande! ïeoordeeld, deze uitzondering, volgens welke dit imptmanfchap ex masfa, en by ftemming begeeren word, niet langer te moeten laaten fubfifteeen , en dien ten gevolge gerefolveerd, hetzelve :ven eens, volgens eene tourbeurte aan de Leden >p te draagen. Dit dus met eene volkome eenpaarigheid weie ons op de gepaftheid en nuttigheid onzer meïres dies te fterker vertrouwen deed ftellen, gerrefteerd en tot ftand gebragt hebbende, hebben y geoordeeld , hier van aan uwe Hoogheid te loeten kennis geeven , gelyk wy de eer hebben y dezen te doen, wegens de overtuiging waar wy verfeeren , dat het Uwe Hoogheid , uit jofde van de eminente charges, waarmede Hoogft • ;zelve zig bekleed vind , niet onverfchillig kan m van zodaanige inrigtingen, als welke wy thans maakt hebben te zyn geïnformeerd. Waar mede dezen eindigende, bidden wy God m.agtlë V vwe Ho°gneid in zyn Heilige en ftandItige Befchermmge te willen neemen, en blyven Doorlugtigfte Hooggebooren Vorst en Heere! Uwe Hoogheids zeer Dienstwillige Vrien. den en Ootmoedige Dienaaren Burgemeefteren, Scheepenen en Raadea der Stad Deventer. iventer den 3 Ter Ordonnantie van dezelve inuary 1783. (gQtj gerh> ddmbarj secr> Ver-  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 5" Vervolgends heeft nog de Burgery gemeend, dan de vrye keur der Gemeente, die alleen het regt heeft, om de regeering te verkiezen, door recommetndatien en aanIprvzingen belemmerd wierdt. Weshalven de Burgery het navolgend verzoektchnlt saan de Gezworene Gemeente heeft overfgegeven: WEL EDELE AGTB AA RE HEEREN.' MYNE HEEREN! ,De Leden van de Gezwotrne Gemeente der Stad Deventer ! Geven met alle eerbied te kennen de ondergetekende Burgeren en Ingezetenen dezer Stad , ] hoe dat zy door de cordaate handelwyze van Uw Ed. Agtb. omtrent hun vorig Request en door de 1 gepaste en kragtige Refolutien van Uw Ed.Agtb.j t ten einde de daar in geroerde penneren naar hun gej noegen mogten worden geredresfeert, met gevol. j gers van hoogagting en dankbaarheid vervuld, er i die gaarn reeds voor eeniger tyd door een openbaai en plegtig blyk, zoo aan Uw Ed. Agtb. als aan d< i' Wel Ed. Agtb. Magiftraat zouden hebben getoond waaren zy niet in nader onderzoek van het op he laatfte Landags-Reces gepasfeert door zeer gewig tige confideratien tot nog toe daar in belet gewor den, en zonder welke wegruiming zy het zelv< zouden moeten opfchorten, dog de ondergeteken de vinden ondertusfehen zig verpligt een zaak welke hun voorkomt van het uiterfte belang ti zyn, by deze aan Uw Ed. Agtb. in emftigebeden king te geven en aan Uw Ed. Agtb. verligt oordeel en Vaderlandlievende Deliberatien te onderwerpen De Ondergeteekende hebben namentlyk zins lan een tyd met jpaerlyk leedweezen gezien, hoe da * " doe Devsm» ter. Req. der Burge' ry, van geene recommandatienaan te nemen. C r  Deventer. Req. der Burgery, van geene te commandattenaan te nemen» i 1 ] c c I l Tl 11 tl r ii a k h n h I 5iè NIEUWE NEDERLANDSCHE door den fchadelyken en langs hoe meer inkruipen* den invloed der Heeren Drosten, by elke Vacature zoo in de Raad als in de Gezwoorne Gemeente, telkens Petzoonen met Recommandatien van Zyfl Doorlugtige Hoogheid zich opdeden, waar door de vrye keuze Uw Ed. Agtb. zedert onheugelyke tya*en gecompeteerdt hebbende, ten eenemaal wierd belemmert, en Uw Ed. Agtb. ook in het kiezen van de Vroomfte, Beste en Welgegoedfte, dik>vyls verhindert , terwyl het onmogelyk is, dat gemelde Heeren Drosten of zyne Doorlugtige Hoogheid zodanig eene kennis van het lichaam der Burgerye dezer Ssad zouden hebben, dat dezelve net eenige gefchiktheid konden oordeeien, in welce Burgers de drie gemelde kwaliteiten voor Stads velzyn het volmaakfte zamenloopen 5 en daar die femelde invloed zoo ver gaat, dat zy Ondergetekende tot hunnen groote verwonderinge en wetentlyke droefheid hebben moeten ondervinden, dat wee braave en huns eragtens niets dergelyks verlienende Regenten daar door in den jaare 1775 en 776, zonder eenige deugdelyke reden , uit hunnen srettigen rang gedrongen en dus beledigt zyn geworden ; zoo hebben zy zig niet langer kunnen" weerhouden van als getrouwe en op Uw Ed. Agtb. ordaate Vaderlandsliefde vertrouwende Burgeren, eeze bezwaaren onder het oog van Uw Wel Ed* >gtb. te brengen, eerbiedig verzoekende, dat het 'w Ed. Agtb. behagen mogen, in het vervolg immer op eenige Recommandatien eenige agt te aan, maar volgens haaren Eed, (die de Onderge:ekende vertrouwen dat zonder de minde verande* ng nog jaarlyks naar Stads Wetten gedaan word) 1 de dpenftaande plaatfen altyd de Wyste, Nute en de Beste te kiezen , mitsgaders by de eerii* aomende keur, dewyl niet fpoediger zulks gevoetrk gefchieden kan, te effeélueeren, dat het gelelde tort worde geredresfeert en de Heeren in .innen natuurlyken en wettigen rang gefteld mo* :a worden. 't Welk doende. Dg  JAARBOEKEN, Maart, 17^. ?I3 ne Gezworene Gemeente vergaderde oyerl deze zaak den 7 Jannary 1783 en nam deni 10 January dit befluit: ExtraEt uit het Gerefolveerde by de Gezwoor en Gemeente der Stad Deventer, op Vrydag den 10 Jamary 1783- ^Per Vergadering zynde gelezen het Request , I op de naam van de Burgery en Ingezetenen dezer Stad den 31 December jongstleden aan de (Sooren Gemeente geprefenteerd, », na muu- ï^Uhpvatie en rvp overleg van zaaken, goed'ev"nden?de Wanten op het zelve voor Ad^flaement te lasten toekoomen, dit navolgende. 1 )e Gefwooren Gemeente heeft met cenpaarige s4 innen gerefolveert om de Braave Burgery de5' r S zo veel in hun is, allentzins genoegen ?n contenteinent te geeven, op dag Petra eerstSmende en in het vervolg ook altoos, vry ter Kur ïfzuUen gaan, zonder of als dan een.gzints fe deiereeren ofce ook het minfte regard te. flaan, •nn enbi eenige Recommandatien, welke haar, S relatie tot deze Stads Keur , van wien hy Sc zv zullen ofte mogten worden, toegezonden. Èn heeft vervolgens ook eenpaarig vastgefteld ,nn d "ze haare genomene Refolutie ten eerften \rf eene daartoe 111 convenabele termen te oiit. vJerPene Misfive, aan den Heere Erfitadhoude, uk loofde van de betrekk.nge, die Hoogstdezel. vè in opgemelde quaiiteit, op de beftel inge dei ïeaeeringe van deze Stad, heeft, de nodige ken nUff en informatie te geeven en terwyl dat d£ Hu^erv in haar Request verzogt heeft , da d( Sooren Gemeente op Petri ad CathedrM haa, v ve keur zouden behouden, zoo kan zy,ten aan zeu van 't tweede verzoek, voor die tyd zi .-St declareeren, maar HA cP dagj Petn d lEVEfl- er.; Bef. der Gezw. Gemeente op voargem. •. Request, ■t ~i 5  Beven- TER. Brhfder C.Q.aan denPrins ever de recotn- manda • 1 tieri. 1 I 1 < i t l l E jr4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Burgery in dit haar verzoek tragten te voldoen en genoegen te geevem (Onderftond) pro vero ExtraSiu (Was geteekend) A. Persoon. De kief, welke de Gemeente over deze zaak aan Z. U. Hoogheid Ichreef, luidde aldus: DOORLUGTICSTE VORST EN HEERE! Qoor de goede Burgery dezer Stad aan ons bv _ Requeste verzogt zynde, om voortaan in het uezen van S. en R. en in 't vervullen van va:eerende Gemeensrnansplaatfen op geene hoe ook ;enaamde Recommandatien eenigen agt te flaan, naar die Keur volgens den Jaarlykfen Eed en stads Wetten te verrigten, hebben wy gemeent, lit zeer biilyk verzoek gaaf en zonder eenige Reerve te moeten accordeeren , Wy hebben niet villen afzyn U. D. H. van deezen onze Refoluie kennis te geven, gelyk wy doen by deezen. Sgfïen °' H' iD dC befchermin2e des AI- DOORLUGTIGSTE VORST EN HEERE Uwe Doorlugtigfte Hoogheid Ootmoedige Dienaaren De Gezwooren Gemeente der Stad Deventer, even ter io an- J7Ö3- Uit aller Naam (Was Geteekend) A. Persoon. Daar  JAARBOEKEN, Maart» i.ttfc 5*5 Daar was dan al eene Commisfie benoemd, tot voorziening en verbetering der in geflopene misbruiken j daar was een herftel gefchied omtrend de begeving der groote Stadsamten, ook omtrend de recommandatien tot Regeering posten. Maar dit was nog niet genoeg. Het voorbeeld van het gebeurde met Jonker D. v. d. Capellen tot den Pol liet nog veel bekommering, na omtrend de vrye Remming in de Raadvergaderingen. Ook meende men, dat met de Publicatie wegens de affchaffing der Drostendienften niet moest gedraald worden : en dat het van belang was, dat het Recht der drie Reden, om met éénen Ridder de meerderheid uit te maken vastgehouden wierdt. Ook meenden de Burgers en Ingezetenen van belang te zyn, dat zekere papieren onder Jonkheer v. d. Capellen tot den Poll berustende, ten diende der Provincie wierden medegedeeld. Eindelyk begreep men nog, dat de Militaire Jurisdi&ie of hei Regtsgebied van krygsleden over 't krygsvolk , in gemeene misdaden en burgerlyke tvvistzaaken, allerfchadelykst was. Derhalven hebben de Burgers en Ingezetenen in February 1783. aan Burgemeefteren Scheepenen en Raden een gefchrift ingeleverd van dezen inhoud : Wel Ed Hoog Achtb.- Heeren, Mynt Heeren, Burgemeesteren Schepenen en de Raden der Stad Deventer. T>e Ondergetekende liurgcren en Ingezeetenen, wien de welvaard van hun Vaderland, en van deeze Stad en Provincie in het byzonder hoe langer N n hoe Deventer..  Deventer. Adres wegens vrye ftem ming,affchaffingder drostendienften,tverftemmingderfteden met één Ridder, enz. « ! i ( • 516 NIEUWE NEDERLANDSCHE hoe meer ter harten gaat, naar maate zy, door aanhoudende oplettenheid , deszelfs waare belangens meer en meer leeren kennen; aangemoedigd door den goeden uitflag van hunne voorige pogingen , en opgewekt door de regt vaderlyke en Vaderlandlievende handelwys van U Wel Ed. H. A, neemen andermaal de vryheid, zich met allen eerbied tot U Wel Ei. H. A te vervoegen, en in de eerfte plaats hunne opregte dankbaarheid te betuigen over de betoonde goedwilligheid, aan hun ten aanzien van hun vorig Request bewezen, zo in het promptelyk geeveo van goede antwoorden op het zelve, als wel voornamentlyk , in 't neemen van kragtdaadige befluiten, en het ffandvastig uitvoeren van dezelve, ten einde aan de gedaa ne verzoeken ter Vergadering van Ridderfchap en Steden mogte worden voldian , gelyk ook in het goedgunftig geeven van Berigt, na het afloopeo van den Landdag, hoe dat aldaar de Heere van der Capellen tot den Pol gereadmitteerd, en de Drostenilicnften voer afgefchaft verklaard waren. Zy zyn niet minder met gevoelens van erkentenis vervuld , wegens het aanftellen der verzogte Commisfie tot Redres van ingeflopene misbruiken, sn wegens de zo luisterryk betoonde werkzaamheid van dezelve in het geftatueerde omtrent de begeeving der groote Stads Ampten, waar door aunne wenfehen daaromtrent zyn voorgekomen , ;n het welk zy dus niet dan met de hoogfte goedceuring en dankbaarheid befchouwen kunnen. En laar de Ondergetekenden door die alles thands ten rollen overtuigd zyn, hoe dat U Wei Ed. H. A. 3oor liefde tot het Vaderland bezield , alle middeen tot bevordering van deszelfs welzyn gaarne willen overweegen, en goed bevonden wordende laadlyk in het werk flellen, zo vermeenen zy geen jeett-r dankoffer aan U WelEd. H. A. te kunnen >pdraagen,dan zodaanige voorftellcn, immersnaar mn inzien, ter deliberatie van U Wel Ed. H. A. e brengen , waar door d;e beide op de laatfte Land-  JAARBOEKEN, Maart, $iï Xaaddag genomene Refolutien alle die gevolgen mogen hebben, en al dat nut voortbrengen, waar voor dezelve vatbaar zouden bevonden worden. Zy neemen ten dien einde de vryheid om aan U "Wel Ed. H. A., door het voorbeeld van den Heer yan-der Capellen tot den Pol, onder het oog te brengen, welke zeer verderffelyke gevolgen het belera . meren der vrye Remming in alle Raadsvergadering noodwendig na zig fleept: want om nu alle de ver-, drietelykheden niet op te tellen, welke die Ridder ondervonden heeft, en waar voor elk op dien voet bloot ftaat, wie weet hoe veele nuttige en heilzaa . me Voorftellen en Advifen niet uit vrees voor der-. felyke handelwys agtergebleven, en dus voor den ,ande verlooren zyn! Wie ziet niet hoe zeer dé. Rechten en Vryheden van 'sLan^s Ingezetenen op losfe fchroeven ftaan, en hoe zeer braave Regenten moeten afgefchrikt worden, om daar voor te ■waaken? indien het, gelyk in deezen gebeurd is, eenen Regent immer opgelegd kan worden, zyne Advifen te moeten jüftificeeren, en aan de goedTceuring of afkeuring van zyne Mederegenten, van zulken fomtyds, die perfoneel by dezelve gemteresfeerd zyn , te moeten onderwerpen. Om welke en zoortgelyke gevolgen wille, zy Ondergetekende wel gewenfcht hadden,dat de readmisfie van Hoog; gemelden Heer, niet van het berusten in eenigerlei door Zyn Hoog Wel Geb. gegeevene nadereexplicatien, was af hankelyk gemaakt geworden; en als nu vertrouwen, dat U Wel Ed. H. A. dit overwegende, metlhunde noodzaakelykheid zullen inzien, om zo door eene Stads als Staats Refolutie vast te fiellen, dat dergelyke Vexatoire Procedures , als de Heer van de Pol gedreigd zyn, of zulke feitelyke ontzettingen uit de Vergadeting, als men Zyn Hoog Wel Geb., en in den Jaare 1760 negen en twintig van de fes en dertig Leden der Gez w. Gemeente van Campen , werkelyk heeft doen ondergaan , nu of ooit nimmer wederom tegen eenig Regentin Staats, Magiftraats, ofGemeentensVerNn g*- DevenrnR. Adres wegens vrye lem' • ï:o >;  Deve». ter. Hefl. vm Schep, ei Raad of •voorfz. verzoek der Bur- 52* NIEUWE NEDERLANDSCHE wVanrde !!dDe Steden» 20 'en aanzien van de Si md?K* D?ar h"o vermoogen te helpen handhaven; dat reeds ter voorkoming van alle on'C608*^611' ZOJdtn Agenten, uit hoofde ' tl j"^ ^°Ude° aangedaan worden, voor zo verre deze Stad aangaat, hadde gerefolveerd, dat geen Lid van de; Regeringe van deze Stad, uit hoofde van eeriig Voorftel of van eenig Advis, op een Voorftel van anderen ter Vergaderinge in deszelfs quahteit als Lid van de Regeringe gedaan, «fafcegeeven, immermeer, op eenigerhande wVze zal mogen worden bekommerd, daar over geactioneerd, of tot eenige verantwoordiginge daar van gehouden: en dat tevens aan hunne Heeren Gecommitteerden ten Landdage hebben aanbevolen, om een dieigelyke Refolutie ter Vergadering van Kidderfchap en Steden te bewerken. Dat, belangende de Papieren , welke onder dsn Heer van der- Capellen tot den Pol zouden berusten, niet zullen nalaaten, daar omtrent het noodi* onderzoek te doen, en de pofitie, ten Reqaefte bvtregebragt, gegrond bevindende, daar omtrent zodanig te doen , als ter bewaaring van de Juftitie en de Rechten der ingezetenen ten platten Lande'' zal woiden vereischt. Dat omtrent de Militaire Jurisdictie provifioneel best geoordeeld hebben daar over vooraf met de andere Steden in onderhandeling te treeden, ten einde de meest gepaste middelen tot Redres in dezen gemeenfchappelvk t e beraameu, en dat eindelyk niet zouden nalaten alle bunnen invloed aantewenden, om de affchaf' fing van den Hoogen Krygsraad te bewerken Ita aclum in Senatu Cosf. Eekhout, Weerts Ddren. den 28 February 1783. ' Ter Ordonnantie des Raades, f Was getekend) A. VAN SuCHTEEEN, Secret. 1783. En-  JAARBOEKEN, Maart, 1783. 5*S Enschede. Eenige benoemden uit de Burgery hebber den 14 January 1783 aan Burgemeesteren er Gemeenslieden het volgend Dankadres overgegeeven: EDELE AGTBAARE HEEREN, Burgemeejleren en Gemeenslieden der Stad Enfchede De loflyke pogingen, die U Edel Agtbaaren ze den eenigen tyd, hebben aangewend, on deze Stad en haare Burgeren in die regten en vry heden , welke zy nog voor weinig jaaren onbe twi^tbaar bezeten hebben, te herftellen: — d iwvze waar op U Ed. Agtb. zig hier over tot Hu Ed Mog. Ridderfchap en Steden, en tor de We Ed". Hoog Agtb: Burgemeefteren en Agtb Gezwc ren Gemeentens onzer drie Hoofdfteden, Devet ter Campen en Zwolle, gewend hebben; dringe ons' Ondergetekende Burgers cn Ingezetenen va Erfchede, om U Ed. Agtb. hier over ons innig g< noegen te betuigen ; en wy vinden ons verplij zulks, by dezen, met alle dankbaarheid te erkei n8De verdediging onzer deugdelyke Regten gee ons te meerder genoegen en voldoening, daar w overtuigd zyn , dat U Ed. Agtb. hier toe all aanwenden, wat in derzelver vei mogen is. Wy verzoeken niet alleen, dat Ü Ed. Agt hier in volyverig mogen voortvaren, en zig m de andere kleine Steden van Twente, op 'talk nauwst en voor altoos, vereenigen; maar teven dat U Ed. Agtb. by voorfz. onze Hoofdftedei op 't allerernstigst mogen blyven aanhouden < de naarkoming van derzelver bekend Verbond rr de kleine Steden, ten einde wy ook nu dc das Nn s 15 En- SCHEriE. L ■ Dank1 adres 1 aan Buri ' gemeefte* 'ren en 1 Gemeen*>. u n ;t i« ft y :s 3. j et r>»>, >P et d. ke  Enschede. Dankadresaan Bur gemeejleren en Gemeente, è ei ken S2(S NIEUWE NEDERLANDSCHE ' lyke uitwerking daar van mogen genieten, en door bovengemelde drie Hoofdfteden,\ onze'deugdw" ke Regten en Vryheden, g:handbaafd en verdl d.gd worden. Waartoe vooral nddfg i< , dat de inbreukeni en benadelingen , welke deze Stads Re? ren en Vryheden van tyd tot tyd door den ve! n °hgeKNden ,D7l0ed rdcr Heerefl D'™en oqdefSïïnïJ? D,iaD VOOffz- 0nze Hoofdfte-.:en onbewjmpeld worden voorgedragen, en daar tegen derzeiver befcherming verzogt: 't welk wy eerbierkgst verzoeken, dat U Ed. Agtb. ten fmeSS geheven te bevorderen ; met ukdrukly^ ring van onzen kant, om voorn onze HoofeWeeÏ£l 311 °nze magt, en des noods met lyf en ged, by te ftaan en bereidwilliglyk te onderfteuJ Wyders wenfcben wy over U Ed. Agtb. Per°°D™ m "jen, mitsgaders over &ive aadflagen, de dierbaarfte zegeningen des Aller' oogften, en hopen,dar de middelen, die U Ed fP'eD de ove"ge kleine Steden nog verder tot en knfiïïf enrfR,eChten CD Viynedanlulta, moe! en in t werk Hellen, meteen gewensclite uitflap L 2? rJand verftrekken. Terwyl wy, met vercfauldigdeo eerbied, betuigen te zyn Edele Agtbaare Heeren.' U Ed. Agtb. ootmoedige en gehoorzame Dieuaaren &c, Deondergefz. Burgers en Ingezetenen dezer Stede waren 312 Perfoonen. Dat de Regeering dezer Stede, tegenwoorg met het geringfte, harer opmerking laat «Uippeu, t welkflegts eeniger mate ftrek-  JAARBOEKEN, Maart 1783. 527 ken kan ter handhavinge harer regten en vry-1 ; heden, blykt uit het volgend voorval. — Een I bende Koordedanzers, alhier den 27 January i aankomende, verzogt aan Burgemeesteren ■ verlof, om hunne kunst hier ter Stede te oeffenen; en gaf te gelyker tyd aan Hun-Ed. Agtb. over een papier, getekend door of uit naam van den Heere Landrost, waar by hen lieden vergund wierd,om eenen bepaalden tyd. in de Steedjes van Twente, hunne kostwinning te mogen oeffenen. Hun Ed, Agtb., in plaats van het goeddunken des Heeren Drosten zoo maar aanftonds, (gelyk in vroeger* tyden) als hun wet aan te merken, hebber in tegendeel dadelyk befloten, om de voor noemde bende het fpelen hier ter Stede we fcherpelyk te verbieden. Dit Volk, ziende zig dus, in hunne zoo zekere en geruste vei wagting, geheel te leur gefteld , vervoegde zig toen by den Heere Rigter G. Bos, me eerbiedig verzoek', dat die Heer hen wild toeftaan, om in een herberg, juist even bui ten 't rechtsgebied dezer Stad gelegen, t mogen fpelen. De Heer Rigter de aanprj zing des Drosten in 't oog krygende, draa: de geen ogenbiik om aan hen lieden hun vei zoek toe te ftaan. Ingevolge deze vergw ning zal er dezen avond door die bende i de voornoemde Herberg gefpeeld worden. ICHEDE. 1 B 1. n  Snuif AMeN. < i c c e li 1 k VERANDERINGEN ONDER DE EOnrv vra LAGE AMTEN AARS, ENZ. EN 'sGravenhage. De Hppr ÏM* r- r van Eek, doora aSg M^. tadS maand Maart aangefteld zynde tot fauitfngewoon Raaa ,n ,ten Rnade on Leenhove van Jrabanri beeft ter Vergaderinge van H. HoogMoï in dd hoedanigheid den Eed afgelegd. S' Ook 5aP NIEUWE NEDERLANDSCHE NEDERLANDSCHE CO LONIEN SüRIN amen. Den ii November 1782. kwam hier s Lands Fregat van Oorlog de Eensgezindheid, Kaptein Bouriciu.y, en den * December daar aanvolgende 's Lands Fregat Lnkhuyzen Kaptein Frykenius. B e R B ï C e. Het is niet al fchade, dat deze Colome ens in Vreemde handen is. De Franfche evelhebber heeft de Negers aan 't herftel Ier Vestingwerken doen arbeiden, waarme■e zy m t emde van November 1782. een inde gemaakt hebben, en daarop wederom aar hunne plantaadjen terug gekeerd zvn hands 1S deze Colonie i„ ïe5e iJoiïiïi i ltaat van verdeedig-inff.  JAARBOEKEN, Maart, 1783, 529 Ook is door Hun Hoog Mog. de Heer Maurits Jacob Lobé, dewelke reeds eenige jaren toegevoegd Conful te Kadix geweest Is; aangefteld lót Conful te Kadix, Porto St.Maria, PortoReal :en Xerez in Spanje, en zulks in plaatze van Wylen den Heer Jan Willem Nagel. Nog heeft Z. D. Hoogheid de Heer Prins Erfftadhouder uit eene Naamlyft aan Hoogftdenzeliven overgegeven door de Heeren Bailluw en Dyk:graaf en Hoogheemraden van Rhynland, verko. rren tot Hoogheemraad van Rhynland, den Heet [Mr- Gysbert Adriaan Patyn,. Raad in de Vroedfchap der Stad Haarlem, in plaatze van wylen ;den Heer Mr. C. A. van Braken Rott er d a m. Alhier overleedt in het 75fte ji'aar zynes ou'erdoms, de Hoog-Eerwaarde en iHooggeleerde Heer Joan Patyn, Theol. Profes!for, en zederd den jare 1777 ruftend Kerkenleeiraar by de Nederduitfche Gemeente dezer Stad. Mebenblik. De Heer Mr. Jan Pan, ir ] plaats van dén Heer Pieter Spaander, die vry wili lig afftand gedaan heeft, tot Hoofd - Officier de: zer Stad aangefteld zynde, heeft die waardigI heid ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog : niet den gewoonen Eed aanvaard. Pdrmerende. Op aanbeveling van Zyn< Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, is, den^'22 Maart, door de Ed. Groot Achtb Heeren Burgemeefteren en Vroedfchapnen deze: Stad, benoemd, om met den eerften Mei eerft komende, voor den tyd van twee jaaren, zittinj te neemen in 't Collegie van Hun Ed. Mog. d Heeren Gecommitteerde Raden in Weftfrieslam en het Noorder-Kwartier, de Heer Cornelis Koel Oud Burgemeefter en Raad &c. dezer Stad, ii plaatfe van den Heer Mr. Laurens Peereboom Hoofd-Officier, Oud Burgemeefter en Raad dcc. wiens Commisfie als daa ftaat te eindigen. Veerj VerakderinöJ onder i r>E,iior> GE EN LAGE Amte- naars, enz* r 3 i 1 >  Veranderingonder ce hooge en lage Amte. naars, enz. i 1 < < c i i r h I d k ft é h E U rn B SSo NIEUWE NEDERLANDSCHE Vee re. Den 16 dezer Maand overleedt door een onverwagc toeval van Beroerte, de Heer Ste* phauus van der Loef, in zyn Ed. Leven regeerend Burgemeefter dezer Stad, en Commisfaris van de Monftering te Water, in den ouderdom van ruim 59 jaaren. Utrecht den 9 Maart. Heden morgen om half twaalf uuren, is alhier, in den ouderdom van 65 jaar en ' 'e EN .age iltfTJ> »aars; : SNZ.  53» NIEUWE NEDERL. JAARB. Maart LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEIDEPRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 24 Mnart. Rotterdam den 24 Maart. by de Z. ZakJ, Tarw O Wit.Zeeuw. 26 a 28 8 ——Nieuwedito 17^22 g Rogge Oude. 155 a 16 8 —— Nieuwe 13 814*8 - •■■•■) ■ '-■ ! by *t Laft BokSWYT op J54 g a26 oe dito, zonder wigt 24 825 ^ Gjsbst Winter, 23*825* of? by 't Laft, HAVEKZaeuwfe iijaifj '—— Vrièf. Brouw 18 a 22 dC -ri-fc Gron. dito 15 a 17 ^ Paerdeboohen. 22 a 27 eg by den Steen.' Was Allerbeft 43 a 52 ft. Beft 3S a 42 ft. Middelfoort 29 a 34 ft. — Gemeen 23 a 28 ft. —- Allergemeenst 18 a 22 ft.  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN* April» MDCCLXXXIII. GELDERLAND. Z u t p h e n. Een getal vari ruim tweehonderd Burgers, hebben een ontworpen verzoekfchrift getekend, en uit hun naam door eenige benoemde perfonen aan de Gemeenslieden doen overhandigen; waar in zy hun verlangen te kennen geven, dat de bezwaren weggenomen , en de Privilegiën herfield worden. De meerderheid der Regeeringe heeft de opzigters der Stads Godshuizen gelast de Boeren, die erven van die Godshuizen in pagt hebben, te verbieden van zeker verzoekfchrift,'t welk tot affchaffing der Drostendienften op het tapyt is, te tekenen. Warnsveld. De Drostendienften, die in Overysfel onlangs zyn afgefchaft, moeten ook in dit Ge0 o west ZüT< PHEKi  534 NIEUWE NDEERLANDSCHE W^RN! VELD. west door de Boeren verrigt worden. Byeene gedrukte brief wierdt eene aanmaning verfpreid,om hetjukvan die flaverny af te werpen. De Stadholder heeft zig egter veel moeite gegeven, om de Boeren van pogingen des wegen te rug te houden, en zelfs om hen een gefchrift te doen tekenen, waarby zy zig tot het blyven verrigten van Drostendienften verbonden. Maar daar waren 'er, die zulks volftrekt weigerden. Ja daar wierdt zelfs een fmeekfchrift ontworpen, dat veele reeds tekenden, om de affchaffing der Drostendienften te verzoeken: het welk egter de Stadholders in de Amten zogten te beletten. En om hier in beter te flagen nam men de Predikanten en Priesters te baat, en overreedde zommigen der boeren, om zig ftil te houden, en naar geene verandering te ftaan.. f*) Maar de Rigter (*) Zie hier een Copy of affchrift van eenen brief van den Stadholder Creokceus aan tenen Predikant gefchreven: „MYN HEER! „ Door dien by 's Hoves Refolutie van den 20 Maart „ jongstleden de Maandelykfche Bedeftonden Provifip„ neel en tot naardere ordre zyn gefurcheert, zoo „ hebbe ik my verplicht gevonden, Ü'Wef Eerw. hiér „ van by dezen tot deszelfs narigt en ten fine van ken* „ nisgseving aan de Gemeente, zoo nodig mogt zyn, )y Communicatie te doen; vindende ik my by deze ge,. tegenheid mede verptigt, U Wel Eerw. onder het „ oog te brengen, hoe dat zedert eenige dagen, door ,, eenige kwaadwilligen onder de Ingezetenen van dit „ Ampt gedisfemineert word zekere Anonymen Brief „ uit Deventer aan een friend te Amfierdam over het dienen der Hoeren in het Graaffchap Zutphen, met dit „ heiloos oogmerk om de ftille en vredige Ingezetenen ia  JAARBOEKEN, April, 1783. 535 ter van Doesburg Jonkheer van der Capellen lot den Boedelhof heeft in tegendeel zynen Stadholder gelast , de Boeren niet te beletten van zig by Request aan de Hooge „ in dit Graaffcbap tot tumultueufe bewegingen san „ te fpocren, en haar van de gehoorzaamheid oaitrent „c hunne Wettige Overigheid te onttrekken , en of„ fchoon ik my wel verzekert houde, dat deze oprce ■ rige aanhitfingen by de vbornaamfle en verligtfte In,, gezetenen geene irigresfie zullen vinden, als over„ tuigt zynde, dat de Scholtendienften in dit Graaf„ fchap (zedert de oudlïetyden op zig zeifs beftaan, en over zulks byzondere Wetten en Gewoonten zyn „ hebbende) van eenen anderen aart zyn, als in Over,« ysfel, alwaar ook buiten dien dezelve door vermeer„ deringen van het Trattement -van de Drosten waaren „ afgekogt, zoo zouden egter de goede eenvoudige Ingezetenen zig aan nieuwigheden, waar van zy 't „ verderflyke niet voorzien kunnen, vergaapen, zoo ,/niet van den waaren aart der zaken onderrigt wor„ den, en 1 gtelyk daar door verleid, van haar pligt „ kunnen getrokken worden. En terwyl het zonder tegenfpraak de pligt van „ een opregt en cordaat Leeraar is niet alteen den Vreede te"prediken, maar ook in byzondere hande,} linden, alles toe te brengen, wat tot onderhöudin„ ge der rust en ftilte in haare Gemeente kan ftrek„ ken, zootwyfele ik ook geenilnts, of U WelEerw» „ hier van overtuigt, zal ook wei zoo onder de pubüeke predikingen , a!s in byzondere gefprekken, deszelfs onderhoorige Gemeente tot ondarhoudinge der goede ordre willen aanfpooren , eu haar verderf,, lykheid en het gevaariyke van tumultueufe opftokin„ gen voor oogen houdende, teffens vermaanen, om „ in de gehoorzaamheid , eerbied en refpect tegens „ haare Wettige Overigheid in ftilte en rust te blyven „ volharden , daar dooi zal U Wel Eerw. in deze „ Tydsoraftandigheden de fter'kfte'blyken van waare hoogagting-aarr onzen Heere Scholtus geeven, cn ook in 't byzonder veipligten, Ik ben enz.!' Oo 2 War ns /elb.  