NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, of VERVOLG der MERKWAARDIGSTE GESCHIEDENISSEN, DIB VOORGEVALLEN ZYN IN DE VEREENIGDE PROVINCIËN, S E GE NE R AL I TE I T S LANDEN, EN DE VOLKPLANTINGEN van den STAAT. AGT-EN- TWINTIGSTE DEEL. mdccxciii. Te LEIDEN, By P. van der EYK en D. VYGH. Te AMSTELDAM, By J. van der BÜRGH en ZOON,   NIEUW E NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Jan u a r y. MDCCXCIII. Lyst der Geborenen ofGedoopten, Getrouwde Paar en en Overledenen, in 't afgelopen Jaar 1792, in eenige Steden en Plaatfen der Vereenigde Nederlanden. Dordrecht. In deze Stad zyn in het voorleden jaar 1792 geftorven 553 Perfoonen, en geboren 840 Kinderen. Onder de geborenen zyn geweest 13 paaren TweeA lin  fs NIEUWE NEDERLANDSCHE lingen , als 3 paaren Jongens, 8 paarea Meisjes en a paaren van de beide fexen. . • -•■ • ' < ,;i va. -fi Jl vj »: *. ; Haarlem. Het getal der geborene Kin* deren in deze Stad 3 is in 't afgelopen jaar 1792 aldus geweest; Zoonen. Dachters. In January cQ 29 February 35 3, Maart 3a 5Q APrH 33 28 iAuey 25 36 Jufy 23 27 July 35 2a Augustus 24 4Q September 39 29 Oétober 50 24 November 31 23 December 43 34 Uitmaakende 408 Zoonen en 373 Dochters, tezamen 781 Kinderen,zynde43meerder dan in 17.91. Onder dit getal zyn ge? weest 8 paaren Tweelingen, en 12 Zoonen en 9 Dochters, die dood ter waereld zyn gekomen. Hier van . zyn in de Groote Kerk gedoopt 3.15 Zoonen én 179 Dochters. In het zelfde jaar zyn in deze Stad be» graven:  JAARBOEKEN, Jhnüary, 1793. § • Mannen. Fröuwen. Kinder'en. zamen* January, 17 21 29 67 February, 14 22 26 6% Maart$' 9 ' 20 27 0 April, aa 15 18 55 Mayj 16 17 32 65 Juny* 13 15 17 45 Ju,y» 13 H 2 53 AU^UStUS, 12 15 20 47 September, 15 20 25 60 Oétober j 16 23 28 67 November, 9 25 27 61 December, 21 20 25 6<* 177 227 300 704 Zynde dus 54 niëerder dan in 179L In het zelfde jaar zyn in de Nederduitfchè Gereformeerde Kerk getrouwd 124, iri de Walfche Kerk 4, en op het Stadhuis 97 „ zynde te zamen 225 paaren, en dus 9 paaren meerder dan in 1791. Öelft» Ëinnën deze Stad zyn gedoopt: in alle de Gereformeerde, Lutherfche erf Roomfche Kerken 217 Zoonen, 242 Dogteren , dus gèzamenlyk 459 Kinderen* Dé Overledenen zyn 97 Mans, 157 Vrouwen en 183 Kinderen j dus ih 't geheel 437 menfchcn. De Getrouwden zyri in de KerA % kun  4 NIEUWE NEDERLANDSCHE ken 86 paaren; op 't Raadhuis 38 paaren % te zamen dus 124. 'sGravenhage. *c Getal der overledenen in deze Plaats, en haar onderhoorig Rechtsgebied, in 't afgelopen jaar 1792, is 1085 menfchen. Leydbn. In den voorleden jaare 1792 zyn binnen deze Stad begraven 400 Bejaarden en 401 Kinderen ; buiten de Stad 102 Bejaarden en 3 Kinderen, dus in 't geheel 906 dooden; zynde 8 dooden minder als in 1791, toen het getal geweest is 914. In de gezamealyke Proteftantfche Gemeentens zyn gedoopt 839 Kinderen, als 452 Zoonen en 387 Dochters; in de Roomsen, Catholyke Kerken zyn 106 Zoonen en 119 Dochters gedoopt, en by de Jooden zyn 2 Zoonen en 4 Dochters geboren ; dus in 't geheel 1070 Kinderen, zynde 26 meerder dan in i79i,toen het getal is geweest 1044. Onder de voornoemde Kinderen zyn geweest eene geboorte van Drielingen, en 11 paaren Tweelingen, zynde 4 paaren minder dan in het jaar 1791. Voorts zyn 'er by de Gereformeerde Gemeente gedoopt 4 Bejaarden. Op  JAARBOEKEN, fönuary, 1793. 5 Op het Raadhuis zyn getrouwd 64 paaren, en in de Gereformeerde Kerken 21a paaren; maakende 276 paaren, zynde ^ paaren minder als in 1791 , toen 'er 283 paaren zyn getrouwd. Amsteldam. Het getal der Dooden Van 't Jaar 1792 is geweest 7323, en dat van 't Jaar 1791 is 8070, dus 747 minder dan in het voorgaande Jaar. Geduurende het jaar 1792, zyn hier van de Puye van het Stadhuis afgekondigd 959 paaren, en 678 paaren op 't Sradhuis getrouwd , en in de Gereformeerde Kerken dezer Stad zyn 171 o paaren afgekondigd. In de Gereformeerde Kerken dezer Stad zyn gedoopt 1939 Jongens en 1853 Meisjes, waar onder begreepen zyn 40 paaren Tweelingen en 7 Bejaarden In de Lutherfche Kerken zyn getrouwd 228 paaren , en gedoopt 555 Jongens en 549 Meisjes, waar onder n paaren Tweelingen, dus zamen 1104 Kinderen* By de Herftelde Lutherfche Gemeente $ die hunnen Godsdienst in de Nieuwe Waaien- en Gasthuis-Kerken houden, zyn 554 Kinderen gedoopt, als 300 Jongens en 254 A 3 Meis*  6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Meisjes, waar onder 5 paaren Tweelingen, en zyn getrouwd 74 paaren. De Gedoopten in allen zyn 5450 Kinderen. Onder de Ovetledenen zyn geweest 6460 welker ouderdom opgegeeven is. 233 Dood ter Waereld gekomen. 8 Ingevoerden. 4 Onbekenden. Dns 6705 Christenen. 544 Hoogduitfche Jooden. 74 Portugeefche jooden. zamen 7323 Volgens Opgaave was de Ouderdom der Christenen aldus: Maanden Jan. Feb. Aft. Ap. Meijjuny July Aug. Sej>t. Oft. Nov. Vee. Perf Onder't Jaar. 171 14* 131 13° 126 126 124 ,24 124 140 1*7 1^ l6öi - - de 2 - • 71 48 53 S4 36 39 46 37 47 6+ £s '5g \Z - - -10 - . 61 35 46 S2 4» 32 49 48 4» 47 69 47 Sï» - . - 40 - 20 I9 18 14 21 24 2S 2J 26 3^ 3, 39 - - - 30 - 30 30 40 19 29 37 34 37 42 43 3» 63 --- 40 - 41 4-1 44 38 57 39 4S 45 33 63' £ 46 «6 . . .50 - S4 47 60 29 4« 49 43 3' 44 5» 75 62 604 . - - 60 - 55 56 55 4° 53 46 44 . 46 « 58 f?' 81 6S5 . . .70 - « 5J <» 44 49} 36 45 39 44 70 39 64 6?? - - - go - 52 28 34 23 23 22 23 14 29 36 23 32 34, Juffrouw Cerxelia f\ J *« Dood ter Waereld fekomenen — — — ___ . ngevoerde — — — — — — — 1 — r 2 — u Onbekende — — — — — — — — - . — _ 4 * 644 £Q5 550 402 495 456 495 457 509 °39 623 o> 6>05 Moogd. gaoden - . . ... ... .. . fortug'&oadtit .. . - - ... . Te zamen 7323, Oost-  JAARBOEKEN, fan'udrj, 1793. ? Oostzaandam. Alhier zyn in 't Jaar 1792 gebooren 87 Zoonen en 106 Dochters. In de Gereformeerde Kerk zyn gedoopt 61 Zoonen en 64 Dochters; hier onder 2 paaren Tweelingen. In dezelve Kerk ten huwelyk afgekondigd 40 paaren. De overledene zyn 48 Mannen, 54 Vrouwen, 98 Kinderen en 6 doodgeboorenen. Westzaandam. De gedoopten in de Gereformeerde Kerk zyn 60 Zoonen en 65 Dochters. In dezelve Kerk ten huwelyk afgekondigd 45 paaren. Overleden 101 Bejaarden, 83 Kinderen en 11 Doodgeborenen. De Geborenen zyn 81 Zoonen en 110 Dochters. O ostz a an. De gedoopten in de Gereformeerde Kerk zyn 19 Zoonen en 16 Dochters. I11 dezelve Kerk ten huwelyk afgekondigd 6 paaren. Geboren 23 Zoonen , 20 Dochters en 4 doodgeborenen. De Overledenen zyn 15 Bejaarden en 23 Kinderen. Koog. De geborenen zyn 21 Zoonen, 38 Dochters en 3 Doodgebooren. Overleden 25 Bejaarden en 2r Kinderen. Ook zyn in de Gereformeerde Kerk ten huwelyk afgekondigd 11 paaren, en in dezelve Kerk gedoopt 8 Zoonen en 20 Dochters. A 4 Zaan-  8 NIEUWE NEDËRLANDSCHE Z a a n d y k. In de Gereformeerde Kerk zyn ten huwelyk afgekondigd 15 paaren. In de bovengemelde Kerk zyn gedoopt 18 Zoo» nen en 18 Dochters. De Overledenen zyn a8 Bejaarden en 22 Kinderen* Geboren 21 Zoonen en 23 Dochters. Worm er veer. De Geborenen zyn 40 Zoonen, 45 Dochters, en a Doodgeboorenen. De Overledenen zyn 31 Bejaarden en 25 Kinderen. In de Gereformeerde Kerk ten huwelyk afgekondigd 14 paaren , en in de bovengemelde Kerk gedoopt 28 Zoonen en 24 Dochters. Rotterdam. De Lyst der Dooden binnen deze Stad van den 1 January tot den 31 December 1792 is aldus: Mans. brouwen. Kinderen, te zamen* January, 37 56 89 182 February, 31 I38 72 141 Maart, 27 46 74 147 April, 25 27 39 91 Mei, 16 44 61 121 J«ny, 21 27 41 89 July, 28 30 60 na Augustus, 28 29 60 117 September, 21 21 5a 92 October, 30 38 56 124 Novemberzo 41 57 i28 December, 35 55 72 ,62 329 452 731 j5i2 Ds  Jaarboeken, january, 1793. 9 De Ouderdom der Geftorvenen was,- Beneden het Jaar 42a Van 1 tot 5 279 . . 5 . . 10 26 . . 10 . . 15 9 . . 15 . . 20 »o • . ao . . 25 33 . • 25 . . 30 jg . • 30 • • 35 f ' ' 35 ' ' 42 45 • • 45 • • 50 f . . 50 • • 55 °* • • 55 • • 60 5» . . 60 . . 65 55 . • 65 • • 7° £ . . 80 . . 85 4» . • 85 . . 90 29 . . 90 . . 95 /. . . 95 . . 100 1 Perfoonen, van welken de jaaren niet zyn opgegeeven 10 1512 In het afgeloopen jaar zyn in de Nederduitfcne, Franfche, Engelfche en Schotfche Gereformeerde, als mede in de Lutherfche,  lö NIEUWE NEDERLANDSCHÈ fche, Remonftrantfche-en RoomfcheGemeerlten dezer Stad, gedoopt 934 Zoonen. 1051 Dochters. te zamen 203-5 -Kinderen. Onder deze Gedoopten zyn- negenmaalen Tweelingen. Wyders zyn binnen deze Stad in Ondertrouw opgenomen 541 paaren. Het getal der Geftorvenen is geweest: In 1785 181Ö 1789 2356 ' 1780 1812 1790 , 1472 .1787 1613 1791 i7S6 1788 180Ó" j 1792 IJ12 Schiedam. Het getal dér Overledenen in deze Stad, in 't jaar 1792, bedraagt 273, der Geboorenen 428, en der getrouwde paaren 33. Brielle. In het afgelopén jaar 1792 zyn alhier geftorven 90 perfoonen, en daar onder ;;5 Kinderen beneden het jaar, én één van 93 jaaren. Onder dezelve waren twee Vreemdelingen. In deze Stad zyn geboren 89 Zoonen en 77 Dogters, te zamen itfö Kinderen, waar onder 7 paaren Tweelingen, dus 76 meer geboren dan geftorven. In  JAARBOEKEN, January, 1793. \\ In de publieke Kerken zyn 40 en op het Raadhuis 10 paaren getrouwd. De ziektens waren gering; de gematigde zomerhitte bragt daar veel toe; in de vooren natyd, door de vochtige luchten en daar door belette iiitwazeming , hadt men Catharrale Koorden. Herfstkoortfen waren zagtaartig en Epidemien regeerden hier niet; het Roodvonk egter „fleepte eenige weinige weg. Oudewater. In deze Stad zyn in de Hervormde Kerken gedoopt 20 Jongens, 27 Meisjensvdus 47 Kinderen. In de beide Roomfche Kerken 18 Jongens, 17 Meisjens, dus 35 Kinderen : en te zamen 83 Gedoopcen. De Overledenen zyn 44 Bejaarden en 31 Kinderen, dus 75 Perfoonen. Utrecht. In het voorleden Jaar 179 2 zyn in deze Stad en derzelver Vryheid overleden 741 Perfoonen, waaronder niet minder dan 310 Kinderen en één Bejaarden aan de Kinderziekte overleden zyn; 9 Lyken van andere plaarfen ingevoerd, dus te zamen begraven 750. In het jaar 1791 was het getal der Gettorvenen 768, dus-nu 18 minder. Het getal der geborene Kinderen is in het Jaar 1792 geweest 1486. Van het Stadhuis zyn afgekondigd 102 paaren, en in de Gereformeerde Kerken de Huwelyks-Geboden afgelee2en van 222 paaren. L EE V  12 NIEUWE NEDERLANDS CHIC Leeuwarden. In het Jaar 1792 zyn in deze Stad geboren, als: Zoonen. Dochters. fa January . .39 . .- 53 February . . 40 . .43 Maart . 49 . . 44 April . .55 . . 38 Mei . . 53 . . 38 Juny. . . 42 : 40 Joty • • 45 • .36 Augustus .53 . 4I September .45 . . 35 Oclober . 37 . .38 November . 37 . . 44 December 45 . 46 540 496 Dus te zamen 1036 Waar onder 7 paaren Tweelingen. Ook zyn alhier in de Nederduitfche Gereformeerde Kerken gedoopt, als: Zoonen. Dochters. In January . 19 . 54 February . 18 . 19 Maart . 28 . n April . 18 . 14 Mei 20 . o0 Juny 16 . 10 July 14 . 16 Au.  JAARBOEKEN, January, 1793. 13 Zoonen. Dochters. Augustus .21 . 17 September 16 . 15 Oétober . 15 . 16 November 6 . 20 December 17 . 14 203 196 Dus zamen 404 Waar onder 6 paaren Tweelingen. Nog zyn, na gedaane Geloofsbelydenisfe, zes bejaarde Lieden gedoopt, namenlyk drie Mans en drie Vrouwen. Ook zyn Kerkelyk afgekondigd 207 paaren, waar van alhier in de Kerken zyn getrouwd 154 paaren , buiten de Stad 52 paaren, en voor den Gerechte dezer Stad 1 paar. By de Walfche Gemeente zyn gedoopt 2 Dogters; by de Lutherfche 10 Zoonen en 14 Dogters, en by de Roomfche 70 Zoonen en 59 Dochters , dus 80 Zoonen en 75 Dochters, bedraagt te zamen 155; zynde de Gedoopten in 't geheel 559. Men ziet hier omtrend ook nog deze naauwkeurige Lyst der Huwelyken, Geborenen, Gedoopten, fterkte van de Krygsbezetting, overledenen Mannen, Vrouwenen Kinderen, enz. LYST  ?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE LYST der Per/bonen, welke by de o«« derfiheidene Armen Staaten onderkouden en geftorven zyn. Tn 'c Diaconiehuis zyn onderhouden 20 Mannen en 54 Vrouwen, en overleden 4 Vrouwen. By de Diaconie Armenftaat onderhouden 94. Mannen, 185 Vrouwen en 153 Kinderen, waarvan overleden zyn 4 Mannen, 7 Vrouwen en 4 Kinderen. By de Stads Armenkamer onderhouden 1^0 Mannen, 417 Vrouwen en 343 Kinderen, waarvan*overleden zyn 15 Mannen, 22 Vrouwen en 14 Kinderen. By de Walfche Diaconie onderhouden s Mannen en 2 Vrouwen, waarvan overleden 1 Man. By de Lutherfche Gemeente onderhouden 7 Mannen, 9 Vrouwen en 19 Kinderen. By de Doopsgezinde Gemeente onderhouden 7 Mannen, 12 Vrouwen en 25 Kinderen, waarvan overleden 1 Vrouw. By de Roomfche Armenftaat onderhouden 49 Mannen, ioo Vrouwen en 144 Kinderen, waarvan overleden a Mannen en 6 Vrouwen. By de Janfeniste Gemeente onderhouten 4 Vrouwen, en overleden 1 Vrouw. By de Joodfche Gemeente onderhouden 13 Mannen, 20 Vrouwen en 21 Kinderen, waarvan overleden 5 Mannen, 4 Vrouwen en 7 Kinderen. LYST  JAARBOEKEN, Jdnüary, I70§. xjf LYST van de Kinderen welke in de Weeshuizen onderhouden worden-, In het Burger Weeshuis zyn onderhouden 28 Jongens en 15 Meisjes, waarvan overleden 1 Meisje. In het Stads Weeshuis zyn onderhouden 53 jongens en 79 Meisjes, waarvan overleden 1 Meisje. In het Roomfehe Weeshuis zyn onderhouden 23 jongens eh 13 Meisjes. Dustezamen 104Jongensen io7MeisjeSjj waar van overleden 2 Meisjes, Sterkte van het Guarnifoen en de Over» ledene daar van. Twee Esquadrons Cavallerie tot aan deri 2i Mey,en vervolgens één Esquadron. Manneni Vrouwen. Kinderen» Janiiary 1*3 16 36 Februtfry 118 26 41 Maart 152 flö 42 April 151' 20 42 Mey 73 12 24 Juny 72 12 25 July 56 li 20 Augustus 63 11 15 September 63 12 21 Oclober 66 13 2t November 71 13 24 December 65 14 24 Waarvan geftorven is 1 Man. Si Oom*  IS NIEUWE NEDERLA NDSCHE Compagnie FriefcJie Guarde. fennnnr fFr0l/™»' Kinderen. January l9g l6? February i9» ï68 X Tol \% *l $ 3 ^ 3ot Juiy 202 3 Augustus 202 1?2 ;oo September 203 1?- f Oftober 203 /?l ff November 203 $J December 203 I?l ó P!1^7ai!,geft0rven ^ 1 Man> * Vrouw en 25 Kinderen. Regiment van den Colhnel de Petit • Mannen. Vrouwen. Kinderen. January 430 0l * February 438 94. ,ÓJ Maa" 595 95 Ij? i y 64* 99 154 Augustus 64a iSï ,40 September 656 ,25 October 618 ,o? Jf| November 523 jo4 ,5? December 595 10J M WPn 5?" ?e(|0rven zy° 5 Mannen. 2 Vrouwen en y Kinderen, Twee  JAARBOEKEN, January, 1793. 1? Twee Grenadier Compagnkn van den Generaal Brakel. Mannen. Vrouwen. Kinderen. January 81 14 22 February 80 17 25 Maart 102 14 22 e April ioa 14 24 Mey 104 17 27 Juny 103 16 23 July 103 16 23 Augustus 102 16 23 September 102, 17 23' October 100 15 20 November 95 15 ao December 93 15 so Waarvan g-eltorven zyn 1 Man etï'a Kin* deren, Detachement Artillerie. Mannen. Vrouwen. Kinderen, January 60 11 ia February 61 11 13 Maart ' 73 n 13 April 71 11 13 Mey 71 11 13 Juny 71 11 13 July 68 10 12 Augustus 63 11 14 September 70 13 14 October 63 13 16 November 58 n 16 December 58 n 14 Waarvan geltorven zyn a Mannen en 2 Kind.- B 2 In>  18 NIEUWE NEDERLANDS CHE Inwooners en Overledene in de GASTHUIZEN. Lyst der Inwooners in 'x Antonie Gasthuis, befiaande in 21 Mannen en 42 Vrouwen , waarvan ©verleden zyn 1 Man en 2 Vrouwen. Lyst der Inwooners in W a l k j e G a bbema Gasthuis, befiaande in 1 Man en 14 Vrouwen, waarvan overleden i Vrouw. Lyst der Inwooners in het Boshuis er Gasthuis, befiaande in 1 Man, en 18 Vrouwen. Lyst der Inwooners in Ritske Boelema Gasthuis, befiaande in &6 Vrouwen, en overleden 2 Vrouwen. Lyst der Inwooners in Marcelis Go1verts Gasthuis, befiaande in 20 Vrouwen, en overleden 1 Vrouw. In deze vyf Gasthuizen woonen 23 Mannen en 120 Vrouwen , en zyn overleden 1 Man en 6 Vrouwen. Kor-  JAARBOEKEN, January, 1793. ï£) Korte DOOD-LYST, en opgave der, Ziekten waar aan ondergaande Perfoonen overleden zyn. In de Burger- en Militairen ftand zyn overleden 84 Mannen, 75 Vrouwen en 213 Kinderen, te zamen 372. In de Gasthuizen, Weeshuizen, en by de Arme-Staaten, zyn overleden 28 Mannen, 51 Vrouwen en 27 Kinderen, te zamen 106 Perfoonen. Dus in 't geheel geftorven 478 Perfoonen. De Perfoonen in den Burger- en Militairen ftandzyn overleden aan dezeZiektens, als aan Mann.Vrouw.Kind. Beroerte 3 3 o Borstziekte 10 5 st Pleuris 1 o o Teering 8 13 14 Uitteerende Ziekte 3 4 5 Flaauwtens 221 Verzwakk. van Kragten 12 25 1 Waterzugt 4 2 4 Water in de Borst 422 Bloedbraking 119 Vloeden . o j o Geelzugt 1 p o Verftopp. in de Ingewand. 200 Koortzen 620 Kanker v Li o t Rotkoorts 1 % o B 3 Gal-  ao NIEUWE NEDERLANDSCHE Mann.Vronie.Kind. Galkoorts 922 Zinkingkoorts 1 310 Kinderziekte ofPokjes a 2 60 Roodvonk 902 Kraamen 040 Stuipen, Hoesten Spreeuw o 1 99 Daauworm o o 1 Koudvuur 130 Beenbederf o o 2 Aderfpat I o o Wonden 1 o o Doodgevallen 300 Verdronken 5 i a Doodgebooren o o 15 maakt dus weder 84 75 213 De Perfoonen in de Gasthuizen , Weeshuizen by de Arme-Staaten, zyn overleden aan deze Ziekten, als aan Man n.Vrouw. Kind. Beroerte i 1 1 Borstkwaal 9 3 o Borstziekten 0 5 3 Teering o 1 o Uitieering Ziekten 042 Verval van Kragten ri u 1 Verlamming ' •?•> o 1 o Waterzugt 1 3 0 Kanker 0 2 0 Ziekeen «n Galkoortzen 13 i| 2 Kinderziekte of Pokjes o 013 / Kraa-  JAARBOEKEN, January, 1793. at Mann.Vrouw.Kind. Kraamen o 1 o Stuipen 004 Vallen en Kwetzen I 1 0 Aamborftigheid ï 1 o Water in de Eorst 020 Maagpynen oio Verdronken 1 o 1 48 51 *7 Harlingen. In 't afgelopen "jaar zyn alhier geftorven 187 Menfchen, en daar en tegen geboren 199 Zoonen en 154 Dogters, te zamen 353 Kinderen; dus 166 meer geboren dan geftorven. HOLLAND. Haarlem. Commisfarisfen over het Vaderlandfche Fonds,ter aanmoediging van 'sLands Zeedienst, opgerigt in den jaare 1781, hebben wederom, als naar gewoonte, hunne loffelyke bekendmaaking gedaan , van op Maandag den 28 January 1793, 'smorgens ten 10 uuren, in het St. Pieters Gasthuis te Amfteldam, en op Saturdag den 2 February ten ia uuren, ten huize van den Makelaar Dirk Wynands te 'Haarlem, te zullen betaaling doen van de toegelegde onderfteuningen aan de Weduwen van de Zeelieden. B 4 's Gra-  'aGütA. WENHA- 4$ NIEUWE NEDERLANDSCHI *S G r A V e N If A g e. Op den laatften dag van het afgelopen jaap heeft eene Commisfie uit de Algemeene Staaten, de zelfde, welke de doopsverrigting heeft bygewoond , en het Peterfehap bekleedde, zig naar het Oude Hof begeeven, ten einde de Pillegift van tien duizend guldens 'sjaars, voor den jonggeboren Prins van Oranje over te brengen , en een gefchenk in de kraamkamer te geeven , met die plegtigheden, welken als dan gebruikeïyk zyn. De2e bezending was bekleed door de Heeren Mr J. Brantzen, wegens Gelderland; Mr. P. van den Santbeuvel, Heer van Driel, enMr. N. Calkoen, wegens Holland ; Mr. IV. van Citters Wz., wegens Zeeland; IV R. vanTuyll van Serooskerken% Heer van Zuylen, wegens Utrecht; F. B. G. van Schuyteriburcb van Bommenede, wegens Friesland ; A. B. J, Baron Sleet tot fVesf.erholt,wegQm Overysfel;en Raadsheer H. G. Sickinghe, wegens Groningen; ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden zitting hebbende, met en benevens den Heer Griffier Mr. H. Fage/, De koetfen dezer Heeren waren door 16 Bodens van Staat, met derzelver Contrarolleur en de livreibedienden, vergezeld. Diergelyke Commisfien ter gelukwenfching by den Stadhouder, en aan *t Oude Hof, hebben ook van wege de Provinciën Zeeland, Utrecht,Friesland en Stau*  JAARBOEKEN, January, 1793. 23 en Lande plaats gehad. Die van Zeeland beftohdt uit de Heeren Mr. Willem van Gitten Wz. en de Baronnen Adriaan Jan van Borsfele, Willem Zelandus van Borsfele en Philip Jaccb van Brakel. In de Frieiche Comrnisiie waren H. W. Baron van Aylva, P. U. Baron Rengers, £. B. G. van Schuylenburcb van Bommenede, L. Baron Rengers , J. M. de Beaufort, J. U. W. Graaf van Wasfenaar Obdam, M. Baron van Coeboorn en L. J. D. Baron van Groveftins. En in de Groningfche Tamminga van Alberda , Mr. J. C. Wicbers en E. J. Le%ve. De Commisfie van de Provincie Utrecht is bekleed geweest door de navolgende Heeren: uit de Geëligeerden Jan Pesters, Heei van Cat ten broek; Dirk Jan Baron van Heeckeren , Heer van Brantfenburg , en Mr. Willem Emmery de Perponcber de Sedlnitzky , Heer van WoLphaartsdyk, Uit de Ridderfchap: Baltbazar Conflan tyn van Lynden, Heer van Lunenburg enz.; Frederik Cbristiaan Reynbard Baron van Reede en Agrim, Grave van Athlone, Vryheer van Arnerongen, en Willem Rem van Juyll van Seroosket ken , Heer var Zuylen. En uit de Steden : Mr. Arnoui Loten , Mr. Carel Baltbazar Wieling er Mr. Willem Methorst, refpeétivelyk Raa den, enz., der Steden Utrecht en Amers foort, met en benevens den Heer Secreta ris van de Heeren Staaten der Provincif Utrecht Mr. Hendrik Arnoud Laan, ver B 5 ge 's Gra- VENHAGE. I r 1  24 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Grave nhace. ] i i gezeld door hunne Boden van Staat en Livrei-Bedienden. , Omtrend de werving of ligting van Krygsen Scheepsvolk is by de Algemeens Staate:i op den 3 January ^93 dit Placaat beraamd en vastgefteld: J^e Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden , allen den geenen die dezen zullen zien of booren lezen, falut; doen te weten: alzo Wy in ervaaring 'gekomen zyn, dat niet tegenftaande verfcheide Onze voorgaande Placaaten en Ordonnantiën, gemaakt en ïrepubliceerd, tegensde werving of ligting van Krygs- en Scheeps-Volk, die alhier te Lande, voor en uit de Naam van vreemde Heeren, zonder Ons content, zoude worden gedaan, echter by eenige ondernomen word, om binnen deze Landen en omtrend de Frontieren van dien , voor of in Naam van eenige zig qualificeerende Reprefentanten van Volken of Steden, of ook van Corporatien of byzondere Perfoonen Wervingen te doen en pogingen aan te wenden, om de Ingezetenen van de Republiek en de Militairen, in deszelfs dieust zynde, te engageeren, om zig m derzei ve- dienst te begeeven, zo al niet met een aog flegter oogmerk, om namentlyk dezelve geëngageerde Perfoonen, ter uitvoering van booze desreinen tegens ceö Staat zelve , te kunnen em)Ioyeeren. Zo is 't. dat Wy aldaar tegens willende voorwen ("onverminderd Onze gemelde Placaaten en Ordonnantiën tegens de Wervinge of Ligunge van ïrygs- en Scheepsvolk, voor eenige Buitenlandche Koningen, Potentaten, Prinfen '■' Heeren, Staaen, of Republieken,) goedgevonden hebben te ffdonneeren en ftatueeren, gelyk Wy ordonneeren en  JAARBOEKEN, January, 1793, 25 en ftatueeren by dezen, dat niemand, wie of van wat qualkeit hy zy, in deze Vereenigde Nederlanden, of in eenige Steden of Plaauen, onderOns gebied behoorende, eenig Volk zal mogen aanneemen, of aangenomen zynde, van anderen overnemen , voor of uit naam en van wegens eenige zogenaamde Reprefentanten van Volken of Steden, Corporatien of byzondere Perfoonen, het zy openbaar, het zy heimelyk, direclelyk of indirectelyk, onder wat prastext het zoude mogen wezen, om in eenige Krygsdienst te Water of te Lande, te paard of te voet gebruikt te worden ; gelyk Wy mede alle en een iegelyk wel ernftelyk waarfchouwen, en verbieden, om zig door iemand wie hy ook zy, het zy buiten het zy binnen 'sLands, invoegen voorfz., te laaten aanneemen of engageeren, maar in tegendeel de zodanigen, welke reeds aangenomen mogten zyn, het zy openbaar. het zy heimelyk , of onder de hand, ordonneeren van zig tc houden voor gedispenfeerd en ontflagen van hunne Verbindtenis, gelyk Wy dezelve daar van dispenfeeren en on:flaan by dezen; alles op poene dat de Contraventeurs van dezen Ons PI .caac, het zy dézelve zig zullen hebben fchuldig gemaakt, aan het enrolleeren van andere, 't zy zig zullen hebben laaten in zodanige dienst engageeren, aan Lyf en Goed, en zelfs met de dood, naar exigencie van zaaken, zullen worden geftraft. Terwyl wy daarenboven aan die geenen, welke zullen weeten aan te wyzen zodanige Perfoon of Perfoonen, welke hier te Lande zich aan het Werven van Volk, tot de hier bovengemelde emdens mogten fchuldig maaken , zodanig , dat dezelve in handen der Juftitie geraaken , en van 't fait overtuigd worden, belooven een prsmie van honderd goude Ryders, zullende des Aanbrengers Naam (des begeerende,) worden gefecreteerd, en hy boven dien, indien daaraan medepligtig moge zyn , of zich mogt hebben laaten engageeren, volkomen inapuniteit genieten. Ei 's Gra« venhaOE. IHacaat nopens Werving.  26 NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGra- venhace. Placaat nopens Werving, En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude mogen prsetendeeren, ontbieden en verzoeken Wy de Heeren Staaten, Erfftadhouder, Gecommitteerde Raadenen Gedeputeerde Staaten van de refpeftive Provinciën, en alle andere Jufticieren en Officieren van dezelve Landen, dezen Onzen Placaate van ftonden aan alomme te doen verkondigen, publiceeren en affigeeren, in alle Plaatfen, daar zulks nodig zal wezen, en men gewoon is zodanige Publicatie en affictie te doen. Lasten en beveelen voorts de Raden ter Admiraliteit, de Advocaaten, Fiscaal en den ProcureurGeneraal , en alle andere Officieren , Rechteren en Jufticieren van deze Vereenigde Nederlanden., dezen Onze Placaate te agtervolgen, en doen agtervolgen, procedeerende en doende procedeeren tegens de Overtreders van dien zonder eenige gratie, faveur, disümulatie of verdrag, dewyl Wy het zelve alzo ten dienfte van den Lande bevonden hebben te behooren. Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van Ffooggemelde Heeren Staaten Generaal der Vereqjigde Nederlanden in 'sGravenhage den 8 Ja. auary 1793. (Was geparaphcert W. van CITTERS, Vc. (finderfiond^) Ter Ordonnantie van dezelve, QVai geteekend,) H. F A G E L. Zynde op het Spatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogende op een rooden Ouwel, overdekt met een papiere ruite. Op  JAARBOEKEN, January, 1703. 27 Op den 10 January 1793 is voor dit jaar de navolgende Uitfchryving van eenen algemeenen Dank- Vast- en Bededag by de Algemeene Staaten uitgefchreven: ERENTFESTE, WYZE, VOORZIENIGE,, DISCREETE, LIEVE, GETROUWE! TT\at de Lotgevallen der Volken door een Al magtig Opperweezen, volgens het eeuwig RaadBefluit zyner oneindige Wysheid en Goedheid geleid en beffierd worden, is eene Waarheid, die Ons de Reede en de Openbaaring beide leeren; eene Waarheid die ons te gelyk aantoont het naauw verband, dat tusfchen den Godsdienst en den Staat plaats heeft, en het welk in alle tyden door de Verftandigften en Deugdzaamften onder de Menfchen zo wel erkend is, dat zy eenparig begreepen hebben, dat eene Burgerlyke Maatfchappy zonder Godsdienst volftrekt nietbeftaan kan. Onzefchrandere en Godvrugtige Voorouders hebben dien noodzaaklyken invloed van het Geloof aaa eene deMenfchelyke zaaken beftierende Voorzienigheid, en aan de onderlinge betrekkingen tusfchen Volks - Gehoorzaamheid aan God, en Volks - Zeegeningen, wel gevoeld, en door meer dan eene wyze infteliing aan den dag gelegd, hoe gewigtig zy dat Geloof oordeelden, en hoe zeer zy van de Waarheid van het zelve overtuigd waren. Trouwens zy wisten, dat, behalven die algemeene kenmerken der Godlyke Opperheerfchappy, die in de Gefchiedenisfea van alle Natiën te vinden zyn, 'er geen Volk is, wiens Jaarboeken zo menigvuldige en zigtbaare blyken opleveren van de bewaarende Hand des Allerhoogften, als dat van Nederland. Onder die heilzaame inrigtingen van Onze vrooms sGra venha se.  48 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- venha- CE. Uitfchr. van den Bededag. i i i c I £ l i c \ 8 b e O h b \ z \ 8 8 E( rii de w me Voorvaderen behoort voorwaar het loüyk gebruik , dat Wy van dezelve hebben overgenomen, en waar aan Wy thans op nieuw voldoen , door by deze plegtige gelegenheid wederom open te leggen den toeftand van dit Gemeenebest, en de meenigvuldige reedenen, die Ons moeten aanzetten om Ons voor den Tbroon der Godlyke Genade ter neder te werpen. Indien Wy ooit door gewigtige beweegredenen tot het vervullen van die Plicht geroepen wierden, zo is het tegenwoordig. Wanneer Wy Onze wandel geduurende het nu afgeloopen [aar met aandagt over weegen, hebben Wy zeekeryk geen reede, oin Ons te kunnen vJeijen, dat die tan den Albeftierder der Waereld welbehaaglvker 9 geweest dan te vooren; en evenwel zvn Wy loor zyne onverdiende Barmhartigheid al wede: om efpaard, ja zelfs met aanhoudende Zeegeningen n Weldaaden begunftigd; en het zoude eene ftrafiaare ondankbaarheid zyn dezelve, uit vrees van in erhaalingen te valien, of van befchu'.digd te woren Onzen toeftand in een al te guoftig daglicht oor te ftellen, ftilzwygende voorby te gaan.°Wy enieten nog die zelve Rust en Vreede, zo van innen als van buiten, waar over Wy Ons ftedert :nige Jaaren , niet tegenftaande de kommerlyke nftandigheden, die in byna geheel Europa plaat* idden, telkens, by geleegentheden sis deze,heb:n mo?en verheugen, en die voor den üloey en helvaart van dit gezeegent Land zo onontbeerlyk ja. Wy zyn nog in 't bezit van die wezentlyke oorregten, . waar aan Wy tot nu toe op goede onden Ons tydelyk geluk en welzyn hebben toefchreeven. Dt, Wetten worden als nog onder ns geëerbiedigd, en zonder aanzien van Perzoo:n uir!;eöefFend. Alle de Ingezetenen van den geïgften tot den meest vermogenden, hebben op rzelver befcherming eene gelyke aanfpraak. en arden ook door dezelvtn iu eene gelyke graad bewaart  JAARBOEKEN, January, 1733. 29 waart by hunnen Eigendom, hunne Vryheid, Veiligheid, Eer en goede naam. De Co.i/ritutie van dit Gemeenebest heeft door verfcheide gewigtige fchikkingen, waar aan in vroegere tyden lang vrugteloos gearbeid is, en die niet dan na veelvuldige en moeijelyke Raadplegingen haare volle beflag hebben gekreegen, onlangs eene nieuwe vastigheid en duurzaamheid bekomen. De Eendracht tusfchen de Bondgenooten, die den Band van Ons Gemeenebest uitmaakt, is daar doorniet weinig bevorderd, en Wy mogen daarom ook met des te meer gerustheid de aangenaame hoope voeden, dat het geen aan die heilzaame maatregulen nog ontbreekt, wel haast met eenen gelykeu uitflag zal kunnen worden tot ftand gebragt. Eindelyk hebben Wy geen Ree* de om Ons over de vermindering van Onzen Koophandel, over de afneemende Voorfpoed van Onze Volkplantingen, of over het opdroogen van eenigen anderen voornaamen Bron van Onzen overvloed, te beklaagen. Dog, Wy kunnen en moeten het niet ontveinzen, deze gunfiige ornltandigheden wordtn door anderen van eenen gansch verfchillenden aart en door zorgelyke vooruitzigten getemperd. Na dat de goede verftaridhouding tusfchen de machtigfte Naabuuren van den Staat herfteld was, hebben Wy eensklaps het vuur van den Oorlog, wederom zien ontvlammen , en, in de laatfte Tyden, met eene onvoorziene en fchrikverwekkende fnelheid de Grenzen van Ons Vaderland hoe langer hoe racer zien naderen. Het is waar, dat de onzydigheid, die Wy, met zo veel zeg, zedert het begin der onlusten,. hebben zoeken in acht te neemen , Ons voor allen overlast van de kant der talryke Legers, die Ons omringden, fcheen te moeten beveiligen, en toe nog toe ook dadelyk daar van bevryd heeft. Dan het ontbrak niet aan Vyanden en Benyders van Onzen Rust en Voorfpoed, 's Gra- VENHA- GE. itttfchf. van dm Ikdccag. \  3ó NIEUWE NEDERLANDSCHB" *s Gra- vénhacè. / Uilfchr. ven den Bededag. 1 i 1 J ( 3 \ I ( i i 1 < die Ons met eenen aanfiaanden Vyandlyken Aatfj val, en geheele omkeering van Onze tegenwoordig zo gelukkig gevestigde Conflitutie bedreigden. Eenige weinige uitgeweeken en ontaarde Landgenooten, en andere kwaadwillige of dweepzuchtige Nieuwigheidzoekers, hebben zich niet ontzien, door het verfpreiden van verfoeielyke Gefchriften, de goede Ingezetenen tot Oproer, en tot eenen Burger - Oorlog op te wekken:— als of'er onder Ons Lieden te vinden waren, dwaas genoeg, orri die onwaardeerbaareVoorregten, die Wyontegenzeggelyk genieten, die onze Voorouders ten kosten van zo veel Goed en Bloed, na eenen tacbtigjaarigen Oorlog, verkreegen hebben, en welke die nieuwerwetfche Hervormers de onbefchaarn» beid hebben met de Naamen van Siaavcmy ets Onderdrukking te beftempelen, te willen opófferen aan eene ingebeelde en herfchenfehimmige volmaaktheid , die overal. waar men ze getracht heeft ntevoeren, niet dan de grootfte onheilen en ramden heeft te weeg gebragt: —- als of 'er onder Dns Menfcheö te vinden waren, onzinnig genoeg, )m Ongebondenheid en Regeerïngloosheid te verdezen boven eene redelyke, en met de Menfcheyke onvolmaaktheid bellaanbaare Vryheid, — orri le veiligheid van hunne Eigendommen , ja hun L,even z. Ifs bloot te nellen aan de willekeurige iverheerfching van eene bandeloze menigte, —■ im in plaats van onder eene zagte Regeermg, jodsdienst en Verdraagzaamheid gepaard te zien ;aan, zig willens en blindelings te laaten rnedeleepen door de verwoestende rtroom van Ongejof en Ongodistery. Wy vertrouwen , dat zulke Menfchen onder )ns niet aan te treffen zyn , of, zo zy 'er zig, evinden, dat hun getal te gering is, om in eèqre aanmerking te komen , in vergelyking van decel grootere menigte der geenen, die, hoe ver- fehiï-  jAAHnÖEËENi january, «753. *T Schillende van Begrippen zy voor het övëi'igè zou-»' den mogcri zyn, het ongeftoord genot van cerie vrye Godsdrenstceffening, van Rust en goede Orere. Veiligheid, en eene welgeregelde Vryheid, op haaren rep.ten prys weten te waardeereh. — Doch Wy moeten het rekenen onder de byzondefé Ongelukken der Tyden i die Wy belevcö , da; de Voorftanders eener Leer, die voorheen niet dan pfgryzen enverfoeyen zoude hebben ingeboezemd; onder Onze Tydgenooten hebben mogen vinden Aanhangers en Bewonderaars , die , om zig eeri naam te manken, niet gefchroomd hebben , gchee le Natiën in Ongeluk en Elende te dompelen, om hunne dwaazé invallen en ydele befpiegelingen of kwaadaartige oogmerken ter uitvoer te brengen. Dan Onze bekommering bepaalt zig niet by het geen Wy reeds hebben aangehaald. 'Er doen zis nog andere beweegredehen op, tot vrees voor het toekomende, en droefheid over het tegenwoordige De toeüand van dit Gemeënebest, 70 wel als die van geheel Europa, is hagchelyk en onzeker. Kei is efemdgèiyk te voorzien, hoe lange Wy hevryc zu'Ien blyven van de Onheilen van eenen alles ve" nielcnderi Oorlog, die de nabuuripe Landen reed beeft verwoest, er> die ?ig niet Wél verder fcafl uit fl rekken, zonder deszelfs raropfpoedige gevolgei brik over Ons uit te breiden. Onze kwynende Tra ficqueh en Fabrieken blyven nóg in den zei vet ftaat. De Partyfchappen en Twisten, dié On zo lang beroerd hebben, maaken nog geen. plaat voor die wénfehelyke Eendragt,die,met ter zyde ftelling van alle byzondere haat en afgunst, aan al le Ingezetenen, Harten en Handen zoude moete doen in een fiaan, tot behoud en befcherming vai het lieve Vaderland. Onze Zeden, over welke fteeds voortduurend en toenemend bederf Wy on zo menigrnaalen bedroefd hebben, worden niet be ter. De Weelde en Dartelheid worden door d C waai sGra- ;f.kha3e. üt fchr. van de.fi Bedcd igt < i \ 3 1 ] r s 2  'sGaA- VEtJHA" GE. Uttfchr. yan dei, \ 'l 1 * ( P k e | wen- 32 NIEUWE NEDERLANDSCHE waarfchuwende Hand des Allerboogilen nier tegen gehouden, maar blyven even buitenfporig, en benemen Ons die kragt en ftandvastigheid, die vooral m tyden van gevaar, moeten dienen, om moe. deloosheid af te weeren, en alle vermogens tot be. houd van de gemeene zaak te doen infpannen. Die gevaarlyke onverfchilligheid voor den Godsdienst, waar uit de grootfte onheilen moeten gebooren worden, verfpreid zich hoe langer boe meer. Met eert woord, Ons Geweeten kan Ons het getuigenis niet; geven , dat Wy op den weg van Deugd en Godvruge eenige wezentlyke vorderingen hebben ge- Het is uit ernffigeoverweeging van dit alles, dac de Heeren Staaten Generaal met Onze bewilliging hebben goedgevonden, eenen algemeenen DANKVAS1- en BEDEDAG uit te fchryven over alle de Geünieerde Provinciën , Geasibcieerde Landfchappen, Steden en Leden van dien, tegen Woensdag, die wezen zal den 13 February aanflaaode, om ten zeiven dage, in alle de Kerken dezer Landen bycen te komen; ten einde Wy Ons in tegenwoordigheid van God Almagtig mogen vereenigen, sm Zyne onverdiende Langmoedigheid te vieren ed :e looven, onder eene opregte en ootmoedige Be» ydems Onzer Zonden , met een waaragtia voorïemen van beterfchap des Levens, de vergeevinheid. Eindelyk behooren Wy te bidden voor den Bloey en Welvaart van alle Proteftantfche Kerken, en in het byzonder die, welke in deze Gewesten zyn gevestigd, dat het den Allerhoogften moge behaagen, dezelven meer en meer in Leer en Zeden te zuiveren , en door Zyne Genade bet Voorbeeld en den Arbeid hunner Leeraars ftigtelyk en heilzaam te maken, ten einde dezelven mogen worden aangemoedigd ia hunne loflyke en Plichtmaatige Poogingen, om tegen te gaan de ftoute aanran • dingen van eenige waanwyze Philofhophen tegen de eerfte Grondbeginfelen van den Godsdienst; Lieden, die, na dat zy hunne Medenmenfchen geftort hebben in alle de Rampen, welke uit hunne verfoeyelyke Leerftellingen natuurlyk moeteö voortvloeyen, de Goeden en Deugdzaamen, die in die Rampen noodzaakelyk deelen, nog zoeken te berooven van het troostryk Vooruitzigt van een beter Lot hier namaals. Alles tot Grootmaking van des Heeren Allerheiligften Naam, Voortplanting en Aanwasch der waare Christelyke Gereformeerde Godsdienst, Confervatie van Onze duurgekogte Vryheid en Onze Aller Zielen Zaligheid.' Wy begeeren derhalven, dat U Lieden dezen DANK-, VAST. en BEDEDAG, tegens Woensdag, die weezen zal den dertiende February aanftaande, tydelyk zal doen publiceeren, ter plaatfe daar men gewoon is zodanige Publicatien te doen; en daar benevens ftricfelyk te verbieden, ook met 'et daad te doen ophouden allerlye Handwerk  JAARBOEKEN, January, 1793. 35 werk en Neeringe, mitsgaders het Tappen, Kaatfen, balflaan en diergelyke exercitiën, op dat dit goed en heilzaam voorneemen door geene onbehoorlykheden geturbeert moge worden. Doende daar van mede advertentie aan de Walfche en Engelfche Kerken, die in U Lieden Stad zouden mogen zyn. Waar toe ons verlaatende, beveelen wy tJ Lieden de befcherminge Gods, Gefchreeven in den Hage den 16 January 1793. Ter Ordonnantie van de Staaten, (JVas geteekend,) A. J. ROYER. „ De Gecommute.rde Raaden van de Staaten van Holland en West-Friesland, in den Haag en te Hoorn refidterende , ds daar toe door welgemelde Heeren Staaten by Refolutie van den 2 January 1793 geauthorifeerd, hebben gearrefteert de navolgende NEGOTIATIE, op deze Con. ditien. I.) Dat aan de Deelneemers in deze Negotiatie , welke verkiezen geheel en al in contante penningen te fourneeren, zal betaald worden een Intrest van 4 perCt. vry geld, en dat zonder eenige korting van lootte en coofte Penningen, of eenige andere belasting op den Intrest nu reeds zynC 3 de, s Gra- l'enha3e. Uitfchr. van den Bededag-  3<5 NIEUWE NEDERLANDSGHB 's Gra- venha" I i l < 1 t s h de, pf die namaals mogce geheeven worden^ daar van nu en voor altoos expresfelyk af. iWnde by dezen, waar van in de Obligaten rnentie zal worden gemaakt. Om aan de Houders der navolgende Obligatien genoegen en gelegenheid te geeven, de waarde hunner Obligatien en couffen der intresfen te verbeteren, zal aan denzelven vergund zyn, gelyk vergund word by dezen, by deelneeming in deze Negotiatie bok met dezelve Obligatien voor twee derde deelen, en een derde gedeelte in geld te kunnen fourneeren, zullende aan de zodanige , welke aldus voor twee derde met Effecten fourneeren, worden gegeeven Obligatien a 3 perCc., meede vry geld, en zonder eenige korting als bovengemeld , zullende tot deze Fournisfementen worden aangenomen alle foorten van Gerneenelands Obligatien, daar onder meede Lotery- Obligatien, doende aan Inreresfen twee en een half perCt. na aftrek van de joolte en 2oofte Penning, ongecoifverteerde Recepisfen, en jertigjaarige Renten, zullende de laatfie gereekend worden onder aftrek van twee en :en half perCt. voor ieder jaar , dat op lezelve zal zyn ontfangen, en dat ongeagE )p welke Comptoiren dezelve zyn loopenle, zullende die van het Zuider - Kwartier >y alle de Comptoiren in het Zuider -Kwarier, en die van het Noorder• Kwartier, by 11e de Comptoiren in het Noqrder-Kwarer- worden aangenomen. '  JAARBOEKEN, January, 1703. 3; III. ) Daar zal jaarlyks worden geaffecteerd een pr. van het montant dezer Ne gotiatie, wel meerder maar niet minder, tot aflosfinge van dezelve, waar uit eerst de vier perCt. en vervolgens ook de drie perCt. Obligatien by jaarlykfche Looting zullen worden afgelost, zullende daar mede worden gecontinueerd, tot dat alles zal zyn afgedaan. IV. ) Voor te doene fournisfementen in voegen als voren zullen door de Ontfangers Generaal en de verdere Ontfangers in de Steden worde uitgegeeven Recepisfen van ordinaire Obligatien en tot zulke fomma als de Houders zullen requireeren, mits effene honderden, ten minften van een honderd guldens, en dat op zodanige Naam of in blanco ter keuze van de Geldgeevers; doch de Recepisfen, welke in blanco uitgegeeven worden , zullen de Houders de keuze hebben , op naam te laaten Rellen tot tyd en wvlen, dat zy dezelve voor Obligatien laaten verwisfelen. — En ingeval tegens verwaetine de Recepisfen niet zullen zyn geconverteerd voor de eerlte Verfchyndag, de Intresfen daar op worden betaald. V. ) Van de Obligatien , welke by het fourneeren invoegen als voren zullen geëmployeerd worden, zal den Intrest worden betaald , wanneer de Intresfen voor den 15 van de maand verfchynen, tot den 15 van dezelve; en C 4 -"s r 's Gsa- VENHAGEi .  38 NIEUWE NEDERLANDSCtJE 's Gra- VENHACE. i » i t als de Intresfen verfchynen na den 15 tot den 1 van de volgende maand , zullende ten aanzien van de te fourneerene contanten gelden, de Intresfen daar voor, wanneer dü Capitaalen zyn gefourneerd voor den 15 van de maand, ingaande met den 1 van dezelve, en na den 15, met den 15 van die zelve maand. VI.) De Ontfangers zullen van geene Obligatien in deze Negotiatie gebruik mogen maaken voor en aleer de Intrest daar bevorens op betaald zal zyn , ook zullen geene Obligatien, waar op eenige verbanden ge» noteerd ftaan, mogen worden geëmployeerd. En de geenen, die eenige Obligatien fourneeren, gehouden zyn daar op hunne Naamen te teekenen, ten einde ten allen tyden voor alle namaaning aanfpraakelyk te kunnen zyn. Vil.) Met de Negotiatie zal op beide Comptoiren Generaal van het Zuider- en Noorder-Kwartier, en op de verdere Gemeenelands Comptoiren aanvang worden genomen op maandag den 28 January I793 , in daar mede gecontinueerd worden tot svederzeggens toe. ^ VIII.) Voogden en Adminiftrateurs van ^apitaalen, van Minderjaarige of anderen, lexyk mede Regenten van Weeskameren < n die andere Sociëteiten en Corpora, zullen-  JAARBOEKEN, January, 1703. 30 ien ip deze Negotiatie mogen participeeren, waar toe dezelve gequalificeerd worden by dezen." By de Algemeene Staaten is nog op den 24 January 1793, omtrend den uitvoer var Paarden deze Publicatie vasrgefteld en ver zonden: T"\e Staaten Generaal der Vereenigde Neder *-/ landen, allen den geenen, die dezen zullen ziei of hooren lezen; falut, doen te weten; alzo W; in ervaringe gekomen zynde, dat dagelyks ee ongemeen groot getal Paarden hier te Lande werde opgekogt en uitgevoerd, en Wy voor den diens van den Lande nodig geagt hebben daar tegens t voorzien, Zo is 't, dat Wy goedgevonden hebben teordor peren en te ftatueeren, ordonneeren en ftatueere mits dezen, dat by Provilie en tot Onze nader ordre, niemand, wie hy ook zy, eenige Paarde uit deze Landen buiten het Gebied van den Stat zal mogen vervoeren, doen of laaten vervoeren direttelyk of iudirecfelyk op eenigerhande rnani< ren, op verbeurte van elk Paard, dat uit te voere ondernomen en agterhaald zal zyn, en daar e boven op een boete van vyf honderd Guldens en die niet kunnende voldoen op ftraffe van opei baare geesfeling, welke boete of ftraffe ook g executeert zal worden tegens diegene, die bew zen en overtuigd zal konnen worden eenige Paa den te hebben uitgevoerd, doen of laaten ukvc ren, na de Publicatie van dit Ons Placaat, fchoc de Paarden zelfs op den uitvoer niet agterhaa zouden mogen worden; en zullen de voorfchree boeten worden geappliceerd een derde voor d C 5 A< 'sGrAvknhAqE. 1 t 1 1 t 3 1 3 9 X » n Q » t- t: e>nld re ;n n-  'sGrage. Verbod van uil voer va, Paarden. < | \ B 40 - NIEUWE NEDERLANDSCHE Aanbrenger, wiens naam zulks begerende, zal worden gefecreteerd, een derde voor den Officier, die meenfand281 d°en'eD "» derde VÜOr ^ En op dat hier van niemand eenige ignorantie -zoude mogten pretendeeren, ontbieden en verzoeken Wy de Heeren Staaten, Erffiadhouder, Gecommitteerde Raden en Gedeputeerde Staaten van de refpedhve Provinciën, en alle andere lufticieren en Officieren van dezelve Landen, dezen Onzen Placaate van Ronden aan alomme te doen verkondigen, publiceeren en affigeeren in alle Plaatzen, daar zulks nodig za! wezen en men gewoon is zodanige Publicatie en affixie te doen; lallen en beveelen voorts de Raaden ter Admiraliteit, den Advocaaten Fiscaal, Commifen Generaal, en alle andere Officieren, Regteren sn Jufticieren van deze Vereenige Nederlanden, dezen Onzen Placaate te agtervolgen en doen agtervolgen , pr0cedeerendeen doende procedeeren tegens de Overtreeders van dien , zonder eenige gratie, faveur, disfirnulatie of verdrag, want Wy het zelve abo Sooren Vm La°de bevoQden hebben te Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering ?an de Hoog Mogende Heeren Staaten General Ier Vereenigde Nederlanden, onder het Cachet ;an den Staat, de Paraphuren van den Heere praIdeerende in Onze Vergaderinge, en de Sigmure van Onzen Griffier, op den 24 January 1793. (JVas geparapheert,) H. W. van AYLVA, Vt. Onderftond ter Ordonnantie van de Hoogzelelde Heeren Staaten Generaal. gg {Was getekend,) H. F A G E L. Van  JAARBOEKEN, Januar-y, 1793* 4* Van tyd tot tyd zyn 'er bedenkingen voorgevallen, omtrend het Placaat van den 4 january 17^5 betrekkelyk de huwelyken firfchenGereiormeerdeen Roomfche Ingezetenen, en in overweging genomen,of daaromrrend niet eenige veranderingen dienden pemaakt te worden. De Staaten van HolImd en West-Friesland deswege by befluiE van den 18 Maart 1791, het advys van den Hove van Holland, Zeeland en Friesland gevraagd hebbende, is deswege eene Memorie van het Hof aan de Staaten toege^ zonden by dezen brief van den 22 Decemper 1791. . EDELE GROOT MOGENDE HEEREN 1 De Confideratien, welke Wy, ter voldoening? aan Uwer Edele Groot Mogende Refolutie van den 18 Maart dezes jaars , meenen te kunnen dienen tot beantwoording der twee'edige vraa<*, by de voorfz. Refolutie voorkomende, of en hoedanige veranderingen 'er zouden kunnen en beboeren te worden gemaakt, in het Placaat yan den den 24 January 1755. betrekkelyk de Huwelyken tusfchen Gereformeerde en Roomschgezmde Ingezetenen ; hebben wy convenabelst geoordeeld, te vervatten in de hier nevens gaande Memorie, tot welkers le&ure wy de vryheid neemen ons eerbiedigst te refereeren. En zouden wy verders van gedachten zyn, dat, iir'eval U Edele Groot Mogende mogten goedvinden, het zy naar aanleiding van onze voorfz. Confideratien, of wel op eenige andere wyze, 'sGra- VENHA-» GE.  's Gra- venhage. Brief van 't Hof aar, de Staaten van Holland ME- 4? NIEUWE NEDERLANDSCHE notabele veranderingen of ampjiatien, nopens c7e. ze materie te imroduceeren , zulks gevecai'vkst zoude kunnen gefchieden door middel van een nieuw Placaat, waarby zouden zyn eecomnrr» hendeerd alle de poinclen , welke tot de E lyken tusfchen Gereformeerde en Roomscn^'nde perfoonen betrekking hebben. - Hiermede, Edele Groot Mogende Heeren'bidden wy God Almachtig, Uw Edele Groot'Mogende m eene langduurige en voorfpoediee Re, geenng te conferveeren. ö Gefchreeven in den Hage den 22 December 1791. (Onder pond,) Uw Edele Groot Mogende gantsch Dienstwillige, De PrEfident en Raaden over Holland , Zeeland en Friesland. (Lager ftond^y Ter Ordonnantie van dezelve, (TFas geteekend,) ADRIAAN BODT. De Memorie zelve was aldus ingerigt:  JAARBOEKEN, January, 43 MEMORIE,behelzende, 'ingeml- '< s,e Hunner EDELE GROOT \ MOGENDE Re/blut ie van 18 c Maart 1791 , eenige CONSIDERATIEN tot onderzoek, of en hoettanige_ veranderingen 'er zouden kunnen en bclioorcn te fiorden gemaakt, in het PLA- ■ GAAT door HUN EDEL© GPvOOT MOGENDE, in dato den 24 Januari 1755, betrekkelyk de HÜWELYKEN, tusfchen GEREFORMEERDE m ROOMSCHGEZINDÜ INGEZETENEN geëmaneert. |^Joet dus onderzocht worden. I. Of 'er eenige veranderingeD in het Placaat zouden kunnen en behooren te worden gemaakt. II. Zo ja i waarin die veranderingen zouden moeten beftaan. Ad. I. Nopens de vraag: of •*&* eenige veranderingen in het Placaat nodig zyn ? ftaat te remarqueeren: Da-t het eind-oogmerk van het Placaat voorna' melyk beftaan heefc, (blykens deszelfsprocernium; In ha algemeen welzyn, het geen den Souverait heeft bewogen, om langs alle wegen van perfuafie. tegen te gaan, immers moeilyk te masten, di< middelen, waar door 'sLands Ingezetenen, rot d< Gereformeerde Kerk behoorende, daar van Kgtq lyk werde afgetrokken, en toe de zo fterk daar te gen geoppofeerd© Roomfche Religie overgebragt. Oi Gra- EHHA" E. Memorie' van 't Hof omtrendHuwelyken tusfchenGerefén Roomfcherti f i  VENHA- CE, Memorie van V Hof omtrend ; liuwelyken tusfchenQeref.cn Hoorn- ! fchen. j ( f ( f o z n li Vi è Je W* aa ge M 44 NIEUWE NEDERLANDSCHE Om dit falutaire oogmerk te bereiken, beeft de bouveram, te regt, begreepen, dat het contracteren van Huwelyken tusfchen Gereformeerde eri Koamschgezinde perfoonen alhier te Lande, op allerlei wyzen behoorde moeilvk gemaakt te worden, voor zo verre die met dé beboorlyke Burgeren Godsdienst-Vryheid beftaanbaar is. Immers, i I' D°or zodanige maatregulen wierd voldaan aari des Souverams volftandige en hoogstbillyke pogingen , tot confervatie van den Gereformeerden jrodsdienst. . Dewyl 'er naauwjyks een lierkef (eh dus in cas ubjecl, gevaarlyker, i middel kan uitgedagt worlen, om iemand tot de dwaalingen van betRoomscri eloof overtebaalen , dan de cohabitatie van een jereformeerd Perfoon met een Roomschaezinden, Izo déze taatfte, volgens de principes dier Kerkemeenfehap, doorgaans als eene byzondef verlenftelyke en Gode aangenaamë zaak , zal herhouwen, en dus alle poogingen zal aanwenden m eene door den Huwelyksband zo naauw aari ig verbondene perfoon tot den fchoot der zogelamde Moederkerk terug te brengen ; vooral wan-;er zodanige Relrgieufe iever word aangevuurd, et bedreigingen zo. we! als beloften, door zo:naamde geeftelyke perfoonen. 2. Nrec minder ftrekken de voorfz. maatregüleö m den Souverain, tot voorkoming niet alleen van bekhaglyke gevolgen, die éikwyls, ten nadeeder Conthoraalen zelve, uit zulke ongelyke Hu:lyken refukeeren , als waar door de gereedftë rleiding tot verregaande buislyke oneenishedeG boren word. Maar ook , en wel voornamelyk , tot voorkovan de ongelukkige, en voor zig zelfs zo  JAARBOEKEN, Jdm,nry, 175$. 45 wel als voor het Gemeenebest gevaarlyke fituatie, waarin zig doorgaans bevinden de kinderen uit zulke Huwelyken geprocreëert. Omtrend welk laactte genoegzaam zal zyn aan te merken, datderzelver opvoeding dikwyls word verwaarloosd : — dat bet, vooral wanneer de Koomschgezinden de langstleevende der Conthoraalen is, denzelven dikwerf gelukt, om door perfuafien, beloften of bedreigingen, in de tedere gemoederen hunner kinderen zulke iterke vooroordeelenin te planten, waar door dezelven , offchooo ook in de Gereformeerde Kerk gedoopt zynde, en zulks niettegenftaande alle prsecautien daar tegens reeds genomen of noch in het werk te Hellen, naderhand tot het Roomsch geloof overgaan; — dat zo danige van die kinderen, welke aan de voorfcbreeve' ne verleidingen ftandvastig wederftaan, dikwyls dt voorwerpen worden van den onredelyken haat vat bunnen Roomschgezinden Vader of Moeder; — en dat, eindelyk, wanneer dezelve kinderen zelf; ter goeder trouwe , met toeftemming van beid< Ouderen,behoorlyk in de grondbeginzelen der Ge reformeerde Kerk worden onderweezen , en du: kennis krygen van die Leerftellingen, welke in zc veele esfentieele gedeeltens diametraal geoppofeerc zyn aan die Religie, waarvan zy hunnen Roomscb gezinden Vader of Moeder zien profesfie doen, zodanige kinderen, in hunne tedere jeugd, daai door ligtelyk tot zulke fchroomclyke confufie vat denkbeelden nopens de gronden van beide die Re ligien kunnen geraaken , dat daar uit naderhand b} bun eene onverfchilligheid voor beide die Kerkge meenfchappen, of zelfs wel voor allen Godsdienst en dus de zielverwoeftende zaaden van het onge loof, voortfpruiten. De voorfchreevene hoogstloffelyke oogmerkei van den Souverain , zyn geenzints vermengd ge weest met Religiehaat, of eenige intentie om con fcrentiedwang uit te oerTenen; conffeerende zulks on 's GhA- VENHAGE. Memorie van 'tHf om» trend Huwelyken Uts* feiten Geref{ett Roomfchttf* §F { t f 4 9  40 tflEÜWÈ NËDeRLANDSCHE 's Gravenhagen Memorie yd% 't Hof om. trend Hnwely ken tus' feiten Geref.en Rwm- fclien. onder anderen, daar uit, dar. de gevolgen der pecnaliteiten by het Placaat bepaald, zig even fterfc uitftrekken ten nadcele van de Gereformeerde dan van de Roómschgezinde Conthoraalen, zonder onderfebeid of de eerstgemelde by hunne Religie naderhand hebben blyven perferveeren, dan tot bet Roomfcbe geloof overgegaan zyn; gelyk ook, by dat Placaat, de vryheid der Conthoraalen nopens de keuze van Godsdienstoefening voor hunne kinderen, in geenerlei maniere is gecircumfcribcerd Of bepaald. Uit al dit geprsemitteerde volgt derbalven: Dat, vermits de bereiking van het hoofdoogmerk van het Plflcaat van den 24 January 1755, in dit tegenwoordig tydftip als nog is en blyft van dë Efvidéntfte narrigheid en noodzakelykheid; De dispofitien van dat Placaat, voor zo verre dezelve noodzakelyk zyn tot de bereiking van dat zelfde oogmerk , in derzelver esfeötieelën inhoud niet behoeven noch behooren veranderd te worden. Dan , vermits by attente examinatie van den inhoud van bet zelve Placaat, fchynt te blyken. Eensdeels, dat deszelfs rigeur, in zommige opzichten , en behoudens het voorfz. hoofdoogmerk i éenigermaate zoude kunnen worden verzagt. En ten anderen , dat in zommige poinöcn , de dispofitie van het Placaat, op gronden van billykhefd en gelykheid van redenen, esnigzints verder 2üude kunnen worden geêxtendeerd. Waarbydan ook te gelyk, in de derde plaats zoude kunnen in acht genomen worden eene meerdere duidelykheid in bewoordingen, tot voorkoming van veele differenten en Procedures, waar toe zetiert eenigen tyd , door de verfchillende en contrarieerende opvattingen van den teneur van het Placaat, aanleiding is gegeeven. Zo geeft dit alles gepaste aanleiding, om Ad, II.  Jaar b o e k e n , $m&$ ,1703 * 41 Ad, II. ïe onderzoeken, welke 'veranderingen tn h i Placaat van den 2\ January 1755 zou* Memorit van 't Hof em* trend Huwelyken tusfchenGer,f en Rooi:ifchftt*  $ö NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Memorie van 't Hof om* trend Huwelyken tusfchen'Geref.en Roomfchen. wekt kind, zonde kunnen dcfendeeren, met de aflegatie, dat de Souverain hem in dit geval de keuze benomen had, om, des goedvindende, zodanige actie te extingueeren, door het aangaan vaneen we; tig Huwelyk. En zoude wyders dit derde artikel, aan het einde, kunnen gemodificeert worden in dezer voegen r alles ten waare dezelve trouwbel/fien, {wel ver(laandc door perfoonen , welken het volgens hetvoorgaande artikel, gepermitteerd is zig in ondertrouw te doen opneemert,) van den beginne af waren aangegaan , met confent en ten overflaan van wederzydfchc Ouders, of Grootvaders en Grootmoeders, óf eenige van dezelve, voor zoverre die in leven zyn. Art. 4. „ Dat tusfchen de voorfz. Gereforformeerde perfoonen en die van de Roomfcbe „ Religie, met welke zy in Huwelyk zullen tree„ den, al was het fchoon met confent van Ouders of' Grootvaders , geen gemeenfehap van ,, goederen plaats zal hebben, gelyk zy ook ten „ geenen tyde van den anderen uit de voorfz. goederen zullen mogen neemen of heffen eenige Douarie, Lyftogt of andere gaven, het zy uit „ krachte van eenige Huwelyks - Voorwaarde, by „ Testamente, gifte,, overdragte , cesfie of an„ ders, in wat maniere het zoude'mogen weezen." Dit artikel gefchikt zynde om zodanige perfoo-. nen af te febrikken, die, of uit eigen beweeging„ of op perfuafie hunner Ouders, een ongeïyk Huwelyk zouden willen aangaan uit baatzugt. Zo zoude alle mitigatie nópens den algemeeneü inhoud van dit artikel, flrydig zyn tegens dezefalutaire intentie van den Wetgeever; doch vermits 'er nogthans finguliere gevallen zouden kunnen extceren, waarin de humaniteit zoude vorderen, dat aan  JAARBOEKEN, Jvwary, 1793. ji aan een der Conthoraalen, de langstleevende zyn•de, en geene of niet genoegzaam toereikende eigene middelen hebbende,eene jaarlykfche uitkeering, tot -alimentatie , geevenredigd aan de fituatie. en levensband, waarin de langstleevende zig voor het aangaan van het Huwelyk heeft bevonden, door den eerstftervende vcrmogt te worden geadfigneert, zo zoude, ten dien einde, by arupüatje van dit artikel, permitfie kunnen geaccordeerd worden aan perfoonen, zig in bet voorfz, geval bevindende,, om ten overftaan van den Magiftraat of Kechterj hunner woonplaats , zodanige Lyftogt te mogen i ■adligneeren , als, na voorafgegaane cognitie van . zaak en , door denzelven Magiftraat of Rechter j zal bevonden worden genoegzaam te zyn. Wyders zoude het wel te wenfehen zyn, dat, by dit vierde artikel, insgelyks voorziening konde worden gedaan tegens Borg'togten of Mede- Verbindtenisfen van de Conthoraalen, als door welker gevolgen dikwyls een derzelvea, ten nadeele van de anderen, merkelyk gebeniriceert word. Doch het fchynt zeer moeilyk te zyn, de pro. hibitie van dit artikel dus verre te exrendeeren, dewvl, daar door, de daarby geconcerneerde Crediteuren , dikwerf buiten hun lchuld, geprajjudicieerd zouden kunnen worden, en zulks ook ten gevolge zoude hebben, dat de Conthoraalen buiten de mogelykheid zouden kunnen geraaken om gelden op te neemen, of zig onderling te engageeren tot fuftentatie van de gemeenfchappjyke lasten des JHuwelyks, Weshalven, in dit opzicht, geene ampliatie vnn het vierde artikel fchynt te kunnen plaats hebben; terwyl nogthans, in geval eenige borgtogt of medeverbindtenis van zodanige Conthoraalen, moge blyken te zyn aangegaan met oogmerk om de dispofitie van dit artikel te eludeeren, door eenefimuiate handeling in den generaalen inhoud van dit arD 3 ti- 's Gra- venha3e. Memorie van V lief om~ 'rand Huwehj' ':en tus7ii en lerefen 'loom' Uien,  'sGba- VENHA' GE. Memorie van 't Hof omtrendHuwelyken tusfchenGeref.en Roomfchen, i con' 32 NIEUWE NEDERLANDSCHE tikel,. genoegzaame aanleiding zoude voorkomen , om zodanige frauduleufen handel, naar maate der om (handigheden, van het bedoelde effect te berooven. A^t. 5. ,, Dat aan de kinderen, uit voorfz. „ Huwelyk geboren, en dewelke in de Roomfche „ Religie zullen worden of weezen opgevoed, en „ de Roomfche Religie belyden, geen praïferentie „ zal mogen worden gegeeven, boven de kinderen ,, in de Gereformeerde of Proteftantfche Religie „ opgevoed, of die dezelve belyden, het zy by „ Testament, Codicille, Donatie, Contract, of „ op eenige andere wyze, hoegenaamd; maar dat ,, zodanige dispofitien of contraften zullen wee,, zen nul en van geener waarde, ten ware de „ Ouders daar toe mogten hebben wettige en fuf., fifante redenen, dewelke met kennisfe van zaa„ ken door den Rechter zullen moeten worden ge„ examineert en gedecideert , en voor zo verre „ t'eenigcr tyd zoude mogen worden ontdekt, dat „ contrarie dezes iets zoude mogen wezen genoten „ of geprofiteerd, dat bet zelve met een aite„ rum tantum of verdubbelde waarde zal moe„ ten worden gereftitueerd en voldaan." By deze gelegenheid zoude alhier kunnen worden geïnlereert de dispofitie van het Concept-Placaat, het welk op de gronden , vervat by *« Hofs Misfive van den 1 December 1768, aan Hun Edele Groot Mogende is gefuppediteerd, en benevens dezelve Misfive is geïnfereerc in het Register van Hoogstderzelver Refoiutien van den 2 derzeive maand, namenlyk: dat de kinderen , welke uit Huwely ken tusfchen Gereformeerden en Roomsch\ezinden gcfproien, en in de Hervormde Kcrïe gedoopt zyn , van de Hervormde Kerke niet zullen mogen worden afgetrokken, en tot de Roomfche overgebragt; maar dat dezelve ter  JAARBOEKEN, January:, 1793. 53 contrarie > als behoor ende tot de publieke Kerke ■étezer Lande, in de Hervormde Godsdiens: zuffiüb moeten worden opgevoed, en ten dien einde dm openbaarcn Godsdienst in de Hervormde Kerke bywöóncn, en in de Lecre der Hervormden ondei weezen worden door de Predikanten van de fhiarlieren of Dorpen, waar onder dezelve woonachtig zynwelke Predikanten wy by dezen gelasten, de onderwyzing van de gemelde kinderen èyzonder op zig te neemen, en nevens de Doopgetuigen en Gereformeerde Voogden of Naaslbeflaande van dezelve kinderen l-eezicn , of aan deze onze intentie fliptelyk werdc voldaan; en by foute van dien zig te addresfeeren aan de Magiftraaien der Steden of Plaat zen, waar dezelve kinderen woonachtig zyn, welke als dan de Ouders van dezelve kinderen of de ovcrgebleeyene van die, de nakoming van dit ons gcflatueerde ernfliglyk zullen recoumandceren, en by aanhoudende onwilligheid zodanige voorzieninge te doen, als dezelve na gelegenheid van zeiaken, ter bereiking van dit ons oogmerk zullen bevinden te behooren. En zulks alles, tot dat ze danige linde ren den ouderdom van agttien jaaren bereikt hebbende, in prufentie van den Predikant van hun A'n artier of Dorpen, in alfentie van de Roomschgc zinde Vader of Moeder, zullen declareer en , dat zy uit eigene beweeging den Hervormden Godsdienst willen ver laaten en tot een andere gezind» heid overgaan. Doch zoude de voorfz. autborifatic op de Magïftraaten der woonplaatz.cn van de kinderen, in dezer voegen kurinen worden gealtereerd, dat dezelve Magiftraaten zouden behooren te worden ge» authorifeerd . om , ingeval van aanhoudende onwilligheid der Ouders , de nodige ordres te ftellea, dat de aldaar bedoelde educatie aan de kinD 4 de- 's GravfnkA- t»ë. Memorie van V Hof ow 'rei ui Huwelyken tusCchfriGcref en li-oomreken.  54 NIEUWE NEDERLANDSCHS •sGra- venhaCE. Memorie rein 't Hof omtrendHuwelyken tusfchen , Geref.cn Room- , fchen. , j s ƒ £ r r ? P ti z n v g b z rr ^ deren werde gegeeven, ten kosten van de anniU lige Ouders of de overgebleevene van dezelve. Art. 6. ,, Dat de Huwelyks-Proelamatien van „ dë vporfz. perfoonen, boven de vyf en twin„ tig jaaren oud 'ynde, i-i plaats van te gaan van „ week tot week , zullen moeten gaan van zes weeken tot zes weeken , zodanig dat de vol„ trekking van het Huwelyk zelve, met de eerfte ,, zes wceken na de. derde proclamatie zalmogen ,, gefchieden, op gelyke pceae, zo ten aanzien ,, der voorfz. prociaaiatien, als van een daar op (, gevolgd Huwelyk, als hier voor in het twee„ de artikel is geltatueerd, en dat by het aflee, zen der geboden zal moeten worden gedenurj. , tieerd, dat dezelve van zes tot zes weeken ge, fchieden, uit kragte van dit Ons Placaat.'' In het begin van dit artikel, zoude als nu, conorm het genoteerde by artikel 2, moeten meb ing.gemaakt worden van Gereformeerde perfoo* en} boven de vyf en twintig en twintig jaaren sfpeóliveiyk oud zyrde. Hoezeer, intusfchcn in confideratie der byvoeing, hier voren nopens het derde artikel gepro. oneert, de generaale dispolinë van dit zesde arkel zoude kunnen fchyncn min noodzakelyk te yn; fchynt het nogthans meest overeenkomftig iet den aart der zaak en het algemeen doelwit an het Placaat te zyn , dat in dit zesde artikel :ene de minfie alteratie of reftrictie plaats heb3, alzo door het algemeen obferveeren van die ïsweekfche termynen, in alle Huwelyks Proclaatien tusfchen Gereformeerden en Roomfchen, :s te meer alle andere perfoonen kunnen worden ederhouden en afgefchrikt van bet contracleeren m zodanige Huwelyken. „ En dewyj wy bedugt zyn, dat onze goede ia-  JAARBOEKEN, January, 1793, 55 intentie zoude kunnen worden geëludeert door zo-' danige Gereformeerden, die, om met Roomsenuezinden te trouwen, zo verre zig zouden laaten , verleiden, om voor het aantekenen der geboden, tot het Roomsch Geloof of eenige andere Gezind heid over te gaan, ten einde dus met onderhevig te zyn aan het geen hier voor is geftatueerd; zo willen enbeveelen wy nog, dst aan geene perloo nen, van wat jaaren of Raat zy zouden mogen zyn, die de waare Gereformeerde Religie beleden hebbende of dezelve toegedaan, of daar in opgevoed zynde, dezelve zullen hebben verlaaten, en tot de Roomfche Religie of eenige andere Gezindheid zullen zyn overgegaan , en vervolgens met perfoonen van de Roomfche Religie zig in Huwelyk zouden willen begeeven, eenige Huwelyks geboden met Roomscbgezinden zullen mogen werden gegund, dan na verloop van één jaar, na d t zy de Gereformeerde Godsdienst verzaakt ea van het Roomfche Geloof of van dat van eenige andere Gezindheid profesfie gedaan zullen hebben gehad, waar van zy behoorlyk en voldoende bewys zullen moeten vertoonen aan die geenen, door welke de geboden aangetekend worden, mede op de pcene by het voorgaande tweede artikel gemeld; en dat daar en boven in zodanige Huwalyken mede plaats zal hebben al het geen m de hier voorgemelde artikelen is geftatueerd, even als of de voorfz. perfoonen de Gereformeerde Religie niet hadden verlaaten." „ En alzo het insgelyks tot veriedcling van onie falutaire intentie, zoude kunnen gebeuren, dat Roomscbgezinden zo verre zouden gaan, van in uiterlyken fchyn baar Religie te verlaaten, en tot de Gereformeerden over te gaan , ten einde mei een perfoon van dezelve Religie te kunnen trou wen, zonder aan het voorfchrift van dit Placaai D j • ge sGra- Memorie tan 't Hof om~ 'rend Huwely ken tusfchenGcref-en Hoornfchen. I  55 NIEUWE NEDERLANDSCHE, 'sGra- venhace. Memorie van 't Hof omtrendHuwelyken. tusfchen'Geref.cn Roomfchtn., j < J i gehouden te zyn, doch met iDtentie, om, na het voltrokkene Huwelyk, tot het Roomsen Geloof weder te keeren; zo is laatftelyk onze wille, dat in zodanigen geval, tot voorkoming van het zelve, omtrend perfoonen van de Roomfche tot de Gereformeerde Religie overgegaan , en met iemand van dezelve Religie willende trouwen, mede zal plaats Shebben al het geen hier vo r ten reguarde van Gereformeerden tot het Roomfche Geloof overgaande, is geftatueerd." De laatfte van deze twee periodes , disponeerende tegens Roomscbgezinden, die by gelegenheid van hun Huwelyk, tot de Gereformeerde Religie overgaan, zoude, tot betere bereiking van des Wetgeevers oogmerk , gealtereerd en geamplieerd kunnen wordén in dezer voegen: En alzo het insgelyks tot veriedeling van onze falutaire intentie, zoude kunnen gebeuren, dat Raomtchgèzinden zo verre zouden gaan, van in uiterlyken fchyn haare Religie te verlaaten, en tot de Gereformeerden of eenige andere Religie over te gaan, ten einde met een perfoon van de Gereformeerde Religie te kunnen trouwen, zonder aan het voorfchrift van dit Placaat gehouden te zyn, doch met intentie , om, na het voltrokkene Huwelyk tot het Roomfche Geloof weder te keeren; zo is laat/lelyk onze wille , dat die verfoonen, welke van de Roomfche Religie tot de Gereformeerde of eenige andere Religie zyn overlegaan, en daarna met perfoonen van de Gereformeerde Religie zouden willen trouwen, binnen 'iet verloop van één jaar , dat zy de Roomfche leligie verlaaten, en van de Gereformeerde of '.enige andere Godsdienst belydenis gedaan zullen hebben gehad, in allen opzichten zullen worden •■n blyven geconfidereerd, even als of zy de Room"che Religie niet hadden verlaaten;'en dus ondericvig sullen zyn aan al het geen hier voeren is  JAARBOEKEN, January, 1793. 57 geftatueerd, ten opzichte van het aangaan en de gevolgen van Huwelyken tusfchen Gereformeerden en Roomschgezinden» En by zo verre eenige perfoonen van de Roomfche tot de Gereformeerde of eenige andere Religie overgegaan, en vervolgens met iemand van de .Gereformeerde Religie getrouwd zynde, naderhand mogten wederkecren tot het Roomfche Geloof, liet zy geduurende lm zelve Huwelyk of daarna; zo willen en begeer en ■wy, dat de kinderen, welke als dan uit zodanig Huwelyk geboren en in de Gereformeerde Kerk gedoopt zullen zyn, geenszints tot de Roomfche gezindheid zullen werden overgebragt; maar zullen de Magiflraaten der Steden of Plaatzen, vaat dezelve kinderen woonagtig zyn ,terftond de nodig, ordres ft ellen , dat de voorfz. kinderen worde opgevoed en onderweezen in de Gercformeerdi Religie, ten kosten van der zeiver Ouders, of dt ovcrgebleevene van dezelve. Zodanig is her. Advys van 't Hof; indien iemand het voorig Placaat der Staaten zclvt hier mede gelieve te vergelyken, hy zie on 2e Ned. Jaarr. van 1755. IX D. bl. 71 er volgg. Onderwyl wierdt hier op by d< Staaten van Holland aldus beiloten: EXTRACT uit de RESOLL1 TIEN van de Heeren STAA TEN van HOLLAND c> WEST-FRIESLAND, in Hu, Edele Groot Mogende Vergach ringe genomen op Vrydag den 23 December 1791, /"*Votvangen een Misfive van den Praefident e Raaden van dea Hove, gefebreeven in de: Hage den 22 dezer, daar nevens zendende ee Me 's GrA- VêNHAce. Memorie van 't Hof om. trend : Huwelyken tusfchenGeref.en Room. fcl'.cn* 1 i | 1 1 1  j8 NIEUWE NEDSRLANDSCHE 'sGra- venha' ge. Refol.ovoorfz.Memorie. Fiat infertie. Waarop gedeiïbereert en Copie van de voorfchreevene Misfive en der bygevoegde Memorie verzocht zynde, door de Heeren van de Ridderfch'ap en Edelen, om dezelve in de ordre nader te examineeren, en door de verdere Leden, om daar op te verdaan de intentie van de Heeren hunne Princip3alen, is de finaale Refolutie uitgebeld tot nadere deliberatie. Accordeert met de vocrfz. Refolutien. Onderwyl is van wege eenen Pieter Bindervoet en Maria Meyer, echte Lieden, zynde de eerstgenoemde van de Gerefor meerde en de andere van de Roomfche Religie ter tafel van de Staaten van Holland en West-Friesland in deze maand January 1793, het navolgend Verzoekfchrifc gebragt: Aan Memorie, vervattende derzei ver Confideratien, ter voldoening aan de tweeledige vra g , by Hun Edele Groot Mogende Refolutie van den 18 el voorkomt, als zy daar mede confronteeren ie motiven, die de onmiddelyke fanctie dier wet voorafgaan, als waar by U Edele Groot MogenIe verklaar en, dat Hoogstdezelve willen voor■omen dat, om daarby gemelde redenen, ,,de , goede Ingezetenen niet worden verleid, maar , integendeel, die reeds de voorneemens, by , bet Placaat gemeld, mogten hebben, of in zo, danige Huwelyks- of Trouwbeloften zouden , mogen ingewikkeld zyn," tyd en gelegenheid villen geeven, om van het voltrekken van die enagementen en voorneemens af te zien, zulks dat e caufa inpulfiva fanStionh, na der Supplianten} lzien, befiaat in de verleiding en hulp daar teen , als mede de mogelykheid van zodanig een xiheerend geval. ]>a| zy Supplianten alzo onder eerbiedige cor-  JAARBOEKEN, January, 1793. 67 re&ie-, vermeenen, dat de tyd en gelegenheid, om van die verleiding terug te komen, in het 2 en 6 Artikelen word gegeeven, en dat om van het voltrekken van die engagementen en voorneemens, ook die toen zouden hebben mogen exteeren, at te zien, by het 3 en 4 Artikelen de nodige hulpmiddelen worden aangeweezen, ten einde alle daaden en aclens voor banden van het voorgenomen Huwelyk gepleegd, buiten effect te (lellen, en krachteloos te maaken, in welk geval de Doua. tie, Lyftogt of andere gaaven ,(na der Supplianten inzien) die engagementen zyn kunnen, zon. der dat U Edele Groot Mogende na het folemnifeeren van de voorfz. Huwelyken , eenige motiven of fanólie tegen het disponeeren, ten behoeven van wederzydfche Conthoraalen by uiterfien villen fchynen gemanifesteerd te hebben. Dat de Supplianten nog al meerder worden geconfirmeerd in dat begrip, door het 5 Artikel van het zelve Placaat van 24 January 1^55. „ Dat aan de Kinderen uit de voorfz. Huwelyken geboren, en dewelke in de Roomfche Religie zullen worden of weezen opgevoed, '„ en de Roomfche Religie belyden, geen prsefe„ rentie zal mogen worden gegeeven boven de ,, Kinderen, in de Gereformeerde of Proteftant9, fche Religie opgevoed, of die dezelve bely„ den, het zy by Testament, Codicille, Dona„ tie, Contract of op eenige andere wyze hoe„ genaamd , maar dat zodanige dispofitien of ,, contraéten zullen weezen nul en van geener waarde!" onder welke Hmitatie U Edele Groot Mogende dan ook de vrye dispofitie der Conthoraalen by uiterfien wil (zo de Supplianten eerbiedig voorkomt) geheel en al hebben gelaaten onbepaald, en allezints vry, zonder dat de Sup. plianten, behalven de voorfz. limitatie by het zelve Placaat in ecnig refpect hebben kunnen vinE 3 den, s G*A- ITENHA3E. Keqvan ten Geref. en ten Roomsch Echtge noot.  ss Gua- VENHAGE. Req.van een Geref. en een Rooms ch Echtgenoot, 6i NIEUWE NEDERLANDSCHE vv"f^dat hel ze,ve met relatie tot hunne wederzyulche goederen, ten behoeven van eenige f" Ta 1 u er^e»aarnen , zoude hebben voorzien , zo als by het Placaat van 25 February i7 aan de Supplianten niet is verboden om van al het geen zy ten Huwelyk hebben aangebragt, mitsgaders van al het geen zy ftaande hun Huwelyk zoude mogen hebben verkreegen, of nog zouden verkrygen, ten behoeven van eikanderen, by Testament, na hun goedvinden vry te disponeeren; of wel anderszin ts wanneer U Edele Groot Mogende zoude mogen bevinden, dat het aan de Supplianten niet was gepermitteerd , om over de voorfz. goederen , of eenige derzelven , ten be- hoe- sGra- ivenha- ge.  72 NIEUWE NEDERLANDSCHE '8 GRAVENHAGE. Aff/y zendAdvys van 't Hof. hoeven van eikanderen, by Testament te mogen disponeeren; dat U Edele Groot Mogende alsdan ex plenitudine poteftatis , in zo verre van hst voorfz. Placaat van 24 January 1755, hun Supplianten gelieven te dispenfeeren, dat zy Supplianten over alle hunne vrye goederen, ten behoeven van eikanderen, by Testament, na hun welgevallen vry zullen mogen disponeeren, en daar van aan de Supplianten te verleenen U Edele Groot Mo- . gende Refolutie of Oclroy in forma: welke Requeste U Edele Groot Mogende by marginaale Apoftille van dato 4 January 1793 , hebben gefield in onze handen, om dezelve te examineeren, en U Edele Groot Mogende daar op te dienen van onze Confideratien en Advis. Wy hebben vervolgens ter obediëntie aan U Ed~Ie Groot Mogende gerefpéfteerde ordres, de voorfz. Requeste geëxamineerd en bevonden, dat de Supplianten het verzoek daar by gedaan , en wel het eerfte Lid van het zelve, omme verklaaring namelyk of interpretatie van het vierde artikel van voorfz. Placaat, volgens de explicatie van de Supplianten van het voorfz. artikel, by de middelen of pofitiven van de Requeste, met een aantal van argumentatien hebben getragt te ftaaven cn goed te maaken; argumentatien, Edele Groot Mogende Heeren! welke, gelyk het daar' op gegronde verzoek zelve, ten eenemaale nieuw zyn. —■ Dat de Supplianten zelve hebben moeten erkennen, dat het hun te vooren gekomen is, dat het voorfz. vierde artikel wel eens (zo als zy zig uitdrukken; doch zo als het ons is te vooren gekomen, nog nooit anders, dan in eene aan de explicatie van de Supplianten contrarie zin,) is opgevat, en verftaan. En het is, volgens hun eigen gepofeerde* even daarom, dat zy Supplianten het voorfz. verzoek aan U Edele Groot Mogende hebben gedaan, als bedugt zynde, dat, wanneer zy elkan- de>  JAARBOEKEN» January , I jgg. ?3 deren by Testament gebenificeerd hadden, daar uit, na het overlyden van hun lieden, kostbaare en verdrietelyke Procedures voor de langstleevende zouden kunnen ontftaan; waaromme zy dan dezelve door de verzochte interpretatie of dispenfatie van U Edele Groot Mogende gaarne zouden zien afgefneden en geprtevenieerd. Dan, Edele Groot Mogende Heeren! het is even bet zelve-motif, het welk ons aanleiding gegeeven heeft, om te moeten befluiten, dat wy ons nopens het gewigt of de gefundeerdheid van voorfz. argumentatien, niet kunnen of behooren in te laaten. Want, daar dus de Supplianten zelve begrypen, (en te regt) dat 'er cafu quo , geïnteresfeerden zouden kunnen zyn, welke voor hun belang eene fuftenue, contrarie aan der Supplianten voorfz. explicatie van gemelde Placaat, zouden kunnen voeren, zo volgt, dat zodanige gei'nteresfeérdens op der Supplianten verzoek zouden behooren te worden gehoord', dan daar zulks geen plaats kan heb ben , zo lang onzeker lis, wie die geïnteresfeer den zouden zyn, (van het welk eerst cp het over lyden der eerstflervende der Echtgenooten , er wel in het geval, dat de eerstftervende inteftatu. of inte/lata is komen te overlyden, of ook dat 'e: eene Testamentaire dispofitie van den overgeblee vene Echtgenoote exfteert, kan confteeren,) zc kan dan ook even daarom, naar ons begrip, he verzoek van de Supplianten , omme interpretatii van voorfchreeve vierde artikel aan dezelve nie volgen. En nog minder het tweede of fubordinaat ver Zóek, om dispenfatie, dewyl daar toe, na onzi gedachten, geene termen altoos gevonden worden als zynde by de Requeste niets gealiegueerd, he welk ten reguarde van de Supplianten eenig by zonder motif tot dispenfatie in deze zoude uil keveren. Waas 's GrA* ' VlïNHAge. AfwyzendAd*vys vari 't Hof. j  n NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHACE. AfwyzendAdvys van 't Hof. ,1 ] 3 I d ( t tl Waaromrhe wy van advis zyn , dat U Edele Groot Mogende zo het een als het andere verzoek van de Supplianten zouden behooren te declineeren en te wyzea van de hand. Alleen neemen wy by deze gelegenheid nog de vryheid aan U Edele Groot Mogende te herinne* ren, dat wy, by de Memorie, vervattende eeni*e Confideratien ter voldoening aan U Edele Groot [vlogende Refolutie van den 18 Maart 1791, tot jnderzoek , of, en hoedanige veranderingen 'et zouden kunnen en behooren te^worden gemaakt in iet gemelde Placaat van &4 January 1755, onder inderen, ook op het voorfz. vierde "artikel van ge* nelde Placaat, hebben geremarqueert: „ Dat vermits 'er fiuguliere gevallen zouden kunnen exfteeren, waarin de humaniteit zoude „ vorderen, dat aan een der Conthoraalen, den , langstleevende zynde, en geene, of niet ge* , noegzaam toereikende eigene middelen bebben, de, een jaarlykfche uitkeering, tot alimentatie , en levensftand, waarin de langstleevende zig , voor het aangaan van het Hnwelyk heeft be, vonden, door den eerstftervenden vermogt te , worden geasfigneert, ten dien einde by amplia* , tie van het voorfz. artikel permisfie zoude kun* , nen geaccordeerd worden, aan perfoonen zig in , het voorfz. geval bevindende, om, ten over, ftaan van den Magiftraat of Rechter hunner , woonplaats, zodanige Lyftogt te mogen as, figneeren, als na voorafgaande cognitie van zaa, ken, door denzelven Magiftraat of Rechter zal , bevonden worden genoegzaam te zyn." Waar uit wy dus aanleiding neemen, om U Edele Groot Mogende als nog eerbiedigst voor te raagen, hoe nuttig het zoude zyn. dat U Edele iroot Mogende, nopens de renovatie of alterae van het voorfz Placaat, het zy dan naar aan* :iding van onze voorfz. Memorie* ofte op eeniee  JAARBOEKEN, January, 1793. 75 andere wyze, zodanige finaale Refolutie geliefden te neemen, waar door in het vervolg, zo veel mogelyk, alle onbehoorlyke cavillatien en verkeerde iDterpretatien, zo wel als de fchadelyke vermenigvuldiging van verzoeken om dispenfatie zouden worden afgefneden en gecraevenieerd ; en teffenj aan deze Supplianten te gelyk met alle anderen, die zig in een diergelyk gev;l bevinden, gelegenheid zoude kunnen worden gegeeven, om opeent wettige wyze, voldaan te zien aan hunne verlan gens, in geval en voor zo verre die met de bil lykheid overeenkomftig zouden bevonden worden Wy refereeren ons niet te min aan Uwer Ede le Groot Mogende welbehaagen. Hier mede, Edele Groot Mogende Heeren bidden wy God Almachtig, U Edele Groot Mo gende in eene langduurige en voorfpoedige Regce ring te conferveeren, {Onder ftondf) U Edele Groot Mogende gantsci Dienstwillige, De Prajfident en de Raade over Holland, Zeeland e Friesland. (Lager ftondt Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,) ADRIAAN BODT. Gefchreeven in den Hage, dea 8 January 17^ Uit 'sjGRAVENHAGE. zend Advysvan't Hof. I J 1 2 jr r  ?ê NIEÜWE NEDERLANDSCHS *s Gra venha- gé. Hier op volgde dit befiuit: EXTRACT uit de RÈSÖLÜTIEN van de Heeren STAATEN van HOLLAND en WEST-FRIESLAND, in Hun Edele Groot Mogende Vergadering genomen op Donderdag den 24 January 17033 |""\ntvangeh een Misfive van den Prefident eü ^ Raaden van den Hove, gefchreeven in deri Hage, den 15 dezer, houdende', tot voldoeningö aan Hun Edele Groot Mogende appoinc~teme«t van den 4 te voren, derzelver Confideratien en Declinatoir Advis op de daarby teruggaande Requeste aan Hun Edele Groot Mogende geprsfentéérd door of van Wegen Pieter Bindervoet, oud agt en dertig jaaren, en Mari» Mey er, oud vèértig jaaren, echte Lieden beide woonende te Weesp, zynde hy' Supplianc van de Gereformeerde, en de Suppüattte van de Roomfche Religie, verzoekende, om redenen, by dezelve Requeste geallegueerd, dat Hun Edele Groot Mogende gelieven te verklaarea, dat by bet vierde artikel van het Placaat van 24 January 1755, aan de Supplianten niet is verboden, öm van al het geen zy ten Huwelyk hebben aangebragt, mitsgaders van al het geen zy ftaande-hun Huwelyk zonden mogen hebben verkreegeh, of nog zouden verkrygen, ten behoeven van elkanderem, by Testament naar hun goedvinden vry te disponeeren, of wel anderzints,' wanneer Hun Edele Groot Mogende zouden mogen bevinden, dat het aa: 1 de Supplianten niet was, gepermitteerd, om over de voorfz. goederen, of eenige derzelve, ten behoeven van elkarideren, by Tes-  JAARBOEKEN, January, 1753. % Testament te mogen di'poneeren, dat Hun Edele Groot Mogende als dan a/t pknttudine potejiaw, in zo verre vaa het voorfz Placaat van den a4 lanuary i7J5 i hun Supplianten grieven te dis nenfeeren, en hun te perm.tteeren, dat zy Supplianten over alt hunne voorfz. goedeien , ten behoeven van eikanderen, by Testament, naar hun welgevallen vry zullen mogen disponeeren , en «Har van aan de Supplianten te verkenen Hun Fdde Groot Mogenae Refolutie of Odtroy m i£ma. En by welk advis, tot wegneeming van 'alle hardigheid, die in het geval van den k hoven den anderen zoude kunnen plaats hebben, uk aanleiding van het voorfz. vierde artikel, aangedroS «o?d het nut eener finaale Refolutie op 'sïlofs Memorie van Confideratien over te maaken veranderingen in het voorfz. Placaat, by renovatie of alteratie van het zelve, onder de £o"uien van den 23 December 1791, breder hier na geïnléreerd. Flat infertio. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat het voorfz. advis zal worden geëxamineerd door de Heeren Gedeputeerden der Stad Haarlem, en verder Hun Edele Groot Mogende Gecommitteerden tot de zaaken van de JuIb'tie, met Commisfarisfen van den Hove, en de Vergadering daar op gediend van derzclvcr confideratien en advis. Accordeert met de voorfz. Refolutien. Amsteldam. Volgens een berigt van Colombo, van den 26 Maart 1792, over Spanje ontvanF gen, 'sGra- venhage. Bejtuh hier op.  Am- STKLDAM. .78 NIEUWE NEDERLANDSCME gen, was de Vreede op de Malabaar met de Hollandfche Oost-ludifcbe Compagnie geQoten, en men hadt hoop, dat de Keizer van Candia daar toe eerlang ook wel voorHagen zoude doen. Op den 18 dezer maand is alhier de navolgende Waarfchouwing gedaan: jyjyne Heeren van den Gerechte dezer Stad, on. ± demcht zynde geworden , dat geenzims door a le die Vreemdelingen, welke zich hier ter Stede bevinden, en bedoeld worden by de Publicatie van Hunne Edele Groot Mogende, van den 15 November x794 , hunne admisfie, conform aan bet geen daarby is geordonneerd geworden; van de kegeenng word verzogt, nadien zulks wel gefchied door of ten behoeven van die geenen, welke 111 Logementen hunne intrek hebben genomen , doch daar eu tegen veel al door die geenen , welke 111 particuliere Huizen zich ophouden, wordt nagelaaten, waar door mitsdien aan de neilzaame oogmerken van gemelde Publicatie met na behooren kan worden voldaan. Zo is 't dat welgemelde Myne Heeren dienftie geoordeeld hebben , by dezen de voornoemde Vreemdelingen, welke zig in deze Stad bevinden, en nog verder zullen bevinden, wel ferieufelyk te recommandeeren, dat zy zich ten fpoedigften zullen moeten addresfeeren, immers zorgen, dat zulks voor hun gelcbiede, ten p-laatfe en tyde wanneer daartoe ten Raadhuize alhier word gevaceerd, oxa hunne admisfie te verzoeken, en zulks niet alleen, wanneer dezelven zich in Logementen en Herbergen ophouden; maar ook en wel lpeciaal, wanneer zy in particuliere Huizen hun intrek genomen hebben, of aldaar logeeren: zul-  jaarboeken, %mm> 1753- ?& •sullende aan die geenen, welke hier in nalaatig zullen bevonden worden, aangezegd worden deze Stad daadelyk te verlaaten , zonder daar weder te mogen inkomen, op poene, dat anders omtrent hun zodanige voorziening zal worden gedaan, •als nódig Zal worden geoordeeld. En op dat zo Wel de voorfz. Publicatie van Hun Edele Groot Mogende,als deze VVaarfchouWing, des te beter effeft zouden kunnen forteeren, lp worden niet alleen alle Herbergier.! en Logementhouders , maar ook alle die geenen, Welke zodanige Vreemdelingen by hun hebben invvoonen , ofte by wien eenigen Van dezelven mogten zyn gelogeerd, wel eXpresfelyk gelast en geordonneerd , de voorfz. Vreemdelingen biet Van kennis te geeven, mitsgaders te zorgen, dat door of ten behoeve van deze Lieden de behoorlyke aangifte, binnen den bepaalden tyd, Wordt gedaan. Aldus gearrefteert den 18 January 1793, pre fentibus de Wel-Édele Geftrenge Meer Mr David Willem Eli'as, Hoofd-Officier deze Stad; alle de Heeren Burgemeester en, dem to den Heer M. Piet er Cornelis Ilaïfelaar Heer van beide de Eemnesfen, en alle di Heeren Schepenen, demto den Heer Gille, du Oueme, Heer van Cillersboek. En gepubliceerd ten delven dage, prcefentibu de Wel-Edele Geftrenge Heer Mr. Davu Willem Elias, Hoofd-Officier dezer Stad tien Heer /Egidius van de Poll, Burgemees ter , en de Heeren Mr, Pieter Graafitn, Joansz. en Mr. Samuel van der Muelen prjsfideereude Schepenen. In kennisfe van my Secretaris, H. van SLINGELANDT. F 3 Van Am* stel" dam» Wmt' fehouw". nopens Vreemdelingen* 1 f I l i t t  8o NIEUWE NEDERLANDSCHB Am- stel- <1 Van Livorno zyn alhier berigren van den 17 December laarstleden ingekomen , dar 's Lands Kotter de Snelheid, den 12 November, naar Tripoly was gezeild, gelyk ook het 's Lands Fregat de Castor naar Algiers; doch dat gemelde Kotter den 29 November in die haven was terug gekomen : ook was den 12 December aldaar aangeko^ men 'sLands Fregat de Valk, van Lisbon. Wyders waren zeden, het Oorlogfchip Oeiderland, ha Fregat het ZeepJard, en de voorgemelde Kotter de Snelheid, naar Holland onder zeil gegaan. Het fchynt, dat de tydsomftandigheden geoordeeld worden voorzorg van wapening te vorderen. Althans zyn met voorkennis van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Admiraal-Generaal by het Edele Mogende Collegie ter Admiraliteit te Amiïeldam, in dienst gefield 's Lands Schip van Oorlog de Admiraal ds Ruiter, van 64 Hukken , en ter bevelvoering opgedragen aan Kapt. J. van V/oenfel; "als mede by het Edele Mogende Collegie ter Admiraliteit op de Maze, het Fregat ds Princes Frederica Louifa tVilbelmina, van 36 Hukken, en het bevel begeeven aan den Kapt. Anaftafius Jacobus van Halm; gelyk ook de gewapende Vaartuigen de Hoop , de Voorzorg, de Kykuit en de Rust-Beivaarder , aan de Lieutenants Leenden Koek, Cor-  ) A A R B O E K E N , January f$$fö. SI Cornelss Coomans , Berdïnand Hccting en Mattheus Boonder. Verders heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid den Admiraal-Generaal tot Lieutenant Admiraal van Holland en West • Friesland, in plaats van wylen Lodewyk Graaf van Byland, aangefteld den Heer jfohan Arnold Zoutman, Vice-Admiraal, en denzelven het Lieutenant-Admiraals Traélement opgedragen: Tot Vice-Admiraal met de daartoe llaande Jaarwedde, den Heer Vice-Admi* raai Rietveld. Voorts heeft Zyne Hoogheid aan den Heer Vice-Admiraal Van Braam begeeven het Schout byNagts Tractement , en aaii den Heer Vice-Admiraal Ridder J.H. van Kinsterren , de Jaarwedde Van Kaptein • Commandeur. Men ziet ook in 't ligt het navolgende ONTWERP voor het formeeren van een FONDS , door de Hee* ren ZEE-OFFICIEREN, voor het bezorgen van onderfland aan die gtenen der zeiven, welke tc eeniger tyd, zulks bsnodigd zullen kunnen hebben. De Vice-Admiraal van Kin sb er gen, zoals verfcheide andere zyner mede Officieren, Iedere langen tyd gewenscht hebbende,, dat voor het Corps Zee-Officieren, zig eene gunftige gelegenheid updeedt, voor het forpieeren van een Fonds, om even zo als by verfcheiden andere Militaire Corp* F 3 plaats iTKït* DAM.  Si NIEUWE NEDERLANDSCHE Amsterdam»- Fonds tot onder-- plaats heeft, te dienen tot cnderftand van die gee-nen van derzei ver Leden, welke te eeniger tyd zulks benoodigd zullen kunnen hebben: heeft geoordeeld, dit gelukkig tyd flip, waar in den Staat, aan de Zee • Officieren , een vast Tractement heeft toegelegd, hiertoe allergunftigst te zyn. Ingevolge van dien, en op dat een ieder der Heeren Officeren, op eene gemaklyke wyze, daar dan zal kunnen voldoen, zullen dezelven van hunBe Traclementen en Gagien daartoe jaarlyks, tweevan het honderd conrribuëeren; en dén geenen welke Scheepen Commandeeren, zullen, te rekenen van den dag dat hunne Vicfuaüeering begint,' tot die der afdanking, voor den tyd van een geheel jaar, en verder na rato van den tyd, daartoe Cóutribuëeren, als: voor een Schip in diëtist gefield om te dienen met plaats heeft, te dienen tot cnderftand van die geinen van derzelver Leden, welke te eeniger tyd zulks benoodigd zullen kunnen hebben: heeft geoordeeld, dit gelukkig tydftip, waar in den Staat, aan de Zee • Officieren , een vast Traclement heeft toegelegd, hiertoe allergunftigst te zyn. Ingevolge van dien, en op dat een ieder der Heeren Officeren, op eene gemaklyke wyze, daar aan zal kunnen voldoen, zullen dezelven van hunBe Traclementen en Gagien daartoe jaarlyks, tweevan het honderd cootribuëeren, en dén geenen welke Scheepen Commandeeren, zullen, te rekenen van den dag dat hunne Victualieering begint,' tot die der afdanking, voor den tyd van een geheel jaar, en verder na rato van den tyd, daartoe Cöntribuëeren, als: voor een Schip in diëtist gefield om te dienen met 450 Man, voor een geheel Jaar ƒ 4501 o: o 400 400.0:0, 350 3JO:o:o 300 300:o:o 270 270:0:0 250 2Jo:o:q 230 230:0:0 200 Ijo:0:0 JJO 75:0:0 IGO 40-0:0 Volgens dit Ontwerp en in de verönderftelling, dat jaarlyks min of meer twaalf Schepen van differente Charter, en op dezelveu een zeker getal Officieren, zig ih dieBSt bevinden , zal men door de navolgende bereekening, ten naastenby kunnen zien, welke inkomften dit Fonds jaarlyks Z3l kunnen hebben, als, 2 Lieut. • Admir. h /3<5GO:o:o,sjaars/72Qo©:o 2 Vice - Admiraals 2400:0:0 4800:00 4 Schout-by Nachts 1200:0:0 48000:0 Pe Adjudanten als een 2500: o: o 2500:0.0 's Adjudanten 1500:0:0 3002:0:0 De  JAARBOEKEN, January, 1753. 83 Am° Dó Traclementen van het Corps Schccps- ' stèi.. Artilleristen. dam. ï Luitenant-Admiraal Infpefteut f 1800:0:0 2 Vlag - Offic. by ieder Di vifie één ff and, f 1200:0:0 2400:0:0' I Kaptein per Compagnie 'sjaars ƒ 1200:0:0 I CommandantofKap. tein - Lieu tenant 720:0:0 1 Eerfte Lieutenant 540:0:0 3 Tweede Lieutenants 1260:0:0 1 Lieut. van de Artiller. 480:00 Te zamen ƒ4200:0:0 Dus voor de zes Compagnien ƒ 25 200: o: o De toegelegde Traclementen aan 53 Zo Vlag-Officieren aIsKapt./72o:o: 0/28100:0: o 56 ZoComm.alsKap- teineni/45o:o:o 25200:0:0 56 Zo Lieut.van de eerfte als Kapt. -Lieut. a f 360:0:0 ƒ 20160:0:0 113 Zo Lieut. van de tweede als die van de eerfte Claafe i ƒ300:0:0 ƒ 33900:0:0 ƒ 117420:0:0 In 't geheel ƒ 169120:0:0 F 4 Van  Am- . stel» TJAMV onderfian d. 84 NIEUWE NEDERLANDSCHE Van welkefomma van ƒ169120 ge» rekend , tegens 2 per Gen to, bedraagt jaarlyks een Inkomen van ƒ 33?»: 8: o 1 Schip van 450 Man ƒ 450: o-: o : I 35° 3Jo:o:o I 300 300:0:0 1 270 270:0:0. 2.' 230 i/230"-40:1:0.'o 4 75:- 300 e:o 2 iosk 40: 80:0:0 —— f 22I0:0: Qr Van de Gagien der Officieren, welke veronderfteld worden, op de Schepen geplaatst te zyn, als: 12 Kapt./3360:0'sjaars ƒ4320:0 12 Comraand.ofKapc. Lieutenants & ƒ720:0 8640:0 18 Lieutenants van de eerfte Clasfe £360:0 j88o: o 40 Lieutenants van de tweed. Clas.a36o:o 14400: o ƒ33240:0 Van welkefomma van ƒ 33240: o Gerekend tegen 2 per Cento, bedraagt ƒ 654:0:0; Te zamen het geheele — inkomen, 'sjaars ƒ 6256:8: o Van deze Som zou aan den eenen kant, wederom dienen afgetrokken te worden, de te vooren bepaalde Có tribuëering der Traclementen aan Land, derKapteinen, welke fchepen Commandeeren. Edoch daar en tegen geen bepaling nog bereekening gemaakt zynde , van de Traclementen der Vlag-Ofücieren, welke voor het Commando van Esquaders dg in dienst bevinden, nog van deinkomften der vry.  JAARBOEKEN, Jfworpj 1703. 85 vrywillige giften, die aan dit Fonds gedaan zullen kunnen'worden; zo is het, dat men volgens de hier voorgemelde bereekening, op deze wyze jaarlyks, op een inkomen van zes duizend Guldens ftaat zal kunnen maaken. Dit Fonds zal gefield worden onder de Directie van één Vlag-Officier, twee Kapteinen, twee Commandeurs of Kaptein • Lieutenants, en twee eerde Lieutenants - voor welken, alle vier jaaren, een andere Vlag - Officier, en om de twee jaaren, een andere Kaptein, een andere Commandeur of Kaptein- Lieutenant, en een andere eerfte Lieutenant verkooren zal worden; cp dar. 'er op deze wyze altoos Leden overblyven , aan welke de Huishoudelyke beftiering bekend is. Ook zullen de Penningen der inkomften, door de Sol!iciteur« Militair van het Corps geïncasfeerd worden. Waar voor den Heer Vice-Admiraal van Ams-brrzsn, mits van dit Huishoudelyk befficr geëxcufeerdtezyn, heeft voorgeffceld, dit Fonds uitzvre Prievc Beurs met een lom van f 5000:0:0 tb begiftigen. Alzo het inkomen van dit Fonds gegrond is„ op eene vrywillige toelaag, van een gering gedeeïte der bekomen Traclementen cn Gjigië 1, gelyk mede, die der voordeden uit de Kostpennmgen der Manfchappen proflueerende, en het op .deve wyze een gefebikt middel is, om een welgepaste dnderfland te deen toekomen aan die geenen deiOfficieren van het Corps, en door den tyd aan derzelver Weduwen en Wezen, welke door teaenfpoeden of wisfelvalligheden van 't Fortuin gedrongen , zulks benoodigd zullea kunnen hebbes*: Zo is het, te meer,(alzo een ieder, wie hy ook zy, aan zodanige ongevallen blootgefteld zynde, deze toelaag in zodanig geval, fchoon onvoorzien en onverhoopt, wederkeerig kan worden,) dat wy vastelyk vertrouwen, geene der Leden van het F 5 Corps, Au- STF-TjDAM. Fondsiot onderpand.  86 NIEUWE NEDERLANDSCBE Amsterdam. Vedert den maand Mey laatstleden, heeft de *-* Admiraliteit in Denemarken nadere onderzoekingen laaten doen, wegens eenedestydsontdekte geyaarlyke Steengrond by Woerre Vlak een Eiland, gelegen in de groote Belt, welke verdere navorfchingen door den Kaptein-Luitenant Slab zynvolbragt, en Wiens rapport aldus luid: Corps, daar tegens in oppofitie zullen komen maar dat het in tegendeel de algemeene Goedkeuring za! wegdraagen, en daar door deszelfs volkomen beflag zal verkrygcn. Te Hamburg zyn van den i July tot den laatften December 1792, ingevoerd 17 43 Hollandfche, j 15^ Deenfche en 4015 Pruisüfche tonnen Haring. In het afgelopen Jaar zyn de Zond doorgezeild 4349 Engelfche, 2181 Hollandfche, 1362 Deenfche, 2132 Zweedfche 65 Rusfifche, 209 Dantziger, 142 Papenburger, 40 Keizerlyke, 737 Pruisfifche, 188 Iiremer, 86 Lubekkers, 35 Oldenburgers, 8* Hamburgers, 338 Roftokkers , 21 Courlanders, 11 Portugeefche, 25 Franfche, 68 Amerikaanfche , en 40 Spaanfche Schepen , en nog 2 onbekend van welke Ngtie; maakende te zamen 12114 Schepen, zynde het grootfte getal, dat immer bekend is. Dit navolgende berigt heeft te veel betrekking tot de Scheepvaart, om hier geen plaats te vinden.  JAARBOEKEN, %'amtary, 1793- 8? luid- Deze Grond ligt op de Zuid-Oost kant van Woerre Vlak in 't Noord-Otfst ten Noord half Oost van Woerroës Ooftelyke hooge Lands einde, \ myl van Woerroë. — Dezelve U een Steengrond, liggende van 3 vadem tot b-g voet diep, en fit omtrek bevond ik die omtrént twee Kabels lengte, doch ter diepte van ia :\ 82 voet, maar naauwhyks 200 voet in circumferentie. -—~ lk heb dezelve rondsom op alle zyden gelood, en bevonden,dat die met geert'andere Grond vereenigd is, doch ten' Zuid-Oosten daar van tei diftantie van een kleine Steertgrond, waarop me minder dan 14 voet water is. Meest allen , welken in de Groote Belt ko men, pasfeeren door Woerröe Sond, en ituurei naar den kant van Woerröes Vlakte, alwaar dg Grond is liggende: en, volgens zeggen, het; ben verfcheiden Vaartuigen in deze nabyhei geftooten, meenende dat zulks 00 een Wrak e met op grond was, het welk vermoedelyk ooi zaak is, dat voorgemelde Grond nu eerst i ^Volgens de kentekens of merken, die de fitu: tie hier omftreeks oplevert, dunkt my, nat t< vermyding van gedachte Steengrond, het besi is, de volgende obfervatien in acht te neemei: namentlyk: Om den Grond vry te zeil*3" langs de uos zyde, moet de Oostpunt van 't Avnldden Bost in Jutland zig beginnen op te doen ten OjU' voor Hielm. , Om dezelve vry te zeilen langs de Westzyd. moet de Oostpunt van 't Arnkielen Bosch v den Westhoek Hiehn verdWynen, of ten ns ften by verdwynen. Om die vry te zeilen langs de Noord W' en Noordelyke zyde, moet men de Ooiter ks te Samföe hebben ten Westen door Wocrrc Westelyk Klint of Hooge Land. Amsterdam. Ecrigt wegens een Steengrondenz. 1 ï 1 s t e > tI11 :» fa a- :st rk •es "er  Amstel- dam. Berigt wegens een Steengrondenz. \ J 4 c b §e NIEUWE NEDERLANDSCnS 'a& vTyd'ng hn& de Z"'d-Oost en M* de yke zyde , moet de bekende Öeoze Duin ld* ten Zuiden voor ons i)ergs 'S%S „* Dyvet genoemd word) niet Noorderlyker maaf .vre e™n: Se m.et deze Merken onbekend Syn, en van t Noorden na Woerröe - Sond ftevenen, moeten ter vermyding der Grond Wo roes Oosthoek of Klint niet eerder tusfchen Zuid West ten Zuid en Zuid-Westen brengenf be voo ens zy Ifchoved of de Noordhoek vaï Sampas hebbend S WcSten °P het Co^ Indien zy uit de Woerröe-Sónd komen, en Noo.dwaards ftevenen, dan moet de Oosterhoek van Woen-öe niet eerder tusfchen en Zuid-West ten Zuiden gebragt worden al. voorens 2y ifchoved in 't W-Noord- West op het Compas hebben. Als 't donkere of mistachtige Wéér beier nm deze Merken te gebruiken, moet men S mS Looden tot op 5 vadem water van de üjftelvre |yde van Woerröe Vlakte houden; dk2 Schepen dienden, behalven dit, ter' eenfer "vd hooit nader te kömeu. 0 ycl In 't begin dezer maand Tanuarv Waren 3e Engelfche Fondfen aldus; Y De Engelfche Oost;Indifche Compagnie 83. De Engelfche Bank iH en 1 half. )e Zuid: Zee 86 en 1 half. De 4 nerCt annuïteiten 91 én 1 half. De 3 perCt. Ge- ïwy 77 Cn 5 agtfte' AIIen °P Fe' De  JAARBOEKEN, January, 1753. 89 De 105 Millioenen ƒ 276, contant aan de Beurs. De Agio van de Bank 11 zestiende perCt. Dog op 't laatst dezer maand waren de Engelfche Fondfen aldus gedaald. De Actiën van de Bank 169. Oost-Indifche Compagnie 1804 a 178. Zuidzee Compagnie geen vaste prys; Annuites 76 Dito JNieuwe geen vaste prys. 3 perCt. ge red. Bank Ann. 74! a f; 3 perCt. gecom fol. dito 73I a 74 a 73I a f; 4 perCc ge conf. Bank Ann. 1780, rS^i k ^> Langt Ann. 2iï|. Wisfel op Amfterd. 38—4. Zigt 38 Rotterdam 38—4. De Franfche Fondfen waren den 29 December, 125 Millioenen 103 a I02|, Lyfrenter alle de Letters. Wisfel op Amit. 31^ a £ En vervolgens in deze maand de prys dei Fondfen aldus: De 125 Millioenen 96 a 95 a | Lyfr. 6. laacfte maanden van 1792. Let ter A. Wisfel op Amlterdam 311 a $ a \. Hilversum. De verkleefdheid aan gewoontens en oud( gebruiken, hoe önredelyk, of zelfs ook be laggelyk, die zyn, is zo fterk, dat geen ge zond verftand alleen in ftaat is dezelven t< overwinnen en 'er vaak veel tydverloop to he Am- stel» dam» t i  9Ï> NIEUWE NËDE.RLANDSCHË. Hilversum het onderbrengen derzelver noodig is. Bei halven het voorbeeld der Inenting der Kin» derziekte, is het nadeelig begraven in de Steden een overtuigend bewys. Het is daarom een groot genoegen voor beminnaars van 't menfchelyk geflagt, dat zy niet alleen het eerfte vooroordeel langzaam hebben zien verminderen , maar ook de reden op het laatfte eenig veld winnen. Gelyk op eenige andere plaatfen en laatfteiyk te Wyk by DuurStede, zo is men ook hier zedert 1791, met ernst bedacht geweest, om, uit hoofde van het wanvoeglyke en nadeelige van het begraven in de Kerk , die gewoonte hier af te fchaffen. Onze Regeering heeft de Kerkmeefters gemagtigd., om een öuk Lands buiten het Dorp daar toe te koopen, en leverde een Request deswegen aan de Heeren Staaten van Holland, en kregen van Hun Edele Groot Mogende niet alleen toeftemming tot het fluiten der Graven ih de Kerk en het verplaatzen dier eigendommen op de nieuwe Begraafplaats, maar ook voor eenige jaaren ontflag, van 't geen Art. 15 der Ordonnantie op het middel van het Trouwen en Begraven, van 26 October 1695 was vastgefteld, zo dat van de Lyken , ter begraving naar Hilverfum vervoerd, het recht van begraven maar eens, ter plaats van het overlyden, zal betaald worden. Waar door dan dit heilzaam werk tot volkomenheid is gebragt. 't Is te wenfchen, dat dit voorbeeld in ons Land veel mag  JAARBOEKEN, January, 1795. 