NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIE VOORGEVALLEN ZïN IH Dl VEREENIGDE PROVINCIËN, D S GENERALITEITS LANDEN, EN DB VOLKPLANTINGEN van den STAAT. NEGENTIENDE DEELS EERSTE STUIC. MD C Cl X X I I T, Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGH. Te AMSTELDAM, By J. van der BÜRGH en ZOON.   NIEUWE NEDERLANDS CHE JAARBOEKEN, Jan u a r y. MDCCLXXXIV. Lyst der Geborenen of Gedoopten, Getrouw* . de Paren, en Overledenen, in 't afgelopen jaar 1783. in eeaige Steden en Plaatfen der Fereenigde Nederlanden. Zütphenj Zie hier nevens wederom een naauwkeurige Lyst van geborenen, gehuwden, overledenen, en der laatstgenoemde ziektens, ouderdom, beroep, enz. Haarlem, Het getal der geboren Kin- Haarderen in deze Stad in het voorleden jaar 1783 lem. is geweest, als volgt: Zoonen. Dochters. January, 31 ai February, 27 V - 2£ Maart, £4 25 April, 29 29 Mai, 30 35 Juny, 38 19 Juiy, 2 .- -— op het Raadhuis 27 122 paren. — Overleden, . .. . 561 t afgelopen jaar 1783 van de Puye van het Stadhuis dezer Stede afgekondigd t235 paren™ welken er 765 paren op het Stïdhuis zyn getrouwd. In de Gereformeerde Kerken dezer Stad zyn afgekondigd geworden 1898 en in de Lutherfche Gemeente zyn getrouwd 365 paren. ö Ul*vvu| therfc^S '° de,Gerefo™eerde en Lutnericne Kerken gedoopt 2576 jongens en 2365 meisjes waaronder begrepen zyn 60 paren Tweelingen en 6 bejaard? perfone? •Dus de gedoopte allen te zamen 494! Kin" R 0 T- iDec. |PerC a6 i 584  JAARBOEKEN, Januarj, 1784. 7 Rotterdam. Van den 1 January tot Rot!' den 31 December 1783 zyn in deze Stad overleden: Mans. Vrouuo. Kinder, te [amen<-m January 3a 48 , 56 136 Febr. 37 4a 25 104 Maart 41 42 49 I3a April 49 33 S9 I2i Mey 33 33 46 Ila Juny 40 55 36 13? July 21 32 43 96 August. 37 49 44 I3° Sept. 42 43 58 143 Ocïober 34 47 100 181 Nov. 44 62 145 25r Decemb. 43 63 154 260 453 549 795 W? Ouderdom der Geftorvenen. - beneden het jaar . . . 36? Van 1 tot 5 . . . - 375 — 5—10 . . . • 3» — 10-15 • > • — 15—20 . . . «14 — 20-25 . . • -35 -25—3° • • • '43_ 30 - 35 • • • • 60 ,„35-40 . . . • 59 -40—45 • > ■ • 6? — 45 - 5o . . . .53 A 4 ï?e'  Rot. terdam. « NIEUWE NEDERLANDSCHE - 55 ~ 60 . . . £7 - 60 - 65 . . . ' 65 - 6-5 - 70 . . . tfa - 7o - 75 - • . 89 , - 75 - 80 . . . 6l - 80 - 85 . . . ?6 - 85 ~ 00 ... . ' -90-95 • . 7 - 95 - 100 . . . 1 Perfonen van welken de jaren niet opgegeven . . , I24 In het afgelopen jaar zyn in de Nederduitfche , Franfche, Engelfche en Schotfche Gereformeerde, als mede in deLutherfche, Remonftrantfche en Roomfche Gemeentens dezer Stad, gedoopt 918 Zoons 874 Dochters te famen 1792 Kinderen. Onder deze Gedoopten zyn 17 paren Tweelingen. Wyders zyn binnen deze Stad in Ondertrouw opgenomen 676 paren. Schiedam. In het afgelopen jaar zyn alhier geftorven en begraven 149 Oude en *S4 jonge Lieden, te famen uitmakende een getal van 283 perfonen, waar onder 2 van buiten en 3 verongelukte, en dus 57 meerder dan in hét jaar 1782. De geborene daar tegen zyn geweest 295 levende Kinders en 15 dooden, te famen 310. In de Hervormde Kerk  JAARBOEKEN, January, 1784.- 9 Kerk gedoopt 169, te weeten 86 Zoons en 83. Dochters. In de Walfche Kerk gedoopt 1 Dochter. By de Lutherfche 6, 2 Zoons en 4 Dogters. In de beide Roomfche Kerken gedoopt 99, namelyk 57 Zoons en 42 Dogters. Ook zyn in de Nederduitfche Kerk getrouwd 60 paren; aan huis 1 paar en inde Walfche Kerk 1 paar, op het Stadhuis getrouwd 21 paren, zynde van denRoomfchen Godsdienst: te zamen 83 paren. Brielle. In bet afgelopen jaar 1783 zyn alhier geftorven 185 Menichen, en wel 101 uit den Burgerlyken, en 84 uit denMilitairen ftand, terwyl onder voornoemde 185 zich 54 Kinderen, alle beneden de 3 jaren, bevonden , en dus 39 minder als in het vorige jaar 1782, wanneer er 224 geftorven waren: waar tegen alhier geboren zyn 187 Kinderen, 97 van het minnclyk en 90 van het vrouwelyke geflagt, van welke 10 dood geboren zyn; in de publieke Kerken zyn 46 paren getrouwd en 2 paren op het Stadhuis. Maassluis. In het gepasfeerde jaai 1783 zyn alhier geboren 164Kinderen, waar onder 4 paren Tweelingen , en overleden 151 perfonen, waar van 9 boven de 80 jaren ; zynde dus 4 minder geboren en 4c minder overleden dan in het jaar 1782. Oostzaandam. In 't jaar 1783 zyn alhier geboren 94 Zoonen, 96 Dogters. waaronder 2doodgeborene, en5 paren twee- lin- Schiedam..  0OSTZAA\- aren der Overleedenen. ^ haeepen en Handwerken der Overledenen. Agoptexia Beroete ■ '_!~| ! — '-—' ' - -'—!- I H '-— ' lP I I f'| ï |!^'| |!f I I f | | S. 1 I ||1 I 7 Asthma Bez. o_> dè" Borst • jt • j ;~ ~ — ~ I (.__ I '_. I ij a ? ^ |' ™ ? <§ 5' | = \4 Hf ï i y § | «f |. __,.,§ |"| I g £ Atrophia tabes Ühtêerin"g 3 ~7 ~3 ~ 1 ~"j 1 j 1 _J _| _.___!____ _x i 35. » ? |.1 o | ! B' " ? | ^ C " f ' _| ^ Cancer^nkêr __ __ ~*|__l i~!~!~ _i i _l_ _ _ _ _ I...J. ; ■' f ■ f ° ! ^ ? _d i I ? I C^vuïfo Swip"e7" jt-s j-._h ~ . „ L|_! ! Ll. __j - Beroepen. ' i , | ' Dentitio Tandinge ^ ^ Jt | | | j j ~- —! — j — _ J — — — — ■—' — _| ! —— A7b7ïdê7~KÏïegt—' — 1 •— ~ — " 1 "41 1 2 "T-i "7 j * Dyfenteria~Perio"oV ~ _ j~|lC H ;51 \l ' -UI- - 4- - -~ - - - ~L &_^^—^ ~ " '7 _ ~ j~ ~ ~ __|^ J ~ \ ~ jij. W Febr bil. putr. galen rotkoorts | IJ 1 | 3 J* __;___! J_ ___ I I : _ J_J Brouwë7 " —'— ~ |~] j — j — ~ — — _ _ j ^ V Rhenmat Zinkingkoorts I _j _j . _j | !_ 1 J_ __ '__[ _| ___ ' i_ Chïrurgyn_~ ~ j . j j' —" ~ ~~ ) 4_ —l^^r^it7e7r7sZmT ~ ~ __i 1 j __| l__ _ _!__;_'_!_u --_!-L. - i -- i5r7"k;7.: '~~ ~ ~ ^|~ ~ "~| ~ ! a ;Hydr. aicit. anaf Waterzugt ___| !_ Jt i U |_ _j_ j J .__;!. J _ J. _ _l _. j __, DrljeT ~ _i"7 """^"I _Z _ _ I _ ~ z Z t j 6 I l^iro.^ect. l_o_t_waU_r „I _|_ _| j_ Mj_i _ i __i j j ^ _Ï__Z_E_E I 1 Z " 1 - - - - I ~'-P-- - Q- '-L Haemoptoë Bloedfpuwing I !___.! |_ !.— |_j —1 __ _ jj —— Karman. 1 ' __ _j_!_ '[ \ __ | —— ifchuri» opftopp. vaupis i—! _ —.!_!_|___:_.!_! __—L_ 1 &n_ke7 ~"ï~=_ ZZZ_ZC .'iZZZ ZZCZ Z Z Z- -~ l^bil^VIa^n _>!_ _!_ _ _ ! _ _ _ __ __ _ _! _j r-"". ' &öö_a___'w"mkeïïër7 ~ "~ ~ ~\~\ > _U _ _I ^ - _ Z - _ _ 2 'Ji _' 1 I ™L fjVlorh. peétor. Borstkwaïe _ _ _1_ _L _ _ ;—.' _ _ „ --)— — -! I —- Koperfügël ~ ' j i |_! 1 1 : ] M „__' MoVI^bltTjïalftj Dood |_ __i _. u| - _ 3— -\- —j - — — , Kuiper! *~ ^Z~ ZC !— - Z|_ ! . z _i-!_ z — Z z j: ■ * - :fhüf. Pulmon-_LongteMing_ ._!_•_'_ . ._■— — —! — • — —'— \ — \ ~|— — j! • xëërtönwer^"1" ' *" _| _i | |__ ± J I J _ _ __L pTêlrrpëril'ii.J^ong Zydweè » ___! |_ * _ _' — I—' — — \J j—|—~|—'-|—' - j j — J- _top«fgiéieï. Lydekker. _j— J _J _;„ S —i— — — -— ■ VermoordZ [ j__'_;_' ï_i„'-- —! —|—!—i_|_ ~^""!""; —j jj 7" MeTdeX"Nl_iftcrs! *~ __!_|J. j i _ -!_ ,JL _i_J_ „! l' I ignoti .niet aacgegcve n 3|_i|J __j _j_3 J„|^| —|—;-j -jj' - '~ !~'i"^7;i 7_"ö^1 '"ï ' i ^ MolenaaT" ! J- _| _ __j_ _ _j— __ __j _i. Paruikemaker. .. j__|_ I I -!_ — — — _ —l-i _ _ I j _ _-|_|_. . —— 1 ______II ZZ1ZZZ 3-U-U-'-— - -1- - - - - - - - De voornaamfte Ziektens, nevens derzelver invallende tyd. __________ L 1 -U-j-i - - -j - -p - - - I ^ , Schoenmaker |_j; i __ _|— ■ j— . '— — 1 ' — ' 1 1 — " , ■ „ , hchoouneefter. I i i 1 I <__ _ !— . _ —! } l 1- I Maanden. Jan. Febr. Maart, April j Mei, Juny July. At-g. Septemb.' Oftober. i Novemb. D^emb. .Total, ___■ IC 2^1"-J-]-- - L| U- _! _'_ - -| jltrophia Tabes" ___ _3_ _5 1T J 4 3 f_____ 1 * \ T | ~~ ! .Mudeerende lj_ i_ j_ __ __M _ _' —!_'_ _ _ _ . __ _J- I jr^dTa"r^zz j_ _i — ^_ _! j—3——j—\ ^ wo^n^\vevcr:— ~ ~ z z z zjz zz z'ztz z z z|Z zjz Z z zc Z| zz I FebM biiiofaputr^ (___ _J_ J_ ___ 1 ___i ?- I— j ___: OnbekendT _ J3 _|_4 J | J)__ __}___ _| '11 JZ- I H^ropTafcit". anaf. i_ ____ l ______ | | —2— ' ? ' -_- ^^J^jü : » r5 ' " i'ao|-» » i 3 'a ta ..... ,g_j_i io 5! 6 4l._LZi ^ ; ?^ MorbiiH. _J ! —-—j , , —■— —'— Ouderdom der Overledenen. I Morbi pectoris' a i 3 2 J —— -___ _— ~ ]aaren | Zooi s ^Tiü^terT 1 VryersTT~Vl^m~t"~5finsT~| Vrouwen. | Weduwnaars. | Weduwen. | ] Total- i^~^r~ _____ j ___ j |j I——, —- i -7 . i i' \p ;—-_--}— L—— ~; " \\-^~ Pleuritesperipneum. l 1 . —~—— — ~ j 2 | V 1 6 J 1 - I —J . i ! U—Li; — ~ " p^~l—»—~ i I ! j 1 ] L1—^ i 2~~"|L~. 1 1 ^.ziiczirczziii 1 i'. "4' "_.o_.i 4- T~ 1 l l z^ -! -1 ' 1 U-^ I 1770. Geboren 200 Getrouwt 81 Over!edenÏ284 ■ ____J I 3 ! I J i- . j rj—— ■ _<&. 282 71 255 20 I | I 2 | 3 I ! i 1 II 5,- 1 1781. 257 77 335- l- | ~rp | 8 | , ]_______ I I ! lljl ï^: zzr n\ —" 54 znz g| ___z_i C ' ~' C_3 ^ \ ' i » ll-l, ■ 17S4. a»3 71 — tt i L~ 1 —r~ - \ ""Vit 4 1 1 j i"C'~ 45 1 I I 1 I _| 5__ I 2 j I 2 .1 i IT . , 50_l" l_ I l_J_ I 1 1 4 i a | » | j 1 . j 55 1 \^ j "1 _Z4~7TCII^r-l l 1 i 2 iT 8 6o_J l_A_l___A, l_ 4 1 _j__ 1 1 1 » I I i9 65 1 | __t 1 | 1 | 1 1 _7_ I * 1 2 j 1 -3 _J?o_ |_ \ - 1 8 -r-~ P$ 7~T i . ' i 3 1 6 H_2_, 75 "1 :i t 1 i 1 ___________] . 3 * 1 3 11 9__ 1 80" I I I 1 j 'I J 4 i s I 5 lli-; ' 85~nTZZ7jT___l I' 1 ~~~\ 1 Z 1 ï 1 5 ______ 1 1 7 ■ _9o_i _l r 1 __i_____ir: i t .n °_ i _95__! 1 1 1 " 1 1 j 3 1 ' 11 r f "sy i •~1i^~~"^'iZZZZri7~^. 1 r'T—-C1 y 1 1 n r- * „ ■ Total. | 3,2 J _,8 1 18 1 25 1 3o I 37 I 15 I 33 I I 2[8-   JAARBOEKEN, January, 1784. \% GELDERLAND. Z u t p h e n, Op den Landdag, ih December laatflleden gehouden , (temden de Staten dezer Provincie by een befluit van den 11 December, in de voortduring van de kleine verhoging der betalinge en foldye van fubalterne Officieren en Soldaten , voor eenigen van het Krygsvolk van den Haat. voor zes maanden , zullende aanvangen met den eerlten January -784-. Dog Hooggem. Heeren Staten hebben, in navolging van de Staten van Utrecht en Fries* land, hunne toeitemming geweigerd aan de vergoeding der fchadens van de belanghebbende in liet fcliip St. Geörgé, door deEngelfchen genöomen. Zie N. Ned"- Jaarb. 17^3. bl. 1775 en volgg. Oog Moogstdezelven hebben toegeltemd in de betaling der Renten, op de fubfidien der Barrieren opgenomen, gedurende de ja* ren 1784 en 1785. Een aantal van ruim 170 Burgers yah Zutphen hadt ook aan de Staten van Gelderland een verzoekichrift ingeleverd,daar toe (trekkende, dat geen der gewone Leden, die namens deze Provincie ter vergadering der Alge • meene Staten zyn afgezonden, maar liever een byzonder, kundig en den volke aangenaam Perfoon uit het midden der vergaderinge van Hun Ed. Mogende, mogt benoemd worden om J> rae- Zuf~ PHENn  16 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZüTPHtH. Reg. we gens eet Gecomm nopens dt togtnam Brest. mede te onderzoeken de oorzaken van het mislukken van de bevolene togt naar Brest. Dit fmeekfchrift luidt aldus: EDELE MOGENDE HEEREN! /Tleeven zeer onderdaanig en eerbiedig te kennen, ^J de ondergetekende Burgers en Ingezeetenen der St3dZutphen, hoe dat zy met, en beneven alle weldenke-nde Vaderland-lievende Inwoonders van \ geheel Nederland, fteeds hunnen aandagt gevestigd hebben gehouden op de al.'efints wonderlyke \ en gebleekene verkeerde directie, en al wat dienen , koD, om eenen vyand, d;e bet zoo klaarblykelyk op onzen geheelen ondergang toeleide, afbreuk te doen en te beltrydea, waartoe dagelvks de gunitige gelegendheden zoo fchandelyk zyn verruimt geworden , op eene wyze , dat geen recht geaart Nederlander , ten deezen opzigten, onverfchillig lieeft kunnen blyven ; maar in tegendeel zig verpligt rekend, om by aanhoudentheid vierig te hegeeren, dat eens zal komen te blyken , door welke oorzaaken hec is toegt komen , dat te gelyk het nutteloos verfpiilen van zo veel miljoenen fchats, door de Burgertn en Ingezeetenen van$ederlard opgebragt, een afgematte vyand niet alleen niet na behoren is aangevallen , maar zelfs zoo zigtbaar door den verdetrlykften toeleg, die immer een Volk te beurt viel, is in de hand gewerkt geworden. — De Supplianten achten bet onnodig, om hier over UEd. Mogende met een verder detail optebouden, aboo de uitkomst maar al te veel bevestigt, tot welk een laagte Nederland gezonken is, en waardoor voorzeker de gewisfe ondergang van de waardigheid, luister en welvaart van die voortyds gelukkigen geëerbiedigt Volkonvermydelyk wordt, zco niet zonder langer uitftel een begin worde gemaakt om aan de begeerte en het verlangen der Natie te voldoen, dat de geheime dryfveeren , die de inwendige vyanden des Vaderlands, zy  JAARBOEKEN, January, 17P4. 17 zy zyn wie ?y zyn, tot verydeling derbestevoorneemens, om eenen met regt gehaaten vyand allen afbreuk te doen, zoo door UEd, Mog., als docr de andere Leeden van het Bondgenootschap werkftellig gemaakt, fpoedig mogen worden ontdekt, en des fchuldigen gettraft, zonder aanzien van perfooncn, als fnoode verraaders van hun Vaderland. Dat, zoo als UEd. Mog. overvloedig bewust is, het mislukke der door de Hooge Bondgenooten reeds vastgeflelde expeditie naar Brest een der by de Natie meest verdagte evenementen geweest is, en waarover zy tot heeden te vergeefs, op een zedert lang beloofd ftreng onderzoek blvft ftaroogen; de Supplianten evenwel met alle Inwoonders v^n Nederland, zig verblyden, ontwaar te zyn geworden, dnt, ingevolge het gedane voorliet der Ueeren Staten van Holland, alle de Leeden van't Bond^enootfchap zig bereiden, om op eene meest gepaste wyze uaar den aart der zaake, tot een onpirtydig onderzoek, beoordeelingen (trafoeffening, wegens den hoon, UEd. Mogende en dé Staaten der andere Provintien, met het viüpenderen van Derzelver gezag, door die disobedientieaanaedaan , zonder tydverzuim over te gaan, opeene^Wyze, welke in conformiteit van het aangetogene voorftel, niet dan voljoende aan alle vvaare "Nederlanders moet zyn. - Doch, Ed. Mog. Heeren! alzoohec aan de Supplianten is voorgekomen, dat het van hst grootIte aanbelang en de uitertte noodzakelykhcid is, dat uit de refpective Provint.en mo»en worden benoemd bekwame Portonnen. yyerige Voorftmdersder waare belangens van het lieve Vaderland, tot het onderzoek der onrzake van de gezegde mislukte expeditje naar Brest, zoo als zy vernomen hebben, dat by zommi,;e Provintien reedsgefchied is, en waaromtrent zy mee/ie van UEd Mog.niet dan Vaderland liever.de gevoelens (n hunue harten koesteren. l£n hoe z er zy Suppi.anten nimmer UEd. Mog wyze beraadflagiDgeri zullen voor uitloc pen , zoo kunn<-n ?y evenwel minne bekommering en vreze niet ontvein en, dat formyds door B 2 een Zut- phen. Req. wegens een Gecommm nopens de togtnaar Brest,  iB NIEUWE NËDERLaNDSCHÉ .zótÏIÏEN. Req. wegens een Gecomm. nopens de iogt naar Breit. 'i i ! I i 1 I i eén famenloop van invloeien, de wyze van b'j-nóe-1 ming tot zoodaanig eeiie notabele Commisfie wél op een manier, die de Natie niet kan of zal bevallen , zou kunnen gefebieden: en deeze dsr Supplianten bekommering wo d des te groteren gegronder, afzoo zy van ter zyden,echter naar waarheid, zyn geinformeert geworden, dat de inclinatie vaa een veel vermogend Ojiartier deczci Frovintiedaar heeu is tendeerende ,-om de verkiezing van een Commisfaris tot gezegde onderzoek aan de Ordinaris Gecommitteerden ter Generaliteit cA'er telaaten. — De Supplianten zouden byzoodanig^een onverhoopt befluit, hunne bevreemding en bewondering niet kunnen inhouden, alzo zy verineenen beregtigd erï bevoegd te zyn om genoeg bekende redenen, de Ordinarrs Gecommitteerdens'voorfchreeven, als ongtfehikt en ongepaste te confidereeren; zonder zig Dver deze zaak verder uit te laten. Dus zy Suppüan:en met vorigen eerbied zig in de noodzakelykheid bebinden zig tot UEd. Mogenden te wenden f met jotmoedige beede, aangezien de aangelee^endheid en iet groot gewige der zaake, dat het UEd Mog. noge behagen, om een Lid uit het midden Uwer Edel Mogende Vergadering, die de Natie doorbeende pogingen, tot bevordering van Destelfs belangen , aangenaam is, tc veikiezen, tot het mede onlerzoek van een zaak van zu!k een aanbelang, alzo van den uitflag van dien zal afhangen, of U Ed. Mog. ;n andere Hooge Bondgerooten, orders en beveeen, door derzei ver, Hoogere en mindere Dienaren voortaan zullen agtervolgt worJen, fjjD nïe^ ;n waardoor nog by tyds een exempel z.1 kunnen gorden daargefteld, dat niemand ongeftraft een veldoenend en gelukkig Vaderland zal mogen verigten en verrraden. - De Supplianten vertrouwen , lat UEd. Mog., als Vaders des Vaderlands ,hunien yver in navolging van naburige Meede-Burgers, voor de dierbaarlie bel'angens van een gelieft kadert md , uit een guaftig oogpunt zullen befchouwen, en den Supplianten, oveieenkomftig de wénsch ^n^anscn Nederland, meteeoe voldoende dispoïcie gelieven, te begun-ftigen. Dog  | AAR BOEK EN, January, 17Z1. 19 Dog de Staten oordeelden, dat dit Veraoekfchrift geen gefchikt onderwerp van Hoogstderzelver raadplegingen konde zyn, en hebben dus het zelve weder doen uitgeven. VVy hebben ook hier voren in onze Jaarboeken van 1783 bi. 1666 en vólgg. geIproken van een geheim befluit, op den 2 September 1783 door de Regeering dezer Stad genomen , en deszelfs gevolgen vermeld. Tegen dit befluit hebben ook nog 380 Burgers een verzoekfehrift aan de Gezworene Gemeente ingeleverd. Waarop de Gezworene Gemeenre den 13 December laatstleden dit befluit nam : De Gecommitteerctens van dit Collegie ; ingevolge refolutie Comnvsforiaal van den 12 dezer, ge.ëxamineert hebbende de Kequeste, door de Gecomraitteerdens uit de Burgery aan Hetzelve op bovengemelde datum overgegeven, en door peer dan 380 getekent, hebben ingebragt het na. volgende Rapport'. — Dat Hun na attente examinuie van het aangetogen Adres der Burgery , voor gekomen was, best te zyn, hetzelve pro uijacet aan den Wel 'Ed. Groot Achtb. Magiitraat over te geven, en daarby teffens te declarer n, dac voor eerst in 't generaal Hun Eerzamen nietsmet meer genoegen zien zouden, dan dat eens eindeïyk aan de billyke doleance der Burgery door Hun Wel Ed. Gnoe Achtb. een gunftig oor verleent wierde, en dat ten dien ejjridè Hun Wel Ed. Groot Acht. als nog, hoe eerder hoe liever, met het Collegie in conferentie traden, om de gegrondheid of ongegrondheid van der Burgeren begeertens te onderzoeken. — En ten tweeden fpeciaal met re« Jatie tot dit laatfte Adres, en de daarby vooiko. B 3 menil? ZUT . ?HEN.  Zot- phen. Befl. v&n G. Ge meente nopens de fecrete Refo/. i I i 1 i ] ] i < « J i l ao NIEUWE NEDERLANDSCHE mende lsjagten over zekere fecrere refolucie, op den 2 September jongstleden by de Magittraat genomen. Dat het misnoegen der Burgeiy over het empioy der militaire magt tot rtuiünge van fedi^ieufe bewegingen, zoo die onvcrhooptelyk binnen deeze Mads muuren mogten voorvallen, met voor byjgaan der geëtabüsfeerde Burger. MikiV, Hun Eerfame allefints billyk en gegrond voorkomt. Dat Hun Eerfaame overzulks op de kragtd idigfte wyze dienden te appuyeeren het ver/oek tot intrekking van alzulke refolutien, als mede tot het amplccte. ren der propofuie van den Heer van der Qappelhtoi Kysjelt , tot het behdorlyk wapenen van dtezer stads Burger Compagr.en, en het oeffenen van lezelve, in den Raad gedaan met nadrukkelyken landrang, dat Hun Ed. Groot Achtb. dog eens met ter zydeltelhng van deeze of geene reflecben ten apzigte van tuulatures of dergelyke, zig geliefden :e bepa en tot het wezen van de zaak, te weeten , riet welwezen van deeze Stad en goede Bur«cry, :n de zoo hoognodige eendragt en harmonr tusIchen Overheden en L gezeten. Dat Hun Ecrz. net reden bedugt zyn, dat het herifel van dien 3oor«een onverhoopte disgraticufe ref)lutie op het neergcmelde Adres. hoe langer hoe minder te .'oorzien is, cn dat integendeel de bedaartheid en >e_aadigtheid der Burgers, gepaart met een decen:e ftandvastigheid en cordaatheid, door welke zy >y continuatie tonen gerefoIvee;t te zyn, bv hunie eisfchen en begeertens te perfisteeren, Hu1 ierz. een billyke hoope geeft, aat die eendragt en ïarmome zeer ligt zal te herftellen zyn , wanjeer Hun Edele Groot Achtbaare provifionee!, loor het inwilligen van het zoo regtmatig en /aderlandfch verzoek tot een algemeene wapen(effening, en het beramen van de beste en gefchikte maatregelen, ter volvoering van dit werk, vaarnaa deganfche Burgery, in navolging vangeoegzaam al'e Inwoonders van dit vrye Gemeeneiest, zoo zeer rykhalst, eenigermaaten toonenniec alle  JAARBOEKEN, Janutwy, 1784. 21 alle de verzoeken, door de requestrerende Burgery gedaan, te willen van de hand wyzen, in welk denkbeeld dezelve anderzints zeer ügtelyk zoude kunnen vermoeden , te meer dewyl 'er niets met mogelykheid , door Hunne Edele Groot Achtbaare kan worden beraamt , om het wantrouwen tusfchen de Mngiftraat en de Bur-1 gers aan te blaazen dan alzulke refolutien , waardoor Hun Ed. Groot Achtb. fcheinen te vreezen 1 voor eenigerhande fediden of oproer aan de zyde der laatften, welken na de gedagten van Hun Eerzaame geenzints te voorzien zyn, en tot welkers demping, zoo ze al mogten gebeuren, de Burger Compagnien iudispenfabel zyn ingerigt. — Waarop en over gedelibereerd, is goedgevonden het geprojecteerde Rapport, door de Gecommitterdens geformeerd, in een refolutie van dit Collegie te converteren- En is verdaan, dat van dt gerefolveerde by extract aan den Wel Ed Groot Achtb. M-giftraat dezer Stad, zal worden kennisgegeven. ( Onder ftond ) Pro vero Extracts. C was getekend) H. J. van CAMPEN, Scriba, Verders is nopens dat geheim befluit van den 2. September 1783 nog by de meerderheid der Regeering, den 16 December 1783 beraamd: , B 4 Zot- phen» . Be/1, vin G. Gein. topens liefeer. R.efolU' 'ie.  22 NIEUWE NEDERLANDSCHE £HEN, Jlefl. dei. Regeer. 71 opens dt fecr.Ref. yan 1 Septemb. Extraft uit het Memorien-ep, Refoltttiea - boek der Stad Zutphesi. Martis den 16 December 1783. Dy refumtie gedeHbereerr.zvnd.e-op het gecommuWmceerde van den Heer P^asfideerentfe van den y. dezes ma«inds , dat de Propofitien, Advyfen en Protdlen van de Heer.en VerÜeege , De Rode van, Heeckere», en van der Capellen 101 RyJ/è/t, refpecti. velyk in dads 4 October,- voorts 4. èu 19. November dezes jaars , ten fine van Regiftrature overgegeven, en in 'tSecrete Refohicienboek gejnfereercV alle hoofd/aaklyk tot des Magiltraats t'ecrete Rcló' lutie van den 2. September daar te voren relatief'* door den druk waartn gemeen gemaakt, en opentlyk verkogt wierden. Is, na gehuudene deliberatie, en irj aanmerkim* genomen zynde, dat de fecreteife dier Refolutlo reets op voorgm: y. dezer, om daar by aangevoerde redenen m opgeheven, en dat voorts door do saangetogene gedrukte (tukken die .C-crete Relblutie in een licht gephatft word, geheel tegeijttrydig aan het waare oogmerk, en den wezendlykcn inhoud derzelve; overïülks, enom tevensdegoede Burgery van de echte gefchapenbeid der zaken %ë overtuigen, goedgevonden, cnyeritaan , dat de meergemelde fecreteRefolutie van Stads wege door den druk gemeen gemaakt, en by deeze gelegenheid tegelyk, tot zoo veel noodige refutatie en bejegening der vooraangehaalde gedrukte Propofi. tien, en Advyfen, zal «.orden gepremitteeft; Dat Hun Edele en Achtb: met de uitterfle verwondering zyn aangedaan, dat de vooraangetoogfie flukken , \.i het fecreete Reiolutien - boek dezer gtad j^eïnfereert, foor den druk zyn gemeen gg. maak , eo opcnt'yk , binnen 'deze 5tad verkocht worden. „ Pat Hun Edele en Achtb: ten einde geen prajti- dicia  JAARBOEKEN, Jamury, 1784. 23 ójp;c aan den loop der juftitie toe te brengen ,zich over het openbaar maken dier Secrete (tukken niet zuilen uitlaten; Maar zi_; egter niet kunnen onthouden , em , tot onderricht van de goede Burgery deztr Stad, en der onpartydige waereid, aan te merk n : Dat, gelyk overbekend i?, zedert eenigen tyd verregaande beweegingen in deze goede en ander zlnts zoo dille itad , verwekt zynde, kwaadwil 1'ige, en muitzieke geeden zig niet ontzien hebben, om van tyd tot tyd allerhande infaame lasterichriften en pasquillen onder 't volk te vetfpreiden, waar by de Regeering niet llechs op het vcrfoeilykfte wierd gehoond; m. ar ook niets minder dan moord en doodfl tg gedreigd en aargeraden. Dat , daar althans zommige dier gefchriften maar alte veel invloed fchetnen temaken op voor ingenomene gemoederen , de voorzichtigheid mitsdien van zelve gebood, orndaaromtrend oplettende tc zyn, en in tyds maatregelen te neemen ter beveiliging der Regeering en Burgery, in cas hier door een onverhoopt tumult ontftaeq mogte.' Dat dit, en andere daar by komende om Handigheden aanleiding hebben gegeven tot de fecreete Refoluti'e, welke de disfentiereqde Heeren zoo hatelyk ten toon (tellen , en wjar aan zy oogmerken, of gevolgen toefchryyen, die nimmer in de gedagten van Hun Edele en Achtb. zyn opgekoomen. Oat zei vs de eepvoqdige Lcture djer" Refolutie ieder een daar van zal moeten overtuigen, inzonderheid wanneer hy tevens het oog (laat op een der eerde Kegels van het Natuurrecht, namentlyk dat in geval van lyf-en levens gevaar de prompde middelen tot voorkominge daar van moge worden aangewend. Hier komt by dat. wel verre van daar, oat by dieaangetoogene refolatie den aanval aan zydeder Militie is vastgefteld; hun in tegendeel alleen word yrygelaaten, om inden uitterlten Dood, 'cn geen B 5 " ari' ZüTt PH1ÏN, Bcfl. der. Regeer, nopens de fecr.Ref. van 2 Sebtcmk,  24. NIEUWE NEDERLANDSCHE Zut- puen'. B'fl. de Regeer, «opens d fecr. ReJ van 2 Septëmb 1 andere middelen meer overig zynde, geweld met geweld te keeren; Tcrwyl daarenboven, indien het daar op al eens -mogte aankomen, dat God genaJiglyk verhoede, om geweld met geweld te moeten keeren, zoo kan »'er door zulk eene voorziening geen vrees ontdaan ;voor een verichriklyk bloebbad, veel weinigerkan immermeer de brave Burgery het flachtoffer daar , van zyn, als die te wel dinkt, om zig met oproeren te bemoeyen, en het liuiten daar van te beletten Ook word door't nemen dier Refolutie niets min. der dan een wamrouwen op de goede Burgery te kennen gegeven; zy flrekt veel eer om brave Burgers m tien uitcerden nood een (poedige hulp toe te brengen: Zoo dat zelfs, by verznim van zulk een voorzorg, een Regent, Burger of Ingezeten, die anders in een tumult door de, by de hand zynde, Militie had kunnen gered woraen, zyn verboren goed, en bloed zou mogen terug eifchen van de handen dier Regeering, welke zoo flap, en werkeloos was geweest, dat zy geen gebruik had willen maken van de .vaardigde middelen tot zelvsbefaoud, welke de goede Voorzienigheid beliefd had daar te fteden. Behilven dat ook de Militie door haare promtitude, waar op het in nood voornamelyk aankomt, daar toe het beste gefchikt is, en naar ordres van den Lande op de difcreetfte wyze daartoe verplicht als wordendeniet betaald, en in de Steden gelegd, om in gevaaren en oppoeren bloote aanfehouwers te wezen. Om daar op nietflilte fiaan , dat dezelve, wanleer zy byde handwas, in diergelyke omdandigleden altyd met goed effect is gebruikt geworden. Het is derhalven een notoir abuis van den Heer /an der Capellen totRyJfelt, dit een nieuw fydema e noemen, en te dellen, dat de Memorien en Re- fo.  JAARBOEKEN, January, 1733. 2j folutien-boeken daar van geen voorbeelden zouden uideevcren. De aangehaalde Refolurien van-den 9 en 15 July 1748. doen hier niets uit, alzoo des tyds binnen deeze Stad geen guarnizofn gevonden wierd. Terwyl in tegendeel die van den 6 September 1759. alleen genoegzaam is, om iedereen te doen zien , dat niet Hun Ed en Achtb. maar de drie disfentierende Heeren, een nieuw fyftema binnen deze Stad trachten in te voeren. Dan, fchoon voorn. Heer al geen kennis van dezelve mogt gehad hebben, zoo heeft zulks nogtans ten aanzien van den Heer Verftege geen plaats, als welke alleen nog overig is van <'e Leden der toenmalige Regeering, en zelfs die Refolutie, veel flerker dan de tegenwoordige, niet tegcftaarde de bewegingen van dien tyd over de jagt, byde tegenwoordige onluften, niet te vergclyken waren, heeft helpen nemen, en dus met de daad getoond, dat Zyn Ed. het gebruik van de ilerke hand der Militie, in geval van tumult, dienftig en noodzakclyk Oordeelde. Daar benevens heeft Zyn Ed geen zwarigheid gemaakt om by Defzclvs bekende, en gedrukte rapport van den 29 April «760. te reflecteeren, dat de Magiftraat in de burgerlyke bewegingen van 't begin deezer eeuw, by gebrek van Guarnizoen niet had kunnen geadfilteert, en gedefendeert worden door de Militie van den Staat. Hun Ed. en Achtb. kunnen zig derhal ven niet genoeg verwonderen, dat Zyn Ed. thans een Refolutie tot zulke eindens aanfloo.elyk noemt, en met de hatelyklte verwen affchildert. Dat ook de Burgercompagnien door deze Refolutie zoo min buiten activiteit gefteld worden, dan in den faare 1759. zal geen betoog behoeven alzo dezelve Refolutie maar is eventueel, en betrekkelyktot een eenig geval, namelykeen onverhoopt oproer, aan wiens gevolgen de goede Burgery, zonder noodzaakelykheid, niet behoord bloot g efteld te worden. De Zut- phe«. Bef. der Regeer, nopens de fecr.Ref. van 2 Septemb.  ?6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Züt- PHËN. Befl. der Regeer, nopens de "fecr.Ref van 2 Septemb. i t ■ < | I < i I r f 1 e k ti ti Tt 4< De disfentierende Heeren zeggen verder, dat da min/ie uitlek\ing dier R-.foutie de dangeruefte ge: volgen moet hebben, en ondertuffea verklaren zy ü&, aan de Secretefle daar van niet te willen ïouden. Dan wat is dit anders, als tot die zoogenaamde dargereufe gevolgen aanleiding te geven; het geen zeekerlyk niet ftrookt met het zoo p'echtige Declaratoir van den lieer van der Capellen tot Ryplt, dat zyn oogmjerk alleen js, de bewerking en bewaring van rust, en eendragt binnen deze Stad, en het voorkomen van tumulteufe bewegingen. Daar toe was, in plaats van zurke Propofi ien su Advyfen, veel beter geweeft, zig ftil te houden of anders by bekwame gelegenheid, en op zyn tyd Ie Burgery van de goede oogmerken der Regeer "ing in deeze te verzeekeren. En hebben'Hun Ed. en Achtb. van de brave 3-urgcrs, en lngezeetenen veel'beeter gedachten lande Heer K'rffege; als die zig heeft la'en veruiden , dat door oemeergedach'.evtToluti".- meer dan vaarfchyhlyk feditie, en oproer in de lïad zal ontitaaij, Jmmers het is'er zoo verre vandaan, dat Hun Ed. n Agtb. derzelver brave Burgers 'tzy Rtjgueöranten >f geenRequeftraoten zouden mijln nwén,pf daarom te Burger Compagnitn tragten inactief te makt n, dac i) tegendeel Hun Ed. en. Achtb.'aan vier der Heesn Hopluiden, opderzelver aanzoek , r phen. Beft der Regeer, nopens de fecr.Ref. van 1 Septemb.  a8 NIEUWE NEDKRLANDSCHE Zut- phew. Bef!, de, Regeer, nopens d fecr-ReJ van i Septsmb \ ï Hoogheid Willem de IV. glorieufcr gedachtenis, aan die ven Utrecht geichreeven bedillen niets. Want behalven dacdit een antwoord is, betrêk-kelyk tot particuliere omdand gheden, zoo is het van elders bekent, dat die Vortt meermalen in Bur?gerlyke oproeren, de Regering en Burgery, met ,de Militie van den Staat heeft bygeftaan, als onder anderen te Leiden en Haarlem. Zonder dat men ooit genoort. heeft, dat zulks vr elzame J'urgers heeft dul gemaakt: Gelyk de Heer tan derCapelleu zig zoo ongunftig, omtrent de Burgery dezer Stad heeft uitgelaten: of dat daar door immer is veroorzaakt geworden een allerverfchriklykft bloedbad, of een yslyke malfacre, zoo als de drie Heeren onderflelleD , daar uit te zullen voortvloeyen, en wel zo zeer, dat zulks den ondergang van Stad, en Burgery ten gevolge moet hebben, en men het bloed van Overheden, Burgers en Militairen langs de Straten zal zien llroomen. Verbazende, en afgrvslykeuitdrukkingen! wier enkele klank ieder rechtfehapen Burger moet doen gruwen, en tevens doen opmerken, tot welk een hoogte de zaaken tans getrokken worden. Hier van daan wordt ook het begin en de voortgang van fuik een moordtoneel byzonderlyk door den Heer Ferjlege in deszelfs Advys van den 4 November, zoo akelig veitoond; en heeft de Heer van ■Ier Capellen kunnen gf .edv.nden de logentaal uit de £ukihollandfche Courant woordelyk aan tehaalen , lat 'er ordres by 't Guarnifoen waren uitgegeven, >m op de eerfte zamenrotting vuur te geven. Omtrent welken vuilen lafterhet zeer te vermoeien is, dat die opzettelyk, en met een kwaad inucht (zonder dat men zeggen kan door wien) tan den Courantier is gefourneert, om ligt^eloo. /ige gemoederen nog al meer Hechte indrukken e geeven tegens hunne Overheden, ten einde laar door den weg te b-ianen tot bereikirjg van iedekte en flinkfche ogmerken» Wy-  JAARBOEKEN, January, 1784. 29 Wyders kunnen Hun Ed. en Achtb. niet ongemerkt laten palieren; hoe de drie disfen tieren de Heeren geduung, en tot verveelens toe, fpree ken van gepeupel: een verachtelyken naam voor brave Ingezetenen, ciemet de daad toonen eerbied voor de Regeeringe te hebben, hoe zeer zy ook door die Heeren telkens van oproerfcbynen te-worden verdacht gehouden, en de Heer van der Capelle hun in 'tbyzonder noemd een opgeruid gepeupel. Hun Ed. en Achtb. willen de mogelykheid niet ontkennen , dat 'er thans in der daad zul. ke oprekkingen worden te werk gefteld van perzoDen , die door eigen belang gedreven worden, dog vertrouwen ook voorzeker, dat daaraan geen gehoor zal worden gegeven. Vervolgens heeft Hun Ed. en Achtb. ten hoog. den bevreemd de periode door den Heer Ferfle. ge u!t zekeren naamloozen Scbryver overgenomen, dat namentlyk het altoos zeer hard, enonnnuurlyk is, dat vrye Burgers zig door gehuurde krygfknechten zouden zien de wet Hellen. Altans zoo zyn Ed. daarmede, gelyk het fchynd, zoude willen aanduiden, dat men hier den Burgeren door 't CJuarnifoen de wet zou willen (tellen, dan verongelykt zyn Ed. in'den hoogden graad zyn Mederegenten, die zoo zeer als iemand van zulk een fyftema den uitérden afkeer hebben , en door het nemen der Secrete Refolutie even weinig kunnen gezegd 'worden tot dit verfoeylyk vermoeden aanleiding te hebben gegeven, als zyn Ed. zelfs daar van verdacht gehouden kon worden, toen hy zoo als te voo» ren reeds is opgemerkt, in het jaar 1760 remarqueerde, „ Dat de Regeeringe in de Burgertyke ,, commotie van 't begin dezer eeuw by gebrek „ van Militie geen onderdand had kunnen be„ komen,, of toen Zyn Ed. in'tj3ir 1759. mede refolveerde, om in de, waarlyk geringe, bewegingen van dien tyd, de fterke hand der Miluk ZUTPHEN. Be/I. der Regeer, nopens de fecr.Ref. van 2 Septemb.  ZüTphf.k. Bef. dé Regeer, nopens & fecr.ReJ van 'i Septeml i \ < < r ti li 3 }■ Z •o NIEUWE NEDER LA NDSCHÉ litie tot voorkoming of ftuïting van oproer te öé« brinken. ° Doch , het geen al 't begrip te boven gaat en ,-Hun Ld. en Act.tb. zeer gevoelig treft , % dic dat Zyn Ld. zelfs zyne Mederaauen, als 't wa. ■ers, van onderdrukkinge fchynt te verdenken, en ; daar toe een fpreuk me Gods wooord komt aan- tehaalem . Dan waar' en wanneer, mag rrien billyk vrgen, is ooit een burger 't zy voor, of gedurende tie trcubies, door Hun Ed. en Achtb. verdrukt geworden. ö Of zon dit vooreen onderdrukking kunnen gehouden worden, dat Hun Ed. en Achtb. by Derzëlver msgelyks door den druk gemeen gemafte Kefulutie van den 15 October dezes jaars, hebben gedechreert. . Dat Hun Ed. en yichtb. beftendig van gevoelen biyven, om aan het Collegie der Gemeens lieden al'e zoodanigepretenfien, waar voor zy goede gronden zou. den kunnen bybrengen, met cordaatheid ie dvouêren en dat zelfs geene bedenking vinden hier by te voegert datwanneer, ma eene voorafgegaane behoortykebthan. dehnge, als dan nog een/ge FoinBen differentiaal hl), venmogten, de Magifiraat zig niet onttrekken ,madr t Haar veeleer aangenaam zyn zal, óm dezelve door ".en wettige deci/h te laten ter min eer en; Jaa! wat is 'er dat de afkeerigheid van Hun Ed. !n Achtb. van alles wat eenig/jus naar verdrukkin;en zweemen rnogte, klager ten toon kan fpreiden, lan de önmiddelyke betoonde bereidvaardigheid;; >m den bekenden voorflag des Qüartiefs van JMyïegen tot wegneming en bevreedigmg der differen;n, zoo 'er moogelyk tuffen Hun en ie Gemeens'nden inogten fubli [toeren, aan te neemen ? Terwyl eindelyk en ten flotre, om in deze oningenaame zaak niet verder uit te weiden, Hun ■.v.d. Capell. Luidende als volgd: Haar Edele Achtbaare op 't mdere Declaratoir van den Heer Raedsvriend van der Capetien tot Rysfeit, van den 17 December jongstleden, waar by zyn Ed- by deszelfs vorig Declaratoir van den ij November daar te vooren is blyven peifilteeren j derzelver aan tekennig gereferveert hebbende, doen tot voorkoming van alle nadelige illatien , welkeanderzints wederom uit dat nadere Declaratoir, inzon ierheid ten aanzien van de, daar by voorkomende , onderhandelinge met de overige Heeren Hoplieden, zouden kunnen worden gemaakt, daaar tegen al nu kortelyk noteeren. Dat, voor zoo ver by dit laatfte Declaratoir herhaald wotdende argumenten door Zyn Ed. te voeren, een en andermaal, tot pratens betoog van de uitgeftrekte direaie der Heeren Hoplieden ovef hunne Compagnien, op fundament van het ve;onderdo Wacht Reglement van den jaaro 1674 aangevoerd , het abuflve, en incongrue daar van by de, op dit poinct i'ucceffivelyk gevallene Refoiutien van den 4 November en 17 Deccmb r des gepasfeerden Jaars, te klair is open gelegd, om deswegens in verdere details te komen Dat Haar Edele en Achtb. zig daar van des te tneer kunnen pasfeeren; terwyl de Heer van der Capellen tot Rysfelt> lans ook van de actuë le generale werking van dat Reglement fchvnt a'tezien, en 't zelve niet anders tot een cjnofurer voor de Heeren Hoplieden te reclameeren, dan ten aanzien van die Artikelen, w< lke in de tegen woordigentyden, naar zyn gedagten, van applicatie zyn. Odertusfen zou zyn Ed. beeter am den teneur van 't aangerogere Reglement, en de menigvuldi. 5e, op dit fubjecï in dezer Stads Memorie Bo'ken ervintelyke Refoiutien, voMaan h bben, by iddten hy de beoordeeling der gevallen, wanneer, en in hoe ver deze en gecne Artikels thars nog, al ofte niet, van applicatie waren, aan 't Gollegie der Ma-  JAARBOEKEN, January, 1784. 33 Magiflaaat hadde geavoucert, in plaats van tegen den aart der zake, en de aloude Conditutie dezer Stads Kegeering , de Judicature van zulk een gewjgu'g ftuk te willen rtelleü aan 't oordeel van ieder der refpeétive Heeren Hoplieden. Immers wie ziet niet$ dat inval deze cognitie van eiken Hopman in 't byzonder afhing, daar uit de grootite irregulariteit, en Confnfie nood • wendig zou moeten prcfluëeren. Aangezien de denkbeelden omtrent dat onder, werp , met betrekking tot de werkende kracht van deeze en geene Artikelen, zeer ligtelyk konden variëeren, voornamendyk wanneer" een Hop. man, zonder communicatie aan de-zelf Confraters, zyne particuliere fentimenten volgd, en als een vafte Wet dadelyk ter executie field. Ook behoefd men zig in dezen tot hloote fpeculatien niet te bepalen, daar alhier fpreekende Bewyzen voor handen zyn. De Heer van der Capellen beklaagd zig immers by dit zy nader Declaratoir zelfs, hoewel te onregt, dat, hoe gaarn hy op deze of geene wyze, de harmonie tusfehen hem, en de overige Heeren Hop' lieden, op ~"t fubjefte poinSt had zoeken te bevorderen^ de wegen overal had gefloten gevonden. Waarlyk een evident bewys van de hooge noodzaaklykheid, dat de Magidraat de Sunntendance omtrent 't ganfche beuier der Burger-Compagnien, welke Haar zo wettig toekomt, ook foigneus a'aa zig blyve behouden, en daar benevens nimmermeer aan Haar Edele en Achtb. is gecontefteert ge= worden. Eindelyk zullen Haar Edele en Achtb. aan dc vier overige Heeren Hoplieden overlaaten de bejegening van zoodanige pofitien in 't gezegde declaratoir voorkomende, welke zy vertneenen mogtea hun in 't byzonder te reguardertn. Het is dan d*Én ten gevolge, en mede ter voldoening aan de-byzondere referve, dat Hun Edelens hunne ui|Éerfte bevreemding over de abufive C 2 wyze Zot* phen. Nadere Aantek* nopens het voor{tel van Jt: v. dt Capell.  ZUTPHEN. Nadert Aantek. nopens het voorflel van Jr. v. d. Capellen 4 1 1 ] < c J I r t c li i z p d t t\ 34 NIEUWE KEDERLANDSCHE 2r^.T/aa?P^unrf me?e H°Pman de Heer van der Capellen tot Rysfelt in deszelfs nader declaratoir me'r Snn ,ve™elde Propofitie, en conversatie met hun Edelens doet voorkomen. De Rechtmatigheid dier bevreemding zal klaar doordraaien wanneer men confidereert. aJt " 1 ilT faö° zo°danig is, dat Zyn Ed. op den gemelden i7 December zyne vier overige confraters tot een byeenkomd geïnviteert hebbende; tan dezelve, onder beklag van zyn flecht geheugen, een paprêr heeft voorgeleezen, waar omrent hy hunne gedachten gaarne weten wilde, bevoorens zig over 't al of niet intrekken van deszelfs propofitie, en eerde Declaratoir op den ,a November inden Raad gedaan, te bepalen, behelzende in fubdanue : I. Dat zy zg zouden willen verbinden, om ieJer in zyn Compagnie t' introduceren dezelfde neuwe exercitie als thans by de Nieuwdads Com>agr,;e door Zyn Ed. was ingevoert geworden. II. Dat zy met Zyn Ed. zouden willen indemnen, om alle R .tsgezellen, *t zy wacht-doende, efeneS be«lende, in den wapenhandel te ïiiv'i^ ^ Zig ZOudeD engageren, om hunne telpeétive Compagnien op dezelfde wyze te Wa. enen, als zulks by zyne Compagnie was gefchie^ iet verdere byvoegmge, dat zoo deze drie poinc! en geaccepteert wierden, zyn Ed. als dan deszelfs pgemeld Declaratoir intrekken en met hun, permis* etotd Introductie der nieuwe exercitie, bvdeMaïdraat verzoeken zoude. Dat het antwoord cp de voorfz. poinóten in fubantie daar op is neergekomen. Dar. zyn Ed. ligtelyk begrypen konde, dat men ig op t fimpel horen leezen der gementioneerde oincten met aandonds finaal konde expliceeren «t zyu Edele zulks te minder konde verwag! ;n, daar op deszelfs begeerte een termyn van vee dagen, tot beraad over de intrekking van Zyn  JAARBOEKFN, January, 1784. 35 Zyn Edeles Declaratoir was verleend gewor den. Dat zyn Ed. teffens niet zal kunnen ontkennen, dat zy dien onvermindert met hem in 't vriendelyke over de zaak gefprooken, en alle cordaatheid te kennen gegeven hebben > omtrent 't eerite poindt. Dat zy van Zyn Ed. bUlyk hadden mogen verwagten, dat hy de nieuwe exercitie in deszelfs Comnagnie niet zoude hebben ingevoerd, zonder de allenninfte communicatie aan zyne mede Hoplieden daar van vooraf gegeven te hebben. Dat zy des te ongeacht, en hoe onvriendelyk, en willekeurig deze handelwvze ook was, echter wanneer 't maar tot bevordering van harmonie, en intrekking van deszelfs eerlte declarator dienen konde, geen zwarigheid tot 't mede introduceeren van die nieuwe exercitie by hunneCompagnien, in gevolge reets bekoomen confent der Magiltraat, maaken zouden. Dat Hun Eds. vervolgens in opzigt tot 'c twede poindt, zig daar van armftonds hebben moeten excuferen ; nademaal het zelve by des Magiftraats, op dit fubjeét fpeciaal genome Refolutie, was afgedaan het geen de Hoplieden van zelve onbevoegd maakte tot ongewoone extenfien. Dat zy Hoplieden eindelyk met relatie tot den derden voorllag ten einde dezelfde Wapenrusting, als die van de Nieuwltads Compagnie mede te ampleéteren , terltond eenftemming hunne furprife Over dusdane propofitie aan Zyn Ed. te verdaan hebben gegeven, overmits elk onpartydige het niet anders dan zeer laag, en vernederend voor hun vier Hoplieden zoude kunne vinden; Dat zy eene alhier geheel vreemde en ongewoone Wapenruliing door een hunner Confraters eigene authoriteit, en zonder eenig overleg met hun als mede Hoplieden, ingevoerd, zoo b indelings kwamen overtenemen, waar toe zy te minder konde komen, alzoo by Hun fidelcns verC 3 fchei- ZUT- phen. Nadere Aantek. nopens het voor* flel van >.v.d. Capeü.  PriEN. Naden Aantek. nopens het voer ftel van >. v.d. CapelJ. ] SS NIEUWE NEDERLANDS CHE fcheidene rtflectien op deze wyze van Wapenerj gevallen waren , die zy bezwaarlyk, als voor Burger Compagnien gefchikt, en altans niet blindelings, en op (taande voet, kondtn aannemen. Uit nu m lubltamie de waare toedragt van 't verhandelde van den Heer Raadsvriend ra» der Upelletot Kysjelt met hun overige vier Hoplieden gewedt zynde, gelyk zy bV deze zyn betuigende, zoo moet het niet weinig frapperen, wanneer men Zyn Ed. by deszelfs nader Declaratoir genoegzaam alle deze poirjeten, waaraan hy NB. de al of rnet intrekking van zvn vorig Declaratoir van den io Novemb. heeft geaccrocheert , ziet te rug houden, de zaak tevens voorftellen op eene ganfeh andere wyze, alsze in der daad is voorgevallen, hoe zeer men nu liever daar voor «Ml houden, dat deze verfchillende voordragingen van Zjn Ed. mitsgaders de ommisfie der voornaamfte omftandigheden zo zeer geen kwade be. doeling zullen gehad hebben, maar veel eerder flat, deze byzonderheden aan 't geheugen van Zyn Ld. zullen geëchapeert zyn. Zoo hebben' de vier overige Hoplieden des niet te tmn ten bewyze, dat de kwaade reufllté dezer onderhandeling niet aan hun . maar aan de onaannemclyke requifitien van Hunnen mede Hopman, den Heer van Capellen moet geïmputeerc worden, en dat 'tdus geenzins aan Hun maar alleen van zyn Ed. heeft gedependeert, om de wegen tot eene mmnelyken fchikking en onderlinge harmonie te openen, zig niet kunnen dispenfeeren van dit een en ander de noodige aantekening rot hun decharge, in de Memorie- en Refolutie Boeleen dezer Stad te laaten doen, vooral daar 'taanlogen nader Declaratoir van den Heer van der Capellen tot Rysfelt, waarin, gelyk gezegd is, de jotabelfteomüandigheden, 'tzy dan opzettelyk, 't '.y by manquement van een bedaarde erinnering, zyn )vtrgefiagen, reeds door- den druk is gemeen eeaaakt, en in de Zuid Hollandfche Courant van'  JAARBOEKEN, January, 1784. 3? 4en 29 December gevonden word, en dus, zonder een echt verhaal van 't gebeurden, niet zouden kunnen nalaaten, tegen waarheid te doen vermoeden, dat zyn Ed. wezendlyk door zyne IVledebroeders verongelykt was, en men hem in der datd de deuren ter bevordering vau harmonie overal zogt te fluiteu. Vermeene de zy vier Hoplieden, dat de befte, raf eeajge w g ter herftelling van de zoo gewende harmonie beftaat in een openhartige conespondentie tusfchen de gezamentlyke vyf Heereu Hoplieden , zonder dat d' een iets nieuws van etcig belang invoerd buiten Communica'ie van de andere Confraters; voorts dat het Publicq, nim* mer van iets behoorde geadverteer-t te wor eer, met agterhoudjng van waare,en wezendlykecircumltan» tien. Pro vero Extratïu. H. W. TOEWATER, HOLLAND. Dordrecht. De Regeering heeft in deze maand toe» geftèmd in het verzoek van het Gepootichap van Wapenhandel De Vryheid? het welk aldus was ingerigt: /^eeven met alle eerbiel te kennen de gezamenf^J lyke Leeden van het Exercitie Genoodfchap ds Vryheid, binnen deeze Stad, zynde alle Burgers en Ingizetenen van dezelve Stad , dat de zugr om zig in den Wapenhandel te oeffenen, gelyk in andere Steden, zoo ook byzonder m deze Stad zints eeniC 4 ge ZfJTPHfcN. Nadere Aantek. mpens het voor* (iel van Jr.v.d. Capell»  Dor- drecht Req.van 't Exercitie Ge- tlQOtfch. l 1 1 l j l t r I t t t I c t \ n a b 38 NIEUWE NEDÉRLANDSCHE ge tyd merkelyke vorderingen gemaakt hebbende, PFi,ancfn onder anderen meede reeds zeJert een.ge Maanden onder het oog, en zoo zy zig mogen tlateeren met geen onduistere blyken van goedkeuring van ü Wel Ed. Groot Agtb., zig byfo?me van een Compagnie of Genootfchap, onder w^LuT?u^l ordre en re§els» in den zeiven Wapenhandel hebben geëxerceert. Dat der Supplianten, onder welke veelen, die hunnen tyd in de Burgerwagten reeds hebben uitgediend, of daar van uithoofde hunner bediening, den gewoonen vrydom genieten, oozmerk in deeze geen ander zynde, dan om den IofFelyken nayver in het verkrygen der nodige kundigheden in den vv apen har del, onder het ganfche Lichaam der burgery, te algemeener te maken, en zig in ftaat te Rellen om met en nevens alle brave Burgers en Ingezetenen dezer Stad hunner Inwooning; derzel/er wettige engerespecteerde Regeer;ng; Vrydomnen en Voorrechten, kragtdadig, is het nood,te tunneu beveiligen, en verdedigen tegen alle onverïoopte onrust, geweld of inbreuk van binnen of uiten. Dat de Supplianten ter meerdere bevordering van 'oorichreeven einden , en uit decentie voor de luthoriteit van U Wel Ed. Groot Agtb., nu ook lebben gemeent zig tot Uj Wel Ed. Groot Agtb., ! moeten addresfeeren, gelyk zy doen by deezen , iet yongen eerbied verzoekende, dat het U Wel 'A. Groot Agtb. behage hun Genootfchap onder 10ven gemelde Titel van het Exercitie-Genootfchap e FryheuJ, binnen Dordrecht, te Legalifeeren en 2 Authorifeeren of met zodaanig ander bewys van J Wel Ed. Groot Agtb. goedkeuring te vereeren, n daar nevens zekere bekwaame plaats binnen of uiten deze Stad te vergunnen en aan te wyzen, op ;elke zy , by hun toeneemend getal, hunne oefemge overhindert kunnen voortzetten en afvuuren les zoo, en ate U WelEd. Groot Agtb wysheid :st zal oordeelen, tot voorzetting van den open- baaren  JAARBOEKEN, January, 1784. 30 baaren Wapenhandel, en om benevens de refpect tive Burger Compagnien en Schucterye tot afweering van aHe geweld, onrust of inbreuk van binnen of buiten te kunnen dienen. 't Welk doende enz. Delft. Ook heeft in deze Stad een gedeelte der 'Schuttery den 12 January aan de Regeering, een verzoekfchrift ingeleverd, ten einde zy den vervallenen Wapenhandel hèrftëllen mogte. Welk verzoek geredelyk is ingewilligd, en de kamers en plaats van den Doelen ten dien einde toegeftaan. 'sGr avenh age. In het begin van November 1783 kwamen van den kant van Flaandren tydingen, die veel bekommernisie wegens de oogmerken van het Staatsbeftier der Oostenrykfche Nederlanden en van den Keizer veroorzaakten. Die tydingen en gerugten kwamen hier op t'huis. „ Zedert dat men by het Hof te Brusfel „ hadt kunnen goedvinden en allerwegen op „ Dorpen in onze nabuurfchap doen afkon„ digen, dat geen gemeen Soldaat van on„ zen dienst zich op het grondgebied van „ Zyne Keizerlyke Majefteit mogt laten vin- den, vondt de toen ter tyd bevelvoe„ rende Officier goed dit bevel ook uitteleg„ gen als betrekking hebbende op het Dorp „ den Doek en verboodt aan den gemeenen C 5 » van Dor.» DREeilï  4o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vemïaGER : 3 3 f > 3 9 X f. X ?: *: „ van onze Krygsbezetting niet alleen het „ dorp den Doete te bezoeken , maar deedt „ ook, by gelegenheid dat eeri Soldaat van „ het Krygsvolk te Liefkenshoek overleden 3, was, 'dat lykbinnen die Vesting begraven, ?, niettegenftaande het grondgebied van den „ Doele, eene van die is, waarop van we„ gens beide de Souvereinen, nog geene be>, flisfing was gedaan en zedert onheuglyken „ tyd het Kerkhof ter begraving voor de „ dooden zo van het Krygsvolk als Protestantfche Gemeente daar is gehouden. „ Na het vertrek van gemelde Bevelheb» „ ber en de verwisfeling van het Krygsvolk, „ komt het Bevel in de hand van een Offi,, cier, 'die van een ander begrip fchy'ht ge» , weest te zyn: Er fterft wederom een Sol, daat van het Krygsvolk te Liefkemhoek; , men laat het lyk den 17 Oftober met de ge, woone Krygsplegtigheden, door een ben, dc Krygsvolk, naar den Doel in 't Kerkhof , aldaar overvoeren: dog by die gelegenheid, . wordt de bevelvoerende Officier opgewagt , door den Hoofd-Bailluw van Beveren, dïe, , in naam van den Hertog van Ahremberg3 , als Heer van Beveren en den Doel, het , amt aldaar waarneemt 5 en deze vraagt aan , den Officier, of hy niet wist, welke de bevelen waren van Zyne Keizerlyke Majefteit, ten opzigte van Krygslieden, en op wiens grond hy was , deze beweerende dat het grondgebied was van de Republiek, terwyl de andere het tegendeel ftaande hieldt, eischte de laatfte, dat het Krygsvolk aan n nen*  JAARBOEKEN, Januarj, J784. 4? hem, als zyn arreftant wierde overgege?, ven. Zulks niet gefchiedende, bleef het j, op dien tyd daarby. Dog kort daar op vernam men. dat een Bende Oostenrykers, „ tuslchen de 3 a 400 mannen fterk, in deri Doel was ingetrokken. Dat volk rukt aan, „ in geregelde togt, tot voor de Barrières 5, van Lief kenshoek, vergezeld van bovenge- melden Hoofd-Bailluw, en verzoekt onder s, een frivool voorwendzel, dat de Barrières 3, mogten worden geopend, flegts om door „ den bedekten weg, tot gemak van het a, volk , het welk vermoeid was , en door den bellikten weg niet trekken kon, door te trekken, verzekerende op het woord „ van eer, dat geen de minfte feitelykhcden ss gepleegt zouden worden. De bevelheb- bende Officier te Liefkenshoek liet ziel) overhalen om dit toe te ilaan: de Barrie- res worden geopend: het Krygsvolk trekt „ in goede orde voort, maar agter het zels, ve fluit een kar, waar op het ontgraven j, Lyk was van den laatst overleden Soldaat. 3, en die wordt met de kist van den kar af„ gehaald en door een Gerechtsdienaar in „ het graf van het Fort afgeworpen." Vervolgens kwamen nog deze tydinger in : „ In de nacht tusfehen den 3 en 4 dezei kwamen 1200 man uit hetKeizerlyk Regl a, ment van Vierfet, te Bruggen in krygs „ bezetting liggende, op Staten bodem „ op het onverwagtfte aangerukt: met der 23 morgen op Dingsdag den 4 November. „ nood 'sGkao VENHAÜE. I  'sGra. VENHACE, 3 3 3 i 3 3 s: 9, V. >; y. 3' 33 3? 33 33 33 33 *3 33 33 3* 42 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ noodzaakte zy onze kleine detachementen » °f wachten van de Forten St. Donaas, „ St. Paul, en Se. Job, om dezelve aan „ hun overtegeven, nemende nogthans alle „ mogelyke voorzorgen, dat geen bloed ge„ ftort wierdt, en ter zeiver tyd trokken „ 300 man Oostenrykers binnen St. Donaas, » bo m Paul, en 40 in St. Job, en be„ zettede deze Posten: het overige Volk is 3 voorts weder zonder eenige ander geweld , te plegen, naar Brugge getrokken, en nu , voorleden Zaturdag was hun getal tot op , 80 man verminderd, behalven een aantal , werklieden, die zig met het flegten van , gemelde Forten bezig houden; zynde de , ilegting van het Fort St. Job reeds door , hen volkomen volvoert. Alles heeft zich , van den beginnen tot den einde, by de Keizerlyke troepen met zeer veel geregeldheden toegedragen, en de gaande en komende man ondergaat geen de minfte overlast. „ Des al niet te min heeft dit inrukken van vreemde troepen, en het onverwagt overrompelen der voormelde Forten, zo binnen als omftreeks Sluis, maar vooral in het Land van Casfant in deneerften opflaoveel ontfteltenis te weeg gebragt. Op den 5 November, en dus daags na deze onvoorzienfche inrukking en bezitneeming was'er zulk een algemeene fchrik onder de Landlieden van *tgemelde Casfant, dat indien zy fcheeps gelegenheid genoeg hadden kunnen vinden, op Zeeland, zy 33 tot  JAARBOEKEN, January, 1784. 43 tot Ho ffuldens oer Last aan Vrar/t ?rm- 'cHn» „ den hebben willen geven, om hun beste huisraad derwaards over te brengen ; „ en men verzekerd, dat veelen uit angst, „ hun gerede gelden, goederen, goud, zil„ ver, juweelen en andere kleinodiën van waardy, hier en daar in den grond begra„ ven hebben. Te. Sluis hieldtmen de Poorten gefloten, „ men liet niemand buiten, of de Bevelhebber „ moest alvorens weten, wat den zulken in de Stad te verrigten hadt; en om naar Vlaanderen te gaan moet men een briefje halen om de poort open te hebben. Men weet niet, wat de ware reden zy van deze voorzorgen, doch men zegt, dat zulks „ gefchied, om de gemeene Vlamingen bui„ ten te houden, die anders, na het gebruik „ van een dropje Hollandfche Genever, welligt met rune te zoeken, en vegten en -„ fmyten, veel verwarring zouden veroor„ zaaken." Jonkheer D. W. van Lynden , voorheen Gezant aan het Hof van Zweeden, enthands beltemd, om in die hoedanigheid, de belangens van de Republiek in Groot - Brittannie te gaan waarneemen, gaf, den 31 Oéfober 1783. als Hoofd-Bailluw en Schout van Hulst, aan Hunne Hoog Mogende te kennen, „ dat van „ deszelfs Subttitut aldaar hadt ontfangep „ eene Misfive, wegens het pasfeeren van „ Oostenrykfche Troepes op het grondge„ bied van den Staat, veroorzaakt door het .„ be- VENHA" CE.  44 NIEUWE NEDERLANDSCFIÉ ,'sGra- VKNJHA- I 1 HOOG MOGENDE HEEREN \ t/emouwe, dat het rapport, het geene ik gehoor. » laamst verpligt ben, hier mede aan U Hoog Mog. te moeten doen , hoogstdefelve foo ODverv/agc lal voorkomen, als de dadelykheid felveons alle ^ begraven van een Holiandfchen Soldaat irl 3, het dorp den Doel, derwaards gebragt „ door een detachement Krysvolk uit het Fort Liefkemhoek , zö als gewoon was,' ^ maar alzo er een Edict des Keizers uitge9, vaardigd is, waar by geen vreemd Krygsh volk °P zvn grondgebied moge komend „ zonder behoorlyk verlof, wilde de Hoofd„ Bailluw van Beveren, het voorgemelde „ Krygsvolk gevangen nemen. De Bevelvoe„ rende Officier van hetzelve,oordeelende, dat ï, het grondgebied van den Staat was, begroef „ zyn clooden en trok weg, doch het lyk „ wierd ontgraven en door 400 man van de i, Krygsbezettifg te Gend naar Liefkemhoek „ gebragten, en aldaar binnen de Barrières „ afgezet, waar na het Gendfehe Comman- do weder heen trok." De waare toedragt dezer zaken kan nader gekend worden, uit de volgende egte ftukKen: als voor eerst, eenen Brief van den Lieutenant Collonel by de Armée, en Be/elhebber over 't Krygsvolk te Lillo en onierhoorende Vestingen, A. van Schweinitz 4 tan de Algemeene Staten ingericht, gedagekend den 28 O&ober 1783 uit Lillo en allus luidende:  JAARBOEKEN, January, 1784. 45 alle in deeze Forten en rondomme met verwondering heeft aangedaan. Op Vrydagden 17 deefer, hebbe een överlee-" den ->oldaat van de Compagnie van den Collonel Tiquet te Liefkenshoek gedetacheert, laaten begraven op het Kerkhof van het Dorp den Doel, dat by het L ventiende Articul van het trn&aat van Barrière anro 1715 en 1718 door wylen zyn Keiferlyke Majeileit Karei de VI. aan de Republicqis overgegeeven, en anno 1732 zyn de Regeering en In woonders van den eed aan zyne Majeileit gedaan, ontflagen; en in naam van U Hoog Mog. door den Hi.er Refident/ir»jf Ptftets den eed is afgenomen, en waar van nimmer aan dit Commandement eeni ge ordrés zyn bekentgeweest, dat het ielve met oï 'erboorende Polders van den Doele, St. Anne en Keetem.fe, door U Hoog Mog. aan het Huis van Oollehryk «fgeftaan is, en welk Kerkhof van de voorfge Eeuwe, en foo lange het bekent is ,toi een Beg'aafplaats voor het Garnifoen en Burgerj van Liefkenshoek heeft gedient, en de Kerk vooi de Roomfchg- finden om haaren dienst te verrigten, foo als my bekent is, die van anno 1737 tot 174Ö op dat Fort en alhier in Garnifoen gelegen, en van 1754 re Lifo Major geweest ben. By het naderen der Lykllatie bevond figdenBalïiuw van Doele , Relie genaamt, met twee Scheepenen en een Diender aan den ingang van het Ki rk« hof en arreiteerde deri Sergeant van de Commandi, waarop de Lieurtnant Col'onel van Baars, Major te LiefKenshoek, (die meede gegaan w, om dat beeter de omhandigheden deezer Plaatf u kende als de Officieren, die eerst hier in Garnifier zvn gekomen) van agter het Lyk te voorfchyr. kwam, en vriendelyk aan den Balliuw vraagde, of hy een order hadde, dat geen üooden van Lief kenshoek meer op den DoeL mogte begraven worden; den riaüiuw antwoorde neen , maar dai hy dit arrest deede uit hoofde vr van Baars my rapport doen, dat hy onderrigt as, 'er vyf honderd Keyferlyke Soldaaten op den >oele den volgende nagt foude geb'lletteert wc. en: fond my dien felvenavond ten fes uuren Monnus met een fchriftelyk Kapport, waar uitbleek, it fe reeds op den Doele waren aangekomen; ik rdonneerde toen aan voornoemde Major om den jlgende dag des morgens een Officier van Scherp i Ringkraag, benevens deszelfs Acte voorfien, i den Commandant van dat Corps te fenden, om te  JAARBOEK EN, January, 17^4, 47 ee informeeren wat daar kwamen doen; dog dezen morgen ten half neegtn uuren heeft hg dat Keizer iykeDetachementopmarfenne^eevenover den Dy): regt op Litfknshoek aan, waar opeen Major van Baars twee Schddwagten aan de Barrière onder en b >ven den Dyk geplaatst heeft, metordre, o;n, zodra zy vyfrg paslen genadert waren, de Barrière te iluiten, dat gefchie.1 is. Zoodra al'e diegewapende Keiierly ken voor de Barrière waren, naderdeeen Offic^rderzclvejtegen een der Schildwagten zeggende dat den Drosdard vanBeeverenden Commandant van het Fort wenfehte tefpreeken. Den Major van Baars fond toen den gemelden Capitein Montamis na buiten, vraagende die, of den Drosf;rd,dat gene wat hy te zeggen hadde, niet aan hein konde te iennen geevèn ? dog die antwoorde van neen. Waar op den Drosfard binnen gelaaten is, dieuitnaam van den Commandant van het Detachement verfogt, 01a door de Buitenweiken,of over de Zeeconterïeharp met zyne Soldaaten te mogen marcheeren, nadien fy fterk gefatigueert waren van voorige marfchen, djar door dan cok de kwade weg vermydende, teffens op zyn woord van eer hatende verzeekeren geene kwade oogmerken , hoe geoaamt te hebben, en Ril te zullen doormarcheeren. De Major van Baars beeft dit np gemelde voorwaardens ioege(han , fyn Barrière en Bruggen op de Capitaaie Gragt doen fluiten, de Capitein Montanus ordonneerende om ie de Werken te blyven; het Detachement betraande uit circa vierhonderd en vyftig Man , is in Marfchordedoor gemarcheerd, iaatende veTfcheide Wagens agrer om het Fort ryden, hebbende alleen een Kar by hun, welke laatfte foo dra binnen de Barrière was, Ril hield; toen vertoonden lig daar by den Drosfaard van Beeveren, twee Scheepenen en Dienders; den eerstgenoemde 1'eydetoen tegens den Capitein Montanus, dat hier het Lyk het laatst op den Doele begraven, te rug was: den Capitein antwoorde, dat dit kwalyk gehandelt was, en het geeniintsop die voor waarde gefchiede, dat het DeD ta* 'sGra- v en hace» Rapport wegéns 't voor ge • vallen (e Lief. kehshoek  45 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhaoe. Rapport wsgens 't voorgevallen? te Lief kensh. 1 tachement doorpasfeerde, eD hy verfekert was, dat den Major van Baars het Lyk niet zoude accepteeren ; den Drosfard ordonneerde, niettegenftaande dit feggen, aan zyn Dienders, de Kar waar op den Doodkist lag, om te ftelpen, en het Lyk inde Bmnegragt te werpen, dat gefchied is; hetDoodeLighaamis terftond,na dat ik rapport van het verhaal, de geval bekomen hebbe, op myn order opgevifcht en in de Werken van Liefkenshoek begraaven: het Keyferlyk Detachement is, foo als ik nu verneem laarstleedcn Sondag uit Gend op Marfch gegaan' die Nagt re St. Nicolaas gelogeert, van daar op gifteren vertrokken, haar route genoomen over de Kling n langs Hulst na den Doele, en heeden na Beeveren. Dit geval, Hoog Mog. Heeren, komt my voor )nbehoorlyk gehandelt te zyn; ik vinde my hoeangs hoe meer in eene feer gevaarlyke omftandigicid, indien geene formeele ordres bekome, hoe voortaan, indien 'er dergelyke of nog fterker ge'allen gebeuren, te moeten ageeren; den Major ■an Baars betuigt nooit die Troupen door zyne fortificatiën foude hebben Iaatenpa^feeren, w'are iet niet aan hem op die wyze voorgedragen; hy :oniidereerde de hooge ordres van haar Edele Mo!ende de Heeren Gecommitteerde Raaden van Zeeand en van Zyn Doorluchtige Hoogheid den Heere 'rince Erfftadhouder, die uitdrukkelyk feggen foo eel mogelyk alle questien te moeten myden, op at wy nimmer als Agresfeurs kunnen aaugemerkt srorden: hy aldien hy Major egter hadds geweeten iet voornemen was, om dat ontgraven Lyk ironze ^on ficatien of Gragtente brengen, gelyk gebleeen'is, foude hy voor feker het verfoek van dien .eilerlyken Commandant ge weigert hebben, en dan adde het waarfchynlyk een nog verdrietiger einde ;enomen, dewyl ik onderrigt ben van geloofbaare „inden, dat zy een Timmerman van den Doele by mn hadden, voorfien van desfelfs Gereedfchappen vaarfchynlyk met voorneemen, om deBuicen-Bar- riere  JAARBOEKEN, January, 1784. 40 riere te forceeren, of door te zaagen; dat hy Major, hoe zwak zyn defeiifie was, fjcder van de Wal met Geweer te vuuren( want Kanon is'er niet) niet fouden hebben konnen aanfien. Deeze Forten bevinden fig ook, Hoog Mog. Heeren, tot myn legdweezen in geene ftaat vaü defenfie, zynde 'er thans in het geheel dertig ge zonde S ddaaten op Liefkenshoek en niet een Huk Kanon, waaromme ik al meede de vryheid neeme U Hoog Mog, op het needriglte te verfoeken, deze Plaatfen van het laast genoemde , als meede van verdere zeer nodige Ammunitien tevoorfien, op dat wanneer wy geattaqueert ;mogten worden, in ltaat zyn het Regt van den Souverain zoo veel magelyk te handhavenen. Ziet hier, Hoog Mog. Heeren! hoe wy van onze Vrienden en Nabuuren mishandelt, en van die Drosfaards bedroogen worden; in alle opflgten is het onaangenaam alle die infultes dagelyks te moeten ondergaan; daarom bidde ik U Hoog Mog. onderdaanigst, om deszelfs byftand en ordre hoe voortaan my te moeten gedraagen. Hier meede vermeene ik aan myn pligt voldaan te hebben, en verhoope dat het in deefen gehouden gedrag van den Major van Baars naüwe Hoog Mog. genoegen zal zyn. Hebbe de eer, &. HOOG MOGENDE HEEREN! &c. (was getekend) A. van SCHWEINITS, Lieutenanc Collonel by de Armé^, Grootmajor en th-.ns commandeerende het Garnifoen van Lillo en Lillo den en onderhoorende Forten. a«0m in geval van eenige onverhoopte vyandelyken .anval op deeze Stad, communicatief "mee efkarsleren te mogen handelen, en des noods, (verluis de verregaande zwakheid van ons Guarniben) onze mogelyke hulpe en' adïiüentie, en die 'au onze Burgerye en Ingezetenen -aangeboden, door welken Heere Collonel Commandant 'l&mihon, wy aangaande den.r'oedragt van deeze oftiliceiten, door onze Gecommitteerden zyn geiformeert geworden, dat name'iyk een gedeelte ier :Troupeu , met lhande Trom en vliegende handels gemelde Fort genadert zynde, de Schil ■ ragt aldaar polt houdende, het Geweer met Barnet vóór uyt houdende, door de Keyferlyke Troeen wierd afgewend, cn dadelyk gevangen genoten, zoo als ook de Major van het Fort en de drie lanfclnppen uit ons Güarnifoen aldaar de wagc ^adénde. De Keyzerlyke Troepen dan aldaat; post geno» jmen hebbende, gaven aan den'Major van het Fort  JAARBOEKEN, January, 1^84. $t Fort te kennen, dat zy gelast waren posfesüe ie noemen van het Keyferiyk Territoir, waar van de Plaats, daar zy actueel waren, vo gens de Limiet icheidinge , Ccn deel was, zonder eenige verdere hostiliteiten te pleegen. Di Mnjorvan het Fort aan den Comtnandeerën• de Keyferlyke Officier verz ;e■ wakheid van onze bez^ttinge. en nee men dus zeer ootmoedigst dé vryheidUw H<ïbg Mog. een vermeerderend Guarnifoen te verzoeken, en onze, Perfoonen, Regeerjrtge, Stad en Ingezeetenen in de hoogwyze voorzorge en frefcherminge van Uw^ Hoog Mog. neederiglr. aan te beveelen, terwyi wy met de meefte eerbied eh -hoogde agtinge de eer hebben te blyven. HOOG MOGENDE HEEREN! &c. Ter Kamer onfer Verga.ieringe dezen 4 November 1783, ( onder ftond) Burgemeestereh en Scheepenen der Stad Stoys, Waterrègt en NieuwMuyden. (lager ftond) Ter Ordonnantie van dezelven, ( was geteekend ) B O U V 1 N. D 3 Ook 'sGrU« VENÖAGE. Brief van de Re gesring van Sluysi  'sGra VEJSHA. ce. Briefvan den Overfte van Sluys aanZ, Hoogh, l < 1 < ( t < < i ï Ji NIEUWE NEDERLANDSCHE Zie hier ook nog eenen briefvan den Kryssoverfte te Sluist. H.W.HamUton of Silvertonhtl, aanZ.Hoogheid, van dezen inhoud: DOORLUGTIGE FURST EN HEERE ƒ Cfoo ras ik ontwaard wierd, dat 'er zig vreemde Iroupes omtrent deeze Stad bevonden, heb ik terftond zoo veel mogelyk de noodige pracautien gebruikt, ik hebbe Krygsraad belegt en verder gedaan en doen doen, wat de geringe magt, die zig hier is bevindende, toelaat; ik hebbe gefchreveu aan de Commandant van de opgemekL iroupes ter informatie, en bekomen desfelfsRescriptie; het getal der Oostenrykfche 1 rouppes word my verfeekert vier ï vyf hondert Man te zyn, en faceden zyn'erreeds veele Kruvwagens by hen aangekomen; volgens ■apporten fouden 'er Dragonders van Mons op narfch zyn. r _Ik verfoek, dar Uwe Doorlugdge Hoogheid myn juarmfben provifioneel met een Regiment en ArtiU erye gelieve te verflerken, ten einde alle Wagten n Posten na behooren te kunnen bezetten. Neeme, in aanmerkinge van de veelvuldige ocnpatien, de yryheid te refereeren tot de Copie er gehoudeDe Notulen, Miflives en Rapport van e Major van St. Donaas; voegende hier neevens e Lyiten der fterkte van het Regiment en van de Lrtillerye. DOORLUGTIGE FURST EN HEERE! &c. (was geteekent) W. H. W. Hamilm of Sihertonkill. luys in Vlaanderen den 4 Nov. '783- Ge-  JAARBOEKEN, January, 17Z4. 53 Gemelde Bevelhebber te Sluis hadt aan den Bevelhebber van het Oostenrykfche Krygsvolkte St. Donaas dezen brief geschreven: MYN HEER! /""\nderrigt zynde, dat de Troupen van Zyne Ma. ^ jefteit den Keizer bezitting genomen hebben van het Fort St. Donaas, zynde het territoir van H. H. Mog. de Staaten Generaal onze wettige Souverain; vinde ik als Commandant van de Stad Sluys en dc Forten daar onder behoorende, my in de noodzaakelykheid om na de reeden te vraagen, die Zyne Majefteit hebben kunnen beweegen, om deeze Troupen op de Landen van den Staat te zenden. W srialven ik het gefchikts hebbe geoordeeld U den Major Macqueen af te zenden, aan w;en gy de goedheid geliefd te hebben, U in gefchrifteo-er dit artikel te expliceeren, te meer, diar wv ren eenemaale onbewust zyn van eeni^'e onëenigheid tusfchen Zyne Majefteit en de Staaten Generaal, in welke verwagting ik de eer heb te zyn. MYN HEER* (was getekend) Gedateerd Sluis, Eamilton of SilvertonhilU den 4 Nov. 1783. De Oostenrykfche Krygsoverfte antwoord; de in dezer voege: D 4 MYN 'sGha. VENHAGE. Briefaan den Oojtenryk.Bevelhebber*  *4 N1IEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra« vknhace. /lntw. op voorfz. irief. i i; Zit hier ook nog't verrigte van denKrv£$. raad te Sluis in Flaanderen, MYN HEER! Heer Major Macqueen heeft my gebragt dea rsrier, die U Ed. my de eer aandoet te ichrv ven, dan ik ben buit* n ftaatom Ut enig licht te geven omtrent de redeDen, die het Gouvernement generaal der Nederlanden bewogen hebben tot het oen ïnneemen van het Fort St. Donaas door K Keizers Troepen. - ik verzoeke ü hd. dien aanMande zich te addresfèeren aan den Heer PrteGdcnt 'Jirex, alzo ik met geene andere Comraisfie belasc >en . dan om hem te asfifteeren: voor het overige :an a V,td?Jv^rzek?ren' dat 'er §eene de minfte ryandelykheid plaats heeft tusfchen Zyne Móje 'ex len Keizer en de Staaten Generaal. gelyk U Ed lok gezien hebt, dat nien gerustelyk heeft haten ertrekkcn de detachementen, die in de Forten St. Jonaak, St Job. en Paul waren, om zig na huis juarniioen te begeeven. Ik heb de eer te zyn. MYN HEER! (»« getekend) Gedagtekend i i 'tFort St. Donaas, Baron Schroede*. den 4 November, J7*2* Collonel.  Jaarboeken, january, i7s4. 5^ Krygsraad gehouden op ordre van den Kodonel Hamilton , ah Commandant van de Stad,pree fent den [elven Collonel, de Lieutenant Collonel Balneavis, de Major Macqueen, de Kaptein Ingenieur Barnfiadt en den Kaptein Lt. Gelinck. Dingsdag den 4 November 1783. J)en PrsGdènt geefc te kennen, dat hy op heeden morgen vernomen, en feifs van de Walien deezer Stad g< fien heeft, dat het Fort St. Donaas door Ooftenrykfche Trouppea is bezet, dat hy voort alle Wagten heeft doen \erfterken en ordre gegeven , dat de Barrières aan die kant zouden gefloten worden, de Bruggen opgehaald en de Barrières aan de andere Poorten geflot n en verder noodig gevonden om deezen K^sraad te convoceeren, kennis te treeven van zyn verrigte en ie vcrneemen, wat den Krygsraad oordeeld, dat in deezen gedaan moest of diende gedaan te wor.len. ö Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan, om een .M ffive te fchry ven aan den commandeerenden Officier van d;e Trouppes, en die door eene Commi'fie deezes Krysgsraads derwaards te zenden , ten fine geinformeert te worden van de oorzaak van die Procedures, temeer, alzoo men van geen onöenigheeden tusfcheu zyue Mujefteit en de Staaten Generaal kennis heeft. Ve der binnen gedaan den Major van St. Donaas, doende mondeling rapport j dan dat den zeiven gelast is huzelve fchriftelyk te moeten g'-even. Voorts is de Deputatie, zvnde den Major Mac. queen, geadfiiteert met den Auditeur Militair, vertrokken paai St. Donaas, en deezen Krygsraade gelcheiden tot nademiddags om drie uuren. E) 5 Do 'sGnVi VEN i-AGE. Krygsrs te Sluyi wegens voorfzt zaak.  56 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrjs VENHa GE. Krygsr. te S/uys wegens votrfz, zaak. i i t i f ( r 5 d Z)« namiddags om drie uuren. Vergadert en daar by gecommandeert zynde de Capitein Scott en Hay, is overgenoomen hetfchriftelyk Rapport van den Major van St. Donaas, en verder gehoord den Corporaai Pieter Hendriks CompGapt. Gaibraith, de Wagt gehad hebbende op Sr. P ul, den welken rapporteert, dat omtrent acht uuren van deeze morgen, heeft zien avnmarcheeren eenige gewaapende Ooftenrykfche Manfchap. pen, aargevoert do.,r twee Offici.reiv,dat hy voorts zig in ftaat van defenfie geftelt heeft met zyne twee by zig hebbende Mai ichappen. Dat de Ooitenrykfche Officier hem Corporaai de overgave van her. Fort gevraagt hebbende met byvoeg nge, dat indien hy het niet goedwillig overgaf, zy dat met geweld zouden in-eemen, hy tegens een overmagt van omtrent veertig Mannen mets kunnende doen, zig genoodzaakt heeft gevonden om te capituleeren, dat zy hem van a«-hc tot twaalf uuren ontwaapend hebben in arreft gehouden , en doe de Wapenen terug grgeeven en een klein einde Dyks begeleid, en na dat zy hem en zyn Volk de Patroonen afgenoomen hebben met zyne twee Manfchapr-en doen afmarcheeren, Hellende len zelve in poffesüe van dat Fort; dat hy verdol;ens na deeze Stad gemarcheert zynde, thans het )pgemelde rapport is doende. Wyders communiceert den Heer Collonel de vhslïve, dewelke der Collonel de Baron Schrceder n antwoord op de Brief van deeze zyde, aan de „ollorjel gezonden had; houdende, dat hy Collolel zig niet konde expliceeren, maar dat men zie an den Prajfident Direx moefte addresfeeren. Raplorteerde vervolgens de Gedeputeerdens, dat dén ,ollonel hem een Kaart hadde getoont van de Linetlcheidinge, en gedeclareert.dat hy meend, de nftesfie van St. Donaas daar omtrent alleen gechied is; zynde het Wapen van de Admiraliteit oor de Ooftenrykers weggenoomen j zynde alsnog in  JAARBOEKEN, Januavy, 1784. 5} in omvraage gebragt, wat noodzrakelyk is gedaan te worden. Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden en verdaan, in de eerde plaats, dat van al het ge- {)asfeerde rapport zal gedaan worden aan Zyne Door ugtigc Hoogheid, met by voeginge van de rapporten, zoo van de Major van St. Donaas, als van de Brief van opgemelde Collonel Scbroeder. Voorts dat (de Wagten en Poorten reeds verdubbeld zynde) op de VVallen van het grootePas, en daar alomme Kanon, zoo veel men kan bekoomen, te planten, en wyders Piquetten uit te zetten en te doen patrouilleeren, zoo veel de zwakte van bet Guarnifoen toelaat, en des noodsdeSluy. fen te gebruiken, en eindelyk dat aan Zyne Hoog. heid zal werden verzogt verderking van Guarnifoen. Moetende al het voorfz. met de uiterfte fpoet! werkftelljg gemaakt worden. Aldus gearrefteert dato ut fupra. {was getekend) W. M. Hamilton of Sjxvertonhix, {Lager fiond) Ter Ordonnantie van dezelve ( Geteekend) P. van reenen. Eindelyk was het rapport van den Heer H. Loos, Major van 't Fort St. Donaas, van dezen inhoud: Tpjen ondergetekende Major van het Fort St.po* naas heeft op ordre van den Heer Collonel Hamilton de eer te rapporteeren. Dat 'sGra- venhage. Krygsr. te S/uys wegens vonrJz. zaak. 1  VF.HUA» CE. ■ -RflA van den Major van St. Do- naait 1 ( < j < ( c < c r t i ] $3 NIEUWE NÈDERLANDSCHÈ Dat op den 4 November deëzes jaars 's morgén! qU,v"er over vier uuren een Detachement Üofténrykfche 1 rouppen, onder Commando VjD een OverLuytenant, na dat *ë het Red oetjeSt. Job, alreeds hadden bezet, zyn gekomen langs de Palifaden op den Dam, eemge Soldaten met den bovengenoemden Over-Luytfenant wèl volgens gedagten en haar eigen gezegdens, wel vyftig gewapende Mannerï fterk, en hebben den Schildw'gt < p den Dam, met caame Johannes Msermant, Compagnie Cipkeia Stedman, ten eerfh n overweldigt, en tcei verder langs en over'de Paliefiden geklommen , en toen in de Soldaten Wsg: gevallen, en den Corporaai, mer raame Johannes Kortbek, Compagnie Capitein Stedman, by de Borft greepen en óp den Brits gooyden, cn drie op zy0 Lyf leyden. en den bovengenoemde Lieutenant het. Piffool den bovengemelde Corporaai, aldaar to-n de Wagt heb'-ende, sp de Keel zette, met bedreiging om geen alarm! :e maaken, en den bovengenoemde Corporaai met cyn twee Man ontwapend; daar op is de bovengenoemde Over- Lkutenant met een Detachement ; tan net j^ogement van den ondergetekende Major ^an het.Fort, met geweld komen -kloppen , met :waare bedreigingen; daar op is den ondergetekenle Major ten eerften na beneeden geloopen, des:elfs Overrok maar omgeflagen, en de Deur geo>end om te zien wat alarm aan de Deur w;s, daar ip by het openen van den deur de bovengenoemIe Uver - Lieutenant den ondergerekende Maor.ten eerflen by- de Borft greep en my dwong >m de Sleutels, en maar fchielyk, fchielyk, f gy zyt een Man des doods j waar pa den ndereetekende Major, aan den bovengenoemde )ver Lieutenant zeyde, ten mïnften laat my van nderen maar wat aantrekken, maar zulks wierd iy met toegelaaten, maar voortgedreeven meteen ;root Detachement, eb myn Wooning alvoorens riet twee Schildwagten bezet, als meede ;.an dé iamere van den Dam , aan het Fort St. Donaas, met  JAARBOEKEN, Jamiary, 17S4. *o met het bovengenoemde Detachement gekomen zynde, den Ondergeteekende Major dwongen hei port open ce fluyten. Waar op den ondergteekende Major, het bovengenoemde Fort, de Bamerés, met de hand heeft .open geftooten, alzo het bovengenoemden Fort tenge jaaren buiten onderhoud geweest is, daar op hebben het Detachement met den bovengenoemde Over.Lieutenant weder na myn Logtmcntgebiagt, na alvorens het bovengenoemde Fort iterk bezet te. hebben s als meede de Steene Brug over het Water de Pasfage na de Stad, met een fterke VVagc bezet, waar op den ondergeteekende Major differente maaien heeft aangehouden om fcbriftelyk Rapport te mogen zenden aan den Commandant van Sluys , maar my is afgtilagen , en geantwoord wierd van den bovengenoemde Over-Lieutenant, dat den Collonel met het Battillon in marlch was om aan te rukken, ep dat ik die het kon vragen, gelyk na den Ondergetekende zyn onthoud wel by neegen uuren zynde het B.taülon aan den overkant van de Vaart zyn'gemarcheert met flaauue Trom, zoo als het zelve zig heeft bevonden omtrenc hen Fort St. Donaas, en hebben aldaar toen ten eerflen Polt gevat, waar op den Oadergeteekende, aan den Collonel van die Troüppes weeder vraagde, of hy Collonel my geliefde toe te laaten, dat ik mogte Rapport laaten doen na Sluys aan-den Commandant van het Guarnilbe'n, waar op ik ten antwoord kreeg,datdeCommislarisverwigtwierd, en dat die dan wel zou order geevcn, gelyk ook circa t en uuren gefchiede, waar op den Ondergeteekende by de aar>k ^^'deHSea! ron deReilch-.ch, reeds in den Hage gevordert Zvtler* d« ^^er-PlenipTeS fyner Majedeit in de Neder anden, insyelvks heeft gefprooken met den Heer Baro iJ^ ÏE len 'S GRAf VEiN HASE. Memor, >ank/agen van 't Hof van Irusfel.  $ NIEUWE NEDERLANDSGHE sGra- y enuage. Memor. van Mugjen van V Hof van Mrtisfih 1 i i ] i 1 en uitwisfch n, of dat Zyne Majefteit natuurly* p wyze zoude moeten préfumeeren net te móeten toticfiryven aan den geest en aan de oogmerken van eene wezenlyk beledigende aanranding. t-et Gouvernement heeft des te meer reden om te boopen, dat Hunne Hoog Mogende dié voldoening zullen geeven ten aanzien van de intcn:ien, welke het zelve niet kan verbergen, dathec fcnynt, dat van ailen kanten worden aangekondigt, niet alleen van de weinige oplettenheiden bezorgtheid in her. ontzien der Souvereiniteit van den Keizer en het cultiveeren van de genegenheid, welke Zyne Majedeit altoos aan de Republiek betoont heeft, maar zelfs van veragting voor den Keizer. En inderdaad, de Hollandfche Officiers hebben gecotKinueert, met het doen van Explo éten van Rechten, op het Grondgebied Zyner Majefteitl; men heeft *er zyne Onderdaaner. gearrefteerd of gedreigd te arrelteeren, de Soldaaten hebben 'er liet) gemaintineert, zonder eer ige achting te toonen voor de Edicten , met zo veel ernft gepubhceert, en waar over de Heer Hop onderhollen is, in de gevallen , die zeer 'menigvuldig zyn geweest, wanneer de Hollandfche' Sol, laaten en Onder-Officiers by faute van Permiffie syn geqrrcfteert geworden, gevallen, altoos verzegelt door teekens van toegevenheid van de ayde pan het Gouvernement, en zelfs metrequifltie vaa 3e Commandanten der Hollandfche Corpfen of Regimenten te doen waarfchouwen, van de in»QUd der Ed eten. De Rechten Zyner Majefteit. ha, welke ten tyde Zyner Doorlugtige Moeder , :n ten allen tyde, verKlaart zyn geworden als versintemsfen, met een gemaru'felteert oogmerk ea voornemen, van dezelve te mainrineeren; zyn nóch |! eerbiedigt noch geconfidereert geworden, en de ivertreeding daar van heeft de overhandgenomen: nen heeft daaden bedreven, en men bedryft 'er :en peele nieuwe, men fielt geene middelen in het (verk Q« ter wegruiming van alle dföculteitei» ren  JAARBOEKEN, january, t^\: $ inzien van een objet, waar VarJ het recht aan Zyne Majefteit toekomt. De klachten, blyver dikwerf onbeantwoord: de antwoorden zyn liepen de en dilatoir, en laatende dus die klagten zonder redres, laaten dezelve ten anderen aikwyls verlangen. Het Gouvernement gechargeert zynde om ter flrengfte de gementioneerde Edicten ?e doenmain tineeren, en verplicht om over al ;de Rechten' van Zyne Majefteit te doen refpeeïeeren en te doen gelden, zoo als aan Hoogst dezelver waardigheid toekomt, denkt aan zvne principes zoo wel als aan de fentimenten van H. H. Mog de party verfchuldigd te zyn, die hy kiest, van by de moed willigheid waar aan het Guarnifoen van Liefkenshoek zich heeft overgegeven, de gelegenheid waai te neemen óm zich met die openhartigheid en Cordialiteit, die de tegenwoordige Memorie befluit, te expliceeren, terwyl men van de zyde Zyher Majefteit niet zoude kunnen toegeèven, in de onweerfpreekelyke Rechten die Hoogstdezelve in allen gevalien en mef zoo veel billykhei 1 kan eifchen: Hét Gouvernement kan, ten anderen, de ordres, welken aan de Officiers feedert langen tyd gegeeven zyn, van zich te gedragen in Conformf teit van 't geen het maintien der Rechten van zyi Ée Majefteit requireerr, niet ftremmen. Men zal hier nog byvoegen , dat zelfs dé regels van billyken handelingen verlooren gaan, of van de zyde der geëmployeerden van de Republiek iri Vergeetenheid worden gebracht. Inderdaad het kan onder geen goeden handel geftelt worden, de Bieren en Eetwaaren , die men|van Antwerpen en deszelfs omtrek langs de Schelde naar de bewooners det Polders van Brabant, het Grondgebied des KeiZersi én dtis van Ons tot Ons vervoert, onder bedwang van Rechten te brengen, alleenlyk om dat die waa« sen den weg van Lillo moeten'pasfeeren, doch het is eeven onbegrypelyk en beledigend, dat men Rechten vordert voor de enkele pasfage over dc E 2 Schelde r' 'sGaA^ VEM3A" GE. Memor. vanklag' ten van 't ; Hof van Brusfefê  t6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHACE. Memor. vanklagten van't Hofvan Brusftl, I j < i Schelde, van Ons tot Ons der waren , die niéé worden uitgelost, ja die zelf aan den gezegden: weg zich niet ophouden. Het is hier by noch niet, dat de daaden bepaalt worden, 't zy van den Commandant van het Fort,' of van het foort van Hollandfch Sctvp, 't welk zich ten naaften by tegen ovfr h« Fort,op de Schelde bevind, men dwingt aldaar federt een maand een nieuw recht af, ten Jaften der onderdaanen van Zyne Majefteit, door bun te onderwerpen aan de betaaling eener retributie voor ieder vislchers vaartuig, iedere reis, dat het zelve heen en weder pasfeert, met bedreiging van by gebreken van voeldoening van dien nieuw uitgevonden Impost de Scheepen en derzei ver voerders te doen.arrefteren en dezelve in Zeeland op te brengen. Het Gouvernement kan niet ontveinzen, dat alle die inbreuken en onrechtmatigheden, niets anders kunnen zyn, dan een gevolg van het ver. trouwen 't welk de Republiek ftelt in de verhaalen van derzelver Officieren of geëmployeerden , Df van den moed, dien zy misfehien denken te vinden in de wyze, waar op zy aan de klachten van het Gouvernement Generaal zich gedraagt, jn het zelve heeft des te meerder grond, om die feflexie op de voorgevallen gebeurtenisfen, waar fan hier gefprooken wordt, toe te pasfen; dewyl dat, toen het Gouvernement zich beklaagt heeft ïvet de Demarche van den Commendant van Lillo, ils over eene fchending van het Grondgebied, van )p een terrein, 't welk buiten de Grenspalen is Ier Fortificatiën en 't welk onweerfpreekelyk, onier de behcerfching van den Keizer is, zynGuarvifoen te hebben doen exerceeren, daar uit niets mders gevolgt is, dan een antwoord van wegens de iepubliek, overgegeven door den Heer Hop op len 20 July 1782. Het we'k een Commandant cheen te excufeeren, op voorwendfels, die in alen deelen onaanneemlyk waaren, en ver volgens het 'eronachtzaamea van de klachten, door het onder* werp  JAARBOEKEN, January, 1784. c? Werp daar van te Rellen in hande van de Republiek, en aankondigende de pretentie, dat de bezitting van de Republiek, in dat deel zich niet beperkt eeniglyk by de werken der Fortificatiën, en verzoekende zelfs , dat het Gouvernement de ord-es wilde retireeren, welke het zelve gegeeven had om de exercitie van het Guarnifoen van Lillo op het veld in queftie te verbieden. Het Gouvernement had geen reden om zulk eene uitfluitirg te verwachten, en kunnende geene bezitting admittceren , die de werken der Fort ficatien zoude overfchreijen, noch ten aanzien van dit Fort, noch ten aanzien der andere nabuurige, kan het zelve zich niet onthouden te verkiaaren, dat het genoodzaakt is geweest, om de tegenwoordige interdictie te confirmeeren, met ordre van gelykelyk de Hollandfche Onder Officieren en Soldaatcn, die fcich buiten de Werken der Fortificatiën dier Forten zouden mogen bevindén, te moeten arretteeren. Kunnende het Gouvernement, noch in dit gedeelte noch in' eenig ander deel, een ander recht of tytel erkennen, als de onweerfpréekelyke rechten van zyne Majefteit, die in niets kon. den of mogen gealtereert worden, noch door voor* gewendde gebruiken, noch door onderitelliDgec van bezittingen, die men van de zyde zyner Majefteit niet anders kan aanzien dan als openbaare febendingen van zyne Territoiren. Hunne Hoog Mogende zullen door deeze voorflellingen erkennen, dat het niet zonder reden zy3 dat men in den faamenhang der handelingen, W3ai van in deeze Memorie gefproken word, heeft gedacht eene indicatie te vinden van een fyfihem: van onoplettenheid voor Zyne Mejefteit of begeer te om in allen gevalle zyne rechten aan te randen. Het is het Gouvernement genoeg van door dez« vriendelyke ouvertures, vol van openhartigheid er vertrouwen, den Raat der zaaken, en men kan zeil seggen den aard der attaque, die 'er gevondei É 3 wordi 'sGrAo ven hage. Memon vanklagten van 't Hofvati Brus/èi. 1  'sG RA. VEiH ha' ge. Memor, vanklag ten van't Hof van Brusfel. i 1 P Zi d< g< re ëf M de €1 NIEUWE NEDERLANDSCHË red, es en fatisftftre eischt, te hebben open gelezt. De Rechtmaatigheri van Hunne Hooi^Molendên ÏSErf £ zal in^gelyks dezelve re^e- antwo,rfnZfen tr m^elea e" vvyz.n om te b antwoord p aan hetonderhngobgmerk, om de aoe In ZT?Qtheid en 8°ede Nabuurfchapïe herK kn en geduurzaam te maaken,en om inWe neemen, hetgeen men aan de Rechten Zyner Ma jelteit voor dë KÏ^JïSad\Chap en ,nÉime ftntimenten voor de Republiek, altoos natuurlyker wvze zal erf blveJnn,W°rden' °m -ndezelve .15?:vSSheidy tC gCeVen VaD Zyne achtinS en gene. Gedaan te Brusfel den 4 November 1783. De Algemeene Staten hebben hier op terEond dit befluit genomen: Extra® uit het Register der R*. folutien van Hunne Hoog Mog. de Heeren Staten Generaal der Fereenigde Nederlanden. ^eSnn?e^ehO0rt hr5C "PP0* vm de Heeren van Lynden tot Hemmen, en andere Ge^e- Edev"„Vav,HUTe H°°g jenden,wegens de -alten van Vlaanderen, en hebbende, ingevoke t vooraf ^egaane Refolutie Van Hunne HoogMo! rL^ r 'ler gezament'yk meteenige def Heearnmee? Sfar,Sfe,;/an den Raad van laaten gefnXr P eSne M m 'r!e va" den Heer Hop, 1 h f h f e^,potent,aris V3n Hunne Hoog Mogenn by het Gouvernement Generaal der Ooftenryk- 1 fchc  JAARBOEKEN, january, 1784. Ég ■fche Nederlanden, gefchreeven den 6 dezer, en geadreffeert aan den Heer Griffier Fagel, annex de Co^ye eener Memorie, welke aan hem is ter hand geltelt geworden, door den eerden Minidèr, betrëkkelyk tot het voorgevallene in den Bolder, öf Territoir van den Doel, wegens de oeg/aavii g , van een Soldaat van Liefkenshoek, alles breeder vermeld in de Memorie en in de Notulen van gis-t ter; tn hebbende daar op ingCDoomen deConfi- 1 deratien en Advyfen van Zyne Doorluchtigfte, Hoogheid, waar op gedeübereert zyrde; is goed- ] gevonden en gerefolveert: dat 'er aan den gemelden Heer Hop zouden worden geantweord, dat Hunne Hoog Mogende dtnze'ven authorifeeren., om provifionetlyk aan het Gouvernement-Generaai der Oofterrykfche N devlanden te declareeren; dat zy met het allergevoeiigde leedweezen hebben gezien in de Memotie, die Hun van we, g n het Gouvernement Generaal is overgegeeven, dat by het zelve eenigen twvffel was gereezen als of 'er eenige alteratie was "ontdaan in.de fentimenten van eerbied en conflderatie voor Zyne K. K Maj deit, welken zy altoos onverander'yk aan Hoogstderzelver Doorluchtig Huis heb-* beu toegedragen, en als of zy eenige intentie zouden hebben, om, van hunne zyde, zich eent onbillyk recht op het Grondgebied Zyner K. K. Majedeit aan te willen maatigen ; dat Hunne Hoog Mogende, wel verre van daar kunnen certificeren , dat zy ten allen tydep bereid zyn, noch dezelfde fentimenten te manifi steeren, door te beletten en doen beletten, zells op het in verfchil gebrachte Territoir van den Doel, alles wat daar van den minden fchyn zoude draagen, en de allerftrikde ordres te geevcn, dit hunne Intvooners geene de minde gef-gerheid van klachten te weeg brengen; dat Hunne Hoog Mog: nie niets meerder zyn wenfehende, dan om aan Zyne K. K. Majedeit alle mo;tlyk contentement ie verfchaffen» en om by aanhoude.iheid ongedoort E 4 de 'sGra° Antw* itr Ut at. jfen. op. ie Mem. •an 't 'iofvaii Irusjè/i  . 9sGra •Ven ha ce, Antw. 'der Stat. 'Gen op de Mem, l>an 't Hof var, Mrüsfel. i ] i i < i ( 70 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ de vriendfchap, tusfen Haar te cultiveeren, welke zy op een zoo hoogen prys ftellen, en die reeds zoo lange gefubfifteert heeft; dac zy hunnen Minifter Plenipotentiaris gelafteh en auctorif eren daar van de plechtigfte verzekering n te doen • en ten zelfdeu tyde te verklaaren, dat alzoo 'er niets aangenaatner kan zyn voor Hunne Hoog Mogenden, dan om eens voor al, mt onderin* genoegen, alle de differenten uit den weg te ruimen, die 'er noch zouden kunnen plaatfe hebben, ten aanzien van eenige by de Tractaaten in vt rfchil ftaande Limiten, waar onder Hunne Hoog Mog. verzekert zyn, dat het Gouvernement Generaal wel zal willen avoueeren, dat zich het terrein waar over tegenwoordig byzonderlyk de klachten rouleeren , bevind , Hunne Hoog Mogende msgelyks bereid zyn, om, buiten prej'uditie der in weesen zynde Tractaaten, ten einde dezelve tereculeeren , van hunne zyde Commiffarisfen te benoemen, om met die, welke door Zvne K. K. Maje» fteit benoemt zouden kunnen w irden, te zaamen te werken, ter vereffening der gefchillen en om eens voor al de zaaken finalyk op een vasten voet te flellen. Dat, dewyl de öntfangen Memorie van klachten, rouleert over onderfch idene Objecten ; Hunne Hoog Mogende ondertusfehen niet nalaaten om in deezen gevalle, de nodige Recherches te Hoen; :en einde met volkomen kennisfe der zaake daar an alle die attentie te leenen, welke de pligc en de ichting voor den hoogen Perfoon van Zyne K. K. Majefteit, zoo wel als de billykheid en rechtmaigheid vereifchen; dat Hunne Hoog Mogende niet cunnen twyfFelen, of het Gouvernement Generaal sal zich intusfehen wel willen verzekert houden, lat alles wat 'er irriguliers gepasfeert is, gefebied s, ten eenemaal zonder de toeftemming,en buiten >rdre van Hunne Hoog Mogenden: en moet Exrradr, lezer Refolutie van Hunne Hoog Mogenden, met 2opyë der bovengezegde öntfangen Memorie, ge- geé=  JAARBOEKEN, Jsauary, 71 geeven worden aan den Heer Hop , als mede de vin de Müfive van den Luitenant Collonel Schweidnitz, van die van den Colonel de Logard,, en van de Magiftraat van Hulfter-Ambacht, alle.3 door Hunne Hoog Mogende öntfangen, op datb den 3 deezer maand, en Copye daar van worden, gezonden aan den Heer Graa^e van Wasfeiïaar, j Envoyé Extraordinaris en Minifter Plenipotentia-( ris van.Hunne Hoog Mogei den, aan het Hof van, Zyne K K. Majefteit te Weenen ter zyner infor-, liiatie; en met laft en auth jrifatie am denzelven, öm ren inhoud daar van op de wyze, expresfelyk geufiteert, ter kennisfe van Zyne K. K. Majefteit en aan den geen ofte de geentn, wien zulks moge beh .oren, te deen komen, en moet 'er insgelyks Extract dezer Refolutie van Hunne Hoog Vlogenden worden overnegeeven, door den Agfint Siichsr aan den Heere Baron Reifchdch, Envové Extraordinaris en Pleni.jotentiaiis van Z\ne K. K Majefteit by deezen Staat, om ts dienen ter zyner informatie. De Heeren Gedeputeerden der Refpec"r>e Provintien hebben derzelver Deliberatien der Bondgenooten gereferveert, zoo principaal'yk ten aanzien der bovengemelde zaak, als wegens het geene 'er met betrekking der Forten St. Donjas, St. Job9 Cn S. Paul is voorgevallen^ Op deze Refolutie en Memorie van den Heer Hop is van wegens het Hof van Brusfel aan de Republiek dit antwoord gegeven : Tndien het Gouvernement Generaal, ten uiterftë * getroffen over het gebeurde en de omltandigheden, vervat in de Memorie van den 4 dezer maand door den Baron de Hap o\ergege ven, zich niet beeft kunnen ontfl ian, om aan den anderen kant, het zelve filet vrymoedigheid en hartelykheit voor te dragen; heeft het egter nimmer opgehouden vertrouwen te E s fteP 'sGaA- ^Er> HASE. Antw. kr Stat. jen, ap le Mem. 'an 't lof va:H ^rusfet.  ,/sGra- VEN HA' GE. 1 , Antw. van 't Hof van Brusfel lam de Staten. i ] 'i •] 72 NIEUWE NEDËRLaNDSGHE ftellen in de rechtmatigheid èn wysheit dér Heereri Staten Generaal, van welke de Memoné zelf een doorflaand bewys is. Die vertrouwen word temeer bevestigd door de uitdrukkingen eri verzekeringen vervat in dë Memorie van' dèn Heer baron de Hop en door het geen hy 'èr mondeling byge. voegd heeft, en het Gouvernement Generaal heer> met groot vermaak en genoegen gezien,dat Hunne" Hoog Mogende, afkeurende en veroordelende al het geen er gedaan is, als zynde gedaan zonder hunne order, op eene aandoenlyke wvs hunnen eerbied en achting voor Zyne Majefteit uitdrukken; tevens betuigende de onwaardeerbare prys, die zv óp Zyne hooge vriendfehap ftellen, en hun oogmerk om hem alle moogtyke vergoeding te oreven. De Keizer, aan wien het Gouvernement daar van ten fpoedigfte verft>g zal doen, zal buiten' twyffel met plaifier öntfangen de betuigingen der gevoelens van eene Republyk, wier vriendfehap hy altoos verlangd heeft, en dewy! het Gouvernement Generaal mede in het géval is, om voldoening te vragen over eene aanhaling en afperfing < begaan door een Holhndsch Officier Van de iufticie j-gen drie van Zyne Majefteits onderdanen , svelke vbchten in 't Kanaal van het Fort St. Paul :en geval j h t We]k de perfonen, gefteld tot bewaring der Souvereiniteit *an Zyne Majefteit, ge. noodzaakt heeft de nöodige maatregels te nemen tot handhaving van deszelfs rechten, en zich naar teszelfs ordonnantiën te gedragen, zoo heeft het aouverriernënt, verwagtende de prom'te voldoe^ 3ing, by deszelfs Memorie van den 4 November gevorderd, niet kunnen nalaten op te merken', dé ie vaardigheit van de beloofde voldoening, niet 'al kunnen nalaten, in den geest van Zyne Maje. teit, het vertrouwen, te vermeerderen , met we'lk iy genegen 's zich te verlaten op de gevoelens en )p de verzekeringen vervat in de Memorie van derf ieer Baron de Hopi Die  JAARBOEKEN, January, 1781. 75 Dit zelfde vertrouwen zal buiren twyffel den prondftag zyn, op welke Zyne Majefteit zal be v fluiten tot den weg van onderhandeling, welke Hun: 0 lie Hoog Mogenden hebben voorgeflagen, en het Gouvernement Generaal, dien voorllag aanmerkende als ten nieuw bewys van hunne wysheit,zal v denzelven met zoo veel te meer yver onderfteunen,j om dat die deszelfs genèigdheit en waarlenynlyk 1 ook die van Zyne Majefteit zelve zal vereem-* een met het belang en de begeerte, daar men van S beide zyden in ftaat, om ter goeder trouwe te treden tot die bepalingen, welke, gaande over de geheele uiigeftrektheit der rechten en eisfchen, volgens de regels van rechtmatigheit en billykheit ,d.e het kenmerk van alle'de bedryven van Zyne Majefteit uitmaken , en volgens de onderlinge over.ecnkomften, kunnen ftrekkeh tot een volkomen zekérheit en tot eene fchikking die bekwaam isom in allen opzigten en voor altoos weg te nemen alle oorzaken van gefchil of van eenige moeitykheden, en dezelven in een onbetwistbaren flaat te ltellen, het welk bu'ten twyffel Zyne Majefteit zeer aangenaam zal Zyn, als zynde overeenkomfhg aan zyne vriendfehap voor de Republyk, van altoosi m a.Je gelegenheden te rade te gaan met die middelen, welke de banden van die vriendfehap kunnen vei> Rerken, welke daardoor op een vastea voet geves» tigd zal zyn. . ' Het Gouvernement Generaal uaat in net vertrouwen, dat het oogmerk van Hunne Hoog Mogende zich tot een Algemeene Bepaling uitftrekt. in den voorflag, welke zy tot e me onderhandeling gedaan hebben, en terwvl zy niet zouden kunnen ontkenren de noodzaakbkheit, en het ook vólgt en natuurlyk volgen moet uit de gevoelens, welke zy voor den Keizer hebben uitgedrukt, om te trachten eens vooral mtt Zyne Majefteit overeen te komen , niet enkel over byzondere Punten, maar over liet geheel, zoo wenscht Het Gouvernemt zooveel j? ernitiger, dat het verlangen en de begeerte der 'sGra- £• ' Antw.. in 't lof var, 'rus/ei ' an de (aten.  ?sGr. ve%ha ge. Antw van 't Hof va fmisfel aan de Staten, 1 74 NIEUWE NEDERLANDSCHE \" Republyk zal ftrekken tot een Algemeene BenaliW. - terwyi het, zoo lang de zaken\1e?tof die££ van t regt zyner Majefteit te doen gelden, en te volgen al het geen de handhaving zyner rechten CQ Souvereinuett zouden kunnen vorderen. n De Heer Baron de Hop word verzoet de bedoehng van Hunne Hoog Mogend™? ondertat ten omtrent het oogmerk en deric^ftiSE der voorgeftelde Negotiatie en daar ómtrenT zoo S??^*' h£C °3gmerk ^ ^ bedoe ing?n va^^n^ee3terS,°.P te ^even' opdathetduvernement Generaa 'er verflag van zoude kunnen doen aan Zyne Majefteit en het verlangen onder" ftcunen. met welk het bezielj is , 11med? te mS*°JYeD P»d«3eming. van welk* het 00? merk en den urtllag de zaken tot eene gefteldheit zouden brengen, welke in alle opzLeaan wederzydfche belangens vorder!yk zoude wezen, en die eens voor al, „aar eene begeerte, d?bu hen iwyftel gemeen is, en zonder mooglykb it van'er eenige verandenng in te maken, de onwr kbaarfte regels zouden daar ftellen van eene vo°raMkteeeDS! gezindhct van eene volle vriendfehap, van de be * trouweï! °Udlng e° VaD h« alIeWdtte vel Brusfel den 12 November 1783. Hunne Hoog Mogende, om naauwkeuriger van het voorgevallene onderrigt te zyn befloten ook den 10 November Zyne Doorl Hoogheid te verzoeken, om op de ernltigfte ^zetn-a'^he£uge^' *> van den Major £an Liefkenshoek, als van de verdere pygsperfonen, in dit geval betrokken, te oen onderzoeken. Zyne Doorl. Hoogheid m hier aan te voldoen, magtigde der?Fisua| ter Generaliteit, Mr. T. G.van Olden- bar-  JAARBOEKEN, January) 1784. 75 larneveldt, genaamd Tullingh ; om naar Flaanderen te trekken, op alles naauwkeurig onderzoek, en aan Z. Doorl. Hoogheid raport te doen. Dit Raport was gedagtekend 3 December 1783, en van dezen inhoud: DOORLU GTIGSTE VORST EN HEERE! De ondergetekende Advocaat. Fiscaal van de Generaliteit, op Vrydag den 14 November laats leeden bekomen hebbende Uwer Hoogheids Acte 'yan Commisfie, gedateert van'den dig te voren, eri den 15 daar aanvolgende uit 'sGravenhage ver trokktn, is op Woensdag den 10 te Lillo gekomen. De ondergeteekende heeft aanflonds de nodig informatien genomen, en vervolgens voor twee Hoof d Officieren als Commislarisfen, en den Auditeur Militair van het Guarnizoen te Lillo, eersi préparatoir, en nalerhand nader op interrog atoirej do n horen de Luitenant Collonels van Schweinitz en van Baers, als meede op Interrogatorien de Capiteinen Gockinga en Montanus , den Lieutenani Hackett, den Vaandrig Palm9 twee Sergeanten, twee Corporaals, en achtien Soldaaten; alle wel' ke verhoren nevens de verdereStukken by dit Rap port gevoegt zyn. Ook heeft de ondergetekende zichbegeevennaa Liefkenshoek, ten einde de fituatie van dat Fort en den weg door de Keizerlyke Trouppes in he marcheren door den Buitenwerken vandatFbrtge nomen, na te gaan, om zich een juist denkbeeld t kunnen formeeren van het geen by de verhoore wierd opgegeeren; en heeft de ondergeteekend een byzonder Rapport van zyne bevinding dienaar gaande, als meede een Kaart figuratief, op zy verzoek door den Commis Hatting geformeert meede ten deezen by de Rukken gevoegt. De ondergeteekende had zich voorgefteld, or aj! 'sGra- ven hace. Raj\. negens het voorgevallenemet de Oostenfyker$. 1 » n e  !»sGra GE. Rap. wegens het \dorgevallenemet de Oosten ttyfcers> { J j ï t 2 C i i i 1 v, t t( e g d Vi il 76 NljEÜWE NEQERLANDSCHE • alle deSoldaaten, die by.de qu-nticufe Beeraaffe. mpopdèn Dbe!ge4daifeerd hebban, Ledfopin! terrogaionen te doen hooren; zo om in een aak yan die importante mets te omitteeren, wat eenrgzmts aanleiding geeven konde tot nadere ontdekking; als om oat Uwe Hoogheid by de Ac© van Lommbfie aan den ondergeteekenden niet alleen gelast had, onderzoek te doen naar het gedraz van deLieutenants-ColloneJs&A*«V/f en vanBaers' maar ook na dat van de verdere Militaire Perfoonen* in die zaak gecorcerneerc geweest; doch de onder*. geteekende heeft het hooren oer verdere Soldaften, die beha! ven de achtien verhoorde, by de gemelde Begraaffems geadfide, rt hebben . moeten naaten ; vermits Uwe Hoogheid, bV Misfivevanden ?8 November laatsieeJen, den 2p daar aanvolgen. Ie , des avonds aan denondergeteekenden heeft eeleven te gelasten, om hoe eerder zo beeter zvne nformatien te termineeren enzynRapportaanüwe hoogheid te doen toekomen. «"uwe Vermits by die Begraaffenis op den Doel geene iureerlieden zyn prefent geweest, dan die inden Joel op gecontesteert Territoir woonachtig waren, iceft de onder/eteekende des wegens geene informc! ie by Burgerlieden kunnen neemen, veel min de elve kunnen doen hooren. ' De Stukken, by dit Rapport gevoegt, beflaan erhalven alleenlvlt m verhooren van Mi itairePeroonen; in eenige Papieren daar toe relatief en oor de Lieutenant Colone's van Schweinitz en van aers. ien Cipitein Montanus, en den Serge.mt m Stjfirent*\t meeden door den Auditeur Militir vin het G-uarnizoen te Lillo aan den onderee:eken e op z«ns reqmfitie overgegeeven en in het /engemeldp afzonderlyk Rapport van den ondertekenden , en Kaart figuratief; alles volgens VLyst dier Stukken, meede by dn Rapport geUit alle die Stukken blykt, dat de Collonel van ïaiueuffelin den voorleeden Zomer, toen die Collo-.  JAARBOÉKEN, januaty, 1784. 77 fond te Lillo commandeerénde, een Soldaat, die ,ke Liefkenchoek overleeden was, in de Werken yan dat Fort heeft doen begraven; dat de Lieucenanc Colonel van Schweinïtz Zedert dat hy in den beginne van de maand September laatstleden het commando van dién Collonel heeft overgenomen, geene ftelligè orders van iemand bekomen heef t, om de Soldaten, die te Liefkenshoek kwamen te derven, wederom in den Doel te doen begraven, veel min, om aan het Detachement, tot zodanige begravenis behoorénde, fcherp? Patroonen te doén uit- , deelen, en des nóods, geweld met geweld te doen keeren; dat op den 14 October laatstleden de Soldaat jfohannes Rasjchen te Liefkenshoek overlee* den is; eh de Lieutenant-Collonel van Baars, den 36 October daar aanvolgehde, órdreS met opzigt tot de Begraaffenis van dién Soldaat aan den Lieutenant-Colonel van Schweinïtz heeft ge vraagt; dat de Lieutenant-Colonel van Schveinitz toen aan den Lieutenant van Baars heeft gelast, dien ovetleeden Soldaat met Militaire Hohnéurs te doen begraven op het Kerkhof van het Dorp den Doel, op dezelfde wyze, zo als zulks voorheen gefchied was, en dat die begrafFenis op den Doel moest géfchieden, niettegenflaande eenige famenloop van Volk, oppofitive Rondgasten of Arrestanten van Bailiuwen, én dat, desnoods, geweld met geweld moest worden gekeerd, én de Manfchappen van het Detachement daarom met fcher- Ee Patroonen moesten weezen voorzien; doch dac et Lyk naar Liefkenshoek moést worden gèbragr, indien een bewys wierd.vertoont, dat het Dorp den Doel aan den Keizer toebehoorde, en dat deKéizer verbodèn had, de Soldaaten van het Guarnifoen van Liefkenshoek op dén Doel te begraaVen; dat de Lieutenant Colonel van Baars vervolgens op dén 16 October aan den Kapitein Montanus gelast heeft, om dién overleden Soldaat op den Doel te doen begraven met Militaire honneurs,' volgens gewoonte, en het Reglement van Uwe F Hoog- 5sCrA' VENHAGii. Rap. we %ens het voorgevallenenet de Josten■ykers*  'sGsa- VENBAGÉ. Rap. wegens het voorgevallenemet de Oostenrykers. 78 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoogheid, en om aan ieder man van het Detache ment drie icherpe Patroonen mede te geven • dat de Ljcutenant - Collonel van Baars zig voor het overige met bemoeid heeft met bet detail dier begraven», maar het zelve aan den Kapitein Montanus heeft overgelaten 5 dat die Kapitein dien vol- S?ti°^d,e BeSraaffe™ m doeS commandee. ren eea Sergeant, een Corporaai, een Tamboer en twaalf Soldaaten tot het Detachement , een da7eraommhV00rr b? M te ^fcheeren 8 Sol* n« T vir ~ . yk teJraagen» als mede om het Lyk te volgen , één Sergeant en alle de noek m Garnifoen zynde, d e gezond mrPn. Ê adLdteor0nder0ffiSerei' Ta^^rio.daaten, d e tot ae gemelde Begraaffenis behoord hebben, te famen hebben uitgemaakt een getal van veer ig Perföonen ; dat zuU-s is geweest overeen, komüig het Reglement van ZySlli^hS^ eenlyk met die uitzondering / dat volgens den Wj^ffi riVe R^^^ alleenlyk fweeSoI. daaten van de Compagnie van den Capitein Cam. her agter het Lyk hadden moeten volden en tet Detachement geheel had moeten beftaan uit Manfchappen van de Compagnie, tot welke de over ieedene behoorde; het welk den Sn , indfen zu ks (bpt geobferveerd was geworden, met tieS Soldaaten zoude hebben vermindert; dat ook de kapitein Montanus en de Lieutenan Hacken ha Lyk gevolge zyn, en de Lieutenant -Colonel £2 Baars z,g daar mede by vervoegt heeft, offcboS hy daar toe in geenen deele behoorde; dat vervol" gens op den 17 üélober laatstleden , oen hecDe tachement reeds in het geweer ftond, aan ieder Man van het Detachement drie fcherpe Patroonen zyn gegeven , zonder te zeggen tot wa? S *an dat d.en ogtend omtrent negen uuren het Lvk van den overledenen Soldaat gebragt is uit LiJf kenshoek naar het Hoofd aldaar, en vervokens met een Schui'je over de Schelde naarTet dofp den  JAARBOEKEN, January i7g4. ?g • den Doel, en dat teffens het Detachempnr- «,„ a verdere Militaire peridonen, di ?S de nl'f?Je '»Gran.s behoorden & Liefken^ovfr naar den Doel zyn gemarcheert ; dat toeri rfp GE" Lykftatie aan de Kade van den Doel gekom™ ~ «Haar neefc gereed ge[taaQ een BaafoÏLrUkf^r' te draaseo , waar op hec Lyk is geniaalst LyPKS^shes vervolgens in alle ftdte en orden telvlhHA a~ VoorSe' de Rraat van het dorp den Tki^^J^^ «g'bragt geworden); dat het f vt *etRhot met de het Kerkhof zynde jgekomen, J£ Oosten- den hebben de -Belle, twee Scheepenen en een n!™,^ Tn tie; dat die Lieufant M£5 ifgeg^Sj1^ Lieutenant Colonel «vro Aur, i en def?Hvp„L^> aangefprooken* vragende aan den.elven nt 'f eerst aan den Kapkdn Mwif *f f YeI kend was het Plakaat van Zyne k?iZeZke M^' iteit, waarby verboden wasmat "SoJfj1* fic.dren.en Soldaten opKeizèrKi??f' komen; dat de Lieutenant Co nnVm Z,Thfefr geantwoord, dat men gewoon w op aen K te begraven, teffeas vraa»ende of\if t . BailIuw hem eene WÖ^en^S zulks verboden was; dat de lïgi'S'r ,• y heeft geantwoord, zódan ge ori« nï"te kü Z toonen, maar dat het volgers % ll 5 '!UIlnen permitteerd wa?? dat l^&^^Sk^ Soldaaten op Keizer yk Territoir n lyk vraagende of de ^«2^0^ JtadTderofficieren en Soldaaten aldaar in arrest wilde laaten; vermus hy Lieutenant Baiiliuw Live volgens het plakaatarrefteerdej dat dé LieuLn n? Colonel van Baers toen gezen he<*fr a?acenanc deelde ald W op Hollanich'TeS1* °°e£ ofdret ?Ld3ar "iet konde'laa'enTondïï o.ares, maar er kennis van zoude zeeven- Hafde Lieutenant Baiiliuw Gaar od gezcS heef? dar dan verp !gt zoude g?fi W ^g^f^l poit te doen, want dat hv niet voornemens wïs , F 2 ge-  • Öo NIEUWE NEDERLANDS CFÏE 'sGra- venhage. Rap. wegens het ■vortgevallenemet de Oostenrykers. geweld te gebruiken; dat dé Lieutenant Baiiliuw'£ én de Lieutenant Colonel van Baars voorts heb» ben afgefprooken eikanderen na de begraaffenis itï een Herberg te zullen vinden, waar op de Lieutenant Baillmw is weggegaan; dat de begraaffenis vervolgens zonder eenige verdere verhindering is gedaan, zynde het Graf reeds behoorlyk gemaakt , toen het Lyk op het Kerkhof kwam, vermits het al tyd de gewoonte was geweest; dat de koster van Liefkenshoek de Graven op dat Kerkhof deed maaken , en de Baar aan de Kade deed ftellen , welke Baar ten dien einde in een Herberg in het Dorp den Doel bewaard wierd: dat de begraaffenis verrigt zynde, de Lieutenant Colonel van Baars aan den Kaptein Montanus heeft geordonneert, naar het Fort te rug temarfcheeren i en toen is weggegaan ; dat het Volk voor een Herberg in den Doel heert halte gehouden, en aan ieder Soldaat in zyn gelid ftaande door den Sergeant een zoopje gebtagt is, dog dat de Officieren niet hebben mede gedronken ; dat znlks tn alle ftilte is toegegaan, zouder dat by die gelegenheid, zo als ook niet by de begraaffenis zelf, eenig geroep of gefchrecuwderMilitairenheefc plaats gehad,en zonder dat eenige meerdere formaliteiten, dan by de begraaf, fenis van een Soldaat altyd gewoon zyu, by deze begraaffenis zyn in acht geromen; dat evenwel in den terug marsch op den' Dyk naar Liefkenshoek den aftogt door den Tambour iby poozen geflagen is, ge'yk ook , behalven het verwarde zeggen van eenen Soldaat, geen blyk voorhanden is, dat een of meerder Militairen, die tot dezelve begraaffenis behoord hebben, het zy toen of naderhand & aan iemand zouden hebben gezegt, of zig beroemt, dat zy fcherpe parroonen by zig ha iden$ en zig daar mede wel zouden hebben gedefendeerd. Dat de Lieutenant Colonel van Baars op dienselven 17 October aan den Lieutenant Collonel van Schweinitz rapport heeft gedaan van het voorgeval.  JAARBOEKEN, January, 1784. 81 ^lene by de begraaffenjs in den Doel, en fpecV aa mede, dat hy Lieutenant Colonel van Baars van den Lieutenant Balliuw was gefcheiden met affpraak, dat men ven wederzyden aan de Hooge So-tverainen kennis zoude geven van het voorgeval, len ;;. dat de Lieutenant Colorel van Sweinitz toen, * chter geen kennis daar van gegeven heeft, dan al i Jëen aan Heeren Cecommitteerden Raaden van' Zeeland, 'en pok geen Krygsraad des wegens heeft geconvoceert, nog ook daar over geraadpleeg' met den Commandant van het Battaill n;. dat opden 27; October daar aan volgende d< s avonds de Lu utenant Colonel van Schwe'tnitz door een briefje van den Lïentenant Colonel van Baars zekere tydjngbekomen heeft, dat ?er Keizerlyke Troupes in den Doel gekomen waren; dat de"L''eutenant Colonel van Schveinïtz deswegens wederom geen Krygsraad heeft geconvoceerd, nog ook daar over met den Commandant van het Bataillon heeft geraadpleegt; dat die Lieutenant Colonel het Guarzoen van Liefkenshoek ook niet heeft doen verfterken, en geene ordres nog inftructien aan den Lieutenant Colonel ra» Baars gegeven heeft, op wat wyze zig te gedragen in geval van aanval op Liefkenshoek, of indien de gearrefteerde Onderofficieren en Soldaaten mogten worden ongeeischt; maar dat de Lieutenant Colonel van S-hveinitz alléénlykeenige ordres, met betrekking tot de waakzaamheid in het'Fort Liefkenshoek te houden , aaq den Lieutenant Colonel van Baars heeft doen toekomen , als mede eene ordre, om des anderen daags ogtends een Officier naar den Doel te zenden, ten einde uyt naam van den Commmdant van Lillo by den Commandant der Keizerlyke Troupes te verneemen, wat derzelyer intentie was; dat de Lieutenant Colonel van Baars dan ook dien avond, den volgende nagt, en des anderen daags ogtends, geene andere ordres heeft gegeven, dan om de Wagt te verfterken met drie mannen, een Schildwagt meer op den wal te piaatfen, een Officier F 3 W 'sGra- je. Ra/j.we- lenshet 'oorge- >alkn& •net de losten- ■yleis*  'sGra. VENHACE. Rap, we* gen's het voorgevallenemet de Ooitenrykers* i j i ( ] 1 t \ x c I t, t c fl ( v n 82 NJEÜWE NEDERLANDSCHE in het Piquet te commandeeren, ten einde alle hai■uuren, geduurende de naet te rondê tedon en dat het volk mot het aanbreeken ü den da" in voile monteering gereed moest zyn, met de Geweeren in beboorlyken Raat; als meede dat des ogtends twee Schildwagten aan de feiew Stère" £oe 6Q W°'den ^e ?e barrières moeiten fluiten, zoo.dra de Kefeerlv. ke Iroupes tot omtrent vyfiigh fóSa daar aïn genadert waren, en raport moeibn doen, ndten X TÏoSfcP, Wierd; dat' -^neeuiJKeiS tyKe iroupes des morgens, omtrent n-en-en u» ren, op den 28 Octobir laa'rsS u c den Doel voor den üyk van Liefkenshoek kwam"n aan merC5er 0ffid-e UeUteüa™ kolonel val S S Z pet de Officieren, te Liefkenshoek in Gnarn? [oen, in de buitenwerken van dat Fort begaven heeft, Wyvende de Poort inmiddels open, en ^ ?S Swp„ Bar"ere genadért; zynde hebben lalt gehouden, en den doormat ver-cwt Har Mn eenrantCcSra8fen *P flïf8S^««Bg? enant Colonel m» Z?aflrx hebbende gedaan, als ■leizerivKen Commandant re foreeken en Hipn nnden helfr ^de Uein Monta-.w toen beSs SK,-dat ^^^aanden Burgemeefter ras de Lieutenant Bal huw van den Doel • dat •eizerlvETC Ba'liUW en de Com-anïant deï .n JS ^ dac d e Taupes door de buisnwerken van Liefkenshoek mogten marcheeren ie Trn™n8teD W£gilaar ^ te%ermyden,aLo ?mm»KrVerff°e'd Warcn' verzekerende dien -ommandant teflèng tot twee maaien toe op zyn °mlv,an eZ> dat hV ™& teeenhetFortónde'reemen zoru dat de Cnpiceinjl^,» daar op de Bar-  JAARBOEKEN, January *.i7$4. 83 Barrière heeft doen openen, den Lieutenant BnRHuw heeft ingelaten, en daar na de Barrières wederom heeft doen duiten ; dat de Capitein Montanus en de Lieutenant Balliuw zig vervolgens by de Lieur. Colonel van Baars hebben begeev en en aan dezel ven hebben gerepeteerd, het geen de Comm der Keizerlyke Troupes gezegt had, dat die Lieutenant Colonel daar op den doortocht heeft geaccordeert, . en den Capitein Montanus gelast de Barrières te doen , openen, dat toen de Lieutenant Baiiliuw aan den Lieutenant Colonel van Bairs gezegt heeft, dat zy het Lyk by zig hadden, dat onlangs in den Doel' begraven was , en het zelve wederom terugbrachten ; dat de Lieutenant Colonel van Baars fezegt heeft, dat Lyk niet te kumen accepteeren°,miiar evenwel zyne oidre om de Barrières te openen niet heeft herroepen; dat de Capitein Montanus' vervolgens de Barrières heeft doen openen, en de Lieutenant Colonel van Baars zig inmiddels met den Lieutenant Hacketi en Vaandrig Palm binnen het Fort begeven heeft, en toen de Valbrugeen heeft doen ophaalen, en de Poort heeft doen fluiten; dat de Keizerlyke Troupes vervolgens door oorge- 'alkne net cte hsten- ykerf.  )s Gra» t-e. Rep. wegens }iet voot ge■vall. met de Oosteurykscs ' ' 1 i ] j §4 NIEUWE NEDERLANDSCHE De ondergetekende Advocaat Fiscaal vermeent eerbiedig, dat uit dit eenvoudig voordel der gebturteois aan Uwe Hoogheid genoegzaam zalblv-" ken vaD het gedrag, zo van de Lieutenant Coloneis van i>chweinitz en van Baars, als van de verdere Militaire Perfoonen, die in deze zaak zvn geconcerneerd geweest, de redenen ter verdediging van dat huu gedrag zyn door die beide Lieutenant Gollonels by hunne refpecïieve verhooren in bet breede geallegeerd; en de Lieutenant Coloi nel van bckweinitz heeft zig in het byzonder berpepeu op, het regt, dat de Staat naar zyne meening heeft op het dorp den Doel ; dan gelyk dé Commisfievan den ondergeteken e Advocaat Fis^ caal gig ;,1 eenlyk uitllrekt tot een onderzoek naar het gedrag der evengemelde Militaire Perfoonen, Zoo meent de ondergetekende een eerbiedig ftil. zwygen te moeten houden, zoo ten aanzien dier redenen ter verdediging, als met opzigt tot het' regt van den Staat op het Territoir van den Doel, tot zoo lang de ondergetekende zyne confidera-' ;ien en ad vis daar over zouden mogen worden 'evraagt Waarmede de ondergetekende met eerbied verrouwt voldaan te hebben aan de Commisfie, waarmede Uwe Hoogheid hem heeft gelieven ter ^reeren. Aldus gedaan in 's Gravenbage, den 2 Decern. her 1783. (was getekend) *J. G. van OLDENBARNEVELTj genaamt TULL1NGH. Voorts heeft men nog vernomen, dat de kolonel van Pabst, bevelvoerend Officier te Mo, den 26 November, aan JL H. Mog, ■ ' ' 0  JAARBOEKEN, January, 1784. f$ gefchreven heeft, „ dat de Drosten van de folders'aan deze zyde van de Schelde order bekomen hadden, om de Onderofficieren ien Soldaten, welke zy óp den Dyk tusfchen de drie Forten leggende, en welke tot gemeenfchap van dezelve ftrekt, mogten vinden, te arreiteerèn en gevanglyk op te brengen. Dat men tot nu toe die doortocht had vry gehad, en dat dezelve ftrekte tot eene wandeling voor het gemeen; dat de Drosten zelf order hadden gegeven, dat zy, welke gefield waren om op het nakomen van het Edict: te. letten, van dieDyken moestenblyven. -—. Dat nu door die laatfte order de gemeenfehap tusfchen die Forten , voor Onderofficieren en Soldaten , was geftremt en veel ongelegenheid veroorzaakte, alzo deKrygsbenden, die daar liggen, zich van Lillo genoegzaam van alle levensmiddelen moesten voorzien 5 en dat hy zoude trachten het een of ander in het werk te ftellen om die Lieden geen gebrek te doen lydeni, —- Dat hy ten eerften den Adjudant naar het Fort Fredmk Hendrik had gezonden met een bevel aan den Major van het zelve, dat tot nader order geen Onderofficier of Soldaat uit het Fort zoude gaan, en dat, als zy iets benoodigd hadden, de Major verzogt wierdt zelf te Liilo te komen of een Soldaten Vrouw te zenden, dewyl men die onverhinderd liet pasfeeren. Dat hy aan den Major van de Kruisfchans dezelfde bevelen had gegeven, denkende dat dit de beste weg was om alle moeilykheden F $ vooï VENHA-  'sGra- VEN HA* CE. ( ( c a s: SJ JJ 31 53 5> »> JJ 33 ■99 ee en ka ho gei Hu len te vin ze Fre of 5 8 zekerd ,konde zyn, dat Hoogstdezelve „ geene de minfte intentie had ' om eenig ., nadeel aan de wettige bezittingen der r£ „ publiek toe te brengen ; en wat het be^ p noemen van Commisfarisfen betrof wel„ ke door Hun Hoog Mogende aan 'he'f Hof „ van Brusfel worden voorgeilagen, tot ver, effening der gefchillen en om de zaken van , de Limnes te fchikken; hierop kon zich , het gemelde Gouvernement niet eerder uit, laten , dan na alvorens de nadere orders , van den Keizer zullen ingekomen zvn , aan wien men van dezen voorflag kenni! hadt gegeven.;' Vervolgens wordt in he Nota Uegts in algemeene bewoordingen ' efproken van de Bezittingen in gefchil; men lerkt egter op, dat de inftructien van den ;enoemden Envoye', daarvan meer byzonder ewag maken, en dat die alle op het Reglement an 1664 fteunen, waarover Zyne Excellene alvoor het overleveren van deze Nota, mon? de-  JAARBOEKEN, january, 1784, 8.