NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, OF VERVOLG DER MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, t>< E VOORGEVALLEN ZYN IN DE VEREENIGDE PROVINCIËN, ' B E GENERALITEITS LANDEN, EN D B VOLKPLANTINGEN van,, den STAAT. DRIE-EN- TWINTIGSTE DEEL. MDCCLXXXVIIl. Te LEIDEN, By P. van der. EYK en D. VYGH. Te AMSTELDAM, By J. van der BURGH en ZOON,   NIEUWE nederlAndsche JAARBOEKEN, J a n u a r y. MDCCLXXXVIII. JLyst derGeborenen of Gedoopten, Getrouwde Paar en en Overledenen, in 't afgelopen Jaar 17,8 7, in eenige. Steden en plaatfen der Vereenigde Nederlanden. Zutphen. Te Winterswyk, een Dorp in dit Graaffchap gelegen, overleedt den 24 February des voorleden jaars zeker Huisman, Jan Harbers genaamd, die zynen leeftyd tot ruim 105 jaaren gebragt heeft, zynde hy in January 16Q2geboren. Hy was nooit van belang ziek geweest, en is , tot zyn laatst oogenblik toe, volkomen by zyn verfland, gehoor en gezigt gebleeven. Dordrecht. Geduurende het jaar 3787 zyn alhier geboren 435 Zoonen en 40 z Dochters, te famen 836, waar onder 2 paareti Tweelingen; en overleden 266 volwasfche menfehen en 188 Kinderen, te famen A 454»  2 NIEUWE NEDERLANDS CHE 454, zynde dus 382 meer geboren als overleden. Haarlem. Het getal der geboren Kinderen in deze Stad in' het voorleden jaar 1787 is geweest, als volgt: Zooncn. Dochters. In January, . 39 . 34 February, 36 . 35 Maart, • 34 • 49 April, . 34 . 29 May, . 37 . 27 Juny, . 30 . 27 Juiy, . 27 . 32 AUgUStUS, 31 . 2£ September, 26 . 26 Ociober, ,2/ .36 November, 27 . ■ 35 December, 35 , 18 Uitmaakende 383 Zoonen en 369 Dochters, te famen 752 Kinderen,zynde 21 minder dan in 1786. Onder dit getal zyn geweest 12 paaren Tweelingen; 12 Zoonen en 13 Dochters zyn dood ter waereld gekomen. Hier van zyn in de Groote Kerk gedoopt 194 Zoonen en 183 Dochters, daar onder gerekend 4 paaren Tweelingen en 3 Bejaarden. In het zelfde jaar zyn in deze Stad begraven ; Man*  JAARBOEKEN, jtefwary, 1788. 3 Mannen. Vrouwen. Kinderen, famen* x Tanüary, 13 16 28 57 Febrüary, 18 1? 24 59 Maart, 14 18 26 58 April, 12 10 22 44 May, 17 22 25 64 Junv» 12 21 23 56 July, 13 18 2* 52 Augustus, 10 2 23 35 September, 13 10 18 41 j O&ober, 13 20 26 5, November, 15 . 19 32 66 December, 15 17 28 60 165 190 296 651 Zynoe ous 155 minuer aan 111 1700. In hetzelfde jaar zyn in de Nederduitfche Gereformeerde Kerk getrouwd 108, in de Walfche Kerk 3, en op het Stadhuis 66, zynde te zamen 177 paaren, en dus 41 paa* ten minder dan in 1786. 'Delft, De Getrouwden, Overledenen' en Gedoopten in deze Stad, in 't Jaar 1787 gyn ons aldus opgegeeven: Getróuwde in de Kerkert 95 ► *— op *t Raadhuys 45 140 paaren* Overledenen1 ï * * 406 In 't Gasthuis * « • 27 „433 Gedoopten. Jsngens. MeysjenSè Oude Kerk 42 45 Nieuwe Kerk 89 %9 131 134 A a Gast*  % NIEUWE NEDERLANDS CHS Gedoopienv Jongens. Meysjensl Transp. 131 Tr. 134 Gasthuys Kerk o 1 Walfche Kerk 3 1 3 Luterfche-Kerk 15 13 Remonftrantfche Kerk o «1 1 RoomicheKerk op 't Bagynhof o o 2 dito 1 o Roomfche Kerk agter de Markt 88 80 238 232 232 te famen 470 Kinderen. 's Gravenh age Geduurende het afgelopen jaar 1787 zyn hier 1285 menfchen overleden. Leyden. In 't voorleden jaar 178? zyn binnen deze Stad begraven 582 bejaarde Perfoonen en 472 Kinderen; buiten de Stad 95 Bejaarden en 2 Kinderen; dus in het geheel 1151 dooden, zynde 136 meerder daa in 1786, wanneer het getal was 1015. Voorts zyn by de gezamenlyke ProteltantfcheGemeentens gedoopt, éven als in het voorig jaar, 806 Kinderen, als 414 Zoons en 392 Dochters; in de Roomsh.Catholyke Kerken 9/ Zoons en 97 Dochters, en by de Joodenzyn 4 Zoons en 3-Dochters geboren,dus in't geheel 1007 Kinderen, het welk 24 Kinderen minder is dan' in r 786, wanneer het getal was 1031 : het getal der Tweelingen is 4 paaren minder, zynde in 1787 geweest 8 en in 1786 12 paaren. Op het Raadhuis zyn getrouwd 49 paaren,  JAARBOEKEN, Jatmry. 1788. 5 rcn en in de Gereformeerde Kerken 171 Sr'en, düs in 't geheel aao paaren, zynde 28 minder als in 1786. Am stel dam. Het getal der Overleedenen is in het afgelopen jaar i7?>7 geweest 76Ó8 welker ouderdom opgegeevems. " x"ü7 Dood ter Waereld gekomen. 31 Ingevoerde, ia Onbekende. 59 Op het Pest-Kerkhof begraveti DusTolö" Christenen. /ym Hoogduitfche Jooden. 80 Portugeefche jooden. famen Bón ... "J, oWw*< volgens Uppsve uuu..™,. . tm„v Dee. Petl". Maanden MN|M***** ^ ^ ffi S ^ Onder'tja.rf. 1b6 i3S W« «* ï» l|* I| US fa, ,7? .5=4 ai -3 IJl 20 21 2Ï 10 27 2/oj g,] - - -*°" lo g If% fel i 3 P E.g ' 2 22 . - -100 - ' .5 1 1 " , ö»j L Dood ter wereld 1 J ,e g $«£15 19 iM gëkomene <* 33 *j 9 » *| ? ** | » 4 3* Invoerde 23 2 _2 _f * é ~ ~ * 4 >ï Oiiuekemte .123 ,1 - O? 'É Peic-Kerkh. 6 _ _ I2 3 _ 6 W begravene C3| 8 B *J j Forliü>- 3'ooden .- ,.. —-■ Maakt zamen het getal van 861* A 3 Ge"  6 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Gediiurende 't Jaar 1737 zyn alhier vaïï de Puye van het Stadhuis afgekondigd de huwelyksgeboden van 958 paaren en 638 paaren aldaar getrouwd, en in de Gereformeerde Kerken dezer Stad zyn de geboden van 1447 paaren afgekondigd,en in dezelve gedoopt ioi 1 Jongens en 1826 Meisjens , waar onder begrepen zyn 44 paaren Tweelingen. In de Luterfche Kerken zyn getrouwd 232 paaren en gedoopt 788 Jongens en 86^ Meisjens, waar onder 16 paaren Tweelingen, zynde te famen 1650 Kinderen. Dus beloopt het getal der Gedoopten in alles 5287. Rotterdam, Van den 1 Tanuary tot den 31 December 1787 is het getal der Overledenen in deze Stad aldus: Mans. Vrouwen. Kinderen, te famen» January, 41 44 79 164 February, 27 38 55 120 Maart, 39 44 75 i58 April, 33 41 69 143. Mey, 38 48 8t 167 Juny, i.8 41 71 140 July, 27 38 50 ii5 Augustus, 26 27 54 107 September, 28 26 49 103 O&ober, 28 41 56 . 125 November, 31 34 78 143 December ,48 46 51 145 394 468 ?6$ l63° Ott-  JAARBOEKEN, Jamiaty, i7'88. ? Ouderdom der Ceftorvenen. Beneden het Jaar 4°5 Van 1 tot 5 «44 . . 5 . . 10 5<» . . 10 ... .15 *9 . . 15 . . 20 i . . 20". . 25 3* . . 25 . . 30 3° . . 3° • • 35 56 • • 35 • • 4° 54 . . 40 . . 45 4a . . 45 • • 5° 55 . . 5° • • 55 59 . . 55 • • 6° . . 60 . . 65 i;o . . 65 • • 70 *o . . 7° • • 75 77 . . 75 • • 74 . . 80 . . 85 5° . . 85 • • 9° 35 . • 9° • • 95 £ . . 95 .. IOO o Perfoonen van welke dejaarenniet zyn opgegeeven lor 1630 In het afgeloopen jaar zyn in de Nederduitfche,Franfche, Engelfche en Schotfche Gereformeerde, als mede in de Luterfche, Remonftrantfche en Roomfche Gemeenten» dezer Stad gedoopt 1032 Zoons. 974 Dochters. te famen aooëf Kinderen. A 4 0n'  'è NIEUWE NEDERLANDSCHE Onder deze Gedoopten zynio niaal Tweelingen en 2 maal Drielingen. •Wyders zyn binnen deze Stad in Ondertrouw opgenomen 540 paaren. ■ » • liet getal der Geftorvtnen is gezveeit r In 1780 i73° i784 I748 1781 2062 1785 iöiö 1782 1594 1786 .iSfa 1783 1797 i7?7 ' J'3° Schiedam. Alhier zyn inden jaare 17G7 gedoopt by de Hervormde Gemeente 44$ kinderen , te weeten 1 20 Jongens en ï 53 Meisjens, onder wel* n 4 paaren Tweelingen. In de Walfche Kerk is gédöopt -een Jongen. In de Luterfche Kerk zyn gedoopt 1-3 kinderen, namenlyk 5 Zoonen en 8 Dochters.Terwyl in de llooml'che'Kerken 94 kinderen zyn gedoopt geworden, als 49 Zoonen en 45 Dochters. ïn de .Nederduitfche Gemeente zyn getrouwd- 36 paaren, op het Raadhuis dezer Stad19 paaren, in 't geheel 5.5. De geftofvenèn van dit jaar zyn geweest 229 Peribonen, waar onder 3 van buiten en 1 verongelukt. r) m Briet-le, In het afgeloopen jaar 1787 zyn alhier geboren kinderen, te weeten 73 Zoofiêften 5* Dochters., waar onder een paar Twefciittgen, en 6 dood geboren kinderen zyn geweest. Daar en tegen zyn geftörven 88 Peribonen, waar onder 4 Vreemds-  JAARBOEKEN, Jatmry, i?88. 0 delingen, en wel 66 uit den Burgerfland en ifMilitairen, derzelver Vrouwen en Kinderen 'er onder begreepen, en dus 7 dooden minder dan in 't voorleden jaar. In de publieke Kerken zyn 3*, en op het Stadhuis 7 paaren getrouwd. De Ziektens waren dit jaar zo gering en zao-taarüff, dat 'er naauwelyks voorbeeld van is? Onder de geftotvenen warert 40 kinderen onder de 5 jaaren. Oostzaandam. De Geftorvenen,Geboorerien,-Gedoopten,en welker Huwelyksgeboden zyn afgekondigd,in Oostzaandam en omleggende Plaatfen, zyn ons aldusopgegeven. Te Oostzaanoam gebooren 80 Zooten en iiq Dóchters; hier onder 10 doodgeborenen. In de Gereformeerde Kerk gedoopt 6* Zoonen en 55 Dochters. In de bovengem. Kerk ten huvvely k afgekondigd 40 paaren,waar van 37 in dezelve zyn getrouwd, ut overledenen zyn 80- Bejaarden en 81 Kinderen, Westzaandam. Gebooren 85 Zoonen en m Dogters; waaronder 12 doodgebo?enenAn deWformeerde Kerk gedoopt % Zoonen en 46 Dochters. In de bovensem. Kerk ten hüwelyk afgekondigd 33 paaren , waar van 22 ifa dezelve zyn getrouwd. De overledenen zyn 91 Bejaarden en 65 Kinderen. Wormerveer. Geboren 41 Zoonen en 37 Dochter^ waar onder 3 doodgeborenen.  io . NIEUWE NEDERLANDSCHÈ In de Gereformeerde Kerk gedoopt 18 Zoo* nen en 25 Dochters. In de bovengem. Kerk ten huwelyk afgekondigd 14 paaren, waar van 11 in dezelve zyn getrouwd. De overledenen zyn 40 Bejaarden en 27 Kinderen. Zaandïk. in de Gereformeerde Kerk gedoopt 17 Zoonen en 17 Dochters. Inde bovengem. Kerk ten huwelyk afgekondigd 8 paaren , waar van 5 in dezelve zyn getrouwd. Üe overledenen zyn 12 Bejaarden en 16 Kinderen. Koog. De Geborenen 32 Zoonen en 32 Dochters, waar onder twee doodgeborenen, In de Gereformeerde Kerk gedoopt 18 Zoonen en 17 Dochters. In de bovengem* Kerk ten huwelyk afgekondigd 5 paaren, waarvan 5 in dezelve zyn getrouwd. De • overledenen zyn 50 in 't geheel. ©ostzaan. De Geborenen 28 Zoonen én 21 Dochters; waar onder 4 doodgebooreneri. In de Gereformeerde Kerk gedoopt'23 Zoonen en 16 Dochters. In de bovengem. Kerk ten huwelyk afgekondigd 9 paaren, waar Van 9 in dezelve zyngetrouwd. De overledenen zyn 13 Bejaarden en 17 Kinderen. In ,t geheel 30 geftorvenen. Utrecht. In navolging van het geen van andere Steden en ook voormaals van deze Stad jaarlyks gemeld is, hadden wy eene lyst verwagt van het getal der Overle-* denen, Getrouwden en Geborenen alhier in het laaclte jaar 1787. Dan de tydsomflandig- he-  JAARBOEKEN, Januarf, 1788. i-r heden fchynen hier even min als in eenige andere plaatfen toegelaten te hebben , om naauwkeurig aanteckening te houden. I chter zyn ons de Overledenen opgegeeven alhier "te bedraa^en 884 , onder welken 556 beja-rde Perfoonen en 3-8 Kinderen. Op het Stadhuis zyn getrouwd 98 paaren. Leeuwarden. In 't Jaar 1787, zyn alhier in de Nederduitfche Gereformeerde Kerken Gedoopt. i Zoonen. Dochters. In January . . 10 • • 12 February • • 13 • - IS Maart . . 14 • » *^ April . .16 » • 16 Mey . . 8 . • 13 Juny . . 12 . . «3 july . . 14 • ♦ 10 Augustus . 9 . ,12 September . 13 . • 13 Ocïober . 17 . .14 November . 14 . . 13 December .18 . 18 158 161 Te zamen 319 Kinderen. Nog zes Bejaarden, als éénMans:en vyf Vrouws Perfoonen. Ook zyn Kerkelyk afgekondigd 191 paaren , waar van alhier in de Kerken getrouwd zyn 152 paaren, buiten de Stad 36 paaren, en voor den Gerechte dezer Stad 3 paaxen. Ha rl in gen. Van den 1 January tot den laatften December v87 zvn alhier 8'eboren 392 Kinderen, namer.lyk 222 Zoons en 170 d> Doch-  Ï2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dochters. Daarentegen zyn geftorven 224 menfchen . derhalven is het getal der geborenen 16S nieer dan dat der overledenen. Groningen. Ia 't afgelopen jaar 1787 zyn hier overleden 683 perfoonen , zynde u$2. minder, dan in 't 1786', In de Nederduitfche hervormde Kerken zyn 616 kinderen gedoopt; onder welken 9 paren tweelingen. De huwelyks geboden van 292 paaren zyn hier afgekondigd. GELDERLAND. Arnhem. Het Hof van Juftitie dezer Provincie heeft citatie in perfoon toegeftaan , regens Jonkheer Capellentot denMarsch, en zulks wegens Hoog verraad, Majefteits-fchennis en Seditie; hebbende de Momboirs wegens genoemde misdaaden in hunne Conclufie de ftraffe des doods tegens gemelden Jonkheer geëischr. . Ook is „by gemeld Hof vonnis geveld , tegen de Perfoonen, die ter .verdeediging van de stad Utrecht uitgetrokken zyn geweest, aan welken voor drie jaaren en zes weken het gronugebied van deze Provincie ontzegd is, HOLLAND. Dordrecht. \^T7'y hebben in ons voorgaand ftuk voor YV de maand December 1787 bl. 5880 en volg.  JAARBOEKEN, January» 1788. 13 volg. van twee Requesten gefproken, houdende verzoek dat de twee geihe.uvelde Oudbeyerlanders, welken men met de beenenaan de galg hadt opgehangen, mogten werden afgenomen, en aan den naastbeftaanden te rug begeven om met eene betamelyke begrayenis ter aarde te worden befteld. Dit verzoek toegeftaan zynde , zyn gemelde lyken den 21 dezer Maand des morgens vroeg omtrend f uuren afgenomen, in een fchuit naar Oudbeyerland overgebragt, in het huis van eene der weduwen gedragen en in Eikeuhoutet Kisten gelegd. Vervolgens begon des middags ten éét uure de rouwftaatfie op de volgende wyze De beiden Lyken agter den anderen gedraa gen door twaalf perfoonen; hierop de naast! bloedverwanten ; de gantfchen Kerkenraad de Leden uit de oprechte Vaderlandfche So cieteit allen met hangende Oranje - Linten, ei allen die den overledenen de laatfte eer be wezen hadden, verfcheiden met Oranje-Es jarpen; en eindelyk een aantal van ruim dui zend .Perfoonen; neemende deze trein haa ren weg, van den Oosterfchendyk de Wesi voorftraat langs voorby hetRegthuis, (alwaa zich de Magiftraat vertoonde,) naar de Kerk waar na dezelve by het Armhuis uitging ove de Polderheul de Oostvoorftraat langs, wedt naar het voorn. Rouw-Huis, alwaar de dr£ gers bedankt wierden enz. Haar.: Dordrecht, • t t t 1 r r  ia NIEUWE NEDERLANDSCHE haarlem, 9 H A A R L E M. Nopens de Commisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid ter veranderinge der Regeeringen in de Steden van Holland , (van welken wy al eens nu en dan gefproken hebben), is den 22 dezer maand January deze Notificatie afgeleezen. "Durgemeefteren en Regeerders der Stad Haarlem, *-* notificeeren hier mede aan de goede Burgers en Ingezetenen van deze Stad; dat Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Heere Prince van Orange en Nasfau , Erfftadhouder van deze Provincie &c &c. &c, ingevolge de Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog., de Heeren Staaten van Holland en WestFriesland, van den 31 October laatstleden, heeft goedgevonden , van zynent wegen, na deze Stad te committecren Heeren Commisfarisfen, die op aanftaande Maandag, den 14 dezer, ftaan te arriveeren, en welke opgemclde Heeren Commisfarisfen, toekomende Dingsdagen Woensdag, zullende zyn den 15 en 16 dezer Maand January, 'smorgens ten elf uuren, zullen vaceeren op den Doelen bin* nen deze Stad , omme aldaar te hooren alle de zodanige uit de Burgerye en Gemeente, als zig aan dezelve, over eenig bezwaar zullen willen adresfeeren: Recommandeerende Hun Ed. Gr. Achtb. echter aan alle en een iegelyk, die daar toe genegen zouden-zyn, het zelve te' doen met alle vereischte Discretie en Bezadigdheid, tot vermydinge van alle Confufien en ter bewaaring der Rust en goede Order, die tot nog toe, binnen deze Stad, zoo gelukkig, heeft gefubfifteerd. Actum ter Kamere den 12 January 1788. (Onder ftond~) In kennisfe van my, (Was geteekend) O. van SCHUYLENüURCH. Ge-  JAARBOEKEN, January, 1788. ij Gemelde Heeren Commisfarisfen , zynde Jonkheer iViilem Gujiaaf Fredrick van Bentinck, Heer van Rhoon en Pendrecht, befchreeven inde orde van Ridderfchap en Edelen van Holland, enMr. Dirk MerensRaadsheer in den Hove van Holland, zyn den 14 January alhier aangekomen en hebben hun intrek genomen in den Doelen. Aan deze Heeren is den 16 January een Declaratoir overgegeven door 721 Burgers en Inwooners geReekenden van dezen inhoud; Aan de E-l. Moe. Heeren COMMISSARISSEN^ Zyne Doorluchtige blondheid, den Heere Privfe van ORANJE en NASSAU, Erfjladhouder , Kapitein Gent? aal en Admiraal 6rV. &c. &c. ter Verandering der Regeering , volgens Authorifatie vrin Hun Ed. Groot Mog. de Heeren Staaten van Holland en < West-Friesland. EDELE MOGENDE HEEREN! De ondergeteekende alle Burgers en Inwoonders der Stad Haarlem en derzelve Jurisdictie, hebben de Eere by deze aan U Ed. Mog. te declaree- 1C Dat zy ondergetekende meenen zouden aan hunne onvermydelyke verpligting te kort te doen, indien zy by de verfchyning van U Ed. Mog. binnen deze Stad eenigzins nalaatig waren de opregte gevoelens van hun hart nopens de Achtbaare en allen eerbied waardige Regenten deezer Stad, zoo eerbiedig en onbewimpeld, als naar waarheid, voorUEi. Mog, open te leggen. B Disu Ha;r-- lem.  ÏS NIEUWE NEDERLANDSCIIE IL'ARLöl. - Declara toir van ■J21ÜUI- gtrs en Inwouiiden nopt ns de Regeering 5 verandering. Dien volgens neemcn de ondergcteckende de vryr moedigheid aan U Ed. JiVlog. openhartig te verklaaren, dat zy de gezamentlyke Leden der Regeering hunner Stad erkennen te zyn, braave, eerlvke, aan hunnen duuren pligt getrouwe en in de daad Achtbaare Regenten, die in alles de belangen van Stad en Burgery der wyze betrachten en behartigen, dat zy alle mogelyke hoogachting, eerbied en genegenthéid Van 't geheel der Burgery ovcrwaardig zyn, en van verre dé mee (te en aanzienlyklle Leden derzei ve ook ten vollen genieten. De ondergetekende zouden deze hunne betuiging door menigvuldige Burgcrlievende handelingen van ha-r Ed. Achtbare als met de dugtigftc bewyzen konne i ltaaven; indien niet de volmaakfte harmonie en het volkomcnst onderling vertrouwen, die beftendjg in deze Stad tusfehen den Ach tb. Raad en de Burgery blyven ftand grypen, ■, daar op het zegel drukten , en de onwcderfpreeklykfte bewyzen daarvan oplce verden. De Ondergetekende befchouwen deeze gelukkige gevleidheid van zaaken tusfehen Regenten en Burgers, als eene der dierbaarfte' onder de tydclyke zegeningen, waar voor zy de, aanbiddclyke Voorzienigheid hartgrondig danken , en waarvan zy de beftendige; yoortduuring vuuriglyk affmeeken. Zy verklaaren dcrhalvcn aan U Ed. Mog. dat niets aangenaamer aan hun en hunne Stadgenooten zoude" zyn, dan (wel verre van zulk een uitmuntend \oordeel ontzet te worden) ir/tcgcndeel by deszelfs duurzaam genot geconferveerd, en bevestigd te blyven. . En liet is op deeze gronden, Ed. Mog. Heeren! dat de ondergetekende U Ed. Mog. en door dezelve Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinle van Orange en Nasfau, Erfftadhouder en Kapitein - Generaal en Admiraal &c. •&c. &c. der Vereenigde Kwier!a-iden, revercntelyk declarceren, hun vuurig vprl?n;ren te zyn, dat de thans fungeerende Leden der Regeering der Stad, in, hunne posten mogen ia - fl fc-ly-  JAARBOEKEN, January) 17SS. V! blyven continueeren; en dat die Heeren, welke onhni van hunne pkutfen als Raaden vrywillig af5d h^ben gedaan, wederom in dccze belangry4 po ten spogen worden aangelteld; voor zo verre dezelve te oveiTeeden zyndie wederom te aanvaarden. De Ed Mog. Heeren Commisfarisfen zyn. daar op den 19 January naar den Haag vertrokken , waarfchynlyk om onder andere zaaken ook nadere last wegens gemeld 'Jecla.i ratoir te vragen. Dog het zelve is van geen sewenscht gevolg voor de verzoekers geweest. De Heer Mr. Jan Dkderik Paauw , geboren Llauft, Heer van fitutingen cn^ar.dvoort, Heemltede, Rietwyk en KietwykerOorf heeft zyn ontflag verzogt als Raad m de Vroedl'chap en regeerend Burgeseeikf dezer Stad. Het tweede Genootfchap, door wylen den Heere Pieter Teyler van dsr Hulst in deze Stad gedicht, heeft voor het Jaar dit Programma uitgegeven. X7erplicht, te dcezer tvd, eene vraag in de Pen. V irn"-kunde uittefchryven, hebben de Led.cC Fan S*W* tweede Genootfchap beflooten , met Goedvinden der Heeren Directeuren , den gouder Eerpenning van vier honderd guldens mneityke waarde xr belooven aan den Schryver van ae befte eï nauwkeurigfte verhandeling over de Munten deezei Landen, die, federd d'oprechting van 't Gemeepo best en 'het aangaan van 't Verbond van; Unie t L» trech't in den jaare 1579, geflagen; opgemaaKl uit de munt-plakaaten en ordonnantiën dcezer Landen : Als mede over 't geen hier m., door de by • B 2 zon Haarlem.  i? NIEUWE NEDERLANDSCHE HAARLEJtt. "W/y WILLEM by de Gratie Gods Prince van " Orange en Nasfau, Grave van Catzcnelnbogen, Vianden, Dietz, Spiegelberg, Buuren, Leerdam en Culemborg, Marquis van Veere en Vlislingen, Baron van Breda, Diest, Beillteiq, der Stad Grave en Lande van Cuyk, Ysfelftein, Cranendonk, Eindhoven en Liesveld , onafhankelyk Heer van de Vrye en Souveraine Erfheerlykheid Ameland, Heer van Borculo , Bredevoort, Lichtevoorde, het Loo, Geertruidenberg, de Clundert, Zevenbergen, de hooge en laage Zwaluwe, Naaldwyk, Polanen, St. Martensdyk, Soest, Baren en Ter Eem, Willemftad, Steenbergen, Montfoort, St. Vith, Butgenbachen Daasburg, Erf-Burggraaf van Antwerpen, Erf-Marfchalk van Holland, Erfftadhouder, Erf-Gouverneur, Erf-Capitein en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, ErfCapitein Generaal en Admiraal van de Unie, Ridder van de Kousfeband en van den Zwarten Adelaar, &c. &c. &c. Allen den geenen die dezen zullen zien of hooren, Jezen, falut: Doen te weten, dat Wy in deze bekom-. zondere Provinciën, 't zy overeenkomftig , 't zy tegen het twaalfde artikel van 't voorfz. Verbond van Unie, gedaan en ondernomen is. Alzoo dit onderwerp alleen deeze Nederlanden raakt, wordt "er verzocht de verhandelingen, voor deze reize, alleen in de Nederduitfche taal op te fïellen, en op de gewoone genoegzaam bekende wyze, leesbaar gefchreeven, franco port, toe te zenden aan Tey/ers Fondatichuis te Haarlem, voor, of uiterlykop deneerlten April 1789. Delft. De verandering der Regeering alhier kan afgenomen worden uit deze Publicatie,  JAARBOEKEN, January, 1783; 15» kömmerlyke tvdcn niets meer ter harte neemende,dan dat de refpeclive Steden dezer Provincie, onder ons Stadhouderfchap forterende, mogen worden gebragt in zoodanige Orde en Regeeringe, waar door dereelver rust en voorfpocd worden geftabilcerd; en Ons, zoo door de publyke notoriteit, als dooiden voordragt van Gedeputeerden der Stad Delft, kennelyk zynde geworden j dat in dezelve Stad tusfchen de Regenten en Ingezetenen onderling zoodanige diffidentie was ontdaan , waar door ons goed oogmerk niet kan worden bereikt, zonder gebruik te maken van de Authorifatie by Refolutie van de Ed. Groot Mog. Heeren Staten van Holland en WestFriesland van dato 31 October 1787 op Ons verleend , en voorts uit het Rapport van onze Commisfarisfen Jonkheer Wtllem ifugaaf Frearick, Grave van Bentinek, Heer van Rhöon en Pendrecht, befchreven in de Orde van de Ridderfchap en Edelen van Holland en West - Friesland , Bailliuw en Schout van 'sGravenhage , Hoog - Heemraad van Rhynland, en Mr. Dirk H/ercn<, Raad in den Hovevan Holland, Zeeland en Friesland, welke Wy (om presfante. Affaires Ons perfonelyk in de voorfchrevcn Stad niet kunnende laten vinden) derwaarts hadden gezonden, van al het vorenftaande nader geïnformeerd zynde, hebben goedgevonden alle zoodanige Regenten of Veertig Raden der voorfchrevene Stad, dewelke niet vermeld ftaan in de hier naar geïnfereerde Lyst, te ontdaan, gelyk Wy dezelve ontdaan by dezen van hunne voorichrevene Functien , zoodanig nogthans, dat de alzoo ontflagen. Regenten daar door niet worden gekwetst of benadeeld in hunnen goeden Naam en Faam, veel min dat dezelve daar uit zullen mogen worden gellifpicfeerd, zich in de Regering van Land of Stad niet naar behooren gedragen te hebben: Interdkerende wel firiktelyk eenen iegelyke wie het zoude mogen zyn, de meergemelde by dezen door Ons ontflagen Regenten daar over te betigten j veel min hunnö JB 3 Per" DELKÏV Public, nopens di Rcges- Wjgi". vti atide* ring.  2o NIEUWE NEDERLANDSCHE DELFT. Public, finpens de' Regeeri'g!verandering. Perfonen of Goederen eenigfints te molefteren, befèhadigcn , of incommoderen , dezelve gewezene Regenten , mitsgaders hunne Famillien en Goederen0 ten dien einde nemende in Onze fpeciale Proteft'ie en Sauvegarde; Alles ingevolge de bovenge■ melde Refolutie van Hun Ed. Groot Mogende^ Gclvk Wy wyders ook hebben goedgevonden, de Perfonen, op gemelde hier aanftonds volgende Lvfte gefield, welke tot nu toe geene Veertig-Raden der vobrfchreven Stad zyn geweest, daar toe aan te flellen , gclyk Wy dezelve aanftellen by dezen: VEERTIG RAAD EN. Mr Jacoh van rUr Lely, Mr. Bruno Rover , Mr, fan Bouwen*, Vryheer van Horsfen, Mr. Mcoiaas Kra^vanger , Jean Carel yan Atatrwerelt , Mr. Adriaan van der Gces, Mr. Geratd van Hoegeve^, Mr Thomas van Lidc dejeude- Daw! Graswmckel' Dr Willem Verbuig ae , Mr. Gaspar de ftm Heère van Rofenburgh, Dr. Prattpés Boogert, Mr Frans vo.n lieefti'igb, Mr. Gerardds Stephanus bedel Coca Mr. Abraha.n \anSchuylenburch., Mr. Atrf van der Goes, Mr. Hermamts Johannes van Royen, Mr. Dbck Bac/ier , fleer van (Nootdorp , Mr. Alkander Willem van biutcke Mr. Canztus Onnerdem-s^rt, Dr. B linke Lambrtchts, Mr. Er,gebert Pauw, Mr. fieter de i'EfbaulMr. ütdeün Leenden van lilommejlein, Mr. Dirk byek, Comeiisyan Staveren, Bendttk de Roock, Mr. Gerlack Jan Herbet t van der Heim , Willem Antnuny van Htemskerck , Mr. Ryklof Johan Tiquet, Mr. Simeon Pieter van ■Sw'inden. Hugo Brouwer, Anthony van 'der Kemp% Dr. Adrlanus' Sanderus van der Boon Mesch, Mr. Gvsbert Jan van Vooist, Mr. Campegius Cornehs 'vÜn der Straatens Mr. Cornehs van der Goes, Alex' ander van Dy*, Mr. Corne/is van der Ley, Mr. Come.'is O'.e'^aauw tennis. ■ En vermits de gewone Jaarlykfche Magiftraats-  JAARBOEKEN, January, 1788. 21 \SéMS»g , by Refolutie van Hun Edele Groot Mogende van dato 13 December 1787 is gefurchcert, tot dat door Ons voorziening daar om-, tren't zoude kunnen gedaan worden: Zoo henoen Wy goedgevonden, in plaatze der afgaande Magiftraats-Perfonen, voor het loopende jaar-1780 aan te ftellen, gelyk Wy aanftellen by dezen i Tot BURGEMEESTERS. Mr Mtioan van der Goes, Mr. Gerari van B.ooe'vcen-, Dr. Willem 1'eHru^gJ, Mr, Abraham van Schuylenbut ch. Tot SCHEEPENEN. Mr A!>xa*der Willem v'vn Heeste, Dr. Bindt Lamprechts, Mr. Pitte* 'ie i' -'.spau-, Mr. Dieder tk Leenden vin lilmrrejUin, Mr. Dvk 1'yck , Lortulis van $fme*(m , Hendrik de Ro~nd\ De drie oudfte, Scheepenen Commisfarisfen, als mede tot het bekleeden der Commisfie van Gccommitteerde Raad in te gaan met Mey 1788. Mr Gasp-r de lino, Heer van Rofenburgh. Voorbehoudende aan Ons, om, ingevaile dateei of meer der voorfchrevenc Veertig Raden, Burge meesteren of Scheepenen, voor de aanftellmg mog bedanken, de plaatfen, welke daar door zouden va ceren , te vervullen. Voorts gelasten Wy Onze voornoemde Cornrnu farisfen om in Onzen naam de voorfchrevenc meuv aaneeftelde Veertig Raden , Burgemeesteren e; Scheepenen , in derzelvcr refpeftive quali tenen d gewone Eeden aftc nemen, als mede alle voorfchre vene Veertig Raden en derzelver Minifters af tem men den Eed, by Refolutie van Hun Edele Groc Mogende van dato 23 November 1787 gearrelceerd waar by zv zullen zweren: „ dat zy beloven a „ Souvereihiteit van dë^Staten, cn hunne tcgei B 4 „ wooi DELFT. Pobiir. nopens de Raste■/.ingsvera:?de ■ ring, T 1 t 5 e 1-  ii NIEUWE NEDERLANDSCHE DELFT. Public, nopens de Regeeringsvet anckrwg. „ woordige Regcéringsform , en zulks mede in 'c „ particulier Hunner Edele Groot Mogende Refo,, lade van den 16 November-1747, op het Krf„ ftadhouder, Kaptein en Admiraalfchap Generaal „ genomen, in alle hare deelen te helpen conferve- ren en maintineren , en ingcvalle tot hunne ken„ nisfe mogte. komen, dat eenige Ligues of Sa„ menfpanningen , ftrekkende tot ondernvyning of ,, omwerping daarvan, mogten wordengcformeert, ,, zy daar van aan Hun Édele Groot ^.Mogende, ,, aan den Heere Erfftadhouiler in der tyd, of de Vrouwe Gouvernante in der tyd » ten eeriten- kennis zullen geven. " En eindelyk nog om die genen der Veertig Raden, welke reeds (in de Regering waren, en daar in volgens de voorfchreven Lyste zyn gebleven , benevens de Minifters, te doen presteren den Eed, insgelyks by laatstgemelde Hunner Edele Groot Mag, Refolutie geordonneert, houdende: dat zy vei„ klaren, dat zy aan de Acte van Verbindtenis, welke op den 8 Augustus 1786 , tusfehen ver3, fcheidene zich noemende Vaderlandlievende Re3, genten, te Amfterdam aangegaan, endcorciezd„ ve, en naderhand mede door vele anderen getec„ kend is, of geenerlci deel hebben gehad direót of ,, indirecl, of by zoo verre zy daar aan eenig deel 3, direcl of indirecl gehad mogten hebben, daar van ,, te rcfiliürcn, cn zich ontflagen te houden van ,, alle uit dien hoofde gecontracteerde vcrplig„ ting." Wyders verklaren Wy Onze intentie te zyn, dat het verkiezen van, de voornoemde nieuwe Regenten (ook van de zoodanige onder hen, aan welker ouderdom of Poorterfchaps Jaren ietwes ontbreektj in manierc als voren gedaan, in dit extraordinair geval, alleen is gelchied, tot meerder rust en dienst der voorfchreven Stad Delft,en tot wegnemingvaa diffidentie en onlusten aldaar ontftaan , cn zulkszonder eenige praïjuuitie of confequentic voor het toe»  JAARBOEKEN, January , 1788. 23 toekomende ten aanzien van de Privilegiën , Vryhcden of Gerechtigheden, de voorfchreven Stad, en de goéde Burgeren of Ingezetenen derzelve, competereftde; die Wy verftaan dat in haar oude kragt en vigeur blyven zullen. En dewyl Wy een byzonder belang flellen in alles wat in Ons is w helpen toebrengen, om de Rust, Eendragt, het Vertrouwen, en de daar uit fpruitende bloey van dit gezegend Gewest en van de voorfchreven Stad Delft te doen herleven, referveren Wy aan Ons, om (zco fpoedig mooglyk) op de refpéftive Adresfen, welke daar toe zouden mogen ftrekken, inzonderheid mede concernerende de directie der Schutterye , aan Onze voornoemde Commisfarisfen gedaan, te disponeren, zoo als Wy ten meeften nutte zullen oordeelen te bchoóren. Eindelyk vermanen Wy alle Regenten, Burgers eri Ingezetenen der voorfchreven Stad Delft , dat zy alle tot hier toe gefubfifteerd hebbende Partyfchappen en Animoüteiten laten varen, het gepasfcerde wederzydsch vergeven, en, gclyk het goede Burgers en Ingezetenen betaamt, voortaan in vrede en goede harmonie famen leven ; terwyl Wy het betragtcn of nalaten van dezen plïgt, van dc zyde der genen , die profesfie maken van AankleVers te zyn van de belangen van Ons Huis, zullen aanmerken als den toetsteen van de oprecht heid van derzelver gevoelens en bedoelingen, Verwagtende Wy voorts , en des noocis teye lende, dat alle de Burgers en Ingezetenen, cn eer iegelyk van hun , voortaan in het generaal zullei betragten al het gunt de pligt van gehoorzaamhek en onderwerping aan hunne wettige Overheid vor dert, op pcene dat de genen , welke bevonden zul len worden tegen deze Onzefcrieufe wil en begeert* te hebben ingegaan, en zich aan eenig wanbedry tegen de waardigheid van de Regering , of onge huorzaamheid aan de bevelen Van dezelve, fchul dig te maken , als Verlloorders van de gemeen B j rus Delft. Public. %ppens& Regee- 'ingsvsr- mie- ting. 1 1 \ C • \ 5 t  24 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft, rust en Verachters van Onze heilzame oogmerken cn bevelen , naar exigentie van zaken en volgens de Wetten van den Lande, zonder eenige conniventic , anderen ten exempel zullen worden geftraft. Aldus gedaan in 's Gravenhage den 11 January 1788. WILLEM PRINS van ORANGE. Ter Ordonnantie van Zync Hoogheid. T. J. de LARREY. Voor de vyftien, het laatst geplaatfte of nieuw aangekomen Raden, is plaats gemaaktdoor de navolgende Oud - Raden, die ontflagen zyn. Pieter Koek, Hendriksz., die uiteige beweging heeft afftand gedaan-^f bedankt, Dr. Willem den Appil, Mr. Franc van der Burgh, Willemsz., die mede bedankt heeft, Mr. Willem van Staveren , in 't voorleden jaar wreeds overleden, Mr. Jan sJntbony van Heemskerk , die mede bedankt heeft, Mr. Christiaan van Berefteyi , Dr. JacoO van Breda, Mr. Willem Hendrik Teding van Berkhout , Mr. Jan Jacob Goevemeur, Mr. Maximlliaan 's Gravefande, die mede bedankt heeft, Aelbrecbt van der Burgh, Dr. Barthohmeus van den Bogaart, Mr. Iman Meynard Cau , Mr. Jacob van Vredenhurch , Mr. Martinus GerardDel Court, Meer van Krimpen, aan de Lecq. . 's Gra-  JAARBOEKEN, 1788. 25 'S G r a v e n h a g e. Ter gelegenheid van het Nieuw jaar zyn den eerden January by den Heer/F^m, voorzittende ter Vergadering van Hun Hoog Mog., door de Heeren buitenlandfche Gezanten de o-ebruiklvke bezoeken van gelukwenfchmg afgelegd, gelyk mede ten Stadhouderlyken Hove door een aantal Staats- en Stands-Perfoicn van onderfcheiden rang. . De nieuw benoemde Gezant van den Keizer by dezen Staat, de Graaf Van Merode, is'alhier aangekomen, heeft met den Voorzitter van de Heeren Algemeene Staaten, en eenige Heeren van de Regeering gefprek gehouden , en aan Hun Hoog Mog. zyne geloofsbrieven overhandigd. Ook is de Heer Van Alvenüeben, nieuw benoemde Gezant van den Koning van Pruis fen by den Staat, alhier aangekomen Aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, dei Prinfe Erfftadhouder , is ook de herftellin; ■van de Cent-Suisfes (zo wierden zy genoemd aangeboden. Dog Zyne Hoogheid, het gerin nut van dezelven overwegende, heelt daa voor bedankt. De Husfaaren, Scherpfchütters en Jagei van het Corps van den Rhyagraaf ^ö» Sak worden in dienst van de Republiek gi houden. By den Raad van Staate is de navolgenc Reloiutie op den 9 dezer maand genomen. E. 's Gra- VENHA» CE. t T ■> ) y 3 r ■s h le £-  NIEUWE NEDERLANDSCHE »sGra VEKHA GE. Woensdag den 9 Jamiary 1788. Refiïii' tic nopens, he- vanObli gatten enz. EXTRACT uit di RefoluiieH van de Edele Mnpend,-. Hecrert RAADEN van STAATËN der VEREEN1GDE NEDERLANDEN. Js gelezen de volgende Refolutie van Haar Hoogf Mogende van den 4 dezer. Ontfangen een Misfive van den Raad van Staafe* gefchreven alhier in den Hage den 2 dezer, hou. dendc , dat met het afgeloopen jaar geëxpireert was het Confent, by Haar Hoog Mog. Refolutie van den 7 January 1785, laatftelyk voor den tyd van drie iaaren gedragen, tot belasting van de.Öbligatien en Rentebrieven, ten laste van het Comptoif Generaal van de Unie en fubal terne Comptoiren van het Diftricl van de Generaliteit loopende, met een honderdfte Penning jaarlyks, te heffen,. iedeü half jaar een halve honderdfte Penning: verzoekende gemelde Raad van Staate vervolgensdat Haar Hoog Mog. wederom voor den tyd van drie jaaren,"ingegaan met den 1 dezer loopende maand, en ekidigende met den laatftch December 1700, in dê voorfz. belasting gelieven te confenteeren. Waar op gederïbereert zynde, is goedgevonden en verdaan, mits dezen wederom voor den tyd van crie jaaren, ingegaan met den 1 dezer loopende? maand, en eindigende met den 3,1 December 1790,, te coöfentceren "in de belasting van de Obligatien en Rentebrieven, ten laste van het Comptoir Generaal van de Unie, cn van de Subalterne Comptoiren in het DiftricT: van de Generaliteit, loopendfe met een honderdfte Penning jaarlyks , te heffen ieder half jaar, een halve honderdfte Penning. En zal Extract van deze Haar Hoog Mogende Re-  JAARBOEKEN, January, 17*8. 27 Refolutie gezonden worden aan den Raad var Suate, om te ftrekken tot derzelver narigtinge. .(*Pas geparapheei 1) J. P. WICHERS., vt. fpndcrflond) Accordeert met het voorfz. Register.. \JVas ge teekend) H. F A G E L. Waarop gedelibereert zynde, is goedgevonden er verftaan , dat Copie van de voorfz. Haar Hoo<: Mog. Refolutie zal worden gezonden aan den Ontfanger Generaal l/an "StryeP, om zig daar na te reguleeren in het betaalen der Renten eu Interesfen, ingegaan primo January dezes jaars 1788, en dal aangefchreeven zal worden aan den Raad en Rent meeftcr Generaal der Domeinen van Eraband in he Kwartier van 's Hertogenbosch, mitsgaders aan d Raaden en Ontfangers Generaal van de Beeden, da ■zy by continuatie voor den tyd vau drie jaaren ingaande met den eerften January dezes jaars, heffel voor ieder jaar een honderdften Penning van alle d< Capitaalen , ftaande ten lasten van hunne Comptoi ren; en dat voorts zal dienen tot narist van dei Ontfanger Generaal Van Stryeii, dat hy in het exe cuteeren van voorfchreeve Haar Hoog Mog. Refo lutie moet verdagt zyn, zich te reguleeren na Haa: Edele Mog. Refolutien van den 24 April en 8 Me; 1716 ,uitgczondert in opzigt van Obliga tien cnRed tebrieven, toebehoorende aan Kerke en Kerkelyk Comptoiren cn aan publieke Godshuizen, waar yaj by zo wel als de voornoemde Raad cn Rentmcefte 4er Domeinen3 en Ontfanger der Bieden, ingevol 8 's Gra- venhace. Rejofutie nopens bt' lasting van Öbligaticnenz. 1 1 1 h '.. ' r ft  ssGra VENHi ge. Refolu tie no* pens bt lasting van Öb gatten enz, i t& NIEUWE NEDERLANDSCHK ' l se Haar Edele Mogende Refolutie van den 19 Fe' bm'arv 1717, zullen heffen den honderdften Pen" nine "«elvk van alle Obligatien en Rentebrieven, zoo lang als by Haar Hoog Mog. niet anders zal zvn vc:rftaan, eindelyk dat zy meede zullen verdagt ' zyn den voorfz. honderdften Penning jaarlyks te heffen in twee termynen, namentlyk, ieder half jaar de helft van dien. V. (IVas geparapheerd") C. J. VAN LICHTENBERGÊ. {Onderfiond) Accordeert met het voorfz. Register. (Was geteeketid) J. H. MOLLERUS. Omtrend de Schuttery van deze plaats is van weae de Schutters aan Schout, Burgemeefteren en Scheepenen dit Request ingeleeverd. Aan de Edele Achthaare Heeren SCHOUT, BURGEMEESTEREN en SCHEEPENEN van 's GRAVENHAGE. Geven eer biediglyk te kennen de Ondergeteekenden vod' hun zeiven, cn als Geconftitueerdens van eenegr oote menigte, allen Schutters van 's Gra- venhage. , ' 7 _ Dat de S'upplianten zig onlangs by Requeste geaddresfeert ï icbben aan U Ed. Achtb., en daar by ver- C*) Zie ook: Nieuwe Ned. Jaarb. 1787. bi. 568*.  JAARBOEKEN, January, 1788. 20 vcrzogt, dat het U Ed. Achtb. goedgunftiglyk behagen mogte, na voorgaande examinatie en overweging van zeker Plan van Redres, by de Supplianten ontworpen, en aan dat Request geannexcert , cn van de pointen daar in voorkomende, alle het zelve te approbeeren, en daar van te verleenen Refolutie informa, of wel andcrzints het zelve Plan, op zodanige andere wyze, co vbdr zo veel des noods met zodanige ampliacien, verfchikkingcn, veranderingen cn verbeteringen, als aan U Ed. Achtb. zouden mogen voorkomen daar in nodig en dieafrig te zyn, tot ftand en in trein te brengen, ais U Ed. Achtb ten algemeene nutte en vvelzyn der voorfchreven Schutterye zouden vermeenen en oórdee.len te behooren. Dat offchoon de Supplianten op goede gronden gemeend hadden zig te mogen flatteeren, dat het voorfchreven Addres bereids het ferieus object der dclibcraticn van U Ed. Achtb. geweest zou zyn, en dat door de medewerking van U Ed. Achtb. het gemelde plan van redres reeds zoude zyn tot ftand gcbragt, het nogthans aan de Supplianten tot dus verre niet heeft mogen gebeuren, dit verlangen van hun en hunnen Committenten door de uitkomst agtervbijgt te zien. Dat gelyk ondertusfehen deze zaak is van dien aart cn natuur, dat dezelve op eene fpoedige wyzé behoord getermineerd te worden, de Supplianten mitsdien hebben gemeend zig niet te kunnen" dispenfceren, om tot dat einde zig nader aan U Ed. Achtb. te addresfeerën. Dat het egter niet alleen is dit verlangen van een fpoedige afdoening der zaaken, het weke de Supplianten permoveerd tot het maken van dit nader adres, maar dat ook in 't byzonder de Supplianten zig verpligt vinden, om daar 't uit zeker abouchement, het welk zy de eer gehad hebben met den Heer Collonel der Schutterye te houden, aan hufi is voorgekomen, dat fpecial'yk reflexie is gevallen, op 's Gra- ^enha3e. Request iimvaandede Schut tery.  no NIEUWE NEDERLANDSCHE »s Graveur a- ce. Reques, aangaandede Scha 'tery. op den inhoud van het eerfte articul van het bovengemelde Plan van redres, toe juftificatie van dien aan U Ed. Achtb. eerbiedig voor te dragen; dat hoe zeer volgens het gemelde articul door ieder van die geene , welke uit hoofde hunner betoonde gevoelens van vyandfehap tegen het Doorlugtig Huis van Oranje, en tegen de wettige Regeering cn Con'-ftitutie dezer Provincie, uit de Schuttery geweerd werden, een jaarlykfche contributie van tien Gulden zouden moeten worden betaald, nogthans daar in geene de minfte hardheid ten opzigte van dusdanige pcribonen zoude leggen opgeflooten, maar dat zulks integendeel met alle gronden van billykheid ten uiterften zouden zyn overcenkomftig. Dat de Supplianten eerbiedig vertrouwen, dat U Ed. Achtb. van deze billykheid. zullen zyn geconvinceert, wanneer dezelven gelieven te confidcr reeren, dat niet alleen de bepaaling van voorfchrevene jaarlykfche contributie van tien Guldens zeer rcdelyk en modicq gefield is, in aanmerking dat anderzints door dc geene, die uitkoop van de Schuttery doen, jaarlyks moet worden betaald dertig Gulden, en dus driemaal zo veel, als van deze uit de Schut ■ terye geweerde perfoonen zou worden gevordert, maar dat ook het niet injungeeren van deeze contributie , voor de Supplianten cn hunne Principaalen, van de allergrievendfte hardheid en onbillykheid wezen zouden, vermits zulks dan ten gevolge zouden hebben , dat deeze kwalykgezindc Perfoonen van den last der Schutterye, watr toe alle Burgers even zeer geobligeert zyn, zonder het minfte nadeel zig zouden ontheven zien, en dat die last alleen zoude •worden gedragen door de welgeïntentioneerde Schuh terye, om welke insequaliteit voor te komen, en om niet te occafioneeren , dat iemand door zyn wangedrag zyn ftaat zouden verbeteren (het geen tegen de eerfte gronden van regt cn billykheid zoo zeer aandruischt) de Supplianten gemeend hebben  JAARBOEKEN, Januaty, 1788* 31 'allcrbillykst te zyn, deeze ongelykheid door een 1110dicq pecuniecl equivalent te verefreoèiri. En gemerkt dus de .Supplianten'zig eerbiedig laten voorftaah, dat zoo wel het voorfchrcevcne cer'ftc, als de verdere articulen van bet vöorfchreeyen Plan vah Redres, niets contlneeren, dan het geen met.de ftriktfte regels van billykheid en goede order overeenkom ftig is, en dat ook gcvoigelyk $pbï gemelde S upplian ten met reden mag worden geïn fteerd, om het voorfchreevene Plan ten ipoedigften tot coafiftentie te doen komen. Zoo keereh de Supplianten zig andermaal tot U Ed. Achtb., ootmoediglyk verzoekende, dat U Ed. Achtb. als nog ten fpoedigften op. der Supplianten Voorfchreven eerst geprcfenteerde Request, gelieven te verleenen U Edele Achtb.-~favorable Refolutie in forma. De Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden hebben wegens de voorige Commisfie ter defenfie van deze Provincie en de Stad Utrecht en derzelver verantwoording, aan de Staaten den 11 January dezen Brief gefchreven: EDELE GROOT MOGENDE HEEREN I. Tlfet heeft U Ed. Groot Mogende behaagd, by Refolutie van den 3 Oftober laatstleden, in Onze handen te ftellen eene Misfive door H. C01terus, uit naam van de geweezene Commisüe ter Defenfie dezer Provincie en der Stad Utrecht, aan den doenmaligen Heer Raad-Penfionaris, den 20 bevorens, uit Amfterdam gefchreven, hebbende tot Bylagen, zo de Balans der Ontfang en Uitgaaf van de evcngemelde Commisfie, als de Copven van vier C Ca- VEN'HAGË. Hrartest tart' o t,ih-Ie dj Schut-_ te-y.  i Gra- VENHAGE. Brief Van Ge committeerdeRaaden mperts de Commit' fie te Woerden. 32 NIEUWE NEDERLANDSCHE Capitulatien daar by gemeld , houdende voorfz. Misfive eenige Ekicidatien daar omtrent, en voorts verzoek om betaaling op eenige nog onvoldaane Ordonnantiën , omtrent welk alles U Ed. Groot Mog. ten fpoedigften Onze Confideratien en Advy» hebben gelieven te requireeren. Wy hebben ook niet nagelaten, Ed. Groot Mog. Heeren! aanftonds de voorfz. ftukken met de'vereischte attentie te examineeren, ten einde Ons in ftaat te dellen, om, zonder verwvl aan de voorfz. U Ed. Groot Mog. requilitie te kunnen voldoen, en bevonden zynde dat in den ontfang der gemelde balans, behooflyk waren verantwoord alle de Ordonnantiën, welke Wy, ingevolge de fpeciaale authorifatie, en last van U Ed. Groot Mog., ten behoeven van dc meergemelde Commisfie v^ tyd tot tyd hebben doen depecheeren, hebben Wy van den Heer Canter Kameilins. , een der Leden van de voorfz. Commisfie gerequireert, en tegen een behoorlyk acquit bekomen, de Quitantien en Notitien, dienende tot juftificatie der posten in den uitgaaf van dezelve balans gebragt, door behulp van welke Wy Ons verbeeld hadden in ftaat te kunnen geraken , om eenigzints te voldoen aan het oogmerk van U Ed. Groot Mog. in deze, welkers bereiking Ons reeds in den eerften opflag, zeer rndeiryk was voorgekomen. Doch moeten Wy U Groot Mog. rondborftig declareeren, dat het Ons, zelve met dit behulp, niet mogelyk is geweest in Ons voornemen ten dien opzigte te dagen, maar dat Wy in tegendeel, na een bedaarde overweeging van afliet geen in confideratie konde komen,vohtrekt zyn overtuigd geworden dat alle Onze pogingen om den moeielyken taak, Ons door U Ed. Groot Mog. opgclegt, te volbrengen , niets anders ais vrugteloos zouden kunnen wezen, nadien de verantwoording en deugdelykheid van de fpeculatiefde posten in den uitgaaf van de meer-  JAARBOEKEN, January, 1788. 33 meergemelde balans gevonden wordende, als zyn onder anderen : 1. De gedaane Geldleeningen aan de Stad Utrecht, ter ibmma van . . . 39000 : — : — 2. De Betaalirigen van gewapende Burger - Corpfen 27000 : — :— 3. En de Betaalingén gedaan aan het Defenfie - Wezen der Stad Amfterdarn 207791 : 13 : 6 Totaal ƒ 273791 : 13 : 6 niet kunnen worden nagegaan, zonder een volledige kennis te hebben van de einden, waar toe de voorfz. Penningen zyn verftrêkt geworden , welke kennis niet anders kan worden verkregen, als uit het Rapport of verhaal der Krygsoperatien door gemelde Heeren, U Ed. Groot Mog. geweezen Commisfarisfen-gedirigeerd geweest, opgeheldert door vérfcheide particuliere informatieh, welke best mondeling door dezelve Heeren zouden kunnen worden gegeeven. , . En Wy twyffelen niet, dat U Ed. viroot Mog. zulks wel" zullen gelieven te erkennen, wanneer U Ed. Groot Mos;, zich te binnen zullen brengen, dat het geheel bellier van zaken aan gemelde Heeren Commisfarisfen gedemandeert geweest, buiten Onze Communicatie heeft plaats gehad, en dat alle derzelver operatien , of door hun alleen zyn uitgebragt en gedirigeert, of wel door hun geconcerteert en overgelegd geworden, met de vyf Heeren, welke by Refolutie van den 6 September 1786 zyn benoemd geworden , om de provifionecle dekking dezer Provincie door Militaire inagt te erf"ectueeren, welke Heeren altoos zonder Onze concurrentie met voorfz. Heeren Commisfarisfen hebben gecorrespondeert, en van welken mede omtrent de voorfz. operatien zeer veel licht zoude kunnen worden bekomen. C 2 Wy 's Gra- venhage.. Brief van Geco>nmit*teerde R.iaden nopens de Commisfie te Woerden-.  's Gra- venhage. Brief van Ge committeerdeRaaden teopens di Commisfie te Woerden. A. J. R O Y E R. Op 34 NIEUWE NEDERLANDSCHE Wy vleyen Ons dat U Ed. Groot Mog. uit hoofde van deze omftandigheden' overtuigd zullen weezen , dat Wy Ons dus voor het tegenwoordige geheel in de onmogelykheid bevinden, om U Edele Groot Mog. Onze Confideratien nopens de voorfz. balans te kunnen fuppediteeren, en dat Ons Advys nopens dezelve, geen ander kan zyn, als dat U Ed. Groot Mog. van de geweezen Heeren Commisfarisfen tot de Defenfie dezer Provincie een gede'tail1 leerd Rapport en Adminiftratie, zouden behooren te requireeren, met byvoeging van zodanige verdere mondelinge elucidatien, zo van de voorfz. vyf femelde Heeren, welke by Refolutie van den 6 September 1786 , tot de provifioneele dekking dezer Provincie zyn gecommitteerd geweest, als nodig zullen worden bevonden: Na bekoming van alle welke informatien Wy ons zullen bevlytigen, om ten allerfpoedigften aan U Ed. Groot Mog, voorfz. requifitie te voldoen. Waarmede, Edele Groot Mogende Heeren! zullen Wy God Almagtig bidden U Ed. Groot Mog. te willen houden in Zyne Heilige protectie. Gefchreven in den Hage den n January 1788-. (Onder fï*nd} U Edele Groot Mogende Dienstwillige, De Gecommitteerde RADEN van de STAATEN van HOLLAND en WrEST-FRIESLAND. (Lager flond) Tér Ordonnantie van dezelve, (Was geteekent)  JAARBOEKEN, January, 1788. 35 Op dit advys, 't welk de Stad Haarlem den 11 january overnam, maar in 't welk de overige Leden inftemden, hebben de Staten den 16 January 1788 eenpariglyk befloten, om van gemelde Commisfie ter Defenfie van Holland en der Stad Utrecht, welke tot den \ 5 Septemberi/S/ te Woerden haar verblyf hadt, door Gecommitteerde Raaden verantwoording te doen vorderen, nopens derzelver verrigtingcn, uitgaven enz. De Hooge Raad in Holland heeft aan de Staaten dezer Provincie by eenen brief verzogt te mogen weten, hoedanig te handelen omtrend de nitgeweekene Raadsheeren Mr. P. van Spaan en Mt.Pottey Turck, welken nog afweezig blyven. Dit is vervolgens in handen van de Heeren Gedeputeerden in het groot Befoigne gelteld, en op deszelfs advys befloten, dat de Commisfien van gemelde Raadslieden zouden worden ingetrokken. Eenige Ingezetenen dezer plaatfe, welke byzonderlyk in de laatfte onlusten zyn ingemengd geweest, zyn voor het Hof in perfoon gedagvaard, als de Heeren O. van Perzyn, Harteveldt, Van der Meulen , Hagen en Noordbeek. Dog zy niet verfchynende, is door den Procureur Generaal, verzegt de* fault, en voor profyt van üien een tweede Mandament,met de claufulevan apprehenfie, en des noods van Edicle ad valvas curice. By hunne Hoog Mogende zyn zeven Generaals benoemd, om kennis te nemen van 't gebeurde by den opftand en plundering van 't Krygsvolk in 's Hertogenbosch, en tot C 3 on- 's Gra- venhage.  's GftA- VKMHAGE. 36 NIEUWE NEDERLANDSCHE onderzoek, of de Bevelhebbers en verdere Officieren zich by die gelegenheid van hunnen plicht hebben gekweeten. De Baron Van Nagel, Heer van Rynenburg , is benoemd torExtraordinarisEnvoyé cn Minister Plenipotentiaris van dezen Staat, aan het Hof van üngeland. Na dat de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden goedgevonden hadden, hunnen Extraordinaris Envoyé aan het Hof van Pruisfen, Jonkheer Van Rheede, met den post van buitengewoonen Ambasfadeur te bekleeden en hem op te dragen, om zyne Majefteit den Koning, in eene openbaare Audiëntie , Hunne dankzegging te betuigen voor de in Holland bewezene hulp, zo is hein dat gehoor den 1 January 1788 op eene plechtige wyze vergund: waar omtrend ons dit bericht is ter hand gekomen. De eerfte Koninglykc Generaal-Adjudant en Overfte de Heer fan Geuf*", begaf zig te Berlyn in een der 'Kor-indyke Paradekoetzen , gevolgt door nn« drie andere dergclvke Koetzen, naar het Hotel van den Gezant op de Werder, om Hem tot deze audiëntie te geleiden. Des morgens , ten elf üuren, begon de optogt, door de Jagerftraat, over de plaats van de Gens d'Armes, door de Fnedricnsftraat en onder de Linden , voorbv het Arfenaal, naar het Koninglyk Slot, en zulks in de volgende orde: . , TT I Twee Koninglvke Veldjagers te paard. II. De KoninelykeHof-Fourier. III. De bedienden van den Adjudant - Generaal en Overftc Van GeuJ^. 1 v.  JAARBOEKEN, January, 1788. 37 IV. Zyne Koets befpannen met twee paarden. V. Zes Koninglvke Heidukken. VI. De KoninglyStalmeefter Pt'ón te paard. VII. De eerfte Koninglvke Paradekoets, befpannen met zes paarden, waar in gezeten was de Heer Ambasfadeur, en tegen over hem de Generaal en Ovcrfte ffh Qeu/av. Voor op de Koets ftonden twee Koning!yke Pages, nevens dezelve vier Koninglyke Livrei - Bedienden, cn van agter zes Koninglyke Hof jagers, VIII. De Koninglyke Stalmeefter Ma/er te paard. IX. De tweede 'Koninglyke Staatfiekoets , mede met zes paarden befpannen, in welken zaten de Heeren van 't Gevolg tot het Nederlandsen Gezantfchap, benevens den Graaf Van dlknberg en de Heer van Sandoz. Rollh., beiden Overften in dienst der Republyk; naast de Koets gingen twee Koninglyke Pages, en vier Hof - Lakeyen. X. Een Koninglyke Stalmeefter te paard. XI. De Paradekoets van Haare Majefteit de Regeerende Koningin, verzcld van twee Pages en vier Livrei-Bedienden; in welke wederom gezeten waren twee Heeren van 't Gezantfchap, benevens de Zoon van den Heer Ambasfadeur en den Heer Van Palhfiir, beiden Lieutenants ter Zee, in dienst van den Staat. XII. De Staatfiekoets der Koninginne Weduwe, omringt van twee Pages, vier Lakeyen en twee Heidukken; hier in zaten de Heeren Kapitein en Legations - Raad JVm ttonhomine, en de Kapitein en Legations - Secretaris V»n Bteydenbach, beiden in den dienst der Republyk. XIII. De eerfte Paradekoets van Zyne Excellentie met zes paarden befpannen, doch ledig; voor dezelve gingen twee Lopers, en op zyde twee Jagers en vier Êivrei-Bedienden van den Gezant. XIV. De tweede Paradekoets van den Gezant, mede met zes paarden befpannen, en insgelyks ledig, doch omringt door Bedienden, behoorende tot de Suite van den Ambasfadeur. In 't pasfeeren van deze Staatfie, voorby de Wachten van de Jagerbrug en 't Arfenaal, als" meC 4 de 's Gra- VENHA- GE. Openlyk gehoor van den Neder/. Gezant by den Koning van Pruis- fen.  3§ NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. • Qflenljk gihoor van den NedstL Gezant bv den-' Koning van Pruis- feu. de op de binnen Slotplaats werd voor Zyne Excellentie het geweer geprefenteerd , marsen gefiagen, en Hy door de Officieren met de Sponton gefalueerd. By het uittreden van de Koets, onder het agterfte Portaal, aan de lange brug, werd Hy gerecipieerd door den Koninglyken Hof - Maarfchalk Heer Van der Ma'ivm, en door den Koninglyken Kamerheer de Graaf tyan Podewits; verder aan de deur van de groote Zaal, door den Koninglyken Staats - Minifter en Grootmeefter van de Garderobe, Graaf Van Gotrr?. In het midden der Zaal bevonden zich de Koninglyke Opper - Kamerheer de Vorst ten Sack'.n, en de Koninglyke Geheime Staatsen Kabinets - Miniftërs de Graven Vun Fviken/t> in en V«n tiembe, ? ~ welke vervolgens den Heer Gezant naar Zyne Majefteits Audiëntie - Kamer geleidden , alwaar de Prinfen van het Konin^lyk Huis, benevens de Generaals en Staats - Miniftërs , zig bevonden- De Koning ontving den Heer Ambasfadeur met ongedekte hoofde: de Vryheer Van liheede den Monarch naderende . overreikte Hoogstdenzelven, onder het doen eener gepaste Aanfpraak, zyne Geloofsbrieven , welke de Koning aannam en aan den Graaf van Finhir-HH» ter hand ftelde, en toen des Gezants Redenvoering beantwoordde. Hier op nam de Ambasfadeur zya affcheid, en werd op dezelfde wyze, als hy ontvangen was, naar-zyn Koets terug geleid. Vervolgens had hy, vergezeld van den Graaf Van Po lewiis, gehoor by Haare Majefteit en by de Koningin Weduwe , en 's middags had hy de eer van aan 's Konings Tafel te fpyzigen; waarna hy de Vifiten van ciè Binnen- en Buitenlandfche Ministers en andere hooge Standsperlbonen ontving, en kort daarop de tegenbezoeken aflag. By bovengemelde gelegenheid, deedt de Gezant van den Staat, Jonkheer Van Kbeede, in  JAARBOEKEN, Januaty, 1788. 39 in het Fransch eene Aanfpraak aan den Koning, van welke wy deze vertaaling mededeelen. T_|unne Hoog Mogende, de Heeren Staatcn Ge■*■ neraal der Vereenigde Nederlanden , vinden zich verpligt Uwe Koninglyke Majeftcit in deze omltandigheden de gevoelens open te leggen , welke Zy voor Uwer Koninglyke Majelteits hooge Perfoon gevoelen. Daar deze gevoelens zo oprecht zyn, hebben ook Hun Hoog Mog. dezelven inet des te" groter plcgtigheid willen openleggen, en my, ten einden ik my van dien, van my zo vleycnden last zoude kunnen kwyten , met het karakter van buitengewoon Ambasfadeur bekleed, en dienvolgens heb ik de eer Uwe Koninglyke Majeftit myne Geloofsbrieven te overhandigen. Uit hoofde van den eerbied en zuivere hoogachting , welke de deugden en. voortreflyke hoedanigheden van Haare Koninglyke Hoogheid , Mevrouwe de Prinfesfc van Oranje, Hun Hoog Mogende hebben ingeboezemd, hebben Zy de leyendïgfte fmert en afkeer gevoelt, toen een klein getal van Staatsleden, na het Land in de grootfte verwarringen gebragt te hebben, zich aan eene ongeoorloofde belediging omtrent Haare Koninglyke Hoogheid heeft fchuldig gemaakt: Hunne Plóog Mogende hopen, dat Uwe Majeftcit overtuigd zal zyn, hoe zeer Zy gewenscht hadden Haare Koninglyke Hoogheid eene openbaare voldoening te ge ven, waren Zy niet door de verderflyke intrigues dier zelfde Gahaal daar in verhindert geworden. Zy hebben derb.alv.en met het opreclrette genoegen gezien, dat de Troupen Uwer Majeftcit, onder de bevelen van den regeerenden , Hertog van Brunswyk, Haare Koninglyke Hoogheid eene billyke Satisfactie hebben bezorgt, en ik ben gelast Uwe Koninglyke Majeftcit daar van te verzekeren, te gelyk betuigende het deel, dat Hun Hóóg Mogende" in" deze gebeurdtenis nemen. C 5 Heeft 's Gra- VENHAQE. Aanjpr, van den (ïtzant Rifede aan den Koning van Pruis- fen.  4o NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- VENilACE. Aanfpr van ds:; Gezant Van Rhcede aan den Koning van. Pruis- fen. Heeft het geluk Uwer Koninglyke Majefteits Wapenen over Hoogstdcszelfs Regeering eenen nieuwen glans verfpreid en de lauwren vermeerdert, welke de Held, die aan het hoofd Uwer Troupen ftond, en deze Troupen zelf gewoon zyn te behalen, zo heeft het ook eene nieuwe orde van zaken in de \ Republyk te wege gebragt; thans zyn in dezelve de \ \ banden, zo wel tusfchen de verfchillende Provin- ; i cien, als de byzondere Leden diervryen Staat, vasI ter gelegt, de Conftitutie, welker geheiligde inrig- : ting onveranderlyk zyn moet,■• rust wederom op vaste grondzuilen, en Zyne Doorluchtigheid de Prins Erfftadhpuder is, volgens den wensCh van'het grootfte en aanzien!yklte gedeelte der Natie, tot het ware heii des Staats, inde uitoefening zyner Erflyke Waardigheden herlteld. Eene zo gelukkige omwenteling, tot welke Uwer Maiefleits bemiddeling aanleiding gegeeven heeft, of door welke zy daadlyk bewerkt is, is eene dienst, die de erkentenis' Hunner Hoog Mogende vordert, ■en daar ik uitdrukkelyk gelast ben , die aan Uwe Majefteit te betuigen, zo heb ik de eer zulks by dezen te doen, met verzekering, dat Hunne Hoog Mogende vurig wenfchcn , Uwe Majefteit altoos bewyzen, zo wel van hunne dankbaarheid als ware hoogachting te geven. Hunne Hoog Mogende zullen altyd zorgvuldig de voikomenftc eensgezindheid en goede verftandhouding, zo noodzaaklyk tusfchen nabuurige Staaten, trachten te onderhouden, wenfehende Hun Hoog Mogende zelf, dewyl Hun niets aangenamer zyn zal, deze eensgezindheid door een naauwere verbindtenis te bevestigen. Dit zyn de betuigingen, die ik Uwe Majefteit doen moest, en ik heb myncn last volbragt, indien ik Uwe Koninglyke Majefteit overtuigd heb, dat die gevoelens even zo duurzaam, als zy oprecht zyn, wezen zullen. Uwe'Majefteit vergunne my daar by te voegen, de  JAARBOEKEN, Januaiy, 1788. 41 de verzekering van myncn diepftcn eerbiedl en van rnvne onophoudelyke pogingen, om Hoogstdcszelfs. toegenegenheid te verdienen. , Het antwoord van den Koning was het volgende: Het is mv een byzonder genoegen, dat ik , de en van rayn Huis wrekende, de StadhouderIvke Waardigheid herlteld en het Huis van Oranje, jn welker behoudenis en voorfpocd ik altyd een rechtmatig deel nemen zal, in deszelfs Voorrechten bevestiad°heb. Niet minder aangenaam is het my d- vrede en rust bezorgt te hebben aan een Staat welkers welzyn my altyd, uit hooide aer vnendfchap, die ik de Republyk toedrage, en waar van ik dezelve, zo veel in my is, onophoudelyk blyken meen te geven, ter harte gaan zal. Verz-ker Hun Hoog Mogende van de gevoelens, die ik voor hun voedde, en vernieuw tevens aan den Prinfe van Oranje en aan myne Zuster de verzekering myner oprechte toegenegenheid; voorts Se ik netgM dat Hun Hoog Mogende l door deze opgedragen last, een nieuw bhk hunne vertrouwen geven, en ontfang by deze gelegenheid de verzekering myner byzondere achting, welke de goede hoedanigheden, die ik altyd in U ondervonden heb, volkómen verdienen. De Heer Fan Rheede deedt aan de regee< rende Koningin deze aanfpraak: MEVROUW! TJunne Hoog Mogende hebben my met firtèarap *- * ter van Extraórdinaris Ambasfadeur bekleed om aan Zyne Majefteit den Koning op het plegtig fte de dankbetuigingen teetebrengen , waar toe z sGra- ■'enha- Antw. van den Koning. i f r  42 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ven hage. Sianfpr. aan de regeerende Koningin. we- zig opgewekt vinden door de gelukkige omwending ^ in de Republiek te wege gebragt, door Zyne Majefteits krachtdaadige, tusfchenkomst, welke met dc herfteliing, van de orde en eendragt in dezelve, haar geluk verzeekert en om tevens den Koning ai het belang te kennen te geven, het geen Hun Hoog Mog. gefteld hebben in gebeurtenisfen, die op zich zeiven genoegzaam waren, om de Regcering van Zyne Majefteit een onlterflyken roem by te zetten. My gelastende, om Uwe Majefteit het doel myner zending bekend te maaken, hebben myne Heeren en Meefters my bevolen, Mevrouw, om deze gelukkige gelegenheid te baat te nemen, ten einde de eer te hebben van Uwe Majefteit,' met hunne beftendige wenfchen voor Hoogstderzelver levens voorfpoed, de verzekeringen aantebieden van hunne toewying en van de hoogagting, welke zy , uit hoofde der uitmuntende hoedanigheden van Uwe Majefteit, voor Hoogstdezelvegevoelende zyn, en van hun verlangen, dat Uwe Majefteit dc Republiek taltoos met Hoogstderzelver genegenheid en vriendfchap .zal blyven verëeren. Ten hoogften gevoelig aan de eer die ik tans geniet, Mevrouw! zal dezelve volkomen zyn, indien Uwe Majefteit zich verwaardigt, de eerbiedige hulde, die ik aan Hoogstderzelver voeten nederleg, in gunst aanteneemen, De regeerende Koningin antwoordde hier op in dezer voege: Ik verneem, Myn Heer, met zeer veel genoegen de verzekering die gy my geeft van de gevoelens van Hun Hoog Mogende te my waart: ik verzoek U hen mynentwege te danken en te betuigen, hoe ik met vermaak de rust en hoop ten welvaaren herfteld zie in eene Republiek, die my zoo wel na ligt  JAARBOEKEN, January , 17S8. 43 wegens myner vriendfchap voor Hun Hoog Mogende als uit hoofde rriyner aanklccving tot den Prins en de Princes van Orange. Ik herhaal U , Myn Heer, myne gclukwenfching, wegens het Caracter waarmede Hun Hoog Mogende 13 bekleed hebben. Hunne keuze kon my aangaande met aangenaamer gefchied zyn. J&pg fprak de Heer VanRhusde de Konin .gin Weduwe by deze gelegenheid aldus aan: MEVROUW! Hun Hoog Mogende, yverig wenfehende om by alle gelegenheden voor Uwe Majefteit de hooge aming entoewying openteleggen, welke zy voor Hoogstdezelvc gevoelen, hebben my gelast deze tegenwoordige gelegenheid waartenemen , waarin iköbekieed zynde niet het Caracter van Extraordinaris Ambasfadeur , ten einde den Koning .de erkentenis toetebrengen van myn Heeren en Meesters, wegens den wezenlyken dienst, dien Zyne Majefteit hen wel heeft gelieven te bewyzen, voor Uwe Majefteit op dc plechtïgfte wyze vernieuwde betuigingen zoude mogen uiten van de gevoelens Hunner Hoog Mogende voor derzei ver Hooge Perfoon. Ik heb de eer'daaraan te voldoen, Mevrouw, en Uwe Majefteit te verzekeren, van den prys, die Hun Hoog Mogende fteeds op de toegenegenheid er vriendfchap van Uwe Majefteit {tellen. De eer, die ik tans geniet, Mevrouw ! laat my niets over te verlangen, by aldien Uwe Majefteit ilechts behagen gelieve te nemen in de verzekeringen van den diepen eerbied, dien ik de eer heb Uwe Majefteit te bewyzen. De Koninfin Weduwe beantwoordde deze begroeting aldus : Hun s Gra- v'ENHA» GE. Anw. van de regeerende Koningin. Af <  ss Gravenha- ce. Antw. .van de Koningin We duwe. 44 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hun Hoog Mogende kennen mync gevoelens. Dezelve zyn zich alcoos gelyk. Ik ontvang met vermaak dê blyk van hunne oplettendheid ten mynen opzichte; en ik verzoek U hen deswege mynen dank toetebrengen. Het is my ten hoogden aangenaam, dat dc vrede herftcld is, en ik wensen Hun Hoog Mogende zoo wel als het Huis van Orange -allen inogelykèn voorfpoed toe. Ik heb het vermaak U met deze Uwe ontmoeting geluk te wenfehen, cn verzoek U overtuigd te zyn van al myn genoegen des wegen. De Heer Baron Pan Thulemcyer, Extraordinair Envoyé van Zyne Majefteit den Koning van Pruisfen, en de Heer Baron Pan Albensleben, als opvolger van eerstgernelden Heer, zyn, ieder afzonderlyk, met den Heer Voorzitter ter Vergadering van Hun Hoog Mog. in gefprek geweest: de eerfte om kennis van zyn vertrek , en tevens eene Affcluids Memorie over te geeven, en de tweede om zyne Geloofsbrieve te overhandigen. Ue Memorie van den llczt PanThukmyer, was van dezen inhoud: HOOG MOGENDE HEEREN! TT%e Koning het Gezantfchap eindigende, hetwelk my by Uw Hoog Mogenden, geduurende eene lange reeks van Jaaren is aanbetrouwd geweest, gelast my, aan Uwe Hoog Mogenden de verzekeringen" van zyne ftandvastige \jriendfchap te vernieuwen. Zyne Majefteit overtuigd zynde, dat de Stadhouderlyke waardigheid de vastfte en fterkfte Grondzuil van de Conltitutie des Gemeenebest is, zal  JAARBOEKEN, January, 1788. 45 zal 'er een vermaak in fcheppen, om in alle gelegenheden blyken te geeven van-het belang, welk. Zyne Majefteit ten voordeele van het Doorlugtig, Orange-lluis bezielt, een belang gefterkt en bekragtigd door de gevoelens, welken deze Monarch aan eene tederbeminde Zuster verbinden , welke zulks zoo waardig is. Overladen met blyken van welwillendheid en gunst van Uwe Hoog Mogenden, zal ik my dczelven , gedurende myn gantfche leven,' met eene eerbiedige erkentenis aan myne gedagtenis brengen, en my gelukkig agtcn, belast te zyn geweest , om aan de Doorlugtige Vergadering van het Bonügenóodfchap der Vcreenigde Provinciën het beft uit van den Koning te kennen te geeven, in een tydperk, waarin de tusfehenkomst van Zyne Majefteir, en de roemwaardige ftandvastigheia van Uwe Hoog Mogenden hebben {"amen gewerkt tot herftelling van den ouden Regeeringsform, zoo wel, als tot die van het Eminent Hoofd van het Gemecnebest in het bezit der Voorregten en Waardigheden^, waarin de Staatsgefteïdheid Hoogstdenzelven heeft gefteld. (ÏVas geteekend) VAN THULEMEYER. 'sGravenhace den 16" January 1788. De Brief, door Zyne Majefteit den Koning van Prutsten aan Hunne Hoog Mogenden by deze gelegenheid befchreven, luidde aldus: HOOG MOGENDE HEEREN, BYZONDERE GOEDE VRIENDEN EN NABUREN! F\ewyl Wv onzen Envoyé Extraordinaris en Geheimen Legations-Raad van Thulemeyer uit 's Hage hebben gerappelleerd , hebben Wy niet s Gra- /enha3e. affcheid van den PruhfifehenGezant . van Thulemeyer.  46 NIEUWE NEDERLANDSCHE . *sGra- VSNHAGE. Brief Van den Koning van Pruis- willen uitftellen aanftonds, in zyne Plaatfe, Onzen Kamerheer Van Atbeniküfe aan" U Hoog Mogenden af te zenden, om in hoedanigheid van Onzen Énvoyé Extraordinaris, zich by dezelven op te houden en Onze Zaken by U Hoog Mogenden waar te nemen. En, vermits dat gene, hetgeen aan hem zal opgedragen worden, voornaamlyk daar henen gerigt is, om het goed Nabuurlyk vertrouwen en de °oede verftandhouding tusfchen onsen deHoogaanzienlyke Republyk der Vereenigde Nederlanden, welke tusfchen de beide Staten vandeoudfte tyden af heeft beftaan, op alle mooglykeen dienftige wyze te onderhouden en de banden der reeds" fubfifteerende Vriendfchap hoe langer hoe meerder te bevorderen en te bevestigen;1 verzoeken Wy U Hoog Mog. den voornoemden ' Van /llbensleben een toegenegen gehoor te verleenen en in al het geen hy zal voordragen volkomen geloof te geven , voornaamlyk wanneer hy de bondigfte verzekering van Onzent•wegen zal vernieuwen, dat Wy met eene ware en uititekende achting en toegenegenheid zyn en altoos zullen zyn, Uwer Hoog Mogenden Goedwillige Vriend en Nabuur, FREDERIK WILHELM. pe Algemeene Staten beantwoordden dezen brief op volgende wyze : DOORLUCHTICE MONARCH! "VWy hebben,ons op heden vereerd gevonden met Uwe Koninglyken Majeftcits Misfive vanden i December laatstleden, waar by het Uwe Maiefleit gelieft heeft, om kennis te geeven vandeszelfs goedvinden, om deszeifs geheime Raad den Heer Van Thu/emeyer, welke zedert veel Jaren Uwe. - • • ' • ' Ma-  JAARBQT/KEN, January i73S; Stf Majeftcits zaken by onze Republicq , in cjualitcit Van deszeifs Extraordinaris Envoyé heeft waargenomen ^ van hier te rappelleeren, om hein op een andere wyze te employcerem Wy kunnen gem. Heer / au Thttlemeyer van hier niet laten vertrekken, zonder hem het getuigenis te geeven j dat zyn Perfoon en gedrag ons aangenaam is geweest, en dat wy in alle zyne handelingen niet anders befpeurd hebben als y ver en genegenheid, om de ordres aan hem gegeeven, met exactitude na te komen , waarom wy deszeifs verder employ, als dat van veel bekwaamheid, tot den dienst van Uw Kon. Maj. altyd met genoegen zullen vernemen, in de vaste verwagting , dat gèm> Heer by zyne terugkomst ons ook de Juftitie zal doen, van onze waaregevoelens aan Uwe Kon. Maj. open te leggen, en Uwe Kon. Maj. te overtuigen van den'eerbied, enhoogagting j die wy hebben voor Uwe Majefteits Perfoon en van ons hartelyk verlangen, om hoogstdeszelfs vriendfchap, en goedgunftigheid meer en meer te acquireeren, waartoe wy alles, wat in ons vermogen is, zullen tragten toe te brengen enz; DOORLUCHTIGSTE MONARCH, ENZ» 'sHace. den i<5 January 1788; Den i^dezër maand is ter Vergadering vaa Hun Hoog Mog. door Hun Ed. Mog. de Heeren Staaten van Zeeland voorgefield, het beraamen van eenen algemeenenDank- Vasten Bedendag. Den 18 dezer maand wierdt ter vergader ringe der Staten van Holland en West-Fries* land dit Verzoekfchrift ingeleverd* D Geeft 'sGrA* vf.nha* ge; ' Anl'A'. van de Staten Generaal aan den Koning). ■  's Gra- venhaGB. Request van W H.Scha: aan de Staten van Ho! land. L j 48 NIEUWE NEDERLANDS CHE Geeft met verfchuldigden eerbied te kennen Willem Hendrik Schas, wonende te Zutphen. Dat hy Suppliant, na het overnemen van het Corps lig'te Troupes van den Kolonel Rhyngrave Van Saiat in den Eed en dienst van Holland en West-Friesland, hoe zeer federt den tyd (ais wan1 neer hy als Cornet in dienst van dezen Staat, zyne demisfie genomen had) buiten eenig Militair of ander cmploy geleefd hebbende en nimmeraande prin■ cipes der zoogenaamde Patriottifehe Cabale geattacheerd zvndegeweest, des niettegenftaande, aangelokt doof het "flatteus eclat en diverfe agrementen, •welke aan het gemelde Corps geaccrocheert wierden, mitsgaders de belofte van den Rhyngraaf Van 3itm ■vervolgens in den dienst van de Unie te zullen overgaan , %n niet apprehendcrende het verderflyk oogmerk , waar toe dezelve Troupes naderhand dieüst-baar geraakt zyn, zich in hetzelve Corps geëngageerd heeft gehad als Ritmeester over eene Compagnie Cuirasfiers , en daar van Uwer Ed. Groot ■Mog. Commisfie, onder het groot Zegel der Provincie, in dato den 6 December if&Ë bekomen, waar op ook den 10 daar aan, van wegens en in ziele van hem Suppliant den Eed van getrouwheid is afgelegd, cn hy Suppliant in werklyken dienst en functie gen-eden.-' . Dat hy Suppliant in dezelve quauteit en dienst, op,bevel van Uw Edele Groot ..Mog.'.. onder het Commando van zyn voorgenoemden Chef binnen dé Stad Utrecht, hebbende moeten trekken ,'hy Suppliant op den 24 Juny daar aan, (op daar toe des riants ten een uure bekomen onverwagte order van wegens denzelven Rhyngraaf) zich des morgens tcn° 9 uuren, met zyne Compagnie gewapend, «doch te voet, op de. Neude binnen Utrecht voor-. noemt begeven hebbende, alwaar op gclyke wyze de andere Compagnien byeén kwamen, en nevens dezelvén van daar'naar de Staten Kamer gemarcheerd zynde, ter dier plaatfe aan hun allen door twee Per-  JAARBOEKEN, January, 1788. 49 Perfonen, zich noemende Gecommitteerden van de > Skaten van Utrecht, is voorgeftcld en afgevergd de, als toen te Utrecht vergaderde (pra teute) Staten ( voor wettig te erkennen, en een Eed van getrouwheid en gehoorzaamheid aandenzelven af te leggen, ten fine van op dezelve ordres op alle Territoiren te, marcheren. Dat hy Suppliant geenfins van zich kunne-yae verkrvgen , om eene zoodanige erkentenis en Eed" te prari&fen , als welke niet alleen zyn gemoed revolteerde en tegen zyn innerjykc convictie ftrydende was, maar welke hy tevens begreep (al had hv daar in gemoede mede kunnen initemmen, des néén) niet te kunnen of mogen doen, als (taan ■ dc hy in den dienst van U Ed. Gr. Mog, en dus buiten Hoogstderzelver gemanifesteerde wil en be? ^,cl zich aan niemand anders door eenigen Eed van getrouwheid en gehoorzaamheid kunnende verbinden, zonderde trouw aan Uw Ed. Gr. Mog. gezworen , te krenken , en aan den anderen kant zeer wel gevoelende, dat men hem Suppliant , (wiens .contrarie denkwyze den Rhyngrave en den zynen genoeg bekend en ook nooit door hem ontveinst was , maar alreeds andere trpuwlooze menées ter zyner verfchalking cn bederving had doen fmeden en by de hand vatten, door deze onverhoedfe verging een (bik had gefpanncn , om hem in gevalle van directe weigering van het doen van dien Eed en erkentenis, aan kt hoofd van zyn Compagnie cn in het aanzien van het ganfche Legioen, als een Opruyer van de Militie te doen voorkomen , en welligt deswegens ten rigoureufte te vervolgen, hy Suppliant in de/.e inquietante asfiete te rade geworden is, 'om zonder zich op de gedane vergiftg te expliceren, in dat zelfde oogenblik te verklaren, dat hv zich genoodzaakt zag zvne demisfie te vragen. Dat nogtans dit derwyze aan de zyde van den Rhyngrave is opgenomen', dat den Suppliant op 'flaande-voet zyn Sabel werd afgeëischt, en hySupD 2 plwnl 5 GrA' 'enha:E. 'lequen >an W. H.Schas ia% de Staten tan Hal'and.  's Gra- venhaGE. Reqwtt van W. H.Schas aun de Staten van Holland. 50 NIEUWE NEDERLANDSGHE pliant naar de Hoofdwagt gezonden, welke dx-nstyd door Burger-Officieren gehouden wierd, alwaar hv niet zonder gevaar van zyn leven, onder allerlei fmaadheden, proftitutien en beledigngen, gedurende verfcheiden dagen en nagten op een öiootcn cn-ond heeft moeten leggen , en zonder eemg acces van raad of goede Vrienden, geruimen tyd lang, als een Kapitaal ftraffchuldige, gevangen gehouden is, met dadelyke afperfing van des Suppliants Sleutels, mitsgaders feitelyke weghaling van Suppliants koffers uit zyn Logement naar elders ; alwaar dezelve doorzogt, en niets tot des Suppliants laste gevonden zvnde, hy egter de Sleutels vervolgens wederom bekomen heeft, tot dat hy Suppliant vervolgens op zyne iterative mftantien by den Rhyngrave Van Salm van daar naar het Logement van den Kastelein Mo, is overgebragt, en aldaar arrest heeft moeten houden. r ■ Dat hv Suppliant niettegenflaande de diverfe aanzoeken, indutten en beloften van den meergemelden Rhyngrave, den prstenfenGouverneur M en andereLiedenvangelykeppids, ten einde hem tot het doen van boven verhaalde erkentenis en Eed over te halen, het zelve volifcrodig blyvendeweigeren, men tem Suppliant, onder toezegging van zyne demisfie, heeft getragt te induceren t^hetteekenen van èenc fehriftlyke erkentenis, van (quafij Ss op den Rvngrave of deszeifs W tenderen te hebben : waar na men (de Suppliant Sch daar aan op ^.van^eW^öfflyteg wettige prstenfie, welke 'er ptlfte|de onttrekkende) hem door de yerstgaande hardheden onaangenaamheden, en zelfs zonder eemgen pr^ablengVond gedaan wordende Arresten op gelden van den SuDDliant allergcweldadigst gevexeerd heeft, totdat Sn Syk hem afvergde te tcekenen de quitantie wn hè? dSommagement door ^^Gdcommitteerden Uwer M Groo Mog. tei^defeni e van deze Provincie en de Stad Utiecht, by derze^  JAARBOEKEN, January , '1788. ji ver Refolutie van den 20 Juny 1787 geaccordeerd, waar toe de Suppliant om de daar in geïnfereerde Periode van Verbindtenis niet kunnende overgaan, (hoe zeer hy, als in den privativen dienst en Eed dezer Provincie ftaande, daar in minder zwarigheid behoefde te maken dan anderen, welke door de Generaliteits Eed cn dienst verbonden waren) terwyl men hem nogtans daar toe forceren wilde, met geen ander oogmerk (gelyk federt gebleken is) dan om de daar op te ontfangen gelden in handen van den Rhyngrave te doen vallen, hy Suppliant in ongeduld en verontwaardiging dezelve quitantie heeft aan ftukken gefcheurd, met bedreiging van zyn adres over alle vvederrechtelykheden en dwangmiddelen aan Uw Ed. Groot Mog." te zullen maken. Dat meergenoemde Rhyngrave een zoodanig adres, naar het fchynt, hebbende willen voorkomen, dezelve hem Suppliant, mitshy Suppliant intifefchen geen Requeste pralen teerde, beloofd heeft, hem zyne demisfie binnen 6 weken tyds te zullen bezorgen, en ook werklvk,na dat men hem Suppliant op den 29 july 1787 een Declaratoir heeft doen teekenen, waar by hy verklaarde genoodzaakt te zyn geworden wegens eenen zekeren 'Eed, om zyne demisfie te nemen, en daai by als nog teblyven perfilteren, eerst des Suppliant: arrest heeft opgeheven, onder verband nogtans var niet uit de Stad te gaan, en voorts na verloop var eenigen tyd hem eene Acte van ontflag doen tei hand {tellen, welke in dato den 14 Augustus byUw Ed. Groot Mogende verleend is, op Request (zot het blykt) dat ten name van den Suppliant, edoi zonder eenige zyner voorkennis of medeweten, ei zonder dat de Suppliant als nog weet 4 door wien of op wat gronden of redenen, aan Uw Ed. Groo Mog. geprasfenteerd is geworden , en by het wel ke men het vertrouwen van Uw Ed. Groot Mog zigtbaar gefub- cn geobripieerd heeft. "Dat hy Suppliant op de voorverhaalde wyze te goeder trouwe cn met de beste inzigten, in het voor * D 3 fchre 's Gra- venha3e. Request van W. H.Schas aan de Staten van Holland. >'' ' ! 1 l f  52 NIEUWE NEDERLANDSCHE \sGka- venhage. l&Wjtrssi van W H.Scha aan cis Staten van Ho. land. fchrcve Legioen (in de voorfchreven qualiteit) getreden zynde, zyne Compagnie Cuiraslïcrs ten zynen kosten heeft gecompleteerd en van de benoodigde Paarden, Montering, Geweren en Toerusting voorzien , mitsgaders in de gedurig aanhoudende defertie tot zyne Suppliants overgrootc fchade, continuelyk i moeten fuppieren, zonder dat hy Suppliant, het zy by het quiteren van dezelve zyne Compagnie, het, zy, bevorens of naderhand deswegens ooit eenige . voldoening, vergoeding of fchadeloosftelling genoo- ■ ten heeft, dan alleen dat de Collonel Van oer Bups op den 30 Mey 1787 hem ter hand gefield heeft zekere Wisfel, ten lasten van N en J Stiphout te Amfterdam, cn zulks ter voldoening van de voorfchreve door den Suppliant gedane completering, ter fom van zes hondert en negentien Guldens, dan welke de voorfchreve N. en ,7. Staphorst weigerig zyn te betalen , gelvk hy Suppliant ook geenzints van het dedomrnageihcnt van de zich qualificerende Gecommitteerden tot het Defenfie.-Wezen,. in eenige manierenogte eenige gratificatie van dien aart ook, hoe genaamd, geprofiteerd heeft. gehad, door het welke dan ook voor den Suppliant geëffectueerd zyn geworden zeer enorme fchaden; welke de Suppliant niet fchroomd te begrooten op eene fomme van meer dan vyf duizend Guldens door hem in contante Penningen, of de waarde van dien, daar by ingefchoten, en welke niet te attribuërert zyn dan aan het vertrouwen, het welk de Suppliantpligtmatiglyk gefield heeft indeSouvereine RefclutienUwer Edel Groot Mogenden, by en op welke het voorfchreven Corps van^den Collonel Rhyngrave V$n Salm inde privativen dienst en eed dezer Provincie is overgenomen of aangehouden, en de Officieren (en onder dezelven ook den Supliant) aangefteld zyn geworden cn in de even zeer pligtmatige getrouwheid van den Suppliant zoo aan den eed aan U Ed. Groot Mog. gedaan, als aan 'sLands Conftitutie, tegen welke hy niet mede heeft willen attenteren. fifl  JAARBOEKEN , January, 1788. 53 En nadien de Suppliant dezelve zyne fchade met anders weet te recouvreren en het gedrag van den Suppliant alzins (zoo ten minften by hem eerbiedig vertrouwd word) Uwer Ed. Groot Mog. approbatie meriteerd, en het ook met de squiteit met wel te compasfcren is, dat iemand , ter zake van het attachcment aan zyn pligt, aan zoodanige enorme fchadens zoude geasfujetteerd worden , welke in meer dan een opzigt ruïneus voor den Suppüani zouden zyn, of dat hy, Suppliant, ter zake van zyne getrouwigheid aan den eed, welken hy waarlyt aan UEd. Groot Mog. geprrefteerd heeft, en heef mogen prjefteeren, cn van zyne pügtmatige weigerint om daar van aftegaan of onwettige ordres te executeren , tot zoo verre van eene veel flegter conditie zoude zyn, dan die ('enen , welke met de verfoei lykiïe leviteit contradictoire ceden doende en, me verachting van 'sLar.ds Conftitutie , zich totblindi werktuigen gemaakt hebbende van de genen, die o\ naam Uwer Ed. Groot Mog. met eene profufe h beraliteit uitlokkende belooningen, gratificatiën ei dedommagementen gefpargeerd hebben, van die de dommagementen en largesfen hun deel hebben ge had cn daar door hun fortuin gemaakt.- Zoo keerd zich de Suppliant tot U Ed. Groo Mog., ootmoediglyk verzoekende, dat het U Ed Groet Mog. gunftig behage moge , in aanmerkin van enorme fchaden by den Suppliant, in en te zake van deszeifs dienst als Ritmeefter van een Compagnie Cuirasfiers onder het gefubfifteerdj.eb bende Legioen van den gewezen Collonel Rhyr grave Van Snlm , geleden, aan den Suppliant t accorderen zoodanige gratificatie of ander dedorr magement, als U Ed. Groot Mogende, nas Hoogstderzelver wysheid , zullen oordeelen te be hooren, als mede den Suppliant, in gevalle van he penfioen bv de Capitulatie toegezegd, nevens de ar dere Officieren van het Corps daar van te late: jouisferen. D 4. Vei 's Gra- VEKHAGE. Requcst van W. -H.Schas aan de Staten van Holland. 1 1 t T r. r 1  54 NIEUWE NEDERLANDS CHE fCiRA- CE,. Verfcheidenê Militaire Officieren hebben ■ zich tot de Staren van Holland by requcsten vervoegd, en de aan hun toegezegde bescherming verzogt. Men voelt ligtelyk, daarliet thans dezelfde Staaten zyn, als ten tyde van de toezegging der befcherming, dat deze zaak niet buiten bedenking is. De Generaal Major Van Ryfel, die eerst op bevel van de Staten van Holland over het Cordon het gebied heeft gevoerd , en vervolgens tot Gouverneur van Naarden w;is aangefteld, deedt ook aan de Staten van Holland het 'navolgend opmerkelyke request indienen, Zweeft met verfchuldigden eerbied te kennen AU 'htrt van Rysftj', Generaal Major van de Infantery, Lieutenant - Collonel effectief cn Kaptein effectief van eene Compagnie Grenadiers onder het Regiment van den Lieutenant-Generaal Van 'haf* Sènbrbèk en Gouverneur van Naarden. Dat de Suppliant de eer gehad hebbende, om, op den 2i November laatstleden, aan U Ed. Groot Mog. te prefenteren een Request,tvvaarby aan Hoogste dezetven (gelykhy vertrouwt) op gronden van recht en billykheid zyne belangen ten opzigte van zyne obediëntie aan de refpeclive orders van U Ed. Groot Mog. en de ongelegenheid, waar in hy zich deswegens thans bevind, met allen mooglyken ernst en aandrang heeft voorgedragen, en op dat fundament van U Ed. Groot Mogende geïmploreert, dat >Hoogstdezelven den Suppliant gelieven te doen genieten het volkomen effect: van derzelver beloofde Protectie , zoo wegens de fufpenfie of ontzetting van dc posten door nem refpectivelyk bekleed, als Generaal-Major van de Infantery, Lieutenant- Collonel1 effectief ' en! Kaptein van eene Compagnie Grenadiers iïr het Regiment van, den Lieutenant- Ge-  JAARBOEKEN, January , 1788. 55* Generaal Van Hardenbroek en Gouverneur van Naarden, als wegens de Procedures, welke, ter zake zyner verrigtingen in die qualiteiten of ook als Commandant en Chef van het Cordon, tegen hem reeds mogten zyn , of verder zouden mogen worden ondernomen, en eindlyk wegens het arrefteren van deszeifs Meubilaire Goederen op het Fort St, Aridfm, door by Flunne Hoog Mog. de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, mitsgaders by den Raad van Staten, als mede by de Heeren Staten van Gelderland , door Hoogstderzelver veel vermogende intercesfie te effectueren , dat zoodanige fufpenfie, ontzetting, procedures en arresten, voor zoo ver dezelven reeds mogen plaats hebben , worden opgeheven en te niet gedaan , en, voor zoo ver de Suppliant daar mede mogt worden bedreigd, voor het vervolg geheel mogten cesferen, mitsgaders den Suppliant pp eene redelyke wyze te dedommageren voor alle de fchadens, die hy, ter zake van de obediëntie aan U Ed. Groot Mog. bevelen , bereids gehad heeft en verder zoude mogen hebben. Dat de Suppliant zich gevleid had, dat de onwederlegbare zekerheid der bovengemelde gronden, zelf zonder dat de Suppliant die aan U Ed. Mog. had behoeven voor te dragen, Hoogstderzelver doorzigt zoo ver zouden hebben gepenetreerd en de onvermydelyke verpügtingen van eiken Souverain (het zy met eerbied gezegd) om deszeifs uitdrukkelyke gegegeven bevelen, en de daar aan op het naauwst verbonden toezegging van Protectie, Guarrantie en fchadeloosftelling, te maintineren en daar te Rellen , Hoogstderzelver zugt voor het goed recht en het welzyn hunner Ingezetenen en getrouwe Officieren., als mede derzelver aandoeningen over den rampzaligen toeftand van zeer vele der ongelükkigen, zoo zeer zouden hebben opgewekt, dat U Ed. Gr. Mog. door den importanten invloed, welke het vermogen van derzelver Provincie heeft D 5 op 'sGra,- venha* ge. Request van den Heer Van Rysfel a an de ' Staten van Hal' 'and.  56 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Request van den Heer Van Rysfel aan üe Staten van Hol land. - op de Unie, zouden hebben kunnen en gelieven te prevenieren de verdere nadeelige gevolgen, welke de Refolutie van Hunne Hoog Mog.. van den 28 September laatstleden, tot fuspenfie der obediente Officieren voor dezelven kor.de hebben. Dat de Suppliant daar toe des te meer redenen meende te hebben, nadien de Suppliant en andere Officieren , welke zich in de zelfde omftandigheden, met hem gewikkeld vinden , niet alleen niets van het geen hem nu tot misdaad gerekend word, verrigt hebben, dan op uitdrukkelyke Refolutie en bevelen • van UvEd. Gr. Mog., als hunne Betaalshceren en Territorialen Souverein , maar zelf beroemen moo-en, dat zy , in het waarnemen van alle hunneMilitaire Funclien cn het onderhouden van goede tu^t en discipline by hunne onderhoorige Manfchappen, in het middelen van de toenmalige Staatsgefchillen en den daar uit voortgevloeiden Burger-Oorlog, zich zoo voorbeeldig gedragen hebben r dat gedurende hun Commando geene ongeregeldheden van dien aart hebben plaats gegrepen, welker aanwezigheid thans de geheele Republyk inonrust brengt en derzelver Ingezetenen van allerlei foort daaglyksmetfehrik en angst vervuld, of reeds in de uiterfte elende gedompèlt heeft, hoedanig getuigenis de Suppliant, in zyn gewezen qualiteit van Commandant en Chef der Troupen van het Cordon, gerustelyk aan alle de Officieren, onder zyn Commando geftaan hebbende, en thans in dat ongeluk verferende, meent te mogen geven. Dat de Suppliant in dit zyn gevoelen nog meerder is verftèrkt, wanneer ter zyner kennis is gekomen het Rapport, door Hunne'Hoog Mog. Gedeputeerdens tot de Militaire zaken, op den 21 November .laatstleden, over deze materie uitgebragt, waar by welgemelde Heeren niet hebben kunnen ontvcinfen de redenen om het gedrag van dezelve Officieren in een meer favorabel licht te deen voorkomen (gelyk dezelven zich gelieven uit te drukken} én  JAARBOEKEN , January, 1788. 57 cn waar by onder anderen als zoodanige redenen worden opgegeven • de ongelukkige omftandigheden van tydcn'cn zaken, in welken dit alles is voorgevallen", dc plaats gehad hebbende verregaande verwarringen eti disfèntien , de contrariërende orders aan de"Militairen gegeven, en de daar uit voortgevloeide diverfe- cxpücatien van den Eed en verpligting daar uit rcfultercnde, onkunde cn het verkeerd Inzien van zaken, het vooruitzigt van anders hunne plaats cn daar door foffityds hun eenig middel van beftaan te verliezen, cn de', in het tegenovergeftelde geval , by de Provincie van Holland toegezegde Protectie cn fcnadcloosftclling; dan dat de Suppliant tot zyn leedwezen en verwondering vernomen heeft, dat Hunne Hoog Mogende, niettegenftaanue den indruk en de kragt dezer pregnante redenen, zonder form van Proces en dus zonder eenige gelegenheid tot Gered :tcl\ke Cognitie of defenfie te geven , niet alleen hebben goedgevonden en verftaan: „ Dat Zyne Hoogheid zal worden verzegt te demitteren al die Officieren, welke of daadlyk op Utreehtsch Territoir zyn gemarcheert, zonder confent van den Souverein dier Provincie, of zich, door het onderteekenen der bewuste quitantie, hebben geengageert, om de ordres der Heeren Staten van Holland en West-Friesland te zullen obediëren tot op een ander Territoir dan dat van laatstgemelde Provincie, en dit alles onverminderd zoodanige Aóte en Procedures, als de Raad van Staten zal vermeenen tegen eenige weinigen van de yoornaamfte Hoofden'in deze te moeten inftitueren." Maar dat U Ed. Groot Mog. daar en boven tol dus verre geen de minfte blyken van Hoogstderzel ver ongenoegen overgeroeide- zoo nadeelige Refolutie gegeven hebben, en de ongelukkige • Officieren die daar door meestal van hun eenig middel van be ftaan berooft zyn, alzoo voor als nog volftrekt bly ven 'sGra- venhag'e. Requcst van den Heer Van Rysfel aan de Stalen van Holland.  58 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHACE. Request run den fleer Van Rysfcl aan de Staten ian Holland. ' ven gedeftitueert van alle beloofde protectie, guarantie cn fchadeloosftelling. Dat de Suppliant niet treden zal in eenige ontwikkeling en aandrang der redenen, welke by het voorfchreven Rapport zelve, met zo veel klaar- en eenvoudigheid, worden opgeteld, ter verdediging van het gedrag des Suppliants cn zyner Officieren, daar het zelve (onder reverentie) aan de zyde van den Suppliant geene verdediging behoeft, ten zy de uitkomst voor de onfchuld der daden moest verantwoorden; dan dat het bezwaar, door het agterblyven van Uwer Ed. Groot Mog. Refolutie en intefpofitie, aan den Suppliant en verdere Officieren veroorzaakt, nog vermeerderd word door de totaale onzekerheid, waarin de Suppliant met alle an- 1 dëre bovengemelde Officieren gehouden en gelaten word, omtrend de intentie van U Ed. Groot Mog., zo nopens den tyd als wyze, waar op Hoogstdezelven aan derzelver plegtig engagement zullen gelieven te voldoen , terwyl de Suppliant met zyne Mede - Officieren zich niet verbeelden kan, dat by eenige mooglykhcid die zo heilig gedane belofte, door U Ed. Groot Mog. Souvereine Vergadering zonder effectblyven zoude, en dat het joor erroneus verklaren van Hoogstderzelver vorig begrip, omtrent den Generaliteits Eed , wel aan den eenen kant zoude tot gevolg hebben eene Clementie voor zommigen, wel eer disobediente Officieren, over welker gedrag U Ed. Groot Mog. ter dier zake hunne hoogde indignatie hadden gcmanifefteerd, doch ook aan den anderen kant Hoogstderzelver ongenoegen thans zoude doen gevoelen aan zulke Officieren, die derzelver orders punctueel hebben nagekomen, en daar door alleen verregaande onaangenaamheden, privatie van Ampten en Inkomften en vervolgingen moeten ondergaan; dat de Suppliant zich laat voorftaan, dat de beloften en toezeggingen, door U Ed. Groot Mog., aan den Suppliant en andere Officieren al te ftellig en te herhaald, dat  JA ARBOEKEN, jomuvy , 178S. 5$ dat de aanfpraak, die dezelven uit dien hoofde daar op hebben, al te rechtmatig en liquide, en dat de eer en waardigheid van U Ed. Groot Mog. Vergadering al te" zeer daar in gecompromitteerd zyn, dan dat U Ed. Groot Mog. zouden kunnen hefiteren om den Suppliant met alle andere Officieren ten fpoedigftcn cn vollcdigften het volkomen effect der gemelde beloften en toezeggingen al of met teprafleren en te doen genieten, en dat een langduriger uitftel daar van even zo veel zoude uitwerken afs eene volftrekte weigering; terwyl dit een en ander zulke gedugte gevolgen voor den dienst van U Ed Groot" Mog., "waar in zich van tyd tot tyd vreemde Officieren engageeren, cn teffens zulk een vreeslyk opzigt voor het oog van geheel Europa zoude opleveren, als waar van men twyflelen mag, of eenig gelykzoortig voorbeeld in deze befchaafde Eeuw en'onder een volk, waar van de goede trouw wel eer het hoofdkarakter uitmaakte, zoude gevonden worden, en de rampfpoeden en wederwaardigheden , waar in niet alleen zulk een groot aantal van Officieren, als hier in zyn geconcerneert, maar zelf een menigte onnozele Vrouwen en Kinderen, geheel onfchuldig nedergeftort zouden worden, den hoop der ongelukkige flachtoffers van Burger - Verfchilien, waar in de Militairen ftaat niet meer dan het werktuig geweest is, geweldig vermeerderen, en tot in het late nageflacht voortplanten zullen het gevoel deideerniswaardige lotgevallen van dit Gemeenebest. Dat alle deze omftandigheden den Suppliant ten fterkften dringen, om deze zaken andermaal aan de attentie en fericufe overweging van U Ed. Groot Mog. aan te beveelen, in dat billyk cn vast vertrouwen, dat Hoogstdezclven eenmaal en eerlang door een favorabel befluit, de onzekerheden van den Suppliant, en andere Officieren zullen gelieven te termineeren enden zelve niet kennelyk te duiden, dat den Suppliant, aan wieng eene misdaad geïmputeerd word, dan de obediëntie van den wil en het be. 's Gra- VENHA-1 GE. Request van den Heer Van Rysfel aan de Staten van Holland.  's Gra- VENHACE. Request van den Heer Van Rysfel aan de Staten van Hoi land. 60 NIEUWE NEDERLANDSCHE bevel zyner Souvereine Betaalsheeren, het effect van Hoogstderzelver toezeggingen ten nadruklykfte en presfantfte reclameert. Weshalven de Suppliant zich andermaal keert tot U Ed.' Groot Mog., eerbiediglyk en met die vrymocdiP'heid die een gehoorzaam "Ingezeten betaamd, verzoekende dat het U Ed. Groot Mog. behagen moge den Suppliant, wegens de demisfie van deszelfs posten, als Generaal - Major van de Infantery en Lieutenant-Collonel effectief cn Kapitein van eene Compagnie Grenadiers, onder het Regiment van den Lieutenant-Generaal^» Hardenb;pk, volledig te dedommageeren, voorts denzelven te guarandecren voor alle gerechtelyke vervolgingen cn procedures, die wegens de obediëntie van U Ed. Groot Mog. bcveelen, zo in de opgemeldc kwaliteiten, als byzonder in die van Commandant en Chef van het Cordon, tegen den Suppliant mogten ondernomen worden, als mede te doen opheffen het arrest van deszelfs Meubilaire Goederen op het Fort St. Andries, en den Suppliant daar van zo fpoedig als het belam>' cn goed recht van den Suppliant zulks vordert, van Hoogstderzelver gunttig befluit te doen verzekeren. Ook beeft de Huisvrouw van den als nog fjevangen zittende Coll nel Suljard de Leefdjal zich tqt de Staaten van Holland vervoegd, en de toegezegde befchenniiig ingeroepen. Van wege den Domeinraad is tegen onrustige bewegingen den 21 January 1783 deze Publicatie gedaan. De Raaden der Domeinen van Zyne Hoogheid den Heere Prinfo van Orange en Nasfau, ötc. •&c &c. Heer van de Stede 'sGravefande en hooed ïleerlvkheden Mönfter, Naaidwyk , Hoasholre- dyk,  JA A R B O E KE N, January , 1788. 61 dyk, Zand- Ambagt, 't Hoenderland en de Oran-'s ge-Polder, &c. &c. &c. Alle die deze zullen zien V: ofte hooren lezen, Mat: doen hier mede te weten, g alzo ter Onzer kcnnisfc is gekomen, dat zedcrt een geruime tyd, nu cn dan eenige Commotien en Be- i 'wegingen tot ftooringe van de publieke rust en vei- % ligheid binnen de voorfz. Stede en Heerlykhedcn, Z 'tot Ons leedwezen ontdaan, en zelfs een en ander- r. "maal tot dadelykheden overgcfiagen zyn. t. Zo is 't, dat Wy by dezen alle In- en Opgezetenen van bovengemelde Stede en Hcerlykheden, van welke conditie dezelve ook zyn, vermanen en ten ftcrkften exhorteeren, om zig, overeenkomftig de te meermalen en by alle voorkomende gelegen .1ficden opentlyk gedeclareerde intentie van Zyne Hoogheid, zorgvuldig te onthouden van alle Commotien, CombufHen en rustverffcoorendc Bewegingen, zonder elkander op cenigerhandc wyze door woorden, veel min door dadel ykheden te beledigen, maar ia tegendeel zich ïri alle opzigten te gedragen als goede/getrouwe, vreedzame en rustminnende In- cn Opgezetenen, aan wien het welzyn van het dierbaar Vaderland in de tegenwoordig gelukkig herftelde waare Conftitutic van regeeringe ter harte gaat, en om teffens met de daad blyken te geven van hunne opregte genegendheid en hoogachtingc voor de hooge Perlbon, en getrouw aankleven aan de behngens van meer Hooggemclde Zyne Hoogheid den Heere Rrinfe van Orange en Na'sfau, Erfftadhouder, &c.dezer Vereenigde Nederlanden , en Heer der voornoemde Stede en Hecrlykheden. Niettemin aan een ieder vry cn onverlet laatende, om voor zo verre dezelve mogten oordeelen eenige gefundeerde redenen van beklag en bezwaar, 't zy tegen deze en geene der Officianten, 't zy tegens anderen wie het. ook zouden mogen wezen , te hebben, dezelve hge eerder zo beter aan Ons over te geven, ten einde die ter -kennisfe va-n Zyne .Hoogheid te brengen. Recommandecrende Wy tef- 's Gra- venhage. Public, van den Domeihraa:l tot t ust enz. 1 1 i r i  6 a NIEUWE NEDERLANDS CHE 4s Gra- venhaoe. Publ. Van den Domeinraad tol rust enz. teffens aan dezelve o:n met alle bedaardheidzq als aan goede en welmeeriende Ingezetenen betaamd, de dispofitien van Hooggemelde Zyne Hoogheid, thans met menigvuldige en zwaarwigtige 'sLands Zaken geoccupeert en geo'orucert, daar omtrend'af te wagten, en zig intusfehen als ftille en vreedzame In- en Opgezetenen te gedragen, Gelyk Wy alle dezelve by dezen ook uitdruklyk waarfchouwen, dat wanneer iemand tegens de voorfz, gedeclareerde intentie van Zyne Hoogheid en deze Onze welmeenende vermaaning mogten onderftaan, eenige Commotien, Combufticn en rustverftoorende Bewegingen te veroorzaken, of zig aan feitelykheden fchuldig te maken, deswegens op het rigoureufte, conform 'sLands Placaaten, zal worden geprocedeert. Aldus gedaan cn gearrefteert in den Raade van Zyne Hoogheid den Heere Prinfc van Orange en Nasfau, &c. &c. &c. In 'sGravenhage den 21 January 1788. (Was geparapheert) C. DÈ VERDUN, vt. (Onder flond) Ter Ordonnantie van dezelve (Was gecontrajfgneerd) A. ARDESCH, Men heeft ook in Nasfau-Siegen de herHelling van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prinfe Erfftadhouder, op den 1 January 1788 plegtiglyk gevierd. Van  JAARBOEKEN, January, 1788. 63 Van wege het Hof van Holland, Zeelanden Friesland, is den 25 dezer maand deze Waarfchouwing, nopefls den Predikant van Hazerswoude, gefchied. "T\e Prasfident en Raaden over Holland, Zeeland en Friesland, ingevolge de Refolutie van Haar Ed. Groot Mog. de Heeren Staaten van Holland en West - Friesland , van dato 18 Ocrober 1787, waarby het Hof was geauthorifeert de nodige voorziening te doen tot herftelling van de rust binnen Hazerswoude, allen den genen, die deze zullen zien of horen lezen, falut, doen te weten : dat, eenigen tyd geleden, door den Predikant van de Gereformeerde Gemeente te Hazerswoude, van den Hovc is verzogt dc nodige voorzieninge, ten einde dezelve in zyne bedieninge als Predikant in de voorfz. Gemeente mogte worden gemaintineert, en daar in niet langer door ongeoorloofde bedreiginger verhinderd worden: ende alzo geduurende den tyd, dat de voorfz. Predikant den Predikdienst niet heefi waargenomen , aan den Hove geene bewyzen tol deszeifs bezwaar ftrekkende zyn voorgekomen, er dezelve ten overftaan cn ten genoegen van der Hove heeft gedaan en onderteekend een Declat-atoir, waar by dezelve onder andere heeft gede„ clareert, ,, by aanhoudendheid aan Zyne Door luchtige Hoogheid en het Vorftelyk Pluis var Oranje en Nasfau dien eerbied toe te zuller „ dragen , welke ieder goed en getrouw Ingezetei ,, des'Lands, aan een Vorst, wien door Hun Ed ,, Groot Mogende de Heeren Staaten van Hol „ land en West - Friesland, (den eenigen Souve rain dezer Provincie) de hooge Waardigheid „ welke Hoogstdezclve in deze Provincie be „ kleed, erffelyk zyn opgedragen, en aan des zelfs Huis verfchuldigd is." Zo is 't, dat het Hof, vermeenende niet lan E ge; s Gra- /ENHA- Waarschouw,rvegens den Pre» nikant van Ha- ZïISWOU- de. i 1  (54 NIEUWE NEDERLANDS CHE 's Gra- venhage. Waar fchouw. wegens den Pre dikant van Hazerswoude. ger te mogen nog te moeten uitftellen, omme aan de ernftige begeerten van gemelde Predikant te voldoen, by deze alle en een iegelyk op het allerernftigfte vermaand en waarfchouwd, zig te wagten van den gemelden Predikant in het waarnemen van zyn Predik- of ander Dienstwerk Op eenigerhande wyze direct of indirect te verhinderen, ofte eenige belemmeringen, hoe ook genaamd, of onder wat pretext zulks ook zoude mogen zyn, toe te brengen, op pcene, dat die geene, welke zulks niet tegenftaande deze Onze ernftige waarfchouwinge op eenigerlei wyze, het zy met woorden , bet zy met daden , zoude mogen onderdaan te doen, als Verftoordcrs der publieke rust, en Overtreders van de Placaaten en Ordonnantiën van Haar Edele Groot Mog. de Heeren Staaten dezer Provincie fuccesfivelyk geëmaneert, en in het byzonder ook van de fuccesfive Declaratoiren en Waarfchouwjngen van Zyne Doorluchtige Hoogheid, mitsgaders van de laatst geëmaneerde Publicatie van Hun Edele Groot Mog. van den u Dc cember laatstleden, aan den Lyve , ja zelfs naaf exigentie van zaaken met den dood zullen worden geifraft. Zynde en blyvende het aan alle en een iegelyk Lidmaat der Gereformeerde Gemeente te Hazerswoude , ten allen tyde vry en onverlet, om, zoo wanneer dezelve mogten vcrmeenen eenige bezwaaren ten laste van den gemelden Predikant te hebben of te kunnen inbrengen, zig deswegens met onthouding van alle eigendunkeiyke onbehoorlyke feitelykheden, op eene wettige wyze, ter behooriyker plaatze te addresfeeren, zullende het Hof altyd bereid bevonden worden, zodanige voórzieninge te doen, als dezelve naar gelang der zaake, zal oordeelen te behooren. - Ende nademaal ter kennisfe van den Hove mede is gekomen, dat,offchoon de Regcering te Hazerswoude voornoemd nu naar het genoegen der Inge- ze-  (JAARBOEKEN, January, 1788. 65 zetenen was veranderd, egter als nog eenige weinige kwaadwilligen de rust, welke aldaar nu was begonnen herfteld te worden, weder hadden getragt t/itooren, en fpecialyk dat de Gerechtsboden Jatob Breeruo, mitsgaders Hendrik Dieper, Dienaar van den Bailliuw , waren gemolefteert en verhinderd in het behoorlyk waarnemen van derzelver refpeclive Posten en "Bedieningen. Zo is 't, dat het Hof, ten einde te voldoen aan de ordres, by welgemelde Refolutie van Haar Edele Groot Mog. aan den Hove gegeeven, by dezen, op gelyke poene tegen de Overtreders als boven, alle en een iegelyk ten allerernftigfte waarfchouwd, zig te wagten van alles wat eenigzints tot verftooring der publieke rust kan ftrekken, ofte daar toe aanleiding geeven, en fpecialyk van met woorden of daden den voorfz. Gerechtsboden en Dienaar van den Bailliuw binnen Hazerswoude voornoemd, te moIclleeren, en in het waarnemen hunner refpeclive Bedieningen eenige hinder ofte empechement te veroorzaaken. Gelastende den voorfz. Bailliuw, om tegen de Overtreders dezer Onzer Waarfchouwing ten prompften voor het R.echt van de Hooge Overheid te vigileercn. En op dat niemand van deze eenige ignorantie prctcr.decrc , gelasten Wy den eerden Deurwaarder van den Hove, deze binnen Hazerswoude voornoemd te publiceeren , en doen affigeeren , daar zulks te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Raade den 25 January 1788. (Onder flond) My prefent. (Was geteekend) ADRIAAN BODT. E 2 Den 's Gra- VENHAGE. Waar- fchouw, wegens den Pre» 'iikant van Ha- zer'swou- 4i.  66 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. \ \ Den 26 January zyn alhier gedagvaard, om'op den 13 February aanftaande , voor Heeren Scheepenen dezer Stad, in Perfoon te verfchyuen, A. G. van der Eyden, Tabaksverköoper; P. G. Timmermans, Rentmeefter en Roomsch Diaken; J. Heynfius, Zoon van den Timmerman van 't Hof j Barent de Baas ,Xastelein in 't Heeren Logement; Lierman de Wit t Zoon van den Tabakskoper; Comeiis Mynlief, Melkboer; zynde alle Tekenaars van 't bekend Request van den 1 December 1,786- Ook zyn nog den 29 January gedagvaard, om op den 13 February aanflaande voor Heeren Scheepenen dezer Stede in Perfoon te verfchynen de navolgende perfoonen: S. B. ClifortCocq, J. de. Raadt, Meefter Kleermaker; H. van Everen, J. P. Beekmans, Zilverfmit, Dirk de Haan , Timmerman. Kunne Hoog Mogende de Heeren Staaten Generaal hebben den Raad van Braband aangefchreven , „ om deszeifs Prefident- Van „ Laar en de Raden Hartman, Stein, Par- vé en Van Eek niet toe te laten tot het „ bywoonen der Befoignes en Deliberatien, „ welke tot foutien der Hooge Overheid, „ tegen de voornaamfte aanllokers en turba„ teurs van hun Souvereiir gezag, ten tyde „ van het zogenaamde Patriocismus, zyn of mogen worden aangelegd, tot dat deswe„ gens nader by ?Hun Hoog Mog. zal zyn gerefolveerd.'''en zulks om dat gemelde Prailident en Raden het voornoemde Patrio- tis-  JAARBOEKEN, Januari» 1788. «7 tismus zyn toegedaan ge wees..enhunne namen zvn gevonden in de Lysten oer ceerend- Honoraire en Contnbueerende Leden van het gewezen Haagfche Vry-Corps. De Heer Maron, Predikant in de Kapelle 7./° 7 . „nnr de maand December. daleurs de \ EfprU ^^SS'Ss?^ en geteekend Maron, in deszfeUsA^"S £ fchSrst, tot dat hy het voorfz. Amcure genoegen van Hun Hoog Mog. zal hebbel herroepen. . In de. Utrechtfche Courant hadt men di navolgende gelezen: •a i»v, verhaaït hier vrvalgemeen, dat door de Sta MiSSovï^P & ^ Vergadenng va Ho'land de propo itie zoude gedaan zyn om Zj Graat van tiullana te maaken, en dat ait vcwuu reeds door twaalf Steden zoude geappuieerd zyn. Doa in het volgende Nummer van di «elfde Dasblad las men aldus, msgelyks or der hetartykel van 's Gravenhage. •Mén verneemd nu met volkomen ^kerheid., d M de voorgewende Propofme van de Stad Schoo hoven , om Zyne Doorluchtige Hoogheid hu * E 3 1 's Gravenhage. 1 l \ C I a j ■X X 1- It 1* I- e*  63 NIEUWE NEDERLANDS CHE 's Gra- Vr.whaGE. te-cm gezag der Graaflijkheid aan te bieden, niet anders beftaat dan in een ydcl gerucht, diergelyk 'er zedert ecnigen tyd in deze Refidentieplaats meermaalen is uitgeftrooid; iets het geen men zeker niet aan eenig goed oogmerk kan toefchryven.. Nog las men nader in die zelfde Utrechtfche Courant, van den 30 January 1788,aan het hoofd dier Courant: 'T'cr voldoening voor zo veel in ons is, aan de x rechtmatige gevoeligheid van Eurgemeesteren cn Regeerders der Stad Schoonhoven , wegens het geen in 't algemeen verfpreid is geworden, rakende een voorgewende Propolitie ter Staatsvergadering van Holland door de gemelde Stad, gelyk van dit algemeen verfprcide gerucht is melding gemaakt in de Utrechtfche Courant No. 11 , in een artikel uit 'sHage, hebben wy het genoegen thans of> auclmitat te mogen mededeelen, dat welgemelde Heeren juirgemeeftcrcn en Regeerders zeiven, in eene Misfive aan de Edele Groot Achtb. Magiflraat dezer v Stad, betuigen het gemelde artikel uit 's Hage met de uitafte verontwaardiging Ie hebben geleien, en dat het Hun Ed. Groot Achtb tn V algemeen is xonrgeko-ncn, dat dit artikel behoort onder de verpeily.ke listen van de verdervende hand, om kwaad $aad, te fhoo-yen, en rooral om de rust, die zich daar ter Stede langzamerhand herHeld, op nieuw te /looien. Het is ons een zeer aangenaame last, tevens hier mede aan de geëerde inzichten van Burgemeeste: en cn Regeerders der Stad Schoonhovende mogen voldoen , ten opzichte van de zekere onderrichting van het Publick , indien mogelyk onze eige revocatie (in No. 12) te fiaauw of gebrekkig mogt zyn voorgekomen.  / JAARBOEKEN, January, 1788. 69 L e y d e n. By Woubrugge is een doorbraak voorgevallen, oratrend welke dit bericht is opgegeeven. uren, TP&en 9 January 17 8 8, des morgens om trend 4 uQnder is de Ringdyk der vier Ambachts'Polders, nEslelickerwoude, Langer-Aar, Oudshoorn en Rhy faterwoude, onder Woubrugge, by de Meer doorgebroken , makende in den Dyk een gat van ruin 24 roeden lang en om trend 54 vpeten diep, waai door het Meerwater met zo een fchrikkelyke woede inftortte, dat vcele Landlieden byna geen tyd had; den hun lyf en vee te bergen; egter is 'er riiemanc by omgekómen, zynde veelc 's avonds en den volgenden dag nog met fchuitjes van de zolders afgehaald en gered. De voorheen bloeyende Polder i; nu eene onftuimige Zee. Alles ftaat onder watci ter hoogte van 13 a 14 voeten. Geen Woning, geen Huis kan blyven ltaan; alles ftort in en fpoeii weg, de arme Landman is alles kwyt, het fchoonc Wintcrkoorn is verwoest; Hooy, Stroo, Koorn. Huisraad, gedeeltens van Woningen, ja verdronken Vee, alles komt tegen de Dyken aanfpoelen. De overige Rmgdykcn worden door geduurige ftormbuyen zo vreeslyk geteifterd, vooral onder Langer Aar, dat het te vrezen is, dat die mede zullen moe ten bezwyken, en dan loopt verder alles onder, al zo het Jaagpad , tusfchen Amfterdam cn Gouda niet beftand is tegen zo een Watervloed. Nagt ei dag wordt aan de Dyken gewerkt, of 'er nog hou den aan mogt zyn, waar toe nog hoop is, zo di Stormwinden mogten bedaren, doch de fchade i groot, cn het is te duchten, dat veele anders ge goede Lieden genoodzaakt zullen zyn hunne Lan den te verlaten,uit hoofde van onmagt, om de kos ten tot droogmaken te kunnen dragen, veel mee om nieuwe wooningen daar op te bouwen. E 4 Am Ley- den. Bericht van een Dooïbraak. 1 r  7o NIEUWE NEDEREANDSCHE Am- steldam. A M S T E, L D A M. De Overlieden van het Vleeschhouwers Gilde dezer Stad, als mede eenige Vetweiders, Landlieden en Vleeschhouwers, binnen de Provincie woonende, hebben by Requeste aan Hunne Hoog Mogende te kennen gegeeven: „ dat de fcbaarsheid en kostbaar„ heid van het Rundvee, zedert korte jaa^ „ ren, zo zeer de overhand hier te Lande had genomen, dat zy Supplianten een en „ andermaal de vryheid gebruikt hadden, „ by Hunne Hoog Mogende den vryen in„ voer. van Rundvee te folliciteeren, doch dat zy daar in niet reusfeerende, nu ze5, dert een langen tyd daar onder ftille waren „ geweest, in hope, dat de vermindering „ der derfte onder de Runderbeesten aan „ die fchaarste en duurte, ten minden eenigs, zints zoude zyn tegemoetgekomen; dan dat het zelve gebrek, byzonder in het af- gelopen jaar, "tot die hoogte was geklom, men, dat het Runder Vee wel een derde ', duurder dan voor korten tyd geleden, was gedegen, en waar aan zonder tusfchenko- mend hulpmiddel, naar der Supplianten „ begrip, geen einde was te zien, verzoe- kende derhalven, om gemelde en verdere 5, redenen,^in den Requeste geallegueerd, „ dat de belasting van f 20, op den invoer „ van ieder Rundbeest gedatueert, tot op „ƒ5 mogt worden verminderd, en dat ten „ einde als dan buiten 'sLands order tot den „ inkoop zoude kunnen worden gefield." Hun"  JAARBOEKEN, January, 1788. 71 Hunne Hoog Mogende hebben den 28 der maand December, op verzoek van Geconr muteerde Bewindhebberen uit de Kameren van de generaale Nederlandfche Geocïroyeerde Oost-Indifche Compagnie, de Surcheance by Hoogstderzelver Refolutie van den 4 April I?86, met betrekking tot de aanitellmg of beëediging van een onaf hangelyk Fiscaal aan de-Kaap de Goede Hoop opgeheven. De Kerkenraad heeft, als naar gewoonte, eene Commisfie uit zyn midden afgezonden, om de Heeien Burgemeefteren met het nieuwe jaar geluk te wenfchen. De Hoogleeraai en Predikant Van Nuys Klinkenberg voerde het woord, üe Voorzitter van Jiurgemee fleren bedankte den Kerkenraad voor de Ze genwenfchen, en vermaande by die gelegen heid uit naam van Burgemeefteren , dat mei toezicht zou hebben op de Leden van dei Kerkenraad, en diegeenen, welken de Aéb .van Qualificatie voor de Geconftitueerden had ' den geteekend, uit den dienst van den Kei kenraad ontdaan. Dit ter vergaderinge van de; Kerkenraad gebragt zynde , veroorzaakte vee beweeging. Ook zyn .verfcheiden Predikanter zo van de Nederduitfche als Walfche Hei vormde Gemeente, ontboden, en, den 2 Js nuary voor Burgemeefteren verfcheenen zyr de, onderhouden en vermaand, zich pp de Predikftoel niet uit te laaten op eenige onbt hoorlyke wyze tot minachting der Rege< ring, enz. Den u January zyn alhier voor de Ede Ach Amstel-! dam. L l l i > '.' 1- II O t-  72 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. Achtbaare Heeren Scheepenen ingedaagd Mr. Jan Christiaan Hespe en Dominicus Geniets, Notaris, om in Perfoon ten Schouten Rolle te verfchynen, tegen den 22 January 1788, over en ter zaake, „dat hy eerfte Ge„ daagde zig niet zou ontzien hebben, om op „ den ai April 1787,byhetfcheiden van den „ Achtbaaren Raad, den Heer Mr. Nico/aas „ Kalkoen, Raad in de Vroedfchap dezer „ Stad, by het afgaan van het Stadhuis fei- telyk aan te tasten en tegen te houden, „ denzelven dwingende, weder naar de Raad„ kamer te keeren." En hy tweede Gedaagde van zig zou hebben kunnen verkrygen, „ om „ op den «7 April 1787, aan 9 Leden van den Achtbaaren Raad dezer Stad,uit naam „ van diverfe Leden van den Krygsraad, en „ eenige perfoonen, zig noemende Gequa- lificeerden van 15000 Burgers en Ingezea, tenen, te exploiteeren zekere Infinuatien; „ zynde getuigen Jan Christiaan Hespe en ,, Jacobus Koek.'' (*_) Den 15 January is aan den Waterfchout Nobbe, na dat hy van zyn ampt was vervallen verklaard, van wege Burgermeefteren aangezegd, om binnen tweemaal24 uurendeze 6tad te verlaaten. Hyhadtzichin de voorleedene onlusten ook vry yverig ingemengd. De Heer Mr. O. W. Berg, zynde een der Geconftitueerden , heeft de Ac~te van Qualificatie voor de Geconifitueerdens te berde (*) Zie Nieuws Ned. Jaarb. 1787. bi. 756. envolgg.  JAARBOEKEN, January, V**- 73 de gebragt, en aan den Hoofd-Officier overgegeeven. (*) Den 29 January is voor het eerst, na de herftelling van zaaken, grooten Krygsraad gehouden, in weiken de Collonellen kennis gaven , dat het Zyne Doorl. Hoogh., by Hoogstdeszelfs Misfive van den 2.2 January laatstleden, behaagd had, tot verdere vervulling van den Krygsraad , te verkiezen, als tot Lieutenants , Wyk 1. Hendrik Ruitens. Wyk 10, Herman Alb recht Infinger. Wyk 31. Johannes Warningh. Wyk 37. Hendrik Pump ar. Wyk 40. Cornelis "Jan Bosch. Wyk 44, Leonardus Hui fin ga. Tot Vaandrigs vVyk 2. Jan Hendrik Preers, Wyk'3. Mait'n Gerardus Engelman. Wyk ^3. Reinhard Hendrik'HeidfieckiWykl%5.\Carel Willem Duijenberg. Wyk 37- Gerardus Jacobus Wee* ning. Wyk 49. Jan Hendrik Poggenbeek. Welke Heeren dan ook den 30 January by Heeren Burgemeeüeren beëedigd zyn geworden. Ter zelfder Vergadering was, met eenpaarige Remmen van alle de Leden, goedgevonden, aan Zyne Doorluchtige Hoogheid en aan Haare Koninglyke Hoogheid, eene Commisfie uit den Krygsraad te zenden, om Hoogstdenzelven , wegens de herftelling van den Krygsraad, een gepaste dankzegging te doen; tot welke Commisfie zyn benoemd geworden de heer Collonel Jan Danf&r Nyman ; de Heeren Kapiteinen A. van der Waayen Warin en Hieronimus van (*) Zie Nieuw? Ned. Jaarb. 1787. bJ. 703 en 1005. Am- stel' dam,  NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Am- steldam. STAAT der ZEEMACHT Met i January 1788. Naamen. Charter. Resfort. Jaren. Legplaats. Staat. Willem de Eer (ie 70 Maaze 1785 Nieuw De Staaten Generaal 70 Maaze 1786 Rotterd. dito "De Admiraal Géneraal 70 Amfterdam 17(54 in't Oude Veer onbruikbaar, kan niet meer na Zee. De Vtyheid 70 Amfterdam 1782 O. Veer van 1 reis fupiter 70 Amfterdam 1782 O. Veer dito. Weptu'ius: 70 Amferdam 1783 Amft. Nieuw Prins Maurits 70 Amfterdam 1783 Amft. Nieuw' De-j Provinciën 70 N. Quartier 1783 Amft. Nieuw Vriesland 70 Vriesland 1783 Harling. Nieuw Stad en Lande 70 Vriesland 1783 Harling. Nieuw Prins Frederik 68 Maaze 1777 Helvoet goede Staat Cortenaar 68 dito 1780 dito dito Hercules 68 dito 1781 dito dito Prins Willem , 68 dito 1781 dito dito Wasfenaar ' 68 dito 1782 dito dito Rotterdam 68 dito 1782 dito Nieuw Dordrecht 68 Maaze 1783 Midd. 1 Zee Amfierdam 68 Amfterdam 1764 O. Veer Voor Wagtfchip JJe van Slingelandt; de Heeren Lieutenants. Hendrik Slebes en Jan Daniël Topander, en de Heeren Vaandrigs Cornelis Twisk Junior en Dirk van Waahvyk, met den Heer Secretaris Mr. J. W. Thierens. Het zal niet te onpas zyn, eenen naau wkeurigen ftaat van onze Zeemacht, hoedanig dezelve zich met den aanvang van dit Jaar bevindt, hier op te geven.  JA ARBOEKEN, January > 1788. 75 Naamen. Charter. Resfort. Jaren. Legplaats. Staat. De Admiraal de Ruyter 68 dito 17 79' Amft. goede Staat Gelderland 68 dito 1781 dito word gerep. Utrecht 68 dito 1781 dito dito Ovens fel 68 dito 1781 dito dito Cerberus 68 dito 1784 dito Nieuw Haarlem 68 dito 1785 dito dito Leyden 68 dito 1786 dito dito ■ Gouda 68 dito 1787 op ftapel Zuid - Beveland 68 Zeelandt 1747 Vlisfingen Wachtfchip. Zeelandia 68 dito 1782 dito Nieuw West-Friesland 68 N. Quartier 1783 Medemb.dito Noord-Holland 68 dito 1783 O. Veer goede Hoorn Staat De Hoop 68 dito 1783 O. Veer Nieuw DeFerwagting 68 dito 1783 dito' dito De Her delder 68 dito 1783 Hoorn dito Pluto 68 dito 1783 Medemb.dito 68 dito Enckh. wopftap; De Admiraal de Fries 68 Vriesland 17 83 O. Veer van 1 .reis Oosterso 68 dito 1784 Harling. Nieuw Westergo 68 dito 1784 dito dito Zeevenwolden 68 dito 1784 dito dito Schiedam 50 Maaze 1745 Helvoet Kan niet in Zee. De Admiraal Tromp 56 dito 1777 dito goede ftaat Delft • 56 dito 1782 in dienst dito Brakel 56 dito 1782 dito dito Glinthort 56 Amfterdam 1754. Oude Veer. On¬ bruikbaar. De Princes Louifa 56 dito 1768 Oost-Ind. De Admiraal Piet Hein 56 dito 1774 N. Diep' De Batavier 56 dito 1779 Amft. werd - gerep. Goes  7C NIEUWE NEDERLANDSCHE Naamen. Charter. Rcsfort. Jaren. Legplaats. Staat. Goes j6 Zeeland 1781 Vlisfing. goede Raat . Alkmaar , 56 N. Quartier 1781 Hoorn dito De Befchtrmer 56 dito 1781 Oost-Ind. Casior een Laag 40 Maaze 1781 goede ftaat Pollux dito 40 dito 1781 dito Centaurus dito 40 dito 1781 dito Zuyieveld twee Lagen 44 Amfterdam 1753 N. diep Hosp. Schip Msdea een Laag 40 dito 1782 Amft. goede ftaat De Rector twee Lagen 40 Amfterdam 1784 Amft. goede ftaat 'Pholen 40 Zeeland 1782 Vlisfing. Nieuw Monnikkendam 40 N. Quartier 1782 Enkh. goede ftaat De P'alias , 40 Vriesland 1781 Harl. Harlingm 40 dito 1782 dito Ceres 36 Maaze 176(5 Oost-Ind. 'jafbn 36 diC0 r770 B;kl 36 dito 1786 Helvoet Nieuw '/ Hof Zouburg. 36 Amfterdam 1767 M. Zee De Amphitrite 36 dito 1768 Oost-Ind. De Amazone 36 dito 1768 N. diep goede ftaat De Zephier 36 dito 1786 Amft. Nieuw Opftapel 36 dito 1788 dito Brunswyk 36 Zeejand 1761 Vlisfing. Wilhelmina • 26 dito 1788 dito opftap. Medemblïk 36 N. Quartier 1779 in dienst De Jager 36 dito 1786 Hoorn Nieuw De Eensgezindheid 36 Vriesland 1779 Harling. DeOrangeZaal 20 Maaze 1751 Oost-Ind. De Arend 20 Maaze 1768 gekogt De Scipio 20 dito 1781 Oost-Ind. Ve-  JAARBOEKEN, January, 1788. 77 Naamen. Charter. Resfort. Jaren. Legplaats. Staat. Venus 24 Amfterdam 1768 Amft. goede De Waakzaamheid 24 dito 1769 N. diep dito De Fdlk 24 dito 1770 Oost^-Ind. ■Alarm 24 dito 1774 Amft. goede De Dolphyn 24 dito 1774 M. Zee 'i Zeepaart 24 dito 1780 dito Thetis 24 dito 1785 West- Ind. Walcheren 24 Zeeland 1787 Vlisfing. dito Minerva 24 dito 1788 Veere opfta<\ Hoorn 24 N. Quartier 1779 Oost-Ind. Rnkhuyzen 24 dito 1779 Opftapel 24 dito 1687 Enkh. opftap. Sirene 24 Vriesland 1787 Harling. Nieuw gekogt De Brak Cotter 18 Maaze 1781 De Sperwer 20 dito . 1782 Wéesp 20 dito 1784 De Phanter 20 dito 1784 De Bejchwter Bargctyn 20 Maaze 1784 De Leeuw dito . 20 dito 1784 De Rejchermtrèxto 14 dito 1784 De Kemphaan ciito 12 dito 1784 De R aaf Hoeker 12 dito 1784 D: MaaiUmph dito 12 dito 1784 De Zeehond'dito 12 dito 1784 De Loopcr dito l 12 dito 1784 Dj Vigilantie dito 12 dito 1784 X)(?i>öj^<)'o7;Advys-Jagt dito 1782 dito 1787 Bomfchm de Schjitpat dito 1783 Z'.vaiuw Snauw 12 Amfterdam 1772 Amft, goedé ,t , t Raat Havik Fregat 18 dito 1783 dito dito Lynx dito 12 dito 1783 Oost-Ind. De Mereuur Cotter 16 dito 1781 Amft. dito F De  78 NIEUWE NEDERLANDS CHE Naamen. Charter. Resfort. Jaren. Legplaats Staat. De Pyl Brik 16 dito 1785 90s^Ind- .,, De Rheebok 20 dito 1783 Amft. onbruikb. gekogt De Vliegende Fis Brik 20 dito 1783 dito dito gekogt De Post Bark 20 Amerdam 1783 in dienst gekogt DeSalmander Cotter i3 dito 1783 Amft. goede gekogt dito ftaat De twee Scheepjes dito 1788 dito Twee Cannonneer dito 17.8 J dito goede Booten gekogt Raat Twee Loggers dito De Meerm%m. 16 Zeeland 1784 Vlisfing. gekogt dito r< Dolphyn Schooner 10 dito 1781 dito' De Zee Meuw Cocter 8 dito I78r De Galat 14 16 dito Flora 10 dito Diana 10 dito D« Expeditie 20 N. Holland 1781 gekogt Advys Jagt TJ .. Zte Snelheid Cotter 12 Vriesland Harling. Wy hebben ook nog dit berig ontvangen. De Maatfchappy van den Landbouw alhier, in 't zekere onderricht, dat 'er tegenwoordig, zo ceen geheel nieuwe, ten minften eene gantsch »»ïev*o»e Ziekte onder de Schapen , plaats zouden hebben, die tusfchen de klaauw van 't Dier zich riaatzende, nier- alieen docdelyk voor het Dier zeive, maar ook aanfteekende voor de gantfche koppel is, cn deswegens gaarne eenig nader en tevens zeker bericht, zo Van de oorzaak, begin, voortgang en afloop van gemelde Ziekte, begeerende te weeten, - nodigd alle des kundigen uit, om hunne onde vin-  JAARBOEKEN, January, 1788. 79 ding dienaangaande, uiterlyk voor den 15 Maart 1788, mede te deelen; zullende de Maatfchappy daar van het best mogelyke gebruik maaken, en tëh opzigt van die geenen, die haar de beste Berichten toegezonden zullen hebben, zodanige belooningen toewyzen als by dezelve zal bevonden worden te behooren. De berichten moeten franco gezonden worden aan den Heere Mr. H Calknm , op dé Keizersgragt, by de Beereftraat te Amfterdam. Den 28 January heeft men alhier op onze StadsTeken-Academie begonnen met de Prent» Befchouvving , volgens eene Verhandeling, beftaande in eene proeve op de vereischten, welke behooren tot een oordeelkundige befchouvving, zo van'Teken- en Schilderkundige Werken in 't algemeen, als die der* Prentkunst in 'tbyzonder: welke Verhandeling door den kundigen Heer Cornelis Ploos van Amftel Jacob Cornelisz., als oudfte Mede- Directeur, by 't uitdeelen der Pryzen op den 26 November 1787, in dezelve Academie gedaan is. Ook is een aanvang gemaakt met de befchouvving van eenige der oudfte Prenten op tioutfnee • Plaaten , kort by de vinding der Drukkunst gedrukt, opgeheldert door een kort en gepast vertoog over derzelver bcginzels in ons Vaderland en elders. Men zal daar mede van tyd tot tyd voortgaan,en daar toe beurtelings de Heeren Honoraire en Teken Leden, volgens den ouderdom van haar Lidfchap, en het getal der perfoonen , die men bekwaamlyk in deze Academie plaatzen kan, ieder reize door gedrukte Briefjes in tyds uitnodigen. F 2 Veel Amstel DAMi  8o ' NIEUWE NEDERLANDS CHE Am- STELdam. Berigt wegens zekere Latyn- fche Fer~ fen. i Veel is gefproken over zekere Latynfche Verfen, omtrend welken wy dit berigt hebben bekomen. /~\nlangs verfpreidde men hier en elders, dat'er voor ^ eenige dagen, in een der befchilderde Glazen van de Nieuwe Kerk dezer Stad, by geval zouden ontdekt, doch (dit word 'er voorzichtig bygevoegd,) nu uitgenomen zyn zekere Latynfche Vaarzen, van eenen 'fohan Ca/ean Manfina Lieti, in 't Jaartijoo gemaakt, waarin het 1788 Jaar, als een allerongelukkigst jaar word voorfpeld. Het moest eenen ïeder zeer, bedenkelyk voorkomen , dat deze Vaarzen , door niemand tot hier toe waren gevonden, en dat zy juist wierdert gevonden, met het begin vart dat jaar, waarop zy doelden. Thans zyn wy na; der aangaande dezelve onderricht, cn wy vinden ons verpligt onze Lezers, ook in dit opzicht gerust te Rellen. Deze Vaarzen waren reeds vroeger bekend, en zyn gevonden te Lizka in Hum-ar) ei. Zommige meenen dat derzelver maker een zekere Ca;affa zy, doch waarfchynlyker was het Joh-.n Mut/e>," bygénaamd Ueoinrno^ttinm, dewy] hy in het jaar 1436, (niet te Koningsberg naar zommige Poolfche Schrvvers, maar) te Konigshofen in Gravenfeld in Frankenland wierd geboren. In de Wysbegcerte ftuleerde hy te Leipzig , en reisde na' Weenen, omfoor Geor^e Puib^ch'xn dc Sterrekunde onderwegen te worden. Hy reisde na Italien, wierd te Venetien, Rome cn Padua bewonderd. Te Rome zynde, ontdekte hy aanmerkelyke misflagen in de foor Georg de Trebifnndc, in bet Latyn vertaalde Werken, en dit berokkende hem den haat van dezen Vertaler. Na Duitschland terug keerende, voonde hy te Neuremberg, enontfing het Aartsbisdom van Regensburg. Paus Sixtus IV. nodigdeïem weder na Rome'uit, om aan de verbetering van den  JAARBOEKEN, January, 1788. Sr den Almanach te arbeiden. Hy voldeed aan deze uitnodiging, doch wierd kort na zyne komst in 't jaar 1476 door de Zoonen van voorn, de 'l'rebifonck, op dat zyn licht, dat van hunnen Vader niet mogt verduiftêren, omgebragt. (Anderen willen, dat hy 40 jaaren oud zynde, aan de Pest ftieif.) Hier "zyn de Vaarzen, die wy ten gevalle van zulken die geen Latyn verftaan , ook vertaald hebben. Poft mille expletos a part» virginis annos, Et feptingentos , rur/us ab inde da tos, Obtuagcftinus oEtavu.', mirabilis anr.us Ingrues, fecum tridia fata fergt. Si non hoe anno torus morbo occidit orbis Si non in nihilum tirra fretumque rueti Cuticla tarnen mundi furfum ibuntque üeorfum Irtrperia; ac tuclus undique grandis erit. Dat is: Wanneer 1000 jaaren na Jefus Geboor. te, en noch 700 zullen verhopen zyn , zal het 88 als een Wonder baarlyk Jaar verfchyncn, entnetveele treurige gebeurtenisfen verzeld gaan. Zullen dan niet de /lardbewooners, door Krankheden worden weggerukt; Zul dan niet Land en Water in niets terug keeren ; Dan zullen nochtans alle Ryken der Wifereld op en ondergaan, en de jammer zal overal groot zyn. Christenen weeten, hoe hoog zy diergelyke voorfbellingen moeten fchatten; doch ,• gefield ook eens. de Maker dezer Vaarzen was een Propheet, kondc hy dan met dezelve niet den Turkichen Oorlos bedoelen? en, waarom moeten deze Vaarzen' juisi nu in ons Land zyn gevonden ? Waarom verfprek men diergelyke geruchten? F 3 Die» Am- ' STELDAM. Berigt wegens zekere Latyn- fche Ver- feu. i  Is NIEUWE NEDERLANDSCHE D I E M E N. Diewen. Njtifica tte no- JtfflS fchade. hosfielling. Goui Den 5 January 178B is vastgefteld en vervolgens afgekondigd deze Notificatie. . Cchout en Scheepenen van de Ambachtsheerlyk0 held Diemen , hebben met communicatie cn fpcciaale toeflemming van de Wel Edele Groot Achtbaare Heere Mr. Joachim kandorp Heerc van Marquette , Burgcmecfter der Stad 'Amlier- ■ dam, reprefenteerendc Haar Edele Groot Achtb. de Heeren Burgemeefteren en Regeerders dcrzclvè Stad, als Ambachts-Heeren van Diemen, goedgevonden en verftaan alle en een ieder te adverteeren, gelyk Haar Ed. Achtb. adverteeren by dezen, dat alie de geene, die ter gelcgentheid van de invafie der onderfcheide Militaire Troupen en derzelver verblyf binnen deeze Ambachte, eenige fchaden of nadeelcn geleden hebben aan hunne 'Bezittingen, het zy aan vaste of losfe Goederen, daar van kunnen opgaaf doen ten Comptoire van den Schout en Secretaris dezer Ambachte te Amfterdam, cn zulks voor 't einde der maand Fcbruary 1788, ten einde de voornoemde opgaaven gedaan zynde, Schout en Gerechte ten nutte der alzo geleden hebbende, daarvan gebruik kunnen maken terplaatze daar zulks behoort. Aldus gcarrefteerd den 5 January 1788, prefëntibusMr. % lieeldfnyd.r, Schout, en alle de Heeren Scheepenen , dempto Groen, en gepubliccert den 12 January 1788, prefentibus Wdlem N„gei cn Jan Berkhout, Scheepenen. In kennisfe van my Secretaris, J. BEELDSNYDER.  JAARBOEKEN, January t 1788. ft* Gouda; Een aantal Burgers en Ingezetenen dezer Stad onderftondt aan de Algemeene Staten een Request in te leveren, waarby 'zy te kennen gaven: ,, dat het Collegie ter Admi» „ raiiteit op de Maaze had ku-nen goedviii„ den, om de verantwoording van de pen-> „ ningen,op het Comptoir van de Convoyen „ en Licenten binnen gemelde Stad te ont- fangen , voor rekening van Mr. Martinus „ van Toulon, Ontfanger ten zeiven Comp„ toire te Rellen, en den Contrarolieur van „ dit Comptoir Mr. F. van der Hoeven te gelasten, om aan het gemelde Collegie te bezorgen alle de Papieren, befcheiden en „ Penningen tot gemelde Comptoir behoo- rende, en welken onder gemelde Contra„ rolleur, van wegens voornoemde Collegie s, waren gefteld, by gelegenheid van de ab- fentie van bovengemelden Ontfanger , en „ dat deszeifs huis naast het Comptoir, ten „ tyde der omwenteling was geplunderd geweest. „ Verders hunne vrees te kennen geeven„ de, dat door de Adminiftratie van gezei„ de Comptoir aan meergemelden Ontfan„ ger over te geven, en het bewind daar „ van aan hem te dellen, nieuwe onlusten bin„ nen die Stad zouden ontdaan, en de rust, „ die'er thans herleeft, zou gedoord worden, wyl de Ingezetenen dier Stad tegen meergemelden Ontfanger ten hoogden verbit; „ terd waren, en hem onwaardig verklaarF 4. „ den, Goudi,  H NIEUWE NEDERLANDSCHE Gouda. „ den, om ooit zyn post als Ontfanger te „ aanvaarden , als zynde een der Gecomm.it- teérdens geweest in de verfoeilyken en „ landverdervelyke Commisfie ter defenfie van deze Provincie en der Stad Utrecht, „ als mede een Autheur en Uitwerker van „ het geweldig Attentaat tegen Haare Ko* j, ninglyke Hoogheid gepleegd. Verzoekende derhalven "dat Hun Hoog „ Mog. de Refolutie, die by het Collegie , „ ter Admiraliteit op de Maaze mogt zyn „ genomen, om den Ontfanger Mr. Marti- nus van Toulon, weer in het bewind van „ het Comptoir der Convoyen en Licenten ,, te plaatzen , ten fpoedigften gelieven bui„ ten effect te Hellen, en hem zo ras doen„ lyk, om zyn verfoeilyke gevoelens en da,, den van zyn post als Ontfanger te ontzet„ ten, of zodanige andere maatregelen te „ nemen, als Hun Hoog Mog. tot bewaring „ van de heilzame rust binnen de Stad Gou„ da zouden meenen te behooren." ROTTERDA 'm. Nu en dan vallen hier nog eenige onaangenaamheden voor, welken de blyken dragen, hoe moeilyk het is, dat eens verdeelde Bur* gers zich wederom met eikanderen verzoenen, en niet aan deze of geene zyde de oude wrok uitbarfte. Ue Geconftitueerden der Leden van de Oprechte Vaderlandfche Sociëteit in deze Stad hebben den 24 der afgelopene maand aan  JAARBOEKEN, January, 1788. By aan de Commisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prinfë Erfftadhouder, ter veranderinge der Regeering in de Hollandfche Steden benoemd . zekere bezwaaren overgegeeven, van welken deze hoofdzakelyke pointen ons zyn opgegeeven. ZAAKELYKEN INHOUD der POINC TEN ran BEZWAAR, overgegeven aai de CJccothimtteet dens van Zyne Doo'luchtige'Hoogheid, door de 'Gecon/li'neerdo der Leden vaf de Onechte VADER LANDSCHR SOCIËTEIT te Kotier aam, den 24 Decsnber 1787. . I. ]T\at Commisfarisfen van Zyne Doorl. Hoog! A ' het daar heen gelieven te dirigceren ; et! het Staats-Ranport,van Hun Ed. Gr. Mog. Commii farisfen , in der tyd binnen deeze Stad geweest zyi de, mag worden" gefteld in handen van het Hc van Juftitie in 'sHage, om hetzelve te onderzot ken en om de Confideraticn van denzelven Ho\ . daar op te verftaan; op dat de fietiïsfure, die deBu gery daar in aangedaan is, door een Staats-Refol tie wederom worde gerepareert. II. Dat alle Rea-enten, die in dc verkortingen ys de Pi-ceminenticn van Zyn Doorl. Hoogheid hebb< ingeftemd, als mede die hebben geconcureerd t de Staats - Commisfien in de Steden , en tot Nieuwe Stads - Schuttery, als ook die mede gewei "hebben tot de Remotic der Wettige Raaden , ook die daar aan geholpen hebben, van hun Ampten mogen worden ontzet, onvermindert d loop der Juftitie. III. Dat alle diegeene, welke dcplaatfen der W< tigc Regenten hebben ingenomen, voor altoos v alle Ampten en Bedieningen mogen worden en b ven ontzet. Fj 1 Rotter- DAMf, int» ! i. t l- lf e ri- m :n ot .le kt *n ne en :tan y- V.  85 NIÉUWE NEDERLANDS CHE Rotterdam. Korte h houd va bezwaa7en era i IV. Dat alle Amptenaaren en Gebeneficeerdens (voor zoo veel derzelver Aflens en Claufulen tot wederopzeggens toe inhouden), die van hun Societeits-huis op de Wynhavcn zich en Corps naar het .Raadhuis hebben begeeven, en aldaar op den 23 ij April 1787 zeven Wettige Kaden hebben geremoveerd; alsmede, die zig daar by gevoegd hebben, dadelyk van hunne Ampten en Bedieningen wprden ontzet en dat dezelve worden gegeevcn aan die • geenen,die de Oude Conftitutie zyn toegedaan. Als mede, dat alle de Predikanten, die aan de voorfchreven Remotie hebben deel gehad, het Territoir van deeze Stad worde ontzegd, en niemand wederom in eenig Ampt en Bediening gefteld worde, alles onvennindertden loop der Juftitie. V. Dat alle de Generaliteits Amptenaaren, die zich aan de voorfchreve Remotie fchuldig gemaakt hebben; van hunne Ampten worden ontzet. VI. Dat naauwkeurig onderzoek gedaan worde naar het adres van J. tiildebrand , en de opftellers van eene Infinuatie, in dato 7 Juny 1787, onderteekend door P. Ca/.vten, Sl. van Rykevorfel, N. Mor.tauban van Zivyndrecht , J. Beeldemaker , Penning Abr. Zoon, H. Leemput, J. P.tan Heel, en A. Radys, en aan zeven wettige, doch geremoveerde Raden, benevens den Secretaris Aieveld, en de elf Oud-Schepenen C. S. thuis gezonden; dat de bovengemelde Onderteekenaar deze Stad en derzelver Jurisdictie worden ontzegd. VII. Dat onderzoek worde gedaan naar het oogmerk, om zommige Regenten, Directeurs enz. als aankleevers van de Oude Conftitutie, naar het Pesthuis te vervoeren; en dat de Agresfeurs hier van, naar exigentie van zaaken worden geftraft. ' VIII. Dat alle de Oud-Scheepenen , die by de E emotie geadfifteerd hebben, van alles mogen vervallen blyven, -en uit de Banken in de Kerken, als mede hunne vrouwen uit de Mevrouwe Banken worden geweerd. IX.  JAARBOEKEN, January, 1788. 87 IX. Dat onderzoek worde gedaan, naar het ge- ] drag van den Majoor Van den byllaart, en daar, over worden geoord'eelt. j X. Dat de" zoodanige , die de Regeeringen en Zyne Doorluchtige Hoogheid gehoond hebben, voor altoos van hunne Ampten mogen worden ontzet. , XI. Dat de zodanige, die in de Burgerlegertjes en, als Auxiliairen, (gelykalsde Onder-Equipagiemeefter ; A'lcyners , S. Lan<, en anderen) naar elders zyn uitgetrokken met Detachementen, van hunne Amp • ten en Bedieningen worden ontzet, en anderen ten voorbedde geftraft. XII. Dat de Boekverkopers J- Btonkhorst, J. de Leeuw en J. Krap, over het uitgeeven van het Boekje, aai. het Folk van Nederland, worden onderzogt en naar bevind van zaaken geftraft. XIII. Dat een onderzoek gefchiede naar den Schryver of Drukker van het Saturdagje Kroegjiraatie. XIV. Dat onderzoek gedaan worden naar J, Hubert C. S., A. Kreet, P. de „Koker en J. van den Bosch , fpeciaal omtrent hun gehouden gedrag by het removeeren der Wettige Regenten, en zy, naar bevind van zaaken, geftraft worden. XV. Dat onderzoek gedaaan worde, omtrent r„ van Zwyndrecht en L.N"/>s, welke zonder noodzaake, op dc Burgery hebben laaten fchieten. XVI. Burgemeefteren te verzoeken, om onderzoek te doen naar het gedrag van dö Bodens, Kamerbewaarders en verdere Bediendens van 't Stadhuis. XVII. Dat alle de Leveranciers, die de qualificatic pp.de Geconftitueerden van de Sociëteit op de Wynhave geteekend hebben, mogten worden geremoveerd. XVIII. Dat de Requcsten cn Memoden vaa J. J. Wifevïer mogen ge'fteld werden in handen van het Hof van Holland ujor Hun Ed. Gr. Mog. XIX. Dat voorzien wordt, dat nooit de ondermei- ning tox- 'ER)AM. Korte inwudvan>ezwaaen enz»  88 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- terdamv ' Korte if>houd vat bezwaaren enz, i ning van 't Erfftadhouderfchap -wederom moge olaats hebben, en dat ten dien einde een ieder onder eed gebragt worde. XX. Dat de Regeering zorge drage, dat de zodanige, die over hun gehouden wangedrag, van el-, .ders hier komen vluchten , om zich hier néér te zetten, de Stad en territitoir worde ontzegd XXI.' Dat alle-Amptenaaren, die de Oranje party zyn toegedaan , en daarom door de 'Patriotten van hunne Ampten zyn ontzet, daar in wederom mogen worden herfteld. .XXII. Dat alle ampten en bedieningen, dieopenvalien, mogen worden gegeven aan geboren Eurgers, van de pradomineerende Godsdienst, en die de Oude Conftitutie zyn toegedaan, en ten minften vyf jaaren Stads lasten hebben gedraagen. Ook zyn door den druk gemeen gemaakt zekere Adresfen en Stukken,, van een groot aantal Ledematen der Lmherfche Gemeente in deze Stad, welken wederom uit de ver» deeldheid en Burg&flyke gefchillen hun oorfprong ontleenen. Hier toe behoort voor eerst de navolgende Memorie-, door Geconflitueerdens van een aanzienlek aantal Ledematen der l utherfche Gemeente te Rotterdam, den '25 December 1787. Jan de Edel Mogende Heeren GECOMMITTÈERDENS *hm &ne DOORLUCHTIGE HOOGHEID, N.êilaK-ds Geliefaen&rj~ jiadhouder, enz. enz, enz. roeven met verfchuldigde eerbied te kennen , de ^* Ondergeteekenden, alle Ledemaaten der Hervormde Gemeente, toegedaan der Onveranderlyke Augs-  JAARBOEKEN, January, 1788, 89 Augsburgfche Geloofsbelydcnis, of behorende tot de zelve, mitsgaders Burgers en Ingezetenen dezer Stad, Dat het hun geduurcnde de laatst ontftane onlusten die onzen Staat gefchokt, en, als een natuurlykgevolg daar van, deze Stad meede hebben verdeeld, ten hoogften fmettehk cn grievende heeft gevallen. niet alleen; maar zelfs van een ruïneus gevolg vooi de Armen hunner Gemeente is geweest; dat ziel: één hunner Predikanten, met NaameDa. Scfyffers. niet heeft ontzien tot groote otieer en disreputatie, zich te buiten te gaan in zulke ftappen, welke iniet anders dan allen eerbied en achting, uit harten dei Ledemaaten en anderen tot de Gemeente behoorende Perfoonen, moesten verbannen en hen met afkeer voor het bywoonen van den Openbaaren Godsdienst en de Bediening der Heilige Eond-Zeegelen. door zynen mond en'hand bediend, bezielen; Dat" hy, alle deze gevolgen , ten anderen, tot hunne bittere fmarte zich niet heeft ontzien te .verfterken , door niet afieen zich te vervoegen by zulke Exercitie - Genootfchappcn , wier haatclyke oogmerken , de Ondergeteekenden hiet noodeïoos achten op te Kaaien ; maar zich op verfchillcnde plaatfen en onderfcheidene geleegenheden, ftappen te vcrcorlooven , onbetaamelyk en volftrektdvk ftrydig met het Eerwaardig Ampt, zoc onwaardiglyk dóór hem bekleed, als daar is, ondei anderen, zich als Lid te hebben begeeven in de bekende (zoogenoemde) Vaderlandfche Sociëteit, en het geene het fterkfte van allen fpreekt, te hebben 'durven adfifteeren tei Remotie der weldenkende Heeren Vroedfchappen deezer Stad, 's Lands wettige Conftitutie toegedaan. En gevolgelyk , dat het voor hun Ondergeteekenden eene Zeedelyk onmoogelyke zaak zy, onder den dienst van zulk eenen Leeraar, die zich dergelyke ftappen, even muitzuchtend, ontftichtend, als ongeoorloofd, heeft veroorloofd, tot dc bediening van Woord of Sacramenten, op te koomen, als ziet iedei ■Rot- ter1 dam, . Memoris van Lu* ierfeks. Ledema* ten aan Gommis* jarisfen.  oo nieuwe nederlandsche Rot- ter3>am. Memorh van Lu terfche Ledema ten aan Commisfarisfen ieder oogenblik, de bovengemelde bedryven, by het bloote gezicht zyns Perfoons, moetende herinneren: Verkiezende dc Ondcrgeteekenden niet eens, onder den aandagt vanU Ed.Mog.te brengen die menigvuldige haatelyke, lasterende èn oproerige Uitdrukkingen, ■ van dewelken hy zich, zoo in zyïie Leerreedenen, als openbaare Gebeedea, zoo téegens 's Lands gevestigde Conftitutie , het hooge Erfftadhouderlyk Bewind, en den Doorluchtigen Stadhouder, als téegens die Regenten enlnwooneren, die Voorftanderen en Beminnaaren dier dierbaare Voorwerpen waren, heeft bediend; fehoon hun niet minder ergelyk weezende; als het bovenftaande opzien zelven'voldoeanende keurende en niet twyffelende, of's Mans gedrukte Schriften zullen Uwer Edel Mog. zeer Wel bekend weezen. Weshalven zy Ondcrgeteekenden, zoo tot voorkooming van alle ergernis, als tot handhaaving der bynaast geruïneerde Armen hunner Gemeente en verdere gevaarlykc en fchandelyke gevolgen, die 'etzouden kunnen ontdaan, niet kunnen nalaaten, zich ootmoediglyk tot U Edel Mog. te keeren, wierloffelyke en roemwaarde denkwyze in deezen, uit het betrouwen, door Zyne Doorl. Hoogh. in U Edel Mog. gedeld , hun bekend is,'en hunne harten met de ftreelendftc hoope, cn het gegrondfte betrouwen vervuld, ootmoediglyk verzoekende, dat hetU Edel Mog. mooge gelieven een gunftig oog op de needenge Beede der Ondergeteekende te liaan en volgends derzelver beproefde wysheid, die middelen beraamen, waar door de Ondcrteekenaaren deezes het genoegen moogen hebben , om zulk een voorwerp, als den opgenoemdenDo. Schsfers, om het geene door Hem is verricht geworden , van deszeifs Leeraar-Ampt, ontzet te;zien. Ten einde de Ondergeteekende, tot ftichting cn nut hunner Zielen, ongeërgerd tot de bediening van Woon en Sacramenten moogen opkoomen, gelyk in vroeger daagen , en de geleedene fchaaden der zuch-  JAARBOEKEN, January, 1788. 91 zuchtende Armen herfteld en alle verdere gevaar- r0tIvke gevolgen, moogen worden geweerd. ter- 1 b dam. (Was geteekent door Geconftitueerdens , en overgegeven door) CORNELIS VERMYNE A. Z. ' pit Naam en in 't byzyn van de Geconftitueerdens. Rotterdam, den 25 December 1787. ' Ook nog eene Nota, behoorende tot het Document, geproduceerd door Geconftitueerdens van een aanzienlyk aantal Ledematen der Lutherfche Gemeente te Rotterdam, door Kornelis Vermyne A. Z.3 cum fuis. Aan de Edel M*?ende Huren GECOMMITTEERDENS van Zv • «< DOORLUCHTIGE HOOGHEID enz. enz. enz. -VTemen de Ondergetekenden eerbiedig de vryheid, F*» plichtfchuldig re kennen te geven, dat, dewyl 'er in hun gefchrift, alleen melding 19 gemaakt ge. worden van Do. Schors, zulks niet ^gneemt dat Do Boon, deszeifs Amptgenoot, zich met mede op eene allerlakenswaardiglte wyze, zo omtrend < de gevestigde Staatsgefteldheid van ons Nederland, als omtrend het Stadhouderlyk Bewind en Huis, heeft gedragen, en dat de geheele tegenswoordige Kerkenraad", is'te zamen gefield uit Perfoonen we kersdenkwvze, met die der bovengemelde Predikanten'is overeenfternmende, en waarvan eenigen vich zelfs zeer inconftitutioneele ftappen, hebben veroorloofd: vermeenende dit byvoegzel aan derzelver gefchrift te moeten toevoegen, zo als nee  92 NIEUWE NEDERLANDSCHE mondeling hunnentwegen, Uwer Edele Mogende is voorgedragen geworden. KORNELIS VERMYNE /l. Z. C. S. (Foor Geconftttuetrdem.) Nog eene Aanfprdak, mondeling gedaan aan Hunne Edel Mogende, myne Heet en dé Gecommitleerdens van wegens Zyne Doorluch* tige Hoogheid &c &C. &c. uit naam en i:im de tegenswoordigheid van de Geconjiitueerdens van een aanzienlyk aantal Ledematen der Lutherfche Gemeente te Rotterdam, by de Overgifte van derzelver Memorie , aan Hunne Edel Mogende, door Kornelis Vermyne Jtt. Z. EDELE MOGENDE HEEREN! Dewylde Lutherfche Gemeente in den jaare 1747$ Zyne Doorlnchtige Hoogheid Willem-IV; Glor. Ged. by Hoogstdeszelfs komfte alhier, heeft geluk gcwenscht, en daar zy in den Jaare 1766, Neêrlands geliefden tegenswbordigen Stadhouder, heeft welkom geheten; ia, de onlangs door Hun Hoog Mog. afgevaardigde Commisfie, binnen deze Stad|, heeft verwelkomt, en van dezelve met dankbetuiging affcheid genomen , doch zulks , by de plechtige gelegenheid van U Edel Mogende komfte te dezer plaatje, thans heeft verzuimd, kunnen de weldenkende Ledematen dier Gemeente, niet nalaten U Edel Mogende door derzelver Geconftitueerdens te doen begroeten, en wenfchen, dat God de Almachtigen, de raadflagen van U .Edel Mogende derwyze gelieve te zegenen, dat Uwer Edel Mo- • gende pogingen, volgens den last van Zyne Doorluchtige Hoogheid, mogen dienen tot herftelling der bur- Rotterdam.  JAARBOEKEN, January, 1788. 93 burgertyke rust, U Edel Mogende eerbiedig derzelver belangens fchriftelyk overgeevende, fchoon niet ' alleen ééften Predikant, maar met hem Do. Boon en byna de geheele Kerkenraad , met zulke hatelyke gevoelens zyn bezield geweest, dat 'er oogenfchynlyk geen recht voor hun te bekomen was, en zy zich gedrongen zien, hunne belangens aan het appui van U Edel Mogende, aan te beveelen. Verders is eene Tzueede Memorie,door Ge* conliitueerdens van een aanzienlyk aantal Ledematen der Lutherfche Gemeente te Rotterdam, den 30 January 1788. overgegeeven. Aan de Edel Mogende Heeren GE* COMMiTTEERDENS van Zy. ne DOORLUCHTIGE HOOGHEID , Neêrlands Geliefden Erffladhouder, enz. enz. enz. Geven met plichtfchuldigen eerbied te kennen, de Ondergetekenden , alle Ledematen der Hervormde Gemeente , toegedaan de Onvcranderlyke Augsburgfche Geloofsbelydenis, of behoorende tot dezelve, mitsgaders Burgers en Ingezetenen dezer Stad. Dat zy na het inleveren van derzelver bezwaren in fchrift, op den 25 December laatstleden , van ter zyde vernoomen hebbende, dat de door hun aangeklaagde Perfoonen, niets nalaten, wat-in derzelver vermogen is, om, zo de oogmerken als de befchuldigingen van hun Ondergetekenden te vervalfchen en te ontzenuwen. Niet kunnen nalaten, zich, tot meerderen aandrang , tot U Edel Mogende te keeren , met de fterkfte betuiging, dat het eenig doelwit waar mede zy hunne Onderteekening hebben ondernomen, alleenlyk is, ongeërgerd tot de bediening van Woord G en Rotterdam. Aanfpr. uitnaam van Lu* terfche Ledematen.  94 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Tweede Memorü van Lu therfche Ledenia ten dan Commisfarhfen. en Sacramenten te kunnen opkomen, en langs ea . door dien weg , het zuchtend belang van de Armen dezer Gemeente, te herftellen. In de hoope en het vooruitzicht, dat U Edel Mogende doof voor de Vleitaal en de Vertöogen van : derzelver party, alles wat in U Edel Afogende • vermogen is, zult aanwenden, om der Gemeente te ontdoen van Voorwerpen, aan wien het de Ondergetekenden ondoenlyk is, eenigen eerbied te bewyzen , of onder derzelver dienst, tot de bediening van Woord en Bondzegelen op te komen, als zich telkens te binnen moetende brengen : Ten i. Dat de beide Predikanten , Rnon enSchef. fer, en meer anderen, Leden der zogenaamde groote Vaderlandfche Sociëteit, op de Wynhaven zyn geweest. 2. Als zodanige Leden'de Acte van Qualificatif, op hun, die zelfs het hoog gezag der Regeering, met voeten hebben getrapt, hebben onderteekend, en gevolgelyk moeten worden gehouden, als hebbende alle de ftappen, die door hun zyn gedaan, in Perfoon ondernomen. 3. Dat zelfs verfchcidevan den Kerkenraad, van zich hebben kunnen verkrygen, Gëfchriftcn, zo verzoeken als anders te tekenen, en daar door de party der Tegen-Gonftitutiegezinden, kracht en klem by te zetten; ja 4. Zelfs de voornaamfte bedieningen, in de nu geremovecrde Schuttery , ten dien einde te aanvaarden. Om nu niet eens nog in aanmerking te^ nemen, die menigvuldige uitdrukkingenwelke wellicht by nader onderzoek zo door de opgenoemde Predikanten, op den Kanfel en in de Huisbezoekingen, als door geen gering gedeelte van den Kerkenraad in den burgerlyken omgang, by verfchillende gelegenheden, zullen bevonden worden;, gebezigd te zyn. Het ""  JAARBOEKEN, January, 1788. 95 Het welk alles hen tot voorwerpen maakt., die de billyke verontwaardiging van ieder weidenkenden verdienen, en onder wiens dienst de door hun gedrag geërgerde Ledematen, by geene mogelykheid, tot nut en Richting hunner zielen, tot de bediening van Woord en Sacramenten kunnen opkomen , en die hun, indien zy in derzelver waardigheden bleven , volftrektelyk zouden aandringen, tot het nemen van maatregelen, tot gantsch geen gering nadeel der Gemeente, en in tegendeel tot een volflagen ruïieus gevolg van dezelve, over te gaan. Betrouwende de Ondergetekenden van de wyze zorgvuldigheid van U Edel Mogende, dat U Ede] Mog. alles zullen aanwenden wat in derzelver vermogen is, om hunne Gemeente te brengen onder het beftuur van Lieden, die by een Godvruchtig, geregeld en minzaam gedrag, zich hebben betoond getrouwe Voordanderen en Aanklevercn van 'sLands gevestigde Staatsgefteldheid en het Stadhouderlyk Bewind en Huis te zyn. 't Welk doende, enz. (Was ge teekend door Geconftitueerdens, en ovei gegeeven door) KORNELIS VERMYNE A. Z. Uit naam en in 't hyzyn van de Geconftitueerdens. Hier toe behoort ook nog eene Aanfpraak. mondeling gedaan aan Hunne Edel Mog. mynt Heeren de Gecommitteerdens , van wegens Zyne Doorluchtige Hoogheid &c. &c. &c. uit naam en in de tegenwoordigheid van dt Geconftitueerdens van een aanzienlyk aantai Ledematen der Lutherfche Gemeente te RotterG zt dam, Rot-' TERDAM. Tweede Memorie van LutherfcheLedematen aan Commis* farisfen.  96 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Tweede aanfpr. aan Corn mhfarisfen. c dam, by de overgifte van derzelver tweede Memorie, aan Hunne Edel Mogende, door KoRNELIS VERMYNE A. Z. EDELE MOGENDE HEEREN! Hebben de Geconftitueerdens van de weldenkende Ledematen der Lutherfche Gemeente, by de eerfte komfte van U Edel Mogende te dezer •plaatze, door den nood gedrongen,"de vryheid gebruikt, zich ootmoedig tot U Edel Mogende te kceren, en derzelver belangens fchriftelyk over fe geven, daar by twee hunner Predikanten, met namen Do. Bonn en Do. Sckefflr, en het meerder gedeelte der Kerkenraad befcliuldigende, en hebben zy zinds vernomen, dat 'er van de kant der door hun genoemde voorwerpen, ftappen ter tegenkanting, zo ter bezoedeling van de oogmerken als ontzenuwing der befchuldigingefi, zyn ondernomen geworden; kunnen zy Geconftitueerdens niet nalaten, andermaal voor U Edel Mogende te verfchynen, en aan dezelve een gedetailleerd doch kort verftag van derzelver oogmerlcen en befchuldigingen in fchrift, en, zo ter nadere inlichting van U Edel Mogende, als ter billyking van derzelver oogmerk en aanklacht over te geeven. 'De Ed. Mog. Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorl.Hoogheid den HeerPrins Erfftad•houder, die den 29 in deze Stad aangekomen waren , wierden den 30 dezer maand omtrend den middag, door den Heer Secretaris/^© Zuylen van N.yevelt, van derzelver Logement in de Stads Doelen afgehaald en naar het Stadhuis geleid, wordende derwaarts verzeld door een gedeelte der alhier in Krygs' bezetting liggende Dragonders, terwyl een .gedeelte Zwitfers aan het Stadhuis geplaatst was.  JAARBOEKEN, January, 1788. 07 was , om Hunne Ed. Mog. by derzelver aankomst de krygseer te bewyzen. Na dat Hunne Edele Mog. in de Raadkanier geleid waren en eenigen tyd in dezelve vertoefd hadden , wierdt de klok van het Raadhuis geluid, en vervolgens in tegenwoordigheid van Hunne Ed. Mog. , door den Secretaris der Commisfie, afgelezen de volgende Publicatie: \Y/Y WILLEM by dc Gratie Gods Prince van Orange cn Nasfau, Grave van Catzenelnbogen, Vianden, Dietz, Spiegelberg, Buuren, Leerdam en Culemborg, Marquis van Veere en Vlisiingen, Baron van Breda, Diest, Beilftein, deiStad Grave cn Lande van Cuyk, Ysfelftefnj Cranendonk, Eindhoven en Liesveld, onafhankclyk Heer van de Vry'e en Souveraine Erfheerlykheid Ameland, Heer van Borculo, Bredevoort, Lichtevoorde, het Loo, Geertruidenberg, de Clundert, Zevenbergen, de hpoge en laage Zwaluwe, Naaldwvk, Polanen, St. Martensdyk, Soest, Baren en Ter Eem, Willemftad, Steenbergen, Montfoort, St. Vith, Butsenbachen Daasburg, Erf-Burggraaf van Antwerpen, Erf-Marfchalk van Holland,Erfstadhouder, Erf-Gouverneur, Erf-Capitein en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, ErfCapitein Generaal en Admiraal van de Unie, Ridder van de Kousfeband en van den Zwarten Adelaar, &c. &c. &c, Allen den genen, die dezen zullen zien of horen lezen, falut/doen te weten: dat Wy in deze bekommerlyke tyden niets meer ter harte nemende, dan dat de refpective Steden dezer Provincie, ondei! Ons Stadhouderfchap fortecrende, mogen worden gebragt in zodanige orde en Regeering, waar /door derzelver rust cn voorfpoed worde geftabileerd, G 3 en Rotier- 3am»  98 NIEUWE NEDERLANDS CHE Rotterdam. Public, tic ter verandering va, de Regeering. en Ons zo door de publieke notoriteit, als door den voordr'agt van Gedeputeerden der Stad Rotterdam kennelyk zynde geworden, dat in dezelve Stad tusfchen de Regenten en Ingezetenen onderling zodanige diffidentie was ontftaan, waar door Ons goed oogmerk niet kan worden bereikt, zonder gebruik te maken van de Authorifatie by Refolutie van de Edci le Groot Mog. Heeren Staten van Holland en WestFriesland, van dato 31 Octobcr 1787, op Ons verleend , en voorts in het Rapport van Onze Commisfarisfen, Jonkheer Witk*m 'GuWpaffoedénitjrave van Bevtwck, Heer van Rhoon cn Pcndregt, befchreven in de Orde van de Ridderfchap en Edelen van Holland en West - Friesland , Bailluw en Schout van 's Gravenhage , Hoogheemraad van Rhynland, en Mr. Di: k Merels, Raad in den Hove van Holland, Zeeland en Friesland, welke Wy om presfante affaires Ons peifonelyk in de voorfchreven Stad niet kunnende laten vinden, derwaarts hadden gezonden, van al het vorenftaande nader geïnformeert zynde, hebben goedgevonden alle zodai.ige Regenten of Vroedfcha'>pen der voo>fchreve Stad, dewelke niet vertrMd ftaan in de hier na geinfêteerde Lyst, te ontjlaan, gelyk Wy dezehe ontdaan by dezen van hunne voorjeheve Funtlien, zodanig nogtans, dat de alzo ontfiagen Regenten daar door niet zullen worden gekwetst, of benadeeld in hunnen goeden naam en faam, veel min, dat dezelve daar uit zullen mogen worden gefufpicieert, zich in de Regeering van Land of Stad niet naar behoren gedragen te nebben: interdiceerende wel ftriktelyk eenen iegelyken, wie het zoude mogen zyn, de meergemelde by deze door Ons ontfiagen Regenten daar over te betigten, veel min hunne Perfoonen of Goederen eenigzints te molefteeren, befchadigen of incommodceren, dezelve gewezen Regenten, mitsgaders hunne Familien en Goederen, ten dien einde nemende in Onze fpeciaale protectie en fauve- gar-  JAARBOEKEN, January, 1788. 99 garde, alles ingevolge de bovengemelde Refolutie jj03> van Hun Edel Groot Mogende. terGelyk Wy wyders ook hebben goedgevonden de mjlI> Perfoonen op gemelde hier aanftonds volgende Lyst gefteld, welke tot nu toe geene Vroedfchappen der Publica. vcorfchreve Stad zyn geweest, daar toe aan te Rel- tie ter len, gelyk Wy dezelven aanftellen by dezen. verandering van VROEDSCHAPPEN. de Re- Mr. featt Bichon, Heer van Oost- en West Ys- felmonde; Mr. Jacobvan der Heiw, Hendrik van Beejtingh, Mr. Johan Adriaan van der Hoeven, Mr. Claudius van der Staal, Mr. CorneJis Groeninx van Znelen, Heer van Ridderkerk; Jr. Johan Marlen Baron Collot d' Escuiy. Mr. Ijaac van Teylin* gen* Mr. Jacv.b Mos/el, Johan Fratyois van Hogendorp, Mr. Joan Ger brand vin Mier op, Mr. Reivier Frederik van Staveren, Heer van Herkingen en Roxenisfe; Mr. Anthony Wilhelmus Senn van Ba/el, JPieter va» T/endoorn, Mr. Jan Cornets de Groot, Mr. Dirk Lodeuyk van Cattenburch , Dr. Henrik Vink, Willem Su er mondt, Mr. Marinus Hoog, Mr. Cornelis van heusden, Johan Philip de Montè, Johan van den Honert , Mr. lfaac van Schinne, en Gregorius van Oordt, En vermits de eerfte Penftonaris Mr. Herman JSIederburg, en de Secretarisfen Mi'. Willem Wendtlius van Uerckel en Adriaan Willem Beelaarts, hun* ne Demisfien van die refpedtive Posten van Ons hadden verzogt en bekomen, hebben Wy goedgevonden benevens den Penfionaris Mr, Gysbert Carel van Hogendorp, en den Secretaris Mr. Jacob van Zuylen van Nyevelt, aan te ftellen tot SECRETARISSEN. Mr. Dirk Cormlis Gevers en Mr. Otto Paulus \ Croeninx.. G 4 GE- geering.  