Was ns veld, Jg£> LNJEUWE. KEOERLANDSC.JE Hooge Overheid te vervoegen, en de ant, heffing van de Drostendienften te vraagen. L O C H E M, • Wanneer het affchaffen der Drostendienften in het naburig Overysfel hier bekend was geworden, hadt zulks, ook eenigen indruk gemaakt, en eenig gemor deswegen veroorzaakt, vooral wanneer de boeren van rondfom hier of daar eens by eikanderen vergaderd waren. Daar was ook wel lust om een verzoekfchrift tot affchaffiHg dor Dros» tendienften te ontwerpen, te tekenen en over te leveren. En mogelyk zyn zy wel hier in , door de eene of andere hand , geraden en beftierd geworden. Dog Jonkheer 7. A. H. S. van Dortb, Heer van 't Fel de enz. Scholtus binnen en buiten Lochem. zulks van gevolgen agtende, liet den 6 April 1783 de navolgende afkondiging doen, r\e Hoog Welgebooren Heer J.J. H. S. Vryheer van Dorth, Heer van hec Velde en Holthuizen, Scholtus binnen en buiten Lochern; met groote bevreemding in ervaring gekomen zynde , dat de Ingezetenen van deszelfs aanbevolen Ampt , zich hebben laaten gelusten , om buiten confent of voorweetcn van hem of deszelfs Gericht, en dus eigener auéf>riteit, opbodingen van de Huislieden op zekere plaatzen te doen, en aan ctezelvejzaaken voor te houden en fmakelyk te maken , welke in haare gevolgen ligtelyk toe ltooring van de gemeene rust zouden verItrckken kunnen, en ver menende tegens zulk| ondernemingen , waar ojptrect hy zig ' " : fel  J AARBOEKE N, April, 1783. 537 het nader onderzoek en actie is voorbehoudende;, zoo veel mogelyk tot confervane van rust en ordre te moeten waaken, wil dienshalven hier mede alle Huislieden en verdere Ingezetenen van dit Schout Ampt op het ernitigfte hebben vermaand, om in vervolg zulke buiten kennis van hem en deszelfs Gericht door particulier gedaane opbodtogen niet te refpeöeeren, zig voor alle zamenrottiagen te wagten , en geenzints het oor te leenen aan voi.rflagcn van kwalyk getntentioneerden, welke, onder fchyn van goede voornemens, veeltyds inderdaad kwaade bewegingen zoeken te veroorzaken, maar zig in tegendeel voortaan te gedragen , zo als ftil en vredelievende In- en Opgezetenen bèta amt. En zal deze ten dien einde ter gewoone plaatfen tot eenes yderens narigt en waarfchouwing worden gepubliceert ende geafliigeerd. Aldus gearrefteerd by den Heere Scholcus den 5 April 1783. Ter Ordornantle van Hooggemelde Heer Scholtus, (Wasgetekent.) C. H. Westenberg, Landfchr- HOLLAND. Dordrecht. Wy hebben in ons ftukje voor Maart 1783 -gefproken van de Conventie, die hier gemaakt is, en van de overgezondene naarhlyst of Nominatie , op welken de Heeren Mi,. Johan van Neurenberg, Mr. Ocker Gevaerts., Heer van Geervliet, Mr. P. H. van de IVuil, en Mr. Boudewyn Guaervoater , heer van Oo 3 Put- ho. CHliM- • Publicatie tegen zamenkomflenofzamenrot'tingen,  53S NIEUWE NEDERLANDSCHE DORD» B£CHT. Puttershoek, gebragt waren, uit welken volgends de órdre van de Conventie de Heeren Gevaerts en van de Wall moesten verkozen worden. Dog Z. Hoogheid vorkoor, na 14 dagen gewagt te hebben, de Heeren van Neurenberg en Ouderzvater, en zondt juist twee dagen voor den tyd der inhuldiging deze verkiezing aan de Regeering. Dan de Heer van Neurenberg vondst goed afftand van die verkiezing te doen by .eene verklaring, die ïiy verzogt, dat in de Notulen mogt worden aangetekend, van dezen inhoud: „ W°J Edele Groot Achtbaare Heeren ! ■ „ Vernomen hebbende, als dat Zyn Hoog* heid my heeft gelieven te vereeren met 9, de Electie tot Burgemeester, offchoon „ my gevleid had, dat Zyn Doorl. Hoog„ heid aan de inclinatie der Regeering in. het „ verkiezen zoude hebben voldaan, zoo beJ? fpeure uit de gedaane Electie het tegen.,, deel, weshalve ik het onveranderlyke beiluit 3, heb genomen',*'om voor die aan my gedaane „ Eer te bedanken , en te declareeren het „ Burgemeesterfchap niet te zullen aannee„ men. I3y aidien Zyn Doorlugtige Hooga, heid eenige difference voor de Regeering „ had gelieven te betoonen, al was het maar geweest door een Jder Heeren te eligéren, „ die de Regeering aangenaam zoude zyn geweest, en ik alsdan mede wasgeé'ligeert „ geworden, als dan Edele Groot Achtbaare „ Heeren, zoude de zaak ten myne opzigte „van  JAARBOEKEN, April, 1783. 539 „ van een geheel andere natuur zyn ge„ weest; verzoeke enz." Hier op is dan wederom eene Nominatie gemaakt van . twee Heeren , op welke de twee jongst voorbygegane Heeren, die aan de beurt waren, gelteld zyn, te weten de Heeren Gevaerts en van de Wall. Ook ging wederom eene Commisfie van Heeren Burgemeesteren naar den Stadhouder , om niet Hoogstdenzelven in vriendelyk overleg te treden, en den Heere Gevaerts als oudfte voor te dragen ; dog vrugteloos , alzo dc Vorst zig in niets wilde inlaten. Men verzekert, dat een zeker Heer uil deze Stad drukke gelprekken met zyr D. Hoogheid gehad heeft, om in dit ge val wederom van raad te dienen, even als ir de afgelopene maand, üe Prins egter dei 16 deze tweede Nominatie ontvangen heb bende, verkoor den 18 den boveniten Hee op den naamlyst, namenlyk den Heere Mr Ocker Gevaerts , Heer van Geervliet, Si monshaven en Biert, welke verkiezing dei 19 alhier aankwam, en tot genoegen verftrek .te. De Heer van de Wall, aan wien ook eei jonger boven het hoofd gefield is, heeft tc fchadeloosftelling zodanige Commisfie voo het aanftaand jaar, als hy zal goedvinden t verkiezen, 't zy in het Collegie van Gecoir. mitteerde Raden, hetzy in de Admiralitei op de Maze. ; Men herinnert zig by deze gelegenheid dat volgends het Óétroy van 't jaar 167 Koning Willem, niet meer dan 3 van d 4 Burgemeesteren kon verkiezen: daar wj Oo 4 b dord • HECHT. t I 5 \ e s y  DoRDBECHT. I ] i 1 l 'j 1 ii fc b ft (i Im VC aj te M ge Co J? ZH 540 NIEUWE NEDERLANDSCHE by bepaald , dat de Stadhouder het eene jaar 2 Burgemeefteren uit eene Nominatie van 4, cn en het volgende 1 Burgemeester uit eene Nominatie van s zoude verkiezenzodat de Oudraad om 't ander jaar eene vrye keuze van één Burgemeester hadt: dit bleet m gebruik geduurende de qo jarige regeering van dien Vorst. Na deszelfs dood is op nieuws Oótroy verzogt , volgends welke de Regeering alle hare Burgemlesteren verkoor. Dr. Octroy is in gebruik ge- ' ~aum Prinfe t0^elaten om jaaryKs twee Burgemeesteren te verkiezen. By deze-gelegenheid veel in de Nieuwsgieren van den Heere Huga liepelaar geproken zynde, heeft dezelve in alle Niéuwsspieren het Volgende doen plaatfen. j9;i i;o^jisvJrro stxrjinjfc^. ah'-."t£ugo Repeteer, in den"Oud-Raad en Burgemee- ■ iter uer Stad Dordrecht, mee een veractend ;Jzwygen hebbende aangezien en verdragen de fultes welke hem in verfcheiJe naamlooze Gehnften, als mede m diverfe Nieuwspapieren, en /zonder ook in de Diemer- of W.tergraafs-Meeï 1 ^ert eenigen'tyd zyn aangedatft welke ihlzwygendbeid tiy ook getragt zoude f>t>en,ven voornemens, was geweest geduldig ;.)rr. te gaan, zo lang men die kwaadaartigbeden |en tot zyn Perfoon bepaalde) doch met de uide aandoeningen in de Diemer- of Watcreraafïr™cne Courant van den 7 April laatstlecden infereerd gevonden hebbende eene zogenaamde 'na van een Brief uit Dordrecht, dato 1 April >3, welke niet alleen ten zynen opzigte in alits hcenueufe en beledigende termen is mge- rigc,  J A A R B O E K E N, April, i. f.3. 54* rtóc, maar waar by ook op eene allerboosaartigfte en alzints onbetamentlyke wyze zyne Kinderen en Famielie geattacqoeerd , en men den haat en de vervolging van de Regeering en Burgery hun* Ser geboortestad tegen hen tragt op te wekken en atn te ftoken; ja zelfs zyne Kinderen en Kindskinderen', als 't ware, aan te zetten, om in vervolg van tyd hem . hunnen Vader en Grootvader te Vervloeken; heeft hy gemeend zonder zig aan eene reprochable onverfcbilhgheid , omtrent zyn gellagt fchuldig te maaken, niet te kunnen nog « mogen nalaaten zyne klagten, over dien oyermaa van boosheid, aan den Wel Ed. Geur. Heet: W Zn Heemskerk , als Ealliuw van den Diemer- o Watergrsafs-Meer voor te dragen, ten einde zo danige onbehoorlykheden mogten gecorrigeerd e belet, mitsgaders aan Hem. en zyne 1- amihe een gepaste en opentlyke Satisfactie zoude bezorg worden; 't welk is geweest van dat gfflp &, da S aan hem van wegens gem, Heer Badmw , ëeDa7°dezèlve aan den Cotiranticr zyn ongenoi gen en indignatie had getoond over het gemek Articul in desszelfs Courant: dat aan zyri W Ed. leed was de Offenlie aan hem Repelaer en t mielie aangedaan, en dat zyn Wel Kd. aan he alle behoorlyke Satisfactie zoude.doen erlangei doeh dat daar na aan hem door den becreiai van de Watergraafs-Meer in naam van voornoer d© Heer Bailliuw is gelchreven , dat de He t>i'iuw vaa de Drukker van gemelde Courant he bendie gerequireerd opgaave van den Schryver d voorgemelde Brief, dezelve daarop had opgege ven zekeren P. van Segwaard , met aanneemi: om de origineele Bmf te zullen produceeret waar van» dan ook Copie auth. is aangeboodet en voorts gemeld.dat dit het eeuige was, t we de Heer Balliuw in deze onaangenaamde za meende te kunnen of mogen doen. En is vervolgens de voorn» Hugo Repelaer ra Dordt RECHT. Bekendmakingvan den. Heer H. Repelaar. \ i I \ t f e I in »» is :r b- sr e- >g ; lk Ma de  Dor», recht. Bekendmakingvan den Heer H. Repelaar. i ] I k t j i I fi h v d « as oi te as £ al hc de s vo do 542 NIEUWE NEDERLANDSCHE rade geworden, opentlyk te adverteeren, dat te Uordrecht, yan waar die pretenfe Bric f va„ P van Segwaard gekomen zoude zyn, «een Perfoon van dien Naam bekend is, en dat cerhalven de bovengeme de Brief voor verdigt , endoor een In |U-na ï^'cTet WerdeD gehouden; ,mmers zo lang de Schryver derzelve niet te voorichyn komt ; deciareerende hy voorts . alle de geenen, welke goedvinden, hem, en de zynen de voorfchreeve , en diergelyke raiaadheden aan te doen, en hem met fchelden en lasteren te be- • legenen, te houden voor Calumnfateurs, d/e door e verberging yan hunnen eigen Naam zelfs aanluiden , de fchandelykheid hunner fiandelwyzen :n welke hy dus onwaardig keurd, zig derzelver astenngen eenigziuts aan te trekken : Waarom iy dan ook gerust zynde op de bewustheid van en onfchuHig geweeten, aangaande zyne goede rouwe in de waarneeming van zvnfe posten van (egeering , en het geen daar toe'behoord, eens ooral verklaard, dat, zo lang niemand te voor:hyn komt , welke met bekendmaking van zyn erloon en Naam, bepaaldelyk opgeeft de Accuitien van de voorgewende óntrouw of oneenykea «del, waar aan hy Hugo Repelaer, zig in regard w zyn Vaderland, of Stad zoude hebben fchuL g gemaakt, hy alle verdere injjrieufe Gefchrifn , en Infimulatien , welke men tegen herh >ude mogen verfpreiden , of iu Couranten -ïof andere Nieuwspapieren infereeren , als lourC ~ul!"Jmnien ea Kwaadaartigheden met een vetend ftilzwygen zal-beantwoorden , en telkens ar op deze zyne verkla ring toepasfelyk gemaakt : mede dezelve op nieuws voor herhaald wil ^e' uden hebben, in vertrouwen , dat Bij* eematur- weldenkende Lieden, begrypende dat niemand ! tegen zulke onbehoorlyklreuen kan beveiligen se zyne handefwyze zullen biilyken; terwY! U >r net overige aan het hooge gezag der Overhe1 en der Juftitie overlaat te beoordeelen, wanneer  JAARBOEKEN, Maart, 17^ 543 i neer het de tyd zal zyn, om de in zwang gaande lasterziekte , en misbruikte Licentie deswegens, i dadeiyk en met kragt te beteugelen: Waar mede blyve UE. D. Willige (was get.) H. 1e.  'sGra- venha. GE. Affcheia van den Rus- fchen Gezant Jvlar- koff. 545 NIEUWE NEDERLAlNDSCIIE Haare oude Vriendfchap en genegenheid jegens de Republiek. Haare Keizerlyke Majefteit geeft hier een nieuw blyk van door deszelfs attentie, in wel terltond den heer de Calicheffi, Kamerheer, te willen benoemen , om my in he.t zelfde Cara&er , waarmeede ik by Ü Hoog Mog. bekleed geweest ben, optevolgen, ten einde te volharden in de gelukkige betrekkingen, die tusfehen het Rusfifche Keizerryk en de vereenigde Provintien beftaan, aan te kweken, en langs hoe meer te bevestigen. Hetzelfde grondbeginzel in myn gedrag , gedurende myn kort Ministeriej, geprtefideerd hebbende, heb ik niet dan één enkel ongenoegen , Hoog Mog. Heeren, om voor U Hoog Mog. terwyl ikaffcheid neem, openteleggen; namentlyk, dat de tyd my misfehien met toegelaten heeft, om de perzoonlyke gevoelens,, waarmede ik jegens U Hoog Mog, doordrongen ben , in alle hare uitgeftrektheid te ontwikkelen ; maar, indien ik dit vervullen kan door de vurigfte en opregtfte wenfehen, welke ik voor hunnen voorfpoed, voor die V3n hunnen Staat, en den Vorst, die de eminentfte bediening in den • zeiven bekleed, doe, zal ik durven geloven, dac ik na eenig deel in hunne genegenheid en aandenken ftaan mag , gelyk de i goedheden en toegevenheid, diezy my, gedurende myn vertoef alhier hebben doen ondervinden , hun verzekeren van myne grootfte dankbaarheid. 'sHage den 16 April 1783. (geteekend) M A r k o f f. Aan den Heere Baron van Wassenaar Starrenberg Gezant van dezen Staat aan het Rusfche Hof zyn ook brieven van opentbod ifgezonden. . De  JAARBOEKEN, April, 1783.- 54? De Franfche Gezant, de Hertog De Ia Vaugwjon, heeft het huis , voor heen dooiden Engelfchen Gezant Torkc bewoond, voor' 3500 gl. s'jaars gehuurd. Hy heeft den 18 des voormiddags met het voorzittend Lid van de Algemeene Staten, Jonkheer van Pallandt tot Glinthnis, een mondgefprek gehouden , en zyn aanftaand vertrek naar zyn Hof bekend gemaakt. Des namiddags heeft welgem. Jonkheer van Pallandt, van fes Statenbodens verzeld, by dien Gezant een bezoek afgelegd, endenzelven uit naam van H. H. Mog. eenen gelukkigen rys toegewenscht. De Heer Fitsherbert Gezant van het Groot Brittannifche Hof, heeft den 7 dezer maand aan de Heeren Lesteveaon van Berkenrodeen Brand/en, Hunne Hoog Mog. Gezanten te Parys, den volgende Brief gefchreven, heeft. „ Myne Heeren! „ Agtervolgcns eene uitdrukkelyke order,' die ik van myn Hof ontfangen heb, hebbe ?, ik de Eer, U te verzoeken, om derzelver „ goede Officien wel te willen aanwenden „ by de Heeren Staaten Generaal, ten einde „ Zyne Majefteit mogten worden overgegee5, ven de Vaandels, te vooren behoord heb» bende aan drie Regimenten Schotten, in dienst der Republiek, en die nu onder der \3 zei ver nationaale Troupen zyn ingelyfd ge3, worden. Wanneer Hun Hoog Mog. in de. Pp » te- '• Gra- /enha3*.  459 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha€e. „ teruggaave dier Vaandels bewilligen , is de Heer Cuninghame , Oud * Lieutenant ,, Colonel in de gemelde Schotfche Brigade y „ en die zig thans in den Haag bevind, be„ hoorlyk geauthorifeerd , om dezelven te „ ontfangen." Daar is wederom den 8 April een postboden naar Parys vertrokken, met een Preadvys van de Provincie Holland, ter voorlopige verwittiging van onze Gezanten aldaar om nadere en uiterlyke pogingen te doen met het Franfche Hof by den Engelfchen Gezant te Parys, ten einde het Engelfch Hof gunftiger worde omtrent de teruggave van Nagapatnam wairomtrend veel vrees is. Dit bericht is onderwyl by voorraad is afgezonden, tot dat de Advyfen van Zeeland, Utrecht en Groningen in komen. Wy zagen in ons Stukje voor January 1783., dat de Koning van Pruisfen door zynen Gezant den Baron van Thulemeyer ook den 20 January een Memorie hadtdoen overhandigen, waar in onder anderen geklaagd wordt, dat men bier te Lande op niets minder bedagt was, dan om den Prinfe Stadhouder het bevel over de Troupes en de Marine te ontnemen, en hem daardoor van de voornaamfie en wezenlykfle voorregten zyner bedieningen van Erfkaptein en Admiraal Generaal te beroven. Hier op is, den 21 derafgelopene Maand Maart, een raport of berigt ingekomen 'r. welk kan gekend worden uit het volgend Ex-  JAARBOEKEN, April, 1783* 549 Èxttacl uit de Refolutien der Heeren Staaten van Holland en West' Friesland in Hun Ed. Gr. Mog. Vergadering, genomen op Vrydag den 21 Maart 1783. t">e Raad Penfionarfs heeft aan de Vergadering geraporteerd,. dat de Heeren van de Ridder- > fchap en verdere Commisfarisfen van Hun Ed*< Groot Mog. tot het Groot Befogne, hadden geëxa . mineerd, ingevolge Relölutie Commisforiaal van: Hun Ed. Groot Mog. in dato 30 january van de-. zen loopenden jaare, de Memorie van den Heer) Thulemeyer, Extraordinaris Envoyé van Zyn Majt.. den Konirg van Pruisfen, in zynen naam overge-1 geeven aan de Staaten Generaal den 20 January daar te voren, (trekkende ter handhaving der Rechten en Prerogativen van Zyne Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder breeder gemeld in de Registers in dato 30 January: en dat de meerderheid der Commisfarisfen van Hun lid. Gr. Mog. van gevoelen was „dat, alvorens eene definitive Refo3, lutie over deze zaak te neemen, de voorn. Me„ morie behoorde gezonden te worden aan Zyne Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, mee ,. requifitie om aan Hun Ed. Groot Mog. te wil- len doen toekomen , deszelfs berigten en ver., fiag, door wie, wanneer, en in welke opzig- ten, eenige daadclyke inbreuk aan de Rechten ,, en Preëmenentien van Zyne Hoogheid is toege,, brsgt, mitsgaders welke Leden of Perfoonen ,, reden van vermoedens ten dien opzigte gegee,, ven hebben." Waar op gedelibereerd enCopie van liet gemelde Raport gevraagd zynde door de Heeren van de Ridderfchap en Edelen om in den haaren breeder te examineeren , en door de Heerea Gedeputeerden der Sreden Delft, Rotterdam, Schoonhoven, den Brielle, Alkmaar, Enkhuizen , Edara, Monikkendam, Medcmblik en Purmcrend,, Pp 2 or» 'sGua- venua-» Raport '>y Holl. f de 'Memorii >an i'ruisfen 'an 20 fan, 733.  35e NIEUWE NEDERLANDSCHE '5 G RAVET* HA CE. Eefl. van Friesland qp de Memorievan Pruisfen van 20 Jan. 1783- orn daar op te verdaan de Intentien van de Heerea ■ hunne Prncipaalen, is de finale Refolutie uitgefteld tot nader Deliberatie. De Staten van Friesland hebben omtrend deze zelfde zaak den 15 Maart 1783 dit vol?, gende befloten: edelibereerd zynde over eene Memorie van dert 1 Heer Thuiemeyer, Extraordinaris Envoyé van zyne Majefteit den Koning van Pruisten , ftrekkende tot handhaving der Rechten en Prerogativen van ZyiiR Hoogheid den Heere Prins van Orange ert Nasfau, den 10 January van dit jaar ter Vergaderinge Hunner Hoog Mog. de Staaten Generaal der Vereenigde NecWlmden geremitteerd, en voorts door de rel'peélive Provinciën ad refiren' dum genomen: is goedgevonden en gearrelteerd de Heeren Gedeputeerden dezer Provincie ter Generaliteit te gelasten aan de Vergaderinge te declarceren. " „ Dat door Hun Edel Mogende geenerlei Poin • ten in Deliberatie gefteld zyn, welke zoude „ kunnen ftrekken tot vermindering der Rechten en Privilegiën door den Heere Prinfe Stadhou" der verkreegen ; dat dienvolgens Zy den inhoud ' van bovengemelde Memorie niet kunnen aanzien \* als hun betreffende; en dat zy ook onkundig ' zyn, dat by de verdere Bondgenoten eenige Pro" pofitien, daar toe tendeerende, gedaan zyn; dat gevolglyk Hun Edel Mogende van Advies zyn , ' de zaak by de Staten Generaal daar beenen te " dirigeeren , dat Zyne Pruisfifche Majefteit op ,* eene decente en behoorlyke wyze, en beltaanbaar met de Souverainiteit der Republiek , '\ werde geïnformeerd van de weinige grond ' der opgem. Memorie." En zal Extract de- „ zes  JAARBOEKEN, April, 1783. 551 z«s gezonden worden aan Heeren Gedeputeerden iot derzelver narigtirg. Dus gercfolveerd in 't Landfchaps-Huis den ij Maart 1783. (laager ftond) Accordeerd mee bovengem. Register, my prefent, (Was get.) A. J. v. Sminia. Zie hier nog het befluit van de Heeren Staten van Groningen en Ommelanden, omtrend de zelfde klagten van den Koning van Pruisfen., op den 28 Maart 1783 genomen. Extraèï uit het Register der Refolutien yan de Ed. Mogende Heeren Statên van Groningen en Omlanden. —— Vry dag den 28 Blaart 1715-$. Gedelibereerd op 't Rappor van de Heerén Commisfarisfen in 't Departement, der Finantien van de Provinde, jn dato den 22 dezer, betrekkelyk de Memorie van den Heer de Thuleweyer, Minifter van Zyne PruisuTche Majefteir. overgegeven den 20 January laatftleden : welk Rapport luid» als volgt: Rapport der Heeren Commisfarisfen in Departement der Finantkn van de Provintie, Edel Mogende Heeren! Om aan de Refolutie Commisforiaal van den :,i January laatftleden , by dewelke aan ons overgegeeven is de Memorie van den Heer de Tkulemeyer, Minifter Pp 3 van 's Gra- per ha- ce.'  J 1 E I C 2 | voor ieder Etqu'adron Cavallerye, en honderd en vyrng ponden voor ieder Esquadron Dragonders; Was geparapheerc, jf. Pesters-, vt. Oader ftond, Accordeert met het Register. Was geteekent, /. J. van Hees. AfflSTELDAM. Thands is zekere tyding ingekomen, dat de Franlche Admiraal de Suf ren, onze vesting op K,Qy\on,Trinconomalen ,die de Engelfche irVenomen hadden, heroverd, en twee Zeeflagen net den Engelfche Admiraal Edivard Hughes »ehad heeft, tot nadeel van den laatften. De Engelfche Admiraal heeft zeiven aan zVie Meesters gefchreven, dat 9 CommisfieJffi.ciers onder de dooden waren, en onder nderen den Kaptein Cleland, die overliet chip de Superbe het gebied voerde : daar /aren 14 Officiers, 19Onderofficiers, en 11 Seeofficiers gekwetst, xoó'Matrofen en ZeeLeden gedood, en 354 gekwetst: de fche>en hadden ook veel geleden in hun hol laar nog meer in derzelver wand, masten ;eilen enz. Liet verlies van de zyde der Tanfchen is nog niet opgegeven. Wanneer e_ Admiraal Hugbes uit Trinconomalen seeild was, hadt de Admiraal de Suf ren de ans waargenomen, van den eerstgemelden van  JAARBOEKEN, April, 1783. 56*; van Trinconomalen aftefnyden: en toen hem tot het gevegt genoodzaakt, het welk den 2 September niet beflisfende genoeg geweest zynde, door den Franfchen Admiraal den volgende dag met gunfliger uitflag hervat is. De Heeren Bewindhebberen der O. I. Maatfchappy hebben doen bekend maken; „ dat de Ladingen van 's Compagnies Sche- pen de B:hemotb, Beekvliet, Vreeburg, „ de Vrouw Antbonetta Conrardina, Diana „ en Popskenburg, laatst te Marfeille gearri- veert, eerlang naar de Havens dezer^Lan„ den zullen worden overgevoerd, worden„ de deze Advertentie gedaan , fen einde alle en een iegelyk, welke daarin belang heb„ ben, en eenige andere onderrigting ver„ langen mogten, ter bekoming van de no„ dige informatien zich zouden kunnen ad„ dresfeeren aan het Departement van het „ Pakhuis ter Kamer Amlterdam." Men heeft alhier ook de tyding ontvangen, dat den 2 December laatstleden, aan de Kaap de Goede Hoop aangekomen zyn, 's Lands Fregatten de Jafon, Kapt. G. W. H. Selts, en Brunswyk, Kapt. van Pruyft, benevens de Gewapende O. I. Comp. Vloot, beftaande in de Schepen de Ganges, Kapt. en Kommandeur Jan Paardekooper, Holland, Kapt. Ifaac de Vries, en Voorberg, Kapt. Abrah. Tim van Amfteldam, de Botb,Kapt. J. (. Schuts, en de Zeeuw, Kapt. Willem (Jdemans uit Zeeland , Scboonderlo , Kapt. J, va;n den Berg van Delft, en Java, Kapt. Jan Am-t STEt,? DAM.  $ta. NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- fTEri- DAM. Hl Jan Tromp van Hoorn, welken alle den 8 July des voorleden jaars uit Texel waren gezeild, onder geleide van den Kaptein Raders en eenige andere Oorlogfchepen , die op eene zekere hoogte deze fchepen verlaten, en naar de W. Indien gelievend waren. Onderwyl heeft bovengem. Eskader met tegenwinden lang gezukkeld, en is in eenen flegten ftand aan de Kaap gekomen, hebbende meer dan 1200 dooden, en zo veele zieken, dat men de fchepen naauwlyks bellieren kon. Daar was al krygsraad gehouden, of men, na zo veel vojks verloren te hebben, ook het overige óp de beste fchepen overbrengen, en de andere maar verlaten zou,: dog dit wierdt voor eerst nog uitgefteld. De wind wat gunftig zynde, is men by geluk nog aan de Kaap gekomen, wanneer op zommige fchepen geen 40 man gezond waren, om het werk te kunnen verrigten en de fchepen te bellieren. De zieken zyn teritcnd aan den Uithoek in het Ziekenhuis gebragt. Vier Vryburgers, aan de Kaap de Goede Hoop, zyn by eene fchriftelyke Volmagt,gedagtekend den 7 Mei 1779 door Burgers en Heemraden, als gezamenlyke vertoners (reprajfentanten) van den geheelen Burgeritaat, byzonderlyk benoemd, om hunne klagten aan de Bewindhebberen der Generale Geoctroy • eerde Nederlandfche O. I. Compagnie ter vergadering van feventienen binnen deze Stad overtegeven. Die Burgers zyn Jacob van Reenen, Oudburgerraad, Barend 'jacob Ar- toys,  Jaarboek Ên, Apni, 1783. 563 toys, Oudburger Lieutenant; Tielman Roos; .en Nikolaas Godfried Heyns. Deze hebben1 dan als gevolmagtigde van den Geheelen Burgeritaat den 16 October 1779 een Memorie overgeleverd, houdende klagten en doleantie over den kwynende ftaat der Burgers en Vrye Coloniers aan Cabo de Goede Hoop, en den resforte van dien, ten groote deele veroorzaakt , door derzelver onregtmatige Oppresfie, en de ongepermitteerde?; particulieren handel, welke door diverfe bediendens van d'Eü. Compagnie , aldaar word gedreven , benevens de verzoeken tot redres van al het zelve , welke met alle eerbiedigheid aan Hun Wel Edele Groot Achtbaren , uit den naam van gemelden Burger/land , voorden voorgedragen. Maar het is een gulden Spreuk: Audi e£ alterampartem; dat is: Hoor en Wederhoor, Mr. W. C. Boers, Independent Fiscaal van het Gouvernement aan de Kaap de Goedet Hoop, Extract Autenticq van bovengemelde Memorie ontvangen hebbende, heeft daarop eene breedvoerige Verantwoording aan de Be* xvindhebberen der Generale Geoclroyeerde O, Itid. Compagnie der Vireenigde Nederlanden ± ter vergaderinge van feventienen binren Amfterdam overgezonden, by welken 36 B vlagen gevoegd zyn. Vervolgends is nog door dezelfde voornoemde Burgers Jacob van Reenen, Barend Jacob Artoys, en Nikolaas Godfried Heyns ,• terwyl de vierde gemagtigde Tielman Rooi inmiddels is komen te overiyden, in de zelfde de hoedanigheid van gemagtigden eene nadere Memorie aan de Bewindhebberen der Q, Qq Indi !TEr> 3Ail«  gÖ4 NIEUWE NEDERLAND SCIÏ AM- STEIA DAM» bid. Compagnie dezer Landen ter vergaderinge van [eventienen binnen deze Stad, in de Maand April 1782 overgegeven, dienende tot Supplement van de bereids op den 16 Oétober 1779 ingeleverde Memorie van beklag en Doleantie, wegens de kwynendc ftaat der Burgers en zo genaamde Vrye Coloniften eldaar , als grotendeels veroorzaakt wordende door derzelver alzints onregtmatige Op' presfte en den ongepermitteerden particulieren Ilandcl, ivelke door diverfe Comps. Bediendens aldaar gedreven wordt: Midsgaders verzoek tot redres in al het zelve: verders zeggen gem. Burgers nog op den tytel van deze Nadere Memorie , dat dezelve dienende is om //. Ed. Gr. Aehtbarens te informeeren, en onder V oog te brengen, hoe de voorfz. Comps. Bediendens, nadat hun de voorf. Memorie, met de daarby gevoegde bezvyzen , en de 'tevens door Hun Ed. Gr. Achtb. overgezondene aanfehryvens en ordres ter hunnen verantwoording, op de daarby ten hunne lasten ingebragte en zo vertrouzvd word, overvloedig bewezene, en aller rechtmatigfte klagten , was ter hand gekomen, wel alle mogelyke ''middelen en fra&ykèn, midsgaders flinkfche kunstgrepen hebben aangezuend, en in 't werk gefield, om zig ware het mogelyk, in hun gedrag en handelzvyze, ten opzlgte voorf. Burgers7ecnigzints verfchoonbaar te doen voorkomen ; dog ^egter niet te min als't zvare met 'verai'ting van de voorfz. Hun Wel Ed. Gr. Achtb. te resfe&erenc ordres, niet tegenftaande dezelven /leeds even zuillekeurig en onbt* J'chroomd ah ie voren, in hunne onderdrukkingen en 'mishandelingen van de voorfz. Burgers*  j A A'R BOEKEN, April, 1733. #5 gers zyn voortgegaan, en nog blyven continueer en , als mede om de reeds aan H. Wel Ed. Cr. Achtb. by de voorfz. eerst ingeleverde Memorie gedane verzoeken, thands nog met die nadere zveinige te ampliëeren , waar toe de evengem. op nieuws gepleegde onderdrukkingen en mishandelingen aanleiding geven, 'en die tot redres van dezelven ten hoogftejt noodzakelyk zyn. ^ Den 5 zeilden uit Texel in Zee 's Lands Fregat Juno Kaptein C. M. de iVitt, naar de Kaap de Goede Hoop, en 'sLands Kotter de Vaardigheid Kaptein Paul Ringpentènaar Vlisfingen. Den 13 kwam uit Portsmouth in Texel binnen, 'sLands Kotter 1»  Am- STEEpam. 570 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ taling er van, door eene Acte van de Iaat» lte zitting, was uitverteld tot den i April " V 3" 77, Vat de Compagnie zich in " dV,?dz?elykh<;ld hadt ^vonden, om M gelyklyk de betaling uitteftellen van eene „ menigte andere fchnlden van hare Com99 ^le^le' ?s/ie VraS£g:elden der Schepen, „ de Maandgelden der Super - Carga's en an- dere kosten der uitrustingen : - dat „ volgens het verflag van den Heer John An- », ft t? {"uAltem van '«Compagnies India» khe Rekeningen, gebleken was, dat de „ Compagnie buitenlands de volgende fchul?, den hadt: „ InBengale, opgemaakt den „ 28 February 1782 , f 2 16- „ Aan het Fort .St. George f ^oM6 „ opgemaakt den 28 Octo- 449,011 i „ Fe bombay, opgemaakt den .17 Mey 1781, . . . . » dat de fom, welke de Com^plgnfet „ ter voortzetting van haren Handel, zoude „ noodig hebben tot den 1 Maart 1784 » naar de allerflipfte uitrekening, en in de „ onuerfteiling, dat alle hare verwagt worden„ de Schepen behouden zullen aanlanden „ bedraagt omtrent 900,000 P. St, mits dat ■ „ zy nog vry gefield wordt van de betaling „ der bovengemelde fchuldigzynde ioo,oof ■ H a' —^ dat> voIS'ens de opgaaf' van „ den Heer Richard Cole, de eerfte Klerk « 111 het Kanto°r van de Vragten, door-der:  JAARBOEKEN, April, 1783. 