9- rnag nagevolgd worden. Het Kerkhof, groot! genoeg voor 756 Graven, en dus meer dan' de Kerk bevattende, is met een muur, ter hoogte van zes voeten, omringd, en in 't midden met een yzeren hek gefloten. Die lust hebben om een of meer giaaven daar op te koopen , kunnen zich deswege aan de Kerkmeelteren der Hervormde Kerk alhier vervoegen. In deze maand is onder een groote toevloed van menfchen het eerfte lyk daarop gebragt. ZEELAND, MlDDBLBUR G*. De beftierders der Generaale Geoe« troyeerde Oost-lndifche Compagnie dezer Landen, hebben de gewoone VoorÏaars-Verkoopinge by de Kamers bepaald op de volgende dagen, als by de Kamer Zeeland den 15 April, by de Kamer Delft den 23 daar aan volgende, by de Kamer Rotterdam den 25 dier zelfde maand , en by de Kamer Amfteldam den 29; by de Kamer Hoorn den 6 Mey, en by de Kamer Enkhuizen den 8 dier maand. Wy hebben in onze voorige Jaarboeken en iaatftelyk in December 1792, van de zaak Ju- /EESUM.  92 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg» zaak van den Heer Mr. D. P, de Mauregnault gefproken, en veele e&>te Hukken daaroourend medegedeeld. Wy zullen thans dit onderwerp vervolgen, en hier een Extract uit de RefoLitien plaatfen van de Edele Mogenden Heren Staaten van Zeeland, van den 7 January 1703, in *t welk vooral het advys van de Stad Veere vervat is. TT)e refpeótive Leden verzocht zynde zich te verklaaren op het Rapport, den 24 December 1792 ter Vergadering uitgebragc, over het Request van Mr. D. P. de iM.mrvgnault, waar by met allegatie v:n redenen aan Hun Edele Mogenden verzocht, dat mogte worden opgelicht zyne fuspenfie als Rentmeester der zogenaamde Geestelyke Goederen over Walcheren eniN'oordbeveland, en hy mitsdien wederom in deze zyne functie heriïeld; — als mede over de ouverture uit naam van de Heeren Gecommitteerde Raaden ter Vergadering gedaan, wegens het bevonden, doch daar na 'gefuppleerd deficit in des Rentmeesters voorfz. adminiftratie; en eindelyk betreffende de door hem in gediende en overgelegde Memorie, ftrekkende tot zyne verantwoording en Juflificatie indezen, brcedcr onder de voorfz. Notulen; hebben den Heer Van Lynden, voor den Heer Eerften Edelen, en dc Heeren Gedeputeerden van Zierikzee, Goes, ïholen en Viisfiogen aangenomen, zich op voorfz. Rapport nader te zullen verklaaren, doch die van Middelburg zich met het zei ven geconformeerd; terwyl de Heeren Gedeputeerden van Veere hebben gezegd, door de Heeren hunne Committenten gejast te zyn, om te advifeeren; dat Hun Edele Achtbjare in aanmerking nemende, dat noch het Ge- .  jaarboeken, january, 1-03. $3 Gemeene Lan 1 , noch iemand in het by/.onder eenige ('e minde fchaade aan de adrpiniftratfe van den Rentmeester de Mairc^nault heeft geleden, maar dat al het deficiëerende uit zyne eigen middelen is voldaan geworden , en tevens met een gevoelig medelyden ziende op het droevige lot der talryke familie van den Suppliant en zyne hoogzwangere Huisvrouw, welkers behoud of ondergang van Hun Edele Mogenden in dezen te nemen dispofitic geheel en al zal afhangen; en ook niet onbewust van de dienden, zo door den Suppliant zdven, als deszelfs Voorouderen , aan deze Provincie en de Stad Veere in her byzonder, reeds by de oprichtinge van de Republiek, bewezen; ommedeze mitigeerende redenen van oordeel zyn, dat op den voet, by Heeren Commisfarisfen aan de hand ge geven, de Suppliant van de fuspenfie behoorde te worden ontheven, en in zyne functie alsKcntmeester der Geestelyke Goederen over Walcheren en Noordbeveland herffeld, onder deze fpcciale voorwaarde nogthands, (willende Hun Edele Mogenden hier mede aan de Confideratien, door andere Staatslieden denkclyk te moveeren, te gemoet komen J dat aan Heeren Gecommitteerde Raaden worde verzocht en gedemandeerd, om de adminiftratie van dat Couiptoir, met in acbtnerninge van de fecuriteit van den Lande, te demandeeren aan een vertrouwd Perfoon, is 't doenelyk binnen de Stad Veere woonachtig, op zodanige redelyke conditiën, als Heeren Gecommitteerde Raaden billyk zullen oirdeelen, en dat de Suppliant zich zal ontdoen van zyne Stedelyke radicde qualiteiten, en zyne demisfie als Raad en Penflonaris der Stad Veere verzoeken, wair door ipjo facto alle Comtriislien-, daar uit geproflueerd, zullen komen te cesfeeren. Dat Hun Edele Achtbnaren vermeenen , dat door deze te nemen Refolutie voor de lecuriteii der Penningen van den Lande is gezorgd, en tevens voorziening gedaan, dat andere comptabele G , Amb' Middelburg. ReM van de Senaten van Zeeland , en het adv js van de Slad Veere daar op  94 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middel- i eürg» Refol. van de Staaten van Zeeland. en hetadvys van de Stad Veere daar op. \mbtenaaren zouden worden afgefchrikt, om zicrf mn Hiergelyke grove nonchalance fchuldig te maaien dat wyders wat aangaat het bezwaar, door len Suppliant by zyn Request geopperd, als of 'er niet zo veel by het Comptoir in kas heeft moeten zyn, 'ls van hem is gevorderd, Hun Kdele Achtbaare mee Heeren Commfsfarisfen van oirdee! zyn, dat de billykheid vercisebt, dat het te veel gevorderde aan denzelvcn worde gereftitueerd, zo dra dit by het fluiten der Rekening gedeeltelyk door hem, gedeeltelyk door den gequalificeerden, beheerd, blyken zal, en dan kan worden vereffend, en des noods door de Rekenkamer gereguleerd. In een dergelyk Extract uit gemelde, Refolutien van den 14 January 1793 zyn de Advyfen der andere Leden vervat, en het befluit tot herftel van den Rentmeefter db Ma^regnaolt genomen, mids het beheer van zyn Comptoir door eenen anderen worde waargenomen, en hy zyne andere posten nederlegge Zie hier dat Extract woordelyk aldus luidende. ï"\e Heer Van Lynden, voor den Heer Eerden J-' Edelen , en de Heeren Gedeputeerden van Zierikzee, Goes, Tholen en Vlisfingen, gefommeerd zynde, op het Rapport van den 24 December 1792, betreffende het Request door Mr. D. P de Mauregnauh, verzoekende oplichtinge van zyne fuspenfie, als Rentmeester der Geestelyke Goederen over Walcheren en JMoordbeveland. breeder by het voorfz. Rapport vermeld; heeft eerstgemelde Heer gezegd, bereid te zyn, om het zelve ter conclufie te helpen brengen.  JAARBOEKEN', January, 1753. 95 De Heeren Gedeputeerden van Zerikzee heb-. Den gezegd, gelast te zyn te declareeren, dat, ha eene nauwkeurige examinatie van de Membrie van denzelven Rentmeester by het voorfz. Rapport overgelegd, Hun Edele geen redenen waren voorgekomen om op dit póinct favorabel teadvifeeren, en de fuspenfie vart gemdden Rentmeester van voorfz. Ambt op te ligten,. maar wel in tegendeel, in dezelve zulke gehazardeerde termen zyn ter neder gefield , die in dezen in geenen deeïé als Conciudent kunnen worden aangenomen; dat, hoe zeer de Heeren hunne Committenten, uit hoofde van het gedrag van denzelven Rent: meester de tyauregnau-li, alle redenen zouden hebben, om deze zaak in judicium te renvpijeeren, echter in aanmerking nemende de ongelukkige bmflandighedeh, waar in zich deszelfs Vrouw en Kinderen zouden bevinden, indien hem dcszelfi Ambt wierd ontnomen, waar door denzelven geer middel van beftaan meer zoude overig zyn, zich met het voornoemde Rapport wel willen conformeeren. üe Heeren van Goes hebben gezegc door de Heeren hunne Committenten gelast te zyn. iich hiet alleen te conformeeren met het voorfz. Rapport,. en dat diensvolgens óp den voet daai by voorgeflagen, den Suppliant zouden laten blyven in het bezit van het Ambt van Rentmeestei van de Geestelyke Goederen van Walcheren et Noordbevëland, maar ook teffens te moeten dc'ela reeren, dat hunne Heeren Committenten ia hel zetvë Rapport geene redenen hebben gevonden, welke dezeive zouden permoveeren, zich te con formeeren met dat geJeelte, waar by de Sup pliant in de noodzakelykheid gefield word , on zvne andere radicale qualiteiten te moeten quitee *eti De aanwezende Heer Gedeputeerde van Tho ien heeft zich met het voorfz. Rapport geconfor sneerd, en gezegd wel te mogen lyden, dat dj Ga ad Mia- DELEÜRG» ReM tot hef' jlel van den RentnU de Maureghaült; I  ótf NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg. Refol. tot lier- /lel van den Ren tm. de Mauregnault : i adminiftratie van het Comptoir van den voorfz. Rentmeester worde waargenomen door een Perfoon , te Veere woonachtig, zo de andere Leden 'er niet tegen zyn. — En hebben de Heeren Gedeputeerden van Vlisfingen gezegd, gelast te zyn te perfifteeren by het advvs van de Heeren hunne Committenten, den 2^ November 1792 over de zaak van meergenoemden Rentmeester ter Vergadering uitgebragt. AHe welke advyfen gehoord en gelet zynde op die van de andere Leden, heeft de Raad-Penfionarls het voorfchreven Rapport per plura ter Conclufie gebragr. Dfe Heeren Gedeputeerden van Vlisfingen hebben daar op gezegd, dat, vermits zodanige Conclufie geheel was devieerende van de fentimenten van de Heeren bunne Principaalen , niet konden nalaten te declareeren, dat de nadeelige gevolgen , welke in tyd en wylen daar uit voor den Lande mogten proflueeren, zouden overlaten voor rekening van die Leden, welke hebben kunnen goedvinden daar toe te concurreeren, en dat zich omtrent het verder waarneemen van die Adminiftratie niet zouden inlaten, verzoekende dat die hun geadvifeerde in de Notulen wcrde gebragt. En hebben de Heeren Gedeputeerden van Veere ander inhaefie van het advys hunner Princip ,0 1, •e ;t n ls ie :e in | le iie v :r-  ïQ2 nieuwe nederlandsche Leeuwarden. Uitfchr. yan den Landdag. I i 1 ) \ \ Perfoonen, welke met fchriftelyke commisfie van de refpettive Dorpen, tot overbrenginge van dc particuliere Item cedullen geordonneert zyn, welke commisfien op dien tyd, als de particuliere ftem. minge gefchied, in de Kerk gefchreven en getekent zullen worden van de Stemgevers, in prasfëntic van de Dorpregters, en de voorgeroerde twee Perfoonen. bemant Paapfche Remmen hebbende gebruikt, zal daar door niet vervallen van de pluraliteit van ftemminge, maar zo hy bevonden word buiten die de pluraliteit te hebben, zal hy ook tot het Volmagtfchap geadmitteert worden ; dog voor yder Paapfche ftem, waar voor op deszelfs ordre gettemt is, zal hy verbeuren 100 Carolieguldens, ten Jrofytc van de Diaconie - Armen ter pjaatze, daar ie ftemminge gefchied ; welke penningen met parate executie zullen worden geïnnet- Iemant ten opzigt van zyn Perfoon niethabyl, af capabel, of gequalificèert wezende, om tot den Landsdag geadmitteert te worden, en egter de neeste ftemmen hebbende, zo zal daar door de geeje, die anderzints de minderheid van ftemmen hadie, niet prasvaleren, maar een nieuwe wettige uitfchryvinge tot ftemminge gedaan, en'op nieuws geHemt worden. De Grietman zal gehouden wezen zyn Ampt in tezen getrouwlyk te betragten, zo wel zyn Perbon in t particulier rakende, als dat de voorfz. 3oin£ten wel onderhouden mogen worden , en niet nalaten aan deze Vergaderinge pertinente rekenfchap :e doen van de mifufen, zo tegens derzelver uicchryvinge zouden mogen gedaan zyn, by pcene ran ioo Goud-Guldens, te appliceeren de eene ïelft ten profyte van den Aanbrenger, en de anlere helft ren profyte van den Armen der Grietenye, En zullen alle die geene, die haar regt van ftemninge aanmaatigen, wegens haar plaatzen, fchot- fchie-  JAARBOEKEN, January, i7$>3« ie3 fchietende huizen, fielten, of ploegman gen, mede gehouden wezen te hoeden de lasten van de doorfoeten of inlegering van Soldaaten, alles incönfSté van de pomften, belangende de verkiezin£To Volmagten op den Landsdag, by de Staaten van ' Land den 4 Maart 1640 geapprobeert voor zo verre 't zelve in vorige en volgende articulen by Refolutie van den 19 July 1698 niet is gecomgeert ^DTvSlmfgten met autentyeque, copiéle, of rij boeken geëxa-aheerde procuratien komende, zu er S worden geadmitteert; maar die geene zullet toegelaten worden dewelke 'compareeren met ong. S naar behooren onderteekende pröSurattón zo als Wy ü een Formulier hier nevens over ?epSfelyk zal worden geobferveert de Refoluti van den iaare 161Ó hier annex. . Dat niemant van Paapfche Ouders geboren, in toekomende op den Landsdag zal worden verkoren Sn waare alvorens Ledemaat van de Gereformeei de Religie is geworden , uitgezondert de zodanige die voor dezen daar toe geadmitteert zyn gewees Wezende de voorfz. Volmagten, die op de Landsdag verfchynen zullen , goede Pamotten Bef hebbers van de waare Gereformeerde Religie Zo als dezelve in 't begin van de Reformatie aaog nomen en geleert is, als mede van de Vryheid d Vaderlands , genegen tot Eendragt, en die als n zodani-e te wezen met 'er daad bevonden worde Sdehelyk vry en onverdagt van alle iuftd-n en eenige gunst tot den Vyand van dez, Stlat te draalen , of ooit gedraagen te hebbe, end? ook niet lasterlyk nog ergerlyk, dan eerh pn vroom van leeven. , > . C Zonder ook anderen toe te laaten, als die b yonden worden by de meeste ftemmen der Ing L'i'EU- VMR- DEM. Uitfchr. van den Land» . dag. \ t > n » , =s g 1. i:n1; 'k 2- ee-  io4 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Uitfchr. van den Landdag. 1 ï 1 1 t * i Waar zetenen, in conformité van deze uitfchryving, verkoren te wezen. Invoege dat het den Grietslieden en Secretarisfen mede niet geoorloofc zal wezen, eenige procuraticn' te fchryven, en te bevestigen, dan op zodanige Perfoonen als vooren verhaald; by pcene van voor goedgunners en toegedanen van den Vyand geagt, en naar eisen van zaaken overzulks geltraft te worden. Om op den 4 February als vooren, precys en zonder eenig vertrek, 'savonds binnen Leeuwarden , en 's anderen daags ten tien uuren voor noen op 't Landfchaps-Huis te compareeren. En aldaar te ontvangen, 't geene de Heeren Staaten als dan , en daar na, by geïchrift ter hand gefield zal worden; En daar op, mitsgaders alle voorvallende zaaken, ftrekkende tot bevorderinge van de gemeene zaaken, te beraadflagen, raamen en fluiten, 't geene by gemeene, of meeste flemmen bevonden zal worden oorbaarlykst te wezen, ronder te vertrekken, voor en aleer 't poincl van de Confenten ten vollen zal zyn afgedaan. Dat zal moeten gefchieden binnen den tyd van zes weeken, in welken tyd alle 'sLands zaaken sullen moeten afgehandelt, en de Landsdag daar nede geflooten worden. Ende wat na de voorfz. zes weeken zoude molen worden gebefoigneert, zal alles van nul en onvaarde worden gehouden. Ook mede te outfangen bewys en aanwyzing, ?aar en tot wat einde de ingewilligde penningen ut nog toe opgenomen, aangelegt en bekeert zyn. En dit alles met volkomen last, zonder eenige /ydere rugfpraak of reftriclie. Houdende den afwezende, en niet genoegzaam emagtigden , voor confenceerende eh byvalleude emmen.  JAARBOEKEN, January, 17S>3- I05 Waar toe Ons verlatende, beveelen Wy U Edele I in de befcherminge van God Almagtig. \ l Leeuwarden den 10 January 1793TJ Edele Goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten van Friesland, D. B. van HAERSMA, Vu Ter Ordonnantie van Hun Edele Mogende. H. H. van WYCKEL. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Dordrecht. Den 28 der afgelopene maand December is alhier, in het 56 jaar zyns ouderdoms overleden, den Heer Mr. Arnoldus Adrianuk van Tets, Vryheer van beiden de Goudriaane en Langerak, bezuiden de Lek , in leveü Oud-Riad en Oud ■ Burgemeefter dezer Stad, mitsgaders Bailluw van Zuid-Holland en Wieldrecht. In wiens plaats op verkiezing van den Erfftadhouder door de Staaten van Holland is aan- ge- iEEU>EN.  ioS . NIEUWÈ NEDERLANÖSÖÖË Veran dering onder de hoo ge en lage Amte- na ars , Enz. gefield als Hoofd - Officier Mr. Qvhan van den Br an deler. • Door het Collegie vah goedé Lieden van dei Achten, is tot deszelfs Medelid, voor bet tweede kwartier dezer Stad, in de plaats van den overleden Heere Arnoidu; Prinfe van Ho uw er ton, benoemd den Heer Herman 1 kring. Door deh Edele Groot Achtbaareh Öudraad dezer Stad, zyn met Mey aanftaande, voor deri tyd van drie jaaren gecommitteerd in het Edel Mogend Collegie van Gecommitteerde Raaden der' Staaten van Holland en West-Friesland, den Heer Mr. Pieter Hendrik van de Wall, en in dat ter Admiraliteit op de Maaze den Heer Abraham Hendrik Onderwater. Op den Iaatftén dezer maand January óverieedt alhier in den ouderdom van omtrend 60 Jaaren $ den Heer Anthony van den Samhèuyel, in deri Oud- Raad en regeerend Burgemeefter dezer Stad; Delft. Op den eerfleri January dèn gewoohen dag der verandering van de Regeering, zyri door Zyne Doorluchtige Hoogheid, den HeerErfftadhouder , uit eene overgeleverde Nominatie 1 verkozen tot Burgemeeüerën de Edele Groot Achtbeare Heeren Mr. Adriaan van der Goes, Mr; Gekard van Hoogeveen , Mr. Engèlbert Pauw en Mr. Pieter ds L'Espaul. Tot Schee ■ penen, de Heeren Mr. Simeon Pieter van Swinden, tlugo Brouwer, Dr. Adrianus Sanderus van der Boon Mesch , Willem Anihony van Heemskerk , Mr. Cornelis van der Coes, Alexandef van Dyk en Mr. Gysbert Jan van Voorst. En' tot Scheepenen • Commisfarisfen van des Gemeene- lands  JAARBOEKEN, January, 1793. 107 lands Middelen, de Heeren Hugo Brouwer, Dr. A. S. van der Boon Mesch en PV. A. van Heemskerk. 'sGravenhace. Hun Edele Groot Mogende hebben op verkiezinge van Zyne Door luchtige Hoogheid den Heer Prins Erfltadhoiider, aangebeld, tot Bailluw van Zuid Hollanden Wieldrecht, den Heer Mr. Lambert Pieter van Tets. Zyne Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, heeft tot Lieutenant-Admiraal effeclii f van Hol land en West-Friesland, in plaats van wyler Lodewyk Graaf van Byland, aangebeld de» Heer Johan Arnold Zoutman , Vice-Admiraal en denzelven toegeftaan het Lieutenants-Admi raals Traftement. Tot Vice- Admiraal, met he daar toe ftaande jaarwedde, den Heer Vice-Ad miraal Rietveld, Voorts heeft Hooggemelde Zy ne Hoogheid aan den Heer Vice-Admiraal i'a. Braam, to gelegd het Schout by Nagts Traóie ment, en aan den Heer Vice-Admiraal, Ridde J. H. van Kinsbergen, de jaarwedde van Kar, tein- Commandeur. Leyden. Op den 4 dezer maand January overleedt in den cuderdom van ruim 66 jaaren, den Heer Mr. Jacob Bartram van den Steen, Raad en Oud - Burgemeefter dezer Stad, en wegens dezelve afgezonden in 't Edel Mogende Collegie van de Heeren Gecommitteerde Raaden , Rentmeefter van 's Lands Univerfiteit alhier. In wiens plaatze wederom is benoemd, om van wegens dce Stad in 't Collegie van de Edele Mogende Heered Gecommitteerde Raaden van de Edele Groot Mogende Heeren Staaten van Holland Veranderingonder de hooj ge en lage Amte- naars4 enz. i ! f i t f i.  Verandering onder de hoo ge en lage amtenaars,enz. Amsteldam In 'sHage is in den Ouderdom van ruim 56 Jaaren overleeden, den HeerMr. Nicelaas Willem Roè'll, in leeven Raad der Colonien van den Staat in de West-Indien, Meefter* knaap van Gooyland, enz. Ook is den 27 Janu^y na eene ziekte vah weinig dagen in den Ouderdom van 27 Jaaren en 5 Maanden overleeden,den Heer Mr. LtonardBeels,\&\V luw en Dykgraaf van Asfendelft, mitsgaders Se« cretaris van den Heer Hoofd - Officier dezer Stad. Gouda. Den 29 December, zyn door de Edele Groot Achtbaare Vroedfchap dezer Stad voor den Jaare f 703, tot Gecommitteerde Raad van de Staaten van Holland, enz. op nieuw beftemd, den Heer Mr. Adfiadn Pieper Twènt', Heere van Raaphorst, Raad en Oud Burgemeester. — En ton Bewindhebber van de Oost - Indifche Compagnie te Amfteldam, den Heer Mr. Adriacm Jacob van der Does, Raad en Oud-Scheepen dezer Stad. Vervolgens zyn, den eerden January, den gev woonen tyd tot de Jaarlykfche verandering der Regeering , door de Edele Groot Achtbaare Vroedfchap de- 108 NIEUWE NEDERLANDSCHE land en West-Friesland tot 1 Mey 1795, zitting te neemen, den Heer Mr. Adriaan van licusdcn, Raad in de Vroedfchap en Oud-Burgemeefter dezer Stad; zynde dienvolgens, op deszelfs verzoek vah zyne benoeming tot de Commisfie van Hun Hoog Mogenden van wegens deze Stad, tegen den 1 Mey aanftaande, ontflagen, en daartoe door de Groote Vroedfchap dezer Stad beftemd , den Heer Mr. Johan Meerman, Vryheer van Daiilem.  JAARBOEKEN, January, 1793. 105 dezer Stad, tot Mede - Raaden verkozen, de Hee ren Mr. /Ji C. Gevers en Qj Noortbcrg, in plaat; van wylen den Heer Jan Noortbcrg, Heer van Bleskensgrave, en Mr. Jan Souwens. GofciNCHÉM. Uit eene overgeleverde Nomi• natie zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfltadhouder, tot Scheepenen dezer Stad en Lande van Arkel-, voor den Jaare 1793. verkozen, de Heeren Mr. Jan Ouwens, Johan Snoeck, Chriniaan Schalier, Brunq Jofias van der Does, Johan Stephanus Blom, Dr. Hendrik van Gennep rfl Richard de Bly; en daar uit tot Scheepenen Comrtiisfarisfen van des GemeenclandsMiddelen aangefteld de Heeren Snoek, van der Does en van Gennep, voorfz. Vervolgens is den 2 January , uit eene overgeleverde Nominatie door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prins Er stadhouder tot Burgemeesteren dezer Stad, voor den Jaare 1793 efl *?94 benoemd , den Heer Adriaan Pompe , en zulks irt plaats vah den Heer Mr. Jan Ouwens, wiens Burgemeesters - Bedieninge, op dezen 2 january is geëindigd. Verdet's is by de Heereri van de Vroedfehap iri *t Collegie van de Edele Mogende Heeren Geconu mitteerde Raaden, voor den tyd van drie jaaren, ingaande met Mey 1793, gecommitteerd, derj Heer Johannes van Gennep, Raad in de Vroedfchap, en zulks in plaats van den Heer Thomas Dolegius Adriaan Verboom , mede Raad in dö Vroedfchap. H Enk* Verandering onder de hö0k 3e en lage Amte- naars3 enz,.  iio NIEUWE NEDERLANDSCHE Veranderingonder de hoo' ge en lage Amtr- naars . enz. Medemblik. Den 31 December, zyn op aanpryzinge van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince Erfftadhouder, tot Burgemeesteren dezer StJd, voor den Jaare 1703, verkozen : de Heeren Cornelis Elias, Voorzitter, " Pieter Spaender en Mr. Nicolaas Groot Jacobsz. , en wyders benoemd in het Collegie van Heeren Gecommitteerde Raaden, den Heer Pieter Raaper, en tot Raad ter Admiraliteit, den Heer Mr. Jan Pan , beide in West - Friesland en den Noorder-Kwartiere, alle Raaden en OudBurgemeesteren dezer Stad. Uii Enkhuyzen. Door de bylotinge daar toe gemagtigde Burgers, zyn den 1 January tot Burgemeesteren dezer Stad voor dit Jaar verkooren, de Heeren Mr. Dirk Elias van Loosen, Amdries Jan Slyper en Mr. Pieter van der Willigen , en door dezelve den 2 January op aanpryzinge van zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prins Erfftadhouder tot Voorzittende Burgemeester aangefteld, den Heer Hendrik Raarda; zynde voorts uiteen overgeleeverde Nominatie door gemelde zyne Hoogheid, tot Scheepenen voor dezen Jaare verkozen, de Heeren Andries van Schaeck, Heertjen Stam, Meyndert Semeyns van Genderen, Pieter Franx, Gerbrand Franken , Nicolaas Abraham van Ryneveld en Simon Schuyt; en uit dezelve tot ScheepenenCommisfarisfen van des Gemeenelands - Middelen, de Heeren H. Stam, M. S. van Genderen en P. Franx; voorts op aanpryzinge als vooren beftemd, om met primo Mey aanftaande, voorden tyd van drie Jaaren, zitting te neemen in de Generaliteits Rekenkamer, den Heer Mr. Anthony Blok. J  JAARBOEKEN, January, 1793. ui Uit eene overgeleverde Nominatie zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erf- i ftadhouder, tot Scheepenen dezer Stad, voor den Jaare 1793 benoemd , de Heeren Jacob Ö/y, ■ 1 Gaas Smit, Pieter Moens, Ernst Care/ Coltf, < Claas Schardam, Jan Casteleyn eö C/aas Oort- ; uyfen; en daar uit tot Scheepenen Commisfaris- . ien van des Gemeenelands - Middelen aangefteld ; (i de welgemelde Heeren Jacob Oly, Pieter Moens j M en Claas Qortgyfen* Zièrikzeè. Den 26 December, deri ger woonen dag zynde der jaarlykfche verandering van Burgemeesteren , zyn, door 't Edele Achtbaare i Collegie van Burgemeester en Scheepenen dezer 1 Stad, tot Regerende burgemeesteren dezer Stad, • -voor den aanftaanden Jaare 1793 » verkoren en |i aangefteld , de Heeren Dr. Abraham Jacob 'sGraeuwen, tot Heer Burgemeester, en Mr. ! BonifaCius MocgE Poüs, tot Gemeente Burge■ meester, en zulks in plaats van de afgegaane Heei ren Mr. Willem Adriaan de Jonge en Daniei* ( Mauritz de Brauw. Go Es. Üit twee, by eene brief toegezóndene Nominatien, zyn, door Zvne Doorluchtige Hoogheid deh Heere Prinfe Erfftadhouder, verkozen , tot Scheepenen, om te dienen tót St. Jan 1794» den Heer P- A. Poreel de Mauregnault, en tot Raad deh Heet Mr. fan Kien van Cittets, beiden in plaats van wylen den Heer Johan Hendrik Eversdyk, overleden den 26 November 1792. Amersfoort. Den 31 December, de ge» woone dag der verandering van den Magiftraat aeH 3 ft9f Veran* 3ering jnder 3e hoo-" je en .ace ümte■jaars,ïnz.  112 NIEUWE NEDERLANDS CHE dfjung ond£r d*É hooge en LAGE amtenaaks,enz. OOSTERGO. Leeuwarderadeel. Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen - Elfden te. State. Jr. Ulbo van Burma- Mr. Frans Canter van nia. Idfinga. Mr. Epeus Cats. Uit zer Stad, zyn uit eene overgeleeverde Nominatie door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder voor den aenftaande jaare 1793 benoemd, tot Burgemeesteren: de Heeren Gysbertus Harderwyk en Mr. Willem Methorst. Tot Scheepenen: de Heeren Anthony Meihorst, Ifaac Sphehus Ottoz., W. G. van Veersfen, Mr. E. Methorst, G. J. Methorst, C. Sttyck, W. Pull C. Z , C. M. van Chef, Dr. Daniël van Boshuyze Craanen , E.- Verfchuur, N. Methorst en P. R. Sioltsz. Tot Kameraar voor den tyd van twee jaaren, den Heer Gysbert Jan Methorst. Wyders is de Heer Otid- Burgemeester. Ifaac Schelms Ottozoon (in plaats van den Heer Mr. Wil' lem Methorst, wiens Commisue met dezen dag eindigde,) gecommitteerd om geduurendedenaanftaande jaare, wegens deze Stad Zitting te neemen in 't Collegie der Heeren Gedeputeerden van de Edele Mogende Heeren Staaten 's Lands van Utrecht. FRIESLAND. Door de Stem-Gerechtigde Ingezetenen dezer Provincie, zyn voor dezen Jaare 1793 tot Volmagten ten Landsdage verkoren:  JAARBOEKEN, January, 1793. 113 Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen-Erfden te. State. Ferwerderadeel. Frans Pieter Willem van Barteld Jan de Schcp- Schuilenburg, Heer per. van Bommehede. Jr. Maurits Pica Dide- rik van Syizama. West-Dongeradee l. Jr. Pieter Edzard van Mr. Albert ten Broche Harinxma thoe Slo- Hoekftra. ten. Simon Gabinus Bavius. It.Albertus van Harinxma thoe Sloten. <* Oost-Dongeradeel. Jr. Jan Poppe Andrece Mr. Johan Casper Bergs- van Canter. ma. Jr. Willem Anne Sixte- Willem Cornelis Bergs- ma thoe Groveftins. ma. CollumerlAnd. Mr. Manhuis van Schel- Jetfe van Sminia Au* tinga. lus Zoon. Jr. Alexander Lconard Mr. HeStor van Sminia. van Pletttnberg. H 3 ) Uit Ver/n- DEUING ONDER DE HOOGE EN LAGE Am i e- NAARS» ENZ,  Veranderingonder de hoo' gE en lage AmteSjaars,ENZ. Dantumadeel. Mr. Petrus Adrianus Mr. Wicher Henricus Bergsma. yan Haersma. Jr. J. L. D. van Gro- Jacob Johan Bergsma» yeftins, TlETjERKSTERADEEI. Hobbo Baard van Smi- Jetfe van Sminia. Hob, nia. Zoon. Jr« Age Tjepke Ruurd van Sixma. Smallingerland. IJeStor hiviusvan Haers- Mt-FoccoSydfes Rciding. ma. Jr. Douyve Jan Andries yan Sylzama. Vit 114 NIEUWE NEDERLANDSCHE Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen -Erfden te. tate. Acht-Karspelen. Daniël de Blocq van Mr. Hans Hendrik van Haersma, Haersma. Jr. Jan Lodewyk Doys Mr. Sybrandvan Haers- van Bunnania, ma.  JAARBOEKEN, January, 1793. Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen - Erfden tó. State. Idaarderadeel. Cornelis van Schellin- Johannes Petrus van ga. Hylkama. Jr. Pieter Ulbo Rengers. Rauwerderhem» Jr. Frans Julius Idzard Johannes van Doem. Johan Heringa van Eyfinga. WESTERGO O. Menaldumadeel. Jr. Georg Wolfgang Ca- Mr. Johannes Mebius. rel Duco Baron thoe SchwartzenbergenHohenlansberg. Franekeradëel. Ir.MennoBamnvanCoc- Mr. Sipco Basfeleui: 'hoorn. Tacke Salverda. Jr. Jacob Unico Willem Grave van Wasfenaar Qbdam. H 4 U Verandering onder dé hooge en lage Amte- naars» e- 1 f it  n<5 NIEUWE NED3RLANDSCHE Verandering onuer de hoopE en lace Amte- NAARS, EKZ. Jr. Hans TVilhm Baron Jacab Vcrfchuur. van Aylva. Jr. 'Jan Sicco Baron tlióe Sélwartzëtiberg en Hohenlanséerg. Hennaarderadeel. }v.Edzert AEbinga van Mr. Jacobus van der Humalaa Kolk. Mr. lier nardus Buma, W o n s e r a ï> e e l. Jr,, mico IMdingaTjal- Ayzo Lycklama a Me. hng Camjlra Baron holt. J thoe Schwartfenberg en Hohcnlans 'berg. Jr, Rienk van Burma- niq. Vit Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen • Elfden te. State, Barradeel. ]t. Jan Baron van Ech- Stéle Bruinsma. ten. Adi 'iaau Gillis Camper. Baarderadeel.  JAARBOEKEN, January, 1793. 117 Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen-Erfden te. State. Wymbritseradeei» ]i\Egbert Sjitck Qerrold Mr. Baro Adema. Juckema van Burmania Rengers. Hemelumer- Oldephaart. Jr. Fredrik Theodoor Ilermanus Eckrin^a. Ernst Grave van Lim- AnneRcgnerus deWendt burg Stirum. 't B i t d t. Jr. Duco Baron van IJa- Mr. Willem Albarda. ren. ZEVENWOUDEN. Utingeradeel. Tinco Martinus Lyckla- Tinco van Tevens. ma a Nyeiwit. Jr. Julius van Burma- nia W. Z, H 5 Uie Veranderingonder de hooge en eagf, Amte- naars, enz.  veranderingonder de hooge' en lage Amte- naars, enz. 118 NIEUWE NEDERLANDSCHE! Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen Erfden te. State. o Aïngwirden. ' ' » ' Mr. Edo Alma van 1de- Martinus Bouricius van ma. Idema. Jr. Jaques Franeois A* Marten Zyljlra. driaan Bigot., doniawerstal. Jr. Frans Julius Johan Thomas Franpois Marvan Eyfinga. tin. Haskerland. Jr. Jochem Ammema Jacobus Moorman BouVsgelin van Claerber- mee/Ier. gen. SöHOTERLAND. Mr.Martinus van Schel- Mr. Eifo de Wendt. tinga. Mr. Daniël de Blocqvati' It.Egbert Janvan Ayta. Scheltinga. Lemsterland. RcgnerusLiviusAndrin- Mr. Matthias Harmaga de Kempenaer. nus Winterswyk. Jr. Fredrik Hes/el van Burmania. Uit  JAARBOEKEN, January, 1793. 119 Uit den Adelyken Sta- Uit den Eigen Erfden te. State. Gaasterland. Jr. L'Amoraal Albertus Jacob Marinus de Beau. 'jEmilius Rengers. firf. O p s t e r/l a n d. Jr. Reinhard Baron van Mr. Reinier CarelBlom, jLynden. Stellingwerff Oost-Eikde. Jr. Jan van Grovefiins. Ifaac de Swart. Carel Adrianus Blom. Stelling we rff West-Einde. Jr. Willem Anne van Ha. Jan Pofkes. ren. DE STEDEN, Leeuwarden. Uit de Magiftraat. Uit de Vroedfchap. Jr. Willem Hendrik Ba- Bernardus Molinus. ron van Hambrokk. Dr. Renalus Acronius. Mr'. Bernardus Marius Schik, Ul! Veranderingonder de hooge en lage Amte- naars, enz.  Veranderingo d^.r de hooge en lage Amtb- naars, enz. 120 NIEUWE .NEDERLANDSCHE Uit de Magiftraat. Uit de Vroedfchap. bouw ard. fr. Schdto van Hiemftra. Pieter Coopmans. Albert Alberda. Franeker. Claas Mulder. ' Broer Adama. Jr. L'Amoraal Joachim Johan Rengers, . S n e e k. Mr. Eco de Wendt. Jan Nyland. D o c k u m. Jndreas Muller. Mr. Bavius Nauta. Mr. Fedde Jan van Slooten. üarlingen. Jr. Hans Willem Baron Bowwe Fontein, van Plettenberg. Stavoren. Jr. Charles Bigot, Folkevt Cuperus. S l o o t e n. Mr. Willem Augujlinus Jan Feitfes Bakker. Pofthumus van Sloierdyh Uit  JAARBOEKEN, January, 1703. 121 Uit de Magiftraat. Uit de Vroedfchap. W o r k u m. Mr. Daniël Bonifacius Jaiize Gerryts van der van derHaer, Heer van Zee, Camfens Niculand. YtST. Jr. Lodewyk Rengers. T/alUng Jorritsma. Hindelopen. Aldert Tayke-s. Jan Hendriks, Leeuwarden. Door Zyne Doorluchtige Hoogheid zyn den 1 January 1703, uit de overgezondene Nominatien tot Magiftraats - Perfoonen verkoren, te Le.eu warde 8. Tot Burgemeefter den Heer Tjaard Nicolaas Suringar, en tot Scheepenen de Heeren Petrus Herfst en Mr. Bernardus Marius Schik. Bolsward. Tot Burgemeefteren de Heeren GerArd v&ft Velsen en Pier WestereAan. F r a- Verandering onder de hooge en lage Amte- naars, enz.  Verandering onder de hooge en lage Amte- naars , Enz. j i 122 NIEUWE NEDERLANDSCHE F r a n e k e r, Tot Burgerneefteren de Heeren Hotze van der Meulen en Geert Leetïng. S n e e Ki Tot Burgemeefter den Heer en Mr. Eco de Wendt , tot Scheepen den Heer Gerben Westerbaan , en tot Bouwmeefter den Heer Auke Stam. D o c k u m. Tot Burgerneefteren de Heeren Johannes Snip' en Doede de Vries. Marlingen. Tot Burgerneefteren de Heeren Joüke Olinjus :n Syds Schaaf ; tot Raadslieden de Heeren "jan Wax en Theuim Nerbruis. Stavoren. Tot Burgemeefter den Heer Dirk Taan. S l o t è n. Tot Burgemeefterden Heer Martel Tjeerds SIyenhüis. W o r k u m« Tot Burgemeefter den Heer Roelöff Ad- ïRlNSA. 1ftS t«  JAARBOEKEN, January, 1793. 123 Y h s T' Veran- DERING Tot Burgemeefter Jr. Lodewyk Rencers. onder de hoo- HlNDELOPEN. ge en lage Tot Burgemeefter den Heer Jan Willems. Amte- naars, Leeuwarden. Den ir January 1793 is al-ENZ* hier, na een korte onpasfelykheid van eenige dagen, in den Ouderdom van 74 jaaren overleden den Heer Mr.\Eelco van Haersma, Gecommitteerde^Staat ten Landsdage, wegens de GrietenyeLeeuwarderadeel. Nog is op den 23 January 1793 alhier na een verval van kragten in den Ouderdom van omtrend 63 Jaaren overleden den Heer Roberlus tjiste/b/oem, Regeerend Bouwmeester, en mede Raad in de Vroedfchap dezer Stad, in wiens plaats den 24 derzei ver maand wederom tot Raad in de Vroedfchap is verkoren de Burger-Hopman Johannes Fcnetiia» V e n l o. Hun Hoog Mogende de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, hebbt n by HoogstderzelverRefolutie, uit eene, doordeRaadsverwanten der Stad Venlo, overgezondene Nominatie van drie Scheepenen, aangefteld, tot Regent. Burgemeester derzelve Stad, voor den Jaare 1793, den Heer Junckers. LYST  124 NIEUWE NEDËRL. JAARB., January, 1703. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEIDE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 28 January. by de Z. Zak. TaeW Nieuwe 21,12 a 23 g . blaauwe dito 18 aio a . Zomer 20 a2i g by 't Last. Bovelandfche 178 a 182 ggl. by de Z. Zak. Rogge Zeeuws en Inl. 17 a 13 g by 't Last. VlaamCèn Brab. 140,145 ai 5° gglBovelandfche 135 a 145 Ooscerfctae 145 a »55 Rotterdam den 28 January. bj 't Lasj. Roggë Gedroogde 150a 160 ggf. uoekwf1t op iso Sa 22 o£ Gersï Winter 88 a 94 ggl. Zomer 84 a po HAVEaZeeuwsenlnl.lir.iéi a iafe? — —— dito Voer 15 a i6è g om de halzen van U en uwe Kinderen, en zyn door  JAARBOEKEN, February, 1703. 127 een op nieuw verkregen' invloed des Stadhou- Dorders, zelfs nog vaster'toegefmeed; ja, gy lieden drecht. gaat meer dan ooit gebukt onder den yzeren fcepter van allerlei overheerfching, terwyl het her- Adres denken alleen van de bittere vervolgingen4 om der Ba. eenen Willem den Vyfden, en zyne inoode Echt- taven «•enoote, door hunne Godlooze aanhangers, aan aan t zo veelen uwer Naastbeftaanden, Broeders en Volkvan Vrienden aangedaan, uwe bedrukte harten tittNêdfrwee en droefheid doorgrieven, maar ook tevens land. met een billyken toorn tegen alle die geweldenaars vervullen moet. Erinnert U flechts, hoe veele Ongelukkigen 'er aan den onverzoenelyken haat van Oranje zyn opgeofferd ; hoe veele Verdecdigers uwer Rechten door hen zyn gelasterd, mishandeld, geb innen, en van hunne goederen en clierbaarfle Panden beroofd; te.rwvl anderen, zelft ter dood veroordeeld, geboeid naar buiten 'sLands gefleept, en aldaar in den afosligftert kerker, door kommer en gebrek, zo deerlyk zyn omgekomen. Maar het gelukkig tydttip is gekomen, waar op wv, onder den byftand van een rechtvaardig Opperwezen het andermaal zullen ondernemen, om het Stadhouderlyk juk in ons Vaderland te verbreken, en alle ander geweld, van we ken aart ook, voor altyd te verdelgen; op dat elk Batavier wie hy ook wezen mag, eindelyk eens in der daad het genot van het eeuwig en onlchendbaar recht des Menfche fmaaken moge! Wel dan, Broeders en Vrienden > dewyl ,elk Mensch gerechtigd, ja verplicht is, om by ade gelegenheden het algemeene welzyn te helpen bevorderen, en zich tegen alle gewelddaadige onderdrukking te verzetten , zo zouden wy,ten opzichte van ons Vaderland, ons aan de hooglte misdaad fchuldig maaken , indien wy langer draalden, om van deze gunftige gelegenheid gebruik Ia te  128 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dor- te maaken, en alle onze Landgenooten, die Recht drecht. en Vryheid lief hebben, uit te noodigen , om , met ter zydeftelling van alle onderlinge gefchillen, Adres twist en tweedracht, als één eenig Man met ons der Ba- op te komen, en ons met al hun macht by te liaan, taven om, op het voorbeeld van onze Vrienden en Naaan 't buuren, de Vryheid in ons dierbaar Vaderland Volkvan op onwrikbaare gronden te herftellen,. Neder- Doch daar wy allerplechtigst betuigen, dat wy land. het onveranderlyk befluit genomen hebben, om, al ware het ten kosten van ons leven, niet te zullen rusten,voor dat wy in de uitvoering van deze gewigtige onderneming volkomen zullen geflaagd zyn, daar verklaaren wy even folemneel, dat wy alle die geeaen, welke na veertien dagen, na de bekendmaaking dezes, zich op eenigerhande wyze tegen de onze, voor de zaak des Volks gemanifesteerden goeden wil, zullen verzetten, op alle mooglyke wyze zullen vervolgen, en als vyanden van ons lieve Vaderland , en haaters der algemeene Vryheid, tot den laatften toe zullen trachten uit te roeijen; terwyl wy tevens voor GOD en de gantfche waereld declareeren, geen ander oogmerk te hebben, dan het herftellen der Vryheid, die alleen het geluk des Volks ten doel heeft; zo dat wy ons doelwit zullen volbracht en mitsdien onze verbindtenis ten dien opzichten zullen geëindigd rekenen, zo ras ons Vaderland zal vrygemaakt, en de Souvereiniteit, welke de tyrannen der aarde zich zo lange alleen hebben aangemaatigd, in den uitgeltrekttten zin in den boezem des Volks zal zyn weergekeerd. Op dat niemand eenige onwetenheid hier van zoude voorwenden, zo zal deze worden gedrukt en aiomine gedistribueerd, daarliet ons mooglyk zyn zal. Aldus gedaan en befloten in onze algemeene. Vergadering, gehouden binnen Parys, op den twee-  JAARBOEKEN, February, 3703. 129 twee-en-twintigften Oftober 1792, bet eerfte DoRjaar van de Franfche Republiek. drecht. Adr.es In naam der Verbondene Bataaven, der Batot herftel der Vryheid in huntaven Vaderland, aan 't Volk van Neder- T. C. de KOCK. land. HENDRIK SCHILGE. JEAN F. RUD. van HOOFF. Wanneer ter zaake van den gedreigden oorlog eene geldligting voor de Staaten van Holland en West-"Friesland was uitgefchreven, (zie hier te voren bl. 35—39,) verfcheen daar tegen deze Waarfchouwing van het Committé Revolutionair te Antwerpen in 't licht, gedagteekend den 18 January 1793- Het Committé Revolutionair der Bataaven. allen den geenen, die deze zullen zien ofhooren, falut! Alzo ter onzer kennisfe is gekomen, dat de gemeene Vyanden des Vaderlands en der VolksVryheid, uwe gezwooren Onderdrukkers en Tyrannen , uit het waarachtig gevoel van het naby zynde geducht oogenblik van hunnen wisfen val en welverdiende ftraffen, als nog niets willen onbeproefd laaten, om zich tot het laatfte oogenblik toe ten kosten van het goed en bloed van braave Burgers en Ingezetenen,in den zetel des gewelds en der Overheerfching te blyven vestigen; en 1 3 daar  130 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dor- daar 'er de gemeene welvaart van den Lande eri dkecht. het geluk des Vólks ten tïbèglWa aan gelegen ligt, dat door de efflcacieuste middelen, die GOD en Waar. de Natuur een vry Volk in handen gefield heeft, Jchouw'. die gevloekte menées worden tegengegaan en very ■ van 't deld, en al het Volk als één éénig Man opkome Cnmmit-eii zich vereenige, om aan die Pesten van den té Revo/. Staat alle mooglyke afbreuk te doen, hen uit te roeyen en te verdelgen, Zo is het, dat wy daarom by dezen, i. allen en een iegelyk wel ernltig vermaanen, in geene Geld ■ ligtingen hoegenaamd, aan wie en op wat voorwaarden ook, eenen Penning of zelve of door anderen direct of indireft te fourneeren, noch die openlyk of heimlyk bevorderlyk te zyn; neen maar dezelve als zichtbaar ten verderve van Land en Volk ingericht, volgens ééd en plicht ten nadrukkelykftc af te raaden; verklaarende alle die Geidligtingen voor nul en van onwaarde en van geene ce min (te verbindende kracht, en tegen de Contraventeurs, Deelneemcrs en Uitfchryvers, als aan hoogstftrafbaare misdaad tegens het Volk zich fchuldig maakende, de ftraffe des doods ttatueereade. 2. Bevelen wy aan alle de Ontvangers, Rekenmeesters, Hoofdgaarders en Commifen, cn alle. die verder met eenige publieke ontvangst van Stads of Lands Penningen, onder wat titel van Impoütien, Lasten, Ongelden, Stads of Lands inkomen, die ook geheven mogen worden, zich gechargeerd vinden , geene de minde afgifte van alle zodanige Penningen te doen , maar die als het onvervreemdbaar eigendom des Volks onder zich te houden; op pcene van in deszelfs Perfoon en Goederen daar voor aanipraakelyk te zyn, en wel rigourcuslyk naar cgigeotie van zaaken,zelfs aan den  JAARBOEKEN, Rbmary, 1793. 131 den lyve nis Spoliateurs van 'sLaads Kas te wor- Dor^ den geftraft. o Waarfchouwen en intendeeren wy al mede Wm bv3de«n aU Gouverneurs, Commandanten en/,W. vrrderc Mi itairen van den Staat, zo te Lande van t T , %1aiPnende geene ordres hoegenaamd, Commit- van StaSl Staaten der byzondere Provinciën, d«zdver Gecommitteerde Raaden der reipeéhve Si afiteiten of Stedelyke Regeenngen, zo mui mSmm tie zal kunnen pretendeeren, zal deze gedrukt, alomme geaffigeerd en gedestribueerd worden daar het ons mooglyk zal zyn. Al-  JAARBOEKEN, February , 1793. 133 Aldus gedaan en befloten in het Committé Re- DorvoVutionafre de" Bataaven , binnen Antwerpen) drecht. den 18 January 17.93 , het eerfte jaar der Franfche Republiek. In deszelfs naam. (ïVas geieekendf) T. C. de KOGK. HENDRIK SCH1LGE. JEAN F. RUD. van HOOl't. Vervolgens, wanneer de oorlog der Franfche Republiek met den Koning van bnadand en den Stadhouder der Vereenigde Nederlanden, volgens eene verklaaring der Nationaale Conventie of Volksvergadering, te Parys op den 1 February vastgerteld, was uitgebroken, (zie hier na onder iHage ") vervoegden zich eenige Gedeputeerden der Bataaffche Verbondenen, op den 6 Februarv 179? by de Nationaale Conventie, en'deeden de navolgende aanlpraaK, welken zy vervolgens in gefchnfte overleverden : W/eteeevers ! de Bataaffche Patriotten mogen W eindelyk hoopen , de zedert zo langen tyd verdrukte Vryheid, in hun Vaderland te zien herleeven. Het Decreet in de gedenkwaardige zitting van deneerften February gegeeven, zal voor altSos gaan befiisfen over het lot van Europa. Het is den doodfteck voor alle de Despooten. Uw naam zal door het zelve in den eerften rang van ae weldoeners des Menschdoms geplaatst worden. _  134 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dor- Wy komen, in den naam onzer Broederen, onDrecht zen lof, onzen byval en onze medewerking, zo veel in ons is, toebrengen aan den gewichtigen maatJanfpr. regel, welken gy genomen hebt. Neen , gy hebt der Ba- het nier. mis, wanneer gy de zaak der Volken af* tav en ie zondert van die der Tirannen, welke hen verdruk» Parys. ken. Uw Decreet heeft den Oorlog verklaard aan den Stadhouder ,san hem , die ten allen tyden zich getoond heeft wederftreevende aan de belangens van de Franfche Natie ; die, in -den Amerikaanfchen oorlog, alle roerfels heeft in werking gebragt, om de inzichten van Frankryk te doen mislukken; die de Alliantie, tusfchen Amerika en onze Republiek -gefloten, heeft onnut gemaakt; kortom, die niets heeft nagelaten om tegens de Franfchen , zedert dat zy de Vryheid gewonnen hebben., zynen haat te toonen. Het is te recht dat Uwe Decreet die onderfcheiding (telt, tusfchen [Villcm van Nas/du nevens zyne Aanhangelingen, en het gezonde gedeelte der Bataaffche Natie , vrienden van de Vryheid en Egaliteit , ond.r welke wy ons beroemen ons zei ven te rekenen. Deze billyke onderfcheiding maakt het eigen wezen van Uw Decreet uit: zy is voor ons de waarborg van ons vertrouwen niet alleen , maar ook van onze Nationaale dankbaarheid. Wetgevers! federt vyf jaaren zuchten wy naar dit oogenblik. Afgeweerd federt langen tyd door de Ariftocratie van allerlei flag , is eindeiyk de uure gekomen, waar in wy ons mogen betoonen waardig om uwe voetllappen te volgen, waar in wy mogen hoopen dat geenerleye intrigues van onze vyanden zullen bovendryven. Eenige dagen meer , en de Zon zal over een vry Volk weer opgaan! Nog eenige weeken , en de monden van den Rhyn zullen gelyk die der [Rhone vry wezen. Re-  JAARBOEKEN, February, 1753. 13J Reprefentanten ! hier is het Despotismus ver(Wen ; in de andere Gewesten, is deszelfs val od handen \ de verontwaardigde Volken fta.an alkfrwege op tegens die Tirannen, welke onder hen den aardbodem wilden verdeden. Aan U is bet voorbeeld van de bcvryding der menfehen te ^ge^erlosfing onzes Vaderlands zal de grootfte vnnvdeelen toebrengen aan onze zaak, aan de ai ^STJTSer Wen. Onze Viooten onze Geldfpecien, onze Magasynen, onze Soldaaten, Se Maïroozen , die zyn iets om U een goeden ^ flag te verzekeren; die zyn iets om den^hoof te Wen in den boezem van het Bntsch Mwfe fe dat U om deh tuin leidt, dat ons m dienst baarheid houdt, maar dat thands, op het naderer van deszelfs val, moet beeven. • .. 'Er kunnen niet meer eenig verfchil, eenige ver wvdering in onze grondbeginfelen beftaan; de Vry beid , de Egatiteit, zie daar de Godheden, welk, de reden thands aanneemt; het zyn Uwe Godhe den, het zyn de onze, het zullen welhaast die va de eantfche waereld zyn. . Indien eenige bedreigingen de Patriotten va ons Land nebben kunnen verdeeld houden inoie eenige verfeneidenheid van gevoelens onder he heeft mogen befpeurd worden , is dat alles ve. dwèenen. Alle die wolken zyn opgeklaard. D maatregel, welken Gy gedecreteerd hebt het b, E des Vaderlands, het licht welk - federt. de 10 Augustus, door Europa heeft gefcheenep hebben voor ons alle de geesten gewonnen. 1 is maar een eenig. voorwerp, een een.g gevoe een eenige roep; en die is voor den val yan h Desnotismus, voor de zegeviering van qc Vr heffen Gelykheid. - Wy belyden voor U , d het geluk der Menfehen aan deze grondoeginfd, hanS Wy fpreeken den vloek uit tegens de g ïen°die zich daar van verwyderen , en de h< Dör- DaECKT. 4 nifpr. acr Baciwu te Parj'. I ï i e n » £r 11 it :n e:ra»  136 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dor- fchapen Bataaven , zich beroemende af te (lam* DREcHT.meti van de Geuzen van de zestiende Keu we* zul en zich waardig betoonen, om met de fans. Aanfpr.Culottcs van Walmis en Gemappe op te trek* der Aï-kcd , onder de baniere van de Rechten van den tav en /eMensch. Parys. 'Er zyn aanwyzingen van het grootfte aanbelang , nuttig voor het fucces van den Oorlo" die aanftaande is. De voorzichtigheid Iaat niet toe , dat wy ze publiek bekend maaken. Wv vraagen, om dezelve aan het Committé Diplomatique te geeven. F Deze Aanfpraak wierdt door den Voorzitter der Franfche Volksvergadering aldus beantwoord: JJurgers! de Nationaale Conventie ziet met ge. noegen, dat de grondbeginzelen van Vryheid en ligahteit opkomen by haare Nabuuren; zy zal de belofte geftand doen, welke zy gedaan heeft, van de Volken, die dezelfde grondbeginzelen aanneemen, te zullen onderfteunen. Gy waart als Menfehen, onze Broeders; Gy zyt onze* Broeders en onze Vrienden. De Vryheid heeft U haare taal doen hooren, en Gy hebt geantwoord als Menfehen, die waardig zyn dezelve te hooren. De Nationaale Conventie zal zorgvulongderzoeken°0r ° ^ voorgeleSde onderwerpen De Batavieren waren het laatfte Volk, dat den Romeinen wederftand bood; zy waren een der eerften, die het juk van Ooftenryk afwierpen, van dat hoogmoedige Oostenryk, welke thands alle de lirannen onder haare barsfche Adelaars vereenigt. Vyanden van Oostenryk en van den btadhouder, zyn de waare Batavieren onze Vrienden;  JAARBOEKEN, February, 1793. 137 den \ het is in den boezem van hun Land, dat wy Dormet hen zullen handelen; hier zien wy met ver- drechtmaak, eenige onzer Broederen; dat zy een waarborg van onze verbindtenisfen ontvangen! de Con- Jntw. ventie belooft hun van alles op te offeren tot yan den het voeren van den Oorlog voor de Vryheid. Voorzit' Geduurende veele eeuwen zyn 'er Koningen ge- ter. weest , het wordt tyd dat de Souvereine Volkeren erkend worden. Indien 'er onder U verfchillenden van gevoelens zyn , zullen de grondbeginzelen der Vryheid dezelve doen verdwyneu. Die zelfde Bataven ,, of derzelver Committé Revolutionair, deeden by de nadering van de Franfche Legermacht onder den Veldheer Dumouriez , na by de grenzen van deze Republiek, nog deze verklaaring, gedagteekend 12 February 1793. T\umouriez nadert, en Gy zult Vry worden]! Gy zult, wy vertrouwen het, zyne grootfche oogmerken fchraagen, en de bedreigingen van eenen Stadhouder, zuilen uwe edelmoedige fierheid niet doen aarfelen, Door vrees en geweld zoeken de Dwingelanden de overtreeding van hun gezag te wettigen, en dus is de lafhartigheid der Volken alleen hunne fterkte. Verheft U dan tot de hoogte van uwen ouden roem, en leert aan uwe Vervolgers de uitgeftrektheid van uwe macht kennen. Vereenigt U met ons, uwe Broeders,die uit afgryzen voor flaverny, zo lang als Ballingen, verre van ons Vaderland, hebben omgezworven; onze getrouwe zorg waakte Reeds voor uwe Belangen en Rechten. — Onze Verklaaring van den 22 Öc- to-  ■ 133 NIEUWE NEDERLANDSCHE DoR' tober jongstleden , en daar op gevolgde Waar» drecht fcbouwing van den 18 January, (trekken U daar van ten bewyzen; in weerwil van dezen, heeft Vcrklar echter uw fchandelyke Onderdrukker het oogmerk van 't gefineed en reeds weten daar van een aanvang te Commit doen maaken, om uwe Velden te doen overftrooié lieyol. men , en de bronnen van uwen voorfpoed uit te putten. Dappere Vrienden ! zoud Gy zulk een beledigend misbruik van gezag dulden? Stelt de kracht van uwe verontwaardiging te werk! — Stelt da rechtvaardigde, de nadrukkelykfte weêrftand tegens zulk eene onderneeming !, IVeet flegts te wieJen, en de Dwingeland zal ondervinden, dat hy enkel door LJ befiond; Herinnert U, dat fViï- lem de Vyf de flegts een Mensch is! — dat alle, die hem omringen, van geen belang genoeg zyn, om U te kunnen weêrhouden, en dat de Prins en deszelfs flaaffche Aanhangers niet langer Uw Land zullen onteeren, wanneer wy te zamen tegen hem opkomen! Dat dan de Eendracht thands uwe Sterkte uit. maake! Herneemt een nieuw aanwezen, en ,, zo de wreede Nasfau barbaarsch genoeg was, om in zulk een gruwelyke misdaad te blyven volhar,, den; — indien eenige Magiftraats-Perfoonen, ,, alle Wetten der Menfchelykheid verzaakende, of ,, anderen door het Goud omgekocht, als werk,, tuigen mogten verftrekken , dat dan Willem de Vyf de, zyne Verfoeilyke Echrgrnoote en al„ le bloeddorftige Medewerkers vergaan, en door }, die zelfde plaag verdelgd warden, met welke „ ~zy U en iiwe Landen dreigen te vcrwocs- ten, lerwyl alle dezulken, die hier aan ontkö- men mogten, voorzeker met de dood zullen ge- draf worden." Zie daar, Medeburgers! ,, het onveranderlyfc „ voorneemen, dat ons bezielt! — Vreest niet „ voo?  JAARBOEKEN, February, 1793- -30 • voor den Tiran. Dumouriez heeft zyn befluit Do*.- , aangekondigd, en gewis Hy zal zyn woord ge- drechT» " /W doen!" Uwe Vrienden, de Franfchen zyn £JL • dezen zullen U verdeedigen en met U Verklar. ach 'van het kostelyk bezit der Vryheid en Gelyk- van 't had weeten meefter te maaken. . „ . , * • Lpmmit* Fn Gy Officieren en Soldaaten, onze Vnen- U Keyoh den", onze Broeders ! Gy, die zo lange gezucht hebt onder eenen yzeren fcepter; verbreekt, het is tvd, alle banden, die U tot hier toe weerhouden hebben , doch die nu misdadig ftaan te worden. Komt tot ons- Gy zult in .de Franfche Armée althands dezelve Rangen vinden welke, Gy bekleed; daar 'voor fldan wy U plechtig, in: en uw hart opgebeurd door de zekerheid van een allergunftigst uitzicht, zal zich eindelyk, zonder de min? Re vrees, kunnen overgeeven. — „ Verlaat dan de Vaanen der Slaverny! Herinnert U, dat de , Natuur ü tot Meufchen fchiep,. eer zy U tos: I Krygslieden vormde ''— Komt herwaards, en Gy zult, gelyk wy, ftryden om vrye Burgers te WOEnLzo eenige onoverwinnelyke hindernisféh U beletten, van Ü met ons te vereenigen , vergeet dan echter nooit dien duuren plicht, welke heden op U legt, en die uwer waardig is: de valflrekte weigering namelyk, van het opvolgen der bevecten van d"e Hoofden der Wterfpannelir.gen , aie zich tegens den waareni den éénigen Souverem verzetten. , ... , Eh Gy allen,.Officieren en Soldaaten! die door vreemde MogenhVen, by Capitulatie alleen, aart ons Land verbonden zyt, betoont U getrouw aart de Wetten . welke Gy moet verdedigen; bedenkt; dat het Volk alRën het geld opbrengt, waar * mede uwe dienfeen betaald worden , en dat *\ Gy, door een ongeoorloofden weerftand. aan onze poogihgen , uwe Vaandelen bezoedelen  Dordrecht Verklar van 't Commit tiR&yc-l 140 NIEUWE NEDERLANDSCHE „ en uw leven bevlekken zoud door de misdaad . „ van Volkskwetzing." Dat dan uwe Legerbenden, vereend met d-'e • der Bataaven, voortaan uittrekken, vercierd met het driekleurig Lint, dat thands het Zinnebeeld ■der Vryheid geworden is; en bereidt, door deze • plechtige vereeniging, voor onze Verlosfers, de Fr nfchen, bet aandoenlyk fchouwfpel van een Volk, dat enkel uit Vrienden beftoat , welke door de banden van Vrede en Broederfchap aan eikanderen verknocht zyn. Zie daar onze uitnoodiging! — Zuivere Vaderlandsliefde heeft dezelve voortgebragt 1 Gy zult U voorzeker daar aan overgeeven Dan, indien het noodlottig vermogen der nog leevende, doch reeds kwyoende overheerfching U door deszelfs verkeerde indrukzelen mogï wegfleepen , weet dan , dat de Dsod ons gewis zal \freeken van alle Verraders en Meinóé* digers. En op dat niemand eenige ignorantie hier van zal kunnen voorwenden, zal deze gedrukt, alomme geaffigeerd en gediftribueerd worden, daar het ons mogelyk zal zyn. Aldus gedaan en befloten in het Committé Revolutionair der Bataven , den 12 February 1793, het tweede Jaar der Franfche Republiek. QVas gei'eekend,) J. GELDERMAN. H, SCHILGE H. W. DAENDELS. J. F. R. van HOOFT. J. C, de KOCK. De Oorlogsverklaaring van Frankryk, boven gemeld, en de nadering van 't Franfche  JAARBOEKEN, F.bruary, 1793. 141 fche Leger verwekken veel angst en fchrik Dorin Braband en de andere Generaliteits Lan- drecht. den, zo dat het vlngten uit die ftreeken, voor al van Franfche Emigranten of uitgewekenen, die zich aldaar ophielden, naar deze Provincie niet ophoudt, en de Herbergen in deze Stad voor het groot getal naauwlyks plaats hebben. Op den algemeenen Bededag, welke zo hier als door de gantfche Republiek, op den 13 dezer maand is gehouden, is in de Nederduitfche Hervormde Kerken voor da Armoede opgezameld 3521 Guldens. Zie hier ook beknoptelyk by eikanderen en op eens de geldopzamelingen op dezen Bededag in eenige andere plaatfen s Te Amfteldam ƒ 27779:15:0 Rotterdam 5893'- 5'° 'sGravenhage 4866:11:8 Utrecht 6524- i-ö Gouda 623:16:0 Schiedam naa. 6:0 Haarlem. Beftierderen van den OEconomifchen Tafé der Hollandfche Maatfchappy der Weeten. fchappen, hebben, ingevolge de volmagt dec Algemeene Vergadering van 1792, aan P. H. Schiebe, te Amlteldam, Uitvinder en Oprichter van een Sal- Ammoniac Fabriek aldaar, de tweede gouden medaille toegelegd; K % ea  142 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haar- en voorts 2 fhiivers pef pond, die hy zal iem. aantoonen binnen drie jaaren na het oprichten van zyn Fabriek verkogt te hebben tot tweeduizend ponden ingeflooten , wvl het zelve geoordeeld is het Buitenlandfche te evenaaren, zo niet te overtreffen* '& G R. A V E N H A O E. Nadat de Franfche Legermacht, onder den Bevelhebber derzelver Dumouriez, omtrend het einde van 't afgelopen jaar 1792, Braband en Luik bemagtigd hadt, en tot öp onze grenzen was doorgedrongen j begon men meer en meer omtrend eene OörlögsuitbaTfting bedugt te wordeni waartoe de aanhoudende pogingen der tegen Frankryk verbondene Mogendheden by de regeering van Groot-Brittannie, het misverftand omtrend de rivier de Schelde , en voor al ook het Rechtsgeding tegen Lodewyk XVI, fcheenen veel te zullen medewerken , terwyl men hier dan ook vreesde, de geweiischte en byzonder voor ons Land heilzame en hoogstnodige onzydigheid niet te zullen kunnen behouden. Men kan egtef niet ontkennen, gelyk uit de egte Rukken zeiven zal blyken, dat Frankryk, zonder van haare onafhangelykheid in hüizelyké zaaken raakende Inare eigene regeering, en van hare volkomene vryheid om omtrend haren Koning te handelen, zo als zy zelve zou deoordeelen te behooren, zonder daar van af  JAARBOEKEN, February, 1703. 143 te gaan, voor het overige alle poogingen'sGravan haare zyde heeft in 't werk gefteld, venhaora de Vredebreuk met Groot • Bnttannie voor te komen. De Franfche Gezant Chauvelin deedt te Londen alle moeite om de meening van den uitvoerenden Raad van Frankryk aan Lord Grenville, en door hem, aan het Koogstbewind in Engeland bekend te maaken, maar telkens wierdt zyn aanzoek afgeflagen, op voorgeven, dat Hy Gezant van den Koning van Frankryk zynde geweest, nu niet meer in die hoedanigheid konde erkend worden , en inmiddels wierden in dat Ryk alle middelen tot het voeren van den oorlog zo wel op 't vaste Land, als ter Zee, in 't werk gefteld; het handgeld der matroozen van 3 tot 5 pond Sterl. verhoogd, en de Hertog van York beftemd om over de Landmacht op 't vaste Land te gebieden. Onderwyl was de Legermacht onder Dumouriez, geïnkwar• tierd, zynde de artillery te Turlemont en St Tron, terwyl de Avantguarde te Aken en in deszelfs omtrek * de linkervleugel te Frankemont, en de rechtervleugel te Limburg, Verviers enz. zig bevondt. Dumouriez zelve deedt een togtje naar Parys, om den aanftaanden Veldtogt te beramen, enz. Zie hier eene Nota, welke de Franfche Gezant te Londen Chauvelin , by de onmogelykheid van eene mondeling gehoor, op den q.7 December 1792, aan Lord Gren-. ViLLE heeft doen toekomen: K 3 De 1  144 NIEUWE NEDERLANDSCHE sGra- T*\e Ondergeteekende, Gevolmagtigde Minister venha- JL/ van Frankryk, heeft de eer aan Zyne Excelcïï. lentie Mylord Grenville inflruclien roede te deelen, welken hy van den uitvoerenden raad der Nota Franfche Republiek ontvangen heeft, met last, van den om dezelven den Staats-Secretaris by het deparFran- . tement der Buitenlandfche zaaken van zyne Brit» fchen fche MajeReit voor te leggen, in geval hy zou Gezant oordeelen, niet fpoedig genoeg een mondgefprek aan En- met dezen Minister te kunnen verkrygen. xj . geland. Het Franfche Gouvernement zedert het rappel' van den Lord Gower van Parys, deszelfs Gevoimagtigden Minister Reeds te Londen latende, heeft gedagt, daar door aan Zyne Britfche MajeReit een ondubbelzinnig blyk te geeven , van deszelfs verlangen, om met Zyne MajeReit Reeds in goede verftaudhouding te leven, en de wolken te zien verdry ven, welken de noodzakelyke, en van de inwendige regering van Frankryk onaffcheid]yke gebeurdnisfen, toen fchenen te doen opkomen. De intentien van den uitvoerenden Raad van Frankryk, ten aanzien van Engeland, zyn by aanhoudendheid dezelfde geweest; maar dezelve heeft het openbaar gedrag, welk het Britsch Ministerie thans met opzigt tot Frankryk houd, niet ohverfchillig kunnen aanzien. Met leedwezen befpeurt dezelve in dit gedrag de karakters van vyandfehap, aan welken dezelve poogt,nog geen geloof te liaan: egter gevoelende, aan de Franfche Natie verfchuldigd te zyn , haar nietlanger in den Raat van onzekerheid te laten. Dienvolgens heeft de uitvoerende Raad der Franfche Republiek den Minister van Frankryk te Londen gemagtigd, om aan de Ministers van Zyne Bntfche MajeReit rondborRigiyk te vragen, of Frankryk, Engeland als eene onzydige of als eene vyandelyke Mogendheid moet befchouwen? sii heeft hem in het byzouder gelast een bepaald ènt«  JAARBOEKEN, February, 1793- J45 antwoord hierop in te neemen. Doch, aan de»sGftAMiuisters van Zyne Britl'chc Majefteit, een open- venhahartige en onbewimpelde explicatie, omtrend der- GE. zeiver intentien,met opzigt tot Frankryk vragende heeft de uitvoerende raad niet gewild , dat Nota hun de minde twyfelingzou overblyven, omtrent van den de dispofnien van Fraukryk,ten aanzien van En- Franeeland, en omtrend deszelfs verlangen om met fchcn het zelve in vrede te blyven. Gezegde r?.ad heeft Gezant zelfs vooraf willen antwoorden op al de verwy- aan En* tuigen, welken men denzelven wel zou willen geland» doen om eene vredebreuk te billyken. De redenen wikkende, welken Zyne iiritfche Majefteit zouden kunnen bewegen, om met de * «niche Republiek te breken, heeft de uitvoerende Kaad dezelven niet anders kunnen vinden, dan m eene valfche uitlegging en verklaaring, gegeven aan het Decreet van de Nationaale Conventie van den 19 November. Indien men zig ter goeder trouw over dit Decreet verontrust, kon het alleen wezen bv gebrek van 'er den waaren zin van te verftaan. Nooit heeft de Nationaale Conventie verdaan, dat de Franfche Republiek de Volks-Oproeren zou begundigen, deel zou nemen aan de veflchillen en twisten van eenige oproerlingen; metéén woord, dat zy zou tragten, in eenig onzydig ot vriendfchaplyk land onlust te verwekken Dit denkbeeld zou door al de Franfchen afgekeurd worden. Men kan het zelve in de Nationaale Conventie niet vooronderdellen , zonder dezelve te hoonen. Het Decreet is dus alleen toepaslyfc op volken, die, na hunne vryheid veroverd te hebben de broederfchap en den byfiand der Republiek zouden inroepen door de plegttge en ondubbelzinnige uitdrukking van den algemeenenwit. Niet alleen moet en wil Frankryk de onathanglykheid van Engeland eerbiedigen, maar ook die van deszelfs Bondgenooten, met welken het nut K 4 111  146 NIEUWE NEDERLANDSGHB ?sGra- in oorlog is. De Ondergeteekende is derhalve:» vËKHA- gelast, formeellyk te verklaren, „ dat de Fran. ce. ' ,» Iche Republiek Holland niet zal aantasten zo s, lang deze Mogendheid zig van haaren kant, Nota ,, omtrent haar binnen de paaien van eene (lipte van den,, onzydigheid zal houden."' Het Britsch GouFran. yernement dus ten aanzien' yan deze twee Ruk* fchen ken verzekerd, zou 'er dan aan de minde zwaGezant righeul geen voorwendzel meer overblyven dan aan .£«-omtrend de zaak vau de opening der Schelde 'eene' geland, door de reden en billykheid onherroepelyk befliste zaak , van weinig belang op zig zelve, en omtrent welke de gevoelens van 'Engeland, en misfchieh zelfs van Holland genoeg bekend zyn, om het pioeilyk te doen zyn, 'er erndiglyk de eenige Oorzaak van oorlog van te maken.' By aldien egter het Britsch Ministerie zig van deze laafde beweegredenen bediende, om dén oorlog-aan Frankryk te verklaaren, zou het dan niet waarlchynlyk zyn, dat deszelfs geheim oogmerk was geweest eenen vredebreuk te weeg te brengen , het koste' Wat het wil, en thans van het ydelde van allé yoorvvendzelen gebruik zou maaken, om 'eenen pnregtvaardigen en zeden lang overlegden aanval eenen glimp te geeven. In deze noodlottige vooronderffelling, welke de uitvoerende raad verwerpt, "zou de Ondergeteekende gemagtigd zyn, om de waardigheid van het Franfche Volk metkragt daande'te houden, en té verklaaren , „ dat dit vry en magtig Volk „ ook den Oorlog zou aannemen, en eenen zo blykbaar onregtvaardigen aanval,waar toe het ,*, zelve zo weinig aanleiding heeft gegeeven, met verontwaardiging zou afweeren." Wanneer 3.11e verklaringen, gefchikt om de zuiverheid der Oogmerken van Frankryk te betogen; wanneer alle yreedzaame en vereenigende middelen uitgeput f.°^en zy">' is he£ ^tear> dat al het ge-wigt' al  JAARBOEKEN, February,1703. 147 Si de verantwoordelykheid van den Oorlog vroeg of laat zouden te huis komen op de geenen, die denzelven zouden verwekt hebben: het zou wezenlyk flegts eenen Oorlog alleen van het Britsch Minilterie tegen de Franfche Republiek z-yn; en , indien deze waarheid een oogenblik twyfelagtig konde wezen, zou het Frankryk misfchien niet onmogeiyk zyn, eene Natie 'er wel dra van te overtuigen, die, haar vertrouwen gevende, nimmer nagelaten heeft, haare reden te gebruiken, en haaren eerbied voor de waarheid en geregtigheid te betoonen. Dezen zyn de mftruétien, welken de Onder geteekende bevel ontvangen heeft , aan Zyne Excellentie Lord Grenvi/lc officieelyk mede ü deelen ; hem nevens den gantfehen Raad van Zyne Britfche Majefteit nodigende, de verklaaringen en verzoeken, welken zy vervatten, mei de ernftigfte aandagt te overwegen: het is blykbaar, dat de Franfehe Natie den vrede met Eiv geland \yenscht te behouden: zy heeft het getoond , door opregtelyk en openhartig alle ag. terdogf en argwaan wel te willen verdryven. welken zo veele driften en vooroordeelen onop' houdlyk tegen haar tragten te verwekken. Maar, hoe meer zy gedaan zal hebben, om gantscf Éuropa te overtuigen yan de zuiverheid haarei oogmerken, van de opregtheid harer intentien, des te meer regt zal zy hebben , om te vorde jen, van niet langer miskend te wezen. De Ondergeteekentle is gelast, een fchriftelyl antwoord op de tegenwoordige Nota te vragen (J'l^as geteekend') F. CHAUVELIN. Den 27 December, het eerfte jaar de Republiek. ' ' K5 Q 's Gra- venha- ge. Nota. van den Fran* fchen Gezant aan En. geland* i r ■  148 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. r r v Op deze Nota ontving de Gezant Chaüvelin van Lord Grenville den 31 December 1792 dit antwoord: Whitehall 31 December 1792. Tk heb, myn Heer! van ueene Nota ontfangen, x waar in gy, u zelf noemende Minister Plenipotennaris van Frankryk, my, in hoedanigheid van 'sKonings Secretaris van Staat, mededeelt de inftrudien, welken gy zegt ontvangen te hebben van den uitvoerende Raad der Franfche Republiek. Het is u niet onbekend, dat de Koning, federt de ongelukkige gebeurdcenisfen van den 10 Augus:us, goedgevonden heeft allen officieelen ommegang net Fra kryk op te fchorten. Gy had u zelf by len Koning, ook niet anders aangediend, dan ia iaam van Zyne Allerchristelykfte Majefteit. Het /oorftel, om een Minister aan te nemen, benoemd loor een ander gezag of magt in Frankryk, was ierhalven een nieuwe eiscb, waar omtrent de Koring, zo dra die gedaan werd, het recht had te beiisfen, naar bet behing van zyne onderdanen, naar iyne eigen waardigheid, naar de verfchuldigde aching voor zyne Bondgenooten en naar bet algemeen ysthema van Europa. Ik moet ti dienvolgens, meE le duidelykfte en uitdruklykfte bewoordingen, onierrigten, dat ik u in geen ander publyk karakter :an erkennen, dan in dat van Minister van Zyne Ülerchristelykfte Majefteit, en dat gy gevolglyk ;et tot eenige onderhandeling, met 'sKonings AJiisters, kunt toegelaten worden, in die qualiteit, /elke gy, onder aan die Nota, u zei ven geeft. Dan, ziende dat gy u hebt ingelaten in bet geen van een ge verklaringen, omtrend zommigen an die omftandigheden, welken aan Engeland zulk ?q fterken grond van ongenoegen en jaloufie gegeeven  JAARBOEKEN, February, 1793- H9 ven hebben, en dat gy van die verklaringen fpreekt,1 als of dezelven eigenaartig gefchikt waren, om on- ■ ze beide landen nader by eikanderen te brengen, ( zo heb ik niet kunnen nalaaten u het bovenftaande te berigten , zonder my gelyktydig duidlyk en onderfcheiden te verklaren, omtrend het onderwerp,' waar over gy my onderhouden hebt, fchoon in eene form , die noch regelmatig noch officieel is. > Uwe verklaaringen bepalen zich tot drie punten. < Het eerfte is, het decreet der Nationaale Con-. ventie van den 19 November, in welks bewoor ; dingen geheel Engeland de formele verklaring ge-. zien heeft van een oogmerk, om de nieuwe grondregelen van Regeering, in Frankryk aangenomen, algemeen te verfpreiden, de wanorden en oproeren in alle landen, z lfs in de neutralen, aan te moedi» gen Indien deze uitlegging, welke gy als beledigende voor de Conventie befchouwt, nog eenigen twyffel mogt overlaten, wordt dezelve egter volkomen gebillykt door het gedrag van de Conventie zelf: Ook is de toeleg, om deze grondregelen in 'sKonings Staaten over te brengen, ontwyffelbaar bewezen, door het openlyk ontvangen van de aanftokers van oproer in dit land, gelyk ook door de aanfpraken, die juist op dien tyd van dat decreet en federt, by verfchillende gelegenheden, gedaan zyn. Dan. niet tegenftaande alle die bewyzen, gefterkr. door andere omftandigheden, die maar al te klaarblyklyk zyn, zou het met genoegen geweest zyn, indien wy zulke verklaringen en zulk eene gedrag hadden gezien, welken voldoende waren vooi de eer en waardigheid van Engeland, met betrekkinge tot het geen reeds gebeurd is, en welken tevens bjhoorlyke zekerheid voor het toekomende zouden gegeeven hebben, tot handhaving van dien eerbied voor de rechten, de Regeering, en de rust van neutrale Mogendheden, welken zy, in allen ge 's Gra- l/ENHA3E. dntw. >an den Eng. Staatsd. tan den Fran"chenGc*zant.  'sGra- venhage. Anr». van der, Eng. Staatsd. pan der FranfchenGezattu 150 NIEUWE NEDERLANDSCHE gevallen,het recht hebben om te mogenverwagten,. Maar noch die voldoening, noch die zekerheid vind men in de bewoordingen eener verklaring , waar in den aan Mokers van oproer in alle landen, beduid word, in welken gevallen zy, voor 's hands, konden Raat maken op de hulp en byftand van Frankryk; tevens met, voor dit land, aan zich te behouden het recht, om zich zeiven met onze binnenlandfche zaaken in te laten, wanneer men zulks nodig mogt oordeelen, en dat op zulke gronden , die volflrekt ftrydig zyn met de politieke inftelliugen van alle landen in Europa. Niemant is 'er, welke niet terftond ontdekken moet, hoe eene verklaring gelyk deze, enkel ingerigt is om wanorde en oproer in alle landen te verwekken. Niemant kan onkundig wezen , hoe ftrydig dezelve is met het refpect, 't welk onafhanglyke Natiën elkander verfchuldjgd zyn, noch»hoe zeer dezelve aanloopt tegen die grondregelen, welken de Koningaltyd van zyneakant gevolgd heeft, om zich, ten allen tyden, te onthouden van eenige bemoeyenis, in de binnelandfche zaken van Frankryk. Eb deze tegenftrydigheid alleen is genoegzaam, om te toonen., niet alleen, dat Engeland zulk eene verklaring niet voor- voldoende kan houden, maar in tegendeel, dat zy die moet aanmerken als een nieuw bewys van die voornemens, welke zy met zulkeeng billyke ontevredenheid en jaloufie befchouwt. Ik ga over tot de twee andere punten van uwe verklaring , betreklyk de algemeene geneigdheid van Frankryk , omtrend de Bondgenooten van Groot-Brittanje en het gedrag van de Conventie en haare Officieren, raet opzigt tot de Schelde. De verklaring, die gy daar omtrend geeft is: dat Frankryk, Holland ni:t zal aantasten,zo lang die Mogenheid eene (lipte onzydigheid zal in acht nee* wen, en is genoegzaam van denzelfden inhoud met dje, welke gy, in de maand Juny laatstleden, ip den  JAARBOEKEN, February, 1793. 151 den naam van Zyne Allerchristelykfte Majefteit, gedaan hebt. Sedert die eerstgemelde verklaring, heeft een Officier, zich erkentiende in dienst van Frankryk te wezen, openlyk gefchonden zo wel het grondgebied als de onzydigheid van de Republiek , door de Schelde op te varen en het Kafteel van Antwerpen te attacqueeren, en dat in weerwil van het befluit der Regeering, om hem dien doortogt niet in te willigen en ondanks het formeel protest, daar tegen gedaan. Sedert die zelfde declaratie heeft de Conventie zich bevoegd geacht de rechten van de Republiek te vernietigen, die zy uitoeffende binnen de grenzen van haar eigen grondgebied, en in welken zy gefield was uit kragte van die Tracfaaten, by welken haare' onafhanglykheid was erkend; en op dat zelfde oogenblik , waar in gy, onder den naam van eene vriendlyke verklaring, met dezelfde bewoordingen , de belofte vernieuwt, van de onafhanglykheid van Engeland en derzelver Bondgenooten te zullen refpecleeren, maakt gy my be' kend, dat zy, uit wier naam gy fpreekt, voornemens zyn zulke openbare en beledigende aanrandingen te willen handhaven, en het is zeker niet öp eene verkUrihg als deze, dat men eenig vertrouwen kan ftellen, ter aanhouding van de openbare rust. Doch ik kan hier niet van affcheiden, zonder nog een byzonderer antwoord te geeven, op hec geen gy, met opzigt tot de Schelde, gezegd hebt. Indien het waar zy, dat het gefchil daar over in zich zelf van weinig belang is, dan kan het alleenlyk dienen, om, ten allerduidlykften, te bewyzen, dat men het enkel ter baan gebragt heeft, met oogmerk, om de Bondgenooten van Engeland te beledigen, door een inbreuk te doen op hunne onzydigheid, en door het fchenden van hunne rech ten, welken de trouw der Tracfaaten ons verpligt te 's Gra- VEHHAGE. Ann>. van den Eng. Slaaisd. aan den FranfchenGczant.  > i$2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gravenhagen Anlw* yan der, Eng. Staaisd, aan dei Fran- fchenGe zant. te handhaven. Dan gy kunt niet onwetend zyn, dat hier het uïterfte gewigt gehegt werd aan die grondregelen, welken Frankryk door deze handel* wys wil in acht genomen hebben, en aan de gevolgen, die natuurlyk uit dezelven voortvloeyen, en dat niet alleen deze grondregelen en die gevolgen nimmer door Engeland zullen erkend worden, maar dat het gereed is en altyd zal wezen, om zich daar tegen, met al deszelfs ffiagt, te ver; zetten. Frankryk kan geen recht hebben om de bedingen , betreklyk de Schelde, te vernietigen, ten ware het insgelyks recht bad om allen de andere Tractaaten, tusfchen allen de overige Mogendheden van Europa en alle andere rechten van Engeland en haare Bondgenooten , af te fchaffen. Frankryk kan zich nimmer aanmatigen, om zich in het gefchil, over bet openen van de Schelde, in te laten , ten zy het Souverein was van de Nederlanden, of het recht had om geheel Europa de wet voor te fchryven. Engeland zal nimmer dulden, dat Frankryk zich de magt aanmatige,om, naar deszelfs welgeval en en onder het voorgeven van een zogenaamd natuurlyk recht, waar van het zich zelf den rechter maakt, het politiek fysthema van Europa, door plegtige verbonden vastgefteld, en geguarandeerd door de toeftemming van alle Mogendheden, dea bodem in te flaan. Deze Regeering , die gronden aanklevende, welke zy meer dan eene eeuw gevolgd heeft, zal insgelyks nimmer met onverfchilligheid aanzien, dat Frankryk zich, recbtltreeks of van ter zyde, Souverein maake van de Nederlanden, of zictï tot de algemeene fcheidsman aanftelle van de rechten en vryheden van Europa. Indien Frankryk in de daad verlangt naar de bewaring van de Vriendfchap ea den vrede met Engs-  JAARBOEKEN, February, 1793- 153 geland, dat het zich dan geneigd toone, om af' te zieo van deszelfs voornemens van aanranding 1 en aanwinning, en zich bepale tot deszelfs eigen < grondgebied, zonder andere Regeringen te beleai gen, zonder derzelver rust te ftoren en zonder, derzelver rechten te fchenden. " Wat aangaat het karakter van kwaadwilligheid,. het welk men, in het gedrag van Engeland tegen Frankryk , getracht heeft te vinden, bier over kan . ik my niet uitlaten, dewyl gy in algemeene bewoo'-. dingen fpreekt, zonder een enkel geval, ten bewy-; ze by te brengen. Geheel Europa heeft de rechtmatigheid en edelmoedigheid gezien, welken het gedrag van den Koning vertoond heeft: Zyne Mafèfteit heeft altyd den vrede verlangd: hy verlangt dien nog, maar een vrede die wezenlyk, bedendig en overeenkomftig is met de belangen zyner landen en met de algemeene zekerheid en veiligheid van Omtrent het overige van uw gefchrift heb ik niets te zeggen, en wat aangaat het geen gy meld van my en myne amptgenoten, 'sKonings Ministers zyn aan Zyne Majefteit de rekenfehap van hun gedrag verfchuldigd, en ik heb u omtrent dat onderwerp Been antwoord te geeven, al zo min als betreklyk het appel, dat gy voorftelt aan de Engelfche Natie te willen maken. Deze Natie zal, ingevolge van die Conftitutie, by welke hare vryheid en welvaart befchermd word, en die zy altyd in ftaat zal wezen , tegen alle regtftreekfche en zydelingfche aanvallen , te verdedigen, nimmer eenige verbindtenis of verftandhouding hebben met Buitenlandfche Mogendheden, dan door middel van baaren Koning; van een Koning, dien zy bemint en eerbiedigt, ec welke nimmer, zelf voor een enkel oogenblik, zy ne rechten, zyne belangen en zyn geluk, zal fchei' den van de rechten, de belangen en het geluk van zyn volk. gettctendd GRENVILLE, Hiej sGra- 'enha- ;e. ■intw, 1l- it v- • n 1- m 'g LQ ;r :n ie ja er r-  162 NIEÜWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA- 1 3 3 ï „ worden, dewyl zy onderfteund zyn door ,, de verbreiding van grondbeginzelen, zo ,, verwoeftende voor alle maatfchappelyke „ orde." pen Heer Chauvelin, liet daarop zeer dringend aan den voornoemden Lord vraagen, of hy ah dan niet zyn zoude geaccrediteerd Minifter van de Republiek, op welke vraag hy een weigerend antwoord ontfing. Hier op fchreef hy om te mogen weeten , of men hem, aangezien de Bill nopens Vreemdelingen den s.o dezer moest gaan iverken, befcherming zou verkenen en zyne Papieren geheiligd zyn. Hier op gaf Lord Grenville ten antwoord: „dat, vermits „ hy door dit Ryk, in geenerlei qtialiteit „ erkend was , hy op geene befcherming „ ftaat kon maaken, of dat zyne Papieren „ heiliger dan van andere vreemdelingen „ zouden gehouden worden." Ingevolge deze uitdrukkelyke bepaalingen maakte den rleer Chauvelin alles gereed tot zyn irertrek. De tyding vervolgens op den 24 January 1793 te Londen, inkomende, „ dat Lode, wyk XVI op den 18 January door de Na* , tionaaie Conventie fchuldig verklaard, en , vervolgens by meerderheid van ftemmen , tot de dood veroordeeld was, en den 21 Ja, nuary 's morgens tusfchen 10 en 11 uuren , was geguillotineerd;" dit verhaastte de ijtbarfting des eqr-logs. Terlïond wierdt de  JAARBOEKEN, February, 1793. 1Ö3 de vergadering des Konings Staats*Raad te Londen byeen geroepen, de ftrengfte maatregelen aldaar genomen, en deze fchriftelyke Nota aan den Heer de Chauvelin door den Lord Grenville gezonden: „ Ik ben gelast, myn Heer! u aan te „ fchryven, dat het karakter, met welk gy „ by den Koning zyt bekleed geweest, en „ waar van de verrigtingen al voor zo lang „ waren opgefchort, thans geheel een einde ,, genomen heeft, door den droevigen dood ,, van Zyne Allerchristelykfte Majefteit, en „ gy dus geen publiek karakter hier meer „ hebt. „ De Koning kan, na een dergelyke ge„ beurdtenis, uw verblyf alhier niet langer „ gedogen. „ Zyne Majefteit heeft derhalven geoor„ deeld , u te moeten ordonneeren, dat gy „ u, binnen den tyd van agt dagen, uit dit Koningryk zult hebben te retireeren; en „ hier nevens zend ik u een affchrift van de „ order, welke Zyne Majefteit, ten dien „ einde, in zyn geheime Raad, gegeeven „ heeft. ,, Ik zend u een paspoort voor u en voor s, uw gevolg , en ik zal niet in gebreken „ blyven, om alle andere nodige maatrege„ len te neemen, op dat gy naar Frankryk „ zoud kunnen terug keeren, met die ach„ ting, welke men verfchuldigd is aan het „ karakter van Minifter Plenipotentiaris van h 5 -> zy- 'sGra- VENHACE.  164 -NIEUWE NEDERLANDSCHE *s GrA- VENHACE. Zyne Allerchristelykfle Mijefteit, het ,, welk gy by den Koning bekleed hebt." Na dat den Heer de Chauvelin van Engeland vertrokken was, kwam een der Onder -Secretarisfen der franfche Republiek den Heer de Maret, met gewigti^e Papieren op Dingsdag den 29 January nog te Londen aan , om nog eene poging tot behoud der Vrede te doen: welke poging nog altyd aan de Franfche Natie tot eer zal verllrekken, hoe zeer zy ook zonder vrugt was. Ook heeft de Nationaale Conventie dan den Oorlog beflooten na een Rapport, bet welk de uitvoerende Raad den 31 January aan de Volks - Vergadering te Parys aldus deedt: TT)e provifoire Uitvoerende Raad heeft aan de Nationaale Conventie verflag gedaan vandeonderwerpen van misverftand, zedert korten ööfftaao tusfchen de Franfche Republiek en het Britfche Gouvernement; van de opgevolgde menigvuldige verongelykingen van dat Gouvernement ten onzen opzichte, en van de ronde en heufche pogingen, door ons aangewend, ter voorkoming eener vredebreuki van welke de funeste gevolgen ongetwyfeld zullen thuis komen op die geenen alleen, die "ze onrechtvaardiglyk hebben berokkend. De Franfche Republiek zal zich geene verwytingen te doen hebben, als hebbende alle de midde len, welke met haare waardigheid flrookten, uit geput alvoorens tot zodanige droevige uiterfien over te gaan. Het is met leedwezen, dat ik aan de Nationaale Conventie de vruchtloosheid onzer pogingen be- rich-  JAARBOEKEN, February, 1793. 105 richte, en dat de flaauwe hoop tot Vrede, welke eenige dagen geleden ons nog overbleef, thans fchynt volflrekt ten einde bot te zyn. , tiet Britsch Ministerie vergetende, het geen het zo dikwyls beloofd hadt, van zich in niets met on ze huishouding van binnen te bemoeien, heeft gelegenheid genomen uit de rechtmaatigegeftrengbeid op den laatften onzer Koningen uitgeoeffend, om tot den hoogden top deszelfs kwaadwilligheid jegens het Franfche Volk op te voeren. De noodzaaklyke dood eens vreemden Tyrans, is voor de Engeifchen geweest het fignaal v n een publieke rouw, de oorzaak van eene vermeerdering van vyandlyke toerustingen, en het voorwenufd van eene belediging, aan welke geen glimp is by te zetten. De tyding was 'er niet zo dra vanvte Londen, of de gevolmagtigde Minister der Franfche Republiek heeft de ordre ontvangen van Engeland binnen een kort tydbedek te verlaten. Ik voeg hier nevens de vertaling van die ordre tevens, ec den daar by ontvangen brief van den Secretaris van Staat. De provifoire Uitvoerende Raad heeft derk gevoeld, wat een zodanig gedrag hoonends inhoudt, en zo het gevoel van verontwaardiging in hem eenigzints kon verzacht worden, ware het alleen het denkbeeld, dat de Franfche Natie 'er roemruchtige wraak over nemen zal. Het was nodig, om deze beginzelen van oneenigheden tusfchen Frankryk en Engeland vooraf te laten gaan, om een egt denkbeeld te hebben van die oorlog,- in welke deze Republiek ongelukkig mede een rol moest fpeelen Het zal aan de tyd ftaan, om te ontdekken, welke de uitkomst van deze Oorlog voor deze Republiek, en voor gantsch, Europa zyn zal. My- 's Gra- fENHAÏE. Rapport wegens Oorlog tusfchen Frank?; lan Engeland,  166 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage. Mylord Auckland, buitengewoon Gezant en Gevolmagtigde van de Groot - Brirtannifche Regeering by deze Republiek, gaf den 25 January eene Memorie aan Hun Hoog Mogende over, benevens affchriften van alle de Hukken, die 'er gewisfeld waren, zedert den 27 December laatstleden, tot den 20 dezer maand January , tusfchen den Lord Grenville, Zyner Maielfeits Secretaris van Staat, en den Heer Chauvelin , met byvoeging, „ dat de Koning overreed „ was, dat de gevoelens en grondbeginfe„ len, die, uit naam van Groot-Brittanie, ,, daar in zyn uitgedrukt, volmaakt zouden „ overeenflemmen met die van de Repu- bliek,en dat Hun Hoog Mogende geneigd „ zouden zyn,om kragtdadig mede te wer5, ken in alle die maatregelen, welken het „ tegenwoordig beflisfend tydftip vorder>y den , en welke overeenflemming alleen aan de vereende pogingen der twee Lan* „ den, de nodige kragt kon geeven voor „ hunne gemeene verdeediging, en paaien „ zetten aan de rampen, waar mede Euro,, pa gedreigd wierdt." Zie hier die Meraorie zelve: HOOG MOGENDE HEEREN! De Ondergeteekende Extraordinaris Ambasfadeur en Plenipotentiaris van Zyne Brittannifche Majefteit haast zich, om, ingevolge de uitdruklyke bevelen van den Koning, zyn meester, onder het oog van U Hoog Mogenden te brengen  JAARBOEKEN, February, 1793. 167 de affchriften van alle de ftukkea, die 'er gewisfeld zyn, federt den 27 December laatstleden, tot den 20 dezer , tusfchen den Lord Grenville, Zyner Majefteits Secretaris van Staat, en den Heer Chauvelin. De Koning, Hoog Mogende Heeren! is in de vaste overreding , dat de gevoelens en grondbeginfelen . die, uit naam van Groot-Erittaoje, daar in zyn uitgedrukt, volmaakt overeen ftemmen met die van uwe Republiek, en dat ü Hoog Mogenden geneigd zyn, om kragtdadig mede te werken in alle die maatregelen, welken het tegenwoordig beflisfend tydftip vorderen, en die een noodwendig gevolg zyn van die gevoelens en die grondbe . ginfelen. De om Handigheden, welken ons tot dat beflisfend tydftip gebragt hebben, zyn nog te versch, en 't gedrag, het welk de Koning gehouden heeft, is te bekend , dan dat de ondergefchrevene genoodzaakt zoude wezen een omftandig verflag daar van te doen. Het is altans nog geen vier jaaren geleden , dat eenige ellendigen , z ch den naam van philofophen gevende, de verwaandheid hebben gehad van zich bekwaam te oordeelen, om een nieuw ftelfd van eene burgerlvke maatfehappy in te voeren. Om deze ydele hersfenfehim tot ftand te brengen, hebben zy getragt alle 'die Natiën, by welken ondergeschiktheid , zeden en godsdienst plaats hadden, en tot hier toe de zekerheid, het geluk en den trootst van het menschlyk geflagt hebben uitgemaakt, om te keeren en te verwoesten. Hunne vernielende plans zyn ook maar al te wel gelukt, doch de uitwerkingen van dit nieuw flelfel, 't welk men heeft getragt in te voeren, hebben nergens anders toe gediend, dan om het hersfenfchimmige en godlooze van deszelfs auteurs aan den dag te leggen De gebeurtenisfen , die 'er zo fchielyk op gevolgd 's Gra- VENHAGE. Memorie van Engel, aan de Algem.Staaten.  168 NIEUWE NEDERLANDSCHE '■ *s Gra- VEÏf HAGE. Memorie Van En' gel. aan de Algem.Staaten. volgd zyri , hebben federt in gruwlykheid over-, troffen al het geen ons de Hjftorien uitleveren. * De eigendommen, de Vryheid, de Veiligheid eri het leven zelf, zyn bet fpeekuig geweest van de toomelooze woede der driften, van de roofzugt, van den haat en van de allerwreedfte en onnatuurlykfte heerscbzugt. De Jaarboeken van het menscblyk geflagt leveren geen voorbeeld op, dat men immer, in zulk een kort tydsbeftek, zo veele misdaaden gedaan, zo veele rampen veroorzaakt en zo veele traaneri doen ftorten heeft: Eindelyk fchynen, op dit tydftip, deze yslykheden ten hoogften top geftegen te •wezen. De Koning, geduurende al dien tyd, omringd van zyn Volk, 't welk, door de Godlyke bè* fcherming, een voorbeeldeloozen voorfpoed genoot, kon alle deze rampen van anderen nietbefchouwen, dan met een diep medelyden en verontwaardiging; doch getrouw aan zyne grondbeginselen, kon Zyne Majefteit nooit van zich verkrygen, om zich met de Binnenlandfche zaken van eene vreemde Natie in te laten, en zou zich nimmer verwydcrd hebben van de onzydigheid, welke hy aangenomen had. Zulk een gedrag, 't welk de Koning met genoegen gezien heeft, dat geiyklyk gehouden is döö* Ü Hoog Mogenden, wier goede trouw door geheel Europa erkend is, en by welke het, om zo veele: a.' dere redenen, moet geëerbiedigd worden, is egter niet in ftaat geweest, om Zyne Majefteit, zyn Volk en deze Republiek in veiligheid te kunnen ftellen tegen de ailergevaarlykfte en allerftrafbaarfte bedoelingen. Sedert eenige maanden, is.het plan van eene bekommerlyke uitbreiding van heerfchappye , voor de rust en de zekerheid van geheel Europa, openlyk erkend. Men heeft al zyn kragt ingefpannen om , in het binnenfte gedeelte van Engeland en van die Land, leerllellingen te verfpreiden, door welken alle maatfchaplyke orde word ten onderften boveü ge-  JAARBOEKEN, February, 1753, lég gekeerd, en. men heeft zich zelf niet gefchaamd om aan deze verfoeilyke pogingen den naam te gceven van het omwenteiings vermogen. (Pouvoir Revolutionaire) De oude en plegtige verbonden, gegua! andeerd door den Koning, heeft men verkragt en geiyklyk, zo wel de rechten, als het grondgebied van deze Republiek gefchonden. Zyne Majefteit heeft derhal ven naar zyne wysheid geoordeeld, toebereidfelen te moeten maaken, geevenredig naar de om Handigheden. De Koning heeft zyn Parlement geraadpleegd en de maatregelen , die Zyne Majefteit heeft goedgevonden te hemen , zyn yverig en eenparig goedgekeurd door een volk, 't welk een affchrik van de regeringloosheid en de ongodsdienftigheid heeft, dat zyn Koning bc mint en zich aan deszelfs Conftitutie houdt. Dit zyn, Hoog Mogende Heeren f de redenen van een gedrag, welks wysheid en billykheid, tot nu toe, den Koning van uwe inftemminge en me. dewerking hebben verzekerd. Zyne Majefteit heeft,' in alle zyne daden fteeds gewaakt voor de handhaving van de rechten en de zekerheid der Vereenigde Nederlanden. De verklaring, welke de ondergeteekende den 13 November laatstleden, de eer gehad heeft, U Hoog Mogenden, te overhandigen en de aankomst van een klein esquader, beftemd om de flroomen van de Republiek te befchermen, tot dat haare eigen magt verzameld zoude zyn, leveren 'er de blyken van op; ook hebben U Hoog Mogenden dezelfde geneigdheid erkent, in al wat zyne Majefteit gedaan heeft, cb zuilen dit niet minder zien in de maatregelen , die 'er beraamd worden : derhalven houdt Zyne Majefteit zich overtuigd, dat hy van den kant van ü Hoog Mogenden zal blyven ondervinden eene volmaakte overeenftemming' van grondbegrnfden en gedrag, zynde bet deze overeenftemming alleen , welke aan de vereende pogingen der twee landen de noodige kragt kan geeven voor hunne ge- mee- 's Gra- venhaGE. Memorie van Engel. aan 'de Algein.Staaten»  170 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- vènhage. Memorie yan Engel. aan de Algem.Staat en* meene verdediging, en pralen zetten aan de rampen, waar mede Europa bedreigd word, te gelykertyd boven het bereik van eene belediging ftellendc de zekerheid, de rust en do onafhanglykheiJ van een Staat, aan wien Ü Hoog Mogenden, door hunne wysheid en de fermiteit van hunne Regeering, het geluk verzekeren. Gedaan in 'sHage, den 2j january 1793. QVas geteekend,) AUGKLANDi Nog is gemelde Lord den 28 january wederom met den Voorzitter van Hun Hoog Mogende in gefprek geweest, eh heeft by eene overgegeeven Memorie medegedeeld: „dat, Zyne Majefteit de Koning van Groot-Brittanje, op het ontvangen dér tyding van den noodlottigen dood des Konings van Frankryk, terftond zynen Raad had doen vergaderen, en bevel gegeeven, om nog dien zelfden dag aan den Heer Chauvelin te doen weeten, „dat „ alle karakter, waar mede hy bekleed was „ geweest , thans door den rampzaligen dood van Zyne Allerchristelykfte Maje Reit ophoudende, en zyn verder verblyf „ in Engeland na zulk eene gebeurtenis niet kunnende geduld worden, Zyne MaSi jefteit de Koning hadt goedgevonden te >, ordonneeren , dat hy binnen agt dagen „ dit Ryk zou hebben te verlaaten." Zie hier die Memorie woordelyk: De  JAARBOEKEN, February, 1793. 171 Öe ündergeteekende buitengewoon gezant eri Gevolmagrigden van Zyne Bridche Majefteit, heeft de eer Üw Hoog Mogende op uitdruklyken last van den Koning te berigten, dat de tydmg van den noodlottigen d Öd vah Zyne Ailerchristelykite Majefteit den 24 dezer te Londert gekomen zynde, de Kohinp aanftonds zynen geheimen raad heeft doen vergaderen , en, in denzelven, een bevel heeft, gegeven /ingevolge van het welk de Lord OrenvtU % Staats-Secretaris vjn Zyne Britfche Majefteit, denzelfden dag aan den fleer Chauvelin heeft gefchreveri, tén einde hem kennis te geevcn, ,, oat het karakter, waar mede hy door den Koning " bekleed was geweest, en waar Van de functien " zo lang waren opgefchort, thans geheellyk waren " geëindigd door den rampzaligen dood van wylen " Zyne Allcrchristelvkfte Majefteit, hy geen open, baar karakter meer hadt." Dat de Koning na zulk eene gebeurdnis zyn verblyf in Groot-Brittanhien niet langer kunnende dulden, Zyne Majefteit goedgevonden had: te ordbnoeeren, dat hy binnen agt cfagen het rvk zou hebben te verlaaten, en dat hy hem een affchrife van het bfcvel zou ter hand ftellen, welk Zyne Majefteit, in zynen geheimen raad zynde, te dien einde hadt gegeeven. Dat hy hem een paspoort voor hem en zyn gevolg zond, éfx hiet in gebreke zou blyven alle andere nodige maarregelen te nemen, ten einde hy naar Frankryk kon terug keeren met al de egards, welken aan het karakter van Gevolmagtigden Minister van Zyne A{jefchristelykfte Ma efteit, welk hy by den Koning bekleed hadt, verfchuldigd zyn. (JVasgeteekend,} AüCKLAND; 'sHage den 28 january 1793- 'sGrA-- venha3e. Nadert' Memorie mn En« geland.  172 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ce. Terftond vertrok een Courier van hier ia allen haast met een Vaartuig van Schevenift. gen naar Engeland; ook is een Courief uit Engeland hier door naar Rusland vertrokken. Daar en tegen kwam den Heer de idaulde , Gezant van Frankryk hier aan. Uit Zeeland wierdtberigt, dat aldaar twee Hollandfche Fregatten van 36 en 24 Rukken, benevens een Kotter en twee gewapende kleine Vaartuigen , op de Schelde voor het Forth tiath Waren ten anker gekomen. In Bergen op den Zoom was alles werkzaam, en zouden de wachten verdubbeld worden. j Met de Cleeffche Brieven vernam men dit narigt: „ De Pruisfifche Troupen zvn „ thans te Wezel, Orfoi en Esfehen„ berg, aanhoudend bezig, om over den „ Rhyn te trekken, en worden in de Plaac„ fen aan geene zyde des Rhyns vervangen „ door andere nieuw aankomende. Het „ oogmerk is, om zich met de Armée van „ Clairfah, te Keulen, te vereenigen, of „ ten minften dezelve te onderfteunen. Te „ Keulen zyn ook op nieuw kwartieren ,, aangezegd, voor aankomende Keizerlyke „ Troupen. Ondertusfchen zyn de Fran„ fchen van hunne zyde te Roermond in „ gelyke beweeging, en dringen van daar „ Reeds voort naar het Gulikfche, waar zy „ dagelyks vermenigvuldigen. De Fran- „ fche  JAARBOEKEN, February, 1793. 173 a fche Patrouilles ftrekken zich reeds uit \t tot Kempen en Meurs, waar het binnen weinige dagen waarfchynelyk is, dat zy' de Pruisflfchen aantreffen. Even waar- „ fchynelyk wordt het dus ook , dat het Tooneel des Oorlogs zich Reeds meer naar den beneden Rhyn zal uitftrekken; j, mogelyk nog eer het jaargetyde een j, nieuwen Veldtogt laat verwachten." Nog ontvong men deZe berigten: „ te Duis5> burg, Rees, Emmerik en de Dorpen daar?J omftreeks, zyn thans twee Regimenten In* fantery, twee dito Cavallerie en de Hus- faaren van Gbltz aangekomen. Ook is j, de Hertog Frederik van Brumwyk en „ de Generaal Pirch reeds te Wefel. Het j, Keizerlyk Gouvernement der Nederlanj, den , het welk tot nog toe zyn verblyf in Wefel gehouden heeft, heeft die Stad j, verlaaten. Aan de linker zyde van den j, Rhyn ftaan fterke Detachementen öhlaa- nen en eenige Compagnien Scherpfchut„ ters, en daar het water tegenwoordig we- der open is,kunnen die in geval van nood fpoedig van alle kanten oHderfteünd wor■s, den. Men is echter in Gleefsland nog „ niet buiten vfeeze; vermits men tyding hadt, dat Roermönde üerk wierdt bej> vestigd, eh aldaar een groote trein Ar„ tillery en veel volk was aangekomen, en naar de geruchten eene Armée aldaar „ zoude vergaderen." M £ Te sGsa- /enha3e.  174 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGravenha- ge- .1 < ] 1 ( Te Londen was op bevel des Konings ^ een Proclamatie van den Raad uitgevaardigd, by welke, voorden tyd van zes maanden, de uitvoer, uit dat Koningryk, verboden wierdt, van aile yzer,hennip, pik, teer, ankers, kabels, touwwerk , fcheepsmateriaalen, enz. Ieder zeeman , die vrywillig op de Koninglyke vloot dienst nam, zou een handgeld van 13 Guinies krygen, vyf geeft 'er de Koning, twee de ftad Londen, twee het Charterhuis, twee het Trinityhuis en twee de Club van de Stalhouders: een handgeld. het welk nimmer zo groot in dat Land zou geweest zyn. Ook was naar Hanover bevel gezonden, dat 12,000 mannen voetvolk,en 8,000 mannen ruitery , benevens de nodige artillerie, oogenblikkelyk naar Braband moeiten trekken. De Buitenlandfche Gezanten hebben in *É begin dezer maand February veelvuldige gë fprekken met den Voorzitter van Hun Hoog Mogende gehad. Den Heer de Boïs de Tbionvillé, in 't aatstvan January uit Frankryk aankomenie, gaf dit eenige hoop, of de onderhandeïngen alhier onze Republiek zonnyds buien eene verdervelyke oorlog mogten houden, fe meer, dewyl den Heer OSris, Neef van len Heer Le Brun, Franfche Minister der Bui*  JAARBOEKEN, February, 1793. pfë Buitenlandfche Zaaken, uit Frankryk hier is aangekomen , zyn intrek by de Heeren Noê'l en Thionville nemende. Den Heer Noël, ontving veele Courjers uit Parys, en verzondt denzelven weder van hier derwaarts; en dit zelfde hadt by den Lord Auckland plaats. Den 5 February heeft men hier in de Hofkapel van Spanje, de Lykdienften voor wylen den Koning van Frankryk plechtig beginnen te verrigten, dezelve wierden de volgende dagen vervolgd, Van Breda en Bergen op den Zoom kwamen tydingen, dat men zich daar Merk bezig hieldt alles in Raat van verdeediging te brengen. Dagelyks wierden patrouilles gezonden om op de Grenzen te recognosceeren. Van het Franfche Legion Etrangere hadteen gedeelte te Turnhout gelegen, doch was thans hooger opgebroken, en door 300 Man Franfche Nationaalen vervangen. De hoop van in Vrede te blyven verdween wel haast voor onze Republiek, dewyl men vernam, dat de Nationaale Conventie op den 1 February, na een rapport van 't Committé van Algemeen Welzyn , 't welk wy hier boven hebben medegedeeld, hadt belloten: 1. Dat Frankryk in Oorlog is met den Koning van Groot? IJrittannie en den Stadhouder der VereenigM 3 ' fa 's Gra- VENHAGE.  iy<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE le w ï te  's Gra- venhace. Brief van de Algem. Staaten aan de Bondge- nooteiu j j i 1 j 1 ! ( i « ( i i I i I i iB6 NIEUWE NEDERLANDSGHB De Republiek heeft (zo weinig als tie Stadbodder) niet gehandeld met Vyandui van Frankryk: Zy heeft alle mqgelyke omzigtigheid gebruikt, omtrent het adrhitteeren der Emigrés , en het is alleen' ujt confideratie van geen pretext tot gefcbil aan dd Franfche Regeering te geeven, dat Wy, zo wel als U Edele Mogende, niet hebben kunnen voldoen aan den wensch van Onze Harten v en het gevoel van medelyden, dat het lot dezer ongelukkige' Menfehen ons heeft gei'nfpiteerd: aan den anderen kant, waar zyn ergens de Franfche Patriotten geópprimeerd? in tegendeel, zy zyn mogeiyk veel té zagt behandeld; in evenredigheid van het kwaadé Zaad, dat veelen van hun , onder de ingezeeteneri van dit Land hebben verfpreid: voorts weeten Wy biet, dat ergens in dezen Staat Fabriqueurs vart valfche Asugnarien zyn losgelaaten, wanneer dié nisdaad be weezen was, maar in tegendeel weeteh Wy, dat 5er corporëele ftraffen zyn geïnfligeerd, EO dra aan den Rechter was gebleken, dat de bechuldiging realiteit had, en dat ze niet alleenlyk was opgeworpen door de Franfche Regeering als :en pre'ext om zig van Perfoonen en Papieren meesier te maaken, die zy om andere redenen oordeelen :e moeten vervolgen. Herinneren Wy Ons nu, Edele Mogende Heé< •en ! te gelyk met deze ongerymde voorwendzèls* loedanig de Conduite van dezen Staat geweest is, leduutende de Troubles in Frankryk, en hoedanig" lie vah het Franfche Gouvernement ten Onzen opügte. — De Republiek heeft de flipfre Neutraliteit 0 agt genomen; heeft aan de Franfche Regeering, iy alle gelegenheid, verzekerd, dat zy zig, meÉ le inwendige Troubles van dat Land, direci; nog idirect, niet zóu bemoeyen; de Beftuurders der ^ranfche Natie hebben, van hunnen kant en in Eneland en alhier, doen verzekeren, dat zy die' Neutraliteit ook zoude refpedfeeren; ondertusfeheri 1 tegen de trouw der Tractaaten, en in een tyd ac de Republiek aldaar geen Magt had, óm het tê  f JAARBOEKEN, February, 1793- ^7 beletten baar Territoir op de Schelde, door gewapende Scheepen gevioleerd; ondertusfchen heeft de Franfche Conventie toegelaaten, dat injuneufe Petitiën tegen dezen Staat en deszelrs Oouvernement, in haare Vergadering zyn gedaan, en met goedkeuring beantwoord:ondertusfchen permitteerd die zelve Vergadering, dat onder haare Befcherming; zig ophouden eenige Nederlanders, die opentIvk zeggen een Committé Revolutionaire Bataven uit te maaken, en onder dien Titel de Republiek vervullen met Gefchriften, waar van de ftoutheid evenredig is aan de ongerymdheid: en eindelyk terwyl Europa zig verwonderde over het geduld van deze Republiek en over haare coraplailances voor Frankryk, breekt de Franfche Regeenng alle banden los, en Declareerd den Oorlog, in fchyn tegen den Perfoon van den Stadhouder, maar in realiteit tegen de Bezittingen de Ingezeetenen van den Staat. , „ , ,. Het fmert Ons, dat Wy alle deze omltandigheden ter kennis van ü Edele Mogende moeten brengen, — een vreedzaam Republiek, die niemand offenfie zoekt te geeven, die niemands Eigendom tot haare vergrooticg begeerd; die zig met alle omzigtigheid in de ftormen van Europa aedraagd, word eensklaps gedreigd met den verwoestenden ftroom, die reeds zo veel Landen in haare Nabuurfchap overweldigd heeft. — Wat is 'er nu voor Ons te doen? dit, Edele Mogende Heeren! Ons vertrouw n te Rellen op den God onzer Vaderen, die deze Republiek uit kleine beginzelen heeft groot gemaakt, eD dik wils miraculeus bewaard; en voorts met kloekmoedigheid, ftandvastigheid en bedaardheid de middelen ter verdeediging te gebruiken , die den Staat en kragt van het Land Ons in handen zal geeven. Het is maar zeer onlangs geleden, dat de Bond«enooten zig op nieuw plegtig verbonden hebben , om de waardigheden van Erfftadhouder, Kaptein •n Admiraal Generaal, te houden voor een esN Jc™ 's Gra- venha- ge. Brief yan de Algem. Staaten aan de Bondgc- nooteti.  fa Gsa- VfiNHA- pp. Brief van de Algem. Staaten aan de JZondge. fadtea. 