« dèlyk niet eenige Leden van de Regeering gefproken heeft. De Algeraeene Staten befloten nog op defi 28 November 1783 om de Memorie van het Hof van Brusfel van den 12 November, aldus te beantwoorden: ExtraB uit hei Register der Re~ foiuiien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Géneraal der Vereenigde Nederlanden» tfeneris 28 November 1713. I's gehoort het Rapport van den Heer Lynden van Hemmen, en and-re Haar Hoog-Mogende Gede* puteerden tot de zaaken van Vlaanderen, heb ende ingevolge en ter voldoeninge van derZelver Refolutie Cörnmisforiaal van den 7 deezer loopende maand, met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uii dtn Raad van Staat, geëxamineert eene M'sfive van den Collonel Hamilton van SilvertonHU, Plaats Commandant te sluis in Vlaanderen, gefchre ven aldaar den 4 daar te vooren aan Zyne Hoogheid geadresfeert, en door Hoogftdenzelvea aan Hunne Hoog Mog. g.-communiceert, waar by te kennen geeft van het geweldig inneemen van het Fort St. Oonaas, So Job en St. Paul , door de Oofle'nrykfc^e troepen , en volgens de gehouden Nötule, Mi^fives en rapport van de Major vanSt. Donaas Copielvk neevens de voorlz. Misfive gevoegt; en wyders ingevolge en ter voldoeninge van Haar Hoog Mog. Refolutie van den 17 deezer geexarfn'neert hebbende een Misfive van den Heer Hop, Haar Hoog Mog Miniihr Plenipotentiafis aan het Hof te Brusfel gefcareeven aldaar, den 13 daar 'sGraö VEKHA" CE.  'sGra VEN HA GE. - Nader antw. van de Republ. aan het Hofvan Brusfel. 1 I ) i r e d ï d e °i Pi w da Z re be ,B0 ;e3 pia vai ftai 0V< 90 NIEUWE NEDERLANDSCHE " SSeïOT^^r de? f^^i» die hy na den fetSvken Tnh°0r.d °Pde„Memürie' M ,,.yRe/blucie vao da, gVn Jff Van Haar HooS vernement aldaar had ovlZ^™* ™a he^ou. gepasfeerde op den Mfa^ï? i rakellde h« woord hemdesAvondstt'vooren^0?' wdk ant' mfter was ter hand eefteft m2?(,?°rtden eLerlle Mi' allerfpoedigftaan H HmZZa ^° het ZeLve rerendehyHeerSziff3inedr Waar op gedelSrt en !2h0,ld V3D hetzd^ Confideratien en ™,f7?men Hoogheid, is êoedgevondegn.^\^n T ZyQ melden Heer Z?Vj mpt rr,»™\i- aan> "en geie voorf, ffi «b^ïdÏRZS'Py V*° mthonfeeren en te geladen o£vlT' eD* te ipd.ge gebruik maakende aanTr r" dezelve ^ Generaal der Oollenjvk&e F°"veriïement neen krag,igue enXen^&ffV'^ * enteeren, dat Hun Hoog Mo7 uit?e rfpreiet de uiterfte fumrife ve^m. u ?aPP°»en antfch onverWaehïePenL;Sfy00 nhe^en , de 'O gedeelte van Hun^^bSST^ e Troepes van Zyne Keizarlvfr' 7rl ge door Majefteit op den 4 Novembej*fW«iKTng,yke hs in het middeni va™ »o W ï^60 » en ;ojge voorafgegaane wa^J Vredc' zonder > *et bevel vyiwelÊSr^066 °f re^u,fi"e *aal; immers da met geen aldaar met twee man wacht hebbende, heeft afgevordert met by voeging, dat, indien hy het niet gewillig overgaf,zy het met geweld zouden mneemen; dat dezelve dus tot de overgave gedwongen zynde, eenige uuren in'arrest gehouden is, nadat zy hem ontwapend hadden; doch dat naderhand de waapenen te rug gegeeven zynde, aan hem gepermitteert is geworden met zyne man- lCXE' nar zy hy het ifte van de opgevolgde Conventie van den |aare ,i?i8; dat niet minder klaar en evident is de Pofesiie, waar in Hün Hoog Mog. zich bevonden i?an het Fort^St. Paul, alzoo het zelve wederom cedert niet minder dan een derde van een Eeuw door Eiun Hoog Mog. Troepen is bezet geworden, en jngeftoort bezet gebleeven, na dat het zelve Fort neede uitdrukkelyk bereids in den Jaare 171H aan len Staat was gecedeert met 10 Roeden Lands ondom van de voofgraftï . , , Dat dus dé posfesfie, zoo wel als het recht eeen fterk voor Hun Hoog Mog. militeerende, Hun loog Mog4 Zig nimmer hadden kunnen verbeelen, dat van wegens het Gouvernement Generaal, iet tegenftaande deszelfs aanhoudende ver/.ekerinen van de vriendfehap en goede vèrltandhouding iet deezen Staat fubfifteerende te willen onderouden, met ter zyde. ftelling van by dé )t zodanige violente Procedures tegens den taat zouden ordre gegeeven zyn dat wat ook de llenuen ten aanzien van de Limiten, te dezer aatze mogen mede brengen, door niemant zal kun:n in twyffel getrokken worden ; dar, len minften mder voorafgaande interpellatie, Requifiiie,- öhé itimaaninge de Staat niet zoude beho ren manu ïhtari ontzet geworden te zyn van die Posfesfien,welker bezit hy zig niet tegenftaande alle ge-' voer=  JAARBOEKEN, January, 1784. 83 voerde fuiïenuen daar teegens nogtaos dadelylc bevind, welke onderneemingen nooit van denzelven afgevordert was, en waar aan Hun Hoog Mog zo min als aan de folemneele Tractaaten , uit wei' ker hoofde zy dezelve bezaaien, nimmer hadden gerenuncieert. Oat Hy, Heer minister Plenipotentiaris opdeze gronden aan het Gouvernement Generaal zal voordraagen de allefins billyke redenen van klagten welke Hun Hoog Mog., ter zaake van de voorfr. behandelingen hebben, en waar by op de convenabelfte wyze initeeren, dat de nodige ordres geitelt werden om de zaaken wederom te herltellen op den vorigen voet: terwyl H. H. Mog. als nog moeten declareeren, niets meer te verlangen dan deresteerende gefchülen, welke 'er nog over de Limiten zouden mo^en fubfifteeren, door convenabele fchikKingen geipplaneert te zien. Dac Hun Hoog Mog., uit het antwoord aan Mem, Heer Mmifter Plenipotentiaris op den iodeezer loopende maand overgegeven, ten dien opzigte gezien hebben, dat men aan de zyde van het Gouvernement Generaal verlangt te weeten, welke de intentien van Hun Hoog Mogende zyn om trent den zin en uitgeftrektheid van de Negoriatie, waar toe door Hun Hoog Mog. by derzelver proviiioneelantwoord, van den 6 bevoorens, voorge11 aagen gedaan zyn, dat Hun Hoog Mog. hem autnorifeeren, om daar omtrent te declareeren dac gelyk Hun H. Mog. bereids by het zelve antwoord üe plegtige verzekeringen nebben doen geeven dat mede aan Hun niets aangenaamer zpude zyn , als om eenmaal alle diffet-enten, die'er nog over eenige Questum- gemaakte Limiten, uit hoofde van de bekende Iratlaaten, zouden mogen refteeren, tot wederzijds ge* noegen geapplaneert te zien, Hun Hoog Mog. in den uitgeitreklten zin verlangen te neeotieeren over de volle totalkeia de differeoten, welke met relatie tot de Limiten in Vlaanderen zouden mogen fubfiiteeren, en, dat het in dien zin is, dat Hun ■ G Hoog 'sGra- VEMiAGE. Nader antw. van de Republ. lan het Hof van, Br ui fel.  84 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VE .N HACE» Nader antw. va n de Republ. aan het Hof vfl« Brusfel. . Hoog Mog. geoffereert hebben, en als nog bereid zyn Commiffirisfen te benoemen , om dezelven Limiten onverminderd de fubfideerende TraÊïaaten , op een vatten en onwrikbaaren voec, met die van weegens Zyne Keizerlyken en Koninglyken Majefteit, te helpen brengen en reguleren. Dat, voor zoo verre by de laatftgemelde Memorie van het Hof van Brusfel, by continuatie geinfteerc word, op prompte eclatante Satisfactie wegens het voorgevallene op het Dorp den Doel, Hun Hoog Mog. als nog het meergemelde Gouvernement Generad der Nederlanden verzeekeren, dat het gepasfeerde aldaar Duiten hunne kennisfe, en zonder daar toe eenige ordres, directelyk noch indireótelyk gegeeven te hebben , is gefchied - dat Hun Hoog Mog. dan ook de nodige informatien dien aan» gaande hebben doen neemen, en allen fpoed maaken, om de ;zaaken te examineeren , mitsgaders alle billyke fatisfadtie aan het voornoemde Gouvernement te geeven, weegens excesfen, die Hun Hoog Mog. geenfints indifferent kunnen zyn, en geverifieert wordende met dat oog zouden moeten worden befchouwt , dat dezelve Hunner Hoog Mogenden indignatie ten fterkften zouden meriteejen: terwyl Hun Hoog Mogenden ook niet zullen naalaaten, om zich exactelyk te doen informeeren op het fujet van de nieuwe klagten raakende een Calange, van eenige onderdaanen van Zyne Keizerlyke en Konin-lykeMajefteit,welk^indeGragten van het Fort St. Paul zouden gevifcht hebben welke klagten nu voor het eerft by de meergemelde jongfte Memorie van het Gouvernement Generaal zyn aangeroert geworden. En zal Kxtract van deze Hunner Hoog Mog. Refolurie gezonden worden, aan den Heere Graave van Wafenaar tot Waffeniar Hun Hoog Mog. Extraordinaris fCnvoyé en PlenipoientiarisaanhetOof van Zyne K izerlyke en Koninglyke Majefteit te Weenen met laft en Authorifatie, om deze Hun Hoog Mog. Reprefentatie en verklaarioge refpeai-  JAARBOEKEN, january,^. S< veïyk op de wyze te Weenen gebruikelyk te bren« geni ter kenmsle van Zyne Keizerlyke enKoninglvke Majefteit, en voorts ter plaatfe daar het behoord, en om, zoo veel mogelyk, alle devoiren aan te wenden, dat op de voorfchreeven Rrprefentatien van Hun Hoog Mog. die reflexie moge gefVen worden , dewelke Hun Hoog Mog. van de billyke en rechtvaardige denkwyze van meergemelde Zvne iVeizerl.cn Koningl. Maj. vermeenen te mogen verwagten, gelyk mede extract van deze Hun H. Mog KeloJutie door den. Agent Sikher, zal worden ter ftanden geftelt, aan den Heer Baron van Reifchach, fc-ïtraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris van Zy ne Keizerlyke en Koninglyke Majefteit by dezen ötaat, om te ftrekken tot deszelfs informatie, eu met verzoek, om den inhoud van dezelve ftepre lentatien door zyn appuy te willen fecondeerenf In gevolge van dit befluit een Memorie door den Heere Hop van wegens dezen Staat aan het Hof van Brusfel zynde overgeleverd' is dezelve door dat Hof den 6 JJecembeï 1783 aldus beantwoord- T)e Heeren Staten Generaal zyn zo wel als het gouvernement Generaal kundig van doomHandigheden, die verknocht zyn aan de Tradtaaien waar op zy zich beroepen ter gelegenheid der forten, in de Memorie gemeld, en zy berinneren zich ongetwyffelt insgelyks de verklaring aan den L.rave van Degenfeld in den jare 1776 gedaan 5, ,, dat Zyne Majefteit nooit andere Limiten m Vlaanderen erkenc had , noch verftaan zoude te erkennen, dan die van den jaare 1664." Le Demarcatie ten dien tyde gedaan, is dan de eemglte regel, waar naar men zich moet richten * en dezelve plaatst onwederfpreekelyk die Forteti onder het Grondgebied en onder de Souvereiniteit « 2 Zy *sGüa- VENHAGE. Nader antw. van de Republ. aan het Hof van. Brusfeh  86 NIEÜWË NEDERLANDSCHE VENHA CE.. Naden antw. van het Hof va, Brusfel. ..Zyner Majefteit. Eene Conventie openbaarlyk onuitgeoefrent, om bekende redenen , heeft in geenerwyze de onwederfpreekelyke Rechten van den Souverein der Nederlanden kunnen verkorten; en eene Posfesfie, indien men al dien naam kan geven aan eene onbillyke en onwettige derende , kan gewisfelyk geenen tytel geven om op te ' werpen, tegen rechten, waar aan men nimmer van de zyde des Keizers gevarieert heeft. Het is ten anderen in een iyd van vollen Vrede, zonder eenige waarfchouwinge of voorafgegaane rrquifitie, dac de Republiek gewapenderhand, in den jare t750 , de eewerdige onderneeming van zich van het FortSt. Paul meester te maken, heefc ter uitvoer gebragt, en die nieuwe infulte is niec gerepareert geworden ; niet tegenftaande den eisen, welke er dieswegen in der tyd gedaan is. Wat aangaat het FortSt. Donaas,niets bewyst fterker, het niet beftaan van eenigen voorafgegaanen tytel, dan de omftandigheid , dat dat een object van afftand heeft uitgemaakt, in de Conventie van den jare i?18, die, zoo als men ten allen tyde zulks heeft ftaande gehouden , volftrektlyk, en in allerlei wyze, in niets beftaat, en altoos befchouwt is geworden als geene plaatfe hebbende. Het is ook als eene openbaare ufurpatie, dat men altoos de inbezithouding der Forten, en andere deelen , welke boven de Demarcatie van i66/\. gaan, heeft aangemerkt. De Pofitive en plegtige verklaring, door wylen de Keizerin-Koningin in den Jaare 1776 gedaan, bevat dan niets, dan 't geen overeenkomrtig was met haare rechten en met het fyftema, 't welk ftandvaftiglyk van Haare zyde onderhouden is geworden, endieVerklaaring, welke by de Republiek zoo weinig fchynt tegelden, om niets meer te zeggen, was gewisfelyk reeds eene folemneele Acte en vernieuwing van weder opeifching; zy was genoeg om de Republiek te verlichten en het zoude voldaan hebben aan de intentie, van met egard en billykheid weegens zyne  JAARBOEKEN, January, 1784. 8f ne Majefteit te handelen om derzelver genegen, heid te bewaaren. Indien de Civiele Officiers, belast met de ordres van het maintineereo der Souvereiniteit Zyner Majefteit, en van in conformiteit Zyner ordonnantiën te handelen, de Forten, welken het hier betreft, hebben opgeëifcht, hebbeu dezelve niets gedaan dan het geen overeenkomftig was met de Rechten des Keizers, en zy hebben geenen aanval gepleegt door zich tebeflulten binnen de paaien van Hoogstdeszelfs grondgebied en Souvereiniteit, vastgefteld alleen by de Demarcatie, die Zyne Majefteit, op het voorbeeld Haarer Doorluchtige Moeder erkent, en kan erkennen, en de Keizer kan niet geloven, dat de moderatie, waarmede men van deeze zyde gehandelt heeft, en waar van de Keizerin, by het evenement van 1775> eene doorflaande blyk heeft gegeven, en die door geheel Europa is bewondert geworden, ten eenigen dage een tytel zouden kunnen uitmaaken, waar van de Republiek zig zoude zoeken te bedienen om Hoogstdeszelfs onweerfpreekelyke Rechten te krenken. Voor 't overige is alles wat 'er gedaan is met betrekking tot de Forten, niet anders gewrest dan eene civiele handeling ter uitvoer gebragt uit naam en van wegen civiele Officieren en Amptenaaren, en onder derzelver beftuuring; er was geen Bataillon, geen Colonel die commandeerde, zoo als het rapport aan de Staaten Generaal zegt; 'er waaren alleenlyk eenige detachementen van Tronpen, welken door de Commisfari>fen civil werden verzocht, dat by der hand zoude zyn, om des noods de verrichtingen te onderfteunen, die zy uic krachte hunner bedieningen, tot handhaaving van de Souvereiniteit Zyner Majefteit, zoude hebben moeten in het werk ftellen: indien nogtans de civile Officiers of Amptenaars, by die gelegenheid tot eenige buytenfpoorigheid mogten zyn overgeflaagen, zal bet Goavernement ten alle tyde bereid G 3 , zyn 'sGua- venhaoe. Nader antw. van het Hof van BrusfeL  'sGra- pfi» : Nader (intw. van het Hof van iffUsfèU \ i < 1 < l u b 2 é u V; al rt Wi i < 1 êS NIEUWE NEDERLANDSCBE Tn ™T HTG Hu°°S M°gen«en blyken te geven van desze fs zucht en geneigtheid om alle vSrichmgcn, ftrydig met de«elf? oogmek, ofmer d.e oplettenheid, die hec zich eene wet maakt wn ten aanzien van atle nabuurige Staaten te doe? obferveeren, met ongeftraft te laaten en heeft hetzelve ook diensvolgens reeds bevel gSeeven SfóS&^ verhaa! ïlT^T 3 'e ^«"«-ndigheedenbetrekkelck deMr-mnf "belf d,Sineen5 in het ftuk annex de Memorie vau de Heeren Baron de Hop, ukgei d^ukr; maar het Gouvernement moet aan d e aX zyde, noch geen fatisfactie hebbende wegens hetS geldig beftaan van he t Guarn.foen van LieSs- oek, zoo wel als weg-n zoo véele andere onde£ LmHf?nne^be,ed^inëen' vervaci" de Memorie /an den * November, natuurlyke wyze de klachen en e-.chen ten aanzien der Forten als des te mverwachrer aanzien; dewyi men zich daar n ■epaalt, met opz.cht van het onrecht, 't welk n izÊ'ÜSI %uPaü]^ «nige OnderdaaneS an Zyne Majefteit gepleegt is , tot het betoonen an e ne geneigch. id om het werktuig of den uitoerer van dat onrecht te doen ftraffen, indien 'er de mfo-matien blyke, dat dezelve zich heeft te U ten gegaan of zynen pligt heeft overtreden •rwyl hy ttene baarblykelyke fchefidinge'heeft egaan yan het Gror.dgebied des Keizers! en dafc yne Ma3.(lcit refcbt heeft om insgelyks' wegen en handel ee-e fpoeaige en volledige fatisfrttle i verwachten. ö H t is het Gouvernement leed van in dat foort onderzoek te moeten treden, waar van hec e aanleiding meende te hebben uit den weg ,aTo/hT.ïw°Perhartige en cordidJe wy^, iar oP het zich door zyne Memorie van den November h,d overgegeven aan bet vertW sn. t welk de Memorie van den Heer Baron Mop van den io derzelver maand aan het zei.  JAARBOEKEN, January, m $9 we had ingeboezemt, en paar welk vertrouwen, het meende met zekerheid te moeten vecwach en dat de voorzichtigheid van Hunne Hoog Mogen-, de hun zoude leiden tot eene vriendelyke overeenkomst en tot eene Negotiatie, die, alle be^ zwaamisfen, verfchillen, en twisten van wederzydiche rechten en vorderingen, zoude ir fluiten; die bp zoude leiden tot het herftellen eener onderlinge yertrouwenheid en tot eene duur zame grondflag, die voor altoos de beangen der beide landen zoude bevestigen. Het Gouvernement Generaal blyft in die zelfde neiging volharden, die het reeds in diegetven -naar Lillo en Liefkenshoek^ en zo5aaEKZe°',?P'ie£ ^ergecontestee?. leden, eD onderzoek te doen, met opzigc  JAARBOEKFN, January, 1^4. 93 tot. het gedrag, hec welk ten aanzien der begraa<«J5ng van nét lyk van eenen Soldaat op'den Dorpe den Doel, met den gevolgen en aankleven van dien is gehouden, zo door de bovengemelde Lieutenant Collonel Majoör, en de verdere Militaire perfoonen daar in geconcurreerd geweest, omtrend al het zelve de noodsge informatien in te winnen, en daar na een omiiandig rapport van alles aan ons te doen. Voornoemde Fiscaal van de Generaliteit den 3 dezer gereverteerd zynde, heeft aan ons overhandigd deszdfs rapport wegens zyne gedaane fommisfie, welk Rapport met de daarby gevoegde i.even en veertig bylaagêh, Wy de eere hebben , hier nevens; ter tafel van ü Hoog Mopersde te brengen, en, ten einde wy een vol'edig yerflagaan U Hoog Mogende hier omtrend zou^ den konnen doen, ntbben wy noodig'geoordeeld van meer gemelde Fiscaal van de Generaliteit te requireeren deszelfs Advys, omtrend het gedrag derofficieren indezen pecofccefneerd; en heeft der zelve Fiscaal aan deze onze requifitie voldaan by eene Memorie van Confideratien eh Advjs, weU ke wy mede de eere hebben hier nevens overte* leggen. Wy zullen afwagten, welke Refolutie U Hoog Mogende in deze zaak zulkn gelieven te neemen, en vleijen ons aan Hoogstdcrzelver intentie teheb; ben voldaan, Waar mede, HoogMoogendeHeeren, wy U Hoog Moogende beveelen in Gods heilige Protectie, enz. Uwer Ho°g Mogende gehoorz. Dienaar In ssGravenhage den 10 December W. Pa. van ORANGE. Hec 'sGra- venha= ce. Briefvan denStad' houder aan ff. H.Mog,  S>4 NIEDWE NEDERLANDSCHE ve?haA' ,^et advys va" den FiscaaI van de Genege. rahteit was van deZ£n inhoud: Memorie van Con/ideratien en Advis aan Zyn Hoogheid overgegeven, door den ondergetekenden Advokaat Fiskaal van de Generaliteit, met opzigt tot het gedrag, het welk ten aanzien der begraving van het Lyk van een Soldaat op den Dorpe den Doel, met den gevolge en aankleeven van dien, is gehouden, zo door den Lieutenant Collonel vod Scbweinitz , als door den Major van Liefkenshoek , van itaars. en de verdere Militaire Per. Jonen, daar ingeconcerneert geweest. Ree. io Dec. 1783. •DOORLUGTIGST VORST EN HEERE.' r^\en ^ hif&-VCn de Confide- «tien en het Advis van de ondergetekende Advocaat Fiscaal van de Generaliteit, met opzicht tot ïf gkdrhGC Welk ten aaoz{e° der bePgraaving van het Lyk van een Soldaat op den Dorpe den Uoel, met de gevolge en aankleven van dien, is gehouden, zoo door den Lieutenant Collonel von Schwem.tz, als door de Major van Liefkenshoek van Baars, cn de verdere Militaire Perfoonen, daar in geconccmeert geweest; zo zal de Ondergeteekende, om daar aan behoorlyk te voldoen bvdee- It»Men?-Tf, mfeteD n^aan twee voornaameen zeer verfchillende zaaken, Voor eerst, het gedrag, het welk gehouden i8 ten aanz,en der begravenis van den overleden Sol- tiïfP heCP°rp den Doel» welke begravenis ge. fchied is op den 17 Oclober laatsleden 5 en ê  JAARBOEKEN, Jmuavy, l?84- 95 Ten anderen, het gehouden gedrag op den 27en eg October laastleeden, ter geleegenheid dat een Corps Keizerlyke Troupes gemarcheerc is door de Buitenwerken van het Fort Liefkenshoek, en teffens het Lyk van den begraven foldaat binnen die Werken is terug gebragt, en in de Gragt van dat Fort is geworpen. Vooraf moet de Ondergeteekende aanmerken, dat hy in deezen als Advocaat Fiscaal adviferendede zaaken niet anders dan met een juridicq oog mag befchouwen; en dus alleenlyk kan nagaan, ot en in hoe verre dat gedrag naar Rechten ichuldig of onfchuldig is. . In het befchouwen van het eerde Pomt verbeeldt zig de Ondergetekende, gevoeglyk te zullen kunnen volgen de klagten, welke door het Gouvernement Generaal der Oostenrykfche Nederlanden zyn gedaan , zoo by de Memorie van den 4 November laasdeden, als by een postlcriptum van eenen brief insgelyks gedateert van denzelfden 4 November. De klagten van dat Gouvernement komen nedei op de volgende zes poincten. 1. D.it de begravenis is gefchied in den Doel, Territoir van Zyne Keizerlyke Majefteit. 2. Dat het Detachement tot die begravenis be ftaan heefc uit dertig Mannen alle gewapend. 3. Dat de bagravenis gefchied is met formalitei ten'en demo'j tiran tien, waar van men metopzigi tot de begravenis van een foldaat nergens een denk beeld heeft. 4. Dat het Detachement is voorzien gaweest me fcherpe Patroonen. 5. Dat de Soldaaten zig beroemd hebben, dat z\ order hadden, om zig te verweeren, in geval z; geattaqueett wierden, of eenige verhindering aai de begravenis wierd toegebragt. En 6. Dat de Lieutenant Collonel van Baers aai den Lieutenant Baiiliuw van den Doel heefc ge zegt, dat de Doel Hollandsch Territoir was; da die Lieutenant Collonel zig beroepen heeft op eei ou 'sGra- venhase. Confid. m Advys wegens ie zaken met de Oas tenr. Nederl. f l l r. 1 d  'sGna VEN HA GE. . Conjid en Advy. wegens de zakez met de Oostent: Neder/. j i i f h D c ft ]c de te zij vo T< he hei aar ho( £>6 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ " oud gebruik nopens het begraven tW nnn^» Liefkenshoek in het Doro InnJ i ?de? van tenant Collonel'meede •* datdjetben toegedaan, dan behoudens het recht van ntoir oyer die Polders en derzelver Dyken: zo dan ook de Inuuda-ie Huizen thans noch letLen hen de Biutenwerken van het Fort Liefkens-K, en door de Barrières dier werken worden elloter. u £n daar uit fchynt dan ook te moeten worden remaakt dat de Republiek ten tyde van hec ten der Vrede te Munfter in den jaare 1648  JAARBOEKEN, January 1784. 99 biet alleen bezat het Fort Liefkenshoek, maar ook het reent van Territoir over de gemelde Polders en derzelver Dyken. Maar boven dien worden in het 17 Artikel van hec Iractaat van Barrière, in dato 15 November 1715? gelezen de navolgende woorden; , ., Ende tot eonfervatje van de beneden Schelde v „ ende de communicatie van Staats - Braband u „ ende Vlaanderen cedeerc Zyne Keizerlyke % „ ende Catholyke Majefteit in vollen en ( „ volkomen eigendom en Souverainiteic aan ƒ „ de Staten Generaal , het Dorp en Pol* ,, der den Doel, als mede de Polders van St „ Anne en de Ketenisfe.' . En in het eerfte Artikel der Conventie, in dato 22 December 1718, worden die zelfde woorden gcrepeteert; met deze notable by voeging, „ Welverflaande, dat het Territoir van haar „ Hoog Mogende zich niet zal uitftrekken „ tusichen de torten de Peerle en van L'ef„ kenshoek, dan alleen ter halver weg, ofte „ tot eene egaale diftantie van de twee For)i ten. tolT M1gC ÏS §edaane Cesöe hebben hunne Hoog Mogenden dan ook genomen eene Reiblu- PV» ,daV2 No?™b<* ,7,9 waar by ten gevol&n der Conventie van 22 December 1718 da Reüdent L, nest Pesters wordt gelast, gecommitteert en geauthorifeert, om uit naam en vaï we«en J™™ Hj°g Mog. de P°sfesQe van de Lan» den en Polders , by die Conventie aan hunne Hoog Mogenden gecedeert, te aanvaarden , den Ked van de Magiftraaten, aldaar zynde. af te nemen ; en alles te doen en te verrichten. het ceen rhar toe.zöude worden vereischt. S *.S?^êl™ Setrouvyigheid is dien volgende op den is February van den aare 1720 ook aan hunne Hoog Mogenden gedaan door den Stadhoude!, SS e? Scl)eeP^^ van de Heerlyk! heid van Kieldrecht ende van den Doel; en zulk* H vol* 'sGr^S /enha}£. Confid. n Advys >egens 'e zaken tet de hstenr. Veder b  ♦sGra VEcn HACE. Confid. en Advys Wegens de zaken met de Ctostenr. Neder/. » i i 1 c e c t e d h éi too NIEUWE NEDERLANDSS CBS volgens eene Aanfcbryving aan (fezelven op den 25 Jan^y 1720 gedaan door den Hoog Baiiliuw en Hoofdfche Peenen van den Lande van Waes; welke Aanfchryvjng in zig vervat een brief J aan denzelven Hoog Bdliiuw en Hoofdfche Peenen van. den Lande van W?es gefcbreeven door den 1 refident en Raadslieden van den Raade in Vlaan deren, in duo 13 January 1720; by welken brief gezegt wordt, dat tot uitwerking van het eerfte Artikel van de nieuwe Conventie van de Barrière m dato 22 December 1713, by Adte in dato Udtober 1719 aan hunne H004 Mogende was overgefteld de posfesfie van het Terrein, gecedeertbv het zelve Artikel, om hun in het toekomende te' henen voor nieuwe Limieten in de Provincie van Vlaanderen; dat aan den Raad van Vlaanderenwas> ?eordonneert in den naam van Zyne Majefteit, itan zig voortaan niet meer te bemoeijen met eenige Adminiftratie en Aften van Jurisdictie zo Civiele als Crimineele , en alle andere dispofitie laar van die Raad tot nog toe gebruikt hadde' jeheel het Terrein door , gelegen ten Noorden fan de Linien , afgetekend in de 'vaart figuraïef, daar van gemaakt, en getekend van de eene n van de andere zyde; waarom de Raad in Vlaanleren by dien brief verder ordonnlucie van hu.fne Hoog Mogende, in dato 22 November 1719; ook Is de Ondergetekende geinformeert, dat zodanige Kaart onderteekent door Commisfarisfen der Coatrafteerer.de Mogendheden , by den Raade van Staate der Vereenigde Nederlanden zoyde berusten ; en dat nu omtrent 20 of as jaaren geleed'-n van wegen het Gouvernement Generaal der Oostenrykiche Nederlanden aan hunne Hoog Mogenden is verzogt, die Kaart voor dat Gouvernement te doen copieeren, vermits het dubbeld van dien te Brusfel, met andere Papieren was verbrand; dat toen op order van hunne Hoog Mogenden of van den Raade van Staten die Kaart alhier in den Hage is gecopieert door den tesenwoordigen Collonel , toen noch Capitein Lieutenant Inge:deur van van Suchtekn; dat die Copie door denzelven gebragt is naar Brusfel aan een Generaal Major en Directeur Generaal der Fortificatiën aldaar, en toen aan den voornoemden Collonel Ingenieur van Suchtekn van wegen her Goavernement Generaal voor die Copie betaald*zya twee honderd H 2 dn. 'sGra« 'enhaife. Confidï n Advys >egens 'e zaken iet de )ostenr. fcckri. (  loa NIIEUWE NEDERLANDSCHE e'GftA- VÉNH/iGE. bonfid. én Advys negens de zaken wet de Oostenr. Nederl. i i j i « dukaateh hoer zeef hy alleenlyk één honderdf dukaatei) daar voor had gevraagt. De Ondergeteekende meent, daar nit te mogen befluiten, dat het Gouvernement Generaal van da1 Oostenrykfche Nederlanden ter der tyd,- en dus nog maar twintig of vyf- en • twintig jaaren geleden , die Kaarc figuratief heeft gehouden voer het rigtfnoer van de Limieten der Republiek in Staats Vlaanderen, alzo dit Gouvernement anderzints geen belang by het verbranden van het dubbeld van die kaart had , en niet nodig had gehad, een verzoek te doen aan hunne Hoog Mogenden om die Kaarc voor het Gouvernement te doen copkeren. De Ondergeteekende onlangs te Liefkenshoek zynde , heeft in de buitenwerken van dat Fort nok nog zien leggen een gedeelte der Scheidpaalen, die gemaakt zyn geweest, om op de Limieten te ftellen; en waar op aan de eene zyde het Wapen van Zyne Keizerlyke-Majefteit, en aan Jen anderen kant dat van hunne Hoog Mogenden zyn uitgehouwen. Daar by komt nog h^t Argument, waarvan de Lieutenaht Collonel von Schneinitz zig bediend heeft by zyn Antwoord op het 17 Artikel van zyn Verhoor onder Nommer 2 ; te weeten, dat soo wel by het 17 Artikel van het Traélaat van Barrière van 17 November 171 y als by het eerIe Artikel der Conventie, in dato 22 December 171», door Zyne Keizerlyke Majefteit was beooft, het Fort de Peerle aan hunne Hoog Mog. n bewaaring over te geven , zo ras de Barrière ?eattaqueert of de Oorlog begonnen zoude zyn;n dat dienvolgende haare Keizerlvke Majefteit! !e Vrouw Moeder van den tegenwoordigen Keiler , dan ook in den Oorlog , die in den jaare 1748 is geëindigt, het Fort de Peerle aan hnnne loog Mogende in bnvaaring heeft gegeven, en laar door mee 'er daad heeft getoont, hetgemelle 'Iraétaat van barrière, en de daar op gevolgde  JAARBOEKEN, pntsary, i 7S#. 10< jde Conventie van c'en jaare 1718 van volkomen jkragt cn waarde te houden. De Ondergeteekende vt-rmeend met allen eerbied, dat uit al het zelve volkomen en meer dan .overvloedig blykt , dac de Republiek heeft het regt van Territoir over het dorp den Doel,- vermits de gemelde folemneelc Traclaaten eu handelingen nimmer door eenig volgend Trstlaat zyn vernietigd geworden ; dog indien1 dat recht van Territoir daar doer al niet volkomen mogt zyn bewezen 5 zo meend de ondergeteekende Advocaat Fiscaal nogthans, dat een Militair, zo als de Collonel ven Schvehitu , zig daar op naar Rechten met v. lkomen grond kan beroepen ter verdeediging van de door hem gegeven ordre, om het lyk van een overh den Soldaat, op het Kerkhof van den Doei met Militaire honneurs te doen begraven. En die grond van verdeediging fchynt ook nog te kunnen worden aangedrongen door verfcheidtn acdere redenen, als Voor eerst , dat het den Lieutenant Collonel rfet onbewust waar, dat het regt van Territoir van dezen Scaat in den jaare 1763 nog erkend was geworden door de Ingelanden en Inwoonderen van den Polder den Doel; alzo dezelve toen by Reqneft aan den Raade van S(aate onder anderen hebben verzogc temogen flegt.en de Forten Dwars in Wegi en Saftingm; en dat zulks by appoinctement van den Raad, in dato 19 july 1763, wel js geaccordeert , dog alleen behoudens het regt, om dezelve Forten of diergelyken wederom aan te leggen, wanneer de Raad zulks noodig en dienftig zoude ooi'deelen; Ten anderen, Dat die Lieurenant Colonel, die reeds in den jaare 1737 voor de ecrftcmaal te Lillo ia Guarnifoen was gekomen , en die zedert den jaare 1754 Groot-Major van Lillo'was geweest, bekend was, dat zo wel de Burgers als Militairen, die te Liefkenshoek kwamen te llerven , begraven Wierd.en in het dorp den Doel, en dat zelfss Li 3 wan- 'sGra. VENHAGE. Cnfid. en Advys wegens de zaken met de Oostenr. Nederl.  'sGra= ven hage. Conjld, en Advys wegens de zaken Wit de Oostenr. Nedqrh \ i 1 < c f l X I l l ' vS i fi IH NIEUWE NEDERLANDSCHE wanneer de Roode Löop in den iaare ;n Liefkenshoek regeerde, een Sefgea en vJetti 2 KerSVr T'? daD tWee ma3nde« op S Kerkhof van de dorpe den Doel wiaren beera*- naar toe onder den naam van het Geuzen Kerkhof voorbcdagielyk was gefchjktj en dat de Koser 1 "eVktroïn0 H dC GnT ^ ^ecifmaaken herbeiïï h^hP ^ wrf e,tot einde in een nerberg in het dorp den Doel bewaard wierd,deed Rukken blvïï °P^f d0e? di'aa5en i ^elvk uit de nukken blykt, dac mede in d c g< va! het eraf is Cn^ !fWee>c-' en de Baar hee* ge efd géftaan; en dat nooit e nige verhindering of contesane wegens die begravenisf?n hadt plaats gehad, cn nimmer een.ge klagten daar over door het Gouvernement Generaal der Oostenrykfche NederlaïJen waren gedaan geworden. * «taerian len derden dat de Lieutenant Colonel von Schwetnuz mede geweest was een Lid van den Crygsraad , gehouden te Lillo op d- n *o K aatstleden; door welken Krygsraad onder aïderen Ven%oeekf°iVe «C' d3t d5 Com^ndant van Lief! ;emhoek van Baers zoude voortgaan , zvne dooien op het Kerkhof in den Dotf te aten Saven Itl ï{?* ,Tet \Z° 3,5 £0t dien tvd ^s7e^ ÈS' en by aldien hem eenige oppoutifi mogte Zt°t^: ,aten b"Srav™ de' Jooden oor te gaan, zonder zig aan eenig arrest of op. ; eje at™ geleegen zyn; en dat die Refolutie an den Krygsraad we! gezonden Was aan Zvne -ogheid, dog dat hy Lieutenant Colonel nfft ' op dat dHS dr dJ7 f" V0Ct ^'°eten PJaacs h£bben; die ïLfoLt tt U£,enant Colonel w' MnJSï^jS,^ ordte dien. ï&& ?Ptn' ?SS3£taB ?,one' r hïd 1?^^ fflj h„HS,. e ^committeerde Randen van 7ee *elke te Lillo en o^f^i^^^ en; ver/lag gedaan Van dl^^^'^- TBVpÏ&S SSS mdi\»pLchc -iefkenshoplr ™ öOI"ant in de Werken iVntenpn» T^'ii oeswegens ten aanzien van hem rehad„ T' ?ehou^n; en eindelyk ve™ ! erlangen nm Jn &ü,Óere or)he,|eo , ordres had ^-I us medezy. K ?rn> g^ïSiwD, n,d' fhDv c4k UStleden , waar by ^Jfl&S5g5£ n ^eapprobeerd, en hem alleenlyk w eS S  JAARBOEKEN, January, 1784. jo? de Lieutenant Colonel von Schweinitz van den ontr'angsc der Refolutie by nadere MHive van den c October laatstleden had kennis gegeven aan den Raade vnn tvtaaten, met nader beklag over bei geen deGuarnizoenen in de Forten moesten lyden, en met inilantie op eene fpoedige afdoening diei zaaken, en heritel in de voorige en wettige Recb ten. Oit alle die redenen, door den Lieutenant Co lonel von Schweinitz geallegeert ter verdediging van de ordre, door hem gegeven , om den overleeden Soldaat met Militaire honneurs in den Doei te doen begraven, gevoegt by den grond, waai op die Luitenant Colonel zegt zig gefundeert t< hebben, te weeten het recht van Territoir op hei Dorp den Doel aan de Republiek competeerende kan de ondergetekende Advocaat-Fiscaal voor zi£ ztlven geen andei befluit opmaken, dan dat m regten zeker is, aan de eene zyde, dat de Luite nent Colonel von Schweinitz door het geven , en dt Lieutenant Collonel van Baers, door het executeeren van de gemelde ordre ter begraving, in geenen deele tegen hunne pligt hebben gehandeld; en aan de andere kant, dat de eerde en voornaamRe grond der k.'agten van het Gouvernement Generaal der Oostenrykfche Nederlanden , te weeten , dat door de gemelde Begravenis in het dorp den Doel het Territoir van Zyne Keizerlyke Majedeit zou ie weezen gevioleert, geheel en al 'n ongefundeert; alzo de "Ondergeteekende met eerbied vermeent volkomen betoogt te hebben, dat hunne Hoog Mogende het regt van Territoir op het dorp den Doel competeert. Het tweede pojnt der klagten van het gemalde Gouvernement Generaal te weeten, dat het Detachement tot die Begraaffenis beftaan zoude hebben uit dertig Mannen , alle gewapend , zoude dus ook van zelve vervallen ; want behoord het dorp den Doel onder .het Territoir van de Republiek , dan heeft het gemelde Gouvernement GeH 5 ne? 'sGua. VENIfAGE. Confid. en Advys . wegens de zaken met de Oos tenr? Npderl-  'iGRA. VENHA€e. Confid. en Advys. ivegens de zaken met de Oostenr. Nederl. 1 I j i 1 1 k t < ] I s ii 1 \ i; a 0 ïi A m ft m li pc fa ïo8 NiEüWE NEDERLANDSCHE neraal geen regt, om zig te beklagen over de fterkte van een Detachement, aldaar gezonden maar boven dien blykt Het abufive van dat tweede Point van klagren ook volkoomen uit de ftukken vermits daar uit confteert, dat het Detachement, ïvereenkomftig het Reglement van Zynfe fioogneid, dieenlyk beftaan heeft uit een Sergeant, een Cor! poraal, de Tambour van de Compagnie, en twaalf foldaaten. Wel is waar, dat de ongewapende Manfchap, welke hec lyk gevolgt is, m grooter getal is geweest, dan oe letter van dat Reglement mede jrengt; alzo 'er meer dan twee vandeComp van den ^pu. Cambter het Lyk gevolgt zyn, dog den Ondereet. Adv. Fiscaal is dienaangaande onderrigt.dat het ioorgaands gebruikelyk en niet ongewoon is, om zo teel meerder Soldaaten van eene tweede Compagne achter het Lyk te laten volgen, in geval het juaruifoen Hechts uit twee Compagnien beftaat >m dat het getal der volgers dm omtrent hec zelf. e is, wanneer een Battaillon ergens in Garnizoen :gt , vermits als dan , behalyen alle Manfchap. en van de Compagnie , waar toe de overleeden oldaat behooit heeft, noch twee Mannen van ider der overige Compagrien van het Battaillon het ,yk moeten volgeo; en was daar omtrent dan vereerdelyk gehandelt. zoude zulks alleenlyk mne. ïn komen tot laste van den Capitein Montanus, s hebbende de beide Compagnie- te Li< f li enshoek ^commandeert, en dus kt detail dier Begraaffenis oeten hebben ; en dan zoude de ondergeteekende üv< c zal de Onder* ge- sGrat EN HAE. Confid. 1 Advys egens zaken et de ostenr, Jedeil.  VKjv HAGE. Confid. en Advys wegens de zaken met de Oos tenr. JXeaer/. I i i v 1 f c n d v b k Zi b( & di zc tei ge de Pe ao gje, *» »? * | ?*» filEÜWE NEDERLANDSCHE Colonel von &!&S^«tóite^ (lediging gealleg, ert P r zyner V|£r- gevoeld'te teW^XT^Z^ÏÏ ^ onvooryianV i,,,) „ j ' waaromtrent kwalyk en Van Zeeland, " daVo . 8 Ofl k m?"teerde raden Wzyne Misfit aan hun H^£l%iaka' g Odtober rapport doende^tf votg^a]Ce° wee e5dS^„ *' g**. begra^ che,pe P^^i.hoS^^fS^ Vm oorgedrasen S zv„ nr,? ' '™ rumu:er i, bladzvde ffP3™'0"- verh°or onder  jaarboeken, january, ii* I, syn, mogten dreigen op bet Detachement te i, vuuren*" is naar des ondergetekendens begrip meerder gefchikt ter defenfie van die ordre; voor al, om dac de Lt. Colow 1 von Schweinitz meerma len fchynt te hebben ondervonden, toe hoe verre de ftoutheid der Keizerlyke Commiefen en Rondgasten zomwylen is gegaan ; evenwel verbeeld zig de ondergeteekende Advocaat Fiscaal, dat ook die reden ter verdediging geen fteek houdt; vermits Jer nog nooic een voorbeeld had geëxteert, dat de begraving van overledene Soldaaten met Mili taire honueurs op het Kerkhof van den Doei, eenige de minde verhindering had ontmoet, en 'él dus geene gegronde vreïs konde zyn , dat het De tachement 'aldaar zoude worden geattaqueert. Dog dewyl de ondergetekende Advocaat Fiscaa niet uit het oog mag verliezen, dat hy ten dezer alleenlyk moet examineeren, of 'er iets crimineels in het gedrag van den Lieutenant Ce Ion el vot Schweinitz Teüieert, zo is de ondergetekende , ver. pligt, alhier aan te merken, dat die ordre omtrent de fcherpe Patroonen alleenlyk gegeven is ter de fenfie van het Detachement in cas van nood, ei geenzins om het zelve in ftaat te ftellen tot eenigi aggresfle; dat de Lieuterant Colonel von Schwei mtz ook geene de minfte ordres öntfangen heel met opzigt tot het al of niet geven van fcherp Patroonen , en dat dus een verkeert begrip die: aangaande, het welk met geen het miefte kwaa opzet fchynt te zvn verzeld geweest, in geene deele tot misdaad "fchynt te kunnen worden gen kend; en dat hem by de Refolutie van Heeren G< committeerde Raaden van Zeeland wel was gc commandeert alles te vermyden, wat eenigzir voor eene aggresfie zoude kunnen worden aang< zien, dog dat ten dien opzigte peremptoir is h( Antwoord, door dien Lieutenant Colonel op d 18 en \<) Artikelen van zyn Verhoor onder Non mer 2 gegeven, te weeten, dat verweeren gee aggresfeeren is, en hemels breedte van elkandere 'sGri° venha» ge. Confid. èn A&vyS wegens de zaketi. met de Oostenn NederU 1 : t 1 I 1 s c e 1n n [*  *sGra ven ha ge, Confid, én Advys Wegens de zaken tnet de Oostenr. Nederl. h i i € d h g a di d; z\ ie Ói hc ei he be tei zo fel Vc Pa Ui NIEUWE NEDERLANDSCHE .verfcbilt; en dat al het zelve ook nog te mePr ■ ftnngeert, om dat die Lieutenant Co?onel in eew volkomene overtuiging is geweest T TJ n den Doel behoorde'tof het n ïe R°Pï£ bhek,- in hoedanig geval het hem zeker!vk vrv Rond, om een Detachement, dS S dwwaarX -nd, met fcherpe Patroonen'L^dota vooï En is het te yooren dan getoont, dat het Dom hf; ?*ïfikwezentlyk t0t hec '^^ritoir van de RcSJ bhek behoort, zoo volgt daar uit dan ook wederomdat het vierde Point der klaeten van h^ r^ 9 raent Generaal der OosteSch" N^ffi* :en aanzien dier fcherpe Patronen vVrfïS ' vervallen; behalve dat deO^R^k^^ewyffelen, of uit het mede^^ÏÏ^tóf roonen aan een Detachement, zonder da Pdaa?." 'Z ^S,**™* "gemaakt, wel eene mirdere tctftot klagten zouden kunnen worden gededu- Op liet vyfde Point dier klagten, te weeten dat ÜHitÓhlZ Z,g Z0Ud^D hebbeD beroemT, ordrê gï ad te hebben, om zig te verweeren, in geval zv ^taqueert wierden.of indien eenige verhfnde irtf in de begraaffenis wierd toegebraet kan rie n„S .•getekende Advocaat Fi.caalnieRode szeL?n in dat alle de geenen, die daar omtrentgeEd 'n> volmondig hebben verklaard, daar van nooR ït^ïï? ÏMbbeni Uic^z0n^t alleen de So at Willem Bekkers, dog de zig dien aanp-^X. ' Antwoord op hel ao Artikel vèzvv«r het daar mede gelegen moge zyn, zoo fchvnc L,nghDVZek7 rü WeZeD' dat dan alleen laan heeft in losfe praatjes van gemeen Soldaa- & Eindelyk klaagt het Gouvernement Generaal over G het gedrag van den Lieutenant Collonel van B'aers ter gelegenheid van de gemelde Begraffenis; Dog welke klagten ten aanzien van dat Gouvernement or zoo verre het zelve betrekking tot dieddT^ n heeft, zo moet de Ondergeteekende m ■ r! * tot het eerfte poinót van deèz zvne? mT one nu nog aanmerken, dat naar zyne ged7e a de Lieutenant Collonel von SclmeStXS'. ar beeft gemaakt, door dien hy van betoonï ene ter gelegenheid der ge«?elS? BeferofiSfr aanftonds kenn.s gegevenWtaan zynehooïö uveremen, en daar van alleenlyk heeft raDoort £ >n aan Heeren Gecommitte, Je Kafden Pvan ^ d. met tegenftaande die Collonel zelve bv7™ sparatoir verhoor heeft erkend dat de ïfeutenaïc Hond van Baers hem op den I? oiobeTS craal rapport heeft gedaan, dat hy vS fiLS van i Lieutenant Baiiliuw van den Dod geSeïden s met affpraak, dat van wederZyde afn ï hoo° rdr|~n.kenniS hCC vo^-al,edzoud°e 'e Lieutenant Collocel von Sckweinits brengt ten dieb  JAARBOEKEN, January, 1784. 115 dien opzigte by zyn Antwoord op het 25 Artikel van zyn Verhoor onder Nommer 2 wel ter zyner verfchooning dat hy by de Heeren Staten van Zeeland zouden heboen gecönfidereert, als de hooge Souvereinen van Lillo en Liefkenshoek, om dat hoogst dezelve de befchikking daar over hadden, en dat hy in dié gedagce zoude zyn gevallen vermits hy op zyne voorige Misfives van niemand eenigantwo.ird bekoomen had, dan alleen, van Heeren Gecommitteerden Raaden van Zeeland; maar hoe weinig aanmerking die redenen van verfchooning verdienen , blykt uit het eigen gedrag van den Lt. Col lonel von Schweinitz, dewyl hy meermaalen tevoo ren rapporten en berigten gezonden had aan d( Heeren Raaden van Staaten en aan zyne Hoogheid en hy op den 29 October daar aan volgende een di reet en omftandig rapport heeft gedaan aan Hur Hoog Mog. ja zelfs by zyne Mistive aan den Raa^ de van Staate van 15 November laatstleeden, zig wegens het niet doen van Rapport van dien Raac daar meede tragt te excufeeren, dat hy gemeen c had, alleen rapport aan hunne Hoog Mogende u moeten doen, om dat het betrof de Souvereimtet en het Territoir van den Staat. üaar meede nu overgaande tot het tweede Poin deezer Memorie, te weeten, tot een onderzoel van het gedrag op den 27 en 28 Ooctober laatstlee den , ter gelegenheid dat een Corps Keizerlyke Troupes gemarcheert is door de Buitenwerken vat het Fort Liefkenshoek,.en teffens het Lyk vandet begraven Soldaat binnen de Werken is te rug ge. bragt, en in de Gragt van dat Fort is geworpen zo meend de Ondergetekende zig te mogen dispen feeren, om te treden in een examen van de ordre! en dispofitiën, welke ter dier gelegenheid door d< beide Lieutenant Collonels von Schweinitz en vat Baers zyn gegeeven, en gemaakt; om dat het det Ondergetekenden voorkomt, dat , geconfidereer den zwakken toeftand der Forten, niet genoegzaan blykt, dat die Lieutenant Collonels in de onzeker I hei; 's Graven hage. Confid.. en Advys wegens de zaken met de O os tenr* Nederl. I 1 1 [ 1 t ï 1 ( 1 t l  'sGiu VENHA. GE. Confid. fn Advyi wegens 4e zaken met de Qostenr Nederl. J 1 l 1 c I t l ï V I & dj L et re ir> lef te JBt 2i6 NIEÜWE NEDERLANDSCHE 7 .heid der intentie van dat Corp. Keizerfvke Tmr pes, eentje andere ordres hadden rioe In ge?en of een ge andere dispofitien moeren maaker - vooVa. wann.er met opzigt tot de,n Lieutenant fSóüone Sifv£ l>orerk,'ng g-o^rdat0^ werken van Lief kensnock konden naderen mee Lieuternnt Colknel van Boers met den marsen dier Iv.' z.r.yke Xrpupes niets te doen had. Maar drie zaan.cn zyn 'cr. wair nn,,,»^ ja der rekende Adv J£ fL^T^Z^ éSt Li-utenant Collonel van Baers z[g ten hoot len .trafbaar heefc gemaakt, ep waar omtrent ctefeS ien, door dien Lieutenant Collonel ter zyner Tel choouing byg.bragr, naar de mening vTdenoX lergetekenden geene de-minde di4sfië férdië len; waarom de Ondergetekende opkonnodieachr ez.lve by deeze-MemSrie te toute^ ë" ^ Die dr,e Pomcten van accufatie teo Jaste vanden ,«eutenant Colion l van Baers beftaan bie• h* SatS'" daCaCdesenLrieTant Collonel heeft ^SSk^iSvlÈ M^ voor de feomft der .eizerlyke J ioupe« de Posrrneeester. van St Nico- mXw£g& KfiZCr,yke ^P^infn net Sl^wS^ z^vg;roSen^ez(nal^ ^ ieutenant Collonel &KgS^ er tyd m het fort kwamen; en zulks daar fSSÈSSfi %dQ o4e.-onekomsr.vao n Corps Keizerlyke iroupes, het welk toen ook eda ,n aantogt op ^n Dyk was, ligtelyk kon op- nlvTteïlflf T\Temdep;^ bêfpionne^ offl deD ««ftand ^ Lieutenant Collonel M„ ^ zonder eenige perousfie Vaa zynenSouverein, • ea  JAARBOEKEN, January, 1784. 117 cd zonder eenige ordre van zyne Superieuren, en dus op zyn eigen auchoriteit,aan een Corpsvreem gewapende Troupes heeft gepermitterd, omniet alleen over het Territoir van deu Staat, maar zel>rs door de buitenwerken van het Fort te marcheren . en ten dien einde de Barrières van diee Werken voor dat Corps heeft doen openen. En ten derden; dat die Lieutenant Collonel zulks , gedaan heeft, na dat de Lieutenant Bail'iuw van . den Doel hem had gecommuniceert, dat die Kei-, zerlyke Tronpes het ontgraven Lyk van den Soldaat, onlangs iu den Doel begraven, by zig hadden eu dus alleen kwamer,om dat ontgraven Lyk binnen de Werken van Liefkenshoek terugtebrt ngen. De ondergeteekende Advocaat Fiscaal vermeend derhalven, dat 'er in deezen exfleeren gewigtige Poincïen van accufatie tegen de Lieutenant Collonels van Schweinitz en van Baers , maar geenszins tegen de verdere Militaire-Perfoonen, die in dezelve alleenlyk hebben géageert in gevolge de ordres, hun door die Lieutenant Collonels gegeven. Boven dien is de ondergetekende Advocaat Fiscaal fonder reverentie) mede van begrip, dat deze èaak in haar zelve is van dien aart en natuur, dac daar omtrent in allen geval een behoorlyk onderzoek zoude behooren plaats te hebben. . En de ondergetekende Advocaat Fiscaal is der» halven (onder ootmoedige fubmisfie) van advis , dat Hun Hoog Mog. den Advocaat Fiscaal van de Generaliteit behooren te qualificeren, om tegen de Lt. Collonels von Schweinitz en van Baers, ter gemelde zaken voor eenen/te benoemen Superieuren Mihtairen Rechter te procederen, zoodanig, als hy Advocaat Fiscaal zal vermenen in goede justitie te behooren. Waar meede de ondergetekende vertrouwt,, atrfl het hooge goedvinden van Uwe Hoogheid te zullen hebben voldaan; en eerbiedig verhoopt verfchoont te zullen worden, indien deeze Memorie defeétueus mogt worden bevonden, in conüderatie , dat Uwe Ia Hoog« 'sGra- IfENHA- Confid. '.n Advys veger,s ie zaken net de Oostenr, Neder l.  'sGr/! VElN HA GE. f 1 H8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 1 - Hoogheid heefc gelieven te verlangen, datdpOn^ "iZSf^ in *„ } De- (was getekend) J. C van OLDENBARNEVELT, genaamt TULLINGH. S Sn? de Gecommitteerden tot de za- Deeember Fkanderen> zeikenden 10 ijecember 1783 een raport uitbragten daar toe rekkende om deS Coll. vTl'èJZ " £Lu'!Z MaJ°r V3n LilI° > aIs "oor " sefeven h°T°TëtlS &dt&g aanleiding " def mer & m de onaïngenaamhl „ nguur van Proces , van zyne bediening " Cclfen °da;Maj°r ****£~£EX runetien daar van te interdiceeren, tot na- » en üeszeRs Traétement en Emolumenten . tot nader order in te houden? enTeS , den Collonel ««, Saars, wegen hetT , ten door marcheeren van een ICeiL ivl , Detachement door de werken van LLf : ceerS"^ V°°r KiyS&™d ondWb1^ dk RaP°rt wi""t ter.onct een beflmt genomen, en een affchrifr '«n dit befluit aan den Keizerlyken öeza/t •Re*  JAARBOEKEN, January, 1784. ug Reifchacb, die niet oplueldt van op voldoening aan te dringen, overgegeven. Wy hebben reeds te voren in onze Jaar. boeken van 1783 bl. i5H en volgg. en 1682 en volgg., als ook bl. 2050 en volgg. van de Vredesonderhandelingen verflag gegeven. Hier op is niets anders gevolgd, dan dat van de zyde van Groot-Brictannie een voorilag wierdt gedaan , om het volledig Vredenverdrag te Londen of in 's Hage te fluiten. Waaromtrent den 5 December laatstleden dit raport is uitgebragt: • Extiail uit ie Refoiutien van dé Heeren Staten van Holland en West - Friesland , in Hun Ed, Groot Mogende Vergadering genomen op Vtydag den 5 Decem* her 1783. De Raadpenfibnaris heeft ter Vergadering gerap' porteerd, dat de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hunner Ed. Groot Mog Gecnmmit' teerden tot de Buitenlandfche zaaken, in gevost en ter voldoeninge van Hun Ed, Groot Mog. Re. folutie Commisföriaal van den 3 den dezer, hadden geexamïneert. de Misfive van de Heeren Les tevcnon van Berkenrode en Brantfen, Hunner Hoof Mog. ordinaris en extraordinaris Ambasfadeurs et Plenipotentiarisfen refpeótivelyk aan het H f var Frankryk, gefchreeven te Paryü den 23 ften dei voorleeden maand aan den Griffier Fag dezaak rypelyk hebbende overwoogen. aan Hunne Hoog K proponeerde, om het Definitief Tracïaatteïuken uien vaJÏÏn5 °/teL°"^' breederonder deNo. tuien van den 3den deezer ceïnfereert. fidereerry H^re°Gec™mitteerden hadden geconm;J•! ? dat u,,r de co"óame van het Eng lfche M-ms:ene, en het gunt, volgens de voZoemde M.sOve van de Heeren Lestevenon van BeTemol en Brantfen, door den Hertog van MancZstT fn gevolge den Last van het voornoemd^ M Ker e ?orHennIeden ^g^lareert, ten klaarften kan «vordenopgemaakt, dat de voor/las;daarbvgedaan len Haa?" of Tra^ te Htni^ wn Haag, of teLondon, niet kan worden toeeeL?nS eeneitlt'n»e om eenige xwaariJK en uit den weg te ruimen , dewelke aan de plaafs er egenwoordise Negotiatie zoude zyn gehegt • aarflen bleek, dat voornoemde Hertog van Man W geene reden hoe genaamt voor eene verp£ lgJer KNt"§°:iatie had gegeeven,- dat 'er^KS eer te bandelen viel, hebbende welgemelde Hee. )ornoemt, nadat meermalen te vergeefsch hadden 't Datief ^ï L fimttef Traclaat, voor zo verredaarinnece. ge andere pomften, ais reeds by de p'. hmfnai i waren a gebandelt , zpuden vervat Worden derling te kunnen adjusteeren , eindelyk «Ki' 'Tt alle; verdere discusfien daa'r te zuilenhal 1de 'kSSSf eeDV°üd'> ^proponeerd dege! 1de Frehmmairen, zoo als dia dan waren leggen-eenvoudig te con verteeren in een Definitief iftaat, da* derfaalveo tot zoodanige convérfie  JAARBOEKEN, January, 1784. lal der gemelde Preliminairen geen verplaatsing der Negotiatie van eenige nuttigheid, maar wel van nieuwen omflag en verregaande depenfes zoude kannen zyn , zonder dac meergeme'de Hertog had kunnen goedvinden aan gemelde Heeren Ambasfadeurs enige ouvertuure tegeevcn, aangaande het motief van zodanige verplaatzing; dat 'er immers geen motief daar voor aan de zyde van Hun Hoog Mog. kon. worden uitgedagt, als het maar alleen te doen was, om de voorfchreevcne preliminairen in een Definitief Tractaat te converteeren , het welk te Farys zoo wel, en zelfs veel prompter, als in den 1 aag of te London kon gefchitden, en dat daarenboven cok geen motief tot deeze verplaatzing aan de zyde van het Hof van Engeland geïmagineert kon worden, het welk met de belangen v.n den Staatzoude ftrooken, want, dat hetzelve niet kon be daan in eenige mindere moogelykheid om te Parys? in tegenirelling van den Haag of London, over billyke voorwaarden voor een Difinitief Vreedes- Tracitaat te handelen , en dus, volgens de ondervinding alleenlyk zoude moeten beftaan in een voornemen om de gemelde Negotiatie zo ver mogelyk buiten het bereik van 't Hof van Frankryk te brengen, Soupcons by datzelve Hof tegen de Republiek te verwekken, en vervolgens dei. Staat, van die zyde gcahandonneert, dies te beter te kunnen dwingen, om harde voorwaarden voor een Difinitive Vreede te onderfchryven, midsgaders tot de voorige fchadelyke liaifons met het Hof van Engeland terug te doen keeren, terW\l Hunne Hoog Mog. nog zoude risqueeren, dat het Hof van Frankryk geïndisponeerd worde over deeze onbegrypelyke verplaatzing van eene Negotatie, die reeds zo verre afgeloopen was, en in de gedagten 'gallende, dat de belangen van dat Hof daarinne meer of min zouden kunnen zyn geconcerreert, de bewuste reititutie derColonien van-en ^taatwel eens zoude kunnen ophouden, tot tyd en wyle nader zoude zyn gebleeken, welke I 4 . de sGra- VEMia» ge. Rapp. op den voorflap van Gr. Brit. tot verplaatzing enz.  VEtfHAGE. Rapp. op den voor/lag van GrootBritt.totverplaatzing enz, i t 1 t c r 5 r o t; li e h te 8 P te oc de ze by de: me Waar« 122 NIEUWE NEDERLANDSCHE de wezentlyke motiven van de vernlaam™ A„a Eï&ÏÏ^ laasteiyic in .achting genomen was, dat om alt de gemelde reedenen reeds was gerefolveerd alle afzonderlyke onderhandelingen ml^herS van te'&s^van dJhe HLondOD> heC "f«ta te rarys, van de hmd te wyzen; en dat 2v Heeren' ^rT.mitTrdeVdien «Wk van Adlifwace t'eto^ H eren Sed.ngeert, dat aan bovengemelde &lSe^^wW^ho,Ide,,» zi* voSSSS & nf if aa" §'erae*den Hertog van Ma». ,er Hnf £ gefnen' d,e mec de zaaken van emddlV DnEHgeland' ^ abfeDtie vandeneersteda eeren 7^u°gu ZY" «echargeert, zullen eciareeren, dat Hun Hoog Mog. niet zvn vooreemen, om de Negotiatie over een SifiniHve reedenaar elders te transporteren; maar wel te Pa &, alwaar zy zo verre is gevordert, dat de Prelimi- K±fDlykia dÊ vMeenDefiDtórfTrl. hhen h.a e" tC W°rdeR Seconverteerd, te laaten -boen haaren voortgang en volkoomen beilag en nde, mitsgaaders, dat by aldien, onverhoopte*. van wegen het Hof van Engeland| TL, ogte worden gedifficulteerd om aff deeze z|al Parys de laatfte hand te leggen, Hun Hoog Mo ïnde dan moeten declareeren, de voorfchre-vene ^hmmaire Articulen, die, uitgezondert den b!o! n naam. virtuahter en in effecte zvn definitief. *. da ryoor nu inderdaad te houden; even als of formaliteit van een daaddyke conv'erfie van d^ ^rleen J°Iemne!1 üefinitief Traftaat daar gekomen ware en daarmede deze geheele Vre- *d3S$!Z tC Cn V00rSeejnd^ en volko-  JAARBOEKEN, January, 1784. 123 Waarop gedelibereerd, en Copie van het voorfchrevene gerapporteerde verzogt zynde door de Heeren van de Ridderfchap en Edelen , om dezelve in de ordre te examineeren, en door de Heeren Gedeputeerden der Steden Delft, Gouda, Rotterdam, Gonchem , Schiedam , Brielle, Hoorn, Enkhuizen, Edam, Monnikendam, Medemblik en Purmerende, om daarop te vcrftaan de intentie van de Keeren hunne Principaalen, is de finale Refolutie uitgefleld tot nadere Deliberatie. Op den 4 January 1784 gaf de Heer Storer, Engelfche Gemagtigde te Parys , dit uittrekzel van zyne brieven, welke hy van den Groot Brittannifchen Secretaris van Raat, Lord Camarthen, ontvangen hadt, aan onze Gezanten over: „ Het is in de tegenwoordige gefteldheid der zaken, tusfchen de beide Natiën, van de alleruiterfte noodzaakelykherd, dat de Heeren Staaten Generaal overtuigd zyn van het verlangen, waar in de Koning is, om al zulke Maatregelen te neemen, wel„ ken over een kunnen komen met zyne eigene waardigheid, om de Republiek te overtuigen van de oprechte neiging, diehy „ heeft, om van Zyne zyde alles toe te brengen, 't geen in Raat is om allen fchyn van „ verkoeling, welke het lang 'er uitftel van de „ wederzydfche bezending van Minifters in de „ beide Staten zoude kunnen verwekken, weg „ te nemen; om deze reden wenïche ik, ïngevoh ge het oogmerk Z. Majefteit, dat UE. zich „ gelieven te beyveren, om aan de Gevol „ magtigden der Republiek voor te draagen. 'sGra- se.  'sGra- ge. 3 S i 3 5 3 y. y. s; c É di & zi ee la; gé tai Bé 124 NIEUWE NEOERLANDSCHE „ ter kundfchap der Staaten Generaal dat - * hoedanig ook het. befluit Hunner Hot' *'l°é? Z™°ge fyn' ten inzien der " tr Kd 2 £r rrkooren zal worden tot ,> het duiten van het Deiinitif Tractaat de „ Koning toeltaat en wenscht, am en Mi » niRer in den Hage te zenden in |elyken • rang met dien welke aan zyn Hof «ac- > crediteert zal zyn, en dat Zvne Majdteit > geneigt is om alles te doen/wat wtoX , tuiging kan ftrekken van derzelver gezind ' ÏZ^0t*ÓQ herllelH^ der vohnaakte ver. > Jaiidhouding , en oprechte vriendfehap , , die er geduurende zoo veele ia'aren tot i onderling-voordeel der beide Natiën heeft , plaats gehad en die Hoogftgémelde Zyne Majefteit ernftig doen wenfehen dat de be. noeming der Refpeclive Minifters zo ras mogelyk worde voortgezet. Deze verklaaring zonden de Hollandfche ezanten aan den Heere Griflier Taici by men brief van den 7 January over. Onderwyl hadden reeds zes Provinciën n U January befloten het voorftel door :n Hertog van Manchester, ter verplaat% va" de Vredesonderhandelingen, overnkomftig het Raport van den $ lecember itst eden. van de hand te wyzen. Op voormelde nadere verklaring van Groot -JBritime , welken hier na ontvangen wierdt,' loten de Algemeene Staten aldus:  JAARBOEKEN, January > 5^84. If* ExtraB uit het Register der Re• - Jólutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal ,der Vereenigde Nederlanden. Mercuriiden 14 January 1784, Öntfangen eene Miffive van de Heeren Lestevenon van Berkenrode en Brantfen, Haar Hoog Mogende Ambasfadeur en Extraordinaris Ambasfadeur aan het Hof van Vrankryk, gefchreeven te Parys den 1 deezer, geaddresiêert aan den Griffier Fagel, houdende, dat de Heer Storer, Minister P enipotentiaris van Zyne Groot Bnttannifche Majefteit aan Hoog • gedachte Hof van Vrank' yk, twee dagen te vooren, aan hun gecommuniceert had, dat hy daags te vooren, een Depêche had öntfangen van Lord Carmarthen , Secretaris van Staat, waarby dezelve hem meldde, d^t'het ten hoogften noodzaakelyk was, dat Haar Hoog Mogende geïnformeert wierden van 'sKonings verlangen, o.n alle demarches te doen, welke mee zyne wa^rdigheit ovtr een kwamen, ten einde de Republiek te overtuigen, van zyren hartelyken wenfen, om van Zyne zyde, alles bytebrengenj, wat mogelyk was, tot wegnecming van denkbeelden van verkoeling, welke bet retardement van eene wederzydfche bezending van Ministers, in het oog van geheel Europa moest yeroorzaaken, en dat Zyne Majefteit hem mitsdien gelaste, om, zonder uitftei, aan hun te infinuefren, dat, hoedanig ook het befluit van Haar Hoog Mogenden mogt weezen , ten aanzien van de keuIe van'plaats, om 't Definitief Vredens Tradtaat to: Conclufie te brengen", de Koning niet alleen gencegen was, aanftonds een Minifter van zodanige rang, als het Hun Hoog Mog-van Hunne zyde zoude goedvinden, by Zyne Majefteit te accrediteeren, te benoemen en haar 'sllageaf te zenden; maar dat ook verlangde alles in 't 'sCpa- vekhage. Bed. der Algem.: Stat. ii9' Pens het verplaat' zen der Vredens^ onderh."  's Gravenhuice. Re/1, der Algem. Stat, napens het verplaats zen der Vredensonderh. < \ l l i e 1 è v g g B en Za ia6 NIEUWE NEDERLANDSCHE van Zyne inclinatie, om weder te keeren tot dif volmaakte goeie verftandhouding en harte vke vriendfehap welke geduurehde foo veele fcra zo ge lukkiglyk tusfchen de beide Natiën tot Hun onderling welzyn had plaats gehadt. nl aaDS.en°omen hadden, daar van by de ^erfte gelegenheid , gelyk de Heer Storer zulks efZf?' 330 Haar Hü°g Mogende kenniSte zulengeeven en vervolgeus de eer hadden hun daar fan te acquiteeren. «*uM»r Waar op ge delibereert zynde, is goedgevonden m yerltaan mits deezen te perfifteeren by de Re $*Z»T Haar H0°S M°ge"de, op voor viaandag genoomen. ^EM;mC onve™inde» Copie van de voorfchreeaeerer\ Tork van Rofendaal, en anderen Haar loog Mogenden Gedeputeerden tot de Buitenland, ^hezaaken, om te vifiteeren, en examineeren □ van alles alhier ter Vergadering rapport te doen. Wy hebben ook voorheen van de g-efchilf van dQzern met de Republiek van 'enetien gefproken. De pogingen om van eze Republiek voldoening "te bekomen rugteloos zynde afgelopen, hebben de Al' ameene Staten den January 1784 dit befluit moraen: L ExtraB uit het Register der Re. Jolutien van de Hoog Mogen, de Heeren Staten Generaal der yereenigde Nederlanden. y refumtie gedelibereert zynde op het geraonorteerde van de Heeren van Lynden van Hemmen aKen van de ^Zee, hebbende ingevolge en tot vol.  JAARBOEKEN, January, 1784. 127 voldoening van derzelver Refolucie Commisforiaa van den lojuny des voorieeden jaa^s , geëxamineer een Misfive van den Heer Grave van Wasfenaar tol Wasfenaar, Haar H. M. extraordinaris Envo^é er Plenipotentiaris aan het Hof van zyne Keizerlyke Majefteit, gefchreeven te Weenen den ?8 Ma daar te vooren , aan den Griffier Fagel, houdende zeer authentique berichten , van hec geene hen was voorgekomen, raakende de bekende Zaak vai Venetië , als meede den toeftand van de com rnercieerende belangens die tusfchen Vcne tien en de Republiek plaats hadden , en eindelyk deszelfs Confideratien over de wyze, op welkt de voornoemde Zaak door Haar H. M. zoude wor den behandelt. En welke, ingevolge en tot voldoeninge van derzelver Refolutie Commisf.riaa. van den 23 Juny daaraanvolgende, een Misfive vat denzelven, gefchreeven te We enen den 11 Jun^ daar te voren, geadreffeert aan den Griffier Fagel houdende eenige narichten door hem bekomen, aan gaande den handel en Commercie der ingezetener van den Staat met die van VeneJe, alsmede ove: de invloed van het belang der Hollanders ii de Publieke Fondfen van den Staaat van Ve netie. Als mede ingevolge en tot voldoeninge van Hun hoog Mogende Refolutie Commisforl aal van den 7 "July des voorieeden Jaars; ron eei Misfive van denzelven, gefchreeven te Weenen dei 25 Juny daar te voren, geadresfeert aan denGrfhV Fagel, daar by kennis geevende van de informa tien, die hy wederom omtrent de Venetiaanfcht Ziaken had befeomen , en van de gevoelens di< thans te Venetië plaats hadden , en de discousfen, die aldaar gevoert wierden, blykende uit dezelve' oat de Senaat by haar Siftemaperfifteerde, hebben bende men aldaar in gereedfehap gebragt een Me morie, ter beantwoording van de zvne, om eerst daags aan den Venetiaanfchen Ambafiadtur te Wee nen te worden gezonden , om dezelve door dei Prins van Kaunitnitz onder het oog van den Kei ze 'sGra- : venhaue. Befl nopens de gefchil1 len met Venetiel 1 i t l 1 1 r  'sGra, vbn HA. CS. Beft. no pens de gefchillen met trenetie. t s I 1 1 1 ( 1 t d v C v a d t d \ if« NIEÜVVE NEDER.LANDSCHS zer te brengen, twyfjelende hv Heer Graave van Wasfenaar toe Wasfenaar evenwel niet, dat de Veaetjaanfche Regering tot reede zoude kunnen ge^ bragt worden , wanneer aan de kant van H. H. M. maatregulen genomen wierden, waaruit bleek, dat Hoogftdezelve de Zaak niet zouden laaten zitten geevende wyders in bedenkinne.om by het Esqua'der, naar do MiddeJandfche Zee te zenden, te voegen eenige Iigte Fregatten: dewelke bekwaam zouden zyn, om tot diep in de Adriatifche Zee, en in de Golf van Venetië te komen-' En eindelyk ingevolge en tot voldoeninge van H. H. Ivf. Refolutie Commisforiaai van den i j. July des voorleê. leeden Jaars, een vierde'Misfive van denzelven," gefchreeven te Weenen den aden daar te vooren geadresfeert aan den Griffier Fagel t houdende advertentie van nadere Authentique narichten, die hy uit Venetië had öntfangen rajkende de Zaak van de Amfterdam'che Kooplieden Chomelen Jorden. En daarop ingenomen hebbende de Confideratien :n het Advis van de alhier aanweezende Gecommitteerden ujt de refpective Collegien ter Admiraueit deezer Landen,is goedgevonden en vérftaan, tangezien alle reprefentatien, reeds over zes jaaren, volgens Haar Hoog Mog. Refolutie van den 11 Fe* >ruary I777, en zedert by aanhoudentheid van zegens Haar Hoog Mog. aan den Senaat van Veetien gedaan, om Haare misleydde Ondefdaanen mmel en Jordan tegen de zogenaamde Nicolo Po* tvite, die naderhand is gebleeken'nooit geëxteert ; hebben, eenen Cavalli, die door tien Brieven it Pbantome als een weezentlyk Huis had doen oorkotnen, en gerecommandeert, en voornoemde 'homelenjordun had g engageert om het voorfchreeene Phant >me te crediteeren, die daar door tot mmerk iyke fchaadens waren vervallen, regt te 3en geworden , vrugreloos zyn b v inden , en laar Hoog Mog. achu rvolgens Haare Refolutie van m 7 February 1; 80 door 1en Confal Autgarden 1$ enetien hebbende doen zeggen, dat zy verwagte- den,\ \  JAARBOEKEN, January, 1784, l«s den , dat de Senaat niet zoude agterlaaten aan de billyke requifitie van Haar H. Mog. te voldoen, en van harten wenfcbten, daar door tezullen worden gehouden buiten de onaangenaame noodzaakelykhtid om te delibereeren over andere middelen, ingevallen de klagende Ingezetenen van deezenJ Staat zulks van H. H. M. zouden komen te ver- ■ zoeken j en wanneer Tor, als gemagtigde van den ' Staat naar Venetien is gezonden, dewelke by Refolutie van den 24. October hebben gelast om niets onbeproefd te laaten , om aan hunne beledigde Ingezetenen behoorlyke genoegdoening te doen verzorgen : doch ingeval van weigering of verder diiay, uit naam van H. H. M. aan den Senaat van Venetien te declareeren, dat H. H M. daar door in de onaangenaame noodzaakelykheidzouden wor» den gebragt, om Haar gemagtigden te rappelleeren, en om zelfs zodanige andere middelen te beproeven en in het werk te ftellen, waardoor hunne mishandelde Ingezetenen kunnen worden fchadeloos geftelt, en waar door kan verbetert worden eene te leur Helling en weigering van Juftitie, met dat' gevolg, dat uit de Brieven van den Reüdent Tor gebleken zynde, dat by den Senaat van Venetien vaftelyk was gerefolveert, aan II, H. Mog. M. te weigeren de vereischtebillVke voldoening, wegens de verregaande verongelVkinge en mishandeling der Onderdaanen, van deft Senaat aan de Kooplieden Chomel en Jordan aangedaan, H. H. M. oordelende, nu alles te hebben doen in het werk ftellen, het geene de Eguards, die Mogendheden, tusfchen dewelke een volkomen vriendfehap fubfilleert, kunnen vorderen, en in de onaangenaame dochonvermydelyke noodzaakelykgebragt te zyn, aan hunne beledigde Ingezetenen door andere efficacieufemiddelen regt en voldoening te bezorgen, reeds den 13 Mai 1782 hebben goedgevonden den Refident Tor te rappelleeren. Dat vervolgens de Deliberatien over de keuze van de voorfchieeven efficacieufe middelen alleen K . , zyn 'sGra- venha- i,e. Bejl. no'jens de yefcldl' 'en met "rmetie.  VENHAGE. Bejl. nopens de gefchil len met Venetië, i \ l 1 6 / V d \ o S f< V ci B< te ra wt de ku Vt de Je tal Kt. 150 NIEUWE NEDERLANDSCHJ3' R-eaar fcheen te zyn , d3t de Seïïc ^Sn VenetTen Zidken hadde doen verzoeken H™r l iï6,. . van zyne Keizerlyke Maje&^^u^^ -ket^^ Refolutie vin tJ HM 7°»gebragc de en, dat zyne Keizerlyke Majefteit zie dé S fz evadlïne Stï** «eVven'K^- eyalien, en vorens het advis van den ÜraavP,nn SfflK^ WasfeDaar>^vatindeszei sMisfive an a8 Mai dezes jaars,dekortfteen zekerfte wee o» e Republicq met eere van deze zaak af te helperff no? enetiaanentotredeatebrengen.envooraldezozeer S ïaï'hifnn m,Shanddde ^gezetenen van den nat aan hunne wettige pretentie en behoorlvke haade vergoeding te helpen, zoude zvn alle eneciaanfche Scheepen in de Republieken fpé e binnen'? li CODri^e Marit,Sl°' ' "dien E g b onen de Havens ,s, het uitZ' ilen te belet3, terwyl het zenden van; een goed E,kader ar de M.ddelIanJfche Zee o p de Venet aaS mi t. een Pr°eve M WOrden genomen of aan billyke pretentien van Chomel en fordan zoïdï Sa^Sf Schcïan d0°rhtt a«-^etn vTnde n tiaa iche Schepen, zig tegenwoordig binnen Havenen deezer Landen bevindende, of ZoveeJaarvan als nodig zoude weezen, -m uitdepengen, die by vérkoop daarvan zoude provemëe , aan Chomel* fafoË^^ vol-  JAARBOEKEN, January, 1784. i3, ■Voldoening en fatisfaétie te bezorgen; dat vervolgens a n de refpeft ve Collegien ter Admiraliteit zal worden aangefchreeven, onïby provifie geen uitgaande Expeditie te doen verleenen, en niet te laatcü uitlooen eenigeVenetiaanfche Schepen.maardezelve / dadelyk te doen neemen in arreft, haar vervolgens te/, doen informeeren omtrent de laadingen van die o geenen, die selaaden zyn; in hoe verre dezelve u in Venetien of elders te huis behooren, en omtrent L de waarde der bch pen en daar in gelaadeh Goederen, de Venetiaanen toebehoorende, en daarvan aan H. H. M. te berigten en teffens de Commercieerende Ingezetenen onder de hand te doen waarfchouwen , om tot voorkoming van Reprefailles op haare Schepen en Goederen, voor eerit, en tot nadere advertentie, geene Scheepen ofte Goederen haar de Staaten van Venetien te doen vertrekken en die op Rcize zoude moge zyn zoo veeldo.nlyk* Ce rappelleeren. Dat, om verders de Navigeerende Scheepen en Goederen van 's Lands Ingezetenen tegens alle reslentiment en mouelyk de zeer on verwante attaques der Venetiaanen onder fchyn van Reprefaüle, zoo veei doenlyk te verzeekeren, Zvne Hoogheid de Heere Prince van Oranje zal worden verzogt van de Commandanten van de Scheepen van Oorlogj die naar de Middelandfche Zee zyn vertrokken, of noch derwaards zouden mogen vertrekken, aan te fctrvven, onder haire protectie te doen neemen de Sche -pen van Commercie van de ingezetenen van de Republicq in de voorfz. Zee navigerende. Dat vervolgens aan de Kooplieden Chomel en Jor* «a»zal wordeng-last, zoals gelast word mits dezens om ten fpoedigften aan H/H- M. te keveren een Snat van haar agterweezen en pretentien tegens da onderdaanen van de Republiek van Venetien; dat de voorfz. daat en berigten ingekomen zynde, nader z.il worden overiegt of voorfz. Kooplieden Vnomel en jFordan niet behoorden te worden geauK 2 tho* 'sGka- ENHAE. >ej7. w. °.ns dê e/chiln met 'enetiè.  'sGra venhage. Beft. nopens de gefchUhn met Vmetie. HOOG 132 NIEUWE NEDERLANDSCHE .thorifeert, om van hunne wettige pretentien, ter Taxatie en Moderatie van Scheepenen van Amften. dam, verhaal te neemen op alle goederen den Venetianen behoorende, en hier te Lande bevindelyk. ■ Dat inmiddels van deeze Haare Hoog Mog Refolutieaanfchryving zal worden gedaan aan' den Hter Gaave van Wasfenaar tot Wasfenaar Hunne Hoog Mog. Extraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris aan het Hof van zyne Keizerlyke Majefteit, tot deszelfs informatie, met ordre, om daarvan kennis te geeven aan den Heer Ambasfadeur van Vene«nute»jveeded refiderende, met by voeging, dat H. H. Mog. geen ander middel overig hebbende om aan haare beleedigde en befchaadigde Onderdaanen regt te verlchaften eindeiyk tot voorfchreevene Refolutie hebben moeten komen , onderwyl geneegen blyvende om dezelve geen verder effeft tot laiten van andere Onderdaanen van Venetien als die de directefchuldenaaren zyn, te doen forteerea als het zyne Heeren en Meefteren zal behaaaeu, om beledigde en befchaadigde Onderdaanen van h! H. Mog. door derzelver direcl debiteeren fchadeloos te doen ftellen, en nog gaarne in Confideratie zullen neemen het geen zyne Heeren en Meeftera daar omtrent aan haar door zyn Canaal of anders zullen geheven te doen voordragen. De Petitie en Staat van Oorlog voor dit jaar 1784 is den 20 December, door den Raad van State, hebbende Zyne Doorlugtige Hoogheid den Prinie Erfftadhouder aan het hoofd, met de gevvoone plegtigheden ter vergaderinge van de Algemeene Staten overgebragt, en aan HunHooff Mogende overgegeven in deze bewoordingen:  I JAARBOEKEN, January, 1784. i33 HOOG MOGENDE HEEREN! Hoe zeer de GeclaufuleerdeConfenten, by de provinciën van Holland en van Friesland in de lo-i pende Ordinaris Staat van Oorlog voor dezen jare in-. gebragt,welaanleidinghaddengeeeven,om te mogen 1 denken, dat in den Ordinaris Staat van Oorlog voor 1 den aanftaande Jare 178* eenige verandering zoude dienen gemaakt te worden, gelyk zulks om de juifte evenredigheid, die in dezelve Staat vanOorlog altoos plaats behoord te vinden, wel noodzakelyk was geweest, zoo zyn egter omtrent dezelve Objeften, zoo veel daar van ter kennisfe vap-Zyne Hoogheid en den Raad van State is gekoijrien, by ü Hoog Mogenden nog geene finale RefolVüien tot dus verre genomen geworden, enhetis vervolgens dan ook om die reden, dat by het tegenswoordig prefenteren aan U Hoog Mogenden, zoo van de Ordinaris als Extraordinaris Staaten van Oorlog voor den aanftaande Jare 1784, Zyne Hoogheid en den Raad van State , ten aanzien van den Ordinaris Staat U Hoog Mogenden niet anders kunnen informeeren, dan dat dezelve volkomen is verbleven op den voet, als die was voor het tans nog loopende Jaar, —— op al het welke dan wederom zouden dienen te volgen de ordinaire verzoeken aan de Bondgenooten, om namentlyk in den hare die| voorzieningen te willen doen , die nodig zullen zyn om derzelver Quotes in de voorfchreeven Staten van Oorlog ten vollen te kunnen prsfteren, om, hangende de deliberatien der Bondgenooten over dezeStaten van Oorlog, totvermydinge van alle confufie, de ordinaire betalingen, zoo van de Soldyen der Militie als verdere Lasten van de Hnie, die niet kunnen nog behooren ftil te ftaan, haar voortgang te laaten gewinnen, en laatsdyk dat de refpeclive Bondgenooten zullen gelieven iadagtig te zya derzelver Confenten op deze btaK 3 tcQ 's Gra. GEISHA» ïe. Petitie 'an den Raad 'an Stae.  ?sGra VtWHAge. Petitie rrt» den Raad van Staff» I t ] t d lc ei Vi d< Vi pc 134 NIEUWE NEDERLANDSCHE aatdtaanje, op pee-- e vniarnc ri» u r • -*ay ^cr, ja op het geheel tegengeftelde van E êJL de zo eyengemelde verzoeke* zod-kwe rf kom'n te leveren, en waar van de ».wlf ■ nop ko by de Provincie van wfland fll af,wy*,D6en > Friesland, omtrent dc-nogW^ "V™ van Oorlog gedaan tot e^n "P Ordinaris Staat lerb-klaaalvKr l ' C een 200 convmeant 'als alïero. Kiaagiy^.sr bewvs zyn verftr. kk,^^ bvna me;s i^per nfi,„.„ ,vcntr Kkerde, weten ^^'^^^^^^ sen Band l^ï/'iSÈÏ^^^ aïs L Bondgenoten f we! S£KÖ^iT' aUe veibebagen Van jdtrid*^Peovïcfe^ ^ leren, wat rn hoe veel Zv ?r> d£Lf leene Lasten, zullen ■ % at al 00 de wee zal wr rTf!, draag(,n> en olkomen confuf £J 1%T.Z^T^ h« zelplaats vinden, STy ™ !fenzJ.nt,sJ za' kunDe" van Staten nekunnSnniHooSheld tn de Raad hier by te iS^S dTdeV^ °^te Friesland, die veele Mniin^n t Prov]ncie van iere Provinciën aan,21rln b°re" a,,e de an' Heen voor en ten dS?„,VaD KaPita!e«, d.e luane ingehouden wic,de7ee™0'nSXl?' COn' ge-  JAARBOEKEN, January, 1784. 137 gedurige repetitie van vele zaken, die haar zelve behoorden aan te wyzen, moet noodwendig zeer vervelen. De vier hoofd-poin&en, die van ouds af, en als een (tokregel oy de Voorvaderen ten gemeenen beste altoos in 't oog zyn gehouden geworden, en waar op dus nimmer met te ve* 1 attentie by de Bondgenooten gedagt kan worden, zyn by de Ge. nerale Petitie voor dit nog loopende Jaar in hec brede ter neergefteld, waarvan altans niet dan by korte recapitulatie eenig verder gewag willende maken, Zyne Hoogheid en de Raad van Staten egter ver. meenen niec te mogen nalaten daar omtrent te avan» ceeren, dat nogmaals aan de volle wysheid der Bondgenooten overlatende het eerde poinct van dien, te weten het al of niet contrafteeren vau Verbonden met andere Mogenheden, ondertuslchen dit zeker behoorde te zyn, dat zoo lange men van de hulp en byftand van anderen niet ten volle ver» zekert is, de zorg voor de beftellinge van ^wen veiligheid en defenfie de twee volgende Poincfen uitmakende, en aus voor het noodige getal 'Vlii tie als mede voor 's Lands Fortificatiën en Magazy» nen, te fterker zoude behooren door te ïtraien; en dezelve daar omtrent te meerder plaats zoude moeten vinden. Het e> rite wegens het aantal der Militie is veelmalen breeder verhandelt en gediscutieert geworden, en zal daarom ten dezen niet breeder worden uitgehaald, maar zullen Zyne Hoogheid en de Raad van Staten zich refereren tot net geen by vorige Petitiën, ten betoog van de noo jzakelykheid om zich in beter polluur van defenfie aan de Landzyde, door eenige vermeerdering van 's Lands Troupen, is geavanceert, en voorts uza de deliberatien der .Bondgenooten overlaaten, om nopens dac gewigtig poincf zood nige Refolutie te seemen, als hoogstdezelven voor het welzyn van het Vaderland meest raadfaam zullen öordeelen; dan wat de bezorging en voorzieninge der Frontieren en Magazynen aangaat, kunnen Zyne HoogK 5 heid 'sGravenha» GE. Petitie van den Raad van State. ' * \  ssGra VEiN HAGE» * Petitie van den Raad *an State. i I f t \ c I e b b h d V< hc Z lei ui, de Ra he inr all< fel al i Ra; 13? NIEUWE NEDERLANDSCIiE .Mc en de Raad van Staren de Bondgnooten verzekeren, dat voor zo verre Hp r,I„ 7 1 gydeüineert, het kunnen"Saïïn^SWÏSiS Ntt byven üilzitten , „,33/ zoo vee nSS T ak ennCn "Ml* d°eD contribueeren ; Re ?azynen, ter Conclufie te brengen; nS ook de Penningen van dien ten Comfce Senegal te «e d^ooirA HC7ierde i^tdederToo f Pybly* « aa» > voor allernoo izakelvksc is -e. n xiagtaad ge proteélie en befcherrninee vnn He Is nieirzeïï^ertv Sf^HC" van de R-P^]yk > yk van zelfs ook ^irVal van dezelve> de z^s a^sTebS4 ln Hat SanS merklyke betere dt js geDragt, dan dezelve z ch in veele htm ft bevonden waar vandienvoIgende?ZOoS ;e op eene behoorlykewyze, werd voortgedaan reTe^ dat daar toe importante fommen noodig zyn zoo  JAARBOEKEN, january, 1784. J39 zoo als de fuccesfive op dac fubjeót gedane Re ïitien' ten k'aarfte aanwyZen, z00 hec a\p. ook msgolyks ten uiterfle noodig en wenscnlyk,, dat alle de BondgenOofn het voetfpoorvan ue Pro■yintie van Holland opvolg :n ie, a s dewe'ke in deze tyden door tnregedraage Gonfencen en daar op, fedau: prompte Fournjsfèmenten, zeer veel ten este van de gemeene zaak hoeft geconcribueert, \ derzelver betalingen ook mogen accelereien, van. al het gunt nog tot de Zeezaakenfchuldig -/.yn,alsv .geen bewvs noodig zynde, dat de refpective Ad■rnirahttics Collegien, zonder Penningen cëkunnen toucheren , geenzints zullen kunnen prajiteeren, waar toe anderfints volgens de geformeerde fcbik"kingon zouden zyn verobligeerc, endoor welke nalatigheid ot Dofheid in het te berde ore gender Ge-pttitioneerde cn Geconfenteerde lommen, de oevordermg van eene zoo heüz.ame zaak als is de aanwasen het in volkomen Haat brengen van V .an Js Navale Magt, en dus ook de proteclie der Commercie en Navigatie, merklyk word agteruit gezet .en verloren. Hier mede deze Generale Petitie eindigende, zullen Zyne Hoogheid en de Raad' van Staten den Hemel bidden, om deszelfs :kragcdadigen bydand en befcberminge over het Vaderland met al dat daar in d:erbaar behoord te zvn, en dat ook de deliberatien, zoo van U Hoog Mogenden als yan de refpective Bondgenooten , ten z.elven einde op alle wv ze zullen mogen verhrekkeri en gezegen* Worden. Aldus gedaan en gepetidoneert by den Raad van Staten den 30 December 1783. Was geparapheert, N. GEEL V I N C K , vt. ( Onder ftond ^ Ter Ordonnantie van den Raad van Staten derVereenigde Nederlanden. ( was getékend j i. J. VAN HEES. Dé 'sGm- im ha- Petitie 'an den laad 'an &> e.  'sGra VENHACE, < t V d t< Ex* 140 NIE0WE NEDERLANDSCHE ■ De gewoone en bukengewoone Staten van Oorlog over den jare i783 hebben bedraSn m de lopende maand ƒ 8988^ Dog die voor dezen jare 1784 bedragen maar ƒ 897914 - 9 - „. Dl/S je 1draaget.1°Pende ^ / ^ ~ 1 ""1 De Heer ^«b,, Afgezant van de Vereenigde Staten van Amerika, is van Parys zittend Lid van de Vergadering der Alge. meene Staten den 26 dezer maand van Zvne terugkomst kennis gegeven : waarop die Ge! zant van wegens Hun H. Mogende door den r\gent Shcher is verwelkomd? De befluiten der byzondere Gewesten ter vernietiging van den Hoogen Krygsraad, inekomen zynde hebben Hun Hoog M0 Jl Ie dien Hoogen Krygsraad, by eenvolS efluit, afgefchaft, en vernietigd", en den Raad 11 S ate verzogt den post, daar voor op f laten" ^ °°rl°g ftaandc> voortaan agte? *?iï?fn™n State heeft den 6 January '84 dit befluit genomen. 1 -  JAARBOEKEN, January, 17514- W ExtraSl uit de Refoiutien van de Edele Mogende Heeren Raden van State der Vereenigde iW, derianden. Dingsdag den 6 January 1784. Ts gehoon het rapport van de Heeren van Aerfcn 1 van Sotnmeisdyk, Pellers, Thefauner Generaal Gilles, en Secretaris van Hees de Heere van Lich tenbergh, derzelver mede Gecommitteerde abient zynde, hebbende ter voldoeninge van Haar Ed. Mog. Refolutie Commisforiaal van den 1 deezer loopende Maand, geëxamineert een Miffive van den Directeur Generaal Du Moulin, gefchreeven alhier ten zeiven dage, en houdende, dat de eer hadt aan Haar Ed.Mog. kennis te geeven, dat zich onlangs ten zynen Huize vervoegt hadden, eerst de Penfionarisfen der Steeden Dordrecht en Amlterdam, de Gyzelaar en van Berckel, en kort daar na de Penfionaris der Stad Gouda, van Wyn; dat gemelde drie Penfionansfen aan hem hadden te kenner gegeven, dat zyby gelegenheid vaneen tehoudet Belöigne omtrent het voorgevallene in Staats Vlaan deren , wel gaarne wenfehende geinformeert t< zyn, of dat Frontier zig in ttaat bevondt, on by eenen volkomen aanval, den vereifchten tegen Rand te kannen bieden, gemeend hadden, zig tei dien einde, nergens beeter dan aan hem tekunnei addresfeeren; en derhalven verzogten, dat hy hu; daar omtrent de nodige opheldering zoude geeven Dat hy Directeur Generaal daar op aan die Penfi onarisfen dan ook hadde moeten antwoorden, de zig dit voorgemelde Frontier niet alleen, maaroo zelfs alle de andere Frontieren van deeze Rept blicq, buiten alle Raat van tegenweer waren bevit dende , ja, dat het met alle zodanig*liegt gefte was, dat van welke zyde zig een Vyand zoude kome te prEefenteeren, hem nergens eenigen tegenftan zoude kunnen geboden worden, zoo dac by Direc tei 'sGra« /knha3e. Befluit van den Raad vanState nopens den Gen. duMoulin. 1 1 1 I 1 t t n d li  ,*sGka venha- CE. . Befluit van den Raad vanState tiope"s den Gen. duMouMd. 1 j I c i £ i ■ d ti 15 ti s dl C w VI E ét , va lyi Jee dei hei var tur ger te i het der, m NÏEÜWE NEDKRLANDSCHE point "Apruy voor het 1 fvt>r i^r, h .rdars of de hand .oude" weten " ^t £t in^r brengen der Frontièreii Knh,' 1, " ordrc VyaJd voor zoude d^^vSiflchten^? ^ n.et was v n eemge m^^S^^ men zu ks in tyd van nood met alle de Srh£? de Rep b.ck zoude willen betalen m i6"^3-0 toe dan noen eenige SSEggg en, en wel een geruüen ryd, van Vree'e. d3T fr" te antw- ord aanltonds eene tweede vZl' Pf h ook dadeljk gedaan wfa^SS^©0^ iy Direiteur Genera,I .jaar over i" ' \mpishalven, nimmer eenige voor^enh^ aan; dat hy deeze ^üe^rl^^J^^ tig de zuivere waarheid, had m4ten"be S»rT 2 Oclober mu een volleedig projeét haddeaan e bandgegeven, om dat Fr.mier in "en Be%i" m ftaat van tegenweer te brengen ,1by welke mL lone hy om reeden daar by vermeldt "d fl ch ng van het thans zo veel geruchte maakende Fort • Donaas, ook hadde aangeraden , datbytemn * geh^fiteert hadde om a^n die Miniffeh S uvertures te geeven* daar het niet te rwvffe"? « Üiff', Mo wanneer de allefintsdeploraNeS aar üdele Groot Mog- gebragt werd, Hoogst zelve met de overige Bondgenooten, hefinffaat □ defenüe brengen van dezelve, op alle mo l! •e wyzen zouden bevorderen, als een zaak/wel . eender tyd voor allen , de grootfte enaherna digfte gevolgen zoude kunnen hebben : ddï KJ wel «""^kunnen gebeuren d t tn =s on L JT?1* V3DJtyd eeni^ «"toè Ou ver" Mater,e zoude komen te vraagen, hv leent had-e, zig door d ze hy ft>ar Ed Mo/ «aar hd. Mog hehaa to mog'e, hemHoo^t welver goedvinden te doen weeten, ho^ en op wat  JAARBOEKEN, January, 1784. *f43 wat wyze hy zig in een zodanig geval zoude moeten gedraagen: en hebben bovengemelde Heeren Gec mmitteerde verder by deeze gelegenheid aan Haar lid Mog. gerapporteert, dat zy op de publicque gerugten, welKe hun vvaaren voorge komen, dat aan ü n voorn. Directeur Generaal Du Moutin opening was ge.vraagt geworden, aangaande een itaat van de Frontieren van de Republicq, en, dat dezelve zig ook daar over min of meer hadd; uitt eiaaten, vermeent hadden , als Commislarlsfen tot de Militaiie Zaaken, denzelven daar over te moeien onderhouden, en ten d>en einde op den 31 ftj i ecember jongftleden voor z*g te ontbieden; dai voorn Directeur Geieraal, by oie ondervraaging , niet alleen in ioMtantie aan hun hadde gecommuniceert al het gunt by de voorfz. Miffive is ter ne^er geftelt, maar dat dezelve daar en boo> ven onder anderen nog haide gez-gt, en by herhaahnge geavoueerc, dat hy aan één van de bovengenoemde^Penfloraiisfen hadden ter hand geReLi en mede gegeten zekere Memorie van dato 27 Auïulti 1781 concèmeerende den toeftand van de Frontieren van den i>taat in 't algemeen, door hem des tyds aan HaarEd. Mog. ingedient, en welke Memorie hy naderhand van denzelven hadde te rug bekoomen, en, dat zy Heeren Gecommitteerden , zig hadden verpligt gevonden dit te brengen ter kennisfe van Haar Edele Mogende. Waarop gedelibereert en ingenomen zynde de Confideratien en hetHoogwys Advis van Z. Hoogh., en daar by vast itaande, dat de Raad van Staate altoos bereid en genecgen blyft, om aan de Bondgenooten te geven die opening, die dezelve, ten aanzien van den Staat van \ Lands Frontieren, van den Raad van State zeiven zoude mogen komen te verlangen : is goedgevonden en verftaan, dat onvermindert Haar Eoele Mogende nadere Deliberatii n. zo over den inhoud van de bovengemelde Miffive, als van hetvoorgedraagenedoor Hee» 'sGra- venha.oe. Befluit van den Raad van Mat. nopen; den Gen. du Moulin.  'sGra. vekha- Gk. Befluit van den Raad Van Stat nopens den Gen. du MouJin. (was getekend) H. J. STAVENISSE POUS, Accordeert met het Register. (was getekend) j- j- van HEES. De Heer du Mouhn, welke in voorgern. Befluit genoemd wordt, is die uitmuntende Generaal, welke de Keizerin van Rusland genodigd heeft, om in haar Ryk, den post van Chef van het Corps de Genie te willen aanvaarden: dog die zulks tot groot voortogen™0* ^ Gemeenebest > heeft afge- Diergelyk befluit, als boven is mede^edeeld, 1S ook den 16 January 1784 omtrend dend?-ner Martf'ldt gnomen, aldus lui. Ex- 14* NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ Heeren Gecommitteerden by deeze gelegenheid, aan den Voornoemde Direéteur Generaal bv Re. VA^lt W°rden te,keDDeP gegeeven.dat Haar Edele Mog. zyn gedrag, in deezen gehouden, geenfints konnen approbeeren , en hem mitsdien interdiceeren om zonder vooraf verkreege Confent yanH.Ed.Mog.aan iemand wie hy zv, in'c vervolg eenige opening van den Staat van's Lands *rontieren te geeven, veel min te Communicee. °ltei hanrCLtS "e"en eeni8e Plans> Kaarten, ?ï. pwen, of Memorien tot dezelve betrekkelyk, op ^oene van Haar Ed. Mog. nadere Difpofitie.  JAARBOEKFN, January, 1734. 145 Extraft uit de Refoiutien Van dé Edele Mogende Heeren Raden van State der Vtreenigde Nederlanden. "yrydag den r6 January 1784, is gelezen eeoe Memorie van den Generaal Major van Mart" fcidt, gefchreven alhier den 15 dezer, aanhoudende, dac hy op den 14 daar te vooren in een der vertrekken van de Heeren Gecommitteerde Raaden van Holland en Westfriesland ontbooden geweest was, benevens den Generaal Major du' Moulitiy in een befoigne by de Heeren Penfiunarisien de Gysfelaar, Visfcher, des Ordinaris Gedeputeerden Kempenaar en den Heer Raadpenfiona* ris van Bleyswyk, en vervolgens in gemelde befoigne van hem gereqtiireert was, omme ten reguarce van den toeftand van 's Lands Arcenalen in de Frontieren elucidatien. te geven , dat hy daarop vervolgens verzogt heefc, om op zodanige requifitien van dezelve bevoorens kennisfe te mogen geven aan Haar Ed. Mogende mee byvoegingevari zódanige Notitien, over welke van hem Generaal Major de voorgemelde Informatien gerequireert mogten werden, op dat Haar Ed. Mog. hem mogten in ftaat Rellen de voorfchreeve requifitien te konnen beantwoorden, egter daar by nog voegende in generaale bewoordingen , dat bereids verfcheide verzendingen van Artiilery, Gefchut en verdere Munitiebeboefcens na diverfe Vestingent in Staats - Vlaanderen en meer andere gedaan zynde, aldus confecutivelyk en van tyd tot tyd het manqueerende in de Vestingen gefunpleert werd, dat daar op vervolgens aan hem Generaal Major' was ter hand gefield de Refolutie van de Heeren Staten van Hollanden West-Friesland van dato den 14 December 1783, verzoekende verders van HaarEd. Mogende, te mogen verneemen hoe zi2 in het vervolg dies aangaande zal hebben te gearaagrn, B k Waa? 'sGka* VENHA* GEi Mefluiï van den Raad vanState nopens len Gent /an Vlartfeldti  '«G.1AVEMHACE. Befluit \ van den i Baad ] van State r nopens den Gen. r v. Man- z fcldt, A o z; de: va; Pe: de pet, en èin daa ïig. m NIEÜWE NEDERLMDSCHS Waar op gedelibereert en ingenomen zvnnV A ^onfideratien en het Hoogwyl Advis vT I' & rioogheM, en daar by vas? p f «n State altoos bereid en ge„ÏÏen ïlvft d' Is goedgevonden en verftaan, den voorn r •al Major *» Martfeldt te'AiccSn ^ ^ vooraf verlegen Confent van Haar Êdde bogende aan iemand, wie hv ?v ,n hit , ;nige opening van d« Staat%2^LÏdsV£V^ roen te geeven. ^uus Aiaga- . (Was geparapheert) J. PESTERSsV?. ( onder ftond) Accordeert met het Register (was getekend) % ]■ v'a m HEES. Tot opgemelde navorlching van den Raat • Sterktens en Grenzen, hadden de Staten i Holland en Westfriesland de twee Hoeren ifionansfen van Dordrecht en Amfteldam Gy zeiaar en Fisfcher, den Heer etaalen en verfchieten van deze vi b JTiv 66 -.asten waar mede hy danyS^of^ft ifkomften van het perceel zal zyn gepSfeteerl Ln ten anderen, dat de refnrrtiv« n Iers van de HovenI van Juftitfe PefP S SiïSr** eren by Executie moeiende ï(2 f l ?^ en zullen weezen voor den dag der u' e brandende W^^^ £ ontKn^re^ Jaatfen daar zulk? 'behoord , D^tófoS 2 ratten. wegens de agterftalhge La e^ en d t ïttTve voorts in de Koop-Cond.tien zlen mo ninfrreeren, dat de Kooper gehouden 7,1^ reöelyk de Agterftallen ?e 4iveren Zodan^ hy wanneer hy Kooper blyft, de door hl' taalde Lasten tot den dag van he afneemen van t Zeegel toe, aan den uitgeloofden SfcS 1 kunnen korten en dat byaldien het bod vooï' ^finaale rnterpofitie van het Decreet noTmo ïrden verhoogt de nieuwe Kooper aansmeer? nKooper de be-aalde Agterrtdlen zal moeten taeren, om dezelve van den KooPPrys ïe rom te kunnen inhouden; alles ten ware dé ■ecutant goedvond om zelfs de agterftaKé Jaï te verfcTneten , het welk hem vly w0rdfael£ i, en in welk geval zodanig Ex cutantT alzoo hem uitgefchooten agterftalbg. Lasten met S rens zyne verdere Executieko^n na d^frlrpr nLVaïanehe?ef-eet' by P"^* ÏSen. ëe^cuteerde goed zal kunnen :n nadien het zoude kunnen gebeuren, dat de  JAARBOEKEN, January, 17*4, , 149 jgehypotliequeerde Crediteuren by ignorantie der 'voorfz. Refolutie ten opzigte van hun Regt van preferentie merkelyk zouden kunnen worden benadeelt door verzuim hunner debiteuren inde betalingen der verpondingen en andere gemeene Lands lasten, wanneer zylieden hun deugdelyk Agte>-1 wezen doormiddel van Executie op de verbordc vaste Goederen van hunne . geb;eekige De'Mteu < ren zouden tragten te erlangen , en Wy daar in, zpr veel mogelyk willen voorzien. Zoo is 't, dat het voorfchreeve Hof hreft fioedaevonden, daar van door Publicatie ter Rol» le aan de Deurwaarders van den voorfz, Hove, en die zulks verder zoude mogen aangaan, Notificatie te doen, om te konneu ftrekken tot derzelver narigt. Lastende en beveelende de Deurwaarders van dezen Hove, de voörfchrecve Refolutie flipteIvk in agt te neemen, en flg daar i}a te reguleeren. .Gedaan in den Rade den 9 January 1784, ( onder flond ) In kennisfe van my. ( Was geteekend) J. T, R O Y E R , L E Y D E N. De Heer IVIr. F. G. Blok, heeft in de Vroedfchap dezer Stad, op het laatst van January 1784 dit aanmerkelyk voorftel gedaan ; h-3 EDE» 's Graden ha- 5E. Publ na. lens de •xectttie f vaste goederen  Ley. Foorflel totverbt'X tering j ran ys | hands \ zaken \ doer den^ c r | fc 4 ë D ft O! VI Jo g< " de te sc Vi ff en zy on wi au W m J® NIEUWE NEDERLANDSCHE EDELE GRQOr ACHTBARE HEEREN! S&t^S^",^ .7an maar ™m ^ea e wo4n van ^^^So^^vSvS entoefland van onzer alkr dierb:a■ vffiïrd S 'an den moedyken poft, waar in zich een Recent n deezen tyd, geplaatft vind, regent? Toen het U. E. G. Achtb. gueddacht, mv tot e Rfigeering te roepen, was ons Vaderlanden S en onrechtvaardigen Oorlog ingewikkeld • onze hophandel, de eenige bron va!ï onÏÏ Welvaart m m eene deerlyke laagte, onze 5. en W Ï! ezittingen, het middelpunt Van ons vermogen 'aaren of m gevaar, onidoQ- den vvand ftrK Sloten ^WOrden'°fhadden a,rede ^t wreed «L? rgiaap i en onZ!: ëebeele Zeemacht, aar mede wy den afgematten, en van alle kamen .prangden vyand, hadden kunnen «! nïïiïS har ch6Cn lhgmg tier Bondonze ZeliaJjM0^^ gelyker tyd voor aaamfte bolwerk varT rW, ^ .der-toen'het V00*dtnaire petitiën zien tr^' D,et daD wel een half £ ïad^rT6™' We,keD zomtVds ey dienden verlonk tl V-rmyn • ,voor weIk«i 'en, hoe onwettie oolf t^u' nder ande" >en, pm hunne oleereén I ,d,ngu«eDomen heb' >g moeten zien 7 dat buSenhlf^ Zeeoor~ en buit oideïn&Jf? emgea wederlcerin, .aar al tePn.SgiïSS^ÏS^dl ? a°dere en van »s Lands dienft|vn afShrf^ de,zeevaren" ! daadelyke ondervindt■, hfidónV H»" Zy eene en reeds zeer oude èeSrï ^ v'ya,ge'che van zommige ZeekapftS serdering 'hnnrer wtaften £r ' VW" lk van een gedeelte vatfde!Hf m e" hornge»"g ioken, of ook van Ze d2.D0,?d,uft ver" » nebben, terwyl f 7e,3 zamefPpevoorihoudend /gebrek en P,teiDen zelve«> by eften hebbe? voorwend ^£ S "°^ i voorbeeld „nebAe^tffvan 2^1%? 'en den rang van Kapitein verheven Vl^fflpf fS zich op eene ontegenzeglyke wv2: M*"51* •r 's Lands dienst zoo %Llrflw ' Dd^eze nood,  JAARBOEKEN, January, 1784. 153 poodzaakt gezien, om met den erfvyand van der gtaac en deszelfs Koophandel ontydig eenen wa penftilltand en allerverachtelykfte prseliminairen te moeten fluiten , zonder dat een eenige onzer recht vaardige vorderingen tegen hem, zelfs maar tol een onderwerp van difcusfie heeft kunnen gemaaki worden: wy hebben niet alleen eenzydigeen ver fmadende behandelingen moeten ondergaan van andere Mogendheden , welker; grenzen en rechten door onze wapenen weleer uitgebreid, of verdedigd zyn, of die te vooren byna als befchermlin gen van ons machtig Gemeenebeft konden aange merkt worden: maar de ongehoorzaamheid in he Zeewezen heeft, by ontltentenis van prompte ei geftrenge ftrafoefening, zich nu onlangs beginne] uitteftrekken tot de landtroupen. Wy hebben doo eenen of meerdere commandeerende Officierei van troupen, die ter reparitie van deeze Provinci ftaan, eene openbare ongehoorzaamheid aan de re cente orders der Ed. Mog. Heeren Staten van Zee land, welker Provincie , thans vooral, niet vai eenetalryke bezetting van Militie behoort ontzet ti worden , zien begaan, en aan de Règeeringen vai fommige ftemmende Steden aldaar, voor het oog hun ner Burgeren j den, eed van trouwe weigeren, (welki Eiet alleen naar de eerfte grondwet van den Staat vervat in het 7 art. der Unie van Utrecht, maa: ook volgens het gedeclareerd begrip der gezamen lyke Bondgenoten in de bekende groote Staatsver gaderins: van 1651 en volgens eene fpeciale ei eenparige verklaring van Hunne Hoog Mogend van dru 23 Maart 1663 dat, naamlyk, .de Bond genooten zich in kracht der Unie , erkennen ver plicht en verobligeert, om de publieke Overheid aloi binnen de geünieerde Provinciën te ftyven, en te fier ken in de uitvoering van haare politieke bevelen ; doo elke Provincie en Stad der Unie van de in te legere; bezetting kan afgevorderd worden , ) terwyl di troupen ftrafloos zyn terug gekeerd, zonder dat wt nog toe, eenjg voorftel is gedaan, omditon L j vei Liv- DEN. Voorfieï tot verbeter, van 's Lands zaken door den Hr.Blok, 1 1 r 1 ' 1 1 , > 1 i r ï 1  Ley- den. Poorfitl tot verbeter, van 's Lands zaken door dm Hr.Blok. i 1 I c 2 i s 0 II 31 1 is k li bj m di fte on fte bn err der do< dei dei ond han geoj *S4 NIEUWE NEDEÏLLANDSCHS vergecflyk kwaad uitteroeien. Wv hebben rf- t? i Mog. Heeren Staten van Friesland Yc?.„eLn/^ m den itatr hunner fiJanS', £ nX^ sene te hoog aangefiagen quote'in deftS^ asten, en, na een al te W vererft nir™ - 8 Mö daadlykeen gedeeld dJfvfj ÏXftK "n Üf;'0g.z,enafwy2en; andere Bondgenoten heb en atch niet mmernftig, op gelvke wvzp k aan, om eerlang, gezaiaeïiykerhand, KordS het werk gefield, en zonder dat aan SfpeffiS ondgenoten eenige voldoende openingSJn van zulke wettige redenen, waar"m rf;° ach,en niet konde of behoorde gISrïïd t V\ v hebben ondervonden, dat verbazende mm .rhand, „f door geweldige- fchokken, ons in wen rd hebben, dat wy vergeefsch zoude honen wel eer geducht Gemeneoeft den votiR^Zl r . wederom te zien erlangen, indien S e uken en(ongeregeldheden n-er,'met l ïn,mc^lvE»" d aanhoudenhetd, enonverfenrokkenheidwoï te keer gegaan, en uit den weg eruimd! InTer, hhet wetug,en van de Opperde Macht ona fchv . ^ gezag van de Heeren Staten der zevln ^ S Weien, of van H. H. Mog. naar derzeS w!de bT'^™ > ni«^ krachtdadig 71 haafd word; indien 'er, ik zal niet zeggen >e goedige en regelmatige firafoefeoin^SS de  JAARBOEKEN, January, 1784. ISJ de watibcdry ven det Officieren, wegers bun plichtverzuim of ongehoorzaamheid , worden te werk ceüeld, maar indien 'er zelfs de genngfte uitwen, tencp flrafloosheid flechts overbly ven , wyzullen te laat ontwaar worden , dat de eerfte lappen tot eenis misdryf onverhinderd gedaan zynde, de voltooying daar van, door geene voorzieningen, zal kunnen voorgekomen worden. Hebben wy meer, dan deeze onwederfpreeklyke bewvien nodig, om ons te overtuigen, dat gelyk in de goede en wettige beltiering van onze Landen Zeemacht de vooruaame grord van onze waardigheid, vermogen en veiligheid ten opzichte vat buitenlandlche Mogendheden, en van de bewarinj onzer inwendige en waare conftitutie, gelegen is zoo ook, óp de afwyking van dezelve; het inlloi ten van ons Staatsgellel, de vernietiging onzer Re geringsfor-n, en bygevolg cok het opnouden va ons aanwezen in het Syfthemavan Europa, onver mvdelvk te wachten is ? H. E. G. Mog- hebben, te vergeefs, met eeni •ren d^r Bondgenoten, de wederrechtlyke en onbe ltaanbare zogenaamde Militaire Jurisdictie vertm tigd; te vergeefs hebben zy eenige andere verder! lyke inkruipzels in het Militaire weezen afgefchai indien niet op denzelfden voet de nog overige mi bruiken en ongeregeldheden, welke daar m, alle we^e, nog gevonden worden, insgelyks ten Ipoi dMbm worden geweerd en de verdere Bondgerx ten riet tot dezelfde maatregelen overgaan, Zt lang de arondwet, vervat in het li art. der Ur, van Utre:ht, en medebrengende , dat de gem. Ut. met anders is opgerecht, dan onverminderd een tegel Provincie haare byzonóere Privilegiën, Foorrechiet loflyke en wel herbrachte gewoonten , en alle a dere gerechtigheden, waar van de voornaam! is de opperde Macht uitdruklyk , of ingewj beid, word in twyfel getrokken; zoo lang io migs Gedeputeerden in de voornaamfte Ger raljteits Collegiea de vrye deliberatien hunner hc Ley- den. Voofftel tot verbeter, van 'j Lands ■zaken door den Hr.Blok.. 1 \ 'i 1 )- o ie ie > tiltkii- ito o-  Ljïy« uen. Voorfli tot ver be ter. van V Zs»d zaken door der, Ui.Blok * 1 2 t V tj h ti | ft tl va Z* ge en DU ger de ze ge\ tyd feeh H6 NIEUWE NEDERLANDSCHE voorkomen en beleirln7° *J™}£° * werhmteid, Hang het firali « ï',- ^'^engaan, zoo voer, overankoriTffi eenparigen Bondgenooten, beftird en vf" ^rel^h^ rzeifs icnadeJyke vaSu\fl* *? ntJtJoze en lang de wn^atileSik^1^^ 200 Zeemacht,hetzvdandnor^ rg 0ver de Land en de en overheerfcÖmW et z,g door ve^eerenverderinbSkSo^ fchepen geëmploieerd.zig°t&egcn he taföm ^ °1rl°gvan andere Natipn w»Lf ë et aJgemeen gebruit behoeften, ^lobST^^^^^ hetzelve door fommke -° bedorveD ook *« mgen van die OffiZ , rbJyV£D' datiom. rotting hunnerVvSee S; ^^"J?*™' ^loofwaarciige8 Sen in& 30 dCS kündige en sa «tss n Birnenlleden, vooral wnïLn * B«rgeryen n, om zich met haare *° • - ' *in ftaat l, bedreigd, ofSri te vcrdedi- onevenredigellSnS ^ i°°r Svertol,i8e federt kortfn ?y?nóg8mêei-^ .Sfdürige' « vufd.gde verandeSn v^n r^ Cn VtTm^ neene Land let iSl Garnizoenen het Militaire met^ïfe of ï,ff "kken > kosten bezwaaren h, I zeIfs ru'neu- aren bloootfteien * ™" aa" gemakken en =n binnen 2^" a»n zy »» Oorloogmorden onderhevig teK,! naauwernood g ce zyD» en al waren zy zelfs ge»  Jaarboeken, fanmry, 1784. ^ gebooren ingezetenen van de Republiek, hun Reeds Van den Burger verwyderd houden, en in h n eige j Vaderland als vreemdelingen doen leven; zoolang de doorgaans trotiche vreemdüng, vooral in het Militaire weezenj met den landszaat, alles ge j lyk (taande, zelts maar kan worden gelyk gefield;* zoo lang de Militair, die zich door eenen langdu-' figen dienftj of plichtmatig gedrag, verdienltlyk : heefc gemaakt, keuze maken moet tusfchen eene, onderwerplyke, en nu of dan zelfs tegen den wilzy-j ner Souverainen ftrydende handel wyze, en tusfchen eene onwaardige achterftellihg aan jongeren en min • der verdienftlyken zyner medeofficieren, ja zelfs zomtyds een geheel gemis zyner verdere bevordering, die buiten dat nog dikwyls afïiangt van eenige onwaardige gunhelingen,of laagkruipende vreemdeliugen; zoo lang dat geen, het welk in den Landdienft in deeze en andere Provinciën is afgefchaft, in het Zeewezen met nog zoo veel wilkeuriger befchikking Rand grypt, dat niet Hechts de Militaire Jurisdictie aan de Admiraliteiten ontnomen, maar zelfs, door wetlooze aanftellingen van gedelegeerde Rechters, op naam der refpedtive Admiraliteiten, die zelfs eenè gedemandeerde jurisdictie hebbeen , en van den Admiraal Generaal , aan wien generleie Jurisdictie competeert, voor elke byzon* dere zaak, fomtyds buiten kennis van H. H. Mog. en de refpedtive Bondgenoten, en op_ het Souverain territoir van deeze of andere Provinciën , geheel willekeurig en eingendunklyk tegen den inhoud van het 3. art' van de Inftr. van H. H Mog. voor de Collegien der Admiraliteit van den 13 Auguftus 1397, uitgeoefend word; zoo lang de Militaire vonnisfen, en dus de goederen, de eer, het leven zelfs van den Soldaat afhangen van de ap- of irhprobatie van den Kapitein en Admiraal Generaal, i een. gezag het welk alleen aan denSouverain competeert, doch van denzelven, althans in eene Republiek, nies behoort uitgeoefend te worden, en door den Souverain ook niet uitgeoefend word, en zeer licht - Le-y- )EN. Foor/fel otverbe' er. van s'Lands :aken bar den ir.Blok,  tï*. i)EN: Veorfle tot verbe ter- van 's Lands taken door den Hr.Blofc, i I i c 2 2 t 7 é '. - r f& NIEUWE NEDERLANDSCHE lyk door eenzydige, en trouwloze informatien, tÖÉ een fcood werktuig van onverbidlyke wraakzucht dienen kan) zoo lang eindelyk, in plaats van rbehoorlyk redres van zulke in het oog IoPeSe misbruiken en ongeregeldheden te helpen tot ftand brengen, de welmenende pogingen van waare lief SSn" f* ^lands., h aanhoudeSdhe™\%Z Jld°f gedwarsboomd de Natie met nietsbeduidende, of zelfs ter kwader trouwe ingericht* voorftellen, rapporten, berichten meSS S juflificatien te leur gefield en bedrogen, het kwaad of vcrfch,ond of goed geheeten en beloond! dl orde van zaken als omgekeerd, en eene verder? yke Regeringsloosheid ingevoerd worden 7S van H. fi. G. Mog. en de overige Bondgenooter' 2 met,eerbied geze-èd) niets verricht" waar door die misbruiken en ongeregeldheden, welken £ ShPlJdef5C Z£kerÜe V00rb4n waa™ van e" ë ?ehele, fchoon ongevoelige Staats- omwentelde Dok den ondergang van onze in en uitwendige colt btutionele Vryheid, en, met dezelve, ook Seri gd°SfiSe,en Staac'vroe*of Iaac> Wie Ed. Gr. Achtb. Heeren.' die dit alles met ipWi!VnKderebedenk,'ngen' met welke beC- e i/te hotire?TOUden «Mdachtlhïïs lezig te houden, met een juift oog bebouwd' zal net my nu nog r,iet geruftlyk overneemen dtaal ie de Heeren Staaten van Holland, voor ontrent 00 jaren, toen het Vaderland door EngeThge mde heroerte gefolterd werd, voor zigSuiken (*) dat het met teprefumeeren is, dat iemand. 1 dezen tegen/poed, die God Almachtig den Lalde eheft overzenden, zoude begerig wezel, die zaktt vu (*) pe iorte vertooniiig van het Recht var, £*toft£ «, Stedta vangHo,la„d vantn ITöl  JAARBOEKEN, January 1784. f# fdn den Landen te handelen, daar niet dan zwarig» hcid intexien , niet dan vyandfchap, en misgunft van de vyanden onzer zaken, die ook de gequalificeerdfte, en vele getrouwe perfonen met vaifch aangeven abitfcrende, dikwyls kwade opinien van veele goede dienaars van den Landen hebben verwekt, ftaatte verwachten, zonder eenig profyt. Daar ik, by bet naauwkeurigst onderzoek, in het waarnemen van den aan my roevertrouwden post, niecs in my gewaar wordt, dan eene hartelyke zucht, om die weinige oogenblikken, welken my misfehien daartoe zullen gegund worden, aan te wenden tot voorftand en bevordering, zo veel in my is, van het heil van het Volk van Nederland, waar voor ik myne eer en mynen eed verpand heb, waar van ik daarenboven'aan det Opperrechter van het Geheelal eenmaal zal moetet verantwoording doen, en het geen ook van mynt hand geëijcht zal worden; zouikvoormy geenedt rnialte waardy zien in dezen moeijelyke post, indiet het my niet geoorloofd ware, vrymoedig zonder t< vreezen of te hoopen, de waare gevoelens vai myn hut, ter plaatfe daar het behoort te uiten en zou my derhalve, in dat geval, lager achtei dan eenen vergeeten Burger, die in zynen kring mee vryheid van fpreken en doen heefc, en meer overeet komstig de onfeilbaare infprafk van zyn geweete leven kan, dan een bevreesd of baatzuchtig Re gent. Dan ik zoude my, niettegenftaande all hinderpalen, zelfs in zulk een geval, evenwel no verplicht vinden, om rondborftig en ongeveirs zodanig te fpreken en te handelen, als de w< zet lyke belangen van myn Vaderland en Stad vei eischten, om dat ik in my geene bevoegdheid ei kenne van keuze te mogen makeu , om onzydi te zyn ., of te zwygen in eenige zal-en , waa in 's Lands of Stads welzyn betrokken is. Ma ir vermids ik het voorrecht heb, om medelid te zy van eene Vergadering, waar in ik veele voorere felyke liefhebbers van het Vaderlanden deze Sta hs LeY- Voorfl'el tot verbeter, van 'r Lands zaken door den ftr.Blok, L t l t 1 r 3 e 5 i £ r » n I d b  tït. DEN. Voorflel totvetbeteringvan 's Lands zaken door den Hr.Blok. I J 1 \ « i v d ti d tt h ét kr m in mi ge ne órr do M AI bei kei me ge\ wai afw gce l|a NIEUWE NEDERLANDSGHB heb leeren kennen, en die in zulk een kort hrfUf van ryd, zo veele ontwyfelbare blvke,1 nge medewerking tot het weTzJTvan h,r ^Ve" toeenigegeven heeft; vin Tikn?y «aar^te I^ST^0? myDe ^"endnde ven voor rp iïpU0,i n, 8 Lu^cunng, aan dezel- adering, ja zelfs van de leden van H. E G Mogende .en eenige Bondgenooten al/es nf O neefder deel der^Nationlle bezwaren nofÜ58 erst, geheel te herltellen. Hydoch diezifhTw lnVÏmï' Z0U geheel o^unmg móet enz£ an de kracht van verouderde vooroórdeelen van e moeilykheid, om ingebeelde loon^S ïe ??. ZT> CD JaQ dieD geest van nieuwe ha kunkTnlarvan de gr0n,d{laZiseene fchandlyk voö?ekking van vreemde belangen, boven die van r Waa/ndf V^er,anud^ en waart°e fommigé doS r - andere door hebzucht, ennogandefen doS opende vrees gedreven worden, flaar ookd°Ê >e.niemand afschrikken, om, in eenen tydTwaar wy nog overvloedig voorzien zyn van diezelfde ddelen, waar door ons gemeenebest groot en ucht gewerden is, alle zyne kiSfn^S ' >-°gI^e drang^denen te.gebruike„ i, er bereiking der wenschlykfte doeleinden ralle gepaste middelen, zich zei ven en Zynl ïderegerersop te wekken, en aan te moedigen hans ik voor my, in de overtuiging waar fik , dat dit de onvermydelyke plicht i *ao * i Kegent, en dat eene nalatigheid daar in eene ieverantwoordelykheid medebrengt voor alle de ■olgén van werkloosheiden verkeerde direSie .r door dit Gemeenebest hoe langer hoe meet ykt van zyne oorfpronglyke gefteldheid «S * ander middel, iSi^oo^^0^ löö'*  JAARBOEKEN, January, i78(. i$t joozeenonopboudelyke waakzaamheid voor'sLands -dicrbaarRe voorrechten, gebruik te maiken van iet wel gering, maar echter individueel recht, om aiyne item te geven over zaaken, die daar toe beXreklykzyn, en ik zou my ten h toglren gelukk'g achten , indien myne item, die van zulk een klei ■gewiclit is, in dreze raa izaal, een der middclei zyn mocht, waar door UEd; Gr, Achtb.'bewo gen wierden , om uit naim dezer Vegadedng, by H. E. G. Mog. de Heeren Scaten deezer Pro-' viucic, ea door dezelven ter Vergaderingder Res pective Bondgenooten, eenigen meerder°en fpoed t;y te zetten, aan de afdoening van die gewignge zakean 's Landt 5 iKen ioor den rir.Blok.  Ley- DEN. Voorflel tot ver beteringvan 's Lands zaken door den Hr.Biok. I I I ( I 2 z z p n v 0 G A k ' d: tl I * rr zi hi d< XI löi NIEUWE NEDERLANDSCHE voor het tegenwoordige alhier te land- ni* gfcaSP , met den meefteffpo"5 w^rde^00^^/11 d0(>i; Aderen geremplaceerd woratn , op dac deeze eclatante zaak, door eee bek£ZeI- > -rder worde^e.' Ten tweeden, dat bv H. F fï iu«» j X*?mpet»rt-' zullen ce recht ftaan vóór S eplS en £ fc^^' bl}lteD S^eepsboord jepieega, en niet Milic-ur zynde vonr L vj„ f mm} Officieren en JufhcSen vaS de ft^en £ plaacfen ,n vvelker Jurisdictie die delicten ee en, eu m alle civile zaken voor derzelver daaelvk:hen competencen richter, zonder dac m het ervolg eenige jurisdictie doorZee^ygsraaden he l aIn liTUe\hCt 2y blnueM Scheepfboord, het y aan land, op het terncoir van dteze Provin i,al mogen worden geëxerceerd, eri dat aan de ril ^'f' dezer ^«vincie mwege n. G. Mog. worde aangefchreeven MnT^rT ach'te^even, datïeeze h! I °f' RefoI""e Ripteiyk worde geobfervêerd ls mede dac van wegens h. E. G. E de zaa " ?doórghd hahtS heeD T'd™ gedeerd nftoédinftS*^* Cene derSe,yk« Refolutie 'en ter AHmlgiv meDu en de reipective colleen tei Admiraliteit, benevens den Heer Ad. '«^l Generaal van de Unie worden gelasï om Ch ft.ptelyk te gedraagen naar den iSd van :t 3 Art. van de inih. van H. H. Mog. vooï 5 collegien ter Admiraliteit van den illuLTt •97aen andere, H. H. Mog. Refoluti?n opgdac Ten  JAARBOEKEN, Jamavy, 1784. 163 Ten derden, dat by H> E. G. Mog- worde gerefolveerd , dac de mondbehoeften voor het volk, od 'sLands Oorlogfcheepen geëmpbieerd, voortaan niet meer door de Zeekapiteinen, maar van 'sLande wege door de relptctive Admiraliteiten, zullen verfchaft, en daartegen aan de Rapi teinen, aan welke eeoig commando van Oorlogfcheepen zal gegeven worden, een behoorlyk dedomagement toegelegd worden, in plaats van de winflen, die zy gewoon zyn daar van te percipiëren , en dat van we^e H. E. G Mog. de refpeétive Bondgenooten geëxhorteerd zullen worden om deeze gewigtige zaak ter Generaliteit te helpen tol conclufie brengen. . Ten vierden, dat de leden der Vergadering vai H. E. G. Mog. worden verzogt, om zich, me den eerlten te bekwamen tot het uitbrengen var derzelver last om den ltaat van Oorlog, voor zc ver de repartitie dezer Provintie aangaat, alsmed< dien van de Provinciale kasfe van Holland, be hoorlvk te doen revideeren, en examineeren, ei dat tér wegneeming van de klachten van de Provin cie van Friesland, en andere Bondgenooten, ove de te hoog aangeflaagen quote in de Generaliteit lasten, de Ged. deezer Provincie ter Generalitei worden gelast, om de zaken daar heen te helpei dirigeren, ten einde de refpectdve Bondgenooten welke zich over het revideeren der Generaliteit kasfe, alsnog, niet mochten hebben geëxpliceerd daar in met H. E. Groot Mogende en de overig Bondgenooten ten froedigften gelieven te concur reeren. Ten vyfden , dat de refpeftive leden der Verg van H. E. G. Mog. zullen worden verzocht,or by de aanftaande deliberatien over den Staat va Oorlog voor dit lopend jaar derzelver gedachte ferieufelyk te laten gaan over de meest etficacieti fe middelen, waar door de refpective Bondgenoc ten zouden kunnen gepermoveerd worden , or eindelyk eens met al den haast, welken hetg'.wicl der zake vordert, te concurreren tot het bepa.le M 2 va Leïden. Voorflel tot verbeteringvan 's Lands zaken door den Hr.Biok. | I 1 t I 1 I » 2 I 1 l 1 t n a  >Ö4 NIEUWE NEDERLANDSCHE ÏEY» PEN, Poorjle fat verbe tering v 's Land Zaken door den y van eenen vatten post op den jaarlyfkchen Staat van Oorlog voor. het Zeewezen , en Jiet daaritclten van de noodige fecuriteit tot het doen van reële ^en prompte fournisfementem * l en zesden, dat H. E. G. Mog. by ampliatie van hoogstderzeiver Refolutie van t May des ' jaars 178.3. up het voetfpoor van delaatfte Refolulutie der Éd. Mog. Heeren Staten van Zeeland, gelieven te refolveeren, dat voortaan de commsn,dantén der Troupen, (taande ter repartitie van deZe provincie, hét zy dez lve binnen deeze Provincie thans Guarnifoen houden» het zy dezelven naderhand binnen dezelve in bezetting worden gelegd |n zodanige Provincie, alwaar eene Provinciale Refolutie deswegens exfteert, 'boven den eed aan de Generaliteit gedaan; zullen gehouden zyn, zonder eenige referve met folemneelen eede gehoorzaamheid 'en trouwe te beloven , en te zweeren in die foren, zoo als zulks door de refpedfive Bondgenoten, of de Magiftraaten derSteden aanhunzaiworden voorgehouden, en de overige Bondgenooten geaborteerd, otn gelyke bevelen aan de commandanten der troupen, eer hunner repartitie liaan, de, te emaneeien ; en dat fpeciaal de Commandanten der Troupen wp:ken onlangs aan de Re,, geeringen van eenige Zeewfe Steden, onder zekere bepnling, geweigerd hebben , den G?m. Pi'Ovinciaalen eed af te leggen, van wogen H. E. G. Mog. ferieüfelyk worden gelast, en geordonneerd &m, wanneer door den fleer Kapitein Qeneraalor3^e mochten bekomen, om eenig gedeelte der Pro* i/iocie Zeeland te bezetten . alsnog denzei ven eed, ?onder eenige referve of bepaling . behoorlyk afteeggen, op pcene dat, by voortdurende weigering kar varr, dezelve van den Staat van Oorlog zullen gorden geroijeerd, e,i infaam»gecasfeerd, zonder mmerdeu Staat wederom in eenige politique, of Tiilitajre ebarees te mogen dienen. Tea zeVfn'e, dat van wegen H, E. G, Mog.. nffamien ter Generaliteit worden gedaan, ten éin» !e? conform aasden voorflagder fcd- Mog, {Jee-  JAARBOEKEN, January* 1784- 16$ ten Siaten van Friesland tot het invoeren van Vaste Guarnizoenen reeds op den 6 July des jaars 1781.1 ter Generaliteit ingebragt, èn nog op den i$ December des afgeloopen jaars 1783. gemigreerd, op het allerfpoedigfte by de Bondgenooten een be-1 foi«ne worde aangelegd, om deeze zco heilzaame* en aho. gnuodzaakclykc fchikking , met overleg » van de Heer Kapitein Generaal van de Urne te be- j vorderen. ri _ _ . 1'tn agttêbj dat vanwege H. E. G. M. in een 0 commisforiaal beloigne, worde onderzocht, of aan t den 1 leer Kapitein en Admiraal Generaal van deeze Provincie, by eenige Staatswet, immer wettiplyk en Staatswyze eenig recht is gegeven, om dé vocnisfen , over militaire perfonen gewezen , alvorens dezelven worden tot execuue gelegd, te moogenab-of improbeeren, en in geval van ïmprobatie, deziken, waar over dezelve vonnisten rouleeren, ab, vo door dezelfde of andere Rechters, door Z. H. daar toe benoemd te doen onderzoeken, ten einde daar op als dan voor het vervolg eene Kefolutie genomen, en de overige Bondgenoten daar toe insgelyks geöxhorteerd worden. Moctit ik nu E. G. Aéhtb. Heeren! naketvoorflel deezer aller gewichciglte poincten, zoo gelukkig zyn, om te vertrouwen, dat, met hec daar ftellen van een behoorlyk redres in dezelven, alls ichadelyke misbruiken en ongeregeldheden uitdebelli ring van óns Land zoude geweerd zyn; ik zoude my vleien, eindelyk eens binnen kort dat tydftip te zullen beleven," waarop de manmoedige voorftanders van het heil des Vaderlands zich met r< chc zouden kunnen beroemen, dac heil op onwrikbare gronden gevestigd te hebben. t . s Dan, daar 'er. buiten die pomclen, nog zoo veele andere hoofdzaken gevonden worden , waar ih hetzelfde redres behoort plaats te hebben, zal het de zaak zyn van alle myue Mederegerers, om elk, naar de betrekking waarin hy zich bevind * naar de meerdere kundigheden, doorzicht en verM 3' njff- lEN. Vborftei itverbe* '.ring an 's \.ands aken '00' den 1 iBloki  Lei den. 166 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^ mo?en. welken hy in 's Lands zaken heeft, tot . weering van alle de overige mijbruiken en óngc regeldheeden , Hand vastig mede te werken! g 9e"00tfchaP Veniam pro Laudeareifc \ ^ .d^ze. ma^nd ]er gelegenheid van deszelfs vyftigjange Rand, een ftatelyke fledevaart gehouden. De trein wierdt geopend door twee geharnaschte perfonen te paard, met flambouwen in de hand ; hierop volede een pauker en twee trompetters, mede te paard, de eerfte gekleed als een Indiaan, en de laatfte als Mooren, werden de gevolgd door zestien lieden, van welke de paarden met de nodige en gepaste cieraaden waren voorzien. Op de eerfte flede zat een ftalmeester. De tweede was met Muficanten, met blaas ipeeltuigen. Op de derde fleede een man in 't donker groen, met een flang in de hand, verbeeldende de Eeuw, voor in een kind in 't wit verbeeldende de Faam, met een trompet in de Hand , waar aan eene baniere hing oo welke aan de eene zyde ftond Veniam pro Laudé, aan de andere zyde een L. in een Cirkel, om daar mede te toonen dat dit Genootfchap een halve eeuw heeft gedaan : agter op twee perfonen , verbeeldende Foorfpoed en Tegenfpoed. Op de vierde een ftatig man, verbeelden- HJa u T/C/J9> in cen PurPe* Grieksch Weed, hebbende een fpiegel in de hand, en voor zig Kroon, Scepter, Pook, Globe enz. aan  JAARBOEKEN, January ti^% 167 aan zyne voeten lag de Laster, in een vaal kleed, geketend; agter op twee voornaame toneelfpeelers in het Treur-en Blyfpel Baron en Molière, in de kleeding van hunnen tyd, houdende de een eene banier in de hand, mede met de fpreuk van het Genootfchap, en aan de andere zyde een halve Eeuw. Op de vyfde, Apollo , in een pragtig Grieksch kleed, houdende een antieke Lier in de hand, en ftaande agter op twee priesters in witte kleeding. In de zesde tot de veertiende flede , waren de negen zanggodinnen als Melpomene, voorzien van een Kroon en Scepter, Thalia met een Fluit en Mom: Voorts Caliopé, Ctio , Erato, by zich hebbende een kind, als Cupido gekleed, met een brandende fakkel, Terpfichore , Euterpe, Polyhymnia en Urania , alle met vereischte bycieraden voorzien. Agter op deze negen lieden waren verfcheidene perfonen gep aatst, verbeeldende oude Dichters, als op de flede van Melpomene , waren ALfchyLis en Sophocles, beide Treurfpeldichters , in het Grieksch gekleed j op die van Thalia , Menander en Plautus, Blyfpeldichters, op die van Caliopé, Homerus en Virgilius : Voorts Ennius, Callimachus , Anacreon, Horatius, Theocritus, 1 hespus, Aratus, Manilins enz., alle naar hunne landswyze gekleed, en met de nodige bycieraden voorzien. In de vyftiende flede, zat de Tyd, in een Vleeschkleurd kleed , als naakt verbeeld, houdende in eene hand een zeis, en in de anM 4 dere Ley-  Ley- DEiNV 168 NIEUWE NEDERLANDSCHË dere een Uurglas, en agter op de Dag rif in"?zwart62"' *? '£ Wk' £nde andere Hier op volgde nog eene groote flede aoor twee paarden getrokken f waar inver^^^Pf^one^op onderfcheidene wvzen gekleed als toneelfpeelers. De trein wierd* gefloten door twee perfonen in nieuw™ cfe Lnd!eryen * met &m^uwen im •A M s t e L d a m. Decembei de berigten der AdmiraliteitsCol egien kortelyks medegedeeld. Wy mol ten thands dit vervolgen. y i ?et Admiraliteits:CoUegïe in Westfries, land en het Noorderkwartier geeft bTE, ve van den 14 September des voriren jmï aan Hun Ed. Groot Mogende het Volgend verflag aangaande den Haat van destelfs Marine, op vorengem. dagtekening, als beitaande : m het fchip Noord - Hofland van 60 (tukken, met een equipagif^n Ï7JI' ger!fd °m mar ^xelgetrans|o2 teerd te worden waarvan het Commando was opgedragen geweest aan wylen Seu Kapt. Daniël Hackers, met 300 koppen or> reis naar de M.ddelandlche Zee, h« FreSc monnikkendam, Vai] 44 (tukken Vernm! omteert door Kapt. ^J^S 300  JAARBOEKEN", January, r;84. £9 .joo koppen, naar de Oost-Indien vertrokken; het Fregat Medenblik, van 36 Ruk-* ken, gecomm. door Kapt. G. J. Blois van J Treslong, met 230 koppen naar de Middelandfche Zee; het Fregat Hoorn, gecomm. door den Kapt. T. B. Drillinger, 200 koppen naar de West-Indiën gezeild; her Fregat Enkhuizen, gecomm. door den Kapt; J. Frykenius , met 160 koppen naar de West-Indien vertrokken, en het Advysjagt be Jaager, gecomm. door den Kapt. monDekker, met 60 koppen naar de Middelandfche Zee gezeild; makende famen een getalvan 6 gewapende Vaartuigen, zo Schepen en Fregatten , voerende behalven het Advysjagt 2.2.6 Rukken Kanon, en 1200 man." „ Wyders waren waren by het Collegie " den 15 Juny laatstleden, op ordre en volgens Refolutie van Hun Hoog Mogende, afgedankt 4 Uitleggers, te famen bemand 200 koppen; hebbende voorts geene notabel afdanking van volk by hetzelve plaats gehad, dan van eenig volk, welk lang in dienst geweest zynde, begon te morren en afgedankc begeerde te worden, en van eenige zieken en invalides, die, buiten Raat gelteld zynde den Lande te dienen, dus van zelfs hadden moeten ontflagen worden." „ Het Collegie egter had, desniettegenitaande, Reeds gezorgd, dat alle de Rollen van deszelfs Schepen en Fregatten , hier ten Lande in equipagie zynde, compleet gebleeven waren; zynde daartoe in.Raat gelteld door het aanwerven, van Manfchappen voor M5 nog TET."  