571 Compagnie, in vredenstyd, gewoonlykde „ vragt betaald was geworden tegen 22 P. „ 10 Sch. per Ton, doch dat zy die, gedu„ rende den Oorlog, betaald hadt tegen 45 P. 4 Sch. per Ton, en dat indien deze „ Verhooging der Vragtgelden gerekend „ wierd over 2$ Schepen van yder van 758 „ Tonnen , welke de Compagnie jaarlyks „ bevragtte, het daaruit klaarblyklyk was. „ dat de Compagnie, in tyd van Oorlog-. ,jrïf47,955 P. St. meerder aan Vragtgelder „ had moeten betalen dan in tyd van Vrede „ boven en behalven dat hare Schepen lan „ gcr op de Reeden hadden moeten blyvei „ liggen als in Vredenstyd ,• • dat d< 5, Verkooping van de Compagnie , die ii „ September gehouden wierdt, doorgaands d< grootfte was, en dat zy, in den gewone! „ loop van hare zaken in Vredenstyd, wan , neer die Verkoopingen geregeld gefchie 5, den, altyd genoodzaakt was geweest 3 ; , 400,000 P. St. van de Bank op te nemen , welke zy dan wederom afloste met het gel< van' de September Verkooping, en dat me 5, hier uit konde opmaken , in welke ongele , genheden het de Compagnie brengen moest wanneer zy langer verpligt was om har winst, die het Publyk toekwam, volgen de Acte van het aifle Jaar der tegenwooi 5, dige regering, aan de Kroon uit te kee „ ren." Om deze redenen heeft dan de Engelfch O.I. Compagnie verzogt, gemagtigd te woi den voor hare eigene rekening eene geldl ning te doen van 500,000 Pond Sterlings < Qb 5 5000,0c Amsterdam. » l » e s e )f o-  57a NIEUWE NEDERLANDSCHE AM- STER' DAM. Berigt van Beftierdersvan V Fondstei aanmoe. diging tot den Zeedienst. i 5000,000 Hollandse^ het welk aan Haar is toegeftaan. Zie hier ook een Berigt van de Beftierders van het Vaderlands Fonds ter aanmoedigingvan 's Lands Zeedienst. Amfterdam den 19 April. Commisfarisfen over her. Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging vun 's Lands Zeedienst, opgericht in den jare f781, belpeurt hebbende het verlangen van veele edel• moedige Begunstigers dezer Fundatie, ten einde» ook de behoe'tigy Weduwen c'n Kinderen van de' Zeelieden, die op 't febip de Unie, in dienst van' den Lande , befcheiden geweest, cn jammerlyk omgikoornen zyn , des mogelyk, eenigen oncJeritand uit dit Fonds te doen erlangen, hebben zig verpligt geoordeeld , hunne Mede - Ingezetenen kennisfe te geven, dat zy, volkomen overreed van de nuttigheid, om ook langs deezen weg, den Va-' derlandfchen Zeedienst aantemoedigen , uit eige' bëweeging, reeds zouden zyn overgegaan tot bet aanneernen vm die Weduwen, indien het vermogen van het Fonds hun toegelaten hid, zig met de uukeering van eenige gratificatiën aan aeze Ongelukkigt n, zonder benadeding vn de overige voorwerpen deezer ItichtL ge, te belasten. De senereufe aaibiedmg egter van verfchdde Voorfèanders van dit Fonds , om hunne giften , met dat oogmerk, tevtrgrooten, ende tegen woorl dige omitandigheeden des, tyds fchynen aan Commisfarisfen geleegenheid te gecen, om een gedeelte van de inkomrten deezer Stichting,; te kunnen jedeeden ter onderlïeuning van deeve Weduwen :n Kinderen, die des te meer het medelyden ea le erkentenis der Natie verdienen, alzo derzelver Mannen en V;:d.rs zig in de aloriéüfe acTüe van len 5 Aug. onder het Commando van den lekihaftigen Capitein en tegenwoordigea Scoout- by-  JAARBOEKEN, April, 1783- 373 bv-Nagt S. Dedel, dapperlyk gedragen, cn na den ■ ftrvd, het grootfte gevaar gelopen hebben, om,, reeds, ter dier tyd, door het zinken van hunnen onderbebbende bodem Holland, het leeven te moe- te\htrdkn"boofde dan, en omdat Commisfarisfen het genoegen hebben , hunne yyenge pogingen ter bevordering van "$ Lands Zeedierst van.meer dan eene refpeftabele zyde opentlyk onderfteunt, en met de geëerde gocdkeuriug van alle weldenkende Vaderlanders bekragtigd te zien, zyn Commisla. risfen als nu van voorneemen, om aan de Weüu wen en Kinderen der Zeelieden yan het veronge lukte fchip de Unie eenige gratiücatien wetele* een ; in het gegronde vertrouwen , dat dezelldi edelmoedige byltand hunner brave Landgenoten welken zy tot hier toe ondervonden hebben, hu ook zal in ftaat ftellen, om, op deze wyze, he nut van dit Fonds uittebreiden cn algemeener t Het'zy derhalvcn aan Commisfarisfen vergunt nogmaals toevlugt te neemen tot de bekende-mi dadicheid der Ingezetenen van het Vryheidheyer Nederland, en inzonderheid tot hen, die doorc Voorzienigheid, in eene ruime mate, met tydj lvke middelen zyn befchonken. niet verzoek, d allen, die genegenheid hebben, om een klem g deeltè hunner bezittingen te beftecden ter bevorc ring van den voornaamften bron van het we,Iz des Vaderlands, hunne giften 'of infchryvrng gelieven te doen ftellen in handen van CommB risfen over die Fonds, te Haarlem Amfterdai Leiden, 's Hage en in Andere plaatfen reuden de, of derzelver Correspondenten buiten deze 1: vintie , die de aangeboden gefchenken met dai baarheid aanvaarden zullen; terwyl ook door aanhoudend plaatfen van de beflotca kisten , huize van den Heer D. Wynands, te Haarlem, ten Comptoire van den Heer j, A..Lette, m Uurgerweeshüis te Amfterdam, gelegenheid b. ITER-] i)AM, Berigt van Be(lierdersvan Fondster aanmoedigingtot den ■ Zee• dienst. > 1 t w d e at ec- ra- n» :n•oïk- iec. ten en het yft oor  Am- STERDAM. Berigt ?an_Ee/tierdenvan't JFbnds' tér aantnoedingtot den Zeedienst, i i i j c I i c be Je ha Sc J74 NIEUWE NEDERLANDSCHE voor allen, die verkiezen mogten hunne giften oa eene meer bedekte wyze te doen. P Commisfarisfen zullen vervolgens ook, van hunLenS' ln het betour over deze Fundatie met tor h Se^yVer b,rCn vo'h3rd»' waarmede zy r?L*?L n fD het ?aD,ft,S ve»ro"vven van de refpeflive Deelneemers io hetzelve hebben trasten e beantwoorden, en zy durven zig vlyen, dat allen , die de moeite hebben gelieven te neemen hunne handelwyze en gemaakte fchikkingen van gewee^zyn °nderzoeken» daJrover onvoldaan Voorts < word by dezen geadverteerd , dat de gewone tmdel.nge van de toegelegde gratificatiën aan de Weduwen der Gefheuveldl Zeevarenden, en aan de geadmitteerde verminkte Zeelieden, zal worden gedaan op Maandag den 28 dezer's morgens ten 11 uuren in het St.. Pieten Gasthuis te Amfierdam , en op .Sa r i r i 1 1 e t  588 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ordonnantie Oj de 11 w gemagt worucn; waar onder fpeciaal moet behooien, dat yder Lid van dien den gewoonen Schutters Eed zal prailteren of vernieuwen, roet zoJaw'ge verandering, als de aart van dit Corps zal mede brengen. Het is niet onduister, dat de bewegingen van den 8 Maart laatstleden, gelegenheid tot de oprigting van dit Corps Vrywillige Schutters heeft gegeven. Ook is den 30 April de navolgende Ordonnantie op de Burgerwacht afgekondigd: A Izo Schout, Burgemeefteren en Schepenen der > x * Stad Rotterdam het van de uiterüe noodzakelykheid hebben geoordeeld!, dat de Ordonnantie ,op de Burgerwagt dezer Stad, in verfcheide Arriculen, tot welzyn der goede Burgers cn Ingezetenen, zoude werden verandert: Zoo is 'Cj Dat Haar Edele Groot jjAchtb. met Advys van de Vroedfchap dezer Stad. en na ingenomen Conflderatien van Collonellen en Kapteinen dei Burgery alhier, op nieuws hebben vjstgeftelt en geordonneert, zoo als haar Ed. Groot Achtb. vastftellen cn ordonneeren mits dezen , alle de Poin&en en Articulen hier navolgende, met last aan alle en een iegelyk Burger en Ingezeten dezer Stad, om alle dezelve, beginnende met den eerften Augustus van dit jaar, voortaan ftiptelyk te onderhouden, en naar te komen, op de pcene en boeten in elk Articul uitgedrukt. Krygsraad. Art. h De groote Krygsraad, by myn Heeren van de Weth, op voordragt van Heeren Burgemeeüeren, te beleggen, beftaat in een Vergaderinge van één Burgemeefter, twee Scheepenen, de Collonellen, Luitenant-Colonellen , SergeantMajoors, Kapteinen, de Majoor, Kaptein-Luitenants , LuitenaDts en Vaandragers, hebbende tot adjunct de Secretaris van Scheepenen Kamer. II. De-  JAARBOEKEN, April, 1783. 5S9 II. Dezelve Vergadering zal viermaal in het; iaarop den tweeden Zaturdag ia de Maanden, Maart', Juny, September en December in dezes Stads Doele worden gehouden en zullen de aeenen , die alsdan abfent zyn , verbeuren dertig ftuivers ten behoeve van de Krygsraad. III. In dezelve zal worden verhandelt, t geen concerneert de naarkoming dezer Ordonnantie en confervatie van de goede order by dezelve bepaalt, mirsgaders 't geen ingevolge dezelve Ordonnantie de handhaving en het beleyd der wagten fptóteert, en voorts generalyk, al 't geen ten dien opzichten by myn Heeren van de Weth zal moge» worden goedgevonden en geordonneert. IV En fpeciaal mede het aannemen m de Wagl en het ontdaan uit dezelve, zullende by de prsefen te Burgemeeüer den Eed van de aankomende wor d°n afgenomen. \ "V De kleyne Krygsraad beftaat in één Burge mee'fter, één Scheepen, één Collonel, drie Kap teinen en één Luitenant, hebbende tot adjuntt d Secretaris van Scheepenen Kamer. VI By deze kleyne Krygsraad werden atgedaa: de zaken van Contravennen van deze Ordonnar tie ter inftantie van de Majoor als Eysfcher. VIL ln alle zodanige zaken zal werden geproct deert de plano, zonder figuure van Proces, cn zor der Admisfie van Pradtizyns. VIII. De befchuMigde drie dagen voor de t houdene Krygsraad door den Provoost gedagvaai zvnde,niet compareerende, zal tegen dezelve we den verleent default, en andermaal niet compar& rende, de zake werden ggdecideert, zullende ot voor elk default ten behoeven van de Majooi moeten werden betaait twintig ftuivers. IX. De gecondemneerde,defenfie hebbende g daan, zal mogen provoceren aan de groote Kryg raad, dog- zal niet te min de boetè en het prof; van de Defauken , zoo eenige gevallen zyn, handen van de Secretaris moéten conïïgneren, IotrER- DAM. Ordonnantie op de BurgerwagU 1 I e t k * s- n in ré  Rot-' TERDAM. Ordonnantie oj de Bur gerwugt, i 1 1 i l \ c d z b d v z z 590 NIEUWE NEDERLANDSCHE by faute van dien, onvermindert de provocatie,paratelyk werden geëx. cureert. VL-rdeeiinge. De geheele Burgery werd gedeelt in twaalf Compagnien na de Wyken waar in de Burgers 1 wonen, en werde geilek in twee Regimenten, en over.dezelven yder één Collonel, één Luitenant - Collonel, één Sergeant-Majoor, en drie Kapteinen, behoor^nde de oudfte Lui-enant-Coilonel onder de oudfte Collonel; de oudfte Sergeant-Majoor mede onder den zeiven; en de eerfte, derde en vyfde Kaptem in Rang; en ondc de tweede Collonel, de tweede Luitenant-ColJonel, de tweecie sergeant-Majoor, en de tweede, vierde en zesde Kaptein in Rang. XI. Elke Compagnie werd gedeelt in twee deelen. En elke halve Compagnie in agt Divifien, te weten: vao Adelborften en zeven Rotten XIL Alle de gene, die komen te verhuyzen in ren ander Wyk, zyn gehouden daar van aan de Kaptein van de Compagnie of aan de Schryver n het Quartier van de Wyk van de Compagnie, laar zy uitgaan of inkomen, kennis te geven; in iet eerfte geval voor hun vertrek, met bekendnaking \an de plaatfe, daar zy gaan woonen, en n het andere fïeyal binnen agt dagen na hunne omfte in de Wyk, op de boete van dertig (luiers, t'appliceren de eene helft ten behoeve van e Compagnie, daar zy in zyn komen wonen, en andere helft ten behoeven van den Majoor- en uilen daarenboven zo lang vervallen zyn in de neren van verzuimde Wagt ten behoeven van s Compagnie, uit welkers Wyk zy zullen zyn ïrhuyft, totdat aan hun de Wagt zal zyn aange?gt, m de Wyk, waar in zy zullen gekomen jm; en zal een yders Logement of Slaapplaats jor deszelts woning achoudeu werden. Officieren. XIII. Over de Burgerye zyn geftelt twee Collo-  JAARBOEKEN, April, 1783. loreBen, twee Luitenant - Collonellen, twee Sergeant-Majoors, en by elke Compagnie één Kaptein , Luitenant en Vaandrig. Voorts by yder Kwartier twee Sergeanten en twee Corporalis van deAdelborften én één Schryver, van welke posten niemand, niet wagtvry zynde, zich zal mogen exuferen, maar zal die geenen , welke tot Onder- Officier zal worden aangeftelt, verpligc zyn. dien post aan te neemen 3 op pajne van by weigering, of onwilligheid meel dan driemaal zyn waakbeurt verzuimt hebbende, telkens in die qualiteit te zullen verbeuren d< dubbelde boeten van abfentic. XIV. De Divifien of Rotten werden gecom mandeert door de Corporaals, en onder dezelvi door de Lantspa^faatcn. XV. De Kapteinen zyn gehouden dagelyks hu] Zydgeweer te dragen, op de boete van twee gu dens ten behoeven van de Krvgsraad. XVI. Alle de Burgers zullen de Officieren, ov< hun gelteld in het ftuk van de Wagt , en h< geen daar toe behoord, gehoorzaamen; telkens 0 de boete van drie guldens. XVII. Zullen zich wagten dezelve kwalyk tc te fpreken of te fchelden op eenigerlei wyze, te kens op de boete .van zes tuldens, ten behoevt van de Casfa der Onder - Officieren en Adelbo ften, en voorts op poene van zwaarder ftraffi naar exigentie van zaken. Trommelflagers. XVIII. De Trommelflagers , welke door 1 Kaptein zullen worden aangeftelt, moeten won in de Wyk van de Compagnie, waar onder t hooren, of immers na by dezelve Wyk, terdisci tie van den Kaptein. XIX. Zullen de Trommels, als die gebruikt zi Jen zyn, telkens brengen aan het Vaandrigskw tier, en zulks verzuimende, ieder eens verbeui twaalf Huivers , ten behoeve van de Casfa < Onder-Officiers en Adelborften. Rotterdam. Ordonnantie op de Burgerwagt, l r t P e lnc- ;» le ;n ee- ii- ir- en ler ya  Rotterdam. Ordonnantie Oj de Burgerwagt l i j -( 1 t i I 592 NIEUWE NEDERLANDSCHE • XX. Zyn op de Wagt gehouden alle dienften te doen , die by de commanderende Officier zullen ■werden bevolen , op pcene van casfatie. Hec Aannemen. - XXL In de Burgerwagt werd niemand genomen j beneden den ouderdom van twintig , nog boven den ouderdom van zestig jaren, en zullen de refpective Kapteinen gequajificeerd zyn , om ten dien efle&e des coods de Doopcedulien te mogen afvergen. XXII. En moet alvorens in haDden van de Burgemeefter in de Krygsraad prsfideerende, werden afgelegt den Eed hier na volgende: „ Dat zweeren wy: dat wy Schutters dezer Stad zullen wezen. Dat wy de Heeren Staten van Holland en Wesfriesland, (zynde onze Hooge cn Souvereine Overigheid) en de Regering dezer Stad , zullen wezen gehouw en getrouw. Dat wy aile overlast, geweld, dadelykheid, en ongehoorzaamheid zullen helpen weren. Dat wy de Gerechtigheden dezer Stad, en de Authoriteir van de Regering zullen voorftaan. Dat wy de Magiftraat en Burgemeefteren dezer Stad, benevens de Collonellen , Lukenants-Collonellen . Sergeant-Majoors, Kapteinen, en haar Bevelhebberen, na behooren zullen gehoorzamen , in 't gene zy ons bevelen Eulien; en dat wy voorts alles doen, en laten zullen, dat goede en getrouwe Schutters fchuldigzyn, ;n behooren te doen en te daten. Zo waarlyk uipet ons God Aimagtig helpen." XXIII. Die geroepen zynde niet zal zyn gecomjareert, zal werden gehouden voor aangenomen m als of den Eed hadde afgelegt.: XXIV. Die van eenig vermogen zyn, zullen verden geftelt ondér de Adelborrten, zonder dat enige Godsdienst of gezindheid (die der Menno. liten en Jooden uitgezonden) hier tegen in abnlerking zullen worden genomen. liet Geweer. XXV. Alle de Burgers moeten zyn voorzien met  JAARBOEKEN, April, 1783. 593 met Snaphanen , Patroontasfen cn Zydgeweer: doch zullen de Adelborften in 't byzonder moeten gewapend zyn met Snaphanen van één Gabber en behoorlyk Zydgeweer , en voorts verpligt zyn derzelver Patroontasfen te dragen aan een bandeher over de fchouder. XVI. En moeten, indien de Kaptein hun zulks laat aanzeggen, ter Wagt komende by zig hebben vier Kardoefen met Kruyt gevuld en zo veel losfe Kogels naar het Caliber der Snaphaan, op da boete van dertij? duivers, ten profyte dtr Casfa van de Onder-Officieren cn Adelborften. XXVII. De Kapteinen zyn gequalificeert ia perfoon, of*door een van de Officieren, by de Burgers van hunne Compagnien, en de Majoor by de Burgers van alle de Compagnien , onderzoek te doen, of dezelve behoorlyk zyn voorzien,van het Geweer cn toebehooren, waar op een iegelyk is geftelt. En zullen de Gebrekkige, en die weigeren de vifitatie te laten doen , telkens verbeuren drie guldens. XXVIII. Die in het komen ter Wagt, ontrekken, of doen van Parade, bevonden zal werden niet voorzien te zyn van het Geweer en toebetiooren, waar op hy is geftelt, zal telkens verbeuren drie guldens; waaromtrent de vifitatie zal moeten gefchieden by iedere Wagt, na het uitgeven van het Woord, door een dér Officieren, aan wien zulks door den Commandeerende Officier zal wor. den gelast, op verbeurte van een gelyke boete van drie guldens, ten profyte der Casfa van de Onder» Officieren en Adelborlten. Vrydommen. XXIX- Van de Wacht zullen vry zyn: XXX. De Heeren Schout, Burgemeefteren, Schepenen, Vroedfchappcn, Penfionaris, de Secretarisfen van de Stad, Oud Schepenen cn Secretaris van dc Weeskamer; de Bewindhebberen van de Ooft- en Welt • Badifche Compagnien, en de be- R.OTT ERDAM. Ordonnantie op de Burgerwagt.  5-94 NIEUWE NEDERLANDS CHE Rotterdam. Ordonnantie q de Burgerwagi beëdigde Hoofdparticipanten van de Ooft-Indifche, en de twee Rekenmejftcrs van de Weft-lndifche Compagnien: als roede de Direéteuren van de Asfurantie Compagnie. Commisfarisfen van de Kleyne Zaken, en ders aelver Secretaris. De Commisffirisfen van 't Zeeregt, en derzelver . Secretaris en Bode, zo lang deze Bode zal wonen ter piaatfe daar het Comptoir van Asfurantie is. . De Subftituc Secretaris. De Secretaris en Boekhouder van de Rekenkamer. De Subftitut Schouten. De Cipier en Conciërge van het Stadhuis. XXXI. De Collegien in deze Stad refiderende, te weten De Heeren Gecommitteerde in het Collegie ter Admiraliteit, en derzelver Minifters, mitsgaders Suppooften en Bediendens. De Heeren Bailluw en Dykgraaf, Heemraden, Secretaris, en Rentmeefter van Schieland, mitsgaders Schepenen en Secretaris van het Bailluagie van Schieland, de Bodens, waar van de aanftelling niet ftaat aan de Heeren Burgemeefteren van deze Stad, mitsgaders de Reizende Bode van deze Stad. De Schout, Scheepenen , en Secretaris van Kool. XXXII. De Predikanten en Leeraaren van alle gezindheden, mitsgaders Ouderlingen, Diaconen, Voorlezers en Krankbezoekers, tot de publicque Gereformeerde Kerk behoorende. De Profefforen en Lectoren. De Rector , Conrector, en Preceptoren van de Latynfche Scholen. XXXIII. De afgegane Luitenants en Vaandra. dragers; de afgegene Onder-Officieren, ter discretie van de Kaptein, onder vvien dezelve hebben gefungeert.  JAARBOEKEN, April» 1595 De Regenten , mitsgaders Binnevaders , ofte Casteleinen van alle publicqir Stads Godshuifen, en die in diensc van dezelve Huifen zyn, en daar in wonen. Gelyk mede de Casteleinen vaD het Ooft-Indisch Huis, en van het Weft- Indisch Huis. De Broodwegers. De Brandmeefiers en Brandfpuitmcefters. De afgegaane Hoofdluiden van Brandmeefteren, mits twaalf jaaren hebbende als Brandmeefter gedient. De 48 Wynwakers, mits in Perfoon de Wynwagt waarneemende. En die met het Bakje voor de Huisarmen omgaan. XXXIV. Welverftaande, dat by verlatinge, discontinuatie, of expiratie van de tyd van eenige van de Ampten, Commisfien en Bedieningen, in de voorgaande Artykelen gemeld, de vrydom van de Wagt, uit dien hoofde competerende zal ophouden., ten zy geroont werde, dat by Refolutie tan de Weth daar van reeds zyn g< ëxcufeert. De Ordinaris Wagt XXXV. De plaatfen daar de Burgery waakt, zyn het Stadhuis, de Delffchepoort , de oude Hoofdpoort, Oofterfche nieuwe Hoof.poort, do Schiedamfchepoort en de Ooiipoort. XXXVI. Elke Wagt moet werden gemaakt met de helft van een Compagnie. XXXVII. De Kaptein * Luitenant en Vaandrager, zyn gehouden, om buiten geval van ziekte, of abfentie over Stads zaken, altoos by tourbeurten de Wagt in perfoon waar te nemen, telkens op een boete van tien guldens voor een Kaptein, en van zes guldens voor een Luitenant en Vaandrager, die op zyn beurt de Wagt niet zal hebben waargenomen , met die verftande nogthans. dac het aan een Luitenant en Vaandrager alleen zal ;gepermitteert zyn, van by verfchikKLnge voor elkandereo de Wagt waar te nemen. Dat voorts Ss de Rotterdam. Ordonnantie oi de Bur* t>crwag:-  Rot- Tl- R" DAM. Ordon ■ nantie o de Bargewagi 5S6 NIEUWE NEDERLANDSCHE de Luitenants en Vaandragers, even zo wel als de Kaptein (de twee Collonellen uitgezonden), wel gehouden zullen zyn om in perfoon de Wagt op hun beurt op te leiden, op de boeten by dc Ordonnantie tegens de abfente'; geftatueerd, dog dat bet 6 aan hun egter neffens de Collonellen en Kapteinen zal vryftaan om na de te rug komst der tweede ■ ronde te mogen na huis gaan, ten waare eenige 'redenen hunner prcefentie aldaar langer zouden re* quireeren; zullende de boetens uit kragte van dit Articul vallende, al mede komen in de Casfa der Onder-Officieren en Adelborften, . XXXVIII. De Hoofdwagt op het Stadhuis moet worden waargenomen by een van de gemelde Hoofd • Officieren, en ten minden twee der OnderOfficieren , op de boete V3n drie gulden tot lasten van de laatftgemelde, voorts by de Adelborften en twee Rotten; en zal ten dien einde die geenen des Onder-Officieren, welke zyn waakbeurt verzuimende , niet zal hebben gezorgd, dat dezelve in zfn plaats behoorlyk worde waargenomen, verbeuren de dubbelde boete van abfentie. XXXIX. De gemelde poorten moeten werden bewaakt , elk by een Rot, volgens de beurten, iaarlyks by Lotinge te reguleren. XL. En is elk Rot gehouden zyne beurten waar te nemen, zonder die te verwisfelen, ep de boete van twaalf guldens. XLI. De Vaandrager van de Compagnie, welkers kwartier aau de beurt is om te waken, is gehouden het Vaandel uit te fteeken , des middags voor een uur , op de boeten van drie guldens; zullende het egter aan alle Vaandragers gepermicteert zyn met voorkennisfe en goedvinden van hun lieder Kapteinen, het Vaandrigs kwartier te doen houden, ten Hui Ie van een Adelborst of Rotsgezel van dezelve Compagnie, en zal zodanig een Adelborst of Rotsgezel, welke den tyd van volle zes i^ren agter den anderen het Vaandrigs kwartier ten zynen Huize heeft gehouden, voor het vervolg  JAARBOEKEN, April, 1783. 597 geheel worden vrygeftelt van 't waarnemen van Tocht en Wagr. r XLII. De Trommelflagers van dezelve Comnaame, moeten de Wagt aanzeggen door de geheele Wyk, met het liaan van de Para Je, des morgens tusfehen negen en tien uuren, uitgenomen op Zondag en Bededagen, als wanneer het moet gefchieden tusfehen elf en twaalf uuren XLI1I. De Majoor, of een der Provoosten, is gehouden bet Woord te haaien van de Heeren Burgemeefteren, cn het zelve te brengen aan de Huilen van de Heeren Schout, Burgemeefteren, Collonellen, Kapteinen, en van de Luitenant en Vaandrager, wiens beurt het is te waken , en wel aan des Luitenants en Vaandragers Huizen, uiterlyk voor vier uuren na de middag; alles or. de boete van zes guldens. . XLIV. Des avonds voor negen uuren in ü< wintermaanden, te rekenen van den eerften Oc tober tot den laatften Maart, beide mc.uiive, ei andere maanden voor half tien uuren , zyn di Onder - Officieren en Burgers van de halve Com bagnie, welker beurt het is te waken, gehoudei zich met hun Geweer te laten vinden voor he Huis van de Vaandrager, op een boete van zei Huivers, daar hunne nameu zullen konnen ei mogen worden opgeleezen door den Provoost zullende zo aldaar, als in 't roarcheeren naa het Stadhuis , van niemand onder de Wapenei zynde, Tabak mogen werden gerookt, op d< boete van drie guldens ten behoeven van d< Majoor. En de Burgery op het Stadhuis zynd* eerangeert, zullen andermaal hunne namen wot den opgeleezen, en de Abfenten als dan verval len in de boetens, Art. 53 bepaalt. . XLV. De Drümeefter is gehouden zig aldaa ter zeiver tyd te laten vinden, om de halve Com oagnie in ordre te helpen ftellen, en verder « 'doen, dat hem zal werden bevolen, op de boet. van drie guldens, ten behoeve van de Majoor. Ss 2 XLVl. IJ Rotterdam. Ordonnantie op de Burgerwagt. i L l r i  5»8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotte h- CrtM. Ordonnantie op de Burgerwagt. XLVI, De Officier de Wagt leidende, zal met Zyne onderhoorige Burgers op her StadhuTs moeten zyn in de winter maanden, (hier vooren Art. 44 gemeld) des avonds voor het (laan van half tien uuren , en de overige maanden voor tien uuren, op de boete van twee guldens, ten behoeven van de Majoor. XLVII. In het marcheeren naar het Stadhuis, mag met werden gefchoten, op de boete van vyttig guldens, te verbeuren by de Officier, hec bevolen hebbende, en op de boete van drie guldens, te verbeuren by yder Burger, di- buiten ordre van de Commanderende Officier zal hebben gefchoten, alles ten behoeve van de Majoor, en indien iemand in het marcheren naar het Stadhuis, om de nagtwagt by te wonen, bevonden werd zyn Snaphaan met fcherp te hebben geladen, wetende of onwetende, zal verbeuren zes guldens, ten behoeve van de Majoor, en daar en boven arbitraulyk werden gecorrigeert. XL VIII. Het Rot, wiens beurt het is te ronden en het Rot, wiens beurt het is om uit te liaan, zullen elk één man leveren, om met hun beiden de Voorwagt op het Stadhuis te hebben. XLIX. Welke Voorwagt zal moeten waargenomen wrden zonder onderfcheid van faifoen, des avonds ten half negen uuren. L. En zullen de gene, die deze Voorwagt zullen hebben waargenomen, naar huis gaan , mits dat her zy met kennisfe en confent van den Officier de Wagt commanderende, en anders niet, op de boete van zestien ftuivers. LI. De M'joor, of een der Provoosten, is gefinu-ien , in de wimer maanden (volgeus het 44fte sn 46lte Art.) voor half tien uuren, en in de andere maanden voor tien uuren, zich op het Stadhuis te laten vinden, op dc boete van zes guldens. LIL Zyne Functie aldaar is, de namen van de Burgers op te lezen, en zulks gedaan zynde, aan de  JAARBOEKEN, April, 1783- 599 de Corporaals, en hy derzelver abfentie, aan de] Lantspasfatcn bet Woord te geven. LUI. Die als dan abfent werden bevonden, ver -1 beuren, een Onder - Officier drie guldens, een Adelborft dertig ftuivers. en een Rotsgezel agt< ftuivers. Deze boeten zullen de faflo, door den? Majoor of Provooften werden opgefchoten; en die; van de Onder-Officieren en Adelborften, gegeven< in de Casfe van de Officieren en Adelborften. en die van de Rotsgezellen, onder de prefent zynde Rotsgezellen verdeelt worden, mits dat van yder perzoon, zo van de Adelborften als Rotsgezellen twee ftuivers werden ingehouden, de eene helfc voor de Majoor, en de andere helft voor de Provooft voor zyn inhalen. LIV. Die bevonden zal worden dronken ter wagt te komen, zal verbeuren drie guldens, ten behoeven van de Majoor. LV. De Officieren, de Hoofd wagt commanderende, vermogen niemand, ten zy om hoogdrin. gende redenen, permisfie te geven, om van de Hoofdwagt of andere Wagten aftegaan, op de botte van drie guldens. LVI De Officieren, de Hoofdwagt commanderende, als mede de Corporaals en Lantspasfaten. vermogen met niemant te corapofereu , ter zake van abfentie, nog van bet geen daar voor gehouden werd, als te laat te komen, ofte vroeg af te gaan, op de boete van zes guldens, ten behoeve van den Majoor: gelyk mede niemant zal vermogen tusfehen beide voor eenige tyd af re gaan, op pcene van abfent gerekent te werden. LVII. De Rotmeefter of Landpasfaat het Woord ontfangen hebbende, mag het aan niemand weder geven, dan alleen aan de Heeren Schout, Burgemeefteren en Collonellen; mitsgaders aan de Kaptein, Luitenant, of Vaandragers van de Compagnie, en aan de Majoor; op de boete van drie guldens , en arbitraire correctie. • Ss 3 LVUI. Die \0T' NSR-j )AM» ~)rdonicmtie op k Burgerwagt.  