ioo 'NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Publica tie ter i er ati (lering var, de Regeering. GECOMMITTEERDE RAAD. Mr. Cornelis Gi oeninx van Zoelen, Heer van Ridderkerk. GECOMMITTEERDE in de PRO* VINCIAALE REKENKAMER. Mr. Jan Cornets de Groot. GECOMMITTEERDE in de ADMIRALITEIT op de MAZE. fjendtik van Beeftingh. Voorbehoudende aan Ons, om ingeval dat een of weer der voorfchreve Vroed/cnappen of Sec ctarisfcn voor de aanflelling mogt of mogten bedanken, de plaatJen , welke daar ihor zonden vaceeren, te vervullen. Blyvende den Hoofd Officier, Burgemecsteren, Schepenen en Scheepenen - Commisfarisfen gecontinueerd. Voorts gelasten Wy onze voornoemde Commisfarisfen, om in Onzen'Naam, de voorfchreve nieuw aangefteldc Vroedfchappen en Secretarisfen, in derzelver refpechve qualitciten de gewoone Eeden af neemen; als meede alle de voorfdnreven Vroedfchappen en derzelver Ministers, af te nemen den Eed, by Refolutie van Hunne Edele Groot Mog. van dato 23 November 1787 gearrefteert, waarby zy zullen zweeren: „ Dat zy beloven de Souve„" rainitcit van de Staten en hunne tegenswoordige Regecringsform, en zulks mede in het particu„ lier Hunner Ed. Groot Mog. Refolutie van den „ 16 November 1747 op het Erfftadhouder-, Ka„ pitein en. Admiraalfchap, Generaal genomen, in 5, alle haare deelen te helpen conferveeren en main„ tineeren, eningevalle tot hunne kennisfe mogte „ komen, dat eenige Ligues of Samenfpanningen, 5i Rrekkende tot ondermyning of omverwerping j, daar  JAARBOEKEN, January , 178S. 101 „ daar van, mogten worden geformeert, zy daar „ van aan Hun Ed. Groot Mog., aan den Hecre Erf" 9, ftadhouder in der tyd , of de Vrouwe Gouvcr„ nante in der tyd ten eerften kennisfe zullen geven." En eindelyk nog om die genen der Vroedfchappen cn Miniftërs, welke op den voorfchreven 23 November 1787, reeds in de Regeering waren, en daar in volgens de voorfchreve Lyste zyn gebleven, te doen presteeren den Eed, insgelyks by laatstgemelde Hunner Edel Groot Mogende Refolutie geordonneert, houdende: ,, Dat zy verklaren, dat zy aan de Afte van Verbintenis, welke op den 8 Augus" tus 1786 tusfchen verfcheiden zich noemende Va- derlandlievende Regenten te Amfterdam aange5 gaan, en door dezelven en naderhand mede door yeele anderen geteekend is, of geenerlei deel heb\] ben gehad direct, of indirect, cf, by zo verre zy 3 daar aan eenig deel gehad mogten hebben, daar van te refilieercn en zich ontfiagen te houden van'alle uit dien hoofde gecontracteerde verpligting." Wydersverklaren Wy Onze intentie te zyn, dat het verkiezen van de voornoemde nieuwe Regenten in maniere als voren gedaan, in dit extraordinair geval alleen is gefchied tot meerder rust en dienst der voorfchreven Stad Rotterdam, en tot wegneming van diffidentie en onlusten, aldaar ontftaan , en zulks zonder eenige pracjuditie of confequentie voor het toekomende, ten aanzien van de Privilegiën, 'Vryheden of Gerechtigheden, de voorfchreve Stad en de goede Burgeren of Ingezetenen derzelve competeerènde, die Wy verftaan dat in haar oude kragt en vigeur blvven zullen. Endewyl Wy een byzonder belang ftellen in alles wat in Ons is te helpen toebrengen, om de rust, eendragt, het vertrouwen cn den daar uit fpruitenden bloei van dit gezegend Gewest, en van de voorfchreve Stad Rotterdam te doen herleven, re/ér veren IVy aan Ons, om Qzo fpoedig moogtyk7) op de re • fptElive Adres/en, welke daar toe zouden mogen ftrekG y ken, Rotterdam. Publicatie ter verandering van de Regeerir.g.  102 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam, "Publica tie ter verandering vat de liegeerii.g. ken, inzonderheid mede concer merende de Direille der Schutterye. aan Onze voornoemde Cemmis/ara* fen gedaan, te disponeer en, en zodanige ver dei e orders te ftellen, als Wy lot bereiking van dat heilnaain oogmerk, enten meeflen nutte zullen oordeelen te behooren. Eindelyk vermanen Wy alle Regenten, Burgers -en Ingezetenen der voorfchreve Stad Rotterdam, dat zy alle tot hier toe gefubfifteerd hebbende Partyfehappen en Animofiteiten laten varen, het gepasfeerie wederzyds vergeven en vergeten, en gelyk het goe'e Burgers en Ingezetenen betaamd, voortaan in vrede en goede harmonie zamen leven, térwyl Wy het betragten of nalaten van dezen pligt, van d ;zyde der geene, die profesfie maken van Aanklevers te zyn van de belangens van Ons Huis, zullen aanmerken als den toetsfteen van de oprechtheid van derzelver gevoelens en bedoelingen. Verw etende Wy voorts en des noods beveelende, dat alle de Burgers en Ingezetenen, en een iegelyk van hun, voortaan in het generaal zullen betragten , al het gunt de pligt van gehoorzaamheid cn onderwerping aan hunne wettige Overheid vor ■ dert, op poene, dat de genen, welke bevonden zullen werden tegen deze Onze ferieufe wil en begeerte te hebben ingegaan, en zich aan eenig wanbedryf tegen de waardigheid van de Regeering of ongehoorzaamheid, aan de beveelen van dezelve fchuldig te maken, als Verftoorders van de gemeene rust en Verachters yaa Onze heilzame oogmerken en bevelen, naar exigentie van zaken en voigensde Wetten van den Lande, zonder eenige connivenrie, anderen ten exempel zullen worden geftraft. Gedaan in 's Gravend ace den 30 January 1788. (Was geteekent) WILLEM PRINS van ORANGE. Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid. T. J. de LARREY. Dus  JAARBOEKEN, January, 1788. 103 Dus zyn uit de Regeering ontfiagen de Hee- I ren Mr. Paulus Boogaart, Heer van Alblas-i ferdam; IJaac van Alphen, Mr. P. J. van L Berckel, thans nog Gezant van dezen Staat in Amerika; Mr. J. P. Bogaart, P. $. van der Goes, Mr. J. H. Vingerhoede, Vryheer van Esfelickerwoude en Hcer-Jacobswoude; Mr. Paulus Gevers, J. J. Elzevier , Mr. Jacob Reepmaker, t leer van Strevelshoek en Samuel van Hoogftraaten, Heer van iieykoop en Boeykoop. Nergens in ons Vaderland heeft men zulke yverige pogingen omtrend de volmaaking van 't Vuur- of Stoom-Werktuig, in het werk gefield, als in deze Stad Daaromtrent ziet men de volgende verklaaring. "YWy Ondergeteekende Ambachtsbewaarders en * Mr. Molenmaker van de Ambachten van Kool, Schoonderloo en Beukelsdyk verklaren , ter liefde van de waarheid en ten nutte van alle die 'er eenig belang in Rellen, dat, wanneer op den 18 November laatstleden, het Stoom-Werktuig (nu onlangs in de Polder van Blydorp geftigt) het Water in die Polder tot i\ duimen beneden 'het Zomerpeil hadde •weggepompt, en toen de Schuif der Koker van Communicatie tusfchen de Ambachten van Kool, Schoonderloo, en Beukelsdyk, en de Blyderdorpfche-Polder het eerst opengezet zynde, de eerstgemelde Polders of Ambachten van Kool ,' Schoonderloo en Beukelsdyk, die ter hoogte van zestien Rhynlandfche duimen boven het Zomerpeil met Water bezwaard , en het grootfte gedeelte derzelve overftroomt waren , federt dien tyd door het pompen van het gemelde Stoom - Werktuig by gefchikte gelegenheden, en niettegenftaande het in die tusfchen tyd verfcheidenmalen zeer fterk heeft geregend, en de Polder Rotterdam. 1  io4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Declar, ivegens deütoom Werktuig. der van Blydorp behoorlyk is droog gehouden, van haar "overtollig Water zoodanig zyn ontlast geworden , dat op Woensdag den 2 January daaraanvolgende , het" Water in dezelve tot twee en een halve duimen beneden het Zomerpeil is gebragt geweest. Actum Rotterdam den 11 January 1788. (JVas geteekent) CORNELIS 'T HOOFT. SIMQN BUNNIKS. i JAN VAN DER BURGH. PHP'JPPUS PEL. ROKUS VERBOOM. CORNELIS VAN SCHIL. MAERTEN NEDERDYK, Timmerman en Molenmaker. •De kundige Heer L. Bicker , Secretaris van het Bataafsch Genootfchap der Proefon-; dervindelyke Wysbegecrte, voegde daar by dit navolgende: fVfchoon het niet altoos rnooglyk is, nieuwighc^ heden, hoe nuttig ook voor het algemeen welzyn, in ons Land in te voeren, uit hoofde van de vöoroordcelen en weinige aanmoedigingen , die zy gewoonlyk ontmoeten, ziet men evenwel meermaalen, dat zy eindelyk ingang vinden en gretig aangejjomen worden, wanneer zy behoorlyk worden voortgezet , en zoodanig, dat men door onwraakbaare proeven en ondervindingen van derzelver nut en voordeden overtuigd word; en dat 'er dan ook Lieden gevonden worden edelmoedig genoeg om met verzaking van hun eigen belang der waarheid getuigenis te geven. Plet volgende Declaratoir betreklyk <2e Stoom Machine kan daar van tot een fprekend be-  JAARBOEKEN, January, 1788. 105 bewys ftrekken; en daar is alle reden om te denken, dat de verdere Proeven, die met dezelve zullen genomen worden, onze Natie volkomen zullen overtuigen van de grootc menigvuldige! voordeden, die ons Land 'in het droogmaken van Polders, en verfcheiden andere gevallen, uit de invoeringen van dit alzins verwonderlyk Werktuig zal kunnen trekken. L. BICKER, Secretaris. Omtrend dit zelfde Stoom• Werktuig, is ook nog bekend gemaakt het navolgend berigt. De Direfteurs van het Bataafseri Genootfchapder ProefondervinddykWvsbegcerte, kunnen met nalaaten te berigten,dat de Proefnemingen tot hier [toe met de Stoom-Machine genomen, in weerwil van de ongunftige voorzeggingen en gerugten, die men 'er van verfpreid heeft, in alle ópzigteri zeer voldoen aan den nutte bedoelingen, tot welke men dit Werktuig opgerigt heeft, om naamlyk te deen zien de «roote voordcelen, welke ons Land uit het gebruik der Stoom-Machines in plaatfe van Water-Molens genieten zou; en dat zy voornemens zyn zulks door vergclykende Proefnemingen nader te beproeven en verder te bevestigen, doch dat zy intusfehen goedgedagt hebben het volgende publyk te maken: „ Op „ Vrydag den 28 December van het afgeloopen „ Jaar, wanneer hetPolderpeil in de Koolfche Pol,, der nog 8, en dat in de Blydorpfche Polder 6* „ duimen' onder het Water ftand, en geene der „ Water Molens, wegens ftilte, eenigen omgang „ maken konden, is het Stoom-Werktuigmden_na„ middag aan den gang gebragt, en heeft van dien „ tyd af, dag en nagt door, zonder tnsfehenpoo„ zen gewerkt tot Woensdag morgen den 2 Janua„ ry, wanneer, door deszeifs aanhoudend oppom- „ pen , RotrERdam. Getuig* fckrift van den Secretaris L. Bicker.  RoTTERBAM. Berigt des wegt yan het Ba:. Ge nootJChap. 106 NIEUWE NEDERLANDSCHE ,, pen, het Water in beide die Polders tot beneden ,, het Zomerpeil gebragt'ïsi te weten in de Polder ,, van Kool tot i\ duimen, en in die van Blydorp tot „ 4 duimen beneden hunne Zomerpeilen. Geduren„ de dien tyd heeft de Molen van Blydorp, we„ gens de aanhoudende ftilte, weinig of geen Wa,, ter opgebragt, maar wel getragt van de minfte „ gelegenheid die zich opdeèt gebruik te maken; „ hebbende in die bykans 5 etmalen, volgens ge„ houden aanteekening , niet meer dan 8 uuren „ gemalen met eenen omgang van tusfchen de jo ,, a 60 enden per minuut. Daar nu beide die Pol„ ders door het Stoom-Werktuig , in dit Saizoen „ en in zulk een nat Najaar in eens onder hun Zo„ merpeil gebragt zyn, het welk by provilie voor „ eene vry voldoende proef kan dienen, van het „ geene men met dergelyke Werktuigen in het droog„ maken en drooghouden van Polders zou kunnen „ verrigten, zoo heeft men goedgedagt het zeiven „ voor eerst niet weer te doen werken. - L. BICKER, Secretaris. Hellevoet sluis. Op den 25 November van den Jaare 17G6', zeilde voor de Kamer Zeeland van Rammekes uit, het Oost-Indisch Compagnie-Schip Barbenjïein, onder bevel van Kaptein C. van Vlaanderen, het welk naar China beliemd was, en aan boord hadt honderd en vyftig Luxemburgers, om de Garnifoenenin Indiën te verlterken. Dan naauwlyks een paar dagen in zee zynde, maakten die manfehap eenen geweldigen opftand, vermeeüerden de GeweerKisten , dreigden de Officieren te vermoorden, en braken vier kisten met Contanten open, met . wel:  JAARBOEKEN, January, 1788. 107 tyéllferi buit zy, zo dra zy op de kusten van Engeland land ontdekten, meenden te ontvlugten. Doch een EngelfcheKoningsSloep, die ter rheede lag , aan deomftandigheden iets kwaads vermoedende, zondt aanftonds eenige gewapende vaartuigen, zo dat 'er over de 70 gevangen raakten, welke vervolgens door Hunne Hoog Mog. opgeëischt en door Engeland overgegeven zynde, op het einde van 'c Jaar 17b6 herwaards zyn gebragt. Deze Booswichten in Zeeland gevoerd zynde, is vervolgens , door tuslchenkomende omftandigheden, het gerechtelyk onderzoek opgedragen aan het Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteit op de Maze, en door dit Collegie ter onderzoek een Krygsraad benoemd, beR^ande uit de Kapiteiuen J. V Hooft , C. J. Bloys Van Treslong, P. Masfcbop, S. Story , N. A. Cambier , J. Zeezvold , en O W. Gobius. met eenen Secretaris, en het Officie-Fiscaal by den Krygsraad waargenomen door Mr. M. Hoog, Klerck ter Secretarye yan den Raad ter Admiraliteit op de Maze. Deze Krygsraad heeft, na afloop van t gerechtelyk onderzoek deszeifs Sententien, met de vereischte Rukken, aan den Zeeraad op de Maze overgebragt, waar na Zyne Doorl. Hoogheid en de Raad dezelven hebben bekragtigd, raakende 68 Perfoonen. Hieromtrent is ons dit Berigt toegezonden. |"\en 12 January 1788 , kwam te Hellevoetfluis aan, de Commisfie van Hun Ed. Mog. de Heeren , Ge- JlEIXE- TOET- SLUIS,  ioS NIEUWE NEDERLAND3CHË Helle voetsluis, Bericht vanftrcij effening aan 68 ScheepsMuitelingen. - Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit op de Maze, bekleed wordende door dc Heeren Raaden Sebast'L* aan vnn Nonten en Auguitinw van der Crdp, wegens de Steden Gorinchem en Brielle Sesfie hebbende, benevens den Raad en Advocaat-Fiscaal Mr. - Pkter Paulus en Secretaris Mr. Paulus van der Èeim, ten einde aldaar, in by wezen van de Leden gecompareert hebbende den geordonneerden Krygs- ■ raad over de Muitelingen van het Oost - Ind. Compagnie Schip 'Barbejtein ; de Crimineele Sententien by het opgemeld Collegie definitief gewezen, ter Executie te doen leggen. En is dien zelfden avond de doodaanzegging op 'sLands Wagt-Schip Schiedam, daar toe expresfelyk van de Rheede op de Haven gehaald zynde, by monde van den Heer Advocaat-Fiscaal Paula;, in gepaste termen en ten aanhooren vaneen iegelyk, die zulks begeerde, aan vier der delinquanten, tot de dood verwezen , gefchied, en hun vervolgens toegeftaan gebruik te maken van den diensc van twee Franfche Predikanten, naamlykde HeerenSchwaln„ uit den Briel, en Spengler. Predikant onder het Regiment van den Collonel Stuler, te Hellevoetfluis voornoemt voor een gedeelte Guarnifoen houdende, dewelke zich daar toe ten verzoek van Hun Edel Mogende wel hadden gelieven te leenen. En is de dag van Donderdag, des voor en namiddags , en Vrydags, des voormiddags , belteed tot het pronuntiëren der Sententien van alle d delinquanten, het welk wederom op 's Lands Wagtfchip is gefchied ; zynde de Commisfie van Hun Edel Mog., mitsgaders de Leden van den Krygsraad aan een ronde Tafel gezeten en de toegang tot het , Schip voor een ieder opengezet. Op Saturdag de dag der Excutie zelve, wierd des morgens ten tien uuren van 's Lands Magazyn de roode Vlag gehefen, het welk te gelyk diende voor Signaal, dat een aanvang gemaak moest worden. Het Schavot ter zyde het Wagtfchip, waar óp d«  Jaarboeken, jamary, 1788. 100 de gevangenen waren, op het Oosters Hoofd geplaatst zynde, verfcheen eerstop het zelve de _ Geweldige Provoost-Generaal van de Admiraliteit op de Maze met een der Cbirurgyns van het zelve Wagtfchip, de twee Heeren Franfcbc Predikanten en de nieuw beroepen Predikant van HellevoetÜuis Molenaar, welke laatfte zich at mede had gelieven te belasten om het publyk gebed voor de ter dood veroordeelden op het Schavot te doen , alle gevolgt door eenige des Raads Hellebardiers, die met hunne Hellebaarden rondom op het Schavot wierden gepofteert. De vier Delinquanten door des Heeren Dienaars op het Schavot geleid zynde , deet de Predikant Molenaar een allertreffendst gebed, welk door Hun Edel Mog. en de Leden van den Krygsraad, dié zich op de Wal geplaatst hadden, wierd aangehoord; Waar na de Franfcbc Predikanten , na met de Patiënten weinige woorden gefproken te hebben, met den Predikant Molenaar van het Schavot aftraden en de executie aan de Delinquanten wierd verrigt, en alle vier met de koorden wierden geftraft en opgehangen. Vervolgens zyn flog zes anderen met dc ftrop om den hals en nog zeven zonder dezelve, ftrenglyk met roeden gegecsfeld, gebrandmerkt en voor onderfcheiden tyd van vyftig en mindere Jaren geconfineert en na expiratie van dien voor altoos gebannen; daar na zeven alleen gegeesfeld en voor eert bepaalden tyd geconfineert en na expiratie van dien gebannen, de vier eerfte voor altoos en de drie' laatfte voor 25 Jaren. Wyders nog tweeentwintig geftraft met geesfeling en bannisfement voor 2j jaar. Vyf anderen hunne detenfie gei'mputeert voor ftraffe en gecondemneerd om aan boord van eert van 's Lands Scheepen ïnet een bepaald getal van flagen gelaarst te worden; de executie der overige Delinquanten van eene convenabele plaats aan te zien en den tyd van hun engagement uit te dienen. ' H Ze- IlELLÊ- vöfejr- SLU1S. Heugt vanllraf- aan 68 Scheeps* Muite, lingen* ^  iio NIÉUWE NËDERLANDSCHE Hfxlë- voetslüis. Berigt van ftraj oefening aan 68 Scheeps- Muite' lingen. Zeven volgende om alleenlyk de executie aan te zien eri hun tyd uit te dienen, en eindlyk is een hunner van Sergeant tot Soldaat gedegradeert en gecondemneert om in die qualiteitzyntydvan engagement uit te dienen. ■ Zynde de zestien overige van alle Crimineelc Procedures geabfolvecrt en op vry'ë voeten gefteld, onder gehoudenheid nogthahs van hun tyd, invoege als voren, mede uit te dienen ; terwyl een getal van vier gevangenen, gedurende den loop der procedures, is komen té overlydcn, cn een zyne boeyen verbroken hebbende over boord gcfprongen cn verdronken Op dusdanige wyze is in dc beste ordrc en zonder eenige de mirilte ongeregeldheden afgelopen de Crimineelc Executie da- Sententien van zulk een aanmerklyk aantal PcrfoHcn , als ter zake van de gepleegde"muitcry op het Schip Èa¥he!ïeih zyn gevangen genomen , trouwens hier toe heeft niet weinig gecontribueert de goede voorzorgen cnpraecautie , 'die er ter bewaring van de rust en veiligheid genomen waren, zoo door het ónder de Wapenen houden van het Guarnizoen, als door de adfiftentic van eenige manfehap Kavallery , die ten dien einde op order van Zyne Hoogheid dcrwaart waren gedetacheerd geworden. Met opzigt tot de gehouden Rechtspleging kan nog gemeld worden , dat de Gevangenen óp het einde van den Jare 1786 uit Engeland gercclameert, cn op aanfehryving van Hun 'Hoog Mogende van daar met 'sLands Fregat Enckhuizen en de Kotter de Mercuur en SttiamqVder afgehaald zynde, om by dc Admiraliteit in Zeeland te recht gefteld, cn onder derzelver iüdicaturc genomen te worden ■ de Heeren Staten dier Provincie eerst hebben gefuftineert, dat de voorfchreve Muitelingen voor den Watcr-Bailluw van Zeeland behoorden te recht gclteld te worden, met dat gevolg, dat Hun Hoog Mogende, zonder de gronden daar voor geallegucert te  JAARBOEKEN, January, 1788. itr te advouëercrt, aan Hooggemelde Heeren Staten daar in genoegen hebben gegeven ; maar dat als toen die zelfde Heeren Staten wederom aan Hun Hoog Mogende hebben verzogt van order te willen Rellen, dat de Schepen met de Gevangenen hop eer zoo beter van hunne Stroomen zouden verzeilen, 1 ten einde dezelve over te leveren en te recht te doen Rellen buiten het Territoir van die Provincie: waar door dan cindlyk deze zaak by delatie van Hun Hoog Mogende aan het Collegie ter Admiraliteit op de Maze is gedemandeert geworden. Welgemelde Collegie heeft vervolgens tot dat onderzoek een Krygsraad benqemd, beftaandeuitde Kapteincn Phitippus Jeremi^s 'c Hooft, Cornelisjohannes Bloys van Treslong, Petrus Masfchop, Samuel Story, Ntcoldas Abraham Camhier, Jacob Zee:vclch en Otto IVilhm Gobius, geadfiReert als Secretaris, het Officie-Fiscaal te gelyk by den Krygsraad waargenomen hebbende, door Mr. Mri-:s d»og, .Ordinaris Klerk ter Secretary van den Raad ter Admiraliteit op de Maze. Welke Krygsraad dan ook na den afloop der Procedures zyne Sententien met dc Stukken en Papieren daar toe beboerende aan Hun Edel Mogende overgebragt hebbende, 'Zyne Hoogheid en den Raad daar in ter definitief Sententie hebben geflagcn. Wanneer men nu in aanmerking neemt de langdurige detentie van de voorfchreve Gevangenen, die meer dan een Jaar' heeft geduurt, en met vcele ongemakken, aan alle Scheepsdetentien eigen, is verzeld geweest, en dit met de by de Executie ondergane ftraffe combineert, zal gemak! yk worden opgemaakt, dat deze Muitelingen hunne.welverdiende ïtraffe geenfints zyn ontweken , maar integendeel geëvenredigt naar hunne misdryven hebben geboet , zoo dat dit voorbeeld" zoo gelykvormig aan de Muiterv voor etlyke jaren op het OpstInd. Comp. Schip Nyenburg gepleegt, den Zeevarenden wederom kan leeren, dat zulke ftraiE 2 4 Hellevoetsluis. Berigt, mftraf. •effening ion 68 ScHeepSf 'Muite- 'ïtigen.  Hellevoetsluis. Berigt yanlïrafoeff~tilingaan 68 ScheeptMuitelingen. Geven met fchuldïge onderdanigheid te kennen Claas Spanjaart, Houtkooper en Oud-Schepen, ■ jaco'Ji van den Woud, Verwer en Glazemaker, mitsgaders Ouderling van de Gereformeerde Gemeente, Hendrik Roemer, Koekebakker, Jan Ham , "Koopman, Gerrit Keyfer, Winkelier, en hoeder ik, Willemz. mede Koekebakker, alle te Medemblik en Burgers aldaar. Dat zy Supplianten zich nooit hebben bemoeit met het teekenen van eenige Addresfen , of zich beseven in eenige Burger - Sociëteiten, Genootfchappen of andere Corporatien of Byeenkomften, welke deel gehad hebben in de zoogenaamde Volksvergaderingen van Leiden en Amfterdam, of eenige gewapende Burger-Corpfen der Militaire zakenofeenige Burger-Legertjes gehad hebben, maar integendeel, zoo als zy zjch daar omtrent op d& cognitie van hunne geheele Regeering durven beroepen, zich als ftu- u2 NIEUWE NEDERLANDSCHE sare ondernemingen, zoo ooit, zeldfaam gelukken, en hier te Lande na rigueur der Wetten worden geftraft , zonder het welk trouwens de Commercie en Navigatie ten eenemaal hare veiligheid, en met haar het Land te gelyk de voornaamfte Zenuwen van haren welvaart zoude verliezen, en het is over zulks te wenfehen, dat ons Zeevolk door deze en diergelyke gevallen meer en meer zal worden afgefchrikt, om irrimer of ooit een muitzieken geest tegen hunne Bcvelhebberen te voeden , veel min eenige feditie of op ftand aan boord hunner Schepen daadlyk te helpen ondernemen. Medemblik. Eenige Burgers hebben op het laatst van het afgelopen jaar dit Request aan de Staten van Holland en West-Friesland ingeleverd.  JAARBOEKEN, January* 1788. ir3 Rille en aan de Wetten ondergefchikte Burgers gedragen hebben, gedurende alle de Troubles, welke onsWaderland federt eenige jaren zoo deerlyk heb- j ben gefchokt en ook altyd in een begrip gellaan, dat die Troubles alleenlyk waren ingerigt, om de oude en wettige Conftiturie van onze Landsregering • den bodem in te flaan, en Zyne Doorluchtige Hoog-, heid den Heer Prins van Oranje en Nasfau, als Erf-, ftadhouder, Kaptein- en Admiraal Generaal dezer Landen, te ontzetten van die Waardigheden, welke, aan hem wel en wettig en tot der Supplianten volkomen genoegen waren opgedragen; dan dat zySupplianten hebben ondervonden , dat Lieden buiten de Stad Medemblik hen Supplianten en vele andere Burgers aldaar voorhielden, dat het 'er zoo verre van daan was, dat door de voorfchreven bewegingen zouden worden getragt eenige inbrenk op de wettige Conftitutie of de Rechten van Zyne Doorluchtige Hoogheid toe te brengen , dat men integendeel den Heer Stadhouder , abfolut behouden en flegts eenige in de Regeering ingeflopen abuizen verbeterd hebben wilde , en dat' deze vertogen onder andere door aanzienlyke Perfonen in den Lande met eene, zoo het de Supplianten toen toefcheen, klem van redenen zynde aangedrongen , waar by vooral niet vergeten wierd, dat Hun Edel Groot Mogenden zelve de fentimenten van hun, die deze raifonnementen voerden, alfints begunftigden, in zoo verre dat vele Exercitie-Genootfchappen in des Souvereins Protectie waren genomen, door en onder het oog van den Souverein, Defenfie-Wezens en Vliegende Burger - Legertjes, onder welker adfiftentie veranderingen in Regeringen gemaakt wierden, waren opgerigt, terwyl laatftelyk alle Requesten, ter wederbekoming van de'oude Conftitutie geprefenteerd, wierden van de hand gewezen en de fcherpfte Plakaten desSouvereins wil, als ftrydende met der Supplianten altoos gevoerde fentimenten, deed manifefterem Dat door dit alles zy Supplianten en zeer vek H 3 an Me- 3emslik. 1effnest an Bur~ rers aan le Staten >an Hol' 'and.  ii4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Medemblik. Reauest van Burgers aan de Staten van Holland- andere fatfoenlyke Lieden , binnen de Stad Medemblik , aan het aarfelen, betreklyk hunne fentimenten , geraakt zynde, eindlyk zich hebben laten bewegen tot eene Vergadering> binnen Medemblik, alwaar, na dat alles nader was overwogen , de «rezamentlyke Leden zyn gerefolveerd de fentimenten van Hun Edel Groot Mogenden te amplecteren, in zoo verre ten minden!, dat 'er wel eenige verandering in de Vroedfchaps-Leden zoude worden bewerkt , maar geenzints eene zoodanige verandering in de Regering , die eenige lsfie aan den Heere Stadhouder of Zyn Huis konde toebrengen: het geen dan ook ten gevolge heeft gehad, dat, na dat zy Supplianten, op den 10 September 1787, wvv,:i ge'conftitueert en vervolgens een zoogenaamd Vliegend Burger-Leger, op den ^September 1787, voor Medemblik was getrokken met Gefchut en Krygsbehoefcen gewapend, zy Supplianten aan de Vroedschap der Stad Medemblik, op denzelven 13 September 1787 , hebben gedaan eene Remonftrantie", waar van den inhoud aan hen door Perfoncn, mede in het gemelde Legertje het beftier hebbende, als in die forme noodig, is opgegeven ten einde Dr. fi. G. de Lange , 'Corneiis islitts , Mr. Ijaac van iinmringh , Frans Pont en Wiüem A'Jaorenvliet Ifaacz., zich van hunne Vroedfchapsplaatfen zouden abftineren en in derzelver plaatièn zouden komen AukeTolk, Jacob op hè.t Landt en Paulus Kad'. en dat zy Supplianten, daar in naar hun toenmalig genoegen geflaagt zynde en al verder in hunne misleide fentimenten voortgaande, hebben onderdaan zich in te dringen in de Regeringszaken, de fuppletie van het Penfionariaat en de verandering in de Krygsraad in hare voorfchreven Stad. Dat dit alles gefchied en het Burger-Leger vetrokken zynde, zy Supplianten, die eerst naderhand kennis kregen, dat door Uw Edel Groot Mogende de wettige Conftitutie was herfteld, direct zeiven overtögd- wierden, dat hunne 'vorige fentimenten goed en 1  JAARBOEKEN, January , 1788. 115 ■en wettig en zy door kwalyk denkende Lieden verleid waren, waarom zy Supplianten dan ook- zonder dan nog van die Uw Edel Groot Mogenden Refolutie te weten en dus uit hun zelve, immediaatiylc bedagt zyn geweest op middelen tot redres van hunne verkeerde handelingen en eindlyk ontworpen en op den 22 September 1787 geteekend en aan de Edele Groot Achtbare Heeren Burgemeefteren hunner Stad overgeleverd hebben een Acte, waar byzy Suppliant en als Geconftitueerdens voor hunne Conftituanten en ieder voor zich zelfs hebben verklaart ingezien te hebben, ja overtuigd te zyn , dat de verleiding en blinde iever hen zoo verre zich zelven hadden doen vergeten, om over te gaan tot eene alfints wederrechtclyke en onwettige demarche, dooi zich zoo verre te emanciperen, om, in het Regiment van hunne zoo rustige Stad, veranderingen in hei bewind en beftier der zaken te maken, met verdei Deciaratoir van de Supplianten, dat zy by voorge melde betuiging zouden volharden, als afkomende uit een waai- berouw over deze hunne handelingen, en tot bevestiging van dien de A£te van Qualificatie op hun invoegen als boven geteekend, hielden voor nu en van geener waarde, en op de overtuigendfte wyze, na welbedagten rade, revoceerden en herriepen het Declaratoir tot Remotie van de vyf Ledei uit de Vroedfchap en de vermindering van dien Raac tot het getal van veertien, met afgryzen van de gronden en {tellingen daar in vervat; de daar opdooi hun Supplianten geëxibeerde Naamlyst tot aanftel lin« van drie nieuwe Leelen in den Raad, en alle; wat door hun Supplianten in qualiteit voorfchreven. en perfoneel de Regeringszaken, byzonder de fup pletie van het Penfionariaat en de verandering in dei Krygsraad, ja met alle aankleven van dien, is ver rigt, met verdere verklaring , dat zy Suppliantci de voorgedragen Vroedfchappen Anke Tolk, Jacm op het Land en Paulus Kat}, van toen af aan hiel den als onwettig aangefteld te zyn en verderebeloft H4 noi Me- • DEMBLIK. Reauest van Burgers aan de Staten van Holland' 1 . 1 t > s  nfl NIEUWE NEDERLANDSCHE Me- ™ dem- A; huk. è{ 01 Request z; van Bur- oi gtfs aan de Staten g>. van Hol- Z( land, vi n v b Zi G Cl h h 2 ' a « f < 1 f ï I g van de Supplianten van door hun gedrag door« .ande blyken van die hunne erkentenis te zullen ven en hun voortaan als ftille en aan de Wetten idcrgcfchikte Burgers te zullen gedragen, zoo als f dan ter bevestiging die Acte eigenhandig hebben idertcekent. Dat dit der Supplianten Declaratoir en hunne op:volgde gedragingen ook wel aan hunne Regering, >o zy eerbiedig vertrouwen, genoegen heeft gege:n, doch dat zy naderhand ten uiterften zyn ontst door de Staats-Refolutie op den 3 November '87, rakende de Declaratoiren , genomen, en waar j onder anderen is goedgevonden en verftaan: dat ude worden geïnquineert op de Gecommitteerden of econjïttueerden van de by die Refolutie gemelde So ■ eteiten', ah van andtre Corporatien, onder welke naming die ook mogten zvn voo> gekomen, welke mede 1 de Addresfen , in de Mhfive vandtn Hove gemeld, 't zy direct of indireft deelgehad hebben , of dezelve kh in die Posiet? ingedrongen en hoe zich verder ge ragen hebben, met verklaring dit alle die Gecomtitfeerden en {Jecondiiueerdm had-len ne'l^funecert. Dat zy Supplianten uit de hoogst voorfchreve Re}!utie wel daadlyk meenden te mogen befluiten, dat, aar zy door de voorfchreven geteekenden en aan lecren Burgemeefteren, voor de voorfchreven Rejlutie bekend geworden was, overgeleverde Acte, unnc Post daadlyk hadden ter neder gelegd en daar iit en uit hun verdrag confteerde, dat zy alle oognerken,om verder in die Posten te fungeren, compleet lit het oog verloren hadden en daarom ten hunnen >pzigte geen verder onderzoek of eenige Procedues te vreezen waren , maar dat in het flot der /oorfchreven Refolutie, volgens het welke de Pro:cduren uit kragte dier Refolutie tegen de Ingezeten voor hunnen competenten Rechter moeiten worden gevoelt en ook Extracl dier Refolutie in Sianden van den Heer Hoofd- Officier hunner Stad wierde geReld, en eindlyk de gerugtenadat zy Sup- ph*  JAARBOEKEN, January, 1788.- 117 plianten ter zake voorfchreve nog gerechtlyke perfecutien te vreezen hebben, dat alles hen Supplianten nog doet blyven inbcdugtheid voor Procedures, die voor hun, 'hunne Huishoudingen, Familien en Affaires zouden kunnen zyn van de alierpernicieufïe gevolgen. Dat zy Supplianten in deze hunne vergelegenhcid zich hebben gemeent te moeten werpen in de Vadcrlyke Armen van Uw Edel Groot Mogenden en repe'teerende hun voorfchreven, by de aan hunne Burgemeefteren overgeleverde Acte, gedane Declaratoiren en aannemingen , als waren die by dezen mede aan Uw Edel Groot Mogenden gedaan, en vertrouwende op de liefde van Uw Edel Groot Mogenden jegens hunne Ingezetenen cn de zorg voor derzelver belangens , vooral de zulken, die zich nimmer tegen den Heer Erfftadhouder of Zyn Doorluchtig Huis hebben misgrepen, te mogen verzoeken, gelyk zy met allen ootmoct doen by dezen, dat zy mogen worden verklaart door hunne voorfchreven aan Heeren Burgemeefteren der Stad Medemblik , voor het aan hun bekend worden der voorfchreven Refolutie van herftel der Conftitutie, overgeleverde Acte en hun daar op gevolgd gedrag, mitsgaders hun nog gedaan wordende Declaratoir van zich als ftille en aan de Wetten ondergefchikte Ingezetenen te zullen gedragen, mogen worden geJibereerd van de gerechtelyke perfecutien, die anderzints moöglyk , uit kragte van hoogstgemelde Refolutie, tegen hen zoude mogen worden ondernomen , en dat Uw Edel Groot Mogenden aan de Supplianten gelieven teverleenen, zoodanige gratieufe dispofitien op dit Request als Uw Edel Groot Mogenden na derzelver hooge wysheid zullen oordeelen te behoren. Het welk doende (Was geteekend) CLAAS SPAN] AART. D. van den WOUD. HENDRIK ROMER. JAN HAM. GERRIT KEYSER. FREDRIK WILLEMS, n 5 zee- Me dem" blik. Request van Burgers aan de State» van Holland.  Iï8 NIEUWE NEDERLANDSCHE MIDDELBURG. Van wegens het Zeeuwsch Genootfchap der Wetenfchappen te Vlisfingen ziet ruen de navolgende rjeivendmaking TITet Zeeuwsch Genootfchap der Wetcnfchappen te Vlisiingen, heeft wegens de tegenswoordige tydsomftandigheden, het houden der algemeene jaarlykfche Vergadering befloten uitteftellen, en dus ook de beoordceling der ingekomene Prysverhandelingen, ter beantwoording der Vraag: rakende de Wis-, Natuur- en Ttk-inkuilde, hoe deeze Wetenfchappen algemener in trein te hengen, en derzelver aanleering voor minvermogenden gemakkelyher te maten ? En daar geene antwoorden zyn ingekomen op de Vraag, betrekkelyk den ftaat der Zeden onzer Natie, zedett de oprichting van ons Gemeenehest, breder in het Programma des Genootfchaps gemeld, zo word deeze Vraag by vernieuwing voorgefteld , om beantwoord te worden, voor den eerften van Louwmaand des jaars 1789; gelyk ook de Vragen: hoe eerlyke Kooplieden, èPc. (die geene effecten heb' ben, gefchikt om tot pand der minne over te geven, maar wel vaste panden en andtre goederen) in de Provincie van Zeeland3 best gelegenheid kunnen be* ko- ZEELAND. Middelburg. "T"Ve Staten van Zeeland hebben het geJ_J? wigtig befluit genomen, van de waardigheid van Eerfte Edele van Zeeland, erflyk te verklaaren in het Doorluchtig Pluis van Oranje en Nasfau. Vlissingen.  JAARBOEKEN, J»M«Wi 1788. 119 komen, om gelden d depoftto, of op wis fel, machtig ' ■worden? En die over de Ziekten en Kwalen dtr Ae- ; gers in de West Indien: beide in het Programma ook uitvoeriger voorgedragen. Doch ingeval op deeze Vragen in dit Jaar antwoorden mogten inkomen , zal het Genootfchap daar van in de Nieuwspapieren kennis geven. Onder deeze zelfde voorwaarde word nogmaals de Vraag voorgeiteld, aangaande de fchtkkingen, wélkeaoor de Geteerde Maat- _ jckappyen kunnen gemaakt worden, om zaarn te werken , tót bevordering der I\unflen en Wetenfchappen. Terwyl de Voorftellen , betreffende een beknopt zamenftel van het staatsrecht der Zeven Vereenigde Gewesten, een tydrekenkundig bericht der Schryveren, over de Nederlandfche Gefchiedenisfen en Oudheden, en de verbetering der Hooge Schooien, (welkers inhoud breder te vinden is in het Programma van het jaar 1785, en in het Hiftorisch Voorbericht, voor het XI Deel der Verhandelingen dezes Genootfchaps) wederom worden opgegeven, doch zonder bepaling van tyd, met belofte van den gewoonen Gouden Eerpenning, aan den geenen die een of ander derzelve voldoende beantwoord. De Antwoorden op alle de gemelde Vragen en Voorftellen moeten leesbaar gefchreven, in de Ncderduitfche, Latynfche of Franfche Taal opgefteld, met een dubbel of affchrift voorzien, voor den bepaalden tyd, en vragtvry, toegezonden worden aar den Heere A, t)ryf hout, Predikant te Middelburg en Secretaris van 't Zeeuwsch Genootfchap dei Wetenfchappen te Vlisfingen; terwyl een ieder dk iets aan het Zeeuwfche Genootfchap te berichten oi over te zenden heeft, ook verzogt wordt, zulk! aan zyn Ed. te addresfeeren, ter tyd toe , dai daar omtrend nadere bekendmaking zal gefchieden UTRECHT. Progr. ■'an 'f ZeetfW'che Ge\ ootrch.  ï20 ; NIEUWE NEDERLANDSCHE U- XRECHT (*) Zie Nieuwe Nep. Jaars. 1787. bl. 2114. en volg. UTRECHT. Utrecht. Omtrend het uitdeelen van de Gouden Eerpenningen aan twee Staf Officieren van het eerfte Battaillon van het Regiment van Hesfen • Darmftad, wegens de dappere verdediging te Soesdyk (*), is ons dit verflag toegezonden. TT\en 2 January dc bepaalde dag zynde, dat van wegens Hun Ed. Mog. de Heeren Staten dezer Pro vincie, aan de Heeren Erpel en Seyfardt, refpeótive Collonel-Commandant en Major van het eerfte Battaillon van bet Regiment van HesfenDarmftad, zouden overhandigd worden de Goude Medailles, die aan Hun Ed. Geftr. wegens derzelver goede directie en betoonde bravoure in de bewuste verdediging van het Kafteel en Lusthof Soesdyk , in den nagt tusfchen den 20" en 27 July des voorleden Jaars, by Refolutie van Hun Ed. Mog. in dato 31 Augustus 1787, was toegelegd: zo was het geheele Guarnifoen alhier op de Neude tegens elf tiuren onder de Wapenen 'n volgende order. 1 j De Utrechtfcbe Staten Husfaaren. 2) De Esquadrons van Tuyi op de regtervleugel. 3) Het eerftè Battaillon van Hesfen - Darmftad. 4) Het Regiment van den Erfprins. 5) De Compagnie Artillerie en 6) het Esquadron van Stocken, hebbende de linker vleugel. Om elf uuren begaf zig de Commisfie van Hun Ed. Mog.-, beftaande wegens het eerfte Lid uit den Heer Pestets, wegens het tweede Lid of Ridderfchap uit den Heer Grave Pan Athlone 3 en wegens het derde Lid uit den Heer  JAARBOEKEN, January* 1788. 121 Heer Burgemeefter Van Bronkhorst, benevens den Secretaris van Staat den Heer Laan, ra drie koetzen vooraf gegaan door de Deurwaarders en Kamerbewaarder^ en verzeld van de Bodens van Hun Ed Mog ; van der Heeren Staten Kameren, door de Minnebroerftraat, de Ganzemarkt over door de Schóüteftèeg na de Neude, alwaar gemelde Commisfie uit de koetzen geftapt zynde, ontvangen wierdt door den Generaal kan aerHocp, Gouverneur binnen d-eze Stad en Provincie , dewelke gemelde Commisfie langs het front geleidde, wordende aan dezelve de Militaire honneurs bewezen : aan den linkervleugel gekomen zynde, keerde de Commisfie teru" tot vóór het front van het Battaillon van Hesfen-Darmftad, wanneer de Heer Besiers na eene gepaste Aanfpraak, den voornoemden Collonel Commandant en Major, in naam der Staten, ieder eene Gouden Medaille overhandigde. Deeze Medaille vertoont aan de eene zydc: De Overwinning, houdende in de regterhand eenen Palmtak, en in de flinker een Vaandel, waarop het Wapen van Hesfen - Darmftad zig vertoond Zy ftaat op een verflagen Krygsman, liggende op een voetrtuk, waarop men leest, * Ge %e'd heteusekl, en 't welk omringt is, van gebroken Krvgstuig, als pieken, trommen en gcfcheurde Vaandels, kcnnclvk aan de wapens van de Stac Utrecht en de Provincie Holland. In 't verfchiel ziét men het Kafteel en Lusthof üoesdyk. Om der rand leest men: Soesdyk manhaftig verdedigd door een Detachement van 't Regiment van Hessen-Darmstad. De rngzyde vertoond het Utrechtfche Provinciale Wapen, omringt met een Krans van Oranje en Lau- U- trêch.t. Uitdeeling van Gouden Eerpenning.  122 NIEUWE NEDERLANDSCHË U- trecht. Uitdeeling van Gouden Eerpenning. Laurieren , en 't gewoone devies Cnncordia res pa-->ie cré{cuni} rustende op een kapiteel, waaraf een kleed hangt, op het welk de volgende infcriptie ftaat: Erkentenis da- Ed. Mog. Heeren Staaten 'sLands van Utrecht aan De Ed. G'fir. Manh. Heeren F. W. E R P E L CoLL. Co mm. J. L. S E Y F A R D T Major wrgens kunne goede direttie en betoonde moed 2ö—27 Jiiïy w$ Dc beide Heeren, met voorfz. Medaille,-hangende aaneen Oranje-Lint, omhangen zynde, ging voorfz. Commisfie in het huis van den Koopman Woudenberg, waarna het Guarnifoen, de Heeren uitgekomen zynde, voorby Hun Ed. Mog. defileerde ; ten befluit van deeze Ceremonie, dieB onder een onbefchryffelyken toevloed van aanfehouwers, op wier gelaat de tevredenheid en aandoening te lezen was, is afgelopen. De Heeren Staten der Provincie Utrecht, hebben ter Vergadering van Hunne Hoog Mog. bekend gemaakt: „ dat zy, „ uit hoofde -van de tydsomftandigheden, wejke-een meer bepaalden dienst van „ 'sLands Militie vereisfehen, en uit hoof- de van welken ook geen verlof kan plaats „ hebben, 'wederom voor den tyd van drie ?, maanden, aan de Militie zich binnen Ploogst-  JAARBOEKEN, January. 1788. 123 r„ Hoogstderzelver Provincie bevindende, „ vermeend hadden te moeten accordeeren „ eene Gratificatie per hoofd van 12. Rui„ vers 'sweeks; dan dat Hoogstdezelven „ telfens confidereerende , dat de, Militie, welke na bekomen patent van den Kapi„ tein-Generaal en Attaché der refpeétive „ Provinciën, zich op verfchillehde plaatfen moet laten e'mployeeren, cok op een egalen voet behoorde getraéteerd te wor„ den, ten einde alle reden van misnoegen „ voor te komen, Hunne Heeren Gedepur teerden hadden geatuhorifeerd , om van dezelve dispofitie deswegens ter Verga), dering van 'Hunne Hoog Mog. communis, catie te geven, cn te gelyker tyd teinfteeren, dat by alle de hoogé Bondgenooteri een gelyken toelaag aan 'sLands Troupen, welke zich in hunne■refpective Pro5, vincien bevinden, mogte,worden geaccordeert/' FRIESLAND. Leeuwarden. Zie hier den brief van uitfchryving van den gewoonen Landdag tegen den 4 Fehruary aanftaande in de Stad,-en den 5 dier zelfde maand op het Landfchaps-Huis. VESTE, LIEVE, EYZONDERE! Ts het vorige Jaar ten hcogften merkwaardig ge<* weest, en zal het zelve in de Gedenkfchriften 'van U- , ÏRECHI.  i»4 . NIEUWE NEDERLANDS CHS LEEUWARDEN. Uitfchr. yan den Frie- fchen Land. dag. van dit:Ons lieve Vaderland, billyk de bewondering en verbazing van de Pofteriteit na zi<$ trekken, en weg dragen. En zyn hier door de dcliberaticn van de Hooge Regeeringe in het zelve en ook in deze Provincie ,• nier'alleen vermenigvuldigt, aflldue, en byna onafgebroken geweest, maar continuceren dezelve ook nog fteeds en dagelyks. Wy vinden ons niet te min amptshalven verpligt, volgefis de loffelyke Conftitutie; om hier toe' wederom den ordinairen tyd te bepalen, met den Ordiflaris Landsdag voor dezett Jaare 1788, uit té fchryven tegens Maandag den vierden February in de Stad, en 's anderendaags in de Vergaderinge op 't Landfchaps - Huis. Verzoekende en ordonneerende U Ed. amptshalven hier af in tyds kennisfe tc laten toekomen aan de refpective Volmagten van uwen bedryve, ten einde zig alhier in de Stad , en ter Vergaderinge mogen filtcercn, om na aanfioringe der Propofitie op de voor te ftellene zaken, met en benevens de andere 's Lands Volmagten, dat geene te beramen ■en.uit te voeren, het welk ten meeften nutte en dienfte yan Landen Kerk, confervatie der dierbaare Panden van Vrede, Vryheid cn Godsdienst, eri hcrftellinge der inwendige rust en tranquiliteit zal worden vereischt. Wy verzoeken cn ordonrteeren U Ed. meede, om uit U Stad te laten kiezen, by die geene die daar vtoe geregtigd zyn, twee goede en bekwame Volmagten, een uit den Achtb. Raad^ en een uit de Gezworen Gemeente of Vroedfchap. De Volmagten met authenticque , copieele, of uit boeken geëxtraheerde procuratien komende, zullen niet worden geadmitteert, maar die geene zullen toegelaten worden, dewelke compareeren met origineéle naar behoren onderteekende procuratien,. u.o als Wy U een formulier hier nevens overzenden. Precifefyk zal worden geobferveert de Refolutie van den jaare 1616 hier annex. Dat  JAARBOEKEN, January, 1788. raj Dat niemand van Paapfche Ouders geboren, in *t toekomende op den Landsdag zal worden verkoren , ten ware alvorens Ledemaat van de Gereformeerde Religie is geworden, uitgezondert de zodanige, die voor dezen daar toe" geadmitteert zyn geweest. Wezende de voorfz. Volmagten , die op den Landsdag verfchynen zullen, goede Patriotten, liefhebbers van de Waare Gereformeerde Religie, zo" als dezelve in 't begin van de Reformatie aangenomen en geleerd is, als meede van de Vryheid des Vaderlands, genegen tot Eendragt, en die als nog zodanige te wezen met 'er daad bevonden worden» Gantfchelyk vry en onverdagt van alle fufpicien* en eenige gunst tot den Vyand van dezen Staat te dragen, of ooit gedragen te hebben, ende. ook niet lasterlyk nog ergerlyk , dan. eerlyk en vroom van leven. Zonder ook anderen toe te laten, als die bevonden worden by de meefte Remmen der Ingezetenen, in conformité van deeze uitfehryving verkoren te wezen. Invoegen dat het den MagiRraten en Secretarisfen meede niet geoorloft zal wezen, eenige procuratien te fchryven en te bevestigen, dan op zodanige Perfoonen als voren verhaald , by poene van voor goedgunners en toegedanen van den Vyand geagt, en naar eisch van zaken over zulks geflraft te worden. Om op den 4 February als voren, precies en zonder eenig vertrek, 'savonds binnen Leeuwarden, en 'sanderendaags ten tien' uuren voor noen, op 't Landfchaps - Huis te compareeren. En aldaar te ontvangen, 't geene de Heeren • Staten als dan, en daar na, by gefchrift ter hand geReld zal worden: En daar op, mitsgaders .alle Voorvallende zaken, flrekkende tot bevorderinge van de gemeene zaken, te beraadflagen, ramen en fluiten, 't geen by gemeene, of meefte Remmen beI von- Leeu- warde.n. Uitfchr. van den FtieCchen • Land- ■ dag.  Leeuwarden. Uitfchr. van den Frie fchen Landdag, 125 NIEUWE NEDERLANDSCHE vonden zal worden oorbaarlykst te wezen, zonder te vertrekken, voor en aleer' 't poinét van de Conïènten ten vollen zal zyn afgedaan. Dat zal moeten gefchieden binnen den tyd van zes weeken, in welken tyd alle 'sLands zaken zullen moeten afgehandelt, en de Landsdag daar mede gefloten worden. Ende wat na de voorfz. zes weeken zoude mogen worden gebefoigneert, zal alles van nul en onwaarde worden gehouden. Ook meede te ontfangen bewys en aanwyzmg, waar en tot wat einde de ingewilligde penningen tot nog toe opgenomen, aangelegd en bekeert zyn. En dit alles met volkomen last , zonder eenige wydere rugfpraak of reftrictie. Houdende den afwezende, en niet genoegzaam gemagtigden , voor confenteerende en byvallende Remmen, Waar toe Ons verlatende, beveelen Wy U Ed. in de befcherminge van God Almagtig. Leeuwarden den 8 January 1788. U Ed. goede Vrienden, De Gedeputeerde Staten van Vriesland, R. L. van ANDRINGA de KEM« PENAER, vt. Ter Ordannantie van Hun Ed. Mog. H. H. van WYCKEL. Door de Ed. Mogende Heeren Staten der zer Provincie was befloten, om aan de Schutteryen van Leeuwarden en' Harlingen, tot een  JAARBOEKEN, January. 1788. 127 een blyk van Hoogstderzelver goedkeuring, wegens het gehouden gedrag, betoonde yvec en'braafheid dier Schutteryen in de voor-s. ledene onlusten, tot een gefchenk te geven SM de eerfte twintig en aan de andere tien koperen Trommels De plegtige overgave dier Trommels, is door de td. Mog. Heeren Gedeputeerde Staten, als daar toe door den Souverein gemachtigd, op het Collegia binnen Leeuwarden plegtiglyk verrigt op den 22 dezer maand January; ten welken einde in de groote Zaal vericheenen Collonel en Bevelhebberen, met hunnen Secretaris van de Leeuwarder i en daar na Collonel en eene Commisfie uit de Bevelhebberen , benevens de Secretaris van de Harlinger Schuttery* Aan dezelven wierdt namens Hun Ed. Mogende, door Jonkheer Lamoraal Joachim Johan Rengers, als ter Vergadering voorzittende, hoofdzakelyk[tt kennen gegeeven: „ dat zy door Hun Ed*. „ Mogende de Heeren Staten gelast waren, „ om aan deze Schutteryen het genoegen van den Souverein over derzelver gedrag, ge„ durende de onrustige bewegingen in deze „ Provincie, te kennen te geven, en ten „ biyke daar van aan dezelve het voorzeide „ Gefchenk aan te bieden. Dat die offerte „van Hun Ed. Mog., daar deze Schut„ teryen zo lollyk hadden getoond, eerbied „ te hebben voor den Souverein , aan „ hunne verpligtingen , moed en yye.r , ter bewaring van goede orde en rust in de „ beide Steden, het ddorflaand bewys op* 1 a „ 1«- JBEtf* (VARKEN*  128 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. „ leverden, hoe zeer'sLands Hooge Over„ heid het gedrag dezer Schutteryen van dat „ van anderen wist en begeerde te onder„ fcheiden; dat dit gefchenk een beftendig „ gedenkteken zoude zyn der loffelyke han- delingen dezer Schutteryen, en voor het „ vervolg tot een prikkel konde dienen,om „ Reeds 'sLands Hooge Overheid te blyj, ven lieven en eerbiedigen: Eindigende a meteen verzoek, dat door de Collonels ,5 ieder in denzynen, deze Trommels aan s> het Corps der Schuttery, op eene behoor•* lyke wyze wierden overhandigd, en het „ hoog genoegen van Hun Ed. Mog. uit „ naam van Heeren Gedeputeerden aan het zelve te kennen gegeeven." Deze plechtige aanfpraak wierdt door de genoemde Collonels der Schutteryen, onder dankbetuigingen voor het ontvangen gefchenk , in gepaste uitdrukkingen beant. woord. Ook hebben nog de Heeren Staten van Friesland befloten, den Heer P. Ardescb* Lieutenant-Collonel in het Regiment van den Heer Collonel de Sehepper, en gebiedende over het tweede Battaillon van dat Regimenten Krygsbezetting te Harhngen, te vereeren met eenen fraai gewerkten Co«^ nestie.  Assen. Placaat vanAm. nestie. Ï42 NIEUWE NEDERLANDSCHE . Zo is het dat Wy, fchoon ten hoogden verontwaardigd, over de aanflagen van een muitzucbtige hoop, op 'sLands Hoogheid vermetel ondernomen; eèhter op 't voorftel van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder, by monde van den Heere Drosfaard dezer Landfchap , ter Vergadering gecommuniceert, en na ingenomen advis van de Heeren Drost en Gedeputeerden meer genten zyn , de onvoorzigtige en door onbedagtzaamheid misleide Ingezetenen, met blyken van goedertierenheid tot het befef hunner plicht terug te reiden, als dezelve aan den onbelemmerden loop van de^ftrafoeffenende gcregtigheid over te laten. Na rype deliberatie hebben .goedgevonden te ordonneeren en ftatueeren, zo als Wy uit ónzeSouvereine macht en hoogde gezag ordonneeren en ftatueeren by dezen, dat ten fpoedlgften binnen deze Landfchap zal worden afgekondigd een generaale Amnestie , abolitie en vergirfenisfe, van al het geene weduurende de alhier plaats gehad hebbende troiibels ter zake van dien onbehoorlyk en wederregtelyk' gedaan en bedreven is, en dat alle misdaden uit hoofde der ontltaane oneenigheden en onlusten geperpetxeert, van nu af aan vergeten en vergeven zullen zyn en blvven, . Willende en begcerende, dat daaromtrend nimmer eenig verder onderzoek zal mogen gefchieden of gedaan worden Alles in een vast vertrouwen, dat elk en een ieder der Ingezetenen in het toekomftige' het beftuur en de Regeering dezer Landfchap aan Ons, of die geenen welke zulks onzent wegen is aanbevolen, zullen overlaten cn teffens begrypen, dat zo ze met verfmading van deze onze zonderlinge gratie in hunne ongehoorzaamheid voortgaan, en zig op nieuw aan wederftreving onzer bevelen fchuldig maken, zy als dan geene de minfte toegeventheid van Ons te wagten hebben, maar dat Wy integendeel naar n° geur  JAARBOEKEN, January, 1788, 143 geur van rechten tegens hun zullen doen procedceren. En op dat de Hoofdbelciders der tweedragt, door ftrafiooshcid aangemoedigd, hunne vorige ontwerpen niet mogen hervatten, en de Zoekers van nieuwigheden en'onrust in het vervolg mogen afgefchrikt worden van eenvoudige lieden tot het deelgenootfchap hunner misdaden te verleiden. I lebben Wy al wyders ter bewaring van orde en rust in den Lande nodig en dienftig gevonden van deze onze Amnestie en vergiffenis uit te fluiten: I. De Perfoonen, in onze Refolutie van den 20 December 1787 by namen genoemd , en als de voornaamfte Aanvoerders en eigenlyke oorzaaken der desorders, Sesfie in onze Vergadering ontzegd en onbekwaam verklaard eenige Ampten of publieke Posten in deze Landfchap te kunnen bekleeden. II. De Perfonen , welke als.Secretarisfen van de vernietigde Genootfehappen en Sociëteiten gefungeerd hebben, voor zo verre bevonden zullen worden of reeds mogten bevonden zyn tegens hunnen geoffereerden of geprefteerden Eed , Zaken of Papieren dien aangaande, ter kwader trouw te. hebben verzwegen of weerloos gemaakt. III. Zodanige Scholtesfen en verdere gerichtelyke Perfoonen als reeds bevonden zyn of nog mogten bevonden worden de hand te hebben geleend, cn 't zy door daden, 't zy door gefprekken, de Ingezetenen van hun aankleven van de gevestigde Conftitutie en billyken eerbied voor het Huis van Orange en de Regeering af te.trekken. IV. Den perfoon, welke hoogstwaarfchynlyk by de oproerige bewegingen den 11 November 1785 te Meppel een doodflag begaan heeft. V. Zodanige Predikanten en verdere Kerkelyke Perfoonen, als reeds bevonden zyn of nog mogten bevonden worden, het zaad van tweedragt in hunne Gemeentens te hebben gezaaid, en de verder- K 3 & Assen ; Placaat van Am* nestie.  144 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. Placaat van Amnestie, felykfte nieuwigheden door fchandelyke middelen aangeprezen, VI. De Schryver, Drukker en Verfpreiders van het fchandelyk Lasterfchrift, geïntitulcert: De tegenwooraige Staat van Drenthe ontmaskert. Tegens welke alle Wyden Drosfaard, als Hoofdofficier dezer Landfchap, verzoeken, en fpeciaal authorifeeren zonder de minfte disfimulatie, conniventie of gratie, het recht van de Hooge Overigheid waar te nemen ; want Wy zulks ten dienfte van den Lande en tot rust en veiligheid der goede Ingezetenen aldus bevonden hebben te behooren. Verders is op den Landdag, in deze maand gehouden , de Predikanten Albrink van Odoren en Schacht van Borger, in Submiffie ontvangen zynde, aan den eerlten opgelegd, om Zondag den 9 Maart in zyne Gemeente, ten overftaaan van den Scholtus Mr. L. WiUinge en twee Vifttatores Synodi, te moeten doen een Boet Predicatie uit Spreuken 24. vs. ai. 22. en voorts tegenswoordig zyn by een dergelyke Preek, door Do.Schagt op den eerstkomftigenLandsdag overEzra9>. vs. 13. 14. tot Asfen te houden, waar na beide deze Predikanten van Hunne Sufpenfien zullen ontheeven, en wederom herlteld zyn. De Predikant Hemmes van Emmen is ontfiagen , en aan hem het Predikamt in deze Landfchap verboden. De Scholtus Verfchuir en Schoolmeefter Camps van Sleen zyn gefuspendeert, en den Heere Drost verzogt, tegens beiden op den eerstkomftigen Landsdag naar de wet gerechtsgeding te voeren. De  : ' JAARBOEKEN, January, 1788. itf De Requeften van Perfoonen by Refolutie van den 20 December 1787. uit de Collegien van Regeeringe en Politie gezet, zyn lewezen van de hand, met verklaring van der Staaten ongenoegen over derzelver inhoud, en den Raad enLandfchryver der Landfchap geauthorifeert, in het vervolg geene verzoeken van die natuur aantenemen ot ter Vergadering in raadpleeging te brengen. _ > Alle Leden van vernietigde Exercitie-Genoodfchappen of Sociëteiten, hoven de 16 laaren oud zynde, zullen op den Landsdag van Maart eerstkomende het bewufte Declaratoir moeten teekenen, of anders van hunne Ambten en Posten,zitting in de Kerkenraden daaronder mede begrepen, terftond ontjagen, en in het vervolg tot gene bediening verkiesbaar zyn. Op den zelfden Landsdag zullen de Heeren Staten, de ondergefchikte Collegien en verdere Amtenaaren moeten zweeren: „ De Souverainiteit van de Landfchap tn , de tegenwoordige Regeeringsvorm onder het \ Stadhouderlyke bejiuur, zo als het zelve, ingevolge» ae pomcten van tcuicj <,» " re plegtige opdragt aan Zyne Hoogheid ' Willem den IVde in t jaar 1749» eenparig „ gedaan, en nader in 1766 op Prins Willem „ de \Tde,op dien zelfden voet is gedefereert, „ in alle haare delen te willen helpen Conjer- vei en en Maintineren, zonder zich bevoegt „ te houden, immer ell anderen by meer der' derheid van dezen Eed te kunnen ontflaan 9 K 4 » en Assen.  I4Q- NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. » en waaneer Hun iets mogte voorkomen dat „ daar tegens opzettelyk zoude worden oudernomen." Welke Ampliatie vervolgens in den Gewonnen Eed zal worden ingevoegt. Voorts is nog beflooten, dat de invoering van bovengem. Eed, met allemooglykeplegrïgheid zal wezen vergezeld waar van de, fchikkigeu aan Drosten Gedeputeerden zyn opgedragen. Eindelyk is het Collegie nog gemachtigd om door de meest gepaste middelen voorzieninge te doen , en nauwkeurig toezigt te houden , dat geen Predikanten nog Proponenten , welke zig elders binnen deze Republicq, in de voorledene onlusten wezenlyk mogten hebben «gemengt, binnen de Landfchap tot den Predikdienst of /deelen van het Predik -Amt worden toegelaten. M E V P E L. Op Vrydag en Saturdag den 4 en 5 dezer maand January vergaderden alhier de Commisfie , door de Heeren Staaten dezer Landfchap benoemd., ten einde ook alhier in de Kerke en andere .Collegien de noodige hervorming te doen. Door Hun Ed, Mog. zyn twee Burgemeefters.j twee Ouderlingen vier Diakenen, twee Arm-en een Kerkvoogd ontfiagen. Het Collegie van Gezwcornen blyft nog een Jaar aan. GE.  JAARBOEKEN, January, 1788. 1.47 GENERALITEITS LANDEN. 'sH E R T 0 G E N B 0 S C II. TT et eerfte Bataillon van het Regiment XjL Hollandfche Gardes te voet, onlangs, ter lierRelling der rust uit den Haag herwaards getrokken, en vervolgens naar den Haag terug gekeerd , heeft van den Ed. Achtbaren Magittraat dezer Stad, een Gedenkteeken of Medaille ten gefchenk gekregen, die aan de Manfchap daar van ter hand gefteld is; te weten .aan. de beide Heeren Collonels Reynst en Schmid in Goud , aan de verdere Heeren Officieren , ter dubbele waarde, in Zilver, en aan de Onder-Officieren en Gemeenen, ter enkele waarde daar van, mede in Zilver. Aan. het eerfte Bataillon van het tweede Regi ment Orange Nasfau is gelyk gefchenk gedaan, naamlyk aan den Collonel Commandant Grave van Wartenüeben eene dubbele Gouden Medaille, aan den Lieutenant Collonel Baron van Eichtdorf"en den Major Ahxandei de la Marcbe een enkele Gouden , aan d« overige Heeren Officieren een Zilverer en eindlyk aan de Onder - Officieren er Gemeene mede een Zilveren van minde] waarde. Bovengem. Medaille is juist niet nieuw geflagen, maar was retds in den iaare 177c K 5 ge rji. Hollandfche Gardes te voet, onlangs,10GEN 'sHer iogen bosch. [ l |  ss Hertogenbosch. 148 NIEUWE NEDERLANDSCHE geftempeld, ter gelegenheid, dat deze Stad toen in 100 of meer jaaren niet belegerd geweest was , (zie Halma's Toneel der Nederlanden, de Druk van Anno 1625, I Deel, bl. 417); als mede dat Zyne Hoogh. de Heer Veldmarfchalk, Hertog L. van Brunswyk 25 Jaaren alhier Gouverneur geweest was. Zy vertoont op de eene zyde de Beeltenis van gem. Hertog met die der Bü^fche Maagd, en dit omfchrift. LAETITIA SILFA-DÜCENSIUM. En daar onder, GU BERN AT. ILLUSTR. DUCIS BRUNSK M. D. CC. LXXFI. T. F. B. En op den anderen kant de Stzd'sBoscb, met haren Genius of Befcherm-Engel boven dezelve, of wel eene vliegende Faam, en het wapenfchild van Brunswyk, zynde een Paard, in handen, met dit omfchrift. DECUS ET SECUR1TAS. En daai- onder, GUBERMET D1U. Lager. S. C De Heer Mr. Antonius Martini, die 31 jaaren Penfionaris dezer Stad is geweest, heeft by Request nu zyn ontflag verzogt en bekomen. In zyn plaats is aangefteld de Heer Mr. Marten Bowier, tweede voorzittend Scheepen en Raad dezer Stad. r Maas-  JAARBOEKEN, January, 1788. 149 Maas t r i c h t. Den 29 January is op de groote Markt alhier, volgens Sententie van den Krygsraad der Krygsbezetting, de ftrafoeffening werkftellig gemaakt aan vyf misdadigers van het Regiment van den Generaal- Majoor Van Mö-ifter, welke fchuldig zyn aan het oproer, Roof en Plunderingen, op den 8 en 9 November des voorleeden Jaars binnen 's Hertogenbosch voorgevallen. Van dezen zyn drie met den koorde geftraft, één met de ftrop om den hals ftrenglyk gegeezeld en gebrandmerkt, en dén ftrengelyk gegeezeld,en voorts dezen beiden gebannen. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS , ENZ. Bommel. Door Hunne Ploog Mogende is alhier aangefteld tot Ontvanger van de Convooyen en Licenten te Bommel, in plaatfe van den Heere Mr. Ewoud Karei Bisdom, de Heer Adam Rauws , Burgemeefter der Stad Heusden. Delft. Den 3 January is op verkiezinge van Zyne Doorluchtige Hoogheid aangefteld tot HoogHeemraad van Delfland, den Heer Aart van der Goes , in plaats van den Pleer Franc van der buren, die daar van vrywillig afftand heeft gedaan. Ingevolge de Authorifatie door Hunne Edele Groot Mogende den 31 Oétobcr laatstleden op Zy- Maastricht.  ijo NIEUWE NEDERLANDSCHE DERING ONDER. DE h00 GE EN LAGE Amte- ïïAARS } ENZ. Zyne Doorluchtige Hoogheid verleend , zyn den 12 January -1788 by Publicatie tot Veertig Raden dezer Stad aangefteld : Mr. Jacob vm der Lely, Mr. Htttitó Rover, Mr. 'jan liauwens, Vryheer "van PIorsfen;Mr. Ntcoians Krae^vanger, Mr. Jean Carel van Akki Wsrglt, Ml'. /Idriaan van dtr Goes , Mr. G rard van Fhogeveen . Mr. Thomat van Lidth dc Jende, Dau'd Gtaswinrkel, Dr. Willem Verbtug.e, Mr. Gaspar de Rot>, Heere van Rofcnburgh; Dr. Fr'driyois Boogert, Mr. Frans van Beeftïngh, Mr. Gerardus Stephanus Dedei Cocq, Ml'. Ahram van Schuylenburch, Mr. Aen van der Goes, Mr. Hermanus Johwnes van Royen, Mr. Dirk Backer, Heer van Nootdorp; Mr. Alexander Willem van Hoecbe, Ml". Canzias Onderdo wyngaai t, Dr. Binke Lambr echts 5 Mr. Engelbert Pauw, Mr. Pv.ter de T Ffpa-il,Mv. Diderik Leenden van Blomtnefiein, Mr. Ddk Fyck , Comelis van Staveren, Hendrik de Roock, Mr. G er lach Jan Herben van der Heim^ Willem Anthony van tJeemskerck, Mr. Ryklof Johan Tiquet, Mr. Simeon Piet er vati Swatden, Hugo Brouwer, Anthony van der Kemp, Dr. Aarhnus Su rider us van der Boon Mefch, Mr. Gysbert Jan van Voorst, Mr. Campegius Cotneas van der Straaten, Mr. Cot nelis van der Goes, Alexan» der van Dyk, Mr. Comelis van der Ley en Mr. Csrnelis Overgaauw Permis. En vermits de gewoone Jaarlykfche MagiftraatS' beftelling by Refolutie van Hun Ed. Groot Mog. van dato 13 December was opgefchort, tot dat daaromtrend nadere voorziening zoude kunnen gedaan worden , zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid voor het loopende Jaar 1788 aangefteld tot Burgemeesteren Mr. Adriaan van der Goes, Mr. Gerard van Hoogeveen , Dr. Willem Verbrugge, Mr. Abraham van Schuylenburch; tot Scheepenen Mr. Alexander Willem van Hoscke, Dr. Bmke Lambrechts, Mr. l'ieier de L'' Espaul, Mr.  JAARBOEKEN, January, 1788. $i Mr. Diderik Leendert van Blmmsftein, Mr. Dirk Fyck1, Comelis van Staveren en Hendrik de lioöck; de drie oudde tot Scheepenen - Commisfarisfen. Als mede tot het bckleeden der Commisfie van Gecommitteerde Raad, in te gaan met Mey 1788, Mr. Gaspar de Roo, Heer van Rocfcnbcrg. 'sGravenhage. Door Hun Hoog Mog. is Jonkheer Willem Anneï Carel, van Nagel , fleer van Reynenburgh, benoemd tot Extraordinaris Eavoyc cn Mini der Plenipotentiaris van'den Staat, aan het Hof van Zyne Majedeit den Koning van Groot - Brittanje. Dc Heer Mr. Willem Carel Vosmaar , Advocaat voor den Hove van'Juditie in Holland, by de Staten van Holland aangedeld zynde tot tweede Advocaat - Fiscaal en Procureur-Generaal over Holland , Zeeland en Friesland , zonder dat dezelve aandclling aan Mr. Tsbrand 't Hoen, Advocaat - Fi naal en Procureur-Generaal over Holland , Zeeland en Friesland, tot eenige verkortinge van deszeifs Amt bf Jaarwedde zal verdrekken, heeft voorfz. post ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mogende met den gewoonen Eed aanvaard. Hun Edele Groot Mog. hebben den Heer Mr. Dirk Rudolph Wyckerheld Bisdom , voorheen _ Thcfaurier- Generaal der .Unie, aangedel d to t Raads'hecr in den Hooge Radde over Holland, Zeeland en West-Friesland, in piaatze van wylen den Heere Pompff'us Hoeuffi . in welke hoedanigheid denzelven den Eed in Hun Ed. Groot Mog. Vergadering heeft afgelegd. Zyne Doorluchtige Hoogheid heeft uit eene overgeleverde Nominatie verkozen , tot Burgemeèder van. 'sGravenhage Mr. PAulus Beelaarts van jii.oKi.and, tot Schcepcn Mr. Ad*. JJaclman, bci- Veran" dering onder de HOO ge en lage Amte- naars, enz.  ijs NIEUWE NEDERLANDSCHE Verandering onder de hoc ge en lage Amte- jstaars, enz. , beiden in plaats van wylen Mr. Johan Patyn; ert tot Vroedichap Adrianus van Wyck, itt plaats van wylen Adam Goedman, Amsteldam. Den 28 January is door den Ed. Achtb. Raad, tot Raad in de Vroedichap dezer Stad verkoren, den Heer Jan Petrus Scholten, in plaatfe van wylen den Heer Nicolaas Geelvinck. Verder is door den Ed. Achtb. Raad eene Nominatie van Veertienen gemaakt, om daar uit door Zyne Doorluchtige Hoogheid de Verkiezing van Scheepenen te doen, als de Heeren Gitlis du Quesne, Mr. Jan Cisper Hartzink Cornelisz., Mr. Jacoh van Collen, Mr. Joannes Cyprianus van b.wych, Jan Karsfehoom, Mr. Pieter de Smeth , Paulus van Eys. Albertus Comelis Schuyt', Mr. Gillis Alewyn, Nicolaas Abeleven, Mr. Gerard Munter, Sehastiaan van Nooten Jansz., Anthonie Bruyning en Jan Ja cob van Herzeele. De verkiezing uit deze Nominatie van veertienen, zullen wy in ons volgend Rukje mededeelen. Zyne Doorl. Hoogheid de Heer Prins Erfftadhou-. der liecft uit een overgeleverde Nominatie van Heeren Bewindhebberen der Nederlandfcbe Oost Indifche Compagnie ter Vergadering van Zeventienen verkoren, tot Independent Fiscaal aan de Kaap de Goede Hoop , Jonkheer Johan Nicolaas Steven van Lynden van Blitterswyk, thans voorzittende Raad in het Hof van Venlo. Rotterdam. Door de Ed. Groot Achtb. Vroedfchap is tot tweede Penfionaris dezer Stad aangefteld de Heer M. Gysrert Karel van Hogendorp. SCHIE-  JAARBOEKEN, January, 1788. Ï53 Schiedam. Den 12 dezer maand-is alhier in d^n Ouderdom van ruim 76 Jaren overleden den Heer Jan Burgwal, Oud-Scheepen dezer Stad. Den 2? January wierdt by de Edele Groot Achtb. Vroedichap dezer Stad, in plaatfe van den Heer Mr. Willem Jager, thans Raad en Penfionaris der Stad Haarlem, tot Penfionaris dezer Stad aangefteld den Heere Mr. Benjamin Petrus van Wezele Schol ten , en ten zelfden dage in die bediening ingehuldigd. Den 30 January, overleedt alhier in den ouderdom van 43 Jaren, den Heer Mr. Daniël Frangois Pichot, Raad in de Vroedfchap en Oud-Burgemeefter dezer Stad en wegens dezelve tegen Mey aanftaaude benoemd tot Afgezondene in de Provinciale Rekenkamer. Brielle. Door de Heeren Burgemeefteren en Raad dezer Stad is tot Penfionaris aangefteld , de Heer Mr. Jacob Camper, in plaats van den Heer Mr. Girard Nicolaas van Heisdingen , die tot Secretaris der Gencraliteits Rekenkamer bevorderd is. Heusden. De Prinfe Erfftadhoudcr heef verkoren om te dienen tot Drie Koningen Da; 1789. Tot Burgemeefteren Johannes Augustu Gerlach , Adam Rauws en Jan Esdró , Phil. Di Tot Scheepenen Jan Lodewyk Nokt, Abram va Baak, Arno/dus de Hoogh , Comelis Romer , Ja van Eek, Adriaan van Meer ten. Abraham Ad kersdyk: Tot Scheepenen Commisfarisfen^» Li dewyk Nolet , Abram van Baak , Achiaan va Meerten. Hoorn. Verandering 3nder de hoo- se en lage Amte- naars» enz. j r 3 9 * 1 n  154 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vëran dering onder de hoc ge en lage AmïEnaars,enz. Hoorn. De Heer Mn Bcrttcrdus l'.lok , zyri ontflag bekomen hebbende als Secretaris van dcM'agiftraaten en Gedeputeerden van de Steden, mits. gadcrs van dc Gecommitteerde Raaueu van WestFriesland cn het Noorderkwatticr, en als Gommis van de Finantie (onverminderd nogthans zyne nadere te doene verantwoording aan Hun Ed. Gr. Mog.;; zyn deze posten met kennis van Zyne Doorl. Hoogheid, den Heer Prins Ernladhouder, eenparig opgedragen aan den Heer Mr. Hendrik van Stralen Jansz. , en door denzelven den 9 January aan-' vaard,. na dat gemelde Heer i'aa Stralen, abroorens zyn ontflag verzogt en verkreegen hadt van dc, Posten by hem .bekleed, van Raad in de Vroedfehap' der' Stad"' Enkhuyzen, Adjunct Raad en Advocaat Fifcaal van de Admiraliteit in West - Friesland erf het Noorderkwartier , en van Commisfaris der Landswerf aldaar, hebbende den Heer VariS ra. n bereids zyn inwooning binnen deze Stad genomen: De Regeering heeft van zynen post als Secretaris ontfiagen Mr. iJeivick Cai ija jiti: , cn in deszeifs plaat* tot Secretaris aangefteld, Mr. Jan Schnsen, welke in die hoedanigheid behoorlyk is beecdigd. Enkhuizen. ! Door de by lotinge daartoe bevoegde Burgemeefteren, zyn den 1 dezer maand January tot Bu.rgemecueren dezer,Stad verkooren, dc Heeren Mr. "Hen duik van Str a ale n, PIiLiiRAND Willem van Vossen cn Pieter Buyskes ; en is den 2 January door dezelven aangefteld tot Voorzittend Burgemecfter de Fleer Hendrik Raarda. Verders zyn uit eene overgeleverde Nominatie door Zyne Doorluchtige Ptoogheid, tot Scheepenen voor dezen Jaare verkooren, de Hee3 en Mr. Thadg Pan, t>anfots Adriaan Duyenjzy Mr. Andries Jacob Kluppel, Dr. Pieter van Gende? en, Lawens Schuyt, Petrus Nicolaas Roldanus cn D ecUrik Asmola de Vries, en uit dzelven tot Scheepenen-Commisfarisfen des Gemcenelands-Mid-  Jaarboeken, january, 1788. JJs delen, de Heeren Duyvenfz, Kluppel en Van Gendéren. Wyders zyn nog op aanpryzing van Hooggemelde Zyne Doorl. Hoogheid benoemd en dooide Staten aangefteld tot Raad in het Collegie van de Admiraliteit in West - Friesland en den NoorderKwartiere, den Heer Mr, Anthony Blok, Raad en Burgemeefter dezer Stad. Middelburg. De Heer Mr. T. M. var, Schorrer heeft ter Vergadering van Hun Hoog Mog. .den Eed afgelegd als Raadsheer in den Raad van Vlaanderen, in deze Stad gevestigd. De Heeren Staten dezer Provincie, hebbende waardigheid van Eerfte Edele van Zeeland, ErfFelyk verklaard in het Doorluchtig Huis van Oranje en Nasfau. V e ere. Door Zyne Doorl. Hoogheid den Hee re Prinfe Erfftadhoudcr en Markgraaf van dezt Stad , zyn voor den Jaare 1788 aangefteld toi Burgemeefteren: De Heer Dr. J. J. Andriessen Mr. D. P. de Maoregnault: Tot Scheepenen, Mr. M. 5. van der Loef, G. A. Reynöuts, M BastimnFe ,J. F. Hesfelberg, (welke voorde inhuldi ging overleden is) G. Haak Steenhart, J. Boddart, Ad. Haringman, Mr. M. J. van Fif'svttef, Anth. de Paauü'. Deze Regeeringsleden zyn op den 1 January 1788 volgens gewoone orde, door den Heer Mr. G. C van der Boon Meich, Bailluw dezer Stad, by af we zigheid van Jonkheer van Lynden van hiitterswyk, vertoonende Zyne Doorl. Hoogheid ajs Eerfte Ede le van Zeeland, beëedigd. G oe s. Den 26 January is uit den overgeleverd Npminatie door Zyne Doorl. Hoogheid den Hee re Prinfe Eifftadhouder, tot Raad dezer Stad ver L ko Verandering□nder de hooge en lage Amte- naars,. enz.  ijö NIEUWE NEDERLANDSCHÉ Veranderingonder de hoo ge en lage Amte- naars , enz. kozen, den Heer M. Slabber, regeerend Scheepen in plaats van den Hoog Ed. Geftr. Heer Mr. L. p. van de Spiegel, Raad - Penfionaris van Holland . en West-Friesland. Utrecht. Door de Ed. Mogende Heeren Staaten dezer Provincie is tot Ontvanger van Hun Ed. Mog. Domainen Tol, aan de Vaait, aangeReld, de Heer Tobias Nahuis, Kaptein ter Zee, in plaatfe van den Pleer Mr. J. B. van der Duslen, die tot Ontvanger van het Zegel aangefteld is. Jonkheer J. A. Taets van AmErongen is aangefteld tot Marfchalk van het Neder-Kwartier, in plaats van Jonkheer G. L. M. Taets van Amerongen tot Natewhch ,die daar van vrywillig afftand gedaan heeft. Tot Raad in hetadelyk Jacht-Gericht der Provinvincie van Utrecht, is door Zyne Doorl. Hoogh. benoemd Jonkheer Barend Hendrik vanRheede van Sandersburg. Amersfoort. Uit eene overgeleverde Naamlyst zyn, door Zyne Doorl. Hoogheid den Pleer Prins Erfftadhouder, voor deezen Jaare 1788 verkoren tot Burgemeefteren, de Heeren Mr. Willem Methorst en Mr. Nicolaas Christiaan Kolff : En tot Scheepenen, de Heeren Herman Kluppel, Alnthony Met horst , Hendrik van Goudoever, Wilhelmus Gual'hervs van Feerfen , Dr'. Matthias Sas, Ifaae Schelms Heere van Leusden , Gysbert Jan Methorst. D. Jacobus Both HendrikCen, Franciscus van Betnmel, Hendrik ter Horst, Nicolaas van Coe~ verden en Dirk Vroom. Wyders heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid, vermits den vrywilligen afftand van den Heer  JAARBOEKEN , January, i7gg. 15? pr. Gerardus Trouillart, in deszeifs plaatfe tot Raad deezer Stad aangefteld, den Heer Wouterus Pol Cornelisz. , Verders is de Heer Oud-Burgemeefter Gysrertus Harderwyk , (in plaatfe van den Heer Mr. N. C. Kolf, wiens dienst geëindigd was) benoemd om geduurende dezen jaare wegens deze Stad zitting te neemeninhet Collegie der Heeren Gedeputeerden van de Heeren Staten 's Lands Van Utrecht. FRIESLAND. Door de Stemgerechtigde Inge gezetenen zyn voor den Jaare 1788 tot Volmaken ten Landdage verkoren , wegens O O S T E R G Ö. Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen-Erfden te. State. LeEUWARDERADEEL; Jr. Ulbo van Burmania. Mr. Eelco van Haersma. Mr. Johm van Kuffeler, Ferwerderadeel. Jr. Muirits Pico Diderik hnilius Jofmus de Schepé van Sytzama. per. Johannes Petrus van Hyh karna. W Ëst-DongeradèEl. Jr. Eduard Marius van Eiluard Marius van Beyj Burmania ma. Oost-Dong e r a d ë e t, jr. Jan Poppe Andreat Mr, Johannes CasparKs van Canter. Ihrgsma. Syhrand van Hasrsma -La Uit Veranderingonder , de hoo* ge en lAse Amtë- naars, enz,  Vëran dering onder de HOO gé' endage Amte- naars, enz. 158 NIEUWE NEDERLANDSCHE Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen - Elfden te. State. collumerland. Mr, Martinus van Schel- Jetfe van Sminia Aulus (inga. Zoon. Jr. Alexander Leonard Mr. Htdor van Sminia. van Flettenberg. i ■ Acht-Karspelen, Daniël de Blocq van Mr. Jan Lodewyk Doys Haersma. van Haersma. Jr. Jan Lodewyk Doys Mr. Hans Hendrik van van Burmania. Haersma. Dantumadeel. Mr. Petrus Adrianus Mr. Tj'epke Haitsma. Bergsma. Jr. Willem Anna Sirtema thoe Groveftins. TlETJERKSTERADEEL. Hobbe Baard van Sminia. Jetze van Sminia Hobbe Jr. Age Tjepke Ruurd van Zoon. Sixma. SmalliNgerland. Heiïor Livius van Haers- Mr. Fokke Sydfes Rei- ma. ding. Jr. Douwe Jan Andries van Sytzama. IdaardERAdeel. Comelis van Scheltinga. Mr. Willem Augustinus Jr. Pieter Ulbo Rengers. Fofthumus van Sloter* dyk. Mr. Daniël Sigismundns Mebius. Uit  JAARBOEKEN, January, 178». rj£ Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen - Erfden te. State. Rauwerderhem. Jr. Frans Julius Idferd Jo- Johannes van Doem, han Heringa van Eyfin ga. WESTERGO. Menaldumadeel, Jr. Georg Wolfgang Ca- Mr. Johannes Mebtus, rel Duco Baron thoe Schwartzenberg en Ho~ henlansberg. Franekeradeel. Jr. Menno Baron van Coe Mr. Sipco Basfeleur. hoorn. Johanms Wühdtnus um Hanswyk. Barradeee. Jr. Jan Baron van Echten. Sible Biuinsma. Baarderadeel. Jr. Wilco Holdinga Tjxl- Mr. Ar ent Johan van ling Camjlra Baron thoe Glinflra. •Schwurtzenbeig en Ho- UAmoraal Albertus AS- henlansberg. milius van Sluiterman, H e n n A a r d e r a d e e l. \\.Binnert Philip JEbin- Mv.J'aCobns van der Kolk. ga van Humalda. L 3 Uit Verandering ONs,cr de HOOge en lage Amte- NAARS, ENZ.  Veran dering onder de hoo ge en lage Amte- naars, enz, 160 NIEUWE NEDERLANDSCHE .Uit den Adelyken Sta. Uit den Eigen-Erfden te, State. Wenseradeel. Jr. Wilco Baron thoe Mr. Gysbertus Fontein Schwartzenberg en Ho- Verfchuir. henlansberg, ]r,Rienk Van Burmania, Wymbritseradeel. Jr. Egbert Sjuck Gerrold Mr. Wy brand van Loer., Juckema van Burmania Rengers. Hemelumer-Oldephaart, ïp.FredtikTheodoor Ernst II. Eckringa, " Grave van Limburg Styrum. 't B i l d t. Jr, Hans Willem Baron Mr. Willem Albarda, van Aylva. ZEVEN W OUDEN, Utingeradeel. Auguflinus Lyklama a Mr. Symon Cocq, Nyeholt, Tinco Martinus Lyklama Jr, jtdiusvan Burmania. d Nyeholt, JE ngwirden.. Mr. Ede Alma van Idema. Matten Zylftra, jr. Daniël Anthony van Fiettenberg, Uit  " JAARBOEKEN, Januaryt 178?. is, Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen-Erfden te. State. DoNIAWERSTAL. Jr. Frans Julius Johan Thomas Francais Martin van Eyfinga. Haskerland. Jr. Schelt e Hesfil Roorda Jacohus Moorman Bouw van Eyfinga. meefter. schotèrla.nd. Martinus van Scheltinga. Mr. Eifo de Wendt ]r.Egbert Jan vanAyta. Lemsterland. Regnerus Livius Andrin- Mr. Mattheus Harmanus ga de Kempenaar. Winterswyk. Jr. Fredrik Hes/ei van Burmania. Gaasterland. Jr. VAmoraal Albertus Jacob Marinusde Beau. ASmi/ius Rengers. fort. Opsterland. Jr. Reitihard Baron van Marcus van Heioma. Linden. Stelling w e xff - Oostein de. Mr. Nkalaus Arnoldi Mx.Jan AlbertWillinge Knock. Ut. Corne/ts Schuin. ' Jr. Jan van Groveflins. L 4 Uit Veranderingonder de hooge en lage Ame« naars, enz.  Veran DERING ONDER DE hoc GE EN DAAGE Amte- NAARS ENZ. l62 NIEUWE NEDERLANDSCHE Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen-Erfden te_ State. StELLINGWERFF-.W EST EINDE. Tr Willem Anne van Ha- ComelisHarmanusScheerren. hagen. De STEDEN. Leeuwarden. Mr Altlus Siccama. Jan1Otte Faler ja—*:*?* B O t S W A R D. Pieter Qoopmans. \ Jr. Schelle van Hiemflra. F R A N E K E R. Broer Adama. ]r lamoraal Joachim . Johan Rengeis. S N E E K. Sjds Oldendorp. Mr. Eco de Wendt. D o C K u M. Andreas Muller. Mr. /fowwx Afiwftx. Harlingen. Syds Schaaf Fedde Acronius. Barmanus de Waard. Jouke Olmjus. Stavore n. Jr. Charles Bigot. Folkert Cuperus.  'JAARBOEKEN, January, 1783. "ï'63- -üitfden Adelyken Sta- Uit den Eigen - Erfden te| State. S l o O t e n. Dirk Jans van der Wyk. Jan Pieten Dykftra. Jan Feitfes Bakker. W o r k u m. yit.HanielBonifaciusvan Mr. Petrus Camper, der Haer, Heer van Campens Niculand. Ylst. Jr. Lodenyk Rengers. Auke Sjoerds de Boer. F iele Jans de Lang. ( Hindelopen. Aldert Taikes. '■' ' Mr'. Adrianus van Look Leeuwarden. Door Zyne Doorluchtig Hoogheid zyn uit de overgezondene Nominatie verkoren tot Magiftraatspcrfoonen , ingaande m< j January 1788 tc Leeuwarden. Tot Burgemeeftcr de Heer Joeke Gravius; ti Scheepen de Heer Wdiem Scmier,en totBouwme Rer de Heer Tjeerd Nicolaas Sunngar. Bolsward. Tot Burgemeeftcr de Heer Gerard van Ve iSEN, en tot Raadsman de Heer Albert Alberda. ■ - ■; L 5 b ^ • ' FR VérAN'derinconder de hooge en laage Amte- naars, enz. e n :t )t al?. i«  bering onder de ho0ce en ï/age Amte- KAARS, i€4 NIEUWE NEDER LANDS CHE Franeker. Tot Burgemeefters de Heeren Broer Adama en Nicolaas Mulder. S n e e r. Tot Burgemeefter de Heer Elinc Carsten , en tot Scheepen de Heer Sids Oldenéorp. D o c k u m. Tot Burgemeefters de Heeren Johannes Snip cn Johannes Ferblans. Harlinóen. Tot Burgemeefters de Heèren Jane van Sloten en Sieds Schaaf, en tot Raadslieden de Heeren D. W. Vettevaget en Syken tieten Molenaar. Stavoren. Tot Burgemeefter de Heer Jan Elzes El. jinga. Sloten. Tot Burgemeefter de Heer Harmanus Groen. XV o r k u m. Tot Burgemeefter de Heer Roeloff Ackringa. Y l s t. Tot Burgemeefter de Heer Lammert va» Spanjen. Hindelopen. Tot Burgemeefter de Heer Jeye Wiggerts. Leeu*  JAARBOEKEN, January, 1788. 165 Leeuwarden. Den Heer Jan Lodewyk Doys van Haersma, zedert 1755 Raad Ordinaris in den Hove van Friesland, heeft zig op den Extraordinaris Landdag van den 26 December 1787 by requeste aan de Heeren Staaten van Friesland vervoegd, met verzoek, om van wegens deszelvs klimmende jaaren , uit zynen dienst alsRaad Ordinaris in den Hove van Friesland ontfiagen te worden. Welk verzoek aan den Heere Haersma by refolutie van den 18 January 1788 toegeftaanzyn.de, hebben de Heeren Volmagcen van 't Kwartier van Westergo, ter vervullinge van dit Raadsheer - Aropt, den 19 January wederom in Nominatie gebragt de navolgende Heeren , Jr. Rienk van Burmania, Volmagt van Wonferadeel; Mr. Jetze van: Sminia, Volmagt van Tietjerkfteradeel; Mr. 'jshtit Aulus van Haersma, Volmagt van Acht-Carfpelen. Deeze Nominatie aan Zyne Doorluchtige Hooggezonden zynde, heeft Hoogstdezelve by eenen brief van den 23 January daar uit tot Raad Ordinaris in den Hove van Friesland vérkoren den Heer Mr. Arent Aulus van Haersma, welke den 9 February ter Vergadering der Ed. Mogende Heeren Gedeputeerde Staten den Eed heeft afgelegd; waarop dezelve terftond door twee Heeren Commisfarisfen uit dat Collegie Jr. Egbert Sjucle Gerrold Juckema van Burmania Rengers en Jr. Reinhard Baron van I.ynden, als Raad in de Vergadering der Heeren van den Hove is ingeleid. De Heeren Staten dezer Provincie aan Zyne Doorl. Hoogheid den Prins Erfftadhouder den Prins Fan Walneck hebbende voorgefteld, als Bevelhebber over het Krygsvolk in Friesland, en Zyne Hoogheid den gemelden Prins daar toe hebbende aangefteld, heeft de Prins Van Waldeck in die hoedanigheid voorde Ed, Mog. Veranderingonder de hooge en lage Amte- naars, enz.  Veran UERlNC ©NT) ER JJE HOO ce EN 1age. üblTEKAARS , iEütZ^ 166 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mog. Heeren van bet Mindergetal den daar toe " (taanden Eed afgelegd. Groningen. Door de Edele Mogende Hee" ren van de Ommelanden tusfchen de Eems en de Lauwers, zyn tot de Ommelander en Proviricia;le , zoo binnen als buitenlandfche Commisfien voor de Jaaren 1788 en 1789 benoemd, en door Zyne 1 Doorl. Hoogheid, den Pleer Erfftadhouder goedgekeurd de navolgende Heeren. Uit HUNSINGO. Tot Staten Generaal. De Heer H. J. Lewe van Middelftum. Admiraliteit te Harlingen. De Heer J. Stegmrus. Gedeputeerde Staten. De Heeren G. Albtrda Heer van Dykfterhtas en J. D. Mignon. Provinciale Rekenkamer. De Heer Berk lliikrsma. Ordinaris Gecommitteerde Raden. De Heeren F. O. Sytzama Heer van Bellingc weer, Claus Jans, Roelf Berends. Extra Ordinaris Gecommitteerde Raden. De Heeren Gerardus van der Tuuk , Garbrand WierCema van ï'squcrt, Garbrand Wierfema van de Meeden: En in plaatze van wylen Willem Pieten 'tot Extraordinaris Gecommitteerde Raad tot St. Petri 1788 , Comelis Broeds. 1 Urr  JAARBOEKEN, January, 1788. 107 Uit FIVELINGO. Tot Staat Generaal. De Heer J E. Lewe. , Generaliteits Rekenkamer. De Heer G. Aldringa, Heer van Wirdum. Admiraliteit te Amfteldam. De Heer O. R.Alberda, Heer van Eikenftein. Gedeputeerde Staaten. De Heer D. Albtrda. Provinciale Rekenkamer. De Heer J. H. L. Picart, Heer van de Harkflede. Ordinaris Gecommitteerde Raaden. De Heeren J.A.J. Cruys, Frederik Hemmes, en FL'.ndrik lippes. Extra Ordinaris Gecommitteerde Raden. De Heeren Jan Claasfen, Hendrik Hommes, Ebe Ockes, in plaatze van wylen, Brond Hayes Brondfema; tot Ordinaris Gecommitteerde Raad tot aan St. Petri 178a ƒ. Smit. Uit het WESTER-KWARTIER. Tot Staten Generaal. De Heer S. L* Aiberda, Heer van Byma. Raat VsrAïsh-' dering onder de hooge en lage Amte- naarsa enz.  , Verandering cnder de hooge en lage Amte- naars, enz, 1 I < i j < < ] i J January 1788. Vermits befloten water, geen Lyst der Producten ingekomen. ï \duard, 'Timen Jans, J, Stegncrus en J. Ds Vstgiwn.  nieuwe NËDERLANDSCHE JAARBOEKEN, F E B R U A R V. 'mdcclxxxviil GELDERLAND. CuiLEMBURG. De Raden en Reekenmeéfters der Domeinen van den Prinfe Erfftadhouder hebben by eene Publicatie van den 20 dezer maand, in de Heerlykheden Buuren, Leerdam en Cuüemburg, mitsgaders in de Baaonnie van Ysfelfteyn en Acqnoy enz. aan den eenen kant de verlichting der huizen en andere openbare Vreugdebedryven, op den aanftaande Verjaardag van Zyne Doorluchtige Hoogheid , den 8 Maart, wel toege ftaan , maar aan den anderen kant tegen wanorde en ongelukken aldus gezorgd. T>e Raaden en Rekenmeefters der Domeinen van Zyne Hoogheid den Heere Prinfe van Orange en "Nasfau, &c. &c &c. Grave van Buuren, Leerdam en Culemborg, mitsgaders Baron van YsM fel- Cui- LEMBURG.  Coi- LEMI3URG. Public, nopens de lllifr minatien] enz. 170 NIEUWE NËDERLANDSCHE fel dein en Acquoy, &c &c. &c. Alle die deezo zullen zien ofte hooren lezen, falut; doen hier mede te weten: Dat by Ons in overweeginge genomen zynde, dat de goede Burgeren, In- en Opgezetench van de voorfz. Graaffchappen en Baronnien, tot bier aan toe gewoon zyn geweest om op de heugchelyke Geboorte-Verjaardagen van Hooggcmelde Zyhe Hoogheid, allerhande demonftratien van vreugde te doen, en reeds van ter zyde vernomen hebbende , dat vccle . dcrzelve voornemens zyn, om zulks wederom te doen op den 8 Maart aanftaande, Wy aan de eene kant, niet voornemens zyn dezelve daar van, wanneer en voor zo verte zulks op eene decente en gepaste wyze gefchied, te detourneeren of te wederhouden, maar aan de andere kant, Ons verpligt rekenen, om, zo veel in Ons vermogen is, te vigileeren, tegens alle ongelukken en onheilen, welke ter dier occafie zomtyds zouden kunnen voorvallen, en dat Wy dierhalven hebben goedgevonden aan alle Burgeren, In- en Opgezetenen van de Steden en Graaffchappen Buren" Leerdam en Culemborg, gelyk mede van de Stad en Ba'ronnie Ysfelftein, en tindelyk aan de Inen Opgezetenen van de Baronnie Acquoy, te interchceeren en verbieden, gelyk Wy aan dezelve interdiceeien en verbiden by dezen, om, zo op Saturdag den 8 Maart aanltaande , ter gelegenheid van de als dan invallende heugchelyke GeboorteVerjaardag van Hooggemelde Zyne Hoogheid, als vervolgens by voorkomende publieke Vreugdebecryven, by welke occafie het ook zoude mogen ■wezen, met gcladcne Gewceren op te trekken , veel min met Snaphaanen, Piftolen of diergelyke Inftru jmenten, zelfs niet met los Buskruid geladen, te fchieten, gelyk mede om zoo genaamde Voetzoe • kers of Swermers te werpen, en om geene Vuurwerken, Vuurpylen of Moordflagen af te fteeken, nog Piktonnen te branden, dan op opene plaatzen, na voorgaande verzogte permisfie on op aanwyzingc van de reipective Magiftraaten of Gerichten, en om in \  JAARBOEKEN, February, 1788, 171 ïn 't generaal geene zoortgelyke zaken te onderne? 1 men en uit te Voeren , waar door een ander be-} fchadigd, of Brand veroorzaakt zoude kunnen wer , den, alles by verbeurte van 12 Caroli Guldens, en na omitnndigheden mede by pcene van arbitraire Correctie: maar daar en tegen aan alle dezelve Bur-1 geren, In- en Opgezetenen en aan ieder van Hun,, voor zo verre zy het zelve zullen verkiezen, vry en onverlet te laten, om, zo wel op den 8 Maart aanftaande, ter zake voorfz., als vervolgens by openbaare en algemeene Vreugdcbedryven, ter welke gelegendheid het ook zoude mogen wezen, alle zodaane gepermitteerde demom'tratien van vreugde te doen, als een ieder na zyne gezintheid en omftandigheden zal verkiezen en oordeelen, met de eer en agtinge voor hunnen Heer, of met de natuur van de zaak, best en meest overeen te komen, niet te min, voor zo verre die mede in het illumineeren van Huizen, Kamers of andere vertrekken zouden mogen beftaan, aan een ieder ferieus recoinmandeerende, om daar omtrent alle omzigtigheid, tot voorkominge van Brand, te gebruiken, gelyk Wy ook aan alle dezelve, mede by pcene van arbitraire Correctie, wel expresfelyk interdiceeren"en gelasten by dezen, om geene van hunne Medeburgeren, In- en Opgezetenen, op eenigerhande wyze dopr woorden of daaden te dwingen of te noodzaken tot het doen van Vreugdens - Demonftratien , terwyl het zelve aan een ieders verkiezinge en welbehagen volkomen werd overgelaten , gelyk mede om zich in en omtrent al het geene voorfz., met alle bescheidenheid tegens elkander en in 't generaal, als goede, getrouwe en vredelievende Burgeren, In^ en Opgezetenen te gedragen, en zich van alle ongeoorloofde baldadig- en moedwilligheden zorgvuldig te onthouden, zonder aan iemand, wie het ook zoude mógen wezen, eenige reden tot gegronde klagten te geven. • £n zal deeze, ten einde niemand eenige ignorantie M 2 bier 2ci- !URG. Public, wpens le Illu- ■ riinaüen ',nz.  GüT' lembürg. Public, nopens de Illuininatienenz. De Voorzittende Burgemeefter J.H. Rattweutboff, weike in de voorvallen in de Stad Eiburg ten fterkfte betrokkenen dus uitgevveeken was, heeft aan de Staten dezer Provincie .een Request ingeleverd, en daarby vergiffenis verzogt. Aan dc Edele Mogende Hesten STAATEN des Futdendoms GELRE en Graaf/chap ZUTPHEN. EDELE MOGENDE HEEREN i Geeft met verfchuldigde eerbied te kennen f. H. Rauwenhoff, dat by Suppliant in 't gepasfeerde 172 NIEUWE NËDERLANDSCHE hier van zal kunnen voorwenden, alomme binnen de Steden en ten platten Lande van de Graaffchappen Buuren, Leerdam en Culemborg ; gelyk mede van de Baronnien Ysfelftein en Acquoy worden gepubliceert en geaffigeert, ter plaatze alwaar men gewoon is zodane Publicatien en affixien te doen, Aldus gedaan en gearrcfteert in den Raade van Zyne Hoogheid den Heere Prinfe van Orange en Nasfau, &c, &c. hem. - ve Provinciaal uit dien hoofde tegens hem reeds mogten zyn geëntameerd. 't Welk doende,, QVas geteekent) J. H. RAUWENHOFF. pro itiio - - HENDR. ENGELEN. Tegen de zogenaamde Gelderfche Bregadiers, welken, tegen bevel der Staten, in Utrecht in't Jaar 1787 tegen de Staten dier Provincie gediend hebben, is, wegens niet verfchyning , door het Hof deze Sententie op den 23. dezer maand uitgefproken: ezien by den Hove des Furftendoms Gelre en ^ Graaffchap Zutphen, de klagte crimineel by Intendith de Magiftraat der Stad Doesburg overgegeevendoor Mr. P. Rasch, in qualiteit als Advocaat-Fiscaal derzelve Stad, Klager ter eenre, ■ op ende tegens den Advocaat Hendrik Jacoh H(ia>rnaa, sJnïhuay Evers, den Prasceptor Fredetsk Louis de Monin, Genk "jan Beauvats , Jan Selderaat, Gradus BionckhfirsiDerk de Vis/er, Zoon van den gewezen Timmerman Harwen de Vtsjei, Gerrit Webpr, Thomas Coenraads. Lucas Evers, Zoon . van Jnthony Evers, 'lohannes Vorfter, Berk deVisfer, Zoon van den Kleermaker de Vhj^, Wdiem Caljé, Jan /Jndries /'Ai fer , Jan Ojfrion Soeter, ' en deszeifs Zoon Jan Soeter, Arpqldus van Rees, Jan Soeter, Zoon van Bürthnlomeus Soeter cn Hen. *drik Dous Biorckhnrst', Derk de Fisfer , Zoon van den gewezen Timmerman Harmen de fat/er. Gerrtt Wtber, Thomas Coenraads, Johannes Forjler, Willem Caljé, Jan 'Audttes ffryjj'er, jan Of frton Soeter en deszeifs Zoon Jan Soeter en HenMrik Dorper, voor den tyd van twee jaaren uit de ' ze geheele Furftendom en Graaffchap by pcene var zwaardere draden , zoo binnen de voorfz. tyi refpectivc daar binnen weder gevonden mogtei ; worden. - En ten aanzien der overige Gedaagdens en Be ''klaagdens, met name l - -f Evers, Zoon van Ar. M 4 thM Arn- 1 hem, Senten-* 'ie tegen Gelderfche RrU sddiers. 1 1  ?7<5 NIEUWE NËDERLANDSCHE AaN- hem. Sententie tegei Gelderfche firi gadietSi thony Even -, Berk de Vhfer, Zoon van den Kleermaker de Vnfer, Arnoldus van Rees, en "Jan boeter Zoon van Bauholomeus Soeter, gelet op derzelver jonge jaaren , ontzegt dezelve Gedaagdens en Beklaagdens voor den tyd van een jaar deeze ge"heclc Provincie, by pcene van nadere dispofitie, zo binnen die tyd daarin weder mogten komen. ' Condemneerende wyders,alle de refpective Gedaagdens en Beklaagdens mede fampt en zonders zo in de kosten en miien van Juftitie, als van deze Procedures tot taxatie en moderatie van den Hove. Gedaan en gearrefteert in den Raade van Gelderland te Arnhem den 23 February 1788. (JVas geteekend) F. W. van den STEEN. Wegens de Tl'uminatien op den aanftaanden 8 Maart, waar toe in Holland veele toebereidzelen gemaakt worden , en hier ook wierdeh aangevangen , heeft de Regeering met overleg van de Steden Nymegen en Zutphen, deze Publicatie doen afkondigen: Burgemeefteren , Scheepenen en Raad der Stad Anmem in confideratie genomen hebbende, dc aan Hun We! Ed. Groot Achtb. van ter zyde voorgekomene genegenheid en het voornemen van vcrièheiden dezer Stads Burgeren en Ingezetenen, om ter betooning van Vaderlandfc'ie liefde, en van hun .genoegen en deelneeming in den herftel en bevestiging van 'sLands wettige Conitiiutie, door openbare tekcne'-i, by wege van Ifiuminaticn, Decoraum of anderfints, "blyken te geven, en wel om.zulks te doen od den 8 Maart eerstkomftig, de teugelyko Geboorte-Verjaardag van Zyne Hoogheid den Hee. 1 re  JAARBOEKEN, February, i7g». 17?, •re' Prinfe van Oraïrje en Nasfau, Erfftadboudcr &c. &c. &c. Ook met genoegen befpeurd en vernomen hebben-, de, dat andere van de goede Burgery dezer Stad , mitsgaders derzelver Ingezetenen, uit 'hoofde van die gelukkige omwenteling van zaken binnen deze Republyk , niet zouden blyven in gebreken, even als de voorfchreven, zulks uitterlyk te demonftreren, wanneer ten dien einde eene algemeene bepaling vrierde gemaakt. Nogtans, opdat niet uit diergelyke openbare demonftraticn van Vreugde, tegens de ware intentie, by deze en gene losbandigen, aanleidinge zoude kunnen genomen worden' tot onbetamelyke conduiten en het plegen van buitenfpoorigheden, waar'door Burgeren fcn ingezetenen als dan veel ligt zouden worden gei'nquieteerd, derzelver tranquiliteit verminderd en eene ftoring in de publyke rust veroorzaakt, waar van thans eene behoorlyke gerustheid voor hun Perfonen en Goederen, door de genomene maatregelen en toezigt der Juftitie, mogen genieten, gelykerwys ook Hun Wel Edel Groot Achtb. in de onverrnydelyki noodzakelykheid zouden gebragt 'kunnen worden tst> nieuwe ftfafoefièning, ter handhaving,van dezelve: Hebben, ter contemplatie van dit alles, en teffen; van de bezwarende omftandigheden , elders zich al; nog voordoende, by gemeen"overleg met dc föTagv ftraten der mede Steden Nymegen en Zutphen, co voorkominge van alle inconvenientiën', gocdge\ on den, het doen van Illuminatien by provifie uit tt Rellen, en dat dien ten gevolge ter oecafie van der voorgemelden aanftaanden 8 Maart, deheugelykc Verjaardag van Zyne Doorl. Hoogheid den Heert Prinfe Erfiladhouder, geen Illuminatfeniullen plaat; •hebben, werdende, gelyk altoos zonder or.dcncheic' van tyd of gelegenheid,geïntercüceerd öf ve;'-■dohet affteeken van Vuurwerken, en werpen van Zwermers, Voetzoekers enz. mitsgaders het febieterrr-ét r£naphaanen en Piftolen. Arn- hem. Public. van niet te Illumineert*enz.  Arnhem, 178 NIEUWE NEDERLANDSCHE Van Groningen wordt ons het zelfde gemeld , „ dat Burgemeefteren en Raad dier Stad den 17 February hebben , gerefol" veerd, dat 'er op dien dag niet zal geïüu" mineerd worden, begrypende dat dierge" lyke eerbewyzing alleen tepas komt, wan" neer de Stad met de Hooge tegen ivoor" digheid van den Doorluchtigen Vorst, en " deszeifs Hoog-Vorftelyke Huis word ver" eerd." Voor het overige is aldaar het affteekên van Zwermers, en andere onfchadelyk vuurwerk; doch alleen op de groote ruimte van de groote Markt, en zonder daarmede Huizen of Perzoonen te bedoelen, vergund. Elburg. De Prefident Burgemeester J. H. Rauwenhoff, welke in de omftandigheden van deze btad ten hoogften is betrokken geweest, heeft een Request tot fubmisfie aan den Staten ingeleverd, welken wy reeds onder Arnhem hebben medegedeeld. HOLLAND. Dordrecht. Wegens de Illuminatie en vreugdebedryven op den 8 Maart aanftaande, is den 26 February 1788 deze Publicatie gedaan. Myn  JAARBOEKEN, February, 1788. 179 "\hyn Edele Heeren van den Gerechte der Stad 1 Dordrecht, mitgaders Bailluw en Mannen van de Merwede , kennisfe bekomen hebbende van de genegenheid veler Burgeren en Ingezetenen dezer Stad, tot het geven, van een openbare blyk van hun genoegen wegens de Herftelling van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, in alle deszeifs hooge Charges en Waar-i digheden , hebben vermeent, ter voldoening van deze genegenheid, geen gefchikter dag te kunnen bepalen dan den 8 Maart aanftaande, als zynde de Geboortedag van gemelden Pleere Prinfe Erfftadhoudcr, tot het doen van eene generale Illuminatie binnen deze Stad en Jurisdictie van dien, mitsgaders die van de Merwede, te beginnen des avonds ten 8 en te eindigen des middernagts ten 12 uren, welke bepaling van tyd Hun Ed. Gr. Achtb. enEd. Achtb. vertrouwen een yder zich zal laten welgevallen. En ten einde deze Vreugde, die teffens"behoord te zyn een blyk dat de onderlinge verdeeldheden en partyfehappen , zoo fchadelyk voor eene Maatfchappy, werden afgelegd , (waar toe elk en een iegelyk by dezen word verzogten aangemaant) door gene ongeregeldheden geftoordof verhinderd worde; Zoo is 't, dat Myn Ed. Heeren van den Gerechte, en Bailluw en Mannen van de Merwede voornoemt, alle en een iegelyk willen nebben verboden, het afvragen van eenig Geld, het zy aan de Huizen, het zy op 's Heeren Straten, zoo voor, als op of na dien dag: gelyk ook het plegen van eenige ongeregeldheden en wanbedryven , ofte iemant hoe genaamt, over de wyze, op welke hyzal hebben goedgevonden zyne Illuminatien in te rigten te molefteren, ten einde niet te incurreren de ftraffen by de Publicatien van Hun Ed. Gr. Mog., in dato den 9 Oftoberen 12 December 1787 geëmaneerd. En ten einde de te houdene Illuminatien ongeRoord zouden kunnen worden verrigt, zoo word pp den daar toe bepaalden tyd van 9 tot 12 uuren • ■ by Dordrecht. Public. vegens Ulumi- ïatien wz.  Dordrecht* Public, wegens Illuminatienenz. 180 NIEUWE NËDERLANDSCHE. . hv dezen verboden , het affchieten van eenige Fuv Orange en Nasfau, Grave van Catzenelnbogen, Vianden, Dietz, Spiegelberg, Buuren, Leer dam en Culemborg, Marquis van Veere en Vlisfingen, Baron van Breda, Diest, Beilftein, der Stad Grave en Lande van Cuyk, Ysfelftein, Crancndonk. Eindhoven en Liesveld , onafhankelyk Heer van de Vrye en Souveraine Erfheerlykheid Ameland, Heer van Borculo, Bredevoort, Lichtevoorde, het Loo, Geertruidenberg, de Clundert, Zevenbergen, de hooge en laage Zwaluwe, Naaldwyk, Polanen, St. Martensdyk, Soest, Baren en TerEem, Willemftad-, Steenbergen, Montfoort, St. Vith, Butgenbachen Daasburg, Erf-Burggraaf van Antwerpen, Erf-Marfchalk van Holland, Erfftadhouder, Erf-Gouverneur, Erf-Capitein en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, ErfCapitein Generaal en Admiraal van de Unie, Ridder van de Kousfeband en van den Zwarten Adé^ar, &c. &c. &c. Allen de geenen, die dezen zullen zien of hooren leezen falut, doen te weten: Dat Wy, in deze kommerlyke tyden , niets meer ter harten neemende, dan dat de refpecRve Steden dezer Provincie onder ons Stadhouderfchap reforteerende, mogen worden gebragt in zodanige Ordre en Regeeringe, •waardoor derzelver rust en voorfpocd worden geftabileert; en tot onze kennisfe zynde gekomen, dat Sn de Stad Haarlem, de onlangs in dit Land geheerscht heb- Haar- . lem,  Haarlem. Public, ter veranderingyan de Regeering. l82 NIEUWE NËDERLANDSCHE hebbende factie, welke ingericht was, en gepoogd S5ft Sn de vastgeftelde Conftitutie om te keeren , wol verve van door de omwenteling, welke het God behaagd heeft op het onverwagtst te doen gebeuren Mare krakten te hebben verlooren, integendeel het: hoofd noch opftak en gefouteneerd wierd door die Sve Lieden, welke onder den verleidenden Naam Sn's Volks invloed voor te Raan, met anders bedoeld hebbende, dan hunne onbepaalde Heerschzugd ïe voldoen , en hunne overheerfching op de Puml ooen vaS 't wettig gezag te ftigten door allerley Statiën en induftien, in den afgeloopen Jaare Kden bewerkt, dat (zonder intewachten den u tS derDeliberatienvan eenekortte vooreti, byHun vXGmnt Mo*., en wel op eene Propofitie door GÏdiSSrtófe Stad Haarlem gedaan, gedecerSerTStnisfie, om over 's Volks invloed op de Reïrin^ van den Lande fpeciaal te befoignerer.) een Sfeuw zogenaamd. Regeerings - Reglement, ftrydig met de Conftitutie on de waare belangens van de voorfz Stad, en direft aanlopende tegens de door Souverain wettiglyk aan ons opgedragen, en door Tc Vroedfchap dezer Stad zelve voorheen erkende t n^beïwifte Erflyke Rechten en PraeëmiDen. den was geconcipieei, en na 't zelve door den SSoed der toen alles dwingende Cabaal by de Ed. Grot Mog. Heeren Staten dezer Provincie te heb, £f Gedaan aggreëeren , gearrefteerd, en op eene nteSe , en voor de Stads Finantien bezwarende Ivze! door agt- en-twintig toenmalige Leden van Sey voorfz. Vroedfchap , met eene dvoorens mede onwettig ingerigte Schuttery, wederzyds beeedigd ^DafSl het voorfz. Reglement by Refolutie van . . F(i Groot M02. van den 17 October 1787 was geannulleert en vernietigd doch dat niettemin de Masnftraat , welke ingevolge het voorfz. onwettig RegWent door de Vroedfchap is verkoo-  JAARBOEKEN, February, 1788. 183 ren, overzulks by ons niet voor wettig kan worden gehouden, even als of noch ih functie was. Dat al het voorfz. van dat gevolg was, dat, onder den uiterlyken fchyn van eene bngeftoorde rust te genieten, de zo menigvuldig misleide Burgers dooide waare bewerkers van alle die fchadelyke nieuwigheden, welke aldaar hadden plaats gehad , in hunne verkeerde .begrippen en handelingen noch geftyfd, .cn derzelver weldenkende en aan de Conftitutie getrouw geblevene Medeburgers byna eveneens als voor deze gelukkige omwenteling aangezien en behandeld wierden. Ja dat zelfs de zodanigen van die factie, welke andere Provinciën of Steden hadden moeten verlaaten, om dat zy de rust verftoord hadden, in de voorfz. Stad eene veilige fchuilplaats kwamen éoeken, en aldaar metopene armen ontvangen wierden. En voorts uit het Rapport van onze Commisfarisfen Jonkheer Willem (.uftanf Fteder'tk Grave van Bentinck, Heer van Rhoon'en Pendrecht, befchreven in de orde van de Ridderfchap en Edelen van .Holland en West - Friesland, Bailliuw en Schout van 'sGravenhage, Hoogheemraad van Rhynland, en Mr. Dirk Raad m den Hove van Hol¬ land , Zeeland cn Vriesland, dewelke wy (om presfante affaires onsperfoonlykin de voorfz."Stad niet kunnende Jaaten vinden) derwaards hadden gezonden , nader geïnformeert zynde van de aldaar plaats hebbende gefteldheid van zaaken , inzonderheid mede blykende uit een, aan onze welgemelde Commisfarisfen onder een verzegeld Couvert toegezonden Declaratoir, ondertekend met de naamen van ruim zeven honderd zich noemende Burgers en Inwoonders der voorfz. Stad en Jurisdictie van dien, beftaande (behalven eenige weinigen naderhand ingekomene, waaronder één der gevveezen Commandanten in het Noord - Hollandsch zogenaamd Burgerlegertje) byna alle mede ondertekenaars van de N op Haarlem. Pubüc. ter ertndering■>an de Regee'ing.  Haarlem. Public, ter veranderingvan de Regee* ring. 184 NIEUWE NËDERLANDSCHE - op den 20 Oflx>ber 1786, en op aefe 30Md 1787 refpective ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mogende, tot hoon en laefié van onze Perfoon meerigte addresfen; by welk'Declaratoir dezelve op gronden daarby vermeld, aan voorn, orrze Commisfarisfen en door dezelve aan ons, (zo zy zeggen) rcverentelyk hebben gedcclareert: „ hun verlangen te zyn dat' alle de thans fungeerende Leden der ** voorfz. Stad in hunne posten mogten blyvencön" tinueeren , en dat de Zülkeiï, weikeu-. onlangs " van himne plaatzen als Raaden vrywillig atitand " hadden gedaan , wederom'in deèzc beiangnke '\ poften worden aangefteld, voor zo verre dezel' ven te overreeden zyn, die wederom aan te nee' men " Welk Declaratoir vervolgens door den Haarlernfch.cn Courantier in deszeifs Courant van 19 lanuarv 1788 aan het Publiek is medegedeeld. En eindelyk nog, dat Mr. fan Didenk Pxu*., 'geboren H®#, Heere van Buttingen enZandvoort , "Hcemftede, Rietwyk en Rietwykeroord , alsmede Mr. Gysbert Adriaan Patyn , hunne VroedjcltapsArimen in handen van uelgemtlde ome C^wts/nrtsfarhjen 'hadden nedcrgelegd; hebben goedgevonden Me de jegenswoordige Regenten der ivor.fi. .Y.ad, den Penfionaris en de Secretansfen daar onder bei. r{ 'p- n te ontdaan, gelyk ivy dezelve ontflaan by dez.en v-n hunne refpeElive Pmètisn, en (voor zoo feg dcutoods) 'van de keden daarop ge'dtidn, zoo ncchthans, dat alle dezelve daardoor gcenzins zullen■ worden gekwetst of benadeeld in hunnen goeden Naam en Faam, veel min, dat dezelve daaruit zullen mogen worden gcllifpicicerd, zich in. de Regeering van dc Stad of *t Land, niet naar behooren gedragen te nebben; interdiccren'e wel 'ftriktelyk eene iegelyk , wie hv zoude mogen zyn, de meergemelde.by dezen, door ons ontfiagen Regenten daarover te i etigten, veelmin hunne Perfoonen of Goederen ecngzinsre Ejofcfteeren , befchudigen of incömmodeeren, de- zel-  JAARBOEKEN, February, 1788. iSj zelve mitsgaders hunne Perfoonen en Goederen, ten dien einde neemende in onze fpeciaale Protectie en Sauvegarde, alles ingevolge de authomatie , by Refolutie "van de Edele Groot Mogende -Heeren Staaten"'van Holland en West- Friesland, Van dato 31 Oclobcr 1787, op ons ..verleend en wyders aan Rellen, gelyk wy aaniielleo by deezen: Tot VROEDSCHAPPEN. . Mr. Chriffopl fan van Dam, Mr. Antonis Streber, Mr. Joost Huyghens, Jan Theodórus Kloek- ? (bedankt),.'Mr. Pieter Ferme den , Mr. Herman Gerling , (bedankt), Jpan Har wen Graswir.ckel, Jean Gysberta Decker , Mr. Ifebrandus johannes Faber van Wemsdyk Mr. Jacob 'Helmc't (bedankt) , Abraham Cathninus Fangeté Twent, -Jean Li C/é, Mr. Gerrit Willem van Ooflen de Rruy, Adriaan Boes fa , Heere 'van Leeuwen'en Puyffelik, Jollas Eckhardt, Mr. Willem Comelis Boey, (abfent), Mr. Leonard Hceufft, Daniël LodeWyk \Hoggue> , Jan ran de- Poll,, Jansz., Me'-ndert Wiardi , Hendrik Pieter de Pauu-, Oion\Sas Merchant. Dr. Martitius van Marum , (bedankt), Mr. Emamsel 'Sdndoz, Cirel Reinhardt , Gtorgius Aiexander Lentfrink, Mr. Jan Reiriier van der Gronden , (abfent), Comelis Boen .'Mr. Gerardus Comelis Tilenius KruythoJF. Mr. Jan Balthafar van den Upwich , Caspar van Alder wereld en Mr. Pieter Themans. Tot HOOFD-OFFICIER. Jojias Eckhardt. vft' afR 3 t.j£u 4, a E Eï vi' o'X'~ TOT BURGEMEES TEREN. Mr. JanTheodsrusKoek, (bedankt),Mr. Pieter N 2 ^ér- EÏAAR- . lum. Pltbiic. ter vei inderirg van de Regeerink.  Haar* 1 ï.em. P-'blic. ter veranderingvan de Regeering. 186 NIEUWE NËDERLANDSCHE Vermeulen, Johan Harmen Graswinckel, Jean Gy* berto Decker. Tot SCHEEPENEN. Mr Gerrit Wdlcm van Oclren de Rruyn , Adriaan Boet fes, Heere van Leeuwen en Puyffelik, DanteJ Lodemk tiüggw , Jan van de Pod Jansz. tiennfrik Pieter de Pauw, Dr. Martinus van iharum „ /bedankt), en Mr. Emanuel S'-ndo?. En tot Scheepenen - Commisfarisfen de vyf ]ong- ften' Tot GECOMMITTEERDE RAAD. Abraham Caiharina Vangelé Twent. Tot GECOMMITTEERDE RAAD ter. ADMIRALITEIT te AMSTERDAM. Mr. Chrijloffel Jan van Dam. Tot BEWINDHEBBER van de OOSTIND. COMPAGNIE te AMSTERDAM. Jean Gysberto Decker, welke Commisfie wy verTdaaren, dat hy zal behouden, niettegenflaande het Burgemeefterfchap. Tot COMMISSARISSEN ORDINARIS op den DAGVAART. Mr. Tfebrandus Johannes Faber van Riemtdyfr en Mr. Leonard Hozujft. Tot THESAURIEREN. Mr. Jacob Helmolt, (bedankt), en Meindert ffliardi. Tox  JAARBOEKEN, February, 17S8. 187 Tot RAAD en PENSIONARIS. Mr. Willem Jager. Tot SECRETARISSEN. Mr. Wigbold vort Sypefleyn , Mr. Gerardus van dabt Schout-n, Heere van Zoetermeer, van Burgemeefteren; Mr. Jan Hendrtk van IVickevoort Crontnelin , Mr. Willem van Hogendorp. Voorbehoudende aan ons, om de,, in cas van niet accepteeren van -één of meer der voor noemde Regenten Gpenhlyvjende Piaatfen te vervullen , zoo a's yfa t-*rl me»den nutte der vcor/z. Stad zullen oordeelen te be hooren. Voorts gelaften wy onze -voorn. Commisfarisfen om in onzen naam de voorfz. aangeftckle Regenten en Ministers in derzelver refpcèiive functien de behoorlyken Eeden afteneemen, en vermits in de tot hier toe gewoone Vroedfchap - Eed periodes gevonden wierden nietovereenkomftig met de gevestigde Conftitutie, hebben wy goedgevonden dezelve te alterceren, en arreftceren, als volgt: ,, Ik bcloove en zweere, de Staten van Holland en West-Friesland, gehouwen getrouw te zyn, dar 'ik my van nu voortaan myn leven lang gedurende „ of zoo lang ik binnen de Stad Haarlem zal bly ven ,, woonen, of daarvan niet op eene wettige wyze ,, ontzet worde, my zal houden en gedragen als „ Raad en Vroedfchap derzelver Stad, da'c.'k net ., verkiezen van de Vroedfch ppen op de vacante ., piaatfen, mitsgaders van Burgemeefteren cn Scheepenen, zoo menigmaal zulks nodig zal zyn, my „ punctuelyk zal reguleeren na de ordre en Regle„ inent op de beftelling der Magiftratuure en Re» geeringe der Stad Haarlem, by de Vroedfchap i, dezer Stad gearrefteerd den 23 Juny 1752, voor zoo verre denzclven by den Heere Prince ErfN 3 „ ftad- Haarlem. Public, ter verandtring van dg Regeertng.  HAARLEM. Public, ter vtr(inderïn^van de JKegeeTfng~ ■ m NIEUWE NËDERLANDSCHE ftadhouder op dert 18 February 1788, is geap" probeert, en verder niet, zonder daar buiten ot " tegen te zullen gaan in eenigen manieren; dat ik " 't allen tyde, des Dy de Klokke of Bode geïnfinueert " zynde, zalkomen'by Burgemeefteren, Scheepenen, • " en aldaar zal geeven raaden cn helpen refolveeren-, zulks ik in goede confeientie ten meeken " cère, nut, profvt ende welvaaren van de Lan."- do van Holland'-en West - Friesland, mitsgaders " der Stad Haarlem zal bevinden te-behooren; dat " ik gene zaken , die in de Vroedfchap verhandelt cn eerefolvcert-zullen worden fecreet te houden, ' zal reveleeren, of aan iemand van deezen Eed niet zynde zal openbaaren, ende voorts my ra " alles zal dragen als een goed oprecht en getrouw ,^'Raad in Vroedfchap'der Stad Haarlem behooit 1 en fchuldig is te doen." Mitsgaders alle de voorn. Raaden en Vroedichappen , benevens derzelver voorfz. Miniftërs ar teneeinen den Eed, by Refolutie van Hun Ed. Gioot Mogende, van den i5 February i788gcarreiteerd; Snde 'als volgt I „ 'Wy betovenen zweden gehouw en getrouw • te zullen zyn aan de Conlt " tutie en Regceringsform van den Lande van liol% ïanden West-Friesland, beftaande in de^Hoogfte en Souveraine Overheid van hun Ed Gioot " Mos*, de Staaten van den zeiven Lande, " met het Erfftadhouder , Gouverneur Kapitein " en Admiraalfchap Generaal, Erfhk m het Doo 12 luchtig Huis van Orange , zodanig als hetzelve " in hunner Ed. Groot Mog. Refolutien van den - laare !7a7 is opgedragen, en by den tegenwooi \\ digen Heer Erfftadhouder m den Jaare 1766 " Fn eindelvk noch alle Raaden en Vroedfchappen, ,Tits«aders Miniftërs, welke die Ampten op den23 Nowmber 1787 bekleed hebbende by dezen wederom zyn aangefteld, te doen afleggen den Eed by  JAARBOEKEN, February , 1788. 189 Hunner Ed. Groot Mog. Refolutie van den 23 November 1787 geordonneert, houdende, „ dat zy „ verkiaarcn, dat zy aan de Acte van Verbintenis, „ welke op den 8 Augustus 178(5, tusfchen ver„ fcheide -zich noemende Vaderlandlievende Re„ genten te Amfterdam aangegaan , en door de„ zelve, en naderhand mede door vcele anderen ,, getekend is, of geenerlei deel hebben gehad, di„ reet. of indirect. , of by zo verre zy daar aan eenig „ deel direct of indirect gehad mogten hebben, „ daarvan te refrfteeren, en zich ontfiagen te hou„ den , van alle uit dien hoofde gecontracteerde ,, verplichting." Wyders verklaaren wy onze intentie te weezen, dat het aanftellcn van voorn. Regenten en Miniftërs (ook van de zodanicen onder- hen, aan welker Ouderdom, Poorterfchap of Poorterfchaps Jaaren, iet ■ wes ontbreekt) in maniere als vcoren gedaan in dit extraordinair geval alleen is gefchied tot meerder rust en dienst der voorfz. Stad Haarlem, en.tot wegneeming van diffidentie cn onlusten aldaar ontftaan, ën Zulks zónder eenige prsjuditie of Go* fcquentie voor het toekomende, ten^anz^en van de Privilegiën, Vrvheden of Gerechtigheden de voorfz. Stad en de goede Burgeren of Ingezetenen derzelve competeeren.de, die wy .verftaan dat in haar oude kragt en vigeur blyven'zuilen. . . En dewyl wy een byzonder belang ftellen' m alles wat in' on's is, te helpen toebrengen, om de Rust, goede Orde, Eendragt, het Vertrouwen, cn daar uit fpruitenden bltfei en welftand van dit Gemeencbest "en van de Stad Haarlem te doen hcrieeven , vermaanen wy Burgemeefteren cn Regeerders der voorfz. Stad , om ten fpoedigften ineevolge de bovengemelde Refolutie van Hun Ed. Groot Mog. van 15 February 17S8 te effc&ueeren , dat allerlei Amptenaaren binnen de voorfz. Stad, zo Politique als Burgerlykc, en Kcrkelyke N 4 van Haarlem. Public, ter verander ing van de Regeering.  ipo':p NIEUWE NËDERLANDSCHE Haarlem. Public, ter veronderin),van ds Regec ring. van onderfcheiden Gezindheden, mitsgaders Dekenen en Leden der Gilden, afleggen den Eed by hunner Ed. Groot Mogende voorfz. Refolutie van 15 February voorfz. vastgefteld, en hier vooren geïnfereert; wyders hebben wy, ter bereiking van, 'het voorfz.'heilzaam oogmerk, goedgevonden: dm Hoojd Officier, mitsgaders Burgemeefteren en Regeerders der voor fz. Stad, ieder voor zo veel hun aangaat te bevelen (by provifit) een wakend oog te houden op de gedragingen van de eetjle aanleggers en bewerkers der onwettige en buitenfpotlri^e onder neernir. gen en nieuwigheden, welke aldaar hebben plaatsgehad, mitsgaders van zodanige fufpeSte perfoonen , v elke hunne onruflige en gevaar lyke fentimenten in andere Provinciën of in Steden dezer Provincie getoond, hebbende , zich binnen de voorfz. Stad hebben ter nedergezet, zo wel als op het aldaar komen woonen van meer diergelyken , en inzonderheid mede te letten, dat de by het vierde lid der Refolutie van Hun Ed. Groot Mog. van 3 November 1787, alsmcaeby den aanvang van het meede Lid van voorfz. Refolutie gemar.ifejïeerde heilzaame intentie van den Souverain niet wor de geë/udeert. Wyders behouden fvy aan ons om op de Refpsclive addresfen en verzoeken aan onze Cornmtsjar ifen gedaan ,- (zo fpoedig mogelyk) te difponeeren , en verders zodanige andere ordres ie pleiten, als wy tot tneejie rust en dienst van den Lande in '1 gemeen, en van de voorfz. Stad in 't byzonder zullen ourdeelen te behooren. Eindlyk vermaanen wy alle Regenten, Burgers en Ingezetenen der voorfz. Stad Haarlem, dat zy alle tot hier toe gefubfifteerd hebbende partyfehappen en animofiteiten laaten vaaren, het gepasfeerde wederzyds vergeeven en- vergeeten, en gelyk het goede Burgers en Ingezetenen betaamt, voordaan in ■'rede en goede harmonie zamen leven, terwyl Wy het betragten of nalaten van dezen plicht van de zy-  JAARBOEKEN, February, 1788. 191 zyde der geenen die profesfie maken van aankleevers te zyn van de belangen van ons Huis, zullen aanmerken als den toetteen van de oprechtheid van derzelver gevoelens en bedoelingen. Verwagtende wy voorts, en des noods bevelende , dat alle de Burgers en Ingezetenen, en een iegelyk van hun voordaan in 't generaal zullen betragten al het gunt de pligt van gehoorzaamheid en onderwerping aan hunne wettige Overheid vordert, op pcene, dat de geenen, welke bevonden zullen worden tegen deeze onze ferieufe wil en begeerte te hebben ingegaan , en zig aan eenig wanbedryf tegen de waardigheid van de Regeering, of ongehoorzaamheid aan de bevelen van dezelve fchuldig te maaken, als verhoorders van de gemeene rust, en veragters van onze heilzaame oogmerken cn bevelen, naar exigcntie van zaaken, en volgens de wetten van den Lande, zonder eenige conniventie, anderen ten exempel zullen worden geftraft. Gedaan in 's Gravenhage den 18 February 1788. {[Was geteekend') WILLEM PRINS van ORANGE. (Lager flond) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, {Was gete 'kend) W. van CITTERS. Hebbende ter zyde een opgedrukte Zegel van Zyne Hoogheid in roode ouwele , overdekt met éene witte Couverte. N 5 Dus Haarlem. Public, ter veranderingvan dek Regee, ring.  Haarlem. 192 NIEUWE NËDERLANDSCHE Dus blykt her, dat de niet aangeblevene Hee; ren zyn Adoïfjan Ueshuyfen,Mi AdolfHeshuyfen, Mr. Gaspar Clotferboke Junior, Willem Anne 'Leftevenon, Vryheer van Hazaarswoude; Comdis Pieter Elout, Dr. Nicolaas van Wyk de Vos, Mr. Jan Tedïng va:i Berkhout, Mr. Jan van ütyrum, tVlr. Comelis ■ Ascenius van Sypefleyn, Heer van Moermont en Renesfe en in Noordwelle; Mr. Johan Herman de Lange, Jan Willem Druyvefteyn, Jacob Jan Gambiet en Hendrik Andrè Par'vè, By de Satisfactie van Haare Koninglyke Hoopheid was ontfiagen, Mr. Daniël Jacobus Canter Camerling. Hun ontflng hadden verzogt Antoni Kuits, Mr. Jan Diderik Pauw geb.Hatujft, u'eer van Buttingen en Zantvoort, Héemitede, Rietwyk en Rietwykeroort; Mr. Gysbert Adriaan Patyn, Comelis Pieter Baron van Leyden, Vryheer van Warmont; Mr. Lürecht Jacob Hooreman en Mr. Johan Arnout Gallas. Ook waren de twee Penlionarisfen Van Zeebergh en Van de Kafteele reeds in de Satisfactie van de Prinfes begrepen. Dog de Secretarisfen Comelis Antony Teftart, Ücker van Schuylenburch en Jan Antony Graswinkel, zyn nu eerst door de Commisfarisfen van Zyne Hoogheid, van hunne Armen als Secretarisfen ontllagen. Wyders isdoor Zyne Doorluchtige Hoog. heid by voorraad een Reglement voor de Schuttery dezer Stad beraamd, in 18 Arti-  JAARBOEKEN, February, 1788. 193 kelen be (taande, waar omtrend den zelfden] itf February deze» Publicatie is gedaan: 1 W/y WILLEM, bjyfc Gratie Gods, Prinfe van, >V Orange en NaSKSPP Grave van Catzcnelnbo-. gen, Vianden, Dietz, Spiegeibcrg, Buiiren, Leerdam cn Culemborg, Marquis van Vccre en Vlisfingen, Baron van Breda, Diest, Beilftein, der Stad Grave en Lande van Cuyk, Ysfelftein, Cranendonk , Eindhoven en Liesveld , onaf hankelyk Heer van de Vrye en Sotiveraine Erf-Hcerlykheid Ameland , Heer van Borculo, Bredcvoort, Lichtevoorde, hetLoo, Gecrtruidenberg, de Glundert, Zevenbergen, de hooge en laage Zwaluwc, Naaldwyk, Polanen, St. Martensdvk, Soest, Baren cn TerEem, Willcmftad, Steenbergen, Montfoort, St. Vith, Butgenbach en Daasburg, Erf-Burggraaf van Antwerpen, Erf-Marfcbalk van Holland, Erfftadhouder, Erf-Gouvcrneur, Erf-Kapitcin en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, ErfKapitein Generaal en Admiraal van de Unie, Ridder van de Kousfeband en van den Zwarten Adelaar, &c. &c. &c. Allen den geenen, die deeze zullen zien of horen le?cn, falut; doen te weten, alzo Ons door Jonkheer WuL-m Gultaaf F'e'khk, Grave vanBentinck. Heere van Rhoon cn pchdrecht, befchreven irndc Orde van de Ridderfchapen Edelen van Hollanden WestFriesland, Bailliuw en Schout van 'sGravenhage, Hoogheemraad van Rhynland, &c.; en Mr. Üitk A'/ertns, Raad in den Hove van Holland, Zeeland en Friesland, welke Wy ingevolge de authorifatie door de Edele Groot Mog. Heeren Staten van Holland en West-Friesland, van dato 31 Oftober 1787, aan Ons verleend, hebben gecommitteerd om in de Stad Haarlem de gogdc orde te hcrftcllen, is gerapporteerd, dat zy Commisfarisfen bevonden hadden, dat wel na de gelukkige Omwenteling van zaken bfn Iaar- -em. Public, wpens -len Krygsraad.  194 NIEUWE NËDERLANDSCHE Haar jlem. Public, tiopens den Krygsraad. binnen deeze Républiek, door de Regeering dezer ■Stad was vernietigd, gedisfölveerd en ontwapend, de toen fungeerende Schuttery, zo als die was gereguleerd door de Vroedfchap , op den 26 Maart 1787. Dan dat echter tie omftandigheden der voorfz. Stad noch niet hadden toegelaten, dat 'er behoorlyke en duurzaame fchikkingen konden worden beraamd én vastgefteld, of zodanige Opperhoofden benoemd, als by de ondervinding gebleeken was allezins hoodzakelyk en voldoende te zyn. Dat zy Commisfarisfen wyders bevonden' hadden, dat het Reglement voor de Schutterye, zo als het zelve mét voorafgaande communicatie, overleg en goedkeuring van onze Vrouwe Moeder, glorieufer gedagtenis, by de Regeering der voorfz. Stad, op den 29 Maart 1752 is vastgefteld, voor een zeer aanmerkelyk gedeelte konde blyven fubftfteeren , alzo daar by vóór de voorfz. Stad de heMzaamfte maatregelen zyn bepaald , zo voor de Ordinaris Wagten als voor of ingevalle van brand, confufie of alarm, gelyk mede naderhand zyn vastgefteld behoorlyke Jaargelden voor de zulken,die tot deBurgerwagt niet kunnen toegelaten worden. Dan dat echter dc verfcheide omftandigheden, die 'er zedert plaats gehad hebben, en de veranderinge die in de gcfteldheid der Stad zelve, geduurende zo reële Jaaren hebben moeten voorvallen,' wel eenige alteratie of ampliatie zouden vereisfehen, en ook confidereerende dat deeze generaale verbetering hoogstnoodzakelyk zynde tot herftelling deirust en van het vertrouwen aldaar, door haare uitgeftrektheid wel nog eenigen tyd zoude kunnen aanloopen, en dat de veiligheid dezer Stad niet langer toelaat, zondér Burgerwagt te zyn, zo is 't, dat wy goedgevonden hebben deze generaale Articulen provilioneel vast te ftellen. Art I. Dat nimmer eenig ander gewapend Burger- Corps, onder wat benaming het ook zoude mogen  JAARBOEKEN, February, 1788. iq^ gen zyn, binnen deze Stad zal mogen worden opgericht, buiten de alleen wettige Stads Schuttery of Eurgerwagt, op pcene dat de verzoekers en veel meer dc Inftellers of Deelgcnooten van of tot eenig ander gewapend Corps, als verftcorders der publieke rust zullen worden aangemerkt, en als zodanige naar exigentie van zaken geftraft. II. De Schuttery zal als van ouds beftaan uit agt Vaandels, volgens de agt wyken, in welke de Stad zal verdeeld worden , zullende vier der Vaandels behooren tot St. Joris, en vier tot de Cloveniers Doelen, welke Doelens om de drie jaaren in rang zullen verwisfelen. III. Elk Vaandel zal beftaan in vier divifien, ieder uit 2 Sergeants, 2 Corporaals en 20 Schutters of meer, met een Opper- en een Onder - Tamboer tot dit Vaandel beboorende. IV. De benoeming der agt Vaandels zullen blyven als van ouus, te weeten by ieder Doelen een Oranje , een Wit, een Blaauw en een Gecouleurd Vaandel. V. De Nachtwagt zal betrokken worden onda Commando van een Opper-Officier,een Sergeant, een Corporaal en een geheel divifie Schutters. VI. Geen Schutters zullen zich behoeven te laaten aannemen, dan tusfchen de 18 en 60 jaaren oud, en geen gealimenteerde of die uit armen Kasfen eenige onderftand genieten. VII. De eerfte divifie. zal de wagt hebben onder Commando van den Kapitein, de tweede ondei den Lieutenant, de derde onder den Vaandrig et de vierde divifie zal beurtelings door dc drie voor noemde Officieren worden waargenomen,, wel verftaande dat alle deeze vier divifien, zo wel als der zei ver Officieren, zullen ftaan onder Opper-Com mando van den Kapitein, en by deszeifs abfentk aan den Officier in rang volgende. YIII. Alle Onder-Officieren en. Schutters, zuf lei Haarlem» Public, nopensé-.n Krygsraad.  Haarlem. Public, nopens den Kfjgs' raad. i$>5 NIEUWE NËDERLANDSCHE len by hun aunftelling in handen van den Krygsraad , behalven den gewoonen Schutters. Eed, den Eed moeten afleggen hierna geïnièreeid, volgens liet Formulier by hun Ed. Groor, uviog. Refolutie van den 15 February 1788 gearreftecrd: Wy beloven en zweeren gehpuw en getrouw Ve zullen z\n, aan de Conftitutie en Regeerings" form van den Lande van Holland, en Wcst" Friesland, beftaande in de hoogfte en Souveraine " Overheid van Hun Edele Groot Mogende, dc Staaten van denzelven Lande, met het Erfftad" houder-, Gouverneur-, Kapitein- en Admiraal- fchap Generaal, Erflyk in het Doorlugtig Huis " van Orange, zodanig als;het zelve in Hun Edele " Groot Mog. Rcfolutien van den jaare 1747 , is ,, opgedragen , en by den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder in dén jaare 1766 aanvaard." ' IX. De.Krygsraad zal beftaan als vau oud's uit twee Collonellen, een van St. Joris en een van de Clo ■ veniers Doelen, een Fiscaal, agt Rapiteinen en agt Lieutenants , en zal provifioneel voor zes jaaren aangefteld-, en na expiratie zal door de Vroedfchap met concurrentie en approbatie van Ons nader over de continuatie of discontinuatie worden gedelibereerd. ( .. .>:.:■ ' ' . X. By vacature zal de Krygsraad eene Nominatie van een dubbel getal Perfoonen aan Heeren Burgemeefteren ter Eleclie praefcnteeren. XI. 'Dé Collonellen , 'Fiscaal, Kapiteinen en ■Lieutenants, zullen al vorens- tot hot bedienen van hunne Charges te treeden, gehouden zyn af teleggen , behalven den gewoonen Eed, den Eed in han-den'van Burgemeefteren volgens formulier Art. 8. geïnfereerd. XII- De' Krygsraad zal van ouds de laatfte Donderdag in iedere maand vergaderen , om te aanhooren en te disponeeren op alle verzoeken, de Schutterye concerneerende. • XIII.  JAARBOEKEN, February, 1788. 197 XIII. Een vacature van een Vaandrig, zal op] propofitic van den Kapitein van dat Vaandel, door 3 den Krygsraad vervuld worden, en zal den gewoonen Eed in handen van den zeiven moeten afleg-j «en, als- mede den Eed fupra Art. 8 gcïnfereerd. 1 ö XIV. De vacatures van Sergeanten zullen door t den Krygsraad vervuld worden, dewelke in het, aanftcllen van.dezelve voor het'eerfte en vierde Di-1 vihe reguard zal nemen op dc propofitic van den Kapitein, en voor' de tweede op die van den Lieutenant;, gelvk.ook 4c,Vaandrig,een propofitie van twee Peribónen- tot het bekléeden dér voornbemde Charge voor de derde Divilig zalmogen doen aan den Kapitein , op' welke wanneer door den zeiven favorabel wordt geadvifeerd en geen redenen ter contrarie zyn,1 insgelyks reguard zal worden genomen. ■ XV. De Pqfoonen waarneenjende de. Charges van Adjudant' en Drilmcefter, zullen gehduden zyn zich te reguleeren naar eene inftructie bun nader te geeven, en zal dc eerfte de rang hebben van -ongfte Vaandrig, en de tweede als Sergeant; zullende gehouden zyn'dcn gewoonen Eed in handen van den Krygsraad af tè leggen, als mede de Amplia-' tie fupra Art. 8. vermeld. XVI. Zal de generaale Ordonnantie en Reglement op de Schutterye dezer Stad, van den Jaare 1752, met de Ampliatien en Alteratien tot den Jaare 1780, door.de nieuw aangeftcjde Krygsraad worden nagezien,'gealtereerd cri geampiieerd, zo als ten meeften nutte en dienst der Schutterye, met overleg van de Vroedfchap zal nodig geoordcèld worden, en ter approbatie aan ons worden gepraefen teerd. • < XVII. Tot Leden van den Krygsraad worden aangefteld de 'Rerfuor.cn hier onder' beftemd. : Tot COLLONEL L E N. ' • | . Mr. Pieter Vermeulen en Jean Gysberto Decker, T 0 t Iaar- -em. opens 'en aacr.  is»8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Tot FISCAAL. Dionyfius Marchant, Tot KAPITEIN EN. Adriaan BoesTes, Heer van Leeuwen en PuyfFelik, Daniël Lodewyk FLogguer , Meyndert IViardi, Carel Reinhart, Comelis Boen, Jïhanncs Ruys, George Alexander Leut/rink en Laurensvan Farelen. Tot LIEUTENANT S. Jacobus Luberti Auguflini y H. A. van Jcclet, J. van der Rumpte, Geor ge Fredrik Mets ,Mï.Dider ik Schoock vin Bree, Jan van de Waereld .Coenraad Christiaan Koch en Dr. Comelis Eyzerman. Tot VAANDRIGS. Gysbertus Vermeulen, A. Meindtrs, Daniël Mattkys Kakebeen, P. de Boer, Hendr. Berm. van Reeb, Jacobus Dykhuizcn Frep, Eltas Tilenius Kruy.hoj], en Kier van der Rumpte. ADJUDANT. Ifaac van Klaveren. DRILMEESTER. Coenraad Gerritzen. XVIII. De verdeeling der Schutterye, zo ten aanzien van de Compagnien als tot de Perfoonen, die als Sergeanten, Corporaals, en Schutters zullen dienen, word gereguleerd, zo als dezelve is bepaald in de hier nevensgeïnfereerde Lyste: enz. enz. Gelastende onze voornoemde Commisfarisfen, om de Haarlem. Public, nopens den Krygsraad.  J A A R B O EK EN, February, 1788. 19S de voorzeide Collonellen , Fiscaal, Kapiteinen en verdere Opper- en Onder-Officieren en Schutters'in onzen naam den behoorlyken ■ Eed, by het voorfz. Reglement van 1752 vastgefteld, mutatis mutdttfu met de Ampliatie van dien, zo als dezelve by het bovengemelde 8Re Art. is vermeld, af te nemen en hen in de posfesfie van derzelver refpcctive Charges en Functien te Rellen. Gedaan in 'sGravenhage den 18 February 1788. (Was geteekent) WILLEM PRINS van ORANGE. (Lager ftgnd) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Was geteekend) W. van CITTERS. Ingevolge deeze Publicatie , zyn de hier bovengemelde Heeren Opper-Officieren, mitsgaders de Ondér-Officieren en Schutters, den zelfden 18 February in eed en dienst genomen , en hebben hunne wapenen ontvangen. Den 22 February des namiddags zyn da Ed. Mog. Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid van hier naar 'slkW terug gekeerd. Den 25 February is wegens het verlichten der huizen op den aanftaanden 8 Maart deO zes Haarlem. Public. nopens den Krygs» raad.  aoo NIEUWE NËDERLANDSCHE Haarlem. Public wegens Illuminatieenz. zes jaars, de navolgende Publicatie gedaan; en daar by tellens tot het dragen van Oranje aangemaand. Myne Heeren van den Gerechte der Stad Haarlem , vernomen- hebbende, dat in de meefte, zo niet in alle dc Steden dezer Provincie, door de .Burgers en Itigezetenen eene inclinatie is te kennen gegecven, om "tot herinnering der gelukkige omwenteling- van zaaken, en van het hcrftcl Zyncr Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe van Orange en Nasfau, in zyne Erffclyke Waardigheden, Hoogstdeszelfs Verjaardag, invallende op den 8 Maart aanftaande, plegtig te vieren , en hunne vreugd en genoegen over dat alles, door eene generaale Illuminatie aan den dag te leggen; en in acht genomen hebbende, dat die zelfde inclinatie onder een zeergroot aantal van dezer Stads Ingezetenen , zich zichtbaar manifefteert: Zo is 't, dat Myne Heeren voornoemd, na deliberatie, hebben goedgevonden en verftaan, allen de Burgers en Ingezetenen dezer Stad, en binnen haare Jurisdictie woonachtig, by deeze op te wekken, om met eene vereenigde geneigdheid, in zodanig algemeen vreugdebeJryf te participeeren, en om mitsdien hunne Huizen op den 8 Maart eerstkomende, des avonds van acht tot twaalf uuren te Hluminceren. En vermits Hun Ed. Achtb. niets meer ter harte neem'cn dan het behoud der publieke .rust, en het tegengaan van alle ongebondcnlieden, zo interdiceeren Hun Ed. Achtb. allen en een iegelyk wel expresfelyk, om iemand zyner Mede - Ingezetenen de wyze, op >velke men de voorfchreeve'Illuminatie zal gelieven in te richten, voor te fchryven, of dezelve op te dringen,'mitsgaders tot dat einde, het zy op, voor, of na den dag der Illuminatie, eenige bedelaryen of afpersfingen van geld aan te vangen,. onder wat pretext zulks ook zoude mogen zyn; ge-  JAARBOEKEN, February, 1788. zoi lastende Hun Edele Achtb. een ieder daar en boven, om zich te onthouden van allerustverftoorende beweegingen, zo in 't beledigen van Perfoonen, of molefteeren van Huizen en Goederen, als anderzints; op pcene van rigoureuslvk , en na exigentie van zaken , als verftoorders der publieke rust, voLgens de Placaatcn van den Lande* te zullen wof"den geftraft. Wyders verbieden Hun Ed. Achtb. een ieder , van wat ftaat, of conditie dezelve zal'z\n , om voor, op, of na den gemelden 8 Maart, op 's Heeren Stradteh met eenige Busfen , Snaphaafiéo', Piftoolen of ander Schietgeweer te verfchvnen, veel min dezelve af te vuurèn . mitsgaders eenige vuuren te branden, of Vuurwerken af te ftecken", het zy met het werpen van Voetzoekers, Swermers, of andere brandende Machines van gelyken aart, op een boete van 6 Guldens, telken reize te verbeuren by die geenen, welke des contrarie zal hebben gedaan; zullende de Ouders deswegens voor hunne Kinderen zyn refponfabel; en zullen die geenen, welke buiten het vermogen zyn, om de gemelde boete te octa^ len, arbitralyk worden gecorrigeert. Én dewyl Hun Edele Achtbaaren het dragen van een Oranjeteken of vercierfel befchouwen"als her kenmerk van eene bereidwillige aankleving aart 'sLands herftelde Conftitutie, en als het middel4 om alle vermoedens van pertyfehap af te fn .oen, mitsgaders om de rust en goede orde te ccnfërveeren, hebben Hun Ed. Achtb. teffens verreeend, hun verlangen by deze openlyk aan den'dag temoeten leggen, dat een iegelyk bereidvaardig werde of blyve, om zich van zodanig kenmerk, uiter* lyk te voorzien, op dat Hun Ed. Achtb. da.; aafl zullen kunnen toetfen den opreébten ernst m: èeö ieder, om, tot behoud der rust en eensgezind ,cid te willen medewerken, zo als de piigt van eik braaf en vredelievend Burger en ingezetenen, zonder te* genfpraak komt te vorderen, enz. O 2 Dêlft< Haarlem, Public, wegens Fiumi-' n tie tnz.  noz NIEUWE NËDERLANDSCHE Deut Delft. Den 4 dezer maand, wierden \ door den Drost en een Deurwaarder van het Hof van Juftitie, uit deze Stad gevangelyk naar den Haag geb-agf^. N van Haaften, Apothecar en gewezen Majoor van het Gewapend Genootfchap, 't welk alhier heeft plaats gehad , en Comelis Ruigrok van der Werven, Drogist, mede gewezen Lid van dat Genootfchap , terwyl drie anderen, op welken ook apprehenfie verleend was, gevlugt zyn, te weten J. neys, J. van Ee en Boer. Dog bovengemelden Comelis Ruigrok van der Werven, is den 15 February wederom ontfiagen en hier terug gekomen. Den 6 February zyn door eenen Deurwaarder van den Hove gedagvaard W. van Kempen, T. Keuzenkamp en J. Vermaas, Leden van het vernietigd Genootfchap, om op den 25 dezer in perfoon te verfchynen voor den Hove van Holland in 's Hage. Ook is nog eenen N. Snep, Kaarsi'emaker alhier, en gewezen Geconftitueerden binnen deze Stad, die voor eenigen tyd was uitgeweken , ten huize van deszeifs Broeder den Predikant te Wilsveen, door den Drost, Deurwaarder en Dienaars yan den Hove, vergezeld van een Bode dezer Stad , aldaar gevat en naar de Voorpoorte in 's Gravenhage overgebragt. Gelyk in de andere Steden,zo is ook hier eene Publicatie gedaan, wegens de algemee- ne  JAARBOEKEN, Felruaty, 1788. 203 ' re Illuminatie op den aanftaande Verjaardag van Zyne Doorluchtige Hoogheid, met de benodigde voorzorgen tot voorkoming van ongelukken. Dit heeft in alle de Steden van Holland plaats gehad, waar van het overbodig is , herhaalde melding te maaken. 'sGravenhage. De Algemeene Staten dezer Republiek, hebben, den 24. January dezes jaars, eenen Brief gefchreven aan, de Bondgenooten, ter geleide van eenen anderen Brief van den Raad van Staate aan Hunne Hoog Mogende, en van het Plan ter verbetering van het Krygswezen van den Staat, welk Plan Zyne Doorluchtige Hoogheid, ter Vergaderinge van den Raad van Staate, heeft" voorgeflagen. De Biief van Hunne Hoog Mogende aan de Bondgenoten luidt aldus: EDELE MOGENDE HEEREN l TJet is eene onbetwistbaare waarheid , dat deze AJ- Staat niet beftaan nog in veiligheid kan zyn, zonder een goed aantal van gedisciplineerde Militie ren allen tyden op de been te houden, endat, hoe voordeelige Alliantien dezelve met magtige Mogendheden mag aangaan, om zig ftaande te houden1, dezelve altoos verpligt is, voornamentlyk voor haar eige defenfie en zekerheid, tegen alle onverhoopte toevallen of invafien zorg te dragen, en het is aan de geheele waereld bekend, in wat toeftand de MiO 3 Jitie Delft.  VENHACE. Brief va Hun Hoo? Mog. aan rle Provinciën, S04. NIEUWE NËDERLANDSCHE li tie van den Staat, zedert de laatfte jaaren, door de hcillooze verdeeld- en oneenigheid gebragt is geworden; weshalven Zyn Hoogheid en de Raad van Staate hunne gedagten hebben laten gaan, over de 1 middelen, om niet alleen de Militie op een vast getal te brengen, maar ook om dezelve op eene foliée voet te doen beftaan, waar uit geproflueerd is eene Misfive van den Raad van Staate, op heden aan ons toegekomen, waarby, uit naam van Zyne Hoogheid en' den Raad, aan ons voorftellen een plan ter voorkoming der inconvenienten en gebreken, welke zig van tyd tot tyd hebben geopenbaard ^ in "de tegenwoordige inrichting van de Armée van den Staat", en welke voornamentlyk te zoeken zyn in de zwakheid der Compagnien , en het groot aantal Officieren in proportie dergemeene Manfchappen, als mede in de fobere betaaling van de Dragonders en Infanterye, welke voor dezelve geen behoorlyk beftaan opleverende, dat gedeelte der Armée in zware fchuldeu heeft ingewikkeld; en houdende een ampel verflag van de wyze op welke een verandering en verbetering.in den tegenwoordigen voet der Armée, best zoude kunnen worden daar gefteld. En heeft Zyne Hoogheid by deeze gelegenheid ter Vergadering prefent zyndè , aan ons, daarby voorgedragen, dat niet konde afzyn , bm ons te verzoeken, om de voorfchreve Misfive van den Raad van Staate, met het daarby gefuppediteerde plan van verbetering der Armée van den Staat, aan de 'Hooge Bondgcnooten, per Misfive te willen toezenden, cn by Hoogstdezelve te infteeren, dat zy zo fpoedi^ dóenlyk het zelve gelieven te examineeren, en daarop te refolveeren, zo als Hoogstdezelve ten jneefte dienfte van den Lande zullen oordcelen te behooren, ten einde dat Zyne Hoogheid, de thans, 'extendeerende vacatures in veele Regimenten, waar van een groot aantal Officieren door ons uit derzei • ver dienst zyn gedemitteerd, konde vervullen, op dat die Regimenten wederom in ftaat worden ger bragt,  JAARBOEKEN, February, 1788. soy foragt, om dc vereischte dienst te doen, zynde Zyne Hoogheid van oordeel, dat Hy, hangende de deliberatie der Bondgenooten over voorfz. plan, niet alle de vacatures, zo in die Regimenten, als in anderen moest vervullen, maar eenige derzelver openlaten, tot tyd en wylen , dat de Provinciën derzelver Refolutien zullen hebben ingebragt , op dat het Land niet door een te groot aantal penfioenen werde bezwaard, ingevalle het bovengemelde plan wierdc geamplecfcerd. Waarop by ons gedelibereerd en Zyne Hoogheid bedankt zynde, voor deszeifs aangewende iever en zorg, voor de defenfie en het behoud van den Staat, cn voor het welzyn van de daar toe vereischte Militie , hebben Wy goedgevonden , copye van ck voorfz. Misfive, met het bygevoegdc plan, te zenden aan U Edel Mogende, gelyk mede aan dc Heeren Staten van de andere Provinciën, met vriendclyk en ernftig verzoek, het voorfz. plan ten jpoedigfte in deliberatie te leggen, en derzelver Refolutien daarop, hoe eerder zo beter, te laten toekomen. De aangelegenheid en hooge importantie dezer zaak, is zo doorfteekende, dat Wy niet nodig hebben hier meer by te voegen. Waarom wy dezen eindigen, &c. De Brief van den Raad van Staate aan de Algemeene Staten was van dezen inbond : HOOG MOGENDE HEEREN! TT\e inconvenienten en gebreken, welken zig van tyd tot tyd hebben geopenbaard in de tegenswoordige inrigting van de Armée van den Staat, en welke voornamentlyk te zoeken zyn in de zwakheid der Compagnien," en het groot aantal Officieren in proportie der gemeene Manfchappen; als mede in de fobere betaaling van de Dragonders en O 4 In- 's Gra- veïshage. Bricfvatt Hun Hoog Mog. aan de Provin' cieri.  's Gra- venhace. Brief van den Raad van Sta te aan a\ Bondge ttooten. 2o5 ; NIEUWE NËDERLANDSCHE Infanteryc, welke voor dezelve geen behoorlyk beftaan opleverende, dat gedeelte der Armée in zware fchulden heeft ingewikkeld, die inconvenienten en gebreken zeggen "wy, hebben Zyne Hoogheid, naar deszeifs iever en zorg voor het welzyn van den dienst en het algemeenenut,aangezet, om Hoogst deszclfs gedagten te laten gaan over de wyze, op welke eene verandering en verbetering in den tegen? woordigen voet der Armée best zoude kannen worden daargefteld; terwyl Zyne Hoogheid een motif te meer, om zulks met alle'fpoed cn op dat moment te proponeeren, heeft gevonden, in de aótueel plaats hebbende omftandigheden, naardien, door het demitteeren van verfcheide Officieren, ingevolge U Hoog Mog. Refolutie van den 21 November 1787, het getal van die geenen, welke by zodanige gelegenheid zouden mogen uitvallen en gepenfioeneert worden , merkelyk zoude worden verkleind, en ook de condüites door zommige Battaillons onlangs gehouden , thans eene meer gevoeglyke aanleiding zouden geven, om dezelve te kunnen reducceren of casfeeren. Het is dan met dat heilzaam oogmerk,dat Zyne Hoogheid aan ons heeft gecommuniceerd het hier nevensgaande Plan, het welk wy by dezen niet alleen ter deliberatie van U Hoog Mogende en van de Hooge Bondgenooten brengen , maar het welk wy ook niet mogen nalaten, allczinsaan te pryzen, als waar door niet alleen aan de zo evengemelde defecten van de zwakheid der Armée en der refpective Compagnien in Onder - Officieren en gemeene Manfchappen , na proportie van het getal Officieren; mitsgaders de ongenoegzame bctaaling der Dragonders en Infanterye zoude worden geremedieert; maar volgens het welk ook teffens de Armée van den Staat, over bet geheel zoude worden gebragt op eene meer foiide cn met het nut van den dienst over- . eenkomende voet, cn eene verfterking zo van de Ca-  JAARBOEKEN, Felrtiary, 1788. 207 Gavallerieals Infanteryc plaats hebben; alle obecten, welke ons voorkomen te zyn van de uiterfte aangelegenheid, nadien het voor "de defenfie van het Land, nier minder csientieel is, dat die Armée welke op de been gehouden word , op eene meest gefchikte voet, ingerigt zy, cn behoorlyk betaald worde, dan dat dezelve worde'gebragt, tot zodanige fterkte, welke tegens onvoorziene toevallen genoegzame fecuriteit geeft, cm welke i-den dan ook wy, zo wel als Zyne Hoogheid , "niet hebben nagelaten, te meermalen , en van tyd tot tyd ook dit laatfte point, aan de ferieufe ovcrweeging der Bondgenooten aan te bevoelen Wel is waar (en wy voorzien dat ook wederom Git tegens het voorftel, dat thans gedaan word zal worden ingebragt), dat een dusdanig Elan en eene meerdere of mindere verfterking van de Armée, niet zonder bezwaar voor de Finantien kan worden geïntroduceerd; wy moeten zelfs toeftcmmen, dat nevensgaande , zullende komen tc beftaan op een fom van f 7237085 : 6 : 4. vier zevende dan door eene meerdere uitgaaf zoude ko men van f 1522695 : iT : 8. een zevende boven het geen de Cavailcrie, Dragonders, en 6c, Battaiilons Infanteryc, benevens het Esquadron Güardcs du Corps, en de Regimenten Guardes te paard en tc voet, thans kosten, na aftrek namentlyk van den 4. man per Compagnie, welke-door de Provinciën in. gehouden, en dus niet betaald worden ; dan hoe important ook dc voorfchreve fom inden eerften opfja* moge voorkomen, vertrouwen Wv, dat U Hoog Mogende, by nader inzien van het Plan zullen bevinden, voor eerst, dat wanneer in computatie word gebragt dat geen, het welk niet alleen in alle «evallc, en al had 'er generhande verandering njïaats zoude moeten uitgegeeven worden, maar het welk ook reeds dadelyk by de Provinciën uitgegeeven word, zulks een zeer aanzienlyk rabat op die fomO 5 me 's Gra- VENHACE. Brief van den Raad van State aan de Bondgenoot en*  2o8 NIEUWE NËDERLANDSCHE 'sGravenhage. Brief van den Raad van State aan dt Bondgetiooten me uitmaakt; en ten tweede, dat, wat de dan nog resterende meerdere uitgaave betreft , die dooide wezentlyke voordeden van bet zelve plan rykelyk zouden worden gecompenfeerd en vergoed; want wat het eerfte betreft, zo gelieven U Hoog Mogende te reflecteren, dat het eene zekere zaak is waar in alle, die eenige kennis hebben van de fit'uatie, waar in zig de Dragonders en Infanterye van den Staat bevinden, volkomen convenieeren, dat, hoedanig ook de Armée moge zyn of worden ingerigt, de Soldyen dier Corpfen niet konnen blyven op den tegenwoordigen voet, maar eene verhooging vereisfchen , zullen dezelve eenmaal uit hunne gedelabrecrde ftaat geraaken, en ook reeds zodanige verhooging van Soldy by de Provinciën (by '/ommigen zelfs tot 12 ftui vers per hoofd 'sweekelyks) dadelyk betaalt word, terwyl uit de ongelyke voet, waaróp dit behandeld word zodanig - nadeel voor dc Armée ontftaat, dat Zyne Hoogheid en den Raad niet ernftig genoeg konnen infteeren, dat, tot wegneeming van alle redenen van klagten en misnoegen , en voorkoming der fchromelyke gevolgen, welke daaruit zouden konnen ontdaan, de gehecle Armée, ten dien opzigte, egaal moge werden behandeld , en dit poinct. op eene vaste en eenpaarige voet gereguleerd. Aan dit oogmerk nu is volkomen voldaan by het nevensgaande plan, als waarby de Dragonders in het Ruk van betaling zyn gebragt op die van de Cavallerie , de Hufaaren op de middelbaare, tusfchen de tegenwoordige betaling der Cavallerie en Dragonders, de Soldyen van de Corporaals, Tamboursen Gemeenen van de Infanterye, vermeerdert met zes Stuivers 'sweeks, en ook het Inkomen der Officieren van de Infanterye verbetert, het geen mede als een noodzaekelyk poinct moet worden geconfidereerd, en vooral ten aanzien vaneen Kapitein yan eene Compagnie, na maate dat de Compagnie in ge-  JAARBOEKEN, February, 1788. 209 > gemeene manfcbappen zoude verfterkt worden, om dezelve daardoor, in de hoe langer hoe hoger loopende kosten der Recruteering te gemoet te komen, net geen dan ook dc rede is, dat, voor zoo veel den Kapitein betreft, de verbetering van deszeifs inkomen is gevonden, niet door eeneVermeerdering van zyn-Traótement, maar door, voor ieder man toeteleggen elf Stuivers ter 42 dagen, ten profyte van den Capitein, op dat alzoo by eene eventueele verfterking der Compagnie, hy niet zoude komen klaagen over de meerdere kosten op de Recruteering vallende, maar de vergoeding daar van \inden in de gemelde geproportioneerde toeleg van elf Huivers per man. Deze meerdere betaling van Soldyen zoude over de Militie , zo als dezelve volgens het bvgaande plan zoude zyn ingerigt, bedragen een Óp» 'ject van f 652128-2-4, en dus met die fom verminderd worden de hier boven gemelde meerdere onkoften van ƒ 1522695-15-8 een zevende, zo als dit alles kan gezien worden uit de berekening daar van , zo met opzigt tot de Cavallery als Int fantcrie gemaakt, en agter het nevensgaande plan gevoegd. En wat betreft het tweede, namentlyk de esfentïeele voordeden , die uit de meerdere depenfen (welke als dan nog, importeren) een fom van ƒ 870567-12-3 vier zevende zoude refultceren zoo zullen IJ Hoog Mogende uit het plan ontwaar worden, dat door de geproponeerde inrigting, zoude worden geremedieerd aan het gebrek,- waar aan dé Compagnien laboreren, namentlyk de zwakheid in Onder-Officieren en gemeenen "Manfchappen, als zullende die worden gebragt tot' een bekwaam getal na proportie der Officieren, en wel in dier voegen , dat ingevallc van Oorlog, de Armée door een verfterking der Compagnien alleen met Gevrytérs en gemeenen, tot eene vèel grooter fterkte zoude kunnen gebragt worden. Dat 's Gra- VF.NHAGE. Brief van den Rand V pn State aan de Bondgenoot en.  aio NIEUWE NËDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Brief van den Raad van State aan de Bondgefiooten. Dat wyders dc Staat in dienst zoude hebben een Regiment Husfaarcn en eenige ligte troupen Infantery , van hoedanige Troupes de nuttigheid vry algemeen erkend wbrd; en welke egter in tyd van Vrede dienen aangehouden te worden , om in die van Oorlog, daar van de nodige dienst te kunnen hebben. En dat eindelyk op die wyze de Armée zoude worden geaugmenteerd met 5409 effeétive dienstdoende hoofden en 2014 Paarden, eene augmentatie , welke inderdaad niet te groot fchynt, maar veel eer evenredig aan het geen noodwendig vereischt wordt, om de Republiek in ftaat van defenfie te houden, cn flêgts tegen een eerfte aanval beftand te doen zyn, en welke het U Ploog Mogende dus niet kan verwonderen, dat de Raad van Staten zoo wel als Zyn Hoogheid blyvende in haare te meermaale gemanifesteerde principe, dat altoos zoo veel Militie op de been moet gehouden worden, als nodig is, om in een onvoorzien voorval het hoofd te kunnen bieden , geen zwarigheid maakt , om in deze omftandigheden by gelegenheid van eene vérfchikking by dc Armée , en in aanmerking van de fom, waarvoor uit*hoofde dier vérfchikking , zulk een aanzienlyk getal Manfchappen en Paarden zoude bekomen worden, voorteftellen en als aanncmelyk te recommandeeren. Zien U Hoog Mogende, zien de Hooge Bondgenooten , de "zaak mede in diervoegen in, dan meenen wy, dat dezelve door de in het oog lopende voordeden en verbetering, welke voor den dienst van de Armée in het door Zyne Hoogheid geconcipieerde plan gelegen zyn, zoude kunnen worden gepermoveerd, om zig ih het amplecfeeren van het zelve, niet tc laten wederhouden door de finantieele confideratien, welke anders gemaakt kunnen worden tegen de meerdere depenfes daar door te veroorzaaken ; het aanritsgeld, het welk voor de ge-  JAARBOEKEN, February,. i788. ent geaugmenteerde Manfcbappen, immers gedeeltelyk zal moeten gegeven worden en de penfioenen, welke aan de uitvallende Officieren , waar van egter het getal, uit hoofde derhier bovengemelde demisfie , waarfchynlyk zeer gering zal zyn, zouden dienen toegelegd te worden. Dog levert het bezwaar voor de finantie in deze een overwigt op , dan gelieven Hoogstdezelve in overweging te nemen , of het nodige foulaas zoude kunnen gevonden worden in het verminderen der Compagnien Cavallerie, Dragonders en Husfaaren , met 'vier of des noods met a°t man en uiterlyk nog , in het minder aanhouden , van een Regiment Infanterie, het geen zoude kunnen gefchieden, al bleef het plan voor het overige in zyn geheel, en het geen zelfs door Zyn Hoogh. en door ons zoude zyn voorgefteld , wierdt Hoo°-stdezelve, zoo wel als wy, niet weêrhouden, niet&alleen door de perfuafic, dat de Armée van den Staat volgens het nevensgaande project niet te fterk zal worden, maar ook door deze confideratie, dat door het verminderen van een getal der Regimenten of Battaillons, moeyelyk zoude kunnen worden voldaan aan de bezetting van zoo veele Frontieren en Piaatfen , als de fituatie van deze Republiek vordert vooral op een tyd, waarin meest alle de Provintien met zo, veel empresfement en meer dan na o-ewoonteGuarnizoen verlangen: en dat daarenboven een promotie, volgens welke een zo veel grooter aantal Officieren zoude uitvallen , en voor het vervólg minder geëmploijeerd worden , behalven bel* bezwaar, het geen uit het penfioeneeren derzelven zoude kunnen ontftaan , mogelyk ook niet met genoegen en goedkeuring zoude worden ontvangen. In allen gevalle moeten wy met Zyne Hoogheid verzoeken en infteren, dat, hoedanig ook de Bondgenooten, op het overgegeven Project zullen goedvinden te refolvereri, de deliberatien daarovc ten fpoe- 's Gra- VENHAGE. Brief van den Raad van State aan ds Bondgetooten.  'sGravenhage. 212 NIEUWE NËDERLANDSCHE fpoedigften mogen worden gehouden, en getermineerd, op dat geweeten worde, waaraan men zig, met opzigt tot den voet, op welke de Armée van den Staat zal-blyven, zal moeten houden. Hoog Mogende Heeren, Wy bevelen U Hoog Mogende in Godes heilige protectie. In den HaAge den 23 January 1788. (Was geparapheerd) PETRUS CAMPER. Vft (Onder ftond) Ter Ordonnantie van den Raad van State der Vereenigde Nederlanden, (Was geteekend) J. H. MOLLERUS. Het Plan van'Zyne Hoogheid ter verbeeteringe van het Krygswezen is aldus in* gerigt: T~\e Cavalleric van den Staat, beftaat tegcnwoor*r dig uit: Een Esq. Gardes du Corps fterk 142 Hoofden, Gardes te Paard — 340 — Zes Regimenten Cavallerie 2040 Een Regiment Gardes en twee ordinaris Dragonders. 1020 ■ — dus in het geheel —- 3542 ——— Vol-  JAARBOEKEN, february, 178?. 213 Volgens het nieuwe plan zou dezelve zyn; 's GraEen Esq Gardes du Corps fterk 139 Hoofden, venha- Een Regim. Gardes te Paard 493 — GE> Een Regiment Dragonders 493 Vier Regim. ord. Cavalerie \___ „886 ^afl Twee Regim. zware Drag. ' van ver* Twee dito ligte Dragonders — 962 — betering Een Regiment Hufaaren. —- 480 .. van 't ... .:-s*4* sb Krygsdus in het geheel — 5453 —— vo&' De Infantery beftaat tegenwoordig uit: Een Regiment Gardes fterk 984 Ploofden. 33 Regim. a twe Batail., ieder fterk 757 Hoofden dus 24981 —- Een Regim. a drie Bataillons j 135 , dus in het geheel — 27100 — En zoude volgens het nieuwe plan beftaan uit: Het Regiment Garde te voet fterk 1305 Hoofden. Een Regiment ligte Troupes .—- 835 — 7 Duitfche, 2 Mariniers, 1 Waaien en 23 Nationalen, te zamen 33 Regimenten ieder a 837 Hoofden —- 27621 «—— —Tweede Regiment Waaien — 837 ——— dus in het geheel —- 30598 j ■ By gevolg zoude de Armée van den Staat, volgens het nieuwe plan fterk zyn 36051 Hoofden. Wanneer dit Plan den 24 January ter vergaderinge van de Bondgenoten wierdt voorgefteld, was Zyne Doorluchtige Hoogheid de Prins Erfftadhouder daar tegenwoordig en droeg mondeling voor: „ dat Hy niet konde „ af zyn, om Hunne floog Mog. te verzoe- ken, om dat Plan van verbetering der Ar- ,j mé2  2i4 NIEUWE NËDERLANDSCHE 'sGra- venhage. ,, mée van den Staat aan'de hooge Bondge„ nooten by Misfive te willen toezenden, en by Hoogstdezelven te inlteren, dat zy zoo fpoedig doenlyk hetzelye geliefde te examineren endaar op te refulveren, zoals Hoogstdezelven ten meefte dienfte van den „ Lande zouden oordeelen te behooren; ten „ einde dat by de thans exercerende vaca„ tures in vele Regimenten, waar van een groot aantal Officieren , door Hunne Hoog «, Mogende, uit derzelver dienst zyn gedi* „ mitteerd, konde vervullen, cp dat die Re- gimenten wederom in ftaat werden ge* „ bragt, om den vereischten dienst te doen : s, zynde Zyne Hoogheid van oordeel, dat „ Hy, hangende de deliberatien der Bond» „ genoten over het voorfchreven Plan, niet „ alle de Vacatures, zoo in die Regimenten „ als in andere, moest vervuilen, maareeni- ge derzelvenopenlaaten tot tyd en wylen, „ dat de Provinciën derzelver Refolutien zullen hebben ingebragt., opdat het Land „ niet door een te groot aantal Pennoenen werdebezwaard, indien hetbovengenoem„ de Plan wierde geampleéteerd*-" Waarop Hiinne Hoog Mog. Zyne Hoogheid hebben bedankt voor deszeifs aangewende yver en zorg voor de verdediging en het behoud van den Staat en van het daar toe vereischt Krygsvolk, en voorts goedvonden, dat voorfchreven Plan aan de f-ieeren Staten van de refpective Provinciën zal worden gezonden, met vriendlyken ernftig verzoek, het voorfchreve'Plan ten fpoedigft* in de-  J A A R B O E K E N , February1788. arj deliberatie te leggen, en derzelver Refolutien daar op hoe eerder zoo beteraan Hunne Hoof bogende te laten toekomen. Wegens den Heere Marton Kapellaan in de Kapel van den Staat te Parys, verneem en wV nog het navolgende (zie te voren bl. 67): l-\o. Marron Kapellaan van Hunner Hoo°- Mo°er^ de Ambasfade te Parys, een briefschreven hebbende aan de Auóteurs van het Maand werk PF.fptit des Joumeaux , het welk aldaar gedrukt word , en welke brief in het XII deel van dat werk, voor de maand December 17875 geplaatst is, hebben Hunne Hoo<* Mogende, na dat alvoorens gemelde Do. Marron erkend had den Schryver van dien brief te wezen geoordeeld: dat die brief it,furieus was voor Hunne Hoo» Mogende, en voor de Heeren Staten derrefpective Provinciën, en derhalvcn gemeent zulks niet onbemerkt te kunnen laten pSsfeeren ; maar befloten den 23 laatstleden , den Heer Lestevenon van Berksnroat, Hunner Hoog Mog. Ambasfadeur aan het Hof van frankryk, aan te fchryven: „ om aan „ gemelden Do. Marton het ongenoegen van Hunne' ,, Hoog Mogende , over deszeifs onbezonnen ge„ drag te kennen te geven , en denzelven van „ zyn dienst te fufpendeeren, tot dat het gemelde „ Artykel ten genoegen van Hunne Hoog Mog zou j, zyn geretracteerd." Het bedoelde Artykel is van dezen inhoud • „ Men fchryft my, dat de verrukkende boorden ïi der Vecht, die tusfchen Amfterdam en Utrecht ., loopt, onlangs op deonmenschlykfte wyze door „ de PruisRfche Troupen afgeloopen zyn; en dat „ er van:de prachtige Buitenplaatsen, die dezelve verfierden , thans niets meer overig is, als de „ vöetftappen van ftroopery en verwoesting." P Irri* 's Gra^ venhage.  