Am, steldam. | j I X i 170 NIEÜWE NEDERLANDSCHE nog eenige Schepen van 60 Rukken, die, oo ftapel ftaande, nog dit jaar befloten warenSn equipagie te brengen, dog waarin, door de ongereedheid der aanneemers, om die Schepen op zyn tyd te leveren, het Collegie was verhinderd geworden; zulks er, na de voorgemelde afdanking, en completeering der daar door deteét geworden Ro len mt de aangeworvene Manfchap nog een getal van 260 koppen overbleef, waarmede de defecten in de Rollen, zo door den omflag der Invalides, als het weglopen van eenigen, ten vollen geredresfeerd konde worden " „Ten flot berigt het Collegie, dat nog de Schepen van Linie , voor hetzejve op ftapel ftaande, reeds zo verre waren geavanceerd dat dezelve fuccesfivelyk in vlot water konden gebragt worden ; gelyk mede het öchip , te Medenbhk gebouwd, des gerequireerd, binnen kort den Lande van dienst zoude kunnen wezen." De Heeren Afgezondenen in de Admiraliteits - Collegien dezer Landen, hebben den 10 dezer maand aan Hun Hoog Mogende sen plan overgeleverd voor den Zeedienst /au de nog overig zynde 8 maanden van dit opende jaar , vermids de tegenwoordige chepen niet langer in dienst ftaan dan tot iet laatst van de toekomende maand April /olgens dit plan zou de uitrusting beftaan ut 2 Schepen van 70 ftukken en 500 man ! Schepen van 60 ftukken en 450 man, 4 m 5o Rukken en 350 man, 7 van 40 ftukken  ♦ JAARBOEKEN, January, 1784. 171 ken en 300 man, 5 van 36 ftukken en 230 man, 7 van 20 ftukken en 150 man, en"éi Advysjagten van is. ftukken en 60 man, te' iamen 39 fchepen, voorzien met 1492 ftukken en 110,40 mannen , welker onderhoud voor gemelde 8 maanden zoude beloopen twee millioenen en 659,173 guldens. Nog is door de Admiraliteiten aan Hun H. Mog. tot onderhouding van den Zeedienst ingeleverd eene Petitie van twee millioenen en 277,870 guldens, zynde de onkosten, waar op de aanbouw van zes nieuwe Fregatten van 36 err zes dito van 24 ftukken zou komen te ftaan. Zynde dit en het eerstgemelde thans ter overweging naar de Provinciën afgezonden , en in Holland , voor dat de Leden laatst naar huis zyn gegaan, ter Vergadering ingebragt. Verfcheidene Kooplieden, Asfuradeurs en Reeders van fchepen, handelende op de Middelandfehe Zee en de Levant, hebben aan Hun Hoog Mogende een verzoekfchrift ingeleverd , waarby dezelven Hunne Hoog Mogende verzoeken om de 'nodige voorziening te doen , dat aan den Bevelliebbende Officier van 's Lands Oorlogfchepen ih de Middelandfehe Zee, ten allerfpoedigfte bevelen worden afgevaardigd, om terftond na het ontvangen dier orders , en voorts van maand tot maand, weêr en wind zulks toelatende, behoorlyk en genoegzaam geleide te geven aan alle de Hollandfche Koopvaardyfchepen van Am- 1 el>am.  SÏEl ifi NIEUWE NEDERLANDSCHE ; v^n Mallega af door de Middelandfche Zè& tot Smirna toe, en om wyders de fchepen van Smirna en andere plaatfen, weder tot' Mallaga terug te doen geleiden, en zulks zo lang als de Hollandfche fchepen het minfte gevaar loopen, om door de Venetiaanen ontrust te worden.' De Heeren Kapiteinen der marihafte Schifttery dezer Stad hebben eenige uit hun midden aan Heeren Burgemeesteren gezonden om te verzoeken, dat het Hun Ed. Groot Achtbaren behage, dat der Staten Wapenhandel onder de Schutters algemeen worde ingevoerd , dat ook alle de Officieren der Schutterye gelyke kleedy dragen ; en de Schutters van gelyke geweeren en patroontasfen voorzien worden; dat ook een nieuw Reglement voor de Schutterye worde gemaakt, en jaarlyks met de ganfche Schutterv eene Wapenfchouwing gefchiede; Wy hebben reeds te voren van zeker titelprent voor het tydfchrift De Politieke Kruijèr gefproken. Zie N. Ned. Jaarb U lïlJl3\en *olg$- en 2o8S>- -De Heer Hoofdofficier Mr. Abraham Cal koen heeft gemeend deswegens de twee navolgende dagvaardingen te moeten doen. De eerfïe van P. Wagenaar Junior, aldus' luidende: „ Den Wel Ed. Geftrenge Heer en Mr. * -Abraham Calkoen, Heer vanKortenhoefy n Hoog-  JAARBOEKEN, $dnua'ry, 1784. 173 5, Hoogfchout dezer Stad, r. o. doet door 5, my ondergefchr. gerechtsboden Roepen ' „ P. Wagenaar Junior, voor de Ed. Achtb,, 3, Heeren Scheepenen, op de Schouten Rolle, ?, op aankomenden Dingsdag den 13 dezei 9, maand January 1784, voorde middag ten p, 9 uuren, op het.Stadhuis, om aldaar iij „ Perlbon te compareeren, en te aanhooren „ zodanig verzoek, mitsgaders de Eisch en Concluiie, als de Heer Eifcher, Ratione Of „ ficii , tegens hem' gedaagde zal willen „ doen, ende neemen, over en ter zaake. „ dat hy gedaagde in peribon heeft geinven „ teerd en geteekend zeeker Vignet-Printje „ of Plaatje, om te dienen voor het Eerftt Deel van zekere Vertogen, onder de be „ naming van de Politieke Kruijer, zeder „ eenigen tyd by den Boekverkoper Jai „ Verlem alhier gedrukt en uitgegeven „ waaronder is gefield een vier regelig Vaars „ het welk, zo als mede het Vignet, Printjt of Plaatje ( waar van hetzelve de uitleg \, ging behelst) ten uiterften ergerlyk, op ^ roerig en fchandaleus is , mitsgaders oj „ alles 'tgunt verder, en meer daar aanklee 1, vend is, te antwoorden. „ Aétum Amfterd. den 10 Jan. 1783." ( was getekend ) Am. dam. i { t }  Amstel. dam. 174 NHEUWE NEDERLANDSCHE De andere Dagvaarding, tegen Th. Kamrig, is van dezen inhoud: „ Den Wel Edele Geftrenge Heer en Mr. „ Abraham Calkoen, Heere van Kortenhoef" „ Hoog-Schout deezer Stad, Ratione Of„ ficn, doet door my ondergefchreeve Ge5, rechtsbooden. Dagvaarden, >> .T^l Koning> tegens eerstkomende „ Dingsdag, s morgens de klokke 9 uuren „ voor de Ed. Achtb. Heeren Scheepenen „ deezer Stad, ter Schouten Rolle, omme „ aldaar in Perfoon te compareeren, en te „ aanhooren zodaning verzoek, mitsgaders „ Eisch ende Conclufie, als den Heer Ei„ fcher, Ratione Officii, tegens hem gedaagde „ zal willen doen en nemen, over en ter zaken „ dat hy gedaagde in Perfoon in het Kooper „ heeft gefneeden, zeeker Vignet-Printje of „ Plaatje mitsgaders een daar onderfiaande vier„ regelig Vaars, om te dienen voor het Eerde „ Deel van zeekere Vertoogen , onder de „ benaaming van de Politieke Kruyer, zedert „ eemgen tyd by den Boekverkooper Jan „ Vtrlem alhier gedrukt en uitgegeven • en „ welk Vignet, Printje of Plaatje zo wel „ als het daar onderftaande vierregelig Vaars „ (het geen de uitlegging daar van behelst) „ is ten uiterfterrërgerlyk, oproerig en fchan- „ Mitsgaders op alles het gunt verder, » en.  JAARBOEKEN, January, 1784. 177 cn meer daar aankleevend is, te antwoor„ den. " „ Aclum Amfterd. den 17 Jan. 1784. „ (was ge teekend) Van Br ek, Bode. Schoon, deze Stad , byzonderlyk, en by uitmuntendheid , voortreffelyke i-ichters heeft voortgebragt , zo is er rogthands in dezen tyd geen Dichtkundig Genootfchap openlyk bekend geweest, zo als wel te Leyden , Rotterdam en in den Haag. Thands egter komt ook hier zodanig Genootfchap te voorfchyn , in dit berigt , het welk in de meeste nieuwspapieren gelezen is: Het Amfierdamsch Dicht en Letter oeffe- nend Genootfchap heeft, in deszelfs laatfte ,, Vergadering goedgevonden, eene gouden Eerpenning, met het Wapen van het Ge„ nootfehap beftempeld, ter waarde van 30 „ Dukaaten aan te bieden aan den Dichter, „ wiens Dichtftuk het beste zal gekeurd worden en tevens een Zilveren Eerpen„ ning van gelyke grootte, aan hem, wiens „ Dichtftuk hier het naaste bykomt; ten „ onderwerpe hebbende: De waare „Christen. — De ftukken moeten, „ volgens de géwoone wyze, met eèn Zin„ fpreuk getekend en vragtvry gezonden t, worden, voor den eerften van Winter- „ maand! AM. STEL' DAM,  Am- STEL. DAM. ?p NIEUWE" NEDERLANDSCHE „ maand dezes jaars, aan G. Brender aBrandk „ te Amlterltam, of B. Bosch te Diemen „ als Secretansfen van dat Genootfchap." Ook heeft de Stempelfnyder J M La?e. ZTwhiet tCr gele^heid\an den ftihhnd ZvfSnT'r? ^P^iminaire Vredens' Artykelen tusfchen den Koning van EngefeGI f ^taCen Gene^l de? Vereenr/de Nederlanden een gedenkpenning vervaardigd op welker yoorzyde men eem> rustend Oortogstuig ziet, als: Vaandel, Trom Kanon en Kogels; agter dewelke een jeuïge en groenende ofyfboom opfchiet wa r *egen een Anker en Overvloedsl óorn ™ Bet ff dn °mfchl;ift: N^^QSalüs n ; Q" r, ^ 1S : £r « g«* A«7 £y den Oorlog. 0p de tegenzyde leest men: F u n- DAIYIENTa PACIS a BRITAN. EtBel. GAR LegATIS POSITA PaRISIIS, ix §, p te m b r i s mdcclxxxiii. Dat is • De Grondjlagen der Frede gelegd, of de Pr J lunaire Frede, Artykeltn, %lkeid loor ds Nederlanden, te Parys, den 2 SeftemJ>er Rotterdam, r ^c de A1gei»eene Staren is dit verzoekrchnft ingeleverd, het welk wy oJder het Mra, dS W00rdeJyk *$tap mede G?-  JAARBOEKEN, January, 1784. 1 g dieven reverèntelyk te kennen diverfe Koop. Vï lieden , Asfura.leiirs en Reeders van Schepen wonende onder het Gebied van dezen Staat, hande' lende op de Middeland fche Zee en de Levant. Dat de Supplianten in conformiteit der Refolutie van Uw Hoog Mogende van den 7 ïanUary 1784. door of van wegens de refpective Collegien ter'Admiraliteit dezer Landen zyn gewaarfchouwt ge« worden » omzigtig te zyn in het zenden van hunne Schepen naar het Gebied der Staten van Venetien; of Wel naar zoodanige Plaatfen, waar toe hun Gebied zoude moeten worden gepasfeerd, ten einde geen gevaar te loopen, by onverhoopte retorfie der VeneneciaDen genomen te worden. Dat ondertusfehen tans reeds zeer velé Schepen in de Middehndfche Zeeën de Levant zich bevinden , ja zelfs meer dan een na Venetien gedeftineerd op reize zyn, welke binnen deze Republiek thuis hooren-, terwyl ma groot aantal andere reeds op diverfe Plaatfen binnen deze'Landen in lading leggen, om zoo dra de aaiüfaance V. rkoopine der Oost-Indifche Compagnie zal zyn afgeloopén !Tmet hunne r\ke Ladingen Zee te kiezen, en de reize na de reipective Plaatfen harer deüinatie te onderriemen. 1 gt^k aIle de*e SclïePen> die onder Holiandlche Vlaggen zulltn varen, niet kunnen worden opgehouden, zonder de Geïntresfeerden, die op hun tyd aan;allerlei foorten van Contraéten inde rslcgotie, byzonder in aanzien van hunne BuirenJandiche Correfpondenten preciefelyk moeten voldoen, aan eene merkelyke fchade te exponeren en daar door teffens de Hollandfche Vl'agg. n en Navigatie, een byna onberftelbaar grief toe te brengen en eene verfperring in de Commercie te veroorzaKen , even daarom de Supplianten eerbjedi» moeen vertrouwen-, dat Uw Hoog Mogende wel de vereischte orders zullen doen ftellen , dat alle de HolIandlche Schepen onder behoorlyk Convoy ennro. teftie genomen en geleid zullen worden; 't geene N hec t Rotterdam. Req. tot convoy tegen de Venetiaanen.  178 NIEUWE NEDERLANDSCrlË Rot- terdam. ~R.eq.tot Convoy tegen de Venetiaanen. : \ i i 5 1 1 1 , l t c I r. f f € Dit het eenige middel is om te prse venieren, dat niet Ti' deze tydsomltandigheden de beste Koopvaardyfchepen aan Vreemdelingen werden verkogt cn aan duizenden der meL-stbenodigde Werk- en Arbeidslieden een zoo groot verlies veroorzaakt, dat zy brood zoude moeten bedelen, terwyl de Koopman in gevaar zoude gefteld raken om totaal geïuineerd te worden. Weshalven zoo keeren de Supplianten zich tot Uw Hoog Mog., ootmoediglyk verzoekende, dac het üw Hoog Mog. behaagen mag, de noodige voorziening te doen, ten einde aan de commanderende Officier van 'sLands Vloot of Esquader, lep en Leden van dien, op de verachtehlo %rfmaadetaamlykfte w«t7er, groocuen ten oon Sr t C gPhee!e wereld worden a les ook Lei' i3 ^ r ,ke" n°*' beha,ven genen, welke den Autbeur, Urvveof oVeï ^otterdam zal komen te or tdekk< n . /oodar ie dac feeive vao het voorfchreven fait overtu^ zul-  JAARBOEKEN, Januari, 1784. ?8g sollende den naam van den Aanbrenger (des bege- R0T? rende) werden geftcreeterd int erdiceren en ver Terbieden voorts wel expresfelyk aan alle en eenyge-dam. lyk de geintlde Zuid - Hobandfche Courant binnen deze Stad en Jurisdictie van dien inttbrengen, uictegeyen, te debiteren of te verkopen , op een boqtï van Een Hon 'err Zilveren üucatounen, te verbeur'n by die gt ene, die bevonden zal worden op eeöigerlel wyze contrarie dezes te hebben gehandeld , en te applieeren een derde ten behoeve van den Heer Hoof j- Officier , een derde voor den Aanbrenger, m een derde voor den Armep. Men las kort hier op in de meeste nieuwst papieren, dat de Zuid-Holl. Courant even buiten de Poort te bekomen was. Op het verzoekfchrift van het Corps Vry-» willige Schutters is door de Heeren van de Weth den 14 January aldus befloten: „ Is gehoord het Raport &c. „ Waar op gedelibereerd zynde, is goed- gevonden en verdaan , dat het verzoek „ van Approbatie op het Plan en Reglement voor het Corps vry willige Schutters, door „ de Supplianten by derzelver Requeste „ overgelegt, vooralsnog zal worden gehou- den in Advis, doch dat niettemin aan de „ Supplianten zal worden toegeftaan, om, s, hangende de deliberatien over het gemel„ de Plan en Reglement, zodanige fchikkin5, gen te maken , als zy Supplianten, tot „ maintien van goede orde en discipline in 5? het voorfchreven Corps zullen oordeelen . 5, te behoren, mits geene derzelver aanloo„ pen tegens de Ordonnantiën op de BurN 4 ger«  Rot- terdam. 1 ( 9. ■ 3f V. » Ï84 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ gerwagt geëmaneert, en dat van dit eere» ^veerde aan de Supplianten zal werden „ gegeven Extract, om te dienen tot derzeT. » V£eerrennangt en Qm zici* daar naar te regu- De tegenwoordige harde Vorst verfchaft thans den Inwoneren dezer Stad een aangenaam ysvermaak op de Maas. Die rivier voor deze Stad zeer gelyk en effen toegevrozen zynde wordt dagelyks door duizenden menfehen bewandeld , en door allerlei rytuigen en fchaatsryders bereden i terwvl er voor deze Stad niet alleen verfcheiden tenten , tot ververfching voor de reizigers, maar ook een groot aantal kramen, met aller- dat het volmaakt kermis is. Dan onder al dit vermaak, geeft de tyding, die men yaï den aanwas van het water, uit verfcheidene plaatfen ontvangen heeft, zeer veel bekommering voor ysdammen en zwaare overftrommgen. Van Maaitricht fchreef men , den 5 dezer: Eergisteren begon de Maas fterk „ te wasfen, het welk toegefchreven wordt i» aan eene ysftopping, waardoor het water * Slsteren zo hoog is geweest, dat zulks , geen mensch heugd, doch heden begint , die nvier een weinig te vallen. " Dan len ƒ dezer fchreef men van daar: 1 dat de , Maas aanhieldt met vallen , dat dezelve tot ötevenswaard en een uur ver boven die 1 fta^ gefloten was. - Van Grave meldt ten, den 7 dezer: „ De Maas wast fierk, >, en  JAARBOEKEN, January, 1784. 185 en door dien het bevrozen, maar weder opengemaakte Veer , is toegefchoten, kunnen 'er geen rytuigen nog paarden „ over." Men wil ook, dat het water te Nymegen fterk wast en des nagts tusfchen den 7 en 8 dezer was het te Woudriciiem a voeten gerezen. Maassluis. Onze Visfchersvloot heeft door den hef tigen ftorm van den a en 3 dezer zeer gele den. Volgends de naauwkeurigfte bengter zyn van de 62 Vischhoekers, welke dezei winter van hier uitgevaren zyn, maar flegt 9 zonder fchade van de eerfte reis aange komen, behalven 5 , welke thands nog 1 zee zyn; en is door 48 fchepen in den laai ften ftorm van den 3 dezer verloren 46 ki bels, 16 reepen, 93 ankers, 9apoonen, b< hal ven de gooijen en baaklynen en 110 bal ke wand , hebbende zommige Ichepen no jneer andere fchade aan roer, enz. bekomei Men kan deze verliezen zonder vergrotir op ƒ 17000 berekenen : ongelukkig is b den ftomi nog een Stuurman en twee Matr zen gebleven. B r i e l l e. Wy hebben reeds te voren in onze Jaar van 1703 bl. a2Q-5 van het gevoelen van 11 gen Leden uit de Vroedfchap gefprokt „ De navolgende egte ftukken kunnen verder d Rot- rEa- DAM. L » 1 g 1. g y j- b. en. s, sn  m NIEUWE NEDERLANDSCHS BaiEL den Lezer het best onderrïgten , wat hk£ gefaln. ' ^ ^ is M Refolutie van de Vroedfchap der Stad Bnelky vaneen so December 17 #3» » Pr^eD//de !?eereD w* ^ ^.Aerden en * Burgemeesteren, van der Sluis, Poortermans , G evaerts, van der Eyk HQgendyk, Hoyer, Graafland Je Wtt, Roest, Cleyri, Kruine. De jSr prffidem burgemeester van Dam van Aerden, heeft aan Hun £d. Gr. Agtb. voorgedragen, dat Burgemeefteren, reeds zèdert eeniger> tyd, zyn geïnformeerd geworden, da zeker Request of pap:er alhier in de Stad, ter t£ ÏZDt7Ve¥ende> welk Re<^t wierd ge%lglVe h°üvQ- Vfrzoek van Reftitutie vanqSa. fie weggegeve Priv.iegien, of voorregten van de dat Burgemeefleren oaar op in? genomen hebbende de gedagten van eenisen der oudfte Leden der Vroedfchap, eenparit faD fl dagten waren, dewyl nimmer doodé^ RegeerinJ bfeTon?'68/611 Tgg^Ven' of Sge"ff Sn ^ Pn,dn-e,Ve ^maakt- d»t z^k doen, ingezien de manier voornamentlyk, op welke zulks gefehiedde, niet dan facheufe* gevolgen , als Je3 fch.llen en tweedragt enz., onder de goedé BurIPml,nDde veroorzake?; en dat Zy Heeren Burgemeefteren, aan wie d,c jaar in de eerfte plaats, ?nhför8Bfenlr te-n derJ Regeeribg, en als by verdubbelde yerphgting, de adminiftratievandeStad Kh laaint/" ?-ti d?, e°«de. rast en eensgezindheid onder derzelver Burgeren en Inwoonderen ffeS^SSH^* hVa,°,hunnen indispenS Jen phgt hadden geoordeeld, des wegens hun Ed, Gr.  jAAKBÖÉKEN, January, 1784. '**V Gr. Agtb» deze zaken voortdragen de, te proponeeren, of, tot voorkoming van verdere discrepan-, ces tusfchen Burgers en Burgers, (want over het tekenen of niet tekenen vau voorn. Request ot papier, hebben reeds verfcheide contestatien tusfchen een en ander gefubfilteerd,) Hun Edele Gr. Achtb. met Heeren Burgemeefteren, niet zouden kunnen gouteren, ja hoognoodig oordeelen, dat zulks, zoodramogelyk, wierde gefluit, door het emaneren, en daadlyk pubheeeren van een Publicatie , die Heeren Burgemeesteren gehafardeerd hadden te coucheren, zynde van dezen in- h°Burgemeefteren'en Vroedfchappen der Stad Brille in ervaringe gekomen zynde, dat aan eenige hunner Burgers en Ingezetenen, ter teekemng word voorgelegt een Reques of Papier , (zoo als Hur Edele Groot Agtb. vermeenen wel gei'nformeeri te zvn) zakelyk houdende het weder verkryger van Privilegiën of Voorrechten, wélke bevooren: door de Burgerye zoude zyn bezeeten; en dat ee niffe der Burgeren en Ingezeetenen het gemeld' Request zoude hebben geteekerid, terwyl veel andere daar toe mede aangezo-t, meer voorzigtij het zelve zouden geweigert hebben te onderlchry ven Dan dewyl Hun Edele Groot Agtb. kun nen' verzeekeren, dat nooit eenig Privilegie o Voorrecht dezer Burgery is weggegeeven of m breuk daar op gemaakt, en dierhalven het teeke nen van zoortgelyk Request of papier met allee onoood.2 is, maar ook niet dan de aller nadee ligfle gevolgen kan na zich fleepen , ende groot fle onheilen onder de goede Burgery dezer Sta verwekken, hebben Hun Ed. Groot Agtb. tot voo koming van alle onaangenaamheden , welke uit d teekening van diergelyk Request, zouden kunne voortvloeijen, goedgedagt en het van Hunne onvermydelyken pügt geoordeelt, tot bewaanr van de rust en eensgezindheid onder de goec Burgerye, en tot inltandhouding van het goe< BllIEL- .lï. Ref. derVroedfchap nopens keker Request. 1 r i 1 a n S e tr-  Briel. £E. Ref. dei Vroed. Ichapnopen* zeker Re. quest. l r I b z h E g re de tv vc ze ge£ ooke0pu tër'Vo 'V" » iS* nieuwe nederlandsche geering dezer Stad, by^eT/^ Re' nen, hun van bover^r^w» y j e ,ce Ve™aonthopen j ftaandeTf £f. r ondert,'ek«»ng te onbefchruomd byd?R%'™itf* aUen £>de ren deztr Stad te addresSn ° *urSemeeste. ?en of redenen van fcS■ \Stde bedenkin" *n vermeaien te tebS^rSSS P ™^ hartig op te geven u Xk d°gopen- *gtb? bereid, i L^sLerT Edde Gr00^ iemeestefen voo?h5? I? S„S? ^ Bat* etoonde yver, om met zo vS S T%r 31-gen voer de nuhiinn» VnJ ' te Wll,en- armunie en eenSdlS ™hVOortdu™g van wgery, bedankt^T^^Of* .floede mteerd , gearresteerd %n n u ™SI'«»t'e gefumeerd en^S vlr? S?"?*? VOor ?en, door beiden X^ïeeVi Rdt'Zelvc'°Phe'ee rcgeerende Scheepenen r„Bu«gemeesttren» orafgegane klokken gS"6" Ji^^'i,1» dezer Stad 7nna„ fej D den Kaadbuiffigeen. » zo"de werden gepubliceert en  JAARBOEKEN, January, 1784. 180 Protest en Aantekening tegen de Vroedfchaps- Refolutie van den 29 December j 4ü3» op derefumtie van dezelve den 2 Jan™1' ry 1784 geexhibeerd. Y\e Heeren van der Eyk Oua - burgemeester 9 Hoyer, Graafland, en Kruine, Vroedfchappen, aüvifetrende op de voorenftaande propofitie van Heeren Burgemeesteren toe het arresteeren, publiceeren en afiïgeeren der boven (taande Publicatie ; zyn van gedagren geweest; dat zy niet konden nalaaten, hunne verwondering te betuigen , dat Heeren Burgemeesteren van zig hebben kunnen verkrygen, om aan Hun Ed. Gr. Agtb. te proponeereo, niet alleen om, zonder refumtie te arresteren , maar ook om gedurende de Vergadering zelve, te publiceeren en doen afiïgeeren een Publicatie, ten einde de goede Burgery deezer Stad te vermanen, zig te onthouden van de ondertekening van een Request of papier, waarvan en mitsdien ook van den inhoud van'tzelve met eenige zekerheid, aan Hun Ed. Gr. Agtb. bekend was; dat zy zodanig een demarche niet anders konden aanzien, dan als een dadelyke belemmering in de uitoeffening der Regten en Vryheden der Burgers en Ingezetenen van deeze Stad , aan welke niet minder als aan de overige Burgers en Ingezeten van dit Vry Gemeenebest toekomt het onvervreembaar Hegt, om hunne wettige grieven en bezwaaren, niet alleen mondeling, maar ook by Rcqueste, mits altoos decentelyk, aan hunne wettige Re. geering voor te dragen; dat in gevalle er al een zoodanig Request exteerde, men den tyd behoorde af te w; Groöt Achtb. geiffigeert een Publicatie, houden- < de Voorfcieninge tot bewaaringe van de Ruit, eh 1 eensgëzintheid,onder de goedeBürgeryealhier &c, » breeder by bovengemelde Publicatie geënarreert. e Dat5 óf fcboon gemelde Publicatie wel haddè ge» had de verwagte gevolgen, dat veeleyan de voorzigtigfte en onbefproókenfte Burgers uk éigen <-eweegmge, en.overruigmge, hun genoegendesweègens ri idden te kej-nen gegeeven, echter tot hun leedwëezen was ondervonden, dat meergemelde Publifcatie op de meefte Plaaifen, aïwaar'men binnen deeze Stad gewoon is affixien te doen,; door On» ruftigé en kwaadwillige Perfoonen, by herhalinge vi&s sfgefcheurt geworden,en dat Hun Edele Groot Achtb. dierhalvtn verzogten-, dat Hun Edele Achtb. die v-'ti d n Gcregte di-ezer Stad geliefden te beraamm zodanige Middelen, als Hun Edel Achtbö -tbc Voorkominge en Stuitinge van diergelyke moetvvillligheden yöuden oordeelen te behoren. Zoo is 'c, dat Baillmw, Bnrgemeelter en Scheepenen voornoemt, begrypende, dat gezegde herhaalde Affcheuringe van gemelde Publcaue, zyn Feitelykheeden van zeer verregaande uitzigten , gedaan in vilipendie zoo van Hun Edele Groot Achtb. als van de juflitie ra de Wetten van den Lande Hrafbaar, en dat over zulks aan de ontdek-kinge van den Dader of Daders boven gem.-'ld,tiuv Edel Achtb. ten hoogfte gelegen legt, by deeze beloven Een Prtemie van Twee Hondert en Vyfti;?; Guldens , aan die céene, welke den Da 'er of ieders van het zelv Fa;ct zullen weeten aan te •brengen * zoodanig dat dezelve in handen van He juftitte gèraaken, en vari het voornoemde Faift O i over- Briel- .e. Naders 'Jüb/ic. ] an den rerechtè egen loedwil nz, \  194 NIüUWE NEDERLANDSCHE Briel LE. ■overtu'gt wprJen, zullende des a?nbrengers naam (des brgeerende_) werden gefecretetrt. Negen Leden der Vroedfchap oordeelden, dat het tegen de Privilegiën ftrydig was, zig naar de beiruiten van 7 July 1748, 18 Augusty 1750, en 3 Maart 1766 te gedragen; waar by de volkoraene beftelling over de jaarlykfche verandering der Magiftrafure efx de Vroedfchapsplaatfen aan den Heere Erfftadhouder is opgedragen ; en hebben zig deswegens by verzoekfchrift tot de Staten dezer Provincie vervoegd, blykende uit het navolgend Extract uit het Register der Refolutten van de Heeren Staten van Holland en West- Friesland in Hun Ed. Groot Mogende Vergadering genomen op Donderdag den 29 January 1784. Ts gemzen de Requeste van Mr- Jacob Melvill, Mr *■ Air taan Dirk van der Eyk, Jan Hendrik Swaf. mius, Dr. Gerard Fauvarcq, Jan Preuyt Heer panden Oudenhoorn, Mr. Willem Hoyer, Pieter graafland, Heer van Heenvliet, Mr. Rechus SandiW, Heer van de Oude-en Nieuwe-Streuyce, ea Hendnk Kruyne, alle Raden der Stad Br'elle om Ie daar by geallegueerde redenen, in de navolgen3e Kequeste gedetailleerd, verzoekende, dat het Hun Ed. Groot Mog, behagen mogte teverkhien aat de Refoiutien der Vroedfchap van den Briellè n dato 7 July 1748, 18 Augustus 17^0 en 3 Maart 1766, als aanloypende tegen de duidelyke Letter via de Handvesten, Privilegiën cn Octroycn, aan de  JAARBOEKEN, January, 1784. 195 ie Stad Briele in der tyd gegeven, mitsgaders uit derzelver aart en natuur ten eenemaal zyn onbe ftaanbaar; dat de meerderheit van de Vroedthap der Stad Bnelle in de J^arlykfche verandering d r Magiftrature, als mede in gevalle der vacante Vroed» fchaps-Plaatfen, mitsgaders in de begevh g van alle Ampten en Commisfien; waarover de Dispofitie of Nominatie aan de Vroedfcbip ftaat, zich dienvolgende in allen deelen precifelyk zal hebben te gedragen conform aan de voorfchreeven Hand vesten Privilegiën en Octroyen, houdende wyders en inmiddels hangende de Deliberatien van Hun Ed. Groot Mog. de fuppletie der prefente Vacature in derzelver Vroedfchap ip ftate en furche ance. Waar op Gedeübereert zynde i3 goedgevonder en verftaan , dat de voorfchreve Requeste zalwor den gefield in banden van de meerderheid van d< Vroedfchap der Stad Brielle , om Hun Ed. Grooi IVIog. daar op te dienen van berigt , houdende in. middels, hangende de Deliberatien van Kun Ed, Groot Mog, de fuppletie der prefente Vacature ir dezelve Vroedfchap in ftate qn furchance. Accordeert met het voorfchreven Register, (was getekend) C. CLOÏTERBOOKE A T, K M A A R. Den 3 January 1784 wierdt hier de navol gende waarfchouwing afgekondigd: WAARSCHOUWING. A lzo zedert korten tyd binnen deze Stad is ver **■ fpreid geworden zeker naamloos,Boekje in, Oc tavo, geïntituleerd,: O 3 Aan Briel* LE. Req. van o Leden wegens begeving van Froedf. plaatjen enz. t |  MAAR. Waar- fchmwtegen ze ker naamloos Boekje. 3)6 NIEUWE NEDERLANDSCHE ' Aaqfpraak over het Pecht der Eleftien enz., aan de Burgery v-n Alkmaa- door PuNicola Secjini dus, ter wederlegging der nadeie A jij te; kening dér Heergti Regeerer.de Burgemeefteren Ouwens au van Woudenberg, Oud Burgemeèfter Ras, en Vioed' ffhappen Binkborfl en Dacy, tegen de lofFelyke Refolutie van de Meerderheid der Vroedfchappen, den i« en 24, F. bruary ï 783 -enomen omtrent de begeeving vao«Ampten van Burgemeeftereo,Scheepenen , Thefauriers en Vroedfchappen, als ook omtrenc de begeeving en difp-.ftie tot de Commisl lien en tot foutien van.laatftgemelde Refolutie; mitsgaders tot handhaving der beledigde Eèr van de Negentien braave Vroedfchmpen dier Stad. In welk Boekje eenige Perfoonen op;eene injurieufe en ftcrke wyze worden afgefchilderd , en ook onbehoorlyke uitdrukKingen gevondeq wor. den. . Zoo is 't, dat de Heeren Schout, en Scheepenen der Stad Alkmaar, met advis van de Heeren Vroedfchappen , tot voorkoming van verwyderingen of fch uringen, goedgevonden heboen, aüen en een iegeïyk by deze te waarfchuwjn , he-zelve hier boven breder omfchrevene Botkje binne deze Stad en derzelve Juri dictie niet te verkoopen of re verfpreiden; ten einde niet te incurr eren in de Boe» tens en Poenen, by 's Lands W ten eigen kosten hebben verfehaft: de vaardigheid in de behar.d ling , en de eenvormigheid inde befchouwing, uree'en iedeis oog, en dezugten navvej om dezulken te evenaaren, zou dikwerf veilen onzer toe onkosten doen overhellen, die fommigen tot merkelyk bezwaar zouden (trekken. «Dan daar de Schutteryen van enige Steeden het genoegen fmaaken , hunnen wensch iq dit opzicht bekroond te zien, en de Regeering derzei ve te recht be«rypt, dat, daar het de Luiste-, het JNut, en de veiligheid van Stad, Overheid en Burgery bevorderd, de billykheid van zodanig verzoek gegrond is: En de Burgerftaat van Noord-Holland; Hoofdftad, die teffens de etrfte is van dat kwartier, die de heilzameri Wapenhandel beöeffent , gegronde bewyzen heeft voor de Vryhed en Va «Ierland llevende gevoelens zyner Overigheid: Zot bemoedigt zulks de Ondergetekenden, zich in dei Wapenhandel-beöefFenende Schutterye, om onde: het oog hunner Burger-Vaderen te uaderen, enoj vooraancehaald'e redenen te verzoeken , dat he UEd. Groat Agtb. behagen moge, omonzegenee le Schutterye, eehe gelyke, en beproefde Waper rusting ten gebrüike te verleenen, en dus dentiui «er tot een waar Schutter te maaken. En daar d ondervinding ÜEd. Gr. Agtb. by het ontwaar woi den der vervallen ftaat onzer Schu:terye, oo teffens de gebrekkige, en in veele opzichten, 1 onbruik geraakte Kaarte der Schutterye nader 1 overweeging' doer neemen, en eene verbeeterin of ampliatie van dien allornnodzakelykst is, te g Ivk om dezelve te verzoeken, ten einde Alkmaa * O 5 Scht; AlkmaarV Req. tot verlof van IVapenoeffening. f i I ) E e I ri n i > rs t"  AtK- MAAR, ZEELAND, Middelburg. Den ii December laatstleden, heeft de Weth en Raad dezer Stad een plan van Geldleening, van een millioen guldens tegen 3 ten honderd, ten behoeve dezer Stad beraamd, in dezer voege: „ De voorfchreven Negotiatie zal worden gedaan ter Thefaurie der Stad Middelburg voornoemd, onder verband van alle de Stads middelen en ink.omlt.en, tot den intrest van 3 perCent jaarlyks vry geld. De intresfen zullen ingaan met den dag, dat de gelden in deze Negotiatie zullen worden belegd, uitgezonderd die gelden, welke in de maand January 1784 daar in zullen wurden befproken, en voor ultimo February 1704 daar aanvolgende gefourneert, waar van de intresfen zullen ingaan met den eerften January 1784. By het doen der Fournisfementen zullen aanltonds werden uitgegeven Duplicaten van Obligatien ten laste der Stad Middelburg, ieder van één honderd Ponden Vlaamsch, of aoo NIEUWE NEDERLANDSCHE Schutterye mede in ftaat geile ld worde, om met eendragt, Juister en veiligheid haare Rechttn en Pnvilgten te handhaven, alle inbreuken op dezelven af re weeren, endebermnnelyke Vryheid belle idi.' haaren husterryken Zeetel binnen onze muuren te doen vestigen. «"uut.u  JAARBOEKEN, January, HM- 201 of daar boven, behoorlyk door twee Heeren Thefauriers getekend, en met naam pf let?erS inivuld , of in blanco gelaten, ter keurden geldgever zullende de ongmee1e Obligatien, insgelyks behoorlyk geteekend by den eerfte°n ontfang der veifchene fntïes'fen7, aan de houders der Dnphcaten Wïn de Se vy?'jarenznllen alleen de intres fendeïe^ het zesde jaar en vervolgens jaarlyks, zal uit dezelve by loting worden afgelost een tiende gedeelte van het kapitaal, ter fomma van feu honderd duizend guldens waar door dus na verloop van vyftien jaren deze gehee|e JNegotiatie zal zyn afgelost. ., % I E R I K Z E E. VerfcheideneVischhoekers uit deNoordzee Jtonen gekomen ; de meeste h ebben veer geringe vangst gehad , en zeu uetni w^def uifgeftaaiTi van een hunner was de ftuurman ef vyf bootsgezellen over bootjeflagen en verongelukt; een ander Hoeker daarentegen, is zo men verzekerd met wel 6ooKabfljauwen binnen gekomen; deze hadt altoos goed weêr getroffen; volgens beng. ten uit zee had men een Vischhoeker t onderfte boven zien dryven. UTRECHT Mm-  ao»1 NIEUWE NEDERLANDSCHfi Ü- IRECHT PUBLICATIE. "T\e Gedeputeerden van de Staten, 's Lands van *-* Utrecht, doen te weten; Dat de tyd, binnen welken, by onze Publicatiè van den ig July jongstleden , aan alle Gequalificeerdens tot de Ja»t alomme binnen deze Provincie was gepermitteerd, zo wel met, als door hunne Jagers, op Zwynen, Herten en Rhegn te mogen jagen, dezelven te fchieten vangen en verjagen, met het uiteinden van dezen jaren (taande te expireren, en de Heeren Staten immiddels zeer genegen blyvende, om« me alle gefundeerde redenen tot klagten over den aanwas van zodanig grof Wild by continuatie wegteneemen, hebben Wy, om hier aan, zo veel mo. gelyk te voldoen , volgens de Authorifatié op ons ter befchryvinge verleend, goedgevonden; den tyd van peraiisfie tot het jagen op het bevorens genoemde Wild ralgeOS den tem.*ur van onze Publicatie in dato als hoven, ie prolongeeren tot den xt, Maart van den aauia^ndpn jare 1784, met ernitige rccooimanJarie no ;e»ns van onder pretext, om op hot zelve grof Vtffld te jagen, onze Ordonnantie op het Huk «an 3c |ag( geëmaneerd, in geene andere dcetcn eemgiratï te contravenieren. En ten einde niemand hier van ignorantie pre- ten- U T R E C H r. Utrecht, De tyd tot het jagen op grof wild, is by Publicatie van Gedeputeerde Staten den 19 December laatstleden aldus verlengd.  JAARBOEKEN, Janmry* 1784.' 203 tendere, zal deze alomme wordeD gepubliceerd en peaffkeerd daar zülks behourd. Gtdaan 't Utrecht den 19 December 1783* (Was geparapheerd,) ], W. Vi MUSSCHENBROEK, vt. (Onderftond) Ter Ordonnantie van Welgerrielmelde Heeren Gedeputeerden* (Was getekend.') \ H« A. LAAN, In de laatst afgelopene maand Decembei 1783 is door 725 Burgers dezer Stad dit ver zoekfchrift ingeleverd: Aan de Ed. Groot Achbaare Hee ren Burgemeesteren en Vroed fchap der Stad Utrecht. Geven met fcbuldigen eerbied te kenrten de or dei-getekende Burgers en Inwoonders aeze Stad; dat UEd. Groot Achtb. tot Secretaris va den Ed. Achtb. Gerechte dezer Stad , in de plaal ze van den overleden Heer Mr. Johan Lamhet tus van Romondt, hebben gedespicieerd den He< Mr. Jan Hiniopen, mede Raad van UEd. Groc Achtb collegie, en welken Heer zo de fuppliai ten geinformeërd zvn , op morgen, zynde Ding dag, daar toe door UEd. Groot Achtb. ftaat aai getteld te worden, dat 'er mits dien heden doort dembfle van riiei Heer, een Raads plaatze in h collegie van UEd. Groot Achtb. ftaat te vacere En geconfidereerc alle binnen tyds openvallen \ U- CRECHt Verlen' gin» van verlof tot jagen op grof Wild* r 1 :r t l» 1- ie et n. ie a-  gggy NIEUWE NEDERLANDSCHE U- J TKECHT •vervul iing cleT Vroed- ' fchap - « 1 zH. ; t 1 1 < 1 } • \ t < J ,< J ] < C i EREN!"- pacatiiren van Raads plaatzen Haan ter begeving iran UEd. Groot Acbtb. als reprefenteiende de 3eme.ene Gilded en Burgerye jezer, Stad en jeenzints behoren tot de dispoüde van Zyne fdoogïeid als-li'rfitadijouder,aan wien zodanig een récht nogby 't Regeeii.gs Reglement, nog op eenige indere wyze is opgedragen of af gedaan, dan iutegenleel, dat hetzelve is ge .leven in zyn geheel; zo ils dit een en ander bondig is gededu^eert in een umhangzel tót de Post van den Neder - Rhyn, waar raa de fu/.pliaüten de vryheid nemen tot kirte adIru&ie van dat recht, aan deze Stad en Burgerye oekomende, een gedrukt exemplaar hier aan te anicxeerenen voor zo verre de voordragt van dat echt betreft zig daar aan te refereren. En mit« hen lchuldpligtig en eerbiedig te verzoekendat JEd. Groot Achtb. dit recht, dat deze Stadcom>eteer't, en door UEd. Groot Achtb. in naam en 'an wegens de Gemeene Gilden en Burgeryè te xerceren toekomt, Zul'en handhouden, en voorlaat! Conform Stads aloude rechten, privilegiën en ieg'ementen, de aanftellingen van Raaden in u'é ainnens tyds vacerende plaa-zen te doen. En zo het onverhooptelyk mogte gebeuren, dat uit lo. fde van de tot bier toe plaatze gehad hebben e leferenCe voor Z. H. door Hoögndenzelve geoorleeld wierd,over die vacature te móeten disponeren, iat UEd- Groot Achtb denzeben,' alzo gedefpi:erden Heere nog in UEd. Groot Achtb. collegie, ïog tot de fesfie als Raad, zullen gelieven teadnittereren of. öntfangen, 't welk doende &c. Burgemeesteren en Vroedlchappen zonden lit ver2oekfchrift by eenen brief den 29 I eember 1783 aan den Prinfe Êrffladh'ouder. Zyne Doorlugtige Hoogheid antwoordde tier op den 31 December in dezer voege:  JAARBOEKEN, january, 1784. 2op ERENTFESTE, VOORZIENIGE, DISCRETE , ONZE LIEVE BYZONDERE! Met geen minder verwondering a!s bevreemding hebben wy uit UEd. Misfive van den 29 dezer vernomen , dat in UEd. vergadering binnen gekomen is een Request, getekerd door een aantal Burgers en Ingezetenen , houdende verZeek, dat UEd. aan wien alle bhmenstye's openvallende Raadsplaatfen, over welkers bege. vingen, zo als zy by voorgemelde Requeste voorgeven*, by 'cRegeerings Reglement van 1674 niet was btlchikt, ter Uwer dispofitie zouden ttaan, dit prajtenfe regt geliefden te handhaven, en voortaan de aauftellinge van de Raaden in die birnens tyds vaceerende plaatfen zelve re doen ; dat UEd. dit Request gefteld hadden in handen van Heeren Burgemeesteren en Oudburgemeesteren, om hetzelve te examineeren en daarvan ten fpoedigüen in UEd. Vergadering Rapport te doen, en dat UEd. geoordeeld hadden ons inmiddels kennisfe te moeten geven van ha geen in UEd. Vergadering met betrekking tot de Raads. p aatfe van den Heer en Mr. Jan Hinlopen voorgevallen is. tot dat het Rapport op voornoemde Requeste ingekomen en door UEd daarop gerefolverrt zal zyn. Wy vertrouwen , dat aan UEd. niet zal zyn vergeeten, op welken voet en wyze wylen onze Heer Vader de* aan hem aangebode Stadhouderlyke waardigheid van Provincie van Utrecht heeft aangenomen , en dat deze waardigheid, vervolgtns erflyk zynde gemaakt, op ons is gedevoiveert met dezelve voorregten en prseeminentien 5 en verwagten derhalven, dat UEd. ons binnen korte dagen , volgens de onafgebrooke Ü antie zeden het Reglement van 1Ö74, kennisfe zullen geven van deze openftaande vaceerende Raadsplaatfe, om door ons daarover ie worden ge- U- TRECÉTP Briefvan» Z D.R. wegens voorfz. Req van Burgers,  u- TRECHT \ i I A i 2«6 , NIEUWE MEDERLANDSCHE disponeerd, zo als wy conform de Conftitueie en order der Regeeriog, zullen oordeeien te behooren. Waar mede enz. 's Graven ha ge, den 31 December 1783. 1 Ook' hebben nog de Burgers en Invv-bners der Steden Utrecht, ten getale van 1454, van Amersfoort 141, van Wyk by Duurftede 170, van Montfoort en de omliggende Landen 389; van Maarsfen en Maarsfenveen 89, te zamen 2243, aan 's Lands Staten, den'f January, dit fmeekfehrift ingeleverd. AAN DE ED. MOG. HEEREN STATEN 'S LANDS VAN UTRECHT. f^even met fchuHigen eerbied te kennen. de nri. V dergetekende Burgers en Inwoonders der Stad Utrecht, Steden Amersfoort, Wyk by Dun ftedej Montfoort, en de in-en opgezetenen van Maerssen en Maersseveén. Dat de Supplianten met het Jiterfte genoegen vernomen hebben, debeflufen i/an UEd, Mog, over verfcheide voor onze Provin■ie en Stid hoogst aangekgen zaken, ter laatfter /ergadering van UEd. Mog. vastgeftefd; als: I. Jegens het verleggen van de Piaats, tot de v'rede Negotiatie met Engelind bepaald , ten einle de Heeren Gecormnitteefden ten Generaliteit negers deze Provintie gecommitteerd, te g lasten, ?ig dienaangaande te conformeren met dc overige 3ondgenooten, en by zonder , met het befluit van le Heeren Staten van Holland, II. Alsmede om van wegens deze Provintie ter >nderzoek, nopens de.niet volvoerde expeditie naar 3reft, te benoemen den Heere van Wolphaarsdyk. III. Tevens om van wegens ÜEd. Mog am te hingen, om de Officieren welke in die expeditie bc°"  JAARBOEKEN, Janudvy, 1784. 207 begrepen zyn geweest, te verfchonen van buiten s Lands verzonden te worden, IV. Terwyl ÜEd. Mog. te gelyk op het discontinueren van den Hogen Krygsraad, be gepen hebben, met de verdere Bondgenoten te moeten 1 concurreren, en ter affchaffinge van gemelden < Krygsraad te refolveren. De Supplianten vermeinen, dat de zonderlinge? aangelegenheid dezer beiluiten , waarin aan het c verlangen en de verwagting van de Burgeren en / Ingezetenen dezer Stad, zo zeer voldaan is, zy Supplianten niet konnen af zyn UEd. Mog. by \ deze hunne eerbiedige en hertgrondiglte dankbe- , fcuiging tóe te brengen,- met toewenfching dat deze UEd. Mog. alzints loflyke beiluiten, het voorgenomen doel zullen bereiken; en vooral, dat de verdere Bondgenooten, met ÜEd. zullen gelieven te concurreren, dat de Officieren, welke in de expeditie naar Breit zyn begrepen geweest, met zullen werden van de hand gezonden, maar was het inogelyk , dat, om het zelve onderzoek niet te leur te Hellen, alle dezelve Officieren een vaste plaatze by wyze van arrest wierden gedefigneerd; en dat de zulke, welke in commisfie gefield zyn, of wcikelyk in Zee mogten zyn', derzelver com. misfien mogen ingetrokken, en zy ten fine van onderzoek op de fpoedigfte wyze gerappelleerd worden. De Supplianten houden zig verzekerd, dat de nar.uur en de hoogfte aangelegenheid dezer zaak, waarop niet alleen de Natie, maar gansch Europa het oog heeft, by,UEd. Mog. ook van dat aller zwaarfle gewigt befchouwd word, dat diesaangaande niets onbeproefd behoord gelaten te worden, als daar van ook zal afhangen der refpective Bondgenoten verantwoording tegens een zoo edelmoedig Vorst, den Koning van Vrankryk, aan wiens vaardige hulp en byfland wy alleenlyk ververfchuldigd zyn, dat niet alle onze buitenlandfche bezittingen de proije en roof van onze trouwloze P Bond- U- rnEciiT. Req. 'an 1*43 3u>geen we' ens ver. zheidem aken, •an re. eering.  208 NHEUWE NËDERLANDSCHE TBECHl Req.vai 2143 Burgt' ren wegens ver Jcheidem zaken van Re geering. Bondgenoten en Vyanden de Engelfchen geworden zyn, en deze Republiek niet aan den oever van haren ondergang is gebragt geworden; en daar wy als nu door die zoo getrouwen als edelmoedigen byftand van Vrankryk, ook zonder eenige vergoeding de ons ontroofde buitenlandfche bezittingen te rug bekomen , vinden wy ons te meerder opge.gefpoorr, om ons met zoo een getrouw Bondgenoot • nader te verbinden, en daar toe ook op de ruïne van 'le vernietigde Trachtten van Engeland^ met den Koning van Vrankryk een naawere Alliantie aan te gaan, terwyl onze verpligting aan dien Vofsc ook boven dien vordert, om door een allerftipsc en naukeurig onderzoek tegens alle, die in de uitvoering tot de voorfz. expeditie zyn begrepen geweest, ons te zuiveren, en voor dien onzen cdelmoedigén Bondgenoot open te leggen, en alzo ons te verantwoorden , waarom aan zyn billyk verzoek, en der hooge Bondgenoten ordres daar toe, niet is voldaan, met den fchüldigen, hyzywiehyzy, op de geftrengfte en voorbeeldigfte wyze te ftraffen. Zonder het welke de Supplianten ook vooral vermeinen, dat de geheele Natie in de perfonen van de Hooge Overheden , als in wier fchoot de Souvereiniteit,en ('tzy ons gepermitteerd ons alzo reverentelyk uit te drukken), de Mijefleit van Tc volk, bewaard en geëerbiedigd word, op de hoogstgaande wyze zoude gevilipe*deerd en beledigd zyn. Waar aan de hooge Overheden, door h are befoldigde Knegten , voor en boven al, niet behoorden bloot gefield te zyn, veel min, dat hare gegeven ordres alzo ongeltfaft zouden befpot worden; maar zy,die dezelve gevilipendeerd en alzo de Hooge Overheden, in derzelver bevelen niet op te volgen, ook hoogst beledigd hebben, daar voor zon» der aanzien van Hoogheid of Grootheid, ex< mplaar» lyk behoren geflraft te worden; en waar toe de Supplianten verhopen, dat de Inftructien van de Heeren Gecommitteerden tot dat onderzoek fpecialyk mogen geëxtendeerd worden, ook zo het de  JAARBOEKEN, January, 1784. *co de nood vordert, met belofte van Guarantie en inde moifatie voor hare perfonen ,• ten einde om in dezen onbevreest, en onbelemmerd, zo als de aangelegenheid dezer zaak vordert,recht en juftitie te administreren en doen. executeren. En daar het van gelyke een niet min hoogst aangelegene zaak is, het.in diensc (lellen van het Volk van Oorlog tot befcherming e^) beveiliging van den Staat, is hetdanook begrepen van dezelve aangelegenheid te zyn, dat het Volk van Oorlog, buiten authoiiteit' en toeftemming van de Bondgenoten, niet worde' afgedankt, of buiten dienst gelteld, zo als nu wei nig tyd geleden zonder coofent van de Hooge Bond' genoten eene afdanking van 1200 Matroozen heeft plaatze geïnd, als ook het'buiten dienst ftellen van eenige 'Schepen, niet tegenftaande onze Republiek in dat tydftip nog in geene omftandigheaen verfeerde , om zo eene aanmerkelyke vermindering van de marine te doen, en 's Lands ' Schepen van eeo zo notabel getal Volk te ontzenem Deswegens de Supplianten van Ulid. Mog. voorzege vertrouwen, dat die voorfz. afdankingen huiten dienstftelling, van een zo voornaam gedeelte van 's Lands Zeemagt, van gelyke onderzogt, en zy,die het zelve ondernomen hehben, tot verantwoorJinge geroepen zullen worden, en daar over al mede na bevind van zaken ftrafoeffening plaats hebben. Terwyl de Supplianten hier by tevens aan UEd, Mog. niet min refpeeïueus voordragen, hoe de bevinding zedert veele jaren, en byzonder zeden de laatfte drie jaren heeft doen zien, aan wslke willekeurige fchikkingen de destinatie en het doen chanceren van Guarnifoenen van 's Lands Troupes zyn onderhevig gemaakt, zonder dat de Republiek van alle het zelve eenit het minde nut of effect heeft gehad, dan wel integendeel dat de Militairen daar door op zeer hooggaande kosten zyu gejaagd, als de Supplianten geïnformeerd zyn, dat.by de laatfte verwsfeling, eeC enkeld Regiment zyne fchade met geen duizend P 2 Rys. U- ruECBT. Req. van Burgeren weyens verscheidenezaken van re' veering.  ai» NIEUWE NEDERLANSCHE u- JTRECHT. Req.] van 2243 Burgeren wegens verJcheidenezaken van re geering. Ryxdaalders heeft konnen goed maken, behalve' de beklaaglyke ongemakken, en daar uit voort, komende ziektens, waar aan de Militairen door dezelve verplaatzingen worden en zyn onderhevig g.maakt, in zo verre dat het zelve een voornaam gedeelte van de Armee van den Staat heeft gcruïneert, zonder dat daar door als-gezegd is, eenige wezentlyke dienst aan den Laade is toegebragt 5 waar en boven men ziet,-dat de eene plaats, buiten noodzake, met een meer dan gewoon Guarnifoen word bezwaard, daar men aan een ander, of fchoon het daar toe bereids gegeven Patent, en daar op verleende attaché, zonder eenige voorafgaande kennisgevinge, het gedestineérde Guarnifoen contramandeert, en dezelve verzend naar een zodanige plaatze, alwaar dezelve niet konnen begrepen worden, zo zeer nodig of den Lande' van beter dienst te zyn, als waar ria toe hare eerfte destinatie gerigt was j daar men Van andere heefc gezien, daczy difficulteerende te doen den afgevorderden eed, aan den Souverain der plaatze hunner destinatie, het zelve reden genoeg is gewéést, om het gegeven Patent buiten effect te doen houder/, en dezelve op een ander Patent of order na elders te doen vertrekken. By alle het welke de Supplianten dan ook nog voegen, de onbepaalde en willekeurige dispofltie over de Militaire charges, voortkomende zo uit het geven van confent en permisfie tot het verkopen van Compagnien , en het daar toe ontheffen van den eed tegen de corrupteien, waar door aan veele brave en den Lande getrouw gediend hebbende Officieren van minder vermogen veel tort en ongelyk is en word aangedaan , als ook door het na eigen goeddunken verplaatzen van Officieren, het zy uit de Hollandfche Gaarde, of ook uit de Guardes du Corps, onder andere Regimenten, ook die ter repartitie vgn deze en andere Provintien flaan, waar door almede aan zeer veele oudere en niet min brave Officieren, ja meenigwerf alle de Officieren van een Regimene, waas  JAARBOEKEN, January, 1784- 211 ,waar onder zy ako geplaatst worden , boven het hoofd fpringei), en een alleronverdraaglykst:ongeluk word aangedaan; gezwegen van het onoverkomekk bederf in het Militaire door alle dje gegeven titulaire Aders, zaken UEd. Mog. zo zeer bekend, dat de Supplianten redenen hebben te onderftellen, datU3d Mog. met de refpeftive Bondgenoten zullen gelieven te befchouwen, dat diergelyke tot bier toe plaats gehad hebbende handelingen in het Militaire, nimmer geweest zyn van de Commisfie, of behoord hebben tot de aan d.n Heer Stadhon der gedefereerde magt; en daar ter vergadering van UEdf Mog'. over de circulaire Misfive van deHeeren Staten van HpHand en Wettvriesland, door de Heeren Gecommitteerden tot den Staat van Oorlogdezer Provintie een bondig rapport, tot wegneminge yan het een ander is uitgebragt, waar op UEd. Mog. alvorens te befluiten hebben gerequireerd het advies en Confideratien van zyne Hoogheid als Capitein Generaal dezer Provintie; dan welk advies en Confideratien, als nog niet ingekomen zynde, nemen de Supplianten de vryheid na herhaling vin hunne hier boven gedane dankbetuiging aan UEd. Mog. eerbiedefyk voor te dragen en tevens fchuldpligtig en ook ootmoedig te verzoeken: Dat, daar de magt tot het geven van Patenten zedert den 4 May 1747» aan den Heer Capiteir Generaal niet anders of verders is gedefereert.dac tot hun Ed. Mog. kencelyk wederzeggen toe, dai dus dezelve alzo proviQoneel en tot opzeg gens toe aan den Heer Capitain Generaal gegevei magt werde opgezegd, en weder aan UEd. Mog werde genomen ; of wel dat de Patentei voor de Militie by vervolg op geene andere wyzi zullen werden gedepecheerd, dan op de grote ei folemnele vergadering van de Bondgenoten den l< Juny 1051 , is vastgefteld, en zo als de Bondge noten voor en tot den 4 MaY ï747> ingevolge dii voorheen gemaakte vastftellingen dezelve hebbel doen depecheren. En dat de Militaire voor 't ver P 3 volj U- rRECHT Reqt van 5243 Burge. ren wezens verfcheidenezaken van regetring. 1 1 l > 1  si2 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- 1RECHT Req. Burger. verfèh* zaken vat regeer* volg van alle die aanhoudende ruineufe en onnodige changementen mogen bevryd, en aan dezelve niet meerder onderhevig gemaakt worden; en dat een ieder van de Bondgenoten hunne Guarnifoenen mogen bezet zien, met die Regimenten, weike trr hunner eigene repartitie ftaan, zo als dit voorheen meest heefc plaatze gehad, en mitsdien dat de Nationale en Inlandfche Regimenten , van hunne Provin'ien niet verwyderd, en buiten Patenten willekeurig, 't zy na de Generaliteits Landen of elders, verzonden , aan de magt en gehoorzaamheid van de Bondgenoten ieder in 'c zyne, onttrekken worden j ajs mede dat zo ten aan/itn van de Provintialen als Stedelyken Eed by de Militaire in de sevallen V3n changementen ie ptellertn, ter requifitie van de Hoge Overheid 'cf Magvftraïëh der plaatze van hunne deftifiatie zy daar aan zullen hebben te voldoen, zondt r zig op teriige wyze daar tegen te oppofeeren, cp pcene regens' hen» die dezelve weigert, cm immediaat van alle zyne Charges en bedieningen vervalkn te zyn , en boven dien nog wegens dtzelve disubtdientie exemplaarlyk gettraft te worden. En wyders, daar de Heer Capitein Generaal tot heden UEd Mog. niet heeft ge iiend van zyn advies en Confideratien, op het ingvbragt lapport van de Heeren Gecommitteerden van den Staat van Oorlog, op de circulaire Misfive van Kun Ed. Groot Mogende ; Dat UEd. Mog, zonder langer aftewagten na dat eerequjreerd advies, op het zelve rapport, van Heeren Gecommitteerden voornoemt, gunflelyk zulleu gelieven te befluiten, cn alzo dadelyk weg te nemen, alle önbillyke bevorderingen, welke in het Militaire tot hier toe plaats gehad hebben, zo door 't-verkopen van Compagr jen, als infpringingen van en in andere Regimenten, tot nadeel van zo veele brave Officieren, cn Militaire, en dat met opzigt tot de bevoïëeriug der Militaire , immers voor zo veel de  JAARBOEKFN, January, 1784. =53 de Regimenten (taande ter repartitie van deze Provintie aangaan, by UEd, Mog. in aanmerking worde genomen, en zo mogelyk (tand bekome, de dispoücie van de Ed. Mog. Heeren Staten dezer Provintie van den 19 May 1619, waarby Hun Ed. Mog. uitdrukkelyk verftonden, dat de dispofitien van de Compagnien van de Inlandfche of Nederlandfche Natie, ter onzer re- ■ pattitie (taande en vacerende , door zyne Princc-, ]yke' Excellentie zoude gefchieden, aan de EdellUidén'i \en nok aan andere Ingeboorne Peffonen der 'Stad, Steden en Landen van Utrecht, bekwaam ■wezendei voor alle andere te praefereren , en-met zodanige vacerende Compagnien te voorzien. En dat voordaan by verkoop van Compagnien, waar toe door Z H. of wie ook het confent mogte verleend zyn, met dispenfatie van den eed tegen de Corruptele, zodanige dispenfatie niet meer moge worden gcrefpecteerd, en den alzo aangeiteldefl by deze Provintie niet in den eed,werde genomen, en dat ook fteene ordonnantiën van betaling voor dezelve werden geflagen. Maar dat alle die onbehoorlyke bevorderin«en , en daar onder ook de Titulaire Actens, met alle nadruk voor *c vervolg werde geweerd.. En eindelyk daar het voornaamfte gedeelte van de Natie verlangt, om zig met den Koning van Frankryk nader geallieerd te zien , dat UEd. Mog. daar toe op de best mogelykfte wyze, eer aan ons de gelegentheid daar toe werd voorgekomen of afgemeden, met de verdere Bondgenoten gelieven te concurreren 4 en het ter Generaliteit, of anders by de refpeeïive Bondgenoten , daar heenen te dirigeren, dat met Frankryk een zodanige alliantie werde aangegaan, als de gezamenlijke Bondgenoten ten beste van ons Vaderland* en tot behoud onzer zo zeer duur gekogte Vryheid en onafhankelykheid , zullen tor delen te behoren, zonder ons immer of ooit met Engeland wegens de voorheen gefab&fteerd hebP 4 ben- U. rHECGT Req. vanii^ Burg. Wegens 'erjehei- lene zaken van regeer.  ar4 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ïRECHT Req. Burger. ■negens j et/cheidene.zaken f-tgeer. i i ? • J ' 3 I J J f f 3 5 t bende, maar'thans afgefchafte, Tradtaten, on cenigerley wyze, in te laten. De Supplianten hebben de eer dit hun eerbiedig adres en verzoek in den fchooc van UEd. Mog. over tegeven in dat vertrouwe,dat UEd. Mog. daar op gunfiig zullen gelieven te reflecteren, en daar toe de convenabelfte middelen beramen en vast ftellen. Terwyl de Supplianten in dat vertrouwen God bidden, dat deze cn alle andere UEd. M pogingen ter bevordering van 's Lands welzyn, in alleopzigced. mogen gezegend en voorfpoedig gemaakt worden der mate, dat deze Republiek en onze Provintie. hunnen ouden luifter en aanzien weder bekomen 't^Welk doende &c. Ook hebben veele Burgers van Utrecht nog een Request -aan de Vroedfchap ingediend , ten einde dezelve bovengem. Request ter vergaderinge der Staten onderfteune en jevordere: het welk gefchied zynde, hebben de Staten nog ftaande de vergaderinge ïaarop het navolgende , voor appoinctü•penï befloten: „ De Staten van den Lande van Utrecht, , hebben, met genoegen, gezien het con, tentement van de goede In- en Opgezete, nen dezer Provincie over verfcheide Relo, lutien , by Haar Edel Mogende genomen, , en volkomen gezind zynde, om, ingevol, ge derzelver duure verpligting, by conti, nuatie met allen yver te behartigen, al het i geen tot welvaart, rust, vrede en veilig, heid der Republiek in 't gemeen, en van , deze Provincie in het byzonder, zo wel , van buiten als binnen, als mede tot her, ftel van ingeflopen Abuizen , eenigziuts , zal kunnen verftrekken ; vertrouwen'en 3, ver5  JAARBOEKEN, January, 178,4, 21$ ?, verwagten, dat de goede In-en OpgezeL tenen alle hetzelve aan Haar Edel Mogende „ zorge en directie zullen overlaten, en in der}, zeiver Refoiutien , dien aangaande genqs, men, of nog te nemen, berusten, gelyk: „ het aan fbille , vreedzame Burgeren eii „ Opgezetenen betaamt, en in eene welges, Helde Ilegeering behoorlyk is." Verders zyn de Poinéteh , rakende de .Changementen der Militairen, zo wel als dié van het Provinciaal Guarnifoen, mitsgaders dat van de Alliantie met Frankryk, commisforiaal gemaakt, en in handen gelteld van de Heeren Gecommitt. tot dén Staat van Oorlog. Op bovengemeld Recjuest van Burgers tot vervullinge der opengevallene Vroedfchapsplaats buiten den Prinfe Erfstadhouder, en Hoogstdeszelfs brief, is den 19 January 1784 geraadpleegd, en' met s'6 tegen 12 Hemmen beüoten aan de begeerte deï Burgeren te voldoen, en overeenkomftig derzelver verzoek, over de thans opengevallene Raadsplaatfe , als ook by vervolg over allen , welke tusfchen de tyden der gewoon? verzetting van de Regeering zullen komen ópen te vallen, zelve te disponeeren, en die, te begeven. Van dit befluit is wederom aan; Zyne Doorluchtige Hoogheid by eenen brief, door eenen Bode dezer Stad over te brengen, kennis gegeven. De twaalf anders gevoeld hebbende Heeren zyn, de Heeren Burgemeesteren van 'Beek, Heer vanDykveld, twMusJchenbroek) Oud - Burgemeesteren , Loten en van der P £ JDut' U- THECHf  ai* NIEUWE NEDERLANDSCHg U- ajlECHT 3 jj - ï Dusfen, Heer van Darthuizen, en voorts de Heeren Wieling, Boddens, Godin van Puilkoop, de Jonkheer e , P esters, T. A.Zaal9 'Eivyk en Nahuys. De Heeren Wieling en Pesters hebben derzelver Adviefen by eenen brief aan de Vroedfchap doen toekomen, zynde de Heer van Zenden wegens onpasfelykheid, en de Heer Godin van Boelefteiti wegens uitlandigheid , niet tegenwoordig geweest, echter heeft de Heer van Zenden zyn Advis mede in gefchrifte aan de Vroedfchap doen toekomen. Het Advys , door den voorn. Heer T. A. Zaal, Raad in de Vroedfchap dezer Stad „ rchriftelyk overgegeven, was van dezen inhoud ; EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN 1 „ T^\at point, daar wy thans over delibe» „ A^J reeren, heeft de Vroedfchap den „ 8 September des voorleden jaars aan Zyne „ Doorluchtige Hoogheid toegekend , en „ dus die zaak zelfs gedecideerd : ik heb „ toen ter tyd alhier in de Vroedfchap eene , Misfive , door den Heer Secretaris de , Reuver hooren leezen aan Zyne Doorluch, tiglte Hoogheid gefchreven, waarby aan , Hoogstdezelve kennis gegeven wierdt van , 't overlyden van den Heer van Damr , Heer van Isfelt en Pylsweert, waarin de, ze pasfagie voorkomt, dewyl volgens het , Reglement van de Regeeringe de verkiezin' 1 v ï - » g*  JAARBOEKEN, Jamary], 1784- „ ge befl. gedisponeert, zo als uwe Doorl. Hoog. conform de Conftitutie en order der Regeering zoude oor* deekn te behooren. Welke Mislive wy dan insg-lyks hebben gefteld in dezelve Commi-fie van ^burgemeesteren en Oud- Burgemeesteren , na alltn mogelyken ipoed gemaakt, en dus reeds, op den 12 January laatstleden, een rapportuitgebragtzyn de, by t welk te kennen geven, dat, aizoo inde Befoigne de Hemmen hadden geftaakt, geen finaal Advys van wegens de Commisfie konden uitbrergen, maar dat de verfchillende Leden van deCommitile hunne Advyftn zouden inbrengen, ten einde de Vroedfchap over de merite der zaak zoude kunne n oordeelen: Hebben wy daarop gercfolvee;d, dat eene extraordinaire befchryving op Maandag den 19 January zoude worde uitgefchreeven, om op dezelve, over de refpective Ad/yfen, en 't verzoek, by vorengen. Requeste gedaan, te delibereeren en refolveeren, en dat inmiddels gemelde Advyfen, na dat in de Vergadering van de Vroedfchap waren voorgelezen, terSecretaryevan de Policie zouden blyven berusten, om door de Raden nader te kunnen worden geëxamineerd J op welke extraordinaire befchryving, heden morgen gehouden, op de refpective Advyfen van Heeren Burgemeefteren en Oud-Burgemeefteren , mitsgaders op verzoek onzer Burgerye, als mede over uwe Doorl. Hoogheids Misfive, rypelyk is gede* liberetrd, en na gewone omvrage c;erefolveerd, dat de Vroedfchap zoude defereeren "aan het verzoek, door een groot aantal aanzienelyke Burgers dezer Stad gedaan, en diensvolgens, 'conform het ïelve verzoek, over de tans, tusfchen beide tyden der ordinaire verzettinge van de Regwfirig, vacant geworden Raadsplaats, door den vry willigen afftand van den Heer Mr. Jan Hinhopen, als ook in vervolg over alle Raadsplaatzen,. welke insge'yks tusfchen tyds zullen komen vaceeren, zelve zal disponeeren en die begeven. Wy hebben, Doorl. Hooggeboren Vorst en Heer!  JAARBOEKEN, January, 1784. 221 Heer! alvorens ons omtrent deze «aak te bepalen, alles wat maar enigzins m aanmerkinge diende te, worden genomen, tbigneus en naau keurig nagegaan, overwogen en beoordeeld, met dien gezetten aandagt, en die onzydigheid, welke onzen gedaanen Eed, waarby wy ons zoo duur verbonden hebben,' om d'e rechten van uwe Doorl. Hoogh., ende rechten onzer Burgery te maintineerenen conferveeren, van ons vorderde, en by de uitkomst van zodanig een onderzoek bevonden, dat het gereclameerde recht, cn het daarop gebouwde verzoek van onze goede Burgery volkomen gefundeerd en regtmatig is, en dat dethalven wy, als derzelver Reprefen. tanten, en bewaarders van derzelver rechten, vryhcden en privilegiën, Ampts- en Eedshalven, verpügt waren, dit derzelver aan ons zoo klaarge. bkken recht te maintirjeeren. N arJien wy overtuigende bevonden hebben, dat in het Regeerings Reglement van den jaare 1674 geheel niet befchikt is over de begeevmg der ■tusfchen tyds openvallende Raadsplaatzen, en dat dsensvo'gens het regt, om dezelve te begeven, in den boezem der Burgery is blyven refideeren, en alzo door de Vroedfchap, als dezelve reprefenteerende moet worden uitgeoefend , in diervoege als zulks ten tyde der invoering van gem. Reglement aan de Vroedfchap ftond, en door dezelve is gefchied; gelyk het ook uit den inhoud van den Eed, ten tyde der invoering van'tzelve Reglement overgelegd, gearresteerd, en door de Raaden gepresteerd, klaarblykelyk is, datdiebegeving aan de Vroedfchap is gelaaten. Dat ook het regt, tot de begeving dezei Raadsplaatzen nimmer door de Vroedfchap aan d< Heren Stadhouders in der tyd,formeel is overge geven , of alzo met effect heeft kunnen overgegevei worden - zonder toefternming der Burgery, van welk riiets gevonden word, Dat derhal ven hier eei justus titulus ontbreekende, geen het minfte reg opeenlangduurig gebruik kan worden gefundeert ü- :REc:it Kennisteviriiian Z. D. H. van geut* t 1 l S >  &as NIEUWE NEDERLANDSCHE Ü- TRECH1 Kennis geving 'aan Z. D. ff. vangem. inzonderheid hebben wy ook niet vergeten de twee poincten, waar van uwe Doorl. Hoogheids Misfive van den 31 December laatstleden, etnige mentiemaakti maar bevonden, dat de onafgebrokene ufantie geen regt kan opleveren, ten opzigten van een Privilegie of regt derBurgeiy, door Stadhouder èn Regenten bezworen te conferveren, en dus onder afneming van eenen Eed aan hun verboden, van *t Lighaam der Vroedfchap, als bewaarders van dit recht der Burgery te vervreemden; zoo dat, om zodanige Ufantien te wettigen een tacitus confenfus der Burgery niet fufficient zoude zyn, maar een confenfus expresfus zoude vereischt worden, om een onder Kede gedaan expres verbod van aliënatie intecrekken- Dat wy ook, betreffende den voet. en de wyze waarop uwe Doorl. Hoogheids Heer Vader G\ged. het Stadhouderfchap dezer Provincie heeft aanvaard , bevonden hebben uit acte van aanftellinge, dat hetzelve Stadhouderfchap aan uwe Doorl. .Hoogheids Heer Vader is opgedragen op den voet, en in diervoege, als het zehe by Wylen zyne Koning}. Ma), van Grootbrittannien hoogt. Memorie, ingevolge het Reglement op de Regeering dato 16 April 16^; is bekleed en geëxerceerd geweest, en over zulks aan uwe Doorl. Hoogheids Heer Vader Gl. ged. by de opdragt der Stadhouderlyke waardigheid, nogte aan uwe Doorl. Hoogh. by fuccesfie , enig meer recht, betreffende hetbeftuur der Regeeringeis aangekomen , dan uitdrukkelyk en met ronde woorden by 't Reglement van 't jaar 1674 is bepaald. Het zy nogtans verre van ons, dat wy met het gene wy tans genoodzaakt zyn geweest zoo rondelyk alhier ter nederteftellen, iets in het minfte zouden willen te kennen geven, als of wy uwe Doorl Hoogh. fupfonneerden , eenige intentie gehad te hebben, om met de gedaane begeving dér tusfehentyds opengevallene Raadsplaatze eenig at« teinte aan het regt der Burgery in dezen te hebben Willen toebrengen; integendeel, wy declareeren vas«  JAARBOEKEN, January, 1784. 223 vastelyk te vertrouwen, dat uwe Doorl Hoogh. wel verre van daar, geheel ter goeder trouwe hier in heeft geverfeerd, als zynde door 't conftant gebruik, dat uwe Doorl. Hoogh. by 't aanvaarden van het Stadhouderfchap heeft gevonden, jn die; dwalende perfu3Üe gebragt, dat zulks aan uwe 1 Doorl, Hoogh. effeclivelyk volgens het RegetingsReglement competeerde: even gelyk wy zeiven betuigen , door 't zelve conftant gebruik j in dat, erroneus denkbeeld te zyn gebragt, .dat wy ter goeder trouwe hebben gemeend, dat zulks,conform het Reglement gefchiedde, tot dat wy by gelegenheid van publieke, contrary van dien, meldende gefchriften, cn vooral door 't Request van onze Burgery, aanleiding gekregen hebben, om 't Regeerings - Reglement van 1674» opzettelyk, ten dezen opzigte nategaan,het tegendeel daar van zyn ontwaar geworden. Hiermede Uwe Doorl. Hoogh. bevelende in de befcherming van God Almagtig, verblyven wy met allen eerbied en hoogagtingi DOORLUGTIGSTE HOOGGEBOREN VORST EN HEER! . Uwe Doorl- Hooghs. onderdanigftc en gehoorzaamfte dienaren Burgemeefteren en Regeerders der Stad Utrecht. Ter ordonnabtle van dezelve ( Was geteekend ) Ütrecht, J. W. de R E U V È den 10 January 1784. o é n u- ["r12ci3t Kennis • \eving tan Z. D, ff. vangetn, bejl. ft  224 NIEUWE NEDERLANDS'CfIE ü- ÏRECHl De Kas der niaknny heeft wegens het niet houden van de jaarlykfclie bedendag in 'tafgelopen jaar, een gevoelig gemis geleden : Weshalven, ter gemoedkomi'ng aan de Armen, in dezen allergellrengllen winter, den 25 January een buitengewoone verzameling, ten behoeve der NederduitfcheGereformeerde i iakony is gefchied, we ke de fom van f 297° • 4 • '• heeft bedragen. Het voorbeeld van den Abt Montgolfiêr heeft ook hier een gezelfchap van konstminnaaren uitgelokt, om eene Aëroftatifche proefneming te doen, met dit gevolg, dat men dezelve , op Rots - .Oord, de Buitenplaats van den lieer Keer, driemaal in 't werk gefield, en driemaal wonder wel, dog meteen vérfchillenden uitllag heeft zien gelukken. De Machine had eene kegelfche (conifche) gedaante, 14 voet hoog, en 6 voet 7 duim middellyns, aan het, grondvlak, van papier , riet en yzerdraad zamengefteld, van een konfoortje en een lamp met 24 pitten, voorzien; wegende de gantfche toeltel a pond en 28 lood.. Toen de uitzetting derLugt, doorbrandend ftroo, tot op de vereisehte hitte, gefchied, de Lamp aangeftooken, en men bezig Wcis, de Machine aan zig zeiven overtelaaferi gebeurde het by zeker toeval,dat aan . iet konfoortje een ongemak kwam, en daar de Machine, reeds merkelyk verhit, eene geweldige neiging vertoonde, om op te ry. zen',  JAARBOEKEN, January, 1784. 255 zen, kwam men overeen, dezelve, zonderf her'konfoortje, een oogenbhk aan haar zeiven overtelaten, om te zien, hoe verre zy het brengen zoude. Zy rees jtaatig op, helde een weinig op zy, herftelde zig terilond; en rees eene Doms-hoogte op • maar uit gebrek aan toevoer van geftadig verdunnende (rarificeerende) L-ugt, daalde zy zagjes, en kwam op eenderlaahenvanden tuin, met ver van de plaats der opfchieting, neder. — Straks hervatte mende proefneeming, met 't komfoortje met het beste gevolg van de waereld: zy rees lynregt op, en, door een zagtlugtje.voortgedreeven, nam zy derzelver irgtifrg van het Zuiden naar het Noorden, rees hooger en booger op, bleef op een verbaazenden afftand 10 minuuten onbeweeglyk hangen # nam voorts derzelver koers over het NoordOosten , en daalde, in dezelfde ftaande rigtin?, in het Oosten neder, op den afttand van een kwartier uur gaans, na omtrent sa ' minuuten in de lugt'-te Hebben gezweefd. — De Machine was niet noemenswaardig befchadigd. — Ten derden maale hervatte ment de proefneeming, welke even eens gelukte; — dan het fcheelde wel een Doms hoogte, dat zy minder hoog oprees 5 — maar de reden was zeer eenvöuwig: eene Machine, nog naauwlyks 2 ponden 28 lood haaiende, kon het byKomend gewigt van 8i lood, 'tgeen de Schaar woog * die men "er by overyling had in gelaaten, niet veelen, dan met dit ge ring gebrek 4 — ook bleef zy zoo lang mei in de lugt als de voïige reis. Q a FRIES U- ^ECHÏ  226 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden 'FRIESLAND. Leeuwarden. By befchryvinge van de Heeren Gedept teerde Staten, van den 8 January 1784 is tegens den 2 February de gewoone Landfchap vergadering beraamd en vaftgefteld. Meermalen hebben wy reeds van de klagten van Friesland wegens de Quota gefproken: zie N. Ned erl. Jaarb. 1784, bL 1750 en volgg. De Heeren Staten van Holland en Westfriefland namen deswegens den 24 December 1783, dit befluit. Sxtrail uit de Refoiutien van de Heeren Staten van Holland en Wefl ■ Friesland : in Hunne Edele Groot Mogende Fergaderinge genoomen, opWoem* den 24 December 1783, T>y Refumtie gedelibereert zynde op het rapport JJ den 25 July dezes jaars, tot voldoening aan de Refolutie Commisforiaal van den 21 te vooren ter Generaliteit uitgehragt, en den 30 derzelfde maand ter Vergaderinge by Copie aan de Leden gegeeven, tot reflectie by de Deliberatien over de Misfive van de Heeren Staaten Generaal, met hac Rapport en advys van den Raad van Staaten , van het verhandelde in de Conferentien met Gecom* imiteerden van Vriesland, omtrent de bezwaarden toeftand der Finmrien van Vriesland den 30 April re vooren ter Vergaderinge genoomen zynde, dat Rapport, uitgebragt op den 21 July ji gebragte Kefolutie van de Heeren Straten van Vriesland, waar by perfiftceren by Hoogltderzelver Refolutie op /  JAARBOEKEN, January, 1784. 227 «p den 8 Mey gecommuniceert, raakende de afwyzing vaa eenige Poften op den Staat van OorJog, als mede op het Rapport, den 5 September dezes Jaars , tot voldoeninge aan de Refolutie Con-.miviforiaal van den 15 Auguftus, ter Generaliteit uitgebragt, omtrent de verzochte voorzicnicg ten aanzien der afgeweezen Pollen , onder de voorfz. 30 April, 30 july en 5 September gein-' fereert. Is goedgevonden en verftaan, dat van wegens deeze Provintie, ter Generaliteit zal worden ge. declareert, dat Hunne Edele Groot Mogende in ferleufe overweginge genoomen hebbende, den inhoud van het eerft gemelde Rapport, hadden ge« coiifidereert, dat de daar by gedaaue voorflag van dien aard was, daar op aan de Provintie van Vriesland wel eenig Temporair foulaas in de bezwaarde gefteitheid haarer Finantien toegebragt zoude worden, 4an, dat de Deliberatien der Bondgenooten op dit fubject., ter zaake, en uit hoofde der herhaalde klagten van meer dan eene Provintie, een te hogen aanflag in de Laften der Unie, en derzelver zoo ernftige inftantien tot redres en reville der Provinciale quotes, thans in die termen waarengeraakt, dat men zich niet buiten de noodzaaklykheid konde houden, van op een zoo gewigtig on-» derwerp , als is het onderzoek der merites dier klagten en naar de wettigheid der voorfchreeyen inftantien, met eene byzondere aandacht werkzaam te zyn, terwyl niet gedefavoueert konde worden, dat de provifioneele toevoeging en vërhooging van . een poft van profytop denjSt*at van Oorlog aan en ten behoeve van eene Provintie, welke haar te zwaaren aanflag in de gemeene laften van haar Bondgenootfchap vermeentjte moeten beklagen, niet anders dan als een Palliatief hulpmiddel kan worden aangemerkt,waar door de Kwaaien en gebreeken uit eene min regelmatige repartitie in het draagen der gemelde Laften noodwendig voortvloeyende, wel verre van in den wortel aangetaft eh geëQ, 3 men- Leeuwarden 1 BeJÏ. van Hol* 'and we*ens de klagten mn Friefl. }ver de quota*  aa8 NIEUWE NEDERLANDSCÜE Leeuw AKDlEN Btjl, van Hol hn l wt geus de klagten van Friesl. over de quota. .mer deert, fkchts vo.or een tyd, en hepaaidelyk,(e$ aanzien , van de klagende Provintie eeni^fints vei?, zagt worden, met opzicht tot de andere*Bondgenooten . en vooral met betrekking tot de meest . cohtrkmëerende onder deze've, zith in een'fte^da .aanwasfe den grond doen gevoelen ; dat intusfcrjen de wezcntlyke belangen van de Republiek in haare tegenwoordige fkuatie, meer dan ooit, de vast Helling en peremptoire middelen ten fterkden vorderen, als 'waar door men zal konnen verwachten , dat niet flechts alle min of meer gegronde redenen > maar zelfs de minlte voorwèndfels ter vertraaging of weigering van toereikende Confénten-en onver? wylee foumisfementen geheel afgefneeden of uit den weg geiuimt weezende, het eindelyk zal mogen gebeuren die volkomene vastigheid en volle zekerheid ontrent de geregtige preftatic; der Contingenten van de refpective Bondgenooten éénmaal daar geilek te zien, zonder welken de nuttigde ea heilzaam de maatregulen , in het byzonder ten aanzien der hoogstnodige indandhouding en verderking van 's Lands Navale magt, nimmer met vrucht geconi llateert, noch tot effeft gebragt zullen kunnen worden ; dat Hunne Edele Groot Mog. dan ook onvdie. reden.bereid zyn; met de verdere Bondgenooten bet omflagtig werk eener generale Revifie van de van ouds geïntroduceerde quotas te concurreeren, daar Hun Ede Groot Mog. we! aan ce eene zyde vertrouwen , dat eene gerevideerde repartitie der gemeene Lasten, volgens de principes eener welgeregelde Confiderarie ingerigt, niet zal ftrekken tot bezwaar van haare Provintie, dewelke meteen zoo preponder^nt aardeel in de Lasten fan de Unie hxredeererde van de eerde tyden af, en voo ts fucceslivelyk in de gevaa'lykde Epoques van de Republiek, alles opgezet, en door de aanzfgfielykde overbetaalingen zich verre boven haare verpligting gekweeten hebbende , noch fteeds onder den byna ondraagelyken last van immenfe genegotiëerde, en r,ot deun van de gemeene zaak mits-  JAARBOEKEN, January, 1784. 229 mitsgaders tot behoud van het Bondgenootfchap opgenomenCapitalen.tenjgevoeligftewordtgedruk', dan teffens aan de andere zyde gancsch alleen zyn y refumtie gedelibereerd zynde op den Requeste -IJ door verfcheidene Burgers en Inwounders der Stad Leeuwarden, aan llqn £d. Mog. geprajfenteert. Goedgevonden en verdaan , den yver van de Supplianten ,om zig in den Wapenhandel te oeffenen allezins te laudeeren, en te betuigen, dat het aan Hun lid. Mog. aangenaam zal zyn , indien de Supplianten by aanhoudentheid daar in willen continueeren : Voorts , een ieder, van wat conditie of kwaliteit hy ook zyn moge, te gelasten, dc Supplianten in hunne Exercitiën geenfins te turbeeren9 maar veel eer aan dezelve in allen deele de behulpzame hand te bieden; wordende de Supplianten , bctrekkelyk de te makenefchikkingen , omtrent hec in Hand brengen en houden van hun Corps, gerenvoijecrt aan de Edele Agtbaare Magiftraat en Vroedfchap der Stad Leeuwarden in dat vaste vertrouwen, dat de Magiftraat en Vroedfchap voorfchrceven deeze zaak voor den aanftaanden groot en Landsdag, op een billyke wyze, zal hebben gearrangeert , zoo veel mogelyk , overeenkomftig de door Hun Ed, Mog geconcipieerde en geredresfeerdc, ardculen: behoudende Hun Ed. Mog. aan zig de faculteit, om, ingevalle de Magiftraat en Vroedfchap der Stad Leeuwarden jn gebreeken niogse blyven, van aan deeze Hun Ed. Mog. gemanifesteerde welmeening te voldoen, als dan deeze aangaande zodanige nadere bepaalingen re maken , als Hun Ed. Mog., volgens derzelver Souveraine magt, ter bevordering van rust en eendragt, zullen verdaan te behooren. Én zal Extract dcezes, benevens Copia van de geconcipieerde en geredrcsfeerde articulcn, aan de Mapittraac en Vroedfchap der Stad Leeuwarden, by Misüvc, worden toegezonden, als meede aan de  JAARBOEKEN, Januacy, 1784.; 2JÏ de Supplianten en aïin de Bevelhebberen der Stad Leeuwarden worden uitgegeven tot,derzelver nangt. Aldus gerefflveerd op hec Landfchapshuis den 19 December 1783. VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ, Kuilenburg. Zyne Doorluchtige Hoogheid, de Heere Prins Erf Stadhouder, heeft tot el? ften Raad, Drosfaard en Oykgraaf van deze Stad en Graaffchap aangefteld, de Heer Mr, ANuk Willem Straalman, in plaatze van wvlen den Heer Mr. Matthias van der Ljtiden. Dor n r e'c h t. Uit eene overgeleverde naamlyft ia, door Zyne Doorluchtige Hoogheid tot Hoofd-Officier dezer Stad verkoren ce Hea Mr. 1 A. van Tesr, Vryheer der beidt Goudriaaren en Languerak bezuiden den Lecq. Ook is voor den tyd van 3 jaren, ingaande me primo Mey, door Hun Ed. Gr. Agtb., benoem Kr. Raad in het Ed. Mog. Collegie der Heere: Gecommitteerde Raden, de Heer Mr. Johai de R 00, Heer van West maas en Group-,, in de Ouderaad dezer Stad;-.als ook in het fcd.Mu Collegie ter Admiraliteit op de Maze. de tiet Mattheus Rees, Raad en Oud-Lurgt meester dezer Stad. . j,. Haarlem. Den 9 January overleedt a hier in den Ouderdom van ruim 65 jaaren de He Mr Matheus Willem van Valkej burg, Oudfte Raad in de Vroedfchap en regei rend Burgemeefter dezer Stad, mitsgaders,Hoof Heemraad van Rhynland enz. Den io January is uit een overgeleverd naamt door zyne Doorluchtige Hoogheid den Prins fci ftadhouder, tot Burgemeester dezer Stad verton de Heer Mr. J ah Die d er iic Pauw, geboor. Q 5 {Meu Verask DERING OS DER DE HOOGE EN LflOE AMPTE* , NAARS ; ENZ. t l 1 1 r l- ;r 1- al f- :n :n %  Veean- De ji> g OÏII Ell ce HOOce en IA' e Amte- VAARS t f d tc g d C 1 al Z r le d( et i& NIEUWE NEDERLANDSCHfi m0i Heer van Buttingen en Zantvoort. Heem. teede Rictwyk, en RiemykcToort, in plaats van Aryien den Heer Mr. Matthms van Valkenburg D k 1 k 1. Dn laatiren Üecemb r zy uit ren overgelevtr e raam^yii, door zyne Doorfuchr ige HooKhe.d den Heer Prins Ërfftad ouder, ^erkooren iet Burftemeederen: De Heeren Mr. [an BoowtMs, Vryhetr. van Horden, Tan NiKOLAAS Ch r IST> AAN VA N KreTSCH- aar Heer van Noordfcharwoude, Mr. Gerakd an Hoogeveen, en Dr. W 1 l l t m VeuiRU..Oh. Tot Schep nen: De Heeren Mr. %n inthony van Heemskerck , Mr. Alexander Willem ■xoecke, Mr. Chriliiaan van Bereftein, Dr %Cob an Breda, Mr. WHlem Hendrik Teding van Berkvut, Mr. Jan Lodewyk de Bruyn en Mr. jan "faob Gouverneur. En cot Scheepenen. Commis;aisien van de Gemenelmds Middelen, de voorn iecren A. W. van Hoecke, C. van Berejleyn, eri °. van Breda. In het. begin van dit jaar is op deszelfs Hofftede 'redenburg, in 'sGravefande, in den Ouderdom an 73 jaaren overleden de Heer Mr. Gerardvan redenburch, Meederknaap van Heiland en Wed» riesland Orstfanger Generaal der KerkelykeGoeeren, én Oud-bewindhebber der Ood-Ind. Comp. r Kamer alhier. L e y o e n. Den laatden dag van het afïlepen jaar eindigde zyn leven in den Ouderïm van ruim 53 jnarer de Hoo geleerde Heer ..alterus van Doeveren, Medicina Doèïor, Medic. 'beoret. iff PraSt. Profijfor^ 's Land.' Um'verflteic hier, Coliegii Chirurgici Prcefes, L yimedicus van \neOf* farms van Oosterhout. jr*»W|£» - Ook is in plaats van welgem. Heer Afc»/*» f Fremery, coor hec Collegie van de Heeren leöeuren , tot mede Elefieur of Kiezer aangefteld ornehs Roe/s, Armudsz., Heer van Waarden! O o r i n c h e m. Den 29 Decemher, zvn uit ene overgeleverde Naamlyft door Zyne Door- ehtige Hoogheid den Heer Prins Erfitadhouder >t Scheepenen dezer Stad., voor den jare i78I' snoemd, de Heeren Mr. Sebafliaan van Nooten r^iheodorus vanDjepenbrugge, Mattys Snoek Huil nt.,Engelbett depyzdaar , Mr.HendrikHagoort KobUsJovipe,GnnaacRom: endaar uit aangefteld t Scheepenen - Commisfarisfen van 's Lands Ge. eene Middelen, de Heeren van nlpjntlg,e loek Hmb&rtz. en Hagoort. ^'"ri^ge, Verders zyn den i January Uit eene overeewd Naamiai door Zyne Doorl. Hoogheid den ïer Prins Erf - Stadhouder tot Burgemeester derStad voor 1784 en 17 8f .verkoren MMohan ' HILDHOUWER VAN HoEY. eD iulka in W» van den Heer Mr. Sebaftiaau van Nooten% ens Burgeraeefters bediening met 178a is ee' Jgd. Voorts is door de Heeren van de oedlchap tot Lid in het Collegie van de Ed )g. Heeren Gecommitteerde Raaden van de" Tm?*t i>llan;d voo*dr}e>m€n b™emd den er Mr. Lodewjk van Toufon, Heer van Wulven, om  JAARBOEKEN, January\ 1784. 935 pm zitting te neemen met den eerften Mey aan-' ltaande, in plaats van Jonkheer Simeon Petrus Col- j lot d' Efcury, Heere van Naald wyk en Shedrecht, ( wiens aanilelling als dan ftaat te eindigen. Alkmaar, Den 4 January is alhier na eene zeer korte ziekte, en daarop gevolgde be-; roerte, zeer fchielyk in den ouderdom van 34 jnaren overleden de Heer Jan Waarts, regeerend] Scheepen en Raad in de Vroediehap dezer f Stad. Hoorn. Den ao December is a'hier inden ouderdom van omtrend 63 jaaren overleden de Heer Floris Abbekerk Tromp, in leven oud voorzictend Burgemeefter en Raad dezer Stad, en wegens dezelve afgevaardigd ter Vergadering van de Ed. Mog. Heeien Gecommitteerde Raaden in Weftfriesland én het Noorder-kwartier , mitsgaders Bewindhebber van de Ooftindifche Maatfchappy ter Kamer alhier, &c. &c. Enkhuisen. Den 1 January door de by Lotinge daar toe aangeftelde Burgeren, zyn tot Burgemeesteren alhier, Verkooren , de Heeren Mr. Henrik van Straalman, Anthonï Jacob de Jong van Persyn, Mr. Aarnout Simon Verschöer, en den 2, daaraanvolgende op aanpryzinge van Zyne Doorl. Hoogh. den Heere Prince van Orange eH Nasfau, uit de afgegaane Burgemeefteren aatigefteld toe voorzittend Bnrgemeester , de Heer Hendrik Raarda; zynde wyders uit een over geleverd Naamtal aan gem. Zyne Doorl. Hoogh, door Hoogftdezelve tot Scheepenen voor deze jaare alhier verkoren, de Heeren Mr. Dirk Roe Leeuw, L'Epie, Arnoldus Ruyskes ^ Francais Adriaan Duyvensz, Mr. Andfies jacob Kluppel, Heertjt Stant Rieuwert Ruurdfen en Pieter Blok IVoutersz, en uit dezelve tot Scheepenen - Commisfarisfen dei Gemeenelands Middelen, de Heeren Duyvensz Kleppel en Stant voorn, M b d e n b L 1 k. Den 31 December zyt irj /KRAM* sering )NDER »e hooSE en jAGE \MTEJAARSiNZ. t  VERANderingon oer de hooge en lage Amiena ars enz. 1 436 NIEUWE NEDERLANDSCHË ingevolge de aanpryzinge van Zyne Doorl Hoogs hejd den Heere Pril ce Erfitadhouder aangeftehi • Tot voorzittende Burgemeelters voor het aanitaande jaar 1784, de Heeren IVlr. Jan Pan, Pieter Raper en Karei Gardenier. Verders zyn uit een overgeleverde Naamlyflj door zyneöourl. Hoogheid,deHeerPrinsErfltadhouder. tot Scheepenen dezer Stad, voor dezen loop( nde jaare benoemd: De HeerenMr./éaa£ vanHo'mrich, Willem Merenvliedt haaks, Piet er Moens, Claas Span/aardt, Jacob Oly, Ernji Carel Colfi en Jan Smit Claa/z., cn daaruit aangelteld tot Schepenen Commisfarisfen van des Gemeenelands-Middelen, de Heeren mi« Hotmïch, Merenvliedt haaks en Moenss Middelburg. In den aanvang van dit jaar eindigde zyn leven in den ouderdom van 46 jaaren en u Maanden de Heer Franco/s Pieter van Goethem $" Baiiliuw dezer Stad en ondethorigheden van dien, Rekenmeefter der West-Indifche Maatfchappy , en een der 24 Commisfarisien vertonende alle de Gelanden van Walcheren Z 1 e r i k z e e. Den 26 December zvn door liet Collegie van Heeren Scheepenen tot'Burgencefters verkooren, de Heeren Dr. Jean Maco_uet en Mr.Jan Anthony de Jonge* Opper - Dykgraaf van den Lande van Schouwm in plaats van de afgaande Heeren Mr. Joan van der Wolf en Dr Pieter Abraham de Jonge. Vlissingen. Den 33 January is alhier zeer amerwagt overleden de Heer M. Haringman , Schout by Nacht by het Ed. Mog. Collegie ter: Admiraliteit van Zeeland, en 's Lands EquipageMeefter alhier, * 0 U 1 recht. Den 7 January is door 'de IV el Ed.Groot Achtbaare Vroedfchap dezer Stad tot mit ngewoon Hoosleeraar in de Godgeleerdheid ïangefteld de Wel Eerwaarde Heer Ysjband 'Am Hamelsvelt, S. S. Iheol. Doétor, ,'oorheen Predikant te Goes, zullende een gewoo- Pre*  jAAM.i*,oj&ri.EN, January, 1784. 237 Fredikbeurt waarnemen, en by overlyden van den Hooggeleerden Heer Fr. Burman, als gewoon Hoogleeraar opvolgen. L eeuwaarDen. Door Zyn Doorl. Hoog heid zyn uit de overgezondene Naamlyften , verkoren toe Magiftraats perfonen , ingaande den 1 January 1784 > tot Burgemeefter de Heer Ja v ütto Faüer, tot Scheepenen de Heer Jacobus van Lon, en tot Bouwmeefter de Heer Johannes de Wal De 21 January 1784 is alhier in het 6?l\e jaar. van zynen leeftyd overleden, de Heer Mr. Pe. tr'us Wielinga Untfang r der BoeLjoederen van deze Sta . en Jurisd étie van di^n. En is den 23 da raanvolgende door Hun Edel Achtbaarheden in deszelfs plaats wederom tot (Jntfanger der Boelgoederen aa^gefteld jr. Willem Hendrik Ba. ron van Hamb'oick ,1 old Burgerreetter, mede Raad in de Vroedfchap dezer Stad en Gedeputeerde Staat van Frieslmd. Bolswaard. Tot Burgemeester Jr» Schelte van Hiemstra en tot Raatsman de Heer Tcecke Klinkhamer. Fraiseker. Tot Burgemeesters de Heeren Salomon Jongma , en Hotse TjERKS VAN OER MeüLEN» Smeek. Tot Burgemeefter de Heer Ha« ring Lynslager, en tot Scheepen de Heer Juijen Gelder'sma. D o c k u m- Tot Burgemeefteren de Heeren Dr. Georgius Brug mans; en Pieter, Breogeman. Harlingen. Tot Burgemeefteren de Heeren |an T a mb oe/.er en S y w f.n Fr i s e ma en to Gemeensluiden de Heeren Jarig Weftra en Jan Wax. S 'i « v e k k n. Tot Burgemeefter De Heer Fokele Hendrik Trip. . Sr.0- Veranderingonder DB HOO- ce en LA e A M teIN» ars enz.  Vèran- derins onder de hooce en xace Amïe- Uaars ËNZ. ] I ( ] i j I * 7 8* ^J^NüARYé Vermits befloten Water geen Markt ts ft3t NIEUWE NEDERLA NDSCHÊ S l o t e n. Tot Burgemeefter de Heer Pie» ter Zevens ma. VV o u * v M. Tot Burgemeefter de Heer Y l s t, Toe Burgemeefter de Heer Pi ebe J ans de Lang H r nnelop i. n. Töt Burgemeefter de Heer albert oymems. H akei n g ek. Deo 9 Jandary is alhier door de Heeren Elefteuren of Kiezers tot Raad in de Vroedfchap dezer Stad verkoren de Heer Eduard ^ \R Ij3 V-A N B E Y M A» d,e daatoP in dat ampc ingehuldigd is en met eene plegtigeaanfpraak zitting genomen heefc. Z w o L i e. Zédert veele jaaren wiérdën de alhier openvallende póften van Burzemeefteren door verkiezing Van Zyné Doorl. Hoogheid den Prins Erf-Stadhouder vervuld, maar den 2< January zyn de Heeren Kturnooten weder voor riet eerft op de oude wyze te werk gegaan, en :ene openftaande Burgemeefters-plaats, vervuid net de verkiezing van den Heer Mr. Ioam Derk van dér Wyck, Lieutenant overfte /an het Genootfchap van Wapenhandel alhier G r o n i n o e n. Den 23 dezer maand is Ihier overleden de Heer Jan Berghuis, Kapitein er Zee in dienft van dezen Staat. ^dPlcein Suriname n. Dén 25 September Iaatsle. len, overleed alhier de Heer Bernard Texier. Goü'erneur Generaal over de Colonie van Surinamen lievieren en Diftr.cten van dien,mitsgaders Colo* lel over de gezamenlyke Militie; zyrde ruim aaren oud. De Heer 5=. Beeldfnyder Matroei a ntuslchen als Gouverneur opgevolgd.  H I E U W E NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN. February. MDCCLXXXIV. GELDERLAND. Z'JITPHE N. Tonkheer ,£>. 5. mm dat ik * nimmer in £5 *egd heb, waarin zyn Lieden 't begrepen heeft en als cf ik daarmede zoude heb£n willen -aa_,l aan my zoude competeren; een ieder befte uitlegger zyaer woorden zynde zó zal S-t&TLv. Pt^-szyD- *3«« td. Gr. Achtb. alle bekend is, dat ik mr da. yk, en wel zittende Vergaderinge , bv 't\ernen van zyn Liedens opvltting, omtrent myne emng geexpLceerc heb, en wel in dezer Te! gen;  JAARBOEKEN, February, 1784. &51 gen; Dat ik ter dier tyd geenfints als Hopman, maar als Scheepen en Raad moetende geconfidereert worden , in die qualiteit, by 't uitten van myne gedachten, gezegd heb, wat er ook gebeu. ren mogt, er vcor uittekomen, my in 't wapenen. myner Compagnie nimmer na die van de Nieuw-: ftad te zullen reguleeren. Dit is myn advys gè-' weest, als Scheepen en Raad. Alhoewel ik daan by flandvaMig zal blyven, zoo belet zuiksniet,l dat byaldiea U Ed. Groot Achtbaare, of wel de< meerderheid derzelve , mogten goedvinden , dat de wapening der MeMM^firfr-Compagnie mede by de myne zal geintrdduccerc worden, dat ik alsdan als (Hopman niet zal aarsfelen, om aan die beveelen fchuldpligtig te voldoen. Ook moet uit"myn voorgemelde gezegde even zo weinig een improbatie als approbatie der wapening, zo als die by da Nieuwfiads-Compagnie is gefchied, getrokken worden. Dit zal zyn een zaak van nader onderzoek. Myne waare meening is dan niet anders geweest, dan om te kennen te geven, dat inval de wapening dexNieuwj^Wf-Cofnpagnie my voor de myne niet gefchikc voorkwam , 't voorbeeld derzelve my nimmer zoude permoveeren, om daar voor te opineeren, maar dat in tegendeel in zo een gevul, en wat er ook gebeuren mogt, er voer uitkwam , om als Scheepen en Raad op 't ernifigïïe daar tegens te zullen advifeeren. Ten befluite, zo zyn 't dezelfde qualiteïten , als door den Heer Raadsvriend van der Capellen tot Rysfelt vermeld, die rny mede 't regt geven, om den degen aan de zyde te gorden; in alle zulke gelegenheden, waarin 't een man van eer past, zal ik daarvan 't nodige gebruik maken. Ik verzoek dat, uic kragt van myne gedaane referve, deze myne Contra Aanteekening, in 'tMemorien-eo Refolucienboek dezer Stad moge worden geinfereert. Pro vera Copia. J, S. WENÏHOLT, Secretaris. Den Zot- :'hen. Wederlantek.'an jr. r. tieei. ■keren otSuileras.  Eut- Req. va Rotsgezeikn.tide nieuwe wyze van wa • ■pening. 95» NIEUWE NEDERLANDSOHE Den zelfden 14 January zyn nog twee adresfen aan de Regeerders gedaan: De eerïle door 150 dieristdoencie Rotgezellen getekend , luidde aldus: WEL EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! t Geven met verfchuldigd refpedt te kennen de Ondergetekende dienstdoende Rotsgezellen uit dezer Stads vier Compagnien, dat zy met genoegen van ter zyde vernomen hebbende Uw Ed. Gr. Achrb. intentie, dac zy van nieuwe wapenen zullen voorzien worden, aaa de eene kant gaarne deze blyk van gunftige gezindheid van Uw Ed. Gr. Achtb., om aan de blakende lust, welke zig by de Burgeren en Ingezetenen dezer Stad een ge^ ruimen tyd tot de zoo .nuttige, en met de altoos yan ouds' gevigeert hebbende fundamenteele ConïtitutJevan dezelve, alzints ftrokende Wapenhandel ontdekt heeft, een nieuw vuur bytezetten , ■willen erkennen; dan aan de andere zyde vinden zy zig gemordrongen, klagelyk onder 'c oog van Uw Ed. Gr. Achtb. te brengen hunne grote verwondering en leerwezen» over het geene de Supplianten teffens meede van ter zyde zyn ontwaar geworden, dat namentlyk de nieuwe Geweeren, welke aan hun ztdlen worden uitgereikt, met geen Jiajonnetten gemooteert zullen zyn, en zy verpligt zullen worden , cm de patroontasfen voor hec lyf te dragen , alles op den ouden voet. Hoe min dit zoude quadreeren reet het doen der nieuwe Manoeuvres > in con • formiteit van 's Lands troepen , waarin zy tans op last van Uw Ed. Gr. Achtb. geoeffent worden, en hoe zeer zy zig hier door als de eenigfte Stad in Nederland op zulk eene byzondere wyze gewapent, tqt een aanltoot en befpotting van een iegelyk en byzonder van alle Scimu'eryen indezeRepubliec(|,  JAARBOEKEN, Febfvary, 1784. 453 welke, geene uitgezonden, volgens refolutie van hunne geëerbiedigde Regenten op den voet van de troepes van dezen Staat gearmeert worden, zouden üngularifecren , laaten Supplianten aan het verligt oordeel van Uw Ed. Gr. Achtb. over. En daar zy van de Burger-lievende fentimeuten van hunne Burger-Vaderen te zeer geconvineeert zyn, dan dat zy zig zouden kunnen verbeelden, dat Uw Ed. Gr. Achtb., ongelet de inclinatie der Bur geren, hierin zouden te werk gaan , zo zyn zj verpligt, zig tot Uw Ed. Gr. Achtb. te wenden, en ootmoedigst te vei zoeken , dat aan hun , ei elk in zyne Compagnie , waaronder zy de een hebben, dienst tedoen, eene wapenrusting, over eenkomitig met het caliber van dezen Staat, ma| worden ter hand gefteld, alles in diervoegen, al door 's Lands troepen gediagen en gebruikt word Hierop en over Uw Ed. G.root Achtb. favorabi refolutie eerbiedigst implóreerende. 't ,Well doende. Het ander Verzoekfchrift dodr ruim <23< Vrye Schutters of Rotsgezellen geteeken was aldus ingerigt: WEL EDELE GROOT ACHTBAAR! HEEREN! Met dien eerbied en hoogagting , welke we" denkende Burgers altyd voor hunne Regente moeten bezielen , nemen de Ondergetekende w; of wagtgeld betalende Rotsgezellen in de refpecti: Burger - Compagnien dezer Stad de vryheid, huna gemeen fterk en reikhalzend verlangen U Wi Edele Groot Achtbare voor te dragen. Straalt c lofwaardige lust, welke in genoegzaam alle Stede dezer Repulicq ontvonkt is, om zig in den W peuhandel te oeffenen, ieder Vaderlands en Vn heid-lievenden Nederlander in de ogen; — Tre v S h Zot. phen* iRequat van 150 Reisgezellen tot de nieuwe wyze van wapening. 1 r 5 i b 1 Ü n >e >e U :l :e n l« ft  iS\ NIEUWE NEDERLANBSCHE Zot- phen. Reques, van Rotsge Zeilen to .wapen** oeffen. het pryslyk oogmerk, welk daarin bedoek word-, om namentlyk aan de befcherminge van rechten erf privilegiën, en aan de handhavinge en bevielinge A/an de wettige Overigheid, dienstbaar te wezenshet gevoelig hart van eiken cordaten Regent, dan zal het ook niemand kunnen wraken, dat eene ge. lyke geneigtheid tot die heilzame wapen oeffenioge zig zedert eeoen geruimen tyd by de Burgeren en Ingezetenen dezer Stad geopenbaart heeft; en terï bewyzen daar van op een boogstnodig redres van de Bnrger-Compagnien , by hunne Adresfen en byzonder in dat van den 12 December 178,3, is aangedrongen, en zulks door het Edele en Eerzame Collegie der Gemeenslieden , als hunne directe Reprselëntanten ten fterkften geappuiëert. Hoe izeer de Supplianten zig verheugt hebben over ö Wel Edele Groot Achtbare gegevene blyken van övertuiginge, wegens de gegrondheid van der Supplianten inftantien tot het io, order brengen van de thans vervallene, dog van ouds zoo rocmrugtige gewapende Burgery binnen deze Stad, zoo zee?' ftonden de Ondergetekenden verbaast, wanneer zy ontwaar wierden , dat U Wel Edele Groot Achtbare intentie enkel en alleen d -ar f enen ftrekte, dat alleen de wagtdoende Rotsgezellen der refpective Compaunien met nieuwe wapenen voorzien , en in derzelver behande!in?e zoude geceffent worden. Daar het nu de pligt is van alle de Leden eener Burgerlyl-e Maatfchappy, om, zoo als wy in zoo veele Steden van ons dierbaar Vaderland zoo gelukkig zien werkftel'ig maaken , sonder onderlcheid van ftaat rang of andere omftandighrden, het hunne toe te brengen, wat tot beveiliging en verzekering van het geluk en den voorfpoed van zoodanig eene Maatfclnppy kan ftrekken, zoo hebben de Supplianten hec van hun onvermydelyken pligt geoordeeld te zyn, U Wel Ed. Gr. Achtb. zeer eerbiedig voor te dragen , dac voorfchr. loffelyke inzigten nimmer na behoren zullen reusferen, zoo zy agterlyk bleven, om aan de-  JAARBOEKEN, Febnwy. 1784- *5> dezelve de hand te bieden, waar door alleen kan worden geëffectuëerc, dat binnen deze Stad, alsi van ouds, herftelt word een talryk en wel geëxerceert lichaam van eigene Burgers en Ingezetenen, die, op eenen vryen grond geboren , alles over: hebben, wat tot beveiliging van hunne Vryheid, van hun Vaderland, Stad, Overheden, Vrouwen,; Kinderen en hunne Bezittingen ftrekken kan, in tyden van oproer en tutmi'tueufe bewegingen, ja zelfs van vyandelyken aanval , elk rechtfchapen Burger ziet deze voorzorg aan, als de eenige en eigentlyke vaste fch'itsmuur voor die onwaardeerbare panden. En Edele Groot Achtbare Heeren 1 gunt ons, dat wy openhartig tot U Wel Edele Gr. Achtbaren fpreeken, diverfe omftandigheden,-zo door de gemoveerde difficulteiten tot te leurftellin* ge der loffelyke pogingen van den Heer Hopman en verdere Officieren der NieuwftacLs-Compagnie, als andere incidenten, hebben de verwagtioge der Burgerye reeds merkelyk gealtereert, hoe zeer het ook in den eerften opflag mag fchynen, als of Ü Wel Edele Groot Achtb. gevoelden, de noodzakelykheid van het redres der BurRer-Compaguien, by derzelver refolutie van den 4 November laatstleden erkend, en ten blyke daar van goedgevonden hebben, de gezamentlyke Hoplieden te aucïorifeeren, om onderling te overleggen, w?t tot het beter in order brengen der Burger-Compagnien, zc ten aarzien der VVapenen, als anderzints, zoude behooren in 't werk geftek te worden, en daar vat ter Vergaderinge rapport te doen ; het welk dat ook van dac gevolg geweest is, dat aan vierCom pagnien tot hunne exercitiën een plaats is geaccor deert geworden. Hierdoor zal, zo het werk me ernst aancevat wordt, wel voortkomen , dat tei minden de des avonds optrekkende Burgerwagt uit zogenaamde wagtdoende Rotsgezellen beftaan de, in beteren'ftaat te voorfchyn kome, en nie langer aan de befpotting van een ieder ten doel zal ftaan. Dan, aangezien U Wel Edele Gror Sa Achi Zot* 'HEN. Request 'an 230 rlotsge'.uilen tot vapen* rffen. I i t > t  Zor- FHEN. Requesi van -13e Rotsgezelien tot wapenoeffen. *56 NIEUWE NEDERLANDSCHB- Achtbare het zo hoognodig redres van dezer Stad# gewapende Burgery bepaald hebben tot de wagtdoende Rotsgezellen , en zulks nog maar provifioneel, en zeer gelimiteert, met excltifie van devrye of wagtgeld betalende; en terwyl de thans geoeffent wordende vier Compagnien tot hiertoe van nieuwe wapenen onvoorzien blyveu; zo vermeenen zy met het grootfte recht temogen dugten^ dat na verloop van eenigen tyd mögelyk alles weder op den ouden indolenten, en met de digniteit van eene vrye Burgery ftrydenden, voet zal te rug keeren, althans daar door nimmer aan het pryslykr oogmerk van onze onfterfelyke Voorvaderen mee de oprigtinge en in ftand brenginge van eene gewapende Burgery bedoeld , zal kunnen voldaan worden* Wat verwagdng is 'er dog Wel Edele? Groot Achtbare Heeren, wanneer het er eens op aan mogte komen, van een hand vol Burgers, uitmakende, te zamen genomen, de vyf Compagnien enkel van dienstdoende Rotsgezellen; al waren die ook alle, in uniforme wapenen, op bet keurigfte uitgerust; welk een vooruitzigt is er, om iets wezendlyks en efficacieus in zulke tyden te gemoed te zien, warneer de vyf Burger - Compagnien, ïchoon van gelyke voldoende wapens voorzien, in cas van nood, door de notabelite hunner MedeBurgers, die maar al te veel, (de fupplianten erkenren 'tgaarn,) door afkoopinge zig van den weldeckenden roemryken Burgerdienst, om hun gemak te vieren, ontrokken hebben, niet zouden kunnen worden geadfifteert, waardoor de veiligheid en gerustheid voor Regeerders en Burgers, binnen deze Stad alleen kan worden verzekert? En, om hierin ter beantwoording aan zulk een loffelyk oogmerk, met een gegrond wenfchelyk voorui'zigr, te werk te gaan, zo is het onwederfpreekelyk, dat de zo penoemde vrye. of geen wagtdoeude Burgers, niet ongewapent of ongeoeffent kunnen blyven, maar met hunne Mede-Burgers, van egaale Wapenrustingen, zoalsdetroe- pes  JAARBOEKEN, Fehruary, 1784. 257 ,„es van den Staat gebruiken, en in zeer veeleSteden van ons Land ingevoerd is, dienden voorzien, •en ep dezelve wyze geoefFent te wnrden , te meer daar de vrye, of geen dienstdoende kunnen zeggen , zonder iemand te willen hedeeren , net ver mot-entte gedeelte der Burgery uit te maaken. en dus wel deegelvk onder deze've verpl gnr g ais de wagtdoende liggen , en voor hunne perfoonen , of in die van hunne Voorouderen, den Burger eed, aan een Wel Edelen Srads-Gerigte, zelf, bewapent. afgelegt hebben, zo kunnen zy zig en lel door het betaalen van trommelistcngeld, vai het'waare oogmerk in deezen, niet ontllagen re kenen, als of alleen in het doen van dageHkfch tosten en wagten, depligten van een Burger, a*i wien de wapenen by het doen van zyn Burger- ee< worden ter hand gefield, beftonden, daar voor zeker ieder Burger en Ingezeten , zo als ook onz Voorvaderen, (leeds gereed waren, in ftaat moe zyn, om zig te kunnen laaten employeeren tc dienst van Stad en Land, en om indien de noo zulks vordert, op een roemrugtige wyze kunne ageeren, waar toe zy buiten ftaat zouden zyn e idvven, zo niet n ;a order gewapend , en geoeffet wierden. Zy zouden U Wel Edele Groot Achi baaren verligt oordeel te kort doen , indien zy tc ftaving -van hunne gezegdens, en om de rioodz; kelykheid van eene wel ft'armeerde en geïnftrueei de Burgery, voor U Wel Ed. Groot Achtbare t betoogen, eenige voorbeelden -uit de gefchiedem fen van vroegere en latere tyden aanhaalden, e de nuttigheden, welke daar uit vor r deeze btad en -derzelver Nabuuren geproflueert zyn , uit c oude gedenkbladeren wilden aanwyzen. Het dan om alle deeze redenen , dat zy Ondergetekei öen de vryheid nemen , O Wel Ed. Groot Achtl ■■met voorigen eerbied te verzieken, dat het aan Wel Ed. Groot Achtb. moge behaagen , dat c Supplianten zig met de wagtdoende Rotsgezelïei Jsdir in hunne refpective «vyken, in den Wapei ZüT- PHEK. Request van ^30 Rots gezellen tot wapenoefen. 1 l l t c i n rj C K t- e 1n, e is 1).J e 1* Ir 1-  «j8 NIEUWE NEDERLANDSCHE piien. Request van 13c Rotsgezellen tot vapen«effisn. | I \ jêan handel oeffenen, waartoe zy zig zonder bezwaar, van deeze Stad of Burger-Compagnien, van eene Uniforme wapenrustinge reeds gebruiKelyk voorzien hebben , en verder zullen voorzien ; of indien dat aan U Ed. Groot Achtb. niet mog te gouteeren, dat het aan hun, en een ieder Burger en Ingezeten, welke daar toe inclinatie heeft, worde vrygelaten, om als vrye Repoblicainen, en gelyk op veele plaatfen van ons Vaderland, en in verfcbeiden nabuurige Steden, door de loffelvke aanmoediging der Regeering zelve, reeds ïland grypt, een Exercitie-Genootfchap opterigten, onder de expresfe verpligting, van aan U Wel Ed. Groot Achtbire te prasfteeren, op de folemneeltïe wyze, den eed van gehouw en getrouw aan deze Stad te zullen zyn. Terwyl zy voorts, wanneer het onverhooptelyk mogte gebeuren, dat.U Wel Edele Groot Achtb., m weerwil van hunne aanhoudende adresfen , in dit hun tweeledig verzoek mogten difficulteeren, zig genooddrongen zullen vinden, (hoe zeer zy ook volvaardig blyven, als getrouwe Burgers past, U Wel Ed. Groot Achtb. billvke ordres te obtempereeren ) om als vrye Nederlanders, en ter voldoeninge van hunnen plegtïgen Burger-eed, zodanig te handelen, als zy overeenkomflig met denzelven, ter bewaaring van deezer stads Rust en Veiligheid zullen vermeeoen te beic'oren. Hier op en over»U Wel Ed. Groot Achtïasren favorabele refolutie ren Ipoedigften, .aangewen de presfance der zaake, ootmoedig imploreeende. 't Welk doende. Nog wierdt aan de Regeering een derde ,-erzofckfchrift ingeleverd, ten einde de Compagnie van den jare 174S wederom yierde opgerjgt:  JAARBOEKEN, Fehruary, r;84. ^59 Aan de Wel Edele Groot ^Mare ^f Magifttaat der Stad Zutphen. *hen. WEL EDELE GROOT ACHTBAARE HEEREN! De ondergetekende Burgeren en Ingezetene de- R mSueUeven in Mé onderdanigheid en tot wefchu lied rctfcct te kennen: Hoe dat zy van tyd , tottvdmeer commotie binnen deze «ad befpeurt f nebbln Dat zy alnu zyn ontwaar geworden , dat * J «mee Burgeren eo Ingezetenen ?ou :en voorneQ jg 3 zvn, om een byzonder Corps , onder den ' mam van Vrv-Corps of cergelyke benaaannge op ƒ 6 ijaam van v ! i j ^ G Adv.baare S^brtend^\yfBurg'erJ Compagnien heefc feibbfiVee t, waar onder de eerst ondergefchreefÏÏe-Ui Kanitein Luitenant gedient, en waarvan heïVaen efSg in het Stadnuys bewaart wordt Dat de Ondergetekende overzulks te raade zyn ^worden, zig aan Uw Ed. Groot Agtbare te ad- S e ?y enzo dtig sebruik van die zouden kunStïttïcn.ate Uw'wel Ed. Groot Agtbare zuL lenoferdeelen en vermeinen te behooren. Waarop ïn over Uw Ed. Groot Agtbare favorable refolutie jmplorerende. !t Welk doende. (Was getekend.) Jan George Lemer, Jan ^k^L^fX mithmzen, H. de Leeuw van Coohvyk, J. L. me* nottnuyzen > « D mUer G. v d. Schoot, 5$£,Zd Schoot Ij. W.Vnefekolk AneVne^ kelk ¥ W. v. d. Schoot, M. v. d. Schooi, Jodumdiefem, & T. Harmfen, H, ^utfen^  «Sb NIEUWE NEDERLANDSCHE M. Nifen, B. v. Tongeren . B. Wentenik , IF. van den Berg, B. Weekholt, Gerrit Jan Beunink . J.v.Reenen, ff. J. v. Tongeren, U. J. Bloemen-, dal, Edw. Mather, Lodewyk Mattier, H. KinderVï ^Jr-r Blomme", ff. v. Hulst, P. Hacfebroek. J F. Rofyn, P. J. Snethlage, A. mm Zandbergen* ï. Hasjelo, Peter Has/elo. H. Nyvelt, J. H. Reyn(l*T*>R-Rnnders, H. Moll, Hend. Runneboom, Jan de Meyer, W. Neuweveld, Ar noldus Brouwer, ff. Libel, Cornelis van Schreven , Johannes van bchreven , G. van Apeldoorn, Dortk tot Felde H. istakebrant, Gerret tFillem Stakebrant, j. lF.Sta.ngfU Edw. Mather, ff Mather, B. van der Kolk. ij'r lTend™> Jan Naaldenberg, J. R. tenBehm Wentholt, J.Adam, A. Rofyn, John Siebers, Henank toeters , Wil. Groterkamp, Christoffel Hend. Auhl, Hendrik Jan Groterkamp, Barent Steenwyk, A. Boiy, dit js het merk van C. Tomas f, Gerhardus Kremer, £. G.J. Crookceus, If. Haarp, Johannes Burtner, Gerrit Jan Nyveld, J. Fre'drik Kaps y dit is het merk van J. van Wouw t, Jan JMynlynk, G. v. Dag, B. van Schaal. Arnhem, , ^.Gezworene Gemeente dezer Stad, neeft m hare gewone Vergadering den 5 January laatstleden dit befluit genomen. J3epM,e.ede*Gemeensman Mr. H. Schievelberg Bekking heeft ter Vergadering voorgedragen , dat 'er zedert eenigen tyd wyd en zyd gerugten verfpreid waren even als of Zyn Ed. van denkwyzen, omtrent de herftelling van'Stads regten en Privilegiën veranderd, cn zyne vorigefentimencen niet meer toegedaan was: Zekerlyk met geen ander oogmerk, dan om Zyn Ed., die in 't generaal by dezer Stads Burgeren en Ingezeten geagt was, verdagt en gehaat te maken. Dat deze verroeyelyke toeleg ook in zoo verre gercusfeerd is.  3 AARBOEKENj^nwry, 1784. a6t fc, dat zyn Ed , fcboon by zig zelve van zyn onfchuld overtuigd , by velen van het vooraangetogeoe is verdagt gehouden. Dat zyn Ed.,, die van het bégin af alle behoorlyke middelen gefourneerd, en alles aangewend had, wat volgens onze Rceerinas Conltitutie konde dienen, om de plaats hebbende abuifen geredresfeerd te krygen over zulke ongegronde en onverdiende uitftrooyzeis niet ohverfchillie konde zyn, maar dezelve zeer ernllig moeste ter harte neemen, en zig daarover gevoelig tonen; weshalver Zyn Ed., wel voorziende. dat al het geen hy verder verrigte, niet zoude vol. doen, zoo lang dusdanige beledigende verdigtzels riet met effect waren tegengegaan, zig genood zaakt vondt, de Commisfie door deze Gemeente op Zyn Ed., tot herftel van oude Regtenen Pn vilegien geconfereerd, neder te leggen, en vooi dezelve te bedanken, terwyl Zyn Ed. deeze ei verdere redenen en motiven nader fchnftelyK zou de vervatten, en aan deze Vergadering exhibee jen. — Waar op de Gezwore Gemeente, in aat merking neemende de getrouwe en alleiints we meerende pogingen. door welgem. Heer Bekkm van het begin tot nu toe aangewend tot welzy van Stad en Burgery, en ten uiterften fenhbi over den ilaster en hoon Zyn Ed , door het ve fpreiden van de vooraangetogen nadelige gerugte: •aangedaan, heeft na gehouden deliberatie goedg vonden en nodig geoordeeld, zyn Ed., zoo ve in Haar is, te justificeeren, en by deeze Rel lutie te verklaren: — Dat aan Haar met allo uit de Advyfen, op een cordate wyze van r tot tyd in deze Vergadering door Zyn Ed. u sebragt, maar ook uit het vetrigte als Gecoi ïnitteerde, inzonderheid by het inftellen van aoodige Memorien , Refoiutien en te hc dene Conferentien met de Heeren van de Ijl. giftraat altyd gebleken is , dat Zyn Ed. , \ verre van in zyce gevoelens verandert te t\ alnog bezield is met dien yver en trouw, wa S 5 m Arn. hem, Bejl. der gezw. Gemeente nopens den Hr. Bekking 1 ï n :l r5» éï > / :n ,'d it- a- de u- [a- rd u» ar- ïde  Arnhem. Beft. der Gezw. Gemeen ie nopen: den Hr. Bekkinj 362 NIEUWE ..NEDERLANDSCHE mede Zyn Ed., van 't be^in af, voor dezen 4>rads Rcgten en Privilegiën gewaakt, en dezelve ter harte genomen heeft, met inftantelyk verzoek, van daar in verder te coi.tinuecren, en door fprekende daden de lasterzugt te doen zwygen. Zullende deze Refolntie door de Meede■ G' meenslieden Mr. J. E. Tulleken en J. F Ammon,die hiertoe verzogc en gecommitteerd worden by deze, aan Zyn Ed. gecommuniceerd worden, om daarvan zoodang gebruik te maken, als hy tot beveiliging van zynen goeden naam nuttig en dienftig zal vinden, eri namens de Gezworen Gemeente met den druk bekend, en alom gemeen gemaakt. Nopens den zelfden Heere Bekkitiv, be. aldus de KrygSraad den 6 January 1784- j\e Hopman W. Beumer gaf aan de Versadering te kennen, dat de Heer Mr. Schimlitie Bekkwg geïnformeerd was, dat ten zynen nadeeJe alomroe is verfpreid geworden, als of hy ten aanzien van het maintiè'n van dezer Stads Rêgten en Privilegiën , omtrent het nodig redres der daarmede ftrydige misbruiken, zedert eenigentvd snders zouden hebben beginnen te denken, en niet op dezelfde wyze als te vooren de belangens dezer Stads Borgerye zoude toegedaan zvn. waardoor vele, zoo hier a]s elders, zig hadden laten misleiden , en eene ongegronde fusfpicie :cgcns Zyn Ed. hadden opgevat; 'c welk voor lem zoo fmertelyk en gevoelig was, dat Zvn Aci. om zynen raad cn verrigtingen in deze z'a nen verwekken, maar integerdeel by alle gelegenheden blyken hadden gevonden, dat Zyn WelEd, Geftr. 'therltelvan Stads Regten en Privilegiën ter doel van zyne bedry ven, boven alieeigen belangens, altyd heeft gefteld: Zyn Wel Ed. Geftr. dus vai alle nadeelige gerugten, welke door misverftani of kwalykgezindheid hier of elders mogten rou laeren, volkomen viy kennende. En daaromZyi Wel Ed. Geftr. op 't vriendelykst te folliciteeren van zyn voornemen te defifteeren, en met het de claratoir dezer Krygsraads genoegen te neemen En zal Extract, van deze Refolutie aan Zyn We Ed. Geftr. worden ter hand gefteld, om daarvai te kunnen gehruik maken, waar mogt nodigvindei te behoren. Pro vero Extractu ( vras getekend) W. TRO O S Tj Scrth Arn- hem. Beft. van den Krygsraad nopens den zelfden. 1 l t 1 1 1 1  »r>4 NIEUWE NEDERLANDSCHE arn« Wem. Wegens de ftrenge koude in deze Winter, welke niet zagter is, dan die van 'tbekende jaar 1740, heelt de Regeering eene buitengewoone verzameling van gelden door de Stad, ten behoeve der noodlydende toegedaan : welke f 1652-2,- heeft opgebragt. De JoodfcheKoopmanMeyer 3 over wiens gebouwen plein, (het welk een gedeelte van het oude Kerkhof was) zo veele opfchuddingen indeze Stad geweest zyn (zie N. Neder/. Jaarb. 1783. bl. 13*5.) heeft 125 gl. daar toe geschonken. T h i e l. Ook hier ter Stede begint de lust tot de Wapenoeffening onder de Burgers en Ingezetenen wakker te worden. Eenige hebben zig al reeds dadelyk in den Wapenhandel beginnen te oeffenen. HOLLAND. Dordrecht. Wy hebben al reeds te voren iets gewaagd van eenige woorde wisfefingen tusfchen den Dordrechtfchen Penfionaris de Gy zeiaar., en de Ridderfchap dezer Provincie. Deze zaak eenige gevolgen -gehad hebbende , moeten wy een kort verflag van dezelve geven.  3 AAR BOEK EN, February, 1784* 26? •De zaak zelve kan niet beter gekend worden, dan uit egte ftukken-: zie hier dan eene brief van de Ridderfchap van Holland, aan de Regeerders van Dordrecht, houdende klagten over zekere uitdrukkingen van gem. Penlionarisjgefchreven den 22 December 1783,, en aldus luidende: ERNTFESTË, WEL ACHTBARE, WYZE, VOORZIENIGE, ZEER D1SCREETE HEEREN. Het is al zedert een geruimen tyd, dat wy met het -uiterfte ongenoegen en geen mindere verontwaardiging hebben moeten ondervinden, dat de Penfionaris van U Wel Agtbaare Stad Mr. Cormlis de Gyzelaar zig byzonder heeft toegelegt , om op. *e tér Vergadering van Hun Ed. Gr. Mog. en in de Staats itefoignes ingebragt werdende .Advifen fteeds op het haatelykst te traduceeren, en zig jegens ons door gantsch onbetaamlyke en Licentieufe uitdrukkingen op eene ten hoogften tefive en hoonende wyze te gedraagen, zoo als voorn. Penfionaris nog laatst op den i8den deezer Maand zig niet heeft ontzien van dit zyn toeleg de fterkfte blyken te geeven: een gedrag zoo weinig overéén te brengen met her geen de Leeden van de Souvereine Verga dering aan e'kander onderling zyr verf-huldiat, ja zoo zeer ftrydig tegens alle de centie, dat wy nimmer konden vermoeden, dal zodanige handelwyze van ü Wel Agtb. Eerft: Mi' ister ^e minlte verfchooning veel min eenij Appui by Ü Wel A;ysthema flaan, heeft moeten mishagen, en van .yd tot tyd , aanleiding tot rèmarques geven, die Uw Hcog Ed. Geb. niet aangenaam hebben kunïen zyn, gelyk dan cok geenzints is te verwonleren, dat wy in het byzonder by aanhoudendieid befpeurende, de imperieufe handelwys en mverzettelykheid van üw Hoog Ed. Geb. Corps )f die zig meest daar van Prefent bevinden te:ens de folideste en overtuigenfte argumenten van emelde Leeden dan ook onze Gedeputeerdens op en iïden pasfato by monde van meergemelde 'ecfionaris geen zwarigheid gemaakt hebben, e Vrugteloosheid van het doen van verdere in*  JAARBOEKEN, Felruary ,1781. 27? ïnftantiea de Leeden der Vergadering onder het l Z hrensen en daar by te declareeren zig a Sr aan daal niet meerder inede te zullen ophoaTen afs bv lange ondervinding geconvinceert Se, dat men daar geen vrugt van te wag.» had en dat vergeeffche arbeid of den > Moriiïn 'gewasfchen was zulks langer te beproe-, VeWy maakcn dus Ed. Geb. Heeren , hoe: zeery ™v mders zeer aliëen zyn om aan eenig Lid van Hun IXd! Groot Mog. Vergadering reden tot.regtmaatiae klagten te geven, en in tegendeel gedispo, E i om alle Harmonie daar onder te helpen be. vorderen, niet te min om de boyengeme de geSge redenen en ra veel .gedu t vrugteloos te hebben eeoeffend, geen zwanghe.d het gezegde en heidoodgevallene op den voorn. 18 voor het onze aan te neemen, dewyl wy al verder üw Hoog Edele Geb. kunnen informeeren, dat wy teUei s de naauwkeurigfte informatien en rapportenierlansen van al het geene door onze Gedeputeerdens en fteciaal ook door den Penfionaris ter Staats Vergaderinge is verrigt en gezegt geworden, dat wy nogtans om alle de gemelde redenen, geen grond hebben cevonden, de voorzyde verngtingen en gezegden eeningzints te disavoueeren , of te disapprobeeren, maar in tegendeel, dezelve als uit een pryswaardie principe voortgekomen, volkomen approheeren: zynde het 'er zoo ver van daan, dat wy letwes reprehenfibels in de gehouden Conduites van den Penfionaris zouden vinden en dezelven zouden disavouëeren, dat wy in tegendeel kunnen betuyger de hoogfte agting voor zyn Perzoon , ongemeener vver, en waakzaamheid voorde belangensvan der Staat te hebben, en dat wy by alle gelegenthede* ons gezinc zullen betoonen, zyne gehoude Con duitesiu foortgelyke gevallen, zoodikwyls gelyl te voren, aanleiding zal gegeeven worden , ne welk wy van harten wenfchen dat zal eindigen T 4 °1 DORHECHT. Antw. an Jordr. an dt liddef chap. 1 1 i »  DORD recht. Antw. van Dordr. aan de Ridderfchap. Dordrecht, den 5 January 1784. (was getekend) P.GEVAERTS; De 270" NIEUWE NEDERLANDSCHE . op het efficacieuste te maintineeren, kunnende al wyders niet nalaaten Uw Hoog Ed. Geb. te declareeren, dat wy zouden oordeelen de gemeene zaaken geeezints dienst te kunnen doen met een Minister te decourageeren, die zig het zelve zo zeer ter harte treckt: en dat wy daar en boven alle reden hebbende om zyn gedrag te justificeeren, dies te meerder wederhouden worden om eenige de minfte deference plaats te geeven , aan het geene Uw Hoog Ed. Geb by derzelver voorfz. Misfive, zoo met relatie tot het toekomende als tot het voorledene van ons hebben gerequireert. Het doet ons echter leed Uw Hoog Ed. Geb. te moeten toezenden een refcriptic, waar van den inhoud Uw Hoog Ed. Geb. niet aangenaam kan zyn, maar wy verzoeken Uw Hoog Ed. Geb. in hec oog te willen houden, dat Uw Hoog Ed. Geb. zeiven ons daar toe hebben genootzaakt. Waar mede zullen wy Uw Hoog Ed. Geb. beyeelen in de protectie des Allerhoogften, en blyven. HOOG EDELE GEBOREN HEEREN.' Uw Hoog Edele Geboorens Goede Vrienden BURGEMEESTEREN en REGEERDERS der Stad DORDRECHT. Ter Ordonnantie van dezelven  JAARBOEKEN, February, 1784. 277 De Ridderfchap over dit antwoord weinig voldaan zynde, heeft vervolgens getragtj eene Aantekening in de notulen van Holland te doen infchryven: Het welk door de Steden , voor al door Dordrecht en Haarlem, zynde afgewezen en verhinderd, zo heeft de Ridderfchap den inhoud van de aantekening in een voorflel vervat, en dit voorflel ter Staatsvergaderinge ingebragt, welke voorflel is commisforiaal gemaakt aan het groot befoigne. Hierop hebben eenige Burgers gemeends dat zy niet konden nalaten, zig by een adres aan de Regeering te vervoegen, en de zelve voor het hartelyk en rond antwoorc aan de Ridderfchap, ter handhaving van haa ren Penfionaris,te bedanken: en hadden tei dien einde eene Commisfie benoemd, be ftaande uit de Heeren JVilkens den ouden A Blusfé en J. Telders, F. van der Linden P. G. Kêe, en A. de Vogel, de drie laatften De kensvan de Houtkopers-, Timmermans-ei Vyf-Neringen-Gildens; P. de Vries, J. t van Meteren; A. Ruts, en D. Singels. D< ze Commisfie hadt wederom de twee eersj genoemde Heeren benoemd om den voorzi tende Burgemeester B. Onderwater te b groeten, en te verzoeken, dat bovengen Commisfie voor den Oud,-Raad mogt ve fchyncn, en voorgem. Dankadres overlev ren. Dit wierdt den a February 1784 ve zogt, de Burgemeester Onderwater liet nt dien zelfden dag dén Oud-Raad tegen dt 3 February beleggen; in welke Oud - Ra; Dordrecht. 