JRot- tei£- JD4M. Ordonnantie o d? Bur- ëoo NIEUWE NEDERLANDSCHE LVHI. Die het Woord zal hebben vergeten, zal gelyke boete verbeuren. LIX. Van de Burgers, die de Wagt waarnemen , zullen altoos de Commannderende Officier, en de helfc van de Burgers moeten waken; op de t, boete van drie ftuivers by ieder van dezelve te verbeuren. ; LX. Die van de Wagt, vernemende eenig onraad , door extraordinaire Klappen van de Klapwagt, of anderzints, zullen na gelegentheid der zake daar tegen ordre ftellen, de kwaaddoenders. op de Wagt brengen, en ook na de Conftitutie van zaken, daar van aan den Heer Officier kennisfe geven. LXI. En zo iemand de Wagt kwame te aggresferen, of zig tegen dezelve te weer te ftellen, en ïn die aclie gekwetft wierde, zoude te dier zake by de Wagt niet w^zen verbeurt. LXII. Óp de Hoofdwagt en asidere Wagten, vermag niemand eenigen Wyn of fterken drank te halen, of te doen halen, op de boete van drie guldens, en zal den Officier de Hoofdwagt commanderende, daar toe geen confent mogen geven. LXIII. Die op de Wagt zal komen te vloeken, te zweren, of Go'ds naam te misbruiken, ?al telkens verbeuren vier en twintig ftuivers ten behoeve van den Majoor. XLIV. Die op de Wagt of elders, zo lange onder Wapenen zal zyn, eënMes of eenig Geweer gsal komen te trekken, zal verbeuren hondert guldenz, te.n behoeve van de Majoor, en verder na de gelegentheid der zake werden geftraft. LXV. Die op de Wagt eenig discours zal voeren, ftrekkende tot nadeel of veragtinge van de Regeringe van dezen Lande of van deze Stad, of ergelyke disputen, eenige Religie concernerende, zal moveren; zal daar over naar exigentie van faken werden geftraft. LX VI. DeLieuteDants, Vaandragers, of Onder-  JAARBOEKEN, Jp'li, 1783, «bl Officieren, hebbende de Wagt gecommandeert, zvn gehouden aan den Kaptein van die Compagnii, getrouwelyk kennisfe te geven van de feuten op de Wagt voorgevallen, op de boete van zes guldens. , LXVlf. Het Woord gegeven zynde, zyn de Rotten, welkers Wagt is op een van de Poorten , gehouden zich aanftonds naar hunne Wagtplaatfen te begeven, en zich aldaar te laten vinden des avonds, in dc winter maanden voor tien uuren, en de andere maanden voor nalf elr uuïen, en aanftonds uit te ftaan, op de boete van twaalf ftuivers. , LXVIII. De plicht van de Corporaals en Lants, pasfaten is, ieder op zyne Wagt het uitftaan te bezorgen, op de boete vau zes guldens. LXIX. Die uitftaan, moeten hebben een hdlt piek, of zodanig ander geweer, ais in tyd ec wvlen zoude mogen werden goed gevonden te ordonneeren; en zal de geene, die op ordre var den Hoofd-Officier met een Snaphaan na zyt Schildwagt gaat, zyn Snaphaan moeten lader, mei fcherp, en zo lang gelfeen houden, als zyn Wagi zal duuren", op de verbeurte van twintig Huivers, ten behoeve van de Majoor, zonder eenter die ook langer geladen te mogen houden, ai, effectivelyk op fchildwagt zal ftaan , ais ver plichc zullende zyn, aanftonds, als afgelost za zvn van de fchildwagt, het fcherp van zyn bnap haan aftehalen, op gelyke boete van twintig ttui vers ten behoeve als voren. , „ LXX. Die op zyn gefielde Schildwagt zal fla «en, of daar van afgaan, zal verbeuren zes gul dens, te appliceren de helft voor de Majoor, & de andere helft voor dc Adelborften de bekeunn ge doende, en daar en boven na gelegentheid de zake werden gecorrigeerc. LXXI. De Schildwagt vernemende, dat leman hem wil bekruipen, zal een of meermalen, n de tyd toelaat, aan die Perfoon moeten toe roq Ss 4 Pe a Rotterdam, Qrdon ■ nantie op da BiirgiKWagii i 1 I i 1 2  «i Rotterdam. Ordonnantie oj de Burgerwagt I 1 1 \ I li n 4 Go* NIEUWE NEDERLANDSCHE pen-, dat hy blyve ftaan, tot dat de Corporaal komt, en zo die perfoon des niet tegen/taande hem kwam te naderen, zoude hy dezelve feitebk mogen afweren, zonder deswegen te verbeuren, al fchoon dezelve perfoon in de afweringe mogte i werden gekwetst. LXXII. Wanneer de Schildwagt na het bezetten van de Wagt, iemant zal vernemen in des Stads Vesten, zal aan dezelve tot twee malen toeroepen en gebieden , aanftonds van daar te vertrekken; en als daar naar niet gel ui ftert werd, dreigen op hem los te branden, zo als ook effectlyelyk zal mogen doen, wanneer na het roepee en dreigen niet zai wer len geluiftert. LXX'H. Na bezette Wagt, zyn die van de Wagt en Ronde bevoegt, en des nodig bevinden* de verplicht, de geene die voorby gaan aan te fpreken; en te vragen naar hun Naam en Woonplaats , en die niet pertinentelyk antwoordende te brengen op de Hoofdwagt, om by de commanderende Officier nader ondervraagd, en voorts gehandeld te worden, als bevonden zal worden te behooren. I LXXIV De Officier de Hoofdwagt commande■ende, is gehouden drie Ronden te doen afgaan welke Rondens met geweer of Rond dok ken, ter teuze van dezelve Commanderende Officier, zulen kunnen gewapend worden. LX XXV. Op dat de verdeelinge daar van te jeter zoude kunnen gefchieden, zyn de Corporaals tan de Rotten, welkers Wagt op het Stadhuis is ;ehouden aan de eerfte Commanderende Officier ickend te maken het getal van hun Volk, dat te Vagt is, om daar op in het verdeden van de tonden agt te kunnen geven, op de boete van een ulden. hX£Vl' Voorts moeten de Ronden afgaan ten alf elf uuren, ten twaalf uuren, en ten twee uu. :n, m de zomer maanden, en in de winter maanen ten drie uuijen, en ieder Ronde werden geleid « door  JAARBOEKEN, April, 1783- 63 door een Offici r her Woor' hebbende ' op de boete van drie guld. ns, ten la;ten van de^ Officier de Hoofdwagt eomrn mderenue. LXX VII. Welverftaande , dat de Officier de Hoofdwagi commanderende, des geraden vindende , bevoegt is, en op ordre van de Heeren Burgemeefteren gehouden is, de Ronden te vermeerderen. LXXVIII. De eerfte Ronde zal de refpedhve Corps de Guardes aandoen , om te zien , ot de Wagt aldaar na behooren wtrd waargenomen. LXX1X. De tweede Ronde van twaalf uuren, zynde een Straatronde, mr;g geen Corps de Guardes aangaan , en moet een uur duuren. LXXX. De derde Ronde mag niet langer als twee uuren duuren, en moet de Refpective Corps de Guardes aflosfen, waar toe die Ronde mag werden verdeeld. LXXXI. Ingevalle de Officier, de eerfte en en tweede Ronde leidende, de Ronde kwame te verdeelen, of die niet volkomentlyk te doen, of langer als de gemelde tyd kwame uit te blyven, of ondertusfehen in een Herberg kwame te gaan, of zulks aan iemand van zyn Ronde kwame toe te laten , zal verbeuren twee guldens ; en de Burgers zulks doende of zonder ordre, onder wat pretext het zoude mogen zyn, zig van de Rondens affcheidende, fchoon zonder verbod van de pre. fente Officier, zullen verbeuren ieder tien fluivere, en zo het was tegen het verbod, twintig ftuivers. LXXXII. Wanneer twee Ronden malkanderen ontmoeten, zullen de laatft afgegane het Woord moeten geven san de eerfte. LXXXill. Die de halve Pieken, tot dc Ronde dienende , zal hebben gebroken of befch?digd, zal gehouden zyn, niet alleen nieuwe te bekostigen of het gebrokene tot zynen kosten te doen repareren , raaar ook verbeuren een boete van twintig huivers. LXXXIV. Na RqtrER- bam. Ordonnantie op de Burgerwagt*  604 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- ter- dam, Ordonnantie op deBur genvagt, 3 ) 1 1 < l i J ] « LXXXIV. Na bezette Wagt, vermag niemand, wie by zy tot de Burgerwagt behoorende ofte riet, buiten voorval van onraad, te fchieten, of eenig fein te doen, voor datjde Wagt des morgens zal zyn opgeflagon, op de boete van drie guldens. LXXXV, Des morgens een half uur voor hec openen van de Poort, moet de Wagt door de Trommel (lager werden opgeflagen. LXXXV1. De Wagten aan de Poorten, zyn gehouden aldaar te blyven, in de winter maanden , van November tot Maarc, beiden incluis tot vier uuren, en in de andere Maanden tot drie uuren, zonder zig eerder naar te begeven; op de boete van zes guldens by den Officier, en drie guldens by ieder Rotsgeze! te verbeuren. LXXXVII. De Majoor of een der Provooften des morgens niet tydelyk op de Hoofdwagt komende , om de namen van de Adelborften en Kotsgezellen op te lezen, zal varbeuren zes guldens. LXXXVIII. Voorts zyn de Onder-Officieren gehouden, met de geheele Hoofdwagt en Corps bet Vaandel thuis te brengen. LXXXIX. Die daar van eerder zal affcheiden, zal verbeuren, een Onder-Officier en een Adelborft dertig ftuivers, en een Rotsgezel agt Huivers. XC. In het aftrekken des morgens, gelyk mede in het naar huis gaan, zal nooit mogeD werden 'efchoten, zelfs niet wanneer een nieuw aangeko. nen Officier voor de eerfte maal de Wagt heefc ;ehad, op de boete van vyftig guldens, te verbeuen by de Commanderende Officier, het geboden lebbende, en gelyke boete by de nieuw aangeko. nen Officier, het gedoogd hebbende; en zullen le Burgers, by het aftrekken van de Wagt, bui. en ordre van de Commanderende Officier, of in iet naar huis gaan gefchoten hebbende, verbeuren ;der drie guldens; welke boetens, zo van de Oficieren als van de Burgers, zullen werden geapiliceert ten behoeven van de Majoor, de Calange loende; en van dc Adelborften of Rotsgezellen vaja  JAARBOEKEN, April t 178^ van de Compagnie, daar het zal zyn voorgevallen ; elk de helft* 0. Bien venues. XCI Het zal aan de nieuw aangeftelde Kaptelnen gepermitteert zyn, voor of na derzelver eerfte Walt in de Stads Doele aan de Officieren en Ad«lbo'rften een Bien venüe te geeven. XCI1 Ook zullen de Lieutenants en Vaandrigs alleen tot een Bien venüe mogen geeven, de eerfte Waat by hunne voorfteüingen, aan de Officiëler S ïdelirften een matig glas Wyn, :™*g<*£ rende vyftien a twintig Stoopen, zonder voor S na op de Hoofdwagt, in den Doele, of elder aan de Adelborften eenig Traftemenc te moge! «eevfn, of by hunne voorftelhngen aan hunn ffmzen' of Vaandrigs kwartier, warm of kou elten buiten Boter en Brood te mogen laten prs Seeren, op een boete van twee hondertgulden Sn Sèven van de publieque Gereformeerd TOacon e- Armen dezer Stad voor twee derde, t fen bèhoeveïl van de Majoor of Provooft, die c TallaSe doet, voor het overige een derde, « 1 ^»gMaioor . of Provooft die eenige contr ventï 2S?Vit vooren ftaande verbod zal hebb< oeconn vfe?d, zonder de Callange te doen, ve Kn het dubbeld van hun aandeel m deze bc «Ten profyte van gemelde Diaconie - Armen. kc 11 Wvders zullen de nieuwaangeftel Kan^inen , Lieutenants en Vaandragers by ge: Sthèid van derzelver eerde Wagt aan de R« ■ fer? den Provooft, en de twee Tamboers van « SmpagDie waar over zy geftelt zyn, eenige v< „Se mogen doen; te weten, een Kaptein a S rgRoTv§oor Wyn en Bier tien guldens/aan d Provooft vyf guldens, aan ieder van de 11 Tamboers vier gwldens; een Lieutenant of Va draaer"aai ieder Rot drie guldens, aan den P ïooft drie guldens, en aan ieder van de twee Ta b0Xrciv!eDelgemelde Officieren excedeerende Rotterdam- Ordonnantie op de Burgerwagt. \ » 5 l e 1 % e n e n 1:nre- ic e)tlie:ranen ee mrotn« in dc  1?0tteream, Grdon' nantie od tie Burgenvagt 1 i ( r. I c d z z d< di z: as re 606 NIEUWE NEDERLANDSCHE dc vereeringen, zullen telkens vervallen in debno te van honden guldens, te applicee en de eerè &b?T V3D de K^raad, en de vveder' Soende 0 beh°eve Van deo M°>™> de Cafange * vr„ „ , 0f«res by Brand. zJ^w'JÏP*£™k^$rl™ Brand» *a be. ' \T agVs de Officier de Hoofdwagt comm-n deeWyl' gdtToe^B?aen']'rO^Eme, uc wyK, aaar de crand is: voorts de RranHtini- dat is de Klok van de Groo*^kifS^& i^X£S £n zal êit Detachement aldaar blyven tot dat de Compagnie van de Wyk ter zei ver S'. £ *al zyn gekomen , en als dan w dér naar de Hoofdwagt keeren ; dog ingevalle dc Bwndïï 2 yffde,ComPagnie, die de Wagt beef " Jal het Detachement moeten wud«n af-eto'c ?eeft. C°mPa8Die' die opvolgende wt& XCVIJ- °P de eerfte kennisfe van Rrand vnor «zette Wagt, zal de oudfte in rang zynde Op^erJfficier van het Wyk. alwaar ri- r™1^ P i logen ontftaan, de ^m^tt^^L^ ondflaan door de Trommelde" van net wT f ook des noods door de eerfte Trommefnair' ie aan de hand zoude mogen zyn, die zu ktfkt ' a mogen weigeren op ptB,e v J Casfatie • voor s » Klofv" °hdc!r"el'en ,°P het doen deppen van Klok van de Groote Kérk, wanneer die van : Compagme van het Wyk, alwaar de Brand iflZa!^ ZyD °ntftaao> zullen gehouden zvn S r, h! i' n°g JD!?evalle het kwame te gebeukt 3 ^ Bï?nd 0ntftond na d<* middag in het 'yk van de Compagnie, dewelke den^nvoï gende  JAAR BOEKEN, April, 1783. 60} volgende nagt waken moet, zal de Compagnie in Numero \olgende in-deszelfs plaats de Nagtwagt vvaarneeiricn , ten zy dezelve mogte worden geordonneert , om de Compagnie van het Wyk, alwaar de Brand zal zyn ontdaan, te verderken , wanneer het eerstvolgend Nummer, welke by de Brand niet zal hebben geadfideert, de Nagtwagt zal hebben , en welke Nagtwagt ook wederom zal werden goedgedaan by de Compagnie in wiens Wyk de Brand zal zyn ontdaan geweest. XCIX. En zal de gantfche Compagnie vervolgens marcheren naar de plaatfe van de Brand, om de gemelde, en alle verdere noodige ordres te ftellen; zullende niemand van de Burgers, geduurende de Brand, onder de Wapenen zynde, Tabak mogen rooken; op de boete van drie gulden, ten behoeve van de Majoor. C. De Compagnie vier uuren by de Brand geasfideert hebbende, zal moeten werden afgelost, door de Compagnie in Numero volgende, en zo fuccesfivelyk. Cl. Yder Compagnie aftrekkende, zal bevorens door de Majoor, of een der Provooden moeten gemondert zyn, en zullen de gene, die werden bevonden abfent te zyn geweeft verbeuren, één Kaptein, Lieutenant of Vaandrager twaalf guldens, de minder Officieren zes guldens, en de Burgers drie guldensen zulks (de Trom in het Kwartier geroerd zynde) niet tegenftaande 'er een verkeerde of zeif in 't geheel geen Klok geluid of geklept mogt hebben; welke boetens zullen werden geappliceei t de helft voor de Majoor, en de wederhelft voor de Adelborden of Rotsgezellen van de Compagnie, waar onder de abfentie zal zyn gevallen. CII. Dog zyn hier vanibevryd, de geene, die digt by den Brand wonen, aan dewelke het gepermitteert zal zyn by huis te blyven; gelyk mede die Rot* rER- UAM» Ordonnantie op de But ' gerwagt.  m nieuwe neöerlanüscmë RofVAM. Ordonnantie op de Bur■gèhvagi. die genen, 'welké geaffecteerd zyn aaii de Brandfpuiten van de Admiraliteit-. CIIL Voorts zullen alle de Opper- én Onderofficieren niet hun Echarpe en Zydgeweet zich raar de plaats van de Brand moeten begeven, brri met den Officier, de bezetting commandeerende, en zo veel mogelyk met deszelfs vooroverleg mede te werken tot het behoorlyk doen bergen der goederen en het weeren van onnut volk, en dienVolgende ook om de plaatfe; alwaar de Brand is* en inzonderheid ook die, alwaar het water word gepompt i behoorlyk te bezetten, dén toeloop vari alle leedige kykers te weeren, en tot dat einde oöfc te wederhouden , alle vrouwsperfoonen, kinderen en roansperfoonen, welke mee geen Brandpenning voorzien zyn , nog tot het blusfehen Van den Brand van dienft willen en kunnen zyn. ten zy dezelve waaren vrienden of goede bekenden der'geénen j.die in den Brand gezet ten zyn, ter arbitrage van den Officier de bezetting commandeerende. ClV. Doch zullen de voorfchreve Opper- en Onder-Officieren tot de bezetting niet behooren^ dej ook niet verplicht zyn langer by den Brand te blyven, dan tot de nodige Brandfpuiten gaande gemaakt en de posten behooriyk bezet zyn. Confufie of Alarm. CV. Wanneer de Klok van de Toorn van het Stadhuis en de groote Klok te zamen zullen luiden, en mee den Trommel Alarm zal werden geflagen, -zullen alle de Burgers zich begeeven^ een ieder naar zyn Vaandel. CVI. En zullen de Compagnien marcheren, elk naar deszelfs Loopplaatfe , alwaar zy zullen blyven zo lange, tot dat zuilen zyn afgelost of gedimitteert op de boete, ten lasten van ieder der Hooft - Officieren van honderc en vyftig guldens, en ten lasten van ieder Onder - Officier vyftig guldens, en ten lasten van ieder van de Buf. gers op de boete van vyf en twintig guldens, en arbitraire correctie; Zullende de voorfchreve boe- tens  j A ARB OEKEN, April, 1783. 609 tens werden geappliceert, de helft ten behoeve van de Majoor, en de wederhelft ten behoeve van de Kryesraad, Onder• Officieren, Adelborften of Rotsgezellen, naar mate dat dezelve . r s zullen zyn verbeurt, by de Hooft■ Officieren, Onder-Officieren, Adelborften of Rotgezellen. CVII. Elke Compagnie is gedeelt in twee Kwartieren, en is voor elk Kwart'.er geasfigneert, een Loopplaats. CVIII. DeVerdeelinge en het Denumbrement is gereguleert als volgt; Voor hec eerfte Vaandel. No. i. De Ooft- en Wettzyde van de Lcuve. brugge. No. 2. De Zuidzyde van de VVynbrugge. Voor het tweede Vaandel. No. 3. Aan de Brugge by het Wefterfe Hooft. No. 4. Aan de Zuidzyde van de Keyfersbrugge. Voor het derde Vaandel. No. 5. De zoete Bruggefteeg en magere Varkemarkt. No. ö. De Hoogftraat, tusfehen de Weefeftraat . en wefte Wageftraat Voor het vierde Vaandel. No. 7. Aan de Kraan voor de Gapersbrugge. No. 8. Het Marktveld voor de Nieuweftraat en het Hang. Voor het vyfde Vaandel. No. 0. In de wefte Wageftraat, tusfehen deLeeu« weftraat en Krattefteeg. No. 10. Aan de Ooftzyde van de Raambrugge, voor de wefte-Wageftraat, én voor de Raamftraat. Voor het zesde Vaandel. No. 11. Agter de Nieuwpoort of Oppert, voor de Hofpoort. No. 12. By de Groote Kerk in 't begin van dc Nieuwpoort of Oppert. Voor het zevende Vaandel No.ia. Op de Hoogftraat, voor de oude KerkTt ftraat Rotterdam. Ordonnantie op ie Burgerwagt.  éio NIEUWE NEDER.LANDSi:IIE Rotterdam* Orden-' pantie 0} da Burgerwagt. ftraat, door de breede Mirktveltftccg tot; het Steyger toe. No, 14. Om de Bank van Leeninge. Voor bet achcfte Vaandel, No. 15. Op de Huidehrugge agter het Stadhuis. En zal de Kaptein, wiens looopplaats aldaar is, gehouden zyn met zyn Compagnie, de loopplaatfe van de Kaptein, die'als dan de Nagtwagt zal hebben, in te nemen en te verzekeren , ten waare hy zelve de Wagt hadde, ih welk; geval hy op syn Wagt zal blyven, No. 16. Op de Meent, tusfehen de Lombertsbrug- ge en de Varkebrugge. Voor het negende Vaandel. No. 17, Op de Hoogftraat voor de korte Hooft-* fteeg. No. 18. By de Prinfe Kerk voor de Prinfeftraat. Voor hec tiende Vaandel. No. 19. Op het oude Goudfche Wageveer, in de Goudfche Wageftraat. No. 20. Op de Vierfprong, tusfehen de Breede- ftraat of nieuwe Prinfeftraat, korte Baan-» ftraat, laDge Baan ftraat, en Vogelefaog. Voor het elfde Vaandel. No. 21, Tusfehen de Draaybrug en de rood© Brugge., No. sa. In dj? Ooft-moleftraat, tusfehen de Pakkenbrugge en de Valkebrugge. Voor het twaalfde en laatfte Vaandel. No. 23. Voor het Hof van de Admiraliteit. No. 24. Agter de nieuwe Engelfche Kerk op de Veft, tusfehen de Öoftpoort en Stads Timmerwerf. CIX. Wanneer de Klok van den Toren van hec Stadhuis alleen zal luiden, en met den Trommel ftlarm zal worden gefhgeu, zullen by provifie alleen in Wapenen komen vier Compagnien, te weien : de Compagnie in wiens Wyk de Confufie Koorvalt, de twee Compagnien in numero volgende , en de Compagnie, wiens, waakbeurt hec; zyn zal, CX. De  JAARBOEKEN, April, 17B3. 611 CX. De Compagnie, in wiens Wyk de confufie voorvalt, zal terftond marcheeren ter plaatte, daar de confufie is, als mede de Compagnie in numero volgende, om des noods geweld met geweld te Jceeren en af te weeren. CXI. De Compagnie aan de laatftgenjelde jn numero volgende, zal voor het huis van den Vaandrager onder de Wapenen blyven, en zig gereed' houden, om op dejeerfte ordre of requifitie van de commanderende Officieren van de voorfchreve twee Compagnien te kunnen aanrukken. CXII. De Compagnie, wiens waakbeurt het zal zyn , moet zig zo ras doenlyk begeeven naar het Stadhuis, en nldaar post vatten ; werdende de Wagt of waakbeurt bepaalt in te gaan van dat uur T wanneer de Wagt door den Majoor of eea der Provooften des morgens zal zyn afgelost. CXI1I. Wanneer voor bezette Wagt con&lie rrogt ontftaan in een van de Kwartieren van die Compagnie, wiens waakbeurt het is,zo zal in dat geval die Compagnie terftont marcheeren terplaatfe, daar de confufie is; ook zullen de drie Compagnien in numero volgende, immediaat zig onder de wapenen moeten begeven , waar van de eerfte ia numero volgende terftont zal marcheeren naar de plaats, daaj de confufie is, tot adfiftentie van de bovengemelde Compagnie, de tweede naar het huis van den Vaandrager , om aldaar op nadere ordres te wagten ingevolge van het vorige Articul , en vervolgens de derde Compagnie naar hec Stadhuis, om aldaar post te vatten. CXIV. Wanneer na bezette Wagt confufie mogie ontftaan, zal de commanderende Officier van Ce Hoofdwagt, mits een Hooft • Officier zynde, op de eerfte bekome kundfchap en na omftandigheid van zaken, terftond een detachement naar de plaats daar de confufie is, afzenden, fdog geen Hooft-Officier zynde, alleen eerst aan den Kaptein , en by abfentie aan den Lieutenant of Vaandrager zulks terftond doen weten) en te gelyk den Tt 2 pre- R OTTERDAM. Ordonnantie op de Burverwagt.  6{2 NIEUWE NEDERLANDSCHE ter» VAM. . Ordonpantw.é4e üur§exwg prefident Burgemeefter, of by deszelfs abfentie» den naast by zynde Heer Burgemefter immediaat? kennisfe moeten geven, voorts de nodige ordres Hellen, dat 'er Alarm werde geflagen, zo in bet Wyk, daar de confufie is, als in die van de twee ö Compagnien in nummer volgende, en zal het detachement aldaar zo lang post houden, tot dat de Compagnie in numero volgende zal zyn aangerukt, als wanneer het voorfchreve detachement zig wederom naar het Stadhuis zal moeten be* geven. ' CXV. Wanneer na bezette Wagt Alarm mogte ontftaan in een van de Kwartieren, van de Com-, pagnie, die op het Stadhuis de Wagt heefc, zal het Kwartier van die zelve Compagnie de Wagt niet hebbende, benevens de abfente Officieren, Adelborften en Rotsgezellen van hec Kwartier ,dac. dé Wagt heefc, zig cerftonc begeeven loc hulpe en adliftentie van het afgezoniene detachement, en aldaar zo lang poft houden, tot d.t de Com* pagnie in numero volgende zal zyn aangemarcheert, als wanneer 't voorfchreve detachement, henevens de daar by gekomene Officieren , Adel» borften en Rotsgezellen zig terftont naar het Stadhuis zullen moeccn begeven. CXVI. Alle de Opper- en Onder-Officieren van alle de overige Compagnien, zullen mee hunne Echarpen en Geweer, benevens de Trommelflagers mee hunne Trommels op het flian van Alarm, zig immediaat vervoegen ieder ten huife van zynen Vaandrager, om op de eerfte ordre Alarm te doen flaan. CXVII. Alles op de boete en pcene, als in het 106 Articul van deze Ordonnantie ftaat vermeld, en zulks niet tegenftaaude 'er een verkeerde, of zelfs geen Klok geklept of geluid mogt hebben. Het Optrekken in Parade. CXVIII. De geheele Burgerye en elk gedeelte is gehouden op te trekken, wanneer by de Heeren van de Weth zal werden goedgevonden. CXIX. Pis  jAARBOEKEN, 4^//, «-9 CXlX. Die als dan niet prefent zullen zyn 3 Kullen verbeuren: een Kaptein hondert guldens, een Lieutenanc en Vaandrager vyftig guldens, een Onder-Officier en Adelborft vyf en twintig guldens, en een Kotsgezel twaalf guldens, te appliceren als Art. ióö is geftatueert. • ; CXX. Op hec uur dat geftelt zal zyn om in den Doele, of eenige andere geordonneerde plaatfe by een te komen, zullen alle de namen door de Matoor , of een der Provooften werden opgelezen , en alle de geene, die als dan niet prefent zullen zyn , vnor abfent gehouden werden. CXXI. Ih het optrekken of doen Van Parade, zal de Kaptein zyne Compagnie verdeelen in deze Divifien: CXXH. De Kaptein zal marcheeren voor de Compagnie met een Spontón. CXXI11. De Vaandrager zal met het Vaandel mare herren voor de tweede Divifie. CXXIV. De Lieutenant zal met een Sponton marcheeren agter de derde Divifie. CXXV» En zal de Sergeant, by de Kaptem te commanderen, marcheeren voor de derde Divifie met een Partizaan. . CXXV1. De Kaptein abfent zynde* zal de Lieutenant de Compagnie leiden met een Sponton , en een Sergeant commandeeren om te marcheeren acl> ter de derde Divifie. CXXV1K De Kaptein en Lieutenant beiden abfent zynde, zal de Vaandrager de Compagnie leiden , en marcheeren met een Sponton. •. CXXV III. De Collonel zyne Compagnie Jco. mende te leiden, zal de Kaptein - Lieutenant mede voor de- Compagnie marcheeren met een Sponton achter de Collonel, en als dan by den Collonel een Sergeant gecommandeert worden om agter de. derde Divifie te marcheeren- Generale Wapenfehóuwi CXX IX. Op den eerften Woensdag in de maand Auguftus zal , ten overftaan van myn Heeren van Rot» TF.RDAHU Ordonnantie of) de Burgerwagt* i  ói4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Ordonnantie op de Burgerwagt, Weth , jaarlyks over alle de refpective Borger.» Compagnien dezer Stad wordeD gedaan een gctk_ rale Wapenfchouw: Ten fine voorfchreve zullen dezelve Compar^ nien zich allen op den voorfz. dag behoorlyk onder de Wapenen leten vinden in de Boompjes, des 's morgens ten negen uuren: Die als dan abfent zullen zyn, zullen verbeuren de Kaptein vyf en twintig guldens, de Lieutenant en Vaandrig ieder twaalf guldens, de Onder • Officiers en Adelborften zes guldens en de Rotsgezellen dertig ftuivers: Die na het (laan van de groote Klok, warneer de schryver of Provooft de namen zal opleezen, mogten komen, zullen refpeetivelyk de helft verbeuren. De Exercitie. CXXX. Daar zal (zoo dikwils als Maar Edele Groot Achtbaaren goedvinden, en zulks by Publicatie zullen korren te ordonneeren) een. Wapenfchcuw, en Exercitie in het behandelen der Wapenen werden ge :aan in dezes Stads Doele telken reife roet een Compagnie te gelyk; en aldaar door de Drilrneefter met hun eigen Geweer werden geexerceert. CXXXI. Deze Exercitie zal gefchieden ten cverftaan van twee Heeren Gecommitteerden van de W eth, te weten: een Burgemeefter, een Schee» pen , en in prefentie van een Kaptein in Rang volgende; en zal beginnen, zo als dan by Publicatie ra' werden geordonneert. ' CXXXII. De Rang zal beginnen met de Compagnie van de oudfte Collonel. CXXX1II. De Kaptein, Lieutenant, Vaandrager , alle de Onder-Officieren , de Adelborften, Rotsgezellen, geen uitgezonden, zullen ig dan aldaar dan moeten laten vinden. CXXX1V. De abfenten zullen verbeuren, de Kaptein zes guldens, de Lieutenant en Vaandrager ieder drie guldens, een Onder-Officier en Adel-  J A ARBPEKEN, Apfm ÖXS Adelborft dertig ftuivers, en een Rotsgezel tien llCXXXV, Die te laat komen, zullen refpeclivelvk de helft verbeuren. CXXXVL En zal men zig moeten reguleren na het flaan van de groote Klok. CXXXVII. Zullende de Schryver'even na het flaan van de groote Klok de namen oplezen. CXXXVTU. Deze boetehsl zullen werden geïnt en ontfangen by de Provooft van iedere Compagnie En de onwillige met kennis en communicatie van den Kaptein van ieder Compagnie, door denzelven Provooft, paratelyk werden geëxecuteert; en zal denzelven Provooft, voor zyne moeite in \ innen en ontfangen van dezelve boete, voor zig genieten een vyfde part van dien. C XXXIX. De boetens van de kapteinen, Lieutenants en Vaandragers, zullen komen ten behoeve van de gemeene Casfa van de Onder - Officieren en Adelborften. . . CXL. Alle de gene, dewelke by deze Exercitie bevonden zullen -werden niet genoegzaam geoeffent te zyn. gelyk mede die gene, dewelke abfenl zullen zyn geweeit, zullen vervolgens werden ge exerceert , tot dat bevonden zullen werden ge noer/zaatn geoeffent te zyn. CXLI. Deze nadere Exercitie zal mede geichte den door de Drilrneefter, dog in het Stads Boter huis , met Stads Geweer, by Tourbeurten vai Compaenien, en dat te gelyk met deNieuwelm gen, die jaarlyks zullen zyn gefinrolleert, en o zodanige dagen en uuren van de week, als hier n omtrent de voorfchreve Nieuwelingen zal werde vaftgedelt. CXLII. By deze Exercitie zullen altyd prefet moeten zyn een der Hoofdofficieren, en te minden twee van de Onder-Officieren, by tou: beurten van iedere Compagnie , wiens Volk g< exerceert word, op de boete van dertig ftuivers voor ieder, die op zyn beurt niet prefent is, ( Ï5 4 BW Rot* TERDAM. Ordoilrantic cp je Bmverwagt* I 1 3 1 a t B n  Rotterdam. Ordonnantie op de Burgerwagt. I i ] ] i < « < ■ | ff 16 NIEUWE NEDERLANDSCHE geen ander in zyn plaats heefc bezorgt, welk© boecens zullen komen ten profyte van de gemeene Casfe van de Onder - Officieren en Adelborlten. CXLIII. De abfente Adeiborften zullen verbeuren tien duivers, en de Rotsgezellen vyf duivers; die zullen komen na het flaan van de groote Klok, zullen de helft verbeuren. f CXL1V. Middelerwyle zal 'er jaarlyks eene Exercitie worden gedaan by iedere Compagnie burgers, met een halve Compagnie te gelyk, bv tourbeurten, op de Beurfe dezer Stad, en aldaar door den Dnlmeeder worden geëxerceert in hec behandelen der Wapenen met Stads Geweer. r CXLV. Deze Exercitie zal gefchieden i'n pre« entie van de Kaptein, Lieutenant en Vaandrager fan iedere Compagnie, die by beide de Kwartieren zullen moeten prefent zyn, en de Sergeanten, «orporaals en Schryver, ieder by het kwartier laar hy onder hoort. CXLVI. De abfenten zullen verbeuren : eeri kaptein zes guldens, de Lieutenant en Vaandrager ieder drie guldens , voor iedere .reis, dat zy abene zyn, de Sergeanten, Corporaals, de Schryver :n de Adelborften ieder dertig duivers, en ieder ïtots^ezel tien duivers. CXLVTI. Die te iaat komen zullen refpective* yk de helft verbeuren. CXLVIII. En zal men zig moeten reguleren na iet flaan van de groote Klok, zullende de Schryver even na het flaan van dezelve Klok de Namen >pleezen. CXL1X. Deze boetens zullen werden gei'nt en «ufangen by de Provood van iedere Compagn !fi zullen de onwillige, met kennis en Communicatie van den Kaptein, door denzei ven Provooft garatelyk werden geëxecuteert; en zal denzelven Provooft voor zyne moeite, in 't innen en ontfangen ran ieder van dezelve boete, voor zig genieten ;en vyfde part van dien. CL. De  JAARBOEKEN, April, 1783- 6l? CL De boetens van de Kapteinen, Lieutenants en Vaandragers, zullen komen ten behoeven van de gemeenl Casfa van de Onder-Officieren en Ademoriten.