'sGravenhage. Berigt rakende den Heet Marron, 210" NIEUWE NËDERLANDSCHE Jmpius hcee tam culta novalia miles habebit, Barbarus has fegetes ? en quo discordia cives Petduxit miferos I en queis confevimus agros} Het welk Vond el dus vertaald: Een godeh'ss Soldaet en Kryghsman zal die flout Bezitten 't nieuwe Lant ,zoofchoonenwel gebouwtH Een fnoode Vreemd'ling zal die aan onzeüogften maaijen ? Bezie, ay zie, M>aer brengt de tweedragbt, quaat te paeien , De fchaemle Burgers toe ! Bezie, ay zie ó fchant, Voor wien bezaeiden wy ons vruchtbaer Ackerlant'i Deze plaats uit Vircilius herinnerd ons zeer natuurlyk deze andere. Exoriare aliquis tatitis e cladiuus ultor, (Mogt er eens een wreeker van zoo veis onheilen ge* vonden worden De zin dezer twee piaatfen uit Vircilius zoude ik ten zagtfte dus uitdrukken, door de vier volgende regels": Ua barbare guerrier dêfole fes rivages \ Sa hcence efftènée a foulé ces guerets ! O fatale discorde'. ó funefies ravage\ O Jufiice de cieux, venge tin jour nos regrets! Zyt verzekerd, Myne Heeren, dat de ware 5, Vrienden des Vaderlands, onder myne Landge„ nooten, met dit tweederlei gevoel bezield zyn. „ ik durf 'er de borg voor bly ven, met dezelfde ,, oprechtheid, waar mede ik de Eer heb te zyn. „ MARRQN." De  JAARBOEKEN, February; 1788. £•} De gelastigde met de zaaken van Frankryk by dezen Staat, heeft aan de Algemeene Staten den 4 February de navolgende Rukken overgegeven; als voor eerst eenen brief van den Koning van Frankryk van dezen inhoud: ZEER GELIEFDE ; GROOTE VRIEN» DEN, GEALLIEERDEN en GECONFEDEREERDEN. "T^c Marquis DeFerac, onze Ambasfadeur by U, ons rappel verzogthebbende, hebben wy gaarne aan Zyne begeerte willen voldoen. Wy" hebben hem dienvolgens gelast van U affcheid te nemen by gefchrift, dewyl zyn verblyf te Parys het hem onmooglyk maakt zich daar van in perfoon te kwyten. De aanhoudende blyken, welke hy ons gegeven heeft Van zyn yver vooral het geen, waar by onzen dienst belang heeft, doen ons verzekerd zyn, dat hy deze laatfte verrigting van zyne Ambasfade opgeïykewyzal volbrengen. Hy kan zich niet beter naar onze oogmerken gedragen, als door U op de uitdruklykRe wyze verzekeringen te geven van onze vriendfchap voor U cn van het groot belang, dat wy altyd nemen in den welvaart en voorfpoed van Uwe Republiek. Wy twyffelen niet, of de Marquis De Fttac zal ter dezer gelegenheid op nieuws billyken het vertrouwen , het welk wy in hem gefteld hebben. Waar mede wy God bidden, dat Hy U, zeer geliefde groote Vrienden , Geallieerden en Geconfedereerden in zyne heilige en hooge befcherming neme. Gefchreven te VersAilles den 30 December 17 3ji Uwe goede Vriend, Geallieerde en Geconfedereerde, (Was getekent) L O Ü I S. (Onder Jlond) L. C. de MONTMORIN, P a Ten 's GrA- venha* ge» Brief van den Koning van Frankro  2i8 NIEUWE NËDERLANDSCHE 5s Gra- venhage. Brief van den Gezant De Verac. Ten anderen eenen brief van affcheid vafl den Franfchen gezant, welke in 't begin van September 1787 in ftlite naar Frankryk was vertrokken. HOOG MOGENDE HËEREN! N" a-geduurende den tyd van vier Jaren de verrigting van Ambasfadeur van den Koning myn Meester by U Hoog Mog. waargenomen te hebben, heef'f Zyne Majefteit de goedheid gehad acht te liaan op myn verzoek, het welk aan Hem tot myn Rappel gedaan heb, en my beden gelast om van U Hoog Mogende affcheid te nemen en nog eenmaal de Tolk te zvn van zvne'gevoelens jegens dezelven , en verzekering te geven van zyne Randvastige Vriendfchap en van het grootbelang, het welk Hy ten allen tyde nemen zal ïn de voordeden, den roem en den welvaart van de Republiek. Ik vind my des te gelukkiger in het ter uitvoer brengen van dit bevel van Zyne Majefteit, om dat dezelve volmaakt overeenftemt met die, welk Hy my gegeven heeft, gedurende den loop van myn gezantfchap, en van welke ik my altoos met zo veel yver als genoegen gekweten heb. Het zy my dan Hoog Mogende Heeren geoorloofd , van deze gelegenheid gebruik te maken, om aan U Hoog Mogende te kennen te geven de wenfchen, die ik voor my zelf in perfoon voor hunnen welftand doe. Zy zyn mv ingeboezemd door de levendige erkentenis, die ik altoos behouden zal wegens de blyken van vertrouwen en goedwilligheid , waar mede Uwe' Hoog Mogende my vereerd hebben, gedurende al den tyd, dat ik het geluk gehad heb, by Hen te redderen. (Was getekend') le MARQUIS db VERAC. Parys den 3 January 1788. Wy  JAARBOEKEN, February,1788. 219 Wy hebben in ons voorgaand Rukje bh 66. melding gemaakt van de aanfchryving van de Algemeene Staten aan den Prefident en drie Leden van den Raad van Brabant, om zich van zekere raadplegingen van dat Gerichtshof te onthouden. Wy hebben deswege nog dit nader verflag ontvangen: T-Junner Hoog Mog. Ged. tot dc zaaken van dc ■*■ ■* Meyerye van 's Bosch, hebben op den 28 January 1788 verflag gedaan: dat op den 13 December iaatst. leden in het Secreet Befoigne is voorgedragen, dal verfchciden berigten en informatien aanleiding hadden gegeven, om in het zekere te mogen vastfte!len, dat eenige Perlbnen, fesfie hebbende in der Raad en Leenhove van Braband en Lande van Overmaze, zouden zyn geweest Honoraire Leden var het zogenaamde Patriottifche Vry-Corps in 'sHage. gedurende de laatfte Troubles en Cabales, opgerigt' het welk grootendeels tot een allerverderflykst voorbeeld voor de Ingezetenen van de Stad et Meyerye van 's Bosch en andere Piaatfen van dt Generaliteit heeft moeten verftrekken , en zulks des te meerder, dewyl aldaar de onzinnigfte yvet voor het evengeraelde Patriotismus reeds fterk was aangezet geworden , niettegenftaande dergelyke nieuwigheden, zoo wel uit hoofde van het locaal, als om andere redenen, voor ten uitterfte gevaarlyk moeten aangemerkt worden. Dat dc Ingezetenen zich dan ook daar door fchenen te hebben bevoegd gerekend, om de buitenfpoorige oogmerken en ondernemingen der Voorftanders van zoodanig Patriotrismus op allerlei wys te feconderen en daar in meer en meer zyn voortgegaan. Dat het in een tyd, in welk de handhaving van de Rechten der Ingezetenen aan den eenen kant en de confervatie dei P 3 Hechts 's Gravenha- ge.  220 , NIEUWE NËDERLANDSCHE ss Gra- venha" ce. Berigt ^nopens Prefident en vier Rr.r den van Jirahand. Rechts even herfteldc Conftitutie en Regeering aan de andere zyde, voornaamlyk zuilen moeten berusten op de uitoeffening van eene onzydige, belanglooze en aan 'sLands Grondwetten heilig verbonden Juftitie, zeer bcdenklyk moet voorkomen, of de adminiftratic van dezelve Juftitie wel veilig zal kunnen en mogen gelaten worden in handen van zoodanige Leden , welke door hunne accesfie tot en deelneming in evengemelde gewapende Genootfchappen , als mede door hun' verder gedrag , hebben getoond , dat zy niet aliëen waren , van de voorfchreven min of meer geweldadige ondernemingen tegen 'sLands Conftitutie door hun voorbeeld, aan te moedigen , en hunne byzondcre denkenswyze , ook zelf in de behandeling van zaken hun Ampt concernerende , ten koste der onzydigheid , welke hunne hoofdpligt als Rechters moest uitmaken , te manifefteren, en welke zig even daar door hebben gebragt in de omftandigheden, van over vele zaken en perfoonen , waar in of waar mede zy zeiven van ter zyde zouden kunnen zyn betrokken , of waar omtrent zy, uit hoofde van hunne eigen aan den dag gelegde gevoelens, niet kunnen geoordeeld worden de vereischte onpartydigheid te hebben behouden, veel min als Rechters te kunnen fungeren. Dat op de gronden, in het bovengemeld voorftel gelegd, wasgoedgevonden, den Advocaat-Fiscaal van Braband aan te fchryven en te gelasten van zich , in het gemeen op het gedrag van alle zoodanige Leden van den voorfchreven Raad en Leenhove van Braband gehouden , te informeren en fpecialyk te onderzoeken , of eenige van de voorfchreven Raden zig geïnmifceert hadden in de zogenaamde Patriottifche Vry - Corpfen in de laatfte Troubles opgerigt, en of dezelven die onzydigheid hadden geobferveerd, die aan een Rechter, In het uitöefFenen van zyn Ampt, competcerd, ten einde, de informatieningekomen zynde, deze zaak, in een expres,felyk Befoigne met Heeren Gecommit- tcer»  JAARBOEKEN, February, 178*. 221 teerde uit den Raad van Staten, nader te kunnen worden onderzogt , om vervolgens daar omtrend zoodanig te worden gedisponeerd, als bevonden zal worden te behooren. Dat de Advocaat Fiscaal van Braband daar op eene zeer ampele Memorie, met verfcheiden By lagen, aan de Heeren Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden had overgegeven, welke in het Secreet Befoigne was gelezen en door hen daar nevens gcëxhibeert. Dat zy Heeren Gedeputeerden , dc voorfchreven Memorie en Bylagen geëxamineerd hebbende, hadden geconfidereerd, dat de generale last, by Refolutie van 31 December laatstleden aan den Fiscaal van den Raad en Leenhove van Brabrnd toegezonden, behelsde eene authorifatie op gemelde Fiscaal, om 1. Zich in genere op het gedrag van zoodanige Leden, als in de praemisfen dier Refolutie waren Aangewezen, ten naauwkcurigfte te informeren, en 2. Om in het byzonder tc vernemen, of gemelde Leden zich hadden ge't'nmifceert in de zoogenaamde Patriottifche Vry - Corpfen , en of dezelven die onzydigheid hadden geobfervcert, die aan een Rechter , ia het uitoeffenen van zyn Ampt competeert. Dat het eerfte Poinct daar gelaten zynde, der vraag eenvoudig daar op neder kwam: of ''er by.de Memorie , door den Fiscaal overgegeven, blyken waren, dat gemelde Leden niet met die onpartydigheid waren te werk gegaan , welke Rechters ten allen tyden tot hunne eerfte pligt befchouwen moeten , cn vervolgens door wat middel in deze konde" en behoorde te worden voorzien. Dat deze partydige handelwys nu door meer dan eene omftandig-.' heid bewezen zynde , 'er dus ook geen twyflel overbleef, dat 'er eene voorziening plaats moest hebben , en wel eene zodanige , die genoegzaam was om het oogmerk van Hunne Hoog Mog. te doen P 4 be- 's Graven hage. Berigt nopens Prefid. *,n vier Raden van Bra* hand.  222 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGravenhage. Berigt r.Opens Prefident en vier Raden van Braband. bereiken en te bevorderen; dat, voor zoo veel zulks van Hunne Hoog Mog. afhangt, de Rechtsoeffening en handhaving der Juftitie geplaatst moet worden in handen van Lieden, die in allen opzigten met de noodige onpartydigheid in de behandeling van zaken te werk gingen en hunne posten bekleedden. Dat op die gronden zy Heeren Gedeputeerden van advife waren, dat, ingevolge Hunner Hoog Mog. Refolutie van den 31 December, dezer gantfche zaak, ten fine van nader en finaal onderzoek, met den Raad van Staten behoorde te worden gemaakt commisforiaal, en dat dien onverminderd aan deneerften Prafiderenden en Mede-Raden in den Raad en Leenhove van Braband, Mr. IVdlem van Laar, Mr. SSicohm IVillem Hartman , Mr. Daniël Jan Stein Parvé en Mr. I.ambert Engelbert van Eek, yder afzonderlyk behoorde te ! worden aangefchreven , van zich te onthouden van alle deli* beratien en bcfoignes, welke, in gemelde Radeen Leenhove van Braband, zullen kunnen gehouden of gedecerneert worden, tenöpzigte van eenige zaken, welke tot de zoogenaamde Patriottifche Genootfchappen, Vaderiandfche Sociëteiten en Exercitie* Genoofchappen betrekking hebben, of relatie hebben met de Troubles, die in de laatfte tyden hebben plaats gehad. Dat hier van wyders aan den Raad van Braband en aan den Fiscaal zoude behoren Extract te worden toegezonden, om tot hun narigt te ftrekken, en eindelyk dat aan meergemelden Raad en Leenhove zoude behooren te worden gelast van de No» tulen van den Raad, betreffende het verzoek van den Fiscaal by deszeifs 'Memorie gementioncerd, in handen van den Griffier van Hunne Hoog Mog. te doen overbrengen, ten einde daar uit zoude kunnen confteeren, wat 'er ten dien opzigte had plaats gehad en gebeurd was. Ebjnne Hoog Mogende op dit Rapport geraadpleegd  JAARBOEKEN, February, 1788. 223 pleegd hebbende, hebben ten zeiven dage goedgevonden en verftaan, dat het zelve, benevens alle de daar toe behoorende ftukken, zouden gefteld worden in handen van de Heeren l'ork van Rojendaal en de andere Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaken der Meyerye van 's Hertogenbosch, om dezelven met eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staten te vifiteeren, te examineeren, en van alles ter Hoogstderzelver Vergadering rapport te doen, en dat dien onvermindert aan bovengemelden Prefident en Raden worde aangefchreven, zich te onthouden van alle Deliberatien en Befoignes, welken in gemelde Rade en Leenhove zouden gehouden of gedecerneerd worden, ten opzigt van eenige zaken, welke tot de zogenaamde Patriottifche Genootfchappen, Vaderlandfcbe Sociëteiten en Exercitie - Genootfchappen betrekking hebben , of relatie hebben , met de troubles, die in de laatfte tyden hebben plaats gehad. Hier op hebben gemelde Prefident en drie Leden in den Raad en 't Leenhof van Braband, aan de Algemeene Staten den 5 Fe» bruary gefchreven dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN! T"\e Ondergetekenden eerst prefideerende en verdere Mede-Raden ia den Rade en Leenhove van Braband en Lande van Overmaze, ieder in hun privé ontfangen hebbende U Hoog Mog. gerefpecteerde Refolutie op den 28 January laatstleden, genomen op het gerapporteerde, door de Heeren H Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaken van de Stad en Meyerye van 'sBosch, waar by hun hebben gelieven aan te fchryven, van zich te onthouden van alle Deliberatien en Befoignes, welke in gemelden Rade en Leenhove zouden kunnen gehou P 5 der 's Gra- VENHAGE. Berigt. nopens Prefident en vier Ra* den van Braband, 1  's Gra- venhage. Brief van vier heden in den Raad van Braband. 224 NIEUWE NËDERLANDSCHE den of gedecemeerd worden, ten opzigte van eenige: zaken, welke tot de zogenaamde Patriottifche Genootfchappen, Vaderlandfche Sociëteiten en Exercitie - Genootfchappen behooren of relatie hebben met de troubles, welke in de laatfte tyden hebben plaats gehad; hebben het van hunnen onvermydelyken pligt geoordeeld aan U Hoog Mog. voor te dragen en te declareeren, dat zy gaarne berusten willen in het voorfchreven verlangen van U Hoog Mog., by de gemelde Refolutie gemamfeftcerd, en, zulks uit hoofde van dien pligtmatigen eerbied voor Hoogstderzelver Souvercine beveelen, waar aan zy nimmer gemankeerd hebben. Dan zy menen egter. tevens aan de eer van hun Ampt en aan hunne eigen onbevlekte reputatie fchuldig te zyn, om voor U Hoog Mog niet te moeten ontveinzen, dat zy gevoelig getroffen zyn door de voordragt van zaken , welke by de middelen van het rapport, in de Praemisfen van de voorfchreven Refolutie voorkomende , zo ten opzigte van hun gedrag en denkenswyze in het gemeen, als vaojmameiyk ten opzigte van de dadelyke waarneming hunner Posten gevonden word; en zulks te meer, daar het naar het bordeel van- welgemelde Heeren Gedeputeerden , door meer dan 'eene omftandigheid , by eene Memorie van den Advokaat Fiscaal van Braband voorgedragen , bewezen zoude zyn, dat zy in de behandeling van zaken, hun Ampt concerneerende, die onzydigheid, welke hun hoofdpligt als Rechters moest uitmaken, zouden gevioleerd hebben. Eene voordragt, Hoog Mog. Heeren, waaromtrend het nader onderzoek, by U Hoog Mog., ingevolge het advis van welgemelde Heeren Gedeputeerden zelve, vastgefteld, de Ondergetekenden wel fchvnt te mogen 'doen vertrouwen, dat U Hoog Mogende dezelve nog geenzints voor bewezen hebben" aangenomen : maar eene voordragt nogtans, waar door de Ondergetekenden zich in hunne tederfte betrekking vinden aangetast 6 cn waar van  JAARBOEKEN, February, 1788. 225 zy dierhalvefl niet mogen nalaten, met al dien ernst, welke de verdediging hunner eer van hun afvordert, de grievende hardigheid refpectueuslyk aan U Hoog Mog. te reprefenteeren, met eerbiedig verzoek, dat, daar zy zich geene daden nog omftandigheden ter Waereld kunnen herinneren, waar door zy zich aan zulke verregaande misdryven fchuldig zouden moeten rekenen, daar ook nimmer eenig vermoeden dienaangaande door iemand hunner Mede-Leden, of door het Officie-Fiscaal, aan hun is te kennen gegeven, en daar de asquiteit van U Hoog Mog. niet kan toelaten, dat zy onverhoord verdagt gehouden , veel min veroordeeld zouden worden, aan hun dienvolgends de vifie van de voorfchreven Memorie en Bylagen, waar op de gemelde infimulatien fchynen te berusten, zal mogen worden geaccordeerd, ten einde zy gelegenheid hebben mogen, om aan U Hoog Mogende zodanige elucidatien te doen toekomen, welke zy vertrouwen, dat meer dan toereikende zullen zyn, om hun van alle blaam in het bekleeden van hunne Post volledig te zuiveren. Het is in dit rechtmatig vertrouwen, dat zy God Almachtig biddende, U Hoog Mog. te willen conferveeren, in eene langdurige en vborfpoedige Regeering, de eere hebben zich met diep refpeót te noemen, U Hoog Mog. Onderdanige en Gehoorzame Dienaren, (JVat geteekend) W. VAN LAER. N. W. HARTMAN. D. J. STEYN PARVE. L. E. VAN ECK. 'sHage den 5 February 1788. 's Gra- venhage. Brief va;; vier Leden in den Raad van Braband.  226 NIÉUWE NËDERLANDSCHE 's Gra- VENHACE. Berigt van den Fiscaal van Bra iand> De Fiscaal van Braband heeft daar op aan de .Hgomeene Staten aldus berigt: Ondcrtusfchen heeft de Advocaat-Fiscaal van Braband, welke door Hunne Hoog Mogenden is aangefchrevcn , om onderzoek te doen naar het gedrag van eenige Leden van welgemelden Raad, ' uitwyzens deszeifs ingeleverde Memorie, gemeent, ter voldoening aan Hoogstderzelver Refolutie, deze twee zaken te moeten onderzoeken: In de eerfte plaats: of zommige Leden van den Raad van Braband zich mogten hebben geïmmisceert in zogenaamde Patriottifche Vfycorps , welke geduurende de laatfte troubles waren opgerigt; en in de tweede plaats, of dezelven die onzydigheid hadden geobferveert, die aan een Rechter in het uitoeftenen van zyn Ampt betaamd. Omtrent het eerfte point wordt door den Advocaat-Fiscaal ter kennis van Hunne Hoog Mogenden gebragt: dat hem in dat onderzoek voorgekomen was, dat Mr. Willem van Laar , eerfte praefideerende, Mr. Nicolaas Willem Hartman, Mr. Dattiet Jan Sttyt Par-è en Mr. Lam/re't Engrllnrt van E'.k, Extraordinaris Raaden in den gemelden Rade cn Leenhove, zouden zyn geweest Honoraire Leden van het Vrycorps, het welk in 's Hage is opgerigt geweest, onder dc Zinfpreuk: Foor net ka(Ierland Dat, boven en behalven dat zulks is geweest van eene publieke Notoriteit, en hetzelve by openlyk gedrukte Lysten, van drie dier Raaden federt langen tyd is bekend geweest, het aan Hunne Hoog Molenden nog nader zoude blyken uit twee Lysten aan deszeifs Memorie gehegt, zynde de eerfte een Copy van een Cppy Authentiek, van zekere Naamlyst van de Exerceerende en Honoraire Leden van het voorfchreve Genootfchap, volgens zeker Boekje in Quarto, het welk in's Hage in de Schoolftraat zoude gevonden zyn, en het welk door den gewezen Knegt van  JAARBOEKEN, Felrumy, 1788. 227 van het zelve Genootfchap zoude zyn verloren, en thans m originati is berustende onder den ProcureurGeneraal van Holland,Zeeland en Friesland; en de andere eene Copy van eene Copy Authentiek, van zekere Lyst, welke in de laatfte opgerigte zogenaamde Vaderlandfche Sociëteit in de Houtftraat in 'sHage heeft voorgelegen, en van daar geraakt is in handen van een perfoon, welke aan hem AdvocaatFiscaal gedeclareerd had, het zelve uit dat Societeitshuis bekomen te hebben, en op welke laatstgemelde Lyst de namen van den Praefideerende en Extraordinaris Raaden Mr Willem tan Laar en Lam* benus Kngeltjerr van Eek niet gevonden worden, even gelyk op de eerstgemelde Lyst de naam van Mr. Daniël Jan Steyn Far\è mede niet voorkomt. Dat hy Advocaat Fiscaal aan de beoordeeling van Hunne Hoog Mog. eerbiedig overliet, in hoe verre gemelde Lysten als genoegzame bewyzen van liet Lidmaatfchap der vier Leden, onder het genoemde Vrycorps konden en behoorden aangemerkt te worden;" gelyk ook in hoe verre daar tegen in bedenking zoude kunnen komen , dat de egtheid der Lysten erkend zynde, het egter rcogelyk zoude kunnen wezen , dat een derde de namen dier I^den daar op zoude kunnen gefteld hebben, zonder dat zy die zelve hadden gefchreven en opgegeven, doch dat zy niettemin, nimmer na het in 't licht komen der Lysten, dat Lidmaatfchap by open baare bekendmaking in de Nieuwspapieren "hadden tegengefproken. Dat Hunne Hoog Mogende in Hoogstderzelver Refolutie, de oogmerken ein ondernemingen der VoorRanders van het Patriortismus hebbende gelieven te befchouwen als buitenfporig, en het voorbeeld daar van, in Raaden van den voorfchreven Raade en Leenhove van Braband, alsallerverdcrflykst voor de Ingezetenen van de Stad en Meyerye van % Hertogenbosch, hy Advocaat-Fiscaal niet konde voorby gaan, 'sGravenha- ce Berigt van den Fiscaal van Bra* band.  228 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. Berigt Mtn den Fiscaal van Bra land. gaan, aan Hunne Hoog Mog. onder het oog te brengen een Affchrift van bet Voorftel, door Gecommitteerden van bet Haagfche Genootfchap of Vrycorps, op den 17 July des vorigen Jaars, ter Provinciaale Vergadering der gewapende Corps binnen de Stad Leyden gedaan; dan dat hy egter daar uit niet wilde infereeren, dat dit Voorftel by de gezamentlyke Leden van hetVrycorps zoude zyn goedgekeurd, en meer byzonder,dat de voorgemelde Raden daartoe zouden hebben geconcurreerd of kennis van gedragen, maar mede aan de beoordeeling van Hun Hoog Mogende overliet, in hoe verre het Lidmaatfchap van zulk een Genootfchap, uit wiens naam zodanige Voorftellen gedaan worden , een iegelyk dier Leden, hoofd voor hoofd, voor de gevolgen daar van aanfprekelyk maken kan. Dat hem Advocaat - Fiscaal, met betrekking totden Perfoon van Mr. Nicolaas IVdlem Hartman, ■was voorgekomen, dat dezelve was geweest Corrtri* buapt in het zogenaamde Cadet landjche b'onds, van welke Contribuanten, by deze Memorie, een Lyst wierdt overgelegd , zynde gevolgd naar een langwerpig Eoekje in Folio, het welk men, zo hem Advocaat-Fiscaal ftellig verzekerd was, gevonden had ten huize van den gewezen 'sLands Drukker C. Plaat in 's Hage, en welke Lyst alle kenmerken van egtheid had. . Met opzigt tot het tweede point van onderzoek, of naamlyk dezelve Leden hadden geobferveert die onzydigheid, die aan een Rechter, in het uitoeffe nen van zyn Ampt, betaamd, betuigd de AdvocaatFiscaal zich meer verlegen gevonden te hebben, gemerkt hy zelve de Befoignes van den Raad van Braband niet bywonende of eenige toegang tot de Notulen hebbende, niet konde beoordeclen, in hoe verre de zaken aldaar met de gepaste onzydigheid zyn behandeld cn gejugeert; dat hy Advocaat Fiscaal van Braband, egter had moeten ondervinden, lat door hem , als Procureur- Generaal van Braband, een Request zynde geprefenteerd, om Manda-  JAARBOEKEN, February, 1788. 229 dament Crimineel en van Apprehenfic, dat Mandament, na dat het zelve reeds was verleend, we der ingetrokken en in een Mandament van Dagvaar ding in perfoon veranderd was, hoe zeer ook teger twee minder fchuldige Complices gelyke Dagvaar' dingen in perfoon waren verleend, en daar door hel hoofd en de eerfte aanlegger der oproerige bewegingen en gepleegde geweldadigheden, welke den Perfoon van Zyne Hoogheid van Landverraad had befchuldigd, met minder fchuldigen was gelyk geftelc geworden; dan dat hy Advocaat - Fiscaal geen toe gang hebbende tot de Befoignes en de Notulen var den Raad, met geen zekerheid konde bepalen of de intrekking van dat Mandament aan de medewerkins van dezelve vier Raaden behoord te worden toegefchreven; doch dat het egter opmerking verdiende^ dat de nieuw aangeftelde Raad Extraordinair Braams, fchoon destyds reeds de deliberatien van den Raad over eene Civile zaak hebbende bygewoond, egtei tot de verdere deliberatien over deze Requesten door den Prtefident niet was verzogt geworden. Dat Hunne Hoog Mogende, twee Misfives den 14 September en 13 December 1785, door Scheepenen , Gezworens en Raaden der Stad 's Hertogenbosch, aan Ploogstdezelven gefchreven, aan gemelden Raad gezonden hebbende, om deszeifs Confideratien en Advys, de vier gemelde Raaden een byzonder berigt aan Hunne Hoog Mogende hadden ingediend, en zulks wel na dat door den Raad aan Hunne Hoog Mog. waren toegezonden die Confidcratien en Berigt, welke Hoogstdezelven op die beide Misfives van den vollen Raad hadden eerequireerd, en welke Confideratien en Berigt zekerlyk in ftelling en begrip, merkelyk zullen verfchild hebben van de Confideratien, door dezelve vier Raaden naderhand afzonderlyk ingediend. Dat het zeer bcdenkelyk'moet voorkomen, of eenige Leden van een Collegie van Juftitie, van hun- 1 's Gra- VENHA'GE. Berigt van den Fiscaal van Bra» band.  'sGra- ] venha- ge. : Berigt yan den Fiscaal yan Braband. ï%0 NIEUWE NËDERLANDSCHE runne Medeleden in gevoelen verfchillende, het vernogen hebben die verfchillende begrippen, welke loor de meerderheid van dat Collegie zyn verworden , en door welke meerderheid, óp den naam van iet volle Collegie, eene wettige conclufié ter cort» :rarie is uitgebragt, niet alleen openbaar te maken, naar ook dezelve ongevergt onder het oog van den souverein te brengen. Dat althans eene openbaaring van verfchillende gevoelens ïchynt aan te duiden, eene hooggaande rooringenomenheid voor zyne byzondere begrippen ;n een övermatigen iever om dezelve begrippen niet :e min preferabel aan het gerefolveerde van dien Raad, ook zelf by Hunne Hoog Mogende, te doen joorgaan. ,. , Dat de inconfequentiert, welke uit een diergely ten ftap doorgaans voortfpruiten, zich ook in dit?eval maar al te zeer hebben gemanifefteerd, desyyl daar door een zeer notabel getal Burgers en ingezetenen van 's Hertogenbosch (die zich tot apM van dat geert , het welk by de voorgemelde' Misfives van Scheepenen, Gezworens en Raaden' van 's Hertogenbösch, wierd gefuftineerd , naderhand aan Hunne Hoog Mog. by Request hadden' ïeaddresfeert, dan welke Requcsten Hunne Hoog Mog. goedvonden te feponeeren) zyn gebragt in een' begrip', ais of'de overige Leden Van den Raad van Braband, welke egter de' groote meerderheid van Jien uitmaakten , niet zo zeer geporteerd zouden zyn geweest, om de vermeende Voorrechten cn Privilegiën der Ingezetenen Van 's Hertogenbosch voor 'e ftaan, en welk begrip Scheepenen , Gezworens -n Raaden van 's Hertogenbösch mede fchynen geadapteerd te hebben, dewyl by dezelven in ferieufe deliberatie is genomen, om aan ieder der vier Raaien een gouden Penning tot eene gedagtenis te vereeren , dóch het welk alleen by ccne kleine meer-' ïerheid is gedeciineèrt.  jAARB OEKENj February, 17S8. 231 , Dat hy Advocaat-Fiscaal ook voor Hunne Hoog Mog. niet mogte verbergen , hoe hen in 't algemeen was voorgekomen, dat veele Ingezetenen van 3s Hertogenbosch, in hun . verkeerd denkbeeld, als pf Hunne Hoog Mog. zelve op hunne wettig verIcfógené Voorrechten en Privilegiën zouden willen empiëteerenj door deze afzonderlyke Confideratien en Berigt der gemelde Leden gefterkt, zich meer en meer hebben toegegeeven aan dien onzinni°-eii iever voor dat zogenaamde Patriottismus, en "uit welkers onmatige drift j vervolgens gedceïtelyk zyn Voortgefproten die treilende onheilen, welke veele Ingezetenen dier Stad onlangs zyn overgekomen Dat het niet minder bcdenkelyk aan hem Advocaat - Fiscaal heeft moeten voorkómen, öf de wyze op welke dié afzonderlyke Confideratien publiek zyn. gemaakt, wel is over een te brengen met die onzydigheiden gepaste onderhorigheid, welke Leden van eert Generaliteits Collcgie, het welk voor eert, der Leden van het Hooge Bondgenootfchap geene meerdere deference kan en mag betonen dan voorde Overige Leden van dien , in het algemeen aan Hunne Hoog Mog. is verfchuldigd: dat gemelde vier Raaden, na dat zv te vergeefs getrast hadden dezelve hunne afzonderlyke' Confideratien in Hunne Hoog Mog. Vergadering te doen aannemen, en dezelven aldaar een objeét van Hoogstderzelvcr deliberatien te maken, niettemin op de inp-antien y?11,, d'f t°™!i'Sen Heer Raad - Penfionaris van Llolland (als daar toe bv Refolutie van Kunne EdGroot Mog. geauthorifèerO een affchrift van dat a'zonderlyk bengt aan welgemdden Heer RjMPenfiooaris hebben overhandigd, met dat gevold, dat het zelve door Hunne Ed. Groot Mog by circulaire Misfive aan de overige Leden van het 'Hooge Bondgenootfchap is toegezonden , en daar door pubhe'k geworden; z? h™ hera Advocaat-Fiscaal toefchöen. gemelde vief Raaden, indien zy in alles hadden p** obferveert eeneexafte Neutraliteit, aan hun Ampt Q. erl 'sGftA- venhA- ge. Berigt van den F'%caal van Brit»' band. •  sGra venhage. Berigt van den Fiscaal van liraband. 232 NIEUWE NEDERLANDSCHE en het radicale hunner Commisfie voegende, zich van de mededeeling van het zelve ftuk aan welgemdden Heer Raad - Penfionaris beleefdelyk hadden M owen te excufeeren, te meer,daar Hunne Hoog Mogende hadden verftaan dat de Misfive van de Minderheid behoorde te worden uitgegeeven a met gerequireerd hebbende het advis der byzonderc Leden maar van den Raad van Braband. ' d DaT Hunne Hoog Mogende , by •^gemelde Rcfolutie, hadden'gelieven aan te merken, dat het, t een ty'd, in welke de handhaving van de Rechten der Ingezetenen aan den eenen tent en de Confervatie der flegts even hcrftelde Conihtutie der K&eSng aan de andere zyde, voornamclyk moest blfrSoP de uitoefening van eene ^yd.ge bean-looze en aan 'sLands Grondwetten he.hg S Jüftitïe, het zeer bedenkelvk moet voorkomen , of de admiöiftratfe van dezelve Julbt e wel Sg zoude kunnen en mogen gelaten worden m Ken van zodanige Leden, welke door hunne:X cesfie tot en deelnceming in cvengemelde Genootfchabnen , als mede door hun verder gedrag , gemondhebben dat zy niet aliëen waren van de meer of S ' geweldadige ondernemingen tegen Shds Conflimtie door hun voorbeeld aan te moedigen, en hunne byzonderc denkwys, ook zer ï de behandeling van zaken hun Ampt betretende ten kosten der onzydigheid , welke n^nejjtfdnli'n als Rechters moet uitmaken, te manifetteecn Reiken zich, even daar door, hebben geb ag in de onhandigheden van over vele zawcn tn pc fnonen waar in of waar mede zy zeiven van ter z?v kn zouden kunnen zyn betrokken, of waar omtrend zy, uit hoofde van hunne eigene aan den dag aele-de gevoelens, niet kunnen geoordeeld worden !e vereiste onpartydigheid te hebben behouden, veel min als Rechters te kunnen fungeeren. Hun Ed. Groot Mog. de Heeten Staten van  JAARBOEKEN, Februaty, 1788. ' 233 van Hollanden West-Friesland , hebben aan ' den Heer Mr Hendrik van Sttaalen Jansz.,1 Secretaris van Heeren Gecommitteerde Ra- < den fa West-Friesland en het NoorderKwaitier, toegedaan, „ de Vergadering en „ Beibignes van Hun Ed. Groot Mog. te mogen aanhooren en bywoonen; mitsgaders I s, denzelven te voorzien van een Credenüaal, „ om wegens deze Provincie ter Generaliteit | „ re compareeren, en de Deliberacien van den ,j „ Gemeenen Staat aan te horen, en zulks uit , hoofde van de perfoneele Commisfien, wel-' I„ ke gemelde Heer Fan Slraalen de eer heeft van wegens deze Provincie te bekleden." Van deze gunst heeft de Heer Van Slraalen dadelyk gebruikgemaakt, zynde in die betrekking verfchenen ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog., gelyk mede in die van Hun Hoog Mog. de Heeren Staten Generaal, en in de laatde ingeleid door den Heer Maat-Generaal Mosfet. Den 6 dezer maand is ter Vergadering der '1 Algemeene Staten befloten „ den Heer°Mr. J„ Mattheus van der Pot, waarneemende het L, Officie van den Advocaat - Fiscaal van de | „ Generaliteit, re authorifeeren 3 ter zake van L, zekere zeer bedenkelyk voorkomende MisL, five, door den Heer Mr. Pieter fiau'm, lp Advocaat-Fiscaal ter Admiraliteit op de .„ Maze, gefchreven aan den Heer Costerus, ,„ Burgemeeller der Stad Woerden, tegen „voornoemden Advocaat ■ Fiscaal, en alle „ andere Amptenaaren van de Generaliteit, Q 2 „ wel- 3 Gra- 'enha- :e.  £ OkA- venha buiten 'sLands te brengen, of ook Perlbo9, nen te debaticheeren, om zig in dienst van f, buitenlandfche Pyp-Fabrieken te latenem„ ployeeren." De Heer Van Dedem van de Gelder, Gezant van Hun Hoog ïftógërijje de Heeren Staten Generaal der Vereenïgde Nederland den, een Memorie aan de Turkfche Hooge Regeering te Conllantin'opel overgegeven hebbende, inhoudende klagten der Hol3a.iidighf Natie te Sinirna, , dat zedert een ïQQks  JAARBOEKEN, February, 1788. 235 reeks van jaaren de wezenlyke artikels der Capitulatie of het Verdrag met de Porte, tot het grootst nadeel van den Koophandel en merkelyke vernedering en minachting voor de Confuls van Hun Hoog Mogende, niet nagekomen, maar in tegendeel ten eenemaal in den wind geflagen, en als niet langer in wezen zynde, aangemerkt wierden; heeft een allervoldoenendst antwoord van den Turkfchen Keizer bekomen, behelzende de volkomene verzekering nopens de ernftigfte beveelen, om voortaan alle die abuifen zorgvuldig te vermyden , en de pointen in de Capitulatie vervat, flipt te agtervolgen. Ook heeft de Heer Mr. Gerard Brandfen, die eenigen tyd aan hetFranfche Hof als buitengewoon Gezant van dezen Staat gediend, en nu terug geroepen en gekeerd is, ter Vergaderinge van de Algemeene Staten verflag van zyne verrigtingen en waarneeming van zyn Gezantfchap gedaan. Men verwagtte met rede, dat de gewoone Voorjaars-Uitfchryving van den Algemeene Dank- en Bede-Dag, in dezetydsomftandigheden, na de omwenteling van den voorleden Jaare 1787,aanmerkelyk zoude zyn. Zy was aldus ingerigt: EDELE MOGENDE HEEREN! De toeftand van dit Gemeenebest, in het eerfte tydperk van deszelfs nog ongevestigde Vryheid, is meermalen in Onze Jaarboeken verbeeld géworden onder het zinnebeeld van een Schip, "het Q 3 welk 'sGrA- vf.nhage.  's CravenhA- ge. Uitfchr. van der. Aigem. Danken Be. dedag. 236 NIEUWE NEDERLANDSCHE welk in eenondujmige Zee met de golven wordelde, maar evenwel door dezelve niet wierd verflonden; nooit was deze'vergelyking toepasfelyker op de fituatie van de Republiek, dan in het tegenwoordig tyd-^ ftip, wanneer de merkwaardige tusfchenkomst van eene aanbiddelyke Voorzienigheid, dezelve heeft gered uit een aaneenfchakcling van de fchrikkelykde rampen, en allergrootde gevaaren. Deze zyn de gevolgen geweest van het vuur van burgerlyke tweedragt, in het midden van Ons ontdoken, door de hand van Onze eige ontaarde of verleide Landslieden , en heimelyk aangezet door menfchen, die, of onkundig waren van de wezentlyke belangen van hun Vaderland , of het waare wclzyh van het zelve niet ter harte namen. Wy zyn in der daad, geduurende deze laatde jaaren, door meest alle de onheilen van nationaale tegenfpoed bezogt geweest: de banden van de ver-.maarde Unie van Utrecht, waar op Ons geheel beftaan en onaf hankelykheid berusten, zyn verbroken en met de voet getreeden; de Zetels van de Souverainiteit in Onze Provinciën en Steden zyn beledigt en onteerd; de Wetten hebben moeten zwygen, en hun gezag heeft moeten wyken voor een partydigc en willekeurige uitoeffening van Juditie; de ongebondenheid van de Drukpers, is, zonder de minde tegenkanting of beteugeling ontmoet te hebben , tot zulk een trap van onbéfchaamtheid, onbetamelykheid en dolle drift gedecgen, dat de ger febicdenisfen van geen befchaafd Volk eenig voorbeeld daar van kunnen opleveren. De twee uiterften van /1»arcriw of regeeringloosheid, en JJesj>o~ of willekeurige overheerfching , zyn op de zonderbaarde wyze vereenigd, en hebben beide een Iteun gevonden in de medewerking van eene verblinde' en gewapende menigte, die niet gefebroomt heeft, zig zelve, door geweld, de begeeving van Regeerings Posten aan te matigen, en 's Lands vreedzame en weerlooze Ingezetenen met hunnen on-  JAARBOEKEN, Februari) 1788. 237 ondergang te bedreigen. Het ogenblik fcheen ge-> boren'te zyn, dat de oorfpronkelyke en aloude Con-, ftitutie van den Staat, zo dikwyls in de kommer-( lykfte tyden befchermd door Mannen, welke de Voorzienigheid tot haar behoud fcheen te hebben ( opgewekt^ niet alleen op haare grondflagen wan-, kclde, maar in het dringendst gevaar was, van ten eenemaal om ver geworpen ts worden; met een wóórd, Wy behoefden maar eene fchreede verdert te gaan, om geen Volk meer te wezen. ( In dit akelig tydfb'p van ellende en duiflernis , heeft het den Allerhoogften, dewelke het lot deiVolkeren in Zyne Handen heeft, behaagt; Zynen Almacbtigen Arm uit te ftrekken tot Onze behou denis. Hy bragt hulpmiddelen voor Ons te weeg in de vereenigde Raadsbefluiten en vriendnabuurIvke maatregulen, genomen door twee magtige Mo gendheden, welke" reeds in vroegere tyden, meer clan eens tot Onze befcherming toegcfc'hooteri waren. De plotzelyke en onvervvagte omwenteling van zaken, welke hier op in de Republiek volgde, was ogenfchynlyk het werk van den Heerc , en vereischt van Onzentweege de vuuriglte uitflortingen van lof en dank aan den Rotsftecn Onzes heils. Des niettegenftaande is het heilzaam werk van Onze herftelling, of fchoon gelukkig begonnen ? nog niet voltooid: Wy zugten nog onder bezwarende omftandigheden, die een gevolg zyn van de rampzalige verdecltheden, die Ons tot den oever van Ons •bederf hebben gebragt. Deze verdeelthcden hebben in de belemmering van Onzen Koophandel, in de-a toeftand van Onze Finantien en van On-e Krygsmagt, en in verfcheide andere voorwerpen van algemeen belang, menigvuldige beklagelyke gebreken veroorzaakt , welker verbetering den aandagt der Overigheid naar zich trekt; zy hebben pok aanleiding gegeeven (het geen misfehieh het allerdroevig (le is^ fot een geest van verblindheid en verwarring, die nog Q 4 aan sGra- 'ENHA:E. Jitfchr. au den ^ankn Re'edig.  fs Gra- venhA" ge. Uiifchr. van den A/gsm. Danken Bededag. 238 NIEUWE NEDERLANDSCHE aan het gisten is, en op verfcheide plaatzen in het geheim word aangezet. „ - , • En het geen de bekommernis, welke uit zodanige beschouwingen natuurlyk moet ontdaan, nog vermeerdert, is het droevig aanzien, het welk het toenemend bederf der Zeden en Grondbegmzelen onder Ons oplcverd. Menigmaal hebben Wy, by het wederkeeren van Onzeplegtige Bede-Dagen, de Zonden van het Volk het overhand toenemen van godloosheid, ongeloof, onverschilligheid in den Godsdienst, en weelde betreurd, waar uit eene menigte van Ondeugden ontdaan zyn, die voor elk in het byzondcr heilloos en voor de Maatfchappy in het gemeen, veiderffelvk moeten zyn. Dan het is een van de rampffedige gevolgen Onzer laatde Onlusten geweest, dat dezelve' niéuwe Overtreedingen gevoegd hebben bv deze vernederende lyst van Onze nationaalc Zon den Dezelve hebben , onder allerlei uitvliigten en fpitsvindigheden, de Eeden, die de Waarborg der Trouwe onder de Menfchen zyn, losgemaakt; op verfcheide Plaatfen hebben zy de heilige vemgtm*en van de Dienaars van het Euangelie , tot de fnoodftc oogmerken van Geweld en Oproer doen ft. ekken; de verdervelyke invloed van Onze Burgertwisten heeft in een menigte van Beladers van den Christelvken Godsdienst, alle gevoelens van Liefde en Ópregtheid , van Eerlykheid en goede Trouw byna ten eenemaal uitgeblust, terwyl r/artvfchap' Haat, Kwaadfprekenheid en Wraakzugt, het genoegen van het huislyk Leven verbittert, ja zelfs by veelen alle gevoelens van Menschhevendheid hebben doen verdwynen. De erndip-e overweging van alle deze Omitandigheden, in een tyd, wanneer het denkbeeld van misbruikte goedheid meer dan ooit gefchikt. is, omi vrees en ongerustheid in te boezemen, heeft de Heeren Staten Generaal met Onze bewilliging bewogen.  JAARBOEKEN, February, 1788. 239 pm een Algemeenen Dank-, Vast- en Rede-Dag' Uit' te ichryven over alle de Geünieerde Provinciën,» Geasfocieerde'Landfcbappen, Steden en Leden van( dien, tegen Woensdag, die weezen zal den 19 Maart eerstkomende , om ten zeiven dage in allede Kerken dezer Landen byeen te komen; ten einde \ Wy in de tegenwoordigheid van God Almachtig mogen verfchynen, om met de innigfte gevoelens van Lof en Dankzegging, Zyne onverdiende Goe-< dertierenheid voor dit Gcmeenebest te vieren ente< looven, in het byzonder met opzigt tot deze laatite tusfebenkomst van Zyne Voorzienigheid, tot behoud van Land en Kerk; en om Ons ter neder te werpen voor den Throon Zyner Genade, onder een opregte en ootmoedige belydenis Onzer Zonden en Overtreedingen , derzelver vergeeving ootmoedig affmeekende, om de verdienften van Onzen Heiland en Zaligmaaker Jezus Christus. Het is te gelyker tyd een van de allerwezentlykftc oogmerken van deze Nationaalc Godsdienstoefening, om de dierbaarc belangen van het lieve Vaderland aan de byzondere befcherming van den Ailerhoogften op te dragen, en Hem te bidden, dat het Hem behaagen moge het zoo hcerlyk begonnen Werk van Zyne Goedertierenheid en tedere Ontfermingen te vóltooyen; de Wolken, welke nog hangen over Ons tydelyk welvaaren , te verdryVen: de verrigtingen van de Overheid en de maatreguien, die genomen worden , om Ons welzyn te bevorderen en voort te zetten , met Zyne Zecgeningen te willen bekroonen; een einde te maaken'van de Verdeeldheid en Verwarring, die zoo lang in Onze Raadzalen geheerscht heeft, en van die droevige Partyfc'happen en Twisten, die Onze runt vcriioort en Onze kragt vernield hebben ; Onze Vrede, Vryheid en oude Conllitutie op vaste Gronden te vestigen, Zyne Zeegeningen uit te Horten over Onzen Koophandel, Zeevaart,Land- en Akkerbouw, Handwerken, Visfcheryen, Handels, Maatfchappyen en de ove-- s Gra-. 'enha- ;e, 'J'ufchr, >rtn den Al^em. Oanh •n Be-, kdng, 1  's Gra- VENHAGE. Uitfchr. van den Algem Danken Bededag. 240 NIEUWE NEDERLANDSCHE overige Bronaders van Onzen Nationaalevoorfpoed, en dus de Republiek te herftellen, in het genot van dien Bloei en Welvaart, die Haar weleer aanzienlek maakte onder alle Natiën. Doch het zoude vermetelheid wezen, deze Zegegeningen van den Hemel te verwagten, byaldien het diep gevoel van Onze menigvuldige Zonden en Overtreedingen niet gevolgt wierd door eene Waaragtige en algemeene Bekeering en Verbetering. Een ieder dus in zyn Hand en kring, werde op nieuw door de dringendllc en aandoenlykfte beweegredenen aangezet, om afftand te doen van die Zonden , die een. Volk' tot een fchandvlek ftrekken, en om die Chriftelyke, Zeedelyke en waarlyk P:>niottilche Deugden te oeffenen, die eene Natie verhoogen: op deze wys, en op deze wys alleeji, kan Ons beliaan en Ons' Welzyn, op vaste en duurzaame gronde:! worden geveüigt. En daar de Welvaart vaneenVolkinhetbyzondcr afhangt (onder den Goddelyken Zeegen), van de Wyze en.heilzaame maatreguien van die geene, die in bewind over het zelve gelteld zyn, zo is het de Plicht van de. Ingezetenen van dit Gemeenebest, den Opperden . Rechter der Volkeren te fmeeken, dat Hy de Dierbaarite Zecgeningen Zyner Voorzienigheid en Genade wil uiulortcn, op de Perzoonen en het bellier van de Hooge Overheid dezer Landen ; dat Hy dezelve in deze moeyelyke tyden wil fchenken, een verdubbelde ,maat van Wysheid, Trouw , Kloekmoedigheid en Onbaatzuchtigen yver voor het algemeene Welzyn , op dat Zy, door Hunne onvermoeide Werkzaamheid in het bevorderen van den Welvaart dezer Republiek van binnen , en in het vermeerderen van haar Aanzien en Roem van buiten, verkrygen mogen de duurzame Hoogagting en het welverdiende vertrouwen van een vry, een gelukkig en een dankbaar Volk. Wy zyn insgelyks by deze plegtige gelegenheid, verplicht, Onze vuurigfte Gebeden ten Hemel op te  JAARBOEKEN, February, 1788. 241 te zenden , voor Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince van Orange en Nasfau; dat, gelyk Hy onlangs vereerd is geworden met zonderlinge blyken van de Goddelyke Hoede en Voorzorg in de dagen Zyner beproeving, fïy én Zyn Huis Iteeds mogen blyven de voorwerpen van de byzonderc Beicherming der Voorzienigheid. Dat tiy door de Wysheid van Zyn Bellier, en-Zyneh''BdBta|pedigenyVer voor de waare belangen en vooripoed van Zyn Va* l derland, de waarneeming Zyner hooge, gewichtige en onontbeerlyke Bedieningen, mooge doen {trekken tot eene algemeene Zegening voor Kerken Staat; dat de Liefdeken het geluk van de Natie, de Kroon en Belooning moge zyn van Zynen Arbeid en pogingen, en dat het Zyh Doorluchtig gcflacht hooit mooge ontbreeken aan Wyze en Dappere Befchérmers van Onze Rechten en Vryhedeu, Burgerlyke en GodsdienItige, tot de laatfte Nakomeling, fchnp. By deze Gebeden moeten Wy ook de ernftigite fmeekingen voegen voor Haare Koninglyke Hoogheid, Mevrouwe de Princesfc van Orange, een Vorltin door de groote Hoedanigheden, welke zy in haare laatfte ongelukken heeft aan der dag gelegd , en door de vrugten , die daar öf zyn gevolgt, by de Natie zo geliefd: Dat zy met dé beste Zegeningen van'den Hemel begunftigt moge worden; en nog lang de Liefde en Hoogachting van het Volk dezer Landen moge blyven genieten; dat Haar genoegen en dat van Haaren Doorlucht* gen Gemaal volmaakt moge worden door de toenemende vorderingen hunner Vorftelyke Telgen in die uitmuntende hoedanigheden en deugden, welke gepaart met Edelmoedige Vaderlandliefde, Hen te zyner tyd Aanzienlyke'Werktuigen mogen doen zyn. tot bevordering van deszétfs voorfpoed. Eindelyk behooren Wy te Bidden voor den Bloe en Welvaart van alle Prateftantfche Kerken , er in het byzonder van die, welke in deze Geweiter zyi 's Gravenha- ce. Uitfchr van den Algem. Dank* en Be' dedag. I L  542 NIEUWE NEDERLANDSCËÈ 'sGravenhA ge. Uitfchr. van den yllgem. Danken Bededag. T"\at, offchootiby lierhaaldc reizen door Hun ÈdeÜd Groot Mog. is verklaard, dat de Republiek onmogelyk kan bcftaan en behouden blyven t zonder voorzien te zyn vaneen Eminent Hoofdj egter de ondervinding in de laatfte beroerten wederom geleerd heeft, dat fommige Woelzieke en verandering zoekende Perzoonen , zig niet ontzien > hebben t deze Grondwaarheid in twyffel te trekken, en, (zo God het niet verhoed had) direcMyk tegengeftelde Maximes in te voeren. Dat deze, verderflyke toeleg inde eene of andere Provintie van het Bondgcnootfcbap beginnende , het gevolg daar van is, dat vermits niemand der andere Bondgenoten regt heeft zig met dat inwendig bellier van een Mede - Bondgenoot te bemoeijen, het kwaad meer en meer wortel fchiet ^ voortkruipt, en eindelyk ook de andere Provinciën aanlteekt. Weshalveri de Gecommitteerde eenparig hebben geoordeeld met 'sLands dienst overeen* komftig te zyn, dat, in de tegenwoordige omftandighedcn, zo veel naar den Mensch gefchieden kan, maat- zyn geveftigd: Dat het den Allerhoogften mogë . behaagen, dezelve meer en meer in Leer b Tugt en Zeeden te zuiveren , en door zyn Genade het voorbeeld en den Arbeid hunner Leeraars 4 ftigtelyk en heilzaam te maaken, tot bevordering van Waarheid, Godsdienftigheid, Liefde, Eensgezindheid en alle Chriftelyke Deugden. Alles tot grootmaking van des Heeren Allerbeiligfle Naam, voortplanting en aanwas der waare Chriftelyke Gereformeerde Religie, confervatie van Onze duurgekogte Vryheid en Onzer aller Zielen Zaligheid, De Stad Enkhuizen heft reeds op den $ Oélober 1787 ter vergadering der Staten van Holland en West Frieskad "dit voorftel ge* daan.  JAARBOEKEN, February, 1788, 243 maatregelen worden beraamd, waar door diergelyke ongelukkige gefteldheid, als wy onlangs beleefd hebben, kan worden voorgekoonien, en mitsdien voordragen: Dat Hun Ed. Gr. Mog. zoude gelieven goed te vinden, ten overvloede, en by herhaling van vorige Verklaaringen op nieuw te declareereeren: Dat Hun Ed. Gr. Mog. het Erfftadhouderfchap , Gouverneur , Capitein en Admiraalfchap Generaal, Erffelykin het Doorlugtig Huis van Orange, zodanig als het zelve in Hun Edele Groot Mog. Relblutie van den 16 November 1747 is opgedragen , en door den tegenwoordigen 'Heer Erfftadhouder in het Jaar 1766 aanvaard, houden voor een esfentieel deel der Conftitutie en Regeeringsform dezer Provincie, en vastelyk gezind zyn, hetzelve niet minder dan de overige Grondwetten, waar op den Staat dezes Lands geveftigdis, te conferveeren en te maintinei en. Dat van deze verklaaring ter Generaliteit opening zoude behooren gedaan te worden , en de Bondgenooten daar by te kennen gegeven , dat hoe zeer Hun Ed. Gr. Mog. zig niet begeeren te mengen in de inwendige befchikking der zaaken in de refpeclive Provintien, Hoogstdenzelven egter geperfuadeert zyn, dat by geen van de Provintien deze gedeclareerde Grondwaarheid, dat het Erfftadhouderfchap met deszelfs Regten en Prerogativcn, is een Esfentieel deel der Conltitutie en Regeeringsform, zal of kan werden in twyflel getrokken ; dat derhalven de noodzakelykheid van deszelfs handhaving, als het Middelpunt van verëeniging der Unie , even zeer boven alle bedenkingen zynde, gciyk zulks door genoegzaam alle de Provinciën by de herftelling dezer'hooge waardigheden in 1747 is erkend; Hun Ed. Gr. Mog. aan de refpecb've Bondgenooten van hunne op nieuw gemanifefteerde gevoelens kennis geeven, met verzoek dat alle de Provinciën tot onderlinge gerustheid omtrend een Point van zo veel aanbelang, dat de Republiek daar mede ftaat of valt, een foortgelyke verklaaring 's Gra- vf.nha* ge. Foorflel vanEnkhuizennopens bevestiging der Conftitutie.  244 NIEUWE NEDERLANDS CHS 's Gra- VENHAGE. Foorftel van Enk huizen nopens ievesti ging de Conftitutie. ring gelieven te doen: Dat zy het Erfftadhouderfchap, Gouverneur ,Kapitein en Admiraalfchap-Generaal,zodanig als het in den haaren reipeclivelyk is opgedraagen, en door den tegenwoordigen Heere Erfftadhouder aanvaard, houden voor een esfentieel deel - van haare Conftitutie en Regeeringsform, mitsgaders dat de Bondgenooten het zelve als een grondwet van Staat,onderling aan malkander garanderen, en aanncemcn, niet te zullen gedoogen, dat in een 'der Provinciën van het Bondgenootfchap van deze heilzame, voor de rusten veiligheid vafl den StaatonontbeerlykeGrondwet ooit of ooit worden afgeweken^ Waar op gedelibereerd, en Copie van het voorfz.. o-erapporteevde verzogt zynde door de Heeren Gedeputeerden der Stad Dordrecht en de volgende Leeden, om daar op te verftaan de intentie van de Heeren hunne Principaalen, is de finaale Refolutie uitgefteld tot nadere Deliberatie. Het Formulier van den Eed door gemelde Stad voorgellagen , om door de Burgers, Schutters enz. te doen, was van dezen inhoud Wy belooven cnzweeren gehouwen getrouw te zullen zyn aan de tegenwoordige Conftitutie van " den Lande van Holland en West-i 'riesland,beftaande in de vrve en Souveraine Regeeringe van Hun " Ed. Gr. Mog. de Heeren Staten van denzelve Lan" de, gclyk dezelve, zedert de oprigting van deze Re" publiek, heeft plaats gehad, met het Erf ftadhouder, " Gouverneur, Kapitein en Admiraalfchap-Generaal, " erfelyk in het Doorl. Huis van Orange, zodanig als " hetzelve in Hun Ed. Groot Mog. Refolutie van den 16 November 1747 is opgedragen, en bydente„ genwoordigenHeerErfftadhouder in het Jaar 1766 ,,, aanvaard." Hier op is den 15 dezer maand Febr. 1788 by de Staten van Holl. en West-Friesl. verklaard, de waardigheid van Erf ftadhouder, Erf- Gou- vej«  Jaarboeken, i788. 245 yerneur en Erf-ltapitein en Admiraal-Generaal, in het Doorluchtig Huis Van Orange, zo als dezelve door de Staten van Holland in 1 1747 in den Perfoon van Prins Willem den Vierden aan dat Huis opgedragen, en door 'den tegenwöordig'en Prins Erfitadhouder in 1766 aanvaard is, te houden vooreen wezen- | lylt deel der Conftitutie en Regeeringsvorm dezer Provincie, en telfens belloten, van deze Refolutie aan de overige Bondgenooten kennis te geven, ten einde dezelve 'onder elkander te Vrywaaren, en tot hand- < having derzelver elkander by te ftaan, I .enz. Zie hier die aanmerkelyke Refolutie | zelve : EXTRACT uit de Reelatten an Je Heeren STAATEN van HOLLAND «WEST-FRIESLAND in Hun Ed. Utoot Mog'. Vet ga. dering genomen op Frydag den ij Febrüary 1788. 13y refumtie gedelibereerd zynde op het rapporti ■ «oor den Raadpeniionaris ter Vergadering ge^ daan den 25 January laatstleden, uit naam van de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hun Ed. Groot Mogende Gecommitteerden tot het groot Befoigne, hebbende, ingevolge en tot voldoening 1 aan Hun EL Gr. Mog. Refolutie Commisforiaal van den 12 December laatstleden geëxamineerd de j Propofltie, door de Heeren Gedeputeerden der Stad tE-nkhuyfen den 25 Oétober te voren op expresfelast R van 's Gra- je.  \s Gra- VENHA6e . . Refaiut. nopens dt Conftitutie en Eedem, 246 NIEUWE NEDERLANDSCHE van de Heeren hunne Principalen ter Vergaderinggedaan , betrekkelyk tot den Eed voor alle de Schutteryen in de Steden en ten platten Lande, mitsgaders alle .Amptenaaren op de Conftitutie , de Hooge Regeering en het Erfftadhouderfchap met het geen daar toe relatief is. Hebben de Heeren van de Ridderfchap en Edelen , mitsgaders de Gedeputeerden vanderefpeótive Steden, uit naam en van wegen Burgemeefteren en Vroedfchappen van dezelveh Steden, eenparig goedgevonden en verftaan, tot ampliatie van Hun Ed. Gr. Mog. Refolutié van 23 November laatstleden, genomen op het doen van den Eed door de Leden van de Ridderfchap en alle de geencn , die Sesfic hebben in de Vroedfchappen der Steden, Minifters, en verdere Perfoonen aldaar genoemd, te verklaaren: dat van nu af en voor het vervolg alle de Leden en Minifters der Hooge Regering en Collegien dezer Provincie, zo in Policie als Juftitic, gehouden zullen zyn, den Eed afteleggen volgens het Formulier hier na volgende: Dat ook allerlei Amptenaarcn zo Politieke als Burgerlyke en Kerkelykc van. onderfcheiden Gezindheden , mitsgaders Dekenen en Leden der Gilden, nuzyndeofnamaals zullende worden , als mede de Schutteryen, daar dezelve met publieke authoritcit zyn opgengt, nu ter tyd en voorts-bviedere eerfte reis, dat dezelve funftien nieuwlvks' worden aanvaard , derzelven Eed zullen moéten praïfteeren in handen van de geenen, van wien zy hunne verkiezing, aanftellmg of admisfie hebben; en ten aanzien van den genen , die Sesfie hebben dn eenige Collegien, m handen van den genen, die het Pnefidie of directiein het zelve Collegie heeft of waarneemd: dat ook de Eeden van de genen, 'die naamaals tot Burgers in de Steden zullen worden geadmitteerd , met het zelve Formulier zullen worden geamplicerd op den navolgenden ' „Wy  JAARBOEKEN, FehruAry, i7S8„ 245 „ Wy beloovcnen zwcerën, gehouwen getrouw „ te zullen zyn aan de Conftitutie en Rc^eerings* form van den Lande, van Holland en West,, Friesland beftaande in de hoogfte en Sou- verainc Overheid van Hun Ed. Groot Mog ";SSSen7an den zeIven Lan* > met den „ Ei+ftadhouder , Gouverneur , Kapitein en Ad„ miraa/chap Generaal , Erflyk in het Door* „ lucntig Huis van Orange, zodanig als hetzelve „ in; hunner Ed. Groot Mog. Refolutien van den Jaarc 1747 is opgedragen, en i by den tegenwoor„ digen Heer Erfftadhouder in den Jaare 1766 aanvaard." Dat nogthans , voor.zo verre eenigé Leden of Minifters der refpetïive Regeeringen dén Eed reeds hebben afgelegd op den voet der Refolutie van 32. November laatstleden s aks zaaklyk niet verfchillende met het tegenwoordig Formulier, dezelven zullen gehouden worden daar mede te kunnen volitaan. Dat Wydcfs in aanmerking zynde' genomen, dat, fchoon by herhaalde reilen s door Hun Ed. Gr Mo" is verklaard-, dat de Republiek onmooglyk- kan beltaan en behouden blyven, zonder voorzien te zvn van een Eminent Hoofd, egter de ondervinding 'in de laatfte beroerten wederom geleerd hëéfè "dat zomfmge woelzieke en verandering zoekende'PeN focnen zig raet ontzien hebben, deze grondwaarheid in twyffe! te trekken , en (zo God het niet verhoed had; directelyk tegengeftelde maximes in te voeren. Dat deze verderflyke toeleg, in de' eeneof andere Provincie van het Bondgenootfchap beginnende het gevolg daar van is, dat, vermits niemand der a'nde-' te Bondgenooten regt heeft, zig met'het inwendig beltier van een mede Bondgenoot tcbemocyen het kwaad meer en meer wortelen fchiet, voortkru'tpt, en emdelyk ook de andere Provinciën aai ■-«'•x- R 2 ' Hui 's Graj VENHA* CE. R.efoIut„ nopens de Conftitutie en Eed enzi  s Gra- VENHAGE. Rifolut. nopens d< Conftitutie en £ed enz e4S NIEUWE NEDERLANDSCHE Hun Edele Gr. Mog. hebben geoordeeld , met 'sLands dienst overeenkomfh'g te zyn, dat in de tegenwoordige omftandigbeden , zoo veel naar den Mensch gefchieden kan ^maatregelen worden beraamd , waar door diergelyke ongelukkige gefteldhcid , als onlangs heeft plaats gehad, kan worden voorgekomen: en mitsdien eenpajjg hebben goedgevonden , ten overvloede, en by herhaaling van voorige verklaringen , op nieuw te; 'declareeren : dat Hun Edele Groot Mogende het Ërfih ihoudcr- Gouverneur- Capitein en Admiraalfchap Generaal, Erflyk in- het Doorluchtig Huis van Orange, zodanig als het zelve in Hun Edele Gr. Mog. Refolutieiv van den jaare 1747 is opgedragen , en door den tcgenwoordigen Heer Erfftadhoudet in het jaar 1766 aanvaard , houden-voor een esfentieel deel der Conftitutie enRegeeringsform de zer Provincie, en vaftelyk gezind zyn, het zelve niet minder dan de overige Grondwetten, waar op de Staat en Regeering dezes Lands geveftigt is te conlërvceren en te maintineeren : dat van deze verklaaring ter Generaliteit opening zal gedaanwórden , en de Bondgenooten daar by te kennen o-cceven, dat hoe zeer Hun Ed. Gr. Mog. zig mes begeeren te mengen in- de inwendige beichikkin« der zaaken in derefoecli-ve Provinciën, hoogstdezelve egter geperfuadêert zyn, dat by geen van de Provinciën deze gedeclareerde grondwaarheid „ dat het Erffhdhoudeifchapmet deszelfs Rechten en Praerogativcn is een esfentieel deel der Conftitutie en Regeringsvorm , zal of kan worden in twyftel getrokken: dat dérhal ven de noodzaakelykheid van deszelfs handhaaving, als het middelpunt van vereeniging der Unie, even zeer boven alle bedenking zynde, gelvk zulks door genoegzaam alle de Provinciën by de herftelling dezer hoge waardigheden in 1747 is erkend ; Hun Edele Groot Mog. aan de refpetïive Bondgenooten van hunne op nieuw. ge-  JAARBOEKEN, Febtuaty, 17&8. 243 gemanifefteerde gevoelens kennis geven, met verzoek, dat alle de Provinciën tot onderlinge gerustheid omtrent een point van zop veel aanbelang, dat de Republiek daar mede ftaat of valt , een foortgeiyke verklaaring gelieven te doen : Dat zy liet Èrfüaahouder- -Gouverneur- Capitein en Admiraalfchap Generaal , zodanig als het in den haaren refpechvelyk is opgedragen , en door den tcgénwoordigen Heer Erfthdhouder aanvaard, houden voor een esfentieel deel van hare Conftitutie en Regeeringsform; mitsgaders dat de Bondgenooten liet zelve, als een Grondwet van Staat, onderling aan malkander garanderen, en aanneemen niet te zullen gedoogen, dat in een der Provinciën van het Bondgenootfehap van deze heilzame, voor de rusten veiligheid van den Staat onpntbeerlykeGrondwet, ooit of ooit worde afgeweeken. Dat wydeis ter Generaliteit ook opening zal worden gegeven van den lied, door Hun Edele Groot Mogende tot vastltelling der Conftitutie en Regeeringsform in hunne Provincie gearreftcert, en °dat de zaak daar heenen zal worden gedirigeert, dateen diergelyk Formulier , onder de nodige veranderingen , worde vastgefteld voor alle hooge en la^e Amptenaaren van de Generaliteit en in de Genera, hteits Landen , mitsgaders voor de Beftierders en Leden der Schutteryen, Gilden en Broederfchappen 1? d zyndc, of die namaals zullen worden aangefteld en voor de Perfoonen , die tot Burgers in ccnige Stad of Plaats van de Generaliteit zullen worden geadmitteerd. Accordeert met de voorfz. Refolutien. Dus is dan by deStaten van Holland befloten, qm door alle de Burgers, Schutteryen, G;.l4en, Broederfchappen enz. voortaan den Eed R 3 te 's Gra- Vl-'.nhaGE. Refblut. nopens de Conjlitw tie en bed er$.  's Gra- venhaCE, ,5o NIEUWE NEDERLANDSCHE te doen afleken tot bewaaring en handhaving van de gevestigde Conftitutie en het Stadhouderfchap, met al de hooge waardigheden daar aan verknogt, erflyk mhetDoorlugtig Huis van Orange en Naslau. Wat hieromtrend verders ter Vergadering der Algemeene Staten is voorgevallen, blylcc uit dit EXTRACT uit het Klister- der Refojuüen van dt Hoo^Mcg. Hnren STAATEN GENEb • ' 1 'RAAL da VEREENIGDE NEDERLANDEN, genomen op Woensdag den 18 February 1788. T>e Heeren 'Gedeputeerden van de Provincie van DLHdScnCWest-Fnesland hebbenu» ^ \té van de Heeren Staten hunne Pnncipaa* jfh ter Veïadering van Hun Hoog Mogende de Seri Sri Generaal,op den 18 February 1788, v^dlfen, dat Hooggemelde Heeren Staten ge- flefteeixf hebbende op de oorzaken var, dJ dige verdeeldheden, vaar door de gehecle Kepu Mek en hunne Provincie in betbyzonder onlangs zo geweldig is beroerd geworden, dezelve gevenoen hebben grootendeels te ontftaan uit de \eikeeide fchen, hetzy wezenlyk of in fchyn °Pge%at' f1 aan andere minkundige Ingezetenen ingeboezemd, fangSè de Conftitutie en den Regeeringsfoni, de, Ti Landen, en fpeciaal aangaande het g^#en& . póodzaaklvkhcid der hooge en erflyke waaid.gheden  JAARBOEKEN, February, i788. 2js Tan Stadhouder, Gouverneur, Kapitein en Admi raai - Generaal. Dat Hooggemelde Heeren Staten wel aan de eene zyde een blyk hebben willen geven van de zagtheid en gematigdheid hunner regeéring, door het°anefteeren van eene algemeene Amnestie en vergiffenis voor alle'Ingezetenen, welken ecnigzins konden befchouwd Worden, als zonder een kwaad opzet, door . onkunde of verleiding van anderen , in eleze beroerten te zyn ingewikkeld, maar ook aan de andere zyde, zig verpligt gerekend hebben, maatregelen te nemen, v/aar door de goede Ingezetenen^ in het vervolg van dergelyke dwalingen kjüftnén terug sehouden, en al zulke voorwendzcls van veiLdioning weg genomen worden. Dat Hooggemelde Heeren Staten ten dien einde hebben goedgevonden te arreftecren een Formulier Van Eed, welke geprelteerd zal inbeten worden door alle de Leden en Minifters der hooge Regecnng efi Collegien der Provincie van Holland en West-Friesland, zo in Politie, als Juftitie, en door allerlei Amptenaaren, zo Politieke, Bürgerlyke als Kcrkelyke, van onderfchekien godsdienftige' Gezindheden, mitsgaders door Dekenen en Leden der Gilden en der Schutteryen nu zyndc, of die namaals zullen worden aangefteld , en door de Perfoonen , die in het vervolg tot Burgers zullen worden geadmitteerd. Dat wyders, om eens voor altoos vast te ftellen de waare en met 'sLands welzyn overecnkomnVe denkbeelden omtrent! het gewigt en de noodzaak'ykheid der hooge waardigheden van Erfftadhoudcr, Gouverneur, Kapitein- en Admiraal - Generaal, zo als dezelve in het gemelde Formulier van Eed zyn uitgedrukt, Hooggemelde Heeren Staten goedge vonden hebben, Staatswyze op nieuw te verklaren : dat zy het Erfftadhouder, Gouverneur, Kapiteinen Admiraalfchap - Generaal erflyk inliet Doorluchtig R 4 Huis 's Gra- venhage. (iefbhtt. dn Ge ie. raliteit noffni ^en Eed ;« Co#Ututiè.  'sGra. venhage. Rcfolut. der Gene raliteif nopens den Eet 'en Con pitutie. jy-2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Huis van Orange, zodanig als het zelve in Hun Ed. Groot Mog. Refolutie van den Jaare 1747 is opgedragen , en door den tegenwoordigen Heer Eifftadhouderin 1766 is aanvaard, houden voor een esfentieel deel der Conftitutie en Regeeringsform der Pro■ vincie van Holland en West - Friesland, cn vastlyk gezind zyn, het zelve niet minder dan de overige Grondwetten, waar op de Raat en regeering dezes 'Lands gevestigd is, te conferveeren en maintineeren. . Dat door deze Refolutie en duidelyke verklaring, alle twyfeling omtrent de Conftitutie en den Regee nn?sform, voor zo veel de Provincie van Plolland èn°West-Friesland aangaat, volkomen is weggeruimd ; doch dat Hooggemelde Heeren Staten boven dien geconfidercerd hebben, dat by de gelukkige herftefling van het Stadhoudèrfchap en de erflyfce bsvest^ing van het zelve in den jaare 1747, de Bondgenooten het tot een groot voorregt voor den Staat hebben gerekend, deze hooge waardighe den, met betrekking tot alle de Provinciën cn de Generaliteit, op één èn denzelven Prins vereenigd te zien, en zig daar van eene nieuwe kragt en vastigheid van dén band der Unie hebben beloofd; dat mitsdien dezelve waardigheden, van toen af, een nauwer' cn onmidlvker betrekking ontfangen hebbende tot het geheele Bondgenootfcbap, Hooggemelde Heeren Staten oordeelcn regt te hebben, om dezelve niet rdleen te befchouwen als een esfentieel deel van de Conftitutie en den Regeeringsform hunner Provincie, maar van den gcheelen Staat en van ieder der Provinciën cn Landfchappen , waar uit deze Republiek is zaamgefteld en zodanig verbonden met de Unie zelve, dat het een zonder het ander onmogelyk in bloei en welvaart kan ftaande blyven. Dat derhalven, gelyk de Bondgenooten verpligt •zyn, elkander met goed en bloed by te Itaan, tot ' con-  JAARBOEKEN, February1788. 2J3 confervatie van den band der Unie, hier uit noodwendig ook volgp de verpligdng, om elkander gerust te (tellen omtrent de eenre en voornaam fte middelen, door welke de Unie moet behouden blyven, en om met verecnigdc kragten te waken tegen alle indragt pp dezelve; te meer, daar de ondervinding in de laatfte beroerte geleerd heeft, hoe uit de geringftc beginzelen, die in het eerst maar kleine veranderingen fch.en.en te bedoelen, npgthans eene algemeene verwarring is pntftaan, welke het Bondgenootfehap op het punt van eene totaale floping heeft gebragt. Dat op deze gronden de Heeren Staten van Holland en West Friesland gemeend hebben' van hun genomen Refolutie aan de Vergadering van Hun Hoog Mogende, en door dezelven, aan de refpective Bondgenooten opening te moeten geven, met ernftige inftantien, dat de Heeren Staten der andere' Provinciën deze gewigtige zaak in eene fpoedige en vrugtbare deliberatie gelieven te nemen, en met de Heerén Staten van Holland en West-Friesland, op de wyze, in Hoogstderzelver Refolutie vervat, mede te werken, tot eenparige vastftelling van een point van zo veel aanbelang, dat het ftaan of vallen van de Republiek daar van afhangt, gelyk zulks breder is voorgeftcld in derzelver Refolutie van den 15 dezer. (Zie de hier bovenftaande bl. 245.) Hun Hoog Mog. hebben hier op goed gevonden en verftaan, dat van het voorfz. aan de Heeren Staten der zes andere Provinciën en aan het Landfchap Drenthe kennis zal worden gegeven, met emftig verzoek en inftantie , om deze gewigtige zaak ih eene fpoedige en vrugtbare deliberatie te willen leggen , en met de Heeren Staten van Holland en WestFriesland, op de wyze, in Hoogstderzelver Refolutie vervat, mede te werken tot eenpaarige vastftelling van een point van zo veel aanbelang, dat het ftaan pf vallen van de Republiek daar van afhangt, en R 5 dat 'sGra- VENHAr GE. Refolut. derCenet ralitek nopens den Eed ?» Con*  VGra- venhage. Ré/blut, de Ges l rattiéti. nopens den Eet en Con ftüïttie. 254 NIEUWE NEDERLANDSCHE • dat wyders Copy van het voorfchreve geproponeerde, met eenige Exemplaren van de voorfchreve Refolutie', gefield zal worden in handen van de Heeren V"i WHdeten, en anderen, Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaken van de Placaten en Re,glementen, om, meten nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staten, te examineeren en te overleggen, of niet een diergelyk For' muf er, als in de voorfchreve Refolutie is vervat, onder de nodige veranderingen, behoord te worden vastgefteld voor alle de hooge en laage Amptenaren van "de Generaliteits Landen , mitsgaders voor de Bettierders en Leden der Schutteryen, Gilden, en Broederfchappen, nu zynde of die namaals zullen worden aangefteld, en voor de Perfoonen, die tot Burgers in eenige Stad of Plaats van de Generaliteit zullen worden geadmitteert, endaar van ter Vergadering rapport te doen. De Heeren Staten van Holland en WestFriesland hebben op den 15 dezer maand vasr^efteld een P'iacaat van Algemeene vergiffenis oiAmneflie, hoofdzaaklyk overeenkomende mei het voorltel van Zyn Doorl. Hoogheid den Heer Prins ErfiladhouderDog de Staten hebben van deze Amnesie uitgefloten , „ de Leden en Minifters der Regeering, welke als Hoofden of Aanvoerders der vorige bewegingen aan te merken zyn, en daartoe andere hebben aangefpoord; zig in onderhandelingen met vreemde Mogendheden ingelaten; het Land met fchrik en vreze vervuld, vooreenen gewaanden vyandelyken aanval uit andere Provinciën: of zy, die de Opiteilers zyn geweest vandeAde van vef bintenis enz.; voorts zodanige Perfoonen, die  JAARBOEKEN, February, 1788. 255 die de Auteurs en medewerkers zyn geweest van de Remotien der wettige Regenten ; die de Burger-Legertjes hebben doen verzamelen, en daar over het bevel gevoerd hebben; die de zogenaamde geremoveerde Regenten of hunne Medeburgeren op eene feitelyke wyze hebben gearrefteerd en mishandeld; deGeeftelyken , welke in de laaüte beroertens de Wapenen geoeffend, en daar mede opgetrokken zyn; en eindelyk de Schryvers van alle oproerige Nieuwspapieren, allé dewelke zich echter, ook binnen den tyd van drie maanden aan Hun Ed. Groot Mog. zouden kunnen vervoegen, indien verlangen mogten, mede deze te verkenen gratie te genieten." Zie hier dat Placaat van dezen woordelyken inhoud; I~\e Staten van Holland en West-Friesland, allen J^ den genen die deze zullen zien of hooren lezen , doen te weeten j alzo Zyne Hoogheid, op den 21 November laatstleden, ter Onzer Vergadering verfchenen zyndc, aan Ons heeft gedaan een Propolitie, tenderende tot het emaneren van een Placaat van Amneftic omtrent de genen, welke zig gemengt hebben in de rampfpoedige verdeeltheden, waar door deze Provincie onlangs zo aanmerkelyk is beroerd, en zulks onder zodanige uitzonderingen als de rust en veiligheid des Lands en de uitceffening ecner ongekreukte Juftitie vereisfehen ;' waar in Zyne Hoogheid nogthans alleen het oog gehad heeft.op de beledigingen aan Ons, aan de Relpective Regenten der Steden, en aan de Juftitie aangedaan, met voorby gaan van diegene, welke Zyne Hoog- 's Gra- VENHA3E.  fij, ■te meer, dcwyl in Hun Edele Mogende Mislive, ivan den 12 July deszelven jaars , geene melding •wordt gemaakt van het doen van Salutfchooten, op den Geboortendag van den Heere Prinfe Erfftadhoudcr; is, tot nadere verklaring van Hun Edele Mogende .intentie daar omtrend goedgevonden en verftaan, alle de Commifen Van de refpeclive MaS 2 " ga. \ 's Gra- venha* ge. ■ 1 Refolutie omt> end Salutfchooten enz»  'sGra- venhage. Refolutie om trend Sa lutfchooten enz. .64 NIEUWE NEDERLANDSCHE gazynen in de beide Departementen van de groote en kleine Fortificatiën, by dezen te authorifeeren en belasten, voor zo verre de Steden en Forten nu, en in vervolg van tyd, met Guarnizoen van den Staat zyn bezet; of eenig Kanon op zyne Affuiten op de Wallen word gevonden , op requifitie van den Com•mandeerenden Officier, het nodige Pulver uit te geven ten einde het gewoone Salut van drie Salvoos,ieder van elf fchooten, of, daar het getal der Stukken die quantitcit niet toelaat, zo veel minder als «evoeglykst zal kunnen gefchieden, werde geseeven op den aanflaanden Geboortendag van Zyne Hoogheid, den Heere Prinfe Erffladhouder, invallende den 8 Maart, en vervolgens jaarlyks, als mede by het pasfeeren of repasfeeren van Zyne Hoogiieid, of Haare Koninglyke Hoogheid , Hoogstdesz.elfs Gemalinne, en de jonge Pnnfen en Prmfesfe mitsgaders by de komlte of pasfagie van de Heeren Hun Ed. Groot Mog. Gecommitteerden als mede der Heeren Commisfansfen uit Hun ixi. Mo* Collegie; met verdere last om van deze Hun Ed "Mog orde, kennis te geven aan den Gouverneur , Commandeur of Commandeerende Officier in hunne Plaatze, en Hun Edele Mog. telkens kennis te «even van de quantiteit Pulver, die tot de voorfz.' eindens door hun uitgegeeven zal zyn. En zal Extract, dezer gegeevcn worden aan de Provinciaale Rekenkamer en de Commifcn van de Finantie, tot naricht, als mede aan de reipective Commifen van de Magazynen in de beide Departementen der Fortificatiën, om zig daar naar pra> eifelyk te reguleeren. Accordeert met het voorfz. Register. Den 1 6 dezer maand Febr. wierdt alhier het Lyk hegraven van Jan de Meyer, Oud->>chutter onder de Compagnie van 't Groene Vaandel.  JAARBOEKEN, February, 1788. 265 del, gehoorende onder 't Roth thans geleid wordende door den Lieutenant Kle>Jenaar. Die Jan de Meyer. was de eerfte Tekenaar voor de Oude Conftitucie in de Sociëteit van 't tweede Departement in de Hofrtraat alhier; is begraven geworden in de Kloolterkerk en gedragen door 16 Schutters, allen met de Stokjes, zoo als by de Sehuttery gebruikelyk is, doch de Stokjes waren thans vercierd met Oranje Linten enz. Den 18 February zyn hier vyf Perfonen gevangen gebragt, welke in de voorledene onlusten zyn betrokken geweest. Vier anderen, op welken ook apprehenfte verleend was, zyn het ontkomen. Op den 27 September 1787 was eene Publicatie van de Staten gefchied, tot vergeving en uitwisfching van alles, 't geen pit hoofde van aankleeving aan , en yver voor de belangens van het Huis van Orange, mogte zyn misdreeven. Zie Nieuwe Ned. Jaarr. bl.4623 en volgg. Deze gunst gaf aan zommigen gelegenheid, om, in plaatfe van zich als dille en vreedzaame Burgers te gedragen, de onrust en wanorde deeds te blyven voeden, door andere hunner Medeburgeren, welke van hun in denkwyze over de Conftitutie of Regeeringswyze van hec Vaderland verfchillen, of ook verfchild hebben, in hunne perfoonen en goederen kwalyk te bejegenen en te mishandelen, en hunne verkleefdheid aan het Doorluchtig Huis valt Orange tot een voorwendzel van allerlye daSj3 den sGra 'emia je»  £<56 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhaGE. Vlacnat tegen 't misbruiken van vergiffenis, en firaffe voer 't tosknmende. den van geweld te misbruiken. Hier tegen is dan by de Staten by Placaat van den 21 February 1788 aldus voorzien: T\e Staten van Holland en West - Friesland, al-1-7 len den genen, die deze zullen zien of horen lezen, falut; Doen te weten: Dat Wy met deuitterfte aandoeningc van tyd tot tyd hebben vernomen , dat véle Onzer Ingezetenen", zo in de Steden als ten platten Lande; aan welken Wy by Onze. Publicatie van den 27 September 178?, uit zonderlinge gratie wel hebben willen verleenen volkomen vergceving en uitwisfmg van alles, het welk door hen, uithoofde van aankleving aan, en yver voor de belangen van het Vorftelyk Huis van Orange, rnogte zyn misdreven, in pla'atfe van zig als ftille en vreedzame Ingezetenen te gedragen, en alzo de vrugten van de gelukkige omwenteling van zaken te genieten, de Onrust cn Wanorde ftceds blyven voeden , door andere hunne Medeburgeren, welke van hun in denkwyze over de gezegende Conftitutie verfchillcn, of verfchild hebben , in hunne Perfoonen en Goederen kwalyk te bejegenen cn te mishandelen, en hunne verkleefdheid aan het Doorluhtig Huis van Oranje, tot een voorwendfcl van allcrleye daden van geweld te misbruiken. Dat dezelve Onze Ingezetenen Onze aan hun betoonde clementie aldus, zeer ondankbaar beantwoord jnde, zig. zeiven bloot Rellen aan de regtmatige vervolgingen der Criminele Juftitie, en aan de gêftixngbeid der Straffen, door Ons by verfcheiden Wetten, tegens zodanige buitenfpócrigheden geftatueerd , welke Straffen door Ons aanmerkelyk zouden moeten worden verzwaard, en met deuiterfte faengheid ten uitvoer gebragt, indien.ongelukkiglyk een ftceds'voortdurende moedwil en wreevcl onder Onze Ingezetenen voortging, waar door langs den kortltcn en zekerften weg de ondergang van uit, gezegend Land zoude worden bewerkt. Dan 3  JAARBOEKEN, February 1788. 267 Dan, daar Wy, alvorens over te gaan tot die geftrcngheid , wélke zulk eene handclwyzc zoude vorderen, de gemoederen van alle Onze Ingezetenen, ware het mogelyk, tot bedaardheid en mede werking tot herftelling van de Rust, door den weg van za-itheid, en gepaste clementie wenschten te brengen, en Wy daar van op nieuws hebben goedgevonden , een doorftralend bewys te geven, door het verlenen van Amnestie cn vergiffenis aan zodanigen van Onze Ingezetenen , welke zig door onkunde of misleiding hebben gemengd in de beroer tens, welke tot omkering van 's Lands Conüitutie zyn ondernomen. Zo is 't, dat Wy, voor de laatfte rcize een proef willende nemen, of Onze Ingezeteuen, welke hunne aankleving aan de Oude "Conftitutie, en aan de bclangens van Zyne Doorluchtige Hoogheid, Onzen -geliefden Erfftadhouder , zo fcharidclyk hebben bezoedeld , door op nieuws Onze Souveraine gunst en goedertierenheid te ondervinden, gebragt zullen kunnen worden tot die bedaardheid en rust, zonder welke alle maatregulen, tot behoud des lieven Vaderlands genomen, van gene vrugt kunnen zyn; hebben goedgevonden en verftaan, na daarop ingenomen hebbende de Confideratien en hetAdvis van Onzen HoVe, uit zonderlinge gratie, zodanige van Onze Ingezetenen, welke z'ig ter zake der federt een geruimen tyd plaats gehad hebbende Partyfehappen mogten hebben fchuldig gemaakt aan het plegen van infolentien aan de Perfonen of Goederen van hunne Medeburgeren, en uit hoofde van dit misdryf, het welk Wy met de uiterfte "ndignatie en verfoeijing befchouwen, in Criminele Procedures zyn of zouden kunnen worden inoewikkeld, voor ditmaal willende aanmerken als voorwerpen van clementie, aan dezelve cn een iegelyk van hun , te verkenen, gelyk Wy verlenen by dezen eene volkomen Amnestie, en vergiffenis van het gene ter zake voorfz. door hun is gecommitteerd, S 4 met 's Gravenha- ge. • ' Placaat tegen ,t •nisbruiken van ■ ei Effent s cn Itfaffè vooi 't toekomende.  's Gra- v en hage. Tlacaat tegen V misbruihen van vtrgifferis, en fttaffe VOOr V toekomende. ü6 8~ nieuwe nederlandsche met uitwisfing van alles wat zy daar door tegen Ons zouden mogen hebben misdreven, verklarende alle Procedures uit dien hoofde, tegens dezelve aangevangen , hc't zy dezelve nog hangende, ofte reeds getermineerd zouden mogen zyn, voor vervallen. Bevelen cn gelaften de refpective Officieren en Gerechten, alle uit dien hoofde aangevangen Procedures te ftaken, en intcrdiceren we! expresfelyk Onzen Procureur Generaal en alle andere Officieren , iemand, wie hy zy, ter zaake van zodanig misdryf, waar van by dezen vergiffenis heeft bekomen , in eenige m aniére te bemoeijelyken, maar den zeiven het effect en gevolg van deze Ónze Amnestie rustelyk en vredelyk te laten genieten; welverftaande, dat onder deze Amneftie niet zullen zyn begrepen de genen, welke zig aan gewcldadig vervoeren van hunne Mede - Ingezetenen , ofte aan moord , roof, ofte diefftal, mogten hebben fchuldig gemaakt. En ten einde niemand van Qnze Ingezetenen, wie hy zy, en welke dcnkwyze hy in de plaats gehad hebbende verdeeldheden mogte hebben gevolgd, uit Onze aan hun zo by Placaat van den 15 February 1788, als by dezen betoonde clementie, en verleende vergiffenis, eenige hoop op ftraffeloosheid voor het toekomende, verkeerdelyk afieide , en, met Onze goedertrei endheid zig vleiende, op nieuws aan eenige rustverftorendewanbedryven, onder welk fchoonfchynend voordwendfel zulks zoude mogen zyn, fchuldig maake; Zoo is 't, dat Wy nogmaals op het aller ernitigftc , allen en een iegelyk wien het behoud des Vaderlands, en zyn eigen welzyn cn leven dierbaar is, vermanen en waarfchuwen , om zig van nu voortaan als ftille en vreedzame Ingezetenen tegedragen, en zig zorgvuldig te wagten van alle Ibiadelyke bejegeningen of mishandelingen van de Perfonen of Goederen van iemand van zyne Medeburgeren of Ingezetenen , wie hy zy , en in het al»  JAARBOEKEN, February, 1788. 269 algemeen van alle zodanige rustverftorende daden en bedryven , welke by Onze vorige Publicatien, en byzonder by die van den 12 December 1787, zo fcherpelyk zyn verbooden, alzo Wy willen en begeren , dat dezelve Onze Publicatien, voor het toekomende, in hunne volle kragt en werking zullen blyven, en de Overtreders Van alle geftrengheid van de Straffen cn Pocnalitciten daar by gefield zullen worden overgelaten, zonder eenige het allerminfte gratie, oogluiking, of verfchoning. Ordonneren en gelasten derhalven wel uitdrukkelyk Onzen Procureur Generaal en alle andere Of-" ficieren van Onzén Lande , van nu voortaan met de uiterfte geftrengheid, te procederen tegens die genen , welken zig aan een of ander der voorfz wanbedryven mogten fchuldig maken, en de voornoemde Onze Publicatien , byzonder die van den 12 December 1787 , prtecifelyk te executeren , op pcene, dat de Officieren en Jufticieren, die indezen nalatig zyn, niet alleen van hunne Posten zullen worden ontzet, maar, boven dien , na vereisch van zaken, zullen worden geftraft, bevelende Onzen Procureur Generaal , op het gedrag van de refpective 'Officieren nauwkeurig acht te necmen Gelyk Wymede wel ernftig gelaften aan'alle Schouten en Gerechten, ten Platten Lande, om, het geen contrarie de voormelde Onze Publicatien door hen zoude mogen worden ontdekt, ten fnoedigften te brengen ter kennisfc van den Officier van hunne Plaats of Diftrict, en den zeiven tot nafpoonng en ontdekking van de Schuldigen, zo veel mogelyk, de behulpzame hand te bieden , op pcene van m dezen nalatig zynde, naar vereisch van zaken, met pnvatie van hunne Officien, te worden gecorrigeerd. En op dat niemand hier van eenige ignorantie pretendere, zo iastcn cn begeren W\y dat deze alomme zal worden gepubliceert en geafffgeert daar zulks fcehoord en te gefchieden gebruikelyk is. $$ Ge- 's Gra- VENHAGE. Placaat tegen 't misbrui' ken van vergiffenis , en Iraffe voor 't toekomende.  's.Gra venhü si. 2?o NIEUWE NEDERLANDSCHE Gedaan, in den Hage onder het klein Zegel van den,Lande den 21 February 1788.' {Onder ftond) Ter Ordonnantie van de Staten. {Was geteekent) C. CLOTTERBOOKE. De Heer Mr. Hendrik Arnoïd Kreet, Advokaat , gewoond hebbende te Rotterdam, en aldaar aan het hoofd zynde geweest van die geenen, welken aldaar de Regenten hebben afgezet (Zie Nieuw*-; l~\ed. J^aru. 1787. bl. -83 en volgg ), is door den Ed. Hove van'Holland crimineel ingedaagd, om den 7 April eerstkomende in perfoon te verichynen, op ltraffe van bannisfement. De Officieren, Onder Officieren en Schutters van de Schuttery alhier, zo wel Contribuanten, Uitkopers als Dienstdoende, zyn verzogt, om op cte Schutters-Zaal in de Doelen te vertchynen, op de dagen of den dag daartoe gefteld, tot het afleggen van den Eed, by Refolutie van Hun Ed. Groot Mog. van den 15 February 17^8 bevolen. • Den 25 February is van wege het Hof van m  JAARBOEKEN, Felrtiary, 1788. 271 Juftitie omtrend de verlichting der huizen op de 8 Maart aanftaande deze VVaarfchouwing ge chied: T Jet Hof van Holland en de Magiftraat van'sGravenbage, in aanmerking genomen hebbende de geneigtheid van vele Ingezetenen, om, op denagt-' Ren Maart aanftaande, aks zynde de eerfte heuglyke Verjaardag van .Zyne Dooriugtige Hoogheid, den Heere Prince Erfftadhouder , na de gewenschte omwenteling, openbare betoningen van hunneblydfchap te geven; hebben goedgevonden en verllaan, alle en eén,iegelyk,fzo wel Edelen en Suppoften van den Hove, als Burgeren en Ingezetenen van 's Gravenhage,. by deze te waarfchouwen, op den avond van den voorfz. Dag hun lieder Huizen of de Straten voor dezelve te Illumineren , (met een van welke beide men zal kunnen volftaan,) zullende deze Illuminatie beginnen ten agt uuren, en mogen eindigen ten twaalf uuren. ■ Interdiceren en verbieden voorts alle. en een iegelyk, op het allerernftigfte, iemand, hoegenaamd, het zy aan de Huizen, het zyop 'sHeeren Straten, op eenigerhande wyze , te molcftercn , op pcene van ngoureuslyk , zelfs aan den Lyve , naar exigentie van zaken te zullen worden geftraft En tot voorkoming van ongelukken , worden alle Perfoonen, van wat quaiiteit,ouderdom of conditie die zouden mogen zyn, mede hy deze wei expresfclyk geïnterdiceert, gedurende de voorfz. Illuminatie Vuurwerken aftefteken , Swermers, Voetzoekers of andere dusdanige brandende Machines te werpen, ook met Busfchen, Snaphaanen of Piftoolen te fchieten ; op pcene dat die bevonden zal werden contrarie dezes gedaan te hebben, telken reize zal verbeuren een boete van drie Guldens, zullende de. Ouders deswegens voor . hunne Kinderen aanfprc kelyk en executabel zyn. ... *P En 's Gra« vf.nha- ce HraarCc¥. van 't Hof wegens Illumi* tceren.  'sGka VESH-V CE. m • NIEUWE NEDERLANDSCHE En op dat niemand hier van ignorantie pratenderr "elasten Wy, dat deze zal worden gepiibhceert ' S' gfaifgSrtl*t£ men gewoon is Publicatie en affixie te doen. Gedaan in 'sHage den 25 February 1788. (Onder fiond') In kennisfe van Ons, (Was geteekend} ADRIAAN BODT. H. A. CAAN. Den zelfden ^February heeft Zyne Doorluchtüre Hoogheid dit bevel, nopens de Or ficferen ia den Krygsdienst van het Land zynde, uitgevaardigd. Vyne Hoogheid vernomen hebbende, dat vele Offi^ eieren van intentie zyn om tegens den agtiten Maa aanftaande zieh naar herwaards te begeven zoude konnen zyn,indien f^^M^S^ veel Officieren zich van derzelver Coiplcn veiw> Ii dpn heeft goedgevonden mits deze aan alie Gou vemeur'sf Commandeurs of Commanderende: Officieren der Guarnizoenen van Steden ot ^aatien met Trouppes van den Staat bezet, te gelatten ?m aan hunne ondernebbehde Officieren te declarèin dat hooggemelde Zyne Hooghe.d liefst zal. zl^'dafde Helen Officieren, ieder by derzelver Corps verblyven , en alle vlyt en yver.aanwenden SnPaezelveyin goede Ki^tugt en Disciphne te houden, en om voor %ekomen allsf deso.dres^we^e.  JAARBOEKEN, February', 1788. 273 onder voorwendfel van vrolykheid, of onder eenig ander pretext, op den voorgemelden agtften Maart door hunne onderhebbende Corpfen zoude kunnen 1 worden gepleegd, en in het byzonder te zorgen, dat zy geen overlast doen aan de Burgers en Ingezetenen der Steden en Plaatfen, waar dezelve gelegt zyn om de goede ordre te maintineren ; Terwyl Zyne Hoogheids intentie verder is, dat aan de OnderOfficieren moet gevecommandeert worden 0.11 een wakend oog te houden op het gedrag van hunne onderheboende Manfchappen , en van het muitte zweemfel van Complotten om desordres te plegen, welke zy uitvinden, aan derzelver Officieren iac Ie Pta , Mr. Nicotaas tiamngh, Joost van Poot, Mr. Anthony Cuflacf van Boetfelaar en Mr. tPillem 'Musketier. De zes jongflé tot Scheepenen - Commisfarisfen. ■ En vermits Mr. Gysbe>t van Stavenn, Raad cn Penfionaris der voorfz. Stad , zyne demisiie van zyn Post reeds te voren met Onze bewilliging verzocht en bekomen had. Tot RAAD en PENSIONARIS. Mr. Willem Cornelis Boers. Tot GECOMMITTEERDE RAAD, van Mey -1788 tot Mey 1785. Mr. Jan Lmis van der Burch. Tot GECOMMITTEERDE in den RAAD van STAATEN. Mr. Pieter Changuion. Tot GECOMMITTEERDE RAAD ter ADMIRALITEIT, refideerende te Amflerdam tot Mey 1791. Diderik van Leyden. T 3 Tor Leyden. ' Public, er %er* mder ing Ier Re'eering^  Ley- den. Public, ter veranderingder Regeering. >8a NIEUWE NEDERLANDSCHE Tot GECOMMITTEERDE in de PROVINTIAALE REKENKAMER, tot Mey 1788, Mr Johan Meerman. Voorbehoudende aan Om, om de, in Cas v/wmet accepteeren van een of meer der voorn, aangebelde Regenten, vacante planten te vervullen. _ _ Blyvende den 'door Ons, uit een Nominatie van Hun Edele Groot Mogende op den 6 November 1-87 verkoren Schout, benevens den Secretaris en verdere Minifters gecontinueerd. Voorts gelasten Wv Onzen voornoemde Commisfarisfen, om in onzen Naam de voorfz. aangeftclden Regenten in derzelver refpecbve Oualiteiten de sewoone Eeden af te neernen, als mede alle de voorfz Vroedfchappen en derzelver Minifters, (voorzo verre zv den natemelden Eed nog met hebben ó-edaan) af te neernen den Eed by Refolutie van Hun Edele Groot Mogende van den 23 November 1787 gearrefteerd, waar by Zy zullen zweeren, dat Zy 'beloven de Souverainiteit van de Staten 3' cn hunne tegenswoordige Regeeringsform, cn " zulks mede in 't particulier Hunner Edele Groot 3' Mogende Refolutie van den 16 November 1747 " op het Eif ftadhouder, Kapitein, en Admiraalfchap " Generaal genomen, in alle haare deelcn te helpen " conferveeren en maintineeren, en ingevallc tot " hunnekennisfe-mogte komen, dat eenige Ligucs " of Zamenfpanningen, ftrekkcnde tot ondermyning s' of omverwerping daar van mogten werden gefor5' meerd, Zy daar van aan Hun Edele Groot Mo" sende, aan den Heere Erfftadhoudcr in der tyd, 3' of de Vrouwe Gouvernante in der tyd, ten ccr" ften kennis zullen geven." En cindelyk nog om die geencn der \rocdfchappen welke reeds in de Regeering waren, cd daar toe nu wederom, op nieuws zyn aangefteld, benevens de aangebleevene Minifters te doen praftecren den Eed, insgelvks by laatstgemelde Hunner Edele '■ • Groot  JAARBOEKEN, February, 1788. 283 Groot Mogende Refolutie geordonneerd (voor zo verre zy dien mede niet reeds hebben gedaan) houdende: „ Dat zy vcrklaaren, dat zy aan de Acte „ van Verbintenis, welke op den 8 Augustus 178O, „ tusfehen verfcheiden zig noemende Vaderlandiievende Regenten te Amfterdam aangegaan, en ,, door dezelve, en naderhand door veele andere „ geteekendis, of geenerlei deel hebben gehad, di„ reet of indirect, of, byzo verre zy daaraan ecnig „ deel direct of indirect gehad mogtén hebben, daar „ van te rcfiliëeren, en zig ontflagen te houden, „ van alle uit dien hoofde gecontracteerde verplich„ tingen " Wyders verklaarcn Wy onze intentie te zyn, dat het verkiezen van de voornoemde nieuwe Regenten ronk van de zodanigen onder hen aan welker Ouderdom, Poortcrfchap of Poorterfchaps - Jaaren ietwes ontbreekt) in maniere als vooren gedaan, in dit extraordinair geval , alleen is gefch'ied tot meerder rust en dienst der voorfz. Stad Levden, en tot wegneeming van disfidenrjc en onlusten aldaar ontftaan, en zulks zonder eenige prajuditie of confcquentie voor het toekomende, ten aanzien van de Privilegiën, Vryheden of Gerechtigheden, de voorfz. Stad en de goede Burgeren of Ingezetenen derzelve competeerende, die Wy verltaan dat in haar oude kragt en vigueur blyven zullen. En dewyl wy een byzonder belang Rellen in alles wat in Ons is te helpen toebrengen, om de rust,eendracht, het vertrouwen, en daar uit fpruitende bloei van dit gezegend Gewest, en van de voorfchreeve Stad Leyden te doen herleven, referveeren Wi aan Ons, om ( king geweest was, op de herftelling van den V „' Krygs- Amsterdam. Aanfpr. uit naam van den Grooten Krygsr. aan den Prins en Prinfcs.  Am- stel- dam. Anw. van Zyn Doo'ï. Hoog' beid. SP4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Krygsraad; dat Hoogstdezelve hoopte en wensch" te, dat de Rust cn Eendracht , van dag tot l\ dag, meer en meer toeneemcn , en 'sLands ' welvaart hier door bevorderd worden ; dat Hy " niets vuriger verlangde, dan dat de gezamenlyke , " Leden van den Krygsraad, met vereende pogin' " gen, hier toe het hunne zouden toebrengen, in " die overtuiging , dat dit certyds zo bloeijend Gemeenebest door de jammerlyke uitwerkielen ' der tweedracht ontlui fierd en op den oever van " zvnen ondergang gebragt, alleen door rust cn " eendragt weder te herttellen is; dat Hoogstde" zelve tot aankweking van die zo nodige censger zindheid, gaarne, zo veel in zyn vermogen was, " wilde medewerken , cn altyd onder het grootlte t* derlandjche Sociëteit te Gouda, zullen van he den tot den 25 Maart, des morgens van 12 tot 1 uur, en des avonds van 7 tot 9 uuren vaceeren, tot den ontvang der Fournisfementen, zo van,de rcfpedtive Ordinaire als Honoraire Leden der gemelde Sociëteit, zullende aan ieder derzelve een nieuw Billiet met het Jaartal 1788, nevens hun naam overhandigd worden, terwyl na bovengemelde daturr niemand van de Ordinaire Leden op de SociëteitKamer zullen worden toegelaaten, die het gemelde bewys van zyne gefourneerde Gelden,niet zal kunnen toonen. •Gouda den 22 February 1788. Rotterdam. Den tweeden dezer maand February is van wege Zyne Üoorl Hoogheid den Prinfe van Orange andermaal eene Publicatie afgekondigd, waarby de Burger Krygsraad dezer Stad op den ouden voet herdeld wordt, beftaande in XIII Hoofdpointenj behelzeiv de Amsteldam.  3o<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- TERXfAM. Public, nopens dsn Bat ger~ trygsr. Eea enz de het laatfte eene Ampliatie van den gewo» nen Schutters Eed, dte ook by de Officieren zal moeten worden afgelegt. Zie hier die Publicatie zelve: W/y WILLEM, by de Gratie Gods, Prinfèvan " Orange en Nasiau, Grave van Catzenelnbo. «en, Vianden, Dietz, Spiegelberg, Buuren, Leerdam cn Culemborg, Marquis van Veere en Vlisfingen, Baron van Breda, Diest, Beilftein, der Stad Grave en Lande van Cuyk, Ysfelftcin, Cranendonk , Eindhoven en Liesveld , onaf hankelyk Heer van de Vrye en Souveraine Erf-Heerlykheid Ameland , Heer van Borculo, Bredevoort, Lichtevoorde, het Loo, Geertruidenberg, de Clundert, Zevenbergen, de hooge en laageZwaluwe, Naaldwyk, Polanen, St. Martensdyk, Soest, Baren en TerEem, Willemftad, Steenbergen, Mantfoort, St. Vith, Butgenbach en Daasburg, Erf-Burggraaf van Antwerpen, Erf-Marfchalk van Holland, Erfftadbouder, Erf Gouverneur, Erf-Kapitein en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, ErfKapitein Generaal en Admiraal van de Unie, Ridder van de Kousfeband en van den Zwarten Adelaar, &c. &c. &c. Doen te weten: alzo ons door Jonkheer Willem Gurtaat Fiederri-, Grave van Bentinck, Heer van Rhoon en Pcndrecht, befchreven in de orde van de Ridderfchap en Edelen van Holland en West Friesland, Bailluw en Schout van 's Gravenhage, Hoogheemraad van Rhynland ; en Mr. Dirk Vterens, Raad in den Hove van Holland, Zeeland en Friesland, welke Wy,ingevolge de Authorifatie door de Edele Groot Mog. Heeren Staten van Holland cn West-Friesland, van dato 31 Oclober 1787 aan Ons verleend, hebben gecommitteerd, om in de Stad Rotterdam de rust te herftellen, is gerapporteerd : dat zy Commisfarisfen bevonden hadden, dat wel  JAARBOEKEN , February, i788. 30; wel direct na de omwenteling van zaken binnen deze Republiek, by de Wethouderfchap van de voorfchreven Stad beboorlyk was voorzien, omme niet weder eene zodanige Burserwagt op de been te brengen, als waarby, ingevolge vorige Ordonnantiën, de voorfchreven Stad, geduurende onheu^elyke tyd, altoos in goede rust en veiligheid was bewaard gebleven, met vernietiging van zodanige andere Schuttery, als ingevolge zekere Ordonnantie indato 17 Juny 1786, tegens de protesten en advys der Vroedfchap, en van de helfte der Leden van de toenmalige Wethouderfchap, tegen de Conlideratien van de meerderheid der toenmalige Collonellen en Kapiteinen, tegen het advys van de wettige meerderheid van den toenmaligen Kryssraad en tegen het genoegen van een groo't aantal Burgers en ingezetenen ongelukkig was geïntroduceert Dan dategterde omftandigheden der voornoemde Stad nog niet hadden toegelaten, dat 'er behoorlyke en duurzame fehikkingen konden worden beraamd en vastgelTeld, of zodanige Opperhoofden benoemd als by ondervinding gebleken was, allezints noodzakelyk, en aan het verlangen der Burgery, voldoende te zyn. Dat zy Commisfarisfen wyders bevonden hadden dat de laatfte Publicatie, rakende de Buro•ervvaet, in dato den 29 October 1787, vergeleken met vroegere Ordonnantiën op de Burgervvagt van den Jaare 1703, vooreen zeer aanmerkelyk gedeelte konde blyven fubfifteeren, alzo daar by de beste en voor de voorfchreven Stad heilzaamfte maatregelen zo voor de Ordinaris W'agtcn, als voor, of ingeval'van Brand, Confuhe of Alarm, gelyk mede behoorlyke Jaargelden voorde zulken, die tot de Burgerwee met kunnen toegelaten worden, bepaald waren dan dat egter by eene generale verbetering en ter her telung van onderling vertrouwen volkomen noouzaaklyk was, dat zonder vertragen deze navolgende irioofdpointen wierden vastgeiteld: X 1. HoofJ- Rot- TERDAM* Public, nopens d n Bar%,erkr.,Eed enz+  Rotterdam. Public, nopens den Buigerkr.,Eed enz jo8 NIEUWE NEDERLANDSCHE _ «nofdpoint Dat nimmer eenig ander gewa* nA Raf^rcorps, onder wat benaming het ook Pend, ,™n zvn binnen deze Stad zal mogen SriSl bukea de alleen wettige Stads worden opBenöc , u dat de ver. ^^'«felX S toSlSs of deelgenooten ' Ss de PuSke rust zullen worden aangemerkt, en , „ „7m,r exbentie van zaken geftraft. ftean zal uit twaalf Compagmen, verdeeld mede za lial\"'v.o ;n twee Regimenten, voor ïedei Vc.n als van ouas in twee rc& aan«efteld worden welke voorta n tot CollonJ^ keuze van met goed contentement der Burgers plagt te ge $t^Tot Kaniteinen zullen worden aangefteldzes t \ „1,1e Vroedfchap, en zes buiten de ViocdLeden van de _ Scheepenen of an- &meS S5E£ 'Kapiteinen geen fchcepeÏ A yvnde èn daar na Scheepenen wordende, met ïS|PlulS zyn hunne Kapiteins - Plaatzen af tC f Collonellen zullen jaarlyksen wel in de: rjaand Mev ten zeiven dage, als wanneer over de fmalcv Ampten der Vroedfchap gedisponeert worl, inu ySen Burgerkleren m overleg treden, oxer éc  JAARBOEKEN, February, 1788. sol continuatie of discontinuatie van Kaniteinen, Lieu tenants en Vaandrigs, en van hunne gehoudene Be. lojgnes kennis geven aan de Vergadering van Collo, nellen en Kaniteinen, ten einde des vereischt wordende, de Nominatien van de dubbel getallen van Rcrfoonen aan de Wethouderfchap ter Eleéïie te preien teeren. 6. Collonellen en Kapitcinen zullen zo dücwvls het nodig zyn zal, ten minften eenmaal ter maand vergaderen in de Stads Doele, in welke Vergadering over alle voorkomende zaken, de Burgerwacht conccrneerende , zal worden gedelibereert en de nodige voorzieningen, als van ouds, beraamd: wyders zullen daar by alle verfchillen, die 'er fonverhoopt; onder de Wacht doende Burgers ontdaan mogten, gehoord, en zo mooglyk in der minne bygelegd worden: item op alle bezwaaren of klakten over Suppoosten of Bedienden order gefield, eelyk ook alle actiën of calangien uit de Ordonnantie der Burgerwacht fpruitende , ter eerfter inftantie voor deze Vergadering zullen worden geinititueerd,* en, het zyffiy fchikking het zy by uitfpraak, finaal afgedaan des dat van deze uitfpraak appél zal vallen aan den Grooten Krygsraad. 7. De Grooten Krygsraad zal vier malen des Jaars vergaderen , en zal daar in zitting hebben eene Commisfie van de Wethouderfchap , beftaande uit een der regeerende Burgemeesteren en twee Schee^nnn,„gcen KaPiceinen zynde, voorts de beide Collonellen, twaalfKapiteinen, twaalf Lieutenants, doch geen Vaandrigs. 8. In deze Grooten Krygsraad zal worden gedelioereerd over het aannemen en het ontilaan uit de Wacht, en voorts alle actiën en qussstien by provocatie , en wyders door de Kapiteinen der Compagnien exact rapport gedaan van den Haat der Compagnien, ieder van de zyne rcfpectivelyk. En eindelyk finaal befloten, op alle zodanige zaken als byde Commislie der Wethouderfchap, of by en X 2 uit ) ' Rotterdam. Public, nopens den Burgerkr. , Eed ent.  Rotterdam. Public, nopens den Hut gerkr., Led enz 3to NIEUWE NEDERLANDSCHE uit dc Vergadering van Collonellen en Kapiteinen, zullen worden voorgeteld, doch zulle* de bvzondere Leden, het zy een Collonel, Kapitein of Licutcnant, daar by geen zaken mogen voorftcUen dié niet voor af by de Vergadering van Collonellen en Kapiteinen in deliberatie gebragt en beOotcn zyn om op de Groote Krygsraad voorgefteld te worden o lin ten einde de zaken by deze Vergadering van Collonellen en Kapiteinen, als mede by den ' Grooten Krygsraad in vereischte orde zouden kunnen worden behandelt, genotuleerd en gciegiib-eert, als mede behoorlyk zorge gedragen voor de exatte invordering der Jaargelden, (het welk alles vooud in den beginne en by deze vernieuwde in W « de Schutterye, een vry omflagtig werk zal daar toe , voor de eerde reize, door Zyne Dooluchtige Hoogheid aangefteld worden een permanent Secretaris, welkers aanilelling in cas var.vacature , zo lange zodanig een byzondere Secretaris vereischt zal worden, by Heeren Burgemeestercn "^zal deze als nu aan te ftellene Secretaris teffcns "equalificeert zyn tot de invordering der Boe* Ss SS toe de actiën of calangicn kunnen mftitueeren en vervolgen. 't^tvMt> 10. Voorts, op dat eens vooral Jle ontpaste aanzoeken van de zyde der Gewapende Burguy by de Regeering, en van de andere zyde alle onbü^* gebruik dooif de Regeering van de Gewapende Burgry, in het. vervolg, zouden worden voorgekomen, zo zal voortaan niemand vermogen eenige bezwaren de Burgerwagt concerneerende < aan de Kegce Svoor te ftellen* dan na bekomen bewilliging ten mnften vaneen der Collonellen, dm Leden der Vroedfchap zynde, en dne Kapiteinen seen Leden der Vroedfchap zynde, ofte wd anderzints ast Kapiteinen zonder Collonel, Van deS anderen kant, indien het mogt gebeuren (het geen God verhoedde^ dat 'er immer eemg mis-  JAARBOEKEN, February, 1788. 3I£ -verftand ontdond tusfchen de Regecring en Burger-Krygsraad, ter zake van eenige orders omtrend ■ het gebruik der Gewapende Schuttery, zo dat tenj minden agt van de Kapiteinen, met een dei twee Collonellen, of wel tien Kapiteinen zonder een der Collonellen, vermeenden zwarigheid te moeten ma-, ken, om zodanige orders der Regeering uit te voe-, ren; en dat zy deswegens geen redeiyk contente-\ ment by de Regeering konden bekomen, in dat ge-* val, zal de zaak ten fpoedigden moeten worden gebragt ter kennisfe van den Heere Erfftadhouder in der tyd zynde, omme daar op naar behoren te worden voorzien. 11. Niemand zal tot Kapitein, Lieutenant of Vaandrig mogen.worden aangeiteld, dan die profesfie doet van de Gereformeerde Religie of immers dezelve toegedaan is. 12. Deze capitaale Hoofdpointen, als nu vastgedeld zynde, zullen Collonellen en Kapiteinen zich beviytigen , omme ten fpoedigden te revideeivn de Ordonnantie op de Burgerwagt van den 30 April 1783, met de Ampliatien of provifioneele nadere voorziening op het ftuk der Wagten, by Publicatie van 29 October 1787, gearredeerd, ten einde een geffèel en behoorlyk Regiement, met overleg en goedvinden van Zyne Doorluchtige Hoogheid, ten genoegen van Regeering en Burgerye, worde gearredeerd. 13. YVyders worden de thans commandeerende Officieren der Burgerwagt, ..wier gocüe Officien, door de Regeering, by Zyne Doorluchtige Hoogheid in gundig aandenken aanbevolen zyn en blyven, gequalificeert, omme voor als nog in hunne voorfchreven Functien te continueeren, tot dat by de Collonellen en Kapiteinen aan Zyne Doorluchtige Hoogheid behoorlyke opgaven zal kunnen gedaan zyn van de perfoonen, die zy gelchikt oordeelen, . omme tot Lieutenants, Vaandrigs en mindere Officieren te worden aangedeld, waar na alle de Of- X 3 ficic- Rot- - rER- )AM. °ubïk. 'opens len Bur'eikr, , ïed enz.  3i« NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- 1 erdam. Public, nopens dm Bur gerhr., Eed enz. ficieren en refpective Schutters, gehouden zullen zyn, behalven den gewonen Schutters Eed, den navolgenden Eed in handen van Commisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid, of een daar toe tebenóeirïen Commisfie der Wethouderfchap af te leggen: „ Wy beloovencn zweeren, gehouwen getrouw „ te zullen zyn aan de tegenwoordige Conftitutie van „ den Lande, van Holland en West - Friesland, „ beftaande in de Vrye en Souveraine Regeering van ,, Hunne Edele Groot Groot Mog. de Heeren Sta„ ten van denzelven Lande, gelyk dezelve, federt „ de oprichting van deze Republiek, heeft plaatze „ gehad met het Erfftadhouder-, Gouverneur-, Kapitein en Admiraalfchap - Generaal, Erflyk in het „ Doorl. Huis van Orange, zodanig als het zelve ,-, in Hunner Ed. Groot Mog. Refolutien van den 16 November 1747 is opgedragen, en byden te„ genwoordigen Heer Erfftadhouder in den Jare 1766 aanvaard." Zo is 't, dat Wy het vorcnftaande in overweging nemende , hebben goedgevonden , de voorfchreve dertien Hoofdpointen", tot oprichtinge van een nieuwen Krygsraad en Schuttery in alle derzelver jdeelen te approbeeren; terwyl Wy wyders hebben goedgevonden (met verklaaring van Ons genoegen) over de betoonde vigilantie, en yver van de tot hier toe gefungeerd-hebbende Commisfie van Supet int endentie over de Burgerwagt, commandeerende Officieren en verdere Manfchtppen, welke Wy vertrouwen dat daar in zullen voortvaren, zo lang het nodig zal zvn by dezen aan te ftellen: - In het éerfte Regiment: tot Collonel Mr. Jan Cornets de Groot; tot Kapiteinen in de Compagnien No. I. Willem Suermot.dt ; 4. Mr. Cornetis van PLmsden; 7. Johan Philip de Monté; 12. Abraham Verflo'd ; J. Harthold Suermond'; 2. Ml-. Abraham Groniex-etd. In het tweede Regiment: tot Collonel Mr. D k Lodewyk van Cattenburgh; tot Kapiteinen in de Compagnien No. 6. Johan van den üonert; 3-  JAARBOEKEN, February, 1788. 313 3. Mr. Ifaac van Schinne; 8. Gregorius van Oordt; 10. Christiaan Dutilh; 9. Bartholomeus Ver brugge ; li! Christiaan Willem Schuller. Tot Secretaris Adtianus Havtirt. Gelastende Onze voornoemde Commisfarisfen om de voorfchreve aangedelde Collonellen, Kapiteinen en Secretaris, in Onze naam, den behoorlyken Eed, met de Ampliatie van dien, zo als dezelve by de voorfchreve nu geapprobeerde Hoofdpoint is vastgcfteld, af te nemen, en hen in de posfesfie van derzelver refpective Charges in functie te Rellen. Gedaan in 's Gravenhage den 2 February 1788. (.Was geteekent') WILLEM PRINS van ORANGE. Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Was getekend} T. J. de LARREY. Wy hebben hier te voren onder 'sGravenhage met een woord gewag gemaakt, van het fchorfen van den Heere Mr. Pieter Paulus in deszelfs post van Advocaat* Fiscaal by den Zeeraad op de Maaze. Deze zaak in deze Stad voornamenlyk t'huis hoorende, agten wy het gevoegelyk deswegens hier mede te deelen het navolgend X 4 EX- RotrER- DAM. Public. lOpens den Bur* %erkr. , Eed enz.  Rot- terpam. Refoluth nopens den Fiscaal P. Paulus. 314 NIEUWE NEDERLANDSCHE EXTRACT uit het Register der Rejolutien van de Hoos Mog. Heeren STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN. Mercurii den 6 February 1788. . T~)e Heeren Torck van Rofendaal en andere Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaken van de Placaten en Reglementen, hebben ter Vergadering gerapporteerd, dat in het Secreet Befoigne gcproduceert zynde eene origineele Misfive van den Advocaat - Fiscaal by het Collegie ter Admiraliteit op de Maze, Mr. P. Paulus, gefchreven uit 's Hage den 8 September 1787, aan den Heer Mr. D. Costerus, Regcerend Burgemeefter te Woerden, uit •welkers inhoud een manifest was, dat die Minifter, aan alle de Bondgenooten verbonden, eene zeer bedenkelyke werkzaamheid buiten zyne Functie, heeft gehad in de onlangs gefubfifteert hebbende gefchillen, zy Heeren Gedeputeerden geoordeeld hadden die zaak de allerferieufte attentie te verdienen, en eenparig begrepen hadden, die Misfive ter kennis van de volle "Vergadering van Hun Hoog Mog. te moeten brengen, en aan derzelver overweging over te laten, of niet een nader onderzoek dienaangaande ingerigt behoorden te worden, ten dien einde eenige middelen aan Hun Hoog Mog. voorilaande. Waar op gcdelibereert zynde, is goedgevonden en' verilaan, dat, conform aan den voorfchreven voorflag, cop;e authentiek van de voorfchreve Misfive geilcld zal warden in handen van Mr. Mattheus van der Po', waarnemende de bediening van den Advocaat-Fiscaal van de Generaliteit , ingevolge Hun Hoog Mog. Refolutie van den 7 December des voorleden jaars, om de voorfchreven Misfive te examineeren, op het gedrag van Mr. P. Paulus, zo wel daar in voorkomende als in andere gevallen tot zyne Func-  JAARBOEKEN, Fdruary, 1788. 315 Functie fpecteercn.de, te inquireeren, en van deszelfs bevinding aan Hun Hoog Mog. rapport te doen. En dat gemelde M. van üir pot ter zclver tyd zal worden geauthorifeerd, zo als geauthorifeerd wordt mits dezen, om dezelve perquilitie te doen en dezelve weg in te liaan, met betrekking tot alle andere Officianten en Bedienden van de Generaliteit , welke zich op dezelve of dergelyke wyze mogten hebben misgrepen, en door een in het oog loopend gedrag zich tegen zommige Provinciën hebben geëmancipeert. En vermits den inhoud van de bovengemelde Misfive van dien aart is, dat het bedenkelyk is, of iemand zich hebbende veroorlooft tot zodanige zaken, als in de voorfchreven Misfive zyn aan den dag ge legd, kan blyven occupeeren een Ampt van de Generaliteit. Dat aan het Collegie ter Admiraliteit op de Maze, als mede aan den Advocaat-Fiscaal Mr. F. Paului van deze Hun Hoog Mog. Refolutie, kennis zal worden gegeven, met last aan gemelden Advocaat-Fiscaal, om zich van nu af aan en by provifie te onthouden van de waarneming van alle de deelen tot deszelfs Functie behoorende. De Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en West-Friesland hebben zich in de voorfchreven zaak niet ingelaten, noch met betrekking van het gedrag van welgemelden Mr. P. Paulm9 noch tot dat van eenige andere Officianten en Bedienden van de Generaliteit. Accordeert met voorfz. Register. De Brief, welken tot voorfz. Refolutie gelegenheid heeft gegeven, is deze: WEL EDELE GESTRENGE HEER! Ik heb de eer gehad te ontfangen Uwe letteren, Jk ben het volkomen eens, dat de -Refoiuticn , Xj die PvOT- jter- dam. Re/olutie ;>)pem ■kn FtS' yial P. Paulus.  Rotterdam. Brief van den Fi'cml P. Paulus. stS nieuwe nederlandsche die U Ed Geftr. voor de Generaliteit pro ecteert, ten fpoedigfte moeten genomen worden, zo dra de meerderheid der Generaliteit goed is. Dit zal egter no" zo fpoedig niet wezen, zo ik denk. Ik wenschte ook wel, dat men daar mede en met anderen vrat meer gereed maakte te zyn. Ondertusfchen is mets zo dringende dan de om Handigheden,. waar in wy ons visl vis van Pruisfen ftellen moeten, en zonder welke alles verloren is. Had men myn raad eerder aevol^d wy waren in andere omftandigheden, en zouden de wet van anderen niet moeten afwagten, zo als nu waarfchynlyk'gebeuren zal. gaat morden naar Woerden, om te helpen ehectueeren, dat men den Rhvngrave het Commando geeve over de Troupen, die tot dadelyke defenfie van de Provincie zouden geëmployeert worden, zonder den Heere 'PHh te blesfeeren. Wees zo goed daartoe ook het Uwe te doen, en ondertusfchen verzekerd te zyn van de ware achting, waar mede ik de eer heb my te noemen, WEL EDELE GESTRENGE HEER! Tj Wel Ed. Geftr. Gehoorzame Dienaar (" geteekend) P. P a U L U S. 'sHage,. den 8 September 1787. (Aan den voet van den Brief fond het vólgende, doch fchynt met een andere hand gefchreven.) Het is gevallig, dat ik daar over gisteren ook gedaet h<-b, en wel om deze reden, dat de Switfers dan kunnen geëmployeerd worden in de Steden, die nu weigeren in het Cordon te komen; om niet  JAARBOEKEN, February, 1788. 317 te daan onder 't Commando van Fan Rysfel, die door Hun Hoog Mog. is gefufpendccrt. (Het Opfcbrifi was) Wel Edele Geftrenge Heer Den Heere Mr. D. COSTERUS, Regeerend Burgemeefter enz. te P- P- Woerden, De Advocaat Fiscaal Air. P. Paulus ver* fcheen den 12 February in den Raad, en. deedc aldaar deze aanfpraak: EDELE MOGENDE HEEREN! •T^oen ik op gepasfeerde Dingsdag de eer had dé laatde Vergadering van U Ed. Mog. by te vvoonen, had ik weinig gedagten van het geene ten mynen opzigte by Hun Hoog Mogende eerstdaags Rond te gefchieden. Ik had ja te meermalen by gerugte gehoord, dat jk van den Post, dien ik de eer heb by dit Collegie te bekleeden, wel dra Rond te worden gedimittcerd, en daf een ander zich reeds gereed maakte om eerlang in denzelven te treden ; doch altyd gewoon zynde recht door Zee te gaan, en myn gedrag alleen te regelen en te toetzen aan de voorfchnften var, eerlykheid, cordaatheid en opregte Vaderlandsgezindheid , heb ik my nimmer by zulke gerugtcn opgehouden; maar ik ben in tegendeel voortgegaan met mynen arbeidzamen Post met dubbelen iever ten besten van het lieve Vaderland waar te nemen. Jc deunde daarenboven op de bekende deugd en groot- Rotterdam,  TERs DAM. Aanfpr van M'. P. Paulus in aen Raadter AdinirU' Mteit. Jl8 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^moedigheid van Zyne Hoogheid, als onder anleSTec S van dezen Raad, dienimmer du Si ?ou dat ik van eenen Post, my door de gezaSntfvkè Bondgenooten eenpanglyk opgedragen , mentiyKt c ^Aen en gronden zoude worden „n?een der bfivke Staatsmaximes van uit Land, ;°a°ar op een iede? ingezeten met volkomen zeker- heiU tf zieh derhalven ligtelyk kun n rnnrefentceren, hoe zeer het my heeft moeten ^LSSfontfangen eene Refolutie van Hun !T' in dato 6faFebruary dezes Jaars, waar 5'iSédezelven heeft behaagd. ,, Lopy AuYthentiek van zekere Misfive, welke ik op den 8 " Senten ber 1787 zoude gefcireven hebben aan den " Hei Mr O. hm» 7 Regeerend Burgemeefter * der S ad Woerden, waar ui| & ^fk^ " f,vn of ik als een Minifter aan alle de Bond" de VrP'n vebó^den1 eenige werkzaamheid buiten » SeTffikT Tn de onlangs gefubfideerd hebben" ?3e«n', zou gehad°hebben, te ftellen in sy, 6 S Mr M wuus van der lJot, waarnc» llt de bS èning van den Advocaat - Fiseaal " van de om de voorfchreeve Misftye * ^ mineeren, en op myngedrag, zo welda;i " in voorkomende, als w an ■>* ff^'^gK " Bwtóa» ) neet-er end», te inquireeren, en van des-, llfs iiindingaan Hun Hoog Mog. rapport te « din-mefvefdere last, om my van nu af aan " SS te onthouden van de waarneming " vnn alle de deelentot myne Fu'na.ebehoorende: " ablutiewelke ik wel niet anders dan met eene Rcfoume , weike k beantwo0rden; doch f hïïmf IS^Ïkl^dat UEd.Mog. ^'mfzïïen toeftaan , dat het voor een eerhyk L nn wiens gedrag nimmer iets te zeggen is gema"?en Sogiten hard moet vallen, zich van de SeeSig0vS deszelfs Post proviüoneel te moe-  JAARBOEKEN, February, 1788. 31* ten onthouden , zonder dat hy direct of indirect, daar omtrend is gehoord, en dat zelfs zo min met relatie tot het Schrift, als tot den inhoud van de Zaak in quceftie ; en derhalven, zonder dat hy daar tegen eenige defenüe heeft kunnen doen, of eenige eluddatie, welke zeer waarfchynelyk alle b k kt tyïrh welke, ingevolge van'Hooggemelde Re-; folutie zelve, in den inhoud van den voornoemden] Brief tog alleen fchynt te reüdeeren, op het ogen-, blik zoude hebben weggenomen. Ja ik durve my vlcycn, dat het gedrag, het welk/ ik in al den tyd van myn Minitterie, in de critike om Handigheden, waar in de Republiek zich geduurende eenen geruimen tyd door binnen Iandfche verdeeldheid heeft bevonden , heb gehouden, eene andere behandeling verdiend hadde, daar de perfoneele Wetenfchap van alle de Leden en Minitters van TJ Ed. Mog. Vergaderinge , met welke ik de eer gehad heb in dezen Raad te verkeeren ; de Registers van U Ed. Mog., mitsgaders die van de Haagfche Befoignes, ja van Hun Hoog Mog. zelve, de tegenwoordige Staat van dit Departement in alle deszelfs betrekkingen hier en te Hellevoetfluis, zo met relatie tot den Militairen Staat der Schepen en Equipagien, Magazynen, Arzenalen, Werven &c. waar door het zelve'in dit moment in Haat zou zyn alleen meer te prefïecren, dan alle de overige Departementen van de Republiek te famen genomen; als met opzigt tot deszelfs Financieele omftandigheden, Credit en Comptoiren, altyd getuigen zullen wat ik gedaan cn wat ik dienvolgendevan de gezamentlykc Bondgenooten verdiend heb. Getuigenisfen , 'die duurzamer en beter dan dat van veele menfehen, my gelukkig door niemand kunnen worden ontnomen , waar door de Nakomelingfchap in Raat zal zyn een onpartydig oordeel te vellen; en waar op, gelyk ook op den Rechter van Hemel en van Aarde, ik my met het volkomenlte vertrouwen vcrlaate i On- R01-. IERDAM. danfpr. Mr. 3. Pauus in aen id ter jitmira~ iteit.  Rot- TER- Aanfpr. ',un Mt P. Pau lusirwte; Raad te yldmii alt t dit. 320 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ondertusfchen , Ed. Mog. Heeren, brengt my deze Refolutie thans in de treffende verphgting , om my voor een wyle tyds by pronte van de waarneeming van een Post te moeten onthouden, waar in ik niet anders dan het hoogfte vergenoegen heb mogen ondervinden. Trouwens, Ed. Mog. "Heeren niet alleen, dat de volkomenfte harmonie en het openhartigst vertrouwen in dezen Raad, tus'fchen de Leden en het Minifterie, onderling onafgebroken hebben plaats gehad, en dat de Partyfchap der tyden en der omftandigheden zich nimmer in denzei ven hebben kunnen indringen ,maar het is daarenboven mogen gebeuren, dat de Raad zich nimmer in eenige Zaaken, hoe ook genaamd, met Zyne Hoogheid , als Admiraal-Generaal , gecompromitteerd heeft gevonden, of zelfs eenige fchyn of fchaduw van ongenoegen of verfchftmet Hoogstdenzelvcn heeft gehad; maar dat alle Zaken altyd zyn ae^aan en getracteerd geworden, even en op dezelfde0 wyze, als in de vreedzaamfte dagen van de Republiek, zodanig zelfs! dat in het geheele tydvak van mvn Minifterie, misfchien geen drie Refolutien van eehig aanbelang genomen zyn met Meerderheid van Stemmen! Het ftrekt my ook tot een byzonder genoegen, dat, hoe onvervvagt my deze provifioneele onthouding van de waarneming van myne Bediening moge z-n overgekomen, weinige Zaken daar door zullen worden opgehouden. Van de meeften , die in myne handen" zyn gefteld geweest en die nog overfchoten, heb ik gepasfeerde Dingsdag aan U hd. Mo", rapport gedaan; en diegenen, welken toen niet^ hebben kunnen worden afgedaan, en waar by ik oordeelde, dat eenige haast was, heb ik aan den Elften Secretaris van U Edele Mog. ter hand geftelü , om aan U Ed. Mog. op Heden voor te dragen: , . Voor het overige moet ik de vryheid nemen op het eerbiedigfte en eruftigfte van U Ed. Mog. ^e  JAARBOEKEN, February, 1788. 321 verzoeken, dat het Hoogstdezelve mag behagen, zorg te dragen, dat de pretenfe bedentlykhetü, welke 'er in den voorfchreeven Brief ten mynen lasten ,-zoude mogen voorkomen; mitsgaders dien pretenfen Brief zelve, ten fpoedigften en prompftc aan UEd. Mog. als myne eenige competente Rechters in Zaken myne Officie concernerende , mogen worden voorgedragen; mitsgaders, dat myn verder gehouden gedrag m dffiao werden geëxamineerd, en dat U Ed. Mog. niet zullen gelieven toe te laten, dat dit werk op de lange baan worde gehouden , integendeel zullen gelieven te eftectueeren, dat aan my prompte Juftitie en recht gedaan worde; even en dier voegen, als U Ed. Mog. dit tot hier toe aan elk en een iegelyk van deszelfs Amptenaaren en Bediendens, volgens de bepaalde Ordres, Inftruclien of Placaten van den Lande, op myne reprefentatie in 0§icio, altyd zonder eenige andere conftderatie hebben doen wedervaren; cn gelyk ik dus ook met allen grond eerbiediglyk meen te kunnen vorderen; op dat ik fpoedig gelegenheid hebben moge om de waarneming van myiïe Post, zo alsregten behoorlyk is, wederom op te vatten, en alzo deze myne plaats by U Ed. Mog. wederom als voorheen te bekleden; daar ik, Edel Mogende Heeren! niet alleen niet voorneemcns ben , my aan dit onderzoek in alle zaken , myn Officie concernerende, by U Ed. Mog. te ontrekken; want myne eer is my veel dierbaar dan myn leven ; maar daar ik dit zelfs'met blydfchap te gemoed zie, my verzekerd houdende , dat dit piet anders dan tot myne grootfte fatisfa&ie zal kunnen ftrcjkken, en ik 'niet anders verlang, dan dat met deilelfde mate, waar mede ik in dezen Amptshalve ande\en gemeeten hebbe, ook aan my toegemeten worde. Terwyl ik U Ed. Mog en de Heeren Minifters provifioneel bedankende voor de menigvuldige blyken van vriendfehap , toegenegenheid en vertrouwen, waad- mede het Heogstdezelvan behaagd heeft my Rotterdam. Aanfpr* van Mr. P. Paulus in den liaadter Admira* liceit.  RoT- TKRDAM. Aanfpr. •van Mt. P. PaulusinaetR aad tel Admiraliteit. 34S NIEUWE NEDERLANDSCHË mv tot hier toe onafgebroken te vereeren, en waar aan ik nooit, dan met dankbaarheid, gedenken zal, inmiddels van harten wenfche, dat het God Almach • ti<* behage moge Zyne Hoogheid en de verdere Leden van dezen Raad , met deszelfs Minifters , te ovcrftroomen met de beste van Zyne Hemelfcne Zegeningen; dat de eendragt en het vertrouwen zo wel als de regelen van regtvaardigheid en billykheid, waar door deze Vergadering tot hier toe zo zeer heef t uitgemunt, in dezelve haaren Zetel onafgebroken behouden mogen ! dat tweedragt en andere menfchelvke zwakheden de plaatfe van dezen nimmer in dezelve mogen vervangen, op dat zy de waarborg blvve voor de veiligheid en zekerheid haarer Amptehaaren en Bedienden, die hunnen pligt wel hebben waargenomen, en op dat een iegelyk van haar, aan anderen fteeds gedaan hebbende het geen hy wilde, dat aan hem zelve zou gefchieden , de beloning daar van in den Hemel van den Rechter der geheele Waereld eenmaal ontfange moge ! De Edele Mogende Heeren Raden ter Admiraliteit op de Maze gaven vervolgens aan Hunne Hoog Mog., by eenen bnef van den ■ o, February, te kennen, „ dat zy, ingevolge Hoogstderzelver Refolutie van " den 6 dezer, den Heer Mr. Jacob van der " Helm, Secretaris van den Raad, tot de *' provifionele waarneming van de zaken, het " Officie-Fiscaal concernerende, verzogt en " geatuhorifeert hadden, welke zich zulks hadt laten welgevallen, behoudens de yry" heid om ten allen tyden , wanneer het hem " te'lastig zoude worden, zich daar van te„ " mogen ontdaan: tevens met bygevoegd " verzoek, dat het Hun Hoog Mog. beha" tren moste Mr. Mattbeus van der Pot? als w &cu a Sj waar-  JAARBOEKEN, February , 1788. 323 fa waarnemende de bediening van den Advoj, kaar-Fiscaal van de Generaliteit, en in die „ qualiteit by Hunne Hoog Mog. geautho„ nfeerd zekere Misfive van den Advokaat„ Fiscaal Paulut, gefchreven uit 'sHage den 8 vSept. 1787, te examineren, een op het s, gedrag van denzelven , 200 veel daar in „ voorkomende,als in andere gevallen tot zyne „ functien fpecteerende, teinquirerenenvan „ deszelfs bevinding aan Hunne Hoog Mog» „ rapport te doen, 'te gelasten met het voori „ fchreven Examen, Informatie en Rapport; „ zo veel fpoed te maken, als met den aare en natuur der zake zelve eenigzints zoude „ zyn te compasfeeren." Waaarop Hunne Hoog Mog. hebben goedgevonden en verdaan , ,j dat Mr. Mattheus van der Pot, zal worden aangefchreven en gelast om dien „ conform zo veel fpoed te maken , als met ,, de natuur en aart der gemelde zake eenige zints zal zyn te compasferen.* r Omtrend de verlichting* der huizen, welké in alle Heden op den 8 Maart aandaande, dé verjaardag van den Prins van Oranje, door geheel Holland zal plaats hebben , is van wege dezer Stads Regeering den it>Februai ry de navolgende Publicatie gedaan- Cchout, Burgemeefteren en Scheepenen der Stad Rotterdam , in aanmerking genomen hebbende de geneigdheid van vele Burgeren en Ingezetenen dezer Stad, tot het geven van een openbaar blyk, van hun genoegen ter gelegenheid van de gelukkige omwentelmg vaü zaken binnen deze JRepubliek Y heb- ROTi TERDAM-.  Rotterdam. Publis. nopens 't Illumineren op den agtftenMaart. 324 NIEUWE NEDERLANDSCHE hebben woedaevonden en verftaan, den agtiten Maart faXande,0als zynde de heuglyke Verjaardag var, Zvne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Eifftadhouder, dien het God behaagd heeft over alle partvfchap te doen zegepraalen, en alzo dit lieve Vaderland uit het dringendfte gevaar te redden, te bepalen tot het doen eener generale Illuminatie Dinnen deze Stad en Jurisdictie van dien , die beginnen zal 'savonds ten agt en eindigen des midderfao-s ten twaalf uuren; vermanende myne Heeren voornoemt, elk en een iegelyk zich deze bepaling in voege voorfchreve te laten welgevallen, en zich daar na te gedragen. . , En op dat deze billyke en regtmatige Vreugde, die: e-n zeker teken behoord te zyn , dat alle on SS haat, verdeeldheid en partyf-happen zyn SS dat het goed verftand onder de Regenten herfteid , en het weerkeerig vetrouwen uisfchen S8a cn Burgery volkomen beveiligt is , door ïenf ongeregeldheden werde geftoord , Zo is t , W mvne Heeren voornoemt, allen en een iegelyk op het ernftigfte willen gewaarfchouwd hebben Sen allerleye foorten van ongebonden theden, en. fneciaal tegen het doen van eenige verzoeken, aanfnSen of bedelarven , onder wat benaming men ook tragten zoude te verbloemen, het zy voor, op of na dkn dag, het zy aan de Huizen, het zy ol °s Heeren ftratcn , op poene, van rigouretUelyk zelfs aan den Lyve naar exigentie van zaken tezul- %rilnfertoen Hun Edele Groot Achtbare allen cn een iegelyk , wie hy ook zoude mogen zyn , iïmand noegenaamd over de wyze op welke hy hebben goedgevonden zyne Illuminatien interTin ofteöook°over het dragen of niet dragen v^Sn Linten, ofte ook onder wat voorgeven of prsteTthe zoude mogen zyn , te moleferen veel Ï£g Inicy verwvt hoc'gcnaarüt te doen, te ichimpen of tt tehelden, oP° pene van daar over naar  JAARBOEKEN, February, i788. ^. van Hun Edele Groot Mogende arbitrairlyk u It H,r[de" ^corrigeert ; £n tot voorkomt ft^n , Cn andCrC onSeluk, min nog' te molefteeren,. op pcene , om volgens de Placaten van den Lande te zullen worden gecorrigeert; vermanende daar en tegen' op het allernadrukl'ykfte het kleingetal'van dezulken, die zich min of meer in de laatfte beroertens hebben ingelaten, geen redenen van offefifie1of ergernis te geeven, zullende in zodanig geval de moei- lyk- Edam.' Public* verens Ulumi' atie op 3 Maart*  Edam. Public, wegens lltuminatie op % Maart. 336 NIEUWE NEDERLANDSCHE lykheden, waar in zy zouden kunnen geraken, voor hun eigen rekening moeten nemen. En ten einde alle ongelukken van Brand zo veel mogelyk werden voorgekomen, verbieden Wy alle en een iegelyk, wie bet zouden mogen wezen, op publieke plaatfen Vuuren of Piktonnen te branden , Vuurwerken af te Reken, met Voetzoekers , Zwermers of andere brandende Machines te werpen, te fchieten met Busfchen, Snaphanen, Piftolen of eenig ander Geweer, op eene boete van zes Guldens, enz. ZEELAND. Vlissingen. Het Zeeuwfche Genootfcbap der Weten* fchappen, in deze Stad gevestigd, heeft, in zyne laatst gehoudene Maandelykfche Vergadering befloten, de twee volgende Vragen , waarop voor den eerften van Louwmaand dezes Jaars Antwoorden zyn ingekomen , in te trekken. Welken zyn de Ziekten en Kwaaien der Negers in ds Nederlandfcbe Volkplantingen, in "de West- Indien, enz. hn Welke fchikktngen 'er, door de gezamentlyke geleerde Maatfchappyen, in ons "Vaderland, kunnen gemaakt worden, om, "onder elkander eenigen binder toe te brengen zaam te werken tot bereiking van baar gemeen doel; de bevordering van. den bloei  JAARBOEKEN, February, 178$. 337 en de uitbreiding der Kun firn en, Wetenfchappen ? UTRECHT. Utrecht. 1~y en Soldaat, voor ruim drie maanden op \j Schildwagt daande, hielde een voorbygaanden Burger aan , welke hy op eene gewelddaadige wyze eenig geld afdwong. Op gedaane aanklagte wierdt de Soldaat in hegtenis genomen, en vervolgens het doodvonnis over hem geveld zynde, dondt het zelve op den 2 February aan hem uitgevoerd te worden, met eene daatelyke en ontzagverwekkende plegtigheid. De gantfche Krygsbezetting, Ruitery, Husfaaren en 't Voetvolk was in de wapenen. De misdaader wa$ reeds op het Schavot op het paardevcld, da Sententie voorgelezen, het gebed gedaan, en hy dondt gereed de ladder te beklimmen, wanneer 'er op 't alleronverwagtst een dern gehoord werd, roepende: genade van Zy-e Hoogheid, pardonpardon, het welk door de verbazende menigte meteen driewerf hoezee, en vivat onzen Prins dat de lugt deedt weergalmen, beantwoord wierdt. Het was gebleken, dat gemelde Soldaat, die anders getrouw hadt gediend , door mildheid van eenige burgers te veel derken drank gebruikt hadt: 't welk hem wel van de draf niet kon be- Vlts- 3ingejj,  338 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECH' bevryden, maar wel gelegenheid tot pardori * in een enkel geval geven* Den 16 February is een Auxiliair op heÉ Schavot voor het Stadhuis geftraft, wegens eene gevaarlyke hoofdwond, welke hy buiten de Witte Vrouwe poort, alwaar hy, toeri als Corporaal van de Burger - Vrycorps de wagt hadt, aan eenen Soldaat met zyn fabel toebragt, na welke wonde die Soldaat vervolgens is overleden. Hy is gegeesfeld en gebrandmerkt, en was voor 12 Jaaren in het Tuchthuis gebannen. Dog in plaats van,naar gebruik, denj Rechter op de knieën voor het rechtte bedanken, gedroeg hy zich ftout en onhebbelyk, en riep eenige ontydige woorden uit, van Patriotten boven of G. verdoemt my, 'twelk men echter meent te moeten toefchryven aan het gebruik van fterken drank* welke men hem, gelyk doorgaans by die gelegenheid, voor het beklimmen van het Schavot hadt toegediend, en welke hem te lich* ter fchynt bevangen te hebben, om dat hy in 13 maanden niet in de open lucht geweest was. Evenwel de Rechter zodanig gedrag niet kunnende ongemerkt laten voorby gaan, deedt den geftraften, in plaats van naar het Tuchthuis, wederom naar zyn gevangenis brengen ; hy heeft wegens die fporelooze taal, volgens een nader, by de Heeren van den Gerechte hem opgelegd vonnis, op den 23 February in de Vierfchaar van het Stadhuis openlyk God en de Juditie om vergif* fenis gebeden, en is daarop, ingevolge zy* fie  JAARBOEKEN, February, i788. 339 be vorig Vonnis, naar het Tuchthuis ge* bragt, om aldaar voor twaalf jaaren, met zynen handen arbeid de kost te winnen zynde hy verders, zyn leven lang gedurende' gebannen uit de Stad , Steden ef lande van fin°|pd5tn zft". *6 February wierdt nog iLt DStrafoeffeningsplaats van den Edel? Hove Provinaaal een ander peifoon, die Lid van het Leyderdorpfche Vrycorps ge•ThÏÏ 1S' ™" S^ing ^ inbannihg in s Heeren Werkhuis voor vier jaaren%eitraft, wegens moedwil, ten platte Lande, byzonderiyk te Maarsfen aan verfcheiden! ■Lieden gepleegd, als mede wegens het draden van eene witte cocarde met eene lelie ih dezelve, en het ftooren van de rust enz. Den 14 February heeft de Hoog Eerwaarde en Hoog Geleerde Heer W. 1 Brozvn\ het Hoogleeraarlchap in de Kerkelyue Ge' fchiedems en Zedelyke Wysbegeerte, aan deze Hooge School,aanvaard met eene plegtige Redevoering: De Religionis & PhiloL $bt* Socmate & Concordia maxime falutan. Qat is : Over de verbintenis en dé heilzame overeenkomst tusfchen den Godsdienst en de Wysbegeerte* Van wegens de Heeren Gedeputeerde Sta^ ten, is tegen den 8 Maart eerstkomende, ter gelegenheid der Verjaaring van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prins Erfdad* nouder, en de gelukkige wending van zaken, ■2 een« FRECHTÏ  u- TRECHT \ 340 NIEUWE NEDERLANDSCHE eene algemeene Illuminatie, door de geheele Provincie, goedgevonden en vastgedeld, en ' daar van by Publicatie van den 26 dezer, aan de Ingezetenen kennis gegeven;, gelyk ook ten zelfden dage en tot gelyk einde by den Gerechte, mede Publicatie, deze Stad betreffende, gedaan is; beide met behoorlyke waarfchouwing, tegen alle ongeregeldheden-, welken het genoegen van dien dag zouÜdn kunnen doorcn. Zie hier de Publicatie van de Gedeputeerden van de Staten dezer Provincie: De Gedeputeerden van de Staten 's Lands van Utrecht, doen te weten : dat Wy by onze Publicatie van den 27 November 1787 , hebben goedgevonden wegens de toenmalige omftandigneden foe openbaare Vreugdebedryven over de gelukkige omwenteling door Illumineercn Schieten, Branden van Pektonnen, Vuurwerken of foottgclyke provifioneelyk te verbieden, cn een iegelyk te gelasten deze zyne Vreugdebedryven zo lange op te fchorten, tot dat daar toe by Ons öfte de Heeren Staten dezer Provincie een vaste tyd of dag zal ZyDatPWy'om aan het verlangen van veelen onzer Burgeren en Ingezetenen te voldoen, en dezelve gelegenheid te geven om hunne vreugde te doen b!yken "een tyd gefchikter hebben gevonden, dan den eers'tkSmenden 8 Maart dezes Jaars 1788, als zynde den dag der Verjaaringe van Zyne Doorluchtige Hoosmeid den Heere Prinfe Erfftadhouder, dat Wy daaromme dien dag bepaald hebben tot het bedryveo van openbaare Vreugde, gelyk W y denzelven daar toe bepalen by deze, permitteerende over zulks aan alle Burgers en Ingezetenen, om dien dag van des avonds ten agttot des aagts ten twaalf uuron^ de  JAARBOEKEN, February t7sg. ju» Huizingen ■by'Hufl dadelyk bewöönd te Illumineeren en daar door hunne Vreugde te betoonen Verbieaende Wy echter op den gezegden 8 Maart, het branden van Pektonnen, het Schieten en foortgelyke Vreugdetekenen, ja zelfs het affiekenvan Vuurwerken, ten einde by het doen vin zulk eene algemeene Illuminatie alle voorzon gebruikt werde, om brand en foortgelyke ongelukken te verhinderen. ö y ""^musen Orclonncerende voorts de Schouten cn Gerechten ten platten Lande naauwkeurig agt te geven ophS ne Ingezetenen, ten einde aüeongcreeeldheden vmr te komen, terwyl ook op poffle^an^ShlSS Indignatie aan ieder en een iegelyk verbieden den een den anderen wegens zvne wyze va iBineS ren te taxeereh of te befchimpen, of daar uit Segenheid te zoeken, tot disordres eri moèdw llKcden daar Wy m tegendeel aan alle Ingezetenen de vryheid laten, andere Iiluminatien op de me? hunnen Raat en omftandigheden gevoeglykfte wweln te richten, zo en in diervoegen als zy zulks Een goed te vinden, mits daar by alle betame ykheÏÏ in agt nemende , en al zulks tot geene partyfchan tefch.mp.ng van anderen door het vertoonen van vcnde atien oftc an_de™«s aanleidinge ge- Verbiedende Wy ook daarom zonder onderfcheid he vragen of ophalen van Geld, Drank, of wat zei van^0Uf WGZen' «** voorwen - zei van het zelve tot deze Iiluminatien, tot het opregten van Eeretekenen, of dergelyke vfeu-de bedryven, te gebruiken. & J Vi^u0^ Beveelende eindelyk elk en een iegelyk, fn zv Jen knng, alles aan te wenden, wat en 1^ ter bevordering van eene bedaarde'vrolykheid, en tot tfwgenng van twisten, verwarringen en moedwil hghe d , op dat zo aan Onze intentie zo wel a£ aan het verlangen der goede Ingezetenen, op eene - ge« ü- TaECHT- Public, van Gedeputeer,de Staten tot Illuminaties  u- aRECrtT. Public, van Gedeputeerde Staten tot IUuminatie. S42 NIEÜWE NEDERLANDSCHE «ereeelde, en met eene goede politie qvereenkov mende wvze,. voldaan werde. . . En op dat niemand hier van eenige ignorantie pretenoeere, zal deeze worden gepubliceert enge» affigeert naar behoren. Gedaan te Utrecht den 26 February. 1788. (Was geparapheerO ]. H. van DAM, Vt. (Onder Jlond) Ter Ordonnantie van welgemelde HEEREN GEDEPUTEERDEN. (Was geteebend) H. A. LAAN. Hebbende op 't Spatium gedrukt het Cachet van welgemelde Heeren Gedeputeerden in een roden Ouwel, met een papiere ruite overdekt. De Publicatie der Stads Regeering. luidt aldus: Cchout, Burgemeefteren en die van den Gerechte 2> der Stad Utrecht, vernomen hebbende het verlangen van veele Burgeren cn Ingezetenen dezer Stad om, ter gelegenheid van de alleronverwachtste en teifens allervooifpoedigfte omwendmge van zaken binnen deze Republiek, eenige openbaare blyken van hunne zo gepaste vreugde ten toon te lpreiden, hebben, op fpeciaale authonfatie van de Ld. Groot Achtbaare Heeren Burgemeefteren en Vioedfchap dezer Stad, vervat by Refolutie van den ?5  JAARBOEKEN, February, 1788. 343 -dezer, goedgevonden daar toe te fchikkcn den 8 Maart eerstkomenden, zynde den Verjaardag van Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe Erfdadhouder , over wiens gelukkige herftellinge in alle Hoogstdeszelfserflyke, en voor het lieve Vaderland zo nuttige als noodzakelyke Waardigheden , elk rechtfehapen Vaderlander zich geftadig vetblydt, en den God van Nederland met hart en mond dankt, en wel in 't byzonder te bepalen, dat als dan binnen deze>Stad. cn buiten dezelve in de Voordeden, eene algemeene Illuminatie zal plaatze hebben, welke beginnen zal des avonds ten acht, en eindigen des middernachts ten twaalf uuren,- ver wachtende Myne Heeren van den Gerechte, dat elk een zich daar naar, met _ alle bereidwilligheid, zal fchikkcn; en teffens een ieder vermanende, om deze blyde plechtigheid door,generlei baldadigheden hinderlyk te zyn of te verftooren. En op dat aan deze billyke intentie van Hun Ed. Achtb. zoveel te meer voldaan worde, verbieden Myne Heeren voorn, allen en een iegelyk, aan iemand, wie het ook zy, over de wyze, op welke hy verkiezen zal zyne Iiluminatien jn te richten , eenige moeilykheden aan te doen, door ver wy ten, fchimpen of fchelden, veel min door eenig dadelyk geweld aan iemands huis of goederen te plegen, op poene van naar bevind van zaken, volgends de Publicatien dezen aangaande geëmaneerd", ten ftrengften, ook zelfs aan den Lyve te worden ge draf". Gelyk Hun Ed. Achtb. bovendien',' op gelykepoene, fcherpelyk verbieden het doen van èjetÊk aanzoeken of aanfpraken om geld, langs de hul iaa op 'sHeeren Straten, of waar en onder wat bcmi minge zulks by dezs gelegenheid ook gefchieden mogte, alzo foortgelyke troggelaryen dcoigaands enkel gefchikt zyn , om ongebondenheden j gen, welke Hun Ed. Achtb. bcgrypen, dat ihzqnderheid op dezen Vreugdedag ten zorgvuldig den lcbooren te worden vermyd. Z 3 Eia- ü- TRECHT. P.ublk. v«n den Gerechte wegens Illu>fti' natie.  TJ- trecht. Public, tan den Gerechte wegens fiiumi- 344 NIEUWE NEDERLANDSCHE Eindelyk, tot voorkominge van brmd, interdl* ceeren Myne Heeren van den Gerechte, met renovatie van vorige Publicatien, om by deze plechtige occafie, eenige zogenaamde Vreugdevuuren te bran» den Vuurwerken af te Reken , met Kanonnetjes, Snaphaanen , Piftoolen of ander Geweer te fclueten met Zwermers, Voetzoekers, Klappertjes ot diergelyke brandende machines te flingeren of te werpen, op poene van zes guldens, by elke contravcntie te verbeuren, en zullen de Ouders en Voogden , in dien gevalle, voor hunne Kinderen en Pupillen aanfprakelyk'zyn. Vooi-ds, op dat niemand hier van onkundig zy, zal deze worden afgekondigd, gedrukt en aangeplakt, naar behooren. Aldus gearrefteerd by Myne Heeren van den Gerechte voorn, den 26 February 1788, ' In kennisfe van my, C. A. van WACHENDORFP. En ten zelfden dage van den Stadhuize alhier (more fohto) gepubliceert, by my ondergefchrevea Deurwaarder, k q r k g q R. De Jonkheeren G. M. Taets van Atneronpen, Heer tot Deyl en Vryheer van Renswoude, en Joost Taets van Amerotigen, uit de Heeren Geëligeerden, en B. Grave van den Boet/hlaar,üeei vanLangerak, befchreven in de Ridderfchap, enz. zyn door den Procureur-Generaal gedagvaard, wegens het houden van onwettige Staatsvergaderingen in deze Provincie, in het afgelopen Jaar I5^7<  JAARBOEK EN, February, 1788. 34? Amersfoort. Een Vrouwsperfoon, die zich by wylen wel eens in den fterken drank te buiten ging, was den 4 February des avonds met haar dochter alleen in huis, waarfchynlyk wederom befchonken. De dochter was reeds te bed in het agtervertrek, toen de buuren in het voorde van het huis een groot en bitter gekerm hoorden, en op het zelve toefchooten, maar het huis gefloten zynde, was men genoodzaakt de dochter van agteren te roepen, en haar te zeggen naar voren te gaan, zien wat 'er gaande was. Deze zulks willende doen , kon wegens den damp byna niets onderfcheiden, maar opende de deur: waar op de buuren binnen traden, en de Vrouw in brand vonden, en deswegens hevig kermende. Men fpoedde zich met haar te helpen en den brand te bluslchen, en nu ontdekte men, dat zy gevallen zynde, door een kaars, die zy by zich hadt, dit ongeluk hadt gekregen. Chirurgyn tn Do&or wierden gehaald en de Lyderesle ontkleed: men bevondt de beenen,maar voor al den buik en de borst, byna geheel verbrand, en voorts het lighaam derk gefchroeid, maar de lyderes was weder volkomen by haar verftand geraakt. Alle middelen tot verkoeling en verzachting wierden aangewend , doch de brand te diep ingedrongen zynde, is dit ongelukkig mensch reeds den volgenden morgen, in de hevigfte fmerteir dezer waertld overleden. Z 4 FRIES- Amersfoort.  346 NIEUWE NEDERLANDSCHE FRIESLAND, Leeuwarden. Leeuwarden. Placaat «opens dt Stetii- er, Ftoreen Regis' ten. ffl^er vernieuwing van de Stem- en Floreen-Registers is by de Staten den aa. February deze Publicatie vastgefteld: De Staten van Friesland, allen den genen die dezen zullen zien ofte booren lezen, falut: doen te weten , dat tot voorkominge van wanorder en donkerheid in de Cohieren van Stemmen en Registers der Floreenen waar mede de vastigheden in deze Provincie zyn ingerigt of bezwaart, voormaals by Staats- Refolutien van den 16 July 1698 en 10 Maart 1701 is vastgefteld, dat voorfchreven Cohieren en Registers, telkens na verloop van tien jaaren zullen worden vernieuwd cn verbeterd, en zulks het laatst in den jaare 1778 is gefchied: zo is 't, dat Wy na overweging hebben goedgevonden, de Geregten der Grietenyen tc gelasten , om ieder jn haare Diftricten voorfchreven Cohieren en Registers op nieuws te formeeren; en die der Steden, om insgelyks haare FJoreen - Registers te vernieuwen, conform de Orders en Reglementen daar af zynde, (op den tyd, door de Gerechten en Ma^ giftraten te bepalen) en byzonder de Stem Cohieren na het Stem-Reglement, in 's Lands Ordonnantie geïnfereert, en het Reglement Reformatoir van den 21 December 1748; en zal daar by onder anderen naauwkeurig werden zorg gedragen, dat volgens het 11- artikel van gemelde Stem-Reglement, §uidelyk ten Stem Cohierc werde uitgedrukt de hoedanigheid, in welke ieder zyne Stemgeregtigheid bezit,'of, als zelfs Eigenaar, of wegens zyne Huisvrouw, Kinderen, Pupillen of anderzints, alsmeede aangeteekend niet N. N. cum focus, maar met opcave der namen van alle de Eigenaaren, en voor wat  JAARBOEKEN, February, 1788. 347 gedeelte ieder hoofd voor hoofd in de Stem deel heeft 5 gelyk ook, dat ter voldoeninge aan het Reglement Reformatoir, artikel 3, by ieder Stem werde aangetekend de grootheid van het goed en getal van Pondematen, en of met Huizen, den Eigenaren van 't Stemdragend Perceel toebehoorende, zyn voorzien. , . r En op dat zulks moge komen ter kenmsfe vaneen ieder, en elk in het aangeven zyner Stemgeregtigheid zi°- hier na gedragen, zal deze alomme op de gewone wyze en plaatzen worden gepubliceerd en geaf- "Aldus gerefolveerd en gearrefteerd op het Landfchaps-Huis binnen Leeuwarden den 22 February 1788. ^ v^ BURMANIA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. A. J. van SMINIA. De Gecommitteerde Staten in het mindergetal, verzonden bovengemelde Publicatie by deze aanfchryving: EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONDERE! Hun Edele Mogende de Heeren Staten dezer Provincie, goedgevonden hebbende, dat volgens de voormaals vastgeftelde orde, na verloop van tien jaaren weder vernieuwd zullen worden de Cohieren van Remmen en Registers der Floreenen in deze Provincie, hebben goedgevonden ten dien einde te arrefleeren de Publicatie, die hier, ten fine van aflezing en aanplakking nevens gaat, en Ons gelast de aanfchryving dezen aangaande aan de Gerechten in Grietenyen en Steden te doen : En het is uit kragt van dezen last, dat Wy ü Ed. ordonneeren, om die vernieuwinge in U Ed. Z S *»' Leeuwarden. Placaat nopens de Ssem- enFioreeniiegiS'tëts.  Leeuwarden. Aanfch van Ge commit teerde Staten. 34.8 NIEUWE NEDERLANDSCHE bedryven ten eerften werkftellig te maken, en op de Goliieren van Stemmen, weder als voor dezen, by ieder nummer te doen aantekenen de Eigenaars van den jaare 1040, gelyk ook de Eigenaars en Meyers van dezen jaare 1788 , alles conform het 'Stem Reglement in 'sLands Ordonnantie geïnfereert, het Reglement Reformatoir van den 21 December 1748 ; en den inhoud der hier by gevoegde Publicatie, als mede het Register der Floreenen te formeeren na het geobferveerde gebruik, en particulierlyk na de Staats-Refolutie van den 10 September 1729. Mede brengende 1 Dat het Cohier en Register zy voorzien ieder'met een ordentelyk hoofd en flot, door ten minden een Lid van het Gerechte benevens den Secretaris vertekend. 2. Dat de Folia of Latera met dezelve nummers als in den jaare 1778 werden gemerkt. o Dat ook dezelve posten wederom als Anno 1778 op dezelve bladzvden werden gezet; en zo, werais fcheuringe der plaatzen, zulks niet wel dociilykls, dan van een zyde twee temaken, blyvende de tweede pagina als dan ongenummert. 4 Dat ieder Post werde getekend met zyn-nummer op de eerffe Plycque, en daar onder de grootheid van dezelve. ï Dat in den text werde gefchreven de Naam of Namen der Eigenaars, Bruikersen Naastlegers, met de grootheid der Zathe en Landen en bezwaardheid van Florecn, in volle woorden. _ 6. Dat verder op de laatfte Plycque m Cyfter wer de uitgetrokken met hoe veel Floreen bezwaart is. , _ , 7 Dat wanneer een Zathe is of word geicneurt, de verdeeling der Perceelen met de Namen der Eigenaars en Bruikers, binnen blads werde aangetekend, en een ieders aandeel der Floreenen uit- ge-  .J AA R B O E K E N, February , 1788. 349 gedrukt; dog het montant daar van te zamen op de kant gezet. En eindelyk. 8. Dat de Floreen op ieder pagina werde geaddeert, en uit de Latera eene Recapitulatie geformeert, met uitdrukkinge van 't geene aan den Lande wordt betaald, of overfchietende of ligte Floreenen zyn. Op dat nu een iegelyk gelegenheid moge hebben , om voor zyn belang te waken, en de aangevinge zyner Stemmen en Floreenen te doen, zal U Ed. 'de dag der vernieuwinge bepalen, en die over het Gerechte Stame judiao, en over de Kerken doen uitroepen, en agt dagen te voren by Huiskondiginge doen bekend maken. Welk Cohier en Register, dezen conform ververvaardigt , U Ed. ordentelyk ingebonden aan het Landfchaps - Huis binnen Leeuwarden, om by Ons geëxamineert te worden , zult doen overbrengen uiterlyk op den 13 September eerstkomende, by pcene van vyf en twintig Gouden Vriesfche Rvders. Waar meede Edele, Veste, Lieve, Byzondere, Wy U Ed. beveelen in de befcherminge Godes. Leeuwarden den 22 February 1788. U Ed. Goede Vrienden, De Gecommitteerde Staten van Friesland in het Mindergetal, U. van BURMANIA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. A. J. van SMINIA. Omtrend de prys der Botervaten en den invoer van ledige Boter- Vleesch- en Spekvaten, is nog deze Publicatie beraamd: De Leec- - kVAR3en. Aarifchr. van Ge. :ommit' teerde Staten.  Leeuwarden. Public, nopens Botervaten enz. 350 NIEUWE NEDERLANDSCHE, De Staten van Friesland , allen den genen, di« dezen zullen zien of hooren lezen, lalut: doen te weeten, dat Wy gedelibereert hebbende op een verzoek door eenige Kuipers in deze Provincie woonagtig, aan Ons by Requeste gedaan, waarby te kennen gaven de aanhoudende duurte van het Klaphout, tot het maken der Botervaten vereischt wordende , hebben goedgevonden, voor den tyd van twee jaaren, in te gaan met den 16 Maart dezes jaars, en te eindigen op gelyke tyd van den pare 1790, te vernieuwen Onze Publicatien van den 6 Augustus 1779, 16 Maart 1781, 28 February 1784, en 16 Maart 1786, en als nog geduurende den tyd van twee jaaren, aan de Kuipers in deze Provincie toe te ftaan, zo en in dier voegen daar inne bepaald is, te mogen vorderen één Caroli gulden voor een vierendeels Ton, en voor de mindere gedeeltens naar evenredigheid, niet alleen, maar verbieden daar en boven wel expres, die bepaalde prys te verminderen, te verhogen of te veranderen, lopende den voorfchreven tyd, by vorige pcene, te verbeuren, zo by de Leverancier, als by de geene, aan wien het geleverd wordt. En voorts beloven Wy een praemie van twintig Oaroli Guldens aan die geene, welke eenige kwalyk «emaakte Botervaten ontdekt, of aantoont, dat de prys daar voor lager of hoger is gegeven, als boven is gefteld, boven zyn aandeel in de boete en immuniteit van ftraffe zo zelve medepligtig mogte zyn. . Zullende ook niemand eenige ledige Boter- , Vleesch- of Spekvaten van buiten in deze Provincie mogen invoeren, by poene van vyf en twintig Goudguldens op ieder Vat tc verbeuren. En°op dat niemand hier omtrend eenige onkunde voorwende, zal deze alomme worden gepubliceert engeaffigeert, daar men gewoon is Publicatie en Affiche te doen.  JAARBOEKEN, February, 1788. 351 Aldus gerefolveerd en gearredeerd op het Landfchaps-Huis binnen Leeuwarden den 22 February 1788. U. van BURMANIA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog» A. J van SMINIA. Den 25 February is eenen Lolke Hammema, woonagtigte Styrum, wegens degeneurtenisfen van het afgelopen Jaar in hegtenis genomen, en op het Blokhuis gevangen gezet. Franeker. Wegens de gebeurtenisfen en onlusten van het afgelopen jaar, is deze Stad door de Staten van Friesland gedraft. Men heeft niet alleen deze Stad van eene fomma van 22000 Guldens, welke zy jaarlyks tot onderhoud van haare Vestingen trok, verdoken; de groote meerderheid der Regeering, eenen tyd lang in haare bediening opgefchort, en niet wederom , dan na eene Itrenge berisping, aangelteld; maar ook de Deuren der Land* en Waterpoorten aldaar weggenomen, en aan ketenen geklonken, in het Choor der Groote Kerk tot een altoosduurend gedenkteken geplaatst, en dus de Stad in een Vlek veranderd. Schoon de meerderheid der Regeering, na de voorgemelde berisping wederom herfteld is, is zulks echter niet gefchied, dan behoudens het rechtsgeding, 't welk den Procureur-Generaal zich verplicht zoude oordeelen tegen hun te ondernemen, welke be- paa- 1 Leeu- ,vArdem.  352 NIEUWE NEDERLANDSCHË KER. paaling misfchien de oorzaak is, dat twee Burgemeefters de wyk naar elders genomen hebben, waarfchynlyk om het lot te ontwyken van die Vrycorps Officieren, die, gelyk mede twee zogenaamde Staatsleden en een tot het Defenlie- Wezen behoord hebbende, reeds op 's Lands Blokhuis gevangen zitten. Het voorfz. kan het'best .gekend worden uit de Refolutie der Staten zei ven, van dezen inhoud: n <■' •■!' , Saxen) neemt die van der Steden Van Alk„ maar, tot haar ootmoedige Bede in oe„ nade ende gratie , (als zyne genade die Aa 8 „ van Frane' KER.  Franeker. 358 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ van Haarlem gedaan hebbe) in den ma„ nieren hier na volgende. „ Eerst, zullen die Ingezetenen der Stede van Alkmaar (in 't getal van 25 Perfoonen) " komen in haar hembden, Linnen kleede» ' ren, barvoets, ende bloots hoofts, elk ** een wit Stoksken in haar hand hehbende, Z voor 't Logies van mynen genaden Heere van Saxen, en bidden ootraoediglyk op „ haar knyen myn genaden Heer (als Stad, houder ende in der name der keyferlyke ' Majedeit ende Ertz Hartoge Philips zynen Soon) om genade ende gratie van haar '! misdaet, Rellende haer lyve ende goeoen 9 in handen van myne genade Fleer voor" fchreve, omme gecorrigeert te zyne, als 't behooren zal, belovende in toekomende " tyden van gelyks niet meer te doen, maer " voortaen goede ende getrouwe Onderfaten te wezen, ende te blyven, der keyferlyke Majedeit en den Ertz-Hartogen zynen Suorv „ Item zullen , alle Poorien , Muuren, Toom , ende andere vadigheid (wezende " aan de voorfchreven Stede jteriiond af bre" ken, ende die veden ende graven van de i Stede vollen, ophaerekost, daar toe die , Vriezen, mit Schager• Coggen , ende t Nieuwe Lant (die in defe eomotie begre'l pen zyn) denzelven van Alkmaar hc !.;•;: „ zullen." In plaats van de opengevallene posten van Hoogleeraaren zyn aangeüeld , de Heeren van Voorst en Meyer, Predikanten te Zierikzee en Twyzal, tot Hoogleeraaren inde  JAARBOEKEN, February , 1788. 359 Godgeleerdheid benevens den Heef Nodell, Rector en Profesfor te Amersfoort tot; Hoogleeraar in de Griekfche en Latyrifche Letterkunde. Den 13 February hebben de Hoog-Geieerde Heeren A. Tpey, Med. Anat. & Chemiaj, en A. Chaudoix. Metaphylices &'Astronomie Profesfores ordinarii aan Frieslands Hooge School alhier, hunne redenvoeringen ter invvying van deze hunne bedieningen gedaan , handelende de eerfte : De Salubritate Frifia nativa, optimaque eandem conjervandi augendiqnê ratione ,ofOver de Gezondheid, die Friesland uit zyn eigene Nutuur aanbrengt, en de beste wyze om dezelve te bewaren en te vermeerderen :" de laatste: JJe Jufio pretio Metaphyfices fiatuendo, dat is: „ Over het Hellen vandenregtenprys op de Boven-Natuurkunde." O VERTSSEL. Deventer. Zie hier een aanmerkelyk belluit der Regeering, genomen op den 14 February 1788, EXTRACT uit het BOEK ** RESOLUTIEN der Staa DEVENTER.Jovis den 14 February 1788. Cosf. Putman loco def. 5. de Schepper, D. Dm* Hartkamp. C cheepencn en Raad in overweging genomen hebben« de, boe tot hun aller eri der tegenwoordigeg. g, Aa 3 leed- Frans- cer. ft,  360 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. Refol. nopens'/ Pour- trait van Willem den derde. leedwezen eenige doorpaffie en vooringenomendheid verhitte en driftige perfoonen, fchoon medeleden vafi 't toenmalige tweede Lid van Regeering, op den avond van de kéurapprobatie van 't Jaar 1785, van zig hebben kunnen verkrygen , om het beeltenis en Schilderftuk van Widern'den Dei den van. Orange, Erfftadhouder zo van de Vereenigde Nederlanden in 't byzonder en naderhand Koning van GrootBrittagiie glor. ged., het welk onze^ loffelyke Heeren Prasdecesfeuren van de vorige Eeuw. ter betooning van hunne opregte hoogagting en eerbied voor een Vorst , aan wien de 7 Provinciën deer de zoo hoognodige , en door Hoogstdeszelfs yver en invloed alleen bewerkte weder inlyving in 't algemeene Bondgenootfchap , zoo veele gewigtige vcrpligting hadden, in 't Front van den Schoorlteen dezer "Raadzaal hadden doen plaatfen, en met hunnen wapenen omgeven, ten einde de Nazaat en de Leden der Regeering, uit de befchouwing van dit Kunstftuk, door den grooten Schilder Ter Borg vervaardigd , telkens de roemwaardige daaden van dien grooten Vorst zouden herinneren, op een vuilaardige en verwaaten wyze, met verzaking van den verfchuldigden eerbied voor gekroonden Vorften , uit den Schoorfteen uit te rukken, ginds en hei-waards in de Vertrekken van dit Raadhuis rond te fleuren , en eindelyk, na affnyding van het Hoofd, dit meefterftuk van alle Kunstminnaaren geagt, te verbryzelen; met een dankbaar genoegen door de goede mede bewerking engunftige officien van onzen mede Raads-Vrind, liosch de la Calmetie, uit handen van een Geldersch weldenkend Heer, welke uit modestie zyn naam wel heeft willen verbergen, thans wederom zyn magtig geworden, een ander af beeldzei van dien glorieryken Vorst Willem den Derden, hebben met eenparige Hemmen bellooten, zulks wederom in den Schoorlteen te doen plaatfen op den 13 February des Jaars 1788, om, daar zy neffens alle Leden der g. g. niet min dan hunne Prsedecesfeu • ren  JAARBOEKEN, Fehuary, 1788. 35l ren der voorige Eeuw, gevoelig zyn aan de verdienden en weldaaden van dien Vorst, zy door het dagelyks befchouwen van zulks, dezelve verdienden gedurig te verlevendigen, maar tevens om den voornoemden Heer gever van dit Ruk voor zyne zeer gewardeerde gifte aan de Stad gedaan, gratieufelyk en hartelyk te bedanken: gelyk mede onzen Mede-Raadsvriend Bosch de la CalmJe, vco vn moeite en devoiren. En zal Extract, dezes aan Hem Heer C^w ter hand worden gefteld, om aan die hem bekenden Heer Donateur tl hand te Rellen. Pro vero Exlraftu, J. S. KNOOP, Secr. 1788. STAD EN LANDEN. Groningen. 1TYS "achtS tusfcben den 20 en 21 FebruaJL-J ry, zyn hier eenige beweegingen voorgevallen , waar toe gelegenheid faf eeniff geweld het welk men zegt, dat ter middernacht aan eenen voorbyganger uit zeker huis, de Urne genaamd, en alwaar een Patriottifche Sociëteit hare vergadering hieldt zou wedervaren zyn;dat ook uit dit huis zou gelchoten zyn met drie kogels in het tegenoverdaande Wynhuis, de Roemer, alwaar de Leden van eene Oranje-Sociëteit vergaderd waren. De Burgerwagt fchoot toe, en de Krygsbezetting kwam in de wapenen, welken gemeld Huis de Unie bezetteden, en dus de aldaar vergaderden Patriotten opgeAa 4 üo. DevenrER.  Gro éingen. I g62 NIEUWE NËDERLANDSCHÉ floten hielden, tot den volgende dag, waaneer zy onder handtasting zyn vrygelaten. Hierop is gevolgd, dat de Edel Mogende; Heeren Burgemeefters en Raad dezer Stad s hebben goedgevonden, „ die Burger Socie3, teit alhier, waarin zedert January i?ö6 _ alle de inconditutioneele en onwettige adresfen , aan de Regeering dezer Stad #, gedaan , zyn ontworpen, goedgekeurd en „ getekend, en begrypende, dat het langer beftaan dezer Sociëteit, een Reeds opwel- lende Bron van morren, tweefpalt en par„ tyfchap opleverde, waardoor de rust in de „ Stad van tyd tot tyd wierd gedoord, zo „, als daarvan verfcheidegebeurtenisfen voor „ handen zyn, en noch onlangs eene, inde Nacht, tusfchen den 20 en 21 February, „ om diergelyke toneelen van verwarring en „ gevaarlyke onderneemingen voor te koo„ men , by Refolutie van den 22 dezer, „ voorn. Sociëteit te disfolveren , en te „ vernietigen, en diergelyke in 't vervolg „ te verbieden , alle daarin genomen pre„ tenfe Refolutien , verleenden Commis„ den, en gehoude Correspondentie, te au„ nulleeren, en eenen ieder te vermanen, „ zich niet met Regeeringszaken , maar met „ Zyne Huishouding enBeroeptebemoeiën, „ zullende anders 'als een verdoorder der •• publieke rust befehouwd en geftraft wor2 den." Verders hebben de F. del Mog. Heeren Burgemeefters en Raad dezer Stad , den 26 February befloten, „ dat 'erop den aanftaan- r> den  JAARBOEKEN, Febnmy, J?88. „ den Verjaardag van Zyne Doorluchtige „ Hoogheid , den Heer Prinfe Erfdadhou„ der niet zal geïllumineerd worden, begry„ pende , dat diergelyke Eerbewyzing al- leen te pas komt, wanneer de Stad met de „ Hooge tegenswoordigheid van dien Door- luchtigen Vorsc, en deszelfs Hoog Vordelyk „ Huis word vereerd." Voor 't overige is het afdeeken vanSwcrmers, en ander onfchadelyk vuurwerk, doch alleen op de groote ruimte van de groote Markt, en zonder daarmede Huizen of Perfoonen te bedoelen, vergund. 