1 1 > 1 t r t1. r- « :n :d  278 NIEUWE NEDERLANDSOHE DORDRECHT. i i » ] s < < i befloten wierdt, het adres niet aan te nemenj opdat men niet zoude toonen, de raadplegingen over de Refolutie Commisforiaal van H. Ed. Groot Mogende van 3 January 1783. genomen met toeftemming en medewerking van de Heeren dezer ftads Gedeputeerden 9 en ftrekkende tot het doen van eene algegemeene voorziening tegen alle Dankadresfen, vooruitteloopen. (Zie N. Nederl. f aarb. 1782. bl. 1565-1575-) 2ie hier dat befluit zeiven» Extratv uit de Refoiutien van de Ed: Groot Achtb. Heeren van den Oud Raad der Stad Dordrecht, in der* zei ver Vergadering genomen. Op Dingsdag den 3 February 1784. |"}e Heer Pra?fideerende Burgemeester M. Bou*^ dewyn Onderwater , Heere van Puttershoek', tieeft ter Vergaderingevoorgedraagens dat de Koop. ieden Abraham Blusfc'en johannesT. Wilkens. zig gis:eren als Gecommitteerden van de goede Burgery lezer Stad aan zyn Wel Ed. geaddresfeert en te ceunen gegeeven hadden, dat de Burgery deezer stad zich gaarne door eene Commisfie uit dezelve >y Myne Ed. Heeren van den Oudraad zouden vervoegen, omopeeneplegtige wyze aan Hun Ed. 3r. Acntb. te betuigen hunne dankzeggingen voor le Refolutie door H. Ed. Gr. Achtb. op de Misfive /an de Heeren van de Ridderfchap en Edelen dezer 'rovincie, houdende verregaande accufatien tegen len Penfionaris «kG^/a^r, en verdere Refoiutien, ot 'c welzyn van de Lande genomen, en verzogten lat Hun Ed. Groot Achtb. daartoe een dag zoulen gelieven te bepaalen; en dat Hy Heer Prtefilerenden Burgemeefter gemeend had" daar van ten poedigfte aan deze Vergadering kennis te moeten even» Waar,  JAARBOEKEN, February, 1784. Waar cd gedelibereerd en den Heer Prsfide e rende BuTgeSer voor de gegeven CommumSe bedankt zynde, is goedgevonden en verftaap We gemïden Ster %üdeerende Burgjme^r « verzoeken en te qualiflceeren , gelyk zyn Wel Ed. Groot Achtb. verzegt en gequalificeert wordt by dezen om uit naam en van wegen deze V ergade, ?i?g aS de refpeclive Gecommitteerden uit dj Burgery te kennen te geeven, dat Hun Ed. Groot Achcb/derzelver voordel in eene. feneufe dehbe ■ fade genomen hebbende, daar uit met.genoeget vernaamen, datde befluiten, by Hun Ed. Groo Achtbaare van tyd tot tyd genoomen , aan de zelve met onaangenaam waren geweest . Da Hun Edele Groot Achtbaare al te zeer waren ge convinceerd van den ernst en welmeenendhei hunnerbetuiginge om daar van door een plegu eh ongewoon' Dankaddres eene madere en met opeETverzeekering te ontvangen, met verdt reTby voeging, dat Myne Ed. Heeren van den Out faad deezer§Stad , hoezeer de voorgenomen d. Sche ook ander'zints als een doorflaande bly vin het attachement der goede Ingezetenen a hunne wettige Regeering kan worden aangezie te rug gehofden wierden en zig bezwaard vond ' om elnie Dankaddres aan te neemen, uit coni SatieTatdezelve daar door zoude^toonen tea ticineeren de deliberatien over de Refolutie-Lot ™i foriaaï van Hun Ed. Groot Moog. van den Tanua v VtogSomen met toeftemming en conci Se van II Heeren dezer Stad Gedeputeerde, en tendeerende tot het doen van een genera! vooSS fegen alle Dankadjesren En zal Copie dezer aan de»Hee'ïrf^etfftr, Burgemeefter worden ter hand gefteld om te ltr< ken tot informatie. _ Accordeert met de voorf. Refolutie (was getekend) P. GEVAERl Doiint RECHT. Beft. van den OudRaad',wegens Dankadres» 1 t i T P r l- k n > n ian- 3 iri»Ie en :k- 1 S. Die  DfJRD' echt. I ! I * I 1 I < I 1 ] 1 j 280 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ Dit befluit gaf geen genoegen: weshalven de Burgers beiloten, om bovengem. verzoek te herhaalen , en te gelyk aan te dringen, dat beiloten wierde, de Stads amten voortaan niet dan aan geborene Burgers, of voor het meest aan den zodanigen, die reeds 13 jaren Burger geweest zyn, te begeven. De Heeren Wilkens en van der Linden bedankten voor den post van Gecommitteerden, in in welkers plaats de Heeren van Dongen Senior, cn Pompe van Meerdervoort verkozen wierden. By gelegenheid van het mislukken van voorgem. Dankadres , en het verilag doen aan de Burgers, van deze zaak, deedt de Heer A. Beets, Lieutenant der Burgery, deze aanfpraak: MYN HEEREN en WAARDE MEDESCHUITERS! r\aar wy nu bewust zyn dat onze welmeenende pogingen, om onze hartgrondige- dankbetuigingen in den ichoot van onze Regeerders met een serbiedig adres uitteftorten, in 'c gemeen , voor laar loflyk gedrag, ftaanden dezen oorlog, gehoulen , en in 't byzonder tot maintien der eere van len over 't algemeen zoo hooggefchatten als voorreffelyken Heer en Mr. Corneiis de Gyzelaar, niet laar onzen wen set. is gedaagd, ja indien ik my zo :ens mogt uitdrukken, daarin zyn teleur gefteld, ^gter kan uir dit ons gedrag elk weldenkende ten daarften zien, hoe wy, Vrye Burgers, welker ïart zoo wel als hun mond getuigt, den i.ulken ïoog fchatten, d:e zich in zyn post, overeenkom» lig eed en pligt, gedraagt. Ën den man, den Edelen de Gyzelaar, wens naam  JAARBOEKEN, February, 17S4. *tl naam thans op allen torgen zweeft, geeft het een fterkeprikkel om aanhoudend teblyven voortgaan, in het bevorderen der goede zaak; wyl die braave Vaderlander ziet, hoe zyne heilzaame pogingen tot welzyn van Stad en Vaderland aangewend,bekroont worden door de goedkeuring van alle zyne Medeburgers. Geen wonder, wyl elk van ons Zvn Wel Edele befchoud als den man, die vervreemt van eigenbelang, de heerschzugt kloek moedig durft het hoofd bieden, die geduurigzich in de bresfe ftelt, voor de bewaaring van onze zoo dierbaare Vryheid; geen wonder, zeg ik , dal wv Zyn VVel edele Geftrenge hoog achten, er daarom bereid zyn Hem te befcbermen tegen dezulken , die hem geerne den voet wilde hgten, y. zelfs Zyn Wel Edele tragten in de verdenking vai zvne Medeburgers te brengen ; wy kennen di< seene; en moeten daar ons voor wagten, ja zelti toonen, zoo zyn Wel Ed. Geftr. blyfc voortgaan om zvn nu reeds gehouden gedrag tot een Kigt fnoer voor volgende daaden te neemen , ons goe en bloed veil te hebben, en gewillig zyn ten eir. de voor hem op te offeren, wanneer fnoode heerser, zugt of driest geweld hem moogt komen aan t randen. _ , Laat egter myne waarde Mede-Schutters, e braave Stadgenooten, deze te leur Helling by i eeen aanleiding tot onvoorzigtige befluiten act ven, hoe zeer 'tzelve gevoelig indruk in onshee verwekt, maar laat deeze ongeveinsde raad by ingang vinden; ik vermeet my thans U zoo aan fpreeken: uit een waaren Vaderlandfchen yver bt ik gedrongen deeze taal te voeren. Mogen wy onze drift beperken, en met gei veragtrag daarom op onze Regenten nederzie indien 'er een Aterling onder mooge gevond worden , die zyn Eed en Pligt hier in overtreei laaten wy hem aan de wroeging van zyn kloppe geweeten over laaten. Dat vooral Eensgezintht onder ons moge blyven heerfchendie iter Dor»- Et echt. Aanfpr. tanBur' gers wegens ge. weigerd. Dankadres. 1 1 > 1 •> ie n J I U ;e n :n 1: :n lt, id id ke un  DORDSIECH T. Aanfpr. tan Burgirs, wegens ge- ' weigerd Dank'adreu \ \ i I 1 I < < 1 1 i i 1 i (82 NIEUWE NEDERLANDSCHE [teun van alle gevestigde Maatfchappyen; dat ivy, Myn Heeren en Medefchutters, ook eens uit onzen flaap worden gewekt, en op het voor3eeld van onze bondgenooten,, de andere fchur> :eryen dezer Stad, ods oefFenen, in den zo nut:igen Wapenhandel! Zouden wy nog langer de jagedagtenis van onze voorvaders blyven ontberen, daar wy deoverblyfzels zyn van een Corps lat in voorige tyden, mede onze Vryheid, ja mze waardfte bezittingen , met haar goed en sloed heeft verkreegeu ? Kunnen wy zo ondankjaar zyn van die niet te willen befchermen, en laar door onze Vryheid in gevaar ftellen, en onze /oorregten, en fchoone Privilegiën, die door Iroomen van ons voorvaderlyke bloed zyn ver' ;reegen, als 't ware, met de voeten fchoppen? ich J dat wy onzen Pligt indagtig wierden; dat vy ons wapenden, en gewapend bléeveni daar loor kan men de Majesteit des Volks doen geilen, tegen zalken dwingelanden, die onze Vryleid, zouden tragten te ondermynen; en eindeyk tegen zulke vervloekte Ariftokraten , die on:e burgerlyke Vryheid, onze Voorregten, onze 'rivilegien, ja onze aangeboore Regten, zouden' villên betwisten. Dit een en ander gaf aanleiding, dat men i de Nieuwspapieren den navolgende brief is: ' Misfive van Vrouwe C. Ph. van der burch, Huisvrouwe van den Heer Mr.M. Onderwater, Oud-Bur. gemeester van Dordrecht, aan haat' re Mede-Bur geren. WAARDE STAD GE NOTEN' "\e liefde tot de waarheid, de liefde tot rust en -* vrede, de liefde eindelyk tot Uwe ea myne Va,  JAARBOEKEN, February, 1784. 383 Vaderlandlievende Vaderen, beweegt my, om deze Refolutie, door Myn Ed. Groot Achtb. op den 3 Februiry genomen, onder Ulieden oog te brengen; daar ik, met zoo veel verbiastheid als ontroering des gemoeds , gezien heb de verregaande diifc van eenen Naamlozen Brief-Schryver in de Nederlandfche Courant, by Willem Holtrop te Am(terd*n gedrukt, van de:.-6 deezer; laatende zeer gaarne aan alle weldenkende en verltaodige onder Uiieden ter beoordeelinge over, of in deze Refolutie iets te vinden is, waar door eene weldenkende Burgerye kan gebragt worden,tot die extre miteyc om op het pointt te flaan,hunne Regeer deren te haten. Alsmede of in dezelve genomene Refolutie de minlte fchyn is, dat zornmigen van öwe en myne Regenten hec daarop zouden toeleggen, om den Penfionaris de Gyzelaar den voet te ligten; een leugen die zoo grof is, datze elk als zoodanig móet in de oogen fchitteren, die deze Refolutie met eenigen aandagt leest, en het welk nog klaar, der aan Uiieden moet voorkomen, daar ik U mei waarheid kan verzeekeren, dat de eerfte propofitie, om tegen de Dankaddresfen te waken, door der Heer De Gyzelaar, by gelegenheid van het Haagfch< Dank-Adres in t laatst van 1782 is gedaan. II vertrouwe de Heer Penfionaris zelfs te veel door zigt heeft, om niet te begrypen, dat het zyn Ed en de Stad van Dodrecht tot groot dishoneur zoi verftrekt hebben. het Dankadres aantenemen. Ver der moet ik hier nog kortelyk by voegen, dat il my niet en fcbaame myn naam te noemen. Trouwens die een goede zaak zoekt te defendeeren, behoeft niet in het duiftere te fchuilen. Wen fchende alle myne'mede Stadgenooten, en alle di< Naamlooze Schry vers van harte toe, dat zy toi betere gedagteu mogen komen, en in tyds bezef fen, wat het is de Heerlykheden onverdiend t( lasteren, en vreedzarme gemoederen te ontrusten zich verbeelende aldus het Patnotismus voor t< ltaan DOliD'a RECHT. Briefvan Mevr. Onderwater. t l  Dordrecht. Briefvan Mevr. Onderwater. ' 284 NIEUWE NEDERLANDSCHE ftaan. Niet ontaart van Voorvaderen durve ik elk vryheidlievend mensch myn Vriend noemen, terwyl ik te gelyk begryp, dat tot eene geregelde Maatfchappy de ordre m alles noodzaakelyk is, en deze de Vryheid niet benadeeld. WAARDE LANDGENOOTEN! Uwe heilzoekende Friendinnt C P. ONDERWATER, Geh van der JBURCH. Dordrecht den 10 February 1784. P. S. Niemand verdenke, dat ik door den een of ander tot dezen ftap ben aangezet ; zelfs myn Man weet 'er niets van. Nopens de Refolutie Commisforiaal van H. Ed. Groot Mog. ter voorzieninge tegen alleDankadresfen, wierdt nog in de Nieuwspapieren dit navolgende verzekerd: „ De Heeren Penfionarisfen van Dord„ recht en Amfteldam , . op den 9 Decem„ ber 178a ter Vergadering van Holland , de eerlle opening gedaan hebbende wegens ,, het befaamde Uaagfche Dankadres , in, lieerden zo fterk op de voorziening, dat , tot dezelve dadelyk beflooten wierdt. Den , ziften daaraanvolgende wierden door de- » zelf-  JAARBOEKEN, February, 1784. 285 „ zelfde Heeren by het op dien dag uitge- Dordbragte Rapport, nog nadere en uitgebrei- recht. „ dere voorzieningen voorgefiagen. Einde„ lyk wierdt dit Rapport op den 3 January „ 1783 in eene Refolutie veranderd, en op „ dien dag de Refolutie - Commisforiaal tot eene algemeene voorziening tegen alle Dankadresfen genomen, met eenpaarige „ Hemmen der Leden, de Ridderfchap al„ leen uitgezonderd , welke de conclufie „ heeft aangezien zonder deel 'er in te nee„ men." Het gevolg was, dat men eene fchikking uitvondt, om de Burgers met de Regeering te bevreedigen , namenlyk dat een opftel, houdende dankzegging, door een gecommitteerden uit de Burgers aan den voorzittende Burgemeester 0?iderwater zou voorgelezen worden , gelyk gefchiedde; waarop die Heer liet zelve minzaam 'beantwoordde , en aannam daar van verflag in den Oudraad te doen. Dus wierdt het veel gerugt gemaakt hebbende Dankadres te rug gegeven, als zynde van zeiven vervallen. Delft. Den laatlten January is alhier in de bekende zaak , wegens het doen drukken en uitgeven van den Post naar den Neder-Rhyn, hangende voor den Ed. Achtb. Gerechte dezer Stad, tusfchen den Heere en Mr. Abraham van Schuyienburch, Raad en Hoofd-Officier dezer Stad, R. O. Eisfcher en GereV quis  2"6 NIEUVVE NEDERLANDSCHE Delft. qL1ireerde , en Philippus Verbrugge, gewezen Predikant te Coedyk, Gevangen, Verweerder en Requirant, op de Provifie gepleit: of namelyk, de Gevangen en Ferweerder , . hangende de Procedeurs ten principale, volgens zyn gedaan verzoek en onder Cautie van de door den Heer Hoofd-Officier R. 0. geïschte boet» vanf^ooo: —- behoord te worden ■ van zyn detentie ontflagen; dan wel, of hy Gevangene en Ferxveerder', hangende voorfz. Procedures, behoord te blyven geïncarcereerd. De Advocaaten W. Bilderdyk en H. Schepman pleiteden, de eerstgen. eerst voor den Gevangenen, de ander vervolgens voor den Heere Hoofd-Officier , onder den toeloop van eene groote menigte nieuwsgierigen; hebbende het Pleidooymet eene korte tus? fchenpoozing op den middag, van 's morgens ten io tot 's avonds ten 6~uuren geduurd. Het gevolg is geweest, dat het verzogt ontflag onder cautie of borgltelling wegens de geeischte boeten, door de Heeren van den Gerechte, by uitfpraak is van de hand gewezen. 'sGr avenh age. Hun Hoog Mog. hadden den 22, Decem- ber 1783. aan Zyne JDoorlugtige Hoogheid, den Heer Prins Erffladhouder, verzocht , voorzieninge te doen, dat niemand der Vlag - Officieren of Kapiteinen , welke in den jaare 1782 tot de Togt naar Brest waren beltemd, zich buiten deze Landen zou be-  JAARBOEKEN, February, 1784. 287 begeven. Hierop heeft Zyne Doorlugtige Hoogheid dn 24 laatstleden geantwoord.' Dat hy de Collegien ter Admiraliteit op 1 'l de Maaze en te Amfteldam verzocht had, j in deezen de noodige orders te ftellen ; 'l doch, dat veelen der Kapiteinen, welke gerekend zouden kunnen worden .in deze ■ Expeditie betrokken te zyn, zich thans 11 buitenslands bevonden, gelyk de Kapiteinen van Braam, Stavorinus en de Graaf " v*«&tfCi&*fi««naarOoftindie, Meur er naar 3' Esfequebo, Bols naar Philadelphia, lui, linsb naar Suriname, en de Schout-by-nacht van Braam endeKapteins 't Hooft en-Stó" rin&h naar deMiddelandfche Zee waren verZ trokken i dat het retour der vier eerften zeer onzeker was; dat de Kapiteinen 2to/j, V Tullingh en 't Hooft, order hadden, om voor den laatften April hier te lande terug ' te zyn, gelyk ook de Kapitein Stanngh, ,1 en des noods de Schout-by nacht van „ Braam voor den laatften July konden ge„ reverteerd zyn. — Nopens het voorflel der Stad Dordrecht, raakende het aanftellen van Vlag - Officieren, is by de Staten van Hollanden Westfriesland den 18 February, dit befluit genomen: V 2 Ex. 'sGra. 'EN1ACE«  f 'sGra- VEInHACE. van Hol. land nopens i aanjlel- ' ling van 2 Vlagoffi c eieren, d i r v ƒ 1 d C f d d tc C P d v z d I h ;88 JNIEUWE NEDERLANDSCHE Extraêt uit de Refoiutien vtn de Heeren Staaten van Holland en Wefl ■ Friesland, in Hun Edele Groot Mogende Vergadering genoomen , op Woensdag den ii\ February 1784. 3y refumtie en tot afkomft op heden, vo'gens ' Hun Ed, Groot Mogende Refolutie vaD den 3 December laatstleeden, gerielibereert zynde p de propofitie door de Heeren Gedeputeerden er Stad Dordrecht, den 10 September daar te ooren ter Vergadering van Hun Ed. Groot Moende gedaan, om. in eene befoigne te examineeïn, wien eigentlyk kan worden gezegt het recht an aanfielling van Vlag Officieren, onder het res\rt van de Collegien ter Admiraliteit, binnen deeze 'rovintie reftdeerende, wettig te competeirèn, en e Vergadering daar op gedient van der?elver bnfideratien en Advis, en word inmiddels den leer Raad-Penfionans verzogt, om aan Z. Hoogh. sn Heere Prince van Orange, Admiraal Generaal ezer Provincie, van het voorfz. befoigne kennis : geeven , met verdere by voeging , dat Hun Ed. Iroot Mogende verwachten, dat Hoogftdezelve rovifioneel, en hangerde het voorlchréeven on;rzoek, geene Vlag Officieren, onder het resfort m de Hollandfche Collegien ter Admiraliteit »1 aanfttllen, immers en in allen gevallen, niet m met Communicatie van en de concert met unne Ed. Groot Mogende. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen hebben de Conclufie van het tweede Lid der voorjehreeven Refolutie gecomradiceert, en daar tegen wel expresfelyk geprotefteert. Aantekening van de Stad Delft. De Heeren Gedeputeerdens der Stad Delft ebeen gedeclareert, dat de Heeren Hunne Prin- ci-  JAARBOEKEN, February, I.#*> »»9 ■ in achtinf aenoomen hebbende, dat'er cipaaien, m acnuiig, ^ aanzien vaD het Gedeputeerden der Stad D^'^ mtt^ dezelve was leggende, t Hunne Ptin- ^f11^riedachten waaren, dat het te DecerC1paa!en van ^dachten ^ doenlyk en wel n-eer?"f hinnengden tyd van zes weeken behoort UKerlyLn aphoudeï.'ten einde van dit werk, zoo Sa?at eene'afkomft zoude kunnen wor- den gemaakt. Zes Steeden zien de Conclufie van het tweede .Lid-aan. Accordeert met voorfz. Refolutie. Wvhebben in ons voorgaande Stukje b T,fen volgg van denRaad van State en de ol eaeur Generaal Du Moulin en den G niraal Maior van Martfeld gefproken E Staten van Holland en Westfriesland hebbe Smtrent den ,8 January laatstleden d befluit genomen. Uv Refumptie gedelibereert ^J^WeS I> fioneel Rapport, den 16 deezer ter verga o «nB San door dè Heeren de Gyzelaar, Vtsfih Z%e Kempenaar, Penfionarisfen en ordinaris G £p?ceeSn der Steden Dordrecht, Amfterdam 'sGra« vknhage. Bed. van Hol' land nopens aanftel ling van Vlagofficieren. » l. q ie n Lt i< e« er ejnk-  cfjO NIEUWE NEDERLANDSGHE 'sGra V£MiACE. Befl, der Stat nopens proteStie yan dei Mr, Dt Moulin, . Alkmaar, met den Raad Penfionaris, als by hun Ed. Groot Mog. Refolutie van den 24 December laatscleeden gecommitteerd tot onderzoek der Actueele gefieldheid van'sLands Frontieren, Magazynen en ArfenaaWi, zo wel als de redenen, die het verval daarin zouden mogen veroorzaakt hebben, mitsgaders van de middelen, die tot herftelen verbetering zoudón kunnen dienen. ■ Is goedgevonden en verdaan, den Generaal Majoor en Directeur Generaal du Moulin en den Generaal Majoor Martfeld, indien aan denzelven gelyke Infinuatie mogt worden gedaan, by deezen te neemen in fpecialè protectie van Hun Edele Groot Mo. gende, en hen tebefchermen tegen alle onaangenaame bejegeningen, die hun ter zaake van de te geevene Ouvertures aan Heeren Gecommitteerden van Hun Ed. Gr. Mog., by het voorfchreeven Rapport vermeld, onverhooptelyk zouden mogen worclen aangedaan. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen hebben voor hun Advys in de Notulen van Hun Ed. Gr. Mog. laaten irffereeren: Dat de Ridderfchap en Edelen als nog genegen zyn, om met de verdere Leden te concurreeren tot een behoorlyk onderzoek aangaande de Gefteldheid der Frontieren van den Staat, cn van hetgeen daartoe betreklyk is; doch dat zy van de verdere Leden dislentierende over de wys, op welke ditonderzoekgeinfiüuecrd en in *t werk gefield béhoorde te worden, in gee« nen deelen kunnen goedkeuren die middelen', welke daartoe met voorbygaan van den Raade van Staaten, door het Canaal van Officieren, in eed en dienst van de Generaliteit (taande 5 reeds geadhibeerd zyn, en op den voet van het voorfchreeven Rapport verder aangewend zouden worden. Dat aan den Raad van Staaten de zorg en het beftier van de Fortificatiën, en de beveiliging van 's Laüds Frontiren gedemandeerd en aanbevolen zynde, dat Collegie dan ook wegenszodaanigverzuim , als desaangaande plaats mogt hebben gehad, aan-  JAARBOEKEN, February, 1784. 291 aatigefprooken moet worden ; twjjl de Heeren vanVRidierfchap zich verzekerd ^'s» < volle gecerufieerd zyn, dat de «..jaa^ u niet zll weigeren de?hefvoHoSeeven rapport en de Conduite van hetzelve contradiceeren. De Raad van State beklaagde zig by Hun. ne Hoog Mosende by eenen briefvan den 16 February in dezer voege: HOOG MOGENDE HEEREN T Twe Hoog Mogende zullen ongetwyfFelt; var U ter zvdf geïnformeert zyn geworden van d vorderingen, ^\t°°CLr^\ al* Moulin , l (kènnisfe hebbende gehad van de gezeg, Krihtaüe en daar uit hebbende gezien de yoo fcSèn bereid^Migheit van den Raad) dut.ni V 4 'sGra. ,'Er\HA- 1 I s e n 11 1- e-' Ie r-  'sGka VENHACE. Klagten van den Raad j van Sta-i te aan H. < H. Mog. < c ti d I h d F d w V e 'VI V v? Vi er R P£ ve te; da tei D M 202 NIEUWE NEDERLANDSCHE noegen zouden hebben genoomen en vervolgens zouden hebben gerenuntieert om met voor. by gaan van den Kaad, zoodanige Openingen af te vorderen van Officieren , geattacheert en gefuK ordineert aan den Raad; doch de Raad is van ter j£!./eiu°rmeer^ geworden , dat de meereme.de Heeren Gecommitterden in derzelver rooriehreve afvorderingen voortgaan. Het is ■ïenvolgens in aanmerking van dien, en teffens m alle verwydermgen en nadeelige gevolgen,die laar uit tot grooten ondienst van het Land zouden unnen onrfiaan, voor te komen, dat de Raad ?„»£ $PT \l00g M°ge»d^ en door Hun -anaal ook de Bondgenooten , wegens de voor:breven zaak en by die gelegenheit ook over het bject van het werk der Frontieren zelve', te moe;n onderhouden. Wat aanbelangt de gezegde zaak, Hoog Mogene Heeren; de Raad kan niet verbergen voor Uwe loog Mogende noch voor de Bondgenooten , dat l HflVE u°uert ispëeweesc van te vernemen, at de gemelde Heeren Staten van Holland en Westriesland piet gehanteerd hebben zich de zaak van \, aelf lmt der Fr?ntieren en'Magazynenop de yze hier bovengemeld aan te nekken, in plaatze m daar over eenige voordragt te doen aan de ergadermg van Lwe Hoog Mogende, ten einde r al zulke openingen aan den Raad wierden geaagt als de meergemeelde Staten van Holland en fest-Friesland oordeelen te moeten begeren : annH„ ^ nZ°r,gIn^ tr Frono"wen en Magtzynen in de Generaliteit het Ampt zynde van den Raad, door de gezamentiyke Bondgenooten aan den iad overgegeven zynde, en een dier Onderwern waar, van de Directie aan denzelven is verble. n, vertrouwd de Raad het zoodanig buiten allen ïenlpraak te zyn, dat dezelve niet kan denken, Uwe Hoog Mogende verwagten.fdat dezelvei dien opzichte in een breeder Detail trede: - Kaad wil hever herroepen aan Uwe Hooz agende en daar door ook aan alle de Bondge-  JAARBOEKEN, February, 1784. 293 nooten, het geene Hy federt eenigen tyd, en nog oinnen korte, ten aanzien van den Staat der Fróntieren en iVlagazynen van Hen Staat aan Uwe Hoog Mogende heeft voorgefteld en gedemonftreerd: De Raad heeft namentlyk met alleen in de Generale Petitiën ter Vergadering van Uwe Hoog Mogende gebragt de noodzakelykheic om de Frontiereh in een behoorlyken itaat van tegenweer te ftellen, en verfcheiden jaren agtervol eende gedemonltreerd , maar aangedrongen in dezen, met al den ernst, welke het gewigt der zaak vereischt door eene byzondere Petitie d^oi den Raad op den 3 July des jaar 1778 uitgebragt, waar aan Hy zich by de tegenwoordige gedraagt als wel verre zynde van voor de Bon 'genooter den ftaat der Fortificatiën , Vestingwerken er Frontieren te willen verbergen , en hebbende daar in een gedetailleerde opening gegeven; zot wel als verfcheiden Plans, welken toe derzelve verbetering en om denzelven in ftaat te nellen zyi voorgedragen geworden, met een yerflag van he geen de Raad verrigt, en in het werk gefteld heef m de Frontierplaatfen, by welke gelegenheitUw Hoog Mogende zetrgen, in Hunne Misfive, ge zonden ter begeleiding van de Petitie aan de Bonc genooten, niet te twyftelen of de Staten der n fpeeïive Provinciën zullen daar uit ontdekken ,dat federt de fluitinge van den Vrede van Aken, c Raad, voor zo veel zulks in deszelfs vermogen gsweest van denzelven heeft afgehangen,zichhee bevlytigd, om alles in het werk te ftellen, het we dienen zouden kunnen ter verbetering der Frontie ptaatfen. De Raad dagt ingevolge van dien bilb te moeten vertrouwen op de verzogte hulpe en b ftand der Bondgenooten, zonder welken de Fro tieren niet in eèn behoorlyken ftaat van tegenwe kunnen gebragt worden, maar offchoon de Ra: door zyn gezegde byzondere Petitie niet meer d twee Millioenen geëischt had, om voor de toel reidfels ten dien einde de Bondgenooten noodzaa V 5 1 'sGuA- VENHAOE« Klagten van den Raad van State aan H. H. Mog. 1 1 I I' 1 t t 2 1 e is Ft k rk Slierid in ekyk  204 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra ven ha ce. Klagten van den Raad van Sta te aan H. H. Mog. lyk te verftrekken ; heeft hy egter tot hier toe het genoegen niet gehad: om de gezegde Petitie tot befluit te zien brengen, en hoe zeer de Raad verders heeft aangedrongen by de meefle deralgemeene Petitiën, die 'er gevolgd zyn op de conclufie, heeft zulks desniettegenftaande nog geene andere gevolgen gehad , dan , dat zelfs de Provincie van Holland daar in niet verder heeft willen confenteren voor de helfte; en voor zyne quote niet meerder heeft gefourneerd dan een ton Gouds, van welke ton Gouds terftond een behoorlyk gebruik is gemaakt, terwyl de overige Provinciën ia de gezegde Petitie of niet geconfenteert hebben, of geene penningen hebben gefourneert. Wat voor 't overige de Werken der Fortificaten betreft, de Raad fchroomt niet om Uwe Hoog Mogende te verzekeren , dat dezelve geduriglyk zyn onderhouden geweest in den ftaat, waar in zy zich bevonden by de fluiting van den Akenfchen Vrede, op len zelfden voet, als naar gewoonten in vorige tyden van Vrede, en dat 'erboven dien, met lang na het fluiten van den gezegden Vrede, fuccesfivelyk groote fommen zyn geëmployeert, niet alleen aan de Forten van M aanrichtten Bergen op den Zoom, maar dat 'er ook in Vlaanderen aan de defecte Werken van de Fortificatiën van Sluis. Hulst, Sas van Gend, het Fort Philip, pine, voor zoo verre het Fonds voorde Amelioratien en Retablisfementen der Fortificatiën heeft kunnen toereiken, verbeteringen gedaan zyn, en 'er nog aanmerkelyke gedaan worden, welke gementionneert zyn in een uitgekozen plan van defenfie , het geen voorhanden en aangehaald is in de voorfchrevene Petitie van den 3 July 1778, welk plan van defenfie, voor zoo verre het zelve tot hier toe door den kundigen Directeur - Generaal du Moulin heeft kunnen opgegeven worden, zeer wel aan den Raad behaagd heeft; maar alzoo de uitvoering van het gezegde Plan zoodanige importante fommen zal vereischen, die naar allen fchyn zeer  JAARBOEKEN, Febiuary, f,784.. *9S zeer verre de verwachting der Bondgenoten te hoven gaan, heeft de Raad niet kunnen proponeren, daf in tyden , wanneer de Republyk was ingewikkeld in eenen kostbare Oorlog , en dat de yver der Bondgenoten onophondelyk moest worden opgewekt met de bezorgdheit der Zeezaken , zy zouden kunnen gepermoveert worden, om behalven dien nog zulke gewigtige fommen te fourneren als 'er vereischt wierden om de Frontieren door noodige Artilleryein ftaat van defenfie te ftellen: 't is deze bekommeringe, die den Raad bewogen heeft om tot hier toe uit te ftellen, om nader aan te dringen op de fournisfemententen der noodige Penningen. Eindelyk wat aanbelangt den ftaat der Magazy. nen van de Generaliteit: de Raad kan uwe Hoog Mogende informeeren, dat Hy heefc gecontinu eert met het aanfehaffen van een confiderabler voorraad van Rrygsbehoeftens, en dat zoo ra hy heeft kunnen contracteren met den grof Ge fchutgieter van Holland, om voor de Generali teit Gefchut te doen gieten, de Raad daar med een begin heeft doen maken en eene aanmerke lyke menigte van Kanonnen heeft doen in gereei heit brengen, hebbende vervolgens ten eind dat werk voort te zetten een Boorhuis doen bou wen, tot al 't welke de Raad ook important fommen heeft gedepenceert , nietregenftaande dat tot op heden de Petitie van i fnyden , immers ten dien effecte, dat het zelve i^et meer als ordinair of als buiten de allerdringende noodzaakelykheïd impetrabe! zynde jy de Ingezetenen zoude kunnen worden befchou wt. Waar pp gedehbereert zynde, is, conform het idvis van de voorfz. Heeren Gecommitteerden, goedgevonden en \ erftaan: Eerftelyk, tot een generaalen regel vast te Hellen, dat voortaan alle verzoeken om furcheance van betaaling, door Ingezeetenen dezer Provincie tan hun Ed Groot Mog. gedaan wordende, direct, sullen worden geweezen van de hand, ten ware in r-olftrekt buitecgewoone , alzoo fummierlyk wel reverifieerde gevallen, om byzondere reedenen loor hun Ed. Groot Mog. billyk en nodig mogt vorden geoordeelt, om over dusdanige verzoeken enige deliberatie te doen plaats hebben. 2c» anderen, re verklaren, dat de Requiranten an furcheance, op wier verzoek tot bier toe niet naai is gedisponeert, gehouden zullen zyn om innen twee maanden na het arrefteeren van deee Refolutie, eene finaale dispofitie op de gemelde unne verzoeken te bewerken, en dat by faute m dien, na het verloop van den gezegden tyd, ï verleende provifioneele furcheances verdaan uien worden daar mede van zelf te cesfeeren en liten effeót gefield te zyn. En laatftelyk, dat Extract deezer Refolutie zal orden gezonden aan Prsfident en Raaden vooriemt, en den zei ven aangefcbreeven , om aan ■ Procureurs by den Hove geadmitteert, als or wier handen de gedaane verzoeken om fureance van betaaling hebben moeten gaan, van t voorfz. gerefolveerde kennis te geeven , ten ide zig daar na te reguleeren, en het zelve in het  JAARBOEKEN, February, 1784. 299 het byzonder ook aan hunne daar by belang hebbende Meesters te communiceeren. Accordeert met de voorfz. Refoiutien. Den 20 February hebben de Sratendeco«finten op den ouden voet toegeftaan: Men fpreekt veel van het zenden van Commisfarisfen naar Brusfel, om de gelchillen in der minne te vereffenen; dog tot nog toe zyn dezelven niet benoemd. Onderwy. heeft de Raad van State beüooten, Artüler} en Oorlogsbehoeften* uits'Lands Magazyner naar Venlo , Grave , Maattncht s Herto genbosch en meer andere grensfteden t, lenden. Ter voorkommge van alle misnoe gen, 't welk in de Oostenrykfche Neder an den zou kunnen opgevat worden, heeft d Prins Erfitadhouder dit bevel uitgevaardigd ryyne Hoogheid last en ordonneert h&**Mj /-je Gouverneurs, Commandeurs of Comma derende Officieren der Steden en, aarzen, m Troupes van den Staat bezet, om de ftriklte: 0 dres aan hunne onderhebbende garme|oenen I geeven, dat geen Onderofficier of gemeene Ru ter Dragonder, Grenadier, Musquetier, A Gerist of° Mineur , op poene v- ten r reufte geftraft te zullen worden, z.g begeeve of over het Territoir van Zyne Keyferlyke t Koninglyke Majefteit, nog Ordonnan«en do Hooestdezelve dienaangaande geëmaneerd, trar SSieere; renoveeren^e Zyne Hoogheid hi S ïf Ordre door Hoogstdezelve den 6 Se tember 1782. ten dien opzigte reeds gegeev aan de refpect-ive Gouverneurs, Commandei « oSoiSffierende Officieren in de Front: 'sGra- venhage. l t e f- 1- P • :n ar s- er P- ;n rs er :e-  'sGaA- vemiage. Verbod van op Ooftcnryksgrondbied te komen. i ( ( £ 1 i 300 NIEÜWE NEDERLANSCHE Steden, en de circulaire Ordre, door Hoogstdezelve aan de gezamentlyke Gouverneurs of ComBiandeerenue .Officieren van de refpedtive Garnizoenen van dezen Staat op den ij November laaistleden gedaan expedieeren. Gegeeven in 'sGravenhage den 20 February 1784, (geteekent) W. Pa. v. ORANGE. Laager ftond, 'L. S.) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. Gecontrafigneert, T J. d e LARREY. Den 2,5 February nam ook de Raad van State nopens den Hogen Krygsraad dit beluit. Woensdag den 25 Febrnary 1784, ""^p het geproponeerde ter Vergadering; Is na ^ deliberatie goedgevonden en verdaan , dat tan oe Gouverneurs, en by hunne abfentie aan [e Commandeurs of Commandeerenden Officieren ran de Steden en Plaatfen, met Troupes van den Itaat bezet, zal worden aangefchreven , dat zy uilen moeten zorge dragen, dat by de Krygsraen vaii hunne refpective Guarnifoenen, vermits iet cesfeeren van < en Hogen Krygsraad, voortaan een Appellen meer aan denzelve werden geadmit- tcert,  JAARBOEKEN, February, 1784- 3Ci «eert, maar dat alle AppeHen, het cas daat toe exteerende , zullen moeten gefchiedeq aan den Raad Van Sraate.alid'eenigen fuperieurenRechter. En zal Fxtradt deezer mede gezonden worden aan den Advocaat Fiscaal van de Generaliteit, mits. gaders aan de refpedtive Auditeurs Militair van de Guarnifoenen, met Troup.es van den Staat bezet, tpc narigting, en om zig daar naar te reguleercn. Accordeert met hef Register. Ook heeft zig de Raad en Leenhove var Braband den 19 February, wegens den Krygs raaden, tot de Algemeene Staten vervoegd ii deze bevvoordinge. HOOG MOGENDE HEEREN / Het kan aan Uwe Hoog Mogende nietonbeken zyn, hoe dikwyls deeze Raade z'ch, al va de eerlle tyden hiarer erectie af, in de noodzaa kelykheid bevonden heeft, om de Ufurpatien e Infrattien van hec Militair gebied op de wetti verkreegen Jurisdictie, zoo van de Magiltraate en Ordimris Rechters in Braband, als op de prx« minentièn van deeze Raade zelve, zomtyds dot middelen van rechtsdwang, dan eens door Souv reine tusfchenkomst van Uw Hoog Mogende, t( gen te gaan; en het zal aan U»ve Hoog Mogei de derhalven niet vrtemt voorkomen, dat wy b tuigen, nimmer dan met een rechtmaatige fme ce hebben kunnen befch.uwen , den voortgang welke des niet tegeaitaarde het Syftcma, van eet onbepaalde Militaire Jurisdictie, zoo als dezeb binnen het Territoir van Braband wederom is g ëxcerceert geworden, gemaakt heeft; wy verbee den ons echter, dat Uw Hoog Mogende te ze overtuigt zyn van de onbeitaanbaarheid van dit S fiema, dan dat wy in een detail van zaaken en g X bei 'sGra« VËM1AGE Ref. van den Raad van State no pens de Krygsi raden. t t i 1 T ■> 1 >r 1- rt 1 ie e 'l- :r l: s- X-  302 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGua beurtenisfen, inde Registers, zoo van Uw Hoog vpnha- Mogen Jen, als van deezen Raade overvloedig te vinden, zouden behoeven te treeden , om Hoogst' ." dezelve te doen gevoelen, hoe zeer de demarche^ Brief van de Militaire Krygsraaden geltrekt hebben,om van de Jurisdictie van deezen Raade en de Plaatzelyke 't Hof Rechters op 't Grondgebied van Braband te krenranBra- ^, het Juftitie weezen in verachting te brengen band eD de belangen der Ingezetenen te benadeelen. wepens Immers Ho°g Mogende Heeren (om 'er dit alXr%Pt- leen van te zeggen) net behoort zoo min in Brataden band» a,s iö eeni§e andere Provincie, in twyffel * getrokkente worden, dat aldaar tot de adminiftratie üerordinaïrejuftitie, lam inCiviiibus, quant in Critninalibus, geen andere Jurisdiéte vain ouds af is toegelaaten, dan die uit den boezem van de Souvereinen op dezen Raade, of op Plaatzelyke Rechters wettig geprofluëert, en by folemneele toezegginge, yder voor zoo veel hem aangaat, privative is afgedaan. Tèrwy'. het eeven min eenige conteflatie kan onderhee'vig zyn, dat de Ingezetenen van Braband met b houd deezer Rechten, welken zy altyd als het plegtankc hunner veiligheid hebben aangemerkt, en welken daar van te'kens door de fuccesfive Henogen op ee folemneelfte wyzebezwooren en bekrachtigt zyn, onder het Oppergebied van Uwe Hooa Mogende zyn gekomen, zo dat zonder de Equiteit van Uwe Hoog Mogenden te kort te doen, met zoude kunnen of mogen fupponeeren, dat het immer de intentie van Uwe Hoog Mogende zoude hebben kunnen zyn, om, in prsïuditie van deee-s alzoo wettig verkreegen voorrechten der Brabandfche In-en Opgezetenen, aan de ordinaire Juftitie te ontbreeken , en van de Militaire Krygsraaden , of aan wie het ook zyn mogt, op te draagen eenig recht van Jurisdictie over Perionen en Zaaken, tot de Ordinaris Juftitie fua Nat ara behoorende. Deeze dan de waare principes zynde, met betrekking  JAARBOEKEN, February, 1784. 303 king tot de exercitie van Jurisdictie, zo hebben wy 'sGr&. gemeenLjindetegenswoordig': omftandighedèovan vknuazaken, terwyl men in de nahy alle byzondere Gewes- GE> ten dezer Republi^ k maatregelen tot üand ziet komen om de Militaire Jurisdictie binnen haare natuurlyke grief Grenzen te rug te brengen, insgelyks te mogen van vertrouwen, dat de gevoelens van biiiykheid, die ^ jj0f Uw Hoog Mogendeover het Maintien van de Rech- vm gr^m ten en Privilegiën van Braband beftendig betoont hebben, zoo vtele waarborgen te zyn,dat de Hou 'enS ge Bondgenooten in dit Point voor de bewaaring gg£Lm en befcherming van de Privilegiën der Sreden en ra£aï Ingezetenen onder de Souvereiniteit van het Gemeene Bondgenootfchap gehoorende, geen minder zorge zullen draagen , dan elk der Refpective Bondgenooten, immers de meefteri derzelve, voor die hunner byzondere Provintie reeds betoont hebben, en fchoon dezelve geen item in Staat hebben^ noch a's Integreerende Leeden indeSouvereiniteic participeeren , daar aan geen minder effect van verouderde kragt, dan aan de Privilegiën der Steeden, ftem in Staat hebbende, zullen blyven toekennen , en mitsdien geene onbepaalde Jurisdictie der Krygsraaden aldaar zullen toelaten of gedoogen. Trouwens,dat wy in dezen van Uw Hoog Mo. gende niet anders verwachten kunnen, daar van meenen wy ons reeds voor af te mod^en verzekeren , daar het bekent is, dat bereids fommige Provintien Uw Hoog Mogende hebben opgewekt, om in de Generaliteits Landen mede alle iogeüoopene misbruiken der Militaire Jurisdictie te bccteren en af te weeren. Weshalven wy dan ook gemèent hebben op' grond van al het geen wv tot hier toe de vryheid genoorften hebben aan Uw Hoog Mogende voor te dragen, Eed en Amptshalveli verpligt te Zyn, in deeze Uw Hoog Mogende te Advifeeren , mee eerbiedig, verzoek, dat Uw Hoog Mogende zooNdanige efficatieufe ordre zullen gelieven te Hellen j X a dat  304 NIEUWE NEDERLANDSCHS 'sGRA-dat door geenen Milita'ren Rechter, of docrr wï.* venhA- zulks zoude meen weezen, op de Territoiriale ce. Jurisdictie in Bratand meer' gcëmpieteerc worde. Terwyl wy al verder de Vryheid neemen, om Brief Uwe Hoog Mogende inftantelyk te verzoekeri, van daar Hohgstdezelve in navolging der Refoiutien 4 *t Hof door alle de Bondgenooten afzonderlyk mét opvanBra-richt tot de Refpective Provintien genoomen , band bereids ook ter algemeene Vergaderinge van hec wegens Bondgerooifchap gerefolveert hebben , om den Ktygs- geweezen Hoogen Krygsraad af te fchaffen, en raden, alzoo Verfcheiden zaakenwaarfcnynlyk zullen zyn onafgedaan gebleven, welke uit het Diitrict van Braband' herkomftig, en Objedten der Ordinaris Juftitie zynde, mitsdien tot de Cognitie van dee» zen Raade of de Ordinaire Rechtbanken behooren, Uwe Hoog Mogende dien aangaande zoodanige gepaste voorzienige geheven te doen , dat alle dezelve, het zy Crimineel of Civil.voor zoo veel niet pure Militair zyn, of tot deezen Raade of tot de Gerechte van Steeden en Plaatfen, alwaar dezelve, volgens de Grondwetten Van Braband hadden behooren bericht te worden , worden overgebragt, en dat misfchten Uwe H. Mog. het daar heen zuilen gelieven te dirjgeeren, dat zulks door den van Raad Staaten , welke, volgens bekoomen informati' n, zich actueel bezig houd met de herflel'ing van den loop dei Juftitie in de zake, welke by voorgemelde'n Hoogen Krygsraad noch onaffedaan waaren' berusten* de, mogen worden geëffecluëert, en daar wy door het gevoel van onzen Eed en Pliat ons tot de reclame van on?e wettige Jurisd étie hebben gedwongen gezien, vertrouwen wy, dat deeze onze pogingen tot majrtien der Hooge Rechten van Braband in 't gemeen en van alle Steden en Flaatfen in 't byzonder , de goedkeu-ing van Uwe Hoog Mogenden zullen weg dragen, en wy de zelve eerlang met eene gewenselp  JAARBOEKEN, February, 1784. 305 te Refolutie zullen achtervolgt zien ; waar *s Gr As mede enz. venhaj 'sHage den 19 February 1784. (ender ftottcl) Uwe Hoog Mogenden Onderdanige Dienaareu. I)e Eerfte Preejideerende en de andere Raaden van den Raade en Leenhove van Braband en de Lande van Overmaaze. ( Geparapheert,) W. van LAAR. Ter Ordonnantie van denzelven. ( Was geteekend ) C. A. MACLAINF, De Stad Schoonhoven hadt in 't afgelopen jaar een voorftel ter vergaderinge der Staten dezer Provincie gedaan, ten einde voortaan tot Krygspo'sten bovenden rang van Sergeant of Wagtmeester,geene anderen dan die inde leven Gewesten, de Generaliteits Landen of de Volkplantingen van den Staat, geboren zyn, zouden bevorderd worden. Hier op het advys van den Kaptein Generaal gevraagd zynde, heeft Hóogstdezelven dit zyn advys den 28 January laatstleden aan de Staten gezonden$ by welke gelegenheid Z. Hoogheid tefi'ens zyne gedagten mededeeld omtrend het voor« Hel van de Stad Dordrecht, rakende het X 3 *er~  30ö NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- verkopen van Compagnien en het verïeenefï venha. van tytels, betuigende, dat het HoogstdenC1« zeiven leed doet, dat zyn advys daaromtrend niet is gevorderd geworden. Zie hier den brief vaneen Prinfe Erfftadhouder.- EDELE GROOT MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN 1 Adv. van Wy hebben op zyn tyd wel ontvangen UweEd. Z.H.no-, Groot Mogende Misfive van den 3 October pens 't laatstl roPe^i de Propofitie door de Heeren GeSchoon deputeerden der Stad Schoonhoven ter Vergadering hoven. van üwe Ëdtlc Groot Mogende gedaan, ten einde voortaan tor alle Militairen Officieren boven den rang van Sergeant of Wagtmeester niet anders te employeeren dan geboren Nationalen in de Phh vinden der Generaliteit, of de Koloniën van den Staat, met dien verftande, dat de Vreemdelingen* die thans in dienst zyn, en hunne Kinderen, zullen worden gehouden voor Nationalen , en, dac deze bepaling zich alleen zal uitftrekken tot Nationale Regimenten. Wy zouden ook niet hebben nagelaten aan deze' Uwe Ed. Groot Mogende requifitie aanflonds te voldoen, en duü te preveniëeren het nadere verzoek, van wegens Uwe Ed. Groot Mogenden* ons dien aangaande gedaan, indien Wy, uit hoofde van her gevvigt der zaaken, welke 'in de voorfchreven Propofitie zyn vervat, ons niet ve'rpjigc hadden gevonden dezelve zaaken in de frri'.ufte overweging te neemen, en naauwkeurig ie r nderzoeken of het mogelyk zoude wezen , den inhoud van het geproponeerde, het welk thans een nbjeft van Uwer Edele Groot Mogende Deliberatien is geworden, over een te brengen met het geene by meest alle Mogendheden plaats heeft, — hier te Lars.  JAARBOEKEN, February, 1784. 36? lande op expres goedvinden van Uwe Ed. Groot 'sGra» Mogende tot hier toe heeft plaats gehad, en met de venhadenkbeelden, welken wy ons van de bellaanbaar oe. heid en goede Conftitutie van de Armée van den Staat, beboen gevormt, volgens de gefteldheid Adv van van de Geünieerde Provinciën, de ondervinding Z.H. notan vroegere tyden , en de Krygskunde , welke/^w '/ tegenwoordig by omtrent alle de Mogendheden is voer/tel geïntroduceert , en, of door de bepaalinge , in van dezelve Propolliie vermeld, eenigzints zoude Schoonivorden geremedieert aab de inconvenienten, hoven. welken zich dadelyk by den eerlten opflag omtrent de voorfchreven Propofitie komen op te doen. Doch moeten wy Uwe Edele Groot Mogende declareeren, by deze overweging geenede minfte reden te hebben gevonden om van de Principes, ten aanzien van het welzyn van den dienst, by ons, onze Voorouderen en Vooriaten geadopteert* en in het oog gehouden , op het allerminst af te gaan; maar hoe zeer ons niets aangenamer zoude wezen, als de Inboorlingen de/er Landen, in allen opzigte, te zien bevordert, ons in tegendeel verpligt te vinden, ten aanzien van het voorfchreven geproponeerde, als nog aan Uwe Edele Groot Mogenden te moeten voordragen : Dat het admitteeren van alle Natiën in den Militairen Dienst van zeer oude tyden by genoegzaanl alle de Mogendheden is gepermitteerc geweest, enfpeciaal binnen deze Provincie niet alteen tot bier toe heeft plaars gevonden ; maar oat deze Provincie , en de gamfche Staat, meer dan eens in vroeg're tyden, uit zodanige admisfien zeer veel nut heeft getrokken, en dat de Staat genoegzaam in geene Oorlogen is gemclleert geweekt, of Uwe Edele Groot Mogende hebben in het byzmdrr ge-* toont, Van de hoodzaaklvkheid van zodanige Admisfien volkomen overtuigt te zyn, eelyk dit een en ander uit veele Refoluth-n, door Uwe Edele Groot Mog. genomen, zo ten tyde, dat d<-ze Provinciën een Stadhouder en Kaptein-Generaal hadX 4 «en,  5?3 NIEUWE NEDERLANDSCHK *sGRAdeh, als in Stadhouderlooze tyden, ten allerklaar^ venha- de komt re blyken ; terwyl de geDeigtheid vari se. Uwe Ed. Groot Mog. tot zodanige Admisfien on~ der anderen op het evidemfte confteert uit het Adv. van geene door deze Provincie inden jare 1742 is gcedZ.H. na- gevonden, wanneer tot eene Promotie var, Gerepens 't raals, op propofitie van Uwe Ed, Groot Mogende voorflel Heeren Gedeputeerden ter Generaliteit, door Hun van Hocg Mog. r'en 9 September is gerefobeert, en Schoon- om by die gelegenheid uit vreemde dienden twee hoven. Generaals van de Kavallery, en vier van de Infantery in dienst van deze Landen te neemen, en waar van eenige met Regimenten, op repartitie van Uwe Edele Groot Mog. , zyn begunstigd, Dan, daar latende alle andere Landen , en by» zondere omftacdigheden van tyden, als mede de inzigtenj welken in dezelve hebben kunnen plaatfe vinden; oordeelden Wy» dat het employeeren van vreemde Officieren allernoodzaaklykst is voor de recruteering der Armée van den Staat, dewyl het over bekend is, dat er geene mogelykheid geVonden word , om dezelve Arrrée alleen met Nationale reeruten, voor dén dienst bekwaam en gefchikt, zonder employ van vreemde Manfchappen te kunnen voorzien , en dat deze, Manfchappen voornamemlyk in het Duitlche Ryk moeten worden gezogt i men altoos als een groot voordeel voor 'sLards dienst hëeft aangemerkt, in denzelven dienst, door middel van Militaire Charges te engageeren,- Duitfche of andere vreemde Prinfen Graven en Perfonen van minderen rang, door' welke men verzekert was, of hoopte een bekwamen voet van Recruteering in Duitschland of elders te zullen konnen verkrygen, waar van menigvuldige exempels , in de Reg'stcrs van Uivé Edele Groot Mog. Refoiutien voorkomen, en ook" met zeer goede gevolgen nog heden worden ondervonden, zoo als het ook by Uwe Ed. Groot JvTpg. in meer dar eene gelegenheid ruttig voof 'sLands dienst is gerekend, om Officieren,die on-  JAARBOEKEN, Fehtvary, 1784. dervinding hadden, in'sLands dienst uit vreemde >tG**i '"wy^veV™6" dat door deze Confideratien ou> jrenoeezaam z\n betooed de fchadelyke gevolgen, SS ui? net geheel nier. employeeren van Adv van teemde Officieren op de repartitie van de Pro. Z H.f. v E van Sand voor de Armée van den Staats V zoude rcfulteeren, en moe-en hier nog by voegen, voorflel Z de twee bepalingen, by de meergemelde Pr* «» politie voorgelteld , na onze gedagten geenfints SchoonKe kunnen dienen, om de voorfz. zwanghe-A«w. den weg te neemen , naar dien de executie van de eerlte dierzelve bepalingen ons onmooglyk is voorgekomen te zyn; en dat de tweede tor een allergrootst nadeel voor den Dienst zoude itreK- ktMet opzigt tot het eerfte , zal men aanftonds overtuigd wezen ,- dat het niet employeeren v*d vreemde Officieren alleen u.t te (trekken tot de INationaale Regimenten , in de executie een bykans enmooglyke zaak zy, Wanneer men confidereerd, dat door de differente incorporaties, en onderltekingen van Compagnien, zodanige verandering en vermenging in de Troepen van den Staat zyn voorgevallen , en dat het zeer moeilyk en bynj. onniooglyk is geworden ie bepaalen , welke Regimenten eigehtlyk als Nationaalen moeten worden eeconiidereerr ,■ nadien veele vreemde lro' Pe» mer Nationaalen zodanig zyn vereemgd, dat zien in één en het zelve Regiment , ja zelfs in één en het zelve Battaillon , bevinden Nationaale Compagnien ert anderen , welken by vreemde Naden voorheee zyn opgerecht en aangeworven. En wat de tweede der gemelde bepalingen aangaat , om namentlyk : de gemeene vreemde Soldaten «Heen in den Rang van Sergeant en Wachtmeester , maar in geenen hogeren Rang te employeeren. moeten wy verklaren , dat zodanige bepaling naa. enze gedachten, alle Ambitie in dat gedeelte van de Armée uitdooven, en tot een allergrootst na-  3;d . NIEUWE NEDERLANDSCHE [ 'sGra- deel van den dienst zoude (trekken , dewyl ds venha- hoop on tot een hoogcren rang te geraken, by GE. rechtg aarte Krygslieden , de begeerte van allé andere belooning te boven gaat, en veele braave Adv. van gemeene Manfchappen in vroegere tyden alleen Z.H.no- heeft kunnen aanzetten , bm hun leven op de pens 't edelmoedigde wyze in 's Lands Dienst te wagen; ■voorflel gelyk dezelve dan ook veeltyds in die gelegenheid den voor derzelver betoonde bravoure met deri Schoon- Rarg van Officieren zyn vereerd geworden, om hoven, dat het meer a's waarfchynlyk is, dat die verhevenheid van gedachten, welke tot het voortbrengen van alle aclens van bravcure volftrekt nodig is, niet zal worden gevonden of blyven refideeren in Lieden, welken veronderfteld worden Vreemdelingen te zyn, nimmer gezegd kunnen worden voor het behoud van Altaren en Haardfteden te vegtcn , en die by het nemen van Dienst met zekerheid weeten , dat zy voor het wagen van hun leven en het pleegen vau de loffelykedaaden j piet anders, als de belooning van eenige duivers 'j weeks, en ten hoogden den rang Van Sergeant óf Wagtmeester te wagren hebben. . Wy vertrouwen, Ed.Groot Mog. Heeren, dat door alle de voorfchreve Confideratien genoegzaam is bewezen het onherftelbaar nadeel, dat door het amplefreeren van de Propofitie der Heeren Gedeputeerden van Schoonhoven, aan de Ari mee en den Dienst van den Staat zoude worden toegebragt, zonder dat het noodig zy hier nog by te vo gen alle dc inconvenienten , weike uit de voör!chr.;ve fchihkin;. en, n n aanzien van het. huishoudt lyke van den diepst zouden geboren worden\ en zoud-.hi om allo de hier voren gedetailleerde redenen van gedagten wezen , dat Uwe Edele Groot Mog. de zaken, in dezelve Propofitie vervat, geheel en al vouden behoret te laten op den ouden voet, zonder daar omtrent de minde verandering te maaken, en kunnen wyders niet afzyrt Uwe Ed. Groot Mog. onze gevoeligheid te betui-  JAARBOEKEN, February» 1784. $ii M over Hoogstderzelver attentie, om onzeCon- 'sGrafideratien en advis omtrent deze materie te vragen, venhaGaarne zouden'Wy ook gezien hebben, dat Uwe ge. Ed. Groot Mog. het zelve hadden geheve te doen , ten aanzien van de Propofniejan de Heeren Gede- M^an Duteerden der Stad Dordrecht, nopens het trans-ZM.noEoneeren van Compagnien, of andere M^epemt Charees en het verleenen van titulaire Quahtei- voorflel ten en Aflens by de Armée, wanneer wy orsw« vleien dat wy ons in ftaat zouden hebben gevon Schoon. den óm aan U Ed. Groot Mogende voortogen te hoven. doen, waardoor 'sLands dienst zoude zyn bevorderd geworden, daar het ons voorkomt, dat uit de Refoiutien,op dit fubjeótie door Uwe Ed.Groot M02. genomen, zeer veele ino nvementen zullen voorspruiten , en het doet on< leed hier by te moeten voegen, dat het ons onbekend is, dat diergtlyke Refoiutien, zo eene naauwe relatie tot het Militaire wezen hebbende, door Uwe Ed. Groot Mog. anders, als na ingeuóm n c .nfideratien en advis van den Kaptero-Generaal in der tyd, zyn oeatrefteert geworden, w.tke r quifitie Wy des te meer omtrend Uwe Ed. Gro't Mog. evengemelde gerefolver rde hadden kunnen .verwagten, terwvldoor deze Propofitie ictt naaaw is bepaald L_ ' ab hPfffwinor van alle Militaire Charges, welke dis;oütie üwe 11-a. uiuui "«» Ons op denzelfden voet, als die aan Onzen Heer Vader in den Jare 1717 is gedefereert geweest, hebben gelieven te confereeren by Refolutie van den 8 Maart 1766 , terwyl Uwe Edele Groot Mogende thans de obfervantie _ van deze bepalingen aan de Heeren Gecommitteerde Raaden hebben gelieven te demandeeren , zonder Ons immer van dit gerefolveerde eenige de minfte legale kennisfe te laaten toekomen, veel mm Uns belang hier omtrent te hebben gehoord. Waar mede Edele Groot Mogende Heeren , byzondere Goede Vrienden, Wy Uwe Edele  3li NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGifA-Gro-t Mogende beveelen in Gods Heilige proivèisha- teéli-* ■ pjE» ( onder ftond ) Uwe Ed. Gr. Mog. Dienstwillige Dienaar, ( Was getekend) W. PR. van ORANGE. (Lager ftond) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid In 'sGravenhage Gecontrafigneert den 2< January i?8^ T. J. de LARRE Dit advys van Z. Doorl. Hoogheid is com> misforiaal gemaakt aan de Heeren van de Ridderfchap en verdere Gecommitteerden tot de militaire zaken, met de Heeren Gecommitteerde Raden in 'sHage en te Hoorn jrefideerende enz. Omtrent den Vaandrig de Witte, is den 15 February 1784 dit raport uitgebragt: Extratt uit de Refoiutien van de Hee? ' ren Stoten van Holland en Westfriestand, in Hun Ed. Groot Mog. Vergader inge genomen op Donderdag den 19 February 1784. TV Heer Penfionaris van Zeebergh heeft ter Vergadering gerapporteert, dat de Heeren Gedeputeerden der Stad Haarlem en verdere H. Ed. Gr. Mog.Gecommitteerdentot de zaken van Juftitie mee Cora*  JAARBOEKEN, February, 1784,' 313 Commisfarisfen uit den Hove , ingevolge en ter 'sGra-svoldoening van Hun Ed. Gr. Mog. Refolutie com- venharnisforiaal van den io October 17S3, hadden ge-ge. jkamineerd een Request, door Jacob Eduard de Witte* Vaandrig Supernumerair in het Regiment Rap. in van den Lt. Generaal van Tfembmg, in dienst van de zaak den Staat der vereemgde Nederlanden, aan Hun van den Ed. Gr. Mog. geprefenteerJ , ten einde het aan VaanHoógst Dezelven behagen mogte,al het geen door dng de den Suppliant, inde zaak daarby gemeld, gedelin- Wittüs queerd of verbeurd zoude mogen zyn, te aboieereti en te niet te doen, en daarvan aan-den Suppliant te verleenen Brieven van abolitie in optima forma": als mede eene Misfive van Prasfident en Raden van den Hove, gefchreven den 8 October 178}, houdende, ter voldoldoenwng aan HunEd, Groot Mog. Refolutie van den 4 September bevorens, derzelver confideratien en advis op hee vooriz. Request; en eindelyk ook de confideratien en het advis door den Procureur Generaal in deeze Zaak aau het Hof op de gewone rtquifitie gefuppeditcerd, en door den Hove by de bovengemelde Misfive, als eene Bylaag, gevoegl. — En dat zy Heeren Gecommitteerden, ingevolge het verlangen van de Heeren Staten van Zeeland , in Hun Ed. Mog. Misfive van den 10 November i'7«3», den 18 daaraaa volgende ter Vergadering alhier ingekomen, vervat, over deeze zaak in eer ne fchriftelyke conferentie getreden zynde met deHeeren Commisfarisfen vsn welgemelde Heeren Staten van Zeeland, tot de ordinaire Befoignes, na het'wisfelen van eenige confideratien met dezelven waren overeengekomen ten aanzien van het advis, dat in deeze zaak zoude behoren te worden uitgebragt, zoo wel als van de generale gronden, die daartoe konden dienen. - Dat zv Heeren Gecommitteerden ingevolge hiervan dan ook de eer konden hebben , aan Hun Ed. Gr. Mog, te rapporteeren, dat zy, naauwkeurig overwogen heb- ; bende, de redenen en gronden, waarom door Pr»-» ■ üdent  Si4 NIEUWE NEDERLANDSCHE s8GrA- fident en Raden van den Hoveop des Gevangens R«> vemhA" °iucst tot abolitie een declinatoir Advis wus uirgcge. brdgtiniet hadden kunnen disconveniëren,eensdeels, dat de misdaad van Landverraad, waarin hier gever? _ . feerd wierd, als een Crimen atrocisfiiuum , waar Kap inorrurent veele byzonderheden famen liepen, die fle zaan a[;en fen ernst van feQ Wetgever om daartegen te vannen voorzien, bilïyken, uit haar aart en op zig zelve d w ■ Defchouwd, niet zeer fusceptibel was voor eene de Wit-abf0]ute gratje j en anderdeels, dat de redenen, T' door den Gevangenen tot excufatie, ware het ma? S gelyk, van zyn delict geallegeerd,zopdanig waren, \ dat dezelven, als alleen tendeereride om de graad van misdaat te verminderen , op het gunftigfle befchouwd, maar zouden kunnen dienen tot eene mitigatie van de ftraf, en dus eigentlyk niet in een ^verzoek van gratie, aan den Souverain geaddresfeerd, maar by den Regter in judkanda, te pas gebragt konde worden. Dat zy egter daarentegen hadden in aanmerking genomen, d-' bedenking door Pra?fident en Raden van den Ho. ve, by hun Advis aan Hun Ed. Gr. Mog. voorgeftetd, ofniet, dewyl des i>upplian\s langdurige gevangenis nog aan den Suppliant, nog aan den gewonen loop der Regtspleeging was toetefchryven, neen yiaar door een zamenloop van extraordinaire omftand'tgheeden, door de deliberatien van Hun Ed. Gr. Mog, was toegekomen , deeze confideratie van dien (tart zoude zyn, dat op dezelve meer by den Souverein %slf, dan by den Regter reguard zoude behooren ge. nomen te worden; welke bedenking hun was voorgekomen van zeer veel aanbelang ten dezen te zyn, naa dien het bekend was, tot welke deliberatien, inzonderneid by de Heeren Staten van twee Provinciën, het geval van den Suppliant aanleiding had gegeven; welke gewi »tige gevolgen daaruit waren geprofLëerd ; hoe even die zelfde deliberatien eene afwisfcling van Regts onderzoek omtrent den Suppliant hadden geëffectueerd en eindelyk hoe hierdoor de gevangenis vaq den Suppliant was ver-  } AARBOEKEN,iWrwry» i-?8** 3*5 verlengd, en deszelfs angften door een gedurige 'sGaAfiingermg, eD de beklemmendde onz-kerheid we- vrnha»ens zyn aannaderend lot waren verdubbeld. — ge. Dat zy Heeren Gecommitteerden begrypende, dat alle de omdandigheden alleen by den Souverein Rap. naar behoren konden worden geapprecieerd, der- jn de halven gemeend haddeB, dat, voor zooverre uftzaakvW dezelve een grond tot eenige mitigatie van draf ^e„ konde worden afgeleid , de bepaling daarvan niet yaa„. onvoegzaam d :or den Souverein zelts zoude ge-^ de fchieden, terwyl zy met applicatie van de voorlz. witte» pmftandigheden op het voor handen zynde geval, en by eene fcrupuleufe overweging derzelven , zoo in het afgetrokkene, als met betrekking tot verfcheide zaken , die hun by de anteriéure examiratie der Proces Stukken van dezen Gevangen,en ook van P. van Brakel, waren voorgekomen, geoordeeld hadden, dat de finguliere gebeurtenis , ten dezen occurreereDde, welke ten aanzien van haar beloop, en vooral van hare merkwaardige gevolgen in de Jaarboeken van Nederland altoos eene zeer notabele plaats beflaan zoude, met onvoegzaam kon , en zonder de minde vrees voor gevolgen mogt fusceptibel gemaakt worden , voor eenige uit hoofde der circumftantien geenzins willekeurig te noemen gunde van den Souverein, door dewelke, zonder eene totale uitwisfching denxteertmde fc'nüld plaats te geven, egter m d." ma;evan de' té infligeeren draf eene aanmerk lyke ve«)gting zoude worden daargedeld. —■ En dat mitsdien zy Heeren Gecommitteerden eer pang van gedagten zouden zyn, dat het verzoek om abolitie, door den Gevangen aan Hun Ed. Gr. Mog. gedaan, zoude behoren te worden geweezen vin de band; dog dat egter uit aanmeiking vau de redenen en gronden, bv dit Rapport gedetailleerd , aan den Suppliant gundig zouden kunnen en behoren te worden geremitteerd de Doodstraf, mitsgaders alle andere ttraffe op een Schavot, welke het Hof ahderzints ter Zake van de voorfz. misdaat aan den V  Siö NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- Procureur Generaal tegen den Suppliant by SenvfnHA- tentie zouden komen toetewyzen; en dat dan wyCE> defs aan Prasfident en Raden van den Hove, met toezending eener Gopie van de in dezen te neemen Rap. Refolutie, en van de redenen en motiven, daartoe in de by dit Rapport geallegeert , zoude behoren te zaak van worden aangefchreven , en aan dezelve als Regden ters overgelaten, om (reguard neemende op de y~aan. alz0 verleende gunftige remisfie) verder ter vol* drig de doening aan de eisfchen van het regt, zoodanig Witte, tegen den Suppliant rer zake voornoemt te feutentieeren, als het Hof in goede Justitie zouden oordeelen te behoren.- Datondertusfchen H.Ed. Gr.Mog. wanneer zy dit geadvifeerde mogten billyken, en genegen wezen, om zig daarmeede te conformeren , in dat geval, alvorens hetzelve in eene finale Refolutie te veranderen, daar van zouden behoren kennis te geven aan de Heeren Staten van Zeeland , ten einde alzoo met betrekking tot de finale afdoening der zaak die zelfde communicative behandeling tusfchen de Heeren Staten van de resfpeftive twee Provintien te obferveeren * welke ten aanzien van het uitbrengen van een Rapport tusfchen de wederzydfche Heeren Gecommitteerden had plaats gehad, en dat hfertoe aan welgemelde Heeren Staten, met toezending eener Copie van het vorenftaande Rapport zoude behoren te worden geaddresfeert de navolgende Misfive. EDELE MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN, NAGEBUUREN EN BONDGENOOTEN! Door de HeerenOnze Gecommitteerden tot de zaa ■ ken van de Juftitie in Onze Vergadering een Rapport zynde nitgebragt, behelzende de confideratien tusfchen hun en de Heeren U rid Mog. Commisfarisfen tot de ordinaire befognes. nopens het verzoek van gratie van den gevangen Vaandrig de Witte; geconcerteerd; zoo hebben Wy, ter bevorderinge van  JAARBOEKEN, Februaryt 1784. 317 van de verdere gemeenfchappelyke afdoening de« 'sGrazer zaak, nier ondienfiig geoordeeld,een Aftchrift venhavan hetzelve Rapport aan üw Ed. Mog. hieme- ge. vens te laten toekomen: terwyl wy, fchoon Ons geene redenen voorkwamen, waarom wy zouden Rap. moeten hsefiteeren, om het daarby geadvifeerde in de in eene Relblutie te veranderen, egter hier meede zaakvan hebben gefuperfedeerd, tot dat Wy ook van üw den Ed. Mog. gedagten dien aangaande geinformeert Faanzouden zyn. Wy verzoeken derhalven hier meede drigde te worden vereert, en geven teffens aan Uw Ed. Witte. Mog. in bedenking, of niet, in geval 'er geene byzbnderen confideratien tegen het Rapport by Uw Ed. Mog. vallen, dan dadelyk de correspondentie omtrent deze zaak zouden kunnen worden gehouden voor afgelopen, en de za3k zelve op den voorgeflagen voet ten fpoedigften , zoo by Uw Ed. Mog., alsby Onsjgetermineerd. Hier meede,enz. Dat zy Heeren Gecommitteerden wel zouden kunnen fustineeren, hiermeede in deze te hebben gedefungeerd, dog dat hun in de gehouden correspondentie met Heeren Commisfarsfen tot de ordinaire bofognes van wegens de Heeren Staten van Zeeland, met relatie tot de generale materie van gratie te verleenen , eene bedenkelykheid was voorgekomen , welke zy begreepen hadden niet ftiizwygend te kunnen voorbygaan, als een zaak betreffende, die, uit hoofde van haar gewigt, alle opmerkzaamheid verdient. Dat, namentlyk welgemelde Heeren Commisfarisfen van Zeeland hun hebbende voorgehouden , of het niet beter zoude zvn, dat het Hof in de zaak van den gevangen de Witte eene Sententie tegen cenzelven arresteerde, alvorens by de Heeren .Staten der twee Provintien eenige dispofitie Dp des SuppÜants verzoek van Gratie verleend wierd; hierover wel eenige confideratien waren gewafeld , dog waar van de uitilag geweest was, dat hetzelve voorflel weder met gemeen goedvinden was ter zyde gefield, uit aanmerking in het byzonder, dat het Y 2 ver-  318 NÏEUWE NEDERLANDSCHE '»Gra» verleenen eener eigemlyke gezegde volflrekte grati*,vrmia- en dus zonder interinemenc, na dac met de geheo GE, ]e zaak ook de redenen van excufatie der misdaad, en fpiciaal die zelfde motiven, die voor het verRap. zoek vaD gratie in aanmerking gebragt worden, by in de den Competenten Regter, met een regterlyk oog xaakvdnbefchouwd waren, en geëxamineerd, mitsgaders jen vervolgers by een Vonnis afgedaan, altoos, ten' Vaan- minlten in de uiterlyke apparentie , een zeeker drie de foort van willekeurigheid in zig bevatte, waarvan Witte. fle Souverain zelf, zoo veel doenlyk, zig moest wagten eenig voorbeeld te geven, offchoon ook aan den zeiven het vermogen toekwam om infpeciale gevallen, die hetzelve zouden mogen veresfchen, zyne, het zy voor of na de decifie eener zaak, verleende gratie van een interioement, het welk anders ten aanzien van gratiën, remisfien, pardon en abolitien, altoos plaats moest hebbenj te eximeeren. — Dat zy Heeren Gecommitteerden ondertusfehen geïnformeerd zynde, dat deze gewigtige materie niet naar een vasten regel binnen deze Provintie wierd behandeld,gemeend hadden, zig niet te kunnen dispenfeeren, om de attentie van H. Ed. Gr. Mog. daar by fpeciaal te bepalen, en teffens in beder king te geven, of Hoogst Dezelvö niet zouden kunnen goedvinden, om van Prelidenc en Raden van den Hove te te requireeren eene op. gave van de gebruikelyke form van behandeling in het verleenen van gratiën, byzonder ten aanzien van het tydftip, wanneer, de nvsdaden, waarin, en de wyze, op welke, die tbmds gewoonlyk geaccordeert worden , alsmeede derzelver confideratien omtrent de cnmine le gevallen, waartoe Hun Ed. Gr Mog. v< or zig zeiven, ter vermyding van allen fchyn van willekeurigheid, gevoeglykst het verleenen van gratie zonder inrermement zouden behoren te bepalen: alles ten einde dan verder by Hun Ed. Gr. Mog. zoodanige vor rfiening op die ftuk zoude kurnen worden gemaakt, als zy naar hunne hooge wysheid zouden bevinden te behoren. Waar-  JAARBOEKEN» February, 1734» 3^9 Waroo-cec'elibereerrl en Conie van het voorfz. ge- 'sGra- Ridderfchap en Edelen, om h treinde Ordre bB. „ader te examioeeren,en door deHeerenGde nuteerden der Steden Dordrecht, Delft, Le>den, C£rdaV Gouda, Rotterdam Gorindtam, c^;aHam ^rhoonhoven, brielle en rioorn, om ól^ooZ^^Tdc 'ntêntie van de Heeren hunne Prindpaïlen , ï dev finale Refolutie uitgefteld tot nadere deliberatie. Dit raport wierdt door de afgezondene der Steden overgenomen. Nog denzelfden 39 February wierdt ook nog een raport insrebragt omtrend het fmeekfchnft van Janligfe \an Tol, moeder van den gevangenen Pieter van Brakel, waar by ook brieven van abolitie verzogt wierden. Dit raport ftiekte ten einde die verzogte abohut te wyzen van de hand; welke afwyzing ook terftond zonder eenige overneeminge befloten is, en het Hof van Juftitie gelast, om met de uitvoering van het vonnis voort te gaan. D e y b e n. De ftrengheid van deze winter den armen en behoeftigen zeer drukkende, ismen bedagt geweeft op middelen, om de noodlySe te gemoet te komen door eene buitengewoone inzameling of collecle, welke aldus bepaald wierdt: Die van den Gerechte der Stad Leyden met de uiterfte aandoening van medelyden vernomen hebbende de zo hooakbmmende nood der Ar-  350 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- men binnen deze Stad, veroorzaakt door de flrcnpEN. 8e koude, met weifee het God Almachtig behaagd heefc ons te bezoeken, en door welker voortduuPubli' ringde Ambacbts- en Werkluiden, byzonder die catie we- in de Fabrieken dezer Stad hun kostwinning zoegens eene ken moeten, reeds lange zyn verfteken geweest PolJeStie.vsa de mogelykheid omme voor hun en hun huisgezin de nodige kost te gewinnen; en ook die geene , welke te vooren nimmer onderftand uit de publike Armekasfen trokken, daardoor, als mede door gevolgen der langduurige Vorst, te weeten fchaarsheid en duurte der nodige levensmiddelen, zich genoodzaakt vinden hun toevlugt tot dezelve re neemen. Dac de Armekasfen door in dit zo knellend ge> brek eenigzints te voorzien, en ten minften te zor gen, dat niemand der ongelukkige en verarmde Ingezetenen van honger en kommer vergaa, zodanig zyu uitgeput, dat dezelve eindelyk zouden buiten Staat raaken, om zelfs aan den rioodlyden- uen in u vei vuig nee anernooazaKeiyKlte toe te reiken. * Dat, daar dezelve nood zo algemeen is, en alle Gezindheden even fterk treft, Hun Ed. Gr. Achtb. gemeend hebben te moeten uitzien naar middelen, omme in deze dringende nood, niet alleen te voorzien met betrekking tot de Huisgenooten des Geloofs, maar ook deze hunne zorge uitteftrekken tot de Leeden van de andere Gezindheden, welke als Medeburgers en Inwooners van dezelfde Stad en Maatfchappy, als Medemenfchen, en Medechristenen , in dezelfde medelydenswaardige omflandigheden verferende , gelyke compasfie van hunne meervermogende Stadgenoten waardig zyn. Dat Hun Ed. Gr. Achtb. geene andere efficacieufe middelen om den prefenten nood te gemoed te komen, hebbende kunnen uitdenken, dan eene extraordinaire Collecte ten nutten van alle de Christen Gezindheden binnen deze Stad , zich genoodzaakt gevonden hebben, hoewel mee fchroom ,  JAARBOEKEN, February, 1784. 3" fchroom tot dat middel toevlugt te neemen, en, Ley, al weederom, de zo beproefde mildadigheid van den. de meestgegoede Burgeren en Ingezetenen dezer Stad iuieroepen; in dat vertrouwen, dat ook hier PuMthet Christelyk medelyden van denzelven met hun cattewenebyna tot het uiterfte gebrachte verarmde Mete. gem eene mentchen zo krachtig in hun zal werken, dat de Codeclie. refpective Armbezorgers eenigzmts worden onderfteund, en in ftaat gefteld om in dezen hoogen nood te kunnen voorzien; en dat te meer, daar zv zich kunnen verzeekerd houden , dat van hunne zo extraordinair te doene giften , terftond, op eene extraordinaire wyze ? gebruik gemaakt, en daar van prompte uitdeehnge zal woiden gedaan. W.shalve Hun Ed. Gr. Achtb. zodanige Extraordinaire Collecte hebben vastgefteld, en daar toe bepaald den dag van Maandag den 23 dezer lopende maand February, des morgens de klokke negen uuren; en werden mitsdien de goede Burgers en Ingezetenen dezer Stad vermaand hen tegens dien tvd bv huis te willen laaten vinden, omme waar te neemen de komfte der geenen die tot de voorfz. Collecte zullen worden gebruikt, te weeten Die . ( van den Gerechte, Vroedfchappen , Veertigen, Kerkdienaaren, Ouderlingen en Diaconen, mitsgaders de permanente Regenten van t Huiszittenhuis binmm deze Stad. De Colle&e, volgens deze Publicatie den 22 gefchied zynde, heeft de aanmerkelyke fom van ƒ 7795" opgebragt niet te¬ genftaande in November laatstleden de lomme van 9000 guldens ten behoeve van het Ouden Mannen en Vrouwen-Huis, en by de gewoone Winter collecte in de voorgaande maand, ƒ 4782 was ingezameld. Onder bovengem. fomme van ƒ 77°"5 ^yn begrepen beflotene briefjes, die voor de behoeltigen onder de Joden waren gegeven.  NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stel? dam. AMSTELDAt(> De ftaat van onze Zeemagt, kan zeker worden opgemaakt uit het navolgend Ref en Ts ter Verpaderinge gelezen eene Memorie van de ftaat van *■ alhier aanweezende. Gecommitteerden uit de re's Lands (bedilve Collegien ter Admnaliteit dezer Landen, Zee houdende derzelver confideiatien over den aanVlagt, bouw van 12 Fregatten van 36 en 24 Hukken, vermeld in Haar Hoog Mogende Refolutie van den 23 Dicember laatstleden, volgendede voorfchreye Memorie hier na geinfereert. HOOG MOGENDE HEEREN! Ter voldoenirg van U Hoog Mog. zeer gerefpcct.ee! de requ.fi ie van den 23 December laatstleden , opz'gtclvk de geprofileerde aanbouw van 12 Fregatten van 36 en 24 ftukken , hebben de ondergeteekende G; committeerden uit de refpeftive Collegien ter Admiraliteit de eer , U Hoog Mog. eerbieoig in confidentie te geven , dat de voorfz. Aanbouw allezints behoord te gefchieden conform de repalingon> dienaangaande by UHoog Mogende Refolutie van den 30 September 1782 gemaakt; en op de gewoonè wyze in diervoegen gerepartitieert, dat daar van worden aangebouwt By het Colhgie ter Admiraliteit op de Maaze. 1 fregat van 36 en 1 dito van 24 ftukken. ExtraEt uit het Register der Refoiutien van de Hoog Mog. Heeren Staten Generaal der Féreenige de Nederlanden. Veneris den 9 January 1784. By  JAARBOEKEN, February, 1784. 323 By het Collegie ter Admiraliteit te Amfterdam. Am- 2 Fregatten van 36 en 2 dito van 24 Rukken. STEL_ 0 T dam. By het Collegie ter Admiraliteit in Zeeland? _ 1 Fregat van 36 en 1 ditp van 24 ftukken. ftaat van By het Collegie ter Admiraliteit in Westfriesland en Ze^e?" het Noor der • Qu ar tier. man 1 Fregat van 30 en 1 dito vao 24 ftukken. En by het Collegie ter Admiraliteit in Friesland. 1 Fregac van 36 en 1 dito van 24 ftukken. En dat de kosten dezer Aanbouw dienen te worden bereekent op den voet van de fuppietoire Petitie van den 3 October i/8i , namelyk tegens ƒ 216925—0-0 voor ieder fregat van 36 ftukken, en van / 162720--0 —O voor ieder Fregat van «4 Hukken, makende over 6 Fregatten vau 36 ftuk ken, en 6 dito van 24 ftukken , een fomme van f 2277870 — 0-0, van welke fomme de Raad van Staate dienvolgende dan ook zoude moeten worden verzogt, hoe eer zoo beter, een behoorlyke Petitie te formeeren, en aan U Hoog Mog. te doen toekomen. Gedaan in den Hage, en ter Vergaderinge yan de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , overgegeven den 9 January i784« (was getekend) A. v. d. Goes, D. R. Wyckerhekl Bisdom, J. Huy' ghens, P. Cliford, C. Hacker Cz , W. Thibaut D' Aagtekerke , D. Mol, Hendrik van Stralen J. z,, J. j. de Schepper , E. W. van Wydenbrugk. X 5 De  3H NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- De Brief van de Zeeraden, in bovengestel- melde Befluit genoemd, luidde aldus: bam. ° , HOOG MOGENDE HEEREN! Pèr/Iag VWanneer de Ondergetekende Gecommitteerden van de der refpeftive Collegien ter Admiraliteit de- Zeeradenz& Landen, uit U Hoog Mog. gevenereerde Rempens 'j folutie van den 23 December 1783 hebben gezien, Lands dat hoogstdezelve geliefden gedient te zyn van Zee- eene prtecife Memorie der nodige Equipagie-Kosmagt. ten, geduurende de laatlte agt maanden van dit jaar, hebben zy te gelyk ook geremarqueert, dac het Uw Hoog Mogende meening was , datbet Esquader van den Vice-Admiraal Reynst niet voor het tinde van de maand July aanftaande uit de Middelandfcbe Zee zoude zyn geretourneert; en dac. behalven het Esquader in de Oostïndiën en de Fregatten tot dekking der Commercie in den Archipel of voor de Colonien van de West-Ind. • Conip. bereids geordonneerc, nog zouden kunnen werden geformeert twee convenable Esquaders, ieder onder de ordres van een Vlagofficier , een voor de West - Indien, en een daar deszelfs dienst het meesc nodig zal worden geöordeelt. Teneinde nu hier aan bebooriyk te kunnen voldoen , hebben de Ondergeteekenden , met voorkennis en approbatie van Zyne Hoogheid als Admiraal Generaal dezer Londen , de eer aan U Hoog Mogende eerbiedig in confideratie te geven, om de extraordinaris Equipagie van dit jaar, na ultimo April te doen beftaan in: Schepen. Stukken. 3 Schepen van 70 8 dito 60 4 dito 50 7 Fregatten van 40 5 dito f 36 7 dito 20 En 6 Advisjagtea Waar  JAARBOEKEN, February, 1784. 3*5 Waartoe, met het meeste nut en teffens met Aaide meeste menage voor den Lande, in dienst zou- stelden kunnen worden gehouden, of met Equipagien dam. van andere Schepen uiterlyk met 1 Mey aanftaande in volkomen gereedheid gebragt i By het Collegie ter Admiraliteit op de Maaze* Schepen Stukk. . j 1 KoPP. . Bem. ieder met 450, en ■ 2 Schepen van 60 [ dus met | 9oo i dito — 60 ' 3f° 1 Fregat — 40 —~ *~-— ' 3°° 2 dito 36 B.ied.met23o,dusmet 460 1 dito 20 —■ — \ l5° En 2 Advisj. van 11 a 14 St. ieder met 60, en dus met j 120 " S270 By het Collegie ter Admiraliteit te Amfterdam. Schepen Stukk. K°PP; 1 Schip van * 70 Bemand met joo 1 dito - 70 l «° 1 dito — 60 ' ——; 2 dito — 60 Ied.mct3jo,endusmet 1 700 1 dito - 50 1 1 dito — 50 £° 1 Fregat van 40 T~. T" „ 2 dito — 40 Ied.met27o,endusmet 54° 4 dito - 20 if 040 En 2 Advisj. - > I 60 1 44°°  3 aff NIEÜWE NEDERLANDSCHfi By het Collegie ter Admiraliteit in Zeeland. Schepen j Stukk. j J Kopp * i Schip van I 50 j Bemand met j 350 i Fregat van , 36 { _ { 230 & 1 f80 By het Collegie ter Admiraliteit in West - Friesland en het Noorder-Kwartier. Schepen Stukk. Kopp. I Schip van 60 Bemand met 350 1 dito 50 ■— ■ 300 J Fregat 40 — 300 2 dito 36 . 1 J 230 ï dito . ao . .... 160 j Advisjagt | 12 ——- —— 60 | 1400" En hy het Collegie ter Admiraliteit in Friesland. Schepen Stukk. Kopp4 1 Schip van 60 Bemand met 353 a Fregatten 40 led. met 270, en dus met 540 1 dito 30' ï-0 1 Advisjagt | 12 —r— .—— e0 1180 En voorts nog by het Collegie ter Admiraliteit in Zeeland, het welke buiten dat, in de ten dezen te üpepe Petitiën , niet zoude kunnen abibrbeeren de quote van de Provincie haarer Refidentie, tegens % Mey aarftaande in ftaat van dienst te doen brengen.  j& AË.ËOEKEN> February, 1784- 3*1 Koppen Air- 1 Fregat van ao [takken bemand met 160 dam. 10000 ^er/lag van de En hier mede vertrouwen de Ondergetekenden, Zeeradat riet alleen het Esquader van den Vice--Aami- den m. raai Reynst ter genoe^zaame iterkte m de Middc. landlcheZee tot de bepaalde tyd za kunnen wor-Za^ den gehouden; maar dat ook, behalveu de Zeemagt. Schepen. J Stukken. p het hooren van de noodfchoten, derwaards er hulp gezeild. Den volgende nagt is het 'chip by geluk wederom vlot geraakt, en ni rerhes van een anker op de Zuidwal ge•ragti Den 13 January kwara 'er te Lisfabön tyling uit Zee, door eenige binnen gekomen chepen, dat zy het Hollandsen Oorlogfchip 'ïarhngen, van 44 ft., Kaptein Grave van lechteren, vier of vyf mylen benoorden de laap Roxent, masteloos, zonder floepen en aer hadden zien dry ven; waar op ten eer en eenige vaartuigen waren uitgezonden, m hetzelve, zo .het moogiyk was, binnen ; Hepen; .doch door het zware weêr waren ezelve vaartuigen genoodzaakt geweest terug  Mxttib. den ij Jan. 1784- fe plaatfen tegen ovër gag. 338 TABËLLÉ dér ËQUIPAGIÈ van i Mai tót ultimo Öecember 1784. ' Tydvan | Hoe lang! Hoe lang I Char- Commandeerende Hoof- dienst van [tedienen (zouden die¬ ter. N aarhen. Officieren. den. i May. i op vorige inenopnieu-, iSohlmen. I Petitiën. | we Petitie- J Onder het Resfortvan ' ' ' I I (13 4 j i 1 het Coilegie ter Ad- 60 Prins Willem Capt. Van Gemlip 350 8 maanden 6 m. 2 d. • 1 m. 4 d. ƒ 15S66 b o miraliteit- 60 Hercules Mellvill 450 4 4 maanden 72000 o o 60 (Vasfenaai- Oorthuis 450 8 I :— I l^cc.-,) 0 0 40 Centaurus Raid 300 8 Ism. 6 d. Urn. 14 a. I 65600' 00' ! ' Op de Maaze —— 36 ffafon -Story 230 8 8 waanden 73600! o o I 1 36 Ceres of Brielle 230 8 \~~~~ 8 —— 73ÓCO' 0 0 ' 20 Bellona de Martines 150 8 1- |g j ,^OCo, 0 0 j 12 Kemphaan Palm 60 8 1——■ |8- I I9,oo' o| o II 14 I Brak » 60 8- 1 18 tu | 19200 o| o I j ' '-I-I/ 53icö6|i3l 8' 70 De Vrijheid Vice-Admiraal Reynst 500 4 maanden, 4tnpanden — ■ —. I o o 7o gupiter | Sch. by N. van Kinsbergen 450 8 8 /r^coo' o o 60 Adyn.de Ruiter |- Braam 3So 8 { 8 1120001 o o 60 Utrecht Capt. Comm. van Braam 450 8 — I —- — % — 144000 o o 60 Drenthe Smisfaert 350 8— ->6ro. tod. 1 m. 2od. 233331 o o 50 Princes Louifa Grave vanRechteren 350 8 | — 8 maandeu 112000 o o 50 Adm. Piet Hein \ ' Overmeer 300 4 j 4. 48000! o o 40 Tijger Grave van Byland ( 350 8- 2 m. 15 d. 5 m. 15 d. 77000 o o Te Amfterdam 40 Argo \ Reyntjes 270 8 18 maanden 86400 o o 40 Meden 1 Vaillant 270 8 — 8 —— 86400 o o 20 Dolphyit Smafen 160 8 1 18 "■ 512001 oio 20 Waakzaamheid j Willink 160 8 1-— Is 512001 o 0 20 Venus I *■ 160 8 — | : 18 51200I 01 o 20 Zeepaard 1 ~~ * 160 8 - —1—j • j8 — 51200! 0 0 \x Zwaluw I Meurer 60 8 j 6 m. 26 d. 11 m. 16 d. 2880I ol 6 12 ' Mercuuf J —— Ort 60 8 " j 8 maanden 19200 ol o 1—1^ 106Ö013 0 • 50 Gois Capt. Stavorinus 350 8 J 8 — l/i 120001 ol ó 1 thZeeland 36 Brunsuajk van Bruist 230 ' 8 —■— 8- 73600 ol o zo IVaMverm - i&o 8 maanden i o { en 2 maand.} o I i jgrat.ficatie.j- _ 64oco]o|o 249600 ojo f 60 Noord-Utitland | Capt, Reyneveld 350 8 maanden, , ig maanden Iƒ112000) ol 01 11 I 50 Alkmaar Hekkers, 300 8- 1 1 v-lg' I 56c00i 00 \ In Westfriesland en i 40 Monnikendam 1 Kiiyper 300 8- " |— jg 96000 o o het Noord. Qu art. 1 36 Medenblik No's 230 s - : — - 8 73É00I o o I 20 Hoorn ! Dnltingef 160 8" 8 1 5^co\ o o i 12 Advujacht •■ Dekker 60 8 1- 18 1 iqsoo| o o ^seco oj è (6o [Adm. de Fries Capt. van der Beets 350 % 13 m. J3 d. ,4 m. 37 d. 1/ 63933 1 P °| 40 f Hariingen —r-Grave vanRechteren 270 8 —Um. 4 d 6 m. 26 d. 741601 0 °| ïnFritótand — I 40 \ Pallas ~ van Kinsbergen 270 8 — 8 maanden p 86400 o o 36 \3uno de Wit 230 8 ~ 8 — 736co ° o I 12 \ Sntllieid Luit Hinxt 160 8 : '8" 1 " ■ ! is-col o| ol | j — — ƒ:3639173 | fi f 8- Vier maanden Tafelgeld voor den Vice-Admiraal Reynst I/' 6000 oio | Agt maanden dito voor twee andere V lag-Ofticieren —— | 24000! o| o 1 | Agt maanden rf»» yoor den Gornrnandear vrya praarn *• 1 3200I °| o 1 | ——\— I — 33200 | oj o i I I ! ƒ 2639173 I 6 ] 3 -   JAARBOEKEN, February,, 1784. 33* hig te keeren, zonder hetzelve te hebben Afkunnen ontdekken. Men vernam egter naderhand van lvadix, °am. dat gemeld Schip Hariingen den 17 January. in eenen flegten ftaat, was binnen gekomen. Niet minder akelig was liet berigt van den Kaptein L. Aberfon, die zyn fchip< de Erfprins van 54 ft. op reis naar Noord-Amenka, verloren heeft. Dit berigt is vervat m eenen briefvan gemelden Kaptein, aan den Schout-bynagt van Kinsbergen, uit Boston den 16 December 1783 gefchreven, en aldus luidende: HOOG EDEL GESTRENGE HEER! Tot myn leedweezen moet ik öw H. Ed.Geftr. een alleronaangenaamst rapport doen. — JNa ons vertrek, den 25 Juny, uit Texel, kwamen wv den 7 Augustus, voor de Stad Dei Gate, op bet Eiland St. Michel, ten anker, om ons van Water te voorzien; den ia, vertrokken wy wederom van daar. 's Lands Schip de Erf Prins, kreeg, zedert, eenige lekkagie: waar op ik den 5 Septerober, den Kapitein Riemersma bericht deed, dat ik vdcr Wagt 4 voeten water moest pompen; den 7 deed Kapt. Riemersma fein, om by hem aan boord te komen, doch vermits ik destyds zwaare Zinkens op de oogen had, was ik verhinderd my derwaards te begeven , waar op ik den eeriten Officier zond, welke ie rug komende, my rapporc deed, dat Kapitein Riemersma hem gezegd had, dat de Inflructien van den Heer Ambasfadeur fan Berckel hem niet toelieten, na my te wachten , waarom hy dan vooruit zoude zeilen, gelyk hy ook, benevens Kapitein Bols, dien dag  332 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ Am- stelDAM. Brief van Kapt. Aberfoi . wegens 't verongelukkenvan zyn Schip. van my afging. . De Kotter was ook eenige dpeerf te voren van ons'afgeraakt. Overysfel en den Brie!, vermits zy gekoperd waren, zeilden veel beter, dan 's Lands Schip de lïrf Prins, om welke reden ik altoos zeer zwaar heb moeten zei'en. On^ertusfehen liep de Kommandart, van tyd tot tyd, een zo groot einde vooruit, dat indien het Oorlog i geweest ware, en wy vyandelyke Schepen ontmoet hadJen, de een of ander redioos hadjkunien zyn, alvorens elkander te kunnen helpen. — Den , io September, in dén voirmfddag, had ikdewind Z. O. ten O., met een gereefd iVlarszeils koelte, zynde toen op de Noorderbreedte van 37 graden 30 min., en lengte 307 graden. De wind, op den. middag, hand over hand toeneemende, nam ik de BramraiS af, en fchoot de Bram (lengen; ori 3 uuren in den namiddag, draaiden by, om de Z. W ten Z. Ten 4 uuren woei het een hevïgenr Orkaan, die tegen 5 uuren my beroofde van de Groote en Bezaans Masten, benevens de Voorlleng. Zo ras de Maften gevallen waren, viel het Schip af wanneer de Zef alle de Raamen van de Kajuit infloeg, de Schotten van de Kajuit en de Kerk vlogen tot in de Kuil, alwaar niets heëlbleef, en veel water inftorte; die zelfde Zee floeg ook de Broeking van het Roer af. waar door veel- water in de Konftapels Kamer kwam, zo dat, zo door lf'kkagit, als door de Zeeën, welke overkwamen, het water ruim 4 voeten tegen de Pompen aangroeide; doch met hec be^in van de Hon. de wacht, kregen Wy hem lens — Eerde Masten vielen, lag het Schip een geruimen tyd onbeweegd lyk met het boord onder, m^ar zo dra de Masten gevallen waren, rees het aanltonds , hoewel de hooge Zee, die 'er liep, het Sch;p vcrfchriklyk ileed werken, teikensrnetde boorden over,en mede telkens onderwater. — Zo ras het eenigzints1 mooglyk was, richte ik de groote Steng voor eene groote Mast op, daar een Marszeil met twee fte* ren' 'er uit, aan konde voeren; voor een Bczaaua . Mast,,.  JAARBOEKEN, Febtuarj, 1784. 533 een '»taK"d« hoy Ze., im«, ande gemooslïfchcul was.om^ over Pu ferf, Snip langer dan tot den ai Noveoï . «.r mn-ite 'er ook aangewend werd , boven Snkaanfche Brik, die gezien jn«d, toe, het Schip reeds aan 't zmken w„ geene mooglykheid^ om ^ djen ^ rtuil inieo ?n wy waren op zyn best tw ée ^v? Kabel lengte van Boord af, wa tsa eene halve Kabel i™g« bonden g heer wy niets meer van het bcrop »>nue fe Am* iTECJAM. Brief •>an Kapt. Aberfon wegens '/ verón~ gelukken van zyn Schip. ■ 1 \ l l > t 5 t i I, k :n je n- e-  Am- stklD&M. Brief van Kapt. Aberfoi wegens 't veron fehtkkei an zyn Schip, 334 NIEUWE NEDERLANDS CHS waar worden. Ik heb niets gered, dan dac* ik aanhad, beftaaode in myn Jas, Kamifool cn Hembd. Zedert de gezegde o Weken, of wel na 't verlies van de Masten, heeft een yder veel geleden zo door de menigvuldige ftormen , hst zwaar' werken van 't Scnip, als voornaamlyk, by ge ,brek van Water; zedert 5 Weken was 'er vo ,r' memand gekookt, Brood, Boter, Kaas en Spek gaf ik het Volk zo veel zy konde eeten. Hec , Randfoen van water m de 24 uuren beftond voor* een yder in vier, cn in de drie laatfte Weker;* hechts m drie Mn'jes per Man, het geen veel te weinjg voor 't Volk was, aangezien zy zo zwaar moesten Pompen, zo dat verfcheiden flauw by de Pompen neêr vielen. Door de voortduwende ftormen en hooge Zeeën, was het Schip derwyze uit elkander gewerkt, das ik my genoodzaakt vond, het zelve met Kabeltouwen, zo van onder, als de Boorden boven Water , te fjorren. De Stukken van het hiive Dek, benevens de helft van de BatteryindenKuiL had ik over Boord doen werpen, van de overige helft liet ik 'er zes uit de Rolpaarden neemen en midden fcheeps, langs de Schierhoutert, fjorren. Verfcheiden Kniën en Steunders waren in het Ruim gefprongen, benevens een Balk. Drie Balken gingen over en weder van de eene naar de andere zy°< de; de Berkhouten, aan Bak-Boord, waren varr agteren geheel uitgeweken , zo dat de Lekkage over het geheele Lichaam van 't Schip was —— Nooit heb ik zulk een Hecht Weêr g< zien , 'en zo by aanhoudenheid, als op de Kust van Amerika Dit Na - Jaar zyn 'er verfcheiden gebleven, en een groot gedeelte Mastbos binnen gcfleent. Ik heb den Gouverneur van Boston hooren zeg«eri dat hem zedert 40 jaaren een zo flecht Na- Wniet geheugde, dan dit. Door het continueel flecht Weêr en ronrrarw Winden, was ik een gtoot eind, om den Oost ge- dje«i  5 A A R B O EiK E N, February, 1784. 33 > dreven, en veel verder, dan de gisting was. Bos 'ton de narufte Plaats zynde, tragte ik aldaar te komen, fchoon 'er ook geen moog ykhcrd was Het Eskader beftaac uit de volgende Schepen: De Vryheid, 74 ft-, Vice-Admiraal Reynst. Admiraal de Ruiter, 6\, Schcut-by-Nagc van Braam. Prins Willem, (4, Kaptein van Génnip. Drenthe, 6a., Kaptein Smisfaert. Noord-Rolland 6 % ft. Kapt Reyneveldt. Hercules, 64, Kapt. Melrill. Medea, 44, Kaptein Vaillant. Wegens dezen zelfden ftorm fchreef de Oppergebieder van 's Lands Eskader , de Vice-Admiraal Reynst, aan den Zeeraad te Amfteldam dezen brief, gedagtekend aar boord van zyn fchip, voor Toulon ten an ker liggende: EDELE MOGENDE HEEREN! Hoe amgenaam het my ook zyn mooge, U\ Edel Mopende kennisfe te geven , v^n he behouden arrivement var. 's Lanos Schepen,* Vryheid en de Admiraal de Ruyter,alhier ter Rht de, gaat zulks egter gepaard met het leedweezt van Uw Edel Mogende verflag te moeten doe van het gevaar, waarin 's Lands Schip de Vryhei en de overige Schepen van het Eskader, zich, o den 3de en 4de dezer maand bevonden hebben. In gevolge myne laatfte Misfive aan Uw Ed AMt i el" 'AM. Briefvan Kapt. v, jennep vegens lorm mz. \ f t n \ p 4 P :1  Mistel- HAM. Briefvan denkiceAdmir. Reynst, i ] i < i < 2 II Tl V g h a 5 h ar 7] te de 5 dt 340 NIEUWE N2UERLAND3CHE Mogende den 22 der voorledene maand, met het gantfche Eskader van Mai/aga, met een Wftieen «rind-i onder zeil gegaan zynde, waren wyaKï den volgenden ochtend toe op de hoogte van Kaal cfcGatte gevorderd, a|waar wy ftikeeh tegen win-" den ontmqef hebben,' zodanig, dat wV, op den Sden dezer, mee verder onder de Catalaa„%ke KZ dan tot op de hoogte vau het Eiland Min%mS na 'i rd waren. 6 Aldaar w.erden wy eenige uuren voor het aanbreeken van d.en dag , door eene zo geweld?» ftorm be oepen, dar ik , in den gehedef tyd vffi mynen dienst zo min als eenige andere onzer Zeelieden, my kan te binnen brengen, immers een rodamge tp heblx-n bygewoo. d Zy heeft wee ^olle Etmaal, n agter den anderen geduurd\ , en niet :egenftaaride wy by den aanvang daar van, het Èt MfMinorca we) ao mylen byna dw3r§ 'van ons n fl' TeA Wy akSvd' in den voormiddag van en 2den dag daarop bezet, en zyn de klippen hehec gem. tijand omvargen, niet dan dóór oo ^e allergeweldiglte wyze zeil'te voeren te bocn gekomen — Gedurende een eeru.men tvd yn wy ,n deae gevaarlyke omlbndighedTn glveest en ce laatfte klippen van zo rfabyte boen gezeild, aat ce weêrzee daar van verfcheidee maaien o^er het fchip heen is gefl.iger. tefwvl 'LraSanbïe°FokVO?rra"!emlyk/ daS ^ «iKn li, t ' d,eJ"»eUW gellagen was, nadat F Sin het begin, van de ftorm, even gelyk meest ledoanderezeilen, uitdelyken was wWgewS Na het bcc aaren van de ftormenzyfWT den en de.er, by 'sLands Schip Noord-Holland ge" >men hetgeen, bebalven Verfcheidene andSe m« rkelyke ichadem, die het bekomen had ahe me masten verloren hebbende, als een wrak lae cr\ ven; kort daar na zagen wy 'sLands Fregat Medea, dat fehalven her over boord werpen vi ftukken van zyne halfsdek battery, daartoe Lapt. Vatllant% in het hevigfle wVdJÏÏÏÏ  JAARBOEKEN, February, 1784. 341 was genoodzaakt geweest, geen andere fchade had bekomen. Ik heb dit Fregat aan den Capt. van, Reyneveld ter zyner hulpe gelaten , met last om jgich na om Handigheden vau wéér en wind te gedraagen. - _■ Naderhand hebben wy, zedert den 6 February, op de hoogte van Toulon en de Eilanden van Mens, niet zeer flegt wéér gekruist, en nog 3 ftormen, twee uit den Oosten en den 3den uit den Koord westen moeten doorttaan ; de Schout-byjsjagc van Braam is al 'aar eergisteren by my gekomen, en wy zyn dezen ochtend te zamen alnier binnen gevallen. 's Lands Schip de Prins Willem, ook tot myn Eskader behorende, hebben wy alhier vinden leg- ^ Van de Hercules heb ik nog geene tyding, hoe genaamd, öntfangen, het geen my met deszelf lang agt r blyven wegens zyn wedervaren zeei cnfierust maakt. Egter wenschte ik wel omtrent het te beurtge vallene aan 's Lands Schip Drenthe en den Capteii Smisfaerd va dezelfde onzekerheid te zyn, en Uv Edel Mog. niet behoeven te melden , dat de Capteiu Vaillant my heeft laten zeggen, een va onze Schepen , in den eerden ochtend van de dom onder zyn gezigt te gronde te hebben zien gaan en voor dit ongelukkig fchip aangezien te hebbel De Kaptein Reyneveld heeft my dit ellendig ve haal laaten bevestigen , en terwyl 's Lands Schi Drenthe aan verfcheidene kenmerken te onderfche den was, zo durve ik my niet vleijen, dat de be de gemelde Capteinen zich zullen bedrogen he ben'&c. (was getekend) P. H. RE V NS Aanboord van'sLands Schip van Oorlog de Vryheid leggende te Toulon den 18 February 1784. v Am- st eldam. Briefvai den Vice Admir, Reynst 1 r 1 n ■> 9 1. p ii- 3- oh  Am- STELUi.il. Keurs tegens 't verleiden van Weeskin deren. \ \ j i ( 2 ( f V iï O v S4« NIEUWE NEDERLANDSCHE Volgens jaarlykfclie gewoonte zyn wederom voor het afgaan der Regeeringe den 27 January verfcheidene Keuren gemaakt; er* den 30 afgekondigd: als, |. Tegen het verleiden van Weeskinderen, of andere perfonen in de Godshuizen opgevoed wordende; Deze Keur beflaat uit 9 Artykelen, en luidt aldus: y^mï Heeren van den Gerechte der Stad Arnf- * fteldarn, inaanfchouw neemende, de/ciach ten van Regenten van veifcheidi Godshuizen alhier, wegens de verkeerde handelwvs van eenige heden , welKe zich niet ontzien, dé Weeskinderen cf ardere perfoonen, in de refpeöive GodsbiiMtngealimenteerd wordende, te verleiden en jeS m?ACe,}a™stl om zich aa" veele ongereed" heden fchuldig te maeken j hebben tot voorkoming van dien goedgevonden te ordonneeren en te Ha tuceren , gelyk Hun Ed. Achtb. ordonneeren en Itatueeren by dezen. l'Df\ftlü,z^T[mhs, Uitdraagers,Winceljers, Oud Yzerkramers , of andere Vfoonen loegenaamu, eenig Zilverwerk, Kleederen, Ge■eedfchappen, Koper of Yzerwerk , of eenige anere zaaken. van welke natuur dezelve ook zoulen mogen zyn , koopende of verruilende van Weeskinderen, welke het hun uit de kleeding of nderzints kenrelyk is, dat in een der Weeshui .en gealinunteerd worden, (welke bepaaling oofc .mtrent de verdere Articulen van deeze Keure laats heeft) gehouden zullen zyn, indien dezele Weeskinderen net voorzien zyn met een Conmtbnefje yan Regenten, of Beftierders, waar nder zy t huis hooren, uiterlyk binnen den tVd m agt dagen, aan Regenten of Beüierders van !t zelve Huis daar Van aangeeviDg te doen, en  JAARBOEKEN, ïehrüary, 1784. 3^3 de gerequireerde Informatien tot ontdekking van zodanige Weeskinderen te geven : wanneer het aan Regenten, of Beltierders vry zal ftaan, des goedvindende, hét a^zo gekogte of verruilde over te neemen, tegens reftitutie van 'tgeen daar voor gegeven of verruild is, meteen augmentaue van ïo pCr. , op pcene van by fante van de vooriz, aangeving te zullen verbeuren een boete van ƒ v. voor ieder flu'r, 't welk zy bevonden zullen wor den van de voorfz. Weeskinderen gekogt of ver ruild te hebben. Waar onder mede zullen begre pen zvn, die eenig oud Lood of Soudeer van d voorfz. Weeskinderen koopen, en zulks boven e behalven de pcenaliteiten by Keure van j Septeir ber i78ogeftatueerd. • ... ] Ook zullen alle die geenen, welke zich laate gebruiken, om voor of ten behoeve van Weeskir deren eenige zaaken hoegenaamd aan Zilverfmits Uitdraagers., Winkeliers, Oud Yzerkramers c andere perfoonen , te verkoopen, of te verruilen onder welk voorwendzel zulks ook zoude mogt gefchieden, telken reize vervallen in eene boei van ƒ 50:— Art. 2. Dat alle Iubrengers en Inbrenglters vs de Bank van Leening eenig Goud of Zilverwerk Kleederen of andere zaaken, hoe ook genaamc welke hun door de voorfz. Weeskinderen, ond welk voorwendzel het ook zy, al ware het, d zy voorgaaven zulks het goed van hunne Baaz< of Meestors te zyn, en bp hunne ordre re gefchi den, aangeboden worden, beleenende, gehoudi zullen zyn uiterlvk binnen den tyd van 8 dage daar van aan Regenten of Beftierders van de 1 fpeftive Godshuizen aangeving te doen, en de g requireerde informatien tot ontdekking vao zoc niae Weeskinderen te geven, wanneer het aan R genten of Beltierders derz-dve Huizen , des goc vindende, vry zal ftaan, het alzo. beleende dc de voorfz. Inbrengers of Inbrengfters terug te sen bezorgen , tegens reftitutie van de daar Am- stfldam. Keure tegens 't verleiden van . IVeeskin< . deren. 1 3 u I » n ;e Tl ;r iÊ •n e:a i» e- a- .edor!a.op er-  Am. 8TELDAM. Keure tegen; ', verleide}, van Weeskin deren. i i i 1 r i t é ii c fi w £ te gf K; 344 NIEUWE NEDERLANDSCHE y^£kte penningen met eene augmentatfè vin U£Ulln'd^p0^ dezeIve bo?te verbeürd worden door alle die geenen, welke voor en ten behoeve van de voorfz. Weeskinderen eenige GoSdSw of ■ zaaken verpanden , en daar op eeld of feelds waar keerde handelwyze behulpzaam zyn, gelvkook mede door alle ongequaüficeerde petfoonW,wet ke van de voorf,.. Weeskinderen eenige goederen beleenen of daar op geld of geldswaarde geven en zulks boven ep behalven de posnaliteiren bJ Keure van 30 January 1776 tegens her beleenen .^panden, buiten de Bank van Leening geftï En zullen de Boetens, by dit en voprig Articul ?earreftcerd ook betrekkelyk zyn "op alle de \*tTZ' dlTCkedoor een kenbaar ffl«rk, daar oPeS behoren/ "° G°dshtÜS dczerS£*d Art. 3. Dat niemand wie het ook zy, aan de roorfz. Weeskinderen eenige Zeemans Kleederen al mogen verkoopen , of hen op eenigerhande lamere daar mede voorzien, noch ook derzelver .leederen in bewaaring neemen H als tegen verJomng en overgifte van een Confentbriefje, door fnH?LrUT0>tu; vf.Regenten> of Beftierders de refpeftive Weeshuizen, daar toe gequalifi-erd, getekend, op poene van te zullen verb"uai een fomma van ƒ ,2:_ V00r ieder ftuk, het elk bevonden zal worden aan de voorfz. Weesrt^H' n°udef F00^ aIs voo'en> verkogt, nomen Va° in bewaaringte *yn ui Du "iem?nd h°e genaamd', Brood , ias,Vleesch of andere Spyzen van de voorfz! eeskmderen, of ook van eenige Oude Lieden,- »  JA AR BOEKEN, February, 1784- $45 ft de refpective Goishuizen alhier gealimenteerd wordende, zal mogen koopen, tegens andere Ipyzen ; drank of andere za.ken verruilen , or op feenkerhande wyze aanneemen, onder welk prte■ text her ook moge zyn , öp poene van te vullen verbeuren,- voor de eerfte reize een boete van ƒ 3 èn, voor de ade reize zulks ontdekt wordende, fiaar è*i entie van zaaien te zullen worden ge- An." 5. Dat geene Volkhouders of andere Perfonen'wi'ehetook mogen zyn, de voorfz. Weeskinderen zullen mogen aanhouien, of tot den Land-of Zeedienst verleiden, her zy ten dienlte van den Lande, de Oost-en West- Indifche U>m= paénië , of op Schepen van particulieren, 01 in fcei'?igen anderen diensr, hoe ook geraamd, veelmin dezelve daar toe aannemen, of laaten aannemen, zonder expres Confert van Regenten of beltierders van de refpeftive Weeshuizen , op poene van niet alleen gehouden te zullen zyn, dezelve alzó aangi höuden of tot den Zeedienst geëngageerde Weeskinderen, aan 't Weeshuis, waarin dezelve gealimenteerd worden, op de eerlte aanmaning van Regenten of Beftierders, teo hunnen kosten, te reftitueeren, zonder eenige vergperhDS! van d< vette-rirg, uitrusting of andere ten behoeven vai dezelve Weeskinderen uitgefchcoten penningen te kunnen vorderen , maar daarenboven te zul lei verbeuren voor de eerfte reize een boete van ƒ 5< voor ieder Weeskind, het wedk invoegen voor meld aangehouden of geëngageerd zal zyn , en- tv volgende reizen arbitrairlyk daar over tc woruci gecorrigeerd. _ En zullen daarenboven de Volkhouders, of wi bet ook zy, gehouden en verplicht zyn, daade Ivk een ander bekwaam perfoon , ten genoege v'an den Kapitein, Schipper of wie het ook zou de mogen zyn, by welke zo.lanige Weesjonge geëngageerd is, in ftede van denzelven Weesjor gen te keveren* ' ( Am !ÏKL- Keure tegens 'S verleiden van Weeskin* deren* • 1 ï l ? r 1 • ï  S4Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE A bisteldam. Keure tegens 't verleiden van Weeskinderen. } .] J j \ ( ( < i ■ t c }l t I 1L Is Art. 6. Dat geen Herbergiers, Logemen:hcu> ders, of andere perfoonen, eenige Weeskinderen in hunne Huizen zullen moeen admitteeren, om aldaar ie dobockn , of (peelen , voor eenig geld, geldswaarde, of gelag, of andere ongeregeldhederi te pleegen, op ptene van telkens vour ieder Weeskind te zullen verbeuren eene boete van ƒ3. Wordende de Lienaaren der JulHtie by dezen'gequalificeerd, om de bekeuring te doen, en zooanige Weeskinderen te geleiden naar de Godshuizen, waar toe zy behooren. Art. 7. Dat niemand,hoe genaamd in, voor,of omtrent de refpective Weeshuizen dezer Stad, eenige Fruiten, of andere Eetbaare waaren aan de Weeskinderen zal mogen verkoopen, op een boe:e van ƒ 1. wordende de Dienaaren der Juftitie als nede de Suppoosten van de refpective Godshuizen, ïequahficeerd om de bekcuringe te doen. Art. 8. Dat niemand, wié het ook zy, de voorfz» Weeskinderen, des nachts zal mogen ophouden, ogeeren of aan dezelve eenige Huisvesting verecnen, onder welk prstexc zulks ook zoude mo;en gefchieden , zonder expres conSent van Re;enten of Bedierders van de refpective Weeshui:en, op poene van te zullen veroeuren een boete -an ƒ3 voor ieder Weeskind, waaromtrent zulks mtdekt zal worden. Art* 9. Endelyk ltatueeren Myne Heeren van len Gerechte, dat de boetens, by de voorenftaaiie Articulen bepaald, zullen worden geappliceerd en derde ten behoeve van den Heer Hoofd-üffi. ier, een derde ten behoeve van dea Aanbrengen n een derde van het Weeshuis of Godshuis, waar ) zodanige Weeskinderen of oude Lieden , omrent welke cerise overtreding van deze Keure zal efchieden, gea' imenteerd worden. In kennisfe van my Secretaris H. van SLIN GELAND Ti  JAARBOEKEN, February, 1784- 347 TT Is eene vernieuwing van vorige Keuren, ' roerende het Kuipers en Wynverlaters Gild. Zy behelst 4 Artykelen, en luidt aldus s Mvne Heeren van den Gerechte der Stad AmfteU ydatn hebben goedgevonden de voonge Keu ren naar opzigt hebbende op het Kuipers en Wvn-verlaterèGild, te renoveren, voor zooverre ïezelve by deeze niet worden gealtereerd, en voorts, by Alteratie en Ampliatie te ordonneeren eï te ftatueren, gelyk hun Edele Achtbaare ordonderen ^S^S^ Meesters Kuioers Gildebroeders zal vry ftaan, met abrogatic van h" ™de en 11de Artikel der keure van 30 Ja, nuarv 1709. te mogen maaken zodanig Vaatwerk, 't zTwt Boom.Oly, Oly van Olyven, ofte tot Raap- Hennip-ofte eenige andere foorten van Oiyen als mede tot Wyn , Azyn en gedisteleerde Wateren, als aan hun door de Kooplieden mogt worden opgegeeven, mits die welke tot Wyn, Azyn of gedisteleerde Wateren gefchikt zyn,niet minder dan 8 mingelen zullen mogen inhouden; doel dat het Vaatwerk, moetende dienen tot de BoomOlv, Oly van Olyven, Wynen, Azynen en ge disteleerde Wateren, en welke gcma.ktzyn ol worden, om in te houden , 128, 96, ,64, 44, £a 22' 16 mingelen, door de Brander zullei moéten werden gebrand met het gewoone Stad: Brandvzer-allecn; en dus dat aan de Kuypers, ei alle anderen, zonder uitzondering , ongepermit teerd zal zyn, gelyk zulks by deezen wordt ver klaard, uit derzelver Huizen , Pakhuizen, Loot fen. Kelders, ofte op wat plaats of plaatzen zulk zoude mogen zyn, ook niet op eenige der publi aue Markten deezer Stede, te mogen verkoopei of leeveren, gelyk ook niemand, zonder uitzon deriog, wie het zy, zal mogen ontvangen of g Aai- STELDASI. Keure op 't Kuipers en WynverlatersGilde. , 1 . 1 l 1  Am- STELDAM. Keure o, *t Kuipers en IVynver laters Gilde. Van elk <*—— 348 NIEUWE NEDERLANDSCHE braiken, eenig Vaatwerk, de voorfz maat hoff* setekent tt',,1^ voorfcureeve?, is geteicent. En dit alles m cis van overtreding %r, > van den Verkooper of UwtrantA^^S^ per of Ontvanger van 't voorfz. Vaatwerk od verbeurte van f y. - voor yde tot Sn e? ■ £Jr de|hi£1' «'"«f^lJe dispofitie wordtSe? bmikt hSf/f ^"k gek°gC ontvangen of geVaa^wêrk" ^ halVe° de veibe^te van het Eq ten einde de branding der bevoorens gemelde Maathouden Je Fuften, nlar behooren'gefcC, zal de brander-ten dien einde onbo len zjndelreize, g^ouden en verplicht zyn, zich te? z SSfiaatïte vervoegen, mits ten minden zes duivers verdienende, wordende aan den Binder voor hec loon der hier voor gemelde te bnndene Vaten toegtlegt,- S lalf Last Vaten houdende 128 Mingelen 10 duivers. Zullende boven dien de Brander gehouden zynde Vaten van £/> mingelen v or Wynen, Azvrien en gedisteleerde Wateren gefch.kt, mede te moeten branden mer een H volg-ns oud' gewoonte. Dat voorts al het ni t maat houde d Vaatw rk■ zo voor Boom-ly, als Oly van Olyven, Wv! nen, Azynen en Üe fisteleerde Wateren gefchikt, niet anders zal mo en werden gebruikt, dm tot ae verzending naa buir n s'Larids, en ook ni»tzal mogen worden verzonden, ten zy het zelve alvoorens door den Brander met et Stads Brand xzer, en daar onder met een ander Yzer,de grootte  JAARBOEKEN, February, 1784- 249 ZfiSÜfiT VÏÏ^* °» B,aoOer voor Loon wordt toegelegt als volgt: ^ Van elk half Last Vaten volgens de branding. 7 Kuivan ei*. 10 Huw. pirs eit Bevende g *^-„te ^ Ming_ S — •—~ 32 - " ]2 ^ — 3 —1 G;/^* vanofbovendeS 16 ~ '* En ineevalle de gemelde, zo maat als niet maatlandende fuften rlfpeftive by de brandingbevonhoudende, miteu t• quantiteit te houden, Sn he Sc van "én NHngelen op de Vaten d n 1*8 Minuien of daar boven , en van één van .I2'«n^e'enn6, Cot onder n3 Mingelen, *2Z& n een half Pintje op de kleindere Eumitsgaders v™ e ongeuierkt laat n pas- m rïrDaa buiten s'Lands gefch.kt, en ook n,ec S dan "ebrand , als hier vooren is gemeld, Ö^vïïlend^enVabe{e6er:er:de wyders Myne voor-  35o NIEUWE NEDERLANDSCHE Aitf- STl'L DAM. Keure o1 Kuipers en IVynver laters Gilde. mar cie beste gelegenheid, de Vaten by het Water brengt, ten einde de meeting behoorlyk kan gefchieden. Blyvende voor het overige alle het bevoorens •> geftatuëerde ten opzichte der brandingen, mitsgaders jaarlykfche hermeetinge van het Maathouderd alhier blyvend Vaatwerk, als mede her ver• bod , met betrekking tot de Verkasfing of Verduiging van Vaatwerk, waarop het Brandeeeken is ftaande, (voor dat het zelve teeken uitgehouwen en vernietigd is) in zy geheel; al het welk in volle kracht wordt gelaaten, op de pcenaliteiten daar omtrent by vooiige Keuren geilatuëerd. e Dat echter gepermitteerd zal zyn , alle Vaatwerk, hier ter Stede gemaakt, 't welk gefchikt is tot gerief der Ingezetenen in eenige plaatzen binnen onze Vereenigde Provintien , ofte des Generaliteits Landen, onverhinderd naa zodanige plaatzen uittevoeren , zonder eenige brandinge fubjeü te zyn. Dan welke verzending nier zal mogen gefchieden., dan op een Biljet van Confent van een der Overlieden van 't Kuipers en Wynverlaters Gilde, met inhoud van het getal der Vaten of Fuften , de namen der Schippers of Voerlieden , en de plaatzen ennaamen werwaards, en aan wie dezelve geaddresfeerd z\ n : zuliende de Schippers en Voerlieden verplicht z\n , onder het zelve Biljet te tekenen de voorfz. Fuften te hebben ontvangen, met bygevoegde belofte, om dezelve niet te zullen losfen of uitleveren, als op de plaats, by 't Confent billiet vermeld, en welk Billiet vervolgens door den Afzender binnen agt daaen weder aan het GiHehuis zal moeten worden bezorgd op pcene van ƒ ia: — Voorts zal aan Overlieden voor't voorgemelde Billiet, door den Afbaalder van het zelve moeten betaald worden drie huivers, ten behoeve van de Gildekasfe. 3. Wyders verbieden Myne Heeren van den Gerechte aan elk en een iegelyk, wie zulks ook mog-  JAARBOEKEN, February, 1784. 3Jt mogte zyn, buiten de Meeftejs in 't Kuipers er Wynverlaters-Gilde, en derzelver ingefchreeven Knechten , welke op haare Winkels, of in haare dienst daadelyk werkende zyn, by de laading, af leevering, losfing of «pflag van Goederen, ah toede ook op de Zolders, in de Kelders , Pakhuizen, Lootzen ofte elders, waar zulks ook mogtc zyn, Vaatwerk,'tzy van drooge of natte waaien, open of toetellaan , ofte eenig Werk, de Kuipery aangaande, te verrichten, opeen boete'?an ƒ25: by een ieder, daar aan bevonden wordende , te verbeuren: blyvende mede aan de Ktf'per, welkt zon Ier proef te doen, het Gild gekogt hebben - volgens Keure van dato 1$ January 1772. verbo den, 't zy door haar ofte'haar knechts, het be werken van drooge waaren, de Kuipery concer ncerende; mede op een boete van ƒ25:— vooi ieder perfoon, door den Meefter Kuiper, in wien dienst zy zyn, te verbeuren. Zullende echter onder dit verbod niet begree pen zyn het openflaan , dat de KoopHeden 0 Winkeliers op haare Zolders, Kelders, Pakhui zen of andere plaatzen, tot haare Negotie ol Neeringe gefchikt, zelve of door haare ejgen< bediendens verrichten of doen verrichten. Dai voorts geen Meefters Kuipers eenige Knechts by hun ofte op hunne naamen zullen vermogen b\ 'tGilde te lanen intekenen, dan die s'weekelyki op hunne Winkels, ofte voor reekening van zoo> danige Meefters daadelyk werkende worden be vonden, op pcene van ƒ 25 : - voor ieder var zodanig een ingetekenden Knecht, by den Meefter Kuiper, by wien het contrarie van dien bevonden wordt, te verbeuren. 4. D t niemand, wie hy zy, zich zal moger onderwinden, om die geenen, welke by Keuren tot het doen van bekeuringen geqatlificeerd zyn , in den uitvoer van dezelven met woorden of daaden te injurieeren, beletten ofte op eenigedy wyze, hoe ook genaamd, hinderlyk te zyn, Aa 3 maai Am- stel" dam. Keure op 't Kuipers en WynverkiersGilde. : \  Si Am- S'ÏKT.- Eenre i 't Kui pc s en Wynvtx lateis Gilde. t 352 NIEUWE NEDERLANDSCHE maar dat" in regendeel elk en een iegelyk behoude's zyn recht van d. fenfie ter plaatze daar hét behoort, de b keurirgen, aan hem gedaan wordende , in alle befcht rdenheid zal moeten aan- p hooren, en alz/'0 mede, zonder eenige tegenttarid'te ge-ruiken, of door anderen in 't werk te Hellen, door de bekeurders laa-en naa zich . neemen en volgen 't Vaa werk, waar over de bekeuring zoude mo„en gefchieden, en 't welk by dé Keuren verbeurd verklaaring onderworpen is; als tot welk wegneemen en mede^oering van zodanig Vaatwerk de Bekeurders (voor zoo veel des pooirs) worden gequalificeerd, mits het zelve VaatwerK Hellende in handen van de Overlieden van het Kuipers en Wvn-erlaaters-Gi'de, ten einde door uezelven te worden gecustodieerd, tot dat de bekeuring zal zyn afgeloopen, ofte örntrtnt het zelve Vaatwerk by den Rechter nader zal zyn geordonneerd: wordende by deezen geflatueerd eene boete van ƒ 50; - tegens alle woordelyke 'en feitelyke injurien . (buiten de actie van den Heer Hoofd-Officier,') en van nog ƒ50:- boven di n, ten lasten van die geenen , welke de Bekeurd, rs het bekeurde Vaatwerk zal beletten mede te voeren. En ingevallen de bekeurde niet binnen den tyd van zes weeken na de gedaane bekeuring en aan* haaling . zyne acti" tot reclame der aan ehaalde en mede genonene Fuften tegens de Bekeurders in rechten mogte hebben geiiiftitueerd, verklaaren Myne Heeren van den Gerechte 't zelve Vaatwerk ten behoeve van her voornoemde Kuipers-Gilde daade'yk vefbemd te zyn, fchoon naderhand n-ogte worden begreepen de bekeuring en aanhaling zonder fundament van rechten gedaan te zyn.' Eindelyk willen en begeeren Myne Heeren van den Gerechte, dat alle de boerens bv dezen geftatueerd, voortaan zul'en worden geapnliceerd, voor een derdepart ten behoeve van den Hees Hoofd.  j A A R B ÖEtCEN, February, 1784. 353 *- cws -w een derdepart voor des Kuipers Gil^^^SgVdeSepatt voor den Aanbren dekasie, en tovenge ^ 1 bekeuringe 00* ger; wadende: wt het «aoe beëedigde Ad «quahficeerd de » een Gildebroeder. fiftent, mus ^Snde Bode: En tot invor en een Stads Rocddragen ïln d, laters Gilde binnen déze Stad. TH Vermeerdering der Keure omtrent de } bvoer van buitens Lands geverwde e meest vervalschte zyde. it Woo Myne Heeren van den Gerechte in erv A ™1 SS cekomen , dat door den confiderat L invoervan buiten *s Lands geverwde , en rvervalschte Zyde, die aan Keurmeester ïtai^TÏ^cewn, (niet tegengaande ™ Z 1 duidelvt by vericheide Keuren geordonne fs^n dS het verkopen derzelve onder den naa en even a° of d. zelve hier geverwd was, met leen de P ecautien, by verfchede Keuren genon Sen het vervalfchen der Zyde, vrugtdoos £fa?t malr ook daarenboven de Verwerven , deZyde Hulle d.ar door merkelyk benadeeld w is h"t, dat Hun Ed. Achtb., by Ampli van voorige Keuren, hebben goedgevo den te Tueeren en te ordonneeren, gelyk Hun Ed. Acl «stnrpren en ordonneeren by deze. * Voo- eerst , dat die geverwde Zyde, ho, tJmd van buiten inkomende, binnen twee "en na den ontvangst , en voor het opeaen galen, ^^ken, Pakken Kisten of waar in zelve ook mogten gepakt zyn , door hun tu'ke zvde ontvangen , aan de Zyde Haiie fnoeteïworden aangegeven, ten einde1 die ba. fSen, Pakken, K.sten of waar in dezelve Am. stel dam. n n a. Keure e- nopens al Zyde. en ks :rt m, al- lert S«enor- ttie ftaitb. «e« daderdediezal len, ook nogt  354 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stell.'JiM. Keure nopens Zyde, mogt gepakt zyn , ten overfiaan van den Keur. meester geopend werden, en de Zyde, welke de Keure fubject is, door den Keurmeester gevifiteerd werde, of dezelve conform de Keure geverwd is, op pcene, dat die dezelve Zyde binnen den be-. paalden tyd niet zal hebben aangegeven, of de Baaien, Zakken, Pakken, Kisten of waar in dezelve gepakt roogten zyn, voor de aangeving geopend zal hebben , zal verbeuren een boete van Duizend Guldens, of fchoon dezelve Zyde bevonden wierd niet verzwaard, of tegen de Keure geverwd te zyn. Dat alle de Zyde , die door den Keurmeester bevonden zal worden verzwaard , of tegens de Keure geverwd te zyn, geconfisqueerd, en in het openbaar verbrand zal worden. En ten einde het debiet van alle onaangegevene Zyde. die derhalven door den Keurmeester niet gevifiteerd is, te beletten, zullen Hoofdmannen van deZydeHalle, Avanneer en zo dikwils zy het goedvinden , den Keurmeester, geadfiïteerd met een Gerechtsbode, mogen zenden by alle Grosfiers, Winkeliers, en ailen, die zich met den Zyde Handel geneeren, om te onderzoeken of zy ook zodanige onaangegevene en dus ongevifiteerde Zyde te koop houden: wordende by dezen geinhaïreerd de Keure tegens het uitventen van Zyde op Markten of langs de firaaten, op den 24 July 1664 geëmaneerd. En wordt daarenboven aan een ieder en wel byzonder zhsx alle Makelaars geinterdiceert , eenige Koop, of Verkoop van geverwde Zyde te fluiten, of daar over te (taan, ten zy hun blyke, dat dezelve ter Zyde Halle aangegeven, en door den Keurmeester gevifiteerd en goedgekeurd is, zullende zy gehouden zyn daar van ten eerden kennis te geven aan de Zyd Halle op pcene van ƒ 100 : — voor de eerfte re's te verbeuren, en van ƒ300:—, zo zy andermaal bevonden worden hier tegen geageerd te hebben. Ten anderen, dat alle die geenen , welke ge- verw-  JAARBOEKEN, February, 1784. 35f verwde Zyde van buiten vdeze Provincie ontvan. gen, verpligt zullen zyn aan de Zyde Halle te betaaien 2 Stuivers per pond, of zo veel minder als Hoofdmannen van de Zyde Halte zullen goedvin den te reguleeren, mits echter, dat altoos van de Zyde, die binnen deze Provinciën geverwt wordt een halve Stuiver minder aan de Zyde Halle zal worden betaald, als van de geverwde Zvde die van buiten komt. Eiudelyk zal voortaan niemand eenige ruwe Zyde na buiten mogen verzenden, om te lakten ver wen, ten zyde Baaien, Pakken, Zakken, Kister of waar in dezelve ook gepakt mogt zyn voor* zien zyn van een biljet, door den Keurmeestei getekend, op pcene van confiscatie van de Zyde en wordt aan alIeCommisfarisfen en Schippers vat de refpective Veeren geinterdiceert, eenige ruw< Zyde, anders als met zodanig biljet voorzien, aai te tekenen ofte mede te voeren, op pcene, zo zi bevonden -worden geweeten te hebben, dat hé door hun aangetekende of vervoerde, ruwe Zydi geweest is, en dat echter hieromtrent het hier bo ven geordonneerde niet agtervolgd is , voor d< eerfte keer verbeuren een boete van ƒ a< • — ei vervolgens daar in weder vervallende een boete vai ƒ 50 : - zullende m tegendeel gehouden zyn, z< ras zy ontdekken, dat diergelyke onaangegeve ru we Zyde aan hun Veer befteld wordt, daar vai kennis te geven aan de Zyde Halle, en intus^hei dezelve niet vermogen te transporteeren. En zul len de boetens, by deze Keure gefbtueerd, wer den ingevordert een derde ten profyte van dei Heere Hoofd-Officier, een derde van de Zyde Hal Ie, en het overige derde ten profyte van den Aan brenger. In kennisje van my Secretaris H. van SLINGELANDT Aas IV. De Amsteldam. Keure nopens Zyde. l 1 r 1 1 ► t 1 1  3*6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am87 elVAM. Crdonn, op "/lmJiemfcheen WageningjcheBeurt, fchepen, iy. De Ordonnantie nopens beurtfchepen van hier naar Arnhem en Wageningen Varende, luidt aldus: TV/Tyne Heeren van den Gerechte der Stad AmIterdam , overwogen hebbende de inconvcnientien, welke zich zomtyds opdoen in het overvoeren van Ko pwaaren, en andere Gqeueren mee ce Beur!fchepen naa Arnhem en Wageningen vice yerfa,' 'tzy door de laagte derRivieren, of andere óorzaaken, waar door de Beu tfchepen langer dan ördin .'ir liggen, 'dikwils.meerder «oederen aan hun ter overvoering worden bezorgd dan zylieden in hunne Beurtfchepen kunnen laden; in welke geva!» li n zy genoodzaakt zyn tot by''eggers aan te neemen Vaanuigen, tot het Groot of Klein BinnelandsVaarders Gild behoórende, waar van de Schippers hun zodanige hooge Vragtpryzen komen aftevor» deren, dat zy dezelve riet dan tor hun groo'e fchade kunnen voldoen; hebben geordonneerd en geHa/ueerd, gelyk Hun Ed. Achtb. ordonneeren en Itacueeren by deeze: ; Dat voortaan wanneer de Arnhemmer en Wageriinger Beurtfchippers meer goederen ter overvoering ontvangen, als zy in hunne Schepen kunnen laaden ,' zy zig zullen moeten vervoegen by de Overlieden van 't Groot of Klein Binnelands-Vaarders Gilde, ter onderzoek of 'er Schippers zyn , die genegenheid hebben hun als Byleggers te bedienen tegens een Loon van ƒ 3: — per Last, en de quanti/eit der Laften, naar de grootte der Vaartuigen te rekenen , en dat vrygeld voor de uitreis, edoch z ander dat 'er iets voor de re rugre:s aan die Byle^gërs zal behoeven betarld tè werden. Welk onderzoek aan de voorgemelde Overlieden op het fpoedigst werd gelast. En in gevalle 'er Schippers zyn, die de reis aan wülen neemen, zullen d :zelve met h are Vaartuigen zich diredt tér aangewezene plaatfen moeten vervoegen, op ver»  JAARBOEKEN, Fefruwy, 1784- 357 verbeurte van / 6ten behoeve der Armen, by irje Cou ravenceurs te vet beuren. En wanneer'er by 't eerite dier Gilde, daar zy zich vervoegd hebben , geen Schippers zyn, die dat aanbod aanheemen , zullen de zodanige'Arn hemmer of Wagenioger Beunfchippe s gelyk voor ftel moeten gaan doen aan de Overlieden van .t andere Gild . daar zy nog niet g weest zyn ; en wanneer hy dac Gilde mede niemand gevor^en vTerdc, die voor de ee.egde ƒ 3: - per Lar eet Biljet van Confent, als een Recognitie voor d< GAdeV"bv ae Centraventeurs op een boete vai f o. — en verbeurte van de Vragt voor ieder By legger, die zonder aanprefenteering en Billet vm pSnfent ajs vooren mo^t werden geëmployeerd. In kennisfe van my Secretaris. H. van SLIN GELAND T V. Nadere Ordonnantie wegens Stads lm post op het Brandhout. Myne Heeren van den Gerechte der Stad Am Irerdam hebben góedgevonden ter nchtige invordering van deezer Stede Excyns op he Brandhout, en voorkoming van alle misveriland en disputen, tusfchen den Collecteur en dei Schipper of Verkoopers van het vooriz. Brand hout, tot interpretatie van het eerite Articc Amsterdam. Ordonn. op Arnhem Fche enWage-* ning/c&s Beutt[chepen» 1 1 l t t \ 1  35» NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. Ordom, wegens Impost Opbrand hout. van de Keure, op dit fubjeft den 26 February 1754 gearrefteert, nader te verkiaaren en te ordnnne^red, gelyke Hun Ed. Achtb. verkiaaren eü ordonneeren by deezen: Dat de bepaaling vm vyf Stuivers by gemelde Articul gemaakt omtrent het Vademhout, alleen verlhan imet worden relatief te zyn tot zodanig Vademhout, dat minder lengte heeft dan 30 duim, tn dat van alle ander Brandhout, dat meerder lengte heeft dan twee en een halve voet, by de Keure van 17 juny 1594. bepaald, en van alle beuken Brandhout, het zy van minder of meerder lengte, by TauxJtie der Gezwooren Houttellers of meeters een Mui ver van de Gulden over het beloop der waarde zal betaald worden voor Stads Excyns. Blyvende voor het OTerige bovengemelde en alle verdere Keuren en Ordonnantiën, deezen Impost raakende, onveikort, en in hun geheel. VI. Keure raakende het arbeids Loon der Korendragers in 't bearbeiden van Zout. TVTyne Heeren van den Gerechte der Stad Amj-^ fterdam, _altereertnd" het 2de en 4de Articul van de Keur, in dato 30 january j66 iterdam hebben goedgevonden de Keur voor de Steen - Telders en Zetters, in dato 28 January 1752 geëmaneerd, te amph'eeren, gelyk HaarEd. Achtb. amplieeren by deeze: Dat alle foorten van Verglaasde en Onverglaasde Muurfteentjes , Tegeltjes of Dekkers , die hier ter Stede en de Jurisdictie van dien ingevoerd en gelost werden, aan de Telling, Zetting en 't geen by gemelde Keur geftatueerd is, in alien opzigte en op dezelfde pcenaliteiten als alle de overige gebakke Steeneu voortaan onderhevig zullen'zyn; zullende de Steenzetters, by ampliatie van het (-.de Artic van gemelde Keur van 28 January 1752, voor hun loon genieten, van ieder duizend Verglaasde of Onverglaasde Muurfteentjes , en Te- zelfs verphgtmg tot het dragen der Lyfcen mogt hebben geprazftcert, en dat de zodanigen verpligt en gehouden zal zyn daarmede te continueeren tot dat dezelve weder veertien jongere Giidebroeders onder zich heeft; dat hiervan niemand zal bevryd zyn, dan ingevalle van ziekteen mits dezelve in dat cas zulks terftond aan den ombrenger der begraaffenis-briefjes zegge, en met ren declaratoir van den Medecinas Doftor of andere valabele bewyzen doe blyken: alles op verbeur e van 30 ftuivers ten behoeve van 'cGild; blyven-f de echter by agterblyving van een of meer der voorn, veertien jongde Gildebroeders, de oudere Gildebroeders, by opklimming naar rang, verpligt tot vervulling van de openvallende plaatfen, en zulks onder dezelve pcene als boven: zullende dit alles plaatshebben, zo wel van Beeldhouwers als van Schilders en Glazemaakers, en dat wel een ieder in zyn eigen Ambacht. X. De Ampliatie der Keure van de Steenbakkers luidt aldus:  JAARBOEKEN, February, 1784. 