^ Exercitie beginnen den derden Woensdag van de Maand May van ieder jaar . des avonds van zes tot agt uuren, en zo vervol«ens de vier laatfte dagen m iedere week,_ tol dat alle de twaalf Compaguien zullen zyn geexer CeCUI Die als dan door den Kaptein bevondei zullen werden niet genoegzaam geoeffent te zyn 2elv!c mede die gene, dewelke abfent znllen zyi |eweeft, zullen vervolgens nevens de Nieuwelm len, die jaarlyks zullen weden geenrolleert, 1 n Boterhuis met Stads Geweer, door den Dril meefter, in 't behandelen der Wapenen, zo lan werden geéxerceert , tot dat dezelve door de Kaptein bevonden znllen werden genoegzaam g< oefl'ent te zyn. CL1II. De Exercitie van de Nieuwelingen 1 zvn des Woensdags en Zaturdags nademiddaj van vier tot vyf uuren , te beginnen met dt tweede Woensdag in de maand May van ïed iaar en 'zo vervolgens tot den laatften Zaturd: id Auguftus incluis; te weten: die behooren o drr de Compagnien van No. 1 en a des W oer dags, die van No. 3 en 4 des Zaturdags, die v Ho 5 en 6 wederom 's Woensdags, en zo ve volgens tot No. 12 ingefloten. CL1V. Die als dan abfent zullen zyn, zo v de Nieuwelingen, als van die gene, dewelke de generale Exercitie niet bekwaam zyn bevt den, of daar by niet prefent zyn geweeft, zuil verbeuren , een Adelborft tien ftuivers en e Rotsgezel vyf ftuivers, en de helft van de boei die na het flaan van de groote Klok zullen kom zullende even na het liaan van dezelve Klok namen werden opgelezen, door de Provooften ieder Compagnie. ^ pLV> Rotterdam. Ordonnantie op de ËurgerwagU l > 1 l Q il '9 stl IX % 3S- in r- in 3y nenen e, ;rj, de ran  Rot- ter« dam. Ordonnantie oi de Burgerwagt i n Öi8 NIEUWE NEDERLANDSCHE CLV. By deze Exercitie zullen altyd prfefeöfc moeten zyn een der Hooft-Officieren , cn teil jmnften twee van de Onder-Officieren, by tourbeurten van ieder Compagnie, op de boete vart dertig ftuivers, voor ieder, die op zyn beurt niet 'prefent is, of geen ander in zyn plaats he.ft bezorgt, weiK-e boete zal komen ten profyte van de 'Se?6 6 dC 0nder-°fficierei3 en Adel- CLVL Alle dezelve boetens zullen werden op* haak door den Provooft van iedere Compagnie, daar dezelven onder gevallen zulleü zyn, zullende dezelve Provooft, voor zyne moeite in het innen en ontfangen van deze boetens. van iedere boete voor Zlg genieten een vyfdepart van dien, en zal hy het refteerende op de eerfte Wagt, dewelke iedere Compagnie zal komen te hebben, in mamere voorfz. geven in de Cas der Onder - Officieren eo Adelborften, daar die onder gevallen zvna en die van de Rotsgezellen onder de als dan pre!eD' zy™ Rotsgezellen moeten verdeelen. CL VIL Die onwillig zyn om de voorfchreve boete te betalen, zullen met kennis en communinicatie van den Kaptein van Jedere Compagnie, cuteert VeI 00lt Paratelyk werden geëxe- „ cl.v.ij?- jer P'aa;fe van de Wapenfchouw en Exercitie in dezer atads Doele, of op een der voorfchreve Exercitiën op de Beurs dezer Stad, zal niemand worden toegelaten, dan die tot de Exercitie behooren. c CLIX. En mag voor nog na, ter zeiver nlaatlen, veel min geduurende dezelve Exercitiën < menige drank werden gedronken, of Tabak gerookt! jp pone van twintig guldens te verbeuren, niet uleen by den geenen, die kwam te drinken, of Ta- Sn dr-nfr S VmKar,°k by den ëeeneD > die «miïen dr.mk of Tabak kwam te balen, of re doen lalen, mirsoadtrs by de eerfte piefent zvndeOf- ïcier, die zulks kwam toe te laten, Ap«  jaarboeken; Jprt, w «i* Applicatie en Executie van de Boetens. clx- De boetens, welkers applicatie hier Voren niet gereguleertis, zullen werden geapphceert ^VlXK De boetens van het te laat komen op de Wact van de Majoor of Provocit, en vaahei verzuim van dezelve, om het Woord ter behoor lvker tyd aan de Officieren te brengen, hiervo ren Art. 43, 51 en 87 refpeftwelyk gerneld, zul len in het geheel ten behoeven van de Krygsraa. werden geappliceert. . CLXI1 Ten behoeven van de Majoor, zulle in 't geheel werden geappliceert de navolgend boetens, buiten de gene, dewelke hier vore reeds fpeciaal aan den Majoor zyn toegewt ZeWegens. het verwisfelen der aangelotene Wa; tenWaïne«*de Vaandrager het Vaandel niet tyd zal hebben uitgeftoken Art, 41. Wanneer de Rosmeefter of Lantspasfaat h Woord wedergeeft, daar het niet behoort, oir Woord vergeet Art. 57 en 53. . Wanneer de Commanderende Officier, en helft vsn de Burgers niet wakker zyn Art. 59 Wanneer de Officieren manqueren hun Kapt getrouwelyk aan te dienen, de fauten op de W ^wTnneer de' Corporaals of Lantspasfaten 1 zuimen het uitltaan te bezorgen Art. 68. Wanneer de Corporaals van de Kotten ver: men, aan de eerfte Commanderende Offi bekend te maken , hoe veel Volk te Wag ^Waniieer by eenige Ronden geen Officier fent is, die het Woord heeft Art. 76. Wanneer de eerfte of tweede Ronde zi.2 hebben verdeelt, of boven de behoorlyke tyc zyn uitgebleven, of in een Heiberg gegaan,0 onder wat prstext, daar van gefepareert Art Rotterdam. Ordonnantie op de Bur- ■ genvagü l s 1 tm 3 is et et dc dn igt >er- suiciert is pre- zal l zal "zig . 81. We-  Rotterdam. Ordott' '•ftantie op de Bur* -gerwagt. I i i « i is ■v d di V of v( v( ze en va en oo de. of we vai 6iö MEÜVVE NEDERLANDSCHE Wegens het bedefvrü der halve Pieken Art. 8*. Van alle welke boetens Art. 4o. ai c7. y de Majoor, en in zaken tót de Exercitie behóö* •ende, by den Provooft van iedere Compagnie verden Vcrfchoten, en de portie van de Officieren •n Adelborften. moeten werden gegeven aan de Ichryver, en die van de Rotsgezellen aan de Cor '°/?ra v'o03?? on*d/: dezelve re("Peöive behooren. * CLXV. De Majoor zal de boetfcbuldigen m»t ennisfe van de Kaptein, door een van de Pro ooften paratelyk mogen doen executeren. CLXVI. En wel tegen Jonggezellen, n'og 2vn„ i in de Familie vau hun Ouders; op het goed van i Ouders, maar tegen de andere by gyzeling XLVII. En zo het gebeurde, dat belangende de /agten en togten zig iemand zodanig misgreep te buiten ging, dat deswegens niets wierde seinden in deze Ordonnantie, of daar tegens w-s orzien, zullen de Heeren van de Krygsraad het lve altyd na vereifch van zaken mogen ftra'ffen corrigeren. Gelyk ook alle andere Mefufes, rakende het werk rj Wagt, en het geen daar toe eSnJj?z?nts behoord in deze Ordonnantie niet begrepen, mitsgaders k ongewone ongehoorzaamheid, moetwil of an:zints op de Wagt, in het doen van de Ronde onder de Exercitie werdende gepleegt, [zullen rden geftrafc en gecorrigeert,.naar gelegentheid i zaken, ter arbiirage van de Krygsraad. Al,  JAARBOEKEN, April, 1783. &r Aldus gedaan en gcarrcfteert by der Stad Rotterdam, en na voorgaande Klokke aeluv van het Raadhuis derzelve Stad geDubffcëert den 30 April 1783, ten overftaan van de Heeren Mu Johan Adriaanvan der Hoeven, Schout, Mr. ^J^f; van Alblasferdam, Burgemeefter .Aert ƒoüar Ferliolk, Heer van Zoelen en Alde.naag, ei Adriaan JokanObreen, Schepenen. In kennnisfe van my • . j. van Zuilen van Nyevelt. Men heeft ook in de Nieuwspapieren dez navolgende bekendmaking van wegens de Lieutenant Collonel en Kaptein in deBuiöei 'ƒ ?. Ellevier gelézen: , . , J Dient tot naricht voor den onbekende Schryver van zekere Misfive, per ©rdinai I', Post uit 'sHage afgezonden den 7 Api " I78s, en geadresfeerd aan de Collonel en Kapteinen te Rotterdam dat deze Misfive befteld zynde aan den Wd b Geftr. Heer Mos el, als oudfte Collont " doo zyn Wel Ed. Geftr. gezegd is na h " ture verbrand te zyn: en werd by de verzogt het Duplicaat van voormelde M " five, des goedvindende, te willenizenc aan % % Elfevier, Lieutenant Xiollo " en Kaptein, aan welke de eerfte Brief 1 " de was geadresfeerd, en die dus begee " is den inhoud te weeten. " „ Rotterdam den 20 April .1783- (was get.) J. J. Elseviei Rotte lifa am. b i» e ii y 11 is il ïii ire el :czeistéhnel tierig Va»  Rot. terdam. Waar. fchou wihg 01 tiilt te tyden i de nieu we Plan tagie. c F r i v «jÉ* NIEUWE NEDERLANDSCHE Van wegens de Heeren van dè Weth is ook nog den 5 April 1783 deze waarfchouwing gedaan. §chou(: Burgemeefteren en Schepenen der Stad ■ Ar'w 1 t?*5 ™ervarlnS zynfle gekomen, dat »de binnen Lanen der nieuwe Plantatie, weike alalieenlyk gelchikt en ingerigt zyn tot d? wande. hT^T1 f deD Sebruikc worden, 'om door Paarden onder de man bereeden te worden • - Waarfchouwen door deze allen en iegelyk om door geenen der binnen Lanen van welgemelde Nieuwe Plantagie met Paarden te rvden, op pcene van telkens te verburen een boete van f6-?-te appheeerea een derde voor de Heer Hoofd! Officier dezer Stad, een derde voor den aanbrenger, en een derde voor den Armen. Aldus gedaan en gearrefteert by de Weth der Mad Rotterdam, en na voorgaande Klokkeluy van het Raadhuis dezer Stad gepub iceSt 4\ 5 ^fl I78S' /refenc de Heeren M?. joncm Adriaan van der Hoeven, Schout, Mr Faulus■ Logaert, Heer van Alblasferdam, Bur- In kennisfe van my j. van Zuilen van Nyeveivt. Schoonhoven. Wanneer in. 1767 één der Magiftraats Le[en buyten 'styds geftorven was, endeszelfe laats ad interim vervuld moest worden laakten Kiezers of Electeuren van Schoonoven, volgens gewoonte, eene Nominatie an twee Perfonen, en lieten dezelve aau Zyne  JAARBOEKEN, AprÜ\ 17^3- é-3 Zyne Doorluchtige Hoogheid aanbieden, om' daaruit verkiezing te doen, Dit was gefchied met eenparigheid van ftemmen' - De Heer* aan wien deze Commisfie was opgedragen geweest, Uit 'sHage te rug gekomen, berigtte dat hy door Zyne Doorl. Hoogheid zeer o-unstig was ontvangen,- dat Hoogst Dezelve tegen hem gezegd hebbende, dat hy onderftelde, dat de Heeren liefst zouden hebben, dat hy den bovenftenHeer zou kiezen , daarop bevestigend hadt geantwoord, en da Zyne Hoogheid hierop hadt gezegd; nu dit til zich dan keimken. — - Na d* berigt verwachteden Electeuren de verkiezing, wanneer zy, weinige dagen daar na, uit den mond van den Heer Gewoon Gedeputeerde! der Stad ter vergaderinge van Holland, me verwondering verftonden , dat toen zyn Ld na het fcheiden van gem. Vergadering b> Zyne Doorl. Hoogheid een bezoek van at fcheid hadt wezen afleggen hy Hoogs Denzelven zeer te oövreden hadt gevonde. over de aangebodene Nominatie, beweeret de Zyne Hoogheid, dat ^deuren va Schoonhoven Hem in zyn recht hadden ye kort door Hem die Nominatie aantebn den,'even gelyk zy het gedaan hadden g< durende zyne minderjarigheid , aan c Staten van Holland; want dat aan Hem l zodanige tusfehenkomende openvalling c onmiddelyke aanitelling van. Burgcmeefterc en Scheepenen toekwam; en de Stadlioude zyne voorzaten van dat recht menige mali hadden gebruik gemaakt. Hier over geraa pleegd wordende, beweerde de voorzitten r t \ a :ë y .e n rs :n i- le ir-  SCHOONHOVEN. 3 | 1 1 j t l b h \ l v ' n v O d d d: 624 NIEUWE NEDERLANDSCHE Burgemeefter, dat het recht van Nominatie by • openvalling van een regeeringsamt wel deegelyk aan Eleéteuren toekwam \ en Z. Hoogheid daar uit wel de verkiezing, maar geenzins eene onmiddelyke aanftelling buiten Nominatie toekwam, en deedt verders het voorftel, om aan Zyne Hoogheid eene Commisfie te zenden, ten einde Hoogstdenzelven hiervan te overtuigen op de gronden, die hy in zyn advys aangevoerd hadt, en gedaan lantekenen. Dan, daar deze Burgemeefter iestyds alleen gevolgd wierdt door "den Heer :weeden' Burgemeefter en nog vier Electeu•en, hadt hy het ongenoegen van te moeten den, dat de overige vyftien aanwezige Heeen (want zes Eleéleuren waren afwezig) :onder eenige der door hem bygebragte gronlen te wederleggen, of voor hun gevoelen eelige de minfte redenen bytebrengen, begree>en, dat men met het beweerde van Zyne ioogheid behoorde genoegen te nemen, en Jy/ne Hoogheid de daadlyke aanftelling te Iaën doen, en dat 'er eene Commisfie wierdt enoemd, om Zyne Hoogheid hiervan kenisfe te geven, en wel eene Commisfie (nota ene) uit den Magiftraat, en dus uit een ge-' eel ander Collegie. Men konde tegen deze andelwys en dit onbehoorlyk befluit toen ter rè niets doen: de zaak wierdt derhalven hier léde afgedaan. Maar daar zederd 1767 erfcheidene Electeuren zyn aangekomen, die uitrent de gegrondheid der bovengem. vorming van Zyne Hoogheid van geheel anït oordeel zyn, dan de vyftien Heeren, e zo gereed waren, om daar in genoegen te  JAARBOEKEN, April, i?8a. tfa$ te neraeri, en daar van die vyftien Heeren ook fomraigen, na behoorlyk onderzoek ,.ten dezen aanzien van gevoelen zyn veranderd, zo vondt zich dan nu in 1783 de groote meerderheidvan gem. Eleéteuren bezwaard, door de overhaaste beoordeeling in 't jaar 1767, en" brachten derhalven dezelve op nieuw den 17 Maart laatstleden in overweging: wanneer by de meerderheid begrepen wierdt, dat aan den Stadhouder het recht van daadlyke aanftelling van Magiftraats Leden, in geval van openvalling buiten 'styds, niet toekwam;dat eenige voorbeelden van het tegendeel, waarby vroegere Stadhouders zich dit recht hadden aangematigd, geenzins het welgegrond recht van Eleéteuren hadden kunnen vernietigen; behalven dat men daar tegen de voorbeelden kon ftellen, dat de Souverein zelf, gedurende de minderjarigheid van den tegenwoordigen Stadhouder, de verkiezing hadt gedaan uit Nominatien, en dat dit insgelyks ook meermalen was gefchied door de Stadhouders , byzonderlyk door Willem den Derden glor. ged., die dit gebruik zelfs gevolgd hadt, toen de Magiftraat buitens tyds op uitdruklyken last van den Souverein veranderd wierdt; dat derhalve indien de Souverein zelf het recht van daadlyke aanftelling niet hadt, gelyk zeker is, deze het dus ook den Stadhouder nooit heeft kunnen opdragen; - dat het Hoogstdenzelven van ftadswege ook nooit opgedragen is, noch opgedragen hadt kunnen worden, vermits het aan Eledteuren niet ftaat, om over Stads Rechten wslke zy zweren te zullen handhaven, Vv . « 5CUOOS» HOVEJS".  Schóónhoven. 3 i i 1 1 1 i eenen: het wonderlyk wigt is, ten ruwen [emeten, bykans elf duimen lang, en bevindt zig nog welvarende.  ) A A R B O E K Ë N >April, tö» W o E R D Ë N-. ïn de Zuidhollandfche Courant, iii deze Stad gefchreven wordende , heeft men uit Woerden den 4 Maarte het navolgende gelezen : „ Door den Heere Prefident Burgemeester b ■i9 in name van de Ed. Agtb. Heeren Eurge„ meesteren en Regeerders dezer Stad, op „ gisteren gelast zynde, den brief, op 'tver„ zoek van een myner Correspondenten uit de Politieke Kruyer overgenomen, etl in „ myne vorige Courant geplaatst, te retrac„ teeren, vermits Hun Ed. Gr. Agtb;, oor- deelden, dat daarin zeer ladive termen ge- M vónden wierden; vinde ik my ver- „ pligt, by dezen te declareeren, dat ik, ,, vermits dezelve brief in een papier , 't Jf geen met den naam van den Drukker word „ uitgegeven * gevonden wierd, denzelven in „ haast cn onbedagt heb overgenomen , zon£ der het lafive, 't geen nu door Hun Ed^ 5, Agtb. daarin befpeurd word, te bemerken; t en dewyl ik geen voorneemen gehad heb.* te laïdeeren* verklare ik, dien geheelen i, brief op 't kragtigst te retraéleeren, ver>, zoekende mynen Lezeren, denzelven te „ houden, als niet in myne Courant geinfe-^ „ reerd" Waar tegen in de Diemermeerfche of Wdtergraafmeerfche (eertyds de Noordholland' fche) Courant het volgende is bekend ge* maakt: „ De Politieke Kruyer met zeer veel ver-* „ Wondering gezien hebbende, dat by zeker V v a m De- DE*  Ci% NIEUWE NEDERLANDSCHE WOER.. DEN. „ Declaratoir in de Zuidhollandfche Con„ rant van den 5den dezer , de Brief van „ het Vaderlandsch Byltje , in deszelfs Week„ blad No. 28 geplaatst, en door die Couran„ tier ©p verzoek, in zyne Courant van den „ derden overgenomen, geaccufeerd word, als of dezelve eenige lselive termen inhield, „ en daarom moest herroepen worden, zoo „ verzoekt hy by dezen ten vriendelykfien, ,, dog tevens niet te min ernftig, dat des- zelfs Befchuldiger of Befchuldigers die „ la;five termen voor het oog van het Pu- bliek en hem niet gelieve te verbergen, ten „ einde hy des geraaden vindende in ftaat zy ?, dien queftieufen Brief daar tegen te verdo- - digen en vry ftellen, ofte wel by onvcr9J mogen van dien zodanige herroeping te n doen, als hy zoude behoorlyk oordeeien, - by aldien in dien Brief eenige gegronde „ lasfie geleegen ware , waar van hy egter „ tot nog toe by zig zeiven ten eenemaale, „ zelfs na eene herhaalde lezing,onbewust „ is." „ Vertrouwende dit zyn Verzoek allezins „ op het recht en de billykheid gegrond te „ zyn, en daarom ook verwagtende , dat „ men daar aan voldoen zal, en by gebreke i „ daar van zig wel expresfelyk referveeren„ de, al 't geen hy in tyden en wylen tegens „ zulke eene , zoo als hy nog vertrouwd, „ ten eenemaal ongegronde en injurieufe ac„ cufatie na bevinding van zaken, zal oor„ deelen te mogen en te moeten werkftellig maken.", UTRECHT.  JAARBOEKEN, April, 1783. 629 UTRECHT. u- TRËCHT. Utrecht. Een groot aantal Burgers, Eigenaars van huizen en kameren, binnen deze Stad en de vryheid van dien gelegen, hebben den laatften der afgelopene maand Maart een Dankadres aan Heeren Burgemeefteren en Vroedfchappen, wegens de opheffing van de tiende Verhoging op deHaardfteden, enkelde en dubbeldeHuisgelden, ingeleverd, van dezen inhoud: Aan de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeefteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Geven met verfchuldigden eerbied te kennen, de ondergetekende Burgers , Eigenaars hunner Huizingen en Kameren, ftaande binnen deze Stad en de Vryheid van dien; dat zy zig op den 14 October 1782 by Requeste aan Uivd. Groot Achtry hebben geaddresfeert , en daar by voorgedragen hun bezwaar wegens de geïntroduceerde Tiende verhoging, op deHaardfteden, enkeld en dubbelde Huisgelden , niet verzoek, dat UEd.. Groot Achtb. refkcleercnde op den aart van 't zelve bezwaar , in tvds ter vergadering van de Ed. Mog. Heeren Staten dezer Provincie zouden gelieven te effectueren, dat dazelve Tiende verhoging wierde weggenomen; en daar tegt-n (zo zulks by aanhoudenheid vereischt wierde) zodanige belastingen mogen werden geïntroduceerd, die by een ieder zo na mogelyk ïn eene evenredige propoftie konden worden gedragen. De Supplianten, die op gronden, by dat Requeft Vv % ter  v< Danka- drest W3' gem de dphffing fefTieth de vithfr I I j Üpi NIEUWE NEDERLANDSCHE ter nedergefteld, zig bevoegd oordeelden in dezen bun recours tot UEd, Groot Achtb. te nemen, tevens m dat vertrouwen, dat niemand zo zeer yan de billykheid van der- Supplianten verzoek konde overreed zyn, dan UEd. Groot Achtb. van wiens zorge de Supplianten zig dan ook pepert utideerd hielden, dat die bezwaren tiet alleen op c ernftiglte in een favorable overweging fton-, een genomen te worden: maar dat de Supplianten ook eerlang het effeÖ van de ieverige en getrouwe pogingen van UEd. Groot Achtb. ter bevoraermg van der Supplianten belangens in dit voorname point zouden ervaren; zo ais de Supplianten zig dan ook daarin op nieuw? bevestigd hebben gevonden, als zy het aangenaamc uitwerku u weIme"eöde pogingen van UEd. Groot Actith. ontwaar wierdeu , wel eerst voorbereidenttyk, maar opentlyk by Publicatie van de Heeren Gedeputeerde Staten dezer Provincie, gearrefteerd den 14 February dezes jaars; waar by welgemelde Hun Ld. Mpg, aan allen en een ieder kennis, te geven, dat de Tiende verhoging met dezen jare 1783 zal zyn opgeheven (onder andere middelen) ook in reguarde van het Haardftudeneeld, enkeld en dubbeld Huisgcld, verfQheinende Paasichen 1784, Ürn--S£pp'ianten h*hen zig verpligt geagt om iet etfedr. dezer pogingen van UEd Groot Achtb. Tiet hunne eerbiedige dankbetuigenis door hunne Vertekening by dezen te rescontreren ; en de •ooriz. Haar Ed. Mog dispofitie te confidereren ;» voor zig aanteneemen, als de gevolgen van lïe te '«eermalen betoonde welmenende yver .'ouwh-tighdd en vaderlyke zorge van UEd' Jroot Achtb. vo >r de Supplianten voor alle ge" .rouvtre Ingezetenen dezer Stad cn Vryheid van :ien^ welke by de Supplianten en alle recht geiWftf Burgeren en Ingezetenen ook niets anders, n fi ;r tot1eF:e6-  Leeuwarden. Beft. van Fraceker, dat geen amten aan Z Hoogheid werden opgedragen. i i i « J i i c t t 1 c E tl d ri ^34 NIEUWE NEDERLANDSCHE iecours na Brest, door Zyn Allerchristelykfte Majefteit den Koning van Frankryk gedaan, als niet kunnende bevroeden , dat zodanig Advis koude worden uitgebragt door Leeden van een Kwa;uer, welkers Ingezetenen zo veel deel hebben in Handel eö Scheepvaart, en nergens andtrs was aan toe te fchryven,. dan ,dat de voornaam fW Leden van dat Kwartkr verfeerdea in eene vcrpügting en afbangelykhdd aan Zyn DoorlugtiRite Houglieid, om zulks voor te komen, haar «•nvermy^eiyk verpligc vonden, daar inne met gepaste middelen .te voorzien, en tot Volrnagten, welke in 't vervolg ftaan verkoozen te worden, zuke te benoemen, op welke, een volkomen vertrouwen kumien ftellen, eu welke zonder affeétie, gunfte of ongunfte, in Conformité van het Reglement Reformatoir vanZyn Doorlugtige Heer Vader G. G. Art. ï5 moeten advifeeren , zo na verftand en regte :onfcientie bevinden zullen te dienen: om welks :e obtineeren, voorftelljnge deeden, en effeaiveyk hadden gerefolveert, om in 't vervolg, geene indere perfonen, zo uit den Raad als Vroe jfchap, ;ot Volmagte ten Laadsdage te benoemen als de lulke. A|s mede dat de Ambulatoire Ampten en Comnksfien, op het Kwartier der Steden vallende, in i vervolg, niet meer door de V -imagten zuilen nogen worden opgedragen aan Zyn Doorluatige ioogheid, om daar af na Hoogstdeszelfs welge-allen op de refpective Leden Van het Kwartier er Steden te disponeeren, maar dat dezelve Ampsn, na een fchikkinge by 't Kwartier daar over te emen, in 't vervolg, by de Leden van dien zul;n worden bekleed. Voorts, om geene andere Leden, in 't vervolg, i admitteren, als welke, na inhoud van 't Regleïent van Regeeringe, de daartoe ftaande vereisch;n hebben, zonder dat anderzints veel vermogene recommandatien, daaromtrent eenige verandenge zullen maken. £n  JAARBOEKEN, Jpriï, C33 Eo voorts ter Vergaderinge gelezen en geëxa-1 raineerd zvnde de hartelyke en cordate Refolutie ^ daar by gevoegde Misfive van de Wel Ed. Achtbare Magiftraat en Vroedfchap der Stad Bolsward, In dato den 29 November 1782, tot genoegzaam dezelve eindens ftrekkende , infteerende dezelve daar by, gelyk haar Achtb. der Stad Dockum, om, ware het mogelyk, daar inne met alle de Ste, den en Leden|van het Kwartier eensgezind te nae delen, dewyl de nood zulks eischt. Zo is 't, dat wy , uit ernftige overtuiginge van het geallegeerde, na belang der zaken, hebben ge* refolveertengearrefteert, gelyk relolveeren en aiiefteeren mits dezen, omme voortaan, niet te gedoosen of te zullen toelaten, dat onze Volmagter ten Landsdage zullen mogen opdragen aanZym Doorlugtigfte Hoogheid of Hoogstdesze fs lucces feurs de Ampten en Commisfien, welke op he Kwartier der Steden vallen ; maar dezelve , 11 eene Lyst of Roofter daar af met de andere btede ce f'omieeren, bekleeden , [vermits de oblatie aa dezelve niet competeert, en ftrydig is met s Land Kundamenteele wetten: en is wyders gerefolveert dat in 't vervolg niemand tot Lid in de Vroedlctia van deze Stad zal mogen werden vcrkoozen, a die de daar toe ftaande vereischtens na inhoud va 'c Reglement van Regeeringe heeft, zonder d anderzints veel vermogende recommanaatien da omtrent eenige veranderinge zullen maken. En zal deze onze Refolutie, welke met eenp rMieid van ftemmen, zo veel tegenwoordig zyi genomen is, niet alleen door de aankomende L den in de Regeeringe moeten worden verteken maar zulks jaarlyks door de dan benoemde Volma ten ten Landsdage mede worden gedaan. Werdende de refpective Volrnagten by dez fneciaal geautborifeert en gelast, om op den ei ften aanftaanden grooten Landsdag, met de He ren Volrnagten van de andere Steden ^yan de ProYSnue, op te maken een vaste en beftendi WAtt.» 3EK. Eefl. van Franeker, dat geen amten aan' Z. Hoogheid werden opgedragen. 1 1 1 s » P i n it ir 1» e:» . ;n ire- ze ge itit  JLïEUWARDEN. Beft. va; Frane- ker,]/fa geen am ten aan Z.Hoog heid wer' denopge. dragen, d 63^ NIEUWE NEDERLANDSCHE Lyft of Roofter, na welke de Ambulatoire Ampten w%de?be\ted.0P zuUe» En zal Extract dezer aan de refpeöive Reeeerin»gen der tien andere Steden van deze Pfosüuie werden toegezonden, met ernftige begeerte en ver- ■ trouwen, om met ons ten gewenschttn einde en ■ welzyn dezer Landfchappe eeosgezint te handelen. Aldus gedaan en gerefolveert op den Raadhuize binnen traneker den 3 December 178a, en gerefumeert den 4 December 1732. In kennisfe van ons Ondergefchreven. (Was vertekenO Jahannes Ippinga, H. Lens*, J. Salverda, A. lUiaema, F. Lemkema, Andries Salverda, f Fey. kema ,P.Haitsma, S.Jongma, FeicoB.Wasfenaar, Jon. hnnema, P. N. Lomans, Ho/re van der Meu£a"Sa-> p' Siesverda, Harmen Brouwer, f. Jellema, T. Draaysma, C/aas Mulder, B.Adana, SCieisma, D. tVytema, E. Ei/inga, G.Leetng, Syne Jelties Brouwer, C/aas Radersma, ThonasfVygersma, Jan Scheltema. Ter Ordonnantie van dezelve Cornelis Scheltema. Accordeert, na gedane Collatie, met de principale dezes. r •In kennisfe van my Secretaris (Was getekent) .Cornelis Scheltema. Veele Burgers en Ingezetenen leverde des'egen den 9 December 1782 aan de Re geerars de volgende Dankzegging over: Aa»  JAARBOEKEN, JÊftit, ïi*$ «3? Aan de Wel Edele Achtbaare Magiftraat en Vroedfchap der Stede Franeker. Met eene inwendige vergenoeging hebben de Ondergeichreven Burgers en Ingezetenen dezer Stad vimomen, dat UEd. Achtb, en Vroedfchap op hun Request, den 3 dezer.ingeleverd, een eunftig Appoinctement hehben gelieven te ver leenfn. Door het neemen dezer heilzame, man Svke en cordase Refolutie, hebben UEd. Achtb en Vroedfchap getoond bezield te zyn, met ee allezints cpregte Vaderlandsliefde , Befchcrmei van Vrvheid: en Voorftanders der Welvaart 1 Sn, van deze Vereenigde Gewesten in het al« meen, en van onze Provintie en Stad in het b; Ser, waar door UEd. Achtb. en Vroedfchai Naamen in het laate Nageflagt zullen vereeuwii W°DeeOndergefchrevene neemen de Vryheid ra dit hun kort dog opregt Dankadres , tot UE Achtb en Vroedfchap te naderen, zy rekenen zul van hun indispenfabele pligt te zyn, en willen1 hi door toonen de eerbied, achting en fchuldige dat betuiging voor UEd. Achtb. en Vroedfchap^ dat zy niet van eenige pligtverzuim zoude kunn befchuldigé worden. Zy wenfchen, ja zy vertr, wen, dat hier door de eendragt en goede hara nie zal bevestigd, en alle tweedragt te metegedi W(DeenAUerhoogfte bekroone UEd. Achtb. Vroedfchaps Raadflagen, ten beste van ons li. Vaderland en dezer Stads Regeeringe! Hy nee UEds. Perfonen en Faroihen m Zyne Heilige i teétie! Waar medé de Ondergefchraveue zig 1 alle eerbied noemen Wel Edele Achtbaare Heeren en Vroedfehappen U Wel Edele Getrouwe Bur en Ingezetenen. Franeker den 9 December 178a. Leeuwarden. Danka.dres van , de Burgers aart ■ deRe-t . geering'. s e r- >s d :t R ks er k- 5P en u- 10- m en ;ve me ronet jers Da  Lbeu- warden. Befl. va Yift,«, geene amten tien Zé Doorl. Hoogh. op te dra gen. ' 3 1 1 1 f i C d % v n d d L 15 P Vi di <53* NIEUWE NEDERLANDSCHE De Stad Ylst heeft het zelfde voorbeeld den 7 Decëmber 1782 gevolgd, zo als blvkt uit het J t Geëxtraheerde uit het Refolutiehoek t der. Stede YtsT. Saturdag den 7 December 1732. T)e Magiftraat en Vroedfchap van Ylft, na voor* ^ gaande wettige aanzegginge gedaan, op den ■ Raadhuize gecompareerd en door pneiïdeerende Burgemeefter voorgefteld zynde, dat by hen waren ontvangen drie Misfiven ; de eerfte van de Bursemeederen, Regenten en Raden van de Stad Dokkum , m dato den 26 November 178" * de tweede van de Burgemeefteren en Raden der Stad Bolsward, m dato r Decemb. 