'T LANDSCHAP DRENTHE. Assen. Behalven het Placaat van Amneftie op de afgelopene Drentfche Staats - Vergadering vastgedeld, en 'c welk wy in ons voorgaand Stukje hebben medegedeeld, is ook op die Staatsvergadering nog befloten,,, dat de Predikanten Albrink van Oderen en Scbagt van Borger, in fubmisfie ontvangen zynde, aan den eerden opgelegd wierde, omSondag den 9 Maart , in zyne Gemeente, ten overftaan van den Schelms Mr. L. Willinge era twee Vifitatoren Synodi, te moeten doen een Boet'Predikatie uit Spreuken 24 vs. 21 en 22 , en voorts tegenswoordig zyn by een dergelyke Preek, door Ds. icbagf, op den eersr- Gro- K ING EK.  Assen. 3Ö4 NIEUWE NEDERLANDSCHEI eerstkomdigen Landsdag, over Ezra 9 ysi 13 en 14, te Asfen te houden, waarna beidé deze Predikanten van hunne Sufpenfien zuilen ontheeven , en wederom gerehabiliteert zyn." „ Dat Ds. Hemmes van Emtnen, wordt gedimitteert, en aan hem het prediken in deze Landfchap verboden." Pat de Scholtus Verfchuur en Schoolmeefter Camps van Sleen, worden gefufpendeert. En den Heere Drost verzogt, tegens beiden op den eerstkomfligen Landsdag naar de Wet te procedeeren." „ Dat de Requesten van Perfoonen, by Refolutie van den 20 December 1787, uit de Collegien van Regeeringe en Politie gezet, met verklaring van der Staten ongenoegen over derzelver inhoud worden gewezen van de hand, en den Raad en Landfchryver der'Landfchap geauthorifeert, in het vervolg geene verzoeken van die natuur aan te nemen of ter Vergadering in deliberatie te brengen. " Dat alle Leden van vernietigde Exerciüe'Genoorfchappen of Sociëteiten , boven de 36 Jaaren oud zynde, op den Landsdag van Maart eemkomende, het bewuste Declaratoir zullen moeten erkennen, of anders van hunne Ampten en Posten, Sesfie in de Kerkenraden , daar nder mede begrepen de Kerkenraden en Kerkvoogden, direct ontllagea en in het vervolg tot geene Bediening ver-( kiesbaar zyn." „ Dat op denzelven Landsdag, de Heeren Sta-  JAARBOEKEN, February, 1788. 365 Staten, de ondergefchikfte Collegien en verdere Amptenaaren zullen moeten zweeren : „ De Souverainiteit van de Landfchap en de tegenwoordige Regeeringsvorm onder het Stadhouderlyke beduur , zo als het zelve, ingevolge de poinélen van redres en verdere plegtige opdragt aan zyne Hoogheid Willem den Vierde, in 't Jaar 1749, eenparig gedaan, en nader in 1766, op Prins Willem den Vyfde, op dien zelfden voet is gedefereert, in alle haare delen te willen helpen conferveren en maintineren, zonder zig bevoegt te houden, immer eikanderen by meerderheid van dezen Eed te kunnen ontdaan; en wanneer hun iets mogte voorkomen , dat daar regens opzettelyk zoude worden ondernomen , zy daar van aan de Staten, den Heere Erfftadhouder of Vrouwe G uvernante in der tyd of aan den tydigen Heer Droslaard kennis zullen geven enz." „ Welke Ampliatie vervolgens in den gewonen Eed zal worden ingevoegt." Voorts is belloten: „ dat de introductie van dezen Eed, met alle moogtyke plegtig. heid zal wezen vergezeld, waar van de Arrangementen aan Drost en Gedeputeerden zyn opgedragen. " Eindelyk is het Collegie nog geauthori. feert, „ om door de meest gepaste middelen voorzieninge te doen , en naauwkeurig toezigt te houden, dat geen Predikanten nog Proponenten, welke zig elders binnen deze liepubliek, in de gepasfeerde troubles en \ on- Assen, i  Assen. 3<55 NIEUWE NEDERLANDSCHE . onlusten, wezentiyk mogten hebben gemengt, binnen dé Landfchap tut den Predikdienst of andere deelen van hetPredikampt worden toegeiaaten." Den 29 February hebben de Heeren Drost en Gedeputeerde Staten des LandfchapS Drenthe, aan liun Hotg' Mog. eenen Brief gcfchreven , houdende: „ Advertentie van „ den ontfangst van Hun Hoog Mog. Misfn „ ve van den 18 daar bevorens ,■ nevens eems, ge Exemplaren der Refolutie, by de Hee„ ren Staren van Holland én West-Fries„ land, nopens den lied op de Conftitutie „ der Hooge Regeering en het Erftladhou„ derfchap, in dato den 15 February laatst„ leden genomen: en tellens daar by aan „ Hun Hoog Mog. kenmsfe gevende, dat zy 9, den inhoud van voornoemde Refoitide, 3> even zo gewistig, heilzaam en allenn od„ zakelykst ter bewaring der gezegende Cm„ ititutie, als Hun Hoog Mog. bevindende» „ geen ogenblik zouden gehefiteerd hebben, „ de Heeren Staten des voornoemde Land„ fchap buitengewoon te btdciuyven, om j> een zaak van dat aanbelang, waar aan het » welzyn der Republiek geliegt is, ter Ver9, gadering van dezelve Staten open te leg„ gen, en op het neernen van eene fpoedige „ en^vrugtbaare Refolutie te infteéren, was het niet, dat zy vermeenden hun daarvan te kunnen dispenfeeren, uit hoofde dat de Heeren van de Ridderfchap en Eigen-Erf- „ dens  JAARBOEKEN, February, ï?88. 367 9, dens reeds den 15 van den afgelopene maand 3, January eenparig den gewoonen Eed voor alie de Staatsleden en verdere Amptenaaren hadden gelieven te amplieeren, waar„ van wy de eer hebben Copie nevens „ de voorfchreeve Misfive te voegen niet „ twyffelende of Hun Hoog Mog. fchoon de „ uitdrukkingen verfchillen, zouden met hun „ convemeeren,dat dezelve met Hun Hoog„ Mog. intentie en de bedoeling van de Hee„ ren Staten van Holland en West-Friesland „ hoofdzakelyk inftemmen zouden, in Ver„ zekerd vertrouwen dat de Ridderfchap en " Sgen;^r?ens' aan wlen zy H«ö Hoog „ Mog. Misfive enLylage op de voorhanden s, zynde Ordinaris Landdag zouden openleg„ gen, geene de minde zwarigheid zouden „ maken, tot het point der voorgeftelde on„ derhnge Guarantie van het Erfftadhouder„ knap als een Grondwet van Staat, ne„ vens de andere Bondgenooten, met alle „ cordaatheid volkomen te accedeeren." De Heer Landdrost Jr. S. p. A Grave van Heiden , Heer van Laarwoud, Entingen en Remedein, enz., heeft by Publicatie Jan den 26dezer maand, den Ingezetenen van Meppel volgens hun verlangen, alle betamelyke Vreugdebedryven op den 8 Maart aanftaande vergund, en daar en tegen allerlei foort van baldadigheden en buitenlporighel den, afpersfing van drank en geld, als mede het  368 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. Public, nopens Illuminatie en tegen ■wanorde. het werpen met zwermers en fchieten met fnaphaanen en piftoolen enz. aldus verboden: S. P. A. Grave van HEIDEN, Heer van Laarwoud, Entingen en Reineftein\ "D ost van Coeverden en der Landfchap Drenthe. &c. £fV. Vfademaal Wy met zonderling vergenoegen ver*■ nomen hebben , dat eenige Ingezetenen te Meppel, het voornemen hebben opgevat, om door openbaare Vreugdebedryven op den 8 Maart eerstkomende , hunne gegronde en welmeenende blydfebap wegens de heugchelyke Verjaaring van Zyne Doorluchtige Ploogheid Neêrlands Erfftadhouder, vry willig aan den dag te leggen, en daar dooreen openbaare blyk te geven van het waare belang, 't welk dezelve ftellen, in het Heil en in den vGorfpoed van het Doorluchtig Huis van Oranje, ten behoeven van het lieve Vaderland , en van den prys waarop het dierbaar leven van Zyne Doorluchtige Hoogheid,by hun regtmatig wordt geacht; zo is het, dat Wy als Hoofd-Officier dezer Landfchap , als waar aan de handhaving cn bevordering van de hoogstnodige goede order en openbaare rust en veiligheid is opgedragen, dienftig en nodig gevonden hebben, hier mede elk en een iegelyk te waarfchouwen en te vermanen, om aan niemand in dit regtmatig voornemen, en de uitoeffening van betamelyke en geoorloofde Vreugdebedryven, welke by deze gelegenheid vrywillig mogten worden ondernomen ,■ eenige de minfte ftremming ofte verhindering toe te brengen , gelyk Wy daar en tegen een iegelyk niet minder ernftig vermanen, zig te onthouden van allerlei foort van baldadigheden , en het plegen van ftraf baare buitenfporigheden, als mede van alle middelen van dwang en geweld, afperfingen van geld en drank, en alle verdere be- dry-  JAARBOEKEN, February, 1788; 3M- ten, 111 de Barber ■ Kapel gevangen zittende* uit te breken. Zy hadden reeds een gat boven zeker huisje aan de Kapel ftaande gemaakt; doch de Bewoonders van het zelve geruchtmakende, kwam de Waar aldaar in de Wapenen, en deedt eenige fchooren , waardoor hen het ontkomen belet wierdt. Verfcheiden Detachementen van de Krygsbezettina wierden daarna toegezonden, die echter,na eenigen tyd daar gepofteerd te zyn geweest weder naar de Barakken keerden, hen Gre' nadier van het Regiment van den Generaal Majoor Dougias, die zig wat later Indt opgehouden, en toen (denkeiyk) naar de Barakken wilde gaan , wierdt ageer de Groote Kerk door eene Patrouille ontmoet, die, om dat hy geen antwoord gaf, op hem vuurde, en hem zodanig trof, dat hy dood bleef Hg£0 2 ggrj. rocEN-4 IOSCH<  's Hertogenbosch. 372 NIEUWE NEDERLANDSCHE gen. Donderdag 's morgens wierden omtrend % gevangenen, uit de Barber-Kapel, onder begeleiding van een fterk Detachement Voetvolk, naar een pakhuis agter de Hootdwagt overgebragt, uit het welk in de week te voren n gevangenen ontfnapt zyn. Nopens de verlichting der huizen en an•dere Vreugdebewyzen op den aanftaanden 8 Maart, is den 29 February deze Publicatie gedaan: Hoogfchout, Scheepenen, Gezworens en Raaden dezer Hoofdftad 's Hertogenbosch , doen te weten: Dat hoe zeer zy allezints genegen zouden zvn, om even gelyk in andere plaatzen van dit üemeenebest ftaat° te gelchieden, behalven de gewone eerbewyzingen door het losfen van t GeICbut van de Wallen, en het luiden en fpeelen der Klokken, ook aan de goede Burgers en Ingezetenen dezer Stad toe te laten, ja zelfs hen op te wekken tot het geven van openbaare blyken eener betameyke en gepaste vreugde op den aanftaanden hogen Gebooitendag van Zyne Doorluchtige Hoogiml den Heere Prfnfe van Orange en Nasfau, tei ge eeenheid van Hoogstdeszelfs gewenschte en tot |Lands behouden welvaareö zo hoog nodige heftellins , in de uitoeffening van alle Zyne hooge Rechten en erffelyke Waardigheden , zy echter daar fc zvn wederhouclen, door overweging van den betreurenswaardigen toeftand, waar ,n deze Stad door de verregaande Geweldenaryen en Exccsfen daar m gepleegd0, nu onlangs is gebragt, en vooral ook doordien zy hebben mogen vernemen, dat Höoggemelde Zyne Doorluchtige Hoogheid, die leeds dadelyk na de voorfz. akelige gebeurtemsfen , Z>n  JAARBOEKEN,-February, 1788. 373 deelnemend mededogen en Vaderlyke zorge over deze Stad en de ongelukkige Inwoonders, van dien, zo wel als Zyne hoogde verontwaardiging tegens de Werktuigen en Bedryvers van zodanige verfoeiiyke euveldaaden, ten klaarften had aan den dag gelegt, nu ook de goedheid gehad heeft te verklaaren: „ Dat het uit aanmerking van die ongelukkige „ omftandigheden , Hoogstdenzelven ook aange„ naam wezen zoude, dat, tot voorkoming van ,, alle verdere onheilen , 'er geene openbaare bly„ ken van vreugde by die gelegenheid alhier bedre,, ven wierden." Dat zy Hoogfchout, Scheepenen, Gezworens en Raden, mitsdien alle Burgers en Ingezetenen dezer Stad, van voorfz. gedeclareerd begrip van Hooggemelde Heere Prinfe Erfftadhouder, by dezen hebben willen kennis geven, in dat billyk vertrouwen , dat een ieder van hun, zig gaarne na de voorfchreeve zo hoogstloffelyke, als voor deze Stad heilzame intentie van Zyne Hoogheid zal gedragen, waar toe zy dezelven, op het ernftigfte by deze vermanen, en ook voor zo veel des noods gelasten, om zig dien conform op den voorfz. heuggelyken Geboortendag, gelyk ook voor en na, zorgvuldig te onthouden van alle zodanige openbaare Vreugdebedryven, welke aanleiding tot nieuwe bewegingen en opfchuddingen zouden kunnen geven, en wel byzonder van het verzamelen en famenrotten op de ftraten of andere openbaare plaatzen, het fchreeuwen of zingen aldaar, of aan de Huizen, het afvorderen van geld, of andere gefchenken, tot het maken van Eerepoorten , Bogen , Kronen of andere Verderfden, het aanbellen en indringen in de Huizen, in weerwil der Bewoonders, en allen anderen overlast hoe genaamd, mitsgaders het affteken van Vuurwerken, het gooijen van zogenaamde Slangen of Voetzoekers , het fchieten met Kanonnetjes , Snaphanen of andere Geweuren, hetloopen met PikBb 3 tou. 's Hertogenbosch. Public, om niet te Iltuminee*ren.  *s Her- ' TOGEN"' BOSCH. Public om niet te Illumi* neren. 574 NIEUWE NEDËRLANDsCHE touwen of andere brandende ftoffen, en wat van dien aart meer zy, als tegens al het welke by deze geïnhereerd en vernieuwd worden de Verboden en 'iVetialiteitcn by vorige Publicatien jj fpéciaaldie van den 3 Maart.1735, en 24 September 1787 gedaan en geftatueerd, met ferieufe waarfchouwing, dat tegens allen die genen, welke zig onverhoopt, zo tegen het voorfz. falutaire oogmerk van Zyne Doorluchtige Hoogheid, als-de erndigfte beveelen van hunne wettige Overheid zoude komen te oppofeeren, zo door 't Gouvernement Militair als den Magiftraat, de kragtdadigde maatregelen tot bewaring van de publieke rust en veiligheid, zullen worden beraamd en ook dadelyk geëxecuteerd. En vermaanen eindelyk Ploogfchout, Scheepenen , Gezworens en Raden voorn., by deze gelegenheid al nog, en mede by herhaaling van het Seene ten dien opzichte ook reeds by vorige Publicatien is gezegt, aiie de voorfz. Burgers cn Ingezetenen ten dèrkden, om niet alleen by die gelegenheid , maar ook voortaan altoos zorgvuldig te vennyden alle woorden en daaden, die tot nieuwe combustien en ongeregeldheden of verdere voörtduüring van verderffelyke Partyfchappen, zouden kunnen ftrekken, maar om in tegendeel, ieder in zVnen kring, alles toe te brengen, wat tot verdere bevordering der ögëmèénü rust en vrede, herftelling der geïedene rampen en bevestiging van de in iedere Burgormaatfchappye zo hoog nodige eendragt dienstbaar zyn kan. Aldus 'gcarreftcerd by Scheepenen ^Gezworens en Rad-en voorn, den 27 February 17BC. B r e p a. Wy hebben in onze Jaarboeken van Maart 1787, onder het artikel van Breda, verflag ger  JAARBOEKEN, February, 1788. 375 gedaan .van zeker rechtsgeding door den Drosfaart dezer Stad en Lande, Jr. Bénjamin van der Borch, tegen Mr. Jacobus van Neusden ondernomen, als mede van zekere calange of befchuldiging door dezen Mr. Jambus* van Hemden tegen gemelde Drosfaard, Prefident, Burgemeefter, Scheepenen en Griffier, en ook tegen den Procureur Roelants, en eindelyk tegen den Gerechtsbode gedaan. Wy zyn nu in ftaat, om met egte bewyzen den unflag' dier zaaken mede te deelen. Namenlyk Mr. Jacobus van Heusden liet niet alleen zyne befchuldiging buiten vervolg, hoe zeer daar van ook, zelfs in de Dagpr.pieren van dien tyd. brèed was opgegeeven , maar hy diende ook in February 1788 aan Prefident en Scheepenen dezer Stad een Request in; en na bekomen appoinétement op het zelve, deedt hy. amende profitable, ten behoeve der Nederduitfche hervormde Armen, gaf aan den Heere Drosfaard de behoorlyke voldoening en betaalde de kosten. Voorfz. Request van Mr. J. van Heusden was van dezen inhoud: Aan de Wel Edele Achtbare Heeren PRESIDENT en SCHEEPENEN der Stad BREDA. fleert met vcrfchuldigde eerbied te kennen Mr. Jacobus van Hemden , woonende alhier te Breda. Dat hy Suppliant uit Hoofde, dat Hun Wel Edele B b 4 Achtb. Breda.  376 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Prq van Mr. J. van Heusden, tot jutmis- Achtb. die van de Magiftraat van Breda voornoemt op den 7 January 1786 , eene Refolutie hadden genomen, waar by de aan hem Suppliant verleende admisfie, om voor de refpective Rechtbanken alhier, als Advocaat te mogen praclifeeren, wicrd ingetrokken, om reden hy Suppliant by Pleydooy, voor zekeren op den hals gevangen zittende Shr.on Baks, in de maand November van den Jare 1785, in de open Vierfchaare alhier gedaan , zig tegens Heeren Prefident en Scheepenen , irreverent, en indiscreet had gedraagen; door drift, als mede door fmerte en aandoening over voorfz. Refolutie , en daar door ontftaane zware Melancholie, zig zoverre heeft laten vervoeren, dat hy Suppliant in den Jaare 17 86, aan de Wed. Anthony tie A topper en Zoon, Courantiers te leiden, heeft toegezonden zekere brief, door hem Suppliant eigenhandig gefchreeven cn onderteekend; ten einde in derzelver Courant geplaatst te worden, welke brief dan ook door voornoemde Courantiers in de Leidfche Courant van den 1 Maart 1786, No. 26 is geïnfereerd. Dat hy Suppliant als nu in eene bedaarde gemoedsgcftelthcid , by nadere herleczinge, gemelde brief bevind in zig te bevatten pofitives cn expresfien, door welke hy Suppliant der Edele Scheepenbank dezer Stad, op êene fletrisfante wyze heeft gela;déert , en welke expresfien aan Jonkheer Benjamin Baron Fan der Borch , Drosfaard dezer Stad, van dien aart waren voorgekomen, dat Zyn Hoog Edelheid zig in de noodzaklykheid bevond , om hem Suppliant in perfoon te doen dagvaarden, tegens den 3 February 1787. Dat hy Suppliant alle die befehuldigmgen en lasfive uitdrukkingen, ten opzichte van het Wel Edele Achtbaare Coflegie van Scheepenen, of eenige Leden van dien , "in voorgemelde misfive vervat, als zynde ten eenemaale ongegrond, herroept, en deswegens zyn oprecht leedwezen betuigd,  JAARBOEKEN, February, 1788. 377 Dat hy Suppliant by deze welgemelde Heeren Prcefident en Scheepenen , op het aller eerbiedigfte verzoekt, dat Hun Wel Edele Achtbaare hem Suppliant alle die orTenfien en beleedigingen, goedgunstiglyk gelieven te remitteeren en kwyt te fchel den; verklaarende hy Suppliant U Wel Ed, Achtb. te houden voor Rechters van een onbefprookene eerlykheid en integriteit, met belofte, om nu en. in 't vervolg U "Wel Ed. Achtbaare Cojlegie alle. verfchuldigde achting te zullen bewyzen, en zig voortaan als een Ril en vreedzaam Burger en ingezeten, te zullen gedragen. Dat hy Suppliant, onder beneficie van voorfz. betuiging, declaratoir en belofte, verlangende is, bovengemelde, hem Suppliant, mitsgaders zyne onfchuldige vrouw, kinderen, en naastbeftaande, zo zeer grievende, en flettrisfeerende procedures, gecoupeert, en gemortificeerd te zien. Weshalven de Suppliant zig is keerende tot U Wel Ed. Achtb., verzoekende,datU Wel Ed. Achtb. de acrie door den Heere Drosfaard, tegens hem Suppliant, ter zake voorfchreven, ter criminele Roliegeïnftitueerd, gelieven te verklaren civiel en compofibel met den Hoog Gebooren Heer Benjamin Ba» -ron Van der Jiorch, Drosfaard dezer Stad, {Onder flond) 't Welk doende. (fflas geteekent~) j. van HEUSDEN. Bb j Het Breda. Reg. van Mr. J. van Heuslen, tot 'ubmis*  Breda. 378 NIEUWE NEDERLANDSCHE Het voorenftaande Request is, na gedaane prslecture door den Suppliant vrywillig ondertekend , in by wezen \anons. (waren Ondertekend') JACOB van HOUTEN. JOH. TH. NIEUWENHUISEN. Hier op wierdt den 25 February 1788 dit appoinclement by voorraad genomen. Zy deze gefield in handen van ZynHoog Edelheid, Jonkheer Benjamin Baron Fan der „ Rorch, Drosfaard dezer Stad, ten fine van Exa-' l, minatie en fchriftelyk berigt." Aftum in Collegio den 25 Februry 1788. (Onder fiond) My prefent, (Was geteekend) C. L. REIGERSMAN, Griffier. En vervolgens aldus: tiaar Wel Edele Achtbaare gezien, gelezen „ en geëxamineerd hebbende het gerequi„ reerde fchriftelyk berigt van Zyn Hoog Edel- „ heid  JAARBOEKEN, mraary, 1788. 379 9, hcid den Heere Drosfaard dezer Stad , en daar over wezende gedelibereerd, werd het verzoek, „ ter Requeste gedaan geaecordeert, en dienvol„ gens de zake daar inne gemeld, verklaard civiel „ en compofibel; onder deze mits nogthans, dat „ het origineel en by den Suppliant eigenhandig „ ondertekent Request met den origineelen bfief „ daar inne gemeld, ter Griffie alhier zal moeten blyven berusten; dog dat copie authentiek van dat Request met de daar opgeflagene Appoin&eM mente'n, aan den Suppliant ten zynen kosten zaj worden uitgelevert." Actum in Collegio den 28 February 1788. (Onder Jiond) My Prefent, (Was geieekend) C L. REIGERSMAN, Griffier. Maastricht. Den m February des voormiddag, zyn by vonnis van den Krygsraad der Krygsbezetting alhier, op de groote Markt, andermaal te recht gefield, vyf van de gevangenen van het Regiment van den Generaal Majoor Van Mönjler, dewelke deel hebben gehad Breda.  38o NIEUWE NEDERLANDSCHE Maas- 1 richt. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS , ENZ. Kulemburg. Den 25February overleedt alhier in den ouderdom van 72 Jaaren en 5 maanden, de Heer Dr. Cornelis Albertus Kloecfthoff, in leven Stads Medicina; Doctoren Oud - Burgemeester alhier. Haarlem. De Commisfie van Zyne Doorluchtige Hoogheid tot de verandering der Regeering alhier," dit werk verrigt hebbende, is de Regeering dezer Stad op de volgende wyze veranderd : Tot Vroedfchappen, Mr. Chrifloffel Jan van Dam, Mr, Antonis Slie.her, Mr. Joost Huyghens, Mr. Jan Theodorus Kloek, (bedankt), Mr. Pieter Vermeulen , Mr. Herman Gerling , (bedankt), Joan Harwen Graswinckel, Jean Gysberta Decker , Mr. Ifebrandus Johannes Faher van Riernsdyk » Mr. Jacob Helmolt (bedankt) , Abraham Ca. had in de roof en plundering, op den 8 en y November 1787 binnen 's Hertogenbosch voorgevallen, waarvan een Tambour, met een bordje op de borst, waar op Rondt Muiten Oproermaker, benevens twee Soldaten, met de koorde zyn geftraft geworden, en de twee anderen insgelyks Soldaten , ftrengelyk gegeesfeld en gebannen, wegens inkoop en bewaar der geplunderde goederen.  JAARBOEKEN, February, 1788. 381 Cathatinus Vangelê Twent , Jean la Clé, Mr. Gerrit Willem van Ooften de Bruyn , /Jdriaan Boesfa, Heere van Leeuwenen Puyffelik, Jollas Eckhardt, Mr. Willem Cornelis Boey, (abfent), Mr. Leonard Haeujfi, Daniël Lodewy'k Hogguer, Jan van de Poll, Jansz., Meimkrt Wiardi , Hendrik Pieter de Pauu , /Jionyftus Marchant, Dr. Martinus van Marum, (bedankt), Mr. Emanuel Sandoz, Carel lieinhardt , Georgius Alexander Lentfrink, Mr. Jan Reinier van der Gronden, (abfent), Cornelis Boen, Mr. Gerardus Cornelis Titenius Kruythojf, Mr. Jan Balthafar van den Vpwich , Caspar van Alderwetelcl en Mr. Pieter Themans. Tot Hoofd-Officier, Jofias Eckhardt, Tot Burgemeefteren, Mr. Jan Theodorus Koek , (bedankt) , Mr. Pieter Vermeulen , Mr. Joan Harmen Graswinckel en Jean Gysberto Decker. Tot Scheepenen, Mr. Gerrit Willem van Oofien de Bruyn, Adriaan Boes fes, Heer van Leeuwen en Puyffelik, Daniël Lodewyk Hogguer, Jan van ds Pott Jansz., Hendrik Pieter de Pauw, Dr. Martinus van Marum, (bedankt), en Mr. Emanuel Sandoz,en tot Scheepenen-Commisfarisfen de vyf jongfte Heeren. Tot Gecommitteerde Raad, Abraham Cathati- nus P'angelé Twent. Tot Gecommitteerde Raad ter Admiraliteit te Amfteldam, Mr. Chnjiofel Jan van Dam. Tot Bewindhebber van de Oost - Indifche Compagnie te Amfterdam, Jean Gysberta Decker, welke Verait» dering 3nder 3e hoo3e en lage Amte. naars , enz. r  -3& NIEUWE NEDERLANDSCHE veranderingonder £01 hoo' ge en. j.age Amte- naars, ke Commisfie verklaard is dat hy zal behouden, niettegenftaan.de het Burgemeefterfchap. Tot gewöone Afgevaardigden op den Dagvaart iri den HaagMr. Ijcbranaus Jonannes Jfaber van liienn. dyk en Mr. Leonard Hosufc, Tot Tbefaurier, Mr. Jacob Heimilt, (bedankt)., en Meindeit Wiardi. Tot Raad en Penfionaris, Mr. Willem Jager. Tot Secretarisfen, Mr. Wigbold van Sypefteyn cri Mr. Jacob van /mist SchoutenHeere van Zoeter* meer, van Burgemeefteren ; Mr. 'Jan Hendrik van Wickevoort Crommelin, Mr. Willem van Hogendorp. ' De niet aanblyvéride Heeren zvn A.'ol/Jan Hesbuyfen, Mr. Adolf Heshuy/èn, Mï.Caspar dotterboke Junior, Wdlem Anne Lefievenon , Vryheer van Hazaarswoude; Cornelis Pieter Elout, Dr. Mc*, laas van PfM de Vos, Mr. Jan- Teding van Berkhout, Mr. 'Jan van Styrum, Mr. Cornelis Ascenius van Sypekey'ii; lieer van Moermont en Rcnesfe en ra Noordwelle-; Mr. Johan Herman de Lange, Jan Willem Druyve/üyn, Jacob Jan Cambier cn Hendrik André Patvé. By'de Satisfactie van Haare Koninglyke Hoogheid was ontflagen Mr. Daniël Jaccbus Ca'nter Cametling. Hun ontflag hadden verzogt Antoni Kuits, Mr. Jan Diderik Pauw, geb. Heeufft, Heer van .Buttingen en Zantvoort, Hcemfteede, Rietwykeroort; Mr. Gysbert 'Aifcihan Patyn. Cornelis Pieter Baron van Leyden, Vn.heer van Warmont; Mr, Librecht Jacob Hooreman en Mr. Johan Arnnut Gallas; gelyk' mede de Secre. tarisfen Cor-uelis -Atttony 'ieftart, Qckfir van Sv'wy■ 1 len~  JAARBOEKEN, February, 1788. 383 lenburcben Jan Anthony Graswinkel ah Secretarisfen 1 zyn ontflagen. Den 23 February is door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder dezer Provincie, tot Burgemeefter dezer Stad aangcfteld. cle Heer Mr. IsebRandüs Johannes Faher van' Riemsdyk ; en tot Scheepen de Heer Diony fJus Mar-'. chunt, in plaats van den Heer Mr. Jan Theodorus'. Koek, die voor de verkiezing als Burgemeefter en van den Heer Dr. Martinus van Mcrum, die voor de verkiezing als Scheepen bedankt hebben. 'sGravenhage. Hun Ed. Groot Mog.de Heeren Staten van Holland en West - Friesland, hebben aan de Heer Mr. Hendrik van Stralen Jansz. Secretaris van Plceren Gecommitteerden Raden in West - Friesland en het Noorder Kwartier, tocgeftaan de Vergadering en Raadplccgingctt van Hun Ed. Groot Mog. te mogen aanhooren en bywoonen, mitsgaders dcnzelven te voorzien van een Geloofsbrief, om wegens deze Provincie ter Vergadcringe der Algemeene Staten tc verfchynén, en aldaar de raadplecgingen en de deliberatien van den. gemelden Staat aan te hooren, cn zulks uit hoofde van de perfoneele Commisficn , welke gemelde Heer ffpn Stralen van wegens deze Prpyincic bekleedt. De Heer k'an Sttaien is reeds in die betrekking ter Vergadering van'Hun Ed. Groot Mog. verfcheenen, gelyk mede in die van de Algemeene Staten, en in de laatstgenoemde Vergadering ingeleid door den Heere mosfét, ter zei v er Vergadering wegens de Provincie Holland zitting hebbende. Ter Vergadering van Hun Hoog Mogende heef: Jonkheer Dirk van Bqetselaar , Heer .van Kyfhoek,. den Eed afgelegd, om wegens de Orde der ■ * ' Rid- 7E raksering3nder DE hoo3e en :ace <\mTE\tAARS,ïnz.  Verandering onder de hoö' ge en lage Amteuaars ENZ. 384 NIÉUWE NËDERLANDSCHE Ridderfchap en Edelen, zitting te nemen als Ra&J ter Admiraliteit in het Collegie op de Maze. Jonkheer Van Aarss™, Heer van Sommelsdyk, enz. is benoemd tot Houtvester en Jagermeeftor vari Holland, in plaatze van wylen Jonkheer Fan der Does, Vryheer van beide de Noordwyken, enz. De Heer Mr. M. van der Po', door Hun Hoog Mo*, aangefteld zynde, om het Officie - Fiscaal van°de Generaliteit waar te nemen , heeft rn die hoedanigheid: ter Vergadering van Hun Hoog Mog-. den Eed afgelegd. Ter Vergadering vari Hun Hoog Mog. Heeft de Heer Didenk van Leyden, Scheepen der Stad Ley/ den, den Eed afgelegd, om wegens de Provincie Holland zitting te nemen, als Raad ter Admiraliteit, in het Collegie te Amfteldam, Noo- is ter Hooggemelde Vergadering Eed gedaan, door Jonkheer Johin Harten Baron Lo.m d' Escw j. Raad in de Vroedfchap der Stad Rotterdam, als tweede Öntfanger Genera-al van de Admiraliteit op de Maze voornoemd, Leyden. Dert 3 February heeft de Heer Mr.Gysbert van Staveren, zedert den 17 Octobcr des Jaars 1780, Raad en Penfionaris dezer Stad, aan de Vroedfchap deszelfs ontflag , behoudens den rang en eer verzogt, het welk is-ingewilligd. De Heeren Commisfarisfen- van Zyne Doorluchtige Hoogheid, hebben den 5 February alhier de Regeering veranderd en aangetteld: Tot Raaden in de Vroedfchap, Mr. Hendrik van Buten, (afwezig), Mr. Jan hut»echt, Mr.  JAARBOEKEN, February, 1788. 385 t& Marcus, Mr. Simnn Drolenvaux, Jacob van der Meer, Heere van Hoogeveen, (afwezig); Mr. Jacob Bar tram van den Steen, Mr. Pietei Changuion, Mr. Abraham van Gerwen , (afwezig); Mr. Poeier Jan Marcus, Mr. Adriaan van Hsusden, Mr. Jan Crucius , Mr. Hendrik 7 went, Mr. Jacob Balthazar Douw , doch die heeft bedankt; Diderik van Leyden, (afwezig); Johan Gael, Mr. Cornelis Adriaan van hoog/ïraten , Pieter van Lelyveli, Mr. Pieter Jacob Teding van Berkhout, Mr. Pieter Pompe van S/ingeland, Mr. Jan Louis van der Burcb, Mr. Hugo de Wildt, Mr. Hat tman Ifaac ie Pla, Mr. Nicoiaas Hartingh, Joost van Poot, Mr. Pieter Fredrik van Kuffeler, Mr. Anthony Gullaaf van Boetfelaar,Mr. IVttlem Musketier, Mr. Johan Meerman, Mr. Maurits Cornelis van Reverkorst Mr. Jan Anthony Pietermaat, Mr. Daniël de 1'Espaul, Mr. Dirk Muller Mas/is, Mr. Franpois Daniël Changuion, Mr. Pieter van Panhuys, Mr, Hendrik Schim, J/aac Willer, Fredrik IVolphert Doornik, Johannes Hendricus Prins van Lookhorst, Mr. Samuel Luchtmans en Mr. Cornelis van der Meer. Tot Burgemeefteren, Mr. Jacob Bartram van den Steen, (doch die daar voor heeft bedankt); Mr. Jan Huisrecht , Mr. Smok Drolenvaux en Mr. Hendrik Tw^nt. Tot Scheepenen, Pieter van Lelyvelt, Mr. Pieter Jacob Teding van berkhout, Mr. Pieter Pompe van Slingeland, Mr. Hartman Ifaac le Pla, Mr. Nicoiaas Hartingh, Joost van Poot, Mr. Anthony Guflaaf van Boetfelaar en Mr. Wtllem Musketier • de zes laatstgemelde tot Scheepenen - Commisfa* nsfen. Tot Raad en Penfionaris, Mr. Willem Cornelis Boers. C c Tot Veranderingonder de hooge enlage Amte- naars, enz.  Yf.r-'n- DERINC ONDER DE HOO CE EN LAGE Al.lTENAARS , ENZ. ^6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Tot Gecommitteerde Raad van Mey 1788 tot Mey 1780, Mr. $k» Louis van der Buren. Tot Gecommitteerde in den Raad van Staten, ' Mr. fret er Qnanguion. Tot Gecommitteerde Raad ter Admiraliteit, refideerende te Amfterdam, tot Mey 1791 , Didertk ■van Lepeh. Tot Gecommitteerde in de Provinciaale Rekenkamer, tot Mey 1788, Mr. Johan Meerman. Verders zvn de door Zyne Doorluchtige Hoogheid uit een Nominatie van Hun Ed. Groot Mog. op den 6 November 1787 verRooren Schout,benevens den Secretaris cn verdere amptenaren aangebleven. De namen der niet aanblyvende Heeren zyn Mr. Hendrik Balthazar van Halteren, Mr. Pieter MarMr Johan Hieronymus van der MaicA', JYir. Jan vanRoyen Adriaansz Mr. Nicoiaas ,an'Leeuwen Mr. G er ar d van Hogeveen , Ml. Matthys iSêhi#e}.m hm üm^Ur0^d berto de Mey, Heer van Streefkerk; Mi. Damtl Wchael Gyshlrt Hddewier en Mr. Anthony Tilde» rik van den Santhemd. De Heer Mr. fan Cruciui, door Zyne Doorluchtige Hoogheid" aangefteld zynde tot vierae BurSeefter deler Stad, (door dien den Heer Burgemeefter Van den Steen hadt verzogt van d cn poS verfchoónd te zyn) overleedt den volgenden nagt aan eene 3eroerte. Verders heeft Zyne Doorluchtige Iloogheid ook aangefteld tot Vroedfchap den Heer Geratd Wher  JAARBOEKEN, February, 1788. 387 ia» plaats van den Heer Douw, die voor dien Post insgelyks hadt bedankt. Den 8 February heeft de Hoog Geleerden Heer ' fl. A. Schultem, Artium Mag. Ling. Oriënt. & Antiq. Hebr. Prof. Ordinar.de waardigheid van Rector Magnificus van 's Lands Univerfiteit te Leyden, met eene plegtige Redeyoering, de Lngenio Arabum, dat is: „ Over het vernuftae' Arabieren," op den Hoogleeraar Pestel overgedragen. De Heel- Mr. Daniël Nicoiaas van Oudendorp Chimaer, heeft aan den Edele Groot Achtb. Gerechte , zyn onrflag als Secretaris van den Edele Manhafte Krygsraad verzogt en bekomen. Amsteldam, Den 1 February zyn door den. Oud-Raad, (beftaande uit de regeerende Oud-Burgemeeftercn en Scheepenen) tot Burgemeefteren dezer Stad verkooVen de Heeren Mr. Pieter Cornelis Hasselaar, Heer van beide de Eemnesfen; Mr. Jan Elias Hüydf.coper, Heer van Maarsfeveen, Nccrdyk enz., en AürahamDedel, dewelkenuitde afgaande Heeren Bargemeefteren tot Voorzittend Burgemeefter verkoren hebben de Fleer Mr. Jan van de Poll. Voorts zyn uit eene door den Raad gemaakte Nominatie van Veertienen door Zyne' Doorluchtige Hoogheid.den Heer Erfftadhouder, tot Scheepenen dezer Stad verkooren, de Heeren Mr. -jan (Jasper Hnrlfr.ck ConiZ., Hr. Jccub ra;: Colleh , Gii/es''dit O^esne, Nicoiaas Abeleven, Paulus Anat. v#n Eys, Aïb. C. Schuit en Anthony Biuymngh, hebbende gemelde'Heeren den 2 Februarv' zitting genomen, eiï uit de afgegaane Scheepenen verkoren tot Voorzittend Scheepen de Heer E-.ert s/dr. van MuyiUn, en tot Tweede Mr. Nco.'aas Waiin Anthonisz.; 1 Cc 2 en. Verandering onder de hooge en lage Amte- naars, enz.  Verandering onder d15 hooge en j.age Amtenaars, *nz. 388 NIEUWE NEDERLANDSCEE en tot Scheepenen Commisfarisfen de Heeren Van Collen, du Quesne, Meieven, van Lys, Schuit Bruyningh. Den 5 February is na een langzaam verval van , krasten in den ouderdom van ruim 75 ]aaren overleden, dc'Heer Mr, tieter Cliford, Burgemeefter en Raad dezer Stad. Den 6 February heeft den Heer Daniël Hooft Gerritsz , Vrvhcer der Stede Vreeland , die bevorens reeds zyn ontflag als Vroedfchap dezer Stad vSS en bekomen hadt, en vervolgens als Scheeren bv dcRegeeringsverandering in November 1787 r voorbv gegaan, zyn Post als Raad ter AdmiraliteiUn Wel-Friesland en het Noorder - Kwartier nedcrgelegd. " Müiden. Den 5 February zyn tot Burgemeefteren dezer Stad verkoren, de Heeren ThadLangras en Jacob Boeten Jansz. Ook zyn Sfecn overgeleverde Nominatie dooi" Zyne Doorh clSge Hoogheid den Heere Prins Erfftaahouder, S Scheepenen dezer Stad benoemd de Herren Aorahum van der Spat, Gerrit Lam, Gsrru Lok, ptter Uitlnweg en Umbert Oukoop mitsgaders fnt Schapenen - Commisfarisfen van des GemaeneSds 'Middelen Abraham van der Spar, Ge,nt LaM en Get rit Kok, Schiedam. Den 30 January is alhier in den ouderdom van 43 jaaren overleden, de Heer Mr. yïïïri FranphWtchpt, Raad in de Vroedfchap en Oud-Burgemeefter dezer Stad, en wegens dezelve tegens Mey aanftaande benoemd m de Provinciaale Rekenkamer. Leerdam. Pö Heer Mr. W F. lïgéy, goi-  JAARBOEKEN, February, 1788. 38 Paard, Dyk- én Lingë - Graaf, mitsgaders Houtvester in dit Graaffchap Leerdam en de Baronie Acquoi", door Zyne Doorluchtige Hoogheid aangefteld zynde tot Raad iri de Vroedfchap der Stad Haarlem, heeft van Hoogstdenzelven zyn ontflag verzogt en bekomen van de bovengemelde ampten. Middelburg. Den 29der afgelopene maand January is alhier in den ouderdom van ruim 46 jaaren , overleden de Heer Mr. Steven Matthys Snimék Hurgronje, Scheepen en Raad dezer Stad en Bewindhebber van de Oost • Indifche Compagnie tei Kamer Zeeland* Zierikzee. Den 18 February is by de Heeren van den Rade dezer Stad tot Penfionaris en Secretaris aangefteld, de Heer Mr Francois Clement de Jonge, en zulks in plaatze van den Heer Mr. Jacob van den Houte, die tot Secretaris dei Provinciaale Rekenkamer dezer Provincie is aangefteld. Goes. Uiteen overgelegde Nominatie is door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, tot Raad dezer Stad verkoren, den Heer M. Slabber , regeerend Scheepen, in plaats van den Heer Mr. Ldturens Pieter van de Spiegel, thans Raad-Penfionaris van Holland en WestFriesland, Utrechtj Den 22 dezer maand is na een verval van kragteti, in den ouderdom van 68 jaaren overleden Jonkheer Gysbert Jan van Hardenbroek, Heere van Lockhorst, Berkeftyn, 'sHeer Aarensbergen, Berg-Ambacht en der Stede Ammers, voorzittende onder de Edelen en Ridderfchappen, mitsgaders Raad en Rentmeefter Generaal van de Domeinen dezer Provincie, Hoog - Heemraad van Cc 3 den Verandering onder de hooge en lage Amte- naars, enz, •  Veran dering onder de hoo ge en lage Amte- naars 3 enz. 39o ' NIEUWE NEDERLANDSCHE den Lekkendyk Bovendams en van de Rivier dee Eem. Den 28 February is in eene buitengewoone Vrced'fchaps Vergadering Jonkheer Van Athlose, Hoofd - Officier dezer Stad, tot Dykgraaf van den Leckendyk Bovendams benoemd. Rhenen. Den 22 February zynde de dag der veranderinge van de Regeering dezer Stad, zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prifr fe Erfftadhouder, opeen overgeleverde Nominatie voor dezen jaare aangefteld: Tot Burgemeefteren , de Heeren Mr. Jacoü Haksteen, Heer van Cadier en' Blankenberg en. Mr. Dirk Klerck. Tot Scheepenen, de Heeren Dr. Adam Christiaan IVJeiz, Hendrik van Noort, Geurt van Holst, Jacobus Saadbrink , Roelof van Noort, Adnaan van Ommeren en Mer.fo Johannis Menfo. Tot Raden, de Heeren Huibert Jan van Derenter AdriaiMs Roghair, Hannes van Utienen ,Rynholt Anthoni Klerck , Dr. Men fo Johannis Metz, Willem Adriaan Euddingh, Huibert JanRoghair en Hendrik van Ommeren. Tot Kameraar, Jacobus Sandbrink. Tot Kerkmeefter, Hendrik van Noort. Tot Wees- en Gasthuismeefter, Roelof van Noort. Mitsgaders tot Afgevaardigden in het Collegie van de Heeren Gedeputeerde Staten dezer Hoving  JAARBOEKEN, February, 1788. 39I den Heer Mr. Jacob Hal-ftcen, Heer van Cadier en Blankenberg. Tot de Momboirkamer, de Heeren Mr. Dirk Klerck, Dr. Adam Christiaan ÜJetz en Hannes van Brienen. En tot de Confumptive Middelen , de Heeren Huibert Jan xan Deventer, Dr. Adaui. Christiaan Metz en Adriantis Roghair. Friesland. De Heeren Volmagten van het Kwartier van Oqster^oq, Staatsgewyze 'op den ordinaris Landsdag vergadert, hebben by refolutie van den 8 February 1788 goedgevonden, van de hooge Ambulatoire Amptcn ter begevinge van Ijun Ed. Mog. ftaandc , te disponeren voor den tyd van driejaren, ingaande met den 12 dezer maand February , op de volgende wyze, en te Rellen: De Commisfie in bet Mindergetal ter begeving van de Heeren Volmagten van Leeuwardetade'el, die dezelve confereeren op Jr. Ulbo van Uurmanui, Grietman en Volmagt van gemelden Deele. De Commisfie van Gedeputeerde Starten vnn Friesland , ter begeving van de Heeren Volmagten van Ferwerdcradecl, die dezelve confereeren op den Heere en Mr. 'lohan Ca sper Beigsma , Grietmap over. Franekeradeel, en Volmagt van Oostdongeradecl. De Commisfie van Ged -puteerae Stea'envan Friesland, ter begeving van Wcstdongeradeel, die dezelve voor het eerite Jaar confereeren op den H-ere Eduard Marius van lUyma, Volmagt van voorfchreve Grietcnye, houdende de twee volgende Jaren in aader dispoiitie. Cc 4 De Verandering; onder. de hoo- Gig f.n laoe Amte • vaars, enz.  392 NIEUWE NEDERLANDSCHE Verandering ondèr de hoo ge en lage Amte- NAARS , ENZ. De Commisfie in den Raad van Staat e ter begeving van de Heeren Volmagten van Öostdongeradeel, die dezelve ftellen ter dispofitie van den Heer en Mr. Johan Otsper Hergsma , Grietman over Franekeradeel en Volmagt van Öostdongeradeel, welke dezelve geconfereert heeft op den Heer Augustinus Lycklama a JSyeholt, Grietman over Utongeradeel. De Commisfie in het Mindergetal ter begeving van de Heeren Volmagten van Collumerland , die dezelve ftellen ter dispofitie van den Heer en Mr. Maninus van Schtltin^a, Grietman en Volmagt van gemelden Deele, die dezelve voor het eerfte Jaar geconfereert heeft op Jr. Frans Julius hard Johan Heringa van Eyfinga, Grietman over Roüwerderhem, houdende de twee volgende Jaren in nader dispofitie. Het genot van vyf hondert Caroli Guldens, in plaats van eene Commisfie ten voordeele van de Heeren Volmagten van Acht-Carfpelen, die hetzelve confereeren op den Heere D niel de Block van Haersrna, Grietman en Volmagt van gemelden Deele. De Commisfie in de Provinciale Rekenkamer ter begevinge van de Heeren Volmagten van Dantumadeel, die dezelve ftellen ter dispofitie van den Heere en Mr. Pett us Adrianu's Bergsma, Grietman en Volmagt van gemelden Deele, die dezelve geconfereert heeft op den Heere JrJ'ilor Livius van Haersrna, Grietman over Smallingerland. De Commisfie in de Admiraliteit te Rotterdam ter begeving van de Heeren van Tietjerkfteradeel, die dezelve confereeren op den Heere Hobbe Baard van Sminia, Grietman en Volmagt van gemelden Deele. De Commisfie in de Admiraliteit in F> iesland , ter be-  JAARBOEKEN, February, 1788. 393 begeving van de Heeren Volmagten van Smallinger land , die dezelve ftellen, ter dispofitie van der Heereen Mr. Petrus Ad? t anus Bergsma, Grietmar over Dantumadeel, die dezelve geconfereert heefi op den Heere en Mr. Albert ten Broeke hoekflra. De Commisfie van Monfler-CommisCaris, ter begeving van de Heeren Volmagten van Idaarderadeel, die dezelve geconfereert hebben op den Heere Cornelius vanSctieltinga, Grietman en Volmagt van gemelden Deele. De Commisfie in de Staten Generaal ter be»eevinge van de Heeren Volmagten van Rauwerderhem die dezelve ftellen ter dispofitie van Jr. Frans Julius Izard Johan Hering i van Eyfinga , Grietman' en Volmagt van gemelden Deele, welke dezelve voor het eerfte Jaar geconfereert heeft, op den Heere en Mr. li'Janinus van Schettinga, Grietman over Collumerland; houdende de twee volgende Jaren in nader dispofitie. De Heeren Volmagten van het Kwartier van IFestetgoo, Staatsgewyze op den Ordinaris Landsdag vergaderd , hebben by Refolutie van den 7 February 1788 goedgevonden van de hooge Ambulatoire Ampten ter begevinge van Hun Èd. Mog. ftaande te disponeeren voor den tyd van drie Jaaren, ingaande met den 12 der Maand February op de volgende wyze, en te ftellen: De Commisfie in de Provinciale Rekenkamer ter begeevinge van de Heeren Volmagten van Menaldumadeel, die dezelve ftellen ter dispofitie van Jr. Gecrg Wolfgang Carel Duco Baron 'Fhoe Schwartzenberg en Hohenlansberg. Grietman en Volmagt van gemelden Deele , die dezelve voor het eerfte Jaar geconfereert heeft op den Heer Cc 5 Cor- VerAtt- dering onder de hoo* ge en lage Amte- naars, enz.  Veranderingcnoi r DE hooge en LAGj Am i e- n a ars j enz. 3g4 NIEUWE NEDERLANDSCIIE ' 'mmHm, Schelti'iga , Grietman over Idaarde-' radcel, houdende de twee volgende jaren in nader dispoüde. De Commisfie in de Generaliteit! Rekenkamer ter begeving van de Heeren'Volmagten van Franekeradeel , die dezelve confereeren op Jr. Menno Bn-on van CoehoornVolmagt van gemelden Deele. De Commisfie in het M'tndergetajt\ ter begeving van de Heeren Volmagten van Barradeel; die°dezelve confereeren op. Jr. Jan Baron wn t e ven , Grietman en Volmagt van gemelden Deele. De Commisfie in de Staten Generaal ter begevin°- van de Heeren Volmagten van-Baarderadcel, dieÖdezelve confereeren op Jr. Hans Willem Baron vanAylva* Grietman van het Bildt. De Commisfie van Gedeputeerde Staaien van Fties/wWbegevinge van de Heeren Volmagten van Hennaarderadeel, die dezelve ftellen ter dispofitie van Ir BH ' '!l Pbdn> Aubinga van finmalda , Grietman en Volmagt van gemelden Deele, die dezelve voor het eerfte" jaar geconfereert heeft op jr. tg- ht*iSj*k Gtvetd p&tomw* êxxmm ümstu Grietman over Wymbritferadeel, houdende de twee volgende Jaren in nader dispofitie. De Commisfie van de Admiraliteit in het Voor. éks-KvmM&» ter begeving van de Heeren Volmagten van Wonferadeel , die dezelve ftellen ter dispofitie van Jr. IViico Baron Thoe Schwartzenbag d in SJYme- 3SM.  398 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ntme- GEN. Arnhem. Wy hebben in de voorgaande maand een Request tot fubmisjie, van den voorzittende Burgemeefter te Eiburg, % H. Rauwenbof* aan de Staten dezer Provincie,medegedeeld. De twee Predikanten van Eiburg Georg Hendrik Hein en Jobannes van Diermen hebben diergelyke Requesten aan de Staten ingeleverd Het Request van den eerstgemelden luidt aldus: dan de Edele Mogende Heeren STAATEN des Fnrftendoms GELRE en Graafjchap ZUTPHEN. EDELE MOGENDE HEEREN I Geeft met verfchuldigde eerbied te kennen Georg Hendrik Hein, dat de Suppliant -door Refolu- de in deze Provincie, op den 8 Maart niet zoude worden geïllumineerd. Alleenlyk, heeft hier een aantal Politieleen en Militairen, Leden der Sociëteit Dat buigt, breekt zelden, dezen dag met een pragtig middagmaal gevierd, op welk veele Leden van de Regeering genodigd en aanwezig waren. Het Muziek vermeerderde de vreugde, en de Reftor der Latynfchê Schooien É% J. B. Schonk las^ een Latynsch Gedicht voor, hetwelk Hy op de omftandigheden van tyden gemaakt hadt.  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 399 tie van Raad en Gezwoore Gemeente der Stad Elburg, in den nagt tusfeben 4 en 5 September des Jaars 1780", mede genoodzaakt zynde om zig met een groot getal zyner Mede - Ingezetenen van daar naar elders te begèeven, by vervolg yan dien, ook in alle verdere ontftaane rampen en tegenheden, waar onder die dat hy de indignatie van U Edel Mog. heeft geïncurreerd geene der minfte is, is ingewikkeld geworden. Dat de Suppliant ziende, dat een groot getal zyner Mede - Vlugtelingen , gelyk mede des Suppliants Amptgenoot 't reeds beproefd hebben, om by een Smeekfchrift, de clementie van U Ed Mog, over al 't geperpetreerde eerbiedigst te imploreeren, zig zeiven, hoe onfchuldig by zig ook in andere op. zigte mogte willen onderrteïlen, wegens hardnekkigheid zoude moeten condemneeren, indien hy niet de indignatie van U Ed. Mog. die de Suppliant 't ongeluk gehad heeft op zynen "hals te laden, zoveel in hem is poogde te doen ophouden, ja in voor hem gunftiger fentimenten te veranderen. Dat de Suppliant, hoe zeer overtuigd van de gevoelens van clementie , waar mede U Ed. Mog. bezield zyn, egter vermeend het aan de eerbied, welke hy aa'n TJ Ed. Mog. verfchuldigd is, en aan het oogmerk dezer Requeste verpligt te zvn, zyn gehouden gedrag na waarheid open, te leggen, niet "zo zeer om 't zelve te juftificeeren, dan wel om daar door in Raat te zyn van U Ed. Mog. gunst en gratie te kunnen imploreeren. ■ Dat de Suppliant dan llegts van ter zyden en alleen by gerugten zynde ontwaar geworden, zonder' daar van, ondanks alle aangewende en herhaalde pogingen , eenig zeker onderrigt te hebben kunnen bekomen , dat de befchuldigingen , tegens hem ingebragt, daar in zoude beftaan, dat hy oproerig zoude hebben gepredikt, dat hy een"biduur buiten last van U Ed. Mog. zoude hebben gehouden, dat hy zyne Gemeente zoude hebben verlaten, dat hy Dd 2 me- ■ ^ / ' Arnhem. R egvest tot Jitbmis {te ta» den Predi. kant Hein.  Arnhem. Request tot fub miffie van cl en PredikantHein. 400 NIEUWE NEDERLANDSCHE mede zoude toegeftcmd hebben, van eenige Effecten en Penningen van 't Feytenhoff te vervoeren , en eindelyk dat hy een zekere Acte van guarantie wegens eem Addres aan Plolland zoude hebben ondertekend ; de vryheid neemt U Ed. Mog. te verzoeken , om aan Hoogstdezelve te mogen voor- • Dat de Suppliant, offchoon ongelukkig tegens de gemanifefiterde denkwyze van U Ed. Mog. aan andere tegengeitelde fentimenten overgegecven, over 't algemeen de liefde voor 't Vaderland en oesze ts Vryheid, voor zo verre men dezelve als Christelyke deugden moet befehouwen, aan zyne toehoorders heeft aangeprezen, egter zeer wel weet, dat hy dezelve nooit tot ongehoorzaamheid tegens de wettige beveelen hunner Overigheid heeft aangezet, daar een >o jiilo HENDRIK ENGELEN. Dd 3 Het Arnhem. Request 'ot fub' mis/ie van den Predi- l'ant Hein.  402 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Request tet fubtnisfïevan den Predi- Diermen. Het Request van den anderen Predikant Jobannes van Diermen t was van dezen woor» delyken inhoud: EDELE MOGENDE HEEREN! {~^eeft met verfchuldigde eerbied te kennen Johannes van Diermen, dat hy Suppliant zig ongelukkig geïnmisceerd vindende indeoneenigheden, welke in den gepasfeerden Jaarede Stad. Eiburg, waarin hy Suppliant zedert een reeks van Jaaren als Predikant de bediening van Gods Woord heeft waargenomen, zo zeer ontrust hebben, tot zyn leedwezen is ontwaar geworden, dat hy Suppliant by U Edel Mog. mede zoude worden befchouwd, als zig aan onbehoorlyk gedrag en vergryping tegens den wettigen Souverein te hebben fchuldig gemaakt, cn dat uit dien hoofde Crimineele Procedures door den Hove Provinciaal zouden zyn geëntameerd geworden. Dat zo zeer als een dusdanig gedrag in hem Suppliant, wiens onvermydelyken plicht het is de Bürgery en Gemeente tot eerbied en gehoorzaamheid op te wékken, teh allerlterkften zouden zyn te condemneeren, even zo zeer hy Suppliant voor het Opperweezen en de geheele Waereld kan betuigen, nimmer in dien tyd, voor zo verre hem bewust is, iets willens of wetens• verricht te hebben, om zig aan ongehoorzaamheid of oneerbiedigheid, tegens zynen wettigen Souverein, fchuldig te maken. Dat echter hy Suppliant, hoe zeer onkundig van de befchuldigingen, welke door den Hove tegens hem worden aangevoerd, gaarne wil bekennen door de menigte vervoerd te zyn, en zig door minkundige begrippen, misfehien tot daaden en befluiten te hebben laten bewegen, welke in bedaarde gemoede beredeneerd zynde, hem de rechtmatige indignatie van U Ed. Mog. cn de gefundeerde pourfuites van den Hove zouden kunnen doen overkomen. Re-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 403 Redenen waarom de Suppliant zig eerbiedig keert tot U Ed Mog., of't U Ed. Mog. nog goedgunftigmoge behagen, alles wat in dien tyd door den Suppliant, ftrydig met eenige Placaten, Ordonnantiën, of eenige zyner burgerlvke plichten mone zyn verricht, .te ftellen in vergetelheid, en des wegens aan den Suppliant te verleenen Amnestie, met on heffing en annullatie van alle Procedures wel' e dieswegens door den Hove tegens hem mogten zvn geëntameerd. ö ' 'i Welk doende, (lias geteekend) JOHANNES van DIERMEN. pro flilo HENDRIK ENGELEN. E l e u r g. De Kerkenleeraars Hein en Van Diermen welken iq de beweegingen en onlusten in deze 4»tad, in het jaar 1786 en 1787 fterk zyn gemengd geweest, hebben Requesten aan de itaten van Gelderland ingeleverd tot Jubmtsfie. Wy hebben die Requesten hier te veren onder Arnhem medegedeeld De dag van den 8 Maart, Verjaardag van den Prins Erfftadhouder, is met het fo é - Mr. Agatus Corvinus Beelaerts en Johannes den Band Huybertsz. GOEDE LUYDEN van den ACHTEN. Mr. Jacob Hendrik Hceuft, uit het derde Kwar* tier;  JAARBOEKEN, Maart, i788. 4if tier; Pieter van Braam , uit het eerfte Kwartier» Arend van der Werf, uit het derde Kwartier' Leenden van der Schoor, uit het eerfte Kwartier; // dxecht, Public, ter veranderin*ge der Regee* ring.  Dordrecht. Public, ter veranderingvan de Regeering. 412 NIEUWE NEDERLANDSCHE Santheuvel en Mr. Pieter Hendrik van de Wall tot primo April 1790 , Mr. Pieter Beelaerts van Blokland, tot primo April 1789. SCHEEPENEN. Mr. Hendrik Onderwater, Jan Hooft Damasz., Mr. Ocker Repelaer, Mr. l.ambert Pieter vaniets, Mr. Adriaan Everwyn Onderwater , Lodewyk van hoon, Gerardus Emaus, Jacob Boon en Frank van der Schoor , tot Michaelis 1788. SHEEPENEN COMMISSARISSEN. Mr. Lambert Pieter van Tets, Mr. Adriam Everwyn Onderwater, Frank van der Schoor, GECOMMITTEERDE RAAD tot May 1790. Mr. Arnoldus Ad'ianus van Tets, Vryheer van beide de Goudriaanen en Langerak bezuiden dé Leek enz. Voorbehoudende aan Ons, om de, in cas van non-acceptatie van een of meer der voornoemde aangeftelde Regenten, open blyvende plaatfen te vervullen. Voorts gelasten Wy Onze voornoemde Commisfarisfen , om, in Onzen naam, de voorfchreven nieuw aangeftelde Oud-Raden, Burgemeefteren en Schepenen, Achten en Veertigen, in derzelver refpective kwaliteiten de gewone Eeden af te nemen, als mede alle dé voorfchreven Veertig Oud-Raden, Achten en Veertigen, en derzelver Minifters af te nemen den Eed, by Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog. van dato 15 February i788gearrefteert, luidende als volgt: Wy beloven en zwecren, gebouw en getrouw „ tc  JAARBOEKEN, Maart, 1788. $ 3, te zullen zyn aan de Conftitutie en Reeeerines. n- f°r? Yanden Lande van Holland en West Fries„ land, beftaandeindeHoogfteenSouveraineOver- " Sn.?*" HrUn,Ed- Groot M°S- de Staten van „ denzelven Lande, met het Erfftadbouder-Gou» Kalf1'-' KaPlte>n- en Admiraalfchap Generaal, » Eiflyk in het Doorluchtig Huis van Oranje „ zodanig als het zelve in Hun Ed. Gr Mo- Re' „ folutien van den Jaare 1747 is opgedragen "en bv m de 1-efpedl.ve Functie waren en daar in vo gens de voorfchreven Lyste zyn gebleven te doei? presteren den Eed by Hunne Edel Groot' Mogfi foudSe VW "nar3 1 ^ g^cSnSt öouaende . „Dat zy verklaren, dat zy aan de „ Adte van Verbintenis, welke op den 8 Au" us „ tus 1786 tusfehen verfcheiden \ c* noÉSê " £SanïeTde ,Regf1Ken te Amfterdam aan„ gegaan, en door dezelven en naderhand mede „ door vee anderen geteefcend is, of geenerlei „ deel hebben gehad direct of indirèft , of by zo „ verre zy daar aan eemg deel direct of indireft " Sfdn^gten h£buben! daar van te refilieeren en „ zich ontflagen te houden van alle uit dien hoof„ de gecontracteerde verpligtin* " Wyders verklaren Wy^Onze intentie te zyn, JiSn /er,kiezen van de voornoemde nieuwe Regenten (ook van de zodanigen onder hen , aan welker ouderdom letwes ontbreekt) in ölaoiere ais voren gedaan , in dit extraordinair geval alleen is fen 'SS n Heei'dei' rUSt end^st "der voorleven Stad Dordrecht en tot wegneming van diffidentie en onlusten, aldaar ontftaan, en^zulks zonder eenige prajuditie of confequentie voor het toekomende, ten aanzien van de Privilegiën, VryEe 2 he- Doftorecht. Public. tiT verandering ' va» de Regeering.  Dordrecht. Public, ter veranderingvan de Regeering. 1.14 NIEUWE NEDERLANDSCHE heden of Gerechtigheden , de voorfchreven Stad en de goede Burgeren of derzelve Ingezetenen competerende, die Wy verftaan dat in haar oude kragf en vigeur blyven zullen. . . En' dewyl Wy een byzonder belang Rellen m al± les wat in Ons' is te hëlpen toebrengen , om de Rust, Eendragt, het Vertrouwen en den daar uit fpruitenden bloei van dit gezegend Gewest en van de voorfchreven Stad Dordrecht te doen herleven, en Ons is gebleken, dat een der voornaamfte middelen , waar door onrust en diffidentie is verwekt en aangekweekt, is geweest, dat, door eene willekeurige uitlegging , de meesten der Dekenen van de Gilden, zvn geraakt in een begrip van ongehoudenheid , aan de, by het concordaat van 17 October 1647, overeenkomffig eene voorafgegaane oude ufantie, tot onderhouding van eemgheid enrust-vastgeftelde, en door een opgevolgd gebruik van langer dan eene Eeuw bevestigde fchikking: Dat op de Nominatie van vierentwintig Perfoo" nen zullen worden gehouden , in goede achtmge " en recommandatie die Oude Achten, die voor dit iaar hebben gedient," met dat gevolg, dat direct, ftrydig tegen dien redelyken plicht is gehandeld cn het te vrezen is, dat in de jegens woord ige tydsomftandigheden, dat voetfpoor door onrustige en woelzieke menfeben zoude gevolgd, en daardoor Ons goed oogmerk elufoir gemaakt kunnen worden ; zoo hebben Wy (zonder over het veritand dier woorden te willen decideren) goedgevonden , tot meeste rust en dienst der voorfchreve Stad, te itataeeren, gelyk Wy doen by dezen: Dat gedurende de eerstkomende twaalf jaren, memand der dienende Achteii van de Nominatie zal mogen worden afgelaten , dan om bewezen redenen , welke hem daartoe, na rechten, inadmhfibel 2.otiden maken, m verwagtinge, dat, na expiratie van dien tyd,de onlangs geheerscht hebbende zucht tot nieuwigheden - W ge-  JAARBOEKEN, February, 1783. 4iS genoegzaam zal zyn verdwenen, en plaats hebben gemaakt voor redelyke , en met de onafgebroken Coftume overeenrtemmende bevattingen' van die fchikking. Gelyk Wy mede begeren , dat voortaan onverbrekelyk zal worden geobferveert het (onder anderen) geftatueerde en verklaarde Placaat van Hun Edele Groot Mogende, om in de Stad Dordrecht gepubliceert te worden, geïnfercert in Hoogstderzelver Refolutie van dato 11 Augustus i6j 1 , behelzende in fubftantie : „ Dat de geza„ mentlyken Dekens der Gilden niet word toe„ gelaten te vergaderen , dan met expres confent en onder Directie van den Burgemeester," dat is (volgens de zedert veranderen cn jegenswoordig fubfifterende Regeeringsgefteldheid der voorfz. Stad) van de Regeerende Burgemeefteren; en „ dat het ,, contrarie gefuftineerde niet excufabel van exorbitante en periculeufe' nieuwigheid , en daarom „ door Hun Edele Groot Mogende is geïmpro„ beerd." Voorts verklaren Wy , dat de /Men van Conventie en Seclufie refoeEtive in den Jare 1782, door veele Leden van den Oud-Raad aangegaan en door dezelven j. gelyk ook naderhand door meer anderen ondertekend , zal worden gehouden als ten eenemaal en voor altoos vernietigd, met alle gevolgen en aankleven van dien , en dat de Ondertekenaars dei zeiven by dezen woraen ontflagen van alle uit dien hoofde gecontracteerde verpligting, Wyders referveren Wy aan Ons, om (zoo Jpoedig mooglyk) op de refpclive Adres/en, aan Onze voornoemde Commisfarisfen gedaan, te difponeren en zodanige verdere orders te feilen, ais Wy tot bereiking der voorfchreven goede eindens zullen oordeelen te behooren. Eindelyk vermanen Wy alle [Regenten, Burgers en Ingezetenen der, voorfchreven Stad Dordrecht, dat zy alle tot hiertoe gefubfifteerd hebbende partyschappen en Animofiteiten laten varen, hetgepasEe 3 leer- Dordrecht. Public. ',er ver* wdering van de Regeerir,g.  Dordrecht- Public, ter ver~ trider ing van de Regeering. Hier op volgde de oprichting van eene niea- 416 NIEUWE NEDERLANDSCHE leerde wederzyds vergeven en vergeten en, gelyk het goede Burgers en Ingezetenen betaamd, voortaan in vrede en goede harmonie famen leven ■ terwyl Wy het betragten of nalaten van dezen pligt, van de zyde der genen die profeslie maken van Aanklevers te zyn van de belangens van Ons Huis, zullen aanmerken als den toetsfteen van de oprechtheid van derzelver gevoelens en bedoelingen. Verwagtende Wy voorts en des noods bevelende , dat alle de Burgers en Ingezetenen , en een iegelyk van hun , voortaan in het generaal zullen betragten, al het gunt de pligt van gehoorzaamheid en onderwerping aan hunne wettige Overheid vor • dert, op pcene , dat de genen , welke bevonden zullen worden tegen deze Onze ferieufe wil en begeerte te hebben ingegaan en zich van eenigwanbedryf tegen de waardigheid van de Regeering of ongehoorzaamheid aan de bevelen van dezelve fchuldig te maken , als Verftoorders van de gemeene rust en Verachters van Onze heilzame oogmerken en bevelen , naar exigentie van Zaken en volgens de Wetten van den Lande, zonder eenige conniventie , anderen ten exempel zullen worden geftraft. Gedaan in's Gravenhage den 24 Maart 1788. (geteekend) WILLEM PRINS van ORANGE, Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, T. J. de LARREY.  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 417 nieuwe Schuttery dezer Stad , volgens een nieuw Reglement, in 't welk de volgende hoofdzakelyke punten voorkomen: I. TVHmmer zal eenig ander gewapend BurgerCorps, onder wat benaming het ook zoude mogen zyn , het zy van Genootfchap of gewapende Schuttery, binnen de voorfz. Stad mogen woropgericht buiten de alleen wettige wagtdoende Stads Burgery, op pcene, dat de verzoekers, en veel meer de inftellers of deelgenoten van, of tot zoodanig ander Gewapend Corps, als verftoorders der publieke rust, zullen worden aangemerkt , en als zodanigen, naar exigentie van zaken geftraft. II. De Wagtdoende Burgery zal blyven beftaan, uit acht Compagnien, en'ieder Compagnie uit vier Divifien. III. Over ieder Compagnie zal gefield worden, een Kapitein, Kapitein-Lieutenant, Lieutenant en Vaandrig, en verdere Onder-Officieren, zo en op dien voet, als van ouds plagt te gefchieden. IV. Tot Kapiteinen zullen voortaan by den OudRaad der voorfz. Stad worden aangefteld, de acht Jongfte Leden van den Oud-Raad, zodanig, dat elk nieuw aankomend Lid , in plaats van den Oudften der voorfz. acht jongfte Leden, welke als dan zyn ontflag zal bekomen, zal verplicht zyn te fuccederen. V. De overige Officieren zullen voortaan moeten worden aangefteld, door den Burger-Krygsraad, op voordragt van den Kapitein van de Compagnie, waar in de vacature zal vallen. VI. De Burger-Krygsraad zal voortaan beftaan uit de vier Regeerende Burgemeefteren, vier Collonellen , (die uit de afgaande Kapiteinen door den Oud-Raad zullen moeten worden verkooren) de acht dienende Kapiteinen en Kapitein Lieutenants. Ee 4 VIL Dordrecht. Zahlyke inhoud van 't Reglement op de Schuttery.  4i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dor* erecht, Zaielyh inhoud %an ,t Reglement op de Schuttery. VIL De Burger - Compagnien zullen , gelyk van ouds, worden geformeerd uit zodanige Burgers , welke Tocht en Wacht binnen de voorfz. Stad fubjecï zyn , waar toe de Kapiteinen , mee overleg van Burgemeefteren en Collonellen, zullen voorftellen zodanige Perfoonen, als tot Schutters in derzelver refpective Compagnien kunnen worden aangenoomen , daar by echter in 't oog houdende het' gunt deswegen by de Refolutie van Hun Ed» Groot Mog. in'dato 3 November 1787 is vastgefteld , zullende de zodanigen, welke, uit hoofde van de voorgem. Refolutie van Hun Ed. Gr. Mog., tot de Wachtdoende Burgery niet worden geadmitteerd , door Burgemeefteren, met overleg van Collonellen, op zodanig Wacht-Geld worden gefteld , als,' naar een iegelyks omftandigheden, zal bevonden worden te behooren. VIII. Die geen Wachtdoende Burger is, zal in 't vervolg tot geen kegeering van Gilden worden geadmitteerd : uitgezonderd nogthans de genen, welke hunnen tyd bevorens als Wachtdoende Burgers hebben uitgediend, of alvorens, om byzondere redenen, hun oiitilag hebben verkreegen van de Rcgcering, of van den Krygsraad. 1 Volgens het IX Artikel zyn alle de hier voorgem, Hoofd- en mindere Officieren, als mede alle verdere aanteftellen Onder-Officieren en Wachtdoende Burgers , gehouden afteleggen , nog voor den Eed by Refolutie van Hun Ed. Mogv in dato 1 j February gearrefteerd, den volgenden Eed: „ Wy belooven en zweeren de Staten van Hol3, land en West - Friesland, zynde onze hooge en 3, Souveraine Overheid, Zyne Hoogheid den Hee„ re Prince van Orange , als Erfftadhouder de„ zer Provincie, in die kwaliteit, mitsgaders de Stad Dordrecht gehouw en getrouw te wezen; „ Dat wy goede Tochten en Wachten zullen „ houden , en doen houden, de Stad Dordrecht 35 en  JAARBOEKEN, Maar:, 1788. 419 en haare Regeering, benevens de goede Burgery „ en Ingezetenen helpen befchermen tegens alle s, geweld, oproer en moedwil, van binnen en van s, buiten ; dat wy ons altyd zullen gedragen met behoorlyk refpect omtrend de Heeren Burgemeefleren en Regeerders der voorfz. Stad , obferveerende de ordres, die ons zullen gegeven wor„ den; en ons voorts in 't generaal, by alle voorj," komende gelegenheid zullen gedragen , gelyk „ een goed Officier of Onder-Officier of Wachtdoejnd Burger fchuldig is en behoort te doen." Haarlem. Ter gelegenheid van den Verjaardag van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prinle Erfftadhouder op Saturdag den 8 Maart, is de Parade van de Krygsbezettingmet builengevvoone Staatfie en een verdubbeld getal manfchappen opgetrokken. Ten agt, twaalf en vier uuren wierdt het Gefchut van onze wallen gelost, en des avonds de huizen door de geheele Stad verlicht, waar onder in het byzonder de Toren der Groote Kerk, zynde geheel met i,antaarnen verlicht, uitmuntte. Voorts is alles in de beste orde en in de volmaaktfte rust afgeloopen. Men heeft berichten, dat genoegzaam overal in deze Provincie, gelyk ook in die van Utrecht, zeer veele vreugdebedryven hebben plaats gehad.. Oen 10 Maart des avonds heeft het Orange Vaandel van de Cloveniers-Doelen, der nieuw opgerichte Schuttery binnen deze E e 5 Stad, Dordrecht. Zakelyke 'ti houd >an 't Reglement op ■le Schut' 'ery.  Haarlem. 420 NIEUWE NEDERLANDSCHE Stad, voor de eerftemaal de Nachtwacht betrokken. Wy hebben, onder Dordrecht, van de buiteno-emeene geldinzamelingen in de meeile plaatfen, op den Dank- Vast- en liededag, gewag gemaakt. Dog zulks heeft eene uitzondering in deze Stad, alwaar, fchoon van zeer gegoede Ingezetenen voorzien, naauwelyks meer dan 600 Guldens in het geheel zyn ingekomen. Dit baart verwondering en verfchillende nadenking, naar ieders byzondere denkwyze. Den 22 Maart is deze Publicatie gedaau: Myne Heeren van den Gerechte der Stad Haarlem, gelet hebbende op de buitengewoone zwaare onkosten, door Stads kasfe van tyd tot tyd o-eleden, en vooral op die geene, welke zedert den loop van zes Maanden, zyn uitgefchotcn; en verder zullen moeten worden uitgefchoten, tot inkwartiering van het Militair Guarnifoen alhier, beloopende weekelyks eene fomma van ruim vier honderd zevend- Guldens: En in aanmerking hebbende genomen de onmogelykheid voor Stads Kasfe, om zonder een toereikende Subfidie, alle die noodzai Vreugdegezang, Hoezee en Vivat Oranje , welk alles Hoogstdezelven zich lieten welgevallen. Ver-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 427 Verders is alles met genoegen afgelopen, zonder dat ergens het geringfts ongeluk, of de minfte verwarring of ongeregeldheid heeft plaats gehad. Wyders wordt uit alle voorname Steden en Plaatzen van de Provincie Holland gemeld , dat de Iiluminatien fraai en de vreugde bedryven nergens geftoord zyn geweest. Te Rotterdam heeft nogditbyzondere plaats gehad , dat geduurende de Illuminatie de Kerken, alwaar Orgels zyn, open en verlicht waren, en op die Orgels toepasfelyke Muziekftukken gefpeeld wierden. Op Sondag den 9 dezer, wierdt ter gelegenheid der 4olte Geboorte - Vetjaaringe van Zyne Doorluchtige Hoogheid, in deLutherfche Gemeente alhier, de Godsdienst met al' lerley Speeltuigen gevierd , 't welk Zyne Doorluchtige Hoogheid dien avond onder 1 het gehoor van den Wel Eerwaarde Heer Van der Heide, Ph. Doét. en otid^en Leeraar in voornoemde Gemeente, bywoonde. Tot \ text der Leerrede was genomen Pf. CXVII1: vs. 24. Den 11 Maart, even na negen uuren3 !| wierdt het pragtig Vuurwerk alhier op het j Buitenhof afgefloken, ten aanfchouwen van 1 duizenden zo lnwooners als Vreemdelin;j gen, welken in groote menigte van ondericheidene plaatzen herwaards waren toegej vloeid. De Heeren Raad-Penfionaris Van den Spiegel, en Secretaiisfen van de Staten van Hol- - Ff land 's Gra* venh4* ge.  'sGra- venhA' ce. è 428 NIEUWE NEDERLANDSCHE land Clotterboke ,Royeren Van Buren, hebben ook den nieuwen eed op duConfltiutie afgelegd. De Planters en Ingezetenen van de Volkplantingen Berbices, Bjjïquebo en Demerary, hebben zich bv Requeste aan Hunne Hoog Mog. vervoegd" „ om te verkrygen eene volkomene vryheid,om door Schepen van al„ lerley Natiën van de benodigde Slaven ' voorzien te worden, en wel zo lange, als " de West-Indifche Compagnie of andere Ne„ derlandfche Slaaf haalders in gebreeke zullen blyven aan der Supplianten behoette en ' aan den inhoud te voldoen van het O&roy 9 " door Hun Hoog Mog. aan deze Volkplantingen verleend." Wy zullen die Requesten hier na onder Amsteldam mededeelen. Men verwagt, dat eerstdaags de Heer Van Albenslcben, hxtraordinaris Envoyé van Zyne Pruisfifche Majefteit, met gelyke Statie als de Ridder Harris, de waardigheid van Ambasfadeur zal aannemen , en vervolgens de Verbintenis tusfchen Engeland, Pruisfen en de Republiek wel zal genoten worden, vermits thans de zwarigheid, die de ilumng met Engeland vertraagd 1'chynt te hebben, en daar in beltondt, dat de Republiek; gaarne terug zoude gehad hebben de Stad Negapatnam op de Kust van Coromandel, by het laattte Vredes Tractaat aan Engeland overgegaan, nu is weg genomen, hebbende Holland van die teruggave afgezien. Verders zullen deze Verbintenisfen alleen tot  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 420 tot verdeediging zyn , niet tot hulp van eenigeir aanvaller. Het Krygsvolk van den Hertog van Brunswyk, in foldy van dezen Staat overgenomen, gaat op marsch, en beftaan in 3000 Man, met een trein Artillery, ingevolge een verdrag, den 2.2 February met dien Vorst geflo» ten door den Generaal Major Fan Mönftert Welke met een dergelyk verdrag voor een nog groter getal van Krygsvolk aan 't Hof van Kasfel gelast was. Daar is ook nog eene overneeming van Anfpachfche en Mecklenburg* fche Troupen in til. Het geheele getal wordt begroot op 8000 man. De Algemeene Staten hebben op voordel van de Provincie Gelderland, Zyne Doorl. Hoogheid verzogt, „ ordres te willen ftel- len , dat de voornoemde overgenomen „ Brunswykfche Troupen en zodanige an» s, deren, welke nog in fubfidie mogten wor- den overgenomen , by het inkomen van „ eene der Provinciën , of in eenige Steden, „ ftem in Staat hebbende, in Guarnifoen gelegd wordende,degerequireerde Eeden 5, afleggen, op zodanige wyze als in voor„ gaande tyden omtrend foortgelyke fubfl„ diaire Troupen heeft plaats gehad." De Heer Caillard, waarneemende de zaken van Frankryk, heeft van Hunne Hoog Mogende gevorderd eene fommevan 1,15000 Livres waar op het verlies van de Corvette La Sémillante gefchat worde, welke aan den F f a Be- 'sGrA* venha-1 ge. 40  430 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra VENHA GE. . Bevelhebber1 van een Hqllandsch Eskader - geleend zynde, den 4 January des voorleden Jaars 1787 inbrand geraakt en door de vlam verteerd geworden is. Wanneer Zyne Hoogheid den 10 dezer, de Vergadering van den Raad van Staate bywoonde, deedt Hoogstdezelvealdaar het volgende voordel: EDELE MOGENDE HEEREN! Daar nu door de Heeren Staten van meer dan eene Provincie, en laatdelyk door die van Holland en West - Friesland, op het voordel door My daar toe gedaan, aan zodanige Ingezetenen , die zonder een verkeerd opzet zig hebben ingelaten in de rampfpoedige verdeeldheden , die den geheelen Staat hebben beroerd, en tot op den oever van zyn verderf gebragt, een generaale Amnestie en Vergiffenis is verleend, van het geene door hun, gedurende de voorfz. onlusten , is gedaan en gecommitteerd. • . En die verdeeldheden zig ook hebben uitgedrekt tot het resfort van de Generaliteit, en in 't byzonder tot Staats-Braband, en voornamelyk de Meyerye van 'sBosch. En dewyl ik geïnformeert ben, dat een aantal particuliere Perfoonen , welke zich aan eenige feditieufe en gcvaarlyke bewegingen hebben fchuldig gemaakt, uit bewustheid van fchuld, en vreeze voor de vervolging der Juditie, of tot hunne Huizen en Beroep niet durven wederkeeren , of hun Vaderland reeds verlaten hebben, en nog da<*elyks verlaten, waar door eensdeels de ruïne en armoede van veele Huisgezinnen, en anderdeels een aanmerkelyke ontvolking moet worden veroorzaakt, waar van de gevolgen niet anders dan zeer nadeelig voor  JAAKu ojij\j\j, ±uaart, 43! voor 's Lands Inkom ften kunnen weezen; is het My ten uiterften noodzakelyk voorgekomen, dat ook by «Hun Hoog Mog. aan zodanige Ingezetenen en Bewoonders van het resfort van de Generaliteit, die in de voorfz. beroertcns, door onkunde, onvoorzichtigheid en verleiding hebben deel genomen en commileratie verdienen , werde verleend een generaale Amnestie en Vergiffenis, van het geene door dezelve zoude mogen zyn misdreven, onder zodanig voorwaarden, uitzonderingen en bepalingen, a°Is Hoogstdezelve ten meeften nutte van den Lande volftrekt noodzakelyk zullen oordeelen. En ik hebbe niet'willen afzyn, aan U Ed Mo°in confideratie te geven , of niet zouden kunnen goedvinden, daar toe een voorftel aan Hun Hoog Mogende te doen. 0 (JVas get eekend) WILLEM PRINS van ORANGE. 'sHage den 10 Maart 1788. Dit voorftel zondt de Raad van State aan de Algemeene Staten, en dezen zonden het zelve aan den Raade en Leenhove van Braband, om daarop ten fpoedigften hun advis en een ontwerp van een Placaat tot Vergiffenis toe te zenden. De LIeeren Staten van Holland en WestFriesland, den 23 February laatstleden, befloten hebbende: „ om aan de Trounen ter repartitie dezer Provincie ftaande, en in dezelve Guarnifoen houdende , provifioneel, geduurende de tegenwoordige omftandkheden der Guarnifoenen ,toe te leggen een dou3 ceur 's Gra- venhage. Foor/lel wegens Amnestie enz.  '8 GRAVENHA' 432 NIEUWE NEDERLANDSCHE ceurvan ia ftuivers per man 's weeks, van den tyd af dat dezelve in deze Provincie gekomen zyn, als mede aan de Troupen, ter repartitie dezer Provincie in andere Provin. cien en het diitridt van de Generaliteit liggende, mede provifioneel een douceur van 6 ftuivers per man 'sweeks; en dat daarvan ter Generaliteit opening zoude worden gedaan , met verzoek dat de Provinciën gelyke voorziening omtrend de Troupen op haar repartitie ftaande geliefden te doen; en dat voorts met betrekking tot de Militie op andere Provinciën gerepartitieert en binnen deze Provincie Guarnifoen houdende, met name te Gorinchem, en de Artillery te Delft en Amfterdam in Guarnifoen, mede het voorfchreven douceur van 12 ftuivers per man 'sweeks zoude worden betaald, mus met langer als geduurende vier weken.' Zo hebben Heeren Gecommitteerde Raden in den Hage en te Hoorn refideerende, die door Hunne Ed. Groot Mog. gequahnceert waren om tot de executie van die Refolutie de nodige orders te ftellen, alvorens aan Hoogstdezelven in confideratie gegeven: , dat de meefte Ritmeefters en Kapteinen der Compagnien, ter repartitie dezer Provincie, zo wel buiten als in dezelve Guarnifoen houdende, zedert het intrekken van de douceuren, uit hoofde van het gefubüfteerd hebbende Cordon genoten, hangende Hunner Ed. Grott Mog. deliberanen over het foulaas in plaa § v m dezelven toe te voeden , by continuatie het douceur van 12 ftui* * ' vers  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 433 versperman, aan de manfchappen hunner Compagnien hebben blyven betalen, en zulks niet alleen tot voorkoming van zeer apparente desorders, waar van het gebeurde te 's Hertogenbosch en op andere plaatzen, zeer veel aanleiding gaf te vreezen , maar zelfs op het geen zy Heeren Gecommitteerde Raden hadden aangeraden, als voldrekt noodzakelyk om in de eerfte ogenblikken, na het eindigen der gefubfifteerd hebbende trcubles en desordres, het rustige gedeelte van de Armée in deszelfs geleden fchade te gemoet te komen en te conferveeren, enzy Heeren Gecommitteerde Raden met de grootfte reden bedugt waren, dat indien de voorgemelde Refolutie van Hunne Ed. Groot Mog., zo als dezelve'is leggende, zonder het vastftellen van het rembourfement, dat by het Advys, waar op die Refolutie is genomen, was voorgefteld, wierdt ter uitvoer gebragt, en 'er tevens geen convenable tyd wierde bepaald,om het genot van de douceuren ., door Hunne Ed. Groot Mog. thans gereguleerd, te doen ingaan , zeer veele Ritmeefters en Kapteins,welke de voorfchreve avances,met de loffelykfte oogmerken en niet zonder toeftemming van Gecommitteerde Raden gedaan hadden, daar door geheel zouden worden geruïneert en derzelver Compagnien aan delertie en mogelyk ergerAzouden worden blootgefteld." Hunne Ed. Groot Mog., het een en ander in overweging hebbende genomen , „hebben den u dezer, by ampliatie op HoogstderFf4 zei- 's Gra- VENHAt GE.  434 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA CE. ■ zeiver Refolutie van den 23 February laatst• leden , goedgevonden en verftaan: de Heeren Gecommitteerde Raden te authorifeeren, om aan alie de Ritmeefters en Kapteinen, ftaande ter repartitie dezer Provincie, zonder onderfcheid of hunne Guarnifoenen zich binnen of buiten dezelven bevinden,te rembourfeeren het montant der Douceuren, op den voet van de voorheen genoten twaalf ftuivers aan demanfchappen van hunne Compagnien gegeven, voor zo verre dezelve aan Heeren Gecommitteerde Raden, op den Eed aan den Lande gedaan, zullen kunnen aantoonen de voorfchreven 12 ftuivers effeétivelyk te hebben betaald, en dat zulks plaats zal hebben tot den 26 dezer maand." Zie de uitvoering van dit befluit hier na bl. 442. Hun Hoog Mog. de Algemeene Staren, hebben goedgevonden enverftaan, „ dat het „ Requesr van Mi. Fredrik van der Hoeven, „ Contrarolleur ten Comptoire van de Convoyen en Licenten te Gouda, daarby, om redenen in gemelde Rcqueste gealle„ gueerd, verzoekende, ingeval hy genoodzaakt zoude zyn, gezamentlyk met den „ Ontfanger ten zclven Comptoire, Mr. M. 3, van Toulon, in zyn post te continueeren, liever daar van te worden ontflagen, en Llun Hoog Mog, hem in dat geval gracieufelyk zyne demisfie geliefden te accordee, ren , zal gefteld worden in handen van „ Mr. M. van der Pot, waarnemende de be„ diening van den Advocaat-Fiscaal van de „ Generaliteit, oni daar van zodanig gebruik » te  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 435 „ te maken als hy zal bevinden te behooren; „ en is dien onverminderd aan den Contra- rolleur Van der Hoeven vrygelaten, zoda„ nig verzoek tot demisfie van zyn post, als Contrarolleur van de Convoyen en Licen„ ten te doen, als hy geraden zouden mo- gen oordeelen, doch met last, om in zy5, ne voorfz. bediening continueerende, de„ zelve inmiddels naar behooren waar te ne„ men, en de ordres, die hem van wegen „ het Collegie ter Admiraliteit op de Ma- ze zouden mogen worden toegezonden, „ naar behooren te pareren en na te komen. De HeerRidder Harris, Extraordinaris Envoyé van Zyne Groot-Brittannifche Majedeit, heeft den 13 Maart de waardigheid van Extraordinaris Ambasfadeur van gemelde Zyne Majefteit by Hun Hoog Mog. aangenomen, is by die gelegenheid in gefprek geweest met den Heer Voorzitter van Hun Hoog Mog., en heeft zyne Geloofsbrieven in die hoedanigheid overgegeeven. Gemelde Heer Voorzitter heeft vervolgens van wegen Hun Hoog Mog. het tegenbezoek aan de wooning van dien Gezant afgelegd. Den 14 Maart heeft gemelde Gezant een plegtig bezoek by Zyne Doorluchtige Hoogheid afgelegd. Wanneer Hy ten dien einde van deszelfs wooning naar het Stadhouderlyk Hof zou ryden, hadden zich eenige jonge meisjens van 12 tot 15 Jaaren of daar omtrend , uit de Oost-Noordenrykfche en Paarlbuurt, allen in het wit gekleed met Orange Ff 5 Ban- 's Gra- venhage.  43^ NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhag£. Bandelieren , en opgeleid door Deken en Hoofdlieden van gemelde Buurt , voor de wooning van gemelde Gezant vergaderd. De Gezant, naar buiten komende om in de koets te treden, wierdt door de jonge Maagden met Palm, Laurier, Myrtenblad&n en Bloemen geftrooid tot aan het rytuig. Welgemelde Gezant zat in zyn Staatfiekoets, vergezeld van Milord Beauchamp,Zoon van den Grave van Hertfort, gewezen Kamerheer des Konings, en wordende gevolgd door eene tweede Koets, mede met zes paarden befpannen, in welke koets zaten Milord Agrim, Zoon van den Grave van Athlone, ende Heer Jackfon, Gezantfchaps Edelman. Deze Staatfie tot aan de wooning van den Gezant van Portugal, naby het plein gekomen zynde, wierdt dezelve daar opgewagt door een Burger Gilde, allen ryk met Orange vercierd, welken toen in orde voor den trein uittrokken, met vliegend Vaandel en fiaande trom. Het geftadig gejuich en geroep van Hoezée en Vivat de Koning van Engeland, Vivat Orange, door de tallooze menigte van aanfchouweren, was groot. De trein aan het Stadhouderlyk Hof genaderd zynde, tradt de Ridder Harris uit de koets, en ging door de gefchaarde Burgers, welken den weg tot aan den trap met Palm, Laurier-, Myrtenbladen en Bloemen Rrooiden. De terugtogt van deze Staatfie door het middenpad van het Voorhout tot aan de wooning,gefchiedde op dezelfde wyze, onder  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 437 der het geftadig gejuich der menigte, wordende dej Gezant by het uittreden ook weder door de vergaderde jonge Maagden even als te vooren beftrooid. Den 15 Maart heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, een plegtig tegenbezoek by den Gezant van Groot-Brittannje afgelegd. De plegtige Staatfie by die gelegenheid was aldus: Zyne Doorluchtige Hoogheid van het Stadhouderlyk Hof gaande, wierdt door een Gorps van 24 jonge meisjens uit de Oost • Noordenryklche en Paarlbuurt, met Palm, Laurier-, Myrtenbladen en Bloemen geftrooid tot aan de Paradekoets , waar in Zyne Doorluchtige Hoogheid ftapte; waar op de optogt in dezer voege begon. I. De Hof Fourier met twee huisbedienden te paard. a en 3. Twee koetzen met zes paarden befpannen, in elk van dewelke zaten twee Edellieden. 4. De Heer Gouverneur der Pages, met twee Pages te paard. 5. Vier Lopers. 6. Twaalf Lakeyen. 7. De Statie-Koets waar in Zyne Doorl. Hoogheid was gezeten, verzeld door twee Kamerheeren, omringd door agt Helbaardiers. 8. Een Escadron Guardes te paard. ij en 10. Twee koetzen met zes paarden befpannen,in elke van dewelken weder twee Edellieden zaten. By elke koets gingen vier Hofbedienden/ 11. Twee sGra- ft  438 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra venha ce. HOOG MOGENDE HEEREN! Onze goede Vrienden, Geallieerden en Bondgenooten! "W/y neernen te veel deel in de gelukkige Gebeur" tenisfen, welke onlangs in uwe Republiek hebben plaats gehad, dan dat wy de aangenaamfte en tevens eclatantfte gelegenheid niet zouden verkiezen, om U Hoog Mog. al onze voldoening daar over te doen blyken. Met dit oogmerk is het, dat wy gevoeglyk geoordeeld hebben , den Ridder Hamss welke gedurende eenige Jaaren by U Hoog Mogende gerefideert heeft, en wiens uitftekende dienRen il. Twee huisbedienden te paard floten den - trein, welke van het Binnenhof afreedt, de korte Vyverberg langs,-over het Tournoi< veld, door het korte en lange Voorhout, tot aan de wooning van den Gezant van Groot Brittanje: wordende de terugtogt van gemelde wooning genomen door gezegde lange Voorhout, Kneuterdyk, Gevangen Poort, over het Buitenhof, door de Stadhouderlyke Poort op het Binnenhof. Deze gantfche Staarelyke togt gefchiedde onder een onophoudelyk geroep van hoezee en Vivat Orange , enz. Wanneer de RidderHarris, den 13 dezer, maand in zyne nieuwe waardigheid van Extraordinair-Ambasfadeur en Plenipotentiaris van het Britfche Hof, 't eerfte bezoek by; den Prefident van Hun Hoog Mogende) afleide, overreikte hy tevens den Geloofs-Brief van den Koning zynen Meester, waar van de inhoud deze was:  JAARBOEKEN, Maart% 1788. 439 Ren U Hoog Mogende insgelyks bekend zyn, met het Charafter van onzen buitengewoone Ambasfadeur en Gevolgmagtigden Minifter, te bekleeden. Wy houden ons verzekert, dat om die reden de keus, welke wy van zyn Perfbon by deze gelegenheid doen, U Hoog Mogende niet anders^ dan I aangenaam zal kunnen zyn. Hy is van onze gejvoelens zo ten vollen onderrigt, dat hy niet zal in (gebreken blyven, U Hoog Mog. op de plegtigfte wyze de verzekeringen van onze toegenegenheid en vriendfchap te herhalen, zo wel als van onze oplettenheid op alles, wat op de voordeelen en den voorfpoed uwer Staten betrekking kan hebben. Onze Ambasfadeur onze Inftruöien in agt neemende zal gewislyk Reeds zyne onveranderlyke zorgen aanwenden , om de naauwe en gelukkige verbindteI nis, welke tusfchen ons plaats heeft, cn welker duurzaamheid zo wezenlyk is voor de wederzydfche belangen der beide Natiën, meer en meer te vestigen en te verfterken. Wy verzoeken O Hoog Mog., volkomen geloof I te geeven aan al het geen hy van onzent wegen U Hoog Mog. zal openleggen ; waarop wy God bid^ den , dat Hy U, Hoog Mogende Heeren ! Onze goede Vrienden, Geallieerden en Bondgenooten in Zyne heilige hoede en befcherming neeme! ' Gefchreven in ons Paleis van St. James", den 1? 'February des Jaars 1788, het 28 van onze Regei ring. 0 Uw zeer goede Vriend, G E O R G E, R. (Was geteekend) CARMARTHEN. Wan- 'sGra- venha3e. 3riej van den Koning van GrootBrit'anje.  44o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha6e. De doorflaande bewyzen van vriendfchap en belang, welke het Uwer Majefteit, zogoedgunftiglyk behaagd heeft, voor het oog van geheel Europa te toonen , ten voordcele van de Ónafhanglykheid en de Conftitutie van de Republiek def Vereenigde Provinciën , gedurende de laatfte Onlusten , welke dezelven zo langen tyd en zo ongelukkiglyk van een gefcheurd , cn op het punt van haren ondergangen vernieling gebragt hebben, verwekken by Hunne Hoog Mogende de allerlevendig» fte en alleropregtfte erkentenis. Zy hebben my benoemt tot derzelver Extraordinaris Ambasfadeur by Uwe Majefteit, gelyk blykt uit de Geloofsbrieven , die ik de eer heb met den diepften eerbied te overhandigen , ten einde een zo plegtig als openbaar bewys te geven van de dankbaarheid , die hen bezield', en het gevoel, dat zy hebben , van de uitfteekende dienften , welke Uwe Majefteit hun wel heeft willen doen. Zy hebben my gelast aan Uwe Majefteit te betuigen derzelver ftandvastig verlangen en onveranderlyke begeerte om meer Zyne goedheden en toegenegenheid te verwerven , erf zorgvuldiglyk die aan te kweken, welke in derzelver uitwerking zo voordeelig voor hun geweest zyn , en tevens om den Vrede, de Eensgezindheid en de Volmaakfte Overeenftemming tusfehen Uwe Majefteit en de Republyk, te bevorderen en te bevestigen, terwyl de voorfpoed en de roem van deszelfs Regeenng al- Wanneer de Baron Van Nagel, Gezant van dezen ftaat by den Koning van Groot Britcannie, zynen Geloofsbrief aldaar overhandigde , deedt hy deze aanfpraak: SIRE!  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 441 altyd zullen zyn het voorwerp van derzelver yvetfglre wenfchen. "Niets kan , Sire! het geluk, dat ik geniet, van de Overbrenger der gevoelens van Hunne Hoog Mogende te wezen , evenaren, dan alleen de vurig fte begeerte, om deszelfs genoegen en goedkeuring te verdienen. Gedoogt, Sire! dat ik dezelven met den diepften eerbied verzoeke , en verwaardig O die verzekeringen aan te nemen van den yver en bereidwilligheid, met welke ik, zonder ophouden , zal arbeiden, om my dezelve waardig te maken. De Koning antwoordde daar op: ,, JT\ at de blyken van de gevoeligheid en de erkente^ ,, nis van Hunne Hoog Mogende Hoogst,, denzelven ten uiterfte aangenaam waren; dat de ,, onaf hanglykheid en het behoud der wettige Con„ ftitutievan de Republyk Zyne Majefteit altoos op „ het ernftigfte zoude ter harte gaan ; dat derzelver „ welvaart verknogt was met het belang van het ,, Huis van Oranje, en dat Zyne Majefteit voor ,j den tegenwoordigen Stadhouder , als mede voor ,, Zyne Hooggeëerde Gemalinne, tot welke beide ,5 Zyne Majefteit ?ulke naauwe relatie had , de „ grootfte vriendfchap gevoelde; dat Zyne Majefteit niets meer verlangde , dan de banden van vriendfchap en goede verftandhouding tusfehen „ het Ryk van Groot-Brittanje en de Republiek „ naauwer en naauwer toe te halen , en zich vleide, 55 dat hier van eerlang de alleraangenaamfte ge>> volgen zouden blyken. . Omtrend de Soldyen aan het Krygsvolk ziet men het navolgend EX- 'sGra- venhace. Aanfpr. van den Hall. Ambassadeur te honden.  's Grave nha- GE. Refol. nopens Soidyen van 't KrjgS- volk. 442 NIEUWE NEDERLANDSCHE EXTRACT uit het Register der Refolunen Min Fiun E'l. Mfg. Heere» GECOMMITTEERDE RAADEN van de STAATEN van HOLLAND en WEST-FRIESLAND, genomen op Den 15 Maart 1788. In achting genomen zynde, dat haar Edele Groot Mog. by derzelver Refolutie van den 23 der voorledene maand goedgevonden hebben , aan de Militie ter repartitie van deze Provincie, en in dezelve Guarnifoen houdende, provifioneel en gedurende de tegenwoordige omftandigheid der Guarnifoenen toeteleggen, een douceur van twaalf ftuivers per Man 'sweeks, van de tyd af dat dezelven in deze Provincie zyn gekomen ; als mede aan de Troupes ter repartitie dezer Provincie, in andere Provinciën en in bet DiftricT: van de Generaliteit liggende mede provifioneel een douceur van zes ftuivers per Man 's weeks. En voorts met betrekking tot de Militie op andere Provinciën gerepartideert en binnen deze Provincie Guarnifoen houdende, met naame te Gorinchem en de Artillerie te Delft en Amfterdam in Guarnifoen, mede liet douceur van twaalf ftuivers per Man 'sweeks zal worden betaalt, mits niet langer dan gedurende den tyd van vier weken, en by ampliatie van de voorfchreve Refolutie op den t 1 dezer, nog hebben gerefolveert, om aan alle de Ritmcefters en Kapiteinen van de Militie ftaande ter repartitie van deze Provincie , zonder ondcrfcheid of hunne Guarnifoenen zig binnen of buiten dezelve bevinden , te rembourfeeren het montant der douce#en op den voet van dc voorheen genotentwaalf ftuivers, aan de Manfchappen der Compagnien gegeven, voor zo verre dezelven aan Gecommitteerde Raden op den Eed aan den Lande gedaan zul-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 443 zullen kunnen- aantoonen , de voorfz. twaalf ftuivers effectivelyk te hebben betaalt, en dat zulks plaats zal hebben tot den 26 dezer maand. Is na voorgaande deliberatie ter executie van de -voorfz. Haar Ed. Groot Mogende Refolutien, goedgevonden en vcrftaan , de Commifen van de Financiën by dezen te authorifeeren tot het depe-« cheren van" de Ordonnantiën van bctalingc der toegelegde douceuren, rtamendyk: Voor de Troupen ter repartitie dezer Provincie en in dezelve Guarnifoen houdende , provifioneel tot twaalf ftuivers per Man 'sweeks, van de tyd af, dat dezelve in deze Provincie zyn gekomen. Voor de Troupes ter repartitie dezer Provincie , in andere Provinciën en Diftricl van de Generaliteit Guarnifoen houdende, mede provifioneel tot zes ftuivers per Man 'sweeks. Item voor de Militie op andere Provinciën gerepartitieerten in deze Provincie, Guarnifoen houdende , met naame te Gorinchem, en de Artillerie te Delft en Amlterdam in Guarnifoen, twaalf ftuivers per Man 'sweeks, mits niet langer dan geduurende den tyd van vier weeken, En laatftelyk voor de Ritmceftcrs en Kapiteinen ftaande ter repartitie dezer Provincie zonder onderfcheid of hunne Guarnifoenen zig binnen of buitert dezelve bevinden, mede Ordonnantiën te depecheren, tot rembourfement van het montant der douceuren op den voet van de voorheen genotene twaalf Rui vers, aan de Manfchappen van hunne Compagnien gegeeven, voor zo verre dezelve aan Hun Ed, Mog. kunnen aantoonen de voorfz. twaalf Huivers effectivelyk te hebben betaald, en dat zulks plaats zal hebben tot de nuand, ingaande den 25 M art 1788, zo als insgelyks by behoorlyke Lyftenopden Eed aan den Lande gedaan, van deeffective fterkts der Manfchappen, de tyd dat dezelve in deze Provincie zyn gekomen, en verdere voorgemelde bepaalingen, zal moeten confteeren, Gg Ea 's GrA- VENHA-1 ge. tefol, nopens SolJyert van 'f grygs- volk.  444 NIEUWE NEDERLANDSCEE s Graven ha ce. En zal Extract, dezer gegeven werden aan de Commisfen van de Financiën , mitsgaders aan de Solliciteurs JVliM :air, zo cm te dienen tot derzelver narigt ais om zig daar na te reguleerea. Accordeert met het voorfz. Register. Omtrend denhonderdften en tweehonderdRen penningen , te betalen in twee termynen, de eene helft voor den 15 Mei en de wederhelft voor den ï July 1788, ziet men het Placaat van de Staten van Holland, aldus vastgefteld op'den 15 Maart 1780. De Staten van Holland en West-Friesland, Allen den, geenen die dezen zullen zien of hooren lezen, falutl Doen te weeten : Dat Wy ondervinden , dat tot fupport van de groote excesiive lasten , waar in den Staat door den laatfte geëxpireerden en vorige Oorlogen is vervallen, en die uit hetordinaris inkomen van het Land niet konnen werden gevonden, en om eenigzints goed te maaken de groote onl;often en zwaare lasten, waar mede den Staat meerder als te vooren is belast, des gemeene Lands Finantien met extraordinaris Middelen moeten wor» den onderfchraagt. Zoo is 't, dat Wy, wel hebben willen confenteren en bewilligen, gelyk Wy confenteeren en bewilligen by dezen, dat van alle Obligatien en Losrentebrieven, loopende ten laste van het gemeene Land, of van eenige publieke Comptoiren binnen deze Provincie, \an eenige Steden, Collegien, Heemraad-of Waterfchappen, Dorpen, Sociëteiten, of eenigerhande andere Corpora of Gemeenschappen , geene ui.tgezcndert , wie dezelve ook zouden mogen zyn, zullen worden betaald een hon ■ derdfte en een tweehonderd ftc Penning, en zulks een-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 445 een en een half van het honderd: Dog dat van de übligatien, gefprooten uit de groote Pryzen van de drie Hpllandfche Loteryen , van 1711, 1712 en 1713, eri waar van de Interesfen loopen tegen twee ten honderd, zullen worden geheeven alleen de tweehonderdfte en vierhonderdfte Penning. WelverRaande, dat daar onder niet begrepen zyn de Obligatien, ten lasten van de Oost-"en WestIndifche Compagnien dezer Landen, onder guarantié van Ons of de Heeren Staaten generaal reeds genegotieert of nog genegotieert zullende werden, als mede met de Obligatien gehoorende tot de negofciatie, tot welker aflosfing Wy by Refolu' ie van den 22 Jartuary 1785, als mede by die van defj 17. February 1786, een lom van honderd duizend suldens jaarlyks hebben geguarandeert ,■ nog ook zoodanige Obligatien, waar in Recepisfen van Anticipatie-Penningen ten laste van de Oost Indifche Compagnie dezer Landen, onder Onze guarantie zyn geconverteert, Dat ten opzigte van de Lyfrentebrieven, welke voor heen na proportie veel minder belast zyn geweest dan de Obligatien en Losrenten f zullen worden betaald twee honderdfte Penningen ; en dat de waarde van de voorfchreeve Lyfrentebrieven, indiftinclelyk op een of meer Lyven, genoomen en gercekent zal worden na advenant van tien ten honderd, van het geene ter zake van de voorfchreve Lyfrenten jaarlyks moet betaald worden, en zulks dat eene gulden jaarlykfche Lyfrenten gehouden zal worden, in Capitaal waardig te wezen tien guldens. Dat by Burgemeefteren en Regeerders van ds refpective Steden, mitsgaders Schouten en Geregten van de refpective Dorpen, als mede by de Collegien s Heemraad- of Waterfchappcn, Sociëteiten,of eenigerhande andere Corpora of Gemeenfehapfchappen, geene uitgezondert, wie dezelve zoudenmogen zvn , aan de Heeren Onze Gecommitteerds Gg 2 Ra* ;s Gra- VLNiSA - GE. Placaat van de ioö ett 200 Feë»  44-5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Placaat van de ioo en zooPeaning. Raden in beide de Kwartieren zullen moeten wer-den overgezonden exacte en geceititiceerde Lysten van de Kapitaalen, daar mede dezelve aan Obligatien , Los- en Lyfrenten zyn belast. Dat dezelve honderdfte en tweehonderdfte Penning insgelykss zal werden geheven van de Actiën in deOost- Indifche Compagnie , in dier voegen , dat over die- jaaren, waar in geen hooger uitdeeling als van twaalf en een half percent zal worden gedaan , de waarde van ieder Actie, in plaats van op vier honderd guldens van elke honderd guldens , niet hooger als op drie honderd guldens zal worden gefteld :■ en dat by vermeerdering of vermindering der dividenten voor ieder percent hooger of lager üitdeeeling, de waarde van ieder Actie met twaalf en een half percent zal worden vermeerdert of vermindert. Dog dat volgens Onze Refolutie van den 5 Augustus 1741 van de helft van de voorfchreeve ■ tweehonderdfte Penning exempt zullen zyn de" Obligatien , Rentebrieven en Actiën in de OostIndifche Compagnie, die aan de Ordre van de Rid> derfchap en Edelen, de refpective Steden, de Kerkelyke Ccmptoiren, Kerken en publieke Godshui-" zen toebehooren. Welverftaande, dat de Obligagatien, Rentebrieven, en Actiën in de Oost-Indifche Compagnie, na den 17 January des jaars 1719 by eenige Steden, Kerkelyke Comptoiren, Kerken of publieke Godshuizen geacquireert, dezeexemptie niet zullen genieten. En welverftaande mede, dat de groote Prys-Obligatien, gefproten uit de Loteryevan den jaare 174Ö, en Jaarrenten, met exemptie nog zullen moeten jouisfeeren. Dat van de Actiën in de West-Indifche Compagnie zal werden geheven een honderfte Penning, indien daar van geduurende dit loopende jaar uitdelinge word gedaan, dog anders niet, dezelve Actiën gerekent ter waarde van vyftig guldens, elke homderd guldeus oud Kapitaal. Dat.  JAARBOEKEN, Maart., 1788. 447 Dat voorts van alle Huizen in de Provincie van Holland en West-Friesland gelegen, zullen werden geheven een honderdfte Penning. En zulks niet alleen ten aanzien van de Huizen, welkers veertienjaarigen vrydom al bereids is geëxpireert, en daar van dienvolgends de Verpondingen effecldveiyk betaald werden, maar ook ten jaste van die Huizen, welkers veertienjaaringen vrydom nog niet is geëxpireert , en daar van dienvolgcnds "als nog geen Verpondingen betaald worden, als mede ten laste van die Huizen, die tegenwoordig op de Quohieren van de Verpondingen nog niet zyn bekend; en dat mitsdien van de refpective Steden en Dorpen een Quohier van dezelve Huizen door de Magiftraten gemaakt zal moeten worden, met expresfie l tot wat Srys dezelve haars oordeels in de Verpondingen beooren gefteld te worden, om daar van na advenant van dien, en op den voet hier na vermeld, de voorfchreeve honderdfte Penningen geheven te worden. Dat een honderdfte en een tweehonderdfte Penning zal worden geheven van alle Heerlykheden, Tienden, Visfcheryen en andere in de Verpondinge gequotifeerde of contribueerende Goederen , niet alleen ten aanzien van dezelve Heerlykheden, Tienden, Visfcheryen en andere in de Verpondinge gequotifeerde contribueerende Goederen', maar ook van die geene, die doorfpeciaale Octroyen daar van zouden zyn geëximeert ; met dien verftande, dat aan de Eigenaars van de oude en nieuwe Tiendens, de keuze wordt gelaaten, om, of, de voorfz. Verpondingen , of, in plaats van dien, den vyfden Penning van het rendement der zelve Tienden, op den voet van Haar Ed. Groot Mog. Publicatie van den 5 February 17Ö6, te betaalen, mits van de Tienden welke onder een en het zelve DiftricT; van ingaaring gelegen zyn, de eene of andere betaling doende op een eenparigen voet, zonder van de een Bloken de Verpondingen, en van de ander weGg 3 der- 's Gra- venha- ge. Placaat van de roo en 200 Penning.  »s Gra- vénhage, Placaat van de too en rtooPei 448 NIEUWE NEDERLANDSCHS derqm den vyfden Penning van derzelver rendement te tiifogen betaalen, ! Dog dat van dl Landen alleen geheven zal weis den een tweehonderd He Penning; dat ooi< een tweehonderdfte Penning zal werden geheven van alle afr eezande Landen, en anctere die voor als nog met de voorfz. Verpondinge niet zouden mogen wezen Delast, Dat, zoo verre van zoodanige Landen als nog "■een Quohier zal zyn gemaakt, houdende taxatie waarop dez-lve in de Verpondingen behoorden te werden gelteld, de Schouten en Geregten zodanige Quohieren zullen moeten formeeren. x En zullen de Heeren Onze Gecommitteerde Ra, den in de refpective Kwartieren werden gelast en geauthorifeert , zoo als dezelve gelast en geauthorifeert werden mits dezen, om te bezorgen, dat van de nieuw Getimmerden en Melioratien volgens Onze Refolutie van den 22 April W» waarvan aan de Mapiftraten van de Steden en Geregten van dfe Dorpen als deen by Misüve kennisfe is gegeven als mede van de Afgezande Landen , pertinente' Lyften cSefiive geformeert en overgezonden mitsgaders de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte Penningen refpective , dien conform ingevorderd en ten Comptoire Generaal overgebragt warden en by gebreke van dien daar toe zodanitr ördrls te ftellen, als dezelve tot nakomingevan O -.ze goede meninge des aangaapde bevinden zuilen te behooren. Dat nademaal de begrootinge van de waarde van 'de'vcorfchreeve Huizen en Landen van groote difnculteit en onkoften is, derhalven, om voor te komen de moeilykheden , die daar uit zouden komen te onftaan, een honderdften Penning zal werden "erek-ent te imDorteeren eenheele, en een tweehonderd ften Penning een halve Verpondinge, waar, pp de voorfchreeve Huizen of Landen zyn gequoiifeert, en dat mitsdien, iemand een heele ol halve yerpondinge betaald hebbende, yerftaaa ml wer-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 449 den daar mede een honderdftcn of tweehonderdften Penning te hebben betaald. Dat 'wyders aile de gene, dewelken bezitten eenige Ampten , op de Quohieren van den tweehonderdften Penning van de Ampten bekent, daar van zullen betaalen twee honderften Penningen. Wel verftaande, dat, zo veel eenen honderdftcn Penningaangaat , zal mogen werden gekort het geen wegens de heele Extraordinaris Verpondinge , en op den tweeden honderdftcn Penning, hetgeen wegens een halve Extraordinaris Verponding , waar mede die zelve Amten zyn belast, zal wezen betaald. Dat de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdRe Penningen zullen werden betaald in twee termyncn, namen tlyk, de eene helft voor den vyftienden Mei toekomende, en de wederhelft voor den ecrften July daar aan volgende: Alles met dien ver. ftanden , dat het vry zal ftaan de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte Penningen te gelyk te voldoen , en dat de Ontfangers of Collecteurs gehouden zullen wezen de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte Penningen te gelyk te ontfangen, en dat die geene, die dezelve van haare Huizen , Heerlykheden , Tienden , VisfcherycnJ en andere in de Verponding contribueerende Goederen, ais mede van de Landen, de eene helft voor den voorfchrceven vyftienden Mei, en de wederhelft voor den voorfchrceven eerften July, of wel beide de helften, en zulks het geheel voor den voorfchreven vyftienden Mei, komen te voldoen, van ieder termyn of helft, of wel van het geheel, zo dat voorden voorfchreeven vyftienden Mei betaald werd, zullen korten een pnemie van vier ten honderd; Re* houdelyk, dat de prasmien niet zullen werden genoten dan bydie geene, die dc voorgaande reëele honderdfte en tweehonderdfte Penningen van dezelve Goederen effectivelyk zullen hebben betaald. Dat geen Ontfangers of Rentmeefters, hoedanig dezelve zouden mogen wezen, eenige Renten of Gg4 In-. 'sGra- venhage Plrcaat \an de ioo en 200 Peh' ning.  's Gra- VENHA" OE, Placaat van den ioo ?« zaoPenning. 450 NIEUWE NEDERLANDSCHE Interesfen, in loopenden jaare airede verfcheenen, en die na de Publicatie dezes zullen verfchynen, zullen mogen betaalen aan de Houders van de voorfz. Obligatien , Los- en Lyfrentebrieven , de voorfchreve honderdfte en tweehonderdfte Penningen refpeclivelyk fulrect, ten zy dat alvoorens dezelve honderdfte"en tweehonderdfte Penningen, zodanig als dezelve by deze geconfenteert zyn, daar van zullen hebben'afgehouden. Dat de Burgemeefteren en Regeerders van de refpective Steden, mitsgaders Schouten en Geregten van de Dotpen , zullen bezorgen, dat de Penningen , die op de voorfchreve honderdfte cn tweehonderdfte Penningen refpective , onder beneficie van de voorfz. prtemien zullen worden betaald, van tyd tot tyd , na advenant die ontfangen worden, zullen worden gebragt ten Comptoire van den Qitfanger Generaal, en de laatfte Penningen uiterlyk acht dagen na de expiratie van de termynen, ofdat by gebreke van dien, de voorfchreeve prasmienniet zullen worden goedgedaan of in rekening gcvalideert, en dat dien onvermjndert gemelde Burgemeefteren en Regeerders van de Steden, mitsgaders Schouten pn Geregten van de Dorpen, of de Ontfangers en Collecteurs, die den ontfang of collecte van de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte Penningen refpective zal wezen aanbevolen, voor de ontfangene Penningen zullen worden geëxecuteert. Dat die gene^, die jn gebreken zouden mogen blyven , de voorfchreeve honderdfte en tweehonderdfte Penningen van de voorfchreeve Goederen en Ampten binnen de hier boven gefpecificeerde termynen te voldoen, daar over paratelyk zullen worden geëxecuteert , en dat dien onvermiridert de voorfchreeve vcrfchuldigde honderdfte en tweehonderdfte Penningen rcfpectivelyk van de Obligatien, Rentebrieven , Lyfpenfioerienp Actiën van de Oost- en West-Indfche Compagnie, mitsgaders van deTractémenten van de Ampten, door de refpective Ont- ' v" fan.  JAARBOEKEN, Maart, 17SS. 451 fangers, Rentmeefters, Boekhouders cn andere, die dc Renten , Interesfen, Lyfpenfioenen , Uitgiften en Tra elementen zullen betaalen , ingehouden en aan den Lande betaald en verantwoord zullen moeten worden. En ten opzigte van de Ampten op de poene verder by Onze Publicatie van den 6 Maart 1751 vastgefteld, zo dat die geene die voor den eerften April van het volgende jaar haar honderdfte Penningen van de Ampten niet zullen hebben betaald, tot een mulóte ten behoeve van het Gemeene Land aan den Ontfanger zullen moeten betalen een vierde boven het geen zyaangeflagen'zyn Dat ook de Ontfangers, Rentmeefters, Boekhouders en andere, op welkers Comptoiren de Tractementen worden betaald ,.en de honderdfte Penningen van de Ampten aan andere, of op andere Comptoiren moeten worden voldaan, voortaan geen Traktementen zullen betaalen, ten zy haar by Ouitantie koome te blyken, dat de honderdfte Penningen van het voorgaande jaar van dezelve Ampten zyn betaald ' op pcene dat dezelve daar aan contravenieerende' voor dezelve honderdfte Penningen aanfprekelyk en refponfabel zullen zyn. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendeeren, zo begeeren Wy, dat dezealomme gepubljcecrt cn geaffigeert zal worden daar het behoord, en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hace, onder het klein Zegel van den Lande,den ijlMaart 1788, (Onder flond) Ter Ordonnantie van de Staten, (Was getekend) C. CLOTTERBOOKE. Hun Edele Gr. Mog. hebben ook den zelfden 15 dezer Maand eene Commisfie van eenige Heeren uit Hun midden benoemd , om nevens Commisfarisfen uit de Collegien van Cg 5 Hee- 's Gr.i- VEiS HAGE. ■°/acaat van dtn 100 en 200 Pen~ ning.  45^2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha- CE. Heeren Gecommitteerde Raden in 't Noorder Kwartier , by elk derzelve daartoe te benoemen, „ te 'revideeren en na te gaan, welke verdere middelen tot ftyving der.Pro„ vinciale Financie zouden behooren te „ worden voorgeflagen, en in trein gebragt." De Heeren Staten van Holland en WestFriesland, hebben ook den 15 IVDartdeconfenten in de buitengewoone Middelen voor dit Jaar vastgefteld. De Heer P. H. Marron, welke door Hun Hoog Mog., in zynen post als Kappellaanin de Gezantfchaps-Kapel van Hun Hoog Mog. teParys,was gefchorst, zo als wy op zynen tyd gemeld hebben . heeft dien post nedergelegd, en niet verkozen,zig by Request van Submisfie aan Hun Hoog Mog. te voegen. Op Woensdag den 19 Maart, zynde de Algemeene Dank-Vast- en Bededag, is inde Neder- en Hoogduitfche Kerken van 's Gravenhage ingezameld i defomma van ƒ4944,2., zynde ƒ 2527 9. meer dan in den voorleden Jaare. Zie hier ook een verkort berigt van de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden in Noord - Holland, wegens het gedrag van dat Collegie, ingevolge van de nu vernietigde Refolutie van den 17 Maart 1787, gehouden: De Heeren Staten van Holland en West- Friesland, ingevolge Hoogstderzelver Refolutie vah den 8 Oclober 1787, de Heeren Gccnmmitteerce Raden in West - Friesland en het Noorder -Kwartier hebbende aangefchreven en gelast, om 1. „ Aan  JAARBOEKEN, Maart, 17O8. ,453 ï. ,, Aan Hunne Edele Groot Mog. te deer naauwkeurig verflag en verantwoording, van het gedrag door de Meerderheid van dat Collegie, benevens den Minister, uit kragte van de vernietigde Refolutie van den 17 Maart laatstleden, gehouden, als ook fpecifique opgave, rekening en verantwoording van de Penningen uit dien hoofde geëmployeert. 2. Om de Geweeren, welke, kort na de befaamde intrede van dezelve Meerderheid, uit de bewaarplaats van eenige weldenkende Burgers, met Militair geweld, zyn weggenomen, weder aan Burgemeefteren der Stad Hoorn ter hand te ftellen. 3. Om aan Hunne Ed. Groot Mog. te doen toekomen een omltandig Rapport van het geen dooi Gecommitteerde Raden, dan wel door eenige Leden en den Minifter van dat Collegie, is vcrrigt, ten aanzien van eene zogenaamde defenfie dezet Provincie, zo te Water als te Lande, met opgave van de perfoonen daar in geëmployeerd ; van dc fchikkingen daar by beraamd; \an het Gefchut, de Wapenen en de Ammuniticn, daar toe uit de Magazynen gebruikt; van die, welke daar uit naar el ders zyn verzonden; van de Plaatzen zo binnen aii buiten deze Provincie, werwaart dergelyke verzendingen hebben plaats gehad; op wiens order dit alles "is gefchied, en door welke perfoonen geëffectueerd; als mede te doen behoorlyke en fpecifique rekening en verantwoording, van de gelden tot de aangeroerde zaken geïmpendeert, met de bewyzer daar toe fpecteerende." Zo is den 15 laatstleden ter Vergadering var Hunne Edele Groot Mog. ingekomen een Rappon van welgemelde Heeren Gecommitteerde Raden dan by -welk zy aan Hoogstdezelven te kennen ge ven, dat de zo onverwagte als verhaaste abfenti; naar buiten 'sLands, van den gewezen Secretari van Hun Collegie Mr. B. fcfe*, en dat in een tyd waar 'sGravenha.. ce. lrerko> t Hen fit van O'ecommit'teerde lia'Jen in \!aard' Hüiiand, I  's Gra- VENHACE. per hort Berigt van GecommitteerdeR.iden in NoordHo/land. 454 NIEUWF NEDERLANDSCHE waarin zyne tegenwoordigheid en verantwoording van zyne daden by het Collegie meer dan ooit yereischt wierdt, en zyne daar op gevolgde demisfie niet alleen oorzaken waren, dat dit Rapport veel te lang was uitgefteld geworden, maar ook dat het zelve voor als nog niet volledig konde zyn , en zy zich derhalven alleen zoude bepalen, tot het laatfte gerequireerde, terwyl zy op de twee eerst gevorderde pointen nog dadelyk werkzaam waren. Welgemelde Heeren Gecommitteerde Raaden, verdeden derzelver Berigt of Rapport in drie ^HeTëerfte gaat over het verrigte by het Collegie nopens de oprigting van zeker in het Noorder Kwartier plaats gehad hebbend gewapend Burger - Corps of zogenaamd Vliegend Leger. _ _ Het tweede over de afgegcevene Ammunitie als anders aan verdere Departementen. En het derde over de Armade, die op de Zuiderzee heeft plaats gehad. . Vooraf informeeren welgemelde Gecommitteerde Raden aan Hunne Edele Groot Mogende, dat genoegzaam alles wat deze drie pointen betreft, isverrbtdoor de Meerderheid van het Collegie met deszelfs Minifter, welke Meerderheid beftond uit de Heeren in dat Collegie fesfie hebbende, te weten uit de Stad Alkmaar den Heer Kioek, wegens de Stad Enkhuizen den Heer Ve'Jchuer , wegens de Stad Edam den Heer IVallendaal, wegens de Stad Monnikkendam den Keer Claus, wegens de Stad Purmercnde den Heer Koel (doch deze laatfte zedert overleden zynde) en den gewezen Secretaris (Hok- „ - Terwyl de Heeren Van BredenhofF, wegens de Stad Hoorn, en Spaanier, wegens de Stad Medembük, in het Collegie fesfie hebbende, tegen de meeilen, zo niet tegen alle de genomene Refolutien, en de gevolgen daar uit profiueerende, hebben gepro-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 4jj protefteerd, of zich in de Deliberatien niet hebben ingelaten, fchoon de toenmalige gefteldbeid van het Collegie , gemelde Heeren Hieaenhtff en Spaan der • (fchoon zy in het Collegie tegenwoordig waren) niet toeliet van die Protesten Aantekeningen te doen. Omtrend het eerfte point, rakende de oprigting van het Burger - Corps of zogenaamd Vliegend Le ger, berigten Gecommitteerde Raden, dat de Secretaris Blak, op den 17 Augustus 1-87, in de toenmalige Vergadering van het Collegie , had te kennen gegeeven: ,, dat hy van wegen verfcheiden (by hem genoemde) Cordaate Vaderlandjche l JA lenden was verzogt geworden, om een Corps gewapende Burger - Militie binnen dit Kwartier " te brengen , en dat hy zich verpligt vondt, '„ zulks te"brengen ter kennis van Hun Edele MoJ} gende." Dat op de Propofitie gerefolveerd was de Heeren Kloek, Verfchuer, Claus en Blok te verzoeken eene Convocatie aan te leggen, van eenige Leden uit de Schutteryen en Genootfcbappen van het NoorderKwartier, ten einde: ,, om ; volgens de eigen woor„ den van de Refolutie) onderling te overleggen de „ beste middelen , tot heil van het Vaderland en , confervatie van de rust, welkers ftoring het eenigst „ overgebleven plegtanker fchynt te zyn van de party , die alles toebrengt om den val van haar eigen Vaderland te verhaaften." Dat aan deze Propofitie van den gewezen Secretaris Blok en de daarop by de Meerderheid van het Collegie genomen Refolutie alleen het BurgerCorps of vliegend Leger deszelfs oorfprong verfchuldigd is. Dat ingevolge van die Refolutie door den Heer Blok, uit naam van Gecommitteerde Raden, eene Misfive was afgezonden aan de Schutteryen en Genootfehappen van het Noorder-Kwartier, met verzoek s Gra- venhage. Verkort Berigt van Ge-\ Lommit» teerde Raden in NoordRolland* i  4jG- NIEUWE NEDERLANDS CHE 'sGsa- vekhage. Verkon van Gecommitteer - JLaém it ■ AV.sja'. Hol mm. Cmus en Blok. Dat in de Vergadering, geopend zynde met eene Aanfpraak door den Heer Biok, het voorftel, uit. naam van Hunne Ed. Mog. gedaan, door derzelver Gedeputeerden cn de verdere prefent zynde Leden,goedgekeurd, en eene Commisfie van Directie over' het vliegend Leger benoemd was geworden. Dat de Heeren Kloek, Pat/tóm , U»u< en Blok, op den 25 Augustus, rapport aan Gecommitteerde Raden hadden gedaan van de voorgemelde Vergadering en daar in gecommuniceert: „dat in die Jf Vergadering dadelyk was gerefolveerd een gewa- pend Corps binnen dit Kwartier op te rigten, dat ,-, tot executie van dit heilzaam Plan (zo als hoe zelve genoemd wierd) eene Commisfie was be„ noemd, en dat zy Gecommitteerdens die Com- misfie hadden gequalificeerd, om van Hunne' 3, Ed. Mog. te requireeren de nodige Patenten .tot aanmarsch, als mede provifioneel twee Veldftuk„ ken met derzelver toebehoren en verdere Ammu-5, ui tie van Oorlog, en dat zy ten allen tyde opre- zoek om tegen den 21 Augustus een of meer Gedeputeerden naar Hoorn, in het Logement van Hun Ed. Mog. te zenden, ter bereiking van het oogmerk in de voornoemde Refolutie vermeld, met byvoeging: „ dat Heeren Gecommitteerden uit het Collegie met hem Secretaris Blok, zo veel in huü „ was, alles zouden toebrengen, om tot dat einde „ nuttige en convenabele middelen aan de hand te „ geven." Dat vervolgens ook op den 21 Augustus 1787, in het Logement van Heeren Gecommitteerde Raden te Hoorn, eene Comparitie gehouden was van Gedeputeerden uit de Schutteryen en Genootfchappen van Wapenhandel, in het byzyn, ten overftaan en met goedkeuring van Gecommitteerden, uit het Collegie van Heeren. Gecommitteerde Raden voornoemd; te weten, de Heeren Kloek, Vetjchuer,  JAARE OEKEN, Maart, 1788. 457 „ quifitie van Hunne Ed. Mog. zich zouden laten „ employeeren tot ftuiting van alle oproerige be„ wegingen in het Kwartier." Dar. dit Rapport in het Collegie, met dankzegging voor de genomen moeite, geapprobeert en den Secretaris itlaé gequalificeert was geworden de nodige Patenten naar de Plaatzen ten platten Lande af te geven, als mede de twee Veldftukjes en verdere benodigdheden. Omtrend het tweede point, rakende de afgegeeven Ammunitie als anders, aan de verdere Departementen , berigten Heeren Gecommitteerde Raden, dat fu:cesüvelyk uit 's Lands Magazyn en Arfenaal zyn afgegeeven aan den Commandant van het Guarnifoen binnen de Stad Hoorn, op twee onderfcheiden tyden, te famen 9000 fcherpe Patroonen. Dat, oprequifitie van de Gecommitteerdens totdeDefenfie van deze Provincie en de Stad Utrecht, op den 24 July uit 's Lands Arfenaal zyn afgegeeven 600 Snaphanen, met Bajonetten, en 600 Patroontasfen, en op den 5 September 500 Snaphanen, 500 Patroontasfen en 500 Vuurfteenen, alle welke Geweeren, op verzoek van meergemeldé Gecommitden te Woerden, zyn geaddresfeert g-worden aan het Defenfie - Wezen der Stad Amfterdam : dan voegen de Gecommitteerde Raden daar by, in *C zekere geïnformeert te zyn , dat de voorgemelde 1100 Geweeren enz. voor de Stad Amfterdam zyn overgefcheept in een Vaartuig, gedestineert naar Friesland, en dat dezelven ook aldaar zyn ontfangen geworden en als nog berusten, als mede dat uit' het Recepis van de- laatfte 500 Snaphanen blykt, dat zekere in Friesland welbekende Ahart Scheltinga, die Geweeren op ftroom voor de Stad Amfterdam heeft overgenomen. Betrekkelyk liet derde point, rakende de Armade die op de Zuiderzee heeft plaats gehad, berichten Heeren Gecommitteerde Raden: Dat. die Armada s Gra- VEtïHA- eje. Verkort Berigt van Ge:ommit.'■eerde Raden 'n Noord' Bolland.  4J8 NIEUWE NEDERLANDSCHE »9 GRAVENHAGE. . Venhort Berigt van GecommitteerdeRaden ih Noord Holland. op de Zuiderzee haren oórfprong verfchuldigd is aan eene Misfive opden 12 July 1787 uit Woerden fgefchreven^ door de Gecommitteerdens tot de Defenfie dezer Provincie en de Stad Utrecht, fcbynende aanleiding tot die Misfive gegeeven te'hebben een verfpreid geragd, als of men voornemens wa re, uit de Provincie van Gelderland, een inval in Noord - Holland te doen, tegen welke verderfelyke oogmerken men door het aanfehaffen van Vaartuigen op de Zuiderzee, meende te kunnen en te moeten voorzien , weshalven Gecommitteerde Raden aan gemelde Commisfie te Woerden kennis gaven, dat zy zich tot aanfehaffing dier Vaartuigen zouden addresfeeren, aan het Collegie ter Admiraliteit in West-Friesland en het Noorder Kwartier, dau dat dit Collegie zich van de bezorging dier Vaartuigen beleefdelyk geëxcufeert hebbende, die weigering ten gevolg had , dat daar van kennis wierd «re.?eeven aan de Commisfie te Woerden, als mede aan de Gecommitteerdens uit den Raad tot het Defenfie - Wezen dei- Stad Amfterdam > ten einde met dezelven fchikkingen te maken over het huren of koffen van Schepen. Dat vervolgens op den 3 Augustus 1787, by gemelde Gecommitteerde Raden is genomen eene Refolutie, in welke melding gemaakt wordt van ei ne zü re h'emotie voor de generaale Zee- Armade op de Zuiderzee, gecombineerd tusfeben de Commisfie tot Defenfie van deze Provincie en de Stad Utreefat, Gecommitteerde Raden te Hoorn, en de Commisfie tot het Defenfie Wezen van Overysfel, door de Commisfie van het Defenfie - Wezen te Amfterdam aan het Collegie gezonden, dan dat die Memorie by het Collegie niet gevonden is, zynde het waarfchynlyk, dat dezelve om eene of andere reden zal zyn t'zoek gemaakt, dcwyl men dezelve, niet tegenftaande alle aangewende moeite, niet heeft kunnen mag tig worden. Dat  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 459 Dat vervolgens aan Gecommitteerde Raaden «nn. gebleken is, dat ten dicnftc van de Zee-Arma- vr"„*' de aan de Heeren Claus en Bhk, uit het Comp-C]g toir - Generaal, is betaald geworden eene fomma ' ™° ' • • •. / 37o0o : O : o Beript waar van zedert m contante pen- van fj. ringen zyn terug gegeeven. . ƒ 9i 15 : 0 : o commii 1 . —— teerde - dus nog te va-antwoorden , , ƒ 27885 : o : o Raden Dat van deze te verantwoordene Penningen, door ,«/YWJ. den Heer C/«#j, aan het Collegie was gezonden Holland eene zogenaamde Verantwoording, waar uit bleek, dat door de Heeren Cir,us en Blok, uit hoofde van de Zee - Armade was betaald geworden. Aan het Defenfie-Wezen te Amfterdam f iooco : o • o Aan den Kapt. iiraak, Commandant der Vaartuigen op de Zuiderzee .... ƒ 10000 : 0:0 Aan een Schceps-Timmerman te Amfterdam . . . . f 5634 { 0:0 Aan een dito ƒ 1040 : o : q Aan R. Ruurd/èn, voor Vacatie ƒ 36-5 : o : o Aan den Secretaris Blok, voor dito ƒ 515 : 10 : o Aan den Heer Claus, voor dito ƒ 330 : 10 : o . ƒ 27885 : 0:0 Uat Gecommitteerde Raden wel gewenscht hadden deze Rekening fpecifiquer en gedetailleerder ontfangen te hebben; dan dat daar toe te vergeefs alle pogingen waren aangewend, en zulks door de aanhoudende abten tie van den Heer Claus, niet tegenftaande herhaalde gedane invitatien, gelyk mede door de uitlandigheid van den Secretaris Blok, onmogelyk Was gemaakt, en zy dus in deze opgave hadden moeten berusten. H h De  460 NIEUWE NEDERLANDS CHE sGra- vknhage. 'Brief tan Gecommitteerde Raden in Noord Holland. De zelfde Heeren Gecommitteerde Raden in West-Friesland en 't Noorder-Kwartier fchreven nog den i 5 Maart aan de Staten dezer Provincie dezen brief: EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! Op den 26 der voorleden maand February is by ons ingekomen U EöV. Groot Mog. zeer gerefpeüeerde Refolutie van den 15 February bevorens, waar by U Ed. Groot Mog. hebben gelieven goed te vinden, ons aan te fchryven, van uit naam van U Ed. Groot Mog., op te ontbieden de Heeren Claus en Blok, om rekening en verantwoording te doen van zodanige 's Lands Penningen , als uit eenigen hoofde onder die Heeren mogten berustende geweest zyn. Wy hebben bereids op den 28 February aan U Ed. Mog. order voldaari, en de gemelde Heeren Claus en Slok opontboden, om ten gemelde fine voor ons Collegie zich' te fifteeren tegen Donderdag den 13 Maart. De Heeren Claus en Plok hebben aan deze Aanfchryving, door in perföon te compareeren, niet voldaan; doch by ons is voor den 13 Maart ontfangen eenè Misfive, gedateerd Brusfel den 6 Maart 1788, en onderteekend door Dirk Cl./u;, by welke Misfive die Heer zich van de perfoneele apparitic excufeert, en tevens opgeeft eenige nadere Elucida•tieh van de penningen , welke hy,. wegens de directie van de Zee-Armade onder zich heeft gehad, met toezegging van nog eenige meer fpecifique Opo-aven en Rekeningen te zullen bezorgen, uit welken hoofde wy gemeend hebben, in afwagting van dezelve , provifioneel in dit Antwoord van den Heer Qulu , (het geen wy de eer hebben eopielyk hier nevens aan ü Ed. Groot Mog. toe te zenden) te kunnen, berusten. Hoe zeer wy niet kunnen nala. 11 ten  JAARBOEKEN, M.-.ait\ 1788. 461 ten U Edele Groot Mog. by deze gelegenheid te herinneren , het geen wy, by ons Rapport van den 8 February.laatstleden, breder hebben gedaan, dat, uit hoofde van de Directie over de Zee- Arraade, aan de Commisfie van het Defenfie - Wezen deiStad Amfterdam, uit onze Kas, door de Heeren Clam en Blok, is betaald eene fomme van tien duizend Guldens, en uit ons Arfenaal gezonden eene aanzienclyke quantiteit Geweeren, welk een cn ander tot heden toe niet is gereftitucerd geworden. Wy hebben insgelyks ontfangen eene Misfive," gedateerd Brusfel den 6 Maart 1788, en ondertekend door IJ. Blok, zich al mede van de perfoneelc comparitie daarby excufecrende, op fundamenten, dat onder hem geene 's Lands Penningen waven berustende geweest, behalven de Gelden, relatief de ZecArmade, hier boven gemeld. Dit Antwoord van den gewezen Secretaris Bi'.k ("mede copielyk hier nevens gevoegd) is voorcekomen te zyn geheel onvoldoende, als hebbende dezelve wel degelyk 's Lands Penningen onder zyne Adminiftratic gehad, waarvan hy allezints verpikt is verantwoording te doen en nadere opening te geven , en zulks niet alleen ten aanzien van de gelden, rakende de Zee - Arniadc hier boven gemeld, maar ook fpeciaai met relatie tot eene fomma van tien duizend guldens, welke hy eigendunkelyk en zonder daar toe eenige authorifatie gehad te hebben , uit 'sLands Kas heeft genomen, en verftrekt heeft ten diende van het Burger - Corps, of zogenaamd Vliegend" Leger in het Nöorder-Kwartier gefubfiftcerd hebbende, waar van wy in ons bovengemeld Rapport van den 8 February , al mede breder mentie hebben gemaakt ; gelyk ook eindelyk nog wegens eene zeer aanmerkelyke lomme, welke hy onder zyne directie gehad heeft, en waar omtrend "by hem zeer ter kwader trouw is gehandeld, en hy als nu de ongehoordftc fuilenuen voerd. Daar au Ed. Groot Mog. Heeren, om is gede-. 1 Hh 2, maa. 's Gravenha- ce. ' ' Briefvan. Gecommitteerde liadeti in Noord' Holland»  4<52 NIEUWE NEDERLANDSCHE '&G«AVENHAGE. Bn fvn Cecom mhuer- deR.i'le> ir.Noord Holland. EXTRACT uit de ReCnlutien van Je Heere» STAATEN wm HOLLAND *» WEST-FRIESLAND in Hun Ed. Groot Mog. Vergadering genomen op Saturdag den 15 Maart 1788. Ingevolge van Hun Edele Groot Mog. Refolut',■* van den 23 der voorleden maand geprocedeers zynde, tqt het benoemen van eenige weinige Heeren mandeerd de zorg „ om te waken voor het intrest van 's Lands Penningen, hebben wy gemeend in dit geheel onvoldoend antwoord van den gewezene Secretaris B-o'-, niet te moeten berusten, maar, daar ■ zagte middelen te vergeefs beproefd zyn, tot (terkere middelen te moeten overgaan: waarom wy ons provifioneel hebben gefecureerd van zodanige vaste ■ en andere Goederen cn Effecten , als ons bewust .zyn dat gemelde Bernaraus Btok alhier te Lande heeftj agter gelaten; terwyl wy wyders den Commies van de Finantie van ons Collegie hebben geauthorifeerd, om uit onzen naam, ter recouvrement van alle zodanige penningen, als uit eenigen hoofdehoe ook genaamd, onder gemelden Bernatdus Bink mogen berustende geweest zyn, tegen hem gerechtelyke Procedures te entamceren daar en zo het behoord, met employ van zodanige Practizyns, als. ten voorfchreven fine zullen worden gereqüirecrd. Wy hebben ons verpligt geoordeeld, U Edele Groot Mogende van een en ander de vereischte informaticn te doen toekomen; en hier mede enz. Niets is van grooter belang voor eenen Staat, dan het Geldwezen , welk deszelfs voomaamfte zenuw is. Men behoeft zich dan niet te verwonderen over het volgend  JAARBOEKEN, Maan, 1788. 463 reu uit Hun Ed. Groot Mog. Vergadering, om nevens Commisfarisfen uit de Collegien van Heeren Gecommitteerde Raden in de beide Kwartieren , by elk derzelve daar toe te benoemen, te revideeren de Ordonnantiën op de gecollecteerd wordende Gemeene Middelen, cn na te gaan welke verdere middelen tot ftyving der Provinciaale Financie zoude behooren te worden voorgcllagen en in trein gebragt. ïs, na voorgaande deliberatie, goedgevonden en verdaan, daar toe te committeerenx zo als gecommitteerd worden, de Fleeren Dirk van Boetzela^r, Heere van Kyfhoek, uit de orde van de Ridderfchap en Edelen; Mr. I'iet er vin den Santheuvet, in den Oud-Raad der Stad Dordrecht; Mr. Gui.ja-n Bahhazar Emants, Penfionaris der Stad Delft; Mr. WilHn Girrit Dedel Salomonsz. , Oud-Burgemeefter en Raad der Stad Amfterdam; Mr. Johan Adrman vun der Hoeven, Rcgeerend Burgemeefter en Raad in de Vroedfchap der Stad Rotterdam; en Mr. Meina'd Merens, Penfionaris der Stad Hoorn -y benevens Commisfarisfen uit de Collegien van Heeren Gecommitteerde Raden in de beide Kwartieren by hun refpectivelyk te benoemen, mitsgaders den Heer Raad-Penfionaris; waar tóe Extract dezer aan dezelve Heeren, en de beide Collegien van Gscommitteerde Raden, tot hun narigt zal worden gegeeven. Wegens den Slavenhandel zyn do.or de Planters en Ingezetenen van de Volkplantingen Bsrbice, Esfequsbo en Demerary, aan de Algemeene Staten Requesten ingeleverd, welken wy hierna onder Amsteldam zullen mededeelen. Mm ziet deze Ordonnantie van Zyne Hh 3 Hoog- 's Gravf.nhA- ge. Comm'tS' farhfen tot her' ziening der Ge- meene Middf  'sGra- ven hage. 404 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoogheid, als Kaptein-Generaal, van den 26 Maart 1788. Zyne Hoogheid permitteerd hier mede , dat by de Compagnien van het Regiment Hollandfche Guardeste voet, de vacant zynde Corporaals plaatfen, voor dit jaar, niet met den eerftcn April vervuld worden; maar provifioneel en tot nadere order onvervuld gelaten worden; en dat by de Compa-' gnien van alle de Regimenten Nationaale, Duitfcheen Walfche Infanterie, de vacant zynde Sergeants en Corporaals plaatfen, mede voor dit jaar, niet met den eerften April vervuld worden , maar provifioneel en tot nadere order onvervuld gelaten worden : dispenfeerende in zo verre, en voor deze rcizc, de Kapteins der bovengemelde Compagnien van het geen, daar omtrend vastgefteld is by het vierde Artikel van het zesde Hoofdftuk, van het Reglement voor de Infanterie van den 28 February 1772. Gedaan in 'sGravenhage den 26 Maart 1788. (Geteekend) WILLEM PRINS van ORANJE, (Onder flond') Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Gecontrajigneeri) T. J. de LARREY. Men ziet ook een Plan van eene Negotiatie of Geldügting op ordinaire Obligatien of  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 465 of gewoone Schuldbrieven, vastgefteld den «27 Maart 1788. r\e Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en West-Friesland, hebben uit kragte van Hun Edele Groot Mog. Refolutie van den 23 February laatstleden, met overleg en communicatie van Zyne Hoogheid-den Heere Prinee van Orange en Nasfau &c. &c. &c. goedgevonden, alzo eene aanhoudende geneigtheid by de Eigenaars van oude ordinaire en Lotery - Obligatien befpeurd werd, om zich daar van op eene favorabele wyze te ontdoen , nadien dezelve doorgaans met veele documenten tot bewys van eigendom zyn bezwaard, het geene by verkoop veel inconvenienten, en zeer laage cours geeft; over zulks als nog aan hun gelegenheid willen geven, om dezelve op hunne eigene namen te convertecren in ordinaire Obligatien; te arrefteeren een Negotiatie van vyf Millioenen in contante Gelden, en tien Millioenen oude Obligatien by intrekking, om die te converteeren in ordinaire Obligatien , op de volgende wyze: Art. 1. De fournïsfementen zullen worden gedaan met een derdepart in contant geld, een derde met ordinaire of Lotery - Obligatien tot laste van den Lande lopende, en het overige een derde met groote Prys-Obligatien uit de voorfz. Loteryen, en die van Ao. 173J. 2. Aan de Deelneemcrs zal tot hunliedcr gerief worden gepermitteerd, om in de voorfz. Negotiatie te mogen employeeren ordinaire en Loterv - Obligatien , zonder onderfcheid op welken tyd óf op wat Comptoir van JsLands Gemeene Middelen dezelve mogten zyn belegt, maar daar van gebruik mogen maken, zo ten Comptoire Generaal, als op alle de Comptoiren in de refpective Steden. 3. Voor de te doenc fournisfementen in voegen als voren, zullen door den Ontfanger - Generaal, en de verdere Ontfangers-in de Steden, werden ui tge- Hh 4 gle. 's Gra- VENHACE. Plan van Geldlig' tir.g op geviconA übliga» tien.  's Gra- venha" ce. Plan va. Gdiligtt %g op gewoone Obltgfttten. 466 NIEUWE NEDERLANDSCHE aaarerj Rcccpisfen van ordinaire Obligatien, en tot zulke lommen als de Beleggers zullen requireeren, mits tot effene honderd en niet minder dan twee honderd guldens, en dat op zodanigen naam of in blan, co uitgegeevcn worden, zullende de Houders het ver' mogen hebben om dezelve binnen den tyd van drie maanden, na dat die uitgegeevcn zyn, nog te doen Rellen op zodanige namen als zy dan nog zullen bcgeeren. 4. Van de uitgegeevcn Rcccpisfen cn de daar voor te depechecrene Obligatien, zullen worden betaald de Intrest van vier per Cent, fubjecl: den 100 cn 200 Penning, even gelyk alle andere Obligatien tot lasten van den Lande lopende, waar van de Intresten zullen ingaan met den eerden der maand m welke de fournisfementen worden g- daan. 5 Van de Obligatien welke tot het fournecren in voeden als boven zullen worden geëmployccrt, zal denintrest worden betaald tot den verfchyndag van dezen jaare 1788 incluis. 6 Nog zal aan den geenen welke deel m deze Negotiatie nemen cn hunne fournisfementen mee oude Obligatien in.maniere als voren gemeld, doen,, de zodanige het faveur worden gedaan, om met hek bemn van dezen jaare 1788 , haare Intresfen by avance op de geëmployeerde Obligatien te betalen, zonder onderfeheid, in welke maand van dat jaar dezelve ffiogre komen te verfchynen. 7. De Ontfangers zullen van geene Obligatien m deze Negotiatie gebruik mogen maken, voor en aleer den Intrest daar bevorens op betaald zal zyn, tot voorkoming van alle eonFufie, maar dezelve dadelyk bv herdoen der fournisfementen moeten intrekken, ook zullen geene Obligatien, waar op eenige verbanden genoteert ftaan, mogen cmployeeren. 8. Met het Colleétecren dezer Negotiatie zal zo op beide de Comptoiren Generaals van het Zuideren Noorder - Kwartier, en op de verdere Gemeene Lands Comptoiren, aanvang worden gemaakt op maan-  JAARBOEKEN , Maart, 1738. 461 maandag den 7 April 1788 , en daar mede gecontinueert worden tot zo lange dezelve voltallig zal zyn 9. En nadien Hun Edele Groot Mog, Hoogstderzelver authorifatie, tot het Negotieererf van de ft>m van deze vyf Millioenen, hebben verleend onder die fpeciaale mits, dat de Fondïen reeds zedert :d. Iaarb. van 1787. b\. 404r. sn vo!g. en pag. 4632. en volg. 's Gea- VENHAGE. Plan van Geldlig. ting op Qeuoone Obliga. tien.  468 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. Goederen en Effecten, als den voortvlugtigen en gebannen Comeits i an eter. Hot onder deze Rechtbank heeft leggen: ten einde de Jurisdictie van deze Heerlykheid te funderen ; roepende : voorts uit kragte van.dezelve arreste, by Edictie op, U Cor. tieiis van der Pot, Mitsgaders alle anderen, die zich party zoude willen ftellen ; Otnme op Saturdag, zullende zyn den 5 Mey aanftaande, des morgens ten elf uren , Procureur Gemagtigde te zenden voor de Edele. Achtbare Gerechte voorfz., ten einde -fa aan hooien zodanige Eisen en Conclufien , of Ei-, fchen en Conclufien , als ten dage voorfz. van wegens den Eifeher ftaan gedaan en genomen te worden ,: zo in cas van verdere Decretatie van de voorgemelde gedane Arreste , om -ftand te moeten grypen tot den uiteinde van den Proeesfe toe , dan wel tegens alle anderen, die zich party zouden wiilen ftellen , om het zelve te gehengen en te gedogen ; wyders by Rauwactié te zien dienen van Eisch in cas van kosten, fchaden en Intresfen, door U Gedaagde aan den Eifeher toegebragt; Met denzelven Eifeher te hebben aangedaan zeer vele aanhoudende bittere beledigingen, verfmadingen, veragtinge en mishandelingen, zo op als na den 30 Augustus laatsleden, en tot op den 19 September daar aanvolgende ten Uwe Huize, op een Zolderkamertje en zoo te zeggen onder het Dak, in ftrikte gevangenisfe te houden en hem alle Acces en Correspondentie af te fnyden , voorts onder een aantal gewapende Manfchap te laten bewaren, gelyk ook van mede te hebben helpen beraadllagen en overleggen in de verdere gevangelyke vervoering van alhier na het zoogeüoopte Burger-Legertje : om den zeiven aldus gevanglyk agter aan liet" zelve Legertje te doen mede voeren. Op alles te antwoorden en verder hier by voor te procéueren als na Rechtem En is deze by my, na voor-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 469 voorafgaande Publicatie, geaffigeert ter plaatfedaar zulks gebruiklyk is en behoord te gefchieden. ■ Actum Hondsholxedyk den 29Maart 1788. (Was gel eekend) LAURENS van der AREND, Gei echt bode van Hondsdol; ea^k. Van wege het Dichtlievend Genootfch p is het navolgend Bericht bekend gemaakt. De Beftuurders van het Dichtlievend Genootfchap in 's Gravenhage , onder de Spreuk: Kunst lief.Ie fpaart ?eèr, F/31?,' hebben na naauwkeu • rig onderzoek van. de. elf ingekomen Prysvaarzen, behelzende: De MENSCH GESCHIKT voor de EEUWIGHEID. Zes derzelver getekend met de Spreuken: 1. Hoetyk hne fchoon een glans rerjpreidt De Heilzon der Onfterflykheidl FEITH. 2. Haleluja, 3. Indien wy alleen lyk in dit Leven op Chriftuszyn hopende, zo zyn wy de ellendigfte van alle Menjchen. Paueus, I. Cor. XV. vs. 19. 4. De Ééuwigheid is de ftempel van 's Menfchen waarde. ' 5» Dan is U U htog/le heil bereid: Denk /leeds aan Goden de Eeuwigheid! Joh. II. vs.-23:2 7» 6. Nen 's Gra» • venha-  'sGra- VENIÏAGE, Berigt ra» het Dicht li e vend Geitootfekap. 470 NIEUWE NEDERLANDSCHE 6. Non temer e nee fortuito fati 8* creaii famus; fed profeBo fait quadam vis, qua genei i con* f tier et hutnano , nee id gipneret aut akret, quod cum exant laviflk onwes labores, turn incideret in Mos lis malum Sempiternum. CICERO. In nadere overwceginge genoomen , en op den cerftcn van Lente Maand, in hunne Vergaderinge, met voorkennisfe en in tegenwoordigheid der lloogaanzienelyke Befchermheeren,den Gouden Eerpenning, ter waarde van vyfentwintig Ducaaten, met meerderheid toegeweezen aan den Dichter van het Vaars ingeleverd , onder de Spreuk: Hoe ryk hoe fchoon een glans verfpreidi, De Heilzon der Onfterflykheidl FEITH. en , den Zilveren Eerprys aan den Dichter van het Vaars Onderteekend: De Eeuwigheid is de Stempel van 'sMenfchen waarde. Mitsgaders een tweede Zilveren Eerprys aan deö Dichter, wiens Vaars geteekend is. JSion temere nee fortuito fati &? creati fumus\ fed profedof uit quadam vis, quee generi confuieret humano, nee id gigneres aut aleret , quod cum exant laviifet omnes lahores, tuin incideret in Mortis malum Sempitemum. CICERO. Verders is eenparig beilooten als een Accesfit te doen Drukken met den naam des Dichters (zo hy zich geliefd bekend te maken:) het Vaars, ondertekend HalelufaJ By  JAARBOEKEN, Maatt , 1788. 471 3y de opening van het verzegeld Briefje by het eerstgemelde Vaars gevoegd, is bevonden dat de Dichter was de Heer LAMBERTUS van OYEN Antz. te Rotterdam. Zullende de Briefjes, by het tweede, derde en vierde Vaars gevoegd, niet geopend werden, voor dat de Dichters binnen veertien dagen, by een Brief aan den Medebeftuurder Mr. Thomas van Limhmg, daartoe vryheid hebben gegeven, in welk geval dt Vaarfen met hunne namen zullen worden gedrukt, en anders de Briefjes, gelyk omtrent alle overige gefchied is , ongeopend worden verbrand. Hebbende het Vaars, ondertekend: Dan is U 't boogfle hei! bereid: Denk fteeds aan God en de Eeuwigheid! Joh. II. vs, 23 :27. ter oorzaake van veele ongeregelmatigbeden in het geen onontheerlyk is in faamenftcllen van Nederduitfche Vaarfen, als mede geen klein aantal onnauwkeurigheden in Taal en Rym, fchoon ander: vol fchoone en verheven denkbeelden, en waarlyl Dichterlyke genie, tot den uitgeloofden Eerepry; niet in nadere aanmerking kunnen komen. Voorts wordt wederom beloofd een Gouden Ecre penning van vyfentwintig Dukaaten , voor der Dichter van het beste Nederduitfche Vaars, behelzende: De VERHEVENHEID van het EUANGELIE En een Zilveren Penning van gelyke groote ei munteals de Gouden, voor den Dichter, wiens Vaar bet best gekeurde naast by zal komen. Moetende de Gedichten voor den eerfte van Louw maand 1789 aan Beftuurderen van dit Genootfchaj ge 'sGr.a- ven1iage. Berigt vdn hst Dicfuiwvt-nd Genootfchuji. 1 1 (  •sGra venha ge. Berigt van het Dicht/ie vertri Ge «ooi. fchap. ' 472 NIEUWE NEDERLANDSCHE gezonden worden, en; blyft voorts alles op den voet, ais in voorige bekendmaakingen is gefteld. En vervolgens nog dit nader bericht van het zelfde Genootfchap. r\e Beftuurder.< van het Haagfche 'Dichtlievend *S> Kunstgehootfchap berichten , dat zich , ais Dichteresfen van het Prysvaars., met de Spreuk : De Eeuwigheid is da Stempel van menfehen waarde; Waaraan de Zilveren Eerprys was toegeweezen, heeft békend gemaakt, Mevrouw Maria. Petronella Elter Gebooren Woest» hoven, te Amfterdam. En als Dichter van het Vaars, ondertekend. Non temere nee fortuito fit i et creati fumus ; fed profeBo fuit qu&lam vis , quee generi confderet humano, nee id gigneret aut aleret, quod cum exant laviflt omnes hhores , turn incideret in mortis matum fempitentum. CICERO. Aan het welke een tweede Zilveren Eerpenning is toegewezen, De Heer G. Br en der è Bratidis, te Amfterdam. •Gelyk ook, als Dichter van het Vaars, getekend, Ralelufa! Het welk waardig is gekeurd , om als Accesfit gedrukt te worden, De Heer j. van ÖS, Kunstfchilder alhier. Wy  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 473 Wy hebben reeds te voren van den Voorzittenden en eenige andere Raden in het Hof van Braband en den Lande van Overmaze gefproken. üe Algemeene Staten hebbenden 25 dezer maand Maart deswege wederom aldus befloten. EXTRACT Uit het Register d-r Re/olutien van de fioq'!ijiel Jan Stein Panéen Lamhert Eneelbert van Eek, ieder afzonderlyk zal worden aangefchreeven, van zig by aanhoudendheid te blyven onthouden van alle Deliberatien cn Befoignes, welke in gemelde Rade en Leenhove van Braband , zo in materie Civiel als Crimineel, zullen kunnen worden gehouden of, gedecerneerd, ten opzigte van eenige zaken, welke tot de zogenaamde Patriottifche Genootfchappen, Vaderlandfche Sociëteiten en Exercitie-Genootfchappen betrekking hebben of wel eenige relatie hebben met de Troubles, die in de laatfte tyden hebben plaats gehad, en dat voor het overige a'an gemelde EerstPraefiderende en Mede - Raden zal vry ftaan de an ■ dere Deliberatien en Befoignes van den Raad teadfifteeren, houdende verders H. Hoog Mog. het verzoek by hun lieden Misfive gedaan , by provifie in advys. En zal Extract van deze Hun Hoog Mog. Reïöfolutie worden gezonden aan de GrifEer van den voorfz. Rade en Leenhove van Braband en den Lande van Overmaze, om dezelve te brengen ter kennisfe van denzelven Rade, en omme gelykelyk tc dienen tot antwoord op de voorfz. hunne Misfive van den 6 February laatstleden. En zal gelyk Extract van deze Refolutie worden' gezonden aan den Advocaat-Fiscaal en Procureur Generaal van Braband en de vooriz. Landen, omme te ftrekken tot deszelfs narigting; en denzelven daarnevens worden aangefchreeven, dat Hun Hoog Mog. aan hem volkomen vry en onveriet laten, om uit kragte van dezelve Refolutie van den 31 December des voorleeden Jaars 1787, ten aanzien van de poinclen daar inne vervat, zodanige inforIi 4 ma¬ 's Gravenha- ge. Be/luit tmtrend 'Je bladen Van Laar, Hart- nan, Parvé •n Van Eek.  's Graven hace. , 480. NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ matien te neernen, als hy zal vermeenen te behooren , en om zulks voor het Recht van de Hooge Overheid noodzakelyk oordeelende, tegens dezelve vier Raden, of een of meer onder dezelve, te procederen, of te doen procederen, zo als de order van den Lande zal mede brengen, en in goede Juftitie zal behooren. (Was gsteekend") CHARLES BIGOT, vt. Accordeert met voorfz. Register. (Was geteekend) H. F A G E L. scheeveningen. Den 7 dezer rnssand kwam eene Commisfie Dit de Magiftraat van 'sHage, beftaande uit Jonkheer van Bentinck, Graaf van Rhoon en Pendrecht, als Overfte van de vernieuwde Schuttery van dit Zeedorp , benevens de drie regeerende Burgemeefteren en derzelver Secretaris, welke de Scheeveningfche Schuttery plegrig heeft in den eed genomen. De Secretaris van den Krygsraad beiloot deze plegtigheid met een gedicht. Leyden. Den 5 Maart wierdt deze Pablicatie afge. gekondigd: Alzo het aan Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe van Oranje enNasfau, Erfftad- hoa-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 481 houder dezer Provincie, geliefd heeft aan den Prsefident Burgemeefter dezer Stad te doen toekomen Hoogstdeszelfs geëerde Misfive , gefchreven in 'sGravenhage den 3 dezer lopende maand, en daar by te kennen te geven, dat Zyne Doorluchtige Hoogheid had goedgevonden , ter vervulling van de nog exteerende vacature, aan te ftellen tot Burgemeefter der Stad Leyden Mr..Pieter &iw Menens, met authorifatie op voorgemelde Prasfident Burgemeefter , denzelven Burgemeefter in functie te ftellen, en de nodige Eeden af te nemen;en wy. ders nog by continuatie te committeeren tot Bewindhebber van de Oost - Ind. Compagnie ter Kamer Amfterdam tot Mey 1789, Mr. Abraham van Gei wen , en tot Bewindhebber van de WestJndifche Compagnie aldaar aan te ftellen Mr. Pu- ter Jan Marcus. Zo is 't, dat H. H. Burgemeefteren en Regeerders dezer Stad hebben gemeend niet te moeten afzyn, van het gene voorfz. is, aan de goede Burgerye dezer Stad de vereischte en behoorlyke communicatie te geven, ten einde dezelve moge ftrekJcen, tot aller en een iegelyks narigringe. Aótum Leyden den 5 Maart 1788. Ter Ordonnantie van H. H. Burgemeefteren en Regeerders der Stad Leyden. J. J. HUBRECHT. Ons is wegens de vreugde en verlichtingder huizen op den 8 Maart dit berigt toegezonden : jQp den 40 Verjaardag van Zyne Doorluchtige Ttf Hoogheid den Heere Prins Erfftadhouder, zvn I i 5 over- LEt' DEN. Pub/ie. wegens de Regering.  432 NIEUWE NEDERLANDS CHE Lëy- Berich ■wegem Mlumi maden '<Ék> overal een menigte Vlaggen uitgeftoken, zo van '£ Raadhuis, Academie als by Burgeren, de Militie paradeerden met Vaandel en witte Slopkousten, en t des namiddags van vyf uuren tot omtrend half agt ■ uuren wierdt op de Klokken gefpeeld, en by afwis- ■ feling met Walthoorn en ïrom{>et op Stadhuis Toren gemuficecrd , werdende denzelven vervolgens des avonds rondsom met Lantaarns verlicht. Onder de menigte van Eerepoorten en Boogen , welke door de geheeïe Stad verfprcid Ronden en geïllumineerd waren, hebben inzonderheid uitgemunt, die, welke op de Breedeflraat waren, als een voor het Raadhuis, met een menigte Lampions verlicht, een aan de Papegragt, een voor de Oprechte Vaderlandfche Sociëteit, een by de Vrouweftpeg, een voor de Sociëteit dei- Heeren Studenten , en een digt by de Hogewoerds Brug., uit Latwerk gemaakt , en boven" welke de Wapens van Pruisfen en Orange, met eenige andere zinnebeelden waren gcfchilderd. Die, welke voor de voorgemelde Sociëteit was opgerigt, was 30 voeten hoog en naar de Jonifche Orde, volgens aftcekening van P. van Campen, Leermeefter in de Wis- en Aardrykskunde, gebouwd, zynde verlicht geweest door byna 1600 Lampions , welke men ten 7 uuren begon aan te Reken , en die tot dezen nagt omtrend 2 uuren hebben blyven branden; terwyl de Werklieden de gemelde Lampions aanftaken,' wierden de Chasfinetten verlicht door voornoemde Van Campers, en den Heer J. van foeterden Med. Stud., en ten agt uuren begonnen de Muükanten in de Sociëteit te fpeelen , het welk met tusfehenpozing tot diep in den nagt duurde. Op den top dezer Eerepoort Rond een blazende Faam, gefneden door den Konst - Beeldhouwer B. van den Bi nek, en in 't Frontefpice vertoonden zig de Wapens van Orange cn Pruisfen, hangende aan de regter Colom het Wapen van de Generaliteit, en  JAARBOEKEN, Maart, 1738. 4^3 en aan de linker dat van deze Provincie, ftaande aan de eene zyde boven de Doorgangen met Gouden Letters Standvcstignei-i wekt t-enaragt, zynde de Zlnfpreuk der Sociëteit ; en aan de andere zyde mede met Goude Letters uitgedrukt: echte is, derloftdjche Sociëteit. Het Wapen van derzelver Protector, den Hoog Ed. Geb. Heer Grave Kan Be Mek, Heer van Rhcon en Pendrecht &c. wierd aan de regter zyde boven den kleinen doorgang in een Medaillon vertoond en het Vignet der Sociëteit, in een evengelyk Medaillon, boven de andere kleine doorgang. Behalvenhet voorgemelde Schilderwerk en verder By werk, zo der Beeltenisfen van Pallas enMercurius, als van de Leeuwen rondsom de Wapenen, waren 'er ook nog de vier volgende Chasfinetten, mede zo wel als het voorgaande door den Pourtrait - Schilder iV. Rode gèfchildcrd , en verbeeldende : 1. De Maagd weenende by de Orange Boom, die door Tweedragt ■ en Geweld wordt aangeval. Hen, voor de Tuin ligt de Leeuw ilapende, met het Onderfchrift; H;er fiaapt de Leettw; de Maagd onthield, WorU aangerand door Helsch geweld. 1. De Maagd , in een biddende houding , bcfcheencn door eenige flaauwe ftraalen, en de hoop aangekondigd door een hand uit de Wolken, met het "Pruis-niche Wapen, endaar onder; De Maagd bedrukt, 't Geweld ten top, De hand toont hoop, de Leeuw rtist op. 3. De Maagd van een helder licht befcheencn, terwyl de Vorst geharnast, en den Draak met den linker voet vertredende , haar zyn hulp beloofd, wyzende op het Ppurtrait van den Koning van Pruis- Ley- den. Bericht wegens lllumi' natten enz.  Leyden. Berigt wegens Iiluminatienenz. 484 NIEUWE NEDERLANDSCHE Pruisfen, door een hand uit de Wolken vertoouende, met het Byfchrift: De Maagd ziet hulp, de Leeuw irygt kragt, De Prins treed toe, de Bruischgeeft magt. 4. De Maagd, zittende in een vrolyke houding, met'den Hoed der Vryheid op de Speer, terwyl xle Leeuw met het Zwaard in de Klaauw moedig toetreed, en dit Byfchrift; De Maagd herfleld, de Leeuw in Stand, Het Land gered cloor Codes Hand. Voorts zyn 'cr bchalven de Decoratien dezer Poort ook veele andere Chasfinetten, Devifen en Letterfpeelingen geweest, zo op de verdere Eerepoorten als hy Particulieren, byzonder by den Heer J. Ie F>ancq van terkhey. Eindelyk is door de goede order alles in volmaakte gerustheid en geregeldheid, zonder eenig ongeluk afgelopen. Van wege de Hoogleeraars, die Beftierde. ren zyn van het Stolpiaansch Legaat, leest men deze bekendmaking : De Heeren Profesforen van Hollands Hooge School, aan welken de bezorging van het Legaat van wylen den Heer .ian Stolp is aanbevolen, hebben in hunne gewoone Vergadering, ter beantwoording voorgefteld dc volgende Zedenkundige Vraag: Au funt officia', ad qua: hominem natura obligatum effe demonftrari nequit, nifi pofita animorum immor* talitate. Dat is : Zyn 'er redelybe daden, tot dewelken 'sMenfchen  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 4*5 rtaturelyke verplichting niet kan betoogd worden dan Op den grond van de onflerfelykheid der Ziele. De Verhandeling, welke geoordeeld zal worden best aan deze Vraag voldaan te hebben, zal met den gevvoonen Eerprys, beftaande in een gouden Penning ter waarde van twee honderd en vyftig Guldens bekroond worden. De Verhandelingen moeten in de Latynfche of Nederduitfche Taal gefchreven, en niet boven de veertig bladzyden van den gewoonen druk der Stolpiaanfche Verhandelingen uitlopende voor den 1 July 1789, franco worden toegezonden aan den Hoog Geleerden Heer Nicoiaas tat aays, thans Secretaris van dit Legaat. Ook worden de Schryvers verzocht, by hunne Verhandelingen te voegen een gezegeld Briefje, inhoudende hunnen Naam en Woonplaatfe, en ten opfchrift hebbende dezelfde letters of Zinfpreuk, waar mede de Verhandelingen getekend zyn. De prys zal den 13 October 1789 worden toegeweezen, wanneer het Briefje by het gekroonde Stuk behoorende, zal geopend, en.de overige ongeopend verbrand worden \ bchalven die, welker Verhandelingen men waardig zal keuren om by de gekroonde gedrukt te worden. Doch ook deze zal men niet openen zonder toeftemming des Schryvers. Amsteldam. De Scheeps-Timmerlieden hadden lang gewenscht, na de omwenteling, het genoegen te hebben van den Burger-Krygsraad van deze Stad , op hun Eiland ia hunne gewoone omwandelingen te mogen begroeten. Ten dien einde vervoegden zig op den 29 February aan Kapteinen , Willem Faber van wege de Timmerlieden van de Ad- DEN. Bericht van 't StolpiaanschLegaat,  4Sö NIEUWE NEDERLANDSCHE Am* ÏTELDAM. Admiraliteit, en P. van Gelderen van die van de Oost*Ind. Compagnie, om hun Ed. tegens den 7 Maart 's avonds op Kattenburg met hunne Lieutenants en Vaandrigs te verzoeken, wanneer zy den volgenden dag, den Geboortedag van den Stadhouder, zouden vieren. Kapteinen maakten geen zwarigheid om met goedvinden van Heeren Collonellen, in dit verzoek te bewilligen, en benoemden uit hun midden tot Commisfarisfen , om met deze Lieden alles ten dien einde te overleggen, de Kapteinen Jan Bollen, van Wyk 15; Pieter Bolten, van Wyk 16; (de Kattenburger) en Willem May de "jonge, van Wyk 4; welke Heeren, op het Kattenburger Plein , hebben doen opflaan een Tent, met Lampions, Oranje Vlaggedoek, en van boven met twee Oranje-Vlaggen vercierd, waarin zy in Commisfie verzogt hadden de Heeren Collonellen van deze Burgery, die daar toe afgevaardigd hebben de Heeren l'an Mrrfdis en Warin, als mede de Heeren Hollandfchen Generaal Van Dop ff en Pruisfifchen Generaal Van Calheutb, welke deze nodiging ook aannamen, üat Gezelfchap heeft aldaar eenige uuren doorgebragt, onder een groot aantal van aanfchouwers, en zyn begroet geworden door de Timmerlieden van de Admiraliteit , Oost- Indifehe Compagnie , Stads en byzonderc Werven, te zamen wel 2400 man fterk, mengende in hunne gewoüne gezangen lang leve en blyve de Krygsraad voor Oranje, welke door de Leden van denzelven niet  JAARBOEKEN, Maart, 178S, 487 niet onbeantwoord wierut gekten. Na derzelver aftogt omtrend 10 uuren , wierden Heeren Collonellen door Heeren Commisfarisfen met dezelfde plegtigheid,als by hunnen aankomst plaats gehad hadt, onder het gefpeei van Wilhelmus van Nasfauwen, en onder een geleide van Timmerlieden, tot over de Kattenburger Brug geleid, hebbende zig de Timmerlieden aan beide zyden van die Brug gefchaard, ten einde de behoorlyke ruimten voor hun Ed, en Gezelfchap te maken. Omtrend de Iiluminatien op den 8 Maart in deze Stad , is ons dit veiflag toegezonden. T\e plechtige dag van Saturdag laatstleden den 8 Maart, wordt aangemerkt als het Zegel op de herftelde Conftitutie, en der andermaal gevestigde Regeeringsform in Holland, ingevolge het besluit van Hun Ed, Groot Mog. van. den' 15 February dezes Jaars. Hy ftelde zig aangenaam en boven verwagting in, onaangezien het nog guure Jaarfaifoen , en het ftormachtig en ongeftadig Weder, eenige dagen achter den anderen, en zelfs den dag te vooren. Ai vroeg in den morgen zag men de bezigheid op het Y/met het ontrollen en opheisfen van Vlaggen en Wimpels, het geen dat Bosch van Masten, als eene zegevierende Vloot van verfchillende Natiën, vertoonde; welk prachtig gezichi het oog der Aanfchouweren verrukte en veele Wandelaars derwaards trok; middelerwyl, dat men j| de Stad, overal de Werklieden bezig vondt, ton het in gereedheid brengen van den nodigen toefte! voor 's avonds. Men zag den gebeden dag een( betamelyke vrolykheid onder de Gemeente, lang ©nze gragten en ftraaten, zonder van eenige balda 1 1 ü'g Am- ' b-am. r  488 NIEUWE NEDERLANDSCHE ,Amstel- DAM. Berigt omtrend lUumi» natten enz. digheden verzcld te gaan; ook waren 'er van hogerhand de yoorzichtigfte maatregels genomen. Omtrend ten half agt uuren 's avonds, wierd 'er een begin met illumineeren gemaakt, 't geen zo fpoedig voortging, dat in minder dan een half uur, de geheele Stad verlicht was. De Iiluminatien waren in der daad doorgaans fraai. Het gezicht verdwaalde ih al de fchitterende fchoonheden en afwisfelende voor werpen , de een uitftekender dan de andere,, die zig aan alle kanten opdeeden, en het vermogen van Amfterdam, zo onder Christenen als Joden, kcnfchetften. In de mindere Wyken en by defmalle Gemeente heerschte, over het geheel, naar elks vermogen eenen goeden fmaak, en men ontmoette zomtyds koddige invallen. Het Stadhuis, het welk van voren met Soldaten bezet is geweest, was in diervoegen geïllumineerd, dat boven de zeven Ingangen zo vele Pyramides waren , allen met glazen verlicnt, en van boven pronkende met eene Zon, zynde ook alle openingen van den Tooren met Lantaarns behangen. Ook washetPostComptoir mede in een zeer fraaye fmaak verlicht. By de Portugeefche en Hoogduitfche Joodfche Gcmeentcns, waren alle de Kerkkroonen opgeftokcn, volgens 't gebruik in hooge Feeften; de Boeken JVlozes, prachtig vercicrd, werden ten toon <*efteld Waar na toepasfelyke Texten verklaard, Sn verfcheide Pfalmen, tot de gelegenheid betrekkelyk , gezongen zyn; byde Hoogduitfche Gem eente onder anderen waren de Texten Exod. XXXIX: vs en Deut. I: vs. n. en de Zangen Pf. II.: CXI: CXVII: CXVII1: en CL: vs. 6. De byzonderheden dezer Iiluminatien zullen door de Weduwe DóU met Platen en Befchryviogen, worden ukgegeeven. Van Tanger ontvong men Brieven, gedag-  JAARBOEKEN, Maan, 17881 48.0 dagteekcnd den 24. January 178G , meldende, dat de Nederlandfche Vice-Conful, daags te voren, door den Bacha, op het Kafteel van die Stad genodigd, en aldaar aan hem voorgelezen was , eene Brief door den Keizer aan den Bacha gefchreven, inhoudende: „ dat de Bacha aan gemelden Conful moest gelasten,aan Hunne Hoog Mogende te fchryven, dat zy voor de aanftaande maand Mey aan Zyne Keizerlyke Majefteit een Ambasfadeur moeften zenden zonder gefchenken, maar met eenen enkelen Brief van Hunne Hoog Mog., om te weten of zy in Vrede of Oorlog met Zyne Majefteit zyn , en dat, in ■ dien die niet tegen den bepaalden tyd mogt' komen , Zyne 'Majefteit als dan zeiven eenen Ambasfadeur met vyf kleine Fregatten naar Amfteldam zoude zenden, met bevel om aldaar 20 dagen te vertoeven, en daar na mee de tyding van Vrede of Oorlog terug te keeren." Op het voorlezen van dezen Brief verklaarde de Heer Van Nieuiverkerke aan den Bacha, en verzogt aan alle de andere Confuls, hierby tegenwoordig, dat zy 'er kennis van zouden dragen: „ dat de volmaaktfte Vrede en Harmonie niet alleen gelukkig beftöndt tusfehen Hunne Hoog .Mogende en Zyne Majefteit, zedert de ai'gedaane zaak van den Schipper Teunisfen, maar dat ook de Bevelhebber van hunner Hoog Mogende K--quader op die Kust, de Heer Kaptein I/an Wotnfel, daar van in naam van Hunne Hoog Mogende, de ftcrkfte verzekering aan Zyne Kei. K k zcr- Am- 3tei> dam,  490 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. zerlyke Majefteit hadt doen toekomen, en dat hy, voor zyn vertrek, die verzekeringen bevestigd hadt door de eenigfte publieke tekenen van eerbied en oplettendheid voor Zyne Keizerlyke Majefteit, die in zyn vermogen waren, namelyk de Koninglyke Saluten." De Bacha verklaarde daar op aan de tegenwoordig zynde Confuls: „ dat hy zeer wel wist, dat het geen Fan Nieuzverkerke gezegd hadt de waarheid was, maar dat men uit Mogador aan zynen Meefter het tegendeel gefchreven hadt, en dat de Keizer dienvolgens, om in eens het ware te weten, het voorgemelde befluit genomen hadt." De Gecommitteerden tot de Groenlandfche en Straat-Da vis Visfcheryen , hebben zich by Requeste tot Hun Ed. Groot Mog. vervoegd, met verzoek om eene Priemie voor ten minften 12 a 15 Jaaren voor de Schepen, die op voorgemelde Visfcheryen zullen worden uitgereed; voor redenen van aandrang opgeevende, het nut in dien Handel voor den Lande opgefloten, en het verval waar in dezelve zig thans bevindt, want „ dat het getal der Schepen, die daar toe gebruikt wierden in de Jaaren 1770 en 1771, bedroegen een getal van 150, in het Jaar 1779 nog 104 , en dat in dit lopende Jaar niet meer dan 69 Schepen zo naar Groenland als Straat- Davis zouden uitvaaren. Dat integendeel de Engelfchen , die voor ieder Schip een Pfjemie van vyf duizend Guldens van hunne Regeering gemeten, dien Tak van Koop-  JAARBOEKEN, Maart, i 783. 