563 geitjes of Dekkers van allerlei foort, welke zy zullen verwerken, twee Stuivers , waar van de Opziender zal genieten drie Duiten: en ieder Aanlooper, by ampliatie van het 7de Artic. van meergemelde Keur , voor loon genieten van elk duizend dergelyke Muurfteentjes vier Duiten; al het welk by den Ontvanger der Steentjes zal moeten Werden betaald: mits 'er niet meerder van de gezegde Muurfteentjes te gelyk werden öpgegeeven en gedragen, als 'er zonder breeken kunnen verwerkt en gezet werden, op pcene dat een iegelyk, die-contrarie dezes handelt, zal moeten vergoedende Steentjes, die hy komt te breeken, of dooi zyn toedoen gebrooken werden. In kennisje van my Secretaris H- van S LI N GE LANDT XI. Ampliatie der Keure van het kleii Schuitevoerders, Gilden. Myne Heeren van den Gerechte der Stad Arn fteldam, arnplieerende de Keure voor 'tKleii Schuitevoerders Gild, in dato 20 january 1736. ten opzigte van de Walgelden en Verlchietloone geëmaneert , ftatueeren en Willekeuren , gely JHun Ed. Achtb. ordonneeren en ftatueeren by dc ze, dat van nu voortaan de Gildebroeders van ht Klein Schuitevoerders Gild, welke vaaren mc een kleine Koornligter, boven hun ordinaris Wa geld, of verfchietloon, by dezelve Keure bepaalc genieten zullen twaalf ftuivers, wanneer zy doe de Amftel- Schutfluis moeten vaaren : blyvenc voor het overige de bepaalingen omtrent Walge gelden en Verfchietloonen in zyn geheel als b gemelde Keure van 16 January 1736 breeder lta; geënarieert. In kennisfe van my Secretaris. H. van SLINGELAND1 Bb XII. Ac Amsterdam. Ampl. der Kew re van de Steenbakkers* t 1 •> \ E t t |* r e V y it i-  3% NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- ST f t DaM. Amph der Vragtlyyr van deSchie, [chuiter, XII. Ampliatie der Vragtlyst van de Schietfchuiten tusfchen Amfteldam en Utrecht vaarende: Op heeden hebben Myne Heeren van den Gerechte , op het request van de Schippers van de Utrechtfe Scbietfchuiten , vaarende tusfchen Amfterdam en Utrecht, derzelver Vragt, lysc van c8 January 1745, na voorgaande oyerleg " mei de Heeren Regeerders; der voornoemde Stad, ' geamplieerd en geordonneerd: Dat voortaan van de Goederen (welker Vragten by het gewigt betaald worden,) de Vragten bruto gewigt zullen moeten worden voldaan, en ddt de ariaader, by her verzeoden van d zelve, een fchriftelyke en by hem onderteekende opga e zal moeten doen van het bruto gewigt* van de Goederen , Welke. door hem afgezonden warden, terwv. het'aan de Schippers vrygelaaten wordt, in cas van eenig gegrond vermoeden, de goederen ter inlaading by hem aangenomen , 5n der Stads Wage te laten nav/eegen, het zy ter plaatze van de aflaading, of Wel daar de Goederen zullen zyn a^ngebragt, mits zulks in alle gevallen ten fpoediglien gefchiedde, zoo dat geene vertruaging in de beitelling w. rds -te weeg gebragt, voor al van die goederen, welke een verdere deftinatie hebben, waarvan geene naweeging wordt toegedaan, dan ter plaatze alwaar dezezclve ingelaaden worden, zullende de aflaader in cas hy bevonden wordt fchuldig te zyn aan eene zodanige mindere opgave van hec gewigt, waar door de Schipper in zyn Vragt zoude zyn verkort geweest, gehouden zyn het geld van 't naweegen, en de nodige daar door veroorzaakte onkosten aan den Schipper te voldoen, én aan hem tot een pcenaliteit te betaalen het dubbeld van 't reëele Vragtloon, onvermindert des Schippers recht in geval van traniport op den Debiteur *'•<• vaa  JAARBOEKEN, February, 1784. 3<*5 Van de ordinaire Vragt. Doch ingeval de afflaader, na dat bevonden zal zyn dat de Goederen niet •behoorlyk aangegecvcn zyn, mogt goedvinden dezelve niet te verzenden, zal hy egter gehouden zyn, het enkele of ordinaire Vragtloon aan den Schipper te voldoen , boven en hehalven de zo eeven geltelde pcenaliteit. De ftrengheid van deze winter wordt aan die van het jaar 1740 gelyk geteld: Men heeft den 21 dezer het ys in den Amftel gemeeten, en het oude ys 24 duimen, en hei nieuwe ys u£ duim d.k bevonden. De gevallene fneeuw is zonder voorbeeld zulks heeft niet weinig de posten en postvva o-ens belet, zo dat dezelven zomtyds hunni Sewoone togten hebben moeten agtérlaten ï)e fneeuw, en het tusfchen beiden dooijen en dan wederom vriesfen , hadt hier de dra ten byna onbruikbaar gemaakt. Weshalvei eindelyk het weder zig ontlatende, daarom trend den 17 February 1784 by de navol gende Ampliatie der Keure van 9 Januar 1732 aldus voorzien is: Myne Heeren van den Gerechte der Stad Ara lierdam, amplieerende de Keure van den January 1732. heohen tot gerief van de Ingezets nen, en tot voorkorhii g der ongelukken, welke by zwaar gevallene Sneeuw en opkomende dooy uit de ongelykheid cn gevaarlykheid der gragte enftraaten te vreezen zyn, goedgevonden teordot ceeren, gelyk dezelve ordorneeren by deezen dat van nu voortaan, en ten allen tyde, wannet het nodig zal geoordeeld worden, en de hier ƒ te meldene aanzegging zal zyn gedaan, een iedf kal gehouden zyn, de gragten en Üraaten voor z\ ö Bb 2 £ Ah- STEEDAM* I » l f* > n 1- r a r s  366 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- DAIM. Keure ter zui vering der fira ten. ne huizing van de gevallene Sneeuw te zuiveren * en dezelve in het naast by leggend water te werpen, mids zorgdraagende, dat daardoor de byten niet werden gevuld of bedekt; zullende zulks voor de onbewoonde Perceelen doorde Eigenaars derzelver moeten werden bezorgd. En op dat alles met des te beter orde en gely- kerhand moge gefchieden, zullen de Brandmeefters der refpeftive Wyken, telkens, wanneer dezelve door den Generaalen Brandmeeder daar toe aanzegging zullen hebben bekomen , ("ieder in zyn Wyk,) den bepaalden dag aanzeggen, wanneer men verplicht zal zyn, zo ras doenlyk, en uiterlyk binnen drie dagen, de gragten en flraaten, in maniere als boven van de Sneeuw te zuiveren , op een boete van 30 duivers, by de Contraventeurs te verbeuren; tot welke bekeuring de Brandtneefters, ieder in derzelver Wyken , benevens s'Heeren Dienaars gequalificeerd zullen zyn. De ftrengheid van deze winter vorderde ook buitengewoone hulp voor denoodlydende menfchen. Hier toe waren al reeds verfcheidene inrigtingen van byzondere perfonen engezelfchappen, en aanmerkelyke intekeningen gefchied. Daar wierdt egter by Heeren Burgemeesteren den 2.0 February goedgevonden eene buitengewoone verzameling of collecte den 23 February te laten doen, welke aldus wierdt bekend gemaakt. T\e Heeren Burgemeesteren en Regeerders dezer *s Stad, hebben, uit hoofde der door de langduurige Winter, fteeds toenemende Armoede, en in vertrouwen, dat de goede Burgers eri Ingezetenen, die zo menigmalen de derkden blyken van liefdadigheid hebben gegeven, ook thans genegen zullen zyn de elende der behoeftigen te verligten, en  JAARBOEKEN, Fdruary, 1784. 56? fan mt derzelver onderftand een milde handreiking toSn Seevonden, dat op aanltaande Maan X den ir&ïïry, eene Collecte zal worden da§ „ rPn nutte van voorfz. behoeftigen, zonEJ oïdericbriï Sn welke gezinte die ook mogen tien zullende ten dien einde de Wykrneefteren wezen, routnue Schaalen ieder in de SmoesSers* Armen aan de Oude en Nieuwe 7vde aanSvnlen , aan de Huizen binnen deze Sd en derzelver Jurisdictie omgaan , en de dism bu4 der ColUe vervolgens door de Heeren The faiirieren worden gereguleett. Aldus gerefolveert op heden de 20 February 17 84. h kennisfc van my Secretaris E. van der DUSSEt Öeze verzameling heeft ƒ 64767-10no^ebragt: cn zou waarfchynlyk veel mei hebben bedragen , indien zy zo wel vro , Prefident en dus Eminente Hoofd is der >, hooge Gerichts-Hoven, en tevens de Ka- » Pi"  j AARBOEKEN, February, 1784. 371 pitein Generaal is der Armée eii de Admi' raai Generaal der Vloot; maar dan moet " Zyn Doorl. Hoogheid in deze zyne Hooge ' Politie en Militaire Qualiteiten, in eene af" hanglyke ondergefchiktheid flaan onder de " Wetgevende , dat is , Souvereine Mag" teru — Dan en dus alleen kan de Re" publiek in orde geraaken. „ Vermits nu en uit de natuur der zaake t en uit de veelvuldige ondervinding onwe2 derfpreeklyk blykt, dat, zodra de Regenten of direct of indirect, door den Stad " houder aangefteld worden, daar door de ' Leden der 'Souvereine Magt in eene on dergefchiktheid of onderdaanigheid geraa f ken van den Stadhouder, Kapitein Gene " raai en Admiraal, en vermits dit eene te genftrydigheid is , en louter verwarrin oorzaakt, en tevens vierkant aanloopt te " gen alle eenvoudige gezonde en veilig • Staatkunde, zo is het nu eindelyk eenst ' hoopen , dat Zyn Doorlugtige Hooghei " dit mooge inzien, en dat Hoogstdezeb l de Provinciën en Steden gaarne mo< * ge zien herltellen in het bezit van alle d oorfpronglyke Rechten en Privilegiei „ welke daar toe leggen, en welke h Grondwerk uitmaken van de Nederlan „ fche Conftitutie. < De Algoede R „ geerder van het Heelal verlichte zyn ve „ Hand en beweege zyn hart tot zulk ee „ heilzaame inwendige groote herftelling d „ Republiek; op dat t( ch nu eindelyk eei „ na zo veelerlei verdrieteiykheden, de E< Bb 4 n drac Am- stel- i r > e e d re )• ie 2t d- ■ e- x- i& er is, :n- hc  Am- . 8TEL- 3 \ j 372 NIEUWE NEDERLANSCHS „ dracht en inwendige Rust der Republiek „ bp eenen vasten voet hèrftëld mooge wör» 'den.': b W e e s p. Ook hier ter ftede hebben eenige Burgers éen Genootfchap opgerigt tot oeffening iri den Wapenhandel , onder den zihlpreuk: Zo ft er ken zue onze hand, voor Stad en Va* derland. Dit Genootfchap heeft een verzoekschrift aan de Burgemeesters ingeleverd, ten einde de goedkeuring van dezelve op hunne pogingen te erlangen, als mede eene bekwame plaats voor hunne wapenoeffeningen te bekomen: 't welk ook terltond is toe;geltaan. Rotterdam. . In gevolgen het befluit der Regeering vari den 14 January, welke wy in ons voorgaand [tukje hebben medegedeeld, is hierop dert laatften Vrydag van January eene vergadering gehouden van de Leden van een zogeïaamd Vry-Corps of Bende van Vrywillige Schutters, of Genootfchap van Wapen oeffeiihg. Men heeft daar in Bevelhebbers ert /erdere Officieren verkoren , en de gelyke deeding bepaald , zullende beftaan in een )laauwe rok , met witte opllagen, kraag, mering, witte vest en broek. Omtrend eene verzameling of colleeïe voor de  j AARBOEKEN, Felruary, 1784. 373 de nooddruftige van allerlye Gezindheden in deze Stad, is den 27 February deze afkondiging gefchied. a lzoo Schout, Burgemeesters en Schepenen der Stad Rotterdam in ervaring zyn gekoroen,dat, door den langduri^en en ftrengen Winter, de kostwinning en het beffaan van vele Inwoneren dezer S'ad en jurisdictie van dien niet alleen byna geheelIvk zyn benomen, maar dat daarenboven het gebrek en de elenden der behoefteen door dezelve aanmerkelyk zyn vermeerderd geworden. Zoois t. dat Myne Heeren voornoemt, vertrouweude op de bekende liefdadigheid en mededogenheid hum ner Burgeren en Ingezetenen, op Advys van de Vroedfchap van dezelve Stad, goedgevonden heb ben te ordonneren, dat tot onderfteqnmg en ver kwikking der nood ydende van a'le Godsdisnde: en Gezindhedens dezer Stad en Jurisdictie van dier op mandag den eerden Maart aanftaande , de morgens ten elf uren, door deze Stad en langsd CinKels, mitsgaders te Overfchie onder de Poqi te™ dezer Stad en in het Ambacht van Beukei: dvk, zal worden gedaan eene generale extraord naire G>llecre, waar van de distributie by de Hef ren Thefauriers dezer Stad zal worden gereguleer En worden mitsdien door deze de goede Burge en Ingezetenen van deze Stad en van het voorg melde DiltriCt opgewekt en aangemaand. om t deze extraordinaire omftandigheid , een ieder 1 7yn vermoogen en naar die maate , waar me hy van God' gezegend is, zyn behoeftigen eve mensen met zyne liefdegaven te onJerfteunei het zeker vertrouwen , dat die zelve Goc naar zyn gewisfe beloften, zyn oog ten goeden • tot zegening zal houden , zoo over plaatfen, 1 waar den Armen liefdadigheid word bewezen, over hen,die barmhartigheit zuden hebben geoeffei Dus kwyte zich een yder van zyn pligt en een zegge het den anderen voort. Scmi Ro$* rER- Bekendmak. van eene Collede enzo jj 5 3 i- t. rs y ia le » l, :n ê id. do ft  374 NIEUWE NEDERLANDSCHE SCHIEDAM. i } < 1 ? Schiedam, Den 16 February is reeds op goedvinden en gezag van de Ed. Groot Achtb. Heeren van de Weth, ten voordeele van alle behoeftigen zonder onderfcheid van Godsdienst uit hoofde der toenemende armoede door de ftrengheid der langdurige koude veroorzaakt een buitengewoone Colle&e aan de huizen der Ingezetenen gedaan, by welke gelegenheid een fom van ƒ 2353:3: — ten voorfz. einde is ingezameld geworden. 25 r i e l l e, Wy hebben in ons voorgaand ftukje voor January 1784 gezien, wat hier omtrend de vervulling der Regeerings-posten is voorgevallen. Wy zullen dit verflag thands vervolgen ; Gelyk dan 12a Burgers dezer Stad zig tot le Regeenng by een verzoeklchrift hadden vervoegd,, verlangende, dat de Vroedfchaps alaatfen voortaan zonder recommandatien of lanpryzingen van den Prinfe Erfltadhouder /ervuld wierden; zo heeft zig aan de andee zyde een aantal van 243 Burgers ook tot le Regeering vervoegd , met een verzoekchrift, dat alles op den ouden voet mogt porden gelaten. Het eersrgemelde Request van 122 Bur[ers , ten einde geene Recommandaties aeer plaats hebben, was van dezen inhoud: Am  JAARBOEKEN, February, 1784. 175 Aan de Edele Groot Achtbaare Reeren Burgemeesteren en Vroedfchap' pen der Stad Brielle, /^even met fchuldigen eerbied te kennen de on V-7 dergetekende Burgers en Inwooners deeze StD*>t zy Supplianten met het uiterfte genoegei van tvd tot tyd vernomen hebben, dat veele abui zen zo in de directie van 's Lands zaaken i het gemeen, als in de Regeeringen van verfche den Steden, zo binnen deze als de andere Provit cien van dit Gemeenebest in 't byzonder mgeiloc pen, zyn weggenomen en herfteld. Dat daar onder ook inzonderheid behoord hi weder in vigeur brengen van die Privilegiën, we ke de iaarlykfche verandering yw den Magiftra; en het begeven van de Ampten bepaalen. Dat zy Supplianten daar door aangefpoord z; geworden, om onderzoek te doen naar het ge< by de Privilegiën van deze Stad daar omt ent vastgefteld, en dat zy by dat onderzoek hebbi bevonden: . , Dat by handvest van Dirk van Monjou, van c iaare f42, aan de Poorters van den Brielis v< vergunt, om zelfs een vast getal van zeven Scl penen te kiezen: dat die Schepenen zelfs zoud kiezen twee Oud-Schepenen ,twee Burgemeeste die met de Schepenen kiezen zouden, en tweeRaa ^^afby Privilegie van Vrouwe Maria vanBs gondien, van den 23 Maart 1476, aan de Vro ichap ( zynde het Oud en Nieuw Gerechte) ( den voorfz. Stede, is verleend, om temogen 1 zen alle jaren binnen veertien dagen, voor B; misfe, by haaren Eede, die zy daar openbaar doen zullen, veertien perfoonen van de notabel eerbaarlykfte, rekkelykfte, en vreedelykfte n nen derzelver Stede, die de voorfz. Vroedlcl pen by haaren confcientie dunken zullen oirb LE. ■ Req van r iizBur» gers te1 gen de - Recom; 1 mandat. t1. :t 1- i 'n :n is :n en :rleïnrs, is, ur- id- ?an aeief«lyk He, fanlaplar* £St,  BaiEL- Req van ■ia 'Burgen te gen de Recom • mandat. i I ) i i 1 1 ! o S v tl d n ei v ti X{ ei VI er W ZlS. NIEUWE NEDERLANDSCHE iykst, waardigst , en profj telykat , die by óm Baiiliuw ifa gefcJirifte gebragt zullen worden', met be( o.ten bneven der Stedehouder en de Raade van Holland, om uit dezelve veertien perfoonen, eekoren te worden by denzelven Stedehouder ër* Raade voorfz., tn niemand anders, zeven Schepenen ; en dat voorts de voorfz. zeven Schepenen rnaakco en kiezen zullen twee Oud-Schepenen, twee Burgemeesteren, en twee Raadsluiden, na inhoud der han iveste van den voorfz. Stede. Dar het voorf/ Privilegie by Maximillaan en Mips van Oosten, yk op den 8 February i4y4, en >y Keizer Karei dtVde, o? den ojuny gfJ is ^confirmeert geworden: • ne voorgemelde Privilegiën zoo duidelyk fpreeken, echter de jaarlykfche verandering van den Magiftraat , zoo wel als de aanftelling van de Vroedfchaps-plaatfen, niet anders gefchied, mitsgaders dat alle de Ampten, welke ter dispofitie van UEd. Groot Achtb. daan , telkens niets anders begeeven wor en, als op recommandatie van Z. Doorl. Hoogheid. Dat het naar der Supplianten oordeel niet behoeft te worden onderzogt, of Zyne Döorlugtige Hoogneid zig in die recommandatien fchikt naar het genoegen van U Ed Groot Achtb. of op eene radere wyze, zoals Hoogstdezelve goedvind: daar het in alïe.j gevallen is manifest, dat de voorfz. recommandaueD niet alleen geen grond vinden in 3 maar zeifs direct drydig zyn te^en de re vroren aaog voerde Prvilegien, die zoo plegtig bezwoorer zvn , en waar van . naar het oordeel van de Supplianten^) door geen daad ter wa- reld , hoe ook genaamd ■ kan o^' mig worden afgegaan, zonder lat die Privilegiën verlooren geraken, en daarloor onze Vryheid geheel op lotfe 1'chroeven geleld wordt. Dat de Supplianten om die reden hebben getragt jnderzoek te doen , naar den grond waaruit de voorfz. Recommanda'.ieii gefprooten zyn ; dan, lat de Supplianten niet hebben kunnen ontdekken, Jas die ergens anders in gelegen is, dan in de Re?-  JAARBOEKEN, February, 1784. 37? fblütie van U Ed. Groot Achtb. Prajdecesfeuren in dato 7 July 1748 , dewyl de Refoiutien van] den 18 Augustus 17*0 en den 3 Maart 176*5 buiten vigeur fchynen te zyn gebleeven , dewyl al thans zedert de laatstgenoemde Refoiutien Zyn Doorl. Hoogheid ge-m gebruik heeft gemaakt, om, de Magiftraat jaarlyks eeniger authoriteit te veran-, deren, of over de Vroedfchaps en andere Ampten te disponeeren, maar alleen om deszelfs recommandatie te doen Als nu de Supplianten nagaan de redenen waarom de voorgenoemde Refolutie van den 7- July 1748 genomen is, en welke alleen beftaan daarin, dat de Regeeringen van verfcheiden Steden in deze Provincie, alvoorens te treeden tot de jaarlybfche veranderinge van de Magiftratuure, zig aan Zyne Hoogheid adrc-feeren , om te verntemen , of Zyne Hoogheid iemand daar toe mogt h-bben te recommandeeren, en dat Heeren Burgemeesteren ih bedenking gaven, of men ook van wegens de Regeerin^e dezer Stad dezelve egards voor Zyne Hoogheid behoorde te betoonen, en ook dergelyke Civiliteit te doen. Zo komt het den Supplianten (onder verbeteringe) voor, dat die redenen geheel onvoldoende zyn , om daar door af te gaan van zulke fchoone Privilegiën, als aan deze Stad van oude tyden gegeven zyn, en welke de Supplianten by herhaaling moeten noemen het ei. gendom van de gantfche Burgery , en voor wel ker bewaaringe ü Ed. Groot Achtb; den p'egtigften Eed hebben afgelegd. Daar men dan nu een tyd beleeft,'Ed, Grooi Achtb. Heeren, dat verfcheide Steden in deze Provincie hunne voorheen geofferde recomman ariei aan Zyne Doorl. Hoogheid intrekken, als begrypende, dat dezelve tegen hunne Privilegiën ftry. dig zyn, vermeenen de Supplianten, dat U Ede Groot Achtb. met een gelyk rech': op dat zelve voorbeeld , de overgegeven recomman jatien toi alle de bovengemelde Posten, even zo gevoeglyl Cc 2 zou Brtels. X. ' leg van 11 Bur>ers teren de ïlecommanddti t i  3*o NIEUWE NEDERLANDSGHË Briel- LE. Req. van tü Burgers tegen de Recont' wandal. i I i < < \ t r e < r \ i Het ander verzoekfchrift van 243 Burgers. Was aldus ingerigt:- Aan zouden kunnen doen ophouden, als ü Ed. Groef* Achtb. Prsdecesfenren op gelyke voorbeelden* dezelve hebben gecedeert. Waarom de Supplianten eerbiedigst de vryheid neemen U Ed Groot Achtb. ootmoedig tc verzoeken , dat het U Ed. Groot Achtb. goedgunstig behagen moge te refolveeren om Zyne Doorlugige Hoogheid op de civielfte wyze onder het co^ :e brengen, dat deszelfs recom mandaden tot de aarlykfche verandèringe van de Magiftratuure, en ot de begeeving van de Vroedfchaps plaatfen; by racatuure waarlyk niet zyn over een te brengen net de bovenaangehaalde bezwooren Privilegiën, lezer Stad; en wyders Zyne Doorlugtige Hoogheid 'voor wien de Supplianten verkiaaren in Zyne jualiteic als Erfftadhouder, alle egards te hebben» velke met mogelykheid van hun kunnen verwagc /orden) te verzoeken, zig in het vervolg, geen loeite daaromtrent meerder te geeven; gelyk ook let omtrent het begeeven van andere Amptca n Commisfien, welke ter begeevinge van UEd. rroot Achtb, , of van Hun Ed. Achtb. de Hee;n van de Magiftraat dezer Stad, ftaan, en daaran aan de Supplianten te verleenen U Ed. Groos ;chtb. Appoiuétement of Refolutie in forma* 't Welk doende, enz.  JAARBOEKEN, February, 17^4»" 0 Aan de Ed Groot Achtbare Heeren Burgemeesteren en Vroed-, fchappen der Stad Brielle. Geven met verfchuldigde Eerbied te kennen, de ondergetekende Burgers en Ingezetenen der gemelde Stad. ■'. ,.■ . ,< Dat zy-Supplianten geraformeert geworden zyn-, de . dat zedert een geruimcn tyd , ten Huize van den Wel Ede'len Geftrengen Heer Mr. R. Sandtfort,, Vroedfchap alhier, ter tekening heeft gelegen een Request, zoo zy Supplianten vermeenen wel ondernam te zyn, zaakelvk inhoudende verzoen, dat Zvne Doorluchtigile Hoogheid op de civielftewyy.e onder het ooz zoude worden gebragt. dat deszelfs recommaodatien tot de jaarlykfche verandering van de Magiftrarure, en tot de begeving van deVroedfchapsplaatfen by vacature met zouaeover een ce brengen zyn met de Privilegiën dezer Stad, en vervolgens aan Zyne Doorluchtige Hoogheid zoude worden verzogt zig in het vervolg daar omtrend geen moeite meer te geven, gelyk ook niet omtrent het begeven van andere Ampten en Commisfien, welke ter begeving van ü Ed. Gr, Aehtbaaren, of Hun Edelen Achtbaren de Heeren van de Magiftraat dezer Stad ftaan , voorgevende zulks ftrydig' te zyn met de Privilegiën aan deze Stad gegeveni, welk Request door een zeker getal van onze mede Burgers zoude zyn getekend, en ook reeds doordezelve'aan ü Edele Groot Acbtbaare geprelbnteertp . , . , Dan dewyl de Supplianten uit de opening deswegens van tyd tot tyd aan hun gegeven, vermeenen volkomeu overtuigd te zyn , dat door gemelde Recommandatien geen het minfte nadeel aan voornoemde Privilegiën word toegebragt, maar m tegendeel redenen hebben hun vergenoegen te betoonen , te meer , vermits de Supplianten daar doer redenen hebben zig te mogen vleyen, dat Zvne Doorlug'ige Hoogheid by de jaarlykfche pref • Cc 3 fea» BrielLb. Req. van i.^Suryers voor ie Recommaniatien.  3«* NIEUWE NEDËRLANDSCHE Kriel-fentatie der Nominatie tot Electie van Schepenen, le. uitmakende een groot gedeelte van onze Magiftraat, waar vooï wy onze Burgeriyk quteftien moeten brenjRea.vangen, zal blyven condnueeren mee van deszelfs on94 3 3«r- betwistbaar recht af te gaan, en die geene daar toe gers ioor te eligeren, die door de Regering Zelve aan Hoogstdelle- denzelven werden voorgedragen. CQïnm, Behaivrn dat zv Supplianten begrypen, dat alle veranderingen ih nutte en gevestigde Regeringsformen in de tegens woordifre turbulente tyden zeer gevaarlyk, en hopgstnadeeüg zvn, en vooral in een kleu.e Burgery als deze niet dan de grootfte lcheuringen en oneenigheden onder dezelve moeten verwekken. Zoo keeren zig de Supplianten tot U Edele Groot Achtbaaren, ootmoed'g verzoekende, dat het U Edele Groot Achtbaaren goedgunftiglvk moge behagen, in het vragen van de bovengemelde Recommandatien aan Zyne Doorlugtige Hoogheid getne de minfte verandering temaaken, en in het generaal het beftier van de Regeering, waaronder zy reeds een reeks van jaaren met zoo veel gerustheid en eensgezindheid hebbben mogen leven , op dien voet te laten, zoo als dezelve zederd.langen tyd heeft plaats gehad, ten einde dojr den tusfchenkomst van het Eminent Hoofd der Republicq.; den Erf-Stadhouder, de goede harmonie en eensgezindheid onder deeze Burgery weder te doen herleven, cn de aangename vru^ttn van de tegenwoordige Regeringsform te blyven trekken. Eindelyk verzoeken de Supplianten nog , dat bec door U Edele Groot Achtbaaren daar heen mogte worden , gedirigeert, dat alle vreemde Omloopers, met welke Negotie dezelve ook binnen deze Stad zoude mogen komen, niet dan op de Ordinaris Marktdagen op de Markt hunne Negotie zullen mogen exerceeren, zonder aan de Huizen daar meede om te loopen, en hunne waaren aan te prefenteren; als meede dat in het vervolg geene Burger posten of Ampten binnen deze Stad open vair  JAARBOEKEN, February, 1784» 383 vallende /uilen worden begeven, dan aan die gee- Brielnen, die een jaar en zes weeKen hun Burgerrecht le. by iea Magiltraat alhier zullen hebben verkregen. 't Welk doende &c De Prins Erfftadhouder hadt reeds eenen brief aan Burgemeesteren en Vroedfchappen gefchreven, den 27 January laatstleden, en daar by te kennen gegeven, dat Zyne Hoogheid omredenen verkoor, nu tot de openltaande Vroedfchapsplaats niemand voor te draagen, en aan te pryzen. Dog de minderheid vondt egter raadzaam zig nopens deze zaak tot de Staten van Holland te wenden : welk Request wy in ons voorgaand ftukje van January hebben medegedeeld. Op dit Request befloten de Staten den 29 January, dat inmiddels de vervulling van de openftaande Vroed* fchapsplaats zou opgefchort blyven. De meerderheid der Vroedfchap vondt daarop ook goed zig tot de Staten te vervoegen by dit volgend verzoekfehrift. Aan de Edele Groot Mogende Heeren Staten van Holland en West* friesland. Geeven met allen eerbied te kennen Mr. Andreas van der Sluis, Dr Adriaan de MirMl, Augus* Sinus van der Crap, Pieter Poortermans, Dr. Cornelis van Dam van Aerden , Mr. Ocker Gevaerts johs. Zoon, Damas Cornelis Hogendyk, Mr. Adriaan Maliheus de Wit, Jacobus Roest en Alexander Marius Gein, allen Raaden in de Vroedfchap der Stad Bne le eu alzoo uitmaakende de meerderheid V*Q dezelve Vroedfchap. • - Cc 4 *M  584 NIEUWE NEDERLANDSCHE T5r,el- Dat het aan Mr. Jan Melvill, Mr. Adriaan • D,rc]i vm der Lyk, ft„ Hendrik Swalmius, Doctor Gerard Fauvarcq, Jan Preuit, Heer van dea Req. van Ou len Hoorn, Mr. Hoyer, Pieter Graaf- de Meer-land, Vry-Heer van Heenvliet, Mr. Rochus Sanderherd dtfirt, Heere van de Oude en Nieuwe Streuiten , ie Brielle Hendrik Kruyne, meede Raaden in de Vroed aan de Ichap der gemelde Stad Brielle, en alzoo uitma$Wtn. kende de minderheid van dezelve Vroedfchap, heeft kunnen behagen , nu onlang, ter gelegenheid van de Vacature van eene Vroedfchaps plaats binnen dezelve Stad, veroorzaakt door het overJyden van Leendert dj, Mey, zich by Requeste aan Uw Edele Groot Mogende te addr-sfeéren, en, op een zeer Generaal en alzints geaffecteert voorgaven, als of de drie daar by gementioneerde Refolutien, op den 7 July i748, den 18 Augustus 1750, en den 3 Maart 1766, confecutivelyk by de toenmalige Leeden van de Vroedfchap der gemelde Stad Brielle, het zy dan by unanimiteit, her zy by pluraliteit van (temmen , op eene alzints wettige wyze genomen , en als dusdanig ook , tot nog maar zeer onlangs, door hun L eeden .zeiven erkend , en dadely!< geobferveert, (quaft) zouden ftryden, met de Handvesten en Privilegien der Stad Brielle, zoo wel by de Supplianten, als by hun Lieden, plegtelyk bezwooren. en a.s of dezelve Kefolutien ook in dier voegen door een zeer Notabel getal van Ingezetenen zoud?n zyn befchouwd, daar by le verzoeken, dac het Uw Edele Groot Mogende gunftig zoude mogen behagen, te verkiaaren , dat de voorfchreew Refoiutien van den Vroedfchap der o , L,nelle voornoemJ, in datis 7 July 1748 ï8 Augs. 1750, en 3 Maart 17Ó0, als aanloperide tegen de duidelyke letter van de voorfz. Hand. vesten Privilegiën en Oftroyen aan de Stad Brielle in der tyd gegeeven, mitsdien uit derzelver aard en natuur ten eenemaal zyn onbeftaanbaar • dat de meerderheid van de Vroedfchap der Stad Briellg  JA AR B O EK F N, February, i?84- 3^5 Bpelle in de Jaarlykfche verandering der Ma- Bkieegutraat, als meede in gevalle van vacanteLE. Vroedichaps plaatsen, mitsgaders in de » geeying van alle Ampten en Commiflien,. waar Ref va» Sver de Dispoficie of Nominatie aan de Vroed- de Meer. Ichap ltaat, zig dienvolgende in allen deden V™'derheid ciefclyk zd hebben te gedragen, conform aan de te Brielle voord. Handvesten,' Privilegiën en pftroyen . aan de houdend - wvders en inmiddels, hangende de Dell- Stam,beratien van Ü* Edele Groot Mogenden, defup. mede der praefente Vacature in de zelve Vroedfchap, in Staate en Surcheance; met dat provihoneel gevolg, dat Üw Edele Groot Mogenden by Refolutie, in dato 29 january 1784, hebben gelieven goed te vinden en te verdaan, dat de voorlz, Requeste zoude worden gefteld in handen van de meerderheid van de Vroedfchap der Stad Brielle voornoemt, om Uw Edele Groot Mogenden daar op te dienen van Berigt; hou Jende inmid dels ,haneende de Diliberatien van Uw Edele Groot Molenden, de Suppletie der prefente Vacature in dezelve Vroedfchap in Staate en Surcheance. . Dat, hoe zeer ook de Supplianten met de diepfte eerbied vermeenen, dac het aan eene minderheid van eene Vroedfchap niet behoord vr y te itaan, om over Validiteit of onbegaanbaarheid van particuliere Vroedfchaps-Kefolutien betreffende de domelticqce beheering van dezelve Vroedlchap, bv voorile Leeden van dien genomen, en nog dadelyks door eene aftueele meerderheid der jegens* woordige Vroedfchappen voor wettig en belbanbaare erKend, de prstieufere Deliberatien vaa Uw Edele Groot Mogenden teinterrumpeeren , en het disfemierend gevoelen van her. meerder getal van hunne meede Broederen in de Raaden, direct trydig met hun lieder duur gezwooren Eed ea fiigc, by addres aan den Souverein dezer P'ovlnci^anu£ eeren, de Supplianten niet te mm, ter Obediëntie aan die Uw Edele Groot Mogenden Refolutie, ten Biterite'bereid zvn, om op de voorfchreeve lv-Cc 5 fchap, op de daar by gelegde gronden en redenen . daar voor geallegueert, verzoekende &c. . waar °P gedehbtreert zynde is goedgevonden en verftaan, de by Hun Edele Groot Mogenden Refolutie van den 29 der voorieeden maand gedecerneerde furcheance tegen de fuppletie der thanö vacerende Vroedfchapsplaats binnen de Stad Briellé by deeze op te heffen; ordonnerende Hun Edele Gr. Mog.; voorts, dat voor het óverige alles ten aanzien der geueraale voorziening en fpeciaal omtrend het effect der drie Refoiutien in de Requeste der minderheid der Vroedfchap gemeld, zal worderi gehouden in State en Surcheance, met verdere last aan de meerderheid van de Vroedfchap der gemelde Stad Brielle, pm het Berigt by Hun Edele Groot Mogende Refolutie van den 29 January laatstleden op de Requeste van de minderheid vari Hun gerequireert, binnen den tyt van agt weeken tiaa dato deezer Refolutie, aan Hun Edele Groot Mogenden te laaten toekomen Zullende Extract deezer Refolutie», zoo aan de meerderheid, als aan de minderheid van de Vroedfchap der Stad Brielle, worden gegeven tot derzelver narigt refpective. Accordeert met het voorfz. Register. (Was getekend') C, C L O T T E R B O O K E.  JAARBOEKEN, Februaryi 5784. 39^ ZEELAND. Middelburg. Wy hebben in onze Jaarb. 1783». bl.' Mlr> 1709 verflag gegeven van het befluit dkl. der Staten van 22 September, zo omtrendBÜRO*de affchaffing van het Krygsregtsgebied, als ook byzonderlyk omtrend de vermeerdering van denEed der Krygslieden. Dog dit befluit was zonder medeftemming van Jonkheer van Lynden van Blitterszvyk, dien den Prins van Oranje , als eerfte Edele van Zeeland vertoont, genomen. Men heeft egter ter Staatsvergadering dezer Provincie nog gedraald, met het befluiten op het raport van 't Befoigne , den 27 November uitgebragt, betreffende de verpligting der Krygslieden, tot het afleggen van den Eed aan de Proviucie en de Itemhebbende Steden , volgends het wemelde formulier; als ook op het geadvifeerden der Heeren van Vlislingen, den 3 December , met betrekking tot het ver* leende Patent aan het Guarnifoen der gemelde Stad , en de daar mede overeenstemmende Advifen der overige Leden van Staat; gelyk mede op de raadplegingen over het rapport, op de laatstgemelde dagtekening, ter Vergadering uitgebragt, betreffende het reclameeren door de civiie Juftitie zö te Middelburg, Zierikzee als Vlislingen, van eenige Militaire perfonen, die tot nog toe in Militair arrest wierden gehouden, en einde-  Mio- DEL- SURGi &a NIEUWE NEDERLANDSCHB. delyk ontfnapt zyn. De reden yan .uitftel omtrend het een en ander eeniglyk zynde dat de bovengemelde Heer van Lynden van Bhtterswyk, niet tegenftaande herhaalde redenen van aandrang, beftendig weigerde, zig over de voorfz. poin&en te verklaren 1 hebben de overige Staatsleden zig ten laatften verpligt gevonden * den 18 December laatstleden , aan den Prinfe JErfftadhouder dezen brief te fchryven: DOOR LÜGT! GSTE HOOGGEBOREN VORST EN HEER > t^y twyffelen niet, of Uwe Doorl. Hoogheid heef r door den Heer van Lynden van Blitterswyk, die Uwe Doorl. Hoogheid, in onze vergade', ring repraefenteert als Lid van Staat, kennis be'. komen van het rapport van het befogne den 27 der voorieeden Maand uitgebragt, rakende de verp'igtmg Van alle militaire Corpfen, welke zig nu, of mder tyd op ons Territoir'zullen bevinden, om den eed aan de Provintie en Hemmende Steden af ' te legden , volgens het Formulier by ons gearresteerd den 22 September laatsleden , en vandeConcept Misfieve aan Uwe Doorl. Hoogheid, nevens dat rapport gevoegd, als m^de van het geadvifeerde der Heeren van Vlislingen den 8 dezer maand , met betrekking tot hét verleende Patent aan het actueel Guarnifoen der gem. Stad , gelyk ook van de Advyfen der overige Leden van Staat, welke zig niet alleen met het voorfz. Rapport, Concept Misflve, en geproponeerde der Heeren van Vüsüngen hebben geconformeerd , maar ook , iterative reifen , de presfantfte inftamien hebben gedaan-, ten einde welgem. Heer van Lynden, wegens Uwe Doorl. Hoogheid bekleedende den ftaat van eerften Edelen, zig op de voorfo. poinóïert zobj  JAARBOEKEN, February,1784. 393 zoude -gelieven te expliceeren. Op dezelve wyze is het ook gelegen met de deliberatien over het Rapport, den 8 December ter Vergadering uitgebragt, rakende de gevallen, aan Uwe DoorlHoogheid bekend, van eenige militaire Perfoonen te Middelburg, te Zierickzee en te Vlislingen, die door de civile Justitie gereclameerd zynJe, egter in militair arrest zyn gehouden, en eindelyk uit het 'c zelve geëvadeerd; welk Rapport,, even als de vorige poindten zoude ter conclufie ge. bragt zyn, indien de Heer van Lynden voor Uwe Doorl, Hoogheid daar op had gelieven te advifeeren. Het onderwerp van de voorn, deliberatien confidereeren wy van het hoogde belang te zyn voor de fouvereine Regten dezer Provintie. welke Uwe Doorl. Hoogheid niet minder als de overige Leden van Staat, verbonden is, met alle magt te maintineeren, en wy agten het overbo? dig, aan Uwe Doorl. Hoogheid tereprefenteeren, welke kwade gevolgen het, voor de behandeling van 's Lands zaaken, zoude medebrengen, indien een Lid van de Souveraioiteit, enkel door zig niet uittelaten, een conclufie van de gewigtigfte pornoten zou kunnen tegen houden. Wy zyn bok te zeer geperfuadeerc van Uwe Doorl. Hoogheids inclinatie voor de goede orde, dan dat wy ons kunnen verbeelden, dat Uwe Doorl. Hoogheid zulk een verkeerde maxime door Hoogst Deszelfs voorbeeld zou willen juMificeeren. Plet weinig trTecl nogthans, dat wy, tot heden toe,;van de refpective inllantien der overige Leden van Staat hebben gezien, verpligt ons, toevlugt te neemen tot een middel, 'x welk de orde onzer Ver adering, van ouds af, heeft gedicteerd, namelykom Uwe Doorl. Hoogheid te befchryven, en met mee-1 k'agtigfte emptesfement te verzoeken , dat Uwe Doorl. Hoogheid deszelfs advys op Ge voorn, poïncten gelieve te laten inbrengen, zoo fpoedig als mogelyk is, immers tydig genoeg, dat op onze eerfte aanftaande bveenkomst, een finaale refolutie op D d de- Mrn- ÓEtrBÜKC. Briefvan de Staten aanZJJ. Hoogh.  394 NIEUWE NEDERLANDSCHE fVllD- dezelve kan worden genomen. Wy hoopen e« pE, . vertrouwen , dat dit middel van perfuaüe op Uwe ÏUR.G. Doorl, Hoogheid het gewet sch: effect zal hebben, en dat vyy daar door gedispenfeert zullen blyven van de onaangename noodzaakelykheid , om de verdere middelen te moeten in 'c werk Hellen, welke de Reglementen op de deliberatien onzer Vergadering aan de hand geven, om tot een af komst van zaaken te komen. Waarmede enz. De Prins Erfftadhouder beantwoordde dezen brief der Staten, den 27 January 1784 in dezer voege: EDELE MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN! 'W/'y hebben op zyn tyd wel öntfangen UEd. *v Mog. Misfive van den 18 December laatstleden, by welke ÜEd. Mog. ons verzoeken, ons advis te uitten op het befogne, den 27 der voorleden Maand November uitgebragt , raakende het afleggen van den eed door militaire Corpfen,thans g xin^Zeeland garnifoen houdende, aan de Provintie en ftemmeude Steeden, volgens hec formulierpra> ientelyk, gearresteerd by de informeele refolutie van den aa September laatstleden op de misfive aan Ons, nevens dat rapport gevoegd, als op het geadviseerde der Heeren van Vlislingen , omtrent het door Ons, volgens de aan Ons competerende authoriteit , verleende patent aan het aótueele Garnifoen van Vlisfingen; als ook omtrent het Rapport vau den 8 December, ter Vergadering uitb'ragt , raakende de evafie van zekere militaire Perfoonen uit hun arrest, zoo te Middelburg, Zierikzee als Vlisfingen; en hebben niet willen afzyn aan UEd. Mog. voor te dragen, dat Wy niet denken, dat eenig exempel zal gevonden worden, dat ooit van de Militie van den Staat een eed is gevergd  JAARBOEKEN, February, 1784. 395 vergd in eene der Provinciën ,veel min in Zeeland, gelyk aarïdie, welke de meerderheid der Staat-le,den heeft willen invoeren tegens het conftantege bruik, dst in de Provintie van ''eeland heeft plaats gehad,• en dat die pr*tenfe refolutie een geheel nieuw recht, omtrent de Jurisdictie over Militairen, etablisfeert, dat volkomen ftrydig is met de ufan tie, welke tot hier toe in UEd. Mog. Provintie heeft plaats gehad, en ten minfte, voor zoo verre als concerneert de Militairen, in Garnifoen binnen Zeeland zynde, op eenparige Staats-befluiten is gefundeert: derhal ven kunnen Wy geenzintsvoor een wettig'Staats-befluit aanzien de informeeleRefolutie van den 2a September jongstleden, omtrent de militaire Jurisdictie met alle de gevolgen van dien, ofte eenige kragt van wet aan voorgemelde prffitenfe Refolutie toekennen , welke op een inconüitutioneele wyze is genomen by overftemminge , tegens het protest van den eerfTen Edele: Wy zullen dus by provifie in advis houden dc by UEd. Mog. voorgemelde Misfive van den 18 December vermelde Rapporten , als mede het Advis van de Heeren van Vlisfiingen wegens de infraótie, die daarin zoude gelegen zyn op het recht van den Capitein Generaal tot het verleenen van Patenten, en verwagten, dat met de conclufie niet zal worden voortgegaan, en dat in het byzonder niet zal worden gerefolveerd, tot het doen afliggen van den voorgemelden eed by de actueele Garnifoenen,het gene, al was de prajtenfe Refolutie van den 22 September wettig genomen, in geenen deele als een gevolg van dezelve kan worden aangezien; verklarende voor nul en van geener waarde, al het geene daar omtrent door de andere Staats-Leden buiten onze concurrentie zoude worden gerefolveerd, en referveeren aan Ons daar tegens'zoodanige Conltitutioneele mefures te nemen, als wy zullen oordeelen te behooren, tot maintien van Ons Regt en Vryheid van Advis; terwyl Wy betuigen niets meer te verlangen, dan de harmonie en vriend Dd 2 fchap Min- BEL- nuRo. Antw. van Z. Hoogh. aan de Staten,  Ml ddel'8ürg. Antw. van Z, Hoogh. aan de ■Staten. i DOOR. 396 NIEUWE NEDERLANDSCHE fchap met de verdere Leden van UEd Mog. Ver* gadering te conferveeren, engaerne te zullen zien, dat met wederzyds genoegen een arrangement kan worden getroffen omtrent de militaire Jurisdictie, en dat op eene conftitioneele wyze een afkomst van de deliberatien omtrent dit poinct, kan worden' gemaakt, waartoe wy gaerne alle infchikkeïykheid zullen gebruiken, en zoo veel met onzen pligt, en het maintien van de fubordinatie en discipline bettaanbaar is, te gemoet te komen aan delentimenten en verlangen van onze Meede Leeden. Waar meede. EDELE MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN! Wy UEd. bevelen in Gods Heilige protectie. UEd. Mog. D. W. Dienaar (geparapheert) W. Pr. v. ORANGE. Ter ordonnantie van Zyne Hoogheid (was getekend) In 's Gravenhage den 07 January T. J. de LARREY. 1784. Hier op hebben de Staten den 5 February den Prinfe Erfïtadhouder aldus geantwoord :  JAARBOEKEN, February. 1784- 397 DOORLUGTIGE HOOG-GEBOREN VORST! BV het reëntameeren der Staats deliberatien , na het eenomen reces, hadden wv gemeend, te zullen viSn uwe Doorl. Hoogheids refcripue op ïï« MÏfife van den 18. ^f^JfJ^ ïaars en wanneer wy eemge dagen te vergeetscn &nn htfden gewagt, refolveerden wy, Uwe Doorl Hoogheidgdit retardement, by Misfive m ërmen te"materie dienende, onder het oog; tc S™ en en teffens kennis te geven, dat wy een nereSoiren tyd hadden gefield, tot afdoening S SKn Aze eerstgemelde Misfive vervat. St antwoord van uwe Doorl. Hoogheid van der oVLnuarV bv ons opden 2 dezer maand ontvangenJ zynde', heeft wel eenige verandering w de foïm van onze Refolutie, maar niet in de gron den derzelve te wege gebragt, en zeffs zoude dl ïmwoord aanleiding hebben kunnen «yen tot ee, ïitgebreider en ernftiger.deliberatie , in die, wv wdden r'eleveeren verlcheide bedenkelyke ftd SS rn uitdrukkingen, die wy in Uwe Doorl Hoogheids Misfive aantreffen. Wy waden ze kerlykovervloedge ftofen rede hebben, om on ui te laten over het denkbeeld, 't welk UweiDoor Hoogheid fchynt te vormen van de bevoegdhei der Heeren Staten van de refpecbye Provinciën om de Militie, op hun fouverain 1 erritoir zynde een Formufier'van Eed voor te fchryven: overc asfumde , bv Uwe Doorl. Hoogheid gepofeerd aangaande het Staatsregt, dat in deze Provinc Sent de militaire JurisdicTi- altoos zoude plaa gehad hebben : over de pretenfe informalite waarvan Uwe Doorl Hoogheid onze refolutie v I2 September 1783 taxeert, en vooral over de , genaamde infraöie , die Uwe Doorl. Hoogh Urineert aan het regt van den Heer Kapite Gen"tS tot net verleenen van de Patenten te z« tóegebragt j dog wy oordeelen, dete.d.scüsfi Mm» DELBURG» Wederantw.derStat vOft Zeeland aan den Prinje. jj t In S d » e » e :s 9 n ;o id in rn ;n :e-  398 NIEUWE NEDERLANDSCHE MlDDELEÜRG. Weder antw.de* Stat. vai Zeeland aan den Prinfe, tegenwoordig te kunnen voor by gaan , en wy verwagten niet, dat Uwe Coorl. Hoogheid, door het perfifteeren by foortgelyke allegatien, een bepaaïde deliberatie öp dezelve zal noodzaakelyk . maaken. Vervolgens toetreedende tot den principaalen ,inhoud van onze voorn. Misfive , en van Uwe Doorl. Hoogheids refcripue op dezelve, daarin beftaande, dat wy Uwe Doorl. Hoogheid als eerHen Edele dezer Provincie hadden verzogc, zig finaal te expliceeren, op eenige openftamde poincten van deliberatie, en waarop Uwe Hoogheid als nu antwoord, die poinclen by provifie in advys te houden, met declaratoir van voor nul en van geener waarde to zullen aanzien, al het geene daar omtrent , door de andere Leden , buiten Uwe Hoogheids concurrentie , zoude worden gerefoiveerd; moeten wy opregtelyk verklaren , wel gewenscht te hebben, uit liefde voor de eendragt, die in deze tyden ?o noodig is, dat wy in het antwoord van Uwe Doorl. Hoogheid de voldoening hadden mogen vinden, dat de openftaande zaken, waarvan het advys van den Heer Eerften Edele alleen ontbreekt, met concurrentie van alle de Staatsleden had kunnen geconcludeert worden, en wy flatteeren , dat Uwe Doorl. Hoogheid zig, door de redenen, vervat in onze Misfive van 18 December wel zoude hebben laaten perfuadeeren, indien Hoog Dezelve in dezen alleenlyk had gereflecteerd op de relatie, waarin die Misfive aan üwe Doorl. Hoogheid was gefchreven, namelyk als Lid van Staat; maar het is ons, uit het gantsch beloop der refcriptie voorgekomen, dat Uwe Doorl. Hoogheid zig door de confideratieu van Hoogst Deszelfs betrekking als Kapitein Generaal heeft laten te rug houden, van het geene wy, volgens de regels van orde en reciproque verpligting der Leden van Staat, regt hadden van Uwe Doorlugt. heid als een Medelid te verwagten. Thans zyn door de weigering van Uwe Doorl. Hoog-  JAARBOEKEN, RSnmj. 'J8*- 395 Hoogheid, oh, zig by.P^^^Pd* zaten in die termen gebragt: datJe ™ <* „e|ke poiraen tuneen «orden i£™??f™cvmvert Lid, abtegen de «*J"* moet wordet met de tngt.van hu L™> J by ee0 gede- leden, de cocca-MM van Uwe ""^^ „ verlangen, en daarom geprMewra Ub zeeriili geindanuen t, >iereeren , te ,e,%^ ieS gefcê blaten inb« zaaken, g!i^°0^^heid door verdere wei S?5ftTS over aan de Sdete oyerweeg ^"„oet^ MIDDEL'BÜBG. Weder' antw der Stat. tan Zeeland i Prinfe* § L- e te in :a 'Ar sc y na jn tte e- in el- is ids ol. ?e,vyeeing dat gc.  400 NIEUWE NEDERLANDSCHE MlDDELEURO. Wieder antw der Stat. van Zeeland aan den jPrifffè. i N i i gedeelce van Uwe Doorl. Hoogheids Misfive, in 't welk Hoog Dezelve betuigd, niets meer te verlangen , dan de harmonie en vriendfehap met de verdere Leden van onze Vergadering te conferveeren, en gaarne te zullen zien, dat met wederzyds genoegen, een arrangement kan worden getroffen omtrent de Militaire Jurisdictie , en dat op een Confiitutioneele wyze een afkomst van de deliberatien omtrent dit poincl: kan worden gemaakt, waartoe Uwe Hoogheid aanbied alle infchikkelykheid te willen gebruiken, en zo veel met Hoogst Deszelfs pligt , en de fubordinatie en discipline beftaanbaar is, te gemoet komen aan de fentimenEen der andere Leden. Het is Ons buiten twyfFel, Doorl. Vorst ten hoogften aangenaam, deze verzekering van Uwe Doorl. Hoogheids inclinatie voor de harmonieën vriendfehap met de verdere Leden dezer Verga* feHng te ontvangen, en hoe gaarne wy daaraan i?an onze zyde beantwoorden, is blykbaar uit onse tegenwoordige behandeling der differentiaale poincten: Wy zouden ons ook niet onttrekken, )m aan te hooren en in deliberatie te neemen zodanige fchikkingen, als Uwe Doorl. Hoogheid :oe een amiable afkomst van zaken, zoude gelie(ren te proponeeren, indien die fchikkingen alleen tot oog nerk moesren hebben, om, met wederzyds genoegen, fecuure maacregulen vast te delen , dat onze reeds genomen of nog te neemen Refoiutien op het ftuk der Militaire Jurisdictie met den aankleve van dien , niét tot prejudicie iran de discipline of wettige fubordinatie militair w rden misoruikt, welke wy dog in het allerminïteniet gebuteerd hebben, eenigzints te krenken. Maar gelyk wy Uwe Doorl. Hoogheid reeds te kernen gegeven hebben by onze Misfive van den 11 Sepiernner 1783, kunnen wy ons in geenerlei icKikkingen inlaten , die afwyken van de wettig jetiomen Refolutie van dien dag, en van derzelver Mimiddelvke gevolgen, namelvkde bepaling van de  JAARBOEKEN, February, 1734. 40! Militaire Jurisdictie , de gerequireerde overgifce van Militaire Gevangenen, wegens commune de liften actueel nog in arrest zittende, en de Procedures tegen die, welke op een gantscti linguliere wyze zyn geëchapeerd: En deze poinden zyn het, welke moeten gehouden worden vast te ftaan,voor dat wy eenige ichikking over andere poinóten zouden kunnen admitteeren. Hier mede enz. In het Hof van Zeeland enz. den 5 February I7tf4« De Heeren van Vlisfingen hebben ter vergadering overgelegd en voorgelezen eene ichniteiyKe voontei, nouueuuc vouiccröL hun afwyzend advys op de voorflag van de Heeren van Tholen , van den 7 April jongstleden , ter Staatsvergadering gedaan, betreklyk tot de verzogte dispenfatie, door de Heeren van Tholen, ter begeving van het ampt van Rekenmeester , ter Generaliteit opengevallen door den dood van den Heer van der Beeke, buiten uitfchryvinge. Ten tweeden, verzoekende, om redenen daarby te berde gebragt, dat de Bewindhebbers plaats, door den Kamerheer van Zyn Hoogheid , den Heer J. A. van Borsfele , bekleed wordende, mag worden verklaard vacant en impetrabel. Nog hebben de Heeren Staten dezer Provincie den 22 January laatstleden, nopens de Quota's der Provinciën dit beiluit genomen : Dd 5 Ex- Middel- BL'KG.  Middelburg. Befl- van Zeeland nopens di Quota's. t 402 NIEUWE NEDERLANDSCHE Extrailt uit het Register der Refoiutien der Heeren Staten van Zeeland den 22 January 178a. T>y Refumptie zynde gedelibereert op het laatfte ■L* lid van hec Secreet Rapport der Finantien van den 20 November des voorleden jaars , bttrekktlyk tot het vernieuwen der Initantien ter Generaliteit tot Redres van de proportie en de quote van deze en andere Provinciën ; is goedgevonden en verftaan, de Heeren Ordinaris Gedeputeerden dezer Provintie ter Generaliteit te Authorifeeren, gelyk ee;chied by deze, omme by bekwaamé gelegenheid ter Vergaderjnge van Hun Hoog Mogende voor te draagen: dat de Heeren Staaten van Zeeland uit het Rapport van Hunne Gecommitteerden, met de uiterfte aandoening hebben gezien, dat de Provinciaale Finantien, welke (gelyk aan de Bondgenoten overvloedig bekent is:); eeds zoo lange jaaren verre boven vermogens zyn bezwaard geweest; na den laatften Oorlog zodanig een flag hebben gekreegen , dat alle hoope op derzelver lierftel geheel fchynt benomen te zyn, wanneer 'er geene kragtdadige middelen tot verligting kunnen geadhibeert worden: dat, hoezeer Hun Ed. Mogende (leeds onafgebroken zyn voortgegaan met alles in het werk te ftellen, het geene tot verbeetering der inkomften en vennindering der Provtntiale uitgaaven kan ftrekken, egter, tot Hun leedweezen moeten ondervinden, dat alle die pogingen Infrurftueus zyn, en dat de Finantien nooit kunnen te booven koomen, dewyl de zwaare lasten van de Unie , waar in de Provincie by continuatie heeft moeten draagen , alle de uitfpaaringen en verbeeteringen dadelyk abforbeeren, en de Interesfen der genegotieerde Capitaalen , van ]3ar tot jaar, doen vermeerderen: dat door deze. bezwaarende om Handigheden de Finantien tegenwoordig in dien ftaat zyn gebragt?, dat Intrinfeque hulpmiddelen met geene mogelykheid meer toe- ry-  JAARBOEKEN, February, 1784. 403 rykend kunnen zyn, om het Redres, waar opmen zoo lang gewerkt heeft, te effeöuee en, iSdï? de pogingen van Haar Ed. Mogende nie e ge vk luuf\r-fT' m"het!fni«e Middel , todfAa llndl h9tj 23 'V CD d? coDfti""ie van de Unie aan de hand geeft, en 't welk Hun Edele Mo- r?ndenamehClcn ^ m£t re2^ogen redlmee;n rL ^ame1^.' dac de quote van deze Provincie in de Generahteits lasten worde gcproportioteert KkeS KeiyKe Inltantien, ten dien einde by de Bondgenoten gedaan, geen ander effect hebben sehad E vSt1DderLn realiteit, als men confidereert fiet verhes van het profyt op de posten, die van tfrhT,n113 deZer ProviDcie W afgenSómen, S te kort kSmVenHre M 5" 'W**-. om ze fs'hec pleeren. °P 6 ordjnaare «'tgaaven te fup- fomtLHr6,^ MugendG' ^ derzelver Rezeeven SÏJ D,ecrembet 1718 voor de ^eede Sfaat vin rv! 1' hct VOc,rDoemde fouïaas op den verklalrt „ °f accepteerende, zich wel hebben verKiaart, om geduurende d e termyn geene nieu. zTakef^ dien U^Z ü1a %I,eP, tot na de expiratie van & yr? d°g' dat inmlddels de opgekomen Oorbartl naDtieS ^endegeabimeert en de DeïProZ£Z derRev,fi,e der quocai, daar andere maakt H^n ^?^eraI'^,t zynde levendig gekunSn ?• Erel M°gende oordeelen, zig niefte menter^^ Wederom Hunn* fenti. Sr L Ge"eraJlteit je uytten, op eene Materie, waar aan zy altoos en by alle gepaste gelegenthd den zoo ved gewigt geattncheeVt hebben. *noniiS,1D add?- Mogende nogthins in de tegenvcSÏP °m(tandlgheden deze zaak zoo zeer niet v^oordraagen als een point, welk alleen de Provin. «e van Zeeland mteresfeert, maar als een point by Mm» BEL- Befl. van Zeeland nopens de Quota's.  404 NIEUWE NEDERLANDS CHE Middelburg. Befl van Zeeland nopens dt Quota's, < i c ï by het welk alle de Bondgenooten belang hebben, om dat de duurzaamheid van de exiftencie der Republicq , en de zeekerheid haarer welvaart en be. ziuinge' daar van dependeert. Dac zoo '< r ooit een tyd geweest is-, waar in de nooJzaakelykheid van het redres in de proportie der quotes zig heeft laaten gevoelen, het zeekerlyk in deezen tyd is, daar zoo veele Petitiën tot defenfie van den Staat gedaan, of geheel niet, of gebrekkig, zyn geconfenteert en met trage Furnisfementen zyn agtervolgt, en d.ar zommige van de Provinciën, die alle Finantieele Confideratien voor een tyd, zullen moeten terug ftellen, om tot de gemelde verdediging te contribueeren, eig nu bevinden in eèn ftaat van magteloosheid, welke haar beletten zal op den duur de hand te houden aan de Kist haarer middelen tot verbetering der defenfie van het Vaderland , waar .aan met zoo veel yver en cordaatheid is gearbeid ,• dat derhalven naar het inzien van Hun Edel Mogende de Provincie in ftaat te ftellen van te kunnen confenteeren, en en haare Confenten met regtige betaalinge goed te maaken, het eerfte en Cardinaal point is, van waar het redres in de vervallen zaaken van de Republicq behoort begonnen te worden, dewyl de verftandigfte en beste projecten, om den ftaat in deszelfs ouden luifter ce herftellen al te vast zyn lan de Confenten der Bondgenooten tot de versischte geldmiddelen , en men nooit goede en vruchtbaare Confenten kan verwachten van Provinciën, die in onvermogen zyn om te kunnen betaaen, of die, 2.00 zy al door den nood van het Vaierland een gedwongen Corfent in brengen, nochham voorflags zien^at zy zig in den grond ruïneren. Dat deeze waarheid door verfcheiden van deBond;enooten met de ovrrtuigendfte termen is aangeIrongen, en dat in het byzonder riets kragtigerop lit fubj. Cl kan gezegt worden, dan de uitdrukkin;en , waar van de Heeren Staaten van Utrecht zich ebben bedient, in Hoogstderzelver Refolutie van  JAARBOEKEN, February, 1784. 405 den 7 Mey 1783, ter Generaliteitingebragt, den Mm12 daar aan : dat het incontenltabel zeeker is , del* dat dit Gemeenebest nooit tot deszelfs voori- isuug, „ gen luister, aanzien en magt opgebeurt en ,, herllelt kan worden, dan door eene biyyke Befl. van ,, verdeeling der algemeene Lasten , en in eeven- Zeeland „ redigheid met het waare vermogen der refpec- nopensde ,, tive Bondgenooten, terwyl alle temporaire fou- Quota's. „ lagementen wel zeer gemakkelyk zyn te vin- den; maar nimmer in (laat zyn om de doode„ lyke kwaal, waar aan het Vaderland zeedert „ een zoo langen tyd kwynt, en die van tyd - cot tyd, zo merkelyk verhoogt, in den grond „ aan te tasten en te geneezen." Dat Hun Edel Mogende mitsdien zig conformeeren met de fentimenten van Hooggemelde Ideeren Staaten als meede van de Heeren Staaten van Holland en West - Friesland , en Stad en Lande, voor zoo verre dezelve tendeeren, tot revifie van de Propofitie der quotes, met allen ernst de voorige inttantien vernieuwen, ten einde deeze gewigtige zaak door de Bondgenooten fpoedig moge worden by de hand genoomen en getermineert, op zulk eene wyze als met de aard en conftitutie van het Bo.idgenootfchap en de onderlinge verpligting van deszelfs Leden overéénkoraftig is. Dat hoe zeer Hun Edel Mogende begrypen, dat zu'k een Deliberatie moeyelyk zal zyn, deze vrees egter de refpeÉtive Provinciën niet behoort te wederhouden, dewyl de moeyelykheid niet groocer zal zyn , dan zy was in het begin van deeze Republicq en noch veele jaaren naardien, toen de quotes van tyd tot tyd veranderde , en fomwylen by de Confenten in yder Petitie by fchikking op een verfchillenden voet werden gereguleerd, en dat in allen gevallen: gelyk de Raad van Staaten over deeze materie aan de Extraordinaire Vergadering zeer nadrukkelyk fchreef, den 29 December 1716, geene zaak zoo  4o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. i ] c d d delicaat of difficiel is, daar niet mede moet doorgegaan worden , wanneer anderfin ts het geheel Lichaam van den Staat zou geftelt worden m gevaar van verlooren te gaan. 8 ( ander fond) Accordeert met de voorf. Register. (was getekend) L. P. van de SPIEGEL. Een groot deel van het tweede Bataillon van Lewe, bezetting houdende te Zierikzee, heeft bevel gekregen, om van daar naar Lillo, Liefkenshoek, de Kruisfchans en het Fort Fredrik Hendrik te trekken: Dog de Regeerders van Zierikzee hebben zulks niet villen gedoogen, voor en aleer de [drie peronen, welken aldaar in de Provoost zaten, lan den Burgerlyken Regter zouden zyn uitgeleverd , zig daarop grondende, dat de nisdaden, om welke zy in hegtenis waren genomen, zuiver burgerlyk waren, engeeniints den Krygsdienst aangingen. UTRECHT. Utrecht. De Heeren Staten dezer Provincie hebben het aangaan van een Verbond met en Koning van Frankryk, ter Vergaderinge er Algemeene. Staten, den 4 February alus aangedrongen. Woens-  JAARBOEKEN, February, 1784. 407 Woensdag den 4 Febrnarj 1784. f\e Heer piefent zynde Gedeputeerde uit de Provincie van' Utrecht heeft op expresfen \m der Heeren Staten van de gezegde Provii cie, Zyne Principaalei, ter Vergidering voorgeit, ld , dat de opgeroeide Heeren Staaten in de tegen woordige om handigheden van tyden , hebbende in confiderarie genomen , hoe zeer deze Republiek, omcingeltvan veele magtige Nabuuren, en door het belang eer Commercie van tyd tot tyi aan dezelve verbonden, niet geoordeelc kan worden door haare eigene magt genoegzaam in ftaat: te zyn haare proiperireit en veiligheid ongeftoort te kunnen bevorderen en handhaven , en, dat gevolglyk de voorzichtigheid vereischt, om zich in tyds te voorzien van de adfiftentie van anderen, in welk geval be: Hun het conven belfèe was voorgekomen, toevlugt te neemen tot zulke Mogendheden , die eenig belang ftellen in de Commercie dezer Landen, en welke daar en boven m ftaat zyn om deze Republiek zo wel te Lande als ter Zee te onderfteunen, Hem Heer Gedeputeerde geauthorifeert hadden, om ter Vergaderinge voor te draagen van in confideratie te willen neemen of het niet convenieeren zoude, van aan de Heeren Ambasfadeurs te Parys te gelasten om te toetfen of 'er eenige geneigtheid plaatfe mogte hebben by Zyne Majefteit den Koning van Frankryk, om eene nadere verbintenis met deze Republiek aan te gaan, wélke, gegrond op den voet van 'tTractaat van gewapende Neutraliteit, en gebouwd op de wederzydfche belangen van den Koophandel, zoude kunnen verftrekken, om de vriendfehap vast en geduurzaam te maaken. Ten einde, dat, indien 'er van de zyde Hunner Hoog Mogende, in het vervo'g, drrgelyke nadere verbintenisfen mogten worden iroorgeflagen, alle de Bondgenooten tot zekerheid van den Staat en ter bevordering der onderlinge belaDgen zulks noodzaakelyk zouden oor- deelen U- TRKCHT. Advys van Ütr. nopens Alliantie met Frank' ryk.  408 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- T RECHT. Advys van Utr. nopens Alliantie met Frank' ryk. Het Genootfchap van Wapenhandel, onder den Zinfpreuk Pro patria <5? libertate, heeft aan de Burgemeesteren en Vroedfchap dit fmeekfchrift ingeleverd: Aan de Edele Groot Achtbaar e Reeren , Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. Geeven met fchuldigen eerbied te kennen, de Officieren , Direcleuren en verdere Leden van het Genootfchap van Wapenhandel, onder de Zinfpreuk: Pro Patria & Libertate, in deze Stad: dat zy, zedert hun verzoek by Requeste, de dato 04 November jongstleden , ten fine, om by onverhoopt overly-'en hunner Leden, dezelve, in 'c vervolg, behendig, met Militaire honneurs te mogen ter aarde te beftellen, even als kort tevoren aan de Supplianten , op verzoek van twee hunner Leden, door UEd. Groot Achtb. gunfiig*was ge» accordeerd j mee leedwezen hebben vernomen, hoe veele kwalyk gezinden deze gelegenheid hebben aan¬ deden op den voet van 'tTraftaat, van de gewapende Neutraliteit. Waar op gedelibereert zynde, de Heeren Gedeputeerden der zes andere Provinciën Copie hebben genomen der gezegde Propofitie, om in den Haaren te worden gecommuniceert, en is des niet tegenftaande goedgevonden en geordonneert, dat dair van Copie zal worden gegeven aan den Heere Tork, Heere van Rofendaal en andere Gedeputeerden Hunner Hoog Mogende in Buicenlandfche zaaken , om het zelve te onderzoeken, examineeren en daar van ter Vergadering Rapport te doen. (was getekend) H. F A G E L.  JAARBOEKEN, February, 1784; 409 aangegrepen, om daar door, onder fctiyn van' de 'eer en het weizyn der Schuttery te behartigen , tusfchen dezelve en 't Genootfchap, ware 't mo gelyk, verdeeldheid en verwarring aan te ricbten, en zo het heilzaam begonnen werk tot zyne voo rige nietigheid te rug te doen keeren. Dat de Supplianten nogthans vermeend hebben, met dit hun verzoek niemand op eenigerhande wy te te prsjudiceeren of in zyne Vryheid te bepaalen. Dat hoe zeer fommigen mogen roeenen, ol voorwenden, het tot dishonneur voor een Schutter te zyn, op der Militairen wyze begraaven te worden of, ingevalle de Schuttery daar toe inclineerde, zy de preferentie behoorde te hebben, boven 't Genootfchap, en het_ laatstgen. als dar maar alleen die leden, welke niet onaer de Schut ters behoorden, op die wyze zoude mogen be graaven; dat, wat het eerfte betreft, om diere' den de Supplianten by hun Request wél expresfe lyk hebben gefield: dat zulks alvorens door het fterjhuis moest worden gepretendeert en verzogt, om da n door, elk zyne byzondere denkwyze latende, niemand tot de keuze van de denkwyze'van het meerderdeel der leden vah 't Genootfchap ce verpligten. en daar door ook , betreffende het tweede , d£ gedagte voor te komen, als of men door dit verzoek de refpeftive Burger-Compagnien, ingevalle hunne Leden te eéniger tyd een dergeïyk verzoet mogten entameeren, zogt te prsjudiceeren. —— Daar de Supplianten van oerdeel waren en nog zyn, dat geen cordaat en weldenkend Mensch de" ze Vryheid te groot of ónredelyk zal vinden, oi het verzoek zelve zo onevenredig rnet den ftaric van een Burger, die de Wapenen voert, on zyne Voorrechten en Vryheden tegen alle verderf en tweedragt - zoekers te bef chermen en verdeedi- gen. Daar de Supplianten in tegendeel deze Militaire Burger Begravenis als een gepast honneur befchouwen voor een dapperen Schutter, die zich niet fchaamd of te flaauwhartig is , om di fa e Wa ' U TRËCHfc Req. van t GenootfchupvanWapenhandel. ;  4io NIEUWE NEDERLAND'SCliÉ TRECHT Req van '(Genoot fchapvan Wapenhandel. I Wapenen te voeren ; boven hem, die uit hoogmoed , of laager beginzels zulks weigerd en a!s zodanig eene evenredige vergelding aan de overblyvenden, die fomtyds zwak genoeg mogten zyn om alleen in het uiterlyke te blyven hangen, en dit als de eenige belooning hunner dienften aan de Stad hunner geboorte ot inwooning te befchouwen. — Daar het zeker is, dat de plegtigheid van dergelyke zaaken, veelal enkel beftaat in de* gewoonte of denkbeelden ,. die men 'er zich van' vormt, gelyk het met alle zinnelyke plegtigheden gefield is. Dat zy echter, niettegenftaande dit hun welmeenend Plan, om alleen de ambitie voor den Burger Wapenhandel , te bevorderen, uit hoofde van de gelegenheid, die eene kwaadzoekende Cabaale^ als boven'gezcgd, daar uit zoekc te neemen, om de leden.der Burger-Compagnien tegen het Genootfchap als in 't harnas te jaagen, onder voorwendzel van een poinél d'honfieur, dat hun met preferentie toekomt, hebben beflooten. Voor als nog vanhunvoorig verzoek, om hunne Leden met Militaire honneurs te begraven, aftczien ; willende liever, gelyk zy meermaalen hebben getoond , hun eigen genoegen en honneur opofferen aan de rust, vrede en eensgezindheid tusfchen de goede Burgery en braave Regenten in 't gemeen , en de harmonie van die en dit Genootnootfchap in 't byzonder —— om welke te bevorderen en te bevestigen het alleen is, dat de Supplianten zich getroosten de tergingen, lasteringen en moeijelykheden, met welk men hun van 't begin hunner zamening tot op heden heeft beladenver volgt , en ware het mogelyk geweest , zou hebben verftrooid en vernietigd —-- din dat zy zouden oorzaak gever, om UWEd. Gr. Achtb. door zulke kwaadwilligen te doen voorkomen als medewerkende aan de eensgezindheid van Heezer Starls Burgery, wanneer dezelve een onfchuldig verzoek kwame te accordeeren, Waar over de  )A AR BOEKEN, February, 17S4. 4if Supplianten by dezen aan UEd. Gr. Achtb. als van wie alleen zy, als een Privaat Genootfchap, na bekomen approbatie, vermeenen afte hangeDj verzoeken, dat hun bovengemeld Request en verzoek van den 24 November jongstleden worde gelteld buiten dispofitie en als of het niet ware ingeleverd. 't Welk doende enz. Bovengemeld Genootfchap maakte ook nog, den 21 van January laatstleden, dit bekend: t Qenootfchap onder de zinfpreuk: Pro Patria Bekend, , f L'ber±ate te Utrecht, niet alleen bedoe- making lende de beoeffening en ammoediging van den Bur- van 't ger Wapenhandel, maar ook behartigende deal- Genootgemene belangen van het Vaderland en deze Stad, /bh. van adverteert; dat men voornemens is, ingevolge re- Wanenfblutie der difigeetende Vergadering van Officieren handel en Directeuren, de kosten, die reeds gemaakt of rog mogten te maaken zyn, wegens hetTopttellen, drukken, en verdere kosten dn uitgaven omtrent Requesten en andere zaaken, tot belang van hec algemeen, in hét voorltaan van Rechten en Privilegiën als anderzints voor deeze Stad en Provintie, nu en voor 't-vervolg, te zullen draaien voor dö Kasfe van 'c Genootfchap voornoemd ; wyl men begrypt, dat het niet wel mooglyk is, dat, zoncer zulk een fonds, die kosten uit de gautfche Burgery gemakkelyk en öp een egaaïen voet kunnen geheven worden. — Weshalven deeze Advertentie (trekt, om zulken onder de meer of minder gegoedde Burgeren en Inwooneren, die even 2oo veel belang (tellen als het Genootfchap voornw in t welzyn van het Vaderland, de Vryheid van deze Stad en Provintie in 't byzonder, te verwittigen; dat, tot goedtuaaking van deze extraordinaire uitgave van 't Genootfchap, om de Kasfe Ee 2 niee U- ^aiicHf  TJ. tr.echt Bekendmak. van '/ Gevootfch.van Wapenhandel. «4 NIEUWE NEDERLANDSCHE niet boven vermogen te bezwaaren, een gellcH ten Bus zal gelteld worden, aan het huis van den Penningmeefter van 't Genootfchnp Comelts van Hengelaar, op de oude gragt, op de hoeK van de lange ftiieefteeg, waar in elk, t zy Leden of geen Leden van 't Genootfchap, zoo veel zal kunnen contribuëeren , als hy meent voor zyn aandeel in de gemaakte kosten , voor hec welzyn dezer Stad, verfchuldigd te zyn,, ot uit cenereuiiteit voor de goeJe zaak overig neett, en welke Bus iedere maand * door eene Commisfie uic het Genootfchap, zal worden geopend, en ieder half jaar op de rekening verantwoord» Uit last van Directeuren j. van MANEN, Az. Uit last van Officieren Utrecht ' B. F. van LIEBEHERR. den ai January 1784. Dit zelfde Genootfchap, vierde deh 2 Fe"bruarv zyne eerfte verjaarfeest. De Leden kwamen,, by die gelegenheid, even na den middag, eerst gewapend byeen , op deNeude, entrokken van daar ,• door een o-edeelte van de Stad, voor by het Stadhuis y wederom tot op dit plein: alwaar zy voor een poos fcheidden, doch kort daar na wederom byeen kwamen in de Weeskerk, alwaar de Heer Adrianus Hoevenaar , INotaris en Procureur alhier , door den Heer Collonel Gordon , in naam van het Genootfchap met eene korte aanfpraak , uit hoofde van deszelfs pogingen ten  JA ARBOEKEN, Februnrj, 17S.> 4ï3 beste der Burgery, in 't algemeen, en van 'het Genootfchap, in *t byzonder, met den"1 gouden eerpenning befchonken werdt, die by gemélden Heer insgelyks met eene aanfpraak, zo tot verder aanfporing en ftandvastigen voordgang, in deszelfs lofFelyke pogingen , als betuiging van zyne hartelyke "dankbaarheid , wierdt aangenomen. Tegen zes uuren ging men naar de ftads Muziekzaal, waar ter eere van 't Genootfchap', een Vocaal en Infirumsntaal Concert wierdt gegeven ; en vervolgens haar het logement de Plaats-Royaal, alwaar eene deftfge maaltyd' was toebereid: beftaande de tafel uit byna 300 Couverts. 'Op het midden van dezelve itond een Tempel'der Vryheid, met gepaste zinnebeelden verlierd. Gedurende de maaltyd- hoorde men het Muziek. En de geheele vrolyke pïegtigh'eld is voorts in alle ltilte en betamelyke orde afgelopen. Een zeker Genootfchap-, binnen deze ftad opgericht, voerende de zinfpreuk: Getrouio voor het Vaderland, heeft, ingevolge haar Programma, (alom by de meeste Boekverkopers gratis -te bekomen) goedgevonden, „ tot aanmoediging van alle opregte Vaderlanders , eene belooning van één honderd gouden Dukaten, te belooven, aan den geen, die op de klaarfte en duidelykite wyze, het gedrag der Vaderland-gezinde Regenten en Ingezetenen, gedurende den loop van dezen Oorlog, in tegen overftelling der onwaardige mach}'natiën, en handelingen van de verder, Ee 3 ven- U- 'LIECHT  4i4 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- vende Engelschgezinde fa&ie gehouden, zal befchryven, en dus doende, de eer van de Natie tegens den laster van gemelde faclie zal zuiveren en klaarlyk aantopnen, ten onrechte te zyn beklad, — Om in dezen eenen tyd te bepaalen, moeten de verhandelingen beginnen met de weigering van't onbepaald Convöoi, en eindigen met dezen tyd. — De Schryvers kunnen hunne vertoogen geyen, in de Nederduitfche ofFranfche taaien, en dezelve moeten uiterlyk voor ultimo December 1784, franko aan den Heer Secretaris van het Genootfchap, onder Couvert van den Boekverkoper B. Wild tot Utrecht, gezonden worden. Moetende verders de Vertoogen'met een zinfpreuk getekend, en de namen enz. van de Schryvers, by geflooten billetten, daar by gevoegd worden, zo als by andere Genootfchappen gebruiklyk is. Wordende verders by voorfz. prys, aan den geenen, wiens Vertoog het naaste aan het eerfte komt, eene prsmie van vyf tig gouden ZJukateu belooft."' Zo dra deze uitloving bekend was geworden, las men het navolgend berigt van 't Genootfchap van Wapenhandel. TT et Genootfchap van Wapenhandel onder de Zinfpreuk Pro Patria & Libertate, te Utrecht; geien hebbende het Progamna wegens de opgeselen Prysvraag, nopens de beste inflelüngeh voor de Vry-Corps en Schutteryen, door zeker Genootfchap vrye Friezen, betreffende de Vrüa^ : Hoe wordzulkeen (NationaalBargei)Ktygs*, we*  JAAR BOE K EN, Ftbrmrf, 17K4. 4, s wezen, zo ten Platte Lande als in de Steden, op de beste wyze tot fland gebragt? Welke Wette en Rech-1 ten worden 'er ^ereischt, om. door deeze infleliing het hoog/ie nut te bereiken, en zonder inbreuk te genieten'i Beloovende een Premie van 40 Ducaaten aan v den geenen, die deze vraag best beantwoordt en s> 20Ducaaten san den geenen, die den eerftenhet* «ia ste bykomt. ' Als mede bet Progamma van bet Genootfchap onder de Zinfpreuk: Getrouw loor het Vaderlana te Utrecht, beloovende ten Premie van honderd Ducaaten aan den Schry ver, der beste en vyftig aan de 't naast aan die komende verhandeling ter verdediging van het gedag der Faderlandfchgezindt Regenten en Ingezetenen, geduurende den loop van deezen Oorlog , in tegenoverflelling der onwaardig Machmanen en handelingen van de verdervende Fn. gelschgtzinds fa&ie gehouden enz. En begrypende het onwaardeerbaar nut van de uitvoering ceezer beide opgaven, heeftin deszelfs Vergaderingen van den 16 en ar Feb. beflooten, hoven de uitgeloofde Pryzen van beide Genootfchappcn, aan de Schrwers, welke door die Genootfchappen zullen geoordeeld worden de Pryzen te verdieren, nog van hurnent wege te belooven een goude Medaille, met des GenootIchap devifen, aan de geenen , die zullen geoor. deeld worden de eerste Pryzen te verdienen: en een Zilveren van gelyke munte, aan de geenèn. dm den tweeden Prys zullen behaalen. Van eenen gansch andere natuur was de volgende bekendmaking van den Heere W. fo\c\-eSterS * in de meeste Dagpapieren ge- ,, Onderricht wordende, dat veele men„ lchen geloof liaan aan eenen zekeren fexss cacs onderfchepten Brief, dewelke doormy E e 4 . „ aan ü- RtCHT Uit/o- •ng van ouden rpen-  416 NIEUWE NEDERLANDSCHE li 'ÏKECHl „ aan den Heer Hertog van Brunswyk zoude; „ zyn gefchreven , vinde ik my verpligt, het publiek hiervan te desabufeeren, Ver„ klarende ik Ondergelekende , een eenigen Brief aan dien Heere Hertog van Bruns- wyk te hebben moeten fchryven, om aan de „ ordres van den Dienst te 'voldoen, toen ik myne Demisfie verzogt als Coll. Comman?> dant, van 't Regiment Hollandfche Guar„ des, om Hoogstdenzelven daar van kennisfe „ te geven. Verders hebbe ik nooit aan den Heer Hertog gefchreven, en tot op dezen ^ dag nooit eenigen Brief van denzelven ontvangen. „ Beloove duizend Dukaten te zullen be„ taaien aan den Armen, indien 't originee„ le van dien ( excacs onderfchepten Brief) 3, aan my of aan de Heeren van den Gerech„ te dezer Stad kan worden vertoond. En laate nu verder over aan 't oordeel van 't „ Publiek, hoedanig de uitttrooijer van den5, zeiven Brief moet worden geconfidereerd* „ Utrecht W. N. PESTERS. j, den io February „ 17O4." De reeds vroeg opgekomen'- en zo lang aanhoudende vorst veroorzaakt hier groote fcbaarsheid, ten aanzien van veele noodwendigheden, byzonderlyk de Turf. Men betaalde voor den geringen voorraad, die 'er nog by eenige weinige Opleggers mogte wezen , .van 36 tot 40 Huivers per zak, die hier  JAARBOEKEN, February, 1784. 417 hier anders doorgaans voor 16 en 17 ftuivers gekogt wordt. Men vreesde een algemeen gebrek, zo de dooij niet fpoedig liet ys uit het water bragt. Wyk uy 'Duurstede. Onze Magiftraat, gelyk bekend is, op het nadrukkelyk verzoek onzer ingezetenen, befloten hebbende, dac alle de Regeeerders dezer ftad zich dadelyk met der woon alhier zouden moeten bevinden , of anderzints van hunne raadsplaatfen verftoken zyn , en de Heeren de Jonkheere en Curtius aan deze Refolutie niet voldaan hebbende, zo zyn, na eenige onderhandelingen met Zyn Doorl. Hoogheid, den 4 dezer de ampten der twee gemelde Heeren , uit hoofde hunner ongehoorzaamheid aan voorn, befiuit, vacant verklaard , en vervolgens , zonder voorafgaande recommandatie van Zyn Doorl. Hoogheid, vervuld met de perfonen der Heeren Christiaan Haantjens en Tieleman Cornelis Bekkering; waar van by dezen brief aan Zyn Doorl. Hoogheid is kennis gegeven. DOORLUGTIGSTE HOOGGEBOOREN VORST EU HEER.' W/y hebben de eer gehad, Uwe Doorlu^tige " Hoogheid , zoo door eene ©ómmtefiê, als per Misiive kennis te geeven van onze Rel" lutien van den 23 September, als ook van den 6 October 1783, door welke wy, op de fterkfte en regtmatigè klagten onzer brave Burgeren en InEe 5 ge- rRECH?  Wykb" Duurstede. Brief va) (le Repeeringean den Pfinfs. I 4ig NIEUWE NEDERLANDSCHE - gezctenen , hebben bepaald , dat zodanige Re» genten , welke zich met 'er woon mogten buiten deze Stad bevinden, zoo als de Heeren A. de 'Jonkheere en JVlr. P. J Curtius, zich alhier ter i woon zouden moeten vervoegen , of verftooken zyn van hunne Raadsplaatfen. Wy verzogten, met gepaste eerbied, dat Uwe Doprlugtige Hoogheid hier op gunüig zoude reflectie flaan, en zoc» dtnige Regenten , welken hier aan met mogten v ldoén, niet langer als Raden zouden worden gecontinueerd; wy hoopten, dat uwe Doorl. Hooglu id aan dit ons verzoek zoude hebben voldaan, daar deze onze Refoiut.e niets dan hiliykheid en pligt ademde. Dan in deze onze hoop en verwagtmg te leur zynde'geheld , hebben wy, op de nadere billyke inftafitie onzer' Burgeren en Ingezetenen, op den £9 Oótob. 1783, beflooten, aan de Heeren de Jonkheere en Curtius te doen aanfehryven , om vt.or primo December eerstkoomende, zich met 'cr vaste woon binnen deze Stad te llabileeren, en dat by gebreke van dien, wy zodanige maatregelen zou Je neemen, als wy, tot genoegen onzer Burgery en confervatie der rust, zouden oordeelen re behooren. Wie, Dporlugtig Vorst! kon op zodanige billyke Refoiutien en aanfehryving anders verwagten , dan dat meergemelde Heeren de Jonkheere en Curtius , zoo tot vervulling van hunnen pligt, als tqt voldoening aan het reikhalzend verlangen der braave Burgery, cn de confervatie der openbare rust, welke zy hebben bezwooreu, zich terüond hier zouden hebben ter woon begeeven, ten minften voor dien door ons bepaalden tyd, ruim genoeg, om hunne zaaken daar na gevoeglyk te kunnen' fthikken. Dan wel verre van dien, hebben gemelde Heeren zich daar aan en door pretenfe en nkrs om het lyf hebbende declaratien en aanbiedingen onttrokken. Daar dit gedrag zoo zeer ftrydig is piet den  JAARBOEKEN, February, 1784* 4*5 »ligt van eenen Burger, en veel meer met dien var een braaf Regent en Burgervader, zoo zeer ftry dig is met de gehoorzaamheid, aan de Refolutier der Magiftraat verfchuldigd, en niet anders dan d« hoogde verontwaardiging , zoo van Uwe Doorl Hoogheid, als van ons en onze weldenkende Bur geren en Ingezetenen verdient, was het geenfinr: te verwonderen , dat onze Burgery, door een Re queït, van het welke wy de eer hebben gehad Uwi Doorl.' Hoogheid een Copie authentiecq toe te zen den, by ons nader en fte:ker aandrong, om aai onze pli^telyke Refolutie, en aan hunne billykt verwagting ten ipoedigfte te voldoen. Wy appuieerden dit hun verzoek , met onzi beede, dat Uw Doorl Hoogheid, om verfcheide ne daar by geadlïrueerde reedenen, de po>ten vai Raden in de Vroedfchao, door meergemelde Hee ren de jonkheere en Curtius bekleed, geliefde te: fpoediglte vacant te verkiaaren: wy hebben daa by onder het oog van Uwe Doorl. Hoogheid ge hragt, de groote en dreigende onheilen , welke vai de gramfdh3p eener te regt vertoornde Burgery ti wasten waren: onheilen die den ondergang van d gantfche Provintie, zoo niet die van de geheel Republiek, konden naar zich fleepen. Vv y vei zogten te gelyk, dat Uwe Doorl. Hoogheid on rret eenige refcriptie dien aangaande geliejde t honoreeren: gelyk Ho-.gstdezelve ook, op den2, December daar aanvolgènde, heeft gedaan. Dan uit deze refcriptie hebben wy te regt moe ten befluiten, dat dezelve was eene complete toe ftemming van de Souverainiteit orzer Resennge om in dezen ons naar onze genoomen Refolutie t gedragen, en die door onze eige en wettige Magt in onzen boezem berusrende, te doen uitvoeren. Immers het zoude Uwe Doorl. Hoogheid te hoogften beledigd zvn, indien men zoodanige ex plicatie aan deze refcriptie van Uwe Doorl. Hoog heid weigerde; dewyl men dan zoude moeten be fluiten, dat Uwe Doorl. Hoogheid het voor zi Wykb? Duurstede. 1 Briefvan de Re- igeering 'aan den ïPrinfe. . I » 2 1 ï  4io NIEUWE NEDERLANDSCHE WyKlY Duurstede. Briefvan de liegeeringaan den frinfe. te laag of tc gering a2tede, om zich, het zy a!$ gezag voerende , hec zy als raadgevende,' intelaaten met de dunrlle belangens en verzoeken varj eene gamlche Scedelyke Regering ftemhebbende in Staar, en te gelyk dat Uw Doorl. Hoogheid, door het decljneeren van een pligrtnaetig en op alle gronden van billykheid en regt (lemend verzoek der Burgeren, eenige aanleiding en aanprikkeling zoude wülen geven toe landverdervende onheilen j welke van de woede eener getergde Burgery te dugten zyn; onheilen , die voor ruim dercig jaaren onze geheele Republiek jammerlyk gefchud, en op den oever van derzelver ondergang gebragt hebben. Daar wy nu de gramfchap der anders goede en ftille Burgery , door het uitgerekt dilay van hun pligteiyk en eerbiedig aan ons gedaan verzoek, van dag tot dag zagen toeneemen, en op het poinfl' van.door eene langeie vertraging in de fchrikkelykfte woede uitteberden, hebben wy het van onzen onvermydelyken pligt geoordeeld, geen oogenblik langer met het toeftaan van hun, te meermaalen1 en gedung herhaald, verzoek, (waarvan de Copie authentiecq hier nevensgaande, ten bewyze verftrekt') in deze te moeten aarfef n,en niets te moeten ipaaren, wat tot behoudenis dier rust welke wy zoo plegtig eu duur hebben gezworen, alsook tot handaving yan ons wettig gezag ,- kon ver? ftrekken. Waarom wy, op den 4 Febr. jongstleden, hebben befloten, een gundig appoineïement te verleenen op de meergemelde Rebueste onzer Burgeren en Ingezetenen, en diensvolgens de Raadplaatfen van de opgemelde Heeren A. de Jonkheere en IVlr. P. J- Curtius, vermits hunne üisobedientie aan een Wettig genomen Ma'giltraats - Refolutie , en hunne veragting van het allerbillykst en pligtmatig verzoek dier Burgeren, welker Reprefen. tanten zy zyn, vacant te verkiaaren. Edoch, daar hec allergevaariykst is, vooral m deze*  jaarboeken,Fémary, 1784. 421 deze conjuncture van tyden, dat de bedieningen van Politie en Juftitie, door vacatures in deMagi flraats posten, zouden worden verhinderd of vertraagd, hebben «wy, op een Request onzer Burgeren, van het welk wy de eer hebben een Copie authentiecq aan Uwe Doorl. Hoogheid toe-ez nden, den volgenden dag beflooten, de opengaande Raadsplaatzen, volgens onze wettige Magt, en conform het Regering-Reglement dezer Provintie, U vervullen met de Perfoonen van Christiaan Hadt* jens en Tieleman Corneles Bekkering. Wy hebben geoordeeld, Uwe Doorl. Hoogh. hier van kennis te moeten geven, en wy twyfFeler niet of Uoogstdezelve zal deze onze pogingen aangewend tot behoud en confervatie van de rus dezer Stad, het welzyri en het belang der Burge ren en het wettig gezag der Regering, billyken In welk vertrouwen wy &c. Amersfoort. Veele Burgers en Ingezetenen van deze Stad, hebben aan de Regeering een verzoekfchrift ingeleverd. By het zeiven verzoeken zy: „ zig tot een Genootfchap van wa„ penoeffening te mogen vereenigen , tert „ einde door grootere bedrevenheid in de „ behandeling der wapenen dermaate be5, kwaam te worden, dat zy alle zodaanige „ hinder, 'ftoornis of belet, als ten eenigen „ tyde, onder de gemeente van binnen, o£ 3, openbaar geweld van buiten, zou mogen „ plaats grypen, te beter kunnen afweeren, „ tevens verklarende in het minfte niet te . . ■ » be- Wykb* Duurstede. Briefvan de Regeeringaan den Brinfe* i  422 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ Amersfoort; ■■ bedoelen om zig daardoor van de reeds „ bepaalde drie jBurger-Compagnien af te zonderen, of dezelven heimlyk of open- baarlyk tegen te werken, maar, daarente„ gen , om gemelde Compagnien van be- kwaame Schutters te voorzien, zynde zy „ zeiven grootendeels Leden der Schuttery. 5> Verder verbinden zy zig, om nimmer „ hunne Exercitiën te verrigten op die dai, gen, wanneer de Burger-Compagnien de„ zeiven verigten, biedende zig die Leden „ des Genootichaps , welken niet tot de 5, Schuttery behooren, zelfs aan; om ten „ tyde van Brand en Alarm in de Wapenen „ te komen, onder de orders van den Com3, mandant der Schuttery. Deze oprechting ftellen zy met behoorlyke eerbied ter «, goedkeuring voor aan de Ed. Achtb. Ma* M giftraat onder voorgemelde bepaalingen, „ of zelfs onder zodanige verdere bepaalin,, gen, als Hunne Ed. Achtb. dienftig zou}, den vinden tot meerdere overeenftemming „ met de drie Burger-Compagnien, verzoe„ kende wyders om de Appelmarkt der Stad „ tot vergaderplaats te mogen gebruiken, en „ tot Exercitie-plaatfen, 's Zomers, het zo„ genaamde Exercitieveld by de Wal, en „ 's Winters, de kleine Kerk." In hoe verre deze verzoeken ingewilligd zyn geworden; kan 't best blyken uit het verleende appointement, woordelyk van dezen inhoud:  JAARBOEKEN, February, 1J% 4*3 De Regeerders der Rad Amersfoort per. mïtteeren aan de Supplianten de opngting t vaneen Exercitie-Genootfchap, ten einde zi rat. offic., Klaagerter eenre, op ende te- 0 „ gens Dr. Theodorus Kluurda Wiersma, * geoccupeerd hebbendé voor Lamoraal 3, Joachim Johan Ren gers, Oud-Burgemees„ ter te Franequer, Gecommitteerde Staat 3, in het Mindergetal, en Gommis Generaal 3, der Convoyen en Licenten in het Quar„ tier van het Collegie ter Admiraliteit in 9, Friesland, beklaagde, ter andere zyde.— w Het voorfchreven Hof op alles rypelyk • gelet , en geconlidereert hebbende , het 3, geen men in dezen behoorde te conlide3, reeren, in den naame ende van wegens de 5, Heerlykheid der Landfchappe in Fries* „ land, verklaard den Klaager tot zyne ge3, noome eisch en conclufie niet ontvang3, baar, en , om redenen , compofeert de kosten van den Procesfe. Aldus ge- p daan en uitgefprooken in de Kancelarye Ff » tan-  Leeu warij ek. o 4 42$ NIEUWE NEDERLANDSCHE - „ binnen Leeuwarden, den 20 Decembe? „ Ter Ordonnantie van den Hove, „ (was getekend) „ W. K. F E R W E R D A." Den 5 dezer maand is alhier des voormiddags, de Landdag plegtig geopend, na dat vooraf de gefchillen over de benoemde Volmagten, zo te Hariingen, als te Sneek, waren uit den weg geruimd. ; Te Hariingen hadt men, tegen het aJgenicen gebruik'in de 10 overige Friefche Steden , alwaar de Volmagten ten Landsdage, één uit de Magiftraat, en één uit de Vroedfchap, verkoren worden, zints eenen geruiruen tyd, de gewoonte, dat die Volmagten alleen door Burgemeesteren en Gezworene Gemeente benoemd wierden; dog de Vroedfchap , of de ' meerderheid derzelve, met . naame Abraham Wyngaarden, Feike Kamsrna, Har man Radsma, Rein Brouwer, Albert Wymers Bakker, Jacob Ruitinga, Jar^ H. Oosterhout, Janius van /llema, Take P. Stephani , jfohan Ewoud Frank, Minne Vink en Eduard Marius vanBeyma, begreep, dat deze wyze van verkiezing , by kennelyke misllag, was ingellopen, en de oorfpron- f' elyke rechten der Vroedfchap verkortende. )iensvolgens hadt dezelve 3 bytyds, en na voor-  JAARBOEKEN, februari, 1784. Ja? Voorafgaaridé vriendelykekennisgeving, den jBüvgemeesteren en Raadslieden aldaar, die de gemelde gewoonte als een oud Recht befchouwden , doen inünueereri of aanzeggen, om met de Remming en magtiging van Volmagten ten Landdage, wegens die Stad, niet voort te vaaren in den haaren, zonder de Vroedfchap daar toe te beroepen en toe laten, met verklaring (in geval van weigering) van nietigheid en onfchadelykheid van alles, wat in dezen zoude mogen worden gedaan , buiten de Vroedfchup; Desniettegenlhiande waren Burgemeesterén en Gezworen Gemeerite met de verkiezing, naar ouder gewoonte, voortgegaan, en hadden verkoren, tot Volmagten, voor dezen lopenden jaare , de Heeren Harkenroth én Olinjus. De Vroedfchap heeft hierop, door derzelver Gelastigden , een breedvoerig géfchrift of Dedu&ie aan de Heeren Gedeputeerde Staten dezer Provincie', tegen Burgemeesteren en Raadslieden, ingeleverd, waai by zy haar gevoelen met eene verfcheiden heid van bondige redenen bevestigt. En ij voorts', den 2. des avonds ten vyf uuren. voor het Edele Mogende Collegie van gem Heeren Gedeputeerden , dit gefchil bepleii door den Advokaat Haarsma en Mr. C. L Beyma, van wegen de Vroedfchap, en de drie Harlinger Penfionarisfen , Naitta ,Cocq én nog een derde, van wegen de Magiftraa en Gezworen Gemeenslieden: met dien ge volge , dat het Collegie de gedaane Item ming voor onwettig verklaard heeft, en dei Ff a Ma Leeü* war- DEflrl \  Leeuwarden* 42g NIEUWE NEDERLANDSCHE Magiftraat gelast, binnen tweemaal vieren^ twintig uuren , eene nieuwe ftemming te doen, na dat de Vroedfchap daar toe wettig zoude vergaderd zyn: welke verkiezing door alle veertig zoude moeten gefchieden, zodanig, dat ieder Lid, één uit de Magiftraat, en één uit Vroedfchap benoemde. Waarop , vervolgens , wegens Hariingen, op nieuws geftemd en tot Volmagten benoemd zyn de Heeren Mr. E. F. Harkenroth en S. Schaaf, uit de Magiftraat, en den Heer E. M. van Meima, uit de Vroedfchap. \ Het gefchil over de Verkiezing van Volmagten te Sneek is mede, daags daarna,vooe i gemelde Collegie bepleit, zynde de ftemming aldaar ook insgelyks onwettig verklaard, en eene nieuwe bevolen. Zie hier dan eene Publicatie der States van deze Provincie, omtrend het Hemmen der volmagten ten Landdage in de Steden * gedagtekend den a8 January 1784 en dus luidende: f De Staaten van Vriesland allen den geenen ,die ^eezen zullen zien ofte hooren lcezen, isaluc; Doen te weeten: Dat, door de Heeren Onze Ue- deputeerden, ingevolge 's Lands Ordonnantie 4jv * Bock 19 Titul '156 Articul, geamplieert by i>Ucaat van den iodcn Maart 1733» °P dczen ris Landsdag ter Onzer kennisfe gebragt zynde as questkn in de Steden Sneek en Hariingen ontfttwn, en onlangs voor het Collegie gedisputeerd, -mftaande hoofdzakelyk daar in: Wie in die Sleede tot het Stemmen van Vo'magten ten Landsdage, volgens de fundamenteele Conftitutie van KegeeliBgéi geregtigd zyn; na gehouden Deliberatie,  JAARBOEKEN, Pelrmrj> 1784. 429 Sfi om te voldoen aan hetgerequireerdeby 'sLands Ordonnantie en Placaat boven gemeld , hebben goedgevondenen verdaan by dezen, «nouficeeren In te verkiaaren, dat in de Steden volgens de fundamtnteele Confthutievan Regeering dezer »rovin cie, dcGemeensluyden, genaamd Vroedfchappen, als Reprtefentanten van de overige Burgers en Ingezetenen privative geregtigd zyn tot het Stemmen van Volmagten ten Landsdage , en datfle Magiftraten, uitmakende het Gerechte in de Stee. den, anders genaamd de Raad, ld die qualiteit, volgens de fundamenteele Conititutie met bevoegc zvn , om de Volongte ten Landsdage te Stemmen Dat diensvolgens de Volmagten ten Landsdage ït de Steeden, zoo wel die uit den Raad, als djem d aezwooren Gemeente of Vroedfchchappen beho tot1 te worden geftemt, door alle de Vroedfchappen fde Leden van den Raad, in hoedanigheid als Vroed ichappen daar mede onder begreepen) pezarnent ]vk daar toe geconvoceerd, Hoofd voor Hoofd b meerderheid van Stemmen óp den zelfden voet zoo als zulke van ouds, eh nog ten huldigen dage in de Steeden Slooten en Hindeloopen gebrmkely is- blvvende alleen van dezen reegel geëxcipieer zoodanige Stad of Steeden welkers Magiftraat z kunnen aantonen by uitdrukkelyk Ottroy van i Staaten des Lands, hei Privilegie bekomen te hel ben, om afzonderlyk, buiten de overige Leede der Vroedfchap een Volmagt ten Landsdage u den Raad te Stemmen. ■ Op het voorligtend advys van de Commi fle tot het Rechtsgebied over het Krygsvo in dit Gewest, is by de vier Kwartieren b floten, het Gerechtshof dezer Provincie herftellen in alle deszelfs voorregten, en 1 zogenaamde Militairs JurLdi&ie , of h Rechtsgebied over het Krygsvolk, in zake "die den Krygsdienst niet onmiddelyk aa F f 3 gaa Leei> WAKEDEN. Pu'-d. Op 't Hemmen der Volmag" ten. I 1 > r » » c i tl e 1= n .c Sr k te le et 9» n- tij)  430 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. T~\e Staaten van Vrisesland allen den geenen, die deezen zullen zien of hooren leezen, Salut; Doen te weeten: Dat Wy door eenige Leeden uit onzer midden, daar toe by Refolutie van den 2.1 ften January 1783. gecommitteerd, nauwkeurig hebben doen onderzoeken her Stuk der Militaire Regtsoeffening in deze Provincie, zoo ïn derzelver oorfprong en aart, als admini» ftratie, en van tyd tot tyd toenemende extenfie, aan Ons uit derzelver Rapport ten vollen gebleeken is dac die Jurisdictie «eenzins kunnende beftaan met de Regten en Vry heden des Lands 'en der goede Ingefeeten niet behoort te conti, üueeren op dien voet als tot nu toe geëxerceerd is. Zoo is 't, dat Wy, na ingekomen advis en Confideratien va'i Onzen Hove, hebben goedgevonden en verftaan te ftatueeren , gelyk Wy ftatueeren mits deezen; dat van nu af aan zullen worden gehouden voor vernietigt alle de Staa's Refoiutien , voormaals op het ftuk der Militaire lurisdictie benomen, en dat voortaan, conform de oorlpronglyke Conftitutie en het 3©fte gaan, op den zelfden voet, als in Zeeland,' te vernietigen. Indien de Lezer begeerig iè te weeten, wat voormaals nopens dit zelfde onderwerp in deze Provincie is voorgevallen, die zie Ned. Jaarb. 1752. of VI. Deel bl. 372.-505 en 506. en VII. Deel of Jaarb. van 1753 bl. 42 en volgg. Hy zal by ver» gelyking de waarheid van het zeggen bevestigd vinden, dat andere tyden , andere zeden en denkenswyze medebrengen. Zie hier de Publicatie, die de Staten dezer Provincie den 28 February 1784 beraamd hebbenden alomme verzonden en doen afko»' digen.  |AARBOEKEN, Fehrüary, Ï784. 43 2 Articul vaD het Reglement Reformatoir, in dato Ai ften December 1748, de adminiftratie der volle zoo Civile als Criminele Juftitie over alle Perfoonen en zaaken, zonder eenige exemtie, wederom zal zyn by, en geoeffend worden door den Hove Provinciaal, en de Nedergeregteri, in zoo verre derzelver Jurisdiüie zig uitftrekt: Zullende vervolgens de nodige bepalingen van de Magt, welke tot het onderhouden eener goede Krygs Discipline aan den Milhtairen Regter it deze Proviutie behoord gegeven te worden, na der worden vastgefteld, en by een volgende Publicatie bekend gemaakt, » En op dat niemand hier van onkundig zy, oi eenige ignorantie voorwende . zal deze alurame worden gepubliceert en geaffigeert, daar mer gewoon is publicatie en afficlie te doen. Aldus gercfolveert en gearrefteert op 't Landfchaps-huis binnen Leeuwarden den 28 Fe> bruary 1784. H. B. van S M I N I A, Vt Ter Ordonnantie van Hun Ed Mog. A. J. van S M I N I A Omtrend de Botervaten is ook by de Sta ten den zelfden 2,8 February deze Publicatii beraamd: 1~>e Staaten van Vriesland allen.den geenen, di dezen zullen zien of ho'ren leezen, Salut Doen te weeten : Dat Wy gedelibereert hebbend op een Request door verfche.dene Ku pers, indee ze Provincie woonagtig, aan Qns geprefenteerd waar by te kennen geven de fteeds aanhoudendi duurte van het Klaphout, tot het maaken der Bc Ff 4 tei Leest» war. den. Publ. ter ver met i-, ging der' Mtlit.. yuriid. 1 i  43S NIEUWE NEDERL'ANDSCHE Ieeu. warden. Publ.nofens de Botervaten. DocKUMf tervaten nodig , hebben goedgevonden voor dent tyd van twee jaaten, in te gaan met den 16 Maart dezes jaars, en te eindigen op gehke tyd van den jaare 1780, te vernieuwen Onze Placaaten van deri 6 Augustus 1779 eD 16 Maart 1781 en als nog gedurende den voorfchreven tyd, aan de Kuypers dezer Provincie toe te ftaan, zoo en dier voegea als daar inne bepaald is, te mógen vorderen een Caroli Gulden voor een vierendeels Ton, en van de mindere gedeeltens na evenredigheid riet alleen, maar verbieden daar en boven wel expres, die Prys te vermeerderen, te verminderen, lopende de gemelde twee jaaren by vorige pcène te verbeuren , zoo by de Leverancier, als by de geene, aan wien het geleverd word. En voorts beloven Wy, gelyk reeds by Ons! Reglement van den 9 Maart 1768 is gefchied, een praemie van twintig Caroli Guldens aan die geene, •welke eenige kwalyk gemaakte Botervaten ontdekt,' of dat de prys daar voor minder of meer is gegeven, als boven is gefield, en zulks aanbrengt,' boven zyn aandeel in de Boete en immuniteit van Straffe, zoo zelve mede pligtig mogte zyn. En op dat niemand hier omtrent eenige onkunde zal kunnen voorwenden, zal deze alommeworden gepubliceert en geaffigeert, daar men gewoon ïs zulks te doen. Aldus gerefolveert èn ^earrefteert op 't Laedfchaps - Huis binnen Leeuwarden den 28 February 1784. H. B. van SMIN IA, Vt.' Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. A. J. van S M I N I A«j  JAAkBOEKÉN, Fehmry, 17S4- 433 D 0 c k u M. Tot het verdrag, overeenkomst of zogenaamde Conventie, tusfchen de Friefche Steden, van welke wy in onze Jaarb. van 1783 bl. i6£2- en 177*9 gefproken hebben , is ook eindelyk den 11 January de ftad Franeker toegetreden, by dezen brief: EDELE ACHTBAARE HEEREN! Alfchoon wy wel bewust, en buiten alle bedenkinge waren, dat de gemaakte verbintenislen, fiopens de Rooster of Almanach vandeambulacoire Ampten , op het quartier der Steeden vallende, met den jaare 1785 integaan, voldoende zouden zvn; zoo hebben wy egter, om te toonen,datvyy gaarne met de andere contracterende Steeden in ïene volkomene eensgezindheid en harmonie willen zyn en blyven, gerefolveert de bewuste Conventie, in dato den 37 Juny 1783 gellooten, in alle deelen te approbeeren, en voor goed te keuren en onze Volmachte ten Landsdage van den ]aar« 178-5 fpeciaal te authorifeeren en committeren . voorfz. Conventie, van wegen deze Stad te vertee kenen, in een vast vertrouwen, dat deze onze toe tredingen tot de gemaakte Conventie UEd. Achtb niet onaangenaam zoude zyn, hebbe wy met kun nen nalaatln , UEd. Achtb. daar van kennisle t; peeven, en blyven, na UEd. Achtb. m Gods Hei Jige befcherming te hebben aanbevolen. EDELE ACHTBAARE HEEREN1 UEd. Achtbaarhedens byzonder goede Vrinden. 2> Magiftraat en Vroedfchap der Stad Franeke Et 5 .v.d. Capellen totde Poll n'egem alliantiemet Frank' ryk,'" s  t 436 NIEUWE NEDERLANDSCHE pEVEN TER. Adv. va Jr. v. c Capellen totd Poll, wt gens alliantiemet Frankryk. -deele eener naauwe verbintenis met onzen edelmoedigen Weldoener en zyn magtig Ryk , als een aller gefchikst middel ter betere beveiliging i onzer nationaale Vryheid en Welvaardt, zoo re. kent de Ondergeteekende zig verpligt, deeze gedeclareerde wensch en begeerte zyner Provin» eciaaie Meede - Burgeren, dfe het genoegl gebleeu ken is, met die van al wat in den Lande redelyk denkt in te ftemmen, ter deezer plaatze in zyn publiek karakter, zoo veel in hem is, te moeten onaerlteunen , en UEd. Mogende dien ten gevolge voor draagen : Dat de Ondergeteekende voorheen mede in het algemeen begrip geweest is, dac het beste Syftema , dat onze Republiek' kon volgen, was: fteeds wel gewapend, me: niemand in Alliantie en met allen in vriendfehap te leeven; doch dac hy .by eene nadere befchouwinge van de gebeurtenisfen van vroeger en laatere tyden overtuigd is geworden, dat opgemeld fyrte ma, hoe wenfchelyk het op zig zelvtn ook moge zyn, nogthans van aden grond ontbloot is» en het gansch niet veilig zoude weezen, op hetzelve alleen ons betrouwen te Hellen. De boosheid van het Menschdom en de aan het ?elve maar al te zeer eigen zynde begeerte en ge* woonte, om te onderdrukken, hebben alle, zelfs de onbefchaafdfte Vo'ken, door alle tyden heen , fteeds op het behouden van een zeeker even-' wigt door middel van onderlinge vérbintenisfen doen bedagt zyn. Wyl één of weinigen niet tegen veelen beftand zyn , zo hebben zy fteeds gezogt, deeze hunne zwakheid te verhelpen , door zig met anderen, die een gelyk belang hadden te vereenigen. en dit was in der daad ook de natuurlykfte weg, hngs welken zy zig voor overmagt beveiligen, en hunne kragten met andere Volken in evenredigheid houden konden. Dit deeden de Volken door alle tyden heen. Dit doen nos hedendaags zelfs de grootfte Mogendheden. JHec omzaglyk Frankryk»  JAARBOEKEN, February 1784. 431 ïyk, het magtigfte Ryk van Europa, rnogelyk van de waereld , is niet tegen alleo , zelfs niet eens tegen veelen cpgewasfen: het is, zoo wel als alle andere Mogendheden , genoodzaakt zig door verbonden te fterken en in dezelyen zyoe veiligheid te zoeken. W• v. d Ea'pel- ■ len totde ¥a\\,we gens alliantiemet Frankryk. De Ondergeteekende zal in de hiftorie van dee« zen Oorlog niet treeaen; Hy hoopt en verwagt , dat de door de Bondgenooten verordende Commisfie deeze verborgenheid der ongerechtigheid, ten minften voor een groot gedeelte, aan hét Volk van Neêrland zal openleggen , en hy zal liever U cv Edele Mogende» aandagt bepaalen tot het tydperk van 167a, welks gebeurtei isfen hem de noodzaaklykheid van een vast en magtig Bondgenootfchap met eenige groote Mogendheid, die door wederzydfche belangen onze namurlyke Vriend is, ten klaarden fchynen aan te toonen.' Wy hadden als toen eene gedugte Vloot. Onze Landmagt, fchoon niet evenredig aan htt gevaar en het toenmalig vermogen der Republiek, was nogthans gropter dan wy waarfchynlyk, zonder eene verwaarlozing der zee, op den duur zullen kunnen onderhouden. Spanje» de Keizer, Brandenburg, Denemarken en andere Vorften, fielden een wezcnlyk belang in ons behoud. Wy fti rkten ons alom door verbonden. De hulp kwam zoo fpoedig toefchieten, als men in zulke ondtandighéden kon verwagten. Maar het ontbrak ons aan een magtig , een vast, een door wederzyds belang met ons vereenigd Bondgenoot , die het dreigend gevaar, of door zyne en llige rcprefentaden en negotiatien had kunnen voorkomen, of wel , e«r het in ftaat waare geweest , ons te bereiken, door kragtdaadigen onderftand , kunnen afwenden. Het ontbrak ons aan een Bondgenoot, die niet alleen den wil, maar die ook de magt had, om ons te redden; en wy waaren niet tegenftaaiule onze groote Vloot en aanzienlyke resources te Land , in den eerften aanval byna vernietigd. Het geene ons in het jaar i6fi is wedervaaren, zal telkens ons geval zyn , wanneer wy aldus op onze eigen kragten willen voortleven, en de Bondgeaootfchappen , die ter onzer beveiliging noodig zyn, eerst gaan maaken, wanner het tyd-  jaarboeken, Mum-y j 1784. 439 irln wy 'er genot van zouden hebben, ; reeds dtar is. Door die tydsomftandigheden, die tot het fluiten van een voor.i.elig Bondgenootfchap gunlb'g, zyn , W vvrwaario^zen , itellen wy ons telkens ; bloot voor de hinderpaalen , die of de vyand van i buiten, of eene met hem heulende faftie van bin ] hen, zoude kunnen in den weg zetten; voor die, welken uit eene verfcheidenheid van gevoelens, zelfs van ee lyke en welmeenende Regenten, zul , kn gebooren worden; eindelyk voor de vertragingen , die een gevolg zyn niet zoo zeer van onze Conllitutie zelve, als wel van delangwylige wyie v.in delibereeren, dewelke in ons Land in da gewoonte is. . Wy züüen ons dikwerf bevinden in gefchillen met deeze of geene Mogendheid, zoo als wy 'er thans een hebben met de Republiek van Venetien, dewelken, fchoon van belang voor ons, voor andere Mogendheden , t die met geenerlei banden aan ons verbonden zyn, van geen of van te weinig belang voor haar zeiven zullen geoordeeld worden , om 'er zig ten onzen voordeele flerk mede te bemoeijen; veel min om het harnasch daar voor aan te trekken. Van hoe veele ofiwaarjigbeden , die wy zekere verfcheiden jairen cèdwee hebben moeten ondergaan, zelfs van zulken, die in andere omftandigheden voor ons zouden hebben gebeefd, zouden wy niet bevryd zyn gebleeven, hadden wy freeda eveu a's het fuikfche Ryk , dat zonder Frankryk reeds verdeeld en vernietigd waare, een getrouw , een vermogend , een begroeid Bondgenootfehap gehai Men herinnere zig de hiftorie ónzer rampen Wyl het dus, naar den Ondergetekenden zeker is , dat ce Republiek , zonder een magtig , vast, en getrouw Bondgenoot, op den duur niet veilig kan zyu, niet kan aanwezig blyven; zo is de keuze ligt te doen. G g' Schoon 3 e ve!?. 4ih. van Jr. v. d. Napelen tolde Joll,tt*« ïens al' 'iantii vit Frank* Ik-  440 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ Deventer. Adv. van Jr v.d Capellen totde P< \\,wegen* alliantie met Frankryk'. Schoon wy met Pruisfen, even gelyk met alle mdere Mogendheden, zoo veel in ons is, in goeie verftandhouding moeten leeven , fchoon de imenüfchap des Keizers ons fteeds kosteiyk mdet jyn, en op alle mogelyke wyze van onzen kant iangekweekt worden ; zoo is het nogthans Frank•yk alléén , welk dcor fpreekende daaden , door 3verruigende blyken, getoond heeft door weder ïyds belang onze natuurlyke Vriend te zyn, gelyk de Otdergeteekende reeds in den jaare 1775, :er gelegenheid van de deliberatien over het leeden der Schotfche Brigade, heeft ltaande gehouden , en door de uitkomst volkomen is bewaarïeij geworden. Engeland moge , terwyl het onzen ondergang serokkent, onze welvaart de hartader affteekt, 3nze Vryheid belaagt, zig de Garardeur , de handhaver f God beter't) der Bataaffche Confti;utie noemen; befpotting by wreedheid voegende 3ns van zyne belangneeming m ons geluk verzekeren : Frankryk heeft door alle tyden heen rde oor'ogen, die wy met dat Ryk gehad heb)en, hebben wy ons zeiven te wyten), Frank■yk heeft fteeds getoond, een waar belang in ons :e ftellen. Frankryk heeft ons van het Spaanfche uk kragtdaadig helpen verlosfen. Frankryk heeft )ns in deeze dagen , toen 'er geen redder meer 'cm en te zyn , van enzen geheelen ondergang >evryd. Frankryk, — en dat hier de Ecgelfche ractte verftomme, —— Frankryk heeft ors onze )p den-vyand heroverde kostêlyke Bezittingen, he door het recht des Oorlogs de zyne waren ;eworden , om t:iet, zonder eenige vergoeding, ïit vriendfehap weder^cgeevrn ! Frankryk is der» ïalven die Mogendheid , die de Voorzienigheid >ns met den vinger aanwyst, als het middel in jaare hand, om ons van den verderen ondergang e bevryden , en onze Welvaart en Vryheid in :ene veiligheid te brengen, die onze Natie nitnner beleefd heeft.  JAARBOEKEN, February, l^A- 441 De vrees , om 'door Bondgenootschappen in Oorlogen gefleept te worden , moet, naar desÓndevgetekendenS inzien, ons van dit voorgefteld Bondgenooifchap niet weêrhcuden Zeker is eene welgewapende Neutraliteit het, v,aare Syftema deezer Republiek en dar ook by het aangaan van dit Bondgenooifchap z orgvuldig dimt in het oog gehuuden te worden; maar men zoude ziè by de uitkomst deerlyk bedrogen vin . den, wanneer men wilde verwagteb , dat een Volk , als het onze, met zoo veele buuenlandfche bezittingen , met zulk een uitgebreiden handel door alle de v-aereiddeelen heen , met zoo veeie belangen, die met de belangen van andere Volken ftrydten, met zoo veele benyders , dat een Volk , op welks V-yheid voorlar-g een toeleg is gefmeed — dat zulk .-en Volk fteeds, onafgebrcoken, met elk in Vrecde zoude kunnen leeven, en nimmer den Oorlog zoude moeten zich. Laaten wy ons, Edele Mogende Heeren , niet verbeelden, boven ale andere Volke» des Aardbodems dermaaten het begunftigde Volk van hec Opperweezen te Zjn; ma?r bever, door de Onderbinding wys geworden, in Vreede op den Ooriog leeren , denken, Laaten Wv onze mindere kragtch met die vm% andere Volken, door de voorgeitelde verbintenis in evenwist zoeken te brengen , ten einde daar doot een duurzamer en «ellendiger Vreede te kunner genieten, of, a's het niet anders kan , als onze veiligheid zulks vordert , als wy 'er onzes ondanks toe gedrongen wórden , den Uo"og roet te beeter hoop op goeden vnlilag te meeten voeren. Oar hier bv zwakken en mm kundiger het ohderfcheid van'Godsdienst riet in aanmerking koome. De Godsdiensc had nimmer vee invloeds in de politique wereld, en zal dien voort aan hoe laneer hoe minder behouden. Oe En Pelfchcn , ónze Geloofsgenooten , waren fteed: d Gg 2 on 3EVÈN- rER. 4dv. van fr. v.d. Napelen tocde Poll, welens aliantiemet Frankryfa  Deventer. Jldv. van Jr. v, d. Capi.Ilec iotde Poll, wegens altiantiemei Frankryk. i < ] c i < I i t l I i i t 1 t 442 ( NIEUWE NEDERLANDSCÉS onze bitterfte Wanden. Nog onlangs verhonded' zy z.g met de Wilden, en deeden hunne Mede-' Burgto en Geloofsgenooten i„ Amerika al de wreedheden van de wyze van oorlogen dir barbaarfche Nauen ondervinden. De Keizer eD Sparjen waren vooiheen de vervo)gzugc.«ften van *\U Roomfche Mogendheden, en ïy w^nnlc ?emi " in dac/elfae tyd vak, onze yverigfte Bondgenooten. Frankryk onderfteunde ons tegeüi sKc tervvyl hec zyne Proteftaütfche Ondc&ïne> E uXÏuTTa ^wy,Ze'Ven» fchoon voor de Vryheid ftrydende, leenden, tot onze onuitwischbaare fchande, onze vloot aan Frankryk, om önze Ge! loofsgenooten aldaar, die even als wy het zwïr* ter verdediging van onze Vryheid hadden aan'egord, in hunne (terke, doch laatfte, wvkDlaat* te vervolgen cn Roebelle te helpen onLbrengen.- IVog; dageljks verbinden wy ons tegen onse mede Christenen met Mahomedaanfche, zelfs pet Heidenfche Mogendheden in Indie. Het verchil van Godsdienst moet ons derhalven niet van ien nuttige en noodzakelyke Alliantie met Frankyk af houden, te minder, daar het vervolgen itr at Ry,c, zoo wel als elders, een einde helft eelomen. 6 De Ondergeteekene vindt zig, uit aanmerking ran ai het voorzeide, verpligt, U üdele MogenIe vooneflaan, dat, met afzien van alle denk»ee!d eener vernieuwing der oude verbindtenisen mer Engeland , van wegen deze Provincie feftige mthntien by de Bondgenooten worden :edaan , ten. einde namens de Republiek in die ;unftig tydftip. aanzoek moge gefchieden by Zy. ie Aller-Chnstelyke Majefteit, onzen grootên Veldoerer, tot het aangaan van zoodanige Ver.intenisfen , als met de waare belangen dlr beide bolken zullen bevonden worden best over een e komen. 1 ecB ' . - ■ En  JAAR BOEKEN, February, 1-jH 443 En vvy.1 de Ondergeteekende geirjformeerd is, .<éat op z-jmmige piaatzen deezer Provincie al nog sn de Schooien zoude gebru>kt worden het Boekje genaamd de Franfche Tiranny, door partyzusït enkel uitgevonden, om den haat tegen de Franfche Natie, zoo onverdiend als onchristeijk zelfs onzen Kinderen intcprenten ; zoo neemt hy verder de Vryheid, ü Edele Mogen ie voortellaan, of U Edele Mogende niet zouden noodig oordeelen , het gebruik van dit lasterfchrifc in de fchooJen op hoog gezag te verbieden , op dat Zyne Allerchristelykfte Majefteit mooge zien, dat de Hegeering deezes Lands, zoo wel als het Volk, van haare vooroordeclen te rug gekomen, niets meer wenscht, dan den band van Vriendfehap tusfchen de beiden Natiën , die voor elkandereu, als'twaare, gefchapen ,zyn, hart!yken duurzaam (te maaker. C Was getekend') J. D. van der CAPELLEtv tot den Poll. Nopens dit zelfde onderwerp hebben ooi de Ingezetenen der Had Endjebede, zig ii 4ezer voege tot de Staten gewend: EDELE MOGENDE HEEREN! Myne Heeren, Ridderfchap en Steden de Staaten van Ovcrysfel. T\e ondergetekende Burgeren en Ingezetenende *-/ Stad Endfchede neemen de vryheid, UEd Mog. eerbiedig voor te dragen: dat, hoe zee ook Remonftranten vertrouwen, dat de Lands vaderlyke zorge en wys beleid van U Ed. Mog fteeds «en dienste van het lieve Vaderland ei Gg 3 de? Devitn- IER. Adv. van Jr.v.d. Captllen torde Poll, wegens alliantiemet Frank' ryk. I » r r 1  444 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. Adr der ingezet, vanMnófcheüe , wegens alliantie met Ft ankryk. deszelfs behoudenis, bloei, en duurgekochte vryheid zvn gericht, en daar voor waiken; echter. Remonftranten, wegens hun rechtmaatig belang, by eene fpoedige Expeditie van heilzaame ontwerpen , zich verpligt hebben g- acht , U Ed. Mog, als met de ftero dezer Burgery, als een gedeelte des volks van Overysfel, eerbiedig voor te ftellen. Voor eerst; dat de Remonflranten van harten gewenschr hadden , dat de heilzaame voorflag eener Alliantie met Frakryk verder gevorderd zou zyn, dan dat dezelve by Hun Hoog Mogende is Commisforaol gemaakt, en 'er zich dus weinig hoope opdoet, dat ze zo fpoedig, als wël noodig tot ftand zal komen. Daar ondertusfchen de ondervinding langs hoe meer bevestigt san de eene zyde, hoe weinig ftaacop de vriendfehap van anderen te maken is , en aan de andere kant ; hoe veel ons otk ce vriendfehap waard is van een Mogendheid , die zelfs , zonder met ons Geallieerd te zyn , en zonder enze medewerking, onze ganfche Republiek, in den laatften Oorlog, krachtdaadig voor haaren totaalen onondergatg heeft behoed, niet alleen, maar ook aan dezelve haare buitenlandfcbe Bezittingen , zonder eenige vergoeding, op eene zo voorbeeldeloos edelmoedige, als verpligten 'e, wyze heeft te rug gegeeven. Waarom dan ook de Remonftranten denken, dat het den edelmoedigen Koning -an Frankryk, onzen Grooteo Weldoender, niet anders dan aangenaam kan zyn, te zien, dat de Narie zelve, van haare vooroordelen te rug gekomen, en van haare waare belan^ens volkomen kundig, thans niets meer wenscht, dan, ren einde haare Vryheid en.Welvaart te beeter te beveiligen, zich allernauwst en op eenen duurzaamen Voet ii>et zyne Majefb ic te vei binden. Ten tweeden , dat by deze Provincie nog geheel buit> h deliberatie is gebleèven de mdere Propofitie van de Hteren Staaten van Holland, omtrent  JAARBOEKEN, February, 1784. 445 hot nnderzoek naar de oorzaaken van het kwaad &^s™ «logs, byzonderlyk met betrekking tot de, door de Hooge O .engheid gebonden . en doorhaare Offiderc?geweigerde ^ Brest even als waare hetonverfchillig.otdeicnat teder Burgeren en Ingezeten, tot deze zaaken opgebragf, ten beste vaneen Lande gebruikt zyn, derffchS" en Stéden de Militaire Jurisdictie in deze ProvSe binnen haare wettige paaien » gebragt, Ich e ■ dL Hooïl Krygsraad, op bet voorbeeld van SSeidén onzer B mdgenooter, in en namens deyelve rog niet vernietigd is verklaard. Waa'o I Remonftranten de vryheid neemen, zeer eerbiedig te verzoeken. Dit V Ed. Mog. ten fpoedigfte mogen ge 'lk?en te refolveeren, dat door onzen Sta* , " Kg aanzoek bv Aller Chmtelyk t< " folie feit moge woruen gedaan , tot hetmaa 1 ken van een Traclaat, zo als voor hetbe an| " d r beide Natiën best zal geoordeeld worden " en in tegendeel nimmer aan het vernieuwd !* van verbonden met Engeland moge gedach " worde-. Dat 'er voorts tot onderzoek de " za.k van Brest, namens deze Provincie, ie " mand van vereischte ftmdvastigheid, moe " endoorzicht moge worden gecommitteerd " En SU dat oP dez n Landdag de Hoog " Kr\ 'sra^d vernietigd verklaard en de Refojt " tie over de Mi'itaire Jurisdictie moge worde " seampbeerd, door aan alle Officieren en Mi " Saaten dèezer Provincie te gelasten, 01 I ch S na ftiptelyk te gedraa.en , en " Militairen, op den voet als m Zeeland, 1 li S zweeren", datzy nimmer eg^ pleeeina zullen oeffenen , dan alleen overeei tl Qik voorgemelde geds^ubfifteerende R Devenrs«. Adr. der Ingezet. rawEndfchede wegens alliantie wet Frank' ryk. r » 1 t r 1 e ti !• n e e 1- ï-  I li tl g b e Ve po de; ge: gei gel Fri nig oor Sta; tier Mo lot i4« NIEUWE NEDERLANDSGHE „ Joliitie van UEd.Mog. Gelyk ook de Advo" f««enen Procureurs, dat zy voor den'Mili- 't Welk doende &c. De Burgers ook van andere Reden dezer rovincie hebben hier toe adresfen gedaan i het byzonder heeft de Regeering dezer ad JJeventer, op aandrang van hare Bur?rs by beiluit yan den 9 December 1785 .nine afgezondenen daar toe gelast. Extract uit het Boek der Refoiutien der Stad Deventer. Martis den 9 December 1783. Cosf. ï %BFT0VTJf,c° SCHEPPER. J l YSSEL de SCHEPPER, DD. goedgevonden, de Heeren Gecommitteerden ten Landdage in mandatis te geven, om ter rgaoenng van Ridderfchap en Steden te pro. neeren, dat de Heeren Gecommitteerden uit :e irovmcie ter Generaliteit moogen worden uttonleerd en gelast orn by Hun Hoog Molde te inlleeren, ten einde de noodige maatreen genomen worden , om aan de Kroon van nkryk te proponeeren het fluiten van zodaairattaat, als door de bondgenooten zal gedeeld worden, ten meesten nutte van den it te behooren ; als mede , om alle propofi, weken ter Vergadering van Hunne Hoog genden mogten worden gedaan , tendeerende de vernieuwing der oude Tractaaten met het Hof  JAARBOEKEN, February» 1784- 4-1? ïlof van London, namens deeze Provincie, di ; ncfalyk te declineeren. ( Onder ftand ) Pro vero Extraclu. (geteekent) A. vahSÜ.CHTELEN, Secretaris. Zie. hier ook over het bekende gefchil der Ridderfchap en Hoofdlieden dezer Provincie, (zie Jaarb. van 1783 bl. 1780. en volgg.) dezen naderen brief van de Ridderfchap aan de Staten van Holland en Westfriesland , gedagtekend den 13 December, 178a. t EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! T 7 Edel Groot Mogende Misfive in onze Ver» ^ gadering voorgebragt en geleczen zynde, was het voor Ons een byzonder genoegen met een Responfive van ü Edele Groot Mogende op onze twee fuccesfive Misfiven en daar by gegevene Communicacie van de gedaane Adresfen over het tusfchen Ons ei de Steden Deventer, Campen en Zwol fubfilteert hebbend verfchü, hotPointvan overftemming der Staats Vergadering dezer Provincie concerneerende , te mogen worden vereerd , gelyk het aan Ons teffens tot geen minder fatisfactie en genoegen verfbektc , dat ü Edel; Groot Mogende ter gelyker tyd daar over een Misfive aan de Heeren Staaten deezer Provincie hebben gelieven te depecheeren , terwyl wv niet zonder reden hadden vertrouwd . dac Gg 5 d?" 3è vfctj-  448 NIEUWE NEDERLANDSCHE Peven tep. Misfiv. der Rid derfchaj aan de Stat. vat Heil. we gens overflem pittig. i dezelve van het gewensc'ite effect zoude zyn geweest, en daar door dus aan U Ed. Groot Mog. heilzame intentie vol'aan. . Wy betuigen vooraf onze gevoelige dankerkentenis vcor het belang, da: U Edele Groot Mo,gende in di rust en welvaart dezer Provincie (tellen en wy verkiaaren teffens met alle oprechtheid, dat van hec begin deezer ongelukkige onc.ftaanc discrepances niet anders heboen gebuteert, nog Ons meer ter harten hebben laaten gaan, dan om de Vrede en eenigheid , zo veel ons mogelyk was , te confeneeren, en dat wy volgens U Edele Groot Mog-nde vriendelyke vermaanfng, ook niets onbeproefd hebben gelaaten, om al het geen ter bereiking van zulk een lalutair oogmerk dienen konde , in pet werk te (lellen, en dien ten gevolge by alle ter Scaats-Vergadering voorkomende gelegentheden, en inzon. derheid ter occafia van de gehoüdene Deliberatien in de befoigne van Ridderfchap en Steden over U Edele Groot Mogenden Misfive aan de Staaten deezer Provincie gefchreeven , hebben ge declareert onze deference voor U Edele Groot Mogende welmeenend verzoek, met offerte, om met de Heeren van de Steden 'gaarn allezints in een minnelyke onderhandeling te willen treeden, dog hebben wy tot Ons leedweezen moeten ondervinden, dit deeze onze aangewende pogingen en efforts vrugteloos zyn geweest, als van haare zyde verklaarende in geene minnelyke Conferentien hoe genaamd te willen trceden , en te blyven pcrfilteeren by haare voorjge fuflenue, het geen dan ook ten gevo'ge heeft gehad , dat de Misfive van U Edele Groot Mogende Staatswyze onbeantwoord is ge'aacen. Deeze hunne gedaane verweigering Ed. Groot Mogende Heeren! heefc dm ook nog wyders te weeg gebragt. dat gezeide Heeren van de Steden op. huiden, zynde dc d?g tot het fcheiden onzer Staats• Vergadering bepaald, weder hunne fuflenue  JAARBOEKEN, Rbruary* 1784. 