1B8 NIEUWE NEDERLANDSGHH Tentieel deel der Conftitutie en Regeeringsform van den Staat, en aan malkander dezelve te Guarandeeren, anneemende niet te zullen gedogen, dat in een- der Provinciën van dezen heilzaarne en voor de Rust en Veiligheid van den Staat onöntbêerlyke Grondwet ooit of ooit worde afgeweekenHet oogenblik om deze Guarantie in kragt tn ! nadruk te prsfteeren, is hu gekomen. — He Fran fche Conventie verklaard den Oorlog aan Zyne • Hoogheid den Stadhouder, als ware dezelve dc Conftitutioneele Souverain: De Gefchriften en Redenvoeringen van de Beftuurders dier Natie zyn vervuld van de ingebeelde noodzaaklykheid van onze Conftitutie te hervormen, en geen Stadhouder, dien zy' voor Souverain houden,in den Staat te erkennen : Zy zoeken daar door het Nederlandsch Volk, 't welk zy weeten af keerig te zyn van een éénhoofdig Beftuur, af te fchef'en van den Stadhouder, en het eeuwig verdervend zaad van tweedragt in het Land te ftroöyen, om liet zelve zo veel te gemakkejyker te kunnen overvallen en uit te plunderen. — Is dit zo, Edele Mogende Heeren! gelyk men 'er niet aan te twyffelen heeft, laat ons dan als een éénig Man, on$ vereenigen rondom de Conftitutie; déze Conftitutie heeft eene vrye Staatsregeering, en een Erfftadhouder, maar geen Opper-Vorst. — Laat alle Ingezetenen , die eenig belang ftejles in de bewaaring der Godsdienftige en Burgerlyke Voorrechten , die zy in dit Land genieten, hart en handen in een flaan , om zich zeiven en hunne Bezittingen te verdedigen tegen het onrechtvaardig geweld; laat niemand, hoedanig zyne denkwyze ook zy, zig voordellen, dae hy," meer dan een ander, de algemeene wanordens, berooving, verwoesting en moord zal ontkomen, die de gevolgen zyn van een omkeering der Regeering" in een Land. -— Ongetwvfteld zvn 'er Menfehen in deze Republiek, die door het misbruik van den fchoonon naam van Vryheid, en door een bedriegt  j A ARB O EKEN, February, 1793. 189 pelvk Schilderv van gelykheid uitlokt; deze harsfenfchiinmige 'famenftelfels als begeerlyk aanzien; maar laat de zodaoigen flegts het oog vestigen op alle Natiën , die zig aan die denkbeeldige volmaaktheid vergaapt hebben; en laat hen onderzoe-. ken, of die Natiën zedert dieh tyd, wyzer.ueugd-«aarner en befchaafder zyn geworden; of de Nationaale welvaard d ar door is toegenomen* of de, inwendige rust en veiligheid daar door is beves-, tted2 üit onderzoek zal zekerlyk mee gunfhg uit-, vallen; maar laat hen dan daar tegen conflderee-; ren, da»- deze Republiek.onder de Conftitutie van haare Reeeering zo veele jaaren gelukkig en welvaart is geweest, en dat dezelve midsdien een onderwerp is, gewigtig genoeg om befchermd te W Weefluiten deze, Edele Mogende Heeren ! von de exhortatie, by al wat Eer, Pligt en Be« lang van een ieder Nederlander eischt, dat U li-de* le Mogende alle mogelyke middelen geheven aan te wenden tot een kloekmoedige verdediging, wanneer den Staat vyandelyk word aangevallen; eti teffens dat U Edele Mogende ernfbge mefures zullen beemen, op dat onder faveur der Buitenlandfche Vvandelykheden, de inwendige Rust niet worde getroubleerd. — Zd döende, kunnen Wy onder Gods Zegen, hoopen, dat onze Middelen Van Defenfie, gevoegd met de hulp onzer getrou. we Geallieerden, in Raat zullen zyn om een onrechtvaardigen aanval af te weèren. Waar mede, enz. De Engelfche Gezant Auckland, fchfeef aan den Griffier 1'agel deri 11 February dit briefje: Ik ben gelast om U te verzoeken Hun Hoog Mo* gende te informeeren, dat Mr.Dundas, Secretaris van Staat des Konings, aan de Heeren-Cem- sGrA- fENHA2E. Brief >an de dlgem. Staaten. xan de Bondgc** iQQten%  i9o nieuwe nederlandsche *sGra- VENHA" GE. Brief van den Eng. Gezant. rnisfarisfen der Admiraliteit orders heeft doen tost* komen , dat de Officieren, commandeerende dé Oorlogsfcheepen des Konings, ingevalle zy eenige Schepen aan de Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden toekomende, ontmoeten, hen hebben te informeeren van het Embargo, onlangs in de Havens van Frankryk op de Schepen en Vaartuigen, aan Groot-Brittannien en de Vereenigde Nederlanden toebehoorende , opgelegd, en van de waarfchynlykheid cener onmiddelyke Vredebreuk met trankryk, en dat in alle gevallen zyaande Schepen of Vaartuigen , aan de Vereenigde Provinciën toebehoorende, dezelfde prote&ie en verzc kering hebben te geeven, als aan andere Engelfche Vaartuigen welke zich in dezelfde omfiandighede» bevinden. Ik heb de eer met byzondere hoogachting te zyn, Myn Heer! U Edele Dienstwillige en Onderdas» nige Dienaar. QVai geteekend,) AUCKLAND. 'sHage, den n February 1793. Inmiddels kwamen dagelyks tydingen in, van de Duitfche Legers, als dat de Troupen van den Neder-Rhyn over de Maas zouden trekken , en vervolgens vereenigd met een ontzaglyk leger van den Generaal Clairfait, zouden trachten om de Franfchen over die Rivier terug te dryven. Men rekende,dat de Franfchen eerlang zouden te Rryden hebben met een leger van 300,000 man-  JAARBOEKEN, February, I?03. mannen, tta* van de helft geposteerd ftaat' van Cleef tot aan ïweebruggen, en de an- ( dere helft naar beneden komt afzakken. Vervolgens dat de Armée van Claiifait, 'en die van den Hertog Fredetik van Bruns, m diervoegen is geblocqueerd, dat daar „ niets kan inkomen; dat 'er een Manifest „ op de pers is te Antwerpen van den Ge„ neraal Dumouriez, om zyn voorgenomen' „ Krygs-Operatien met 60 duizend man , te beginnen, en des noods daar toe nog> een gelyk aantal in gereedheid te doen hoi, den, zynde een gedeelte van het Legioen , Ftrangere en verfciieidene Corpfen geor«- „ don?  JAARBOEKEN, February, 1793. 193 }, dcnneerd|zich marschvaardig te houden." Het fchynt, dat de Generaal Dumouriez warm was, om voor den aankomst der Huitiche Legers, en voor dat men in deze Republiek gereed was tot verdeediging, zyn kans waar te nemen, en eene beilisfende onderneming te doen j maar hy fchyni daar toe niet zo fpoedig te zyn in ftaai geileld, nog van bet benodigde voorzier te zyn geworden , als hy wel verlangde Althans Hy fchreef een brief naar Parys, waar in hy, na eenige klagten over valfcht befchuldigingen tegen hem gedaan, zeei iterk verzoekt dat zyne Armée verzorgd wierde. Hy zegt 'er in: „ De Armée heeft zeer veele behoeften; niets if dringender dan zo veel kwaaien te ver „ beteren. Andere Arméen tot het defen „ live gedeftineerd kunnen wachten, maaj de Belgifche kan niet wachten, ten ein' „ de den vyand te kunnen voorkomen, „ het welk de eenigfte party is die meii „ kiezen kan." De Staaten van Holland en West-Friesland hebben den 14 February deze Pubïi caue verzonden: De Staaten van Holland eii West-Friesland, allen den geenen, die dezen zullen zien ö\ hooren leezeu, f»tut: Alzo de zorglyke omftan dighjden, waar in deze Provincie zich thans be vind, Uns genoodzaakt hebben, om alle midde len, die maar eenigzijDts tot defenfie en beveili gi.ig van dezci>e zouden kunnen ftrekken, by di N 4 han 's GaA- VENHA" GE-, i  VÈNHAGE. Public, wegens Onderhvaierzettin- 194 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ hand tc doen nemen, prepareren, en fuccesfivelyk, naaf mate der meer en meer aannaderendé' vrees voor vyandlyke Ondernemingen, daadlyk te doen daar ftellen;en,daar onder die middelen in de eerfte plaats moeten worden gerekend, het förmeerèn van 'sLands Inundatien , en het onder water zetten van zodanige landen, waar over den Vyand zigeen weg naar het binnenfte gedeelte derzelver Provincie zoüde kunnen tragten te openen: dat tot het fonneeren van deze Inundatien, met Ons goedvinden, reeds de vereischte preparatieri zyn gemaakt, doch dat daar toe nog eenige verdere fchikkingen zullen noodig wezen; en dat uit dit alles, tegen Onze meening, een ongegronde vrees by de goede Iugezeetenen, en in het byzonder by de Huislieden dezer Provincie zoude kunnen ontltaan, èn door kwalykgezinde, gelegenheden gezogt worden, ten einde onze pogingen, om deze Provincie, onder Gods Zegen, te behouden , door het verfpreiden van valfche gérugten, of zelf dóór daadlyke attentaten, te verydelen, en dus dezelve Provincie, was het mooglyk, ten prooi aan den vyand open te laten: Zo is 't, dat Wy met oogmerk om daar in te Voorzien, en voorts tot gerustftelling van Suerl en een iegelyk, goedgevonden hebben by dezen te verklaren, dat door de voorfz. Inundatien, geene meerdere Landen onder Water zullen worden gezet, als volftrekt nodig zal vveezen, orrt aan dert Vyand het acces tot de Vestingen en andere Posten van defenfie dezer Provincie, mits • gaders het verder indringen in dezelve Provincie j effkacieuslyk te beletten;en dat aan alle de Landlieden en andere Ingezeetenen, welken daar doof zullen komen te lyden, derzelver geleden fchaden, in alle redelykhéid, uit 'sLands Kasfe, zullen worden vergoed. En op dat voorfchreeve Inurdatien met des té grooter effecT: mogen worden geformeerd, gelasten Wy alle Dykgraveh en Heemraden, mitsga- derü  JAARBOEKEN, February, 1793- *95 flers Schouten en Gerechten en Poldermeesteren van aïle zodanige Heemraadfchappen, Diftriften Of Polders, als bevonden zullen worden in het formeerert der voorfz. Inundatien geconcerneerd te wezen, de nodige voorziening te doen , op dat door de Watermolens, uit de Landen, in-de meergemelde Inundatien begrepen, tot nader ordre, geen W?.ter, hoe genaamt, op derzelver refpective Boefetr.s worde gemaalen; en wyders aan die geenen, welke tot het formeeren derzelver Inundatien,door Onze Gecommitteerde Raaden, zullen wezen geauthorifeerd, daar in me! al hun vermógen behulpzaam te zyn, oppcéue. dat die geene van hun, welke daar in onverhoopi nalatig mogten wezen, deswegens, na bevindim Van zaken, rïgoureuslyk zullen worden geftraft Interdiceereride en verbiedende Wy voorts aat alle en een iegelyk by deze, om het formeeren dezer Inundatien, door eenige Woorden,Gefchrif ten , veel min daden , tegen te gaan of te verhinderen, op pcene, dat die geenen, die zich daai aan fchuldig zouden mogen maaken, daar ove: aan den lyve, en zelfs, na bevinding van 2ake*rj met den dood zullen worden geftraft; belovend: te gelyk die geenen, welke de Autheurs van zo danige verfoeielyke pogingen ,fchriften of daden aan Onze Gecommitteerde Raaden zullen kome: te ontdekken, zodanig, dat dezelve van het fai kunnen worden overtuigd, deswegens met een aanzienlyke Premie en volkomen impuniteit, ir dien de Aanbrengers medepligtig mogten wezen zullen worden beloond, waar toe welgemelde Or ze Gecommitteerde Raaden geauthorifeerd woi den by .dezen. En op dat niemand der geenen, welke by hf gunt voorfz. zoude kunnen wezen geïnteresfeerd hier van'onkundig moge blyven, en zich daar n ftiptelyk moge gedragen, authorifeeren Wy O112 Gecommitteerde Raaden by deze Publicatie, 01 dezelve door middel van den Gontrarolleur Gen ra 's GrA- venüa- ge. Public, wegens Oudciwenerzettingen. [ > i t » t a rt k  ioo* NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VIÏNHA" CR. Public, wegens Ondef w a terzettingen. { i 1 ] < ( 1; I t I t raai van 's Lands Fortificatiën, en die geenen , die? verder door Zyn Hoogheid en hun, tot het formeeren der voorfz. Inundatien zyn of nog zullen worden gelast, te doen publiceeren en affigeeren in zulke Diftricten , alwaar het formeeren van zodanige Inundatien onvermydlyk zal worden bevonden , en zulks op zodanige plaatfen als het behoord, en te gefchieden gebruiklyk is. Gedaan in den Hage,onder het klein Zegel va» den Lande, den 14 February 1793. Ter Ordonnantie van de Staaten. {Was geteelcendt) A. J. ROYER.' Ónder de bewerkftelling der middelen toü irerdediging behoort ook het Generaal PafIon vooralle Ruiters, Dragonders, Husfaren en Soldaten, welke uit den dienst der Vereenigde Nederlanden mogten zyn weg^eloopen. Deze Publicatie van den 15 February luidt aldus: Wly WILLEM, by de gratie Gods Prïnïa van w Oranje en Nasfau, Grave van Catzeneinbo;en, Vianden, Diest, Spiegelberg, Buuren, ^eerdam, en Culemborg; Mar'quis van Veere eri /lisfi'ngen; Baron van Breda, Diest, Bèilflein „• 'er Stad Grave en Lande van Cuyk, Ysfelftein, kranendonk, Eindhoven en Liesveld; Onafhairelyk Heer van de Vrye en Souvereine Erfleërlykheid Ameland; Heer van Borculo, Breevoort, Lichtenvoorde, 't Loo, Geertruydenerg , Clundert, Zevenbergen, de Hooge en ,aage Zvvaluwe, Naaldwyk, Polanen , St.Mar:nsdyk, Soest, Baarn en ter Eem, Willemftad,- Steen-'  JAARBOEKEN, Fehruary, 1793. 19? Steenbergen, Mnntfort, St. Vith. Burgenteen tn Baasb«rg; Erf-Burg-Graaf van Antwerpen, Erf - Marfchalk van Holland, Erfftadhouder, Erfj tjocverneur, Erf-Kaptein en Admiraal Generaal idef Vereenigde Nederlanden, Erf-Kaptein Generaal en Admiraal van de Unie; Ridder yan den Kousfenbaad en van den zwarten Adelaar, enz. en?. (-117..; Allen den geenen, die dezen zuller zieu of hooren leezen, falut; doen te weeten. Alzo wy in confideratie van eenige byzonden ons voorgekomene omftandigheden genegen zyi onze gratie te betoonen en te verleenen aan all Wachtmeesters, Sergeanten , Bombardiers, Cor poraals , Trompetters, Tamboers, Pypers^ ei semeene Ruiters, Dragonders, liusfaaren,Gre uadiers, Mu?quettigrs, Jagers, Artilleristen ei Mineurs, die voor den 14 February dezes Jaar 1703 van. de Troepes van desen Staat zyn gede fertèerd, en naderhand wederom in andere Regi inenten van den Staat zich hebban geëngageerd of zich buiten dienst in deze of andere Lande bevinden , mits dat dezelve zich binnen een zs keren tyd komen aangeeven,en mits dezelve nit vallen in de termen van de na te meldene uitzor deringen, Zo is 't, dat wy hebben goedgevonden te pa donneeren by dezen, alle Wachtmeesters, Se geanten. Bombardiers, Corporaals, Trompe ters , Tambours , Pypers en gemeene Ruiters Dragonders, Husfaaren, Grenadiers, Musque tiers, Jagers, Artilleristenen Mineurs, die voc den 14 February 1793 lumne Compagnien zond* behoorlyk Paspcorc hebben verlaten, en da van zyn verloopen of gedcferteerd, het zy deze ye zich wederom onder andere Compagnien dienst van dezen Staat hebben geëngageert, 1 rjiet; mits dat de geenen , die in andere Comp jrnieri zvn geëngageert,aan de KapteinenofCor i-iandeerende Officieren der Compagnien, wa onder zy tegenswoordig dienen, of aan de Coi •;• ' taa 's Gra- venhace. Gent' raalPardon voor Dcfertcurs, \ X X | r 1 t t» >r :r ïr ln)f 1- ir 1n-  ssGra- VENflA- Gene- %>aalPtir dan voor De/er. teuts. ] t c ] 1 IS8 NIEUWE NEDERLANDSGHE mandanten van de Regimenten, waar onder dezet? ve Compagnien gehooren, voor den i April aanftaande zich zullen aangeeyen en bekend maaken, en melden, in welke Compagnien en Regimenten zy voormaals hebben gediend, en waar van zy ■zyn gedeferteerd. Lastende en beveelende wy, dat dezelve voortaan zullen blyven dienen in de Compagnien, waar onder zy tegenswoordig zyn, en dat niet opzicht tot die geenen , die voor den voorfz, 14 February zyn gedeferteerd, zonder zich wederom in andere Compagnien en Regimenten van dezen Staat te hebben geëngageerd; dezelve binnen den voorfz. tyd zich zullen hebben aan te geeven aandeGouverneurs of Commandanten der Steden en Plaatfen van dezen Staat, alwaar, of waaromtrent zy zich bevinden, en zich aanftonds wederom te begeeven by hunne Compagnien, waai- van zy het laatst zyn gedeferteerd, om daaronder voortaan te blyven dienen; en zal aan dezelve door de Gouverneurs of Commandanten der Steden en Plaatfen , alwaar zy zich hebben aangegeeven, worden gegeeven. eene behoorlyke Paspoort met melding van den dag, wanneer zy als Deferteurs aich hebben aangegeeven. Dat insgelyks van dit Generaal Pardon zullen 'ouisfeeren die geenen, die reeds voor dato dezes wegens hunne Defértie gearresteerd, en in detente zyn gebragt, doch waar over nog niet geTOiinisd is, of welkers Vonnisfen voor het vereenen van het Pardon, met onze approbatie nog liet zyn bekrachtigd. Dan dat van dit Generaal Pardon zullen wezen iitgefloten»gelyk daar van uitgefloten worden.by ezen. EerftelyJz, de Wachtmeesters , Sergeanten, >ombardiers en Co.rporaals,die eene Wachtcomnandeerende,of anderzints de Wacht hebbende4 an die Wacht zyn gedeferteerd. Ten  ]AARB.0EKEN, February, 1703. iflg Ten tweeden, de Gemecnen die als Onder-Officieren eene Wacht commandeerende, of als (korporaals dienst doende , van die Wacht zyn gedeserteerd. Ten derden, alle. de geenen, die van de Post, waar op zy als Schildwachten ftonden, het zy met Geweer en Wapenen, het zy met achferlaatinge derzelve zyn gedeferteerd; zullende echter daaronder geenzints begreepen weezen die geeuen, die alieen hun Zydgcweer, of eenige Monteeri'ng ftukken zullen' hebben medegenomen ei: alzo van de Wacht zyn gedeferteerd, terwyl wj integendeel goedvinden en verftaan, dat de zo danige mede yan dit Generaal Pardon zullen kunjréfl jouisfeeren. Ten vierden, de Ruiters, Dragonders of Hits faarey, die met hunne Paarden of met de Paarden van andere zyn gedeferteerd. En cindclyk ten vyf den, alle de geenen, die bnven en behalven hunne defertie zich aan eenij infameerend del iel: zouden mogen hebben fchuldig gemaakt. Wyders gelagten wy alle Collonels en Coni mandanten "der Regimenten, dat zy aan huum Wachtmeesters, Sergeanten, Bombnrdiers,Cor ponnis, Trompetters, Tamboers, Pypers en ge meene Ruiters ; Dragonders, Hasfaaren, Grena diers , Musquettiers, Jagers, Artilleristen en Mi beurs, die zich invoegen ais boven gemeld, ko men te declareeren en aan te geeven, daar vai suilen geeven eene Attestatie tot bcw.ys voo ïie't toekomende, dat zy in dit Generaal PArdoi zyn'begreepen, als mede het zelve doen aantee kenen in de Regiments- en Compagnies-Boeken en dat daar en boven nog ten re'fpe&e van dii geenen, die actueel iu dienst van dezen Staa zyn, en gedeclareerd hebben, dat zy te voorei 's Gua- VKNHA- GeneraalPardon voor Deferteurs. 1 t 1 t 1 I  aoo NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venhage, GeneraalPar don voo: Befer- teuts. T. J. de LARREY. Bail* in andere Compagnien hebben gediend, en daar van gedeferteerd zyn, daar van aanftonds kennis zullen geeven aan de Oollonels of Commandanten der Regimenten, waar vair de Wachtmeesters, Sergeanten, Bombardiers, Corporaa'.s, Trom•petters, Tamboers, Pypers en gemeene Ruiters; •Dragonders, Husfaaren, Grenadiers, Musquet* tiers, Jagers, Artilleristen en Mineurs zyn gedeferteerd, die daar van in de Regiments- en Compagnies-boeken, mede behaorïyke aanteekening zullen laten doen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie kome te prjetendeeren, verzoeken wy de Edele Mogepde Heeren Staaten , Gecommitteerde Raaden en Gedeputeerde Staaten van de refpeétive Provinciën, en ontbieden allen anderen Justicieren en Officieren van denzelven Lande, dit Ge. neraal Pardon alomme te doen publiceeren en affigeeren in alle Blaarden , daar men gewoon is zodanige publicatie en affiétie te doen. Lasten en beveelen voorts allen en een iegelyk, dien het zoude mogen aangaan, haar naar den inhoude van dien te reguleeren , want wy zulks ten dienfte van den Lande bevonden hebben alzo tc behooren. Gegeeven onder onze Handteekeninge en Furftelyk Zegel, in 'sGrayenhage den 15 February 1793. (JFds gete&kend,) W. Pr. van ORANJE. (Onder flond,} Ter Ordonnantie van Zyne Hoogheid,, (Gccontrafigncert,)  JAARBOEKEN, February,.1793. 2ói Bailluw, Schout en Gerechte der beide Katwyken en 't Zand,hadden uit naam der Burgers en Ingeieetenen aldaar, een Request aan°de Staaten van Hollanden West friesland ingeleverd , ten einde zig in den Wapenhandel te mogen oeffenen,enaanhun,voor reekeningvan 't Land, twee honderd geweeren mogten worden uitgegeven, en zes of meer Ónder- Officieren, of bezadigde Soldaten worden toegevoegd, om hun in den Wapenhandel te onderwyzen, en voords de nodige Zydgeweeren enz,, waarop den 16 dezer maand aldus wierdt beüoten: EXTRACT uit het Register de? RESOLUTIEN van de Heeren STAATEN van HOLLANDeti WEST-FRIESLAND, in Hun Edele Groot Mogende Vergaderinge genomen op Saturddg den 16 February 1703.' ts geleezeh de Requeste van Bailluw, Schout ett * Gerechte der beiden Catwyken en 't Zand , Uit naam én op verzoek der Burgers en Ingezetenen aldaar, te kennen geevende , dat zy met het üiterfte leedwezen, hadden vernomen , dat, met te»£riftaafidë de flipte neutraliteit, die 'er in acht genomen was, de Franfche Natie niet alleen den Oorlog had gedeclareerd, maar reeds begonnen met tegen deze Republiek aan te triarcheeren, en verfchéidén Schepen, toebehoorende aan. Ingezetenen van dit Land, aan te houden; dat het Vaderland zidh derhalven bevindende in het uitterfte gevaar, de voornoemde Ingezetenen zich •nderlin* en na voorgaande goedkeuring en ap^ O pre- 'sGra* VENHA" 3E.  202 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha» ce. Be-fluit " tot Wapening ■ van die van Katwyk. probatie van den Heer der voornoemde Heerlyfcheden, hadden verbonden, om zkh in ftaat te Hellen, om hun, hunneVrouvvenenKincier.il, tegen alle binnen- en buitenlandsch gewel.l,voor zo veel in hun vermogen was, te beveiligen;hart en handen in een te (taan: met terzydcftehing van allen haatten partyfchap,' zich in den Wapenhandel te oeftenen; de gevestigde en bezworen Con. ftitutie tegen allen en een ie^elyk te maintiueeren, en liever goed en bloed op te offeren, ter verdediging, dan hunne bezittingen ten prooi van eenen woesten vyand en verderflyke nieuwigheidzoekers over te geeven, en,hoe gering hunne vermogens en kragten ook zyn mogten, evenwel mede te werken, om, onder den Godlyken Zegen, met een möed, gelyk aan dien, met welken hunne brave voorouderen dit Land, iri even gelyke en nog erger en gevaarlyker tyden, gered hadden, af te weeren, alle heilloze maatregelen, die 'er genomen worden, om het Vaderland te overmeesteren, en eene gantfche en voor altoos verderfly'keomteeriiig te berokkenen; verzoekende-der halven, dat Hun Edele Groot Mogenden, de Burgers en Ingezetenen van Catwyk, gelieven te permitteeren en authorifeeren, om zich in den Wapenhandel te mogen oeftenen, en aan hun, voor rekening van het Land, te mogen doen geeven, twee honderd goede Militaire Geweien, «iesof meer Onder-Officieren of bezadigde Soldaten, óm hun den Wapenhandel te leeren en voorts de nodige Zydgeweeren,-of zodanige andere fchikkingen te maaken en orders te ftellen, als Hun Edele Groot Mogenden zouden nodig oordeelen. Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan , der Supplianten l^flyken yver te loueeren en approbeeren , en derzelver verzoek, tot wederopzeggens toe, te accordeeren, en Zyne Hoogheid te verzoeken, om tot het voornoemde oogmerk , om zich in den Wapenhandel te oeffenèn, aan de Supplianten de nodige Onder-Officie»  JAARBOEK F.N, Vk-uary, 1793. Ö03 eieren te doen bezien, met qualificarie op de Heeren Gecommitteerde Randen, tot het doen leeveren van de nodige Wapenen, aan de Supplianten, onder zod-nigc fchikkingen en precnutien, als dezelven ji'nig zullen ocnu-re,.. En zal Extraft dezer gezonden worden aan den Procureur - Generaal, tot zyne informatie. Accordeert met voorfchreeve Register. (JFas geteekend,) A. J. R O Y E R. By de Algemeene Staaten vvierdt ook alle Koophandel met Frankryk, Eraband en Flaanderen verboden , zo als blykt int de Publicatien der Admiraliteiten op de Maas en te Amfteldam, welken wy aldaar zul len mededeeien: Ook hebben de Staaten van Holland er West Friesland veertiendaagfche Bedefton den door de geheele Provincie aldus be yolen: Dc Staaten van Holland en West Friesland, enz Bv Ons in overweeging genomen zynde, dt olistelvke noodzaakelykheid, om in de tegen wcor 5 ge tydsomftandigbeden , den Goddelyken Zege! en Bv&Vd over de regtvaardige Wapenen van det Sfaat tegen den Vyand af te fmeeken, hebben W scedrevonden U Lieden door dezen aan te fchry len ten einde de nodige ordres te ftellen tot he houden van veertiendaagfche Bedeftonden, te be ainnen met Woensdag den 27 dezer Maand, O zodanige wyze en tyd , als naar de Conftitutie va U Lieder Diftrift bevonden zal woroen te beha O 2 rer 'sGRA«_ VENHA' ge. Beftuit tot Wapeningvan die van Kat" vyk» \ i i r 5 i i  's Gra- venha- ce. Bevel tc Bede fionden W/ierden wy reeds met de grootfte verwondering ^ en indignatie aangedaan, toen wy vernoomeo hebben het Decreet, waar by de Nationaale Cat» ventte van Frankryk op het onverwagtfle, en vonder de minfte fchyn van regt of reden, verklaart te zyn in Oorlog, in naam met den Stadhouder der Vereenigde Nederlanden, dog in de daad met deze Republiek; welke zyn dan niet geweest de gevoelens van bevreemding en verontwaardiging, die on3 getroffen hebben, wanneer ter onzer kennis gekomen is het navolgende gefchrift, tot tytel voerende: Proclamatie, van den Generaal Dumouriez aan de Bataaven. PRO- 204 NIEUWE NEDERLANDSCHE ren, om God Almachtig vuuriglyk te fmeeken, das het Hem behaagde de aanvallen van den Vyand en alle deszelfs booze oogmerken te verydelen, de regtvaardige Wapenen van den Staat tot verdedi t ging van 's Lands Bezittingen en van die van haare Ingezeetenen , mitsgaders tot befcherming van Gods- , dienftige en Burgeflyke Voorrechten opgevat, met zynen genadige byftand en kragtdaadLe hulp te bekroonen, en tot dien einde de Wapenen van de Geallieerden en Vrienden van den Staat, teffens gelukkig en voorfpoedig te maifcen; als mede de pogingen en bef)uiten van de Overheden tot redding van het lieve Vaderland door zyne Goddelyke Wysheid te beftuuren, en tot de gewenschte en zegenrykile cindens te doen' uitloopen. Waar op Ons verlaatende, beveelen Wy ULieden in de befeherminge Gods. Ter Ordonnantie van de Staaten. Gefchreeven in den Hage den 19 February 1703. De Algemeene Staaten hebben op den 20 February 1793 dit Manifest beraamd en verzonden:  JAARBOEKEN.; February,1703. 207 PROCLAMATIE van den Generaal DUMOURIEZ aan de BATAVEN. BATAVIEREN! De Stadhouder, welke in gevolge de inftellingen van uwe Republiek niet anders behoorde te zyn, dan uw Kaptein -Generaal, die de magt, met welke gy hem bekleed hebt, ondergefchikt aan den wil en de befluiten van uwe Republiek, alleen moest uitoeffenen tot bevordering van Uw geluk, houd U in tegendeel onder de verdrukking en in flaverny. Gy kende volmaaktelyk uwe regten, — gy hebt in den jaare 1787 , getragt dezelven uit de magt van het heerschzugtig Huis van Orange ü weder eigen te maaken, en naarat ten dien einden Uw toevlugt tot de Franfche Natie; maar,daar zy zelve zugtte onder her geweld van een trouwloos Hof, zyt gy de fpeelbal geweest van de verachtelyke Intriguants, welke toen het bewind van Frankryk in handen hadden. Een hand vol Pruisfchen, onder Iet bevel van denzelven Hertog Van Brunsvfyk, welken ik zederc uit Champagne verjaagt heb, was genoeg om U weder onder bet juk te brengen. Veelen onder U zyn de Slagtoffers der wraak van uwen geweldenaar geweest, terwyl een andere menigte met de vlugt tot Frankrvk is overgekomen: en zedert was alle hoop van Vryheid voor U veriooren, tot dat de allerverbaazendfte hervorming in net Regeeringsbe. ftuur, zo als de Gefchiedenisfen van he; Gcheelal 'er geen opleveren. en die door den allergelukkigften uitflag onderfteund is, aan U in de Franfche Natie heeft doen weder vinden zodanige magtige, edelmoedige en vrye Bondgenooten, welke uw pogingen voor het herftel der vryheid op alle rnogelyke wyO 3 ze 's Gra- VENHAGE. Manifest der Staaten Generaal',  206 NIEUWE NEDERLANDSCHB "sGha- venhage. Manifest der Staaten Generaal. ze zullen cnderfchragen, of met U zullen omkomen. Batavieren! het is geensints aan U, dat het Franfche Gemeenebest den Oorlog heeft verklaart; een Vriend van alle Volken zynde, heeft het zelve flegts alle Geweldenaars tot Vyandea: de Engelfchen, dat Volk, zo.trotsch op deszelfs Vryheid, hebben zig door het goud en de beguigelingen van hunnen Koning doen verblinden, dog zy zuilen den zeiven wei dra niet meer begeeren; hoe menig wdl diger onze Vyanden worden , zo veel te algemeener zullen ook onze grondbeginselen-worden" voortgeplant; de overreeding en de overwinningen zullen het onvervreemdbaar regc van den Mensch fleeds verdedigen, en de Volkeren zullen het moede wurr den hun bloed op te offeren, en hunne Schatkisten uit te putten voor een klein getal Perfoonen , ,die zich enkel bezig houden met de tweedragt ■alomme te ftooken, o n de Volken te misleiden-en tot Haven te maaken. Wy treeden Holland in, als.Vrienden van de Bataaven,en als onverzoenelyke Vyanden van het Huis van Orange; deszelfs juk fchynt gewis U te ondraaglyk , dan dat. gy in uwe keuze zoude weiffelen; ziet gy niet, dat die dwingeland, welke U overweldigt, aan deszelfs eigenbelang de hoogfte behngen van Uw Gemeenebest opoffert? Heefc hy U in den jaare 1782, niet verpligr- om door eeno fchandelyke trouwloosheid de Alliantie, welke gy met ons had aangegaan, te verbrecken; heefc hy zedertniet altyd den Koophandel der Engeifchen, ten kosten van den Uwen, begunstigd? ja levert hy; in die oogenblik zelfs uwe voornaam-, fle Bezittingen , de Kaap de Goede Hoop, het Eiland Ceylon en uwen geheelen Koophandel in de Indien niet aan de Natie over, van welke gy alleen de onophoudelyke mededinging te vreczeo hebtV gelooft gy-, dat de Engell'chen, die in magt en goud onvcrzadelyk zyn , ü ooit die gewigtigc plaatfea- zullen wedergeeven , daar dezelven hen  JAARBOEKEN, February, 1793- 207 de Heerfchappy in de Indilin zo merkelyk verzekeren ? neen, Batavieren t gy zult uw rang onder de voornaamfte Zee Mogendheden niet wederkrygen, dan, wanneer gy zult vry zyn. Zend dan dat trutfcbe Huis, dit zeden honderd jaaren U aan deszelfs hoogmoed heeft opgeolrert, naar Duitschland teru$; Verbant die Zuster yan trgt ar ik iF;Uc;,i, aan welke dc wreede Pruisichen ten dienfte (laan, zo dikwerf gy uwe flaaftche kete nen zoud willen afwerpen. Dit inroepen der 1 ruisfchen is, zo dikwerf als het gebeurt, een hoon voor de Vaanea pwer dappere ^egerbcnoen. Het Huis van Oranje vreest, en met reden, dat de geest van Vryheid over deszelfs macht zal zegevieren; een Leger van een Gemeenebest kan tof niet lanae der dwinglandy ten dienfte blyven; weldra zullen de Hollandfche Soldaaten, wel dn zullen de overwinnaars der DoggersbanK hunm Vaanen en hunne Vlóo'ten met die der Franfchei vereenigen. De eerften, die zig onder den Stand aart der Vryheid begeeven zullen, kunnen zig me flegts verzekert houden van het behoud der ran een, welke zy in den diensc van de Republiek be Ideeden , maar zelfs van alle bevordering, waa op zy ten kosten van de Slaven van het Huis va Orange zullen aanfpraak beuoen. Ik kome tot U ,, omringd van edelmoedige Mai telaaren van de Omwenteling van 1787; derzelvt ftandvastigheid en opofferingen verdienen al V e my,n vertrouwen; zy maaken een Committé uit het welk zich in getal zal vergrooten: dit Commi té zal in de eerfte oogenblikken van Uwe Reyoli tie van het hoogde nut zyn; en alle deszelfs L den , die geen andere lierzugt kennen, dan de rrj de Verlosfers van hun Vaderland te zyn , zullen de onderfcheidene betrekkingen , die zy in de on der Zamenleeving bekleeden, dadelyk wederkeerei zo dra uwe Nationaale Conventie zal te zam VËIk tome2 toé U, aan 't hoofd van zestig duize O 4 vr 's GRAVE NHA* GE. Maai ■ f st der Slnaten Generaal. l 1 t r 1 r 1 » t\ in le 1, ;n id  208 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Mani» fest der Staaten Gene- ?• ten, om over het geluk en het welzyn van gantMani- fche Natiën zo willekeurig te befchikken, hebben fest der maar al te veel beweezen, waarin die Vriend' Staaten Jchap beft aat, die zy betuigen aan andere VolGene- ken toe te draagen, en wat zy door Bwingelanely raai. en Geweld verftaan. Zy bewyzen hunne Vriendfchap v :or andere Volken, door het zaayen van Verdeeldheid en onderlinge Twisten, en door dezelven van de dierbaarfte en van ouds geheiligdfte Voorrechten met geweld te berooven; Voorrechten, waar van zy zelfs het geheugen zoeken uit te wisfchen, door het vernielen der Handvesten , waar op ze gegrond zyn. De Gefchenken, die zy onder den fchoonen naam van Broederfchap en Vryheid, aan hun aanbieden, zyn geene'andere, dan die zelve toomelooze Ongebondenheid en God verzaaking, waar op zy openlyk roemen, en de daar uit voortfpruirende Verwarring, Moord en Plundering, Armoede en Hongersnood, onder welken zy zeiven zugten. Met de naamen van Dwingelandy en Slaverny beftempelen zy alle die Burgerlyke en Godsdienftige Inftellingen, die tot nu toe onder de Menfehen geëerbiedigd zyn, om dat ze voor derzelver geluk en voor het beftaaq der Burgerlyke Maatfchappy onontbeerlyk zyn. De Menfehen kunnen zonder eene Regeering, die voor hun welzyn zorgt, niet te zamen Iceven , en die Grondbeginfelen, die de Franfchen tegenwoordig gewapender hand zoeken voort te planten, zyn gemaakt, om alle Regeeripgen om verre te werpen , en overal, in plaats van Veiligheid, Rust, en goede Ordre, Regeeringloosheid, en alle de onheilen, die daar uit voortvloeien, te verfpreiden Onder de menigvuldige voorwerpen van verwondering, die ons het Ruk voorhanden (waar van Wy vooral verplicht zyn de dwaasheid aan onze Land*  JAARBOEKEN, February, 1753. 213 T andgenooten aan te toonen,) opleevert kunnen 'sGrA- Wv «ieTftilzwygende voor by gaan, het geen vksha- Sb izegd wordt, van die weinige en meest ge. nl onbekende0, dog daarom niet minder verachungsal onDCKenae, uuS van SÜ, ten ingebeeld gezag aanmatig f oen en thans aan ons worden aangeweezen Staaien fis 'her beftuur in handen zullende hebben, tot Genedat ook by Ons, op het voorbeeld van1 het mo raal. ? mv. TA-Lln-vk een zogenaamde Nationaale SS«J/Zai ?yn *£*&■. Hoe heeft men zig SSS, door zulk een vooruitziet de SSS«S On«r bedaarde Landgenoot-en m te Sn? Zullen Wy d n in plaats van de zagte ReSringfwaar onder Wy thans keven. Onze Sdommen , al wat Ons dierbaar is ja Ons Leeven zelfs moeten onderwerpen aan de willekeur van eenige weinige, opgeraapte, onbekende en onkundige Menfehen, die daar over naar welSvallen zullen befchikken , tot dat het bewind SfrCne Handen zal overgaan m die van eene zogen antde Conventie, geheel en al, zo als Wy het tegenwoordig in Onze Nabuurfchap zien, aan FrankS overgegeeven, en welker beftuur by Ons Slv noodlottige gevolgen onvermydelyk zoude hebben , die daar uit in Frankryk gefprooten ^n? Ho heeft men zig kunnen voor ftellen dat Se denkbeelden eerügen ingang zouden vinden by een wys en verftandig Volk, door deszelfs aart en inborst geheel afkeerig van die nieuwcrwetfche en rampzalige uitvindingen en gewend aan een pematigd en welgeregeld beduur. B Wy vertrouwen ook, dat Wy de goede Inge. zeetenen niet behoeven te waarfenouwen, geert Soor te geeven aan c e uitnodiging en beloften fan hun gedaan, om hun te overreden zig oude? den Standa/rt dier gewaande Vryheid te bezeeven nog aan de onbeduidende, dreigementen, fe gebral? worden , om hun af te fchnkken van  214 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- het aanwenden dier middelen van verdediging, vknhA- welke de natuur Ons aanbiedt, cc- Het is niet mogelyk, dat 'er onder hun Lieden zouden zyn, lafhartig of ontaard genoeg, om zig Mam- te vervoegen by de Vyanden van hun Vaderland, 'feit der eh met dezelven vereenigd, Verwoesting en ElenSiaaten de o~:dér hunne *Medeburgers te komen verfpreiGene- den, en dezelve deelgenooten te maaken van die raai. geheele reeks van onherftelbaare rampen, die een rsoodzaaklyk gevolg zyn van de onverzaadlyküe Roufzugt, en welken thans zo veele Landen , door de Franfche Wapenen overbeerd, ondervinden. Wy verwagten veel eer, dar alle Ingezeetcnen, met ter zyde fteiling van de Partyfchappen, die hun verdeden, hunne pogingen by de Onze, en die van alle waare beminn'ars van hun Vaderland zullen voegen, om, onder de Godlyke Befcherming, het Land, waar in zy gebooren en opgebragt zyn , te verdedigen en te bewaaren, "en dierbaare Panden van Godsdienst en waare Vryheid te onttrekken aan het ondraaglyk Juk van vreemde en woeste Benden. Wy verwagten zulks van hunne braafheid en van hunnen moed. Wy houden Ons verzekerd, dat zy zig niet zullen laaten affchrikken door het vergroote" Schiidery der magt, die men voorgeeft tegen hun te worden aangevoerd; dat zy niet zullen vergeeten, nog de onoverwiQnelyke dapperheid, waar mede Onze onlierlfelyke Voorvaderen het hoofd geboden hebben aan die zelve Franfchen, die Ons tegenwoordig zo onregtvaardig aanvallen, en zulks in een tyd, wanneer de niagtigfle Mogendheden van Europa niet, gelyk nu, met Ons, maar tegen Ons vogten"; nog de ligging van Ons Land, welke, vooral in dit jaargetyde, aan den aantogt van eenen Vyand onoverkomelyke zwaarigheden in den weg legt; nog de onvermoeide zorg en werkzaamheid van de Regeering , die niets onbeproefd zal laaten, om aan de algemene pogingen den besten uitllag te verzekeren ; nog Jndelykdï kragedadigehuip en byftand, die Wy  JAARBOEKEN, February, 1793. 2tj Wy binnen korte vsn Onze getrouwe Geallieerden 'sGratewagten hebben;eri, by aldien 'er na aile üeze ge vesshAwigtige overweegrngen nog iets nodig was, om hun GE, te verfterken in bet befluit van alle- e-p te zetten voor de verdediging van het lieve V-'derla- d, dan jlanizouden Wy hun voor oogen houden het voorbeeld /ètf der van de Inwoonders der nabuurige Oostemykfche Staaten Nederlanden, die dezen zeiven Generasl, die zig Gene. IvanFer/osfcr durft noemen , en die zelve Franfchen, raai. waar over hy bet bevel voerd, als Vri nden hebben ingeroepen en iDgehaald, en jie tegenwoordig de bitterfle Vrugren hunneronbedagtzaamheid plukk n. De goede Voorzienigheid , die dit Gemeenebest zo menigmaalen uit de dringendfte gevaaren gered heeft, bew;?are haar genadiglyk voor zulk eene Verlosjing en zulke Vrienden! Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergaderinge van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde JNederlanden. Ia 'sGravenhage den 20 February 1793. (JV« geparapheert,) W. F. H. van WASSENAER, Vu (Lager ftondf) Ter Ordonnantie van dezelve. QlFas geteekend~) ■ H. F A G E L. Verders wierdt den 122 dezer maand by de Algemeene vStaaten een Placaat beraamd, wegens de prsemien voor de CommisfieVaarders dezer Landen, dewelke eenige Oorlogfchepen dezer Landen van den Vyand zo ut  ziet NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- zouden komen te veroveren. Zie hier het viiNHA- zelve: ge. Placaat Dc Staaten Generaal dér Vereenigde Nedernuhfm landen, allen den geenen, die dezen zullen ïfhke zicn of hooren lezen> ftltft, doen te weeteh: ™>« Ar mi(iernaal liet de Nationaale Conventie van FrankcLvn\ ryk goed gedagC heeft> zonder ee»i?e wettige GfVaar reden den Staat dezer Landen vyandélyk aan te aZs «sten, en Wy derhalven genoodzaakt zyn alles aers. by te brengen tot Onze wettige defenfie, en teffens te gebruiken het recht , het geen Ons door het eigen doen van de Franfchen gegeeven wordt, om reciproquelyk zodanig te handelen als tegens Ons gehandeld werd ; En vervolgens ook aan dezelven alle afbreuk te doen, daar en zo Wy zullen kunnen of mogen ; Zo is 't, dat Wy ten dien einde, en tot próteftie van de Commercie en Navigatie dezer Landen,goedgevonden hebben, aan alle Ingezetenen van dezen Staat, dewelke eenige Franfche Schepen van Oorlog, of Commisfie- Vaarders zullen komen te veroveren, of deftrueeTen, te ftellen en te beloven de navolgende Prêemien: Art. i. Alle dc geenen, die zig expresfelyk ter Kaap uitgerust, en van Zyne Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nasfau, als Admï■ raai Generaal dezer Landen, behoorlyke Commisfie bekomen, mitsgaders de gereqüireerdecautie gefield zullen hebben , of zogenaamde Lettres de Marqué zullen hebben bekomen, en dnaf opeen fchip van Oorlog, of Commisfie-Vaarder van de Franfchen, zullen hebben veroverd, en onder het resfort van een der Collegien ter Admiraliteit hier te Lande opgebragt, zullen tot een pr&mie genieten een honderd en vyftig guldens van ieder man, die ten beginne van het gevegt op het voorfz. Oorlogfchip 'of Commisiié- VaaF«  JAARBOEKEN, February, ï703. '2I7 » „i ,,-n crptvpest alsmede van ieder pond'sGiiAJlard^W.«ggmede het voorfz. venha* ScniT n ^ vSL gemohteert ïal zyn ge-cÈ. Schip ten lya| gerelend aan Rogels in eene g£WeeitÜr bunnen fchie en , Basten onder htt Placdai reize heett kunnen ïqmcicuL» het«opew GefChUt rïferftn' ct'na es of Canonades ^dlprf ii euwe Gelehut , uaion«iues_ u deszelfsder ha.md, gerekend ^^^Sc^ ter demonteert by exempel met Veerug Rukken, fthietSe zamen drie honderd twee en vyfug ïcnieceuuc vpert;ff Caronades of Canona- L°s " ichie nïe6 zame'ndertien honderd agt Ponaen'bïl! en bemand rtiet Wee honderd en tvVin?io 1 onnc'n ieder pond en ieder kop gerekend 5 enP&derdenvPyftig guldens J\\ genieten vVf en tagtig duizend agt honderd Tnldell en zo WyderS een meerder of mingdeU;dfommeena proplrtie van de ,,,„ de calibre van het gelcnut * cu.t ten iyuc v'n het gevegt op het vyandelyk fchip zal zytt leweest Sen dat altyd boven de geheelen verover- , geweest, en u. j d dat ,er nl raai uitgezonderd» h En »^#K^^lk^lS verovering.en opbrenging %%W<&^r& Ken ah het vyandelyk Oorlogfchip of Commisi e Vaarder ten eenemaal zal wezen vermeld |eVv dar. dat de Commisfie- Vaarder deze Landen het zelve zoude hebben in den grond tofchootcd verbrand, of aan ftrand gejaagd, of Se da? het zelve fchip tusfchen de verovenngé ^cjbre" inge mogi * wel oo een andere mamere vernield, weuer£d°! gehccle pramie niet zal zyn ver;  ?i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sG*V diend, ten zy het Scheepsvolk, het welk ob bef !^ Keldef fcft za! geweest, werde 0Ppg ! Ivl Sk°, Teld°°r C-9 Wanneer *K vyandelyk tTorlogRhjp of Commisfie-Vaarder alleenlvk Placaat tegens een bank of ftrand zal werdeffiSS « zo dat het fchip-wel zoude werdS venetgd 4' M maar egter het fcheepsvolk, daar op Zy"dege*W^.Wm* san land geborgen, zal den Commisüetammn- Vaarder dezer Landen, in zodanige» geval alleen kc-Yaar- genieten de helft van de voorfz. gel Jle W overzulks in het bovengefteldl exemp 1, Tn plaats van vyf en tagt.g duizend agt honderd gul- m gu!dcS.tvvee cn veertis dui2end 38 ££ 3. AHes nogthans met dien verftande., dat ftMjg den voorlz Commisfie-Vaarder eenig vyan- t£ zSï,T'U1- °Orl0g', °f vm Conimisiie^St buit zal hebben nog ook eenige der uitgeloofde pralen za genieten, als na dat hy alvorfnsTor £» der Collegien ter Admiraliteit hier te Lande! daar omtrend competent, ten fine voorfz. zal E ^ï%Siï:n toï 4. En zullen de voorfz. pramften by de voorfz. Collegien ter Admiraliteit niet werden toegewei zen, ten zy alvorens by den Kaptein, Lieutenant en Stuurman van de Commisfie-Vaarder mitsgaders de Reders van dien , e« derzelver Boekhouder 0f andere Geauthprifeerden, ondeï folemneelen Eedezal zyn verklaard, het Óorio' ver!P°lC7I?,fie-Yaarder b* henluiden v?S rd,'n tüg?Jj e" ter goedcr veroverd te zyn, zonder daar over met die van den Vyand of iemand van haarentwegen te hebben geconcerteerd of geco ludeerd,direccelyk of indirXvkdes zal byuithndjgheid, abfentie of ander wet' de'rs d.^nrnï de Commisfie-vl ,. ders, die totadjudicatie derp^miencontendeert,  JAARBOEKEN, February, 1793. 2iéj genoeg zyn, dat denzelven Boekhouder,_of an-,sG&Ai der Geauthorifeerde, dien Eed doe, dog in dien vewöAgevalle zo van zyne kennisfe, en aldus voor zig gè. zeiven, üls ook in de ziele van zyne Reders, volgens derzelver fpeciaale procuratie ten dien Placaat einde; dog welke Reders vooraf dien Eed voor nopens de Magiftraat haarder refidentie , of anderziats de pradaar omtrend competent, perfoneelyk zullen mien der hebben te preffeeren, en daar van bewys- over- Commiszendeui fis-Paar- ders. 5. En orri de gemelde Commïsfte-Vaarders ex. presfelyk ter Kaap uitgerust des te meer aan te moedigen, ordonneeren Wy, dat de geene, die in de Aftie met een vyandelyk fchip zullen werden gekwetst, zullen werden gecureert tot laste van den Lande, buiten kosten van de Reders, of die geene, die op de voorf2. Commisfie-Vaarder zullen hebben gevaaren ; als mede dat die geene, die in actie met een vyandelyk fchip zul. leh werden verminkt „ by den Lande mede bulten kosren van de Reders zullen werden vereerd fiiet de helft van het gunt by dezen Staat is toegeleid aan die geene, dewelke op fchepen van Oorlog vaarende, verminkt zyn geworden; te weten » zo veel deh uitkoop voor eens aangaat, eü .geen zin ts om wekelyks , maandelyks of anderzints, by vervolg ietwes te trekken , des dat, Voor zo veel aangaat de geneezinge van de Gekwetften, de Rekening zal mosten werden geëxhibeerd aan het Collegie ter Admiraliteit daar toe competent, om na behoorlyk blyk dezelve te exitmirreeren en tatixeeren0111 daar van te verkenen Acte, en dat ook de Verminkte, tot het genieten van dë helft der voorfz. prsmien zullen moeten hebben bekomen Acte van het zelve Collegie ter Admiraliteit, mede na behoorlyke verifkatien aan denzelven te verkenen* 6. En om de fchepen van Oorlog van den Stftff$ P 2 mits-  220 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGüa- mitsgaders de Koopvaardyfchepen van de lagevenhA- zetcnen van dien, het zy dezelve alleen ter Koopge. . vaardye zyn uitgegaan, of ook wel met Commisfie, om haar daar van by voorval te bedienen, Placaat mede aan te moedigen , om den Vyand verder afnopens breuk te doen, verftaan Wy, dat aan dezelve in de pro.- cas van verovering , tot belooning zal werden mien der gelaaten het geheele vyandelyk fchip van wat na■ CommiS'tuut of benaminge bet ook zoude mogen wezen, Jie.J/raar'XS\e.t alle het goed daar in bevonden, zonder eeniders. ge aftrek van portien van den Lande, de tiende van den Admiraal uitgezonderd, en zal daarenboven geen prasmie werden gepreteadeert. 7. En wanneer eenige fchepen of goederen, toebehoorende den Ingezetenen dezer Landen, by den Vyand genomen, weder veroverd en vrygemaakt zullen werden door eenige Commisfie-Vaarders, Koopvaardye- of andere Schepen, uitgerust op particuliere kosten van dezelve ïngezetenen dezer Landen , dat als dan de Hernemers zullen hebben en genieten , indien de voorfz. herneeminge gefchied binnen tweemaal vier en twintig uuren, een gerégt vyfdepart van de op» regte waarde van het weder vrygemaakte fchip en goed , by aldien de voorfz. herneeminge komt te gefchieden na de voorfz. eerfte tweemaal vier en twintig uuren ; dog binnen viermaal vier en twintig uuren, na dat het voorfz. fchip en goed in de magt van de Vyand is geweest, dat dezelve Herneuiers in zulken gevalle zullen hebben een geregt derdepart van de voorfz, waarde; en indien dezelve werden hernomen na de voorfz0 viermaal vieren twintig uuren, dat de voorfz. Hernemers in zulken gevalle zullen hebben de geregte helfte van de voorfz. waarde , zonder verder refkxie te nemen, hoe lang de voorfz.. hernomen fchepen en goederen, na de voorfz. viermaal vier en twintig uuren in de magt van den Vyand zouden mogen zyn geweest,- 8. De  JA ARBOEKEN, February, 1753. 221 8. De adjudicatie van eenige der voorfz. pra; 'sGramien, mitsgaders de Aflens van de refpecfive venhaCollegien ter Admiraliteit, ten behoeve van de gr. Gekwetften of Verminkten , volgens het geene hier voren is geordonneert , refpectivelyk ver-Flacaat leend, vertoond zynde aan den Ontfanger-Ge■neraal van het Verhoogde Last- en Veilgeld, by* pMOns tot het betaalen van dezelve pnermen tinnen der presfelyk aangefteld , zal het beloop van dien Lommispromptelyk door den zei ven Ontfanger-Generaal/^-^w;-werden voldaan in den Etage, of ter plaatfe van^r.f. het Collegie ter Admiraliteit, daar de judicature of tauxatie zal zyn gefchied, na dat het den voorfz, Ontfanger.Generaal best zal gelegen komen. 9. Welken Ontfanger-Generaal van genoegzame Gelden tot het doen van de voorfz. betaalde zal wezen voorzien, en altoos bezorgen, dat&eenige prtcmicu betaald zynde, hy egter tot de prompte voldoeninge van andere pramien gereed zal zyn, het zy uit de wederhelft van het Last- en Veilgeld ten dien einde vastgefteld, het Zy uit de ruceèsfive Negotiatien tot fupplement van dien by hem te doen. 10. Edog zal den Commisfie-Vaarder, die ccnig Vyandelyk fchip zal hebben veroverd of gedeftrueert, op zyn arrivement moeten verzorgen, dat zonder uitliet aan den voorfz. OntfangerGeneraal kennisfc werde gegeeven van het montant derpraemicn, die hy uit kragte dezes zal fuftineeren hem tc competeeren, op dat denzelven Ontfanger tydelyk de voorfz. prompte betaalinge zal konnen verzorgen. 11. En zal generaallyk in dezen allen by d# refpecliveCollegicn ter Admiraliteit,daar het zal Jtomen voor te vallen, moeten werden verleend prompte expeditie van Juftitie, zulks met postv * * P 3 po-  a*2 NIEUWE NEDERLANDSCHS ?sO»a' pofitie van andere zaaken, zo veel eenigzjnts zat Y~enha- konnen gefchieden. GE. 18. En dewyle van de Sententien by de voorPlacaat fchreeve Collegien ter Admiraliteit, ten voornopens deele van de Commisfie.Vaarders te wyzen , zoude pres- dejkunnen werden verzogt revifie, en voorl'chreeve mien der Sententie in revifie te niete gedaan; zo hebben Commis- Wv wel begeerd, dat aan de voorfz. Corntiiis[te-Vaar* Vaarders zelfs in cas van revifie, de pra> ders. mien ■> by Sententien van de Collegien ter Admiraliteit geadjudiceerd, zullen werden voldaan, zonder dat de voorfz. voldoeninge door het interjecleeren van revifie zal werden opgehouden of verhinderd; maar daar benevens ook verdaan, dat de Cautionarisfen, dewelke de CommisfieVaarders ter Kaap uitgaande, gehquden zyn tc ftellen, haar cautie zullen moeten amplieeren, hiermede, dat zy beloven promptelyk te zullen' reftitueeren dat geene , het welk aan de voorfz. Commisfie-Vaarders , ingevolge en tot voldoeninge van de voorfz. Sententien ter Admiraliteit zal wezen betaald, in gevalle de voorfz. Sen:en,tien naderhand by revifie wierden te niet gedaan, en de voorfz. Commisfie-Vaarders haarcisch ontzeiden tot meerder gerustheid, dat de voorfz, betaalde Gelden in dien voorfz. gevalle zekerlyk zullen werden gereftitueert , hebben Wy ver. klaard en verklaaren by dezen, dat de fchepen en derzelver toebehooren , nietwes uitgezonderd, waar mede eenige Prinfsn zullen zyn gedaan, voor de voorfchrecve reftitutie der oiufangeü pramnen, legalyk aan den Lande zullen zyn verbonden , en dat het voorfz. legaal verband zal ingaan,'van den dag af dat de voorfz. Commisfie-Vaarders haarlieder Commisfien t*f Vrybuit zullen hebben ostfangen, en daar cp ia Ze« zullen zyn gegaan. t* En zal dit Placaat iRgsng hebben met de Publicatie cfezss. En  JAARBOEKEN, Februarj, 17^3. 2*3 En op dat niemand eenige ignorantie kome te YGk'apretendeeren , ontbieden en verzoeken Wy devfcfoïAHeeren Staaten, Stadhouder, GecommitteerdeGe. Raaden en Gedeputeerde Staaten van de Provinciën refpeetive van Gelderland, en het Graaf Placaat fchap Zutphen. Holland en West --Friesland , nopens Zeeland, Utrecht, Friesland, Overysfel en Stad de praGroningen en Ommelanden, en allen anderen Ju-mien der fticieren en Officieren, dat zy deze Onze Ordöh-Commis. nantie van (tonden aan alomme doen verkondi- fie-Vaaf gen, uitroepen, publiceeren en affigeeren in w&ders. Plekken van deze Landen, daar men gewoon is dusdanige uitroepinge , publicatie en affixie te doen; lasten en beveelen voorts de Raaden ter Admiraliteit, de Advocaaten Fiscaai, Commifen Generaal van de Convoyen en Licenten, Ontfangers , Convoy meeiïers, Contrarölleurs en Cherchers; mitsgaders den Ontfanger-Generaal van het verhoogde Last-en Veilgeld, ert ailcr^ anderen, dien het zouden taogen aangaan, haar na den inhoude dezes precife te reguieeren. Aldus gedaan en gearrefteert ter Vergaderinge van Hooggemeide Heeren Staaten Generaal, onder het Cachet van den Staat, de Paraphure van den Heer prafideerende in Ónze Vergaderinge, en de Signature van Onzen Griffier, den 22 Fe. bruary 1793. (JVas geparapheert,) W. F. H. van WASSENAER, Vt. (Onder jlohdf) Ter Ordonnantie van de Hooggemeide Heeren Staaten Generaal. (JPds geteekendf) H. F A G Ë L. P 4 Zyn-  ' m NIEUWE NEDERLAflDSCHE *sGRfl? Zynde op het fpatium gedrukt het Cachet vaïs ^enha? Hun Hoog Mogende op een rooden Ouwei, 'ce« overdekt met pen papiere rijke. Omtrend een Pardon voor de Zeelieden, dewelken mogten zyn weggelopen, is den zelfden <2der het bevel van den Hertog Van Tork zullen ftaan. Gelyk dan ook gemelde Hertog en eenig krygsvolk op het laatst dezer maand te Helvoetfluis aankwam. Maaf deze aankomst wierdt voorafgegaan door de ontröstende tyding, dat de Rad Breda door deszelfs Bevelhebber de Generaal Grave Van Byland by verdrag aan den Franfchen Veldheer Dumour.iez was overgegeeven» In deze omftandigheden van tyden wierdt door den Prins Stadhouder op den 2$ February 1793 , ter Vergaderinge der Algemeene Staaten dit voordel gedaan: HOOG MOGENDE HEEREN! tJet gewigtig aandeel inde publieke Adminifiratis, XJ- het wsfk my in myne e^erlchaidene Politique  JAARBOEKEN, February, 1793. 23! en Militaire betrekkingen door Uw Hoog Mogende »s GRA. en de Heeren Staaten der refpeclive Provinciën is venhatoevertrouwd, verbiedt my het ftilzwygen te beGE> waaren in de omftandigheden, waar in de gemeene zaak des Vaderlands zig bevind. PropofiU Hoog Mogende hebben zekerlyk regt gedaan t-ic vari aan myne gevoelens en gedragingen, wanneer zy Zytiè dezelven zo in een Misfive aan de Staaten der Pro- j]opa. vjncien, als in de Declaratie op het Manifest van fojjfc den Generaal Dumouriez, tegen den Lasteren Leugentaal derj Vyanden hebben gevindiceerd. Maar ik ben fchuldig aan Uw Hoog Mogende, aan de Staaten der Provinciën, aan de Nederlandfche Natie, voor welken myne Voorouders hun bloed geftort hebben ; Ik ben fchuldig aan de getrouwe Geal. lieerden van den Staat. die in dit critique oogen • blik tot hulp zyn toegefchooten, om met Ons voor de Republiek te ftryden; Ik ben fchuldig aan geheel Europa, welke" het oog op dezen onregtvaardigen aanval geflagen heeft; en ik ben het niet minder fchuldig aan my zelve, om niet alleen open te leggen myne bedoelingen, maar ook de gronden van myn vertrouwen. De Staat is geattaqueerd op de onregtvaardigfte wyze; de Generaliteits Landen zyn geïnvadeerd5 op het onverwagtfte hebben de Wapenen der Vyanden een voortgang gehad, die zy tot binnen de Remmende Provinciën zouden kunnen uitftrekken, en waar van de gevolgen onbereekehbaar zouden zyn. Deze zyn, Hoog Mogende Heeren! de gevaaren, die Ons reeds drukken , of nog boven het Hoofd hangen. Ik wil dezelve geenzints ontveinzen. Ik wil zelfs, my niet vleyen, dat de reeds ge ■ ledene verliezen de laatften zullen zyn: Het is niet ongewoon, dat deze Republiek in het begin van oenen Oorlog zwaare fchokken ondergaat, maar onder deze rampen beurd zy het hoofd op, even als of de verliezen haaren y ver opwekken, haaren moed onderfteunen , en haare kragc verdubbelen moesten. Zo  *3s NIEÜWE NEDERLANDSCHË 'sGra- Zo weinig als mén her, gevaar mag ontveinzen, Venha- zo weinig moeten ook de voordeelen en bulpmiddgge. len van den Staat miskend worden; de gehcele gefteldheid van het Land, doorfneeden met RiviePropofi- ren , Canaalen en Meiren, levert avantages, die tie van eenen Vyand het Terrain kunnen betwisten, ?e!fs Zyne al waren zyne fuccesfen nog grooter: de Trouw Hoog- en Vaderlandsliefde der Ingezeetenen is geen minheid. der Merkte van eenen Burgerftaat: de Troupes van de Republiek zyn vol moed en branden om hunne kragten ter verdeediging van Haardfteden en Altaaren te beproeven: de Zeelieden zyn nog van denzelven geest bez eld, die de Nederlanders altoos met zo veel eer heeft doen uitmunten op de Zee hun eigen Element, daar zy zo dikwyls den overmoed van eenen vyand hebben gefnuikt. Eindelyk mag ik vertrouwen, dat niet alleen de Geallieerden van den Staat, maar alle magtige Mogendheden, die met de Republiek een gemeen belang en eenen gemeenen vyand hebben, hunne kragten met ons vereenigen zullen, om het geweld en onregt vart de grenzen van deze Republiek te weeren; maar allermeest Hoog Mogende Heeren Helle ik myn vertrouwen op den Almagtigen Beftuurder der Waereld, die Nederland uit kleine beginzelen heefc groet gemaakt, als door geduurige wonderwerken bewaard, en den arm van myne dappere Voorzaaten geüerkt heefc : die God is de Eeuwigievendc; zyne Almagt, zyne wysheid, zyne goedheid is dezelve, en Hy wil nog zyn de hulp der' geenen, die op hem vertrouwen. Op deze gronden {leunende, verklaare ik voor het oog van de gantfche Waereld, dat Ik, wel verre van den moed te laaten zinken, tot myn laatfte oogenblik voor de defenfie van den Staat zal blyven waaken: dat gelyk reeds een gedeelte van myn goed en Domeinen door den vyand geoccupeerd is, Ik het overige nog veil hebbe, voor den dienst van den Staat, zo wel als myn bloed en leeven ; In deze gevoelens ben ik opgevoed *<  JAARBOEKEN, February, 1753. 233 zy waren de kenmerken van myne Voorouders, 's Cn&en derzelver doorlugtige voorbeelden hebben de vENHAPiinfe-, myne waarde Gemalin en Ik, aan onze ge. Kinderen ingeprent, en zy blaaken reeds van den zeiven yver om dat loffelyk v' venha- houden. ge. Het is Biet minder overbekend, met hoe weinig befcheidenheid en zelfs met hoe ongepaste uitdrukPetitie kingen, geduurende de voorleden onlusten, het bevan den ftier van Zyne Hoogheid en den Raad omtrent de Raad verbetering van de defenfie der Frontieren van de van Sta- Republiek, en de voorziening van de Magazynen in te voor dezelve is aangevallen; dat dit aanleiding gegeeven 1793. heeft tot het decerneeren van eene tweede Perfoneele Commisfie, die onder anderen zoude onderzoeken den ftaat van 's Lands Frontieren, Magazynen en Arfenaalen, mitsgaders de redresfen, die daar in zonden behooren gemaakt te worden; doch ook in het Rapport van die Commisfie en in het Verbaal van derzelver deliberatien, zullen te vergeefsch gezogt worden nadeelige refleclien over dat beftier van Zyne Hoogheid en den Raad; zo dat de Rapporten en Verbaaien van de voorfz. beide Commisfien zullen verftrekken tot akoosduurende gedenkftukken van de ongegrondheid van de losfe verwytingen, die aan Zyne Hoogheid en den Raad over de voorfz. onderwerpen ?.yn gedaan; terwyl uit die Verbaalcn verder zal kunnen worden opgemaakt, in hoe ver het decerneeren van die Commisfien noodzaakelyk is geweest. Het is waar, de Raad had door ondervinding geleerd, dat zo dikwyls de zaaken inde Republiek niet wel gaan, men doorgaans de fchuld daar van op hem heefc willen werpen, zo dat hy wel eens niet gefchroomd heeft te voorfpellen, dat zulks weder gebeuren zoude, en misfchien zelfs is de tyd niet ver af, in welke diergelyke tooneelen als van tyd tot tyd gezien zyn, weder zullen worden vertoond. . Ondertusfchen hebben Zyne Hoogheid en den Raad daar door geleerd, en teffens bewust van de zuiverheid van hunne oogmerken, en van de ongegrondheid van de befchuldigingen tegen hun irjgebragt, zich daar over naauwlyks beklaagd , maar de tyd geduldig afgewacht, in welken al het zelve i zou-  JAARBOEKEN, February, 1793. 245 zoude zyn tot klaarheid gebragt; doch die tyd nu 's gRA_ gekomen zynde, vertrouwen Zyne Hoogheid envenhaden Raad, dat U Hoog Mogenden geenzins vreemd GE> en niemand der Bondgenooten zich gebelgd zullen vinden , dat deze gelegenheid hebben waargeno- Petitie' men, om door zich te beroepen op de Rapporten yan den en Verbaalen van de beide perfoneele Commisfien, Raad hunne gehoonde eer te vindiceeren, terwyl de Raad van Stavoor het overige gaarne wil erkennen, dat dezelve te voor Commisfien voor hem en zyne Gecommitteerden, 1793. die derzelver deliberatien hebben hygewoond, getoond hebben alle egards en confideratie, die de Raad zoude hebben kunnen verlangen. Het heeft vervolgens ook aan den Raad geen geringe fatisfactie gegeeven, dat ze, zo uit het Rapport van de Commisfie tot het revideeren van de Quotes van de Provinciën, en het onderzoeken van de Finantie van de Generaliteit, als uit de daar op fuccesfivelyk genomen Refolutien, en eindelyk uit die van U Hoog Mogenden van den 7 September dezes jaars, door welke het geheele werk zyn beflag heeft gekregen, heeft mogen zien, dat eindelyk de denkbeelden, die hy van tyd tot tyd heeft gegeeven, en de voorflagen, die hy telkens heefc gedaan, tot redres van de menigvuldige gebreken, die zo in de ftaaten van Oorlog, als in het werk van de extraordinaris Confenten en de prestatie derzelver gevonden wierdsn, meerendeels zyn gevolgd , in zo verre, dat indien de Raad zelve de deliberatien had beftierd, de uitflag daar van, immers met opzicht tot de ftaaten van Oorlog, niet meer overeenkomftig met zyne voorige begrippen zoude hebben kunnen uitvallen. Het zal dan ook, zo de Raad vertrouwt, aan U Hoog Mogenden niet verveelen, dat alhier in een zo beknopt tafereel, als het belang, dat de Raad daar in ftelt, toelaat, werde by een gebragt het geene over de voorfz. belangryke onderwerpen federt meer dan veertig jaaren, om van geen vroeger tyden te fpreeken, aan ü Hoog Mogenden en UB  3,^6 NIEUWE NEDERLANDSCHK 'sGra- aan de Hooge Bondgenooten do r den Raad is voofvenha- gedragen. ge. In de bovengemelde Generaale Petitie voor den jaare 1750, hebben wylen Zyne Doorluchtige Hoogpetitie heid glorieufer gedachtenis, en de Raad van Scaayan den ten reeds aangedrongen- Raad Dat niets tot behoud van het lieve Vaderland yan 'Sta- noodzaakelyker was, dan te arbeiden aan de verte voor betering van het zamenftel der Unie. 1793. I)jt de ftaat van Oorlog behoorde te worden gerevideerd, en van Posten, die men Smokkel-Posten noemt, gezuiverd. Dat de jaarlykfche voorziening , die door de Voorouders gedaan was tot Fortificatiën buiten de Remmende Provinciën, en aanvulling der Magazynen , weike voorziening haare werking verloren had, op de eene of andere wyze behoorde te herleeven. Dat men niet kan en behoort zich te onttrekken aan eene examinatie van de klagten der Provinden, die zich oordeelen te hoog aangeflagen te zyn. Dat de Bondgenooten behooren gerustheid té hebben, roet opzicht tot eikanderen, dat iederü aanflag ten dienfte van de Unie effeétivelyk betaald, en niemand boven zyne Quote bezwaard werde. Dat ten dien einde, gelyk oudtyds, bypariykfche declaraticn behoort te blyken, wat de Prö-> vincien op haar aanflag in de ftaat van Oorlog betaal i hebben, en geëxamineerd, of de betaalingen gedaan zyn naar de orde van het Land, waar toe* onder anderen de Generaliceits Rekenkamer was ïflgefteld , Dat her geen eene Provincie boven haar aanflag mogt hebben verftrekt, aan dezelve vergoed, eU het' geene zy minder betaald mogt hebben, ten profyte van de Unie te berde gebragt behoorde te worden. , Dat het niet genoeg zoude zyn, de methode van  JAARBOEKEN, February, 1703. 247- van dat alles te reguleeren, zonder het vernieu-'sGrawen van oude of vastftellen van nieuwe niidde- venjbalen, om het gereguleerde te doen nakomen, de-ge. wyl 'er zonder dat geen Regeering is. En eindelyk dat het werk van de extraordinaris Petitie Confenten, de prestatiën derzelver,en het liqui-vtf/z den üeeren over die prestatiën met geen onverfchillig Raad oog kan worden aangezien, vermits het in tyd van Sta* van Oorlog vooral noodzaakelyk is, dat gewee- te voor ten worde, waar op men (laat mag maaken, en 1793. dat de lasten met cenpaarige fchouders gedragen werden. In de generaale Petitie voor den jaare 175.} hebben wylen haare Koninglyke Hoogheid glor. gcd. en den Raad van Staaten,hoe zeer verklaarden te begrypen, dat een generaal redres van den ftaat van Oorlog meer te wenfehendan te hoopen was, te kennen gegeeven. Dat het veel eigener is, dat temporaire en van jaar tot jaar afftervende Jasten gerepartitieerd worden op eene extraordinairen, dan op eenen ordinairen daat. En dat zelfs, de Raad, indien hnare inclinatie volgde, den ordinairen daat om die reden zuiveren zoude van al zulke lasten, en dezelve over. brengen op den extraordinairen daat. Verder is in die Petitie het werk van de Liquidatie van de Confenten opzettelyk behandeld, en de noodzaakelykheid daar van aangetoond. In het byzonder is daar by beweezen, dat, zo ooit een Liquidatie te hoopen was, men ten minden alle idéés van té liquideeren over den voor* leeden tyd abanfonneeren moest, en dat alvoorens tot het werk zelve te treden , zouden moeten worden vastgedeld middelen van contrainte , ten einde de liquidatie naar den beraamden voet gevolgd, en de uitflag derzelver met reüele effecten voldaan en gezuiverd wierd. Waar by nog is gevoegd, dat vooral noodig is, dat vermits den daat van Oorlog verlchcide ge- bre-  248 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- br ken heeft, waar van eenige aldaar worden opvenha- genoemd , dezelve geredresfeerd werden het CE. geene de liquidatie inerkelyk faeiliteeren zoude. En dat, indien men het werk in den grond wilPetiiie de aantasten, en het geene ordinair en bellen lig van den wezen moet, wilde fepareeren van het geene exRaad traordinair en'temporair is, de natuur der zaake van Sta- zoude vorderen: te voor Eer/:e/ykt dat met gemeen goedvinden der Bnd-793- genooten, Wicrd gearresteerd een generaale ftaat of lyst van -He zodanige P isten , als voor or. maffe gezette lasten in tyd van vrede zoude worden aangezien. Ten anderen, dat al zulke Posten en geene an • dere zouden uitmaaken den ordinaris ftaat van Oorfig, en aldaar, ten aanzien van het totaal montant van alle, gert partPieerd worden Quotesgewyze; doch dat de byzondere Posten , van welke meer uitgaaf valt in de eene Provincie dan in de andere, zouden gerepartitieerd worden , zo na doenlyk, naar de proportie van die uitgaaven, en boven dien met dat beding, dat geene Provincie zoude mogen we geren op 'A£te van verz ek van den Raad van Staaten betaaling te doen uit eene Post, waar uit het vallen kon, tot fuppletie van het kort van eene gelykfoortige Post op eene andere Provincie. Ten derden, dat die ordinaris ftaat zonder verandering , vermeerdering of vermindering zoude blyven ftand grypen, zo lang geene andere met gemeen goedvinden zoude wezen geformeerd en aangenomen. En laafielyk, dat alle extraordinaire en tempo, raire lasten zouden worden gebragt en gerepartitieerd op eenen extraordinaris ftaat van Ovrlog, en getoond, dat het introducceren van eene liquidatie niet voldoende is, om weg te neemen de onevenheden, die uit de gebreken van denzelven ftaat ontftaan En onder anderen heeft de Raad daarby te kennen  JAARBOEKEN, February, I793. H9 Den gegeeven, dat, indien het doenlyk was, al-'sGfcA° le de doocle posten uit te trekken , en eenen prte- venhA* cifen ftaat te formeeren, uit dewelke met een op ge. flag van het oog te zien was, in hoe ver elke Pro viiicie met diergeiyke posten is aangeflagen, zulk Petitie een ftaat misfchien alleen genoeg zoude zyn, om yan den de oogen te openend Raad Dan dat het formeeren van zodanigen ftaat, yan Sta» den Raad niet doenlyk was, om dat niet wist,?g voor hoe veel de Provinciën overhouden op posten , 1793. over welke zy gewoon zyn naar welgevallen te disponeeren. Dat, indien men van de cordaatheid der Bondgenooten kon verwachten , dat zy gereed zouden zyn , aan Haare Koninglyke Hoogheid en den Raad te doen eene opgave van het geene een ieder, eenige jaaren door den anderen genomen, op de voornaamfte van zulke posten in de daad. had betaald, de voorgemelde ftaat fchielyk te formeeren zoude zyn , doch dat diergeiyke opgave meer te wènfchen dan te hoopen was. Verder is in die Petitie voorgefteld de noodzakelykheid, dat tot verbetering van de defenfie der wyduitgeftrekte Frontieren van de Republiek, en tot het doen van eene jaarlykfche aankoop van Gefchut , Kogels, Handgeweer , en wat des meer is, van Goederen die geen bederf fubject zyn, eene vaste jaarlykfche fomme Van Penningen werde bepaald, en ter disaofitie van den Raad gelteld, en zulks in de generaale Petitie voor het jaar 1757 nader aangedrongen. Het redres van den daat van Oorlog ging tc dier tyd aan Haare Koninglyke Hoogheid en den Raad zo zeer ter harte , dat dezelve in de generaale Petitie voor het volgende jaar 1756 zich bereid hebben verklaard, om, des verzocht zynde, een Plan van eenen geheel nieuwen daat van Oorlog ter deliberatie van de Provinciën te brengen; En de bevorens gedaahe voorfiagen om te R fixea-  ajo NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- fixeeren, welke zouden zyn de vaste en gezette venha- Lasten, die voortaan conftantelyk zouden behoGE> • ren gedragen , en als zodanige gerepartitieerd te worden op eenen ordinaris ftaat, en om vast te Petitie (lellen, dat alle geconfenteerde exrraordinaire en vah den ternporaire La3ten gebragt wierden op eenen exRaad traordinaris ftaat, by de generaale Petitie voor van Sta-den jaare 1758 herinnerd hebben. te voor In de generaale Petitie voor den jaftre 1760 l793> betreurt den Raad het ongeluk der tyden, waar in de band der zeven Pylen niet meer zamen bond, en middelen van perfuafie weinig werkten; hy voegt 'er by, dat wel wenschte , dat men op remedien bedagt, endaar in eensgezind was; dat niemand waare belangen kan hebben, die ftrydig zyn met het gemeen belang; dat indien die ftelling meer betragt, en tot een fiokregel in alles aangenomen wierdt, 'er misfehien nog middel te vinden was tot herftel van den vervallen ftaat der zaaken. En dat den Raad, dat zeggende, zich rappelleerde , dat reeds voor het ingaan van het Twaalfjaarig Beftand, en wederom tegen het uitgaanvan het zelve begreepen wierdt,dat de Unie behoorde gerefumeerd,. vernieuwd, vermeerderd en verflerkt te worden. Eindelyk heeft den Raad in de generaale Petitie voor den jaare 2765 voorgedragen, dat het zeker is, dat genoegzaam alle banden, die in een Bondgenootfchap onverbrekelyk moeten wezen, van tyd tot tyd verzwakt of los geworden zyn; dat de middelen van afkomst in zaaken, daar geen overftemming plaats heeft, beftaan in Verzoeken , Reprafentatien , Concilia-. toiren, en al wat verder tot perfuafie dienen kan; maar dat, die te kort fchietende , zo als niet zelden gebeurde, men zich verlegen vond; dat de ftaat van Oorlog is een gebouw, dat van buiten befchouwd, zich regulier vertoond, maar inwendig aan de verwagiing niet beantwoorde;  JAARBOEKEN, February, 1703. 2JI dat het zelfs niet zeker is, wat definitie men>sGRAvan een ftaat van Oorlog geeven moet; dat eene, venhaliquidatie van Confenten voor het voorledene ho- <;E. peloos, en voor het toekomende een voorwerp van verlangen is; dat middelen van con/lrainte Petitie om het geene geconfenteerd of vastgedeld is,v«/; den efftiét te doen forteeren byna vergeeten zyn; en Raad den Raad voegt 'er ten laatften by, dat het van Sta* even ontydig zoude zyn, die zaaken breder te te. voor verhandelen ; dat de naderende meerderjaarig-1793, heid van Zyne Hoogheid den Heere Erfftadhouder van alle de Provinciën en zyne medewerking zullen moeten werden afgewagt, eer men • een zaak van zo , veel importantie, als is het bezorgen van eene folide confidentie , en van eene bedaarde activiteit aan het verzwakt Lighaam van de Republiek, zoude mogen hoopen en te gemoet zien. Hoog Mogende Heeren ! genoegzaam alle de voorfz. voorflagen zyn werkdellig gemaakt, en den Raad vertrouwd, dat dit aan U Hoog Mogenden op het hooren lezen van dezelve zo frappant moet zyn voorgekomen, dat het geheel overbodig zoude zyn, dit in eenig detail aan te toonen. Immers zyn de Qjtoles van de refpecïlve Provinciën in de Lasten van het Rondgcnootfchap gerevideerd, en daar is op nieuws bepaald, door wie en in welke proportie die Lasten voortaan zullen worden gedragen. Middelen om te geraken tot eene afkomst omtrend te doene Petitiën, en van conflrainte tot het -dadelyk opbrengen van eens aangenomen Lasten, voor zo ver zulks in de tegenwoordige gedeldheid van zaaken mogelyk was, en in aanmerking van de verfchillende vermogens van de Provinciën misfchien alleen dienftig is, daar gefield. De jlaaten van Oorlog gezuiverd van de meeste, zo niet alle de gebreken, die in dezelve geR a von-  2ja NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- vonden wierden, de lasten, die dezelve sullen venha- ukmaaken, en daar onder eene vaste fomme van ge. Penningen, tot verbetering van de defenfie van de Fronrieren van dezen Staat, en om de MaPetitie gazynen van het nodige Gefchut en verdere yan ^«voorraad te kunnen voorzien, voor eenen conKaad venabelen tyd van jaaren bepaald ; zo dat de yan Sta. ftaaten van Oorlog niet meer zullen worden bete voor fchouwd als een objecl: van jaarlykfche ConfenI703. ten, maar gehouden voor eene repartitie van geconfenteerde lasten, en het dus niet meer onzeker is, wat definitie men van dezelve ftaaten moet geeven. De ordinaire en beffendige lasten, die aan geene verandering of vermindering onderhevig zyn, zullen op den ordinaris ftaat, en de temporaire op den extraordinaris ftaat worden gebragt. En eindelyk zal in een zeker geval over de Traclementen, die op den ordinaris ftaat zullen worden gevonden, en voorts over de posten, die by raming op den ftaat zullen worden ge. bragt, gelyk mede over alle andere extraordinaris Confenten worden geliquideert. Dus ziet den Raad zyne onvermoeide pogingen met den besten uitflag bekroond , en Zyne Hoogheid den Heer Erfftadhouder van alle de Provinciën , wiens naderende meerderjaarigheid aan den Raad in het einde van het jaar 1764 eenige hoope gaf, dat eene folide confi. ftentie en eene bedaarde activiteit aan het verzwakt Lighaam van de Republiek zoude kunnen worden bezorgd, geniet het ftreelend genoegen, van d-ar toe,zo al niet in de eerfte tyd vanVyne meerderjaarigheid, eindelyk evenwel in eene meer gevorderde leéftyd zo kragtdadig te hebben medegewerkt. Geen geringe lof nogthands verdienen de Hooge Bondgenooten,. die eindelyk getoond hebben, te begrypen de verplichtingen, die voor hun uit. de  JAARBOEKEN, February, 1793. 253 de ftaaten van Oorlog proflueeren, en dat zon-'sGsAder de praftatie dier verplichtingen , zy fteeds venha- . eikanderen en boven dien zich zclven veronge-ge. gelykeu; en die vervolgens met zo veel cordaatbeid aan hunne Gedeputeerden in de Perfoneele Petitie Commisfie hebben vrygelaten, en dezelve in yan den ftaat gefteld, om aan eikanderen op te geeven Raad de betaalingen, die uit de posten op den ordi- yan Stanaris ftaat van Oorlog ftaande, by een ieder da- te voor delyk gedaan wierden, waar uit vervolgens kan 1793. worden opgemaakt, hoe veel op fommige geprofiteerd, op andere over betaald wierd, waar door de weg gebaand is, om den ftaat van Oorlog van alle doode en zogenaamde ünokkelposten te zuiveren. En geen minder lof verdienen die Provinciën, dewelke niet zonder eenige reden altoos geïnfteerd hebben, dat eene liquidatie over den voorleden tyd zoude worden vastgefteld , daar van eindelyk, overtuigd waarfchynelyk van de te meermaalen betoogde onmogelykheid om daartoe te geraaken, hebben afgezien, en daar door getoond , dat zy het byzondere belang aan het algemeene konden en wilden opofferen. En dus heeft alles tot het gewenscht einde medegewerkt, om een nieuwe orde van zaaken in de Republiek daar te ftellen, en aan de Unie van de Vereenigde Gewesten toe te brengen eene foliditeit, die dezelve niet dan een zeer korten tyd gehad heeft. Voor vyf - en-twintig en zelfs een minder getal van jaaren, durfde men aan eene geheele verandering der Quotes van de refpecdive Provinciën niet denken. Men fchroomde los te inaaken een werk. dat meer dan honderd en vyftig jaaren had gefubfifteerd, en niet zonder veel moeite was tot ftand gebragt. Men vreesde, dat, door zulks te willen onderïieenien. de uiterfte verwarring in het ftuk van R 3 de  aj4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- deOontributien zoude worden veroorzaakt,en de venha* ondervinding heeft doen zien, dat die vreés niet ge. ongegrond is geweest, vermits van dien tyd af, dat deliberatien daar over aangelegd zyn, eene Petitie zo groote confufie is ontftaan, dat zeven jaaren van den achter den anderen geene ordinaris, en vyf jaaren Raad achter een geen extraordinaris ftaat van Oorlog van Sla- heeft kunnen worden geformeerd, hoe zeer de te voor ftaaten van Oorlog, na dat het gebruik is ingeï?93. voerd van dezelve jaarlyks op te maaken, aangezien zyn voor een voornaame band van de Unie. De middelen van afkomst en van conftrainte, by de oprichting van de Republiek bepaald, waren federt de Muni'ter'fche Vrede buiten gebruik geraakt, en hoe zeer het fluk van de Confenten altoos gehouden is voor de fpil,daar het geheele werk op draait, dewyl alles los en onzeker is, wanneer noch op het dragen , noch op het pra?fteeren der Confenten vaste ftaat gemaakt kan worden , heeft men byna gewanhoopt , dat daar omtrent ooit eenige voorziening gedaan zoude worden. Nogthans zyn die zaaken, welke byna voor onmooglyk gehouden zyn, daar gefield,de Quotes van de Provinciën op nieuws gereguleerd, en middelen van afkomst en van conftrainte vastgefield. Men zal dus niet meer bekommerd behoeven te zyn, dat de eene of andere Provincie uit hoofde van te hoogen aanflag in de Lasten van hetBondgenootfchap , zal weigeren haar aandeel in de noodzaakelyke Lasten te dragen. En by aldien onverhooptelyk en tegen verwachting de eene of andere daar toe onvermogend zoude mogen worden, en zich als zodanig aangeeven- is al mede bepaald op wat wyze de Finantie van dezelve Provincie zal moeten Onderzocht, en pinnen welken tyd dat onderzoek zal moeten zyn ten einde gebragt, waar omtrent bevoorens geene bepaaling gemaakt was;, 3 Men,  JAARBOEKEN, February, 1793. 255 Men zal dan ook voortaan Baat kunnen maaken 'sGraop de Contributien van de Provinciën in de Las- venhAten, die eens ingewilligd zullen zyn. ge, Daar zal geen (tof meer zyn tot klagen over wanbetaalingen. Petitie De Ingezetenen zullen niet behoeven bekom- van den merd te zyn, dat ze niet zullen voldaan worden Raad van het geene zy van het gemeene Land te pre- van Sta,tendeeren hebben, en het Land zal beter en on- te voor eindig beter koop gediend worden. 1793. Door het arrelteeren van permanente (laaten van Oorlog zyn afgefneden die altoosduurende verfchillen over eene jaarlykfche onbepaalde vryheid van Confenten, waar van in vroeger tyden meer dan eens zo groot misbruik gemaakt is, ook zullen geen jaarlykfche Confenten meer nodig zyn. Door de ftaaten van Oorlog te zuiveren van de menigvuldige gebreken, waar van dezelve vol waren, en door het arrefteeren van eene liquidatie, die nooit volkomen in trein is geweest, zyn genoegzaam alle oneffenheden in het dragen der Lasten van de Unie uit de weg geruimd, en de Bondgenooten zullen voortaan ten opzichte van eikanderen hebben eene volkomen gerustheid, "dat, met uitzondering van eenige weinige posten, over welke, volgens eenpaanga bewilliging geen liquidatie zal plaats hebben, de aanflag van een ieder ten dienfte van de Unie effeftivelyk betaald , en geene boven zyn aanflag bezwaard word. . . Het moet ook aan de Provincie van Gelderland geen gering genoegen geeven, voortaan wederom als voorheen eenen tweeden Gecommitteerden in den Raad van Staaten te hebben ; want hoe zeer de Staaten van die Provincie daar op hebben geïnfteerd tot recuperatie van een Recht, dat aan dezelve federt de erecdie van den Raad heeft gecompeteerd, en in welkers genot dezelve uit dien hoofde behoorde herfteld te worden. is het nogthands zeker, dat zulks zonder R 4 de  2j6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- de bewilliging van de andere Provincie niet konvenha- de gefchieden. ge. ■ Dan daar door is tegens uit den weg genomen die groote fteen des aandoots, en vervolgens te Petitie meer bevestigd de goedwilligheid en het vertróuyan den wen onder de Bondgenooten. Raad Zie daar, Hoog Mogende Heeren! een korte van Sta- fchets van de voordeden, die door de Refolutie te voor van U Hoog Mogenden van den 7 September de5793. zesjaars 1792, die in de Historie van de Repu, bliek en derzelver Staatsbeftier eene zo merkelyke plaats zal beflaan , en met zo veel lof geroemd worden, zullen worden aangebragt. Aangenaam zoude het aan Zyne Hoogheid en den Raad zyn geweest , dezelve breeder te ontvouwen , indien zy niet gevreesd hadden UHoog Mogenden te verveelen door een grooter verflag van zaaken, die aan derzelver doorzicht niet zuilen ontglippen. Zy zullen zich dus vergenoegen , met U Hoog Mogenden en de Bondgenooten hartelyk geluk te wenfchen met den lang verlangden uitflag van de belangryke deliberatien over de gewigtigde onderwerpen van het jus publicum van de Republiek, terwyl zy den Opperbedierder van het GeheePAl vuuriglyk bidden, dat het Hem behaagen moge, dat werk, het welk teffens dat is van Deszelfs aanbiddelyke Voorzienigheid, met Zynen zegen te bekroonen, ten einde de vruchten daar van tot in het laate Nagedacht ongedoord mogen worden geplukt. Hoog Mogende Heeren ! de Raad kan zich echter niet dispenfeeren om U Hoog Mogenden en de Staaten van de refpeptive Provinciën te waarfchouwen, dat, nu de Kas van de Generaliteit in de Lasten van de Unie is aangedagen met eene Quote van ƒ4:8:2 in de honderd Guldens, in het Comptoir-Generaal niet meer zullen worden gevonden die resfources, dewelke het zelve in de laatde jaaren heeft opgeleverd, en dat het geen-  JAARBOEKEN, February, 1793» 257 geenzints voor onmooglyk moet worden gehou-'sGRAden, dat die Kas buiten Haat zoude kunnen ge venhAraaken van de voorfz. Quote op te brengen; byGE. eene aanhoudende Vrede zal het meerendeels afhangen van het fïicces van de Generaliteits Lote- Petitie rye, die vervolgens van het uiterffe belang is ge van den worden voor de Provinciën, en het zal dan ook tiaad geraaden en noodzaakelyk zyn, dat de Bondge-van Sta. nooteu ieder in den haare uit den weg ruimen al te voor het geene aan dezelve Loterye eenig nadeel zoude 1793. kunnen toebrengen, Tot voor korten tyd heeft dezelve niets geleeden van Negotiatien by form van Loterye, maar federt dat men, zelfs tot groot nadeel van de Ingezetenen , ondernomen heeft de Loten van dergelyke Negotiatien in halve, vierde, agtde en zestiende deelen te fplitfen, dezelve niet alleen te verkoopen , maar ook te verhuuren, en de Pryzen daar op vallende mede in Geld te betaalen, waar door van diergelyke Negotiatie-^otcryen in de daad Loteryen in Geld gemaakt zyn, worden aan den Raad van alle kanten klachten gedaan over het nadeel, dat daar door aan die Negotianten in Loten van de Generaliteits Loterye., die de voornaamde deun van dezelve uitmaaken, word toegebragt; door deze kennisgeeving oordeelt de Raad aan zyne plicht te voldoen, en zich onverantwoordelyk voor de gevolgen gelteld te hebben. . , , By opkomende troebles met Buitenlandkhe Mogenheden is het nog meer bedenkelyk, of de Generaliteits Kas bedand zal zyn haare Quote op te brengen. Nu het Resfort van de Generaliteit de eenige Voormuur is van de Republiek, moet men al vroeg bedacht zyn op het formeeren van Inundatien tot defenfie van het zelve, waar door aandonds de inkomden worden verminderd; en die vermindering zoude nog veel grooter worden , indien het ongeluk wilde, dat arm een Vyand niet konde worden belet een gedeelte van het platte Land  253 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- Land van het voorfz. Resfort te occupeeren; men venha- zwyge nog wat 'er gebeuren zoude, indien deze ge. of geene Sleden bemachtigd wierden. De Raad had daarom wel gewenscht, dat het Petitie mooglyk was geweest dezelve Kas niet aan te van den (laan in de lasten van de Unie, maar ze te referRaad veeren tot eene resfource in tyd van nood; dan van Sta. hy weet dat zonder de Kas van de Generaliteit te voor met een aandeel in de voorfz lasten te bezvvaa. I793» ren, geen einde te maaken zoude zyn geweest van het werk der Quotes. Hy hoopt, dat die Kas altoos in ftaat zal blyven, om dat aandeel te dragen , en zal niet nalaten daar toe alle devoiren aan te wenden. De Staaten van Oorlog, die Zyne Hoogheid en de Raad by den folemneele comparitie ter Vergadering van U Hoog Mogenden overbrengen, beftaan alleen in eenen ordinaris ftaat,en in eenen nieuwen ftaat van repartitie van de Subfidiaire Troepes; terwyl het door onverwacht opgekomen zwaarigheden ,die noch voorzien noch voorgekomen hebben kunnen worden , onmooglyk is geweest den extraordinaris daat insgelyks in gereedheid te brengen, dan die de Raad vertrouwt, dat eerlang aan U Hoog Mogenden zal kunnen worden toegezonden. De ordinaris ftaat is gefchoeid naar den voet van U Hoog MogendenRefolutie van den 7 Septemberdezes loopenden jaars 1792,doch naardien 'er in de lasten, die denzelven uitmaaken, en in de Quotes, door middel van dewelke die lasten moeten worden opgebragt, zeer merkelyke veranderingen zyn gemaakt, waar door dezelve ftaat byna geheel verfchilt met de voorige, zal het nodig zyn van de repartitie van de lasten op dien ftaat eene meer gedetailleerde opening te geeven. Let men op den aart der zaak, zo is het zeker, dat ieder post over de refpective Provinciën, het Landfchap Drenthe en de Generaliteit zoudemoeten worden gerepartitieerd j doch daar dit aan zeer vee-  JAARBOEKEN, February, 1753. 250 veele inconvenientén zonde onderhevig zyn, .en 'sGrA- eroote moeite en kosten veroorzaaken aan die ge- venha- nen ten welker behoeven de posten gebragt wor- ge. den.' is die nauwkeurigheid nooit waargenomen, maar te werk gegaan naar het belang,dat de eene Petitie Provincie meer dan eene andere ten opzichte van van clen deze of geeneparticuliere posten had, en teffens Raad acht gegeeven op de meeste convenientie dergee- van Ma- nen , die de hetaalingen te vorderen hadden, voor te voor zo ver zulks zonder ondienfte van het gemeene 1793. Land, en zonder benadeeling van de Provinciën in het byzonder gefchieden kon. Op dien voet zvn de Traclementen van de Wachtmeesters, of Maioors, van de Bedienden van de Artillery, van de Officieren van de Juditie en andere, gebragt ter repartitie van die Provincie, 111 de welke zy te huis hooren. . . De Gedeputeerden buiten de Provinciën meeren- deels alle , en fommige posten, als die voor Correspondentie-Gelden en andere, geheel op eene zelfde Provincie. En vermits het niet mooglyk was, immers niet zonder merkelyke ondienst konde gefchieden, dat eene Compagnie of zelfs eene Esquadron of Battaillon van de Troupes van den Staat op meer dan eenen Provincie gerepartitieerd wierd, heeft men altoos [de geheele Militie te zamen genomen, zo na mooglyk over de refpecdive Provinciën en de Landfchap Drenthe verdeeld, in diervoegen, dat zelfs geen één Battaillon, en zo veel mooglyk geen één Regiment gefplitst, en op meer dnn eene Provincie geplaatst is geworden; andere posten zyn verdeeld onder die Provinciën tot de welke dezelve de meeste betrekking hadden; andere Wederom, in de welke alle de Provinciën eenigeints geconcerneerd waren of belarg delden, zyn over alle verdeeld. Die generaale regels, Hoog Mogende Heeren! zyn in het opmaaken van den nieuwen ordinaris daat van Oorlog gevolgd.  2G6 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sC-ra- Da Militie van den Staat is over alle de Pro* vf.^ha- v'ncien en het Landfchap Drenthe, zo na moogce lyk naar d< rzelver Quotes verdeeld, en de oneffenheden, die daar omtrent tot nu toe plaats Petitie hebben gehad, zo veel mooglyk weg genomen, van denzo dat zyne Hoogheid en de Raad zich vieyen, Raad dat daar op, als men in het oog houd, dat dat van Sta werk Voor geene volkmaakte evenredigheid vatte voor baar is , geene gegronde refieclien zullen kunnen 1793. worden èeti aakt. By aldien de Quote van de Generaliteit in de labten, die den ordinaris daat moeten uitmaaken , had kunnen worden gevonden, zonder eenige Militie ten laste van dezelve te brengen, zoude zulks zekerlyk gedaan zyn, om dat de Provinciën, om meer. dan eene reden, en voornaamelyk uit hoofde van de kortingen, die zy gewoon zyn aan Soldyen en Militaire Traclernenten te doen, boven alle andere posten ver« kiezen , Militie op haare repartitie te hebben; En Zyne Hoogheid en de Raad aan dezelve gaarne zouae hebben gegeeven, dat bewys van de attentie , die zy op derzelver belangen geeven. Doch daar het voldrekt onmoogjyk was de Quote van de Generaliteit zonder Militie aan te vuilen,is, nadat alle Traclementen, die tot de Generaliteit eenige relatie hadden, en onder anderen ook die van het Corps Directeurs en Ingenieurs, tot laste van dezebre gefchikt waren, daar by verder gevoegd zodanige Militie ais totde kring der bezigheden van den Raad de meeste betrekking hebben, als het Regiment Mineurs, het Corps Pontonniers, en eenige Compagnien van het Regiment Artilleristen. In de repartitie van de Cavallerie van den Staat is by deze gelegenheid eenige verfchikking gemaakt; van de zes Regimenten zyn 'er vier., van dewelke twee Ksquadrons op eene , en de twee overige op eene andere Provincie zyn gerepartitieerd;en van die vier zyn 'er drie, die ge-  JAARBOEKEN, February, 1793. 261 gedeeltelyk op de Provincie van Holland en West- 'sGrAFriesland, gedeeltelyk op eene andere Provincie venhaHaan; het geene te grooter verfchil in den voet van ge. betaaling oplevert, uit hoofde niet alleen, dat de Provincie van Holland en West-Friesland eenige Petitie maanden Soldye ten achteren is, maar ook dat de yan den Militie, door die Provincie betaald wordende, om Raad * goede redenen verplicht is tot haare kleeding te ge- yan Stabruiken , ftoffage in de Provincie gefabriceerd, te voor waar omtrent de Militie op andere Provinciën ftaan-1793. de, tot haar merkelyk voordeel minder gebonden is. Zyne Hoogheid en den Raad hebben geoordeeld, dat het dienftig zoude zyn, dat ter wegneeming van die oneffenheden, ieder Regiment zo veel mooglyk op eene zelfde Provincie geheel en onverdeeld gerepartitieerd wierd. Ten dien einde zyn de twee Esquadrons Carabiniers, die het derde en vierde uitmaaken van het Regiment Oranje-Friesland, van de Provincie van Holland overgebragt op die van Friesland; de twee Esquadrons van het Regiment van den Gollonel Hoeuft yan Oyen , die op de Provincie van Overysfel ftaan, van daar by de twee andere;Esquadrons gevoegd ter repartitie van de Provincie van Holland en West-Friesland, en daar tegen van deze Provincie afgenomen en op de Provincie van Overysfel geplaatst de twee Esquadrons van het Regiment van den Generaal • Majoor Van der JDuyn, van het welke twee andere Esquadrons federt langen tyd zyn gerepartitieerd geweest op de Provincie van Stad en Lande. Door deze fchikking zal voortaan geen één Regiment gedeeltelyk door Holland, en gedeeltelyk door eene andere Provincie worden betaald, en alleen twee Regimenten op verfchillende Provinciën zyn verdeeld, te weeten het zo evengemelde Regiment van den Generaal - Majoor Van der Duyn, en dat van den Generaal Van tuyll yan Seroosker. ken, waar van twee Esquadrons ter repartitie van de  s62 NIEUWE NEDERLANDSGHE ss Gra> de Provincie van Gelderland, en de twee andere ter vènha- repartitie van de Provincie van Utrecht ftaan. ge. In de repartitie van de Infanterie is merkelyk meer verandering gevallen. Petitie. Door de vermindering van de Quotes yan de Proyan den vinden van Zeeland en Friesland in de lasten van Raad het Bóndgenootfehap,, heeft van de eerstgemelde van Sta- moeten worden afgenomen een Regiment Infanterie te oor en het Regiment Mineurs, en van de andere Proï?£>3- viR!;ie me'le een geheel Regiment Infanterie; het fprak van zelfs dat daar toe geen ander kon worden genomen, dan het Regiment van Hesfen-Darmftad, van het welk de Staaten van Friesland reeds federt het jaar 1783 de betaaling van een Battaillon hadden afgeweezett. Meer verlegen zyn Zyne Hoogheid en den Raad geweest over de keuze van het Regiment, dat vaft de repartitie van de Provincie van Zeeland zoude worden afgenomen; dan hebben zy zich bepaald voor het Regiment van den Luitenant ■ Generaal Vm Bom; om reden dat het zelve in den. jaare i-52 is té zamen gefteld uit een Hollandsch en een Zeeüwsch Regiment, terwyl het Regiment vah den Generaal - Majoor Fan firakel, beftaat uit twee1 Zeeuwfche Regimenten, die in het zö evengemeïde jaar zyn gecombineerd- Van dc Provincie van Stad en Lande heeft mede êén Regiment Infanterie moeten worden afgenomen , om dat Zyrie Hoogheid en de Raad geoordeeld hebben, dat het Corps Switzérs en Grifons, het welk de Staat in dienst heeft, over alle de Provinciën zo na mooglyk behoorde te worden vefdeeld , uit aanmerking dat die Troupes minder voordeel aanbrengen', doordien aan derzelver Soldye niet kunnen worden gedaan gelyke kortingen, ( aIs aan die van de Nationaale, Uuitfche én Walfche Infanterie, en de gemelde Provincie merkelyk minder Switzers op haare repartitie had, dan haare Quote bedraagt. Van de gemelde Provincie is vervolgens buiten be-  JAARBOEKEN, mw®, *M- è(?3 daar tegen r.yn te;"repartitiesyande ^^j^/;,-,. vincie gebragt het Ba.ta.lloni Waaien , dat £an» Regiment Waaien is ^"«Jl mee^mpa ^ gnien Switzers en eene CompagnielAril f™e an Sia. 8 De betaaling van het Regi^M»ffi8& % te vaar Jvk boven reeds is aangeteekend . gea ügnectd op de Kas van de Generaliteit, en de voorfz. ür.ei7»3 Regimenten Infanterie zyn gebragt ter P J vaïde Provincie van H^enc^g^g^ Alwaar mede gebragt zyn het Regment ™. fi-ren en de twee Batcailtons, die worden aange worven by he Battaillon Oranje Nas/au, en dat vTn d e n Markgraaf Km Baden §^^,;deweP nu uitmaaken het tweede ^fL^Ê ÏÏafau- terwyl het Corps Jaagers gereparutiterd is op de Provincie van Gelderland. Hoe zeer het Regiment van den H ere neriuG FanSaZ Gothdfb* welk ftaat op de Pro cie van Holland, noch niet gebragt is op-den, zelfden voet als de andere Regimenten Infanterie, Sk te meermallen en laatftelyk goog Mogenden Refolutie van mtAggm SJeeden aangeteekend »*.^**Ö^ continuatie op den WT^^SifflS ten worden betaald , is het zelve Regiment eet cr lot de zelfde flerkte als de andere Regjnenter> u| ectrokken, om dat Zyne Hoogheid en den Ka u gffi dat Hooggemelde Heer Hertog by de hernieuwing van de Capitulatie ment, niet ongenegen zal zyn, oen op den zelfden voet als de andere Regimentt 't fn dienst van den Stait; by aldien echter die CaStuttie, geduurende den loop « ^ laar niet wierd ^9^k«^wSs^S iaa zvn, dat de Provincie van Holland op pet Sve een g voordeel zouden hebben gehad ; üoch ^■SSiid en de Raad begrypen, dan h|i  26+ NIEUWE NEDËRLANDSUHB ' YGra- zelve in dat geval by eenfen volgende ftaat zaj venha- moeten worden vereffend. ge. De Compagnien Scheeps-Artilleristen en de iractementen voor Officieren van de Marine, tetttte Schippers en Stuurlieden zyn gebragt op die Pro' van den ytncien, in welke de Collegien ter Admiraliteit reRaad ildeeren en de Werven zyn, en daar mitsdien vauóea- ÓQ Scheept Artilleristen zullen worden ge'ëmte mr ployeerd, én de Officieren, Schippers en Stuurlie1793. den, die roet Traftementen zuilen worden begunftigd , te huis hooren. Van dc zes Officieren in het Corps van d« Genie , dewelke niet genocten hebben de verhoogingyan Tractemeöt, die U fïoog Mogenden by Refolutie van den ij- Mey 1780 voor het voorfz. Corps hebben gearrefieerd, om dat dezelve reeds veele jaaren vry willig by de Armée geplaatst, eü dus buiten alle functie geweest waren, zyn 'er maar twee overig, te weeten de Majoor - Iögenifeuf Van Uartnxma, en de Kaptein Ingenieur Schctlenski, dezelve zyn niet te min met het volle Traclement op den ftaat Van Oorlog uitgetrokken, doch mee geen ander oogmerk, dan om het geene de Generalitc'it öp die posten zoude mogen pfofïtéeren, bv eenen volgenden ftaat van Oorlog te vereffenen waarom ook by dezelve posten aangeteekend is* met hoe veel foms ze betaald moeten Worden Van de Subfidiaire Troupes is een nieuwe" daat geformeerd, om dat dezelve met bet aandaande Jaar naar de nieuwe Quotes zullen moeten worden betaald. En dewyl die Troupés, uit krachte van deaangegaane en gefloten Tïaftaaten , van den zelfden tj^d af zuhen moeten genieten gelyke verhOoging van Soldye, als aan dé Nationaale Troupes zal worden goedgedaah, zyn voor aan in deö voorfz. ftaat gevoegd Lysten van Soldye, zo als diè tot nu is betaald, en voortaan betaald zal behooren te worden , en vervolgens zyh ook de Soldyen op dien verhoogden voet uitgetrokken; ook zyö in dien ftaat,.  JA ARBOEKEN, February, 1753. ftaat, ten einde de Quotes van de refpeéïive Pro- 'sGrAvincien te beter te kunnen vereffenen, gebragt de venha. vyf honderd Guldens, die voor de recruteering ge. van ieder van de vier-en-twintig Compagnien, üitmaakende de twee Regimenten Infan erie en het Petitie Battaillon Brunswykfche Troupe*, als mede aan van den ieder van de negen Compagnien Infanterie en Gre Raad nadiers van de Amfpachfche Troupes, ingevolge van Stade fecreete Artikelen van de Tradhafen, zo met H voor den Heete Hertog Pa» Brunsu>yk, als met den 1793Heere Markgraave Van li. andud'tinr An!) ach , aangegaan, by conti uatie iaariyks zu'ien mrnten ' worden betaald, vermits de voo'-flag in her jaar 1788 , en nader in bet jaar 1789 door Zyne Hoogheid gedaan, om aan de K'aptetnén van de Compagnien islationasle, Büfrfctfe en \VWche ïnfanterie voor ieder Onder Officier en Öefnéenèï die de Compagnien derk zouden wezen. elf duivers in de zes weeken goed te doen, om dezelve in de kosten van de recruteering te gemoet te komen, niet is ter conclufie gebragt. De voorfz. daat is bereekend naar de nieuwe extraordinaire Quotes, en dus zal de Kas van de Generaliteit daar in geen aandeel dragen, aangezien by de Refolutie van U Hoog Mogenden van den 7 September uitdrukke'yk is vastgedeld, dat die Kas de Quote, waar op dezelve daar by w;erd aangeflagen, alleen zal opbrengen in het beloop van die Lasten, dewelke volgens die zelfde Refolutie de ordinaris en extraordinaris ftaaten van Oorlog zullen uitmnaken, en dat dezelve verder niet zal dragen in eenige extraordinaire Listen, en in het byzonder niet van de Militie, die zoude mogen worden aangeworven, of in dienst genomen , boven het get d dat op de ftaaten van Oorlog zal kunnen worden geplaatst , zonder de bepaalde fomme van dertien en een halve millioen Guldens te boven te gaan, dan welke fomme verre zonde worden gefurrnonteerd, indien dekoker, -van de Subfidiaire Troepes by het beloop van de S 2 or-  266 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ordinaire en extraordinaire ftaaten van Oorlog wfefvenha- den gevoegd GE# Eindelyk is achter den voorfz. Staat gevoegd eene nieuwe bereekening van de Quotes van de Petitie refpeclive Provinciën en van de Landfchap Drenvan den the, in de Subfidien aan Zyne Majefteit den KoRaad ning van Pruisfen, als Markgraaf Van Branden' yan Sta- burg Anfpaeh , den Heere Hertog Van Bruns-wyk, te voor enden Heere Hertog Van Mecklenburg Swerin, 1791. u*t h°°fde van de voorfz- Troepes verfcbuldigd, naar welke bereekening dezelve aanvankelyk met het aanltaande jaar ten Comptoire Generaal vaa de Unie, zullen behooren- te worden gefourneerd. . By het opmaaken van den voorfz. ftaat heeft den Raad zich wel herinnerd, dat in het jaar 1788 in de Contributien van de refpeclive Provinciën eene groote oneffenheid heeft plaats gehad , uit hoofde niet alleen , dat de Quotes niet zodanig hebben kunnen worden geregeld, dat niet de eene Provincie meerder, en de andere minder dan haare Quote hebben gedragen, maar voornamentlyk, dat de foldye van alle de voorfz. Troepen niet met den zelfden tyd is ingegaan ; ook is den Raad wel bedacht geweest, om het zelve als nu door middel van den nieuwen ftaat te vereffenen, doch heefc daar tegen geconfidereerd, dat, wanneer te eeniger tyd de voorfz. Troepen den dienst van dea Staat zullen verlaaten, derzelver Soldye ongetwyfeld niet met den zelfden dag zal eindigen, en daar door mitsdien gelyke oneffenheid zal ontJlaan, als in het jaar 1788, door het engelyk in1 gaan van de Soldye, beeft plaats gehad, en dat derhalven, indien deze nu wierd vereffend, na* derhand eene tweede liquidatie zoude moeten worden gemaakt. Waarom dan ook beter geoordeeld is af te wagten den tyd , dat de voorfz. Troepen den dienst van den Staat zullen hebben verlaten , om dan door middel van eene liquidatie te vereffenen het- vesr-  JAARBOEKEN, February, 1793. 