1782; en de derde van de Burgemeefteren en Vroedfchap der Stad Hindelop™, in dato den 2 December 1782 - met ie daar by gevoegde Refolutie , door haar'Agtlaarheden genomenbehelzende in ftibftantie of saak, om van nu voortaan de Ambulatoire Amv en, op het Kwartier der Steden vallende, zelfs te •egeeven, en dezelve niet meer od te dragen aan Ie dispofitie van Zyn DoorlügtigfieHoogheid, óm leere Prince van Orange en Nasfau, Erfftadhoner &c. &c. en welke nu zedert veele jaren od e ordinaris Landsdagen , door alle de Steden ras gedaan; maar die gewoonte te.niete te doen * erzoekende ons op het aller inftantelykfte daar lede te willen conformeeren, en haar Agtbaarbe:n tot het effeöueeren «lerzelven de hand te bie ;n , om daar, doer de Eendragr. onder alle de eden van de Hooge Regeeringe te herftellen. isna pe deliberatie met eenparigheid van ftemmen, door ■efente Magiftraat en Vroedfchappen gerefol;ert, zo als gerefolveert en gearrefteert Word bv ?zcn, omme de Propofitien, in de drie Refolutien rvat, van harten en mee alle toegenegenheid, ■ ons  JAARBOEKEN, April, 1783.' 1 1 e » je e n i» n e  Leeü- w Arden. Befl. va Ylft,w geene amten aan Z. 'Doorl. Hoogh. op te dra gen. C4o NIEUWE NEDERLANDSCHE overige Magiftraten en Vroedfchap van dere Provincie Copie zal worden toegezonden. Actum op den Raadhuize der Stede Ylft op den 7 December 178*. VMiahgufceoO fry.ï h „• ■ * (Was getekent) S. Harderwyk, L. T. van Span jen, M. IV. Oppedyk, T. S. Coopmans, R. J. Tl/I, ÏV. P. Hoek* flra, A. B. de Vries, P. J. de Lang, J. % Tdema, A. S. de Boer, F. H. van de Zee. P.A. van .der Werf, W. S. Jorrksma, T. F. Viersma, H. 3' Wieisma, (Onderftond) Ter Ordonnantie van hun Achtbaarheden (getekend) H. M. Scrineriüs. Collatum Qoncordat (getekend) H. M. Scrineriüs. Na dat nu Bolsward, Hindelopen, Franeker en Ylst, de voetffappen der Stad Dockum hadden gevolgd, nam ook de Stad Sloten het zelfde befluit, gelyk wy nader zien zullen, zodat het plan van Dockum daar door reeds de meerderheid in het kwartier der Steden verkreeg. Te Leeuwarden haperde het aan twee ftemmen, fchoon de Burgery even als te Franeker een nadrukkelyk verzoekfchrift hadt overgegeven, ten einde de Regeering van Leeuwarden tot het voorftel van Dockum over-  JAARBOEKEN, April, 1783. Ui ÖvtrMnff. Maar te Harlïngen fcheeii het meer vSeten m de aarde te zullen hebben. Weshalven de Burgemeefteren, Recht en Raden der Stad Dockum niet ongepast oordeelden, nog eene nadere poging te doen, en den 9 December 178a aan de Regeerders van Harlïngen dezen brief afzonden s EDELE ACHTBAARE HEEREN \ Het was op den 26 der laatst afgeloopehe maand, dat wy aan UEd. Achtb. en de Regeeringe der overige Steden dezer Provincie, beiloten aftezenden de Misfive , ten geleide van t-ene Refolutie, by ons eodem dato genomen, ftrekkerde, om in hec toekomende de Ampter en Ambulatoire Commisfien , op hec Kwartie der Steden vallende, niet meer aan / yn Door Hoogheid «optedragtn- — Wy fteken het al eene onbetwücbaare waarheid, dat, zo er een Stad in deze Provincie by de Navigatie en d daar uit proflueerende Commercie belang hee.c het dan in den ruimften zin is die Stad , vai welkers Burgers en Ingezetenen UEd. Achto. d eer hebt Reprefentanten te zyn; en om.die re den was 't dan ook , dat wy geenzins konde twyffelcn aan UEd. Achtb. Concordantie en Cor certogeering met onze fenumenten: — dog u onze groote fufprife, hebben wy ons met geer refcriptie van UEd. Achtb. mogen vereert vindei het g eD niet weinig te kernen geeft, dat Oi verzoek by UEd. Achtb. (op het favorabelst g fproken) voor Notificatie is aangenomen, t dat UEd. Achtb. echter niet zullen oordeeki dat onze Refolutie van a fundament ontblo is, zo gelieven UEd. Achtb. te confidereere; dat de Commerciërerde Ingezetenen dezer Rep bliek, zedert hec jaar i?7Ö, gulhartig en v< vaardig hebben orgebragt het verhoogde VeilX x eii LrKu- WAPUE^« brief va;t Dockum aaii die var; Harün•gem i 1 1 ..t c r'i IS 'p u 3u ** m m  Leeo- w*rcb-n. Nadere brief vai Doclum aai die van Harlingen, j I \ l \ I C42 'NIEUWE NEDERLANDSCHE dubbeld Lastgeld, her welk zoude dienen ter vrrleening van de nodige Convoyen in de trouwe tvdtn, als mede tot befcherming van de Navigatiemaar Edele Achtb. Heeren! Wat effect, heeft die . belasting te weeg gebragt? immers niets! - Wanc ' wy hebben gezien met leedwezen, dat onze Koop. vaardvichepen , met immenfe fchade voor onze !Commercieerende Ingezetenen, zyn genoodzaakt geworden tot fchande van onze Republiek, (die by de gratie nog eene Zeemogendheid genoemd word) haare befcherming te zoeken onder neutrale vlaggen, verzeld .met groote kosten en bezwatrende om Handigheden: — eene flegte bclooning waarlyk voor die buitergewoone belastingen! Ais wy verders onze gedachten vestigen op de drie O. I. Compagnies Schepen, welke te Drontheim hebben gelegen (zonder iets te gewaagen van die benepen, welke in JSpanjen binnen gelopen zyn) zo worden wy door verwondering weggevoerd, en wy kunnen niet begrypen, hoe het mogelyk is, dat die Schepen uit Noorwegen in den laatcn Herfst serst zyn overgekomen, met oogenfchynlyk gevaar, 3tn voor de Wal te zullen vergaan; daar in tegendeel n de maand Juny van dit jaar een Esquader Oorogfehepen op de hoogte van Hitland is geweest, waarna, zo als wy vernomen hebben, fdie zelve Wmiraal wederom in het laatfte van Augustus of >egin van September met een Esquader in dat zei'e Vaarwater is gekomen, en toen die Schepen ladde kunnen medeneemen: inzonderheid als een Neutrpal Schip derwaards was afgezonden met geleime Depêches aan de Kapteins van die Schepen ;elyk zulks naderhand is gefchied aan de vier Fre;atten, welke gedetacheert waren, om haar aftelaalen ; waarvan UEd. Achtb. een echt bericht unn< n bekomen by zommige voorname Burgers an UEd. Achtb. Stad', welke daar van op eene erlyke wj ze tot nadeel van den Lande hebben geirofiteert. Wy oordeeien het onnodig, meer redenen te alle-  JAARBOEKEN, épil, ïj%$ 643 alleaueeren, hoewel ons een ruim veid van rede. nen openftaat, waarom wy dien ftap hebben gedaan, waartoe wy UEd. Achtb. hebben uitgeuodigt, om met ons te concurreeren; maar wy zullen ons, ter vermyding van langwyligheid, refereeren aan de Misfive, door de Ed. Mog. Heeren Staten dezer Provintie, aan de hooge Bondgenoten afgezonden, en verders aan dat geen, het welk wy in onze voorige hebben geavanceerd. Daar nu de Staten dezer Provintie tot redres van alle zaken alle mogelyke middelen zoeken aan te wenden, om al worftelende het welvaaren van den Lande te herltellen, zonder welke middelen ona Land zckerlyk tot zyn ondergang helt, zullen wj; dan nalaten met dat deel der Regeering (het wcIk wy de eer hebben mat de andere Steden te bekleeden) neffens de Landkwartieren medewerken ter goede 9 dat zy verre! want wy zouden de Ingeze tenen "misleiden en ons zeiven verantwoordelyl ftellen. — ..,"„..' ' . ... Het komt ons dus ten uiterften onbegrypelyl voor dat UEd. Achtb. illico met ons de concer hebt gelieven te handelen, in eene zaak, waar vai wy OEd- Achtb. zo gulhartig hebben 'kennis gé geven, en waaromtrent wy by UEd. Achtb. z' vriendelyk geinfteerd hebben, om met ons te con curreeren, dewyl aan die zaak het welzyn of on heil van ons lieve Vaderland op het nauwfte vei knoat is: en wy kunnen ons niet genoeg verwor deren, dat onze Refolutie by UEd. Achtb. eenig bedenking of zwarigheid heeft ontmoet. Wy willen verders ons ook niet inlaten tot w onderzoeken der redenen en perfuafien, door wei ke ü£d. Achtb. zig hebben laten permoveeren om niet in deze met ons inteftemmen: geene part aliteit tegens iemand, en geen eigenbelang heel ons bezielt, om tot zodanig eene eclatante fta overtegaan; maar de omftandigheden, waarin or ze Republiek thans verfeert f gelyk wy des nooc Eader zouden kunnen adftrueerep) verbieden ons Xx 2 lai Leeu- warbeö. Nadere brief vsk Dockum sM die van Harlingen. i ( I e t » 'c ? s v-  644 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden» Nadere brief\vm Dockum aar. die van Hartogen. i t 1 i 1 1 i < i a langer met onverfchillige oogen te befchouwen de ïo fignificante advyfen door het Kwartier der Steden uitgebracht: welke advyfen ten klaarffen aantonen , door welke dryfveeren de Leden worden bewogen. Het is dan uit confideratie van dien en ter bevordering van het algemeen welzyn, dat wy ons ander, maal addresfeeren aan UEd. Achtb. met férieufe ihfhntie, dac UEd. Achtb. dog onze Refolutie in ernftige overweeging gelieven te neemen: — En dewyl de harmonie der Regeering in het algemeen zo nuttig en in het byzonder in het Kwartkrder Steden zo heilzaam is, zo gelieven UEd. Achtb. dit ons geavanceerde nevens het vorige nader te overweegeu , met postpofitie van alle voordeel, particuliere inzigten, eigenbelang, en wel inzonderheid van Menfchen vrees. Geeft dan dog gehoor aan onze infiantie, en laten UEd. Achtb. zig niet door verkeerde en ongefundeerde raifonnementen detourneeren : gelooft doch niet, dat onze geliefde Erfftadhouder, door het niet opdragen der AmDten en ambulatoire Commisfien, eenige onverfchitligheid omtrent het rnairitineeren der Steden zoude voeden , zulke denkaeelden zyn te laag en te eerrovend voor een ieler, en vooral voor een Vorst: — laat dog in iwe gedachten niet opkomen , dat het Kwartier ier Steden door de Land- Kwartieren zoude on» lerdrukt worden: alle zulke denkbeelden dragen iet kenmerk niet van het waare Patriotfismus. Wy dragen ook onze Refolutie aan UEd. Achtb. liet voor, op fundament, als of wy daar by meer >elang hebben dan UEd. Achtb. — neen, maar iet welzyn van den Lapde is ons eenig beweegrad ; ip welke verzekering wy vertrouwen, dat UEd.' ichtb. geen oogenblik zult aarsfelen, om, mee ins, benevens de Regeeringen van Bolsward, 'raneker, Ylft en Hindelopen eénftemmig te yn. Waar-  JAARBOEKEN, April, 1783. I 645 Waar mede wv, na UEd. Achtb. in de prote&ie Ó^S^S^1^^ te hebbcn' betUlgeD te zyn. Edele Achtbaare Heeren! UEdele Achtbaarens goede Vrienden Eurgemeefteren Recht en Raden der Stad Dockum. (was getekend) J. Fockema. (Onderftond) Ter Ordonnantie voorfz. Dockum den 9 (was getekend) Decemb. 1782. »• Suiderhaan. Veele Burgers en Ingezetenen van Harlingen vervoegden zig tot dat zelfde einde tot de Regeering by het volgend verzoek fchrift: Aan de Edele Achtbare Magiftraat Gezworen Gemeente en Froed/chaj der Stede Harlingen. Met alle verfchuldigde eerbied, geeven de On dergetekende, alle Ingezetenen en Burgei der -Stad*Harlingen, UEdele Agtbaarheden1 e verdere Leden der Regeering dezer' Stad te ker nen • hoe zv vernomen hebben de Vaderlandshf vcnae pogingen der Regeering van Dockum; e Indere Steden dezer Provintie, om ™menttykd Sacflopene gewoonte, en handelwys der Gecon mitteeS» van de Vriesfche Steden ten Land die tegen te gaan , in 't opdragen der Provincia .ng ontere Ampten, op *t Kwartier der Steek Slende aan d'en f^ee?e Erfftadhouder &c. & &c Het nadeel, en vlakftrydige tegens on5 w4tige conftitutie, hier in geleegen, zouden c Supplianten UEd.' Achtb. hebben onder 't oc gebragt» met een byg^nd verzoek, om in de; X x 3 Leeuwarden. * s a a e e n ;e e è :e 0  Leec- ■wa'kben. R»q. va Burgen van Ha: lingen em '/ voorbeel TanDoc kurn volgen. 646 NIEUWE NEDERLANDSCHE zo heilzame zaak ^conformiteit met hun tewerk Dan, met een hartgrondig leedwezen, hebben zy anppnanten vernomen, dat UEd. Agtb. tot • nog toe tot die heilzame Refolutie niet hebben toegetreden, en die zaak wel in deliberatie *Z - nomen, dog tot geene perfeétie gebSgt g6 Dat zy Supplianten in 'c zekere vernomen hebben dat by de Edele Achtb. Magiftraat dS Stad /Dockum gerefolveert », hier omtrent nadere aan-fchryvma te doen, 't weik veelligt van andere Wul ^°Dde WOrdCD gevo1^' » fmeekeTde Supplianten zeer ootmoedig in dezen, dat UEd. Ast- t?h ky ? °k,m ™°rse!ïeld, en genomen, en w™by Fra,nei'er' Hiadelopen, Bolsward,'en Hle gfamPIeftee^ met die vryheid van handelen, als zy ten nutte van het dierbaar Vaderland oirbaariyk en in goede confeientie zullen JwT^lrU beh°Tn ' terwyI de Supplianten S« Cfltb* ver?ekeren» dat dit bun verzoek enkel profluewt uit.overtuiging van nut, zonder ,mentien om™ den Heer guo fata eeDig andEr VOorDaam Perzoon . de Regeerders van Harlingen vol¬ hardde in hunne gevoelens, en beantwoordden den bovengem. «naderen brief van Dockum den 11 December 1782, in dezer voege: * EDELE ACHTBARE HEEREN! UEd. Agtbarens Misfive van den 26 November jongstleden, niet eene danrby gevoegde Extreft Refolutie, benevens de Misfive van den o dezer, zyn by ons wel Ontvangen. - Ten opzigte van  JAARBOEKEN, April, 1783. 647 van de eerstgemelde hebben UEd. Achtb. te refcht begrepen, dat wy eenparig geconcludeerd hadden , dat wv geen redenen vonden, om, zo uit hoofue van een fufpect cedrag der Heeren Gecommitteerden ter Stede Vergadering, als van andere oorzaken, eenige de minfte alteratie te maken in de ze- dert lange jaren gefubfifteerd hebbende gewoonte, waar by de begevingc der Ambulatoire Ambten; op het Kwartier der Steden vallende , aan Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prince van Orange en Na?f»u &c- &c. &c., jaarlyks is opgedragen. Dan nadien ons oogmerk geenzins is, eenige poSngen aan te wenden tot het bewetken van eenig ihangetnent in de by UEd. Agtb• »«"t««f«> Principes, het zy door folhcitatien by UEd. Agtblrhedens zelve" het zy door voorf.gingen of indimien by de Ingezetenen van UEd. Agtb. btad, óf oöP eenige hoegenaamde wyze ons te bwo^n met de particuliere direftie van UEd. Agtbaarhedcns zaken, zo dient deze voor Refcnptie op de beide Misfiven van UEd. Agtb. dat wy, ongevoeselvk oordeelende, ons in eenig verder■ derail of Siscusfie in te laten, UEd. Agtb. gantsch vnende. Ivk verzoeker, om ten onzen opzigte eene egale conduite en handeiwyze aan te nemen, en uit dien hoofde geene verdere aanzoekingen of exhortatie aan ons te addresferen ter verandering van zodanige maatregels, welke wy van den beginne af aan als cordatl Regenten en dus met postpofitie van alle particuliere inzigten , eigenbelang, attcttie, ia zelfs van Menfchenvrees hebben by de hand ecnomen; geperfuadeerd zynde, dat de overige van UEd. Agtb. d sfentierende Stedsn op de;e zelfde beginzels medewerken tot maintien van de teoenwoordige costumen , zonder dat het odieufe ïoerfel van Menfchenvrees hun bezield. — Kun nende deze onze refcriptie UEd. Achtb. teffens ftrekken ten bewyze der ongegrondheid van zoortgalyke reproches. LEEUWARDEN. 4ntw. 'cm Har-» ingeo»/» len nade■en brief wzDockum. t  Lrf.u- I 1 ] 1 j c t I Hi nieuwe nederlandsche ■AuZLbThn ÜEd'/gcb- in de protectie des Allerhppgflen, en verblyven Edele Achtbaare Heeren l UEdele Achtbaarens goede Vrienden Burgemeefteren Recht en Raden der Stad.Harlingen. Harlingen den (was getekent) 14 Decemb. e. f. Harkenrotw, (Onderftond) Ter Ordonnantie van hun Achtbaarheden (Was. verteekent) A. S. CoNHADI. De Stad Sneek tradt ook tot het voorftel van Dockum toe, by een befluit van den j.6 December 1782. l^eMagiftraatenVroedfchapdezerStad, ontfangen **t hebbende de Misliven, en daar by gevoegde Reiolutien van verfcheidene Steden dezer Provintie in fubftantie behelzende, om, voortaan, de Ambulatoire Ampten, op 'r Kwartier der Steden vallende, niet meer op te dragen ter dispofitie van £yne Doorlugtigfte Hoogheid , maar zelve daar /an de begeeving , volgens daar van te maakene ;ourbeurten, te doen , en dezelve, na aanda^ciee ..etture, overwogen hebbende, hebben goedge,'owden en gerefolveerd te arrefteeren: Dat de Am>t oire Ampten, op het Kwartier der Steden val enae, van nu voortaan door de Volrnagten ten .andsdage, uit deze Stad jaarlyks te kiezen, niet anger zullen werden opgedragen aan Zvn Door. tigtigfte Hoogheid den Heere Prince Erfftadhou. .er &c. &c. &c. om daar over naar Hoogstdeszelfs oeddunken te disponeren, gélyk voor dezen pleeg e gefchieden, maar dat de dispofitie ovei deze£ ve,  JAARBOEKEN, Aprffi vc aelvk by de drie Landkwartieren gebruiklyk l 'lal gefchieden door het Kwartier der Steden Ie ve; wordende de Volrnagten ten Landsdage dezt Stad, in het toekomend gelast , deze onze genomene Refolutie ftip^.w0^^,.0^; by den eerstkomende ordinairen Landsdag daar been te helpen dirigeeren, dat het roulleeren der Sta Commisfien f op het Kwartier der Steden vallende, volgens eene daar van te makene verdeeWeof roofter, op eenen evenredigen en vasten Tolt gebragt en dus vastgeftelt worde, wat Ampt iaarlvks op yder Stad zal vallen. 3 Èn zal hier van kennis gegeeven worden aan de tien andere Steden dezer Provintie. Aldus gerefolveert en gearrelteert op het Raad huis binnV Sneek den 16 December 17Ö». J kmnisfe en ondertekeningen van de prsfrlerende burgemeefter T. Staak, wegens de Magiftraat er L. Ölivier wegens de Vroedfchap dezer Stad. fgetekend) Y. Staak, L. Olivier (onderftond) Ter Ordonnantie van dezeive (getekend) L. de Wendt: Van dit befluit gaf de Regeering va: Sneek kennis aan die van Dockum by de: volgende brief; EDELE AGTBAARE HEEREN y '\Y/y vinden ons verpligt, by dezen UEd. Achtl W te zenden eene door ons genomene .Keloli tie, dienende ter verhinderinge, dat de ambuiaton Ampten, op het Kwartier der Steden vallende voortaan door de Volrnagten ten Landsdage u Xx 5 Leeuwarden. Sneek ftemt ook in 't voor* ftei van Dockum. 1 1 1. 1-. e » X 16  6n NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Antw. van Sneek am Dockum. 1 i ] < deze Stad langer worden opgedragen ter dispofitie van Zyne Doorl. Hoogheid, en vastttellende, om daar van, in 't toekomende, zelve de begeevinse te doen. ö Wy wenfchen verders Gods Zeegen over UEd Achtb. Regeeringe, en dat wy gezsmentlyk in eendragt mogen behartigen het welvaaren en den b'oei van het Vaderland. R!yvende,na UEd. Achtb. ia des Allerhoojften protectie bevolen te hebben. UEd. Achtbaarens Goede Vrienden De Magiftraat en Vroedfchap der Stad Sneek. (was getekent) Y. Staak, L. Olivier. (onderftond> Ter Ordonnantie van dezelve Sneek, den 16 (getekent) Decemb. 1582. L. be Wendt. Schoon de fiad Sloten, zo als wy boven meldden, alfpoedig, namelykden 14December , en dus zelfs nog voor Sneek, tot het voorftel van Dockum toetradt; hoezeer dejonkheeren Coehoorn en Bigot zulks gepoogd hadden ifOortekomen;kwam egter,.wegens de afgelegenheid en flegte wegen in dit jaargetyde de inef van kennisgeving van Sloten niet v'0or ïen 2q December 1782 te Dockum aan .iet pak,door den Stads Boden van Sloten langebragt, den 21 December geopend zynle, vondt men daarin het navolgend befluit: Ge-  JAARBOEKEN, April, 1783- 65* Geëxtraheerd uit het Refolutie-Boek der Stad Sloten. De Magiftraat, Raad en Vroedfchap van Sloten, na behoorlyke aanzegging, op den Raadhuize derzelver Stede vergaderd, in aanmerking nemende de Misüven en Extraft Refolutien van de Steden Dockum, Bolswaard, Hindelopen, YUr en Franeker, alle van diverfc datums, edog, contineerende in fubftantie denzelven inhoud, met betrekking tot de jaarlykfche opdragt der ambulatoire Ampten aanzfyn üoorlugtigfte Hoogheid, der Heere Prince van Orange en Nasfau &c. &c. ó.c. Voorts uit de Refolutie derzelver Steden zien de, dat de ambulatoire Ampten, op t Kwartiei de' Steden vallende, door de Volrnagten diei Steden, niet meer aan Zyn Doorlugtige Hoog heid werden opgedragen, enz. . Is goedgevonden en gerefolveerd, gelyk oy on Magiftraat, Raad en Vroedfchap met meerder heid van ftemmen, gerefolveerd wordt nuts dezen Dat de ambulatoire Ampten, met meer als voor heen, op 't Kwartier der Steden vallende, deo de Volrnagten dezer Stad zullen worden opgedra gen , ter begeving van Zyn Doorl. Hoogheid den Heere Prince, als Erfftadhouder, maar d. de Volrnagten, in der tyd, daar van zelve begt ving zullen doen , volgêiis t gebruik der dr Landkwartieren van deze Provintie. Wordende de Volrnagten van deze Stad, tt vergadering gecommitteerd, gelast deze onze Ki folutie te obferveeren, gelyk wy de Volmagtt voor den aanftaanden jaare fpccialyk gelasten, o op den eerstkomenden ord. Landsdag de zakt daarheenen te helpen dirigeeren, dat nopens < Commisfie van Staat, een vaste fehikking wer< gemaakt, om de Ampten te doen roulleeren, 1 yullen geen Leden uit de Magiftraat en Vroe fchap tot 't Volmagtfchap geadmitteerd wordci dan na alvorens deze Refolutie te hebben onde tekent. /uX Leeuwarden. Sloten treedt cok toe tot het voorftel van Doe kum. t e r n n :n !e le :n i>• X' 1-  Leeuwarden. Antw. van Slo ten aan Dockum. < i 1 \ j i 52 NÏEUWE NEDERLANDSCHE Zullende geen Leden in de Vroedfchap won 3!DJ°ei?e,raïeD-»'dan na ^gaande ondertekening dezer Refolutie, ten geblyke van bekragciging, en zal Extract dezes aan de jaarlykfe Vólmalten die gecommitteerd zyn, werden gegeven, óm zi' ■ hier na te reguleeren. 3 Ook zal Extraft dezes, aan de refpcdive Steden worden gezonden. «*cucn Aldus gerefolveerd en gearreffeerd, op den i± December 1782. ^ l* (was .getekend) P F. Bakker, K. Martens, A. Harmens, O. H. Hoorenjtra, Dirk 'fans, fan P mj«, W. Jacobs, pLSsipkJZnsw, & van de Moer, Secretaris. ' J (onderltond) Accordeert met zyn Principaal den t6 December 1782, m kennisfe van my Secretaris. (was getekend) J. van de Moer. De brief, waar by die van Sloten aan de Regeerders van Dockum van htm befluit kenais gaven, luidde aldus : EDELE ACHTBAARE HEEREN 1 rVw de Regeeringen der Steden Dockum, Bolswaard, Hindelopen, Ylft en Franeker, aan ms gezonden zynde zekere Misfive en ExtracT: Reolutie by de Regeeringe genomen , en ook by Uw id. Achtbaaren ontfangen: waaromme wy ons aan erzelVer inhoud refereeren. Wy hebben dézelve n overweging genomen , en hebben de eer hier evens te zenden Extrafl: Refolutie, by ons genooen, met meerderheid van ftemmen f voor zo verre  JAARBOEKEN, April, Vfl& 653 re de Leden piefent waren:) Wy bevelen Uw Ed. Achtb. in de befcherming des Allerhoogften en blyven. Edele Achtbaare Heeren! Uw Ed. Achtbaarens goede Vrienden De Magiftraat, Raad en Vroedfchap van Sloten. (was getekend) K J. F. Bakker. Dus ontbrooken alleenlyk nog de Steden Leeuwarden, Harlingen, Stavoren. en Workum; hebbende de eerstgenoemde Stad den 10 December 178a die van Dookum geantwoord, voor als nog zwarigheid te maken om met dezelve in te ftemmen. Doo- den 21 December 1782 befloot ook de Regecring van Leeuwarden, het voorbeelc van Dockum te volgen , zynde maar viei Leden van een tegengefteld gevoelen ge weest. Dog men heeft dit Befluit eemgei tyd geheim "en ongerefitmeerd gehouden, er het fchynt eerst op den 2 of 3 january vol komen ondertekend te zyn. Het zeiven li ook eerst den 4 JanuarY !783 afgevaardigc d00r Stadsboden, en niet door een Dienaa van de Armekamer, of zogenaamde Arme, Dienaar. Dit befluit egter van Leeuwardeï is niet geheel overeenkomftig met die der an dere feven Steden. Want 1 Dc beftellinj over de Amten wordt gelaten aan de Vol maaten en dus niet aan de Stad. 2 Dit be fluit hehoeft niet door Magiftraat en Vroed rcnap vertekend te worden, doch door hei Leeü« WAR» | t l t g 1 f r > 1  Leedwar.cen. Eefl. ve, Leeuwarden om geen amten c tedragc aanZ.L Hoogh. 654 NIEUWE NEDERLANDSCHE die zulks verkiezen. 3 Geen Volrnagten zvn yerphgt die te teekenen. 4 Geen nieuwe Leden behoeven dat befluit te teekenen. Zie n hier dat befluit zeiven: Extra® uit 't Refolutie Boek van Magiftraat en Vroedfchap der Stad » Leeuwarden. n '• Zaturdag den 21 December. HTer gelegenheid van 'twee ingekomene Misfiven * van de Regeeringen der Steden Sneek en Slooten, beide van den 16 dezer, zyn, nevens die, ter Vergadering wederom voorgedragen de reeds te voren ioccesfivelvk ingekomene Misfiven van de Regeeringen der Steden Dockum, Bolsward, Hindelopen, Franeker en Ylft, dienende ter Communicatie van de Refolutien by de Regeeringen dier zeven Steden genomen, waar by dezelve, in dezen kommerlyken toeftaod des gemeenen Lands zaken, ten einde weg te nemen de verpligting en afhangdykheid aan, en van, Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder, waar in de voornaamfte Volrnagten van 't Kwartier der Steden door den jaarlykfchen Opdragt der Ambulatoire Ampten verfeeren: en om daar door eene meerdere harmonie onder alle de Kwartieren van Staat te bevorderen, en den ouden luider der Stede Regeeringen te herftellen, hebben goedgevonden te bepalen en vast te ftellen, dat de opdragt der Am. bu atoire Ampten, op het Kwartier der Steden vallende, aan Zyne Doorl. Hoogheid door de Volrnagten van hare Steden voortaan niet meer zal gefchieden, maar die Ampten by hate Volmaken zelve zal worden gedisponeerd, gelastende ie gelyk hare toekomende Volrnagten, om 'c daar heen te helpen dirigeeren, dat het rouileren der gemelde Ampten volgens een daat van -te maken Almanach  JAARBOEKEN, JlprÜ, 1783- «55 of Roofter op een evenredigen en vasten voet werde gebrast; terwyl de meeste by hare Misiiven de Regeering van deze Stad verzoeken , cp het viiendelykst te infteren, en op het nadruklykfte te exhortteien, 01» door 't nemen eener gelyk loortige Refolutie, mede te werken, dat het zo heilzaam bedoelde oogmerk ter bevordering van het eenpaarig nemen van Cordate en allezms Vaderlandsch bevende Staats Refolutien, met er daad en op het aller effieackuüe beantwoord en de behulpzame hand geboden werde. Waarop gedelibereerd, en de geallegeerdeMisfiven in ferieufe overweging genomen zynde, is goedgevonden en verftaan by dezen vast te ftelen en te bepalen, dat de Ambulatoire Ampten op het Kwartier der Steden vallende, door de Volrnagten van deze Stad voortaan niet meer ter begeving aan Zyne Doorlugtigfte -Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder zullen worden opgedragen ; maar daar over by de Volrnagten van 't Kwartier zelve zal worden gedisponeert; wordende de Volrnagten van deze Stad, in vervolg ter Staatsvergadering zullende worden gecommitteert, wel expresfelyk gelast deze onze Refolutie ftriftelyk te onferveeren en ter exercutie te leggen, en het daar heenen te helpen dirigeeren dat by de Volrnagten der fcteden een Almanach of Roofter werde gemaakt en yastgeftelt, naar 't welke de gemelde Ampten 111 t vervolg , by verwisfeling, onder de refpeftiye Steden zullen roulhren, op gelyken voet als ?ulks tegenwoordig in-de drie Landkwartieren plaats heeft: en zal ten dien einde, van deze Refolutie, iaarlyks, een Extracl aan de Volrnagten ten Landsdage nevens hunne Procuratien, worden ter hand geltelt- zullende wvders deze Relolutie by de Leden van de Magiftraat en Vroedfchap (voot zo verre daar toe genegen zyn) worden vertekent, en een Extradt daar van aan Zyne Doorlugjtigfte Hoogheid den Heere Prince Erfftadhou- Lheb- 1 WARDEN. BeJI. va% Leeuwardenmtgeen imten op 'edrageii lanZ.D* Hoogh.  65* NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEtJi WAR- der en aan de Regeeringen der gemelde zeven Steden worden toegezonden. (Was getekent) uic de Magiftraat C. W. Cou- > Ion; uic de Vroedfchap E. Wieünga, J. B. Fu trirtga. Bernhardus Dorhout, R. Bolman, P. IL Petrus 1783. J. O. Faber, J. Andeles H E. Swdtue 3783, % Rodenhuis, 14' Dominicus, M. v. d. Feen, R. Lyklama, Jacobus van Low 7783, J. de Wal, W- Ruitinga, Sikh Haakma, Joh. de Fries, % Reitsma, R. Bruijing. Accordeert met voorfz.