449 -i-«*mfhpid van het exteerend verfchil Dkvennue ter g^egentheid v n door haar op nieuws ter. over het poinct van de JJgt, nebbat£rachten in dteusfie gebraggenoopt, om Misfive door te iyiogtn ,, en ons g n ^ ter behouden s onzer de HeereQ van derfchap in oppoüoe te it"ieu V Uiterfte zyn ge aan de gem.-lde Steden jgggg,^ zig in geeaer- Stat.van komea, om te dec^.e , u &n in,aaien, Ho//.^ hande yordere De^innn aanvankelyk geHf ^ ConS en wanorder gebragt Uftem- jn ern ftaat van ^ot; n kdig zvn. ?b/ ?. ^"h/t rnïede É^t Groot Mogende Heeren 'J ^ deezen brief kunnen bedaren , was zouden wy deej^n Dr examitiatie van H 1 D.frde^e ve?Misüve aan ons gefchreven daar Hoog6tder?el\er rw u d w ke ons in eenige. pompenha^eD . yan tj ftFtfrSo Mogend, zoo over de queflieufe - ï aP onz ■ denkenswyre , door ftilzwygen pr«zaak .als onz oen jeu» 3 » en vertrouwen derbSr v™afvk zullen duiden, dat wy diesaangaanSeS "gig" Zy££* - eluddaüen komen te ^Het i» dan zulks Edele Groot Mogende Heeren ! , t Q lohiement moetrn remarqueeren, en teffens met «gg^f^SS^ vem ^,5WcKïl5 niet kan worden meergemelde drie Suden aue js ge_ geattnbueert , oat; o'2. *a - fV; „,„,,7,,^ en vorderd: Daar wy uit een fmvere eerzugt en ri-fde ter bevordering en behou.ien s van aeii» en indra^t "n ons Landfchap iterauve repre^?£n aïbiedineeri en inllantren aan de Heeren van 'de Steden Sibben gedaan, om. het vooifz- ver-  Deven ter. MisfiVi der Jlid derfchaj. aa ; de Stat. vq,t, Holl. wegenspverftem- ito NIEUWE NEDERLANDSCHE fchi! door onderling te concerteren minnelyke wegen en middelen met elkanderen teasfopieren , met bygevoegd gulhartig aanbod, om in cas van dien, zig aan een Rigterlyke Arbitrage en uitfp.aak te ■willen fubmitteeren. Dan boe biljyk deeze voorflagen ook weezen mogten , moeiten wy echter tot ons groot ongenoegen ondervinden, dat de Heeren van de Steden dit een en andere volftrekt declineerden , iaa zelve verklaarden, gelyk mt derzelver genomen Kefolutien blykbaaris; dat ziging-enerhandegedingover dat qnestieufe point met ons wilde inlaten, of daar over van iemand eenige Decifie inwagten: Enzouden wy dus ook met het Communiceren van ftukken niet anders hebben kunnen efFeftuc? n om daar mede een provocatio adpopulum te doen' doz van welke handel, en denkenswyze wy ten uiterften alleen zyn. ™ Wy willen derhalven zeer gaarn aan het verligte en doorzing Oordeel van U Éd. Gr. Mo*, in en over de zaaken van ftaat Regering en Juftitieoveiï laten „ of vvy in die omttandigheden van zaaken een ander gepaster weg hebben kunnen jnflaardan om ter afdoening van dit verfchil de Unie van Utrecht te reclameeren; Te meer, daar het Reglement op de Regering dezer Provincie van den jaare 167$ Zoo by de Inrroduftie van het Stadhouderlyk Etablisfementin den jaare 1^40, weder by Reftitutie van Ridderfchap en Steden van den «9 Maart van gem.jaaris aangenomen en gearreheerd, van de befliffiog van diergelyke verfchillén zwygt,als z\nde by het Slot of Sancbe van gemelde Reglement wel geltatuëerd, „ dat wanneer het mogte „ komen te gebeuren , dat 'er onder de Leeden »» onricr elkanderen. of ook ten Landsdage eenige „ verfchillén of djscrepances zullen komen teont„ ftaan, en dat de zaak, die in verfchil is,na haa„ ren aard en natuure, en volgens de order in de ï. Regering gepbfervcerd tot geen conclufie zou-  JAARBOEKEN, February, 1784. 4$ ii de kunnen worden gebragt, de Definitie en Deeifïe der voorfchrevene verfchillén en discre-. „ pancien, van wat natuurdie cok zouden mogen „ wezen, géene uifgezondert, zullen worden verbleven aan de Definitie en DeeiOe van den 5, Erf. Stadhouder in der tyd &c." Dog vermits het onderhavig verfchil rouleert over de order van ■Regeering zelve, zoo zullen UEd. Gr. Mog. wel willen toeftemmen, dat volgens de regulen van Staatkunde, dit errefene verfchil nier anders dan docr eene bemiddeling en Decifie der Bondgeno 1 ten zal kunnen worden bygelegt of beflist, wyl immers alle zoo Goddelyke als Wcreldlyke Rechten eenparig leeren, dat 'er tusfchen de twistende partyen een Scheidsman of Rigter weezen moet En belangende het geen ÜEd. Gr. Mog. avanceeren, als of 'er in onze Ridderfchap over de zaak m verfchil geene volflredte eenparigheid van fentimenten plaats zoude hebben, zy"ons vergund daar omtrent voor informatie te melden, dac die discrepance enkel en alleen refideert by twee Lee den van ons nombreufe Corps, als uit een getal yan byna 60 beflaande, en welke twee Leeden ons dan ook in de noodzakelyk hebben gebragt, om ter vcrdadinge onzer aangeboorene Rechten en Gewettigde Privilegiën in de bresfe te fprioeen en het meergemelde questieufe point met die ernst en Vigeur te pousferen : Gelyk daar van een eclatant voorbeeld heefc opgelevert de behandeling over de quistieufe zaak der Heeren, of zogenaamde Drostendienften: Wanneer die twee'Leeden van on£ t-orps de eene als Dry ver der geheele zaak , en de andere door van party te wisfelen, en zig bv de Steden te voegen, de affchaffing van gemelde Dienlten ter Staats vergadering op een ongehoorde wyze vtafacii hebben zoeken door te dryven, zoo als int onze diesaangaande in het Jmc gegeven Dednclie koomt te blyken. b Wy willen ook al wyders zeer gaarn avoueeren, dat Devks* rER. Misfive Ir Md■ierj'chaplan de Stat. van Ho 11. weiens n'erfterti* ning.  Deventer. der Rta derfcha\ aan de Srat.vai ffo/l m gens bverften, ming. 4-2 NIEUWE ÜEDERLANDSCHE dat in val wy niet vin de equiteit en Juftitie on?er zaak ailezints waren geconvincecrt, eu daar,in een volkomen fiducie fielden, Hoogstdezelvt.- ons met , reden zeu len reprocheren, dat wy door die zaak 'tot dat uiterlte te pousfeeren, occaiie en oorzaak "tor de Provinciale disfentien en Confufien kwaamtn te geveö r Dog wy . als gezegd , op de .Rechtvaardigheid onzer Zaak vertrouwende, zoo mogen wy van UEd. Gr. Mog: beroemde equani"miteit, en impartiale denkwyze billyk verwagten, .dat onze in deezen gehouden handelwyze zullen lustificeéren. Wy mo°eri ons hier mede te meer flatteerrn , daar wy met UEd. Gr. Mog. ingevolge het flot van Hoogstderzelver Misfive vol maakt inltemmeni dat een gepast evenwigt in alle Regeringen deezer Lan 'en het oogmerk der Voor-Ouderen, en de foiile Grondflig der Vryheid is, terwyl wy dit Argument, als het eeniglte zynde, dac wy in deezen buteren , voor ons ailezints arripieren : Daar ■ wy als bet eerfte Lidt van Staat in de Souverainiteit en Regeering deezer Province voor een egale en gelyke halffcneid met de voormelde drie Stéden participerende verplicht zyn, om alle inbreuk in dat aan ons cnmpeterend gelyk hebbend regt af te weeren; en tot maintien cn Confervatie van het evenw;gt in onze Provinciale Rrgering zodane gepaste middelen by de hand te nemen, als het StaatSregt van ons Gemeenebest by de,Unie van Utrecht voorfchryft. Waar op wy Ons dan ook verlatende nogmaals de gemelde onze zaak aan de ferieufe attentie en Hoogwyze deliberatien van U Edele Groot Mogende op het inftantelykst ambeveelen. Voorts Edele Groot Mogende Heeren! Bevelen wy UEd, Gr. Mog. in Gods Heilige befcherming. Ge-  JAARBOEKEN- February, rjtt.1 453 Gefchreeven tot Deventer den 13 December Deven- 1783' ter. Uwer Ed. Groot Mogende byzondere Goede Vrienden. De Ridderfchap der Provincie van Overysfel. Ter Ordonnantie van Dezelve. ( was getekend ) P. P UT M ; A N. De Ridderfchap fchreef vervolgends den 24 January aan de ordinaris Gedeputeerden der Staten van Overysfel dezen brief: EDELE MOGENDE HEEREN! Oet is niet dan met de uiterlte verwondering en furprife, dac wy hebben moeten vernemen, als dat na verloop vm tien a twaalf dagen na hec fcheiden onzer laatfte Staatsvergadering per Ordinaris Nouvelles Cachet van de Provincie en Signatuur van den Griffier aan de kleine Steden dezer Provincie, waar onder men zeiven de Steden van HasfeltenSteenwyk mede heeft geplaatst als voor een gedeelte in de Souverainiteit participerende , (fchoon men dezelve daar voor anders nooit gehouden heefc) Extracten gezonden zyn, var hetvoorgsvallene ter Hooggemelde Staatsvergadering over  i)EVEN. TER. Brief van de Ridderfchapaan Gedeput.Staten. ] I 45A NIEUWE NEDERLANDSCHE het differentiaal point van over ftemming ter gele^erfheid van een ^noudene deliberatie over het Stuk van de Jagc. Wy willen wel bekennen nrce te kunnen begrypen , op wiens autoriteit zulks zoude geichied zyn, /.o min als wy willen hopen, dat de Gnffier zyn plicht zo verre zouce vergeten hebben, om zulks van zich zeiven te doen, als zynde direct ftrydig met deszelfs bczwooren Inftructie, als waarbyaau Herp op het Iterktst is opgelegt aan de eene kanc, om zig ten allen tyden onzyaig te moeten gedragen, tusfchen de Ridderfchap en de Steden in het gerei aal . en tusfchen de Leden en Steden in st particulier, eh dat zig by alle voorvallende differeDten, en discreperende fentimenten onder dezelve onpartydig zal moeten houden : Gelyk Hy ook aan de andere kant wel gelast is , om te bezorgen, dat de genoomene Refoiutien van Ridderfchap en Steden, en van de ordinaris Gedeputeerden aanflonls worden geëxpedieert en overhandigt ra b hooren, dog NB. Niét eerder, dan in gevalle dezelve na de order van Regeeriug behoorlyk zullen zyn gtarrefteert , ende gereld, meerd. En terwyl na de lefiure en examinatie der voorfchreevtn afgegevenen Extracten , daar uic fflete Poluief km worden gebrald of opgehaakt als alleen, dat caar uit kunnen getien worden de verregaande oneenigheden, weire tusfchen dc Leden van Staat fubfilteren, en lat dezelve tot dat niter'fle zvn gekomen, dat de staats befofgnes daarop eensklaps zyn afgebroken,ïoor dat de Stelen hebben gedeclareerd, van 7M n geene verdere deliberatien met de Ridderfchap e willen in'aaten: Zo willen wy voor ons wel ivoueren , niet te kunnen doorgronden, wat het ügentlyk fcüt dezer Handel wyze kan geweest zyn, s meer , aisf men co-.fidereert> dat zulks ftrekc om'  JAARBOEKEN, February, 1784. 455 óm den Souverain vis a vis van de Ingezetenen Deventen toon te ftellen, en daardoor de Provinciale con» ter.. fLfien te vermeerderen. Wy hebben ons derhalven verplicht gerekent Brief zulks onder het oog van UEd. Mog. temoetenbren- van de gen, en aan derzelver ferieufe deliberatien te re- Riddercommanderen, met verder bygevoegd gedienftig/cAa^ verzoek, om deze zaak, zo veel als mogelyk is,aan Gete redresfeeren , en vooral zodanige ordres te ftel- deput. len, dit diergelyke ongeoorloofde, en tekens de st'Mki intentie van den Souverain direct ftrydendehandelwyzen voor het toekomende niet weder gebeuren, waarmede enz. Dit heeft wederom aanleiding gegeven tot een nieuw gefchil, daar de Heeren Regeerders der ftad Steenwyk beweeren, dat zonder hunne medelternming geen Belluit of Wet nopens het recht van de Jagt heeft kunnen genomen worden, zo als blykt uit eenen brief van Burgemeesteren , Scheepenen en Raden der Stad Steenwyk, den 28 January aan Gedeputeerden der Staten van Overysfel gefchreven, van dezen inhoud: EDELE MOGENDE HEEREN! "VV/y hebben ontvangen j en in onze Vergadering " pelee?en een by den Griffier van Uiid. Mog. gtveriflceert Extract uit het Register der Ridderfchap en Steden de Staten van Overysfel, vergezeld van een Misfive, meden door gemelJen Griffier ter Ordonnantie van Hoogstdezelve getekend beide gedateerd uit Deventer den 13 December 17K3 , uit welke wy met de uiterlte bevreemding hebben gezien: F.rrfielyk, dat het regt tot de Jagt, zo van de H h groei-  Asé NIËUWE NEDERLANDSCHG DevEN-groote als kleine Steden deezer Provincie, al vccf ter. een geruimen tyd, en fpeciaal op zekere onlangs gehoudene Landdag, zoude zyn geweeest een ob» Brief jecc der Deliberatien van Ridderfchap en Steden , van de dog dat toenmaals , vermits de discrepince der Stad fentimenten, geen Placaat op het ltuk van de Jagt Steen- zoude hebben kunnen worden gearresteerd, wyk. Tan tweeden, dat vermits het de Burgeren van aan Ge'de Steden ten hoogden zoude interesfeeren, ten deput. vollen onderrigt te zyn van de Rechten en PriviieStaten* gien hun op die ftuk competeerende, Schepenen en Raaden der Stad Deventer op gemelde 13 December 1783 aan de verdere Leden hadden voorgedragen , of dezelve thans gelegenheid gehad hebbende om de redenen en motiven namens der drie Steden voorgebragt, rypelyk te overwegen , niet zouden kunnen goedvinden, ten einde aan het voorfchreven oogmerk re voldoen, om provifio'neel, en tot dat men genoegzaam tyd zoude go bad hebben, om een formeel en volledig Placaat op het ftuk van de jagt te beramen en ?ast te dellen, by Refolutie te arrefteeren, dat aan Ridderfchap en Steden by examinatic van al het gene daartoe fpeeïeert, ten vollen is gebleken , dat de Burgeren van de drie Hooofdfteden het inconteftabel recht competeert, om, in gelykheid van de gequalificeerde Riddermatige Perfoonen binnen deze Provincie, alleen op derzelver regt van Bupgerfchap door de geheele Provintie te mogen fagen , en dat de Burgeren der kleine Steden méde op denzelven voet, tot de Jagt beregtig zyn binnen het Quartier, waarin dezelve Stedenrefpectivelyk zyn gelegen ; voorts om hier van by extract aan de refpective kleine Steden dezer Provincie kennis te doen geven. Welke propofkie der Stad Deventer, en of, na deliberatie over dezelve, de ftemmeo al of niet geftaakt hebben, dan een wettige Conclufie zy geformeertof niet,fchvnt- tez\a geweest een o> jecf van verfchil tusfchen de Heeren  JAARBOEKEN, February, 1784. 457 Van de Ridderfchap en den Heere Drost van Ysfel- Deven muyden; met den Heere vau der Capellen tot den T1, R Pol, en de Heeren Gedeputeerden van de drie Steden. Brief Eindelyk ten derde, dat Hun Ed. Mog. Ridder- van de fchap en Steden zouden hebben goedgevonden , Stad Voorfchreeven hunne queltieufe Refolutie , ten Steeneinde daar by vermeld aan ons te doen toekomen, wyk Wy zuilen ons geen moeite geeven, om angst aan q*, vallig na te fpooren het einde, het geen men mogt deput beJoeld hebben, om aan Ons toe te zenden het Siaten* voorfz. Extract en Misfive, nog ook Ons uitlaten over den aard van 't verfchil, het welk op de laatst gehoudene Staatsvergadering fchynt te zyn gedebatteerd, in hoe verre door één of twee Heeren van de Ridderfchap met de drie Steden een wettige cn coaftkutioriele conclufie zoude mogen worden geformeert, over zaaken geéximeerd aan de dispoficie van de Compromisforiale uitfprake der E\ Groot Mog. Heeren Staaten van Holland en West - Friesland van den io Augustus 1657 het èirfpronkelyke Reglement op de Regeeringe dezer Provincie, en de Moeder en grondilag van alle de volgende Reglementeni Doch wy hebben in Overweging genomen, dat de Ridderfchap, benevens de drie Steden Deventer, Campen en Zwol, uit kragt van die zelfde uitfpraake, welke in zyne esfentie bevat de voorwaarden, waarop de Leden van Staat (en de tydelyke Regenten, onze praedecesfeuren, onder dezelve) in die tyden van disfenfie wederom verzoend en vereenigc zyn, en welke alzo dooreen of meerder belang hebbende Partyen, hoe magtig ook, naar willekeur niet mag uitgelegt, veel min overtreden worden, ten eenemaal onbevoegt zyn geweest, zó wel by voorige, als fpeciaal by de laatst gehoudene Vergadering van den 13 December 1783, in eenigedelibe. tatie te treden over het point van de Jagt, dienaangaande Refoiutien te neemen en nieuwe RegieHh 2 mea-  453 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deven-inenten te ontwerpen of te arrefteeren, liet z'f ter. dm met eenparigheid, of ook met onbetwistbare' meerderheid van Stemmen, buiten medewerken van Brief deze Stad. van de Wel is waar, dat de Notulen van de Ridderfchap' Stad en de drie Steden overvloedige voorbeelden van hec Steen- tegendeel,zo in dit als andere gevallen.waaroverdeze wyk Stad hadde behooren gekend te worden, zullen uitle-aan Ge- veren, doch 'er is een Hemels brede afftand tusfchen deput. gefchieden en bevoegdce zyn: ook kunnen wy daar Stat. tegen over (tellen, dé menigvuldige ernftige protettatien van Ons, en Onze Voorzaten, zelfs ia tyden , waarin de voorzigtigheid het frilzwygen aanprees, gedaan in de gevallen , welke tot hunne of Onze kennis gekomen zyn. En het is dan om deeze reden, dat wy na rype deliberatie en mee ingenomene Advs van Onze Gezwoorene Gemeente, hebben goedgevonden de bovengemelde Misfive. en daarby gevoegde Extract, beide van den 13 December 1783, wederom cerug te zenden aan UEd. Mog., als de plaats vervangende van de Ridderfchap en aan de drie Steden, op welke aanftaande zamenkomst wy, vermits het af breeken der deliberatien , geene de minfte Rekening kunnen maaken, niet wyder ernilig, doch eeibiedig declaratoir, datwy, voor zo ver Ons en Onze Ingezeerenen betreft , geen ander Jagt Reglement voor wettig erkennen, nog immermeer erkend hebben, dan Onze Publicatie van den 23 September 1783, (waarvan wv de eer hebben UEd. Mog. eenige Exemplaaren hier nevens toe te zenden) en de Publicatien, welke dezeive hebben vooraf gegaan: Dac wy ook geenzints van meeninge zyn, eenige nieuwe Refoiutien of Wetten, dan welke met Onze Concurrentie Staatsgewyze, en volgens de Conftitutie genomen zyn, ie obferveeren of te doen ol-ferveeren , maar dezelve door contrarie Refoiutien of Publ catien zallen verkiaaren voor onwettig ea inconltitucio-  JAARBOEKEN, February, 1724. 450 nee!, ten waare wy onvermoedelyk door over-Devenmagt tot het tegendeel'gedwongen wierden, waar-ter. tegen wy Ons" dan nog, zo lange het in Unze _ magt is, op de beste mogelyke wyze zullen trag- Brief\ *jn te verzet:en. £1 , lanfe De betragting van Onze Eed en Pligt, en tM eenftemraing verzoek onzer goede Burgerye heb Steenben Ons opgewekt, tot een zodanige verdedi-wyk «ine van die en andere geregugheden aan Ome aan GeStad en Burgoren van Ouds, en achtervolgens deput. hunne Privilegiën compecerende, in welke wy Staten. vermevnen van tyd tot tyd te zyn verkort, en waarvan wy Ons de billyke Reclame ter zyner tyd voorbehouden. , * Wv willen voor als nog de redenen van hec voorgevallene wel zoeken in de onhandigheden, cn toefchryven aan den drift der debatten , welke inzonderheid in de Vergadering van den .3 December 178* tusfchen de Leden fchynt te hebIvn Plaats gehad; liever dan aan eenopzettelyke voornemen , om op onze regten te empreteren, Pelvk wy de misQag begaan dooi het toezenden van de hier nevens terug gezondene Stukken aan Ons, welke geenzins onder de benaming van kleine Steden willen of behoren te worden begreeoen. by nrovifie zullen wy ten aan de geene, weite met derzelver expeditie belast was, e-en als in een gelyk geval heefc plaats gehad op den .3 |aWyyver?o;ken ernftig, dat UEd. Mog. deze onze Misfive het zy nu of by de eerstkomende Vergadering aan ^Ridderfchap en de dne Steden gelieven te communxeeren, alzo wy de Srnl willen gehouden hebben als aan Hoogstdezelve geaddresfeert, waarmede enz. De Heeren van de Ridderfchap fchreven eok nog ©ver het voorenftaaude geval aan *r . 3  46o NIEUWE NEDER.LANDSCHE ^vSN-de_Algeraeene Staten den 24 January dezen frf/e HOOG MOGENDE HEEREN d£i**TCD ,eïde by C0Dt'nuatie al!es, zoo veel mooaan de , geIy£ *,\oe te brem-en het geen nog zouden Sof kunn!,n ftrfrkken om onze Provincie te behoeden Gen. y°£r des?elfs «"«'l ^onfufie en ondergang, en ons irreprochabel en onverancwuordèlvk te ?a„ aDl def?adf?8e gevolgen, welke niet dan al te waarfchynlyk te wagten zyn, vinden wy ons verpligt een nader Adres aan Uw Hoo» Mog. te maken en Hoogstdezelven daar bV te infonrieeren van den tegenwoordige toeltand onzer 1rovmciale differenten, als die tot qns innig leedwezen tans tot dac uiterlte gekomen zyn, dat de Steden Deventer, Campen en Zwol, op onzen laatst gehouden Landdag , in de maand December van het afgeloopen jaar 1789, een punt van deliberatie over het ftuk van de Tagc hebbende opgeworpen: waar omtrent de Ridderichap van een different gevoelen zynde, als oordeelende voor hunne fultenue allezins billyke en rechtmatige, redenen te hebben, die zoo op het Natuarlyke, Pubhcque en Gemeene Recht, als op de menigvuldige voorheen , op dat fubjefl, genomen Staatsbefluicen gegrond zyn , zich derhalven onbevoegc achtende'om in 'het feminiene tier .Steden te kunnen of mogen entreren De Heeren van de Steden daar op hebben getragc het punt van overltemming weder effect te. doen torteren en 'met twee Leden van ons Corps de Conclufie te formeren ; wanneer wv zulks uog alvorens, lot voorkoming van Confn»e, door een overnemen van het voornoemde ter deliberatie gebragte punt , hebben zoeken te gntgaan 5 doch $jic al weder te vergeefs en vrugt- I005 )  |AARBOEKEN, February, 17^4- 4<5'r loos zynde, wierden wy daar doorjpnood»^Devehons daar tegen te opponeren, en daar by tevens j er. aan te dSn, dathet ter deliberatie gebragte ïunt aeaftovermits veel meer dan twee der- Nadere S der pfefcnte Leden van ons Corps daar om-Bnef «Ten? van' een tegenltrydig advis « ^^g^ ren van dat der drie Steeden met twee onzer dtrjcli. Edelen en overzulks de Remmen kwamen te &*aa„ de keï in conformité van h»t Reglement van Rege- Stat. rink, "er cognitie cn decifie van den Heer Erfflad Gen. bolder moest ,v rdeb opgedragen; zoo.hebben, de Heeren van voornoemde treden, uit hoorde van onze voorfchreven oppofuie, kunnen goedvmden te procederen van nulliteit .en geweld met bygevoeede vetklaring van zich in geene verdere dclibeS me ons te kunnen in aten en dus alle gehouden Staatsbefoignes eensklaps af re hreken. Weshalven. Hoog Mogende Heeren.' onzeFrovirxia e zaken zich dan al nu in die toedragt en Sandigheden bevinden , dat , door de voorKeven gedane verklaring der Steden, eene by,enkomstgder Leden van Staat tot een « houden Provinciale Landdag ten eenemalen komt te cesPn overzulks geene Befoignes of DehberaSS geehoudenUnoggeenige Refoiutien of StaarsbeSf genomen zullen kunnen worden , zoo over die te dTagene Confenten in den Opheve der Orè naris en Extraordinaris Middelen en Lasten dezer Prov ncie. als in de Staten van Oorlog en verdere Snar s en Extraordinaris Petitiën, welke ten diende en befcherming van het gemeene Bondgemootfcbap mogten worden vereiserit. WY houden ons dertaalven volkomen verzekerd, dat wanner Uw Hoog Mogende de voorfchreven Suarie onzer Provincie en de droevige en pernlceufe gevolgen, welke daar uit te dugten zyn, naar Seloogewysheidnaderkoman te pordereeren, S langer zullen aarfelen, maar, gelyk wy nogSwal» op het inaantelyfte verzaden, wel zonder  '4S2 NIEUWE NEDERLANDSCHB Dfven-tyd verzuim zullen gelieven te coöpereren , om ter. zoodanige geoaste en meest dienltige middelen in het werk te ftellen. waar door defubfilterS MaderefmtW door Hoogstderzelver veelvermogende Buef mtercesfie. a l'amiable vereffend of door andere f^^-middelen en wegen finaal bfe, en deïu't, eeclcrjch msbeit en goede intelligentie tusfchen de refpeSaan de y- Leden van Staat herfreld moge worde-,, ten einde dus doenle den luifter en^ welvaït dezeï Gen, Prov'nce in bet byzonder geconferveert /en den Waar mede enz. Gefchreven binnen Zwol den 24January 17S4. (ouder fond) Uwer Hoog Mog. Dienstwillige goede Vrinden. De Ridderfchap van de Provincie Overysfel. (geparapheen) HEIDE HOMPESCH, Vt. Ter Ordonnantie van dezelven ( Was get eekend) P. PUTMAN. Wanneer den 22 dezer "maand February de Keur der Regeering als van ouds gefchiedcnde, de Leden zo van de Gezworene Ge meente als van de Magiftraat , na 't bvwoopen van den Godsdienst, uit de Kerk naar het Raadhuis traden, hadt eene bende van het hier opgerigte Vry- Corps, even te voren m drie gelederen zig gefchaard , ter plaatfe waar de beide aanzienlyke Collegien moes-  jAARBOEKEN, February, i784. <5 TOoesten doorgaan. By hun aankomst werdtÜEvEïjhet geweer geprefenteerd. Trommen, py-inpers en krygs muziek lieten zig beurtelings hooren , intusfchen dat de Officieren met hunne fpontons de voor by gaande Heeren O-roetten. Om deze tot hiertoe nieuwe plegno-heid te aanfchouwen , was de toevloed van menfchen , zo buiten als binnen deze itad wonende, ongemeen groot. Aan deze bende van het Vry- Corps hebben uit erkentenis voor de betoonde agting, de Heeren van de Magiftraat des avonds uit hunne beurs een anker wyn ten beste gegeven. lnmiddels zyn des namiddags , in plaats van 2 Gemeensluiden, aan welken op Petrt des. voorleden jaars de Burgeraeesterlyke waardigheid is opgedragen, en in die van twee, die zedert overleden zyn, door de gezamenlyke Gezworene Gemeente, tot nieuwe Leden van hun Collegie verkoren de Heeren Mr T E). Hagedoorn, Rentmeester van de Capittels van Diepen-Veen, Mr. J. Terpstra, Hoogleeraar in de Hiftonen, Griekfche Taal en Welfprekendheid. P. Oueysen. en S. VV. Storm van ^Gravensande, hebbende de Heeren G. T. Torpens en A. H. van SuchtÉlen, wegens eenen hunner Zoonen, welke tot het bekleeden eener Gemeensmansplaatfe in aanmerkinge was gekomen , om byzondere redenen, voor deze reize beleerdelyk bedankt. De Heeren, uitmakende het lichaam van de Wel Ed. Hoog Achtb. Magiftraat, zyn Hh £ we-  NIEUWE NEDERLANDSCHE PKvEN-weder allen aangebleven , over welke eene 1 Wï en andere beftelling de goedkeuring van den Prins Erfftadhouder moet ingewagt worden, STAD EN LANDEN, Groningen. Zyne Doorlugtige Hoogheid heeft uit kragt van het Reglement van Regeeiing van 1749 op Hoogstdeszelfs eigen naam eene wet op het fchouwen van wegen, dyken en wateren gemaakt en doen afkondig n. Daar 'er nogthands waren, die meenden , dat voorfz. wet nadcelig zoude kunnen zyn, is met eenparigheid van fiemmen door de Staatsleden befloten, om die wet van Zyne Doorlugtige Hoogheid door eene Commisfie van fiaat te doen onderzoeken , en het Hof van Juftitie tegelasten, om inmiddels de uitvoering van die wet te doen opfchorten. Gedurende de ongemeen ftrenge koude dagen in het begin dezer maand, heeft ons de Post bericht, dat hy vyfMenfchen op de weg dood gevonden hadtzynde drie mansperfonen, waarvan twee Landkooplieden, die met boerengoed reisden, en één Soldaat, die maar eenige treden van een herberg dood lag; de rwee andere waren Westphaalfche meisjes, die naar hun land dagten te gaan. Verfcheidene kraaijen zyn doodgevrozen, en by ons zyn 'er eenige uit de boomen zo maar dood neergevallen. VER-  V JAARBOEKEN, February, 1784. 465 VERANDERINGEN ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Wageningen. Des nachts tusfchen Ver* den 20 cn 21 February overleedt alhier na eene.nERir*q ligte orpasfelykheid, op het cnverwagtst, in het omber 68fte jiar zynes ouderdoms , de Heer Mr. Con-de hoqftantyn Cras, zedert den jare 1744 Secretaris de-ge en Ïmpte, Dordrecht. Door de Heeren Staten naars van Ho'land en Westfriesland is de Heer Mr.ENZt Amoldus Adrianus van Tets , Vryheer van beide de Goud ianen en Languerak, bezuiden de Lecq &c., aargefteld tot Hoofdofficier der Stad Dordrecht, en heeft dien post met den e,ebruikelyken eed zo vobr Hun Edele Groot Mogende, als de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden, aanvaard. Haar lem. Uit eene overgeleverde NaamIvst is , door Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, tot Burgemeester dezer Stad verkoren de Heer Mr. Jan Diederik Pauw, geboren HoeuftU Heer van Buttingen en Zand voort, Heemftede, Rictwyk en Rietwykeroort, in plaats van wylen den Heer Mr. Mattheus Willem van Valkenburg. In wiens plaatze ook den 17 February tot Vroedfchap benoemd is de Heer Abraham Caiharinus Vangelè Twent. L e y d e n. Vermits den 8 February, zynde de verjaardag van de inweijing dezer Hooge -Schcole, juist op e«nen Sondag inviel, heefc de Hoog-  46<5 HI1ÜWE NEDBRLAND£CHE ene. Vfran- Hoosleeraar ^. A7«// Ant:quiratis & Hiftoris: inp kring P"mis Diaplomaticas Foederati Belgii Profesfor, onder' net RL#oraat vaa 's Lands Unjverfiteit den 9 Fede Hoo- bruary nedergelegd, met eene Redenviering De ge en e0 - (]uo^ rimium est in ftudio juris publici univerlage filfc? five de damnis ex abufit juris pabliei univerfa* i\m!e- lis in omnem focietatem civilem redundantibus: Dat kaars is: " van nec overtollige in de beoeffeaing van ,, net Aigemeea ocaats-Keent, or van ac unneiv len , die alle Burger-Staten uit het misbruik „ van het Algemeen §taats - Recht te vvagten „ hebben." In de wnardigheid van Reclor Magnificus is opgesomd de Hooggeleerde Heer Carolus Boers } S. S. Theoi. Doft. £P Profesfor aan 's Land Hooge School alhier, mitsgaders fieftierder van het Staten Collegie , en als Secretaris van den Akademifchen Senaat de Hooggeleerde Heer Petrus Rietveld, S. S. Theol. Dot}. & Profesfor aan voorn. 'sLands Univeifiteic alhier. A m s t r 1. d a m. Den 1 February, zyn door den Edele Achtbare Grooten Oud-Ra^d tot Burgemeesteren dezer Stad verkoren de Heeren Henrik Hooft Danieisz , Mr. Pieter CL1 fx o r t <-T\ Mr. Willem Gerrit Debel Salomonsz. , dewelke uit de afgaande Heeren Burgemeesteren tot Voorzittend Burgemee?? ter verkoren heoben den Heer Mr. Eg bert de Vry T e m m i n c k. Ook is uit eene door den Edele Acrt'i. Raad gemaakte Naamlvst van Veertienen, door Zyne, Doorlugtige Hoogheid den Heere Prinfe Erf Had-' houder, tot Scheepenen dezer Stad aangedeld de Heeren Everard Adriaan van Muyden , Mr. Appohnius Jan Comelis L-impfins, Pieter de Smeth , Arend van der Waayen IVarin, Mr. jfacob Authotiv de Roth, Mr. Jan Süf, en Mr. David Willen; PJ!»s. De zes laatfte Heeren tot Scheepcnes Com*  JAARBOEKEN, FcUuary, 1784-. 467 Coramisfarisfen over de Gemeene Lands MiJJe- VerAn-s len; en hebbjn bovengemelde Meereu Scheepenen d£rhmg in die Hoedanigheid zitting genomen , en tevens osoer uit het afgaand Collegie tot voorzittende^ Schee- DK Hoopen verkoren den Heer Joan Frechik D'Or vim; GE KN en tot naastvoorzittende den Heer Mr. Gilles AL- ljce wyn, voor die lopende jaar. Amte^ Verder is door Hoogstgeinelde'n Zyne Doorl. naars Hoogheid, uk eene geformeerJe Naamlysc, door Esz> Heeren Bewindhebberen en Hoofdparticipanten ter Kamer alhier , tot Bewindhebber in gemelde Kamer gekozen de Heer Pieter van Winter Nicol. Simonsz.i en zulks in plaatfe van den Heer Mr. Jan Hope, Heer van Nederhorst, die van deze post vry willig afftaud heeft gedaan. W e r. s r. Den 2 February zynde de gewoone da^ van Au verandering van de Magiitraat dezer Stad, zyn tot Burgemeesteren verkoren de Heeren Dirk van oer Horst, Joan nes Jüstus Wether eo Dr. Christiaan S wa vi kg; en tot Scheepenen de Heeren Jan Psclen, Willem de Nysfel, Willem Fastwyk, ivi'« Abraham d'Arest Junior, Mr. Theodorus Fiorentias Trorsz., Jan van Marken Aruhonisz., en Cornt. lis Brouwer. Na arden. Den 13 February zyn alhier tot Burgemeesteren verkoren, de Heeren Piu» tos Ouyking en Dirk de Vries, welke uk de afgaande Heeren, tot voorzittend Burgemeester hebben verkoren , de Heer Mr. J. H. 'f hierens. Voorts zyn uit een overgeleverd Naamtal door Zyne Doorlugtige Hoogheid toe ïNcheepenen benoemd , de Heeren Jan Wilkens, Joost 'Effenbeig, Allard Kiers ter Hege, Hendrik Urmei, Gerrit Pyl, Jan Dellewyne eo Jan Fooy. Waar uit tot Scheenenen Commisfarislen, J00U Efenbergy Allard Kiers ter Hege en Hend/ik Or-  46ü NIEUWE NEDERLANDSGHE Verandering | onder de hooce en i.age Ami e- i naars ■ ENZ. < i G o t7 d A. Den 6 dezer is alhièr in den ouderdom van C5 jaren, overleden de Heer Adriaari van der Does, in Zyn leven Schout by Nacht vah Bolland en Westfriesland, ten resÉbtte van het Edele Mogende Collegie ter Admiraliteit te Amlleldam» B r t e l l f. Den li February is door de Edele Groot Achtbare Heeren Burgemeesters en Vrredlchapp(,n tot Raad in de Vroedfchap dezer Stad, in plaats van den overleden reer Leenderc de Mey , aacgedeid de Heer Adrianus Johannes Hogendyk van Domfelaar. Schoonhoven. Den 30 January ié m plaats van wyjen den H.er Nico/aas de Fremery' *?0r het Co|)egie van de Heeren Electeuren, tot Mede-Electeur .'ezer Stad aangeile'd, de Heer Cornelis Koels y,rnOudsz,- Heet vaD Waarder. A t K m A a r. Hun Edele Groot Mogende de Heeren Staten dezer Provincie hebben, ingevolge Hoogstdeizelver Befiut vah den 16 December laatstleden C?io Jaarr. 1781 bl. 21 ri.> uit eene overgeleverde Naamlyst. tot 'Scheepenen der Stad Alkmaar benoemd den Heer Jan Lucas fan der Toren, en tot Vroedfchap den Heer Ge- rard M u y n e n. Den 13 February zyn tot Bur, remeestcren deer Stad verkoren : de Heeren Abraham van der Spat en I haddens LanggraS. Ook zyn uit eene overgeleverde Naamlyst door Zyne Doorluchtige Hoogheid den rieere Pnnfe Erfltadhouder, tot Scheepenen de:er Stad aangefleld de Heeren Gysberi Stoel, Dirk Cranepcel, Pieter Buitenweg, Gerrit Lam, ■h Gerrit Kok. Mitsgaders" tot Scheepenen Com■nisfarisfen van des Gemeene Lands Mid 'elen j tysbert Stoel, Pieter Buytenweg en Gerrit Lam."  JAARBOEKEN, February > 1784. rard Cornelis van Vladeracken, in plaatze vau wylen den Beer Jan Waarts. De Heeren van de Kidderfchap, benevens de Steden Delft, Brielle, Enkhuizen en Medenblik , hebben zig egter in de Raadplegingen over deze zaak Diet ingelaten. Hoor n. Den 16 February is uit eene overgeleverde Naamlyst door de Edele Heeren Bewindhebberen en Hoofdparticipan:en der OostIndifche Maatfchappy tet Kamer Hoorn, door Zyne Doorlugtige Hoogheid, tot Bewindhebber van gemelde Kamer aangefteid en beëedigd, deri Heer Mr. Abraham van Straalen, Oud-Burgemeester en Raad dezer Stad, in plaats van wylea den Heer Floris Abbekerk Tromp. Middelburg. Den a dezer is, op voordragt der Heeren van deze Stad , by Hun Edele Mogenden de Heeren Staten dezer Provin^ cie, aangefteid tot Baiiliuw van de Wateren vau Zeeland , den Heer Mr. Leendert Huibregt de Haze Bomme, in plaatfe van den Heer Mr. JaCc* bus Merjen Galenus-Zn. Rhïi n e. Üi't eene overgeleverde Naarrw lyst zyn door Zyne Doorlugtige Hoogheid verkoren: Tot Burgemeesteren, den Heere Haks t bin, Heer van Cadier en Blankenburg en H. j. van Deventer; tot Scheepenen, de Heeren van Brienen , Klerk , Metz, Roghair , van Noord, van Holst en R. van Noort; als Ordinaris Gecommitteerde ter Vergadering van Haar Edel Mogende Gedeputeerde Staten, den Heere Hak-* dein, Heer van Kadier en Blankenburg; als Ge. committeerdens in de 'Middelen, de Heere Smis faert van Briene en Metz. Montfoort. Den 12 February zyn oit eene overgeleverde Naamiyst door Zyme Doorlugtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfttadhouder voJ» VerahuEaiüa ONDER Dli HOCCE EN LAoK Amte- NAARS enz.  47Ü NlEÜWË NEDERLANDSE Vèran- derinc ©m:er l)E 1100 ge en lage Amte- JNAaKS ENZ. verkoren toe Rurgemeesteren dezer Stad de Heeren Jan Stoky, Heere v;.n Wille.» cop en Blokland , en Oiivier van Wyn gaard en; .rn tot Scheepenen de Heeren Jacobus van Pk, Willem Spendel, Joan Fr e der ik Gobius H. Z., Jan de Beus, Laurens van Hermeien , Andries foS van Avezaat, en Engelbert Nooteboam; wtlke laatstgenoemde Heer door Zyne Doorlugtige Hoogheid ook aangelleld is tot Raad in de Vroedfchap dezer Stad , in plaats van vvylen den Heer J. H< Looth. FRIES LAND. Door de Stemgeregti^de Ingezetenen, zyn voor den jare 17Ü4 toé Volmagten ten Landsdage verkortn; uit OOSTERGO O. Leeuwarder a deel. Uit den Adelyken State. Uit den eigen Erfde/n State. Jr. Ulbo van Burmania; Mr. Eeleco van HaersmUi Mr. Johan van Kujfelerj Ferweradeel. tmilius Joftnus de Schep- Horatius Allart van per. Knyff. Jr. Maaritz Pico Diderik Johannes Petras van HyU van Sytsma. karna. West-DongérAoeel. fr. Sicco Douwe van Ayl- Mr. Coert Lambartus van va. Beyma Mr; Zacheus Gerroltsmd. Oost - Don ge cadeel. Jr. Jan Poppe Andre® van Mr. Johannes CasparuS Canier. Btrgsma. Mr. Hecïor Livius van At' témt Uit  JAARBOEKEN, February, 1784 471. Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen-Erfden te. State. COLLUMERLAND. Martinus van Schehinga. Hendricus van Wyckel. Jr. Anthony van Pleiten- Jetze van Sminia A. Z. berg. Acht-Carspelen. Daniël de Blocq van Haers- Hans Hendrik van Haers- ma. ma. Jr. Jan Lodewyk Doys van Burmania. D A n T u m a u e e U Mr. Petrus Adrianus Sytfe Lojenga. Bergsma. Jr. Frans Laas van Bur- Mr. Tjepke Haitsma. mania. Tjetjerksteradeel. Hobbe Baard van Sminia. Jetze van Sminia H. Z. Jr. Age Tjepke Ruurdvan Sixma. Smallingerland. HefïorLiviusvanHaersma. Mr. Fokke Sydjes Reilt. Douive Andries van ding. Syzama. IbAARDERADEEL. Cornelis van Schehinga. Willem flugustyn Posthumus van Sloterdyk. Jr. Pieter Ulbo Rengers. Mr. Daniël Sigismundus Mebius. Rauwerderhem. Jr. Frans Julius Johan Idzard Heringa van Johannes van Doem. Eyfinga. WESTERGO O. Menaldomadeel. Jr. Anthony Coenraad Wil- Mr. Johannes Mebius. km van llaerfolte, li Uit Veraïïdering ONDER 1 DE MOOüE Ed LAGE Amtb» naars Enz»  4?a NIECWE NEPERLAN DSCHE Veran» Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen-Erfden deking te. State. onder de hoo- FHANEKERADEEI,. ge en Jr. CarelGeorg Grave van laage Wasfenaar tof Was. Govert Deketh. Amte- fenaar. naars, BarrADEE e.. enz. Jr. Jan Baron van Ech- Julius Matthys van Bey* ieft' ma thoe Kingma. Mr. Giliam Schultz. cAARDERADEEr; Jr. Wiïco Holdinga Tjal- Ar ent Johan van Glin* lingCamfra, Baron flra. thee Schwartzenberg en Hohenlansberg. Jr, Hans Willem Baron VAmoraal Albertus vanAylva. milius Sluiterman. Hennaarderadeel ]x. Binnen Philip ^Ebin- Mr. Jacobus yan der ga van Humalda, Kolk. Wonseradeel. Jr. Wilco Baron Thoe Abelus Wiarda, Swartzenberg en tia- henlansberg, Jr. Rienk van Burmania* W ym BR i tser. adeel. Jr. Sj'uk Gerrold Jucke- tna van Burmania Mr. Lollius Adema, Rengers. Jr. Egbèrt Sjuk Gerrold JuckemavanBurma- Mr. Wybrand van Lton, nia Rengers. Hemelumer Oldeph&art. Arent Julianus Cox el de DaniëlBonifacius van der Bere. Haer, Heer van Cam- pens Nieuwland. Jr, Hans Willem Ren* Mr. Johan Willem van gertj Hanswyh Uit  JAA RjBOEKEN, February, 1784. 4?3 Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen - Erfden Ver Atfte. State. dering 't B I L d T. ONDER jr. Willem Anne van Ha- Rein Smit» DE noo- ren. ge En UtINGERADEEL. I.AAGE Augustinus Lyklama a Jacob Marinus de Beau Ampte- Nyeholt fort. i\AM<.3 Jr. Julius van Burmania. Mr. Simon Coca. enz. I S G W I R I) E B. Mr. Edo Alma van Idema. M r. Adrianus Gillis Cam • Jr, Daniël Anthony van per. Plettenberg. DONIAWER STAL. Jr, Frans Julius Johan Thomas Francais Martin. Eyfinga. HASKERT. AND. Jr. Schelte Hes/el Roorda Mr. Reinier Hendrik van van Eyfinga. Ktiffeler. jacobus Moorman Boit* meester. SchoTerland. Martimis van Schehinga. Mr. Fredrik de Wendt. Jr. Egbertjan van /Jyta. L e m s t E R E A N d. Regnerus Livius vanAn- Johannes Wie'inga. dr inga de Kempenaar. Jr. PieterEdzardHarinx ■ ma thoe Sloten. Gaaster land. Jr. Ulbo Aylva Rengers. Epeus van Hylkamd Jr. L' Amoraal Albertus Mr. Bernardus Johannes ALmilius Rengers. Saincrius. O P s t e R L A N D. jr. Reinier van Lynden, Marcus van Heioma. Stellingwerf-Oost einde Mr. Nicolaus Amoldi Mr. Ayzo van Roelens, Knock. IXiEmst Frans van Aylva, Mr. Johan van ttfitiga. Ii s üit  474 NIEUWE NEDERLANDSCHE Uic den Eigen-Erfden ouder Stel li ng werf- wkstetnpf ^Hoo-Jr. Eduard van Johannes ZZ'Le, tzir dleeesutw,e^eenn- Mr %l?tT' r ™ ^ V?óedfchap. Mi Ca, el Willem Cou- Jouke Andeles. P * Jr- Willem Hendrik van „ Hambroick. T. . „ ,, "OESWAArj), Ltmis Fokkens. Abraham van der Burg. F raneker Beerts Wasfenaar. Johannes Ennema. Jr. L'Amoraal Joachim Rengers. Mr. £«, HEN« Ber. van' \V oer den over de Z, Hol/. Courant* t  483 NIEUWE NEDERLANDSCHE ZOT- THEN. B?r. va Woerdt over ie Z Ho l Couran, Misfive voor eene valfche en vuilaartige iofinsn'-' latie word gehouden. 2. Dat by dezelve Remonftrantie nieuwe beft zwaaren tegen den Courander worden ingebragt* „hier in beftaande, dat de Courantier in zyn Courant van den 7 November zoude geplaatsj hebf. ben een notoir oproerig Libel, tot tytel voerende \ Waarde Medeburgers! een ftuk, 't geen Hun Ed» Groot Achtb. befchouwen, als een vervolg van een zoortgelyk Gefehrift, in 't laatst van Augustus in Zutphen gedisfemineer-t, en ook in do voorfz. Courant op den 17 September geinfereen; doch het geen wy uit de voorfz.Cou:ant» aan UEd. Groot Mogende als een bylage toegezonden , hebben gezien , volftrekt te behooren tot twee Brieven, de eene door de Magi» Itraat van Zutphen, aan de Magiftraat van De* Venter, over dat ftuk, gefchreven: en de andere door de Magiftraat van Deventer daar op teri antwoord aan die van Zutphen afgezonden ; en welk (tuk door de Magiftraat van Deventer (zon» der de üerfce woorden daar in vervat teapprobeeren) Diet isbefchouwt, als iets, 't geen tekenen tot aanhitzing van oproer draagt, maar in tegendeel als voortgekomen uit een welmeenende yverzugt tot welzyn van rt lieve Vaderland, en deszelfs eeljle Pand, de duurgekogte Vryheid} waarom Hun Ed. Gr. Achtb. verklaarden, de aanmoediging tot den Wapenhandel, daarby gedaan, niet te kunnen helpen disapprobeeren. -Wy begrypen niet, hoe het mogelyk kan geoord'" eld worden , dat onze Courantier , ziende uit de hem overgezonden? ftukken, dat de Magiftraat van Deventer dat ftuk niet als oproerig befchouwde, zwaarigheid zoude hebben moeten maken, om het zelve (fchoon het tot de voorgemelde Brieven volftrekt behoorde, en die Brieven, zonder dat ftuk, onverftaanbaar waren) te plaatzen; te meer dewyl het zelve in druk was  jAARBOEKEN, Maart. 17840- 483 uitgegeven, en 'er uit den Brief, van den High giftraat van' Zutphen aan de Magiftraat van Deveter gefchreven * niet bleek, dat het zelve was opgehaald of verboden. Dan dewyl wy de zaak van den Courantier niet zoeken te defendeeren , oordeelen wy het onnoodig, bier van iets meerder te zeggen, om UEd. Groot Mogende attentie niet lastig te vallen, ge* lyk wy ook van het andere ftuk ('t geen op den zelfden leest gefchoeit was en dus aan dezelfde oogmerken kan worden toegefchreven) niet zullen fpreeken; alleenlyk aanmerkende, dat de Magiftraat van Zutphen over het plaatfen van dié twee ftukken nooit eeDige klagten aan ons gedaan heeft. • Wy verzoeken perrhisfie, om voor eene derde rcmarque op die Remonftrantie hier nog by te' voegen; — Dat Heeren Burgemeesteren, Scheepenen en Raad der Stad Zutphen, hebben kunnen goedvinden, te zeggen, dat zy zeer twyfelen, of het onze ernflige mening wel is, de lasterzugt te ftraf- fen> en dit zeggen Hun Ed. Groot Achtbare, zonder dat zy ons eenig bewys van laster hebben opgedaan: Wy kunnen niet begrypen , hoe het mogelyk hj dat die Heeren klagen over termen van anderen , die zy leefief vinden, daar zy zelfs ons op zo eene verregaande wyze leedeeren. Indieo wy heethoofdig waren , indien wy gewoon waren woorden , in drift ontvallen, euvel op te neemen , zouden wy dien term ad animum moeten revoceeren: maar dewyl wy de bedaardheid en zagtzinnigheid liefhebben, willen wy die woorden liever aan zwakheid toefehryven, dan daï wy op eenige fatisfactde zouden aandringen. Wy hebben dit alleen maar aangeroerd, om U Ed. Groot Mogende met allen eerbied onder het oog te brengen, dat de Magiftraat van Zutphen geene redenen heefc, om zich over ons te beklaK.k 4 gen. Zot*. ?HEN. . Ber. van Woerden, wer de Z. Holh Courant,  4&f NIEUWE NEDERLANDSCHE 2üt- #HKN. Ber. va Woerde óver de Z. Hol Courant gen, rhaar dat wy in tegendeel (zo het ons voorkomt) direct gela-deert zyn, en dat dïe Magiftraat (cf het meerdergetai) dus beter zou gedaan heb? ben, in deze verder ftil te zitten, of by eene Ad; vertentie in eene der Couranten de omftandigheden in dien Brief nit Arnhem vermeldt te reprochee. ren, dan hunne fterke manier van denken en uit; drukken, nader, aan den dag te leggen. Eindelyk vinden wy ons verplicht, ÜEd. Groot Mogende te berichten, dat de Courantier de bewuste Brief uit Arnhem tot nog toe niet heefc kunnen vinden. Wy hopen hier mede aan U Ed. Groot Mogen-» de intentie voldaan te hebben, en bidden God, dat hy U Ed. Groot Mog. neeme in zyne heilige hoede, terwyl wy blyven. EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! UEd. Groot Mog. Oottn. Dienaar, &c. &ci Woerden den .. t Wegens het wapenen en in beter orde Sbrengen van Stads Burger - Compagnie is den 18 February 1784 dit befluit genomen 3 ExtraSl uit het Memorie en Refolutis' Boek der Stad Zutphen. Jovii den 18 Februaty 1784. tlTun Ed. en Achtb. ingevolge Refolutie van deri I3den dezes maands, op heden gedelibereert hebbende over bet ten iften gemelden dage geesthibeerde en gein fêteerde rapport der vier Heeren Hoplieden, de Raadsvrienden , Staring, vanLohenfels , van Heekeren tot Suideras, en van Hasfelt, 'met Relatie tot hec wapenen en beter in ordre tc bres-  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 4H5 brengen van dezer Stads Burger-Compagnien, voorts in agting genomen hebbende, dat het by gemelde rapport voorgeflaagen fonds , ter vinding van de noodige kosten , tot voorfz. Wapening, niet alleen ailezints gefchikt is, en buiten bezwaar der refpeftive Compagnien kan gefchieden, maar ook boven dien door den tyd tot een merklyk foulaas, en voordeel voor de wagtdoende Rotsgezellen zoude kunnen verftrekken, zoo is, na alvorens welgedagte Heeren Hoplieden voor haar genomene moeite, en gedaan rappr-rt te hebben bedankt, goedgevonden en verftaan: dat de penningen, noodig tot den eerden uitfchot in dezen, falvo calculo zullen bcloopen 4000 Guldens , en ■van een dezer Stads Broederfchappen of van particuliere Perfoonen tegen een behoorjyke rente zullen worden genegotiëert. Dat gemelde capitaal a 4000 Guldens onder d< vyf refpective Compagnien, ten einde voorfz. ir egale Portiën zullen worden verdeeld, dat ter af legginge van 't op te neemene Capitaal uit de b) 't rapport vermelde 1000 Guldens, welk eennieuv verkooren Schepen, zo in plaats van het zetten en groen maaken van een Huisjen met den aankle ven van dien, als het geven van een Maaltyd i '1 Gildehuis, welk een en ander by dezen word ai gcfchafc, ter Cancellary zal moeten fourneeren fuccesfivelyk zullen geëmployeert worden 80 Guldens, en wel zo lange, dat het Capitaal zelv zal wezen afgelegt, terwyl de overige aoo Cu dens, aan de Compagnien, welke by\de voorde lingen van een nieuw verkooren Scheepen , a Hopman, komt op te trekken, te? verteering z worden gegeven. Dat egter, geconfidereert den HeerRaadsvriec van Hasfeh, ten tyde van deszelfs aanftellinge t< Schenen, bereids een groot gedeelte dier kosten in plaatze van dewelke voortaan ieder nieuw' a; te ftellen Scheepen de gementioneerde icoo Gi dens zal moeten betaalen, heeft geindependeert f?HEï;« Befl. na* pens betere Wa& pening der Bur» gerj. \ I 1 l 9 } S il d >c » h  48| NIEUWE NEDERLANDSCHË ZüTPHEN. Befl, nopens betere Wa~ pening der Bur- Zyn Edele over zulks ter Cancellary zal Tournee* ren de fomma van 400 Guldens, mede onder de 5 refpective Compagnien in egale Portiën te verdeelen, ten einde die tot betalinge van rente als anders ten meesten nutte der Compagnie kunnen worden geè'roployeert. Dat wel gemelde Heer Raadsvriend van Hasfeli, daar en boven by zyne aanfïellinge als Hopman aan deszelfs Compagnie ter verteeringe zal geven, de fomma van 200 Gulden. Dat eindelyk , vermits dat fonds door verloop van tyd merkelyk, en,hoe langs hoe meer moet accresfeereh, wanneer "er een genoegzaamen voorraad voor handen is, als dan daar van zal worden opgericht een Weduwe beurs ten behoeve der Weduwen , van wagtdoende Rotgezellen* den Tamboer daar onder mede begreepen, waar van der Officieren Weduwen, zulks begeerende, mede zouden kunnen profiteeren, wordende de overige pointen en arrangementen , by dat, gemelde rapport voorkomende, uit hoofde van eenige daar tegens geopperde bedenkingen, wederom gefield in handen der Heeren Hoplieden ten einde daar övèr nader hunne gedagten te willen laaten gaan, en vervolgens dienen van rapport. En zal extract dezer Refolutie aan de relpecti* véi Heeren Hoplieden, ten fine van Communicatie aan derzelver onderhebbende Officieren wor^ den ter hand gefield. Pro vero Éxtractü £ was getekend) J. S. W E N t H 'O L TV Wy hebben in ons voorgaand llukje voor February 1784. eenige verzoekfehriften van eenige Burgers, betreffende de Wapenoeffe-  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 48? mng% medegedeeld. Eenige tekenaars van het Request, tot oprigting van de Compa-i gnie 'van 't jaar 1748, berouw hebbende van hunne tekening, vervoegden zig op nieuws tot de Regeering in dezer yoege; ; Aan de, Wel Edele Groot Achtb.. Magiftraat der Stad Zutphen. WEL EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! Geven met den diep ften eerbied te kennen, Ger- J 'rit van Appeldoorn , Leendert van Rheenen , } Hendrik Reinders , deszelfs Zoon Jan Hendrik, Reinders, Jan Hendrik van Tongeren, en de ver-2 d-cre ondergeteekende Burgeren en Ingezetenen deezer Stad, hoe dat zy 'tongeluk gehad hebben, zig door aanhoudende inftantien, verkeerde onderrigtimgen en andere ongeoorloofde middelen van eenige perfoonen, tegens welke zy zig hunne actie deswegens willen hebben voorbehouden, te vervoeren tot het orddertekenen van zeker Request, het welk voor eenige dagen aan U Wel Ed. Groot Agtb. is geprefenteert geworden; houdende verdoek om wederom te mogen oprichten, en in train te brengen eene Compagnie, welke in den jaare 1743 buiten de vyf Burger-Compagnien dezer Stad, gefubfifteerd heeft. Dat de Supplianten alle van agteren de dwaasheid'deezer handelingen ingezien hebbende, by zig zeiven volkomen overtuigd zyn,zig hier door misgegreepen te hebben aan een verregaande hoon en vihpendie van U Ed. Groot Agtb. , fchoon zulks tegens' der Supplianten intentie gefchied, en door derzeleer onkunde veroorzaakt is. Dat de Supplianten oprechtlyk belyden niet te hebben begreepen , dat zy zig lieten enrolleeren tot eene Compagnie, welke in 'tgez. jaar 1748 zoo ge- Zus» HM}, • leg. tei 'erroeing van eker iequest^  ZüTÏ>HEN. Req. toi herro°p. van zeker Req 483 NIEUWE NEDERLANDSCHE gcweldadig heeft te werk gegaan, en wel verre van de toenmalige Magiftraat tot adftftentie te dienen, dezelve op de violerjtfte wyze gedwongen, in het Schepenhuis opgeflooten, en tot net inwilligen hunner eifchen geforceert heeft. Dat zy Supplianten geen gefchikter en veiliger weg, om deezen hunnen misflag te beteren ge' vonden hebben, dan zig hier over eerbiediglyk tot U Ed. Groot Agtb. te wenden, hun innig leedweezen over die door bun, hoewel uit een vouwdigheid §n verleidingebegaane lage demarche openhartiglyk te betuigen , en over de U Ed. Groot Agtb, daar door aaugedaane beleediginge, ootmoediglyk verfchooninge te imploreeren, Met verder verzoek , dat U We) Ed. GrGOC Abtb. der Supplianten naamen onder 't aangetoogen Request gelieven te doen uitfchrappen; of ten mintten zoo zulks niet gefchieden kan; en de. zelve tot ftraff • hunner onbezonnenheid daar onder ten eeuwigen dage moeten blyven g^noteert liaan, dat als dan hier van aantekeninge mag worden gemaakt; op dat ten allen tyde, en in gevalle van onverhoopte disorders , of ook in 't vervolg voor de nakomelingfchap moge blyken , dat de, Supplianten niet onder die Compagnie van . den jaare 17 48 willen gereekent zyn o£ aan dezelve het minfte part of deel hebben. Verklarende de Supplianten voor het overige, vaardig en bereid te zyn, om zoo veel in hun is, dit gepasfeerde door een braaf, eerlyk en vtderlands-ch gedrag te zullen Vergoeden, en nietsyuuriger se wenfchen, dan behoorlyk in ftaat te worden geftelt, om als vrye en ordentelyke Burgers betaamt, hun verfchuidigden dienst te doen,ieder in die der vyf Stads Burger-Compagnien, waar onder zy behooren,in de vereischteoDdergefchiktfeeid aan de daar over geftelde Officieren, om zoo wanneer de nood het vorderen mogt, tot welzyn van het dierbaar Vaderland en deeze Stad, tot confervatie van vryheid, rechten en privilegiën, tot be-  JAARBOEKEN, Maart, 1784. .4% bewaringe van rust en eensgezindheid binnen deze nmuren, en tot beveiliginge van hunne fteeds ge- ] eerbiedigde Overheden , voorts Medeburgers en Ingezetenen, en ai wat dierbaar is, het hunne toe te breqgen. (onder fiond) 't Welk doende, enz» (Was getekend) van Reenen, J. H. Reinders, H, Reinders, f Dit is het Merk van Jan Hendrik van Tongeren, G. van Appeldoorn, Hen? drik van Hulst, Hendrik Runneboom ,■ Me» rent Steenwyk, Af noldus Brouwer* '. De Burgers, die ten getale van 150, en 230, twee Requesten aan de Regeering hadden ingeleverd, hebben zig ook tot de Gezworene Gemeente vervoegd , om die Requesten te onderfteunen, De Gemeente nam daar op den 24 February dit befluit: Extract uit het Memoriaal van het Eerzaams Collegie der Gemeens' lieden der Stad Zutphen. Martis den 24 February 1784. TT\e Gecommitteerdens van dit Collegie, inrte*^ volge Refolutie Commisforiaal van den 14 February laatsteden, geëxamineert hebbende, het adres door de Gecommitteerdens uit de requelleerende Burgery, op dien zelfden dag a3n Hun Eerz. overgegeeven , houdende Verzoek van Hun Eerz. intercesfie en appui, by de Magiftraat dezer Stad, op twee differente Requesten, welke meede :ten Zut- 'hen. R.eq. tot herroep, zan ze~ ker Req»  ZotynEN. Befl. der GezW. Gein. op 't verzoek van Burfiers, m NIEUWE NEDERLANSCHS gezegden dage aan Hun Wel Ed. Groot Achtb, zyn geprefenteert , zoo door een meenigte vaa geen "Wagtdoende Burgers, of zogenaamde Trormmelisten, als door den dienst of Wagtdoende Rotgezellen , vah yier Burger - Compagnien deezer Stad , als meede de door gemelde Gecommitteerdens overgegeevene Copiën dier Requesten, hebben vermeent, dat het Collegie aan den loffelyken yver en billyke begeerte van welgemelde Gecomcommitteerdecs uit de Burgsry behoorde te voldoen, én dien volgens by den Wel Ed. Groot Achtb. Magiltraat op het nadrpkkqlykft? te in. Heeren. Dat Hun Wel Ed. Groot Acht, dog ten allerfpoediglten mogen werk maken , om aan de zoo billyke verlangens der braave Burgery tot een algemeene oeffeninge in den Wapenhandel, uitzulke zuivere Patriottifche beginfelen voortkomende, met zoo veel nadruk, cordaatheid, en ontegenipreekelyke drangredenen , by hunne refpedhve adrjesfen geadftrueert, zulk een gewenscht doelwit, de confervatie en beveiliging van Vrybeid, Vaderland, Stad „ Overheden, en al wat dierbaar is, zoo notoir tendeerende, eens eindelyk te gemoet te -komen. Dat Hun Eerz. het overtollig zouden rekenen de argumenten door de Burgeren tot ftavïnge hunner verzoeken aangevoert, verder aan te dringen, en de nuttigheid of liever de hooge noodzaakelyk* beid van de Wapenoeffeninge in een vrye Republiek te betoogen , daar 'er thans geen regtgeaarte Vaderlander meer gevonden word, welk hier van niet volkomen overtuigd is,.en alle tegenkantingen teaen deeze zoo loffelyke poogingen, inden hooglten graad verfoeit , en toefchryft aan een rampza'ig oogmerk, om dwinglandy en overheer. ïching in de hand te werken. . Dat Hun Eerz. dan , zonder Hun Ed. Groor Achtb. Deliberatien bier doorte willen vooruitloopen, van gedagten zyn, dat de verzoeken der Re= r ques-  JAARBOEKEN, Maart, 1784» 4$- Sguèstranteh i by.de beide refpe&ive Adresfen vervat, allefints gef.hikt zyn,- on deeze WapenoefFening tot een gewenscht effecT: te brengen. Dat ten opzigte van 5t eerstgemelde, dóór de geen wagtdoende Burgers, of zogenaamde TrommeJist'en gedaan, Hun lierz, vermeenen, dac 'er geen het minfte obftakel hier tegens met mogelyk beid kan worden aangevoerd, aangezien bet zeker is, (dat ieder Burger, en dus niet alleen die; welke de da gelykfche 'togten en wagten waarneemt, maar ook die geene, welke zig daar van door'tbetaalen van Trommelièten geld afkoopt, wil hy voldoen aan de verpligting, welke in hoedanigheid als Burger volgens den aart der zaake en uit kragt van den Eed op.hfem legt, moet gewapend zyn, en gevölglyk ook, zal zulks tot eenige nuttigheid verftrekken , die wapenen behoorlyk moet kunrten behandelen. Dac Hun Eerz. dus ten hoogften verblyd zyn, en riet anders durven vertrouweri, of Hun Wel Ed; Groot Achtb; zullen hier over by zig zelvên iefen gelyk genoegen ontwaar worden ,, dat zo eeri menigte aanzienlyke Burgeren en Ingezetenen, Welke tot dus verre al te zeer deze hühne verpligtinge uic het oog fcheen verloeren te hebben, zig nü Wederom volkómen bereid en geneigd todhc'; om zig tot de beyeiliginge en verdeediginge van Stad , l and, Overheden, Regten en Vryheden, na behooren in ftaat te ftellen, en ook dadelyk daar toe, zo de nood zulks mogte vorderen i gewilliglyk te coöpereeren, te meerj dewyl hun vczoek öp die wyze is ingerigt, dat allé bedenkinf/en , welke anders de kwaadwilligheid ligtelyk aan de hand geeft , ab of zy voor zouderi hebben , een byzonder Corps van het lighaam der Burgery gefepareert. op té werpen , vari zelve vervalen, aangezien de Supplianten eenvoudig verzoeken, om Zig met de Wagtdoende Rotsgezellen ieder in hunne refpective Wy. ken, in den Wapenhandel te oeftenen , eh derzelver eventuëele verzöek enkel en alleen daar* Li hee> Zot- phen. Befl der G. Gem. op V verzoek mii Burgeren,  4?a NIEUWE NEDERLANDSCHE Zir. F HEN. 'Befl. de ■G. Gem êp 't vei zoek va Burge. ren. heenen flrekt, om in gevalle Hun Wel Ed. Gr. Achtb. het welgemelde verzoek niet mogten gouteeren , als dan ten einde zo veel mogelyk het rzelve doel te bereiken, een Exercitie-Genout. fchap te mogen oprigten. . Hoedaanige Geaootfchappen of Maatfchappyen, ,j eenig en alleen ingerigt, om zig in den Wapenhandel bekwaam te maaken, by ondervindinge in verfcheiden Steden dezer Republiek zyn gebleeken, zeer gefcbikte middelen te zyn, om de Wapenoefeningen der Schuttery te faciliteeren, en daarom ook by de Overheden dier Steden , ui; een geheel ander oogpunt befchouwd zyn, dan afzonderlyke zogenaamde Vry-Compagnien op zig zelfs fubhfteerende, buiten de ordinaire BurgerCompagnien , waarom dezelve overal op het fterk ■' fte gefavorifeert worden. Dat de Requestranten klaar toonen alleen in \ oog te hebben zulk een Genootfchap tot onderlinge oeffeninge, en geenzins een zogenaamde Vrye Compagnie op te rigten door het uitdrukkelyk bygevoegdacrochement, ingeval Hun Wel Ed. Groot Achtbare eerder hier toe, dan tot hec eerfte Lid hunner Request inclineeren mogten, óat de deelneemers in hetzelve Genootfchap den Eed van hulde aan de Sta dzouden prtelteeren in handen van de Magiftraat. Dat dus dit oogmerk der Requestranten Hemels breedte verfchild van den fnooden toéleg om weder in te voeren een armhartige Vry-Compagnie, welke in den jaare 1748 door een onbezonnen gepeupel is in trein gebragt, en waar des tyds ons Collegie, zo wel als dat van de Magiftraat , op de gewelddaadigfte wyze is gedwongen geworden , tot het neemen van maatregelen, welke zonder tegenwoordig in derzelver merites te entreeren, in een Land', dat Vry genaamd word, niet behoorden genoomen te worden, dan met ryp overleg , en toeftemminge van het gantfche Volk of deszelfs Reprefentanten ; eene Compagnie  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 493 gnie, waar aan, door iemand, welke het minfte refpect, voor Vaderland, Vryheid, Overigheden] en goede ordre heeft, niet dan met het uiterfte afgryzen kan worden geda^t, en waar van de weder invoeringe volgens de opinie van Hun Eerz. nergens anders toe ftrekken zal, dan om daar door, ware het mogelyk, alle Vaderlandfche pogingen te verydelen , en een jammerlyke verdeeldheid, confuüe, ja misfchien (dat God verhoede; de aanrigtingen van eenen formeelen Burger - Oorlog te eifeétueeren. Dat Hun Eerz. dus met het innigfte leedwezen , en niet minder verontwaardiginge ontwaar zyn geworden, dat tot de wederoprigtinge dier noodlottige Compagnie voor weinige dagen aan Hun Wel Edele Groot Achtbaare verzoek is gefchied, en met reden bedugt zyn, dat door dit middel word toegelegd, om de Stad te ontrusten, den eenen Burger tegens den anderen op te hitfen, en op die wyze te veroorzaaken , zulk een elendig fchouwtooneel, het welk men in andere plaatfen van ons Vaderland ittrative reizen te vergeefsch getenteert heeft, dog 't geene telkens door de wyze beltuuringe der overheden, en de vry eenftemmige Vaderlandfche denkenswyze der Burgeren en Ingezetenen gelukkig niet heeft willen opneemen. Dat Hun E rz. niet voorby kunnen ter deezet gelegendheid hunne inquietule over diergelyke oproerige demarches rondelyk te declarceren, en op het ferieusfte te infteeren, dat dog in tyds die verdervelyke aanilagen mogen worden tegengegaan , en daar toe de efficacieusfte middelen beraamt, waartoe Hun Eerz. niets gevoeghker oordeelen, dan de van ouds gevigeert hebbende Bur ger-Militie te herllellen, en in een redoutabel Postuur te brengen, ten dien einde het gantfche Lig baam der Burgery te permitteersn, om zig vrye lyk in den Wapenhandel te oeffenen en te bekwa men, hei. zy dan onder n gelyk de  JAARBOEKEN, Maart, 1784» 5*7 de andere Requestantet) allereerst en hun vooföaame oogmerk is, om onder de Burger Compagnien te mogen gevoegd worden r ciacl een verzoek doen , om een fep tfaate Compagnie "te moogen opristen buiten de vvf Compagnien , en liet is ten hoogften beleedigènd, in de eerite plaats voor tJEi. en Achtb. en niet minder honend voor de vvf Burger-Compagnien, dat Supplianten verzoeken dat ÜEd. en Achtb. van hunne vry willige Compagnie, (die meteen geheel ander oogmerk als de Burger-Compagnien bezield fchynen) gebruik geliven te maaken , buiten de conltituoneele Schutteryen * waar door, indien het mogelyk waare en hier uit confteert het onbezonnene van der Supplianten verzoek , den eenen Burger te«en den anderen in *t harnas zoude gejaagt worden. Ö De onbefchaamdheid van de Supplianten gaat nog een ftar< verder, en verzoeken, dat aan hufi mag f-epermitreert werden, de Compagnie die in den jaare 1748 geëxteerd heeft, te moogen opristen en in train brengen. . %ea vry willige Compagnie »■ die des tydes zig zelve heeft opgeworpen , en die nooit met peitnisfie of Autboriteit van UEd. en Achtb. is toege- laaten. . ... „ Eene vïywillige Compagnie, die haare Regenten op de brutaalfte en honendfte wyze heefc ge dvvorgen, en gevangen gehouden; waar van eet Lid van dezen Raad, by ondervindinge Uid. et Achtb. al nog deduidelyklteverklaringezalkunnet mede Jeelen. Of is der Supplianten oogmerk, om, door he weder in train brengen van deze vrywilhge Com pagnie van den jaare 1748 > aan den Heere lsrt itadhouder en deszelfs Doorlugtig Huis eenige: dienst te doen ? waarom dan zig daar over me Verklaard? , „ . Ik vertrouw, dat alle eerlyke en brave Regenten 7,00 wel i als de wegdenkende en bezadigde bur gers dezer Stad, nimmer uit het oog zullen verlu 6 Mra w» Zot?>hek. Adv. vm Jr, v.d* Capellen over de Camp * t t L 1 s » $  Si8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Zutphen. Adv. vai >v.d Capellei ever de Comp. vami48 i ■ j 1 zen , om de tegenswordige form van Regeeringe te handhaven, gegrond op 's volks Regten en Privilegien, en waar over de weldenkeude Burgerye ! zich ten duidelykfte zoo opentlyk heeft verklaard; , , En dat dien ten gevolge, indien dat een en ani der beveiligd moet worden, UEd. en Achcb. derzelve getrouwe Burger- Schytteryen daar toe zul* len oproepen, en nimmer zullen kunnen toelaten, dat een op zich zeiven opgeworpen vrywillige Compagnie van den jaare 1748 , herfteld en in train gebragt te word, om tegens hunne MeedeBurgeren in de Wapenen gebragt te worden. En ik fchroome niet, hier rondborftig te verkiaaren, dat aan den Heere, Erfttadhouder nimmer in deze dagen grooter nadeel is en kan worden toegebragt, als een verzoek te doen, tot het weder oprigten en in train brengen van zodaanige vrywillige Compagnien. My verzeekerd houdende, dat zulks aan Hoogstdenzelven. niet dan ten uitenten onaangenaam zyn kan, en dat de Aanvoerders en Autheurs van dat werk de waare belangens van Hoogstdenzelven hier door een byna onherltelbaar naadeel toebrengen. En eindelyk, daar wy Amptshalve by Eede verpligt zyn de Refoiutien en Placaatèn by den Souverain, de Staaten deezer Provincie, geërnaneert, te helpen handhaven, zoude ik van Advys zyn,dat UEd. en Achtb. in der Supplianten ongehoord vereoek, als ftrydig met de Plaeaaten en Refoiutien van Hoogstdezelve , behoorden te difficulteeren, reclameerende, dat ten dien einde in derzelver Appointemenc 'sLandfchaps Refolutie en opgevolgd Placaat van den 5 November 1707 worde ingelast, in de woorden ervintelyk. Dat Hun Ed. Mog. verftaan, gelyk verft aan en 'elasten hy deezen, dat alle Compagnien Vrywilligers n det Steeden deezer Provincie zullen worden a/gerchaft, en dat een iegelyk zich zal hebben te begee~ 'en mder zyn Burgerlyke Compagnie of Schutterye; Wel-  JAARBOEKEN, Maart» 1784. 519 Welke Burgerlyke Compagnien ofSchutteryen, zoo a/s van oudsgeweest zyn. zullen blyvenfubfifi'etren totcon. fervatic en maintien derzelver voorregtenen Ptilegien, En dat die geene, welke haar onder voorfz Vrywilligers zullen blyven onthouden, of op nieuw haar daar onder begeeven of commandeéren , verklaard zullen worden, gelyk verklaard worden by deezen, niet alleen inhabiel om eenige Charges of hmployen in deeze Provincie ooit te kunnen of mogen hekleeaen. neemaar als Perturbateurs van de Gemeene rust aan den Lyre zullen worden gefraft.t Ik vincie my verpligt, Wel Ed. en Acrtb. Heeren ! te intteren , dat de woorden van die aangehaalde Refolutie in'tappointementop der Supplianten Request wordelyk worden aangehaald, op dat ÜEd. en Agtb. daar mede voor hec Publicq en de Posteriteit mogen aantonen de gronden, waar op UEd. en Achtbare dusdanig onbezonnen verzt ek hebben geweezen van de hand , en indien U Edele en Achtbaare zulks niet mogten Pugoedvinden, verzoek ik, dat myn Advys tot rr.yn privative decharge in 'tMemorien-en Reiolutienitoek dezer Stad mag worden geirjfereert. Wanneer de Regeerders den 2'? February 1784 het bovengem. befluit nopens de wapenoeffening der vrye Rotsgezellen genomen hadden,verzogt de Hopman der Nieuwüads Compagnie , Jr. v. d. Capellen tot Rysfelt, eene plaats tot wapenocffening , welke ook by befluit van den 12 Maart is toegeitaan. Veneris den 12 Maart 1784. De H er Raadsvriend van der Capellen tot Rysfelt, aUHnpr an derNieuwftatis-Compagiie, eerst moodervk gedaan, en vervolgens p dtn Februay jong*r le ien in fcriptis hebbende o erge* geven de navolgende proroütie ; Min a WEL ZOTPHEN. Adv.van 'jfr.v. ó. Cypellea over de Compag. vunij^é*  Zutphen» Befl. w* pent de plaats van Wapenoeff. < I j < \ 1 < c t ] f i < I •< 3 j C I < i ZO Sao NIEUWE NEDERLANDSCHE WELEDELE EN ACHTBARE HEERENI Uw Edele en Achtb. op gisteren by derzelver Deliberatien op de vyf Requesten van de Wachtgeld betalende Rotsgezellen van de vyf BurgerCompagnien dezer Stad, en daar by gedaan nmport gerefolveert hebbende, uit confideratie van de fterke inclinatie der Supplianten tot den Wapenhandel , om het eerfte Lid van der Supplianten verzoek te accordeeren, en dienvolgens toetelaaten, dat de Supplianten ieder in hunne Compagnie refpecTivelyk met de dienstdoende Rotsgezellen ap eigen kosten van gelyke Wapenen voorzien! sullen mogen geoeffend worden, en gevolalvk Uw Edele en Achtbaare daar by aan deEfadJresfeerd hebbende Wagcgeld-betaalende RoWelellen van myne Compagnie mede geaccordeerc lebben, om by de dienstdoende te mogen geoef end worden, mits zig invoegen vermeld, op hun ügen kosten, met dezelfde Wapenrusting voorzien ls de dienstdoende Rotsgezellen van myne Com' >agnie, waartoe ik met reden mag verzekeren" lat myne Mede - Hoplieden zuilen genegen zvn' en einde wy ons na alle andere Schutteryen en ie fterke inclinatie der Burgery mogen voegen n de eensgezindheid en harmonie^tusfchen de ieeren Hoplieden, zoo veel mogelyk, mag herworden, om tot algemeen nut te delibe- . f bevonden worder T^tAmn oSfy^s van zulke openbar. Moedwil te *^ zen, zonder onderfcheid van perfo, S ^ veXorders van de algemeene tmt me dadelvke anprehenfie worden geprocedeerd; te, welken einde de Nachtfchout met deszelfs adiiften EteS word gelast met alle naauwkeungheid o rSets ofMnftoketstelettM en zig, zo mc titk aanfrondsvan de fchuldigen te verzekere ff YzódSWe middel vinden mogten, op hee daad de Juftitie te ontkomen, daarvan zonder tyc Szuimaan den Gerechte kennis tegeven,, te Se daar tegen te kunnen worden gehandeld, a de omftandigheden zullen komen te vere.sfchen. de omuancug ^ ^ onwetel heS zal kunnen voorwenden , zal deze ter gewoc „er pTaatfen gepubliceert en geaffigeert worde naar gewoonte. Aldus gedaan eb gearrefteerd in fenatu den 1 Maart 1784- Ter Ordonnantie van dezelven B. GUTBERLETH PLEGHE1 De Gezworene Gemeente zo te Zutphe: als te Arnhem, beweerde, dat zy door vc loop van tyd, en door misbruiken, van hu ne oude regten en deel in Regeerings; ken waren beroofd geworden en verftoke in welke regten zy dan begeerden herfte Mm 4 Zutphen. PubLno* pens ongere- geldhe- : den tegen de t optrek- 1 kende - Wagten. ) » e B s i- 1n I l, i> r. r> ;ai;ld te  Zvv 524 NIEUWE NEDERLANDSCHE te worden. By 's Landfchap befluit van den 13 December 1783 was eene Commisfie benoemd, om de bezwaaren van de Gezworene Gemeentens in beide de Steden te onderzoeken, Wat hier omtrend vervolgens is voorgevallen, blykt uit de navolgende brief van de Regeering van Zutphen aan den Heefre Frans Godard van Lynden Heer van Hemmen , Burggraaf Rigter en Dykgraaf des Ryks van Nymegen, en verdere Heeren Ge* committeerden, in voorfz. zaak, by'sLandfchaps befluit van 13 December 1783 be'. noemd, vervat in deze bewoordingen; EDELE MOGENDE HEEREN! Na dat Wy ingevolge Uwer Edele Mog. aanfchry ■ vinge van den s»o December des afgelopen jaars aan het Collegie der Gemeensluiden dezer Stad, met inzending van een 's Landfcbaps Refolutie van den 15 daar te vooren hadden kennis gegeven , van de op U- Ed. Mog gedecerneerde Commisfie, om de alhier gercfene cifferenten zoo moogelyk te ontruimen en weg te neemen; ten eynde zy Gemeensüeden , zulks accepterende, hunne vermeinde grieven en bezwaaren in coiformite van U Ed. Mog. intentie by fchriftelyke pundtaten in decente expre^fien konden doen vervatten, en vervolgens aan den eèrften Heer Gecommitteerde, zoo fpoedig als eenigfints doenlyk laten toekomen , waaren wy in di^verwagringe, dat, gelyk wy aanftonds bereidwillig zyn geweest om den vooriljg des Quartiers van Nymegen, mee een zoo heilzaam.oogmerk gedaan, te amplecteren, de Gemeensüeden voornoemd dit ook alzoo zouden begreepen, en een middel zoo zeer geichikt om een einde van die oneftxqheden te maa«. feen, geaggre-ëert hebben, "' Dan  JAARBOEKEN, Maart, 1-784. 525 Dan Wy hebben tot ons leedweezen het Contrair van dien moeten verneemen uit derz IverRe. nionftrantie den des vorigen maands aan ons geëxhibeert, als waar by zy L. het geproponeerde tentamen concordia; voor als nog declineertn ; met bygevoegde verklaringe, .dat zich in het zelve nieteerder zouden inlaten, dan, na dat alvoorens door oos aan hunne en der Burgeren herhaalde inftantien, tot bet houden van Conferer tien met Gecommitteerdens u't hunlieder midden over de fwevende gefchillen, zoude wezen voldaan; en niet voor en aleer d^: Cb-irters en Papieren, a's eén wettig eigendom aan derzelver Collegie zouden zyn gereltitueert Wy kunnen , Edele Mogende Hteren ! het voorfz.declinatoire antwoord niet anders aanmerken, dan eene volftrekte verweigering, voortkomende uit eene verlegenheid, o n hunne, tot dus verre in vago gemaakte prastenfien, fpecificq onder het oog van U Ed. Mog. te brengen, of met valabele bewyzen te adltrueeren. Want wat het eerite accrochement betreft, zo vertrouwen Wy, dat de Gemeendieden zelve moeten ovetuigd weezen van de onmogelykbeid, waar in wy ons bevinden , om met betragtinge teffens van O ze v rpligtinge, tot maintien van het gezag van ons Collegie, als volgens de nimmer gecontefbierde Privilegiën, de eenige wettige Regeeringe deezer Stad uicmaakende, in conferentien, invoegen door haar zyn voorga flagen , te confenteeren, nadien wydaar door opentlyk zouden erkennen derzelver nieuwlings uitged g.e qu.liteit van tweede Lid van dec.er Stads'Regeering , het welk de voorname grondflag is, waar op alle hunne tot nog tos bekende prastenfien zyn gefundeerr. . Terwyl met relatie tot 't tweede Wv kunnen verzeekeren , dat, ongeacht alle mogelyke recherches door de Secretarisfen op onzer nadre en fpeciaje ordre gedaan, tot hier aan toe niets Mm y hoe Zutphen. Brief va» _ de Regeer van Zutphen, wegensde Gezw. Gem. \  ZüTPHEft. Rriefvai • de Regeer, vai Zutphen wegens deGezw Gem, Th iel; 5*6 NIEUWE NEDERLANDSCHE hoe genaamd bevonden is van Charter en Papïe. ren, waar van zoo breed, edog niet anders . dan. in generale bewoordingen , word opgeee! jven ; behalven dat ons nog geene de minfte fc of blykis voorgekomen, dat 'er ooit eeni«2hyn , dere Charters of Papieren van de Gemeensteden ,geexteerd hebben, ofte ter Secretarye alhier zvn geleponeert geweest, dan alleen de Memorialen, welke m den jaare «ry3 , aan dezelve zyn te rug gegeven. ' Ondertusfchen bedanken wy Uw Ed. Mog voor derzelver welmeenende yver tot bevordering van de rust en eensgezindheid binnen deze f>tad, herhalende by deze gelegenheid nogmaals onze voor been gedane betuigihge, dat ons tot vooriz. einde niets aangenamer zal weezen, dan dat, by ontftentenis van een onderling vergelyk, de poinüen van verfchil door eene rechtelyke uitfpraak zal worden getermineert. Waar mede eindigende beveelen Wy U Ed. Mog. m Codes Heilige befcherminge. Gefchreven te Zutphen den 6 Maart 1784. EDELE MOGENDE HEEREN! Uwer Edele Mogende Goede Vrienden. Burgemeesteren, Scheepenen en de Raad der - Stad Zutphen. Ter Ordonnantie van Dezelve. (was getekend) ■ J. S. W E N T H O L T.  JAARBOEKEN „ Maart,[17$4- 5*7 T h *I e L. Meermalen hebben wy opgemerkt, dat 1 het een zeer gefchikt middel is om de beste plans in het vervaardigen van deze of geeue zaken te bekomen, indien men de kundigen, die hier of daar in een hoek, dikwyls als vergeeten, fchuilen, door eer en voordeel uitlokt. Dit begreep ook de Regeering dezer Stad, welke een Gierbrug verlangende, deze bekendmaking in de Nieuwspapieren deedt plaatfen: 5, TF^\e Heeren van de Magiftraat der Stad 3, JL>r Tinei prefenteeren eene Pra^mie van dertig gouden Dukaten aan den geene, die het beste beredeneerde plan, van „ de mogelykheid, en de wyze, op welke 'er „ met goed fucces eene Gierbrug voor voornoemde Stad zoude kunnen gelegd w worden, met de berekening der kosten, welke daar toe zouden worden gerequireerd, zullen opgeven. En werden die „ geene, welke daar toe genegen mogten „ zyn, verzogt hunne Plans uiterlyk voor „ den eerften Mey eerstkomende ter Secretary derzelve Stad in te dienen, alzo op „ voornoemde datum dezelve by Hun Weï„ Ed. en Achtbare zullen worden geëxanii„ noerd. „ A&um den 18 Maart 1784." „ X onder fiond) „ In kennisfe van my (was getekend) ï. R. van Lith de Tau.de, Secr. HOL-.  Dordrecht. I < c t t S Ij z d z z< w Si K 5«S NIEUWE NEDERLANDSCHB HOLLAND. Dordrecht. Den 15 Maart is door den Prokureur Roos, aan den voorzittende Burgemeester Onderwater, Heer van Puttershoek, wegens verfcheidene Burgers een Verzoekfchnft overgegeven , ten einde alle Stadsarmen, zonder onderfcheid van Christelyken Godsdienst, aan geborene Burgers of anderzints bevoegden werden opgedragen Dit verzoekfchrift, welk gein, BurgemeesIer den 16 Maart in den Oudraad ingebragt, luidt aldus: - ; ? Aan de Wel Edele Groot Achtbare Heeren, van den Oud-Raad dtr Stad Dordrecht. roeven met fchuldigen eerbied te kennen A. ' Btusjé, enz. dat al aanftonts, by de titul lezes komt te blyken, dat zy Supplianten de re hebben, te zyn Burgers dezer Stad , en aar onder zeer velen, die zig knnnen beroeïen , zulks van Ouders tot Ouders geborenen ï zyn; waaruit dan uatuurlyk volgt, dat zv upplianten alle de 's Lands- en vooral Stadssten, welke, onvermydelyk, zeer confiderabel fn, biliyk tn zonder tegenfpraak hebben helpen ■agen ; en waartoe zy , volgens pligt, béreid ra te blyveq volherden, als wel wetende, dat «der deze, 't Vaderland en de Stad hunner inoninge, niet lange zoude kunnen beftaan Maar dat hier uit verder bleikbaar is, dat zv ipphanten uit hun aangeboren en natuurlyk sgt, bevoegd zyn, naar^die voordeden,welke ia  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 549 in de Maatfchappy, en byzonder naar die, welke uit hunnen eigen boezem fpruiten , op eéne betamelyke wyze, te ftaan. Dan, dat de Supplianten, hoe zeer dezelve vertrouwen, dat Uw Ed. Gr. Agtb. met hunlieden overtuigd zullen zyn, dat uit dien hoof* den, geen Vreemdeling boven enen Burger behoort te werden geholpen; Nemaar in tegendeel dat de Burger daar toe de naafte aanfpraak heeft, daar Hy zyn fchot en lot betaalt. Dat zy Supplianten niet dan met gevoelig verdriet, van tyd tot tyd , hebben moeten zien, dat de Vreemdeling, tot verre de meeste en beste Amten, boven den Inboorling, werd voorgetrokken, en met dezelve begunftigt, niet alleen, maar zelfs werd veroorloft, hoewel gezond en fterk, hunne verworvene Ampten door anderen te laten bedienen, ja zelfs, zig ter woningen, buiten deze Stad op te houden. Dat zy Supplianten daarin gaarne zagen voorzien; En mitsdien, in vast vertrouwen, dat Uw Ed. Groot Agtb. gaarne alles zullen toebrengen, wat tot voordeel van de goede Burgery kan verftrekken, te raden geworden zyn , en de vryheid nemen, zig te keren tot Uw Ed. Groot Agtb. , ootmoedig verzoekende, dat Uw Ed. Groot Agtb., voor nu en voor a'tyd, gelieven te refolveren en vast te (lellen, om alle Stads ampten, zonder onderfcheid van welke Kristelyke Gezintheden, die door gene wetten van de EdeSe Groot Mogendé Heeren Staten van Holland ea West-Vriesland hunnen Wettigen Souverain , zyn uitgefloten, te fchenken aan geborene Burgers, of aan alzulke van buiteningekomenen, dewelke, uit hoofden van 't O&roi van den Souverain , tot deRegering van dezeStad zyn bevoegd,als medeaan die Nationalen, welke.gedurendeden tyd van fes, en aan die Buitenlanders welke gedurende den tyd van twaalf agter-een-volgende jaren, met hunne Huishoudiiigen, binnen deze Stad gewoond, en even als Dordrecht. Req. we- geus be, geving van Stads- amten» I  DoRO' RECHT. Req. we gensbegev- van Stadssmten. f< d 5» y> s> » 530 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ als andere Burgers, Stads lasten gedragen en betaaldhebben, en in zoo verre, mede,als ingeborene Burgers aangemerkt, en tot 'tverkrygender- wtV|a„A'S"n.e" B*^". «*W En voorts, dat alle zodanige Amptenaars verpligt zullen zyn, hu;ine ceftadige inwoningen te houden binnen deze Stad of Iurisdiöie van dien , met alleen, maar ook hunne Ampten zelve in perfoon waarteremen en te bedienen. En Eindelyk, dat door Uw Ed. Groot Agtb., van wegens deze Stad, ter Vergaderinge van Hun bd. Groot Mog. moge werden voorgeftelt, dat by welgeraelte Hun Ed. Groot Mog. moge werden befloten en vastgeltelt, dat geringe Ampcen en Bedieningen, als Mozelaars, Spoeijenaars en diergelyke, waarvan de Bezitters met hunner handen arbeid de kost moeten winnen, en tot eenig gild behoren, voortaan zullen mogen worden verkoel, t W elk doende enz. (was getekend) PIETER ROOS L, Z. Procureur. Delft. Wegens het Genootfchap van Wapenoefening, is den 28 February by de Regeerers dezer Stad, dit béfluir, genomen : „ De Heeren Burgemeesteren en Regeerders der Stad Delft geinformeert zynde, dat 'er by veele Officieren en Schutteren dezer Stad een groote genegenheid plaats heeft, om zig te exerceeren in den Wapenhandel, hebben, alvorens daar op ge- „ hoord  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 53! „ hoord zynde het advis van de Kapiteinen en Hoofdmans van de Schuttery voor„ noemd, goedgevonden , omme aan dit oogmerk provifioneel te voldoen, en omme egter daar door geen verzuim van affaires te wèeg te brengen, te confentee„ ren, dat die Wapenoefening zal gefchie>y dén des nachts op de Wachten van elk „ Roth, door ieder Schutter, die daar toe „ lust en genegenheid heeft." De meerderheid van de veertig Raden dezer Stad hadt aan de Heeren van de Ridderfchap en Vroedfchappen der feventien Steden brieven van voorfchryving gezonden , ten einde den Heere Mr. D. Graswincktl, Veertig-Raad en Oud-Burgemeester dezer Stad, tot den post van Ontvanger der Geestelyke Goederen aan te beveelen. Doch de Staten van Holland en Westfriesland vonden goed den 26 dezer maand Maart, den Heer Mr. J* van Vredenburg Veertig-Raad dezer Stad, tot gemeld amt te bevorderen. 'sGllAVENHAGE, Den 6 Maart zyn de Ed. Mogende Heeren Gecommitteerde Raden des Saturdags buitengewoon vergaderd geweest, ter beraming van middelen, op dat niet den 8 Maart, zynde de Verjaardag van den Prinfe Erfiladhouder, door losbandigen eenige ongeregeldheden werden veroorzaakt. Delft,  55a NIEUWE NEDERLANDSCHË ssC-ra VENHAGE. Ten dien einde * zyn dé wagten van het krygsvolk, zo te voet als te paard, verdubbeld geworden, en de rondens of patrouil* les zyn teritond met het vallen van den avond aangevangen. Ook is alles in volkomens rust en vrede afgelopen. Enkele huizen hebben hunne vreugde met kaarsligten betoond. Ook heeft by deze gelegenheid de Marokkaanfche Gezant Taleb Omar Job, het huis. waarin hy met zyn gevolg zyn verblyf hieldt, pragtig doen verligten. De Algemeene Staten hadden den 5 Maart eeni. ge Leden uit hunne vergadering benoemd, om den Erfftadhouder met deszelfs 36/?* verjaardag geluk te wenfchen* dog wanneerde Griffier Fagel zig by den Prinfe vervoegd hadt, om te vernemen, wanneer het Zyne Hoogheid gelegen zoude komen, die bezending af te wagten ; antwoordde de Prins, dat Hy H. Hoog Mog. voor derzelver betoonde oplettendheid bedankte, maar 1 teffens verzogt , dat de Heeren. Hun Hoog Mogende Gedeputeerden, ditmaal de moeite niet wilde nemen, ten voorfz,'einde by Zy* ve Hoogheid te komen. Dus heeft dan ook deze geluk wenfching geen voortgang gehad. De Heer Griffier Fagel heeft ter Verga» deringe van Hunne Hoog Mogende voorgedragen, dat de Heer de Liano, gevolmagtigde Gezant des Konings van Spanje, heni op bevel van zyn Hof hadt medegedeeld;, het zestiende Artikel van het Verdrag van Vra-  JAARBOEKEN, Maart, tï&fr 533 Vrede en Koophandel; tusfchen Zyue Ca- 's Gr Ai tholyke Majefteit en de Ottomannifehe Porte vehha» op den 14 September 1782 te Conftantino«GEi pel getekend, zynde van dezen inhoud: „ Zyne Catholyke Majefteit zal niet gej, dogen, dat de Schepen van het Ottoman„ nifche Ryk , die zig in het gezigt der „ Spaanfche Kust mogten bevinden, zullen „.worden vervolgd of gehinderd; zo als dan ook de Ottomannifehe Schepen op „ gelyke afliand niet zullen vermogen over- , „ last te doen aan de Schepen der Vrienden „ van Zyne Catholyke Majefteit: van ditar- ticiü zal aa.ij de Vrienden van Zyne Gatho„ lyke Majefteit kennis worden gegevenj j, en wanneer zy mogten verklaren, daar„ mede inteftemmen , zal men zulks de Hooge Porte mededeelen tot haar narigt." Ook heeft de Heer B er enger, waarnemende de zaken van het Hof van Frankryk j aan Hunne Hoog Mogende den 15 Maart de volgende Memorie overgegeven: „ De Hollandfche Kaptein Adriaan Len„ derzee , voerende het Schip de Vriendfchap, heeft, op eene onbarmhartige Wjrze geweigerd aan zyn boord te nemen twintig mannen der Equipagie van een aj Fransen Schip, liet welk in 't Kanaal van 3, Korfika Schipbreuk geleden had, en die 5> hy, oen 27December laatstleden, invol3, le Zee ontmoette, in een boot met de gol5> ven worftelende , nakend en ftervende van honger en koude, terwyl-zy hém met Nn 'a ge-  534 NIEUWE NEDERLANDSCHS JrSf*» gevouwen handen baden om hun leven te VE/NHA- ^ redden. „ Deze onmenschlyke daad is te onge„ hoord om verborgen gehouden te worden. „ De ondergetekende, belast met de zaken >■> van Frankryk, die uitdruklyke order ont„ vangen heeft, om den Daader aan Uwe „ Hoog Mogende bekend te maken, twyf„ feit niet, of zy zullen hem de uitwerking „ van hunne rechtmatige verontwaardiging, „ welke hy, door zulk een haatlyk gedrag „ verdiend heeft, doen gevoelen." Het zal te bezien zyn , in hoe verre de klagten Van de Franfche Manfchap met de waarheid overeenkomt, en in hoe verre de Hollandfche Kaptein al of niet in ftaat is geweest , de Franfche fchipbreukeliiigen te redden. Wy hebben hier voren gezien , wat by den Raad van State omtrend de Generaals du Moulin en Martfeldt is voorgevallen. (zie bl. 289 en volg. De Raad van State heeft zyn verbod van eenige opening aan de Staten van Holland te geven, by befluit van den 27 February 1784, aldus herroepen en ingetrokken. Extract uit de Refoiutien van de Edele Mogende Heeren Raa• , den van Staaten der fertenig- de Nederlanden. Vrydag den 27 Ftbruary \-\<,a.. Ts cehoort hi t Rapport van de Heeren van Aarsx fen van Sommelsdyk, van Lichtenbergh, F esters, The-  JAARBOEKEN* Maart, 1784. 535 Thefauriér Generaal Gilles, en Secretaris van Hees; hebbende ter voldoening aan Haar Edele Mogende Refolutie, van den 24 dezer , geëxamireert, een Memorie van den Directeur Generaal du Moulin, daar by voordraagende, dat, na den ontfangst van Haar Ed. Mogende Refolutie van een 6 January la itsleden, een en andermaal ontboden was ge* worden by de Heeren Gecommitteerden van de Heeren Staaten van Holland en West» Vriesland, tot het geven van opening van den ftaat van de Frontieren, met hyvoeging Van 't gunt dienaangaande in oe voorfz. befoignes was voorgevallen; en waar by voornoemde Direcleur Generaal, ver* mits Haar Ed, Mogende by gem. Refolutie van 6 Janua/y laatstleeden aan zich, na zvne gedachten, gere'-'erveert hadden, nader Confent tot het geeven van de gerequireerde opening te zullen geeven, verzoekt Haar Ed. Mogende nadere ordres, gelyk alles breeder onder de Notulen van den 24 dezer is te zien. Waar op gedelibereert * en iiigefloomen 2ynde de Confideratien , en het Hoogwys Advys van zyhe Hoogheid , is goedgevonden en verftaan , zonder in het allerrmntte af te gaan van het gefus-> tineerde, op goede gronden berustende, dat de Raad van Staate niet verpligt is aan ieder der gezaamentlyke Bondgenooten, afzonderlyk * te geeven die opening nopens den Staat van de Generaliteits Frontieren of Magazynen, welke elk Van dezelve zouden mogen goedvinden te requireeren, veel min toe te geeven, dat, met voorbygang van, den Raad zelve, alle zodanige opening van Officieren BediendenSj of Geëmploijeerdens, in eed en dienst van Haar Ed. Mogende (taande, kan ot behoort gevergt te worden, niet te min mConnderade,dat Haar Ed. Mog. aan zich gereferveert hebben, by derzelver Refolutie van den 6 January laatstleden, om, des goedvindende, het confent tot de opening daar by vermeld, aan den Directeur Generaal du Moulin te verleenen, en dat'er Nn s geene 'sGaA- 3E. DeRaad van Stat. herroept het verbod van opening int.  j3 1 t 7 ]- o s*  540 NIEUWE NEDERLANDSGHE sGra- v enha" ue. ,Klagten van den Raad van Era band oy er denRaad ?at! Stat, ] < \ f ï i 2 ti i) v d I z o ¥ dezes, houdende, dat by hunne Misfive van den 19 February laatstleden aan Hun Hoog Mogende iummier gedetailleerd hadden de reden en gronden, waarom zy, Eeds-en Pligtshalve, meendeu verpligt te zyn, Hun Hoog Mogende voorziening te verzoeken, ten einde die zaaken, die, uit het diltrict van Braband , voor den gewezen Hoogen Krygsraad, by-deszelfs te niet doening, nog li rispendent waren, en in Civile zaken bellonden, of uic Commune delicten haaren oorfprong namen, mogten worden gerenvoijeerd , het zy aan den Regter ter eerller inftantie daartoe competent, het zy aan voorfz. Rade. -— Dat zy zig gevleid hadden, dat, hangende die deliberatien, de Raad yan Staten zoude hebben gefupercedeerd, om inmiddels, ten. opzigte van die zaken, eenige veriere Acte van jurisdictie te exerceeren; dog dat n tegendeel vernomen hadden, dat gemelde Raad als Hoogst Dezelve zullen meenen 2 behooren. —- Waarop gedelibereerd zynde goedgevonden en verftaan , dat Copy van de aorfz. Misfive gefield zal worden in handen van s Heeren van Lynden van Hemmen en andere Hun loog Mogende Gedeputeerden tot de Militaire iken , om met en nevens eenige Heeren Gejmmitteerden uit den Raad van Staten, byhaar ?lfs te nomineeren, te vifiteeren, examjneeren, de  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 541 de Befoignes daarop ten fpoediglte voort te zetten, en van alles alhier ter Vergadermge rapport te doen. Wv hebben ook hier voren in ons ftukje van February bl. 288. gezien, welk voor ftel omtrend het aanftellen van Vlagofficie ren door de oudfte Stad dezer Provincie ge fchied is: Men vond nog goed den Raad penfionaris naar Zyne Hoogheid te zen den en denzelven te verzoeken, inmiddels", han sendehet verzoek dezer zaake; de aanltel ling van Vlagofficieren op te fchorten Zv hier het antwoord van den Kaptem Admi raai. Extraêl uit de Refolutie van de Hei ren Staten van Holland en Wen Friesland in Hun Ed Gr. M - gende Vergaderinge genomen c Woensdag den 25 February. Rapport door den Raadpenfionaris van zyn Con tnisfie aan Zyne Hoogheid, nopens hetLon rnisforiaal omtrent het wettig regt tot het aanlte len van Vlagofficieren en de kennisgeving uit hoo de van die Refolutie gedaan, met het bekoom» Antwoord. Jpe Raadpenfionaris bedankt en i\ Raadpenfionaris heeft ter Vergadering g rapporteerd, dat hy in gevolge en ter vokloenini van Hunner Ed. Groot Mogende Refolutie v den 18 dezer lopende maand, zig by Zyne Hoe heid den Heere Prince Erfftadhouder had v< voegd, en aan Hooggem. Zyne Hoogheid n Communicatie van voorgemelde Refolutie en v het daar by gedccerneerde befoigne tot onderzo yan het wettig regt van aanuelling der Vlago 'sGra- venha» 6e' > p '1. F:n5- e- 'e m g:r- et an ek & ie»  542 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra- VENHACE. Verzoek aan , en Antw, vanZ.B. wegens Vlagoffi. sieren, i 5 j < i i < i d C i eieren onder het resfort der Collegien ter Admiraliteit binnen deze Provincie refideerende, bid te kennen gegeven, het verlangen en de verwagrirg, van H. Ed. Gr. Mog., dat Hoogstdezelve provifioneel en hangende het voorfz, onderzoek , geene Vlagofficieren onder gem. Collegien zal aapffellen, immers niet e1an met Communicatie van, en de Concert met Hun Edele "Gr. Mogende, en dat Zyne Hoogheid daar op aan hem Raadpenfionaris mondelings had toegevoegd , en voorts fchriftelyk hadde doen geworden, het navolgend Ad'woord. Z\ne Hoogheid, ter voldoeninge aan de intentie wan Hunne Ed. Gr. Mogende, provifinreel g en yiag-Officieren onder het resfort van Hollandfche Collegien ter Admiraliteit, zullende aanfrellen ; mmers, en in alle gevallen, niet dan met kennisê en overleg van Hun Ed. Groot Mogende, verbouwd teffens vastelyk,datJer na een voliedig onderzoek geene de minfte difficulceit z.d overfc blyven, om het voorfz. rei;t van aantreding d< r°V iagDfficieren onder het resfort van de Coliegi-, n ter Admiraliteit binnen deze Provincie, als aan den Iaat van Admiraal Generaal verknogt , door doogstdezelve in* die qualiteit mede by aanhoufnnheid te laten exerceeren, even gelyk hier het :elve door Zyne Hoogheids Predece^feuren te voen altoos, zonder interruptie of Conditie was gexerceert , en aan hem by Hunne Edele Groot «logende, zo door .het doen van infiantien totdusanige aanftellingen als anderzints, te meermalen uidelyk is toegekend. 'sHage den 25 February 1784. ( Was geteekend") W. Pr. van O R A N G E. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden 1 verftaan, de Heer Raadpenfionaris voor zyn af-  JAAR-BOEKFN, Maart, 1784. 543 afgelegde Commisfie te bedanken, er. het by hem Sorteerde aan te neemen voor Notificatie. , S rKeeren van de Ridderfchap en Edelen heb-1 be^geESrt derzelver Contradicl.e den 18 dezer op het voorfz. fukjeft gedaan. Accordeert met de voorfz. Refolutie. Wy hebben thands eerst eene Memorie van de Zee-Raden bekomen die reeds den li December 1783 ter vergadenoge der Algemeene Staten'is ingeleverd, enjgg tia senoeg is toegefcheenen , om dezelve tbfands nol mede te deelen. Zy raakt de PL enhet dadelykopbrengen van _* toe geftemde gelden voorde Zeemagt, en is van dezen inhoud: HOOG MOGENDE HEEREN! i-wf fchoon by Uw Hoog Mogende op dena! O lanuaïy dezes Jaars reeds was gfrrefteer. Gi vnor de Equipagie van 1 Mey I7»3< eene Petitie voor aev a f var tot nltimo April 17 84 mcnii , ^ ^ f I39in°Rn& gèdSagen, dan alleen van we toe geen Confent 8^ * » Gelderland en vai §f,S, 5 en zuïwel met vermindering va, f ^Sooo-o-ofen dus effeclive ter fomma va / Th\6nsGvinde4n"dê Ondergeteekende Gecoinmii a „ li! Hp refnedive Collegien ter Admirahtei SflrfflStm Uw Hoog Mogende uit d h nevens aevoegde Notitie te doen remarqu* ï n?drdoSVd0eegveranderde tydaom^rfe en anderfints, boven de voorfz. ƒ 3188000 -,0 ™t nn!T het een en ander van net geene op 0 ;ö0r£? Pettie gebragt, zal kunnen worde 'sGrA- ENHAE» l l I 1 1 C a n / o e Ë  544. NIEUWE NEDERLANDSCHE 5sGra venha. ge. Memot der Admiral.nopens a petitiën enz. . gemenageert; zo dat de verminderde kosten dezer lopende Equipagie in plaats van f i076to7 of geevenredigde vergoeding word gegeven ; en daar ons de betaaling van de fubfidien, die beloofd en door U Hoog Mogende geordonneert zyn, meer dan te dikwerf worden vertraagt uit hoofde van zoogenaamde gelimitteerde Confenten, of anderfints: zo als onder anderen ook het Adres van wegens de Collegien ter Admiraliteit op de Maaze en teAmfterdam, op heden aan U Hoog Mogende gedaan, maar al te klaar probeert. En even zo als het is met de Equipagien, op dezelfde wvze is het mede gelegen met den Aanbouw, die by ü Hoog Mogende is vast gefield j want hoe hoog die ook is gecalculeert, kunuen egter de gedaane befteedingen, en de geringe win lten, of om beter te zeggen, de importante fcha den van genoegzaam alle de Aannemers, overtui gend bewyzen , dat zelfs ook in fuppofitie, da by het gemeene Land even zo goed koop als b\ Particulieren wordt gewerkt, de activiteit der Coï legien ook ten dien opzigte heeft geftrekt tot na deel van hunne Finantien; en zulks al mede we derom in die zelfde proportien, als in de duurftj tyden van Materiaalen en Arbeidsloonen, de mee fte voortgaDg daar mede is gemaakt. En is dit zo, wanneer alles rigtig en op zyn ty wordt betaald, hoe veel te meer dan tegenwoa dig, daar het geene aan de Collegien voor fubfidi ti 'sGrs- JEN HASE. Msmor. ier /ldmiralit.".opens ds 'jetitien tnZk ï i e >t  'sGba- ven hage. Metnor. derAdmiralit.nopens de 'petitiën enz» i ] 2 ] ] I t r ï t n fl C k ti v; di h m v( f! vi: va 546 NIEUWE NEDERLANDSCHE tot den Aanbouw was beloofd, voor een sïaoC gedeelte niet word voldaan, om, dat de Petitiën van den 3 Oéiober en 31 December 1781 door bet gelimiteerde, of non Confent van den een of ander der Bondgenooten tot nog toe buiten Conciufie, zyn gebleven, en om dat uit dien hoofde zelfs ook andere Bondgenooten, die bereids geSuden661X1 hadden' de betaaIinS mede te rugge En zo is ook tot nog toe in de Petitie van den 24 January 1783, ter fomma van f 2100000, tot verderen aankoop van Artillery en Ammunitie. 10e zeer door de Collegien al mede verre boven iet gepetitioneerde is gekogt of aanbefteed, door ;een der Bondgenooten buiten Gelderland en Holand eenig Confent gedragen. Ja zelfs ondervinden de voorfz. Collegien, dat iet honds van het verhoogde Last-en Veilgeld, iet geen te vooren altoos het gereed ite was, toé 'indmg der Equipagie-kosten, nctueel op de beaalingen van wegens U Hoog Mogende georfoneert, immenfe fommen ten agteren ftaat 1 zo dat et Collegie ter Admiraliteit op de Maaze alleen ïgenwoordig daar uit competeert omtrend 6 1 onsn Gouds en het Collegie ter Admiraliteit te Am* eldam, noch veel meerder. Middelerwylen loopen dageiyks, tot lasten def ollegien voort, de Maandgelden der Scheepsvolken en Kostgelden der ÖfiiciereD, de Leveranen van alle Scheepsmateriaalen, de Werkloonen m bcheeps-Timmerlieden en van andere Arbei:rs; alle Crediteuren, dieniet langer te vreede innen worden gefield met herhaalde beloften, >ch met Ordonnantiën, waar op jreen betaalins »lgt; en nogthans zoude, zonder TJ Hoog Monde efficacieufe voorziening, de voorfz. Collesn zich binnen korten tyd , door gebrek aan inningen, in de onaangenaame noodzaake be iden, om hun te mpeten afwyzen :• Doch hier tl zullen de ondergetekenden zich liefst dispenfee*  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 547, feeren, de noodlottige gevolgen aan ü Hoog Mogende hoog verligt oordeel nader open teu legfl'cen1yk ver?oeken zy, dat U Hoog Mogende hun ten goede gelieven te houden , dat zy, ink zulk een donker voorui zUt, de vryheid neemen 6 U Hooe Mogende eerbiedig te adieeren, als wel « verzekert, dat V Hoog Mogende het in ftaat houü. n der Admiraliteits Collegien abfoluut noodig/ azten voor de Marine, en dat ü Hoog Mogendee Jet zo onlangs ter opbeuring dezer Marine zulke importante kosten hebben willen impetjdeeren, om dezelve nog fchielyker en geheel te doen vervallen; "aar dat U Hoog Mogende m tegendeel met aanhoudenden ernst zullen voortgaan, om deze als op nieuws gebooren Zecmagt, zonder welke de Republiek niet kan behouden veel mm in derzelver vorigen luister herfteld worden, verder op te kweeken en groot te maken. Enzv vleijen zich hier om, dat U Hoog Mocende wel zullen gelieven te effecuieeren , dat door de ptompfte en gave Confenten zo m de voorfchreve verminderde kosten van ƒ 745° 37»o-" voor de loopende Equipagie als m de fuppletoirë Petitie van den 3 Oüober 1781, ter fomma van ƒ 0701498- waarin alleen nog het conlent van Friesland manqueerd; als mede in de Petitie van Aar-bouw van 19 zwaare Schepen van den 31 December 1781, van/8409700» waacrl",d® fT fenten van Friesland manqueeren; en Stad en Lande voor het geheel, en van Zeeland ten deete, nog ontbreeken; gelyk ook in de Petitie van den 24 January 1781, tot verderen aankoop van Artillery en Ammunitie van Oorlog; en vooral door rcëele en fpoedige fournisfementen, de Coliegien . ter Admiraliteit in ftaat worden gefteld, tot rraeftatie van dar geene, waar toe zy onder de lerteuste en herhaalde ordres van ü Hoog Mogende en onder toezegging der voorfz. fubfidien zig hebben verbonden. ^ 'sGra^ ENH&E. Mentor, 'er Ad» u'ralit. opens da etitien nz.  'sGra' venha6e. Mttrnr der Admiralit.nopens d petitiën enz. 543 NIEUWE NEDERLANDSCHE ! En dat zo ook, ten even zelfden einde, heê Fonds van het verhoogde Last en Veilgeld mogé worden in ftaat gefield, om aan hun verlchuidigde gelden fpoedig té kunnen voldoen. , Gedaan in den Hage, en ter Vergaderinge van de Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , overgegeven den 24 'December 1783. (was getekend) W. L. Wasfenaer, A. v. Goes, Z>. R. Wyckerheld Bisdom, J. Huyghens, P. Clifordf J. C. van der Hoop, W. Thibaut d'Aagtekerke, D. Ras, H. A. van Bleiswyk, Hendri van Straaien , J. J. de Schepper, E. W. van Wydenbrug. By deze Memorie was nog gevoegd dezd korte inhoud der Petitiën tot vinding van 'de kosten van de uitrustingen ter Zee. T^orten inhoud der Petitie tot vinding van de Kosten der Equipagien, loopende van den 28 January 17B3, op de fomma van ƒ 13,956,073 J welke 'er is geaccordeert geweest op'den 9 Mèy 1783, door Holland en door Gelderland alleen, voor zo veel de Schepen op de gezegde Petitie gebragt reeds effeétivelyk in Commisfie zyn, by gevolge daar in aannemende: 6 Schepen van 70 (lukken, 3 ' 50 1 Fregat van 40 ^.  JAARBOEKEN, Maart, 1784. . 549 Welken noch niet in Commisfie waren en waar «sGra. van de kosten met de Premien voor eenige Man Viïn 11afchap voor den dienst der gezegde Provinciën no- GE. * djg, gebragt waren cp tien ftaat der Equ'pagien bedragende 3,188000 guidens, te weeten: By! tot voorfz Op de Tabelle van de Admiraliteit op de Mermr, Maaze. dtrAdmira/i- Schepen Stukken Guldens. teiten. Willem del. 7° 110,000 Dordrecht 60 90,000 Delft 5Ö 1 S4»ooó J3raakel 5° ' i5,,o,;o 'Oranje-Zaal '20 72.000 1710 koppen i7/;o o Somma 751,000 Op de Tabelle van de Admiraliteit te Amfitidam. Schepen Stukken GuMens. Pr ine e Maurhs 70 16 ,0 o Neptunus 70 04i,cco Holland 60 iyK.ooo. Cerberus 60 126 oco Koppen 1 üo,ooj Somma 820,000 Op de Tabelle van de Admiraliteit van Zeeland. Schepen Stukken GuloVng, Jhookn 40 y cco 300 Koppen 3P»QQ3 Somma 66,-qo a* Oo Op  J5© NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra-O^ de Tabelle van de Admiraliteit van West-Friesven ha- "land en het Noor'der • Kwartier. ge. Schepen Snikken Guldens. Byl. tot De Provincie 70 ' 004,000 voorfz. Herftelder 60 252,000 Memor. De Hoop 60 90,060 der Ad- io Schepen - 50 70^000 mirali- 2250 Koppen B25,'ooo Somma 991,000 Op de Tabelle vdn ie Admiraliteit van Friesland,. Schepen Stukken Guldens. Friesland 70 264,000 Stad en Lande 70 176,000 Somma 440,000 Transport komt ƒ 3,188,000 ^Boven dien is 'er noch op de gezegde Petitie gebragt eene zeer aanmerkelyke fomme meer als het nodig zal zyn uic te geeven, te weeten: Op de Tabelle van het Collegie ter Admiraliteit op de Maaze ƒ401 f64— 10—0 Ter Admiraliteit van Amfleldam 1991932—14—o Fan Zeeland 351000— 0—0 Van West-Frieslanden het Noorder - Kwartien 327200— 0—0 Waar uit blykt, volgens den hier op gegeven inhoud, dat de refpective Collegien der Admiraliteiten vermindert zullen zyn op: Die van de Maaze f 2coULu-o Van Zeeland 669200— 0—0 Van  1 JAARBOEKEN, Maart, 1784- 55i Van West- Friesland en het Noorder-Kwartier 7a64Co- 0-0 Van Friesland , ■ 8430c-0-0 Opde Proviandfchepen m plaatfe van 3200CO- Moet kunnen voldoen als mede voor onvoorziene gevallen en Lorrespondentiegeld ■ . Iooooo- Zo dat voor alle de kosten der Equipaeen van den 1 ften Mey! 783, tot den laatften April r7«4 > gebragt. op de Petitie van den 28 January van dit jaar,,bedragende eene iomme van ' 395^73-4-8 Voldoen zal de verminderde fomme van 74763 ?6-o-c De Admiraliteit te Amfleldam vervoegd* zio- den 27 February nog nader tot de Alge meene Staten op deze wyze: HOOG MOGENDE HEEREN 00 de Hoogst gerefpeSeerde Refolutie van t Hoog Mogende van den 24 Octuberdes voor ledene jaars, gerefolvecrt zynde,tot het zendei van een Esquader naar de Micdelandlche Zee hebben wy in voldoeninge aan dezelve Refolutie de Schepen onzer Resforte doen victuahëeren to 1 Mai aanftaande , in het gurftige voomuzigt dat de Petitie van 28 January 1783 tot Concluli zoude werden gebragt. . ... Vervolgens heeft Ü Hoog Mogende behaagt 00 den 9 January laatstleden te neemen een Re folutie , concerneerende de diffcrentien tusfche dezen ftaat en de Republek van Vinetien, was bv U Hoog Mogende tot dekking van de Lon merrie van het Esquader in de Miedelandiche Ze bv vervolg enploy gelieven te maken. Wai dooi; wy ons nog' in dezelve btkommerit 'sGra- 3e. \ Byl. tot voot fz. Memor. der Admiralit* 1 1 » > t » | r 1- e ir g  552 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra ven ha ge. Adr. der Adm. te Amfield. aan Hun H. Mog. i j 1 \ r % c ■\ \ \ / v a t e f< De bevinden, alzo de hier bovengemelde Petitie van i% January 1783 niet is geconcludeert geworden , zo als ook de Petitie van 16 January 1784., waar by een conunuaiie van dienst van zo nmige der Schepen tot t Mai en andere tot het uiteinde dezes jaars is voorgeflagen , buiten conclufie is gebleeven, des wy niet dan met de uiterite vreeze voor onze zo zeer gedelabreerde finantien, gewaagd hebben, de noodzakelyke aanftalte te doen maaken , tot de vrrzendinge van Victualie, provi£one*l rot 1 Augustus aanftaande, naar de Middelandfche Zee, voor de Schepen de Vryheid, Admiraal de Ruiter, Drenthe, Medea en de Kotter Mercuur, onder Commando van den Kaptein A. H C Staring, Schou—hy-Nacht va» Braam, Kapt .in Smhfacrt, Vaillant er Ortt _ Wy bebpen d;erh 5S- er. en i.e de)opVy aar gen wa» oor aan, Rederwe-  's Gra venha GE. Vitfchr, yan den Bededag, i 1 ' i < 1 c « 3 i i 554 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■wederzydfche Mogendheden , in zo verre tot het eindigen van een rampvollen Kryg te neigen, dat de Vredens - Preliminairen reeds op den 2 September laatstleden door derzelver Gevolmagtigde Ministers geteekend zyn. En het is byzonder ook uit dezen hoofde, dat Wy Ons verplicht gevonden hebben om alle de Ingezeetenen des Lands hoogftatelyk rot de vuurigftc Dankzeggingen en ernftigfte Gebeden op te roepen. Wanneer Wy bedaard nagaan 's Lands Hemeltergende zonden en nog fteeds toenemende ongerechtigheden, wanneer Wy in aanmerking neemen de Grille gerustheid en 'laauwe zorgeloosheid van zeer veele onder Ons Volk, omtrent de wezentlyke belangen van Ons waare heil , en het diep verval daar door in Burgerlyke, Zedelyke en Oodsdienfhge beginzelen en gedraagingen -veroor-zaakt; meenen Wy, aan de eene zyde de geRrondfte redenen te hebben, om Ons ov'er den Rykdom der Goddelyke langmoedigheid en verdraagzaamheid te verwonderen, Ons op het diepfte voor de hoogfte Majefteit te vernederen, en ien Hemelfchen Ontferrcer op het. ootmoedigfte . :e loven , en te danken voor de bovengemelde lanmerkelyke-erawending van; zaaken, en voor die de menigvuldige en zonderlinge gocdertiercnïeden en voorregten, die Wy tot op dit óogen>hk mogen genieten , daar Onze menigvuldige »veitreedingen Ons reeds lange een geheelenonIergang waardig gemaakt hadden ; maar niet miner moeten wy Ons aan den anderen kant ten luurften verfchuldigd rekenen om den Rechter Ier gantfche Aarde in'de roede te vaüen, en -iem op het hartelykfte te fmeeken dat Hy, onangezien onze geheele onwaardigheid, met Zyn oortduurende Genade en Zegen by Ons geheve e blyven. Tot dat .heilzaam einde en met dat oogmerk is et, dat de. Heeren Staaren Generaal der Vereeigde Nederlanden, met Onze bewilliging, goed- ge-  JAARBOEKEN» Maart, 1784. 555 eevonden hebben uit te fchryven Algemeene 'sGrA« jSkk , Vast.,« Bede-da^, over alle de geu-ven hanieerde Provinciën, geasfocieerde Landfchappen^ CE. Sn en Leden van dien, tegens Woensdag, d e weezen zal den veertienden ApriI eerstkomen. Uitfchr. 2è om ten zeiven dage in alle de Kerken dezer^n den Landen, Ons voor God.Almagtig plegtig te ver-*«fe. ootmoedigen, en Hem met onze dankzeggingen, dag. ZZl fmelkin^en opentlyk toe te wyden . °ai„ 'I bylonder nieten onze Gebeden ingengt zvn , om by eene ootmoedige en rondborftige befvdenis vah alle onze Zonden, den Allerhoog, ften in den Naam des eeuwig gezegenden Veroslë s, te fineeken om eene gunftige vergiffems van Sé ongeregdgbeden. en Zyne Alvermogende Genade tot"eerTwaare boete en zigtbaare bekeering inVoortesPmoeten zich onze oprechte zugtingen tot den getrouwen God van Nederland, den God onzer Vaderen-, vereenigen, dat het Hem behage, ' a het vervailene in den Godsdienst en Burgerüaat te S êden, de verdere heilzaame VredeslVerhandelingen tot een fpoedig en voor deeze Republiek best mogelyk einde te brengen ; den GeSt des diepen Sïaaps , der zorgeloosheid en .Tnverrchilliaheid uk Ons midden weg te nemen, rSonSc,?; welke de hartader van ons tydelvk welvaaren is, tot haaren ouden bloei en verLge» te verheffen; alle nadeelige beroeringen van partyfchappen te dempen; alle delngczetenen met den Geest eener blakende en wJ beituurde Vaderlandsliefde te bezielen , Lya geftrenae en welverdiende tugtroeden, die op uns zyn ,g?e maatigen, en in 'tbyzond^r de op meuw eïasfeerende Ziekte tonder het Rnnd-Vee en de groote en verderflvke Watervloeden , waar_ me 3e tVy wederom bezogt zyn , £^^^^1 Land af te weeren , mitsgaders de ^^]f l ' Ziektens onder de Menfchen, waar door zo een O o 4 aan  'sCra- vknha- Tlitfchr van den Beiedag. 556* NIEUWE NEDERLANDSCHE aantal Ingezetenen in verfcheidene Provinciën is wej^eflecpfc, geheel te doen ophouden. Een van de wezer-tljke pligten van dezen Beded g zjI ook zvn , den üoddeiyken Zeegen te .Jmeeken over de Perfoonen en Regeerin* van de Hooge, Wettige en Souveraine «verheid dezer Landen, byzonder dat h?t den Koning der Komrgen behaage, Hen in.de no;> overig blyvende kommerlyke omltandigheden van Land en Volk met eene dubbelde maate van den Geest de? Wysheid, des Raads, der Eensgezindheid en der Kloekmoedigheid te ov( rftorten, om den Vaderlande en deo waaren Godsdienst getrouw te blvyen: AUe nuttige Konften en Wetenfchappen te bevorderen,. en voor de ongefchonden behoudenis van 's Lands Rechten, Vrvheden en Voorrechter zo duur door het Bloed Ónzer Vroome Voorouderen verkreegen, voldandig te waaken; terwyl Wy ook Onze Gebeden rot den Troon der Genaoe moeten opzenden voor Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince van Orange en Nasiau, onzen Erf-Stadhouder, ten einde Hy, door ce Goddelyke Genade gefterkt, in alle Zyne gewillige posten en betrekkingen zich fteeds betooi.en moge een iejferigen Voorllander van Godsdienst, Waarheid en Gerechtigheid, een handhaver van de Rechten en Voorrechten van een vry Volk, waa uit hy zelfs gefproten ij, en dus zy de band de- gezegende Unie,.en de lust en liefde van deze Natie i ook betaamd het Ons te bidden voor Haare Koninglyke Hoogheid, Zyne Gemalinne, dat de Almagtige dezelve in lengte van da* gen Helle tot een ryk gezegend voorwerp Zyner mtgelezenfte goedgunftigheJen, mitsgaders voor de Pnncelvke Spruiten, dat dezelve in alle Christelyke en Vaderlandfche deugden mogen opwasfen. en tot in een fpaaden Ouderdom ten luister en zegen voor Land en Kerk verftrekken mogen. Wy  JAARBOEKEN, Maart, 1784- "557 Wy kunneu by deze gelegenheid ook niet nalaaten den Opperften Waereld-Bebeerfcher te imeeken, dat Hy den Vreede, onder andere Mogendheden onlangs geflooten, beftendigmaake, enalle Oorlogen en genigs en van Oorlog tot aan het einde der Aarde doe ophouden. Laatltelyk zal het Ons betaameo Onze Gebeden aan den Hemel op te offeren voor de Pro eftant- , fche Kerken aan alle Plaaifen, en byzonder in deze Landen, dat de arbeid van derzelver Leeraaren vrugtbaar en gezegend moge wezen, ter be-. vordering van Waarheid, Godvrugt, Rechtvaardigheid, Liefde, Eendragt, en alle die deugden, die Ons een gegronde hoop enbly vooruitzigt kunnen geven, om de zegeningen van den Vader der lichten over de Republiek te zullen genieten tot in 't laatfte Nageflagt Alles tot grootmaking van des Heeren Allerhoogften Naam, de voortplanting en aanwas der waare Ckristelyke Gereformeerde Reli ie, confervatie van Onze duurgekogte Vryheid, en Onzer allen Zie'en Zaligheid. Wy begeeren derhalven, dat UI. deze DankVast-en Bededag, tegens Wo nsd^g, die weezen zal den 14 April eerstkomende , tyde yk zullen doen publiceeren ter plaatfe, daar men gewoon is zodmiae Publicatien te doen, en daar benevens ftriktelyk te vernkden, ook met er daad te coen ophouden, allerlei Handwerk en Neennge, mitsgaders het Tappen , Kaatfen, Balil'.an en dergeiyke Exercitiën, opdat dit goed en heilzaam voorneemen , door geene onbehoorlykheden geturbeerd moge worden; doende daar van mede Advertentie aan de Walfche en Engelfche Kerken, die in UI. Stad zouden mogen zyn- Waar op Ons verlaatende,. beveelen Wy UI. de befcherminge Gods Gefchreven in den Hage den 17 Maart 1784 &c. Van 'sGra- VENHA» iE. Uitfchr. van den Bedeiag. I  558 NIEUWE NEDERLANSCHE' 'sGrA- rENHA* SE. ] i i ( ] 1 | l I a j J c « J d t: 2 n t( 1 g 3V d Van wegens de Heeren Staten van Zeeland is eene aanzienlyke Bezending of Deputatie, door verfcheidene Bodens van Staat /erzeld, alhier aangekomen, om met en beïevens de Heeren Staten van Holland en Westfriesland, te treden tot het benoemen ran eenen Praefident of voorzittend Lid van len Hoogen Raad, in plaatze van wylen den ieer Mr. Hendrik Molkrus, Heer van West:erke en Wulpen daal. . Deze Deputatie wierd bekleed by de Heeen Jr. Willem Karei Hendrik van Lynden an Blitterswyk, vertoonende Zyne Doorl löogheid den Heer Prins Erfftadhouder.* Is eerite Edele van Zeeland; Mr. Johannes 'acobus de Bruyn, Dr. Pieter Abraham de 'vnge, Mr. Dignus Cornelis Keetlaar, Ja9b Johan vanStapele, Pieter Jacob.Clyver, '■an Byleveld, Burgemeesters der Heden Midelburg, Zierikzee, Goes, Tholen, Vlisngen en Veere, met en benevens den Heer Ir. Laurens Pieter van de Spiegel, Secretris van hooggemelde Heeren Staten van •eeland, by onpasfelykheid van den Heer .aadpenfionans Chalmers. » Deze Heeren, van hunnen aankomst kenis gegeven hebbende, zyn den 16 Maart, :n huize van den welgemelden Baron van ynden van Blitterszoyk, op het plein, beroet en verwelkomd door eene plegtige Bemding uit het midden van Hun Ed. Groot [ogenden, verzeld door eenige Staten Bo» Deze Bezending of Deputatie wierdt bekleed  JAARBOEKEN, Maart., I7?4« .559 kleed door de Heeren Jr. Arnoud Joost Baron van der Duyn, Vryheer van 's Gravenmoer, Maasdam enz.., beichreven in de orde van de Ridderfchap en Edelen van HoU land en Westfriesland; Mr. Ocker Gevaarts, Heer der Stede Geervliet , Simonshaven , Biert , Burgemeester der Stad Dordrecht; Mr. Willem Gerrit Bedel Salomonsz., Burgemeester der Stad Amfleldam; Mr. Rut gerits Paludanus, Burgemeester der flad Alkmaar, en Mr. Pieter van Bleiswyk, Raadpenfionaris van Holland en Westfriesland. Den 18 des namiddags wierden de Zeeuwfche Heeren, hier voor gemeld, benevens die, welke verder ter vergaderinge van Hüii Hoog Mogende, wegens de Provincie Zeeland'zitting hebben, te weten: Mr. Willen van Citters, Mr. Iman Cau, Dirk Woltei Baron van Lynden , Jr. Willem Zeelandu Baron van Borsfele en Philip Jacob Baroi van Bretkel, door eene aanzienlyke Deputa tie uit Hun Ed. Groot Mogende , verzeh van een aantal Bodens van Staat, van he huis van meergemelde Baron van Lynde. van Blitterswyk , plegtig ten Hove opge haald. De laatstgemelde Deputatie wierdt beklee by de Heeren Jr. Arnoud Joost Baron va der Duyn , Vryheer van 's Gravenmoer Maasdam, enz. befchreven in de orde va de Ridderfchap en Edelen van Holland e Westfriesland, Mr. Ocker Gevaarts, He< der Stede Geervliet, Simonshaven, Biert Burgemeester der Stad Dordrecht, Mr. Jc Pr 'sGra- ven hage. f I ï t 1 1 n •> n n r > ■ n  'sGra- VENHAGE, i j ' 1 1 ■ c I c c i 1 1 X l k an- 560 NIEUWE NEDERLANDSCHE Frederik Parve , Burgemeester der Stad Haarlem, Jan Nicolaas Chrisfaan van Kretschmar, Heer van N lordfcharwoude , Burgemeester der Stad Delft, Mr. Cornei/s Lhastelem, Burgemeester der Stad Leyden, Mr. Willem Gerrit Dedel Salomonsz Burgemeester der Stad Amlteldam, miiïm van *er Hoeve ^Burgemeester der Stad Gouda, Mr. Lornehs Groeninx van Zoeten , Heer van Ridderkerk, Burgemeester der Stad Rotrerdam, Mr. Cornells van B,rcharen3 Raad m de Vroedfchap en Penfionaris der Stad Gorinehem, Ifaac Tromer , Burgemeester der Stad Schiedam, Mr. Rutgerus Paluda*uj> Burgemeester der Stad Alkmaar, Mr. MeynardMerens, Secretaris der Stad Hoorn, m Mr. Abel van der Willige, Raad in de Vroedfchap der Stad Enkhuizen By het heen ryden en te rug komen dezer peputatien.en Zeeuvvfche Heeren, fionden le Wagten op het Binnenhof onder het geveer, wordende hetzelve geprefenteerd, de rom geroerd en de gewoone eergroeten met [e fpontons en 't vaandel gedaan Wanneer de Deputatie met de Zeeuwfche ieeren ten Hove kwam, wierdt zy aan de eur van den ingang der G lery, ontvangen !oor de Heeren Dr. Carolus Carnier, Burgmeester der Stad Schoonhoven , en Mr. .oelof Boot, Raad in de Vroedfchap der rdara> en na m eene der benedenvertrekken m vertoefd te hebben, naar boven bege:id, alwaar zy, aan de deur der vergaderamer, ontvangen wierdt door verfcheiden  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 5<*i andere Heeren uit Hun Ed. Groor Mogende, en waar na, in die vergaderkamer, met de gewoone plegtigheden, wierdt voortgegaan tot het maken van een drietal van perfonen, om door Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, één uit dezelven te werden verkoren tot Voorzitter of Prefident van den Hoogen Rade, wordende de Zeeufche Heeren daar na , op gelyke wyze, wederom uit en door de voornoemde Deputatie naar huis geleid. Vervolgens is door Hooggemelde Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe Erfftad houder, uit die Naamlyst tot Prefident var den Hoogen Rade over Holland , Zeelanc en Westfriesland verkoren den Heer Mr Willem Paauzv. • Den 2% des morgens om tien uuren zyi de Heeren Gedeputeerden der Staten vai Holland en Zeeland, even als te voren, ter wyl de wagt onder de wapenen was, en d gewoone eergroeten deedt, naar den Hoogen Raad gereden, om den Heer Mr. Wit lem Paauzv, in te huldigen als Prefident va den Hoogen Raad. De Heeren Gedeputeei den van Holland, wederom gezeten in dri koetfen , vooraf, ter zyde en van agtere omringd met Statenboden en Liverybediei den, zyn voorby het Comptoir van Hollanc en dus voorby de groote wagt, op het Bii nenhof naar - en van de Raadkamer gegaar zynde de Zeeuwiche Deputatie de andei deur ingekomen, ten einde gelyktydig in ó Raadkamer binnen te treden , alwaar eer ftaa 'sGrai/fnhaSB. l 1 l t 1 e a 1- \> 1- *> e e e t-  Soi NIEUWE NEDERLANDSCH-E 'sG RAVEN HA. GE. <' v."y,J 1 ftaatlyke zitplaats voor alle de Gedeputeerden gereed was gemaakt, gaande ieder volgens zynen rang zitten. De Heer Paauzo zat op zyne gewoone plaats in zyn Raads Hecritoel , wordende vervolgens van den Heer Raadpenfionaris verzogt om zig in den Prefidentsltoel te begeven , het geene gepaard ging met eene fierlyke aanfpraak en het oplezen der Commisfie als Prefident van den Hoogen Raad; Daarna wierdt door eenen der Zeeuwfche Heeren Gedeputeerden ook nog eene fraaije aanfpraak gedaan, het geene gevolgd wierdt door eene gelyke aanfpraak van den Heer en Mr. Johan Boreel de Mauregnault, Raadsheer in den Hoogen Raad van wegen de Provincie van Zeeland. Alle deze Heeren hebben dezen zelfden dag ten Stadhouderlyken Hove het middagmaal gehouden. En den volgenden dag heeft de nieuwe Prefident het aanzienlyk gezelfchap Dp eenen pragtigen maaltyd onthaald op den tiuize van Prins Maurits, zo als doorgaans gebruikeiyk is. De Edele Mogende Heeren Gecommit:eerde Raden, hebben, als daar toe gemag:igd zynde van Hun Edele Groot Mogende, Ie geldleening ten* Comptoire Generaal van iolland , en ten Comptoiren van des Gemeeïe Lands Middelen in het Zuiderkwartier, tooi drie- maanden wederom open gefield. Prefident, Raden en Reekenmeesters der Domeinen van Zyne Doorlugtige Hoogheid, heb-  JAARBOEKEN, Maart, 1784» 5*3 frebben den In-en Opgezetenen van 'tGraaffchap Buuren, het optrekken met geladene sevveeren en 't fchieten op den 8i Maart, verfaardag vah Zyne Doorlugtige Hoogheid, by Publicatie van den 1 Maart aldus verboden: ■Drsfident, Raden en Reekenmeesters derDomei" n"n van Zyne Hoogheid den Heere Prince van Órange en Nasfau &c. &c. &c. Souveran e G»v?vï Buaren, &c &c. &c A»°*° dhe£ zuilen zien orte hooren leezen faluti Doen hier med "tb weeten: Alzo Wy tot Ons leedweezen zyn g< n,form,ert geworden, dat zedert eenigen tvd deeze en geene differenten en oneemgheden 'Ssfchcnde In en Opgezetenen van de Dorpen Beuiichetn en Soelmond zyn ontftaan , z danig SI dat ifl'tgepesfeerde jaar 1783 ^vernet Scherp op elkander hebben gefchoten , dat daar door drie Perfonen gekwetst en vervolgens van tvd tot tyd verdeie moedwilligheden gep.leegt zyn geworden, zonder dac, onaangezien alle aangewende recherches , de Daders hebben konnen werden ontdekt, en vreezende dat die oneemgheden zorntyds wederom en nog fterker zouden kunnen opkomen, by occafie van eene, zo Wy vernemen , voorgenomene optrekkmge; Zoo is t, dat Wy, om daar tegens zo veel doenlyk te voorzien, en teffens alle gelegenheden tot het ontftaan van Brand voor te komen, by dezen aan alle Bot. aeren . In - en Opgezetenen van de Stad en net Graaffchap Buuren wel expresfe interdiceeren en op het nadrukkelykfte verbieden , om , zoo op Maandag den 8- dezes ter gelegenheid van de als. dan invillende heuchelyke Oeboort Verjaardag van Zvne Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nasfau &c. &c &c. als vervolgen?, by voorko Pp Vse 'sGra. ven ha- 'JE. Pull. en verbod van fchieten enz. op den 8 Maart.  *sGra- VENHAGË. Puhl. en verbod vanfchieteu enz. op den 8 Maart. \ ' I i i - i < 560 NIEUWE NÈDERLANDSCHE mende publieke Vreugdebedryven , met sehdé Geweeren op te trekken, veel min met Snaphaan, Fistoolèn of diergelyke Inftrumenten, zelfs nies met los Buskruid geladen , te fchieten» gelyk mede eenige Vuurwerken, Vuurpylen, of Moordflagen af te lleeken , Pektonnen té branden , Voetzoekers te werpen , of foortgelyke zaken' tc ondernemen en uit w voeren, waar door een ander befchadigt of Brand veroorfaakt zoude konnen werden, alles by Pcene van ij Caroli Guldeno door een ieder Overtreder dezes te verben en en dat boven dien tegens dezelve, na omftandieheden van zaken', op het rigoureuste zal werdett geprocedeert. Niet te min aan alle Borgeren in- en Opgezetenen van de Stad en het Graaffchab Buuren vry en onverlet latende, om zo wel op Maandag den 8 dezes, wegens de als dan inval, 'ende heugelyke Geboorte-Verjaardag van Hoog. ;em. Zyne Hoogheid als vervolgens hy openbare :n algemeene Vreugdebedrj ven alle zodane gepermitteerde demonftratien van vreugde te doen ils een ieder na zyne omltandigheden É&l oorleelen met de eer en agtinge voor Hun Graaf 31 Heer, of met de natuur van de zaak "best en neest over een te komen, in die vafte verwagtro?enogthans, dat Dezelve Zig daar omtrent met die befcheidenheid tegens elkander en in 't generaal als goede getrouwe en Vredelievende Ingezetenen gedragen en van alle ongeoorloofde baliaadig- en moedwilligheden onthouden zullen sonder verder aan iemand eenige reden tot gegronle klagten te geven. En zal deeze, ten einde niemand eenige igno» ■antie hier van zal kunnen voorwenden, zo in de itad als op de onderfcheidene Dorpen in 't Graaf, chap Buuren werden gepubliceert en geaffigeert :er plaatfe t alwaar men gewoon is zodane Pub1!:anen en affixien te doen. Aldus gedaan en gearrefleert in den Rade van . Zy-  JAARBOEKEN, Maart, 1784. " JÖ5 Zyne Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nasfau &c. &c. &c. in 's Gravenhage den i Maart 1784. " ( Was geparapheert,} W. v. Lynden, vt. (onder fond) Ter Ordonnantie van Dezelve» ( was getekend ) A; A R D E S C H. Zié hier nog een befluit der Algemeene Staten op het imeekfchrift van de Overlieden van het Vlees ehhouwers Gilden binnen Amfteldam. Extraft uit het Register der Refoiutien van de hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Fereenigde Nederlanden , den 23 Maart 1784. Is ter Vergaderinge gelezen de Requeste van de Overlieden van het Vleeschhouweis Gilde bin« nen de Stad Amfteldam, inhoudende: „ dat hoe zeet by vorige Plakaten, ter voorkoming van d« befmettidg onder het het Rundvee * den invoéi daar van binnen deze Provinciën was verboden, by Hunne Hoog Mogende egter, uit hoof Je var fchaarsheid van Vee*> hier te Lande den invoel van het zelve, voor zekere maanden in het Voor jaar, wel onder deze en geene belastingen wai open ën vry gelaten; — dar de dringende noo> kun Supplianten dwong Hunne Hoog Mogende Pp 2 me 'sGra- venha" ge. l 1  VENHACE. Befl. der Stat, nopens het Vleeschh. Gild te Amfteld. 566 NIEUWE NEDERLANDSCHE met zo veel eerbied als oprechtheid , onder het oog te brengen, hoe de verzendingen, welke in het laatst afgeloopen Jaar, naar de Oost - en de West-Indien, ter vervulling van het aldaar zynde gebrek aan Vleesch, hadden plaats gehad, en de ordinaire Confumptien hier te Lande het flagtbare Vee als geheel was weggeraakt, en hoe de fterfte, welke alom dezen Winter op de Stallen heeft gewoed, het getal der Runderbeesten hadde vermitdert, in zo verre, dat op verre na de Weiden met het zelve niet alleen geenzins zouden kunnen worden heilagen, maar dat deLandman daar en boven van melkgevende Beesten zou worden gepriveert, ten minften een zodanige, van wiens convenientie niet was diergelyke Beesten tot die allerexorbitantfte pryzen (waar toe dezelven zonder nadere en promte voorziening zouden moeten fteigeren) in te koopen. Dat zy Supplianten, en verdere Ingezetenen van Holland , zich nog al hadden geflatteerd, dat die fchaarsheid en dat gebrek eenigzins zoude worden vergoed door den aanbreng van Vee uit de Vereenigde Provinciën herwaard, dan dat zy, met zo veel aandoening als fmerte over de ellende van hun evenmensch en landgenoot waren ontwaar geworden , dat door de geweldige overftromingen, welke veele van deze Provinciën en Gtneraliteits Landen hadden ondergaan, een verbazend aantal van Hoornvee was verdronken en van gebrek vergaan, het geen ten noodzaaklyken gevolge moest hebben, dat uit dezelven niet alleen geen toevoer herwaart zoude kunnen gefchie-1 den, maar ook dat die hunne Landgenoten buiten ftaat zouden zyn hunne eigen Landen, in den aanftaanden Zomer, te beflaan, en boven dien in het onvermogen waren gebragt, om eenige de minfte belasting op den invoer van Vee van buiten te betaalen: verzoekende de Supplianten om redenen, in den voorfchreven Requeste geallegueert, dat, ten minften tot den eerften Augustus eerstkomende, de Geünieerde Provinciën tot den vry en on- be«  JAARBOEKEN, Maart, 1784- S67 Snf omtaa& b?ceder gecommun.cmt te worden. AMSTELDAM. ■ Ons Eskader van Oorlogfchepen is dooi eene woedende ftorm den a February yzelyl geteifterd, en het fchip Drenthe, van 60 ft cefchut , gevoerd wordende door Kapten B. Smisfaert, is met man en muis gezonken zo als wy reeds in ons voorgaand ftukje ge meld hebben. Men heeft naderhand nog he genoegen gehad te vernemen, dat de overig fchepen allen den nood zyn ontkomen. D< Orkaan heeft van den a tot den 5 Februa ry geduurd. Onze Gezanten aan het Franfche Ho fchreven den 14 Maart, aan de Algemeen Staten dezen brief: De Hertog van Dorfet, extraordinaris Ambasfa deur van Zyne Groot - Brittannifche Maje fteit, heeft, voor eenige dagen, aan ons gecom municeerd, dat de Engelfche Commandeur Kwg 9ch bv Misfive aan de Lords Commisfarisfen vai de Admiraliteit had beklaagd, over de behande ling van den Gouverneur van de Kaap de Goed Hoon, ten aanzien van zyn Schip, waar med nvyjr> Pp 3 hy 'sGra- venhaCE. i > > I f 1 »  5ó8 NIEUWE NEDERLANDSCHE. AmStel- jdjjm. Briefvar, onze Ge zanten aan 't Franfckt Hef. Inv hy, op den 9 December desafgelopen jaars 1783, aldaar was ren anker gekomen, ' Dat Extract van die Miffive hem toegezonden zynde , hy zich verpligt had gevonden ons daar van informatie te geven en te verzoeken, dar wy de voorlchreve zaak omflandig zouden willen brengen onder het Oog van Hunne Hoog Mogende. Wy hebben daar op aan gemelden Heer Ambasfadeur geantwoord, dat wy gereed waren, om aan zyne requifitie te voldoen, dan dat, terwyl hy verlangde, dat wy met alle preciesheid de omHandigheden van het gehouden gedrag van den» Gouverneur aan Hunne Hoog Mogenden wilden mededeelen , en wy zei ven zulks ook noodzakelyk oordeelen , ten einde Hoogstdezelven daar door in ftaat te ftellen, om, met meerder naauwkeurigheid, over het voorgevallene te oordeelen, of dat te onderzoeken , het ons aangenaam zoude syn, dat hy ons een Copy van het voorfchreeven Extract, of wel eene Memorie, vervattende de om Handigheden , die hetzelve behelsde , zoude willen ter hand ftellen. Zyne Excellentie daaraan'voldaan en de gerequireerde Copy aan ons dezen namiddag overgegeven hebbende, nemen wy de vryheid dezelve hier nevens, onder Uw Hoog Ed. Geftr. Adres, Hunne Hoog Mogende te laten toekomen, en ons tot den breederen inhoud van dien te gedragen. Waar mede enz. De klagten van den Engelfchen Bevelhebber King waren vervat in eenen brief van de Kaap de Goede Hoop van den 15 December 1783, van welken een uittrekzel aldus luidde:  JAARBOEKEN, Maart, I7«4« ^ na Ast ik alhier geankerd was, op den •♦mmetóna^dat k amieq u ef.. I 9 dezer zond ik een u d£ fl r_ néur, «afpD^e£_VtreySen, en Provjue en bep» kend Verfailles den 24 April 17^3, overge zonden: Ik hebbe de Brieven Öntfangen , Myn Heer! welke gy my de eere hebt gedaan aan my op den 30 December , laatstleden te Schry ven. li moei A»ïstbx- dam. Briefvan. een Eng, Officier wegens de Kaap,. l l',  574 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- ' DAM. Brief van den Marg.de Castries aan den Gouvern. van de Kaap. i t ] < i c l moet voor U bekennen, dat de benodigtheden, en vertraagingen, die de Troepen des Konings geduurende eecige maanden hebben doorgeftaan, ongerustheden in my hebben ce weg gebragt, die mo. gelyk eenige uitwerking op mynen brkf van den 23 Mey hebben gehad. Ik was onbewust, dat gy geene de minfte bevelen van wegen uwe Compagnie had öntfangen, en gewisfelyk gy kost 'er geene geeven, zonder haare uitdrukkelyke volmagtiging; doch beter onderricht geworden zynde , hebbe ik my beyvert om den Heer Grave de Fèrgennes, Minister van JBuitenlandfche zaaken te verzoeken van aan Uw Opperhoofden kundfchap te geven, dat het Gouvernement zich ten uiterften voldaan vond over uw gedrag, volgens de blyken, welken gy gaafc voor uwen vlyt voor de Algemeene zaak welker voordeel gy zelfs door uw eigen Crediet hebt getragt te bevorderen; dit is een recht, het welk ik hebbe gemeent u te moeren doen, en 't welk ik naauwkeuriglyk ter uitvoer brenge. Wat aangaat de zeer weinig gepaste uitdrukkingen, waar over gy uw kunt hebben te beklagen gelad van wegens de Administrateurs van l'Is/e de Ftance: dezelve moeten toegeduid worden aan de ragchelyke omftandigheden, waar in zy zich kos;en bevinden en die her. hebben kunnen doen twyTelen aan uwen yver voor de gemeene zaak. Het is niet even zo gelegen ten aanzien van het /erzuim in het mededeelen der tydingen uit de Inlien, waar over gy u beklaagt, en met reden. Ik :a! dieswegen des te meer aan de gezegde Admisiftrateurs myne verwondering doen blyken, naar tien Hun uitdrukkelyk was aanbevoolen geworlen, om u te onderrichten van alle de aanmeldinen, we'ken zy uit de Indien zouden ontvangen. Ik hebbe met vermaak ternoomen, Myn Fleer! iet welk eene werkftelligheid gy u hebt bevlytigd m de vier Schepen van Oorlog der Maatfchappy, J ftaat te ftellen, om, zich, zo ras mogelyk, naar  JAARBOEKEN, Maart, 1784- 575 naar de Indien te begeven: het is ten hoogden te wenfchen , dat dezelve zich tydig genoeg by den Heer Bailluw de Suffren zullen hebben kunnen voegen, om hec verlies der Schepen van den Koning» TOrient en leBifare, op te wegen , en de overmagt te everredigen , welke dat verlies aan het Engelsch Eskader,, geduurende dezen Oorlog in de Indien zoude kunnen geven. Ik hebbe de eere met de gevoelens van achting, a&n u verfchuldigt te zyn. MYN HEER! Uwe Ootmoedige en Gehoorzame Dienaar, (was getekend) C A S T R I E S. De Marokkaanfche Gezant die hier te Lande eenigen tyd verblyf heeft gehouden, zal aan boord van 's Lands fchip van Oorlog Admiraal de Vries, onder bevel Van Kap tein van der Beets naar Tanger te rug wor den gebragt. In eenen Brief van de Kust van Afrika, ge dagtekend den 10 November laatstleden wordt gemeld , dat die Kust vol fchepe van vreemde Natiën was, liggende 'er 4 i Rio Gambia, 6 aan IsleDofos, 9 in deSei liona, 7 aan de Benannes Eilanden, 4 ind rivier van Sebera, 5 aan de Kaap Monte, aan Miferade, 3 aan Rio Jonktie, en 4 aa Groot-Bafa, zynde meest Fregatten, en 0 de Goud-Kust, aan Kaap la Hoe tot ben den de Comptoiren was het getal niet minde Am» ■TEL' DAM. Brief van den MarqdQ Castries van den Gouv. van de Kaap. l l e 5 n P f;  Am-" stel- si6 'NIECWE NEDERLANDSCHE ook waren 28 Engelfche fchepen naar Böni en de Callabaar, door welke veelheid vail fchepen de Slaven fchaars te bekomen, en aan dc Zeeuwfche Handelaars zeer hoog in prys kwamen te liaan* Op het laatst dezer maand is alhier, in èenen Krygsraad van Kolonellen en Kapiteinen, met goedkeuring van de Ed. Gr.Achtbó Heeren Burgemeesters , befloten, de zogenaamde nieuwe of Staats-Wapenoeffening Onder de Burgery in te voeren. Rotterdam. Hébben andere Steden reden gehad om roem te dragen over de liefdadigheid, welke derzelver ingezetenen , in dezen kornmerlyken en langdurigen Winter, aan den noodlydenden betoond hebben, de inwoners der flad Rotterdam zyn hier in ook niet agterlyk gebleven. Want fchoon alhier tweemaal 's jaars voor het Weeshuis en tweemaal'voor hei Diakoniehuis eene openbaare inzameling gedaan wordt, behalven nog de twee Colleélens of inzamelingen in de Gereformeerde Kerken , tot onderfland der Diakoniefcholen, en by die gelegenheden ruim gegeven wordt, is den 1 Maart egter eene buitengewoone Collecle in gevol* ge de Publicatie, welke wy in. ons voorgaand flukje hebben medegedeeld, gedaan j en dewyl dezelve in gevolge de Publicatie van de Magiftraat dezer Stad, beftemd was tot on-  JAA RBOElCEN, jltó,]i784, $7f oiiderfteüning en verkwikking der noodIy= denden van alle Godsdienften en Gezind-' heden dezer Stad en Jurisdictie van dien, hebben de gegoede lieden van allerlei Godsdienften hunne liefdadige handen, op zulk eene regt broederlyke en ffienschlievende wys, tot den noodlydenden uitgeitrekt, dat daar door eene fomme van f 13078:19: 2. is ingezameld geworden. Men was hier bedugt voor ongeregeldheden , by gelegenheid van den agtften "Maart 5 Waarom eenige Burgers en Ingezetenen meenden zig by verzoekfchriften tot de Regeering te moeten wenden. Twee dusdanige verzoekfchriften zyn den 2. Maart ingele-* verd. Het eerfte, doör 138 perfonen ondertekend , was van dezen inhoud 5 Aan de Ed. Groot Achtb. Hec* ren Schout, Burgemeesteren en Scheepenen der Stad Rotterdam. Gevefi met allen eerbied te kennén de ondergeteekenden, als Burgers en Inwoners dezer Stad: Dat zy niet dan met fchrik en verontwaardiging zich herinneren de publyke ongeregeldheden, welken bv gelegenheid va» den 8 Maart 1783, Onder het voorwendfel van Vreugdebedryven, hebben plaats-gehad * het afperfen van geld en brand, ftoffen, het dwingen tot openlyk vertoonen vaa onderfcheidin^s-tL-ekenen , het bedriegen en hét dadelyk 'beledigen van hün en de hunnen, zelfs aan hunne huïz;en en meer andere vexatien en geweldigen verftooringen der publyke rust en veilig» heit, die gelyk U Ed. T3r. Achtb. bekend is, zoo ver- R0T5 rER3AMi  57» NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- ter-' dam. Eerfte Req. tegen vreugde op den 8 Maart. j ] verregaande geweest zyn, dat verfcheide uit de e- rfteendeftigfte Ingezetenen dezer Stad daardoor aangezet zyn om een Lighaatn van vrywiilige Schutters op te rigten, ten einde te zien of mén daar door in het vervolg zulke geweldige Losbandige ien zoude kurnen voorkomen en beteugelen. Dat zy, daar den ii Maart wederom aanftaaDde is, ui! dien hoofde en uit eenige voorteekenen, die zy reeds befpeuren, met reden ten uiterften bedugt zyn, dat diergelyke ongebondenvreu'gdenbedryven en daar uit vloeijende verltooring van hunne rust en veiligheit, weder zullen plaatshebben zy derhal ven zich in tyds tot U Ed. Gr. Achtb. keeren, eerbiedig verzoekende, dat het U Ed. Gr. Achrb. guntlig welbehagen moge zyn, om by eene Publicatie, of op zoodanige manier als U Ed. Gr. Achtb. naar derzelver wysheit, zullen oordeelen te behooren , te zorgen, dat 'er geene buitengewone uitedyke vreugdebedryven, welke de ondervinding gelee d heeft, dat tot verregaande bpitenfporigheden aanleiding geven en de harten der ftille er. welmeenende Ingezetenen met angst en fchrik vervullen , vooren op den 8 Maart of op andere tyden of by andere gelegenheden , op eenigerley wyze, 't zy door ftooken van Vuuren, oprigten van Eerbogen of Eerpoorten , rondbedelen om geld en en brandftoiTen, vooral door het dragen van leuzen en onderfcheidings • teekenen, ja anderen te Iwirgen die te yertoonen en op te zetten en wat les meer is, zullen mogen gefcheiden en gepleegd worden. Dat de. goede Burgers en Ingezetenen lezer Stad , op geenerlei wyze, het zy uit vrees troor afperzingen, voor geweldpleging, of om zig /an lastige aanhoudingen tc ontdaan of onder wat pretext ook, geene gelden zouden mogen genoodcaakt worden te geven of uit te deelen, ter bedrynng van zoogenaamde vrolykheden of tot foortgeyke voorwendfels, ten einde 'er alzoo aan de eenjarige en vurige wendfchen der vreedfamen en weldenkende Burgerye deïer Stad werde voldaan  JAARBOEKEN, Maart, 1784; 5?3 en de goede ordre en rust ongeftoord bewaard blyve. 'tWelk doende &c* (getekend door 138 Perfonen), Het ander verzöekfchrift, door 33 perfo. üen getekend, luidde aldus: -Aan de Edele Groot Achtbaars Heeren Schout, Burgemeesteren -en Scheepenen der Stad Rotterdam-, Zoeven met allen eerbied te kennen de Burgers en Inwoners dezer Stad, d3t zy nog niet dan met fchrik en verontwaardiging zich herinneren de j afperfingen van geld , den dwang tot het vertoo- < nen van onderfcheidings-tekenen , de vexatien , dreigementen, ja het dadelyk geweld aan hjn en de hunne eenige dagen voor en op den agtllen Maart 17*3 door het daar toe mogelyk aangemoedigd fen misleio gemeen gepleegd en aangedaan, een verltooring der publyke rust en veiligheid bi'nnep deze Srad, welke in de gedenk l'chriften eeuwig met fchaadegebrandteel>end,en wa.ir van ue aanitbkers Is oproermakers zullen verfoeid biyven; datditTafreel van ongebondene vreugd of liever febrikverwekkende woestheid hier niet by vergrootiog, miarnaar waarheid wordt gefchetst, blykt niet alleen uit de klagten, die korten tyd na' die noodlottig dagen, aan U Ed. Groot Achtb. deswegens ,yn uit^eboezemd, maar ook uit dien werkzamenyver en onweerltaanbarezugr,welke de braaftteeh deftigite Ingezetenen dezer Stad, federt heeft bez eldj o.n door een beh >orlyke gewanpndeen welgeoefFen- de zo dienstpligtige ah Vry willige Schutter,v, te^en foortgelyke gewelda'igheden in het vervolg beveiligt en vtrzekert te zyn. Dat, daar den"8 Maart Qq we* RpTrER- DAMi Tweede R:>a. ieh ■■elfden inde.  580 NIEUWE NEDERLANDSCHE ROTTENDAM. Tweede Req. ten ^elfden tinde. wederom aanftaande is, en de vredelievende Bewoners dezer Stad met reden bedugt zyn, dat de uiterlyke Vreugdebedryven deswegens op nieuws de dekmantel van ongebondenheid zouden kunnen zyn , de ondergetekenden derhalven zeer verlangen , dat in dit opzigt door U Ed. Groot Achtb. in tyds voorzien, en alles aangewend, worde wat dienftig zyn kan,.ter beteugeling van onrustzaaijers, en tot voorkoming van onheilen, die de ondergetekenden niet willen af fchilderen, maar aanU Ed. Groot Achtb. eigen doordringend oordeel en vooruitzigt overlaten , wesnalven de ondergetekenden hun toevlugt nemen tot Ü Ed. Groot Achtbare , op het allereerbiedigst verzoekende , dac het U Ed. Groot Achtb. gunftig welbehagen moge zyn , om by een geftrenge Publicatie, of op zodanige manier als ü Ed. Groot Achtb. naar derzelver wysheid zullen oordeelen te behoren , te zorgen, dat er geene buitengewoone uiterlyke Vreugdebedryven, welke de ondervinding geleerd heeft, dat tot verregaande buitenfporigheden aanleiding geven en de harten der ftille en welmeenende Ingezetenen met angst eri fchrik vervullen, voor of op den aanftaanden 8 Maart, of op andere tyden, of by andere gelegenheden op eenigerlei wyze , hét zy door ftoken van Vuuren, opregten van Eerbogen of Eerpoorten, rond bedelen van geld en Brandftoffen, vooral door het dragen van Leuzen en Onderfcheidingsteekenen, ja anderen te dwingen die te vertoonen en op tc zetten, en wat des meer is, zullen mogen gefchieden en gepleegd worden, en dat te gelyk verboden mag worden , dat de goede Burgers en Ingezeetenen dezer Stad op geenerlei wyze, het zy uit vrees voor afperzingen , voor geweldpleeging of om zich van lastige aanhouding te ontflaan, of onder -wat pretext ook , geene gelden zullen mogen uitreiken of uitdeelen, ter bedryving van zoogenaamde vrolykheden of tot foortgelyke voorwendzels, ten einde en alzo aan de eenparige en vu* rige  JA'ARBOËKEN-, Maart\ X784* 5^ï ïïge wénfchen der vreedzame en weldenkende Burgerye dezer Stad werde voldaan en de goede orde en rust ongeftoort bewaard blyve. 't Welk duende enz. ( Getekend door 33 Perfoonen ) Dog beide deze verzoekfchriften zyn ter zyde "gelegd geworden , en is deswegens geene Publicatie gedaan. Egter is .die dag ook taamlyk ftil afgelopen: de Magiftraat hadt Van den beginne af de beste maatregels genomen , om alle baldadigheden te weêren. 's Morgens ten 10 uuren trok een Compagnie Burgers op de Wacht op 't Stadhuis , en wierdt des avonds ten 10 uur weder door eene andere Compagnie afgelost; Hier en daar ftonden wel eerebogen, die 's avonds verligt zyn geweest , vooral in achterhoeken , alwaar het volk den ganfehen nacht vrolyk was, en veel Oranjeftrikken wierden gedragen 5 doch., alle ongeregeldheden zyn met kragt tegengegaan , hebbende de Heer Hoofdofficier, reeds eenige dagen geleden, drie Vrouwen , die gelyk voorleden jaar, by de Burgers rond wilden gaan om geld aftepersfen, doen vatten, en onder het Stadhuis zetten. Een Presmeester verfcheen met een Oranjeftrik op zyn hoed, op de beurs; hy duwde deze en geene die ftrik onder den neus , fchampeilyk vragende , of dit niet fraai was. Dit wierdt fchamperlyk beantwoord, en de man met verfcheidene Kooplieden omcingeld , wierdt min of meer on* zagt van de Beurs gedrongen. Wel ras ver* Qq 2, fpréid* Rot- rER- dam»  5*2 NIEUWE NE3ERLANDSCHE Rot- >am. s fpreidde zig het gerugt, dat hy van de Beurs geklopt was; waar op eene menigte van het Gemeen , met. Oranjeftrikken op de Beurs verfcheen, dog de meeste Kooplieden naar huis keerende , liep dit zonder verder gevolg af. Eene Compagnie, meest van Kinderen , trok dien dag met Oranjelinten vercierd , door de Stad. Den volgende dag verfcheen wederom een menigte op de Beurs , met Oranjeftrikken uitgedost, aan dezen en geenen vragende, of men henzo wel van de Beurs zoude durven afkloppen, zo als men daags te voren den Presmeester gedaan hadt. Men zondt naar de Regeering om byftand ; hierop verfcheen een Onderfchout met Gerechtsdienaars, en alles liep wel af. Egter zyn den 9 Maart des avonds, aan de huizen van die Kooplieden, die den Presmeester een fchamper wederantwoord hadden toegeduwd, eenige glazen ingefmeten. Maar de Burger-Compagnie No. 9 op de been gekomen zynde, verhinderde alle verdere ongeregeldheden. Onderwyl zyn alle vonken van onrust en tweefpalt niet uitgedoofd. Vooral fchynen veelen, byzonder uit het gemeen, het op het Vry Corps geladen te hebben. Deszelfs voornamen voorftander, den Heer Elzevier, zyn verfcheidene hindernisfen, en fmaadheden voor het zaamgevloeide gemeen aangedaan , wanneer hy des avonds met zyne Compagnie Burgers ter wagt optrok: terwyl men onder den hoop by herhaling hoorde uitroepen: De Prins boven, Elzevier, en  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 583 hef Vry corps onder, die het anders meent, JJa de donder: enz. Hierop is dan van wegens myne Heeren van de Weth den 24 Maart 1784 deze waarfchouwing afgekondigd: Cchout, Burgemeesteren en Scheepenen der Stad Rotterdam in ervaring zynde gekomen, datj veele onrustige ljeden zich althans verltouten om 1 de Burgerwachten, aan wie de confervatie van de 1 rust en veiligheid der Stad en goede Burgery is , aanbevoolen en toevertrouwd; en welke van nun 1 trouw en vigilantie altoos de doorflaanlte bewyzen < hebben gegeven , te inmlteeren , en op een gantsch onbetaamlyke en ftrafbaare wyze door een onbehoude gefchreeuw en geweldigen aandrang in de uitoefening van hun post te turbeeren en te beletten; hebben na voorgaande deliberatie goedgevonden, allen en een iegelyk by deze wel ferïeufelyk te waarfchouwen, om zich zorgvuldig te wagten, van op eenigerlei wyze aanleiding te geven tot eenige onrust, veel min van de Burgerwachten met woorden of daaden te beledigen, of met een kwaad opzet in eenige hunner verrigtingen hinderlyk te zyn , op poene dat de z idamgen, welke zulks in 't vervolg zouden mogen doen, ingevolgen de Wetten en PJakaaten dezer Landen, als verftoorders van de algemeene rust, tot voorbeeld en affchrik van anderen , aan den Lyve zullen worden gehraft. ■ En hebben Myn Heeren voornoemt voorts nodig geoordeeld, allen en een ieeelyk te rememoreeren den inhoud vau het 61 Artikel derOrdonnantie op de Burgerwacht, houdende, dat iemand m hec aggresfeeren van, of in het zich te weer «ellen tegens de Wacht, wordende gekwetst, ter dierzake by de Wacht niets zal zyn verbeurt; mitsgaders den inhoud van het 110 Artikel van dezelve Ordonnantie, waar by wordt geftatueert, dat de refpective Compagnien Burgeren in geval Q.q 3 vaa Rot* ter? dam. Waar. choiur. egtnge- veld aan 3urgervagtennz.  •Pot- *j fr 5H NIEUWE NEDERLANDSCHE van Confitfie des noods geweld met geweld_ ver. mogen te keer n en af te w, nden, w ge beid* Arok-len by de,>eo wel cxpreslelyk worden gete. "Tufneeme *ich een ieder in acht, en verhoede zyn fchaden. Dit voorgevallene heeft, gelyk wel te voorzien was, gelegenheid tot verfcheidene verhalen, berigten, aanmerkingen, brieven enz. in de Nieuwspapieren gegeven._ De Heer ? Fr. van Hogendorp , R*ad m de Vroedfchap en Colonel van de Burgery dezer Stad, vondt zig door een herige in de Nederlandfche Courant door Willem Holtrop uigegeven, beledigd, waarin wierdt opgegeven , dat zekere oproerige tamboer van Eek door den Kaptein Elzevier was weggejaagd, endoor den Heer Hogendorp wederom aangefteid. De Heer Hogendorp deedt derhal ven in de Nieuwspapieren het volgende plaatfen. • Het Publiek, fints lang gewoon aan de * verregaande Leugen - en Lastertaal van ' fommige Courantiers en Nieuwsfchryvers, kan zig niet verwonderen, dar eenyke en " fatfoenlyke Lieden zig thans daar weinig "• aan bekreunen , ja zelf, dat zy het hun 1 karakter onwaardig agten , daar over in " eenige pennedryd te komen: daarom de" clareerd de Ondergetekende, dat dit het ?! eerfte en het laatfle is, dat hy de moeite zal nemen, van. een gezegde of gelchntt te refuteeren,  JAARBOEKEN, Maart 12%. 585 „ Hy verklaart, dat al het geen, hem Rot. „ aangaande, in No. 33. en 35 van de Ne-^a, derlandfche Courant, uitgegeven door 2 Willem Holtrop te Amfleldam, gevonden „ wordt, kwaadaartige verdichtzels zyn, L en omtrent den Tamboer van Eek , betuigdhv, van wegen denzelven direete" lyk noch indireélelyk te zyn aangezogt 1 of gefolliciteerd geworden , om hem te ' emöloyeren, noch denzelven geëmployeerd ' heeft, dat hy hem perfoonlyk niet kendt, ■ noch immer gefprookén heeft, ja zelf hem , nooit, voor het uitgeven van die Cour ?, rant, heeft hooren noemen. Het onverblind Publiek kan hier uit „ weder zien, wat ftaat men op zulke Nieuwsfchryvers maken kan, en hoe veel ■ meer eer het voor zuivere gewisfen is, " door foortgelyke infame Leugenaars ge£ hoond dan geprezen te worden. „ Johan Francois van Hogendorp , „ Raad in de Vroedfchap en K~o„ lonel van de Burgery .der „ Rotterdam „ ftad Rotterdam. „ den 23 Maart „ 1784." De Courantier egter liet het'er niet by, maar beantwoordde in zyn dagpapier voorlz. bekendmaking aldus: • „ „ De Wel Ed. Geftr. en Manhafte Heer . Johan Francois van Hogendorp, Raad in de Vroedfchap en Colonel van de BurgeQq4 ^  Rotter- dam» $8Ó; NIEUWE NEÜERLANDSCHE ry der Stad Rotterdam, kan, opzigtlyk tot zyn gepofeerde in de Rotterdamfche j, Courant van 'den 25ften dezer , nopens den Tamboer van Eek , gelyk hebben, en ook inderdaad voornemens zyn ora 3, geen gezegde of gefchrift deswegens, te 5, wederleggen: dan, het befluit. hetwelk j,, zyn Wel Ed. Geftr. en Manhafte opmaakt, 5, dat een onverblind publiek, uit zyne op9, gaaf, van dien Tamboer niet gekend, noch „ geëmployeerd, noch gefproken, ja zelfs te voren nooit te hebben hooren noemen, weder kan zien, wat ftaat men kunne ma„ ken op zulke Nieuwsfchryvers, ( namej, lyk, die moeds en openhartigheid genoeg „ bezitten, om het gedrag van een Colonel „ jegens een Tamboer, zo als het hen door 5, Correspondenten van onverdagte goede ., trouw en Vaderlandsliefde, word opgege? „ ven, in hunne fchriften te mfereereu;)en „ hoe veel meer eer het zy, voor zuivere j, gewis/en, door zulke infaame Leugenaars 3, gehoond dan ^geprezen te worden \ Uit be„ fluit (zeggen wy) is van zodanig foort, als 'er wel meer opgemaakt, doch door geene gezonde Logica kunnen gewettigd .j, worden, en kan dan eerst gedyden tot oneere der Nieuwsfchryveren, welken deze zogenaamde onwaarheden geplaatst heb„ ben , als de vermelde Tamboer het ge5, zegde van zynen Colonel volkomen in-, 3, ftemt en bevesigd." Wy^ heb hen deze berigten uit de Dagpapieren willen mededeelen, niet zo zeer om  JAARBOEKEN, Maart, 17S4. g8? het gewigt der onderwerpen, in die voor-of Rot» tegenberigten, zeiven, als om den nakome- terlingfchap. de aart en gefteldheid onzer tyden DAM« te doen kennen ,• de omftandigheden kunnen zaaken, anders van weinig belang, van aangelegenheid doen worden. ALKMAAR., Een gezelfchap in deze Stad heeft het volgende berigt in de Nieuwspapieren doen plaatzen: „ Het Gezelfchap alhier onder de Zin- „ fpreuk: a, Het Burgerhart, aan deugdverpand\ „ Klop voor zyn Stad, en Vaderland." „ Heeft voor alle edelmoedige Vaderlan„ ders, zo in als buiten deszelfs Stad, van „ Primo tot Ultimo April dezes jaars, ten „ Huize van de Kooplieden F. Voorhout, „ A. Kok, M. Kuiper, en J. Grifee, doen „ plaatfen geilotene Busfen, tei ontvanging „ van Liefdegaven , voor de ongelukkige „ Nederlanders, die, door de zwaare Ys- gangen en Overilromingen in deze maand „ van Maart, van Have en Goed zyn be„ roofd geworden, thans in armoede en el„ lende neder zitten. „ 't Gezelfchap zich vleiende, in dezen3 „ door de weldadigheid hunner Medeburge- ren, en anderan, in ftaat gefteld te zuilen Q4 St »w0*  588 NIEUWE NEDERLANDSCHE Alkmaar. L worden , om eenigzints mede te kunnen 5, werken ter verligting van den nood dier „ ongelukkigen, verbindt zich om deze „ liefdegaven in zodanige handen te ftellen 5J ofte doen fteHen, dat het nuttigst-gebruik „ deswegens plaats krygt; het zy door aan „ de Heeren des Oeconomifchen Taks te „ Amfteldam, of aan anderen, deze bezor„ ging vriendelyk aan te beveelen: zullende „ ter zyner tyd', daar van , opentlyk aan „ het algemeen kennis worden gegeven, Tevens bericht het voornoemde Gezelfchap, dat het eenPrsemie van tien gouden „ Dukaten belooft, aan de eerfte Perfoon, „ die, als Commandant, met niet minder dan 48 door hem bekwaam gemaakte perfoonen, alle buiten de Jurisdictie van Alk„ maar, en ten platten Lande van Noordholland wonende, de navolgende manceu5, vres , naar goedkeuring der GecOmmit„ teerden, deswegens van voornoemde Ge„ zelfchap afgevaardigd, verrigten zal: „ Manuaal zonder Commando; „ Laading met tellen; „ Gezwinde Laading; „ Afvuuren by Pelotons. ■ -sd ivr> i k$? rf/sv ,~'-J.'i Ün « „ De des areneegen zynde, kannen zich „ adresfeeren", tot Ultimo September 1784, aan den Heer 'F. Voorhout: zullende, door ^ 't-voornoemde Gezelfchap, van de afgifte dier Prsnüe , van den Commandant „ dier  JAARBOEKEN,üftort, I7«4i 5»9 die dezelve ontvangen heeft, en van zys' Z^ Schap, alsdan aan het algemeen 2 verflag worden gedaan. E n k h u I z e n, Omtrend de oeffening der Burgery in der wSeSdel is den 8 Maart, in de Verga Wapennanu teren en Leden vat ÏÏÏÏ^Al dit beüuit genomen ExtraB uit de Refoiutien der Het ren Burgemeesteren en Leede: van de Groote Krygsraad. Genomen op Maandag den 8 Maart 1784. Tteeren Burgemeesteren Tiunne Confi^ade' H Zedi'eerende op de overgenomen PoraCte *£ 5eFGrS!I Ktygsraad in Snkenkinge g< ITJ , bSS «Nergadering gerapporteart datr»^C\«,»r hetrekkinae tot bet leeren en do< DSL S-Sn by de Burgery, mede zuil Van de fcx-ycit en °Y | begeertens vi 1S RS^^n\^nïSIde van dezelve Ref futiL by Conüruatie behoorde plaats te he SSfSïSBJPwÜ™r rf Schutce ^TS'elBde men voor afprscifê «few ren wie van ne Buraers of Schutters **« t 'in2 n? pp-eed zvn, om da-r na op te n gewillig or ge.een v,v Omp ken de verdeéirnge van de JtxTCitim ^ 1 nies of Corperaalfchappen, door de RefpeJh Alkmaar,, i 1 t 1 3 8 I t > a li n > ' >- 1- in r» eoeia» g- vC 3S"  Enk* BtJiZZN. Befl nopens de Wapenoef. der Burgers. . t 1 | 590 NIEUWE NEDERLANDSCFIE Krygsraaden nader te reguleeren, door ieder Compagnie behoorde te worden opgenomen de Perfoonen en het getal der Burgers en Schutters, die daar toe gewillig, genegen en gereet zyn I op dat het pra:cife getal der Vrywilligers in de-" ze kan opgenomen, en derzelver Namen en Woonplaatfen, tot de aanzegginge nodig, kunnen geweten worden , zynde Heeren Burgemeesteren wederom genegen en gereed van haare zyde aan dit goed en pryfelyk oogmerk in allen opzigte de behulpfame hand te bieden, zoo in het uitdenken van een bekwaame plaats tot de Exerci. tie gefchiKt, als om de onvermoogenden van het benoodigde Geweer te voorzien, en om den Drilmeester, conform zyne Inflructie tot zyne pligt te houden , in vertrouwen en afwagticge, dat de Leeden van de Groote en Kleine Krygsraaden ten dezen gefamentlyk zullen mcöewerken, en aan dit plan en deze goede zaak de aoodig Executie geeven. Waar op gedclibereert zynde is goedgevonden en verftaan, Heeren Burgemeesteren voor ïiunne genomene moeite en gedane Rapport te ledanken, en hebben de Leeden van de Groote krygsraad aangenomen hun Ed. Manh. na de -ontenu van gemelde Refolutie te gedragen. Accordeert, voor zoo ver het geëxtraheerde langaat, met voorfz. Refolutie. (was getekend') B. BLO K. PUS.MES.ENDE. De Edele Manhafte Krygsraad dezer Stad lende, dat verfcheiden Burgers zig daaeirks m den- Wapenhandel naar de wyze van et Staats-Krygsvolk oeffenden, heeft befloten,  JAARBOEKEN, Mam; ifrff* S9i ten, dat alle Opper-en Onderofficieren zig in den wapenhandel zouden oeffenen, en is ten zeiven tyde eene Commisfie benoemd aan de Heeren Burgemeesteren, om van het genomen befluit kertnisfe te geven, met verzoek , dat Hun Ed. Gr. Achtbare aan hun, en de welmeenende Burgers, die reeds groote vorderingen in den wapenhandel gemaakt hadden, een bekwame plaats tot die oeffening geliefden aantewyzen. De Burgemeesters hebben daar op aanftonds goedgunftig befloten , een plaats aangewezen, en ordre gefield, dat die ten allerfpoedigften wierdt bekwaam gemaakt, gelyk dan ook reeds door een aantal Burgers daarvan is gebruik gemaakt. _ Verders hebben de Regeerders dezer Stad zig by een verzoekfchrift tot de Staten van Holland en Wectfriesland gevoegd, en verzogt, om ten aanzien van de Magilïraatsbeitelling herfteld te worden by hare Privilegiën , en het gebruik voor den jare 1748, te weten, dat zy voortaan zelfs hare Magiftraats-leden mag aanftellen. Hier op hebben Hun Ed. Groot Mogende befloten, dat Purmerend hare Naamlyst ter Staatsvergadering zal inbrengen, en Hun Ed. Groot Mogende daar uit zullen verkiezen, hangende de deliberatien hier over, en dat men op het Request de confideratien zal vragen van Zyne Hoogh. De Ridderfchap en zes Steden Delft, Briel, Edam, Munnikendam, Enkhuizen en Medenblik hebben zig tegen dit befluit verzet. WOER,- PüRMERENDEs.  WoER BEN. g$ê NIEUWE NEDERLANDSCHE Woerden. . Wy hebben in ons voorgaand ftukje voof January gezien, hoe de Regeering van Rotterdam, over zeker uittrekzel van eenen brief* in de Zuid- Hollandfche Courant geplaatst, gebelgd, dien Courant in hare Stad by Publicatie verboden heeft. Hier op hebben Gecommitteerde Raden, op de klagten van de Regeerders van Rotterdam, den Bailluw dezer Stad, Mr. W. van der Hoeven, gelast* tegen J. C. ten Noever, fchryver van gem. Dagpapier, eene gerigtelyken eisch te doen, ter zake, van voorgenoemde Uittrekzel, in de Zuid - Hollandfche Courant No.. 3. geplaatst. Gelyk dan ook voorfz. Bailluw den 5 Maart by Requeste aan Scheepenen dezer Stad decreet van appreheniie, of ten minften dagvaarding in perfoon tegen voorfz. Ten Noever heeft verzogt. Den 8 vroegen Scheepenen , volgends gewoonte , het advys van Heeren Burgemeesteren, die, de zaak van veel gewigt vindende , een uitftel namen tot den 15 Maart, onderwyl de Batiluw om befluit op zyn Request aandringende, liet de Voorzittende Scheepen den Burgemeesteren verzoeken, om den 12 Maart hun advys te uiten: Dog de Heeren Burgemeesteren kwamen wel op het Stadhuis, dog verklaarden met hun advys nog ongereed te zyn, en verzogten dus uitflel tot den 15 Maart: het welk door Scheepenen wierdt goedgekeurd. Dog de Bailluw op nieuws aandringende, beloofde Scheepenen nog den 12 Maart des avouds  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 593 avonds op het verzoek van den Bailluw te zullen beüuiten. Dog de vergadering van' dien morgen gefcheiden zynde, hadden vier Scheepenen A. Bos, E van Loon, J.P> L. Sprenger , en J. de Jager berouw van hunne overhaasting, en teekende dusdanige verklaring of Declaratoir. Wy ondergefchrevene Scheepenen van 'de Bailluws-Vierfchaar der Stad en Lande f van Woerden, declareeren tot het gere» folveerde van dezen morgen, om namen" lyk op heden uitfpraak te doen, wegens ' 't verzoek door den Heer Bailluw, R. O. " Contra % C. ten Noever gedaan , door " den voorfz. Bailluw , niet door enkele " perfualive redenen, maar door dwang en " allerfterkfte bedreigingen te zyn overgehaald, en verklaren daarom het genotu" leerde in te trekken, en finaal te declaree" ren, dat wy ons mee zullen, uitlaten over " het gedaan verzoek, voor dat wy, volr <*ens de gewoonte, in deze Stad vanouds aeobferveerd, het advis van Heeren Bur. " lemeesteren zullen hebben ingewonnen, * protesteerende , indien de Heer Bailluw ' zich daar tegens nader met fterke midde„ len wilde verzetten, van geweld, reler„ veerende verder voor ons het Recht, om „ tegens het gedrag van den voorfz. Bailluv* „ in dezen ons te adresfeeren en te bekia5, gen, daar 't behoort. „ AcTiura Woerden den 12 Maart Do$ WOER. 1EN.  55)4 NIEUWE NEDERLANÖSCHE WoER OEN. ■ Dog kort na de teekening van deze verklaring, kwam de Heer J. de Jager zynen naam wederom uitfchrappen. De Burgemeesteren wierden öm het een en ander re raade, dien zelfden namiddag van den \% hun advys voor te lezen ; gelyk dan gefchiedde, ftrekkende dit advys om het verzoek van den Bailluw van de hand te wyzen, Des avonds zogenaamde Bailluw - Vierfchaar gehouden wordende , Hemden de Scheepenen Bos, van Loon, en Sprenger overeenkomftig het advys van Burgemeesteren j dog de drie andere Scheepenen, M.Velters, H. Prins, en J. de Jager, (terwyl de fevende Scheepen B. Tysfen wegens onpasfelykheid afwezig was,) Hemden voor het verzoek van den Bailluw tot dagvaarding in perfoon. De Voorzittende Scheepen Helde nu voor, onij dewyl de Hemmen wederszyde gelyk waren, deze zaak door het Lot te beliisfenj terwyl de drie Scheepenen", die Voor de weigering van het verzoek des Baüluws geftemd hadden, beweerden, dat hun gevoelen, als h t zagtfte zynde, volgends de bekende Calculus Minerva, het over^ wigt moest hebben. N A A R D E Ni Een aantal van ruim 450 Ingezetenen van de drie GooylandfcheDorpen, Laren, Huizen, en Blarikum, hebben den 25 February laatstleden, door zes Gecommitteerden ^ aan de Vergadering van Stad en Land een fmeek-  J AA RBOEKEN, Maart, 1784; 595 faeekfchrift ingeleverd , van dezen inhoud : Aan de Edele Achtbaan Heeren Burgemeesteren en Regeerders der Stad Naar den, en Burgemeesteren en Regeerders van de Dorpen van 't Gooiland. C eeven met verfchuldigden eerbied te kennen j ^ dè Ondergetekende ln- en Opgezetenen van Laren, Huizen "en Blarikum dat zy , na eene lange en treurige ondervinding van het nadeel, hun door'een tallooze menigte van wild gedierte, inzonderheid van Konynen , toegebragt, en na te vergeefs eéne gewenschtenjuitllag van de zoo billyk, door UEd. Achtbare, gedaane klagten en ingeleverde Verzoekfchriften te hebben afgewacht, meer en meer gedriikt worden door de gevolgen der onnoemelyke fchade aan Houtgewasch en Koornbouw, door dit alvernielend Gedierte, dat zich zoo fchielyk vermenigvuldigt, veroorzaakt; gevolgen , die niet dan \ zeer verderftyk voor Veelen der Ondergetékenden zyn , de wyl zy hier doot verpligt zyn , veelen hunner anderzinds vruchtbaare Bouwakkers onbebouwd te laten leggen, örn dat men niet in (laat is, uit de ïnkomiten, s'Lands lasten te voldoen, veel min zyn eigen zweet, en Onkosten betaald tekrygen; ia dikwerf tot de noodzakelykheid gebragt wordt, om, in geval van verkoop, geld toe te geven, oni dezelve kwyt te raken, terwyl men met leedwezen zien moet, hoe de Hoütbosfchen van dag tot dag agter uitgaan, en in den grond bedorven worden. De Ondergetekenden zullen üw. E. A. niet vermoeien met een uitvoerig verflag van de onmetelykÉ iiadeelen, hun en hunne Mede Ingezetenen dooi het Wild toegebrarr, door dien zy vastelyk ver. - trouwen, dat hee UEd Achtbare - zón wel al: ruin zeiven , te over bekend is, da:, indrch be Kr m Naars den. Req. der Gooylan. ders nopens de fchadeh van hei Wild. I  Naae DEN. Req di Gooyi'it ders nopens de fchade yan het Wild. 5C6* NIEUWE NEDERLANDSCHE .zoo voortgaat, de uiterlte Armoede, en totaale ruine van dit, reeds in zig zelf fchraale, Landfchap niet lang uitjcan blyven, dewyl de Landman, ge. ■r dwongen Akkers te verlaaten, waarvan hy Lasten , moet betaalen, en weinig of niets kan inzamelen, □ oodzaakt zal worden , zyn Edel en allernuttigst aèróep vaarwel te zeggen, en iets anders by der hand te neemen, om zich, cn de zynen van het m.d «e te ve zorgen. .• . De Supplianten kunnen met ontveinzen , dat h't hun geweldig fmart, dat, terwyl hunne Mede Ingezetenen van het gezegende Holland,zich, God zy gedankt! verheugen in de vrugten eener duu-gekogtj Vryheid, zy het vernielen en bederven van hunne wettige Eigendommen en Bezittingen, als \ ware met goede oogen moeten aanzien, zonder iets ter uitrooying van dit voor ons ruineuze Gedierte te durven beftaan, alleen uit een gegronde vrees, om van kwaad tot erger te komen, en te vervallen in handen van het gedugte Jachtgericht. , . . Zy kunnen niet ontveinzen, dat het weinige effect , 't welk alle hunne zo welgegronde klagten en de gunstige vertoogen van ÜED. A. tot hier toe gehad hebben , hun innerlyk leed doet, daar zy weeten dat dien flaaffchen Last, hunne vrye Vaceren nimmer heeft gedrukt; dat deze hun kostbaar Graan en nodig Houtgewasch niettot een prooi van het Ongedierte behoefden te geeven; m iar int' gehdeel de vrugten van hunnen Arbeiden Zweet, hun onbetwisbaar Eigendom, zeiven mogten bewaren en genieten als een regtmatig gevolg van die gehii'igde Vryheid, voor welke hun Bloed ep dat van anderen vergooten is, (en voor welke wy hunne Nakomelingen, des noods, nog Goed eh Leven veil hebben); vermids de Gooyers van onheuchelyke tyden af, tot op het laatst der vo. rige Eeuw, altoos vry hebben gejaagd, welk regt hun don- niemand voorheen is betwist; Neen, maat door voorige Stadhouders zelfs voor wettig  JAARBOEKEN, Maah, 1734. $91 is erkend, en het opzicht over de Jacht overgelaten Naar. aan de Regeering van 'tGooilandt. _ den. Deeze nadeelige orallandigheden, waar in de Supplianten zig bevinden, hebben hun aange- Req. der fpoord, om zig te keeren tot UEd. Achtbaren, msGooylanhunr.e wettige Reprefentanten, met eerbiedig ver *ders nozoek, dat UEd. Achtb. als volkomen overtuigd,pens de van de waarheid en gegrondheid hunner Aagten,fchade en van de hooge noodzakelykbeid v an Redres, van het zonder uitftel, alle die middelen zuilen gelieven Wild. in het werk te ftellen , die de Wysheid van UEd. Achtb» gefc' ikt zal oordeelen , ter wederverkryging van Gooiland? Aloude Rechten, en ter a'fwending en voorkoming van onzer aller fchade, en ondergang. De Supplianten betuigen té veel vertrouwen rip UEd. Achtb. doorzicht en welmeenendheid te ftellen , dan dat zy het op UEd. Achtb. wel overdachte beraamingen niet gerustelyk zouden durven laaten aankomen; doch Edele Achtbaare Heeren ; daar dit ituk voor ons van het uiterlte aanbelang is, neemen wy de Vryheid j ÜEd. Achtb. te verkiaaren , dat het ons zeer aangenaam zou zyn, dat, wanneer UEd. Achtb. mogten goedvinden , onze grieven, en onze aloude Rechten onder het oog van onze waardige Landsvaderen, Hun Edel Groot Mogenden , de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland, te brengen, hier toe een Commisfie van de aanziennelykfte en welmeenenfte mannen, uit Stad en Dorpen, wierd benoemd, ten einde onze goede zaak den vereischten klem en nadruk by te zetten. De Supplianten vertrouwen, dat het UEd. A. niet mishagen zal, dat zy zich met dit verzoekschrift, tot UEd. A. gekeerd hebben. Zy wee. ten, dat het regtgeaarte Regenten altoos aangenaam is, regtmatige verzoeken té ontvangen, van dat Volk, 't welk zy vertegenwoordigen, in wiens welvaard hun hoogst genoegen is, en kr » wiena  J98 NIEUWE NEDERLANDSCHE Naar- wiens Rechten en Vryheden, weleer zoo duur* gekoat, hun boven alles ter harte gaan. & Terwyl de Supplianten over UEd. A. PerfooRea dertien en Famielien, over alle uwe raadflaagen en Gmrtian pogingen, tot bevordering en handhaving van derine Gooilands Vryheid en Welvaard, de dierbaarfte t'ns de Zeegeningen des Allerhoogften affrneeken , en Maden zich benevens het hunne'in UEd. A. verder gunvan het ft'ge protectie aanbeveelen; neemen zy de vryjf/Hd. heid, zich met de diepfte hoogachting te tekenen, enz. Op dit voorfz. Request is terftond een zeergunftig antwoord gegeven. ZEELAND. Middelburg. W/y deelden m ons voorgaand Stukje \\ voor February aan onzen Lezeren eenen brief mede gefchreven, door de Staten van Zeeland aan Zyne Doorl. Hoogheid, en gedagtekend den 18 December 1783, als mede het antwoord van Zyne Hoogheid, aan de Staten, den 17 January 1784. Dan nog het wederantwoord der Staten aan den Pnnfe, den 5 February 1784. Hier opheeft de Prins Erfftadhouder wederom den -23 February 1784, aan de Staten aldus geantwoord. EDE*  JAARBOEKEN, Maart. 1784. 599 EDELE MGGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN! Wy hebben den 7 deezer öntfangen U Edele Mogende Misfive van den 5 deezer, houdende nader inftantien , ten einde Wy ons wilden voegen by het fcnument der overige Staats Lee Jen op diverfe objecten rakende de Militaire Jurisdictie, vermeld by U Ed. Mogeode Misfive van den 18 December laatstleeden. Het is alleen ten betooge van onze waare geneigtheid en welmeenenden yver, en tot behoud van de eensgezindheid en harmonie, dat Wy verkiezen Ons te onthouden van alle beklag, hetgeen Wy anderfints over de geheele behandeling dezer zaaken zoo rechtmatig zouden kunnen voordellen: dog Wy kunnen niet afzyn van Ons leedweezen te betuigen, dat U Ed- Mogende in geene fchik-* kingen gelieven te koomen eenigzints Itrydig met het by de meerderheid op eene inforraeele wyze geconcludeert befluit van den 22 Sept. en dat U Ed. Mog. daar aan by continuatie adhereeren. Wy houden Ons verzekert, dat dezelve, zoo zy naargekomen moet worden, van de allernaadeeligfte gevolgen zal zyn voor de discipline en fubordinatie^ welke de Ziel van het Militaire weezen uitmaakén, zonder welke zy veel eer tot last dan tot nut voor het lieve Vaderjand zyn moet, en dat de droevige gevolgen daar van ? wanneer het geval zoude exteeren, dat men genoodzaakt was. ze te gebruiken, zullen ondervonden worden, en protefteeren wel expresfelyk , dat Wy Ons ontfchuldig houden aan de onvermydelyke gevolgen van eene al te naauwe bepaalingen van de Militaire Jurisdictie, en dezelve óver laaten voor Reekening van de overige Staats Leeden, indien dezelve zullen goedvinden om in geenen deelen van derzelver begrippen omtrent dit zoo zwaar wigtig Point af te gaan , en zonder in her oog te willen houden, het geene bv dén beitelt brief van den jaaRr 3 re Mir> DELI!URO. Nader antw. van Z, Hoogh. aan de Stat. van Zeeland,  éeo NIEUWE NEDERLANDSGHE Middelburg. Nader antw. vanZ.E aan de Stat. va Zie lam re 1579 was vastgefteld , nog het geene als een conftante Pra&yk in Zeeland heeft plaats gehad, namentlyk dat, zoo niet allen Militaire, ten minfte die, welke Garnifoen hielden binnen de Provintie van Zeeland, in derzelver Garnifoen altyd voorde Militairen Rechten wierden geconvenieert, zullen r willen volharden om een daar meede ftrydende " Recht te etabüsfeeren, het welke Wy nogmaals n moeten verkiaaren volgens onze begrippen niet te i kunnen gefchieden zonder volle eenparigheid: dog " Onze intentie is geweest om Ons in geene minnelyke fchikkingen te begeeven en Ons confent te weigeren aan bepalingen van de Militaire Jurisdictie , voor zoo verre als zulks met het behoud van de discipline en fubordinatie over een te brengen is. Wy zouden wel daar toe een voorflag aan U Ed. Mog. doen , wierden Wy niet daar van wederhouden ,door dien reeds in onzen Naam als eerfte Edele van Zeeland is geadvifeert om onze Confideratien als Capitein - Generaal over het Point van de Militaire Jurisdictie te vragen, en dat dit Advis niet by U Ed. Mog. is geamplè&eerd; Wy vreesden dus aan U Ed. Mogende eenig ongenoegen te geeven, indien Wy onze Confideratien als CapiteinGeneraal by eene Misfive kwamen te voegen, die Wy alleen in qualiteit van eerfte van Edele Zeeland fcbryven,en dus niet anders kan worden aangezien, alsdan een Advys vaneen Lid vanStaat.Indien UEd. Mdg. gelieven onze Confideratien als Capitien Generaal over deeze materie te te requireeren, zullen Wy niet afzyn met alle volvaardigheid daar aan te voldoen, en met den eerften aan UEd. Mog. te fcppediteeren een voorflag, op welke wyze wy denken,dat van deze zaaken ten meeften dienften van den Lande een afkomst zoude kunnen worden ^Noef verzoeken Wy Ü Ed. Mogende in Confideratie te neemen,dat hoe zeer Wy zorgvuldiglyk onderfcheiden onze handelwyze als Lid yan Staat, en die welke ons mcumbeert als Capitein Generaal van  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 601 van de Unie of van UEd. Mogende Provintie, het niet van ons gever^t kan worden om door o^ze Concurrentie te helpen concludeeren zodaanige bepalingen , die ons voorkoomen nadeelig te zyn met het behoud van 'sLands Militie,waar over de directie aan ons zoo door deGenera'ittit als door yder der Bondgenooten in het byzonder is aanvertrouwt, en dit is de reden, die ons belet om cns te kunnen voegen by de fentimenten van onze meede'eden omtrent de bepaalinge der Militaire Jurisdictie, en byzonder omtrent het vastftellen van de Ampliatie van den Eed voor de Millitaire Officien, welke Ampiiaiie wy confidereereu te weezen van dien aard , djit wy ons niet bevoegt achten om orders te geeven tot het prelteeren V3n dezelve, dan onvermindert den Eed aan de Generaliteit geüaan. Het zy onsgeoorlooftnog hier byte voegen, dat die Eed geheel onnodig is tot dat einde, waar toe men dezelve wil invoeren, namelyk, als een vaster band voor de Militie om haar te onderwerpen aan de fchikkinge, die U Edele Mogende zullen gelieven te maaken , omtrend de Militaire Jurisdictie binnen Uw Edel Mogende Provintie : want eene deezer Hellingen moet waar zyn, óf U Ed. Mog. kunnen zonder Concurrentie der Bondgenooten zoodaanige bepaalingen omtrent de Militaire Jurisdictie maaken, als zy zullen goedvinden , of zy hebben daar toe nodig de Concurrentie der Bondgenooten ; zoo het eerfte waar is , is den Eed onnodig, wyl de Militaire Zweerende Gehomv en Getrouw te zyn aan de Heeren SLaaten van de Provintie, waar in zy Garnifoen hcuden, verplicht zyn te obediëeren aan de befluiten van Hoogstdezelve,zoten dien opzichten als in alle andre zaaken, zo zy zonder Concurrentie der Bondgenooten de Judicature omtrend de Militaire kunnen reguleeren na welgevallen: dog zoo het tweede waar is, kan dien Eed hun niet ontbinden van den Eed aan de Generaliteit gedaan, en zy zyn verpligt om zich te rechten naar de befluiten, die de gezaamentlyke Bondgenooten omtrent de Militaire Jurisdictie zulRr 4 len Middel buks. Nader antw. van Z. ff* aan de Stat. van Zeel.  éo» NIEUWE NEDERLANDSCHE Middel-' burg. Nader antw. vanZ.L aan de Stat, va Zeel, len gelieven te neemen; wy kunnen dus nietafzyn om U Éd.Mog. te verzoeken, om geene Conclufie voor als nog te neemen omtrent het doen van den Eed door de Militie actueel binnen Zeeland Guarnizoen houdende, en wenichen dat een nader bepalinge omtrent de Militaie Jurisdictie met onze '. Concurrentie kan worden getroffen , waar door de harmonie onder de Staatsieeden moge worden i bevordert, als meede het welzyn van 's Lands Goedé Ingezetenen, en waar door zy zonder krenking van de fubordinatie en Militaire Discipline regens alle overlast worden geprcferveert, het welk altoos ons grootfte doelwit zyn- zal ï en om een blyk te g even, hoe zeer wy verlangen om zoo veel in ons is te Contribuëerecn aan de harmonie'en eens* gezintheid onder de Staatsieeden, zoo zullen wy on vermindert'onze Contradictie tegens de Conclufie van den'2» September jongstleeden, aanzien de te neemene Conclufie \ ingevalle U Ed. Mog. goedvinden, dat tegens de uit hunne detentie gev lugte Militairen Procedures worden aangevangen, hoe zeer het ons aangenaamer zoude zyn , dat zulks wierde nagelaaten, en dat zy gepardonneert wierden, zonder dat deeze zaak eenigen verderen voortgang hadde , en zyn ook onder die zelve referve genegen om te confenteeren, dat aan ons als Capitein Generaal van Zeeland worde aangefchreeven om aan den Commandeerenden Officier te Zierikzee de nodige orders te geeven, om de in deszelfs bewaaringe zynde Militaire Gevangenen over Gemeene delicten voor zoo verre als hun delien, dcch zulks alken in verwagting, dat daar uitgeene prejuditie zal worden getrokken , en dat de overige Stpatsleedêc oüze faciliteit in deeze ziende metons zuilen willen concurreeren tot het maaken van ëen nadere fchikking omtrent de Militaire jurisdictie bfr.nen de Provintie van Zeeland, en om dezelve te doen ftand houden, tot dat met eenparigheid van alle de Bondgenooten eens eene permanente  JAARBOEKEN, Blaart, 1784. ««S Wet kan worden gemaakt, waar na zich de Militie in de Refpective Provintie Garnifoen hoüdende ten opzichte van d« Jurisdictie zal moeten reguleeren. Waar mede &c. Den 11 Maart is by de Ed. Mogende Hee ren Staten van Zeeland een volledig beflui genomen op de onderfcheidene onafgedaane Krygswezen betreffende, zaken, zo verre he dezelve aangaan den eed, door de Officierei der Krygsbezettingen afteleggen, tos nako ming van Hun Ed. Mogende befluit van de &2: September 1783, aangaande de Militair Jurisdictie in Zeeland. Dit befluit van de 11 Maart heeft verfcheidene punten beflist als: I. „ Dat het formulier van Eed voor d Officieren, by voorfz. refolutie gearrefteerd ftiptelyk zal worden nagekomen, met ve: klaring, dat hetzelve geenzins ftrydig is mi den eed van trouwe, door de Officieren as de Bondgenooten bevorens gedaan." II. „ Dat de Officieren , die weigerer den Provincialen of Stedelyken Eed te pr< Heeren, het Territoir der Provincie zullf moeten verlaten; en, wanneer zy ftaan t repartitie van Zeeland, zullen worden g casfeert, en anderen in hunne plaats aang Ifteld; terwyl tot'remplacement der verzo den Militie zoude worden opontboden e gelyk getal ter repartitie van Zeeland ftaandi Van deze Refolutie is by Misfive keni Io-egeven aan de Staten der byzondere Pi vinci«n, en van het Landfchap Drenth rni Min- D EtHl1 R Go > t l 1 e 1 h e ■> :t n '# :n ïr een- ■" lis o- e5, CS-  MlDB5LBÜRG. $ i X % 2 'i f Zie- S04 NIEUWE NEDERLANDSCHE mitsgaders 'aan Zyn Doorl. Hoogheid , als Kaptein Generaal van Zeeland , ten einde ng daarna ftiptelyk te gedragen. Vervolgens is beraadflaagd: I. „Omde aétueeleGuarnifoenenvanVlisingen en Veere binnen'den tyd van 4 weeën op nieuw onder eede te nemen, en het Datent van Zyne Doorl. Hoogheid aan het ïérstgeméjde verleend,, om te vertrekken laar Bommel, buiten effect te ftellen." II. „ Om aan de Heeren Staten van Holand kennis te geven van het voorgevallene :e Zierikzee en Goes, betrekkelyk de Comlagnien van den Collonel van Pabst" III. „ Om den Fiscaal Militair te gelasen, 'ten einde nopens de finguliere ontvluging der Militaire gevangenen de nodige perïuiiltie te doen." En eindelyk VI. „ Om den commandeeenden OfBcier te Zierikzee te requireeren, imme de voorfz. Gevangenen binnen den yd van 8 dagen aan de Heeren van de Weth 2 Zierikzee over te geven." Dit is de voorname inhoud dezer aanmerelyke Refolutie, hebbende Hun Ed. Moende aan de Officieren, ter hunner reparti.e, die de orders van hunnen Souverein ehoorzamen, dien onverminderd toegeegd . Hoogst Derzelver fpeciah proteiïie, iet belofte van guarand tegen alle onveroopte gevolgen.  JAARBOEKEN, Maart 9 1784. 605 Zierikzee.. In February zyn alhier de gevangen Krygs- Zier/jeheden , op de hoofdpoort of Provoost zü-zee. tende, uitgebroken; dog hunne vlugt tydig voorgekomen, zynde. een derzelve op de wal dezer Stad by zekere Molen, door den Heer Onderfchout en verdere 's Heeren die. naars gevat, en met behulp van 6 a 5 man gewapende Schutters, aangevoerd door een Lieutenant-en Sergeant, die den gevangen omringden, in een ysflee (als kunnende niet gaan, alzo hy zyn voet in die vlugt verftuikt hadt) op 's Gravenfteen gebragt, alwaar hy nu in handen van den Burgerlyken Rechter is, terwyl de overige door de Krygslieden zeiven.zyn gegreepen , en op de hoofdpoort gebragt. De bevelhebber der Krygsbezetting blyft weigerig die over te geven, zo lang hy daar toe geen uitdrukken lyk bevel van den Kaptem Generaal heeft ontvangen. UTRECHT. Utrecht. Wy hebben in onze Jaarboeken voor January 1784. medegedeeld , wat omtrend de beftelling der Regeeringsposten is voorgevallen; welk Verzoekfchrift daarom-  scó NIEUWE NEDERLANDSCHË TRECHT Klagter venZ.Fl over Vroedfchapsbefluit : ( omtrend is ingeleverd; welk befluit gevolgd, en hoe men van dat befluit by eenen brief aan den Prinfe Erfftadhouder heeft kennis gegeven. Zyne Doorlugtige Hoogheid beklaagde zig over voorfz. befluit van de Vroedfchap van Utrecht aan de Staten van deze Provincie, by eenen brief van den 24 February 1784, in dezer voege: EDELE MOGENDE HEEREN , BYZONDERE GOEDE VRIENDEN'. 'Oet is reeds meer dan eene Eevw geleeden ,dat, met völkomene eenparigheid van de gezamentlyke Staatsleden 'sLands van Utrecht, op de voorftelling v.an den doemaligien Heer Stadhouder,, Prins Willen den Derden , is gearrefteerd eene volleedige en pepetueele ordre op het ftuk van Regeering , zoo voor de beide Leden, uit de Geëligeerde Kaden , en uit de Edelen en Riderfchap, als voor dat van de Stad Utrecht en van de overige Steden van Uwer Edele Mog. Provintie; bekend onder den naam van het Regeerin^s Reglement van 16 April 1674, oude ftyl. De Regten, daar by voor den Stadhouder vastgefteld, zyn zeedert dien tyd, tot hoogstdeszelfs dood, en naderhand zeedert de herftelling en erflykverklaaring van bet Stadhouderfchap, in den jare 1747 en 1748, tot nu toe, beftendig erkend geworden, zoo als wy ook, in het byzonder, by onze m;erderjaarigheid, na dat alles, wat, zoo tot diezelve Reg'en en Prseeminentien, als tot Je Geregtigbedeti der refpective Leden en Departementen van dan Staat, eenigzints behoorde, n een tyd van aleemeene rust , onverhaast, en net i.ype deliberatie, was overwogen endoor» iagt, mét eene algemeene infteinining, uit kragt Ier ,vooifi. erffelylie delatie, tot het genot van  JAARBOEKEN, Maart, 17S4;  Co8 NIEUWE NEDERLANDSCHE TRECHT Klagten vanZ 610 NIEUWE NEDERLANDSGHÉ houder, en van den Stadhouder tot Uwe Ed Mog; n02 nader bevestigen. . .. . Bv het aldus iearrefteerde Reglement, u aan Ons, n hooggemelde qualiteit, onder anderen Sferéert „ het regt om alle aaren den Raad uf? te^ Vro'èdfchap§der voorfz. Stad van Utrecht te contiDueeren ofte te veranderen,'tzy geheel, 't zv ten deelen, ofte .om uit het geheele Lig! haam der Burgeren en Ingezeeten andere nieu' we Raden ofTe Vroedfchappen te verkiezen, ?' mitsgaders , op het oyerlyden van ymand, die tot Burgemeefter of Schépen zoude mogen zyn t aeëtigeert, zoo als Wy in der tyd zullen mo* len oordeelen best en bekwaamst te weezen alles zoodanig en in dier voegen, dat by het voorfz, «heel Reglement geen een eenig geval is uitgelonderd gebleven,0 waar in de aanftelling of elec5e van eïn Raad in voorfz. Stads Regeering, buiten Ons, door ymand anders, zouden kunnen tl vermogen te gefchieden. — Eene delatie vervolïe™ waar aan niemant, wie hy ook zyn mag, buiten Uwe Ed. Mog., en zonder noogstderzeiyer Staatsgewys gemanifefteert befluit, eenige de mm. fte atteinte vermag toe te brengen. , En daar het inmiddels.uit de vooriz. Kdoiuje, en de opgevolgde dadelyke aanftelling van Mr. Paul Enkèlbert Voet vanWinsfen* tot Meederaad Tri de Vroedfchap der Stad Utrecht, manifest is, dat dezelve geheel en al is gefchied, zonder Onze concunentie! en tegens het f^ ™**^ van 'tvoorfz. Reglement; en daar hetwyders eene volkomen zeekerheid heeft, dat de voornoemde Vroedfchap nooit daar toe eenige magt of bevoegdheid van Uwe Ed. Mog. bekomen heeft, cn (onder reverentie) tegens Ons wettig geacquireert reet I ook niet bekomen kon ; /preekt.het van 'elfst dat de meergemelde Vroedfchap de Hooghnirl en Geregtigheid van den Lande, eigener autStekrheeltleufurpeert. Dit is te duidelyker.  JAARBOEKEN, Maart, 17R4. <5xi wanneer Uwe Ed. Mog. zig zullen gelieven te herinneren, dat van de altereerde tyden vandeop- rigting van de Republicq af aan, (en deeze tyden alleen moeten , naar Onze gedagten, in aanmerking komen) deeze twee zaaken omtrend deRegeerings 1 beltelling binnen Utrecht hebben te faunen geloo- ( pen, voor eerst , dat de voornaamfte beltellingen , dien aangaande, in de Stad van Utrecht, niet zyn ( geweest van de byzondere compotentie der Magi-'^ llraaten of andere Corporatien, maar dat alledezel-< ve by de H. H. Staten der Provincie zyn gereguleert, zoo als onder anderen uit het 7 Art. van de Satisfactie of het Accoord tusfchen de Provincie van Holland, Zeeland en Utrecht, den 9 October 1477 geflooien, uit de Inftrnclie voor den Grave van Filters, .van H Sept. 1584, en uit die voor den Grave Nyenaar van 10 Nov.' 158», als mede uit de Refolutie van de Heeren Staten van Utrecht van 31 Aug. 15-98 en veele andere poiterieuren te zien is, zonder dat het ergens blykt, dat, zeedert de voorfz. erectie, gedurende de differente Eooques, de Burgerye en Ingezetenen eenig deel aan de Magiftraats befteiling zouden gehad hebben; ten tweeden, dat de Vroedfchaps beitelling aldaar altoos meer of min , naar de byzondere omrtandigfieden, vanden Stadhouder, niet alleen, heeft afgehangen , maar dat van den jare 161 y af en vervolgens, zoo lang de Provincie een Stadhouder gehad heeft tot 1Ö51 toe, de Raadsplaatfen,die tusfchen beiden zyn vacant geworden, ook door den Stadhouder uit eene Nominatie van een dubbeld getal zyn gefupplëert, volgens de Articulen welke op den 24 july 1618 Stausgewys zyn gearrefteerd geworden ; En daar dan reeds het voorfz. regt omtrend de tusfchen. beiden openvallende Vroedfchapsplaatfen, op de eevengemelden voet, aan wylen Prince Maurits H. G., als Stadhouder, en aan zyne Succesfeuren heeft gecompeteerd , en daar hec ongetwyfteld zeeker is, dat in 1674. wel meerder maar geen minder geregtigheeden en ge£ 8 Zag U- ritECHT Klagten ëmiuemien , die zoo plegtig daar by aan Onr.e Digniteit van Erfftadhouder huuner Provincie zyn vast gemaakr. Wy zullen Ons inmiddels niet uitlaten over de futterjue , als of het Regt der Regeerm;«bMtellinK» in het voorhanden zynde geval van Vacv tuure, by de Vroedfchap, als reprreH-nreereude de gemeene Gildens en Burgerye van de Stad, zoude hebben blyven refideeren, volgens de oude Regten eo Coüumen , en dat dezelve Regten S s a (voor- TJ- rRECHT Klagten >anZB. iver Vroed- Vaaps. befluit. enz.  U- TRECHl Klagtet van Z.H over Vroed' fck&psbefluit.enz. 614. NIEUWE NEDERLANDSCHE ( vooral zonder een expresfus Confenfus Van dezelve Burgery) onvervreemdbaar zouden zyn: want, \ behalven dat Wy deze generaale Helling, met al- 5 , le de daar uit van zelfs voortvloeiende gevolgen, noch met de aefchiedenisfen van dit Land, ze' dert de opregung van de Republiek , m het gemeen, noch met die, zo ah Wy reeds opgemerkt hebben, van Uwer Ed. Mogende Provincie, m het byzouder , en even zo weinig met de gronden -tón de Unie, en het Staatsre^t dezer Landen, als met de eenmaal vastgeftelde Conftitutie en Orde van zaaken , benevens de Hoogheid en Onafhanglykheid van Uwe Edele Mogende, kunnen overeenbrengen , en dat dezelve eeniglyk zoude kunnen rusten op die bedenkelyke asfumptie, dat alle Regeeringsbeftelling en autoriteit, waarvan de voorfz. bevoegdheid tot het vervullen der vacante Vroedfchapsplaatfe, toch altoos maar een gedeelte uitmaakt, even zoo zeer a's dit gedeelte zelfs, zonder ondeffcheid, in den boezem van de voorfz. Gildens en Ingezetenen ongmair refideerende, even onvervreemdbaar zoude moeten weezen; waar van het notoir gevolg wederom zyn moet, dat alle delatien van de voorin Regten omtrent het een en ander, als nooit anders dan met eenige bepaaling en vermindering van een zodanig Originair Regt kunnende gefchieden , geheel of ten deele , door de Staten van den Lande, met of zonder concurrentie van de Regeering , als Reprefentanten van dezelve Gildens en Ingezetenen , hoe plegtig ook gedecerneert , voor onbegaanbaar en van onwaarde zullen moeten-gehouden worden; te meer, daar »er, zo als Wy reeds gezegt hebben* van het begin' der Republiek af, geene blyken voor handen 7Yn van een eenigConferifusexpresfus van de voorfz. Gildens en Burgery, waar door Uwe Ed. Mog. tot eenigerlei bettelling van het Regt van Maoiftratuur zouden zyn gcqualificeert; zo fpreekt het, in allen gevalle, Onze eragteDS, van zelfs, dat  jAARBOEKEN, Maart, 1784. 6tï dat het geenzins het regt van een gedeelte van delngezetenen van eene Stad, noch van de meerderheid van eene Stads Regeering , welke alle haare bevoegdheid alleen uit den boezem van Uwe Ed. Mogende , en van de door Hoogstdezelven op Ons eedefereerde Magt en Autoriteit , en ma van haare Ingezetenen , ontleent, weezen kan, om op zodanige onderltellinz, eene geheele lubverfie van de gronden der fubfifteerende Regee rinesbelHHng , via facit, in te voeren , buitet kennis en gSedvirding van Uwe Ed. Mogende en zonder ernig voorafgegaan Staatsgewys onder zoek van eene zo aangelegene zaak. Dan Wy gaan met een opzettelyk ïtilzwygei voorby alle verdere reflexien, die Wy over d tu'fcbenkomsc van het voorfz. addres en de daai od alzo gebouwde gronden zouden kunnen maa keu en Wy voegen hier alleen by, dat Onz onveranderlyke zugt en poogingen, zo tot he Helling vau de rust van hc: dierbaar Vaderland waar in Wy meer dan iemand anders geinttre feertzyn, als tot het geluk van zo veete med Ingezetenen, waar onder Wy geboren zyn, Oi altoos zeer gaarn eene byzondere oplettendne zal doen vestigen op hunne belangen , op < befcherming bunher Vryheid'en Veiligheid, 1 ook op alle hunne billvké en gegronde voortb len; maar wanneer deze laatften mogten weez voortgefprooten uit overyling, of uit gebrek v aenoegzaame kennis van zaaken ; wanneer : mogten ürekken tot eenige. verkorting of mdn op de incomeltabele Regten van de'Staten i den Lande, van Onze wettige en erffelyKe Fi eminentien , of van het Regt van eenig Lid Ingezetenen van de Provincie, wie het ook w zen mogt, oordeelen Wy Ons niet bevoegd r.< geregtigd, om aan dezelve te defereeren. Wy verkiezen ook, Ons te onthouden van 1 breed betoog der gevolgen, welke de zo Ui genoemde onderftelling zoude kunnen naar Ü- TRECIlf Klasten van Z,Hi over Vroedfchaps*befluit. 1 enz. i * :v'' i L e y }- 1S id le :n ïh :n in «y g* an x uitmaakt. zo blyft het niet meer by een wel geerend raifonneraent en befluit, nopens het begrip Ss 4 «« J- RECHT 'Hagten vnZH. 'er 'roed'hapfcftuit.  i ü- TiirCHT Klagten van Z.H, over Vroedfchapsbefluit,enz. 8i9 NIEUWE NEDERLANDSCHË en de inftetnming, zo van Uwe Ed. Mogende iiï het gemeen, als in het byzonder Van de Vroedfchap van Utrecht, met wier concurrentie dezelve is genomen, omtrent de generaale werking van het meergedagte Reglement Van 16 April 1674, zoö wel in de evengemelde gevallen van vacaturesals ahderzins; maar dan vinden Wy eene allerduidelykfte en onwederfprekelykfte decifie voor Ons. — Wy bedoelen Uwer Ed. Mogende Refolutie van den 17 April 1754, en hebben de eer, dien aangaande met weinigen te obferveeren; dat, na het overlyden van wylen Onzen Heer Vader, by Uwe Ed. Mogebde goedgevonden zynde de noodige voorzieninge te doen, nopens Onze opvoeding, en fpeciaal nopens de werking en waarneeming van de hooge Digniteiten van het Erfftadhouderlchap, in het cas, dat Wy, geduurende Onze minderjarigheid, Onze Vrouwe Moeder, ter dier tyd Gouvernante , mogten komen te verliezen, zulks alles in het breede daar by is gearrefteerd, en dat, onder anderen j iü de beichikkingen,by die Refolutie of Reglement vastgefteld, worden opgenoemt de Poincten, waar in de exercitie van het Erfftadhouder,t,Capitein en Admiraalfchap Generaal hoofd2akelyk beltaat; met deeze fpeciale byvoeging j j, alles conform de inftrudtie en commitfie van i, voorige Stadhouders, en die van Zyne Hoogheid, Gl. Ged., daar toe relatief, mitsgaders „ het Reglement van 1674, en de Refoiutien dien 4, aangaande van tyd tot tyd genomen" — Dac vervolgens onder meerandere Poincten, daarby, in de vyfde plaats, word gelpecificeert „ het be„ ftellen van de Regeering deezer Provincie, met „ het geen daar toe behoord, beneevens het dis„ poneeren over de Geellelyken beneficiën en in„ komlten'% Alles , het geen Uwe Ed. Mog. gelieven op te merken, conform aan het Reglement van 16 April 1674, dien aangaande geëmaneert : en dat wyders word geftatueert, hoe het bepaaldelyk , met opzigt tot de waarneeminge  JAARBOEKEN, Maart, 1784. Si§ deezer algemeene Regeerings beftelling, conform aan het eveogemelde Reglement, in het daar toe exteerend geval, gaan zoude, weeder met zoo veele woorden gezegt word; „ belangende hec „ vyfde poincl , raakende het beitellen van dei, Regeering dezer Provincie, met het geen daar toe , i, behoord , hebben haar Edele Mog. goedgevonT „f den en verftaan, dat van gelyke (met opzigt! ,, tot de Stad Utrecht en de overige Steden) m . „ cas van vacature van een Raadsplaats de refpec, i, tive Magiftraaten, tot vervulling van dezelve' „ mede binnen den tyd van drie weeken, een ander i, Perfoon aan haar Ed. Mogende in qualiteit voorfz. „ zullen voordragen en prefenteeren, welke ins. ,, gelyks door haar Ed. Mog., als exerceerende ,, de meergemelde Voogdye, binnen drie weeken », na de gedaane prefentatie, zonder eenige ver„ andering , tot de vaceerende Raadsplaats zal j, worden aangefteid". Daar nu Uw Edele Mog. by eene zoo plegtige gelegenheid, na vooraf gegaane bedaarde ent van alle zyden wei beradeneoverweging.eersc worde opgeeven, welke de Regten van het Erf-Stadhouderfchap, omtrent het ftuk van de Regeerings» beftelling , ook in de Stad van Utrecht, zyn „ volgens het bovengemelde Reglement, mitsgaders de Refoiutien dien aangaande genomen; en dat Hoogstdezelve, op dien grond, vervolgens de noodige beftelling maafcende, voor de tyden eener exteerde minderjarigheid, uitdrukkelyk onder de Regten van het Stadhouderfchap opnoemen de vervulling der tusfchen beiden openvallende Vroedfchapsplaatfen, -— en wyders, op dat zelfde indisputabel fundament,, die vervulling toekennen aan zig zeiven, als exerceerende de Voogdye over den minderjarigen Erf - Stadhouder, en gevolglyk als zyne hooge digniteiten en geregtigheden waarneemende; hoe kan het dan nog een oogenblik dubieus weezen, dat die zelve Heeren Staaten, welke dat Reglement hebben doen U- fRECHT Klagten 'an Z H, ver ^röccl- "chaps- •efluit nz.  tfso NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Klagten van Z.H, over Vroedfchaps''befluit* enz. doen emaneeren , en aan wien ook eeniglyk de interpretatie, indien dezelve noodig mogte weezen zoude cumpeteereo, niet reeds dadelyk hebben gedecideert en nader verklaart, dat, ook in d-.ezen gevalle van Vacatures, de aanftelling, volgens het meergemelde Reglement, aan niemand anders dan Ons altoos heeft behoort en nog toekomt? Hier omtrend te allegeeren» dat dit prefenteeren van een Perfoon aan Uwe Ed. Mog., in hoogstderzelver voorfch. qualiteit, flegts zoude behelst hebben een formulier, om dat teffr ns wierd gereguleert, dat de electie conform die voorftelling zouden gefchieden , en dat dus dit geftatueerde in effecte niets meer zoude involveeren , dan 'c geen reeds voor 1674 plaats had, fchynt Ons in deezen geen convinquant argument uit te leeveren ; om dat, in dien gevalle , de geheele tusfebenkomst van Uwe Edele Mogende als waarneemende de regten van het Erf - Stadhouderfchap , zeer te onpas en met weinig gracie zoude zyn ingevoert; en om dat Wy, in dien zin, geene reedenen voor den pligt en noodzaake van de te doene voorftelling (die , als een regt, aan den Stadhouder verfchuldigt, in haar geheel blyven moest , zonder dat de keuze of weigering van den Perfoon iets daar in veranderde) kunnen vinden, eeven weinig als van de gronden, in deeze Refolutie daar by gevoegd, dat namentlyk deeze'fchikkingen zyn gebouwt op de Commisfle van den Heer Erf Stadhouder, op de Reiólurien daar toe betrekkelyk, en volgers het Reglement v«n K74, welke «Hen zeekerlyk geene plaats hadden voor dat zelve jaar 1074. Hier komt by, dat, op fundament van deduidelykheid vsn 't voorfz. Reglement, inditlinctelvk en ten allen tyde, by de kennisgeving der refpect ve Vacatures, door de Vroedfchap van Utrecht, fpeciad is erkent, dat derzelver begceving, volgens het voorfz. Reglement, aaa Ons toekwam, zoo  - JAARBOEKEN, Maart, 1784. 6ai als dezelve Vroedfchap geene zwarigheid maken kan of zal, om zulks, zonder eenige hcefitatie,te Hemmen, en, desnoods, door de exhibitie van derzelver Brieven, by alle zoodanige gelegenbeeden , tot nog onlangs op den 4 van de maand Sep-« tember des voorieeden Jaars toe, zoude kunnen, bevestigd worden; hebbende welgemelde Vroedfchap by derzelver addres, ter vervulling vin eene opengevallen Raadsplaats, gewoorlyk zig van deezeof gelykfoortige woorden, bediend; ,, dat dezelve ,, het van hun fchuldigen pligt agcen, ons het voor i, gevallen llerfgeval bekend te maaken, alzo aan ons het doen der verkiezing, volgens het Reglement, ,, toekwam". En dat deeze toekenning, beneevens de byvoeging der woorden, volgens't Reglement, niet erroneus is, maar gebouwc op de beltendige en uniforme begrippen van Uwe Ed. Mog. als in Rollers van 't Reglement, op die van Onze hooge Prsdtcesfeurs, en op die van de Regeering van Utrecht zelve , als daar by een contrarie belang hebbende, en das door eene om geïnterrumpeerde obfervantie, die, naar de gronden vaa het regt, de zeekerfte explicatie eener Wet is voor een der dugtigfte preuves van de algemeene dispofitie van 't Reglement te houden zy, zou • waarlyk overtollig weezen , nader aan te duiden. En wanneer Wy nu hier by nog voegen, dat het uit Uwer Ed. Mog fecreete Notulen van den 18 Mey 1747 cbnfteert. dat wylen Onze Heer Vader gedeeüneert heeft het Stadhouderfchap van Hoogstderzelver Provincie, op eenigen anderen voet, aan te neemen, dan, zoo als Prins Willem den Derde daar meede, volgens het Reglement van 16 April «074, is bekleed geweest, en zulks door hem is geexerceert geworden; en dat het zelve ook alzoo aan Hem is opgedragen, en voorts erfTeiyk voor Ons verklaart; als meede dat die exercitie, volgens dat Reglement, zig ook beftendig heeft geêxcendeert tot de bcgee- ving U- :recht Klagten 'anZ.H. >ver Vroedfchapsbefluit.  u- ÏRKCHT Klagten van'L.H. over Vroedfchaps.befittitenz. J22 NIEUWE NEDERLANDSCHE ving van alle vacante Vroedfehapsplaatfen ; en dat eindelyk de getrouwe naarkoining van het aldus onbepaald en geobferveert meergemelde Reglement, by folemneelen Eede, zoo als Wy ce vooren reeds hebben opgemerkt, door yder Lid van de voarfchreeven Vroedfchap js bezwooren, en dat ten tyde dezer beëdiging, tot voor nog weinige maanden, alle de Leden van de Vroedfchap, niet één uicgezondert, volgens hunne eigen erkentenis, dat Reglement dien conform hebben aangemerkt en verltaan,en dus inconteltabel in dienzelven algemeenen zin en meening, daar op den eed gedaan; moeten wy rondborftig voor Uwe Ed. Mog. openleggen Onze verwondering, dat de voorfz. Vroedfchap tot eene zoo informeele demarche heeft kunnen befluiten, en eeven daar door, op het onverwagst, met eene aantóerkelyke pracipitance, en zonder eenige voorkennis eu goedvinding van Uwe Ed. Mog. Ons in Onze aller wettig fte cn getituleerde poslèsfie te mrbeeren, en dus niet alleen, met opzigt tot de merites van Ons deugdelyk regt, maar ook met relatie tot Ons dadelyk bezit, geheel en al te renverfcev ren die gronden van hec regt, welke tot hier toe in dit Gemeenebest, als de hoofdzuilen van Vryheid en Zeekerheid , voor een yder, zelfs voor den geringsten Burger, zyn geëerbiedigd en gehandhaafe geworden. Uit dit alles zullen Uwe Ed. Mog., gelyk Wy vertrouwen , duidelyk zien , dat wy Ons , zoo als wy in 't begin aanmerkten , in de onvermydelyke, fcboon teffens onaangename noodzakelykheid gevonden hebben, om, met allen nadruk te infleeren, dat Uwe Ed. Mog. deeze confideratien, met de uiterfte oplettendheid, gelieven te pondereeren, en naar hoogstderzelver wysheid en squiteit, zodanige prompte en efEcacieufe voorzieninge te doen, als het important gewigt der zaak vorderd. Dan hier van kunnen wy teffens Uwe Ed.Mog. verzeekeren, dat, zoo zeer als Wy ten allen ty-« de,  JAARBOEKEN, Maart, 1784» 623 de, volgens Onzen p'igt, zullen tragten te waaken, voor de Hoogheid ende eere van UweEd.i Mog., en voor de bewaaring der Digniteiten, die Ons, voor Ons en onze JMakomelingtn, zyn toebetrouwt; Wy altoos even gereed zullen5 weezen , oin, met al ons vermogen, meede te< werken tot herftelling van de rust in Hunne' Provintie, en van de eensgezindheid en het ver-j trouwen tusfchen de refpeftive Leden der Re-' geering ; als meede om Onze onveranderlykei zugt en liefde voor den welltand Hunner Ingezeetenen te doen blyken, en door de opregtfte ep ernftigfte poogjngen derzelver regten en Privilegiën voor te Haan , en hunren algemeenen vooripoed te helpen bevorderen; gelyk Wy dan ook, met een byzonder genoegen, alle zoodanige gelegenheeden zullen arripieeren, welke Ons tot het een en ander zullen mogen gegeeven worden. Waar mede &c. Tot onderzoek van dezen brief van Zyne Hoogheid wierdt eene Commisfie van 9 Heeren benoemd , drie uit ieder Lid van den Staat, by welke gelegenheid Jonkheer van Renesfe van Wulp, Heer van Vliet , Lid van de Geëligeerden, die voorheen als een yverig voorftander van 's Prinfen belangen uitkwam, en deswegens zomtyds ook wel in de Nieuwspapieren is gebrandtekend geworden , thands voor zyn advys onder anderen aanmerkte: dat hy van gevoelen was, dat dt Misfive van Zyne Hoogheid diende aangenomen te worden voor communicatie, alzo hy vermeende, dat het der Stads Regten was, de binnentyds vaceerende Raadsplaatfen te vervullen , en dat hy aldien in het Regiemem vaq ü- 'RECHï Klagten an Z.H. ver r/roed"chapS'lefluit' •nz.  u- TRÉCfIT g24 NIEUWE NEDERLANDSCHE van Regeering poin&en waren, ftrydende met de oude Privilegiën, hy vermeende, dat de redres/en of mortificatien van dien ftonden aan de Staten, uit hoofde hunner Souveraine magt. Deze verandering van denkwyze heeft dan nu ook aan gemelden Jonkheer veel loftuitingen in de Dagpapieren verwekt. Op den zelfden 24 February fchreef ook nog Zyne Hoogheid aan de Staten 's Lands van Utrecht, nopens het verleenen van zogenaamde titulaire Aïïens aan Officieren, dezen brief: EDELE MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN! W7y hebben op zyn tyd wel öntfangen uwer *V Edele Mogende Misfive van den sden December jongstleden, by welke het Uwer Edele Mogende behaaed heeft, onze Confideratien te requireeren op het Rapport door Uwer Edele Mogenden Gecommitteerden uitgebracht op dc circulaire Misfive van de Heeren Staten van Holland en West-Vriesland van den 5 November daar te vooren. Wy kunnen niet afzyn Uwer Edele Mogende te danken voor de attentie, die Uwe Edele Mogende aan or.s wel hebben gelieven te betoonen, met aan ons (e Communiceeren het bovengemelde Rapport; Wy hebben ter voldoenig aan Uwer Edele Mogende verlangen niet nagelaten het zelve met alle attentie te examineeren, doch kunnen niet af. Zyn te moeten verkiaaren, dat wy geenzius convecieeren, dat het verleenen van titulaire Actens, 'als een ingeflopen abuis kan en meer worden geeonfidereerd; in tegendeel gelooven Wy, dat de dienst  Jaarboeken, Maan, 17S4- g*j dienst' van het Land vordert, dat dezelve vat tyd tot tyd tot encouragement van welverdienen de Officieren behoren te worden verleend, zon der dat daar omtrend de handen van die geenen, iaaa wien de begeeving der Militaire Charges i! gedefereerd, door eene te noemer.e bepaalinge be hooren te worden gebonden. Doch Wy hebbet by ons zeiven voorgenomen $ om in 't vervolg buiten zeer presfante redenen, niet meer als viel Hoofd - Officieren by een Kegiment lnfanterit aan te ftellen , de Generaals, die by de Regi tnenten volgens den alouden voet van '3 Land: dienst nimmer gediend hebben, als meede dét Collonel Commandant of Collonel effectief daai fciet onder begrepen. Wy zyn van oordeel, dai het voor den Dienst nuttig is, dat de Battaillons zo veel doenlyk, altyd door een Hoofd - Offi cier gecommandeerd worden 4 en vermits dc Collonels Cofnmandanten of Collonels effectief, nimmer gehouden zyn geweest in vreedes tyc meer als vier maanden jaarlyks by hun Regimen te pasfeeren, hebben Wy, om daar aan te fup. pieren, een Hóófd Officier meer by ieder Regimen én dus by ieder Regiment twee Hoofd-Officierei aangefteid, wyl het niet doenlyk is altyd di twee Bataillöns van een Kegiment in een en he zelve Garnizoen te plaatzen, en dat indien gee 11e titulaire Hoofd -Officieren wierden aangefteid by het eerite Bataillon maar een Hoofd-Officie: zoude zyn, büiten den Collonel Comntandant o1 Collonel effeétief, en het van dien Hoofd-Offi Cier niet gevergd konde worden, altyd by he zelve te blyven, waar door veeltyds de eerfte Battai'lons zig zonder Hoofd - Officier zonder bevinden. Het is otti deeze redehen, dat Wy ons vlyen. dat Uwe Edele Mogende zullen gelieven te approbeeren, dat Wy by Continuatie, by de. Re< gimenten Infanterie op derzelver Reóartie ftaands Tt •#(!■ ü- TRKCHÏ Brief vanZ.Hi omtrend deMUiU A&ens enz» j ■ i 5/ I i r  6t6 NIEUWE NEDERLANDSCBE U- TRECHT Brief vanZ H. tmtrend deMilit. ASltm enz. aanftellen, buiten den Collonel Commandant of Collonel effeftief, vier Hoofd-Officieren, en by het Regiment Cavallerie , buiten den Collonel Commandant of Collonel effectief, twee a drie Hoofd ■ Officieren , als meede zoo by de Regimenten Infanterie als liet Regiment Cavallerie zo veel Ritmeefters en Capitains titulair als wy nodig zullen oordeelen om den dienst waar te neemen, en daar door te Suppleeren aan hec gebrek van effective Capiteins of Capiteins Commandanten , en dat wy ook om den dienst van de Subalterne Officieren niet te bezwaaren eenige Cornets en Vaandrigs titulair aan te [lellen om hun in het waarneemen van den dienst te gemoet te koomen. Wy oordeelen met Uwer Edele Mogende Gecommitteerden», dat de Actens by de Armée, zoo als ook de permisfien tot Verkoopingen van Compagnien of Hooge Militaire Charges, niet dan zeer fpaarzaam behooren te worden verleend. en wy wenfchen zelfs, dat het doenlyk was dezelve in het vervolg volkoomen te pnevenieeren, waar toe wy geen beter middel weeten uit te denken en voorteflaan, dan het plaatfen van een post op den Staat van Oorlog tot Penfioenen voor Ouden, impotente geblesleerde Officieren, zo als de post voor Apppintées,oude, impotente of verminkte Soldaaten, en het is uit gebrek van een zodanig Fonds , dat wy ons genoodzaakt hebben gevonden, om Aftens by de Armée te verleenen; en wy hebben niet willen afzyn aan U Edele Mogende te communiceeren, dat onze vaste intentie is, van dezelve nimmer te verleenen, dan wanneer het welzyn van's Lands Dienst, volgens ons begrip zulks abfolutelyk komt te vorderen. Omtrent de Transporten van Comoagiien of booge Militaire Charges mogen wy wel lyden , dat eenige bepaalingen gemaakt worden, en zouden aan Uwe Edele Mog. in bedenking geeven, om te refolveeren, dat hec aan ons, of aan den Erf-Stadhouder in der tyd over»  JAARBOEKEN, Maart, 1784- overgelaten wierde, om aan die geenen, welke, voor de door U Ed. Mogende te neemene Kelolutie, by Transport Compagnien op de Repartitie van Utrecht békoomen nebben, te permitteeren dezelve wederom voor denzelven prys, wel voor minder, maar riet voor meerder geld, te transporteeren ; doch dat voor bet overige alle Transporten van Compagnien worden geinterdiceertj aan ons, ot aan den Erf-Stadhouder in der tyd overlaatende, te permitteren, wanneer zulks raadzaam zoude oordeden, hec Transporteeren van Standaaren ot Vaandels, en in zoo verre vau den Eed van Zuivering te dispenfc-eren, zo als wy ook om dien Eed te remiiteeren, ingevalle dat wy of den LrtStadhouder in der tyd nodig oordeelden Officieren te permiteeren om zig met behoud van een gedeelte vaa hun Tracf ement bywegen van penfioen te retireeren, om daar door ce effeétueeren, dat zy niet toe lasten van den Lande kwamen te geraken, en dat de dienst, by hec Regiment daar by niet koome te levden, en goedvinden , om met een uitkecring ten haare Ftveuren te belasten,het zy die geenen, die humie plaatien zoude bekoomen, of de jongfte Capireyns of Subalterne Officieren in der tyd, Omtrend de vervulling Van vicante plaatfen , houden wy ons verzekerd, dat geene inte.tte by Uwe Bdele Mogende kan refideerfn , om eenige bepalingen te maken, en dat Hoogstdezelve ons zullen laaten «audeeren van de bege -ving van alk Militaire charges , geene ungezondert, het zv dat die in het Veld of daar buiten kom m e vallet zonder eenige Nominatie of Contradictie van ym me volgens den uitdrukkelykon letter van 'c Reglement op de Regeerins; van 16 April 1674. Waar mede &c. De Bevelhebber over het hier in bezet ting liggend Krygsvolk heeft eenen rond gaande of circulaire brief van den Raad vai fe Tt ü Sta treckt. Briefvan Z.H emtrend de Mil./lcUW enz., t  6a8 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECH'f State* ontvangen, waar by Hun Ed. Mogende kennis geven van de"affchaffing van het Krygsrechtsgebied, en den Hogen Krygsraad} dat voortaan geen recht over Krygslieden zal geoeffend of uitgefproken worden, dan door den dagelykfchen en gewonen Burgerlyken Regter van de plaats, alwaar of krygsbezettinggehouden, of een misdoend Krygsman op heeter daad zal betrapt zyn, uitgenomen zuivere krygsmisdryven, waar van deKrygsraden ,zullen kennis neemen en firaf oeffenen. De Raad van State zonderde egter de krygsbezettingen in de Generaliteits Landen hier van uit, tot dat daarover nader by de gezamenlyke Bondgenoten zou befluit genomen zyn. Op den i Maart hebben 40 Officieren der Stads Schuttery aan de Vroedfchap een Verzoekfchrift ingeleverd, houdende onder anderen beklag, tegen eenen zekeren gedrukte Lyst , als mede tegen het Weekblad De Politieke Kruijer No. 102 ,en 106. In dit Request, zeggen de Verzoekers onder anderen : „ Dat wel is waar , onder de Supplianten eenigen zyn , welke ,, uit hoofde van parentage het tekenen van „ Requesten, niet hadden behoeven na te „ laten, en egter geene derzelver getekend hebben, dan dat NB. de Supplianten ver>, meenen, dat onder de Regten en Privile- gien, voor welken hunne brave VoorouM,ders den tyd van tagtig jaren geftreden u heb-  JAARBOEKEN, Maart, 1764. 629 i hebben , geenzints de geringfte is , de Vryheid van gewisfe, en dat niet alleen' in het Godsdienftige , maar ook in alle „ andere zaken. Dat het diensvolgens aan de Supplianten , als Ingezetenen dezer „ Vrye Republiek, behoort vry te itaan, de „ voorhagen van een gedeelte hunner Mede,, Burgeren al-of niet in te Hemmen, zonder „ des wegens door iemand, hy zy wie hy zy, te mogen belasterd worden, als het „ welk, by eene bedaarde overweging, niet „ anders kan worden gecpnfidereerd, dan „ als eene dadelyke inbreuk op die gehei„ ligde Regten ; waarop ieder Lid dezer „ Burgerlyke Maatfchappy, eene wettige „ aanfpraak heeft." Dit is eene voortreffe? lyke aanmerking van de Requestranten. Immers indien zy, die a's eerlyke Lieden de goede zaak voorltaan, onder elkanderen, omtrend zommige zaken, in gevoelens kunnen verfchillén, en indien het dan den eenen zoude vryftaan zyne denkbeelden aan den anderen met geweld op te dringen, of by gebrek van hier in te kunnen Hagen, tot de wraak zyne toevlugt nemen, en den anderen in naamloze gefchriften verdagt te maken en té vervolgen, zo is dit niet meer de ware Vryheid, maar het geweld zelve,overheerfching en vervolgzugt , die flegts het masker van Vryheid heeft aangenomen, öm onder dien fchyn zo veel te beter over vrye medebroederen den baas te kunnen fpeelen. Maar keeren 'wy weder tot het Request zelve, jiet welk' wel verdient geheèl te vyorTt 3 de» U- LRECHT  63e NIEUWE NEDERLANDSCHE U- Ttt.LCH'1 Req. van 4' Bur. garoffic. houdende beklag enz- den medegedeeld a zynde van dezen inhoud : Aan de Edele Groot Achtbare Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap der Stad Utrecht. C^even met fchuldigen Eerbied te kennen de T ondergetekende , zynde allen Officieren der refpe&ive Schutters Compagnien dezer Stad; Dat van het ogenblik af aan, dat een groot aantal Burgeren hunne vuurige begeerte had te kennen gegeven tot herftelling der vtrvnllene Schuttery, dat allen die eeenen der Supplianten, welke toen reeds als Officieren fungeerden, zig zeer bereidwillig getoond hebben om, ingevolge hunnen pligt, hunne Medeburgeren in deze zo heilzame, en voor het belang van het lieve Vaderland in 'c algemeen , en dat van deze Stal en Burgerye in *t byzonder, zo zeer noodzakelyke pogingen behulpzaam te zyn, en van Ronden aan zig dadelyk hebben toegelegd, om de Manfchappen onder hun refpective Commando, fhande in de Wapenhandel te oeffenen; maar dat ook een goed gedeelte der Supplianten, welke reeds als Officieren dezer Schutterye hadden gedefungeerd, ofte wi-lken tot het aannemen van den voornoemden post geenfinis konden worden verp'igt, denzelven vrywillig op zig genomen, en even daar door getoond hebben in de bevordering van der Burgeren pogingen, voor zo veel in hun vermogen was, geen minder belang te [lellen Dat de Supplianten, zedert dien tyd voortgaande in hunnen weimenenden yver voor je gemeene belangen», daar van fpecialyk vermeenen de eclarantfte p-euves gegeven te hebben , ten tyde-, dat 'er door de Heeren Collonellen en Hoofdlieden eene Concept Ordonnantie de Schutterye dezer Stad ter Tafel van Uw. Ed.  JAARBOEKEN, Maart, \ïH* W Fd Groot Achtb. was gebragt; Dat als ïot de Supplianten tr^ende zig van hunnen rSSt te kwyten, en tefFens te volcoen aan het vèiek vanVzelve gedeelte dezer Burgerye ïe dier tyd de Supplianten zo *^Jh°^gJ trouwen vereerende, na voorafgaande gunl g permisüe, de eer gehad hebben, hunne Co fide ratien en Remonftrantien op de voorienreevt Conceit Ordonnantie eerbiedig, dog teffens vry moeS aan Uw Ed- Groot Achtb. voor te dra gen ; Confideratien en RomontontiM, ^lke DV Uw Ed. Groot Achtb. van dat aanbelang g SrdSd zyn, dat Uw. Ed. Groot Achtb, by h «rrt-ftoccn eener Ordonnantie op de Schuttery dez. StadI Sn Zwarigheid gemaakt hebben, om, vo< zo veel de voornaamüe poincten betreft daar a !o defereien, in zo verre zelfs, dat conform d zclven, door Uw lid. Groot Achtbare tot eet ïofiedree Wapening der geheele Schuttery opee rS ldfulykbefiofen is. Dat na het arrefteer en publiceeren der Ordonnantie de Supplianten , Set kunnen befchuldigen in hunnen yver een Es verflauwt te zyn , neen maar in tegend* dat de Supplianten zig by aanhoulenheid hebt toegelegd om niet fl.-ats een gedeelte van nie zig zelfs oeffenende Burgers, maar een gele Compagnie, maar de geringde de onkund, hunner Medeburgers, niettegenltaande venche 5e hmdernisfen, tot zulk eene trap van yolmaj Teid n den Wapenhandel te brengen, als waa m n hen opentl?k bteft zien verfchynen, zon dat de Supp'ianten zig zeiven bewust zyn, in Se opzigt hoe gering ook omtrent hunnen he S nalatig te zyn gebleeven ; nogte eenige r. Keven te hebben om hun van lachetet te ffien. - Dat na dit alles de Supplianten meind hebben een billyke aanfpraake te hebbe de genegen beid der goede Burgery: Darm Sonder zy zig geflatteerd hadden, bevryd te ten zyn, van alle befchuldigingen, ten nu, X t 4 U- 1RECHT Req van 40 Bur- geroffic. houdende beklag enz. ir n ie rijnig fc- U en ;st ele fte deikt: in der eel en :dcn ver* verï op :byzulïftenvan  632 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- ÏRECRT Req. van 40 Bur- geroffic houdende beklag. snz. van de zyde der geenen, welken voorwenden de belangens van 't Vaderland te zyn toegedaan; Dan dat de Snpplianten tot hunne innigRe droefheid en grievenlle fmerte hebben moeten ondervinden, oat men niet alleen hunne goede meeninge by de braye Burgerye heeft gezogt verdagt te maaken , maar zelfs, dat men zig niet heeft ottzien om hun in openbaare gefchriftcn opzettelykaan teranden, en op de verregaande wyze te beledigen. Dat een groot gedeelte der Supplianten reeds zodanige kwade behandelingen hebben moeten ondergaan , korr na het inleveren hunner te voren gementioneerde Confideratien en Remonftrantien , als die toen reeds ten gevolge gehad hebben, dat de Supplianten zedert verfcheide onaangenaame Tecontres hebben moeten esfuieren , wélken zy kortheids hal ven thans niet verkiezen weder .op te halen. Dan dat zederr eenige tyd de boosaartigheid zo verre ten toppunt geiteegen is, dat de Supplianten geoordeeld hebben de infolentien en beledigingen , hun aangedaan niet langer en ongemerkt te kunnen pasfeereu ; dar men namentlyk heeft kunnen goedvinden in openbaaren druk uit te geeven eene Specifique Lyfte van alle de Officieren van dezer Stads Schuttery, welken hec Request op den 7 January jongstleden door een gedeelte der Ingezeenen dezer Stad en Provincie aan de Ed.Mog. Heeren Staten geprefereerd,al, en het zelve niet getekend hebben; dezen geannexeerd onder de Byiagen letter A. in welke Lystc de parnen der genen, welken voorn. Requeste getekend hebben met G;pitale Letteren zyn geplaatst, terwyl by anderen , welke men zegt om redenen van familie niet te hebben kunnen tcke nen, in onderfcheidinge der overigen , een zeker merk is gefield, waar omtrent men egter in 'tge'beel niet accuraat is te werk gegaan ; dat men al verder heeft kunnen goedvinden, in zekere Misfive gerekend , een Vrye Nederlander, geinfereerd in de folifike Kruier No. 10a alhier geannexeerd on-  JAARBOEKEN, Maart, 1784* «33 onder Letter B. voor te geven; „ dat een goed aantal „ Burger Officieren, het geen (zegt men) eene by,, zondereopmerking verdiend, die uit hoofde van ' vermaaefchapping de tekening met haoden behoeven na te laten door het geloop, het geraas en getier van een verpeste Cabale of Engdsgezinde ?! Factie mede zouden fchynen terug gebleven te " zvn, en zig onverfchillig zouden hebben becoond ' in het handhaven van hunne en hunner Medeburaeren Voorregtenhet welke (dus gaat men ! voort) de Burgery juist niet zeer aangenaam kan zvn-" gelyk men zig w eene Noot op de zelve Pagina beroept op eene volledige Lyst van die geenen, welke omtrend het tekenen ( zo als men zegt) nalatig gebleven zouden zyn; waarmede egter /indien men bedoeld de zo even gementioneerde Lyst, het evidentelyk confteert, dat indien 'er desaangaande geen Malice, ten minnen weder een zeer groot abuis plaats heeft, als wer. dende in dezelve Misfive gehandeld van het Request aan Uw Ed. Uroot Achtb. by gelegenheid eener tusfchentyd» opengevallene Raadsplaatle, nopens het Regt der verkiezinge Uw Ed. Groot Achtb., als reprefenterende de Burgery, competerende , geprefenteerd, daar in tegendeel in dt voorn. Lyst uitdrukkelyk gefproken word van he, Request ter vergaderinge van den Souverain deze Provincie ingediend. Maar dat het boven al det Schryver der Misfive, zig zeel'ten onregte: noemend Gerrit weltevreden, gemfereerd in het zei vete voren genoemd Weekblad No. 106 , alhie geannexeerd onder letter C, heeft kunnen geluste, de lasterzugt en kwaadaardigheid m zo verre de losfen teugel te vieren, dat hy zig niet on ze heeft in dezelveMisfi ve het CorpsBurger-Officier. dezer Schuttery, ofte wel het grootfte gedeelte va hetzelve, af tefchilderen, „ als onverfchillig, om mei „ ergers te zeggen omtrent dealgemeene belanger " van ons Vaderland, en van de Privilegiën c ' Voorregten van deze Stadin het byzonder, ït 5 3> J1 u- riiECHT Req. van %o Bur~ %eroffic. houdende beklag enz* 1 * s n 2*  634 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- 1RECB Req. ik 40 Bur geroffic houden* beklag enz. „ lieden, welke ten hoogden zyn te mistrouwen — T„ dat de ontluiking onzer Vryheid hun tegenftaat ,, althans 'er geen genoegen i n nemen, — dat het »,, grootfte gedeelte van hun 'er de Regering en de . „ Burgers voor heefc laten opdraijen, — dat zy , „ niet hebben believen mede te werken om een iet» onderdrukte Regering te helpen ontflaan van „ die boeyen, daar dezelVe zo© fchandelyk me,, de gekluifterd was, — als lieden , die met 'er „ daad geweigetd hebben de pogingen van zoveele voorname Burgers, brave Mannen, tot herftel ,, van vertrapte Voorregten en ingeflopen Abuizen, „ te onderfteunen;" En om hen in een ridicul dagligt te ftellen, voegt men 'er by, dat dezelven „ bebalven eenigen, die 'er zig wel van gckweten hebben, om hunne Man fchap te leeren esc„ erceeren , geen andere helden^endaden verrigt ,, hebben dan het invoeren van een Uniform, en (ge„ lyk men al verder afgeeft) dat dat onvérfchil„ lig gediag van die Officieren by de braave „ Regering zo wel als by de Burgery in het oog „ zoude lopendoende voorts deze fraye gezegdens vergezeld gaan van et ne menigte kwaadaartige Infirnulatien en gevolgtrekkingen, welken nergens anders toe ftrekken kunnen, dan om de Supplianten by de brave Burgery des te meer te deDigeren: als mede van een plan tot de verkiezinge van Burger Officieren voor het toekomende; en eindelyk een bedreiging om in 't vervolg met zoortgelyke beledigingen al verder voorttegaan. Dat de Supplianten als nog moeten repeteeren, niet te weeten immers iets gedaan of gelaten re hebben, het geen niet in r.Ilen opzigten mee hunnen Eed en pligt overeenkomftig is* — Dat wel waar is, dat 'er onder de Supplianten eenigen zyn, welke uit hoofde van de parentage het tekenen van Requesten niet hadden behoe. ven natelaten ,» cn egter geene derzelver getekend hebben; dan dat de Supplianten vermenen, dac ©nder de Regten en Privilegiën, voor welke hun-  JAARBOEKEN, Maart, 1734. 63$ Be brave Voorouders den tyd van tagtig jaren geftreden hebben, geenzins de geringfte is, de vryheid van gewisfe, cn dat niet alleen in b t Godsdienstige, maar ook in alle andere zaal^en^ Dat het dienvolgens aan de Supplianten, ais in , gezetenen dezer Vrye Rt publiek , bthoord vtjh te ftaan, de voorflagen van een gedeelte hunner} Meedeburgeren al - of niet in te Hemmen, zonder, deswegen», door iemand, hy zy, wie hy zy, te< mogen belasterd worden, als het welk, by eene bedaarde overweging niet anders km worden geconfidereert , dan als eene dadelyke inbreuk op die geheiligde Regten, waar op ieder Lid dezer Burgelyke Maatfchappve eene wettige aanfpraak beeft; Dat boven diende ontwerpers der byzondere Requesten nimmer eenige begterte getoond hebben, om met de OfficiereD der refpcéèiveCompagni- n nopens het aanwenden van middelen tot herftdlinge van het verv.dlcne,in Correspondentie te treden , }a zelfs dezelve nimmer met eenige Communicatie van hun voornemen hebben vereerd zo dat de Supplianten of in 't geheel niet, of niet dan by geval gewaar ceworden zyn, dat een ol ander Hequest ter teekening open lag ? Dat niettemin zodanige Correspondentie en Communicatie noodweudi? had behoren plaats te hebben , indien de Suptfiaiitcn immer in ftaat konde zyn,om hunne iviedeburgs in het beramen van middelen ter vei betering voor te gaan, of tot het ukoefFenen van dezelven te encourageeren; - Dat vermits zulks tot hier toe nimmer" is gefchied, de Supplianten vermenen, dac hoe pryslyk, hoe nuttig ook der ontwemeren oogmerk zyn moge, de Supplianten egter voor zig genoegzame redenen gehad hebben zi" daar omtrent niet in te laten Dat derhalven de* Supplianten zig niet hebben kunnen iroagineeren, hier door eenige aanleiding gegeven te hebben om in openbaare Gefchriften, op zulk eene ariever.de wyze te worden getraduceerd, als zy by deze reeds aan Uw Ed. Groot Achtb. hebben ge- U- I RECHT Zeg van ,0 Bar- 'eroffic. wadende wklag nz.  636 • NIEUWE NEDERLANDSCHE U- 1RECHT Req. van 40 Bur- feroffic. oudendi beklag éfft, demonftreert; Dat egter de Supplianten zig het gefchryf van lieden , die het, als een gewoonte fchynen aangenomen te hebben, zig in dé licentieuste en onvoegzaamde termen uictedrukken, en daatomme by verflandige en doorzigtige Liefhebbers van het Vaderland in weiaige agtinge zyn, als nog niet zouden bekreunen, zo de Supplianten niet vreesden, dat zodanige befchuldigingen, hun aangedaan in openbaare Gefchriften, welken alhier onder het oog van Uw Ed. Groot Achtb. opentlyk verkogt wor'en, eenenaanmerkelykeninvloed zouden maken op de gemoederen der goede Gemeinte, en byzonderlykder geenen, welke in zoortgelyke zaken doorgaans minder doorzigt hebben , en gewoon zyn alles voor waarheid aan te nemen; en zulks te meer, nademaal men de goede Gemeente heeft getragt diets te maken, dat Uw Ed. Groot Achtb. zeiven de Supplianten als even zulke onverlchillige en flegte menfchen zouden befchouwen, als men hun by't publiek heeft afgefchilderd; waar van het natuurlyk gevolg zoude moeten zyu, dat Uw Ed. Groot Achtb. met een ongenoegen en misvertrouwen tegens dezelve waren aangedaan; Dat de Suppliatten van Uw Ed. Groot Achtb. Wysheid en Regtvaardigheid wel niet kunnen of durven verwagten, dat Uw Ed. Groot Achtb omtrend dezelve zo fmadelyk zouden denken, ofte eecigzins zouden twyffelen aan der Supplianten volvaardigheid ter nakominge vau die pligten, waar toe zy zig by folemneelen Eede in de tegenwoordigheid van een Alwetend God verbonden hebben ; Dat niet te min door zodanige lasterlyke voorgeevens nootwendig moet worden afgebroken de wederzydiche agting en vertrouwen , welke tusfchen Schutters en hunne Officieren onophoudelyk behoort plaats te hebben , en zonder welke de dienst niet alleen voor de Supplianten moeyelvk en onaangenaam zoude worden, maar ook de oeffening van den Wapenhandel nimmer van eenig gewenscht fucces, en ten tyde van Alarm  JAARBOEKEN, Maart, 1784. Alarm, meer Confufie, dan geregelde order zou de te verwagten zyn; - Dat dienvolgens de Supplianten geoordéelt hebben verpligt te zyn zig te keeren töt Uw Ed. Groot Achtb. en hun bezwaren aan Uw Ed. Groot Achtb. eerbiedig voor te dragen, onder de plegtigfte verzekennge van een onkreukbaare getrouwheid aan Uw Ed.Groot Achtb., en van eene volkomene bereidwilligheid; om voor Stad en Burgerye, Regten en Privilegiën Goed en Bloed op te Zetten, verzoekende de Supplianten teffens, dat het Uw Ed. Groot Achtb. onder welkers oog alle deze Calumnien hun zyn aangedaan, mag behagen de Supplianten te doen jouisfeeren vau die proteéïie, waar op zy, alsmeer icmediatelyk onder Uw Ed. Groot Aehtb. bevelen ftaande, eene meer byzondere betrekking hebben; Mitsgaders hunne Eer en goeden Naam, door het verleenen eener eclatante Satisfactie, en door het geven van opentlyke blyken van goedkeuringe nopens derzelver handelingen tegens alle beledigingen, welke zy reeds hebben ondergaan, ofte welken de lasterzugt in het vervolg moge komen uittevinden , op de efficacieufté wyze te verdedigingen. 't Welk doende ka Op dit Request is , op het Raport var Heeren Burgemeesteren en Oud-Burgemees. teren, den 15 Maart 1784. dit gunftig en Vereerend Jppoin&ement verleend: „ De Vroedfchap , gehoord het voorfz, „ Advys van Heeren Burgemeesteren en Oud*-Burgemeesteren, declareerd , met 9i het uiterlte genoegen en volkomen goed „ keuring, zig te vertegenswoordigen der „ hoogen trap van goede orde, kundigheid ,« en vaardigheid inden Wapenhandel, waar . „ toe 1 U- ÏKECHT Req. van 40 Bur- geroffic. houdende beklag enz.  u- TRECHT 538 NIEUWE NEDERLANSCHE „ toe Stads Schuttery , tot vervvondeiing van een ieder, in zo een korten tyd, uit „ het laag verval, waarin dezelve gekomen \ vvas, is gebragt door den onvermoeiden ' yver, vlyt en wakkerheid der Burger- Of\l ficieren, gefprooten uit derzelver Patriot\ tifche Sentimenten, tot maintien , be, fcherming en verdediging van Stads dier', bre Vryheden en Voorrechten, gelyk het ' Hun Edele Achtbaren ook ten uiterften \i aangenaam is, uit de plegtiglte betuigin, gen, by Requeste gedaan, bevestigd te " worden in de verzekerdheid der aanhou", denheid van derzelver allezins loffelyke ' gevoelens en onkreukbaare getrouwheid aan Hun Ed. Groot Achtb., mitsgaders ' volkomen bereidwilligheid, om voor Stad „ en Burgery , Rechten en Privilegiën , „ goed en bloed optezetten, vertrouwende „ de Vroedfchap , dat de Requestranten, door die zelfde gevoelens Reeds bezield, „ uit hoofde van dien , by vervolg wel zul„ len willen continueeren, tot zo heilzaame „ eindens alles toetèbrengen , wat daar toe „ kan contribueeren, zonder zig daar van „ te laaten aftrekken, door dusdanige onaan- genaame bejegeningen, als over welke de „ Requestranten by Requeste doleerèn maar „ dat die edele zugt, ter bewerking en be3, veiliging van dit belang van 't lieve Va„ derland in 't algemeen, en dat van deze ,, Stad in 't byzonder , zal prtevaleeren bo„ ven alle andere Confideratien, kunnende de Requestranten volkomen verzekerd zyn „ van  JAARBOEKEN, Maart, 1784 van 's Vroedfchaps byzondere goedkeurine, vertrouwen, goedwilligheid en protecfiê, en dat aan dezelve altyd zeer zal ?! ter harte gaan de eer, welzyn genoegen en onderlinge goede Harmonie der wakkere Bureer Officieren en Schutteren, waar- l, toe Hun Ed. Groot Achtb. gaarne alles " zullen toebrengen." De Staten des Lands van Utrecht hebben den 17 Maart 1784 nopens de petitiën tot aankoop van Oorlogstuig ten behoeve van 'sLands Schepen enz. dit befluit genomen: ExtraB uit de Refoiutien der Edele Mogende Heeren Staten 's Lands van Utrecht. Mercurii den I? Maart 1784- Ts gehoord het Rapport van de Heeren vanCoc I S« en andere'Huoner Edele Mogende Ge committeerden tot den Staat van Oorlog, hebbS So\go en ter voldoening van Hunne, Edrfe Mogende8 Refolutie Commissoriaal| van de 7 Tanuary deaes jaars geëxamineert de Circulav Misüvesyvnn Hun Hoog M°gende m dat.s 2 en ^o December 1783, houdende verzoek, zo tot Confent in de Petitie ter fomma van, 1, toe,w< Guldens, tot inkoop van Auillerv- en verder, Ammunitien ten behoeve van 's Lands Schepen als de Petitie tot eene *-m^*J&\föl over de acht laatfte maanden van dezen jaar by den Raad van Staaten gedaan. lvxhoi telende Hun Hoog Mogende ^Jfefl^ tive Provincie tot een gaaf en ongehm^«Lon fent in de Petitie, ter aanbouw van 19 zwaar. U- TKECHTi l t  ü- TKECHT Befl. der Stat. van Utrecht nopens petitiën. 640 NIEUWE NEDERLANDSCHË Scheepen, gelyk mede dat, hoe eerder zoo beter , de nodige arrangementen mogten worden gemaakt omme, in navolging van het geproponeerde door de Heeren Staaten van Holland, ten Comptoire van 'c verhoogde Last- en Veilgeld tot het fourneeren der Posten op het zelve ge. affefteert, behoorlyk in Raat te Hellen en by continuatie te houden. . En eindelyk noch verzoekende dat de Ordonnantiën door den Raad van Staaten verleend op de quotes der Provinciën, welke bereids 10 gedaane Petitiën hebben geconfenteert, promtelyK mogen worden voldaan ; zonder, dat dezelveu bv vervolg meerder buiten voldoening zouden behooren gelaaten te worden, op fundament,dat dusdanige Petitiën ter Generaliteit noch mee Waren ter Conclufie gebragt. . Waar op gedelibereert zynde, is goedgevonden enverttaan, dat in de Petitie tot eene extlaordinaris Equipagie, volgens eene nadere Memorie den m December 1783, by Gecommitteerden uit de refpeétive Admiraliteits Collegien mgedient, als nu vetmiudett tot eene fomma yanƒ 7 47f),'?76-!i zal worden geconfenteert, gelyk Haar Édele Mogende daar- in Confenteereu rflits deezen. . „ . . _« Dan, met relatie tot de Petitie van 2^00,000 Guldens, door den Raad van Staaten tot aankoop tan Artillerie gedaan, houden Hunne Edele Mocende dezelve als noch in advys, om redenen , dat deeze Provincie reeds in verfcheiden Petitiën, ten dien zelfden einde geconfenteert en genoegfaam Haar volle quotes in dezelve ten Comptoire Generaal van de Unie gefourneerd hebbende j het ïedelyk vóórkomt, dat alle de overige Bondgenooten zig op gelyke wyze, ten aanzien van die Petitiën komen te acquiteeren, alvoorens eenige deliberatien over nieuwe Petitiën tot het zelfde einde worden aangelegt, te meer daar in vorige tyden de Admi-  JAARBOEKEN* Mïtfrf, 641 ialiteits Magazynen uit de Fondien dier Collegien bleetten voorzien te worden. - Zynde voorts , met betrekking tot de Pentie, gedaan toe den aanbouw van 19 zwaare Schepen . in dewelke bereids op den 3 April 1781 dezer zvds by proviQe ten beloope van twee derde is ge confenteert, goedgevonden , by dit gedragene Confent te perftfteeren, als zynde geen redenen orli hec zelve te amplieeren voor en al eer zal zyn gebleekefl, dat tot voorfchreevën boüw meerdere kosten zyn gemaakt, en worden de Heeren Oe committeerden ter Generaliteit geaüthoTüeeft örr van dit vooren en ander de vereischte opening ti doen, en tefFens, tér beantwoordinge van het ver dere, door haar Edele Mogende byMisfives vttoi eedraagen, ter Generaliteit te declareeren J da Hun Ed. Mog. zeer wel penetfeeren, dat, zalhe Fonds van het verhoogde Last-en Veilgeld, ö welke verfchcide Petitiën by dé Bondgenoote zvn geasfigneert, tot de dadelyk preftatie derzei v voldoende zyn, het gemelde Fonds in een behoo: lvken ftaat moet worden gehouden , waar omrr ook deëze Provincie confent dragende m zodanig Petitiën , te meermaalen daar by heefc gevoegt, 1 die verwachting te zyri, dat hét genoemde Comi toir dadelyk tót dien eir.de zoude worden in fta gehouden, cn, dat ook daar toe de verdubbel» van het Last- en Veilgeld zoude continueeret ioo lange de Staat van dit Córnptoir zulks zou. vereifchën, terwyl buiten eenige weldoende re fources het allefints'baarblykelyk is, dat de asG natiën op een Fonds, welk niet dan door Negot ti»n .bv vervolg ten lasten van het gemeene Bond£ nootfehap knmendè, ter voldoeninge kan word ia ftaat eelteld, geene het minfte foulaas aanbrt Len K eh, dat hun Edele Mogende hier om lok als noch by deeze betuïgc hunne genéegenhe om, beneffens de óverige Bondgenooten, tot, in ftaat houden van het LsSt-eh Veilgeld te c fetjrreeren: dan, wat betreft het verdere by H V V **' U-".,- ■ T RECHT Befl. der Stat. vM Ütrïchi nopens pètiitèii 1 c l é e ci U è $ ïi is s- ia- eri riheLf( iét )U" W m  Ü- TRECIH ■Befl dei Stctt.vat. Utrecht nopens petitiën* 64* NIEUWE NEDERLANDSCFIE Hoog Mogende Misfives aangedrongene, omtrent «hec becaalen op ongeconcludeerde Petitiën , dae Hun Edele Mogende allefints overtuigt zyn , hoe ■ de refpective Collegien geene Equipagien konnen : werkftellig maaken, ofte ook enige andere zaaken ter executie ftellen, by aldien dezelve niet d"d'lyk conform de gedaane Petitiën , de Pent in gen kunnen toucheeren , en op voldoening daar van Rekening maken, en dat het hier Omme volftrekt noodzaakelykis, dat de Ordonnantiën, doordenRaad van Staten ten Lasten der refpective Provinciën verleend, by zulke Provinciën ook worden gerefpecleert, en door prompte fournisfementen bekragtigt: Edog, dat hier uit geerfints komt voort te vloeijen, dat die Provinciën, welke bereids hebben geconfeuteerd, door dit hun gedragen Confent verpligt zouden zyn, om zodanig Ordonnantiën ten hunnen lasten geflaagen te refpecïeeren, voor en aleer de Petitiën , uit hoofde van welke die Ordonnantiën zyn geproflueert, behoorlyk ter conclufie zyn gebragt geworden, om redenen, dat alle zodanige Petitiën zyn gedaan tot verval van Lasten , der Bondgenooten in het gemeen concernrerende, cn in welk dus de Confenten van geen verbindende kragt worden, eer dat dezelve gemeene Bondgenooten die Petitiën hebben geapprobeert, overmits ook naar het gevoelen van Hun Hoog M gende, niemand boven zyne Confenten ta&i worden bezwaart: zulks het al te no. toir is , om eemge adftructie te b'hoeven', dat eenmaal het verleenen ysn Ordonnantiën op zodanige ongeconcludeerde Petitiën, teneff £te van Reè le .voldoeningen, in train zynde gebragt, daar door die Provinciën , welken het fpotdigfte in dezelve kwamen te confenteeren , in het' geval zouden geraaken van ook alleen den last daar van te dragen, in cas dat andere, of fchoorvoetende :oc een geümiteert Confent, of wel tot een non Confent geliefden te relolveeren, het welk gevol ■ gelyk een gemeene last van het Bondgenootfchap  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 643 op de fchouders van zommigen der Bondgenooten alleen zoude overbrengen. Dac Hun Edele Mogende dit, in regard van Hunne Provincie, van te meer nadruk oordeelen, in een tyd, dac alle de Bondgenooten niet even een overtaigd zyn, dat hun aanflag in de Quote der Unie, met derzelver welvaaren geproportionneerc gevonden wordt, en uit, dezen hoofde Hunne Confenten wel eens claufu-, leeren , ofte ook wel die op een vermiudetden voet hebben gelieven uit tc brengen, al het welke voor het Bondgenootfchap in het algemeen , en voor deze Provincie in het byzonder ( welker Ficantieweezen inede zo merkelyk boven vermogen is bezwaart, dat het zelve, niet dan door Geldnegotiatien tot het dadelyk fourneeren in haren hoogen aanflag in ftaat gehouden wordt:) meerder drukkende zoude worden, in cas de bereidwilligheid dezer Provincie, om ook zelfs boven vermogen met Hunne mede Bondgenooten tot de zware lasten der Unie ie concurreeren , daar en booven noch dit gevolg Hond te hebben, dat by provifie op Haar Quote betaalingen worden geasfigneert, alvorens de Bondgenooten door een algemeen Confent ook het draagen der lasten algemeen hadden gemaakt; dat wel niet behoort te worden ontkent, dat uit het traage inbrengen van zommige, en hec geheel dilayeeren door anderen van Hun noodig Confent in de Petitiën, die Ipoediger ten effecte moeten worden gelfeld, differente ongelegenheden voor de gemeene zaaken refulteeren ; maar dat even dit genoegzaame preuves aan de hand geeft, dat het meer dan tyd is, om aan een cordaate en naar de waare magt der Bondgenooten geproportioneerde vastflelling der Quotes met ernst te denken , overmits zulks , éénmaal gereguleert, tcffens alle pretexten zoude kunnen uit den "weg ruimen, omme niet even fpoedig tot het algemeen belang Confent te dragen , alzoo de lasten, als 'dan op een e^aalen voet gedraagen wordende, by de Bondgenooten wegens het al, of niet, confenVv 2 tee- u. TRECHT Befl. der Stat. van Utrecht wpens 'etitien*  I U- TRICKT Befl. der Stat. van Utrecht nopens petitiën. 544 NIEUWE NEDERLANDSCHE teereö in gedaane Petitiën, een bepaalde tyd zoude kunnen worden gefield, waar door met dus, by vervolg, van het richtig Fournisfement verzekert, en over zulks uit alle ongelegenheden deswegens zouden worden uitgered. Dat Hun Edele Mogende hier omme moeten herhaalen, als noch bereid te zyn, tot het comcurreeren met de overige Bondgenooten in al wat het gemeene welzyn vorderen zal, op dat alle de refpeQive Provinciën op eene geëvenredigde wyze, en met dezelfde promptitude, tót fcodaanige eindens de lasten komen te dragen, en met der daad in de Petitiën daar toe gedaan, hunne Quotes konnen fourneeren. En zal ten dien einde Extract dezer aan delleeren Gecommitteerden ter Generaliteit by Misfive worden toegezonden» ( onder fiend) Accordeert met het voorfz Register. (was getekend) H. A. L A A N. Wy hebben hier voren in onze Jaare. van 1783^1.2129 en volgg. en bl. 2224 en volg. gezien , wat met betrekking tot zekere redenvoering van den Student J. van Lidt dejeude, is voorgevallen. Deze Student meende genoodzaakt te zyn , in de Nieuwspapieren dit Berigt te doen plaatfen; Tot dus verre heefc de Ondergetekende voor 't Publiek gezwegen, onder wijd en zyd verfpreide gerugten ten zynen nadeele, en de aanhoudende woelingen van afgunst, partyfehap, en voor-  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 645 vooroordeel tégen hem , uit hoofde van zeker, door hem gehouden, discours, in het groot Au- • ditorium van dezer Stads Academie, op den 22 November des gepasfeetden jaars, na het aflopen van een ordinair Dispuut, by gelegenheid van het-» voorlezen door hem van eene gratieufe Refolutie 1 der Ed. Groot Achtbare Vroedfchap, de Onder-k getekende en veelen zyner Medeftudenten betreffende, op derzelver toebrenging yan eenige Pen-c ningen voor de Burgerwapeuing , in de Courant van den 12 November A- p. geinferetrt. Daar hy egter fteeds verre van onverfchillig was, omtrent de hatelyke infimulatien , verfoeilyke logen? en lasteringen, zo by monde, als openhare gefchriften , tegen hem uitgebraakt, oordeelde hy intusfehen niet te moeten ftil zitten , onder de rusteloze pogingen, die hy, van ty.i tot tyd, tegen zig zag aanwenden , om hem in zvn eer en goeden naam te bekladden: Vooral toen hy befpeurde, dat niet flegts eenige van zyne Medeftudenten, maar ook zelfs eenige Profesforen, on? der welken de tegenwoordige Rector Magnificus, tenige grieven en bezwaaren tegen hem, uit hoofV de van 't gemelde discours hadden gelust in te brengen. In de volle bewustheid van zyn onfchuld , en de asquiteit zyner Regteren, heeft hy, kort na het vernemen, dat drie Profesforen eene Memorie in de Ed. Groot Achtbare Vroedfchap hadden ingelevert, waar aan 2 Gefchnften, het eene door 7 en het ander door 21 Studenten ondertekend, en beide tegen den ondergetekenden aan den Ser naat der Academie géprefenteert, geannexeert wa. ren, by ootmoedigen Requeste aan Hun Ed. Gr. Achtb. verzogt, Copy van de bovengenoemde Memorie cum annevis , welk Request, eenigen tyd daar na, by hem is te rug ontvangen, met het volgend Appoinclcment. „ De Vroedfchap, gehoord. voorfchreven Advys, begrypt, dat het verzoek, by Requeste gedaan , vervald , geconfidereert de Memorie V v 3 „ van ü- rRECIIT \ Bekend' naking an den Student .v.Lidt ejeude.  u- trecht Bekendmak. var, den Stu den* J.v, Lidc de Jeude. 