267 verfchil, dat in de contributien van de Provin-'sGrAcièn over den geheelen tyd, die de voorfz. Troe- venhapen in dienst van den Staat zullen zyn geweest, ge. zal hebben plaats gehad, . , . « n . . Terwyl de Bondgenooten uit den nieuwen ftaat Petitie zullen kunnen zien, dat de Quotes over het aan- van den ftaande jaar met meer gelykheid hebben kunnen Raad worden geregeld, en dat de meefte Provinciën, van Statie over de voorige jaaren boven haar Quote zyn te voor bezwaard geweest, als nu minder dan dezelve zul- 1793. len behoeven op te brengen. Dit is, Hoog Mogende Heeren! al het geen Zyne Hoogheid en den Raad nodig Gordeelen, omtrend de ftaaten van Oorlog, die met deze aan U Hoog Mogenden worden overgebragt, voor te dragen; de verdere byzonderhedcn nopens de Repartitie der posten zullen uit de ftaaten zelve kunnen worden gezien, en verdienen .alhier niet te worden aangeteekend. Daar nu de voorfz. ftaaten niet anders inhouden dan geconfenteerde Lasten, en zelfs vastgefteld is, dat de ftaaten van Oorlog niet meer zullen worden befchouwd als een object van jaarlykfche Confenten, vervalt het verzoek, het welk anderzints gewoonlyk gedaan wierd, dat narnentlyk de Confenten ia de nieuwe ftaaten van. Oorlog fpoedig mogten worden ingebragt, immers voor den 10 Mey eerstkomende, by ontftentenis van het welk dezelve moeften worden gehouden voor gedragen, ingevolge U Hoog Mogenden Refolutie van den 2j April 1^63. En Zyne Hoogheid en den Raad vergenoegen zich derhalven met de hooge Bondgenooten te verzoeken , dat zy op de richtige betaaling van de posten , die uit krachte van derzelver Refblutien op de voorfchreqve ftaaten gebragt zyn, de nodige ordre gelieven te ftellen. . Doch, dewyl by U Hoog Mogenden Refolutie van den 7 September dezes jaars is bepaald, dat» saaien, tegen verwagting , binnen den tyd van 0 s 3 twee  268 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'e Gra- twee jaaren rftSt- met ernst zal zyn by de hand gevenha» genomen het onderzoek der voorgeflagen verbetege. ringen en bcfpaar-ingen in het huishoudelyke van do Collegien ter Admiraliteit, en van een a'gemeen Petitie redres der zaaken van de Zee, en uit dien'hoofde yan den eene of andere Provincie rflogt difficulteeren Ram haare Q"ore in de post van een Millioen en tagtig vanSta-^r^xi± guldens , voor de Marine bepaald, by te voor continuatie op te 'brengen , alle de Lasteu, by die !7ö3- zelfde Refolutie vastgelfeld, zullen worden gehouden alleen voor,twee jaaren gearredeerd te zyn, zal het voord nodig we?en , dat de deliberatien ovet de voorfz. onderworpen kunnen worden voortgezet, en dar ten dien einde de Heeren Staaten van de refpective Provinciën, hunne Refolutien hoe eer hoe liever inbrengen , op hét Advys van Zyne Hoogheid, over de wyze , op welke 'het voorfz. onderzoek' z'ude kunnen,- en naar zyne gchgtcn behooren te worden ondernomen-es voorogêièt; welk Advys reeds op den e Augustus laatstleden ter Vergadering van U Hoog Mogenden is ingeleverd, en -waar' op «iob tot nu toe alleen de Provincie van Ho'Iböd en West -Friesland by haare Refolutie van den £3 derzei ve maand Augustus h eft verklaard. Een ieder , Hoog Mogende Heeren ! -is .zó volkomen overtuigd , dat èenig redres in .bet hedier der zaaken van de Zee, en dat 'verbeteringen en befpiaringen in het buis'houdëlyke van de Collegien ter Admiraliteit worden vereisebt, dat het geheel overbodig zoude zyn-, zulks'by deze nader aan te dringen. Het zal dus alleen aankomen, cfrn de gefchikefte middelen daar toe te vinden , en Zvne Hoogheid en den Raad houdt zich verzekerd , dat die wel te vinden. zullen zyn , indien -het -werk met yver en cordaatheid wordt by de hand •gevat. Zy i' deeren dus, dat de Bondgenooten zien ten fpoeuigften -over het voort*. Advys gdlie-veh te  JAARBOEKEN, February, 1703. $69 {te expliceeren, enzy doen dat met te meer aan-VGRAdrang, om dat daar van tefrens afhangt de be-ven.baRendigheid yan de voorziening ,; die by U Hoog ge. Mogenden meergemelde Refolutie omtrend de Staaten van Oorlog gedaan, en met zo veel te ter conclufie gebragt is , dat het te bejam vdn den rneren zoude zyn , indien na verloop yan niet Raad meer dan twee "jaaren , alles wederom ten fö^vanSta" opzichte in de vorige onzekerheid zoude ge-te voor raaken, 1793- Ondertusfcben begrypen Zyne Hoogheid en den Raad, dat, om de gewenschte vruchten te plukten van gemaakte fchikkingen, en om verder te berftellep bet geene verbetering nodig heeft, het genot van Rust en Vrede voor de Republiek niet te ontbeeren is. Zy zien vervolgens niet zonder bekommering de donkere Wolken, die rondsom de Republiek te zamen trekken; en als zy het oog flaan op de toeftand der zaaken in Europa, en de gebeur* tenisfèn , die in de Nabuurfchap van den Staat voorvallen , vrezen zy, dat niettegendaande de Neutraliteit -tusfchen de Oorlogende Mogendheden, die U Hoog Mogenden -zo wyslyk hebben aangenomen, en zo naauwkeurig onderhouden, dit Land bezwaarlyk bevryd zal blyven van de byna algemeene verwarring, die in dit waerelddeel beersebt. Dan daar de voorzigrigheid Verbiedt hier .over breder uit te weiden , -wenfehen zy vuuriglyk» dat het den 'Koning der Koningen en den Heer der Heeren, -die het lot der Volken beflist , behaagen moge , deze Republiek tot het einde der Eeuwen te bewaaren by haare Godsdienst, Vryheid en Onaf hankelykheid, en ten dien einde aan U Hoog Mogenden en de Hooge Regeering des Lands te fchenken die wysheid, voorzichtigheid, bedaarde kloekmoedigheid , cordaatheid en eensgezindheid , die vereischt worden, om het Schip van den Staat tusfchen de Klippen, die zich aan S 4 ai-  2?o NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGra- a"e kanten vertoonen, in eene veilige Haven te venha- brengen. GE. Aldus gedaan cn gepetitioneerd by den Raad van Staaten der Vereenigde Nederlanden, den 2\ December 1792. Bovenftaande Petitie wierdt door de Algemeene Staaten, benevens den Ordinaris Raat van Oorlog over den jaare 1793, aart de Staaten der byzondere Gewesten toegezonden met dezen biief: EDELE MOGENDE HEEREN! T..Tet is aan U Edele Mogenden bekend , dat, * volgens een oud en loffelyk gebruik, Zyne Hoogheid en den Raad van Staaten, met het einde van eder j^ar, in overweeging neemende den toedand, waar in de Republiek zich bevond, en 0aar na een overdag m akende van de lasten, die jn het volgende jaar gedragen zouden moeten war' den, tot duur en handhaving yan de gemeene zaak, en tct bevordering van de zekerheid en het welvaaren van den gemeenen Staat, vervolgens gewoon waren de generaale Petitie en daaten van Oorlog plegtiglyk aan ons over te geeven. U Edele Mogend-n weeten ook, welke ongelukkige gebeurtenisfen aanleiding hebben gegeeven, dat zedert eenige jaaren het opmaaken van de ftaaten. van Oorlog, bet welk te recht word aangezien voor een voornaame band yan de Unie, geen plaats heeft kunnen hebben. Het is dan niet zonder een ongemeen genoegen geweest, dat wy , na eene zo lange tusfehenpoadig, Zyne Hoogheid en den Raad van Staaten heden wederom en Corps in onze Vergadering hebben zien verfchynen, en aan ons met de ge. woope pieg'.igheid overgeeveu den ordinaris .ftaat van, beriep voor hef ssanftaande jaar, en eenen Bi?.'*'  JAARBOEKEN, February, ï?P3 271 Hieuwen ftaat vaD repartitie van de fubfidiaire 's GrATro pen zynde het onmogelyk geweest den ex- VEHHA* ffllfeat insgelyks in gereedheute:bren;;oIt. gen, dan die den Raad vertrouwd eerlang aan ons te zullen kunnen toezenden. . sw^ De voorfz. generaale Petitie, in pretentie van Staaten Zv™ Hooieid en den Raad van Staateti Conder Gener t\teTl£n het ons niet dan ten uiterfien aan- aan de peS tót kunnen zyn den Hee,-Erfprins van branie en Nasfau mede te zien verfchynen,) ge-eten. leezen en d.ar op behoorlyk gedelibereerd zynde, hebben wy Zyne Hoogheid en den Raad voor hunne onvermoeide zorg en yver in de behandeling van dit geheele werk en den gelukkigen uitiiag van het zelve , op een zo byzondere wyze aan den dag gelegd, bedankt, en verder goed gevonden, de generaale Petitie en de voorfz. ftaaten te doen drukken, en een exemplaar daar van aan de Heeren Staaten van de refpeöb'e Provinciën, en by dezen'aan ü Edele Mogenden toe te zenden. Deblydfchap, die wy by deze gelegenheid ondervonden hebben, is door meer dan eene omftandigheid niet weinig vermeerderd. — Aan ae eene kant heeft de herdenking van de onlusten, die deze Republiek tot op den oever van haaren ondergane gebragt hebben , en de tooneelen van Verwarring en Regeeringloosheid, daar wy zo lange ooggetuigen van zyn geweest, ons in eene dubbelde'maat doen gevoelen het voorrecht van de inwendige rust en orde, die wy zedert eemgen tyd genoten hebben; en aan den anderen kant hebben wy met eene byzondere fatisfacdie overdigt al het geene, zedert het formeeren van den laatften itaat van Oorlog , tot wezenlyke verbetering van de Conllitutte zelve van dit Gemeenebest wcrk/tetlig is ge-naakt. Van het een en ander zullen U üdele Mogenden in de generaale Petitie een zo uitvoerig tafereel vinden, dat wy zouden yermeenen, het zelve te verzwakken , indien wy er iets byyoegden. Alleenlyk zullen wy ons vergenoegen  a*a NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sG&a* met U Edele Mogenden dank te zeggen en ge* venha- luk te wenfchen, dat zy ons, dosr derzelver fucge. ceslkelyk genomen ccrdaate en vruchtbaare befluiten, eindelyk in Raaf gefield bebben, om bv Brief der onze Refolutie van den 7 September laatstleden Staaten bat groote werk van de revifie der Provinciaale Gener, Quotes , waar aan men geduurende een zo geaan ds ruimen tyd niet eens had durven denken, finaal af lfovni- te ,doen; middelen van afkomst en van con train te, eten, gefebikt naar de omftandigheden van tyden eu zaaken, vast te Reilen ; de ftaaten van Oorlog, do=r het affebaffen van menigvuldige gebreken, te verbeteren, en geheel van natuur en gedaante te doen veranderen ; en door dit nllcs aan het zamenftel van de Unie een vastigheid en foliditeit te geeven, -waar voor het zelve byna ni;t meer y&tbaar fcheen. En daar den Raad te recht in de generaale Petitie robferveert, dat de deliberatien die over het werk van de Quotes hebben plaats gehad, het nut en-denoodzakeiykheid van de Stadhouderlyke waardigheid, en van den daar aan verknochten invloed, op de overtuigendfte wyze heeft daar gefield, kunnen wy insgelyks niet ftilzwygende laaten voorbygaan de gelukkige overeenkomst , die deze heilaaamfte fchikkingen is voorafgegaan; wy meeneq de plegtige guarantien in het jaar 1788 door de Bondgenooten aan eikanderen gedaan, van het Erfftadhouder-, Kaptein-, en Admiraalfchap-Generaal , a/s uitmaakende een eïfentieed gedeelte van de Conftitutie en Regeeringsform van deze Republiek; tevens hebben de Allianrjen , ,in het zelve jaar met twee der machtigfte Vorften van Euro • pa gefloten, die Conftitutio zelve, zo wel als het aanzien van den Staat meer en meer bevestigd en w'zekerd; en het is dus aan de rust en vrede, die deze wyze maatregelen aan den Staal heblm bezorgd, e,u aan de poogingen van Zyne Hoogheidom , geduurende die tyd de vetjbh.ill&tde begrippen van de fondgenooten te -co.nci- bei  JAARBOEKEN, February, 1703. 273 Heeren, dat wy de finaale afdoening vaneen -o'sGRA» Êswigtig werk, als dat van de revifie en ver au- venhA%'ridg der Provinciaale Quotes verfchuJdigdzyn-cz. Wy zullen deze eindigen met den oprechtften wens'di, dat de verderflyke twisten en gefchillen Briefder tusfchen de Bondgenooten, die oorzaak zyn ge-Staaten weest, dat nu zeven jaaren agter een «verloopen Gewer. zyn, zonder dat de .ordinaris ftaat van Oorlogaau de hééft kunnen overgebragt worden, niet neer xm-Provin» 'een ontftaan, en dat hW jaarlyks overbrengen -van«e», de generaale Petitie en .ftaaten van Oorlog voortaan mag zyn .en blyven het kenteeken van den 'fteeds voortduorenden en toeneemenden eendragt •tuCchen die Leden. — Die eendragt, Edele Mo-gende Heeren! waar door deze Republiek groot .is geworden , kan onder den Goddelyken zegen veel -toebrengen,, -om van haar af te wenden de gevyarën , waar mede zy thans omringd i« , en "de ftortnen die haar' fchynen te bedreigen; en de «■cordaatc en Vaderlandslievende befluiten, die wy •van U Edele Mogenden en van de overige Bosd,geuooten by aanhoudenheid verwachten , zullen 'voord moeten dienen,, om de onderlinge harmonie tusfchen «dezejve meer en meer ce 'bevestigen. Wy fmceken daaEora GOD Almachiig, derzelver deliberatien zadanigen te bellieren, dat de veiligheid en zekerheid van de gemeene Republiek, en de'-welvaart van haare-goede Ingezeetenen , hfcc gevolg en dc belooning mogen zyn van derzelver aangewende pogingen en onvermoeide zorg. Waar mede, enz. By den Raad van Staaten is , in dato den'6 February 17^, gearxefieer.d eene Generaliteits drie • en-tachti^fte Lotery, van twee millioenen negen'honderd agtiacdp<  JAARBOEKEN, February, 17-93. 283 ■ven by den Knegt van 't Collegium Medicum,AMvoor den bepaalden prys, te koopcn; en die be- stelvonden zal worden, denzelven niet in zyne Apo- dam. theecq te hebben,betaalen de boete van drie Guldens. Kcure voor 3. Zo een Apothecar bevonden zal worden, de ApotheOrdonnantiën der Doctoren te hebben gealtereerd, karsenz, ofte niet naar behooren te hebben gereed gemaakt, zal hy moeten betaalen de boete van zes Guldens; en, zo aan denzelven daar in iets mogt voorkomen, dat hy of niet had, of voor hem onbekend was, gehouden zyn, denDocdor, die zulks heeft voorgefchreeven, te gaan raadpleegen , op de boete van drie Guldens. 4. De Mrs. Apothecars zullen verplicht zyn hunHe Knegts of Leerlingen, by de eerde, of uiterlyk by de tweede Zitdag, na dat zy dezelve in hunne Apotheecq genomen hebben, by het Collegium Medicum te laaten infchryven, op een boete van zes Guldens. Wordende by deze d.e Knegt van het Collegie geauthorifeerd, om na te gaan, of 'er ook Knegts, of Leerlingen in de Apotheecquen gevonden worden , welke niet ingefehreeven zyn, en, zulks bevindende, gelast, direct daar vau aan Infpeclores kennis te geeven. 5. Een Leerling zal voortaan by een Mr. Apothecar mogen ingefehreeven worden, wanneer hy den oiiderdom van Veertien jaaren bereikt heeft, en de beginzelen der Latynlche Taal magtig is; zullende echter geen Knegt, voor hy twintig jaaren oud is, tot het examen mogen worden toegelaaten, ten zy hy na het praïfenteeren van een request, aan Hun Edele Groot Achtbaare daar ttoe geadmitteerd word. 6, Een Knegt, by een en denzelfden Mr.ApoT 3 the-  %U NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- dam. Keurs voor Apothekers enz Kruiflsunde in cien tiortus Medicus, zullende eindelyk moeten geprepareerd worden vyïGaicuica, en drie Cktmicalia. Het doen van een proef als Meesterknegt zal beftaan, in het Tentamen en Examen in 't Latyn; in de Theoria Chemico- Pharmaceutica ■ in de Simplicia, in de Kruidkunde in den Plortus Medicus, en in het praspareeren van drie Galcnica, en twee Chemicalia- zullende echter voor een Apothecars en Meesterknegrs Proef niet meer betaald worden dan refpe&ivelyk zedert het jaar 1726 heeft plaats gehad. 9. Ingevalle de Proefdoender bevonden wordt aan het Examen niet behoorlyk, of genoegzaam re kunnen voldoen , zal hy voor ieder vacatie betaalen vym'en Guldens, en,,vervolgens in Haat zynde thecar drie jaaren hebbende gediend, zal zyn Tcuimnnium Triennitrn, volgens de Keure van zb January 1757 kunnen af haaien; doch, by aldien binnen dien tyd zyn Meester kwam te derven , of zyn Winkel te verkoopen, zal de overige tyd , welke nog aan-de drie jaaren mogt ontbreeken, validecren, wanneer hy of by een ander Mr. Apothecar den tyd, die 'er nog aan ontbreekt, of by den Opvolger van zyn Meester, als Knegt, zal vervuld hebben. 7. De tyd tot het doen der Proeven word be. paald van 15 April tot 1 October, ten zy 'er om Valabele redenen, Request aan Hun Edele Groot Achtbaare gepraefenteerd, en door Hun Edele Groot Achtbaare anders gedisponeerd wierd. 8. Aangaande het doen der Proeven door de Apothecars word bepaald, dat, het Tentamen voorafgegaan zynde, 'er een Examen op 't Collegie door InfpeSlores zal plaats hebben in 't Latyn , in de Theoria Chemico-Pharmaceutica; vervolgens in de kennis van de Simplicia, in de  JAARBOEKEN, February, 1793. 285 de om zyn Proef te kunnen doen, zich weder aan Infpe&pres kunnen audresfeeren, en dan be taaien het geen tot het doen der Proef by Artitul 8. bepaald is. 10. Niemand, offchoon hy volkomen zyn Proef voldaan heeft en bekwaam bevoaden is;, zal als Mr. Apothecar erkend worden, ten zy zyn diploma is afgehaald, 't welk binnen het jaar na 't Examen zaï moeten gefchieden, op prene van te vervallen in de boete van zes Guldens voor ieder {aar na het Examen. Ook zal een Knegt, zyn Examen gedaan hebbende, en tot Mr. Apothecar gepromoveerd zynde , indien by nog geen Winkel heeft, genoodzaakt zyn, tot ff and komende , dit aan Lnfpedtdrés aan te geeven, en daar voor betaalen drie Guldens; zullende zodanige aangifte en gelyke betaaling mede plaats moeten hebben, wanneer een Apothecar van Winkel verandert, ofeenigen tyd geen Winkel gehad hebbende , op nieuws een Apotheecq begint, en zulks wel binnen een maand daar na, op een boete van zes Guldens. 11. Geen Doétor, Apothecar, ApothecarsKnegt, of Leerling zal vermogen zyn koperen Penning, waar door hy het recht tot den vryen ingang in den HortuShcth, aan andere onvryen over te geeven en te leenen, op prene by de Keuren van 18 December 1683 en 13 November 17C 5 gedatueerd; zullende de llortulanus dat geval, gehouden zyn, daar op naauwkeurig acht te geeven en dusdanige Penninge^n aan Infpecierei ter hand te dellen. 12. Niemand dan een geadmitteerd Apothecar zal vermogen eenige Medicamenten tot inwendig gebruik, in de Pharmacopcea Amfteha'amen'/is A'o. va befchreeven, en die in de Amderdamfche Apotheecquen gereed en vaardig gehouden worden, T 4 hoe- Am- stf.lcam. Keure voor Apothe* . kitsenz..  286 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstel- 'O AM. Keuris voor Apolhc kars enz. t i j 13. Niemand, wie hy ook zv, zal eenige briefjes mogen-fpargeercn, of eenige naam, uithangbord , of papier aan zyn deur mogen (tellen noch aanplakken, om daar door te kennen te geeven dat hy zig bezig houdt met inwendige ziektens te willen geneezen, of eenig zogenaamd fpecilicq, of ander inwendig medicament, hoegenaamd te verkoopen ,op een boete van vyf-en- twintig Guldens. 14. Alle Drogisten, Chymisten, Kruidewinkeliers of anderen, onder welke naam of qualiteit zy zich ook mogen opdoen, welke bevonden zullen worden, contrarie de bovenftaande Keure gehandeld te hebben en aangeklaagd worden, zuilen genoodzaakt en gehoudtn zyn, geciteerd wordende, by Infpeclores Collegii iVedici te compareeren, op pcene van eene boete van drie Guldens voor de eerde, zes Guldens voor de tweede en twaalf Guldens voor de derde reize, ïj. Wori hoegenaamd, te bereiden om te verkoopen, ofte die te koop te ftellen, ofte te houden of eenige medicinaaje Recepten van. Medicina Doctores 0f eenige anderen klaar te maaken, of te leveren ' op de boete daar op by Keure van 27 January i'789 geftatueerd ; blyvende echter de Exceptie in dezelve Keure gefteld, in volle kragt; zullende boven dien de pretenfien en rekeningen voor dusdani" geleverde Medicamenten van die geenen, welke'contrarie deze Keure bevonden zullen worden gehandeld te hebben, in rechten niet valideeren, of daar 3ver eenig recht gedaan worden. Ook zullen de ilhier pradtifeerende Doctoren zo veel mogelyk zorg noeten draagen , dat hunne voorfchriften by do Mr. Apothecars worden bereid, en met hunne /oorkennis geen recepten by Chirurgyns, Drogisen, Chymisten of Kruidewinkeiiers worden gereed ;cmaakt; op pcene dat, indien zulks mogt bevonlen worden gefchied te zyn, de Doctor daar door ;al vervallen in de boete van/ '12.0.Q.  JAARBOEKEN, February, 1703. 287 15. Wordende de Infpeclores Collegii Medici geauthorifeerd om alle de boetens in de voornoemde Keure bepaald, by Loos- en Eigenpanding, of pareine £ xecutie, naar den aart der zaake, te vorderen en de alhier pracdifeerende Doctoren , ter voorkoming van abuizen, ernftig aangemaand den naam der Zieken, voor welken zy dezelvevoorfehryven, zo veel mogelyk, op hunne Recepten te fchryven, mitsgaders de Apothecars, de datum, op welke de Medicynen door hen vervaardigd worden, by | thuis zenden derzelven, by de naamen der Patiënten te voegen. 16. Laatftelyk zullen van alle boeten, by deze Keure geftatueerd, een derde zyn voor den Aanbrenger , mits dezelve van behoorlyk bewys voorzien zy , en de Befchuldigde overtuigd worde, een derde ten behoeve van 't Collegium Mcdicuni, er het refteerende derde voor den Armen. Aldus gearrefteert den 30 January 179.3» prslen tibus den Wel Edelen Oeftrengen Heer Mr David Willem Elias, Hoofd • Officier; alle d< Heeren Burgemeesteren, en alle de Heerei Schepenen»demptis de Heeren Gillis du Ques ne, Heer van Cillershoek, Vice-Prajfident ei ' M. Gerlach Cornelis Johannes yan Kcenen regeerend Scheepen. En gepubliceerd den 31 January 1793 > pradet tibus den Wel Edelen Geftr ngen Heer Mi David Willem Elias, Hoofd - Officier; de Heer Egidius yan de Poll, Burgemeester; e de Heeren Mr. Pieter Graafland Joansz. pra fideerend Scheepen en Mr. Samttel van dc 'Muclen, regeerend Scheepen. Ja kennisfe van my Secretaris, H. van SLINGELANDT. T 5 D« Am- sti-x* dam. Keure voor Apothe~ kar s enz < 1 l » a % r  Am-, stel» DAM. Keure voo) de Tzerkopers. | ] i 1 /■'/;'*« I < i C E ti F I è 5. Dat voor het overige aan Yzerkopers blyft geïnterdiceerd te verkoopen de navolgende goederen , 288 NIEUWE NEDERLANDSCHE De tweede Keure is deze: "jVjyne Heeren van den Gerechte der Stad Am±yi fterdam, disponeerende op de Requeste van eenige Yzerkoopers binnen deze Stad, zo voor zich als voor een aantal Yzerkoopers alhier; en gehoord lebbende die van het Eloyen of Smits Gilde, hebben goedgevonden, by Ampliatie en Alteratie van ie Keuren van 33 January 1746 en 31 January 1749, nader te ftstueeren en te bepaalen. 1. Dat aan de Yzerkopers wordt vrygelaten het ;erkopen der volgende Goederen, als Kacbelpy>en , Coffy trommels, WindasgafFels, tot de Windtsfen behooren, Potbeugels en Standers, gcflagen rlaardplaaten, Tabaksmesfen, Slagersmesfen, Visnesfen , Schoorfteenen van gefLgene Plaaten en fzere Steelcomvoiien, mitsgaders het beflagene Lot le gegootene. Mits dat alle de voorfchreeve goederen zullen ;emaakt zyn hier ter Stede, by Gildebroeders van iet Eloyen, of Smits Gilde. 2. Dat aan dezelve Yzerkopers geheel vryelyk vordt vergund, de verkoop van alle foorten van lloten, het zy alhier ter Stede of daar buiten zyn. !e gefabriceerd. 3. Dat zy al mede de vryheid zullen hebben, m te verkoopen Sloten op Loopers, het zy binen of buiten de Stad gemaakt, edoch niet minder an ten getalle van 12 in een koop, over een Looer gaande. 4. Dat zy insgelyks zullen mogen verkopen )nimhengfels, ter zwaarte van 12. £8 het paar en aar beneden.  JAARBOEKEN, February, 1793- aS9 ren, het zy dezelve alhier ter Stede by Gildebroeders van hec Smits Gilde of niet mogten zyn gefabriceerd, als, 6. Scheeps-Ankers en Dreggen, alle de Bouten tot vertimmering, Yzere Hekken, Leuningen, opdraayende Knieren, Bellag tot de Blokken, inlaatende Vouwhengfels met leden aan Puyen, Pakhuizen en Kelderdeuren, Üuimhengfels boven de 12 tü het paar, Ankers, Koppelyzers, Sluitboomen, Banden, Bosfen en Spillen tot de Windasfen behco rende, gehakte Plaaten tot Schoorfteenen of Foar nuifen en gefmeede Pylaren, en het behakken vat de gegotene, loopende Braadfpeeden, Roerftellen Pompyzers, Koevoeten en Beflag voor Vaaten o: Vaatwerk; wel verftaande, nogthans dat dit Ver bod alleenlyk zyne betrekking heeft tot de Stad et Jurisdictie, blyvende aan de Yzerkoopers onverlet, hunne Negotie daar buiten te dryven, zo als zulk: tot dato dezes heeft plaats gehad. En ten einde aan het voorfchreeve Verbod zl veel te minder zoude kunnen worden gecontrave nieerd, zo zal het genoegzaam zyn om de Bekeurini onderhevig te zyn, 'dat voorfchreeve Yzerkooper de ge'ïnterdiceerde goederen te koop zullen hebbe: gehad, terwyl zy dezelve des niet te min voor d< verzending in voorraad zullen niogen houden. 7. Dat voorts aan de voornoemde Yzerkoopet gepermitteerd zal zyn, de goederen, welke zy i het vervolg niet zullen mogen verkoopen, voor z verre zy die tegenwoordig in hunne Huizen heb ben , als nog te mogen verkoopen, geduurend twee maanden na de Publicatie dezes. 8. Dat voorts de Yzerkoopers, welke actueely dezelve Negotie excerceeren, en welke van de bc vengemelde vergunningen zullen willen jomsfeeren gehouden en verpligt zullen zyn, zich binnen c voorfchreevcn twee maanden, met vertooning hut n Amsterdam. Keure voor de Tzerkapers. 1 i > r, \ . 1 s i > e k , e 1;r  293 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- sxei." jdam. Keure voor de Vzerfa pers. i i t ) , < t ner Burgercedullen, aan te geeven aan het Smits Gilde, en ten behoeve van het zelve te betaalen een fomma van f 14, eens, en wyders jaarlyks eene, contributie van ƒ 2, telkens vooruit te betaalen , welk een en ander mede daadelyk zal moeten gedaan worden door die geenen, welke in het vervolg deze affiaire zoude willen entameeren, terwyl zo lang aan deze vereischtens door hun niet zal wezen voldaan, de Interdicïien, by Keuren van 1748 en 1749 gevonden wordende, ten hunnen opzichte, zullen blyven in haar volle kragt. Doch zullen van de bovengemelde vergunning □iet mogen jonisfeeren, dan zodanige Yzerkoopers, welke uit hunne woningen, of winkels "verkoopen, m worden mits dien daar van uitgefloten nu en roor het vervolg, die geenen, welke in kraamen )p publieke Markten (uitgenoomen de Jaarmarkten) :n andere plaatfen hunne neering doen, gelyk ook le oud Yzerkopers, of Kramers, als ten welkers efpecte die interdicïien insgelyks zullen plaats lebben. Al het voorgaande op eene pcenaliteit van ƒ25, loor de Contraventeurs te verbeuren, dezelve pa;aliteit te appliceeten en de bekeuringen te doen Js naar rechten. Aldus gearredeert den 30 January 1793, praafentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd-Officier; ajle de Heeren Burgemeesteren, en alle de Heeren Schepenen, demptis de Heeren Gillis du Ouesne, Heer van Cijlershoek, Vice-Pra;fident en Mr. Gerlach Comelis Johannes van Jteenen, Regeerend Scheepen. En gepubliceert den 31 January 1793, prtefen« tibus den Wel Edelen Gedrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd-Officier; den Heer Egidius van de Poll, Burgemeester; en dq Heeren Mr. Pieper Graafland Joansz. pras- fidee-  JAARBOEKEN, February, 1793. 291 fideerend Scheepen, en Mr. Samuel van der J Muelen, regeerend Scheepen. < 1 ] In kennisfe van my Secretaris, H. van SLINGELANDT. De derde Keure is aldus ingerigt: Mvne Heeren van den Gerechte der Stad Am derdam, in deliberatie genomen hebbende neklagten van de Overlieden van 't klein Kramers Gilde, over den veelvuldigen Invoer en Verkoop van kaarfen buiten deze Stad en Provincie gemaakt. rot gróót nadeel der gezamentlyke Kaarfenmaakers en eoede Burgerye, als mede ter verkorting yan Stads en Lands Inkomden, hebben goedgevonden te ltatueeren, gelyk Hun Edele Achtbaare ftattieeren by dezen. Art 1. Dat geen Kaarfen, buiten deze Stad gemaakt, in minder quantiteit, zullen mogen wórden verkogt dan by vier Karpen of Kisten, weegende te zaamen ten minften4oo ffl teffcns,in een Koop, en dat de Kooper niet zal vermogen de gekogte Kisten of Karpen in gedeeltens aan anderen te Verkoopen of over te doen, dan aan Leden van t klein Kraamers Gilde, alles op pcene van f ïoo:o:c telken reize te verbeuren, een derde ten profyte van \ bovengemelde Gilde, één derde ten profyte van de Aalmoefeniers Armen, en één derde vou den Aanbrenger. 2. Dat geen Kaarfen, bui ten deze Stad gemaakt alhier zullen mogen worden ingevoerd, ten zy e des Lands en Stads Rechten per Waag, bedraagea de ri ftuiver per 100 01, van zyn voldaan ; uitge zondert die geenen, welke, uit een der befloote Steden binnen de Provincie, afgezonden woréö door een Ac=ordant van de Waag, die geboude Sm» tel" 5a3ï. Keure \'oor rt Klein» kramen Gild. 1 | I 1  Amstel»dam. Keure voor 't KleinkramersGild. I r< 292 NIEUWE NEDERLANDSCHE zal zyn daar by te doen een Declaratoir, door hem onderteekend, waar uit za! moeten blyken, van waar en door wien dezelve zyn afgezonden; alles op verbeurte van dezelve Kaarsièn , en daar en boven op een boete van ƒ 25 :o: o te verbeuren voor dién geenen, die dezeive in deze Stad zal hebben gebragt, ten behoeve als boven. Tot het doen van deze Bekeuringen worden gequalificeerd de Overlieden en Gddeknegt, mitsgaders de Leden van 't klein Kraamers Gilde, als mede de Subffitut Schouten en 's Heeren Dienaars. ' Aldus gearrefreert den 30 January 1793, prsfea^ tibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd - Officier; alle de Heeren Burgemeesteren, en alle de Heeren Schepenen,demptis de Heeren Gillis duQuesne, Heer van Cillershoek, Vice - Prasfident, en Mr. Gerlach Cornelis Johannes van Reenen, regeerend Scheepen. En gepubliceert den 31 January 1793, prsfentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer David Willem Elias, Hoofd - Officier;den Heer Egidius van de Poll, Burgemeester, en de Heeren Mr. Pieter Graafland Joausz., Prffifideerend Scheepenen Mr. SamuelyauderMuel'éh, regeerend Scheepen. In kennisfe van my Secretaris, H. van SLINGELANDT. De vierde Keure is van dezen inhoud : yjyne Heeren van den Gerechte der StadAmfler. dam, renoveerende en amplieerende de Keu:n van 31 Oclober 1697 ■> 24 January 1732 en 27 nuary 1742, omtrend het Vleeschhouwers Gilde emaneert, ordonneeren en ftatueeren by deze. Art. 1.  JAARBOEKEN, February, 1793. 293 Art. I- Oat niemand , wie hy zy, eenig Vee , hier ter Stede hebbende ingekogt, het zy mager of s vet, dat zelfde Vee wederom, ap de Markt, in ( de Stad of Jurisdictie van dien, zal mogen verkoopen , of over doen aan de Burgers, Vleeschhou-„ wers, of iemand anders, het zy voor zyn eigen 1 of voor eens anders rekening, het zy voor dezelf-; de, voor meerdere, of mindere pryzen, als hy het j zelve Vee heeft ingekogt, directelyk of indirefte- < lyk, onder wat benaaminge het zoude mogen we • zen, dan m dat hy het zelve Vee drie weeken na den voorzeiden inkoop in eigendom behouden heeft; op een boete van honderd Guldens voor ieder alzo verkogt, of overgedaan duk Vee, met verbeurte van bet aangehaalde Vee. 2. Dat niemand der Gildebroederen of Zusteren van het Vleeschhouwers Gilde, of wie het ook zyn moge, zich zal mogen vervorderen van Schippers , Opkoopers. of anderen, die het voorneemen hebben hunne Beeden na deze Stad te dry ven, of in Schepen of Schuiten, doen vervoeren, dezelve Beeden onderwege, of in deze Stad, of deszelfs gebied op te koopen, of te verkoopen, anders dan op de openbaare Markten, en wel de Osfen, Koeyen en Kweën op de Osfenmarkt,mitsgaders de Kalveren, Schaapen en Lammeren op de Schaapenmarkt binnen het hek hier, ter Stede; alles op de verbeurte van vyf en- twintig Guldens, te verbeuren zo by den Kooper, als Verkooper van ieder alzo ter contrarie dezes gekogt, of verkogt Beest, mitsgaders verbeurte van het alzo aangehaalde Beest. 3. Dat geen Güdebroeder of Zuster zal vermogen aan iemand commisfie of ordre te geeven om eenig Vee te koopen, 't zy aan Schippers, Opko» pers, Beunhaafen, of iemand anders, maar gehouden zullen zyn baar Vee zelfs te koopen, of door haar Huisbedienden, of ten minden door zodanigen Güdebroeder, die een gepermitteerde Bank in »M- ■ ÏE3> SAM. 'ieure 'oor 't riscschwuwersItild.  m NIEUWE NEDERLANDS CHE Am- stel- Keure yoor 't fleeschhouwersGild. ; in een der Vleeschhallen is hebbende, laaten koopen ; op een gelyke boete en verbeurte van het Vee, als in bet voorige Artikel gemeld, te betaalen zo by die geenen, die de voorzeide commisfie gegeeven, als die dezelve op zich genomen of ter uitvoer gebragt zullen hebben. 4. Dat alle die geenen, welke beftaan op Zon^ of Feestdagen, eenige Kalveren, Schaapen, of Lammeren op de Markt hier ter Stede te koopen, af te verkoopen, zullen vervallen in dezelfde boete van vyf • en - twintig Gulden voor ieder alzo vercogt, of gekogt ftuk Vee, met verbeurte van het •Ave Vee; zullende alle de voorfz. boetens en verbeurt - verklaaringen vervallen ten behoeve, als by Keure van 27 January 1742 is gemeld: wordende tot de bekeuring van al het bovendaande gequaHficeert de Subftitut - Schouten, en 's Heeren Dienaars , de Overlieden, als ook de Gildebroeders van het Vleeschhouwers Gilde, mitsgaders de Marktmeesteren, zo van de Osfen- als Schaapenmarkten, als ook deOpzigters, van Stadswegen, co aan de Mosfeldyger als anderzints, alwaar de opfchepingen van Vee gefchieden, gefield» Aldus gearrefteert den 30 January 1793. prefentibus den Wel üdelen Gedi engen' Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd Officier; alle de Heeren Burgemeesteren, en alle de Heeren Schepenen, demptis den Heer Gillis du Ques. 11e, Heer van Cillefshoek, Vice-Pradiden ten Mr. Gerlaeh Cornelis Johannes van Reenen, regeerend Scheepen. En Gepubliceert den 31 January 1793, pra:fentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd-Officier; den Heer Egidius van de Poll, Burgemeester, en de Heeren Mr, Pieter Graajland Joamz. pras- fidee-  JAARBOEKEN, February, 1793. m fideerend Scheepen en Mr. Samucl van der Muelen, regeerend Scheepen. In kennïsfe van my Secretaris. H. van SLINGELANDT. De vyfde Keure gebiedt bet navolgende: Mvnc Heerefl van den Gerechte der Stad Amfterdam, gehoórt hebbende de klagten van de Scbuitevoefdefs, vaareade in de Weetering buiten deze Stad, hoe dat verfcheidene Herbergiers, en anderen, aan de Weetering woonënde, t eertte Articul van de Ordonnantie en Reglement op t vaaren der Schuiten op dc Weetering, in datd 28 lanuary 1694 geëmaheert, eö gereüo veert in date 24 January 1732 , elufoir maaken; hebben goedge vonden dezelve Ordonnantie te amplieeren, gelyl Hun Edele Achtbaare dezelve amplieeren by dezen Dat namelyk niemand, buiten de daar toe gequa lificeerde Schuitevoerders, zal vermogen Zidh, zy met een of meer Schuiten, te vervoegen aai de Overhaal,of Styger buiten de Weeteringspoort om van daar die geenen, die zich na eenige Her berg, of Tuinpaden, Hoofden, of hoe'tander mogte genaamt worden, begeeven, te vervoeren of van eenige derzelve plaatfen begeeren vervoer të worden, herwaards over te brengen; op peen van aan het Veer te moeten betaalen, 't geen d Schuitevoerders daar aan zouden hebben verdient en boven dien eene boete van ƒ 25: o :0 telken re ze te verbeuren, de eene helfte ten behoeve ya het Aalmoefeniers Weeshuis, en de andere helfi ten behoeve van het bovengenoemde Veer. Edoch zullen hier van uitgezonden zyndeSchu ten, of Jachten van de Eigenaars, of Huurders d< Tuinen, welken het vry zal ftaan hun huisgezin e byhebbend gezelfchap , mits die zelve perloont AMstel*dam. Ketire •wegens it over-' zetten over dè Weetering. l » ï * c » El e i- t n ■a ;a  205 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- geen gelag by hun betaalen, af en aan te brengen stel- en op de Weetering te vaaren. dam. Wordende tot het doen dezer bekeuringe, buiten en behalven den Provoost en Dienaars van 't Keure Aalmoefeniers Weeshuis, mede gequalificèert de wegens Schui te voerders in gemelde Veer vaarende. t over» zetten Aldus gearrefteert den 30 January \-ian,, praefenover de tibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. IVeete. % David Willem Elias, Hoofd-Officier; alle } "ig. de Heeren Burgemeesteren, en alle de Heeren Schepenen, demptis de Heeren Gillis du Quesne, Heer van Cillershoek, Vice Prasfident en Mr. Gerlach Cornelis Johannes van Reenen, regeerend Scheepen. En gepubliceert den 31 January 1793, praefentibus den Wel Edelen Geftrengen HeerMr. David Willem Elias, Hoofd-Officier;den Heer Egidius van de Poll, Burgemeester, en de Heeren Mr. Pieter Graafland Joansz., prsfideerend Scheepen en Mt.Samuelvan der Muelen , regeerend Scheepen. In kennïsfe van my Secretaris, H. van SLINGELANDT. Eindelyk de zesde Keare verbiedt het fcéfchadigen van Booinen aldus : A Izo Myne Heeren van den Gerechte der Stad Am fterdam, ontwaar zyn geworden, dat., niettegenftaande diverfe Keuren en Waarfchouwingen , de jong geplante Bootnen, zo binnen, als voornamentlyk buiten deze Stad, zeer mishandelt en befchaadigt worden, niet alleen door moedwilligheid van Menfehen en Kinderen, maar ook in het byzonder door de Geiten en Schaapen, ja zelfs Paarden 3  JAA&BÖEKËNj February, 3793- *8| den of Osfen * en andere Beesten, dewelke op de AmBuit'encingels en Pleinen voor de Poorten worden ste1= vastgemaakt, of ook wel los loopen weiden; Zo is dam. }t dat Mvne voornoemde Heeren, daannne willende voorzien, goedgevonden hebben, by Renovatie Keure en Ampliade van voorige Keuren, en fpeciaal die tegen t van den 2 Juny 1684, en 25 January i?5?-op be,chanieuws te ordonneeren en te ftatueeren,gelyk Hun ekgen Edele Achtbaare doen by dezen: dat niemand zal yan Bot vermogen eenige Geiten, Bokken, Schaapen,Os-men. Ten of Paarden te leideh, vast te maaken, of ook los'te laaten loopen, by , of langs de Boomen, ftaande op deGragten, Pleinen, Buuencmgels, Plantagien, of Wandelwegen, t zy binnen of buiten deze Stad, onder deszelfs jurisdictie , zodanig dat de voorfchreeve Boomen daar door eenige hinder of fchade komen te leiden; op pcene van telkens wanneer een der voornoemde Beesten, contrarie' deze Waarfchouwing, bevonden word, by , ef omtrent dézer Stads Boomen,-te verbeuren een boete van ƒ 12: ö: c ren behoeve van den AaiIBreöM eer, of die de bekeuring doet, en den Stads Boom* planter ieder, voor de helfte. En woroen de Nagt* wagts, zo in als buiten de Stad, gequalificèert ca gelast tegens de overtreedingen van deze Orore te vigileeren, en de voorfchreeve Paarden, of andere Beesten te arrefteeren, en in de Buitenwyken op' zodanige phats, als de Kapteinen der Buitenwyken hun zuilen «elasteh , in bewaaring te brengen, toe dat dc verbeurde Boetens benevens de kosten van het Arrest zullen zyn voldaan, het geen binnen des?, tyd vah 3 dagen niet zynde gefchied, Zullen de voornoemde Kapteins dezelve Beesten doen verkoopen, ten profyte van het Aalmoelemers Weeshuis dezer Stede, waar toé dezelve geauthonfeert borden by déze. Aldus gearrefteert den 30 january 1703 , prcefentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer IV, r. David Willem FJias,. Hoofd Officier; alle de y s Hel-  298 NIEUWE NEDERLANDSCHE Heeren Burgemeesteren, en alle de Heeren Scheepenen, demptis de Heeren Gillis du Quesne, Heer van Cillershoek, Vice-Prsfident: en Mr- Gerlach Comelis Johannes van Reencn, regeerend Scheepen. En gepubliceert den 31 January 1793, praïfentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias, Hoofd-Officier; den Heer Egidius van de Poll, Burgemeester, en de ^ Heeren Mr. Pieter Graafland Joansz., Pra?*fideerend Scheepen en Mr. Samttel van der Afuelen, regeerend Scheepen. In kennisfe van my Secretaris. H. van SLINGELANDT. Commisfarisfen van de Vaart op den Rhyn, op de ingebragte bezwaaren der Beurtschippers op Keulen, door de Edele Groot Achtbaare Heeren Burgerneefteren dezer Stad, gemagtigd zynde tot eene provilioneele Verhooging der Vrachten, heb* ben ingevolge daar van dezelve Verhooging gereguleerd op 9 perCt. boven de Vrachtpenningen, by de Lyst bepaald. Ingevolgen van deze fchikking zyn de Inladers verzogt in de Vrachtbrieven te ftellen: de Vracht te betaalen, volgens de Lyst met eene Verhooging van 9 perCt. Vervolgens hebben Myne Heeren van den Gerechte ook nog goedgevonden, de Keure van den 25 Juny 1694, tegens de onordentelykheden op Zondag en Bededagen, op nieuw te doen aanplakken, ten einde door Amsterdam. Keure tegen 't befchadigenvan Boomen,  JAARBOEKEN, February,1793» %99 door niemand der Ingezetenen eenige on-Aukunde zal kunnen worden voorgewend, en *«thet oogmerk van de Regeering met worde tegengegaan. Op den 13 dezer maand, wanneer de uitgefchreven Dank- Vast- en Bededag wierdt gehouden , is door de Eerw. Broederen Diaconen van de Nederduitfche Gereformeerde Gemeente dezer Stad in de Kerken, ten behoeve der noodlydende opgezameld de fomma van f 27779:i5'-e; zynde dit behalven 't geen 'er in de Voor- en JNamiddag, in Oude en Nieuwe Kerk, Vroegpreek en Namiddag in de Gasthuis Kerkis gecollecteerd; derhalven ƒ 2068:14:0 meerder dan in het vorige jaar. Wyders hebben de Heeren van den Gerechte dezer Stad, by Publicatie van den 14 dezer goedgevonden, in de tegenwoordige tydsomftandigheden, behalven de gewoone wapenoeifening, eene weekelykfche oefFening dezer Stads Schuttery te bepaalen, en zulks by voorraad voor den tyd van zes maanden. Zie hier die Publicatie zelve; Myne Heeren van den Gerechte der Stad Amfterdam, in overweeging genomen hebbende, de meermaalen door de Schuttery dezer Stad betoonde bereidwilligheid, om de goede ordre, rust en veiligheid der Burgeren en Ingezetenen dezer Stad, op alle mogelyke wyze, te handhaaven, en daar door tevens van derzelver verknogtheid aan onze gevestigde Conftitutie en Regeeringsfbnn ova>  Soo NIEUWE NEDERLANDSCHE Au- tuigd zynde, hebben, tot meerder maintien van ïtël- de Kust en Veiligheid dezer Stad, en tot kragtdaadam. diger befcherming en vcrdeedjging van 't leven en bezittingen van alle deszelfs Rille en getrouwe BurPubhc. geren en Ingezeeteuen, van wat Raat, Rand of tot Wa. denkwyze dezelve pok zouden mogen weezen in fmaeff.e.'  JAARBOEKEN, February, 1703. 3or lus Amlries van Eyst Praefideerende Schee-Ampenea. strl- DAlfl In kennïsfe van my Secretaris, H. VAN SLINGELANDT. De Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit, binnen deze Stad, hebben op den 18 dezer maand February gedaan een Notificatie, aan allen de geenen, die zulks zou • den mogen aangaan : „ dat, ingevolge Re„ folutie van Hun Hoog Mogende, in dsto 16 „ dezer maand, op de Convoyen enLicen„ ten, onder derzelver resforte, ordre ge„ fteld hebben, dat niet zullen mogen wor„ den verleend Paspoorten, ter uitvoer van „ eenige Goederen naar alle Franfche, Bra„ bandfche en Vlaamfche Havenen,als me„ de de Commisfarisfen in Texel en 'tVlie „ gelast hebben zorge te dragen, en alle at„ tentie te neemen, dat geene Schepen naar „ voornoemde Havenen gedestineerd, ko„ men uit te zeilen." Nog heeft gemelde Zeevaart den 25 February 't navolgende doen afkondigen: De Gecommitteerde Raden ter Admiraliteit, refideerende binnen Amfteldam, notificeeren aan alle en een iegelyk, die het zoude mogen aangaan, dat Hun Hoog Mogende gerefolveerd , tn dato 2a February goedgevonden hebben , een generaal Embargo en beflag op alle Schepen te leggen, en dat geen Schepen hoe genaamd zullen mogen uitzeilen, except alleen de gereed liggende Schepen der Oost-Indifche Compagnie, die van den r V 4 Raad  302 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Raad der Colonien in de West-Iodiën, de Schestel- pen die geëquipeerd werden op de Groenlands- en pam. Straat - Davids Visfcheryen, mitsgaders de Schui- ten der kleine Visfeheryen, die om verfche Visch JMotifi- uitvaaren, en de Schepen over de Wadden de cmewe-EUe, de Wezer, de Eem en de Oost, des dat getisEm-de Schepen over de Wadden vaarende, niet groobargo. ter mogen zyn als 30 Lasten, en daar en boven niet fterker bemand als met drie man , en een jongen, de Schipper of Bevelhebber daar onder begrepen. Acfum ter Vergadering van gemelde Raaden op den 25 February 1793. G. BEELDSNYDER, Ter Ordonnantie van dezelve, C. B A C K E R, Cz. Uit Plymonth bekwam men met brieven van den 10 dezer maand tyding, „ dat de Hollandfche Conful aldaar, op bevel van den Gezant van Hun Hoog Mogende aan het Hof van Londen den Heer Nagel, zédert den 30 laatstleden, een Schip in Zee heeft gehad, om de Hollanders, die iji 't Kanaal kwamen, van den waarfchynlyken Oorlog, tusfchen Frankryk en deze Republiek, te waarfchouwen ; dat voornoemden Conful zedert van gemelde Hollandfche Gezant tyding hadt gekregen van de werkelyke Oorlogsverklaaring der Franfchen aan Engeland en Holland, en dus het gemelde Schip bevel hadt gezonden zo veel mogelyk westwaards te kruisfen , om de Hollandfche Sche-  JAARBOEKEN, February, 1793. 303 Schepen daar van te verwittigen, en teffens Amaan den Kaptein van 't Engelsch Oorlog- stelfchip the Druid, 't welk daags daar aan dam. Rondt uit te loopen om de Engelfche Schepen te waarfchouwen, mede verzogt hadt zulks insgelyks aan de Hollandfche te willen bekend maaken." Dog de Koning van Groot-Brittannie hadt in zyn Raad, een bevel uitgevaardigd, waar by Zyne Majefteit toeftaat, dat alle de Paketbooten en andere Vaartuigen, het zy Engelfchen of Franfchen, die alleenlyk gefchikt zyn, om brieven en ryzigers over „ en weder te brengen , van dit Land en Frankryk, en de Landen door Franfche Troupen bezet, vryelyk zullen mogen vaa*en uit en in de havens van dat Koningryk. Nog eene andere ramp trof de Hollandfche Koophandel en Scheepvaart. Men ontvong in deze maand eene brief van de Heeren J. Batifie Cabanyes en Comp., uit Bar* celona, gedagteekend den 30 January 1793, van dezen inhoud: gisteren heeft de Heer Cabanyes, alhier, van zyn Collega, den Heer Lconard Stuk, Hollandfche Conful te Alikanten, by officieel berigt, extract ontfangen van het fchrifcelyk rapport aan zyn Ed. den 22 dezer , door Kaptein Herman Bakker, aldaar op de Rheede gearriveert, gegeeven, behelzende als volgd: ,, By Ivica, den 20 „ January, gepraait Kaptein Pieter liusftng, voe* „ rende het Hoekcrfcbip Concordia, komende van „ Algiers, met prefenten uit Holland, had een gedeelte van de goederen gelost, maarniet alV 5 „ len,  304 NIEüWÊ NEDERLAJNDSCHE „ leo, werd den i<5 Jaouary van de Turken wegstel- >' geJ]agd, benevens hec Hollandsch Oorlogsfredam. »» g^Hecïor, gecommandeerd'door Kaptein Otto „ Willem Goèius, met den Hollandfcnen Conful, Brief ,» met Vrouw en Kinderen: den Turk declareerwegens >» de den Oorlog tegen den Staat, en zoude den Oorlog „ 13 February alle vyandelykbeden gebruiken, met AU » eQ nemen alles weg wat voor kwam." giert. Dit wierdt ook wel haast nader en volkomen met egte tydingen aan de Admiraliteit bevestigd. Wegens de veertiendaagfche Bedeftonden, is ook op den 26 dezer maand van wegg het Gerecht dealer Stad, het navolgende afgekondigd : ri lzo door Hun Edele Groot Mogende, de Hee-LX ren Staaten van Hollanden West-Friesland, by Refolutie, in dato 19 February 1793 bepaald js geworden het houden van Veertiendaagfche Be ■ deftonden , te beginnen met Woensdag den 27 dezer Maand; zo hebben Myne Heeren van den Gerechte, ten einde dit zo heilzaam oogmerk van den Souverein, op geenerlei wyze geturbeerd worde, goedgevonden te ftatueeren, gelyk Hun Edele Achtbaare ftatueeren by deeze : dat , geduurende den tyd, tot dit oogmerk bepaald, te westen provifioneel des avonds van 6 tot 7 uuren, alle Handwerken en Neeringen zullen moeten ftiïftaan, en dienvolgens alle zodanige Huizen gefloten worden een half uur voor den aanvang van gemelde Bededonden, op pcene, als- by verfcheide Keuren, tegen het ontheiligen van de Zon-, Fesjst- en Bededagen, is vastgcfteld. Aldus gearrefteert den 26 February 1793, pra;fentibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr.  JAARBOEKEN, February, 1793. 3cj Mr. David Willem Elias, Hoofd• Officier; Amalle de Heeren Burgerneefteren en alle de stel» Scheepenen. dam. En gepublieeert den 26 February 1793, pras- Public. fentibus den Wel Edelen Geftrengen Heerw^»* Mr. David Willem Elias, Hoofd-Officier;Bieden Heer Mr. Frederick Alewyn , Burge'/Ion den, meefter; en de Heeren Mr. Samuel van der Muelcn en Paulus Andries van Eys, praefideerende Scheepenen. In kennisfe van my Secretaris, H. van SLINGELANDT. In 't begfn dezer maand February , was de prys der Franfche Effecten te Parys aldus 3 Oost-Indifche Actiën van 2500 Liv. Kapiraal 1865. Nieuwe dito van 1000 Liv. — Actiën van Beln. Kasfa van 3500 Liv. — Actiën op de Wateren van Parys van 1200. Liv. 410. Lotery van April 1783. — Dito van October 1783 — 403 — Negociatie 125 Mill. in December 1784 , 8| perCt. verlies. Dito van 80Millioenen in December 1785, -— perCt. verlies. Wisfel «Cours op Amfterdam 28, op Londen 15. De Engelfche Effecten waren in 't begin dezer maand aldus: De Actiën van de Bank 171. O. I. C. 180.7 & i. Zuidzee Comp. geen vaste prys. Annuites geen vaste prys. Dito Nieuwe 74I; 3 perCt gered Bank Ann. 74! k 75^ ^75; 3 perCt. geconfol. dito 7g| a 761 a 75; 4 perCt.geconf.Bank Ann. 1780,89^^ h \\ Lan-  3o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Lange Ann. ai| a | a |§,; Wisfel op Arnstel- fterdam 38—4. Zigt 38. Rotterdam 38—4. DAM. En op 't laatst dezer maand waren de pryzen aldus: De Engelfche Oost-Indifche Comp. 203 en 1 half. De Engelfche Bank 166. De Zuidzee 88 en 1 half. De 4 perCt. Annuïteiten 89 en 1 half. De 3 perCt. Ge confolideerde 73. Allen op Mey. De Agio van de Amfteldamfche Wisfelbank was \5 perCt. Rotterdam. De Zee-Raad heeft den 17 dezer maand, de navolgende Publicatie doen afkondigen: De Raaden ter Admiraliteit op de Maze, allen den geenen, die deze zullen zien of hooren lezen , falut: doen te weeten, dat Hun Hoog Mogende, by Hoogstderzelver Refolutie, van den 16 dezer, hebbende goedgevonden provifioneel, in afwagting van het onderzoek door Hun Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaaken van de Zee te doen, wegens de orders welke in deze conjuncture van tyden zouden behooren te worden gefteld, te verbieden alle Vaart uit deze landen, op de Franfche, Brabandfche en Vlaamfche Havens, zo wel met vreemde als met inlandfche Schepen, en zonder onderfcheid of de Schepen voor inlandfche of vreemde rekening beladen zyn; gelyk mede alle uitvoer te land naar alle Landen en Plaatlèn en Steden met Franfche Troepen bezet, en voorts te gelasten , dat zorg worde gedragen, dat deze Hun Hoog  JAARBOEKEN, February, 17P3- 3=7 Hoog Mogende intentie, tot verbod van vaart enRor. uitvoer op de Franfche, Brabandfche en Vlaam^erfche Havens, niet worde illufoir gemaakt. . dam. Zo is 't, dat wy hebben goedgevonden, proyifioneel en tot nadere ordre te verbieden, en te te-Verbod letten zo als wy verbieden by dezen, alle Vaart van uit deze Landen, op de Franfche, Brabandfche en Vaart op Vlaamfchc Havens, als mede allen uitvoer te Und Franknaar het DiftricT: van Braband en Vlaanderen, niet ryk, enz. onder het resfort van den Staat behoorende; gelyk ook naar alle Landen, Plaatfen en Steden, welke met Franfche Troepen zyn bezet, en zulks zonder onderfcheid, waar in de uit te voeren goederen mogten beftaan, het zy in Graanen, Vee, Levensmiddelen, of wat het ook moge zyn, met ordre om allen Uitvoer, welke dezes contrarie zoude mosen worden ondernomen, feitelyk tegen te gaan, kragtdadig te beletten, en met geweld te keeren, en alle uit te voeren goederen, aan te houden, cn aan Ons op te zenden; verbiedende voorts het verkenen van eenige Paspoorten, of Expeditien ten dien einde, alsmede om geen Paspoorten tot het uitvoeren van eenigerhande Ammunitie, Vivres, Mondbehoeften of andere Waaren, by de lractaten onder Contrabande bekend, nog ook eenigerhande Goederen, welke tot kleeding of onderhoud van Legers kunnen if rekken, zelfs naar andere Landen, onder de magt van Frankryk niet behoorende te verkenen, als onder behoorlyke Cautie van de dubbelde waarde van dien, daar voor, dat binnen een behoorlyken tyd, naar mate van dediRantie der plaats , werwaard de Vervoering gefchied , door den Verzender, met behoorlyke bewvzen, zal worden gedoceerd, dat de verzondene Goederen ter plaatze van de opgegeeven deftinatie zyn aangekomen en opgeflagen. Gelasten en beveekn uwlieden en alle onder Onze gehoorzaamheid ftaande , allen en een iegelyk zich daar na te reguleeren, en te doen reguleeren, dien het aangaat. A1  3ö8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- Aldus gedaan en gearrefteerd in denRaade, den" ter- 17 February 1793. DM1. M. van SCHELTINGA. Ter Ordonnantie van denzelven, j- van der HEIM. Alzo de Algemeene Staaten, by Höogstderzelver beilnit van den 22 dezer maanda goedgevonden hebben, een generaal Embargo of Be/lag te leggen op alle fchepen, zo heeft den Raad ter Admiraliteit op dei Maze, de Officieren van de Convoyen en Licenten , onder deszelfs Resfort, gelast: i» §eene fchepen , hoegenaamd , te laaten „ uitzeilen, behalven alleen de gereed lig. », gende fchepen van de Oost-indifche Com,, pagnie dezer Landen; die van den Raad „ der Colonien in de West-Indiënjdefche* pen geëquipeerd wordende op de Groen„ landfehe en Straat-Davifche Visfehe„ ryen; mitsgaders om de Correspondentie m niet te ftremmen, de Paketbooten, die „ met brieven en pasfagiers naar Engeland „ belast zyn; als mede de fchuiten van die >, van de kleine Visfchery, die om verfche „ Visch uitvaaren, en de fchepen vaarende 3, over de Wadden, de Elve, de Wezer, „ de Eems en om de Oost; des dat de fche,, pen over de Wadden vaarende, niet gro- ter zullen mogen zyn daa dertig lasten „ en daar beneden, en niet fterker bemand „ dan met drie mannen en een jongen, de „ fchip-  JAARBOEKEN, February, 1793. 309 „ fchipper of bevelhebber daar onder be- Rot-i „ grepen." terOnder dat verbod is derhalven niet be dam. grepen de vaart op Keulen, noch de binnenlandfchen vaart binnen het Grondgebied van den Staat, voor zo verre die, door geene andere beveelen, of uit hoofde van Krygsvoorzieningen wordt belet. Vervolgens heeft nog den Raad ter Admiraliteit op de Maaze, de fchippery, en allen en een iegelyk dien het aangaat, bekend gemaakt, dat, by voorraad, de Vaartuigen in het Spuy en de Kille worden aangehouden en geflopt: en een ieder zich derhalven daar na hebbe te gedragen, enz. Nog hebben welgemelde Raaden ter Admiraliteit alhier, met voorkennisfe van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Admiraal - Generaal, in dienst gefteld en ter bevelvoering opgedragen de Kotter dePantber, aan den Lieutenant Pieter Jacob Gooien vah Hoey;dQ Kotter de Brak ,zm den Lieutenant Joban Arnoldvan Grotenray; het Advysjacht de Courier, aan den Lieutenant Cbarles Dusfeau, en het Advysjacht^ Poftillon^m. den Lieutenant Hendrik Carel de Falck. Omtrend het midden dezer maand, zyn *er in deze Stad een groot aantal perfoonen, en daar onder zeer veel Franfche Uitgevveekene of zogenaamde Emigranten, zo wel met fchepen als met rytuigen, van Breda en uit deszelfs omtrek, alhier aangekomen, 't welk  3io NIEUWE NEDERLANDSCHE Rot- welk gelegenheid tot veelvuldige en ver> ter- fchillende gerugten gaf: dan het vlugteti dam. van alle deze perfoonen was veroorzaakt door het alarm, op eene tyding, dat 'er zich eenige honderden Franfchen, in de nabuurfchap van Breda hadden laaten zien, welken men zeide dat door een geheel leger, met deszelfs artillery gevolgd werden; doch anderen , welken onlangs van daar vertrokken zyn, geeven voor, dat 'er destyds nog geen aanval op die Stad gedaan, of iets verder vernomen was. Den 23 dezer maand is hier afgekondigd, dat alle Franfche Vreemdelingen binnen driemaal 24 uuren deze Stad moeten veriaten, ten zy zy inwooning of verblyf van de Regeering bekomen hebben. De Publicatie deswege gedaan, luidt aldus: A Izo Schout, Burgemeesteren en Scheepenen £X- der Stad Rotterdam, van de Edele Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en VVestEriesland hebben bekomen de naarvolgende Publicatie. De Staaten van Holland en West-Friesland, allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen, falut: Alzo ter Onzer kennisfe is gekomen , dat onder de Franfche Vreemdelingen, of zogenaamde Emigranten, welke zich in deze Provincie bevinden, veele perfoonen resforteerden, welke wegens derzelver gedrag en denkwyze, zeer fufpedt zyn, van zich op te houden met aaü de Ingezeetenen verkeerde denkbeelden in te boezemen. Zo is 't, Dat Wy hebben goedgevonden te or- don.  JAARBOEKEN, February, 17/93. 3" donneeren en te ftatueeran, gelyk Wy ordonnee- Rotren en ftatueeren by dezen, dat alle de voor- terfcbreeve Franfche Vreemdelingen , zich in deze dam. Provincie bevindende, zich binnen den tyd van driemaal vier en twintig uuren buiten het terri- ruwe, toir van dezelve zullen moeten begeeven, ten regen cie ware dat zy op nieuws van burgemeesteren en i'ranReo-eerders der groote en kleine (leden, of Schou-/c«e ten" en Gerechten ten platten landen, alwaar zy Wmm zich ophouden, admisfie tot inwooning hadden mm verkregen, en zulks, na dat door Burgemeeste-gen. ren en Regeerders in de Reden, en Schouten en Gerechten ten platten landen, omtrend dezelve de naauwkeurigde informatien zullen zyn genomenby zodanige perfoonen van hunne Natie, als daar toe door de refpeftive Regeeringen de gefchikfte zullen worden bevonden, omtrent hunne naam, hunne qualiteit, en dat dezelve by die perfoonen volkomen bekend zyn, mitsgaders dat op derzelver gedrag niets tc zeggen is, en m het byzonder, dat op bun geen de allerminde fulpicie komt te vallen, dat hunne denkwyze van dien aart en natuur is , dat daar door aan de Ingezeetenen verkeerde en rustverftorende denkbeelden zouden kunnen worden ingeboezemd; en dat, aangezien in alle deden en piaatfen, by de RegeeWen niet zullen kunnen worden gevonden , zodanige perfoonen van de Franfche Natie, welige sefchikt zyn tot het geeven van dusdanige mformatien, in dat geval de Regeeringen zich omtrend die Vreemdelingen zullen kunnen adresleeren by de nabuurige'deden of piaatfen, alwaar . dusdanige perfoonen te vinden zyn , om als dan, na dat zy dusdanige informatien hebben bekomen, de admisfie te verkenen of te weigeren. En op dat niemand, van het gunt voorichreeven is , ignorantie zoude kunnen pretendeeren, ordonneeren en gelasten Wy, dat deze alomme zal worden gepubliceert en geathX geert,  S?2 NIEUWE NEDERLANDSCHE R©t- geert, ter plaatfe daar men gewoon is Publicatie ter- en affixie te doen. " ■ dam. d tv a G?daa? in ,'s Hage ' onder h« klein Zegel van Public, den Lande, den 19 February 1701 Yn de, ■ 'yó' Vrccm. Ter Ordonnantie van de Staaten. iWdi geteekeud,) A. J. R O Y E R, Zo is 't,dat Schout,Burgemeesteren en Schee, penen voornoemt, alle de Vm^hrJïe^S yree.ndel.ngen, zich thans in deze Stad bevindende, dewelke zich langer als den tvd van, driemaal 24 uuren zouden begeeren te omhouden of adrmsfie ter .„wooning willen bekomen^o^ neeren ztch op eerstkomende maandag en dinsdags, des morgens van negen tot een uuré en des namiddags van drie tot zeven uuren te ad. dresfen in dezer Stads Qoelen, aan geqïïfificeet den door Burgemeesteren daar'toe benoemt, 0,, e?"« welhMr«rT ifiC3at V0°r2ien te worde' en met welk Certificaat zy zich zullen vervoegen aan Heeren Commisfarisfen uit de Sermg, zntrng houdende des namiddags ten vier «uren, op het Raadhuis dezer Stad, omaldaï op nieuw geadmitteert te kunnen wordenVe" biedende Wy wel espresfelyk allen en ee„ iega Jyk, iemand van dezelve Vreemdelingen K als den geftelden tyd van drie dagen na de Pu! bhcat.e dezes , eenige huisvesting te weven ronder behoorlyke admisfie, op pine van daar voor m perfoon Yerant^oorfelyVtewezen. Ook heeft men hier aan 'c Post-Comot^r aangeplakt; ^ mp w, Wordl  JAARBOEKEN, Fefrtrary, 1793. §£$ ,, Wordt by dezen bekend gemaakt; dat, Röfi, alzo de correspondentie , uit Frankryk, ter- Brabaod, Maaftrieht, Aken en Luik, opDAMS i, deze Landen , door de Franfchen, of }) belet, of geheel afgefneden wordt, men j, voortaan en tot nader order, uit deze Pror „ vincie, geene afzending van brieven zal *, kunnen doen, op de voorfchreven Steden j, en Piaatfen." Op deh algemeenen Dank- Vast- en Bededag is alhier op den 13 February in de Nedcrduitfche en Walfche Gemeente, voor de Armen opgezameld 5093 guldens 5 ftuiv. i dus 1172 guldens 5 ftuiv. en 8 penn*, meer dan in het voorgaande jaar. Te Gouda is in de groote Kerk ingezameld de fomma van ƒ 623 :16:0. Te s3hi&dam in de Nederduitfche Geréformeerde Kerken de fomma van ƒ 1122 ; 6:04 dus/ 67:10:0 meer dan voorleden jaar; By de Walfche Gemeente is ingezameld f4:16.'d. SC hoöwhovén. Den 25 February des avonds hoorde meri iner zeer zwaar fchieten, 't welk de grond deedt daveren, en van des namiddags tot des avonds omtrend 10 uuren aanhieidt. Meri vermoedde, dat het zelve by Héusden was. Rondsom Gorinchem zyn alleboömen omgehakt, eti dwars door de Linge eenen z>vaX a • «ff  Schoonhoven. ZEE* 314 NIEUWE. NEDERLANDSCHE ren dam gelegd, zo dat geen vaartuig van die zyde naar de ftad kan komen. ■ Alle Laiideryen daar in den omtrek ftaan onder water. A In den omtrek van üfarkum zyn ook de meefte polders in het $nd van Altona, en in '1 beneden land van Heusden, benoorden de Oude Maas, mee water overdekt, door 't doorfteken der boezemkaden, en het openzetten der (luizen; doch om het water hooger op te zetten, is alhier den hoogen Maasdyk tusfchen Woudrichem en Ryswyk , even boven den Olymoolen,doorgegraven tot die diepte, dat in weinig tyds de werking van deze groote overftrooming plaats kan hebben , als wanneer in weinig uuren de hoogte van binnen gelyk zou wezen met het water in de rivier. Men veronderftelt dus, dat de Franfchen dé ftad niet kunnen naderen, en dat hier door ook Gorkum gedekt is. Alle verdere voorzorgen voor een onverhoedfche overrompeling zyn ook genomen. De Vesting Loeveftein is geheel ontledigd en van Krygsbehoefcen ontbloot. De fchepen en fchuitjes, in menigte langs de dyken liggende , zyn door een aantal foldaten opgehaald , en in de Woudrichemfche Haven gebragt, waar door de gemeenfchap met andere piaatfen, zo te land als te water, hier zeer bezwaarlyk geworden is-.  JAARBOEKEN, Mruary, ZEELAND. Middelburg. Tegens het verfpreiden van twee gedruk- Mir> te Gefchriften, is op den 5 February Del1793' DY de Gecommitteerde Raaden vanB^RO. Zeeland dit belluit genomen: Is na deliberatie goedgevonden, de Magiftraaten van de refpecfive Steden binnen deze Provincie by toezending van Extract dezer Refolutie aan te fchryven en te recommandeeren ,dat dezelve met de vereischte oplettenheid executeeren de Refolutie der Heeren Staaten van den 12 November 1792., behelzende voorzieninge tot handhaaving der publyke rust; en dat de voornoemde Magiftraaten diensvolgens ook doen vigileeren tegen de promulgatie van alle fchandelyke Gefchriften , als onder anderen zyn de twee navolgende, het eerfte onder den titul van de Gemeene Man aan het Gemeene Volk van Nederland gedrukt te Antwerpen ter Drukkery van de Bataaven , en het andere onder den titul van Vryheid aan het Volk van Nederland over de waare Conftitutie, gedrukt in Holland; behelzende beide die Gefchriften zodanige gevaarlyke principes, als welke voor de bewaaring der publieke rust niet anders dan fchaadelyk kunnen zyn. Accordeert met voorfz. Register. (JFas geleekend,) W. A. de BEVEREN. X 3 De- i  Middelburg. ] i 3i(5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Dezelfde Heeren Gecommitteerde Raa*nebben op den $| Februasy eene Geldlig«ng van ƒ1600,000 befloten, waarvan hes? plan aldus is ingerigt: ■Qe Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Zeeland hebben , uit kragte derauthorifatie, door- de Heeren Staaten dezer Provincie op huü ?5 Vge?-'krd de naV0)gende Negotiaafe, sp deze Conditie: * Art. I. De Deelneemers in deze Negotlatis Zullen de vryheid hebben, om de eene helft der by hen mgefcbreevene fommcn te fourneeren ia oude Obligatien, Lotery-Obligatien of Renten, ten lasten dezer Provincie, cn-alie loopende ten Intrest van twee perCt.;. mitsgaders de wederfieltt m contant, waar voor zullen- worden nitse. geeven Obligatien, ten lasten dozar Provincie, en eroderende & 3 en 4 half perCr., Duplicaten or Coupons, naar de keuze van de Deelnemers , welke Obligatien voor altoos zullen vry zyn van alle kortingen of honderdde Penningen. IK De Intresfen- op- de Obligatien, in deze Ne. gotiatie te furneeren, zullen worden- gercekend met de volle Maanden , zo verre dezelven by het te doenfur-nisfement, zullen verfoheenen zyn.. III. Aan- de Deelneeraers,. die Obligatien met Coupons begeeren,- ztrileirRecepisfen worden af. gegeeven, waar voor dén jaar na dato, Obligatien zullen verwisfeld worden , welke Recepisfen. ïo ang dezelve niet zyn ingewisfeld, beleenbaar sullen zyn-, even als- de Duplicaten. IV. Door die geenen, die & 1000 Vlaams, of neerder , m contant intekenen, zal een halF ?erut. proviiie worden genooten. V; De  JAARBOEKEN, February, 1793* 3*7 V. De intekening zal beginnen ten Comptoire. Gsneraal van Zeeland, op Maandag den 25 Fe-1 bruary 1793» en open ftaan tot zo lang de voren-j gemelde fomme geheel zal ingefchreeven zyn. VI. Alle Voogden en Adminiftrateurs van Ka-j pitaaleil voor minderjaarigeh of anderen, gelyk mede alle Regenten van W eeskSmeren , of andere Sociëteiten' en Corpora's zullen in deze Negotiatie mogen deel nemen, waar toe dezelve by de. zen worden gequalificèert. Ook is door de Staaten dezer Provincie aan de ftemmende Steden, op den 25 February aanfchryving gedaan tot het houden van Bedeftonden, in dezer voege; EDELE, ERNTFESTE, WYZE, DIS-CREETE, zeer VOORZIENIGE HEEREN! Tn achting genomen zynde, dat de zorgclyke en gevaarlyke omftandigheden, in welke de Republiek gebragt is door de vyaridelyke aanvallen. Uit naam van de Franfche Natie, of liever van haare tegenwoordige Beduurdefs, zo onrechtvaardig als onverhoeds reeds ondernoomen; en' dat de uitzichten van derzelver verfpreidinge r zo in de Frontieren van dert Staat, als in de byzondere Provinciën, en Steden irt dezelve, zo' kommerlyk en bedenkelyk zyn , dat zonder den z'egen en krachtigen byftand van GOD Almachtig, het gevaar en de vyandelyke desfeinen niet' zullen kunnen worden tegengegaan; en dat het dus allezins plichtma'atig is, om in dezö zorgelyk'e omftandigheden, door plechtige Gebeden, het behoud en de redding van het lieve Vaderland, van dienzelven GOD af te fmeeken; hebben wy„, By onze Refolutie van heden, goedgevonden, X 4 dar vlro* lURC. °/an >an Ireldligi». 'mg*  3i8 NIEUWE NEDERLANDSCHE MlDi Dl LBÜRG. jtfah* Jchryv. lot BedeJlohden. dat alorrtme binnen deze Provincie, op aanftaaride Vrydag, den eerften Maart eerstkomende; voorts op Woensdag den 13 daar aan volgende, en wyders om de veertien dagen, des avonds ten zes uuren, openbaare plechtige Bedeftonden zullen worden gehouden in de Kerken, zo in de Steden , als ten platten Lande van deze Provincie , ten einde GOD Almachtig ootmoedig en yverig te fmeeken, dat het Hem behaagen moge, de aanvallen van den Vyand, en alle deszelfs booze oogmerken te verydelen; de rechtvaardige Wapeaen van den Staat, tot verdeediging van 's Lands Bezittingen en van die van haare Ingezeetenen, mitsgaders de befcherming van Godsdiendige en Burgerlyke Voorrechten, opgevat, met Zynen genadigen byftand en krachtdaadige hulp te" bekroonen, en tot dien einde de Wapenen van de Geallieerden van den Staat teffens gelukkig en voorfpoedig te maaken, als mede de poogingen en beduiten van de Overheden tot redding van het lieve Vaderland, door Zyne Goddelyke Wysheid te bedieren, en tot de gewenschte en zegenrykfte eindens te doen uitloopen. Wy verzoeken Uw Edele daar benevens zodanige ordres te dellen, en die voorzieninge te doen, dat met het opluiden der Kerkklok, de winkels alomme binnen de Steden en Piaatfen worden gefloten, en allen handenwerk geftaakt, ten einde alzo beter gelegenheid aan dé In en Opgezeetenen gegeeven werde, om met de vereischte naarftigheid tot het gehoor te kunnen komen: doende hier van mede advertentie aan de Walfche en Engelfche Kerken in den Uwen zynde. Waar mede, EDELE, ERNTFESTE, WYZE, DISCREETE, zeer VOORZIENIGE HEE- zullen Wy Uw Edele indebefchermingeGODES be-  JAARBOEKEN, February ', 179$- 31$ beveelen. In' 't Hof van Zeeland, te Middelburg, den 25 February 175)3. '(Onder fiondf) Ter Ordonnantie van de Staatei van Zeeland, (Was geteekend,) W. A. de BEVEREN. Van wege Burgerneefteren, Scheepenei en R.aaden dezer Stad, is ook omtrend d Vreemdelingen, welke zig in deze tydsom Handigheden mogten komen ter nederzetter de navolgende voorziening gedaan: Burgemeesters, Scheepenen en Raaden dez< Stad, allen den geenen die dezen zullen zie •ofte hooren lezen, falut; doen te weeten: Dat, vermits zich binnen deze Stad, uit hoo de der tegenwoordige tydsomflandigheden, dag< lyks differente Vreemdelingen komen ophouder ■welke naar bekomen admisfie provifioneel zie met der woon binnen dezelve nederzetten, hu nen intrek neemende zo by Herbergiers, Sla pers, Volkhouders als by particuliere Burgers 1 Ingezeetenen,'t zy door het Huuren vanKame of Keukens als anderzints, in welke laatfte gev: len zy zeer gemakkelyk de vigilantie van on 'Heeren Gecommitteerdens, tot het onderzo derzelve, en het verleenen van provifioneele £ 'rnisfien, ter inwooninge komen te ontduiken. Zo is *t, dat wy nodig oordeelende daar in veel mooglyk te voorzien , Itatueeren en orde neeren gelyk Wy doen by dezen , dat niet alk alle Herbergiers, Logementhouders, Slaape) Volkhouders, maar te gelyk een iegelyk Bur Mir> deebus.g. l 1 » r n > h a* i- :il rs ilitI d. zo nens, jer of  32Ö NIEUWE NEDERLANDSCHE MlD' DELBURG. Voorziening tegenVreemdelingen. ( i of Inwoonder dezer Stad, zullen gehouden zyrf* wanneer zich iemand dezer Vreemdelingen by hun invoegen voorfchreeven kwamen te onthouden , ofte zich reeds dadelyk ophielden, daar' van binnen 24 uuren na dato deze onze Publicatie,^ en voorts t'eiken reize by derzelver aankomst kennis te geeven, met een Biljet, inhoudende dé Naamen, Qualiteit of Beroep, Woonplaats, ert waar van daan dezelve gekomen zjn, wanneer vermeenen te vertrekken, en hoe lange hief zullen verblyven, het zelve overbrengende ter Se'. cretarye dezer Stad, en aldaar dagelyks verzorgende tusfchen negen en twaalf uuren voorraiddag, buiten en behalven de kenhisgeeving , welke zy uit hoofde van onze waarfchouwing, in dato den 11 December 1790, aan den Heer Bailiuw , Burgemeester en ter Secretary, voorfz. verfchtddigd zyn en blyven te doen, alles op pcène van by nalatigheid, mede te zullen incurreeren de boeten en poenen daar by vermeld, ter fomma van f 25, telken reize te verbeuren, ten profyte vah den Heer Bailjüw dezer Stad, cf van zodanis een die dezelven zal calangeeren , zullende alle Vreemdelingen, welke zich in diervoegen mogten' onttrekken,aan Heeren Gecommitteerden voorfz. de nodige opening te geeven, daadelyk faitelyk de Stad en Jurisdictie te worden ontzegd en moeten delogeereii. Zonder dat wy echter by deze willen verdaan eenige indrast te maaken op onze voorige Publicatie in dato den 8 Mey 1790, in zo verre Jaar by Verboden wordt, dat geene andere Perbonen dan die in het Wynheeren eu Biertap?ers Gilde vry zyri, zullen vermogen éenigè foortrekkende Vreemdelingen, Reizigers of zeéraarende Lieden té logeeren, op dè boete mei'e by Publicatie onjfchreeVen, houdende dezelre in haare volle kracht en vigeur. En op dat niemand hier van eenige Ignoranle zoude kunnen prauendeeren, zal deze alóm- n«*  JAARBOEKEN, February, 1793. 321 ?ne worden gepubliceerd en geaffigeerd , daar; men gewoon is Publicatie en Affixie te doen. Aptum ten Raade der Stad Middelburg, den 33 pebruary 1793* (Onder [londj) My Prafent, (JVas geteekend,") Pl. CHANGUION. Men voorzag ook deze Provincie van Oorlogfchepen. 's Lands Oorlogfchip Gel' der tand van 68 Rukken , onder bevel van dpn Kaptein Grave Van Byland, en 's Lands Fregat Het Zeepaard, over 't welk Kaptein Van Kerchern geboodt, kwamen ter rheede van Vlisfingen ,en men verwagtte eerstdaags eenige Oorlogfchepen , en een aantal Vragtfchepen met Engelsch KrygS' volk. UTRECHT. Utrecht. De Heeren Staaten dezer Provincie, hebben befloten tot het houden van weekelykfche Bedeftonden in de Steden en piaatfen dezer Provincie, en tevens om daar van aanfehryving te doen aan den AmpHsft- mm VllQ. jel-  322 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT. mus te Maarsfen, als Hoofd der Sticbtfche Roomfche Geestelykheid, ingevolge van welk befluit de Roomschgezinde Ingezetenen dier Provincie , van hunne Kerkelyke Overheid, daar toe eene aanfchryving bekomen hebben, by welke algemeene Gebeden deels bevolen worden, en deels aangeprezen , met vergunning van veertien dagen aflaat \ voor die geenén te verdienen, welken den heiligen dienst en gebeden godvrugtig bywoonen. Deze aanfchryving luidt aldus: W/y bekeven thans, gelyk een iegelyk weet, die ongelukkige tyden", in welke bykans geheel Europa door beroeringen geflingerd word, de bitterfte Oorlogen in verfcheide Landen reeds zyn uitgebarften, en meer andere Landen daar mede bedreigd worden. Niet minder is het bekend, dat de Oorlogen onder de zwaarfte rampen der Waereld gerekend moeten worden , zo ten opzigte van het gecstelyke als tydelyke, als met zig voerende niet alleen algemeene verwoestingen in het tydelyk beftaan, maar ook een bederf in de Zeden, en eene verwaarloozinge, ja by veelen, zelfs eene miskenning en verloochening van alle Godsdienstplichten. Dan, naardien wy evenwel hier te Lande door den Godlyken Zegen, nog rust en vrede genieten, zo van binnen als van buiten , die voor het welvaaren van ons Land zo onontbeerlyk zyn: naardien wy ook nog in het wezenlyk bezit zyn van de Voorrechten , waar aan wy ons tydelyk geluk en welzyn hebben toe te fchry ven; hebbende alle Ingezetenen, van de minfte tot de meest vermogende op de Wetten ter hunner befcherming een gelyke aanfpraak, als wordende in een gelyke graad sy dezelve in hunne Eigendommen, hunne Vryleid, en Veiligheid bewaard. Eindelyk naardien Wy  JAARBOEKEN, February, 1793. 323 wy hier te Lande door Gods goedheid en de gunftige permisfie van 's Lands Hooge Overigheden, de noodzakelyke vryheid van Godsdienst geniecen en denzelven ongeftoord, volgens oaze Confcientien kunnen beoeffenen. Om alle deze redenen heeft onze Kerkelyke Overigheid goedgevonden, om algemeene Gebeden , deels te ordonneeren, deels te recommandeeren, op dat niet alleen de Priefters, maar ook alle andere Roomsch-Catholyken den Almagtigen God dagelyks. zouden bidt den, dat het Hem behaagen moge, de ontftaane beroeringen door zynen Geest te doen bedaaren, en de Oorlogen door zynen fterken Arm te doen eindigen; dat het Hem ook believen mag, de Heilige Roomfche Kerk, met alle deszelfs Beftierders, en ons dierbaar Vaderland , met alle de Hoogt Overigheden in Zyne Heilige hoede en befcher ming te neemen, op dat wy alle Hem in een vol maakte rust mogen dienen, looven en danken. Het is hierom, dat wy in dit opzigt onzei plicht willende betragten , na eerst de vereischt permisfie der Hooge Overigheid dezer Provinci hier toe verzogt en goedgunftig verkregen te heb ben , U Eerw. recommandeeren. Voor eerst: dat alle Priefters in den H. Diens der Misfe byvoegen de Collecfa pro qua cumqi, nccesjitatc, en dat door een van hun dagelyks ca: den plegtigften Dienst, waar in het meefte vol te zamen komt, gelezen worde de Litanie van al, Heiligen, met de daarby behoorende Gebeden, z als de H. Kerk die gewoon is te bidden in d Kruisdagen. Ten tweeden: aan alle overige Roomsch-G tholyke Gelovigen , om de dagelykfche Dienih en die Gebeden, zo veel het hunne bezighedi toelaaten, by te woonen, en vlytig mede te bi den; op dat de goedertierne God , door de ti fchenkomst der Gebeden zyner goede en getro we Vrienden, zig verbidden laat, om de verdie ften van zynen Zoon onzen Heere Jefus Christi U- r/RECHT. Aan- 1-Jiryv. van den Room» fchen Kerk- hoofd, I L t C r k efe 1- :n :n d« isja&  u- TftECHT Aanfchryv.van den Roomfche*berkhoofd. ] j j J 2 \ J De Gedeputeerden van de Staaten van Overysfel, hebben den uitvoer van hooi 324 NIEUWE NEDERLANDSCHE Om de eene en andere hiertoe meer aan te moe» digén, vergund onze Kerkelyke Overigheid veertig dagen Aflaat, eens op ieder dag te verdienen van alle en een iegelyk, welke den H. Dienst en Gebeden godvrugtig zullen bywoooen; als mede van die geenen, die in zulke Kerken , daar op Zon- en Feestdagen die gebeden voormiddags gevoeglyk niet kuunen gelezen worden, dezelve zullen bywoonen , wanneer ze agtermiddags na de Vesperen of Lof zullen worden gelezen. Van het beloop der penningen, welken ten behoeven der Nederduitfche Hervormde Diaconie - Armen, alhier op den Algeraeeaen Dank- Vast- en Bededag zyn opgezameld, hebben wy deze aanteekening ontvangen. Doms-Kerk Voorm. ƒ 888:12:0, Nam. r 802:15:0, 's Avonds Bedeft. ƒ 1210:1 :o; fans-Kerk Voorm, ƒ396:6:0 Nam. ƒ460 :o: o; [acobi Kerk Nam. ƒ 606:6:0, 'sAvonds Bedeft, ƒ 736:15:0; Buurt-Kerk Voorm. f 144:11 :o,Nam. ƒ 82:5:o;Nicolai-Kerk ^oorm. ƒ 580:18: o; Geerte - Kerk Namidd. "147:9:0; Catharine-Kerk Voormiddag ■ 373:14:0, Nam. ƒ 94:9:0. Zynde te ;amen een fomma van ƒ 6524:1:0. In 'c voorgaande jaar 1792 was de opzameling •5838:18:0. O FERTSSEL. Deventer.  JAARBOEKEN, Fêbruary, iji>$, 325 tiooi en ftroo by Publicatie van den 18 January 1793 verboden: De Gedeputeerden Van de Staaten van Overysfel doen te weeten, dat wy, hier toe fpeciaal geauthorifeerd , ter verhöeding Van de fchaarsheid van hooi en ftróo in deze Republiek, hebben goedgevonden deh uitvoer van Hooi en "Strdo naar eenige Landen of piaatfen , buiten het Territoir vart de Vereenigde Provinciën, of van de Generaliteit, ftriételyk te Verbieden; gelyk dezelve uitvoer verboden word mits dezen, by provifiCj tot den eerften Juny aan (taande, by eene boete van drie honderd Guldens, voor eert derde Voor den Aanbrenger \ en , voor het overi* ge, ten profyte van den Officier, die de Calange doert zal, te verbeuren door den geenen, welkê zal bevonden worden, eenig Hooi of Stroo, na Publicatie dezes, uit deze Provincie, naareeni* ge deden of piaatfen buiten de Vereenigde Pro* Vincien^ of de Generaliteits-Landen, vervoerd te hebben, boven de verbeurte van het uit te voeren Hooi of Stroo: en wordt mede verftaan, dat alle handelingen en Contracten, welke^over den als nu verboden' uitvoer van Hooi en Stroo alfede mogten gemaakt zyn, of nog gemaakt worden , met de daad, van nu af aan , zullen worden gehouden voor nietig, en van geene waarde, en buiten alle werking gefield zyn. Deventer den 18 January 1793. W. F. van HEMÈRT, Vt. Ter Ordonnantie van Welgemelde Gedeputeerdem M. TYDEMAN< De Regeering dezer Stad heeft nopens het houden van den Dank- Vast- en Bededag op den 18 January 1793 de navolgende Publicatie gedaan: Y Bur- Deven^ ter. Verbod van uit* voer vart Hooy.  32(5 NIEUWE NEDERLANDSCHE DEVENTER. Puil. napens Dank. en Bede dcg. T> urgemeeftereö, Scheepenenen ende Randen def Stad Deventer, doen te weten: dat het eene' waarheid is, welke ons dè Rede en de Onenbaaring. beide leeren, dat de Lotgevallen der Volken door een Almagtig Opperweezen , volgens het eeuwig Raadsbefluit zyner oneindige Wysheid en Goedheid geleid en bedierd worden; eene Waarbeid, die Ons te gelyk aantoont het.naauw verband , dat tusfchen den Godsdienst en den Staat plaats heeft, en het welk in alle tydcn door de Verdandigften en Deugdzaamden onder de Menfehen zo wel erkend is, dat zy eenparig begreepen hebben, dat eene Burgerlyke Maatfcbappy zonder Godsdienst voldrekt niet beftasn kan. Onze fchrandere en Godvrugtige Voorouders hebben dien noodzaaklyken invloed van het Geloof aan eene de Menfchelyke zaaken bediereade Voorzienigheid, en aan de onderlinge betrekkingen tusfchen Volks-Gehoorzaamheid aan God, en Volks - Zegeningen„ wei gevoeld, en door meer dan eene wyze indeliing aan den dag gelegd, hoe gewigtig zy dat Geloof oordeelden, en hoe zeer zy van de Waarheid van het zelve overtuigd waren. Trouwens zy wisten, dat, behalven die algemeene kenmerken der Godlyke Opperheerfchappy, die in de Gefchiedenisfen van alle Natiën te vinden zyn, 'er geen Volk is, wiens Jaarboeken zo menigvuldige en zigtbaare blyken opleveren van de bewaarende Hand des Aller hoogden , als dat van Nederland. Onder die heilzaame inrigtingen van Onze vroome Voorvaderen, behoort voorwaar het loflyk gebruik , dat Wy van dezelve hebben overgenomen, en waar aan Wy thans op nieuw voldoen , door by deze plegtige gelegenheid wederom open te leggen den Welland van dit Gemeenebest, en de menigvuldige reedenen, die Ons moeten aanzetten om Ohs voor den Tbrocn der Godlyke Genade ter neder te werpen. Indien Wy ook door gewigtige beweegredenen tot het vervullen van die Plicht geroepen wierden, zo is het tegenwoordig. Wanneer Wy  JAARBOEKEN-, Felruary, 1703. 32/ Wy Onze wandel geduurende het nu afgeloopen Jaar met aandagt overweegen, hebben Wy zekerlyk geen reede', om Ons te kunnen vleyen, dat die aan den Albsdierder der Waereld welbehaaglyker is geweest dan te vooren; en evenwel zyn Wy door zyne onverdiende Barmhartigheid al wederom eefpaard, ja zelfs met aanhoudende Zegeningen en Weldaaderi begundigd; en het zoude eene draf baare ondankbaarheid zyn dezelve uit vrees van in herhaalingen te vallen, öf van befchuldigd te worden Onzen toeftand in een al te gundig daglicht voor te dellen, ftilzwygeude voorby te gaan. Wy Fenieten nog die -zelve Rust en Vreede, zo yan bjatwn als van buiten, waarover Wy Ons Iedere eenige Jaaren ', niet tegendaande de korflmerlyke omdandigheden, diedn byna geheel Europa plaats hadden, telkens, by gelegenheden als deze, heoben mogen verheugen, en die voor dan bloey en Welvaart van dit gezegent Land to onontbeerlyK ?vn. Wy zyn riog in 't bezit van die wezentlyke Voorreien, waar aan Wy tot nu.toe op göede monden Ons tydelyk geluk en welzyn hebben, roegefchreeven. De Wetten worden als nog onder Ons geëerbiedigd, en zpnder aanzien van Perfoonen uitgeoefend. Alle de Ingezetenen van den geringden tot den meest verraogeuden, hebben op derzelver befcherming eene gelyke aanfpraafe, en worden ook door dezelv, n in eenen, gelyke graad bewaart by hunnen Eigendom, hunne Vryheid, VeiIfgheid, Eer en goede naam. De Condunuie van dit Gemeenebest heeft door verfchside gewigage fehikkmgen, waar aan in vroegere tyden lang vrugtetoos gearbeid is, en die niet d'.in na veelvuldige en moeyelyke Raadplegingen haare volle beflag hebben gekreegen, onlangs eene nieuwe vaaugneidI et duurzaamheid bekomen. De Eendracnt. tusiener de Bondgenooten, die den Band van Oas.Gamee nebest uitmaakt, is daar door niet weinig bevorderd efi Wy mogen daarom ook met des te meer gerost hei&de aangenaamc hoope voeden, datdecgeeï DEVÉtfTEIU Publ. nopens Danken. Bedè1 iag:- L:.. j f  328 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer,. Publ. nopens Danken Bededag. aan die heilzaame maatregulen nog ontbreekt, welhaast met eenen gelyken uitflag zal kunnen worden tot ftand gebragt. Eindelyk hebben Wy geen Reede om Ons over de vermindering van Onzen Koophandel, over de afneemende Voorfpoed van Onze Volkplantingen, of over het opdroogen van eenigen anderen voornaamen Bron van Onzen overvloed, te beklaagen. Dog, Wy kunnen en moeten bet niet ontveinzen, deze gunftige omftandigheden worden door anderen van eenen gansch verfchillenden aart en door zorgelyke vooruitzigten getemperd. Na dat de goede verftandhouding tusfchen de machtigde Naabuuren van den Staat herfteld was, hebben Wy eensklaps het vuur van den Oorlog, wederom zien ontvlammen , en, in de laatfte Tyden, met eene onvoorziene en fcbrikverwekkende fnelbeid de Grenzen van Ons Vaderland hoe langer hoe meer zien naderen. Het is waar, dat de onzydigheid, die Wy, met zo veel zorg, zedert bet begin der onlusten, hebben zoeken in acht te neemen , Ons voor allen overlast van de kant der calryke Legers, die Ons omringden, fcheen te moeten beveiligen, en tot nog toe ook dadelyk daar van bevryd heeft. Dan het ontbrak niet aan Vyanden en Benyders van Onzen Rust en Voorfpoed, die Ons met eenen aanftaanden Vyandelyken aanval, en geheele omkeering van Onze tegenwoordig zo gelukkig gevestigde Conftitutie bedreigden. Eenige weinige uitgeweeken en ontaarde Landgenooten, en andere kwaadwillige of dweepzuchtige Nieuwigheidzoekers, hebben zich niet ontzien, door het verfpreiden van verfoeielyke Gefchriften,, de goede Ingezetenen tot Oproer, en tot eenen Burger - Oorlog op te wekken: — als of 'er onder Ons Lieden te vinden waren, dwaas genoeg, om die onwaardeerbaare Voorregten, die Wy ontegenzeggelyk genieten, die onze Voorouders ten kosten van zo veel Goed en Bloed, na eenen tachti^jaarigen Oorlog, verkreegen hebben, en welke die  JAARBOEKEN» February, 1793. 329 die nieuwerwetfche Hervormers de onbefchaamheid hebben met de Naamen van Slaaverny en Onderdrukking te beftempelen, te willen opófferen aan eene ingebeelde en berfchenfchimmige vol- ■ maaktheid, die overal, waar men ze getracht heeft ■ intevoeren, niet dan de grootfte onheilen en ram* pen heeft te weeg gebragt: —• als of 'er ondert Ons Menfehen te vinden waren, onzinnig genoeg, < om Ongebondenheid en Regeeringloosheid te verkiezen boven eene redelyke, en met de Menfchelyke onvolmaaktheid beftaanbaare Vryheid, — om de veiligheid van hunne Eigendommen , ja hun Leven zelfs bloot te ftellen aan de willekeurige overheérfching van eene bandeloze menigte, — om in plaats van onder eene zagte Regeering, Godsdienst en Verdraagzaamheid gepaard te zien gaan, zig willens en blindelings te laaten medefleepen door de verwoestende ftroom van Ongeloof en Ongodistery, ,, L l Wy vertrouwen , dat zulke Menfehen ^ onder Ons niet aan te treffen zyn , of, zo zy 'er zig bevinden, dat hun getal te gering is, om in eenige aanmerking te komen , in vergelyking van de veel grootere menigte der geenen, die, hoe verfchillende van Begrippen zy voor hetjoverige zouden mogen zyn, het ongeftoord genot van eene vrye Godsdienstoefening, van Rust en goede Ordre, Veiligheid, en eene welgeregelde Vryheid, op haaren regten prys weten te waardeeren. — Doch Wy moeten het rekenen onder de byzondere Ongelukken der Tyden, die Wy beleven, dat de Voorftanders eener Leer, die voorheen niet dan afgryzen en verfoeyen zoude hebben ingeboezemd, onder Onze Tycigenooten hebben mogen vinden Aanhangers en Bewonderaars, die , om zig een saam te maaken, niet gefchroomd hebben , geheele Natiën in Ongeluk en Elende te dompelen, om hunne dwaaze invallen en ydele befpiegelingen of kwaadaartige oogmerken ter uitvoer te brengen. Dan Onze bekommering bepaalt zig niet by het Y 3 Fe0 Devekr£r. Dubl. wpens Dankn Bede lag.  33© NIEUWE NEDERLANDS.CHE Deventer. Pubï. nobem Dankr ' en Bede^g- geen Wy reeds hebben aangehaald. 'Er doen zig nog andere beweegredenen op, cot vrees voor het toekomende, en droefheid over het tegenwoordige. De toedand van dit Gemeenebest, ?ó wel als die yan geheel Europa, is hagehclyk .en onzeker.' Het is onmogelyk te voorzien, hoe lange.Wy bpvryd zullen blyven van de Onheilen van eenen alies vernielenden Oorlog, die de nabuurige Landen reeds beeft verwoest, en die zig niet wd verder kan ujtftrekken, zonder deszelfs rampspoedige gevolgen ook over Ons uit te breiden. Onze kwynende Traficqucn en Fabrieken blyven nog in den zei ven daat. De Partyfchappen en Twisten, die Ons. zolang beroerd, hebben, maaken nog geen plaats voor die wenfehclyke Eendragt, die, met tor zydeübellmg van alle byzondere haat en afgunst, aan alle Ingezetenen, harten en handen zoude moeren doen in een daan, tot behoud en befcherming van het lieve Vaderland, Onze Zeden, over welker Reeds voortduurénd en toeneemend bederf Wy ons ?o menigmaalen bedroefd hebben, worden niet beter. De Weelde en Dartelheid worden door de waarfchuwende Hand des Allerhoogden niet tegen gehouden, maar blyven even buitenfporjg, en benemen Ons die kragt en dandvastigheid, die voor al in tyden van gevaar, moeten dienen, om moe. deloosheid af te weeren, en alle vermogens tot beboud van de gemeene zaak te doen infpannen, Die gevaarlyke ooverfchilligheid voor den Godsdienst, waar uit d'<ï grootde onheilen moetgngebooren worden, verfpreid^zir-h boe langer hoe meer. Met één woord, Ons Geweeten kan Ons het getuigenis niet geven , dat Wy op den weg van Deugden Godvrugt .-eenige wezentiyke vorderingen hebben gemaakt. Het is uit erndigeoverweging van dit alies, datWy soedgevónden hebben, eenen algemecnen DANKVAST- en BEDEDAG uit te fchryven over deze Stad, «o.als die ook zal gehouden worden over alie de .Gjetwieerdcft-ovinciui, Gcas&cieecde LandB» J febap.  JAARBOEKEN, February, 1793. 33* fchappen, Steden en Leden van dien, tegen Woensdag, die wezen zal den 13 February aanllaande, om ten zelveo dage, in alle de Kerken dezer Stad by een te komen , ten einde Wy Ons in tegenwoordigheid van God Almagdg mogen vereenigen, ,om Zyne onverdiende Langmoedigheid te vieiemen te looven, onder eene opregte en ootmoedige Be f ydenis Onzer Zonden , met een waaragtig voorneemen van beterfchap des Levens, de yergeeving Onzer Overtreedingen nedrig affmeekende, om üt verdienden van Onzen Heiland en Zaligmaker Jefus Christus. ; ; „ . Wy moeten by deze ftaatelyke gelegendheid nie verzuimen , de dierbaare Belangen van het lievt Vaderland aan de byzondere Bei'cherming van he Opperwezen op te dragen; den Almagtige bidden de, dat het Hem behagen moge, de donkere Wol ken, die over Ons tydelyk Welvaren hangen, tei .eenemaal te verdry ven, en de Gevaaren, die On fchynen te bedreigen, genadiglyk van Ons af ti wenden; de verrichtingen van de HoogeOverheid e) de' Maatregulen, die door dezelve genomen wor den, om Onzer ader Veiligheid en Welzyn te bc vorderen, te willen Zegenen; een einde te maa feen van de Tweedragt, die Ons verdeeld; Onzi Godsdienst, Vryheid en Conditutie te befchermen en Zyne Zegeningen uit te Horten over Qnzei Koophandel, Zeevaart, Land- en Akkerbouw, Hand werken, Visfcheryen > en de overige Bron- Ader van Onzen Voorfpoed. Het is in het byzonder de Plicht van de In gezetenen van deze Stad , de dierbaarfte Zege ningen der Godlyke Voorzienigheid af te fmeeke: over de Perfoonen en het Beftier van de Hoog Overheid; dat de Opperde Regeerder der Volke ren, dezelven in deze moeyelyke Tyden wil be gunftigen met eene dubbele maat van Wysheid Trouw, Standvastigheid en onafgebroken Yve voor bet algemeene welzyn; en dat Zy in hunn gewigtige Posten mogen zyn en blyven de vooi Devkn- TER. Pubï. nopens Danken Bede» dag, | 1 | ï 1 r  338 NIEUWE NEDERLANDSCHE Deventer. Pub/, nopens Danken Bede-: dag. werpen van Hoogachting en het Vertrouwen vaa een vry, gelukkig en dankbaar Volk. Wy moeten insgelyks Onze vuurigfte Gebeden Hemelwaard opzenden voor Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nas-, fau, voor Haare Koninglyke Hoogheid , Mevrouwe de Princesfe, Hoogstdeselfs Gemalinne, vcor Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erfprince en Hoo'.'stdeszelfsKoninglyke Gemalinne, en de verdere Afftammelingen van dat Doorluchtig Huis, dat zy fteeds mogen blyven overdekt aoor de befthermende Hand des Allerhoogften ; dat zy met *s Hemels beste Zegeningen mogen begnnftigd worden , en dat die uitmuntende hoedanigheden, die Hun eigen zyn, Hun meer en meer de liefde en hoogachting van het Volk dezer Landen mogen verwerven; dat in bet byzonder Zyne Hoogheid door de Wysheid van zyn Bellier, en zyn ftandvastigheid in het bevorderen van de Belangen van zyn Vaderland, de waarnemingen zyner booge Bedieningen moge doen (trekken tot eene algemeene Zegening voor Kerk en Staat, en dat het Geluk van de Natie fteeds moge zyn het Doelwit, zo wel als de Belooning zyner onvermoeide Werkzaamheid. Eindelyk behooren Wy te bidden voor den Blo- y cn Welvaart van alle Proteftantfche Kerken, en in het byzonder die, welke in deze Gewesten zyn gevestigd; dat het den Allerhoogften moge bchaagen, dezelven meer en meer in Leer en Zeden te zuiveren , en door Zyne Genade het Voorbeeld en den Arbeid hunner Leeraars ftigtelyk en heil-' zaam te maken, ten einde dezelven mogen worden aangemoedigd in hunne loflyke en Plichtmaatige Poogingen, om tegen te gaan de ftoute aanrao dingen van eenige waan wyze Philoleophen tegen de eerfte Grondbeginfelen van den Godsdienst; Lieden , die, na dat zy hunne Medemcnfchen geftort hebben in alle de Hampen, welke uit hun* pe verfoeyelyke Leerde! lingen natuurlyk moeter, voort-  JAARBOEKEN, February, 1793. 333 voortvloeyen, de Goeden en Deugdzaamen die in die Rampen noodzaakelyk deelen, nog zoeken te berooven van bet troostryk Vooruitzigt van een beter Lot hier namaals. Alles tot Grootmaking van des Heeren Allerheiligden Naam , Voortplanting en Aanwasch der waare Christelyke Gereformeerde Godsdienst ,Confervatie van Onze duurgekogte Vryheid en Onze Aller Zielen Zaligheid! En op dat dit goede en heilzaame voorneemen door geene onbehoorlykheden mogte worden geturbeerd , zo verbieden Wy wel ftnclelyk., ec ordonneeren, dat ten zeiven dage met er daad zul len ophouden allerlei Handwerk en Neennge, mits gaders het Tappen, Kaatfen, balflaanen diergely ke Exercitiën , op de boete daar tegen getU tuccrcU En ten einde hier van niemand eenige ignoran tie moge kunnen voorwenden, zal dezen wordei gepubliceerd en geaffigeerd daar men zulks te doei gewoon is. Ita acdum in fenatu Cosf. BORGERINK A. H. van SUCHTELEN Dr., den tl January 1793* Ter Ordonnantie des Rades A. H. PUTMAN. Secretaris, GENERALITEITS LANDEN. Bergen op den Zoom. De vrees voor Oorlog, heeft hier alle toebereidzelen doen maaken: ten y 5 voqï* e vrees voor Oorlog, heeft hier alle Deventer. Public, nopens Danken Bede,* dag. I \ i 'v •• I  334 NIEUWE NEDERLANDSCHE Bergen op den Zoom. 1 1 l < . < I ï < l c c r | v n V d é I Boog- voorzorgezyn de bruggens afgebroken, en de landeryen rondsom onder water gezet. Ook wierdt de bekommering groot, wegens de beweegingen onder de Franfche Troepen in Brabahd, fchoon men niet weet, waar op 'c gemunt is. Den 10 February wierden de Voorposten, die van Bergen op 3en Zoom te Hoögerheide waren, ingetrokken. In de Dorpen op de Grenzen is groo:e vrees. Dé Gerechten hebben bevel betomen om de Secretaryen in zekerheid te jrengen. Van de Willemftad vernam men, dat allaar ingekomen waren de twee GrenadierCompagnien van het Regiment Bofc de la lolmette, en dat men 'er meer verfterking rerwachtte. 'Er was niet ver van daar dien •chtend reeds eene fchermutfeling voorgeallen , tusfchen een gedeelte Krygsvolk, at uitgezonden was om de arbeiders, die oorfnydingen in den weg en verhakkingen laakten, te dekken, en een gedeelte Rui» ;ry, waarby de Hollandfche Militairen zich rel gedragen hebben, maar voor de overlagt tot onder het gefchut der Vesting ge'eken zyn. 'sHertogenbosch. Van wege Hoogfchöut en Scheepenen ;zer Hoofdftad, is den 19 der afgelopens iaand December 1792 de navolgende Pu* [jcatie gedaan?  JAARBOEKEN, February, 1793. 335 Hoogfchout en Scheepenen der Hoofdftad 'sHcrtogenbosch, doen te weeten: Dat de buitengewoone toevloed van Vreemdelingen, welke uit hoofde van de tegenwoordige tydsomdandigheden na herwaards komen, en niet tegcnÜaande de heüzaame voorzorgen by Hun Hoog Mogende Publicatie van den 10 en 16 November laatstleden, en die van Hoogfchout en Scheepenen , van laatstgemelde datum vastgefteld, alhier verblyven,'zo groot zynde, dat daar uit nadeelige gevolgen voor de Burgerye en het Guarnifoen zoude kunnen ontdaan, zy Hoogfchout en Scheepenen goedgevonden hebben: Eerdelyk, met inftandhouding van alle voorige bevelen op dit duk reeds gefield , aan een ieder- die het aangaat by dezen bekend te maaken dat in vervolg aan de zodanigen, offchoon an ders in daat om aan de gewoone vereischtens te iuwooning te voldoen, geene admisfie daar toi zal worden verleend, dan in de zeer buitenge woone gerallen , dat dezelven zouden kunnei aimtooneu byzondere redenen te hebben, om be paaldelyk binnen deze Stad te moeten verhlyven en dat "dienvolgens alle anderen, welken niet be reids ter inwoon'uig geadmitteerd zyn, en reed agt dagen alhier vertoefd hebben, zo wel als di geenen, welken hier na zullen aankomen, uitei lyk na een yerblyf van agt dagen, ten eerden di ze Stad en deszelfs Vrydom zullen moeten vei laaten, op pcene van met de daad daaruit gc2£ te worden, en dat de geenen, welken dezelve langer in hunne Huizen zouden houden, da; over Volgens de Publicatien en Reglementen zu len worden gepcenaliteerd. Ten tweeden , alle Burgers en Ingezetenei: voor zo veel des noods als nog te waarfchouwer en ten fterkften te Verbieden, om geene Huizt of Kamers te verhuuren aan de zodanigen, wel! niet behoorlyk by Heeren Scheepenen ter inwo ning geadmitteerd zyn, op pcene, dat de boe «% v 'S HERr TOGEN» BOSPH, Publ. omtrend detmvoqning- i 1 s t 1 r 1- , n ;e > te an  33<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Hertogenbosch. PubU omtrend de inwooning, 1 i J i c li g d £ van z5 Guldens, daar tegen bevoorens geftatueerd , met alle rigeur zal worden geëxecuteerd. En eindelyk ten derden, ook nog by dezen te renoveeren, het reeds by Publicatie van den n November 1790 geftatueerde ; dat alle de geenen , welken eenige Acïe van admisfie geobtineerd hebben, en uit dien hoofde eenige Huizen of Kamers gehuurd of verhuurd hebben, daar van binnen vier-en-twintig uuren aan den Heere Officier moeten kennis heeven» Aldus gearrefteerd by Heeren Scheepenen, den 19 December J792. Rondsom in de Generaliteits Landen ontftaat zeer veele ongerustheid , wegens de nadering der Franfche Krygsmagt. Maastricht is zo geblokkeerd , dat alle toevoer zo te water als te Lande is afgefneden. [n den Ouden Bosch, en Prinieland zyn •eeds zeer veele Franfchen: ook rondsom Steenbergen en de Willemftad, alwaar ales onder water ftaat. Men ontvangt egter yding uit Gleef, dat het Hoofdkwartier Ier Pruisüfche Troupen, onder bevel van len Hertog Fredrik August van Branswyk, e Kempen is, en dat dat Leger dagelyks lieuwe verfterkingen ontvangt, zo wel als at van den Ooftenrykfchen Veldheer Clair» sit, welke zyn Hoofdkwartier te Nuys eeft; zo dat door deze plaatzing de beie Legers zouden vereenigd zyn , en elander des noods kunnen byftaan. Men iste, dat door deze verfterkingen, de beie Legers te zamen zestig duizend man weleoeffende Troupen zouden beloopen.  JAARBOEKEN, February, 17£>3- 33? By de Stad Grave wordt tot een byzon-' der oogmerk een klein Legertje by een ge-' trokken, onder bevel van de Generaals1 Prins Frederik van Oranje, Van Monfter, Van der Duyn van 's Gravemoer, en de Graaf Van Wartensleben , het welk onder anderen beftaan zal, uit gedeeltens van de Regimenten Ruitery Van Tuyll , Van der Duyn, Hozufft van Oyen en de Husfaaren van Van Heeckeren , als mede uit het volgende Voetvolk , naamlyk de Anfpachfe Troupen uit Nymegen, het Regiment Zwitfers van Gttmoeus, uit 'sBosch, het Regiment van Bedaulx uit Arnhem, en anderen. Den 14 hoorde men in deze Stad, naar den kant van Roermond, fterk fchieten, 'c welk zommigen oordeelde te Venlo voorgevallen te zyn. Zeven honderd man Franfchen , waren in het Land van Kuik gekomen , zo dat men de gemeenfchap met Nymegen en Grave voor geftremd hieldt: ook ontbraken te Venlo reeds vyf postwagens van Maaftricht. Ondertusfchen ftaat het water omftreeks deze Stad zo hoog , dat men 'er met geene paarden meer door kan komen. Te Breda wierdt de oveiftroming ook met twee voeten verhoogd. Den go February is alhier de navolgende Publicatie gedaan: Hoogfchout en Scheepenen dezer Hoofdftad 'sHertogenbosch, doen te weeten: Dat door Zyne Hoogheid den Heere Gouverneur ;Her> rOGENSOSCH.  338 NIÉÜWE NEDÈRLANDSCHE 5S HSR"! ÏOGSNBOSCH. Public, tot voorzorge tllZi i i neur dezer Vesting, aan den Magiftraat te ken«f nen gegeeven zynde, dat in de tegenwoordige tydsomftandigheden hoogstnodig voorgekomen zyn, de navolgende voorzorgen en maatregelen, zy ter voldoening aain de fequiütie, in navolging van het geene bereids in andere Frontierfteden is gedaan, goedgevonden hebben; . Eerftelyk, alle Burgers en Ingezeetenen 5 wie' Zy ook zouden mogen zyn , mitsgaders allé Vreemdelingen die zig thans alhier onthoudenj zonder onderfcheid, by dezen aan te maanen, en voor zo veel des noods, te gelasten, eene getrouwe en naauwkeürige opgave te doen, qf zy eenige en zo ja, welke Schietgeweeren, 't zy Snaphaanen, Piftoolen of ander "hoegenaamd,gelyk ook Ammunitie, \ zy gemaakte Patroonen, Kruit, Kogels, Hagel en dergelyke, iri hunne Huizen, Kwartieren, Kamers of andere plaatzen, voo.r zig zeiven , of voor anderen , iu eigendom of bewaaring hebben? Tot het ontvangen van welke opgave Stads Bedienden eerstdaags zullen rondgaan aan de Huizen, alwaar de Bewooners moeten zorgen, dat iemand behoorlyk onderricht tot het "doen van dezelve opgave by monde gevonden word, of wel dat die in gefehrifte gefteld, en door hun of wel door de Eigenaars of Bewaarders van dc voorfz. GeCvecreh of Ammunitie, behoorlyk onderteekend^ in gereedheid zy, om aan dezelve Bedienden als fan over gegeeven te worden, op-poene dat dié geenen, welke het doen van deublic. ot veor* orge nz.'  340 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Her» TOGKNliOSCH. Public, tot yoor~ zorge enz. 3 | i i Medicina; Docloren, Chifurgyns, Vroedvrouw wen en andere Perfoonen, die uit hoofde vaiï eene des noods door hun te bewyzen noodzaaklykheid, dezelve ftraaten of openbaare piaatfen, als dan zoude moeten pasfe?:ren: dat boven dien ook alle Burgers en Ingezeetenen, ingeval zodanig allarm by Nacht mogte voorvallen, gehouden zullen zyn, om uit hunne Huizen behoorlyk Licht op de Straaten te bezorgen, of door het lellen van een Lantaarn, met een brandend Licht f aar in , voor of in hunne Deuren, of wel door iet piaatfen van dezelven, of eenig Licht voor mnne benedenglazen, alles op de pcene van g' Gulden voor iedere Contraventie tegen dit derde Artikel, te bekeuren, vernaaien en executabel als vooren; en dat ook die geenen, welke door zich in weerwil van deze ernflige waarfchouwing als dan op de Straaten te laaten vinden, eenige onaangenaamheden van de zyde der Militie zoude mogen ontmoeten, zulks in dat geval alleen aan sig zeiven te wyten zullen hebben. Aldus gearrefteerd by Heeren Scheepenen voornoemt, den 19 February 1^93. Ter Ordonnantie van dezelven. C. T. BISDOM, V*, M. BOW1ER. V E N L Oi Op het laatst van de afgelopens maand December 1792, zag men hier de fterkfta naatregels genomen , om deze Vesting teren allen aanval te dekken; *t Guarnifoen s talryk, de toebereidzels in het Arfenaal, ;n elders wierden met veel fpoed voortgezet 9  JAARBOEKEN» February, 1703. 34X zet en de rondens'der Krygsbezetting meer \ -dan' gewoonlyk. 'Evenwel kwam den 25 'December alhier een Staaten Bode: waarop terftond bevel gegeeven wierdt, dat daags daaraan 's morgens ten 10 uuren. de twee Zwitferfche Regimenten, de twee Escadrons Dragonders, en de Compagnie Cünltapeis vertrekken moeften. • - Alles was op den bepaalden tyd gereed , en men trok met 4 Velddukken de Maas Poort uit naar Grave, met den LieutenantGeneraal Van Mönfier aan 't hoofd, van ajéaen zy over de Maas de nodige be«elen ■ontvingen. Hier door bleef maar een Bat•taillon van't Regiment van Van Dam, alhier .in Krygsbezetting, waarom de Franfche V lugtelingen, zich in allen gevalle niet meer veilig oordeelende , van hier vertrokken. . _ Op het laatst dezer maand January 1793 vernam men, dat de Pruisfifche Krygsbenden, weike omtrent Wefel aangekomen waren, den 9.5 en 26 January den ..hyn waret- begonnen over te trekken, en in de Pruisfifche Steden Meurs en Somsbeek en de KeurKeulfcKe Alpen en Rheinberg kwartier ge:nomen hadden. Deze Krygsbenden zyn zedert toornaards naar tie Maas getrokken, en op den 31 January zvn twee Battadions van Kaninsky , tw e Compagnien Grenadiers van Knobelsdorf, en het Hoofdkwartier onoei aanvoering van den Hertog trearik «an BtWwyk in Gelder ingerukt Dien zelfden dag -en avond kwam te Straalen en in de Oor•pen omftréek» Gelder meerder Prutsfiach •Kirygsvolk a-an. De Fiahfche Voorposten^ Z' a  342 NIEUWE NEDERLANDSCHE Ven£o. Kaldekerken zyn den 29 's nachts naar Bracht; en vervolgens naar Vlodorp te rug gegaan. Den 3! January des middags zyn 1000 man Franfchen aan de linkerzyde der Maas, niet ver van deze Stad aangekomen, én zouden nog door meer,welke vanThorn kwamen , verfterkt worden. Het is waarfchynlyk, dat zy voorneerfiens zyn de Maas te bezetten, ten einde de aannaderende Pruisfifche Legers den overtogt over dis Rivier te beletten, In hetmbumïg Roermonde, verfterken zig de Franfchen, en fchynen het niet gemakkeIykte zullen inruimen. Zy krygen daar aanzienlyke verfterkingen, gelyk ook rondsom. Den n February des ochtends trokken twee Pruisfifche Regimenten met eenige Veldftukken hier binnen. De Regimenten zyn die Van Kaunitz en Van Knobbelsdorf. De Prins Van Brunswyk, met twee Generaals, zyn ook hier geweest; doch weder naar Gelder vertrokken. De Pruisfen hebben reeds allé wachten bezet, uitgenomen dar de Gelderfche Poort nog door ons oud Guarnifoen bezet is gebleven. De Generaal V011 Pircb voert het bevel. De Pruisfen zyn by de Burgers geïrikwartierd. Den 12 FebruaFy in den ochtend, begoa men van onze Stads Wallen eene aanhoudende kanonnade op de Franfchen, ter verydelen van de ontwerpen, welke men onderftelde,dat zy in hunnen zin haddenadaar zy  Jaarboeken, Femm^, 1793. 