- Boek in kenni3 van my Secretaris, (was getekent) J. E. V. Sloterdyk, Onderwyl heeft de Vroedfchap der Stad Doe* 3cum den 19December 1782, niet tegenftaande de pogingen van den voorzittende Burgemeefter Nauta, by derzelver belluit van den 3 daar te voren, by 't welk de tegen het Reglement van Regeering aanlopende verkiezing is te niet gedaan, volhardt, waarop dan de tegenwoordig zynde Leden der Vroedfchap, ten overflaan van de twee voorzittende Burgemeefters benevens den Secretaris,, de Loting naar gewoonte gedaan hebben* zynde door het Lot Electeurs of Kiezers geworden de Heeren F. S. Ripper da. H. T. van der Werf, H. Cleehe, P. S. W. Knoïl en R. van Kleffens, welke Kiezers dan ook uit kragt van voorgem. befluit ter hakominge van 't X en XI Art. van Regeerin-,  JAARBOEKEN, ApïÏÏ, Sj? aa den Alierhoogiten ineens daartoe thands plcgtig vastgefteld gebed, om zyn zegen aangeroepen, en na den van ouds bevolene, dog nu opgeftelde Eed. gedaan te hebben, vervólgens in benoeming gebragt hebben de Heeren Oud-Burgemeesteren fV. de Koos, Nik. Posthumus, Mn J. van Vliet, en j. Ferhlans, welke Naamlyst aan Zyne Doorlugtige Hoogheid den Prinfe Erfftadhouder is overgezonden, om daar uit twee perionen te kiezen, ter opvolging aan de Heeren J. ïockema, en j. Snip, welker bedieningen als Burgemeesteren den i January 1783 zullen eindigen. Ook heeft nog de Regeering Van Dockum den 8 January 1783 dit navolgend befluit genomen: AÜum in Magiftraats en Vroedfchaps Vergadering den 8 January 1783* Bv ohs van tyd tot tyd, ingekomen en gelezen zynde, de Refolutien van verfcheidene Steden dezer Provintie; inhoudende, om, op het voorbeeld van onze Stads Refolutien de dato den 26 November 1782, niet meer aan Zyne D001luatiae Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder, jaarlyks cp te dragen de Ambulatoire Ampten en Commisfien op het Kwartier der Steden Vallende; maar dat door die Steden met ons gcarrefteert en vastgeftelt was, dat dezelve voortaan door haar zeiven zouden worden begeeven, en dat ten dien einde vaste Tourbeurten van drie tot drie jaren by de Steden, volgens een voor af te makene Roofter, of Almanach, omtrent hei vervallen der Commisfien zouden plaats hebben, WA k -  Leeuwarden. Nadere Amplia tïe rdn het befl. van 26 Nov. 1782 te Dockum. ^58 NIEUWE NEDERLANDSCHE gelyk zulks by de drie Landkwartieren van Staae nee conitant gebruik medebrengt. Is ter Vergadering voorgedragen, nu de pluraliteit der refpeclive Steden tot dit befluit is overgegaan , of mee van de grootlte importantie zoude z\n ter bevordering van de goede ordre en de egale executie van het geene by de meerderheid der bteden hier omtrent is gerefolveert om nog eenige poinflen tot elucidatie en accurate bepalingen van het geen in onze voorgemelde btans1 Kefolutie, maar kortelvk en eemgzins minder klaar, dan wel in de refpective Refolutien der ardere Steden op dit ftuk is ftaande, nader te omichryven en vast te ftellen • Waar op gedelibereerd zvnde, is goedgevonden en verftaan als nog te perfifteeren, gdvk wy doen, door kragte dezes, by voorgemelde Refolutie de dato den 26 November ml, zvnvan den volgenden inhoud : {Fiat infertio) Wyders is door alle prsfente Leden gearrefteere en vastgeftelt , tot beter verftand van onze zo eyengetnelde en bier voren geinfereerde Refolutie. als mede om dezelven nu voortaan op eenen eerpangen voet, beftendig, te doen ftand houden, voorfchreve Refo'utie te doen amplieren, te elu! cideren en te arrefteeren, gelyk gefchied door dszen. L Dat de Leden van de Magiftraat en Vroedfchap zig verp igten, om geen Lid uit hare Vergaderinge ten Landsdage te zullen committeren ten zy zodanig een Lid dezen zal hebben verteekend. II. Dat aan de genomineerde Volrnagten geene Procuranen zullen worden uitgegeeven , dan na dat dezelve onder de Acte van ftemminge, in een daar toe aan te leggen ftemboek, 's jaarlyks, bv de ftemmirige ten Landsdage, zullen hebben getekent een Afte van verband: Voor eerst, om tot bet Ambulatoir Ampt of Cóm-  JAARBOEKEN, April, I?33- 6^ Comtpi'fie', cp deze Stad vallende , geen ander pfXon in'deP Vergadering der Steden te zuHen Lomiueeren , dan zodanig een Lid van o^e Stad welke hun door de Magiftraat en Vroedfchap zal tvordra voorgedragen en gerecommandeerd Ten tweeden, eene belofte, om op het plegtigfle deze Refolutie, fampt die van den 26 Novemb. 1782. ten allen tyde te zullen maintineeren, en zie na den inhoud derzelve «a&elyk te gedragen. Ten derden , dat in het toekomende geen ntenwe Leden tot de Vroedfchap admisübel zuHen zvn, dan na voorgaande ondertekening van gedagte twee Refolutien, ten geblyke van bekragtiging, goedkeuring en in öandbouding van den inhouc ^ "?^> Vrlei, 6. Gosüngs,R.van Klesfens F. S.Rypperda Bljehema, ü. AV.D.Werf %B.Smderbaan 1782 Den 20 heeft ook de Burgemeester M B Nauta die befluiten, zo van den 26 Ne vember 1782, als 8 January 178., md volle Vergadering ondertekend. Verders den 23 January 1783 > betrekkelyk de b< iclükiJflg over de atnbulatoire amten ctt cn Leec- WaKDEN. Nadere Ampliatie van het bef!, van 26 Nov. 17SU te Dockum. s r 3 'e * 1e is i' s-  WARX1EW. Nadere hriefvar, Doe kum aar, de feven Steïïèhl 66o NIEUWE NEDERLANDSCHE Jim aan de feven Steden, de volgende brief afgevaardigd: EDELE ACHTBARE HEEREN ï . jl|et was ons byzonder aangenaam te vernee- men, dac UEd. Achtbare op onze Misfive van den 26 November jongstleden (verzelt met een Copia van onze, op dien dag genomene Refoluue, m fubftantie continerende, om voortaan de Ambulatoire Ampten niet meer aan Zyn Door). Hoogheid op te dragen) een gelyk befluit genomen hadden. En dewyl thans door acht Vriefche Steden zulks geconcludeert is, zo vloeit daar uit van zelve voort, dat 'er eene fehikking der Commisfien en een Almanach der ambulatoire Ampten, op het Kwartier der Steden vallende, met den eerften , en wel voor den aanftaanden grooten Landsdag beraamt en gemaakt moet worden. Over zulks wy geen gefchikter plaats kunnen uitvinden, als m een particuliere kamer, ten huize van den Castelein Rolïn het Logement, genaamd de Provintie van Vriesland in de St. Jacoblïraat te Leeuwarden, zo nemen wy de vryheid by UEd. ttSÜbaAreute'nöeeren, ten einde zo veel Leden uit ULd Achtb. Vergadering naar mate Uw Wel Ed. Achtb. zult goedvinden, te Committeeren, tegens aanftaanden Vrydag, den 31 January i7g, des avonds m loco, om des Zaturdags morgens ten tien uuren aldaar te befoigneeren; voorts aan de Leden te verleenen Commisfie Cum plena, gelvk wy uit ons midden daar dan twee Leden uit de Magiftraat, en twee uit de Vroedfchap met den Secretaris zullen zenden, Cum plena potesiate, daar Mntrenc zo wel, als het geene door een of ander Lid dien aangaande aldaar zal worden geproponeerd, om na zulks, de fehikking der Commisfien en Hechten der ambulatoire Ampten gemaakt zynne, dezelve te brengen ter approbatie van Hun Ed, Mogende, de Heeren Staten dezer Provintie, ten eiodo  JAARBOEKEN, April > 1783- 661 einde die zaak alzo zyn volle beflag en effect moge övS *V het eeist die Propofitie gedaan' hebben en UEd. Achtb. neffens nog zes Steden, ^ ons gevolgt zyn, vermeenen wy dat met regt van 2 ge vordert word, dat wy zodanige middelen alstot deze groóte zaak dienstig zullen zyn, behooren aan d! hand te geven, waar toe wy geenl Gepaster kunnen uitdenken, dan deze circulaire m> iSrvviage aan UEd. Achtb. en de verdere zesSr" den • intusfchen hoöpen wy, dat deze onze demarche uit geen verkeerd oogpunt zal befchouwt worden, als of wy ons eene fuperieure autoritei wïen a'anmatigenf waar van wy^ons:ooj tragte, te menageeren: wy betuigeni^dat «"«Jjg'g, nuner zal zyn, dan met Uj^d. Acntt?. en ae /-c» verdere Steden over deze materie in de beste verfUndhoudinge televen, en de dneoverige Steden zoeken te overtuigen, dat ons opregt oogmerk mets anaers is , al het Kwartier der Steden luister by te Sen, mitsgaders derzelver Regten en Pmogati. ven te maintineeren. , p Waar mede UEd. Achtb. bevelende w de Protetftie des Allerhoogften betuigen wy te zyn, Edele Achtbare Heeren! UEd. Achtbare byzondere goede Vrienden De Magiftraat en Vroedfchap der Stad Dockum, (was getekent) *■ J. Backer. Ter ordonnantie van dezelve Dockum den 23 (was getekent) January 1783. B' Suiderbaa Yy 3 OVER- Leeu- VAR>EN. Vadere rief van )ocrum aan le feven Steden.  rtÖ2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ö V E R T S S E Deventer, De Hooggeleerde Héér Fredrik Adolpb van derMarck, voorheen Hoowleeraar in 't Natuur- Volkeren- en Staatsregt te Groningen, van van wiens veroordeeling wv in ZnZa \Nul°-]AAÏB' van l773 bl.969.108Ö verflag hebben gedaan; is den gi Maart van Lmgen, alwaar hy zedert Hoogleeraar was, herwaards beroepen , tot tweede Profeste Juris aan ons Cynmafwm illufire. Dit beroep is met eene groote meerderheid van ftemmen gefchied. Ook is aan denzelven het Crroot Burgerfchap aangeboden. De Heer van derMarck heeft terftond, na bekomen verlof van den Koning van Pruisfen, dit beroep aangenomen. De Leden der Overvsfeïkhe Regeering,den Landdag in deze Stad bygewoond hebbende, zyn den 12 April gefcheiden. Omtrend het geen waar over de Burgeryen der drie Hoofdfteden Requesten hebben ingeleverd, is nog-niets bellisd. Doe aan de les kleine Steden is by voorraad de vrye jagt toegeftaan, ingevalle na onderzoek der ingeleverde ftukken, tegen het Reces yan aanftaande Augustus geen raport mofrte mgebragt worden. Ook zyn de papieren, onder Jonkheer v, o. Capellen tQt den Poll herustende, ter Staatsvergadering overgeleverd, van welken Ridderfchap en Steden ieder afzonderlyk, een affchrift tot nader onderzoek geéischt hebben, - : Zwol-  JAARBOEKEN, April, 1783. 663 Z w o l l e. Wy hebben in onze Jaarboeken van 1782 bl 1264-1282 van de Verzoekfchriften dei Burgery en Gildens, zo wegens de Drosten* dienften, als de herftelling van Jonkheer D, van dc Capellen tot de Poll, gefproken. Wy zullen nu verders vervolgen, wat van wegens de Burgery verrigt is. Op den 12 January van dit jaar 1783 ontving het Voorzittend Lid van het Kramers Gilde dezer Stad, eener brief van Burgeren van Deventer , hou dende het opfchrift: Aan Prafidenten en Vice Prcefidenten van de Gilden der Stad Zzvolle Welgem. Voorzitter van het Kramers Gild bragt dien brief, nog onopgebroken, ter ver Taderinge van alle de Procuratoren en Ouder %eden van 't Kramers Gilde, welken eenps rig oordeelden, dat men dien brief behoord over te geven en te openen in de vergaderm ▼an alle de voorzittende en naastvoorzittend Leden van de Gildens dezer Stad. Dit g< fchiedde den 15 January 1783 wanneer dt zelve deze zakelyke inhoud bevonden wierc te behelzen: Dat de laaggezonken ftaat, waar in zie ons dierbaar Vaderland thans bevindt, c J! harten van de Burgeren en goede inwooi ' deren van Deventer reeds zedert een g " ruimen tyd hadt ontrust en doen uitzien 1 " gepaste middelen om eenig herftej te kr Z gen, en het dreigend gevaar onder inwa 11 ting en affmeeking van de Goddelyke hi _ pe af te wenden. Dat met genoegen hadden gezien é Ty 4 Zwolle. t I y z> e it b. e 1- ia f- r. ï- at de  rarog iet fte üd ote rer- -igc eh :en.  €65 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. \ c a 8 z ï< v n ft „ Vertrouwende, dat de Burgeren van „ Zwolle met die van Deventer het zelve voornemen zouden hebben, en ook hier 5, in, als hun oude Bondgenoten, dieïlanger „ dan vier honderd jaaren met elkander verj, eenigd waren geweest, om hunne Regten „ en Privilegiën te verdedigen, en alle hunne gemeene of byzondere vyanden, ver„ oenigde tegenftand te bieden,"met hun een „ gemeene zaak zouden maken. „ Verzoekende dit in ernfiige deliberatie 9> te neemen, en te overleggen, of het niet „ voordeehg en nodig zoude wezen, dat al„ hier een zoortgelyke commisfie wierdt „ benoemd en gequalificeerd." Over den inhoud van dezen brief, op den zelfden 15 January by deze voorzittende :n naastvoorzittende Leden der Gildens geraadpleegd zynde, met eenige andere Leden lit de Kramers en Karaveels - Schipper* jilden, ten getale van over de 50 perfonen, yierdt eenparig goedgevonden, fes perfonen ik de Gilden te benoemen, ten einde eenige uit de voorname en kundige Burgeren lezer Stad, geen Procuratoren zynde, te 'erzoeken, en met dezelven de voorf. brief an Burgeren van Deventer rypelyk te verwegen, en hunne gevoelens daaromtrend in de Gilden en verdere Burgeren mede ; deelen, om daar op te worden befloten, do als zoude bevonden worden te behoo:n. Deze fes perfonen uit de Gildens, ;rzogten nog fes uit de overige Burgery, imen met elkander het een en ander in 'pe ovefweging; en vonden eejiparig goed, ?©er  JAARBOEKEN, AprU, 178$ ^7 voor raport uit te brengen, „ dat ze Ijfefc' nodig en zeer dienstig oordeelden, dat1 5 alhier mede een Burgercommisfie vvier' de gemaakt, gelyk te Deventer.;" waarop 7 Leden uit de Gildens, en 7 uit de overige Burgerye , zonder onderfcheid van Godsdienst of gezindheid, op den 25 January 1783 gemagtigd zyn, zo als blykt uit de navolgende Qualificatie: De zes Leden uit de Gilden, met de Zes daar by verzogte perforen uit de overige liurgeTVe, als daar tce gecommitteerd in de vergadering van Prsfidenten en vice Prafidenten van de 12 gilden dezer Stad van den 15 January 1783 hebben gerapporteerd, dat zy gc ëxamineerd badder de in"ckomene informatien van Deventer, met hei affehrift van een acre, volgens welke de Burgerye 'van dezelve Stad hadden gecommitteerd twaall Burgeren, om nu en wanneer 't verder nodig wok bevonden, over zaken, het welvaren, de vryheic en de voorreg?en des Vaderlandsin het algemeen, en hunner Stad in het byzonder betreffende, Me morien, Remonftrantien, fmeek- of dank-adresfer te ontwerpen, tot nodig herftel van ingekreoper gebreeken, en bevordering van 't gemeene wel ZYüat hen gecommitteerden ook eenparig is voor cekomen, dat het nodig en zeer nuttig zoude zyn en byzonder tot welzyn dezer Stad en Gilden, ei tot onderfteuning van de voorregten der Burgerei en Ingezetenen zoude ftrekken, dat, in navolgmi van 't geen te Deventer reeds gefchied is; med ten zeiven einde, gecommitteerden uit de Burgery dezer Stad wierden aangefteld. Zo is daar op by de ondergetekende Gilden e verdere Burgeren en Ingezetenen der Stad Zwolle goedgevonden "te verzoeken en te eoramitteerer ^WOL-] .11. Qttalificatie voor 1 Leden uit de Gilden , en 1 Bur-. geren . eDz. . 1 l a > »  6dS . NIEUWE' NEDERLANDSCilE Zwol- LE. Qualificatie vooi 7 Leden uit de Gilden, en i Bur geren enz. gelyk wy committeeren en aanftellen by dezens onze mede Burgeren de Perfonen van: Philip Klinge. Ampony Dbyer, tiend. Zoont Ehgelhert van Zaanen. Hermannus Potgieter. Cornelis Stechman. jdn Martin Muller. Salomon van Deventer. Valentyn Bouwmeefler. Egbert Dikkers. J[ebrand Timmerman. Abraham Ovink. Hendrik Wynkes. Hendrik Tegelaar. • jfan Everhatd Hendrik Thorbecke. Gevende aan dezelve magt, om nu en wanneer het verder nodig en dienftig vinden, zodanige Memorien , Remonftrantien, Smeek- of Dankadresfen te ontwerpen. En wel, eu eerst, een Dankadres aan de Heeren van de Magiftraat en Gezworene Gemeente dezer Stad, als mede aan den Heere Baron van Pallandt tot Zuithem , Land-Droste van Ycfelmuiden, voor derzelver Joflyke pogingen tot herftel van den Heer Baron van der Capellen tot den, Poll, en het affchaffen der Drostendienften. Voorts Requeften; dat van de wettige affchaf* fing der Drostendienften by Publicatie aan een ieder mag worden kennis gegeven; en het regt der Steden in het ftemmen ter Staatsvergadering ftaande gehouden en geoeffend; dat de Burgereu der groote en kleine Steden in hun Regt tot de Jagt, en alle andere Regten en Privilegiën, waar in zy bevonden zullen worden verkort te zyn, ten fpoedigften mogen worden herfteldi en dat de Militaire Regtbank en Judicature in civile zaken en gemeene misdader^, als ftrydig met Lands en  JAARBOEKEN, April, ^9 en Stads voorreden, mag worden afgefchaft ,* op dat de goede Burgeren en Ingezetenen dezer btad en Provincie, riet langer genoodzaakt worden, wat de handhaving hunner Burgerlyke veiligheid aangaat, van hef enkel welbehagen van een ander af te hangen, en ma betrekking tot hunne deugdelvke 'pistenfi«n, die hun van Militairen toeko men , voor hooge ot laage Krygsraden regt te moeten gtan zoeken, waar door zy menigmaal van de invordering, tot hun groot nadeel, worden afgefchrikt en weerhouden. En zullen deze gecommitteerden over die opGeilen mogen covrespondeeren met gecommitteerden uit de Burgeren van Deventer en Campen, indien dezelve daar toe mede genegen zyn. Mits y.odaniae Requesten en adresfen worden ineefteld in b tamelyke en eerbiedige termen, met de verfchuldigde onderwerping aan de wettige overigheid, met vermyding van al wat na oneerbiedigheid tegen dezelve zweemt, en van al wat tc< aen de wetten ftryd. En mits zodanige Requesten en adresfen mei worden ingeleverd, ten zy eerst döot de Gildèi en verdere Burgeren geëxamineerd, geapprobeen en getekend zyn. . Begeerende wy ook, dat niemand over het me tekenen van zodanige Requesten en adresfen, on behoorlyk behandeld of bejegend zal worden ,'maa elk volle vryheid zal behouden, om in dezen zc danig te handelen en zig te gedragen, als hy aa God aan zyn Vaderland, aan zyne Medeburgei en aan zyn eigen geweeten zal denken te kunne verantwoorden. En verklaaren wy verder, dat al het geen gi melde onze Gecommitteerden, conform deze Con roisfie , zullen deen en' verrigten , door ons z worden gehouden als of het door ons zelfs gedaa was en dat, zo dezelve deswegens onverhoo( eenige moeijelykheid mogte overkomen, wy deze ve na ons vermogen, en zo nodig, zelfs ten kos v< Zwol» LE. Qualifi. 'atie voor 7 Leden uit de Gilden, en i£>iir* geren enz. i l t I r i s n i- il n it 1en  «7© NIEUWE NEDERLANDSCHE ZwOLLb. Qitalificcitie vooi 7 Leden uit Je Gilden, eti 7 Bur geren tflZ. ons 3yf en goed, in onze gezamentlyke verdediging en befcherming zullen nemen. Wordende gemelde gecommitteerden verder veraogc te overleggen, hoe de refpedtive Lederi ' van alle de Gilden dezer Stad, op de gevoeglykfte manier, en met het minfte bezwaar tot hun eigen genoegen, eenen bi_hoorlyken en bettende gen invloed in deze Burgercommifie zouden kunnen krygen en op eene regelmatige wyze uitoeffenen , en daar yan een opftel te maken, en voor het uiteinde van dit jaar aan de Gilden rond te zenden om het,zelve te examineeren. Aldus gearrefteerd en getekend binnen Zwolle den aj January 1783 en volgende dagen. Deze Acte van QuaÜflcatie was getekend door een aantal Burgeren en Ingezetenen, door de 'Collegien der Factoren , en der Grutteren, voorts door twintig Gilden j door twee Leden Van het Tappers Gilde, zynde de overige, als mede het Gild def Voerlieden weigerig gebleven. Den 5 February fchreven de 14 Geeörn* mitteerden, aan de Gecommitteerden uit de Burgerye der Stad Deventer, den navolgende brief; Edele, Erentfefte, Voorzienige, en zeefDiscrete, goede Vrienden1. föp den 15 January laatstleden, is in de Ver^ gadering van Pra> en Vice - Prafidenten vaft Gilden dezer Stad , gelezen en Commisforiaal 'emaakt, de ontfangene Copie van de Aéie, vaft U Wel Ed. qualificatie , namens de Burgeren iïi Ingezetenen der Stad Deventer, om, by re- prajfert'  JAARBOEKEN, April, 1783. 671' wEfrntatie . vaD en wegens dezelve, na , en locTrtaan, n'a tyds omftandigheden Memor.en : Remonftrantien, Smeek- en Dankadresien te onthef11 eenparig rapport» dat naar examinatie, daar op is uitgebragt, zuilen D Wel Ed. uit de, Copie van de Acte van qual.ficaue , dezen byge- voegd, gelieven te vernemen: welke reeds door negentien gilden en een gedeelte van het twintig-; fte gilde,' dezer Stad; voorts,.door het Collegie. der Fattoren of Spediteurs, als mede, door dat, der Grutteren, geapprobeert en getekend is; gelvk ook nog, door>vertcheiden andere-Heeren, Burgeren en Ingezetenen dezer Stad, die onder vcorfchr. Collegien niet resforceeren; te tarnen, al eenige honderden uitmakende,' waar by dagelyks nog andere toetreden. . Uit aïnmerking van de Claulute, m onze qua» lifkatie, om met ü Wel Ed. over de voorkomende zaken te corresponderen, hebben wy het dienstig, en van onzen pligt gevonden, hier van aau U Wel Ed. kennis te geven, gelyk wy de de eer hebben te doen, by dezen: Met vriend-nabuurlyk aanbod en verklaring, dat wy vaardig zyn, om die correspondentie met U Wel Ed. te beginnen ; in vertrouwen , dat, daar de omftaudigheid der tyd, die wy beleven, eene waakzaamheid en flandvastige Unie, van 's Lands Burgeren en Ingezetenen vorderd, eene vereeniging van onze Steden , om wederkeerig op elkanders belangen oplettenheid te hebben, er tot welzyn van den anderen, met bedaard over les, te zamen te werken, op eene wyze, die on? betaamd, ongetwyffeld vau heilzame uitwerking Zeil zvn» Indien Ü Wel Ed. daar toe alzo genegen zyn zouden wy wel inclineren , eenige Concepten Van ons aan U Wel Ed, te laten toekomen, daa op, derzelver confideratien te verzoeken; a mede, dat ü Wel Ed zodanige concepten, al Z-wO'M X. dritw* lef Ge* ■omm. tit de Itirgety >an iwolle jan die 'an De* venter. i 1 > » s 9  Zwolle. Antw.' der Gecomm.uit de Burgery yan Zwolle aan die van Deventer. «7* NIEUWE 'NEDERLANDSCHE tiezelve, op die, of andere poincten, mogen ontworpen- hebben, aan ons, mede gelieven te communiceren: ten einde, wy daarin, den anderen, mee wederzydfche advyfen en confideratien, voorliftende , eikanderen mogen bewaren, voor bet doen van ongefundeerde en onwettige verzoeken ; en ter contrarie, in ftaat ftellen, bm ten aanzien van de poincten ; die in der daad redres vereisfchen, de zaken, tot die kragt en klaarheid te brengen, dat onze eenparige, wel overwogene, en gegronde bedenkingen en aanmerkingen , zo fterk cn klemmend mogen bevonden worden, dat ze een ieder, van de billykheid en regtmatigheid , onzer eerbiedige remonftrantien , en verzoeken , konnen overreeden. Wy verzoeken, hier op, met U Wel Edelens antwoord, temogen worden vereerd,. bevelen U Wel Edelen in de veilige befcherminge des Almogenden, en zyn, Edele. Erentfeste, Voorzienige en zeer discrete goede Vrienden! U Wel Eds. goede Vrienden en Naburen, Zwolle De Gecommitteerden, uit de den 5 Eebruary Burgery der Stad Zwolle. (was getekend) Door de veertien Gecommitteerden. (het opfchrift was) Edele, Erentfeste, Voorzienige en zeer discrete goede Vrienden i De Gecommitteerden uit de Burgerye der Stad Deventer. Ver*  JAARBOEKEN. April, 1783. 673 Vervolgends is omtrend de Drostendienften, het regt van de Jagt, het regtsgebied van de Krygsraden, den 15 February geteekend , en'den 21 door dc fes oudfte Gecommitteerden uit de Burgerye aan den Heere Kameraar en Burgemeefter H. J. Gr even, als Voorzitter van de Heeren Regeerders, overgegeven het navolgende verzoekfchrift: WEL EDELE HOOG AGTBARE HEEREN.' MYNE HEEREN: Burgemeefteren , Schepenen ende Raden der Stad Zwolle. Met verfchuldigde Hoogagtïng cn diepen eerbied , vinden de ondergecekende Burgeren en Ingezetenen dezer Stad zig verpligt, hun nedrige en opregte dankbetuigingen by dezen aan U Wel Ed. Hoog Achtb. op te dragen, voor dat Hoogstdezelve op het laatfte Reces van de Landdag het wel daar heen hebben gelieven te helpen dirigeren, dat de Drostendienften (die de Ingezetenen nimmer wettig verpligt zyn geweest, die reeds eenmaal onfchuldig af'gekogt zyn, en daar na door vergetenheid van de overbodige afkoop weder ingevoerd, hoewel onder zekere bepalingen die by vrrvolg ook al overtreden zyn:) by een wettige Staats.refolutie als onwettig en voor al toos afgefchaft verklaard zyn, en de Heer Baror van der Capellen tot den Poli, ter Vergadering vat Ridderfchap en Steden gereadmitteerd. De ondergetekende rekenen zig het een uitmun teud geluk daar door overtuigt te zyn, dat t Wel Edele Hoog Agtb. het welzyn der Ingeze tenen en de Befcherming der Voorregten bovei Zz 2 alles Zwot-i LE. 1 t  $74 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. Req. de Burger^ van Zwolle, alles ter harten nemen, en niet onderfchikken aan betrekkingen op en met perfonen van vermogen en aanzien: zy zouden hunne pligt verzuimen ' en de billykheid te kort doen, indien ze U Wel Ed. Hcog" Agtb. niet eikenden en eerbiedigden als h'e't eerfte middel in de hand der Opperfte Regtvaardig!;eid, wiar door de wettige vryheid der nuttige Landlieden aan het licht gebragt is, en de Heer van der Capellen tot den Poll de aanleiding en gelcgendheid heefc bekomen, 'om dezelve vervolgens met klem van redenen voor hec ocg der geheele Natie te konnen reclameren; en zy ftreelen zig met. een aangenaam vooruitzicht dat de Lof en Dankzegging, die onze Landslieden en hunne Nakomelingen aan U Wel Edele Hoog Achtbare en aan dien Heer zyn en blyven verfchuldigd, in de Historiebladen dezer Landen verkondigt zal worden, tot aan het einde der Eeuwen. En, daar U Wel Ed. Hoog Achtbare by derzelver onwederlegbare Refolutie van den 2 April 1781, 't eindens zo nadrukkelyk „ referveeren alle „ zodanige maatregulen als zullen dienstig en no„ dig oordeeien, zo wel en voornamentlyk, om ,, voor de Ingezetenen hun gekogt regten vrydom ,, van Drostendienften, waar voor zy nog dage„ lyks de redemtie penning betalen,"als dm voor ,, de Vergadering van Ridderfchap en Steden de „ wel hergebragce form en ordre van refolveeren „ te behouden ongekrenkt Voorts dewyl de Heer Baron van der Capellen uit de Staatsvergadering , zonder eenige ordre van regte gezet is geweest, om een vrymoedig dog teffens nuttig en gegrond advys, tot verbetering van een ingekropen abuis, waar door kan veroorzaakt zyn, dat 'er verfcheiden Advifen, zo van welgemelde Heer, als van andere Leden van Staat, die voor dergelyke onaangenaamheden bedugt waren, tagter gebleven zyn, die nuttig en hoogft- nood-  JAARBOEKEN, April, 178.-?. 675 noodzakelyk geweest waren,in de haggelyke tydsomftandighedcn .jwaar in ons dierbaar Vaderland zig zedert eenige tyd bevonden heeft. En alzo de Supplianten rut ïnformatien van de Gecommitteerden uit de Burgerye van Deventer vernemen,-dat de Heer Baron van der Cellen tot den Poll eenige papieren onder zig zoude hebben, van zeer groote aangelegenheid voor de Provintie. Zo vertrouwen en verzoeken zy onderdansgst. Dat U Wel Edele Hoog Agtb. verder mogen gelieven te helpen uitwerken, dat hoog gemelde wettige Refolutie tot affchaffing der Drostendienften genomen , by Publicatie ter kennis van de Ingezetecen worde gebragt, en aan de uitvoering derzeiver de hand gehouden; voorts het regt der Me den in het [ftemmen ter Staatsvergadering ftaande gehouden, en geoeffend, en omtrent alle onwettige ondernemingen, die daar tegen mogten worder in 't werk gefteld, zodanige middelen beraamd, als tot handhaving van 's Lands Conftumen, Wet ten en Placaten naar Landregte van Overysie behoord- , _ . . , „r _ Dat 'er zo een Stads als Provinciale Wet wor de gearrefteerd, dat ieder Lid van .de Regeenrt in 't vervolg vry en onbefchroomd zyn advys 01 den Eed aan de Stad en Provintie gedaan, zal mo «en uiten, zonder daar over aan hunne mede Ke |enten of iemand anders verder verantwoordelyl ^éTdat de Heer van der Capellen tot den Pol mag worden gerequireerd, bovengemelde papierei aan Ridderfchap en Steden over te geven, om doo Hun Edele Mogende nauwkeurig geexammeert ei daaromtrent gehandeld te worden, zo als na be vinding van zaken, het welzyn van dezeProvinu en Ingezetenen van dien zal vereisfchen. De ondergetekenden zouden kunnen oordeelei zig hier mede van hun pligt gekweten te hebben ware het niet dat hun nog waren voorgekomen Zz 3 eemg Zwolle. Req. der Bargery van Zwolle. 1 . 