646 NIEUWE NEDERLANDSCHE van de Heeren Profesforen , in dezen getou„ cheerd cum annexh, uic Vroedfchaps Notulen „ is geligt, en gebleeken is, dac voorfchreeven „ Heeren Profesforen niets tot bezwaar tegen den „ Perfoon van den Requeftrant hebben irgebragt; „ nogte zig beklaagd over het geen door derzel„ ven in het doen van zekere Aanfpraak verrigt is." De Ondergetekende dus in judicio zich vry willig gefitteerd hebbende en «it het gemelde Appoinclement billyk befluitende, by zyne Rechters ten vollen te zyn vrygefproken, zo wel als by zyne daar hy genoemJe befchuldigers zelve: Voor zoo verre hy niet anders kan en mag denken, of Hun Edele Groot Achtbare hebben de tegen hem ingebragte accufatien grondig onderzogt; En zig dezer wyze volkomen gejustificeert vindende, heeft gemeend het geëerd Publiek hier van dit provifioneel berigt te moeten geven , zullende voorts in de eerstkomende Nommer, van het geachte Weekblad de Post van den Neder-R hyn , een breeder detail van hec voorgevallene in deze voor hem verdrietige zaak, met en benevens zyn gehouden discours zelve , in 't ligt geven: op dat elk onzydige , naar waarheid, kan oordeelen, en den laster tegen hem, eens vooral, den mond geflopt worde. J. van LIDT de JEUDE, Utrecht den 20 Maart. J. U. Stud. FRIESLAND. Leeuwarden. Verfchil zynde ontflaan tusfchen de Magiflraten en Raadsluiden van Hariingen, en van  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 647 van Sneek en de Vroedfchappen derzelfder Steden, nopens het aanftellen der Volmagten, (zie hier voren bl. 426-420.) is dit gefehil ten voordeele der Vroedfchap beflisd. Inmiddels heeft dit aanleiding gegeven tot het inleveren van deze Memorie van Heeren Gedeputeerden , den 11 February 1784, aan de Siaten van Friesland: EDELE MOGENDE HEEREN! T>y gelegenheid van het vifiteeren der Procura- den _ van Volmagten ten Landsdage, voor * deezen jaare 17S4. , zyn vnor onze Rechtbank" twee dispuuten pebragr, óén uit Hariingen en a een uit Sneek; in welke beide het voornaame ver- n fchüpunt daarin belfond: „ Wie in die Steden/' tot het Hemmen van Volmagten ten Landsda„ ge, volgers de fundamenteele Conltitutie van Regeeringe, geregticd zyn." Deeze verfcbilleü zyn door ons, op volgende wyze gedecideerd: als Te Hariingen. Het Collegie verkLard de ftemmen van Volmagten ten Landsdage, voor deezen jaaren 1784, wegens de Stad Hariingen, door Burgemeefteren en Raadslieden dier Stad, buiten de Gemeensluiden of Vroedfchappen, gedaan, onwettig en inconlïitutioneel, dus van nul en onwaarde; en órdonneerd de Magiftraat van Hariingen, ten fpoedigften, en wel ten langften binnen den tyd van tweemaal vierentwintig uuren, de veertig Ge meenslui4en of Vroedfchappen te convoceeren, en door dezelve, (de Burgemeesterenen Raadsluiden daaronder mede begreepen ) gezamentlyk, hoofd voor hoofd, by meerderheid van ftemmen' te doen ftemmen en verkiezen twee Volmagten Vv 4 teo Leeü* (varden. Metnor. tn Geep, over sFol- 'iigt en  «48 NIEUWE NEDERLANDSGHE Leeu- Memor van Ge dep 4Vi de Volmagteneni. ten Landsdage ^ voor dezen jaare 1784; nament? }yk, één uit den Raad, cn één uit de Gezwoorea. Gemeente of Vroedfchap, volgens de Uitfchry» vings-Misfive van het Collegie, in dato den 8 .January 1784, en, om redenen, compenfeerd de kosten} hieroverjgevallen. En te Sneek. Het Collegie verklaard de Remmingen van een Volmagt ten Landsda-e, uit den Raad, voor deezen jaare 17S4, door de Burgemeesteren, Sehepenen en Boiiwrneefters van Sneek, feparaat, buiten de overige Leden der Vroedfchap, gedaan, onwettig, en inconftitutioneel annulleerd diensvolgens dezelve, en verklaard mede voor onwettig en inconftitutioneel d^ ftemminge van een Volmagt ten Landsdage, uit de 'Vroedfchap, door de overige Leden der Vroedfchap, feparaat, buiten de Burgemeefteren, Scheepenen en Bouwmeesteren gedaan annuljeerende irsgelyks dezelve. Ordoneerd voortj de Magiftraat vanSneek,de vplleVroedfchap,ten fpoedigften,en wel ten tengftea binnen tweemaal! vierentwintig uuren, te convoceeren, en door de zesendertig Vroedfchappen , (de Burgemeesteren, Schepenen en Bouwmeesteren. daar onder begreepen) gezamentlyk, hoofd voor ho'ofl , by meerderheid van ftemmen , te doen verkiezen twee Volmagten ten Landsdage, Voor déczen jaare 17^4, namenlyk, één uit den Raad , en één uit dë Cezwooren Gemeente of Vroedfchap , volgens de Uitfchryving Misfive van 'tCollegie, van den 8 January 1784, en, om redenen , compenfeerd de kosten , hier over gevallen. Wy hebben, Edele Mogende Heeren! in deezen vonnis geweezën, zodanig als wy, in goede Juftitie , overeenkomftig de Fundamenteele Conftitutie van Regering deezer Provincie , vermeend hebben te behooren. Dan dewyl oude ingeflopene misbruiken, fomwylen, aanleiding kunnen geevea rot  JAARBOEKEN, Maan, 17B4. 649 tot discrepeerende fentimenten, zo neemen wyde vryheid, aan URd. Mog. eerbiedig in bedenking te geeving, of UEd. Mog., tot voorkominge van 1 onëenigheden, en ter bevoordering van rust pn eendragt, ook zouden kunnen goedvinden, by Publicatie , aan elk dn een ieder, die zulks aangaan 1 mag te notificeeren, dat in de Steden , volgens de, fundamenteele Cpnftitutie van Reegeringe deezerc Provintie, de Gemeensluiden , genaamt Vroed , fchappen, als Reprefentanten van de overige Bur-, gers en Ingezetenen privativegeregtigd zyn tot het Hemmen van Volmagten ten Landsdage, en dat de Magiüraaten, uitmaakende het Gerecht in de Steden, anders genaamd de Raad, in die qualiteit, volgens de fundamenteele Conftitutie, niet bevoegd zyn, om Volmagten ten Landsdage te ftemmen. Uac, diensvolgens de Volmagten ten Landsdage , in de Steden , zo wel die uit den Raad als die uit de Gezwooren Gemeente of Vroedfchap , behooren te worden geftemd door alle de Vroedfchappen , ( de Leden van den Raad, in hoedanigheid als Vroedfchappen , daar mede onder begreepen ) gezameat. lyk daartoe geconvoceerd, hoofd voor hoofd, by meerderheid van ftemmen op denzelfden voet, zp als zulks nog van ouds, en nog ten huidigea dagen, in de Steden' Slooten en Hindeloopen gebruikelyk is: blyvïnde alleenlyk van dezen gene ralen Regel geëxcipiëeerd zodanige Stad of Steden, welkers Magiftraat zal kunnen aantoonm, by uitdrukkelyk Oclroy van de Staaten des Lands, hec Privilegie bekomen te hebben, om afzonderlyk, buiten de overige Leden der Vroedfchap , een Volmagt ten Landsdage uit den Raad te ft- mrnen. Wy vinden ons, Edele Mogende Heeren! te meer genoopt, om deeze zaak ter deliberatie van UEd. Mog., te brengen, om dat UEd., by 's Lands Ordonnantie, 4de Boek, Tir. 19, Art. 56,. nader geinterpreteerd by OEd. Mog. Placaat, van iq Maart 1783, geftatueerd hebben: dat de Heeren Gedeputeerden alle questieufe gevallen, waar over Vv j hy Lee«= var.)en. Memor% 'an Gtkp. over 'e. Folnagttn»nz.  Leeü warden. Memor, van Ge dep. ovet de Felmagtenenz. 650 NIEUWE NEDERLANDSCHE by haar, zoo wel ter eerfter inftantie, als by appel is gedecideerd , ter eerfter Landsdage zullen moeten brengen ter kennisle van UEd. Mog., omme, na gehouden deliberatie, daar op iets ze. kers te refolveeren, en voor het toekomende ia eene Wet te doen veranderen. Waar mede. EDELE MOGENDE HEEREN! Beveelen wy UEd. in Godes heilige Befcherming. UEd. Mog. Dienstwillige Dienaren De Gedeputeerde Staten van FrieslanA ( was getekena ) E. S. G. J. V. B. RLNGERS. Vt. f Lager ftond ) Ter Ordocn. van Hun Ed. Mog. ( was getekend) Leeuwarden , den 11 Fehruary H. van WYCKEL, 17841/84- Wegens eene Petitie tot buitengewoone uitrusting van Oorlogfcheperj is by de Staten van Friesland den 2.0 February dit befluit genomen: ExtraEt uit het Refolutie-Boek der Hoog Mogende Heeren Staten van Friesland. I>y Refuwptie ge'elibereert zynde op de Petitie van dertien Millioenen negen maal hondert fes en  JAARBOEKEN, Maart, 178.1. 651 en yyftig duizend drie en feventig Guldens, vier Stuivers en acht Deniers, door den Raad van Sta ten der Vereenigde Nederlanden den 28 January 1783 gedaan, tot een Extraordinaris Equipagie ter Zee, voor de acht laatlte Maanden van voorfchreven, en vier eerite van dit loopende jaar; gezienj de verminderingen tot tien Millioenen feven maal\ hondert acht en festig duizend drie en feventig; guldens vier Huivers eo acht Deniers, in de Misfive van Hunne Hoog Mogende, gefchreeven in 'sHage den 23 December 1783 en geaddresfeert aan Hunne Ed. Mogende gemeld. 1 En voorts gelet op den inhoud van de Memorie, door de Gecommitteerden uit de Refpective Collegicn ter Admiraliteic, den 24 daaraan volgende geprefenteert, by welke aan Hunne Hoog Mogende te kennen geeven, dat, door de vermindering van die Equipagie, daar by fpecificq opgegeven , de voorfz. Petitie noch zoude kunnen worden vermindert tot feven Millioenen vier maal hondert fes en feventig duizend drie hondert fes en feventig Guldens en twee Deniers. Is, gehoort het Raport der Heeren Hunne Edele Mogende Gecommitteerden in het mindergetal, met de Heeren Commisfarisfen uit het Collegie, de voorfz. Petitie geexamineert hebbende, goedgevonden en verftaan, daarin, zo als dezelve door gemelde Gecommitteerden uit de Refpective Admiraliteits Collegien ter fomma van ƒ 7,476,037-0-2 word berekent, te confenteeren, zo als gefchied by deze, dat de Quote dezer Provincie worde gerekent tegens ƒ8 - 13-3 ten hondert, geobferveert mede de Refolutie ten opzigte van de verdeelinge der penningen onder de Collegien ter Admiraliteit, by Hunne Hoog Mogende den 19 Juny 1683 genomen, en gedachte Quote werde betaald aan bet'Collegie ter Admiraliteit in Friesland Refideerende. En zal Extract, dezes worden gezonden aan Hun Ed. Mogende Gecommitteerden ter Vergaderinge van Lef.tt- VAR.' DEN. Befl. 'egens "etitie «t Ex- 'raord. Equipa- 7j6  \ Leeü"- awrden. Befl. wegens Petitie tot Extraord.£quipa> 6gt NIEUWE NEDERLANDSCHE van Hunne Hoog Mogende om aldaar te openen; wordende voorts liet Collegie der Heeren Gedeputeerden geauthorifeert, in voegen voorfz., het aan deze Provincie, na dat de meergemelde Petitie ter Generaliteit geconcludeert zal zyn, te betaal en. Aldus gerefolveert , op het Landfchapshuis s den ao February 1784. (onder flond) Accordeert met het voorfz. Boek» In kennisfe van my. (was getekend) A. J. vak SMINIA, Tot nog eene Petitie is den 28 February fey de Staten aldus beiloten: EmtraEt uit hit Refblutiê- Boek der Edele Mogende Heeren Staten van Friesland. Ter Vergaderinge in nadere Deliberatie gelegt zynde de fuppletoire Petitie by d( n Raad van Staten den 3 October 1781 gedaan, ter tomma van . negen Millioenen', tweemaal hondert en een en zeventig duizend vier hondert agt en negentig guldens , tot aanbouw .van Schepen vaji Oorlog, boven de kosten van elf Millioenen zes hondert en vyf en dertig duizend en twaalf guldens daar voor in den jaare 1779 bercekend, breeder in een bygevoegde Memorie van de Gecommitteerde uit de Refpective Admiraliteits- Collegien, en de Bylaagen, daar toe Relatif, gemeld; als mede hetGerefofveerde by Hunne Ed. Molenden Refolutie van den 17 Maart 1782, en 3de April daar aan  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 653 velgende ter Vergaderinge van H. H.Mog.irigebragt, waar by reeds in gedachte Petitie is geconfenteerd, onder bepalinge, daar inne gemeld; en onder anderen, dat de penningen tot deze Petitie benodigt, zouden worden genegotieert ten Comptoire Generaai van de Unie, en ten behoeve en laste van het gantfche Bondgenootfchap. Sn voorts geconfidereert zynde de noodzakelykheid, dat de Peti tie zoude moeten worden tot condufie gebragt, buiten 't welk dezelve uit hoofde dier Ciau. fule tot nog toe was gebleeven , gelyk uil eene Misfive van Hunne Hoog Mogende, ge. fchreven in den Hage den 43 Decem&er 1783. geblykt, waar by dezelve Hunne Edele Mogen de verzoeken en aanmaanen^ in gedagte Petitie t< confenteërën, als tot welkers conclufie Hun Ed Mogende Confent thans alleen manqueerde. Is gehoört het Rapport der Heeren Hunne Ed, Mo gende Gecommitteerden in 't minder getal, me Commisfarisfen uit het Collegie der Heeren Gë deputeerden , gedachte Petitie op nieuw geëxa mineert hebbende , goedgevonden en verdaan hoe gaarne Hunne Ed. Mogende ook zouden ge zien hebben, dat dezelve conform hun verlangei by de Bondgenooten ter Conclufie was gebragt echter om alle faciliteit te gebruiken welke, de toe Hand der Finantien dezer Provincie,en het gede monftreerde bezwaar over derzelver Quote, Hun ne Ed. Mogende eenigfints konden permitteeren de voorfz. Refolutie van den 17 Maart 17*8 weder in te trekken, en in meergemelde Petitie n confenteërën, gelyk gefchied by deze, des da de Quote dezer Provincie werde .gerekend tegei ƒ 3- 13-3» ten hondert, en geobferveert Werde Hun ne Hoog Mogende Refolutie van 19 Juny 168 omtrent de verdeehnge der Penningen onder d Refpective Collegien ter Admiraliteit, en d veorzeide Quote worde betaalt aan het Collegi «er Admiraliteit in deze Provincie refideerende. 1 0 \ ' WARDEN» Èejl. wegens nog eend Pettitiei i i X > I I l s 5 |  654 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Befl. wegens nog eene Petitie. S i En zal Extract dezes worden gszonden aan de Heeren Hun Ed. Mogende Gecommitteerden ter Generaliteit , om ter Vergaderinge te openen: wordende wyders het Collegie van de Heeren Ge- * deputeerden geauthorifeert, om, wanneer gemelde Petitie ter Conclufie zal zyn gebragt, overeen, komflig dezer Refoiutien de betaalinge te doen. Aldus ^erefolveert op het Landfchaps-Huis den a8 February 1784. (onder flond) Accordeert met bet voorfz. Boek, ln kennisfe van my. ( Was getekend) A. J. SMINIA. Den zelfden ^3 February is op een raport van de Gedeputeerde ter Vergaderinge der Algemeene Staten , en brief van den Zeeraad in deze Provincie , dit befluit genomen: ExtraSt uit het Refolutie- Boek der Edele Mogende Heeren Staten van Friesland. De Heeren deezer Provincie Gecommitteerden ter Generaliteit by Misfive, van den 24 January deezes jaars , overgezonden hebbende een door Hun Edele overgenoomnn Rapport , ter Vergaderinge van Hun "Hoog Mogende uittebragt op, een Misfive van het Collegie ter Admiraliteit, in deeze Provincie Refiderende , houdende eeü Relaas van 't verrichtte door dat Collegie feiert 26 December 1780 , geevende daar by te kennen , dat 't zelve met importante fchuluen was bezwaard , verzoekende wyders om redenen , daar in vermeld, dat her Hun Hoog Mog. behaagen nogte, hen, in die omftandigheden, behulpzaam :e zyn. en wanneer geen ander middel tot hulp ;e vinden was i als dan Hun te permitteeren eene  JAARBOEKEN, Maart. 1784. 655 Negotiatie te mogen doen van 1200,000 guldens; en, dat de intresien, daar toe vereischt aan Hun uit het Comptoir Generaal d^r Unie jaarlyks rigtig mogten worden betaalt. Is, op dat fubjeót nader gedelibereert zynde, goedgevotden en verdaan, de Gecommitteerden voorn, te gelasten namens deeze Provincie ter Vergadering van Hun Hoog Moogende te pro-i poneeren, de te goede zynde Oroonnantieu by het Collegie ter Admiraliteit in deeze Provintie uit de Generaliteit» Casle , by wege van Leening voor te fchieten, en de interefen daar uit te Caufeeren , te doen zyn, een bezwaar van die Provinciën, welke in de fournisfementen van de ter Generaliteit geconcludeerde Petitie manqueeren. En zal extraft dezes aan gedach'e Gecommir* teerden worden gezonden, om zich daar na te gedraagen. Aldus gerefolveert op het Landfchaps Huisden 28 February 17b.}. ( Onder ftond ) Accordeert met het voorfz. Boek, In kennisfe van my, (wf getekend) A. j. vah SMINIA. Wy hebben hier te voren in onze Jaarb. van 1783 bl. 2140, van het Rechtsgebied over het Krygsvolk gefproken, en in onze Jaarb. van dit jaar bl. 430 en volg. de Publicatie der Staten deswegen mede gedeeld. De Staten van Friesland fchreven nog den 6 Maart 1784 aan den Kaptein -Admiraal wegens het Regtsgebied over hét Krygsvolk van den Staat, dezen brief: DOOR¬ LEED. WAR» Befl. op raport en brief van ie AdmU ruilt.  WARDEN. Brief, der Stat aanZ.E wegens de Mi li> ?furiséiitie. %SG NIEUWE NEDERLANDSCHE DOORLUGTIGSTE VORST EN HEER/ Wanneer wy , door eene Commisfie uit het W "midden onzer Vergaderinge , nauwkeurig hadden doen examineren den Oorfprong en Aart, 5cneven« de Exercitie éh dagelyta toenemende ' extenfie der Militaire Jurisdictie , wierden wy i ' door het rapport onzer Gecommitteerden , volkonïn bevestigd in het gevoelen, dat de Regts - oeffe' ninevan den Militaire Regter, op dien voet, zo als thans plaats had , geenzihts beftaanbaar was met de Reaten en Vryheden van 'sLands Ingezetenen , en de lndependentie onzer Soüveraine Provintie i weshalven die op zoodanig eene wyZe met behoorde noch konde continueeien. Ten dien einde wierd, door welgemelde Heeren Gecommiteerden , by dat zelve Rapport, ter onzer deliberatie gebragt eeö Concept fceglemeit, bevattende eene form van Adminiftratie van Juftitie ih den militairen ftand, waar door de gewapende Arm van den Staat, in deszelfs leeden, eer, reputatie en bezittingen even zeker en veilig zoude zyn, als alle andere Leeden der IMaatfchappye. Wy laudeerden, na aandagtige txaminatie, dit aan ons opgegeeven concept Re. element, in afwagtinge dat Uwe Doorl. Hoogheid met de daad betonende te willen contribueren tot het beramen en vastftellen, van alle zoodanige fchikkingen, als konde (trekken tót redres der notoire abuizen in de Militaire Jurisdictie , en totbefaouderiisre der Regten en Vryheden van alle sLands Ingezetenen, gepaard met de Confervatie van de Hoogheid en onafhangelykheid onzer Provintie, Hooast Dezelve volyverig geconcureerd zoude hebben tot in ftand brenging deezer onzer zoo gewietke als Heilzame bedoelingen. En, opdat des te beter, in eene zaak van dat belang, met Uwe Doorl. Hoogheid communicative gehandeld mog t worden i committeerden wy twee Leden , «it het midden dezer Staats - Commisfie , naar s Hage, ten einde met Uwe Doorl. Hoogheid mondeling te eo»'  JAARBOEKEN, Mem, 1784» °57 fereren, alle voorkomende bedenkingen te elucideren en eenige difficulteiten , zoo geopperd wierden, op de best doenlyke en gefchiklte wyze te applaneien. Dan wy hebben, uit het Rapport dezer afgezondene Heeren, tot ons leedwezen gezien , dac Uwe Doorl. Hooghed volmondig gedeclineerd heeft, om over deze materie in eenige conferentie met dezelve te treeden ;toonende daarmede ongenegen te zyn, om tot het h irmonieus en welmeenend einde, 't geen wy o^s in dezen had den voorgefteld, t* eenijerwyze te coöpereren. Verwonderd over deze handelwyze van Uwe Doorl. Hoogheid , ontvingen wy , met geene mindere bevreemding, Uwe Doorl. Hoogheids fchriftelyke Confideratien over het Ituk der Miltaire Jurisd.clle , inhoudende Susrenuen zoo vreemd en van dien aart, dat ze door ons even min kunnen , als mogen erkend worden. Uwe Doorl. Hoogheid fteld zig daar in voor, als hec Hoofd, aan welke alle hoegenaamde Jurisdictie over Milicaire perfoonen , zo in 't civile als criminele, privati ve en abticati ve is opgedragen, zo dat alle Militaire Regtbanken, geene uitgezonderd, aan Uwe Doorl. Hoogheid en Hoogsc Deszelfs weeïge Descendenten zouden zyn onderworpen, met dien gevolge , dat alle Sententien door Uwe Doorl. Hoogheid zouden kunnen worden geapprobeerd, geimprobeerd, gealtereerd of vernietigd naar willekeur. Schoun Wy nu, op de eerlle heture deezer Helling, reeds zeker waren van derzelver ongefundeertheid, hebben wy eg'er de bewyzen, welke Uwe Doorl. Hoogheid daartoe aanvoert, met alle bedaarheid en aan Jagt g toetst, door nategaan alle delatfcn, by Commisfiei en Infiructien, zoo door de gezamëlvke Bondgenooten , als door deeze Provintie, immermeer den Heeren Stadhouderen, als Kapton Generaa's g-daan. Kn wy moeien bekennen , daar in veen bewys toe ftaving deezer fustenue gevonden te h"bb^n. Immers vloeyt, uit ce Obdraet van het Kapitein Xx Ge- WARDEN. Brief, der Stat. aanZ. H. wegciis de Milit. Juris ■ diStie.  658 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeo WAR. DEN. Brief der Sta aanZ l wegens de'Mih Jurisdictie, Generaalfchap der Zeven Vereenigde Provinciën niets dergelyks , en daar uit kan, bovendien > nooit ^geargumenteerd worden tot de waardigheid van Kapitein Generaal eener particuliere Provintie, of die eerite qualiteit aldaar ter plaatze wer>.ken, hebbende het Kapitein Generaalichap der /.Unie geene andere betrekking, dan cp de Magt, welke de Hemmende Provintien gezamentlyk bezitten, en dan alleen woid uitgeoeffend, wanneer het Leger der Bondgenoten by elkander is, of in de Landen, welke onder den naam van Ge. neraliteits Landen bekend zyn. — Even weinig bewys leveren de particuliere Commisfien en Inttrufticn op, die deeze Provintie aan haaren Kapitein Generaal in de tyd hebbe gegeeven ; fcftoon daarin voorkomen de woorden, door Uwe Doorl. Hoogheid tot het hoofd argument gebezigd, den dwang, namelyk, om behoorlyke Ordre en discipline onder den Krygsvolke ce houden.^ Want, zoo men die uitdrukking, in alle de Commisfien en Inftnictien op dezelfde wyze voorkomende, toetst aan het provifioceel Reglement van Prins Willem den I, en daar by inziet alle de Staats-Stukken dezer Provintie, zints de ereftie der Republiek, ten onderwerp hebbende het dadelyk maintien van de adminiftratie der Civile en Criminele Juftitie, alhier, over al • le perfoonen en zaken, zonder eenige exemptie, dan zal men overtuigd bevinden, dat de woorden den dwang enz. geenzins opgevat kunnen worden als eene delatie van jurisdictie te behelzen, maar aileen een Order of Last, door eene Souveraine Provintie aan Haaren Kapitein Generaal gegeeven , cm ftricte ordre eu Regel onder de Militie te houden, zonder dat de loop der ordinaire Justitie , daar door, eeniger mate kan geagt worden, geftremd of tot iemand anders overgegaan te zyn. — Om nu biet te zeggen , eensdeels dac de Militaire Jurisdictie altyd, uit haaren eigen aart, dan nog maar is eene afgeftaaneRegtsmagt, welke  JAARBOEKEN, Ma&rt, 1784. 659 welke eeneallezinsuitdrukkelyke delatie vereischt, die hier ontbreekt; en, andeideeh, dat ai wierd eens tegens de waarheid toegegeven , dat aan de Militairen zulk een alierruimfie magt van Jurj-di ftie ware afgedaan, die opdragt egter nooit zoodanig heeft kunnen zyn, of de Souverain, indien die zulks nuttig oordeelde, was bevoegt, om daar Omtrent nadere en andere fchikkingen te maken; gelyk de Provinciën dee2e faculteit ex.yresfelvk gereferveerd hebben, by de Inftr uftie vah den Raad van Staa-e, van den jare ijü§en lóf 1.— Uitainmerking van dit' alles, en uitdeoverweg ng tevens van de erroneufe en gevaarlyke cor feq 'entie f in 't prasadvis van welgemelde onze Gecommitteerden • nderfcheidenlyk opgegeven y welke u« de fustennen, door Uwe Doorl. Hoogheid, in Hoög-sc Derzelver Confideratien, gemanifesteerd, kunnen getrokken worden, is het ons voorgekomen, dat de zaak der Mili.aire Jurisdictie, da^r door aanmerkelyk van natuur veranderende, ook andere middelen van redres vereischte. En wy hebben daarom go-dgevonden, het te voren geconcipiëerde Plan . om daartoe moverende redenen, by formeele Stiats Refolutie te frp.)neren, en wyders , met te niet doening van'ajie di~ op 'tStuk der Militaire Jurisddtiégeno nene Refjlutien, het Hof Provinciaal en de Neder-üeregten voor zoo verre derzelver Jurisdictie zig uitiirekt* in de volle adminiftratie der Civile cn Criminele Juftitie over alle Perfonen en Zaaken, zonderexemtie, volgens de aloude en F\.n lamentele Con. ftitut e deezer Provincie, wederom te herdtl'en : En hebbenwyders niet wil !en af zvn, met overzending van de Extract Refulurieen Pu!>]<'cacie,daarvan Uwe Doorl. Hoogheid de behoorlyke kennis te geeven, ten einde Hoogst Dezelve, als Kapitein Generaal deezer Prv.vjmie aan de M'htie, alhier Guarnifoen houdende, of namaals komende te houden, de nodige Orders geeven , om zig naar den inhoud deezer Publicatie ftiptely k te gedragen. En Xx 2 daar Leeü- w arden. Brief der .Stat. mvZ.H. wegens ie Milit. Juris-  66o NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. De Staten namen nog omtrend dit onderwerp, en voornamelyk omtrend de wyze van het gevangen nemen van Krygsvolk, den 14 Maart dit befluit. Geextraheert uit het Refolutie. Boek der Ed. Mogende Heeren Staten van Friesland, Qp voorflel van de Heeren Gecommitteerden w tot de zaaken van de Militaire Jurisdictie, ten einde een vaste voet te arrefleeren , omtrend de wyze van apprehendeeren van Militaire Delinquanten door den Burgerlyken Regter, ter voldoeninge aan de Publicatie van den 9 8 den February dezes jaars , is na deliberatie goedgevonden en verdaan, te refolveeren, dat zodikwils het Hof Provinciaal of een Nederregter goedvind een Militair Perzoon in zyn Garnizoen, of gedetacheeid of op marsch zynde , te doen apprehendeeren dezelve daar toe requifitie zal doen aan den Commandantdes Garnizoens of Commandeeren den Officier , welke Commandant of Commandeerenden Officier daar op verpligt zal zyn, om den gerequireerden Dehnquanc de facto, en zonder eenig het min« daar wy nog voorneemens zyn, otn,overdemagc, welke tot het onderhouden eener goede Krygs discipline, in onze Provintie aan den Militairen Regter behoort gegeeven te worden, de vereichte bepalingen te maken, zullen wy niet afzyn, van het gerefolveerde dien te nevens aan Uwe Doorl, Hoogh, eene fpoedige kennisfe te geeven, Waar mede enz.  JAARBOEKEN, Maart. 1784. 061 minfte tyds verzuim, in apprehenile te doen neemen en binnen vier en twintig uuren daar na aan' den Hove of deszelfs Gelastigden, of aan dem Nederregter , die hem gerequireerd heeft te extradeeren, ten zy een Militair Perfoon op den daad betrapt word of buit- n zyn Garnizoen, of Deta-. chement, of niet op Marsch zynde, iets bedryft,; als wanneer het Hof en de refpective Nederregters 1 denzelven aanftonds zullen kunnen m hegtenis ne-i men, en van die apprehenile aan den Auditeurj Militair van de Garnifoenen in Friesland kennisfei moeten geven , op dat dezelve vervolgens den Commandant van het Garnizoen, of Commandeerenden Officier, waar onder die Perfoon behoort, daar van informeeren. Welke kennis geving mede plaats zal moeten hebben , wanneer een Militair Perzoon niet in deze Provincie Garnizoen houdende door het Hof of een Nederregter geapprehendeerd word. En zal Extract dezes aan den Hove door 'sLands Secretaris worden overhandigt, en tevens gelyk Extract aan de refpective Geregten en Magiftraaten, en aan de Commandanten der Garnifoenen van Leeuwarden en Hariingen, worden gezonden tot derzelver narigt, en om zig daar naar te re • guleeren. Aldus gerefolveert op het Landfchaps-huis den 14 Maart 1784. Accordeert met voorfchreven Boek, In kennisfe van my A. J. van SMINIA. Over de magt van Krygsraden iri'het itraffen van zuivere krygsmisdryven , en over Xx 3 het Leeu* VAR>t£N. J?ef. der ïtat. nopens 't 'angen 'an Trygt. «ft.  Leeu- WAffcden. Pyblïc wegens (, magt de Krygsra den enz- 4S2 NIEUWE NEDERLANDSCHE het oordeelen' van verfchillén over leerlingen, foldyen , monteeringen, wapenen of andere Krygsmans behoeftens, is ook by de Staten den V4 Maart 1784. deze Publicatie beraamd. De Staten van Friesland allen den geenen , die . dezen zuïkn zien, of te hooren lee/.tn, Sa'ut; r doen te w reten:- Alzoo Wy by Publicatie win den -28 February dezes jaars goedgevonden hebben het Hof Provinciaal, en de Nedergerechten in zoverre dezelver Jurisdictie zich uitftiekt, re herftcllen in hun van ouds competeerende adminiftratie der vol'ezoo Civileals Crimineele Juftne over al'e Perfonen en zaaken zonder eenige exem ie , reet vernauwing van alle de Refoiutien op 't (luk der Militaire Jurisdictie genomen: Zoois?t; Dat Wy echter tot bepalinge van de mogt, welke tot bet onderhouden eener goede Krygsdiscipline in deze Provinci: aan den Militairen Regter behoord gegeven te worden, goedgevonden hebben, te ftatueeren , gelyk Wy 'ftatueeren mits dezen, de navolgende Articulen: Art. I. Dat voortaan de Militaire Regtbank zal betlaan uit een Garnifoens Krvgsrard , dewelke beleid zal worden , door den Commandeerenden Officier van de reh> ctive Garnifoenen , en faarnen geiïeld zyn , zo en in diervoegen alhier plaats gehad heeft zedert den jare 1775 II. Dat aan deezen Krygsraad gegreven word de magt, 'om te oordeelen over zuivere Militaire Deliéten , waar door verltaan worden de zulke, welke alleen door een Militair als Militair, kunnen worden begaan. III. Dat nog aan den Krygsraad word ge«eeven de magt om te oordeelen over verfchillén tusfchen Militairen ontftaande over Leeningen , Soldyen, Montterioge, Wapenen , of andere Krygsmans behoeftens. ^ ^  JAARBOEKEN, Maart-, 1784. 663 IV. .Dat van de Sententiën, by den Krygsraad uïtgt fpi-okea over de hier vooren genoemde zaken, van nu af aan Appel zal vallen a;.n den Raad van Staten der Vereenigde Nederlanden , welk Appel zal moeten worden gedaan binnen tien dagen, na dat de Sententie ter eerfter mftantie zal zjn uitgefprooken. V. Dat voor Militaire perfoonen zullen worden gehouden, die geene, welke werkelyk zyn Dienst dpende, als meede de Recruten, zoo ras dezelve een» Leening zullen hebben ontvangen. VI. Dat aan den Militairen Regtbank ofteRechter;, wel expresfelyk word verboden, eenige verdere Rechtsmagt ofte Jurisdictie in deeze Provincie, onder iwac voorwendzel ook zulks moge zyn, te oeffenen, dan alleen over de hier vooren aan hun fpeciaal gegeevene objecten. rVIt Dat Wy wel expresfelyk aan Ons referveereh de machc , om nopens de hier boven vasteeftelde Articulen zodanige nadere bepaalingen te maaken, als nodig zullen worden bevonden, gelastende en ordonneerende, aan de Militie, thans alhier in Garnizoen leggende, ofte namaals zul lende koomen, alle hec hier bovengeftelde punc tuelyk te agtervolgen en na te koomen ; gelyk meede, indien 'er onverhoopt eenige twyffelovei deeze Articulen mogte ontltaan, zig daar over aar Ons te adresfeeren ten fine van interpretatie. En op dat niemand hier van onkundig zy, 0: eenige ignorantie voorwende, zal deeze alom wor den gepubliceerd en geaffigeerd, daar mengewooi is publicatie en affiftie te doen. Aduls gearrefbert op 't Landfchaps • huis bin nen Leeuwarden den 14 Maart 1784. H. B. van S M I N I A, V( Ter Ordonnantie van Hun Ed. Moj A. J. van S M I N I / Xx 4 Ti Leeü- iVAR5EH. PM. wegemde magt der Krygsradtn enz, 1 :r  66a NIÉUWE NEDERLANDSCHE Le Cowar.den. Pull. wegens vastftell der Adia delen. Ter vastftelling der Middelen hebben nog de Staten den zelfden 14 Maart dit plakaat doen afkondigen. De Staaten van Vriesland allen den geenen, die deezen zien, ofte hooren leezen, Salut;doeö ' te weeten : Dat Wy om dezelvde reedenen, die Ons in laast vo*ige jaaren hebben bewoogen, en welke van tyd tot tyd, dringender giworccnzyn, door de menigvuldige Confenten, die Wy hebben moeten dragen, in de zoo hoo^e Petitiën, by den Raad van Staate der Vereenigde Nederlanden , tot aaobouw en Equipage van de Oorlog Scheepen, ter befcherminge van de Scheepvaart en uitgebreiden handel der lngezeetenen deezer Landen , gedaan , hebben goedgevonden en verdaan , gelyk Wy goedvinecn en verdaan by deezen, dat alle middelen van Contributie en Confumptie, die gedurende dit lopende jaar zyn uitgefchreven en worden gevordert , wederom zullen geheven worden in het jaar, ingaande den lden May aanftaande, en zullende eindigen met den laatften April 1785» en dat de hetalinge daar van door de r Tpecfive Ontvangers en Collecteurs zal gefchieden a m de zelvde Provinciale Comptoiren, als in den jongst» ledene jaare. En , nadien de Reële en Perzoreele Gredfchatting hier meede onder begreepen z\n, hebhebben wy wederom gerefoh eert, volgens voorgaand gebruik, toe te laaten in den Perfooneele te kenen, het geene kan worden aangetoond wegens de R( ële Goedfchattine betaald te zyn. En zullen mede als te vooren die geene, welke over den Aanflag in de .Perfopele Cohieren zig bezwaard mogte vinden , de vryheid hebben , om zig onder Eede voor de Heeren Onze Gecommitteerden in he t Mindergetal te v< rminderen, indien op vier duifent guldens, of daarbo- ve»  JAARBOEKEN, Maart, 1784. 66$ ven, zyn aangetekend, op d:-n 33 cn 24ltep Augus'i aanftaande; terwyl die lager ten voorzei e 1 Cohïeren bekend ftaan , zig tot dat einde zud- n j moeten vervoegen by 'tGeregte der Grietecie.of Stad, op welkers Cohier ftaan aangek hrev:-n , ten einde als dezelve daar toe zal wordt n hepaald 3 Ook hebben Wy goedgevonden aan de In^rze-, tenen, we'ke hun Rundvee aan de befme telyke (. Zi' kte, lopende het jaar van May 1784 tot 178 c zullen verliezen , toe te ftaan het Hoorngeld (voor het half jiar, waar in verfterven) te mogen korten des dat gedagte verdurven Vee worde aangegeven binnen drie Weeken na hec verfterf. lin op dat niemant hier van onkundig zy, ofte eenige ignorantie voorwende, zal dit Ons Placaat alomme worden gepubliceert en geaffiigeert ,daar men gewoon is publicatie en afhielde te doen. Aldus gerefolveert en gearrefteert op 't Landfchaps-huis binnen Leeuwaarden den 11 Maart 1784. H. B. * v a n SMINI A, Vrv Ter Ordonnantie van 'Hun Ed. Mog. A. j. vak SMINIA. Xx 5 VER- VAR. >uN. Pub!, verens astjlell. er Md* 'eten.  6< \ Verandering OfSDER UE HOO GE EN LAGE AMTEA ARS enz. 0 NIEUWE NEDERLANDSCHE ERANDERINGEN. ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. n o r d r e c h t. Uit eene overgeleverde en B. Onderwater, Heere van ruucr» hoek. r,ruI Hun Ed. Groot Mogende hebben den Heer M*r. facob van Fredenburch, Raad in de ter van de Geestelyke Goederen. ^X£S%t& K« door den Prinfe Erflladhouder , uit eene Naamlyst, SS, in plaatfe van wylen den Heere Mr. H. ^f'sLands Advokaat van Holland, is door de Fri Föhnde Heeren Gecommitteerde Raden ainiefteld Mr. Pieter Pauius; en by den Raad  JAARBOEKEN, Maart, 17R4. 66j van Stare M'. H. J. van Oldenburneveld, genaamd Witte Tuiting. Daar in tegn is de Heer Mr. W. van der Esch, Advocaat Fiscad, en Procureur oeneiaal van den Rade en Leenhove van Braband, overleden, Leyden, De Heeren Curatoren van 'sLands Hooge School te LeyJen, en Herren Bu'g^mees teren derzelve Stad, hebben den H er Broubius Broes, thans Bedienaar des Godlyi-et) V\o..rds te Vlisfingen , beroepen tot gewoon Hoogl tr^ar in de Heilige Godgeleerdheid , in plaats van wylen den Hooggeleerden Heer Hermannus Scholten. Tot opvolger van dezf.n Hoogleeraar Scholten was eerst de Amfteldamfthe Predikant J. van Nuys Klinken» berg die beroepen, dog heeft, door de Regeering van Amfleldam tot Hoogleeraar aan het Athenseum aldaar aangefteid zynde, voor dat beroep beleefdelyk bedankt. Den 19 Maart overleedt alhier in den ouderdom van 55 jaren de Hooggeleerde Heer Johan David JJahn, A. L. M. Philofophiffi & Medicina; Doctor , Medicina & Chemis Profesfor orujna.'ius aan 'sLanJs Hooge School alhier, en Lid van verfcheideregcleerdeGenootfchappen, welkedood met regt voor een groot verlies voor 's Lands Hooge School gehouden wordt, aangezien de ongemeeDe fchranderheid en uitgebreide kennis van dezen Hooglecraar, byzonderljk in de Scheikunde. Amsteldam. Den 28 dezer maand he ft de Hooggeleerde lieer Jacobus van Nuys Klinkenberg, Art. Lib. Mag. S. S. Theol. & Philof. Do£tor, het Hoo^ieeraars - Ampt in de Godgeleerdheid en Kerklyke Gefchiedeoisfen aan het Atheneum lllultre dezer Stad, aanvaard met eene plechtige redevoering: De Incredukrum machinationibus Reipuhlicm admodum pernicio(is. Dat is : Over de fchadelykheid der pogingen van de Ongelovigen voor den Burgerplaat. Edam. l a a ge AftlTEnaarsENZ. Vfran 0 ■ 1) Ert 1)e hoo (.E en l a a ge AftlTEnaaksenz.  C568 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran bebinc onder de hoo ge en' iaoe Amteaars enz. E d a m. Den 16 February is alhier, na eene borstziekte van weinige dagen, in den ouderdom van ruim 45 jaren overleden, de Heer Pieter Ver■fteveren, Raad en regeerend Burgemeester dezer Stad. Utrecht. Den 26 February heeft na een verval van kragten, in den ouderdom van 67 jaren , dit tydelyk leven afgelegd, de Heer Mr. Wouter Hendrik'van Nelleftein, Oud Geëligeerde Raad ter Vergadering van de Ed. Mogende Heeren Staten dezer Provincie enz. enz : wordende om deszelfs uitmuntende hoedanigheden, zeer betreurd. Den zelfden 26 February heeft de Hooggeleerde Heer Tsbrand van Hamehvelt, S. S. Theol. Doctor, het Roogleeraars-Ampt aan deze Academie aanvaard met eene redenvoering: Deftatu hodiemo rei Christiana, /(Blo an tristi? quidque in posterum de eo fier are vel timer e debeatnus"? dat is: Over den tegenuoordigen toeft and van het Christendom , of men die voor-, dan iegenfpotdig te noemen hebbe ? en ■wat men voor het vervolg omtrend denzelven hoopen of vreezen moet ? Nog heeft den 24 Maart de Hooggeëerde Heer Mr. M. Tydeman, J. U. D. en Jur. Natura, Getium ac Publici Romano - Germanici Pref. ordinar. de waardigheid van Rector Magnificus aan dezer Stads Akademie overgedragen aan den Hoogge» leerden Heer C. Segaar, V. D. M. en Exeget. N. T. & Lingute Grecat Profesfor ominarius, onder het doen tener openbare Redenvoering in de grooce Gehoorzaal: De Arte Politica in Academiis addiscenda; dat is : Over de Staatkunde, welke men op de Hooge Schooien te leer en heeft. Leeüwarden. Den 1 Maart 1784 is door de Vroedfchap alhier tot Mede-Raad in de Vroedfchsp vcikoren de Heer Johan Beima in plaats van de  JAARBOEKEN, Maart, I7,<]4. 6^ de Heer Eilardus Swahi, die daar van vry wil] i> afftand gedaan heeft. ^ywinig Daar en tegen is op deszelfs Buitengoed te 2% bregtum den 31 Maart aan een langzaam ver va van fcragten, in den ouderdom van ruim 71 faren over eden Jonkheer Gerrold Juckema vanBur mama Rengers, Old-Grietman over wZbrJt£ tt'unddalef08 *" \ HeVenREDfe^ ofkS T&^Ou? 3RmlySC **>n*' de HeerJWïïr iicneiaar, Uud-Burgemeester, ende Vroedfchar, g/r* Eertmans. Welk Naamtal aan Zyne Doo? SESSfn-JS- e"/yn Vervo^ds doorZyne Doo?] Hoogheid , den Heere Prirjfe FrffoHh™ 1 * goedgekeurd, tot Burgemeesteren ^ er Sud ie Edele Mogende Heeren W. SiccTmaa a VAN IoDEKtNGE, H. GocS van Hoorn. _ Door Hoogstgemelde Zvne c?al?Coï0?1J-eid ZyD de Generantefcs en PrX S fH?m-miSfien aan zvde dezer Stad voor h« Sta^n r J8ar V84 goe^ran- r*8*iNt; de hooge en lage Amte- N aars eaz. Ber* 67o NIEUWE NEDERLANDSCHE mees'er C Tjasfens. - Admiraliteit te Hariingen , de Raadsheer .7. f. Fockens - Gedeputeerde Staten, de ourgemec stèren ft van Syfen en B. van Idciekwge, en 'e Raadshe-r .-n A. H. van Smnde. ,e».-n ft IFolthers. — Provinciale Rekenkamer , de R-ads'ieer n B. D van Iafingi» E. P.Smith en de Heer H. Lokman. . Den 26 Februarv overleedt alhier m den oul-rdom van byra 60 j-ren de Hooggeleerde Heer ejusdemque Facultatis Ptofesfor Ordinarius aan de Hoo0e jchoole v^n Sud ©t> Lande. Assen in 't Landfchap Drenthe. Den 23 Mairt de gewoone Landsdag begonnen zynde, is oy hec openen der Commisfien bevon ien . d t door Zyne Do rl. Hoogheid den Heer Erftt .dhouder tot gedeputeerde Maten zyn verkoren uit de Ridderfchap , Jonkheer F. O. van Dornberg Heyden , Heer v. n ter Bo H.Top, D, Romein,,J ter hal, W Blom, H. Niiuwenhuis, F. Langenberg, W. Langenberg, G. Langenberg, H. Soeters, H. Leuneker, R Scholten, G. Nagel, H. van Loo. HOLLAND. Dordrecht. De Schutteryen hebben by Request aan de Regeering verzogt, dat zy even gelyk hunne Medeburgers, de nachtwagten, door hunne drie Compagnien, ieder op hare beurt, zo als men zou goed vinden nader te fchikken, souden mogen waarnemen. In de Nederduitfche Gereformeerde Kerken, is op den Dank-Vast - en Bededag ah hier voor de Diakonie-Armen ingezameld de fom van ƒ 7604-: -: In het jaar 1783 be- > droeg de inzameling ƒ 11720. Men moet Yy 2 deze  676 NIEUWE NEDERLANDSE CoRD-deze vermindering niet aan laauwheid en kecht. mindere mededeelzaamheid toefchryven. Geenzints. De inwooners dezer Stad en van andere fteden in ons Land, hebben van hunne edelmoedige en mededoogende wyze van denken omtrend de noodlydende, duidelyke be wyzen gegeven ; maar eerder daar aan, dat reeds, door byzondere inzamelingen, zo die wegens de ftrenge winter hebben plaats gehad , als die wegens de overftromingen gefchied zyn, rykelyke giften waren gedaan. Te Amfleldam is op den Dank - Vast-en Bededag ƒ 24605-18 - 8 , dat is ƒ 905- 7 -: minder, dan in 't jaar 1782: te Rotterdam ƒ 4399 • 19 - 8, in 'sGravenhage ƒ5477- 2 te Middelburg ƒ 2067 -13-4; te Utrecht f 59A9 " 7 ": 5 te Leeuwarden ƒ 2620 8 - 2. en te Groningen ƒ 3140-16 -4 ingezameld. Haarlem. Beftierders van het Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst, opgericht in den jare 1781, hebben den 26 April dezes jaars, 's morgens ten 10 uuren, in het St.' Pieters Gasthuis te Amfleldam, en den eerden Mai, ten 12 uuren ten huize van den Makelaar Dirk Wynands te Haarlem, wederom betalinge gedaan van de toegeleg* de gelden aan de Weduwen van de Zeelieden , zo die in dienst van den Lande gefneuveld, als die met het fchip de Unie verongelukt zyn, en voorts aan zodanige verminkte Zee-  JAARBOEKEN, April., 17S4* 677 Zeelieden,; ais :«te-fe& gemelde Fonds zyn^ aangenomen. . De Heeren Beftierders van Tylers GrJÜge. le.erd Genootfcjtep . deeden .eer.t deze bekendmaking : . • { . „ , De Heeren Beftierders der nalatenfchap, , 'benevens de Leden van het Godgeleerde ' Genootfchap van wylen den Heer Pieter , Tylërvan der Hulst, hebben,.,byeen ver" gaderd zynde, om uitfpraak te doen over 9' de ingekomen Verhandelingen, ter beant- woordins-e van het voorftel voor 't jaar 2137.%-, goedgevonden, een viertal van ' Verhandelingen, over hetzelve ter Druk" perfe te fchikken, en de daartoe bepaalde " Verhandelingen, in de volgende orde te " plaatfen ,, volgends . deze Zinfpreuken : pSfc Jehovah Nis si. f>). Qjiahbus " in tenebris vitce, quantisque perichs Degt" turhoccevi, quodcunqut est. (3). Brevis 99 esje laboro.- (4). Hos Ithacus velit & ma- gno mercentur Atridce. - Men zou den " Heer Opfieller der eerst aangeduide Ver" handeiiiKrc den gouden Eerprys toegewe" zen hebben; maar, by mangel van een toegezegeid Briefje, gelyk het Program\ ma'vorclert, nevens zyne Verhandeling te ' voeden, of het zelve, op de latere.aan',' kondigingen in de Couranten van 14^/i ' en 2.1 [ten February, te zenden, is hj, als ', aan den eisch van het Programma met ' voldaan hebbende, hier van verfteken, ' Intusichen wordt. hy nogmaals- verzogt Yy3l' »ZV Haar.» .sm.  I Haas* 578 NIEUWE NEDERLANDSCHE zynen naam te openbaren; en tevens wor■ den de Heeren Opftellers der drie andere " Verhandelingen verzogt zig insgelyks ken" nelyk te doen worden, en'vryheid te " verleenen , om hunne toegezegelde ne!! vensgaande briefjes te mogen openen: ten ' einde men in ftaat zy, om deze vier Verhandelingen, met melding van de naamen " der Heeren Schryveren, door de Druk-, pers gemeen te maken. Op de aankondi" ging hunner naamen, mitsgaders hunner 2 woonplaatfen, zal aan ieder der vier Heeren Opftelleren van de boven aangeduide 'l Verhandelingen de zilveren Eerpenning " eerstdaags ter hand gefteld worden ; en, " vervolgens zal men hun, naar gewoonte, " vier Prefent-Exemplaren laten toekomen.-. V Het verzoek is, dat de vereischte bekend* * making gefchiedde;, ten uiterlte voor den iftea July." S . Hier op volgde nog dit nader Berigt: 5 Op het voorflel vau dc Heeren Directeu" ren der nalatenfchap, benevens de Leden van het Godgeleerde Genootfchap van wylen den Heer Pieter Tyler van der " Buist, in de Courant van den io April " geplaatst, hebben zig gmiftig gelieven te 2 openbaren, als Schryvers der opgenoemde Z Verhandelingen: (i) De geleerde Heer , Jeronimo de, Bosch, eerfte Klerk ?' ter Secretarye der Stad Amfleldam , en " èdd van verfcheiden Maatfchappyen, als '* Schryver der Verhandelinge met de ZinH fpreuk: Qualibus in tenebris vit* & e.  JAARBOEKEN, April, 17P4. €7'/ „ En (2) de welgeoefende Heer Valen3, tinus Slothouwer. Gymnafiarcha „ en Re&or te Leeuwarden , als Opfteller „ der Verhandeling onder de Zinipieuk: „ Hoe Itacus veilt &c. By de opening der „ onder die Spreuken verzegelde Briefjes is „ de naamtekening eenftemmig bevonden.— „ Verder blyft het verzoek der bovengemel}, de Heeren, dat de Heeren Schryvers dei „ twee andere Verhandelingen, in 't opge„ noemde voorflel aangeduid , zig insge» lyks gelieven bekend te maken, uiterlyk voor den eerften July; ten welken dage „ de verzegelde Briefjes, welker Schryvers „ onbekend gebleven zyn, ongeopend, ver„ brand zullen worden," 'sGravenh age, De Hertog de la Vaughuion , van den Koning zynen Meester beftemd zynde, om den post van Gezant wegens het Eranfche Hof, aan dat van Spanje te bekleeden; is, „ ter verrigtinge zyner byzondere zaken, en om affcheid van de Algemeene Staten „ te nemen, herwaarts gekomen; zullende als Gezant by de Republiek door den Markgraaf de Verac worden opgevolgd. Zo dra welgemelde Hertog was aangekomen, wierdt Hy door eene bezending uit de Vergadering der Algemeene Staten wegens deszelfs terugkomst begroet en verwellekoomd. Terftond is die Gezant met de Leden der Hooge Regeering in gefprek geweest; zo Yy 4 dat Haar* *  0go NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra ven ha ge. dat veelen egter hoop begonden te vatten; dat eens een naauvv Verbond tusfchen den Franfchen Koning en deze Republiek zoude gefloten worden. De Algemeene Staten hebben ook befloten, aan den Heer dé Suffren thands ViceAdmiraal van Frankryk, voor deszelfs heldhaftige dienften, in de Oost-Indien aan de Republiek bewezen, het gefcherik te doen van eenen gouden Degen, ryk met edele gefteentens omzet. Ook zal dien Vlootvoogd van wegens de O. I. Maatfchappy, ook een kostbaare gift worden aangeboden. Het Britfche Hof heeft door zynen Gezant te Parys, aan de Hollandfche Gezanten aldaar by herhaling aanzoek gedaan, dat zy wilden by Hun Hoog Mogende uitwerken, dat Hoogstdezelven de Vaandels der drie Schotfche Regimenten, van welken Hun H. Mog. goedgevonden hadden- inlandfche Regimenten te maken , aan den Koning van Groot-Brittannie te rug te geven; met byvoeging, dat indien de Staten daar toe bewilligden , de Heer Cuninghame , voorheen Lieutenant Collonel van de vernietigde Brigade, behoorlyk gemagtigd was, die Vaandels te ontvangen. Na ingenomen advys' van den Kaptein Generaal, is by de Algemeene Staten goedgevonden , Zyne Doorl, Hoogheid te verzoeken: „ Om by provifie de noodige ordre te ftellen, dat-vöorfchr. „ Vaandels overgezonden worden naar 's Hage  JAARBOEKEN, April, 1784. tf8r 'sHage, om provifioneel in het Generali„ teits Magazyn aldaar, tot nadere dispofi„ tie van Hun Hoog Mogende bewaard te worden; dat hier van kennis zal worden „ gegeven aan de voorn. Heeren Lestevenon van Berkenrode en Brandfen, en daar be„ nevens aan dezelve worden gerescribeerd, dat H. Hoog Mog. hun authorileeren, om „ aan den Heer Ambasfadeur Hertog van Dor/et, en by deszelfs abfentie, aan den „. Heer Secretaris van Ambasfade van En- geland Ayles, tot antwoord toetevoegen, „ dat Hun Hoog Mog. voor als nog geene „ finaale Refolutie omtrend bet voorfchreve „ verzoek kunnen neemen; dog provifioneel „ de hier voor gemelde voorziening gedaan hebben; dat ondertusfchen, by aldien H. „ Hoog Mogende, tot het accordeeren van „ hetzelve zig zullen determineeren, zy de „ noodige voorzieninge dan te gelyk zullen „ doen, dat de voorfchr. Vaandels, op „ eene decente en behoorlyke wyze, naai Engeland zullen worden overgezonden; „ Hun Hoog Mog. niet inclineerende, oir hun daartoe te bedienen van den perfoor van den gewezenen Lieutenant Collonel in derzelver dienst Cuningbame , wiens „ verblyf tot dat einde alhier volfirekt on„ nut is." Ook heeft de Koning van Groot-Brittannie aan deszelfs Gezant te Parys last gezop den , om de Vrede met de Republiek or. den voet van de voorlopige Voorwaarden tt teekenen. We- 'sGra- i/enha- 3k». .3  68c NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- 1TNHA CK. den Ko nitig van Ff uisfen Weg'ensdt Regten van den Erffladhouder. Wegens het verkorten der Regten van 3en Prinfe Erfstadhouder heeft de Koliiig vanPruisfen aan de Bondgenoten eenen arief gefchreven, die gedagtekend, den 19 Maart, den 31 daaraanvolgende is ontvangen, en van dezen inhoud: W/Y Frederik, door Gods Genade, Koning van W Pruisfen, Markgraaf van Brandenburg, des Heiligen Roomfchen Ryks Aarts Kamerheer en Keui-Vorst, Souveraine en opperfle Hertog van Silcflen, Souveraine Prins vanOrange, Neuffchatél en Valen^in, als mede van de Graaffchap Glatz, Hertogin Geldern, van Maagdenbnrg, Cleeve, Guück, Berg, Stettin, Pommeren, der Casfaben en Wenden ,1 van Meklenburg en Crosfen, Burggraaf van Neurenberg, Vorst van HalberItad, Minden, Camin, Wenden, Schwerin, Ratzeburg, Oost-Frieslanden Meurs, Graaf van Hohcnzollern , Ruppin , de Marck, Ravensberg, Hohenflein , Tecklenburg, Schwerin, Lingen, Buuren en Leerdam, Heere van Raveflein, van het Land van Rostok , Stutgard , Lauenburg, Butow, Arlay en Breda enz. enz. enz. Aan de Hoog Mogende Heeren Sraaten der Vereenigde Nederlanden , Orue byzondere Lieve Vr en 'en en Nabuuren, biedi n Wy Onze Vriendfehap aan, en wat Wy meer liefs en goeds vermogen , te vooren. HOOG MOGENDE HEEREN, BYZONDf-RE LIEVE VRIENDEN EN NABUUREN ! F 7 we H002 Mogende zullen zich herinneren, op ^ vri'he wyze Wy by eene Memorie, door Iflzen buitengewoonen Gezant vanTu/emeyer, den ao  JAARBOEKEN, April, 1^4- Ö83 ao January des voorleden Jaars ann dezelve overgegeven, Uwe Hoog Mog. hebben laten verzoeken , van eindelyk eens zodanige vaste maatrogulen < te neemen, dat de Heer Erfftadhouder Prince van Orafigc en Nasfau niet zo onfchuldig en onverdraaglyk vervolgd, maar veel eer in het rusrgei bezit van de Charges en Praerogativen, aan Hem 1 en zyn Huis erffelyk toevertrouwd, gelaaten en. daar in gehandhaaft mogte worden. Wy hebben j even het zelfde aan de Hooge aanzienlyke Staten t van Holland en West-Friesland, by gelegenheid\ in Onze Misüve van den 13 February denzelven i jaars te verftaan gegeven, Wy hadden Ons met* de boope gevleid, dat deze Onze Vriendrabuurlyke en welmeenende Vertocgen en aanmaningen in haaren waren zin zouden zyn opgenomen geworden, eene goede uitwerking zouden hebben gehad, en ietwes toegebragt rot de herftelling van de inwendige rust in den vryen Staat der Vereenigde Nederlanden. Dan , tot Ons zeer groot leedwezen, moeten Wy uit de alomme bekende openbaare gebeurtenbfen vernemen, dat regt ter contrarie, eenige onrustige, eerzugtige en alleenlyk hun eigen Voordeel zoekende Perfoonen, beftendig voojtvaaren met den Prince Erfftadhouder op de vyandeiyklle wyze te vervolgen, en Hem in zyn Perfoon, Waardigheid, Digniteiten en PrEerogativen aan te vallen. Her is Wa^eldkundig, hoe menigvuldig endagelyks Hy in alle deze relatien , by openbaare gedrukte Gefchriften, fchimpagtig wordt aangerand; hoe deze Schriftea eene beftendige befchermmg vinden, en geen Verbod nog flrafFe daartegens by de Overigheden plaats heeft, en hoe dat by gevolg de Natie daar oor op eene ongeoorloofde wyze teeens den Pe loon en de Waardigheden van den Heere Erfftadhouder wordt aangeftookt en opgehitst, daar in tegendeel alle die geenen , welke voor hem Ipreeken of fchryven , vervolgd, mishandeld, verdreven fft zelfs geltraft worden. Even zo Waerclükundigis het 'sGiuu ÏE. Briefvan len Koling van °ruis fen 'tgensde egten anden itadkou* 'er.  684 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. Briefvan den Ketting van Pruis fen wegensde regten van den StadhoU' der. tiet ook, dat men van het Erfftadhouderfchap \ riet een aanzieulyk en gewigtig voorregt na het | indere willekeurig afneemt. Wy kennen de con- [ [titutie visn Je Republiek niet genoeg, en Wy | tiebben ook geen oogmerk om dezelve te beoor- \ deelen, veel minder te bedillen; doch het is alge- l meen bekend, dat de Staten Generaal, en dus de | gezamentlyke Republiek , by hunne Commisfie aan den Heere Vader van den jegenswoordigen Erfftadhouder, voor Hem en alle Zyne Nakomelingen, van beiderlei Gedacht, bet Erfftadhouderfchap met alle de Rechten, Eeren en Prarogativen, welke daar mede verbonden en door de voorige Stadhouders zyn bezeeten geweest, uitdrukke'yk, onwederroepelyk, verdragsgewyze hebben opgedragen; en het fchynt dus ontwyff. lbaar te zyn, dat die Voorrechten, welke de jigenswoordige Erfftadhouder en deszelfs Praeiecesfeuren werkelyk hebben bezeeten en uitgeoefterd , en I waartoe die, welke thans aangevallen worden, I voor zo veel Ons bewust is, buiten tegenfpraak I behooren, aan Hem niet willekeurig, eenzyd;g, l zonder zyne bewilliging, en zonder medewerking | der geheele Republiek, veel minder door enkele i Ste 'en, of Landfchappen de fa£lo kunnen worden afgenomen; en vooral niet, wanneer de Heer Erfftadhouder daarvan geen misbruik maakt, gelyk Wy Ods van Hoogst Deszelfs welbekend regtfehapen Carakter verzekerd houden, en waar omtrent Wy ook nimmer iets vernomen, hebben; en wanneer er ook zomtyds over deze of geene rechten, of over de uitoefFening van dezelven eenige twyftelinge of differenten mogten ontftaan, daa E fchynt de natuurlyke billykheid te vorderen, dat I een zodaanig recht, door den Heer Erfftadhouder ll tot dien tyd toe bezeeten, aan Hem niet aanftonds worde afgenomen, of maar gefequestreerd, zoo ll als thans gemeenelyk gefchied, maar naar billyk- : beid moet Hy in het bezit gelaten worden tot het uiteinde der zaake, en tot dat de Questie tusfchen ^ den i  JAARBOEKEN, April, 1784. 68y den Heere Erfftadhouder en de geheele Republiek, in haare Algemeene Vergadering, in der minne., of geregtelyk, zo als de Conftitutie van den Staat ( het mede brengt, zal wezen onderzogt en afgedaan. Wy kunnen Ons niet voordellen, dat Uwe j Hoog Mogende of een eenig wel geintentionterd 't Medefid van den Staat, voornemens zoude zyn, f om het Erfftadhouderfchap wederom geheel en al j af te fchaffen, of hetzelve zodanig te beperken , % dat alleenlyk de enkele voorftelling van eene yde- r le waardigheid daar van overig blyft. Het is veel v eer te boopen, dat elk Burger in de Republiek, de,} zaake wel inziende, zig met dankbaarheid.zal her-^ inneren, dat de geheele Republiek voornamentlyk door den onverzettelyken moed, de buitenge, woone voorzigtigheid, en zelfs door het Bloed van de voortreffdryke Vorsten uit den Huize van Orange en Nasfau is*gevestigd, zedert twee honderd jaren behouden, en uit de grootfte gevaaren gered geworden j ja, dat zplfs in die tusfchentyden, waarin het Stadhouderfchap is vernietigt geweest, de Republiek zjg flegter heeft bevonden, ' en door inwendige onlusten zodanig is beroerd, en aan den oever van het Verderf is gebragt geworden; dat, ren einde dezelve daar van te be_ vryden, men altoos weder toevlugt heeft moeten neemen tot de herftelling van het Stadhouderfchap. Het is aan Ons wel bewust, dat hetzelve wel eens is afgefchaft geworden , door eene zekere bevreesdheid voor de openbaare Vryheid, doch zonder te onderzoeken, of zulks gegrond geweest is, dan niet, kan eene diergelyke vreeze in de jegenswoordige tyden met geen grond meer ontdaan, daar in Europa eene zo regtvaardige als vaste Staatkunde de overhand heeft bekomen, dat de eene Mogendheid op het behoud van de andere waakzaam is, en dat geen Staat de geheele omwen teling'van een anderen, meerder zal toeftaan, veel min daarin behulpzaam zyn. Wy zouden de serfte zyn T die, wanneer iets diergelyks ia of te! gen* 'sGra- >£• Iriefvan 'enKoing van ''tuisfen 'egansde ',gten an den 'tadhoU' er.  »sGsa- •VEIN HAGE. Briefvan den Koning van Pruis Jen wegensdt regten van den Stadhouder. 586 NIEUWE NËDERLANDSCHE sens Holland wierd ondernomen , daar tegens louden arbeiden en werkzaam zyn. Wy kunnen mede van den Heere Erfftadhouder en deszelfs naaste Erfgenaamen verzekeren , dat zy zekerlyk nooit iets, noch tegens de Vryheid, noch tegens het welzyn der Republiek, waar mede haar welzyn zelve zo onaffcheidelyk verbonden is, zulkn ondernemen, noch zulks ooit gedenken te doen, maar veeleer het Erfftadhouderfchap en hunne hooi ge Ampten, overeenkomftig den zin en het Syftema van Uwe Hoog Mogende, en van de Vereenigde Republiek zullen waarnemen , zonder daar van ooit af te gaan, waar voor Wy altoos gaarne en opentlyk willen inftaan. Wy kunnen zulks zoo veel te zekerder doen, daar de edele gevoelens en grondbeginfelen van den Heere Erfftadhouder en Zyne Gemaünne aan ons bewust zyn, als mede die, welke zy hunne Kinderen inboezemen,- en daar Wy zelve by alle gelegenheden hun aanwaden, om al hun Geluk en Welzyn, op de Vryheid, Eendragt, en de grootfte bloei der Republiek , en in het byzonder op eene volmaaakte Verftandhouding met Uwe H. Mogende te bouwen ; even hetzelfde vereischt de betrekking > welke Onze Staten met de Republiek hebben; en eelyk Uwe Hoog Mogende zulks aan Ons inzigt en veeliaarige ondervinding wel zullen toevertrouwen, zoo hopen Wy, dat Uwe Hoog Mogende de voorftellingen, welke Wy aan dezelve thands doen, enkel en alleen zullen aanzien als een gevolg van Onze welmeenende en vriendnabuurlyke gevoelens; als mede van het aandeel, 't welk Wy niet kunnen nalaaten te neemen in het lot van een Vorftelyk Huis, dat Ons zo na in Bloedverwantfchap beftaat; en dezelve niet zullen aanmerken, als of Wy Ons in Uwe Hóóg Mogende inwen ige aangelegentheden zogten in te dringen, en dé zo wel verkregene als bevestigde Vryheid van hunnen Staat te na wilden komen. Al het geen V\ y tot dus verre hebban, aangehaald, is'zo duidelyk,  JAARBOEKEN, April, 1784. 687 lyk, dat het zdve aan geene de minfte twyffelinj; onderhevig kaS zyn. Wy verzoeken Uwe Uooj Mogende dierhalven op de initantelykite en .erin" gendfte wyze, om de fubfilteerende onlusten op het ernft gfte te willen bemiddelen, en zodanige duurzame maatregelen te i.emen , dat de thar.f zoo gewoone hevige en nad^ehge gefchriften , zoo tegens het Erfftadhouderfchap, als van beide zyden, als waar door de ve-b;ttering maar ver meerderd en aangeftookt wordt, in het byzonder ten ftrengiten mogen worden verbood, n, gef-pprimeerd en gefrraft, als wanneer eveo hetzelfue in Onze nabuurige L-mden zal gefchieden; dat voorts de vervolginge en perfoneele belediginger van den Heere Erfftadhouder en van die geenen, welke zyn Vrienden zyn, nadrukkelyker en meet overeenkomftig met de Wetten worden tegen^ gegaan ; dat mede alle voorkokende cieuwigheden, en de daar uic raiuurlyker wyze voortfpruitende Onlusten en Factiën, op alle mogeh'ke wyze worden voorgekomen; dat verder getragt warde eene verzoening; en eensgezindheid te bewerken tusfenen den Heer Erfftadhouder en die Perfoonen , welke hem tegen zyn ; dat de Heer Erfftadhouder in het rustige bezit van alle die regten en praïrog3tiven , welke hy tot nu toe heeft gehad, verblyve; dat geene van dezelve hem willekeurig worde ontnomen; dac dezulke, welke hem reeds ontnomen zyn, terug gegeven worden, en dat in het vervolg, de zaaken van Staat met Hem , zo 'als de oude Cbnftitutie het medebrengt, met Onderlinge eensgezindheid en te vredenhcid worden be zorgd en vplbragt. Wanneer dit gefchied, zal daar door zekerlyk de rust en welftand der Republiek aanftonds wederom herfteld en bevestigd worden, en üw Boip, Mogende zullen , niet alleen de goedkeuring van alle hunne wel gemtentioneerde IVtede-Bar^erai, maar ook van geheel Europa bekomen. Daar wy jn het byzonder, naar de legging van onze Staten Q Maart 1784. Hier op heeft zig de Pruisfifche Gezant, Baron de Tbulemeyer , nog den 8 April tot de Heeren Afgezondene der ftad Amileldam ter Vergaderinge van Holland en Westfriesland vervoegd en deze Nota overgegeven. De 588 NIEUWE NEDERLANDSCHE raar Onze oude Verbintenisfen met de Republiek, zo wel aan de beftetidi^heid van hare jeeanHH. Mog. om- rend de efchillen iet Veletien.  t ' 'sGra- vENHAGK. Be/?. vnnH Ff. Mog-omtrend de gefchil.'en wet Venetien. 04 NIEUWE NEDERLANDSCHE \mbasfadeur over het zeil vaardig Schip van Triefle, sa voorts over de goede disp lïtie, om eene verdere breuk tuslchen de beide Republieqen voor te komen, en tot een accomodemenc mede te werken, draagende vervolgens gemelde Heer van Wasfenaar zyne Confiieratien voor, omtrend den actueeletoeftand dier zaak, met verzoek tot ophef van 't Arrest, en om de noodige, fpoedige en duidelyke inftruc» tien . verzelt van de opgave der pretenfien van Chomel, en van alles wat daar omtrent heelt plaats gehad. Is goedgevonden en verflaan. dat om een proeve te neemen, of de Senaat, van Venetien nu beter als te vooren, zoude mogen zyn gedisponeert, om tot eene afdoening van de voorfz. zaak roet ernst te concurreeren, de ordres byHunH. Mcg. Refolotie van den 9 January laatstleden, omtrent het arrclleeren der Venetiaanfche Schepen, en de verdere voorziening dien aangaande by de voorfz. Refolutie geftelt , by provjfie en tot dat Hun Hoog Mog. van het refultaat der Verhandeling geiido meerczullen worden, gefuspendeert enopgefchort, en dat daar toe aan de refp. Collegien van de Admiraliteit de noodige aanfehryving zal werden gedaan. Dat voorts de Kooplieden Cbomel en jordan zu'len werden gelast, als noch niet alleen ten fpoeriigften aan Hun Hoog Mog. te leeveren een Maat van haar agterweezen en pretenfien ten lasten van de Onderdaanen van de Republiek van Venetien, maar ook een precife opgaave te doen van alle zodanige onderhandfche Offertes, als van wegens Zandwich aan dcetve indirect zouden mogen zyn gedaan , en van aües wat daar omtrent, zoo dirett ais indirecl:, plaats mogte hebben gehad, ofn« me de vooriz. opgaave ingekoofnen zynde. door Hun Hoog Mog. aan boveagem. Heer Extr. Envoyê Graave van Wasfenaar over gezonden ce worden, met Last en Inftructie cm daar over met den Yenetia&nfchen Ambasfadeur te Weenen in onderhui-  JAARBOEKEN, April, 1784. 695 handeling te treeden en H. H. Mog vervolgens te informeeren, wat daar in zal gecaan en verrigt mitsgaders op welk een voet een convenabel accomodement zoude kunne worden getroffen, ten einde als dan op de fin «de opheffing van het voorfz Arrest en het geen als dan nader zal behooren te v/orden gedaan, zoouaanig te refolveeren, als met de meeste digniteic van oeezen Staat en de billyk beid. beitaanbaar z'd Werden geoordeeld: en zal! Extract van deeze Hun Hoog Mog. Kefo'utie' worden gezonden aan meergemelde Heer Gr. van', Wasfenaar, om by provifie te ftrckken tot deszelfs' informatie en narigt. Accordeert met voorfz, Register. Uit de tot dus verre medegedeelde ftukken kan ten duidelykllen blyken, wat men van de handelwyze des Venetiaanfchen Raads omtr,end de Hollandfche Kooplieden , en deze Republiek zelve, te denken hebben. Wy merken maar met een woord aan, dat de Venetiaanfchen Raad, bekommerd over den blaam, die .zyne handelwyze noodwendig hem moet aanvvryven, dien vlak heeft willen uitwisfehen, door een zoort van Mctni~ fest of verdedigend Gefchrift, in verfcheidene tydfchriften, ook in het Fransch Nieuwspapier Xe Courier de l'Europe, XIV. D.N 27 te plaatfen. Dog dit gefchrift wordt voor niets anders dan een zanienweefzels van onwaarheden of' looslyk verdraaide waarheden gehouden. De Gecommitteerden Raden, zo in s'Hage , als te Hoorn , verblyf houdende, hebben omtrend verfcheidene petitiën een Raport uitgebragt, zo als is aftenemen uit het navolgend. Zz 5 ËX- 'sGba- venhabe. Bef. 'an Hff Mog.om- 'r end de ^ejchillen net Veletien.  <59S NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. Extract uit de Refoiutien van de Heeren Staaten van Holland en West - Friesland, in Hun Ed. Groot Mogende Fergaderinge gènoomen op Woensdag den 24 Maart 1784: Rapport nopens petitiën enz. De Raadpenfionarï1; heeft ter Vergadering gerapponeert, dat de Gcommitteeerde Raaden ia s'Hageen te Hoorn refideerende, ingevolge en ter voldoenige van Hun Ed. Groot Mogende Refolutie Commisforiail van den 28 January laatsteden, geëxaminetrt hebbende de Generaale Petitie eo Staaten van Oorlog, door Zyne Hoogheid enuen Raad van Siaaten voor dit loopende jaar geformeert, hadden bevonden , dat de or ii aris Staat was vermeerdert, met een fomma van ƒ 81-4 's Maands en in het jaar met ƒ974,19 en darde extraordinaris Staat daar tegens was vermindert met ƒ ic2Q-3-4 ter loopende Maand en in het jaar met ƒ 12350,00 zvnde deeze vermeerdering en vermindering refpeclivelyk door de gewoone en toevallige verminderingen veroorzaakt, by defpecifique S'aaten, ageer de generale Petitie gevoegt, en hier na g"infereert, diit.iicïelyk aangeweezen ,bedraa^ende over zulks de ordinaris Staat voor de quo e deezer Provintie in het jaar de fomma van yóO9',97SO0 en de ordinaris Staat meede in het jaar de fomma van ƒ1174,88-4 , terwyl voor het overige aan de Gecommitteerde Raade geene redenen waaren voorgekomen, waar door Hun Ed. Groot Mogende wederhouden zoude kunnen worden; om in de voorfz. beide Staaten >an Oorlog, op den voet V3n voorleden jaare confent te draa> gen: dog dat de Gecommitteerde Raaden niet kon* den afzyn te remarqueeren, dac Hun Ed. Groot Mogende by Hoogstderzelver Provinciaal confent van het voorige goedgevonden hebbende met opzicht tot de post, op den ordinaris Staat voor de behoeftens van hec geweezene en by het eenparig  JAARBOEKEN, April, 171.4 697 befluit dei gezamentlyke Bondgenooten onlangs afgefehaften Hoogen Krygsraad, een alzinsgegrond en wettig gebruik te maaketi van het oneegenzeggelyk Recht tot afwyzing van een Post op den gemelden Staat; welke met-de ccrftitutie der Regeering, zoo min , als met de beLngens der gemeene defenfie eerige betrekking had; indiePo->t, des niet tegenftaande, als nu wederom op den jegens-' woordigen Staat gebragt zynde, het vau,zelfs fpnk, dat daar op van deeze Provincie geene zoodanige betaalingtn vervagt konden, warden, welken tegen de gedaane afwyzing zouden aanoopen, en mee die daad niet over een te brengen zoude zyn. Dac de Gecommitteerde Raaden hier mede zouden kunnen volftaan, waare het niet, dat de toeneemende traagheid en groote agterheid der verdere Bondgenooten ontrent een zoo gewigtig onderwerp , als is de kragtdadige voorzetting der zoo hooguodige middelen tot verder herftelen behoorlyke verfterking van 'sLands Navale ma'j;t, waai aan het behoud van de ganrfche Republiek ter üerkfte verknogt is, en door verzuim of vertraging van welke middelen het Vaderland, met a wat daar in waard en dierbaar is, aan een ge wisfen ondergang zoude worden blootgeftek, dt Gecommitteerde Raaden noodzaakten om de by zonderen aandacht van Hun Ed. Groot Mogen den tot dit onderwerp wat nader te hepaalen. Dat, om dit zoo wezentlyk ftuk zeer veel ii een kort beftek te bevatien, het daar mede zoo danig was g'eleegen , dat door deeze Provinci alleen op alle de onderfcheidenene Petitiën tc de extraordicaris Equipagien ter Zee, en tot de aanbouw van Scheepen van Oorlog met en ft derc den Jaare 1767 tot in het midden van d maand November des afgeloopcn jaars 178.1 weinig minder dan drie en dertig Miüoenen gu dens zyn gefurneerc en opgebragt: — dat.wi verre, dat tusfchen deeze zoo aanzicnelyke fu ni 'sGra- VEhHiVOE. Raport nopens ietitiêH mz. 1 t 1 e , 1:lr3-  6y8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra VFNHA 6E. Ripoi nopens petitiën enz. nisfement en de daar tekens overgehelde betaalin g> n der overige Bondgenooten allen by een geno6 men , eenige eevenrcdigheid, naar de van ouds vastgeitelde qu^te,, gevonden zoude worden, t het gantfche beloop der gelden, door de andere P ovincien te faamen, geduurende dien zelfden tyd, op dezelve Petitiën te berde gebragt, eeen dertien millioenen komt te bedraggen: dat deeze groote ongelykheid der contributien zig al verder op de zichtbaarfte wyze, en tot een fteeds aanwasf.nd bezwaar voor deeze Provincie, in d n loop van hei voorledm jaar heeft vertoont, daar in dat jaar door Holland, op de Refpective Zee Petitiën weinig minder als zeeven Millioenen zyn te kosten gelegt, en door alle de verdere Bondgenooten te faamen niet dan ruim vier en twintig tonnen gouds verflrekt: dat daar deze Provincie in de Petitie tot een Extraordinaris Equipagie van den 8 January des voorleden jaars 1783 , een fpoedig en toereikend confent gedraag-n', en het zelve met dadelyke betaalinge bekrachtigt heeft, de Provincie van Gelderland de eemglte geweest is, die, noch even voor het uiteinde van het gemelde jaar in die Petitie heeft geconfenteert ; terwyl geene Confenten der andere Provinciën ,met uitzonderingnogthans vanUtrecht, en van een defcctueus en jjelimiteerr Confent van Friesland, daar op rot hier toe zyn ingekomen, veel min eenige furnisfementen op dezelve zyn gedaan. Dat oit beknopt Tnfreel van de traagheid en agterheid der verdere Bondgenooten omtrent het geen 'sLands Marine, en eeven daar door de wezenthke b;!angens van den Staat zoo zeer van naby en zoo gevoelig raakt , niet weinig verzwaard wierd door de nu onlangs by fommige Provinciën gevoerde fyfrem^s van ongehoudenheid om een gedraage Confent op de eene of andere Petitie door reële furnisfementen gelhnd te doen . voor en aleer die Petitie met gemeene bewilliging van alle de Bondgenooten tot Conclufie ge-  JAARBOEKEN, April, 1784. 69ne Ëxccllenue saam zoude weeten, of de Intentie van Hun Hdcie L.root Mogende Veigadering was, dat hy het zeve zoude mogm afdoen uit de P.erfoonèn , hem aireeden voorgeflaagen, hebben verftaan , dat Zyne Excellentie daar inn'e eindelyk zoude moeten disponeeren uit de Perfoonen hem ter hand gefteld, of andere door hem daar by te voegen, en zoude geHeven te letten, dat deze Commandeurs haar rang, als Vicc-Admiraals mogten volgen, alzo Zeeland >, ■ een  JAARBOEKEN, April, 1784. 709 pen Vice-Admiraal had ; en dat Hun Ed. Groo Mogende den 16 October daar aan, insgeiyts eeni ge Leden gecommitteert hebbende, om met Zy ne Excellentie in conferentie, te komen, op der voorflag van een Ueut. Admiraal van Holland, er den 17 December daar over gedelibereerd hebbend* den 11 Maart 162^ refolveerden, dat de Leden a!U mogelyke devoir zouden doen by Zvne Excellentie, ten einde van een Lieutenant Admiraal van Hol land ende Vice - Admiraal , of ten minden een extraordinaris Commandeur op het toen aanftaan" de Exploict , te worden voorzien , en den t Augustus 1628 , het verzoek van den Collonel Grenier tot recommandatie aan Zyn Excellentie by de Provincie afflanude , hebben verilaan, in generaale termen by Zyn Excellentie re doen aanhouden, om van het committeeren van een Lieut. Admiraal een einde te willen maaken; en dezelve' inflantie den 9 Augusty hebben doen herhaalen; en wanneer Zyne Excellentie het zelve, volgens het gerapporteerde van den q Augusty, delayeerde, zig hebben vergenoegt, met den 5 December 1628, Zyne Excellentie nogmaals ferieuslyk aan te maaneu , om een Lieutenmt - Admiraal van Holland asn te ftellen en eindt lvk den 15 Maart 1620 terefolveeren, om het ftellen van een Lieur. Admiraal van Holland, van Zyne Excellentie af te wanten; alles tiujielyk aamoonende, dat Hun Ed. G oot Mogende nu in het volle bezit van de Souverainiteit zynde, het re^t van aanftelling van Vlao-Officicren, zonder onderfcheid, aan haaren Admiraal t ekenden, eo als ltilzwygende gedefereert hielden, niet alleen , maar ook in den tyd hebben verkoren , liever twee jaaren door re brengen, mer. aan te houden om een Lieut. Admiraal van zyn Excellentie te obtineeren, als eenigen inbreuk te doen op de Rechten, aan den Heer Admiraal gedefereert, of van haare Souveraine magt eenig gebruik re maaken tot het caanfteHen en committeeren van een Lieut. Admiraal, zonder de tusfchen. komst van Zyne Hoogheid; daar mede dezelve Aaa 4 daa t 'sGra- vf.nhage. Pr&adv. ■ derAdm. iwpens 't regt van aanjlell. van Vlag' officier.  ;io NIEUWE NEDERLANDSCHE %Gra- VEKHA GS. Pi eadv. derAdm. nopens 'i r. egt van aanjlell. derf lagofficier. dan niet weinig hebben gewettigt het- recht van Z. Hoogheid tot de aanftelling van Vlag ■ Officieren. Dat een diergelyk geval, en gedrag vaa Hun Edele Groot Mogende in een weinig andere termen, wederom heeft gecxtecrt: wanneer in 16^5 goedgevonden zynde tegens den Vice-Admiraal Oiiastte. doen procedeeren, Hun Edele Groot Mogende het oog lieten vallen op de Perfoon van 'Maerten Harpertz Tromp , en denzelven verzogten hem als Vice-Admiraal te laaten gebruiken , en, toen deze zulks excufeerde , daar over het Advis en de Confideratien van Zyne Excellentie deeden vraagen « met dat gevolg , dat Zyne Excellentie zulks ftellende aan de verkiezing van Hun Edele Groot Mogende, eene Acte v&n Commisfie mer open naam deed depecheeren, en aan Heeren Gecommitreerden van Hun Ed, Groot Mogende ter hand ftellen , die dezelve ter Vergaderinge overleverden, zonder dat blykt, dat 'er eenige basfitatie daar over by Hun Edele Groot Mogende is gevallen; tenpreuve, hoe Hun Edele Gr. Mop. over 't regt van den Admiraal Generaal tot de aanftelling van Vlag Officieren dagten, breder te zien in Hun Ed. Groot Mog. Refoiutien vanlaó en 27 September, en 3,en dO&ober 1635-. Dat kórt daar op, in den jaare 1637, uitwyzens Hun Edele Groot Mogende Refoiutien van 16, 17 en 30 October 1637 al weder, is gebeurt, dat Hun Edele Groot Mogende by Zyne Hoogheid hebben doen aanhouden tot fpoedige verkiezing van een Lieutenant-Admiraal en Vice-Admiraal, in de plaats van een Lieutenant-Admiraal van Dorp, en eenige Perfoonen hebben doen voorflaan, alsmede tot Commando van de Vloot op dien tyd vergadert wordende, om uic dezelve, of uit de geene, die Zyne Hoogheid daar by zoude gelieven te doen, verkiezing te doen van een 1 ieutenant Admiraal; of, ingevalle Zyne Hoogheid niet zo promptelyk in de verkiezing ftond te treeden, het Commando aan den Vice-Admiraal van Zeeland te geeven; ten klaaren bewyze, dat Hun Ed. Groot  JAARBOEKEN, April, 17P4. 711 Groot Mogende aan voornoemden Heere Prince toekenden of opdroegen het regt van aanftelling, zelfs zonder gehoudenheid aan de gedaane voordrage van eenige Perfoonen; maar met volkomen vryheid , om ook daar huiten te gaan , en 'er andere by te voegen, en die te eligeeren en te commi'teeren, en dac op zodanigch tyd als by Hoogstdenzelven zoude worden goedgevonden", waar van het gevolg is geweest, dat Maerten Harpertz Tromp nog ten zeiven dage van den 30 October 1637, aan Hun Hoog Mogende heeft geprefenteerd Commisfie van Zyne Hoogheid, als Lieutenant Admiraal over Holland en Wesrfriesland. -* Dac in dezen ook zeer notabel is, het gebeurde in een Stadhouderloozen tyd, en het gevolg var die Epoque, wanneer een Stadhouder was aangefteld. Dat namcntlyk Hun Fd. JSroot Mogende op den 23 February 1672, refolveerende tot het doen aan ftellen van Zyne Hoogheid der Heere Prince van Orange tot Admiraaf Generaal der Vereenigde Nederlanden door Hun HoOg Mogende, zonder te mogen zyn Stadhouder of Gou< verneur van een'ge Provincie, by het eerfte Artieul der Inftrudtie hebben bepaalt, dat de Admiraal Generaal zoude moeten refufeeren, behalven meer andere zaaken, in fpecie ook de aanftelling van de Lieutenant-,admiraals, Vice - Admiraals en Schouten by Nacht van Holland en Westfriesland, maar dezelven zoude moeten laaten ter Collaüe der Heeren Staaten der voorfz. Provincie, volgens het (in dien Stadbouderlooren tyd) tegenwoordig gebruik. Terwyl Hun Edele Groot Mogen¬ de apprehendeerden, het verfchil van het'recht van aanftelling van Vlagofficieren, in tyden, wanneer de Provincie een Stadhouder en Admiraal had, en nu 'er-geen was, en gelyk zy in dien tyd geen Stadhouder wjlden , wel degelyk nodig vonden om het recht, den Admiraaf altoos gecompeteerd hebbende, naauwer te beperken en expres, le'yk te bedingen of te bepaalen, dat HoogstdeAaa 5 zei» 'sGra- venha- Prceadv* derAdm. nopens ?-t regt van aanflell. der Vlagofficier. ■  7i* NIEUWE NEDERLANDSGHE ^Gra ven ha GE. Fraadv. óerAdm. nopens 't regt van aanjlell. der Vlag officier. zelve van die recht geen gebruik zoude moogen maaken, maar d~ aanLtebing van Vlag-Officiëren zoude moeten laaten; zo als dezelve toen ter tyd, jn tegenoverltellmg van voo.ige Stadhouderlyké tyde, by Hunne Edele Groot Mogende was; het welk noch meerder doordraait, als men let, dat kort daar na , by de aanftelling van denzelveu Heere Prince van Orange, van den 3 July van dat zelve jaar 1672 tot Stadhouder, Kapitein Generaal en Admiraal van Holland, Hun Edele Groot Mogende , zonder eene diergelyke InftruQie of eenige voorbehouding omtrent de aanftelling van Vlag-Officieren, tot de voorfz. Charges Hoogstdenzelven hebben aangeftelt , met alle zodanige Digniteiten en Waardigheden , als dezelve voor dezen by de Princen, zyne Voorouderen Hoogl >ffelyker gedachtenisfe bekleed zyn geweest, daar onder oo< het aanftellen en committeeren van Vlag-Officieren, en van die intentie wel hebben willen laaten exteeren zodanig blyk , als dat, gelyk boven reeds is gemeld, dezelve Heer Prince van Orange aan den Lieutenant Admiraal de Ruyter, en anderen, offchoon zy reeds vroegere Commisfien van Hun Edele Groot Mogende zelve hadden, heeft gegeven zyn eige Commisfie. Omme nu niet te melden, hoe dat Zyne Hoogheids Heer Vader loffelyker gedachtenisfe, en Zyfie Hoogheid zelve , op den zelfden voet, als Prins Willem Hendrik tot Stadhouders, Capitein? Generaal en Admiraal van Holland en Westfriesland zyn aangefteid, en ook ieder in zynen tyd, hebben aangefteid en Commifie verleent aan alle de Officieren, die tot Vlag-Officieren zyn gepromoveert; en om niet te appuyeeren op de Refolutie en daaden van Hun Edele Groot Mogende, om, by oe minderjaargheid van den tegenwoordigen Heer Pnnce, in het werk van het aanftellen van Vlag-Officieren, te procedeeren, niet directe als Souvercinen . maar ais Voogden over den minderjaarigen Heer Admiraal. Dat  ) JAARBOEKEN, April, 1784. 713 Dat vervolgen uit al het voorfz. fchynt te kunnen en mogen worden afgeleid, dat Hun Edele Groot Mogende wanneer een Admiraal van de Provincie exteerde , nimmer een Vlag-Officier hebbende aangefteid, maar, of ftilzwygende, of by expres verzoek, het zelve van den Admiraal hebbende af^cvvagt, de faculteit en de posfesfie van den Admiraal daar omtrent in zo verre heb ben gewettigi, dat niet wel eenige posfesfte of regt, tonder eene uitdrukkelyke dclatje, meer gewettigd kan worden gerekend, en vervolgens de poifesfie van de magt van Zyne Hoogheid tot het aanftellen en committeeren van Vlag - Officieren in Holland , moet worden gehouden wettig aan Zyne Hoogheid te competeeren. ' Dat vervolgens v;m de magt en faculteit of wettig regt en "posfesfie van Zyne Hoogheid genoegzaam gebleekeri, en nimmermeer eenig bedenken over de Souvereine Magt van Hur Edele Groot Mogende gevallen zynde, onnodjr. geoordeeld zoude kunnen worden nader te ver klaaren , aan wien kan gezegt worden wettig te competeeren het regt van aanftelling van Vlag Officieren onder het resfort van de Collegien tei Admiraliteit in de Provincie van Holland en West friesland refideerende: of, zo en prscife verkla ring daar omtrent noodig wordt geoordeeld , zoude kunnen worden verklaard: dat, gelyk alk C om mis hen ter Zee hier te Lande altoos by der Heer AdmTaal in der tyd zyn verleent, aan Zynt Hoogheid in zynequalkeit, onver'mindert deSouve raine Magt t«i Hun Edele Groot Mogende, wettig competeert de faculteit of het regt, om , vat wegens Hun Eiele Groot Mogende, Vlag-Offi eieren onder het resfort van de Collegien ter Ad miraliteiten, in Holland en Westfriesland refidee rende, aan te ftellen, en aan dezelveCornmisiiei te verleenen ; dewelke , als wel en wettig ver leend, moeten worden erkend en gerefpecteert; ei 'sGra- venhase, Pree adv. der Adm. nopens '( regt van 'aan Heil. der F lagojficier, 1 1 1' i  7H NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHACK. 4 Affcheid van den IJolL Gezant te Conftant, en dat aan Zyne Hoogheid vervolgens worde vry gelaaten om daar van gebruik te maaken. Jonkheer van Haaf ten , die als Gezant dezer Republiek , aan het Turkfclie Hof, Conftantinopolen ftondt te verlaten, nam den io Maart 1784. van den eerften Staatsdienaar van den Turkfchen Keizer affcheid, by deze Memorie: MYN HEER! Hunne Hoog Mogende, myne Meefters, toegeftaan hebbende het verzoek , het welk ik Hun gedaan hadde, van my myn Rappel te vercunnen , hebbe ik de eere van aan Uwe Hoogheid deze Briev( n over te leveren, waar in derzelver Refolutie, dien nangaande vervat is. Ik moet teffens voor Uwe Hoogheid betuigen, hoe zeer gevoelig ik ben, aan alle de tekenen van goedgunftigheid en vertrouwen, welke ik van de verheeve Porte öntfangen hebbe, geduurende myne Minifterie , en byzonderlyk federt den tyd-, dat de leidfels van het beftuurin handen Uwer Hoogheid geftelt zyn geweest. Indien ik my mogte vlyen, van genV.gt te zyn in myne pogingen van myn Perfoon en myn Minifterie by de verheeve Porte aangenaam te heb« ben gemaakt, zoude ik'mydis te gelukkiger achten , dewyl ik daar door teffens voldaan hebben aan de ordres myner Souvereinen. Ik grype met v ver deeze laatfte gelegenheid aan, om in het oper'baar de wenfchen uit te drukken, welke ik opdraage aan den Opper Beheerfcher van het Geheel • Al, voor de behoudenis en her welzyn van Haare Keizerlyke Majefteit, en voor hetwyd uitgeftrekt Ryk waar over zy het bewind voert.  JAARBOEKEN, JplI; 1784. fry Ik doe teffens de aller vuurigfte wenfchen voor Uwe Hoogheid., wier oogmerken niet (trekken,dan tot het bewerken van het geluk en van de be , houdecis van dit Keizerryk, en ik acht het een pligt in my om aan Uwe Hoogheid de hulde te doen, van myne eerbiediging , en om haar eene verlanging van dagen en de voortduunng Haarer glorieule beheerfching toe te wenfchen. 1'< reeme de vrv heiJ om aan Uwe Hoogheid den Heer Kroll te prefenteeren aan wien myne Meefters ad Intetim de zorge Hunner zaaken hebben toabe-t trouwt, en die trachten zal om zich daar van te kwyten, ten genoegen van Uwe Hoogheid, neemende ook teffens de vrvheid om denzelven aan Uwe Hoogheid aan te beveekn, eeven als aile de overige onderdaanen, en geprotegeerden, van Hunne Hoog Mogenden, in dit Ryk. Wy 'hebben nu en dan al eens eenige fhik* ken medegedeeld, die, fclioon geene ftaatsgefchr'iften van openbaar gezag zynde , egter, 't zy door de Nieuwspapieren, het zy anderzints waren gemeen gemaakt , en gefchikt, om den aart van onze tyden efi denkenswyze aan de Nakomelingichap te doen kennen. Onze onzydigheid , die w} in deze tedere omttandigheden ons tot eer onwrikbaren Regel gefteld hebben , eischl van ons, dat wy ook dit volgende in eenige Nieuwspapieren gemeld , in onze Jaarboeken enkel mededeelen. Hoe algemeen ook de vooroordeelen zyn moger tegen Zyne Hoogheid en het publiek beltuur, ontbreekt het echter riet aan zeer veelen , die tot hier toe , door gewigtige bedenkingen teget - de iogebragte befchuldiginge, wederhouden wor den, om de aigemecnè vleug te volgen. Die be dei; 's Gra-» ''enha- dffcheid van den Holl.Gezant te Conftant* \ 1  ?x5 NIEUWE NEDERLANDSCHE ,'sGra- venhage. Ber. van een Getiootfch.Ji-f/ry vende: De Vrtdebaztèyn. denkingen verdienen wel om van naby onderzocht te worden want het Vaderland heeft het grootfte belang, om, met eenige zekerhied te konnen oprnaaken , wat men van diebefchuidigingen, engevolglyk ook van de fchuld of önfchuld yan onzen Stadhouder te denken hebbe. Om tot dat onderzoek eene geregelde aanleiding te geeven , hehb n wy eenigen der bovengemelde bedenkingen aangeftipt in het Berigt voor het eerfte deel van ons Weekblad ; van welk berigt wy goedgevonden hebben, aan Uwe Ed. en aan de overige Coutantiers deezer Landen een Exemplaar, hier nevens, te zenden, op dac het des temeer bekend, en de aanleiding, om of die bedenkingen op te losfen, of de Natie van haaren argwaan te doen terug komen, des te grooter worden moge. Wy vertrouwen derhalven , dat niemand der geenen, aan wien zulk een Exemplaar zal ter h?nd kornet , zwaaiigheid maaken zal, om, door het plaatfen van dat Berigt, en van deezen brief een openbaar bewys te geeven van zyne.waare begeerte, omi het licht der waarheid op het helderfte te doert doorttraalen. In deeze verwachting betuigen Wy gaarne te zyn. MYN HEER! Uwe dienstvaardige Dienaaren { De Schryvers van de ; Vredebazuin. Uit onze Vergadering den 31 Maart J784. Berigt voor het eerfte Deel van de Vrede-Bazuin. T>V vergelyking van het eerfte met de volgende Nummers van ons Weekblad , zal mogelyk een èn ander nadenkend Leezer opgemerkt hebben,  JAARBOEKEN, April, 1781. 717 ben, dat, hoe zeer wy ons , in den beginne , hebben gedragen als een Genootfchap , uit vtrichillend denkende Leeden beftaande, echter ons werk voornaamlyk bedoeld de verdediging van de thans onderliggende party. Wy hebben het derhalven niet ondienftig geacht, om, by gelegenheid dat wy ons eerite Deel No. 5^, befluiten,' aan onzen Landgenooten eenige fekenfchap te geven van ons gedrag in deezen, en daar door de bovengemelde fchynurydigheid weg te neemen. Toen wy ons blaadje begonnen, was ons oogmerk , om het den titel van onzydig by aanhoudenheid te doen verdienen; nu eens de zaak der eene party te verdedigen, en dan eens wede • rom onder het oog van den Leezer te brengen, 'f geen ter voordeele van de andere party verltrek» ken konde. en aan den Leezer zelve hét oordeel en de beflisfiog over te laaten. Dit hebben wy eenigen tyd uitgehouden; maar wat was 'er het gevolg vnnV (Dit hadden wy niet voorzien, ed echter was 'tzoo natuurlyk, dat wy het hadden behooren te voorzien.) Ons blaadje, offchoon met de goedkeuring van bevoegde Regters vereerd , werd weinig en genoegzaam in het geheel niet geleezen, om dat het geen party koos, en om dat dus geene der beide partyen belang had, om het bekend en fmaakelyk te maaken. In de beoordealing van twistfehriften, is het niet de deugdzaamheid of ondeugdzaamheid van het werk zelf, welke in aanmerking komt, maar alleen, of het aan de party, aan welke de beoordeellaar toegedaan is, al of niet bevorderlyk zy. Hoe meer zelfs een werk tot afbreuk doet van een party, hoe minder zy', die daar toe behooren, het van hun belang rekenen, dat het geleezen worde. En hoe weinigen zyn 'er, die alleen lezen, om onderweezen tè worden, of om , ter goeder trouwe, de waarheid te zoeken, en na te gaan, of waarlyk aangenomen' gevoelens daar meede overeenkomen, ofwel «Heen op vooroordeel gegrond zyn i Wy 'sGrA- vemhaoe. Ber. van een Ge* nootfeh. fchryvende: De Vt edebd" zujni  'sGra- vénhage. Ber. van een Ge- nöotfch fchryvèn de: Be Vredeba zuyn. 7T8 NIEUWE NEDERLANDSGHE Wy misten dus ons oogmerk, het welk was, om zoo veel en zoo algemeen geleezen te worden, als het.mogelyk was; niet, om 'er eer mede te behaalen , want wy verlangen onbekend ce blyven* ook niet, om, door een grootervertier, een grooter voordeel te bejaagen*want wy hebben eens. voor al van het voordeel daar van afgezien; maar op dar. onze Landgenooten zich ongevoelig gewennen mogten', om de zaaken die allerwege met zoo veel drift en onbefcheidenheid behandelt worden, met meerder bezadigdheid en onpartydigheid te befchouwen en beoordeeieo. Onze aangenomene onzydi^heid moest dcrbalven plaats maaken voor de openbaare blyken van onze gezindheid; waar in wy des te minder moeite hadden, om ons te vereenigen; daar eene be. daarde overwecging van alles, wat onder ons oog gebeurd, en tot onze kennisfe gekomen is, voldoed, om yder een, die niet willends zyne oogen fluiten wil voor het helderde licht, te overtuigen, dat het niet is het-belang, of de liefde voor het Vaderland, maar byzondere inzichten, aan welken de heerfchende partyfchappen haare geboorte verlchuldigd zyn ; en daar de party , welken wy omhelst hebben, dezelfde is, tot het voorftaan van welke yder van *s Lands Regenten zig, hoofd voor hoofd, by Eede verbonden heeft. Hebben wy'ons dan doen kennen als Voorltanders van het Stadhouderfchap, en van de voorregten, daar aan verknocht.; hebben wy , op verfcheiden' plaatfen , getoond , niet overtuigd te zyn van de gegrondheid van alle die vooroordeelen, die aan het gros der Natie zyn ingeboezemd, wy hebben echter niet uit het oog verlooren ons on. veranderlyk befluit, om getrouw te blyven aan de gevoelens van eerbied, welken wy aan de Leden der Kegeeringefchuldigzyn;omal!ehaatelykhedente vermyden,en ons zorgvuldiglyk te wadiren van het voetfpoor dier Schry veren, die zichtbaar niets anders bedoelen, dan het Volk, zoo wel  JAARBOEKEN, April. 1784. f,9 wel als de Overheid* op te hitfen tegen de perfonen , behoorende tot de party, welke zy vyandig zvn. En hebben wy nu en dan onze verontwaardiging tegen die Schry veren ten toon gefpreid, het belang van ons Vaderland vordert, dat onze Landgenooten gewaarlchouwd wierden tegen derzei ver kwaade trouw en gevaarlyke oogmerken. In weêrwil echter van dit alles , zouden wy ops woord hebben gertand gedaan , en in onsJ Weekblad plaats hebben ingeruimd voor alle zodanige Hukken, als, met befcheidenheid gefchreven, ons zouden mogen zyn toegezonden, door Lieden, wier denkwyze van de onze verfchild , indien iemand hunner had kunnen goedvinden aan onze uicnoodiging te voldoen. Wy herhaal len als nog die uitnodiging by dezen, en, opdat dezelve des te algemeener bekend moge worden, hebben wy beflooten, om een Exemplaar van dit Berigt te doen toekomen aan ieder van de Cou. rantiers, vertrouwende, dat niemand hunner zwarigheid zal maken, om het zelve in hunne Couranten in te lasfehen. Wy zyn ter goeder trouwe, in het denkbeeld* dat, hoe groot en hoe algemeen ook wezen moge het misno-gen van een gedeelte der Natie* over de rampzalige gevolgen van den jongstgeeindigden Oor'og , 'er echter in de geheele Re; publiek niemand gevonden wordt, die in ftaac zoude zyn, om, op goede gronden, jegelmaatig te betoogen, dat de Admiraal-Generaal voor dl fchuldige oorzaak daar van zoude moeten gehouden worden. Voor den Oorlog * verklaarden de Heeren Staten van alle de Provinciën , uitdruklyk , of ea. ven met duister te kennen, het daar voor re houden, dat sLandj Zeemagr niet toereikende was < om 'egen Engeland, in geval wy aangetast wier' den , beland te 7yn. Toen deOorl ig waa'fchynbker wierd, verbat men den inhoud van die Rc-fo-utien, en eenkl ps > Bbb wei(J 's Gra- /enha3e. Ber. vati '.en Ge. wotfeh. rchryven« ie: De Vredebd* tuin»  's Gra VI'nhaoe, Ber. vai een GeTiootfch.fchryvet 'de: De Vredeh zuin. 750 NIEUWE NEDERLANDSCHE werd deZeemast van de Republiek aan de Landeenooten voorgetteld, als meer dan toereikende" men voorfpelde aan de Natie wonderen van dapnerheid en beleid. Die wonderen, die, waarlyfc ,en in den eigenlyken zin, wonderen zouden geweest zyn, gebeurden niet, om dac wy met meer dien tyd beleeven, waar in de Godlyke Voorzie, nieheid wel eer haare Almagt , op eene buitengewoone wyze, deed tusfchen beiden komen. , be Oorlog had dat gevolg , het welk de te voren erkende itaat der zaken had duen voorfpellen, en noodz=>aklyk maakte & Hier uit moest voortvloeien, of de algemeene overtuiging, datzy, die getracht hebben, den Ooi loc: voor te komen en te beletten, ten minften , tot dat de Republiek in ftaat ware, om dien te voeren, gelyk gehad hadden, en dus de dankbaarfte erkentenis verdienden van allen, die het Vaderland in waarheid lief hebben; of het vermoeden , dat 's Lands ZeennRt wel degelyk toereikende was, maar niet naar behooren befteed wierd. Ongelukkiglyk vond dit laatfte vermoeden den meesten ingang; doch hier van verkiezen wy thans niet, de natuurlyke redenen en oorzaaken aan te wvzen. Maar tot hier toe is het ons, ter goeder trouwe, voorgekomen, dat het niet anders verdiend, dan den naam van een vermoeden, en nog wel een zeer ongegrond vermoeden, een vermoeden zelfs, het welk tegen alle, zelfs de geringfte, waarfchynhkheid aanloopt. Duizendmaalen hebben wy hooren zeggen, en , in allerhande publieke gefchriften , zien bewee ■ ien, dat 's Lands Zeemagt op zulk eene hoogte was, dac men het, met dezelve, aan Engeland kon doen berouwen, van de Republiek , zoo onrechtvaardig- als ligtvaardiglyk, te hebben aangetast maar nooit hebben wy ergens gehoord noch Bezien iets, dat naar een bewys zweemd, ten be_ tooge van deze ftelling. En evenwel heeft deJNatic dit, zonder bewys, aaDgenomen op het gezag vat>  JAARBOEKEN, April, 1784. \\ Van naamlooze , onbedrevene , en mogelyk g( huurde twistfchry veren. Zy heefc dit aangenomen in weêrwil van de uitdruklyke verklaaringen e: ftilzwygende toettemming van alle de hooge Bond genooten, zo kort voor den Oorlog gedaan. Z\ heeft het aangenoomen , en blyft dit geloö ven , zelfs na dat zy, door eene echte opgaav van den waaien toefland van'sLands Vloot, ziel van hec tegeudeel heeft konnen overtuigeri. Sommigen onder de misnoegden hebben j li der daadj gevoeld deraazerny, die 'er was, vai zich tegen zulk eene ontegeuzeglyke waarheid t< verzetten, en daarom erkend, dat wezenlyk di Zeemagt niet toereikende was, en dat aan haan Zwakheid alle onze rampen moeten worden toe gefchreven , maar de Admiraal Generaal moes toch de fchuld hebben van onze rampen, en daar om hebben zy het over eenen anderen boeg ge wend , en de Natie gebragt in het denkbeeld, da het alleen van Zyne Hoogheid zoude hebben afgehangen , om de Zeemagt , in tyds, tot de vereisente hoogte te brengen, indien Hy van de vermeerdering der Landmagt had willen afzien. Ook deeze Helling heeft de Natie aangenomen, en dit aan Zyne Hoogheid, als eene misdaad, toegerekend , maar niemand hebben wy gevonden, dit tot hier toe de moeite genomen heeft, om aan te wyzen, hoe het mogelyk zoude zyn, dat hiel eene misdaad plaats had , zonder dat teffens de Heeren Staaten van alle de Provinciën misdaadig waaren. Niemand heeft 'er om gedacht, dat de Admiraal Generaal geen Souverein is van de R « publiek, en het dus niet in de hand heeft, om de R&folutien te doen uitvallen naar zynen zin Niemand, die befchuldiging leezendeof fchryvende, heeft begreepen, dat de Heeren Staaten, yder in hunne Provincie, Souverein zynde, de magt hebben , om zodanige Refoiutien ce neemen, als zy met 'sLands belang overeenkomftig achten, zonder dat deStadhouchr dit beletten kan, en dus van Bbb 2 ht£ I > 'sGRA- >VENHA1 GE. 1 Ber. van een Ge* : nootfeh. 1 fchryvende: De 1 Fredëba~-> 1 zuim  'sGra- VEMHA' GE. Ber. van een Ge- nootfch. fchry vende,: De Vredéba zuin. Ü NIEUWE NEDERLANDSCHE v» «nveraeeflvkst verzuim niet zouden konnen MtS ïïv&l.'At* indien de vermeerdering der /fem° t in dien tyd , toen" de Bondgenooten dS^ver twistten, zo noodzaaklvk was, dat het iofeï famenpaaren van dezelve met die derLandmagt nu van achteren als misdaadig zoude moe- 'na^rr-dleZeernagt van den Staat, hoerfJriVïvdan ook moge geweest zyn, is evenwel n efgelaaït al dat gebruik, het «elk: men,'er van verwachtte, en het welk 'er van gemaakt had konnen worden. Daar zyn niet aangewend alle de pooien , die aangewend hadden konnen worden Sby gevolg blykt hier uit, ten klaartteo Sé verkeerdheid van het beftuur, de fchandeTvkfte vver - en werkeloosheid. Ook dit word, zedert mee? dan vier jaaren, dagelyks en onopnoudelvk aan de Natie , met zo veel verzeekerdSpid1 voorgedragen , dat zy het eindelyk heeft 6 InneCfeSen; offchóon haar nietsvallat •dies ooit voldoende beweezen zy , Ult|en^°e° al een d s dat 'er van de Zeemagt van den Staat na gemaakt is het gebruik, het welk meneer van Verwaste. Dit is eene waarheid, welke wy niet alleen niet lochenen willen; maar die zelfsdoor o s word aangezien als de voor^me bron van alle die onaangenaamheden, die aan Zyne Hoog heid wedervaaren zyn. Maar wiens fchuld is net, lt'erTan de Zeenigt veel meer «J™^*? men 'er, met reden van kon of mogt verwacnten . Moet dit aan Zyne Hoogheid geweeten worden ? Heeft dees te vooren ooit iets gezegd, of gedaan, om de Natie te doen hoof en op het geen men van de Zeemagt verwachtte? immers neen. Wie is danf d'ïden grond gelegd heeft tot die verwachting? Wie anders, dan die Schtyvers, die, van alkf'devereischte kundigheden ontbloot, nog de kwaade trouw en den leugen voegden by hunne onkunde , en d mr door aan eiken onpartydigen bewyzwi ^aven van hunnen toeleg, om de hgtge-  JAARBOEKEN, April, 1784. 713 loovigheid der Natie te misbruiken, en haar fchandelyk te misleiden. Men zal mogelyk zeggen, dat, zo 'er al niet heeft konnen voldaan worden aan de ongegrondde verwachting, welke men de Natie, zo kwaadaartig als belachlyk , had doen opvatten, ten min ften had behooren voldaan te worden aan het geer zy regt had te verwachten; Maar nooit is ons gebleeken, waar in zulks beftond. Nooit hebben wy ergens, door iemand, beweezen gezien, dat zulks niet gefchied zy. Nooit heefc iemand voet by ftek gezet, noch aangetoond, wat door Zyne Hoogheid gedaan of nagelaaten zy, of om van de voorhanden zynde Zeemagt gebruik te maaken, of om dezelve te doen aangroeijen , ?c geen Hy, de zaaken van vooren befchouwd zynde , niet had behooren te doen of na te laaten. Nooit heeft iemand een enkel geval aangeweezen, in het gantfche beftuur van Zyne Hoogheid , het welk zodanige kentekenen van moedwillig verzuim of boos opzet draagen zoude, dat men het gehouden gedrag , by mogelykheid , niet anders dan als misdaadig zouden kunnen aanmerken. En evenwel zoude, ouzes bedunkens, iets van dat alles hebben moeten plaats hebben: wy zeggen meer, dat alles zouden hebben moeten famehlopen , om het opgevatte misnoegen eenigzints te wettigen. Alle de aanmerkingen van dien aart , welken 'er, tot hier toe, ooit door iemand, wie hyook zyn mooge , op het gehouden beftuur gemaakt zyn , zyn betrekiyk op gevallen , in ieder van welken, kundige Zee-krygslieden, op den tyd der raadpleegingen , konden verfchillén; doch in ieder van welken Zyne Hoogheid, zo al niet altoos, ten minften doorgaands, het genoegen had van te zien zamenftemmen alle die geenen, welken Hy daarover konde raadpleegen. Die Raadslieden waren of kundig of onkundig. In het laatfte geval , was Zyne Hoogheid eer te Bbb 3 be- 'sGra- VENHAGE. Ber, van een Genootfeh.fchryven. de. De Vredebazuin.  h Grave nha(;e. Ber. van een Ge- no'itjch. fchryven de: De Vredeba sw0> m NIEUWE NEDERLANDSCHE beklagen dan te befchuldigen , van geene kundiger te konnen gebruiken: daar waren er geene anderen: en waren zy kundig, waarom dan Zyne Hoogheid belchuldigd, van hunnen raad te nebben geMo|de?yk waren zy wel kundig; maar oneerlyk; mogelyk hadden zy geen moeds genoeg, om zie ineen al ie groot gevaar te bpgeyen ; npgeiqff hadden zy 'sLands belangen aan den Vya. >n ^s 11, ■ 9  726 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^Ga&'Of, zo men zulks, om de eene of andere reden, venha- min raadzaam gevonden had, daar van, ter Staatsge. vergaderinge , de noodige voordellen te doen. Dan , daar wy niet vernomen hebben , dat 'er Ber. iw«ooit eenige foortgelyke voordellen zouden gedaan een Ge zyn , welke door Zyne Hoogheid niet zyn bemotfch. proefd , beflüiteu wy daar uit, dat 'er geene andefchryvett- re middelen , tot fpoediger verbetering van de de: De Zeemagt, in wezen waren, dan die geenen , welken Vredebci'door den Admiraal Generaal zyn in 'twerk gesteld. %uin. En w,it aanbelangd de maatregelen, om aan het onoverkorcelyk gebrek , uit den niet fpoedig te verbeteren daat der Zeemagt fpruicende, te gen oed te komen: Deezen hingen niet af van den Admiraal Genera'1; maar van den Souverein. Men kan dus met dellen, dat hier omtrend eenig misdaadig verzuim zoude plaatsgehad hebben, zonder den Souverein teffens daar mede te befcouldigen; terwyl ieder Lid van Staat niet alleen het regt heeft, maar ook even zeer verpligt is, als Zyne Hoogheid, om aan zyne medeleden voor te ftellen het ge< p hy noodig en nuttig oordeeld, om het Vaderland te redden, uit den nood, waar in het gebragt is. Ons befluit derhalvenis, of, dat 'er zodenige maatregelen, waar door het bedoelde oogmerk konde bereikt worden , t iet in wezen waren; of dat zich daar tegen andere gewigtige bedenklykhtden opdeeden; of-dat alle de mogelyke en raadzaam gevondene maatregelen wel onder de hand, door of van wegens den Souverein zyn beproefd ; maar vruchtloos bevonden, zonder dat daar van, als eigenlyk niet tot het beftuur van den Admiraal Generaal behoorende, verflag gedaan zy aan de Natie. Op deeze en diergelyke gronden berust onze denkwyze, nopens de volkomene onfchull van Zyne Hoogheid. Is 'er iemand , die 01 s dezelven , door voldoende oordc lkundige redenen , ontneemen kan, wy erkennen, dat zulks ons fmerten zoude, om dat het, naar onze gedachten,  jaarb;oekén, a/hi, 1784. 727 van het wezenlyke belang van ons dierbaar Vader- 'sGraw land is , dat het Doorluchtig Hoofd der Regee- venbaringe, met regt, voor nnfchuldig konne gehou- cp. den worden , en dus herlleld in dat zelfde algemeen vertrouwen , die gulle liefde, en die tedere Ber. van belangneeming der geheele Natie , welken men een Gehem, zo als wy, lot hier toe, denken, zo on nootfeh. regcvaardiglyk ontroofd heeft. Maar is 'er iemmófekryven* die, vo t by ftek zettende, redeneering tegen re-de'. De deneering (telende, aile haat en partyfehap zï-Vredeba* leggende, ons v?n de valschheid onzer gron - en Zuia. overtuigen kan , aanffonds zullen wy de penne rederleggcn, en ons-zyner zaake niet meer aantrekken ; of wy zullen ons eigen weekblad doen dienen, om de ftukken , welken onze gronden bellryden, mits met behnorlyke befcheidenheid gefchreeven, zo waereldkundig te maaken, als het van ons afhangt, indien men dezelven aan den Drukker dezes gelieve te laten toekomen : aan ons niet te min voorbehoudende, om 'er onze tegenredenen tegen in te brengen , op dat eindelyk de Natie eens zien moge, aan wiens zyde de waarheid en de beste liefde voor het Vaderland zy. _ Over de vermindering, verkorting en befnoeijing van de regten en geregtigheden, door den Heere Erfftadhouder, zedert den jaare 1766, geoeffend, behoeven wy th3ns niets anders te zeggen, dan dat het ons voorkomt, dat dezelve niet is het uitwerkfel van eene bedaarde, wel beredeneerde , en op goede gronden berustende overtuiging van de noodzaaklykheid daar van, tot bevorderinge van ?s Lands meeste heil; maar alleen het gevolg van het opsevatte misnoegen , van de ongegrondheid, onbill\kheid, onbetaamlykheid, en oerechtvaardigheid, waarvan wy zelfs tot hier tce overtuigd zyn , en daarom verlangeu, om 'er ook alle onze Landgenooten van te overtuigen. En wy maaken al wederom geene zwaarigheid, om de redenen , waarop onze denkwys, ten 'deeen opzichte gegrond is, voor alle onze LandgeBbb 5 noo»  728 NIEUWE NEDERLANSCHE »gQRA_nooten bloot te leggen. Zy beftaan hoofdzaakvenha- lyk daar in, dat ons nooit eenig blyk voorgekoge men is, dat, voor den tyd der gereezene onlusten met Engeland, en dus in een tyd van veertien Ber iw»J»aren, door iemand, 'tzy byzondere, 'tzyopeneenGe lyke klagten , noch aan Zyne Hoogheid zelve, wollek noch aan den Souverein , noch aan de Natie , fchnven- zouden zvn gedaan geworden, als of Zyne: Hoogde- De h 'id zich zoude hebben aangemaand eenig regt, Vredeba het welk niec door Zvne Doorluchtige Voorzaazuiu ten inneiyka eieneffend, of aan Hoogstdezelven, of aan Zyne Hoogheid, in perfoon, opgedraagen is. Evt-n weiDig als wy, uit de tallooze menigte van Schriften, die'er dagelyks, ten nadeele van Zvne Hoogheid, uitkomen , hebben konnen befpeuren, dat zulks na den Oorlog zoude gefchied zyn, of by mogelykbeid hebben konnen gefchieden. Waar uit wy mitsdien befluiten, dat de befchuldigingen van toeleg op 'sLands Vryheid, en op de overheerfching , waar van wy erkennen nimmer fchyn noch fchaduw van bewys gezien te hebben, even onregtvaardigzyn, als die, welken tot den ongelukkiglyk gevoerden Oorlog betrekking hebben. Dit hadden wy onzen Leezer , by deze gelegenheid , te berigten , op dat een iegelyk zien moge , dat, zo wy dwaalen , zulks niet anders gefchied, dan ter goeder trouwe. En in deeze onze denkwyze zullen wy volharden, (al waren wy de allereenigften, in de geheele Republiek) zo lang wy geen meerder licht bekomen , dan Zyne Hoogheids Vyanden ons tot dus verre hebben toegediend. Alle hunne reder eetingen en gevolgtrekkingen konnen zeer juist en overtuigende zyn, zo lang als men vasthoud aan de vooronderftellingen, die den grondflag uitmaaken van hun geheele gebouw , te weeten de fchuld van Zyne Hoogheid; maar vervalt ook deeze , of word die grondflag wankelbaar en onzeker bevonden , dan vervalt alle,  JAARBOEKEN, April, 1784. 729 alles; en ieder , die het als eene misdaad be- *sGrafctiouwd, met de Godlyke Wet, en de Christ-venhajyke Zedekunde ltryden<.e , om iemand ligtvaar-^e. d'iglyk, en zonder genoegzaam overtuigende redenen, te veroordeelen, zal dan ook bekommerd Ber. van móeten zyn , om, door het aandoen van onver-een Gediende en dus onregtvaardige onaangenaamheden, nootfch. (welken, ten aanzien zelfs van den geringften/è^rywj. memch , in de oogen van een heilig-God, niet^: De onfchuldig zyn) aan een zo aanzienlyke Perfoo- f/rcdeba* naadje, het Land zyner inwooninge aan de zwaar- %u\n. lïe ftraffen van een rechtvaardig Opperweezen bloot ftellen. Wien treffen niet de gevoeligfte fiagen, welke aan 'sLands Zeemagt, zoo geduuriglyk, door de hand eener geduchte Voorzienigheid, worden topgebrajjt? Zoude het geheel onverftandig zyn, die aan te merken, als waarfcnoude teekenen van het Godlyke ongenoegen over dc gedraagzaamheden van de Inwooneren van dit ons eertyds zoo gezegend en glorieryk Vaderland ? L e y d e n. Wy hebben in onze Jaarboeken van 1783, bl. 769 en volgg. een breedvoerig verflag gegeven van al het geen met betrekking tot het oprigten van een Genootfchap van Wapenhandel, of zogenaamd Vry Corps, in deze Stad is voorgevallen, en van de gefchillen, deswegens tusfchen de Regeering ën den Krygsraad ontftaan. Wy hebben ook vervolgens het befluit van de grootq Vroedfchap op de verantwoording van den Krygsraad, van den y November 1783 medegedeeld, bl. 1908 en volg. Als ook nog een berigt in de Zuid-Hullandfche Courant, over het  NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- het welk de Krygsraad aan de Regeering klagpek, tig viel; en de aanfchryving van de Regeering dezer Stad aan die van Woerden, en dezer antwoord, bl. 2066 en volgg. Daar wy nu nog eenige egte ftukken, deze zaak roerende , hebben bekomen; zal het onze Lezeren geen ongenoegen kunnen geven, dat wy die ook mededeelen. Deze ftukken, beftaan, vooreerst in een Extract uit het Notu/hoek, gehouden ter Kamer van de Ed. Groot Achtbare H. H. Burgemeesteren en Regeerders der Stad Leyden, Lett. M. M. Fo. 49 Fo.. In dato x;v July 1783, De Heeren Burgemeesteren der Stad Leyden, hebben ingevolgen en ter voldoening van de Refolutie van die v an den Geregte derzeiver Stad van den 21 Juny iaastleeden, den Coll. van de Ed. Manhafte Schuttery dezer Stad gerequbeerd, en in naam ende van wegens hcogst gem. die van den Geregte aangezegd; dat dezelve die van den Geregte gezien hebbende, zeekere aan Hun Ed. Gr. Achtb. dcor ofte van wegens den Krygsraad van de Ed. Manhafte Schutterye dezer Stad geprefenteerde, dog tevens door den druk gemeen gemaakte Memorie, hadden goedgevonden, voor als nog metftilzwygen, den inhoud van deganfche Memorie voorby te gaan; als oordeelende de daar in voorkomende gronden van dien aard, dat dezelve geene de minfte reflexie veel min rescontre meriteerden, en voorts gerefolveerd zigprovifioneel niet intelaaten op pofitiven daar by vermeld , waar over Heeren Burgemeesteren, zoo als ook verdere Leeden van de Regeering, met reeden reflexie  JAARBOEKEN,^//, 1784: 73É flexie zouden kunnen maaken ; dan welke l_,p^n Burgemeesteren voor als nog hadden geprefereerd, Dbn. zig die pofiiiven niet aantètrekken , om te beproeven , of ook deeze hunne moderatie anderen Rer va/i zoude ;kunnen ftrekken ten voorneelde , ende Burseden weg baanen tot dat geen, waar toe het voor* jjirs al in deeze daage nodig is, dat elk het zyne toe-pen's ^ brengt, zoo als men dac ook van deEd. Manhafte Krygsr Krygsraad is wagtende ; en wyders gem. Coll te verftaan gegeeven. gelyk Hun Ed. Gr. Achtb. jijL ^ dezelven in naame en ingevolgen ea ter vol- ** doenir ge, al mede van de fpeciaale Refolutie van die van den Gerechte voorn, te verdaan geven by dezen, dat wel verre dat dezelve die van den Gerechte door de voorfz. Memorie gepermoveerd zyn geworden, om van derzdven op den 13 Mey dezes jaars genomene, en den Krygsraad der Ed. Manhafte Schutterye dezer Stad toegezondene Refolutie aftegaan, aezezelve die van den Gerechte daarby blyven perfideeren en begeeren, dat die na deszelfs forme en inhoud behoorlyk werde geëxecuteerd , met verdere last om zig na den inhoud van dien praecifelyk te gedragen, zonder daar over eenige verdere demarches te onderneemen, ofte tegens deszelfs waare intentie en meening te doen onderneemen , en zig in alles verder te gedragen, zoo als van dezelve zoude kunnen en mogen worden gevordert- En zal Extract, dezer worden ter hand geftelt aan de Ed. Manhafte Krygsraad van deezer Steede Schutterye, om te ftrekken tot deszelfs informatie en narigt, en om zig daar na te reguleeren. —— Hier op is gevolgd, het befluit van de groote Vroedfchap nopens de verantwoording van den Krygsraad, welke wy bl. 1908 van onze Jaarboeken van 1783 hebben medegedeeld. Dog men las (den 2.6 December 1783 in de Nederlandfche Courant,  Befluit van den Krygsraad de Schutterye op dt ze zaak. 1%i NIEUWE NEDERLANDSCHE Ley- rant | die by Hermanus Koning gedrukt ben. wordt * dit volgende: Extract uit het Notulhoek van den Krygsraad van de Ed. Manhafte Schutterye dér Stad Leyden, in dato den 14 en ai December 1783. Is geleezen het Rapport van Heeren Gecommitteerden tot het onderzoek vaa de Refo'utie van de Groote Vroedfchap, van den 7 November 1783» luidende als volgt: De Gecommitteerden van den Edelen Manhaften Krygsraad, ingevolge en ter voldoening van Deszelfs Refolutie van dato den 8 November laatsleeden, met alle mogelyke oplettenheid geëxamineerd en rypelyk overwoogen hebbende , de Refolutie van de Groote Vroedfchap deezer Stad van dato den 7 November 1783, hebben de eer deswegens aan het Collegie te rapporteeren: Dat zy Gecommmitteerden met een grievende fmerte, uit den inhoud derzelver Refolutie zyn ontwaar geworden, dat het gedrag en de handelingen van den Krygsraad wel byzonderlyk van deszelfs Gecommitteerden, met opzicht tot het - door Heeren Burgemeesteren, van denzelven gevraagd Bericht, op zeker concept Plan tot oprichting van een Vry-Corps en eenige daar op gevolgde gebeurtenisfen, niet alleen by continuatie door de Regeering deezer Stad met een ongunitig oog worden befchouwd, maar dat ookby dezelve Refolutie aan den Krygsraad word geobtrudeerd eenen intentie, welke hy nimmer gehad heeft, en op deszelfs rekening worden gelteld daaden, tot welke Hy van zyne zyde nooit eenige de minfte aanleidirge heeft gegeeven, en zulks niettegenftaande de Krygsraad by zyne Verantwoording aan de Ed* Groot Achtb. Heeren van den Gerechte, zig van Stuk tot Stuk op  JAARBOEKEN, April, 1784* 73; op dit alles zodaanig verdeedigd heeft, dat Hy zig billyk met eene Juftificatoire Refolutie van zyn ge houden gedrag gevleid hadde; dac zelfs die zoo noodzaakelyke verantwoording van den Krygsraad en het in Druk uugeeven van dezelve, waartoe Hy door de weccigfte en gewigtigfte Redenen is genoodzaakt geworden, thans door de groote Vroedfchap kwalyk fchynt op^>enoum;n te worden, terwyl de voornaaame Punten van de verauwoording by de gemelde Refolutie, buiten derzelver natuurlyk verband, in een zeer naueelig licht worden voorgefteld en beoordeeld. Dat zy Gecommitteerden te meer gevoelig zyc geweest aan de ongunftige rcflexien, welke by de Refolutie van de Groote Vroedfchap op het gedrag van den Krygsraad zyn gemaakt geworden, na dat zy daar meoe vergeleeken hebben het Extract, uit het Notulboek van de Ed. Groot Achtb. Heeren Burgemeesteren dezer Stad, het welk op den 14 Juny deezes jaars aan den Krygsraad is ter haud gefteld geworden; na dat deszeis inhoud door welgemelde Heeren Burgemeesteren mondeling aan den Heer Collonel was aangezegd; immers dat de Krygsraad uit den inhoud van het zelve Extraft billyk heeft moogen vastftellen, dat Heeren Burgemeesteren hartelyk wenschten , tot bevordering van de in deezen tyd zoo noodzaakelyke Eendragt, dat het toe daar toe gebeurden door een wederzydsch Ril* zwygen in vergeerelheid werde gefteld, en het gedrag van Hun Ed. Groot Achtb. in dit opzicht tot een voorbeeld mochte ftrekken , gelyk dan ook de Krygsraad, by zyne Refolutie van den 7 Augustes met 'er daad getoond heeft, dat Hy , op het voorbeeld van Heeren Btïrge> meesteren, en ter volJoening aan derzelver braave oogmerken, van zyne zyde geneegen was, het by de gedaane verantwoording te laaten berusten, en voorts alles op te offeren aan de be. waaring der goede Orde, Rust, en Eendracht OH- ï. LEY-i DEN. Befluit van den Krygsrt der Schutt. op deze zaak.  t)EH' Befluit van den Krygsraad dei Schutt. op deze zaak. m NIEUWE NEDERLANDSGH1 onder de Schutterye deezer Stad, terwyl yah Se zyne geneigdheid, by Evrad uit hetNotulhóek van de krygsraad, deszelfs Refolutie op rS refpecl inhoudende, aan Heeren Burgemeesteren behoorlyk kennis is gegeeven geworden. Dat zy Gecommitteerden zig dernalven met weinig hebben verwonderd, dat, na verloop van zoo veele maanden, deeze zoo verdrietige Zaak, welke zy zedert de zoo cvengemdde Aanzegging van H-eren Burgemeesteren , met leden vastltelden,d£ voor fltyd ter zyde^gefteld en aan de Vergetelheid zoude zyn opgeófferd geworden, nu wederom wordt leevenüig gemaakc, en het ged/ag van den Krygsraad, als of het zelve by de vooriae Refoiutien van den Gerchte nog niet fcherp senoeg ware doorgeftreeken, op nieuws op deonfSftiafte wyze wordt beoordeeld en zonder eemg Se onderzoek, zonder den Krygsraad op de erieven en bezwaaren , .welke tegen Hem ingebracht mochten zyn , te hooren, of aan denzelven eenige geleegenheid tot verdediging, of nade?e efphc-til, te geeven, opertlyk wordt afgekeurd; dan dat hunne verwondering nog merkelvk srooter is geworden, wauneer zy hebben opgemerkt, dat deeze Refolutie is genoomen by de Groote Vroedfchap dezer Stad en dus by een Collie , het welk met dan in de allergewigfle omftandigheden, tot behandeling van Zaaken van "et alleruittertte belang, word zamengeroepen; een Collegie, het welk, zedert de wederoprichSne van de Schuttery en de inftelling van den Krygsraad, zig nimmer .voor zoo veel men weet, met eenige Zaaken, tot dezelven b*trektang hebbende, direct nog indireft, bemoeid beeft; een Kegie, waar a!n de Krygsraad, nog by zyne Aftelling, nog vervolgens,immer.is onderworpen Smaakt; nog waar van dezelve ooit eenige In i uc £of beveïen, beeft öntfangen; een Collegie ^inHelvk. tot welks kennife deeze byzondere Zaak nimmer gebracht is; aan het welk de verantwoor-  JAARBOEKEN, April, 1784. 735 ding van den Krygsraad niet is ingericht, ofeeadrefentimeht van eenige weinige Leden der Regeering , welke zig door de verantwoording van den Krygsraad beledigd houden , byzorderlyk , om dac daar by het gepasfeerde in den Doelen op Zaturdag avond van den 10 Mey, ten hunnen opzichte , zo zy meenen, niet alles naar waarheid zoude voorgcfteld geworden, en uit dat beginztl fchynen gepermo* veerd te zyn geworden, om die Zaak ter kennisfe van de Groote Vroedfchap te brengen, en van dezelve een Justificatoire Refolutie van hun gedrag te obtineeren, Dat Gecommitteerden in deeze hunne gedachten zyn bevestigd geworden, by eene nadere en meer bepaalde overweeging v3n den inhoud der Refolutie zelve ; immers dat de daar by voorkomende redenen en argumenten voornamentlyk gedirigeerd worden tot decharge van die Leden van de Regeering , welke zig op den 10 Mey in den Doelen bevonden hebban, en dit baarbïykelykhec hoofdoogmerk van de Refolutie fchynt te zyn , terwyl al het overige eene enkele herhaaling , mitsgaders een breeder detail en Justificatie behelst vao de gronden, op welke de Refolutie berust van de Ed. Groot Achtb. Heeren van den Gerechte van dato den .3 Mey 1783 , als mede eene refutatie van het geen de Krygsraad by zyne verantwoording daar tegen heeft gealtereerd. Dat Gecommitteerden zig thans op deeze Dunteq niet byzonderlyk zullen elargeren , om dat Ccc de- 1 Leï- 9BN'. Befluit >an den Krygs■and der ïchutt. p deze \aak,  Leyden. Befluit van den Krygsraad dei Schuit, op deze 'zaak. 73S NIEUWE NEDERLANDSCHE dezelven , voor zo verre die in faiten beltaan, naar hunne gedachten by de verantwoording van den Krygsraad reeds volkomentlyk gevindiceerd en buiten alle conceftatie zyn geteeld geworden, terwyl de argumenten, welke de Krygeraad toe zyne verdee dging daar by heeft gevoegd , des noods nog nader zouden kunnen opgeheldert en aangedrongen worden, wanneer het naar hun oordeel niet nioeijtlyk zoude zyn om aan te toonen , dat hec geen uit de verantwoording van den Krygsraad by de Vroedfchaps-Refolutie word aangehaald, of uit zyn namurlyk verband gerukt, of kwalyk begreepen , of verkeerdelyk en tegen de intentie van den Krygsraad, uitgelegd is geworden, mitsgaders dat de refutatie van het zelve, by de gemelde Refolutie voorkoomendezodaanige tegenftrydigheden bevat, welke by geene-mogelykheid kannen geconcilierd worden, en waar door dan ook, naar het oordeel van Gecommitteerden, de raifonnementen, daar op gebouwd mitsgaders de gevolgen, daar uit gecrókken wordende, hunne voornaame kracht ten eenemaal verhezen; terwyl de Krygsraad, ingevalle dezelve mechte goedvinden hier over eenige nadere Remonftrantie te doen, dan te gelyk gebruik zoude kunnen maken van dat bewys, het welk in zyne handen is met opzigt tot het gebeurde op Zaturdag avond van den 10 Mey. Een bewys , het we'k Gecommitteerden , in 't discretie en om alle opfpraak zo veel mogelyk te vermyden, niet eerder hebben ingewonnen, dan na dat die drie Heeren leden van de Vroedfchap, welken op den gemelden avond in den Doe'en zyn geweest, door een expresfe ontkentenis by eene daartoe aan den Heer Collonel ovcrgeleeverde 'pro Memoria, van het geen ten hunnen opzichte, op het Bericht van den Wachtmeester, met alle mogelyke discretie in de verantwoording was gefteld , den Krygsraad tot een nader onderzoek van de waarheid hadden genoodzaakt, wanneer aan Gecommitteerden door het eecpaafig getuigenis vaa 12  JAARBOEKEN, April, 1784. ni 1! orrfoonen onder prefentatie van Ede >SeMeeker,, dat voor eerst „,,er aebezig waren; en waar uit dan onwederfbrel-e < H?.nP .1 zefx. abufive,yfe 1S geïnformeerd gewof V den, terwyl by derzelver Refolutie de zaïUn Z • Aumgword voorgedragen, als of de CSraad zig by zyne verantwoording in dit opzichten èenï HBJ„°n!5ai'heid Zoude hebbe?"cnïdig; ?e! SSfe*XS2B Va" tWCe 0f dn'e Pe'-f°onen§te ipreeKen, d e daar waaren, om hec Reouesr rZ dat neegen van die twaalf perfoonen , on rfffi' Dat al verder uit die verklaring blvkt. dat a! hoewel die Heeren de verdere tfekeni ,g van rl t am, 1 1§ s ' of cornmisfie, van de Ed Gr Achtb. Heeren van den Gerechte, hunChfraW van Leden van den Gerechte aldaaTby herïal $ ^teffiSKSSSJS^ 5Urgers tc«^ netïéikl •nen neooen gewaarfchuwd en opendvk se-^ch reerd, dat de Colonel dien morgenl/revJ}fe£Burgemeesteren zoude gekfeegen"hebben , oTn/el ZZ te laten teekemn of het teekenen te doen ftZk n - daar ondenusfehen door Hteren BurgemStefen ïar. «en Collonel niets anders was aSj^d Ccc a " den, Ltr- Dl££\'. Be/luit an den frygs-