343 êy in den nacht eene foort van Battery Venlöj hadden opgeworpen aan de overzyde van de Maas , aan den kant van Pierik. .Dé Franfchen hielden zich Ril, en Raakten hüri voorgenomen werk , terwyl zommige van hun zich agterom begaven iri de Schans j welke zy tot hier toe ih hunne magt heb-: ben. Hun aantal voor als nog in dieSchanSi zo verre zich dat uit het verichynen vah partyen van vier i vyf laat opniaaken, begrool men hier op een honderd man of iets min* der. Den 24 dezer maand des' middags, be* fpeurdemenj dat zy bezig waren met het afkappen van enkele boomen op de Schans $ zonder dat men kon nagaan met welk oogmerk* Den 25 dezer maand des middags, kvvani hier Zyne Hoogheid Prins Fredrik van Orange. Na een uur vertoefd te hebben begaf* zich dezelve naar het Hoofdkwartier van den Prins Van Brunsvoyk te Kempen eri. Vervolgens van daar naar Nymegen. „'.,"' Breda. Men vervaardigt hier alles tót eene Ver. dediging, een gedeelte van de Bruggen zyh afgebroken,en Relbruggen gelegd, die geeft hinder aan den overtogt doen; ook worden: 'tr Spaahfche Ruiters in gereedheid gebragt. Deze en andere fchikkingen dóen genoegzaam zian, dat men ongemeen op zyn hoede is,* tegen alle onverwacht bezoek. Z * Ook'  344 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Ook is alhier afgekondigd, „ dat alle bur» „ gers en inwooners dezer Stad, ingevalle m het teken van alarm, door het losfen van „"het kanon, endoor het roeren van den „ trommel, voor het alhier liggend Guar£ nifoen gegeeven wordt, ftil in huhne hui„ zen moeten blyven, en voor dezelve by „ avond of nacht een lantaarn, met be„ hoorlyk licht voorzien , zetten, zonder ,, zich op dezer Stads ftraaten te begeeven „ als in de uiterfle noodzakelykheid." Den 14 February ontving men hier tyding, dat in de Dorpen, Meel en Meerfel, twee uuren van hier, 800 man Franfche Troepen met twee Veldftukjes waren aan^ gekomen ; dat te Hoogiïraaten en Turnhout enz. ook Krygsvolk naderde; en dat ade Boeren en'Voerlieden van die plaatzen .geprest waren, tot het aanbrengen van zwaar gtdchat van Antwerpen, fchoon zy door de llègce wegen zser in den aanvoer van zwaar geïchut belemmerd worden. Dit maakte hier veele bekommering^ vooral onder de Franfche Emigranten, welke genoegzaam tot een toe vertrokken Tot verdediging dezer Stad wierdeh de nodige maatregelen genomen, de uiteriïe fluitboomen niet fterke wachten voorzien, de Kanonniers by het geladen gefcrut geplaatst, boomen buiten de poorten 'omgehouwen enz. Na het midden dezer maand wierdt het meer en meer waarfchynlyk, dat m'èfo hier den aanval der Frankhen, welke om-  JAARBOEKEN, February, 1753. 345 omtrend twee uuren van hier by elkander Bxeda. trokken, te wagten hadt. Men werkte dus dagelyks tot verfterking en verdediging der Stad; meer dan 200 Boeren arbeidden om de boomen rondom de Stad om ver te hakken. Veele Burgers en Inwooners zyn reeds van hier gevlugt, voor en aleer de toegangen door de Franfchen geheel bezet,, en dus het vertrekken onmogelyk gemaakt was geworden. Men heeft al reeds op de Franfchen, welke batteryen poogden aan te leggen, gefchoteji, om zulks te beletten. De Stads Regeering, vreezende het beleg niet lang te zullen kunnen uithouden, hadt reeds een ontwerp van Capitulatie of Verdrag opgefteld , en met het zeiven den Scheepen Luzac den 18 February naar's Hage gezonden; dog hy kwam den 19 te rug met berigt, dat Zyne Hoogheid dezen Rap afkeurde; dat deze zaak aan den Krygsbevelhebber Grave Van By landt was overgelaten ; en eed en pligt geen verdrag zouden kunnen gedogen," dan wanneer zznepra&icable bres in de capitaale wal was ge/cbotea, enz. Waarop den 19 February des avonds nog deze Publicatie wierd afgelezen: Op hooge order van Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Heer Prinfe van Oranje en Nasfan, enz. enz. enz., word by dezen, door de Magiftraat dezer Stad, nan alle goede Burgers en ingezeetenen bekend gemaakt, dat Int Zyne Hoogheids ferieufe intentie is, da: de Stad, op de best mooglyke wyze wotds gedclendeert, Z 3 en  iS4« NIEUWE NEDEKLANBSCHE Breda, en dat mitsdien niemand , hy 'zy wie hy zy zal hebben durven te fpreken van de vcsth/g ruui- over te geeven, dewyl zulks voldrekt aan de prudentie van den Heere Commandant is over, gelaten, zullende anders by ^yne Hooghei voor ilegte menfehen en vyanden vah hun Vaderland worden gehouden, hebbende Zvne Doorluchtige Hoogheid den Heer Commandant geauthorifeerd om dezulken, dewelken aanzoek mogten doen tot overgave, in zekere bewaring te doen nee,, men, ten einde dezeiye, na merites, worden geftraft. Actum in Collegio van de Magiftraat der Stad Jjreda, heden den 19 February 1793. (Onder fond,) My preient, (lias geteekendf) J. MIDDELAER. Sub/ifi. Grifier. Donderdag den 21 February ontving de Bevelhebber Graaf Van Byland de opeisfcbing der Stad, verzeld van eenen brief aan de Magiftraat. Dog de overgave wierdt geweigerd, üe opeisfehing wierdt herhaald, en op de weigering wierdt deze Stad op Saturdag den 23 February befchoten, het welk met tusfehenpoozen den geheelen nagt. duurde. Den 24 wierdt op nieuws de Stad d,oor een trompetter opgeëischt, en de Stad OP goedvinden van den Bevelhebber Graaf fan Byland en de meerderheid van den ■Krygsraad, by verdrag overgegeeven. -Wy  JAARBOEKEN, February, 1793. 347 zallen dit verdrag in de volgende maand Breda. mededeelen, welk reeds den 25 February geteekend is. Dien zelfden namiddag wierdc de Bosfche Poort en ftraat reeds aan de Franfchen ingeruimd, en de Krygsbezetting is vervolgens met alle krygseer naar 's Bosch uitgetrokken. Maastricht. Al het gefchut op onze Vestingen is thans geladen, en de Kanonniers bevinden zich op hunnen post. Op den 30 January wierdt alhier deze afkondiging gedaan: Ordinaire .Gedeputeerden^, daar toe door den Edele Achtbaare Raad dezer Stad geauthorifeerd, uit byzondere redenen Bun moveerende , hebben concurrentelyk met het GouvernementMilitair, in de nclueele tydsomftandigheden noodzaaklyk geoordeeld te ordonneeren, zo ais geordonneerd word by dezen aan allen, zo Burgers, Ingezeeteneu, als alle vreemde PerfooEen, alhier hun verblyf houdende, binnen drie dagen tyds, ieder aan zynen refpectiven WykUieester, getrouwelyk 0? te geeven het getal der Schietgeweeren , welke in hunne Huizen, Kamers, Kwartieren of elders onder'zich hebben; alle welke Wykmeesters ten voorfz. einde binnen drie dagen na Publicatie dezes, van Huis tot Huis, hunne Wyken zullen rond gaan, en voorfz. getal van Schietgeweeren opneemen, en daar af pertinente Lysten formeeren, om dezelve Lysten vervolgens, immediatelyk, aan Hee. r£n Burgemeesters ter handen te dellen; zullende verders die geenen, welke by voorfz. opgaave eenige Schietgeweeren zullen bevonden wor* Z 4 den  24» NIEUWE NEDERLAHDSCBE ' Maas- den te hebben veraweegen, na omfrandishede» tricht. van zaaken worden gecorrigeerd " ,gneae^ v„ur E" PP dat nkmnnd War af eenige ignorantie Pubh- pretexteere, zal dezen aiomme ter gewoonlvke cme. puatfen worden gepubliceerd en geaffigS. Aldus gedaan en gearrefteerd in de Versradermg der Heeren Ordinaris Gedeputeerden, den ?9 January 1793. • > ULJ* Ter Ordonnantie» (Jfas geteekcndf) L. W. van den HEUVEL, EENIGE BUITENLANDSCHB BLRIGTEN. nSi . KtT!^'::r;r'" ' ' T' In Zweden is het twee honderd jaarig jq: belfe-rst der Hervorming in.den Godsdienst, welke in den jaare 1593 in dat Ryk ïs ingevoerd, aan de Univerfiteit van Upfal plegtig gevierd By die gelegenheid is eene nieuwe overzetting van den Bybel aangenomen, een nieuw berymd Pfalmboek ingevoerd, de Catechismus overgezien enhet Litanieboek, waar na de publieke Godsdienst tot no toe verrigt wierdt, verbeterd en op de tegenwoordige tyden en omftandigheden meer toepasfende gemaakt. Het ongelukkig Poolen is fteeds het voorwesp der begeerlykheid en heersehzugt van ." .' ' de  JAARBOEKEN, February, 1793. 349 de Alleenheerfcheresfe van Rusland: welke, te veel zwarigheid ziende in den tegendand der nabuurige Mogendheden om alleen Poo» len te onder te brengen, die Mogendheden, gelyk reeds by de verdeeling in 't Jaar 1774, ook thans wederom in het deelgenootschap lokt,en aldus alle tegenifand zoekt op te ruimen, 't Js hierom, dat de Koning van Pruisfen, welken de PooJen zeggen, dat hun hadt aangemoedigd om het Rusfiesch juk af te fchud. den, en de ondernemingen tot hervorming der Poólfche Regeering goedgekeurd, thans in andere gevoelens fchynt te Haan, en zynen Veldheer vanMo/Zew^or/naarZielen zigzt-nd, om met eene genoegzame Krygsmag. in Poolen te rukken. Gelyk dusdanige flappen altyd met eenige redenen bekleed worden, 20 is dan ook van wege den Koning van Pruisfen den 6 January 1793 deze verklaanr.ggedaan: YTs-aan geheel Europa bekend, dnt de RevoluJL tie, den 3Mey 1791 .buiten kennis en deel? neeming der nabuurige Mogendheden , die met de Republiek in vriendfehap leeven, in Poolen gebeupd, niet nagelaaten heeft, het misnoegen en de tegenkanting van een groot deel der Natie te verwekken. De Aanhangers der oude Regeeringsvorm hebben de hulp der Keizerin van Rusland, die 'er de Guarantie van hadt op zich genomen, ingeroepen, en Haare Majedeit, aan dat verzoek gehoor geevende, heeft niet geweigerd\ hen door een aanzienlyk Corps Troupen te onderlteunen, welk in de Provinciën verdeeld is , alwaar haare tegenwoordigheid wezenlyk nodig fcheen. Onder derzelver begunftiging hebben de over weegen de Leden des Adels eene generaale ConfcederaZ 5 tie 1 ^ "  350 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vcrklar. tie gemaakt, welker arbeid thans tot de verbetert ring van het misbruik der inbreuken, en herftel Pruisfen der fondamcnteele Conftitutie van hun Vaderland nopens hefteed ivordr. den in Deze groote 'gebeurtenisfen mosten de oplettogt in tendheid van Pruisfen, welk, zo door de wetten Poolen, van nabuurfchap, als door de betrekkingen,welke tusfchen de beide Ryken beitonden, ten allen tyde in het lot van Poolen belang hadt, tot zich trekken; doch in hoop, dat de onftaane onlusten fpoedig een gelukkig einde zouden bereiken, heeft de Koning gemeend , daar niet tusfchen beiden Üe móéten komen, in een tyd vooral, waarin andere gewigtige zorgen hem elders bezig hielden. Intusfchen fcheelt het veel, dat zyne verwachting vervuld is. De zogenaamde Patriotfche Party , in plaats van zich naar de heilzaame oogmerken van Rusland te fchikken , heeft niet gefchroomd aan de Keizerlyke Troupen een hardnekkigen tegenftand te bieden, en, hoewel haar onvermogen haar ras genoodzaakt heeft, van het hersfenfchimmig ontwerp eens openbaaren Oorlogs af te zien, houdt zy des niet te min haare heimlyke aanflagen, op eene zigtbaare wyze, tot geheelen ondergang der goede orde en rust ftrek. kende, nog fteeds aan. De aangrenzende Staaten des Konings hebben het reeds, door herhaalde ongeregeldheden en fchendigeri van'het grondgebied, maar al te zeer ondervonden; maar 't geen zyne en der nabuurige Mogendheden aandacht nog veel meer verdient, is, dat de geest van het Franfche Democratismus, en de grondregels dier vreeslyke fekte, die aan alle kanten profelyten zoekt te maaken , ia Poolen diepe wortels beginnen te fchieten, in zo verre, dat de aanflagen der Jakobynfche Zendelingen aldaar krachtdaadig onderfteund worden, en dat 'er bereids verfcheidene Clubs opgerecht zyn, die eene Revolutie zoeken te be- wer»  JAARBOEKEN, February, 1793, 351 weiken, en voor hunne gevoelens openlyk uit- j/erklai\ komen. _ yan In 't byzonder is 't Groot - Poolen, welk met PruUjè& dit gevaarlyke vergif befmet is, eu de grootfte nopms menigte der ieveraars des valfchen Patriotismus $cn in, verbergt. Hunne verbindtenisfen met de Fran- to%t in 1'che Clubs kunnen den Koning niet anders, dan Psolen, bjllyke redenen van ongerustheid voor de zekerheid zyner eigene Staaten inboezemen, en fchryven hem de volftrekte noodzaaklykheidvoor,om door gepaste middelen daarin te voorzien. Verpligt om met de gecoalifeerde Mogendheden den Oorlog voort te zetten, en op het punt om een tweeden Veldtogt te openen , heeft zyne Majeftêit derhalve gemeend, vooraf met de-Hoven van Weenen en Petersburg eene affpraak te moeten maaken nopens de party, welke hy moest neemen, en hunne Keizerlyke Majefteiten hebben niet kunnen ontkennen, dat de gezonde Staatkunde hem niet toeliet, den Muitelingen van Poolen de handen vry te laaten, en gevaar te loopen, eenen Vyand in den rug te hebben, wiens driftige onderneemingen een nieuwe bron van verlegenheid zouden kunnen worden. Om dezelven voor te komen, heeft de Koning beflooten, een genoegzaam Corps Troepen onder den Generaal der Infanterie, Heer Mollendprf, op het grondgebied der Republiek en byzonder in verfcheidene diftriclen van Groot-Poolen te doen inrukken. Deze voorzorg heeft tot haar oogmerk de aangrenzende Provinciën zyner Majefteit te dekken 5 de kwaadwilligen , die de onlusten en opftand aanblaazen, te bedwingen ; de orde en openbaare rust te herftellen en te handhaaven; en den welgezinden Inwooneren eene krachtdaadige befcherming te verzekeren. Het zal maar aan hun ftaan , dezelve door een vreedzaam en wys gedrag te verdienen , door de Pruisfifche Troupen vriendjyk te ontvangen en te behandelen , haar het noo- dig  3X2 NIEUWE NEDERLANDSCHE Verktar. dig onderhoud bezorgende. De Generaal Mollen» van dorf, zal van zynen kant niet nalaa'en ,eene goePruisfen &t en flipte Krygstugt te doen onderhouden; de nopens Inwooners te verligten en by te daan in al dat den in van hem zal afhangen; alle hunne klagten te vertogr in helpen, en de leverantien, welken zy op zyne Poolen.- begeerte in ftaat zullen zyn om te doen, getrouvvlyk te betaalen. De Koning vleit zich, dat hy , met zulke vreedzaame geneigdheden op den goeden wil eener Natie zal kunnen rekenen, wier Welzyn hem niet onverfchillig kan zyn, èn aan welke hy zaaklyke bewyzen zyner genegenheid en goedwilligheid wenscht te geeven. Berlyn den 6 January 1793. Op deze Verklaaring van den Koning van Pruisfen, is, in naan? en volgens bevel van de Doorluchtige verbondene Republiek door den Groot-Cancelier der Kroon Malachowky, dit antwoord gegeeven: T\q Ondergefz. hadt niets meer y verig opgemerkt, dan de Verklaaring , welke den fleer van Bwk oliz, Extraord. Envoyé en Minister Plenipotentiaris van Zyne Majefteit den Koning van Pruisfen , hem in dato den 16 dezer heeft doen ter hand ftellen , over te brengen ter Doorluchtige Generaale Confcederatie. Hy befteedt thans eer. gelyken yverinzich te kwyten van de ordres, wtike hy dien ten vervolge os-tvangeu heeft, en zal mits dien den Heer Envoyé het volgende onder het oog brengen. Op het tydftip, wanneer de Doorluchtige Generaale Confcederatie in de verwachting was vau een antwoord op de ïNota, welke op haar bevel den is der verleden maand deai Heer Envoyé is tei hand gefteld geworden, wegens de toen zweevende geruchten van een Corps Pruisfifche Trou. pen,  JAARBOEKEN, February, 1703. 353 pen,om op het grondgebied der Repubfektetre- A?)tv>., den • konde het met anders dan haar de uit.:rfte on v^rPoo aangenaamheid geven, door de opgemelde Verklaa- len <.n ■ring te vernemen, dat Zyne Pruisfifche Majefteit in Prmsfea, der daad gemeend heeft dringende redenen te heb ben, om 're befluiten tot een maatregel, tot welks noodwendigheid zich in den tegenwoordigen toeRand van zaaken in Polen niets voor deedt. —Maar hoe meer de beweegredenen tot dien maatregel, in de Verklaaring opgenoemd, gehaald zyn uit daadzaaken die gemakkelyk zyn te recht- te brengen; hoe meer men dan ook geneigd is en zich •vleidt, dat door voldoende ophelderingen dien •indruk op den geest van Zyne Pruisfifche Mnjefteit zal kunnen worden te wege gebragt, welke ■voetüt aan de bekende heuschheid van het karakter van dien Vorst, zo wel als aan het vertrouwen, 't welk die zelfde heuschheid fteeds aan de Poolfche Natie inboezemt. Het is bekend, dat de Doorluchtige Generaale Confcederatie, beflüten hebbende, in de plaats van het werk van den 3 Mey eene Conftitutie in te voeren, welke beter Itrookt met den geest der Landaart,en met de locale gefteldheid der Lands, onder haare voornaamde zorgen gerekend heeft, .die van te trachten alle de betrekkingen van har■ TOonie en vrieudfehap , tusfchen de Republiek en haare Nabuuren beftaande, te bevestigen. Met • deze bedoeling konde het haar niet ontglippen, dat boven en behalven de ongelegenheden-, hl -welke, op het oogenblik van heilzaame veranderingen, deze Staat zoude kunnen geraaken , door den voortgang van de overgedreven democratj. fche grondbegintelen, de voortplanting van deze - grondbeginfelen in Poolen noodwendig de rechtmaatige bezorgdheid der nabuurige Mogendheden, welke gecoalifeerd zyn om derzelver gevaarlyke uitbreiding te belenen" , verwekken zoude. Ook heeft zy het niet gelaten by het toonen 1 van  m nieuwe nedeklandsche Afllw. yan een gezetten afkeer van deze uitfpoori^eftef* ■VrtwPoo lingen. Zy heeft met een goed gevolg de zorgen len aan van eene daadlyke waakzaamheid vermenigvulPruisfeo. digd, om Poolen te behoeden voor eene befmet* ting, welke elders geboorte heeft gegeeven aari alle die Revolutionaire Sociëteiten, bekend onder den naam van Politieke Clubs, en geftrengelyk verboden door het Univerfaal der Generaale Confcederatie , uitgegeeven den 28 November, en welks uitvoering fpeciaal en nog onlangs aan alle de Militaire Bevelhebbers is aanbevolen, — In. dien eenige ligtvaardige of door nieuwigheid ingenomen geesten, fornwyien in onbedachte ge^ iprekken zich hebben la;iten verluiden een geves~ tigde fmaak voor die democratifche denkbeelden te hebben , zo worden hunne op zich zelf ftaarrdö gevoelens, zonder ge-volg of beduidenis, by her verftandig Publiek onder die ydele wonderfpreuken geteld, waar van de geheele vrucht beftaat in wat H:of van discours in de converfatie te leveren. Doch al onderfteltie men, dat 'er voor de orde en rust gevaarlyke asfhciatien uit konden voorfpmiten, zoude hét publiek gezag thans in de Geeoidcedereerde Staaten geconcentreerd, meer dan genoegzaam zyn om dezelve te ontbinden. 1 Bygeftaan door -de Nationaale wilrbegeerte onderlteund door den mugtigen .byftand der Door. luchtige SouVereinen, die, voor het aanzicht van Europa, zieh grootmoedig1 heeft gelieven te verklaaren als Befchermliors der Vryheaen , -der onöfhanklykheid en der welvaart van Poolen* ver. eenigt de tegenwoordige Confcederatie alle de hulpmiddelen, weke dienen kunnen om met nadruk zich te verzetten'tegens alle facliezuchf, 'welke , onder het ftooren .der binnenlandfche fust te recht de berisping haarer Nabuuren zoude kunnen opwekken; en Zyne PruisGfcheMajefteit zich bevindende in het geval van een nieuwen veldtocht te onderneemen, zal, welverre van té vreeze-n eenen vyand agt er zynen rug te  JAARBOEKEN, February, 1793. 355-. laten, van wien hy iets te duchten hebbe, ftaat Jntvo. kunnen maaken 'er eene volkomen zekerheid te y^; Por> vinden, welke hem gegarandeerd wordt door de ]en aan trouw van een Gouvernement, dat den vrede be- Pruisferft mint,oplettend is op het nakomen van de verbintenisfen der Traclaaten, en de vriendfchap van een magtig Bondgenoot weet te fchatten, welke ten anderen even door deszelfs nabyheid altoos gelegenheid zal hebben om de uitwerkzelen dezer fchikking te zien , en ze voldoende te oordeelen,[>om ook den fchyn van eenige bekommering voor'zyne aangrenzende Staaten-te benemen. Wat die op zich zeiven ftaande zaaken betreft, die op de grenzen gebeurd zyn, en die door verdraaiiing of-vergrooting in eene ernftige gedaante moeten voorgedragen wezen, gelyk de Verkhiaring zulks fchynt aan te duiden ; deze toevallen in zeer klein getal,,* hoe weinig zy .uit hunnen aart betekenden, hebben niet nagelaaten den aandacht van het Poolfche Gouvernement op te wekken; En indien in eenig geval, by gebrek van duidelyke bewyzen , de ftrafder fchuldigen niet op de aanklachte gevolgd is , zo hebben deze laatstgenoemden hunne ftraflbosheid enkel te danken gehad aan het geluk van de navorfchirigen ontkomen te wezen; doch de ordres in yerfcheiden ontmoetingen gegeeven, en zelf onlangs aan de Grens» Bevelhebbers vernieuwd, van te waaken voor de rust op de grenzen, en van geftrèhgelyk de minfte daar tegens gedaane afwykingen te ftraffen , toonen genoegzaam de waakzaamheid van het Gouvernement ten dien opzichte. Deze waare toedfagt der zaaken alle mooglykhcid beneemende van dat 'er .tr.oubelen in Poolen zouden ontdaan,die invloed zouden kunnen hebben op de rust der-Staaten va» Zyne. Pruisftfche Majefteit, en welker vermoedelykheid alleen zoude kunnen aanleiding geeven' tot de ordres, door gezegde Zyne Majefteit gegeeven, om een Corps Zyner Troupen het Territoir der Republiek te doen  355 NIEUWE NEDERLANDSCHE Afüiv. doen .inrukken; zo kan de Doorluchtige Confce^«Poö- deratie niet anders dan zich overtuigd houden dat Jen . ü deze grootmoedige en billyke Souverein, door ^lusfen. bet intrekken der gemelde beveelen, gaarne daar eoor een nieuw bewys zal geeven van «yiie vriendlyke geneigdheden voor Poolen,, zo •dienltig om een wederzydsch Vertrouwen vaster te maaken tusfchen twee nabuurige en geallieerde Staaten. - Zodanig zyn de verwachtingen en de vraagen \ welke de ondergefz. ordre heeft bekomen uit tc drukken, als een gevolg der boven uitgebreide „ophelderingen ; 'en hy vleit zich van welhaast aan de Doorluchtige Confcederatie een antwoord overeenkomftig zyne verwachting re.zullen moi. ■gên overbrengen. Warfchau den 23 January 1793. Qlras gneekend,~) MALAC HÓ WS K V. Te Parys is by de Nationaale Conveii» tie befloten, dat' 'het geweezea Graaffchap van Nice, by voorraad, het 85 Departement van Frankryk zal uitmaaken , onder den naam van de Alpen aan de Zee. ! 1—n 1—_~ VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Arnhem- Op den ai dezer maand February, overleedt op den huize Kozendaal na eene Kwyneöde ziekte, i'n deri Oüiterdom van byna 61 Jaaren. sockheer ésfüeer jan Baron Tnrck, Vryheer van Roozendaal, Duivenvoorden, Veur, Heer- jans-  JAARBOEKEN, February, 1793. 357 j-ansdam en Peckum, Wilp, de Heeg enz,, Lieu» Veran tenant- Opperjagermeefter des Furftendoms Gelre dering cn Graaffchaps Zutphen, op de Veluwe, Lid van onder de Edelen en Ridderfchap des Kwartiers van Ve de hooluwen, Ordinaris Gedeputeerden wegens het zei-ge en ve Kwartier, ter Vergadering van Hun Hoog lage Mogenden de Heeren btaaten oeneraai der ver- Amte- eenigde Nederlanden, Hoofdtchout van Maaftncht naars, en van den Vroenbove, Burgemeefter der Stad Wa- enz. geningen, enz. Bommel. Den Heer Burgemeefter Mr. Sa•ir.uel Esfenius, voor deszelfs plaats als Raad in de Vroedfchap en Scheepen dezer Stad hebbende bedankt , is in deszelfe plaats, uit eene overgeleverde Nominatie , door Zyne Hoogheid verkozen, den Heer Mr. R. F. de Ruuck , Dykfchry'#er van den Hoogen Dykftoel in den Bommelrewaard. Dordrecht. Op den 19 February is alhier in het 84 jaar zyues ouderdoms, overleden den Heer Jan Heufft, Lieutenant- Admiraal van Heiland .en West - Friesland, onder het Edel Mogend Collegie ter Admiraliteit op de Maaze. L!eyDen. De Edele Groot Achtbaare , die "van den Gerechte dezer Stad., hebben van buitengewóón , tot gewoon Stads-Vroedmeefter en Praslector in de Verloskunde aïhier, aangcfteld den Heer Arno/dus Soek. Amstëldam. Den 1 dezer maand zyn alhier door den Edelen Achtbaaren Oud - Raad, tot Burgerneefteren dezer Stad verkooren, de Heeren Mr. Jacob Elias Arnoudsz., Mr. Willem Gerrit Dedel Salomonsz. en Mr. Fredrik Alewyn ; dewelke vervolgens uit de afgaande Heeren Burgerneefteren, tot Voorzittend Burgemeester verkoren hebben, den Heer Mr. Nicolaas FaasA a Voorts  358 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran-• Voorts zyn uit eene, door den Edelen Achtdering baaren Raad geformeerde Nominatie v^n Veerde. onder nen, door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer de hoo. Prins Erfdadhouder , tot Scheepenen dezer Stsd ge en verkoren: de Heeren Mr. Jan Wolters van de Lage wj>fl9 Mr. Cornclis van der Oudermeulen Junior, Am te - Mr- Au dries Adolf Dein zvan As f en delft, Paul Ivan kaars, mMVWi Mr' Pieter George Clijford, Mr. Wilenz. (tfi Fredrik Rnëll en Adriaan Comelis Fibritius; welke Heeren in die hoedanigheid op den 3 February zitting genomen, en uit de afgaande Heeren verkoren hebben tot Voorzittende Scheepen den Heer Mr. Samuel van der 'Mueleii, en tot Naastvoorzittende deri Heer Paulus Andries yan Eys. Ook zyn tot Scheepenen Commisfarisfen verkoren: de Heeren Mr. Jan Wollen van 'de Poll, Mr. Comelis van der Oudermeulen Junior , Mr. Andries Adolf Deutz van Aifcndelft, Paul Ivan Hogguer, Mr. Pieter Geor ge Clijford, Mr Willem Fredrik Roel en Adriaan Comelis Fabritius. .... Den Heer Mr. Jan Six, Vryheér van Wimmenum, Heere van Hillegom èn Vromade, Scheepen en Raad der Stad Amdeldam, is door Zyn Hoogheid aangeftdd tot Meederknaap van de Houtvesterye van Holland en West Friesland, in plaatze van den Heer Mr. Joachim kendprp , Heer van Marquette, in leven Burgemeefter derzelver Stad. Enkhuizen» Den 26 February overfeedt, na eene langdymige ziekte, in den ouderdom van 36 Jaaren , den Heer Ifaac Brandenburg, in leven Hoofd- Officier , #aad en Oud-Burgemeefter dezer Stad. W e e s p. Den 2 February, den gewoonen dag der Rcgeerings Verandering, is door den Acht.baaren. Raad in dc Vroedfchap tot Raad. verkozen ejicx y '■ " ' deo  JAARBOEKEN, February, 1793. 359" den Heer Hendrik Schimmel. Voor dit jaar zyn Vkran« tot Burgerneefteren alhier verkoren de Heeren Jandering va Marken, Jan Peelen en Gerrit Broü o^okr wer. 'i o; Scheepenen de Heeren Hendrik van de hooder Horst, Mr. Tlieodorus Florentius Troiz, Gefr- ge en rit-Reinink, Ifaac Walchers , Gerrit Dor land jLagb Hendrik Schimmel en Daniël Harberls. Amte- IVaars , Rh en én. Den 22 February, zynde den ge- enz. Woonen dag van de verandering der Regeering in deze Stad, heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, uit eene overgeleverde Nominatie verkozen , tot Burgerneefteren: de Heeren Mr. Dirk Klerck en Huibert Jan van Deventer; tot Scheepenen : Dr Menfa. 'Johannes Metz , Menfo Johannes Menfo , Hendrik van_ Noort, Geurt van Holst, Adriaan van Ömmeren, Willem Adriaan Buddingh en Gerrit Roelof van den Berg; tot Kameraar Huibert Jan. Raghair; tot Kerkmeefter Hendrik van Ommeren; tot Gast- en Weesbuismeefter Roelof van Noort; ter Weeskamer de Heeren Menfo Johannes Menfo, Hermes van Briencn en Huibert Jan Roghair, en gecommitteerd tot de Midd-len Huibert Jan van Deventer, Mr. Dirk Klerck en Menfo johannes Menfo ; als mede ter VergaderiDg der Edele Mogende Heeren Gedeputeerde Sta ten dezer Provincie , in te gaan met den 1 July aanftaande, den Heer Mr. Dirk Klerck. Montfoort. Den 2 February was de gewoone dag der Regeenngs- Verandering, waarom door den Prinfe Erfftadhouder, voor dit jaar 1793, uit eene overgeleverde Nominatie zyn verkozen, tot Burgerneefteren , de Heeren Jan Hendrje Van Dam en Qoiryn Havick. Tot Scheepenen de Heeren Olivier vah Wyngaarden, Jacobus van Eek, Willem Spendel, Jan de Beus, Bouwer ens van Harmeien, Andries Vosch van Avezaat en Gerrit van den BroeL Aa % Leeü-  360 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veran- Leeuwarden. De Heeren Volmagten vaa dering bet Kwartier der Steden, Staatsgewyze op den onder ordinaris Landsdag Vergadert, by Refolutie van de hoo- den 5 February 1793, de begeeving der Ambuge en latoire Ampten op dat Kwartier valiende , aan lage Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Erf ftad» Am te- houder hebbende opgedragen, heeft Hoogstdezelnaars, ve by misöve van den 27 April dus gedispoenz. neert. Tot ordinaris Staaten Generaal jr. Willem Hendrik Baron van Hambroick, regeerend Burgemeester en Volmagt der Stad Leeuwarden, van Mey 1793, tot Mey 1790", die het eerde jaar overgedragen heeft aan Jr, Lockwyk Rengers, Burgemeester en Volmagt der Stad Ylst. Tot Gedeputeerde Staat van Friesland Jr. Schelle van Hiem/lra, regeerend Burgemeester en Volmagt der Stad Bolsward, van Mey 1793, tot Mey 1794. Tot Gedeputeerde Staat van Friesland, Jr. L' Amnraal Joachim Johan R'êh\èrïi, Oud Burgemeester en Volmagt der Stad Franeker, van Mey 1793 tot Mey 1790". Tot Gedeputeerde Staat van Friesland, den Heer Mr. Beo de Wendt-, regeerénd Burgemeester en Volmagt der Stad Sneek, van Mey 1793 tot Mey 1795. Tot Gecommitteerde Staat in het Mindergetal, van Mey 1793 tot Mey 1794, ter dispoütie van den Heer en Mr. Bdviub iMauta,. Oud Burgemeester en Volmagt der Stad Dockum, die dezelve geconfereert heeft op Jr. Hans Willem Baron ' -' P 'rg, regeerend Burgemeester en Vol¬ magt der Stad Dadingen. Tot  JAARBOEKEN,. February], 1793. 361 Tot Raad ter Admiraliteit te Amfterdam, van VkranMey 1793 tot Mey 1794 j ter dispofitie van Jr. demng Hans Willem Baron van Plettenberg, regeerend ondEr 't zelve geconfereerr heeft op Jr. Willem Hendrik GE EN Baron van Hambroick, Burgemeester en Volmagt LAGE der Stad- Leeuwarden. Amte- naars, In de Raad van Staaten van Mey 1793 tot enz. Mey 1796 Jr. GhdHes bigot, regeerend Burgemeester eu Volmagt der Stad Stavoren. Tot Monfter- Commisfaris van Mey 1793 tot Mey 1794 , den Heer Mr. Willem Augustimis Posthumus van Sloterdyck, regeerend Burgemeester en Volmagt der Stad Sloten. Tot Gecommitteerde Staat in het Mindergetal, vau Mey 1793 tot Mey 1794, en tot Raad ter Admiraliteit te Amfterdam, van Mey 1794 t°c Mey 1796, den Heer en Mr. Daniël Bonifacius van der Haer, Heer van Campens Nieuland, regeerend Burgemeester en Volmagt der Stad Workum. Tot Raad ter Admiraliteit in Friesland van Mey 1793 tot Mey 1795, ter dispofitie van Jr. Lodewyk Rengers, regeerend Burgemeester en Volmagt der Stad Ylst, die het eerfte jaar geconfereert heeft op Jr. Hans Willem Baron van Plettenberg, Burgemeester en Volmagt der Stad Harlingen. In de Provinciaale Rekenkamer, van Mey 1793 tot Mey 1795, den Heer /lldert Taykes, regeerend Burgemeester en Volmagt der Stad Hindelopen. Aa 3 LYST  3e daad van myne Mede - Burgers, aan myne Kameraden,onze braave Matroofen bewezen, is al te Vaderlandschlievend om niet aan bet Publyk békend te worden, derhalven verzoek ik om di.e Vaderlandfche Sociëteit aan het Publyk te doen ' kennen. Inmiddels noem ik my me,t achting, MYNE HEEREN! U Wel Edele Dienstwillige Dienaar, J. H. van KINSBERGEN. In den mond van de Kille, den 22 Maart 1793. *s Gra-  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 3Ö? 'S G R A V E N H A O E. Het Oorlogstoneel nu tot op onze Gren 'sGrazen zynde overgebragt, en alle oogenblik- venhaken óp den bodera van dit Gemeenebest ce. dreigende in te dringen, moeften de werkzaamheden in deze plaats, welke het middenpunt van 't groot beftieris, met weinig-, vermenigvuldigen. Het oppergebied over de Landrnagt in Zuid-Holland wierdt aan den Erfprins Van Orange, en 't gebied over 4ooo man Krygsvolk , in en omtrend Gorinchem, vooral langs de dyken, aan Prins Frederik van Orangr , en het bevel over dè fchepen en vaartuigen op de Rivieren aan den Vice-Admiraal Van Kinsbergen opgedragen; en het aangekomen Engelsch Krygsvolk op het Eiland van Dordrecht, ook in den Brielle, Helvoetlluis en daar rondsom verdeeld. De W.illemftad, aan welker behoud veel gelegen lag, was den 27 February opgeëischt, welke opcisfching den 28 daar aan volgende herhaald wierdt: 't welk beiden door den Bevelhebber den Generaal Van Boetzelaar geweigerd zynde, door Belegeraars en Belegerden over en weder fel gefchoten wierdt. 't Land van ALtena iiondt onder water , en Geertruidenberg verdeedigde zig yverig. De Bevelhebber over de Franfche fCtygsmagt Domoürier, zeer verlegen zynde, om zyne zwaare artillery over te voeren, hadt van 5 fchepen, die te Antwerpen Ugen, platboomde fchüiteh doen maaken: eu daar op zich zelf begev.n, met een ge Bb 4 deel-  370 NIEUWE NEÖERLANDSCHE 's Gra- deelte kanon, buskruit en volk, met vöor^ venha-nemen, örn alles aan den Ouden Bosch te ontfchepen. Men hadt hem te Antwerpen wel gewaarfchouwd, dat hy te Bath zou tegenftand ontmoeten, doch hy wilde -zulks beproeven Dan, hoorende dat die van BatH eenige kanonfchoten op zyne vloot deden moest alles naar Antwerpen terug keeren. * In dezen bekommerlyken toeftand van eenen dreigende Oorlog , welks uitkomst niet wel berekenbaar konde zyn, deedt de Prins Erfftadhouder op den 28 February een voorftel, 't welk wy hier te voren bh 230—233 hebben medegedeeld, en waar" op terftond dit befluir. by de Bondgenooten wierdt genomen: EXTRACT Uit het Register der Refoluiien van da HOOG MOi GEN DE HEEREN STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLAN DEN. Jovis den 28 February 1793. Vyne Hoogheid den Heere Prins van Orange cti Nasfau, rer Vergadering gecompareerd zynde ^ heeft Mondeling gedaan, en vervolgens Schriftelyk over gegeeven de Propofitie hier na volgende geïofereerd. (Fiat infertio.) Waar op gedelibereerd zynde hebben Hun Hoo<* Mogende by monde van den Heer Van < 'iner* ter Vergadering prefideerende, aan Hoosstgedagtc Zyne Hoogheid betuigd derzelver ong. meéne aandoening, over de Cordate en Edelmoedige Senti- nen-  JAARBOEKEN, Maart ,1753. 371 mentefi in de voorfz. Propofitie op eene zo treffen- 's Gra* de wyze gemanifesteerd, met by voeging, dat Zy venhaniet minder bereid zyn om zichin dit bagchelyk tydftip ge. rnet die van Zyne Hoogheid te vereenigen, tot behoud en redding van het Vaderland, en dat Hun Refol.Hoog Mogende in overweeging nemende de gron- op 't den van vertrouwen, in de meergemelde Propofitie voorfel zo kragtig ter neder gefield, zig durven vleyen, dat van Zyde aangewende middelen van defenfie, onder den neDoorGoddelyken Zegen met een gewenschte üitflag be- luchtige kroond zullen worden. HoogEn is wyders goedgevondenen verftaan de voorn. heid. Propofitie, ten fpoedigften te laaten drakken, en eenige Exemplaaren daar van aan de Heeren Staaten van-de refpeclive Provinciën toe te zenden. Accordeert met voorfz. Register. Het gevaarlyke van een Oorlog, tegeti «en magtig Volk, ontfnapte aan geen doorzigtige Verftanden. Men tragtte nochthans dit gevaar te verminderen, door het bereekenen der verbondene kragten, tegen weiken Frankryk zon te worftelen hebben; maar men vergat in die bereekening te brengen de moeilykheid, met we'ke vereenigde Magten werken, van welken de eene vqlftrekt van de andere onafhangelyk wil zyn, en veeltyds nog daar en boven, niet alleen niet mede, maar zelfs tegen werkt, 't zy uit nayver, of andere oorzaaken Men bereekeude dan de kragten, die tegen Frankryk zouden worden te werk gefteid, aldus: Oos-  372 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra.- venha" GJJ. Kavalkrie, Oostenrykers 35000 Pruisfen '16000 Hesfen 3000 Saxen 2500 Palts Beyeren 2100 Hanoverfchen 5000 Ryks Contingent 7000 Hollanders 4000 Engeland 6000 Sardinien , Napcis, Kerk» lyken Staat en ItaJien 8000 Spanjen en Portugal icooo Te zamen 98600 510000 It.fanterk* I4JOOQ 75000 25000 i8eoo 18000 16000 j.oeo 25003 joöoo' 72000 55000 5 ïoooo In het geheel 608600 Den Franfchen Veldheer Dumouriër, na zyn behaalde grooce voordeden in de Ooftenrykfche Nederlanden, in Luikerland en zelfs tot aan den Rhyn, hebbende iveuleii en Aaken ingenomen, Melde nu groote eer in Holland te bemagtigen, en maakte dus aatlftalte, om de voornaamlle piaatfen in StaatsBraband in zyne magt te krygen. Men vernam dus wel dra uit die kwartieren veele gevegten, aanvallen, verweeringen, uitvallen, en diergelyke gebeurtenislen, welke het Oorlog medebrengt, zo wel van de Willemftad, de Klundert, Bergen op Zoom , Breda , Geertruidenberg, als van andere piaatfen , tervvyi 's iioscli, Heusden, de Graaf, ook Gorhichetn , in den best mogelyken Raat van verdeediging wierden gebragt. Maar wei haast, wierdt op  JAARBOEKEN, Maan, i?93- 373 m hoog bevel bekend gemaakt, dat de's<3a'Acemeenfchap met Breda verboden was, en vr,. die plaats, op welker verdeediging menobyzonder reelcende , wierdt Sftturdag den oilTebruarv door eenen Franfchen Ofhcier, van eenen "trompetter vergezeld, uit naam van den Veldheer Dumoorier, opgeeiscnt, en op de weigering terftond fel befchooten, 't welk dien dag en den volgende duurde, zynde omtrend ,i£o bomben en houwitzers in de Stad geworpen. Des Zondags den sa February kwam wederom een Olncier niet een trompetter aan de Boschpoort den eisen herhaalen , met zodanige bedreigingen, welken invloed fchynen gehad te hebben Althans de Bevelhebber Graaf Van Byland hield* terftond Krygsraad , zondt te en den avond een Majoor met eenen fambour naar de Belegeraars , welke deri volgende maandag, den 25 February, s morgens met de Capitulatie of Verdrag van Svergave terug "kwam. De Krygsbezetting mo-Tt met volle eertcekenen, en ieder Battaillon met twee veldftukken uittrekken naar 'sBosch, Bommel, Thiel en Utrecht met -vrvheid van in den dienst van den Maat te kunnen volharden. Domourier verwittigde de Nationaale Conventie, door een pSstboden, van dat gewigtig voordeel. Omtrend 60 huizen waren door de bomb-n en kogels befchadigd, een man van de Burnery gedood, en een Vrouw door een borrfbe, welke in haar huis viel, gekwetst. De Kryg.dje zetting beftondt uit de Regimenten van'den Graaf Van Byland, Van Plet' ten-  374 NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGra- Vnberg, Oranje Gelderland, een Battaillon venha- van 't tweede Regiment Oranje Nas/au, ce. met drie Compagnien van den Graaf Van Dam, en drie Compagnien Artilleristen. Van dit Krygsvolk kwam reeds den 28 February een gedeelte in 's l iertogenbosch aan. Hoe zeer deze onverwagte overgaaf van Breda de gemoederen hier ter neder floeg, is naauwlyks te befchryven. Men was geweldig tegen den Bevelhebber den Graaf Van Byland misnoegd, te meer, daar veele Officieren van den Krygsraad geweigerd hadden het Verdrag van overgaaf te teekenen. Ook wierdt Van Byland xm eerften opontboden, en hier aangekomen zynde, terftond in 't Provoosthuis van den Raad van Staate geplaatst en bewaard Onderwyï wierdt egrer de hoop een weinig opgebeurd, door den aankomst van fcngelfche fchepen met hulptroupen, zo men meende* ook door de tydingen , dat de Franfchen te breda zeer goede krygstugt hielden, als mede dat de Bevelhebber Van Boetzelaar de Willemftad klo-kmoedig bleef verdeedigen, en eindelyk dat men uit Geertruidenberg met vrugt eenen uitval op de Belegeraars gedaan hadt. Ook waren te Gorinchem de Generaals Prins Fredbrik van Orange. Monster, Van Wartensleben en 's Gkavemoer , met de Anfpachfche Krygsbenden, zynde 4000 man, uit Nymegen, aangekomen. Dog de Klundert was, na eenen dapperen tegenftand door de Franfchen ftormenderhand ingenomen, terwyl de Krygsbezetting, uit 80 man beftaande, de.  JAARBOEKEN» Maan, 1793. 375 de Willeraftad zogt te bereiken, dog over-'sGnial door de Belegeraars omringd, poogden venha* zy *er wel door te flaan, maar fneuvelden ge. allen op 12 man na, terwyl hunne dappere Bevelhebber J. M. van Kropff, hier by mede omkwam. De tyding van deze ramp wierdt welhaast door die der overgaaf van Geertruidenberg , gevolgd. De overige be a&vhttóttivkO sf> |"\e ftaat ecner Armee, die met zo veel goed ge- volg dc Vryheid der Volkeren vermeerdert, kan aan geen der Volksvertegenwoordigers onverfchilüg zyn. en de Conventie zal met deelneemcnd helang eenige byzonder heden, door zyne Commisfarisfen op die plaatzen verzameld, verneemen. Gy herinnert U, Burgers! dat op den êj February de Capitulatie van Breda geteekend is; den 27 is dc plaats ontruimd. Behalven bet gewicht van die plaats, als het Militaire punt, dat de gemeenfchap met Antwerpen maakt, is Breda en zyn omtrek van vee! belang. als zynde een eigendom van bet Huis van Oranje, dat daar een Paleis bezat, cn eenige huizen, die men voor drie dagen Kasteden noemde, en daar en boven driemaal honderd duizend Guldens inkomften. Het Hollandsen. Omweatelings Committé maakt den ftaat dezer Goederen op. Het onderfcheid het geene aan den Prins van Oranje behoort, en dat verbeurd verklaard is, van het deel der Nationaale Goederen, het welk de Hallanders toekom:. Het zelve Committé heeft.  JAARBOEKEN, Maart, 1793- 377 heefc, op order van den Generaal Dummricr in'sGn'ASe voor dezen Baronie van Breda twee Bat.ta.llons venhavan öegen honderd man en één Battaülon Dra ge. ^ïaSSl op denzelven dag van Breda ge- Brief1 nomen naamlyk den 25 February, 's avondsten van Canen uu'ren: di grondgebied is mede een eigendom mus ,™ Van den Prins van Oranje", Men heeft in deze twee dc Nat. to-n veel Artillerie gevonden , als te Breda 187 UwenKanonnen, 6 Mortieren 6 Obufiers, en 54 Ka-/«. nonnen en 2 Mortiers in de Klundert. Ook heeft S 'er veel krygsbehoefrer.s gevonden, onder anB d-iè SndeVd duizend ponden buskruid te Breda edi-tien duizend in de Klundert. Ik heb bevoKn° dae men ingevolge U lieden hefluit, fchieIvk en zorgvuldig; een lyst van deze Goedeu-n zou de maaken De Burgers eu,tëptf or een Armée, die op zulk eene groote'uitgeftrektheid Lands verfpreid is Hy vraagt om een Opzichter Commislaris voor Luik, op dat Petit f san zich by hem zoude kunnen voegen, om uit Holland de Armée, die in de Nederlanden en het Land van Luik is, voedzel te vcrfchafren. De Hollanders ontvangen de Soldaaten der Republiek •als Broeders; zy hebben voor de gaptjche Armée voor niet levensmiddelen bezorgd. |Wy hebben daar en boven de oude koopprvzen vastgedeld, en er ontbreekt niets aan dan die orders te doen uitvoeren ; tegenswoordig kan dat gemaklyk gefchieden. Ik ben gecuigen geweest van eene afvaardiging van verfcheide Hollandfche Vrouwen, de Burgemeesters Vrouw van Breda aan 't hoofd hebbende, die aan den Generaal, die zy den Bevrvder der Stad-Breda noemden, 'den Hoed der Vryheid aanboden. Het is droevig dat enkele Troupen der Republiek fomtyds vergeeten, da.t zy onder hunne • Vrienden leeven. Ik heb drenge orders geleezen, die de Generaal, om de Krygscugt te bewaaren, -gegeeven heeft. Hy heeft een dreng voorbeeld gefteld,door den Lieutenant-Collonel van het agtde Regiment Husfaaren, welkers Troupen zich fiecht gedraagen hadden, van alle inkomften te verReeken. De Burgers, die de GeneraalDn.nourier ter  J a a R. B O E K E N, , | »7ö3- ter zegepraal geleiden, zyn-daadyk mM&'$jÈfe voorzieru Daar en boven kan men, aan net 'er roögte ohtbreckcn , voorzien, door de 6000gë. Snaphaanen die in Breda zyn ;.maar dekiiediogjs rog in een flechteu ttaat. De Generaal he* , det Opaender Commidkis ^PSmus «?rf pen vake.de duizend paaren Schoenen, Broeken mus««rt cn Mantels doen koopen; voor het overige neoben" de Soldaaten der Republiek byna geen aanooenmg ^nvci„ meer voor dit foort van.'behoerten. Kennen^niets dan den honger, of liever bet vermaak om te vesten en te overwinnen. De vreugde 19 op de aangezichten der geenen, die te Breda 'er zich heen begeeven, gcfchilderd: zy dan lenen fpnngen. De Troupen , die in guarnifoen in de! Sleden blyven, zyn droevig, zy beklagen zich het , Feest niet te mogen bywoonen. ^, f . Op den 2 Maart wierdt ter Vergaderinge der Bondgenooten dit Placaat tegen het fnloopen van Franfche Kapers vastgefteld en verzonden: Dr> Staaten Generaal der Vereenigde N: !e~.. larven; tfylén den geenen die djzen zuneu z;en of hooren leezen, Sajiit doen te weeten: ïtodemaa. het de Nationaale Conventie van i-rankrvk eoedeédast heeft, zonder eenige wettige reden, den Staat dezer Landen Vyandelyk aan te tasten, en Brieven van [darque tegens de u-jopyiarderS dezer Landen te verlcencn, en Wy nerhalven genoodzaakt zyn , alles by te brengen tot 'Onze wettige defenfie, cn Wy mits dien mede verpligt zyn, ooi, zo veel tóogelyk, zorge te draagen en voor te komen, dat geen Fraidche Kaapers of Commisfie-Vaarders de Zeegaatén van den Staat aandoen, daarbinnen loepen, en alzo binnen dé Tonnen op de Str.>omen rttèt het neemen, plunderen en ruïneeren van de Sclvpen. - Cc 3 Goe-  380 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- Goederen en Koopmanfchappen de voorfchreeve venha- Binnen - Wateren infeftecren, en ook op de Strancu. den, of aan de vaste Wal, langs de Zee, alle Moetwil, Feitelykheid en Geweld bedryven. Placaat Zo is 't, dat Wy daar in willende voorzien , tegen goedgevonden hebben te ordonneeren en ftatueeFran- ren, gelyk Wy ordonneeren en ltatueeren mits fclie Ka- dezen, dat alle de geenen, die na agt dagen na pers. ' de Publicatie dezes, met Franfche Schepen , met Commisfie voorzien, en ter Kaap uitgerust, binnen de Zeegaaten en op de Binnen-Stroomen van den Staat, en binnen derzelver Tonnen zullen worden genomen, of aan de Stranden, of aan de vaste Wal langs de Zee, gevangen, zonder eenige de minde conniventie of disfimulatie, 'arbitralyk en na exigentie van zaaken aan den Lyve, zelfs met de dood, zullen worden gedraft, ten ware evidentelyk bleeke, dat zy door Storm en kwaad Wéér binnen gejaagd, of aan Strand geworpen waren geworden, en dat zy op de eerde ontmoeting van Schepen binnen de Tonnen, of Menfehen op de Stranden, of aan het vaste Land, haar overgegeeven en de Wapenen afgelegt zullen hebben. En op dat niemand hier van eenige ignorantie kome te praatendeeren, ontbieden en verzoeken Wy de Heeren Staaten , Erfdadhouder , Gecommitteerde Raaden en Gedeputeerde Staaten van de refpeclive Provinciën , en alle andere Judicieren en Officieren van dezelve Landen, dezen Onzen Placaate van ftonden aan alomme te doen verkondigen, publiceeren en afiigeeren in alle Plaatfen, daar zulks nodig wezen zal,en men gewoon is, zodanige Publicatie en Ataxie te doen. Lasten en beveelen voorts de Raaden ter Admiraliteit, de Advocaaten Fiscaal en den Procureur* Generaal, en alle andere Officieren, Rechteren en Judicieren van deze vereenigde Nederlanden , dezen Onze Placaate te agtervolgen en doen agtervolgen, Procedeeren en doende Procedeeren te.  JAARBOEKEN, Maan, 1793. 381 tegens de Overtreeders van dien, zonder eenige gratie, faveur, disfimulatie of verdrag, dewyl Wy het zelve alzo ten dienfte van den Lande bevonden hebben te behooren. ; Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergaderinge van Hooggemeldc Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in 's Gravenhage den 2 Maart 1793. {Was geparapheert,) W. van CITTERS, Vt. (Onder jlond f) Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteckcnd~) H. F A G E L. Zynde op het fpatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogende op een rooden Ouwel, overdekt met een Papiere Ruite. Het volgende Placaat van dezelfde dagrekening , verboodt alle uitvoer van al 't geen tot den aanbouw van fchepen dienftig k, als mede het overbrengen van volbouwden fchepen: De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden : Allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen, falut, doen te weeten: Dat Wy , na voorgaande deliberatie en ingenomen Advis van eenige Gecommitteerden uit de refpec • tive Collegien ter Admiraliteit, hebben goedgevonden te ftatueeren en te verbieden , gelyk Wy ftatueeren en verbieden mits dezen, den Uitvoer . Cc 3 van 's Gravenhage. Placaat tegen Franfche Kapers.  5sGra- Verbod van' uilvoer van Scheepsbou-i'JL-rf'.jfen enz. 3§5* NïëuWë nêdéfIlANbse'rfö- van al het geen tot den Aanbouw van Schepen nbtfdig is, ook bet overbrenger.' vün' Volbouwde Schepen ,- welke' de' Republiek niet min als de' Materialen, om dezelve aan te Bouwen, nodig' heeft, in Vreemde Handen, en by gevolg het Verkorpén en Leveren van Schepen'aan anderen, areTiïwoon'deré'n' vn'n de'xe Landen', of ook het Inkoopen en ontvangen derzelve voor'Reekening van Vreemden, op de pcene by het Placaat tegens den Uitvoer van de;verbodcn Goederen gedeld, Des dat zo wel de geene , welke over. tuigd zal worden , e'enig Schip aan, of voor Vreemden Verkogt te hebben, als die, welke het zelve voor Reekerinrg van anderen, als Inwoonderen van dezen Lande, zal hebben in ge kogt en ontvangen, zal verbeuren het Schip, het welk hy aan of voor Vreemden zal hebben verkogt of ingekogt, cn daar en boven de dubbelde Waarde van eden, of indien het Schip zelfs" niet mögt wezen agterhaald, de drie dubbelde Waarde van het Schip. _ . Verklaaren mede vo.t nul cn-van gcener waardé' alle Verkoopen, Aüenatién, iTecningen of' Verhuuringen van Schepen, in Fhmde van dit "Verbod, voor dato van deze Publicatie van het zelve gedaan;" Eb op dat niemand Hier van eenige ignorantie zoude mogen prse'endeeren, ontbieden en ver. zoeken.;Wy4dc, Heeren Staaten , Erfd'adhouder, Gecommitteerde Rtta'dert én Gedeputeerde S'.aa ten van de refpecnve Provinciën, cn ai!e andere Jufticieren en Officieren van dezelve Landen, dëzén' Ohz'cn 'Placaate van Ronden aart alomme te doen verkondigen, pubüceeren'en afligeereu ft allé Plaatibn' , daal- züiks nodig weezen zal j èn mén gewóón' is,' zodanige Publicatie en Ar> fi'xie te doen'. ' .Lasten en b?v3élerf voorts- de Raaden-ter AdiWirulïtjéit , * de Advocaten Fiscsrst en'- dén' Pi'oPareur Generaal, én alle andere Officieren ,Réch-  JAARBOEKEN, Maart, 1753. 3S3 teren en Ridicieren van deze Vereenigde Neder-'s Galanden, dezen Onzen Placaate te agtervolgen en vênhadoen agtervolgen, Procedeerende en doende Pro- ce. cedeeren tegens de Overtreeders van dien, zonder eenige gratie , faveur disfimulatie of ver- Verbod drae dewyl Wy het zelve alzo ten dienfte Wkvau utid n Lande bevonden hebben te behooren < voerva* Aldus gedaan en gearredeerd ter Vergaderinge Scbeauvan Hooggemelde Heeren Staaten Generaal de*J«t. ïruyen en vporal tusfchen Leuven en Diest, zo dat van 't Franfche Leger een gedeelte op Leuven en op Antwerpen week. Deze tegenfpoeden noodzaakten den Generaal Dumouïuer met zyn leger uit de Generaliteits Landen te wyken, en van zyn groot doelwit, de verovering van Holland, af te zien, waar door dan niet alleen Breda, de Klundert en Geertruidenberg door de Franfchen wederom by verdrag wierden overgegeeven en ontledigd, maar ook de Willemüad van eene allerhef'tigfte belegering verlost, gelyk wy hier na onder de Willemstad zullen mededeelen Inzonderheid was men ten hoogften vergenoegd, over de verdeedigingen van Maadricht door den Prins Van Hessen-PhiliPstall , en van de Wülemftad dnor den Generaal van Boetzelaek. van Aarianderveen. Hier toe is betrekkelyk het navolgende , EX-  JAARBOEKEN, Maart, 1753. 403 EXTRACT uit het Register der>sQKk. Refolutien van de Hoog Mogen- venhade Heeren STAATEN GENE-GE RAAL f/«-VEREEiNIGDE NE- * DERLANDEN. Dominica den 17 Maart 1793. >7yne Hoogheid ter Vergaderinge gecompareerd Refol. zynde , heeft aan Hun Hoog Mogende voor nopens gedragen en in bedenking gegeeven, of Hun Hoog de GeMogende , in achting neemende de bravoure en n6r- Van goede conduite, geduurende het Beleg van de HesfenVestingen Maaftricht en de Willem ftad, door denPhilipsLieutenant ■ Genbraal Prins Van Hes/en, en Ge-tall en neraal-Majoor Fan Boetzelaer , Gouverneurs Van van de voorfz. Vestingen ,refpeetivelyk betoond, Boetze» waar door zo een uitmuntende dienst aan denlaer' Lande is beweezen, en de eer van de Natie op eene zo loflyke wyze gehanhaafd, niet zouden kunnen goedvinden gemelden Lieutenant Generaal Prins Fan Hes/en, tot den rang van Generaal der Kavallerie , en den voorfz. Generaal-Majoor Fan Boetzelaer tot die van Lieutenant-Generaal van de Infanterie te promoveeren ; tevens in bedenking gcevende, of het niet diendig zoude weezen , dat voor de remuneratie van zodanige Officiers , Onder-Officiers en Soldaaten, die zig, geduurende den tegenwoordigen Oorlog, op de eene of andere wyze, zouden hebben gedistingueerd, gezorgd wierd, door het introduceeren van eenige diltinctif Eerteken of andere extraordinaire belooning, waar door die geenen, die, fchoon met denzelven yver voor 's Lands dienst bezield, echter dezelve gundige gelegenheid niet mogten gehad hebben blyken daar van te geeven, in derzelver Rang niet gepraejudiceerd wierden. Waar op gedelibereerd zynde, hebben Hun Hoog Mogende met dankbaarheid erkend, de onvermoeide zorg en yver van Zyne Hoogheid, ter be-  404 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- bevordering van 'sLands dienst, en Hoogstdesvesha- zelfs gedaane voorllag, zo met opzicht tot de ge. voorfz. Promotie, als tot het introduceeren van eenig diltinctif Eerteken of extraordinaire belooRefol. ning, ten behoeve van de Opper- en Onder-Ofnopens fideren en Soldaaten geaggreëerd; en is dienvolde Ge- gende goedgevonden en verdaan, dat dien conner. Vanl'orm ten behoeve van meergemelde LieutenantHesfen- Generaal Prins Van Hes/en, en Generaal-Majoor Philips- Van Boetzelaer, de nodige Commishen als GenetaH cn raai van de Kavallerie, en Lieutenant-Generaal Van van de Infanterie, refpeélivelyk in behoorlyke Boetze- forma zullen worden gedepecheerd, doende den laer. Eed daar toe daande: zullende Extract van deze Hun Hoog Mogende Refolutie gezonden worden aan den Raad van Staate, om te drekken tot derzelver narichting. En is wyders goedgevonden en verftaan, dat Copie van het voorfz. geproponeerde, voor zo veel betreft het introduceeren van het meergemelde diftinctifEerteken of extraordinaire belooning, gefteld zal worden in handen van de Heeren Van Nagel, en andere Hun Hoog Mogende Gedeputeerden tot de Militaire zaaken , om met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staate, by Hun Edele zelve te nomineeren, te viliteeren, examineeren, daarop in te neemen de coniideratien en het hoogwys advis van Zyne Hoogheid , en van alles alhier ter Vergaderinge rapport te doen. En is eindelyk nog, na gehouden conferentie van de Heeren Van Nagel, en andere Hun Hoog Mogende Gedeputeerden tot de zaaken van de Finantie, met en nevens eenige Heeren Gecommitteerden uit den Raad van Staate, goedgevonden en verftaan, dat aan den Lieutenant Efmi, welke de Mislive van den Gouverneur van de Willemftad, houdende Advertentie van het opbreken van het beleg van die Vesting, heeft over gebragt, gal worden gegeeven eene Vereering van één honderd  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 40$ derd Ducaaten, waar van den Raad van Staate «sGraverzogt word de nodige Ordonnantie, ten zynen ..eitoabehoeve, te depecheeren. ge. Accordeert met voorfz. Register. Deze voorfpoed der Bondgenooten gaf den Engelfchen Gezant Auckland gelegenheid, om op den 18 Maart aan de Algemeene Staaten deze Memorie in te leveren , by welke Hy Hun Hoog Mogende begroet met den gelukkigen tegenftand, en uitflag der Wapenen, en voorftelt, om thans het Embargo op de fchepen gelegd, op te heffen. Zie hier die Memorie, woordelyk aldus luidende : HOOG MOGENDE HEEREN! Het is omtrend veertien dagen geleden, dat ik in eenen minifterieelen brief aan den Heer Griffier Wagtl aan U Hoog Mogenden betuigde, hoe zeer ik my overreed gevoelde, dat de Crifis, waar in deze ftaat zig toen bevond, vau korten duur zou wezen en een gelukkig einde zou neemen. De uitkomst heeft aan myne verwagting beantwoord. De vyand te vergeefs genoogd hebbende , de hinderpaalen te boven te komen , welken de natuurlyke gefteldheid de> lands, gepaard met de middelen van verdediging van deze Republiek, vereenigd met Groot-lMttannien haaren Bondgenoot, deszelfs voortgangen tegengefteld hebben, hevig gevolgd en tevens gedreigd zynde geworden, om op de aannadering der Oostenrykfche en Praisfilehe Legers, welken den Veldtogt zo gloryryk geopend hebben, te worden ingetloten, trekt terug en ,aat alom, waar hy zyne fctóèdèfl wend, ipoo1 rea  406 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ren van zyne woede na. Overal, waar men hem venha- wederdand geboden heeft, zyn zyne pogingen ge. verydeid, en de onderfcheiden manifesten, waar mede hy de overwinning der Republiek voor uit Memorie iiep f gruwlyk en leugenagtig in derzelver grondvan tóe«beginzel zynde, zouden thans niets anders dan ■Eng. befpotting en veragting voordbrengen , indien Gezant, zyne korte verfchyning niet met geweld en wreedheid gepaard waren gegaan, zeer gefchikt om den ondergang en algemeene verwoesting te doen gevoelen, welken onvermydelyk het gevolg van zynen goeden uitflag zou geweest zyn. Ik gaf in denzelfden brief kennis van de nabyzynde aankomst van eenige Regimenten Infanterie en verfcheiden gewapende Schepen. Een gedeelte van dezen onderftand is reeds in deze Provincie; een gedeelte bevindt zig op de Kusten, en het overige gedeelte wordt alleen door de tegenwinden vertraagd. De omftandigheden, welken dit renfort noodwendig hadden gemaakt, hebben geen plaats meer. Die, welken my, te gelyk met Zyne Koninglyke Hoogheid den Hertog Fan lork, hadden doen beiluiten, eenige Schepen des Konings hier te houden, zyn insgelyks veranderd. Ik heb het Ministerie des Konings 'er ten fpoedigften kennis van gegeeven. Deszelfs indrücdien inwagtehde, zal ik met Zyne Koninglyke Hoogheid en met de Opperbevel hebbers der Troupen en der Schepen van de Republiek , raadpleegen over de verder te neemen maatregelen, hebbende altyd in het oog de volkomenfte zekerheid van deze Provinciën met het fyftema van algemeene medewerking te vereenigen , en vastlyk overreeed zynde, dat een Oorlog gegrond op zulke verderflyke en verwoestende grondbeginzels , als die , welke onze Vyanden doen te werk gaan, geen gelukkig einde kan hebben, dan door de kragtdadigfte pogingen en de best doorgezette werkzaamheid. Oudenuslchen de gebeurdiusfen , welken 'm  JAARBOEKEN, Maan, 1793. 407 deze dagen plaats gehad hebben , nagaande, kaa 'sGraik niet anders dan Uw Hoog Mogenden geluk venhawenfehen met den heldenmoed, welke te fviaas-uE. tricht, in de Klun letten de Wülemdad zo zigtbaar is aan den dag gelegd; met den yver en be Memorie reidvaardigheid der Yroupen en Matroozen, te yan den land en te water tot ver lediging gebruikt; met Eng. de kragtdadige werkzaamheid , waar mede de Gezant. ■verfchillende bedierings departementen, en inzonderheid de Admiraliteit op de Maas,voor den dienst van den Staat geyverd hebben; met den -algemeenen afkeer van het volk dezer Provinciën van de leerftelze's, welken de Vyand heeft getragt te verfpreiden ; met de derke verknogtheid van dit zelfde volk aan zyne oude Conftitutie, en eindelyk met den kloeken yver en groote hoedanigheden der zulken, welkenjiunne hooge geboorte in deze gevaarlyke omdandighedeu tot verdediging en befcherming der Republiek geroepen heeft- • 'Er blyft my alleen nog over, Hoog Mogende Heeren ! eene zaak aan Uwe decifie te onderwerpen , welke zeer den Koophandel betref t. Ik heb dezelve altyd met bezorgdheid befchouwd en met ongeduld het oogenblik te gemoet gezien, om 'er my over te kunnen uitlaaten. Uw Hoog Mogenden merken ongetwyfeld, dat ik het algemeen embargo bedoel, welk zy voor eenige weeken op al de Schepen gelegd hebben, die zig in de havens der. Republiek bevonden. Overtuigd van de wysheid, billykheid en voldrekte noodzaaklykheid van dien. maatregel iu de oudhndigbecien van den tyd, heb ik alle aanzoek, en rccl.amen, welken mv deswegens door Kooplieden' myner natie gedaan zyn, tegengegaan, cn 20 ik 'er thans vanfpreek, is het alleenlyk met veriangetr, dat Uw Hoog Mogenden zorgvuldiglyk onderzoeken, in hoe verre het voorzigtig zou kunï.en wezen dit embargo bp te heffen. Tevens moet ik aan myne Laadgenooten èn aan de hamlcldry- ven-  4oS NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venden in het algemeen dit regt doen , dat ottvenha- aangezien de verliezen en fchaden, welken zy ge. by die gelegenheid geleden hebben, onaangezien den toedand der braave Matroozen, welken zy Memorie aan onze Kanonneerbooten hebben geleverd, hebyan den hen hunne gematigde klagten getoond, dat zy Eng. het algemeen welzyn boven hun byzonder belang Gezant, hebben weten te (lellen. Hoe zou het in de daad mogelyk zyn , dat 'er lieden waren van zulk een bepaald verftand, van zulke bedorven grondbegin* zeis, of die door hunne driften zo verblind zouden zyn , van zig met gevaaren en perfoneele opofferingen op te houden, wanneer het op den goeden uitflag aankomt van eenen onregtvaardig begonnen , wreedaartiglyk beleidcn en zigtbaar ondernomen Oorlog, om de toomlooze ambitie van eenige byzondere perfoonen te voldoen, om ze aan de ftraf te onttrekken der fchriklyke misdaaden, waar mede zy zig bezoedeld hebben, en om de algemeene omkeering van gansch Europa voor het volk, welk zy zo onwaardiglyk verleid hebben , den afgrond van rampen draaglyk te maaken, waar in zy het zelve hebben weten te dorten. Gedaan in 's Hage, den 18 Maart 1793. (JP~as gctcekcnd,) AÜCKLAND. Op voorgenoemde Memorie befloten de Algemeene Staaten den 20 Maart het navolgend antwoord: Ts gehoord het rapport van de Heeren Bramfen, en andere Hun Hoog Mogende Gedeputeerden tot de Buitenlandfche zaaken, hebbende, in gevolge en tot voldoening van derzelver Refolutie commissoriaal van eergisteren, geëxamineerd eene Me-  JAARBOEKEN, Maart, 1703% 4W Memorie van Lord Aucklattii, extraordinaris Am- 'sCRA* basfadeur en Plenipotehtiaris van Zyne Majefteit venhAden Koning van Groot- Brittan je , houdende, ge. dat hy Heer Ambasi'adeür , zonder uitftel, aan ivn Hof, kennis had gegeeven van de verande- slntWi. ring in de omdandighedeo van de Republiek derbiatt' veroorzaakt, door de Retraite van den Vyand ften Geen dat hy zich, in afwagtiug van de mdmcdien mr. op van het Groot-Brittannifche Mitdst'eïie, met Zy-voorfz. 11e Koninglyke Hoogheid den Hertog >/an lork, Memoen de Commandanten en Chef van de 'troupentie. en Schepen van de Republiek zoude concerteeren , met opzigt tot de verdere te neemen raefures Voor zo veel aangaat het fecpurs van Troupen en Schepen, door Zvne Groot- Brittannifche Majedeit aan Hun Hoog Mogende reeds gefurneerd, of nog verwagt wordende; en zynde de Voorfz. Memorie wyders relatif, tot het opbcfibft van het Embargo, op alle Schepen in de Havens van de Republiek gelégd. Waar op gedelibereerd zyndé, is goedgevon* den en verftaan,dat aan gemelden Lord Auckland tot antwoord op de voorfz. Memorie zal worden toegevoegd, dat, gelyk Hun Hoog Mogenden reeds by eene voorige gelegenheid aan hem Heer Ambasfadeu* hebben betuigd, hunne levendige erkentenis voor de herhaalde en efficatieufe blyken van Zyner Groot-Brittannifche Majeftei» toegenegenheid voor dezen Staat, zy dezelfde gevoelens met geen minder genoegen en oprechtheid thans open leggen, in een tydftip, waar 111, onder Gods genadigen zegen, de Steden-Maastricht en Venlo, door de glorieuie fuceeïien der Oos'enrykfche en Pruisfifche Wapenen , van de geweldige attacque des gemeenen Vyands, man-moedio- uitgeftaan, door die geenen , aan welken de defenfie dier Steden was toevertrouwd, zyn Verlost geworden; de Vesting Willem ftad aoor de dapperheid van de Troupen van den Staat, vv Ee »a  4io NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- vepjhA- ge. derStaaten Gener. op voorfz. Memorie. na eene vehemente bombardeering van drie weeken , den Vyand heefc afgeflagen; de Steden Steenbergen en Heusden, den vyandlyken aanvat met geen minder bravoure hebben gerefifteerf en door de vereeniging van het Groot Brittannifche fecours, te water en te lande, met de forces van den Staat, het verder indringen van den Vyand in de Provincie van Holland is belet geworden: Dat Hun Hoog Mogende fteeds in de aaugenaamfte gedagtenis zullen houden de bereidwilligheid en fpoed, waar mede Zyne Koninglyke Hoogheid den Hertog Van lork, met het Oppercommando, over de Auxiliaire Troupen van Groot • Brittanje bekleed , tot hulp van de Republiek, in deze hachlyke tydsomdandigheden is toegefchoten j gelyk mede hoe veel zy in dezen verfchuldigd zyn aan de onvermoeide werkzaamheid van den Heere Prins Erfftadhouder, aan den edelen yver en talenten van deszelfs beide Heeren Zoonen, aan het goed beleid en bravoure der geenen, die in andere betrekkingen, tot de defenfie zyn ge! employeerd geweest, en aan de goede dienften en officien, welke hy Heer Ambasfadeur, tot bevordering van de gemeene en onaffcheidbare belangen van de twee naauwverbondene Staaten, met zo een goed gevolg heeft aangewend. Dat, niet tegenftaande deze aanmerklyke verandering van zaaken, de Vyand echter nog in het bezit is /van twee fterten, welke hem op eene zo onverwagte als onbegryplyke wyze zyn in de handen gevallen, en waar door de gemelde Provincie nog geftadig kan ontrust worden: dat Hun Hoog Mogenden derhalven inftantelyk verzoeken , dat het reeds gearriveert Sgcours van Zyne Groot- Brittannifche Majedeits Troupen en Vaartuigen , en het geene eerstdaags nog gewagt word, niet mag worden terug getrokken , voor dat de Frontieren van den Staat geheel zullen ontruimd zyn,en in alle gevalle, dat dit Secours, ver-  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 4» yereenigd niet de magt van den Staat, zal mogen'sGrAblyven dienen om den gemeenen Vyand te vervol-veNHAgen én afbreuk te doen. ge. Dat Hun Hoog Mogenden, by deze gelegen- . beid, aan Zyne Groot-Brittannifche MajefteitJntw. en aan de andere Mogenhedeu, Vrienden en derStaa* Geallieerden van den Staat, de plegtigde verze-ten Gckering geeven, dat zy alle hunne vermogens zul- ner. op len aanwenden, om een Vyand te beftryden,voorfz. dien zy niet flechts befchouwen als den Vyand Memovan dezen Staat, maar als den Vyand van hetria gantfche menschlyk gedacht , om dat deszelfs toeleg is, door hét vernietigen van alle beginfels van Godsdienst, Wet en Orde, de gronden van het geluk der menschlyke maatlchappy omver te werpen. Dat betreffende het point van het Embargo, in de voorfz. Memorie aangeroerd, Hun Hoog Mogenden hun leedwezen betuigen, dat zy in de onvermydlyke noodzaaklykheid zyn geweest, deze belemmering aan den Vaart en Handel van andere Natiën toe te brengen, waar door hunne Jngezeetenen niet minder hebben geleden, én dat zy het zelve zullen opheffen, zo dra de omdandigheden het toelaten, het welk zy hopen dat binnen weinige dagen zal zyn. En zal extract van deze Hun Hoog Mogenden Refolutie, door den Agent Van Hees, aan meergemelden Lord Auckland worden ter hand, gedeld, gelyk mede aan de Heeren Grave Van Starhcmberg en Van Keiler, Extraordinaris Envoyés en Plenipotentiarisfen van Hunne Majeüeiten den Keizer en den Koning yan Pruisfen, refpectivelyk, om te drekken tot derzelver narigting; en gelyk extract gezonden worden aan de' Heeren Van Hdeften , Vah Nagelt en Van Reerle , Hun Hoog Mogenden Extraordinaris Envoyés en Plenipotentiarisfen aan de Hoven van Hunne Keizerlyke, Groot-Brittannifche en Ee 2 Pruis-  412 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- Pruisfifche Majefteiten, om te (trekken tot dervenha- zelver informatie refpectivelyk, ce. Accordeert met voorfz. Register. De Generaal Dumourier, genoodzaakt zynde zyn uitzigten op Holland te verlaten, en zelve zig elders aan 't hoofd van de Franfche Legermagt te ftellen, om de voordgangen der Oottenrykfche Wapenen, zo het mogelykware, te fluiten , ondervondt eene beftendige wanfpoed; van welken men wel dra berigt ontving. Den 15 wierden de Ooftenrykfche Voorposten te ïirlemont of Thienen door de Franfchen vermeefterd. Den 16 Maart tragtce Dumourier den linker vleugel der Ooftenrykers te omringen. Den 17 viel eene verandering van plaatfing der wederzydfche Legers voor , van een hevig fchieten verzeld; en den 18 's morgens ten 7 uuren, was Dumourier het Oostenryksch Leger, tusfchen Landen en Dormael, aangevallen; de ftryd hadt met wederzydfche ilachting geduurd tot vyf uuren des avonds, wanneer de Franfchen genoodzaakt waren geweest met groot verlies te wyken, en door de gantfche Ooftenrykfche Ruitery vervolgd waren. Den volgenden dag 's ochtends ten twee uuren, was de Oostenrykfche Armée opgebroken, om haare voordeelen voort te zetten. Eenige andere berigten melden nog wegens het gevegt van den 18 Maart, dat den Veld-  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 413 Veldheer Dumourier voor den ftryd eene'sGRAaanmoedigende aanfpraak aan zyn Krygs-VENHAvolk hadt gedaan: dat hy in fchyn wel zynenGE' aanval op het middenpunt van den rechter vleugel der Ooftenrykers rigtte, maar in de daad alle kragten tegen den linkervleugel te werk Relde, dog welke krygslist niet gelukt was. Men moet egter dien Veldheer de eer geeven, dat hy veel krygskunde aan den dag leidde. Hy overviel de Ooftenrykers met digtgeflotene gelederen van voetvolk en ruitery, en met eenen ontzaggelyken toeftel van gefchut, zo dat de ftryd lang duurde, met hardnekkigheid en af wisfelende kanzen: zo zelfs dat de Franfchen in den linkervleugel der Ooftenrykers indrongen, en denzelven in wanorde bragten. Dog een agterwaards en bewaard gedeelte der Ooftenrykfche Krygsbenden, onder 't bevel van CÏairfait rukte in tyds aan , onderfteunde den ingebroken vleugel, herftelde de orde, en bragt den hunnen de overwinning aan. Zie ook hier dezen brief door de Ooftenrykfche en Pruisfifche Gezanten aan den Griffier Fagel, den 22 Maart gefchrevem MYN HEER! De Communicatie , welke ons gedaan is van het gegeeven antwoord van den 20 dezer op de Memorie van den Heer Ambasfadenr van Engeland van den 18 te vooren, ons niet dan in alle opzigten ten hoogften aangenaam hebbende kunEe 3 nen  4H NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- nen weezen, haasten wy ons , U Wel Edele Ge^enhA- drenge onze dankbetuigingen deswegens te doen ge. toekomen, welken wy U Wel Edele Geftrengen verzoeken, aan Hun Hoog Mogenden wel te wiiBrief len ter hand dellen , met onze opregtc gelukwenaan denïchiagexi, over de gelukkige gebeurtenislen, tot Grifier welken gemelde twee (tukken betreklyk zyn. Fagel. Volkomen overtuigd, Myn Heer ! van de onmogelykheid om de wezeulykheid der dienden te miskennen. welken de Generaals van onze Meesters het genoegen gehad hebben, aan de Republiek te bewyzén , van welken het zonder twyf'el zeer onvertollig zou geweest zyn, aan dezelve het gewigt af te fchetzen; zyn wy niet minder overreed, dat onze Hoven met genoegen het open» baar getuigenis zullen zien, welk wy ontfangen van de erkendnis door de redding van Maadriehc en Venlo aan het wys en verlicht Gouvernement van dezen ftaat ingeboezemd. De iaater progresfeu onzer Legers, en de behaalde overwinnig o'j den 18 Maart in de nabuurfchap van Tirlemont, (Thienen,) welke ons nieuwe voordeelen belooft , geeven aan de Republiek een des te meer Voldoende vooruitzigt, daar in haar eigen Leger, welker verrigtingen door deze magtige afwendingen bevorderd worden, de uitftekende dienden der Gouverneurs van Maaftricht en de Wülemftad, gelyk ook de heldendood des Comrnandants. van de Klundert, hoodzaakiyk de volgzugt van alle Militairen moet opwekken; van den anderen kant bemoedigd zynde door den onverroöeideu yver van den Prins Stadhouder en van de beide Prinfen Zyne Zoonen, terwyl Zyne Koninglyke Hoogheid den Hertog Van Tork van zyn kant het fchoon de voorheeld van werkzaamheid geeft. Het gevoelen, Myn Heer! welk uit al deze gelukkige omftandigheden geboren word, heeft ons egter niet kunnen beletten de wysheid van Hun Hoog Mogenden te erkennen, die, ouaangezien •le laatfte yoordeeien, waar over wy ons met r,c)."•".:" " 'Y'.' ' • ' dén  !JA AR BOEKEN, Maart, 1793- 4-15 den verheugen, zich niet aan de gerustheid wi1-'sGralen overgeeven terwyl nog twee gewigtige plaat- venhazen op het grondgebied der Republiek door den GE. Vyand bezet zyn. Men moet deze voörzigtigheid, en nog meer het voornemen, om door de Brief kragtdadigfte middelen mede te werken in het aan den vervolgen van dezen gemeenen Vyand, niet al- Griffier leen d'er Oorlogende Mogendheden, maar gelyk Fagel. Hun Hoog Mogenden zeggen , van het ganfche menschdom, algemeen toejuichen. De verzekering , welken zy daar van aan al de Mogendheden, haare Vrienden en Bondgenooten geeven, heeft ons een des te gevoeliger vermaak veroorzaakt, daar deze verklaring de' vermaningen voorkomt , welken wy gemagtigd waren , aan het Mi* nisterie der Republiek te doen, ten einde deze tot het verdubbelen van haare pogingen op te wekken, om de ontwerpen des ^yands te verydelen, en hem tot eenen . fpoedigen aftogt te dwingen. Al wat ons nog te doen blyft, Myn Heer! is, u te verzoeken, Van by Hun Hoog Mogenden de vertolker te willen wezen van de gevoelens, welken wy hier open leggen, en van het vertrouwen, waar mede wy geloven , aan onze Hoven te kunnen kennis geeven van de uitwerking der beloften , welken aan dezelven thans gedaan zyn. Het is met de gevoelens van den hoogden eerbied , dat wy de eer hebben te zyn, M Y N H E E R! TJ Wel Edele Geftrengen Onderdanigfte en gehoorzaamde Dienaars, fWas geteekend',) L. Graave van STARHEMBERG. De Graaf van KELLER. Ee 4 Een  4i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- Een overwinnend Leger heefc zo veel vjïnha- vooruit, als een rampfpoedig leger moeite CE* heeft om zig re herftellen. Eerlang kwamen wederom brieven van den Prins Fan Coburg aan, houdende berigren: „ dat de „ Franfche Armee onder den Generaal /)«« „ mourier, na de gevegten van den 18 en „ 19 dezer maand, by Bierbeeck, een uur „ van Leuven, post gevat hadden, welk Veld „ zy verkoren hadden, om dat door de „ bosfehen en floten de Keizerlyke Ruiterv „ daar bezwaarlyk kon werkzaam zyn; da"c „ het Fransch Leger aldaar Vrydag'den £2 „ dezer door den Prins Fan Coburg was aangetast, aan wien het gelukt was, hen na een hardnekkig gevegt van drie uuren „ tenoodzaaken om terug'te trekken. Door „ de ongelegenheid van den grond, als zyn„ de met floten doorfneden,kondén deFran„ fchen door de Ruitery niet vervolgd wor1 „ den. Saturdag den 23 waren de Keizer. „ lyken in Leuven gerukt, en hadden hun„ ne Voorposten toe haif weg die Stad en v Brusfel uitgezet. Dat vervolgens de Fran,', fchen Brusfel hadden ontruimd, en dat de „ Keizerlyken daar Zondag den 24 waren „ binnen getrokken. Mechelen was ook „ door de Franfchen verlaaten. Zondag „ waren te iVlaaihicht 39 ftukken kanon, „ welke in de Battaille van den 18 op de' „ Franfchen veroverd waren, binnen ges, bragt, enz." Deze beflisfendegevegtcq hebbe;!! van we- ' deï-  JAARBOEKEN, Maart, 1793- 4*7 derzyde eenige duizende van de beste lol- 's Gradaten van Europa het leven gekost. verha- ge. Deze voorfpoed der Wapenen van de Bondgenooten , verligtte den geprangden toedand dezer Republiek, en veroorzaakte dat de Generaliteits Landen ten eenenmaale door de Franfche Krygsbenden ontruimd wierden. Den Generaal Dumouiuer. gaf aan den Oorlogs-Minifter te Parys, by eenen brief van den ,9 Maart 1793, kennis van zyne tegenfpoeden: Het is mei veel droefheid , Burger - Minifter! dat ik U verflag doe van den doodelyken tegenfpoed, die ik geleden heb, en gy zult uit myn Brief van gisteren hebben gezien, dat myn voorgevoel ten dien opzichte, maar al te zeer gebillvkt is. " Op de tyding die ik ontving, omtrend de gevaaren van Namen , en het aannaderen van tien duizend Mannen , die den weg naar Brusfel en Leuven namen, dacht ik de algemeene zaak niet te kunnen behouden , dan , door den Vyand uit deszelfs Camp te Nerwingen, te verdry ven , en ik maakte een plan van attacque op den linkervleugel van den Vyand, terwyl het centrum Nerwingen , en den linkervleugel onder Miranda en. Champmriri, het Dorp .... aanviel: de rechtervleugel en het Centrum behaalden eenig voordeel , of fchoon de Infantery tweemaal geweeken en uit het Dorp Nerwingen gedreeven werd; dan de attacque van den linkervleugel was ongelukkig, en de aftocht is in wanorde gefchied tot agtér Tirtemont, en misfehien nog verder. De. Marechal de Camp, Miklin , Commandant van de' Arciilery, is gedood, en twee Generaal-OfEe 5 ficie-  418 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s GrA- ficieren zyn gekwetst ; voorts hebben wy in devenha- zen aftocht of liever vlucht, veel Volk en verge. fcheiden Kanonnen, waar onder drie twaalf ponders, veriaoren. Brief Ik wist niets van deze deroute, en dacht den van Du-anderen dag weder aan te vallen, om de victorie rnourier. te voltooyen, wanneer ik ongerust over het niet ontvangen van tyding wegens Miranda, en hoorende dat hy zich geretireerd had, tegen het vallen van den avond, het overwinnend gedeelte der Armée verliet, om bericht van den linkervleugel te hooren; dan hoe verwonderd was ik, tot Tirlemonc te komen zonder de Armée te vinden, en gaf order aan Miranda, om zyn post op de hoog, ten van St. Marguerite te herneemen, ten einde den aftocht te dekken. Ik zend U den brief van Vaknee, die gekwetst en naar Brusfè! gebragt is, terwyl ik het Camp van Leuven zal betrekken, ten einde Brusfel en Mechelen te dekken , en 'er fecours af te wdgten. Zyc verzekerd, Burger Mini fier! dat het kwaad ten hoogden toppunt is; ik vrees de doodelyke gevolgen van dezen afrocht, in een Land , waar van wy de Bewooners tegen ons hebben gaande gemaakt, door plundering en gebrek aan Krygstucht. Ik zal alles doen wat mogelyk is om de Armée te redden, welke my veel vertrouwen heefc betoond; ik beroep my op haar oordeel, en zal my zeer rustig aan bet gedrengde onderzoek onderwerpen, terwyl ik zelf een Krygsraad zal vraagen , om over myn gedrag te bedisfen; al te gelukkig, indien de opoffering van myn leven, de Vryheid nuttig zyn kan; of ik myn leven verlies, al ftrydende voor het Vaderland, of dat ik door het zelve veroordeeld worde, ik vrees noch het Vonnis myner Medeburgeren, noch dat der Nakomelingfchap. Gy begrypt wel, Burger-Minister! dat het ver-  JAARBOEKEN, Maart, 1793» 4*9 lies aanmerkelyk moet zyn geweest: ik bereken het 'sGraop twee duizend Mannen , doch ik moet recht venhA' doen aan de braaffte Soldaaten van de waereld, GEm maar zy hebben gebrek aan Officieren, en vooral aan Officieren van ondervinding; ik del derhalven Brief voor, om de wyze van die te kiezen te verande- van Duren ; de verkiezing geeft geene bekwaamheden, tnourier, verwekt geen vertrouwen, en geeft geen ondergefchiktheid. Hier by behoort ook nog deze brief van den Generaal Valence, aan den Generaal Dumourier: GENERAAL! Eene zwaare kneuzing aan den rechter arm belet my Uzelf te fchry ven. De Infanterie, gelyk sy weet, tweemaalen afgeflagen zynde geworden, viel ik aan het hoofd van de Cavallerie op ;den Vyand aan en drong 'er door heen, by welke gelegenheid ik drie fabelflagen op het hoofd ontving, waar van de eene, die men echter verzekerd met doodelyk te zyn, het vel van den hersfenpan my over de oogen deed vallen. Ik ga naar Brusfel en hooo daar te verneemen, dat U niets kwaads bejegend zy. De rechtervleugel zoude wel ftand gehouden hebben, indien de linker niet geweken was, maar de Vyand, dezelve over hoop geworpen hebbende , werd daar door eensklaps in groote magt vereenigd tegen onze rechter kolom. Ik benoude de hoop om U te onderfteunen, indien myne wonden my permitteeren U in dezen Veldtocht te volgen. Wat inmiddels in Zeeland verrigt was, blykt uit den volgenden brief van den ZeeKaptein Harinzman, aan den Zee-Raad te r Mid-  43.0 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sG&a- Middelburg gefchreven,en van daar naar de Vewha• Algehieene Staaten gezonden: CE. \ EDELE MOGENDE HEEREN! Brief Ueden nagc is door onze gewapende Chaloupen van dèn*-x van tusfchen de Forten Liilo en LiefkensZse- hoek, op myne ordre, niet tegenflaande het fterk Kaptein Vuur van het Fort te Lülo en Vaartuigen, weg geHaring- haald de Kanonneerboot St. Lucie, gearmeert met man. drie vier en twintig ponders metaal kanon, vier draaybasfen, en met een gemetzeld Fournuis, tot het g'.oeyen van kogels, als mede het Wagtfchip dat altoos voor Lülo heefc gelegen, is gearmeert met agc dukjes van cwee pond; by deze Expeditie zyn vier dooden en eenige ligce gekwetften aan onze zyde bekomen; hoe veel het getal daar van by de Vyanden is, is my nog niet bekend; wy hebben vyf en vyftig Krygsge vangenen, daar onder de Commifen tot het Wagtfchip behoorende; ik zal zo fpoedig mogelyk ordre wagten van U Edele Mogende , tot het overzenden van dezelve, als mede hoe met de Officieren moet gehandeld worden; de Kaptein Cajlaigné , welke de gemelde Kanonneerboot heefc gecommandeert, was aan wal. De Kanonneerboot hut ik gereed maaken om voor ons te dienen, dezelve [zal ik piaatfen by de Mefiame op Brandwagt; Walcheren legt in ons . gezigf. In de hooge protectie van U Edele Mogende my gerecommandeerd hebbende, teken ik te zyn met de verfchuldigfte eerbied, EDELE MOGENDE HEEREN! U Edele Mogende gehoorzame en Onderdanigfte Dienaar, (TFas geteekend,) J. S. HARINGMAN. Aan Boord de Mincrva , voor Badt den 21 Maart 1753. PS. Ik  JAARBOEKEN, Maart, 17&3. 4éï PS. Ik kan niec genoeg löueeren de bereidwil--s Galligheid en yver waar mede deze Expeditie vesïhadoor de Officieren, welke de ChaioupenG£. hebben gecommandeerd, en al het Volk is ter uitvoer gebragt; zynde de Chaloupen Brief gecommandeerd geweest door de Lieute van den nants IV. 0. Bloys van Treslong, JVvltei'Zeebeek, Hoelands, de Vry, Lobrie en Ri-Kaptein ver ie; ook heeft zig in de Chaloupen be-Haringvonden Jan Pronkers, als Loots, welkers man. Schuit te Bath nog gearrefteerd legt; dezelven heeft zig mede nevens de andere Lootfen der fchepen, die mede in de Chaloupen zyn geweest, zeer wel gedragen; hy is een Burger van Lülo ; recommandeerc denzelven in Uw Edele Mogende protectie, terwyl ik als boven ben. QVas geteekendf) J. S. HARINGMAN. De Algemeene Staaten beflöten op voorfz. brief: „ dat aan welgemelde Collegie ter „ Admiraliteit zal worden gerefenbeerd, dat „ Hun Hoog Mogende met veel genoegen , het voorfchrevene hebben vernomen, en ten hoogden approbeeren en laudeerenhet „ gedrag en den moed, door den voorfz. „ Commandant, deszelfs Officierenen zyn „ Volk, by deze gelegendheid gehouden „ en betoond; met authorifane en last aan „ het gemelde Collegie, om aan dezelven „ van deze Hun Hoog Mogende Reioluue „ kennis te geeven. „ En is voorts, op het geproponeerde „ door de Heeren Gedeputeerden van de „ Pro-  422 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ *sGra- Provincie van Holland en West-Friesvenha- „ land ter Vergaderinge gedaan, na vooren ,, gaande deliberatie goedgevonden en ver„ ftaan, mits dezen te verzoeken de Heeren „ Fan Nagel, en andere Hun Hoog Mo„ gende Gedeputeerden tot de Militaire ,, Zaaken, om, met en nevens eenige Hee„ ren Gecommitteerden uit den Raad van „ Staate, by Hun Edele zelfs te nominee„ ren , en met ampliatie van Hun Hoog „ Mogende Refolutie commisforiaal van den „ 17 dezer maand, te examineeren en te „ overleggen, of het ook niet dienftig zou„ de zyn , dat voor remuneratie van zodani„ ge Officieren, Onder - Officieren te Wa„ ter, en Scheepsvolken, die zig geduu„ rende den tegenswoordigen Oorlog op de „ eene of andere loffelyke wyze zouden heb„ ben gediftingueerd, door het introducee,, ren van eenig diftinétif Eerteeken, of „ andere extraordinaire belooning, gezorgd j, wierde; daar op te verneemen de con,, fideratien en het hoogwys advis van Zy. „ ne Hoogheid, en van alles alhier ter Ver„ gadering rapport te doen, enz." Maar, het zy voorfpoed of tegenfpoed, het Oorlog is den ondergang van alle Volkeren; het is in 't byzonder het verderf voor een Land, 't welk enkel en alleen door nyverheid, arbeid, handwerken, neeringen, en Koophandel beftaat. 't Zy voor of tegenfpoed , het Oorlog vordert opbrenging van lasten, en vernietigt dus de middelen, door welken handwerken en koophandel alken  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 423 leen aan den gang kunnen worden gehou 'sGraden, en gedreven wrden. Opbrengen van venhalasten, tot voering van den Oorlog was dan ge. noodig , waaromtrend by Gecommitteerde Raaden voorlopig het navolgende wierdt befloten: EXTRACT uit het Register der RESOLUTIEN yan de Edele M ide fl< i n n GECOMMITTEERDE RAADEN van /fc STAATEN van HOLLAND en WEST-FRIESLAND, genomen op Den 18 Maart 1793» Ts gelezen de Refolutie van Hun Edele Groot Mogende van den 4 dezer, waar by de Heeren van de Ridderfchap en Edelen , mitsgaders de Gedeputeerden van de refpeclive Steden, uit den naameen van wege Burgemeederen en Vroedfchappen van dezelve"Steden, hebben geconfenteert en bewilligd in een Liberale Gift van een honderdfte Penning, tweemaal ieder na rato van een perCt. der Bezittingen, de eerde te doen in dit jaar , en de tweede in het volgende jaar 1794 en dat 'er fchikkingen zullen worden beraamd omtrend de geenen, dieain de laatst gearrefteerde Negotiatie Fournisfementen hebben gedaan: en daar by in confideratie genomen zynde , dat, alvorens het Placaat, daar toe geconcipieerd wordende, in gereedhesd zal zyn, wel eenige dagen zullen verloopen , het niet ondiendig zoude wezen, dat, om aan de bereidwilligneid en goede yver van veele Ingezetenen intusfehen te voldoen , gelegenheid worde gegeven tot prompte en dadelylee Fournisfementen. 19  4?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra-, Is na voorgaande deliberatie goedgevonden er» venha- verftaan, van deze Hun Edele Mogende Refolutie ge. de nodige Advertentie in de Couranten te laten doen, ten einde zodanige Ingezeetenen, die gene ■ Refol. gen mogten zyn om prompte Foumisfementen , omtrend het zy in mindering of ter voleoening van de daar twee. by geftatueerde loofte Penning voor dit jaar damaal delyk te fourneeren , gelegendneid te geeven, is ïQOften voorts gerefolveerd den Ontfanger-Generaal, en Pen- de verdere Ontfangers des Gemeenelands Middeping. lèn, by deze te authorifeeren en gelasten, om daar toe ten hunne Comptoiren met den 27 dezer loopende maand en vervolgens dadelyk te vaceeren, waar toe ten hunne Comptoiren gefteld zal worden een Kist , behoorlyk voorzien met twee of drie differente flooten, waar van een der fleuteis zal overhandigd worden aan Burgerneefteren van de Stad, en de twee anderen, een door den Ontfanger, en de tweede door een van derzelver Comptoir - fiediendens zullen moeten gecuftodieerd worden. En zal daar mede worden gecontinueerd, töt dat in de refpective Steden nader ten opzigte van de invordering de nodige ordre zal zyn gefield , en zullen de Ontfangers gehouden zyn aan de Fourneerders ingevalle dezelven zulks requireeren een Declaratoir, als hier na is geïnfereerr,deswegens ter hand te ftellen. Èn zal Extracd dezer gegeeven worden aan den Ontfanger-Generaal, de Ontfangers des Gemeenelands Middelen, en de Commifen van de Finantie, als mede by Misfive worden gezonden aari Heeren Gecommitteerde Raaden, refideerende te Hoorn. Ik Ondergeteekende Ontfanger ...... ver- klaare dat JN'. N. op heden ten mynen Comptoire op de loofte Penning , by Hun Edele Groot Mogende gearrefteerd den 4 Maart 17*3 , Fouröisfement heeft gedaan, en teffens daar by ge* declareerd , dat zulks is in voldoening van den ■gèlleele iQoften Penning voor dezen jaare 1793, waas"  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 425 waar van gehouden, blyft op de cyd by 'net Placaat nader te bepaalen, den Eed af- te leggen, den of ' ■ . . . Gedeclareerd dat zulk) is in mindering van den eerften Termyn van den loofte Penning voor dezen Jaare 1793, of Gedeclareerd dat. zulks is in voldoening van den eerften Termyn van den loofle Penning voor den Jaare 1793» Accordeert met het voorfz, Register. Hier op volgde nog dit befluit: EXTRACT uit het Register der Refolutie, van de Edele Mogende Heeren GECOMMITTEERDE RADEN van de STAATEN van HOLLAND en WEST - FRIESLAND , genomen op \ Den 29 Maart 1193. Op het geproponeerde in het Collegie van Hun Edele Mogenden , en in agting genomen zynde, dat het misfehien niet ondienltig zeude zyn, dat in fommige (leden aan de Ingezeetenen gelegenriheid wierd gegeeven, om aldaar op meer dan cdne plaats de furnisfementen op de loofte penning by anticipatie te doen, is by ampliatie van de Refolutie van Hun Edele Mogende van den 18 dezer maand goedgevonden , dat Burgemeesteren en Regeerders in de Steden dem in daat hebbende , zullen worden verzocht en gequalificèert, om zulks nodig oordeelende, ook op de refpeclive Raadhuizen ten dien einde een Kist te plaat, F f zen, r 'sGra- venhace. Refol. omtrend tw.eemaal\oojlen Penning.  426 NIEUWE NEDERLANDSCHE *s Gra- VENHA. GE. Refol. nopens fpoediger 10el*g<. zen, waar toe by Extract van deze Refolutie kennis zal worden gegeeven aan Burgemeesteren en Regeerders in de Steden alwaar de Comptoiren des Gemeene Lands Middelen zich bevinden, als mede aan de Heeren Gecommitteerde Raaden in het Noorderquartier. En is voorts goedgevonden mede hier van Advertentie in de Couranten te laten doen. En zal mede Extract dezes gegeeven worden aan den Ontvanger-Generaal Van Bnetze/aer, de Ontvangers des Gemeene Lands Middelen, en de Commifen van de Finantie, tot derzelver narigt. Accordeert met het voorfz. Register. Gecommitteerde Raaden in 't NoorderKwartier maakten ook dit navolgende bekend: „ De Gecommitteerde Raaden van de „ Staaten van Holland en West-Friesland, „ in West-Friesland en het Noorder-Kwar„ tier , hebben op den az Maart 1793 , eene „ gelyke Refolutie genomen, als de Hee- ren Gecommitteerde Raaden refideerende „ in 'sHage, den 18 dezer, ten einde aan „ zodanige Ingezeetenen van 't Noorder,. Kwartier, die genegen mogten zyn om „ prompte fournisfementen, het zy in min„ dering, of ter voldoening van de Libe-h raale Gift, van een honderdfte Penning " by Hun Edele Groot Mogende Refolutie ", van den 4 dezer maand geftatueerd, voor [\ dit jaar, daadelyk te fourneeren, mede „ gelegenheid te geeven, en daar toe de „ Commifen van den Ontvanger • Generaal „ te Hoorn, en den Ontvangers van des Ge- „ mee-  jaarboeken, Mam, 1793* 42? „, meenelands Middelen in de Steden van West-Friesland en het Noorder-Kwar„ tier geauthorifeert en gelast, om daartoe „ ten hunnen Comptoiren met den 27 dezer „ loopende maand en vervolgens dagelyks „ te vaceeren." Omtrend de Geldligting van den 17 january, was reeds deze bekendmaaking te voren gedaan: ,, Word geadverteerd dat by Refolutie „ van de Edele Mogende Heeren Gecora„ mitteerde Raaden van den 18 Maart 1793 * „ is goedgevonden, de Negotiatie by Hun „ Edele Mogende den 17 January 1793, „ gearrefteerd te fluiten, en de Ontfangers „ te gelasten geen gelden rtog Obligatien „ meerder aan te neemen." Inmiddels ontbrak het niet aan zommi* gen, welken bereidwillig eenige opoffering tot het voeren van dezen oorlog deeden* zo als blykt uit dit EXTRACT uit de Refoïutien van de Heeren STATÈN van HOLLAND en WEST FRIESLAND, in Hun Edele Graat Mogende Vergadering , genomen op w Donderdag den 7 Maart 1793- De Raad • Penfionaris heeft aan Huil Edele Groot Mogende gecommüniceert een brief by hem uit Deventer, van den 5 dezer, ontfaöeen, van A, van Aersfen Eeyeren van Voshol, Ff ^ waar 'sGrA* venha* 3E4  428 NIEUWE NEDERLANDSCHE t Gra- VENHA-GE. Refol. omtrend eenGift. Héb¬ waar by, als een blyk van verknögtheid aan zyn Vaderland, hem toezend, een Wisfel van duizend Gulden, op zyn Solliciteur, ajs eene vrywillige gift; breeder hier na geïidereert. HOOG EDELE GEBOREN"GESTRËN. GEN HEER! , . 1 Neeme de vryheid, U Hoog Edele Geboren Gedrengen, by dezen te laaten toekomen, een kleine blyk van myne verknögtheid aan myn dier. baar Vaderland: inogte dit ftrekkentot aanmoediging van meer vermogenden. De Staat bezit nog eene menigte godvruchtige en deugdzaam© inwoners, en mooglyk zal myn zwak voorbeqld, door den Godlyken zegen, van vrugt zyn; 'dewyl een klein" beginzel fómtyds aanleiding kan geeven, tot de grootde en roemrugtigde daden. Een oud man, vader van vyf kinderen zynde, offer ik uit een goed hart, zo veel als myne vermogens my in myne omftandigheden toelaten , en voege, indien U Hoog Edele Geboren Gedrengen myn gering offer met deszelfs goedkeuringhonoreert, hier nevens een Wisfel,' aan U Hoog' Edele Geboren Geftrenge order, van één duizend Gulden op myn Solliciteur, die ten eerften kan ontfangen en dus. aan myne onderteekening voldaan worden. De God onzer Vaderen, die ons Nederland zo menigmaalen uit' groote nooden gered, en door zynen fterken arm beveiligd heeft, redde ons weder! Hy doe de wyze raadflagen en befchikkingen van 'sLands Staaten en Stadhouder, tot behoud van onze gezegende Conftitutie, alsmede de bereidwilligheid en trouw der Vaderlandlieyen. de Ingezeetenen , ten algemeenen nutte en tot zyne eer en heerlykheid gedyen!  JAARBOEKEN, Maart, 1753. 429 Hebbe de eer my met het diepdö refpeét te reekenen, HOOG EDELE GEBORENGËSTRENGEN HEER» U Hoog Edele Geboren Geftren-' gen zeer Onderdanigen en Gehoorzamen Dienaar, (JVas geteekend f) A. van AERSSEN BEYEREN van VOSHOL. Deventer, den 5 Maart 1793. Tot behoud van het dierbaar Vaderland en deszelfs Ingezeetenen, onzen Godsdienst en Burgerlyke Vryheid, de Koophandel, Landbouw, Fabrieken en Trafieken, beloove ikT, als eene vrywillige gifte,, op de eerfte aanmaning, uit hoofde van dpze myne onderteekening, in 's Lands Kas te zullen furneeren de fomma van een duizend Guldens. . (JVas geteekend,} A. van AERSSEMBEYEREN van VOSHOL. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, tot een blyk van Hun Edele Groot Mogenden genoegen over de^e edelmoedige daad, by het loflyk voordel, in de voorfz. Misfivé vervat, als een treffend voorbeeld ter navolging , daar van fpeciale betuiging aan gemeldeu Heer, by dezen, met dankzegging, te doen, het welk in de publyke papieren zal worden beFf 3 kend sGra- f en haje. Refol. mtrend ;en Gift.  's Gka- venhage. EXTRACT uit het Register der Refolutien van de Heeren STA ATEN van HOLLAND en WEST-FRIESLAND, in Hun Edele Groot Mogende Vergadering genomen op Woensdag den «o Maart 1793» T\e Raad • Êenfionaris heeft ter Vergadering gecommuniceert de ouverture, hem door den Déken der Oost-Noordenrykfche-buurt alhier in den Haage, uit naam van Hoofdmannen en de refpeétive Contribuanten, gedaan eener vrywillige gifte, tot aanmoediging der Militairen en onder, fteuning van derzelver agtergelatene Vrouwen en Kinderen, en van hunne Refolutie, om de penningen daar van, als een dongratuit in'sLandsKas over te brengen, met mondelinge by voeging, dat het zelve gefchiedde om hun goed hart te toonen; op den voet, als hier na volgt geïnfereerd. Daar men in dezecritique tyden, waar in ons Vaderland , door eene onverdiende en fchielyk overrompelende Oorlog zich bevind, en het zeker is, dat in de B-uitenlandfche Gewesten , en zeifs in zommige plaatzen van onze Republiek , weldenkende Ingezeetenen gevonden worden, welke een vrywillige gift gecontribueert hebben, oa nog contribueeren, tot aanmoediging der Mi« lita*- 430 NIEUWE NEDERLANDSCHE kend gemaakt, en zal hem Extract: dezes, foï zyne informatie, worden gegeeven. Accordeert met voorfz. Refolutie. Tot het zelfde onderwerp behoort ook het navolgende  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 431 Htairen en onderfteuning van derzelver agtergelatene Vrouwen en Kinderen. Zo hebben Deken en Hoofdmannen, met hunne refpeétive Contribuanten van de Oost-Noor. denrykfche Buurt in 's Gravenhage gerefolveerd, om hunne reeds ingezamelde en verdere inko. mende Penningen, als een Dongratuit, ten bewyze van hunne Vaderlandlievende denkenswyze , en tot onderfteuning en te gemoetkoming der Nederlandfche Krygsbenden , welke onder 's Hemels Zegen, zo dapper voor der Burgeren en Inwoonders Haarddeeden en Altaaren geftreeden hebben, in 'sLands Casla over te brengen, ter tyd en zo lange, als dezen den Lande zo onrechtvaardig aangedaane Oorlog zal duuren; zullende Dekenen en Hoofdmannen gehouden zyn van telkens quitantie te neemen van de Penningen , welke zy zullen overtellen, en van ds zeiven in de Jaarlykfche byëenkomde te vertoonen, als mede van zich te informeeren,. ho« en op welke wyze, en waar ter plaaize,. deze Dongratuit zal kunnen overgeteld worden." Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, tot een blyk van Hun Edele Groot Mogende genoegen over deze edelmoedi. ge daad, by het loffelyk voordel in de voorfz. ouverture vervat, als een treffend voorbeeld tes navolging, daar van fpeciaale betuiging aan gemelde Deeken en Hoofdmannen , met Contri. buanten van de Oost-en Noordenrykfche Buurt alhier in den Haage, by deze met dankzegging te doen; het welk in de Couranten zal worden bekend gemaakt. En zal Extract dezer aan voorn. Deeken tot informatie worden gegeeven. Accordeert met voorfz Register. Zie hier ook nog een Ff 4 EX 'sGrs- VSNHA- GE. Andere Refol. omtrend dergely ke Gift,  432 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA" GE. Kcjbl. omtrend dergely ke Gift. EXTRACT uit de Refolutie» van de Heeren STAATEN van HOLLAND en WESTFRIESLAND , in Hun Edele Groot Mogende Vergaderiuge genomen of i >; Donderdag den 21 Maart 1793. T"\e Raadpenfionaris heeft ter Vergadering gecommuniceert, dat hem van een onbekende, uit Godsdienst en Vaderlandsliefde, was gezonden , ten behoeve van den Lande ƒ 10005 welke hy had doen verzeegelen en ter dispofire van de Heeren Gecommitteerde Raaden gefield. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, tot een blyk van Hun Edele Groot Mogende génoegen, over deze Edelmoedige daad , de voorfz. fom daakelyk te accepteeren; met qualificatie op Heeren Gecommitteerde Raaden, om dezelve fom aan het Comptoir Generaal te doen bezorgen om behoorlyk te worden verantwoord; en dat daar van, als een treffend voorbeeld ter navolging, in de Cou. ranten bekendmaking zal worden gedaan. ' ' Accordeert met voorfz. Refolutien. «30 v. . . nsv iüüf) , gtij; .. Tot foortgelyke yver behoort ook het navolgende EXTRACT uit de Refolutien van de Heeren STAATEN van HOLLANDcwWEST-FRIESLAND, in Hun Edele Groot Mogende Vergadering genome?} op Woensdag den 27 Maart 1793. "pve Raadpenfionaris heeft ter Vergadering gecom- municeert, dat hem van een onbekende te Rot-  JAARBOEKEN, Maart, 1793I 433 Rotterdam, voor den Lande, den 25 dezer was ter». band gefield, om geroijeerd te worden, een Rece^, pis in dé laatfte Negotiatie van I co o Guldens, c als mede de navolgende Misfive,gefchreeven in den Hage, op heden aan hem gezonden uit naam deri Leden van de Nieuwe Sociëteit in de Korte Hout-t ftraat alhier, waar by hem toezenden eene Som; van ƒ 1000:0:0 tot aanmoediging van Militairen! en onderfteuning van derzelver agtergelaatene Vrouwen en Kinderen. HOOG EDELE GESTRENGE HEER! Vermits Hun Edele Groot Mogende by Hoogstderzelver Refolutie van den 20 Maart laatstleden hun genoegen :en dankzegging hebben .gelieven te betuigen voor de vrywillige gifte, gedaan door ds Oost-Noordenrykfche Buurt alhier in den.LIage, tot aanmoediging' der. Militairen, en cuderfteumpg van derzelver agtergelaatene Vrouwen cn Kinde ren. en het zelve als.een treffend voorbeeld ter na* volging in de Couranten hebben doen bekend maaken , is het aan de Leden van de Nieuwe Sociëteit in de Korte Houtftraat alhier in den Hage.toegefcheenen, dat een blyk van hunne bereidwilligheid en yver om in dezen tyd ten voorfchreevcn einde mede te werken, niet anders dan aangenaam zoude kunnen zyn, en tot verdere voorbeeld zöude kunnen verftrekken; weshalven onder hun een infehryving is geopend en reeds by een gezameld een Som van een duizend Guldens, welke wy als Gommisfarisfen van dezelve Sociëteit uit naam van de Leden van dien, de eer hebben by dezen aan U Hoog Edele Geftrenge te doen toekomen, met ootmoedig verzoek, dat dezelve mede tot het voorzegde oogmerk moge worden geëmployeerd; zullende wy intusfehen niet nalaaten, om, wanneer by het vervolg nogmaals eene bekwaame Somme by een vergadert mogce worden, dezelve al*dan mede aan U Hoog Edele Gsdrenge te doen-geworden. He *s Gea- VENHA- GB. llrfol. omtrend gdykè Gifièé 1 T 3. 1 t, 3 1 r e ]  'sGra- venhage. Refol. omtrem gelyke Gifte. 434 NIEUWE NEDERLANDSCHE Het is in de hoop dat U Hoog Edele Geftrenge niet anders dan ten goede zal duiden, dat wy hiermede derzelver gewigtige bezigheden hebben geinterrumpeerd, dat wy de vryheid neemen ons met de diepften eerbied te noemen, HOOG EDELE GESTRENGE HEER ! Uw Hoog Edele Ceftrengens zeer ootmoedige Dienaaren, (Was geteekend,) R. van SUCHTELEN. ' M. van der TOT. In 'sGravenhage den 27 Maart 1793. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan tot een blyk van Hun Edele Groot Mogende genoegen over deze edelmoedige daaden, de voorfz. fommen dankelyk te accepteeren, met qualifkatie op de Heeren Gecommitteerde Raaden, om dezelve fommen aan het Comptoir Generaal te doen bezorgen, om behoorlyk te worden verantwoord, en dat daar van, als treffende voorbeelden van navolging, in de Couranten bekendmaking zal worden gedaan ; met verdere qualificatie op de Heeren Gecommitteerde Raaden in de refpective Quartieren, om diergelyke offertes in het afwezen van Hun Edele Groot Mogenden gedaan wordende, dezelve dankelyk te accepteeren, en van tyd tot tyd daar van in de Couranten bekendmaking te laaten doen, mits van hun verrigte in deze Hun Edel Groot Mogenden kennis geevende. Accordeert met voorfz. Refolutien. Drosfaard, Burgerneefteren en Regeerders der Stede en Vryheid Waalwyk, zonden aan  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 435 aan de Algemeene Staaten, by eenen brief van den 21 Maart,het navolgende woordelyk verbaal over, wegens het voorgevallen aldaar, geduurende het verblyf der Franfche Krygsmagt. HOOG MOGENDE HEEREN! Daar wy federt tien k elf dagen van onze Vyan den de Franfche Troupes zyn verlost geweest, cn federt eenige dagen onder de befcherming van onze Troupes, welke binnen deze Stede en Vryheid gecantonneerd zyn, bevinden, mogen wy ons gelukkig achten boven andere onze Medemenfchen , die onder zulk eenen Vyand thands nog moeten zuchten ; en gebukt gaan. — Den Hemel bidden wy, verlosfe hen lieden zo fpoedig en gelukkig (hoe zeer wy ook veel gevaar en onderdrukking geleeden hebben,) als ons heeft gelieven te doen. Wy vinden ons verplicht, IJ Hoog Mogenden dien aangaande van een en ander ken* nis te geeven. Het was des avonds of 'snachts tusfchen den 34 en 25 February jongstleden, toen een Detachement van omtrend vyftig Franfche Jagers te Paard, voor de eerde maal door deze Stede en Vryheid getrokken hebben. Den 26 dito kwamen dezelve alhier in grooter getal aan, bedaande meest in Infanterie, en zyn tot den 6 Maart daar aan volgende aan malkanderen met de vertrekkende en nieuw aankomende Troupes, ten getalle circa van 300 a 400 Man, den eenen dag wat minder dan den anderen hier gecantonneerd, belast gebleeven. — By deze gelegenheid hebben de Franfchen, kort na hun aankomst , eene zogenaamde Vryheids Boom geplant, en vervolgens daar na, het Comptoir van de Collecteur van *s Lands en Dorps Collecten alhier, verzegeld, en den Collecteur gelast geen ontfang of uitgave meer te doen, hebbende op het Papier, waar mede de verzegeling is gefchied, aldus sGra- fENHASE.  436 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gaa- VEÏTHAGE. Verflag der Re. geer.vm Waal- 'dus gefchreeven: — 11 efi defcudu de leverde Sellê, quen pre'/ence du Ciloyen Pasqucr, Adjudant General, & duKapi. Popowitte (V/). Gelukkig was 'er niet veel Geld by Kas te vinden, behalven nog' andere kleinigheden van Goederen, welke den Collecteur en Particulieren toebehoorden; - Dit i Comptoir is tot heden nog verzegeld gebleven, in afwachting, dat het zelve door het Militaire Wezen van onzen Staat, mogte worden ontfloten, en het Comptoir geopend , om den ontvang en uitgave wederom op den voorigen voet voortgang te doen hebben. By dit alles bleef het niec, maar boven dien wierden wy in onze qualiteit in groot gevaar van ons leeven te verliezen, blootgefteld, immers gtdreigd, by Misfive van den AdjudantGeneraal Beaufort , gedagteekend Cappel den 6 Maart 1793, zynde woordelyk van dezen inhoud. yOrdonne au Magiflrat de IFaahvyk, de faire partir lout les Bateaux (f Vaijfeaux qui font dans leur caneaux, fout peine, s'il en furvient refus (Fencourir la disgrace du General en Chef. Qiie eet ordre fuit executé en douze heitres de temps, fotis peine d'etre pendu. (Btoit Jigne') F Adjudant Gènéral Commandant les Posus avancés de la divi' fim drohe. Beaufort Op 1 00 De otitzegelïïig zal niet mogen gefchieden, dan in tegenswoprdigheid van den Burger Pasquer, Adjudant-Generaal, en den Kaptein Popowitte. (b) Ik beveel aan de Magiftraat van Waalvvyk, om aflè de Vaartuigen en Scheepen welke zich in hunne vaarwaters bevinden, te doen vertrekken; by poene indien' zulks mogte geweigerd worden, van de ongeeade der Generaal en Chef. Dit bevel moet binnen de tyd van twaalf uuren ten uitvoer gebracht worden , onder ftralfe van de gslg. (Was geteekend) de Adjudant Generaal, comaiaudeerende de voorposten van de regtcr divifie. BEAUFORT.  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 437 Op ontfangst van deze ordre, hebben wy vier' Schippers opgezocht en gelast, een Schuit, welke • omtrend het Maasje, digt by het Kasteel van Ganfoyen lag, naar Cappel te vervoeren, aan welke wy een Brief voor den Heer Beaufort mede gaven; dan den 7 des morgens komt ons een der door ons gedepecheerde Schippers boodfchappen , dat de Schuit op het Zand zat, dat zy 'er die met zo weinige Manfchappen niet konden af en vlot krygen; dat ook te Drongelen niet zoude kunnen pasfeeren, vermits de Landlieden aldaar declareeerden ordre te hebben, om zich tegen de pasfagie te moeten oppofeeren Den 7 des morgens, kwam hier weer binnen een Detachement, gedeeltelyk uit Gensd'Armes, Volontairen en jagers te Paard, te zamen groot 50 Mannen, w.'ar mede wy ontfingen een Misfive, gedagteekend, Cappel den 7 Maart,luidende woordelyk als volgt: J'ai ordonné aux Magifirats, de faire partit tous les Batemix & Faifteaux chargé ou non chargé , quifont dans le port de Waalwyk, dans treizt heures de tems fous peine d'etre pendu. — je jurt fur ma parole d'honneur, que ft mon ordre n'ej, pas exécuté , je leurs tiendrai parole. (Signé, P Adjudant Géniral Commandant les poft es avancés Beaufort (c). D (5) Ik heb aan de Magiftraat van Waalwyk bevo ten, om alle de Vaartuigen en Scheepen, zo belade als onbeladen, welke in de haven van Waalwyk aan wezig zyn, binnen de tyd van dertien uuren te doe vertrekken -, op ftraffa van de galg. Ik zweere o myn woord van eer, dat indien dit myn bevel ni« ten uitvoer word gebracht, ik myn woord zal ge ftand doen. «Was geteekend) de Adjudant-Genera: commandeerende de Voorposten. BEAUFORT. sGra- 'enha' SE. Verflag der /ie* vcer.van Waalwyk, )  438 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- vekhaGE. Vcrfiag der Regeer.vatWaalVjk. De Commandant van dat Detachement was vry difficiel, en iroputeerde aan ons de oorzajk van het niet tydig vertrekken der Schuiten; na denzelven niet dan met veel moeite tot bedaaren gebragt, en zyn Edele van ons verrichte communicatie gegeeven te hebben, en na dat hy oculaire infpeélie met ons na de u'twatering dezer plaatfe ludde gaan neemen , vertrok- denzelven eindelyk , met zyn onderbebbende Detachement naar St. Gestel Cappel, met een Misfive van ons aan den Adjudant Generaal Ikauforr, in antwoord van de zyne van den 6 en 7den dezer, waar by wy de onmooglykheid om aan zyn ordres te voldoen, om hier vooren reeds geallegueerde redenen, te kennen gaven. Den 8 zagen wy geen Franfchen, maar den 9 rukten hier in Bezoyen en Baardwyk binnen, dea Generaal iVëstcrman , ,met een Corps Troepes, zo Infanterie als Kavallerie , by zich hebbende eenige ftukken Gefchut en Ammunitie-Wagens, fïerk naar gisfing ruim 8co Man, welke Generaal op den Raadhuize kwam, met nog een Heer, die • zo als wy daar na onderricht wierden, Ondaatje genaamd werd, en deze volgende ordres ons voor» fchreef. Les Bmrgemaitres cj? Prepofés de Waalwyk, fournirons de vivres pour douze cent Hommes ,can~ tonnés dans leur VMage, & pour cent cinqusnte Chevdux, de Fouragesils< fournirons en outre dans le jour, & fousleurs refponfabititó perfonelle, quatrevihgt Foitures attelis chaque de un a deux Cheveaux; - chaque Voiture fera pourvu de douzeSacs d'Avoine, qui leur feront rendus; & au cas qidils ne pourront fournir cette quanlité de Voitu'res, ils font authorifi, a requirir les villages voifins a venir a leurs fecours, & au cas de refus de la part des Municipalités vaifines, il leur fera donnè matn forte par les Troupes Francoife. — Fait tt Waalwyk le 9 Mars 1793. — {Signé,") l'Jd- J'u"  JAARBOEKEN, Maart, 1753. 4353 kidant-Qénéral, Commandant de F Armée de la Republique Franpife. Westerman (d). Hier op hebben wy zo veel mooglyk , de nodige ordres tot de leverantie der gerequireerde: vjvres gegeeven, en gelasteden aan Jan Pannebah kef, tegens dén oatfangst van Bons, de gerequireerde fouragie van Stroo en Haver te leveren; maar kort daar na ontvongen wy de volgende ordres: Le Masillrat fournira fans dilay, & fans toucher au Magafin de Citoyen Pannebakker,/« quantiti de Fouraxe neceffaire aux Troupes Frangoijes; le Commandant leurt previent, qu tl a lerare d'employer tous les moyens de rigeur pour Je procurer la fubfiflance, & (out ce dont-ilpeut avoir befoin. —' Waalwlck le Q Mars 1793. / An, 2 cle (d) De Burgemeesters en Regeerders van Waalwyk, Worden gelast, om voor twaalf honderd Man die * hun Dorp gecantonneerd zyn , leevensmiddden ta verfchafftn , en fouragie voor honderd vyft.g Paarden ; en nog behalven dat onder hunne perloneele verantwoording, tagtig Rydtuigen ieder met eén of twee Paarden befpannen; ook zal ieder Rydtuig voor. zien-moeten zyn van twaalf Haverzakken, welke aan hun zullen worden terug gegeeven; en in gevalle zy niet in ftaat mogten zyn om die hoeveelheid van Rydtuigen te verfchaffen , worden zy by dezen gevolmachtigd, om de nabuurige Dorpen tot hunne byftand op te roepen; en in geval van weigering der by plegen Dorpen, zal aan hun de fterke hand der t-ranfche Troupen verleend worden. - Gedaan te Waak wyk den 9 Maart 1793. + f teekend ) de Adjudant-Generaal van het Leger der Franfche Republiek, W ES TERM Gg s GrA* venha3e. Verffag der Re* treer.van Waal»ykr  44© NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA' GE. Verflag der Regeer.vanWaal. BOUVIER, Li. Colknel. la Republique. (Signé,) Bouvier Lt. Collonel. (éj Hier op zyn wy genoodzaakt geweest onze Kooplieden te gelasten, de benoodigde Fouragie by de band hebbende, tegens behoorlyke Recues of Bons, gelyk ook is gefchied, te leveren. Waar op zy des avonds alle zich weder naar Wispick, Raamsdonken Geertruidenberg,hebben geretireerd, en zyn na dien tyd van hier terug gebleven. Geduurende al die dagen heeft deze Plaats zich genoodzaakt gevonden om die Troupes, niet alleen die hier, maar ook die, welke te Do veren waren gecantonneerd (wat moeitens men ook aanwende om de last van deze Iaatfte van onze fchouderen te fchuiven,) van de nodige Vivres en Fouragie, Brand , Wachthuizen, Karren, Paarden en Gidzen te voorzien, zo dat deze Plaats geduurende die invafie niet weinig is gedrukt geweest. De Bons, welke wy voor de gedaaneLeverantie van Vivres hebben gekreegen, en waar voor zy ons verzekerden , dat wy van hunne Commisfarisfen betaaling zouden erlangen, zyn van de volgende teneur. Armée de la Hollands. — Les Citoyens Mu- ni- OyDe Magiftraat zal zonder uitftel, en zonder het Magazyn van den Burger Pannebakker aan te doen , de nodige hoeveelheid van fouragie voor de Franfche Troupen vereischt verfchaffen. De Commandant verzekert hun, dat hy bevel heeft om van de ftrengfte middelen gebruik te maaken, ten einde zich onderhoud , en al het geene hy verder mogt benoodigd zyn, te verfchaffen. Waalwyk den 9 Maart 1703. Het tweede jaar der Republiek. (JVas geteekend.')  JAARBOEKEN, Maart, 1795. Ut hicipeaux du Vtllage dc Waalwyk, om fait fournir four la nourriturc du Detachement du Fort Dover en, la quantitè de deux mille cent vingt une Livre de Pain± recuc par mes maihSt cï IVaalWiek le 5 Mars 1793'. — L'an 2 de la Republlque Francoifeé (Sigr.e~) Giraf], Adjuch Major — Legion du Nord, Chasfeur a Chevak , Bon pour foixante dix Livres de Viandej poür tin Detachement de la dite Legion, commandé par le Citoyen Gouilliart; (Signé,) Gouilliart, Lieutenant (ƒ). Wy hebben eer en ambtshaiven, óns verplicht geoordeeld, om alle moóglyke recherches enindantien te laten doen, om zo mooglyk de betaaling daar voor te ontfangen, of die Bons te vernegotieeren, maar wy vreezen daar in niet te zullen kunnen flaagen. By den intocht onzer Troupen, is de VryheidsBoom alhier daadelyk omver, en aan dukken tot brandhout gehakt. Eindeiyk is door een Officier, zo wy geïnformeerd zyn , van de Arifpachfche Troupen, op den 14 Maart 1793, alhier, iu by. we. (f) Hollandsen Leger. — De Municip'aale Burger; van het Dorp Wualwyk, hebben voor onderhout van het Detachement van het Fort Doveren, gefour neerd de hoeveelheid van twee duizend een en twia tig ponden Brood in myn handen ontfangen. Te Waal wyk den 5 Maart 1793. Het tweede jaar van d< Franfche Republiek. (Was Geteekend) Giran, Adju dant Majoor. — Legioen van het Noorden, jager te Paard. Bon voor zeventig ponden vleeseh, voor een De •tacheraent van genoemde Legioen, gecommandeers door den Burger Gouilliart. (Was geteekend,^) G O U I L L I A F T Lieidenmü, sGk# se. Verflag der Regeer.vanWaal- v/yh i !  44.2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Grave nha- CE. Verflag der Regeer.yaiI>Vaalwyk. U Hoog Mogenden Onderdaanige en gehoorzaamfte Dienaaren, Dros- t. wezen van den Drosfard, twee Schepenen, en den Secretaris dezer Steden en Vryheid, opgenomen, het Hooi, Stroo, Haver, Zout, Graanen,en andere Waaren en Goederen, welke zich bevinden in het Huis en twee Schuuren door zekere Jan Pannebakker aangefchaft, welke binnen deeze Stede en Vryheid , aan de Franfche Troupen afleveringen van Hooi en Haver heeft gedaan, en welke Perfoon van Jan Pannebakker, federt de re» traite der Franfche Troupen, van hier naar Geertruidenberg (alwaar hy nog dezelve aflevering doet, zo wy geïnformeerd zyn,) is vertrokken, zich nog bevind, dewelke ook aan den Drosfaard van deze Plaats, de ingefioten Copie Misfive, dienaangaande heeft gefchreven, waar toe wy eerbiedig de vryheid neemen ons te refereeren ; kunnende wy niet met volkomen zekerheid informatien geeveh aan wien voorfz. Vivres en Waaren toebehooren , prefumtif het Hooy en Haver aan de Franfche Troupen, om dat die zich bevinden ter plaatfe, daar de aflevering aan de Franfchen is gefchied; intusfchen heeft onze Gerechtsdienaar, op requifitie van voornoemden Officier, de voorfz. Goederen tot hier aan tce bewaard , en zal die blyven bewaaren, tot dat daar over nader zal zyn gedisponeerd. Wy hoopen , Hoog Mogende Heeren! dat deze communicatie waar toe wy ons verplicht oordeelen, en welke de criticque omftandigheden belet hebben eerder te depecheeren, ons ten beste zult gelieven te duiden , en bidden verzekerd te wezen, dat wy altoos, na Uw Hoog Mogenden in de befcherming des Allerhoogften te hebben aanbevolen, met de verfchuldigde veneratie, eerbied en hoogachting blyven, HOOG MOGENDE HEEREN!  JAARBOEKEN, Maan, 1793. 44: Drosfaard, Burgerneefteren en Regenten der Stede en Vryheid Waalwyk. ([Lager flondf) Ter Ordonnantie van denzelven, (JVas geleekend,) J. C. van NIMWEGEN. Secretaris. Waalwyk den 21 Maart 1793. Hunne Hoog Mogende de Algemeene Staaten, hebben den 26 dezer maand Maan een Placaat afgevaardigd, houdende verboc van Uitvoer uit deze Landen, en van Toe voer naar Frankryk , of de Landen ondei het eebied van de Franfche Natie, ofte on der de magt van deszelfs Wapenen zynde zo wel in als buiten Europa, van allerlej Oorlogsbehoeften en meer andere zaaken als mede eene Waarfchouwing tegen he vervoeren van verbodene Goederen, doo onzydi^ fchepen naar de voorfchrevei Landen. De Staaten Generaal der Vereenigde Nederlan den allen den geenen die dezen zullen zie! of hooren leezen, falut, doen te weeten: n. de maal het de Nationaale Conventie van Frankry eoed scdagt heeft, zooder eenige wettige rede den Staat dezer Landen vyandelyk aan te tasten £n Wy derhalven genoodzaakt zyn alles by tebrer gen tot Onze wettige defenfie, en tenens te gebru ken het recht, het geene Ons door het eigen doe Gg 3 dl I 'sGra^ venha" CE. i > r 1 r 1 1 t 1 > i- !• 1 :r  444 NIEUWE NEDERLAND3CHE *jï Graweni-ia- Verbod van Uil' fn Toe? voer naar Frank' jer Franfchen gegeeven word, om reciprcquelyk zodanig te handelen als tegens Ons gehandeld word, cn Wy mits dien ook, om zo veel in Ons is alle afbreuk van die zyde voor te komen, vero bügeert en gehouden zyn na Ons vermogen, gemelde Natie te benemen en te verhinderen de commoditeit, en de behoeften, waar mede dezelve den Staat dezer Landen en de goede Ingezetenen van dien verder afbreuk zoude kunnen doen. Zo is 't, dat Wy na vorige Exempelen goedgevonden en nodig geacht hebben, zonder door dit Placaat te willen worden verdaan, aan Onze ber reids gefielde Ordres eenigzints te derogeeren, allen den geenen, die onder Onze gehoorzaamheid zyn ftaande, te ordonneeren , en wel fcherpelyk te verbieden, ook in 'c vriendelyke te adverteeren , en te waarfchouwen alle andere Natiën, met dezen Staat in Verbond, Vriendfchap of Neutraliteit ftaande, gelyk Wy ordonneeren, verbieden en waarfchouwen refpecdive by dezen. Art i. Eerftelyk, dat van nu voortaan niemand zig zal hebben te vervorderen zonder de permisfie van de Collegien ter Admiraliteit te hebben bekomen,- en ten genoege van dezelve hebben gefteld behoorlyke Bqrgtogt ten beloope van de drie dubbelde waarde der uit te voeren Goederen, van binnen zekeren tyd by de voorfz. Collegien te bepaalen,ten genoegen van dezelve te zullen verifieeren den aankomst der Goederen, ter opgegevene deftinatie uit deze Landen, uit te voeren eenige Wapenen. Munitie, en andere Oorlogsbehoeften, alle Vuurwerken, Salpeter, Zwavel, gerafineert en ©ngerafineert Buskruit, Lonten, Kanon, Bisfen, Mortieren, Afruyten, Rolpaarden, Kogels, Bomben, Carcasfen, Granaten, Musquetten, Torpuettcn, Snaphaanea, Pidoolen, Petandes, gewa. pende Vlegels, Saucyfen ,' Pekkransfen , Stormhoeden, Casquetten, Cuirasfen, Bandeliers, Patroontasfen, heele en halve Pieken, Hellebaard'na 'Degens, Baionettqrj, cn allerhande Wapenen,die-  JAARBOEKEN, Maart, 1793' 445 nende tot Hand- of Schietgeweer, daar onder begrepen Loopen en Stoten, en het geen verder tot Montuur van het zelve gebruikt kan worden , Paarden, Zadels, Holfters en al het geen tot Montuur van Paarden nodig is, Masten, Spieren, Kaas en allerhande Rondhout, eike Balken en andere Scheepstimmerhout, gezaagd en ongezaagd, waar van de foorten zyn gecnumereert, en voor Scheepstimmerhout verklaard, by Placaat van 31 Augustus 1747, ook Zeildoek, Hennip, Touwwerk, Bindtouw, Kabelgaaren, Schyfgaaren, Zylgaaren, en diergelyke daar onder begrepen, Ankersyzer, Staalgruis van Yzer en Staal, allerhande Koper en Metaal, Pik en Teer, mitsgaders, Meel, larwe« Rogge, Haver, Paarden- en Duiveboonen, no" Goud of Zilver, gemunt of ongemunt,op pee' ne°van dc verbeurte van de voorfz. Speciën, dewelke uit te voeren, ondernomen, en agterhaald zullen worden, en van de dubbelde waarde daar van daar en boven, te appliceeren een derdepart voor den Aanbrenger, een derdepart voor den Ut' ficier, die de Calange doen zal, en een derdepari ten behoeven van de gemeene zaake; wordende cgter van het Verbod en de bepaahngen in di' art. vermeld, uitgezonderd alle zodanige Goede ren , welke met de eigene of gehuurde Schepel van de Oost - Indifche Compignie, door of vai wegens de Diretdien, zo over de Colomen van dei Staat in de West-Indien, in het algemeen, al: over de Colonien van Surinamen en de Berbic< verzonden zullen worden. 2. Dat veel meer niemand van de Ingezetenei dezer Landen zig zal hebben te vervorderen, he geen voorfz. is, of eenige Schepen uit deze ofem ge andere Landen, Koningryken, Piaatfen or Mc den dircctelyk of indireftelyk te vervoeren na een; se Havenen, Eilanden, Steden of Plaatzen va Frankryk of andere onder het gebied van de Fran fiche Natie, of onder de magt van derzelver Wape Gg 4 nen 's Gra- venhage. Verbod van Uiten Toevoernaar Frankryk. 1 1 1 1 c' 1  446 NIEUWE NEDERLANDSCHE "s Gra- venhace. Verbod vah Uilen Toevoernaar Frank ryk. nen, zo binnen als buiten Europa zynde; dat mede niemand ter Waereld, alhoewel een Vreemdeling en geen Ingezeten dezer Landen zynde, zig het derwaards vervoeren van het geen voorfz. is uit dezen Lande zal hebben te onderwinden; alles refpectivelyk op pcene van de verbeurte van dien, en van daar over als Vyanden van den Staat met 'er dood geftraft te worden. 3 En nademaal Wy vnlgcns de pligt van alle Wettige Overheden, als fchuldig zynde haare goede Ingezetenen met alle mogelyke Middelen voor geweld en overlast te behoeden en te befchermen, niet en konnen, ook volgens het gemeene recht en de praclycque van alle Volkeren, met gehouden zyn te gedoogen, dat aan gemelde Natie van iemand ter Waereld werden gefuppediteerd eenige Contrabande Waaren ; zo willen Wy by dezen alle Onze Geallieerde Vrienden en Neutraalen, en generaallyk alle Volkeren en Natiën geadverteerd, en wel ernftig verzogt , en vermaand hebben, haar niet te willen vervorderen tot Onze nadere Waarfchouwing, te voeren of te transporteeren uit eenige Landen , Koningryken, Piaatfen, uf Steden direcltelyk of indirecfelyk, na eenige Havenen, Steden of Piaatfen van Frankryk, of andere , onder het gebied of geweld der Wapenen van gemelde Natie, zo binnen als buiten Europa ftaahde , eenige Waaren van Contrabande by de Traclaaten tusfchen hun en Ons intercedeerende voor Waaren van Contrabande bekend , en voor zo verre tu&fcben Ons en hun zo • danige Tradtaaten niet exteeren, eenigerlei Oorlogs- Ammunitie of Wapenen, als Mortieren,Gefchut met zyne Vuurwerken, en het geen daar toe behoord, Geweeren, Pi (looien, Bomben, Granaten , Buspoeder, Lonten, Kogels, Pieken, Zwaarden , Lansfen, Hellebaarden , Casquetten, Cuirasfen en diergelyke foort van Wapentuig , ook Soldaaten, paarden, toerusting van Paarden, en  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 447 aller'ei andere Krygs - Gereedfchap, alzo Wy van meening zyn voor goede Prinfe , en verbeurd te, houden de voorfz. Waaren van Contrabande, die contrarie deze Onze Advertentie en Ordonnantie bevonden zullen worden, geladen te zyn,om derwaards gevoerd te worden. 4. Ordonneerende voorts alle Onze Ingezetenen, adverteerendeen vermaanende alle Onze Geallieerden , Vrienden en Neutralen, en generaallyk alle Volkeren en Natiën, willende vaaren na eenige Ryken, Landen , Steden of Piaatfen, onder het Gebied' of de Magt van Frankryk niet behoorende, of die van alle andere Landen herwaards aan zouden willen komen, te kiezen en te houden de ruime Zee; alzo Wy verftaan en verklaaren by dezen , dat alle Schepen , die op de Kusten van Frankryk of andere Landen, Eilanden en Piaatfen, onder het gebied of de magt van gemelde Natie zynde , en voornamelyk binnen de Baakens en Ondic-ptens, langs dezelve gelegen, gevonden zullen worden, en die alzo niet buiten fufpicie zullen zyn, van tegens dezen Ordonnantie en Advertentie iets voor' te hebben , zo wanneer die in het geheel of ten deele met eenige van de voorfz. Waaren van Contrabande geladen zullen zyn, by de Kapteinen en andere Officieren van Oorlog, ook Commisfie- Vaarders dezar Landen , aangehaald en opgezonden zullen worden, om daar ovei by de Raaden ter Admiraliteit te worden gefententieerd, in maniere als in 't tweede of derde artikel hier voren ftaat geexpresfeert, ten ware nog. thans dezelve Schepen aldaar gedreven en geraakl mogten zyn door de ftorm of andere zware nood. en dat het zelve by opgemelde Raaden ter Admiraliteit uit de Circumftantien in dier voegen op genomen cn geoordeeld zal kunnen worden. 5. En om wydersaüe bedrog, bet welk tegen; deze Ordonnantie en Advertentie 'voorgenomet Gg 5 zou 's Gra- venhage- Verbod van Uiten Toevoernaar Frankryk. -  44S NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGu- VENH »" GE. Verlod van Vit en Tjcype'rnaar Frankryk. ■ zoude rsogen worden, voor te komen en te verhoeden, lasten en beveelen Wy mits dezen alle Schippersen Kooplieden, Ingezetenen dezer Landen zynde, of hunne Schepen en Goederen uit deze Landen uitvoerende; adverteeren en vermaanen • voorts alle anderen 'van wat Natie die rok zyn, of van waar die komen zullen, geene Goederen , Waaren, of K'iopmmfcbappen in haare Schepen in te laaden ofte doen laaden, dezelve te vervoeren of te doen vervoeren, anders dan met eenderhande Zee-Brieven, behoorlyke Paspoorten, volkomen Cherte-Parthyen, Cognoscementen, Vragt-, Advys- en Convooybrieven, of diergelyke anJere hefcheiden, als na de Wetten en Placaaten van de Piaatfen, daar de Goederen , Waaren en Koopmanfehappen ingeladen zullen zyn, tot derzelver inlaading en vervoering zullen worden gerequireerd; alzo Wy voor verbeurd zullen houden, en van nu af aan voor goede Prinfen verklaaren alle de Schepen , die vaaren zullen met Zee - Brieven, meer als van een Souverain of van een Regeering, mitsgaders zodanige van de ingelaaden Goederen, Waaren en Koopmanfch3ppen, daar van meer als een Cherte-Partbye, dubbelde Vragt Brieven , Cognosfementen of andere befcheiden gevonden zullen worden, ook alle de Schepen en Goederen, die met de voorfz. gerequireerde befcheiden niet n$ behooren voorzien zullen wezen. 6. Ten einde ook alle Officieren en Bevel hebbe. ren vari Schepen van Oorlog, zo van den Staat sis van Particulieren, op beftdling van Zyne Hoogheid den Heere Prinfe van Orange en Nasfau, als Admiraal-Generaal dezer Landen, uitgerust, verzekerd mogen zyn, dat de Schepen, die zy in de Zee zullen komen te rescontreeren, op geene der vo3ifz. Havenen, Steden en Piaatfen van Frankryk of andere onder het gebied of de magt van voornoemde Natie ftaande, met eenige van de voorfz. Waaren van Contrabande mogen hebben  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 449 gemunc; zo zullen de voorfz. Kapteinen in Zee alle Schepen, daar op eenige fufpicie zal vallen, mogen aandoen, en dezelve afvorderen haare ZeeBrieven , Paspoorten, CherteP-arthyen en Cognoscementen, tot blyk waar de Schepen zouden mogen mogen t'huis gehooren, waar en op wat Plaats de Lading zy gefchied, waar in haare Lading beftaat, en op wat plaats de ontlaading zal gefchieden , het welk aan haar vertoond zynde, en bevonden zynde, dat de voorfchreeve Schepen met geene van de voorfchreeve Waaren van Contrabanden na eenige Havenen of Piaatfen , onder de raagt van Frankryk zynde, hebben gemunt, zuilen zy dezelve vry en onverhinderd laaten pasfeeren, maar zo het contrarie van dien by deselve befcheiden of anderzints mogte worden bevonden, zo zullen zy zodanige Schepen met haare ingelaadc Goederen, in goede verzekering hebben op te brengen, en onder haare bewaaring te aanvaarden aile de befcheiden, die in dezelve Schepen bevonden, en aan haar vertoond zullen zyn, ook het geen den Schipper en het verder Scheepsvolk, zo ten reguarde van haare voorhebbende reize, als ook aangaande de gelegendheid van het Schip en Ladinge te dier tyd zullen hebben verklaard , in de beste forme by Gefchrift doen Bellen, en by den Schipper doen onderteckenen , omme, nevens de voorfz. gev nden befcheiden met het Schip , en deszelfs Lading aan de Raaden ter Admiraliteit, daar de Veroveraar uitgevaaren zal zyn , opgezonden en overgeleverd te worden, en zal ten aanzien van de Schepen onder Convoy geloof moeten gegeeven worden, aan de Verklaaringen der Officieren, met de Convooyen belast, dat in de Schepen onder haar Convooy geen Contrabande Waaren ge iaaden zyn, en zy daar van volkomen kennis hebben, wanneer geen verdere Vifitatie zal worden gevergt. 7. Verders is Onze meening , dat ook alle de pojnen, hier voren gedaiueert, effect forteeren, §5 's Gra- VENHAGE. Verbod van Uit' in Toe* voer naar Frank' ryk.  4JO NIEUWE NEDERLANDSCHE "sGra VEöHACE- Verbod van Ui* en Toevoernaar Frank*7& en geëxecuteerd zullen worden tegens Onze Ingezetenen, Overtreders, het zy Kooplieden, Schippers of andere, wie dezelve ook zoude mogen wezen , met Confiscatie van de Schepen en van de ingeladen Goederen, een Eigenaar toebehoorende, •invoegen hier voren verhaald, of anderzints, zo dezelve niet voor handen zullen zyn , met pecu-, nieele boete, ter concurrentie van de waarde van dien, elk in hun reguard, in geval t'haarer aankomst in deze Landen , of ook anderzints de gelegenheid daar toe gebooren zynde, zal vernomen en bewezen worden, dat zy deze Ordonnantie en Advertentie in eenige poincfen zullen hebben gecontravenieerd, even gelyk, als of zy op het fait bevonden, en by de voorfz. Schepen van Oorlog daar over uit de Zee opgebragt, of anderzints hier te Lande by andere 's Lands Officieren agterhaald en betrapt waren geworden. 8. En ten einde door de Executie van deze Onze Ordonnantie en Advertentie geene regtvaardige redenen van klagten mogen worden gegeeven aan eenige Koningen, Republieken , Prinfen, Potentaaten of Steden, met dezen Staat in Alliantie of Verbond ftaande, zo lasten en beveelen Wy wel expreslelyk by dezen, alle Onze Hoofd- en andere Officieren ter Zee, zo over Schepen van Oorloge van den Staat, als over Schepen by Pardculieren,opbedelling van Hoogstgedagte Zyne Hoogheid, ten Oorlog uitgerust,gcfteld, haar punctueelyk te reguleeren na de Verbonden en Tractaaten, by Ons dezen aangaande met andere Koningen, Republieken, Prinfen, Potentaaten en Steden, al berejds gemaakt of nog te maaken, den toevoer van' Waaren van Contrabanden concerneerende , ordonneerende ten zeiven einde Onze Raaden ter Admiraliteit, alle Kapteinen van Oorloge, zo van den Staat, a'ls by Particulieren, op beftelling van Hoogstgedagte Zyne Hoogheid uitgerust, uit haare refpeclive Diftricten uitvaarende, daarom par- ticu-  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 45* ticulier te adverteeren van den inhoude van het' bovenftaandc derde artikel, en na behooren te in-' ftrueeren , en aan dezelve de Extracten uit de< voorfz. ïraclaaten overhandigen, met ordre, om zig daar na precifelyk te reguleeren. 1 1 9. En zal de Judicatuure over de Transgresfie < dezer Onzer Ordonnantie toekomen den Raaden ter*Admiraliteit, in welkers Diftriclen de Contraven-; tien zullen worden ontdekt, of wel de Kapteinen, die de agterhaalinge in Zee zullen komen te doen,. uitgevaaren zullen zyn. 10. Dog by zo verre de voornoemde Transgresfeurs niet op het fait bevonden, maar namads daar over geaccufeert mogten worden, zal als dan de kennïsfe daar af toekomen den Raaden van de Admiraliteit , of de ordinaris Rechters, voor dewelke dezelve eerst in Rechten betrokken zullen worden, en ten einde alle de Officieren, mitsgaders aile andere, die de weldand van dezen Staat ter herte zouden mogen gaan , en Vyanden van zodanige Contraventie zyn, des te vlytiger zouden mogen letten, dat deze Ordonnantie ook alomme, en by een ieder pundtueelyk werden geobferveert, en de Contraventeurs na den innehouden dezer, andere ten exempel, geftraft, zo zullen alle de Penningen, die by confiscatie, als anderzints, uit deze Onze Ordonnantie komen te refuleeren, geappliceert weiden, zo als gewoonlyk alle pcenen , mulcten en confiscatien by Placaaten van de refpecdive Provinciën dezer Vereenigde Nederlanden geappliceert, en verdeeld werden, te weeten een derdepart ten profyte van de Aanhaalder of Aanbrenger , het zy dezelve in Eed en Bedieninge van het Land zoude mogen zyn, of niet, een derdepart ten profyte van den Officier, die de calange en executie zal hebben gedaan , en het refteerende derdepart ten profyte van de gemeene zaake. 11, Maai s Gr,ï- 'esha- im. rsrbad •an Uitu Toe. 'oer u:ar Frank.  452 NIEUWE NEDERLANDSCHÈ *s Graveïjha- ce. Verbod van Uit en Toe. voer naar Frankryh ; 11. Maar belangende de Schepen en Goedereö, die by eenige Schepen van Oorlog by dezen Staat, of eenige particuliere Commisfie- of Retorfievaarders in Zee agterhaald, en van daar ter zaake van' Contraventien, tegens deze Onze Ordonnantie en ■ Advertentie begaan, opgebragt, en vervolgens voor de gemelde Raaden ter Admiraliteit verbeurd, en voor goede Prinfe verklaard zullen worden, daar" van zal de verdeeling gefchieden volgens dé Inftructie, Placaaten en Ordonnantiën , daar van hier bcvoorens gemaakt of nog te maaken. 12. Ten einde ook alle Schepen en Goederen, die ter zaake van de Contraventien tegens Onze Ordonnantie en Advertentie begaan, zullen werden agterhaald, aangehouden, en hier te Lande opgebragt , aan handen van de gemelde Raaden behoorlyk overgeleverd mogen worden, zo lasten Wy by dezen wel expresfelyk, dat de Aanhaalders van dezelve zig prascifelyk zullen hebben te reguleeren, ook allen die het zelve aangaan mogte, doen regu* leeren na Onze Placaaten op den eerden December 1640, tegens het onordentelyk plunderen eri veroveren van zodanige Schepen, geëmaneert, met waarfchouwing dat de poenen , by het voorfz. Placaat geftatueert, feveerlyk zullen worden gcexecuteert tegens alle de geenen, die contrarie het voorfz. verbod iets geattenteerd zullen hebben. 13. En ten einde aan de eene zyde mag werden voorgekomen , dat de fchade, die by confiscatie van de voorfz. Schepen en Goederen op dé Contraventeurs van deze Onze Ordonnantie moet vallen, niet door middel van asfurantie en kome te redundeeren, tot fchade van eenige andere Ingezetenen dezer Provinciën, en dat aan de andere zyde de faculteit van de Franfche Navigatie en Commercie zo veel doenlyk werde befnoeit. Zo is 't, dat Wy wel expresfelyk ordonneereö iry  \ JAARBOEKEN, Maart, 1703. 453 by dezen , niet alleen dat zig niemand van de voorfz. Ingezetenen en zal hebben te vervorderen, eenige Contrabande Goederen te verasfureeren, directolyk of indireclelyk, zeiven of door iemand anders hier te Lande, of daar buiten, op wat manie re het ook zoude mogen gefchieden , nemaar ook het geven en ontfangen van Renverfaalen, om daar door deze Onze Placaaten illufoir te maaken, het zy mede direcdelyk of indirecte! yk, onder wat pretext zulks ook zoude mogen gefchieden, op pcene dat verbeurd zal zyn en werden zodanige fomma, als by de Asfuradeurs zal wezenj verzekerd, en dat het zelve, zo wel ten reguarde van het doen van de asfurantie, als van het geven van de Renverfaalen plaatze r ebben eneffedl forteeren zal, te appliceeren en te executeeren als voren, en zullen de Officieren, die daar inne bevonden zullen worden nalaatig geweest te zyn, daar over arbitralyk worden gecorrigeert, ook met privatie van haare bedieningen, of anders, zo als na gelegendheid bevonden zal worden te behooren. En ten einde niemand hier van eenige ignorantie zoude mogen pretendeeren ontbieden en verzoeken Wy de Heeren Staaten, Erfftadhouder, Gecommitteerde Raaden en Gedeputeerde Stasier van de refpedfive Provinciën, en alle andere ju fticieren en Officieren van dezelve Landen , dezer Onzen Placaate van {tonden aan alomme te doer verkondigen, publiceeren enaffigeeren in aüe Plaat fen, daar zulks nodig wezen zal, en, men gewoon is, zodanige Publicatie en affixie te doen Lasten en beveelen voorts de Raaden ter Admiraliteit , de Advocaaten Fiscaal, en den Procureu; Generaal, en alle andere Officieren, Rechteren er Jufticieren van deze Vereenigde Nederlanden, dezen Onzen Placaate te agtervolgen, en doen agtervolgen , procedeerende en doende procedeeren te gens de Overtreders van dien, zonder eenige gratie, faveur, dislïmularie of verdrag, dewyl V- i 'sGaü- VEiSHA- Verbod tan Uiten Toevoernaar Frank* ryk* \ !  's Grave nhage. Verbod van Uit en Toe- voer naar Frank' ryk. Zynde op het fpatium gedrukt het Cachet van Hun Hoog Mogende op een rooden Ouwel, overdekt met een papiere rui te. Men ontvong op 't laatst dezer maand, in een verhaal van het geen den 5 Maart in de Nationaale Conventie der Franfchen verhandeld is, nog deze byzonderheid: ,, Maulde,voorheenGevolmagtigde van „ de Franfche Republiek in 's Hage, werdt „ voor de baly toegelaaten. Hy boodt eene „ Memorie aan, betrekkelyk het gedrag, „ door denMinifter der Buitenlandfche zaa„ ken, in de Onderhandelingen'met Holland „ gehouden: hy befchuldigde dien Minifter, dat hy, tegen het belang van de Natie, ' gehandeld hadt, door hem met verhaas• „ ting 454 NIEUWE NEDERLANDSCHE het zelve alzo ten dienfte van den Lande bevonden hebben te behooren. . Aldus gedaan en gearrefteert ter Vergaderinge van Hooggemelde Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, in 'sGravenhage den 16 • Maart 1793» (JVas geparapheert,) TAMMINGA van ALBERDA , Vt. (Onder fiond,") Ter Ordonnantie van dezelve, (Was geteekend,') H. F A G E L.  JAARBOEKEN, Maart 4$5 U tin? terug ontboden te hebben , en dat " juist toen hy op het punt was geweest, , om tusfchen de beiden Volken een verdrag " te flniten. Ik twyffel niet , voegde hy daar bv , of Dumourier , die zonderlinge " man, zal, door zyn vernuft, zyne groo, te ontwerpen volvoeren; maar, indien alles verloren was, om dat alles te veel vervroegd is, zoude het myn ichuld niet >'j zyn'devv^1 ik alles voorzien heb* Wyders wierdt uit Frankryk gefchreven, dat men aldaar, het intrekken der Prunfchen in Holland als eene ondernemirg aanzag , welke niet zo ligt misfen kon de. Cambon, de Minifter der Geldmiddelen, fcheen boven al in dat denkbeeld te wezen, en meende dienvolgens by t^te tmjten bedagt zyn, om de nodige fchikkingen te benamen omtrent de wyze, hoe met hec ingenomen Holland zoude moeten gehan deld worden. Zie hier het Beütnt der Nationaale Conventie te Parys nopens het.gedrag , door de Franfche Veldheercn in de Vereenigde Nederlanden te houden, zynde in de navolgende XXVÜ1 artikelen bevat. Art I r\e Franfche Generaals Zullen by hunne '■ ' komst in Holland, uit naam der Franfche Natie, het oppergezag des Volks openlyk doen afkondigen — Zv zullen allen Inwooners bekefid maaken, dat zy van allen épd ontflageu en van hunne tegenswoordige Conditutie bevrya zyn, inzonderheid van dien ééd, die hun m ,78* yan de Regeerine, die aan den Stadhouder verflaafd was, wierd afgevorderd, - Zy zullen hun aankondigen. 'sGrA- _ l'EMHA* ' ge.  45* NIEUWE NEDERLANDSCHE 's GrA- venhage. Decreet nopens de VereenigdeNederlanden. dat de geenen, die voorwenden daar aan nog gebonden te zyn, daar door zuilen verklaaren Aanhangers van het Despotismus, en by gevolg vyanden van hec Franfche Volk te zyn, en behandeld zullen worden volgens alle drengheid van het recht des Oorlogs. II. Da Franfche Generaals zullen by voorraad het Omwenteiings - vermogen in Holland , uit naam der Franfche Natie uitoeffenen, tot zo lang dat de Hollanders in Eerde o? Grond-Vergaderingen vereenigd, by voorraad, de Zee Beftieringen en Rechtbanken in werking gebragt hebben. IH. De Franfche Generaals zullen zich verzetten tegen de uitoefening van eenige Omwentelirgsmacht in Holland , 't zy Wetgeevend of Uitvoerend, van een enkel Mensch of verecniging van enkele Menfehen, onder welke benaaming zulks zoude mogen zyn, indien hec zelve niet van bet Volk is voortgekomen. IV. Alle beraadflagingen, openlyke bekendmaakingen , gewysden en andere bedryven, die door enkele Perfoonen welke hun macht van het Hollandsch Volk niet ontfangen hebben, mogten genomen zyn, zullen voor nul en van geener waarde gehouden worden. V. de Franfche Generaals zulkn by hunne intrede in alle Hollandfche Steden, openlyk deonmiddelyke affchafling doen aankondigen van alle voorrechten des Leenbetb'ers, van alle zaakelyke of perfoneele dienstbaarheid, Rechtsbanncn, Leendienften, yan alle zaakelyke of perfoneele éédzweeringen , die van Drosfaards, Bailjuws en andere openbaare Ambtenaars gevorderd worden. - Van alle ïien -ens, voorrechten der Jagt en Visfchery , en in 't algemeen de affchaffing van alle Heere Rechten , zo Leen- als anderen, welker titel niet voort- fpruit  ' " JAARBOEKEN, Maart, 1703. 457 fpruit uit de oorfpronglyke bewilliging der gronden, behoorlyk en wettiglyk bevestigd door de betrek king van den grondtitel. VI. De Franfche Generaals zullen fe gelyker tyd afkondigen de vernietiging van alle verdragen met de Pachters, voorrechten en uitzonderingen van Imposten aan Perfoonen , Steden , Vlekken, l)orpen, Ambten. Bedieningen en Ligh"amen des Adels: - van alle Domh erlyke, Erflyke of Kaads heerlyke Regeeringen, of beduur dat uit de bezitting van eenige Goederen, Landen der Provinciaale Vergaderingen der Staaten, des Stadhouders, van de Vergadering der Staaten Generaal, van den Raad van Staaten , van de Afgevaardigden, Raadsheeren, Admiraliteiten, Leenkamers, Vergaderingen' (Colleges), Voogden van alle Univerficeiten, van den Raad der Amerikaanfche Collegien, van' de Bedierders der Indifche Compagnie, van alle loop der Juditie, zo van den Souverein als van de Rechtbanken waar in eisch en verweering plaats heefc ; van alle Leenheerlyke en bevoorrechte Rechtsmachten, en van alle gezag dat op andere' gronden rust, dan hier by de volgende Arcikelen is voorbehouden. VII. Ook zullen de Franfche Generaals de on middelyke affcbaffing der Imposten op de Inlandfche' Bieren en het Brood doen afkondigen. Alle ande é Schattingen die plaats hebben, cnder welke vorm of gedaante zy ontfangen worden, zullen in wezen blyven: — zy zullen alle mindere Ambtenaaren, die tot derzelver ontfangsc gebruikc worden , befcherming en bydand verkenen: en deze zullen in hunne bedieningen voort vaaren, tot zo lang het Vólk in Eerde - of Grond - Vergaderingen vereenigd zynde, zyn wil heefc bekend gemaakt. VIII. De Franfche Generaals zullen mede behouden de oprichtingen ter bediering en onderfieu Hh 2 ning. 'sGrA- VENhAGE. Decreet nopens de Ver. sekigds Neder, 'ande/n  4J8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. Decreet nopens de VereenigdeNederlander,. ning van den Koophandel en het openlyk onderwys; de Rechtbanken van den Koophandel en der VredeRechters; het beftuur der openbaare Banken,Godvrugtige Fondfen; de Kamers der Unmondigen , Godshuizen, Weeshuizen, der opeulyke verbeteringen en onderfteuningen, zo wel als de beftieringen ter onderhoud der Armen, Wegen, Gragten, Bruggen, üyken, Sluizen, Fh.vei's, ScheepsLantaarns en andere zaaken van gelyken aart. IX. De Franfche Generaals zullen uit kracht van de Omwentelingsmacht, die zy in naam der Franfche Natie oeffenen, by voorraad, de voorgeftelde BefUiurders, die gebruikt worden en in bediening zyn, en volgens de voorgaande gefteldheden behouden zyn , opfchorten in hunne bedieningen; maar zy zyn verplicht in 't vervolg die Ambten te vervullen met Burgers des Lands , die zichtbaar bekend zyn door hunne talenten cn heuschheid. X'. De Franfche Generaals zullen het Hollandscb Volk bekend ma;;ken, dat zy het zelve Vrede, Byland, liroederfchap, Vryheid en Gelykhe/d aanbrengen: zy zullen het vervolgens by Eerfte- of Algemeene Vergaderingen zamenroepen , om een provifioneel beftuur en Rechtbanken op te richten en in werking te brengen. — Zy zullen voor de veiligheid der Perfoonen en Goederen zorg draagen.— Zy zullen hec tegenwoordig Decreet en de aangehechte openlyke aankondiging, in de taaie des Lands doen drukken, aanplakken, en in elke Gemeente doen gelden. XI. Niemand zal in de Eerfte- of Algemeene Vergaderingen ter ftemming worden toegelaaten, of tot Beftierder of provifloneelen Rechter kunnen bïnoemd worden, zonder den ééd voor Vryheid en Geiykheid gedaan te hebben, en zonder van de voorrechten cn voordeden, van welken hy gebruik had kunnen maaken, te hebben afgeftaan. XII. De  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 4.« XII- De Franfche Generaals /uilen in 't vérvore onder de vry waaring en befcherming der Franfche Republiek brengen , alle Goederen, zo roerende als onroerende, behoorende aan den Fiskaal, den Stadhouder, zyne Begunftigers , Aanhangers en vrywillige Voorvegters QSatelliten,) aan de openbaare Ambten, aan de Wereldlyke en Geestlyke Lighaamen en Gemeentens, en voor rekening der Franfche Natie bezit neemen van alle Nationaale •Goederen, die in Holland gelegen zyn en aan de, Franfche Republiek behooren. XIII- De Aftien van de IndifcheCompagnie,die aan den Sradhouder behooren, worden ten voordeele der Franfche Republiek verbeurd verklaard; en alle Beftuurders worden verboden, de inkomften daar van aan iemand anders, dau het provifiodeel Beftuur te berekenen. - XIV. De Franfche Generaals zullen zich door de Beftuurders, die in bediening zyn, en tot het beftuur voorgefteld en gebleeven zyn, doen ter hand ftellen de ftaat der gemelde Goederen in het bovengaande 'Artikel, die onder hun bewind zyn; — Commisfarisfen benoemen, om den ftaat der gezede Goederen op te maaken, die aan de afgefchafce Heerfchappyen en Ambten, of aan de Franfche Natie behooren. Zy zullen alle maatregelen, die in hun vermogen zyn, gebruiken, om deze Goederen tegen allen aanval te beveiligen. XV. Het provifioneel Beftuur, door het Volk benoemd, zal belast zyn met de zorg en het bewind der voorwerpen, die onder de beveiliging en befcherming der Franfche Republiek ftaan. — Het zal waaken voor de veiligheid der Perfoonen en Eigendommen; — waaken voor de beftieringen der in ftand gebleevene Ambten, — der openbaare Kasten, — de inzameling van alle Schattingen die gebleeven zyn; — het zal belast zyn met hec Hh 3 be- 'sGra- VENHA- ge. Decreet zopen s le Ver* :enigde' Nederanden.  46o NIEUWE NEDERLANDSCHE fs Grave kha ge. Decreet nopens dc Vcr- ee>n heerscht hebben, willen behouden, .terug roepen, of met hun of hunne medefchuldigen handelen, Zy vernieuwt ook de plechtige belofte, die zy gedaan heefc, van de Wapenen niet neder te leggen, voor dat de Souvereiniteic en Onafhanglykheid van het Volk , op welks Grondgebied de Troupen van het, Franfche Gemeenebest zullen getreden zyn, cn welke de grondbeginzels van Gelykheid zal aangenomen, en eene vrye Volks-Regeering zal verkozen hebben, zal gevestigd zyn,, XXVIII. De Uitvoerende Raad zal het tezen-  JAARBOEKEN, Maart; 1793- 4^3 woordige Decreet, door buitengewone Cburiers's Grazenden aan de Generaals, die de lroupen van devenhAFranfche Republiek op het Hollandsch Grondge-ge. bied gebieden; en de nodige maatregels neemen, om de uitvoering daar van te verzekeren. Decrea De Nationaale Conventie vondt ook goed^J' aan de Vereenigde Nederlanders dit adres m Néfcr_ te rigten: landen* De NATIONAALE CONVENTIE der FRANSCHEN aan de VEREENIGDE NEDERLANDERS. T rwe Republiek had zyne Rechten verboren: de Franfchen hebben dezelve te Breda gevonden, cn komen U dezelven weder geeven. De Franfche Slaaf liet ü, door de naar goud en bloed dorftende Pruisfen, verdrukken: de vrye Franschman bevrydt ü van uwe Onderdrukkers Joor zyne Arméeën, die naar Glorie en Vryheid dorsten, en de Republi k moet deWapens van het Despotismus vernielen. De Gefchiedenis bevestigt de dandvastige poogingen, die Gy lieden hebt aangewend om vry te zyn, en de onvoorzichtige dankbaarheid , die uwe boenen vaster kluisterde. Het is niet genoeg uwe vaste Eigendommen aan de woede der Zee, en uwe groote voordeden aan den Engelfchen hoogmoed onttrokken te hebben; men moet U daar en boven vry maaken van uwe huislyke Tyrannen. Uwe Voorva-, ders hebben 89 jaaren gewordeld tegen alle vereenigde Machten des bygeloofs en van het willekeiw' gezag. De Vryheid vraagt alleen eenige dagen , om uwe Onafhanglykheid en Rechten te berdellen . , Onder U zyn 'er veelen, die nimmer aan hun Vaderland hebben gewanhoopt, en geen oogenblik ■ hebben opgehouden om alle middelen in t werK Hh j w  4*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- te Rellen, om de Onafhanglykheid onder U volvenha- komen weder te verkrygen. Die Menfehen trekge. ken reeds de party der Vrvheid; het kan niet misnr, zy mo?c over haare vyanden zegenpraden ƒ Adres Zedert verfcheide jaaren door vreemde handen der geregeerd zynde, moet Gy moede zyn, om als Fran. eene yerachtelyke Kudde, beurtelings van het Huis fchen van Henegouwen tot dat van Beyeren over te aan de gaan , om vervolgens aan dat van Oostenryk en Neder. Nasfau overgevoerd te worden. Een Kaptein - Gelanden, neraal, een loontrekkend Dienaar is uw Meester, uw Tyran geworden: dus hebt Gv, daar Gy u op een Mensch vertrouwde, alles vérlooren. Uwe Voorouders befchouwden hunnen Stadhouder, als de eerfte Onderdaan van den Staat, de Bewaarder van deszelfs Vryheid : maar zelfs in dezen fchoonen tyd was uw Prins een Bespoot, en de Volks ■ Regeering eeniger Steden was Hechts een zwak verzagtend middel tegen de Ariflocratie der Edelen en der Regenten. Zeer fpoedig lieten de Staaten alle gezag aan eenen Stadhouder uit het Huis yan Oranje, — en de Vryheid ging vérlooren. Een erdyk Hoofd eener Republiek was altoos eenen gevaarlyken Vyand. Dus zal het eerfte werk, dat de Franfche Repu-, bliek voor U doen zal, beftaan in het vernietigen van het oude Regeeringsbeftuur. Men moet alle wortels van het Stadhouderfchap te gelyk uitroeijen , of het zal met te meer geweld wederftaan. In uwe Jaarboeken ftaat eene plechtige Afkondiging van de afzweering en onafhanglykheid, die aan de Tyranny van Philèppus den Tweeden paaien ftelde. De Volkeren, zegt Gy lieden, zyn niet om den Prins, maar de Prins om het Folk gemaakt. Zy hebben recht hem weg te jaagen, indien hy, door zyne onderdrukkingen, hun Vyand geworden is, in plaats van hun te verdeedigen; en zodanig moet thands de Tvranny van Willem den Vyf len, en van alle gezag a'an hem afgeftaan, getiteld worden. Dat dan liet Volk zyne Rechten we*  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 465 weder herneeme! dat het zich zelve machtige! dat 'sGra. zyn wil alleen van kracht zy en uitgevoerd worde! venha* De Verklaaring van de Hechten van den Mensch ge. -openlyk aan te kondigen; het Stadhouderfchap te vernietigen; de onnoeraelyke fommen Gelds, die Adres de flaaffche aanbidding uwer Magiftraaten , onder der duizenderlei gedaantens, aan het Huis van Nasfau Franverkwistte, weder in uwen Nationaalen Schatkist fchen te doen vloei jen; de oude Arijlocratien te vernieti- aan de gen; de verkooping der Menfehen* die op naam Nederder Oost - Indifche Compagniei) onder U gefchiedt, lauden, een verkooping haatelyker dan de presfing der Engelfchen, te verbieden; eene eenvoudige buishoudelyke Regeering in werking te brengen; de Imposten tot op de eerde bcnoodigheden te brengen , of af te fchaffen; uw uitgebreid Credit, met welke gansch Europa verbonden is, te onderdeunen; en het openbaar Credit en Koophandelyke Overeenkomften te bewaaren ; dit zyn de voorwaarden van Vrede en Verbondfchap, welken U de Franfche Republiek aanbiedt! — Dit zyn de weldaaden der Vryheid en Gelykheid7 Dus maaken wy Verbonden voor het Menschlyk Gedacht, door deszelfs Macht openlyk aan te kondigen en zyne Rechten te verzekeren. Wat is uwen Stadhouder? Een Kaptein-Generaal die Monarch geworden is; een Onderdaan die zich Meester gemaakt heeft; een Volksvoor ft ander die een Tyran geworden is; een Fupil en Bond■genoot van die Brunswyken, van welken de eene uwen Koophandel in de Indiën verwoestte, terwyl de andere uw Gemeenebest dienstbaar gemaakt en ons Grondgebied bezoedeld heeft... Wat is uwen Stadhouder ? Een laagen Vleijer der Engelfchen , die aan hem de wet voorfchryven, zo wel als aan U ! — Een Vafal van Pruisfen, die zyne Bajonetten en valfche ftreeken gehoorzaamt. Kn wilt Gy u aan zodanig een gezag blyven onderwerpen ?.,; Herlees uwe voortrede] yke Gcfchiedenisfen, en zie, qf uw hoogden trap van luister en voorfpoed niec was  4ÖÓ- NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- was in een tyd van eene Republikeinfche Regeevënha- ring; z'e of bet niet dit vry de Beftuur was, die den ge. nayver der Vreemdelingen gaande maakte,den baac vaa het Huis van Oranje verbitterde, en den OorAdres log der Koningen ontftak? Dir tydperk vernieuwt der zich nu weder voor U Üe Vryheid, de Moed Fran. en de Deugd, zullen U beter verdeedigen dan de fchen Stadhouder. Deze, de Vryheid, Moed en Deugd dan de naamlyk, moeten de eenige Hoofden der Republiek Neder, zyn , en dezen zullen dezelve nimmer gevaarlyk landen, noch rampzalig zyn. Maar het is niet genoeg alle vostfpooren van het erflyk gezag, door de dankbaarheid voorrgebragt, en door de tyranny bereikt, te vernietigen^ De Vryheid duldt niet, dat in U midden die haatelyke fpooren van Leenroerigheid en Aridocratie, 't zy Adelyke of Heerlyke, overig blyve. De Vryheid der Perfoonen is niets zonder de Vryheid der Landen: men moet dezelve vry maaken. Overal zyn de Landbewooners de yverigfte Verdeedigers der Republieken. De oogenblikkelyke.oeffening van het Omwentelings-Vermogen moet de Hollanders niet bevreesd maaken. Hoe! — zouden de geenen, die geen vrees hadden, om het willekeurig gezag van den Stadhouder te vereeuwigen, zich geen oogenblik aan een groore vrye Natie toevertrouwen , die komt om de eerde beweegingen der Vryheid te fchikken , de partyen, die dezelve onderdrukken konden te beteugelen , en de Regeeriugloosheid voor te komen ? Luister niet naar de lasteringen, onzer Vyanden; zy weeten wel, dat Frankryk geen Volk wil beheerfchen of dienstbaar maaken, maar de Souvereiniteit weder ter hand dellen. — De Omwentelingen moeten in werking gebragt worden, om weldaadig te zyn: wy mogen daar van door ondervinding de vrugten fmaaken. In alle Omwentelingen moet pene 1'rovifmneele Macht zyn, die de uitfpoorigheden van den yver en van het perfoneel belang maa- ti-  JAARBOEKEN, Maart, 1793, 4Ö7 tige; die de beweegingen, die de oude orde der'sGRA* dingen buiten werking dellen, binnen de paaien venhahouden. — 'Er worde een oogenblikkelyk Ver-ge. mogen vereischt, die het oude Beduur geregeld doet vernietigen; het uitgediende gezag oogenblik- Adres lyk verplaatst, en de verwoestingen der Regeering-der loosheid dil boude. „, -™" Dejalouüe des Koophandels is een der geesfels, ƒ<•'«<:« die den Aardbodem teisteren: wy zullen die vet-aan de woesten. Luistert na uwe Voorvaders, gy dappe-Neder* re Landgenooten van De Ruiter! Buig niet langer landen. onder het juk eener vreemde Beheerfching; of onder het gewigt eener huislyke onderdrukking. De zuurdeeg der Slaverny moet in 't hart van elk Hollander gisten. ' Maar laat het U niet genoeg zyn eenige voordeden der Burgerlyke Vryheid te genieten: zy is niet bevestigd zonder de Staatkundige. Maak gebruik van dit tydvak, waar in een groot Volk de Rechten van den Mensch onder de Naden openlyk aankondigd, en laat U met uwe Broeders vereenigen, om uwe Rechten weder te krygen. De dienstbaarheid duurt Eeuwen, de Vryheid heeft flechts oogenblikken, die men moet aanvatten. Verbreekt eindelyk die onrechtvaardige Verbonden, met de Familien van den Tyran gemaakt. Het geroep der Vryheid heeft hunne harten doen verflyven. Te ■ iv apen , te wapen, edelmoedige Bataaven l deze moeten hun bloed vergieten, en hunne fchatten ten voordeden van het Vaderland uitdeden; deze zyn het, die onder U de waare voorebrengers van deszelfs onafhanglykheid zyn zullen. — Vereenigc U met de Franfchen, om het willekeurig gezag te bedryden: de Republiek zal uwe Vryheid als zyn eigene verdeedigen , en de Wapenen niet nederleggen, voor dezelve zal bevestigd zyn. 'Er is eene deilige verbintenis tusfchen de Volkeren, d;e de Vryheid waardig zyn , tot zo lange dat alle foorten van Koninglyk gezag, door de eendragtige toe- ,  468 NIEUWE NEDERLANDS CHE 'sGra- toefternming van het Menschdom, zullen vernlévenha- tJgd zyn.' ce» Dog de kans des Oorlogs heeft zölks voor ditmaal anders befiist, zo als 'uit het bovengemelde gebleken is. Dumourier ontmoette tegenfpoéd op tegenfpoed, en zag zig genoodzaakt, in twee kolommen terug te trekken , mee den eenen over Sotibife naar Henegouwen, erj met den anderen over E&anderen naar Rysfel. Hy trok dan wel terug, maar met orde, en vanede wederom post op de hoogte van Frameries, tusfchen Mons en Valenciennes , terwyl niet alleen Antwerpen, Namen en Oftende,maar Mons mede al, door Oofïenryksch Krygsvolk ingenomen en bezet waren. SciIEVENINGEN. | Van wege den Schutterlyken Krygsraad las men dit berigt: • T\e Schutterlyke Krysraad te Scheveningen, met' aiie weldenkende Ingezeetenen, ten hooglïen gevoelig over den onrechtvaardigen Oorlof ons Vaderland aangedaan, en getroffen door den waren heldenmoed, die de Troupen van den Staat,in deze criticque omdandigheden, tot 'sLandsbehoud doen blyken; gelegenheid willende geeven, om aan ieder, die gaarne iets zoude willen contribueeren, ter verdere aanmoediging van de Krygslieden en door eene ruime bezorging, blyken van goedkeuring en toegenegenheid té geeven, hebben zich-wel willen belasten, om dat lofwaardig oogmerk ter uitvoer te helpen brengen,  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 469 gen, door op de kamer van voornoemde Schut.Scheterlyke Krygsraad, een gefloten busch te plaat- veninzen, waar in yder na vermogen iets zal kunnen CEN, bezorgen , het welk door voornoemde Schutterlyke Krygsraad, op de beste en voegzaamfte wy- Bcrigt * ze zal worden verzonden, om aan het bovenge-yst2eè en de Colonien eh de Oost- en West-Indien, mitsgaders ter Visvangst uitvaarende, zo van de groote Visfcherye als anderen, doch dat de Vaart voör het Zuiden van Europa,aL nog met HoUandfehe Schepen' prbvifionèel blyft verboden, als ook dat de aangeeving van het Lynzaad, nog tot liai'f H Af\; Am- , STRL"* DAM. Ref. eh Bekend' maaki/ip der lie- veeringl itii;  472 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. Ter Ordonnantie van dezelve, Afent Secretaris. H. H. HEYMERIKS. 'ü' f*A mi «.•'„•..•• ■ mr^QTU'--' ï Nopens de fchikkingen, welke de Natio» naale Conventie der Franfchen omtrend de Schuldbrieven , ten laste van 't Franfche Volk heeft gemaakt, heeft den Heer Ju> ■ Hen, Commisfaris dier Natie tot deze zaak, het navolgende bekend gemaakt: TT\e Heer Julien verwittigt, door dit zyn IaatA*# fte Advertisfement, de Eigenaaren der Franfche Effecten, het volgende: Art. i. De drie Maanden door de Nationaale Conventie toegedaan tot het vifeeren der Franfche Effecten au Porteur in deze Provinciën, begonnen zynde den 15 December, zullen volftrektelyk en zonder nieuw uitflel expireeren,op den 15 der tegenwoordige maand Maart. 2. De Eigenaars, die veronachtzaamd hebben de Coupons van 1793 te laaten vifeeren, kunnen ten aanzien van derzelver validiteit gerust zyn. Het vifa op het Effect zelf binnen den tyd der 3 voorfz. April op den voet van Zaay Lynzaad zal kunnen gefchieden. Actum ter Vergadering van Welgemelde Raaden den 30 Maart 1793. (JFas gcteekend,~) G. W. van BLYENBERG.  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 473 voorfz. Maanden, is alleenlyk nodig tot deszelfs Validiteit; dat, het welk op de Coupon gefchree ven word, kan tert allen tyde gedaan Worden: het is , eigentlyk gefprooken , geen vifa, maai alleenlyk eert bewysteeken, dat deszelfs Effect behoorlyk gevifeerd is; een bewysteeken echter, het welk voor den Eigenaar, die verre van Parys Woont, en die niet verkiest telkens zyn Effecl ter ontfangst der Intresfen derwaarts te zenden, hoogstnoodzaaklyk is, niet minder dan aan det; Betaaler ter Thefaurie Nationaal, welke, ofn de Coupons te kunnen betaalen, of het gevifcerde Effecl: onder de oogen behoort te hebben, of we! iemahts getuigenis , het welk daar mede equiva' lent is. 3. Het vifa van eeh Coupon niets anders zyn de dan een Certificaat, dat het Effect zelf gevifeerd is, zo volgt daar uit, dat één enkel gevifeerd Coupon (of een Coupon mee dit bewysteeken voorzien, ^ voldoende is om betaaling te bekomen op alle de vervallen Coupons van het zelf de Effect, welken ten zelfden tyde zullen vertoond Worden, en , 20 veel moogelyk, één geheel met het zelve zullen uitmaaken. Gevolgelyk kunnen de geenen, welken om verfchei >en redenen, het Coupon van 1793 niet hebben doen betaalen, op dit enkele gevifeerde Coupon doen ontfangen, alle de voorgaande ca nog volgende onbetaalde Coupons van dat Effect, zottder dat op dezelven eenige form van vifa behoore gefield te worden. 4. De eenige formaliteit welke gerequireerd word. (maar deze is ook volftrekt nodig,) om de vervallen Coupons te doen betaalen, is, dat de Eigenaar daar in vermeld, dezelven onderteekend i zulks kan op eene der zyden Vart het Coupon, alwaar 'ef best plaats voor open is, gefchie'. 11 9, èfUt A^ ' STEL" DAM. Bcrigt nopens Franfche Ef fe&eiu  474 NIEUWE NEDERLAND3CHE Amstel»dam* Berigt nopens Franfche Effecten. den. Men vereischt nog bewys van EigendomtV nog Procuratie, nog iets hoegenaamd. Alle hier mede iïrydende ïnftruéties des aangaande, door byzondere brieven van Parys ontfangen , zyn erroneus. 5. Indien 'er nog Effecten en Coupons zyn , welken door den Heer Julien geteekend, doch welker datums door het ongeduld van derzelver aanbrengeren, hem de tyd niet gelaaten werd in te vullen, het geen zeer dikwyls gebeurd is, verzoekt hy den bezitteren ten voordeden van hun eigen belangen, die datums, zo op de Effecten als Coupons, zonder uitdel in te vullen, gelykvormig aan het model, het welk hy nooit; gemankeerd heeft voor te fchryven. 'Er is nog niets beflooten ten aanzien van het legaal Transport der Franfche Effecten in deze Provinciën, nog ten aanzien van het vifa der Coupons van 1794, en volgende jaaren. De Houders zullen deswegens verwittigd worden in de Nieuwspapieren , dog zy kunnen vooraf zich verzekerd houden, dat men alle moogelyke faciliteit des aangaande zal bewerkdelligen. Men ontving ook in deze maand over Engeland brieven van de Kaap de Goede Hoop, vah den il December laatstleden, meldende , dat de Commisfie van Hun Hoog Mo^ gende tot hervorming der Oost-Indifchef Zaaken, zich destyds aldaar nog bevondt, en omftreeks het midden van January naar Batavia zonde vertrekken ; dat het Retourfchip Catbarina fobanna, gevoerd by Kap tein Ekfiein, het welk wegens lekkagie en andere fchaden, in de maand Augustus, ter Kaapfe Rheede was terug gekomen, als onherftelbaar zynde, geheel afgelegd is; ook  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 475 ook was den 6 November aan gemelde Kaap aangekomen het Ryst- of Proviantfchip Ster rcnfcbans, Kapt. C. van JDyk, van Batavia, van waar het zelve den 9 September was onder zeil gegaan j als mede de volgende uitgaande Schepen , als den 15 October Teylingen, Kaptein Simon Vaartjes, van de Kamer Rotterdam; 21 November Het Duifje, Kaptein J. Ülbojf; 23 dito Regt door Zee, Kaptein L. Ranken , beide van deze Kamer, en 3 December St. Laurens, Kapt. J. D. Sluyter, van de Kamer Zeeland, van dewelke het Schip Teylingen, reeds den 3 November naar Batavia vertrokken, en het Schip Regt door Zee, den 6 December derwaards zeilree lag. Tot den Koophandel vooral inGranen, heeft ook betrekking het berigt, „ dat reeds den 14 „ February de Pruisfifche Tol - Directie aan „ het zogenaamde Fahr-Wasfer, de Koop„ manfehap vanDantzig hadtaangefchreven : „ dat, aangezien by den thans byna algemee„ nen Oorlog tegenFrankryk, den uitvoer van „ Graanen, in alle daar aan deel hebbende M Staaten naar Frankryk verboden was, en 9i of wel niet waarfchynlyk ware, dat de „ Dantzicher Koopmanfchap op verzending ,\ van Graanen naar Frankryk fpeculeeren „ zou, de Tol-Directie, mits dezen op „ Koninglyk bevel hier van kennis gaf, „ en tevens berigten moest, dat zo dan nog „ Schepen met Koorn naar Frankryk mog„ ten worden aangegeeven, zy dezelve gee- ne Expeditie konde geeven, zonder beIi 3 » VQ" AMSTERDAM.  47 n e e t- n. ;it m  482 NIEUWE NEDERLAND3CHE Geertrui- denberg, van de Koepoort en vervolgens van de geheele Stad. Eenige huizen zyn zwaar , en anderen minder befchadigd door de bomben ; ook is 'er een huis geheel ingedort. Maandag morgen is reeds een Battaillon van onze Krygsbezetting uitgetrokken, en Dingsdag zou het overige volgen. De Generaal Dumourier is in de Stad geweest, doch weder vertrokken. Ziehier ook eene egte Lyst, van goederhand bekomen, van behoeften, die zich te Geertruidenberg, by de overgave, in de Stad bevonden, als: 100 Zakken Tarw en 150 Zakken Rogge, meest alle ongemaalen; g^een boter ter verkoop of eenige voorraad akar van voorhanden; 500 pond witte Kaas, 600 pond komyne Kaas, 250 pond gerookt Spek, 20 zakken Zout, 6 zakken Erwten en Boonen , 60 vaten Aardappelen, 800 pond Stokvis, f,oco pond Ryst, 15 Ankers Genever of andere Gedefinieerde Wateren, genoegzaame voorraad van Bier. Aan Fouragie 5000 pond liooy, weinig of geen Stroo en Haver, behalven dat voor de Stad nog lagen 3 fchepen, geheel geladen met Mondbehoeften. Hoorn. De Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en West - Friesland in WestFriesland en het Noorder-Kwartier, hebben op den 22 Maart 1793, eene gelyk be- flui?  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 483 fluit genomen, als de Heeren Gecommitteerde Raaden in'sHage den 18 dezer namen, ten einde aan zodanige Jngezeetenen van het Noorder - Kwartier , die genegen inogten zyn, tot goede opbrenging, het zy in mindering, of ter voldoening van de liberaale Gift, van een Honderdfle Penning, by Hun Edele Groot Mogende Refolutie van den 4 dezer maand bevolen, voor dit Jaar, dadelyk te fourneeren, mede gelegenheid te geven, en daar toe de Commifeó van den Ontvanger-Generaal te Hoorn, en de Ontvangers van des Gemeelands Middelen in de Steden van West-Friesland en hei Noorder-Kwartier geauthorifeerd en gelast, om daar toe ten hunne Comptoiren met den 27 dezer loopende maand en vervolgens dagelyks te vaceeren. De Gecommitteerde Raaden ter Admiraliteit in West-Friesland en het NoorderKwartier, hebben , met voorkennisfe vac Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Heea Admiraal Generaal, in dienst gefield en tei bevelvoering opgedragen het Fregat Enk huizen, aan de Kaptein S. Dekker, en de Brik de Snelheid, aan de Kaptein J. A. Bi Bloys van Treslong. ZEELAND. Middelburg. De fchaarsheid van Boter door de géfiremde vaart van dit Eiland Wal ch« HoORNi  484 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg» "O urgemeesters, Scheepenen en Raaden der Stad JJ Middelburg,allen den geenen ,die dezen zullen zien ofte hooren lezen, falnt; deen te weeten. Dat, alzo door de gedreinde Vaart naar de Provincie van Holland, binnen dezen Eilande van Walcheren en fpeciaal binnen deze Stad, geene genoegzaame quantiteit van ingelegde Boter tef noodige confurnptie voor de Ingezeetenen kan v orden aangebragt, en hier door gewisféiyk aanme;kelyke fchaarsheid derzelve pfaats heeft, gelyk ons uit eene gedaane peilinge derzelve by alle Winkeliers en Verkoopefs is gebleeken ; en daar zulks al verder noodwendig ten gevolge hebben zou.^dat baatzuchtige lieden,het zy in perfoon of door hunne afgezonden» op de Markten aars de Stads Poorten en elders, de Landlieden binnen dezen Eilande verfche Boter aanbrengende, zullen trachten waar te neemen, om dezelve van hun af te koopen, zonder dat de goede fdirgery en Ingezeetenen de gelegenheid gegeeven Worde, zich op de Markten ten minften eenigermaate naar gelang der plaats hebbende fchaarsheid te Voorzien, en daar en tegen genoodzaakt worden om den weinigen en ongenoegzaamen voorraad „> welke daar van te Markt gebragt word, tot excesfive Pryzen van dergelyke Voorkoopers en baatzuchtige Lieden te moeten af koopen, alles ten merkelyken fchaade en nadeel van dezelve Burgefy en Ingezeetenen. Zo is 't, dat wy in afwachting van zodanige' middelen, welke zullen moeten worden by de hand genomen,om de veiligheid der Binuen-Vaart naaf Holland , te bevorderen, ten einde gevolgelyk aan cheren naar Holland veroorzaakt,heeft eene! Publicatie van Burgerneefteren, Scheepenen en Raaden der Stad Middelburg te wegu gebragt, welkegedagteekend is den 6Maart, en van dezen inhoud:  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 485 aan dit gebrek zo fpoedig mooglyk te voorzien, en den gewoonen aanvoer van ingelegde Boter ■wederom te faciliteeren; hebben vermeend niet onderling overleg der Magiftraaten van de overige Walcherfche Steden, by dezen te moeten ftatueeren en bepaalen: Dat geene Voorkoopers, onder welk prfetext het ook wezen nioge, op de Markt dezer Stad zullen mogen verfchynen , om aldaar verfche Boter, door de Landzaaten aangebragt wordende, op tc koopen, voor dat de klokke half twaalf uuren za geflagen zyn , en zulks op de verbeurte van d< Boter, welke zy alzo voor den gezetten tyd zul len hebben gekogt, ten behoeven van den Armen en daar en boven eene boete van een Pond Vlaam; t'elkens. Dat ook niemand hoegenaamd en zal vermoget zich te laaten vinden aan, omtrend, ofte buitei de Stads Poorten dezer Stad, de Landlieden te gengaande ofte eenig beding maakende ofte we om eenigen Verkoop te doen, en zulks op poen van te ondergaan eene boete van ƒ 25, een der de ten behoeve van den Armen, een derde voo den Aanbrenger, eri het refteerende derde par jen behoeve van den Heer Bailjuw dezer Stad boven de verbeurte van de alzo gekogte Boter. Gelastende wy verder alle de Landzaaten , zou der onderfcheid, welke eenige verfche Boter bin jjen deze Stad zullen aanbrengen , dezelve geen zints aan de particuliere Huizen rond te draagen ofte uit te leuren, maar die op de Markt te bren gen, op dat een ieder daar van gelykelyk, ei zonder onderfcheid zoude kunnen worden geriefd naar maate de fchaarsheid zal toelaaten, alies me de op verbeurte van zodanige Boter, welke el ders zoude worden uitgeleurd, aangebragt oft verkocht, boven de boete van tien Schellingen voor de eerde reis, de tweede reis dubbeld ei voor de derde reis zullende incurreeren eene ai bitraire correctie. G< Middelburg. Publ. nopens fchaurs» h-eid van Boter. \ l i l t t > 1 » 1  485 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- del1surg. Publ, nopens fchaarsheid var. Boter. Gelastende en beveelende verders wel expresfelyk, om hier door de plaatshebbende fchaarsheid, zo veel te langer voor een totaal gebrek te behoeden , (en zulks met voorkennisfe van Heeren Gecommitteerde Raaden dezer Provincie,,) dat geene Boter 't zy verfche of ingelegde, naar buiten dezen Eilanden zal mogen worden vervoerd of verzonden ; ten welken einde mede aan de Pachters over dit Middel, tot onze nadere ordre word geïuterdiceerd, eenige affchryving van het zelve te doen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pretendeeren, zal 'deze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen. i Aclum ten Raade der Stad Middelburg, den 6 Maart 1793. (Onder fondf) My Praeferit.(JVas. geteekend,) PH. CHANGUION. Dog de kans des Oorlogs gaf gelegenheid, dat van de herftelde vrye Vaart op' den £0 Maart aldus wierdt kennis gegeeven : Burgemeesters , Scheepenen en Raaden der Stad Middelburg, doen te weeten: Dat, alzo federt onze laaide Publicatie van dato den 6 Maart dezes jaars, de Communicatie met de Provincie van Holland wederom herdeld is, en dé Vaart op dezelve onverhinderd haaren gang 7,al gaan. Ze>  JAARBOEKEN, Maart, 1703. 487 Zo is 't, dat wy hebben vermeend, dezelve ] onze Publicatie gedeeltelyk te moeten intrekken, ] te weeten in zo verre daar by verboden was eeni i ge affchryving te doen van Boter naar buiten, als mede in zo verre daar by aan alle de Landlieden. is geordonneerd , met hunne aan te brengene i verfche Boter naar de Markt te komen, en geen-1 zints aan de particuliere huizen van Burgers oïj Ingezeetenen rond te draagen, wordende dit ver- i bod dan ook by dezen gehouden voor ingetrokken , en zal den Pachter van het middel van de Boter, vervolgens wederom gepermitteerd zyn, de gewoone affchryvingen te doen. En op dat niemand hier van eenige ignorantie zoude kunnen pra;tendeeren, zal deze alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen. Aftum ten Raade der Stad Middelburg, den 30 Maart 1793. (Onder flond,) My Prafent. (Was geteekend,") Pl. CHANGUION. De gewapende floepen van het Escader onder Kaptein J. S. Haringman, voor Bath liggende, hebben 'snachts tusfchen den 20 en 21 dezer maand, de Franfche Kanonneerboot St. Lucia, voorzien van 3 vier en twintig ponders, 4 Draaibasfen, en met een gemetfeld fournuis tot het gloeyen yan kogels, als mede het Wachtfchip, dat altoos voor Lillo gelegen heeft, en met 8 Kk fluk- VllD* )elsürg. 1 opens ie herlelderSaart,  488 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- DKLBtRG. : Rukjes van twee pond gewapend is, gene? men , en 55 Krygsgevangenen gemaakt, niet tegenftaande het fterk vuur van het Fort Lilla en de Vaartuigen, welke onderneming Hechts 4 dooden en eenige ligt gekvvetften gekost heeft. Zie hier omtrend het navolgend berigt : TC*ergisteren avond ten agt uuren, zond den Heer Commandant J. S. Haringman, zeven floepen uit, ieder bemand met 18 a 22 koppen , allen Vrywilligers, gewapend met fabels en Piftolen , onder commando van den Lieutenant Sluis yan Treslong. In alle ftilte begaven zich deze floepen op weg, roeiden ongemerkt tusfchen de vyandlyke Batteryen , van Lillo cn Liefkenghoek, heen, tot binnen de haven van Lülo , overrompelendes des avonds ten 10 uuren, zonder flag of (toot, tiet gewoonlyk aldaar geposteerde yoormaals Keijerlyke,doch nu Franfche Wagtfchip, gearmeerd met 8 twee ppnders ftukjes. Agter dit Wagtfchip lag het Franfche Bombardeer-Galjoot, de Saime Lucie, zynde gewa. -send met drie ftukken , 24 ponders , én 4 draai->asfen , en hebbende een gemetfeld fournuis s am kogels gloeyende te maaken. De wacht op de St. Lucie riep, by het aanladeren der chaloupen, Warda! en zy kregen laar op een volle laag ; dan het volk van de, :haloupen klampte de Si. Lucia, met zo veel noen aan, dat de onzen, na driemaal afgedagen e zyn, het Franfche Bombardeergaljoot, overaeesrerden en de equipagie krygsgevangen natfcïi, Op het genomen Wagtfchip geen Zeilen 3 gereedheid zynde, hebben vier van onze zezen chaloupen het zelve uit de haven geboegeert, en voorts zyn zy met het zelve, en met iejj Franfche Bombardeergaljoot, naar de post van  JAARBOEKEN, Maart, 48g v&h Batli triumftntelyk terug gekeert, onder het uitftaan van eene hevige kanonnade, zo van het Fort van Lillo als dat van Liefkenshoek; zynde, zo hec ftdiynt, als toeij zelfs niet gloeyende Kogels befchoten, door dien twee vaten met brandltoffen, die in onze chaloupen waren, om , in geval rrién niet anders konde, dé vyandlyke Schepen in vlam te zétten , door vydndlykè Kanonkogels getroffen* aan brand zyn gevlogen. Des nachts ten half een uur kwamen de zeven chaloupen, met hunne pryzen, by het esquader te Hath terug, mede brengende vyf en vyftig Mannen Krygsgevaugeneh van deh Vyand, waar onder twee Franfche Officieren, vier Commifen en twee Commisfarisfen van het Lillofche Wachtfchip. Dezer zyds waren 4 Mannen gèfneüveld én 5 Mannen gekwetst; het getal der dooden en gekwetden van- den Vyand word nog nier. opgegeeven; maar een man van de onzen, die by het enteren den neus was afgekapt, word verzekert, na dat eeu pleister op de wond gelegt was, zulks terftond gewroken re hebben, en eigen; handig twee Franfchen te hebben gedood. Zo menigmaal de Manfchappen van onze chai loupen den aanval herhaalden, of dat een laag van den Vyand op hun gelost was , riepen zy moedig: llmz.ee! Vivat (ie Prins van Oranje! In 't algemeen prysr. de Commandant de of> gemeene dapperheid en bereidvaardigheid vah ons Bootsvolk en Officieren , die deze expeditie heb ben uitgevoerd. Het Franfche Bomb-.rrdeergaU 'oot is "aandonds onder het esquader van Ba:h geposteerd en met ons volk bemand. ö Dit voordeel is voor onzen post aldaar gammel ouvcrfchillig, en geeft een uitmuntend hewy.van den ouden Bekenden moed van ons Zeevolk De tyding van het bovengemelde, is Hoor éfeVI Officier , als expresfe van den Heer Co'rrtofódB Kk s dan; Mi* DEL- nURGü Berigt van eene Onder, nemingi  490 NIEUWE NEDERLANDSCHE Middelburg» dant Haringman, alhier op den 22 Maart 1793 9 officieel bekend gemaakt. Z i erikzee. Alhier is een Fransch Koopvaardyfchip, het welk te Rouaan t'huis hoort, doch, eenige weken geleden, in deze haven was ingeloopen, om zich van deszelfs bekomen fchade , te herftellen, op bevel van Hun Hoog Mogenden in beflag genomen is. G o e s. Omtrend het midden dezer maand kwam ter kennisfe van de regeering dezer Stad, en vervolgens van de goede In- en Opgezeetenen derzelve en van dit eiland, dat, door dien zommige voorname Steden op de grenzen van dezen Staat, zedert eenige weken van Holland waren afgefneden, dezeiven by een langduurig beleg, in gebrek aan eenige noodwendige levensmiddelen konden geraaken. Dit was van die edelmoedige en vaderlandslievende gevolgen , dat, behalven vele milde giften van eetwaaren en drank, door deze burgery aangebragt, op den 15 Maart uit dit Eiland en Wolphaartsdyk, van alle de dorpen, door de landzaten, met wagens is aangevoerd en in Stads Waag gebragt, de aanmerkelyke boeveelheid van elf duizend zes honderd zeven en vyftig ponden fpek en vleesch, eenige duizend eieren, veele zakken aardappelen enz. oh3  JAARBOEKÈH, Maart, 179$. 4$)i ötn door de Regeering ieh dienfte def bra-1 ve Krygsbézettingen te worden verzonden, waar mede ook terftond een begin is gemaakt. UTRECHT, U f R E C H Ti Omtrend de Vreemdelingen wierdt dett 5 Maart deze Publicatie afgekondigd: Schout , Burgemeesteren en die van dett Gerechte der Stad Utrecht, ingevolge de authot rifatie van de Edele Groot Achtbaare Heeren Burgemeesteren en Vroedfchap dezer Stad, verVat by derzelver Refolutie in dato den 25 February 1793, ordonneeren, by deze, aan allé Franfche en andere Vreemdelingen, welke zich thans reeds hier bevinden, of hier ttog mogten aankomen, en begeeren zouden langer dan twee maal vier en twintig uüren binnen" deze Stad te' vertoeven, zich, des voormiddags , van tien tot twaalf uuren, te vervoegen aan den Stadhuize, óm aldaar aan den Heere Hoofd-Officier dezer Stad, ofte den geenen, die daar toe door Zyn Hooggefeooren zal worden gequalificeerd, op te geeven hunnen naam , voormalige Woonplaatzen en dualiteit, en, door het getuigenis van andere alhier bekend zynde perfoonen, van de waarheid hunner opgave en de gefchiktheid van huri gedrag, te doen blyken, wanneer aan hun een Certificaat ofte permisfie van verblyf alhier za! worden ter hand gefteld: Gelastende voorts aan allen, die zich aan deze ordre niet zullen gedragen, als rnede aan hun$ welken om reuenen 20. danig een Certificaat mogt worden geweigerd 4 Kk 3 'om* jOESa  492 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Publ. nopensVreem* delingen. orfl, binnen den tyd Van tweemaal vier en Uvir^ tig uuren, deze Stad en Jurisdictie te verlaten, op pcene, dar dezelve, daarin tegen den inhoud dezèr bevonden wordende , wegens derzelver desobedientie, naar exigentie van zaaken, zullen worden geftraft: Verbiedende voorts wel expresfelyk aan allen en een ieder, iemand Vart dezelve Vreemdelingen langer dan den geftelden tyd van twee maal vier en twintig uuren na de Publicatie dezer, eenige huisvesting te geeven, zonder dat hun van eene behoorlyke permisfie van verblyf zal gebleken zyn, op pcene, dat dezelve in perfoon daar vooi' aanfprekeJyk zullen zyn- ■ Ën,.op dat niemand hier van onkundig zy, zal deze worden afgekondigd, gedrukt en aangeplakt, naar behooren. Aldus gearredeerd enz. Als afgaande Rector Magnificus dezer Stads Academie heeft den 21 dezer, de Hoogleeraar G. Bonnet, eene redevoering gedaan. Aan den zeiven is opgevolgd als Rector Magnificus de Profesfor H. J. Arntzenius;en tot Secretaris der Academie, den Profesfor Pb. % Bacbiene, in plaats van den Profesfor H. Koyaards. FR IESLAND. Leeuwarden. De Staaten dezer Provincie hebben aan de Gerechten van Grietenyen en Steden, het houden van maandelykfche Bedeftonden, by de navolgende aanfchryving vati den 9 Maart, aldus "bevolen: EDE •  JAARBOEKEN, Maart ,1753. 493 EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONPÈRE! Kf o zeer den Godsdienst een der yoornaamfte fteunfels van den Staat uitmaakt; zo zeer liet ootmoedig en eenparig Gebed den Grooten Baduurder der Waereld menigmaal de roede van Zyn billyk ongenoegen over een zondig Land en Volk uit handen nam , tot roem van Zyn verfchonen.de barmhertigheid; zo zeer betaamt het Ons, ten allen fcydej in voor- en tegenfpoedige dagen, in den Godsdienst Ons heul, maar vooral om in het bartelyk en vereenigd Gebed Ónzentoevlucht te zoeken, in zulke zorgelyke tyden, ais waar in Onzen Republiek zich thans bevindt. . Daar dezelve aandreigd en genaderd word door Vyanden, die op Onzen ondergang loeren, en welke door fchoonfchynende voorgeevens het noodlottig twist-vuur van oneenigheid in Ons midden zoeken aan te doken,ter benadecliug van Onze gezegende Conditutie, met welke (hoe onderfcheiden men denken moge) by een be iaard Vaderlander nimmer in vergelyk gebragt zal wordie Geest van losbandigheid , geweld en Óngodistery, die, waar dezelve heerscht, zo zeker de akeligde toneelen van Jammer en Ellende aanvoert , als Wy zints Eeuwen reeds de heuchelyke vrugten mogten plukken 'van een gezegend Staatsbeduur. Hangt doch het welgelukken van alle de maatregelen , die tot bloey en veiligheid van een Volk genoomen worden, alleen af van dien God, in wiens hand het lot der Natiën is, en moet dte God, op wien Onze Vaderen hunne hoope fielden , nu ook Onze, Nederlands God zya, zal het Ons welgaan. Het is dan om deze redenen , dat Wy goedgevonden hebben U Edele door dezen aan a- fchryven , ten einde de nodige Ordres te deden tot het .houden van Muaudelyklche ikdeitoaden, die Kk 4 aan- Leeü- warden. Aanfchry. ving tot Bede- ftondent  m Nieuwe nedêrlandsche LflEü- war- den. Aanfc-iryytns toi BedePonden. aanvang zullen neemen op Woensdag, die wezerï zal den 20 dezer loopende Maand, en voortaan om de vier weeken zullen gehouden worden, tebeginnen ten 9 uuren voor Noen, en te eindigen binnen den tyd van één uur, om God Almagtig vuriglyk te fmeeken:dat het Hembehaagen moge' alle Onze voorrechten bedendig te maaken , en Ons niet te ftraffen in Zyn Toorn, over de fteeds toenemende zonden, waar door Wy reeds voorlang Zyne Zegeningen verbeurd en Ons Zyn heilig ongenoegen waardig gemaakt hebben, maar Ons genadig te verfchoonen op grond Zyner onverdiende Barmhartigheden, van alles wat tot nadeel van den Staat kan ftrekken, de wenken van Zyn billyk misnoegen aan aller harten te heiligen, Zyne bezoekingen te matigen, en een ieder op Zyne handelingen te doen merken, tot diepe vernedering en opregte verbetering van een zondig Land en Volk. Dat het Hem vooral genadig behaageh moge Onzen nood thans aan te zien, de aanllagen vatï alle Onze Vyanden te verydelen, Onze Krygslie* den te fterken , om in vertrouwen op Hem Manmoedig en Heldhaftig te ftryden, de Wapenen van Onzen Staat te doen zegevieren, en de hulp Onzer machtige en trouwe Geallieerden voorfpoedig te maaken. Dat het Hem insgelyks behangen moge deze Provincie in het byzonder te beveiligen, het vertrouwen op de Macht en Genade van den God Onzer Vaderen by allen in ftandvastige aanklevinge van den weg der deugd te vestigen , en dé onderlinge eensgezindheid en goedwilligheid meer en meer te doen herleeven. Latende Wy voorts de Ordres omtrend het Bidden voor de Hooge Overheid dezer Landen onveranderd in haar geheel. En op dat deze Bedeftonden ie algemeener en eerbiediger gehouden werden, gelasten Wy u Edele dezen ten eerden in Uwen Bedryve bekend  JAARBOEKEN, Maan, 1793. 495 te doen maaken ter gewooner Piaatfen ; daar by ftrictelyk verbiedende, en met 'er daad op de bepaalde tyden doende ophouden alle Handwerk en Neering, mitsgaders al het geene deze plegtige Godsdienst-Oeifening eenigzints zoude kunnen ftooren of nadeelig zyn: en voorts van deze Onze aanfchryvinge fpoedig kennis te geeven aan de Leeraaren en Bedienaars des Goddelyken Woords, ten einde dezelve met allen yver en getrouwheid hunne Gebeden naar den inhoud dezes mogen fchikken en inrigten. Waar toe Ons verlatende, Edele, Veste, Lieve, Byzondere! Wy U Edele beveelen in de befcherminge van God Almagtig. Leeuwarden, den 9 Maart 1793. U Edele Goede Vrienden , De Staaten van Friesland, J. C. BERGSMA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Mog., A. J. van SMINIA, Dezelfde Staaten hebben op den 16 Maart tot vastftelling der Middelen , dit Placaat verzonden: r\e Staaten van Friesland, allen den geenen, die dezen zullen zien of hooren leezen, falutl doen te weeten : dat Wy gezien endegeëxa. mineerd hebbende de ftaaten van 's Lands Comptoiren , mitsgaders de balance van 's Lands Middelen en Lasten, hebben goedgevonden en verftaan , zo als Wy goedvinden en verftaan by dezen , dat alle de Middelen, zo van Contributie als Leeuwarden* Aan. fchry. Ving tot Bede. /tonden.  496 NIEUWE NEDERLANDS CHE Leeu- WAR • 1>en. Placaat nopens dc Middelen, als Confutnptie, die geduurende dit lopende jaar' geheeven worden, insgelyks geduurende het volgende, in te gaan met den i Mey 1793, éjrj te eindigen met den laaiden April 1794. zullen worden geheeven, en de betaliage daar van gedaan' worden op die Provinciaale Comptoiren, op welke dezelve thans gefchied. Nademaal nu de Perfoneele en Reëele Goedfchattinge onder voorfchree ven Middelen roede? begreepen zyn^ zo zal als voor dezen worden toegelaaten in de Perfoneele,te korten, 't geen zal aangetoond Worden, in de Reëele betaald te zyn, en zullen ook die geene, weike zig over den aanflag in de Perfoneele Cohieren mogten bezwaard vinden, wederom de vryheid hebben, om in Perfoon te compareeren, en zig onder Eede voor de Heeféu 'Onze Gecommitteerden in het Mindergetal op den 27 en 23 Augustus dezes {aars te verminderen, in gevalle op vier duizend Guldens en daar boven daan aangeteekend, terwyl die geene, welke lager op dezelve Cohieren zyn aangeflagen, zig tot dat einde in Perfoon moeten vervoegen by de Gerechten en Magidraaten der* Grietenien en Steden, alwaar aangeteekend zyn , op zodanige tyden, als daar to*by dezelve zullen -worden.bepaald. . En op dat niemand hier van onkundig zy, ofte' eenige ignorantie voorwende , zal dit Ons Pla ■ caaf alomme worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is Publicatie en Affixie te doen. Aldus gerefolveerd en gearreftêerd op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den lÖMaaft 1793^ P. A. BERGSMA, Vt. Ter Ordonnantie van Hün Ed; Mog., A. J. van SMINIA. De Regeéring dezer Stad heeft aan alle de Kasteleins en Herbergiers by Publicatie van  JAARBOEKEN, Maart, 1703. 497 van den 29 Maart bevolen, om de namen en bedieningen van alle vreemde perfoonen, buiten de Provincie woonagtjg , dagelyks ter Secretary aan te geeven: "Purgemeesteren , Scheepenen en Raaden der ~&J> Stad Leeuwarden , ordonneeren hy dezen alle Casteleins of Logementhouders in en onder de TurisdiiTtie van deze Stad, mitsgaders die verdere Burgers en Ingezeetenen, die vreem.le perfoonen voor geld ten hunnen huize logeeren , of aan dezelve Huizen of Kamers verhuuren, om alle voor de middagen , tusfchen tien en elf uuren, ter Secretarye van deze Stad aan te geeven , de Naamen en Qualiteiten van alle vreemde perfoonen , buiten deze Provincie woonagtig zynde, welke dien morgen of den voorigen dag ten hunnen huize zyn komen logeeren niet byvceging van de plaats waar dezelve woon' pgtig en waar dezelve gekomen zyn; en op gelyke wyze van derzelver vertrek, en van de PJaats waar na toe dezelve gereisd zyn kennis te geeven. Alles op pcene van zes Caroli-Guldens voor elk' perfoon, die zy zullen hebben verzweegen, te verbeuren, en daar te boven verbod van de Tap indien bevonden word, dat in dezen verzwaarende omftandigheden hebben plaats gehad. Era op dar niemand 'hier van onkundig zy zal deze worden gepubliceerd en geaffigeerd daar s'ulks gabruiklyk is. _ Aldus gearredeerd ter Vergadering van de Magidraat der Stad Leeuwarden 4 den 29 Maart 1793. F. RÏNIA van NAUTA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Ed. Achtbaarheden. J. F. van SLOTERDYCK. H A Leeu warden.  498 NIEUWE NEDERLANDSCHE Har.- hngen, Harlingen. Men ontvong hier fpoedig de onaangename tyding, dat's Lands Huik, onder bevel van den Kaptein W.L.Rouruius, des avonds 'snagts van den 15 dezer maand in het Vlie door brand verongelukt is. Van de 140 Zeelieden zyn flegts 73 behouden. Men meent dat de brand in de kombuis is aangekomen: het kruid was nog eerst over boord geworpen, en 't fchip is na de afbranding op zyde geflagen. Toen den brand begon, zyn'er verfcheiden noodfchooten gedaan, doch de Lootsfchuiten hebben door den mist, niet eerder tot redding kunnen komen. De 73 behoudene manfchappen zyn opgevist,terwyl zy op de dryvende masten omzworven, en onder deze zyn 20 gekwetiien, welke alhier verwagt worden. De Kaptein , benevens den Lieutenant Jr. S. van Sytzama en den Cadet Vos, zyn mede onder die, welke ongelukkig zyn omgekomen. OVERTSSEL. C a m r e n. /"\ok in deze Provincie zyn door de Staaten by Publicatie van den 5 Maait, veertiendaagfche Bedeftonden bevolen: "O idderfchap en Steden , de Staaten van de Provincie van Overysfel, doen te weeten; Dat  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 499 Dat wy in de tegenwoordige zorglyke tydsge- < tegenheid, daar deze Republiek zich op het on- ] verwachtst met eenen onrechtvaardigen Oorlog, door eenen machtigen Vyand ziet aangevallen, . hebben goedgevonden , dat op den aanftaanden . Provinciaalen Biddag, welke zyn zal op Woens-j dag den 13 dezer maand, en vervolgens tot onze nadere ordre, in veertiendaagfche Bedeftonden, op zodanig uur als de Officieren en Magiftraaten, alle in den hunne, daar toe convenabelst zullen oordeelen, in alle de Steden en Piaatfen dezer Proventie, GOD Almachtig hartelyk zal worden gedankt voor de onverdiende voorrechten, welke wy zo lang genoten hebben, en nog genieten; en vooral, vuuriglyk en ootmoediglyk, met oprecht berouw en leedwezen over onze zonden en ongerechtigheden, en met vereenigde harten en gemoederen, zal worden gebeden , dat het Hem behaage , de aanvallen van den Vyand, en deszelfs booze oogmerken, te verydelen, de rechtvaardige Wapenen van den Staat, tot verdediging van 's Lands Bezittingen en van die van 's Lands Ingezeetenen , als mede tot befcherminge van onze Godsdiendige en Burgerlyke Voorrechten, opgevat, rnet zyne genadige en krachtige hulp by te daan, en de Wapenen van de Geallieerden en Vrienden van den Staat voorfpoedig te maaken; mitsgaders te poo» gingen en befluiten der Overheden, tet redding van het lieve Vaderland, door zyne wysheid te bedieren tot de meest gewenschte en zegenryke einden! Ordonneerende wyders, dat, geduurende de voorgemelde uuren der Gebeden, alle de Ingezeetenen zich zullen moeten onthouden van allerlei handwerk, neering en arbeid , mitsgaders van tappen , kaatfen , baldaan, en alle diergelyke exercitiën, op dat dit goed en heilzaam voorneeöien door geene onbehoorlykheden verhinderd Of PEN. Pubhtot Bede(landen.  jeo NIEUWE NEDERLANDSCHE Cam> pen. of gefleerd moge worden; op de boeten daay tegfcn geftatueerd. Aldus gedaan te Campen, den 5 Maart 1793. Ter Ordonnantie van tJooggemelde Heeren Staaten, (IVas geteekend,) M. TYDE M A N. Tegen het uitftrooyen van valfche gerugten zyn de Ingezeetenen , by Publicatie van de Staaten van den 18 Maart 1793, aldus vermaand ; T> idderfchap en Steden,de Staaten van Overysfel, doen te weeten. Alzo ons niets meer ter harte gaat, dan de rust en het genoegen der goede Ingezeetenen dezer Provincie ; en wy dienvolgens niet zonder het grootfte leedwezen en verontwaardiging verneemen, dat fommige onrustige geesten, zich zeiven en andereu» by aanhoudendheid zoeken wys te maaken, dat binnen kort de opeubaare Vyanden dezer Republiek, ook tot het binnenfte van Holland, ja zelfs tot deze Provincie zouden cfoordriagen; Vyanden, yan welken niet anders dan de omkeering van onze gezegende Conditutie, en, met dezelve, van alle onze Godsdiendige en Burgerlyke Voorrechten en waare Vryheid, te wachten is. Zo is 't, dat wy de goede Ingezeetenen by dezen , mét het grootst genoegen en blydfchap onzer harten verwittigen , van de gewichtige voordeden , aireede, door den Goddelyken byftand, op den algemeenen Vyand, door de Wapenen, van onze Geallieerden, en den kloekmoedigen tesetdhnd van fommigen onzer Vestingen, behaald;  JAARBOEKEN» Maart, 1793. .Joi haald; als mede van den goeden ftaat van defenfie , waar in de grenzen dezer Republiek, Zo te land als te water, zich bevinden, en dus van de gegronde hoop ,waar in wy verkeeren, dat onder GODS zegen, en met de hulp onzer Geallieerden, de verwoesting des Oorlogs van het binnenfte der Republiek, en van deze Provincie, zal worden afgewend;ja zelfs van de zekerheid, welke wy ontfangen hebben, dat de Vyand alreeds van de grenzen van Holland is terug getrokken» Weshalven wy by dezen alle goede en ftille Ingezeetenen vermaanen , zich door geene valfche tydingen , welke dagelyks door kwaadwilliger! uitgeftrooid worden, te laaten ontrusten; neen, maar in derzelver ftil en pryswaardig gedrag te volharden; alles aan te wenden, wat tot bevordering der algemeene rust en veiligheid en eendracht ftrekken kan, en hun vertrouwen, by aanhoudendheid, op de hulp van Neêrlands GOD, en onzer hooge Geallieerden , als mede op den yver en voorzorg der Hooge Overheden, te vestigen; vermaanende vooral alle Predikanten der publyke Kerk, en den Kerkleeraaren der andere Gezindheden , hier in allen anderen, met dankzegging tot GOD Almachtig, wegens de reeds behaalde voordeelen op den Vyand, en afgewende vrees, en met een ftil en voorbeeldig gedrag, voor te gaan: én waarfchouwende elk en een iegelyk , van zich wel zorgvuldig te wachten voor alle verbreiding van valfche geruchten, ontrustende nieuwstydingen, en oproerige gefprekken of daaden ; op pcene van ons hoogst ongenoegen, en dat tegen de zulken, als tegen Verftoorders der algemeene rust, zonder conniventie, geprocedeerd zal worden. Aldus gedaan binnen Campen, den 18 Maart Ter Ordonnantie van Hooggemel. de Heeren Staaten. (JVas geteekend,) M. TYDE MAN. LI STJD Campen. Pubt- tegen vat* fche tydingen.  5nverhoop: zouden kunnen plaats hebben,alle Burgers en Ingezeetenen op het allerernftigfte tegelas:en en te waarfchouwen, dat niemand, hy zy wie iy zy, zich, geduurende die in- en uitmarchering Ier Troupen, buiten noodzaaklykheid, op draat ;al mogen begeeven, maar in zyne huizinge te verilyven, en zich wyders rustig en vreedzaam te geiragen , zonder iemand in woorden , daden of tee:enen eenigzints te injurieeren, op pcene, dat alle Ié geenen, die zich aan zodanige injuriën zullen chuldig maaken, allerrigoureust, ja zelfs naar exientie van zaaken, mee de dood zullen worden ge* trafc  JAARBOEKEN, Maan, 1793. 513 En op dat een ieder zich hier na reguleere, en ] zich niet aan een onvermydlyken dood, of andere ftraffe fchuldig maaken, zo is mede goedgevonden, i dat deze gepubliceerd, geaffigeerc, en door dezer./ Stads Belleman alom zal worden uitgeroepen. j Aclum in Collegio van de Magiftraat der Stad Breda, heden den 25 February 1793, f Onder ftand,). My Praslènc. {Was geteekend) J. M1DDELAER, Subfi. Griffier. Vervolgens is,het geen naden intogt der Franfche Legermagt hier voorviel, kenne* lyk uit dit berigt, het welk in de Bredafcbe Courant van den 5 Maart, bei eerfte jaar der Bataaffche Vryheid. met het opfchrifc, Vryheid en Geiykbeid, geplaatst is geworden, en aldus luidt: TTJen 27 laatstleden trokken, even naar den uit> marsch van het Hollands Guarnifoen de over« winnende Franfche Troupen, ten getalle van circa 8000 Man zo Cavallerie als Infanterie, onder het fpeelen van een aangenaam Veldmuziek binnen, en niet tegen ftaande zy een ontelbaare menigte zo van Kanon als Leger Wagens met zich voerden, ge» fcniede alles in de grootfte ordre: — Op de Groote Markt gekomen zynde wierd door bun met de vaardige hulp der Burgers een Vryheids Staak geplant, om welke de Burgers met de Franfche Militaire als vereende Broeders hand aan hand dmsce , ter- Jreda. Faar- chou ■ ving.  SH NIEUWE NEDERLANDSCHE Uittrelzel ustde BradafcheCotfraat. terwyl het zo zeer geliefden Vryheid adement Air al Ca ira wierd gefpeeld,en delügt van het geroep Vivat de Vryheid en Egaliteit weergalmde, hebbeade reeds ai de Burgers de 3 Couleurige Cocarde, het teken van vereeniging en Broederfchap op gezet; den inmarsch der Franfche Troupen heeft geduurd van 's morgens ten ix uuren tot nadenmlddags 3 uuren,. werdende dezelve in de daar toe gefchiktde plaatzen gelogeerd en by de Burgers gebilletteerd, van welke zy alle, als hunne Broeders en Vrienden wierden ontfangen. Den 28 wierd door het Committé Revolutionaire, het Manifest van den Generaal Dumourier, als ook dat van het bovengemelde Committé aan bet Volk van Nederland gepubliceerd en aangeplakt. Nademiddag wierd door het Committé een nieuwe Vryheids-Boom geplant, by welke gelegentheid, door den Burger Blók, Lid van het Committé ("welke nu 5 en een half jaar om zyne Vaderlandslieven* den yver, als Balling buiten zyn Vaderland had moeten rond zwerven,) een zeer gepaste aanfpraak wierd gedaan, welke algemeen wierd toegejuichd; 's avonds wierden al de Huizen dezer Stad ren teken van algemeene vreugde, onder het luiden en fpeelen der klokken fraai geïllumineerd,waayende van de groote Kerktoren de Nationaale Vlag. Dien zelfden dag waren drie Leden der Regeering, namentlykden Prefident Burgemeester Tarree den Rentmeester Pels, en den Scheepen Reygersman, gearrefteerd en naar het Kasteel van Antwerpen gebragt 'er werden hier omtrend wel veele gisfingen gemaakt, dog de waren reden van bun arrest is als nog niet bekendDezen morgen zyn zo door de Militairen als andere Perfoonen, de Prinfe en Stads Wapens,geftaan hebbende boven liet Orgel in de GrooteKerk, als mede de Uithangborden van het Logement, de Prins Cardinaal genaamd, afgenomen en op de ftraat verbrand; zynde insgelyks de Wapens voor 't Stad*  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 515 't Stadhuis, en Binnen - Kasteel geplaatst geweest, | verbryzeld. Den 1 Maart: Het in en uit marcheeren der. Franfche Troupen gaat nog onophoudelyk voort, als ook het Transporteeren van Kanon en Oorlogs*Arnmunitie, als Bomben, Kogels, Kruid enz.; al de hier in de Haven leggende Scheepen zyn geprest, om dezelve naar Bergen op den Zoom , Geer» truidenberg, Wülemftad en verdere piaatfen door de Franfche Troupen belegerd, te transporteeren, van welke piaatfen men een gedadige kannonnate hoord. De Klundert is , na d:t het aldaar zynde Guarnifoen zich hardnekkig heeft verdedigt, eindehk by Capitulatie overgegaan; men meld daar, dal den Majoor Kropfl, Commandant dier Plaats. 'a% het inmarcheeren der Franfche Troupen, een Pis tooi op den Franfchen Commandant losbrande, waar door den zelve in de Borst,dog niet doodelyk wierd gekwetst; dit geval zoude, indien dt Franfchen wraakzuchtig hadden geweest, vooi het geheele Guarnizoen van de draevigde gevo'ger hebben kunnen zyn; dan een Lieutenant der Fraa. fche Armée vergenoegde zich met den Common dant een Kogel door het hoofd te fchieten , werden de hy daar na door het Volk aan een galg gehangen Deaanfpraak, betreffende de overwinning vaï Breda en de Klundert, is door den Adjudant Gene raai Collonel F, Thoeweno^,aea 27 February het sd< Jaar der Franfche Republiek gedaan. ,, Breda en de Klundert zyn in onze macht, bravi Soldaaten! hec is aan de moed, aan de kunde, ei aan de Militairen yver der vereenigde Franfche ei Bataaven, dat wy dit eerfte gelukkig gevolg va! onzen Veldtogt te danken hebben; den Geöeras en Chef heefc my gelast de geheele Armée, welk onder zyn bevel daat, bekend te maaken. dat dez twee overwinningen nog niets in vergelykipg fcy vaa die, welke hy voor zyne Troupen '"bereid; maa dat hy ook tcffens verwagt, dat zyne Spits -Broi derj Jittrekzd uit de Bredafblie Courant. I t 1 I e s 1 >  Ji6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Uittrekzei uit 4e Bredafehe Courant. i . j 1 i i ( ders , zich zo edelmoedig, zo gevoelig voor dé Menschheid zullen toonen , en zich zo geregeld, en verftandig zullen gedragen, als zy onvermoeid in de fatigen en ia hunne ondernemingen zich ge* ftadig hebben getoond. De overwinning van de Klundert kost ons eenige braave Cameraaden, onder welker getal zich den dapperen Haarman, Lieutenant- Collonel der Bataaven bevind; betreuren wy den dood van deze braave Soldaaten , maar beklaagen wy dezelve niet, dewyl zy voor het Vaderland, en voor de edellte van alle zaaken, namentlyk voor de Vryheid en Gelykheid, hun leven hebben opgeoftert De Commandant der Klundert is geftraft, hy is dood, het geheele Guarnifoen zich retireerende na de Willemftad, is Krygsgevangen gemaakt; —* Franfchen beminnen wy deze Bataaven, zy zyn onze voorhoede, terwyl de anderen ons onder hun ontfangen als hunne Broeders en Vrienden, laaten wy hun onze overwinningen doen beminnen, door sen gedrag aan Vrye Republikainen waardig, dat Is te zeggen, Deugdzaam en Vry ; en indien 'er Iemand onder ons mogt zyn, welke capabel is, zich fchuldig te maaken aan een flegte behandeling omrend de bewooners van die ryke Landftreeken, iie is onwaardig te deelen in de eer door onze wa)enen behaald, en den Generaal en Chef verwagt, lat die geene onzer Cameraden , welke hier van bewust zyn, hem zullen doen kennen, om fchandeyk te werden verjaagd, uit het getal der Verdedigers van de Vryheid en Egaliteit. Den Adjudant'Generaal Collonel der Groote Staf. F. THOEWENOT." Vervolgens las men nog in die zelfde Courant: „ De  j A AREOEitEN, Maan, 1793. 5if „ De ordre en politie dezer Stad is in „ het minfte niet gevioleerd; den Generaal „ Dumourier heeft ten dien einde een fterke „ Publicatie doen publiceeren, zelfs is 'er een galg op de groote Markt geplant, „ om die geenen, welken maar eenigzints den „ Burger zouden beledigen, of wanorders „ plegen, op (taande voet te ftraffen; ook , heeft den Generaal Dumiurier door eene „ Publicatie alle Matroozen, Schippers en „ Soldaaten aangemaand , zich in dienst „ der vereenigde Franfche en Bataaffche Arme'e te begeeven , zullende een ieder „ in die qualiteit, waar in hy voormaals heeft gediend, worden geëmployeerd, en „ betaald; vervolgens is 'er een Publicatie betrekkelyk de alhier nog zynde goede.