491 Koophandel zo Merk doorgezet hebbenj dat, *er van hun in het voorleden Jaar twee hort-; derd zes en veertig Schepen ter VValvisch ] vangst zyn uitgezeild. *' „ Dat uit deze zo aanmerkelyke verlegging dezer Vaart, de allergedugtfte nadeelen voor dit Land zyn voortgesproten en by aanhou* dendheid vermeerderen , nadien daar aan voor een zeer groot gedeelte is te wy. ten het verval der Hollandfche ScheepsTimmerwerven, Smederyen, Zeilmakeryen, Kuiperswerk, Touwilageryen en anderen^ zonder te gewagen van het byna geheel verloop der Traankokeryen; by al het welk nog komt, dat de Baleinen en Traan uit Engeland, tot vefflapping der Marktpryzen, in groote menigte herwaards worden overgezonden, ja ook de buitenlandfche verzending van hier byna geheel ophoudt." „ Geevendezy verder op, hoenadeelighet Verval dezer Rederye voor den Lande zyn moet, door de vermindering der bevaaren macroozen; Wyders betuigende, dat zonder Prsemie, zy genoodzaakt zullen wezen die Vaart geheel te laten vaaren." Zie hier dat Request zeiven, van dezen Woordelyken inhoud 5 Aan de Édele Groot Mogende Hce> ren STATEN van HOLLAND en WEST-FRIESLAND. Cl éven reverentélyk te kennen de Gecomrnitteef- . den der Uroenlandfche en Straat-Da vis Vis.fchsryen dézer Landen. Kk 2 Da£ TFX-  492 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Sl'ELdam. Request van de Gecommitt. dei Groenland/, et Straat Davis Visfcher3- Dat het zeer algemeen bekend is, dat, in de opkomst en eerfte voortgang der Hollandfche Navigatie . een der allerbeste Takken gerekend wierd, de Vaart naar 'Groenland en Straat-Davis ter Walvischvangst, en meer byzonder, dat de Hollanders alleen veel meer Schepen derwaarts zonden, als alle andere Natiën te famen. ' Dat by de meefte Hooge Collegien in dit Land even zeer kennelyk is, dat hoewel op deze Rcde- i i-yen, jaaren door elkandercn geflagen, altoos verlies "-evallen is , nogthans deze Vaart en HendelAderen veel voordeel voor het algemeen welzyn van 's Lands Ingezetenen geopend, en eene menigte Trafieken en Fabrieken aan den gang gehouden hebben, die de jaarlykfche fchade op eene andere wyze konden te gemoet komen. Dat dit alles zo dikwils is herhaald, dat de Supplianten zich verbeelden tot diverfe hunner vorige Requesten, als die, welke door hen zyn gepresenteerd den 23 September 1779,den ^Oftober 1779 en den ij Maart 1786, eerbiediglyk te mogen refereeren. Dat op het laatstgeraelde Request van den7 April 1786, ter Vergadering van U Ed. Groot Mog. wel is uitgebragt een vry gunftig rapport, doch dat het zelve door de refpective Leden Uwer Ed. Groot Mog. Vergadering zynde overgenomen, daar op tot hier toe nog geéne 'Conclufie is gevallen. Dat ondertusfchen alle de gevreesde gevolgen, in het minder uitrusten van Schepen hier te Lande, zich in alle derzelver extenfie hebben gemanifefteerd, daar het getal dezer Schepen, die inden Jaare 1770 en 1771 nog bedroegen 1 jo kielen, in het Jaar 1779 tot op 104 Schepen waren verminderd, en voor dit loopende jaar niet meer dan 69 Schepen, zo naar Groenland als Straat- Davis bedragen. Dat daar tegen de Engelfchen, welker Gouvernement regulier voor elk van zodanige Schepen eene laarlvkfche Premie van vyf duizend Guldens beJ ' taald,  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 493 taald, dien Tak thans by opklimming zo ver hebben gepousfeerd, dat, in het voorleden Jaar ter Wal-, vischvangst uit dat Ryk zyn gezeild 246 Schepen, en dus veel meer als driemaal het getal, dat toen uit Holland der-vaarts is aangelegd. Dat uit deze zo confidenible verlegging dezer Vaart de allergedirgtfte nadeelen voor dit Land zyn gercdundeert en by aanhoudendheid vermeerderen, nadien daar aan voor een zeer groot gedeelte is te attribueeren het verval der Hollandfche ScheepsI Tifnmerwerven, Smederycn, Zeilmakeryen, Kuiperswerk, TouWflagcryen cn anderen, zonder te } gewagen van het byna totaal verloop der Traankokerycn; by al het welk nog komt, dat de Baleinen en Traan uit Engeland, tot verflapping der IViarktpryzen, in groote menigte herwaarts worden overgezonden, Ja ook de buitenlandfche Verzending van nier byna geheel is gecesfeerd. Dat by dit alles nooit aan het doorzigt van U I Ed. Groot Mog. zal echapperen, dat in de vorige !! Eeuw, ■ toen de Hollanders zich meest alleen op ; deze Vaart toeleiden, de pryzen van de Baleinen en | Traan zo konden verhoogd cn verlaagd worden, als 1 de meer of min gelukkige Vangst vorderde, de/ wyl toch meest alle andere Natiën gehouden waren . de Producten dezer Rederyen'hier te Land te zoeken, of daar van te ontbieden. Dat eindelyk de uitgebreidheid dezer Rederyen. een zeer notabel getal bevaren Matroozen, in tyd van Oorlog, aan dezen Staat konde opleveren, zo dra maar die Vaart joor een wyl geltopt wierdt, cn waar van het etfect weder ten voorueele der Commercie uitliep, wanneer, by de onverwagtfte rupture met andere Mogendheden, de andere Kocpvaardyfehepen altoos de fpoediglte Protectie ter Zee geprefteerd kon worden. Dat de Supplianten uit dit alles, met allen eerbied , doch tevens met die fiducie, die het gewïgc dezer zaak vereischt, vermeenen te mogen bcfluiKk 3 ten, n F.h- 3 AM. Rag "est >an de 'j-com nvtt der Groftt' 'andf, en Straat- Davis fósjche- ty.  Ah- ■ STELDAM. Request van de Gecomtnilt der GroenUndf. en Straat' Dar is Visfche-. rh i 494 NIEUWE NEDERLANDSCHE ten, dat zy van U Ed. Groot Mog., niet flegta voor de Schepen, die dit Jaar naar Groenland en Straat-Davis, uit deze Provincie zyn aangelegd, op eene Premie mogen infteeren, maar ook om van U Ed. Groot Mog. te imploreeren , dat die Prsemie voor een aantal van ten minften twaalf or vyftien Jaaren moge worden vastgefteld, zonder het welk de Supplianten zich hoe ongaarne, zouden moeten getroosten deze Vaart geheel te abandonneeren:dan welker inwilliging, die allezints met 's Lands belang ftrookt, de Supplianten zal aanmoedigen om deze Tak van Navigatie weder in vo, rigen luister te helpen brengen. Weshalven zo keeren de Supplianten zich tot U Ed Groot Mog. allerootmoedigst verzoekende, om het Rapport, den 7 April 1786, ter Vergadering van U Ed. Groot Mog. uitgebragt, in nadere deliberatie te nemen, en zodanige vrugthaare voorziening in hét bepalen van genoegzame Prsemie te arrefteeren als U Ed. Groot Mog. zullen oordee-, len , ter confervatie en aanmoediging der Groen-. landfche en Straat,Davis Visfcheryen te behoren, t Welk doende, enz. Ook hebben de Beftierderen van den Levantfchen Handel in deze Stad, aan de Algemeene Staten hunnen fchroom te kennen gegeven, over de in zommige Nieuwspapieren verfpreide gezegdens, dat de Baron Van Dedem van de Gelder, Hunner Hoog Mog, Gezant te Konftantinopolen, zou terug geroepen worden, met voordragt van het belang, het welk die Tak van Koophandel heeft in het blyven van dien Heer aldaar, en van den flegten ftaat van hunne kas, welke by dke nieuijw Amtwsfede een aandeel van over d;Q  JAARBOEKEN, Maart» 1788. 495 de veertig duizend Guldens in de uitrusting en bekostiging der gefchenken draagt. Zy verzoeken, dat Hunne Hoog Mog. dien Heer een enkelde blyk van goedkeuring omtrent de beftiering van zynen zwaarwigtigen post willen geven, en verzekeren, dat zulks genoegzaam zal zyn , om dezelven de gevaaren , welke hem bedreigen , te doen verachten, en tot ,eene onderfteuning en voortduurende aanmoediging verftrekken, om ten diende v n zyn Vaderland, in die waakzame en oordeelkundigen yver, waar van de handel reeds de zo heilzame viugten geniet, blyven volharden. YVy moeten ook dezen brief hier woordelyk mededeelen , zynde gedagtekend den 12 Maart 178& HOOG MOGENDE HEEREN! Daar de openlyke aankondiging van het aanftaande Rappel van den Heer Van Dedem van dt Gelder , Hoogstderzelver Ambasfadeur by de verheven Porte/in een Dagpapier, het welk onder '1 oog van U Hoog Mog. word gedrukt, en de herhaling van hetzelve in meerder Nieuwspapieren, wel niet op zig zelve met aenige authoriteit is bekleed , zo verkrygt hetzelve nogthansdoor deze ongeftoorde verfpreiding een zodanig aanzien , waar dcoi gem. Heer Ambasfadeur ligteïyk tot het denkbeelc zoude kunnen worden geleid , om het als eener Nationaalen wenk te moeten befchouwen , en dienvolgens gebragt worden tot het beiluit, om in dei daad zyn Rappel van U Hoog Mogende te verzoeken. Te ligter worden wv met deze bekommering beKk 4 van- Am- stf.ldam. :  496 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am--7'' s rEt- Briefvan Directeuren van den Lev. Handel nopens den Ge- 7,ant te Confiad, tinopo- fen. vangen, wanneer wy de perfoneele gevaren befchou* wen, aan welke deze Misfie aanhoudenlyk is bloot* gefield, en welke zelfs de zorgvuldigfte voorzorgen verydelen., gelyk nog onlangs is gebleken , toen de befmetting zig tot over het Huisgezin van den Ambasfadeur verfprcidde , en daar wy weeten, welken diepen indruk zulks, met betrekking tot zyne Kinderen, in het Vaderlyke hart heeft nagelaten: Dan tot welken graad van .ontrusting !moet deze bekommering niet klimmen , Hoog Mogenden Heeren ! wanneer zig, bovon die gewoone Landsplaag, nog voor ons koomen te verlevendigen de akelige gebeurtenisfen , welken de tegenfpoeden des Oorlogs in de EEoofdftad van dat Ryk, onder den za-. inen vloed van zo veele onbefchaafde Volkeren, kunnen voortbrengen, cn tegens welker befchutting de hand des Scepters zelfs meermalen onvermogend is bevonden ? Immer niet minder , en wy kunnen het niet ontveinzen, dan tot de gegrondüe vreze, dat dezelve Zyn Hoog Edel Gebooren in eene neiging zal aantreffen, om zig aan alle.deze gevaaren te ontrekken, nadien wy reeds de fporen dezer zorgelykc uitzichten in het toekomende, zo baarblyklyk in zyric Excelientie's CoiTefpohdentie aantreffen. Wy zouden dus met recht van achteloosheid kurf-. rien befehukiigd worden , indien wy in dusdanige toeftand de gevolgen daar van, onopgemerkt, aan het lot der gebeurtenisfen overlieten. Het is dus ten blyke onzer waakzaamheid, en ter voldoening aan die plichten , welke ons door U Hoog Mog. zvn opgelegt , dat wy ons verplicht 'achten , aan Hbogstdezelve voor te moeten houden, dat de uitffekende Eerbewyzingen , welke het eerffe gehoor van dezen Ambasfadeur hebben verzeld, (overtreffende als 't gene immer te voren by eenig Minister heeft plaats gehad) reeds toen ter tyd door ons zyn aangezien geworden, alsgunffige voorwerpen dier byzonderc,1 achting en uitgebreide in.  JAARBOEKEN, Maart, 178S. 497 vloed, waar door thans, op deszelfs eerfte reprcfentatien , de iydende voorwerpen terftond , en met eenen aldaar ongcwoonen fpoed, wierden gebeterd; gelyk nu laatfrelyk nog is gebleken omtrent de knevelaryen, waar aan onze Nationaalen, tegens den inhoud der Kapitulatie, in de Schaale van Alexandrien, waren onderworpen: en dat dus met zodanige onverhoopte retraite, niet alleen de voordeden dezer zo heilzame invloed, beneffens de vruchten zyner verworvene kunde, aan een Hof, zoonderfcheiden in zeden, gewoonten en beftiering van zaken van alle Hoven van Europa, voor den Lande zouden verloeren gaan ; maar dat ook byzonderlyk de welvaart eener zo aanzienlyke Tak van Handel en Scheepvaart, als met de uitgeltrckte Turkfchc Bezittingen in de Levant word gedreven, en die ten allen tyde met recht als een Hoofdiider der voorfpoed vaa dit Gemccncbest is aangemerkt geworden , zig daar door te gelyk, en van dien invloed en van de bekende oplettende toezigt en onderfteuning van dien Minister ontbloot vindende, juist in een tydftip , wanneer de omftandigheden dezelve allernoodzakelykst maken, grrv.:_-lyks gekunkt, en wel ras met een aaneenfchakeling van tegenfpoeden zoude te worRden hebben. Een gevolg', Hoog Mogende Heeren! dat het verreziendc oog des K opmans niet öntflipt, en reeds ontrustende aandoeningen by de. Commercie verwekt. Dan by alle deze gedugte onheilen, welke daaruit voor 't algemeene belang kunnen fpruiten, mogen wy ook niet onaangeroert laten, het bezwaar, dat daar mede wederom voor onze Ccrsfa zoude geboren worden; daar het aandeel, het welk dezelve draagt in de uitrusting en bekostiging der Prefenten , waar mede ieder nieuwe Ambasfade moet worden verzekl, meer dan veertig duizend Guldens komt te belopen, en dezelve Casfa door de twee laatfte zo kortelings op eikanderen gevolgde verwisfelingcn der Ambasfade , gepaard met een ftiiKk jr Rand Amsterdam. $riefvan Directeurenvan den Lev. Handel nopens tien Gezant te ConftanHnopOflen.  Am- sterdam. Briefvan Directeurenvan den Lev. Handel nopens den Gezant te Conftantinopolen. THEOD. van MARSELIS, Secretaris, De Planters en Ingezetenen van de Co- 1q- 498 NIEUWE NEDERLANDSCHE ftand des Handels in den jongden Oorlog, zodanig is veragterd, dat wy ons tot nog toe, onaangezien de mogelykfte fpaarz'aamheid en den merkelyken aanwas, ja zelfs wederom bloei jende ftand derzelve, geheel buiten ftaat bevinden, om de Uitgaven met de Inkomften te beftryden. Dit onvermogen, waar mede wy nog worftelen, kan ons dus ook in deze betrekking niet onverfchillig laten, voor eene gebeurtenis, waar van de gevolgen den Finantieelen Staat van ons Collegie, met eene onheelbaare wonde bedreigen. Alle deze gewigtige betragtingen, zullen U Hoog Mogende, gelyk'wy durven vertrouwen, ten genoegen overtuigen, dat wy ons niet zonder rede over de gevolgen der vermelde aankondiging ontrusten , en dat het geen geheel voorbarige ftap is, dat wy in dezen onze toevlugt tot Hoogstderzelver Wysheid en rechtvaardige hulp neernen. Een enkelde blyk van goedkeuring omtrent de bëftiering der zwaarwigtige post , waar in zyn Hoog Edel Geboren door U Hoog Mogende is gefteld , zal genoegzaam zyn , om zyn Excellentie de gevaaren , welke hem mogten bedreigen , te doen veragten, en tot eene onderfteuning en voortdurende aanmoediging verftrekken, om ten dienfte van zyn Vaderland, in die waakzame en oordeelkundigen yver , waar van den Handel reeds de zo heilzame vruchten geniet, tebfevenvolharden. Dit fmeken wy van U Hoog Mogende, terwyl wy deze befluiten, met betuiging der diepfte eerbied, waar mede wy de eer hebben ons te noemen: {Was geteekent)  JAARBOEKEN, Maart > 1788. 499 lonien Berbice , Esfequebo en D&nerary hebben zich by Requesie aan Hunne Hoog Mog. de Algemeene Staten vervoegd, tot het verkrygen eener volkomene vryheid, om door Schepen van allerley Natiën van de benodigde Slaven voorzien te worden, en wel zo lange, als de West-Indifche .Compagnie of andere Nederlandfche Slaaf haalders in gebreken zullen blyven aan der Supplianten behoefte en aan den inhoud te voldoen van het Octroy, door Hunne Hoog Mog. gan deze Colonien verleend. Wy zullen alleenlyk het Request van die van Berbice mededeelen. De anderen zyn van denzelfden inhoud; Aan de Hoo? Mnpende Heeren STATEN GENERAAL dér VEREENIGDE NEDERLANDEN. #^evcn met allen eerbied te kennen de ondergetekende Ingezetenen cn Eigenaars van Plantagien in de landbouwende Colonie Berbice. Dat by het agtfte Artikel van het Octroy, door Hunne Hoog Mogende, in den Jare 1732, aan deze Colonie verleend, bepaald was : Dat de Coloniers gene andere Slaven zoude mogen halen of koopen, dan alleen van de West-Indische Compagnie , door middel van Directeuren dezer ColoniS, (aan wien van tyd tot tyd fchriftlyk zoude moeten opgeven worden het getal Negers dat ieder begeren zoude) dewyl voorfchreven Directeuren overeengekomen waren , dat Bewindhebbers aan hun , op de eerfte requifitie , bezorgen zouden het geëischte getal Negers, tenpryze als dezelven by publieke Verkoping op de Cokv nie Amstel- DAM.  Soo NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. Request van dh van Berbice enz. nopens den Slavenhati'del. nie zouden mogen gelden, alles naar het gene daarvan in Suriname gefchiedde. Dat de West - Indifche Compagnie, alle Commercie en eindelyk ook den Slavenhandel geabandoneerd hebbende, haar exclufif recht tot denzelven aan alle Ingezetenen der Republiek heeft afgeftaan, doch zonder tevens te zorgen , dat deze particuliere Ingezetenen voldeden aan de verpligtingen 3 waar aan den Souvcrain dit exclufif recht, ten beste der Coloniers, had vastgemaakt, zynde de Nederlandfche Slaaf handel daarentegen door de West-Indifche Compagnie zodaniger wyze met vcxatoire lasten en recognitiën gedrukt ,."dat de voorfchreven Handel allengskens verminderd, en eindelyk, door bykomende omftandigheden, geheel te gronde gegaan is. Dat zulks voor de Supplianten van dat ongelukkig gevolg is geweest, dat (om van gene vroegere tyden te fpreken) zedert de evacuatie der Colonie door de Franfchen naauwlyks een vyfde gedeelte der Slaven alhier is ingevoerd, die gerequireerd wierden om de ftervende en tot werken onbekwaam wordende te remplaceren. De Supplianten hebben dan, by gebrek van Arbeiders, een groot gedeelte der Vrugten verloren, die de Aarde hun mildlyk aanbood : zy zien met een grievend leedwezen, dat hunne met veel moeite en kosten aangelegde Plantagien dagelyks meer cn meer agter uitgaan en zyn ten uiterfte bevreesd, dat dezelven binnen weinig Jaren weder in Moerasfen en Bosfchagien zullen herfchapen zyn , een noodlot, het geen reeds veertig Plantagien, zedert Anno 1774. (wanneer ook de dubbefe lasten zyn ingevoerd) ondergaan hebben; zynde 'er daarentc-' gen maar zeer weinige nieuwe Plantagien in deze, faatfte dertien Jaren . aangelegd. Doch niettcgenftaande eene zb notabele vermindering in het getal der gecultiveerde gronden en de verplaatfmg daSlaven van deze thans verlatene naar andere Plan- ta-  JAARBOEKEN, Mam, 1788. JOi tagicn, is de prys der Slaven by aanhoudendheid 1 gerezen, zo datby de laatstgehoudenc Vendu, geen 5 werkbare Veldneger onder de ƒ 8ooisverkogt; lom-i migen, die men, in vorige Jaren, tegen vyf en zeshonderd Guldens betaalde, zyn tot t n00 en daar i boven gelopen , zonder hier nog by te rekenen een 1 Vendugeld van 10 percent, waar van de eene helft» door den koper en de andere door den verkoper! betaald word: en wie is 'er die niet liever zyn Plan-; tagien zoude verlaten als dezelven met zulke dure t Arbeiders tot zyne fchade onderhouden. , Eenige der Supplianten en hunne Mede-Geïntres-< feerden in den Vaderlande hebben wel met eenen Liurens Btandint en Zoen te Amfterdam, als Boekhouders van het Schip de Avaniurier, wegens de leverantie van Slaven, by infchryving, regenzeer hooge pryzen, gecontracteerd, doch zulks is al mede te vergeefs geweest, dewyl de Kaptein met het voorfchreven Schip in Suriname binnengelopen zynde, het Contract, door zyne Boekhouders aangegaan, gebroken en zyn geheel" Armafoen aldaar verkogt heeft. Men zoude vrezen de attentie van U Hoo°- Mogende te misbruiken, door in het brede te demonftreren , dat, offchoon vermogende Hollandfche Ingezetenen, die Plantagien alhier in eigendom bezitten, door deelneeming in-Slaven Rederyen no« eenigzintsin Raat zyn zich in deze algemeenen'nood te redden, de voorfchreve deelnemingen e^tergeenzints convepieeren aan Planters, diezich in gantsch andere omftandigheden bevinden en door rampen inzonderheid van een noodlottige Oorlog daar toe geheel onvermogend zyn geworden, terwyl zy daarenboven door eene fchadelyke ondervinding en andere ontegenzeglyke bewyzen te zeer overtuigd zyn van de kwade trouw van veele Negocianten en Slaven-Schippers, om zich in foortgelyke entreprifes te laten inwikkelen. De Supplianten ook wetende, dat 'er zelve thans in Amsterdam. Request vun die van Berbice enz. nopens den Slavenkandel. i [ l l .  502 NIEUWE NEDERLANDSCHË AMSTERDAM. Requesi van die van Ber bice em nopens den SlavenhandeL in den Vaderlande zoo weinige Slaven Scheepeii wierden uitgerust, dat dezelven op verre na geenzints in Raat zouden wezen de Colonie Suriname alleen genoegza.m te voorzien, en onderrigtzynde, dat in de naburige Franfche Eilanden de beste KustSlaven tegen omtrent ƒ 450 per kop, tegen goede - Wisfels of Contanten te bekomen waren, hebben de . meeste hunner zich aan Gouverneur en Raden dezer Colonie geaddres/eert, en op hun deugdlyk te kennen geven van dezelve eene Provijioneele opfchorting geobt meert van die poenale Wetten, waar by de invoer van Sla"pn met vreemde Schenen verboden wat; En aangezien zulks het eenige middel is, waaldoor , in de tegenwoordige dringende omftandigheden de verdere ruïne dezer Colonie kan worden gepravenieerd, durven de Suppliamen eerbiedig ver • trouwen , dat deze Confideratie ook by U Hoog Mog. zal prsevaleeren boven alle zwarigheden en fchynreden , die hier tegen zoude kunnen worden ingebragt, ter oplosfing van welke de Supplianten zich verpligt vinden nog de volgende Aanmerking aan U Hoog Mog. refpectueus voor te dragen. De Supplianten zouden dan vermeenen, dat de vrye invoer van Slaven met vreemde Schepen 3 wel verre van den Nederlandfchen Slavenhandel te benadcelen , in tegendeel allerkragtdadigst zal medewerken om den voorfchreven Handel langzamerhand te herftellen en aan denzelven eene foliditeit en uitgebreidheid te geven, die men te vergeefs zoude nopen , na dat de Plantagien en Planters , door gebrek aan Arbeiders, geruïneerd zullen wezen ; want offchoon het te hoopen is > dat het U Hoog Mog. gelukken zal, om, door vrydom van lasten, het "geven van Prsemien en door andere hulpmiddelen , den Nationalen Slaafhandel genoegzaam aan te moedigen, zyn de Supplianten egter mët reden bedugt, dat de goede uitwerking dezer middelen te veel tyd vereischte om het gedreigde ongeluk voor te komen: ja, indien de vrees van fommige Nederlandfche. Kooplieden gegrond was, als of de toelating  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 503 ting van vreemde Slaven Schepen, in deze cn naburige Colonien, den Nationalen Slavenhandel zoude onderdrukken of bederven, zulks zoude, naar der Supplianten opinie, de noodzaklykheid dezer toelating ten fterkfte bewyzen; want zo de Nedetlandlche Slaafhandelaars (in weerwil der Voorrechten door Uw Hoog Mog. aan hun reeds verleend, of nog teverleenen, en niettegenftaande de aanzienlyke voordeelen der Retourvragten, waar toe zy met uitfluiting der vreemden, alleen gerechtigd zyn) zich buiten Raat bevonden, om dezen Hanrlel in concurrentie met anderen te dryven, het belang der Nationale Commercie (welkers welvaart aan het welvaren der landbouwende Colonien, als haar laatfte Plegtanker, verbonden is) zoude dan allezints vorderen , dat liever de Nederlandfche Slaafhandel, als de Colonien Wierden opgegeven, die zonder een overvloediger toevoer van Slaven, tegens matige Pryzen,niet kunnen aan den gang gehouden worden, De Supplianten durven U Hoog Mog. ook, mee de grootfte fiducie verzekeren, dat deze toelating van vreemde Slaven-Schepen nimmer eenige diverfic van Producten naar vreemde Havens zal te wege brengen: de Noord-Amerikanen immers dryven een zeer uitgebreiden Handel op Suriname, zonder dat zulks eene zodanige ongeoorloofde diverfie van Producten ten gevolge hebbe; en daar het blykbaar is, dat onze Colonien veel eerder den invoer van Visch, Meel, Planken en Muil-Ezels met NoordAmericaanfche Scheepen, als den toevoer der noodige Slaven tot den Landbouw zouden kunnen misfen, is het geenfints te vermoeden, dat de Supplianten zich door kwade practyken, door hun nimmer te voren in 't werk gefield, der voordeelenonwaardig zouden maken, die een vrye Slavenhandel in ftaat is aan hun en hun Vaderland in ruime mate aan te brengen. Weshalven de Supplianten zich keeren tot U Hoog Mog. ootmoedig verzoekende, dat U Hoog Mog Am- steldam. Request van die v«n Berbice enz. nonent den Slavenhandel.  jó4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Awtstel- dam. Request van d'e van Ber bice em nopens den Slavenhandel. Mog. de Supplianten gelTeven te laten jouisfereri van" eene volkomen vryheid , om door Scheepen van aller'ei Natiën van de benopdigde Slaven voorzien te worden, en wel zo lange, als de West-Indifche Compagnie of andere Nederlandlche Slaaf haalders in gebreken zullen blyven, aan der Supplianten be.hoefte en aan den inhoud te voldoen van het bovengemelde Octroy, door U Hoog Mogende aan dezo 'Colonie verleend, 't Welk doende, Op woensdag den 19 dezer maand, zynde den Algemeeneu Dank- Vast- en Bedendag, is door de Broederen Diakenen van de Gereformeerde Gemeente alhier , ten behoeve van derzelver Armen, opgezameld, de fomvan/:'2865o:i3 : 8. zyndeƒ5935:10, meerder, dan i; het Jaar 1787 ln de daad eene zeer aanmerkelyke gifte , van welke nimmer, zo ver wy hebben kunnen nafpeuren, eenig voorbeeld, op Bededagen,in de Kerken-Boeken gevonden wordt. Wegens voorenftaande Geldzameliug , is door den druk gemaakt ditoraftandigberigt: Daarde Collecte der Diaconie op laatstleden Woensdag , als zynde den algemeenen Dank- Vast en Bededag, in de onderfcheid.cn Kerken dezer groote Stad zoo aanmerkelyk hoog is geweest, dat de Kerkeboeken van voorige jaaren geen voorbeeld van zulk eene vermogende uitreiking aan de Armen opleveren , is het der moeite waardig het Publick eenigzins buitengewoon naauwkeurig te berichten, hoedanig , waar en by wie de rykelykffe giften gefchied zyn. Tot dit einde dient de volgendefpecifique Lyst van al het Goudgeld , benevens Effecten , welke in de onderfcheidene Kerken der Gereformeerde Gemeente by de aldaar gepredikt hebbende Predikanten en Proponenten refpective gecollecteerd is. Pre-  JAARBOEKEN, Maart, i733. 505 Predik. Ry-1 hal-Du-1 Cou- J Montant. a,t ders. | ve. I cat. | pons. f nM~ Noord ek Kerk. stel' rau der Feen. 38 58 , 13 ƒ 650 1 ƒ 1555- 5 DAM" Binnevest. 2 20 3 i8 Pu/Aicus verwagten moet, daar van volkomenlyk te renuncieeren. En in der daad, Ed. ,Mog. Heeren 1 het recht, dat U Ed. Mog. aan derzelver geringften Amptenaar of Bedienden altyd hebben doen wédervaaren, zodanig zelfs , dat U Ed. Mog. immer* gene zwarigheid zouden hebben gemaakt, om my, wanneer ik amptshalve had nagelaten, tegen iemand, die onder eenige bedenkelykheid was gebragt, de nodige judicieele demarches te doen,daar toe te gelasten , of anderzints de gemaakte bedenkelykheid of befchuldiging zouden hebben gehouden voor vervallen, en denzelven in de posfesfie van deszelfs ampt of bediening zouden hebben gemaintincerd: Dat regt, zeg ik, zal of kan door U Ed. Mog. zeer zeker aan deszelfs eerften Minifter niet worden geweigerd. Een Monarch zelf, hoe onbepaald zyn rermogen over deszelfs Onderdaanen ook zyn moge, kan denzelven hunne volkomene defenfie tegen inge- brag-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 529 bragte befchuldigingen niec weigeren. Het zou zelfs eene laagheid zyn te willen fupponeeren, dat een Vorst zou willen, dat iemand onverfchillig ware omtrend zyne eer. En, daar dit derhalven althans het fyfthema van Hun Hoog Mogende, wier grootfte eernaam altyd geweest is, en nog Reeds zyn moet, de Hooge Vertegenwoordigers te zyn van eene vry e en onaf hangel vke Natie, nimmer "zyn of worden kan, vleye ik my, dat U Edele Mog. deze zaak, ten fpoedigften daar heenen zullen gelieven te dirigeeren, dat my prompt Recht en Juftitie gedaan, en dat ik alzo in de gelegenheid gefteld worde, mynen post by U Ed. Mog. wederom als voorheen, te kunnen waarneemen. Rotterdam den 11 Maart 1788. De Heeren Oud-Burgemeefteren Bogaert Heer van Alblasferdam, en Vingerhoed, als mede de gewezen Hoofd-Officier Gevers, hebben zich by Requesten aan de Staten van Holland vervoegd , om in het Placaat van Amnestie van den 15 February 1788 te mogen worden begrepen. Het Request van Mr. Paulus Gevers, met het welk de anderen der Oud-Burgemeefteren overeenftemmen, luidt aldus: Aan de Eedele Omot Mopendi Heeren STATEN van HOLLAND en WEST-FRIES LAND. Zweeft reverentelyk* te kennen Mr. Paulus Gevers, *J dat hy met veel bevreemding heeft ontvangen eene Rotterdam. Nadere aanfpraakvan den fiscaal P. Paulus.  53Q NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Request van Mr. P. Gevers , om begrepen te zyn in de jiuf r.estie. eene Aóte.van Citatie door J. Nkuwenhuis A. Z., Ordinaris Deurwaarder van den Hove van Holland, Zeeland en Friesland, op den 23 February 1788, ten woonhuizc van den Suppliant te Rotterdam gedaan, waar by hy, uit kragte van zeker Mandement van dagvaarding in Perfoon, met de Claufüle van Ediöe *4 yalvas Ci-ria., in dato ij February daar te voren, van denzelven Hovegeïmpetreerd', by den Procureur-Generaal over de voorfz. Landen, van wegens de Hoge Overheid is gedagvaard in Perfoon te Compareeren voor welgmelde'n Hove op Maandag zullende zyn den 10 Maart 1788, om' te aanhooren zodanige Eisch en Conclufie Crimineel, als de voornoemde Impetrant, ter zake inden Mandemente gemeld , tegens hem zal willen doen eir neernen , en voorts te procederen als naar rechten. Dat hoe zeer in die Citatie niet ftaat uitgedrukt, of de zaken , in den Mandemente gemeld , dooiden Suppliant zoude zyn verricht, in privé, dan •wel in zyn kwaliteit van Hoofd-Officier der Stad Rotterdam, hy echter alle reden heeft om geloof te flaan aan het publieke gerugt, dat hetzelve Mandement rouleerd over de bekende gebeurtenisfen te Rotterdam op den 23 April 1787 , dan dat de Suppliant in het zekere geïnformeerd zynde, dat diergelyke Cita'tieri aan niemand der andere Regenten, die ter voorfchreven dage in de Vroedfchaps- Vergadering te Rotterdam zyn prefent geweest, zyn geëxploiteerd, dan alleen aan hem Suppliant, en aan de Oud-Burgemeefters Bogaert en Vingerhoed, daar uit heeft moeten opmaken, dat de accufatje of het fait, over 't welke de Procureur-Generaal en'tHof gemeend heeft het voornoemde Mandement te moeten vraagen en verleenen, eigentlyk beftaat in het, afneernen der Eeden van de 7 Perfonen, die op dien dag , by Refolutie van de Vroedfchap , tot nieuwe Raden waren aangefteld. Doch dat de Suppliant, in aanmerking nemende', dat  JAARBOEKEN, Maart. 1788. Sgg dat het gemelde Mandement is verleend op voorfz. iy February dezes Jaars, wanneer het Hof nog oeen legale kennis kan of zal gehad hebben van liet Placaat, op dien zelfden dag by ,U Edele Groot Mogende gearredeerd, uit dien hoofde vertrouwd, dat het zelve Mandement niet overeenkomt met de intentie van U Ed. Groot Mog.. dewyl de Suppliant geenzints is geweest een Autheur of Aanvoerder van de Remotiè der 7 Raden uit de Vroedfchap, ten dien dage gedaan, maar alleenlyk ten gevolge , en als een Yequeele van dezelve heeft gemeend zig filet te kunnen onttrekken, om de Perfoonen , die door de Meerderheid der overige Raden tot nieuwe Mede-Leden van dit Collegie waren aangefteld; in de Kamer van Burgemeefteren te beëedigen, even alsdezelven vervolgens ook door U Ed. Groot Mog. jn derzelver Vergadering geadmitteerd, en als nieuwe Comparanten in Eed genomen zyn, en zulks, na dat ter tafel van U Ed. Groot Mog. was gebragt een en ander Addres van beklag over de voornoemde Remotien, en daar op door U Ed. Croofi Mog. was gerefolvecrd dezelve te verklaren voor domeftiek , en dus voor zaken, waarin het recht der Hooge Overheid niet was geconcerneerd, gelyk U Ed. Groot Mogende al verder ook niet hebben «ediRïculteerd; om, uit eene door Boonheeren deiStad Rotterdam geformeerde , en'aan U Ed. Groot ' Moe;, geprefenteerde Nominatie, in plaatfe vaneen der geremoveerde Raden, die, ingevolge eene vroegere"' Refolutie, en uit eene Nominatie van U Ed. Groot Mog. zehe, door den Heer Erfftadhouder, voor twee agtereenvolgende Jaaren,"tot Burgemeefter was geëïigeerd en aangefteld, en nog geen volkomen Jaar gefungeerd had , een nieuwe Burgemeefter te èugeerén., cn aan den Suppliant, als Hoofd-Ofücier, aan te fchryven, om denzelven te beëedigen en in fun&ie te ftellen. Dat overzulks de Suppliant te rade is geworden, het verkenen van voornoemde Mandement te brengen Rotterdam.;- Request en4  552 NIEUWE NEDERLANDSCHË Leeuwarden.Plicaat tot vastfiellitigder Mid delen. ouwe «na i.uuiu;h{.>liu, up gi-ij^ vw^l m.u«uiii «.uilen worden gevordert en opgebragt, gcduurende het Jaar, ingaande met den eeriten May aanftaande.en zullende eindigen met den laatften April 1789, en zal de bctaalinge van dezelve door de refpective Ontvangers moeten gefchieden aan die Lands generaale Comptoiren, daar zulks thans plaats heeft. Nadien nu de reëele en perfoneele Goedfchattingen onder voornoemde Middelen mede' begrepen zyn, hebben Wy als voor dezen gerefolveert toe te laten, dat in de perfoneele werde gekort, 't geene in de reëele Goedfchattinge zal worden aangetoond, betaald te zyn, en zullen de geene, welke over den aanflag in de perfoneele Cohieren zig mogten bezwaard vinden, wederom de vryheid hebben, om in perfoon te compareeren, cn zig onder Eede voor de Heeren Onze Gecommitteerden in het Mindergetal , ingevalle op vier duizend Guldens, of daar boven zyn aangeteekcnd, te verminderen den 25 en 26 Augustus dezes Jaars, terwyl die geene, welke lager op die Cohieren zyn gefield, zig tot dat einde Staten dezer Provincie op den 13 Maart dit Placaat beraamd. De Staten van Friesland allen den genen, die dezert zullen zien ofte hooren lezen, falut 5 doen te weten, dat Wy, aan Ons voorgedragen zynde de ■ Staten van 'sLands Comptoiren, als mede de BaT lancevande Provinciaale Middelen en Lasten, dooide Heeren Onze Gecommitteerden in het Mindergetal, ingevolge de Commisfie, by Staats - Refolutie van den 22 February dezes Jaars op hun verteend, geformeert, waar uit Ons ten vollen gebleken is, dat uit hoofde der gewoone uitgaven, en de daar by komende bnitengewoone onkosten en nadeden, welke in den voorïedenen Jaare hebben moeten worden gedaan en geleden zyn, hebben goedgevonden en verdaan , gelyk Wy goedvinden en verdaan by dezen, dat alle Middelen, zo van contributie als confumptie, óp gelyke voet wederom zul-  JAARBOEKEN, Maart y 1788. 5T einde mede in perfoon moeten vervoegen by de Gerechten of Magiftraten der Grietenven of Steden. alwaar an geteekend zyn, op zulke "tyden, als dooi dezelve zullen worden bepaald. En is wyders by Ons goedgevonden, aan de Ingezetenen welke hun Rundvee aan de befmettelyke Ziekte, lopende het Jaar van primo May 1788 tot 1789, zullen verliezen , toeteftaan, 't Hoornbek! voorliet halfjaar, waar in 't verfterft, te mogen korten, des dat het gedagte verftorvene Vee werde aangegeeveri binnen drie weken na het verfterf. En op dat niemand hier van onkundig zy,' ofte eenige ignorantie voorwende, zal dit Ons Placaat worden gepubliceert en geaffigeert, daar men geWoon is Publicatie en affictie te doen. Aldus gerefolveerd en gearrefteerd op het Landfchaps - Huis binnen Leeuwarden den 13 Maart 1788. ó U. van BURMANIA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. A. J. vm SMINIA. Omtrend den tyd der verhuizinge ziet men de navolgende Publicatie, gedagteekend den 16 Maart 1788. JT)e Staten Van Friesland allen .den geenen, die J-' dezen zullen zien ofte hooren. lezen, falut: doen te weeten, dat Wy, nadien.de.tweede Pinxterdagin dit Jaar invalt op den 12 May, hebben goedgevonden, vast te ftellen,. gelyk Wy doen by dezen, dat de dag van Verhuizinge zal zyn Dingsdag den 13 dier maand, en vervolgens niet alleen, gelyk by Onze Publicatie van den 12 April 1782 is gearrefteert, zo dikwyls den 12 May een Zondag zal zyn, maar dat ook voortaan wanneer een Feest* dag op den 12 koomt, of de voorfchreven Pinxterdag op den 12 of 13 van die maand invalt, de Verhuizingen op den volgenden dag zullen moeten gefchieden. Oo 2 En \ Leeuwarden. Placaat tot vastfleltingder Middelen*  Leeuwarden. Publicatie amtrendden tyd der Verhuizing. r^^ NIEUWE NEDERLANDSCHE En op dat een ieder hier van kennisfe bekome, zal deze alomme worden gepubliceert en geaffigeert, daar men gewoon is Publicatie en affiche te doen. Aldus gerefolveert en gearrefteert op 't Landfchaps - Huis binnen Leeuwarden den 16 Maart 1788. U. van BURMANIA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog. A. J. van SM1NIA. Op den 19 Maart den Dank- Vast- en Bededag, zyn alhier in de drie Nederdukfche Gereformeerde Kerken, door de Broederen Diaconen ingezameld. 19 en een tweede Ryder ƒ 2 73 : 0:0 0 Ducatcn . . . . 47 : 5 • 0 _ 320 : 5 : o Duc&tons . . . . ij '• J5 - o 1 Guldens, Daald. en Caroli Guldens . . 325 :. 10 : o Ryksd., halve en Oord. 29 : 7-8 Goudguldens . . . 74 : 4 : ° Schellingen . . . . 43 = 16 : 0 Zesthalven . . . . 275 : 0:0 Dubbeltjes .... 94 - 0 : 0 Stuivers 29 : o : o Duiten 53 : 6 : o Billoen 8 : o ; 940 : o : 8 1260 :11 : 8 10 Rydersvoor het Diaconie-Huis 140: 0:0 4DucatenvoorZiek-enZwak-Kamer al 1 c : o ƒ1421 :n : S Mon-  JAARBOEKEN, Maart» 1788. 555 Montantvan het voorgaande/1421 :ii : 8 Door de Wees-Diaconen. 4 Ryders . : . ./ 56 : 0:0 6 halve Ryders . . 42 J 0 • 0 1 Ducaat .... 5 • 5 : o f103 : 5:0 o Guldens, Daald. en Caroli Guldens . . 103 : 10 : o Ryksd., halveen Oord. 11 : 17 : 8 Goudguldens ... 8 :. « : o Schellingen . . . . X2 : 12 : o Zesthalven . . . . : 4 ■ 0 Dubbeltjes . . . . 56 ■ 6:0 Stuivers 33 : 12 : 0 Duiten 55 • J3 : 0 Dus in 't geheel ƒ 1943 : 9 : o Den 29 Maart 1788 h hier uitgefproken de navolgende Sententie 5 Gezien by den Krygsraad des Guarnifoens van Leeuwarden, het Intendit, denzelven Krygsraadeovergegeeven, bv ende van wegens den Auditeur Militair van de Guarnifoenen m deze Provincie R O., Impetrant in cas Crimineel ter eenre, opende tegen Jan van der IVyck, Vaandrig m 't tweede Battaillon van het Regiment van den Collonel de Schepper, in de Compagnie van den Lieutenant-Collonel fan Burmania, in Guarnifoen te Harlingen; Gedaagden, Herdaagden en Defaillant ter andere zyde. XT ,-■ . , , Gezien mede de Stukken en Venficatien by het gemelde Intendit geyoegd , waar by genoegzaam fs sebleken, dat de Vaandrig Van der IV^ck voorfz. & O03 "* Leeu. WARBEN.  5:>Q* NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEUWARDEN-. Sententi fan den Krygs raad tegen den Vaandrig vai tier Wyck. in zyn Guarnifoen te Harlingen, op Zon,dag den 2 September 1787 de Wagt heeft gehad, en zich dien : dag, onder voorwendzel van ziek te zyn, van de Wagt heeft laten aflösfen. Dat dezelve daar op ? des avonds ongeveer ten elf uuren uit zyn Kwartier is gegaan, en vervolgens dien nagt uit zyn Guarnifoen is vertrokken; hebbende zich toen begeven naar Franeker, welke Stad zich destyds aan het bereik der Juftitie onttrokken had. Zo als 't een en ander confteert uit de informatieo deswegens genomen i mitsgaders uit een eigenhandige Brief, door den gemelden Vaandrig op den 4 September. 1787, aan den Collonel de Schepper gefchreven, waarin hy zegt: zyne demisfie genomen te hebben , dewyl de Staten geene Vaderlandsgezinden dulden kunnen; en uit een eigenhandig Declaratoir door denzelven, op voorfz. dato uit Franeker aan de Ed. Mog. Heeren Staten dezer Provincie gezonden, waar by hy verklaart: zyn postte refigneeren, dew^l hy voorbeelden heeft, dat Hun Ed Mog. de verzoeken, om ontflagen te worden niet inwilligen, en ziet dat den Eed uit zyn verband wordt gerukt, door Krygsiieden tegens Burgers aan te voeren. Invoegen de gemelde Vaandrig Van der Wyck zich aan eene opzettelyke en gequalificeerde Defertie heeft fchuldig gemaakt, in den tyd dat de zo ongelukkige in de Provincie gefubfifteert hebbende oproerige bewegingen tot een aanmerkelyke hoogte waren gekomen. Gezien wyders de Ëdiclale Citatien met relazen en Aften van uitroeping, daar toebetrekkelyk, mitsgaders de Aften van de fuccesfive Defaulten, door den Krygsraad aan den Impetrant tegen den Gedaagden, Herdaagden en Defaillant verleend. De voorfz. Krygsraad op alles rypelyk hebbende gelet, en geconfidereerd het geene men in dezen behoorde te confiderceren, doende Recht, verklaart den Gedaagden, Herdaagden en Defaillant verftoken van alle Exceptien, zo declinatoir, dilatoir als pe-  JAARBOEKEN, Maart% 1.788. 557 peremtoir, mitsgaders van alle weren en defenfien van Réchten, die hy, gecompareerd zynde, hadde konnen doen nemen en gebruiken, en voorts ten principalen Recht doende, verklaart den Krygsraad voorfz. den Gedaagden, Herdaagden en Defaillant te zyn vervallen van zyne Militaire Charge, voorts eerloos,infaam en inhabie!,om ooit den Lande wederom te kunnen dienen ; bant wyders denzelven buiten de Provincie van Friesland, het resfort van de Generaliteit, en alle Plaatzen met Troupen van den Staat bezet, zonder ooit daar wederom te mogen inkomen, op poene van de Galg. Ordonneer-rende wyders, dat deszelfs Naam op een Bord aan de Militaire Galg binnen deze Stad zal worden gehangen , tot een 'affchrik van anderen. Condemneerende denzelven verder in de kosten en mifen der Juftitie, en in de kosten van den Procesfe tot tauxatie van den Krygsraad, Aldus gefententieerd prsefideden Heere Major Le Boulianger , prsfentibus de Heeren Kapiteins Van Geu7.au., Robert en F. Pyman, Ritmeeftcr P. Gaftgnet, Lieutenant Heiback cn Vaandrig de Laar. ÏP Leeuwarden den 8 February 1788. {Was geteekent) J. LE BOULLANGER. Ter Ordonnantie van den Krygsraad (Was geteekent) PETRUS WIERDSMA. Zyne Hoogheid gezien en geëxamineerd hebbenO o 4 de Leeuwarden. Sententie van den foygs- raa:i tefeh den b'deining van :ler Wyck.  5J8 ; NIEUWE NEDERLANDSCHE I,keuwarden. Sententie van den Krygsraad te* gen den Vaandrig van der Wyck. dé het nevensftaande contumacieele Vonnis, ver-, klaart het zelve by deezen te approbeeren, des dat by aldien de Gecondemneerden te eeniger tyd in banden van de Juftitie mogt komen te geraken, ag* tervolgd zal worden, de Refolutie van den Raad van Staten van den 2 Juny 1730. Gedaan in 'sGravenhage den 13 Maart 1788. (Was geteekend) WILLEM PRINS van ORANJE. Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Was geteekend) T. J. de LARREY. Den 25 February laatstleden, wierdt nog wegens de voorledene onlusten in hegtenis gebragt Lolke Hommema, geboortig van Hyum; en den 7 dezer maand Maart Pieter Hesfling, geboortig van Bolsward; ook op den zelfden dag Dirk van der Velden, mede van Bolsward; den 9, Willem Vlot en Adriaan van Loon, beiden van Hinde* lopen. Wy hebben in onze Jaarboeken van het afgelopen Jaar 1787 bl. 4272 gemeld s dat de aldaar genoemde Minderheid, van haar Protesten Declaratoir, by eenen Brief aan de Stemgerechtigde Ingezetenen van haare Diftriclen , en aan de Vroedfchappen der Steden Sneek en Dokkum hadt kennis gege-  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 559 geven, en vry waring en fchadeloosftelling gevorderd. Men onderrigt ons nader, dat de Heeren Breugeman en Kkffens , Volmachten van Dockum, aan de Vroedfchap dezer Stad deswegen nog kennis gegeven, nog vrywaring gevorderd hebben. Hoe zeer dit eene kleine omftandigheid is, zo hebben wy nogthans niet wiilen nalaten die te melden. Franeker. Behalven de andere vreugdebedryven es Iiluminatien, hebben ook de Hoogleeraaren der Hooge Schole alhier, zich verpligt geacht , hunne blydfchap over de omwenteling van zaken, en de herftelling der Conftitutie onzer Republiek, op den eerften Verjaardag van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince Erfftadhouder, door openbaare vreugde te toonen. Ten welken einde in de Senaatkamer een maaltyd is gehouden , zynde daarenboven de Academie-, Toren met de Prinfe Vlag en Wimpel vercierd, en de Voorzaal der Academie 's avonds van agt tot twaalf uuren verlicht geweest. Harlingen. Nergens is met minder zweem van verfchil vandenkwyze, de verjaardag van Zyne Oo 5 Hoog- Leeuwarden.  55o NIEUWE NEDERLANDSCHE Har- lingen. 1 I 1 < 1 C 2 C t $ T, 1 Hoogheid gevierd dan in deze Stad: de Re» , geering hadt tot voorkoming van ongelukken als anderszins te voren deze Publicatie gedaan. T)e Magiftraat der Stad Harlingen, met het uiter- Re genoegen befpeurende, dat vele weldenkende Burgers genegen zyn, om door vreugdeblyken derzelver hartelyke deelneminge in de heuchelyke omwenteling van zaken en herftelling van Zyne Doorl. Eloogheid Neêrlands geliefden Erfftadhouder in alle deszelfs Rechten en Eminentien, aan den dag te leggen, mitsgaders Lloogstdeszelfs Geboortedag op den 8 Maart aanftaande plegtig te vieren; heeft goedgevonden te declareeren, zoo als dezelve declareert door dezen , dat het Hun Ed. Achtb. aangenaam en welgevallig zal zyn , wanneer de Iiluminatien op dien tyd zoo eenparig en menigvuldig vertoond werden, als eenigzints mogelyk zy; werdende dus elk tot het'vervaardigen dezer betamelyke Vreugdebedryven, op zodanig eene wyze als ieder zulks verkiezen zal, mits zig onthoudende van indecente en injurieufe vertoningen, genodigt en geanimeerd: zullende deze Iiluminatien ter bevordering van de goede order en een egale luister, een aanvang nemen des avonds om zeven uur, en eindigende des. avonds om elf uur. En vermits teffens niets onbeproefd behoort gelaten te worden ter voorkominge van ongelukken en ongeregeldheden, waartoe op dien dag natuurlyker wyze meer dan gewoon gevaar en aanleidinge zal exteren , zo heeft het Ed. Gerechte dezer Stad goedgevonden te ordonneeren, zulks doende door kragte dezes , dat , geduurende de tyd der Iiluminatien , en dus van zeven tot elf auren, niet zal mogen worden gefchoten met Kanonnetjes, Snaphanen, Piftolen, Busfen, Voetzoekers , Klappers, Moordflagen pf met eenige ho® ' ' ' • " ook;  JAARBOEKEN, Maart, 178R. jöi ook genaamde Werktuigen, daar Buskruid toe gebezigd word, by poene van zes Caroji Guldens by elke Contraventie te verbeuren, ten behoeve van den aanbrenger; zullende de onwillige of onvermogende directelyk geapprehendeerd en arbitralyk worden geftraft , en de Ouders voor de overtreding hunner Kinderen moeten inftaan; ten welken einde door de gantfche Stad een ruim aantal rondlopende wagten ftrikte toeverzigt zullen houden, dewelke, onder zwaare poene , zig van alle oogluiking of moderatie, ten aanzien der contraventeurs, zullen hebben te onthouden. En word voor het overige het gooijen met Voetzoekers en diergelyke Machines toegelaten voor zeven en na elf uuren, dog het fchieten met Kanonnetjes, Snaphanen, Piftoolen, Busfen enz. niet wyders als tot vyf uuren des avonds zonder meer, zelfs niet na elf uuren. Waaromtrend egter Haar Ed. Achtb. de goede Burgery wel ernftelyk vermaand willen hebben , om die , en zoortgelyke Schiettuigen ten mepageuften te bezi-r gen , vermits alle ongelukken , ongemakken, ongeregeldheden en beledigingen door dezelve veroorzaakt ten allerftrengften verhaald zullen worden op derzelver Autheurs, dewelke in zodanige onverhoopte gevallen, boven de private fchadeloosftelling, zullen worden geftraft, als Belhamels, die de oogmerken der Hooge Overigheid, het opregt verlangen, van Zyne Doorl. Hoogh., tot wiens' luifter deze feftiviteiten worden aangeregt, en de heilzame intentie des Achtb. Magiftraats , de veiligheid opzettelyk perturberen. En ten einde alle mogelykheid tot rustverftorende bewegingen, twist, en hatclykheden, werde weggenomeii, zo gelasten Haar Ed. Achtb. laatftelyk ieder, wie het zyn mag, op het ernftigst, om niemand té bcfchimpen, befchadigen of op eenige wyze te beledigen , ter oorzake, dat hy aan 's Magiftraats welmehinge door Iiluminatien niet verkiezende te voldoen, zig ftilletjes afzondert, en geen deel in de publieke vreug- Har- ungen, Public, twpemll; luminatien op den 8 Maart.  Har- lingen, Public, tmpensllluminatiatien op den 8 Maart. 1 < i S6i NIEUWE NEDERLANDSCHE vreugde betoningen begeert te nemen, zullende op deze contraventeurs mede ten ftrikften een waakend oog worden gehouden , ten einde insgelyks als rustvcrftoorders te worden geconfidereerd en gecorrigeerd ; des ook zodanige afgezonderde zig van alle partydigheden en verfoeilyke machinatien, het zv met daden of woorden, zorgvuldig onthouden. En'op dat zulks ter kennisfe van het publiek werde gebragt, zal deze worden gepubliceerd en op de gewone Plaatfen geaffigeerd. (Was geteekend) J. v. ALEMA, Ter Ordonnantie van Haar Achtb. (Was geteekend) A. J. CONRADI. O FERTSSEL. Deventer. De Beftierderen en Geheimfchryver van de Burger-Sociëteit , alhier hebben lit naam van deze Sociëteit aan gezworene jeraeente dezer Stad het navolgend Request ngeleverd : Wet  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 5G3 Wel Edik Achtbaare Heeren, my-; ne Heeren, LEDEN der, GEZWORE GEMEENTE van de Stad DEVENTER. De Ondergetekende Burgers en Ingezetenen dezer j Stad , meest alle Leden der Orange - Sociëteit 1 in de «roote Overftraat, geven aan ü Wel Edele. Achtbaren als Hunne onmiddelyken vertegenwoordi-. gers eerbiedig te kennen: Dat zy tot hunne zielgrievende fmerte als nog moeten zien en ondervinden, dat door eene al te groote en ongehoorde toegevendheid van het eerfte Lid van Regeering, tot nog toe niets rechtelyks tegens de Hoofdaanvoerders , beleiders , dryvers en uitwerkers van de zedert eenige jaaren alhier eerst allengskens en naderhand openbaar ondernomen verderftelyke ondermyning der gezegende, nu door Gods aanbiddelyke Goedertierenheid zoo gelukkig herftelde Conftitutie; niets tegens de Officieren van het Vry-Corps, tekenaaren van het bewuste Addres van November 1786, waarby dreigen die gene welke den Stadhouder of Stadhouderlyken invloed toegedaan zyn, om goed en bloed, en met de Wapenen die zy durven zeggen tegens deze brave Lieden wel byzonder te hebben opgevat; niets tegens de Ophitzers en Aanftokers van en tot een dier°elyke nog fterker Acte door de Leden van de godloze Sociëteit aan de Stroomarkt en andere omgekochte en omgekuipte perfoonen geteekend; niets tekens de Hoofdbewerkers en Hoof duit voerders van het moorddadig met Kanon en Wapenen bezetten van het Gildehuis; niets tegens de ExBurgemeesters , Ex-Gemeenslieden en Ex-S-xretarisfen, die de godlooze en lasterlyke Rapporten over *t Addres van Burgery van den 19 January 1787 hebben uitgebragt; niets tegens de Houders der verboden correspondentie en conferentie 1 met den uithoofde • vaiji hoogverraaderlyke Correspondentien tegens den 2j Deventer. Request van de BurgerSociëteit. ! I [ i  5 deelen met het verzoek ten dezen Requeste van " de goede Burgery, hoopt, verwachten vertrouwt, , dat Hun Wel Edele Hoog Achtbare geen oogen" blik zullen aarfelen, om onze brave, getrouwe, verdrukte en nochthans ftandvastig gebleven Bur„' gery in allen deele gelieven genoegen te ge„ ven. „ Waartoe met overgave van eene Copievandat „ Adres, by deze nader infteren." Zwolle. Van wegens de Staten van Overysfel is den 7 Maart 1788 deze afkondiging gefchied : Ridderfchap cn Steden der Staten van Overysfel ■ doen te weten: Dat wy met het hoogfte ongenoegen vernomen hebben, dat door.onrustige geesten''op verfchillende plaatfen dezer Provincie zc ftout als onbezonnen word uitgeftrooid, als of 'ei een aanmarsch van Franfcbe Troupes in til was; welke uitfti ooizeis, naar ieders verfchillende denk* wyze, vreze of een tegenftrydige hertstogt gaande maakt, en de algemeene rust en eenigheid niei na verwagting kan worden herfteld, en in allen gevalle eenen verderffelyken invloed op veele gemoederen moet hebben , en geen minder nadeel aan de Provinciale Finantien toebrengen , er hier •l v doen te weten : Dat wv met het hoogfte onee- Devejc-. ter. .  SÓ6 NIEUWE NEDERLANDS CHE Zwolle. Gedaan In Zwolle1 den 7 Maart 1788. Ter Ordonnantie van Hooggemelde Heeren Staten. DERK DUMAR. STAD hier tegen willende voorzien en de goede Ingezè* tenen waarfchouwen tegen dusdanige Route en onwaare uitftrooizels, hebben goedgevonden de goede Ingezetenen te verzekeren , dat alzulke verdichte uitftrooizels valsch en tegen de waarheid zyn gedivulgeert, direct inlopen tégen de plechtigfte verzekeringen van genegenheid en welwillenheid van Zyne Allerchristelykfte Majefteit aan deze Republiek fiog kortelings gegeven, en alleen ftrekkende om de Ingezetenen te ontrusten en de herftelling van de zo hoognodige eendragt, tot het algemeene welwezen zo"noodzakelyk, door deze ftrafbare gedragingen tegen te gaan , vervolgens te verftaan , dat tegen alzulke perfoonen, die zig aan het uitftrooi-. jen van deze of dergelyken valfche enonwaaragtige berichten en inflnuatien fchuldig maken, zonder de minfte conniventie zal worden geprocedeerd, als tegen verltoorders van de algemeene rust; Terwyl de goede Ingezetenen vermaand en opgewekt worden, om tot hun eigen welwezen, en dat van het algemeen alles toe te brengen, 't geen de rust en eendragt kan herftellen. En op dat niemand hier van eenige onkunde zal kunnen voorwenden, zal deze waarfchouwinge alomme worden gepubliceert en geaffigeert, daar men gewoon is de Publicatie en affictie te doen.  JAARBOEKEN , Maart, 178S. 56? STAD EN LANDEN Groningen. Hun Ed. Mogende, de Heeren Burgemeesteren en Raad, hebben het aflteken van Vuurwerken, 't welk anders, zedert veele jaaren, by alle gelegenheid is verboden geweest, op den 8 Maart, den verjaardag van Zyne Hoogheid den Prinfe van Oranje toegeftaan. Ook hebben zeer veele plegtigheden en vreugde plaats gehad, gelyk ook in zeer veele plaatfen en dorpen in dezeProvincie, byzonder ook te Appingadam en te Doezum. De Collecle op den Dank- en Bedendag, den 19Maart, was in de Nederduitfche Gereformeerde Kerken alhier ƒ2068:2:9. ^et is aanmerkelyk, dat, daar op de meeste andere plaatfen, de Collectens op dien dag die van voorleden Jaar hebben overtroffen, dezelve in Groningen, even gelyk te Haarlem en te Harderwyk, thans veel minder was, zynde de Collecle van voorleden Jaar groot geweest ƒ 12538.:-: en in vroegere Jaaren ook wel ƒ 3881 of daaromtrend. DRENTHE. A s s e n. Ook hier is de Verjaardag van Zyrte Doorluchtige Hoogheid, den Prinfe Erfftadhouder, met veele vreugdeblyken op den 8 Maart gevierd,gelyk ooic te Meppel,itTermunte en op aadere plaatfen van deze Landfchap. Pp VER- Gro- NINGENj  568 NIEUWE NEDERLANDSCHE Verandering onder d£ hooge en lage Amte- naars , enz. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS , ENZ. ' Harder wyk. De alhier wederom van Utrecht beroepen Hoogleeraar Mr. kri . » ho zal binnen kort dezen zynen Post alhier aanvaarden. Dordrecht. De door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder nieuw verkoren Heeren Burgemeefteren dezer Stad, Mr. M. Onderwater , Mr. P. van den SantHeuvel, Mr. P. H. van ce Wall en Mr. P. Beelaarts van Blokland, zyn met de gewoone plechtigheid den 31 Maart ingehuldigd. Ook is de aanftelling van de nieuwe Heeren Officieren der Burgerwaoht, door Hun Ed. Mog. Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorl. Hoogheid den zelfden 31 Maart gefchied. 's G r a v e n h a g e. Alhier is overleden den Heer Mr. Mnnh'us Co /, Leenman der Register- en Leenkamer van Holland, Secretaris van de Hcu.x vestery van Holland en West - Friesland, Commisfaris van Hunner Hoog Mog. uithcemfcheDepêches. In wiens plaatfe Hun^Hoog Mog. tot Commisfaris van Hoogstderzelver uithcemfche Depêches alhier hebben aangefteld den Heer 'Johan Abraham Tinne , Commies ter Griffie van Hun Hóóg Mog., dewelke in die hoedanigheid ter Hooggemelde Vergadering den eed heeft afgelegd. Op  JAARBOEKEN, Maart, 1788. JG9 Op den 13 Maait is de HcerMr. Geragd Cornelis Casfi, door de Sr aten van Holland aangefteld tot da-de Commis op het Comptoir der Geldmiddelen van de Provincie van Holland, en heeft den 14 derzelfder maand ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. den eed afgelegd. ItJ plaatze van den Heer J. N S. van Lynden, is door Hun H.oog Mog. aangefteld tot Voorzittende Raad in den Hove te Venlo., den Heer Christiaan Wilhem Hendrik Ernst Baron \an /»... f Oen 29 Maart overleed t aan eene beroerte de Heer Mr. Jacofr Cm et tifygersmin, Thefaurier, Raad en Rentmeefter van de Domeinen van den Prinfe van Oranje. Zyn lyk is in de nieuwgebouwde Begraafplaats by Scheveningen in ftilte bygezet. De Heer Mr. Pieter van Bleyswyk, voor eenigen tyd zyn ontflag by Hun Ed. Groot Mog. als Groot-Zegelbewaarder dezer Provinc e, verzogt enverkregen hebbende, is op den 30 Maart, in'deszelfs plaats, op voorafgaande voordragt van Zyne -Doorl. Hoogheid, door Hun Ed. Groot Mog. de H eren gpatga van Holland en West - Friesland tot Groot-Zegelbewaarder aangefteld, den Heer Mr. Laurens Pieter van de Spiegel, thans RaadPenliouaris van Holland. Leyden. Den 3 Maart is door de Ed. Groot Achtb. Heeren van de Vroedfchap der Stad Leyden , tot Veertig in Raade dezer Stad aangefteld, de Heer Mr. Gysp.ertis Prins , in plaats van wylen den Heer Mr. Jan Crucius. Pp 2 Voorfis Verandering onder de hooce en lage Amte- naars, enz.  Veranderingonder de hoo' ge en dage Amte- naars , enz. 570 NIEUWE NEDERLANDSCHE Voorts heeft Zynë Doorl. Hoogheid den Prins Erfftadhouder, in plaats van wylen den Heer Mr. Jan Crucius, by eenen Brief, tot Burgemeefter dezer Stad aangefteld den Heer Mr. Pieter Jan Marcus ; wyders benoemd om aan te blyven, als Bewindhebber der Oost-Ind. Compagnie ter Kamer Amfteldam tot May 17 89, den Heer Mr. Abraham van Geriven; en tot Bewindhebber der WestIndifche Compagnie aldaar den Heer Mr. Pieter Jan Marcus. Am stel dam. Den 17 Maart is op deszelfs Heerlykheid Asfenburg boven de Beverwyk, in den ouderdom van omtrend 60 Jaaren, overleden den Heer Cornelis Deun, Vryheer van Asfendelft, Asfenburg , Nooddorp, Rietfchoten en Rietwykeroord, Heer van Wyk aan Zee en Wyk aan Duin, OudRaad in de Vroedfchap dezer Stad. Ook is in deze Stad in den ouderdom van 57 Jaaren overleden , den Heer Mr. Daniël Balguetie, Ridder van de Koninglyke Waza Order en Agent van Zyne Koninglyke Majefteit van Zweden by Hun Hoog Mog. de Heeren Staten Gederaal der Vereenigde Nederlanden. » R o tterd am. De HeerMr. Abraham Groenevelt, regeerend Scheepen, door Zyne Hoogheid den Prins Erfftadhouder, tot Raad - Penfionaris deiStad Gouda zynde aangefteld, en daar door een plaats in de Scheepensbank zynde opengevallen, is de Vroedfchap, na voorgaande klokkengelui van het Raadhuis dezer Stad, vergaderd, tot het maken van eene Nominatie, ter vervulling van de voorgemelde Scheepensplaats, wanneer uit Hun Ed. Groot Achtb. Boonheeren zyn geworden de Heeren Mr. Jacob van der Heim , Mr. Ij'aac van Teylingen, Dr. Hen ■  JAARBOEKEN, Maart, 1788. 571 rik Vink ., Mr. Muinus Hoog en Gregorius van Oordt, en is vervolgens door Zyne Doorl. Hoogheid uit de door Boonheeren gemaakte Nominatie, tot Scheepen verkoren de Heer Frechrik Wilhelm liewy. ■ Ook is door de Ed. Groot Achtb. Vroedfchap dezer Stad, den- Heer Geratd ten Haaf, Medicina; Doctor, Stads Chirurgyn enz., aangefteld tot Lector, in de Chirurgia Chemica. Hoorn. Den 21 Maart de verandering der Regeering gefchied zynde, zo is door Kcurmannen by een volkomen vrye verkiezing tot Burgemeefteren verkoren de Heeren Mr. Pieter Schagen , Mr. Joan van Bredenhoff, Vryheer van Oosthuizen ; Mr. Abraham van Straalen cn Anthony Cromhouï. En am. Den 21 Maart zyn op hooggunftige aanpryzinge van Zyne'Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prins Erfftadhouder, tot Burgemeefteren dezer Stad aangefteld de Heeren Pieter Hoge*beets, Jacob Teengs en Jan Leoninqs, welke uit de afgaande Heeren tot Voorzittend Burgemeefter hebben verkoren den Heer Mr. Gerrit Jacob Lakeman. Voorts zyn uit eene overgeleverde Nominatie door Zyne Doorl. Hoogheid tot Scheepenen benoemd , dè Heeren Willtam Pont , Pieter Kerk, Pieter Host Jansz., Jacob Thymon Lansman, Arend Jon?, Pieter van Mechekn en Oirk Kroon ; en uit dezelve tot Scheepenen Commisfarisfen, gemelde Heeren IVtlliuin Pont, Pieter Kak en Pieter Bost Jansz. Utrecht.. Jonkheer Taets van Amerongen, Heer van DeylenRenswoude, gewezen geëligeerde Pp 3 Raad Verandering onder de hooge en lage Amte- naars , enz.  572 NIEUWE NEDERLANDSCHE Verais DERlNC ONDER DE HOC GE EN LAGE Amte- NAARS. ENZ. . Raad van den Lande van Utrecht, is te Douay . overleden. , . Door Burgemeefteren en Regeerders dezer Stad, is tot Secretaris van de Momboirkamer alhier aangefteld, den Heer Mr. Nicolaas Adriaan van Bronkhorst, in plaatze van den Heer Mr. Johan Al:Xancler iioëd. Friesland. De Heeren Volmagten van het Kwartier der Zevenwouden , Staatsgewyze op den ordinaris Landsdag vergadert, hebben by Refolutie van den 5 Maart 1788 goedgevonden, van de hooge ambulatoire Ampten , ter begevinge van Hun Ed. Mog. ftaande, te disponeeren voor den tyd van drie jaaren , ingaande met May aanftaande, (uitgenomen de Commisfien in het Mindergetal, die "aanvang zullen nemen met February 1789) zo als hier volgt. De Commisfie in het Mindergetal en Extraordinaris Commisfien ter begeving van de Heeren Volmagten van Utingeradeel, die dezelve confereeren op den Heere /tu^Ó^nki LjcMeBa d Nyeiuit, Grietman en Volmagt van gemelden Deele. De Commisfie van Extraordinaris Staten Generaal voor twee Jaaren en het derde Jaar in de Admiraliteit te Amfteldam, ter begeving van de Heeren Volmagten van iEngwirden, die dezelve ftellen tér dispofitie van den Heereen Mr. /. roick, Oud - Burgemeefter en Volmagt der Stad Leeuwarden, die dezelve geconfereert heeft op den Heere en Mr. Eco de Wendt, Oud - Burgemeefter deiStad Sneek. Tot Raad ter Admiraliteit te Amfterdam Jr. Sckehe. van Hiemftra, Oud - Burgemeefter en Volmagt der Stad Bolsward. Tot Gedeputeerde Staat van Friesland Jr. V Amoraal Joachim Johan Renge-s, Oud - Burgemeefter «n Volmagt der Stad Franeker. Tot Gecommitteerde in het Mindergetal de Heer en Mr. Eco de Wendt , Oud - Burgemeefter en Volmagt der Stad Sneek, die deze Commisfie overgedragen heeft aan den Heer en Mr. Abelus 67ccama, Regeerend Burgemeefter en Volmagt der Stad Leeuwarden. Tot Bewindhebber van de Oost - Indifche Compagnie den Heer Andreas Muller , Burgemeefter en Volmagt der Stad Dockum, welke dezelve overgedragen heeft aan Jr. Charles Bigot, Burgemeefter der Stad Stavoren, die dezelve wederom geconfereert heeft op den Heer tiancois LHtrre Guidaume de .Schuilenburg van Bommenade. Tot Bewindhebber van de West - Indifche Compagnie den Heeren Mr. Bavius Nauta, Oud-Burgemeefter en Volmagt der Stad Dockum. PP 5 tn Veranderingond^r de hooge en lage Amte- naars, enz» V I '  576 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran dering onder de hoc ge en dage Amte- NAArs , ENZ.' In de Provinciaale Rekenkamer den Heer Sydr ' Schaaf, Burgemeefter en Volmagt der Stad Harlingen. Tot Ordinaris Staten Generaal Jr. Charles Bigot , Burgemeefter en Volmagt der Stad Stavoren. Tot Monfter - Commisfaris den Heer Dirk y&r>. van der Wyck, Burgemeefter en Volmagt der Stad Sloten. Tot Gedeputeerde Staat van Friesland den Heer en Mr. Daniël Bonifacius van der Haar, BurgcKieefter en Volmagt der Stad Workum. In den Raad van Staten den Heer Petrus Ca-x-t per, Mede-Raad in de Vroedfchap en Volmagt der Stad Workum. Tot Raad ter Admiraliteit in Friesland, Jr. T.odewyk Rengers, Burgemeefter en Volmagt der Stad Ylst, welke dezelve overgedragen heeft aan den Heer Harmanus de Waard, Burgemeefter en Volmagt der Stad Harlingen. Tot Gedeputeerde Staat van Friesland den Heer deinen Taykes, Burgemeefter en Volmagt der Stad Hindelopen. Alle van May 1788 tot May 1789. Leeuwarden. Jr. Frans Ernst van Aylva, Grietman over Baarderadeel, in de laatfte Troubles de Staatsvergaderingen te Franeker mede bygewoond, en zig deswegen by de omwenteling van zaken, buiten de Republiek geretireerd hebbende, zo is daar .door ingevolge Publicatie van de Edele Mogende Heeren Staten dezer Provincie, in dato den  J &ARBOEKEN, Maart, 1788. 577 den 16 O&ober 1787', de Grictenye van Baarderadeel vacant geworden, en zyn, ter vervullinge van dezelve, na voorgaande Uitfchryvinge door de Edele Mogende Heeren Gedeputeerde Staten, by de Stemgerechtigde Ingezetenen van voorfz. Grictenye, "op den 20 February 1788, in Nominatie gebragt Jr. Hant Willem Baron van sJyha, Grietman van het Bildt. Jr. Wilco Baron thoe Schwartzenhr? en Hoheitlandsberg, Grietman over Wonferadeel. En Jr. Wilco Eoldir.ga Tjalling Camftra Baron thoe Schwartzenbe'S en Hohtniamhberg, Gecommitteerde Staat ten Landsdage, wegens Baarderadeel. Uit welke Nominatie door Zyne Doorl. Hoogheid wederom tot Grietman over gemelden Deele is verkoren Jr. Ham Willem Baron ft» sh.iva, Grietman van het Bildt, die zulks ook heeft geaccepteert, waar door nu deze Grietenye vaceert. En heeft Zyne Doorl. Hoogheid buiten Nominatie ingevolge de magt aan wylen zyn Heer Vader Glor. Ged., byhet Diploma den 19 Augustus 1748, erÓèlyk opgedragen (zie Nederl. Jaarb. I748 pag. ioij) wederom tot Grietman van het Bildt verkoren Jr. Dueo van Haren. Groningen. Den 18 Maart is alhier na een uitteerende Borstziekte, gevolgd door waterzugt, cn langzaam verval van kragten, in den ouderdom van een en zeventig jaren overleden de Fleer M. Eppo Ippiu*, in leven Advocaat-Fiscaal dezer'Provincie, en Ouderling der Nederduitfche Gemeente dezer Stad. Ber- Veran- dering □nd-r de hooge en lage Amte- naars, enz..  5?8 NIEUWE NED. JAARB., Maart', 1788. Véran dering onder de hoo ge en dage Amte- kaars, enz. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 16 Maart. Rotterdam den 16 Maart. by de Z. Zak. jGausT Winter 23*825! oC TARwJarigeOude2eeuws2oa22ifi| Zomer ai a 22 <£ ■ - — nieuwe dito best 20 a 21 BiHavee VriefeBrouw. iö a 18 of — dito Gemeen 17 a 19 g Zeeuwsenz. 12 a 13! dC — blaauwe 16 a i8ï 8'Paardebooneh ió a 18 oC - Zomer 16 a 18 g Koolzaad 40 a 48 e£. Rogge Zeeuws enz. 13 a 15 gMouxwyw 5$ c£de3oVr. EawTiN Graauwe 15 3 20 8| by den Steen . Groeue 15 a 18 8 Vlas Allerbeft 53 a 66 ft. wirce 12 a 15 g| Best 42 a 52 ft. Wiïteboonen kleine 14 a 19 g—— Middelloon 30 a 41 ft. by 't Last.| Gemeen ï6 aao ft. Boekweit op 154 a 23 t£:-«—• Allergemeenst 20 a 25 ft. . Bergen op den Zoom. Den 17 Maart, zynde de gewoone dag der verandering van de Magiftraat dezer Stad, zyn d°°r Zyne Reur, vorftelyke Doorluchtigheid van de Paltz, Hertog van Opper- en Neder-Beijeren , als Heer en Marquis dezer Stad, tot Scheepenen aangefteld, de Heeren Theodorus Heimertk Brouwer , Jacobus Adiianus Henricus Rupertus, Corne/ius Bietman, Mr. Jacobus Johannes Lemmers, Jan Franfois Boet , Cornelis Paauw. Gerard Sluiter, Conftantinus Hartman van Hoek en Simon Hubertus Stoeters; en door dezelven verkooren en aangefteld tot Burgemeester van de Politie, de Heer Simon van Henneveld , en tot Burgemeefter van de Juftitie, de Heer Jacobus Adrianus Henricus Rupertus, tot Rentmeefters, de Heeren Pieter de Geep en Dirk Spierejée; en tot Weesmeefters, de Heer Johan Gysbertus Drabbe, Mr. Jacob lVerne~ rus van Hoek en Dirk IVyntjes.  NIEUWE NEDERLANDS CHE JAARBOEKEN, April. MDCCLXXXVIII. C efi de vótre union perpetuelle , de vótre obeijjance aux Loix , de yótre refpetl pour leur miniftm que depetid vótre confervation. ƒ II refle parmi votis le mmndre germe d'aigreur ou de defiance, hatez-vous de le detruire comme un levain junefte* d'ou refulteroient tot outardvos malheurs & la ruïne de i'etat. Roussead fur 1'Inegal. Dedic. p. xiv. GELDERLAND. N v m e g e n. De veertien honderd man Anfpachsch Nv,T Krygsvolfc, welken door de Alge-Gemeene Staten in foldy van de Republiek zyn overgenomen, en eerstdaags verwagt worden, zullen in deze Stad Krygsbezetting houden. Jb ö q q Cui-  58o NIEUWE NEDERLANDSCHE Cur- LEMBÜRG. CuiCEMBURG. De Ingezetenen van dit Graaffchap, die met de inkwartiering van Pruisfiesch Krygsvolk in den voorleden jaare zyn belast geweest , hebben van Zyne Doorluchtige Hoog' heid, hunnen Graaf, eene aanmerkelyke fomme geids ontvangen, tot fchadevergoeding, welke fom door eene Commisfie uit de Re-geering onder voornoemde Ingezetenen is verdeeld geworden. Z u t p h e n. Zeer groot zyn de toebereidzelen, welken gemaakt worden op het Lusthuis van den Prinfe Van Orange, het Loo, om den Koning van Pruisfen, welke aldaar met den Kroonprins tegen de voorzomer verwagt wordt, te ontvangen. De vertrekken in de herbergen op het Loo, en alle woonhuizen van rondsom zyri reeds door zeer veele Vreemdelingen, vooral Hollanders, voor groote fommen gelds tegen dien tyd gehuurd, om onder dak te kunnen komen. HOLLAND. Dordrecht. Den 29 Maart laatstleden, wierdt alhier van wege de Commisfarisfen van Zyne Doorl. Hoogheid den Prins Erfftadhouder deze Publicatie gedaan : Wy  JAARBOEKEN, April, 178S. 581 W/V Guftaaf Fredrik, Grave van Ben- ^ 'tinck, Heere van Rhoon en Pendrecht, befchreven in de orde van de Ridderfchap en Edelen van Holland en West-Friesland, Bailluw en Schout van 's Gravenhage, Hoogheemraad van Rhynland, en Dirk Mr s. Raad in den Hove van Holland, Zeeland en Friesland; als fpecialyk door Zyne Hoogheid , den Heere Prinfe Erfftadhouder, uit kragte van de authorifatie op Hoogstdenzelven yerftrekt by Refolutie van Hun Ed. Groot Mog. van dato n. i Oclober 3787, gequalificeert engccommitteert, omme" de rust en het vertrouwen onder de Regenten en Burra-s binnen deze Stad te herftellcn; allen êgptt van Oranje , eensgezindheidenz»  jSa NIEUWE NEDERLANDSCHE Dordrecht Publicatie tot dragen van Oranje, eensge zindheid enz. Men ziet hier deze bekendmaakt: T"\e Heeren Directeuren der nalatenfchap, bene*^ vens de Leden van her Godgeleerd Genootfchap, van vvylen den Heer V iet er Teyler van (Ur Hulst, hebben, by een vergaderd zynde, om uitfpraak te doen over de ingekomen Verhandelingen ter beantwoordinge van het voorftel voor het laar l7$7, geoordeeld, dat de beloofden Gouden Eerprys van hunne opregte geneigtheid, om, uit eerbied voor den Souverain, hoogstdeszelfs goede oogmerken te helpen bevorderen, vermanen,om zich zorgvuldig te wagten, van het geven van aanltoot aan hunne Medeburgeren, inzonderheid door zich Teer zulks algemeen zal worden nagelaten) van dezelve te onderfcheiden met het niet dragen van een Oranjeteken , het welk met toeftemming van den Souverain, thans overal wordt gebruikt als een blyk van zucht tot eensgezindheid en rust, en dus aanleiding te geven tot nadeelige gevolgen, tot gevoelige fmci^ te en hoogst ongenoegen van Zyne Hoogheid, wien niets meer ter harte gaat, dan de algemeene wel-: willendheid, vrede en bloei der Ingezetenen; terwyl door Hoogstdenzelvcn alle drift, en de noodlottige uitwerkzeïs daar van, als ftrydigmet 's Lands Wetten, en mets minder zynde dan kenmerken van Zyne waare Vrienden, ten fterkftcn worden afgekeurd. Aldusgeduan tcDordrecht den 29 Maart 1788. (Was geteehnd) W. G. F. v. BENTINCK. DIRK MERENS, Haarlem,  JAARBOEKEN, April, 1788. 583 prys regtmatig toekomt aan den Schryver der Verhandelinge, welke ter zinfpreuke heeft: Sa^os- 2ooi£.A>??, cnfcpwrêpo? S'EupJTf/S'»)?, En by het openen van het daar nevensgaande Verzegelde Briefje, met die zinfpreuk, is hun gebleken , dat derzelver Schryver is de Heer Mr. Hieronymus van Alphen, Procureur-Generaal 'sLands van Utrecht; aan wien, ingevolge daar van, den Gouden Eerprys is toegekend. Verder hebben gemelde Heeren geoordeeld, dat, uit alle de overige ingekomen Verhandelingen, boven al door den druk verdienen gemeen gemaakt te worden, nog twee Verhandelingen, welker eerfte ter fpreuke heeft: La veriié n'ejl pas toujours vraijemblable, C53 la plus grande vraifemblance rCeft pas toujours la verüé; en welker laatfb afgegeeven is , onder de fpreuk: Me de deelen der LMofaifche Wetgeevinge kondigen de hooge en Godlyke ÏFysheid des Wetgevers aan. Joodfche Brieven, Deel 11. bladz.67. Uit dier hoofde is het oogmerk, de opgetnelde Verhandeiin«en, bv wyze van accedeerende Stukken, neven; de Prysverhandeling ter Drukpersfe over te ge ven En de Heeren Directeuren hebben goedgevonden, aan ieder Schryver dezer Verhandelingen een Zilveren Eerpenning toe te wyzen. 't Zou des aan allen ten uiterften aangenaam zyn, wanneer de Heeren Schrvvers dier Verhandelingen de goedheid gelieven te hebben, van zig voor prime July te openbaaren, en vryheid te verleenen, órn hunne toegezegelde nevensgaande briefjes te openen , waar toe ze mits dei en h:uschlyk verzogi worden. Qq 3 Delft Haarlem. Eekend* making vanTey Iers Genootfchap.  584 NIEUWE NEDERLANDSCHE Delft, Delft. Het is bekend, dat de Schryver en Uitgever der Hollandsche Historische Courant , ■ HVybo Fynje, wegens zyn aandeel in de laatfte onlusten, dit Land in September verlaten, en vervolgens voor het Hof van Juftitie gedagvaard is. Het is niet minder bekend , dat gemelde Wybo Fynje by eene overeenkomst met de Regeering van deze Stad een uitlluiten'd "recht"hadt bekomen tot het uitgeeven van gemeld dagblad. Hieruit ontftondt dan eenige zwarigheid, dewyl aan den eenen kant de Regeering niet méér wilde gedogen, dat gemelde Fynje het gemeld Dagblad hier uitgaf, en aan den anderen kant deze Fynje meende, van zyn bekomen recht niet ontzet te kunnen worden, en dus, om zich in zyn recht zo hy oordeelde te handhaven, wederom op den 8 April 1783 te voorfchyn tradt, met een eerfte nummer van de Hollandfche Hiftorifche Courant, te Delft, Dingsdag den 8 April, en verzeld van deze korte inleiding: AAN DEN GOEDGUNSTIGEN LEZER. „ Y)c «inderpaalen welke het drukken en uitge„ ven der Hullandlche Hifionfhe Coutaït, „ geftremd hadden, nu door de gunftige dispofirie „ van de Edele. Groot Achtb. Heeren Burgemee„ fleren en Regeerders der Stad Delft uit den weg „ geruimd zynde; zal dezelve Courant binnen ge„ melde Stad weder voortaan, op den gewoonen „ tyd en wyze, uitkomen. Heeft dit blad voor- heen  JAARBOEKEN , April, 1788. 585 „ heen door ftyl, fchikking, of eenige andere goe- de hoedanigheden, aan het Publiek behaagd, men „ zal niets verzuimen, om op nieuw ten dien op„ zigte aan den Lezer genoegen te geven: heeft het „ ook daar en tegen zyne gebreken 'gehad, vooral' „ dezulken , die aan tyden van nationaaie verdeeld-' „ heid byzonder eigen zyn, men zal die zorgvuldig pogen te vermyden, en ook even daar door too„ nen , dat de "grondbeginfels, waar mede dit „ Nieuwspapier hervat wordt, de zulken zyn, die „ enkel op liefde van waarheid en rust gegrond, „ de befcherming der Hooge Overheid in alle ty„ den verdienen. Onder deze befcherming cn die „ der Wetten vertrouwd men het nadeel van eenen ,, zo langen, fchoon on willigen, ftihtand weder te ,, zullen"te boven komen, en de Bdtandfche Hi- lio'ilche Comant, welke van derzelver oorfprong 3, af binnen de Stad Delft is gevéstigd geweest, „ op zynen vorigen voet te herftellen. De uit„ gave zo binnen de Provinciën onzer Republiek als daar buiten, blyft by dezelve Boekverkopers „ of Uitgevers, of aan de zelfde Post - Comptoi„ ren als' die voorheen is geweest. Brieven, deze ,, Courant, of de plaatzing van Advertentien in „ dezelve betreffende, verzoekt men te addresfee„ ren aan Qjrne/is v,m flogevten Junior, jegens„ woordig ter Drukker/ der HolLndjchc Hijkti,, fche Courant te Delft." Dog de Regeering dezer Stad heeft voornoemd Dagblad dadelyk doen ophalen, en den Boekverkoperen verboden het zelve uti te geven. Voorburg. De Schuttery van dit Dorp zich eenigen korten tyd in den Wapenhandel gcQq 4 oef- Delft. t  586 NIEUWE NEDERLANDSCHE VooR- 11URG. 5 < ocffjnd , en in beteren ftaat van het nodi-. ge dan bevorens gefteld hebbende, verfcheen ondtr de wapenen,en ontving van den Heer Mr. Hcrmcmn 'johannes van Roye/i, Raad in de Vroedfchap en Oud-Schepen der Stad Delft, enz. en Schout van deze plaatfe, een fraai Vaandel, waar op onder anderen aan de eene zyde de Wapens van Hunne Doorl. en Koninglyke Hoogheden en aan de andere die van Delft en Voorburg ftaan. Hy gaf dit aan den bevelvoerenden Officier en deze wederom aan den Vaandrig over, beiden met gepaste aanfpraken, enz. De manfchap was wel gekleed en de wapening vry goed. De Tambours hadden koperen Trommen en de Pypers koperen Fluitbusfen. < 'sGravenhage. De Bewindhebberen van de West-Indifche Maatfchappy ter Kamer Amfteldam, hebben zig den i dezer maand April 178S} by eenen brief tot de Algemeene Staten vervoegd, om aan te dringen op eene Conclufie op „ alle de Addresfén, Voordragten cn i.Jeli„ beraden, wegens de zaken der West-Ind. „ Comp., onder anderen met betrekking tot „ de oneenjgheden tusfchen den Directeur „ en Raden en eenige ingezetenen van de „ Colonien Curacao, Esjequebo en JJeme„ rary, verklaarende: volftrekt buiten ftaat , te zyn, het gezag en de belangens van de , Republiek ïndeColom'en te maintinecren.'' jok hebben de Gecommitteerde Bevvindheb - bers  JAARBOEKEN, April, 1788. 587 bers uit de byzondere Karaeren der OostIndifche Maatfchappy, ter vergadering van Zeventienen , aan de Algemeene Staten een Addres gemaakt „ ter betoging van het on* „ vermogen der Maatfchappy om haare Be* „ zittingen in genoegzamen weerbaren ftand „ te houden, tegen aanvallen, zo wel van „ Europefche als van Inlandfche vyanden . „ met bede dat daar in buiten bezwaar der „ Maatfchappy moge worden voorzien; heb„ bende vervolgens welgemelde Heeren Be* „ vvindhebberen op de pointen beide van ft„ nancie en defenfie, mede de attentie en „ intercesfie van de Heeren Staten van Hol* „ landen West-Friesland verzocht, by mis5, five van den 25) Maart laatstlederi,tèn ein„ de de Maatfchappy wanneer aan haar mer„ cantieel vermogen, door het grondig her„ ftel van hare Finantien en credit, de ge„ legenheid wierdt gegeeven, om zi'cH in „ al die uitgeftrektheid, waar voor het zel„ ve vatbaar is, te developpeereu, in ftaat ,, zal kunnen zyn, om een veel ruimer veld „ te openen, voor den aanwas van het ver„ mogen van het Vaderland, en den wel„ vaart van deszelfs Ingezetenen, dan tot nu ii toc heeft P^ats gehad," Wy zullen die Addresfen hier na onder Amsteljmm me» dedeelen. -■ De Algemeene Staten hebben by Refolutie van dan 4 April goedgevonden: „ Dat „ voortaan de inkomende Tabaks Pypen,in „ plaats van by de waarde, volgens de lyst » ge* 's Gra- VF-NHAGE. %  j8S NIEUWS NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. De ,, gevoegd agter het Placaat van den 25 Ju* „ ly 1725, zullen moeten worden aangege„ ven by het Gros, en voor de inkomende ,, Rechten daar van zonder onderfcheid van 9) foorten , te betalen zeven ftuivers per „ gros." De Heer Fiscaal Mr. M van der Pot óoot Hun Hoog Mogende zynde gejast geworden om nauwkeurig onderzoek te doen omtrent het gedrag, by de Amtenaren van de Generaliteit gedurende de laatfte onlusten gehouden, en daar van een raport over te geven, heeft zodanig breedvoerig rapport van zyne bekomene berigten en kondfehappen, ter Vergadering van Hun Huoa Mog, ingeleverd , welk rapport commisforiaal is gemaakt met de Raad van State. De Heer Volhert Rudolpb Baron van Bentink, Collonel Commandant van 't Regiment van den Generaal-Majoor Van Dundas, heeft eindlyk volkomen over den laatstgemelde gezegepraald , in zeker berucht rechtsgeding van Iujurie. Gemelde Generaal-Major Dundas is verwezen tot eene amende honorable en profitable, moetende , ingevolge de Sententie, zyne gepleegde injurie ten overftaan van Commisfarisfen van den Hove herroepen en daar over verfchooning vragen, en voorders betalen eene boete van vyf honderd Ducatons. Hy is nog daarenboven in de kos-r ten der procedures verwezen.  JAARBOEKEN, pril ï i^S. 589 • De Staten van Holland en West-Friesland hebben den 31 Maart 1788 in het voorftel 'van den Prinl'e van Orange, Kaptein-Generaal, tot vermeerdering van "s Lands Krygsyolk,(zie te voren bl.203 en volgg.) toegeftemd, onder dezen mits, dat een gelyke post tot inftandhouding of vermeerdering van 's Lands Zee-Wezen zoude heftemd worden. Zie hier de verklaring dezer Provincie ter vergadering der algemeene Staten. De Heeren van de Ridderfchap en Edelen, ah mede de Gedeputeerdens van de j-efpcttive Steden, hebben, uit den naam en van wegens Burgemeefteren en Vroedfchappen van derzelver Ste^ den, in 't Plan van verbetering en vermeerdering van de Armée van den Staat, door Zyne Hooghek en den Raad van State by Misfive aan Hun Hoot Mog. voorgedragen den 23 january laatstleden "econfenteerd en bewilligd, onder de verminderim by het Slot van de Misfive vermeld, namelyk, vai de Compagnien Cavallery, Dragonders en Husfaarei met agt man, en van een geheel Regiment Infante rie, mitsgaders nog onder" zodanige verdere befpa ringen ten voordeele van de Finantien , als doo Zyne Hoogheid en den Raad van State zondermcr kelyken ondienst van den Lande zal kunnen aan d hand gegeven worden ; alles ten dien effccle da het meerder beloop der onkosten van het te adop teeren'Plan, daar onder gerekend de verhooging va de Soldyen, welke reeds gedeeltelyk door de Pre vinden wierd betaald, niet meer zal bedragen da circa elf en een halve Tonne Gouds, boven 't gee de Trouppes, waar over dit Plan rouleert, teger vvoordig aan den Lande komen te kosten. Datj hoe zeer de Heeren Staten van Holland e West-Friesland laudeeren den yver en voorzor vaa Zyne Hoogheid en den Raad, om de Armé v: 's Gra- VENHA" GE. I l L t 1 1 n 1 T e a  's GaA' VENHA GE. fff/lan, fierntts in Lanc macht onder eenen mits. 590 NIEUWE NEDERLANDSCHE ■ van den Staat in een behoorlyke order te brengen ■ zo ten aanzien van haare betaling als van een modique yaaneerdenng, overeenkomftig met de te<4nwoord.gc omrtandigheden van de Republiek, Hun Ed. Gr. Mog. nogthans van begrip zyn, dat het ; Zeewezen van den Staat geen minder attentie ver•eischt, cn mitsdien dit confent niet anders dragen dan onder de fpeciaale Conditie dat een even geJyke lom , als het bezwaar van de Armee bedraagd namentlyk van circa elf en een halve Tonnen Gouds , op den ordinairen Staat van Oorlog zal worden gebragt, om geëmployeerd te worden tot zodanige emdens, als meest gefchikt en meest nuttig zullen bevonden worden voor de Oorlogs Marinê van Staat; en dat Zyne Doorluchtige Hoogheid alsAdmiraal - Generaal zal worden verzogt aan Hun Hoog Mogende een Plan op te geeven , volgens welke het beste en nuttig/te emplooy van dezelve Som zoude kunnen gemaakt worden. En zal hier van ter Generaliteit opening worden gedaan. '* (Onder /iond) Accordeert met het voorfz. Register. (Was geteekend) C. CLOTTERBOOKE. Hierop fchreef de Raad van State den 7 April aan de Algemeene Staten dezen brief : HOOG MOGENDE HEEREN! Vodra wy hebben ontfangen U Hoog Mog Re^ folutie van den 31 der afgcloopen Maand, 'waar by aan ons tot nangt wierd toegezonden Cony der Refolutie van de Heeren Staten van Holland en West-P nesland, ten zeiven dage ter Vergadering van Hun-  JAARBOEKEN, April, 1788. 591 Hunne Hoog Mog, ingcbragt, waar by Hoogstdezelven confenteren in het Plan van verbetering en vermeerdering van de Armee van den Staat, door Zyne Hoogheid en Ons voorgedragen , onder de vermindering by het flot onzer Misfive, tot geleide van het zelve Plan vermeld, naamlykvande Compagnien Cavallerie, Dragonders en Husfaren, met agt man en van een geheel Regiment infanterie, mitsgaders nog onder zodanige verdere befparing , ten voordeele van de Finantien, als door Zyne Hoogheid en Ons, zonder merklyke ondienst van den Lande, zoude kunnen aan de hand gegeven worden: hebben wy niet nagelaten dat point aanftonds met Zyne Floogheïd in nadere overweging te nemen; en het gevolg daar van is geweest, dat Zyne Hoogheid en de Raad van gedagten zouden zyn , dat dit fou. laas voor de Finantie best zoude kunnen gevonden worden in het provifioneel niet aanwerven der twee Compagnien by het Regiment Guardes te Paard en van eene Compagnie by het Regiment Guardes te Voet, zoo als het meergemelde Plan mede bragt, maar dit uitteftellen, tot dat derzelver oprigting een min esfentieel object, voor de Financien zal konnen geacht worden uit te leveren, en wanneer hier by nog gevoegd word de befparing, welke gevonden kan worden door de vermindering van een Ohicier per Esquadron van het Regiment Guardes Dragonders en dus het zelfde Regiment te brengen op denzelfden voet als de andere Regimenten Ligte Dragonders, except de Standaart Jonker per Compagnie, zoo vermeent Zyne Hoogheid benevens Óns, dat zonder ondienst van den Lande, en zal het oogmerk der geproponeerde verandering en verbetering van de Militie bereikt worden, geene meerdere befnoejing kan gefchieden, terwyl ook de hier nevens gevoegde berekening der kosten , welke door het niet aanwerven van gemelde drie Compagnien Guardes en aflaten van een Officier bv ieder Esquadron ! Guardes Dragonders, zoo wel als door het verminde. 'sGraVenha- ge. 'hief van den Hand, van State wegens Landmacht,  592 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vf.nha CE. Brief van den Raad van Sta te wegen Landmacht. Wy bevelen enz. Men deren van het overgeleverde Plan met een Regiment ■ Infanterie en agt man per Compagnie Cavallerie, Dragonders en Husfaren zouden bclpaard worden, doet zien, dat op die wyze volkomen zal zyn voldaan aan de reflexie by de voorfchreven Refolutie der Heeren Staten van Holland nog voorkomende, dat naamlyk het meerdere beloop der onkosten van • het geadopteerde Plan , daar onder gerekend de s verhooging van de Soldyen , welke reeds gedeelt ■ lyk door de Provinciën word betaald, niet meerder zoude bedragen dan circa elf en een halve Tonnen Gouds, boven het geen de Troupen, waar over het Plan rouleert, tegenwoordig aan den Lande komen te kosten. Daar wy nu gezien hebben , dat meergemelde Refolutie van de Heeren Staten van Holland door de Heeren Gedeputeerden der andere Provinciën is overgenomen , hebben Wy met Zyne Hoogheid geoordeeld geen tyd te moeten verzuimen, om dezen nadere voorflag ter kenhisfè van ü Hoog Mog. cn langs dien weg van de refpective Provinciën te brengen, op dat alle verdere vertraging in de deliberatien over deze materie werde afgefneden, maar dezelven fpoedig ter conclufie zoude kunnen worden gebragt; waar op door Zyne Hoogheid endoor Ons met te meer aandrang moet worden geurgeerd , om dat-daar van afhangt het vervullen van verfcheiden Vacatures in diverfe Regimenten thans exterende en waar mede Hoogstgemelde Zyne Hoogheid tot nu toe heeft gefupercedeert, doch waar van de gevolgen, by langere voortduring, zodanig prasjudiciabel zouden zyn voor het nut der Armée en zo noodig herftel der vervallen fituatie , waar in dezelve zich grootehdeels bevind, dat eindlyk eens alle onzekerheid, omtrent den voet, waaróp de Armée zal gebragt of gehouden worden, behoord te cesleren.  JAARBOEKEN, April, 1788. m Men verneemt dat de HeerenGedeputeerden van de Provincie van Holland en West-Friesland, ter gelegenheid,dat op den 7 dezer maand geraadpleegd Rondt te worden, over het aangaan van eene verbintenisfe met den Koning van Pruisfen, en met den Koningvan GrootBrittannien, ter Vergadering van Hun Hoog Mogende hebben v.oorgedraagen, „ dat zy op den 18 February dezes Jaars, uit naam en op last van de Heeren Staten hunne Principalen opening hebben gedaan , van de mefures , by hooggemelde Heeren Staten genomen tot maintien van de Conftitutie en Regeeringsform dezer Landen, ipeciaal aangaande de erffelyke waardigheden van Erfftadhouder, Kaptein- en Admiraal-Generaal, dezelve aanziende als een esfentieel deel der Conftitutie en Regeeringsform: en ter zeiver tyd aan de refpective Bondgenoten te kennen gegeven, dat, hoe zeer Hooggemelde Heeren Staten hunne Principalen zig niet begeerden te mengen in de inwendige befchikkinge der zaken in derefpeétiveProvinciën, Hoogstdezelven egter geperfuadeerc waren, dat by geene van de Provinciën deze grondwaarheid . „ dat hetErfftadhouderfchapmet „ deszelfsKechtenenPretogativen,iseen esfentieei deel der Conftitutie en Regeerings„ form, zoude kucnen worden intwyfel getrokken:" En hebben vervolgens de Heeren Gedeputeerden van de andere Provinciën gefommeert , of dezelve gereed waren zig te expliceeren op de voorfz. Propofitie , den 18 February gedaan, voor zo veel'aangaat de interieure en mutueele guarantie van hëc R f Stad- 's Gra„ vènha. ce.  's Gra- venhaGE. 594 NIEUWE NEDERLANDSCHE Stadhouderfchap , dewyl het onvoegzaam fchynt, dat een Tractaat met vreemde Mogendheden zoude worden aangegaan, waar van een Articul zoude inhouden de vooriz. Guarantie, als een esfentieel deel der Conftitutie van dezen Staat, voor dat het zelve als zodanig door de Bondgenooten was verklaard : Dat zy Heeren Gedeputeerden geen bedenking maakten, uit naam en last van de Heeren Staten hunne Principaalen te verklaren; dat Hoogstgemelde Heeren Staten het Erfftadhouder-, Gouverneur- , Kaptein- en Admiraalfchap - Generaal; zozodanig als het in de refp. Provinciën is opgedragen , en door den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder aanvaard, houden voor een esfentieel deel der Conftitutie van dezen Staat en als een grondwet van Staat guarandeere'n aan de Bondgenooten , welke deze guarantie zullen gelieven te accepteren en reciproquelyk te beloven, verklarende niet te zullen gedoogen, dat in een der Provinciën van het Bondgenootfchap van deze heilzame, voor de rust en veiligheid van den Staat onontbeerlyke grondwet, ooit of ooit worde afgeweken." De Heeren Staten van Overysfel, „ hebben ingeftemd in het voorftel van de Heeren Staten van Holland eir West-Friesland ter Vergadering van Hun Hoog Mog. gedaan, nopens het Erfftadhouder-Gouverneur-Kaptein en Admiraalfchap Generaal, zodanig als hetzelve in deze Provincie in den Jare 1747 en 1743 is opgedragen, en door den tegen woor-  JAARBOEKEN, April, i7S3. 505 digen Heer Erfftadhouder, in den jaare 1766% >sGrais aanvaard, en gedeclareerd, hetzelve ook venhate houden voor een esfentieel deel van decE. Conftitutie en de regeringsvorm hunner Provincie, en dat zy met genoegen zullen zien, dat de Bondgenooten"het zelve mede als eene grondwet van Staat onderling aan elkander guaranderen, aannemen, en niet zullen gedogen, dat in eene der Provinciën van het Bondgenootfchap van deze heilzaame en voor de rust en veiligheid van den Staat onontbeerlyke grondwet ooit of ooit worde afgeweken, daar in voor nu als dan confenterende, hetzelve aannemende en guaranderende ; terwyl gelyke guarantie wederkerig van het Bondgenootfchap wordt verwagt en dat van de acceptatie der refpective Bondgenooten onderling advertentie en verzekering gegeeven worde." Gemelde Heeren Staten van Overysfel, „ hebben ook algemeen toegeftemd in.hec Plan van verbetering van den voet der Armee vairden Staat, en by die gelegenheid „ voorgellagen, om op den ftaat van oorlog „ te brengen een con venabelen post, waar uit oude en impotente Officieren pennoenen „ zouden kunnen erlangen, en dus de Armée „ altyd in eeniq ftaat gehouden , dat de Bond„ genoten reë^èn dienst van de refpective „ Officieren zoud'm kunnen genieten, en die „ buiten ftaat bevonden worden, dien dienst „ verder te prefteeren, behoorlyke rust zou„ den kunnen genieten, zonder bezwaar van „ de overige Officieren by de Regimenten „ dienst doende, het welk dan ook terftond R i" » „ vaa  's Gravenha- ge. 596 NIEUWE NEDERLANDSCHE van applicatie zoude behoren te worden " gemaakt, omtrend de geenen, welke zig als nu dadelyk in dat geval bevinden. " Ook Hemde de Provincie Zeeland in het voorftel van Holland, rakende de vry waring of Guarantie van het Stadhouderschap: waaromtrend de Staten van Drenthe zich reeds op den ao Maart hebben verklaard;aan welke dan ook die guarrantie is beloofd , gelyk zy van Hoogstdezelven wederkeerig is aangenomen. De afgezondene der Staten van Friesland hebben by het befluit dier Staten van den 3 Maart 1788 volhard. Op Sondag den 30 Maart 1788 wierdt in de Nieuwe Kerk, alwaar de Predikant Af guleth gepredikt hadt, in het Armen-Zakje gevonden een blinde duit, gerold in een papiertje, waarop deze rymregels ftonden. Zoo lang men in Gods Beedebuis Loop Collecteeren voor 't ge/puis, En 't geld, aan die met removeeren Zig bezig hielden, uit blyft keeren: Ja , dat die 't geld op kopen haaien Met leus om arm en borstbeeld praaien, Zoo lang agt ik my niet verpligt Te geven eenig grooter gift. Den volgenden Sondag op den 6 April vondt men wederom een papiertje, waar by de Schryver verklaarde, zyn dankoffer reeds na vermogen te hebben coegebragt op den eerften Sondag, wanneer de Prins by den Kerkenleeraar Reguleth den Godsdienst by woonde. ',Dus gaf hy geen geld, maar deze rymregelen tegen de bovenftaande: Zoo  JAARBOEKEN, April, 1788. 597 Zoo lang als 'l Keeziaans gefpuis Komt in Gods heilig Bedehuis, Met oogmerk om haar hels vergift Téfpuuwen door een vuile drift; Ja zoo zy zig van 't kwaat niet keeren En haare duivelskonst afleeren, Zoo lang ben ik ook niet gezind Te leeven met haar als een Vrind. Een iegelyk voelt, hoe weinig dusdanige handelvvyzen wederzyds , maar voor al van de zyde des aanvallers, gefchikt zyn tot bevrediging der gemoederen, zonder welke geen beftendig geluk en welvaart voor het Vaderland mogelyk is. Rogier Suljard de Leef daal, die, na bevorens veele jaaren in minderen Officiers rang gediend te hebben,den 12 Maart 1772 Collonel en zedert in July 1783 Collonel en Chef van een Regiment Voetvolk in dienst van den Staat was , zich in de afgelopen jaaren Ï7o6 en 1787, zoals deszelfs Sententie luidt, „ fchuldig gemaakt hebbende aan on„ getrouwheid omtrend den gedanen eed aan de Generaliteit, het Ichryven van ongeoor\, loofde brieven, om de Officieren van zyn Regiment, ware het mogelyk geweest, te ' verleiden en andere misdryven tegens de " Generaliteit ;" vervolgens in het jongstverlopen najaar te Rotterdam gevat, gevanglyk herwaart gebragt, en tot nu alhier in hegtenis geweest zynde, is den 8 April by openlyke Sententie van en voor den Raad van State der Vereenigde Nederlanden gevonnist, wordende daarby „van alle zyne Militaire Kr 3 „ Char- 's Gra- \ENHAGE.  598 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VF.nhace. Van wege den Raad van State is den 10 April 1788 dit navolgende bekend gemaakt. W/erd van wegens den Raad van State der Vereenigde Nederlanden bekend gemaakt , dat alle de geer e^élke eenig recht van eigendom, actie óf pretenfie hoe genaamd , op de Landen enThien- : -« den „ Charges gecasfeerd, inhabiel verklaard, om „ den Lande ooit meer te dienen, en gecon„ demneerd in de kosten van den Procesfe." De verdere eisch wierdc den Fiscaal ontzegd. De Heer Sul,ard was zeer bedaard, en fcheen wel gemoed te zyn; hy verzogt copy van de Sententie, en zo fpoedig mogelyk ontflagen te worden uit de hegtenis, zullende terltond de kosten doen betalen. Hy weigerde eenen aangeboden koets, maar verzogt geleide om voor de fmaadheden van het gemeen beveiligd te worden. Dus te voet uit de gevangenis van het Buiten- naar het Binnenhof gebragt wordende, wierdt hy geleid door een fterk Detachement Guardes Dragonders te paard, met fcherp geladen piltolen, en een dergelyk Detachement Grenadiers van de Holiandfche Guardes te voet, met geladen geweeren, tusfehen welke laatstgemelden hy inging. De toevloed van aanfehouweren en aanhoorderen der Sententie was, gelyk doorgaans in gelyke gevallen , buitengemeen groot. Het gemeen wierp hem allerleye fcheldnanien toe, riep tegen verfcheiden anderen, die zy ontmoetten : Kees de Hal uit, en pleegde nog eenig moedwil tegen eenen, die de Oranjelus op zyn hoed ver van een hadt, in de vorm van de letter V.  JAARBOEKEN, April, 1788. 599 den van den Polder van OÖM^^jA zo die door het gemeene Land herdykt is ten jaaie ^787 , by het Sas van Gent in Staats- Vlaanderen, zouden vermeenen te hebben ofte te tonner, fuftineeren, gehouden zullen zyn, om zich binnen den tydvan ft maanden na de bekcndmakinge dezer, met behoorlyk bcwys tot ftaving van hunne: fuftenuen, aan te geven aan den Raad van State der Vereenigde Nederlanden voorn., (met uitdiukkmg hoedanig dezelve Landen in nommers bekend geftaan hebben by de bedykinge van den jaare 1652J Alles op pcene, dat de voorfz. tyd verftreken zynde , zender dat hier aan zal wezen voldaan alle de vacante Landervcn en Tbiendcns van gemelde nieuwe herdvkte Polders van Canisylieten St. Anthonie. zullen worden gehouden voor verlaten, en aan het gemeene Land toe te behooren, en een ieder gebrekkige zal worden gehouden en verftaan van zyn recht verfteken te zyn, zonder dat eenige exceptien hoe genaamd daar tegens zullen worden geadmitteert, wordende wvders by 'deze bekend gemaakt, ter aanzien van "alle fuftenucn , actiën of pretenfien. welke zouden mogen aangegeeven worden, en dooi geene minnelyke verdragen zullen kennen worder getermineert, maar waar over een reebtelyke uit ?praak zoude mogen nodig zyn, dat de wederzyd fche partven gehouden zullen zyn , zig aan Hui Hoo" Mog. de Heeren Staten Generaal te moetet addiesfeeren, ten einde een Rechter te delegeeren^ en te authorifeeren, om de ontftaane verfchillen ei fuftenuen op de fpoedigftc cn minst kostbaarfte wy ze te decideren, zo lis in goede Juftitie bevon den zal worden te behoren. Gedaan in 'sHage den 10 April 1788. Wy hebben reeds bR 453 ™ volgg. eei uittrekzel uit het berigt van Gecommitteerd* Raden van het Noorder-Kwartier mede ge Rr 4 deeld s Gravenhagen Bekendmakingvan den Raad van Sta le. 1 t 1 f - '}A l  6oo NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- GE. deeld. Dog 'dat berigt liep voornamenlyk omtrend het laat/leder driepunten, omtrend welken de Staten opheldering en berigt gevraagd hadden. Dus is ter Vergaderinge der Staten een vervolg op dat Rapport ingekomen, betrekking hebbende op het gedrag der Meerderheid in het Collegie van voorgemelde Heeren Gecommitteerde Raden en derzelver gewezen Minifter, gelyk ook omtrent de geweeren , welken kort na de intrede dier Meerderheid te Hoorn, uit de bewaarplaats van eenige Oud - Staatsgezinde Burgers, met geweld , waren weggenomen. Dit Rapport behelst dan hoofdzaaklyk het verrigte der Gecombineerde Vergadering, welke uit de Meerderheid van het toenmalige Collegie van Gecommitteerde Raden en van de Regering der Stad Hoorn beftaan heeft en in die Stad gehouden is. Omtrent den aanleg dier Gecombineerde Vergadering drukken de tegenwoordige Heeren Gecommitteerde Raden zich, in dit Rapport , dus uit: ,, Het is wyders eene geconftateerde waarheid, dat de Heeren Gecommitteerde Raden Kloek , Verfchuer , Van Wallendal, Claus en Pereboom, benevens den Secretaris Blok, na dat de Brieven van befchryving, ten dien einde, op Zondag den 18 Maart laatstleden, per expresfe, uit 's Hage waren afgevaardigd, op Maandag den 19 Maart binnen de Stad Alkmaar gearriveert zyn, en aldaar den 2q Maart eers.c afzonderlyk, en vervolgens na onderlinge belofte, by'handtasting, vaneene flip-  JAARBOEKEN,^//, 1788. 601 flipte fecretesfe, gecombineerd, meten benevens , de Heeren Nanning van Foreest, Regeerend Burgemeefler der Srad Hoorn, mitsgaders de Schepenen dier Stad, Hinloopen , Weiman , Fan Foréest , Klinkhamer en Van der Ramhorst, met den Secretaris Carbafius, onder gelyke aanneming van fecretesfe, vergaderd zyn geweest, en zo ten dien dage als naderhand met de voorfchreven Leden van den Magiftraat en den voornoemden Secretaris van Hoorn, welke zich alle , 'na hunne praïtenfe vlugt, of lieverintempestive retraite uit voorfchreve Stad diestyds, misfchien niet zeer toevallig, maar zeer apparent wel deeglyk met een geprsemediteerd desfein , en volgens een onderling door en tusfchen fommigen der voornoemde Heeren en Ministers geconcerteerd Plan, binnen Alkmaar bevonden, deze en geene arrangementen gemaakt hebben." „ Waarop des Vrydags den 23 Maart, na dat de Heer Pereboom op Woensdag den 21 Maart van Purmerend was geretourneerd, en na dat de refpeetive Commandanten van de Militie bevorens op de Marschroute, te Averhorn, in handen van voornoemde Heeren Kloek en Verfchuer, geadfifteerd met den voornoemden Secretaris Blok; als daartoe by Refolutie, te Alkmaar genomen, gecommitteerd , hadden , geprfefteerd den Eed, volgens het Formulier , ten dien einde expresfelyk door voornoemden Secretaris geconcipieerd , is gevolgd de Intrede binnen de Stad Hoorn, die U Edele Groot MogenRr 5 de 's Gra- vf.nhage. I  'sGra- VENHA GE. 602 NIEUWE NEDERLANDSCHE de zeer eigenaartig, by Hoogstderzelver Re. folutie en Aanfchryving van den 8 October laatstleden, hebben gelieven te kenfchetfen als eene befaamde Intrede van de gezegde meerderheid en die het met dezelve hielden." „ En naauwiyks,Ed. Groot Mog. Heeren! was de gemelde Meerderheid, met den voornoemden Minifter, aan het Collegie van Gecommitteerde Raden, alwaar de Heeren Spaander en Pereboom zich reeds bevonden , uit hunne refpedtive rytuigen afgetreden, of'er wierd, na gehouden deliberatie, een vreesverwekkend en fchrikbarend befluu genomen, volgens welk Heeren Burgemeesteren wierden geïnformeert, dat men raadzaam oordeelde, dat de Stads Poorren ten eerften gefloten wierden, met verzoek, het welk in omftandigheid van tyd en zaken niet konde worden gerefufeerd, gelyk het zelve dan ook werklyk is geëffectueerd , om deswegens de de noodige orders te ftellen ; zynde verders de Commandanten van het Guarnifoen gelast geene attroupementen te psnnitteeren en, des, noods, geweld met geweld te keer te gaan, mitsgaders van hunne bevinding niet eerder rapport te doen dan NB. na dat de bewegingen zouden zyn geftild : terwyl ondertusfchen, op den Roofteen, voor het Collegie, zyn geplaatst geworden twee ftukkenkanon, die, hoe het ook in de daad daar mede mogt zyn gefteld geweest, door de gedurige vertooning daar om en by van een Militair perfoon met een Lont in de hand, allen uiter- ly-  JAARBOEKEN, April, 1788. 603 ]yken fchyn hadden van geladen te zyn. En welke twee Hukken kanon des Donderdags, wanneer het Kaasmarkt was , om daar aan geen verhindering toe te brengen, wel op de voorplaats binnen het Hek van het Collegie wierden verzet, doch nimmer van dien voorfchreven Roofteen, om aldaar niet weder ten toon te ftaan, zyn geamoveerd geworden , dan na U Ed. Groot Mog. aanfchryving aan Heeren Burgemeesteren der Stad Hoorn, volgens Hoogstderzelver Refolutie van den $1 September 1787, waar by die van den 17 Maart deszelfden Jaars onder anderen mede word bevonden geannulleerd te zyn." ,, De Prefident Burgemeester vervolgens door een Boden van ons Collegie, uit naam van Gecommitteerde Raden, verzogt zynde, om Schout, Burgemeefteren enScheepenen te convoceren, tegen dien zelfden avond ten 6 uuren, in onze gewone Raadkamer, en alle de prefente Leden van den Magiftraat aldaar op het bertemde uur verfchenen zynde, is 'er in deze fameufe Gecombineerde Vergadering, van welker wederga in de Jaarboeken van WestFriesland en het Noorder-kwartier noch fpooi noch hoefllag exteerd, noch te vinden is. en die men ook hartlyk wenscht, dat nimmer, by de pofteritek , tot een exempel ter navolging zal worden gearripieerd, een aanvang gemaakt van derzelver zoo veel gerugt gemaakt hebbende Befoignes, waar van de Notulen beginnen op den voorfchreven 23 Maart en eindigen met den 13 April, beice des 's Gra- i'ENHAGE.  6©4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra. venha' ge. des voorleden Jaars 1787, gedurende en in welken tyd zyn gehouden vyftien Sesllen: terwyl men het voorgevallene of verhandelde in de zestiende of laatfte Sesfie , waar mede dezelve Gecomb neerde Vergadering op Saturdag den 5 Mey jongstleden afgeloopen , mitsgaders be(loten en ten einde gebragt is, fchoon buiten de extenfie van derzelver Refolutien en Notulen gehouden en gebleven zynde , zeer ampel genarreerd kan vinden in de Misfive van Gecommitteerde Raden van den 24 Mey 1787 , ten volgenden dage by U Ed. Gr. Mog. ontfangen en in Hoogstderzelver Refolutien geïnfereerd, waar toe wy de vryheid nemen ons by deze , kortheidshalve , doch ook alleen maar zoo verre, te refereren." „ Daar wy nu in de e vengemelde Refolutien en Notulen van voorfchreeven Gecombineerde Vergadering, waar van wy de eer hebben hier nevens Copy aan U Ed. Groot Mog. te fuppéditeren , alom en byna op iedere bladzyde, op de klaarblyklykfte wyze , zien heerfchen en doorftralen den woeligen aart, als mede den entreprenantengeest, benevens het met onbezonnen drift voorvarend en dringend aangeboren Afiatisch karakter van onzen gewezen Secretaris Blok, die door zyn veel vermogenden invloed , op de meeste Leden dier Vergadering, derzelver raadflagen byna, zo niet geheel en al, eeniglyken alleen dirigeerde en beftuurde, en volftrekt naar zyn zin en intentie wist te doen reusferen en' uitvallen , als zynde alle derzelver Re-  JAARBOEKEN, April, 1788. ,605 Refolutien van eenige deminfte confideratie, »sGrazonder onderfcheid of uitzondering , bloot-venhalvk genomen op deszelfs onberekende en ge-ge. hazardeerde Propofitien enVoorflagen, dewelke oogenbliklyk , als gulden Orakelen zonder hafitatie, min oppofitie of contradictie, met zeer veel gratie en applaudisfement, in even zoo vele formele en politive Refolutien wierden geconverteerd; zco vinden wy ons daar door merklyk geëmbrasfeerd, Ed. Groot Mog Heeren! hoe wy ons best en veiligst in derzelver befchouwing behooren te gedragen. Indien wy alles breedvoerig uithaalden en op ieder ftuk van eenig aanbelang aan ü Ed. Groot Mog. onze Confideratien afzonderlyk kwamen mede te delen , zouden wy met recht fchroomen te kort te doen aan de bekende attentie en den kostelyken tyd van U Ed. Groot Mog., welker oogeablikken thans, zoo ooit als immer, allerdierbaarst zyn , om het beftendig heil van ons lieve Vaderland, door de verlamde veeren van het Publyk bellier wederom op nieuws in vollen kragt te doen werken en voor altoos op onwrikbare gronden te cimenteren: zoo wy in tegendeel al hetzelve met een diep Rilzvvygen pasleerden, zouden wy, mede niet zonder grond van reden , bevreest zyn, dat wy, ten mintten op dat refpeét, zouden kunnen verftaan worden , daar mede niet behoorlyk te hebben voldaan aan dat gedeelte van U Ed. Groot Mog. meer voorichreven Refolutie en Aanfchryving van den meergemelden 8 Ocïober, waar by U Ed. Groot Mog. ten  's Gra- -venha ge. i 1 i i 606 NIEUWE NEDERLANDSCHE ten dien opzigte van ons hebben gelieven te • reqmreeren een naauwkeurig verilag en verantwoording." °' in het verder vervolg van dit rapport, het welk met deszelfs Bylagen 108 fo&adzyden bel aat, wordt vervolgens door voorgemelde Heeren Gecommitteerde Raden, aan Hunne Ed. Gr. Mog. onder het oog gebragt en met de Rukken bewezen, „ dat die Meeraerheid of Gecombineerde Vergadering 51Ch S^nzins> ingevolge de Refolutie van • „ den 17 Maart hadt bepaald tot het doen eener „ ipoedige en nodige voorziening tot zeker„ heid van het Arfenaal, het Magazyn. de „ Archiven, Comptoiren en het geen verder „ den Lande toebehoort, noch ook niet llegts „ om voorts, gezamenlyk met de Magiftraat „ der Stad Hoorn zodanige verdere krao-ti^e „ middelen tot herftelling en bewaring van „ de rust in het werk ce ftellen, als de ge„ fteldheid en Conftitutie derzelver Stad zou. „ den aan de hand geven; maar dat zv daaren„ boven , in het generaal, uit, mitsgaders by „ extenfi ve en arbitraire interpretatie van even ,, die zelfde Refolutie, ook hebben gepoogd „ te ehcië'eren, gelyk zy zich dan ook'daadlyk „ gearrogeerthebben:defaculteiten bevoegd„ heid, van welker delatie of concesfienog„ thans ne gru quidem confteert, om insgelyics „ een politiek onderzoek temogen ,jate moe, ten doen naar de fources en Authenrs van de , zogenaamde tumultueufe bewegingen, wel, ke binnen de voorfchreveStad en elders zou* , den hebben plaats gehad, ten einde zich alzo „ als  JAARBOEKEN, Aptil, 1788. 607 als ongevoelig niet alleen te immifceren in " het hufshoudlyk beftier van gemelde Stad, ja zelfs niet onwaarfchynlyk van gantschWest" Frieslaud en het geheele Noorder- Kwar- tier maar ook boven dien te kunnen plegen l\ volftrekt Rechterlyke daden." Den 14 April was de eerfte Verjaaring van teOpre*te Vaderlandfche Sociëteit, op het Buitenhof in de Goude Leeuw alhier opgerlgt Deze Verjaaring is door een groot aantal Leden gevierd, in het Societeits-Huis, met een middagmaal, onder het welk zig een Muziek liet hooren. Des avonds was het Societeits-Huis van binnen en van buiten verlicht, en den volgenden dag wierdt in het zelve een dansparty gehouden , enz. De Ridder Harris, Extraordinaris Envoyé van Zyne Groot-Brittannifche Majefteit, heef 1 den 14 April met het Voorzittend Lid var Hun Hoog Mog. in onderhandeling geweest, en den 15 April met Heeren Gedeputeerdei van de Siaten Generaal: in welke zamenkoms het Verdrag van Verbintenis getekend is, on vervolgens wederzyds bekragtigdte worden ten welken einde gemelde Gezant deszelf Secretaris den Heer Jackfon terftond naa de tekening naar Londen heeft afgevaardigd Ook is de tweede Kleinzoon van de Griffier Fagel, deswege naar Londen vei trokken. Op het rapport den 6 Augustus des vooi k 's Gra- venhage. 1  t5o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHACE. leden Jaars ter Vergaderinge van Hun Hoog Mog. uitgebragt op den brief van den ZeeKapt«in Van Braam , {trekkende gemelde rapport tot goedkeuring van het gedrag van gemelde Zee Kaptein , gedurende de Jaaren 1783 tot 178.6,in de Oost-Indien, wanneer Hy het gebied over 's Lands Zeemacht aldaar voerde: als mede tot het bevorderen van eenige Officierenen het uitdeden van gunstbewyzen; is op den 16 dezer maand by Hun Ed.Groot Mog. de Heeren itaten van Holland en West - Friesland goedgevonden en verRaan, „ Dat om eenigzints den peniblen dienst te belonen van de Officieren, welke in de Expeditie van het Esquader onder den Kaptein Commandant Van Braam in de OostIndien gedurende de Jaaren 1783 tot 1786, en in de behaling de(r overwinning zyn geweest , de zaken ter Generaliteit daar henen zullen worden gedirigeert, dat aan den Majoor Van Hamel, Chef der Marine van ge» melde Esquader, en aan den Kaptein-Lieutenant Van Hogendorp, waar van de eerfte twee en de laatfte eene attaque heeft gecommandeerd, een gratificatie van 2500 gulden, en van 1000 gulden refpectivelyk moge worden toegelegd, gelyk mede eene gratificatie van 1000 gulden aan ieder der eerfte Officieren, en van 600 gulden aan ieder der overige Officieren, welke op 'sLands Schepen van Oorlog van het zelfde Esquader, gedurende gemelde expeditie hebben gediend, terwyl met opzigt der verdere Onder - Officieren en Scheeps-Bevelhebbers kan worden vol- ftaan  JAARBOEKEN, April, 1788. 009 ftaan met tiet a.ndeel by de verdeeling der buitgelden genoten." „ üat de gemelde belooninge Hun Hoog Mog. wel verdiend zynde voorgekomen, l Bewindhebbers der Geoétroyeerde Oost-Ind. Compagnie der Vereenigde Nederlanden, ter prcefidiaale Kamer te Amfterdam, :by Misfive door Hoogstdezelven mogen worden verzogt, en aan dezelve worden gerecomman* deert, om het loffelyk gedrag op de voorfz» wyze eenigzints te remunereeren , en aan de* zelve de voorfz. gratificatie of zo veel meer als zy zelfs dienftig zullen oordeelen ,'toe te leggen , vertrouwende Hun Hoog Mog. van de welmenendheid en erkentenis van meer» gemelde Bewindhebbers, dat zy alzo tot de goede intentie van Hun Hoog Mog. wel zullen willen concurreeren , dat voorts Zyne Doorl. Hoogheid moge worden verzogt, in* geval Zyne Doorl. Hoogheid zo veel genoegen neeft gevonden in het gedrag van den t Kaptein - Commandant Van Braam, als de I! Heeren Hun Hoog Mog. Gedeputeerden ver* ! klaaren daar in genomen te hebben, aan 1 voorn. Kaptein-Comuiandant Hoogstdeszelfs genoegen te willen\ betoonen. door denzelI ven by de eerfte bekwame gelegenheid tot | Schout by Nagt van Holland en VVest-Fries- Iland te promoveeren, en aan de verdere Of* fieieren zig onder denzelven Kaptein Van Braam gediftingueert heboende, zodanige blyken vangoedkeuringe te geven, als Hoogst* dezelve zal convenabel oordeelen." „ En zyn ter Verg ideriug Van H.HoogMog. S s de 's Gra- VKNHA» ge. ■  6io NIEUWE NEDERLANDSCIIE 's Gra- VENHACE. de Heeren Gedeputeerden van Utrecht, Fries* land, Overysfel en Groningen, verzogt zig daar omtrend zo fpoedig mogelyk te verklaren." By Hun Ed. Groot Mogende is op den 17 dezer maand beraamd eene Publicatie, dienende tot nadere verklaaringe van het Pla* eaat van Amnestie of Vergiffenis van den 15 February, waar by wordt vastgefteld, dat alle zodanige perfoonen, die gepleegd mog* niet zo groot en gevaarlyk zyn, dat de rust en veiligheid van den Staat alle gratie en vergiffenis zoude uit/luiten. En op dat niemand hier van ignorantie pratendeere, zo lasten en beveelen Wy, dat deze alomme zal worden gepubliceerd en geaffigeert daar het behoord en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hagc onder het klein Zegel van deo Lande den 17 April 17S8. (Onder Jlond) Ter Ordonnantie van de Staten, (Was geteekend) C. CLOTTERBOOKE. Qgk zyn den 17 dezer maand April op de Reqnesten van de Reeders, twee Publicatien by de Staten vastgefteld, tot aanmoediging zo van de Groenlandfche en Straat-Davis Visfcheryen , als die van de Zout-Haring en Bokking-Visfcheryen. De Publicatie omtrend den laatstgenoemden tak van Hollandfche Welvaart, verleent aan ieder fchip tot Ss 3 de 's Gra- /enha- ;e. °ublic. ut interpretatiean 't ^lacaat an Am'estie.  6i\ NIEUWE NEDERLANDSCHE 'is Gra- VEtiHAGE. Public, omtrend de Haring- en BokkingFiifchery. de Haringvangst uitvarende , eene belooning van 500 guldens voor den tyd van 12 agter een volgende jaaren : zy luidt aldus: De Staten van Holland en West - Friesland, allen den genen, welke deze zullen zien of hooren lezen, falut: doen te weten, dat Wy, tot aanmoediging van de Zout-Haring en Bokking-Visfchery, hebben goedgevonden, aan de Boekhouders van de Haringfchepen of Schuiten, uitgerust wordende te Scheveningen, Katwyk en Noordwyk aan Zee, als mede op alle de Dorpen aan de Noordzeq, welke zig in gelyk geval bevinden, en welke van Kruisdag, zynde half September, tot half December of daar omtrend, by aanhoudcnheid en tot geen ander gebruik als tot de Zout-Haring en Bokking - Visfchery in de Noordzee zullen worden gebruikt, zo voor dit jaar als in de twee volgende jaaren, te accordeeren, zo als Wy aan dezelve accordeeren by de • zen, een prtemie van twee honderd Guldens per Schip of Schuit, uit 's Lands Kas te betalen, waar toe Penningmeefteren, of wel de Heeren Gedeputeerden van de Groote Visfchery en Haringvaart van Holland en West-Friesland, aan de Heeren Onze Gecommitteerde Raden in het Zuider- en Noorder - Kwartier refpectivelyk zullen moeten opgeven het getal der voorfz. Haringfchepen of Schuiten, als aan dezelve Penningmeefteren of Heeren Gedeputeerden voornoemd zal zyn gebleken, dat geduurende den gemelden tyd ter voorfz. Visfchery zyn gebruikt; en volgens'welke opgave gemelde Heeren Onze Gecommitteerde Raden ten hunnen behoeven, by forme van Subfidie, in ieder van de voorfz. jaaren, Ordonnantiën zullen doen depecheren , ten beiope van twee honderd Guldens per Schuit of Schip als box en. En op dat een iegelyk , dien het aangaat, hier van kennisfe moge hebben, lasten en beveelen Wy, dat deze alomme zal worden gepubliceert en geaffigeert  JAARBOEKEN, April, 1788. Crj ('eert daar het behoord en te gefchieden gebruikeyk is. Gedaan in den Hage onder het klein Zegel van den Lande den 17 April 1788. Ter Ordonnantie van de Staten, (JVas geteekencT) C. CLOTTERBOOKE. De andere Publicatie omtrend de Groen» Lndfche en Straat-Davis Visfchery (zie he Request hier te voren bl. 491 en volgg.) is aldus ingerigt: r\e Staten van Holland en West - Friesland, allen de genen welke deze zullen zien of hooren lezen, falut: doen te weten, dat Wy Reeds bedagt zynde, op het gene kan dienen tot confcrvatie en aanmoediging van voorname takken van 's Lands welvaart, welke zonder buitengewoone hulp en asfiftentie gevaar lopen van grotelyks te verminderen , of te niete te gaan, uit dien hoofde op heden hebben goedgevonden aan de Groenlandfche en Straat-Davis Visfcheryen dezer Landen te accordeeren, zo als Wy aan dezelve accordeeren by de» zen, een pramie voor den tyd van twaalf agter een volgende jaaren, uit 'sLands Kas te betalen, niet excedeerende dertig Guldens per kop over de geheeie Visfcherye uit deze Provincie ter Walvis- of Robbevangst geëquipeert en uitgevaren; van welke prsemie de manier van diftributie by Ons nader zal worden bepaald en bekend gemaakt; en dat Wy mede hebben goedgevonden, aan elk van de Schepen , welke in dit jaar, en de elf daar aan volgende jaaren, ter groote Visfcherye of Haringvaart uit deze Provincie zullen uitlopen, uit 'sLands Kas te S s 4 *c - 's Gra- venha3e.  6i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA" CE. Public. omtrend deGroen Iandfche Fisfcbe- accordeeren, zo als Wy aecordeeren by dezen, een premie van vyf honderd Guldens, te betalen aan den Boekhouder van het Schip, door Penningmeefteren van de groote Visfcherye of Haringvaart van Holland en West - Friesland. En op dat een iegelyk, dien het aangaat, hier van kennisfe moge hebben, lasten en beveelen Wy dat deze alomme zal worden gepubliceert en geaffigeert daar het behoort en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan in den Hage onder het klein Zegel van den Lande dep 17 April 178^. (Onder fiond) Ter Ordonnantie van de Staten % (Was geteekend) C. CLOTTERBOOKE. De Edele Mogende Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorl. Hoogheid tot herftel van de rust in de Steden van Holland en Zeeland, hebbende Magiftraats - Veranderingen nog verricht in de Steden Middelburg, Biielle, Goes, Tholen en Veere, als mede de perfoonen, welken van wege Collonellen en Kapteinen der Schuttery der Stad Rotterdam met voorkennis van Burgemeefteren aldaar^ aan Zyne Doorl. Hoogheid waren voorgedragen tot Lientenants, Vaandrigs en Onder Officieren in de Compagnien der gemelde Schuttery aangefteld, enz. Van tyd tot tyd worden verfcheiden Requesten vau het platu Land aan Hun Ed. \ Groofc  JAARBOEKEN, April, 1788, 617 Groot Mog. ingeleverd, tot remotie van eenige Scheuten en Secretarisfen, en vooral ook van Predikanten, welken zig ia de voorledene onlusten zouden gemengd hebben. Dezelven zyn gefield in handen van de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerden Raden, om daarop te dienen van bericht. Den ai dezer maand kwam alhier Jonkheer Fan Rheede, Zoon van den Extraordinaris Envoyé van dezen Staat aan het Hof van Pruisfen, medebrengende het gefioten Tractaat van Verbintenis, tusfehen Zyne Koninglyke Pruisfifche Majefteit en Hun Hoog Mogende. Ook bekwam men hier de tyding, uit Engeland, dat den Heer Jackfon, Secretaris van den Ridder Harrü, Gezant des Konings by de Republiek, aldaar des avonds van den 18 dezer by denMarkgraafak Carmartben aangekomen was, met het verdedigend Verbond,den 15 dezer in 's Hage, tusfehen Zyne Groot-Brittannifche Majefteit en de Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, gefloten. De Heer Pit deze tyding krygende, terwyl het huis der Gemeentens riog vergaderd was, gaf hy aan het zelve hier van kennis, terwyl de vereeniging van de belangen der beide Natiën genoegen aan alle de Leden fcheen te geven. Op verzoek van het Vleeshouwers Gilde te Amfteldam, en daarop gevolgd befluit der Staten van Holland, is by de Edele Mog. Sa 5 Hee- 'sGra- venha-  618 NIEUWE NEDERLANDSCHE »s Gra- venha- ce. Public, nopens belasting op 'l Rundvee. 1 .1 i i ) t Heeren Gfecommitteerde Raden deze Publicatie op den 2i April 1788 beraamd en verzonden: TTJe Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en West - Friesland , als door Hun Edele Groot Mogende de Heeren Staten dezer Provincie, tot het emaneercH dezer fpecialyk geauthorifeert zynde, doen te weten, dat Hun Ed. Groot Mog; in overweging genomen hebbende, het verzoek van de Overlieden van het Vleeshouwers Gilde te Amfterdam, mitsgaders eenige Vetweiders, Lan 1lieden en Vleeshouwers binnen Holland wonende, ten einde uit hoofde van de fchaars- en kostbaarheid van het Rundvee, de belasting van twintig guldens op den invoer van ieder Runderbeest geftatueert, tot op vyf guldens mogte worden vermindert, by derzelver Refolutie van den 18 dezer, hebben goedgevonden, ter Vergadering van de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, devoiren aan te wenden, ten einde het recht op het inkomend Rundvee, by de Lyst gevoegd agter Hun Hoog Mog. Placaat van den 3r July 1725, gcfteld op :wintig guldens, voor deze maand April en de twee volgende maanden mogen worden gemodereert op /yf guldens, en voorts in afwagting van het goed "ucces der voorfz. aan te wenden devoiren, teneinie door de genen, welke in deze belang hebben, in :yds met gerustheid de nodige ordres tot den inkoop •an buiten 's Lands zouden kunnen worden gefteld? effens hebben goedgevonden , op dat niemand dooi* le hooge rechten, op het inkomen zouden worden ifgefchrikt , om Rundvee van buiten 's Lands na leze Provincie toe te voeren, aan alle en een iegeyk, die met de Paspoorten van de Officieren van le Convoyen en Licenten, op de Comptoiren van le Collegien ter Admiraliteit, of andere falable bevyzen zal kunnen aantoonen, Rundvee, Osfen of Koeyen, zonder onderfcheid, voor den 1 July dezes  JAARBOEKEN, April, 1788. 619 jaars hier te Lande te hebben ingebragt, en in deze >sGraProvincie ingevoerd, en daar van voor het inko- venhamend recht twintig guldens van ieder Beest te heb- GE. ben betaald, te beloven, zo als Wy uit naam en van wegens Hun Edele Groot Mog. beloven by public. deze, een premie van tien guldens voor ieder Os of Mpe >s Koe, die alzo in deze Provincie zal wezen inge- belasting bragt, twee Vaarfen, vier Hokkelingen en agt Kal-fl)ö '/ veren voor een Os of Koe gerekend, welke voorfz. Rjnelprsemie een ieder, die zig in het geval bevind van vee. dezelve te kunnen vorderen, zal kunnen ontfangen by de refpective Ontfangers van 's Lands Gemeene Middelen, op het overgeven der Paspoorten van de Officieren der Convoyen en Licenten, qp de Comptoiren van de Collegien ter Admiraliteit, waar uit kome te blyken, dat hy het voorfz. Rundvee hier te Lande en in deze Provincie, van nu af aan, voor den eerften July dezes Jaars zal hebben ingebragt, en daar voor heeft betaald het inkomend regt van twintig guldens van ieder Beest, de Vaarfen, Hokkelingen en Kalveren gerekend als voren.' En op dat de tegenwoordige fchaars- en kostbaarheid van het Rundvee in deze Provincie, door den uitvoer van het zelve niet worde vermeerdert of gecontinueert, interdicecren Wy, mede op authorifatie van de Heeren Staten dezer Provincie, by deze aan alle en een iegelyk, wie het zoude mogen wezen, tot den 1 Augustus aanilaande, eenig Rundvee, het zy jong of oud, mager of vet, hoedanig genaamd, buiten deze Provincie te vervoeren, te doen of te laten vervoeren, direöelyk of indireftelyk op eenigerhande manicre, op de verbeurte vanelk Ruk Rundvee, en daar en boven een boete van honderd guldens , dat uit te voeren ondernomen wordt en agterhaald zal zyn, mitsgaders van het Schip of Schuit, waar mede de vervoering buiten deze Provincie zoude zyn gefchied, te appliceere» voor eene da-depart ten behoeve van den Officier die de calange zal komen te doen,een derdepart ten  620 NIEUWE NEDERLANDSCHE 5*Gra- VENHA- GE. Public. nopens belasting op 't Rund. vee. i I 1 behoeve van den aanbrenger, en een derdepart ten behoeve van den Armen van de Plaats, alwaar de aanhalinge zal gefchieden, met expreslè begeerte, dat de voorfz. boete en verbeurte ook gevordert zal worden, tegens die genen, die bewezen en overtuigd zullen kunnen worden eenig Rundvee na de Publicatie dezes te hebben uitgevoerd, doen of laten uitvoeren, fchoon het Rundvee zelfs op deD uitvoer niet agterhaald zoude mogen worden. En op dat een ieder daar van kennisfe hebben , en niemand ignorantie pretendeere, zo begeeren Wy dat deze alomme zal worden gepubliceert en geaffigeert, ter plaatfe daar het behoord en te gefchieden gebruikelyk is; tastende ook alle Officieren en Rechteren dezer Provincie, dit Ons verbod van uitvoer naar behoren te doen nakomen en executeeren,procedeerende tegen de Contraventeurs zonder eenige oogluikinge, disfimulatie of verdrag, want Wy zulks alzo ten diende van den Lande, en ten beste van de goede Ingezetenen van dien bevonden hebben te behooren. Gedaan in den Hage onder het klein Zegel vart den Lande den 21 April 1788, {Onder fiond) Ter Ordonnantie van Gecommitteerde Raden. (Was geteekcnd) A. J. R O Y E R. Den 21 April is alhier weder eene Waar"chouwing van het Hof van Juftitie en den Magiftraat dezer Plaatfe afgekondigd, tegen le voortdurende moedwilligheden en ongeegeldheden, welke op nieuws verboden wor«  JAARBOEKEN, April, 178R. 621 worden onder de ftraffen, reeds by vorige Placaten en Publicatien van den Lande vastgefteld. Het Hof van Holland, mitsgaders de Magïftraat van 's Gravenhage, allen den genen, die deze zullen zien of hooren lezen, falut. Alzo Wy tot Onze innerlyke fmerte en gevoelig leedwezen verneemen, dat, offchoon Wy billyk hadden mogen hopen , dat de gezegende Onwenteling van Zaken binnen deze Landen eene gelukkige "herftelling der Rust en Eendragt onder de Ingezetenen in het zelve fpoediger ten gevolge zoude gehad hebben, echter, niettegenftaande de menigvuldige door Hun Edele Groot Mog. de Heeren Staten dezer Provincie genomene maatregulen , tot herftel der voorfz. Rust en publieke Veiligheid, en Hoogstderzelver tot dat einde, fuccesfivelyk gedane Publicatien, niettegenftaande ook de ernftige en vriendelyke Declaratoiren, Vaderlyke Vermaningen en Waarfchouwingen, zo door Zyne Doorluchtige Hoogheid, als door Ons ten dien opzichte gedaan, en niettegenftaande de uitdrukkelyke Verklaringe van Hun Edele Gröot Mog. verlangen en volftrekte wil en begeerte, dat alle de Ingezetenen des Lands, van hoedanigen denkwyze dezelve ook geduurende de bevorens plaats gehad hebbende oneenigheden en troubles mogen geweest zyn, zich met eikanderen verzoend , en voortaan, gelyk het aan goede en gehoorzame Onderzaten betaamt, zich jegens den anderen befcheidentlyk en in goede verstandhouding zouden hebben gedragen , mitsgaders zich in geene moedwilligheden, tegen al het gunt voorfchreeve il dlreclelyk aanlopende , zoude hebben fchuldig gel maakt; wel verre dat deze heilzame oogmerken zou*den zyn bereikt, in tegendeel dagelyks de moedwilligheden ongeregeldheden nog fteeds by aanhoudendheid blyven ftahd grypen, in zo verre zelfs, dat daar by niet onzien worden die gene, welke met 's Gravenhage. Waar- CchouWm tegen moedwil' ligheid.  622 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Waar- Jchouw. tegen moedwil ligheid. gediftingueerde Charafters hier te Lande zyn bekleed en zelfs in de hooge Vergaderingen en Collegien alhier refiderende fesfie hebben , en de onlusten en oneenigheden door kwade en onheufche bejegeningen zodanig de overhand nemen, dat by voortduringevan diergelyke handel wyze, behalven het ftrafwaardige daar in gelegen, het nog daar en boven met alle reden te dugten is, dat het te rug keeren van zommige Ingezetenen tot derzelver beroep en bezittingen op die wyze niet alleen aanmerkelyk zal worden verhinderd', maar dat zelfs aan anderen, die reeds mogten zyn wedergekeert, derzelver verblyf alhier zo onaangenaam cn zelfs gevaarlyk zal worden gemaakt, dat dezelve en nog anderen, zelfs velen der gegoed Re Ingezetenen niet uitgezondert, genoodzaakt zullen worden de party te kiezen, uit' hoofde van de voorfz. beklaagelyke voortdurende onlustenen moedwilligheden, derzelverWoonplaatfen en Bezittingen te verlaten en buiten deze Provincie naar andere Landen zich met 'er woon te begeven, en zelfs Vreemdelingen deze Plaats zullen fchuwen; waar door niet alleen eene groote vermindering voor's Lands Inkomften in het gemeen, en van deze Plaats in het byzonder zal veroorzaakt worden, maar waar uit ook boven dien noodwendig zal moeten voortvloeien eene neringsloosheid van verfcheide Winkelneering of andere affaire doende Ingezetenen, eeh gebrek aan werk voor den Ambagtsman, en by verder gevolg een vermindering der"liefdegaven, waar Uit aan de Armen en Nooddruftigen anderzints de nodige byftand verleend wordt, Raat gebooren te worden; (al het welk mitsdien eene zo fpoedige als pompte cn ernïtige voorziening is vereifchende:) . Zo is 't, dat Wy, mede ter voldoening aan de Aanfchryvmg van Hun Ed. Groot Mog. aan Ons refpeóbvelyk in dato den 17 dezer maand gedaan, ils nog allen cn eenen iegelvk op het allernadrukke;ykst vermaanen, zig naar den inhoude der Vaderlyke Waarfchouwingen , opwekkingen en ernftig  JAARBOEKEN, April, 1788. 623 gemanifefteerde wil en begeerte van den Souverain > dezer Landen , in Hoogstderzelver Publicatien en, Placaten vervat, als Rille en vreedzame Ingezete-, nen betaamt , jegens eikanderen, in alle befcheidenheid te gedragen, en in het byzonder ook aan i de eene zyde zig te onthouden van alies, wat eeni-; ge de minfte aanftoot of ergernis aan de Gemeente i zoude kunnen geven, en aan de andere zyde zig zorgvuldig te wagten, van iemand , wie hy ook, zy, zonder Rechterlyke authoriteit, in zyn perfoon of Goederen cenigzints te molefteeren, of, het zy door fchelden, of naroepen van Kees mit de Hal, en het gebruiken van andere diergelyke hatelyke fcheldnamen, door het Glazen inflaan of eenige andere fmadelyke bejegeningen of feitelyke mishandelingen op eenigerhande wyze, of onder wat pretext zulks ook zoude mogen zyn, in het minfte te beledigen-, (omtrent welk alles de Ouders voor derzelver Kinderen zullen refponfabel zyn), ofte anderen tot het plegen der voorfz. feitelykheden aan te zetten , op poene dat die geene , welke zig aan eenige der voorfz. rustverftorende daden of bedryven, en voorts'aan de zodanige, welke by de door' Hun Ed. Groot Mog. van tyd tot tyd gedane Publicatien, en in byzonder by die van den 12 Decemucr 1/0/ , i^us wcii\c iwu iuu.. uiuv. Mnwmle no» laatftelvk bv Hooa:stderzelver Placaat van Amnestie van den 21 February laastleden, in het byzonder gewild en begeert hebben , dat alle dezelve in hunne volle kragt en werking zouden blyven) zo fcherpelyk zyn verboden, mogten hebben fchuldig gemaakt, als overtreders derzelve aan de geftrengheïd van de ftraffen en poenaliteit daar by ' gefteld , zullen worden overgelaten , zonder eenige de allerminfte oogluiking of verfchooning, en alzo dien volgends als Verftoorders der publieke Rust aan den Lyve, ja zelfs na exigentie van zaken, met den dood zullen worden geftraft. Ordonneeren 'en gelasten voorts wel expresfelyk 1 den sGra- 'enha» ;e. • 'Vaar- chouw. egen noedml' 'igheid.  624 NIEUWE NEDERLANDsCHE 's Gra- VENHAGE. Waar- fchouvi). tegen Moedwil ligheid. den Procureur-Generaal en Bailluw van 'sHagc^ op de pcene mede by voorgemelde Hun Ed. Groot Mog. Publicatie van 12 December 1787, ingeval van nalatigheid geftatucert, tegens alle de geenen, welke zig aan het een of ander van het geen voorfchreeven is, na Hun Ed. Groot Mog. refpective Placaten, van den 15 en 21 February laatstleden, hebben fchuldig gemaakt, of nog mogten fchuldig Hiaaken, zoodanig te procederen, als het regt der hooge Overigheid vereischt, en deze Onze Publicatie preciefelyk te executeeren , zonder eenige conniventie of disfimulatie. Ordonneeren en gelasten Wy eindlyk nog wel expreslclyk , ook aan den Drosfaard en Dienaaren van Juftitie van den Hove, mitsgaders den Schout en Dienaren van de Juftitie van 's Gravenhage, en alle anderen Bedienden van de Juftitie , in' welke kwaliteit ook dezelve ter bereiking van het voorfz; heilzaam oogmerk van het herftel der algemeene Rust en Veiligheid van eens ieders Perfoon en Goederen , ter dezer Plaatfe mogte geëmploieert worden , al hun vermogen by alle gelegenheden, en op alle plaatfen, daar zulks maar eenigzints doenelyk is, aan te wenden , om alle ongeregeldheden en moedwilligheden tegen te gaan , en de aanleidende oorzaken in de beginfelen, zo veel mogelyk , te fluiten en te verminderen, op pcene dat die geene derzelve, welke in deze hunne pligtsbetragtingen , het zy uit verkeerde vreeze of moedwillige verzuimenisfen nalatig mogten bevonden worden , als begunftigers van de verfto-ringe der publieke rust, niet alleen met privatie van hun lieder Officie of Bedieningen , maar zelfs na exigentie van zaken, na rigeur der voorfz. Publicatien van den Souverain en deze Onze Publicatie , zullen worden gecorria;eert en s;eftraft. * En op dat niemand hier van eenige ignorantie pretcndeere, zal deze alomme in den Haage ea  JAA RBOEKEN, April, 1788. 6*5 en elders worden gepubliceert en geaffigeert, »s Gra* daar" zulks behoort en te gefchieden gebruike- venhA1» lyk is. cea Gedaan iii den Hagë den 21 April 17884 (Onder ftond) In kennisfe van Ons$ (JVas geteekend) ADRIAAN EODT. J. P. VAN DER HAER. De Heer de Finck, Hunner Hoog Mog* Commisfaris te Duinkerken, heeft aan rioogstdenzelven by eenen brief, den 9 April, té kennen gegeven, „datverfcheiden lieden van St. Omer en Graveline-, welke in de voorledeneonlusten derwaarts geweken, tot hier toe aldaar waren onderhouden, by hem geko* men waren om paspoorten en reisgeld, ten einde naar de Republiek terug tekeerenj dat hy aan het eerfte verzoek, als daar toe gene tegenbevelen van Hunne Hoog Mogende hebbende, hadt voldaan, doch zulks aart het laatfte niet konde doen zonder Hoogstderzelver byzonder bevel; dat egter die lieden, volftrekt geen reisgeld hebbende, andermaal by hem gekomen waren, om daaront te vragen, weshalven hy verzogt om Hunner Hoog Mog. nadere bevelen hoe zich hier omtrent te gedragen, gemerkt hy voorzag, dat'er dagelyks een aantal van die lieden, T t ziel*  625 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. zich met het zelfde verzoek by hem zoude vervoegen." De zelfde Heer de Vinck, heeft nog nader in eenen brief aan Hun Hoog Mog. den 12. dezer, aangedrongen om de nodige bevelen, met betrekking tot de Nederlanders, die ten Lande uitgeweken zyn en zich naar St. Omer begeven hebben: ,, ' Wyders folliciteer ik U „ Hoog Mog. (dus fchryft hy) nogmaals op „ het ootmoedigfte Hoogstdeszelfs orders te „ mogen deelachtig worden, aangaande die „ lieden, welke daaglyks van St. Omer en „ Graveline alhier by my om reisgeld ko„ men om naar hun Vaderland terug te ke„ ren, of ik zulks kan geven tn tot hoe„ veel, want het is my niet langer mooglyk „ die arme lieden dus hopeloos zonder on- derftand van de hand te wyzen; want of „ ik hun al voordraag van gene orders te „ hebben van Hunne Hoog Mogende tot het „ geven van reisgeld, het kan niet baten, „ zy blyven zo aanhouden en fmeken, dat „ my het hart breekt, waarom ik reeds aan „ eenigen, uit myn eigen beurs, onderltand „ om voort te komen gegeven heb." Het Pruislisch Krygsvolk zal eerstdaags het grondgebied van dezen Staat verlaten. De aftogt is derwyze ingerigt, dat die Legermacht den 6 of 7 Mei op het grondgebied van Zyne Pruisfifche Majedeit zal aankomen. Het Pruisfisch voetvolk, tengetallevan 750 man, welk te Haasdrecht en Oude water  JAARBOEKEN, April, 1788* 6i% ter gelegen heeft, is reecs van daar afgetrokken. De Heeren Staten Generaal hebben den 29 April goedgevonden, den Heer Mr. Pieter Paulus, Raad en Advocaat Fiscaal van het Collegie ter Admiraliteit op de Maas, van gemelden zynen post te ontflaan. Waaromtrend wy het befluit der Algemeene Staten hier na onder Rotterdam zullen rriededeelen. Verders is nog by de Algemeene Staten omtrend den oudften Commies van de Generaliteits Finantie-Kamer aldus belloten. EXTRACT uit het Register der Refolutien van de Hoog Mogende Hee* ren STATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN. Mercurii den 23 April 1788. Ts gehoord het Rapport van de Heeren Torck van Rozendaai en andere Haar Hoog Mog. Gedeputeerden tot de zaken van de Placaten en Reglementen , ingevolge en ter voldoening van Haar Hoog Mog. Refolutie Commisforiaal van den 1 dezer lopende maand, geëxamineerd hebbende een Memorie van Mr. M. van de, Pot, waarneemende het Utncie Fiscaal van de Generaliteit , dienende toe antwoord op Haar Hoog Mog. Refolutie van den 6 february dezes jaars, waarbyhy gelast word zich te informeren op het gedrag van Mr. Pieter Pauluil ais mede op dat van a\le andere Officianten en Beöiendens van de Generaliteit, welkezich op dezelve ■ Tt2 of 's GrAvenhü- 3e.  628 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- vënhage. Refoh tot ontJlag van den Reet G. q. van Per fyn. of diergelyke wyze mogten hebben misgreepcn en door een in liet oog loopend gedrag zich tegens zommige Provinciën hadden ge'J nancipeerd : rapporterende by de voorn. Memorie, het geen hem provifioneel was voorgekomen ten opzichte van de conduites van zodanige Officianten en Bediendens, welke immediaat aan de Vergadering van Haar Hoog Mog. of aan de overige Generaliteits Collegien in 's Hage refiderende zvn geattacheerd. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan , dat onverminderd de verdere deliberatien over den inhoud van voorn. Memorie, in achting genomen zynde, dat de conduites van Mr. Gaspar "Quinn van Per fyn, oudfte Commis van de Gencneraliteits Financie - Kamer, gedurende dé onlangs geledene beroertens zodanig zyn geweest, dat hy alle recht en aanfpraak op het vertrouwen van Haar Hoo<* Mog. heeft verboren; dat dezelve ook zyn post°dadei k heeft verlaten, zonder naden 7 February op het Comptoir te verfchynen, niettegenftaande hy geen permisfie daartoe had geobtineerd „ noch gevraagd, noch eenige ordre op de waarneeming van zyn post had gefield: de Commisfie van gemelde Mr. G. Q: van Per fyn, als Commis van de Generaliteits Financie-kamer zal worden ingetrokken, en buiten effect gefteld, zo als by deze gefchied : wordende dezelve dienvolgens van die kwaliteit gedemitteerd en van den Eed aan den Lande in voorn, kwaliteit gedaan gehouden voor ontflagen , en dat daar van aan de Commisfie van. de Generaliteits Financie-kamer kennis zal worden gegeven. Dat de verdere inhoud van de voorn. Memorie gefteld zal worden in handen van welgemelde Heeren Torck van h oz'.ndaal, en andere Haar Hoog Mog.. Gedeputeerden tot de zaken van de Placatcn en Reglementen om nader te vifiteeren , examinecren , en van alles ter Vergadering rapport te doen'. Dat voorts Copie van de voorn. Memorie vanMr.  JAARBOEKEN, April* 1788. 629 M- van der Pot gezonden zal worden aan den Raad van State, om voor zo veel aangaat de Officianten aan haar geattacheerd, daarop zodanig te disponeren, als zullen vinden te behooren. Accordeert met voorfchreeven Register. Op den 25 dezer maand April zyn door den Hove van Holland, Zeeland en WestFriesland de volgende Perfoonen voor de derdemaal gedagvaard, als Wybo Fynje, Paulus Hamacher, Willem Kabl, Anthony Wygel, Pieter Boer , Gerrit Paape , Hieronimus Graauw, Gerardus Verheek, Anthony van der Linden; allen voorheen gewoond hebbende te Delft. Ook is voor de eerfte maal gedagvaard Mr. Bemardus Blok, gewezen Secretaris van het Collegie van Gecommitteerde Raden in het Noorder- Kwartier, op ftraffe van banning. Nog is voor de derdemaal gedagvaard Fredrik Rhyngrave van Halm, om voor den Raad van State op den 26 Mei aanftaande te verfchynen, Leyden. Gelyk alle amptenaren, zo moesten ook de Hoogleeraars der Univerliteit alhier, den Eed afleggen, op de conftitutie. Geen der Hoogleeraaren vondt daarin zwarigheid, dan de Heer Mr. Bavius Voorda , die bedenking maakte omtrend den Eed, zo als die in February laatstleden was ingerigt, (zie bl. 247.); Tt 3 maar 's Gra- VENHA3E.  Ley- 630 NIEUWE NEDERLANDSCHE maar boodt aan, om. eene verklaring af te geven, van gebouw en getrouw te zullen zyn aan de Staten van Holland en West - Friesland, als den eenigfteri Souverein of Hoogfte Overheid dezer Provincie, en aan den Stadhouder, Kaptein en Admiraal Generaal enz., of anders te mogen volftaan met den Eed, zo als die by Refolutie van de Staten van Holland en West-Friesland den 16 November 1787 aan de Leden van de Ridderfchap en Vroedfchappen der Steden en derzelver Ministers is voorgefchreven. Zie Nieuwe Nederl. Taarb. Ï787 bl. 5689 omtrend het einde. De Reélor Magnificus, die den Eed afnam, maakte zwarigheid om dit te kunnen aannemen, en gaf dus kennis aan de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerden Raden , dat hy niet gemachtigd zynde, om of zodanig Declaratoir, of den Eed volgens formulier van 16 November 1787 aan te nemen ; het een en ander ter vergaderinge van Hun Ed. Mogende bragt, om de nadere bevelen van den Souverein af te wagten. Amsxeedam. Door de onlusten, welken dezen Staat nu eenige jaaren, na eenen kostbaren oorlog, gefchokt hebben, hadden de geldmiddelen zo wel van de Burgers en Ingezetenen , als van den Staat zeer veel geleden. Uaar was dan geld nodig, en de Staten wilden beproeven, of zy zulks door eene voordeelige geldlichting konden bekomen. Dus hebben dan Hun . \ Ed,  JAARBOEKEN, April, 1788. 631 Ed. Mog. de Heeren Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en WestFriesland , uit kracht van eene Refolutie van Hun Edel Groot Mogende , met overleg van Zyne Hoogheid, goedgevonden te beramen eene geldligting van vyf Millioenen in gereden gelden, en tien Millioenen oude Schuldbrieven by intrekking, om die te veranderen in nieuwe gewone fchuldbrieven, volgens een plan daartoe in 't licht gegeven. Zie te voren bl. 465. De Krygsraad dezer Stad, thans volkomen in orde gebragt zynde, is nu by den Stadsdrukker P. H. Bromberg in het licht gekomen de Ordonnantie, waarna de Schuttery alhier zig heeft te gedragen , benevens den woordelyken Eed, door de Wachtdoende Burgers af te leggen, en verder eenigen anre Rukken daartoe betreklyk. Met voorkennis van Zyne Doorl. Hoogheid , is by de Zeeraad alhier in dienst gefteld , 's Lands Fregat De Amafoon, en het bevel daar van opgedragen aan den Kaptein H. Reyntjes. In een Tappershuis zyn in het begin dezer maand eenige ongeregeldheden tegen een Soldaat en eenige andere Lieden voorgevallen , nog overgeblevene vruchten van de verledene verdeeldheden. Dit heeft gelegenheid gegeven, dat eenige Oud-StaatsgezinTt 4 den Am- stfx dam  e>32 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am? stel- den uit het gemeen, veronderftellende, dat die Soldaat door de Nieuw Staatsgezinden was mishandeld, gemeld Tapperhuis eenige zins befehadigd hebben. Een zekere Dienstmeid , woonende by lieden op den Dam, wierdt gezegd de voorbygangers over het dragen van Oranje befchimpt te hebben. Dier om eenig volk voor dat huis zynde te famen gevloeid en eenige beweegingen pntllaan, is die dienstmeid in hegtenis gebragt , verhoord , voor twee jaren tot het Spinhuis verwezen, en vervolgens voor eenir ge jaaren uit de Stad enhetScheependom gé-; pannen. De Notaris Geniets, dezelfde, welke de infmuatit aan de geremoveerde Regeeringsleden heeft gedaan , heeft een ootmoedig fnieekfchrift aan de Staten ingediend om in de Amnestie te mogen begrepen worden: en om gemakkelyker vergiffenis (zo hy meende) t§ verkrygen , heeft hy geen zwarigheid gemaakt, om den fchuld, ware het mogelyk op drie Heeren, deelgenoten van zyne ilaatsgevoelens en verrigtingen, te fchuiven, en ten dien einde drie briefjes, tegen die Hee-' ren, overgezonden en doen inleveren. Donderdag den 17 April is door de Heeren Scheepenen Fiat verleend op verzoek van den Heere Mr. U1 C. Hacker Hoofd» Officier dezer Stad, tot dagvaarding van nog - ^ Geconftitueerdens: vervolgens is op zommige Geconitkueerdens apprebeufte corporeel VCTZOgt.. In  JAARBOEKEN, April, 1788. 633 In eenige, vooral buitenlandfche, Nieuwspapieren is veel melding gemaakt, even alsof, het Hof van Berlin eifchen maakten, tot las te van de Hollandfche Oost-Ind. Compagnie, en zulks in een tyd waar in de Koning handelde over een Verdrag van Verbintenis met de Republiek. Het is geene eisch of aanfpraak. van het Hof van Pruisfen, maar de zaak bepaalt zig eenvoudig tot een gefchil, 't geen de Pruisfche Zee-Commercie Compagnie met de Hollandfche Oost Indifche Maatfchappy heeft, wegens den Lading van een Vaartuig, weLe de eerfte verhuurd hadt, tot dienst van de laatfte, en in welk Schip iets moet ontbroken hebben, waarom men, met zo veel geftrengheid, te Batavia, tegen de manfchap van dat Pruisfifche Schip, is te werk gegaan. Het Hof van Berfin heeft hier van geen zaak van Staat gemaakt , maar heeft eenvoudig aan de Staten Generaal doen aanbevelen, het belang van zyne Compagnie van Commercie, tot eenig vergelyk, of om dezelve eene goede Juftitie te doen wedervaren. In zommige Nieuwspapieren vindt mer eenen brief uit Madrid, gedagtekend den 1; Maart, waar in gezegt wordt: „ Dezer dagen is eene Koninglyk bevel om trend de Scheepvaart der vreemde Natiei uitgekomen, van den volgenden inhoud: „ De Koning heeft belloten (zo luidt d( „ letterlyke vertaling), dat, zonder eenige ft 5 «ni<-w Am- - STELDAM. l l  •534 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsteldam. nieuwigheid in te voeren inde Havens, be„ voorrecht met den vryen West-Indifchen Handel, in alle overige onbevoorrechte Havens, niet toegeftaan zal worden de invoer van vreemde koopmanfchappen, ten zy in Spaanfche Schepen, welke Natio„ naalevragten en goederen hebbende uitge„ voerd, dezelve in retour brengen zullen." De onbevoorrechte Havens zyn St.Sebastiaan, Bilbao, Ferrol, Mahon, enz., in welke by gevolg geene andere Schepen dan Spaanfche, vreemde Koopmanfchappen zullen mogen invoeren. Dit bevel wordt in de opgemelde onbevoorrechte Havens afgekondigd, en zal na verloop van zes maanden ter uitvoer worden gebragt. De Engelfche Gezant heeft hier van aan zyn Hof kennis gegeeven, het welk 'er veel belang in heeft, dewyl de invoer der visch, die door de Engelfchen op de Terraneuffchc Banken gevangen wordt, te Bilbaogefchiedt. Hier omtrend ziet men ook dit berigt van wege de Beftierderen van den Levantfchen Handelen Zeevaart in de MiddellandfcheZee: „ De Directeuren van den Levantfchen Han„ del en Navigatie in de Middellandfche Zee alhier, berichten hier mede aan de Com„ mercie, dat, volgens fchryven van den „ Heer J. Aubert, Chargé des Affaires we„ gens de Commercie van Hun Hoog Mog. „ te Madrid, de Havens van St. Sebastiaan „ en Bilbao, niet behoren onder de onbe„ voorrechte Havens, ui welke, volgens de v Or-  jAARBOEKEN, April, 1788. 635 „ Ordonnantiën van Zyne Katholyke Maje- fteit, van den 2 en 21 February laatstle„ den, de vreemde Koopvaardyfchepen in „ 't vervolg niet zullen worden toegelaten, ,, alzo de Provincie van Biscayen, wegens „ haare Privilegiën en oorfpronkelyke Voor„ rechten ,aan die nieuwe Ordonnantiën niet „ onderworpen kan worden." De Heeren Bewindhebberen van de WestIndifche Compagnie ter Kamer Amfteldam, hebben den 1 dezer maand April, by eenen brief , Hun Hoog Mog. ernftig verzogt, om een befiuit te nemen op allegedaane Ad. dresfen, Voordragten én Raadplegingen, wegens de zaken der voorn. Compagnie, tot aandrang van hun verzoek te kennen gevende de bekomene tydingen, dat de oneenigheden tusfehen den Directeur en Raden en eenige Ingezetenen van die Colonie, aldaar meer en meer toegenomen zynde, eindelyk tot de hoogfte ongeregeldheden gelegenheid gegeven hadden. De hoofdzakelyke inhoud van dien brief komt hierop t'huis, „ dat zy, met de laat„ fte brieven uit Curacao tyding bekomen „ hadden , dat de oneenigheden tusfehen den Directeur en Raden en eenigeIngeze„ tenen van die Colonie , aldaar meer en „ meer toegenomen zynde, eindelyk waren „ uitgebarften en tot zodanige ongeiegeld„ heden gelegenheid gegeeven hadden, dat „ gemelde Bewindhebberen , zich by aan„ houdendheid buiten ftaat blyvende bevin« den , om zelfs eenig redres daar in te i, be- Am- 5teldam.  fj36 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. bezorgen, al wederom genoodzaakt waren „ de zwaarwigtige deliberatien van Hunne „ Hoog Mogende te interrumpeeren. Dat gemelde Bewindhebberen weierken, den, dat voor zo verre zy uit de bekomen berigten konden opmaken, door de toegeM vendheid van Directeur en Raden, de kalmj, te wederom eenigermaten in de gemoede5, ren was herfteld en de rust was bewaard geworden, doch dat zy zouden te kort , doen aan het verlicht oordeel van Hunne , Hoog Mog., byaldien zy zich wilden bezig houden met de productie van een aantal ar9, gumenten, om te bewyzen , dat zo het voor5, gevallene op Curacao als het gepasfeerde 5, te Lsfequebo enDemerary, waar van zyde eer gehad hadden by hunne Misfive, in M dato den 29 January laatstleden , aan HunM ne Hoog Mog. kennis te geven,reedsdui5, delyke voorbodens waren van de voor de „ Republiek, zo noodlottige gebeurtenisfen, 5, welke zy reeds lange hadden geapprehen„ deert, het welk de Vergadering van Tie- nen vermeend hadt onder het oogvanHunM ne Hoog Mog. te moeten brengen in der„ zeiver brieven, van den 19 October 1786 „ en 16 Mey 1787, op beide welke ogen„ blikken de gemelde Vergaderingen, by ontllentenis van het ten hoogite noodzake„ lyke maintien van haar gezag enadfiftentie „ van den Lande, zich ^genoodzaakt hadt ge„ vonden vrugteloos op reces van den andere „ te fcheiden. „ Dat gemelde Bewindhebbers zich verze- „ kerd  JAARBOEKEN, April, 1788. (S37 „ kerd hielden, dat Hunne Hoog Mog. hun niet ten kwaden zouden duiden, dat zy de „ lituatieder zaken in de Colonie overwegen„ de en in de Misfives van de Regeeringen ,, moetende lezen,dat zy declareeren buiten „ Haatte wezen rechten gerechtigheid onbe„ lemmerd te handhaven , de goede orde te „ onderhouden en de ongeregeldheden te we„ ren, gemelde Bewindhebbers als dan het „ tydftip, wanneer de Colonien en de Com„ merrie op en van dezelven, voor de Re„ publiek voor altoos zouden verloren zyn, ,, als met rasfe fchreden naderende,aan Hunne „ Hoog Mog. moeften voorftellen, en dat zy „ derhalven ter hunner decharge, voor Hun„ ne Hoog Mog. met allen eerbied, doch „ tellens met allen aandrang en ernst, op eene „ reeds lang noodzakelyk geweest zynde, en meer en meer dringend wordende conclufie ,, op alle de Addreslén, Voordragten en De„ liberatien, wegens de zaken der West-In„ difche Compagnie, vermeenden te moeten „ indeeren, terwyl zy rondborftig moeften „ declareeren, volftrekt buiten ftaat te zyn, „ het gezag en de belangens van de Repu„ bliek in de Colonien te maintineeren, zelfs „ op dit ogenblik naauwlyks hunne dagelyk- fche Huishouding kunnen gaande houden, veel min de maandgelden hunner Ampte„ naren en Militie betalen, of eenige Ver,, verfchingen, Vivres of Medicynen naar de „ Colonien verzenden. „ Dat Hunne Hoog Mog. daar uit ligtelyïi „ zouden bevroeden , dat by aldien die de- » li' Amstel* DAM.  c538 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. Daar „ liberatien niet ras ten einde mogten kunnen „ gebragt worden, Hunne Hoog Mog. zich in „ de noodzakelykheid zouden bevinden, zelf „ provifioneel en hangende de verdere deli„ beraden, fchikkingen werkftellig te maken, „ waar door de verdere confufie geweerd en „ geprtevenieerd wierden, dat de Republiek „ haare Colonien en de voordeden, dewelke dezelven aan den Lande behooren aan te „ brengen, geheel en voor altoos verlieze." De Heeren Staten van Holland en WestFriesland hebben op 't Request der Gecommitteerden tot de Groenlandfche en StraatDavis Visfchery (zie bl. 491 en volggO by Publicatie aan de Groenlandfche en StraatDavis Visfcheryen toegedaan eene belooning voor den tyd van twaalf agtereen volgende jaaren, uit 'sLands Kas te betalen, niet te boven gaande de fom van dertig guldens per kop over de geheele Visfchery, uit deze Provincie ter Walvis- of Robbevangst gereed en uitgevaren, welke Publicatie, wy te voren onder 's Gravenhage bl. 615. hebben medegedeeld. Op het verzoek der Overlieden van het Vleeschhouwers Gilde in deze Stad, is van wege de Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en West-Friesland den 21 April 1788 eene Publicatie verzonden, welken wy hier te voren onder 'sGravenhage hebben geplaatst. Zie bl. 618.  JAARBOEKEN, April, 1788. 639 Daar door de omwenteling van zaken en de herftelling der Oude Conftitutie, de Bur-\ gerwapening alhier weder geheel op den voet dier Conftitutie is herfteld geworden,zo ziet men een gedenkteken van deze Gebeurtenis in een nieuw zinnebeeldig Kunst - Wachtplaatje, om by de aanftaande Burger-Compagnie Wyken gebruikt te worden, in het licht. Het zelve verbeeld een opgerichte Gedenkfteen, waariu de dagteekening der Herftelling gegraveerd is, omhangen door een Lind, aan 't welk de Pourtraitten der Vorftelyke Familie verbonden zyn; op deze fteen vertoont zich 't Porfielyk Wapen tusfehen de vyf Burger-Vaandels; aan de eene zyde de Amfterdamfche Maagd , houdende in haar eene hand de Spheer en Hoed der Vryheid, rustende met haar arm op den Bybel, houdende in de andere hand het Wapen der Stad, het oude Wapen in 't verfchiet. Een gedeelte van *t prachtig Stadhuis, verfcheide Krygs Wapeningen enz.,nevens eene vrugtdragende Oranjeboom,zyn de cieraadjen in dit Wachtplaatje enz. De Edele Heeren Bewindhebberen van de Oost-Indifche Maatfchappy hebben den 28 April hunne gewoone Voorjaars-Vergadering van Zeventienen, ter voorzittende Kamer alhier begonnen. Den 30 April zyn alhier ten Schouten Rolle ingedaagd, om in perfoon op den 3 Juny te verfchynen , „ Hendrik van Blomberg , » Ja- :tfx5am.  64a NIEUWE NEDERLANDSCHË Amstel- i>am. ,, Jacobus d'/lmour, Pieter Witmond enjfd* „ cob van Staphorst, over en ter zake dat „ zy gedaagden (dus luide de dagvaar,* ding) op den 21 April 1787 mede zyn „ prefent geweest, en geadfifteert heb» ben op eene geheele oproerige wys, tot „ het inleveren van zeker Declaratoir, bc- helzende eene pretenfe remotie van negen „ Heeren Leden van den Ed. Groot Achtb* „ Raad dezer Stad; en vervolgens zich niet ontzien hebben voornoemde Heeren by het afgaan van het Stadhuis feitelyk tegen te „ houden, zynde van agteren gebleken, dat „ voornoemde Gedaagdens, de eerfte aan- voerders van het removeeren van negen „ wettige Raden geweest zyn." Wy hebben bl. 328 en volg. kortelyk gemeld , dat de Heer Air. H. A, Kreet wegens aandeel in de remotien te Rotterdam, in April 1787 voorgevallen, den 25 February 1788 voor het Hof van Juftitie in 'sHage was gedagvaard. De Heer Kreet leverde daarop den 3 April 1788 een Request in aan de Staten van Holland en West-Friesland, behelzende verzoek, „ dat Hun Ed. Groot s, Mog. geliefden te verklaren, en aan den Hove aan te fchryven, dat de Suppliant „ by het Placaat van Amnestie den 15 Fe„ bruary 1788 afgekondigd, niet isuitgeflo* « „ ten, en dat mitsdien het Mandament cri- mineel, tegen hem verleend, mogt wor„ den gehouden voor vervallen enz." Dusdanige Requeste is ook nog d^n 12 Maart 1788  JAARBOEKEN, April, 1788. 