1 l 1 r 1 1 >  Zwolle. Req. der Burgery yan Zwolle. i i " 1 576 NIEUWE NEDERLANDSCHE eenige zaken, die zy vermeenen redres te vorderen en die zy eerbiedigsc vertrouwen, met de verfchu'. digde onderwerping aan U Wel Ed. Hoog Achtb, te mogen voordrager. Alle Burgeren Myne Heeren! zyn van denKootrlten tot den geringften, door den Burger-Eed,die zy in hunne Perfonen of Voorouderen gedaan hebben, tot bevordering van het algemeene welzyn van de ftad op het fterklte verbonden. Zy hebben daar by plegtig gezworen, en zy zyn alzo verpligt om zulks te bevestigen, dat zy de Vryheden, Privilegiën, Wetten en gewoonten met Jyf en goed zullen helpen befchermen. Ieder van hun heeft ook zelfs beiang, dat deze dierbare panden, op welke de veiligheid en zeker, heid van hunne perionen en goederen gevestigd is, bewaard en befchermd worden. Hierom denken zy bevoegd te zyn niet alleen, maar zy oordeeien, dat het hun pligt vorderd, om met het diepfte refpeft aan U Wel Edele Hoog Achtbare te lemonffreeren, dat zy zig in het regc van de jagt en door de Militaire Jurisdiöic in hunne Regten en Privilegiën bezwaard vinden. By Placaat van Ridderfchap en Steden van den 15 Maart 1612, onder het btadhouderfcbap van len Heere Prince Maurits, en by nadere Publicatie van Hun Edele Mogende van den 1 8 Maart i6as, onder het Stadhouderfchap van den Heere Prince Fredrik Hendrik geëmaneerd, zyn de Burgeren der drie Hoofdlieden Deventer, Campen :n Zwolle beregtigd verklaard tot de jagt in deze Provintie. Daar in word door de Heeren Staren, en alzo ook mede door de Heeren van de Ridderfchap erkend, dat dezelve toen al van Ouds, en gevolg'yk al ondenkelyke tyden daar :e voren, daar toe begeregtigd zyn geweest. Het geen dus niet als een nieuwe vergunning, naar als een behoud van het natuurlyk regt tot agen moet worden aangemerkt, En  JAARBOEKEN, April, i7«3« 611 En dit rest word daar by aan haar zo alge-, meen en met geen meerdere bepaling dan aan de gequalifieeerde Ridderrnatigen binnen deze Provintie weonende, toegekend. tókS* Hun Edele Mogende, en dus al mede de Heeren. van de Ridderfchap, hebben daar na herhaalde reizen, by openbaare Placaten, voor het oog van de geheele wereld erkend en ftaande gehouden, dat dit regt alzo, zonder eenige bepaling, zo wel aan de Burgeren van de Hoofdfteden, als aan de heeren van de Ridderfchap toekwam, zo als geblykt lilt de Publicatien van Ridderfchap en Steden van den 17 April 1658 en 17 Juny 167;. Naderhand is door Zyne Hoogheid den Heere Prince Willem de lilde op den 1 4 Augustus 1675 in het Leger tot Lembecq een ontwerp gemaakt, volgens welk het regt der Hoofdfteden tot de jag( alleen bepaald zoude worden tot zodanige Burgeren derzelve, als in een en het zelve caripel tei minden tot de waardye van duizend Ducaten geeoedet waren, en als dan nog met een tweede be. naling, dat die Burgeren alleen zouden mogen ja gen in die quartieren, daar haar goederen gelegei ZyjDit ontwerp is wel vervolgens by Refolutier van Ridderfchap en Steden van den *i April 1741 en 28 Augustus 1766, goedgevonden te doei drukken om voortaan nagekomen te worden. Dog in geen andere vemnderftelling, dan da het zelve in deze Provinde in den jaare 1675 na de ordre van Regeering geëmaneerd , en eei wettig Iaat Reglement van deze Provintie gewor den was, het geen de Heeren Staten alzo maa goedvonden te vernieuwen. • Waar mede het alzo even gelyk met de.Dros tendienften gegaan is, waar omtrent door het rafl, verloop van tyd (gelyk het dagelyks met de men fchelyke zaken-meer gebeurt 0 uic een, rnisvattm; een abuis ingeflopen. Zz 4 vvaD Zwolle. Req. der Burgery van Zwolle. 1 ï 1 1 r r 5 I t  Zwolle. Req. dei Burgery van Zwolle. 678 NIEUWE NEDERLANDSCUE Want by een onderzoek word nergens, bevonden, dat Ridderfchap en Steden dat concept van den jaare 167?, voor een Provinciale Wee hebben aangenomen, en doen afkondigen. De Heer en Mr, Gerhnrd Dumhar verzekerd ki zyn Historie van het jagtregc p. so en 21, in notis, dat hét nimmer tot ftand gekomen is. Het welk ook door de nadere Refoiutien en Placaten van Ridderfchap en Steden bevestigd Wórd, Hun Edele Mogende hebb-rn by Publicatie van den 21 July 1706, de voorgemelde Placaten van den 27 April ifijS en 17 Juny 1671, weder vernieuwd en doen publiceeren, zonder een enkel ,\voord van het ontwerp van 1075 te gewagen. \ En die zelve vorige Placaten, waar by het onbepaalde Jagtregt van de Burgeren der Hoofdlieden zo klaar erkend word, zyn nog nader by Hun Edele Mogende Publicatie van den 17 Juny 1724, gedrukt agter het Landregt van Overysfel lub No. 73, in haar vol'e waarden verklaard. Waar by nog by een nadere Publicatie van Ridderfchap en Stedeu vau den ib April 1739 geperflfteerd is. De Supplianten venneenen nog met alle verichuldigde reverentie hier by te mogen aanmerken , dat nergens gebleken is, dat in meergemelde ontwerp van 1675, door Raad en Meente dezer Stad toen, of immer daar na, geconfenteerd, en van zulken voorregt der Burgeren eenige afftand of overdragt gedaan, is. Het tegendeel volgt overtuigend uit de Publicatie van myn Heeren van de Magiftraat dezer Stad van den 26 Augustus 1677, waar by uitdrukkelyk verzekerd is, dat het Placaat van Ridderfchap en en.Steden van den jaare 1671, (in het welk hec regt van de Burgeren der Steden erkend wordt:) Jn alle deelen en poincten zal worden geniaintiPéerd en geëxecuteerd,  JAARBOEKEN, April, 1785. 679 Komende de Supplianten zelfs, onder diepen eerbiede vour, dat zodanige regt tot de jagt, welk aan de Burgeren van aloude tyden even zo wettig toegekomen heeft als aan de Heeren van de Ridderfchap, en het geen zy nimmer aan hunne KeSenten of Reprefentanten hebben opgedragen, hun even zo min als hunne mobile en immobik goederen en hunne andere geregtigheden, zonde eigene perfoneele afftand kan worden ontnomen Dewyl zy hun Burgerregt met de geregtighe den daar toe behoorende, door koop, gif te ott, erffenis alzo wettig dan alle hunne andere goede ren en bezittingen verkregen hebben. Om al het welk zy reverentelyk vermeenen dat die opgemelde Placaten van 1748 en 1766 waar over zy Supplianten als gcïnteresfeerder nooit gehoord zyn , of een termyn van berij gehad hebben, hen in hunne Regten met beho ren te verkorten En dat zy daarom de vryheid mogen gebruik» te verzoeken, gelyk zy op het gehoorzaamst < onderdanigst doen by dezen. Dat U Wel Edele Hoog Achtbare de Burgen van de Hoofdfteden, ais mede die van de klei Steden, die hun regt tot de jagt meermalen gcC duceert hebben, zonder daar op uitfpraak te t komen , en nu over andere gebreken klagen, hun regt tot de jagt, en alle andere regten, w: in zv bevonden zullen worden verkort te zyn, 3 danig mogen helpen herftellen, als Hoogstdeze na derzelver beroemde Juftirieliefde zullen vinc te behooren- _ , . , Het poinft van de Militaire Rechtbank, w over de Supplianten zig mede bezwaard yindt is zo groot, dat daar mede hun publike veihgti en het bekomen van regt in civile Zaken ™D«f ondervinding heeft geleerd, dat deMilit Jurisdictie omtrend gemeene misdaden, de Juli Zz 5 ZwuT.Llï. Req. der. Burgery van ; Zwolle.. > > s ;t >- :n :n :n ie e-' iein M .0- ve icn aar :n, cid geiireitie fdie  Zwolle., Req. der Burgery van Zwolle. i I t < t I ï 4 I a |i fi 8 w n: 680 NIEUWE NEDERLANDSCHE (die boven alles als een Heiligheid de hand behoord geboden te worden :)omflaggelyker en langwyliger maakt, en daar door ligt kan veroorzaken, dat de Delinquanten meerder tyd bekomen om de misdaden te verdonkeren, of door de vlagt hun verdiende ftraf te ontwyken: waar van een aanmerkelyk geval onder dezes Stads Regtsgebied op Paaschmaandag van den jaare 1777 heeft plaats gehad, wanneer op een helderen dag, in aanfchouw van honderden van Menfchen, alhier door militairen een. ftraatfchenderye en aanranding op publike Heeren wegen gepleegd is, waar aan waarfchynlyk de doodüraf, immers geen geringe ftraf verdiend was, en welke niet zo fpbedig onderzogt en nagevorst heeft konnen worden, dat de daaders daar van ontdekt of geftraft zyn, tot geen geringe lanftooc yan de goede Burgeren en Ingezetenen. In civile zaken zyn de Burgers genoegzaam gelrongen de Militairen voor de Krygeraden aan te fpreeken, zo zy zig niet aan exceptien en andere noedykheden willen bloot ftellen. Voor de Krygsraden konnen zy niet zo fpoedig, :n zo min kostbaar regt bekomen, dan voor hun lagelykfe politike rechter in deze ftad. Dit veroorzaakt, dat veele fchuldeisfchers, die an de Procedures voor Hooge en Laage Krygsraen een affchrik hebben , hunne praetentien tot un nadeel nooit bekomen. By infolvente en beneficiaire Boedels lopen de osten voor de Krygsgeregten aanmerkelyk hoger an voor onze Stads Rechtbank , waar door dé urgers en Ingezetenen, die by zodanige Boedels Ireeds fchade moeten lyden, nog meerder nadeel ord toegebragt. En de Praïferentie en Concurrentie, die de :huldeisfchers naar onze Stadsregten, waar op ze xrediteerd hebben, konden 'en mogten vorderen, ord op een manier gereguleerd, die daar mede ét overeenkoaat, waardoor zommige Crediteuren  JAARBOEKEN, April, 1783. 68* ren ontnomen word,' het geen hun by onze wel ingerigte weiten gegeven was, en hen alzo wettig ^Militaire Rechtbank word bekleed door per fonen ' die tot de kennis van het recht met opgeteic zvn waar onder ook uitlanders zyn, die tetter1, vrTenXlingen zyn van onze Vaderlandfche rech ïJn enConftumen, en waar van de ervarenfte me eeen mogelykhetd die bekwaamheden kan bezitten S™tot het rechter -ampt kan vereischt worden Dewyl naar de gronden van rechte in perfonee le zaken moet bellist worden na de Wetten va de plaats, alwaar gecontraheerd is, en in reeele z, ken naar de Wettin van dc plaats, alwaar de go< deEn niemand, die dan in de eene Stad en Provii tie en dan in de andere Guarnifoen houd , eenoe zame kennis kan hebben van zo menigvuldige pa ticuliere Land- en Stadregten, wetten en contt men,als 'er in onze Republicq gevonden worde zo dat niemand zal kunnen tegenfpreken, datdoorwrogte kennis van de voornaamfte Hoogle raars in de Rechten, in veelen opzigte, in dez zoude te koit fchieten. Zvnde 'er ook geen genoegzame reden te v. den,waarom dienstknegten,die voor der Burger en Ingezetenen geld, en in hun plaats gehuurd beloond worden, niet zo wel in zaken, die n nuur Militair zyn , voor den dagelykfehen Re ter te regt behoren te ftaan, dan hunne princi len" of dat dezelve, die mede aangenomen z^ om'de Wetten en Privilegiën te befchermen, z den mogen dienen, om eenige de muitte ïnbn te doen op dat aloude en aanzienlyk Voorn dezer Stad en Provintie, dat de Ingezetenen I recht kunnen zoeken en verkrygen voor hun woonen dagelykfehen Rechter.! By het opregten van de Unie, hebben de Le daar in deel genomen hebbende , beftaande Zwolle. Req. 'der 1 Burgery \van . Zwolle. t » \ 1- r. F* > i» ie c- :n nenen iet :hsan, du- :uk egt ïun gedenuit ver-  682 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. Req. der Burgery van Zwolle. » i j j t ï c' 1] I ii Z IV li; hi di o] dt Ri tn verfcheiden byzondere vrye volkeren, tot algemeene welftand, wel zeker bepaalde deelen van hun Opperheerfchappye, aan het gemeene Lichhaam van Staat opgedragen. Dog zulks kan niet verder, dan tot het geen by ieder uitdruklyk afgedaan is , worden uitgebreid. Zodanig, dat bet geen den eenen meerder dan den anderen toegegeven heeft, aan den anderen niet kan worden ontnomen. Maar aan een ieder, buiten het geen hy expreslelyk aan de Unie medegedeeld heeft, ongefchonden behouden is gebleven, aile deszelfs overige Dppermagt, het verband van desaelfs wetten, en le fchuldige gehoorzaamheid van alle die zig onler deszelfs Rechtsgebied bevinden. Waarom ook by 't verbond van de Unie van Ureeht van den 23 January 1579 is bepaald Art. 7. Dat de Kapteinen en Soldaten boven den generalen ïed, particulierlyk de Stad of Stede en Provintie, laar in zy geleid zullen worden, eed zullen doen. Het welk een verbintenis, dienst en onderwering influit. Uit het verhandelde by ne nadere Unie kan ook uidelyk afgeleid worden, in hoe ver de Provintie an Overysfel in de Militaire Jurisdictie bewilliVc eefc 0 By de conüderatien namens de Edele Mogende leeren staten dezer Provintie den 7 February jji in 's^Hage in de groote Vergiderirtg op de aale van 't Hof overgegeven, is door Hun Edele logende verklaard; dat de Jurisdiclie over de Mi;airen niet verder aan den Militairen Rechter belorde te worden gedefereert, dan zo ver de krvgsenst betreft, en voor 't overige gelaaten aan de dinairis Juftitie. Zo dat de Militairen, niet te velde zynde, in ze Stad en Provintie, alleen aan de Militaire ichter zyn onderworpen, in nalatigheid en overgingen in tochten en wachten, 't overgaan aan den  JAARBOEKEN, April, *7«3: ö83 den'Vvand, defertie van de Compagnie, oflver2„ Van dè eene Compagnie onder de andere zonder p^poort , en dezelve voor 't overige m ajle 5Jrf ™ken 't zv dan crimineel, ofcivil, apScherlSl CcmvénVibei, Jufticiabel en executabe Rn dv den civïkn-ofte politiken Rechter. } Waar by nog in aanmerking komt hoe denHee re Stadhouder' Prins Willem de lildejby Misf v; iitti den * Tuny 1675 een voorflag aan de Heere Smen dezer Provintie heeft gedaan, (die dan noj doof Raad cD Meente dezer Stad nooit voor ee Stads wet aangenomen, gearrefteert en gepubl ceert is O waar'by Zyne Hoogheid zelfs zaken pr< noneerd , die de Militairen tegenswoordig met eg Kfgelieven te nemen; als „dat m civile zake alle politike-of burgerlyke, gelyk ook Mihtaii " Derfoonen .iets te eisfchen hebbende van M1I1K F fe perfoonen haare aótien zouden mogen enimo " Snnftitueeren voor den ordinans clv/enRtc, " Sr alwaar de Militairen haar zouden moet ::SeX°a"denn'Steden, de Heeren Staten de, Provintie, hebben by refolutien van den 21Ju ïïo en 29 July 1761 gedeclareert „ dat nooit z Hen gedoogen dat eenige hooge of taage Kry " raad in deze. Provintie zig aanmatige eenige " risdiftie in civile zaken, behoorende tot de " dfnaris juftitie, Itrydig met de Rechtenlenl " v legien aan de Staten dezer Provintie ofte e " ge Leden van dien onwederfprekelyk compe * rende- " Uit al het welk genoegzaam na te gaan en a leiden is, dat de Militairen met geen de mi f undïmen't van rechte zig in deze Stad en Pro tie eenige andere of verdere judicature kunnen matigen, dan over zaken die den Krygsdiens, treffen en puur Militair zyn. . . . Deze Stad is tog een Vrye en van niemand af gende Stad, welke in alle zaken zo civile als crim Zwb£- LE. Req. der Burgery van .Zwolle. 1 r a it~is n •e iehen er ny lil- gs- jur or- 5ri- ?ni- :ee- Fte ifte vinaanbe- hanneleby  684 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. Req. dei Burgery van Zwplle. i i ( I < \ i Jj t ii V c g by arrest zonder eenig. appel of revifie wyst. Vólgens Stadregt Titel van Burgemeefteren &c. Art. i. Welke onafhanglyke Opperheerfchappye, dezelve zedert verfcheiden"eeuwen, en al onder de Bisfchoppen van Utrecht, Keifer Care/ de Vde en Philips de Ilde geoeffend, en bezeten heeft. Hebbende altoos haar eigen wetten gemaakt, immers al kott na den jaare 1330 blykens uit dé piasmisfe van het Oud Stadregt, dat vastgefteld is door Schepenen ende Raad; en die gemeeue Stad (of Burgeren:) van Zwolle. Zo als ook alle nadere refolutien van 1402, 1416", 1448, 1449, 1453, t463> *474j 1470» 14895 en vervolgens daar naderhand bygevoegd; door Raad en de Gezworene Gemeenslieden, die des tyds ieder jaar byzonder uit de Burgerye gekoren wierden O gearrefteerd is; gelyk ook naderhand en tot heden toe, de wetgevende magt alhier , by Raad en Meente dezer Stad, en by niemand anders, bezeten geëxerceerd en verbleven is. : Waar uit dan ook voortvloeid, dat het territo•iaal recht in deze Stad aan niemand anders kan :ompeteeren, dan aan de Heeren van de Magitraat. ö Welk regt ook ten allen tyden, en zelfs onder le Regeering van Koning Philips de Ilde 'is ftaande ;ehouden , zo als coniteerd uit de commisfien loor Ridderfchap en Steden hunne Gedeputeerden len 7 October 1556, en inden jaare 1570 aan zyn Coninglyke Majefteit van Spanjen mede gegeven; .Is waar by met zo veel nadruk ter neder gefield i, dat de drie Steden , Deventer , Campen en 'wolle eenige. honderden van jaren, de gereggheid gehad en gebruikt hebben, dat Burgeïeefteren , Schepenen en de Raden aldaar de bikomen judicature en jurisdictie in alle Crimieele zaken, niet alleen over de Burgeren en Inszetenen, maar ook over den vreemden hadden, en  JA A|R BOEKEN, April, 1783, 68$ en dat zy die ook zonder eenige inzage of befpiering van haren Landvorften gebruikt hadden. ; En dat zodanige judicature zo in crimineele als civile zaken by de Heeren van de Magiftraat zo over Mili'aire als Burgerlyke perfonen geoeffeud is, zouden eeu menigte van de fupplianten konnen bevestigen: het welk eaterals een notoïiteit zynde, die ook, zo nodig uit de Regifters van U Wel Ed. Hoog Achtb. van alle tyden zouden mogen geblyken, overtollig zoude zyn alhier te bewyzen. . Dc fupplianten vertrouwen ook niet diepften eer. bied, dat fchoon de Militairen doorgaans voorwen, den dat het de intentie vau Zyne Doorliigtiglte Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder zoude zyn dat alle aftien zo civile ale crimineele tegec Militairen, alhier voorvallende, voor de Krygsraad zouden moeten dienen, dat alzo volvaardig ais Hoogstgemelde Zyne Hoogheid by de aanvaarding van het Erftladbouderfchap op dqn 8 Maan i76ó aan de Heeren Gecommitteerden van Rid derfchap en Steden de Staten dezer Provin t-ie wel heefc gelieven onder eede te beloven Ridderfchap en Steden, mitsgaders de Ouderdanet en Ingezetenen van Overysfel bv hvns Souverai niteitf Vryheden, Rechten en Privilegiën te main t-ineeren , en conferveeren , Zyne Doorlugtigft Hoogheid ook gaarn en met geen minder volviar diaheid zal genegen zyn toe te ftemmen dat he billvk, dienltig en nadig zy, dat, deze Stad by he voórregt van jurisdictie en judicature, ook ove Militairen, in zaken die niet puur Militair zynde gelaten worde. ■ AJ waarom zy ootmoedigst verzoeken en. vei Dat Ü Wel Ed. Hoog Achtb. doof allé gevoeg lvke en bekwame middelen het we! daar heen zal len gelieven te dirigeeren , dat alle Militaire juris dirftie voor zo verre tegen dezes Stads wetten e privilegiën ftryd, alhier in deze Stad moge ophou Zwox,-. LE. Rgq. 'der Burgers vdn ' Zwolle. c c r • 1.  6*86 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. Req. dei Burgery van Zwolle, WEL den; en ten platten Lande dezer Provincie binnen haare palen worde gebragt; als ook dat het Gerechtshof onder de naam van Hooge Krygs'raad eenige tyd beftaan hebbende, met overleg van de gezamentlyke Bondgenoten mag worden afgefchaft. En dat by deze Stad en Provintie een wet worde gearrefteerd, waarby alle Advocaten, Procureurs en andere Ingezetenen worden gelast, om de Militaire perfoonen; in zaken die niet puur Militair zyn, voor geen Hooge of Lage Krygsraad op eenige wyze te adfioneeren of aan te klagen; nog daar toe Requeft, conclufie of eenige andere fchriftuure aan Krygsraden, iCommardanten of Militaire Officieren ;in te ftellen; maar dat, Militairen met Rechtsmiddelen willende aan fpreken, gehouden zullen zyn, zodanige actiën en klagten voor den ordinaris en politiken Rechter, naar dezer Stads en Lands wetten, in te ftellen, cm aldaar fpöedig'regt te ontfangen;' zonder dat eenige aanzoeken zullen hebben te wagten, om tegen hun eigen vry goedvinden zig te compromitteren , en de zaken van hun ordinaris en wettige Rechtbank af te nemen , waar door in het bevorderen van praferentie en in het dadelyk verkrygen van hunne deugdelyke fchuldvorderingen zouden konnen veragterd worden. Dit doende. Ten zelfden dage wierdt door dezelfde Gecommitteerdens aan de Gezwoorene Gemeente dit Verzoekfchrift overgegeven:  JAARBOEKEN, April, 1783. 687 WEL EDELE EN ACHTBARE HEEREN! De Heeren van de Gezworene Gemeente der Stad Zwolle. De ondergetekende Burgeven en Ingezetenen dezer Stad, inwendig getroffen door het wederreetelvk in train houden der Drostendienfren, het feitelyk ontzetten van de Heer Baron van der Capellen tot den Poll uit de Staatsvergadering , de menigvuldige vergeefze verzoeken van dien Heer om regt te erlangen, en door het betwisten van de aloude en wettige form van concluderen ten Landdage , op den 3° September des voriger iaars eerbiedigst verzogt hebbende, dat U we Edele en Achtbare in derzelver vvenge pogmger tot het handhaven en befchermen der wetten et voorregten niet mogten verflaauwen; Hebben met een hartelyk genoegen vernomen dat U Wel Ed. en Achtb. getrouw en met yve in hun bezworen pligt zvn biyven volharden , ei op derzelver herhaalde inftant'en by de Wel Ed Hoog Achtb. Heeren van de Magiftraat dezer sta< dat gewenscht en regtmatig gevolg hebben gehad dat den Heer Baron van der Capellen sot den Poll dien regt Vaderlandlievenden Ridder, tot ee: hoogstgenoegen van zo veele welmenende Inge/e tenen, op den 1 November laatstleden wecer te vergadering van Ridderfchap en Steden toegelate en verfchenen is , en de I )rostendienften by ee allezins wettige Staats Refolutie afgefchaft. Zvagten het derhalvea hunne pügt te zyn,ove de heilzame en loffelyke befluiten var, ü Wel Ec en Achtb. hun waar genoegen, hun goedkeuring hun verpügting en opregtfte dank te betuigen, g£ lyk wy de eer hebben te doen by dezen; Zo als zy ook beden hun Dankadres, met h\ voeging van eenige nodige verzoeken, aan deHe< ren van de Magiltraat prefereren, van het wel zv de vryheid nemen een affchrift hier by te voe 3 Aaa gen Zwolle. Req. der Burgery aan de Gezworene Gemeente. 1 t i > 1 r I 1 r t  688 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. Req. dei Burgery aan de Gezworene Gemeente. gen, waar toe zig gedragen, en het geen zy verzoeken eerbiedigst aan de aandagtige ,en ernftige overweging van U Wel Ed. en Achtb. temogtn " aanbeveelen; Met verder nedrig verzoek. Dat U Wel Edele en Achtbare de gegronde bedenkingen en verzoeken daar by gedaan, gelieven te onderfteunen, en onvermoeid mede te werken tot handhaving van de wettige vryheid der Ingezetenen var.-Overysfel, tot confervatie van de Voorregten van deze Provintie en Steden en Ingezetenen d^rzelve, en tot nafporing en verbetering vau. wezendlyke en nadeelige abuifen en gebreken die bevonden worden ingeflopen te zyn.' De ondergefchrevene vermeenen hier by te moeten voegen, dat volgens Stadregt de Keurnoten, die uit de Gezworene Gemeente worden uitgeloot, jaarlyks met eede moeten verklaren. Dat na haar beste wetenfehap zullen kiezen tot de Regeering dezer Stad jagt Schepenen en agt Raden, eerlyke, bekwame en onbefprokene perfoonen ten meesten dienfte en welweezen van de Stad. Ten gevolge dat dezelve een vrye keure hebben om naar hun beste wetenichap en niet naar het oordeel van een ander te kiezen: zynde hec de keurnoten alleen, en niemand anders, die wegens het doen van de keur voor God en de geheele Burgerye verantwoordelyk zyn. Het welk niet gevoeglyk ovcreengebragt kan worden met de recommandatien, die tot die keuren door tusfehenkomst van de Heeren Drosten of anders gedaan worden. Terwyl het Cara&er of manier van beftaan van de Burgeren dezer Stad, die tot [het Regeeringsempt, volgens dezes Stads wet verkiesbaar zyn, best bekend kan zyn, aan de Leden van de Gezworene Gemeente, die in derzelver midden woocen, en daar mede converfeeren, en die met den eed  JAARBOEKEN, April, 17B3: 689- eed (welk voor geen ydele plegtigheid mag gehouden worden:) moeien beloven, dat zodanige eerlyke en onbefprokene perfoonen zullen kiezen, als zy ten meesten dienfte en welweezen van de Stad zullen oordeeien, en dat zy zulks met zullaten om lief nog leed, angst of vreeze, gitten of gaven, nog om geenerhande oorzakeu. Daar de Heeren Drosten niet met eede verbonden zyn voor de meeste dienst en welvaren van deze Stad te zorgen, maar in tegendeel, hoe kundig, edelmoedig en befcheiden ook zyn, als medeleden van hec Corps der Heeren Edelen, meermalen een daar tegen ftrydend belang hebben aangenomen, en de wettige en voornaamfte Privilegiën van deze Stad en de andere Steden wederiproken, ja daar tegens wel Remonftrantien en Deduftien aan de tydelyke Heeren Stadhouders hebben ingebragt. De Remonftranten zyn egter verre af van iemand hunner tegenwoordige Regenten te verdenken, als of die de belangens van deze Stad aar die van de Ridderlchap zouden zoeken op te of feren , maar begrypen teffens, dat een bewyi van gunfte altoos verpligtinge maakt, en dat eer gevoelig en edelmoedig hart nooit kan nalatëi voor genotene weldaden dankbaar te zyn. Dat, fchoon het nimmer in een Regtfchapci Regent vallen kan zig aan pligtverzuim fchuldi; te maken, zulks nogtans niet belet, dat iemand die beide pligt en erkentenis zoekt in 't oog t. houden, in gewigtige omftandigheden minder ii ftaat is om zig met die rondborftigheid te uiten als het belang van ftad en ftaat menigmaal ver eischt. , Des alle welmenende Ingezetenen reden genoe hebben om te wenfehen, dat zoortgelyke belerr tnering, hoe gering ook, geheel en voor altoc mogen worden uit de weg geruimt. Waarom de Supplianteu dan vertrouwen e eerbiedigst verzoeken, Aaa a < ZwoxLi. Req. der Burgery tan da Gezworene Gemeente. t 1 9 1 t y r> S n J  ó,o NIEUWE NEDERLANDSCHE Zwolle. Req, der Burgery aan de Gezworene Ge. meente. U Wel Ed. en Achtb. zullen in navolging van de eenparige Refolutie van de Gezworene Gemeente der Stad Deventer, wel insgelyks gelieven góéd te vinden, dat alhier hen verder geen recommandatien fna de Burgemeefteren en Gemeensmannen plaatfen zullen worden aangenomen. 't Welk doende. Nog vervoegden zich ten zelfden tyde dezelfde Burgery tot Jonkheer A. IV. van Pallandt , Meer tot Zuythem, Landdrost van Ysfelmuyde, by het volgend gefchrift: HOOG WELGEBOREN GESTRENGE HEER! "TVar ieder fchtildig is regt en geregtigheid voor te ftaan, en tegen de verkorting derzei ve te yveren, en van het g"en hy daar iri doet en verzuimt , de verantwoording aan een Opperde Regtvaardigheid niet ontgaan kan, zo hebben de ondergetekende niet orverfchilïig konnen berusten, in het geen 'er dc Urostentiienften, voorts omtrent de hoogstlofftlyke pogingen door den Heer Br.ron van der Capellen tot den Poll deswegens in 't werk gefteld, is voorgevallen, en by die gelegerdheid over het ftemregt der Steden ter Staatsvergadering gefustineerd is: zakerj van welker uitflag' de befcherming of verlating van de Vryheid d 693 Heer Willem Hendrik van Niemverkerke den Eg afgelegd, als aangeftelde Vice-Conful yan den Staat van 't Ryk van Marokko; .en zulks in plaatfe van den Heer Mr. Dirk van der Pant. Schoohhovbn. Den 14 April overleed .alhier na een Bedlegering van 14 dagen, ra «jen Suderdom van 35 jarenfde Heer Mr. Marcellus Johannes vanHorbag, Elefteur, Raad ra de Vroedichap en Oud Schepen dezer Stad. Hoorn. Den 18 April, den gewoonen dag der verandering van Regeering, zyn tot burgemeefters verkoren de Heeren Mr. J a n U«r b- T i aan van de blocqu e ry , tOt voorzittend 3 de Heer Mr. Joan van Bredehoff, vrybeer van Oosthuyfen, de Heer Mr. Joan Uo. keel de Madreonault en de Heer J an JAEi!am. Den zelfden 18 April to1 Bureemeefters verkoren, de Heeren Mr. uer.kit Jacob LAicr.man, Pieter Pont: Vincent van der Ley en Mr. Jodoki's Broek, en door Zyne Doorl-! Hoogheid der Heer Prins Erfftadhouder uit eene overgeleverde JNominatie, tot Scheepenen verkoren, de Hecrer Willem de Gelder, Mr. Jan Leoninus, Pieter Hos, Tansz., Cornelis Rottentot , Claas Kerk, Wouta Pieter Wyngaard, Mr. Pieter Boot,m uit dezelve tot Scheepenen-Commisfarisfen aangeiteld , de Heeren Willem de Gelder, Mr. Jan Leoninus ei Pieter Bost Jansz. Pürmerende. Uit eene overgeleverdeN0 minatie zyn, door Zyne Doorl. Hoogheid dei Heer Prins Erfftadhouder, voor den aanftaandei jare verkoren , tot Burgemeefteren de Heerei Hermanos Tamboer, Jan Peert, Mr Laurens Peereboom en Mr. Corneli van Neck; tot Scheepenen de Heeren Alber Louwen, Berend Suidema, Syvert van der Burgh Mr. Jan van Goor Hinlopen, Hendrik van Slype Jacë Muller en Jan Breek: en tot Schepenen Veuan- der. in'-; ondek DS HO(J gb en lage Amte- naars . EiSZ. 1 l 1 1 I f 1 »  6n NIEUWE" NEDERL. JAARB. April. Veranderingonder de hooge en lage Amie- HAARS, ENZ. Commisfarisfen van des Gemeene Lands Middelen aangefteld, de Heeren Syvert van der Burgh, Mr- Jan van Goor Hinlopen en Jan Breek. Middelburg. Den ij April is alhier, na eene fchiéfyk overvallende en tiand over hand toenemende ziekte, in den ouderdom van 49 jaren, 6 maanden en 9 dagen overleden, den Heer Mr. Johan Gulieimtts Schorer , Gecommitteerde Raad en Raad ter Admiraliceit in Zeeland wegens deze Stad Middelburg. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHELDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 58 April. Rotterdam den 28 April. by de Z. Zak^ Tarw Oude Zeeuwf. 26 a 29 fi Nieuwe dito 17 823 g Rogge Oude. 155a16 fi Nieuwe 12j ai4 fi by 't Laft. j50ebwyt Op I54 f§ a2f) ■ <£ dito, zonder wigt 24 825 ^ Gerst Winter 33! a 25510e by 't Lalt, Haver Vrief. Brouw 19 a 25 —— Gron. dito 15 a 17 ^ Zeeuw en Inl. 11 a 16 ,£ Paerdeboonen. 26 a 30 by den Steen. Vlas Allerbeft 42 a 50 ft. Beft 34 a 45 ft. ——— Middelfoort 3© a 33 ft. —- Gemeen 26 a 29 ft. —— Allergemeenst ïo a 25 ft.