041 »738 ingeleverd door Lambert Noht Med. Doftor te Rotterdam, en eenige anderen. De Advocaat Kreet vervoegde zich ook nog op den 15 Aprii 1788 tot de Burgemeesteren en.Regeerders der Rad Amfteldam, by Requeste, onder anderen verzoekende, „ dat „ aan hem de jouisfance van zyn Poorter,, recht (*) weder mogt worden geaccor„ deerd , en dat Hun Ed. Gr. Achtbaren „ van Stads wege geliefden te effectueeren, dat het Mandament crimineel, door denPro„ cureur-Generaal van het Hof van Holland „ tegens hem geïmpetreerd, buiten verdere werking.gefteld, en de accufatien, welke „ genoemde Procureur-Generaal vermeent ten -> zynen laste te hebben, gefteld worde in ,i handen van den Hoofd-Officier van Am* fteldam , om den Suppliant daar over 9, voor Heeren Scheepenen aldaar te recht te ftellen." Dog dit Request is zonder appoinctement den 23 April 1788 te rug gegeven. Maar de Advocaar Kreet gaf de moed niet op, en daar nu beflist ftondt te worden, of hy in de Amnestie van den 15 February zoude moeten begrepen worden of niet; flelde hy (*) De Heer Advocaat Kreet, die zich metdeomwendin" in September 1787 van Rotterdam naar Amfteldam met'er woon hadt begeven, cn daar als Poorter, ontvangen er» aangenomen was, was reeds op den 30 [anuary 1788 voor Burgemeefteren van Amfteldam ontboden, alwaar hem wierdt te kennen gegeven , dat befbten was deszeJfs Burgerrecht intetrekken, en aangeraden zich buiten de ftad Amfteldam te begeven. Vergelyk -Nieuws IS'ed Jaarb. 1787. bl.5418 en 5419. Vv Amstel.dam.  642 . NIEUWE NEDERLANDSCHE Amfteldam. hy nog in deze maand April eene Memorie in handen van den Penfionaris der Stad Haarlem , met verzoek om daar van gebruik te maken, in het te houden befoigne van de Heeren Gecommitteerden van Hun Ed.Gr. Mog. tot de zaken van Juftitie, en Commisfarisfen van den Hove. Het vervolg dezer zake zullen wy -op zynen tyd melden. nsi&hibA tO ..fcv'i 3'• "* * .-«te ROTTERDAMr Omtrend het verwerken van Bieren is by het Gerecht deze Publicatie den 5 April 17&8 vastgefteld, en den 26 daaraan volgende afgekondigd. Cchout Burgemeefteren en Scheepenen der Stad Rot^ terdam, in aanmerking nemende aan de eene kant deklagten van verfcheidene Brouwers en Ingezetenen, over het niet na behoren 'verwerken der Bieren, 't welk meest al zonder Hefboom door één in plaats van twee Bierdragers wordt verwerkt,en aan de andere kant in confideratie nemende, dat het onbehoorlyk verwerken van Bieren kan worden veroorzaakt , door dien het loon der Bierdragers niet genoegzaam is, om daar uit voor hunlieden een beftaan te vinden, waar door dan ook ontftaat, dat zodanige Bierdragers, dewelken of nog andere Bedieningen hebben, of ander werk waarnemen om een behoorlyk beftaan te vinden, hun werk als Bierwerker wel eens met overhaasting waarnemen; hebben , om daar in zo veel mogelyk te voorzien, naar voorgaande deliberatie goedgevonden en verftaan het 15 artikel van de Ordonnantie op het Bierwerken, van dato 19 April 1720, by dezen te amplieeren en alterecren, en dienvolgends als nu te ordonneeren ea te ftatueeren.  JAARBOEKEN, Aprih 1788. 6431 Dat de Bierwerkers niet zullen vermogen de Bier- rotvaten te rollen, maar behoorlyk met den Hefboom TER. te verwerken, op verbeurte van 30 ftuivers voor DAM. elk vat, 't welk zv in voegen voorfchreven ofte anderzints zonder Hefboom zullen hebben verwerkt, public. Dat zy van gelykc niet zullen vermogen het Vaat- omtrend werk op de kant op de wagens of lieden te zetten,vermaar gehouden zyn dezelve behoorlyk agter den an- wetken deen neder te leggen op de wagen, op verbeurte van Bisvan twee'gulden voor elk Vat, 't welk invoegen re». voorfchreve niet zal worden gereden. Dat zy mede geen Vaatwerk van hunne wagens, op 's Heeren ftraten of in de floepen zullen vermogen neder te zetten of leggen , om inmiddels andere vragten te verwerken, op pcene van drie Guldens voor ieder Vat, 't welk door hun invoege voorfchreve onder den weg zal zyn nedergezet of geleed , en dat zy daar en boven zullen gehouden zyn alfe kosten en fchaden te vergoeden, die iemand, wie hy zy, door zodanigen flordigen handel wys mogten overkomen. Alle welke voorfchreve boetens zullen worden geappliceert ten behoeven van den Heer Hoofd -Officier , van den aanbrenger en van de Bierwerkers Busfche, elk voor een derde part. ■ En worden tot het doen van de calange by dezen wel fpeciaal geauthorifeert de Subftituut - Schoften, Dienaars ter juftitie en de Overman en Hoofdlieden van Bierwerkers Gilde. Wordende de Loonen der Bierwerkers door Hun Edele Groot Achtbaare voornoemd, van nu af aan gefteld in dezer voegen , dat zy voortaan zullen mogen vorderen en ontfangen. Voor het inbrengen van binnen gebrouwen Bieren. Van de Groftonne •'}'■'"• 0:5:0 En buiten de Poorten 0:7:0 Van de Smaltonne 0:4:0 En buiten de Poorten 0:6:0 Van het half Vat o : 3 : o V v 2 En  Rotterdam. Public, omtrend 't verwerkenvan Bieren, 644 '' NIEUWE NEDERLANDS CHE En buiten de Poorten 0:4:0 Van het Kinnetje 0:2:0 En buiten Poorten 0-2*8 Van het Agtendeeltje 0:1:0 » En buiten de Poorten 0:2*0 Voor het inbrengen van de buiten gebrouwen Bieren. Van de Tonne 0:7-0 En buiten de Poorten o • 9 •' 0 Van het half Vat 0 • o ' 4 En buiten de Poorten 0:4*4 Van het Kinnetje 0:2:0 En buiten de Poorten o - '4 \ 0 Blyvende voorts de voorfchreve Ordonnantie op het Bierwerken, en Ampliatie en Alteratie van dien in vollen kragt, met ordre dat dezelven in alles Itiptelyk zullen moeten worden nagekomen. ' Aldus gedaan en gearrefteert in Collegio van de Heeren van de Weth voornoemt den 5 April1788, en na voorgaande Klokkegelui van het' Raadhuis dezer Stad gepubliceert den 20" April 1788, ten overftaan van de Heeren Mr. Reittier F'rderik Man Staveren , Heer van Herkingen en Roxenisfe, Schout; Johan Wanebit van Hogendorp, Burgemeefter; Johan van dm Hotten en Fredrik Wilhelm Hemy, Scheepenen. ' In kennisfe van my Secretaris, D. C. GEVERS. Van wege den Prinfe Erfftadhouder is den 7 April 1788, omtrend de veranderde Schuttery deze Publicatie gedaan: VWy WILLEM by de Gratie Gods Prince van Orange en Nasfau, Grave van Catzenelnbo- gen,  JAARBOEKEN, /pril, 1788. 64J een, Vianden, Dietz, Spiegelberg, Buuren, Leer- ] dam en Culemborg, Marquis van Veere en yiis-fmgen, Baron van Breda , Diest, Beilftein, der ] Stad Grave en Lande van Cuyk, Ysfelftem, Cranendonk, Eindhoven en Liesveld, onaf hankelvk Heer van de Vryc en Souveraine Erf heerlykheid 1 Ameland Heer van Borculo , Bredevoort, Lich- < tevoorde, het Loo, Geertruidenberg, de Clundert,j Zevenbergen, de hooge en laage Zwaluwe, Naaldwyk Polanen, St. Martensdyk, Soest, Baren en TerEem, Willemftad, Steenbergen, Montfoort, St Vith, Butgenbachen Daasburg, Erf-Burggraaf van Antwerpen, Erf-Marfchalk van Holland,Erfftadhouder, Elf-Gouverneur, Erf-Capitcin en Admiraal Generaal der Vereenigde Nederlanden, ErfCapitcin Generaal en Admiraal van de Unie, Ridder van de Kousfeband en van den Zwarten AdeItUir &c &c. &c. Allen den geenen die deze zullen zien of hooren lezen, falut: doen te weten, alzo Ons van wegens Collonellen en Kapteinen van de Schutterye deiStad Rotterdam, met voorkennis van Burgemeefteren der voorzeide Stad, een Lyst van Perioonen is voorgedragen, om tot Lieutenants, Vaandrigs en Onder-Officieren in de refpedtave Compagnien der voorfz. Schutterye te worden aangefteld, met verzoek, dat de voorgeflagen perfoonen tot de daar by benoemde refpective posten, door Ons, hunne finale aanftelling mogten bekomen. Zo is 't, dat Wy het voorfchreven in overweeing nemende, na ingenomen advis van Jonkheer Willem Guftaaf Frederik, Grave van Bentmk, Heer van Rhoon en Pendrecht, befchreven in de orde van de Ridderfchap-en Edelen van Holland en WestFriesland , Baillüw en Schout van 's Gravenhage, Hoogheemraad van Rhynland, en Mr. Dirk Merem, Raad in den Hove van Holland, Zeeland en Friesland, Onze Commisfarisfen , tot herftel van de rust in de Steden dezer Provincie, hebben goedVv 3 ge- lOT- :er>am. °ublic. wpetis ie Schutery.  64<5 NIEUWE NEDERLANDS CHE Rotterdam. Public, nopens de Schutteiy. gevonden, ingevolge van het aan Ons gedaan verzoek , by deze aan te ftellen: In de Compagnie No. i. Tot Lieutenant Johan Elgin; tot Vaandrig Jan V/illem van Oordr; tot Onder-Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten ¥a» Willem Mppola, fjendr ik Roskam, Pieter Rust en James Cantley; en tot Secretaris of Schryver Thomes Hoedt. Tweede Kwartier, Sergeanten Johanms Hooggeboren, Cornelis BakkersUithard Wieldirig en Hendrik van Laar; en tot Secretaris of Schryver Andreas Verkuyl. In de Compagnie Na 2. Tot Lieutenant Willem Hendrik Herklots; tot Vaandrig Johnnnes Abraham Hammecher; tot Onder-Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten J. G. Greebe, Hl van Birnbergen, J. G. 'Irenité en L. Hoogewerf; en tot Secretaris of Schryver Cornelis Snelleman. Tweede Kwartier, Sergeanten Pierre Guignard, Jan Hoogwerf, Hendrik Schemmer en Cornelis Verbrug; en tot Secretaris of Schryver Lambertus Bennet. In de Compagnie No. 3. Tot Lieutenant Wilhelmus Green-; tot Vaandrig Cornelis Gerataus Reyr,bout; tot Onder-Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten Hendrik Weckesfer , Bastiaan Cool, Dirk Eosclaah en J. den Beste; en tot Secretaris of Schryver P. van dtr Stuit. Tweede Kwartier, Sergeanten Mi van Kleef}', A. Vermeer, M. de Lange en A. Helderman ; en tot Secretaris of Schryver A. Stuwatt. In de Compagnie No. 4. Tot Lieutenant Adriaan van Oorat; tot Vaandrig Gerard abraham Arren, berg; tot Onder - Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten Aaiianus Vermeulen, Johannes Hetdtrman, tieter van Os en Stephanus Eysma; en tot Secretaris of Schryver P. Knip. Tweede Kwartier, Sergeanten Johannes de Br eet Junior, Pieter Bakher, J\ var, Meteren en % Dykman; en tot Secretaris of Schryver J. M- Hofhout. In de Compagnie No y. Tot Lieutenant Albertut Tres"  JAARBOEKEN, April, 1788. 547 Trespan-; tot Vaandrig Johannes Eli fa Ctielaert; R0T. tot Onder-Officieren, eerfte Kwartier, SergeantenterDavid Schintzel, Bernavdus Roelofs ,-Joyichim Spruit dam' en Dirk Jan Helderman- en tot Secretaris of Schry- * '' ver Abraham Dubreuil. Tweede Kwartier , Ser- Public. geanten David den Braasfm , Jan van den Poi-nopens der, Carel Fredenk Schoors en hermanus Drees; de Schiften tot Secretaris of Schryver Willem Elias Luimen- tery. dorfflr. • ■ ïa de Compagnie No.o". Tot Lieutenant Pieter de Sutie' ; tot Vaandrig tiejavan Arrenberg; tot Onder - Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten Willem van Schaardenburg , Aiiiianus Dubbelt, Huilnrt Johannes van Douv, e en Johannes van 1 Ei - en tot Secretaris of Schryver Johannes Koning, Tweede Kwartier, Sergeanten F'ans de Sutter, Floreus van Overzee, Jor daan Min Rhyn en Willem Aardenhout; en tot Secretaris of Schryver Aiatthys Rocejues. In de Compagnie No. 7. Tot Lieutenant Jacobus Casparusde Lang ;tot Vaandrig Getrtt Schuwmans; tot Onder-Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten C. Verburg, ,D. van Ros/urn , A. Arrent-erg cn N. Rens; en tot Secretaris of Schryver C. L, Hollaeti. Tweede Kwartier, Sergeanten J. D. Rycke, J. Boellaard, P. de Neuf vilti en J. Fuber; en tot Secretaris of Schryver J. E. Etckman. In de Compagnie No. 8. Tot Lieutenant Bartholomeus Ver brugge; tot Vaandrig Johamus HoKleyn; tot Onder-Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten Andries Rieborn, Dirk van Stippriaën, Cö'néïh de Lezenne en A, H. Siering; en tot Secretaris of. Schryver G. J. van den Bosch. Tweede Kwartier, Sergeanten Samuel Willem Piftorius , Gerrit Diekamp , Johannes van Fybergen en Matthys Pelt-, zer; en tot Secretaris of Schryver Hendrik Willem Zabel'. In de Compagnie No. 9. Tot Lieutenant Jacobus van RosIurn; tot Vaandrig Aicolaas van Slype; tot Onder - Officieren, eerfte kwartier, Sergeanten Vv 4 R yn-  648 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rotterdam. Public, «opens de Schuttery. i t ] i l 4 l r i e 1; Reyndert van Eybergen, J. P. Hufing, Arnoldus Copf.r en C. van Bloemenberg; en tot Secretaris of Schryver P. Burgerhaat Corn. Zoon. Tweede Kwartier, Sergeanten Leende» t van der Wiel, Jacob van Lint, AtitAoüy Ihgnert en Cornelis Mored; en tot Secretaris of Schryver Johannes van Duiken. In de Compagnie No. 10. Tot Lieutenant James le Marchint Junior; tot Vaandrig!D/v>t de Roos; tot Onder-Officieren, eerfte Kwartier, Sergeanten Dirk Henkemans, Arnoldus Ketelaar Frans Zoon, Jacobus Luvuema en Jacob Hdi te; en tot Secretaris of Schryver Cornelis Ameloo. Tweede Kwartier, Sergeanten Cornelis de Haas, Cornelis Klerk, Job van Zwanenburg en Pieter van Baaien; en tot Secretaris of Schryver Cornelis Fontyn. In de Compagnie No. éi; Tot Lieutenant Bernardus Ledebott; tot Vaandrig Gysbtr: hoost; toe Onder - Officieren,eerfte Kwartier,Sergeanten Pieter Boodt , Coenraad Fredrik Woiters, Pièieft de Zrietei en Willem Tuithof; en tot Secretaris of Schryver Johan Hendrik Steygerwald. Twèede kwartier, 'Sergeanten Pieter Uyterweer, Roelof vut broekhoven, Cornelis van Wageningen en Anthony Schouten van Sprankhuizen ; en tot Secretaris of Schryver Willem Deyl. In de Compagnie No. 12. Tot Lieutenant Artoldtïi Roeffaar; tot Vaandrig Cornelis Andnes Canier Certon ; tot Onder-Officieren, Sergeanten eerfte [wartier, Johannes Heerekindt, Leonardus Zwartenburg, Anth. ten Brummeler cn Christiaan Westinguyzer, en tot Secretaris of Schryver P. T. van dérVeur. rweede Kwartier, Sergeanten Gerrit van der Wal, fnth, van Ketteren, Jan Piettr Kunckell en Wil•m Donker/loot; en tot Secretaris of Schryver Ger't van Reede. Gelastende Onze voornoemde Commisfarisfen om e voornoemde aangeftelde Lieutenants, Vaandrigs n Onder - Officieren, in Onzen naam den behoorden Eed met de Ampliatie van dien, zo als dezelve  JAARBOEKEN, April, 1788. 649 Ve by Refolutie van Hunne Edele Groot Mogende jn dato 15 February 1788 is gearrefteerd, af te nemen, en hen in de posfesfie van derzelver reïpeclive Charges en Funftien te ftellen. Gedaan in 'sGravenhage den 7 April 1788. (Was geteekend) WILLEM PRINS vxn ORANJE. (Onder plond) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Was geteekend) T. J. de LARREY. Den 8 April'op 's Lands Scheeps-Timmerwerf een nieuwgebouwd Oorlogfchip van ftapel zullende lopen, wierdt deze Stad op het onverwagtst (dewyl het eerst des morgens bekend wierdt), vereerd met de tegenwoordigheid van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, Haare Koninglyke Hoogheid Hoogstdeszelfs Gemalinne, benevens de jonge Prinfen en Princesfe. Hoogstdezelven ten half vier uuren met rytuigen uit 's Hage aan de Werf gekomen zynde, wierden aldaar ontfangen en verwelkomd door de Heeren van de Admiraliteit, gelyk ook door den Heer Hoofd-Officier en twee regeerende Burgemeesteren dezer Stad, die, Rotterdam.  Rotterdam,. 650 NIEUWE NEDERLANDSCH2 die, benevens verfcheiden andere aanzienly-, ke perfoonen, zich aldaar bevonden. Kort na de aankomst der Vorftelyke Perfoonen, begaf Zyne Hoogheid met de beide jonge Prinfen zich naar de Smedery op gemelde Werf, alwaar in Hoogstderzelver tegenwoordigheid het Plegtanker voor het toen nog op ftapel ftaand Schip, het welk byna 6000 pond gewigts heeft , gefmeed wierdt. Omtrend ten'half vyf uuren liep het Schip, het welk onder het beltuur van den Scheepsbouwmeefter Pieter Glavimam gemaakt, en de Staten Generaal genaamd is , van de Werf in het water , en dewyl het van de grootfte foort is, die immer hier te Lande gemaakt wordt, als zynde voor -4 ftukken aangelegd,gaf de afloop van zulk een zwaar lighaam, en de beweegin£,-die het in 'c water veroorzaakte , eene belangryke vertooning. Vervolgens begaf zich het Hoog Gezelfchap naar het Huis van den Heer Oud-Burgemeefter Fan der Heim, hieldt aldaar het 'middagmaal, en keerde des avonds ten agt' uuren wederom naar 's Hage terug. Tegen den tyd dat deze Vorftelyke Perfoonen gewagt wierden, grimmelde den weg, langs welken Hoogstdezelven komen zouden, van menfchen,cn, toen men de rytuigen zag aankomen, weergalmde de lucht, zo op den weg als op de werven, van het gejuich der ontelbaare Aanfchouwers, die van alle kanten toegevloeid waren. Men zag, dat zelf  JAARBOEKEN, ApW> 1788. ê %> r- reS e e ■» r- n e d  Rotterdam. Jlntv». van Commis/ar.op be zwaaren enz. I l \ c i I l 11 652 NIEUWE NEDERLANDSCHE ai de herftelling der Wettige Regeerings-Leden, het geheel Collegie van Hoofd-Officier °en HeeS Scheepenen ïs vernieuwd, en wydersde verderemin- Sl^SPSS Tan ^m™«en van kleine •zaken, het Zee-Recht en de beheering der Godshuizen met vertrouwde --Perfonen voorzien ; hoe al ,erder tipn Raden uit de Vroedfchap ontflagen en m "'^••veSta.s-Ministers, als één Penfionaris en twee Secretansfen aangefteld zyn; hoe boven dien nog van hunne Posten hier ter Stede, ter zake der fon • r°ertcns' ontzet zvn denavolgender Per- . ^r^carfde, als Contrarollear-Boekhouder ra de Wisfelba-lk ; 7. R vag He-/, aJs Notaris; J. ? k Sage ten Broek, als Proffefor Honorair en Preaikant; F. IV. de njnnchy, als Stads-Doctor; J. Hu ïwcarode, als Notaris en Translateur • A'. Montafiban vav. Z^U.ecbt, en Leomrdus van Zwyndrecht als Makelaars; 'ffl-.W f. van Ravenfïetn als Secretaris van het Zcc-Rccht ; Mr. Gerard van der Loov Houthof, als Notaris; Cormhsvan El als Pondgaarder; Leenden Hef'hout, ah Beftelraeefter; Salomon de Mencky , als Profesfor Honorair; ffan Ts van der Vliet;'en Simbtt Lam, lis Makelaars; Do. Schefer, als Luthersch Predikant; Mr. Aürah.im Ce.ers, als Secretaris van de Baillmgie van Schieland; Gertti Manheer, als OcToy hebbende tot het drukken der'Stads Almanach;: D,rk van Rs als Bode van Kralingen; Jan.Izerim, lis St;ids:HeJoardier, en Etmt.ChristcifelHumme >y provrfle voor één Jaar gefufpendeert, met verèurte van zyn inkomen in die kwaliteit, ten behoce van den Armen. Hoe al verder by de Wethouderfchap dezer Stad eDrukkery der Boekverkoperen Krap en de Leeuw ! geordonneert Ril te flaan cn de 'Winkel van den ■oekverkoper de Leeuw gefloten, en de Boekverkoper. •ronkhont byVonnisfe van Scheepenen gecondemeert is; hadden vertrouwd,, dat daar méde genoeg ge-  JAARBOEKEN, April, 1788. Ö53 gedaan ware, zo wel ter geruste beleiding der gemeene zaken van Land en Stad, als voor zoo verre de exempelen, by politieke dispofitien ten voorbedde van anderen, by vervolg van tyd nodig geoordeeld kunnen'worden. Dan daar het fchynt, dat de Burgery meerder ouvertures verlangt van de maatregelen, die genomen zyn, of aog verder ftaan genomen te worden, ter betooning, dat het vorige gedrag der Ingezetenen <*eenfints 'onverfchillig word aangezien, zo heb. ben voorfchreven Heeren Commisfarisfen de Burgery ook niet onkundig willert laten, dat in de eerfte plaats, met betrekking tot de handelingen van fommige Perfonen, welke by de Burgery zyr aangeklaagt geworden, het onderzoek dienaangaande by den Procureur-Generaal van Holland reeds is , of nog ftaat by der hand genomen te wor den, immers zo verre dezelven by de Amnestie uit gefloten zyn. Dat 'er in de tweede plaats- by de Regering de zer Stad niet kan worden gedispóneert tot remoti tekens de fuppoosten van byzóndere Collegien hoedanige insgelyks by de Burgery , als behóori hebbende tot de Sociëteit van de Wynhaven, o andere Corporatien vanpartyfchap, opgegeven zyn maar zulks aan de voorfchreven Collegien dien overgelaten te worden. Dat in de derde plaats onder de opgegeven Perfo nen, zig verfcheiden bevinden, die reeds, op d overtuigendfte wyze, blyken van berouw en leec wezen getoond, en de plegtigfte verzekering gegc ven hebben, van zich in het vervolg van alle onrui tbe daden, of partyfchap ten nadeele van het Dooi luchtig Huis van Oranje , of 'sLands, of Stac Regering te zullen onthouden , omtrent welke reeds zodanig is disponeert, als bevonden is te b hooren, zonder dat daar omtrent nieuwe deliberatie aangevangen hebben kunnen worden. Dat, in de vierde plaats, uit het overig getald pe Rotterdam. Antw* van Com» mis/ar. op bezwaar etl enz. I » I ( » l * il I TT V-  yftand, het Raad - Penfionariaat van deze Provinie te aanvaarden, in dat vertrouwen , dat U Ed. vlog., by alle de weldaden, die ik ondervinde, ook log aan my eene meer dan gewoone indulgentie zulsi gelieven te betoonen, in het waarnemen van deen zwaarwigtigen post. Eenen tyd van ruim zes en twintig jaren dezp ouveraine Vergadering bygewoond hebbende, als ,id van de Regeering der 'Stad Middelburg', is my  JAARBOEKEN, April, 1788. 68r de behandeling van 's Lands zaken niet geheel vreemd; ik heb getragt my daar in met allen iever te gedragen , en wensch my verder met alle getrouwheid van mynen pligt te kwyten; doch, wanneer ik in ernftige overweging neme , het onderfcheid en uitgebreidheid van verpligtingen, die 'er in deze nieuwe betrekking van my zullen geëischt worden, zoude my den moed ontzinken, zo ik niet ten vollen bewust was van U Ed. Mog. 's goedwilligheid , om Hoogstderzelver Minifters hunnen post te veraangenamen , en hunne feilen en menfchelyke zwakheden goedgunftig te overzien. Ik erkenne niet te zullen evenaren, aan de kundigheden van zo veel groote Mannen, die deze Plaats voor my bekleed hebben; maar zoude niet gaarn minder zyn, dan iemand hunner, in liefde en trouwe voor myn Vaderland, en in gehoorzaamheid aan U Edele Mog. bevelen. Die immers kunnen zig alleen' bepalen, om volgens myne inftructie, de Hoogheid , Vryheid en Onaf hankelykheid van deze Provincie voor te ftaan; de zuivere Hervormde Godsdienst te befchermen; de Ingezetenen by hunne welverkregen Rechten en Privilegiën te bewaren, misbruiken te helpen weeren, Recht en Gerechtigheid volgens vastgeftelde wetten te helpen handhaven; allen invloed en gezag op de deliberatien van U Ed. Mog., die men mogt prastendeeren aan een prcepondereerend Lid van het Bondgenootfchap te competeeren, als ftrydig tegen de Souverainiteit van de Provincie, tegen te gaan, een gepast evenwigt te bewaren tusfehen alle de refpeftive Leden van Staat, waar tegen nimmer ftryden zal de fesfie, die de Heeren van Middelburg my op eene zeer gratieufe en my eer aandoende wyze, niet tegenftaande myne aaiiftelling tot eerften Minifter van Staat, in hunne Vergadering hebben toegedaan. Daar het behoud van de radicale qualiteit gegrond is op vorige exempelen, is het bv U Ed. Mog. zeker buiten eenige bedenking, dat dit prs- Mm- DF.LKURG. Aanfpr. win den' nieuwen Randpenftona.ris Mr. W. A. van Citters.  682 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Aanfpr. van den nieuwen Raadpenfionaf'f'Mr.W. A. van Citters. 1 prasjudiciabel kan zyn aan een der andere Staatsleden; hebben U Ed. Mog. eenig vertrouwen in hunnen Minifter, dan ook kunnen Hoogstdezelve van hem verwagten , dat hy zynen pligt in dezen indagtig, by zig zelfs overtuigd is van de waarheid der taal, aan U Ed. Mog. niet vreemd : ,, Dat, „ namciyk, de Heeren van Middelburg in de be„ trekking op hunne Stad, van my niets zullen ver„ gen, dat hinderlyk zoude zyn aan de betrekking „ die ik als Raad - Penfionaris op alle de Leden van „ Staat heb, cn dat U Ed. Mog. ook van my als ,, bunnen Minifter, nooit zullen vergen,dat ik my „ van alle vorige pligten en betrekkingen ontdoe; „ maar alleen, dat ik myne pligten cn betrekkingen „ behoorlyk onderfcheide, en de eene niet betrag- te in pra?juditie van de andere." Het nieuwe Reglement van orde op de deliberatien dezer Vergadering, by U Ed. Mog. gearrefteerd, doet my hopen, dat de bef]uiten meer en meer vrugtbaar zullen zyn, en mynen arbeid daar door zal worden veraangenaamd. Dit kan alleen te weeg gebragt worden door . cordaate , eenftemmige en onverwylde Refolutien, niet alleen in politieke zaken , maar vooral in het befticr der Provinciaale Finantien. Het is myn lust en begeerte, Ed. Mog. Heeren! naar de mate der vermogens, die my gefchonken zyn, aan alle deze pligten te beantwoorden: voor den dienst van myn Vaderland, voor het Land van myn geboorte, voor Zeeland is geen arbeid nog moeite my te zwaar. Zeeland, myn Vaderland, zedert eenige jaaren zo zeer gefolterd door de rampen en onheilen aan het zelve berokkend door den verderflyken invloed van eene overheerfchende Cabaal, en daar door gebragt tot op den oever van deszelfs ondergang; Zeeland leed ook door alle die twisten en verdeeldheden ; en de gevolgen daar uit gebooren, zullen by dit Gefiagt nog lang in geheugen blyven, en by het vol-  JAARBOEKEN, /pril, 1788. 683 volgende tot harer verbazing herinnerd worden : by de °droef heid, die ik deswegens van tyd tot tyd nog drage, hebbe ik deze voldoening voor my zeiven , dat ik wel verre van daar in medegewerkt te hebben, in tegendeel van het begin van dien Oorlog, die de bron en wortel van de laatfte rampen van het Vaderland zyn geweest , tot het tydftip der gelukkige omwenteling van zaken, my onafgebroken verzet heb tegen alles, het geen in de uitkomst gebleken is fchadelyk, fchandelyk en verderfelyk voor de Republiek geweest te zyn. Ik deelde deswegens ook wel eens in fmaad er laster; maar een goed geweten ftelde my toen gerust, en nu vleye ik my in den volften zin, met hei vertrouwen van U Ed. Mog., het welk ik my meei en meer zal tragten waardig te maken, my op dier grond in Hoogstderzelver protectie nedrig aanbe veelende. Daar U Ed. Mog. nu in dit tydftip ooggetuigei mogen zyn van een gantsch onverwagte, en alleei door de goedertierene beftelling der Goddelyb Voorzienigheid gelukkige omwenteling van zaken daar onze gezegende Conftitutie op nieuws beves tigd,het Erfftadhouderfchap, als een esfentieel det daar van aangemerkt, door de hooge Bondgenoote aan eikanderen zo goed als geguarandeerd is, e de Republiek zig van buiten beveiligd vindt, doe twee aangegaane Alliantien met de Kroonen va Engeland en Pruisfen, zy het my gegund U Ec Mog. met alle deze Evenementen eerbiedig geit te wenfehen. De medewerking van U Ed. Mog. in deze g< •wigtige gebeurtenisfen, ftrekke tot wezenlyk hc van dit Gemeenebest. De bronnen van onzen we vaard worden onder het wys en lolfelyk bellier v£ U Ed. Mog. op nieuw geopend! De Commercie de Zenuw van den Staat, bloeije ! De Oost- ( Wesc - Indifche Maatfchappyen mogen als in vorij Mifl* DELBUKC. Aanfpr. van den nieuwen Raadpenfiona*ris Mr. W. A. van Citters. t I i ï 3 1 r 11 i il ln ;» n  684 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mi dei bur Aa> van niet Rat tenj ris . W. van ters, Zie- 3- dagen, de Steunpilaaren van onze Provincie bevonden worden, en het vervallene daar in herfteld ! g. Uwer Edele Mog. deliberatien en befluiten worden daar toe, en tot andere verdere gewigtige 'Jpr. eindens, van den Allcrhoogften gezegend.' den De harmonie en het vertrouwen worde meer en wen meer bevestigd tusfehen de Leden van deze hooge 'd- Vergadering, het gezag der wettige Regeering daar ïona- door gehandhaafd! Mr. U Ed. Mog. mogen lang de geëerbiedigde VoorA. werpen van liefde en agting zyn, van gelukkige en Cit-wel te vreden Ingezetenen, en verwisfelen niet dan fpade, deze Stoelen der Eere, met eene eindelooze Zaligheid! Zyne Doorluchtige Hoogheid , voorheen gelasterd, nu tot blydfchap van alle WTelmeenende, in zyne wettige Rechten herfteld , geniete in zynen verderen levensloop vrede en voorfpoed; de God van Nederland, die hem in alle zyne wederwaardigheden behoed heeft, zy Zyne Doorluchtige Hoogheid , in de uitoefening van zyne zwaarwigtige Amptsbedieningen, tot onderfteuiiing, tot in eenen gryzen ouderdom! Haare Koninglyke Hoogheid, die deugdryke en ' grootmoedige Vorftin, bly ve Reeds bemind en bewonderd by eene verpligte en dankbaare Natie, en deele in eene ryke mate, in den bloei en welvaart van dit Gemeeriebest! En worden myne wenfehen voor de drie jonge Vorftelyke hooge Perfoonen vervuld, zo zullen zy Reeds en in alle opzigten blyven de byzonder begunftigde Voorwerpen der ïiefderyke Voorzienigheid ! Zo zy Nederland, zo zy deze Provincie, onder den invloed van het Erfftadhouderfchap in het Huis van Orange, beveiligd en gezegend tot in lengte van dagen!  JAARBOEKEN, April. 1788. 685 Z I ERIKZEE, De Ed. Mog. Heeren Comisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Heer Prins Erfftadhouder, de Raadsheeren le Lende Wilhem, van Minninghem en J. van Boetzeiaar; benevens derzelver Secretaris 'tHoen, den 14 April in deze Stad uit Tholen zynde aangekomen , hebben alhier den 18 April de plegtige Magiftraats - Verandering verrigt, en zyn by die gelegenheid by Publicatie aangefteld tot Baiiliuvv Gillis van Tsfelfteitr, tot Burgemeefteren, Mr. Samuel de Jonge en Dr. Daniël Anthonie Mas fis; tot Scheepenen, Mr. Samuel de jonge, Dr. Jan Macquet , Mr. Jan van Fryberghe , Heer van vVeftenfehouwen, Mr. Cornelis Evertfen, Leendert de Groote, Samuel Boeye, Mr. Willem Adriaan de Jonge, Sibertus L'arolus 's Graeuwen, Mr. Bonifacius Mogge Pous Junior, Mr. PVillem johan Plevier, Mr. H. van Alphen van den Broek, Cornelis van Borrendam en Jacob Lnanfe; tot Raaden, Samuel Schuurbecque , Dr. Daniël Anthonie Masfis, Mr. Pieter Paul van Gelre. Mr. Jan van der Wolf, Mr. Leonardus vanïsfelfteyn, Mr. Bonifacius Mogge Pous, Mr. Marinus Imanfe, Daniël Maurits de Brauzu , Dr. Pieter Abraham de Jonge, Mr,. Jan Jacob Bogaard, Or. Jan Macquet, Mr. üamuelde Jonge , Jan van Tsfelliei't, Mr. Cornelis Evertfen , Leendert de Groote , Mr. Jan van Vryberghe, Heer van VVeftenfehouwen, Mr. Adriaan de Lange, Samuel Boeye, Boni/a.  686 NIEUWE NEDÊRLANDSCHE Zieïuk- c*m Cau, Mr. Willem Adriaan de Jonge ; zee. Mr. H. van Alphen van den Broeck, Cornelis van Borrendam, Jacob Imanfe en Daniël de Brauiv; tot Thefaurieren, Mr. 'Jan van der Wolf, Mr. Jan Jacob Bogaard, tot 2.6 December 1788 , Mr. Leonardus van Tsfelfieyn en Daniël Maurits de Brauiv, tot 26 December 1790; tot Penfionaris Ordinair, Mr. F. Clement de Jonge; tot Penfionarisfen Honorair, Dr. Abraham Jacob 'sGraeuzven, Mr. Af. ^ ^ Jonge, Mr. //. z/w iw« Doom, Johannes Asfuerus Schorer , Mr. Francois Reinier Radermacher , Abraham Louvsfen , Air. Nicoiaas Johan van 'Hoorn, Heer van Burght, Benjamin Catteau\ Junior , Mr. van Bronckhorst, Mr. Adriaan Frangois Lammes, Alexander tlieronymus Wolrad, Hendrik van Dopff, Jan Adriaan Moens en Jan Reers; Peniionarisfen, Mr. Frederik Frans Lodewyk Pestel, Jr. Willem Zeelandus van Borsfele, Honorair, Jóban Teellink le Grand, Honorair, Johannes Louysfen , Honorair en Benjamin Catteaü, Honorair. De Gecommitteerden van wegedeze Stad, | in de Provinciale en Generaliteits Collegien, zyn aangeblev n. G 0 e s. Den 8 dezer maand April zyn dè Edele i Mogende Heeren Commislarisfen van Zyne 1 Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prins Erfftadhouder, binnen deze Stad aangekomen , hebben alhier den navolgende dag de plegtige Regeerings-Verandering verrigt, en Z z aan« Vlissingen.  Goes. Th»- 638 NIEUWE NEDERLANDSCHE aangefteld tot Bailluw, Mr. Johannes Pols; tot Burgemeefteren, Mr. üignus CornelisKeetlaer en Mr. Willem Caniftus; tot Scheepenen, Zywert Diederik van der Bilt , Heer van Cloetinge, Cornelis van Citters van Bruclts, Daniël de Meyer, Petrus silexander Boreel de Mauregnautt, Johannes Stokmans - Johan Hendrik Eversdyk, Laurens Jan van de 'piepel , fan Dominicus en Martinus Slabber; tot Raden, Mr. Johan Wilïém van Rofevelt, Mr Dignus Cornelis Keetlaer , Mr. je ban Adriaan van Dorth /Jdolf Osfewaarde. Mr. Wiltem Caniftus , Mr. «rnout Wilhem van Citters, Heer van'sGravenpolder, Mr. sJntoni Osfewaarde, Zywert Diderik van der Jiilt, Heer van Cloetinge , Mr. johan jacob Leydekker de Bruin, Cornelis van Utters van Bruüis , Petrus Alexander "oreel de Maureo-nault, Daniël de Meyer, Johan Hendrik Eversdyk, Cornelis Pieter Keetlaer, Laurens jan van de Spiegel, Micbael Lonftantyn van Dorth, Boudewyn Verfelewelvan der BUÏ , Arnoldus van Tilburgh. M. Z. Martinus Slabber , Johannes Stokmans en Aamout van Citters; tol Penfionanslen Honorair, Jr. Dirk Wolter Baron van Lynden, Mr. Frangois iMcolaas Keetlaer, Mr. johan. Adriaan van Dort , Z. D. van der Bilt. Heer van Cloetinge, B. F. van der Bilt en A. van Tilburg M. Z. ; tot Secretansfen, Mr. Amout Wilhem van Citters, Heer van 's Gravenpolder en Mr. Anthoni Osfewaarde.  JAARBOEKEN, April. 1788, «jg0 T H O L E N* De Edele Mogende Heeren Commisfarisr. Ten van Zyne Doorl. Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder , alhier zynde aangekomen, hebben alhier den 12 April de plechtige Regeerings-Verandering verrigt, en zyn by die gelegenheid by Publicatie aangefteld, tot Bailliuw, den Heer Com. Rein. de Vree * toe Burgemeefters, Mr. Johan van der Burcht van Lichtenbergh en Adriaan van der Schoor ; tot Scheepenen, de Heeren I). Vleugels, Jan Cornelis van Stapele, Marynus Antony Catshoek , Air. Daniël de Bruyn, Anthony Fereyck van Bommel, Michiel Carel van deï Burcht van Liehtenbergh, Mr. Arnout Willem de Hazebomme en Pieter Kryger; tot Raden, de Heeren D. Vleugels, Air. Johan van der Burcht van Licht enberb, Jacob Johan van Stapele en Adriaan van der Schoor J tot Penfionansfen Mr. Daniël de Bruyn ordinair , Mr. Jmn van der Burcht van Lichten* bergh honorair, Mr. Caspar van Citters honorair , Mr. B. J. Turcq honorair, Johan Cornelis van Stapele honorair , M. At, Gatshoek honorair, J; A. van Borsfele honorair, Anthony Vereyck van Bommel honorair, en M. G. van Stapele honorair,- en tot Se* cretaris, de Heer johan Cornelis van Sta* pele. De ontflagen Heeren zyn de Heeren Mr» Emerikus de Weerdten J. T. Plevier, beiden als Scheepenen en Penfionarisfen honorair* Zz 3 ed LEN„  Tho- i/en. 690 NIEUWE NEDERLANDS CHË en laastgenoeracle Heer mede als Thefaurief der Stad. V e e r e. De Ed. Mag- Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder , den 5 April in deze Stad uit Vlislingen zynde aangekomen, zyn den 7 April door den Heer Baiiluw, de Heeren regeerende Burgemeefters en Secretaris dezer Stad , plechtig in vier koetfen van het Jagt afgehaald en naar het Stadhuis geleid. De ftoet wierdt geopend en gefloten door een Compagnie Grenadiers, van het alhier in bezetting liggende eerfte Bataillon van het Regiment Zwitzers van den Generaal Major Stocbaert de Nenforn , met fiaande trom: waar agter de Stadsbedens met hunne busfeu, entwee Ordonnantie Serganten. Hierop volgden vier koetzen, in de eerfte koets den Raadsheer le Leu de Wilhem met den Heer liailluw v. d. Boon Mesch, in de tweede de Raadsheer Van Minninghem met den voorzittende Heer Burgemeefter /indriesjen , in de derde den Raadsheer Baron Van Boetfelaar met den Heer regeerende Burgemeefter Mauregnault; in de vierde den Secretarisder Commisfie V Hoen, met den Secretaris Ermeritis. Voor het Stadhuis ftondt het overige van het Bataillon onder de Wapenen, en bewezen Hun Ed. Mog. by derzelver aankomst en terugtogt de Krygseer. Na dat Hun Ed Mog. op het Stadhuis door eene Com-  JAARBOEKEN, April, 1788. 691 Commisfie uit Hun Ed. Achtb. van Weth en Raad opgewagt , in de Raadkamer geleid waren , en eenigen tyd in dezelve vertoefd hadden, wierdt in by wezen van Hun Ed. Mog. door den Heer Secretaris der Com» misfie afgelezen eene Publicatie , waar uk blykt, dat de Heeren J. Bylevetd, Mr. Wf de CÏiever en Mr. C. G. byleveld uit hunne Posten als Raden ontfiagen, en in derzelver plaats aangefteld waren de Heeren A. de Paauw , Dr. J. Evera en A. Jacobfe Na het aflezen der Publicatie keerde de ftoet te rug in dezelfde orde naar het Jagt, en de Heeren Baiiluw, BurgemeeftersfenSecretaris, indezelfde orde , wederom naar het Stadhuis. ' Het bleek dan uit de Publicatie, dat door den Prinfe Erfftadhouder waren aangefteld tot Baiiluw, Mr. Qiiirinus Cornelis van der Poon Mesch; Burgemeefters,'Dr. Jacob Jofyan dndriesfen; Mr. Daniël Pieter de Mauregnault; tot ï;cheepenen, Mr. Manta Stephanus van der Loeff, Cornelis Adrianus Reynouts,MichielBajliaanfe, Pieter Haak Steenhart , Johan Boddaert, Adriaan Haringman, Mr. Meynard Janvat} Visvliet, Anthosiy de Paauw, en Dr. Jacob Evera- tot Raden , Mr. Pk idem Schorer , Joh. Asf. Fil., Johannes de Vriend, Dr. Jacob Johan Andriesfen, Cornelis Adrianus Reynouts, Jr. Philip Jacob Baron van Brakelcn Mr. Johannes Marinisfen. Doch deze'zal gedurende deszelfs Commisfie in de Provinciaale Reken, kamer de raadpleegingen van de Regering dezer Stad, agtervolgens de Staars-Rcfolii* Zz 3 tie ^EERE,  é9z NIEUWE NEDERLANDSCHE Veere. tie van den a6 Maart 1670, niet vermogen by ïe| wonen. Nog Guiltiaume Frederic Godin, Michiel Baftiaanfe, Mr. Manta Stephanus van der Loejf, Mr. Daniël Pieter de Mau~ regnault, Willem Marinisfen, Pieter Haak Steenhart , Mr. Qpirinus Cornelis van der Poon Mesch, Johan Boddaert, Mr. Meynard Jan van Visvliet. A.lriaan Haringman,Mr. Stephanus Adriaan Verniers van der Loejf, Anthony de Paauio , Dr. Jacob Evera en Adriaan Jacobfe; totPenfionarisfen Ordinair, Mr. Daniël Pieter de Mauregnault; tor, Penfionarisfen Honorair, Mr. Willem Schafer Joh. Asf. Fil. UTRECHT, Utrecht. In het afgelopen Jaar 1787 in de maand] Ocrober, hadden de Staten van Holland ên West Friesland aan de Staten van Utrecht eenen brief gefchreven , tot wedervraging van geleend buspoeder, gefchut en andere oorlogsbehoeften. De Staten van Utrecht beantwoordden den 1 April 1787 dien brief en vordering, op deze opmerkelyke wyze: EDELE GROOTMOGENDE HEEREN, BY" ZONDERE GOEDE VRIENDEN, NABUUREN en BONDGENOOTEN 1 W/y hebben op zyn tyd ontfangen U Ed. Groo$ v' Mog. Misfive, gefchreven in 's Hage den 25 Oftcbcr des afgelopen Jaars, by dewelke U Ed. - - ■ Groqfc  JAARBOEKEN, April, 1788. 603 Groot Mog. ons hebben gelieven kennisfe te geven van de Informatien der Heeren Gecommitteerde ■ Raden, dat naamlyk het Gefchut, Buspulver cn andere Ammunitie van Oorlog, door dezelven , op U Ed. Groot Mog. Orders, federt eenigen tyd ter leen verftrekt aan de Stad Utrecht, tot hier toe niet wederom in de Magazynen van U Ed. Groot Mog. Provincie waren gereffitueert geworden, cn derhalven e ne fpoedige reflitutie van deze ter leen ver-, ftrektc goederen van Ons verzoekende, en zouden wy niet hebben nagelaten bereids op deze U Ed. Groot Mog. Misfive te antwoorden, zo niet de hier voor kortlyk gementioneerde inhoud Ons had gefurpreneerd eh teffens innige aandoening in Ons veroorzaakt, terwyl noch Wy, noch ook de Regeerders der Stad Utrecht iets weten van een verzoek tot leening van Gefchut, Buspulver, of verdere Ammunitie van de Heeren Staten van Holland gedaan, of dat ook iets diergelyks van Hoogstdezelven is ontfangen. Het is wel zo, dat na de evacuatie der Stad Utrecht eenig Kanon is gevonden , dan geen ander Kanon als de Ufurpatcurs van 's Lands Souverein gezag hebben geëmployeerd , om zich tegen den wettigen Souverain , mitsgaders de wettige Regenten, te verzetten, en waar van, na het doen ophouden van 's Lands Souveraine Vergadering binnen deze Stad , beneffens de afzetting van dezer Stads wettige Regenten , zy zich ook daadlyk hebben bediend om de toegangen naar de Stad Utrecht te beletten , ook zich van een gedeelte dezer Provincie meester te maken , de Ingezetenen te mishandelen, 's Lands Troupen aan te tasten cn vyandlykte bejegenen, en met renverfement der wettige bezworen Conftitutie en verjaging en oppresfie van alle de Leden der Regecring en Ingezetenen , welke zich daar aan verbonden erkenden , deze Provincie op den oever van deszelfs ondergang te brengen. • Het is alleenlyk dit Kanon en Ammunitie, welk Zz4 U- TRECHT Antw. van Utrecht aan Holland wegens geleendeOorlogsbehoeften.  694 NIEUWE NEDERLANDS CHE 'i'RECHT Aniw. v.'in XJirecht aan Holland wegens geleendeOorlogsbehoeften, alhier is agtergelaten, en geenzins Gefchut, het , welk by de Provincie van Holland cn Bondgenootfcbaplyk aan Ons of de wettige Magiltraat der Stad Utrecht zouden zyn ter leen gegeven , in tegendeel zyn, na dat genoodzaakt waren, door de verregaande dreigementen en daden van geweld, On■ ze Vergadering en perfonen naar de Stad Amersfoort te verleggen, Wy zeer in verlegenheid gegeweest , hoe ter beveiliging van deze Onze Vergadering en perfonen en goede Ingezetenen tegen de Ufurpateürs, welke zich van de Stad Utrecht en een gedeelte Onzer Provincie geëmpareefd hadden en' ryklyk van Kanon voorzien waren, het nodige Gefchut te bekomen, hebbende dit zelf, na' behoorlyk" adres aan den Raad van Staten, niet anders kunnen verkrygen dan door de trouwe adfiftentie van de1 Heeren Staten van Gelderland, zulks U"EdelGroot Mog. in een verkeerd denkbeeld moeten verferen; wegen Gefchut en Ammunitie aan Ons of de wettige Magiftraat der Stad Utrecht ter leen verftrekt, het welk nóg niet tot de 'Provinciale Magazynen zoude; zyn gereverteerd , alzo Ons deswegens niet ten, minfte bewust is en ook, volgens de uitdrukkelyke' verklaring ter onzer Vergadering gedaan , aan dc Magiltraat van Utrecht niets daar van'bekend is. Ü Ed. Groot Mog. zullen , uit hoofde van het gunt voortchrevenis,\ian ook ligt begrypen, hoe byzonder aangenaam het ons is, door het agterlaten van eenig Gefchut en Ammunitie door de Geweldenaars binnen Onze Provincie, Ons in ftaat te zien gefteld „ cmhetzelve voortaan tot betere en voor het Bondge-' hootfehap nuttige eindens te kunnen emplöyeren, gelyk Wy dan ook U Edele Groot Mog. kunnen' verzekeren, geen ander gebruik daar vah vervolgens' hopen te zullen maken, dan welke het behoud van liet Jieye Vaderland, de Confervatie van deszelfs .Eer ért' Indcpendcntic in het algemeen, cn de noodzaaklyke verdediging Onzer Provincie en het wettig gezag en Conititutie binnen dezelve in het byzonder, van Ons zullen vorderen 3 en vertrouwen Wy 3 dat  JAARBOEKEN, April, 1788. 695 dat deze Declaratie aan U Ed. Groot Mog. mede zeer aangenaam zal zyn, nadien Hoogstdezelven, ter gelegenheid van een gevreesden aanval by zekere pp dien tyd geprojecteerde R'hikkingen . bereids hebben begrepen, dat Wy, om met eenig effect deze Provincie en bygevolg ook die van U Ed. Groot Mog. te beveiligen, Gefchut en Ammunitie nodig hadden, en waartoe U Ed. Groot Mog. zich mede iot Onzer hulpe en adfiftentie ten dezen opzigte bereid hebben getoond. En hier mede enz. Den 3 April des voormiddags leidde de Hooggeleerde Heer Christophorus Saxe , Hiftoriarum, Antiquitatum, Eloquentice & Hiitoris; Batava; Profesfor, de waardigheid van Rector Magnificus dezer Academie neder, dezelve overdragende aan den Hooggeleerden Heer Air. Petrus Bondam , Juris Civilis , publici Belgici, Feudalis & Hodierni Profesfor, met een Elógium, of Lofrede ter gedagtenis van den Heer Carolus Andreas Dukerus, eertyds vermaard Ploogleeraar dezer Academie. Üe Heeren Curateuren dezer Academie hebben den Heeren H. Royaards, Predikant in s Hage , tot gewoon Hoogleeraar in de Godgeleerdheid en tot Academie-Prediker alhier beroepen. By gelegenheid van de eerfte Vergadering van het Bylhouwers Gilde alhier, na de om¬ wending, welke Vergadering op den ödezer maand plaats hadt, deedt de eerften Deken aan de Heeren Commisfarisfen van het zelve Gilde Mr. F. C. Craeyvanger, Mr. IV. J. Zz 5 B. van U- TRECHT. dntw. van Utrecht'tan Hol' ^w! wegens geleendeOorlogS' behoeften.  u- trecht. AanCpr. vak 't Bylhou vers Gilde aan Commisfarisfen. 696. NIEUWE NEDERLANDSCHE B. van Dielen, Mr. J. A. Coenen, de volgende aanfpraak; EDELE GROOT ACHTBARE HEEREN! W/elk een heucbelvk oogenblik voor Dekens en veelen der Overlieden van dit Gild, dat wy het genoegen fmaaken van U Wel Ed. Groot Achtbaren na veel omzwerven weder in ons vertrek te mogen ontvangen, en ü Wel Ed. als onze wettige geëerbiedigde Overheid herfteld of op nieuw verkooren te mogen begroeten. Wy danken den Opperre^eerder der gantfche waereld, voor zyne aanbiddeTyke uitredding van zaken, herftelling van onze wettige Overheid en beveiliging van onzeConftiftitutie Daar wy met gantsch Nederland om onze en hunne zonden in een onberftelbaar verderf dreigden in te zinken, wierden wy wonderbaarlyk, als' in een oogenblik, op zulk eene aanbiddelyke wyze verlost, dat een ieder die eene Gods Regeering erkent , moest uitroepen: Dit is des Heeren Werk. Nog dien zelfden dag, zagen wy veele van onze Oudften en Edelen, ia zelfs Nederlands geliefde Erfftadhouder , benevens U Wel Ed. Groot Achtbaarcn binnen onze muuren! Dat wy, nog onze Nakomelingen nimmer dien dag vergeeten, maar altyddankbaar erkennen. En gy zeiven Myne Heeren! erkent Gods barmhartigheid, welke Hy aan Neoerland heeft groot gemaakt, en wenscht met my, dat de Heere ons heil volkomen maake en onzen vrede bevesngen Met harten vol van dankbaar gevoel, hebben wy de eer U Wel Ed. Groot Achtbaaren in ons midden te verwelkomen , en volvaardig ruimen wy onze Plaatfen voor U Ed. in. Nimmer dacht ik Myne Heeren! toen ik op den 25 Maart 1785 met nog twee Heeren (reeds ontkapen) in naam van een aanzieniyk getal uit den Bloem van Utrechts Burgers (waar van 'er hier ook  JAARBOEKEN, April, 1788. 697 tegenwoordig zyn) U Wel Ed. kwam verzoeken, dat Gy uw Eereftoeien weder wildet innemen, die onrecht en geweld U had doen beiluiten te verlaten, dat, zegge ik, de boosheid immer tot dien trap zoude klimmen , om U Wel Ed. niet flechts van uwe Raadsplaatfen te ontzetten, maar veele andere bitterheden en verfmaadingen aan te doen, en evenwel Myne Heeren 1 dit hebben onzen oogen moeten zien. Wy behoeven geene verzekeringen te geven van onze Randvastige verkleeftheid aan onze wettige Overigheid , dit is aan Myne Heeren te overbe-. kend, (ik zwyg daarom van den 4 December 1786, toen wy ons Gebed voor onze wettige Overheid tot God opzonden, en in onzen bangen nood tot Hem den toevlucht namen , wat bittere gevolgen dat voor my had, ook van hun, die waanden het heilig Recht te mogen handhaven.) Geene verfma-dingen, geene bedreigingen, geen fchade noch gevaar van ons leven, zelfs heeft ons afgetrokken van onze verpligting , daar wy in gehoorzaamheid aan den Hoogen God , die alle de Magten over ons gefteld heeft , door zyne Genade gefterkt wierden om Hem meerder dan de menfehen te vreezen. Vergun my , dat ik my en de mynen , maar vooral "dit Gild, aan uwe goedgunftige befcherming aanbeveele, helpt ons het vervallene in het zelve herftellen, bewaart het by zyne voorrechten, daar is veel , waar het onder zucht en waar door het zelve benadeeld word. Ai Myne Heeren ! laten de „ door de kwynende Ambachten verarmde Burgers uwe tedere liefdezorg niet oqtbecren. Helpt ons den fterken invoer van buiten door uwe magt tegengaan. Myne Heeren zyn te naauw verbonden aan Utrechts Burgery , en ftellen te veel belang in derzelver bloey, dan dat wy aan uwen wyzen raad en veel vermogende hulpe zouden twyfelen, veeleer belooven wy ons, tê zullen ondervinden, dat wy onder U Wél Ed. Regeering waarhk gelukkig, U- r/RECHT. Aanlpr. van 't bylhouwersGil*de aan Commisfarisfen.  6g8 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Aanfpr. van't • Bylhou- wersGil- de aan Commis- Jarisfen. kig, waarlyk vry zyn. Geniet zo Myne Heeren ¥ beftcndïng de liefde' en achting van Utrechts brave : Burgers! God de Almachtige doe naar onze bede de keure zyner zegeningen op U Wel Ed. ryklyk nederdalen, op dat Gy weder tot eenen zegen voor ons mogt zyn! Deelt zo met al wat heerlyk in den Lande is, in Gods byzondere gunst! Regeer wys, godvruchtig, voorfpoedig : op dat Gy de Kroon beërft der eeuwige Heerlykheid. P. GEERLING, Eerften Deken. Den ia April ontvong zeker Muzikant Ernst, die in de voorledene onlusten mede merkelyk geyverd hadt tegen de Regeering, zyn vonnis in tegenwoordigheid van eene groote menigte. Hy wierdtiby hetzelve veroordeeld om twee Jaaren in het Tugthuis door te brengen, en vervolgens voor agt jaten uitgebannen. Hy wordt onder anderen befchuldigd in dien tyd , zeker Heer te hebben willen opligten, en met een kogel door zyn huis te hebben gefchoten: ook hadt hy eenen zyner Medeburgers, die, tot verrigting van zyne zaken uit de Stad wilde gaan, weer van den Postwagen gehaald en mishandeld enz. Den 24 April zyn eenige Manfchappen van het Regiment van Hesfen Darmitaduitgetrok» ken, om op eenige Dorpen, alwaar dePruisfifche Troupen zullen doortrekken, te worden geïnkwarüerd, ten einde by alle doortrekking voor vrywaringe te verftrekken, en alle wanorde te helpen voorkomen.: Den 25 April is van Haaftrecht en Oude water, het Pruisfifche voetvolk ten getalle van 750 man, reeds  JAARBOEKEN, April, 1788. t99 reeds vertrokken, zynde den volgende nacht aan de Vaart en Jutphaas geïnkwartierd geweest, en hebbende den 26 des ochtends vroeg hunnen marsch langs den Lekkendyk voortgezet, tot een uur ver boven Wyk by Duurftede, van waar zy, na wederom eenigen rustyd te hebben gehouden , verdei voorttrekken, om zo vervolgens dit Land te veriaten. De Heer Schouw, Predikant alhier, heefi by Requeste aan de Regeering verzoent, om wegens ouderdom en lichaamszwakheid ont heven te worden van zyn Predikdienst, mei behouding nogthans van het traoTzement, ol wel met zodanige fchikkingen als Hun Ed Gr. Achtb. zouden gelieven te bepalen. T01 hier toe is in deze Stad naauwlyks voorbeeld dat een Predikant Emeritus wordt,hebbende altyd alle Predikanten, welke door ouderdon of lichaamskwalen hun dienstwerk niet kondei verrichten, hetzelve door een Proponent doei waarneemen ; maar gemerkt de fchaarsheic van Proponenten in dezen tyd, zo is op de ze Requeste befloten dat de Vroedfchat den Heer Schouw ontflaat van alle dienstwerk, met behoud van een inkomst van zeven honderd guldens jaarlyks. De Vroedfchap dezer Stad heeft het Ge recht gemachtigd eene Publicatie te doen, ge lyk ook den 29 April gefchied is, en waar by gelast wordt,zich van eenOrangetekei als een teken van eensgezindheid te voorziei en hetzelve zichtbaar te dragen. Va: Ü- TRECHt, t 1 t l l f: 1 1 1  7oo Nieuwe nederlandschè u- TRECHT, ( j i 1 <3 I I z z g r Van tyd tot tyd verneemt men, dat veelen vari onze uitgetrokken geweest zyndeLandgenoren weder hier en elders tot hunne huishoudindingente rugkeeren, beklagende zich voor* al de geenen die van zich zeiven onbemiddeld zyn, dat zy ooit in hunne gedachten hebben gehad om zich elders te willen nederzetten, Wy hebben reeds te voren gezien , hoe de Provincie Holland hadt goedgevonden, dat de zeven vereenigde Gewesten, als ook het Landfchap Drenthe, eikanderen onderling de tegenswoordige Staatsgefteldheid eri Regeeringsform zouden vrywaaren of guatanderen. De Staten van Utrecht namen daar 3p den 30 April 1788 dit befluit: EXTRACT uit de Rèfolu* tien van de Edel Mogende Hee^ ren STAATEN 's Lands van UTRECHT. Den 30 April 1788. Öy refumptie gedelibereerd zynde over Hun Hoog L-* Mog. Misfive van den 1*8 February laatstleleri, houdende communicatie der Refolutie van dc ieereh Staten van Holland, ter Generaliteit üitge•ragt, ten fine eene onderlinge guarantie der tegensraordige Conftitutie onder de Bondgenooten wöre vastgefteld , en omtrend welk point Hun Hoog /log. eene fpoedige en vrugtbaare deliberatie der ooge Bondgenooten by voorn. Misfive waren veraekende; is goedgevonden de Heeren wegens deb Provincie ter Vergadering van Hun Hoog Mog. scommitteerd, te aüthörifeeren, aldaar te decla:eren, dat de Heeren Staten dezer Provincie ten allen overtuigd zyn, hoe eene afwyking cn ver- bre-  JAARBOEKEN, April, 701 breking van de gevestigde Conftitutie binnen deze Republiek, niet anders dan een verval en geheele ondergang derzelve ten gevolg kan hebben, gelyk dit de onlangs plaats gehad hebbende omftandigheden van zaken, ten overvloede hebben geleerd, en dat het hier om aan Hun Ed. Mog. alzints aangenaam is geweest, uit de gedaanc communicatie en voordragt der Heeren Staten van Holland te hebben mogen befpeuren, dat Hun Ed. Groot Mog. mede wederom in eene dergelyke denkwyze verfeeren; dat, wat de voordragt,by Hoogstdezelven gedaan, in het byzonder betreft, Hun Ed. Mog. vermeenen, met de daden onwederfprckelyk te hebben getoond, hoe de grootfte meerderheid der Staatsleden, de thans wederom binnen deze Republiek alom herftelde Conftitutie hebben befchouwd, en nog befchouwen, als onaffcheidelyk met 's Lands welvaaren verbonden , en tevens met hunne by Eede plegtig bezworen pligt, en hierom deze Conftitutie by alle mogelyke middelen hebben getragt te maintineeren en te behouden,en dit niet tcgcnftaande het geweld en onregt aan Hun Ed. Mog. deswegens aangedaan, waar van deze Provincie nog lange den fchadelyken invloed en gevolgen zig zal kunnen herinneren; dat Hun Ed. Mog- al zulks by continuatie hebben getoond, hoe zeer de hooge waardigheden, met welke Zyne Doorl. Hoogheid is bekleed , als een esfentieel deel der Conftitutie worden befchouwd, en ook voor de gantfche Republiek van een zeer groot en noodzakelyk belang moeften worden aangemerkt, nu ook zeer genegen zyn, hoe zeer ook anderzints de byzondere Regeeringsform binnen elke Provincie in het particulier behoord te worden aangemerkt, den Souverain van zodanige Provincie te concerneeren , de Conftitutie en Regeeringsform, zo ea in diervoegen die met het Erfftadhouder- Kapiteinen Admiraalfchap Generaal zig thans bevind , aan haare Mede - Bondgenooten, zulks begeerende, te guarandeeren, ea ook wederkerig dieguarantie van Hoogst- TRECBT. Pefo.'w tie \an Utrecht op de Guarart' tie der Conftitutie.  702 NIEUWE NEDERLANDSCHE u- TRECHT Refolutie van Utrecht op de Guarantie der . Conftitutie. Hoogstdezelve, relatief haare Proviricie te accepteeren , zo nogthans dat deze guarantie alleen Bondgenootfchappelyk, en niet by byzondere Provinciën gefchiedde, en zonder dat hier door cenigzints zal. worden ondernomen , zig in het inwendig bellier van een der Provinciën in te dringen, als wanneer Hun Ed. Mog., overmits alle de Geünieerde Gewesten zig thans in dezelfde vorm van Regeering relatief he\ Erfftadhouder- Kapitein- en Admiraal-' fchap Genei-aal bévinden, ook geen de minfte zwarigheid , maar veel eer ook groote nuttigheid, ter bereiking van het groote oogmerk, by de Heeren Staten van Holland gebuteert, in zodanig een Bondgenootfchappelyke guarantie oordeelen te refideeren, zo als ook alle verdere Rechten en Posfesfien, volgens het Verbond der Unie, door de hooge Bondgenooten gezamentlyk eikanderen Beletten,; te worden gemaintirieerd en bevestigd 5 voegende Hun Ed, Mog. nog hier by, dat, wat deze Provincie in 't byzbnder betreft, bereids, volgens de Conftitutie; door alle dé Leden van Regeering, alvorens in de Staatsvergaderinge te kunnen werden geadmitteert, moet werden afgelegd eenen Eed, inhoudende onder anderen deze periode: dat ik mede punclueelyk. zal obferveeren en nakomen het Reglement, nopens het beftel en beleid van de_ Provinciaale Re. geering in den Jaare 1674 ter Vergaderinge gearrefteert; dat ik ook zal helpen maintineeren "Hun Ed. Mog. Reiölutie van dato den 10 January 1748, waar by het Stadhouderfchap, Kaptein- en Admiraalfchap Generaal verklaard is, erffelyk, zo in de Marinelyke als Vrouwelyke Wettige Descendenten van Zyne Hoogheid den Heere Erfftadhouder Willem Ca'el Hendnk Frifo, Prinfe van Orange eri Nasfau &c. &c. &c.; en ingevolge van welke Eed de Leden der Regeeringe alhier dan ook verptigt Zyö, den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder, welke op dien voet jn den Jaare 176Ö de gemelde hooge waardigheden heeft aangevaard, by dezelve :e maintineeren en te bevestigen. En  JAARBOEKEN, April, 1788. 703 . En, zal ren fine voornoemd Extraér. dezer aan ■Welgemelde Heeren Gecommitteerden ter Generaliteit worden toegezonden. (Onder ftand) Accordeert met de voorfz. Refolutien. (Was geteekend) H. A. L A A N. . Insgelvks hebben Hooggemelde Heeren Staten toegeftemd in de beide Plans tot beter inrigting der Troupen van den Staat, alsmede in de voordragt voorkomende in de Refblutie van Hun Ed: Groot Mog. de Heeren Staten van Holland en West-Friesland, rakende het brengen van eene zekere fom voor de Zeemacht op den Staat van Oorlog. Wyk r y Duurstede. . De Heer Graaf van Recht eren, Heer van Geereftein , beichreven in de Ridderfchap en Edelen dezer Provincie , voor deszelfs amt, als Hoofd - Officier in deze Stad bedankt hebbende, zo is door Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prins Erfftadhouder, aangefteld Jonkheer Van Lynden, Zoon van den Heer Baron Van Lynden van Lunenbürg. Aaa FR IE S- U- ïïtECt  Leeu warden. 704 NIEUWE NEDERLANDSCHE FRIESLAND. Leeuwarden. N~ opens het Vonnis, op den 29 Maart laatstleden tegen den Vaandrig jan van der Wyck gewezen, is ons nog het navolgende toegezonden. Op Saturdag den 29 laatstleden is binnen Leeuwarden, door Frieslands Scherprechter, aan de Soldaaten-Galg opgehangen een houte bord, waar -op aan wederzyden met romeinfche capitaale letteren gefchildert ftaat: Jan van der Wfck± gewezen Pbèttitm in het Regiment van den Heere Collonel de Schepper gedefet teert uit Har linden den 2 September 1787'. Deze Van der Wyck hadt de onbefcheidenheid nog gehad van eenen brief, op den 4 Sep-; tember uit Franeker te zenden aan de Staten van Friesland te Leeuwarden, waar in hy zyn ontflag' verzogt, en onder andere deze uitdrukking gebruikte: Ik vet zoek myn demisfie , om dat al lange bemerkt hebbe, dat de Staten van Friesland niet liefst ivaare Vuterlandets in dienst houden. Deze periode Raat in de Sententie uitgedrukt. Ik hebbe hier boven gemeld het woord SoldaatenGalg. Dus wierd deze galg genoemd door Gerrit van der Laan, State Bode, (/Cake Pietets wierd hy ook wel .eens genoemd.) Het is omtrend 401 jaaren geleden, dat een Soldaat aan voornoemde galg gehangen wierdt, volgens Sententie van het Krygsgerecht, wegens huisbraak enz. De Rechter wildé hem doen afnemen , en weder doen ophangen aan de Buitengalg, ter zyde de Harlinger Trekvaart. Het Hof van Friesland weigerde zulks om zekere reden, en Keike Pieters drukte zich dus uit: Het Hof heeft geliek wat. hebben wy met die Sol- daa~  JAARBOEKEN, April, 1788. yoj daaten-Galge van noden ? de Gdlge aan de Trek vaan is een G d(>e voor ons en onze Kienders. De Kaerel drie dagen gehangen hebbende, wierdt egter naar buiten gebragt. Nog een Officier, Bekker genaamd, is ook uit Harlingen naar Franeker gedcferteerd, dog eer hy zulks ondernam hadt hy reeds zyn demisfie verzogt maar niet bekomen, want die demisfie wierdt 'snamiddags naar Harlingen gezonden, wanneer hy °s morgens vertrokken was. Deze is ingedaagd, gelyk de eerstgemelde en even min gecompareerd. Eenen Hoite Peizel, een inwoner van Anna Parochie, wegens de voorledene onlusten op den 14 November 1787 gevat, en op het Blokhuis gevangen gezet, is den 19 April 1788 gegeesfeld , voor drie jaaren gebannen in het Tuchthuis, en voor zeven jaaren buiten deze Provincie. Daar en tegen is Dirk van der Velden van Bolsward, die den 7 Maart laatstleden was gevat, den «5 dezer maand onder borgtogt van 2000 Goudguldens- ontflagen. Het Vonnis tegen gemelden Hoite Peizel luidt aldus: A Izo den Hove van Friesland, uit de confesfie van Hoite Peizel van Anna Parochie, tegenswoordig Gevangen, en anderzints uit de Procedures genoegzaam gebleken is: dat de Gevangen in het gepasfeerde Voorjaar 1787 is aangefteld te Anna Parochie, en in die qualiteit heeft gefungeerd, tot "er tyd toe dat een gedeelte der Vry - Corporisten van Anna Parochie na Franeker zyn gemarcheerd, waar onder de Gevangen zig als gemeen Lid bevond. Dat door de Gecommitteerdens van dat ExercitieGenootfchap bevelen zyn uitgegeeven en geordonneerd , om eenige bruggen op de publieke wegen onder Anna Parochie af te breken. Dat ook de GeAaa 2 van. Leeuwar-, den. Berigt omtrend Vonnis tnz.  7-o5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Vonnis teèèn Hoite Peizel. vangen op den 16 Augustus 1787 is geweest in de Herberg de Anna Parochie, benevens eenige' Lieden van het Vry - Corps van die plaats; dat'de Gévangen des nagts, cn wel ongeveer teö drie uuren. ' in den nagt, tusfehen den 26 cn 27 Augustus 1787,* is gekomen by den Executeur %uoh üerriu' Vtsftr, in voorn. Herberg. Dat Gevangen toen op een force wyze aan denzelven gevraagd heeft, op Wiens last hy geduurende den geheelen nagt ronde ? dat de Executeur daar op aan den Gevangen geantwoord heeft, dathy merde adfiftentie ronde op last van net Gerechte. Dat de Gevangen op 't antwoord van den Executeur tegen dezelve gezegt heeft, dat hy Executeur geen orders van' het Gerecht had, én dat hy Gevangen de orders van den Ryzitter U'mfeïvar, in dezen niet telde , gebruikende daar by veele vuile uitdrukkingen: dat de Gevangen vervolgens aan den Executeur heeft toegevoegd op eene kwaadaartige wyze., dat zy niet wisten wat volk den Executeur'en 'Jirk K ïh waren. Dat de Exècuteur was een gunfteling van den Grietman, en 'dat /V'/e Keth, 'woonde in het huis van den Grietman. Dat de Gevangen deze of dergclyke woorden 'ei*, beeft bygevoegd: M:dr of je tuy hoog Ipringt of laag, het zul 'er nu d'ior , al zou den kop 'er vf\ dat de Gevangen daar op den Executeur heeft uitgeëischt. Dar" de Executeur, geantwoord heeft, dat hy met den Gevangen wel gaan wilde om 'er over te fpreken, zondermeer. Dat de Executeur langs het gewoone voetpad over het Kerkpad te Anna Parocliie is gegaan. Dat de Gevangen den Executeur tegens den.grond heeft gefmeten. Dat de'Exeeuteur daar door cp den grond op den rug heeft gelegen. Dat de Executeur geen refiftentie aan, den Gevangen heeft gedaan. . Dat de Gevangen' een weinig voor dat eenige gewapende Vry - Corporisten in dien nagt van Anna Parochie zyn gegaan, op een forïèn toon tegen Beert Ifasjenaa'r, zynde de Zoon van  JAARBOEKEN, April, 1788. 707 van Dr. Cornelis Was (tiaar, ftaande in de floep van Jacob Heu, te Anna Parochie gezegd heeft, dat zy niets moeflen beginnen, terwyl de Gevangen met anderen van het Vry - Corps na Franeker waren, dat de Gevangen het niet aan lieert Wasjenaar, maar aan zyn Vader Dr. W /sfenanr zoude wreken. Dat de Gevangen vervolgens met ongeveer dertig man gewapende Vry - Corporisten, onder geleide van Claas Ja?,s, als Kaptein van Anna Parochie, naar Franeker is vertrokken, om zig aldaar by de gewapende manfchap te voegen. Dat de Gevangen in den nagt BUsfcben den 30 en 31 Augustus 1787, benevens meer andere gewapende Leden van 't Vry - Corps van Anna Parochie, onder geleide van Claas Jatis, als Kaptein is gemarcheerd naar liet huis van Dr. Wésftnatts te Anna Parochie. Dat zy gezamenlyk dat huis hebben bezet. Dat de Gevangen zig met eenige gewapende perfoonen geplaatst heeft voor de agterdeur van gedagte huizing. Dat de Gevange by open Acte geciteerd is., om op den 4 September 1787 te comparceren, in de Vertrekkamer van den Hove. Dat de Gevangen daar aan niet gehoorzaamde , en in plaats van te compareeren gefchreven heeft eèn Brief, waarin voorkomen deze woorden: „dat „ aangemerkt de openbaare blyken, welke wy heb„ ben gegeven van onze verkriogtheid aan de zaak ,, der Redders van de Vryheden en Voorrechten in „ deze Provincie: Wy. ons in eene Stad opgepropt ,, met Militie, welke 'Haat onder de orders Van de „ Gedeputeerde Staten, niet veilig agten, zynde „ Wy op order van den Commandant ae Het-.u ge„ arrefteerd, en ons aangezegd om niet uit de Stad „ (Franeker) te vertrekken;" Dat-de Gevangeneen Adres aan het Defenfie - Wezen te Franeker op den 8 September 1787 , benevens Clans Jans heeft geprefenteerd. Dat de Gevangen het zelve heeft onderteekend. Dat de Gevangen en Claas Jans ia Aaa 3 dat Leeuwarden. Vonnis tegen Hoite Peizel.  7o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Vonnis teeen Hoite Peizel. dat Adres aan voorn. Defenfie - Wezen voorftellen, of het niet dienftig zoude zyn, dat 'er een commando , fiegts van twintig man naar Anna Parochie wierde gezonden, om de geweeren van de Oranjeklanten op te haaien. Ten tweden, dat van de Leden van 't geheele Vry-Corps, die niet uitgetrokken waren, hoofd voor hoofd worde afgevraagd, of genegen waren de Wapens voor de Vryheid te blyven voeren, en getrouw te zyn aan de Heeren Staten te Franeker vergadert? en bereid, om altoos derzelver orders, het zy in het uittrekken, of te.huis, gewapend de wagt en togt te houden , te góftoor_zamen , geduurende deze onlusten ; dat ten dien einde aan haar wierd voorgelegd een Adres, dat hier (te weten te Franeker) door de Officiers is ondertekend , ten einde allen daar op te laten tekenen, en die zulks weigert, de geVveercn af te nemen en uit het Corps te fluiten. Dat gedagte Adres ook door den Gevangen aan het Defenfie - Wezen te Franeker is ingediend. Dat de Gecommitteerden van 't -Vry - Corps van Anna Parochie aan de Ingezetenen op den 18 September 1787, hebben laten aanzeggen , met een Iep ofte pols voor de Herberg te Anna Parochie te komen , en om dan verder naar Berlicum te gaan. Dat die manfehap door den Gevangen mede op het Kerkhof te Anna Parochie is in order gefchikt. Dat de Gevangen met een lantaarn toen naauvvkeurig deze manfehap heeft bezien, om te weten wie 'er misten. Dat de Gevangen in September als Vry - Corporist de Wagt te Franeker heeft opgetrokken, en dienst gedaan. Dat ook veele perfoonen van Anna Parochie op order van Gfcommitteerden, naar Berlicum in dien nagt zyn gegaan, alwaar op dien tyd ook gewapende van andere plaatzen zig bevonden; dat eenige van dezelve op den volgenden morgen wederom te Anna Parochie in de Herberg zyn gekomen. Dat de Gevangen daar tegen dezelve gezegt heeft, dat zy na Fra-  JAARBOEKEN, April, 178S. ?0» Franeker zouden moeten, en als de Pruisfifche kwamen en men het niet konde houden, dat men dan 't Land onder water zoude zetten. Dat hy Gevan gen daar by gevoegd heeft, dat hy gedagt had, dat deze manfehap te Berlicum orders zoude hebben ontvangen, om de Dyken of Wegen by Leeuwarden door te graven. Dat de Gevangen insgelvks op den 19 September 1787 , zyn orders om na Franeker te gaan heeft bekragtigd, met bedreigingen dat als zy niet mede wilden dan moeiten verwanten wat hun zoude overkomen. Dat de Gevaneen ook op dien tyd en wel eenige dagen diestyds heeft gediend als Lieutenant van de Grenadiers te Anna Parochie, dat de Gevangen op den 18 September 1787, in die quahteit als Officier te Anna Parochie vermits de aanhoudende abfentie van den Kaptein Claas Jars te Franeker, een brief heeft gefchreven en gezonden aan F. G. Boofadaal, Collonel van het Bildt waai- in de Gevangen order verzoekt, om op den volgenden dag, perfoonen die naarHarlin°en wilden, aan1 te houden, en dezelve in qualiteit°als Officier heeft willen arrefteeren. Al het welke zynde zaken van kwade gevoteen en daarom anderen ten exempel niet behooren te' blyven ongeftraft, zo is het, dat het voorfz. Hof on alles rypelyk gelet en geconfidereert hebbende hec gene men in deze behoorde te confidereeren in den naam en van wegens de Heerl vkheid der Landfchappe van Friesland, den voorfz. Gevangen heeft gecondemneert en condemneert hem by dezen, omme bv den Scherpregter op het Schavot geleidet, aldaar wel ftrengelyk gegeesfeld te worden, en daar na door de Dienaaren van de Juftitie te worden sebragt in het Landfchaps Tugt- en Werkhuis, om aldaar te werken den tyd van drie jaaren. Bant na zulks den voorfz. Gevangen uit Friesland den tyd van zeven jaaren, te ruimen de Stad Leeuwarden binnen 's daags Zonnenfchyn, en het Land binnen den A a a 4 (jgf= Leeu- war-" den. Vwnis tegen Hoite Peizel,  ?io NIEUWE NEDERLANDSCHE derden dag, zonder in middelen tyde daar wederin te komen by pcene van arbitraire correctie^ Aélumden 19 April 1788. (Onder ftond) Ter Ordonnantie van den Hove. (Was geteekend): S. F A B E R. Het i3 betamelyk en billik, dat, als de geldmiddelen fchraal zyn, dat dan vooral de nodelooze kosten, welken meer tot vermaak of pragt, dan noodzakelykheid dienen , worden afgefcbaft. (Men leest in de Dagpapieren deze bekendmaking : Y)e Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit in. Friesland, gedenken ten overflaan van Heeren Commisfarisfen, door derzelver Vendumeefter li. Üiktth, publiek aan de meestbiedende te verkoopen: een extraordinaris welbezeild en fterk gebouwd Spiegeijagt, in den Jaare 1772 nieuw uitgehaald, en in 1783 geheel verbouwd, lang over Steven 7 8. voet, wydt op zyn Berkhout 21 voet 8 cn een half duim , hol onder het Dek aan boord 8- voet 6 duim, alle Amfterdamfche voeten, met Zeil en Treil, Ankers, Touwen, Metaal Kanon, en het geen verder daar aan behoort, waar van tyden plaats nader zal worden bekend gemaakt ; zynde inmiddels de KoopConditien, gelyk ook de Inventaris, te zien en te bekomen aan 'sLands Magazyn te Harlingen, zegt het voort. Den 5 dezer maand April , des morgens ten 5 uuren, is alhier de Vrouw van eenen Jood, genaamd Samuel Nathans Turk, in. de kraam verlost van drie welgefchapen Zoonen, welken alle des Saturdags daar aan volgende, naar de Wet van Moies befneden zyn, OVER* Leeuwarder.  JAARBOEKEN, April, 17.88. .71; O F E R X S S E L. Zwolle. By de Staten dezer Provincie, is op den1 April 1788, nopens zekere Acre van Verbintenis, op den 8 Augustus des Jiars r?86, tusfehen eenige Regenten van verfchillende plaaczen dezer Republiek, te Amfteldam aangegaan , (vergelyk Nieuwe Ned. Jaare. 1787, bl. 56^.) dit befluit genomen: EXTRACT uit ha Raster ' der lielniuuen van RIDDERSCHAP en STEEDEN der STATEN van OVERYSSEL. Zwolle den 2 April 1788. Dy refumptie gedelibereeit zynde op de Misfive ^ van de Heeren Staten van Holland en WestFriesland van den 23 Novern':,er des afgelopen Jaars 1787, betrekkelyk zekere Atle van Verbintenis op den 8 Augustus des Jaars 1786, tusfehen eenige Regenten binnen Amfterdam zullende zyn aangegaan, als mede op 't Rapport daar over op den 30 November daar aan volgende, ter Vergadering van Ridderfchap en Steden uitgebragt, gelyk ook op de Refolutie daar over op den 1 April jongstleden genomen, gelyk ook nog op de Refolutie "van Hoog gemelde Heeren Staten van Holland en WestFriesland, van den 15 February dezes Jaars, deh t8 daar aan volgende ter Vergadering van Hun Hoog Mogende ingebragt, betrekking hebbende tot eenen generalen Eed af te doen leggen op de Conftitutie der Hooge Regeering en her Erfftadhouderfchap , benevens een voorftel ann de Bondgenooten, om dezelve als een grondwet van Staat, onderling aan malkanderen te guarandeeren ; is, met fpeciaale toeftemming en unaniem Advis van alle dc Leden va» %wol-  ZwOLtE. Refolut. nopens zekere ASte van Verbin tehis. fit NIEUWE NEDERLANDSCHE van Staat, goedgevonden en verftaan, de voorfz. Acte van Verbintenis te verklaren voor nul en van onwaarde, en van alle verbindende kragt gedeftitueerd; dat voorts een ieder Lid van de Provinciaale of ftedelyke Regeeringen, in conformiteit van de refpective Confenten daar toe gegeeven, met derzelver Minifters als nu zullen verklaaren aan de Acte van Verbintenis, welke op den 8 Augustus 178e, tusfehen verfcheiden (zig noemende Vaderlandlievende Regenten) te Amfterdam aangegaan, en door dezelve en naderhand mede door veele anderen getekend is, of geen deel gehad hebben direct of indirect , of by zo verre zy daar aan eenig deel direct; of indirect gehad hebben, daar van af te zien, zig te ontdaan én ontflagen te houden van alle uit dien hoofde gecontracteerde verpligting. Dat voorts ter handhaving en aankleving van de Conftitutie, waarvan het Erfftadhouderfchap een esfentieel deel uitmaakt, de Leden van de Ridderfchap, gelyk ook alle die participeeren aan de Regeering in de Steden met derzelver Minifters, zullen moeten beloven en zweeren de tegenwoordige Conftitutie en Regeeringsform, zo en als dezelve in den Jaare 1747 relatif het Stadhouderfchap en Erfftadhouderfchap, conform de Refolutie en Reglement van Regeeringe in 1748 vernieuwd en herdrukt, is vastgefteld, in alle haare dcelen te zullen helpen conferveeren en maintineeren; voorts vigileeren tegen alle ligues en t' zamenfpanningen, tot ondermyning of omverrewerping van het zelve ondernomen wordende. Dat voorts in conformiteit van voorfz. refpective voorflagen en daar op gevolgde Refolutien, het volgende Formulier te doen by de geene, welke hier beneden nader worden gefpecificeerd, zal worden gearrrefteerd, zo als het zelve gearrefteerd wordt by dezen. FORMULIER. „ Ik belove en zweere de Conftitutie en Regee- „ rings-  JAARBOEKEN, April. 178*. 713 ,, ringsform dezer Provincie, met het Erfftadhou„ der- , Gouverneur-, Kaptein- en Admiraalfchap „ Generaal, erflyk in het Doorluchtig Huis van „ Orange en Naslau gehouw en getrouw te zullen aankleven, zodanig als het zelve by de refpective „ Staats-Refolutien in den Jaare 1747 en 1748 is opgedragen en by den tegenwoordigen Heere „ Erfftadhouder in den Jaare 1766 aanvaard." Dat voorfz. Eed terftond zal moeten worden afgelegd, door de Magiftraten, Gezworen Gemeentens met derzelver Minifters, en andere beampten in de fteden Hasfelt en Steenwyk, gelyk ook in de overige kleine Steden dezer Provincie. Waar van de eerfte nominatim zullen doen blyken aan de Ridderfchap en Steden, dat dezelve alle zonder uitzondering van iemand na inhoud dezer Refolutie is gefchied, en zullen de laatften zulks doen in handen van de refpective Drosten in de Kwartieren, doch ten opzichte der beampten in voorfz. kleine Steden gefchieden in handen der Magiftraten, die daar van zullen doen blyken aan voorfz. Heeren Drosten, om door dezelve ter kennisfe van Ridderfchap en Steden te worden gebragt. Gelyk voorts de gemelde Eed zonder onderfcheid zal worden afgelegd door alle de Provinciaale Amptenaaren aan Ridderfchap en Steden onderworpen, van dezelve dependeerende ofte in eenige bediening' of commisfie wegens dezelve gefteld zynde; voorts alle Predikanten of Kerkelyke Perfoonen van welke onderfcheiden gezindheden die ook mogen zyn, Kosters, Voorzangers en Scboolmeefters; gelyk ook Advocaten, Procureurs of die voor eenige Rechtbank occupeeren , en als zodanige geadmitteerd zyn; voorts alle zodanige anderen, die by Ridderfchap; en Steden of de refpective Magiftraten der Hoofd-' fteden in conformiteit van alle voorfz. Refolutien, fpeciaal van de voorflag by de Refolutie van de Heeren Staten van Holland en West-Friesland voor- LE. KefoluU nopens z-bere AEte vaa Verbintenis.  7i4 NIEUWS NEDERLANDSCHE ZwÖLjLE. Refolut. nopens zebeie Aüt van Verbintenis. voorgemeld vervat, nader zouden begrepen woeden 'daar onder te moeten worden betrokken. Del dat dezelve Amptenaaren zulks zullen doen in banden der Heeren ordinaris Gedeputeerden, op eenen daar toe by Hun nader te bepalen dag; doch de Schouten, Richters, Advocaten, Procureurs, &c. voorts Predikanten, Kosters, Voorzangers, Schoolmeesters, zullen tot meerder faciliteit dezelve pra5: ftèeren in handen der Heeren Drosten, die daar van mede zullen doen blyken aan Ridderfchap en Steden by derzelver eerstvolgende ordinaris of extraordinaris Vergadering, en in de Heerlykheden voor de Heeren derzelve , ten einde daar van mede aan Ridderfchap en Steden te doen blyken op het aanftaande Reces. En zullen de Leden van Ridderfchap ea. Steden nu prefent, gehouden worden voorfz. Eed terftond ter Vergadering af te leggen , en alle de abfente peremtoir gefommeerd. worden, om zulks te prasfteeren of gepréefteerd. te hebben, voor of op den eerften dag van het tweede Reces van dezen Landdag, welke bepaald is op den 14 May aanftaande , des de abfente Leden daar van kennis zal worden gegeeven, en teffens vryheid om zulks voor af verkiezende te doen, te mogen effectueeren voorde Heeren ordinaris Gedeputeerden , die als dan daar van by de opening der Vergadering voorfz. zullen kennis geven; zullende omtrend die gene, welke om erheffélyke redenen niet kunnen paroisfeeren, daar van moeten doen blyken, als mede van derzelver bereidwilligheid om denzelven Eed wel te willen afleggen. Dat ten opzigte van alle Amptenaaren, die in eenige bediening voor 't vervolg gefteld worden cn hier "voren gedenoteerd, zullen voor het aanvaarden hunner Bedieningen of Commisfien, by't afleggen van den Eed op hunne Inftruótien of Commisfien, voorichreven Eed te gelyk moeten doen, voor zo verre dezelve Eed niet airede door hun in andere quali- téf-  JAARBOEKEN, April, 1788. fty feiten is afgelegd, wanneer met eene verklaring van denzelven te hebben gepralteerd, zullen kunnen volftaan. Accordeert met voorfchreeven Register, DERK BUMBAR. Dezelfde Heeren Staten van Overysfel, 'hebben eene waarfchouwing, tegen het uitftrooijen van allerlei, zelf verzonnene leugens, vooral dat Fransch Krygsvolk nog naar cteze Republiek zoude opmarsch zyn, laten bekend maken met bedreiging, van de uirftrooiers van zodanige onwaarachtige berichten, als verftoorders der algemeene rust te behandelen. Nog hebben Hooggemelde Heeren Staten, in navolging van Hun Ed.' Groot Mog. de HcerenStaten van Hollanden West-Friesland, befloten, aan 't Krygsvolk ter betalingen van de andere Provinciën ftaande, doch in deze Provi-icie bezetting houdende, het voordeel van zes Huivers 's weeks by voorraid te doen genieten. De andere befluiten van deze Provincie zo nopens den Eed en vrywaring van de tegenwoordige Regeerwyze of 'tmjUtutie „ als omtrend verllerking* van de Landmacht, hebben wy te voren onder 's G&avenhagb medegedeeld. STAD Zwöfc- LE.  Groningen 716 NIÉUWE NEDERLANDS CHS STAD EN LANDEN. Groningen, De Officieren van het tweede Bataillon van Zyne Doorluchtige Hoogheids Lyf-Regiment Orange Stad en Lande en Orange Drenthe, hebben aan de Burgemeefteren en Raad dezer ftad dit adres ingeleverd: EDELE MOGENDE HEEREN! BURGEMEESTEREN en de RAAD te GRONINGEN. De Ondergetekende Hoofd - Officieren , Capteins en Subalterne Officieren van het tweede Bataillon van Zyne Doorluchtige Hoogheids Lyf - Regiment, Orange Stad en Lande en Orange Drenthe, vinden zig verplicht eerbiedig ter kennisfe van U Edele Mog. te brengen : hoe zy onder de pyïagen van het rapport van Heeren Drost en Gedeputeerden van de Landfchappe Drenthe mede vinden eene Brief geteekent, Groningen den 28 July 1787, door zekere Claas G. Bleeker Vice-Prtefident en R. K. Driesfen, abfent Secretaris enz., uit naam van eene zig noemende Commisfie vaö Correspondentie , dienende in antwoord op eene Misfive van B. van den Savde, als Secretaris teMeppeI,den 17 July 1787 gefchreven, om te erlangen nadere informatien nopens het gehouden gedrag ian het Militair in Groningen, en wel in J'pecie van de conduiten van het Bataillon Orange Drenthe. Uit welk antwoord, Edele Mog. Heerende Ondergetekenden met geen minder verbaasdheid als verontwaardiging, gezien hebben, hoe zig genoemde Claas  Jaarboeken, 4*^, 178^ ?*? C'aas G. Bleeker en R. K. Driegen in hunne aangematigde kwaliteit, veroorloven de Ondergetekenden, by uitzondering van het overige Guarnizoen, te infimuleren van gevoelens, welke rechtsftreeks der Ondergetekendens eer, en goede naam, aanranden, door aan hunne Correspondenten de navolgende verklaring te doen : wordende teffens het Bataillon Orange Drenthe over het geheel genoomen, ónder het hier zynde guamizoen , nog al Voor het meest aan de goede zaak toegedaan gehouden. Eene verdenking, Edele Mog. Heerén! (van namentlyk de goede zaak te zyn toegeUaan) voor de Ondergetekenden zo veel te gevoeliger, uit hoofde van de byzondere betrekkingen, in dewelke zy ftaan tot de Heeren Staten dezer Provincie, tot de Heeren Staten van den Landfchappe Drenthe, en tot Hunne Doorlugtigen-Kaptein Generaal; even als of zy zonder bezef van eed en pligt, en met ter zyden (telling van deze zo Hoge verpiigtinge, als 't ware geheult hadden, zoniet gedeelt, in de gevoelens en maatregelen van een Cabale, welke niets minder dan dé omverwerping van de gevestigde Conftitutie en den geheelen ondergang van den tegenwoordigen Erfftadhouder en Kaptein - Generaaf, voor hadt. Verdenkingen (herhalen wy, Ed. Mog. Heeren!) welke dé Ondergetekenden zo veel te meer treffen, uitovefweegmg dat dit Rapport, als een meelterftuk van Juftitieel onderzoek, door geheel Nederland gelezen, hun by het weldenkend gedeelte der Natie, in welverdienden veragting, en by de hoofdbelejders van de zogenaamde goede zaak, in ongevergde toegenegenheid zouden brengen, ,en langs dien weg der Ondergeteekendens eer en reputatie hun tegen woor-< dig en toekomend geluk, en dat van hunne kinders, zeer zoude kunnen fchaden: Al waarom de Onder-getekenden U Edele Mog. eerbiedig verzoeken van aan de Ondergetekenden eene zodanige eclatante en Voldoende fatisfactie te doen geworden, als in ftaat zal Bbb ' - £yd3 Groningen* Aires van Offi* eieren aan de Regeeèeering»  Groningen. 718 NIEUWE NEDERLANDSCHE zyn, zo wel de Heeren Staten dezer Provincie, als de Heeren Staten vaö de Landfchap Drenthe en Zvne Doorl. Hoogheid , omtrent de goede trouw van de Ondergetekenden, te verzekeren , en hen zeiven voor een weldenkend publiek van deze ontcerende verdenkinge te zuiveren. NB. Dit Adres is getekend door alle de dienstdoen' de Officieren van hei genoemde tweede Bataillon. De Edele Mogende Heeren Burgemeefters en Raad dezer Stad, hebben het volgende Placaat uitgegeevcn: Dat Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder heeft goedgevonden ,de Adte, waar by de Heer A- J. de Sitter tot Drost der beide Oldambten by próvifie, en tot Zyn Hoogheids kennelyk wederzeggen had aangefteld, in te trekken, en het Drostampt van dat Landfchap vacant te verklaren, en zulks ter bevordering en aankweking van het geluk, de onderlinge vrede en welvaart van dat Landfchap, en ter voorkoming van de verdere * ongeregeldheden , welke zedert een geruimen tyd aldaar hebben plaats gehad. , , Van welke dispofitie Zyne Hoogheid Ons hebbende verwittigd, en verzogt te willen zorgen, dat de bediening der Juftitie, en de goede orde, door een bekwaam perfoon inmiddels aldaar worde waargenomen , tot dat Zyne Hoogheid deze vacature zal hebben vervuld; . Zo hebben Wy, ten dien einde, uit Ons gecommitteerd den Raadsheer E. W. Uchtman, om het Drostambt der beide Oldambten waar te neernen, tot ter tyd Zyne Hoogheid daar over nader zal hebben gedisponeerd: beveelende over zulks alle de Ingezetenen der Oldambten, om denzelven daann inmiddels te erkennen, refpeftceren en gehoorzamen;  JAARBOEKEN, Aptii, t7s3. 7t$ men » en voorts dm zich , ingevolge de heilzame intentie van Zyne Doorl. Hoogheid, gerust, vreedzaam en Ril te gedragen, zonder iemand aan zvn perfoon en goederen eenig leed of overlast toe te voegen, veel weiniger de Gerichtsbedieuden in het bedryf hunner posten en uitvoering der geaevene ordres hmderlyk te zyn , op dat alzo de laWewenschte onderlinge vrede, eendragt en welvaart ten fpoedigften in den Oldampte weder mogen worden herfteld. Ook zyn op St. Petri, den gewonen dagder verandering van de Magiftraat van deze Stad, de Heeren Van Hoorn, Van Sysfen Siccama en Fockens, uit de Regeering ontflagen. Thans bevindt zich eene Commisfie uit deze Provincie in 'sHage, ten einde te trag* ten het bewuste verfchil in deze Provincieplaats hebbende tusfehen de Stad en de Om* melanden , door tusfehenfpraak te vereffeiien. De Heeren Gedeputeerden van wegens de^ ze Provincie, hebben den iH dezer*maand ter Vergadering van Hun Hoog Mogende verklaard, „ dat de Heeren Staaten de* zer Provincie het Erfftadhouder- Gouverneur- Kaptein en Admiraalfchap-Geneit raai, zodanig als hetzelve in deze Provin* a cie opgedragen, en door den tegenwoor„ digen HeerEriftadhouder, in 1766 is aan„ vaard, houden voor een esfentieel deel var! m & Conftitutie en Regeeringsvorm van den GMd- NINGEfo Placaati nopens Drost' tmpt mz.  Groningen DRENTHE. Assen. Nopens het afleggen van den eed, is by de Staten van deze Landfchap den u Maart i7«8 aldus beüoten : Ridderfchap en Eigenerfdens Staten der LandfcteD Drenthe f doen te weten : Dat op den ionSt gehouden Ordinaris Landsdag van den fi Maar laatstleden, na rype deliberaue éénpang hebben gerefolveert en verftaan dat alle de Leden fan de Loffelyken Etftoel, Rekenmeefters, Ont- ?2o NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Staat en met genoegen zullen zien, dat " de Bondge™ ten hetzelve mede als eene .rondwef van Staat onderling aan elkander " garanderen en aannemen, en niet zullen " gedogen, dat in eene der Provinciën van " het Bondgenootfchap, van deze heilzame en " voor de rust en veiligheid van den Staat onontbeerlyke grondwet ooit of ooit worde afgeweken, daar in voor als na confente" rende, hetzelve aannemende en guaran- derende, terwyl zy gelyke guarantie van het " Bondgenootfchap verwagten. " Wïar op de Heeren Gedeputeerden van de Provincie van Holland en West-Fries. ';, land hebben gedeclareerd , de gemelde guarantie van Heeren Staten van Gronin" ten aan te nemen, en dezelve aan Hoogst" dezelve reciproquelyk te zullen prefte-  JAARBOEKEN, April, 1788. 721 fanger van de Collaterale Succeslien en Vry willige Verkopingen, den Adminiftrateur van 'sLandfchaps Vaart en Veenen, Advocaten, Predikanten en Schoolmeefters van de Gereformeerde Religie, Geestélyken van andere Gezindheden, Rector der La tynfche School te Meppel, Deurwaarder, Landspanders en Gerigtspanders, zullen gehouden zyn, op den eerstkomftigen Ordinaris Regtdag, die den 22 April ftaac aangevangen te worden , en wel bepaaldelyk op Donderdag den 24 van voorfchr. maand, voor de Heeren Drost en Gedeputeerden den navolgenden Eed af te leggen: „ Wy onderfchrevene loven en zweren tot God„ Almagtig , dat wy gebouw en getrouw zullen j, zyn aan de Souvereiniteit van de Heeren Ridder„ fehap en Eigen Erfdens Staten der Landfchap „ Drenthe, in de tegenwoordigen Regeeringsform, ,, onder het Erfftadhouderlyk beftuur; Erffelyk in „ het Huis van Orange, zodanig, als het zelve door „ voormelde Heeren Staten in den Jare i74oeenpa„ rig is opgedragen , en by den tegenwoordigen ,, Heere Erftadhouder in den' jare 1766 opdienzel„ ven voet aanvaard." En is wyders gerefolveert en verftaan, dat die geene welke inkomjiig van nieuws tot zodanige posten en bedieningen, als voorfchreven, moeten wo>denverhozen, mede zullen gehouden zyn, den voor fchr. Eed, op den eerften Regtdag na hunne aanftelling te prtefteren, behalven alleen de Etten, in 't vervolg van tyd aanteftellen, welke dien Eed onmiddelyk by hunne admisfie, ter Vergadering van den Etftoel zullen moeten afleggen. En dat alle de voorfchrevene Amptemren, welke zig nu of in 't vervolg aan het doen van den voorfchrevenen Eed mogten onttrekken, zullen gehouden worden hetzelve te hebben verweigert, en uit dien hoofde ipf'o faclo van hunne Ampten, Posten en bedieningen geremoveert en ontflagen zyn, ten ware Bbb3 de- As: en. Refolutie no~ pens den Eed, enz.  722 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. Refol. nopens den Eea snz. W. H. ERKENSWYK. De Dingfpillen , van Beilen , Dieveren , Noordenveld , en het Ooftermoer hadden op den Landdag van den 14 Maart 1786 de wyze van overftemming, welke rot dus verre gevolgd was , bedenkelyk gemaakt, een jaar daarna ,namentlyk den 13 Maart 1787 deswege een gefchrift of Deductie terStaatsvergaderinge overgebragt en gevorderd , dat deze zaak zoude worden beflist, Hieromtrend is dan vervolgens den 11 Maart, J78B dit beüuit genomen, EX- dezelve , op de voorfchreven Regtdag, genoeg-? zame gegronde redenen van Excufe konden bewyzen. Welverftaande nogthans, dat die gene , welke reeds bevorens eenmaal in eenige betrekking den Eed op de tegenwoordige Staats- Stadhouderlyke Conftitutie hebben gedaan, andermaal daar toe niet wederom zullen zyn verpligt. En op dat niemand hier van onkunde voorwenden , zal deze door den druk gemeen gemaakt, en 'van de Predikftoelen in alle de Kerken dezer Landfchap afgelezen, en ter gewone plaatfen geaffigeert worden, Actum op den Landsdag gehouden tot Assen den jfi Maart 1788. Ter Ordonnantie van de Heeren voorfz,  JAARBOEKEN, April, 1788. 723 EXTRACT uit het Register dei Rejblutien van de Edele Vingerde Heeren RIDDERSCHAP ev EIGENERFDENS, STATEN der Landfchap DRENTHE. Genomen op den Landsdag den 11 Meert 1788. In deliberatie zynde gebragt , of niet liet point ■* van Overftemining ter Staatsvergaderinge doot de Dingfpillen van Beilen, Dieveren/Noordenveld, en het Ooftermoer , op den Landsdag van den 14 Meert i786quieftieus gemaakt, en waaromtrent, op den naam van die vier Dingfpillen, den 13 Meert 1787 , een Deductie ter dezer Vergadering is overgebragt, op eene Conftitutioneele wyze diende te worden afgedaan ; Hebben de Heeren van de Ridderfchap met de Dingfpillen van Zuidenveld en RoMe verklaart; dat gereet waren, de nodige arrangementen en fchikkingen te helpen beramen en vast te ftellen, om dat,dispuit, van wederzyden geïnftruëert, ingevolge Landfchaps - Refolutie van den 25 Meert 1749, en Diploma in dato den 11 Meert 1766", aan den Heere Erfftadhouder ter decifie overtegcven; alles egter onder exprcsfe Proteftatie, aan de zyde van de Heeren van de Ridderfchap van non pra2juditie,betreklykzodani e Actie, als dat (Corps tegens de Ondertekenaaren van de gemelde Deductie, wegens laefive termen en hatelyke aantygiogen daar in voorkomende, zoude vermeenen tot Vindicatie van haar eer en waardigheid te moeten inftellen , welke Actie zig by dezen uitdruklyk referveert. Hebben de Heeren van de Ridderfchap en Eigen • erfdens eenparig verklaart, dat de decilie van alle differenten tusfehen de Leden van Staat, en dus ook de onderhevige quarstie , rakende het regt van OverBbb 4 ftem- Assen. Refol. nopens gefchii wegens ovei flem- ming.  Assen. Refol nopens 'j gefchil wegens Qvtrftem n/ing. 7.4 NIEUWE NEDERLANDSCHE fteraminge ter Staats vergadering , zonder eenige twyveling aan den Heere Stadhouder is compete-! rende, en voorts verftaan , dat het Corps van de Ridderfchap met de Dingfpillen • van Zuidenveld en Rolde, op den tweeden hier aan volgenden Regtdag zullen moeten dienen van Contra-Deductie of Andwoord , en dezelven als dan aan het Collegie van Heeren Drost en Gedeputeer-. den exiberen. Dat van deze Contra - Deductie, zoo ras mogelyk gedrukt , aan ieder Carfpil in de vier Dingfpillen één exemplaar zal worden overgezonden, ten einde, om na lecture en nadere overweging van de zaak te kunnen bepalen, of de Eigenerfdens van het Carfpil verkiezen, bet poinct in°Qua3Stie tegens de Heeren van de Ridderfchap, en de Dingfpillen van Rolde en Zuidenveld verderftaande te'houden, dan daar van af ftand doende, in de defenfié en aangetogene bewyzen van Jaastgenoemde Heeren, voor altoos te berusten. Dat de Volmagten van de vier Dingfpillen, op den Ordinaris Landsdag van den Jare 1780 , ieder het gevoelen van zyn Carfpil, betrekkelyk dit poinct, terVergadering 'fchriftelyk zal moeten ingeven, in de form zo als door de Heeren Drost en Gedeputeerden aan de Refpective Schultesfen van de vier Dingfpillen tydig zal worden toegezonden. Wanneer vervolgens, daar op als dan zal worden gerefolveert zo als naar der zaken omftandigheid zal bevonden worden te p -horen. En is by deze gelegenheid teffens goedgevonden den Secretaris Hof'i ede te magtigen, om de Copien en Extraéten, welke relatief deze Qusestie ten we-, derzyden uit 3» Lands Secretarie mogten gevordert worden, aftegeven, endaar vanprovifionele'aante-, kening te houden. ' Zynde voorts verftaan, dat de Heeren van de Ridderfchap door deze demarche ten aanzien van derzelver in teftellene actie van injurie, in genen opzigte jjeprsjudiceert maar in haar geheel verblyven zullen.  JAARBOEKEN, April, 1788. 725 Waar na eindelyk het Dingfpil Zuidenveld Mr. P. Hoffïede Volmagt van Roswinkel, en het Dingfpil Rolde Mr. j\ li. P. van Lier Volmagt van Grollo, hebben benoemt en gemagtigd, om nevens de Heeren van de Ridderfchap namens de beide Refpedtive Dingfpillen, in deze zaak ten uiteinde toe te fungeren. Verzoekende daar van aantekenig in de'Notulen. Zullende Extract dezer Refolutie bv de gedrukte Contrn-Deduclie van de Ridderfchap enbeideDing-fpillen worden bygevoegt, Accordeert met voorfz. Register, W. H. HOFSTEDE. Tot handhaving der rust en eensgezind» heid en tot voorkoming van de verfpreiding van valfche en rustverftoorende geruchten , gefchiedde den Maart 4788 deze Publicatie. CVergelyk bl. 717.) Ti idderfchap en Eigenerfdens, Staten der LandJ v fohap Drenthe, doen te weten: Dat wy met leedwezen en verontwaardiging, vernomen hebben, dat onze aangewende Lands-Vaderlyke pogingen, tot herftelling van de openbare ruste, eensgezindheid en onderling vertrouwen ; en om zodanige onzer Ingezetenen, welke ongelukkig door misleiding en vervoering van anderen, in de gepasfeerde troebelen mede hebben deel gehad , op een zagte en gematigde wyze , zelfs door het verlenen van gratie en amnestie, tot hunnen pligt als gehoorzame en getrouwe Ingezetenen, wederom te rug te brengen, nog by aanhoudendheid door halftarrige en wrevelmoedige twistftokers en onvergenoegde Yolkheroerders, van tyd tot tyd worden gedwarsBbb 5 boomt s Assen. Re rol nopens 't gerchil wegens O'erftem* ming.  726 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. Public, tot rust en eensgezindheid enz. boomt, welke onder anderen door het verfpreiden van fchrikverwekkende dog van allen grond van waarheid ontblote gerugten , inzonderheid van het vyandelyk aannaderen vah een Fransch Leger, volmaakt ltrydig met de, zo wel aan de Republiek, als aan andere Hoven, gemanifeftccrdevredelievende gevoelens en verklaringen van Zyne Allerchriftelyk» fte'Majefteit, en derhalven ten hoógiten honend voor dien Monarch zelve , niet alleen de goede, dog onkundige en ligtgelovende Ingezetenen, geduurigc, vreze zoeken aantejagen, maar ook anderen, gelyk uit de omftandigheden hoogstwaarfchynlyk mag worden "opgemaakt, door inductien , onderlinge affpraken en verbintenisfen , van de ondertekening van het door Ons vastgeftelde Declaratoir, behelzende de verklaring hunneijgezindheid, om voortaan aan Ons en de tegenwoordige gevestigde StaatsStadhouderlyke Regeeringsform gehouw en getrouw te zullen zyn, op een ftrafbare wyze, aftetrekken en terug te houden, waar door het vuur van tweedragt en verdeeldheid wederom van nieuws aangeblazen, Onze welmenende pogingen verydeld, en , voor den Lande verderffelyke gevolgen berokkend worden. Zo is het, dat wy hier tegens kragtdadig willende voorzien , verklaren de Ondertekenaars van het voorfchrevene Declaratoir, welke wy befchouwen als zodanige Ingezetenen die door hunne afgegevene fchriftelyke verzekering zig het vorige vertrouwen hunner Regeering hebben zoeken waardig te maken, en uit dien hoofde op derzelver befcherming een regtmatige aanfpraak hebben, hier mede in onze byzonderc protectie te nemen , ten ftrengften verbiedende, dezelven, uit hoofde hunner gedane ondertekening, eenige de minfte verwytingen te doen , ofte op eenige vorige affpraken of toezeggingen en verbintenisfen , welken wy in gevalle dezelven mogten hebben plaats gehad, voor kragteloos, ongeoorloofd  JAARBOEKEN, April, 1788, 727 en ftraf baar houden zouden , te beroepen , veel minder met woorden ofte daden te beledigen. Gelyk wy mede zeer nadrukkelyk verbieden het roekeloos verfpreiden van ongegronde gerugten, met oogmerk om daar door fchrik cn vreeze te verwekken, Alles by poene dat tegens de Overtreders van deze onze welmeninge als tegens openbare rustverftoorders en oproermakers zal worden geprocedeert, en dezelve ten allerftrengften naar bevinding van zaken, zelfs aan den lyve geftraft. Authorifeerende en verzoekende den Heere Dros. faard R. O., om de naauwkeurigfte informatien te doen nemen, ten einde de voorfchrevene oproerige twistftokers, verleiders en aanvoerders te ontdekken, en tegens dezelven te procedeeren; Als mede om in 't byzonder een waakzaam oog te doen houden, op de "zodanigen, welken zig, als Hoofdbeleiders en aanvoerders der laatfte onlusten en beroertens, ftraffchuldig hebben gemaakt, dog tegens welken den Heer Drost, me't Ons goedvin. den, voor als nog de Juftitie niet heeft doen werkzaam zyn, ten einde inmiddels te beproeven, of onze vorige politieke difpofitien zo veel invloed op hun gedrag zouden hebben gemaakt, dat dezelve zig inkomftig als ftille en gehoorzame Ingezetenen zouden gedragen, met verzoek om by de geringlte daad van wederftrevigheid of onbetamelykheid dier perfonen de provifioneel gefeponeerde Próceduren te doen voortgang hebben. En op dat niemand hier van eenige onkunde móêe Voorwenden, zal deze door den druk gemeen Gemaakt , en alomme in deze Landfchap van de P^c= dikftoelen gepubliceert, en ter gewonélyke plaatfen geaffigeert worden. Aétum op den Landsdag te Assen den 20 Marrt Ï7«8. ... Ter Ordonnantie vande Heeren voorfclr » YY. H. ERKENSWYK. ° Ter Assen. Public, tot rust m eensgezindheid enz  728 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. Ter Vergadering van de Staten dezer Landfchap is ook dezen brief aan de Algemeene Staten, nopens den Eed, op denader bevestigde conftitutie den uo Maart 1788 bepaald, en ook verzonden: HOOG MOGENDE HEEREN! De Heeren onze Drost en Gedeputeerden hebben ter dezer onze Staats-Vergadering Uwer Hoog Mogenden ingekomen geëerde Misfive, gedateerd 's Hage den 18 Feb. jongstleden, en by gevoegde Refolutie van Hun Edele Groot Mogende de Heeren Staten van Holland en West Friesland, nopens den Eed. ter nadere bevestiging van de vastgeftelde Conftitutie der Hoge Regeering en het Erfftadhouderfchap in dato den 15 der voorfz. Maand , ter onze kennis gebragt, en derzelver voorlopige refcriptie by onze abfentie op den 29 daaraan volgende afgezonden , gelyktydig voor ons opengelegt. Wy hebben niet alleen geen oogenblik geha:fiteert, de voorfchrevene provifioneele refcriptie, als^ in alle delen volmaakt overeenkomftig met onze meermalen gemanifesteerde denkwyze en bedoelingen, eenparig te aggreëeren, maar' teffens, na geil >udene deliberatie over derzelver zeer gewigtige en allerheilzaamfte inhoud vermeent ons te moeten fooeden, om by dezen onze nadere refcriptie, U Hoog Mog. en door Hoogstdezelven mede onze gezamentlyke Hoge Bondgenooten de gerustftellende verzekering te geven, dat, al hoewel by de laatfte ongelukkige beroerten, waar door nog onlangs de grondvesten van het Staatsgebouw der Republiek zo deerlyk en geweldig werden gefchokt , en de geheele fioping van de vastgeftelde Conftitutie cn fn Regeeringsvorm billykgevreest wierd, het kwaad mede  JAARBOEKEN, April% 1788. 729 fnede in deze Landfchap heeft beginnen wortelen x te fchieten, nogthans de meerderheid onzer Staatsvergadering , uit een volkomene overreeding, dat de 1 Republiek in 't generaal en deze Lanfchap in 't, particulier, zonder van een Eminent Hoofd voor- 1 zien te zyn, onmogelyk kan beftaan, en dat de eenparige Staatsgewyze gedane en met duuren Eede , bezwoorne Opdragten, en wederkeerige plegtige . verbonden, heilig moeten worden nagekomen, fteeds . met allen yver en ftandvastige volharding waakzaam 1 is geweest, ten einde deze Landfchap by hare wet-. tbe Staats-Stadhouderlyke Regeeringsvorm wierde bewaart, met dit zeer gelukkig gevolg, dat onder den Goddelyken Zegen , de tegengeftelde bedoelingen en verderfelyke maximes van eenige woelzieke en verandering zoekende perfonen zodanig zyn beteugeld, dat alhier geen onmiddelyke en dadelyke inbreuk op het wettige gedefereerde Erfftadhouderfchap en daar aan verknogte Regten en Prarogativen zo en in diervoegen als het in den onzen is opgedragen en door den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder aanvaart, is te weeg gebragt. Daar en boven hebben wy thans het genoegen, eenparig hier mede Staatsgewyze voor U Hoog Mog. en alle onze Hooge Bondgenooten met alle cordaatheid te betuigen, dat de gedeclareerde grondwaarheid, dat namentlyk het Erfftadhouderfchap endaar aan verknogte regten en waardigheden, niet alleen als een esféntieerdeel van de heilzame Conftitutie en Regeeringsvorm dezer Landfchap, maar ook als het juiste middelpunt van vereeniging der Unie moet worden befchouwt, door niemand onzer eenigermaten in twyffel word getrokken , maar dat wy integendeel op' dezelve gróngbeginzelen, reeds voor den ontvangst van U Hoog Mogenden aangename Misfive, den tot dus verre gewoon lyken eed voor alle de Staatsleden en verdere Amptenaaren dezer Landfchap, conform aan de intentie van U Hoog Mog. ^SSEtT, Iriefvan ie Staen van Drenthe tan Hun Hoog Wog.we'ent den Sed.  730 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen. Briefva, de Sia* ten van Drentht aan Hui Hoog Mog.we gens dei Led. Mog. en bedoelingc van de Heeren Staten van Holland en West-Friesland, volgens een formulier, waar .* van Copie aan ü Hoog Mog. is toegezonden ter meerder weering van verdere verderflyke woelingen, hebben geamplieerd, en daar en boven zedert eenigen tyd by onderfcbeiden Staats-Refolutien, gelyk ' wy vetrouwen, herhaalde zeer duidelyke bewyzen van onze gemanifesteerde denkwyze en gevoelens ter meerdere bevestiging der vastgeftelde gezegende 'Conftitutie, openlyk aan den dag gelegd, welke wy eenparig gezind zyn, in het vervolg met onwrikbaare ftandvastigheid onveranderlyk te blyven aankleeven , ten einde onder den Godlyken byftands langs dien weg, den byzonderen voorfpoed dezer Landfchap te bereiken, en tevens ter algemene bevordering van den nationaalen bloei en welvaart, zo veel in ons is mede te werken. Wy fchromen derhalven niet, om bier mede Staatswyze, eenparig, cordaaten onbewimpeld, voor' U Hoog Mog. èn onze Bondgenooten te verklaren, dat gelyk wy met duuren cede tot God Almagtig gezworen hebben , wy ook tragten zullen by alle voorkomende gelegenheden te bevestigen , dat wy het Sta'dhouderfchap, zo als het zelve in de pointert van redres en verdere plegtige opdragt aan Zyne Hoogheid Willem den IV. in het Jaar 1749 eenparig is gedaan, en nader in 1766" aan den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder Prins Willem den V. op dienzei ven voet is gedefereerd, in alle derzelver deelen zullen helpen eonferveren en maintineren , zonder ons bevoegd te houden , immer elkander by meerderheid van dezen eed te kunnen ontfiaan. Met verdere verzekering van onze volkomen bereidvaardigheid om nevens de overige Bondgenooten tot de wyslyk geproponeerde onderlinge guarantie van het Erfftadhouder- Gouverneur- Kaptein en Admiraalfchap. Generaal, 'alseen voor de lusten veilig* heid  JAARBOEKEN, April, 1783. 7it heid van den Lande onontbeerlyke grondwet van Staat mede te accedeeren, daar toe accedeerende mits dezen,met verdere offerte, om deswegens op de lölemneelfte wyze, zo en in diervoegen als'by de gezamentlyke Leden van het Bondgenootfchap nader mogte worden begrepen, de plegtigfte verbindnis aan te gaan. Wy vertrouwen, dat deze rondborftige uitboezemingvan onze opregtegevoelens, U Hoog Mog. en alle onze Bondgenooten, omtrent dit zo gewigtig en belangryk als hoogstnoodzaaklyk point, ten onzen oozigtc volkomen zal kunnen gerustftellen, en houden ons verzekerd, dat Hoogstdezelve hier in eene vernieuwde preuve zullen ontdekken, beide van onze beftendige aangekleefdheid aan de tegenwoordige heilzame Regeerings - Conftitutie, en van onze volvaardige bereidwilligheid ter volbrenging van alle die pligten, welke door onze toetreding tot het verbond der Unie op ons zyn gebragt. En dit verfchaft ons, by deze gepaste gelegentheid te gelyk de vrymoedigheid/om wederom by vernieuwing onder het verligte oog van U Hoof Mog. te brengen onze wederkeerige bevoegdheid^ om met de overige Bondgenooten tssguo jure te deelen in de Prcrogativen en Voorrechten aan het Bondgenootfchap verknogt, waar omtrent wy geen de minfte bewustheid hebben , dat wy nog onzepraxlecesfeuren immer verdient hebben, oin daar van uitgefloten te worden. U Hoog Mog. zullen derhalven, gelyk wy vermenen te mogen vertrouwen, in ons niet gelieven te wraken, maar veel meer biflyken, dat, na een lydzaam en langduurig wagtend ftilzwygen, 'tgeen v/y opzettelyk , geduurende de gepasfeerde troeblcs niet hebben willen afbreeken , deels om de allergewigtigftc en dringendfte Deliberatien van U Hoog Mog.indcallerhachlyklletydftippenniet teinterromperen , en ook van zelfs den fchyn te ontwyken, even als of wy zogten om de ongelukkig heerfchende inwendige verdeeldheden voedzel te geven, of eenigzints in troebel water te visfen, wy- Assen. Br iep van de Staten van Drenthe aan Hun Hoog Mog.we* geus den Eed.  735 NIEUWE NEDERLANDS^ Assen. Briefvan de Staten van Drenthe aan Hun Hoog Mog wegens den Eed, wy thans na een zo algemeene als gelukkige herftelling der Conftitutie , ook op de regtmatige hefftellinge van onze Bondgenootfchaplyke regten op eene allezints befcheiden en vrymoedig wyzeernftig aandringen 4 en zo wel op gronden irï ottze wydlopige en wel uitgewerkte gedrukte Deduclien van de jaren 1618 en 1643 vervat, tot welkers gedetailleerden inhoud , met inhasfie van de aldaar aangevoerde argumenten ^ wy ons refereren, als uit'hoofde van de toenmalige Refolutien en betuigingen vandö onderfcheidene Heeren Staten der Relpecïive Provintien hier mede volkomen bevoegd agten , het alhoewel onbetwiste, nogthans niet finaal toegekende regt dezer Souveraine Landfchap tot de readmisfie ter Algemeene Staatsvergaderinge op het kragtigfte te reclameeren, mee zeer vriehdelyk en inftantelyk verzoek, dat U Hoog Mog. dien aangaande by dc Hooge Bondgenooten, Hoogstderzelver veel vermogende invloed en goede Officien gelieven te verkenen , ten einde op voren geallegeerde gronden te effectueren, dat door een fpoedige, fa vórable en vrugtbare Refolutie aan deze Landfchap naar billykheid genoegen werde gegeven , en dezelve rnquo jmes wederom als ftemhebbend Lid onder het Bondgenootfchap , op den voet als van ouds, werde gereadmitteerd, en alle daartoe betrekkelyke voorregten en digniteiten wederom toegevoegd, waar toe wy op heden by Misfive het veel vermogend Appui van Zyne Doorl. Lloogheid , onzen Heer Erfftadhouder mede hebben verzogt. Hier mede eindigende, HOOG MOGENDE HEEREN! Beveelen wy Ü Hoog Mogende in Gods Heilige befcherming. Uit Assen, den 20Maart 788. Uwer Hoog Mog. dienstwillige goede Vrienden , Ridderfchap en Eigen-Erfdens3 Staten der Landfchap Drenthe. Ter Ordonnantie der Heeren voorfz, (Itas getekeni) W. H. ERKENSWYK. GEt  JAARBOEKEN, April, 1788. 73'GENERALITEITS LANDEN. 'sHertogenbóscii. In zeer veele Reden en plaatfen de*:r Landen , zyn de Vreugdebedryven op den 8 Maart, den Verjaardag van den Prinfe^ Erfftadhouder, zéér groot geweest. Niet minder zal het voorftel van den Prinfe Erfftadhouder in den Raad van State, tot eène algemeene Vergiffenis of Amnestie voor die geenen, welken in de Generaliteits Landen in de voorledene onlusten zyn betrokken geweest, indien dat voorftel van een gunftig befluit der Algemeene Staten gevolgd wordt, heugelyk zyn , en gefchikt om de vrede, rust en eensgezindheid te herftellen. Hun Hoog Mogende hebben reeds dat voorft'-l aan den Raad en Leenhove van braband gezonden, om daarop ten Ipoedigfte te dienen van confideratien en ad vis, en een ontwerp van zodanig Piacaat 10e te zenden. Van wege den Ra3d van State der Vereenigde Nederlanden, is den 10 April bekend gemaakt, „ dat alle de genen welken „ eenig recht van eigendom, actie of pre„ tenue hoe genaamd, op de Landen en j, Thienden van den Polder van Canisvliet m en S:- Anthonie, zo die door het gemeene c n ne 's HertogenBosch.  's Her TOGEN BOSCH. 734 NIEUWE NEDERLANDSCHE . „ ne Land herdykt is ten Jaare 1787, by - „ bet Sas van Gend in Staats-Vlaanderen, „ zouden vermeenen te hebben of te kunnen „ fuftineeren, gehouden zullen zyn, om zich „ binnen den tyd van twaalf maanden na de ,, bekendmaki.nge dezer, met behoorlyk be„ wys tot (laving van hunne ftiftenuen. aan „ te geven aan den Raad van State der Ver„ eenigde Nederlanden voornoemd , met „ uitdrukking hoedanig dezelve Landen in „ nombers bekend geftaan hebben by de „ bedyking van den Jaare 1652." Wy hebben reeds te voren onder 's Hage deze bekendmaking geheel medegedeeld. Aan den Lieutenant - Generaal Van der . Dusfen, Gouverneur van deze Hoofdftad, is van wege Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Prinfe Van Oranje,den 13 April 178li deze aanfchry ving gedaan: Wy hebben nodig geacht U Ed. mits dezen aan te fchryven, om aan de Wagtmeeftcrs, Pauker, Trompetters, Corporaals en gemeene Ruiters, van de twee eerfte Esquadrons van het Regiment Cavallerie van den Lieutenant - Generaal Van Ihuil van Sjfooskerfan, aan de Sergeanten, Corporaals, Tambours en Gemeenen, Grenadiers en Musquettiers, van de beide Rattaillons van het Regiment, van den Lieutenant - Generaal Van Hartknbroek , en van het eerfte Battaillon van het Regiment van den Generaal-Major tJnultoun, en aan de Bombam diers, Commandeurs, Tambours, Timmerlieden en Kanonniers van de Compagnien Artilleristen van den Lieutenant-Collonel G'eelink en den Kaptein ttckart, welke door den Krygsraad van 's Her- to-  JAARBOEKEN, April, i7§8. 73 togenbosch onfchuldig zyn verklaard, aan de Plun deringen en desorders binnen 's Hertogenbosch voorgevallen des nagts tusfehen den 8 en9, en tu» Ichen den 9 en 10 November jongstleden, te doer voorhouden, dat Wy verwagten%t zy zich zullen gedragen als ordentelyke lieden en brave Militairen , zonder zich immer of ooit te latèn verleiden om eenige desorders te plegen of overlast te doen aan de goede Ingezetenen; dat in deze verwa«-tine aan hun derzelver wapenen worden wederom ee<*eeven en dat Wy goedvinden, dat gene reproches aan dezelven zullen worden gedaan, over het voorgevallene m sHertogenbosch, terwyl wy hun houden voor gezuiverd van alle blaam, door de ftraffe geoeilend aan die genen, welke fchuldig bevonden zyn, en door het ontfiag uit 'sLands dienst en bet verzenden buiten het Territoir, van die Lieden, welke voor fufpeét werden gehouden, vermits zy hun onfchuld niet hebben kunnen bewyzen; en zal U üd. deze Misfive moeten doen voorlezen aan de overige Regimenten en Corpfen van U Ed. onderhebbende Guarnifoen, en in het byzonder aan de» zelve mterdiceeren, om eenige reproches te doen aan de onfchuldig verklaarde Manfchappen vaa voorfchreven Corpfen, over derzelver ontwapeninden °eft?af"e m * °Ver te w°r- Dergelyke aanfehryving is ook door Zyna Doorl. Hoogheid gedaan aan den GeneraalMajoor Grave Van Weideren, Commandeur van Maaftrichf, met betrekking tot het Regiment van den Generaal-Alajoor Van Mönfler. Den 10 April wierdt een getal van 95 der sldaar wegens plundering in hegtenis zittenCcc 3 dé r ■ 's Her- 1TOGENBOSCH. 1 AanPchr. van Zyne Hoogheid we* gens on* lihuidige Krygsliedenenz.  's HertogenBosch. 736 NIEUWE NEDERLANDSCHE de manfehap, de Hinmmerpoort uitgebragt, om verder, als wel niet overtuigde, maar zeer verdagte perfoonen , weggejaagd te worden. Maastricht. Den 16 dezer maand April des avonds omtrend 11 uuren, kwam alhier een Staten bode , met de Patenten voor het tweede Battaillon van het Regiment Zwitfers van den Generaal - Majoor kïirzel , om van hier uït te trekken naar Woerden , met bevel, om tetfens een gedeelte der wegens plundering gevangene Soldaaten van 't Regiment van Pan Mönfter over te brengen naar Venlo, en aldaar verder de beveelen van den Staat uit te voeren. Dus zyn dan den lö April des ochtends twee Compagnien van gemeld Battaillon uicgerrokken, mede nemende 55 gevangenen. Den 19 en den ,1 trokken de vier overige Compagnien uit, medeneemende ieder dag een goed gedeelte van de plunderaars, om die buiten 't gebied van den Staat te brengen. Bergen op den Zoom. In de Amfieldamfche Courant No. 4.0, leest men omtrend deze Stad dit berigt-: De Magiltraat der Stad Bergen op den Zoom, met zo veel verwondering als verontwaardiging verneemende, dat alomme wordt verfpreid zekerpapier, getituleerd it tourier de i'Esc.ui, quafi, binnen de voorfz. Stad gedrukt, en ook geïnformeerd  JAARBOEKEN, April, 1788. 737 meerd zynde, dat zulks van eenigen nadeeligen invloed voor ons, of onze Gemeente elders in de Republiek is geworden, vindt zig genoodzaakt, om ter voorkoming van verdere foupeons en nadeelige geruchten, die ter zaake voorfz. zouden kunnen refulteeren, het publiek te adverteeren, dat 'erbinnen de Stad Bergen op den Zoom, geen eene Drukkery bekend is, noch ook geene prefumptie op ie mand der goede Burgery of Ingezetenen is, die zich aan de uitgaaf of verzending van dit fchandelyk Gefchrift zoude kunnen fchuldig maken. Hoe zeer wy het altoos beneden ons rekenen, eenige reflexie te flaan op gefchriften van dien aart, als het bovengemelde, dewelke , onder de benaming van Nieuwspapieren , voorrramentlyk ingerigt worden , om, zonder agt te geven op waarheid ] deugd en eerlykheid, den vuifftèfl laster uittcbraken, over alles wat agting en eerbied waardig is in den Lande, doch welke papieren by alle kundige cn brave Ingezetenen, van wat denkwyze ook, geene attentie verdienen, cn dus ook geene wederlegging behoeven ; zo hebben wy egter, op het verzoek van den voornoemden Magiftraat van Bergen op den Zoom, niet willen nalaten het bovenftaande bericht , ter kennisfe van het publick te brengen, om daar uit te doen zién, wat vertrouwen men te ftellen hebbe in alle die voor de hooge Regeering cn de Juftitie dezes Lands, zo honende uititrooizels, welke de gemelde veragtelyke Schryver, zig zyn eigen oorfprong fcharhende, uit dé fchuilhoeken der duifternis onderneemt te verfpreiden, met geen ander oogmerk , dan om de goede adminiftratie van onze tegenwoordige Conftitutioneele en wettige: Regeering verdagt en hatelyk te maken, en de openbaare rust en tranquiliteit, zo het mogelyk kon zyn, weder te ftooren, en nieuwe verwarringen., tot verderf van Land en Inwoonderen aan te"rigten. Ccc 3 KORT Bergen op den Zoom. Brief omtrend le Courier de 1'Escaut.  738 NIEUWE NEDERLANDSCHE KORT AANHANGZEL van BUITENLANDSCHE ZAAKEN. Geeq land of volk beftaat alleen , maar. Reeds in verbintenis of betrekking tot andere volkeren, welke met fommigen nader is toegehaald , met andere wyder enflaauwer is. Het is hierom, dat men naauwlyks de gefchiedenis van een volk kan kennen, ten zy men iets van den toelland, of de allergewigtigfte gebeurtenisfen, of uitrtekende gedenkfiükken ook van andere volkeren of landen wete. Wy hebben daarom geoordeeld aan ons werk , en aan het belang, van deszelfs lezeren geen ondienst te doen, indien wy alleenlyk zomtyds nu en dan, wanneer ons zodanige aanmerkelyke Hukken voorkwamen, dezelven agter onze Nieuwe NederÉAjNDSCHÉ Jaarboeken als een kort aanhangzel mede deelden. Zodanig is het navolgend verilag, van . den zogenaamde Pretendent, welke nu overleden is: "|"">e zogenaamde Pretendent ■, Zoon van Jacnb]Il, thans overleden zynde, is nu alle aanfpraak van dit Huis op den Throon van Groot-Brittannien met zynen dood tot niet gelopen. De Moeder van dezen zwerveling, Mat ia Ckmentiri'a bobteski, een Zus ters Dogter van de Keizerin Efeomra, bragt hem in 1720, op den^i December, naar het gebruik in Engeland, in tegenwoordigheid van veele Cardinalen en Grooten, ter waereld. Zyne geboorte werd door het losfen ,van het Gefchut op den Engelburg bekend gemaakt , welke plegtigheid gefchiedde, «loor. dien zyn Vader, in 1701, te St. Germain, na  JAARBOEKEN, Aprilt 1788. 739 na het overlyden van zynen Vader Jacob II, plegtig tot Koning van Groot-Brittannien uitgeroepen, endoorSpanjea, Frankryk en den Paus, als zodanig erkend werd. De Paus llemens XI, was een byzonder Vriend van zynen Vader, en beval hem op zyn Sterfbed, den Cardinaalcn ten fterkften aan. Het zelfde deed ook inmetniim Xflt,, welke hem eene wedde van 15000 Roomfche Dalers ter maand toelei, waar by hy nog 50000 Livres 'sMaands van Frankryk , en niet minder van Spanjen trok. Deze beide "Kroonen beproefden meer dan eens, om Jacob UI, weêr op den Engelfchen Troon te plaatfen ; maar door de bekende Acte van opvolging van het Jaar 1701, werd hy voor altoos van de Troonopvolging uitgefloten, en alle gevoede hoop, daar toe nog meer afgefneden, toen Frankryk in 1713, den Vrede van Utrecht tekende, waar by het zelve beloofde , het Keurvorftelyk Huis van Hanover voor de regtmatige Troons Erven te erkennen, cn den Pretendent onder geen voorwendzel hoegenaamd eenige fchuilplaats te geven; waar op Jacob UI, zm naar Italië begaf, alzo in 1714, een Koninglyke Groot-Brittannifche Proclamatie verfcheen, waar by tooo pond fleil. op zyn hoofd werd gezet. Van dien tyd af fcheen Jacob III, zig te Romen met de Koninglyke Eere, en een genoegzaam inkomen te vreden te houden. Hy ging derhalven ook niet naar Engeland , toen in 1744 op nieuw beproefd werd , om den Koning George II, ten minden Schotland te ontrukken , maar zond flegts zynen oudflen Zoon Karei Keiuard , welke toen nog geen volle 24 Jaren bereikt had , dcrwaard. Deze flapte den 6 April des Jaars 1745 , in de daad in Schotland aan Land, doch moest na den flag by Colloden, den 27 April 1747 uit Engeland vlugten. Hy ging van daar naar Parys, waar hy egter uit kragt van het gefloten Vrede-Tractaat van den 18 Öftober 1748 niet mogt blyven. Zyn Vader overleed eindlyk den 1 January 1706", cn werd op Pauslyk bevel in de 6'«. Pieters Kerk met Ccc 4 Ko- Vei (lag ropens ien Pre:endent.  740 NIEUWE NEDERLANDSCHE V rfhg r.opnn tien Pretendent Koninglyke eer begraven. Met zynen dood ging ook het Koninglyke aanzien van zynen Zoon Kmei Eauatcl ten grave , en hy moest wegens deze Etiquette veele verdrietlykheden onder de onderlcheiden Pauslyke Regeeringen ondergaan; weshalvcn hy zig ook meest in het Hertogdom Toskanen ophield, tot dat de tegenwoordige Paus hem naar Romen nodigde te komen, om zyne wedde in den Kerklyken Raat te verteeren. De 12000 Scudi , welke de overleden Pretendent tot eene wedde van de Apoftolifche Kamer trok, komen nu aan zynen Broeder den Cardinaal. De uiterfte wille van den Graaf Van Albany, welke van Florence naar Romen is gebragt, te Romen geopend zynde, bleek, dar de Hertogin Van Albany, dochter van den overledenen , tot deszelfs eenigen Erfgenaame is benoemd, door eene Acte, welke geregiflreerd was in het Parlement van Parys op den 6 September 1784, met kennis en goedkeuring van den Koning van Frankryk, en van d':n Graaf Van Vergennes , llaatsdienaar omtrend de buitenlandfche zaken. Daar is ook nog eene Acte van refervaiie pf voorbehouding, door den Kardinaal Hertog Van Tork in f784 gemaakt, met beirekking tot zyne aanfpraak op de Kroon van Engeland, ingeval zyn broeder de Graaf d'Albany voor hem kwam te overlyden. 'Er is van deze Acle eene Copie gelteld geworden in handen van den Paus , en andere Copien in die van de vreemde Gezanten, Kardinalen enz. Cs-  JAARBOEKEN, April, 178». 741 Copia fimplex inflrumenti aperitionis jolii declarr.tionis Rogat. per A&a , Cataldi Cur.ee Capitolinue Notarii, die trigefima prima'Januaiii 1788. W/ y Benry Maria Benedict Clement , Cardinaal Hertog van Tork, Jongere Zoon van facohas den lil Koning van Engeland, uit ontfangen berichten van Florence , van den 23 January dezes jaars, reden hebbende het verlies te wachten van onzen zeer waarden vollen Broeder , den Doorluchtigen Carel ILduatd, wettigen Erfgenaam van %cobus den PU jn de Koningryken van Engeland, Frankryk, Schotland, Ierland enz.; verklaaren en betuigen in een meest valliden form , met allé de vereischte plechtigheid, en in maniere als nuttigst en voordeeligst zal bevonden worden , in voldoening van het geen wy onze Koninglyke Perfoon en ons Vaderland verfchuldigd zyn, aan ons te herroepen het recht van opvolging, het geen ons toekomt op de Koningryken van Engeland enz., ingeval onze doorluchtige Broeder (dat God verhoede) komt te ftefven; tegens welk recht geen letzel gefebiedt, noch voor God, noch voor de menfehen, uit hoofde van het geheiligd Bisfchoppelyke caracler, waarmede wy bekleed zyn. En nadien wy, uit aanmerking van de hachelyke om Handigheden van onze Koninglyke Familie, alle mocilykheden willen voorkomen, welke men ons zouden willen berokkenen, verftaan wy ais dan ons den tytel voort te behouden (daar dezelve anders ons met meer zoude eigen zyn) van Hertog Va* To>h, met alle de rechten daaraan verknocht; gelyk wy denzelven tot nu toe gevoerd hebben, en zulk als een tytel by wyze van incognito; herhalen ten dien einde alle betuiging en verklaaring des noods, op bovengemelde manier en met alle vereischte plechtigheid , van ons zeiven niet tc benadeelen, veel min van ooit ofte ooit afftand te doen van ons recht, door het behouden (gelyk wy uit eige beweegt Ccc 5 ei AEie van voorbehou/lingva» (len Pretendent.  742 NIEUWE NEDERLANDSCHE /JBe vt. vootbehoudintvan dei Pretendent. n en by wyze van incognito meenen te doen) van den tytel van Cardinaal Hertog van Tom in zodanigo , aéien, het zy publiek of particulier, welken wy , zouden mogen pasfeeren, na de verkryging van het bovengemelde recht van- opvolging, en dat geene het welk wy hebben en altoos meenen te behouden op de bovengemelde Koningryken en op alles het geen ons toebehoort als den waren laatften en wettigen Erfgenaam in onze Koninglyke Famillie , niettegenftaande den voorfz. tytel , welken wy meenen te voeren tot onze eige beweeging en by wyze van Incognito. Eindelyk verklaren wy uitdrukkelyk by déze tegenwoordige proteftatie, onze begeerte te zyn, dat zodra de voorzienigheid over onze perfoon" zal befchikt hebben , het recht van opvolging aangaande de kroon van Engeland enz. in allé zyn kracht en werking zal verblyven aan den Prins , aan welke liet zelve na rechten toekomt uit hoofde van Bloedverwantfchap. Dit onze wil en begeerte zynde enz. Uit het Palys onzer rcfidentie, den £7 January 1784. HENRY, Cardinaal enz. Deze acte is ten zelfden dage gefield geweest , onder omflag en zegel , in handen van den INotaris Cataldi, om vervolgens geopend te worden op begeerte van zyne Eminentie, gelyk zulks gefchied is den 31 january laatstleden, op welken dag deze verklaring erkend is geworden en gelezen. Tot de buitenlandfche aanmerkelyke Rukken behoort ook een brief van den gryzen, eerwaardigen , wy'sgeerigen , en üaatkundigen Franklin, welke van het hoogde belang is, en door ;lle vaderlanders in alle landen, vooral in deze tyden en opwinding der geesten , dubbel verdiend gelezen en herlezen te worden. In  JAARBOEKEN, April, i788. 743 In December van 't afgelopen jaar 1787 begaf zich de Conventie in Nooid America te Philadelphia van die Staat, vergezeld van den Prefident, Vice-Prelident en Leden van den hogen uitvoerenden Raad , mitsgaders van ettelyke Leden van het Congres, de Faculteiten der Univerfiteit, den Magiftraat en verfcheiden militairen ofiicieren dezer Stad, naar 't Raadhuis, alwaar de ratificatie of bevestiging der nieuwe Regeeringsform van de Vereenigde Staten wierdt gelezen onder de ïoejuichingen eener groote menigte Burgers. By deze heuchelyke gelegenheid wierden 33 Rukken gefchut losgebrand en de klokken geluid. Vervolgens keerde de Conventie te rug naar'tScaatshui? en ondertekenden aldaar twee copien van de Ratificatie. Het gezel2'chap, mitsgaders een aantal burgers,kwam om drie uuren by een in de Herberg van Mr. Epple, alwaar het overige van den dag wierdt doorgebragt, in onderlinge gelukwenfchingen over 't gelukkig vooruitzicht van nog eens orde, rechtvaardigheid en goede Regeering in de vereenigde Staten te zullen genieten. De gryzen Benjamin Franklin, aan wien America zo veel verfchuldigd is, gaf onmiddelyk voor, dat hy de voorgeflelde nieuwe Conltitutie tekende , aan zynen beroemden vriend den Generaal Wasjhington, als Prefident der Conventie,welke de nieuwe Conllitutie heeft ontworpen , het volgend Adres over: MYN HEER PRESIDENT! Ik beken, dat ik voor het tegenwoordige deze Con4 ftitutie niet geheel goedkeure; doch, myn Heer! ik  741 NIEUWE NEDERLANDSCHE Adres van Ben jamin Franklk aan den GeneraalWasfhington. ik ben niet zeker, dat ik bet nooit doen zal. Want, ■ lang geleefd hebbende, heb ik menig geval ondervonden, in 't welk ik, by betere onderrichting of i nadere overweeging , verplicht ben geweest van gevoelen' te veranderen , zelf over gewigtige zaken, die ik eerst recht oordeelde, doch anders bevond. Daarom, hoe ouder ik werde hoe meer ik gefchikt ben om aan myn eigen oordeel te twyffelen , en meer achting voor dat van anderen te betoonen. Inderdaad de m^efte Menfchen, zo wel als de meeste Setten in den Godsdienst, oordeelen zig in 't bezit van alle waarheid, en dat, waar ook anderen van hun verfchillen , zulks zo verre eene dooling is. &ree/e, een Proteltant, verteld den Paus, in zekeren opdragt, dat het eenig verfchil tusfehen onze twee kerken, en hun gevoelen wegens de vastheid hunner Leere , daar in beftaat dat de Roomfche Kerk onfeilbaar is, en de Engelfche Kerk nooit ongelyk heeft. Edoch, fchoon menig Particulier, bykans even hoog van zyn eigene onfeilbaarheid gevoeld, als van die zyner Geloofsgezindheid, drukken weinige zulks zo natuurlyk uit, als zekere Franfche Dame: die, in een klein krakeel met haar Zuster, zeide: hoe het komt, weet ik niet, Zuster! maar ik ontmoet niemand, die altoos gelyk heeft buiten my zelf. In die gevoelens, myn Heer! geef ik myne bewilliging tot deze Conftitutie met al haar gebreken,0 indien dezelve zodanig zyn; vermits ik denk, dat een algemeene Regeering noodzaakiyk voor ons is; en 'er is geen Regeeringsform , of zy kan een zegen wezen voor 't Volk , indien zy wel werd bediend ; ik geloove verder dat deze waarfchynlyk voor een aantal Jaaren wel bediend zal worden, en dan alleenlyk in een dispotismus zal eindigen, zo als andere Regeeringsfórmen voor het zelve hebben gedaan, ■Wanneet net Volk zo bedorven zal WO'tien . dat het eenedespotieke Regeertng nodig heeft* onbektta/fn zyn le tot eenige andere Ik twyffel ook of eenige andere Conventie, die wy erlangen mogten, in ftaat zyn zou eene betere J Con.  JAARBOEKEN, April, 1788. 745 Conftitutie te maaken; want, wanneer Ge een aantal Menfchcn verzamelt, om het voordeel hunner vereenigde fchranderheid te genieten , vergaderd Ge met die Menfchen ook al hunne vooroordeeien, hunne verdoolde meeningen, hunne plaatfelyke belangen, hunne zelf zoekende oogmerken. Kan 'er uit'zulk eene Vergadering een volmaakt werk verwagt worden ? Het verwondert my derhalven, myn Heer! dit Syfterna zo zeer aan de volkomenheid te zien naderen als het doet. Het zal ook, denk ik , onze Vyanden verbaazen, die in vertrouwen verwagten te hooren , dat onze Raads-Vergaderingen even zo verward zyn als die der Babelbouwers; en dat onze ftatuten op het punt zyn van lostebreeken , enkel om vervolgens weder by den anderen te komen met het oogmerk om ons onderling der ftrot te doorkerven. Ik 'geef dan, myn Heer! myne toeftemming tot deze Conftitutie, om dat ik niet zeker ben, dat ze niet de beste zy; een groot deel der fterkte en kragtdadigheid van eenigerlei Regeering in het verfchaffen en verzekeren van 's Volks geluk , hangt af van het algemeen gevoelen over de goedheid van zodanige Regeering , zo wel als van de wysheid en oprechtheid van derzelver Regeerders. Ik hoop derhalven, dat wy om ons zelfs wille als een deel des Volks, en om de wille van ons Nagedacht, hartelyk en eenftemmiglyk handelen zullen om deze Conftitutie te recommandeeren, waar onze invloed zig kan uitftrekken, en onze toekomende denkbeelden en pogingen zich zullen wenden tot de middeier om dezelve wel beftuurd te hebben Over het geheel, myn Heer! kan ik niet nalaten eenen wensch uit te boezemen , dat elk Lid dei Conventie , die 'er nog zwarigheden tegen moge hebben , met my een weinig aan zyn eigens onfeilbaarheid wil twyflèlen, en, om onze famen Remming te doen blyken , zynen naam onder di Ruk gelieve te ftellen. • VER , iires •-.'BenjaminEranklin ut.n ■ieh' Gw* Wasfhington.  74<5 NIEUWE NEDERLANDS CHE Veranderingonder de hooge en lage Amte- NAARSj £NZ. } I 9 VERANDERING ONDÉR DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Nymegen. De Heer Mr. Johan BrantCen, Scheepen en Raad en regeerend Burgemeefter alhier, een man van veel bekwaamheid van geest , van grondi.ee rechtskennis, als ook van een edelmoedig; en weldenkend hart, is in den bloei van zvnen leeftyd, zynde naauwlyks 38 jaaren oud , tot groot leedwezen van alle Vaderlanders, by wien zyne deugden bekend waren, overleden. Delft. Den 2 April is alhier in den ouderdom van 31 Jaaren overleden den Heer Mr. RfMio} Jol k.m Tig net, onlangs verkoren tot Veertig Raad dezer Stad. 'sGravenhage. Wanneer een Raad-Penfionaris van Holland tevens is groot Zegelbewaarder, en deze ampten komen open te vallen, dan is het wel gebruikelyk , dat het laatstgemelde ampt werdt gegeeven aan den oudrten Heer van de Ridderfchap, die Voorzitter is van 't Collegie van Pleeren Gecommitteerde Raden, zo dat Jonkheer Van W«sfenaer, Heer van Starrenburg enz. enz., volgens dat aloude gebruik fcheen Groot - Zegelbewaarder te zullen worden,doch die Heer heeft daar fan afgezien. Den 1 April des nachts is na eene onpasfelykheid van eenige dagen overleden Jonkheer H'igbold Johan. Theodoor van der Does , Vryheer van beide de NToordwyken,befchreven in de Ridderfchap en Edeen van Holland en West-Friesland, en wegens deze!;e zitting hebbende in het Collegie van de Heeren jfïcommittee'-de Raden. Baiiluw en Schout van sHage, Drosfaard der Stad en Lande van Heuslen, Baiiluw en Dykgraaf van Rhynland, enz. Hun Fd. Groot Mog. hebben op verkiezinge van fyne Hoogheid den Fleer Prins Erfftadhouder aanefteld: Tot  JAARBOEKEN, April, 178!?. 747 Tot Baiiluw en Dykgraaf van den Lande van1 Voorne, mitsgaders Baiiluw en Schout van de Stad j Brielle en van de Stede Goedereede, als mede tott Baiiluw van Grysoort, (in plaats van wylen den Heen Willem Lodewyk van Was/'enaer', Heer van beide c de Katwyken en het Zand) Jonkheer Willeai Fre- i dkrik Hendrik van Wassenaer , Heer van de i Katwyken en het Zand. t Tot ordinaris Raad in de Kamer van Juftitie tet Vianen , in plaatze van den op deszelfs verzoek van die post ontflagen Heer Air. p£ti us van hr Meuhu, den Heer Mr. Dionys Hendrik van ScHuy? l-nburgh. Tot Baiiluw van Noordwykerhout, Hillegom, Lisfe en Voorhout, in plaatze van Jonkheer Willem Frederik Hendrik van Wasfeiiaer , Heer van Spanbroek, die van dien post zyn ontflag verzogt en bekomen heeft, den Heer Air. Pieter Willem Boers. En tot Kastelein van den Huize van Muiden, mitsgaders Baiiluw en Dykgraaf. van Gooiland , in plaatze van den Pleer Mr. Nicoiaas 11'arm Anthonisz., Raad in de Vroedfchap en Scheepen der Stad Amfteldam, dewelke op deszelfs verzoek zyn ontflag bekomen heeft, den Heer Air. Gerrit Corver Hooft, Raad in de Vroedfchap en Scheepen der Stad Amlteklam. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder heeft ook aangefteld tot Commandeur en Majoor van het Fort St. Andries, in plaatze van den uitgeweken Generaal-Majoor Van Ryslil, den Collonel - Commandant van het Regiment van Zyne Vorftelyke Doorluchtigheid den Heer LieutenantGcneraalPrins Van Baden, en tot Majoor-Commandant der Stad Arnhem Otto Lodewyk van Quadt. Verders tot Groot-Alajoor der Stad Arnhem, in plaatze van den evengemelden Collonel ban Q'indt, den Collonel by het Regiment Ruitery van Zyne Vorftelyke Doorluchtigheid den Heer Lieutenant-Generaal Landgraaf Van Hesfen- Philipsthall Apolph Pieter Carel van Spaan. Nog" /ERAN)ERINGINDER )è hooE EN AGE ' lMTEAARS,NZ.  748 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Vkran dering onder de hoc ge en lage Amté- naars, enz. Nog heeft Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Mr„ Rudolph van'Olden, aangefteld tot Thefaurier en RentineeRer - Generaal van Hoogstdeszelfs Doï meinen, in plaatze van wylen den Heer Mr. J. C. tie f. -smnn. Jonkheer C. W. vAn Boetzelaar, heeft voor Hun Hoog Mog. den Eed afgelegd als OntvangerGeneraal van het verhoogde Last- en Veilgeld, in plaats van wylen den Heer Mr. J. Paty». Jonkheer Adriaan Jan van Borssele, heeft wegens de Provincie Zeeland in Hun Hoog Mog; Vergadering zitting genomen, zynde ingeleid dooiden Fleer Vun Citters, en zulks om den Heer Mr, ï-nan Cm , 'die zyn ontflag verzogt en bekomen hadt, in de Vergadering van de algemeene Statert wegens Zeeland te vervangen. Voor de Ed. Mogende Heeren Gecommitteerde Raden van Hun Ed. Groot Mog. heeft de Heer Joan Chtijtoph Willem paehne, den Eed afgelegd alsSolliciteur Militair , en is teffens door Zyne Vorftelyke Doorluchtigheid den regeerende Hertog vafl Brunswyk, benoemd geworden tot Hoogstdeszelfs Agent en Solliciteur der Brunswykfche Troupen, die in foldy van den Staat zyn overgegaan, en eerstdaags in hun beftemde plaats van Krygsbezetting, namclyk te Maaftricht ,■ verwagt worden. Leyden. Den 13 April heeft de Heer Seüah dus Ft.'co JohnR-u deszelfs Hoogleer • Amt in de Heilige Godgeleerdheid aan 's Lands Hooge School aanvaard , met het doen ecner plegtige Redevoering: Dé toquo'J Jucund'tm ejt in Studio TkeU logica: Dat is; 0;er het aangename in de Studie der Godgeleerdheid, Amsteldam. Den 23 April overleedt alhier in den ouderdom van ruim ±6 jaaren, na herhaalde toevallen, den Heer Mr. Zd'èH ,a- Hentik Aïe>w ti, Heer van Mynden en de'beide Loosdréchtenj pud voorzittend Scheepen en Raad .dezer Stad. Rot-  JAARBOEKEN, April, 17SS. U9 Rotterdam. Den 18 April is alhier aan eene Borstziekte, inden ouderdom van byna 47 jaaren overleden den Heer Mr. Nicoiaas Co nelis Bichon, Secretaris van Vredemakers Kamer. Op den 29 Aprii de gewoone tyd zynde tot de jaarlykfche veranderinge van de Regeering dezer Stad, zyn uit de Ed. Groot Achtbaare Vroedfchap Boonheeren geworden de Heeren Mr. Jan Cornets de Groot, Mr. Dirk Lodeu-yk van Caf.enburch, Dr. titnrïk Vrn h % Johan Philip de Monli en Johan van de 1 Hor" ■. Vervolgens heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, uit de door gemelde Boonheeren gemaakte Nominatie verkoken: Tor Burgemeefteren de Heeren Mr. Jacob van der Hem, Mr. Claudius van der Staal, Johan Francois van Hogendorp en Mr. Joan Gerhrand van Mierop. Tot Scheepenen de Heeren Mr. Johames Hoog, Abraham Vt- dolk, Ewout van 60,7, Airia,:us Havart , Barthold Suermond , Mr. Anthony win der Hcim A. L. M. & PhiJ. Doctor en Adriaan Herbert Vermeulen. En tot Scheepenen-CommisfarisfenvandeGemeenclands Middelen de Heeren/ibt.Jum Verjhlk, Mr. Anthony van der Heim en Adriaan Herben Vet meul:n\ Gorinchém. De Ed. Mog. Heeren Comrnisfansfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Erfftadhouder, hebben den 9 April alhier de Magiftraats- Verandering volbragt en aangefteld: Tot Vroedfchappen Mr. l"/d!em Hendrik 'van Barnes!', Jr. Sim^n Pwttt Col'o'd'Eicury, Heer van Shedrecht en Naaldwvk, Mr. Sebasttaan van Nooten, Mr. Johan Schildhouwer van Hoey, Mr. Abraham van Blehw\k Vryheer van Eeten eri Meeuwen , Heer van Babilonienbroek, Ad, iaat. Pompe Mr. Dionys Hendrik van Schuilent>u, ah, Dr. /Theodorus van Diepenbrugge , ,v/atthys Snoeck Huibeitsz., Mr. Jan Ouwens , Hei-manus Johan Ddd van Veranderingonder de hqq. 3e en r.age Amte- naars, enz.  Véra.n- berinc onder de h00 ge en eage Amte- NAARS, ïiïZt 750 NIEUWE NEDERLANDSCHE .van Bercheyck (abfent,) Lamberts van Meerten^ Thomas Dolegius Adriaan Verboom , Johan Hubert Gerard van Boicharen, Jan Snoeck Gerritsz., Jo- .hannes van Gennep, Mr. Servatius Gysbertus Brou» wer en Nicoiaas de Gyzdaar, bly vende Secretarisfen» doch zonder voorbeeld voor het vervolg; Jacob van Dam, Christiaan Schalier, Mr. Gerard van Lom , Mr. Bruno Jofias van der Does, Willem Hendrik van Bameveld (abfent1,) en Wouter van Eeten, De agt laatstgenoemden zyn nieuw aangefteld jn plaatze van de Heeren Adriaan Maarten üaeym Adriaan van Cruiskercken, Raden en Oud-Burgemeefteren en Adriaan Hagoor t, Raad in de Vroedfchap, reeds in den Jaare 1787 op hun verzoek ontflagen ; benevens den Keer Dr. Ntcoiaar de Freme'ry , 1787 overleden, en door de Ed. Mog. Heeren Commisfarisfen niet gecontinueerde Heeren Mr. Lo* deuyk van Touhn, Heer van Wulven, Mr. Abra-ham van Thye Hannes, Engelbert de Gyzelaar en Anthom J'an van Doorn. Tot Burgemeefteren Mr. Johan Schildhouwer. van Hoey , tot primo January-1789; Adriaan Pompe en Dr. Theodorus van Diepenbrugge, tot primo January 1790. Tot Schout blyft a n Mr. Abraham van Bleis#>y*ï Vryheer van Eeten en Meeuwen, Heere van Babilonicnbroek. : Tot Scheepenen Mr. Jan Ouwens, Jan Snoeck Gerritsz,, 0:ard vm H :-l, ; tot Penfionaris Mr. Jacob Camper, tot Secretaris Mr.. C .rel Wulem Högerwaardl tot Subftituut - Secretaris Johanver van def Schilt Zynde de thans in dienst wezende 'Burgemeefteren en Scheepenen aangebleven, i ,9?°^- °PSoedc Vrydag is alhier de Jaarlykfche Boongang gefenied, en zyn door de negert Keurmanncn tot Burgemeefteren gekoren, de Heeren Mr. Pieter SchAcen, Mr. Joan van Bredenhoff , Vryheer van Oosthuizen, Mr. Abraham van Stralen en Anthony Cromhout in plaatfe van de als toen afgaande Heeren Mrs, 'ya* Ddd 2 " coh VerAïï- dering onder de hoo» 3e en ^age Amtë- ■jaars, '.nz.  Veran dering onder de hoo ge en lage Amte- JïAARS . EN2. js* Nieuwe nederlandsche , cob van Hoolwetf, Jan Jager en Jacob Ktrckhout, Voorts is door gemelde Kéurmannen gemaakt een Nominatie van een driemaal zeven getal, dewelke aan Zyne Doorluchtige Hoogheid ter Electie is overgegeeven, eh waar' uit Hoogstdezelve tot Scheepenen heeft verkoren de Heeren Mr. t'rang-m bv. i borst, Mattheus Üver't tl'uter Veibèom JanChtistinan van der Vorm \ Mr. Hendrik Carba/ius B. Z. , Mr. Herman B.rckhnc , Dr. Reixïtt Prinsen DnM de Feyffèt; en tot Scheepenen - Commisfarisfen van 'sLands Gemeene Middelen, de drie eerstgenoemden. Heus den. Dén Heer j. Esdre, /. f. M. en WhW. Doclor, Burgemeefter dezer Stad, is aangefteld tot Ontvanger van de Convoyeil en Lieenten, in plaats van den Heere Mr. . . . . ar Koek, welke wegens de voorledene onlusten , in welke Hy niet hadt ftil gezeten, naar Frankryk geweken is. Middelburg. Van wege Zyne Doorluchtige Hoogheid zyn door deszelfs Commisfarisfen tot nieuwe Raden aangefteld, de Heerén Mr. Hamel Tulleken, Heer van Melis- en Mariekerk,Mr. Cornelis van den Helm Boddaert, Mr. Wiuetn 'ïurnoüt 'van Citters, Daniël Steven Schater, Mr. Zachutias Paspeut t, Pieter J'ohan Rethaan TS'Jacaté, Mr. G?lenus Dtgnus Sieengracht, Heer van Mooiland en Thil , Mr. Samuel Raaetmache- , Johan Pieter Landihter, Hendrik Brotiwér, Mr. Kgbert Philip van Vis'-liet eh Johan Auuef.s ' cii". En zyn uit de Magiftraats - Regeenng verlaten, de Heeren Pous en Visvliet. Vervolgens is den 12 April door Zyne Doorluchtige Hoogheid dén Heer prinfe van Örangc enNasftu, tot Raad dezer Stad aangefteld , den Heer Johan David Herklots, in plaatze van den voorgemelde Heer Mr. Kilert F K-dip van Visvliet, die tóor de-aanftelli'ng heeft bedankt. De Ed. Mog. Heeren Staten van Zeeland hebben tot Raad-Penfionaris dezer Provincie aangefteld,  JAARE OEKEN, April t 1788. f/3 fteld, den Heer Mr. Willem Aarnout van Citters, Oud-Burgemeefter, Scheepen en Raad der Stad Middelburg , in plaats van den Heer RaadPenfionaris Mr. Laurens Pieter van de Spiegel. Vlissingen. De Ed. Mog. Heeren Commisianslen van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, den 31 Maart in deze Stad uit Middelburg zynde aangekomen, hebben al- ■ hier den3 April de plegtigeMagiftraats-Verandering' verricht, en zyn by die gelegenheid by Publicatie aangefteld: Tot Baiiluw Mr. Apohnius Jan Cornelis Lampftns 1 ot Burgemeefteren Pieter Jacob Clyver en Mr. Johannes Maurits. Tot Scheepenen Dr. Abraham Muller, Abraham Lomsfeu, Mr. sjnthony Ewout van Dishoek, Heer van Domburg, Willem van Bronkhorst, Mr. Adriaan Franpds Lammens, Mr. Willem van Ko/entbal Anthony de Zitter J.Z., Johan Teellink le Grand en Huybert van Helden Engel/en. , Tot Raden Mr. Etert Clyver, Mr. Wilhem Grave van Hogendorp, Mr. Anthony Pieter Lambrechtfen Heer van Ritthem, Mr. Johannes Mauriiz, Mr Comelis Caen, Pieter Jacob Clyver, Adriaan Kroelf Mr. Cornelis Christiaan Bertling, Mr. Petrus g«' Helmus Schorer , Dr. Abraham Muller, Mr Anthony Ewout van Dishoek, Heer van Domburg Air. Abraham Sandra, Air. Jacob van Dishoek Air. Abraham van Doorn, Johannes Asjuerus Scho*rtr, Mr. Francois Reiniir Rudetmacher . Abraham Louysjo-, Mr. Nicoiaas Johan ven Hoorn, Heer van Burght, Benjamin Catteau Junior,Mr. Willem van Bronckhorsty Mr. Adriaan franfois Lammens Alexander Hiaonymvs Wolrad, Hendrik van Dopff Jan Adriaan Moens en Jan Reers. * Tot Penfionarisfen Mr. Frederik Frans Lodewyk Pest ei, Jr. Willem Zeelandus van Borsfele, Johan leelltnk te Grand, Johannes Louysfen en Benjamin Catteau, de vier laatfte Honorair! Ddd3 Go es, Verandering ONDER de koo- 3É en -age ^mte- *AARS, ïnz.  Veran Tjering onder de hoo ce en lage Amte- naars, enz. ?54 NIEUWE NEDERLANDSCHE G o e s. Den 8 April zyn de Edel Mogende Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, binnen deze . Stad aangekomen, en hebben alhier den 9 April de " plegtige Magiftraats - Verandering verrigt, by welke gelegenheid zyn aangefteld: Tot Baiiluw Mr. Johannes Po's. Tot Burgemeefteren Mr. Dignüs Cornelis Keetlaar en Mr. Willem Canisius. Tot Scheepenen Zywert Diderik van der Bilt, Heer van Cloetinge, Cornelis van Citters van Bruilis , Daniël de Meyer, Petrus Alexander Boteel de Mauregnault, Johannes Stokmans, Johan Hendrik Eversdyk, Laurens Jan van de Spiegel, Jan Dominiem ert Martinus Slabher. Tot Raden Mr. Johan Wdle.m van Rofvelt, Mr. Dignus Cornelis Keet laar, Mr. Johan Adriaan van Dorth, Adplph Osfewaarde, Mr. Willem Canifim , 'Mr. Aarnout-Willem van Citters, Heer van's Gravenpolder, Mr. Anthoni Osl7wiar.de, Zywert D'•derik van der Bilt, Heer van Cloetinge, Mf, Johan Jacob l.eydekker de Bruin, Cornelis van Citters van BruMH, Petrus Alexander Boreelde Mauregnaultt Daniël de adeyer-, Johan Hendrik Eversdyk, Cornelis Pieter Keetlaar, Laurens Jan van de Spiegel, Micha'él Conjiantyn van Dorth, Boudewyn Perfelewel van der Bilt ^ Arnoldus van Tilburg M. Z., Mfrtinus Slabber, Johannes Stokmans en Aarnout van Citters. Tot Penfionarisfen Honorair Jr. Dirk Wolter Ba.ron van Londen, Mr. Frangois Nicoiaas Keet laar en -Mr. Johan Adriaan van Dorth, Tot Secretarisfen Mr. Aarnout Wilhem var Citters f Heer van 's Gravenpolder, Mr. Anthoni Osfewaarde. Utrecht. Door de Ed. Groot Achtb. Hee* ren Burgemeefteren en Vroedfchap dezer Stad, is tot Hoogleeraar in de H. Godgeleerdheid en AcademiePrediker alhier beroepen den Wel Eerwaarde cn zeer Geleerde Heer tiermanus Royaurds-, S. S. Th. Doctor en Predikant in 'sHage, welke dit beroep heeft aangenomen, Wyk  JAARBOEKEN, April, 1788. 755 Wyk by Duurstede. De Grave Pan Reciteren , Heere van Geereftein, befchreven in de Ridderfchap en Edelen dezer Provincie, voor deszelfs amt als Ploofd - Officier dezer Scad bedankt hebbende, zo is door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, aangefteld Jonkheer Van Lynden, Zoon van den Heer Baron Pan Lynden van Lunenbwg. ■ Leeuwarden, Den 12 April 1788,is alhier in den ouderdom van byna 50 Jaaren, na een ziekte van weinige dagen, overleden Jr. fPilco Baron thoe Schwartzenberg en hohen lansberg, Grietman over Wonferadeel, Gedeputeerde Staat van Friesland, Dykgraaf van de vyfdeels Zeedyken, Méefterknaap van 't Jagt-Gerigte en Heere van Zeeberg &c. &c. Coudum. De Heer Arent Julianus Care', de Beere, Grietman over Hemel umer Oldephaart en Noordwolde, in de laatfte onlusten de Staatsvergaderingen te Franeker mede bygewoond, en zig deswegen by de omwenteling van zaken, buiten de Republiek begeven hebbende, zo is daardoor ingevolge Publicatie van de Ed. 'Mog. Heeren Staten dezer Provincie van den 16 Oef ober 1787, de Grictenye van Hemelumer Oldephaart en Noordwolde opengevallen. Ter welker vervullinge, na voorgaande uitfcnryvinge door de Edele Mogende Heeren Gedeputeerde Staten , by de Stemgerechtigden Ingezetenen van voorfz. Grietenyeop den 29 Maart 1788 in Nominatie zyn gebragt de Heeren Mr Damei Bonifacius van aer Haar, Heer van Campers Nieuland, Hartnenyan Midlum en Douwe Fekkes Rfja. Uit welke Nominatie doof Zvne Doorluchtige Hoogheid by eenen brief van den 7 April 1788, wederom tot Grietman over gemelde Deele is verkoren den Heer Har men van iMbdum, die den 2van die zelfde maand ter Vergadcringe der Edele Mc& Gedeputeerde Staten, in die quaiiteit d Eed heeft afgelegd, Gr0. Verandering onder de hooge en lage Amte- NAARSj ENZ.  7j6 NIEUWE NED. JAARB., April > 1788. Verandering onder de hooge en lage Amte- tïAARS ENZ. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 14 April. Rotterdam den 14 April, \ by de Z. Zaki 'jHavek Zeeuws enz. 10 a 12 ct TAR^JarineOudeZeeuws20a22ji5jPAARDEBooKEN 16 a 18 oC ~- nieuwe dito best 5o a 21 BKoolzaüd 40 a 46 —— dito Gemeen 17 a 19 BMovtWyn 6 öédejoVr. ■ 11 - ' blaauwe 16 a 18' 8 by den Steen — Zomer 16 a 18 g Vlas Allejtbeft 53 a £6 ft. Rogge Zeeuws enz. 13 a i4ig —— Best 42 a 52 ft. by 'c Last. — Middelfoort 30 a 41 ft. IJoekwptt op 154 fg a 24 Gemeen 26 a2Q ft. Geiist Winter si a 23^1——» Allergemeenst 20 a 25 ft. •—.— Zomer sq a 21 oCi Groningen. Op St. Petri , den gewoonea dag der verandering van de Magiltraat van deze Stad, zyn de Heeren van Hoorn, Kan Sy/en, ó'/ccutna en Fochens ontflagen. Wetzinge. Alhier is overleden in den ouderdom van ruim 70 jaaren de Heer Klaas Jar s, Ordinaris Gecommitteerde Raad der Ommelanden, tusfehen de Eems en de Lauwers. Assen. Door Zyne D oorl. Hoogb. zyn aangefteld tot gewoone Gedeput. der Staten dezer Landfchap F. O. Baron van Dornberg genaamd Heiden, en T. Kymmel , alsmede tot Rentmeefter derDomynen Mr. J. H. P. van Lier, in plaats van den Gedemittcerden Jonker Carel ne Vos van Steenwyk tót de Havixhorst. By Sententie is Mr. //. J. FerPchuur, Scholtus van Sleen en Zwelo, van zynen post ontflagen , en onbekwaam verklaard in gemelde Land» fchap eenige bediening waar te nemen.  NIEUWE NEDERLANDS CHE JAARBOEKEN, M a y. MDCCLXXXVIII. De forte, que fijamais de funefies malentendus venoian a troubler la concorde pubisque, ces temsmême d'aveuglement & d'erreurs fusjent marqués par des temoignages de m-deratton, d'eflime reciproque, & An commun refpecl pour les Loix: prejages & garans d une reconciliation ftncere & perpetuelle. Rousseau fur 1'Inegal. Dedicace p. xi. 5 GELDERLAND. Arnhem. Omtrend het plan tot vermeerdering en verbetering van de Krygsmacht van hem den Staat, is den 21 Mey 1788 bv de Staten van Gelderland dit befluit genomen: Eee EX.  Arnhem. Refolut. omtrend de Land macht. 758 NIEUWE NEDERLANDSCHE EXTRACT uit het Reces des LANDDAGS in May 1788, Extraordinair binnen de btad NYMEGEN gehouden. Woensdag den 21 May 1788. Ts gehoord het Rapport van Z*no Diderkh Wal1 raad van Tengnagèi, Heer van Bronkhorst, Raad en Rekenmeefter in Gelderland, en andere HunEd. Mog. Gecommitteerden ad cau/as benoemd, houdende, dat ingevolge en ter voldoeninge van Hun Ed. Mog. Refolutie Commisforiaal van den 14 dezer, hadden geëxamineerd een Misfive van Hun Hoog Mog., gefchreven in den Hage den 9 April laatstleden, houdende kennisgeving van de refpective Bondgenoten, hoe dat by Refolutie van de Heeren Staten van Holland en West - Friesland was geconfenteerd in het plan tot vermeerdering en verbetering van de Armée van den Staat, des dat dooide verminderinge van de Comp. Cavallcrie, Dragonders en Husfaaren met agt man en een geheel Regiment; mitsgaders door zodanige verdere befparinge, dewelke door Zyn Hoogheid en den Raad van State zal kunnen worden aan de hand gegeven, het meerder beloop der onkosten van het te adopteeren plan, daar onder gerekend de verhoging der foldyen, niet meerder zal bedragen dan circa elf en een halve tonne Gouds, en voorts onder de fpeciaale mits en conditie, dat een even gelyke fomma van circa elf en een halve tonne Gouds, op den ordinairen ftaat van Oprlog zal worden gebragt voor de Oorlogs Marine van den Staat, en dat Zyne Doorluchtige Floogheid als Admiraal - Generaal zal werden verzogt aan Hun Hoog Mog. een plan op te geven, volgens het welk het beste en nuttigfte employ van dezelve fomma zoude kunnen gemaakt worden-; met by voeging, dat dit een nadere deliberatie van Zyne Hoogheid en den Raad van State ge- •wor-  JAARBOEKEN, May, 1788. 7S: worden zynde, dewyl door de refpectiveProvinciën was overgenomen de Refolutie van de Heeren Staten van Holland bier boven gemeld; Hooggemelde Zyne Hoogneid en den Raad geoordeelt hadden, geen tyd te moeten verzuimen een andere voorfla<~ ter kennisfe van Hun Hoog Mog., en langs dien weg aan de refpective Provinciën te brengen op dat deze materie fpoedig ter conclufie zoude kunnen werden gebragt; waarom Zyn Hoogheid en den Kaad met te meer aandrang moeiten ur<^eeren alzo daar van afhangt het vervullen van Verfcheide vacatures in diverfche Regimenten thans exteerende, waar van de gevolgen by lange voortdurin°e zeer prajudiciabel zouden zyn voor het nut der Armee ; beltaande deze nadere voorflag in het provilioneel met aanwerven van de twee^Comp by het Regiment Guardes te paard , en van een Comp by het Regiment Guardes te voet, door het aflaten van een Officier by ieder Esquadron van het Regiment Guardes Dragonders, door de vermindering van agt man per Compagnie Cavallerie, Dragonders en Husfaaren, en van een Regiment Infanterie, waar door het beloop der onkosten van het te adopteeren plan, mede gerekend de verhoging der foldyen, niet meerder zoude bedragen dan circa elf en een halve tonne Gouds , volgens de berekening gevoegd by de voorfz. Misfive, waarmede vertrouwd wierd , dat Hooggemelde Heeren Staten van Holland genoegen zouden nemen: en welk nader plan by Misfive van den Raad van State aan Hun Hoog Mog. met eene bygaande berekening zynde ingezonden, Hoogstdezelve aan Hun Edele Mogende waren overzendende , in hoope en verwagtmg dat Hun Ed. Mog. zo veel hun aangaat t zelve met alle mogelyke fpoed zouden adopteeren om redenen daar by vermeld en met verder ernltig verzoek om ferieufe reflexie te willen maken, op de conditie waar op de Heeren Staten vaa Holland by derzelver voorfz. Refolutie in de verEee 2 i&eer- ï Arnhem, i Refotut. omtrend de Landmacht.  76o NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Refolut. omtrend de Land macht. meerdering en verbetering der Militie geconfenteert hebben, en die Hun Hoog Mog. zoo billyk is voorkomende, dat zy zig vleyen , dat daar in by de Bondgenooten zal werden bewilligd, alzo tot vastigheid van de Unie het behoud der Republiek vol. ftrekt nodig was, dat zo wel de defenfie te water , als die te lande na evenredigheid bctragt werde. Mede verlezen de Refolutie van de Heeren Staten 'sLands van Utrecht, den 24 dezer ter Vergadering van Hun Hoog Mog. ingebragt, houdende den voet op welke Hoogstdezelve confenteeren in de beide plans tot betering der Troupen van den Staat, van den 24 February en 9 April dezes jaars, als mede in den voordragt, voorkomende in de Refolutie van de Heeren Staten van Holland, rakende het brengen van zekere fom voor de Marine op den Staat van Oorlog. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan , de Gecommitteerde van wegens de Provincie ter Generaliteit te authorifeeren, gelyk dezelve geauthorifeert worden by dezen , ter Vergadering van Hun Hoog Mogende te declareeren: Dat Hun Ed Mog. confidereerende, dat de omftandigheden van Europa, en de gefteldheid van de Armée van den Staat allezints vorderen, dat hoe eerder hoe beter een afkomst van het voorfz. plan werde gemaakt, hun Gecommitteerde ter Generaliteit die ten gevolge hadden geauthorifeert, om het zelve zo als het thans volgens den laatften voorflag van den Raad van State vermeerdert is, te amplecteeren, en daar in namens deze Provincie te confenteeren. En dat belangende den voorflag van de Heeren Staten van Holland, om jaarlyks een vaste post voor de Marine op den Staat, van Oorlog te plaatzen, Hun Ed. Mog. vermeenen aan haare Bondgenooten meermalen haare fentimenten omtrend het geen ter bevordering van 's Lands welvaaren te water zoude be-  JAARBOEKEN, May, 1788. 7ÖJ behoren werkftellig gemaakt te worden, te hebben te kennen gegeven. Dat zy al nog in dezelfde gevoelens zyn, en tef- fens bereid met hunne Bondgenooten daar in te con- curreeren, en gezamentlyk zodanige mefures te helpen nemen, als men ten dien opzigten het convenabels t zal oordeelen. Dat Hun Ed. Mog. met dit oogmerk fuccesfiveJyk zo in den aanbouw van fchepen van Oorlog,als in de geproponeerde Equipagien, wanneer die 'gevorderd en noodzakelyk bevonden worden, met alle volmaaktheid hebben bewilligt, en hare quotcs, zo ver de bekrompen ftaat van hare Finantien toeliet, afbetaald. Maar dat wat aangaat het plaatzen van een jaarlykfche vaste post tot Subfidien der Admiraliteiten of Marine op den ftaat van Oorlog, Hun Ed. Mog. het zelve altoos hebben befchouwd als devieerende van den ouden voet, en zynde na haar gedagten van verre uitzigten. Dat Hun Ed'. Mog. in tegendeel altoos vermeend hebben , dat wanneer de omftandigheden eenige SubCdie voor de Admiraliteiten of Oorlogs Marine mogten vereisfehen, het zelve by Petitiën moest worden gevonden, en zy als dan ook zodanige fpoedige en toereikende Refolutie genomen hebben, als oordeelden dienftig en noodzakelyk te wezen. Dat egter, wanneer tot. herftel van het verval der Admiraliteiten geen ander middel voor handen werd gevonden, als de fpeciaale affectatie van een jaarlyks fufficient Fonds voor de kosten van de Marine , Hun Ed. Mog. niet ongenegen zullen bevonden worden, met hunne Bondgenooten te concurreeren tot het plaatzen van een vasten post op den Staat van Oorlog; zodanig egter dat Hun Ed. Mog., om gerustheid te mogen hebben, tot welken einden de penningen, die zy zelfs boven het vermogen van haare zo zeer bezwaarde Finantien fourneeren, worden geëmployeerd, vermeenen alvorens te moeEee 3 tea Arnhem. Refolut. omtrend ie Land' macht.  762 NIEUWE NEDERLANDSCHE Arnhem. Refolut. omtrend de Land macht* EX- ten worden geïnformeerd, welk gebruik daar van zal worden gemaakt, en in die billyke verwagting zyn, dat tot redres der Admiraliteiten, tot het hebben en behouden van eene behoorlyke Zeemagt, zodanige verdere middelen en verbeteringen zullen •worden te werk geltêld, als zullen bevonden worden te behooren. Dat Hun Ed. Mog. over zulks gaarne willen concurreeren , om Zyne Doorluchtige Hoogheid, als Admiraal Generaal, door Hun Hoog Mog. te doen verzoeken, om een plan op te geven van de hoognodige Redresfen in de zaaken van de Zee; en tot welken einden de fom voor de Oorlogs-Marine op den ftaat van Oorlog te ftellen, zou kunnen worden geëmployeerd, aan zig referveerende, om, dit plan gezien hebbende, daar op zodanige Refolutie te nemen, als ten meeften dienfte van den Lande zullen oordeelen te behooren, en zal mitsdien hier van Extract aan voornoemde Gecommitteerden worden gezonden , om daar van de vereischte opening te doen. (Onder fond) In fidem ExtraSii, QVas geteekend) J. IN DE BETOUW. Omtrend de Staatsgefteldheid van de Republiek, de hooge Regeering, en Eed op die Regeering, 't Erfftadhouderfchap, en Guarantie van 't zelve, is by de Staten van Gelderland op den 23 Mey aldus befloten:  JAARBOEKEN, May, i7gg. 753. EXTRACT uit het Reces des LANDDAGS in May 1788, Extraordinair binnen de Stad NYMEGEN gehouden. Vrydag den 23 May 1788. /~)ntfangen een Misfive van Hun Hoog Mog. de ^ Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden , gefchreven in 'sHageden 18 dezer, hebbende tot bylage eenige gedrukte Exemplaren van de Refolutie, by de Heeren Staten van Holland en West-Friesland gearrefteerd, nopens den Eed op de Conftitutie der hooge Regeering en het Erfftadhouderfchap door allerlei Amptenaaren, zo politieke als burgerlyke en kerkelyke , van onderfcheiden Gezindheden en verdere daar by vermeld, in hunne Provincie te doen, en houdende wyders de redenen en gronden, waar op welgedagte Heeren Staten gemeend hebben van hunne genome Refolutie aan Hun Hoog Mog. en door Hoogstdezelven aan de refpective Bondgenooten opening te moeten geven, met ernftige inftantie, dat de Heeren Staten der andere Provinciën, deze zaak in fpoedige deliberatie gelieven te nemen, en met Hoogstdezelven mede te werken tot eenpaarige vastftellinge van een point van zo veel aanbelang. Dat Hun Hoog Mogende deze Propofitie zo ge•wigtig, heilzaam en voordeelig voor het behoud der Republiek bevonden hadden, dat niet hadden kunnen afzyn daar van aan Hun Edel Mog., nevens de vyf overige Provinciën, kennis te geven, met feneus en inftantelyk verzoek, het zelve in fpoedige deliberatie te willen leggen, en met welgedagte Heeren Staten van Holland en West - Friesland op de wyze, in Hoogstderzelver Refolutie vervat, mede uit te werken tot eenpaarige vastftelling van een point van zo veel aanbelang,' dat het ftaan of vallen van de Republiek daar van afhangt. En hierop, ingevolge 'sLandfchaps Marginaale Eee 4 Re. Arn-v- hem. Refolut. omtrend ie Continu titEed,Kjfad'oucler'chap,Guaratt* ie enz.  ? ter, dat J. H. Rauwsnbof, Burgemeefter te Eiburg, de twee Predikanten , die tot het zwaard verwezen waren, en de overigen, die dezelfde misdaden begaan hebben, voor hun leven lang gebannen zyn, op ftraffe van de dood. llerbert Westerveh, Burgemeefter te Hattem, is gebannen voor 16 jaaren, en de Secretaris Vitringa voor zes jaaren, beiden op lyfftraffe, ingevalle zy binnen dien tyd ii* de Provincie komen. HOLLAND. Delft. Den 13 May is alhier een mansperfoon door den Rechter ter dood gebragt} wiens misdaad zekerlyk weinig voorbeeld heeft. Hy heeft zyn eenigen broeder om het leven gebragt , en dat op eene wyze, waar van de menschheid gruuwt. Aangedreven door geldzugt, was hy reeds, twee jaren lang op middelen bedagtgeweest, om zynen broeder van kant te helpen, ten einde hy deszelfs nalatenfchap zoude kunnen erven, en hier toe meende hy , op den 15 ADart  JAARBOEKEN, May, 1788. 777 Maart laatstleden, eene gefchikte gelegenheid gevonden te hebben; want zyn "broeder destyds op de hooizoider tefiapen liggende, 'begaf hy zich derwaarts eni>ragt hem in koelen bloede, door hem de keel toe te nypen, om 't leven, verbergende het lyk onder het hooi, en hielt zich voor het huisgezin zeer rustig. Dan des avonds toonde hy zich zeer ongerust en onvergenoegd , dat zyn broeder zoo Iaat uitbleef, en overreedde zyne zuster en de dienstmeid naar bed te gaan, onder voorwendzel van naar zyn broeder te zullen wagten. Zo dra zy zich te rust begeven hadden, ontkleedde hy het lyk, bragt het beneden en begroef het in "een daar toe gedolven put op zyne werf. Vervolgens vernam hy naar hem aan man cn magen , en plaatite zelfs een navraag in de Couranten , maar niemant wist eenig narigt te geven. Ondertusfchen kon zekere Boedel, waarin hy met zyn broeder deelen moest, niet gefcheiden worden, voor dat men een zeker berigt van het overlyden van den vermisten had; hierom ontgroef hy het lyk, bondt het in een koeyen kleed of dek, en bragt het des nagcs op een kruiwagen aan de Maaskant in het water, alwaar het ras gevonden wierdt: doch tevens vermoeden "op hera gevallen zynde, wierdt hygevat, en in ïiegtenis gebragt zynde, beleedt hy het door hem gepleegde gruwelituk. In ons voorgaand Rukje hebben wy ver!uaid,jwat omtrend de Delfdche Hollandfche Fff 4 Bi- Delft.  Delft, 778 NIEUWE NEDERLAND SCHE Hiftorifche Courant is voorgevallen. Den 54 May kwam wederom een eerst Nummer van die Couranr te voorfchyn , echter niet van Wybo Fynje.. maar door eenen anderen fehryver gefchreven, en wordende uitgegeven in d-ze Stad byj/de Groot, Stads Drukker en verder alom. De Heer Mr. A. Ploos van Am/iel, voorheen Advocaat te Amiteldarn wierdt voor denfchryvervandit nu wederom nieuw dagblad gehouden, en het leedt niet lang, of men las onderaan het zelve: Te Delft door Air. A. Ploos van Amftel, J. Z, cn wordt uitgegeven by J. de Groot P. Z\. . Stads Drukker, en verder alom. !s G r a v e n ii a g e. Raadpleegt men degefchiedenisfen en dagelykfche ondervinding , men is of wordt overruigd , indien men zomtyds twyffelde, dat kleine Staten Reeds door invloed of van deze of van geene machtiger Mogendheden Jbelïierd worden. Wat invloed Frankryk in het opkomend Noord Amerika gehad heeft, is bekend; wat invloed dat zelf■ de Frankryk, (en vaak ook Groot-Brittanje en dikwyls voorheen , en ook nu zedert het jaar 1780, in ons land hadt, is niet duister TwyfFeic iemant aan deze ontwyffe'bare zaak, hy leze een Fransch werkje onder den tytel van Hifioire fecrette de la Cour de Berlin, algemeen aan den bekenden Markgraaf de AIirabeau toegefchreven, al hans de vrucht van de pen van eeneii uitgezondenen door de Staatsdienaars van  JAARBOEKEN, May, 1788. 779 Frankryk te Berlyn, omtrend de Rattte dagen van Fredrik den G/ ooten Koning van Pruisi'en, om alles aldaar j;ade te liaan, en met den t fanfchen Gezant alle pogingen in 'c werkte Üvllen, om, by 't overlyden van dien grooten Mo-' narch, dat ! lof, van Groot-Brittannien aftetrekken, en in de belangens van het Fran*fche Hof overtebrengen : welke plan echter gemist is, Alen zie vooral dat genoemd werkje II. D. bl. 154.157.150. 160.161. en doorgaans: Men leest onder anderen ook aldaar, dat diezendeling te Berlyn aan den Fi anfehen Staatsdienaar aldus fchryft: Mais encore une fois finiffez ces querelles Bow geoifes de la Hollande , qui aujjt bien ne Jont que des tree fretjes, bonnen a ceux, qui ont Leur fort une d faire, & non a ceux, qui out leur fort une faite Tom.I Lettr. i7. omtrend het einde, tn Lettr. 21. Mats c est la Hollande, cette Hollande convulftve, è la quelle il faudroip avi- %L % ?" COtlVaincu i m nous y pouvons tout . hen que je ne croie pas < ela auBi vrat qu on le tient p0ur indubitable, Je penfe du motns, que fi Pon difoit au parti, quis ist, tant avancé:, p,obablement Jur la convicïion, gue nous etiom' derrière luipour le jcutenir, (car comment fe cbargeroient ils fans fureté dans les futurs contingens dune tellerefponfa. vihtéV : arretez- vous a un tel point , on fem obeu Verders aldaar pag. ?Q Rncors une jms prenez garde d la Mande, ou la Legifiation Anglotfe asfure,par parentbefe, 'S GltAf F. N HAGE-  78o NIEUWE NEDERLANDSCHE VGra- venha- que nous avons achetê la ville de Schiedam (*), que Mr. de Colonne nommément y prodigue tor, & qu'en un mot, // est perfonellement le tifpn de la discorde. Zit ook Tom. II. p. 159- *• De laatfte omwenteling in deze Republiek in 't afgelopen jaar, het deel van de Hoven van Groot-Brittannie en Pruisfen n die omwenteling was genoeg bekend, om te geloven , dat de voorlopende geruchten van aanftaande verbintenisfen van deze Republiek met beide die Hoven niet van grond ontbloot waren. Zy bevestigden zich ook fpoedig, en omtrend den zelfden tyd, namenlyk het midden van de maand April, zyn die beide alleenlyk Dejenfive Alliantien, of verdedigende Verbintenisfen, tot ftand gebragt. De Verbintenis van deze Republiek met den Koning van Pruisfen is te Berlyn getekend, op den 15 April 1738, en van deze woordelyken inhoud: VERBINTENIS - VERDRAG, iusjchen Zvne Koningiyke Majefteit VAN PRUISSEN en de STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN , ge-.eekena tc Berlyh eten Ij April 1788. Zy ker.nelyk aan een ieder , die het zoude kunnen aangaan. Het Koninglyke Huis van Pruisfen en het Keurvorftelyke van Brandenburg , met de Veree- nig- (*) Zie Nieuwe Ned. Jaarb*. 1787, bl. 277. en volgg. en 480 en volg.  JAARBOEKEN, May, 1788. -781 Bigde Nederlanden, zedertonheuglyke tyden, niet», alleen een goede Buurfcbap, maar ook de naauwfte y banden van Vriendfchap en Verbond onderhouden c hebbende s en Zyne Majefteit den Koning van Pruis fen, op nieuw geene dubbelzinnige blyken van Zy-1 ne genegenheid aan de Republiek gegeeven hebben-» de, door haar gewxhtige en kragtdadige dienften, / tot herftelling der inwendige rust, te bewyzen, is daar uit voortgefproten een onderling en wederzyds / verlangen, om, tot welzyn der beide Partyen,"cn/ tot handhaving der algemeene en byzondere rust,' door een Tractaat van Defenfive Alliantie, die oude banden te vernieuwen en nader aan te haaien. Ter bereiking van zulk een heilzaam oogmerk, heeft Zyne Majefteit den Koning van Pruisfen benoemd en gemagtigd, Zyne Staats- en Kabinets - Minifters Ka. rel IVilLrn, Graaf van Finckenftein, Ridder der Orde van den Zwarten Adelaar, en der Militaire van St Jean van Jerufalem, benevens Commandant van Schievelbein; alsmede kwald &g&»i Graaf van Hert berg, Ridder der Orde van den Zwarten Adelaar ; gelyk Hunne Hoog Mog. de Staten Generaal benoemd en gemagtigd hebben Hunnen Envoyé Extraordinair en Minifter Plenipotentiaris by Zyne Majefteit den^ Koning , Atet.d IViliem Baron Fan Rhecde , Collonel van de Infanterie en Aide de Kamp - Generaal van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe van Oranje en Nasiau, welken na zig onderling hunnen last informa te hebben medegedeeld en te zamen geconfereerd hebbende, omtrend de volgende artikels zyn overeengekomen. Art. I. 'Er zal eene oprechte en beften'dige vriendfchap en verbindtenis plaats hebben tusfehen Zyne Pruisfifche Majefteit, deszelfs Erven en Opvolgers, en de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, zo dat de beide hooge contracteerende Partyen de grootfte oplettenheid zullen in acht nemen, om onder-zig, hunne Staten en Onderdanen, die wederzydfche vriendfchap en verftand- hou> iG-RAF.N1IA- 'trboni an de iepU' Itek mee 'i uts.  782 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha ge. Vet band van de Repu bliek met Pruisfen. houding te handhaven, en zig verbinden, zo veel in hun is toe te brengen, om onderling de vrede en rust te bewaren en te befchermen. II. Ingevolge van de verbindtenis, in het vorig artikel bepaald, zullen de beide hooge contraclcerende Partyen de Concert werken , tot handhaving van den Vrede, en wanneer een hunner met een aanval gedreigd wierd, zal de andere terftond deszelfs goede dienden aanwenden, om vyandelykheden voor te komen, en de zaken op den weg van bemiddeling terug te brengen. III. Dan, indien de gezegde goede Officien niet, van het gewenschtc effect waren, en een der hooge contracteerende Partyen door een Europafche Mogendheid, in eenig gedeelte harer Bezittingen, hoe genaamd ook, vyandelyk wierdt aangevallen, verbind zig de andere Party om haare Geallieerden tc maintineerenin de bezitting van zyne Staten, Territoiren, Vryheden, RechtenDomeinen, Steden en Plaatzen, die zy voor het aangaan der vyandelykheden refpeétivelyk bezaten; ten welken einde Zyne Majefteit den Koning van Pruisfen aan de Republiek der Vereenigde Nederlanden, indien zy mogt aangevallen worden , zal geven een fccours van joooo man Infantery en 2000 Cavallerie, en indien Zyne pruisfifche Majefteit aangevallen wordt, zullen Hun Hoog Mog. de Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden hem een fecours geven van 5000 man Infanterie en 1000 dito Cavallerie; welk fecours, refpedtivelyk zal worden gefourneerd binnen den tyd van twee maanden na de requifitie door de aangevallen Party gedaan, en geduurende den Oorlog daar zy ingewikkeld is ter harer 'dispofitie blyven. Dit fecours zal door dc Party daar het van gevorderd is, worden betaald en onderhouden , overal daar het de Geallieerde zal gebruiken, doch de eisfchende Party zal het zelve van brood en voengie moeten voorzien, op denzelfden voet als hare eigen Troupen.  JAARBOEKEN, Waf, 1788. 783 IV. Indien Hun Hoog Mogende, de Staten Generaal zig bezwaard vonden in het leveren van het fecours in Troupen aan Zyne Pruisfiiche Majefteit, zal het Hun vryftaan zulks in geld te doen, uitgezonden alleenlyk als Zyne Pruisfiiche Majefteit in Zyne Staten, gelegen tusfehen de Wezer en Maas,' wierd aangevallen, in welk geval Zyne Majefteit het in deszelfs keuze zal hebben, om het fecours van de Republiek in Troupen of geld te vorderen ; insgelyks zal Zyne Majefteit niet gehouden zyn het bepaalde fecours in Troupen te geven, wanneer Hun Hoog Mog., door eene Europafche Mogendheid op Zee, of in Hunne Overzeefche Bezittingen aangetast wierden, maar het ter keuze hebben zulks ïn Geld of in Troupen te doen; eindelyk indien de hooge contracteerende Partyen het bepaald fecours in geld geven, zal bet berekend worden tegen 100000 guldens hollandsch, in een jaar voor 1000 mannen Infanterie cn 120000 guldens voor 1000 immnen Cavallerie in het jaar of naar rato in de maand. V. Ingeval het bepaalde fecours niet genoegzaam zoude zyn tot verdediging van de eisfehende Mogendheid , zal de andere Mogendheid het zelve fuccesfivelyk, naar gelang van den nood zyner Geallieerden, de omftandigheden en de dan" te maken overeenkomst vermeerderen. VI. Zo wanneer de beide hooge contracteerende Partyen zig direct in een Oorlog tegen denzelfden Vyand bevinden, verbinden zy zig onderling,. om de Wapens niet neder te leggen , als met gemeen overleg en geene voordellen van Vrede of Verdrag te doen, als met wederzydfche toeftemming deibeide Partyen. VII. Om de goede verftandhouding en vereeniging tusfehen de beide Pruisfifche en Hollandfche Natiën des te vaster te maken, is 'cr overeen gekomen , tot dat de hooge contracteerende Partyeu onder zig een Tractaat van Commercie hebben "ge. waakt 's Gea; VENHA* GE. Feibond van de Republiek met Pruisfen.  '^G'rAvenha- ce. Verbond van de Republiek mei Pruisfen» 1 < i ï f 1 784. NIEUWE NEDERLANDSCHE maakt, dat de Onderdaanen der Republiek in de Pruisfifche Staten, ten opzigte van de Commercie en Navigatie, ais de meest begunftigde Natie zuiden worden behandeld, het welk dan ook mede in de Vereenigde Nederlanden ,■ met betrekking tot de Onderdaanen .van Zyne Majefteit zal plaats hebben. VIII. Dewyl 'er tusfehen de beide hooge contracteerende Partyen eenig verfchil. over de Limltert beftaat, zullen er Commisfarisfen benoemd worden , welke die verfchillen in der minne zullen tragten te vereffenen. IX. Zyne Pruisfifche Majefteit guarandeert op de kragtdadigfte wyze het Erfftadhouderfchap, zo wel als de charge van Erf - Gouverneur van ieder Provincie , in het Doorluchtig Huis van' Oranjemet alle deszelfs Rechten en Prasrogativen ,■ als een wezenlyk deel van de Conftitutie "der Vereenigde Nederlanden uitmaakende volgens de Refolutien en? Diplomaas van den jaare 1747 en 1.748,. uitkragte van welken de tegenwoordige Stadhouder in 1766", in het bezit zyner waardigheden is getreden, en in 1788 (*) in dezelven' bevestigd geworden, verbindende zig om deze Regeeringsform tegen allo aanvallen en ondernemingen ,■ direct of indirect, en Van wat aart ook, te handhaven. X. Deze Alliantie zal den tyd van 20 Jaaren ïuuren, te rekenen van den dag der tekening van het Tractaat, en als dan zullen de hooge con:racl:ccrcnde Partyen nader tragten over een te comen. XL Het tegenwoordig Tractaat zal door Zyne Majefteit den Koning van Pruisfen en Hun Hoog vlogende de Staten Generaal der Vereenigde Nelerlanden, geratificeerd worden, zullende die Raificatie in behoorlyke forma wederzydsch, binnen een (*) Öit ziet op het befhnt van dc Staten van fiolnid en West - Friesland van den 15 February rjr$8. Zie 1. 245 cn 250. 't welk van alle de andere Provinciën g*. olgd is. Zie ook hier te voren onder Arnhem.-  JAARBOEKEN, May, i78g. jq. een maand of zo veel eerder mooglyk , wordei overgegeeven, te rekenen van den dag der tekenin< van dit Tractaat. * Ten blyke hier van hebben Wy Ondersteken den, voorzien met Volmagt van Zyne Majefteit der Koning van Pruisfen en van Hunne Hoog Mog de Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden ir hunne namen dit Tractaat ondertekend en 'er Onze Zegels onder gedrukt. Gedaan te Berlyn den 15 üpril Van den Jaarei 788. KAREL WILLEM, Graaf van Tinckenfiein EWALD FREDRIK, Graaf van Her tzberg en AREND WILLEM, Baron van Rheede. ' Op den zelfden 15 April wierdt het Verbond van het Hof van Groot-Brittanje met deze Republiek in deze Plaats geteekend, van ft welk de Heer Jackfbn, Secretaris van den Engelfchen Gezant Ridder Harris, om' trend het einde dezer maand de Ratificatie of bekragtiging uit Londen alhier terug bragt. By dit Verdrag guarandeert of vry waart Zyne Groot-Brittannifche Majefteit niet minder, dan de Koning van Pruisfen in v.óofge'meld verdrag, het Erfftadhouderfchap in het Huis van Oranje. De byftand , welke de beide Mogendheden eikander beloven2, wanneer de eene of de andere mogt aangevallen worden , zal beftaan aan den kant van Engeland, in 8000 man Voetvolk aooo man Ruitery, 12 Schepen van Linie en 8 Fregatten. Daar en tegen aan de zyde van de Staten Generaal in 5000 man Voec- | 's Gra1 venha- ge. Perboni van de Republiek mes Pruisfen,  's'Óra- VÉNHAGE. VER- 785 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ Voetvolk, ióoó man' Ruitery, 8 Schepéri Van Linie en 8 Fregatten; met wederzydfche beloften, ingeval van noodzaaklykheid, de een den a'nder met alle magt te zullen byftaan; zo nogthans, dat door Hun Hoog Mogende by zodanige onverhoopte noodzaaklykheid, niet meerder zal behoeven te worden gegeven dan ioooo man Voetvolk,2000 man Ruitery, 16 Schepen van Linie en i6 Fregatten. Middelerwyl, dat de beide Mogendheden onderling een Verbond van Koophandel fluiten, zullen de Ingezetenen over en weder in elkanders Staten, als de meest begunftigdé Natie,behandeld worden , zonder dat zich zulks egter zal uitftrekken tot eenige vermindering van inkomende rechten. Zyne Groot-Brittannifche Majefteit ondertu fchen verbindt zig,van met de Staten Generaal te zullen handelen over de teruggave van Negapatnam met deszelfs Onderhorigheden,tegen iets andersvan gelyke waarde, onder verzekering aan de Republiek, van zeer wezenlyke nieuwe voordeden van Koophandel in de Oost Indien te zullen toeftaan, en eene'nadere bepaaling van het 6 artikel van het Tractaat van Vrede, tusfehen de beide Natiën gefloten, betreffende de Scheepvaart der Britfche Onderdaanen in de Oost-Indien enz. Zie' hier dat Verdrag zelve van deze woorde-ïyken inhoud:  JAARBOEKEN, May s i?88. 7€7 VERDRAG van verdeedigende 's GhAferbtntemsfè, tusfehen Zyne Ma- venhajeffeit den Koniyg van GROOT- ge. BRITTANNIEN, m Hunne Heng Mogepde de STAATEN GENERAAL der VKREENIGDE NEDERLANDEN. T*\e onderlinge en oprechte vriendfchap , welke zedert zo langen tyd heeft ftand gegrepen tusfehen Zyne Majefteit den Koning van Groot - BriCtanje en de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, op nieuws verfterkt en bekragtigd zynde door het belang, het welk Zyne Groot - Brïttannifche Majefteit nog onlangs getoond heeft, voor de handhaving van de Onafhanglvkheid van de Republiek en deszelfs wettige Conftitutie, zo hebben gemelde Zyne Majefteit en de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden befloten, ten einde op de allerzekerfte en duurzaamfte wyze de goede harmonie, het vertrouwen en verftandhouding te vestigen, eene altoosduurende Verbindtenis aan te gaan, door een defenfief Tractaat van Alliantie tot welzyn der beide Partyen, ter handhaving van de algemeene en byzondere rust. Ter bereiking van dit zo heilzaam oogmerk, heeft Zyne Majefteit den Koning van Groot-Brittanje benoemd en gemagtigd den Heer %mes Hairis, Lid van zyn geheimen Raad, Ridder der Orde van hetBath, Lid van het Parlement van Groot-Brittanje en zyn Extraordinaris Ambasfadeur en Plenipotentiaris by Hun Hoog Mog.; terwyl Hun Hoog Mog. de Staten Generaal der Vereenigde Provinciën daar toe benoemd cn gemagtigd hebben de Heeren Hunne Gedeputeerden tot de Buitenlandfche Zaaken. Ggg WeL herbond de- Republiekmet GrootBrittaunie. j  's Gra- venhage. ■ Verbond der Republiekmet GroitBrittannie. ,88' NIEUWE NEDERLANDSCHE Welke, na eikanderen derzelver Volmagten in de vereischte orde te hebben medegedeeld, en daar óver met den anderen in onderhandeling geweest te zyn, omtrend de volgende Artikelen zyn over een gekomen: Art I. 'Er zal eene oprechte, vaste en beltendbe vriendfchap en vereeniging plaats hebben, tusfehen Zvne Groot Brittannifche Majefteit, deszelfs Erfgenamen en Opvolgers en de Heeren Staten Generaal'dpr Vereenigde Nederlanden, zodanig dat de hoo«e Partyen Contractanten, de alietgrootfte attentie' zullen vestigen om onder eikanderen, hunne Staten en Onderdanen, die vriendfchap en wederzydfcrie verftandhouding te handhaven; verbindende zHi zo veel in hun vermogen is, te zullen toebrengen' om zich onderling by de rust en vrede te conïervéeren en wederzvds te befchermen. li Ingeval eene der contracteerende Partyen vyandclvk mogt aangevallen worden door eenige Eu'ronafche Mogendheid, in welk Waerelddcel het ' ook zoude mógen wezen , zo verbind zich de andere Partye Contractante, hare Bondgenoot te Land en ter Zee te zullen byftaan, tot wederzydfche befcherming en beveiliging der bezittingen van Staten Landen,' Steden, Plaatzen , Rechten en Vrydommen, welkê haar refpeótivelyk voor het begin der wandelvkheden toebehoorden. ITT Zvnë Brittannifche Majefteit guarandeert op . dekra^tigfte wyze'het Erfftadhouderfchap zo wel als hef? Erf - Gouverneurfchap van iedere Provincie in het Doorluchtig Huis van Oranje, met alle deszelfs Ampten cn Pracrogotiven, als zynde een wezenlyk deel van de Conftitutie der Vereenigde Provinciën, volgens de Refolutien en Diplomata der laaien i?47 en 1748 , uit kragte van welke de tegenwoordige Stadhouder, in den Jaare 1766, Is getreden in de posfesfie van die Ampten, en in  JAARBOEKEN, May,i788. 78; welke hy in 1788 is herfteld , zich verbindend* deze Regeeringsform te zullen handhaven tegei alie aanvallen en ondernemingen, direct, of indi redt, en van welke natuur dezelve ook mogter ■wezen. IV. De byftand, in het II. artikel van ditDefem •five Tractaat van Alliantie gemeld, zal van de kam van Zyne Brittannifche Majefteit beftaan in 800c man Voetvolk en 2000 man Ruitery, benevens 12 Schepen van Linie en 8 Fregatten ; en van de zyde der Staten Generaal in 5000 mar Voetvolk, tooo man Ruitery, 8 Schepen van Linie en 8 Fregatten, welke refpective byftand zal geleverd worden binnen twee maanden, na dat de aangevallen party denzelven zal gevorderd hebben, cn tot deszelfs dispofitie zal blyven, geduurende den Oorlog, in welke dezelve zich zal gewikkeld vinden, zullende dit fecours, (het zy in Schepen en Fregatten, het zy in Troupen) betaald en onderhouden worden door de Mogendheid, die het zelve geleverd heeft, overal daar het deszelfs Bondgenoot zal goedvinden te gebruiken. ' V. Ingeval de bepaalde byftand niet genoeg mogt wezen ter verdediging van de Mogendheid, die het zelve gevorderd heeft, zal de andere Mogendheid het zelve van tyd tot tyd vermeerderen, naar gelang der behoeften van'zyn Bondgenoot, en hem zelf, indien het de omftandigheden vorderen, met al zyn magt byftaan; doch is hier by uitdruklyk bedongen, dat in allen gevalle het aandeel der Heeren Staten Generaal niet zal gaan boven de 10000 man Voetvolk , 2000 Ruiters, irj Schepen van Linie en 16 Fregatten. VI. Dan dewyl het kan gebeuren (uit hoofde der afgelegenheid van verfcheiden Bezittingen der Partyen Contractanten), dat de voordeden, welke zy wederzyds, uit de fluiting van dit tegenwoor- Ggg 2 dig :'s Gra- 1venhage. Verbond der Re. publiek met Groot- Briitart* nie.  's Gra- venhage. Verbond der Re* publiek met GrooU Brittan- «ie. 79o NIEUWE NEDERLANDS CHE dig Traótaat, moeten trekken , kunnen verydeld worden, by aldien men geene maatregelen tot onderlinge verdediging der gemelde Bezittingen kan nemen, voor dat derzelver refpeftive Gouverneurs 1 de nodige orders uit Europa daar toe ontfangen hadden, is bepaald en overeengekomen, dat ingeval een van dezelven vyandlyk aangetast, of gedreigd wierd vyandelyk aangevallen te zullen worden , door eene Europafchc. Mogendheid, in zyne Bezittingen, het zy in Afrika of in Afia , 'er aan de Gouverneurs van derzelver Bezittingen, in die beide Waerelddeelen , zal gelast worden. om onderling te raadplegen over de te geven byftand, en in geval van nood dat fecours aan de aangevallen party op de fpoedigfte en kragtdadigfte wyze te verleenen; en dat de orders ten dien einde aan de gemelde Gouverneurs , terftond na bet fluiten van het tegenwoordig Tractaat, zullen afgevaardigd worden; en ingeval de beide hooge Partyen Contractanten verpligt zullen zyn eikanderen het voorgemelde fecours te leveren, zullen zy niet toelaten aan eenig Schip van Oorlog, van wat foort het ook zoude mogen wezen, toebehoorende aan de aanvallende Mogendheid in eenige van derzelver Havens binnen de gemelde Bezittingen in te loopen, tot tyd enwyle dat de Vrede tusfehen de aanvallende party en den Bondgenoot van de Contracteerende Party zap herfteld zyn , ten ware dat zodanige Schepen mogten genoodzaakt zyn die Havens in te loopen, om het blyven of Schipbreuk lyden voor te komen. VII. Indien het mogt gebeuren , dat de beide hooge Partyen Contractanten gelykelyk met een gemeenen vyand in Oorlog mogten geraken, beloven zy eikanderen wederzydsch van zich niet te zullen ontwapenen , dan volgens een gemeen accoord, en elkandercn in vertrouwen kennis te zul- lea  JAARBOEKEN, May, 1788. 79] len geven, van de voorflagen die tot Vrede of Beftand mogten gedaan worden. VIII. Wanneer de hooge Partyen Contraftanter verkiezen derzelver fecours in plaats van in Troupen in geld te geven, zal zulks van weerskanten vry ftaan, en dan zal dat fecours gerekend worden tegen 100000 guldens hollandsch Courant in 't Jaar, voor 1000 man Voetvolk, en tegen 120000 dito guldens voor 1000 man Ruitery, 's Jaars, of naar evenredigheid per maand. IX. De Mogendheid, welke byftand gevorderd heeft, zal verpligt wezen, het zy "dat de Schepen, Fregatten en Troupen , die aan dezelve geleverd zyn, lang of kort in hare Havens blyven , ze te voorzien van al het noodige tegen den prys, als of zy haar zelf toebehoorden. Het is wyders bepaald dat de gemelde Troupen en Schepen, in geen geval hoe genaamd, zullen zyn ten lasten van de party, welke dezelven gevorderd heeft, en egter niet te min tot deszelfs dispofitie zullen blyven, gedurende den gantfchen loop van den Oorlog, waar in zy gewikkeld is. Het bedoelde fecours, zal, met betrekking tot de Politie , ftaan onder de orders van den Chef, die het bevel over het zelve voert en niet afzonderlyk of anderzints gebruikt worden als met overleg van den Chef, dan met betrekkind tot de krygsverngtingen zal het geheel en al onder": worpen wezen aan de orders van den Opperbevelhebber dier Mogendheid, welke het zelve geëiscbt heeft. ö . X. Men is over een gekomen, in afwagting dat de beide Mogendheden een Tractaat van Commercie onderling zullen fluiten, dat de Onderdaanen van de Republiek, in de Koningryken van GrootBrittanje en Yiiand, zullen gehandeld worden, als de meest begunftigde Natie, en dat zulks insgelyks zal plaats hebben in de Vereenigde Provinciën, omtrend de Onderdaanen van Zyne Groot - BritcanniGgg3 fche 'sGra- venhage. Verbond der Republiekmet GrootBrittan*nie.  702 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENJtiACE. Vet bond der Republiekm:t GrootBtii tanme. fche Majefteit; egter met dien verftande, dat dit artikel niet moet gehouden worden zich uit te ftrekken tot eene vermindering van inkomende Rechten, die van de Linnens geheven worden. XI. En dewyl Zyne Britfche Majefteit by het IV. artikel van het Vredens-Traétaat, getekend in de maand Juny 1784, zich verbonden heeft, om met de Heeren Staten Generaal in onderhandeling te treden over de teruggave van Negapatnam met deszelfs onderhorigheden , ingeval de gemelde Heeren Staten Generaal daar voorin 't vervolg een equivalent konden geven, en Hunne Hoog Mog. derzelver verlangen naar die reftitutie vernieuwd hebben , gelyk ook om naauwkeurig te bepalen, den zin van het VI. artikel van gemelde Tractaat met betrekking tot de Zeevaart der Britfche Onderdanen in de Oost - Indifche Zeeën , zo is Zyne Britfche Majefteit, ten bewyze van deszelfs toegenegenheid voor de Republiek, bereid om tot het verlangen van Hunne Hoog Mog. mede te werken, cn zelf om aan de Republiek nieuwe en zeer wezenlyke voor deelen van Commercie in dat Waerelddeel toe te ftaan, zo dra men anders maar zal overeengekomen wezen aangaande het Equivalent, waar voor Zyne Britfche Majefteit niets vordert, dan het geen tevens voor het wederzydsch belang en de veiligheid der beide Partyen Contractanten in de Indien zal vorderiyk wezen: en ten einde die onderhandelingen geen beletzel zouden toebrengen aan de fluiting van dit tegenwoordig Tractaat, is men overeengekomen, dat die onderhandelingen ten fpoedigften begonnen , en ten einde gebragt zullen worden binnen den tyd van zes maanden na de tekening van dit tegenwoordig Tractaat; en dat de Conventie, welke men ten dien opzigte zal aangaan, dezelfde kragt zal hebben, als of die in dit Tractaat was geïnfereerd geworden. XII. Het tegenwoordig Tractaat zal wederzydsch,  JAARBOEKEN, May, 1788. 793 geratificeerd worden, en de uitwisfeling der Ratificatien zal gefchieden binnen den tyd van zes weken, of zo veel mooglyk eerder. Gedaan in 'sHage den 15 April 1788, (Was geteekend) ( Lager ffond) JAMES HARRIS. (Lager ftor,d) J. W. Graaf van WELDEREN. (Lager ftord) W. F. H. van WASSENAER. (Lager ftand) L. P. van de SPIEGEL. (Lager flond) WILLEM van CITTERS. (Lager /fond) W. N. PESTERS. (Lager Rond) „ CHARLES BIGOT. (Laser Jtond) M. B. C.' van VOERST van BORGEL. Zo dra dit Verdrag op den 15 April 1788 elhier in 'sHage geteekend was, zonden de Algemeene Staten het zelve den volgende dag aan de Provinciën ter bekragtiging by dezen brief: EDELE MOGENDE HEEREN! T\e onderhandeling , welke op voorftel van de *- Provincie.van Utrecht, met concurrentie van de andere Provinciën, zedert eenigen tyd op het tapyt is geweest over een Tra&aat van Defenfive AlGgg 4 lian- 'sGratenhase.  's Gra- venhage. Berigt et verzoek van be- kragti- gitig vat voorfz. Verbond 794.' NIEUWE NEDERLANDS CHE , liantie met Zyne Majefteit den Koning van GrootBrittanje, is eindelyk zo verre gevorderd en gebragt, dat qp gisteren het voorfchreven Tradtaat finalyk is gefloten en getekend. i De Heeren Onze Gedeputeerden hebben heden aan Ons rapport gedaan, dat zy op gisteren in conferentie zyn geweest met den Heer Ridder Hat ris, Extraordinaris Ambasfadeur en Plenipotentiaris van Zyne Ma;efteit derf Koning van Groot-Brittanje; dat by de "opening van die conferentie den Heer Van {Fe/deren, eerfte van onze Heeren Gedeputeerden, aan gemelden Heere Ridder Hart is had voorgedragen , dat hem verzogt hadden tot deze conferentie te willen komen, om aan hem te communiceeren: „ dat rapport gedaan hebbende aan Hunne Hoog „ Mog. van het fucces van de Negotiatie, die zy, „ ingevolge de Refolutie van Hunne Hoog Mog. " met hem geëntameerd hadden, en ter deliberatie , van Hunne Hoog Mog. gebragt hebbende het 3 Project, van een Tractaat door hem overgeleverd, " Hunne Hoog Mog. hen Heeren Gedeputeerden " geauthorifeerd hadden het zelve te fluiten en te , tekenen : ,, Dat uit de faciliteit, waar mede Hunne Hoog Mog. afgegaan waren van Hunne eisfehen, geoor" deeld kohde worden van derzelver hartelyk verlangen, om de oude Verbindtenisfen van vriend„ fchap met Zyne Groot - Brittannifche Majefteit \\ te vernieuwen, te gelyk met Hun vertrouwen in deszelfs verzekeringen. „ Dat hv Heer Ridder Hat ris te zeer verlicht „ was, oni niet volkomen onderrigt te zyn van de , middelen, waar van de geen, die neidig zyn ge„ weest over het geluk der beide Natiën, wanneer „ dezelven vereenigd zyn geweest, zich bediend „ hebben om jaloufie en wantrouwen tusfehen haar „ te.verwekken, zo wel als van de hulpmiddelen, „ die met vrugt gebruikt kunnen worden , om de „ gevolgeh daar van voor te komen.  JAARBOEKEN , May, 1788. 795 „ Dat de grondbeginzels, die hy Heer Ridder „ tiarrïs altoos voor een regel had gehouden in de „ ongenoegens, die de gemoederen alhier hadden „ verwyderd , en de zorg door hem ftandvastig „ aangewend om dezelven tot hare waare belangens terug te brengen, zekere Waarborgen waren, j, dat hy met denzelfden ieverzoud' aanhouden om „ het werk, door hem zo gelukkiglyk begonnen, „ tot volkomenheid te brengen, met uit te werken, ,, dat de fchikkingen nog overig te maken, uitkrag3, te van het X. en XL artikel van het tegenwoordig „ Tractaat, van zodanigen natuur mogen wezen, dat niets in het toekomende de thans, herftelde „ vriendfchap moge ontrusten; met betuiging van ,, de Heeren Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden, „ dat zy allen iever , ernst en goede trouwe daar „ toe zullen toebrengen, die het gewigt der zake „ vereischt." Dat gemelde Ridder Hurris daar op aan gemelde Heeren Gedeputeerden had geantwoord: ,, dat hy „ meteen uitnemend genoegen, vernam de reden „ waarom hy tot deze conferentie was verzogt. ,, Dat de Koning zyn Meefter de Alliantie^ die „ gefloten ftond te worden, confidereerde als een „ maatregel, welke den grondflag van eene folide, „ fysthematique en permanente Unie, tusfehen de „ twee Naden, zoude ftellen; dat, conform aan „ die grondbeginzels, Zyne Majefteit, inden loop j, dezer Negotiatie, getragt heeft, alle hindernis„ fen , die den uitflag daar van hadden kunnen beletten, uit den weg te ruimen. ,, Dat Hunne Hoog Mog. verzekerd konden ,? wezen, dat zy dezelfde' dispofitien en dezelfde j, voornemens ontwaar zullen worden in de fchik„ kingen, welke, volgens de ftipulatien van het ,, Tractaat, nog voorwerpen van discusfien zullen „ moeten uitleveren. „ Dat de Koning met genoegen zal zien de Jufti„ tie, die Hunne Hoog Mog. doen aan zyne geGgg 5 „ vbe- 's Gra- venhage. Berigt en verzoek van bekra^ti • (>ing van voorfz. Vei bond.  79<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhace. . Berigt en verzoek vat bekragti ging vat voorfz. Verbond „ voelens en het vertrouwen, het welk zy ftellen „ in deszelfs verzekeringen; dat niets waarachtiger „ is als derzelver verlangen, om daar van de over,, tuigendfte blyken te geven; dat hy Heer Ridder „ Ha'ris konde verzekeren, dat die geen, dienei„ dig zyn over het geluk der beide Natiën, zich „ niet minder in hunne oogmerken zullen verydeld ■„ vinden, door de maatregelen dezen morgen vast'„ gefteld, en door de gevolgen daar uit te reful,, teeren. . „ Dat de manier, waar op hy ten zynen op„ zigte was behandeld, hem zeer vleyend was ,, voorgekomen, en het getuigenis aan hem gegee,, ven, hem ten uiterfte gevoelig was." Na welke voorafgaande Aanfpraak en Antwoord, voorgeleezen zynde onze Refolutie van den 12 April laatstleden, behelzende eene Procuratie op de Heer ren Onze Gedeputeerden tot de Buitenlandfche Zaken , om het voorfchreven Tractaat van Alliantie te fluiten en te tekenen, en door den Heer Ridder Marris geproduceert zynde het Pouvoir van Zyne Majefteit den Koning van Groot - Brittanje, in behoorlyke forma gedepechcerd, zy Heeren Gedeputeerden met den Heer Ridder barris zyn geprocedeerd, tot de teekening en fignature van het voorfchreven Tractaat, zodanig als het zelve door Hun Heeren Gedeputeerden daar nevens aan Ons is geexhibeert. Op het voorfchreven Rapport by Ons gedelibereerd zynde, hebben Wy , na alvorens gemelde Heeren Gedeputeerden voor derzelver genomene moeite bedankt te hebben, goedgevonden copy van het voorfchreven gefloten en geteekend Tradlaat aan U Edele Mogende, gelyk mede aan de Heeren Staten van de andere Provinciën, toe te zenden, met verzoek derzelver Ratificatien daar in, binnen den beftemden tyd van zes weken, en, zo doenlyk, nog eerder, aan Ons te laten toekomen, om  JAARBOEKEN, Mayt 1788. 797 om hoe eerder zo beter de uitwisfeling der Ratificatien te kunnen doen. Waar mede eindigende , bidden Wy God Al-, magtig, Edele Mogende Heeren! U Edele Mo«te willen houden in zyne heilige Protectie. In den Hage den 16 April 1788. (Onder Jlond) Uwer Edele Mogenhedens goede Vrienden, DE STATEN GENERAAL DER VEREENIGDE NEDERLANDEN. Het was den 7 en 8 May, dat de GrootBrittannifché Gezant Ridder Harris , met Heeren Gecommitteerden uit Hunne Hoog Mog. in gefprek was, en datteffens, met de gebruikelyke omftandigheden, de Ratificatie of bekragtiging van het Verbond, tusfehen Zyne Koninglyke Alajefteit van Groot-Brittanje en den Staat gefchiedde,en ook de Ratificatie van het Verbond met Zyne Koninglyke Majefteit van Pruisfen wierdt naar Berlyu gezonden. De Engelfche Gezant heeft by deze gelegenheid een kostbaar avondmaal en dans gegeeven, waar op de Stadhouderlyke Perfoonen en veele lieden van aanzien verfcheenen en is kort daarop tot verrigtinge van eenige zyner huishoudelykc zaaken naar Londen vertrokken. Onderwyl waren van het bovengemeld Verbond dezer Republiek met Groot-Brittan- sGra- i/enha3e.  79» NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venha ge. tannie, in de Engelfche Dagpapieren, zekere ■ affchriften geplaatst, welken met bet oorfprongelyken ni t naauwkeurig genoeg overeenllemden: 't welk gelegenheid fchynt te hebben gegeeven, dat van wegen het Franfche Hof door den Heer Caillard (die de zaken van gemelde Hof hier waarnam, alzo, na het ftil vertrek van den Franfchen Gezant de Verac, in 't begin van September 1787, nog geen Gezant uit datKoningryk herwaarts was aangekomen) eene Memorie aan de Algemeene Staten wierdt ingediend en daar by te kennen gegeeven: ,, Dat hec Hof van Frankryk van ter zyde ., kennis gekregen hebbende , van de op handen zynde verbintenis, tusfehen En„ geland en de Staat , by het inzien van deszelfs ontwerp inzonderheid deszelfs „ aandacht hadde gevestigd op het 6 Arti„ kei, waar by hoofdzakelyk overeenge,, komen, dat ingevalle een der hooge con„ tracteerende Mogendheden, door eene Eu- ropafcheMogendheid vyandlyk aangetast of „ bedreigd wierde, het zy in Afrika of Afia, „ de Gouverneurs van derzelver Etablisfe„ inenten in die beide waerelddeelen zouden „ gelast worden, om, zonder orders uit Eu- ropa af te wagten, de aangevallen of be- dreigde party den fpoedigden en kragtda-., diglten byftand te verleenen , en dat de ,, hooge partyen Contractanten niet zouden toelaten, dat eenig fchip van oorlog van „ de aanvallende Mogendheid, in wat geval s, zulks ook zoude mogen zyn, in eenige „ van  JAARBOEKEN, May, 1788. 799 sa van de Havens der gemelde bezittingen „ kwame. „ Dat, zo men dit Artikel wel begreep, „ het zelve fcheen in te fluiten, dat de Hol3i Iandfche Bevelhebbers in de Indien on», der de orders van die van Engeland zouden „ ftaan, en dat op een bloot voorgeeven van „ de laatfte, dat zy een vyandlyken aanval „ van Frankryk te duchten hadden, de ge„ heele macht van alle de Hollandfche bezit„ tingen in deze waerelddelen ter hunner „ dispofitie zoude ftaan , zo dat zelfs ■■ de „ Hollandfche Bevelhebbers noch het recht „ zouden hebben, zich omtrent de waarheid „ van diergelyke voorgevens te verzekeren, „ .noch de vryheid om orders te verwachten , „ alvorens tegens een Bondgenoot der Republiek vyandlyk te ageeren. Dat het „ oogmerk en de gevaarlyke gevolgen van „ zodanig een Artikel maar af te zichtbaar „ waren. Dat om die reden Zyne Koning„ lyke Afajefteit van Frankryk gaarn geloven wilde, dat zodanig Artikel, hoezeer het „ in de Copien van het Tractaat, dewejke „ publiek gemaakt zyn, voorkomt, in het „ origineel niet gevonden word, en te veel „ vertrouwen ftelt in de wysheid van Hunne „ Hoog Mog., om inzichten te kunnen voor„ onderftellen, die rechtdraads ftrydig zou„ den zyn met de verbintenis tusfehen Zyne „ Allerchristelykfte Majefteit en de Repu. „ bliek plaats hebbende. Dat Zyne Maje„ fteit echter daar omtrent niet in onzeker„ heid verkoos te blyven, dewyl noch des- „ zelfs 's Gra- venhaGE.  8oo NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. „ zelfs grondbeginfelen, noch Caradter toe„ lieten onzekere, dubbelzinnige en tegenn ftrydige engagementen te hebben, wel,, ke Zyne Majefteit ook niet verwacht dat „ Hunne Hoog Mog. zouden aangaan." Hunne Hoog Mogende gaven vervolgens op die Memorie ten Antwoord: „ Dat Zyne Koninglyke Majefteit aan Hun,, ne Hoog M'igende zekerlyk recht gedaan y, had door te vooronder/lellen, dat het zesde „ Artikel van hst Trablaat met Engeland inderdaad verfchilt van dat, hetxvelkin „ de publiek gemaakte Coftyen te vinden is. Dat de confrontatie van dit Artikel, zo,, danig het in het origineel voorkomt, met s, die Copyen, Zyne Majefteit daar van zoude „ overtuigen, en daar uit zien zoude, dat de ,, refpe&ive Gouverneurs der Afrikaf'cbe en „ Afiatifche P.tablisjementen daar by niet ge„ authorijeerd zyn, om willekeurig en in al- len gevalle zodanige prompte en ejficacieufe » byftand ie doen , maar dat hetzelve zich „ alleen bepaald, om ingevaile van vyande „ lyke bedreigingen onderling te concerteren ,, omtrent de hulp , die men op de jpoedigple „ en meest kragtdadige wyze zoude kunnen „ toebrengen , in gevalle aie bedreigingen „ met 'er daad een vyandelyken aanval ten gevolge hadden." Hunne Hoog Mogende voegden daar nog by: „ dat zy bereids dien zelfden ftap, dien 9, zy thans deden, by Zyne Majefteit zou9, den hebben gedaan, en denzelven den „ inhoud van het met Zyne Koninglyke Ma- » je-  JAARBOEKEN, May, 1788. 801 „ jefteitvanGroot-Rrittannie gefloten Tractaat ■ „ zouden hebben medegedeeld, ingevalle Hun ,, Hoog Mog. niet hadden gemeend, de ratifi-, „ catie van het zelve traétaatte moeten afvvag „ ten, ten einde het genoegen te hebben aan „ Zyne Allerchrillelykfle Majefteit een com„ pleet en geconfommeerdft.uk aan te bieden* „ Dat die ratificatie egter binnen zeer weinig „ dagen ftaande te volgen, en Zyne Maje„ fteit alleen door eene Authentyke Ccpie „ van het zelve in ftaat kunnende gefteld „ worden, om over het verfchil in questie ,-, te oordeelen, Hun Hoog Mog. met em„ presfement van deze gelegenheid gebruik maken, om eenige dagen te anticiperen op „ de Communicatie, die zy van hetzelve „ voornemens waren aan Zyne Majefteit te„ doen, dezelve verzoekende te refiecte. „ ren op het onderfcheid hier boven ver„ meld. Dat Hun Hoog Alog. 'er eg„ ter by moeten voegen , dat, zo men dit „ zesde Artikel zelfs opnam in dien zin, „ welken de depêche van den Grave Mtnt- morin fchynt te bedoelen , de gevolg„ trekking, daar uit by die zelfde depêche „ gehaald, dan egter nog niet door zoude „ gaan. Dat de verplichting uit het travaat „ voortvloeyende een over en weder ver„ bindende kragt hebbende en reciproque „ zynde, gevolglyk de Gouverneurs van de „ Hollandfche Etablisfementen niet meer on„ der de orders van die der Engelfchen zou„ den ftaan, dan de Engehche onder de hun„ ne | en dat dus de raagt en plaatfen der „ Hol. sGrA- /enha-1  8o2 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- venhaGE. 5 ] „ Hollanders in deze waerelddeelen niet meer „ van'de Engelfche zouden afhangen, dan „ die van de Engelfchen dependenc zouden „ zyn van de Republiek, gefteld, dat men „ al eens dien uitgeftrekten zin aan die Ar„ tikel zou willen geven, en dezelve daar „ van de ware uitleging waar. Hat Hun „ Hoog Mog. wel in dit detail hadden wil„ len treden, alleen om aan Zyne Majefteit „ een herhaalde proeve te geven van die „ goede trouw, welke Zy zich zelve als een „ onfehendbare wet in de nakoming hunner „ verbintenisfen hebben voorgefteld, en aan „ Hoogstdezelve tevens op nieuw een blyk op ,, te dragen , van de oprechte aankleving voor „ Zyne Majefteits perfoon en van de begeer„ ten, die hun aanhoudend bezield, en waar „ van Hun Hoog Mog. zich verbeelden nog „ zeer onlangs een ontegenzeglyk bewys , gegeven te hebben in hunne handelwyze „ omtrent de zaak der Franfche Kantion„ niers, welke in de laatfte troubles, die de „ Republiek zo fel gefchokt hebben , in , dienst van de Provincie van Holland wa' ren overgegaan. Dat hoe billyk ook hunne ', klagten op dit fujet waren , Hun Hoog Mog. dezelve egter provifioneel hadden . opgefchort, zo ras de Minifters van Zyne \ Majefteit hun hadden te kennen gegeven, dac het dezelve aangenaam zouden zyn l die zaak niet te pousfeeren." ' De Meer Mr. H. Van IVyn , welke als laad Penfionaris van Gouda zyn ontflag ver'Ogt hadt aan Hunne Hoog Mog., hebbende  U JAARBOEKEN, May, 178S. $a te kennen gegeven: „ dat het Hoogstdezel„ ven by Refolutie van den 14 September si 1785» behaagd hadde hem mede te com „ mitteren tot het onderzoek van het Finan„ tie Wezen van het Collegie ter Admirali„ teit in Friesland, van welke Commisfie, « ny vertrouwde, zich ten dienfte van den „ Lande in der tyd naar behooren te hebben „ geacquitteerd; dan dat Zich tegenwoordig „ verfcheiden redenen op deden, uit hoofde „ van welke de voorfchreven Commisfie niet „ meerder was van zyne convenientie, ver„ zoekende derhalven , Hunne Hoog Mog. „ hem ten goede geliefden te houden, wan„ neer hy de vryheid nam dezelve te rug te „ brengen en neder te leggen in den fchoöt „ van Hunne Hoog Mog. , dankzeggende „ voor het vertrouwen op hem dienaangaan„ gefield , en voorts verzoekende als nu „ van opgeroeide Commisfie te worden ont„ flagen , * welk verzoek Hunne Hoog Mog , by Refolutie hebben goedgevonden toe te ftaan, met betuiging, dat Hunne Hoog Mog. voldaan zyn geweest over de waarneming van gemelde zyne Commisfie. De Heer Henry Pye Richwn Hunne Hoog Mog. by request te kennen gegeven hebbende, dat Zyne Groot- Britt'annifche Maie„ fteit hem tot Hoogstdeszelfs Conful en „ Agent te Amfterdam benoemd hadt, met „ verzoek , dat Hunne Hoog Mog. hem " 'u u!ie k,waliceit geliefden te erkennen » zo hebben Hoogstdezelven, by Refolutie in tjat verzoek bewilligd, „ doch onder de ee- „wo. 's GravenhA- ge.  'sGra- VENHAGE. 804 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ wone Claufide, dat hy daar door niet zal „ wezen geëximeerd van de pligt van onderdanigheid , waar aan hy als onderdaan van de Heeren Staten van Hollanden West7, Friesland is gefubjeéteerd , fpeciaal ten „ opzigte van de betaling van alle ordinaris „ en extraordinaris fchattingen, zo wel reëel 3> als perfoneel, en ten opzigt van de Juri3. „ dictie over zyn perfoon en familie in het „ crimineel en civil." Zie hier een lyst van de verandering der bezettingen , onder_ het Krygsvolk van den Staat, met dit voorjaar. Esquadrons. 3 en 4 Hesfen-Kasfel, uit Hoorn en Enkhuizen naar Leyden. 3 en 4 Caribiniers, uit Leiden naar Groningen. 3 en 4 Stavenisfe Pous, uit Zutphen naar Hoorn. 3 en 4 Van Stöcken, uit Utrecht en Bommel naar 's Bosch. 1 en 2 Tbuil, uit % Boch naar Bommel. 3 en 4 Van der Hoop , uit Zutphen en Thiel naar Nymegen. 1 en a Hesfen Philipftbal, uit Delft naar Zutphen. Bataillons. 1 en 2 Van Dam, uit Nymegen naar Doesburg , Deutinchem, Lochem 'en Grol. a Plettenbergy uit Doesburg naar Nymegen. Prins ,  JAARBOEKEN, May, iySS. Sój i Prins Baden, uit Breda, Sceenber- * gen en Axel, naar Heusden. \ fi Byland, uit Heusden naar Breda, c 1 Waldek, ade Regiment uit Thi'el naar Breda. i en 2 Staan, uit Breda naar de WillemRad en Steenbergen. i en 2 Maillebois , uit Friesland naar sBosch. 2 Weideren , uit Hasfelt naar Zutphen. 2 Wellerlo, uit Hattem naar Hasfelt en Steenwyk. a Pabst, uit Delft naar Bergen op den Zoom. v 2 Onderwater, uit Bergen op den Zoom naar Thiel i en 2 Haraenbroek , uit 's Bosch naar Grave en Breda, i Houftoun, uit 'sBoch naar Bergen op den Zoom. £ Grenier, uit Bergen op den Zoom naar Muis in Vlaanderen. Ter Vergadering van Hun Hoog Mog. door de Provincie van Holland voorgeileid zVndom voortaan een Re/ident by de Staten va~rl « ATnC^Q Z"den> en den Heer^« Perkei, thans als Minister Plenipotentians aldaar zyn verblyf houdende, van daar te rug te roepen hebben de Heeren Afgezondenen der overige Provinciën in dit vooritel toegeltemd • en is dienvolgens goedgevonden debiievej hhh a van s Gra- ENHA" E. I  8o5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra •vknha ce. . van opontbod aan gemelden Minister toete. zenden. De Schutterye dezer plaatfe, heeft den 13 Mei derzelver jaarlykfche Wapenoeffeningen in de Maliebaan verrigc. Het geheele Stadhouderlyke Hof was daar by tegenwoordig; ook was het getal der aanfchouwers , die van alle kanten famengevloeid waren, menigvuldig. Des middags zyn Zyne Doorl. Hoogheid de Stadhouder, benevens de beide jonge Prinfen, als ook de officieren der Schuttery op de nieuwe Schutters-Doelen, door de Regeering ter maaltyd onthaald. Den 14 Mei hebben de Schutters te Scheveningen insgelyks hunne Wapenoeffeningen voor het Stadhouderlyke Hof verrigt. De Staten van Holland en West-Friesland hebben op den 16 Mei 1788 belloten, toetellemmen in de voortduiiring der betalinge van 't Kiygsvolk en andere lasten van het Bondgenootfchap, zo als die vervat zyn in den laatst gemaakten gewonen ftaat van den jaare 17^5 , en in den buitengewonen ftaat van 1787, met eenige uitzonderingen. Zie hier dat befluit: De Heeren van de Ridderfchap en Edelen , mitsgaders de Gedeputeerdens van de refpective Steden , hebben uit den naam. en van wegens Burgemeefteren en Vroedfchappen van derzelver Steden , geconfenteert en bewilligt , zo als Hun Ed. Gr. Mog. confenteren en bewilligen by dezen, in  JAARBOEKEN, May, 1788. 8c de continuatie der betaling van de Militie en ander latten van de Unie, zo als die begrepen zyn in dei laatst geformeerden ordinajren ftaat van den jaar I7»j, en ïrt den extraordinairen ftaat over 1787 met uitzondering van zodanige Pennoenen van Officieren , welken zedert zyn overleden of uitkoop hebben genoten en welken dus van den extraordinairer ftaat voor dezen jaare 1788 zouden moeten afgelaten worden, en daar tegens met by voeging van die Officieren, welken m 1785 verzuimt hebben, een behoorlyke Atteftatie van hun leven over te leggen en daar door over 1786 niet zvn b-taald JrWyderS m2C0PziPt toc een»ge Officiëren, welke reeds Compagnien in dienst van den Staat bezitten en m het een of ander van de nieuw opgeworpen en nu afgedankte Corpfen, met behoud van hunne Comp. als Hoofd-Officier zonder Comp. zv™ plaatst geweest en met volle pennoenen tot die kwaliteit van Hoofd-Officier ftaande op den extraordinairen ftaat van Oorlog voor 1787 zWébragt niet meer dan de helft van de Pen fioen, zynde vier' wó-den V ^ twindgSu!den' behQO« betaalt te Dat belangende een Major by het vierde Bataillon Artillerie, vermits Zyn Hoogheid en den Raad van State deze post nodig oordeelen, Hun £d Gr Mog. daar in ook met concurrentie van de overig Bondgenooten confenteeren wpngo Verders achten Hun Ed. Gr. Mog. zig in de onvermydelyke pligt, den aandagt van de Bondgenooten te moeten bepaalen tot eenige zeer gewied" e onderwerpen welke alle tot de gemeene defenfie van den Staat betrekking hebben. Ten eerften, de zoo dikwyls vrugteloos herhaalde klagten over den veragterden i>taat van de Finantie van de Admiraiiteits-Collegieh, door de gebrekkige confenten en furnisfementen van fommi|e Provncien, pp de Petitie van de zaken tot de Zee welke tegenwoordig tot die onvoorbecldelyke hoo'-te -eHhh 3 rtkl6m. 7 * Js Gra- 1VENHA;€E. Bejluit van Holland nopens de I's ten van de Unie.  808 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- venh.ace. . Befluit van H.01 land nopens de lasten van de Unie. klommen zyn, dat deze Provincie, wil zyniet het Zeewezen in een totaale verwarring zien vallen, zig genoodzaakt gevonden heeft den last van de Collegien in den haare redderende geheel en al op zig te neernen, en aan alle haare behoeftens te vol. doen. Ten tweeden , de eigendunkelyke afwyzing vanzommige Provinciën , welke niet alleen een goed gedeelte der Militie en andere posten op haare Repartitie gebragt, onbetaalt laten enz., met dat ef' fecf al wederom , dat tot voorkooming van conrune, de kas van de Generaliteit reeds dikwils hadt moeten byfpringen, om voor te fchieten, het geen een dier Provinciën goedvond zig niet aan te trekken. Ten derden, hoe zeer alle de Provinciën hebben moeten overtuigd zyn, dat om zig in polluur te ftellen tot het voeren van den Oorlog, noodzakelyk nieuwe Troepes hebben moeten aangeworven worden ; dat die Troepes op Capitulatien moesten worden genoomen; dat na de reforme van die Capitulatie heeft moeten voldaan worden: nogthans, niettegenftaande de zekerheid en billykheid van dit alles, verfcheide Provinciën haar confent geweigert hebben, en in den critiekften tyd van de Republiek het behoud van den Staat aan die weigering nebben gewaagt , indien niet in andere Provinciën en met name Holland en West-Friesland middelen waren gevonden , om de ruïne van 't Gemeenebest voor te koomen. Dat het even zo geleegen is met de Capitaalen, die genegotieert hebben moeten worden, tot voldoening van het geene aan Zyne Keizerlyke Majefteit, uit hoofde van 't geflooten tractaat verfchuldigd is ; aan het welk zommige Provinciën' zich zo weinig laten gelegen zyn ; als of zy geen bet-rekking tot het Bondgenootfchap hadden zo dat de Generaliteits Cas, met de Intresfe dier Capitaie > -ra 'be-  JAARBOEKEN, May% 1788. 809 bezwaard is gebleeven, en waarfchynelyknochmeei bezwaard zal moeten worden. Dat Hun Ed. Gr. Mog. derhalven redenen hebben om van de billykheid der Bondgenooten te verwagten , dat de reprefentatien aan dezelve gedaan , niet langer vrugteloos zullen zyn ; dat, by aldien de gebrekkige Provinciën belang ftellen in het behoud van 't algemeen Vaderland, indien zy de orde prefereeren boven de verwarring, geene redenen te waereld fterk genoeg zyn om langer te verhinderen, dat de zaken eenemaai op een regelmatige voet worden gebragt: dat zelfs het onvermoogen der Finantien door zodanige:Provinciën aangevoerd als een reden van haare gebrekkige conïenten-betalingen wel in ftaat is, om deze agterlykheid voor een korten tyd te doen excufeeren, maar nooit kan wettigen eene willekeurige afwyzing of onttrekking aan de gemeene defenfie ; en dat integendeel deeze finantieele omftandigheid, zodanige Provinciën , als het grootfte belang by haar eigen redding hebbende, behoord aan te fporen, om in de befoignes ten dien einde aangelegd, alle obftacles uit den weg te ruimen, en uit zig zelfs convenable en toerykende middelen aan de hand te geeven , waar door zy kunnen gered worden. Dat des te meer, nu de Republiek, als door een wonderwerk van haaren naderenden val is behouden, nu zy haare wettige Regeering herfteld ziet; het Erfftadhouderfchap op vaster gronden dan ooit te voren gevestigd is; met haare magtigde Nabuuren niet alleen in vrede, maar indefenfive alliantiè ftaat; nu al die voorregten haar door de Godlyke goedheid als een licht uit eene nog zo kort geleden duifternis zyn gefchonken, Hun Ed. Gr. Mog. ook mogen verhopen, dat het inwendig beftuur van den Staat van zulke verderflyke wanorders, als zoeven opgenoemd zyn, zal worden gezuiverd, de verflapte banden der Unie verfterkt, de order en eendragt Hhh 4 her- ' 's Gra- VENHAGE. Bejluit van Hol* land nopens de lasten van de Unie.  8 io NIEUWE NEDERLANDSCHE •s Gra- ven hace. herboren zullen worden, en dat de Bondgenooten daar toe met eikanderen, onder de altyd gerede medewerking van Zyne Doorl. Hoogheid, de handen In een zullen fiaan, op dat het voor een ieder kenneiyk zy , hoe rust, veiligheid , regt en orde de, gezegende vrifgten van de omwending zyn. Den zelfden 16 Mei, hebben de Staten van Holland en West Friesland een befluit genomen, omtrend de zaken van de Wescïndifche Maatfchappy welk befiuit wy hier na onder Amsteldam, de voorname zetel der beide, zo West- als Oost-Indifche Maatfchappyen, zullen mededelen. Wy hebben in ons fiukje voor April 1788 een opmerkelyk antwoord medegedeeld, 't welk de Staten van Utrecht den 1 April 1788 aan de Staten van Hollanden West-Friesland hebben toegezonden, omtrend zeker geleend gefchut en andere oorlogsbehoeften. De Maten van Holland beantwoorden dat amwoord van de Staten van Utrecht, den 16 Mei 1788 op deze nadrukkelyke wyze. EDELE MOGENDE HEEREN! W/y hebben uit Uwer Edele Mog. Misfive van *v den tweeden der laatstleden maand., in antwoord op de Onze van den 25 Ocfober 1787 vernomen , dat de reden, waarom U Ed. Mog. tot zo lang onbeantwoord gelaten hadden Onze bovengemelde Misfive , inhoudende een verzoek, omreftitutie van Gefchut, Buspulver en andere Ammunitien van Oorlog, aan de Stad Utrecht ter leen verftrekt; daar in gelegen was, dat deze gementioneerde inhoud  JAARBOEKEN, JAtf, i788. 8ir houd Uw Ed. Mog. hadt gefurpreneert en teffens innige aandoening by dezelve had verwekt, de- cA ti FW- Ed- M°S- noch de Regeerders der ötaa utrecht iets weten van een verzoek tot leening van zodanige Ammunitie aan Ons gedaan, of dat iets diergdyks van Ons zoude zyn onfangen; van welke onbewustheid de voornoemde Regeering van Utrecht eene uitdrukkelyke verklaring had gedaan Wy hadden waarlyk wel gewenscht, dat U Ed Mog. Ons wat vroeger van derzelver fuprife en innige aandoening hadden gelieven te informeeren, wanneer wy in Raat zouden geweest zyn, U Ed Mey daar van te ontheffen door eene eenvoudige herinnering van den toedragt dezer zaak; Wy oordeelen zulks nogthans, na zo veel tydsverloop, van minder noodzaaklykheid, dewyl Wy redenen hebben om te vertrouwen, dafrhet aan U Ed. Mog. en aan de Regeering der Stad Utrecht thans zo onbekend met meer is, dat, gedurende de laatfte ongelukkige lroubles, eene aanzienelyke kwantiteit Gefchut Buskruit en andere Ammunitien van Oorlog uit de Magazynen dezer Provinciën aan de Stad Utrecht is ter leen yerftrekt. Wy mogen ons niet voorftelJen , dat U Ed. Mog. onder voorwendzel van het icbadelyk gebruik, dat van deze Ammunitien gemaakt is, zich zouden willen appropriëeren het geene niet aan de Ufurpateurs, maar aan de Provincie van Holland en West-Friesland in wetteen eigendom toekomt; want hoe zeer deze geleende Ammunitien door de geenen, die de Regeering in de Stad Utrecht hadden geufurpeert, tot een verkeerd einde mogen gebruikt zyn, het is en blyft doch een waarheid , dat deze goederen waren geleend uit Magazynen van Holland, en dat Wy, die na de herftelling der desordres, de wettige Regeering dezer Provincie uitmaken, derzelverreftitutie, van UEd Mog als uitmakende, de wettige Regeering der Provincie Utrecht, mogen vorderen en verwagten Het is maar al te veel bekend, dat in de laatfte Hhhr tur- 's GrA- VENHAGE. Antw. van Holland aan Utrecht, omtrenil geleend %efchut -nz.  \s Gra- vENHAGE. Antw. van Hol land aat Utrecht omtrend geleend gefchut enz. % 12 NIEUWE NEDERLANDSCHE turbulente tyden , daar de zugt tot nieuwigheden genoegzaam in alle de Staatsvergaderingen was ingedrongen, en waarvan U Ed. Mog. Vergadering, zo weinig als de Onze , onbefmet gebleevcn is, veele zaken zyri voorgevallen, die veel beter aan de vergetelheid waren opgeofferd, dan dat iemand \ zich na de gelukkige herftelling, nog van die omftandigheden zoude willen prevaleren, en wy vertrouwen, dat U Ed. Mog. de uitwerkfels van factie en overheerfching, welke in dsze Provincie zigtbaar geweest zvn, zo weinig aan de tegenwoordige wettige Regeering zouden willen imputeeren, als dat dezelve gaarn zouden zien, dat alle de Refolutien en verrigtingen van den beginne der onlusten of op naam der Heeren Staten van Utrecht, of door zommige van derzelver Leden genomen en gepleegd , rwaar uit de Troubles al veel aanleiding hebben gekregen) op rekening van U Ed. Mog. wierden ge- ^°Wy herhalen derhalven Ons verzoek om reftitutie der gemelde goederen op het ernftigfte; en hoe zeer U Ed. Mog. ons gelieven te verzekeren, dat Hooestdezelve een nuttig gebruik daar van verhopen te maken, zullen U Edele Mog. niet vreemd geheven te vinden, dat dit nuttig gebruik worde gereguleerd door den wettigen Eigenaar, aan welken Wy vertrouwen, dat deze Goederen met langer ■zullen worden onthouden , daar het Ons leed zoude doen, dat de verdere discusfien over deze zaak fomwylen aanleiding kwamen te geven tot verwydering tusfehen Nabuuren en Bondgenoten, welke altoos, maar vooral na de pas herftelde Eendragt zorgvuldig behoren te worden vermyd. Hier mede enz. Gefchreven in den Hage ió" Mey 1788. Den  JAARBOEKEN, May, 1-788. 8I3 Den 18 May ontving men alhier de tydinodat Zyne ! ocrluchtige Hoogheid den Heer Hertog Lode-wyk Ermt van %t'uméyk Wolffenbuttel, Generaal Veld-MaaucbaJk van het Roomsch Ryk, enz., den 12 dezer maand aan eene beroerte te Eifenach overleden is' in den ouderdom van byna 70 Jaaren. ' Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, heeft; zo aan Hun Hoog Mog als aan den Raad van State kennis doen géven van het overiyden vsn gemelde Zyne Furftelyke Doorluchtigheid den Heer Veld Maar fchalk, Hertog v.-m Brurswyk en Lunenburaen het Stadhouderlyk Hof, heeft deswe^ den rouw aangenomen, By het kennisgeven van voorlz. overiyden wierdt door de ADe meene 5uten den i9 Mei aldus betlotenf £)e Heer Van SuchMen ter Vergaderinge prafiY deercnde, heeft aan Hun Hoog Mog" voorgedragen en bekend gemaakt, dat de Hèefc tal Het ri., Kamerneer van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinle Erfftadhouder by he.n was geweest en uit naam van Hoogstgedagte Zyne ffooS hem gezegt had datlyl ^S|eSffiS zynde, dat het den Allerhoog/ten behaagd had tot zich te roepen Zyne Furftelyke Doorluchtigheid den ■ Heere Hertog «fa i & , ,.,n Br * k Lu. nenburg het van zyn pligt hadde geagt, aan Hun Hoog Mog. kennis te doen geven van het overiyden van een Vorst totwien Zyn Hoogheid zo een naauwe betrekking had gehad, en die zo. lang in dienst JZSSa Mog. den post van vfld-Maarfchalk had bekleed, en geduurende deszelfs minder-' jarigaeid voor hem hadt waargenomen, de waardigheid^ van Kaptein-Generaal, waar over Hun Hoog Mog. by meer dan eene gelegenheid Hoogst- des- 's Gra- VKNüAGE.  814 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA" GE. Kennis van 't Overiyden van den Hertog Van Brunswyk en Refolutie. deszelfs genoegen aan welgemelden Heer Hertog hadden betuigt. Waar op gedelibereerd zynde is goedgevonden en verftaan, mits dezen te verzoeken, den Heer Van SuchteUn ter Vergadering praefideerende, om Zyn Hoogheid voor de communicatie, die hier van aan Hun Hoog Mog. heeft laten geven, te bedanken, met betuiging dat Hun Hoog Mog. over dit verlies zeer gevoelig zyn aangedaan , zo om de naauwe betrekkingen, die Zyne Hoogheid op dien Vorst heeft gehad , als om de voorname dienften door gemelde Heer Hertog, zo in qualiteit van Veld-Maarfchalk, als geduurende Hoogstdeszelfs minderjarigheid waargenomen hebbende, de waardigheid van KapteinGeneraal aan den Lande bewezen, welke by haar nooit nog ten eeuwigen dagen in vergetenis zullen blyven. En aangezien op den 15 Oftober van het Jaar 1784., ten tyde wanneer gemelde Heer Hertog by Misfive alle Zyne Militaire Charges heeft gerefigneert, een Befoigne is aangelegt met Heeren Gecommitteerden uit den Raad van State, welke Befoigne wegens tusfehenkomende omftandigheden van tyd tot tyd is uitgefteld, dog als nu ten fpoedigften gehouden behoord te worden, is goedgevonden en verftaan, mits dezen te verzoeken de Heeren Ttkck vdn Roofcndaai, en andere Hunner Hoog Mog. Gedeputeerden tot de Militaire zaaken, ■ym met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden jit den Raad van State by Haar Ed. zelfs te nomiaeeren, het voorfz. point te examineeren en daar yan alhier ter Vergadering rapport te doen. De Heeren Gedeputeerde Predikanten van Je Kerkelyke Vergaderingen of Synodes dezer Landen, zyn den 19 May des ochtends gezamenlyk ter Vergadering van de Heeren Staten Generaal verfcheenen. De Wel Eerwaar-  JAARBOEKEN, May, 1788. 8ij waarde Heer James Cordon, A. L. M. Phil. Doctor, Predikant te Lisfe, deedt als Voor zitter van die bezending eene aanfpraak, welke door den Heer fan Suchtehn, als voorzittend Lid van Hun Hoog Mog. wierdt beantwoord. Vervolgens wierden door Hun Hoog Mog. benoemd de Graaf Van Randwyk en den Heer Van Idftnga, om den 21 Mei met gemelde Heeren Predikanten in de Treveskamer na te zien de Autographa, of echte Handelingen van het Synode vanDordrecht; als ook om den 22 Mei des ochtends met dezelve Wel Eerw. Heeren in twee Jachten, naar Leyden te vertrekken, tot het nazien der laatfte proeven van de nieuwe Overzettinge des Bybels, welke aldaar op het Stadhuis bewaard worden. Den 22 dezer maand hebben ook de Staten van Zeeland, nopens de voortduuring van de betaling van 't Krygsvolk, en de overige lasten van het Bondgenootfchap, als ook omtrend de bepaling en afdoening der Provinciaale Quota's verklaard: TVt, ten aanzien van de verzogte continuatie van de betaling der Militie, en verdere lasten van de Unie, op den voet van den ordinairen Raat over het Jaar 1787, Hun Ed. Mog. wel overtuigd zyn van de onmogelykheid, waar ia de Raad van State zig in dit Jaar wegens verfcheiden zamenloopende omftandigheden bevond, om de ftaaten van Oorlog zo ordinair als extraordinair te formeeren; doch dat tot hun leedwezen gewaar werden, dat een der voornaamfte bygebragte redenen gelegen is in het niet 's Gra* venha- ge.  fii6 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Grave nha- ge. Refolut tie van Zeeland omtrend de lastei van de Unie, de Quota's enz niet affloep van het werk der Provinciaale Quotes \ dat Hun Ed. Mog. volmondig inftemmende met do vraag,by de Misfive van Hun Hoog Mog. gedaan: Zal net werk van de Quötès onder Ue fron- ae*i nog biyen fluStueeren; de afdoening daar van die noodzaaklykheid vinden, dat dezelve, wil men verwarring en confufie voorkomen, niet genoeg kan aangedrongen worden. Dat Plun Ed. Mog., om te tonen van welk aanbelang dit ten opzigte van hunne Provincie voor hec gantfche Bondgenootfchap is, aan hunne MedeBondgenooten reprefenteereh, dat het met den gedelabreerden ftaat hunner Provinciaale Financien tot dien trap van laagte gekomen is, dat, willen zy zig voor God en de nakomelingfchap onverantwoorde lyk ftellen, zy zig eindelyk in de onvermydelyke •noodzaaklykheid bevinden, van te declareeren, dat, zo onverhoopt het werk der Provinciaale Quotes, geduurende den loop van dit Jaar niet gereguleerd kan worden, op eenen voet, geëvenredigd naar hec waare vermogen hunner Provincie, zy van het volgende jaar 1789 zullen afwyzen alle zodanige posten , op de ordinaire en extraordinaire ftaaten van Oorlog, als het vermogen hunner Finantien te boven gaande, waar van Hun Ed. Mog. aan den Raad van State de opgave zullen doen, ten einde zig in het formeeren van de volgende ftaaten van Oorlog daar naar te kunnen reguleeren, met den 1 Odtober aanftaande, ten zy men voor gemelden tyd, op goede gronden, eene vrugtbaare afkomst van zaken konde verwagten. Dat Hun Ed. Mog. nog dit Jaar zullen confenteeren op den voet van de laatst voorgaande Jaaren 1786 en 1787, in de betaling der Militie en verdere lasten van de Unie , begrepen in den laatst geformeerden ftaat van Oorlog, onder expresfe inhsfie van de aanmerkingen by de laatst vorige Confenten gemaakt, voor zo verre die nog van applicatie zyn. En  JAARBOEKEN, May, 1788. 817 En betreffende den extraordinairen ftaat van Oorlog , dat Hun Ed. Mog. verklaren, in denzelven te confenteeren, volgens den geformeerden ftaat van 1787, m zo verre de-posten daar op gebragt zyn, ingevolge van de Refolutie van Hun Hoog Mog. met volkomen 'concurrentie van de Provincie van Zeeland genomen. De Provincie van Gelderland heeft ook toegeftemd in het Plan tot vermeerdering en verbetering van de Krygsmacht van den Staat, op den voet van den laatften voorflag van den Raad van Staten, namenlyk, dat de Compagnien Ruitery, Dragonders en Husfaren 'met agt man worden verminderd, en een geheel Regiment Voetvolk worde afgelaten van het Plan, welk het eerst door Zyne Hoog. heid en den Raad van Staten aan Hun Hoog Mog. is voorgefteld,en daar by tevens heeft verklaard,met de overige Bondgenooten wel te willen medewerken,dat een vaste post op den jaarlykfehen gewonen ftaat van Oorlog, voor het Zeewezen werde geplaatst. Zie hier te voren onder Arnhem. Ook heeft de Provincie van Overysfel omtrend het voorfchreven plan en het" breno-en van een vaste post voor het Zee- Wezen van den Staat gunftig befloten, en ook bewilligd in het toeftaan van belooningen aan de Officieren, dewelke in ,-783 en i/S^p'sLands Schepen, onder den Kaptein-Commandant Van Braam hebben gediend; als mede dat den Raad van State eene Petitie opmake, tot goedmaking der kosten voor die Officieren, die tot opneminge van den Militairen ftaat tot 's Gra- VENHA3E.  «i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VEiN'HAOE De Algemeene Staten hebben by eenen brief van den 23 Mei 1788, de Bondgenooten aangemaand tot betaaling van een ieders aandeel in de Renten van de penningen, welken den Raad van State heeft vooruitgefchoten, voor de aanritsgelden der Brunswykfche, Anfpachfche en Mecklenburgfche Krygsbenden, als ook tot betaaling der aandeden of Quota's, zo der Soldyen als der Snbfidiegelden voor gemelde Krygsbenden , als mede op de buitengewoonen ftaat van Oorlog ten deze opzichte geformeerd; zo hebben de Heeren Gedeputeerden der Provincie Utrecht den 23 dezer maand, ter algemeener Staatsvergadering ingebragt de Refolutie dier Provincie, houdende: TA at Hunne Ed. Mog. gezien hebbende de gex^ neraale repartitie voor die Troupen, niet konden nalaten te remarqueeren, dat hoe zeer ook deze manier allezints gewoonlyk is, ook nu zeer gefchikt zoude zyn om dezen last onder de Bondgenooten te verdeelen, Hun Ed. Mog. egter, uit hoofde van de fluiftueerende Quotes, vrezen, dat in het prefente tydftip de betalingen niet zullen volgen met die eenparigheid en promptitude als wel nodig is; dat de afwyzingen by de Provincie Friesland van diverfe Lasten van de Unie en de non-betaling van de Provincie Zeeland op andere Petitiën doen vrezen, dat die Provinciën wederom op dien voet, relatief dezen •x tot verdeediging van de bezittingen in de Oost Indien zullen worden gebruikt; en eindelyk dat het by Friesland afgewezen Krygsvolk, by voortduuring worde betaald uit de Kas van de Generaliteit.  JAARBOEKEN, May, tfsK 8U ■extraordinaircti'ftaat van Onrlncv *„i a»j over de ProvSnifn J ' huangende de Befoignes wate caai toe te verzoeken en te authorifeeren, 111 Mks- 's Gra- 3E.  820 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenha ge. mitsgaders hier toe zo veel te Negotieeren ten laste der Bondgenooten, als nodig zal geoordeeld worden , ten einde de Befoignes der Quotes afgeloopen en hier door een evenredigen voet van betaling geintroduceert zvn je, vervolgens daar van de Repartitie te doen, als wanneer deze Provincie mede gaam haar Quote, in het een en ander, zal voldoen, en waar door dan inmiddels alle non- of latere betalingen en daar uit voortvloeiende verwarringen voorgekomen zullen worden. Nog hebben de Heeren Gedeputeerden van de Provincie Zeeland ter Vergaderinge voorgedragen en bekend gemaakt, „ dat zydoor „ de Heeren Staten hunne Principalen gelast „ waren, om ter Verga :ering van Hun Hoog „ Mog. te declareeren, dat tloogstdezelve niets yveriger wenschten, dan om met de „ overige Bondgenooten mede te werken, \, tot handhaving van de geëtablisfeerde en „ gelukkige Regeeringsform der Vereenigde „ Gewesten, als mede om door gepaste mid1 delen, alle diredle of indirecte onderneH mingen tegen dezelve, zo als geduurende „ de laatfte beroeringe in zommige Provin" cien hebben plaats gehad , en waar door deze Republiek op het punt eener onherftelbaare Icheuring en wisfen ondergang "/gebragt was, voor het vervolg voor te „ komen. Dat Hooggemelde Heeren Staten dienvolgens ovtreenkomftig derzelver reeds " dikwvls, en onder andere fpeciaal by Re" folutic van den 16 October 1786, aan den " dag gelegde gevoelens, gaarne nogmaals en  JAARBOEKEN, May, 1788. 821 '„ en ten overvloede wilden verkbaren, har „ telyk gezind te zyn, tot maintien van s, sLands Wettige Conftitutie, met dehooge waardigheden van Erfftadhouder, Gou„ verneur, Kaptein en Admiraal Generaal „ erfïelyk in het Doorluchtig Huis van Oran„ ge, zodanig als dezelve door Hoogstdenzelve in den Jaare 174? zyn opgedragen, „ en door den tegenwoordigen Heere Erf„ ftadhouder in het Jaar 1766 aanvaard, en „ al het welke Hooggemelde Heeren Staten „ als een esfentieel gedeelte dier Conftitutie ,, zouden biyven befchouwenen handhaven. „ IJat iioogstdezelve wyders, by exami„ natie van den door de Heeren Staten vaa „ Holland gearrefteerden Eed , bevonden „ hebbende, dat de inhoud daar van, door „ alle welgezinde Regenten en ingezetenen „ volkomen kan en behoord te worden inge„ ftemd,en derhalven niet dan allezints tmt* „ tig is, dan ook belloten hadden, een ge„ lyken Eed binnen hare Provincie voor nu „ en het vervolg tc arreiteeren. ., Terwyl Hoogstdezelve eindelyk ook „ gaarne met de overige Bondgenooten in „ overleg willen komen, orh met relatie tot , de Generaliteits Landen, de abuizen, „ welke mede aldaar hebben plaats gehad, „ door een vast te ftellen Eed, of zodanige „ andere meerdere middelen, als meest ge„ lcinkt zouden worden geoordeelt, voor het „ vervolg voor te komen." De Heeren taten van Gelderland, hebben insgelykb belloten, de tegenwoordige vastlii 2- ge. 's Gra* VENHACE.  s Gra- venhac)s, ff? 2 NIEUWE NEDERLANDSCHE gefielde Conftitutie met alle de waardigheden van Erfftadhouder, Gouverneur, Kaptein en Admiraal Generaal erffelyk in het Doorluchtig Huis van Oranje, ingevolge het voorflel van de Heeren Staten van Holland, van den 18 February 1788, handhavente en te guarandeeren; zo dat deze zaak thans haar volkomen bellag heeft. De Heeren Gedeputeerden der Provincie Utrecht, hebben van wege die Provincie ter Vergadering van de algemeene Staten verklaard, „dat Hun Ed. Mog, zeer wel begryr, pende, dat de redenen, om welke den Raad „ van State zedert 1785, geen ordinaire „ ftaat van Oorlog heeft kunnen indienen, „ en om de refpective Bondgenooten te ver- zoeken de betalingen, conform den ftaat „ van Oorlog over 1785, en conform den „ extraordinairen ftaat voor 1787 , over „ dezen Jaare te continueeren , nog fteeds „ van dezelfde kragt zyn, en daarom gene,, gen zyn allezints aan dit verzoek te vol„ doenjdat, in voldoening aan Hunner Hoog „ Mog. Misfive, in dato den 1 February de„ zes Jaars, op het Adres van welgemelden s5 Raad van State, aan de refpective Bond„ genooten afgezonden, Hun Ed. Alog. de „ Heeren ordinaris Gedeputeerden hebben „ geauthorifeert, om op dien voet de beta„ ling te laten gefchieden,in zo verre naams, lyk in de posten, by deze twee ftaten van „ Oorlog vervat, door deze Provincie conv fent is gedragen geworden. „ Dan,,dat Hunne Ed. Mogende egter niet  JAARBOEKEN, May , 1788. 823 „ langer kunnende verbergen, dac de rede-, nen, waarom zo dikwerf op eene nadere, „ en billyke verdeeling der Generaliteits las- < ten hunner zyds is aangedrongen, niet al„ leen dezelfde blyven, maar dat deze mo„ tiven, door de meerdere bezwaren zedert „ op de Provinciaale Finantien gebragt, en welke door de laatfte oneenigheden, waar van deze Provincie, meer dan andere ha„ rer Mede-Bondgenooten, de gevolgen heeft „ moeten ondervinden, ten top gerezen zyn; derwyze en zodanig zyn toegenomen, dat deze Provincie niet langer op den voet van „ haren ouden aanfiag zal kunnen blyven „ fourneeren, en aldus, by aldien eene bil„ lyke en geproportioneerde fchikking der s, Quotes, in dezen niet merkelyk den Pro>, vinciaalen aanflag komt te verminderen, », Hun Ed. Mogende zich genoodzaakt zul9, lenzien, om, het voorbeeld der Provin»» cie Friesland volgende, ingevolge hetuit„ drukkelyke als nu gedeclareerde by de Provincie Zeeland, ook zich zelve, evenredig „ haar inkomen en den ftaat harer Provincie, „ te verminderen. „ Dan dat, in hope dat de aangevangen „ Befoignes, over het redres der Quotes, „ eerlang, immers voor het uiteinde van dit Jaar, ten genoegzame maturiteit zullen zyn „ gebragt, Hun Ed. Mogende nog wel heb,9 ben willen doen een laatfte effort, om meer„ dere verwarringen voor te komen, doch „ tevens moeten declareeren, zo deze Be„ foignes onverhooptelyk in dezen Jaare zo lü 3 » ver s Gra- 'ENHA-  824 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha ge. . ,. ver niet mogten gevorderd zyn, dat deze - „ Provincie als dan met den Jaare 1739 mede eenige peren zal moeten afwyzen, en „ op dien voet hare Quotes ter Generaliteit , naar bilivkheid Zelfs verminderen , en daar. „ van den Raad van State in tyds iuformee„ ren, ten einde daar op reflexie te flaan. . „ Dat [ fnh Ed. Mogende, hoe ongaarne „ ook, egter genoodzaakt zyn dit Declara„ toir ter Generaliteit te doen, nadien deze „ Provincie, welke nu bereids lr-nge ,in ver,, wagting van eene reguliere afkomst w.n ,, zaken, de betaling ter Generaliteit op den „ ouden voet is blyven continueeren, doch ,. even door deze infehikkelykheid, de Fi„ nantien al meerder en meerder heeft moe„ ten belarten, niet langer-ais dit Jaar uaar„ in zal kunnen volharden." Den 23 tVTbi gefchiedden by Waasdorp de groote Krygsverrigtingen van de Haagfche Krygsbezetting , die zeer uitgellrckt waren; een gedeelte Zwitfers van het Regiment van den Generaal Majoor Hirzel was uit Delft gekomen, bezettede de Wagten en posten, en vertrok des avonds weder naar Delft. Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prinfe Erfftadhouder, heeft den 28 Mei de Vergaderingen der hooge Coilegien bygewoond, en'by die gelegenheid kennis gegeven van hoogstdeszelfs voornemen, om een keer naar het Loo te doen. Vervolgens is Zy-  JAARBOEKEN, May, 1788. 8a5 Zyne Doorluchtige Hoogheid nevens Haare Koninglyke Hoogheid en Vorftelyke Kin-; deren , den volgenden nagt derwaards ver- c trokken. Jonkheer Van Rheede, Extraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris van Hun Hoog Mog. aan het Mof van Zyne Pruisfifche Majefteit, 'is van Berlyn alhier aangekomen. Die Heer heeft by gelegenheid van herrekenen van het laatst gefloten Verdrag van Verbintenis, tusfehen ge, melde Zvne Maj. en dezen Staat, van Hoogstdenzclven tot gefchenk bekomen eenen souden Snuifdoos met edele gefteentens omzet. . 0ok kmm van Berlyn alhier aan de Courier Dtlliger, medebrengende de Ratificatie of bekostiging van gemeld Verbond. ■ By de Heeren Haten Generaal is eene plegtige Commisfie benoemd, om binnen eenige dagen naar Wezel te vertrekken en Zyne Majefteit den Konins van Pruisfen te begroeten over Hoogstdeszelfs komfte in de nabuurschap der Republiek. Zy zal beftaan uit vier Heeren, door Bodens van Staat vergezeld: deze Heeren zyn de Baron Torck, Heer van Rofendaal, wegens Gelderland; de RaadPenfionaris Van de Spiegel, wegens Holland; de HeetPesters, wegens Utrecht: en de Baron VanAylva,wegen&Friesland;allen in - .un Hoog Aiog. Vergadering zitting hebbende. Scheve ningen. Pen 14 Mei is alhier het nieuwe Vaandel, l i i 4 't welk s Gra- 'f.i^hae.  82ff NIEUWE NEDERLANDSCHE SCHEVEN1NGEN. ! Den 22 Mei zyn de Heeren Gecommitteerden van Hun Hoog Mog., O. Gravel» Randwyk en den Raadsheer Van ldfinga, beiden zitting hebbende in de Vergadering der algemeene Staten wegens Gelderland en Stad en Lande, met de Afgevaardigde Predikanten van de Synoden der Vereenigde Provinciën herwaards gekomen, om alhier in het byzyn van de Heeren Burgemeefteren dezer Stad, ten Stadhuize na te zien de Autographa of oorfprongelyke Handfchriften van de nieuwe Overzetting der Boeken des Ouden en Nieuwen Teftaments, die hier worden bewaard. Amsteldam. Na dat de Pruisfifche Generaal, Grave Van Kalkreuth, den 12 April, des ogtendsomagt uuren de Leydfche Poort, welke zedert de over- 't welk aan de vernieuwde Schutterye dezer Plaats door eenigejuffrouwen ten gefchenke is gegeeven, aan den GtzveVanBentinck, Heere van Rhoon en Pendrecht, als Collonel derzelver Schutterye, aangeboden, die het zelve, na dat door de Schutters een kring gemaakt was, met een gepaste aanfpraak aan 3en Vaandrig heeft overgegeeven, welke 'het met een korte dankbetuiging heeft aangenomen. Vervolgens heeft de gemelde Schut:erye de Wapenoeffemngen verrigt enz. L e y den.,  JAARBOEKEN, May,i788. 827 overgave dezer Stad aan de Pruisfifchen door dezelven bezer geweest was,aan het Krygsvolk van de Republiek hadt overgeseeven hebben de Pruisfifche Krygslieden, die nog omitreeks deze Stad waren, den terugtogt naar de Staten des Konings van Pruisfen. aangenomen. De eerfte verdeeling van 't Regiment van den Generaal Pon Woldeck, was bereids den vorigen dag vertrokken Den 6 Mei heeft de Agterhoede van het Pruisfifche Leger , beftaande uit de rwee Bataillons Gre nadiers van Scback en Droste, mitsgaders uit het Detachement Ebenfche Husfaaren, onder bevel van den Generaal Major Van Rombtr* ruhnd geblCd RePubIiek Seheel öf»t De Graaf Fan Kalkreuth voert bv zvn vertrek met zig de hoogachting van alle Burgeren die rust en orde beminnen: byzonder heeft die Generaal de algemeene erkentemsfe verworven, door deftiptftekrygstucht, die hy ui zyn Krygsvolk heeft gehandhaafd' Het Koninglyk Zweedsch Collegie van Koophandel te Stokholm, lier ingevolge het bevel Zyner Majefteit, gedagteekend den 12 dezer maand aan de gezamenlyke Kooplieden en Confuls van dit Ryk weten: „ dat „ vermits zodanige Transportfchepen, wel„ ke Krygsvolk aan boord hebben, ingevol„ ge de zedert langen tyd gemaakte Coiurac„ ten, mitsgaders de gronden in de Tracta„ ten van 1780 befloten, niet gereclameerd ,3 kunnen worden, wanneer die dooreen der Oor- Am- steldam.  828 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam» „ Oorlogende Mogendheden mogt worden „ opgebragt; en het Collegie vernomen heeft, „ dat de Handelaars en Scheeps- Reders in „'t begrip ftaan, ^Contraften, betrekkeiyk „ tot bevragtingen van dergelyke fehepen met Krygsvolk te fluiten, het voornoemde Collegie hier mede heeft willen bekend „ maken, dat zulke Vaartuigen , aan Zweed,a fche Onderdaanen toebehoorende, niet als Transportfchepen, ten dienfte vanKrygsOperatien mogen worden bevragt, alsme», de dat, wanneer eenige Contracten van „ dien aart mogten zyn aangegaan, dezelve „ zonder verzuim moeten vernietigd worden, „ en zulks te meer, vermats de Ivonii g zul„ ken Zyner Onderdaanen , die uit dezer „ oorzake van de Turken , Barbaresken of ,> andere Mogendheden , mogren worden ., aangetast, generlei befcherming, in der„ gelyke onderneemingen, zou kunnen ver„ leenen." De Schout by Nagt Rietveld heeft aan Hun Hoog Mog. by Request te kennen gegeeven , „ dat hy genoodzaakt was gewor„ den Proces te voeren voor het Colle„ gie ter Admiraliteit te Amfteldam , als „ befchreven ter eenre, op ende jegens Mr. s, Johan Cornelis van der Hoop, Raad en Ad„ vocaat-Fiscaal, R« O., Eisfcher ter an„ dere zyde, met dat gevolg, dat daar in „ by het gemelde Collegie was uitgebragt „ eene Sententie, in dato 25 February 1787, „ ten zynen nadeele, waar tegen hy van Hun n Hoog  JAARBOEKEN, -May, 1788. 829 „ Hoog Mog. had verzogt en geobtineert „ Mandament van Revifie, uit kragt van welk „ vervolgens was voort geprocedeert, in zo „ verre dat gemelde zaak', in cas van Revi„ fie, was voldongen, endaar ih aan zyne „ zyde, op den 16 April, en aan de zyde „ van den voornoemden Fiscaal op den 30 „ daaraan volgende, was gediend van In„ ventaris en over zulks in Raat gebragt,om „ voor de Heeren Adjunéren en het Collegie „ ter Admiraliteit te worden bepleit; verzoeV kende derhalven, dat Hunne Hoög Alog. „ geliefden te benoemen en te committeeren „ het gewoon getal van Heeren Adjuncten „ Revifeurs, om het voorgemelde Proces, „ met en benevens het Collegie ter Admira,, liteit voorfchreven te revideeren, en daar „ in zodanig te Séntentieeren als in goede „ Juftitie zal bevonden worden te behooren." Aan den Boekverkoopers in deze Stad is het volgende rond gezonden: „ Door order van myne Heeren van den „ Gerechte, wordt aan alle Gildebroederen „ ten allerernltigfte aangezegd, zich te wag„ ten van het doen drukken, uilgeven of „ verkoopen, van zekere blaadjes, genaamd „ de Hedtndaagfche Prater, de Praatmoer, „ de Praatvaar, de Nieuzvsvertelder, Louiu „ en Krelis, Grietje en Diewertje, de Snap3> fteri 3#aP en Teunis, Hendrik en Cornelis, „ of andere dergelyke blaadjes, waar in eeni„ ge Kerkelyke of Politieke bedenkingen voor< Am- steldam.  «3« NIEUWE NEDERL ANDS CHE AMSTERDAM. „ voorkomen, of Magiftraats-Perfoonen of „ Particulieren beledigd worden. De Burgemeefteren Rendorp en Beels hebben van de Vroedfchap vergoeding verzogt van.de fchaden, by dezelven door het plunderen van hunne huizen op het laatst van iv ei .1787 geieden. Men kan hier omtrend iets vinden in de Groot Recht van Vrede en Oorlog , II. B. 17. D. § 20. n. 1. Bynkersh. in zyne Verhand, van Staatszaken II. B. 25. D. q. X. en Holl. Confultat. V» JD. 169. advys. bl. 512. Onder die geenen der Geconftitueerden., welken wegens de onlusten van de voorgaande tyden, byzonder van het Jaar 1787, ten Schouten Rolle zyn gedagvaard geworden, was ook de Heer Dirkwan Hogendorp, Heer van St. Jans Steen, gewezen Secretaris dezer Stad. Deze Heer den .29 April verhoord zynde , en den 6 Mei wederom moetende verfchynen, heeft default laten gaan, en is het Land uitgeweeken. Wanneer den Heer Vis/er, door den Krygsraad in het voorgaande Jaar in eene Vergadering, zonder de Collonellen gehouden, tot Kaptein der Burgery aangefteld, den 6 Alei ter Schouten Rolle verhoord wierdt, leverde hy een Patent in van de Collonellen Meints en Basterd, gedagteekend den 24 September, die hem zouden gemachtigd hebben, om de afleezing van de Publicatie der Staten van Holland en West-  JAARBOEKEN, May $ 1788. 831 West - Friesland , ten einde zich tegen de Pruisfifche Legermacht niet te verzetten, en : tot oorlof om Oranje te dragen, niet toe te j laten. Den 12 Mei, zynde Pinkfter Maandag en den 13 daar aan volgende, was het hier zeer onrustig. Een belhamel, verzeld van eenige jongens, was baldadig genoeg, een iegelyk op ftraat aan te vallen, en wegens de wyze van het dragen van Oranje, 't welk naar zyne zinnelykheid niet was, moeite aan te doen: zy rukten de zwarte lusfen van de hoeden, dezelven niet willende dulden, en, voerden allerlye baldadigheden en geweldenaryen uit, Zommigen flaande en deerlyk mishandelende. Het gevolg was, dat 'er Dingsdag den 13 twee van die knapen in de boeyen geraakten, en Donderdag nog drie, welken verfcheiden van hunne medepligtigen noemden , die daarop ook gevat wierden. Tot handhaving der openbare veiligheid en rust wierdt Vrydags het fchavot opgezet, en Saturdag den 17 Mei zes van die ftraatfchenders geftraft, welke ftraf nog twee anderen, die minder fchuldig waren, op het Schavot hebben moeten aanzien. Het Schavot wierdt niet, naar gewoonte, afgebroken, maar bleef agt dagen lang ftaan, tot vermaaning, welke ftraf hen boven het hoofd hing, die op gelyke wyze de rust zouden willen ondernemen te ftoren. Dit was van vry meerdere uitwerking, dan eenige Publicatie zou geweest zyn. De baldadigheid was in eens geftuit, en de rust en veiligheid terftond herfteld. Zo zeker is het, dat ;tfx- >am.  Am- s eldam. - 832 NIEUWE NEDERLANDSCHE dat de kragt der wetten in de uitvoering is gelegen, en dat flapheïd in het llraffen van misdadigen inderdaad wreedheid is, niet alleen omtrend deonfchuldige ilagtoffers, maar zdló omtrend deRdiuldigemisdadigers, welker getal doorgaans door itraffeloosheid vermeerdert, zodat daar door zelfs de noodz-: kdykheid van ftrafoelFening eindelyk vermemgvuldrgti Een Italiaan-, zeggende een Officier te zyn, wierdt Woensdag den 14 Mei van veel volk omringd, 0,11 dat hy geen Oranjeteeken hadt. Hy wie d^ uit de handen van het gemeen gered en op hetStadhuis gebragt- De Regeering onttloeg hem reritond in veiligheid , dog met vermaaning van zich naar het thans alwemeen zynde gebruik van het Land, in een Oranje Lintje te dragen, te fchikken. De vordering was billyk, volgends het oud Latynsch fpreekwoord-, het welk zo veel zegt, als het Nederdtiitsch, 's Lands wyze, 's Lands eer; of eigenlyk, dat men te Komeu zynde, zich naar de llomeinfche gewoonte moet Jchik'ken. Ook is het dragen van een Lintje waarlyk eene k Irioigheid, vooral voor eenen Vreemdeling , welke men mag veronderftellen, ge-heel oïuydig te zyn. Maar Cervantes heeft niet alle de Don Qaichots denkbeelden door zyne geestryke Roman van den 'aardbodem kunnen vagen. Onze Held wilde zich de wet niet laten voorfchryven, maar liever tegen het gedrocht, het welk hera i zyne zinnelykheid betwistte, manmoedig de wa-  JAARBOEKEN, May, I7g8. ^ wapens aangorden. Hy verfcheen dan den vol genden dag wederom zonder Oranjelint, maar van twee geladen pittolen voorzien' Op nieuws omnngd , trok. hy een zyner piftolen , en wilde die op de menigte losbranden, Dos hy was aleer aangevallen en zyne piftool hem ontweldigd. Hy wierdt gelukkiV wederom gered en op het Stadhuis gebral Men berispte hem al daar over zyn moed willisen rustverltoorend gedrag , en zeide 2 nu genoodzaakt te zyn, onl hem de Stad b i£ nen 24 uuren te ontzeggen. Zo zeer de Oost-Ind. Maatfchappy van het grootst belang voor ons GemeenebestT zo zeer is het bekend, dat dat lichaamVm zonderlingen Koophandel, welke ioTC lllf,n2l zcer gunftigen toeftand was door den laacrten Oorlog met Groot-Brittann e op eenmaal zodanig heeft verloren en ten «gteren is gegaan, dat het moeilyk zal zvn het zeiven ftaande te houden, en hlt £n zommige bedrevene Staatslieden al beden" kelyk begint toe te fchynen, of het wei rS zaam zoude zyn zo veele fchatten 00 te 1" feren, als aan het zelve benoodigd zyn vooral die op teolïeren zonder zekefheS da.dil opoffering nog eens het bedoeld einde zï doen bereiken. Wat hier van zy daar ^ geld voor de Oost-Ind. Compagn e noodT Kv$S d3ar °Ver gera^Pleebgd en in'S lTnïrï omga»g veelgefproken wierdt, aenking 0f raadgeving, welken wy zullen K k k Am- stel- dam.  Amsterdam.Ontworpen tnid del tot geld vooi de OostIndifcheCompagnie. te- 834 NIEUWE NEDERLANDSCHE mededeelen, dezelve echter in haare volle waarde latende: zie hier dezelve: Daar het bekend is, dat de Oost-Ind. Comp. tot nieuwe Geldleeningen zal moeten komen, daar het te gelyk, uit hoofde van verfcheiden omftandigheden, moeilyk zal zyn om zulks anders dan op zeer fchadelyke voorwaarden te effectueren, is het my voorgekomen dat, als de Compagnie geauthorifeerd mor>-t worden om, in navolging van de Engelfche Oost- Ind. Comp., het origineele Kapitaal in Actiën, zynde maar omtrent 6 en 1 halve Millioen oe vermeerderen, by voorbeeld tot 12 Millioen, (zo dat 'er dan by de 2153 nog 1847 Actiën a f 3000 Banco zoude komen,) en dezelve te ftellen op 200 per Ct., met preferentie aan de tegenwoordige deelgenooten te geven, om de nieuwe Afticn op dien voet te kunnen aanneemen, even als dat in Engeland gefchied is ; dit eenvoudig middel zou de Maatfchappy uit deszelfs verlegenheid helpen en 10 a 12 Millioenen op min fchadelyke voet, dan nu tweemaal, hoe zeer nog al bevoordeeld met zekere Guarantie van Hun Ed. Groot Mog., door middel vanLotery-Negotiatie gepraclifeerd is, doen verkrvgen. Immers is 'er gegronde verwagting, dat verre het grootfte gedeelte der tegenwoordige deelgenooten niet zouden haefiteren om de nieuwe Achen tot 200 per Ct. aan te nemen, het zy ten eigenen geldbelegging , het zy op fpeculatie om die met voordeel (by Transactie) over te doen, of wel dat 'er an • dere Liefhebbers ter deelneminge genoeg te vinden zullen zyn; inzonderheid, als by deze fchikkmg de belaftingen op de uitdeelinge der Actiën ook verminderd, en in plaats van ioofteen20ofte penningen alleen het eerfte betaald en dezelve van het laatfte ontlast mogten worden, 't geen zonder nadeel van de Gemeenelands inkomften konde gefchieden, daar door het meerder getal van Actiën, waar over de  JAARBOEKEN, May, 1788. 83 repartitie zoude gaan, ook zo veel meerder zou inkomen als er dus verre van het minder getal eenre, duceerd is; waaromtrent al mede gunftige refolutien vooronderfteld kunnen worden, wyl de Heeren Staten van Holland en West-Friesland , om de vorige Negotiatien tefaciliteren, der Compagnies Obligatien hebben vrygefteld van alle belastingen en hier door zoude, al was het dan ook met evenredige vermindering van de uitdeelden, de Cours der Aclien kunnen gefoutineero of waarfchvnlvk verhoogt worden; misfchien 2yn 'er gegronde tegenbedenkingen te maken, om dit middel niet tedo-n ampleéteren, maar 't zy het al of niet in aanmerking voSïfeld.2 W 0verweSinS welmeenend J" Vergadering van Zeventienen rer prefidiale Kamer te Amfteldam, is door de Heeren Bewindhebberen goedgevonden, aan de deelgenoten 111 de Oost-Ind. Maatfchappy dezer Lande, eene uitdeeling te doen van twaalf en een half ten honderd tegens den a« July aanftaande. b 11 Omtrend de zaken van de West-Indifche Maatfchappy is by de Staten van Holland en West Friesland op den 16 May 1788 aldus belloten. ' RESOLUTIE der Heeren Staten ^tn HOLLAND en WESTERIESLAND, hetrekkelyk het redres der zaken tandeWF^T. INDISCHE COMPAGNIE, tn Hun Edele Groot Mogenae Vergadering. genomen op Vrydag den 16 Mey 1788. gy refurnpde gedelibereert zynde op het Rapport ter Vergadering uitgebragt den 19 April laatstKkk 2 j,. 5 Amstel- DAM. Ontworpen middel tot gel l voor de OostIndifcheCompa* \nie.  Am- stelt>am. Befol. tot her ft ei derll estInd.Compagnie. 836 NIEUWE NEDERLANDSCHE leden door de Heeren van de Ridderfchap en verdere Hun Edel Groot Mog. Gecommitteerden tot het groot Befoigne , ingevolge en ter voldoening van Hun Ed. Gr. Mog. nadere Refo utie Commisforiaal van 17 January laatstleden , hebbende geëxamineert het Rapport den 19 Maart 1787 ter Generaliteit uitgebragt door de Heeren Hun Hoog Mog. Gedeputeerden , by Refolutie van den 27 October 1786 gecommitteerd om met de Gecommitteerde Bewindhebberen uit de Vergadering van Tienen te confereeren, over zaken de Wes? Indifche Compagnie betretfende. . Is goedgevonden en verftaan , ter Generaliteit te doen declareeren, dat Hun Ed. Gr. Mog. het met de gemelde Heeren Hun Hoog Mog. Oredenuteerden volmaakt ééns zyn, dat de Handel op de West-Indiën van het uiterfte belang is voor de Republiek, en een van de aanzienlykfte Takken van beftaan voor de Ingezetenen ; dat dezelve niet alleen vruchtbaar is voor de Provinciën van Holland en Zeeland, door de Jaarlykfche circulatie van een Capitaal , op veele Millioenen begroot , maar dat deszelfs voordeden zig verfpreiden door de geheele Republiek , het zy door vertier van Producten van den Landbouw en Veewydery Fabrieken en Trafiken, het zy door de kost te bezorgen aan duizende Huisgezinnen, door den aanbouw en reparatie van Schepen met alle haare benodigdheden ; dat dezelve Handel vatbaar is voor een merkelyken toewas, en evenredige voordeden voor den Staat m het gemeen, en Inzonderheid voor de Commercie en Induftrie • dat 'er niet yverig genoeg kan gezorgd worden voor het behoud van Colonien, die altyd een zekere markt voor Goederen uit alle de Waerelddeelen aanbieden , en van waar de kostbaarfteProduften naar alle Oorden der bekende Waereld kunnen vervoerd worden ; dat deze gelegenheid voor den Koophandel van des te meer  JAARBOEKEN, May, 1788. 83; gewicht is geworden, naar maate de geest van Koophandel meer is opgewakkerd by de meefte Europifcbe Mogendheden , cn dezelve een groot gedeelte van de Zeevaart en Handel aan zich vetrokken hebben , die wy in voorige tyden met zo veel voordeel gewoon waren te doen ; dat Hun Ed. Gr. Mog. derhalven geen yver genoeokunnen toonen, om dezen Handel voor te ftaan° noch te veel fpoed, om de nodige middelen daar toe by de hand te nemen , en mitsdien van advis _ zyn : dat als een vasten grond en onwrikbaar begmzel diende aangenomen te worden , dat de Handel van de Colonien geheel in handen van de ingezetenen van den Staat behoort te blvven met zo weinig uitzonderingen, als de natuur van de zaak toelaat, zo dat de Producten van de Colonien geene andere markt hebben dan het Moederland , en alle de benodigdheden van de Colomsten , bun door de Ingezetenen moeten worden aangebragt , dat de adminiftratie van de Colonien zo hier te Landen , als in dezelven naar deze regel behoort ingericht te zyn , en dat de authonteit en aftiviteit der adminiftratie zodanig behoort te wezen , dat aan dien regel geen attemte kan worden toegebragt ; dan, dat in aanmerking nemende , dat de Heeren Hun Hoo" Mog. Gedeputeerden niet alleen twyffelagtiV ftellen, of het beftuur der Compagnie, „ waar even „ als in andere zaamgeftelde lichaamen, gebre„ ken zyn mgeflopen , als natuurlyke gevolgen „ van haare Conftitutie, beftaande uit vyf Kame„ ren, tusfehen welken geene genoegzame Correlpondentie is, uit hoofde van derzelver zeld„ zame byeenkomften, en by zommigen van wel„ ken Hechts ide fchaduw van beftuur is overgeble„ ven. " Of die Compagnie wel in ftaat zv om volgens het geftelde principe de zaken te adminifteeren , maar dat zy Heeren Gedeputeerden zelfs volmondig erkennen , „ dat het voor het Kkk3 „al. Am- STELDflM. Refol. tot herftel der WestInd.Compagnie,  838 NIEUWE NEDERLANDSCHE AMSTERDAM. RefoU tot her/iet der WeitInd.Compagnie. „ algemeen belang voordeeliger zyn zoude, by „ aldien alle de Colonien in de West-Indiën onder eene en dezelfde directie konden gebragt ,, worden." Hun Ed. Gr. Mog. het dienvolgens ook bedenkelyk hebben gevonden , of het wel raadzaam zoude zyn permanente fchikkingen te arrefteeren ; zo kort voor de expiratie van het Octrooy der Compagnie, en of dezelve niet behoorden provifioneel gemaakt te worden , in zo verte zy betrekking hebben tot de tegenwoordige directie , op dat de Souverain de handen moge vry houden , om naderhand de Eegeering van de Colonien en den Handel op dezelven beter in te richten, en dat Hun Ed. Gr. Mog. zig tot het laatfte hebben bepaald, maar nogthans oordeelen, dat deze provifioneele fchikkingen met de meeste fpoed met aandrang en kragt moeten worden ingevoerd ; uit hoofde van den nood der Compagnie, reeds meer dan een jaar geleden door de Heeren Hun Hoog Mog. Gedeputeerden voorfpeld , indien men langer naliet de nodige hulpmiddelen aan te wenden , zo dat de confufie thans tot de uiterlte hoogte is geklommen , dat de Compagnie noch geld , noch crediet heeft, de Regeeringe in de Colonien om ver geworpen zyn, en de Juftititie onwerkzaam gehouden word, uit al het welk is voortgevloeid een openlyk getolereerde handel met Vreemdelingen, welken de voordeden genieten die voor de Ingezetenen van den Staat alleen behoorden bewaard te worden, en dat het Moederland, indien de zaken langer op dien voet voortgaan , beter zoude doen de Colonien geheel te laten varen, enalledeonafmeetbaare voordeden derzeive te misfen, dan langer koften aan dezelve te hefteden, waar van de vruchten door anderen worden geplukt. Dat Hun Ed. Gr. Mog., na deeze voorafgaande confideratien, overgaande tot de talryke pointen van het meergemelden Rapport, op' het eerfte  JAARBOEKEN, May, 178&. 839 fte Hoofddeel zullen remarqueeren , dat aangaande het eerfte point van hetzelve , een accommo- < dement tusfehen de Provinciën van Holland en ] Zeeland minder noodzaakelyk word, als men de fchikkingen flechts provifioneel wil maken, en dat . men zig eenvoudig aan het Reglement van 1772 t zoude behooren te houden, ten welken opzigte 1 Hun Edel Groot Mogende wel mogen lyden, , dat een gepaste aanfehryving worde "gedaan tot 1 ftricte obfervantie van bet zelve; op het tweede 1 Point, aangaande de Fortificatiën , dat het daar heenen zoude behooren gedirigeerd te worden, dat dezelven door de Generaliteit worden gemaakt, onder het opzigt van Perfoonen, by Hun Hoog Mog. te dispiciëeren en te committeeren, alzo het eenvoudiger is, en meer aan het oogmerk zal voldoen, dat de Staat zelf de nodige kosten aan die Fortificatiën befteede, dan dat dè Penningen, door denzelven opgefchoten , eerst door middel van de Compagnie tot dit einde worden gebruikt. Op het derde point, dat, hoewel het Plan eener Regeering voor Demerary en Esfequebo niet geheel vry te fpreeken is van gebreken, hetzelve, uit hoofde van den dringenden nood om eene Regeering , hoedanig dezelve ook zy, in te ftellen, mede provifioneel zoude kunnen aangenomen worden , met deze byvoeging, dat de Colonie Raden mede gehouden zullen zyn , de politique bevelen van de West-Indifche Compagnie, geduurende den tyd van haar Oclroy , naar te komen; terwyl aan de Planters en aan een iegelyk Ingezeten der Colonie word vrygelaten, hunne bezwaren aan de West-Indifche Compagnie voor te dragen, en, indien dezelve aldaar niet wierden afgedaan, als dan dezelve bezwaaren in den boezem van Hun Hoog Mog. over te brengen , en dat uit aanmerking van de verregaande ongeregeldheden , op het voetfpoor van het gebeurde hier- te Lande ook in de Kkk 4 , Co- IELMM. tefol. ct herftel l.rJVest- ind. 'ompaniie.  840 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- stelUAM. Refol. tot her fit derWtSi Ind. Compagnie. Colonien verwekt, Zyne Doorluchtige Hoogheid, als Opperbewindhebber, zoude behooren verzocht en gequalificeerd te worden, om voor ditmaal, en zonder confequentie voor het vervolg, de Regeering direct aan te ftellen, en des noods .met de fter/ ke hand te maintineeren en te doen refpeéteeren, als ■ mede, dat de eed, in het Rapport voorgedragen, zal worden geampliëcrd met de getrouwheid aan hoogstgemelde Zyne Doorluchtige Hoogheid , ais Opperbewindhebber. Dat op het vierde Point, aangaande de Hoofdgelden voor de Compagnie in de 'Colonien te heffen, Hun Ed. Gr. Mog. van oordeel zyn, dat de agterftallen moeten ingevorderd worden, op den voet in het Rapport, pag. 27, voorgedraagen, namelyk, die van 1784 met 1788, van 1785 met 1789, van 1786 met 179001 van 1787 met 1791 , dat dezelve Hoofdgelden, zo wel als de achterftallen , behoorden gefteld te worden op 2 gulden 10 ftuivers voor de Compagnie , dat het Akker en Zegelrecht behoorden afgefchaft te blyven, cn in de plaats één gulden Hoofdgeld meer geheven worden, te beginnen met het Jaar 1792, wanneer de achterftallen zullen afbetaald zyn. Dat op het vyfde Point het aldaar gemelde bericht, aangaande de communicatie tusfehen Demerary en Esfequebo, zal worden gerequireerd. Op het zesde Point, dat de voorflagen van de Heeren Hun Hoog Mog. Gedeputeerden tot het wegnemen van eenige misbruiken in de Regeeringen van Curacao en St. Euftatius provifioneel worden aangenomen , op dezelve wyze als het Plan van Regeering voor Demerary en Esfequebo, doch dat de Inftruclien van de Fiscaals van Curacao en St. Euftatius behooren nagezien te worden ; en eindelyk op het zevende Point, dat voor en al eer het Advis van de Nederlandfbhe Hoven vap Juftitie , op :en Wetboek voor de Colonien in te neernen, kundige Lieden in de Colonien, ervaren in den aart i/an het Landen deszelfs In woonders, aangemoedigd zou?  JAARBOEKEN, May, 1788. 841 zouden moeten worden , om zodanige Concepten aan de hand te geven, welken vervolgens door de gemelde Hoven zouden kunnen worden geëxamineerd en gerectificeerd. Dat Hun Edele Groot Mog., met opzigi- f0t het tweede en derde Hoofddeel, aangaande den Negerhandel, en de Kust van Guinea, in het algemeen remarqueeren, dat 'er niets kan bygevoe»xl worden by het geen de Heeren Hun Mogende Gedeputeerden , over het gewicht van deze materie ter nederftellen dat de voorfpoed der Colonien buiten allen twyrrel van den overvloediger) aanvoer van Negers afhangt; dat gevolgelyk alle middelen by de hand moeten genomen worden, om dien aanvoer evenredig met de benodigdheden der Colonien te doen zyn, dan dat Hun Edele Gr. Mog. het mede als eene grondwaarheid aanzien , dat de Negerhandel enkel en alleen door Ingezetenen behoort gedreven te worden, en dat het niet alleen gevaarlyk, maar allerverderflykst zoude zvn, denzelven aan Vreemdelingen toe te laten ; dat uit hoofde van den dringenden nood der Planters, om een genoegzaam aantal Negers voor den Landbouw te bezittten de geen die hun dezelve aanvoert doorgaans meefier is van den handel der Colonien , en wil hy Producten in betaaling hebben , zo als als zekerlyk zyn belang medebrengt, denzelven hem niet kunnen gewegerd maar in weervil van de zwaarfte pcenaliteiten zfiillen geleverd worden; dat derhalven ten allerftrengfien behoort gewaakt te worden tegen den invoer van vreemde Negers, en jaar uit, jaar in, gewapende Vaartuigen in de Rivieren en langs de Kusten van de Colonien gefiationeerd te zyn , om den Sluikhandel voor te komen; doch dat Hun Edele Groot Mogende aan den anderen kan t wel overtuigd zyn dat het gemis van Negers een doodflag voor de Planters is; dat de Nederlandfche Vaart op de Kust van Africa thans lang niet voldoende is, om de benodigdheden van de Colonien op verre na te Kkk j voi- AM- ) STELDAM. Re Col. tgt hier fat iet IVcst. Ind, Compa. gttié.  842 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELDAM. Refoh tot hetfle der Weit Ind. Compagnie. voldoen, zo dat de Planters om die rede als genooddrongen zyn, om de Negers, onder vreemde Vlaggen aangebragt, heimelyk te kopen, en eene ftrifte obfervantie der Prohibitive wetten de Plantagien waarfcbynlyk alreeds voor een gedeelte in woefteInyen zoude veranderd hebben; dat Hun Ed. Gr. • Mog. derhalven dit zo hoognodig verbod van invoer van Slaven in vreemde Schepen niet aanpryzen, zonder te gelyk kragtdadige middelen aan de hand te geven, waar door de Nederlandfche Vaart wel ras wederom tot dien bloei zal kunnen gebragt worden, welke vereischt wordt om de Colonien naar behooren met Negers te voorzien , en welke de flipte naarkoming van het verbod van den handel met vreemde Neger-Schepen , niet langer zal doen zyn eene ondragelyke hardigheid voor de Planters, die buiten het belang, dat het Moederland in derzelver behoud heeft, nog daar boven, als onderdanen van ftaat, eene regtmatige aanfpraak op de befcherming van denzelven hebben; maar dit verbod veel meer, gelyk als het zelve by deszelfs oorfprong geweest is, tot eene wyze en billyke wet zullen doen ftrekken: door welke de onderlinge handel van de Colonien met het Moederland aan de Ingezetenen van den Staat verzekerd blyft, en de Planters niet belet worden om tot eene redelyk prys hunne benodigdheden aan te kopen, en zig van hunnen overvloed te ontlasten, maar alleen belet, om alle de voordeden van den Handel, uit den boezem van het Moederland, in den handel van vreemdelingen over te brengen. Dat de Negerhandel ook niet kan aangezien worden als een object daar provifioneele middelen te pas komen, om dat, hoedanig ook de Adminiftratie der Colonien en van den geheelen handel op deWestIndiën, in het vervolg moge worden ingerigt, de Colonien, altyd zullen beftaan, en derzelver voorfpoed altyd zal afhangen van den meer of minderen toevoer van Negers, gelyk de voordeden van denzelven voor het Moederland wederom altyd grooter of  JAARBOEKEN, May, 1788. 843 of geringer zullen zyn, naar mate de Negerhandel uitfluitender wyze zal gedreven worden door Ingezetenen van den Staat; dat, wanneer men nagaat de omftandigheden, welken dien Handel zedert een geruimen tyd ter neder drukken, en in fommige fteden , waar dezelve met vrugt gedreven wierd tot niets hebben gebragt; deze drukkende omftandigheden gevoeglyk kunnen worden verdeeld in vier clasfen, 1. wat betreft de Rhederven, 2. de lasten door de Compagnie opgelegd, 3. de handelwyze'op de Kust van Gumea, 4. het beftuur in de Colonien; dat 1 onze Rhederyen veel hebben geleden door een in' geflopen misbruik , volgens welk de Schipper een gedeelte van de lading voor deszelfs rekening nam de Boekhouders, zo men zegt, zig met hem ver' Honden, en de Rheders vervolgens alle de verliezen moeften dragen, terwyl de winften voor de Schipper en den Boekhouder waren, dat onze Rhederyen vervolgens ook niet ondernemend genoeg waren en maar één of twee Scheepjes uitrusteden, hoe zeer het voorbeeld der Engclfchen, welke zo aanmerkelyke vorderingen in den Negerhandel gemaakt hebben, hen behoorde te overtuigen , dat het ongelyk meer voordeel aanbrengt , vier of vvf Schepen te gelyk in Zee te houden , welken elkander op de kust aflosfen , en den handel jaar uit jaar in , doen voortduwen, zo dat 'er altyd ten behoeve van de Schepen een behoorlyke toevoer van Negers naar Strand is, en voor de Rhederyen zeiven het verlies van één Schip door de winften van een ander rykelyk vergoed wordt; dat de gelukkige of ongelukkige uitflag eener reis ook veelal afhangt van de bekwaamheid van het Scheepsvolk, en voorname} yk van den Schipper, vermits 'er ge'en hand"! is, die zo veel kunde en ondervinding vereischt om met voordeel gedaan te worden, als de Nc-cvhandel, en dat inmiddels het getal van bekwame Han delaars, door het afnemen der Vaart, overhand vermindert; dat 2. de Compagnie, belast met zware kos- Am- steldam. iiefcl. tot t.etflel derlVestIndifcheCompagnie.  844 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam. Refil. tot her fit derWest Ind. Compagnie. kosten van onderhoud der Posfesfien op de Kust van Guinea, is genooddrongen geweest om denzelven goed te maken door even zware bëlaftingen op de Schepen derwaards onderzeil gaande , als mede op de bedienden, aan welken zy den handel / toelaat, dat de Compagnie in haren oorfprong de . eenige Handelaar in Negers is geweest; dat zy toen uit de voordeden van dien Handel de kollen van onderhoud heeft gevonden, dan dat zy naderhand gedeeltelyk, en zedert het Jaar 1734 geheel hebbende moeten afzien van alle Vaart hoegenaamd, uit onvermogen om dezelve voort te zetten , zy den Negerhandel heeft moeten openftellen, onder beding van zekere Recognitiën, door haar bepaald naar evenredigheid van de nodige koften met welken zy belast bleef; dat die Recognitiën egter zodanig waren, dat een Schip van hier uitzeilende vier of vyf duizend gulden moet betaalen , een derde contant, en voor twee derden moet Borgftellen, op dat dezelven dan zelfs agtervolgen, wanneer de tyding komt dat het Schip vergaan is, al was het op de t'huis reis met Pr-oduften van de Colo • nien, of wanneer naar het gebruik hier te Lande een Schip gerekend word verloren te zyn, dat zo drukkende een belafting de Rheders affchrikt van eene onderneming , die altyd op zig zelve gevaarlyk, en in alle geval van langer duur is, en die zware Capitalen vereischt , van welken eerst na veele Maanden iets te regt komt; dat de Compagnie op denzelven grond, 8 Engels of twintig gulden, doet Betalen aan haare bedienden op de Kust voor ieder Neger, dien zy verhandelen; dat dezelve bedienden de Negers, gelyk als ligt te begrypen is, zo veel duurder Verkopen; dat die belasting alzo wederom uit de Beurs, van de Rheders word opgebragt, of zo men wil uit de Beurs van de Planters, 'aan wie de Neger eindelyk blyft, wordt gedragen, doch in allen geval, door de meerdere duurte van do Negers, dien handel drukt, cn meer aanleiding tot den'  JAARBOEKEN, May, 1788. 84" den Smokkelhandel geeft ; dat 3. op de Kust vai Africa de toevoer van Negers naar Strand veelal word tegengegaan door Compagnies bedienden. Welken een Monopolie van den Handel maken; dat \de meerderen onder dezelven dikwerf den Handel van de minderen, uit het zelfde beginzel, ftremmen; dat de Vrylieden geen deel aan denzelven mogen nemen, en alle Handel met Inboorlingen omItreeks de Nederlandfche Etablisiementen geheel verboden is, van alle welke prohibitien en overheerfchingcn het natuurlyk gevolg is, dat de Concurrentie van de Verkopers, welke de ziel van eenovervloedigen Markt is, geheel word weggenomen; dat 'er niet alleen weinige Negers zyn, en de Schepen zig langen tyd moeten ophouden eer zy eene lading binnen hebben, maar ook dat die weinige Negers nog ten allerduurften betaald moeten worden ;°dat vervolgens tot een aanmerkelyk bezwaar voor onze Handelaars ftrekt de vryheid aan Compagnies bedienden vergund, om hunne Negers ook aan vreemde Schepen te verhandelen, zo dat die Schepen of in Concurrentie komen met de onzen, of gelyk als dikwerf gebeurd is, eene volle lading mede flëpen, kort voor de aankomst van een Nederlandsch Schip. Dat eindelyk ten 4. In de Colonien zeiven, wanneer de Negers 'er met zo veel moeite , en in weerwil van zo zware beletzelen gebragt zyn, de betaling niet altyd zeker is, en de Rheders, na dat hun Capitaal een zo geruimen tyd heeft uitgeftaan, en zy in de Wisfels van den Planter of Agendaris , die Negers van hen gckogt hebben, de reftitutie hunner verfchoten Penningen, met eene redelyker winst, meenden te vinden, veeltyds, door een protest van den Wisfelbrief, in lange en kostbare Procedures worden ingewikkeld, of op zyn best gelyk ftaan met andere Crediteuren van de Plantagie, en eerst na lange jaren eene aflosfing van de fchuld kunnen te gemoet zien; dat Hun Ed. Gr. Mog., uit aanmerking van zo menigvuldige bezwaren, 1 Am- SÏELDAJU. Refol. tot herftel detiVestInd.Compagnie.  846\ NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. Refol. tot hcrRe. ik' IFest Ind. Compagnie. ren, aan welken de Negerhandel onderworpen is, van de mismoedigheid der Rheders uit dezelven gefproten, en van het diep verval van de Vaart op de Kust van Guinea, eenigermate hadden getwyffeld, of het gebrek van Negers in Ncderlandfcbe Schepen ' aangebragt niet zoude noodzakelyk maken, dat de invoer van Negers onder vreemde Vlaggen voor eenen korten tyd in de Colonien werd toegelaten, dan dat zy nader inziende het gevaar van dien invoer, hoe kort ook, en onder hoedanige bepalingen, te wettigen, vernemende den afkeer van onze Guineavaarders om iets ter waereld in dat geval te ondernemen , en uit aanmerking eindelyk van de natuurlyke voorrechten van den Negerhandel hier te Lande, waar de voornaamfte goederen, tot denzelven vereischt, door andere Natiën zelfs worden opgekocht, van oordeel zyn, dat 'er genoegzame middelen overbleven om de Nederlandiche Vaartwel ras wederom in ftaat te Rellen ; de Colonien naar behooren te voorzien, en dat zy mitsdien wenfchen, de zaak daar heen gedirigeert te zien, dat alle invoer van Negers met vreemde Schepen verboden blyvc; dat het eenige middel om dit verbod kracht by te zetten behoorde by de hand genomen te worden, namelyk, het zenden van gewapende Vaartuigen, gecommandeerd door bekwame Officieren, en af te losfen van tyd tot tyd door nieuwe Schepen; dat teffens alles worde aangewend, om den Negerhandel fchielyk uit te breiden, naar evenredigheid van de benodigdheden der Planters ; dat deze benodigdheden kunnen begroot worden op circa 8000 Negers 'sjaars; dat een Schip door den bank 300 Negers aanbrengt, en gemeenlyk kan gerekend worden binn* n vyf tien maanden uit ent'huis te vaaren;dat 'ergevolgelyk ruim 30 Schepen op de Kust moeten vaaren, om het behoorlyk aantal Negers gedurig aan te voeren; dat men derhalven noch vlyt, noch kosten behoort te fpaaren, tot dat men het gemelde getal van ruim 30 Schepen m Zee had doen brengen, en dat de zaken, uit dit oog-  JAARBOEKEN, May, 1788. 847 oogpunt befchouwd zynde, Hun Edele Groot Moindezelfde orde, als zy de bezwaren van dien Hande hadden voorgefteld, dc middelen van redres ook zullen voordragen, dat: 1. Aangaande de Rhederyen, dezelve behoren te zyn een object, van de attentie van den Souverain, en eenige regels te worden voorgefchreven, naar welken de Rheders zich behoorden te gedragen, als dat degcheele lading van het Schip voor rekening van de gezamentlyke^Rheders moet zyn ; dat, met naame, noch de Schipper noch het verdere Scheepsvolk geen Handel voor eigen rekening mogen doen, en zelfs ter requifitie van den Boekhouder, of van eenen, of meer Rheders daar van verklaring zullen moeten doen ; dat een zwaare penaliteit daar tegen gefteld worde, dat de .Boekhouder, des gerequireerd zynde, zal moeten venfieeren de Factuur der medegegeven Goederen, i- S ?chlPPer en verdere Equipagie een geevenredigd deel aan de zuivere winst zullen hebben, het zy dezelven Maandgelden genieten, het zy gelyk in Zeeland, voor een tantum percent wierd geaccordeerd, zynde deze deelneming een van de icherpftc prikkelen voor de Handelaars om zich wel te kwyten , en zodanig eene aanfpooring zeer nuttig by eenen Handel, waar zo veel aankomt op de bekwaamheid der genen, dien denzelven dry ven, dat2. Aangaande de Lastgelden, door de Compagnie opgelegd, zo by het uitzeilen van een Schip naar de Kust, als by het verhandelen der Negers door Compagnies Bediendens, dezelve provifioneel voor den tyd van zes Jaaren behoorden vrygegeeven te worden , om dezelve Lastgelden door den Boekhouder of de Boekhouders der Schepen onder zyne of hunne Rhederyen te verdeden , zo dat geene andere Lasten of Recognitiën geduurende dien tyd, dan de gewoone 3 perCent uitgaande Rechten op de Guineavaarders zullen geheven worden, en dat wanneer die Vaart wederom zal bloeien, men echter, mee hec Amsterdam. Refolut. totherftel der ■ West- ■ Indifche Compagnie.  M NIEUWE NEDERLANDSCHE AMSTERDAM. Refolut. teil her- flel der West- Indifche Compa- gtiie, 1 het opleggen van nieuwe Belastingen, langzamer^ hand, eh naar redelykhcid zal voortgaan. Dat ook, om den lust op te wekken, om zig tot de Vaart op de Kust van Guinea toe te leggen en bekwaam te maken, Prtemien of Penfioenen behoorden te worden uitgeloofd aan ieder Scheeps-Orncier, die een zeker getal van reizen, te rekenen na het nemen der Refolutie in die kwaliteit had gedaan, en met goede getuigfchriften voorzien zynde van de Boekhouders, voor welke hy gevaren had, door ongemak of lichaamszwakheden buiten ftaat was om langer aan de Vaart te blyven, volgens een Plan, het welk nader zoude dienen te worden bepaald ; dat: 3. Op de Kust van Guinea de nadeelige concurrentie van vreemde Schepen, en vooral de verboden Handel van de Portugeezen, door gewapende Vaartuigen , van tyd tot tyd af te losfèn, worden voorgekomen, dat de heilzaame concurrentie van Verkopers van Negers bevorderd worde, zo door de reeds aangehaalde Vrygevirig der agt Engels voor ieder Neger, als door de opcnftelling van den Handel aan den Vrylieden en Inboorlingen omftreeks de Nederlandfche Bezittingen; dat vervolgens een bekwaam Perfoon, die het vertrouwen der Compagnie verdiende , en die, zo mogelyk, bemiddeld was of rykclyk betaald wierd, ten fpoedigften tot de vacecrende Post van Directeur - Generaal wierd benoemd , ten einde den geest dezer nieuwe inftellingen over te brengen, en dadelyk aan onze Schepen die faciliteit in den handel te bezorgen, welke door deze inftellingen bedoeld wordt; eindelyk 4. met betrekking tot de Colonien zeiven , dat de nodige fecuriteit aan den Verkoper van Negers wierd gegeeven, dat gevolglyk, in geval de Wisfels in betaling ontfangen, wierden geprotelteerd, de Houder van dezelven zoude hebben een preferent recht op de Producten van de Plantagie, voor welke de Negers gekogt waren, en by gebrek van Producten, eén  JAARBOEKEN, May, 1788, g41 een recht van reclamen op de verkogte Negers t dat vervolgens de Agendarisfen, ffiits daar toet als mede tot den inkoop van Slaven, behoorlyk gcqualiflceert zynde door de Eigenaars der P?antfgl™ lecht hebbende, zouden mogen Producten naar Eufl de?dve config"eeren ter bètaImg van de Wisfels, die voor Negers in betaling waren gegeven, en dat van deze verzeSen zo tydig mogelyk Advis in Europa moet warden gegeven ten einde voor de Asfurantien te Tunnen zorgen ; dat ,n diervoege, de Materie van den Negerhandel m het algemeen afgehandeld hebbende verder ten aanzien van eenige pointen in het tweede en derde Hoofddeel van het Rapport van de Heeren Hun Hoog Mog. Gedeputeerden, welke eeni4 nadere opheldering mogten nodig hebben, Hun Edele Groot Mog. zig met kunnen conformeeren mct he? eerfte point van het tweede Hoofddeel, ma vee ffiÏÏT?^ de ^rt opdeKust^an Afi 1 a met hier e Lande gebouwde Schepen most gefchieden, behoudens het recht van ieder Czeten l-ioog Mog. te addresfeeren, ingeval hy e«^n Schin wilde uitrusten, het welk noch hier gebouwd noch behoorende was onder de Refolutie van i lunv 1785 op het tweede point, dat Hun Ed. G oot Mo¥rtt^t?f1h -T Lastgelden0b0o\^°de dé PrimiVn in GmiSÜe esn ogetiblikkëlyk, en de SZ' m™ ecn ^wyderd voordeel aan de Rhedeis toebrengen, weshalven de remisfle eer, meerder aanmoediging fchynt te moeten waar mede het gemanifeiteerd v^E? der S S ^Wlif^tde!^r^m' van Slachten au hoSie In HI Vif dC" H°°r?m Raad °P de autnoi natie aan de Collegien van Policie en Tnftitie enfvS Tf m fffi VBte» van **Siï^ de torn? te r 1 nmen' CLT men ie£s Jienaangaanüc Kome te refolveeren ; op het achtfte point dit de Conferentien met het Hof van PórtugSt 'w£ Lil » Amstel* dam. Refolut» tot herHel der WestIndifcht  Am- stel- dam. Refolut. tot her SU der WestIndifcheCompagnie» 850 NIEUWE NEDERLANDSCHE den gereën'-amee'-d, ten zy het zelve Hof zig van zelf daar toe genegen toonde, wanneer de verboden handel krachtdadig geweerd zal worden ; en dat Hun Ed Groot Mog. zig met alle de verdere pointen van dit'en het volgende Hoofddeel conformeeren, m zo verre dezelve niet ftryden met, of niet onnodig gemaakt worden door de middelen van redres by dezen voorgedragen. _ Dar eindelyk op het point van fubfidie , zo lteik door de Compagnie bv onderfcheiden gelegenheden aangedrongen. Hun Ed. Groot Mog. volkomen iffftetnmen met de noodzaaklykheid, en ten allerftcrkften moeten infteeren, dat zo lang; als de Compagnie beftaat, en de importante Colonien van den Staat van dezelve afhangen, zy ook moet onderfteund worden in Adminiftratie van zaaken , en by«eforongen met gereede penningen, wanneer haare Él niet toereikt tot het onderhoud der Overzeefche Bezittingen; dat de Compagnie vc^al fch^oos moet gefteld worden, voor het gemis van de belastingen door dezelve tot goedmaking van haare onïerrnydelyke uitgaven, op de Commercie gelegt, en naderhand door den Souyerain verminderd, ofzetts provifioneel vernietigd; dat mitsdien Hun Ed Groot W zig conformeeren met het Rapport der Heer-'rx Hun Hoog Mog. Gecommitteerden , ten dien Pffefte dat, in geval by Hun Hoog Mog. wordt SlveS onT voor rekening Van den Lande te fimaken' zodanige Fortificatiën op de Kust van Guinea te Curacet>, St. tiuftatim , St. Martin, mreewbó en Vernam, als ten meeften nutte en frcunteit der Colonien zullen vinden te behooren, Alsdan verder aan de West - Indifche Compagnie, en wel ten fpoedigften behoord te worden geaccordeerd, een Subfidie uit de Generaliteits Kas van vvf tonnen Gouds, of authorifatie, om dezelve fom onder guarantie van Hun Hoog Mog. te Negotieeren ten einde de Compagnie daar door m ftaat te ftellen tot gaande houding van haar beftuur, ter ver-  JAARBOEKEN, May, t?gg, ^ aoi-gingvan de Kust Van Guinea, en noodzakelvk mdvhW der andere Colonien on'der h£o&$ Dat tot betaaling der Intresfen mitsgaders toe & inc I^T e Co!TWe, op den ftaat van Oor- ^frSSIS^^ eünjaa* Subfidie van ƒ 250000 voor de jaaren 1788. 17r0 nnn 0,1 179I-. Dat, boe zeer Hun Ed? GiS Mo^ wé Vooru.tzien, dat deze posten aan de BondSóo7en als zeer bezwaarende zullen voorkomen z? nnf thans verwagten, dat, aan de anSf kahViSn lTdïn^fCOnfld?^rd> §roote voouleeS, weï; ke de West-Indifche Colonien aan alle de Pmvfn aen verfchaffen , cn dat het niet lange kan geworden, dat de last van de Overzeefche Bezittif gen van den Staat genoegzaam alleen op Ho and nederkomt: Dat mitsdien, zo de Bondgenooten zich, tegen vermoeden, zouden willen onT^S van bet helpen dragen der Lasten van deezê S blisfementen, waar aan deeze Provincie reeds zo veel Millioenen heeft te koste gelegd, het dan ode met vreemd zal kunnen gevonden worden, datHut £ ' S Mog door een betere verzeel ering der viugten van de Colonien zig fchadeloos Hellen voïï deeze importante uitgaven. 0 Accordeert met voorfz. Refolutien. By myne Heeren van den Gerechte dezer &tad,zyn op den 21 dezer maand twee Keu. ZrT^t't" ten zeJfdendageafgekon. digd: de eerfte betreft het Loten en ftellen de"^ °P de Vfye Ja™kten op de Westermarkt, en behelst negen artikels De tweede raakt eene verhoogde belS van.stads wege, voor alle Jnglzetenen ry? tu.gen of rypaarden gebruikende, om daar Ln 3 uit Am- ste£dam. Refoluti 'ot her- lel der West- ïndifché ?ompa- ]nie*  Amstel- dam. S52 NIEUWE NEDERLANDSCHE uit te vinden de onkosten en herftel van verderf welk aan de Stads Siraaten en Wegen, door'allerlei foort van rytuigen en paarden wordt toegebragt. Heeren Burgemeefteren en Vroedlchappen dezer Stad, hebben ook op den 16 dezer maand goedgevonden eene Geldlichting van twee Millioenen Guldens te openen, volgens plan en voorwaarde ter 1 helaune der Stad te bekomen, en tevens, voor den tyd van 25 Jaaren, de belasting van het Lantaarn , Emmer-en Straatgeld, beneyens het zuiveren der wateren binnen deze ütact, te verhoogen tot de helft der gewoone Verpondingen op de huizen, doch om redenen, de huizen buiten de Stad en binnen het Stads grondgebied daar van voor de eerstkomende vyf Jaaren te verfchoonen. De Notificatie deswege luidt aldus: A lzo dezer Stede Finantien , zo door de zedert eeni»e jaaren fteeds toegenomene reparatien aan de publieke Werken en Gebouwen , als door het nodig onderhoud van de telkens aangroeijende meni°tc der Armen en Wezen; doch wel voornamen lyk door de zo excesfive onkosten, m het afïïpen Jaïr , wegens de algemeene troubles m disordres welke alomme én ook in deze Stad plaats gehad hebben, merkclyk zyn bezwaard geworden^ zo hebben Heeren Burgemeefteren en Vroedfchapnen na rype deliberatie, noodzakelyk geoordeeld, en óp den 16 dezer gerefolveerd , tot ftyv.ng eu vïrbeterin" derzelve , niet alleen te openen eene Ne°o iatie°van twee Millioenen Guldens, volgens de Conditiën daar van ter Thefaune ordinaris te bekomen, maar ook teffens de belasting van het  JAARBOEKEN, May, i788. 8j3 Lantaarn-, Emmer-en Straatgeld, mitsgaders het circtileeren cn zuiveren der Wateren binnen deze btad, te verhogen tot de helft van de ordinaire Verponding op de Huizen, en zulks wel gedurende den tyd van 25 Jaaren, de helft te betalen door de Verhuurders, en de wederhelft door de Huurders doch in het geheel door de Verhuurders uit tè icmeten waar van nogthans de Huizen buiten de ötad en binnen de Jurisdictie gelegen, geduurende de eerstkomende vyf jaaren, om redenen, werden verfchoont: ten einde en om uit deze verhoogde Belastmg behalven de betaling der Intresfen van' het voorfchreeve capitaal van twee Millioenen Guldens, nog eene jaarlykfche aflosfing van het zelve te kunnen doen. 1 E1 h,e!?ben fiwgöwefta», als daar toe door den Achtbaren Raad verzogt, nodig geoordeeld van de gemelde Refolutie aan de goede Burgerye en ingezetenen dezer Stad kennis te geven, niet'twvfelende of alle redelyke en brave Burgeren zullen gaarne willen medewerken tot foutieri van Stads Finantien, en om dezelve by continuatie in ftaat te houden, zo tot de noodwendige alimentatie van Armen en Wezen, als tot het behoorlyk onderhoud der publieke Werken, Gebouwen en Etablisfementen. Aftum Amsterdam den 26 May 1788. Ter Ordonnantie van Haar Edele Groot Achtbaren. W. HUYDECOPER. N A A R D E n. Bdrgemeefters en Regeerders der Stad Naarden en Burgemeefters en Regenten van Ll1 3 dé Am- steedam. Notificatie weStns verhoogingvanLantaarnleltl enz.  \AAR- ?54 NIEUWE NEDERLANDSCHE. de Dorpen Laaren, Hilverfum, Huizen en Bla» ricumin Gooyland, reeds in den Jaare 1784 een Request aan de Heeren Staten van Holland en West-Friesland hebbende ingediend, ftrekkende in de eerfte plaats: „ ten einde de ju., dicature van het Jagtgerigt en alle de za„ ken de Jagt en Houtvestery betreffende, „ die, van alle oude tyden af, aan den Pra> „ fident-Burgemeefter van Naarden in der „ tyd, als Houtvester, en J-cheepenen van „ Naarden, als Meefterknapen, zoude toe» „ gekomen hebben .aan hun mogten worden „ wedergegeeven, en dezelven alzo herfteld „ in derzelver aloude en wettige posfesfie \ „ mitsgaders dat aan alle In- en Opgezete„ nen van Gooyland, die recht hebben van „ Gemeente of Veldflag , vergund mogte „ worden, om, gelyk van ouds, in dezelve „ Landen te mogen Jagen, conform aan de „ Keuren en Ordonnantiën, door het voor„ noemde Gerecht, daar op van ouds ge* maakt of nog te maken." En ,in de tweede plaats, „ dat voor zo verre Hunne Ed, „ Groot Mog. daar omtrend mogten d;fü„ culteeren; dat ieder op zyn eigen Land „ alle Hazen, Konynen, Kraayen, Exters, en verdere fchadelyke Gediertens zouden mogen vangen, dooden, fchieten of ver„ woeften, zonder daar in van wegtn het Tagtgerecht te mogen bekeurd ol daar 111 gemolefteerd te worden, of dat eindelyk ' Hunne Ed. Groot Mog. omtrend alle deze " obieften geliefden ie doen zodanige voor„ ziening als Hunne Ed. Groot xMog,zouden . „ OQ?-  JAARBOEKEN, May, 1788. 8y3 „ oordeelen meest dienftjg en toereikende te „zyn;" zo hebbende Staten van Hollanden West Friesland den 11 April laatstleden, goedgevonden en verftaan: „ die beide verzoe„ ken te wyzen van de hand, en de Mm. „ plianten nogmaals te gelasten, om zich te „ onthouden van alle judicature van her u Jagtgerecht, mitsgaders van alle zaken „ de Jagt en Houtvestery in het Gooyland' „ betreffende, en zich voorts te reguleeren „ naar de Placaaten en Ordonnantiën op het „ fttik van de Jagt en het Jagtgerechtaldaar „ reeds gemaakt, of welke in het vervol*, j, met goedvinden van Zyne Doorluchtige' a, Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, „ door hec Collegie van Lieutenant-Hout„ vester en Meefterknapen zullen worden j, gearrefteerd, en uit naam van gemelde » -2yne Hoogheid zullen worden gepublis, ceert." Nieuw ers luis. Den tweeden Mei 's morgens ten drie uuren is een Detachement Zwitzers, beftaande uit een Lieutenant en 30 Man, van Amfteldam, hierin Krygsbezetting gekomen, en ten 4 nuren, is de alhier gelegen hebbende Koninglyke Pruisfifche Grenadier Compagnie van den Kaptein Fon Rentzel, van 't "Keeiment Jons, Woldeck, van hier naar Amersfoort getrokken, om verders hunnen weg naar de Koninglyke Pruisfifche Landen voort te zetten. Gemelden Compagnie heeft by haar Lil 4 ver- Naarden.  8^S NIEUWE NEDERLANDSCHE vertrek, wegens hun goed gedrag, zo hier, als te Loenen en Breukelen , eenen grooten lof nagelaten; en des avonds te voren van c> tot 'snagts half twee uuren, waren de Huizen der Inwooners, ter eere van den braven Kaptein Von Rentzel en zynö geheele Compagnie , alle verlicht. Rotterdam. Men ontvangt hier tydlngen uit Frankryk, dat geheele menigten van Hollandfche Ambachtslieden , welke in de laatfte onlusten betrokken, met de omwenteling naar Frankryk geweken waren, te St. Omer en elders Zich niet zo wel bevinden nog dien onderitand genieten, welken zy zich hadden voorgefteld. Zv zyn wel gedeeltelyk aan arbeid met de kruiwagens of ook aan 'sKonings werken geholpen , maar de meeften verlangen wederom liever in hun Vaderland hun gewoon ambacht te oeftenen, en ten dien em* de terug te keeren, Van wege het Bataafsch Genootfchap der Proefondervindelyke Wysbegeerte is het navolgende bekend gemaakt; De Proeven , welke men tot hier toe met dq Sloom-Machine gedaan heeft, geven aan een jeder, die dezelve gezien heeft en des kundig is, allen grond om te denken, dat dit Werktuig, in trein rakende, niet tegenftaande de kosten voor de Brandftpffen 1 zeer sroote yoordcelen boven de Wateririo^ ■ iem NïEU- WER- 6LPIS,  JAARBOEKEN, May, 1788. 857 lens aan ons Land zal aanbrengen, in bec droogma- j ken van Polders, uitgeveendePlasfen enoverftroom- n de Landen, uit hoofde namelyk van de groote quan- j titeit waters, die het zelve opbrengt, en van deszelfs aanhoudende werking, behoevende naar geen wind t of ty te wagten. Edoch, nadien de Polders van, Blydorp en Kool, die door de Stoom - Machine , gelyk vorens berigt is, in zeer weinig dagen van eene aanmerkelyke hoogte waters ontlast en bene- \ den peil gebragt zyn, waarfchynlyk niet voor aanftaande Herfst deszelfs werking zullen nodig heb-3 ben, zal zy al dien tyd Ril ftaan, ten ware eenige Hoogheemraad- of Waterfchappen, die 'er belang in hadden, begeerden om dezelve te zien werken, in welk geval de Directeurs van het Bataafsch Genootfehap gaarne de daar toe nodige kosten en moeite doen willen, byaldien zy tydig genoeg te voren 'er toe verzogt worden; gelyk zulks gefchied is den £5 April laatstleden, wanneer de Stoom Machine voor het Hoogheemraadfchap van Schieland, op deszelfs verzoek, van 'smorgens ten 0 tot 12 uuren gewerkt heeft, en door de Wel Edele Geboren Heeren van dat Collegie met veel genoegen en bewondering befchouwd is; terwyl zy ook den volgenden dag 'smorgens en 'smiddags", ten genoegen van eenige kundige en aanzienlyke Lieden gewerkt heeft. L, BICKER, Secretaris, Schoonhoven. Na dat de drie Vaandels van dezer Stads Burgery (welke volgens vorig gebruik ter bewaring waren ten huize van den Collonel Smidtman , ) door het Pruisfifche Krygsvolk in September 1787 verfcheurd en verbroken waren, heeft onze Regeering goedHl 5 ge- lOTERlAM. r 'lekendna king an 't Rat. Gewot'chap.  853 NIEUWE NEDERLANDSCHE ScHOOK H0vEN. ] ] ] • gevonden, weder drie nieuwe Vaandels aan de drie nieuwe opgerichte Compagnien Schutters dezer Stad tefchcnken, waar van op den só February 1788, het Orange Vaandei, en op den :6 April daar aan volgende de witte en blaauwe Vaandels zyn overgegeeven. By deze overgave der Vaandels waren de Schutters onder die Vaandels behoorende, in de Wapenen, en trokken tot voor het Raadhuis dezer Stad, alwaar dezelven aan de Heeren Kapteins door de Regeering met eene gepaste aanfpraak zyn ter hand gefteld, en door gemelde Heeren Kapteins met dankzegging en zegenwenfchen van Hun Ed. Achtb. zyn overgenomen, en aan hunne Vaandrigs overhandigd. Vervolgens is door de Heeren Kapteins, na dat dezelve met de Vaandels van 't Raadhuis tot voor het front der Schutters gekomen waren, aan dezelve Schutters eene aanfpraak gedaan, welken daarop met hunne nieuwe Vaandels naar de Stads Doelen trokken. Den eerften Mei heeft de Schut* tery met de drie nieuwe Vaandels door de Stad getrokken, onder het fpelen der klokken van Wilhelmus van Nasfauwen, enz. Heusden. Omtrend de Overdragten en Verpandingen /an vaste Goederen, in de Dorpen van den ^ande van Heusden gelegen, is by de Edele bogende Heeren Gecommitteerde Raden den ti Mei 1788 aldus voorzien. De Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en West- Friesland, doen te weten: dat  JAARBOEKEN, May, 1788. Syp dat ter Onzer kcnnisfe is gebragt, dat eenige Secre-1 tarisfen van zommige Dorpen in den Lande van^ Heusden gelegen, en vooral van die Dorpen, welke in deze Eeuw uit de Domeinen tot Ambachts-Heer- V lykbeden zyn verkogt geworden , zedert eene kortenƒ< tyd zig aanmatigen, om vaste Goederen onder hun- » ne Ambachten gelegen te transporteeren en te hypo- c thequeeren, niet tegengaande zulks volgens de by de Stad Heusden gefustineerde Privilegiën , Rech- p, ten, en Coltumen, alleen voor den Gerechte derg Stad Heusden voorn, moet gefchieden , en ook altoos gedaan is geworden, en de voorn. Ambachtsheerlykheden ook verkogt zyn met infertie van die gewoonte in de Conditiën van Verkooping. En vermits zodanige handelwyze van voornoemde Secretarisfen een volfirekte nieuwigheid is, welke Wy niet kunnen gedogen, dat ten zo merkelyke nadeele van de meergemelde Stad Heusden, en alleen ten particuliere voordcelc van voornoemde Secretarisfen zoude gei'ntroduceert worden , te minder, vermits daar uit notoir veel verwarring en moeijelykheden in tyd en wylen voor de goede Ingezetenen ten platte Lande van Heusden zoude kunnen en moeten ontftaan; hebben Wy wel gerefolveert op het daar toe gedaane Adres van voornoemde Seqretarisfen, het ontftaane different in Juaitio C Ver. indin* °n enz.  8oo NIEUWE NEDERLANDSCHE Heus. den Waarfchouw.wegens Opdragi en Verpandingen ent den kunnen ontftaan, voor zig en de hunne te prxvenieeren en voor te komen. En ten einde een ieder van deze Onze Waarfchou „ had , dire& , of indireft , of, by zo verre zy „ daar aan eenig deel direct of indirect mogten ge„ had hebben, daar van terefilieercn, en zichont„ flagen te houden van alle uit dien hoofde geconr „ tracteerde verplichting. Wyders verklaren Wy Onze intentie te zyn, dat hét va-kiezen van de voornoemde nieuwe Regenten (ook van de zodanigen onder hun, aan welker ouderdom, Poorterfchap, of Poorterfchaps-jaren ietwes ontbreekt) jn manieren als voren gedaan in dit extraordinair geval alleen is gefchied tot meerder rust en dienst der voorfchreve Stad Alkmaar, en tot wegneeming van diffidentie en onlusten, aldaar ontdaan , en zulks zonder eenige prsejudicie, of confequentie voor het toekomende , ten aanzien van de Privilegiën , Vryheden of'Gerechtigheden, de voorfchreve Stad en" de goede Burgeren of Ingezetenen derzelve, competerende, die Wy verftaan dat in haar oude kragt en vigeur blyven zullen. En dewyl Wy een byzonder belang ftellen, om alles , wat in Ons is, 'te helpen toebrengen, om de rust, eendragt, het vertrouwen en de daaruit fpruitende blaey van dit gezegend gewest, en van de voorfchreve Stad Alkmaar , te dóén herleven, hebben Wy goedgevonden alle de Kapteinen, Kapteinen - Lieütenants, Sous - Lieutenants, Vaandrigs en Adjudanten, benevens de Sergeanten, Corporaals en alle de Schutters der vier Vaandels of Compagnien Schutters, als mede den Majoor van de Stads Stille-Wagt te ontfiaan uit de Eeden , die Zy in hunne refpective voornoemde dienften en kwaliteiten , hebben gedaan, zonder dat nogthans iemand van hun daar door in deszelfs eer of goeden naam zal zyn verkort , of benadeelt, terwyl Wy aan Burgemeesteren en Regeerders der voorfchreve Stad demandeeren, om in plaatze dei- alzo gedisfolveerde , het Plan van een nieuwen Krygsraad , cn van de oprichting eener Nieuwe Schutte-  JAARBOEKEN, May, 1788. 86$ tery te formeeren, daarin obferveerende de bv Refolutie van 3 November i747 gemanifesteerde ware intentie van den Souverain, en dezelve vervolgens Ons ter approbatie te prefènteereu; gelvk wy mede den Hoofd-Officier, mitsgaders de Bur-, gemeefteren der voorfz. Stad, ieder voor zo veel hun aangaat, bevelen by provifie een wakend oog' te houden op de gedragingen van zodanige fuspefte ' Eerlonen, welke hunne onrustige en gevaarlvke^ lentimenten in andere Provintien of in fteden dezer Provmcie getoond hebbende, zich binnen de voorfchreeve Stad hebben ter nedergezet, zo wel als op net aldaar komen wonen van meer diereelvkcn • ert inzonderheid mede te letten, dat het vierde Artikel der zo evengemelde Refolutie van Hun Ed Gr Mog. niet worde geëludeerd. ' ref"veere" Jfj a*» ons, om zo fpoedig mogelyk op de refpepive, Addresfen aan onze voornoemde Commisfarisfen gedaan , te disponeren, en zodanige verdere ordres te ftellen, als Wy ten meeften nutte zullen oordeelen te behooren. J Eindelyk vermanen wy alle Regenten, Bureera en Ingezetenen der voorfz. Stad Alkmaar; dat zy alle m h,er}oe gefubftfteerj hebbendepartyiehappen, en mtmofitetten, laten varen, het gepasleerde weder, zjdsch verveven en vergeten, CT gelyk het goede Burgers en Ingezetenen betaamt, voortaan in vrede en goede harmonie famen leven, terwyl wy het betrag, ten of n,ja ten van dezen plicht , van de zyde der genen , die profesfie maken van aankleven te zvn van de belangen van Ons Huis, zullen aanmerken als den toetsfteen van de oprechtheid van aeizelurtl wetens en bedoelingen 6 Hn7XVafhRnde Wy 'f0"5en des noods bevelende, dat alle de Burgers en Ingezetenen, en een iegelvk van hun, voortaan in het generaal zullen betrachten ai het gunt de plicht van gehoorzaamheid en onderwerping aan hunne wettige Overheid vórdert on pame dat die genen, welke bevonden zullen WOrM m m 4xk- il'iAR. °ublic. er veranderingIer fte'eeting.  t Alkmaar. Public, ter veranderingder Repeering. Aldus gedaan in 'sGravenhage den 24 Mey (Was geteekend} WILLEM PRINS van ORANGE. (Onder flond) Ter Ordonnantie van Zyne Koogheid, (JVas geteekend} T. J. de LARREY. Hoorn. By de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en 'West-Friesland , in West-Friesland en den Noorder-Kwartiere i«, den 2.5 April 1788", beraamd een gelyke Publicatie , als de Heeren Gecommitteerde Raden in 'sHage den 21 derzelver maand, omtrend den invoer van Rundvee,en de Prtemien daar by bepaald,is gefchied, welke Publicatie alomme in voor* noem- 66 NIEUWE NEDERLANDSCHE: ïen tegen deze Onze ferieufe wil en begeerte te iebben aangegaan, en zich aan eenig wanbedry f te ren de Waardigheid van de Regcermg of ongehoorzaamheid aan de bevelen van dezelve fchuldig te naken , als verftoorders van de gemeene rust en /eragters van Onze heilzame oogmerken en bevelen tiaar exigentie van zaken, en volgens de Wetten van den Lande zonder eenige conniventie, anleren ten exempel, zullen worden geftraft.  JAARBOEKEN, 1%, i?gg. tg noemde Kwartier is afgekondigd en aanseplakt. b Den 27 Mei des avonds kwamen alhier de Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorl Hoogheid aan, tot het veranderen der Reeeering. Zo dra Hun Edel Mog. de Stad binnen reden, wierden de paarden van de koets argelpannen en die door het volk voortgetrokken, terwyl een vlugge knaap zig, met vlag en_wimpel, op den bok plaatfte! Den 20 Mei, ten half vier uuren ,gefchiedde de Publicatie van Zyne Hoogheid, volgens welke nieuwe Regenten aangefteld. en daarna beeedigd zyn. Die Publicatie luidt aldus: ^%ÉrP^% b/de Gratie Gods, Prinfevari ren Catzenelnbogen, Vianden, Dietz, Spiegelbcrg, Buuren Leerdam en Culemborg, Marquis vaS Veère en Vdisfingen Baron van Breda, Diest, Beilftlin, der Stad Grave en Lande van Cuylc, Ysfelftein Vnnendonk, Eindhoven eh ÏI^MBi AmdanT %SÖW®€é ^-HeeriyëSd Amelana, rfeer van Borculo, Bredevoort, Licte tevoorde, het Loo, Geertruidenberg, de Glundert Zevenbergen, de hooge en laageZwaluwe Sd! l vfrh ' ' %9$rW&* Montfoort,- St. Vith, Butgenbach en Daasburg• Erf-Bur<^raaf van Antwerpen Erf-Marfchalk van Holland ÉS ftadhouder, Erf Gouverneur, Erf-KapS en Ad* giraal Generaal der Vereenigde NedcSSn Êrf Kaptein Generaal en Admiraal vari de Unie Rd- laarIlc-C&Kc?tba0d * & « Allen den genen, die deze zullen zien 0f borefl Mmm z ]ös EiooMf,  86§ NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoorn. Public, ter ver. andei in, van de Regeo, ring. lezen, falut, doen te weten; dat Wy in deze bekommerlyken tyden niets meer ter harten nemende , dan dat de refpective fteden dezer Provincie, onder Ons Stadhouderfchap forterende , mogen worden r gebragt in zodanige Ordre en Regeeringe, waar door derzelver rust en voorfpoed worden geftabileerd; En Ons, zo door de publieke notoriteit, als door den voordragt van Gedeputeerden der Stad Hoorn, kennelyk zynde geworden, dat in dezelve Stad tusfehen de Regenten en Ingezetenen onderling zodanige deffidentie was ontftaan, waar door Ons goed oogmerk niet kan worden bereikt , zonder gebruik te maken van de Authorifatie , by Refolutie van de Edele Groot Mogende Heeren Staten van Holland en West Friesland, van dato 31 Octeber 1787, op Ons' verleend; en voorts uit het rapport van Onze Commisfarisfen Jonkheer WUkm L,i-jlufi''t. , Boudewynsz. , Dr. Jan Dirxs, Dhk de Feyfer, Mr. Bie er van der Stratea, Leonard Haverkamp . Matthys Groot, Jacobsz. Hoogfchout , Mr. Boudewyn Frangois Ca» ba. flus. Burgemeefteren, Mr. Pieter Schagen, Mr. Joan van Bredehoff, Vryheer van Oosthuyzen, enz., Mr. Jtbraharn van Stralen en Anthony Lrvmhout. Scheepenen, Mr. tra;pis Binkhorst, Mattheus over \t Water Ferboom, Jan Chriftiaan van der porm , Mr.. Herman Berckhout, Dr. ïieinitr Prins, Dirk Mmm3 de Hoorn Public. ter verander ing van de Regeerir/g.  Hoorn. Public, ter verfinderingvan ae Regee- 87g NIEUWE NEDFuRLANPSCHE de Feyfer, Theodorus Reek, de laatfte in plaats van Mr. Hen-ik Car/^pus, Boudcwynsz. ,die om wettige redenen, zyne demisfie verzocht en bekomen heeft. De drie oudllen, Scheepenen Commisfa* risfen. Gecommitteerde ter Vergadering van de Staten Generaal, Jan Jager. Gecommitteerde Raad , Mr. Pieter Opperdoes, Gecommitteerde Raad ter Admiraliteit, tot Mei 1789, Jacob Berckhout. Gecommitteerde in de Provinciale Rekenkamer pLermanus de Hart. Thefaurier, Mr. Reep Verloren, Penfionaris, Mr. Meinard-Merens. Secrctarisfen , Mr. Nk-olaas Brouwer Schagen, Mr. Meinard Merens , Mr. Chrijliaan Jan van de Blocguery. Mr. jfohan Schigen. Voorbehoudende aan Ons, om, ingevalledatéén pf meer der voorfchreven Regenten voor de aan-? ftelhng mocht of mochten bedanken , de plaatfen , welke daar door zouden vaceeren , te ver? vullen. Voorts gelaften Wy Onze voornoemde Commis? misfarisfen, om, in onzen naam, de voorfchreven m'euw aangebelde Vroedfchappen, H°0S'ch°ut. , Scheepenen en Thefaurier in derzelver refpective kwaliteiten, de gewone Ecden af te nemen, als mede alle de voorfchreeven Vroedfchappen , Scheepenen en derzelver Minifters af te nemen den Eed, by Refolutie van Hun Edele Groot Mogende van dato den 15 February 1788 gcarrefteerd , luidende als. volgt; „ Wy beloven en zweren gebouw en getrouw s, te zullen zyn aan de Conftitutie en Regeei-ings? ,, form van "den Lande van Holland en West„ Friesland, beftaande in de hoogfte cn Souverain.e „ Overheid van Hun Edele Groot Mogende 'de ?, Stateq van denzelven Lande, met het Erfftad-! » 1-pu-.  JAARBOEKEN, iVey, 17S8. 871 'i houder- Gouverneur- Kaptein- en Admiraalfchap ,1 Generaal , erflyk in het Doorluchtig Huis van „ Oranje, zodanig als het zelve in Hunner Edel „ Groot Mogende Refolutien van den Jare 1:47.. „ is opgedragen en by den tegenwoordigen Heer, ,, Erfftadhouder in 17Ó6 is'aanvaard. " : En eindelvk nog om de Vroedfchappen en Minifters, welke' cp'den 23 November 1787, reeds in functie waren, en daar in volgens de voorfchreven Lyfte zyn gebleven , te doen prafteeren den Eed by Hunner Edele Groot Mogende Refolutie van den 23 November i787geordonnecrt, houdende : „ Dat zy verklaren, dat zy aan de Acte van„ verbindtenis , welke op den 8 Auguftus 1786, „ tusfehen verfcheidene, zich noemende Vaderland„ lievende Regenten, te Amfterdam aangegaan en door dezelve, en naderhand mede door vele andere getekend is, of geenerlei deel hebben gehad direct of indirect, of bv zo verre zy daar aan „ eenig deel direct of indirect gehad mochten heb„ ben, daarvan te refilieren, en zich ontflagen te ,, houden van alle uit dien hoofde gecontracteerde }i verplichting." Wyders verklaren Wy Onze intentie te zyn, dat het verkiezen van de voornoemde nieuwe Regenten, (ook van de zodanigeh onder hen , aan welker Poorterfchaps Jaren ietwes zoutie mogen ontbreken) in maniere als voren gedaan , in dit extraordinair geval, alleen is gefchied tot meerder rust en dienst der voorfz. Stad Hoorn , en tot wegneming van diflidentie en onlusten, aldaar ontftaan , en zulks zonder eenige prtcjudicie of confequentie voor het toekomende ten aanzien van de Privilegiën , Vry heden of Gerechtigheden, de voorfz. Stad en de goede Burgeren of Ingezetenen derzelve Competerendc, die Wy verftaan', dat in haar oude kragt en vigeur blyven zullen. M m ra 4 E» Hoorn. Public, er vermdering'an de R.egee'ing.  87s NIEUWE NEDERLANDSCHE HOCRN Public, ter verander in. van de Regee* rtng, En dewyl Wy een byzonder belang ftellen om alles, wat in Ons is, te helpen toebrengen om de rust, eendracht, het vertrouwen en den daar uit Ipruitenden bloey van dit gezegend gewest, en van jde voorfchreven Stad Hoorn te doen herleven, referveren Wy aan Ons om (zo fpoedig mogelyk) op de refpective addresfen en verzoeken, aan Onze voorn. Commisfarisfen gedaan, te disponeeren, en verder zodanige ordres te ftellen, als Wy totmcefte rust en dienst van den Lande in het gemeen, en van de voorfz. Stad in het byzonder zullen oordelen te behoren. Eindelyk vermanen Wy alle Regenten, Burgers en Ingezetenen der voorfz. Stad Hoorn, dat zyaile tot hier toe gefubfifteerd hebbende partyfehappen en animoliteiten laten varen , het gepasfeerde wederzyds vergeven en vergeten , en, gelyk het goede Burgers en Ingezetenen betaamd, voortaan in vrede en goede harmonie zamen leven ; terwyl Wy bet betrachten of nalaten van dezen plicht, van de zyde der genen, die profesfie maken van aanklevers te zyn van de belangcns van ons Huis , zullen aanmerken als den toetsfteen van de oprechtheid van derzelver gevoelens en bedoelingen. Verwachtende Wy voorts, en des noods bevelende, dat alle de Burgers en Ingezetenen en een iegelyk' van hun voortaan in het generaal zullen betrachten ,al het gunt de plicht van gehoorzaamheid en onderwerping aan hunne wettige Overheid vorderd; op pcene, dat de genen, welke bevonden zullen worden tegens deze Onze ferieufe wil en . begeerte te hebben ingegaan ■, en zich aan eenig wanbedryf tegen de waardigheid van de Regeering of ongehoorzaamheid aan de bevelen van dezelve fchuldig te maken, als verftoorders van de gemene rust, en verachters van Onze heilzame oogmerken bevelen , naar exigentie van zaken , en volgens de Wetten yan den Lande, zonder eenige L. eon-  JAARBOEKEN, May, i788. «73 conniventie, a-ndereren ten exempel, zullen worden , geftraft. J Aldus gedaan in 's Gravenhaoe den 24 Mei 1788. (Was geteekend) WILLEM PRINS van ORANJE. QLagir Jrond) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Was geteekend) T. J. de.LARREY". Wy zullen hier op laten volgen het Reglement voor de Schutterye der Stad Hoorn van dezen inhoud: ' WYv,nWnLLEM'^yde §ratie Gods> P™ce van Orange en Nasfau, &c. &c. &c. -Z?,0^2 /We;e^^ alzo 0ns door Jonker Wtlkm Gusta,fFredenk Grave van Bentinck, Heere van ?iTn£ Pfdrecht> B^hreeven ^ de Ordre van de Ridderfchap en Edelen van Holland en WestFnesland, Baiiluw en Schout van 's Gravenhage, Hoog Heemraad van Rhynland, en Mr. Dirk U ren , Raad m den Hove van Holland Zeeland ea Vriesland welke Wy, ingevolge de aan Si verleende authorifatie van de Edele Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en West-Friesland% dato31 Oétober i787, naar de Stad Hoorn gecom- tetr l ffk der.v°OI'fz- authorifatie, is gerapporSd ™%?y pinfo™eerd waren, dat de Krvgs- vaL d Ir" tCrye dcf voorfz- Scad> ingevolge de Refolutie van hun Edele Groot Mo- van • Mram 5 ö den iooRN.  Hoorn. Nieuw ' Regiem, voor ele de Schutterye. r. 874 NIEUWE NEDERLANDSCHE den 3 November 1787, genoegzaam waren gezuiverd van zodanige Officieren en Schutters, welke tot het Genootfchap van Wapenhandel of tot eenig Burger Legertje behoord hadden; dat Hun Commisfarisfen door Burgemeefteren en Regeerders der voorfz. Stad was gepraefenteerd, een Concept-Reglement voor de Schutterye.aldaar,.het geene op den 14. en it April dezes Jaars door Burgemeefteren en Capiteihen van de Burgerye was geprojecteerd , met verzoek, dat het zelve by Ons mog. te worden geapprobeerd; luidende het voorfchreven Reglement ais volgt: Reglement voor de Schutterye der Stad Hoorn. ' Genei ale Inrichting. Art I. Nimmer zal 'er eenig ander Burger-Corps, onder wat benaming het ook zoude mogen zyn, binnen deze Stad mogen worden opgericht, buiten de alleen wettige Stads Schutterye of Burgerwacht, op pcene, dat de verzoekers daar toe, es veel meelde inftellers of deelgenoten, van of in eenig ander ccwrinend Corps, als verftoorders der Publieke Rustf zulIenword.cn aangemerkt, cn als zodamgen naa^-exiarentic vsn zaken geftraft. II De SchurixM-ve dezer Stad zal beftaan uit jicht" Compa.micn ," ieder ten minften van 100 Man, bchalven -de Opper- en Onderofficieren, over «vHkr> de • Regeerende Burgemeesteren in oer tyd Collonellen zullen zyn: in ieder Compagnie zullen zvn een Kapitein,een Lieutenant-,een Sous-Lieutcnant, een Vaandrig, vier Sergeants en vier Rotmeesters. III Ook zullen by ieder Compagnie zyn twee Tambours cn een Pyper, (door den Kapitein aan te ftellen! welke hunne Trommen cn Pypen, altoos in hunne Huizen by de hand zullen moeten heoben, doch dezelve met "dan op order yan hun Commandeerende Officier mogen gebruiken, en voorts zul-  JAARBOEKEN, May , 17S8. 875 len de Tambours verplicht zyn, op, de Wachten alle dienst te doën, welke hun door de Officieren zullen bevolen worden. IV. Ieder Compagnie zal verdeeld zyn in vier Rots of Divificn , om voigens dezelve de ordinaire Nachtwachten waar te neernen. V. De algemeene plicht der geheele Schutterye zal zyn de Stad Hoorn, Regeering, en alle derzelver Burgeren en Inwoonderen van dien, te hek pen befchermen, tegen alle geweld en aanvallen van binnen en van buiten, alles tot verzekerheid, Rust cn vrede van de Stad en deszelfs Inwoonderen , en zich hier in moeten gedragen aan de orders der Commanderende Officieren, aan wien zy verplicht zullen zyn, alle gehoorzaamheid te betöonen, VI. " De Schutterye zal gekoren worden alleen Uit Burgeren dezer Stad , en zodanige Poorters, •welke alhier hun vaste woonplaats houden, den ouderdom van 18 Jaren bereikt hebbende, en daar in moeten continuceren tot haar 6ofte Jaar toe. Vrydom 3 Uitkoop en Contributie}}, Art. L Van de Schutterye zullen vry zyn allezodanige Perzonen als tot hier toe uit hoofde van hunne qualiteiten of bedieningen van de Schutters diensten zyn geëxcufeerd geworden, II. De Doopsgezinden zullen de keuze hebben of zy Schutterlyke dienden willen doen, of een Jaai-lykfche Contributie aan de Doelens Casfa betalen. III. Die genen, die volgens Articul 6. tot den Sehutterlyken dienst geroepen zynde, mogten vermenen daar toe uit hoofde van Lichaamsgebreken of om andere redenen, ongefchikt te zyn, zal op derzelver voordracht daar over by Kapiteinen narr bevind vkn zaken worden geoordeeld, of gemelde Perfonen in 't geheel, dan wel tegen betalinge ee- HoorK. Nieuw Regiem, voor de Schutterye,  875 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoorn. Nieuw Regiem. roo>' de Schutterye. eener Jaarlykfche Contributie behooren vry gelaten te worden. IV. De Kapiteinen, Lieutenants, Sous-Lieutenants, Vaandrigs, Sergeanten, Rotmeesters en Schutters, welke ingevolge de Vroed fchaps Refolutie van 14 November 1787, zyn gedimitteerd, zullen Jaarlyks tot hun öofte Jaar toe aan de Doelens Casfa Contribueeren ieder drie Guldens, de Officieren in eens en de Onderofficieren 's Maands vyf ftuivers. AanfteLing van Officieren. Art. II De Kapiteinen zullen verkoren worden als van ouds en daar toe by Kapiteinen Nominatien worden geformeerd, en aan Heeren Burgemeefteren dezer Stad geprajfenteerd. II. Die genen, welke tot Kapiteinen zullen genomineerd worden, zullen den ouderdom van 35 Jaren moeten bereikt hebben, en zullen verkoren zynde vier Jaren moeten fungeeren, doch zullen, na dat zy zyn afgegaan, verplicht zyn tot haai óofte Jaar aan de Doelens Casfa de fomma van drie Guldens Jaarlyks te betalen. III De aanftelling van Opper- en Onderofficie, ren, zal door het Collegie van Kapiteinen gefchieden , op voordragt van den Kapitein , in wiens Compagnie een vacature is gevallen. Wapening der Schutterye. ■ Art, I. De Opperofficieren zullen by de Exercitiën met Espontons en Degens gewapend zyn, en een Orange Efcharpe over de fchouder hebben, doch in alle andere gevallen zonder Espontons. II. De Sergeanten zullen met Hellebaarden en Degens gewapend zyn, en de Orange Efcharpe om 't Lyf hebbende , de Rotmeesters met een Houwer en Piek. III. Ieder Schutter zal zyne Wapenrusting be ■ ftaan  JAARBOEKEN, Maf, 1788. S77 ftaan in een Snaphaan van gelyk Caliber, met een Roode Leere Cordonsriem cn "Banjonet, een korte Sabel, mitsgaders een Patroontas met een witte Bandelier en een dito Port Epée met een glad Slot, zullende de Scheede van de Sabel en Banjonet van Geel Leer moeten zyn. IV. Die geene der Schutters, welke zich zelve van geene Wapenrustinge voorzien, zal zulks door' Kapiteinen van Stads wegen bezorgd worden, zullende de Schoving van een zodanig Schutter worden ingehouden, rot dat de Wapenrusting ten vollen zal zyn betaald, ook zal door denzelven voor den ontfangst der Wapenrustinge een Recipis moeten worden getekend. V. Ieder Schutter zal de door hem ontfangene Wapenrustinge, zorgvuldig en op eigen kosten moeten bewaren en onderhouden, doch onder het Exerceeren in prasfentie van Officieren eenig ongemak daar aan veroorzaakt wordende , zal zulks buiten zyn lasten of kosten worden gerepareerd. VI. Ieder Schutter zal zyne Wapenrustinge behoorlyk van roest cn vuiligheid moeten zuiver houden en dezelve zo dikwils ter vifitatie geven als de Kapitein van zyn Compagnie zulks goedvind, en voor elk ftuk, dat niet zindelyk of eenig defect aan bevonden word, betalen 10'ftuivers. VII. Ieder Schutter zal de aan hem bezorgde Wapenrusting by alle voorvallende gelegenheden zelve moeten gebruiken en dezelve niet aan of van een anderen mogen leenen op een boete van een Gulden. VIII. Niemand zal vermogen zyne ontfangene Wapenrustinge te verkopen, veranderen of beleg? nen op een boete van drie Guldens en daar en boven de kosten tot aankoping van het vermiste moeten voldoen. DL Geene der van Stads wegen of van de Doelens gegevene Wapenrusting zal tot. iets anders dan in Hoorn. Nieuw Regiem, voor de Schut>.e>ye.  §78 NIEUWE NEDERLANDSCHË Hoorn Nieuw Regiem voor de Schutterye, . in Schutters dienden mogen gebruikt worden, orj een boete van drie Guldens. X. Ieder Schutter van een Wapenrustinge als . voren voorzien zynde, naderhand uit de Schutterye gaande zal dezelve tegen intrekking van de recipis fri goede order moeten te rug bezorgen binnen den tyd" van acht dagen, op een boete van drie Gulden, en zulks in 't geheel niet doende zal de Wapenrustinge moeten vergoed worden, (waar by het geene, dat op zodanige Wapenrustinge reeds is betaald, irt afflag zal komen,} gelyk ook de Erven van een overleedcne Schutter op bpvengem. voet de Wapenrustinge zullen moeten te rug bezorgen. Fan de Wacht, Art. I. Ieder Nacht zal door een Rot of Devifië onder derzelver daar toe bchoorende Officieren de' Hoofdwacht b.'trokken worden, zullende zo Officieren als Schutters met hun volle wapenrustinge ter' wacht komen en een ieder zyn eigen wacht moeten waarnemen. II. De Opperofficieren, Onderofficieren en Schut* ters de wacht hebbende, zullen des avonds ten half tien uuren op de Hoofdwacht moeten komen , cn quartier voor tien uuren de Cedul gelezen worden en door de Tambours de Taptoe gellagen, als wan* neer de Geweeren zullen gevifiteerd worden, IIL Iemand niet prsfent zynde by het leezen vaft de Cedul, of op de wacht komende na dezelve afgelezen is, zal als abfent worden gerekent en verpligt zyn de boeten te betalen, te weten een Kapitein 20 duivers, een Lieutenant, Sous-Lieutenanc en Vaandrig 12 ftuivers, ccn Sergeant 10 ftuivers, een Rotmeester 8 ftuivers en een Schutter 6 ftui • vers, en zo Officieren als Schutters eens abfent geweest zynde buiten indispofitie of uit de Stad zynde, zich meermalen abfenteerende, zullen vervallen in  JAARBOEKEN, May, 1788. 879 in een dubbelde boete, welke verplicht zal zyn te betalen tot weder terwacht verfchynt, zullende deze nu verminderde boetens,by dit Articul bepaald, op die voet blyven, zo lange het niet komt te geblyken, dat de refpective Officieren en Schutters daar door in hunne prysfelyken iever om dezelve in Perfoon de wachten waartenemen, verflauwen. IV. Ingevallen van ziekte of uit de Stad zynde, zal alleen voor de eerfle invallende Wacht de boeten betaald worden, doch zal daar van aan den Opper Officier, die de Wacht heeft, kennis moeten gegeven worden. V. Geduurende deJMaanden May, Juny, July en Augustus zal de Wagt tot 's morgens ten drie uuren , geduurende de Maanden Maart, April, September en October tot vier uuren, en geduurende de Maanden November, December, January en February tot vyf uuren by den anderen blyven. VI. Doch ingeval van Brand of andere ongeregeldheden, zullen de Officiers en Schutters verplicht zyn terftond weder op de Wagt te komen, en dus haar Wagt niet voor afgelopen gehouden worden voor dat dezelven door een ander Rot worden vervangen. VII. Direct na het leezen der Naamcedul zal des Zomers door 8 , en des Winters door 6 Schutters worden geloot, welke Poorten en Boomen ieder zal hebben te fluiten, waar omtrent by ieder Rot tourbeurten zullen worden gehouden, en zullen door de overige Schutters de Schildposten en Rondes worden v/aargenomen; zullende in ieder Nagt ten minften tweemaal gerond worden. VIII. De Sluiters zullen de Maanden May, Juny, ]uly en Augustus tot Elf uuren by de Poorten moeten blyven, en verpligt zyn, zo dra de Poorten in de voornoemde Maanden ten Elf uuren en in de andere Maanden ten Tien uuren zyn geflooten, zich terftond naar de Wagt te begeven zonder zich ergens op te houden, en aanftonds, zo ras haar bekend HoorN , Nieuw Regkm, voor de Schut' teryeé  Hoorn Nieuw Regiem voor de Schutterye. XIII. Dc 880 NIEUWE NEDERLANDSCHE kend gemaakt word, dat .;enige Lieden in of uit de Stad moeten, gehouden'zyn de Poorten te openen, zonder zich ergens op te houden, qp de boete van . 20 ftuivers, en op dat de Reizigers met de Nachtfchuit niet lang zullen behoeven te wagten, zullen de Sluiters verpligt zyn een half uur vóór het arriveren der Nachtfchuit naar de Westerpoort te gaan, om by aankomst van gemelde Schuit de Reizigers terftond binnen te laten, kunnende voor het openen der Poort hun intrek by den Poortier nemen, zullende zy wyders iemand in of buiten de Stad latende , verplicht zyn aanftonds na behooren de Poorten weder te fluiten op de boete van 30 ftuivers , en terltond wederkomen op de Wagt, en de Sleutels moeten overhandigen, en aan de Officier rapport doen. IX. Zoo iemand bevonden word op zyn Schilderpost niet na behooren te pasfen, zal verbeuren 10 ftuivers. X. De Schildwagt zal verpligt zyn nauwkeurig te letten, of door den Trompetter op den toorn wel word geblazen, en daar van by de verwisfeling aan den Onderofficier rapport te doen. XI. De Schildwagt vernemende, dat hem iemand wil bekruipen, zal ten eerften de zodanige» driemaal moeten toeroepen, dat hy blyve ftaan, tot dat een Officier zal zyn uitgekomen, en zo die Perfoon hem des niet tegenftaande kwam te naderen, zal hy dezelve mogen afweeren zonder deswegens te verbeuren , fchoon dezelve Perfoon by de afweering mocht worden gekwetst. XII. De Rondes zullen geleid worden door Onder-Officieren, die 't Woord hebben, op een boete van 20 ftuivers, te verbeuren by den Commandeerende Officier, zullende de Rondes in cas van baldadigen aanval zulks mede na vereisch mogen afweeren.  JAARBOEKEN, May, 1788. 881 * •! XIII. De geene, welke nalaatig bevonden word in het doen der Rondes en in hec nakomen der orders door den Officier wordende gegeven, zal ver beuren 10 ftuivers: ook zullen de Rondes binnen een uur wederom op de Wagt moeten zyn op de boete van 6 ftuivers voor ieder Perfoon, ook zal een ieder, die zich by het doen der Rondes niet ftil i en ordentlyk gedraagt, zo met woorden als daden, mede verbéuren 10 ftuivers. XIV. Na bezette Wacht zullen de Rondens verpligt Zyn,, de Perfonen hun ontmoetende en Rispeet voorkomende, na hunne naamen en woonplaats te vragen, en die niet voldoende antwoorden, te brengen 'ónder de' Hoofdwacht, om by den Commandeerende Officier nader ondervraagd, en voorts gehandeld te worden, zo als bevonden zal worden, te beböoren, en ook na gefteldheid der zaken den Heer Hoofd-Officier kenhisfe te geven. XV. Iemand, het woord vergetende, zal verbeuren 6 ftuivers, en die overtuigd word het zelve op iets hem toevertrouwt, aan een ander te hebben bekend gemaakt, zal verbeuren drie Guldens. XVI. Wanneer de Wacht, van iemand, die iö •zyn huis of op ftraat eenig overlast is lydende,'tot hulp verzocht word, zal denzelven zodanigen ten fpoedigften byftand bieden. X VII. Alle de Schutters zullen verplicht zyn, de Officieren van de Wacht zonder eenige tegenzeg • ginge fe gehoorzamen op pcene van 20 ftuivers, en na bevind van zaken te worden gecorrigeerd. XV.III. Niemand zal vermogen dronken op de Wacht te komen, of zig aldaar dronken drinken, op de boete van 20 ftuivers. XIX. Een ieder zal verplicht zyn, zig ftil en zeedig te houden, zonder de minften moedwil te bedryven, op een boete van drie Guldens;en die feitelykheden begaat, met vloeken, flaan en kwetzen, zal verbeuren zes Guldens, en arbitraire cor* rectie. Nün XX. Tot HOOR», N'euw R-f-glern. mr de Schut'er-yeé  è$2 NIEUWE NKDERLANDSCHË Hoor Nieuw Regten voor de Schutterye.i 9 XX. Tot voorkomingc van alle onordentlykhe" den op de Wacht , zullen zo by Officieren als Schutters, gene traktementen gegeven mogen worr den. XXI. Al de geencnj welken de Wacht hebben , zullen niet vermogen na huis of van de Wacht te gaan, voor dat de Poorten cn Boomen behoorlyk zullen zyn geopend , en verplicht zyn, na de opening derzeive, terftond wederom onder de Wacht te komen, en van daar niet mogen gaan, voor dat de Cedul zal zyn geleezen, op een boete van 20 ftuivers , ten zy om merkelyke ongelegenheden , het Hoofd van de Wacht zulks aan iemand permitteerde, -v . .', „.'.',!'',..„;.. ' XXII. De Schutters zullen zo in het komen op de Wacht, als in het aftrekken van dezelve, geene Snaphaan mogen laden of lósfen, dan op ordre van den Commandeerenden Officier, op een boeten van twee Guldens telken reize te verbeuren, zullende ,'by het betrekken en afgaan der Wacht, de geweeren door de Onder - Officieren worden gevifitee'rd, ,of zo dikwiis de Officier zulks goedvind. XXIII. De Officier, welke de Wacht gehad heeft, indien daar iets mocht zyn voorgevallen, zal de vólgende morgen voor tien uuren verplicht zyn aan zyn Kapitein kenni&fe te geven , ten einde zyn Ed. daar omtrent zodanige ordre ft'elle, als zal oordeelen te behoren, zullende by afweezigheid van den Kapitein, de eerst volgende Officier deszelfs plaats in alle gevallen vervullen. XXIV. Zo een Officier bevonden word geen behoorlyke order op zyn Wacht te houden, zal verbeuren drie Guldens. Van de Exercitiën. Art. L De Exercitiën zullen in de Maanden Juny en July gehouden worden, zullende Jaarlyks, in eene daar toe voor af te houdene Krygsraad de pre-  JAARBOEKEN, M«y% 1788. 883 precife tyd cn het geene by dezelve, plaats moet hebben , bepaald worden. II. Een Officier op de tyd tot de Exercitie bepaald, abfent blyvcnde, zal verbeuren 20 ituivcrs, een Onder-Officier 12 ftuivers en een Schutter 8 Huivers, en zig meermalen abfentëerende, zullende deze boetens eens verdubbeld worden, en dan zo j lange dus wGrden betaald toe weder by de Exercitiën vcrfchy'nd, doch ziek of uit de Stad zynde, zullen geen boetens plaats hebben, nuts behoorlyk kennis aan den Kapitein word gegeven, en bewys van indispofitic vertoond. III. Iemand komende na het leezen der Cedul, of zonder behoorlyke Wapenrustinge, zal verbeuren een Officier 6 ftuivers, een Schutter 3 Huivers, doch een half uur na het leezen der Cedul komenmende, zal voor abfent gehouden worden, en de volle boeten moeten betelen, en zig niet in het gelid mogen vervoegen, dan met voorkennisiè van den Kapitein, op een boete van 4 ftuivers. IV. De Onder-Officieren en Schutters zullen by alle gelegenheden het Commando en de correctie van de Officieren moeten opvolgen en nakomen op een boete van 10 Huivers telken reize. V- Eenmaal des Jaars na de ordinaire Exercitiën zal een generaale Wapenfchouw gefchieden, waar op de Wapenen van alle de Schutters zullen wor •' den geïnfpecteerd en geviliteerd, zullende de tyd daar toe by den Krygsraad ieder jaar bepaald worden , en iemand zo Officieren als Schutters by de Wapenfchouw abfent zynde, zal verplicht zyn de dubbelde boeten,'op de abfentie by de Exercitiën vastgef.eld, te betalen. VI. Niemand zal zig, dronken zynde, by eenige Exercitiën of Wapenfchouw mogen vervoegen, op een boete van 2j ftuivers; ook zal ih de geleederen geen Tabak mogen gerookt worden. •VII. Niemand, wie het ook zy, zal by de Exercitiën of andere byeenkomften in de Doelens de Nnn 2 Bod- Hoorn. Nieuw 'iegletn. oor de Schut, erye.  884 NIEUWE NEDERLANDSCHE Hooris ffieuW Rsglen voo' de Schutr terye. . Boomen, of Gebouwen mogen befchadigen of ie* mand onheus bejeegenen, liaan of met fcherp aanvallen , alles op de boetens van zes Guldens. '. VIII. Ieder tot de Exercitiën gerequireerd, zal in ordentelyke kleeding daar by moeten compareeren. IX. De Geweeren, die by het vuuren op de Exercitiën., mogten geweigerd hebben, zullen terftond moeten worden afgetrokken, cn de overgehoudene Patroonen by het eindigen der Exercitiën aan de Officieren moeten worden overgegeven, op een boete van drie Guldens, by elke Schutter te verbeuren, die hier in nalatig bevonden word. Fan Brand en andere Ongelegentheid. Art^J. By voorval van Brand binnen deze Stad, deszelfs voorlieden of bannen van dien, zullen de Officieren en Schutters van die Compagnien, welke als dan volgens hun tourbeurt op de Brandwacht liggen, op de eerfte trommelflag zonder het minfte tydverzuim in hunne volle Wapenrustinge moeten komen op de Generaale Rendevous of verzamelplaats, op de Roodefteen, die der Oude-Doelen , voor de Waag, en die der Nieuw Doelen voor 't Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden om van daar met den Kapitein of mindere Officieren, die als dan prasfent zyn, te gaan, om de vereischte dienst te doen, zullende de wachtaanzeggers gehouden zyn, aan'de Kapiteinen, Lieutenants, Sous-Lieutenants en Vaandrigen , Lyften te overhandigen, van die Officieren en Schutters, welke tot voorfchreeve Compagnien behooren, en niet verplicht zyn, aan de Brandfpuiten te arbeiden. II. De Tambours van voornoemde Compagnien, zo zy verneemen dat 'er Brand is ontftaan, zullen aanftonds op het kleppen der Brand of andere Klokken zig in tweeën verdeelen, en zullen de oudfte yan dezelve zig begeven ieder onder zyn eigen Vaan-  JAARBOEKEN, May, 178». 885 Vaandel op de verzamelplaats boven gemeld, en I de jongfte de trommel roeren in en door de wyken van hunne Refpective Compagnien, flaande £ ieder afzonderlyk in zyn wyk, zullende in cas van l Brand by Nacht, de Tambours van de Hoofd- yt wacht, zonder eenige tydverzuim een aanvang & maken met het roeren der trom,in de voorfchree- n ve wyken, en daar mede continueeren , tot dat ieder derzelve door een der Tambours van die . wyken zal zyn afgelost, in welk geval dezelve aanftonds naar de Hoofdwacht moeten wederkeeren, en de Tambours van die wyken, dezelve rondgeflagen hebbende, zig immediaat vervoegen by hunne Compagnien, by de Brand de Wachthoudende; zullende in cas de laastgemelde Tambours de Wacht mochten hebben, derzelver post op de Wacht , door twee Tambours der twee Compagnien , die volgens tourbeurt het eerfte op de Brandwacht ftaan te komen, moeten worden waargenomen III. De Officier der Hoofdwacht zal op het eerfte gerugt van Brand terftond (door iemand daar toe goedvindende} aan de Officieren op Brandwacht liggende daar van kennisfe geven, gelyk o.)k aan de Wachtaanzeggers en Tambours. IV. De Commandeerende Officiers zullen by de Brand komende, terftond de toegangen derwaa'ds als mede de plaatzen daar het water gepompt word, bezetten, het onnutte volk afkeeren, en zullen de Schutters niemand door laten, dan die met'een . Brandpenning voorzien is, echter zullen de vrienden of goede bekenden der geenen, die in de Brand gezeten zyn, en van dienst kunnen wezen , ter discretie van den Commandeerenden Officier, worden door gelaten. i V. Ook zullen de Schutters geene, dan welbekende Perzoooen, met goederen (ter berging) van den Brand komende, zonder permisfie van een der Officieren laten door pasfeeren. Nnn3 VI. Nie- ÏOORN. Tieuw eglem. n overtuigd wordende zig op ftraat en onder de nenigte bevonden te hebben, zal boven eene drie lubbelde boeten na bevind van zaken gecorrigeerd worden. X. De Kapiteinen of Officieren met hunne Manchap ter plaatfe , daar zamenrottinge is, gekomen :ynde, zal hy de Huizen, die gedreigd of waaraan nfujtes gepleegd worden, doen bezetten, de t'zanen gekomen menigte nadrukkelyk en ernftig vertianen, zich van moedwil te onthouden , uit den nderen en naar hunne huizen te gaan, of by wei;ering uit een te dryven, die zich brutaal móchten ;edragen , aanhouden en aan de Juftitie overgeven, n zo de voorn, menigte zich mocht verftouten om eüftentic te bieden of de Schutterye feitelyk te at- tac-  JAARBOEKEN, May , 17.88. 8g7 tacqueren, als dan geweld met geweld te keren en voorts aan de Juftitie in alles de fterke band lenen , doch alles op de orde van de Heeren Bunremeefteren dezer Stad. & XI. Vermits by bovengemelde gevallenzeer veel gelegen ts, aan bet behoorlyk uitvoeren der gegeven ordres, zullen zo Officieren als Schutters tfchoon daar toe altoos verplicht) inzonderheid by evencemelde gelegenheden de bevelen en ordres van den Commanderenden Officier ftiptelyk gehoorzamen en uitvoeren op een boeten van 3 guldens. XII. Aan alle de Opper- en Onder-Officieren van de relpettive Compagnien, zal in cas van nood ecu bepaald getal losfe en fcherpe patronen worden ter hand gefteld. -XIII. Niet alleen, wanneer eenige onbehoorlyke of rustverftorende bewegingen ontftaan , maar zelfs wanneer dezelve met emige grond te duchten zyn zullen alle de Officieren van de Schutterye in dê Stad en by der hand moeten blyven, ten einde zodanige ordres te executeren, als door Heeren Burgemeefteren naar tyds omftandigheden mochten worden gegeven. XIV. Indien by voorval van brand te gelyk eenige onbehoorlyke of rustverftorende beweegraden mochten ontftaan, zullen op de ordre van Burgemeefteren terftond op den eerften Tromflag alle de overige Compagnien gewapend op de Rodefteen, als de Gewone Loopplaats, Compareeren om de vereischte dienst te doen op de boetens als boven zvn s?pmeld. J b XV. Zoby brand als andere ongelegenheden , zullen de naafte en overgeburen van de Huizen der genen, welke met brand of andere onheilen bezocht of gedreigd worden, van,hunne Schutterlyken dienst in dezen vry zyn. Nnn 4 Fm Hoorh, Nieuw Regiem, voor de Schutterye. \  888* P NIEUWE NEDERLANDSCHE Hoorn Nieuw Jieglem vnnr de Schutterye. Van den Krygsraad. Art. I. De Vergadering van Kapiteinen zal ais .. voorheen, regulier de eerfte Woensdag in ieder ' Maand des morgens ten elf uuren gehouden worden, voorts zo dikwils als den Prefident zulks nodig zal oordeelen; alles volgens de wetten en ordres by dat Collegie fubfifterende. II. Door dezelve zullen alle de Schutters worden aangenomen en onder den Eed gebracht, en die hunne tyd hebben uitgediend ontflagen worden, mitsgaders de uitkopen met de Wagtvryen gemaakt. III. Aan de Kapiteinen zal de Huishoudelyke directie als voorheen alleen blyven gedemandcerd. Van den Grooten Krygsraad, Art. f. De grote Krygsraad zal als van ouds beftaan uit Heeren Burgemeefteren als Collonellen, de agt Kapteinen , Lieutenants, Sous-Lieutenants en Vaandrigs; en zal dezelve Krygsraad geadfifteert worden door een der Stads-Secretarisfen, door wien de Notulen zullen gehouden worden, en de extenfien der Refolutien gemaakt, en zo van het eene als andere aan Kapiteinen Copie gefuppediteerd. II. Zullende den genen, welke in de voornoemde Krygsraads - Vergadering niet Compareerd, ten behoeve van de Doelens Cas verbeuren 20 ftuivers, en te laat of een kwartier uurs na de geprsefigeerde tyd komende, elf ftuivers, en zo iemand weg gaat, voor dat de Vergadering door hec refumeren der Notulen behoorlyk is gefloten, zal mede verbeuren 11 ftuivers, doch iemand ziek of uit de Stad zynde zullen voor die, geene boetens plaats hebben, III. Alle zaken in voornoemde Krygsraad voorvallende , zullen by meerderheidvan ftemmen worden afgedaan, .en zal een ieder Lid verplicht zyn, zich aan het geen alzo by meerderheid geqoncludeert is te gedragen. Van de Boetens. Art. L De Boetens zo wegens abfentie ep de Wacht als  JAARBOEKEN, May. 1788. 889 als by de Exercitiën voorvallende, zullen door dei Wachtaanzeggers direft worden opgehaalt, en aan den Kapitein, by wien dien behooren, door dezelve ter hand gefteld, de Exercitie boetens terftond na de j ontfangst, en de Wacht boetens zo dra de geheele Gompagnie waar in die vallen zal hebben afgewaakt. \ II. Alle de boetens by dit Reglement bepaald (uk'-' genomen die, welke by het houden van den grooten Krygsraad komen te vallen) zullen zyn ten behoeve van de Compagnien, waar onder dezelve behoren, om in der tyd weder te worden uitgekeert na aftrek van het geene, dat altoos ten behoeve van de Doelens Cas, als anders van Wacht en andere boeten» is afgetrokken. III. Aan ieder der Opper- en Onder-Officieren zal een Exemplaar van dit Reglement worden ter hand gefteld: ook zullen 'er altyd eenige op Wacht liggen , ten dienfte van de Officieren en Schutters. Formulier van den Eed voor de Schutterye. ,, Ik belove en zwere , gehouw en getrouw „ te zullen zyn aan de Conftitutie en Regeerings,, form van den Lande van Holland en West-Fries„ land. beftaande in de Hoogfte en Söuveraine „ Overheid van Hun Ed. Gr. Mog. de Staten van „ denzelven Lande, met hec Erfftadhouder-, Gou„ verneur-, Kaptein- en Admiraalfchap Generaal, „ erfiyk in het Doorluchtig Huis van Orange, zo„ danig als hetzelve in hunner Ed. Gr. Moe. Re_ „ folutienvan den Jare r 747 is opgedragen °'en by „ den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder in den „ Jare 1766 aanvaard." Voorts aan de Edele Groot Achtbare Heeren Burgemeefteren en Collonellen dezer Stad, derzelver bevelen te zullen gehoorzamen en achtervblgen, mitsgaders aan deRclpeciive Kapiteinen van de Burgerye, en wel fpecialyk den Kapitein onder wiens Compagnie ik zal behoren, alle overlast, geweld en ongehoorzaamheid te helpen we- ÏOORN. V/"."f ieglem. oor de ichut- erylï  Hoorh Nieuw Regiem voor de Schutterye, 800 NIEUWE NEDERLANDS CHE . weren, de Privilegiënën gerechtigheden dezer Stad, voor zo verre dezelve nog in obfervantie of gebruik zyn, en niet inlopen tegens de tegenwoordige hier • voorgenoemde Conftitutie en Regeeringsform, in allen manieren voor te ftaan, en verder te doen dat eeh goed en getrouw Schutter fchuldig is en behoord te doen. Zo is 't, dat wy het voorenftaande in overweging nemende, na ingenomen advis van onze voorn. Commisfarisfen, hebben goedgevonden het voorfchreven Reglement in alle deszelfs delen te approbcren cn welgem. onze Commisfarisfen tegelasten, om het zelve in train te brengen en de Officieren, Onder Officieren en Schutters den daar by vermelden Eed af te nemen. Gegeven in 'sGraveniiage den 24 Mei 1788. (IVas geteekend) WILLEM PRINS van ORANGE. (Lager flond) Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid, (Was getcek-.nt) T. J. de LARREY. P U R MERENDE. Den 27 dezer maand is door de Ed. Mog. Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorl. Hoogheid, de verandering onzer Regeering in dezer voege verrigt: dat als Vroedfchappen zyn ontflagen, de Heeren Simon Appel, Jan van der Foor en, Dr. A. 'j. Meneer, Adam,  JAARBOEKEN, May, 1788. 8*1 Lugtig, Alben Louwe , B. Sudemo , Sybr. van der Burgh en Klaas Schoorn , zynde de Heer Koel overleden. De aangebleven zyn de Heeren Pereboom, Ryminglambour, Jan Peert, IVormer en Fan Goor Hinlopen. De nieuw aangeftelde, de Heeren Fan Slype, Af, Jttaieker, Jan Breek, Jan van Balen, Com. van Ginkel en Fan dér Kolk -, zynde dè drie plaatfen onvervuld gebleven. Voorts zyn aangefteld tot Burgemeefterèn de Heeren Jan Peert, IVormer, Fan Slype en M. Beudeker Tot Scheepenen de Heeren Jan Breek, Fan Balen J Corn. van Ginkel, H. van der Kolk, M. Koning, Corn. Pereboom en Corn. Koft. Als Gecommitteerden Raad tot Mei bof, de Heer Pereboom in plaats van den Heer Appel. In de Admiraliteit in het NoorderKwartier de Heer Fan Goor 'Hinlopen. Tot Ontvanger van de Verponding, in plaats van den Heer Menger , den Heer Jan Peert. Tot Thefaurier , in plaats van den Heer Lugtig , den Heer IVormer. Tot Heemraden van de Purmer de Heeren Enge IVormer en Jan Lreek. En als Penfionaris ter dagvaart de Heer Air. Martinus Copius Pcreboóm. M £ D E M B L I JC. ; In de dagpapieren was déze bekendmaking geplaatst. \V/ord by dezen geadverteerd, dat het Vaar-Water de Gammels, ftrekkende van 't Zuid einde van hctyiaacq , na de Haven der Stad MedenSk ten d.enfte der Navigatie dezer Landen/opden 30' April, Pürmh;- ElENDE.  894 NIEUWE NEDERLANDSCHE Medfm BlIK. Middelbur g. Door de Staten van .deze Provincie, de waardigheid van eeriie Edele van Zeeland aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Prinfe Erfftadhouder en derzelver Af komelingen erffelyk zynde aangeboden , is door Zvne Hoogheid aangenomen, zo als blykt uit dit EXTRACT uit het Register va» de Refolutien der Heeren Staten van ZEELAND. Den i Mei 1783. Is gelezen een Misfive van Zyne Doorluchtige Hoogheid, derrHeer Prins van Orange, gefcnreven in 'sHage den 21 Maart jongstleden, waar by in antwoord op Hunner Ed. Mog. Misfive van den 18 january dezes Jaars, accepteert de aan Hoogstdenzelven gedane otferte, tot het Erflyk verklaren vaa den ftaat en kwaliteit van eerften Édele dezer Provincie, in de wetrige defcendenten van het Huis van Orange 8 Waarop- zynde gedelibereerd , is met eenparige bewilliging van alle de Leden, deze Ver- . April, dezes Jaars, is Betond en Bebakend, aan de Westzyde van gemelde Vaar-Water, met drie witte Tonnen, en de Oostzyde, met drie Bakens,leggende de eerfte Ton, van 't Vlaacq af op 14 voeten, de Tweede óp 13? voet, en de Derde op itf voeten, en 't Eerfte Baken, van het Vlaacq af op i6i, de Tweede op Vy\ en het Derde op 17 voeten Water diepte, zynde de Wind by de Bebaking N. Q. en 't Gety half van vloed. ZEELAND.  JAARBOEKEN, May, i7M. i9S gadering Compoferende, goedgevondenen verftaan, dat, uit Contemplatie van de Hooge Geboorten notabelen dienften en zonderlinge hoedanigheden' die het kenmerk zyn van het Huis van Orange den ftaat en kwaliteit van Eerften Edele van' deze Provincie, even als zulks ten opzigte van Zyne Hoogheid den Heer Prins Willem den III, heeft plaats gehad, ook met betrekking tot Zyne Hoogheid den Heer Prins Willem, den f. by ampliatie van vorige opdragt aan Hoogstdezelve, als nu Erflyk zal worden verklaard, gelyk Hun Ed. Mog. zulks verklaren by deze, in die wettige afftammelingea van deszelfs Huis, aan welken het Stadhouder-, KapteinGeneraal- en Admiraalfchap van deze Provincie den 30 November 1747, door Hun Ed. Mog. mede Erflyk is opgedragen; dat nogthans deze delatie gefchiedt onder? inhsefie van vorige gedane verklaringen , en onder dezelfde bepalingen, in der tyd, als vermeld zyn m de Refolutie van den 1 November 1751, waar by aan den tegenwoordigen Heer Erfftadhouder den gemelden Raat en "kwaliteit van Eerften Edelen is gedefereerd. En zal van deze perpétuëele opdragtf, acte in behoorlyke forme onder het groot Zegel/van de Provincie, ten behoeve van Zyne Hoogheid den Heer Prins IVdiem den F% en deszelfs wettige descendenten worden gedept cneerd. ... . ,: . . Hun Ed. .Mogende de Heeren Staten van Zeeland,.hebbedden 15 Mt eene gewone ligting van een rnillioen Gnldens tot drie ten honderd vastgefteld, zullende daarin kunnen worden gegeven fchuldbrieven van verfchiL lende hgungen, i twee. ten honderd met ten derd dW Lo£er>ren uitgezon- De Middelburg. De post van EerHe Edele aan'Ayne hioogh. erjfelyk opgedragen, 1  «94 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid DELBURC UTRECHT. De Heeren Staten dezer Provincie hebben ter Vergaderinge der Algemeene Staten aan• gedrongen, op het afdoen van het werk der Provinciaale Quota's, zeggende in derzelver verklaring deswege: „ Dat Hun Ed. Mog., „ om te toonen, van welk aanbelang dit ten op„ zigte van hunne Provincie en voor het gant„ fche Bondgenootfchap is, aan hunne Mede„ Bondgenooten reprefenteeren, dat het ., met den gedelabreerden ftaat hunner Pro„ vinciaale financien tot dien trap vkn laagte „ gekomen is, dat, willen zy zig voor God j, en de nakoroelingfchap onverantwoorde„ lyk ftellen, zy zig eindelyk in de onver„ mydelyke noodzaaklykheid bevinden,van 3, te declareeren: dat, zo onverhoopt het „ werk der provinciaale Quota's, geduren„ de den loop van dit jaar niet gereguleerd „ kan worden , op eenen voet, geëvenre„ digd naar het ware vermogen hunner Pro„ vincie , zy van het volgende Jaar 1789 zullen afwyzen alle zodanige posten, op „ dé ordinaire en extraordinaire ftaten van „ oorlog, als het vermogen hunner finantien „ te boven gaan, waar van Hun Ed. Mog. „ aan den Raad van State de opgave zullen „ doen, ten einde zich in hetformeerenvan „ de volgende ftaten van oorlog daar na te kun„ nen reguleeren, met den 1 Odober aan„ ftaande, ten zy men vöor gemelden tyd, „ op goede gronden , eene vruchtbare af„ komst van zaken konde verwachten."  JAARBOEKEN, May, j7S8. gPj UTRECHT. Utrecht. Den 29 der voorgaande nmnd April, wierdt alhier wegens hec dragen van Oranje deze Publicatie afgekondigd? de dat nle? ,Veel mi™^n vernemen- ae, dat, met tegenftaande de ernftiglte vermanin- iJeccmber 1787 gedaan, echter verfcheidene onh^ dachtzame of kwalykgezinde lieden langsdSJSE ftraten en wegen zich vertoonen, mitsgaderf zS n herbergen en kroegen begeven,' zonder van een£ zichtbaar Orangeverfierfel voorzien te zyn, door telkens gelegenheid gegeven wordt tot aKri m.nge van de onaangename gevolgen, welke uit zult eene eigendunkelyke verfmfdingl van den welmenende raad van Myne Heeren%an den GeSte en welke yerfmadinge Hun Ed. Achtb over ' algemeen , niet anders dan als eene opzettere leuzê dagclyks meer en meer te duchten ftaan, goedgevonden gelyk Hun Ed. Achtb. goedvinden d defe, op lpeciaal verzoek van de Ed Groot ffih Heeren Burgemeefteren en Vroedfchap dezerStï' vervat by Refolutien van den ,8 dezer a len en een iegelyk wel fcherpelyk te verbieden , 'zie hngs s Heeren toten of wegen, of ook in eenigepuS ke plaatfen, binnen deze Stad of derzelver Vrvhekl te begeven zonder van een zichtbaar OranieS ken, t zy eene Kokarde of Strik op den Hoed Y zyn een Lint op de Borst, voorzien fe zyn, op pcene van telkens, by nalatigheid hieromtrent, 5 verbeuren eene boete van twee Zü veren Ducacom O 00 waar- Ü- tRECHT,  3o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT. Public, tot het dragen van een Oranjeteken, waar van de eene' helfte zal komen ten profyte vin de Aalmoefenierskamer dezer Stad , en de wederhelfte ten behoeve van den geene, die de calange doen zal; en worden tot het bekeuren deswegens geauthorifeerd de Subifitut - Schout, nevens den Deurwaarder van den Heere Hoofd-Officier, mitsgaders de verdere dezer Stads Deurwaarders, Letterdienaars, Boden en Dienaars van de Juftitie. Blyvende niettemin alle vorige Publicatien tegen het voeden en voordzetten van partyfehappen, het daartoe aanrichten en bywoonen van fchadelyke Conventiculen , het fchimpen , fmaden, fchelden, en het plegen van feitelykheden aan iemands Perfoon, huis of goederen, op de ftraffen dair by bepaald, in hare volkomene kracht. En op dat niemand hier van onkundig zy, zal deze worden afgekondigt, gedrukt en aangeplakt, naar behooren. Aldus gearrefteerd by Myne Heeren van des Gerechte voorn., den 29 April 1788. In kennisfe van my, C. A. V. WACHENDORFP. En, ten zelfden dage, van den Stadhuize alhier gepubliceerd, by my ondergefchreven Deurwaarder, (more folito) CORN. B O R. Op den 1 Mei zyn de vier Compagnien Pruisfisch Voetvolk, welken te Woerden krygsbezetting hebben gehouden, benevens alle de nog hier te lande overig zynde Ebenfche Husfaren , 's middags voor de-  jAARBÓËKEN^' May t ï7gg. $97 ieze Stad gekomen. Dezelven betrokken voor dien dag hunne kwartieren in de Voorlieden, ?n zetteden den volgenden ochtend vroeg, hunnen tocht verder voort óver Amerongen. 't Pruisfiesch Krygsvolk, 't welk te Amfteldam, zedert de maand Oétober des verleden Jaars , de Deidfche Stadspoort hadt bezet gehouden, en reeds den 29 April was afgetrokken, is over de Bildt getrokken, gelyk ook de bezetting van Nieuwerfluis, allen naar itleefsland. Den 5 Mei is in den grooten Kerkenraad van predikanten, Ouderlingen en Diakonen,eene Kelolutie van de Vroedfchap dezer Stad voorgelezen, waar by Hun Ed. Gr. Achtb. verdoeken , by de aanftaande verandering var* aen kerkenraad geen Ouderlingen of DiaKonen te verkiezen , die in de dagéri der verledene onlusten hadden medegewerkt toe ondermyning van de wettige Con- Het iseeneprovinciale wét, datgeene Ontvangers van 's Lands middelen, wanneer die teffens Regeenngsleden , zyn, Jn deze laatfte betrekking ter Staatsvergaderinge kunnen verfenynen, nadien zy zelve onmiddelyk in diensé van Hun Edele Mogende zyn. Het was ook uit kracht dezer Refolutie, dat de Staten,' wegens den tweèfpaït te Amersfoort vergaderd, wanneer in den verleden jaare alhier éene zogenaamde Staatsvergadering wierdt aangelegd,' ten opzichten van den Heef Fdü Oo'o sr Büei* Ü- 'RÈCH'ft  *98 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TK.ECHT. Boetzelaar aanmerkten, dat die Heeronmooglyk het Lid van de Ridderfchap konde verbeelden , mogende hy, als Ontvanger zynde, niet eens ter vergadering van Staat verfchynen. Het was derhalven een groot gebrek , daar men de wapens tot verbeteringe der misbruiken op nam, zelve zich aan misbruik fchuldig te maken. Deze uitfluiting5 van Ontvangers uit de vergadering der Staten, fcheen door gewoonte ook toepasfelyk gemaakt te zyn op de Stads Vergadering , alwaar de gemelde Ontvangers niet verfcheenen, ten zy ze teffens leden van Stads beltuur waren. Doch door Hun Ed. Gr. Achtb. de wetten en placaten van den Lande nagezien en bevonden zynde, dat 'er geene was, welke zulks verboodt, entevens in aanmerking zynde genomen, dat de Gecommitteerdens uit de Vroedfchap tot de openbare verkopingen, en ook die tot de invordering van de gemeene middelen , wel ter Stadsvergadering worden toegelaten, zo is nu by Refolutie van Hun Ed. Gr. Achtb. voortaan den Ontvangers van 's Lands middelen , tevensleden van de Vroedfchap zynde, de bevoegdheid toegekend, omindelaastgemelde betrekking in den Raad zitting te hebben. In de voorgaande maand April hebben wy gezien, hoe de Staten van Utrecht die van Holland , den 2 April, geantwoord hadden , omtrend de vordering van gefchut en ander oorlogstuig. De Staten van Holland bleven niet in gebreken, en zonden dien van Utrecht den  JAARBOEKEN, May, 1788. 899 den 16 Mei een wederantwoord toe, hetwelk wy hier te voren onder 'sGravenhagjl hebben medegedeeld. De Stadhouderlyke perfonen zyn met der. zeiver gevolg, den 29 Mei des morgens ten zeven uuren,in deze Stad gekomen , en hebben, na het ontbyt genomen te hebben by Mevrouw Godin van Boele/ïein, zonder langer oponthoud, de reis naar 't Loo verder voortgezet. FRIESLAND. Leeuwarden. |T\en 6 Mei was den dag, op welken liet M.J gefchenk van twintig koperen trommen , door 't Collegie der Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staten, uit naam der Ed. Mog. Heeren Staten dezer Provincie , aan de Schutterye van Leeuwarden , uit hoofde van hare betoonde y ver en vredensgezind gedrag in de dagen der algemeene onlusten, byzonder in het laatst verlopen jaar betoond, gedaan, aan dezelve plechtig wierdt over* gegeven. 's Namiddags ten twee uuren vergaderden tot dien einde alle de Espels voor hun vaandels, trokken van daar met llaande trom en vliegend vaandel naar het Tournoiveld; het bataillon aldaar gemaakt zynde, trok men in die orde naar de lange Piep. Daar gekomen zynde, wierden de oude trommen gebragt op °°o 3 de U- rRECHT.  poo NIEUWE NEDERLANDSCKE de Stads-Waag, van waar de nieuwen wier? den afgehaald en voor het front gefield j waar op een kring gemaakt zynde, uitnaam van de Staten gemeld gefchenk, met een aanfpraak door den Collonel, aan de fchutteryewierdt overgegeven. Vervolgens trok de Schuttery in orde af langs de St. Jacobftraat, de Orange-Ewal, door de Koningsftraat tot voorby 't Colle: gie, op welks Bordes zich bevonden de Ed. Mog. Heeren Gedeputeerde Staten, wordende met fponton en vaandel plechtig begroet. Voorts nam zy den marsch langs de Oosteren Peperftraat over de Lange Piep door de Weert voor by 't Stadshuis, op welke den \¥el Ed. Achtb. Magiltraat dezer Stad vergaderd zynde, mede op gelyke wyze wierdt begroet. Eindelyk nam men den tocht weder tot op de Lange Piep, van waar ieder Espel met zyn vaandel aftrok, ende fchutterye, welke alle fraai was uitgedoscht, door hunne officieren vriendelyk wierden bedankt. Hoe verre de onlusten ook in deze Provincie in 't afgelopen jaar geklommen waren, is op zynen tyd gebleken. Wanneer eenige; perfonen, te Franeker,Staten vergadering hielden, hebben verfcheidene perfonen aanmerjcelyke rollen gelpeeld, van welken zommigen met de omwenteling zyn uitgeweken, anderen gevat en in hegtenis gebragt. Na de omkeering 'van zaken, zyn door den Procureur-Generaal voor het Hof van Juftitie, tegen yerfcheidene perfonen lyfftraffelyk rechts- "'^:~ * ^Ö, " ff!  JAARBOEKEN, May, 1788. 90i gedingen aangevangen, en dus zyn verfcheidene voorgemelden Hove gedagvaard: gelyk als Hajo Tuynhout, Pieter Fo?itein, Paulus Cornelis Scheitema , Adrianus Alma en Johannes Lambertus Huber. üe Dagvaarding of Citatie tegen Hajo Tuinhout, Advocaat te Franeker , is gedagtekend den 7 Mei 1788, en van dezen inhoud: ^Willem by der Gratie Gods Prinee van Orange en Nasfau &c. &c. &c. Erfftadhouder Kaptein - Generaal en Admiraal; Mitsgaders de Raden geordonneert m Vriesland, -fhyi Coot/ha Deurwaarder van dezen Hove, Salut; Alzo de ProcureurGeneraal dezer Landfchappe Rat. Off Ons by Requeste heeft te kennen gegeven , hoe dat Dr. Hajo Turnhout woonagtig te Franeker, was geweest een voornaam aanhanger van de Rebellie , door welke deze Provincie in het gepasfeerdejaar, wanneer eenige Perfonen op eigen authoriteit een afzonderlyke Vergaderinge te Franeker hadden belegd, en zig de kwaliteit van Staten dezer Provincie aangematigd , zeer was gefchokt, en tot aan den oever van deszelfs ondergang gebragt geweest : Datgedagte Hajo Uinhotit benevens meer anderen in naam van de Officieren, onder Onderen en verdere dienstdoende en Honoraire Leden, van het "enootfehap van Wapenhandel te Franeker, als daartoe ipeciaal geauthorifeerd, mede op den 26 Auq8 ' NIEUWE NEDERLANDS CHE leeuwarden. Citatie tegen P. Fontein. i i .1 ] < < i 2 ï öff. Ons by Requeste heeft te kennen gegeven^ hoe dat Pieter Fontein, woonagtig onder de Klokflag of Jurisdictie van Franeker, was geweest een' voornaam aanhanger van de Rebellie,- door welke deze Provintie onlangs, en wel voornamentlyk in dc Maanden Augustus, en September 1787,1 wan« neer eenige Perfoonen op eigen authoriteit tot Franeker eene afzonderlyke byeenkomst hebben opgerigt, en zig onwettig gequalificeert als Staaten dezer Provintie, zo ongelukkig was gefchokt, en aan den Oever van haar ondergang gebragt geweest. Dat gedagte Pieter Fontein benevens de geweezen Grietman Arend Julianus Carel de Beeie, op den 30 Augustus 1787, op order van het Defenfie-Wezen te Franeker, den Lands Ammunitie-Meester Minniüs f darmen Rergsma, die op fpeciale order van de Edele Mogende Heeren Gedeputeerden Staaten dezer Provincie naar Harlingen was geweest, en óm de laagen van gedagte Defenfie - Wezen te ontgaan, zyn terug reize over Makkum hadde genomen , beide met Piftolen gewapend ^ op de Publique weg, tusfehen Wons en Witmaarfum, hadden genoodzaakt zyn Rytuig te verlaten,. en by hun in de Wagen over te gaan, en den zeiven alzo gevangen naar Franeker had* gevoerd, en aan het Defenfie-Wezen aldaar hadden overgegeven, terwyl ook een weinig van die plaatze op gedagte weg een Detachement gewapende Manfchappen van Vry-Corporisten van Wonferadeel zig ten gelyken einde by hun had vervoegt;'dat Adrianus Alma, en Piet er Fontein gelast om uit naam van gedagte prEetenfe Staten te Franeker , de Lands ColleclPenningen te Sneek op te haaien, zig ten dien ein3e ook derwaards hadden begeeven, en op den ió~ September 1787 aan het Defenfie-Wezen te Sneek, cennisfe van hun last hadden gegeven, en van het selve adfiftentie van eenige gewapende Manfchapien hadden verzogt , en bekomen. Dat Pieter Fontsin en' Adrianus Alma, toen des avond en in deü  JAARBOEKEN, May, r788. 905 den nagt tusfehen den 16 en 17 September 1787 met adfiftentie van een detachement gewapende Manfchappen, onder commando vaa één Officier zig naar de Huizen van de Collecteurs van 's Lands Middelen en Impofitien, te Sneek hadden be°-eeven, het detachement voor de Huizen der Collecteurs doen plaatfen en de Collect-Penningen van de Collecteurs, op voorfchr. geweldige wyze zelfs van eenige onder zwaare bedreigingen uit naam van gedagte pratenfe Staaten hadden afi»eëischt, eenoomen, of ontvangen. Dat dezelve, op voorfchr wyze des avonds ongeveer ten 10 uuren zyn o-ekomen aan het Huis van den Vroedsman en Collecteur LorisOlmer, en van denzelven als Collecteur van het Gemaal de Coileft-Penningen hadden afgeëischt, dog niets konden bekomen, denzelven hadden doen beloven geene CollecL Penningen naar Leeuwarden te zullen zenden. Dat dezelve op gelyke wyze op dien avond waren gekomen'ten Huize van .den Collecteur Gaykema aldaar en de Collect-Penningen van deszelfs Vrouw hadden afgeëiscbt, dog wegens abfentie van deszelfs Man niets bekomen. Maar dat dezelve, op voorfchr geweldige wyze van de navolgende Collecteurs tê Sneek , onder Acte van guarand en quitantien in dien nagt gepasfeerd, uit naam van gedagte pratenfe Staaten te Franeker hadden opgeëischt ontvangen, of genomen, de navolgende Collect-Penningen, van den Collecteur J. van der Meuten rp8 &r0lKVrG,uldeoS e£ 4 Jty- Van den Collecteur Hack Htnk 2980 Carolie Guldens, 17 ftuiv en 8 penn. Van den Collecteur fPygir Reinders 1260 Carolie Guldens. Van den Collecteur Jan Reinftra 1000 Carolie Guldens. Van den Collecteur G. Wierfma 1676 Carolie Guldens. En van den Collecteur Arent Bouma 300 Carolie Guldens Van den Collecteur Oncidss 8970 Carolie Guldens 4 ftuiv. en 8 Penn. Dat gedagte Pieter Fontein'ea A. Alma, die Collect-Penningen in een Kistje- Leiü- warden. Citatie tegen P. Fontein.  pio NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Citatie t'-gcn P. fontein, floten halden doen brengen in een Herberg te Sneek. En van daar onder geleide van een gewapend detachement naar Bolswaard hadden getransporteert. Van waar die Collecte - Penningen vervolgens ook onder geleide van een gewapend dcta. chement, naar Franeker aan de prtetenfe Staaten . zyn overgebragt. Dat Pieter Fontein, zig alzo uit naam van de pratenfe Staaten te Franeker vergaderd, van 's Lands Penningen had meester gemaakt, en alzo aan een allergevaarlykst gewapend Oproer tegens de Staaten des Lands en Haare Regenten had fchuldig gemaakt, en zig thans door de Vlugt buiten deze Provincie had geabfenteert; en het Hof na bekomene Préparatoire Informatien Prife de Corps tegens gedagte Pieter Fontein had verleend, en na zulks den Suppliant gelast, den-zelven ex Oificio Criminaliter te actioneren, en vermits hetzelve waren zaken van zeer kwaden gevolge, anderen ten exempel ten hoogden ftraf baar; zo verzogte de Suppliante en Klager zeer eerbiedig , tegens gedagten Pieter Fontein, woonagtig onder Franeker, dog nu extra Provinciam zig ophoudende , Onze provifie van Citatie, by Edict in forma, omme ten dage dienende, in Perfoon op de Crimineele Rolle van den Hove van Friesland te compareeren, omme als dan daar toe des Suppliants Eisch en Conclufie, zo ten principaalen als nopens de provifie te aanhooren, q. f. &c. Waar op by Ons op den 29 April 1788. is verleend, Fiat Citatie, by Edict in forma. Zoo is 't, dat Wy U ordonneeren 'en belasten, daar toe committeerènde by dezen, dat gy U transporteert op de uiterfie paaien van deze Provincie, naast aan de plaatfe, alwaar meer gedagten Pieter Fontein zig ophouden mogte, dog anders onder de Klokflag of Jurisdictie van Franeker in deze Provincie, woonagtig;en denzelven Citeert en Verdagvaart, omme in Perfoon, voor Ons in de Cancellarye binnen Leeuwarden te compareeren, op al zulken geleegen daage, als gy - - ■ ' hun  JAARBOEKEN, May, ^ hun voor' deii r, 2, 3, en eindelyk Peremptoirer Regtdag benoemen zult omme te aanhooren zodan.gen Erscfa en Conclufie als de SuPPfT^£e als dan zal willen doen, neernen en gebruikend? tegens te.zeggen, voorts Procedeeren, Tik de zaake zien ordnnneeren zo na Rechten behooren-al rnetmthimane, indien hv komt, ofente^ïïtwv evenwel in de zaake zullen laten gefSiéden S fetó g|da]|? gouden zyt, 6 ë n'fe r J aa"n,eer gedagten P/r", /a..< , by U Mtsfi ve een Copia van dezen, ond-r O hand gecollationeerd, overtezenden, ten eindehy Ltoe- Èbbe" te %dZn^a #W l 1 welke Exploit bv Ualzo SKS3 ÏV ? .zu!kea waarde zul,en wouden • Ons ü wedervaren pertinentelyk relateerenc?*» «t* geven ia de Cancellarye méWêWfm t: Secree Signet, 't welk men in den HovegcE Kende is. Actum den 7de May 1788. ë Ter Ordonnantie van den Hove, S. FABE R. Insgelyks is den *8 Mei Alh^u.i Lycklama a Nyeholt, aldus ^edagvfard? WfSltr Hendrik Herman van Hees, Vryheer van den Tempel. Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder , heeft uit eene overgeleverde Naamlyst tot Bur, gemeefteren dezer Stad verkoren, de Heeren Mr. Jacob van der Heim, Mr. Claudius van der Staal, Johan Francois van HogendorpenMr. Joan Gerbrand van Mierop; tot Scheepenen de Heeren Johannes Hoos, Abraham Vérfioik, Ewout van Son, Adrianus Havart, Barthold Suermond Mr. Anthony van der Heim A. L. M. & Phiï! Doftor en Adriaan Rerbert Vermeulen ; en tot Scheepenen - Commisfarisfen van des Gemeenelands Middelen de Heeren Abraham Verfialk, Mr. Anthony van der Heim en Adriaan Herbert Vermeulen, Den 29 Mei is door de Vroedfchap dezer Stad aangefteld, tot Secretaris van Vredemakers Kamer , den Heer Mr. Ifaac Nicoiaas Johan van Mierop. Schiedam. Uit eene overgeleverde Nominatie zyn op den i Mei door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder verkoren tot Burgemeefteren dezer Stad, de Heeren Mr. Carel Jan iios/chaart, Mr. Thomas JoannesPigeaud en Mr. Willem van Walwyk; tot Scheepenen de Heeren Adriaan van Schaak, Daniël Pietermaat, Jan van Wyk, Jan van der Valk, Cornelis Ruighart , Ruth Verboon en Carel van Rrpecum; tot Scheepenen - Commisfarisfen van des Gemeenelands Middelen, de Heeren Daniël Pietermaat, Jan van Wyk en Jan van der Valk, en tot Vroedfchap den Heer Carel van Erpecum, Voorts zyn van wegens deze Stad benoemd, ten einde met den eerften dezer maand zitting te nemen, den  JAARBOEKEN, May, 1788. 021 den Heere Nanning de Gr'eeve , Raad en OudBurgemeefter dezer Stad, in het Collegie ter Admiraliteit op de Maze, enden Heer Daniël Ptchoi, mede Raad en Oud - Burgemeefter dezer Stad in de Provinciaale Rekenkamer van Holland en WestFriesland, beide voor den tyd-van drie Jaaren. Vlaardincen. Mr. Albertus Henricus Engelbert van Banchem , is den 2 8 Mei 17 8 8 by voorraad aangefteld tot Baiiluw der Stede Vlaardingen en Vlaardinger-Ambagt, en heeft by de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden den Eed afgelegd, mplaats van wylen den Heer fieter Cornelis van Leyden', Heere der Stede Vlaardingen en Vlaardinger - Ambagt. Vianen. Hun Ed. Groot Mog. hebben op verkiezingc van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder aangefteld tot gewoon Raad inde Kamer van Juftitie te Vianen, den Heer Mr. Otto Braet, Raad in de Vroedfchap der Stad Schoonhoven, dié ter Vergadering van Hun Ed. Groot Mog. den Eed heeft'afgelegd. Oudewater. Uit eene overgeleverde Nominatie zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder tot Scheepenen van deze Stad verkozen de Heeren A. Verwy, Prefident; A. van Oudenallen, J. van Lexmondt, G. van der Lee, J. van Wyn gaar den, J. Meyma en P. van Veen : En daar uit tot Scheepenen Commisfarisfen , J. van Lexmondt, G. van der Lee en J. Meyma. Purmerende. DeEd. Mog. Heeren Commisfarisfen van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Prins Erfftadhouder, den iè Mei in dezeStad aangekomen zynde, hebben op den27 Mei de plechtige Ma- Veranderingonder de hooge en la ge Am'IEnaars,snz.  saa NIEUWE NEDERLANDS CHE Veran dering onder be h00 ge en üage Amte- waars , snz. - Magiftraats-Verandering verricht,en zyn by Publicatie van Zyne Hoogheid aangefteld: Tot Raden in de Vroedfchap Mr. Laurens Pee- ■ rehoom, Wigboldus Rynink , Hermanus Tamboer , Jan Peert, Jakob IVormer, Mr. J. van Goor Hinhpen, Hennrtk van Slype, Meyndert Beudeker }Jan Breek, Bernardus Atnoldus van Baaien, Rendrikus van der . Kolk en Cornelis van Ginkel. Tot Burgemeefteren Jan Peert, Jakob Wort mer, Hendrik van Slïpe en Meyndert Beudeker. Tot Scheepenen Jan Pit eek, Bei nardus Arnoldus yan Balen, Remikus van der'Kolk, Cornelis van Ginkel, Marlen Koning, Cornelis Kort en Cornelis Peereboom. Tot Scheepenen - Commisfarisfen Jan Breek, Bernardus Arnoldus van. Balen en Cornelis Peereboom. Tot Gecommitteerde Raad tot i Mei 1789, Mr. Laurens Peereboom. Tot Gecommitteerde Raad ter Admiraliteit in Friesland (by continuatie) tot 1 Mei 1789, Mr. jan van Goor Rinioopen. Tot Ontvanger der Ordinaris en Extraordinaris Verponding Jan Peert. Tot Thefaurier. Jacob Wormer. Tot Secretarisfcn (by continuatie) Mr. Martin Copins Pcerebcoii' en jyicelaas Pectcb.jntr.. De niet aanblyvendp Raden zyn Simon Appel, Jacobus van der Foor en , Dr. Anthony Jan Menger, Adam Lugtig, Alueri Louwen, Berend Sui* dema, Syvett van der Burghen Klaas Schoor l; zynr de den Heer Cornelis Koel overleden. Dus zyn nog drie plaatzen open gebleven. Middelburg. Den 3 Mei is door de EdeleAchtb. Heeren Burgemeefteren, Scheepenen en Raden.dezer Stad, de Brief van verkiezing van den Prinfe Stadhouder.geopend zynde, bevonden, dat uit eene overgeleverde Nominatie door Zyne Doorr Lick-  JAARBOEKEN, May, 1788. 923 luchtige Hoogheid den Heere Prinfe van Orange, tot Bewindhebber der Oost-Indifche Compagnie ter Kamer Zeeland, is verkozen den Heer Mr. Huybregt de Haze Bomme , regeerend Burgemeefter, en zulks in plaats van wylen den Heer Mr. Steven Matthys Smuck Hargronfe. Te Zierikzee is overleden den Heer Mr. A. J. de Ruever , Oud - Secretaris der Provinciaale Rekenkamer van Zeeland. Door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, is aangefteld, wegens den Eerften Edelen, in het Collegie van de Staten en breede Geërfdens van Walcheren, den Heer W. A. Kien van Citters, en zulks in plaats en vermits den vrywilligen afftand van den Heer Mr. W. A, van Citters. Tholën. Den 13 Mei zyn door Zyne DoorL Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, tot Burgemeefteren dezer Stad verkooren de Heereri Mr. Joan van der Burcht van Lichtenbergh en Diederik Vleugels; tot Scheepenen de Heeren Adriaan van der Schoor, Martinus Anthony Catshoek, Mr. Daniël de Bruyn, Michiel Carel Johan van der Burcht van Lichtenbergh, Mr. Willem ■Anthony de Haze Bomme , Anihonie Vareyck van •Bommel, Marinus Gerard van Stapels en Pieter "Kryirer. Dog de Heer Adriaan van der Schoor 'heeft voor deszelfs verkiezing als Scheepen bedankt. Utrecht. Den Heer Thomas Adriaan de Jonchee* e, Raad in de Vroedfchap dezer Stad, heeft aan Zyne Doorl. Hoogheid en den Raad ontflag uit zyn post verzocht; maar nu maandag den 5 dezer van wegens Hooggemelde Zyne Doorl. Hoogheid betrekkelyk dit verzoek nog geen antwoord zynde ingekomen,. heeft den Heer Joncheere zich andermaal by eenen brief aan den Raad vervoegd, en om zyn ontflag aangehouden, het welk dan ook is toe. ge- Veran- derino onder de hoo* ge en lage Amte* naars, enz*  924 NIEUWE NED. JAARB., May, 1788. Veran dering onder r>e hoo ge en lage Amte- naars enz. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 19 Mei. by de Z. Zak. TARWjarigeOiuleZ.eeuivs20a23 fi . , nieuwe dito best 20 a 22 fi! , » dito Gemeen 18 a 19 S . blaauwe 17 a 19 6 «.—— Zomer 16 a 19 g Rcgge Zeeuws enz. 13 a 15 8 by 't Last. 350EKWKIT op 154 ffl a 23 c£ Geust Winter r2| a 25c£ «—i— Zomer si a 225oC geftaan, terwyl alle pogingen zo door de Leden van de Vroedfchap als door de Burgery gedaan om hem als Raad te behouden, vruchteloos geweest zyn. Bergen op den Zoom. By den Raad van State is aangefteld tot Ontvanger van de Gemeene Middelen over de Stad en Markgraaffchap van Bergen op den Zoom,en Stad en Lande van Steenbergen, ' mitsgaders den XX en XL Penning over laatstgemelde Stad en 't Prinfenland, den Heer Cornelis Reinier de Vree , en zulks in plaats en vermits den vry willigen afftand van den Heer A. R. Baron van Bekeren tot Zuideras. Rotterdam den 19 Mei, Haver Zeeuws enz. 10 a 12 oC Paardebooheh 15 a 16 e£ Koolzaad 40 a 44 oC Moutwyn 6 ot de 30 Vt. by den Steen Vlas Allerbeft 53 a 66 ft. Best 42 a 52 ft. —— Middel foort 30 a 41 ft. Gemeen 26 aa9 ft. ——» Allergemeenst 20 a 25 ft.  NIEUWE NEDERLANDS CHE JAARBOEKEN, j u n y. MDCCLXXXVIII. GELDERLAND. Nymegen. Erfftadhouder, is den 24 Juny des mor geus vroeg van het Loo herwaards gekomen , en heeft het nieuw Anspachs KrvrsbSgtigd. hiCr Kfy«Sbezetti«g hou!, De Heeren Staten van Gelderland hebben ter vergadering van Hun Hoog Mog. in sHage verklaard, dat zy volkomenlyk inftemden in het voorftel van de Heeren Staten van Holland van den 18 February, en be loten hadden de tegenwoordige vast! gefielde Conftitutie of Staatsgefteldheid, met alle de waardigheden van Erfftadhouder, GouQqq ver- NVMEGEN.  Nymï pen. p25 NIEUWE NEDERLANDSCHE verneur, Kaptein en Admiraal Generaal erflyk in het Doorluchtig Huis van Oranje te zullen handhaven en guarandeeren of vrywaren. 't D o o. Daar de Koning van Pruisfen omtrend het jnidden dezer maand Juny op het Loo verwagt wierdt, om Hoogstdeszelfs zuster, Mevrouwe de Prinfesfe van Oranje, en de verdere vorftelyke Peifonaadjen te bezoe? ken ; was (zo als wy te voren gemeld hebben) door de Algemeene Staten eene com. misfie benoemd,om den Koning,omtrend de grenzen van deze Republiek, te begroeten, beftaande uit de Heeren Jr. Torck van Rozendaal, Raadpenfionaris Pan de Spiegel, Pesfers en Aylva. Deze commisfie vertrok den C Juny uit 's Hage, kwam den 8 Juny te Wezel aan, en wierdt den negende ter gehoor by den Koning toegelaten. De Baron Van Torck, Meer van Rozendaal, deedt aan den Koning uit naam van Hun Hoog Mog. eene aanfpraak, welke door; Zyne Majefteit op de minzaamfte wyze wierdt beantwoord: ge, pelde aanfpraak was deze: SIRE! De Hoog Mogende Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, die ten allen tyde zich beyverd hebben aan de roemruchtige Voorzaten van Uwe Koninglyke Majefteit hunne hoogachting te betuigen, hebben Ons gelast, Uwe Majefteit, by . der-  JAARBOEKEN, fiihy, 1788. 927 derzelver aankomst aan de grenzen dér Républiek van bun eerbiedig attachement te komen verzekeren De Credennaaien, met welk Hun Hoog Mogends Ons hebben gelieven te voorzien, en die Wy de Eer hebben aan Uwe Majefteit te prefenteeren, doen Ons ten levendigfte gevoelen het luifterryke voor ons van de keuze van Hun Hoog Mog. op onze Perfonen gevallen, om Uwe Majefteit van de gevoelens onzer Meefters te mogen komen verzekeren. Nimmer, Sire! hebben Hun Hoog Mog. .billy' ker en fterker redenen gehad, öm zich van dezen plicht te kwyten, dan in de tegenwoordige tydsomitandigheden. De Eer van in Onze Republiek te mogen bézitten eene Prinfes, welker talenten, deugden, ftandvastigheid en grootheid van ziel de kenmerken dragen van het bloed van Uwe Koninglyke Majefteit. De hulp, die het Uwe Koninglyke Majefteit behaagd heeft,- zo glorieryk, toe te brengen aan de verdrukte zaak van het Huis van Oranje, die teffens die van de Republiek was, en van derzelver, byna geheel om ver geworpcne Conftitutie. Het voordeel van eene Alliantie, die Hun Hoog Mogende met Uwe Koninglyke Majefteit het geluk gehad hebben aan te gaan , en door welke het dezelve behaagd heeft te hernieuwen de oude verbintenisfen , welke Uwe Koninglyke Majefteits Doorluchtige' Predecesfeuren met dézen Staat gemaakt hebben. Dit alles,- Sire? leverd zo veel beweegredenen óp, welke de gevoelens van Hun Hoog Mog. en derzelver oprechte wenfehen verlevendigen voor den Bloei van uw Ryk, en derzelver wenfehen voor eene Regeering, onder zodanige glorieryke beginfe}en een aanvang genomen hebbende, en bekroond door de gelukkrgfte gevolgen; gevolgen waardig aati den navolger en mededinger van een groot Monarch f die Europa beven deedt, en wiens verheven Geest roemruchtige heldendaden, wysheid »n weldadigheid Qqq 2 hm > 't Lob, /lanfpri aan den Koning van Pruisfèrls  j>25 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^tLoo. Aanfpr. tan den Koning van Pruisfen het voorbeeld gegeeven hebben aan de volgende Eeuwen, gelyk dezelve uitfteekende hoedanigheden de verwondering en eerbiediging van de Onze mededragen Mogt het de Goddelyke Voorzienigheid behagen hoe langer hoe meerder die banden vast te knopen, , die beide Natiën verbinden, dat dezelve waakzaam zy, voor de behoudenis van Uw Koninglyke MajeReits dierbaar leven, en de langdurigheid van Haare Regeering bekroone met het welvaren van een gelukkig en dankbaar Volk. Deze zyn de wenfehen, Sire ! die Hun Hoog Mog. voor Uwe Majefteit uitftorten, en waarby wy de Eer hebben, de Onze te voegen; Deze zyn de oprechte verzekering van Hoogachting en Eerbied, welke Wy in Hunnen naam Uwe Majefteit fmeken» wel te willen ontfangen. Het zy Ons geoorloofd, Sire! na ons van deze aangename plicht uit naame van Onze hooge Committenten, gekweten te hebben, in ons particulier de verzekering van Onze diepe Eerbied aan derzelver voeten neder te leggen. De Koning beantwoordde die aanfpraak in dezer voege: Tk bedank de Heeren Staten Generaal voor Hunne J oplettendheid Alywaarts: Ik ben verheugd, dat het geval, waarin Ik- My gevonden heb , om .de Eer van Myn Bloed te handhaven, teffens iets toegedragen heeft om de rust van de Republiek te herftellen. Ik zal alle gelegenheden waarnemen,, om de Heeren Staten Generaal het deel en interest, dat Ik in het geluk der Republiek en het maintien van derzelver Conftitutie ftelle, te betonen. Ik wenfche, dat dezelve van tyd tot tyd meerder mag beveiligd worden, en in het byzonder, is het My aangenaam, kennisfe met U Myn Heeren, te hebben  JAARBOËKÊNi 17-88. 9ty ben gemaakt, die in allen tyde zo Veel yver voor de goede zaak betoond , en ter dier gelegenheid zo Veel onbillyke wederwaardigheden geleden hebt. De bovengemelde commisfie heeft vervolgens aan 'sKonings tafel te Wezel gefpysd, vertrok den 10 weder naar Rozendaal en vervolgens den n Juny naar het Loo. Te Wezel was het vol eerepoorten en vreugdebedryven. Reeds den 6 Juny waren deGuardes du Corps uit den Haag op 'tLoo aangekomen , en kampeerde hier in Tenten. Maandag den 9 Juny kwamen des avonds om half zes uuren Zyne Doorl. Hoogheid ^ den Heere Prinfe Etfltadhouder, Haare Koninglyke Hoogheid , deszelfs Doorluchtige Gemalinne, de twee Prinfen, en Mevrouw de Priniesfe Louifa , van Biljoen, het bui* tengoed van Jr. Van Spaan, by Arnhem gele» gen , te Kleef aan, hun intrek nemende by Mevrouw de Baronnesfe Van Spaan. De vrouwen van den Adel en aanzien wierden verzogt den volgenden dag het ontbyt op de plaats van Mevrouw Van Spaan te komen neernen. Zeer veele aanzienlyke perfonen ert leden van regeering, bevonden zich op derï aankomst van Zyne Doorl. en Haare Koninglyke Hoogheden aldaar, om hunne opwachting te maken. Den volgenden dag den 10 was des morgens ten agt uuren reeds alles op de been , uit vreze vandoor den komst desKoningSj die men tegens f 1 uuren bepaalde, voorgekomen te worden, vooral wegens de fpoedige wyze van reizen van Zyne Majefteit, die gemeen» tLö&  'x Loo. 930 NIEUWE NEDERLANDSCHE lyk een weg van 8 uuren in a en een kwartier uurs aflegt. De Koning kwam ten 10 uuren. De aandrang van het volk , om de eerfte ontmoeting van deze Doorluchtige perfonaadjen te zien, was ongemeen. Maandag, den 9de Juny , 's morgens was Zyne Koninglyke Majefteit, benevens de Heer Kroon-Prins, te Wezel.aangekomen, welke Stad met eerpoorten vercierd was, Een Corps Burger-Ruitery, reedt den Monarch, twee uuren ver, te gemoet, en geleidde Hoogstdenzelven Stedewaards. Oogenbliklvk na denaankomst, zette Zyne Majefteit zich'te paard, bezigtigde de Stad en Veilingen , gaf vervolgens gehoor aan de Heeren Afgevaardigden van Hun Loog Mog., den Pausfelyken Nuntius te Keulen, de Landftenden van Kleef, Meurs en Gelderland ,ea andere voorname Perfonen, en ipjsde toen aan eene tafel van 30 Borden. De aanfpraak van de Commisfie der Republiek hebben Ivy reeds te voren medegedeeld. Dien avond, van 9 tot n uuren, was de Stad verlicht, terwyl op een der markten een vuurwerk afgeftoken wierdt. Dingsdag den ïoden , 's morgens ten 10 uuren, kwam de Koning te Kleef aan. Haare Koninglyke Hoogheid, reeds tweemaaien buiten gekomen zynde, op eenvalsch gerucht van de aannaderig van Zyne Majefteit , hadt eindelyk het genoegen dit zoo lang gewenscht oogenblik te zien. *D» koets-van verre ziende, ging Haare Koning. s-\ 3t ninglyke Hoogheid dezelve met verhaafting.-jte gemoer. Naauwlyks kreeg de Koning zyn zufter in het oog, of hy verlietzynryrdgeii kwam Haar te gemoet jen Mevrouwe dePrittfesfe eenige beweeging.ziende maken, van zich te bukken om de hand van Zyne Majefteit te kusfen, belette dezelve zuiks, door de hand der Prinfesfe te vatten, Haar te omhelzen , en op beide de wangen te kusfen. 1 De aandoening deedt de Erin fes een oogenblik verbleken; doch fchielyk wierdt dit vervangen door eenen Herken bios, welke zich op het aanzicht verfpreidde , terwyl men wederzydsch eenige traanen van aandoening, gevoeligheid en vreugde het oog ontllippen zag.Terftond daar op naderde Zyne Uoorl, Hoogheid, en vervolgens Mevrouw de Prinfesfe Louija, welke Zyne Majefteit mede omhelsde. De beide Prinfen vervolgens mede naderende , reikte de Koning hun met eene gulhartige vriendelykheid de hand, waarna Dezelve zyn plaats nam tusfehen Haare Koninglyke Hoogheid en de Baronesfe Van Spaan; Zyne Doorl. Hoogheid piaatftezich naast laatstgemelde Vrouw. Vervolgens zetlede zich ook de Prinfesfe Louija en de verdere aanwezig zynde vrouwen: de twee Prinfen met den Heer Eu/er, bleevenachter den ftoel des Konnings (taan. Gedurende hec ontbyt kwam Zyne KoninglykeHoogheid deErfprins vanPruisfen aan,die door den Heere Erfprins van Oranje en Nasfau en deszelfs Heer broeder by het uitftappen uit hec rytuig ontvangen, en vervolgens Qlq4 in Loo  S32 NIEUWE NEDERLANDSCHE 't Loo. in het groen Salon, alwaar het gezelfchap was, geleid wierdt. Na het ontbyt nam de Koning Zyne zuster, Haare Koninglyke Hoogheid, onderden arm, en deedt eene wandeling in de laanen der lustplaats. De Kroonprins verzelde op gelyke wyze Mevrouw de Prinfes Louifa, terwyl Zyne Doorl. Hoogheid, de Prinfen en het verder aanzienlyk gezelfchap volgden. Na eene wandeling van ruim twee uuren flapte de Koning in zyne koets en reedt de ftad in, en tradt aan het Prinfenhof af , alwaar een middagmaal bereid Rondt, en wierdt kort daarna door Haare Koninglyke Hoog» lieid en Mevrouwe de Prinfesfe Louija gevolgd , gelyk ook weinig tyds daarna door Zyne Doorl. Hoogh. en de twee jonge Prinfen. Terftond na hei middagmaal vertrokken de Stadhouderlyke perfonaadjen naar het Loo: terwyl de Koning vervolgens aan de Land* ftenden gehoor gaf, gedurende welke de Kroonprins eene wandeling door de Stad en Diergaarde doende , aan een groot getal inwooners en vreemdelingen het genoegen gaf, van door hun gezien te kunnen worden. Des avonds was s'er groot gezelfchap by Mevrouw Van Spaan, welke Zyne Koninglyke Majefteit terftond na de verrichting zyner zaken , met derzelver tegenwoordigheid vereerde , en alwaar dezelve by de twee uuren verbleef, zonder een tochtje door de ftad of diergaarde te doen. Den 11 Juny 's morgens ten 6 uuren vertrok de Koning naar het Loo, alwaar de toevloed van  JAARBOEKEN, Juny, f7ns. 935 van rnenfclien, van allegewesten, zeer groots was, die op den aankomst van den K«-ninrz ' wagtten. Het was omtrend den middag wanneer den Monarch , verzeld van Zyué Doorl. Hoogheid den Heer Erfftadhouder en begeleid door de Gardes du Corps een weinig daarna insgelyks Haare Koninglyke Hoogheid , benevens de Jonge Prints vervolgens de Kroon-Prins, verzeld van de beide Erf-Prinfen, op 't Loo aankwamen De Koning met het Stadhouderlyk Hof het middagmaal genomen hebbende, vertoonde zig aan de menigte van aanfchouwers, die hun genoegen uitten door het veelvuldig geroep van Oranje boven en Lang leeve de Koning! onder hetfpelen van een fraai muziek, en begaf zig daarna met de Stadhouderlyke perfonen, den Ridder Hams, en andere Lieden van aanzien naar de Opera. De Koning is op dezen dag ook van wege de Staten van Gelderland verwelkomd op hun Ed. Mog grondgebied , door deze aanfpraak van den Graaf van Randwyk. SIRE! T^e Staten van Gelderland onze i J hebben Ons benoemd, om de L J7Tf' aan Uwe Majefteit te komen b«Ui'en hebbcn hg zy zyn aai! MgSSaBdlÏÏv^feS gebied te mogen zien: niets zal hunaan°en™ï zyn, dan iets te mogen toebren?en tot hef^ Het 'Loo.  S34 NIEUWE NEDERLANDSCHE *tLoo. Jianfpr van dei Graaf Van Randwyk aa, den Koning. Het zy Ons vergund, Sire! vaa deze heuchelyké omftandigheid gebruik te maken, om Uwe Ma. jefteit té verzekeren, hoe zeer Wy Ohs gelukwen* i fchen met de Alliantie, onlangs tusfehen Uwe Majefteit en de Republiek geflooten • eene Alliantie die zekerlyk alles toebrengen moet voor het welzyn en geluk der beide Vereenigde Mogendheden. De i naauwe verbintenisfen tusfehen deze twee Mogendheden geflooten, en de gelukkige harmonie, die altoos tusfehen dezelve plaats gehad heeft, ftrekken Ons tot zekere onderpanden van derzelver onfehendbaare duurzaamheid. Onze Republiek, Sire! heeft dikwyls in de erftiekfte [omftandigheden ondervonden, hoe zeer de hulp en appui van het Vorftelyk Huis van Bran« deoburg voor haar nuttig en noodzakelyk is geweest t en het is vooral in dezen laatfte tyden, dat Wy daarvan de heilzaamfte ondervinding hebben mogen erlangen. Eene verfoeielyke Cabale, voor welke niets geheiligd was, had het doemwaardig oogmerk de vastgefielde Conftitutie om ver te werpen ,• en het Huis van Oranje, waar aan de Republiek, haar aanwezen, en grootheid verfehuldigd is, van haar wettige rechten en privilegiën te verfteeken. De Statea dezer Provincie, altoos getrouw aan hunne Ecden, hebben by aanhoudendheid hunnen yver voor de bewaaring van de rechten en prerogativeri van dit Doorluchtig Huis gemanifefteerd, maar ondanks alle hunne poogingen zouden zy waarfchynlyk hebben moeten bezwyken, zo Uwe Majefteit, met reden gebelgd over den hoon aan hoogstderzelver Vrouwe Zuster, eene Prinfes, niet minder door Haare uitmuntende verdienften en Haare deugden , die boven alle lof verheeven zyn, als door Haare hooge geboorte verheeven, zo zegge ik, Uwe Majefteit niet eene zo billyke als eclatante Satisfactie gevorderd hadde, van de onderneeming, tegens Haare geheiligde perfoon gedaan. De  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 935 De hardnekkige weigering om dezen hoon te: herftellen, deed U beft ui ten, Sire'om herwaards te zenden Oorlogsbenden, gewoon te overwinnen, ge- . commandeerd door eenen Held, wiens naam alleen 1 de plaats van de roemrykfte loffpreuk vervangt, ten einde op die wyze eene voldoening te erlangen, die men weigerde te geeven. Dit was , Sire, het tyd- i ftip onzer verlosiing. Ja, Groote Koning! het "zal 1 Ons altoos een genoegen zyn te erkennen, dat het < van Uwe Majefteit alleen is, dat wy het behoud'" van de Conftitutie verfchuldigd zyn aan eene Regeeringsform, die thans op de alleronwrikbaarfte grondzuilen gevestigd, en door de vermogendfte Bondgenooten geallieerd is. Wy durven Uwe Majefteit verzoeken, dat dezelve uit hoofde van de nabuurlyke Vriendfchap en verbintenisfen tusfehen beide Staten plaats hebbende, Ons altoos die zelfde gevoelens van Vriendfchap en wehneenendbeid, voor onze Republiek in het algemeen , en voor onze Provincie in het byzonder , te continueeren. Wy zullen Ons bevlytigen die te verdienen, en nimmer ophouden, om de vuurigfte wenfehen uitteftorten, voor het welzyn van Uwe Majefteit en den bloei van een Ryk, welks eerfte beginfelen voor Uwe Majefteit zo gjorieryk, en voor de Republiek zo heuchelyk zyn geweest. Donderdag morgen den 12 Juny, nam de Koning in eenen Chineefchen Tent het ontbyt, vertoonde zich aldaar aan de vergader^ de menigte, en ging door dezelve, om de Fonteinen en Grotwerken te bezigtigen. 'sAvonds van denzelfden dag, was het Gebouw van 't Loo, van agter de gantfche Tuin , en de Eetzaal prachtig verlicht. De laatfte, waarin Zyne Majefteit met zeer veel tLoo, ■ianfpr, 'an den 'rraaf /an land- vyk aan e 1 K.Q- ttng,  Ö3« NIEUWE NEDERLANDSCHE *rLoo , veel Lieden van den eerften rang het avondmaal nam, verbeelde een Amphitheater. Eenige der"Amfteidamfche Scheeps-Timmerlieden waren by die gelegenheid ook op 'tLoo, en hebben hun bekenden Deun voor de Vorftelyke Perfonaadjen opgezongen. Dagelyks zyn op het Kafteel alhier zeer drukke gefprekken en onderhandelingen geweest tusfehen den Koning, Z. D. en Haare Koninglyke Hoogheden, den Heer Prins en M?vrouwe de Prinfesfe van Oranje, den Gezant van Groot-Brittannie Ridder Harris, den Heer Extr. Envoyé van Alvensleben, en den Raad -Penfionaris van de Spiegel; ook is het by voorraad gemaakt verdeedigingsverbond, tusfehen de Koningen van GrootBrittannie en Pruisfchen, alhier op het Loo, den 13 Juny, door den Heer Jamis Harrt's, Ridder der Orde van het Bath en Zyner Majefteits Extraordinaris Ambasfadeur en Plenipotentiaiis by de Staten Generaal der Veree-dgde Nederlanden , en door den Heer van Ahensleben, Zyner PruisfifcheMajefteits Extraordinaris Envoyé by Hunne Hoog Mogenden, als daartoe beiden gemagtigd zynde, getekend. By den komst van Zyne Majefteit, den n Juny op's Prinfen Lusthuis 'tLoo, bevonden zig aldaar verfcheiden Heeren Afgevaardigden der nabuurige Steden,om hunne opwachting by den IVJonarch te maken; als mede de Graafje Maillebois, en een aantal andere Generaals en Officieren van rang, aan  JAARBOEKEN, Juny, i78S. p3? aan welken de Koning den volgende dag ge. hoor verleende, gelyk ook aan meer andere lieden van aanzien. Zyne Majefteit Hoogstdeszelfs te rug reize naar Zyne Staten, op den avond van den 13 dezer bepaald hebbende, nam by het avondmaal, van Zyne Doorluchtige Hoogheid en de Vorftelyke Familie affcheid, en begaf zich vervolgens naar het vertrek van Haare Koninglyke Hoogheid, alwaar dezelve ruim een half uur verbleef, en eindelyk zich met moeite, na het tederfte en aandoenlykfte vaarwel zeggen, van eene beminde Zuster verwyderde. Vervolgens een ogenblik in zyn vertrek gaande, om van kleeding te veranderen, fcheen Zyne Majefteit voornemens te zyn, zich aan het ontroeren van een nader affcheid te willen onttrekken: dan hier in door Zyne Doorl. Hoogheid voorgekomen zynde, nam hy in de groote Zaal van Haare Koninglyke Hoogheid, voor de tweedemaal affcheid. Mevrouw de Prinfes was fterk aangedaan, en men kon zien, dat Haare Koninglyke Hoogheid zich moeite gaf, om de opwellende traanen re verbergen De beide Prinfen waren niet minder bewogen, en Mevrouw de Prinfesfe Louifa, nederknielende om de Hand van Haaren Koninglyke Oom te kusfen , wierd daarin door zyne Majefteit belet, die Haar op het minzaamfte omhelsde Zyne Majefteit ontrukte zich eindelyk aart de tederheid der Vorftelyke Familie en -tapte ten half twaalf uuren in deszelfs ry- 't Loo.  p38 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'tLoc tuig, alleen verzeld van den Heer Geufani zynen Adjudant. De koets wierdt door eenige Guardes du Corps begeleid. * De Kroon * Prins van Pruisfen bleef nog hier met voornemen, om, verzeld van de twee Jonge Prinfen van Oranje en van deszelfs Gouverneur den Graaf Pan Bruhl ,ee\\ tochtje naar Amfteldam te doen. Vervolgens ontvingen Hun Hoog Mogende de Algemeene Staten in den Haag vergaderende, van den Koning van Pruisfen, na deszelfs te rugkomst te Berlyn, dezen Brief: HOOG MOGENDE HEEREN , BYZONDERE LIEVE VRIENDEN EN NABUUREN. D.e Heeren Gedeputeerden , welke Uw Hoog ' Mogende aan My naar Wezel hebben afgevaardigd , om My van derzelver Vriendfchappelyke gevoelens te verzekeren, hebben zig van dien last tot Myne grootfte te vredenheid gekweeten. Ik erkenne de attentie My daar door beweezen, met de verpligtendfte dankbaarheid, en even gelyk Ik aan de Heeren Gedeputeerden by hun vertrek Myne Vriendlchappelyke gevoelens voor Uwe Hoog Mog. en derzelver Republiek bereids te kennen heb gegeven; zo ftrekt het my ook thans nog tot een vergenoegen, Uwe Hoog Mogende zeiven Xe verzekeren , dat Ik, als een getrouw Bondgenoot, van deze myne gevoelens aan Uw Hoog Mog. en de geheele Republiek by ieder gelegenheid kragtdadige blyken zal geven, en alles zal toebrengen om de naauwe verftandhouding en de goede Nabuurfchap, tusfehen de beide Staten fublifteerende, niet alleen te onderhouden, maar ook altoos meer en meer te bevestigen, en in het generaal  JAARBOEKEN, Juny, j788. 939 taal. te betuigen, dat Ik met ware vriendfchap en» toegenegenheid ben v T ÜWv»ivSSG™H0G- GOEDWILLIGE VRIEND EN NABUUR. (Was geteekend) FR. WILHELM. (gccon/igneerd) FINKENSTEIN, HERTZBERG. Berlyn den 18 Juny 1788. HOLLAND. dordrecht. In deze Stad is by den Ed. Achtb. Gerech. te eene Publicatie vastgefteld, en den 24 Juny afgekondigd tegen het dragen van eenige tekenen van panyfchappen, ftrydig met sLands bezworen conftitutie, en byzonderlyk van zogenaamde Keeshondjes, met verbod van die te maken en te verkopen, op ftraffe naar omftandigheid en zelfs naar bevind van zaken op lyf ftraffe. Zie hier die Publicatie van dezen woordelyken inhoud; ^Ihoewel Myn Ed. Heeren van den Gerechte " der Stad Dordrecht, door hunne genonSe maatregelen tot confervade van de rust binnen deze S%nergTigCn h£bben Sch^, dat dezelve, on! dct den Godlyken zegen, tot dus verre zowenfcheRrr lyk Loo»  Dordrecht Public, tegen tehem var, partyfchap,enz. 940' NIEUWE NEDERLANDSCHE lyk bewaard is gebleven; zo hebben Hun Ed Groot Achtbare niet dan met grievend leedwezen en veel verontwaardiging ondervonden, dat eenige rustverftorende en kwalyk geïntentioneerde lieden zich thans niet ontzien, alle middelen in het werk te ftellen , om de zogewenschterustteftoren, door verichillende tekenen van Partyfchap en fpeciaal zoogenaamde Keeshondjes te dragen; en hier inizo veel moop-lyk willende voorzien , zo hebben Hun bd. Groot Achtb., na voorgaande deliberatie, goedgevonden en verftaan , gelyk goedgevonden en verftaan word by dezen, elk en een iegelyk op het lerieufte te gelasten, van zich ftïptelyk te gedragen naar de Publicatien van Hun Ed. Groot Mog., gelyk ook naar die van Heeren Commisfarisfen van Zyn" Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Errftadhouder dezer Provincie, van dato den 29Maart dezes Jaars; en zich wyders te onthouden van het draden van eenige tekenen van Partyichap, ltrydig met3's Lands gezegende en bezworen Conftitutie, en fpeciaal van zogenaamde Keeshondjes, als mede het maken en verkopen van dezelven , op pcene van arbitraire correctie en zelfs na bevind van zasenaan den Lyve te zullen worden geftraft. Aldus gedaan en gearrefteerd en van den Raadhuize dezer'^Stad gepubliceerd den 24 Juny 1788, In kennisfe vanmy Secretaris, P. GEVAERTS. Het konde niet anders zyn, of met de Omwenteling vart zaaken in September 1787, vlugtten zeer veel-1 Nederlanders van hier uit den Lande nam elders; de meesten naar plaatfen aan het Fraiifche Gebied onderhooriff; anderen naar Braband, voor al naar 0 Brus-  JAARBOEKEN, ftifc I788. ^ Brusfel en Antwerpen: verfcheiden ook naaf land. De beweegredenen dezer uWkin* waren ook verfchillende: van dezen, omdaf zy merkelyk in de voorledene onlusten mede ferTotd heofbdide' °f>■ rechte" "^dt vervo.gd, of die vervolging- duchtten - van geenen om dat zy, fchoVgeenzodCe rechtsgedingen vreezenden , echter metneS verkoozen in een Land te woïneT™% welk hunne party den nederlaag hadc Wkre gen. Onder de uitgewekenen waren v ele voornaamc, en aanzienlyke perfonen ook minder aanzienlyke en ook geringe Mengelt onder de eerfte en tweede mnln Tonkheer va>, de Capelle» tot den Marset jo^Z van Pallanct tot Zuühem de Heeren Hooft, Abbema, Hogendorp van Hofwegen , Bleker van der Hoop Geelvink, W CastricZl fyjl^Potty r van Spaan, Gevaerts] Valkenaer Huber, Lith de Jeude, Lhh de Jende Junior, Fr. Raut, Mappa Bok, van Hoey, en eene menigte andeten,té! vee om op ce tellen. Deze'optelling ieomtJen den derden rang nog Vel moeiiX en gehec onnodig. Buiten de aanzi Ke en ryke viugtehngen , die naar Parys, Brffi fel, en Zwitserland , of elders'zich begaven , waar zy meenden hun geld het |e. noeglykst te kunnen verteeren* zo hadden veelen van goeden ftaat, en genoegzaam a ede geringere Lieden , de wyk naar ft. On er, Grave mes Bethune , Duinkerken en an dere fmnfche plaatfen genomen. In DecemRrr a ber DORDRECHT. I  942 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dordrecht. ber 1787 fchreef de Graaf St.Priest, Staatsdienaar van den Koning van Frankryk , uit Parys aan Jonkheer Van der Capellen tot den Marscb, dat een gefchikt perfoon, naar St. Omer in 't Graaffchap Artois moest gezonden worden, om in die wykplaats voor de Hollandfche Vlugtelingen te zorgen. Deze brief wierdt door den Heer Van der Capellen te Brusfel aan de Heeren Van Beyma en Piogendorp medegedeeld; en de Heer Beyma als Commisfaris, met den gewezen Hoogleeraar Valkenaerals zynen Secretaris, van fjrusfel derwaards gezonden. Te Brusfel waren de Heeren Gevaerts voorheen Burgemeester te Dordrecht, en Potty Turcq, wel eer Raadsheer in den Hoogen Raade in 'sHage, door den Graaf de St. Priest, met de zorg voor de Hollanders, voor reekening van den Koning van Frankryk, belast, de eerfte voor de Krygslieden, en de laatfte voor de Burgers. In January 1788 kreeg de HeerPottyTurcq last, om de Vlugtelingen, die nog te Brusfel waren, met het noodig reisgeld naar St. Omer te zenden; en de Heer Gevaerts, om de Officieren naar Bethune te doen vertrekken. Te St. Omer wierden de Vlugtelingen ontvangen door den Heer Collignon, Fran1'che Krygscomniisfaris, welke hen in de cafernen en Paviljoenen des Konings plaatfte, en het noodige huisrad voor hen uit Stads iViagazynen huurde: zy, die niet in decafernen konden geplaatst worden , moesten, voor 24 Livres of meer by de maand, eene kanier voor zich  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 943 zich huuren. In 't midden van January 1788 ] kwamen aldaar omtrend 500 Hollanders aan, ] gelyk ook op den 28 January de Heeren Beyma en Valkenaer. Dit trok nog veele andere Hollanders van elders naar St. Omer, ook Vrouwen en Kinderen, zo dat hun getal vry ïterk toenam. Zy wierden van de Sociëteiten der gegoedlle Vlugtelingen, die zich te Brusfel, Antwerpen , Gend enz. ophielden, met brieven van aanpryzing aan den Heer van Beyma, en hetnoodigreisgeld voorzien, en te St. Omer gekomen zynde, van den Heere Beyma, als Hollandfche Vlug' telingen ontvangen en opgeteekend, en hen een zeker weekelyks onderftand, naar de omftandigheden , van 'sKonings wege toegelegd. Op raad van den Heere Vaikenaer zyn de Vlugtelingen te St. Omer in February 1788 door den Heere Beyma, in zo veele en zodanige ümtldeelen verdeeld, als 'er Provinciën en Steden zyn, tot welken zy hadden behoord, en uit ieder fmaldeel, wierdt een of meer perfonen gekozen, als opzichters over zodanig fmaldeel: 't welk de last van bezorging en bellier zeer verligtte: ook werden zekere wetten ontworpen en goedgekeurd, en van alles, door de gemelde opzichters aanteekeningen gehouden, en hen ook eenen Secretaris toegevoegd. Zy namen ook de nodige kondfchappen omtrend de gefchillen, die onder de vlug. telingen: van tyd tot tyd ontftonden; zy maakten eenen lyst van de perfonen onder, ieder fmaldeel, van zynen naam, ftand,huisRrr 3 ge. Dor- >recht.  944 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dor- drech1 gezin, en toelagen, enz. en deelden de oh■ derftandgelden weekelyks uit. Het getal der vlugtelingen zo zeer toegenomen zynde, dat zy niet allen in de Cufernen te St. Ömer konden geplaatst worden, is een goed gedeelte van hen ruim half February 178^ met den Heere Li tb de Jewie Junior naar Gravelines gezonden, tot dat op den 20 Maart, bevel kwam, om geen Lieden meer naar St. Omer te zenden. De Heer Valkenaer leidde ook binnenkorten tyd, zyn Secretariaat neder; waarop de Heeren J. L. Huber, uit Friesland, en Fr. Ram, van Heusdent den Heer Beyma hulp boden. In het laatst van February 1788, beliep het getal der vlugtelingen te St. Omer en Gravelines die onderlland genoten , 1025, van welken 714 onder de '10 Franfche Livres 'sweeks; 237 van 10 tot 20; en 74 boven de 20 Livres trokken: onder de twee laatfte getallen waren 80 Vrouwen en 107 kinderen.. Echter klaagde de Franfche Re* geering over de al te groote uitgaven en beval derzelver vermindering, gelyk dan ook de eenlopende perfonen van 10 op 8 , van 12 op 10, van 14 op 12, van 25 op 20, van 30 op 0.4 Livres 's weeks gebragt wierden; 't welk eene vermindering van ruim 700 Livres te wege bragt. De Opzichters over de fmaldeelen, behielden uit hoofde van hunne moeite en kosten van papier als anderzints hunne geheele toelagen, behalven een, die van 45 °P 4° Livres gebragt wierdt. Ju dezen tueftand beproefde men ook, om de  JAARBOEKEN, Juny, 178S. 945 de vlugrelingen aan arbeid te helpen; dog; zulks vondt groote zwarigheid, zo in het ge-: brek van kennis der Franfche taal, als voornamelyk in de Gildens, die daar tegen opkwamen. Men liet egter de Schoenmakers fchoenen maken voor het eigen gebruik der Hollanders, dog ook dit verviel, om dat men de Franfche fchoenen beter koop kon bekomen als het Hollandsch gemaaki werk. Den 1 Maart kwam bevel om tien ftuivers van ieder perfoon in te houden voor de waarde van huisraad , het welk in de Cafernen vermist was, terwyl de huur van het zelve van wege den Koning betaald wierdt. In deze maand wierdt ook een gedeelte der vlugtelingen aan de Vestingwerken te St. Omer, met fchop en kruiwagen te werk gefteld. 't Was ook ten dien tyde, dat de Graaf de St. Priest aanftalte maakte, om als Gezant van den Koning naar Holland te vertrekken, en dus door dén Markgraaf <£ Osmond in de eerfte zorg voor de Hollandfche Vlugtelingen wordende opgevolgd, hiervan aan den Heer Beyma te Sc Omer kennis gaf, en te gelyk vorderde , dat de vlugtelingen zouden verdeeld worden in Compagnien of Corps Franc, even als zy in de Republiek geweest waren: 't welk egter heeft moeten agter blyven. Op den üo Maart 1788 kwam ook last, om geen meerdere vlugtelingen te St. Omer aan te nemen, van 't welk aan de Hollandfche Sociëteiten te Brusfel, Antwerpen Gend enz. wierdt kennis gegeven, met verzoek, om zulks ook in de Republiek bekend Rrr 4 te Dor* 3recht.  54« NIEUWE NEDERLANDSCHE Dor- DRECHl te maken, gelyk 'er dan ook na den laatften .Maart 1788 geen meer toegelaten zyn. Den 15 April bezogt de Markgraaf d' Osmond de Hollandfche Vlugtelingen te Bethune, Gravelines en St. Omer, en beval vier klasfen te maken,in welken de vlugtelingen volgens hunne fmaldeelen moeften worden opgeteekend, namelyk 1 Regenten en Edellieden. 2 Renteniers en Officiers. 3 Meellers in handwerken, en 4 Dagloners. Ily vermaande ook , om alle de vlugtelingen naar hun Vaderland te doen wederkeeren, die in de Amneftien van de Staten der Provinciën in 't vercenigd Nederland begrepen waren, en hen reisgeld toe te leggen,berekend iederen dag tegen 15 Franfche'" Huivers, dat is 7 ftuivers Hollands daags. Hier door wierdt het getal, *t welk tot laste van de Franfche Regeering was, merkelyk verminderd. Vergelyk bl. 625 en volg. Men ftelde verders ruim 90 vlugtelingen aan het uitdiepen van de Vaart, tusfehen St. Omer en Aire, digt by Arcq, over welken twee Hollandfche Opzichters wierden aangefteld, maar veelen tot zodanig werk niet opgeleid , wierden ziek, of verlieten dien arbeid, zo dat 'er op den 3 Mei 1788 reeds 45 man te kort kwam, die men weder tragtte op te zoeken, en, door de vermindering van hun weekelykfche toelagen of de geheele inhouding, tot dien arbeid te noodzaken. Dit bragt te wege, dat ook veelen paspoorten verzogten en naar een goed heenkomen omzagen. Aan den anderen kant klaagden de Paruikemakers van St. Omer, aan.  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 047 aan de Regeering, dat de HoJlandfche Paruikemakers hunne kostwinning benadeelden. Ook na den laatften Maart 1788 kwamen nog veele vlugtelingen uit de vereenigde Gewesten naar St. Omer, vooral vrouwen en kinderen , die hunne mans en vaders kwamen opzoeken: dit vermeerderde de bekrompenheid der omllandigheden der vlugtelingen, aan welke voor 14 dagen een ogenbükkelyke hulp wierdt toegebragt. Dit heeft van «3 April tot 10 Mei 1788 flegts belopen voor 65 hoofden de fom van 86S Livres. De nood drong dan de Opzichters der fmaldeelen,zich op den 10 Mei 1788, by eene Memorie tot den Heer dOsmond te vervoegen. Inmiddels kortte men een ftuiver per Livres op de andere vlugtelingen, en voorzag daar mede in de nood van de nieuw aangekomenen, die wegens bevel van den 20 Maart 1788 niet hadden mogen aangenomen 'worden. Dog dit was op den duur niet toereikende, voor al niet tot onderftand der zieken, omtrend welke door de Franfche Regeering niet voorzien was. Omtrend de klederen was ook eenig geld vergund, dog het welk met den 53 Mei 1788 wierdt ingetrokken. Eenige Hollandfche Zee-Officieren, die zich te bethune bevonden, en daar op pennoen waren gelteld, zyn ook van daar naar onderfcheidene Zeehavens gezonden, en op 's Konings fchepen geplaatst: anderen, Land-Officieren, ten getale van 39, wierden van die penlioenen verftoken, en onder de Hollandfche Burgers te St. Omer geplaatst; anderen ten getalle van E r r 5 12 c Dordrecht.  948 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dordrecht 120 wierden gebrevetteerd op dien rang, die - zy voor 1787 in den Hollandfchen dienst gehad hadden: anderen .namelyk 110, kregen reisgeld om te vertrekken, met nog veele vrouwen en kinderen. Hier omtrend wierdt eene Alemorie voorde Hollanders opgefteld, en belloten, die door twee Commisfarisfen, met en benevens de Heeren B' k, voorheen Secretaris van Gecommitteerde Raden in 't Noorder• Kwartier, en Van Hoey , eertyds Advocaat en Geneesheer in 's Hage, als Gecommitteerden van Brusfel te Parys, aan den Graaf de Montmorin in te leveren. Men meende ook de vlugtelingen allen by een te vergaderen, en eene Act van Qualificatie op de Heeren te Parys te doen teekenen, dog zulks kwam niet tot ftand, gelyk ook niet het inleveren van de Memorie te Parys, en zelfs viel daar omtrend vry wat voor, en de oneenigheden klommen tusfehen de hoofden der Hollandfche Vlugtelingen vry hoog, vooral tusfehen den Heere Van beyma, en den Hoogleeraar Valkevaer, waar in de Heer Alarkgraar'^'ÖJW03^,Staatsdienaar van Frankryk, gemengd wierdt. Dit is het geen ons uit eene egte en onpartydige hand, tot dus verre wegens de Hollandfche Vlugtelingen in Frankryk gemeld is. Haarlem. Vermits de Heeren Mr. Theodorus Koek, Mr. Herman Gerlings , Mr. 'jacob Helmolt en Dr. Martinus van Marum, den 18 February dezes jaars, als Vroedfchappen dezer Stad  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 949 Stad bedankt hadden , en dje vier Vroed -fchapsplaatfen tot hiertoe onvervuld waren; zo heeft Zyne Doorl. Hoogheid , uit kracht der Volmagt, door de Heeren Staten dezer Provincie aan Zyne Hoogheid opgedragen, by eenen brief aan den Heer Prefident-Burgemeefter, gedagtekend van het Loo den "29 IVlei laatstleden, die plaatfen vervuld, en tot dezelven benoemd de Heeren Mr. Pierrejean van Lelyveit, Paul Christiaan Fuchs, Vryheer van Haringcarfpel en Dirkshorn, Abraham Mattheus Cornelis van Bommel en Pieter Jezias Moens, met volmacht, om dezelve in naam zyner Hoogheid in hunne posten te ftellen en te beëedigen. Zyne Doorluchtige Hoogheid heeft ook den Krygsraad en Schuttery 'dezer Stad, welke zedert den 27 April 1787 heeft ftand gegrepen, geheel vernietigd, zo als blykt uit deze Notificatie van den 4 Juny 1788. jDurgemeefteren en Regeerders der Stad Haarlem, * notificeeren by deze, dat Hun Edele Groot Achtb. hebben ontfangen, eene Misfive van Zyne Doorl. Hoogheid den Heere Prinfe van Orange en Nasfau, gefchreven in 'sHage, den 28 der voorleden Maand, daar by overzendende Hoogstdeszelfs difpofitie, by Publicatie van den 18 February dezes Jaars aan zich voorbehouden, onder anderen op een request aan Heeren Commisfarisfen , welke door Hoogstdezelve, ingevolge de Authorifatie van Hun Ed. Groot Mog. van den 31 Oclober 1787 , na deze Stad zyn gezonden, om de goede order te her ftellen , overgegeven ; tenderende , om redenen daar by vermeld, dat Zyne Hoogheid zoude gelieven te verklaren ,'dat de gedisfolveerde Krygsraad en Schuttery, welke federt den 27 April 1787 had geexfteerd, en na de gelukkige omwenteling van zaken bin- Haax* lem.  95o ■ NIEUWE NEDERLANDSCHE Haarlem. Vernietigingvan den Krygsraad en Schuttery. ■ i .( 1 1 I c g binnen deze Republiek, door de toenmalige Regee.ring dezer Stad was vernietigd, zouden moeten worden gehouden voor zodanig te zyn vernietigd, alsof dezelve nimmer eenig beftaan of aanwezen had gehad , en dus vervallen te zyn van alle voorrechten en vrydommen daar aan anders gehecht; Terwyl Zyne Hoogheid, na den inhoud der voorfz. Requeste rypelyk overwogen, en daarop ingenomen te hebben de eonfideratien van Hoogstdeszelfs Heeren Commisfarisfen, heeft goedgevonden te verklaren: ,, Dat de voorfz. gedisfolveerde Krygsraad en , Schuttery zullen worden gehouden voor zodanig J5 vernietigd, als of dezelve nooit in wezen waren „ geweest, ten eftecle, dat een iegelyk die daar „ door iets heeft verkreegen, 't geen hy te voren niet had, of van iets is ontheven geworden, waar„ aan hy te voren onderworpen was, word verftaan en gehouden tot zynen vorigcn ftaat tc zyn we„ dergekeerd, en voortaan niet meer zal genietende ,, voorrechten welke daar door verkregen, noch vry „ zyn van de laften, welke daar door gecesfeerd „ waren;" enz. Den 17 dezer maand hebben de Ed. Achtb. Heeren van den Gerechte dezer Stad, de kooplieden onder de Firma UJdlinoenComp. winkel doende in de groote houtftraat binnen 3eze ftad, bevolen hunnen winkel te fluiten i?oor den tyd van zes weeken, teroorzaake, iat dezelve zich niet ontzien hadden zekere )proerleuzen in het openbaar te verkoopen, >eftaande in witte zyde linten, befchilderd net leliën, panaches, en andere tekens van •artyfehap; welke ook greetig by veele heen gekogt wierden. Ook hebben Hun Ed. Achtb. eenen Anele Maria Patroane , zynde de knegt van ge-  JAARBOEKEN, Juny, 1788. oji gemelde kooplieden, die de oproerleuzen by de winkeliers hadt rond gebragt en aange-: boden, voor den tyd van zes weeken de Rad ontzegd; van verfcheiden winkeliers die nog in voorraad zynde oproerleuze doen ophalen, en het verkopen derzelve of diergelyke fcherpelyk verboden. Den 23 Juny is Zyne Koninglyke Hoogheid de Kroonprins van Pmisfen, onder den naam van Graal' Fan Lingen met deszelfs gevolg in deze ftad aangekomen, en, na byden Heer eerfte Burgemeefter Air. Pieter Vermeulen het ontbyt genomen te hebben , de groote Kerk, het Fundatiehuis van Teyler, en het nieuw gebouw van den Heere Hope in den Haarlemmer-Hout gaan bezichtigen, waarna Z. K. Hoogh. itt een Jacht naar Leidpn vertrok. 's G r a v e n h a g e. De Bisfchop van Trier heeft aan Hun Hoog Mogende eenen brief gefchreven, by welke Hy den vryen doormarsch, onder de gewone doorzoeking, toeftaat van 1400 man, welke de Mark-Graaf van Anfpach Bayreüth aan Hun Hoog Alog. overlaat. By die gele, genheid geeft gemelde Bisfchop kennis van deszelfs vriendfchaplyke gevoelens voor Hun Hoog Alogenden, en bekragtigd de verzekering, dat hy altoos bereidwillig zal blyven aan Hun Hoog Alogenden vriendnabuurlyke dienften te bewyzen. Den FTAAR.-  5j2- NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gr \- vjcnüA- ge. : 3 5 5 » 5 » 5i 5: 5. 5; 5; -5J 35 55 JJ ij Den 2 Juny zyn de Gardes du Corps van Zyne Doorl. Hoogheid den Heer Prins Erf* ftadhouder naar het Loo vertrokken, al* waar het Stadhouderlyke Hof is aangekomen om toebreidzelen te doen maken tot de opwagting, en ontvangst van den Koning van Fruislen en den Kroonprins. Den derden dezer maand Juny ontvingen Hunne Hoog Mogende eenen brief van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prins Erfftadhouder, gefchreven op'tLoo, den tweeden Juny, houdende: „ dat Hoogst„ dezelve, ter voldoening aan de Refolutie van Hun Hoog Mogende, den 15 laatstle, den genomen, en by Misfive, vandenzelf, den datum, aan Zyne Hoogheid toegezon, den, HoogstgedagteZyne Hoogh. niet nage, laten hadt, deszelfs gedagten te laten gaan, , over het benoemen van eenige Commisfa, risfen, kundig in het Ruk van Commer, cie, en in de zaken van de Oost Indifche , Compagnie, welke met den Heer Ridder , Marris, of met den geenen , die Zyne , Majefteit den Koning van Groot Brittannie daar toe zoude despicieeren, in con, ferentie zouden treden, om, volgens het , X. Artikel van het laatstgenoten Tractaat van Alliantie met Hoogstgemelde Zyne Majefteit, de zaken in de Oost-Indien op een vasten voet te reguleeren, en ook om over een Traétaat van Commercie te handedelen ; dat Hoogstgemelde Zyne Hoog. heid vermeend hadt, dat tot die gevvig. tige poincten zeer gefchikt zouden zyn, „ de  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 953 „.de Heeren Jan van de Poll, Burgemeefter, '„ Jan Graafland P.etersz., Oud-Scheepen „ en Raad der Stad Amfterdam ; Nicoiaas „ Steengragt. Raad en Advocaat Fiscaal van „ de Admiraliteit in , eeland , en Jr. Buco „ van Haren, Grietman van 't Bildt, welke „ Heeren Hoogstgemelde Zyne Hoogheid dan „ ook ingevolge'van Hun Hoog Mogendens „ verzoek , in derzelver voorfz. Refolutie „ vervat, daartoe aan HunpeHoog Mogenden ,i was voordragende; waarop , by Hoogst „ dezelven gedelibereerd zynde, is goedge_,, vonden en verftaan: gemelde Heeren tot „ het gemelden einde te verzoeken en te „ committeren , met authorifatie, om van de Oost- en West-Inidfche Compagnien „ en verdere Sociëteiten van Commercie , „ zodanige informatien in te nemen, als ,, tot bereiking van het bovengemelden ,, oogmerk , zullen oordeelen te behoo„ ren." De Markgraaf De St. Priest, Gezant des Konings van Frankryk, is den 1 Juny alhier aangekomen, en heeft met den Heer voorzitter van de Algemeene Staten den 2 juny een mondgefprek gehad, en deszelfs Credentialen of geloofsbrieven overgeleverd. Des middags wierdt die Gezant door gemelden Heer voorzitter, met zes bodens van ftaat, aan zyne wooning, uit naam van Hun Hoog Mogende, verwelkomd. Hunne Hoog Mogenden ontvongen den 2 Ju- 's GRA- VENHA3E.  954 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. Brief van den Koning van Frankryk. i Juny den volgenden brief van Zyne Koning» lyke Majefteit den Koning van Frankryk. ZEER WAARDE GROOTE VRIENDEN GEALLIEERDEN en GECONFEDEREER» DEN! "TXewyl wy fteeds verlangen om met üwe RepuJ-/ bliek de volmaaktfte Verftandhouding te onderhouden, is het met dat oogmerk, dat wy hebben verkozen om by U lieden te doen refideren, in kwaliteit van onzen Ambasfadeur, den Graaf de Ut. Fries t Marechal des Camps van onze Armeen. De blyken, welke hy ons reeds gegeven heeft van zynen yvcr en van zyne bekwaamheden in de verfchillende Gezantfchappen , welke wy hem hebben toevertrouwd, laten ons niet toe tctwyffelen, of hy zal deze gefyktyk tot ons volkomen genoegen bekleden. Wy verwagten van uwe denkwyze jegens ons, dat Gy lieden volkomen geloof zult geven aan al het geen hy U lieden van onzen twegen zal zeggen, en vooral, wanneer hy U lieden zal vernieuwen onze opregte vriendfchap, welke wy U lieden toedragen, gelyk ook het belang, het welk wy nemen in al het geen den voorfpoed van Uwe Republiek kan bevorderen. Waar op wy God bidden, dat hy U lieden, zeer waarde groote Vrienden, Geallieerden en Geconfedereerden in zyne heilige en hoge Befcherming neme. Gefchreven te Versailles den 14 Mei 1788. UWE GOEDEN VRIEND, GEALLIEERDE en GECONFEDEREERDE. (Was geteekend) LOUIS. f Lager fond) L. C. MONTMORIN. Gem.  JAARBOEKEN, Juny% 1788. . 9S5 Gem. Franfche Gezant heeft den 3 Juny aan de Algemeene Staten, deze Memorie ingediend: , T)e Ondergeteekende Ambasfadeur van Zvne Allercbristelykfte Majefteit, heeft de Eer aan U Hoog Mog. te reprelènteeren, dat by de communicatie , die de Ambasfadeur van deze Republiek aan den Koning zyn Meefter heeft gedaan, van het .Tractaat van Alliantie, onlangs tuslchen dezelve en de Kroon van Groot- Brittannien aangegaan, voor-1 gekomen is, dat het zesde artikel van het zelve in zich bevat dispofirien, die direct ftrydig zyn met de f gewenscnte Alliantie, die tusfehen frankryk en (ƒ Hoog Mog. ftand grypt. Byzonder komt het aan op de macht, die volgens het zelfde zesde artikel aan de Gouverneurs der Hollandfche Etablisfementen in de Indiëu gegeeven is om in hét geval, dat Groot-Brittanje door eenige' Mogendheid vyandelyk geattacqueerd wierdt, zich met de Gouverneurs der Cqjonienvan het zelve Ryk te verftaan, omtrend de nodige maatregelen, dienende tot mutueele befcherming van de refpecfive bezittingen van beide Mogendheden. Een artikel van dien aart bedoeld niets minder, dan de Gouverneurs der Hollandfche Etablisfementen in de West-Indien tot Re.hters te ftellen van de wettigheid van zod » nige vyandelyke aanvallen, waar van zy zeer waaifchynelyk de redenen en motiven niet kunnen dcmeieeren. Uit dien hoofde heeft de Ondergeteekende Ambasfadeur orde van zyn Meefter, om by U Hoo^ Mog. teinfteeren, ten einde het zesde artikel van hun Tractaat met Groot - Brittanje niet moge wor* den geratificeerd, of (voor zo verre dit geen plaats kon hebben; dat als dan, by wege van eene alter» native, even dezelve bedingen het onderwerp moeten worden van eene nadere Conventie tusfehen het Sss Hof ISkmorie mn Frar.kr. vegens 'Serbond net rroot- ^rittan* sGrA ;è.  956. NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHAGE. Memorh 'run Frankr. 'wegens Vc ? bond met G>oot- Biittah' je. Hof van Frankryk en U Hoog Mog., en een Supplement van de Alliantie, die zo gelukkig tusfehen Frankryk en deze Staat fubfifteerd. De Ondergeteekende Ambasfadeur is van wegens zyn Meefter geauthorifeerd, om niet alleen daar over te handelen, maar ook finaal tot confidentie te brengen eene diergelyke uitbreiding van dit Traftaat, die tevens dienen kan tot vermeerdering der voordeden eener Verbintenis , die met het interest van beide Mogendheden zo zeer over een koiwt. {JVas geteekend') De Graaf DE ST. PRIEST. 'sGravenhAce den 3 Juny 1788. De Franfche Gezant heeft, zo dia hyhier aankwam, aan zyne huisbediendens bevel gegeven, vin geen Oranjelint of teken te dragen. Dit gevoegd by de gefieldheid der gemoederen met de omwenteling van zaken, omirend Frankryk, welk men voor de voornaamfte oorzaak der voorledene onlusten hieldt, baarde niet alleen veel opziens, maar gaf dadelyk gelegenheid tpt beweegingen, en verzameling van volk voor de wooning van den Franfchen Gezant, die den 3 Juny aan de Algemeene Staten deze Alemone inleverde: HOOG MOGENDE HEEREN! De ondergeteekende Ambasfadeur heeft de eer U Hoog Mog. te onderrigten, dat 'er gisteren avond ten 8 uuren voor de deur van zyn Hotel een attroupement heeft plaats gehad, het welk geduurd heeft tot des morgens ten een uur, en dat men ge duu-  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 957 duu'rende het zelve gehoord heeft fcheldwoorden en een, oproerig gefchreeuw, het welk door de Regeering van deze Stad verboden was. De Ambasfadeur meent grond te hebben om van U lloog Mog. te reclameeren de veiligheid, die aan zyn carafter en al wat 'er aan behoord toekomt,1 gelyk ook het ftraffen der daar aan fchuldigen en van "die Bedienden der Juftitie, welke die wanorde niet verhinderd, hebben. Hy twyffelt niet aan de vigilantie, met welke hier in zal voorzien worden, 'gelyk in al het geen 'er behoord tot de voorrechten van een publiek caradter, en tot de goede harmonie, die zo gclukkiglyk plaats heeft tusfehen zyn Hof en U Hoog Mogende. (Was geteekend) De Graaf DE ST. PRIEST. 'sHage den 3 Juny 1783. , Hunne Hoog- Mog. over den inhoud dier Memorie raadplegende, wierden Hoogstdezelven doqr.de Heeren Gedeputeerden van Holland en West-Friesland verwittigd van de voorzieningen, die'er reeds omtrent hét voorgevallene, door Heeren Gecommitteerde Raden, gedaan waren. Dan Vrydag avond den 6 Juny viel 'er weder iets voor, het welk-eene geweldige opfchudding veroorzaakte. Een Jager van den gemelden Franfchen Ambasfadeur, zonder Oran- eteiten , maar in tegendeel met een witte okarde over de Turfmarkt pn hpr Snmi lrr>. mende, kreeg een hoop volksagter zich, het welk hem na fchreeuwde,. doch op de NieuSss a we 's Gra- VENHAGE. Klagten mn den FranfchenGezant.  $55 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGftA VENHACE. we Haven gekomen zynde en hetvolk hem nog geftadig volgende, trok hy zyn Sabel uk, en gaf twee jongens eenen houw, den eenen ïa den arm en den anderen in den fchouder, en vlugtte vervolgens in het woonhuis van den Gezant van Frankryk. De jongens, inmiddels by een Chirurgyn ingebragt en verbonden zynde, wierden in een koets naar huis gebragt, gevolgd door honderden van menfchen , waar door eene groote beweeging veroorzaakt wierdt. Daarop verzamelde 'er zich zo veel volks voor het huis van den Gezant, dat de Regeering geraden vondt een wagt van Ruiters en Voetvolk derwaarts te zenden , terwyl de gewone wagten verdubbeld en fterke rondens wierden uitgezonden, het welk den geheelen nagt duurde. Saturdag morgen ten io uuren zyn Hunne Hoog Mog., den Raad van State en Gecommitteerde Raden , over dit voorval , buitengewoon vergaderd geweest, wanneer van wegens den Franfchen Gezant wederom een Memorie inkwam, van dezen inhoud: 1~)e Ambasfadeur van Frankryk heeft de eer aan U Hoog Mog. te reprefentecren, dat wel verre dat de orders, die U Hoog Mog. gefteld hebben, tot beveiliging van zyn perfoon en domeftieken zouden hebben gediend,integendeel de beledigingen van dag tot dag toeneemen. De Jager van den Ambasfadeur van Frankryk is door een baldadige menigte aangerand, die hem van boven van de brug de Burgwal genaamd, over de Comedie, in het water hebben willen fmyten. De Domeftkk heeft tot beveiliging van zyn leven zyn v, fa-  'JAARBOEKEN, Juny, i788. 95 fabel getrokken, en in het geval geweest eenige vai de woedendfte uit den hoop te kwetfen. De Ambasfadeur van Frankryk verwacht, dat mcr dezen man befchuldigen zal het eerst geweld te hebben gebruikt, maai- het geen voorheen gebeurd is doedt klaar genoeg het tegendeel zien. Daar en bwen is het zeer onwaarfchvnelvk, dat een man alleen eene menigte razende menfchen aanvallen zou. De Ambasfadeur van Frankryk eischt ernftHyk van U Hoog Mog., dat deze zich aan deze exccSien fchuldig gemaakt hebbende perfoonen , exemplaar geftraft worden. Hy zal van het gebeurde aan Zyn Hot kennis geeven, en twvflelt niet, of hv zal binnen kort in ftaat zyn het zelve te ir.fcrmeeren dat U Hoog Mog. Hem een rechtmatige Satisfactie dienaangaande gegeeven hebben. (JVas geteekend) De Graaf DE ST. PRIEST. 'sGravenhace den 6 Juny 1788. De Algemeene Staten belloten hierop aldus: Die Saturni 7 Junii 1788. ■T)e Heer Van Heeckeren van Ztiyderas, ter Ver-' • gaderinge prefideerende, heeft aan JJun HoosMog. voorgedragen en bekend gemaakt, dat hv Klateren avond om tien uuren onder een enkel Couvertvan den Heer Grave de St. Prie-t, Amb-sat Hun Hoog Mog. redenen hebbende, om. te denken, dat door het orivoorzigtig gedrag der Bedieödens van den Heer Ambasfadeur (zonder twyffel tegens deszelfs intentie) tot de onaangename gevallen, waar ov'erhy geklaagd heeft, is aanleiding gegeeven , het Minifterie van Frankryk daar van reeds door derzelver Ambasfadeur aan het Hof van Frankryk hebben laten preveniceren, met intentie om daar van door de bewyzen , welke daar van worden ingewonnen, nader*te doen blyken. ? Dat Hun Hoog Mog. niet zullen nalaten , die . - • ra . - ... be-  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 961 bewyzen bekomen hebbende, dezelven insgelyks aan hem Heer Ambasfadeur te laten communiceeren, en dat inmiddels gemelde Heer Ambasfadeur verzekerd kan zyn, dat voor de fecuriteit en veiligheid van zyn perfoon en caradter, en van zyn bedienden alle mogelyke zorg is gedragen. Dat Hun Hoog" Mog. voor het overige niet kunnen pasfeeren om aan hem Heer Ambasfadeur te doen obferveeren, derzelver begeerten om al wat mogelyk is in deze onaangename zaak, tot deszelfs gerustheid toe te brengen, niet tegen ftaande de wyze, op welke het voorgevallen op gisteren ter kennis van den prtcfideerende Heer is gebragt, geheel afwykt van de gewoone form, welke in diergelyke gelegendheden plaats heeft. De Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden , hebben vervolgens door den lid. Hove van Juftitie, en Myne Heeren van den Gerechte dezer Plaatfe, navorfchingen doen nemen nopens het gebeurde,en dezelven ter tafel van de Algemeene Sra.ten.gebragt. Het bericht van het Hof van Juilicie over HolLnd,Zeehnd en Friesland, aan de Ed. Mog. Heeren Gecommitteerde Raden, de Staten by afwezen van de Gedeputeerden ter dagvaart vertoonende, was van dezen inhoud: EDELE MOGENDE HEEREN! W/y hebben ontvangen U Ed. Mog. Misfive van den 7 dezer maand, waar by UEd. Mog. aan Ons hebben toegezonden een Copie van een Misfive, door de Heeren Staters Generaal der Vereenigde Nederlanden aan U Ed. Mog. gefchreven, benevens Copien van twee Memoden door den oss 4 : Heer 'sGra- VENHAGE. Antw. aan den Fran- fchen Gezant.  W? NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. Bericht van V Hof nopens/dagien van den FranJchen'Gezant. Heer Ambasfadeur van Frankryk aan den Prsefldent van Hun Hoog Mog. gezonden, en waar byUEd. Mog, verzoeken, dat Wy Ons nopens de klachten, door voorn. Heere Ambasfadeur aan Hun Hoog Mog. gedaan , als mede het geval in deszelfs tweede Memorie vermeld, met al het geen daar toe aanleiding zoude mogen hebben gegeeven, ten naauwkeurigfte zouden informeeren , en U Ed. Mog. omtrent dat alles ten allerfpoedigftcn berichten. Om aan dit U Ed. Mog. verzoek te voldoen, hebben wy de eer U Ed.Mog. terescribeeren, dat de informatien, ten overftaan van onze Commisfarisfen genomen, met betrekking tot het geval in de Memorie van den Heer Ambasfadeur van den 4 Juny gebuteerd, medebrengen. Dat op Zondag avond den 3 dezer maand des avonds tusfehen acht en half negen uuren , zich eenige menfehen hebben gevonden in het Nieuw Voorhout alhier, voor het Hotel van den gemelden Ambasfadeur, en onder dezelven een arm Joodscli Meisje van omtrent 15 jaren, dewelke aldaar op de fchuinte van het wandelpad tegens de Ralie van het Nieuw Voorhout ftaande, het bekende Lied, Wdhelmus &c. heeft gezongen, waar voor zy van deze en geene der omftande'rs eenig geld heeft ontvangen. Dat de Drosfaard van den Hove daar op gekomen zynde en gezien hebbende , dat de menigte grooter wierdt, ten einde het vermeerderen voor te komen, aan het zelve Joodsch Meisje bevolen heeft, dat zingen natelaten, en van daar te gaan. Dat het gemelde Meisje ook door een Dienaar der Juftitie tot zwygea aangemaand , en daar aan gehoorzamende, door eenige Domefticquen van gemelden Heer Ambafadeur, dewelke voor het Hotel Ronden. eerst uitgejouwd en nagefchreeuwd is, waar op het Meisje heen gaande zong: toch Urangt.' toch Oranje! toch Oranpe boren, waar op zy inmediaat floor dezelve Domefticquen , nagelopen, by den hals  JAARBOEKEN, Juny, 1788. pff, hals, hairen en armen gegreepen , en na den kan: van hec gem. Hótel te rug gefleept is. Dat als toen eene menigte menfchen zynde toe gefchooten, om dat meisje te ontzetten, en ondei anderen ook de gemelde Drosfaard van den Hove dewelke aan een dier Domefticquen de reden gevraagd hebbende, waarom zy dat meisje aangreepen, tot antwoord heeft bekomen, dat zulks op ordre van den Ambasfadeur gefchiedde: dat de gemelde Drosfaard daar pp gezegd hebbende zulks niet te "doven , dat meisje door de gemelde Domefticquen'losgelaten, en vervolgens heen gegaan is, om wegens het geen haar overkomen was, zich by den Procureur - Generaal te gaan beklagen. Dat vermits zich eene menigte menfchen aldaar noch bleef ophouden , gemelde Drosfaard van den Hove voor het gemelde Plótel is gebleeven tot omtrent ten half elf uuren, wanneer dezelve, ziende, dat 'er zeer weinig menfchen meer waren, van daar is gegaan na den Procureur-Generaal, ten einde van het gebeurde rapport te doen, latende aldaar twee Dienaars van de Juftitie en twee Wakers, met last om alle desordres tegentegaan, en van het minfte, dat 'er mogte voorvallen, of ingevallen de menigte weder grooter mogte worden, aanftonds rapport te doen , terwyl een Sergeant van de Hollandfche Guardes, dewelke reeds bevorens met eenige manfehap, ter verfterking van de Wacht, aan de dicht by zynde middelfte Bosbrug van de Hoofdwacht gezonden was, en ordre had, om ook des noods, alle dedisordres te helpen weeren, en de juftitie de nodige adfiftentie te verleenen, by aanhoudendheid in het gemelde Nieuw Voorhout, voor het gemelde Hotel, heen en weder wandelde. Dat een kwartier voor twaalf uuren een ieder zich van daar geretireerd hadt, en geen mensch meerder gevonden wierd, behalven te pasfanten Dat de Dienaars der Juftitie, welke aldaar verder tot het aankomen van den dag de wacht gehouS ss 5 den : 's Gra venhA- ge. bericht van 't Hof nopensklagten van den FranfihenGezant,  9.04 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gra ■ venh-fl ce. Bericht van 't Hofno, ftns klagten van den FranfchenGezant, . den hebben, geene perfonen, dan eenige pasfanten . gezien hebben. En hier mede komende tot het geval van Vrydag den 6 Juny, kunnen Wy U Ed. Mog. berichten, dat de informatien mede omtrent bet zelve ten overftaan van Onze Commisfarisfen ingewonnen, behelzen : dat de Jager van den Heer Ambasfadeur (van welken een der getuigen verklaard heeft, dat hy op den 2 dezer maand Juny in de Kanonftraat, terwyl de Heer Ambasfader aldaar was ten huize van den Heer Prefident van Hun Hoog Mog., op de hoek van gem. ftraat ftaande, een Orange lintje uit zyn zak gehaald, het zelve op de grond geworpen, en daar op met voeten getreeden heeft) op Vrydag den 6 dezer is komen gaan, achter zichmebbende op eene zekere diftantie eenige kleine jongens, zynde vervolgens, toen hy op de hoek van den Turfmarkt gekomen was, onder een groot gejoel, een-. maal gehoord het roepen: de hal uit. Dat de Jager tot omtrent by den Turfmarkt gekomen zynde, even na dat twee luiden hem voor by gaande, na een groote witte Cocarde, die op .zyn hoed was , gezien hadden, een grooten Sabel getrokken, en daar mede in het ronde gezwaaid en gedraaid heeft. Dat hy met dien Sabel, bloot in de hand, de Turfmarkt, is opgegaan tot by de Brouwery de Üje, (terwyl inmiddels eene kleine jongen met een klein wit kalkfteentje na hem gegooid hadt, hetwelk benevens het lyf van hem is nedergevallen) denzelven daar in de fcheede geftoken, doch by of omtrent den brug, by het ftop van den t'HsJehen Roemer (zynde een klein ftraatje van hec begin der Nieuwcnhaven na een Linnenbleek loopende) wederom , op vermaning van een hem daar ontmoetende Franschman, welke zo gezegd wierd, hem had aangemaand, om Orange aan te doen, heeft uitgetrokken. Dat dezelve Jager, altyd door eene menigte, zo van  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 965 van jongens, als van volwasfene perfoonen, op eene zekere "diftantie gevolgd wordende , dat flop of ftraatje ingegaan zynde, na dat een ftcen tegens zyn rug was geworpen (zo als een der getuigen zegt) met dien Sabel in het ronde geflagen, na differente perfonen gehouwen en eindelyk twee jongetjes een by na 14 en het andere by de 15 jarenoud, dewelke onder den hoop mede gelopen waren , en hem geene de minfte belediging noch met woorden, noch met daden hadden, aangedaan, en waar van het eene door den aandrang der menfchen, dewelke zich voor de Sabelflagcn wilden bergen , was onder de voet gelopen, terwyl het in de eene hand een kommetje en in de andere een flesje had, allerdeeriykst heeft gehouwen en gekwetst. Dat hy vervolgens na men toen, volgens het zeggen van andere getuigen met fteenen na hem begon te werpen , met een verhaaste pas, den Bleek over, en naar het Franfche Hotel is gelopen. De Heer Ambasfadeur aan Ons hebbende doen kennis geeven, dat zekere twee perfonen, dicht by het voorn, flop, ten huize van Vrouw Bonjour wo? nende, eenige informatien van het laatstgemelde geval zouden kunnen opgeven, hebben Onze Commisfarisfen die perfonen voor hun ontboden, en na het geen zy daar van zouden mogen weten, gevraagd, doch beiden hebben gedeclareerd , den Jager dien avond niet gezien te hebben, noch iets van het gegebeurde te weten, als alleen: dat zy in het huis van Vrouw Bonjour zynde, veele menfchen hebber zien lopen, en hooren roepen, daar zyn Amei ren dood geflagen , dat zy niet hebben hooren fchel den noch met'fteenen. werpen, en dat zy twee jon getjes zwaar gekwetst. en fterk bloedende haddei zien wegdragen cn by een Chirurgyn brengen. , Dit is het , Edele Mogende Heeren ! het geet Wy uit de informatien kortelyk hebben opgezameld Wy refereeren Ons voorts tot die informatien, welkt VVy om de kortheid des tyds, in originalie, hie; ne 's Gra-" vënhage. Bericht van 't Hof nopensklagten van den FranfchenGezant. 1 1  966 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- vknhace. Bericht van 't Hof nopensklagten van den FranfchenGezant. nevens voegen, en na gebruik ten dienfte der Juftitie , zo ras mogelvk, te rug verzoeken. Uw Edele Mogende zullen uit dezelve ook noch zien, dat de getuigen niet hebben gekend de perfonen welke zich zo aan het verboden roepen van: de Hal uit, als aan het misdadig werpen van fteenen hebben fchuldig gemaakt. Wy hadden wel gewenscht , dat Wy ten dien opzichte informatien hadden kunnen bekomen, doch (gelyk gemeld is) geene der getuigen, ook zelve die met, welke Ons door den Heer Ambasfadeur, zyn opgegeeven, hebben ons daar in eenig ligt geven. Wy blyven nochtans actief daar omtrent alle mogelyk onderzoek te doen. En kunnen inmiddels niet nalaten, om aan U Ed. Mog. voor te dragen, dat de Procureur-Generaal van den Hove , tegens den gemelden Jager eene provifie van Juftitie heeft verzogt, en U Ed. Mog. in confideratie te geven, of U Ed. Mog. niet zouden gelieven goed te vinden, ter Vergaderinge van Hun Hoog Mog. te proponeeren, dat van wegens Hun Hoog Mog. by den gemelden Ambasfadeur wierde geëffeftueert, dat dezelve den gemelden Jager aan de Juftitie overgeeve, of uit zynen dienst dimitteere, ten einde de Juftitie in haare werkzaamheid omtrent denzelven Jager niet verhinderd worde. Hier mede, Edel Mogende Heeren J bidden Wy God Almachtig, U Ed. Mog. lang te conferveeren in voorfpoedige regeeringe. Gefchreven in den Ha ge den n Juny 1788. U Edel Mogende Dienstwillige Vrienden, DE PRESIDENT en de RAADEN OVER HOLLAND en VRIESLAND. Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend) ADRIAAN EODT. 't Be-  JAARBOEKEN, Juny, 17884 557 't Bericht van de Ed. Achtbaare Heeren • Schout-, Burgemeefteren en Scheepenen vam 's Gravenhage, mede aan de Ed. Mog. Hee-< ren Gecommitteerde Raden overgegeeven, was aldus ingerigt: EDELE MOGENDE HEEREN! "W7y h-bben op den 7 dezer wel ontfangen U Ed. Mog. Misfive van denzelven datum, hebbende tot Byiagen Copie eener Misfive door de Heeren Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden, aan U Ed. Mog. gefchreeeven , mitsgaders Copien van twee Memorien door den Heer Ambasfadeur van Frankryk aan Hooggemelde Haar Hoog Mog. geprefcnteerd, in dato 2 en 6 Juny 1788, en wordende by voorn. U Ed. Mog. Misfive gerequireerd Ons Bericht, met naauwkeurige informatien nopens de klachten door voorn. Heer Ambasfadeur aan Haar Hoog Mog. gedaan, als mede omtrent het geval in deszelfs tweede Memorie vermeld , met al het geen daar toe aanleiding zoude mogen hebben gegeeven. Wat de eerfte Memorie en de klachten daar by, gedaan betreft, kunnen Wy alleen U Ed. Mog. informeeren, dat zo dra, korten tyd na den aankomst van gemelden Heer Ambasfadeur, ter onzer kennisfe gekomen is, dat voor deszelfs Hotel zich eenige toevloed van volk vertoonde, en onder het zelve eenige beweeging befpeurd wierd, de Juftitie dadelyk alle behoorlyke activiteit heeft te werk gefteld, om alle ongeregeldheden te keeren , en dat de genomene maatregelen ook dat effect gehad hebben, dat deiecuriteit, verfchuldigd aan het Caracter vaneen buitenlandsch Gezant, volkomen is geconferveert gebleeven , hoe zeer Ons echter eene omftandigheid is te voorengekomen, die wel licht gevolgen van wanorde hadde kunnen veroorzaken, daar in beftaande, dat, sGra- enhae.  ?68 NIEUWE NEDERLANDSCH2 's Gra- venhace. Beticht van den Magiftraat Oj voorfz. zaak. dat, wanneer door een klein Meisje, in de nabyheid van het Hotel gezongen wierd, eenige knechts van gemelden Heer Ambasfadeur hebben kunnen goedvinden , dat Meisje op de publieke ftraat 'te achtervolgen en aantchouden, tot dat het fpeciaal doof de tusfehenkomst van den Drosfaard van den Hove ontzet is;, hebbende voorts het Hof naar de preci> fe omftandigheden van dit voorval geïnquireerd, tot welke informatien, waar van U Ed. Mog. zekerlyk naricht bekomen zullen, Wy Ons dienvolgends refereeren. Ten opzichte wyders van het geval in de tweede Memorie bedoeld, kunnen wy U Ed. Mog. berichten , dat, zö dra hetzelve geval even gebeurd was, door den Hoog Ed. Heer Baiiluw dezer Stad de nodige maatregelen, zo door de Bediendens der Juftitie inactiviteit te houden, als door de adfiftentie van de Militie, genomen zyn, ten einde voortekomen, dat de verbittering, die'het volk, dat zich in groote menigte op ftraat bevond, over het gedrag van den Jager van den Heer Ambasfadeur had opgevat, niet in eenige ex-cesfen aan het Hotel van gemelden Heer Ambasfadeur mogte uitbarften. Des avonds laat zyn Wy daar op noch by elkander vergaderd geweest, ten einde nopens al het geen tot confervatie der fecuriteit van gemelden Heer Ambasfadeur nodig mogte zyn, tedelibereer en en terefolyeeren, mitsgaders ten einde ook door de juftitie naar de omftandigheden van dit voorval met allen fpoed en exacb'tude wierde geïnformeerd. Dat laatfte is dan ook daags-daar. aan volgende gefchied, en zyn als toen, ten overftaan van Scheepenen tot die Ênquestc gecommitteerd, ingewonnen de informatien, welke wy de eer hebben, als Bylagen by dit Ons bericht te voegen, uit welk , gevoegd by de informatien, die door het H of nopens deze zelfde zaak met onze concurrentie genomen zyn , byzonderlyk ook ten aanzien van den aart en kwaliteit der toegebragte wonden , op eene voldoende wyze zal kunnen blyken. Uit  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 909 Uit dezelve zullen U Ed. Mog. kunnen zien, dat het voorfz. geval in fuMantie hier op nederkomt, cb.t een Jager van den Heer Ambasfadeur van Frankryk, hebbende een witte Kocarde en Pluim op den hoed, gepasfeerde Vrydag avond den 6 dezer tusfehen agt en half negen uuren pasfeerende over het Spuy, en gevolgd wordende dóór een groote troep Volk, door fommige van welke geroepen zoude zyntl de hal mt , zyn Sabel getrokken heeft; dat 'hy' dien op de Turfmarkt weder heeft opgeftoken;. dat hy vervolgens voortgegaan zynde, tot in het flop van den Fris leken Roe>,;tt, aldaar met den Sabel aan twee kinderen, geen van beide veertien jaren oud zynde, ieder een "zwaaren houw in den linker arm heeft toegebragt, en zo verre, dat by den een het opperarmbeen geheel is doorgekh'eft, waarna voorn. Jager is voortgelopen. Wy nemen de Vryheid ten opzichte van dit voorval wyders aantemerken, dat uit de voorn, informatien ten klaarde blykbaar is, dat het verhaal, zodanig als hetzelve by de Memorie van den Heer Ambasfadeur gedaan word, en waarfchynelyk uit het opgemeld Rapport van gem. Jager zal zyn overgenomen, in allen opzichte is onnaauwkeurig, en geenzins met de waarheid overeenkomftig.. Voor eerst, is Ons by het neernen der informatien in het geheel niet te voorengekomen, dat de troep ■ Volk, die den gemelden Jager vergezelde, het zy met woorden, hetzy metbegonne dadelykheden, getoond zoude hebben den Jager van een brug in het water te willen werpen. * Ten tweeden; dat in het voorn, voorval is een handtastelyke lirror in loco, daar het zelve gebeurd is niet en fxcede la Comedie, welke van de plaats van dit voorval door verfcheidene Straaten is geëloigneerd. ^ Ten derden : dat die Jager zvn Sabel niet heeft oehoeven te trekken, veel min haar iemand te houwen en te hakken, tot verdeediging van zyn eigen leven, aangezien uit de voorfz. genomene informatien blykt, dat buiten het geroep door den een of an- 'sGha- /ENHA3E. Bericht >an den XlagiIraat op ■oorpz. :a7° NIEUWE NEÜERLANDSCHE 's Gra- venha" ge. Bericht van den MagiJiraat oj voorfz. zaak. i i ] 1 < ander perfoon van de hal uit, geen eigentlyk gezegde feitelykheid gepleegd, of zelfs getendeerd zoude zyn, waar door hy na de grond van het algemeen Recht, zich eenigrins bevoegd konde rekenen van het moderamen inculpatae tutela gebruik te mogen maken. En eindelyk, ten vierden , dat wel verre dat hy > gewond zoude hebben iemand, die tegens hem verhit zynde, hem eenig leed met woorden of daden had toegebragt, (nn des plus acharnés door den Heer Ambasfadeur genoemd) integendeel hy gewond heeft, en dat wel op eene violente manier , twee weerlooze Kinderen, van welke noch uit de informatien, noch zelfs uit geruchten confteerd, datzy aan voorn. Jager de minfte belediging gedaan zouden hebben. Wat nu de aanleidende oorzaak van dit voorval betreft, zo zullen U Ed. Mog. uit het voorenftaande, vergeleken met de bygcvoegde informatien zelve, lichtelyk kunnen nagaan, dat ten opzichte van den gemelden Jager , de meer dan gewoone toevloed van Volk, en het roepen door eenige uit de zelve van de hal uit, hem in een drift fchynen gebragt te hebben, waar door hy zich een ftap veroorloofd heeft, die wel verre van een gepermitteerde defenfie van zich zelve te zyn, integendeel in een gantsch ongeoorloofde, en naar alle Wetten ftraf baare vindifte, en feitelyk attacque degenereerd, dan dat teffens, wanneer men de fourc^e van het geval aan de zyde van het Volk befchouwt, hoe zeer wy verre afzyn, om eenige ongeregeldheden van dien aart in het minfte te willen coloreeren, met grond gezegd kan worden, dat het in het publiek paroisfeerei} der Bediendens van meergem. Heer Ambasfadeur, met witte Cocardesopdenhoed, :n zonder met eenig Orangeteken vercierd te zyn, )y een, voor bezadigde redeneering dikwerf te weilig vatbaar gemeenteen hitte en verbittering in de ;emoederen heeft veroorzaakt, die de fourge is van :enige finadelyke buitenfporigheid. Hier  JAARBOEKEN, Juny, 1788. $?r Hier mede bevelen Wy U Ed. Mog. in de dierbaare befcherming des Allerhooglten , en blyven, EDELE MOGENDE HEEREN.» Ü Ed. Mog. Dienstwillige, SCHOUT, BURGEMEESTEREN en SCHEEPENEN van 's GRAVENHAGE. r f"j r r.jli aev naii>?ol4 ij ft :ra fï; ,- *r-"-.^v Ter Ordonnantie van dezelve^ {Was geteekend) J. P. van der HAAR. 'sGravenhace den 9 July 1788; By deze twee brieven was nog een groot getal van 38 (tukken Bylagen gevoegd, beftaande in verklaringen , zo by den Hove, als by den Gerechte, nopens het voorgevallene en deszelfs omftandigheden, ingewonnen: welke te wydlopig zyn om hier mede te deelen. Deze Rukken ingekomen zynde, befioten de Algemeene Staten, nog een nader antwoord aan den Franfchen Gezant op zyne klagten te geven, en alle de ftukken en bengten mee de nodige bevelen aan den Gezant van den Staat by den Koning van Frankryk toe te zanden, om het nodig gebruik daar van te maken en de gepaste vertoogen te doen, zo als blykt uit dit befluit van Hun Hoog Mogende, genomen den u Juny 1788. Ttt js 's GrAVE NHA* SS',-  972 NIEUWE NEDERLANDSCHE f Gra- venhage. Nader antw. aan den Franfche Gezant enz, Is gehoord het Rapport van de Heeren Fan de Steen en andere Hun Hog. Gedeputeerden tot de buitenlandfche zaken, hebbende ingevolge en tot voldoeninge van derzelver Refolutien Commisforiaal van den 3 en 7 dezer geëramineert twee Memorien van den Heer Grave de St. Frie t, Ambasfadeur van Zyne Majefteit den Koning van Frankryk, houdende klagten over eenige beweegingen, welke by zyn Hotel "zouden hebben plaatsgehad, en over een voorval zedert aan zyn Jager ontmoet , breeder in de voorfz. Memorien en in de Notulen van den 3 en 7 dezer vermeld, als mede ingevolge van Hun Hoog Mog. Refolutie van heden, geëxamineert hebbende een Misfivp van Heeren Gecommitterde Raden van den Hove van Holland en deMagiftraat van 'sHage met de verificatoire Stukken, daar toe behoorende, door gem. Gecommitteerde Raden gerequireert en bekomen , ter voldoeninge aan Hun Hoog Mog. Misfive en Refolutie van den' 7 dezer. Waarop gedelibereert zynde, is goedgevonden en verftaan , dat aan gem. Heer Grave ae St. priean dm FranfchenGs.zant enz.  975 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VëNHA- is , die onder den Rhyngraaf Van Salm gediend heeft, en van den zeiven dikwyls in de voorledene tyden tot verfchillende eindens is gebruikt geweest. Men vernam welhaast, dat de Heer Lcfteve* non van Berkenrode, Gezant van den Staat in Frankryk , op den ontvangst van de bevelen van Hun Hoog Mog. zich terftond by den Graaf De Montrnorin begaf, en aan den zeiven verzekerde: „ dat Hunne Hoog Mogen„ de met leedwezen vernomen hadden, dat „ niettegenftaande de voorzorgen , by de ,, Provincie van Holland, tot fecuriteit en „ veiligheid van het Karakter van gemelden Heer Ambasfadeur genomen , egter op nieuws eenige bewegingen waren ontftaan tegen één van deszelfs bedienden; dat Hun,, ne Hoog Mogende , binnen korten tyd, „ naauwkeurige informatien van al het geen „ by het geval, waar over gemelden Heer „ Ambasfadeur zich beklaagd had, aan hem „ Heer Lefievenon zouden toezenden ^ dewyl „ het reeds aan Hunne Hoog Mogenden voor- loopig was voorgekomen reden te hebben „ te vermoeden, dat de voorfchreven onaan genaamheden aan hst onvoorzigtig gedrag „ van eenige bedienden van den Heer de St. Priest moesten worden geattribuëert." Dat gemelde Minifter daar op aan den Ambasfadeur hadt ten antwoord gegeven:,, dat }i hy dien zelfden morgen, door den Cou„ rier van den Heer de St. Priest, van het st voorgevallene was geïnformeerd geworden; „ dat  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 977 dat hy, dien avond, onder het oog van „ den Koning zoude brengen het relaas, aan ,, hem wegens het voorgevallene, door den „ Meer de St. Priest, toegezonden als „ mede het geen hem de Heer Van Ber„ kenrode, van wegen Hunne Hoog Alog. „ medegedeeld hadt; daar by voegende : ,, dat hy niet wist, hoe dit voorval door den Koning zoude worden opgenomen , daar „ Hoogstdeszelfs digniteit gecomprommit„ teert was, en Zyne Majefteits Ambasfadeur ,, het huis hielt tot des Konings nadere orders, „ om zich aan geene verdere onaangenaam* „ heden bloot te ftellen, en wenschte,dat „ deze zaak fchielyk een einde mogt nemen; „ dat voor het overige diergelyke gevallen „ meermalen plaats zouden kunnen hebben, „ zo lang de Souverain geen order itelde ter „ afschaffing van het dragen der Oranje„ kleur." Op w'ejk antwoord de Heer Van Berkenrode verzogt, dat deze zaak met geene verhaasting moge behandeld, maar alvorens afgewagt worden de verdere informatien, welke hem door Hunne Hoog Mog. zouden worden toegezonden. Den 5 Jnny vroeg, kwam de Ridder Harrii Gezant van Zyne Groot Urittannifche AJajefteic alhier van Londen terug, en was dienzelfden dag met den Heer voorzictende ter Vergadering van Hun Hoog Mog. in gefprek. Waar na gemeld voorzittend Lid van Hun Hoog Mog. een tegenbezoek by den Gezant Ttt 4 met 's Gra- VENHAGE.  97» NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra venha se, . met de gewoone plegtigheden afleiden, om den■ zeiven uit naam van Hun Hoog Mog. te begroeten. Den volgenden dag vertok de Ridder Harris weder van hier naar het Loo. Het Placaat van Amneflie of vergiffenis, \ welk de Algemeene Staten den 5 dezer maand Juny beraamd hebben , behelst eene kwytfchelding van 't geen mogt zyn misdreven door zodanige Ingezetenen en Bewoonersvan de Landen van de Generaliteit, welke door onkunde, onvoorzichtigheid en verleiding, zig hebben ingelaaten en deel genomen in de rampfpoedige verdeeldheden , welke den geheelen Staat beroerd, en tot op den oever van zyn bederf gebragt hebben ; doch van die vergiffenis zyn uitgezonden: 1. Alle zodanige Regenten, Leden of Alinifters der Regeering, zo in Policie als Juftitie , welke andere minkundige Ingezetenen door verleiding met geld, beloften of bedreigingen hebben aangezet, om mede te werken tot eene omkeering in 's Lands Conftitutie en Regeerinsform. a. Alle diegeenen, welke door ongeoor» loofde Correfpondentien, het zy binnen, het zy buiten 's Lands, geconfpireerd en geïnrrigueerd hebben, om tot zulk een verfoeilyk einde vreemd Krygsvolk in het Land te brengen. 3. Die geenen , welke na dato van Hun. Hoog Mog. Publicatie van 13 auguftus des. voorleden jaars, waar by het verder oprichten van eenige Genootfchappen, Gezelfchap- pe'n  JAARBOEKEN, Juny, 1788. m pen of Byeenkomfïen van Wapenoefening of Wapenhandel afzonderlyk van de Schutteryen , enhet uittrekken der Ingezetenen van de , Generaliteit naar een der Provinciën , met dadelyk inzicht om aldaar ter Sehutterlyke of Militaire dienden geëmploijeerd te worden , is verboden, en van Hun Hoog Mog. padere Refolutie van 3 O&ober laatstleden, by welke het Burger-Corps, uit de vier byzondere Boogaarden of Schutteryen in de Stad s Hertogenbosch verzameld, isgedisfolveerd en voorrs alle Genootfchappen van Wapen' handel, Welke in de Meyerye zouden mogen exfteeren, mede "zyn gedisfolveerd en geordonneerd te ontwapenen, in vilipendie van de voorfz. Publicatie en Refolutie, zig als Hooiden of Aanvoerders van zodanige Genootfchappen of Gezelfchappen van Wapenhandel mogten hebben gedragen. In het byzonder, welke na dato van gemelde Publicatie en Refolutie mogten hebben gecommandeerd zodanige Corpfen, welke uit de Generaliteit naar deze of geene Provincie mo rtea zyn uitgetrokken , en aldaar de Wapenen hebben gevoerd tegen den wettigen Soaveram dier Provincie, of de Militie van den Staat. 4. De zodanigen , welken als Gecommitteerdens van Sociëteiten of Genootfchappen vaa Wapenhandel, binnen de Generaliteit opge richt, zyn gecompareerd inde zogenaamde Provinciaale Vergaderingen van gewapende Burger-Corpfen in andere Provinciën , en aldaar propolitien of verzoeken om adfiftentie T[t 5 heb- 'sGra, i'ENHA3e,.  98o NIEUWE NEDERLANDS CHE »sQ>a- VENHAGE. hebben gedaan, tot feitelyke wederftreving van onze Souveraine bevelen. {>• Die Predikanten en Geeftelyken van andere Godsdienttige Gezindheden, weikever, zakende de plichten van hunne bedieningen, als exerceerende leden van Genootfchappen van Wapenhandel zyn uitgetrokken. En eindelyk de zodanigen , die zig aan doodflag en openbaare daden van geweld, tegens hunne Medeburgers of andere zwaare exeesfen van dien aart , hebben fchuldig gemaakt. Dog zie hier dat Placaat zelve: T"\e Staten Generaal der Vereenigde Nederlanden; iJ alle de gecnen, die deze zullen zien of hooren, falut: Alzo Zyne Hoogheid op den n Maart laatstleden in den Raad van State der Vereenigde Nederlanden verfcheenen zynde, aan dezelve by eene fchrifcelyke Propofitie heeft in bedenking gegeeven , om aan Ons voor te ftellen het verleenen van eene generaale Amneftie en Vergiffenis van het geene zoude mogen zyn misdreevèh door zodanige Ingezetenen en Bewoonders van hetresfort van de Generaliteit, welke door onkunde, onvoorzichtigheid en verleiding zig hebben ingelaaten, en deel genomen in de rampfpoedige Verdeeldheden, welke den geheele Staat beroerd, en tot op den oever van zyn verderf gebragt hebben., onder zodanige voorwaarden, uitzonderingen en bepalingen nogthans, als Wy ten mceftcn nutte van den Lande nöodzaaklyk zouden oordeelen. Zo is 't, dat Wy by deliberatie van welgemelde Raad van State' der Vereenigde Nederlanden; mitsgaders na ingenoomen Confideratien en Advys van Onzen Raade en Leenhove van Braband, en Lande van Overmaze, Ons conformeerende met de voo rfz.  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 981 voorfz. Propofitie van Zyne Hoogheid, als ten hoog-, Ren billyk en gefondeert, by deze uit Onze rechte, wetenfchap, en Souveraine Magt aan alle de geene, welke zig in de voorgenoemde beweegingen, zonder' een opzettelyk en kwaadaardig oogmerk door inductie of dwang, uit onkunde of onvoorzigtigheid, hebben geïnmisceert, verleenen eene volkomene Amnestie en Vergiffenis van het gunt ter xzake voorfz. door hun is gedaan en misdreeven, niet willende, dat iemand van de zodanige Onze In- en Opgezetenen binnen Onze Landen van de Generaliteit daar over in Rechten, of daar buiten zal worden vervolgt. Edoch gemerkt, dat hoe zeer Wy, conform het voorftel van hoogstgemelde Zyne Hoogheid, het effecT: van deeze Onze gratie wel zo verre mogeiyk vyillen extendeeren , egter de bewaaring van Rust en goede Order vorderd , dat daar van blyven uitgefloten die geene, welke op eene meer gcfignaleerde wyze blyken hebben gegeeven van een boos en kwaadaardig opzet, en uit dien hoofde moe:xn gehouden worden voor de Bewerkers en aanvoerders van dezelve Reroertens, voor zo verre die binnen Onze Generaliteits Landen hebben plaatsgehad ; zo willen Wy, dat van deze Onze Amneftie zullen zyn uitgezonderd: 1. Alle zodanige Regenten, Leden, of Minifters der Regeering , zo in Politie als Juftitie , welke andere minkundige Ingezetenen door verleiding met geld , beloften of bedreigingen hebben aangezet, om mede te werken tot eene omkeering in 'sLands Conftitutie en Regeeringsform. 2. Alle die geene, welke door ongeoorloofde correfpondenten , het zy binnen, hec zy buiten Lands geconfpireert en 1 eïntrigueerd hebben, om tot zulk een verfoeijelyk einde vreemd Krygsvolk in het Land te brengen. 3. Die geene, welke na dato van Onze Publicatie van 13 Auguftus des voorleedcn jaars waar by het verder opregten van eenige Genootfchap. pen, sGra- ?enha;e. Placaat van ArH' iieflie voor de Genera» 'heit.  $8* NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA' GE. V » Placaat v*n Au. veflie roo* de Genera liteiu • epen, gezelfchappcn, of byeenkomften van WapenI oeffening, of Wapenhandel afzonderlyk van de Schutteryen , en het uittrekken der Ingezetenen van de Generaliteit naar een der Provinciën. met dadelyk inzigt om aldaar tot Schutterlyke of Militaire dien.Ren geëmploveerd te worden, is verboden, en van Onze nadere Refolutie van 3 Oftober laatstleden , by welke het Burger - Corps uit de vier byzondere Bogaarden of Schutteryen in de Stad 's Hertogenbosch verzameld, is gedisfolveert, cn voorts alle Genootfchappen van Wapenhandel, welke in de Meyerye zouden mogen exerceeren, mede zyn gedisfolveert, en geordonneert te ontwapenen, in vilipendie van Onze voorfz. Publicatie en Refolutie, zig als Hoofden «f Aanvoerders van zodanige Genootfchappen of Gezelfchappen van Wapenhandel mogten hebben gedragen, in het byzonder, welke na dato van gemelde Publicatie en Refolutie mogten hebben gecommandeerd zodanig Corpfen , welke uit de Generaliteit naar deeze of geene Provincie mogten zyn uitgetrokken , en aldaar de Wapenen hebben gevoerd tegen den wettigen Souvcrain dier Provincie, of de Militie van den Staat. 4. De zodanige, welke als Gecommitteerdens van Sociëteiten of Genootfchappen van Wapenhandel binnen de Generaliteit opgerigt, zyngecompareert in de zogenaamde Provinciaale Vergaderingen van Gewapende Burger-Corpfen in andere Provinciën , en .aldaar Propofiticn of Verzoeken om adfiftentie hebben gedaan, tot feitelyke wederftreeving van Onze Souveraine Bevelen. 5. Die Predikanten en Geeltelyke van andere Godsdienftige Gezindheden , welke verzakende de pligten van hunne Bedieningen , als exerceerende Leden van Genootfchappen van Wapenhandel zyn. litgetrokken. Én .eindelyk de zodanige, die zig aan Doodflag :ng openbaare daaden van Geweld tegens hunne Me-  JAARBOEKEN, Juny t 178*. 983 'Aledeburgers, of andere zwaare excesfen van dien ' aart hebben fchuldig gemaakt. i Tegen welken invoegen voorfz. uitgezonderde c Perfoonen Wy begeeren,dat geprocedeert,en eene prompte en met 's Lands Wetten overeenkomftige, Juftitie geadminiftreert zal worden, zodanig, dat 1 in dit geval de Actiën uit dien hosfde door de daar ; toe competente Crimineele Officieren binnen den 1 tyd van drie maanden na de Publicatien dezes, < en wanneer zulks niet gefchied mogt zyn, in zq- / danige gevallen alwaar een Fiscaal of Momboir uit hoofde van verjaaring van Delicten vermag te procedeeren, binnen andere drie maanden daar na zullen moeten worden geëntarneert, ten dien effecfe, dat na verloop van dezelve zes maanden geen Actie geïnftitueert zynde, dezelve zal worden gehouden voor vervallen, en de daar by geconcerneerde Perfoonen het effect van deze Amneftie ruftelyk en vreedelyk zullen genieten, en van alle verdere aanfpraak deswegens bevryd. Doch zal het onverminderd deze uitzonderingen aan een ieder, welke met bekentenis van fchuld, en betooning van berouw en leedweezen zig aan Onze Clementie wilde fubmitteeren, of welke met reden konde twyffelen, of de daad door hem gepleegd in expresfe termen in dit Placaat was bedoeld, en dus op zig zelve befchouwd, en niet uit hoofde van verfchooning door de bykomende omftandigheden, van dien aart was, dat dezelve onder de bovengemelde uitzonderingen was begreepen, vry ftaan zig binnen den tyd van drie maanden na Publicatie dezes aan Ons te addresfeeren, waar omtrent Wv als dan na examinatie en bevind van zaaken zullen difponecren, terwyl die geene, welke mogten vermeenen, dat hunne gepleegde daad door de bykomende omftandigheden verfchooning meriteert," zig ten dien einde niet aan Ons moeten addresfeeren, maar hunne redenen allegueeren by den Regter, voor welks \ de 's Gra- venhage. Placaat van Am. riestie voor de j Genera' Uttiti  'sGra venha ce. P/aCaa; van An, nestis voor Jt Genera Uteït. 984 NIEUWE NEDERLANDSCHE • de befchuldiging tegens hun zal zyn ingefteld aari ■ welkers onderzoek en beflisfing Wy de alteratie van alle zulke meer of min verfchoonende omftandigheden overlaten. En op dat wyders deze Onze Amnestie geene • verhindering moge toebrengen aan het zo hoog noodig losmaak en en vernietigen der verderfFelyke Factie en Cabale, waar door dit Gemeenebest op den oever van deszelfs ondergang is gebragt, en dewyl dezelve Amnestie ook gefchikt is en tot haar gevolg behoord te hebben, dat de gemoederen der Ingeze° tenen tot bedaardheid gebragt, en de zo gewenschte Rust verder werde herfteld, willen cn begeeren Wy voorts, dat alle zodanige Sociëteiten, Genootfchappen of andere Corporatien of Byëenkomften van Wapenhandel in de Stad en Meyerye van 'sHertogenbosch of in de verdere Steden, Dorpen, LIeerlykheden en Plaatfen in de Generaliteit, ten onderwerp hebbende gehad, of welke geftrekt hebben tot het houden van Correfpondentie met eenige diergelyke Sociëteiten , Genootfchappen, Corporatien of Byëenkomften in eenige andere Provinciën dien aangaande, voor zo verre dezelve nog niet mogten zyn gedisfolveerd, daadelyk zullen worden gedisfolveerd en vernietigd, en dat geene anderen, onder welke benaming het zyn moge, het zy dan opentlyk by generaale Byëenkomften van de daar toe gehoorende Leden te famen, het zy meer bedektelyk en in een minder getal, by meer of afzonderlyke Byëenkomften tot zodanige eindens of om over 'sLands of Regeeringszaaken te handelen, met oogmerk, om zig in dezelve te immisceeren, zullen mogen worden opgerigt; lasten en bevelen Onzen Advocaat-Fiscaal en Procureur-Generaal,en verdere hooge en andere Crimineele-Ofricieren in en over het resfort van de Generaliteit , daar tegens op het fterkfte te vigileeren , en tegens de Wéderopregters derzelven, a's tegens Perturbateurs van de al-  JAARBOEKEN, Juny , 1788. 985 algemeene Rust en als Belagers van de Wettige Regeeringsform van den Lande te procedeeren, zo als bevonden zal worden te behooren. Inhsreeren Wy voorts Onze Publicatie van den 13 Augustus 1787, bctrekkelyk het geen daar by ten aanzien der Predikanten, van welke Gezindheden die zouden mogen zyn, als mede ten aanzien der Roomfche Paftoors is geiïatueert; en verbieden wyders wel expresfelyk het maaken, drukken, debiteeren en disfimineeren van Pasquillen of Spot-, prenten, mitsgaders het infereeren van fpotagtige, heekelende en tergende Periodes, het zy by form van Brieven als anders, in Couranten of andere Periodique Werken, als zaaken, nergens anders toe ftrekkende, dan om de animofiteit en onderlinge verbittering in de gemoederen te blyven aankweeken; verbieden mede wel expresfelyk alle en een iegelyk, om de Lieden, welke by deze Onze gratie hebben geobtincc-rd, of iemand wie het ook zy , op eenigerhande wyze fmaadelyk te bejegenen of in Perfoon of Goederen te beleedigen, terwyl Wy teffens verwagten, dat dezelve aan hunne zvde', zig mede zorgvuldig zullen onthouden , van al dat geene het welk billyk aanftoot of nieuwe oorzaak tot verbittering zoude kunnen geven , zullende dezelve, in geval zig op nieuw aan eenige misdryf van gelyken aart, als waar van zy by dezen vergiffenis bekomen,mogten fchuldig maaken, als dan niec alleen ter oorzaak van dit hun nieuw, maar ook om de voorige wanbedry ven, naar exi- fentie van zaaken geftraft worden ; gelyk mede )nze hoogfte indignatie zullen incurrceren,ennaar rigueur van Regt en Wetten dezer Landen zullen worden geftraft de zodanige, welke dit Ons Pla caat in eenige der hier bevoorens geëxprimeerde Pointen zuilen komen te overtreedén of tegen te gaan. Ge- sGra- .'ENHAÏE. Placaat tan Air.' lestie >oor de jenera'itttt.  's Gra- VENHAGE. Placaat van Am titstie roor de Generaliteit,. 98* NIEUWE NEDERLANDSCHE Gelasten en bevelen derhalven Onzen Advocaat en Procureur-Generaal van Braband en de Lande van Overmaaze, nvtsgaders den Advocaat - Fiscaal van Vlaanderen en den Momboir Vari het Pof geordonneert in het Overquartier van Gelderland te Venlo, en alle hooge en verdere Crimineelc Officieren in en over het Resfort van de Generaliteit, en generalyk alle Regenten, Magiflraaten, Geregten en Onderzaten, tegenwoordige en toekomende, zig naar den inhoud dezer te reguleeren, en een iegelyk (buiten de voorfz. uitgezonderden) het effécl en gevolg van deze Onze Amnestie rustelyk en yredelyk te Iaaten genieten; hun verbiedende tegens iemand ter Oorzaak, of over iet, dat daar toe betrek-' kelyk is, eenige de minfte recherche, veel meer eenige befchuldiging of aftie aan te ftellen, of bereids begonnen zynde, verder te vervolgen, nademaal Wy verftaan, dat alle dezelve uit kragte van deze Onze Amnestie kwytgefcholden en ontoegereekend blyven, mitsgaders in eeuwige vergeetenheid zullen worden gefteld; behoudens nogthans zodanige Civiele Aiftien aan die Onzer befchadigde Onderzaten , als tot herftelling van de toegebragtc fcha3etrs hun in Regten zullen competccfen. Des zal een iegelyk, die uit vreeze voor de Vervolging van de Juftitie uit het Land geweeken was, ;n nu van deze Onze gratie zal willen profïtecren, gehouden zyn binnen den tyd van drie maanden laar het pubüceeren dezer, tot zyne voorige Woonplaats terug te keeren, op poene van het effect, van lezelve gratie te verliezen; ten waare hy naderhand vettige redenen konde allegeeren, waarom de weierkomst binnen den gemelde tyd niet mogelyk is geweest, waar over de Magiftraat van zyn Woon)laats zal oordeelen. Ver-  JAARBOEKEN, >/;y, i783. 9s? Vermaanende voor het overige alle en een iegelyk Onzer onderzaten, tot verzaking niet alleen van de pernicieufe drift ter onderneeming of bewerking van nieuwigheden, maar ook van alle' losbandig* heid, aanftootelyke gedraagingen, gedisfipeerde en ongeregelde levenswyze, en generalyk van allen reden'oozen handel en wandel, waar toe de meert gedagte troubles eene meer dan gemeene aanleiding hebben gegeven;en dat een iegelyk zig bevtytige, om de daar door grootelyks veroorzaakte vcrwaarloozing van Godsdienftige en Burgerlyke pligten, met een tegenovergefteld gedrag en wandel téfboeten en te beteren, op dat alzo een iegelvk deelgenoot zyn moge van den als dan over Land en Volk billyk te verwagten Zegen des Allerhoogften; voorts om by alle gelegenheden en in allen opzigten eikanderen heusfchelyk te bejeegenen, en in goede verftandhouding te leeven, zonder zig door verfchillende benoemingen of afgezonderde byëenkomften van anderen te willen onderfcheiden ; en alzo een ieder, zo veel in hem is, het zyne tot herftel van de onderlinge harmonie en eensgezindheid te helpen toebrengen, en zig omtrent Óns, als Hooge Overheid, jegens Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heere Erfftadhouder, mitsgaders omtrent hunne refbe&ivc Regenten, Magiftraaten, en alle anderen , die in Hoogheid over hun gefteld zyn, met betaamelyk ontzag, eerbied, gehoorzaamheid en onderwerping tegedraagen; cn generalyk in, en omtrent alles', te'leeven en te handelen, zo als vreedelievende, getrouwe, en gehoorzaame Onderzaaten en Burgers'betaamd. En op dat niemand hier van eenige'ignorantiepretendeere, zo lasten en begeeren Wv~dat deze alomme zal worden gepubliceerd en geafiïgcerd daar zulks behoord en te gefchieden géprujldyk is. Aldus gedaan en gearrefteertW Vergadering van de hooggemelde Heeren Staten Generaal in den Ha-, ge, onder het Cachet van den Staat,de Paraphure Vvv van 'i Gra- venhage. Placaat van A>* nestie voor ele denera' liteit.  's Gra- VEJSIHAGE. »88 NIEUWE NEDERLANDSCHE van den Heer prtefidcerende in Onze Vergaderinge, en de Signature van Onze Griffier, op den 5 Juny 1788. Was geparapheert, /f. R. mn Rechtten van Saideras, vE. Onder Rond, ter ordonnantie van de hooggemelde Heeren Staten Generaal. Geteekent, tl. Fagel. Zynde op het Spatiurn gedrukt het Cachet van haar Hoog Mog. op een rooden Ouwel, overdekt met een papieren Ruyte. De Heeren afgevaardigde Bewindhebberen der O. L Comp. benevens dén uit de 0. Indien te rug gekomen Heer Raad van jNederlands Indien, Boe fes, hebben den 13 Juny ter Vergadering van de Heeren Staten Generaal het gewoon verflag gedaan van den Raat van zaaken in dat Waerelddeel, in welk verflag de Advocaat der O. 1. Maatfchappy de lieer Nederburgh, het woord gevoerd heeft. De Staten van Friesland hebben by Refolutie van den 8 Juny, goedgevonden derzelver Afgevaardigden ter vergaderinge der Algemeene Staten te gelasten om teverklaaren , i gelyk dezelven dan ook verklaard hebben: ,, dat Hun Ed. Mog. bereids by de eetfte „ deliberatie over het Plan, raakende de Ar„ mee, zich by Refolutie van den 15 Maart dezes Jaars faciel hebbende betoond tot „ Confent in de introductie der voorgeflagen verbeeteringen en veranderingen, „ voor zq verre de tegenwoordige in 's Lands „ dienst zynde Troupes betreft, alleenlyk „ omtrent de aanneeming van nieuwe Trou„ pes zwarigheid maakende, finaale delibe- „ ia-.  JAARBOEKEN, Juny , 17S8. o3o i, ratien tot confent aan te leggen,'voor en aleer het reguleeren der refpective quotes < „ tusfehen de Bondgenooten zyn volle beflag 1 „ bekoomen had. „ Dat die befchroomdheid al nog zeer „ zwaar weegeride by Hun Ed. Mog. is, en „ dezelve wel diende over te haaien , om hun „ Confent, op dat ihik, voor en aleer die „ onzekerheid ware weggénoomen, geen„ zints te extendeeren, zoniet de welftand „ van 'sLands zaaken, en de meer en meer „ in verwarring raakendeilaat van de Armée, it Hun Ed. Mog. als het ware onwillens drong ,, om een Rap verder te gaan. „ Dat Hun Ed. Mog. uit confideratie van „ de presfance, die zich opdoet, om van „ dat plan op een andere wyze een goede en „ fpoedige afkomst te maaken,zal immer de „ Militie tot 's Lands dienst met vrugt ge„ ëmployeert kunnen worden, nog een laatj, Re pooging zullen doen, om zelfs verre boven hunne vermoogens met de refpedïi„ ve Bondgenoten tot deze aanraerkelyke uitgaven te concurreeren. „ Dat Hun Ed. Mog. over zulks in voorfz. „ nader Plan, zo als het thans volgens de „ laatfte opgave van Zyne Hoogheid en deti „ Raad van State is verminderd; confentee„ ren, mits de quote dezer Provinciegeree„ kend werde tegens ƒ 8- 13-3 in het non„ derd. „ Dan dat, daar dat Confent 't uiterfte „ effort is, waar toe de Provinciaale Einan„ tien by eenige mogelykheid in ftaat zyn, V v v 2, „ Hun sGra- 'enha*  9QO NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhA: ge. „ Hun Ed. Mjg. daar toe niet koomen, dan ,, in het vast vooruitzigt en de zekere ver„'wagting,dat de zaaken en bepaalingen der „ refpective quotes binnen zeer korten tyd „ zullen zyn getennineert en geredresfeert, „ op billyke voor deze Provincie aannemely., ke gronden, Hun Ed. Afog. daar van ook „ even ftellig by dit hun Confent verklaa„ ren,, dat by ontftentenis dies, in haarquo- te de Contributie van deze zo zeer vermeer„ derde uitgaven aan 's Lands Militie niet „ zullen contribueeren. „ Dat wat verder belangt den voorllag by „ de Heeren Staten van Holland gedaan,om „ een vasten post op den ftaat van Oorlog „ Jaarlyks te plaatzen voor de Marine, Hun „ Ed. Mog niet alleen even zo zeer als wel„ gemelde Heeren Staten, van de allerdrin„ gendfte noodzakelykheid gepenetreert „ zyn, dat de Marine van deze Republiek „ (zal 't Vaderland ooit bloeijen blyven,) on„ ontbeerlyk is, en daarom (leeds in behoor„ lyke ftaat moet worden gehouden, maar „ door de confiderable geldfommen , zints „ weinige Jaaren van wegens deze Provincie „ tot het Zee-Wezen verftrekt, en welke „ veele furnisfementen, door Friesland ze„ dert de jongfte ontftaane Troubles gedaan, „ aanmerkelyk meerder bedraagen dan de „ importante fomme van zes Millioenen Gul„ dens, met de daad betoond hebben, hoe ,, zeer 's Lands Zeemagt Hun Ed. Mog. ter „ harte gaat, en dezelve tot in ftaatbrengin„ ge en in ftandhouding van dezelve alle „ hun-  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 991 \, hunne vermogens gewilüglyk, en verre „ boven veele hunner Bondgenooten heb3, ben ingefpannen. „ Dat "Hun Ed Mog. dien volgens'ten vol,, len geneegen zvn en blyven, om tot de „ Marine het noodige te contribueeren, en „ niet liever zien zouden, dan dat daar toe „ een vaste post op den ftaat van Oorlog „ Jaarlyks geplaatst wierdt. „ Dat dezelve egter, ten einde ditopeen convenable en aan het oogmerk beantwoor„ dende wyze kunne gefchieden, vermee,, nen, dat by de Bondgenooten vooraf bepaalinge diende gemaakt te werden, waar „ toe eigentbk de Jaarlykfche fomme zoudé „ worden geëmployeerd,en dat wyders,ten „ einde de Republiek op den duur in de „ mogelykheid zyn zoude, om een behoora, lyke Alarine te houden en daar voor de j, kosten te vinden, vooraf Zyne Hoogheid „ als Admiraal Generaal door Hun Hoog Mog. behoorde te worden verzogt, om „ met en nevens de Commisfie uit de liond„ genóoten over de defenfie van de Repu„ bliek thans in 's Hage zittende, te willen „ opgeeven een Plan van redres, zo omtrenÉ 3, de Admiraliteiten en het geheele Zee„ Weezen, als omtrent het employ der te „ bepaalen Jaarlykfche fomme voor de Ma„ rine op den ftaat van Oorlog, ten einde op het een en ander dan zodanige fpoedi„ ge en heilzame refolutien door de Bond„ genooten zouden kunnen werden geno* Vvv 3 jjineh, 'sGra- venhage.  0q2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ven ha ce. . HOOG MOGENDE HEEREN! Tp en onderwerp van weinig gewigt, doch waar by Uwe Juftitie , zo wef als de beledigde eigendom van een der Keizerlyke Onderdanen , belang heeft, vordert de tusfehenkomst van U Hoog Mogenden by de Magiltraat van Dordrecht, welke de Auteur is" van het bezwaar, het welk ik de eer heb voor U open te leggen.. Zekere Roifen, een Inwoner van Neder-Geruchten in Ooftenryksch Gelderland, deet, in de maand July 1787, voor zyn rekening, van Amfterdam komen twee Stukken Brandewyn, gemerkt met deletters van zyn naam ,7. P.'R., en liet dezelvejadresferen aan deFactoors Qucck en Markpaal te Nymegen , om ze van daar aan hem toe te zenden: gedurende, de reis van Gouda naar Nymegen , wierd iio'n van Suesr, Schipper op de Beurtman tusfehen de beide Steden, geaïrefteerd by Dordrecht en doorzekeren Pieter Óêórge Knaps, zich noemende Kaptein van het Vaartuig, het welk als toen op de Rivier geposteerd was, gelast by te draayen cn hem de lyst van zyne lading over te leveren. De Schipper, het een en ander gedaan hebbende, doch geen reden van deze handel wys kunnende begrypen, bragt daar over zyne klagten in by de Regerende Burgemeefteren van Dordrecht. Dan dit had geen gevolg, en verfcheiden andere pogingen daar toe aangewend waren even vrugte- loos, „ men, als's Lands welzyn, deszelfs bloey ■en Commercie allefints komen te vorde„ ren." De Graaf dt Merode, Gezant van den Keizer by den Staat, gaf den 16 dezer maand aan de Algemeene Staten deze Alemorie over.  JAARBOEKEN, Juny, 1788. 993 loos, tot dat men hem eindlyk berigte, dat de zaak ter kennisfe van de Commisfie van Defenfie , te Woerden refiderende , was gebragt, welke Heeren vervolgens belloten, dat gemelde Stukken Brandewyn , een gedeelte der Lading uitmakende , niet naar Gelderland mogten gevoerd worden, en dat daarom alleen de Kaptein gemagtigd was dezelven aan te houden , welke ordér maar al te wel wierd uitgevoerd, en dus wierd zonder eenige billyke reden de eigendom van Jan Pieter Rooien aangellagen: alle de pogingen, welke federt gedaan zyn, hebben niet anders ten gevolge gehad als de overtuiging, dat hy by hoger hand vergoeding moest zoeken van de fcliade, welke men hem fcheen te willen doen lyden. Verdrietig over de zo dikwyls herhaalde en ongegronde weigering, heeft hy zich aan het Gouvernement Generaal van Zyne Majefteit beklaagd, en ik ben gelast geworden , om alle deze omftandigheden onder het oog vari Uw Hoog Mog. te brengen , van uwe juftitie verwagtende, "dat op de lpoedigfte wyze voorzien zal worden in de geheele fchadeioosftelling van dien particulier, welke zo toevallig betrokken is geweest in de willekeurige handelwyze van dien tyd. Gedaan in 'sHage den i5 Juny 1788. Graaf VAN MERODE. Door de Heeren Afgevaardigden van de Provincie Zeeland, is ter Vergadering van Hunne Hoog Mogende ingebragt de Refolutie van de Heeren Maten dier Provincie, waar by Hoogstdezelven onderfteunen den inhoud van den brief van de Bewindhebberen der Oost* Indifche Compagnie ter Vergadering van Zeventienen, den 29 Maart V v v 4 laatst- 's Gra- venha- Memorie van den Gezant ies Keizers.