„ ren der Franfche Emigranten gedaan, waar „ door ieder, wie hy ook zy, die eenige der- zelve onder zich berustende mogt hebben, „ wordt bevoolen , daar van binnen 24 uuren „ opgaave te doen aan deh Burger La „ Garde. „ Dezen avond kwam een groot gedeel„ te van het Legioen Etrangere, het welk „ meeftendeel uit uitgeweekene Hollanders „ beftaat, alhier binnen. ,, Den 2 dezer, wierd door de Magiftraat, „ op Hooge Ordre van den Heere Comraan„ dant dezer Stad, by een Waarfchouwing aan al de Societeithouders, Herbergiers, Logementhouders en Tappers op een „ boete van 50 guldens telkens reize te „ verbeuren, verboden ofü des avonds na H uuren geene dranken hoegenaamd aan Mm „ ie- BrejdA4  518 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. DUMOURIER. Het „ iemand van het Guarnifoen, Militairen of Volontairen binnen deze Stad te mogen verftrekken, fchenken of tappen." Het bevel van den Generaal Dumourier. van 't welk hier boven wordt gewag gemaakt, luidde aldus: GROOTE STAF In het Hoofdkwartier van de Armée, tot de Generaal van Breda, den expeditie van Holland. 1 Maart 1793, het tweede Jaar der Franfche Republiek. Het is tyd, dat de Franfchen, die de eer hebben om de Wapenen te dragen voor de Republiek, en die ik op geene andere ordre in Holland geleid heb, dan om de zaak der Vryheid en Gelykheid te doen triumpheeren, ophouden om onze overwinnende Wapenen te onteeren, door de Vexatièn, het geweld en de misdaaden, die zy zich veroorloven tegens de vreedzaame en ordentelyke Ingezeetenen, die ons ontfangen als hunne Broeders. Ik zelfs zoude fchuldig zyn, indien ik niet de geftrengfte maatregels nam, om diergelyke buitenfporigbeden tegen te gaan. Ingevolge van dien ordonneere ik, dat 'er een Galg zal worden geplaatst, op de groote Markt van Breda , , en zo 'er zig onder ons een fchurk mogt bevinden, ftout genoeg om de Franfche naam te onteeren, zo zal hy zonder genade op 't oogenblik met een fchandelyke dood geftraft worden. {JVas geteekendf) De Generaal en Chef  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 519 Het Committé Revolutionair der Bataven liet een Berigt aanplakken omtrend den loop van 't Franfche geld, en deedt vervolgens deze Publicatie: Het Committé Revolutionair der Bataaven, thans refideerende binnen deze Stad Breda, aan alle Burgers en Ingezeetenen van de genoemde Stad en gewezene Baronie van Breda. Daar wy :n deze Stad zyn aaögekomeh onder het geleide van den Held der Vryheid, deh Generaal en Chef Dumourier, en door de overwinnende Wapenen der Franfche Republiek, om U, ingevolge de openlyke Verklaring van den genoemden Generaal , die roet ons in dezelfde principes van Vryheid en Gelykheid ftaat, te vcrlosfen van hec geweld en de onderdrukking van Orange en Pruis, fen, derzelver Vafallen en Suppoosten, om U te herftellen in de volle uitoeffening uwer inprffifcriptible Rechten, de Vryheid en Gelykheid. Zo nodigen wy alle Burgers en Ingezeetenen de. zer Stad, den vollen Ouderdom van twintig jaaren bereikc hebbende, om op aanftaande Zondag den 3 dezer, des namiddags een drie uuren, een ieder in zyn Wyk, ter bekwaame plaatfe te vergaderen, omme als dan te verkiezen zodanige Mannen, als om hunne Eerlykheid, Bekwaamheid, en Volkslievenden yver voor de Vryheid en Gelykheid van Maatfchappelyke Rechten, U vertrouwen het waardigfte worden geacht, op dat zy volgens de als nog fubfifteerende Wetten de politique en Jufticieele Macht blyven uitoeffenen en handhaven, tot tyd cn wylen gy met het ganfche Volk van Nederland, bevryd van alle Despotiqueen AriflocratifcheKluisters, in een Algemeene Volks-Vergadering omtrend de eenpaarige Regeeringsform nader zullen hebben voorzien. 0 En, nadiefl alle Macht, Gezach, Beftieriag of Commisfien uit overheerfching oorfprpnkelyk, op M m 9 In* 3R.EDA*  520 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Public. . van 't Committé Revolutionair. tiet aanlichten der Vryheid moeten worden gehouden voor vervallen, en niemand tot gehoorzaamheid aan dezelve verplicht kan zyn; zo verklaaren Wy alle dezelve, die tot heden gèfubfifteert hebben, voor nul en van onwaarden, alle en een iegelyk, die aan dezelve door Eeden of aoderzints zich verbonden houden, het zy dezelve gedaan zyn aan de pretenfe Staaten Generaal,Raad van Staaten, Kaad yan Braband, geweezen Baron, Stads Regenten, of wie het ook zoude mogen weezen, daar van Dntflaande. Gedaan in onze Vergadering gehouden binnen Breda dezen i Maart 175)3. Het Eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid. Uit Naam van liet voorfz. Committé der Bataaven. P. C. H A A G E N. Secretaris. Ingevolge van welke Publicatie, alle de Burgers in hunne refpeclive Wyken, zynde zes in getal, den 3 dezer maand zyn vergaderd geweest, alwaar op voorftel, en na eene op die gelegenheid toepasfelyke aanfpraak door een der Heeren Leden van het Committé , door de aanwezende Burgers zyn verkooren, een Voorzitter, twee Secretarisfen en twee Stemopneemers, om te dienen voor dien dag, en aan wien een ieder Burger in gefchrift moet opgeeven de namen van 20 perfoonen, ter verkiezing en vervulling der thans openftaande piaatfen van Drosfaard, Burgerneefteren, Scheepenen en tien Raaden. Zie  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 521 Zie hier ook de lyst der zo op de Wallen als in de Magazynen bevonden Kanon en Oorlogs-Ammunitie, zo ver wy dezelve hebben bekomen, beftaande uit: 210 Rukken Kanon,van 8, 12 en 24 pond,ico Houwitzers, 50 Mortieren, vah verfcheide Caliber, 300,000 Kogels, 10,000 Bomben, 6oco Snaphaanen , en een zeer wel voorzien Kruid-Magazyn; de waarde van dit alles wierdt door deskundigen op eenige Millioenen gerekend, en voor eenen fchoonen voorraad voor de Franfchen en Bataven gehouden , om hunne ondernemingen op Holland verder door te zetten. Volgens het plan van den Generaal Dumourier, meenden de Franfchen binnen weinige dagen in Rotterdam, 's Hage en Dordrecht te zyn , en welhaast geheel Holland met hun Krygsvolk te vervullen. De Regeeringsverandering blykt uit dit navolgend berigt, insgelyks in de Bredafche Courant No. 2. geplaatst. „ Ingevolge de primaire Vergadering, welke laatstleden Zondag den 3 Maart alhier is gehouden , wierden uitnaam vanPra> iidenten, Secreiarisfen en Stemopneemers, de Burgers verzogt zich den volgenden dag, des morgens ten elf uuren, voor het Stadhuis te vergaderen, alwaar hun door den Burger de Bruin, de volgende Publicatie der provifioneele Volks - Reprefentanten wierdt voorgelezen: Mm 3 De Breda.  522 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Public. der pre vifionee- Ie Volks- Repre- fentarif ten. T\e Burgerye der Stad Breda, op verzoek van het Committé Revolutionair der Bataaven, thans refideerende binnen deze Stad, verzogt zynde om tot Administratie van de Politique, Civiele en Crimineele Wetten, haare Reprefentanten te verkiezen , heeft op den derden Maart dezes jaars 1793 , by Acclamatie verkozen tot Prasfi' dent der zes Primaire vergaderingen, de Burgers: Mi P. Langlots, Mr. O. J. IV. Nahuys, Mr. /. de Roos, van Perfyn, G. van der Hoeven, en /. Euyfen; om met asfiftenfie van de Secretarisfen: Mr. C. Jamez, Mr. I. B. F. de Bruyn, N. A. lioelants, J. F. dc Bruin, S. Ramring, W. Verlegh , yan Aders/en, L. L. Loef, J. F. Mirandolla , Vcrfpyk , C. Koningvelt , Dr. Kerflens; en Scrutateurs, N. van Lutterveld, G. S.-Lonten van Dam, Ranke, P. van Kempen, P. Ie Sueur , B. Hvyzcrs, Blondel, Penning, Am. van den Elfakker, Jacob Witte, N. Jamez, de ftemmen op te neemen, en die te vereenigen, voorts uit dezelve op te maaken een Twintigtal djer Leden , die by billetten zouden blyken de meeste ftemmen der Burgeren voor zig te hebben; en is by opening, der Billetten gebleeken , dat dc ftem der Burgerye zig verklaard heeft voor de Burgers Haver mans, P. van der Borgt, Van Perfyn, Timmermans, Schuitz Pesfer, Flooren, M. C. Verfluys, A. van der Pluym, Gysbertus Buyfen, Hendrik Nis/en, N. G. van Huls, Pieter van GW, Mr. C. Jamez, DeSalis, Blondel, -Doctor Buy/én, Banier, A. Rykevor/él, T. ff. van-Sou; en J. C. van Naersfen: en nadien zich uit dezelve om gewigtige redenen geëxcufeerd hebben , de Burgers, N. C. Verjluis', Blondel, Banier, en A. van' Rykevorfel, zo zyn in derzelver plaats met uitzondering van den Burger de Fabry , die mede gegronde reden tot Excufatie allegeert , gefurrogeerd de Burgers, C. 1\ Ker~ pens, A, de Raaf, W, OuLojj , jen Doctor Kfif- ' flens,  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 523 pens, welke de meeste ftemmen in opvolging voor zich hebben. Zo heeft den Burger Haverman: de meeste ftemmen voor zich hebbende, de belofte van Burgertrouw in handen van den Prefident der Primaire Vergaderinge Michel Pierre Langlois afgelegd, en vervolgens een gel\ke belofte van Burgertrouw van zyne mede preient zynde Reprefentanten af-, genomen. En word mits dien de goede Burgerye dezer Stad verzogt de voorfchreeve geëligeerde Burgeren, als derzelver provifoire Reprefentanten te erkennen, en in gevolge de Wetten te eerbiedigen. Breda, den 6 Maart 1793, % Eerfte Jaar der Bataaffche Vryheid. M. P. LANGLOIS. Prefident. J. B. F. de BRUYN. De Verklaaring van Burgertrouw welke de Ingezeetenen moeten afleggen , luidt al& volgt: „ Ik verbind my ten plechtigfte en op „ myn heilig woord van eer, om het Va„ derland getrouw te zyn en de vryheid „ en gelykheid van maatfchappylyke rech„ ten, tot myn dood toe, met al myn ver„ mogens te handhaven." Wanneer deze trouwverbintenis door den Voorzitter aan iemand wordt afgenomen,, zegt deze tot hem: „ indien gy dit nevens „ my oprecht bekrachtigt, zo zegt: dus. „ danig verbind ik my;'' dan wanneer zulks aan een Amptenaar gefchiedt, moet hy'er Mm 4 nog Breda. Public. ier pro. vifionee- 'e Volks. Reprem rentaw 'en.  Breda. < BRIEF 5?4 NIEUWE NEDERLANDSCHE nog byvoegen: „ en ben bereid des noodt „ op myn post te Jierven." De namen der Reprefentanten met het getal der ftemmen met welken zy verkozen zyn, waren dezen : Havermans 629. Van der Borgt 523. Perfyn 528. Timmermans 517- Schults Pesjer 445. Flooren 397. Ver(luis 378, bedankt. Pluim 342. Buyfen 340. Nies/en 302. Fan Huls 297. P. van Gils 283. Ad. Jamez 264. Salis 250. Bloniel 243, bedankt. Dr. Buyfen 247. Bannier 224> bedankt. Rykevorfel 221, beiankt. Van Son 180. Van Naars/en 183. C. F. Ker/lens 170.. Fabri 155, bedankt. Raaf 153. kV. Oukoop i5i. D. forftens [49- Voorts is de Advokaat Brakel overreed >m het Drostampt waar te neemen. De Advokaat Flooren, heeft voor de ook >p hem uitgebragte verkiezing, als Repreentant, bedankt, en de Advokaat Van Brael, welke als Confulent van den Heere )rosfaard der Stad en Baronnie , de zaaen van het officie te voren altoos hadt /aargenomen, heefc daar mede niet anders nllen voordgaan, dan voor en in name van emelde Heere Qrosfaard, welke ter dier yd afwezig was, doch binnen korte dagen ;rug verwagt wierdt." Zie hier ook nog eenen  JAARBOEKEN, Maart, 1703. 525 BRIEF van den MINISTER van OORLOG , aan de FRANSCHE ARMEE, onder bevel van den Generaal DUMOURIER, gedagteekend PARYS den 28 February, het tweede Jaar der Republiek. BRAAVE MEDGEZELLEN! T Jw Bevelhebber heeft my kermis gegeeven van *^ de goede Uitflag uwer eerfte onderneemingen n en van de verovering van Breda; Uw moed, uw onverfchrokkenheid weet over alles te zegenpralen, ] dit verbaast my geenzints;ik weet wat gy kunt pit-j voeren, en gy geeft 'er op dit oogenblik blykeUj van aan geheel Europa; Myne dappere voorhoede^ weet, met hoe veel aandoening ik haar verlaaten hebbe ; lk wenschte nog aan derzelver hoofd te ftaan, om haar ter ftryde aan te voeren, en in haaren roem en barre gevaaren te deelen; Ik zoude derwaards ylen, indien ik niet meende hier van duc te kunnen zyn, om de zwaarigheden, waar mede de Franfche Soldaaten te worstelen gehad hebben, uit den weg te ruimen, en ik hoop hier in myn oogmerk te zullen bereiken, door myn vuurigen yver en onvermoeide poogingen; Vaart voort, braave Krygslieden! door uwe luisterryke Krygsverrigtingen, de gedagtenis van die der Romeinen te verdonkeren ; Uy verdedigt de beste zaak, de geheiligde Rechten van den Mensch; Voerd overal met U den fchrik der Franfche Wapenen om de dwingelanden en de voorftanders der dwingelandy te verdelgen ; maar verbreid te gelyker tyd onze beginfeJen en onze wetten, en vestigd dezelve overal, tot heil van het menschdom. De Generaal Minister van Oorlog. BOURNONVILLE. Mro 5 Ook Sreda. 3rief 'an den '^"ranch en )orlogf Mini. fer.  526 NIEUWE NEDERLANDSCHE BïLEDA. ; Ook is in die zelfde Courant geplaatst de navolgende ECHTE LYST v«» het LEGIOEN BATAVEN , Guarnifoen houdende in de Stad BREDA en GEERTRUIDENBERG, tot den 9 /lp ril 1793. Collonel en Chef van het Legion, J. J. Mascheck. CavaJlerie Jagers te Paard, Lieutenant - Collonel Pr. B. van de Rood, Sec. C. Lemker, B. tl. van der ffyk, H. J. Masc heek; Kapteins W.L. van Don/èlaar, P. J. de Gregoigne, E. Brouwer, C. C. Hoynk van Papenirecht en S. Godaar; Lieutenants Pr. P. van Harienburg, M. A. Bax, L, Linay, H. Zwildens, Pambrecht, en Pi epels; Lieutenants en Sec. N. Stocke, J. J. Laats, Du Bots, J. J. Schade van Westrum, Du Ëois, O. Holftein van Rookhuifen, N. Mar Ion en B. Kambs; Adjudanten Vacant, Kwartiermeester Vacant. Infanterie Jagers te Voet. Lieutenant Collonel Pr. Kr of, Sec. Winter; Kapteins Croefe. Blank, Pitcairn en Kehr;Lieüteaant en Pr. Kraff, Elkhat, Ricmsdyk en Em•nerman; Lieutenant en Sec. Kraff, Einclair, Na. hel en Jiouland; Adjudant Bataille en Kwartier* neester Kalkc. Artillerie. Lieutenant en Pr. Van de Krecke en Overheid; Lieutenant en Sec. Van Dieren en Hoevenaar; Adjudant JPilmenter en Kwartiermeester Vacant en jo werkers of Pioniers. Kap-  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 527 Kaptein- Commadant de Roller; en Lieutenant' Van Paddenburg; Sous - Lieutenant Vacant; Adjudant- Generaal Clarion, met rang van Lieutenant-; Collonel en Kwartiermeester- Generaal Dirks; met rang van Lieutenant - Collonel. { Infanterie Eerfte Battaillon. Lieutenant- Collonel en Pr. Bonhome en Sec. F. I. Pculda; Kapteins Nicolfou , G. J. vanPerfyn, N. J. Staphorst en G. L. Heymans; Lieutenant en Pr. A. de Wolf van Westerode, J. du Moulin, IL Heyts en J. J. Jafange; Lieutenant en Sec. J. A. Nonalius, J. J. Moulin, J.van de Borg en J. A. Gros; Lieutenant en Adjudant J. Kragcr en Kwartiermeester J. A. Gros. Tweede Battaillon. Lieutenant - Collonel en Pr. Rietvelden Sec. Gu« lik; Kapteins S. J. diruna, F. lloynk van Padendrechl, J. G. Lambregts en J. C. van Hasfeit; Lieutenant en Pr. Gallas, ... Lanbrecht, Le Graidt, Pax en Velt ge; Lieutenant en Adjudant L. J. du Bols en Kwartiermeester Vacant. Derde Battaillon. Lieutenant ■ Collonel en Pr. GelquineaSec.Van Boecop; Kapteins Broukhorst, Schat, Pitcairn en Verhont; Lieutenant en Pr. Gotefroy, Bruch, Seis en de Groot; Lieutenant en Sec Hasfclaar, Menger, Sluis en Fabct; Lieutenant en Adjudant Van Coenen en Kwartiermeesteren J. Wol. Vierde Battaillon Nationaale Guardes Soldaaten. Lieutenant-Collonel en Pr. Daendels en Sec. Haarman ; Kaptein Vonk, Cr as, Roogmans en D-nneis; Lieutenant en Pr. Lyklama a Nyeholt, Dl' Jreda. Lyst van t Le'joenBaaven.  j28 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Lyst van 'l legioen Bataven. Dinant ,Roogmans erri'Folter; Lieutenant en Sec. Brttna, Van Riok, Boclard en Van der Schroef; Adjudant Zebis en Kwartiermeester Vacant. NB. Het geheele Corps beftai'nde uit 2450 man, waar van de Cavallerie uitmaakt 4 Esquadrons ieder van ico Man 400 4 Battaillons Infanterie ieder van 400 1600 jagers te Voet 200 Artilleristen 200 Werkers 50 Ieder Battaillon heeft 4 Veldftukken en het geheele Corps daar en boven 12 Stukken 12 Ponders in Referve. Op aannadering der Ooftenrykfche en met hun verbondene Krygsmagten, wierdt deze Stad wederom door de Franfchen in ftaat van tegenweer gebragt, en daar werkten dagelyks 80 man aan de Vestingen. Het Liesbosch , waar uit men de Pallisfaden gehaald heeft, heeft hier door veel geleden. De Generaal de Fiers, thans in deze Stad het gebied voerende, heeft de Burgery gelast, van zig voor zes maanden van levensmiddelen te voorzien, en dat de geen, die zulks niet deedt, uit de Stad moesc vertrekken. De Municipaliteit heefc de onmogelykheid om aan dac bevel te gehoorzamen voorgehouden. De Franfphe Krygsbezetting was nu niet boven de 4000 man fterk. De Willemstad. Deze Stad is van wegen haar beleg, 't welk in February begon, en tot na 't midden  JAARBOEKEN, Maart, 1753. 529 den van Maart geduurd heeft, zeer vermaard geworden, dewyl zy met haaren Bevelhebber volftandij bleef, terwyl Breda en Geertruidenberg zich aan haare Belegeraars overgaven. Eenige berigten hebben gemeld, dat de eerde opeisfching dezer Stad, op den February 1703, door den uitgeweken Geldersman H. W. Daendels, thans in Franfchen dienst, in fterke bewoordingen zoude gedaan zyn; dog ons is daar van geen egt bewys voorgekomen. In tegendeel de eerfte opeisfching is eerst den S7 February gefchiedt, blykens den navolgenden brief van den Bevelhebber C. van Boetzklaer van Aarlanderveen, aan den Prinfe Van Oranje, Kaptein - Generaal en Stadhouder: DOORLÜCHTIGSTE VORST EN HEER! Tk heb de eer, aan Uwe Doorluchtige Hoogheid •* kennis te geeven, dat, op die oogenblik, een. enkelde Trompetter, zonder brief, zich. van wegen den Genera \ Dumourier, op den Dyk vertoond heeft , vragende of wy de Stad fa, dan neen, wilden overgeeven, waar op ik eenvoudig heb laaten antwoorden: neen. Ik heb niet willen afzyn, om hier van terdond rapport aan Uwe Doorluchtige Hoogheid te laaten doen, hebbende de eer te zyn, enz, C. van BOETZELAER. Willemftad 27 February 1793. Hier op volgde deze fchriftelyke opeisfching : Foor DsWit,- LE AISTAD.  DeWil LEMSTAD." Opeis- ■ fching derStad. 530 NIEUWE NEDERLANDSCHE Foor DE WILLEMSTAD den 48 February 1793, bet tweedejaar der REPUBLIEK. MYN HEER! Tk heb order op de Plaats, die gy commandeert, -*■ aan te vallen; de middelen, die ik daar voor by my heb, zyn het dubbeld van het geen 'er nodig is om u ten onder te brengen, en indien de • ze middelen uitgeput wierden, zouden zy terftond dcor de geenen, welken ik agter my en onder myn bereik heb , worden aangevuld ; uit deze fchets, welke niet vergroot is, moet gy begrypen, dat alle wederftand, van uwen kant, yde! zoude zyn. Befpaar u den fpyt, die eene kwalyk geplaatfte halftarrigheid u voorbereid; flaa uweoogenopde Menfehen en de Eigendommen, welkers behoud u toebetrouwd is, en zyt nayveriger om Behouder en Menschlyk te zyn, dan ftoutmoedig zonder vrugt. Ik zugte over den rampzaligen ftaat, waar in ik de Bewooners van de Klundert gevonden heb, zy zullen eeuwig de gedagtenis vah den dwaazen Commandant vervloeken, welke hen door" zyne' koppigheid , aan rampen blootftelde , waar van zy de gevolgen nog lang zullen ondervinden: Be waar u, Myn Heer! voor dezelfde verwyten van hun, wier Vader gy moet zyn. De Franfchen voeren den Oorlog alleen tegen de tyrannie, zy zyn de Broeders en de Vrienden van alle menfehen en willen alleen het welzyn eh het geluk van allen: Dit is het oogmerk van al hun arbeid, en wee hen, die de hoop zullen voeden, om deze zo loflyke oogmerken te weerftreven! Tot hier toe, Myn Heer! heb ik tegen u de taal der reden gefprooken, om dat ik u voor een wys en menschlievend Man houde; maar, indien gy my, tegen myne verwagting, noodzaakt de magt  JAARBOEKEN, Maart t 1793. 53Ï magt en de uiterfte middelen, die ik in banden heb , te gebruiken, zuk gy, te midden van de puinhoopen en de vlammen, met uw hoofd betaalen de rampen , daar gy de eenige Bewerker van zyn zult. Toen ik meester van de Klundert ben geworden, heb ik vernomen, dat de Commandant det aftogt hadt laaten flaan, maar de wind en het ge weid myner Batteryen beletten my dit te hooren. en dit onvoorzien toeval is oorzaak geweest, vat de vermeerdering der ongelukken,, Ten einde der gelyken misflag, tusfchen u en my, te voorko men, laaten wy bepaalen, dat, indien wy, te gen den wensch van myn hart, een gevegt begin Cen, en het u behaagt 'er een einde van te maaken gy uwe begeerte, des daags door het uitfteken vai eene witte Vlag, en des nagts door het plaatfet van drieVuuren, naast elkander, zult aankondigen Ik eindig myn Brief, Myn Heer! met u te ver wittigen, dat bet publiek maaken van denzelven zo wel als uw antwoord, myne rechtvaardiging we gens de onheilen, die 'er gebeuren zullen, m di oogen van de Verftandigen en in de oogen van di Krygskundigen zyn zal. In afwachting van het tydftip, om van nader b; kennis met u te maaken, verzeker ik u vanmyi agting. De Marechal de Camp, commandeerend de voorhoede van de linker Armée, BERNERON. P. S. Ik heb de eer u te berigten dat Geertrui denberg en Steenbergen heden geattaqueerd zyn, De Bevelhebber van Boetzrlaer fioe de overgave af met dit kort antwoord: MYN DEWit- STAD. OpeisfchingderStad. l e g  J3* NIEUWE NEDERLANDSCHE DeWil lemsïad. MYN HEER! ]n antwoord van den Brief, dien gy my dé eer hebt gedaan te fchryven, moet ik die hebben van u te'berigten, dat ik, als een Man van eer,de Plaats, die my toevertrouwd is, zal verdedigen, zonder verder aeht te kunnen daan op eenige bedenkingen. Zynde met veel confideratie, MYN HEER! Uwe zeer onderdanige Dienaar, C. van BOETZELABR. Gouverneur. Willemflad, den 28 February 1733, Voorzeide opeisfching en antwoord zondt deze Bevelhebber aan den Priufe Stadhouder toe met dezen brief: DOORLUCHTIGE VORST EN HEER! "P\e Vyand teidert de Stad onzagchelyk, zo met ^ Houwitzer Granaden als met gloeijende Kogels; heden morgen was 'er op drie piaatfen brand in de Stad, en de wind zo hevig, dat ik meende, dat de ganfche Stad in kooien zoude gelegd zyn; dit heeft geduurd van half negen tot een uur na den middag, toen dezelve nog gelukkig gebluscht werd; ondertusfehen prefenteerde zich de Vyanden voor de Landpoort, om de verhakkingen weg te ruimen; doch wy delogeerden ze heel fchielyk daar van daan, met herT Kanon Echter heb ik de eer U Hoogheid ,d' or dezen te berigten, dat onze fuuatie heel critiek begint te worden. Derhalven heb ik Krygsraad beleid, en is daar in gerefolvcerd onze Ctuatie *an Uwe Doorluchrige Hoogheid open te leg-  JAARBOEKEN, kaan, 1793. 533 leggen, om dat zy, door den tyd met kragc van Volk ons zullen forceeren, en het Guarnizoen fterk afgemat word; want zy laaten ons geen oogenblik rust; capitulatie geloof ik niet meer dat 'er op zal zyn ; echter zullen wy zien, als hec 'er op aan komt, iets te bedingen, of ons, zo mooglyk is, met Schepen te retireeren; waarom Verzoeke Uwe Doorluchtige Hoogheid ordres hier omtrend te mogen vérneemeh; want het braave Guarnizoen, dat zich zo wel gedraagt, alle over den kling te laaten fpringen, het geen Zeker hun lot zyn zoude, indien wy geforceerd wierden, kan ik niet óver my verkrygen ; verzoeke derhalven Uwe Doorluchtigfte Hoogheid my een paar Schepen gelieft te zenden om, in cas van nood, en wanneer ik my niet langer kan verdedigen, en voor de overmagt zoude moeteh bukken, myn Guarnifoen te kunnen fauveeren; voor my, wat loc ik te wagt n heb, kan Uwe Doorluchtige Hoogheid zien uit den nevensgaande brief, doch dat facrifieer ik gaarne voor Uwe Doorluchtige Hoogheid en 'myn Vaderland; maar zo veele braave Lieden, daar kan het Land nog meer nut van hebben, dan dezelve zonder vrugt, allo tê facrifieeren; en de Stad afgebrand zynde (dac haaf loc wezen zal) mankeeren wy van alles;geen plaacs voor de gekwecften, geen fubfiftentie, en met den vliegende ftorm, die zedert gisteren middag tot nu toe continueert, is 'er geene mooglykheid van correspondentie met de Buiten fluis. Waar mede de eer heb, met den diepteen eerbied , my ce noemen, DOQRLUCHTIGSTE VORST EN HEER! Uwe Doorluchtigfte Hoogheid onder* danige enzeergehoorzaame Dienaar, C. van BOETZELAER. Wülemftad, den3 Maarc 1793. Nrt Deo DeWjl- LEMSTAD» Brief van Vafl Boetze^- > laer aan Z. D. IL  534 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Willemstad. Aniw. van Zyne Hoogheid, Den Prins Erfftadhouder beantwoorde b&venftaande brief aldus: HOOG WEL- GEBOREN HEER! ]k kan niet genoeg myne fatisfarftie betoonen Over 1 het gedrag, dat Uw Hoog Wel - Geboren en deszelfs Guarnifoen, by continuatie houden. Ik heb met den Raad van Staaten gefproken, om aan Uw Hoog Wel-Geboren proviant te bezorgen, het geene. ten fpoedigften zal verzonden worden, om aan de fchaarsheid te ftippleeren. Zo Uw Hoog Wel Geboren my gelieft te melden, wat of daar omtrend meest verlangde, zal ik zorge dragen, dat Uw Hoog Wel - Geboren zulks bekome. Ik hebbe aan myn oudften Zoon gedefereerd, tot nadere ordre, het commando over alle de Troupen , gelegen in het Nymeegfche Kwartier en de Graaffchappen Vianen, Buuren, Leerdam en Culenburg, als mede in het gedeelte van Holland, ge- ' legen bezuiden de Maaze en Lecq, en heb hem ge last, om, zo doenlyk, een renfort van Artilleristen aan Uw Hoog Wel - Geboren te bezorgen. Ik approbeer ten vollen het antwoord, dat Uw Hoog Wel-Geboren gegeeven heeft aan den Generaal Berneron, en terwyl ik verzekerd ben, dat Uw Hoog Wel • Geboren de Vesting, aan dezelve toevertrouwd , zo lang doenlyk zal houden, zo hebbe ik doen presfen zeven Schepen, die in het Spuy zullen zyn, onder de Ordres van den Vice-Admiraal Van Kinsbergen, commandeerende 's Lands Schepen , geftationeerd op de Maze en verdere Stroomen in de Provincie van Holland; daar van zal zo fpoedig mooglyk een Schip komen, om de Zieken en Gekwetften af te haaien, en de anderen zullen dienen om desnoods Uw Hoog Wel-Geboren en deszelfs braaf Guarnifoen te fauveeren, en te beletten, dat zy in handen van den Vyand vallen; doch ik verwachte, dat zulks niet zal gefchieden, dan als 'er geen middel van defenfie meer overig is, want het  JAARBOEKEN, Maart, t&j. SiS het is van groot aanbelang , dat de Willetndad worde geconferveerd. De tydingen, die ik zo even ontfangen heb, zyn dat de Franfchen, by Aldenhoven, door den Generaal Clairfait, met verlies van by de twee duizend mannen aan dooden en gevangenen , zyn geflagen, en dat de Pruisfen , gecommandeerd door den Heer Hertog Van Brunswyk Osiz, gisteren eene attacque op de Franfchen by Roermonde Ronden te doen. Jkvleimy, dat zo 'er fuccesfen van dien kant beginnen te komen, Zulks den yver der Franfchen aan deze zyde, wat verminderen zal, en misfehien zal voor Uw Hoog Wel-Geboren de eer zyn gereferveerd, om hec eerde het hoofd aan de Franfchen geboden te hebben , en hunne progresfen met zyn Guarnifoen te' hebben geftuic. Waar mede blyve mee achting, HOOG WEL-GEBOREN HEER! Uw Hoog Wel - Geboren Dienstwillige Dienaar, W. PRINS van ORANGE. 'sHage, den 4 Maart 1793. P. S. Het is billyk, dat, zo het Gemeene Lind als ik, tragten blyken te geeven van ons genoegen aan die geenen, die gecontribueerd zullen hebben tot de defenfie van.de Wülemftad, en byzonder aan Uw Hoog Wel-Geboren, en dat men zorge om de goede Ingezetenen voor derzelver geledece' fchade te dedommageeren* Onderwyl wierdt deze Stad , door eed allerhevigst befchieten, deerlyk geteifterd, en verfcheide huizen door de gloeiende kogels geheel verbrand. No» Dl» De Wil* lem3TAD. Anhw van Zy* ne Hoog* heid.  53$ NIEUWE NEDERLANDSCHE DeWxl i.emstad. i 1 i ' i ï c r z r h Den 5 Maart vleide men zig , dat óë Franfchen aftrokken,maar des anderen daags bevond men dit ongegrond te zyn , vermits Zy ten 9 uuren 's morgens weder fterk met gloeyende kogels begonnen te vuuren tot 2 uuren na den middag. 'Er ontftond weder brand, die egter niet aanmerkelyk was, en by tyds gebluseht wierdt. Den 7 Maart des ochtends, verfcheen weder een Fransch Officier met een Trompetter voor' de Stad, «raat op een Officier en Tamboer van ons naar buiten ging. Zo lang deze onderhandeling duurde hieldt het vuur op. Dog de overgave wederom geweigerd zynle, begon het fchieten op nieuws, zo dat er zesmaalen brand ontftondt. Eene Brouvery en ftalzyn afgebrand; vorvolgens eene chuur, en over 't geheel vertoont deze Stad :en akelig fchouwfpel, en allerwegc puinhopen; doch de Vestingwerken hadden nog weinig geleden. De Bevelhebber Van Boet;sLAER,fchreef dan wederom aan den Prins erfftadhouder dezen Brief: DOOR LUCHTIGS TE VORST EN HEER! fk heb den Brief, die Uwe Doorluchtige HoogL beid my heeft gelieven te zenden, door den Captein Croon, wel ontfangen , en met byzonder ;en egen daar uit gezien, dat Uwe Doorluchtige ioogheid myne gehoudene conduite, tot defenfie er Wülemftad, wel heefc gelieven te approbeejn; Uwe Doorluchtigfte Hoogheid kan verzekerd yn, dac ik alles zal aanwenden, wac in myn verlogen is, om de Vesting zo lang mooglyk te beouden; echter begryp ik, zo 'er geene diverfie ge-  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 537 gemaakt, of de Vyand genoodzaakt word te replieeren, op het laatst zal moeten fuccumbeeren, want zy fatigueeren ons Guarnifoen affreus, en het Battaillon van Saxen • Gotha heeft alleen haare Tenten by zich, daar ik alles onder m'dkanderen verdeeld had; doch die waren niet fufficient en hebben reeds veel geleden; nu heb ik dezelven, in den Wal, ingegraven gaaten laaten maaken, en guife van Kafematten, waar in zy mogten logeeren , want in de Stad noch in de Kafernes is het niet mooglyk meer te blyven; de geheele Stad, de Kerk en het Gouvernement is zeer befchadigdGisteren morgen is 'er een allerviolentfte brand geweest, dan dezelve is nog gelukkig, na drie uuren te hebben gebrand, gebluscht. Ik neeme teffens de vryheid eene lyste van de benodigde Proviand over te zenden: ik hoope,dat wy dezelve hier nog zullen confumeeren. Het Guarnizoen houd zich braaf, en yder is zeer werkzaam. Eergisteren hebKen wy ook van den Tooren geremarqueerd, dat 'er veel Volks, van hier, in twee kolonnenj.de eene op de Fynaart en de anderenaar Gastel, zyn gemarcheert, en 'er thans niet veel Volk hier voor legt; echter befchieten zy ons geweldig ; gisteren hebben zy ons bomben beginnen te werpen; haare Artillerie is zeer wel bediend. Ook ben ik geïnformeerd, dat 'er vyftien Schepen in de roode Vaart leggen. Waar mede de eer hebbe, met het diepfte refpect, my te noemen , DOOR LUCHTIGS TE VORST EN HEER! Uwe Doorluchtigfte Hoogheids Onderdanige en zeer gehoorzaams Dienaar, C. van BOETZELAER. Willeraftad, den 7 Maart 1793. N n 3 Om DeWil- lem5tad. Brief van Van Boetzelaer aan Z D. H.  3% NIEUWE NEDERLANDSCHE fi-AVii.. J.ÉMSTAQ. Brief van Vaq■ Boetze]aer aan 2 D. H. i Om I I uuren voor de middag. P. S- Zo op het moment ontfang ik een Officier, voorgevende te zyn Aide- de- Camp van den Generaal Dumourier, zynde den Collonel Devaux, met een Brief van den Marchalde- Camp Berneron, welke ik de eere heb Uwe Doorluchtige Hoogheid te doen toekomen , met een copy van het daar op gegeeven antwoord. Ook heb ik dezen morgen een Schip met Proviand van -wegen den Raad van Staaten ontfangen; waar voor ik hartelyk dank zegge. Voor de Willem ft ad', den 7 Blaart, 1793, het '.weede Jaar der franfche Republiek. MYN HEER! Zes dagen hebt gy de onvoldoende middelen doorgedaan, die ik in het werk gefteld heb om u :en onder te brengen, doch die genoegzaam moes:en zyn voor uwen roem en om u te doen befluiten iene eerlyke capitulatie voor te ftellen: tot dezen iag toe ben ik meester geweest om met het beleg :e draalen. en gy moet gezien hebben, dat, zo myn aanval fomtyds hevig was; ik dien heb weten ;e matigen, wanneer ik meende te befpeuren, dat ie ramp op zyn hoogfte was, zie daar de wyze, waar op ik, tot heden, gehandeld heb, maar heb de eer u te verwittigen, dat ik ophoude meefter van myne beweegingen te zyn. De Generaal Dumourier gelast my de uiterfte middelen te gebruiken, die hy in myne magt gefteld beeft; dan eer die in het werk te ftellen, zend ik u den Collonel Devaux, ten einde met hem de mid ■ delen te overleggen om uw Guarnifoen en de ongelukkige Inwoonders, welkers toeftand verfchriklyk rnoet zyn, te redden; indien de eer u een pligt heeft  JAARBOEKEN, Maart, 1753. 539 heeft gemaakt, om tot nu toe te volharden, vor-; dert die zelfde eer heden, dat gy menschlyk zyt. Dat deze bedenking u niet ontflippe, en neem met den Collonel Devaux de maatregelen, welken de omftandigheden, waar in gy zyt, vorderen. Ik geef hem ten dien einde, de uitgeftrektfte volmagt. Ik magtig hem te gelyk om u te doen weten alle middelen, die ik beraamd heb, om u den sftogt te water te beletten. Ik verklaar u dus, dat, dit oogenblik voorby zynde, alle onderhandelingen met u, my zal verbo« den zyn. Ik heb my door deze boodfehap alle verwyting in de oogen van den wyzen en Krygskundigen willen befparen. Ik ben met agting, De Marechal de Camp, commandeede de voorhoede van de Linker* Armée, EERNEEON. MYN HEER! ïn antwoord op den Brief, die gy my fchryft, ben ik verpligt u te zeggen, dat ik niets te voegen deb by myn antwoord, dat ik de eer had u by de eerfte fommatie te geeven. zynde met achting, MYN HEER! Uw zeer Onderdanige Dienaar, C. van BOETZELAER. Wülemftad, den 7 Maart 1793- Nn 4 De> ^Willemstad. Brief van Van Boetzelaer aan ZD.H.  540 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Wil.- leri8tad. Aniw. aan dt.n HcerVan Boetze]aer. Deze Brief van den Heer Van Boetzelaer. , wierdt -door Zyne Hoogheid aldus beantwoord: HOOG WEL-GEBOREN HEER! Ik hebbe op zyn tyd ontfangen Uw Hoog Wel Geboren Misfive van gisteren. Ik zal tragten Uw Hoog Wel - Geborens onderbebbend Guarnifoen te doen aflosfèn.en zal daarover aan myn Zoon fchryven, om te tragten zulks te effectueeren, en te miaken, dat Uw Hoog Wel-Geboren de nodige Schepen bekomt, om, in geval van nood, uit de Willemftad te kunnen vertrekken; maar ik vlei my dat Uw Hoog Wel-Geboren niet lange meer mee den Vyand te worftelen zal hebben; in het Land van Cuyk is geen Franscbman meer te zien: zy zyo denkei yk. gedagen , te Tongeren, door de Avantgarde der Uoscenrykers. Het Fort Sc. Michiel hebben zy geëvacueert, en dus hoope ik dat zy binnen korten zich van voor de Willemftad zullen moeten replieeren. Ik hoope, dat het Gode behagen zal de goede zaak te doen triumpheeren, en dac de Wülamftad, zo als Maastrichc, de eer za! hebben v3n den Vyand van voor hunne wallen, te zien vlugten. Ik kan niet geuoegzaam betuigen, hoe zeer ik van Uw Hoog Wel-Geborens goede directie,en het beleid, mee welk Uw Hoog Wel-Geboren alles, geduurende dit beleg, heefc verrigt, voldaan ben; en verzoek Uw Hoog Wei-Geboren aan des* zelfs onderbebbend Guarnifoen myn uiterfte genoegen te betuigen, zo als ook aan de goede Ingezeetenen te verzekeren , dat ik, alles wat ik kan, za{ in *c werk ftellen, om aan hun een dedommagement, voor de geledene fchaden,ce doen bekomen. Voor hec overige blyve mee achting, HOOG WEL-GEBOREN HEER! Uw Hoog Wel-Geb. Dienstw. Dienaar, W. PRINS van ORANGE. 'sHage, den 8 Maart 1793. De  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 54» JDe Franfchen hebben op het Buitengors \ in den nacht eene Battery opgeworpen , die 1 de aldaar liggende Uitlegger of Wagtfchip £ niet alleen noodzaakte van ligplaats te veranderen, maar met welke zy ook dachten de haven te befchieten, en dus de gemeenfchap te ftremmen, welk laatfte hun egter door den afitand niet gelukte. De Bevelhebber Van Boetzelaer zondt hier op in den nacht tusfchen Donderdag en Vrydag vyftig man Vrywilligers in een Vaartuig derwaart, welken in ftilte, op handen en voeten, om vyf uuren 'sochtends de Battery beklommen, dertig man van de bezetting doodden , en negen gevangen namen , en van den bevelvoerende Officier den hoed en de monteering met de gevangenen in de Willemftad bragten. Dit meldde de Generaal Van Boetzelaer aan den Erfprins den 15 Maart door dezen brief: DOORLUCHTIGSTE VORST EN HEER! Ik heb het genoegen aan Uw Doorluchtige Hoogheid rapport te kunnen doen, dat ik heden morgen met het lumieren van den dag een uitval heb laaten doen, door een Detachement van 45 Vrywilligers , gecommandeerd door den Vaandrig Colt' hof, van hec Regiment van la Calmette, en Rost, van Saxen Gotha, benevens den Sous-Lieutenant Muller, met 6 Artilleristen, welke den Vyandelyken Post aan den hoek van den Wescdyk hebben gefurpreneert, 3 yzere 18 ponders vernageld, er o Krygsgevangenen hebben binnen gebragc; terwyl Isln 5 'es )F.WlL- ,EM- tad,  542 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Wille - stad. Brief van Van Boet- I zelaer ' aan den\ m- ; frins, | t i i c 1 ] I I 2 t c a 1 c l c r e \ 'er een dertig man van den Vyand, waar onder :en Officier, op de plaats zyn gebleven; ook bebben de onzen veel Geweer, Wapenen, Casquetcen enz. buit gemaakt. Wy hebben gelukkig geen een Dooden of Gecwetften daar by gehad; uit een der Krygsgevan;enen, welke van het Regiment van Chartres is, lebben wy vernomen, dat 'er in den omtrek alïier vier a vyf duizend man was, waar onder drie wnderd man Cavallerie, alle Volontairen, except :en Battaillon van het voorfz. Regiment van Chartres. Ik kan niet genoeg roemen het gedrag, den noed en den yver der bovengemelde Officieren, n der daar by geweest zynde Manfchappen; eeme ook de vryheid alle dezelve Officieren in e protectie van Uw Doorluchtige Hoogheid aan e beveelen; vraagende verders de Ordres van Uw doorluchtige Hoogheid , hoe met de Krygsge-angenen , die thans by den Provoost alhier ge itaatst zyn, verder te handelen. Ik had gaarne gewenschc, de vernagelde Stuken binnen te I aten haaien, dog door de Slikken ?as het ondoenlyk dezelve voort te flepen, en eer moeyelyk de Paarden buiten te krygen, waar oe ook geen tyd was. Gisteren in den middag zyn 'er twee Driemast chepen op de Rivier aangekomen, die zig by de nderen hebben, geplaatst, en op dezelfde af/tand ilyven fir is tot bier toe nog geen Sloep daar van aan e Wal geweesc, dus kan ik Uw Doorluchtige loogheid nog niets naders omtrend dezelve meededen- Thans hoort men rondom de Vesting de Trom seren, en de Trompet blaazen; men befpeurt ook enige meerdere beweging, dan de Mist belet om. an den Tooren alles te kunnen zien. Wy blyven nog ai tyd wagtende opeen fpoedig P06-  JAARBOEKEN, Maart, 1753. 543 oatzet, of eenige gunstige diverüe in onze fituatie. Waar mede de eer heb enz. Willemftad, den ij Maart 1793, 'smorgens om 8 uuren. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Erfprins van Oranje, fchreef daar op ten eerften eenen brief aan Hun Hoog Mogende met een affchrift van bovenftaande rapport van den Generaal-Majoor Van BoetZELAEs,en gaf by eene volgende brief kennis van den aftogt der Franfchen van voor de Willemftad, en van de berigten, welke reden gaven om te geloven, dat dezelven den geheelen oever langs de Moerdyk verlaten hadden. HOOG MOGENDE HEEREN! Ik heb de eer Uw Hoog Mogende hier nevens kennis te geeven, dat zo op het oogenblik eene Misftve van den Heer Generaal - Majoor Fan Boetzetner ontfangen heb, gefchreeven te Willemftad heden middag om half drie uuren, waar by my informeert, dac de Franfchen zich voor de Stad geretireerd hebben, met agterlaating van eenig Kanon, en dat zich verbeelde, dat zy de Klundert ook verlaaten hadden. Uic andere informatien, die my heden geduurende den loop aan den dag geworden zyn, heb ik reden te gelooven, dat de Vyand den geheelen Oevet langs de Moerdyk geabandonneerd heefc. ik twyffelgeenzints, of Uw Hoog Mogende zullen deze voor het behoud van de Republiek zo im portante tyding met genoegen verneemen, en hei yicueeraend gedrag van den Gouverneur der Wil lera< De Wu.. lemstad,  54+ NIEUWE NEDERLANDSCHE DeWil- LfiMSTAD. Brief van den Erffrins. lemftad en zyn onderhebbend Guarnifoen die hulde doen, die hec zelve mee zo veel rechc verdient. Waar mede de eer heb te zyn , HOOG MOGENDE HEEREN» Uw Hoog Mogende Onderdanige Dienaar, (JVai geteekend,~) W. ERFPRINS van ORANGE. Commandant ■ Generaal. Dordrecht, den i<5 Maart 1793. Hier op kwam ook nog by de Algemeene Staaten in, deze Brief van den Bevelhebber Van Boetzelaer., gedagteekend 16 Maart 1793. HOOG MOGENDE HEEREN! "Ik heb de eer Uw Hoog Mogende rapport te doen, •* dat zedert den 23 February laatstleeden ben geïnverteerd geworden door de Franfche Troupen, en op den 28 dito des avonds om 5 uuren my een Sommatie gezonden wierd van den Marechal de Camp de Berneron, waar op ik my in fcriptis declareerde ,de plaats my toebetrouwd niec zoude overgeeven, maar als een Man van eer defendeeren; waarop des anderen daags 's morgens om 7 uuren de Vyand deze Vescing zeer hevig begon tebefchie* ten, en dien zelfden avond nog met gloeiende Kogels, Bomben en Hauwitfer-Grenaden ce begroeten; het welk met kleine tusfehenpoofen aanhield tot den 7 dezer, wanneer ik voormiddag om 11 uuren een tweede Sommatie ontfing, welke ik we. der  JAARBOEKEN, U-art, 1793. 545 der per Misfive weigerend beantwoordde; waar op om één uur de Canonnadeen Bombardement weder aanving op de allerviolentde wyze ; dit heeft geduurd met tusfchenpoozing tot heden morgen om 10 uuren, wanneer ik ontwaar wierd, dat de Vyand zig had geretireerd; waar cp ik direcf een Detache ment uitzond, welke haare Batteryen verlaaten vond, met eenige Stukken Kanon, Mortieren, veel Ammunitie en Gereedfchappen, welke ik binnen de Stad laat brengen. Ik kan, Hoog Mogende Heeren, niet genoeg roemen het goed gedrag van myn Guarnifoen, als ook dat der Burgery. De, Stad heeft zeer veel geleeden, zynde 'er geen Huis dat niet door de Vyandelyke Kogels doorboord is; zal de eere hebbe Uw Hoog Mogende nadere Rapporten te doen toekomen, en refereeren my uit tyd gebrek aan het ïnendeling Rapport van den Lieutenant Efau van Saxen-Gotha, welke de eer heeft deae aan Uw Hoog Mogende over te brengen, hebbende benevens den Lieutenant Staal van HolJlein van het Regiment van la Calmet te akVrymlligers by de Artille'rie gediend geduurende het Beleg, en zig beide daar in byzonder gekweeten. Waar mede de eere hebbe met alle eerbied te zyn, HOOG MOGENDE HEEREN! Uw Hoog Mogende Ootmoedige en Gehoorzaame Dienaar, C. vaw BOETZELAER, Gouverneur. Hun Hoog Mogende hier op buitengewoon vergaderd zynde, hebben op voordel vaa Zyne Hoogheid, welke daar toe opzettelyk in Hoogstderzelver Vergadering verfcheenen is, DeWil- i.kmstad. Brief van Vaa Boetze[aer aan Hun Hoog Mogen* ienm  54°" NIEUWE NEDERLANDSCHE De Wil- llmstao» : i i is, goedgevonden, de Heeren LieutenanfGeneraal, Prins Van. Hessen , Gouverneur van Maaftricht, en Generaal Majoor Van Boetzelaer, Gouverneur van de Willemftad, te bevorderen tot de rang van Generaal van de Cavallerie en Lieutenant-Geïeraal van de Infanterie, als eene belooning i?oor de dapperheid en 't goed beleid door gemelde Hoofd - Officieren geduurende het )eleg van de voorfz. Steden betoond. Wyders is by Hun Hoog Mogende beiloten, aan den Lieutenant Efau, van saxen-Gotha, welke de voorfchreeve Misive van den Heer Van Boetzelaer heeft )vergebragt, eene vereering te doen van een ïionderd Ducaaten. Eindelyk hebben Hunne Hoog Mogende Dp voorftel van Zyne Hoogheid , raadplegingen aangelegd , over het invoeren van eenige buitengewoone belooningen voor de Militairen , welke geduurende den tegenwoordigen Oorlog, op de eene of andere wyze, zullen uitgemunt hebben. De Stad dus op den 16 Maart ontzet zynde , heeft men alle de agtergelatene Oorlogsbehoeftens onder eene fterke bedekking binnen de vesting gebragt, gelyk ook twee Franfche Husfaaren , die zich als deferteurs langaven. De reden dezer verhaastte vlugt was hier nog onbekend, ook nog, of de Franfchen ver weg waren getrokken , te meer? daar men verzekerde dat zy zich nog in de Klun-  JAARBOEKEN, Maart, 1703. 547 Klundert zouden ophouden. Derhalven bleef alles hier waakzaam, en wierdenvnog geene vreemdelingen binnen deze Stad toege laaten. Den 17 Maart des morgens ten 11 uuren wierden openbaare gebeden en dankzeggingen aan den Almagtigen Verlosfer, door den Kapellaan van 't Regiment Saxen Gotha, alhier in de Kerk gedaan, waar by alle Militairen, die geen dienst moeflen doen, tegenwoordig waren, en het muziek van dat Regiment onderfteunden de lofzangen, waar na de Staatenvlag van den toren gehysc, en door een algemeen falvo uit het gefchut begroet wierdt. Den 17 Maart waren 'er nog Franfchen te Geertruidenberg, en aan de Moerdyk, fchoon men van deze zyde meende, dat zy zich tot den aftogt gereed maakte. De Staaten van Holland en West-Friesland namen hier op den 20 Maart 1793 dit beiluit: EXTRACT uit de Refolutien van de Heeren STAATEN van HOLLAND en WESTFRIESLAND , tn Hun Edele Groot Mogende Vergaderinge ge< nomen op IVoensdag den 20 Maart 1793. T\e Heeren Gedeputeerden der Stad Amfterdam hebben, ter Vergadering, voorgedragen, das zy, DeWi4- l.em3ta&. I  54§ NIEUWE NEDÈRLANDSCHE DeWil- LEM6tad. Rif. van Holland omtrend de Willemftad. i zy, uit het rapport, heden, door den Raadpenfio* naris, wegens het voorgevallene ter Generaliteit * gedaan, met het uiterfte genoegen, hadden vernomen , dat Hun Hoog Mogende, laatstleden Zon dag, ter gelegenheid van de bekomen tyding der retraite van de Franfchen, van voor de Willemftad, ap voorftel van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Generaal - Majoor Van Boetzelaer, welke die Stad met zo veel moed en trouw, tegen de allergeweldigfte aanvallen van den Vyand, heeft verdedigd, tot {Lieutenant-Generaal van de Infanterie hebben aangefteld, gelyk Hun Hoog Mogende mede den Lieutenant-Generaal van den ICavallerie , Prinfe'/7^» liesfen- Ka'sfel, die, met den zelfden yver, de Stad Maaftricht heeft gedefendeevt, tot Generaal hebben aangefteld. Dat zy Heeren Gedeputeerden niet willen vooruitloopen de deliberatien ter Generaliteit, wegens het introduceeren van eenig diftinctif eerteeken, of extraordinaire belooning, voor de Opper- en Onder-Officieren en Soldaaten, welken zich, geduurende dezen Oorlog, op de eene of andere wyze zullen hebben gediftingueerd, niet twyffelenee, af Hun Hoig Mogende zullen aan de voorfz. twee Gouverneurs, ook in dien opzigte, een daadlyk bewys 'geeven van hunne erkentenis; doch dat zy Heeren Gedeputeerden, het oog gevestigd hebbende op de (ituatie, waar in déze Provincie zich, geduurende eenige weeken, heeft bevonden, gerust durven erkennen, dat het, naast de allergunftige sewaaring en onlochenbaarc medewerking der Godlyke Voorzienigheid, aan de onverfchrokken heldhaftigheid van den Hollandfchen Ridder en Gouverneur van de Wiljemftad, welke alle gevaa-en en dreigementen veracht heeft, te danken is, dat die Stad niet in de handen der Vyanden is gebakt, als wanneer het gevaar dezer Provincie ten illerhoogften top zoude wezen geftcgen. Dat zy Heeren Gedeputeerden, hier van volkonen overtuigd, het allezintsgepastoordeelen, dat ook  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 549 ook Hun Edele Groot Mogende, aan den Heer Lieuteaant - Generaal Van Boetzelat-r, hunne erkentenis, wegens het behoud van dit voor deze Provincie zo aangelegen Frontier, betuigen te betoonen. Waar op gedelibereerd, en, na het betuigd genoegen van alle de Leden in de voorfz. Propofitie, de Heerep Gedeputeerden der Stad Amfterdam, voor derzelver voorfz. geproponeerde, bedankt zynde, is dien conform eenpaarig goedgevonden en verftaan, om, ten einde aan voorfz. Heer Lieutenant-Generaal Van Boetzelaer een geduurzaam gedenkteeken te doen hebben van het geno-gen van Hun Edele Groot Mogende, wegens zyne betoonde bravoure, in de mannelyke verdediging van die voor deze Provincie zo aangelegen Vesting, denzelven te vereeren met een fraayen gouden Degen, met zodanige emblemes, als meest gepast zullen geoordeeld worden- En om, ten einde de blaken van erkentenis van Hun Edele Groot Mogende, zelfs na het overlyden van voornoemden Lieutenant-Generaal Van Boetzelaer, by zyne Familie te doen overblyven, aan ieder der twee Dochters, van voornoemden Lieutenant Generaal Van Boetzelaer, te geeven eene Lyfrente van duizend guldens 'sjaars, te dateeren op den dag, dat de Vesting de Willemftad is begonnen gebombardeerd te worden. Wordende de nodige executie van het eea en ander aan de Heeren Gecommitteerde Raaden gedemandeert. En zal van deze Refolutie, door den Secretaris R»yer* Extract, worden ter hand gefteld aan den Heer Lieutenant-Generaal Van Hoetzelier, onder verzekering, dat Hun Edele Groot Mogende, overtuigd van de duure verpligting, welke deze Provincie aan de verdienden van hem Heer Lieutenant Generaal heeft, denzelven fteeds in levendige erkentenis zullen houden, en van harten weöfchen, dat hy, Lieutenant-Generaal, nog lang O 0 ge- DeWil- lem3tad. Ref. van Holland imtrend ie Wil* 'em/lad.  250 NIEUWE NEDERLANDSCHE De Willemstad. De Algemeene Staaten ontvongen nog van den Generaal Van Boetzblaer dezen Brief, iiic de Willemftad den 21 Maart J793- HOOG MOGENDE HEEREN.' '"phans kan ik de eer hebben, Uw Hoog Mogende nader rapport te doen, dat ik na myne Misfive van den ió dezer .aan U Hoog Mogende afgezonden , de door de Franfchen verlaaten 6 Stukken Kanon en 2 Mortieren met veel Ammunitie en verdere Gereedfchappen, binnen de Vesting heb laaten brengen, en waar van ik de eer heb eene gedetailleerde Eyst hier nevens te voegen, als ook de Copyen der Sommatien my op den 28 February en den 7 Maart door de Marechal de Camp ticmeron gezonden, met myne Antwoorden daar op gegeeven. Den Vyand retireert zig langzaam, roovende alles van de Huisluiden, en volgens my heden ingekomen berigten, braken zy het Arfenaal in de Klundert af, en waren bezig met een gedeelte der Wal «3 flegten; ook heb ik de eer U Hoog Mogende te melden, dat ik op Zondag den 17 dezer, in de Kerk alhier, door den Cappellaan van het Regiment van Saxen - Gatha, een plegtige Dankzegging heb laaien doen, alwaar het gantfche Guarnifoen adfi• fleerde, na het eindigen van welke ik driemaal het Gefchut van de Stads Wallen heb doen losfen en «|e Staaten Vlag op den Toren laten zetten. Waar gefpaard worde, tot verdediging van het Va Ierland , zo de nood zulks mogt vereisfehen, cn fteeds deele in de liefde en bewondering van zyne dankbaare medeburgeren, . Accordeert met de voorfz. Refolutie.  JAARBOEKEN, Maart, 1703, $51 ' Waar mede de eer heb met alle eerbied te zyn, HOOG MOGENDE HEEREN! Uw Hoog Mogende Onderdanige en gehoorzaame Dienaar, (JVaS geteekena C. van BOETZELAER, Gouverneur. Willemftad, den 2t Maart 1793* By voorgemelde Brief was gevoegd deze B Y L A G E. LYST van ^.AMMUNITIEGOEDEREN, welke (le Vyand in zyne retraite agtergelaaten heeft', en alhier 1 door hel Guar> nifoen is binnen gebragt. 2 TVyletaale Mortieren i 50 fjg Steen vern., 2 Stoelen tót Mortieren k 50 t& Steen der., 2 yzere Kanons, waar van een vern. k 18 rg* 2 Affuiten vooryzer Kanon, een defect, & 18 iji, viet. wzere Kanons k 12 É8, ï yzere Mortierdoel met zyn Wagen k lj d. Mortier, 1 Transportwagen voor Ammunitie, 1 Trekhal defect, 1 Blokwagen voor Mortier t\ ty duim, 6 Voorwagens defect, 4 Lepels voor Kanon k 18 fg, 2 Aanzetters a 18 fjg, vyf Borsftelwisfers a 18 61, 1 Lepel a 13 Ifi, a Vagtwi?fers a 12 g}, 1 Bordelwisfer a 12 Kt, 3 Vagtwisfers aöl«, 3 Borftelwisfers i6 ffi, li Stelbokken, 1 Bordelwisfer tot Mortier a (6 Steen, 259 ledige B )mben ;\ 50 Steen, 69 ledige Grenaten A 16 Steen, 41 ledige Granaaten k 24 $ Yzer, O o a. *$é 3eWi& iTAU,  DrWil- stad. JS* NIEUWE NEDERLANDSCHE 236 gevulde Zaye Kardoefen a 12 fig, 8 Kogels h *4 BL 392 Kogels è 18 @g, 1128 Kogels k la gg, 330 Kogels è 8 1? , 6j<5 Kogels è 6 fff, iij ledige blikke Dofen k 8 fig, 83 Noordfche Deelen, lang li voet, dik 2 en 1 half duim, 13 Ribben, lang 8 voet, dik 8 duim, 9 Ribben, lang 20 voet,dik 4 duim, j Roofters voor gloeijende Kogels defect, 2 Lepels voor gloeijende Kogels, 8 Tangen voor gloeyende Kogels, 37 Handfpeeken, 3 Lontfiokken,i Zunder(tok,224 geflagen Builen voor Bomben h 30 Ö3 Steen, 4 Patroontasfen, 1 Iedere Zunderbus, i Iedere Rantfel voor Gezwindpypjes, 6 Geweeren , 17 Bajonnetten, 1 Haam voor een Paard ,18 Pikhouweelen, 5 2 Schoppen meest defedh CWas gereekend,') S. J. COLTHOFF. Onder • Lieutenant. Actum Willemftad, den so Maart 1793. De Generaal Van Boetzelaer , de voorgemelde gunftige Refolutie van de Staaten van Holland en West-Friesland vernomen hebbende, betuigde zyne erkentenis by dezen brief: EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! TV/fyne pen is te zwak, om myn leevendig gevoel van erkentenis en dankzegging te betoonen , over het blyk van eere aan my, en de Lyfrenten aan ieder myner Dochters, door Uw Edele Groot Mogende gefchonken, voor het verdedigen der Willemftad Vergun my, Edele Groot Mogende Heeren ! te mogen reflecteeren dat ik niets anders dan mynen plicht, als Militair en Gouverneur, io het verdedigen der my aanbetrouwde  JAARBOEKEN, Maart, 1793; JJ3 dó Vesting neb betracht; en Ridder van Holland] zynde, gevoelde ik te wel myne dubbele verplich-1 tinh , om myne Provincie voor het lieve Vadet land te fauveeren. Waar mede de eer heb met den diepfteü eerbied te zyn, EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! Uw Edele Groot Mogendens Onderdanigfte en Gehoorzaamde Dienaar, (JVas geteekcnd,) C. van BOETZELAER. Gouverneur. Willemftad, den 22 Maart 1793. Ook wierdt de erkentelykheid der Nederlanders aan de dappere Krygsbezetting, nog dagelyks betoond , door allerlei blyken van toegenegenheid en milde giften; niet alleen beftaande in menigvuldige verkwikkingen en vexverfchingen voor die Krygsbezetting, maar zelfs ook in geld. Het zal hier niet te onpas zyn, eenen aanmerkelyken Brief van den Franfchen Veldheer Dümourier, aan de Nationaale Conventie te Parys, den ia Maart uit Leu-< ven gefchreven, te laaten volgen, alzo het de egte ftukken zyn, welken voornamenlyk de oorzaaken der Staatsgebeurtenisfen ontvouwen. Oo 3 BUR- lEWïfc» ,EMSTAD.  JJ4 JNIEUWE NEDERLANDSCHE DbWil. lemstad. Brief van Dumourier aan de Nation. Conventie. BURGER PRESIDENT? TJet heil vaD het Volk is de hoogfte wet; ik kom SmX aan het zelve een genoegzaam zeker conquest op te offeren, met het victorieus gedeelte der Armée te verlaaten, dat gereed ftond in het hart van Holland in te trekken,, om die ter hulp te komen, welke een tegenfpoed ondervonden heeft, die aan natuurlyke en zedelyke oorzaaken moet worden toegefchreeven, en welke ik u zal open leggen, met eene vrymoedigheid, die meer dan ooit noodzaaklyk is, en die altyd het geluk van de Republiek zoude uitgemaakt hebben, indien alle de Agenten in haaren dienst, dezelve hadden gebezigd, wanneer zy rekenfchap gaven, en indien derelive altyd met meer toegevenheid, dan de leugenachtige vleijery, gehoord was Gy weet, Burgers-Reprefentanten! tot welken ftaat van ontbinding en gebrek de Arméeën van Belgiën gekomen zyn, door een Minister en Kaneooren, welken Frankryk op den oever van deszelfs ruïne hebben gebragt. Deze Minister en Kantooren zyn veranderd: dan wel verre van hen te ftraffen, zyn Pache en Haffenfratz, tot! den gewigtigeTl post van Maire van Parys overgegaan, en van toen af heeft de Hoofdftad in de Lombaard Straat de Tooneelen van bloed en moord zien vernieuwen- In de maand van December heb ik U in vier Me morien voorgeftefd de grieven, die men moest verbeteren ; ik heb U de eenige middelen aangetoond om bet kwaad te doen ophouden en alle de kragtbv te zetten aan onze Arméeën, zo wei ah aan de? zaak der Natie alle rechtvaardigheid, die haar caracder moet uitmaeken. Deze Memorien zyn verdonkerd; gy kent die niet, laat ze u voorleggen en gy zult 'er de voörfpelling in vinden van al wat ons □verkomt. Gy zult 'er ook in vinden, de hulpmiddelen voor de andere gevaaren, die ons omringen en die onze opkomende Republiek bedreigen. De Arméeën van Bélgiën, vereenigd in het Land vaa  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 55$ van Aken en Luik, hebben alle foort van gebrek zonder murroureeren, geleden; maar, verliezende geduurig, door ziekten, door fchermutzelingen met den Vyand, door bet verlaaten van eene menigte Officieren en Soldaaten, zyn zy op de helft verminderd , en het is eerst zedert de komst van den Generaal Bournonville tot het Ministerie, dat men begonnen heeft zich met derzelver recruteering en nooddruft bezig te houden; maar dit is zo kort geleden , dat wy nog alle de rampen der ontbinding, waar van wy de flagtöffers geweest zy n,onder vinden. Dusdanig was onze toeftand, toen gy den eerften February meende, aan de eer van de Natie verplicht te zyn, den Oorlog tegen Engeland en Holland te verklaaren; van toen af heb ik al myn hartzeer opgekropt; ik heb niet meer gedacht aan myne dimisfie, die gy in myne vier Memoden zult vinden , en heb my alleen bezig gehouden met degroote gevaaren en het heil van myn Vaderland; ik heb getragt de Vyanden voor te komen, en myne lydende Armée heeft alle haare rampen vergeeten, om Holland aan te vallen, en terwyl ik met nieuwling uit Frankryk aangekomen Troupen Breda, Klundert en Geertruidenberg nam, my gereed makende om deze overwinningen verder voor te zetten, ondernam de Armée van Belgiën, geleid door Generaals vol vuur en burgerliefde, het Bombardement van Maaftricht. Alles ontbrak voor die expeditie, de nieuwe wyze van beftuur was nog niet ingefteld ,' de oude was gebrekkig en misdadig. Men zat overkropt van geldlpecie; dan de nieuwe inftelling, by de .Nationaale fhefaurie gemaakt, verhinderde,dat eenig gedeelte van den dienst geld ontving. Ik kan over de oorzaak van den fchok,~door on ' ze Arméeën geleeden, nog niet uitweiden, want ik kom pas hier; zy hebben niet alleen tie hoop, om Maaftricht te neemen, laaten vaaren, maar zyn met verwarring en verlies terug gegaan; de Maga zynen van allerhanden aart, die men te Luik begon te verzamelen, en Luik zelf, zyn de prooy der Oo 4 Vyan- DeWil- LEM51 AU. Brief van Dumourier aan de Nation. Conventie.  5yö NIEUWE NEDERLANDSCHE DeWil. Lï.MSTAD. Brief van Dumourieraan de Nalion. Conventie. Vyanden geworden, zo wel als een gedeelte van de Veld en Battaillons Artillerie; deze retraite heeft )ns nieuwe Vyanden verwekt,en ik gaa over om u le zedelyke oorzaaken onzer rampen open te leggen. Altyd heeft 'er in de menfchelyke gebcurtenisfen :ene vergelding van deugden, en eene ftrafvoor misiaden plaats gehad. Byzondere Perfoonen mogen jntduiken aan die Voorzienigheid, men noeme het 10 als uien wil, wanc het zyn ondoorgrondlyke junteu, maar doorblader de Hiftorien, en gy zult tien dat de Volken die nimmer ontduiken. Zo laDg ds onze zaak rechtvaardig was, hebben wy den v'yand verdagen; dan zo dra als de fchraapzucht :n onrechtvaardigheid onze voetftuppen beduurden, lebben wy ons zei ven vernield en onze Vyanden naaken 'er gebruik van. Men vleidt u, men bedriegt u; maar ik zal den alinddoek afrukken. Men heeft den Belgen allerei kwellingen aangedaan. Men heefc ten hunnen >pzigten de allerheiligde rechten der Vryheid ge'cbonden- Men heeft hunne Godsdienftige begripaen onbefchaamd beledigd. Men heeft door eene ■oovery , die weinig voordeel konde aanbrengen, de cieraaden van hunnen Godsdienst ontheiligd. Men heeft u voorgelogen omtrtnd hun caracler en jmtrend hunne oogmerken. Men heefc de vereeniging van Henegouwen met fabelden en fnaplaanfchoten bewerkt; die van Brusfel is gefchied door een twintig tal van Menfehen, welke geen bedaan hadden dan in de troebelen, en door eenije mannen des bloeds, die men by een gezameld badt, om de Burgers bang te maaken. Gaat de Hiftorie der Nederlanden na, en gy zult vinden, dac het Belgifche Volk is goed, openhar;ig, dapper en ougeduldig onder het juk. De Hertog V(in Alba, de wreedde dienaar van Bhiiip. bus den tweeden, heefc 'er ifioco menfehen, door beuls handen , in omgebragt. De Belgen hebben zich , dertig Jaaren lang, door een burgerlyken Oorlog, 'er van gewroken, en hunne aackjeeving aan  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 557 aan den Godsdienst hunner Vaderen alleen beeft hen kunnen beweegen, om weder onder het Spaanfcbe juk te keeren. Uwe Financiën waren uitgeput, toen wy in Belgien trokken. Uwe Geldfpecien waren verdwee nen en wierden tegen goud opgewogen. Cmnbon , die misfchien een eerlyk man is, maar die zekerlyk hec vertrouwen niet verdient, dat gy, betreklyk het finantieele, in hem gefield hebt, heeft geen hulpmiddel gezien, dan in de bezitting der rykdommen van dit vrugtbaar Land. Hy heefi u voorgefteld het noodlottig decreet van den 15 December; gy hebt heteenpaarig aangenomen,en ondercusfchen hebben allen onder u, mee welker ik over dac decreet gefproken heb, my gezegd, dat zy het afkeurden, en dat het onrechtvaardig was. Een van myne vier Memoden was enkel te gen dat decreet ingericht, maar men heeft ze in de Vergadering niet geleezen. Die zelfde Cambon heefc getracht myne verto gen haatlyk en misdadig te maaken, zeggende ot den Spreekftoel , dïït ik een Veto Relde op hei decreet van de Vergadering. Gy hebt dat decree geconfirmeerd,door dat van 30 December; gy heb uwe Commisfarisfen gelast de hand aan deszelf uitvoering te houden, en in gevolge van uwe or dres heeft de uitvoerende Raad ten minden 3c Commisfarisfen uitgezonden ; de keuze daar vat was zeer flegc, mee uitzondering echter van eeni ge eerlyke Lieden, welken misfchien voor ■twyf felagtigt Burgers gehouden zyn, om dat zy he haaclyke van hunne funcdien hebben getragt te ma tigen; de meesten anderen waren zotten, of ty rannen , of menfehen zonder nadenken, welke; door een brutaalen en infolencen yver zich ver ii hunnen pligt ce buicen gingen. De Agenten van de tieranny hebben zich ove de geheele oppervlakte van het Belgifche verfpreid De Bevelhebbers van de Militie zyn, uit hoofd van dac Decreet, op hunnen eisch verpligc ge weesc De Wil. lem3xad. Brief van Dumourier aan de Nation, Conyen.' tie. r I > t c 1 t r i  Jj8 NIEUWE NEDERLANDSCHE DeWil- lem- STAD. Brief van Dumourieraan de Natson. Conventie, I •j I M f» i J ■■1 < l 1 c I 1 i v d r; n e r< b weest, van de magt, die bun toevertrouwd wass gebruik te maaken. Deze dwingelanden hebben de gemoederen der Belgen gaande gemaakt. Vervolgens heeft de vrees, en misfchien ook wel de haat, de plaats ingenomen van die zagte Broes derfchap, welke onze eerfte flappen, in bet Belgifehe, verzelde. Hec is op het oogenblik van onze tegenfpoeden, dat onze Agenten de grootfte onrechtvaardigheden en geweld uitgeoeffend hebben*. _ Gy zyt bedrogen geworden, omtrent! de vereeaiging van Frankryk , mee verfcheiden gedeelten van het Belgifche. Gy hebt gelooft, dat zulks vrywillig gefchiedde,om dat men u vrorgeiogen had; :n dienvolgens hebt gy gemeend, het overtollige Zilverwerk uit de Kerken, te mogen ligten, buiten fwyffel, om 'er de kosten van den Oorlog mede ?oed te maaken. Gy hebt, zedert, de Beigen als Franfchen aangemerkt; maar indien zy het al eens reweest waren, zoud gy hebben moeten wagteo, ot dat dit Zilverwerk als eene vrywillige gift was wergegeeven, zonder welke, het geweldadig wegïeemen, io hun oog, voor eene heiligfehennis moest rehouden worden; en dit is juist gebeurd; de Prieters en Monniken hebben van deze onvoerzigtige. laad gebruik gemaakt, en zy hebben ons als vlugende roovers uitgekreten, zodat alle de Ingezeeeneu der Dorpen zig tegen ons wapenen. Het is hier geen Oorlog van Ariftöcratie, want nze Revolutie begunftigt de Bewooners van het latte Land, en ondertusfehen zyn het de Landeden , die zich tegen ons wapenen, en van alle anten hoort men de Alarmklok luiden. Het is oor hun een heiligen, maar voor ons een misdaigen, Oorlog. Wy zyn, op dit oogenblik, omngd door Vyanden. Gy zult het zien uit het ipport, dat ik aan den Minister van Oorlog zend, 3 gelyktydig zult gy hec zien uit de eerde maatdelen , die de noodzaaklykheid my gedwongen ;eft te neemen tot redding van de Franfche Ar. n)éé„  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 559 van de eer der Natie en van de Republiek'. zelve. Reprefentanten van de Natie! ik roep uwe eerlykheid en pligten te hulp. Ik roep in, de heilige grondftellingen, die in de verklaaring van de Rechten van den Mensch zyn ontvouwd. Ik wagt met ongeduld uwe beflisfing. Op dit oogenblik hebt gy in uwe handen het lot van het Ryk. Ik houde my overtuigd, dat waarheid en deugd uwe uit-' fpraken zullen beftuuren, en dat gy niet zult dulden, dat uwe Arméeën met misdaden bezwalkt en 'er de flachtoffers van zullen worden. -caijfeocCl 390 ?■'■> (wjv/i-o.jS ,i+ab-.ili fvwt^.iwö^b De Generaal en Chef der Armée van het' Noorden, > DUMOURIER. Deze Route brief en berispende taal, welke veele waarheden behelsde , belgde het Committé van Algemeene Veiligheid ten hoogden; vooral zyne aanmerkingen, wegens de vereeniging der Belgen. De berigten van Parys meldden weldra, dat 'er eene Decreet-Befchuldiging tegen dezen Generaal in til was, en de uitkomst leerde, dat, hoedanig- ook het caracter van den Generaal Dumourier zelve moge geweest zyn, dat men ook in eene Republiek niet altyd ilraffeloos de waarheid fpreekt. De Klundert. Ook deze Vesting wierdt door de Franfchen opgeëischt, zo als blykt uit den navolgende Brief van den Bevelhebber J. M. vort Kropff. DOOR- DeWil^ urn* stad. Brief van Dumourier aan de Nation. Convcn» 'de.  LïE Klundert» Brief aan den Prins Erfftad. liouder» 560 NIEUWE NEDERLANDSCHE BOORLUCHTIGSTE VORST EN HEER! "tl ebbe hier mede de eer Uwe Doorluchtige 1 1 Hoogheid door deze rapport te doen , dat den 21 dezer de Stad is opgevraagd door een Kaptein en een Trompetter, tusfchen elf en twaalf uuren, meteen Detachement Jagers, te voet en te paard, dewelke zig zo lang agter den Dyk hadden verborgen; de Kaptein vroeg my de Stad op, uit naam van de Franfche Nationaale Conventie; waar op ik hem ten antwoord gaf, dat ik zulks niet deede, terwyl ik den Souverein en het Doorluchtig Huis van Orange daar veel te trouw voor diende; waar op hy my ten antwoord gaf, wat ik wel wilde doen, terwyl ik niet meer dan tagtig man had; waar op ik hem ten antwoord gaf, my fterk genoeg was my te defendeeren; waar op hy my ten antwoord g f, waarom bloed te vergieten, terwyl hy met een groorer overmagt was; waarop ik hem ten antwoord gaf, dat ik daar Soldaat voor-was, om bloed te vergieten voor het lieve Vaderland en bet'Doorluchtig Huis van Orange; waar op hy van my is weggereeden , en heb niets meer van hpar vernomen. ■ Waar mede de eere heb met de diepfte eerbied DOOR LUCHTIGS TE VORST EN HEER! (Onder flondf) Uwe Doorluchtige Hoogheids Onderdanigfte en gehoorzaamde Dienaar , ' (JVas geteekend,} j. M. voh KROPFF. . Attum Klundert den 21 February 1703. Men  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 561 Men vernam vervolgens, dat deze Stad ftormenderhand door de Franfchen was ingenomen , en dat de Krygsbezetting met den Bevelhebber aan 't hoofd tragtten naar de Willemftad te wyken, maar meest allen omringd zynde, en overal tegenftand ontmoetende, op 12 man na, gefneuveld zyn. Steenbergen. Deze Vesting wierd voor het eerst den 25 February, door eenen brief van den Collonel Le Clair, nit naam van den Generaal Dumourier, dooi twee Officieren aangebragt, opgeëischt, en terftond door dea Commandeur Schmid, met een kort weigerend antwoord, terug gezonden: dat dezelve deze Vesting, als een man van eer, zonde verdc~ digen. Den 28 wierdt de Vesting andermaal opgeëischt, met bygevoegde bedreigingen, waar op nog korter geantwoord wierdt,dat men zich bieldaan het geen reeds gezegd was. En'Om dit te bevestigen, werd kort daar na uit het zwaar gefebut, naar een punt, al waar, volgens berigt, eene vyandlyke batcery wierdt aangelegd, fterk gepchocen, om dezelve te vernielen. Zedert dien tyd hebben de Franfchen zich, dan in meerder, dan in minder getal, omtrend de Vesting vertoond; verfcheiden zyn 'er door het gefchut gedood, doch de zwakheid van de Krygsbezetting liet niet toe, om aanvallender wyze te werk te gaan, tot dat eindelyk eene verfterking aangekomen zynde, de bevelhebber hier toe be: De £lun- OERT.  56t NIEUWE NEDERLANDSCHE Steen. berg£n. ( I i 1 \ i « d ii b d b h z z v befloot: dog dc aftogt der Franfchen, door de omftandigheden veroorzaakt, benam daar toe de gelegenheid. Evenwel hadt reeds ïen gedeelte der Krygsbezetting, onder bevel van den Lieutenant-Collonel Van Möl~ lenbruyn, fterk 200 man, met een ftuk kanon, ie blaauwe fluis bezet, en zich aldaar terlond verfchanst, en zedert dien tyd gemelde luis in bezit gehouden. Maastricht. Deze Stad wierdt op den. 24 February [793 door den Franfchen Bevelhebber Miranda aldus opgeëischt: ►jrta busiotio-» r.'i.\ rm isra ,VV- ')'•'. imb In den Naam der FRANSCHE REPUBLIEK. Dén LieutenantGeneraal FRANCOIS MIRANDA , commandeerende en Chef het Leger der FRANSCHE REPUBLIEK onder MAASTRICHT- Sommeert den Militairen Commandant der Hol' landfche Troupen te Maaftricht, zich binnen i'ie uuren over te geeven, en de Stad te ftellen 1 't bezit der Wapenen van de Franfche Repuliek, om den Ingezeetenen de ysfelykheden te oen ontgaan-van eene bombardeering, van een eleg, van brand en verwoesting der Stad. Verklaarende aan den Commandant, dat, zo y de onvoorzichtigheid heeft eene zo nuttelooe als vermetele verdeediging te waagen ; zo hy ich verzet tegén de overgifte van den hier neensgaanden brief voor den Magiftraat, en zo y het antwoord daar op onderfchept; deze mis- da.  JAARBOEKEN, Maart, J703. j63 dadige ftoutheid ten ftrengften zal Worden geftraft, en de Ceneraal der Republiek zich zal verpligt vinden alle Officieren van het Guarnifoen over den Kling te doen fpringen. De Bataaffche Burgers en Soldaaten, die met tegenzin de Vrienden van Vryheid en Gelykheid beftryden, zullen toegelaaten worden tot de broéderfchap en befcherming der Franfche Natie, welke, genoodzaakt geweest zynde den Oorlog aan den Stadhouder en aan zynen Aanhangers te declareeren, met yver de gunftige gelegenheid waarneemt , welke deze Geweldenaars aan haar verfehaft hebben , om dé Nationaale Souvereiniteit, en de geheiligde en onvervreembaare Rechten des Volks te herftellen. (JVas geteekend f) F. MIRANDA. P. S. De nevensgaande Declaratie,gedaan door het Bataafsch Committé aan de Troupen der Ver. eenigde Provinciën, moet, met dezelve tot hunnen pligt terug te roepen, genoeg zyn óm hun myne Sommatie te doen toeftemmen* (JVas geteekend,} M. A. (Lager fiondj In het Hoofdquartier re Hoichten, den 24 February 1793,' het tweedejaar der Franfche Republiek, ten 4 uuren 's namiddags. Dat ftuk in het Nafchrift van voorgemelde opeisfching genoemd, én in het Hollandsen gefchreven, was van dezen inhoud : Pp Aan Maastricht* Opeit- fching derStadi  364. NIEUWE NEDERLANDSCHE Aan den BURGER - GENERAAL en alle Militair-en , thans in Guarnifoen zynde binnen de Stad yan MAASTRICHT. Adres van 't Committé der Bataven. Maastricht» ILTet Committé der Bataaven, reprefenteerende *• ■*■ in dezen het vrye Volk der Vereenigde Gewesten en onderhoorige Landen, wettig en openlyk als zodanig erkend door het Gouvernement eter Franfche Republiek, gelyk mede door het Volk, het welk het zelve reprefenteert, voor zo ver zulks de omdandigheden eenigzints hebben kunnen toelaaten; declareert mits dezen aan U Burger-Generaal en verdere Militairen, binnen Maaftricht Guarnifoen houdende, dat de Troupen der Franfche Republiek, onze eenige en getrouwe GEALLIEERDE, wier Zegevierende Wapenen reeds op dit moment aan een groot gedeelte van de'Republiek der Vereenigde Nederlanden de Vryheid hebben hergeeven, op heden de Stad van Maaftricht komen op te eisfehen, niet om zich als Vyanden van dezelve meester te maaken, maar om aan het Volk hunne waare Vryhefi weder te geeven , waarom zy niet anders dan de wezentlyke Vrienden van het Volk kunnen en moeten worden geconfidereert. Het Committé declareert tevens aan U en alfe verdere Militairen binnen voorzeide Stad, dat alle die geene, dewelke zig van onder de Vaaneti der Heerschzugt zullen willen onttrekken, en tot ons overkomen , om met ons voor de zaak der Vryheid en Gelykheid te ftryden, en dus adeeu die Natie, dewelke hun betaald, werkelyk te dienen niet alleen hunne rangen zullen behouden, maar zelfs naar merites dadclyk worden geavanceert. Het.Connsitfé: verwugt dus van U, Burger Gè»$ra;al ! dran de (legeer. lan Hun Hoog Mogen* ien.  572 NIEUWE NEDERLANDSCHE Maastricht. 1 < ï 1 i t l 1 i i Ondertusfchen heeft deze Stad zes dagea en zes nagten een allerheftigst en aanhoudend befchieten doorgedaan, zo dat 'er meer dan zes duizend bomben hier in geworpen zyn» waar door het derde gedeelte van de Stad is verwoest. De bomben waren zeer groot, en eenige, die gefmoord zyn, heeft men gewogen en bevonden ioo of 150 pond zwaar te zyn: het gedeelte van de groote [braat, tot de Boschpoort, heeft het meest jeleden. Op de Bosfcheftraat, Begaarftraat, Kapucyneftraat, groote ftraat en Brusfelfche fraat, konde zich geen mensch meer verbouwen. Den Raad, die in het nieuwe Stadhuis , op de markt, vergaderd was, noest de vlugt nemen naar 't Weeshuis, mewel daar den volgenden dag ook al bomjen in den tuin vielen, gelyk ook in de Linkereftraat, de beide Looyersftraaten en le St. Pietersftraat, die opgepropt waren net duizenden van vlugtelingen uit de anïere wyken van de Stad, zo dat het kleinte huis meer dan 50 menfehen moest >ergen. In de Gereformeerde St. Jans Kerk waren »ok bomben gevallen, zo dat daar in geen ;odsdienst konde gehouden worden, en veel ninder in de St. Matthys Kerk in de Bos'cheltraat, weshalven men verzogt, om in ie Mennonite Kerk, (rtaande in de Looyertraat, en zynde flegts eene groote kamer,) ïedeftond te mogen houden, het geen gechiedde Donderdags, door'de Nederduitche Gereformeerden, Vrydags door de Franfchen ,  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 573 fchen, en desSaturdags door deZwitfchers, Dog Zondag den 3 dezer, zoude de Mennoniten Predikant Cremer ook Bedeftond houden, doch tusfchen Saturdag en Zondag de Belegeraars afgetogen zynde, wierdt in plaats van een Bedeftond een Dankftond gehouden, waarby de Gereformeerde Predikanten tegenwoordig waren Dien zelfden namiddag wierdt, door de Nederduitfche Gereformeerden insgelyks een Dankftond gehouden. In het bombardement van zeven dagen, welke deze Stad heeft moeten doorftaan, hebben wy het geluk gehad, dat wy , be* halven vier gefneuvelde Emigranten, van onze bezetting flechts vyf dooden hebben gehad, en 23 gekwetften. De Burgery heefi ook niet veel dooden nog gekwetften. Hei getal der befchadigde huizen is wel groot, doch niet naar gelang van de menigte dei bomben, welken de Franfchen in deze Stad geworpen hebben. Onder anderen zyn de Pieters en Leureftraaten geheel en al daai van bevryd gebleven, waarom dan ook de huizen aldaar tot onder de daken opgepropt van gevlugte menfehen uit andere wy ken der Stad, en van geborgen goederen waren. Dikwyls ontftondt 'er brand, maai dezelve wierdt telkens en zeer fpoedig dooi de goede voorzorg van den Magiftraat et den iever der Burgery gebluscht. Dingsdag den 5 Maart, is onze Burgery welke geduurende het beleg de Binnenpos te Maastricht. l ï  374 NIEUWE NEDERLANDSCHE MAASTRICHT. ten hadt waargenomen, voor derzelver moei» te bedankt. 't Geen onze Stad van de belegering bevrydt heeft, is kennelyk uit de navolgende berigten: Uit het Hoofd - Kwartier der Keizerlyke Koninhlyhe ARMÉE te MAASTRICHT, deu 3 Maart. Na dat de Franfchen den i en 2 dezer aan alla kanten verdreeven en gedagen waren, en daar zy 5000 dooden en gekwetften, 23 (tukken Kanon'en eenige 100 Krygsgevangenen verloorea hadden, is de Armée heden over Valkenburg naar Maaftricht gemarcheerd; en toen men vernam, dat de Vyand 's nachts tusfchen den j en 3 dezer de belegering opgebroken had en gevlugt was, heeft men hem aan beide oevers der Maas op- en neerwaards vervolgd, eenige Magazynen van Monteering en leevensmiddelen, 2 Mortieren en Artillerie - Gereedfchappen enz. veroverd. De Prins Van Coburg heeft hier zyn Hoofd Kwarrier, en de Armée tusfchen deze Stad en Valkenburg in Kantonneerings- Kwartieren gelegd. Uit het Hoofd- Kwartier der Keizerïyke-Kq. 'lingly'ac Armée te Maajiricln , den 5 Maart. ■ Na dat de Avantguarde ei] de eerfte Linie der Keizerlyke Armée gisteren over de Maas getrokken was, haalde de Avant-Guarde den Vyand Dp zynen marsch naar longeren, anderhalfuur van 'hier, in. De Aartshertog Karei, die dezelve commandeerde, greep den Vyand met moed aan, niet tegenftaande de Kavallerie van het Corps, wegens afgelegenheid der Kwartieren, nog niet aangekomen was; hy delogeerde hem, en dreef iiem voor zich heen tot naar den kant van Ton- ga-  JAARBOEKEN, Maart, 1703. 575 •geren, alwaar de invallende nacht de verdere vervolging onmooglyk maakte. Met het aanbreeken van den dag nam de AartS' hertog rien marsen weder aan. Hy vond Tonge ren verlaaten, en bezette dien post met drie Bat taillons Grenadiers. De Vyand werd door dt .ligte Trnupen vervolgd, en hem een ftuk Kanoi: en een Vaandel afgenomen. Te Tongeren werc een aanzienlyk Magazyn , 5 yzere Bakovens, een Regiments-Kas en verfcheide Wagens buit ge maakt. Ten zeiven tyde maakte de Generaal Clairfai, eene vertooning, aan den linker oever der Maas, opwaard naar den kant van Luik , door welke dt Vyand, in Luik en het Limburgfche ftaande, fti zynen rug gedreigd werd, 't welk, volgens be richten, zo even aangekomen, aanleiding heefi gegeeven dat hy fchikkingen maakte, omvat Luik naar St. '1 ruyen terug te trekken; zo dai men honpt, dat hy Luik zal verlaaten. Üok heeft de Prins fan IVurtemberg, die hei Detachement van den Linker-Vleugel comman deert, gisteren, den 4 dezer, het Vyandlyl Corps, we'k tot hier toe in Luik en het Lim burglche g-ftaan heeft, by Herve aangetast, ge delogeerd, en twee uuren verre terug gedreeven. ook twee Stukkei' Kanon op hem veroverd, zyn de dezelve door de Infanterie, met de Bajonet oj den Snaphaan den Vyand ontnomen; ook een Of ficier ia 35 GèdTeenen gevang'yk binnen gebragt Het Detachement aan den Rechter-Vleugel vai den Generaal, Graaf dé la Tour, is gisteren vai Siitard naar Li'ine vn->rtgerükt, en heeft den Vy and, die bem uit Roermand te gemokt kwam derwaard terug geweesen, en een Officier, be nevens 42 Gemeenen, gevangen genomen. Zie hier ook de egte ftukken van de zy de der Franfchen: BRIEF Maas» trichx'. Ikriglen uit het Keizer/. Hoofdkwartier. k / t  57G NIEUWE NEDERLANDSCHE Maastricht. Brief van Du- mourier. i i j 1 ff BRIEF van den Generaal DUMOURIER, aan de CITO YEN S - COMMISS ARISSEN der NATIONAA. LECONVENTIE. Te MOERDYK, den 3 Maart 179^, het tweede Jaar der FRANSCHE REPUBLIEK. Commisfarisfen! Pc ben zeer gevoelig aan den tegenfpoed, die ons Aken doet verlaaten, en de opbreeking van het beleg van Maaftricht noodzaakelyk maakt. Daar door wordt onze groote Armée gebragt tot eene reguliere Defenfie, waar van de Generaals Valence en Miranda volkomen alle de details kennen: zy zullen zeer wel geholpen worden door de berichten van den Generaal Jatj^y'éffot; en, ten ware dat men geheel hersfenlobs wierdt, kan ik niet zien, hoe 25 a 30 duizend man het zouden durven waageu de Maas te pasfeeren in het gezicht v.in 50 duizend vereenigde manfchappen, die geduurende eerdge dagen, niets anders te doen hebben dan die pasfagie te beletten, fcr ftaat dus niets te vreezeu; en, indien de Vyand, door het fucces verftout, de zaak kwam te ondernemen, zoude het gemakkelyk zyn hem onder te brengen. Zie hier ook nog eenig byzonder naricht amtrend deze gebeurtenis: De Franfchen zyn op gepasfeerde Zaturdag nacht, zynde den 2 Maart, tusfchen twee ia drie uuren van voor Maadricht vertrokken. De Hollanders zyn ten vyf uuren uitgevallen, lebben veel gevangen genomen, twee Mortieen , tenten en bagagie, en vyf karren met ftormadders buit gemaakt. > De Franfchen hebben in het beleg verlooreu luizend man. De Stad is agt dagen belegerd geweest ,  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 577 vveest, en in die tyd zyri 'er tusfchen de zes en ; zeven duizend Bomben in de Stad geworpen.-' Ook is de Stad drie uuren lang met Brand-Kogels befchoten geweest. De Burgery heeft zich voor- treffelyk gedragen, zo in het blusfchen van den brand als in het betrekken der wachten enhetpatroil'eeren door de Stad. Zondag den 3 Maart, ten half drie uuren, is in de Stad Maaftricht gekomen de Prins Van Coburg, de Aarts - Hertog Kar cl en de Generaal Clairfait; en door de Stad zyn gemarcheerd twee Regimenten Husfaaren, een Regiment Uhlaanen, èn vier Regimenten Infanterie, die aanftonds de Franfchen gevolgd hebben na Tongeren. De Husfaaren zyn gemarcheerd, naar Vizet, en hebben de Franfchen over de Maas gedreeven. De Generaal Bcaulieu was reeds den 27 February te St.Gilles, en wierd tegen den 5 dezer, met veertien duizend man te Luik verwagt. Tot de gebeurtenisfen van deze tyden, behooren vooral het verzamelen van egte Rukken. Zie hier dan ook COPIE van den BRIEF door den Generaal MIRANDA aan den GeueraalMORETON, geaddresfeerd. ST. TRUYEN , den 6 Maart 1793 ■> Iiet tweede Jaar die het kenmerk van ontheiliging mede brengen. 1 Hunne klagten zullen aangenomen worden, en 1 de Nationaale Conventie van Frankryk is te zeer doordrongen van de grondbeginfelen van rechtvaardigheid en van eerbied voor den Godsdienst, om niet ontrouwe Agenten, die het gezach hunner bedieningen hebben misbruikt, over te geeven aan alle gedrengheid der Wetten. Met deze voldoening aan het Belgiseh Volk te geeven , het welk benadeeld is in deszelfs Godsdienftige begrippen , Perfoonen en Eigendommen, verklaare ik met leedweezen, dat al wie zich zeiven recht zal willen verfchaffen, met de dood zal worden gedraft; dat, zo eenige Steden of Dorpen, zich verzamelingen veroorloven teoden zyn hunne Vaartuigen naar de Havens van 7rankryk te zenden. 3. De wegzending der voor dezen Franfche .onfuls, Vice - Confuls, Agenten en hun gehooïge Lieden, uit onze twee Hoofdfteden en uit le andere piaatfen , alwaar'er zyn , met aankondi;ing aan ieder van hun , dat hem een termyn van Irie weeken tot de fchikkïng zyner zaaken wordt ergund, ten einde van welken hy gehouden is ■nvermydelyk de plaats van zyn tegenwoordig erblyt te verlasten , en op den in zyn paspoort ;efteld.en tyd zich buiten de Rusfifche grenzen re legeeyen. Wat die geenen onder hen betreft, !ie, in Rusland koophandel gedreeven hebben! le, 'er met confulaire tytelen en fundïien belast yn geworden, en 'er zullen begeeren te blyven >m enkel de belangens van de Commercie waar e neemen , men zal ten hunnen opzichte te werk ;aan als laager onder Artikel 6 vermeld ftaat. 4. Insgelyks zy het bevolen aan onze Coh5US , Vice - Confuls en hun onderhoorige Lie. den,  JAARBOEKEN, Maan, Vtf$. 585 tien, en in het algemeen aan alle de Rusfen van beide de Sexen , uit Frankryk te vertrekken , terftond op den ontvangst der orders, welke hun ten dien effecte zullen geëxpedieerd worden. Doch alzo die ordres, ter oorzaak van de tegenwoordige afbreeking van alle directe correspondentie, mooglyk onzen Confuls niet zullen ter hand komen, zullen zy niet te minder gehouden zyn zich daar na te gedragen, zo dra zy 'er kennis van zullen bekomen hebben langs den weg der Buitenlandfche nieuwspapieren, in dewelke zy getrouw en letterlyk zullen worden geïnfereerd. 5. Bevelen wy, niet in ons Ryk te dulden, maar daar uit te verdryven alle Franfchen var de beide fexen, zonder uitzondering , het z} dat zy 'er koophandel oeffenen, of eenig anden handteering hebben, de Kunstenaars, Werklie den , Lieden in dienst der Particulieren, daa: onder begreepen de Onderwyzers en Gouveman tes, eindelyk allen, die het tegenwoordig Regee ringsbeftuur van hun land erkennen, en zich aai het zelve onderwerpen; geevende ieder een ter myn van drie weeken tot de fchikking zyne huisfelyke zaaken , met injunctie aan hem, va zich buiten de Rusfifche Grenzen te begeeven iu het tydsbeftek welk in zyn paspoort itaat ui gedrukt, en van 'er in het toekomende niet we der binnen te komen, op pcene van ontwyffel baar de by de wet voorgefchreeven ftraf te or ♦iergaan. 6 Wy houden van dit Reglement uitgezor derd alle de Franfchen van beide de fexen, die geroepen zynde door de Regeering der plaats alwaar zy woonachtig zyn, om de bekendmai king van Onzen tegenwoordigen wille aan l hooren , zullen doen blyken gezind te zyn e O] Gebéd der Kei zerin na pens de Franfchen. » » 1en >-  Gebod der Kei' zerin no' ■pens de Franfchen. 7. Deze Afzweering zal moeten gefchieden in o de töd NIEUWE NEDERLANDSCHB oprechtelyk te begeeren, by Eede, welks formulier h!er nevens gevoegd is, de grondbegin. leien van ongodsdienftigheid en van oproer, wefe ke men thans in hun gewest belydt, en welke door de Overweldigers van het Regeeringsbefluur en van de wettige authoriteit zyn ingevoerd , af te zweeren, die de misdaad , welke deze Monsters tegens de perfoon des Konings begaan hebben , met die yzing en afkeer befchouwen, welke ieder weldenkend mensen en ieder goed burger deswegens moet opvatten, en die onder het betoonen van een oprechten yver voor de Christelyke Religie, in welke zy geboren zyn en een gelyke begeerte om getrouw en onderdaanig te zyn aan den Koning, wien de Kroon door het erfrecht is toegevallen , zich dienvolgends zullen verbinden , om voor den ganfehen tyd van hun verblyf in Rusland, tot op het herftel der goede ordre in hun Vaderland, alle correspondentie af te breeken met die geenen hunner Landslieden, die zich zullen onderworpen hebben aan het onverweldigend en mondrueufe Regeeringsbeftuur, welk thans in Frankryk beftaat. Alle deze Franfchen van beide de fexen konnen vryelyk in Rusland blyven , onder de fauvegarde van Onze Wetten, en binten eenige vrees volharden by hunnen koophandel, beroep,'neering of handteering hoegenaamd, welker waarneemin» niet verboden {s. Doch op dat niemand o;ide°r hen zich verbeelde, dat hy eene fchynheilige en be. driegelyke afz weering kunne doen , met hoop van ze aan de kennis zyner Landslieden te konnen onttrekken, zy hun te verftaan gegeeven, jat deze afzweering zal.publiek gemaakt worden ;n de Rusflfche en Buitenlandfche Nieuwspapieren, met de naamen der geenen, die ze zullen ïebben onderteekend.  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 591 de Roomfche Kerke, in de plaatzen, alwaar 'er eene is, in tegenwoordigheid van het Regeerings•beftuur der Stad. Na het uitfpreeken van den Eed moet ieder dien bevestigen door het kusfen van het Kruis en het onderteekenen van zynen Naam. Daar op zal hy uit handen van den Gouverneur der Stad een Certificaat ontvangen, voorzien van de onderteekening van den Priester, die deze Godsdienstige Acte zal hebben bygewoond. In de plaatzen die geene Kerk van de Roomfche Gezindheid hebben, zal de gezegde Eed gedaan worden in de Vergaderzaal van de Regeering, in tegenwoordigheid van de Leden derzelve. Zodanig Certificaat zal den geenen, die het bekomen heeft, ten tytel ftrekken om vryelyk zyn verblyf in Rusland te houden en 'er vryelyk zyne zaaken volgens de wetten waar te neemen. Die der Franfchen , als boven gemeld, die de Proteftantfche Religie belyden , zullen de zelfde afzweering moeten doen in de Kerken van hunne Gezindheid, en alwaar 'er geene zyn, in de Vergaderzaal van de Regeering der plaats, alwaar zy huiszittende zyn. 8. Deze Ordonnantie zal ten uitvoer moeten gebragt worden ftraks na de publicatie in onze beide Hoofdfieden , en dienvolgends zal men aan het hotel der Policie-ontbieden alle de Franfchen, die in de verfcheiden wyken der Stad woonen, en na hun Onzen wil te kennen gegeeven te heb ■ ben, zal aan die geenen, die verkiezen de voorgefchreeven Afzweering te doen, den dag en het uur bepaald worden, wanneer zy tot'de Eedzweering zullen worden geleid: de geenen , die zulks komen te weigeren, zullen terftond by de Regeering worden opgefehreeven, ten einde deze by tyds de nodige maatregelen tot hunne uitdryving, volgens het 5. Artikel dezer Ordonnantie, neemen konne. Voor het overige zal ons Collegie der Gebod der Keizerinnolens de Franfchen.  J92 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gebod der Buitenlandfche zaaken, ter dezer gelegenheid der Kei-op de requifitie der Regeering, de nodige Tolzfriano'*Bto voor haar, 20 wel als voorde Policie, bepens de zorgen. Franfchen. 9- De Termyn van drie weeken , welke den Franfchen toegedaan wordt tot de fchikking hunner huislyke zaaken, volgens den inhoud der Artikelen 3 en 5 dezer Ordonnantie, zal gereekend worden van den dag, dat hun zal aangezegd zyn onze Grenzen te verlaaten. 'Er zal naamelyk in hunne Paspoorten uitgedrukt daan, langs waar en binnen welken tyd zy de Rtisfifche Grenzen zullen te pasfeeren hebben, en de bepaalde tyd zal bereekend worden volgens de afdanden en naar den regel van eene drikte mooglykbeid. ic. Het wordt aan Onze Onderdaanen verbonden in Frankryk te reizen, of de minde communicatie 'met de Franfchen te houden, in hun Vaderland , of in de landen alwaar hunne Arméeën Zich bevinden, tot dat Wy 'er verlof toe geeven, na het herdel der ordre en wettige authoriteit in dat Land. ii* Wordt verboden in Rusland eenige Gazertes ,Journaalen en andere Tydfchriften, welke in Frankryk uitgegeeven worden, in te brengen. 12. Wy verbieden eindelyk op de geftrengde wys, dat binnen ons Ryk, het zyteLandVt zy Zee , eenig Franschman worde ingelaaten, uitgezonderd zulk een of zulk eene, die met verfoeijing van de dolle razerny hunner misdaadige Landslieden, zullen begeeren te leven onder de befcherming onzer Wetten, en in de belydenis van de Christelyke Religie, in welke zy geboren zyn ; doch zy kunnen niet anders toegelaaten worden dan op het vertoonen van een Certificaat dei  JAARBOEKEN, Maart, 1793. 593 der Franfche Prinfen, en wel van den Graaf Van Provence en van den Graaf Van Ariois, Broeders van wylcn den Konihg, als ook van den Prins Van Cöndé, en na alvoorens door de tusfchenkomst van onze naaste aan li tinne verplyfplaats by der hand zynde Ministers Ons verlof te vraagen van in Rusland te komen, om aldaar dienst te neemen of om 'er eene konst of beroep te oeffenen; wel verftaande dat zy op onze Grenzen komende, zullen verplicht zyn de Afzweering te doen, welke in het zesde Artikel der tegenwoordige Ordonnantie vermeld ftaat. FORMULIER van EED. Ik Ondergeteekende zweere voor God Almagtig en op zyn Evangelie, dat hebbende nooit met de daad of met den wij my gevoegd naar de ongodsdienstige en oproerige grondbeginzelen, welke thans in Frankryk zy:i ingevoerd en beleden; ik het Regeeringsbeftuur, het welk zich daar op geworpen heeft, houde voor eene overweldiging en eene fchending van alle de Wetten , en den dood des allerchrittelykften Konings Louis XVI, als eene daad van verfoeijelyke fchelmery en eerloos verraad jegens den wettigen Souverein, doemende alle derzelver bedryvers tot den vloek , welken zy ieder weldenkend mensch moeten inboezemen; dat ik doordrongen ben in den grond myner confcientie van de heiligheid der Religie, welke ik van myne voorouders geërfd heb, en van myne verplichting van getrouw en gehoorzaam te zyn aan den Koning, san wien volgens de rechten van opvolging, de Kroon van Frankryk zal toevallen, en dat ik dienvolgends onder het gentenen van de veilige wvkplaats, welke Haare Majefteit de Keize- Gebod der Kei* zerinno' pens de fran~ fchen.  504 NIEUWE NEDERLANDSCHE Gebod der Keizerin no pens de F railfeilen. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Dordrecht. In de plaats van den Heer Anthony van den Santheuvel, regeerend Burgemeefter dezer Stad, onlangs overleden , is uit eene overgeleverde Nominatie door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder verkozen, den Heer Mr. Hendrik Ondermater, welke daar toe op den 18 Maart is ingehuldigd. Alhier is in den Ouderdom van ruim vyf en zestig jaaren , na eene Pleurisziekre van weinig dagen, overleden, den Heer Lieutenant-Generaal C, D. Dumoulin, Directeur - Generaal van 's Lands zerin aller Rusfen gelieft my in Haare Staaten te vergunnen, beloove en anneemen 'er te leven onder de waarneming, als boven gezegd is, van de heilige Religie , in welke ik geboren ben, en in eene diepe onderwerping aan de Wetten en aan het Beftuur door Haare Keizerlyke Majedeit ingedeld; alle correspondentie af te breken in myn Vaderland met de Franfchen, die het mondrueufe tegenwoordig Regeeringsbeduur in Frankryk erkennen , en dezelve niét weder op te vatten, dan wanneer ik, ten vervolg van het herdel der wettige authoriteit, der rust en der orde in dat Ryk , daar toe het uitdrukkelyk verlof van Haare Keizerlyke Majefteit zal beko« men hebben. In gevalle van tegens dezen tegenvvoordigen Eed Itrydende handelingen, onderwerp ik my aan alle de geftrengheid der Wetten in dit Leven , en in het toekomstige aan het irreeslyk Oordeel van God, en ter verzegeling rm dezen Eed, kus ik de Woorden en het Kruis nyns Zaligmakers. Amen.  jAAËBOËKEN, Maart, 1703. 393 'sLands Fortificatiën, Collonel en Chef van 't Regiment Mineurs en Sappeurs, Gouverneur van Sluis in Vlaanderen: in dit oogenblik vooral een zwaar verlies, zo van wege de kunde van dezen Krygsman, als zynen vlyt en yver in zyne post, die hem waarfcbynelyk zyne doodelyke Ziekte heefc veroorzaakt. 'sGrAvenhage. Den lieer Mr. Apolonius jan Comelis Lampfins, Oud-Bailluw der Stad Vlisfingen, uit eene Nominatie van de Heeren Staaten van Zeeland, door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prinfe Erfftadhouder, zynde verkozen tot Raad der Colomen van den Staat in de West Indien, heeft die post op den 2 Maart, ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden met den Eed aanvaard. Leyden. De Staaten van Holland en WestFriesland hebben aangefteld, tot Rentmeefter der' Goederen en Inkomften van 's Lands Univerliteit te Leyden, den Heer Mr. Johan Louis van der Burch, Raad en Burgemeefter der voorfz. Stad» in plaatfe van wylenden Heer Mr. Jacob Bartram van ■ den Steens Amsteldam. Door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, is aangefteld tot Meefterknaap van de Houtvesterye en het Jachtgericht van Gooiland en de onderhoorige Hooge en Vrye Heerlykheden, in plaats van wylen den Heer Mr, Nicolaas Willem Roè'll, den Heer Mr. Jan M^illem van Loon, die in handen vatt den Heer Houtvester der gemelde Houtvesterye den Eed heeft afgelegd. Men heeft hier de tyding óntvangen, dat te Hamburg, op den 29 Maart , in den ouderdom van ruim 70 jaaren overleden is, den Heer Daniël Hogguer, Oud-Scheepen dezer Stad, MinisRr tef Verandering onder de hooge en lage Amte- naars* enz.  SSfS NIEUWE NEDERLANDSCHE VtiP.an pbr.in6 ONDER. DB hoo ge en lagk Amte» na-ars | enz. Ed Am. Den so Maart zyn tot Burgemeesteren dezer Stad aangefteld, de Heeren Mr. Roelof Boot, Dr. Jacob van Waert en Willem de Gelder , dewelke uit de afgaande Heeren toe Voorzittende Burgemeefter hebben verkoren, den Heer M-r. Gerrit Jacob Lakbman. -.m.BMK.u ewi a$p jsin ...-.ha£»3 Voorts zyn uit eene overgeleverde Nominatie, door Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heer Prins Erf ttadhouder, tot Scheepenen benoemd s de Heeren Pieter Kerk, iPillem Pos, Jan Druyst., Mr. Pieter Boot, Pieter Scheer,, Anthonie Wcs* ter ea Mr. Hendrik van iFaert. En uit dezelve tot Scheepenen Commisfarisfen gemelde Heeren Pieter Kerk, Mr. Pieter Boot ep Pieter Scheer. Purmerende. Den 4 Maart is op aanpryzing wan Zyne Doorluchtige Htogheid den Heere Prinfé. Erfftadhouder, by de Edele Groot Achtbaare Heeren Burgemeesteren en Vroedfchappen dezer Stad j den Heer Harmanus Tamboer, regeerend Burgemeester en Raad., met Mei aanftaande, voor den tyd van twee jaaren beno md , in 't Collegie van de Edele Mogende Heeren Gecommitteerde Raaden in West-Friesland en den Noorder-Kwarr uere. Utrecht. Den 6 Maart overleedt alhier in den ter van den Staat by den Neder - Saxifchen Krek? en Hauzée-Steden, te Hamburg. Hoorn. Den 20 Maart zynde goede Vrydag, zyn door de negen Keurmannen tot Burgerneefteren dezer Stad verkozen ' de Heeren Mr. Joan van Buedenhoff, Vrybeer van Oosrbuizen enz., Jan Jager, Anthony Cromhout eq Mr. Reep Verloken.  JAARBOEKEN, Madn^xj^. JQ? den Ouderdom van byna 51 Jaaren Jonkheer Ba rend Hendrik Baron van 'Redde van Oudts'aoorn,, Canonik in den Capitule van St. Marie, geëïi- ( geerde Raad, wegens de Edelen, ter Vergadering, der Edele Mogende Heeren Staaten 'sLands van, Utrechj: en derzelver ordinaris. Gedeputeerde ver . fchynende, mitsgaders Lid van het jachtgericht dezer Provincie. Amersfoort- Alhier is in den Ouderdom -van ruim 05 jaaren overleeden., den Heer Hen* drik van Goudoever, Raad en Ou-d Scheepen dezer Stad, rritsgaders Hoog Heemraad van de Rivier de Éem; als mede den Heer Gysher-tus Hukderwyk, Voorzittend Burgemeester dezer Stad en Hoog Heemraad van de Rivier de, Eern enz., oud ruim 7J jaaren. Leeuwarden. Den 26" Maart 1793. is te Rauwcrt, na eenen gerüimen tyd aan een pynlyk en dooalyk ongemak gezukkeld- té hebben, in den Ouderdom van by na 61 jaaren overleeden, den Heer Johannes van Doem, Secretaris van Rauwerherdem, en wegens dezelve Grietenye Gecommitteerde Staat ten Landsdage. Bergen op den Zoom. Den 18 Maart is de verandering van de Magiftraat alhier op de volgende wys verrigt. Tot iiurgemeefter van de Politie Jan van Overstraaten : Tot Burgemeefter van de Juftitie Johannes Adriantjs jAcobus RüpeRtus : Tot Scheepenen Pieter Jlexander Goglin , Dirk Spierejé, Gerardus Sluytcrs, Dirk Wyntjes, Simon Hubertus Honters, Gerrit Piekenbroek Faure, Wilhelmus van Dalen cn Johannes van Dort M. Z.: Tot Rentmeesters iJic* ter de Geep en Francois Coenraad Homman. En tot Weesmeesteren Simon van Henneveld, Dr. Jan Biesman en Johan Frangois de Boei. Rr 2 LYST /eran- ITÏRINQ 1NDER )e hoo* ;e en jAGE Smïe* ÏÏAARS, E3Z.  |g8 NIEUWE NEDERL. JAARJB., Maart t Ifgfr LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. timer dam den 16 Maart. by de Z. Zak. TARWENieuweZeenwsiQ, I232ij(8 . biaauwe dito 174 ai8 8 Zomer 18 a19 B Rogge Zeeuws en lal. 15 s 16 8 by 't Last* Vlaamf. en Brab. 126 a 134 ggl> Bovelandfche 125 a !3oggI* Gedroogde 1401150 gal- Gerst Z. en VI. Winter 82 a 88 ggl* Zomer 78a84ggh HAVERZeeuwsenlnl-Br', 17 a 19 ^ ! Rotterdam den 16 Maart. Haver dito Voer isiai7ldt Vr.en Gron.Brou W20aa2 1 ■ dito Voer 1591702 Boekweit op 156Sa24^ Ehwten Groene 20 a 24 g — Witte 15 a 17 n WlTTEBOOKB» CfOfflb. 29 « 32 ^ GoefeenScb. 20 a 24 5 Paakdeboohen 243 a 254 e£ Doivebookeh 25 a 27 o£ KooLZAADZeenws en Vl.43 a 450C Moutwyw 7 <£ vis. de 30 Vu  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, April. MDCCXCIII. GELDERLAND. Nymegen. De afwisfelingen der Krygsbezettingen, in dezen hagchelyken tyd van Oor* log, zyn menigvuldig. Den 22 kwam hier het eerfte Regiment van het Munfterfche Krygsvolks aan, en den 24 het tweede Regiment. Dit Krygsvolk trok vervolgens op Graave, en verders naar 's Hertogenbosch. Ieder Regiment, in 14 Compagnien verdeeld, beftaat uit 800 koppen. HOLLAND. Haarlem. 't Ts voor de eerfte keer, dat Heeren JL Beftierderen en Leden van Teylers Godgeleerd Genootfchap ,zints de oprigting Ss van NYMfi» OEN.  600 NIEUWE NEDERLANDSCHS Haarlem. van hetzelve, 't genoegen derven van op een der ingeleverde Antwoorden, op de Vraag, in den voorleden jaare uitgefchreven, een gouden Eerpenning te kunnen uitreiken. — Dan, gemerkt de aangelegenheid des Vraagftuks en oude begeerte om hec, op eene voldoende wyze, beantwoord te zien, zyn Heeren Directeuren en Leden te raade geworden, die Vraag nogmaals, als een buitengewoone, voor te hangen. Dezelve luidt: Zyn 'er goede gronden om Gode Hartstochten (of Aandoeningen) toe te fchryven ? zo ja : is bet dan mogelyk de Werking dier Hartstoch • ten (of Aandoeningen) in diervoege te verklaaren , dat deze Werking geen invloed hebbe op Gods Gelukzaligheid? Den tyd der Inleeveringe bepaalt men op i Mey 1794, en dien der Beoordeelinge op den eerden October in dat Jaar. De prys is de gewoone gouden Eerpenning, ter innerlyke waarde van 400 Guldens. De Verhandelingen moeten leesbaar in 't Nederduitsch, Latyn, Fransch of Engelsch, gefchreven,en niet met den naam der Schryveren onderteekend worden; maar met eene fprcuk , en den naam daar nevens gevoegd, in een verzegeld briefje, dezelfde fpreuk bevattende. 's G R A V E N H A O E. Zeer hagchelyk ftondt de kans in de afgelopene maand' Maart, hoedanig het lét van ons Land zoude zyn, Maar een onvoorzien Krygskeer beüiste dat lot zo onver-  JAARBOEKEN, April, 1793. 601 verwagt als fpoedig. De Franfche Gene-' raai Dumourier Helde in !t laatst van Fe < bruary en begin van Maart alle pogingen in' 't werk, om over te fteeken naar 't Sas van Streyen, alwaar toen ook geen aanftalte tot afweering was, terwyl de Franfchen aan de Moerdyk veele batteryen hadden gemaakt, welker geweldig vuur onze Oorlogs-Fregatten dwongen terug te deinzen, waar door de overtogt meer open wierdt. Dog een florm uit hec Noord - Ooften was den Franfchen zeer tegen, als welke het water dermaate deedt afloopen, dat de Rivier te ondiep wierdt, en welke ook veroorzaakte, dat van de 27 fchepen, welke Dumourier in de Roovaart hadt liggen, geenen den overtogt durfden onderneemen , uit vrees ook van vast te raaken, en daar door aan het vernielend vuur der Kanonneerbooten te zyn blootgefteld. De Generaal zondt even» wel een bootje met een Officier en vier man, om de overzyde eens te befpieden, en van de gefteldheid kennis te neemen. Dog de gewapende booten vuurden op hen, fchoot hun zeil aan ftukken, zo dat zy in wanorde , en hun bootjen op 't drooge vast raakten. De Officier en manfchap gedwongen het vuur te ontwyken, vlugtten uit de boot naar land, en verborgen zig in de ryswaarden, waar in zy egter opgefpoord en gevangen genomen wierden. Den Veldheer Dumourier, met ongeduld naar de terugkomst van den boot, en kondfchap wagtende, maar niets ziende opdaagen, vermoedde wel, dat zy gevangen zouden zyn, en Ss 2 durf. sGra- ?enha- :e.  <502 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHAGE. durfde daarom voor als nog geene verdere onderneeming waagen. Hy gaf egter de zaak geenzints op, maar het Krygsgelukder Ooftenrykers en Pruisfen, waar van wy in de voorgaande maand reeds verflag gaven, noodzaakte hem de Moerdyk en alle zyne uitzigten op het indringen in Holland, te verlaaten. Dusdanig ftonden de zaaken by den aanvang van deze maand. Wy zullen nu voordgaan, van het geen in April aanmerkelyks voorviel, verflag te geeven, waar omtrend de veelheid van ftoffe zekere orde vereischt, en ons die orde het aannemelykst voorkomt, dat wy eerst van het huishoudelyke fpreeken, 't geen in deze plaats, het middenpunt van 'sLands beftier, verrigt is ; ten anderen , welke de Krygsverrigtingen tegen de Franfchen 'geweest zyn; en ten derden wat by de Franfche Legermagt zelve is yoorgevallen, als in verband met de zaaken Van dit Land ftaande. Voor eerst dan hebben de Staaten van Holland en West-Friesland, de Confenten voor dit loopend jaar 1793, vastgefteld op den voet van die des voorleden jaars. Ook gaf Zyne Doorluchtige Hoogheid,den Heer Prins Erfftadhouder , op den 5 April ter Vergadering van Hun Hoog Mogende, kennis van de Artikelen van Capitulatie of Verdrag, op welken de Steden Breda en Geertruidenberg aan de Krygsmagt van den Staat, ttider bevel van Zyne Hoogheid den Heer Erf-  JAARBOEKEN, April, 1793. 603 Erfprins, .overgedaan waren. Volgens dezelve zullen de. Franfche Krygsbezettingen dier beide Piaatfen met alle Krygseer, en met hunne Batraillons-Stukken en militaire goederen uittrekken, en tot op de Grenzen van Frankryk met levensmiddelon voorzien worden, wordende 'hun de vrye doortogt derwaards door de Generaals der Vereenigde Krygslegers verzekerd. Wy zullen hier na onder de Generaliteits Landen die Capitulatien zelve mededeelen. Den 6 April vertrok Zyne Doorluchtige Hoogheid , dén Prins Erfftadhouder van hier naar Breda en aanliggende piaatfen. Ook namen de Keizerjyke, Engelfche en Pruisfifche Afgezanten 'mede de reis van hier naar die Grenzen aan. Van daar zou de reis naar Antwerpen zyn, in welke Stad de hooge Perfonaadjen den aanftaande Veld^ togt 'zouden regelen. De Algemeene Staaten hebben aan den Engelfchen Kaptein Berkeley, die den Hertog van Tork herwaards overgebragt, en met zyn 'Fregat vervolgens verfcheidene dienften in de jongfte omftandigheden van de Willemftad en elders gedaan heeft, een gouden keten en medaille, ter waarde van 1300 Guldens vereerd, en aan ieder van deszelfs vier Lieutenants, eene ter waarde van 300 Guldens. Zie hier het Ss3 EX- VGra VT.NHACE.  €04 NIEUWE NEDERLANDSCHE Js Gra- venha«e, Refol. omtrend denEng, Kap i tin. i EXTRACT uit de Registers der Refolutien yan HUN HOOG MOGENDE , de. STAATEN GENERAALS VEREENIGDE PROVINCIËN. Woensdag den 3 April 1793. /gehoord het rapport van de Heeren Van LynVJ den , en andere Gedeputeerden van Hun Hoog Mogende, wegens de Militaire zaaken, welke , conform de Refolutie Commisforiaal van den 26 Maart laatstleeden, hebben met eenige Leden Gedeputeerden van den Raad van Staate geëxamineerd eene Misfive van den Lord Aucklaud, Extraordinair-Ambasfadeur en gevolmachtigde Minister vaü Zyne firitfche Majefteit, gefchreeven in 'sHage den 25 van gemelde maand Maart, aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, en in Zynen naam, door den Griffier Fagel, aan Hun Hoog Mogende gecommuniceerd, behelzende deze Brief hoofdzaaklyk, dat de gemelde Heer Ambasfadeur iu de tegenwoordige omftandigheden had gedagt, zonder zwarigheid, den dienst der Kanonneer - Sloepen te. kunnen doen ophouden, welke in gereedheid gebragt en gecommapdeert waren door den Kaptein Berkelcy; dat hy dienvolgende de nodige bevelen aan dien Officier had gegeeven, en dat de Sloepen, welke dezelve gebruikt had, gereed en gewapend zouden blyven voor de beveelen van Zyne HoogheidWaar op. gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat aan gemelden Kaptein Berkelcy, gelyk ook aan de 4 Lieutenants, die onder zyne bevelen gediend hebben, een Gefchenk zat gedaan worden van een Gouden Keten en Medaille, te weeten aan den Kaptein ter waarde van 1300 Gulden, en a3n ieder der 4 Lieutenants ter waarde van 300 Gulden, en dat vervolgens gemelde Medailles, in gereedheid zynde, aan gemelde Lord Aucé-  JAARBOEKEN, April, 1793. 6oj Auciland behandigd zullen worden, met verzoek om dezelven te doen geworden aan gemelde Kaptein en Lieutenants, en hun tevens de fatisfaótie en erkentenis te betuigen van Hun Hoog Mogende, voor de dienften, welke zy met zo veel yver aan den Staat beweezen hebben, waar van deze Medaille hun ten blyke en gedachtenis zullen ftrekken. En zal Extract van deze Refolutie van Hun Hoog Mogende, aan gemelden Lord Auckland, door den Agent van liees , worden ter hand gefteld. Hier op gaf Lord Auckland aan de Algemeene Staaten den 5 April deze korte Me» morie over: HOOG MOGENDE HEEREN! T"}e Refolutie, welke U Hoog Mogende wel hebben willen neemen, met opzicht van den Kaptein Berkeky en de Lieutenants, die onder zyn bevelen gediend hebben, is my heden ter hand gefteld; Uw Hoog Mogenden zouden my met geen aangenaamer Commisfie kunnen belasten, dan die van aan myne Landgenooten een zo vleyend getuigenis van Uwe goedkeuring ter band te ftellen. Ik hou my tevens verzekerd, Hoog Mogende Heeren! dat deze Officiers zich genoeg vergolden zouden achten, enkel door het gevoel van hunnen plicht, en door de fatisfactie van met de dappere Hollandfche Zeelieden medegewerkt te hebben, tot verdediging der Republiek» onder het gelukkig beleid van derzelver " Regeering, en der eerenswaardige Bevelhebbers. Gedaan in 'sHage, den 5 April 1793. {JVas geteekend,) AUCKLAND. lüT Wüds^W üii OÖ fsauïOÖ JfJSflijy 3S,"1 Ss 4 Op sGra- ^enha3e. Refol. omtrend ienEng. Kaptein.  6o6 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha" ge, J i < i ] I 1 < < i i ( < l Op dien zelfden 5 April ftelde die zelfde Gezant, benevens den Graaf Van Starbemberg , aan den Voorzitter in de Vergadering van de Algemeene Staaten, nög deze Memorie ter hand: HOOG MOGENDE HERREN! ■i> tM*y»«ii»K. ■- rébfsnjaa nse '•w.j.^ TTet is bekend, dat tegen het einde van de maand September des voorleden jaars, Zyne Britfthe Majefteit en U Hoog Mogende eenitemming de plechtige, verzekering gegeeven hebben, dat in geval het dringend gevaar, welke des tyds hetleeven' van Hunne Allerchristelykfte Majefteiten en derzeiver Familie dreigde, weezenlyk werd , Zyne Majefteit en Hun Hoog Mogende niet iu gebreken souden blyven , van de kragtdadigfte maatregelen ;e neemen, om te beletten, dac de Perfoonen, lie zich aan zulk eene fnoode misdaad zouden "chuldig gemaakt hebben, geen fchuilplaats in de ■efpeclive Staaten zouden vinden. Deze gebeurtenis, welke men met fchrik en af■ ;ryzen te gemoet zag, heeft plaats gehad, cn ds joddelyke wraak fchynt zig oiet lang te hebben loen wagten. Eenigen van deze verfoeilyke Kolingsmoorders zyn reeds in het geval, van aan hec Zwaard der Wet te kunnen onderworpen worden. 3e anderen zyn nog in 't midien van het Volk, 't velk zy in eenen afgrond van rampen geftort hebien , en voor 't welk de honger, heerschloosheid n lïurger - Oorlog nieuwe onheilen bereiden. Met :én woord, al wat wy zien gebeuren, loopt zanen, om ons 't einde van deze rampzaligheden, welker dwaasheden en wreedheden al de geenen, lie zig aan de gronden van Godsdienst, Zedekunde n menschlievenheid vast houden, als na by te loen befchouwen. Dien volgens ftellen de Ondergeteekenden aan iet verlicht oordeel en de wysheid van U Hoog Mo-  JAARBOEKEN, April, 1793. C07 Mogende voor, of dezelven het niet gevoeglyk zouden oordeelen , Om aiie middelen, welke in derzelver magt zyn, te gebruiken, om aan al de Leden van de zig noemende Nationaale Conventie, of van den gewaanden uitvoerenden Raad, die, direct of indirect, aan gemelden misdaad hebben deel genomen, te beletten in derzelver Staaten in Europa of in de Colonien te komen, en by aldien zy ontdekt en gevat worden, hen te doen overleveren in handen der Juftitie, ten einde zy tot een les en een voorbeeld voor het menfchelyk Gellacht mogen dienen. Gedaan in'sHage, den 5 April 1793. (JVas geteekend,") AUCKLAND. De Graaf L. van STARHEMBERG. Ten zelfden tyd hebben Hunne Ho^g Mogende op Requeste van de belanghebbende in de Visfchery in de Noord-Zea en op Ysland, befloten aan alle Bevelhebbers van fchepen van Oorlog of Commisfievaarders te gelasten, geduurende den tegenwoordigen Oorlog, geene Franfche Visfchers, alleen ter Vischvangst uitgerust en ongewapend, in open Zee te belemmeren, zo lang de Visfcheryen van dezen Staat door de Franfche Oorlogfchepen of Kapers ongemoeid gelaaten worden. Zie hier dat Stuk zelve i EX- s Gra- ^enha3E. Memorie tan Auck- and en Starhem- Jerg.  öo8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VENHA- ge. .ï EXTRACT uit het Register der Re/oliuien van de HOOG MOGENDE HEEREN STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN. Vcneris den j April 1793. Kef. tot Js gehoord het rapport van de Heeren Van Wek befcher- deren, en andere Hun Hoog Mogende Gedeputeerden, tot de zaaken van de Zee, hebbende, Visfche- ingevolge en ter voldoeninge van derzelver Keforyen. lutie commisforiaal , van den 2 dezer loopende maand, geëxamineerd de Requeste van de geza. mentlyke Geïntresfeerden van de Visfchery in de Noordzee en op Ysland, wonende in de Provinciën van Holland en Zeeland; verzoekende, om redenen daar by geallegueert, dat Hun Hoog Mogenden , de nodige voorzieninge gelieven te doen, dat door 's Lands Oorlogfchepen of andere gewapende Vaartuigen , niet bemoeilykt of genomen worden , eenige Franfche Visfchersfchepen, Pinken' of andere Vaartuigen. zo lange de Franfche Oorlogfchepen, Kapers of anderen, de Hollandfche en Zeeuwfche Vishoekers, Gaffelfchepen of andere Vaartuigen, geduurende den tegen woordi gen Oorlog zouden ongemoeit laaten. En daar op ingenomen hebbende de conflderatien en het advys van de alhier aanwezende Gecommitteerden , uit de refpecdive Collegien ter Admiraliteit dezer Landen. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, mits dezen te accordeeren, het voorfchreeven verzoek, en dienvolgens te verklaaren, dac Hun Hoog Mogenden, in vertrouwen, dat de weinige reeds genomen Visfchers van deze Republiek, daadelyk met hunne Schepen zullen worden vrygegeeven, wel genegen zyn, de Franfche Vis.  JAARBOEKEN, April, 1753. 609 Visfcheryen, zo lang de Nederlandfche van gely ke reciprociteit iouisfeeren, vry te laaten, en dat dienvolgende, Zyne Hoogheid, zal worden verzogt , zo als verzogt word by dezen, aan alle Commandanten van Schepen van Oorlog, of Commisfievaarders te gelasten , geene Franfche Visfchers, alleen ter Visvangst uitgerust, en dus in geenen deele gewapend zynde, in de open Zee te mogen molefteeren, aan te tasten, nog te nee men, maar dezelven buiten de nodige, dog discreete vifitatien, in geval van eenig vermoeden, onverhinderd te laaten vaaren, zo lang als de visfcheryen van deze Landen, door de Franfche Kapers , niet worden gemolefteert; fpreekende het van zelfs, dac by rencontre van gearmeerde Visfchepen , of van de zodanigen, welken zich op de kusten dezer landen, het zy om te recognosceeren of anderzints, zouden mogen onthouden, dezelven wel degelyk, door 's Lands Schepen of Commisfievaarders , zullen worden genomen en opgebragt. En zal deze Hun Hoog Molenden Refolutie worden gedrukt, en een goed aantal exemplaaren van dezelve, in de Nederduitfche en Franfche taal, aan de Supplianten. worden afgegeeven, om door hun een exemplaar derzelve aan ieder ftuurman te worden mede gegeeven, ten einde daar van by rencontre van vyandlyke Kapers, gebruik te kunnen maaken, met orde aan de Supplianten, om, by aldien des niet tegenftaande één of meerder van hunne Schuiten of Schepen mogten worden genomen, daar van aanftonds aan Hun Hoog Mogenden kennis te geeven , ten einde op de intrekking dezer gunffige dispofitie van Hun Hoog Mogenden voor de Franfche Visfcheryen order te kunnen ftellen. En zal Extracl van deze Hunne Hoog Mogenden Refolutie, door den Agent Van Hees, worden ter h3nd gefteld, aan Lord Auckland, Extraordinaris Ambasfadeur en Plenipotentiaris van Zy- s Gra- venha- 3e. Ref. tot befcherming der Visfcheryen.  's Gra- venhage. f i } j i A ( .1 J 1 6io NIEUWE NEDERLANDSCHE Zyne Groot.Brittannifche Majefteit, om te ftrekken tot deszelfs informatie. (JVas geparapheert,) J. W. van WELDEREN, Vt. Accordeert met het voorfz. Register. (JVas geteekend,) Bi F A G E L. De nu veel opgeruimder omftandigheden, gaven ook aanleiding tot de navolgende aanfchryving. der Staaten van Holland en West - Friesland, tot het houden van eenen Dankdag. EERZAAME, VROOME, DISCREETE LIEVE, GETROUWE! i V\e zorgelyke en gevaarlyke omftandigheden, in ' welke de Republiek zedert Onze Aanfchryving can den 19 February laatstleeden tot het houden ;an veertiendaagfche Bedeftonden zig heeft bevonien, door het fucces der Vyandlyke Wapenen, iet in bezit neemen van drie Froutierplaatfen van len S:aat, en de woedende aanvallen tegen vercheide andere, van welkers behoud, onder den ten byftand van God Almagtig, het behoud van ieze Provincie zo merkelyk heeft gedependeerd, :hans docr een en voor het Menfchelyk doorzicht mbegrypelyk, doch aanbiddelyk Beftuur, zodanig en goede veranderd zynde door de byzondere goedleid van den Opperfte Regeerder der Volkeren, dat le verdere desfeinen van den Vyand door de zigt>aarfte Werken van de hand der Goddelyke Voorlienigheid zyn tégen gegaan en verydeld, en de dui**  JAARBOEKEN, April, 1793. 6u duistere Wolken, die over de Republiek en deze Provincie in het byzonder, reeds zamen perften, dermaate op te klaaren, dat de genomen Steden en Piaatfen zyn herwonnen, en de Vyand het Grondgebied van de Republiek eerstdaags ftaat të ontruimen en,te verlaaten. Hebben Wy, uit overweging van deze aanmerkelyke gebeurtenisfen en aanvanglyke redding, die zo duidelyk het kenmerk van Gods Albeftuurende Voorzienigheid wegdraagen , en eene byzondere dankbaarheid eisfehen ; goedgevonden U Lieden by dezen aan te fchryven, ten eirde de nodige ordres te ftellen, dat op .eerstkomende Woensdag, in plaats van de Bedeftond, by Onze voorige Aanfchryving bepaald, een plechtig Dankuur worde gehouden, ten einde God Almachtig ootmoedig te danken voor alle de bovengemelde en reeds genootene weldaa* den, en Zyne Goddelyke bewaring, als het bewys Zyner byzondere Voorzienigheid, ootmoedig te erkennen; mitsgaders van Hem yverig af te fmeken, dac het Zyne Goddelyke goedheid moge behaagen, om de Rechtvaardige Wapenen van den Staat, mitsgaders die van deszelfs Geallieerden en Vrienden , verder zodanig te zegenen, dat onder Zyne Alvermogende byftand, de trotfche Vyand, die het op het geheel verderf van Onze Godsdiendige en Burgerlyke Voorregten heeft toegelegd, en "in alle Maatfchappyen de goede orde en betaamlyke ondergefchikcheid door de gevaarlykfte Leerftellingen tragt om te keeren, worde terug gehouden, om de Bezittingen van den Staat en die van haare . Ingezeetenen verder te ontrusten , en eene volkome redding en uitkomst tegens alle verdere gevaaren en aanvallen te fchenken, op dat die Gemeenebest door eene eerlyke en zekere Vrede, met bevestiging van alle beginzels van Godsdienst, Recht, .en Ordre, in welvaart en voorfpoed, onder de fchaduw van haare gezegende Conftitutie, moge groeyen en bloeyen, en het voorwerp Zyner Goddelyke zorg en befcherming moge blyven. En dac 's Gra- VENHA* GE. Aan* Tehri tot eenen Dankdag.  <5I2 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGravenhA' ge. Aanfchr. to eenen Dankdag. dat de pogingen en bèfluiten van de O verheden , tót verdere redding van het lieve Vaderland door Zyne Goddelyke Wysheid mogen worden beftuurd, en tot de gewenschte eindens mogen uitloopen; blyvende voorts Onze Aanfchryving tot het houden ■ van Bedeftonden tot Onze nadere dispofitie in volle kragt. Waar op Ons verlaatende, beveelen Wy U Lieden in de befcherminge Gods. Gefchreeven in den Hage, den 5 April 1793. Ter Ordonnantie van de Staaten. Op even te voren medegedeelde Memorie van de Ooftenrykfcben en Groot - Brittannifchen Gezanten , hebben de Bondgenooten öp den 16 April aldus beiloten: EXTRACT uit het Register der Refolutien van de HOOG MOGENDE HEEREN STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN. Marlis den 16 April 1793. Ts gehoord het rapport van de Heeren J. E. N. van Lynden, en andere Hun Hoog Mogenden Gedeputeerden tot de Buitenlandfche zaaken, hebbende , in gevolge en tot voldoeninge van derzelver Refolutie commisforiaal van den 5 dezer loopende maand, geëxamineerd een Memorie ten zeiven dage door Lord Auckland, Extraordinaris Ambasfadeur en Minister Plenipotentiaris van Zyne Majefteit den Koning van Groot • Brittannien, en den Heere Graave Van Starhemberg, Extraordinaris Envoyé en Plenipotentiaris van Zyne Majefteit den Kei-  JAARBOEKEN, April, 1793. Öïc Keizer, gezamentlyk aan Hun Hoog Mogende geprefenreerd, daar by aan Hoogstdezelve in bedenking geevende, of Hun Hoog Mogende ni>t zouden kunnen goedvinden, alle middelen , die in haar vermogen zyn , aan te wenden, om voor te komen dat die geenen onrter de Leden van de zogenaamde Nationaale Conventie of Uitvoerende Raad, welke direcdelyk of indirectelyk, aan de verfoeyelyke misdaad aan wylen Zyne Allerchristelykfte Majefteit begaan. deel hebben genomen, binnen Hoogst ] derzelver Staaten in Europa of Colonien niet gead- { mitteerd, en ontdekt en geapprehendeerd worden-1 de, aan de Juftirie overgeleverd mogen worden. Waar op gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verftaan, dat aan gemeldeh Lord Auckland, en aan gemelde Heer Grave Van St-dr'hem'oer'g tot antwoord op de voorfz. Memorie zal worden toe* gevoegd, dat Hun Hoog Mogende zig zeer wel 'rappelleeren de plegtige Verklaaring, die zy in de maand September des afgeloopen Jaars, op een foortgelyk aanzoek van hem Heer Grave Van Sidrhvmtierg gedaan hebben, ten aanzien der geenen die zig aan de hoogde misdaad tegen wylen Zyne Allerchristelykfte Majefteit of hoogstdeszelfs Koninglyke Familie zouden mogen fchuldig maken. Dat zy zedert met alle weldenkende Menfehen gedeeld hebben in de algemeene fchrik en verontwaardiging, die de ysfelyke gebeurtenis, welke iü Frankryk is voorgevallen , door geheel Europa verfpreid heeft; en dat zy tegenwoordig niet minder genegen Zyn dan ooit te vooren om de hand te houden aan de executie van hun genomen befluit: Da6 Hun Hoog Mogen 'e des te meer overtuigd zyn van de noodzaaklykheid, die irj alle welgeregelde' Staaten plaats heefc, om effkacieufelyk te keer te gaan de ftoutheid der geenen, die het geluk der Barge-lykó Maatfchappy zoeken amverre te werpen, door het verbreken van alle de banden van onderhorigheid aan het wettig gezag der gevestigde Regeering, naar dien dit Gemeenebest door eigen onTé dar- 's Gk.?venhA- ge, Refol. op de Memorie;an erg.  6.'4 NIEUWE NEDERLANDSCHE *S GRAVE NBAGE. Refol. op. de Memo i ie van Auckland en Starhemberg. dervinding de verderffelyke gevolgen van een zoda« nig beftaan heeft leeren kennen: Dat hec thans waereldkundig is, dat eenige uitgeweekene Ingezeetenen van deze Republiek, de Naamen en Regten van de Souverainiteit ufurpeerende, zich niet ontzien hebben hun Vaderland gewapenderhand aan te vallen, en de Leden van de Wettige Regeering, zo wel als alle die geenen, die tot de defenfie van den Staat geëmployeerd wierden, in openbaare gefchriften mee de dood te bedreigen, by aldien zy hunne posten niet verlieten: Dat deze daaden van oproerigheid, offchoon ze in derzelver aarc en gevolgen, niet gelyk ftaan met die gruwelen, weike in het ongelukkig Frankryk hebben plaatsgehad, egter aan dezelve oorzaak moeten toegefchreeven worden; en dat Hun Hoog Mogende dan ook van de rechtvaardigheid en wysheid van alle de Regeeringen van Europa, enfpeciaal van Hunne Keizerlyke en Groot-Brictannifche Majefteiten verwagten , dat zy aan die geenen, welke zich op eene zo verregaande wyze, ten aanzien van het Gouvernement van dezen Staat mitsgreepen, en hunne Naamen door de Onderteekening van de fchandelykfte Manifesten en Proclamatien aan de vergetelheid , die anderzints hun lot had moeten zyn, hebben onttrokken, geen verblyfplaats in hunne Staaten zullen vergunnen, maar dezelve, wanneer zy aldaar mogten ontdekt worden, in verzekerde bewaring zullen gelieven te doen ftellen , om in regten na rigueur van Wetten vervolgd en geftraft te kunnen worden. En zal Extract- van deze Hun Hoog Mogende Refolutie door den Agent Van hees aan gemelde Lnrd Auckland, en aan voornoemde Beer Grave Van Starhemberg worden ter hand gefteld, en gelyk Extract benevens Copie van de voornoemde Memorie door Lord Auckland en den Heere Grave van Starhemberg op den 5 dezer aan Hun Hoog Mogende seprsfénteerd , gezonden worden aan de Heeren Van IJdcften en Van Nagel, Hun Hoog  jAARBÖEËÈNj April, 1793. éiy Hoog Mogende Extraordinaris Ënvoyés en Pleni-! potentiarisfen aan de Hoven van Weenen en Lon-' den refpectiveiyk, om.te ftrekken toe derzelver» narigting. Accordeert met het voorfz. Register. Ondertusfehen kdnde het Krygsgeluk wei veel voordeel aan de Vereenigde Mogendheden toebrengen j en vooral de tegehfpoeden van 't voorgaande jaar herftellen, maar het was nog geene beflisfing, en doorzigtigen wierden nog niet verblind, maar bezeften fteeds hoe tnoeilyk verfchillende kragten tot een punt werken, en hoe zwak dié onderfcheiden kragten zyn tegen ééne magt^ en wel eene magt van een zo talryk Volk, vaneen dapper Volk, en wiens dapperheid en kragt en krygsbeleid door de Nationaale Geestdrift tot eene aanmerkelyke hoogte waren opgewondetn Min doorzigtigen vleidden zig egter, en om eenige kragt aan hun gevoelen by te zetten , zo maakten zy deze optelling der Mogendheden, Staaten eh Volkeren, tegen welken de Franfchen zouden te kampen hebben : namenlyk . tegeü Groot- Brittannien , Rusland , ds Keizer, als Koning van Hongaryen en Bohemeii, als Aarts-Hertog van Uofienryk en SouveYek der Nederlanden, het gezamenlyke Dultfcki Ryk, de Keurvorften van Mentz, Trier er Hanover, Spanjen, Portugal, Sardinië». Pruisjen , Holland , Hamburg 4 Lubeck Breemenj Luiki, Iweebruggen, Hesfèn Cai Jet eh Brün.wyh- Lunenlurgi zynde allee) töt nog toe daar buiten, de Eonihgrykëi Tt * Ma sGrA?enhA;e. i i t I i  61(5 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra.- venhage. Zweden , Deenemarken, mitsgaders Poo» len, en eenige Italisanfche Moven. Te Antwerpen wierden drukke onderhandelingen gehouden, hoe den Oorlog voort te zetten, en tot het bedoeld oogmerk te geraaken. Aldaar bevonden zig op den 8 April Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prins Erfftadhouder, met de twee Erfprinsfen zyne Zoonen, die hun intrek in het Bisdom namen : verders Zyne Koninglyke Hoogheid den Hertog van Tork, die in 't Hötel le Laboureur was gehuisvest; de Veld Maarfchalk Prins Van Coburg, den Graaf Van Metternich, Gevolmagtigd Minifter des Keizers by de Regeering te Brusfel, met zyne twee Zoonen; de ÓudMinider Graaf Van Mcrcy a'Jrgenteau; de Graaf Van Starhemberg, Keizerlyke Minifter by de Staaten-* Generaal; de Groot *-rittannifche Ambasfadeur by Hunne Hoog Mogende Mylord /luckland; de Pruisfifche Minifter Graaf Van Keiler; de Minifters der Koningen van Spanjen en de beide Sicilien ; den Heer Raad. Penfionaris fan de Spiegel; den Graaf fan Bentinck, en de Franfche Generaal Valence, alle met derzelver Secretarisfen en gevolg, ten einde té raadplegen en te overleggen de gepaste maatregelen in de Staats- en Oorlogs-omftandigheden. Het zou mogelyk niet onheilzaam voor Europa geweest zyn, dat het Krygsgeluk de zedigheid en voorzigtigheid niet overmeefterden, en dat men dus minder aan eene aan-  JAARBOEKEN, April, 1703. 617 aanvallende, dan aan eene verweerende Oorlog gedagc hadt Wat hier van zy, te Brus fel kwarrien eenige Vaartuigen met Hollandfche nrtillery aan. Men was te Antwerpen overeengekomen, dat, om de groote Krygsverrigtin,en tegen Frankryk te fchielyker door te zetten , en den kostbaaren tyd niet te verliezen , door het uit Duitschland afkomend zwaar gefchut af te wagten; de Hollanders , die in hunne M^gazynen eene ontzagchelyke menigte hebben, de Ooftenrykfche en Pruisfifche Legers 'er van zouden voorzien. De Algemeene Staaten der Vereenigde Nederlanden zouden ook iooooman te velde brengen, en 12 è 13000 mun Hanoverfchen, door Hollandsch Braband trek. ken, en zig met de Engelfchen vereenigen, en zo te zamen zig by de Pruisfen voegen, welker Leger reeds onder de muuren van Rysfel ftondt, terwyl de Keizerlykenvoor Valenciennes,Maubeuge en Condé zyn. Deze plans fchynen voornamenlyk op de ftappen van Dumourier gegrond te zyn geweest, van welke wy vervolgens zullen fpreeken. Maar men vernam wel dra, dat de Generaal Dumourier geen deel aan de Krygsverrigtingen zou neemen, zynde reeds door Brusfel gereisd om naar Zwitferland te gaan, alwaar hem de Generaals falence en Egalité gevolgd zyn. Die Heeren hebben al hunne toeftel te Mons verkogt; de manfcbap, die hunne party gevolgd is, bevindt zich te Leuze, en men rekend de zelve op eenige duizend man fterk te zyn; zy Tt 3 ont* 'sG&AVENHA- GE. ,  êj8 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- vfnha- ontvangen den leeftogt en foldye van Zyne Keizerlyke Majefteit. Onder alle de Mogendheden was 'er geene thans zo warm, ter voortzetting van het Oorlog tegen de Franfchen , dan GrootBrittannien,'t zy dat Ryk op zyne voordeelige gelegenheid fteunde, als liggende in 't midden der Zee; 't zy het zelve in alle de pnftuimigheden van den Oorlog, en verzwakking der Land-Mogendheden voor zig eenige aanwinften te gemoet zag. Hoe het zy, men vernam, dat den 3 April, tusfchen den Lord Elgin en den Minifter Munchhaufen, te Hanover een Verdrag onderteekend was, by 't welk de Landgraaf van Hesfen-Kasfel, aan Engeland, voor den tyd van zes jaaren, agt duizend mannen afftaat, namelyk elf Fsquadrons Ruiters, 10 Battaillons Voetvolk en de nodige artillery; zullende het eerfte fmaldeel reeds den 8 Mey opbreeken. Onder de benoemde Regimenten zyn de Gens d'Armes, de Karabiniers en Dragonders, Peins.F>- ederik, Erfptins, Prins Karei, Losberg, Kospoth, hschwege en Wurmb. Den 16 April trokken reeds 1500 manpen van het elfde Infanterie-Regiment, uit Lunenburg, over Bremen, naar Emmerik, Den 18 April trok ook reeds Prins Frederik va» Orange met 7000 man, waar onder 1200 Ruiters, naar Hoogftraaten, om gig vervolgens na<|r Ooftenryks Flaanderen  JAARBOEKEN, April, 1793. 619 te begeeven , om aldaar eenige Steden te bezetten. Het eerfte fmalde'el of Divifie der Hol landfche Krygsmagt , welke naar Braband voortrukte, onder 't gebied van Prins Frederik van Orange, befiaat uit 10 Escadrons Ruitery, en 12 Battaillons Voetvolk, te weeten: Ruitery. 2 Escadrons Guardes te Paard, 2 dito Hesfen-Philipsthall, 1 dito Van der JDuyn van's Gravenmoer, 1 dito GuardeDragonders , 2 dito Byland Dragonders, en 2 dito Husfaaren , verdeeld in drie Brigades, onder bevel van de O verflens Trebra, Rechteren en Van der Duyn. Voetvolk. 1 Battaillon Oranje Gelderland, 1 dito Nasfau - Ufwgen , 1 dito Baden , 1 dito eerde Regiment Waldeck , 1 dito Bedaulx, 1 dito Dop ff1 dito Weïderen, 1 dito Wartensleben, 1 dito Randwyk, 1 dito Quadt, en 2 dito Gumoens : verdeeld in drie Brigades , onder bevel van Zyne Hoogheid den Prins van Hes/in ■ Darmflad, de Óverflens Geufau en Quadt. Over de Artillerie voert den Kaptein Üu Pont het gebied. De Grenadiers van die Battaillons zullen by de laatfte Divdie of fmaldeel, welke niet voor het einde van de maand onder bevel van den Erfprins Van Oranje, zal optrekken, blyven. Zyne Hoogheid Prins Bedenk gebiedt over de eerfte bivifie, onder Zyne Hoogheid den Heer Erfprins De Hanoverfche Legermagt is insgelyks in vollen aantogt naar Braband, hebbende Tt 4 der 's Gra- VENHACE.  *s Grave nha- 620 NIEUWE NEDERLANDSCHE den 10 dezer de tweede Divifie den marsch aangenomen; en behalven deze wordt nog door Engeland een Corps Trouppen van 8000 man van den Landgraaf van Hesfen, voor 6 jaaren in dienst genomen, van welke manfchap de eerfte Divifie reeds den 8 Mei op marsch moet gaan. Uit dit alles is genoegzaam af te leiden, dat Frankryk door een aliergedu;-tfte Legermagt ftaat te worden aangevallen , van 'c welk de tyd den uitkomst zal ontdekken. Zedert de Franfchen in hunne eigen Landpaalen zyn geweeken, houden zy zich enkel aan den verweerenden kant, en het fchynt dat de Bondgenooten geenen aanval onderneemen zullen, dan wanneer zy volftrekt de overmagt hebben. Men vermoedt, dat hetvereenigd Leger van Pruisfen, Engelfchen , Hollanders en Hanoverfchen, voornemens is zich meefter te maaken van alle piaatfen van Fransch Vlaanderen , terwyl de Keizerlyken, Henegouwen en nabuurige Landftreeken zullen aantasten, waar van de toebereidzelen gezien worden aan de menigte zwaar gefchut, welke derwaards wordt vervoerd. De Franfche grensfteden, welken dus byzonder het toneel des oorlogs ftaan te worden, zyn Rysf'ly niet meer dan eens ingenomen, door Marlborougb en Eugenius , na eene Belegering van meer dan drie maanden. Condé, eene zeer fterke plaats in Fransch Henegouwen, en onder die weinige behooyende, welke Marlh-.rough in dien Oorlog piet innam. Deze ötad kan de aannadenng van  JAARBOEKEN, April, T793- 621 van eenen Vyand veel (Trernmei), door on-' derwat'.-rzettingen. Maubeuge, andere Vesting, van Fransch1 Henegouwen, door Vauban aangelegd, en bekwaam tot goeden wederftand. Valenciennes, eene Stad, die in belangen fterkte weinig minder is dan Rysfel, en ook van eene rterke Citadel is voorzien, waar by het Land, in den omtrek, onderwater kan gezet worden door de Sluizen van de Schelde. Quesnoy, eene kleine verüerkte Stad in het Diilrici: van Valenciennes, door het Geallieerd Leger in 1712, bemagtigd, en in 't volgend >aar door de Franfchen onder Villars hernomen. Hameryk, eene tamelyke groote en wel verderkte Stad met een Citadel, en alwaar men even als te Valenciennes het Land onder water zetten kan. Landrecy, in 1712 door Eugenius vrugteloos belegerd. Boucbain , eene Stad door natuur enkonst verderkt, met eenen bezwaarlyken toegang door moeras en inundatie. Douay, eene groote Stad van eene tarue' lyke lterkte in Fransch Vlaanderen. Besbur/e, eene Stad, door Vauban ver fterkt met eene Citadel, en voordeelig ot, eene Rots gelegen. Aire , fterke Stad in Artois, welke ir 1710 een beleg van twee maanden tegen d< Geallieerden uithield. Se. Venant, wel zo zeer niet verflerkt maar welke onder water kan gezet worden Tt 5 4t sGra- 'enha- ;e. 1 i »  622 NIEUWS NEDERLANDSCHE 's Gra- VEiïHAGE. I Ar ras, Hoofdftad van Artois, gedeeltelyk door Vauban verflerkt. Dit is de laatfte Guarnifoen-Stad der Noordelyke Franfche Grenzen. Van deze Steden worden Maubeuge en Valenciennes geiykelyk door een Corps Ooftenrykers bedreigd, en derzelver voorposten ftaan omtrend een half uur van de laatfte Stad. Rysfel ftaat tevens benaauwd te worden, zo als Condé, het welk omtrend drie kwartier uursin derondte onder water ftaat; het Guarnifoen heeft wel tweemaal een uitval gedaan , maar is telkens terug gedreeven. Ondertusfchen gaat het by die gelegenheden al vry heet; want den 17 dezer maand, wanneer de Generaal C/airfait het Bosch van Raismes liet aanvallen, wierd wel zeven uuren hevig gevogten, tot eindelyk de Franfchen in goede orde naar Rysfel weeken. Het fcheen wel het allereerst op Duinkerken gemunt: althans den 22 dezer maand April zyn te Oftende 6 Engelfche Schepen, met een Transport van 700 man Krygsvolk en nodig toeftel aangekomen. Men verwagtte aldaar nog 5000 man en 2400 paarden, en na derzelver aankomst zoude men op die Stadivan de Land- en Zeezyden los gaan, liggende verfcheidene fchepen voor die haven, om dezelve in te fluiten. Den 16 April kwam den Vice-Admiraal Ridder Van Kinsbergen, aan wien het opperbevel over 'sLands fchepen en vloten, zo op de Hollandfche als Zeeuwfche Stromen, op den 3 Maart dezes Jaars, door Zy-  JAARBOEKEN, jftiï, 1793. 623 Zyne Doorluchtige Hoogheid was opgedragen geworden, alhier terug, om dit opperbevel wederom in handen van Zyne Doorluchtige Hoogheid neder te leggen. Gemelde Heer Vice - Admiraal heeft betuigd, niet genoeg te kunnen roemen den yver, het beleid en kloekmoedigheid, welke in deze gevaarlyke oogenblikken, zo wel door alle de Officieren , Onder • Officieren , als Matroozen , die byna alle Ingezetenen de-» zer Landen zyn geweest,zyn betoond geworden. Maar om tot ons huishoudelyk bellier terug te keeren; zo veel toeftel tot eenen hagchelyken Oorlog, vorderde de zenuw van den Oorlog, te weten geldmiddelen: welker opbrenging zo veel moeilykerwas, als deze Republiek, na 't jaar 1780 niet veel rust genoten hadt. Reeds in 1788 was in Holland een vyf-en-twintigfte Penning opgebrtgt, welke egter niet dan eene gebodene geldligting tegen zekere renten was. Dog het voldoen dier renten viel de zwakke fchatkist ook al zwaar. Dus befloot men nu in Holland tot het vorderen van de ingezeetenen, van eene afftand van hunne bezittingen of zogenaamde liberaale Gift, van een honderdfte Penning tweemaal, de eerfte te doen in dit jaar, en de tweede in het volgende jaar 1794, door alle de Ingezeetenen dezer Provincie, na evenredigheid van ieders vermogen , zodanig en op dien voet, als in het navolgende Placaat ftaat uitgedrukt. Df 's GrA-- venhage,  Ö24 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Plac. tot twee» maahoo Pen- ning. r^e Staaten van H Hand en Westfriesland; Al^ len den geenen, die dezen zullen zien of hooren leezen , Salut! doen te weten: Dat vermits dit vreedzaam en gezeegend Gemeenebest, niet tegenftaande alle goede poogingen en voorzigtige maatregelen, om In deze bekommerlyke en voorbeeldelnoze d3gen , de ftriktfte onzydigheid tusfchen de Oorlogende Mogendheden te bewaaren, echter op het on verwande door de Beftuurders der Franfche Natie is aangevallen, met den onregtvaardigften Ooriog, die ooit onder befchaafde Volkeren heefc plaatsgehad, waar door de Perfoonen en Bezittingen der goede Ingezeetenen, ja, alles, wat heilig en dierbaar is, in gevaar gebragt zyn, van ten prooy te worden van eene Vyand, die overal waar hy de Wapenen gevoerd heeft , de voetftappen van ondraagelyke overheerfching en berooving heeft gefteld; Wy dan ook Eed en Pligtshalven bedooten hebben om gezamendyk met alle overige Bondgenooten, en met de hulp van Onze getrouwe Geallieerden en Vrienden van den Staat, alle middelen aan te wenden om onder den Goddelyken Zegen den geweldigen indraag van den Vyand kragtdadig tegen te gaan, en ten dien einde, zo tot aanzienelyke verfterking van Land en Zeemagt als tot alle andere maatregelen en v3n verdeediging dezer Landen, nog kosten te fpaaren, nog arbeid te ontzien. Dan, dat het natuurlyk gevolg dezer zo noodzakelyke voorzorgen is dat 'sLands Schatkist, door deze buitengewoone en onvoorziene uitgaaven geheel en onherftclbaar zoude worden u'tgeput, indien de Regeering niet door den byftand der goede Ingezeetenen dadelyk voorzien worde, van de noodige Geldmiddelen , welke de Zenuwen van den Oorlog zyn, in de heilzaame maatregelen tot afbreuk van den Vyand kragtdadig kunn»n onderfchraagen. Dac Wy dan ook terftond, en om Onze Inge- 'zce-  JAARBOEKEN,/^//, 1793. 62y zeetenen zo veel mogelyk te gemoet te komen, in het opbrengen van 's Lands Lasten , eene m favorable Negot-at-e hebben open gezet, als immer in dit Land heeft plaats gehad; dog dat dezelve in deze ongelukkige en criticque tyden den gewenfcbten toeloop niet gehad hebbende, Wy tot een an- ■ d?r middel, gefchikt om den gemeenen Last des: Oorlogs met etnpaarige fchouderen , naar een ieders, vermogen te doen draagen, zonder tyd verzuim den. toevh gt hebben moeten neemen : terwyl volgens Onze billyke verwagting ook van alomme tot Ons innig genoegen verzekering hebben ontfangen van de geneigdheid Onzer goede Ingezeetenen in den Lende,' om de gemeene Zaak, een zaak van zo veel aanbelang als het behoud van den g^heiligden Godsdienst, van de onafhanglykheid van den Staat, daar Onze onfterffelyke Voorvaderen tsgtig jaaren voor geflreedea hebben, en van alle Onze dierbaarRe Panden op dit oogenblik zo onregtvaardig als noo 'lottig met een tomaten ondergang cn vernieling bedreigd, éven zeer naar hun'vermogen doet den afftand van een redelyk gedeelte hunner Bezittingen te helpen handhaaven, als Wy vastelyk geréfolveerd zyn voor Onze waarde Mede • Bnrgeren Goed en hloed veil te hebben. En dat Wy mits dien genoodzaakt zyn, op het voetfpoor Onzer Voorzaaten, zejfs Dog in deze Eeuw en in veel minder gevaarlyke tyden, wanneer men nog het recht der Volken eerbie 'igde en de ftem der reeden en Menfcheiykheid gehoor gaf, ook nu gebruik te maaken van deze vry algemeene goede gezindheid, op zodanige wyze, dac alle Onze Ingezeetenen tot eene zekere fomme gegoed , naar evenredigheid van hun vermogen, zullen gehouden zyn het hunne toe te brengen ten beste van hec algemeen; tefwyj Wy aan minder gegoeqe Lieden de gelegenheid willen geeven , en hen daar toe ten fterfc'ten vermaancn, om ook van het hunne iets aan Vaderland en Godsdienst op te offeren, en daarom eenpaarig goedgevonden hebben,met ovér- ieg 'sGra* ■'ênka- nlac. tot •weenaalxQO °enütig\  ö2 l > 5 3 ( > t 2 5 »! i\ »• J f. »; 5J iegelyk zal werden vry gelaaten en gerecommandeerd, zo als hem vry gelaaren en gerecommandeert word mits dezen, om by zich zetfs een exacten ovtrflag en begrooting van het zuiver beloop der waarde van alle zyne Goederen, zo roerende als onroerende, Ampten, Bedieningen en Benefieten , Effecten, Actiën en Crediten; mitsgaders Bank- en contante Gelden, alles zo binnen als buiten 's Lands, ter Zee, op de Rivieren en te Lande, zonder andere uitzonderinge als hier-boven is geneld, zo na mogelyk is te maaken , in goede Conbentie, en zo hy na aftrek van alle Schulden zig ;egoed bevind, mits tusfchen het verfchynen van len derden en vierden Termyn dezer hefing, onder blemneele Eede, en ten aanzien van de Aienmïezinde met waare woorden in plaat'fe van Eede, laar het gebruik hun loegeftaan verklaarende: , Dat zy voor zo verre zy tot de fomme van , ƒ 2500:0:0 en daar en boven gegoed zyn, of , Ampten en Beneficiën bezitten, die by de eerfte , §. niet zyn uitgezonderd, naar hunne beste ken, nisfe en weetenfehap, en zo na als hun mogelyk , is geweest, op den voet by dit Placaat uitge, drukt, den overflag en begrootinge van het zui, ver beloop der waarde van alle hunne Goede, ren, Bezittingen, Bedieningen en Ampten," of furneerende in eene andere betrekking van roogden , Adminiftrateurs of diergelyke, met uitrukking van de Perfoonen of Goederen waar voor y fourneeren,) „hoegenaamd,en waar geleegen , of zynde, en zonder eenige andere uitzonderin, ge als die by dit Placaat bepaald is, gemaakt , hebben; en dat zy daar van, ter goeder trouwe , ten minften hebben gefurneert of zullen furneeren tweemaal de honderdfte Penning,ins; gelyks op den voet en naar het Voorfchrift in die Placaat vervat, zodanig dat zy niet minder dan de drie bepaalde Termynen reeds hebben gefurneert, en het resteerende voor of op de bepaalde Termyn, zulien furneeren; en dat zy, »i ia  JAARBOEKEN, April, 1793. 633 ,, in gevalle naderhand nog ietwes van hunne Be zitrimren , Bedieningen of Ampten toe hunns s, kenniife mogte komen , dac by inadvertentic overgeflagen was, ook daar van de tweemaa, één honderdde Penning in maniere als boven, furneeren zullen." Welken Eed na het Furnisfement van de derde Termyn afgelegd zynde, andermaal by het laatfte Furnisfement niet z 1 behoeven herhaald te worden, als werkende den zei ven Eed over alle de Term'ynen, ten waare nogthans iemand na hec afleggen van den voorfz. Eed, en eer alle de Termynen by hem gefurneerd zyn, mogte komen ce overlyden, in welken gevalle deszelfs Erfgenaamen, Executeurs of Boedelredders, ten aanzien van de Termynen, die aan des overledens Boedei nog redeeren, gehouden zullen zyn, den overdag en begrooting van het zuiver beloop der waarde van den zeben Boedel op nieuw te mauken, en den voorfz. E-*d af ce leggen. 5. Dat niemand, Ingezeeten van deze Provincie zynde, en vallende in de termen van Art. 1., v;.n, het furnisfement in deze heffing zal wezen geëxt. meerd , het zy hy tot een Huisgezin behoort, by anderen of op zig zei ven woonc; hec zy hy zyne Goe: deren zelf beheert of onder Voogdye of Curateele van anderen daac, of de adminiftratie daar van aan anderen gedemandeerd is; zodanig, dat nie-, mand van wat ftaat of conditie hy ook zoude mogen zyn, van deze heffing zal zyn uitgezonderd; en dac, om vervolgens zorg ce draagen, dac een ieder, hier toe verpligc zynde,daar aan kome te voldoen ; en dat niet alleen uit zyn eigen, maar ock uit een anders hoofde, voor zo verre hy daar toe verplicht is, alle en een iegelyk voor het prsefteeren van den voorfz. Eed, zullen gehouden wezen op den Eed by hun af te leggen , te verklaaren: . ,, Of zy eenige Goederen voor andere Perfoo- nen, Ingezeetenen dezer Provincie adminiilree'Vv3 „ren. F*8 GrA- ïvf.wha: ge. l'iac. tot twee-  P34 tüïEUWE HEDERLAWDSCHE 'sGra Ci' ' Ci PMs. tol twee- maalioo Pen- ning. ren, her zy in de qyaliteit yan Voogden, Pu,, rateurs, 'Adminiftrateurs, of met welke titul het ook zy ," en van óf voor welke Perfoqnen, als mede of zy eenige Perfoonen by hen jnwooneade hebben , en welke die zyn, ge„ lyk ook nog of zy eenige Goederen in FideiCornmis of Lyfcocbt bezitten, en voorts of ,, zy hec furnisfement doen voor zig zeiven al,, leen , dan wei voor alle de andere Goederen „ door hen geadmtniftreerd of in Fidei - Gommis; ,, of Lyftocht bezeeten wordende." Zal ook de beffing gedaan worden van de Goederen van Weezen, Ingezeecenen van deze Provincie zynde, of alhier t'huis hqorende, en by Weeskamers of andere Perfoonen geadminiftreerd wordende,in opzigt van'ieder Wees afzonderlyk, by Weesmeefteren, of twee Gecommitteerden derzelve , of ook wel door één of meer van derzelver Suppoosten of de doof hun gefielde Administrateurs te doen. wel verftaande, dat onder de Adminiftrateurs van eens anders Goederen,' niet zullen' zyn begreepen Adminiftrateurs van Goederen 7 ' '■->• s fip puuk.-us 'ifus gedeflineert zynde, pf' van Goederen , toebehoorende aan geauthorifeerde Gilden of Confrerien ook niet van zodanige Goederen ," welke aan Arm- of Weeskinderen in Godshuizen gealimenteert wordende, opgekoo'men zyn, welke alle van deze heffing zullen zyn geëximeert : eo dat incde Weesmeefters °f derzelver Suppoosten, noch ook Voogden, Curateurs of Adminiftrateurs van eens anders Goedete', in het furneeren zig zo na mooglyk is, moetpn houden aan de prascilè bepaalinge by dit Placaat gefteld , gelyk dezelve ook niet zullen mogen dedareeren voor de moeite of vacatie, die Zy ter dezer zaake gehad hebben. v. En worden voorts de Weeskamers, Voogden, Gurateurs en Adminiftrateurs by dezen generaalyk gequalificèert, om te verkoopen of te beleenen go veel van de Effecten onder hunne Adminiftra-  JAARBOEKEN, April, 1793. 635 de , nis zy tot de benodigde Penningen ter voldoening bunner furnisfementen, in derzelver qualiteit, zullen nodig hebben, zonder meer. -6". Dat van Goederen in Fidei- Gommis of Lyftocht bezeeten wordende, waar van het expectatif of den eigendom aan Ingezeetenen van deze Provincie behoord, de voorfz. tweemaal een honderdfte Penning gefurneert zullen moeten worden, op gelyke wyze en voet ais Van alle andere Goederen , dog afzonderlyk en op zig zeiven, behoudens dien aangaande aan den Contribuant-zyn regres ter vergoeding van de helft van het geene gefurneert is, ten lasten van den Fidei- Commisfaire Ërfgenaamen, of van den geenen, aan wier den eigendom gemaakt is, by de overleeveringof uitkeering derzelve Goederen ; welk re res zal plaats hebben, niet tegendaande zulke of diergelyke kortingen by Testament verboden waren , waar aan mits dezen word gederogeert, en dat van alle Goederen in Fidei - Commis cf Lyftochi bezeeten wordende, waar van Buiten - Ingezeetenen het expectatif of den eigendom hebben rj den jegenwoordigen Bezitter of Lyfcochter zal kunnen voldaan , met alleen door de helft der waarde van dien in de heffing te furneeren, onder de generaale masfa van zyne andere Goederen zonder des wegens eenig regres of vergoeding te kunnen praetendeeren. 7. Dat h gevalle, daar de helft der gefurneerde Penningen van Goederen in Fidei-Commis of Lyftogt bezeeten, moet komen ten lasten van de geenen die daar van het expectatif of eigendom hebben, dezelve helft uit die Goederen zelve voldaan zal mogen worden en dat ten dien einde zo veel van die Goederen door den tegenwoordigen Bezitter of Lyftogter zo verre het mogelyk is, met voorkennis van den geenen,die het QJSpeftatif heeft , zal mogen worden verkogt of Vv 4 0f 'sGnft- VENHAGE. P'Jac. tot twee- Pmning.  6$$ NIEUWE NEDERLANDSGHE Hg G&A- GE. PlaCt tQi tweemaal 100 Pen- ' ning, i op dezelve genegotieerd , onder fpeciaal verband Van dezelve Goederen, als het montant van de helft der t enningen , uit dien hoofde in deze'heffing gefourneert, za! komen te bedragen; ten welken einde Vj V 'D dit fpeciaal geval, geauthorifeert hebben in de ftemmende Steden, den Dage daar ondgr'begreepen, de Magiftraaten, en voor de kleine Steden en het platte Land Onze Gecommitteerde Raaden in de beide Kwartieren ,om confent te geven tot het verkoopen of belasten van zodanige Goederen onder de nodige prascautien. 8. Dat van Goederen, toekomende aanMinderjaarigen, waar van de Ouders of Langstleevende van dien de vrugten of interesfen genieten tot alimentatie der Kinderen, en dus ook niet langer daq cot derzelver meerderjaarigheid. of Trouwdag toe, ieze heffing moet gefourneert worden uit het Capitaal der Kinderen, en niet uit de vrugten. o. Dat yan Goederen, nagelaaten by Ingezee- ' tenen dezer Provincie, en onder Adminiftrateuren ainnen deze Provincie berustende , waar toe by Testament als Erfgenamen geroepen zyn Perfoonen , die na verlpop van zekere jaaren, of na het exteerën yan zekere Conditiën, in leeven zullen bevonden worden , en in welker opzigt gevolglyk anreker is, wie de Ërfgenaamen na expiratie van voorfz. tyd wezen /uilen, en of dezelve Ingezeetenen van deze Provincie wezen zullen, d"n niet,. foor de Adminiftrateurs deze heffing ten vollen tal 'moeten worden gefourneert,gelyk ook zal moe> :en gefchieden van Goederen ónder Adminiftrateurs binnen deze Provincie berustende, waarvan je Eigenaars Ingezeetenen van deze Provincie -eweest zynde, al eenige-jaaren vermist zyn ge(veest, fchoo i men niet weet, wie tot dezelve, pdien de Eigenaars niet op en daagen , geregtigd gullen zyn. ' ip. Dat ingevalte ierrSand zig magt in de nood-  JAARBOEKEN, April, 1793. «37 gakclykheid bevinden, het zy in zyn particulier, pf in een der bovengemelde qualiteiten , om tot het bekomen van gereede Penningen, ten einde in deze heffing te fourneeren, eenige vaste Goederen te belasten, waar van de Hypothecatie fubjecl is aan den veertigften Penning, dezelve belasting in dat geval van den veertigften Penning zal vry zyn, en nogthans van het zelve effect zyn als óf de betaaling van gemelden Penning daar van gedaan was, mits de Perfoonen, die de belasting doen, des noods onder Eede verklaaren, dat dezelve tot geen ander einde gedaan word, dan om de Penningen, daar van komende, te fourneeren in de tegenwoordige heffing, gelyk Wy ook tot meerder gemak van de geenen, die in deze heffing moeten fourneeren, en uit verlegenheid van contante Penningen, zouden verkiezen gewerkt Goud of Zilver te fourneeren,ordres zullen ftellen, dat dezelve tegens de waarde zonder het fatfoen, kan worden ingewisfeld. IT. Dat alle Perfoonen , Ingezeetenen dezeF Provincie geweest zynde, en zig nu buiten dezelve bevindende, wanneer dezelve toonen hunne Burger Voorrechten te willen behouden, het zy door het laaten aan teekenen van hun Domicilium, het zy door andere daaden, zullen gehouden zyn itt deze heffing op den voet van dit Placaat te contribueeren , en den Eed of in Perfoon of door Gemagtigden, af te leggen ; en zullen de geenen die voor dat zy ten vollen aan hunne verpligcing omtrend deze heffing hebben voldaan, zouden begeeren met 'er woon buiten de Provincie te vertrekken , by arrest tot het voldoen aan hunne verpligtinge worden gehouden, tot dat zy ten vollen voldaan of Cautie gefteld hebben. 12. Dat de geenen die uit andere Landen of Provinciën, na het emaneeren vaa dit Placaat, zig Vv 5 fefc 's Gra- venhage. Plact tot '.Wee- naalioQ Pen- ning.  638 NIEUWE NEDERLANBSCHE -sGka- venhage P/aa. toi twee Penning. binnen deze Provincie komen nederzetten, niet gehouden zyra ie fourneeren. 13. Dat MiJi'aire Officieren, Ingezeetenen of Onderzaaten dezer Provincie zynde, offchoon elders in Guarnifoen leggende, nógrhans voor hunne Goederen cn Effecten, uitgenomen hunne Militaire Traclenenten, zullen moeten fourneeren, en den Eed afleggen ter plaatfé daar zy binnen het laatfte jaar hun domicilie binnen deze ProviErcie hebben gehouden, met vrylaatmg nogthans, om het voorfz. fbumisfemenc op die plaats of wel op eene andere binnen deze Provincie, te doen. 14. Dat Perfoonen , Ingezeetenen dezer Provincie zynde, dog geen vast domicilium in dezelve houdende, maar nu in deze dan in geene Plaats van dc Prov'ticie voor een tyd hun verblyf nemende, het zy zig geneerende met ter Zee 'te vaaren of in andere omzwervende funcüen, gehouden zyn den Eed af re leggen ter Plaatfé, daar zy gevonden worden, by gelegenheid van welken termyn het ook zy, ten ware zy deeden blyken, elders in de Provincie aan hunne verpligtinge voldaan te hebben, en dat zy by nalatigheid of onwilligheid voor hun vertrek daar toe by arrest zullen gehouden worden. 15. Dat de voorfz. heffing zal mogen worden betaald door een iegelyk in Perfoon, of door een ap» de.-, vien hy verkiesc, zonder dat daar by verklaard b tnétyj te worden, voor wjen het fournisfement gefchied,, maar dat de prtedatie van den Eed voor Commisfarisfen hier na te meiden, zal moeten gedaan woiden'door een iegelyk in Perfoon of door een Gemagtigden, met behoorlyke onderhandfche en gezegelde Procuratie voorzien, volgens een Formulier agter dit Placaat gevoegd. "16. Dat de fournisferfienten van deze tweemaal een  JAARBOEKEN, April, 1793- 639 een honderdfte Penningen, zullen worden ged?an '< jn goede gangbaare goude of zilvere Muntc, die v gewoon is van 's Lands Comptoiren ontfangen te c worden, de Zeeuwfche Ryksdaalders tegens twee en vyftig Rui vers, daar onder begreepen, of in ge-1 weikt Goud of Zilver, zonder het faefoen van dien t te mogen rekenen, ter tauxatie van Goud- en Zü- r. verfmeeden; en zullen ook tot fournisfement kun-1 nen geëmplóyeert worden, de Recepisfen, gefprb- ? tea uit deNegotiatie den 17 january laatstleden, by Onze Gecommitteerde Raaden gearrefteerd, tegens het «olie Capitaal met de Interesfèn tot den eerften dag der maand, in welke worden geëmplóyeert; met dien verftande, dat ie geene, die in dezelve Negodacie hebben gefourneert twee derde ia Qbiig3tie, en. eenderde in Contanten, zig, ingeval zy verkiezen dit laatfte een derde in compu» tatie van het fournisfement te brengen, zullen moeten addresféeren aan den Ontfanger, ten Comptoire van welke zy gefourneerd hebben, en aan dezelve te. rugge geeven. het Recepis of de Recepisfen voor hun geheel gefourneerde ontfangen , zullende aan hun voor het twee derde, hec geen zy in Effecten gefourneert hebben een of meer Obligatien, na hunne verkiezing tegens twee en een half perCt. ter hand worden gefteld). 17. Deze honderdfte Penning zal gefourneert worden in twee termynen, de eerfte termyn van de eerfte honderdfte Penning voor den 1 Juny, en de tweede helft voor 1 November eerstkomende; en van de tweede honderdfte Penning de eerfte termyn binnen een maand na dat de Confenten in de extraordinaris Middelen over 1794, zullen zyn gediagen , en de tweede termyn binnen vyf maanden daar na. 18. Dat de. voorfz. fournisfèmenten zullen moe ten werden, gedaan in handen van drie of meer Com ïöisfarisfen, by Burgerneefteren en Regeerders in dt > re Gra- F.NHAE. 'lac. tot wee- >en- Hngi  640 NIEUWE NEDERLANDSCHE »s Gra- venhage. Plac, tot tweemaailQQPenning, ■ refpective Steden , ftem in Staat hebbende, ea, ■ voor zo vee! den H'ge aang.-.at, by de Sociëteit van 's G'avenhage, uit naam van Hun Edele Groot Mogende daar toe aan te ftellen, welke tot den 't ontfangst van het voorfz fournisfement, tot het vorderen van de bovengemelde verklaaringen, en 0 van de Penningen, en van het gewerkte Goud en Z'lver, gelyk mede van de bovengemelde Recepisfen, daar en zo hier na breder zal worden gezegd » zullen werden geauthorifeert, gelyk zy daar toe Reauthorifeert werden mits dezen, na dat zy in handen van Burgerneefteren, voor zo veel de groote en kleine Steden aangaat, en ten reguarde van den Hage, in h.nden van het Collegie van de Sociëteit aldaar, de belofte onder Eede zullen hebben gedaan, van zig ia hunne voorfr. Commisfie g trouwelyk te zullen gedragen, en fecreet te zullen houden , al het geene hun in hunne voorfz. Commisfie zal voorkomen,en de Fourneerderszelve begeeren fecreet te houden, en fpeciaallyk het geen hun van de Giften der Weeskameren, Voogden , of andere kenbaar zoude mogen zyn geworden en dat de voornoemde Commisfarisfen deze last gratis en zonder eenige belooning ten liefde van den Lande, zullen op zig neemen en uitvoeren , behoudelyk nogthans, dat de onkosten, die zy genoodzaakt zullen zyn tot uitvoeringe van hunne Commisfie, onvermydelyk te moeten maaken, aan haar door den Lande goedgedaan zullen worden. 19. Dat om voor te komen dat niemands ftaat of Bezittingen door deze heffing bekend worden, het een ieder zal vryftaan, om zyne fournisfementen door anderen te mogen laaten doen, in zodanige Srad, ftem in Staat hebbende, binnen deze Provincie, den Hage daar onder begreepen, als hy zal komen goed te vinden , zonder gehouden te zyn zig te declareeren, of hy de fournisfementen voor zyn eigen rekening dan vooreen ander is doende; met dien verftande, dat wanneer iemand niet voor  JAARBOEKEN, April, 1703. er¬ voor zig zei ven, maar het zy als Gemagtigde, het zy in eenige adminiftreerende qualiteit voor. een ander komt te fourneeren, zodanige zal gehouden zyn een Quitantie van het montant, dat hy gefourneert heeft, zonder daar in te voegen voor wie, te neemen 20. Dat ten einde zeker te zyn, dat deze tweemaal honderdfte Penning zal worden gefourneert op een evenredige voet door alle Ingezeetenen, die in het geval zyn in het breede § 1 en 2. vafl dit Placaat gemeld, ten dien effecle, dat alle Ingezetenen van de Steden en hec platte Land, (uitgezonden alleen dezulken, waar van het oogfchynlyk blykt dat ze niet in dat geval zig bevinden, hoedanige zyn Ambagtsgezellen, Daglooncrs en diergelyke,) zullen opgeroepen worden om te compareereh voor Commisfarisfen tusfchen de derde en vierde termyn, om aldaar te doen de verkkiaring onder Eede in het 4 art. gemeld. 2ï. Ten einde alle nadeelige Confequentien, dewelke uit deze heffing mogte getrokken worden tot eenige Schactinge of Tauxatie, ten eenemaal uit het gemoed der goede Ingezeetenen mogen geweerd zyn, de voorfz. Commisfarisfen by zich zullen hebben twee of meer daar toe geapproprieerde Kisten, met differente Sloten voorzien, waar van de fleutels onder differente Perfoonen zullen berusten , en voorts nog mee eene opening in den boven bodem of dekzel, bekwaam tot hec doorfteeken of inftorten van bet geld cn de bovengemelde Recepisfen, en eene andere voorzien.met een dier» gelyke opening, bekwaam tot het inleggen van liet gewerkte Goud of Zilver, en zodanig toegcfteld, dat deizejver openingen by hec vertrek der Conj. misfarisfén gefloten kunnen worden. Edoch zal aan die geenen, die tot zyne decharge of om andere redenen begce-en, dat de fomme van haare liberaak Gifte bekend zy, en dat de- 'sGravenhA"' ge. Plac. lot wet* maal 100 Pui. niirg.  &i» NIEUWE NÉDERLANOSCHE 'sGra- vïnhage. Plac. tot twee- tnaalioo Pen* ning. lezelve in een Aéle of Bewys uitgedrukt zal worien; gelyk ook met relatie tot de zulke, die uit eene Vaderlandslievende beweeginge , en, om 'andere te meer aan te moedigen, boven de voorfz. bepaalde Gifte haare liberaliteit betoond en geoeffend tïebbeh, mits zy fpecialyk op'den Eed, by baar afgelegd, aan dé voorfz. Commisfarisfen verklaaren en uitdrukken, boe veel zy daar en boven gegaan zyn, een Acte of Bewys gegeeven worden , met infertie van eene ter hunner Eêre, en voor de Postericeit honorabele getuigenisfe en dankzegginge. 22. Dat voorts de voorfz. Commisfarisfen, de Penningen, die onder haar gefourneerd zullen zyn, van tyd tot tyd zullen opneemen , en ordentelyk in zakken van eene fpecie, het gemunt Goud van het gemunt Zilver gefepareerd, verzamelen; gelyk zy ook het gewerkte Goud en Zilver, dat onder haar gefourneert zal zyn, van tyd tot tyd zullen wegen, bet gewerkte Goud van het gewerkte Zilver gefepareerd, zo als zy méde de bovengemelde Recepisfen, die Onder haar gefourneerd zullen zyn, van tyd tot tyd zullen opneemen,. en daar van op eene Memorie fpecificque aanteekeninge houden, en datzy het montanr. van alles, doch in vyf onderfcheide Clasfen zullen noteeren , en daar van aan de Heeren Gecommitteerde Raaden, ieder in het Kwartier, waar onder resforteeren, kennisié geeven; en dat zy mede van tyd tot tyd dezelve Penningen, mitsgaders het gewerkt Goud en Zilver, wanneer het een en liet ander in gereedheid zal zyn, zullen overbrengen, te weten de contante Penningen, ren Coraptoire van de Öntfam gers des Gemeenelands tVdddeien binnen derzelver Stad, en zo veel den Haag aangaat, terftond ten Comptoire Generaal in 'sHage, onder Recepisfen van de rtfpeclive Ontfangers i eh welke Ontfm^ gefs, nog wegens den Ontfangsc van dezelve Penningen , nog ook var de Penningen, die zullen provenieeren van het gewerkt Goud en Zilver, mede cietwes zullen mogen ptoüteeren j en dat de &em^*  JAARBOEKEN, April, 1793. 043 «ie Commisfarisfen het gewerkte Goud en Zilver (mits daar van alvorens kennis geevende aan Onze Gecommitteerde Raaden,> zullen overbrengen; zo veel aangaat bet Zuider-Kwartier aan den Muntmeefter te Dordrecht, en zo veel het NoorderKwartier belangt aan den Muncmeefter van West Friesland te Enkhuizen ? insgelyks onder derzelver Recepislèa, om door die refpeétive Muntmeefters tot geld gemunt te worden, zo als nader door Onze Gecommitteerde Raaden zal worden geordonneert, en dac meergemelde Commisfarisfen , de Recepisfen, gefprooten uit de bovengemelde Negotiatie, die onder haar gefourneert zullen zyn, zul len overbrengen aan de Heeren GecommicMerde Raaden , ieder in dat Kwartier, waar onder de voorfz. Commisfarisfen zuHeö resforteeren. 23. Dat de geenen, dié na de oproeping vat Gommisfarijdên, het zy in Perfoon, of door Ge rnagtigden, by een behoorlyke Procuratie niet gecompareerd zyn om aan hunne verpligting te vol< doen, of geweigerd hebben den Eed , naar hei voorfchrift van dit Placaat, af te leggen, ander maal daar toe opgeroepen zulten worden, en we derom niet compareerende , of zig we gerig too nende, gehouden zullen worden voor onwilltgen ten dien effecde, dac zy met voorgaande berjnisi, ei goedvinden van Burgemeesteren ifi de Steden, et Schouten en Gerechten ten platten Landen;teö der 4emaale,en7jilk» ten bHBOeö kosten, nullen wor den geciteerd, op pcene van Executie; eft dat in aevalle zy binnen vee-tien dagen na de gereihrelyk» ]nfinuatie ,als nog mogten in gebreken biyvefi, de aelve als dan met voorkennis als voren ,"by parat) Executie, en zulks by Sommatie, Renovatie, ei Gyzelinga, door de Cótiffiiisftrisfen zulten gedwon gen worden, ter tyd eö wylö zy lieden aah huurt verpligtinge,met <ïe kosten door hunne onwilligheii veroorzaakt, zullen hebben voMa..n. Enten eiSde te doen blyken, hoe zeer Wy gene ge 's Cra- venhage. Plac. tot tweetnaahQQPen* tiingk, ' I » * 1 i 1 ï i a  6w NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- gen zyn l a"es aan te wenden , op dat het algemeeVENHA- ne gevaar met algemeene kragten en eenpaarige GK. fchouderen moge.afgekeerd worden, hebben Wy gerefölveerd de Staaten van de andere Provinciën, Plac. tot Onze Bondgenooten en het Landfchap Drenthe aan twee* te fpooren, om een gelyke heffing van tweemaal maaliooeen honderdfte Penningen van hunne Ingezeetenen Pen- te doen, die Wy niet twyffelen, of zullen daar toe ning. zeer bereidwillig bevoBden worden Terwyl Wy, op dat aan deze Onze intentie tot afweering van den Vyand, en kragtige befcherming en verdeediging van de dierbaare Panden van Godsdienst en Vryheid, mitsgaders van de Perfoonen en Bezittingen Onzer goede Ingezeetenen, onder den zegen van Go.i Almachtig , compleetelyk worde voldaan ,. verzoeken en nodigen Wy, alle Edelen, Magidraaten, en verdere Ingezeetenen, aan welke deze dierbaare Panden ter harte gaan, en de genen , die met dien goeden yver niet bezield zyn, ge-' lasten en beveelen, ten einde dezelve hunne Fournisfcmenten promptelyk, ingevolge die Ons Placaat opbrengen, en zig daar in k-wyten naar behooren, gelyk zy bet zelve in gemoede met den Eed voor God Almachtig kunnen bevestigen, op dat alzo de hooge Overheid, aan, welke het beftier van 'sLands Zaaken is toevertrouwd, met de nodige Geldmid. delen worden in ftaat gefteld, zonder welke het onmogelyk is, de zekerheid en welftand van de Provincie, en van den geheelen Staat, waar van deze Provincie zulk een eonfiderabel deel uitmaakt $ te kunnen bevorderen. En op dat alle en een iegelyk, dien het aangaat*. Onze goede meninge moeten bekend zyn, begeeren Wy, dat deze alomme zal worden gépuhliceert en geaffigeert, daar zulks behoort en geDruikelyk is. Gedaan in den Hage, onder het-Klein Zegel van den Lande, den 3 April 1793. (Onder jlotui,) Ter Ordonnantie van de Staaten. QWas geteekend,) A- J: ROYER. ■-• • FOR-  JAARBOEKEN, April, 17034 645 FORMULIER van EED. venha» CE. ïk verklaart, beloove, en zweere, dat ik, naar myne veile kennis, en wetenfchap, en zo na alsllac.tot myn -mogelyk geweest is, op den voet by Hun Ede- tweeIe Groot Mogende Placaat Van den 3 April 1793 ^«/IO® uitgedrukt , den over (lag en de begroeting, ge- Puurnaakt heb, van het zuiver beloop der waarde mag* Van alle myne Goederen en Bezittingen , Bedieningen en 'Ampten, hoe genaamd, en waar gelegen, of'zynde, en zonder eenige uitzondering*, als die by het voorfz. Placaat is bepaald; en dat ik daar van, indien dezelve overftag en be* grooling my gebleken is te bedragen dc fomma 'van f 2joo : ó : O of daar boven, ter goeder trouwe heb gc/oumeerd, drie termynen van de twee-, maal honderdfte Penning , ieder Termyn op, of linnen de bepaalde tyd van het Placaat; en be* loove verders mede te zullen fourneeren binnen, of op 'de daar by bepaalden tyd, het 4 en laalfte fermyn lot de volle voldoening toe van de vier Termynen, zodanig als die by het voorfz. Pla* taai van de tweemaal honderd/ie Penning zyn geftxeer't , en dat 'ingeval naderhand, nog ictwes van myne Goederen, Bezittingen, Bedieningen of Ampten, tot myne kennis mogt komen, dat overgeflagen was , ik ook de tweemaal loö Penning in manier als boven daar van fourneer ren zal. ' dbiiiSH ytabisV Zo waarlyk belpe my God Almachtig l Tot opbrenging dezer Liberale Gifte was het dan nodig, dat een ieder in ftaat ware, zyne Bezittingen, welken by de gegoede Lieden, behalven Huizen en Landeryen, al véél in Obligatien, ABien en andere Ef* fe&en beftaan, te kunnen waardeeren. Dus X'ü zag  64S NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra- zag men dan ook welhaast in 't licht de navenha- volgende °* PRYS COURANT van OBLI- ■ ."- . GATIEN, ACTIËN en ande¬ re EFFECTEN, op Woensdag den 3 April 1793- Tem Lasten van HOLLAND én WESTFRIESLAND. Compt. 's Hage. Recepisfen, die nog op Naam gefteld kunnen worden , 8operCt. dito opNaam enObligatien , met papieren 75 a 72 Kleine Prys-Obl. vry van reclame. 1746. 78 Grote Prys dü. 1746. en Lotery 1735. a 2 perCt. 58 a 55 Grote Prysd0.1711. Ijizen I7i3.ai£ — 40 Recepisfen uit deLotery 1792. 78 Compt. Amfterdam.Recepisfen, die nog op Naam kunnen gefteld worden, 81 dito op Naam, en Oblig. met papieren 76 a 73 Verdere Zuidhollanrifche Comptoiren. Recepisfen, die nog ' op naam kunnen gefteld worden, 78 dito op Naam en Oblig. met papieren 75 a 70 Noordhollandfche Comptoiren. Recepisfen en Oblig. met papieren 78 a 72 Obligatien a 0 perCt. Interest dito 50 Noordh.  JAARBOEKEN, April, 1793. Ö4? Noordh. Compt. Losrenten op Hol- perCt. 's GrA- land en Westfries- venhA? land, diverfeComp' ge. toiren 64 a 66 Dertigjaarige Ren- Pryscou- ten, dito 75 rantvan Recepisfen op Hol- Effeeïitn land a 3 perCt. 85 dito dito 4 dito 100 Ten Lasten de andere PROVINCIËN. Gelderland* Uiverfe Quartierena 3 perCt. Intr. 95 ii ^ tjg Zeeland. a 4 P-rCt. Intr. 85 3 dito dito 67 i\ dito dito 56 Geconfolid.van A°. viïnhA17786111779 ii-gdito. ge. M'lücen Bank i2operCt. Roijal Asfurantie 100 PryscouLonden Asfurantie ranivan Lftr. 13:5. Ejjdicn. 4 pCt. Ind. Bounds 1 Schell. pre. 3 perCt. Nieuwe Negotiat.Engel.Schrlp. 77\ W isfel 39 J) 6 § Agio ï-^perCt. FRANSCHE EFFECTEN. 5 perCt. Contracten zonder korting 72 5 dito dito met korting van -t % 65 4 dito dito zon- ' der korting 55 4 dito dito met korting van T§ 52 2-5 dito dito 36 100 Mill. 85 125 Mill. 90 So Mill. met de Bulletins 92 80 dito zonder dito 86 Kanslooten/20 — Actiën op dc Caisfe Discompto o£ 3000 f 650 - dito op de Oude Comp, 2500.400 — dito op de Nieuwe Comp. 25co, 170 — Emprunt Nationaux in Frankryk 85 Wisfel 26 $ Xx 4 BUI-  652 NIEUWE NEDERLANDSCHE >sGra- BUITENLANDSCHE EFFECTEN. venha- GE* De Keizer. 5 perCt. 100 perCt. Pryseou- ^ Rusland, 5 perCt. 100 4^ dito 95 4 dito 91 Cabinetfchulden 95 Zweeden. 5 perCt. joo 4i dito 96 4 dito 93 Deenmarken». Tollen 93 Kroondeenen 96 Holftyn 98 Geconvert. D'eenf. Bank 98 Spanjen. 4^ perCt. 93 gi dito 86 Poolen. Republ. by de Smeth en Hogguer qj dito by de Haan Pz. 80 Kroonpoolen 88 Ad. Czartorinsky by de Smeth en Hogguer 88 Diverle Princen by Gulcher en Mulder 85 a 90 Ut fupra by de HaanPz. 80 a 85 gaxen, OrdinaireSteur35St. Onverw. dito 33 — 3 perCt. Kamer Steur 34 — 2 dito dito 27 — Accys Steur 30 — Spits Scheine 10 — Lypziger Waag oH perCt, Saxifche Posteryen 100 Brims-  JAARBOEKEN, April. 1703. 653 Brunswyk, div.gönpg pirCr. 'sGraMecklenb jperCt. 98 venha- 4 dito 93 GE. Stad Dantzich 96 Courland loo Pryscou¬ rant vart M E R I C A. Effcüctu Vereenigde Staaten vanAmerica5prCt. 100 perCt, dito 4 dito 90 dito dito met premie 115 Liquidat. debt. by diverfe óperCt. met premie 145 a 160 dito dito dito zonder dito 110 a 115 Handelfocieteit 85 Atnericaanf. Fond. ien 6 perCt. by diverfe 106 a 108 dito 5-2 dito dito * ico a 105 dito 4j dito dito 88 a 92 Differeds 102 Americaanf. Acres 103 Omtrend de verdere Effecten, Particul. Beleeningen , WestIndifche en andere Hypotheecquen &c., kan men zich allomme addresfeeren by de Makelaars in Obligatien doende. Zommigen bragten ook nog buiten dat, eenige geldfommentjens op tot onderfteuning der benodigde kosten, tot het oorlog Voeren. Wy hebben in de vorige maand Xx 5 hier  6J4 NIEUWE NEDSRLANDSCHE sGra- hier van de voorbeelden bygebragt. Zie venha- nu ook het navolgend ge. EXTRACT 'uit het Register der RESOLUTIEN, van.de Edele Mogende Heeren GECOMMIT/ TEERDE RAADEN van de STAATEN van HOLLAND cn WEST-FRIESLAND, genomen op Den 12 April 1793. *T)en Heer Raad-Penfionaris heefc aan Hun Ede. le Mogende gecommuniceerd, dat zyn Edele van de Leden der Socieceic Standvastigheid, (in dea jaare 1786 alhier in den Hage opgericht 0 had oncfangen de navolgende Misfive. HOOG EDELE GESTRENGE HEER! Dankbaar te zyn voor genotene weldaden, wordt met recht voor een der wezendykfte Hoofddeugden van den Menschgehouden, uic overtuiging van deze waarheid, hebben de Leden der Sociëteit Standvastigheid, (in den jaare 1786 alhier in den Hage opgericht,) een inzameling van Liefdegaven onder hun geopend, met die gewenschc gevolg, dat zy thans in de gelegenheid zyn Uw Hoog Edele Geftrenge provifioneel eene fomme van twaalf hon derd Guldens te konnen aanbieden. De gratkufé Refolutien, welke Hun Edele Groot Mogende de Heeren Staaten van Holland en West - Friesland by het ontfangen der vrywillige Giften van die geenen die ons tot aanmoediging der braave Militairen, en tot onderfteuning van derzelver agtergelatene Vrouwen en Kinderen , reeds zyn voorgegaan, hebben gelieven te nemen , geven ons een gepaste vrymoedigheid te geloven , dat ook dit ons Dankoffer mede niet onaangenaam zal wezen; en voor  JAARBOEKEN, Af ril, 1793. 653 voor de braave Militairen, welke zich in het verde- 's Gradigerj van ons Vaderland, van onze Vryheid, van ve,nhaonze Godsdienst en van onze Bezittingen, zo man- qe. moedig hebben gedragen, of tot zodanige andere nuttige eindens, als Bun Edele Groot Mogende na Refol. derzelver hooge wysheid zullen vinden te behoo nopens ren, zal worden geëmployeerd. Gifte, Wy verheugen ons, Hoog Edele Geftrengen enz» Heer! eenmaal inde gelegenheid te zyn om aan onze Zinfpreuk; Foor God, en Vorst, en Volk bereid, Is d'Eer-Leus van Standvastigheid. te kunnen beantwoorden. Na over het lieve en dierbaar Vaderland m het gemeen, en over Uw Hoog Edele Geftrenge Perfoon , aanzienelyke Familie en gewichtige Amptsbedieningen in het byzonder, Gods beftendigen Zegen te hebben afgefmeekt, hebben wy de Eer met de diepfte gevoelens van Eerbied en Hoogagting te zyn, HOOG EDELE GESTRENGE HEER! Uw Hoog Edele Geftrenge Onderdanige en Getrouwe Dienaaren, De Leden der Burger-Maatfchappy, Standvastigheid, En in derzelver naam (Was geteekend,) PAULUS van der VOOREN, Secretaris. 'eHage den 11 April 1793. Wa a.  656 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gr a- Waarop gedelibereerd zynde, is conform de quavenha- lificatievan Hun Edele Groot Mogende ,by Hoo»stce. derzelver Refolutie van den 27 der gepasfëerde maand op Hun Edele Mogende verleend, goed'-eRefol. vonden en verftaan te verklaaren , dat Hun Édele nopens Groot Mogende tot een blyk van Hoogstderzelver trifte,. genoegen over deze edelmoedige daad, de vooras. | noemde fomme dankelyk accepteeren, en dat daar van als een treffend voorbeeld van navolging, in de Couranten bekendmaking zal worden gedaan. En zal Extract van deze Refolutie gegeeven worden aan de Leden van voorn Sociëteit- en is. verders gerefolveerd, dat hier van ter verdere voldoening aan voornoemde Hun Edele Groot Mogende Refolutie van den 27 der gepasfeerde Maand", aan Hun Edele Groot Mogende by Hoogstderzelver eerfte byeenkomst zal worden kennis geeven. Accordeert met voorfz. Register. (JVas geteekend,') G. B. EMANTS. Hier behoort ook nog toe dit EXTRACT uit het Register der RtiSOLUTIEN van de Edele Mogende fleer, n GECOMMTTTEERDE RAADEN van de STAATEN van HOLLAND en WEST-FRIESLAND, genomen op Hen 23 April 1793. 'yan wegens den Heer Raad ■ Penfionaris aan Hun Edele Mogende gecommuniceerd zynde, dac zyn lïdele had ontfangen een Misfive van Onderofficieren en Rotsgezellen van het tweede Roth der  JAARBOEKEN, April, 1753. 657 *3er Groene Compagnie alhier in den Hage, hier na 's Grageïnfereerd. venhaHOOG EDELE GESTRENGE HEER ! GE- De yver voor het lieve Vaderland, en de voor- Andere beeldender Welmeenenden, heeftop hec vrorftel Gift, en van onzen Heer Lieutenant P. J, van öostlwyfen , Refoluo s Onder - Officieren en Rotsgezelien van het«£tweede Roth der Groene Compagnie, de vryheid doen nemen, om het geringe, dat by Ons Roth is ingezameld, ten nuttigde te befteeden, door U Hoog Edele Geftrenge aan te bieden een fomma van twee honderd vyf - en - zeventig Guldens, wenfchende, (fchoon de gifc gering is,) dac dezelve ciec min gracieus zal worden geaccepteerd, en zo zal aanmoedigen, dat dit welhaast gevolgd door veele kleinen, tot eene groote fom mag aanwas'en, terwyl wy Ons verheugen door die liefdeoffer blyken te geeven van onze opregte meening, en dat wy als'waare Burgers, alles willen aanwenden, wat toe nuc en onderftand van Vryheid en Godsdienst kan ftrekken. Naar U Hoog Edele Geftrenge Perfoon in Gods dierbaare befcherming aanbevolen, en over'hetgancfche Land den milden Zegen afgefmeekt te hebben, ' tekenen wy Ons mee waare hoogagcing en refpecd, HOOG EDELE GESTRENGE HEER! U Hoog Edele Gedrenge Onderdanige en gehoorzaame Dienaaren, (Was geteekend,) C. SCHRYVER, Sergeant. D. P. MARRIOÜW, Corporaal. J. H. AKKERMAN,Landspasfaat. j. A. v*n ESSEN , Adelborst. - J. C ZAXLI, Adelborst. '3 Hage den 22 April 1793. Is,  6j8 NIEUWE NEDERLANDSCHE fs Gra- Is , na voorgaande deliberatie, conform de qualifi • venha- catie van Hun Edele Groot Mogende by HoogstgE. derzelver Refolutie van den 27 der gepasfeerde maand, op Hun Edele Mogende verleend, goedgeAndere vonden en verftaan te verklaaren, dat Hun Edele Gift, en Groot Mogende tot een blyk van Hoogstderzelver Refo/u- genoegen over deze edelmoedige daad de voorn. tie, fom dankelyk accepteeren, en dat daar van als een treffend voorbeeld van navolging in de Couranten bekendmaaking' zal worden gedaan, En zal Extract van deze Refolutie gegeeven worden aan voorn. Onder Officieren en Rotsgegezellen; en is verders gerefolveerd, dat hier van ter verdere voldoening van voorn. Hun Edele Groot Mogende Refolutie van den 27 der gepasfeerde maand, aan Hun Edele Groot Mogende by Hoogstderzelver eerfte byeenkomst zal werden kennis gegeeven. Accordeert met voorfz. Registet. G. B. EMANT& Ook is hier gedaan de navolgende WAARSCHOUWING. sTèsji suaoa □goh T\e Magiftraat van 's Gravenhage , in ervaring gekomen zynde, dac , niec tegenftaande de iterative interdiétien tegens het houden van Danszaalen, of zogenaamde Speelhuizen, zulks evenwel van tyd tot tyd plaats heeft, interdiceert by deze alle Tappers en Herbergiers alhier, eenige Danszaal of zogenaamd Speelhuis te houden, op pcene, dat de geene, die contrarie dezes zoude komen te doen , zal verbeuren een boete van vyftig Guldens , te appliceeren de helft voor die geen , die de bekeuring zal doen , en de wederhelft voor de Nederduitfche Gerefor- meer>  JAARBOEKEN, April, 1793. 659 meerde Armen alhier, boven en behalven dat des - '$Grazelfs Acfens zullen worden ingetrokken. venha- Aldus gedaan ter Kamer van Burgerneefteren van E' 'sGravenhage, den 18 April 1793,en gepubliceerd den 23 dito. - {Onder ftond,) My Secretaris prefent, (11 as geteekend,) J. P. van der IIAER. Dit zyn zoal de voornaamftezaaken,wel. ken binnen den omtrek van deze Republiek voorvielen Maar flaan wy nu nog eens een oog op 't geen de Franfche Zaaken, en in 't byzonder den Franfchen Veldheer Dumourier betreft. De onlangs eikanderen opgevolgd hebbende nederlaagen der Franfche Legers, in Aken, Luik, en de Ooftenrykfche Nederlanden, binnen den tyd van eene maand geleden , en gevolgd van de geheele ontruiming van alle die Gewesten , waren zodanige merkwaardige gebeurtenisfen , welke dit tydvak in de Jaarboeken van Europa, byzonder vereeuwigen zullen, en waar van de gevolgen zo veele gewigïige omftandigheden binnen eenige dagen hebben voortgebragt, dat men die genoegzaam maar enkel oppervlakkig kan opgeeven. Wy  66o NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- Wy hebben in de vorige maand bl. 554 en venha- volgg. medegedeeld den nadrukkelyken brief, eE» welken den Generaal Dumourier den 12 Maart uit Leuven aan de Nationaale Conventie, hadt gefchreven , en welke aldaar eene fterke aandoening verwekte. Den 2t Maart fchreef de Staatsdienaar , over de oorlogszaaken gefteld, aan de Nationaale Conventie nog dezen brief: BURGER PRESIDENT! ■fcf én brief gisteren van dèn Generaal Dumourier 1 ontvangen , geeft my berigt van eene aanraerklyke defertie in de armée, en zulks word my ongelukkig door de Commisfarisfen bevestigd Ik heb terftond alle maatregelen genomen om het kwaad tegen te gaan. De Soldaaten geeven zich aan plunderingen en gedtiurige die veryen over, het welk de Inwooners verbittert, in een tydftip, dat het voor ons ten hoogden nodig is hen te (paren. Aan de Gendarmerie heb ik order gegeevea om de vlugtelingen te vervolgen en op te brengen; ook heb ik de militaire wetten en de Krygsraden in werking gebragt, doch zy zyn onvoldoende; voorts reken ik.het van de dringendfte noodzaaklykheid te zyn, dat de Conventie Krygswetten maakt, voor Oorlogstyden, want, zon* der dezelven kan 'er geene Armée meer zyn. Deze brief wierdt ten zelfden tyd ras van dezen tweeden van den zelfden Staatsdienaar gevolgd: Tk deel aan de Nationaale Conventie mede de brieven eii depêches, die ik zo even van den Generaal Dumourier ontvang: Hoe bedroevende dezelven ook mogen wezen , zal de Conventie .•;,> 'mi !  JAARBOEKEN, April. 1703. 651 *er uit zien, dat de bravoure van allen de Fran-'sGiiAfche Soldaaten niet verllapt is. venha- ge. De brief van den Veldheer Dumourier , waar van de Oorlogs - Minifter gewag maakt, was den 19 Maart uit Tirïemont gefchreven, en dezelve is reeds in de voorgaande maand Maart, bl, 417, medegedeeld, gelyk ook eene brief van den Generaal Valence aan Dumouluer., bl, Marat, na de lezing dier brieven in de Nationaale Conventie op den fpreekftoel geklommen zynde, riepen verfcheiden Leden : Zie daar de oorzaak van de wanorde, die 'er in onze Arméeën heerscbt! Hy begon egter te fpreken, en zeide onder anderen: wy zyn tot het tydftip gekomen, dat men „ het gordyn openrukken en alles zeggen „ moet: wy hebben geen Generaals, die „ den vyand kunnen ftaan, en geene trou- pen in ftaat om eene bataille te leveren " Op dit zeggen ontftondt 'er eene hevige beweeging, en men zag eene genoegzaam gemeene verontwaardiging op ieder aangezigt, ja zelfs riepen eenigen, by word aoor onze vyanden betaald. Evenwel na nog eenige woordenwisfeling ging men tot de orde van den dag over. Dog de bekommering zo wegens den toeftand der zaaken, als byzonder nopens den Generaal Dumourier, was niet verdweemn. Yy De  652 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- ; De gemelde zeer fterke brief van dien Gevenha- neraaljden 12 Maart uit Leuven gefchreven, waarin hy alle de maatregelen der Nationaale Conventie, met opzicht totde Nederlanden genomen , veroordeelt, was vooreerst, op 'r. voordel van Damon, niet in de Nationaale Conventie voorgeleezen , maar aan het Committé verzonden. Zedert was by zeer veele leden ewe hevige gisting tegens dien Generaal gereezen. ... Den 26 Maart wierdt een Committé van 24 Leden, onder den naam van het Committé van algemeen welzyn aangefteld. Men zag daar in de naarnen van Dubois - Cran* eé, Pethion, Danton, Genfonné.Sieyes. Robe/pier re, Vergniaux, Buzot, Guades.Cqndor eet, Cantus, la SourQe. eng. Den 27 Maart deedt Danton eene redevoering over het gevaar der Republiek, uit hoofde der buiten-en binneiandfche verraders, en over de middelen om zich tegens hun te verzetten ; en zeide onder andere, dat de geweezen Minifter Raland aan Dumourier een brief hadt gefchreeven , waarin hy hem aanraadde zich by hem te voegen, om de party van Parys, en vooral die van Dan» ion, te vernielen. Den 30 ftelde Camm de volgende artikelen voor, welke door het Committé van het algemeene welzyn beraamd waren. Hy geide: „ het Committé van algemeene ver- „ de-  JAARBOEKEN, April, 1793. C63 ,) dediging, heeft my heiast middelen van'sGRA* veiligheid voor te Rellen, welke het de-venhazennagt, na eene lange raadpleeging, inGE* „ tegenwoordigheid van een groot getal Gedeputeerden , beraamd heeft. Gisteren „ zyn van 't leger tydingen ingekomen, wel„ ken aangekondigd hebben , dat 'er trouw,, looze zamenzweeringen beftaan, gefm-ed ,, door vyanden van de Republiek, om de„ zelve te vernietigen. Zy zyn wanhoopen„ de over de eenftemmigheid, waarmede „ gv heilzaame maatregelen genomen hebr. „ Herdenkt den achtbaaren toeftand, waar 3,, in deze laatffe dagen de Stad Parys ge„ weeSt is, en de kalmte, waar mede de 3, ontwapening gefchied is. Telkens, wan„ neer de byzondere driften verdwvneri zullen voor het algemeene belang, telkens wanneer gy eenftemmig in uwe raadple„ gingen zult zyn, zult gy boven de lotge,, vallen weezen. Ik heb u gezegd, dat de ,, ingekomen tydingen haatelyke zamenzweeringen aankondigden, die wy nug „ niet geheel kenden. Het Committé is op ,, den. weg , en zal 'er haast den draad van „ hebben; zie hier de Artikelen, die het my „ belast u voor te ftellen, ik heb niet no „ dig 'er de beweegreden van op te geven 5 „ I. De Conventie ontbiedt den Generaal ,, Dumourier voor haare Balie. II. De Minifter van Oorlog, Bourtafn„ villeyZiX oogenblikkelyk vertrekken, om Yy 2 „ cUn  664 NIEUWE NEDERLANDS CH E sGra- „ den ftaat der Armée van 't Noorden op te venha- „ neemen, en 'er aan de Nationaale ConcE* » ventie verflag van te doen. ,, III. Vier Commisfarisfen uit den boe„ zem der Conventie, zullen zich oogen„ bliklyk mar de gezegde Armée begeeven, „ met volle magt om alle Generaals en 015„ eieren af te zetten , hen voor de Balie te „ brengen , en hunne Papieren te verzei, gelen. IV. De Commisfarisfen, die by de Bel., gifche Armée geweest zyn, zullen zich „ naar de Nationaale Conventie begeeven , „ om alle ophelderingen, die zy kunnen,te „ geeven over den ftaat onzer Armée." Deze artikelen wierden terftond beraamd. De benoemde Commisfarisfen waren Camus, Bancal, Lamarquc en Quinette, weike met Boumonville in een gereedftaand rytuig terftond vertrokken. Danton wilde den volgende dag rapport doen over de Belgifche Armée en de Generaals, maar alles wierdt nitgefteid tot dat Dumourier voor de Balie zou gebragt zyn. in eene volgende zitting der Nationaale Conventie op den i April, vertoonde Cambaceres, by de Conventie, dat 'er eene zamenzweering was tegen *t Vaderland en de Vryheid; dat daar van bewyzen waren in den Brief van Dumourier, aan de Conventie den 12 Maart gefchreven; in den Brief vm dien  JAARBOEKEN, Afrit > 1793. otfj die* Generaal den 28 Maart van Doornikj'sGaAaan den Oorlogs• Minifter gezonden, en invE^aAhet Proces - Verbaal der gefprekken, tus-ce. fchen meergemelden Generaal en de Com« misfarisfen Proly, Pereyra qïi Dubmsfan. te Doornik gehouden, den 26 en 27,en in den nagt van den a8 tot 29 Maart. Cetmbaceres las de drie Rukken, waar van het eerfte reeds medegedeeld is; het tweede een verflag behelsde van den flegten ftaat, waar in het Leger was ; „ dat dagelyks de r, rampen vermeerderden; dat 'er voor geen „ io dagen levensmiddelen was; dat zo men „ niet fchielyk Krygsvolk en Proviand zondr, hy den Vyand onmogelyk den inval op on „ ze Grenzen kon beletten, en zelf tot Parys „ door te dringen; dat zy twintig duizend man Ruitery hadden, en nimmer de kans ge„ vaarlyker was, pryzende voorts de gema„ tigde handelingen der Vyanden jegens on- ze gevangenen en gekwetften , en noe- mende de capitulatie of 't verdrag van Ant„ werpen een voorbeeld van gematigdheid.' Het derde ftuk berigtte: „ dat Dumourier de „ Commisfarisfen koeltjes behandelde, den n Jacobynen en de Conventie als oorzaak „ der rampen befchouwde, maar dat hy fterk „ genoeg was o*n agter en voor uit te flaan, eii het Vaderland redden zou; dat den vol„ genden dag zyne gefprekken even gewel- dig waren, noemende de Conventie een „ zamenftel van 745 ïierannen; dat hy den „ fpot dreef met haare Decreeten, en nooit „ eene Revolutie - Rechtbank zou gedogen; v Yy 3 „ dat  665 > NIEUWE NEDERLANDSCHE' 'sGra- ,, dat zo lang hy vier duimen kling op zyde venha. „ hadt, hy zich tegen die buitenfporigheden öE« „ zotl verzetten, en op Parys los gaan; dat „ de Conventie geen drie weeken meer ftaan „ zou,raakende vervolgens aan 't fpreeken, „ wathy in haare plaats zoude Rellen; zulks „ zou de oude Conftitutie zyn, met eenen Koning, want die moest er zyn." . De Commisfarisfen toonden met hun verflag, dat zy, het oogmerk van Dumourier tot eene tegenomwenteling begrepen hebbende, veinsden, omniet aangehouden te worden, van 'er deel in te neemen, en vertrokken hier op naar Rysfel, alwaar zy, zonder het te zeggen, wat 'er gaans was, de noodzakelykheid deeden zien, die Stad en verdere Grensfteden in ftaat van Oorlog te ftellen. Cambaceres maakte uit alles op: ,, dat 'er „ eene groote zamenzweering was berok„ kend; dat Dumourier de voornaamfte „ Agent was,en verfche;de Perfoonen, aan „ 't Huis van Egaltté {Orieans) verknogt, „ geweldig verdugt waren van medepligtig „ te zyn, zeggende voorts, dat men allen, ,, die tot Orieans betrekking hadden, vei- ligheidshalven gearrefteerd had; dat ook „ 0/-hans mSdlery het naau wkeurigst onder„ zoek van hun gedrag zeiven vorderden." Dunton , befchuldigd van zamenftemming met Dumourier, verdedigde zich ten fterk» ften, zeggende dat hy, onraiddelyk na zyn komst uit het Leger, gezegd hadt, dat Dumourier in 't oog moest worden gehouden; • dat Dumourier een verrader was; dat Dunton-  JAARBOEKEN, April, 1793. 667 moarier de Conventie had genoemd eene'sGRA, Vergadering van sooDömooren., geleid door venha- , 400 Struikrovers. ge. . _ Dien zelfden dag verbanden de Jacobynen uit hunne Sncie'eir alle Leden van het gewezen Koningiyk geflagt. In de zitting van 2 April wierdt, na verfcheiden klaagende berigten uk de Depaitemeniën, eene b^fchuldiging tegen Bournon.» ville ingebragt, als mtt Dumourier faamgefpannen hebbende om de Pruisfen in 't voorgaande jaar te hebben laaten ontfnappen, roen zy die verdelgen konden; dat hy ,door een valscli punt van eigenliefde, den voorfpoed van Cuftitie geftremd hadt, met te zeggen, dat hy maar 14000 man hadt om te vegten , terwyl hy over meer dan 35000 man kon befchikken. Hier na belloot de Conventie , dat de uitvoerende magt verflag moest doen van het geen dezelve wist nopens de zamenzweering van Bretagne; dat die Raad in 24 uuren de naamlystVan de Krygs-eu Burger Hoofd Officieren moest opgeeven, en voorts elk Minider, voor zo veel zyn Departement aangaat, verflag doen van den toefiand der Republiek; wyders dat alle Mmiiters zullen ondervraagd'v, orden, over derzelver middelen, om zulken te doen vervangen , die zich buiten daat oordeelen,om ter redding der gemeene zaak mede te werken, zo als wis verklaard door den Zee-Minifter, en zyne Adju-.éten Men las voorts in die zitting den brief der Commisfarisfen van het Noordelyk DeparYy 4 te.  663 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- venha* ge. loen Ia3 men eenen brief van dien Generaal aan Bournonville, den 30 Maart van Doornik gefchreven, met berigt: „ dat hy „ de capitulatie van Marasfè (wegens Ant„ werpen,) hadt ontvangen; dat hy den Ma„ joor - Generaal van den Prins Van Coburg „ dagt te zien, om eene gunftige Capitula» „ tie voor 't Guarnifoen van Breda enz. te „ bekomen; dat hy daar door 8000 man „ zou redden, die hy nuttig zou weten te „ gebruiken; dat hy even nadrukkelyk zo „ tegen buiten- als binnenlandfche Vyanden „ zou werken; dat hy naar Rysfel niet ko„ men kon , om dat hy 't Leger niet kon „ verlaaten, en zyn hoofd hem te lief was om aan eene willekeurige rechtbank te „ onderwerpen; dat de Jacobynen hem de „ fchoonfte beloften hadden gedaan, zo hy ,, hen wilde helpen om de Conventie te „ doen tuimelen; dat hy wel als een Decïus „ zich in 't midden der vyandelyke BattaiL „ lons had geworpen , maar den rol van „ Curtius niet fpeelen zou, om zich in den „ kolk te werpen; dat men niet met woor- „ den, tement, van Rysfel, den 29 Maart aan den Generaal Dumourier gefchreeven, met last om aldaar by hen te komen over zwaare Rukken, die hem betroffen, met zyn Antwoord van Doornik, in dato 30 Maart, berigtende, „ dat hy het Leger geen oogen„ blik kon verlaaten; dat Clairfah hem be„ dreigde, en dat hy wel te Rysfel komen „ zou, maar ter verdry ving van lafhartige „ Deferteurs, aldaar zynde, en dat hy niet „ te gelyk kon plyten en commandeeren."  JAARBOEKEN, April, 1793. 669 „ den, dolken en pieken, maar met wys,, he:d en goede wapenen kon tegenfïaan, en „ men by gebrek van magt in onderhande„ ling moest treeden." Die Generaal febreef nog den 31 Maart van St, Amand aan Bournonville, „ dat hy „ een Afgezaht van den Prins Van Coburg „ hadt ge(proken,en daarmede overeet ge„ ftomen was, nopens de overgave van Bre„ da en i .geertruidenberg, die eene loflyke „ Capitulatie hadden verkregen;vervolgens )} zich beklagende, dar de Conventie de Ge5> neraals arrefteerd; dat alle magten onder „ malkander verward, en de grondbegin„ felen om ver geiïooten worden; en dat, „ zo men niet aan den Vreede werkt, alles „ zonder uitkomst verlooren is, want dat „ honderd duizend man Duitfchers, Pruis„ fen, Engelfchen, Hollanders en Hanover„ fchen de Grenzen nu zo veel nader aan „ Parys, bedreigen, de meefte oude Soldaa„ ten dood, gekwetst of gedeferteerd zyn, „ en vervangen worden door recruten zon„ der geweer of wiLv Terwyl dit te Parys gaande was, kwam hier in 's Hage een brief, aan den Keizerlyken Gezant Graaf Van Starhemberg, door den Generaal Clairfait. den 2 April uit Doornick gefchreven, met deze gewigtige tyding „ Ik haast my, om uwe Excellentie ken„ nis te geeven, dat de Generaal Dunton. „ tier my dezen morgen gefchreven heeft, „ en sGra- venhace.  67o NIEUWE NEDERLANDSCHE' 's Gravenha- ge. „ en te gelyk zendt, als Krygsgevangenen,; vier Gedeputeerden van de Nationaale Conventie, benevens den GeneraalBour- „ nonville en zyn Aide de Camp, welken door de Nationaale Conventie gezonden waren om hem te arrefteeren en voor de „ balie te geleiden; te gelyk meldende, dat zy voornemens waren hem onder weg te „ laaten vermoorden, doch dat hy hen was! „ voorgekomen en hadt laaten gevangen „ nemen. „ Ik heb dezelven voorts onder goede ge„ leide naar Mons gezonden, alwaar zich „ de Prins Van Coburg bevindt, hebbende „ hunne papieren doen verzegelen. De Generaal Dumourier fchryft my, ?, dat hy morgen zal vertrekken met zyne ' Armée, om te vernielen allen, die zich '', zouden verzetten tegen het algemeene wel„ zyn, en om aan het Koning.ryk den vrede „ en de rust weder te geven. Ik haast my „ om u van deze gewigtige gebeurtenis „ kennis te geeven, en heb de eer te ,', zyn, enz." De gevangenen waren Bournonville, Minifter van Oorlog der Franfche Republiek. Menoccë, Kaptein der Husfaaren, en Aide de Camp van den Generaal en Minifter. Villeneuve, Secretaris van het Krygs-Departement. Camus, la Marqué, Guinette en Henri Beauval. Leden der Nationaale Conventie, en tot Commisfarisfen by de Noordelyke Armée benoemd. , En Feaucoud, Secretaris der Commisfie by de Noordelyke Armée. Ier-  fAARBOEKEN, April, 1793. 671 Terftond fchreef Dumourier die ftuk aan *t geheele Leger: Myne Cameraaden! Vier Commisfarisfen van de Nationaale Conventie zyn gekomen om 1 my te arrefteeren en voor de Balie te brengen;' de Minister van Oorlog verzelde hen. Ik herdacht, wat gy my beloofd hebt, dat gy uw Vader niet zoudt laaten opligten, die meermaalen het Vaderland behouden, die u óp den weg der Overwinning gebragt, en nog onlangs aan uw hoofd een eerlyken aftocht gemaakt heeft. Ik heb hen op een veilige plaats doen brengen, om ons tot Gyzelaars te ftrekken. Het is tyd dat de Arrnde haareu wensch uite, Frankryk van Moordenaars en Oproermaakers zuivere, en aan ons on. gelukkig Vaderland de rust wedergeeven, welke het door de misdaaden zyner Reprefentanten verlooren heeft. Het is tyd eene Conftitutie te herneemen , welke wy drie Jaaren achter een gezworen hebben, welke ons de Vryheid fchonk, en alleen in ftaat is om ons te behoeden voor de losbandigheid en anarchie, waarin men ons geftort heeft. Ik verklaare u, myne CameraadenJ dat ik u het voorbeeld zal geeven van vry te leeven en te fterven. Wy kunnen niet vry zyn dan met goede wetten; zo niet, zullen wy ïlaaven der misdaad zyn. De Generaal en Chef der Franfche Armée, DUMOURIER. Iti het Bad van St. Amant, den eerften April, ten elf uur 's avonds. De voornoemde gevangenen wierden naar de Abtdy van St. Martin te Doornick gebfagt: en terftond wierdt de Generaal Mine* s Gra- 'enha- ;e. Dumou- ier aan tLe£ert  »sG*A vehhage. 67* .NIEUWE NEDERLANDSCHE zynski door Dumourier naar Rysfel gezonden, verzeld door 100 Husfaaren van zyn Legioen , en bragt een brief aan Duval, Bevelhebber van Rysfel, om aan te kondigen of te vraagen het inkomen van 6000 man van 't Leger van 't Noorden in die Stad. Maar Duval weigerde zulks en nam Miaczynski in bewaaring, en deedt zyn gevolg oncwapenen. Dumourier maakte vervolgens een Adres aan het Franfche Volk waereldkundig, gedagteekend uit de Baden van St. Amand, den % April, en van dezen inhoud: Cedert het begin van de Revolutie heb ik my gewyd ara het onderfchragen van de Vryheid en de eer der Naüe. Het jaar 1792 is het merkwaardigfte, door de, dienden, welken ik bewezen heb: Minister der Euitenlandfche zaaken, geduurende drie maanden, heb ik de waardigheid van den Franfchen naam door geheel Europa opgebeurd en onderfteund; dan eene hatelyke cabaal lasterde my, m»t my te befchuldigen zes millioenen, beftemd tot geheime uitgaven, gedolen te hebben, daar ik aangetoond heb, dat ik van dat fonds nog geene vyf maal honderd duizend livres had uitgefchoten. Op het einde van de maand Juny, myn politiekén loopbaan verlaaten hebbende, heb ik een kjein Corps d'Armde in het departement van het Noorden gecommandeerd; men gelaste my, dat departement met myne Troupen te verlaaten, ter zeiver tyd, dat de Oostenrykers 'er met magt binnen trokken; dan ik gehoorzaamde niet en ik heb dat departement behouden, waar na men my heeft willen opligten, om my naar de citadel van Metz  JAARBOEKEN, April, 170$. 673 Mett te voereD, en my, door een Krygsraad, ter dood te laaten veroordeelen. Den s8 Augustus nam ik in Champagne het bevel over eene Armée van twintig duizend mannen , zynde dezelve zwak en niet wel ingerigt; ik hield tagtig.'duizend Pruisfen en Hesfen tegen, en dwong hen.tot den aftogt, na hun de helft van hunne Armée te hebben doen verliezen: toen was ik de redder van Frankryk, maar van toen af heeft de fcheltnachtigfte aller menfehen, de fchandvlek der Franfchen, in een woord Mar at, zich verbitterd om my te lasteren. Met een gedeelte der zegevierende Armée van Champagne en eenige andere Troupen, ben ik den vyfden November in de Belgique getrokken; ik heb de altyd gedenkwaardige Bataille van Jemappes ge« wonnen, en ben, na eene reeks van voordeden, op het einde van November, in Luik en Aken gekomen: van toen af was myn val befloten; men befchuldigde my, dan van Hertog van Braband, dan van Stadhouder en dan weer van Dictator ft willen worden. Om myu voorfpoed te vertragen en te vernietigen, heeft de Minister Pache, onderdeund door de misdadige factie, welke alle onze rampen voortbrengt, die overwinnende Armée van alles doen ontbreken, en het is zo ver gekomen, dat dezelve door honger en naaktheid vertoopen is: meer dan vyftien duizend mannen zyn 'er in de Hospitaalen geweest; meer dan vyf en twintig duizend zyn door elende en weerzin gedeferteerd, en meer dan tien duizend paarden zyn van honger gellorven. Ik heb de fterkfle klagten aan de Nationaale Conventie gedaan; ik ben zelf te Parys geweest ten einde haar aan te zetten om het kwaad te heeïeo, maar zy heeft zich niet verwaardigd de vier wetnoren, welke ik baar had overgegeeven, te kezen, en geduurende de 26 uuren, die ik in Parys heb doorgebragt, heb ik telkeus gehoord Jroupea van vermeende gefcedereerden, welken myn 's Gra- venha- ge. Adres van Dumourieraan de Fr. Natie.  674 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGravenhA- GE. Jdres jihh Dumourier«aft de Pr. Natic. • myn hoofd eiscbten, zo wel als allerhande lasteringen , terwyl de bedreigingen en de hoon my tot op het landgoed, daar ik my naar toe begaf, hebben vergezeld. Myn ontflag aangeboden hebbende , ben ik in dienst van myn Vaderland gebleven, om dat men my voorftelde om te handelen over de fuspenfie van den Oorlog met Engeland en Holland^ en, ingeval zulks niet daagde, dan de expeditie op Holland te doen , welke ik als onvermydelyk befehouwde om de Nederlanden te bewaren; onriertusfchen heeft de Nationaale Conventie, terwyl ik, en zelfs met goed gevolg, in onderhan. deling was. zich gehaast om zelve den Oorlog te verklaaren, zonder zich met de toebereidfelen bezig te houden, ofte voorzien omtrend de middelen , om denzelven te onderdeunen. Men hadt'er my zelfs niet van verwittigd, en ik heb het niet dan door dé nieuwspapieren vernomen , wanneer ik my gehaast heb om een klein Corps d'Armée, van nieuwe Troupen, die nooit in het vuur waren gewéést, te formeeren en met die Troupen, welken door het vertrouwen onoverwinlyk waren, heb ik drie fterke piaatfen genomen , en was gereed om in het hart van Holland door te dringen, toen ik de wanorden te Aken, het opbreken der belegering van Maaftricht en de droevige retraite van de Armée vernam; dezelve riep ten fterkden om my ,en ik verliet myne veroveringen om tot haare hulp te ylen: Ik oordeelde, dat. wy onze zaaken niet konden herdellen, dan door een fchielyk geluk; derhalven voerde ik myne fpitsbroeders tegen den Vyand aan. Den 16 Maart had ik een aanmerklyk voordeel te Tirlemont; den 18 leverde ik een groote Bataille,. de regiervleugel en het centrum, die ik geleidde, hebben overwonnen; doch de linkervleugel,welke ouvoorzigtig hadt aangevallen, doeg op de vlugt; den 19 maakten wy een eerlyken aftogt Biet ue braaven, die ury nog. overig zyn,-want een  Jaarboeken, rfiafö i793- ?s ren gedeelte-der Armée was'uit een getóoRefai den 21 en sr. hebben wy met deh zeilden nn.éd gevogten;, en het is aan onze fermeteit te wyten, dat men het.behoud te danken heeft van eene Armée , die niet ademt dan voor eene verftandige vryheid, voor de regeeriug der wetten en voui de ten onderbrenging der regeeringloosheid.' Van toen af hebben Marat, . Kobespierre eri de misdadige fecte der Jakobynen van Parys onderling d*tn val van dc Generaals, maar vooralden mynen, beflatcn. t>ie fchelmen, omgekogt door het goud der vreemde Mogendheden, om »de vernietiging der Arméeën te vokooyen, heb* ben genoegzaam alle de Generaals doen arredeeren, en houden dezelven in de gevnhgenislén vin Parys om hen te lept, nUri/iren, want dit is het woord dat die mouders hebben gefmeed, om by de nskomelingfchap de gedagtenis te bewaren vari de affchuwlyke moorden, op de zes eerde d&geri van September gepleegd. ferwyl ik met het herdeden der Armée bezig 'pen, daar dag en nagt aan arbeide, zyn gisteren, den 1 April, vier Commisfarisfen, vari de Nationaale Conventie, aangekomen, met. een decreet om my voor de balie .te geleiden. De Minister van Oorlog, Bournonviüe, i'myn elêve) heefc dé zwakheid gehad hen te vergezellen, om in myn commando"op te- volgen. De.lieden, welken iu het gevolg van die trouwlooze zendelingen waren,, hebben , zelve my gewaarfchouwd, dat 'ef Verfchillende Trompen van moordenaars, uit myne Armée gejaagd of geylifgt, op deri weg verdeeld waren, om my, voor myne komst in Parysj te dooden. Ik ben verfcheideu uuren bezig ge-* weest, met te tragten om hun van de onvoofzigtighe.id dezer arredatie te overtuigen; dan niéts kon liunnen hoogmoed doen wankelen, derhalven heb ik heri allen doen arrefreeren, om my té dienen tot gyzelaars tegen de misdaaden van Parys1 j en ik heb terftond een wapendilffand mei 'sGaA» VENüAGE. Adres van Qtë mdiirier' aan de Pr. Nd* i'èi  67 ne bedorven zielen gevonden hebben; doch indien zy de regeeringloosheid willen daande houden , dan zal myne Armée hen draffen. Ik heb, in de edelmoedigheid van de Vyanden, die wy zo zeer beledigd hebben, de zekerheid van den uitwendigen vrede gevonden. Niet alleen behandelen zy, in weerwil van den laster, welken onze aanhitfers verfpreiden, om ons wreed te maaken, onze gekwetften, zieken en gevangenen, die in hunne handen vallen , met menschlykheid en op eene edelmoedige wys , maar zy verbinden zich, hunnen marsch te fta. ken, niet over onze grenzen te komen, en door onze braave Armée onze binnenlandfche onlusten te laaten eindigen.. Dat de geheiligde fakkel van Vaderlandsliefde de deugd en moed in ons doe oatbranden! Op het enkele woord van Conftitutie zal de BurgerOorlog ophouden, of zal niet kunnen beftaan, dan tegen eenige kwaadwilligen, die niet meer onderfteund zullen zyn door de vreemde Mogendheden, welken geen haat hebben, dan tegen onze misdadige oproerigen, en niet anders begeeren, dan haare achting en vriendfehap weder te geeven aan eene Natie, waarvan de dwalingen en regeeringloosheid geheel Europa bekommeren en ontrusten. De vrede zal de. vrugt van dit befluit zyn en de Troupen van Linie, zo wel als de braave Nationaale Vrywilligers, ■die, federt een jaar, zich voor de Vryheid heb-  JAARBOEKEN, April, 1793. 681 ben opgeofferd en een afkeer van de regeeringloosheid hebben, zullen by hunne familien gaan rusten, na dat zy dit edel werk verrigt hebben. Wat my aangaat, ik heb reeds den eed gedaan, en herhaal dien voor de geheele Natie en geheel Europa, dat ik , zo dra als ik het heil van myn Vaderland, door het herftel der Conftitutie, van de orde en den vrede, zal bewerkt hebben, alle myne publyke bedieningen zal afV leggen en in eenzaamheid het geluk myner Medeburgeren zal gaan genieten. De Generaal en Chef der Franfche Armée, DUMOURIER. In de Baden van St. Am and den 2 April 1793. De Prins Van Coburg, Bevelhebber der Ooftenrykfche Krygsmagt, onderfteunde voorzeid Adres van Dumourier met een Adres aan de Franfche Natie, 't welk hy waereldkundig maakte , gedagteekend uit het Hoofdkwartier te Mons den 5 April -793 > en van dezen inhoud: DeMaarfchalk Prins Van SAXENCOBURG, Generaal en Chef der Legers van Zyne Majefteit den KEIZER en van het KEIZER. RYK. Aan de FRANSCHEN! T"\e Generaal en Chef Dumourier my mede geJ J deeld hebbende zyne Declaratie aan de Franfche Natie, heb ik daar in gevonden de gevoelens en grondbeginfelen van een deugdzaam man, Zz 4 die 'sGra- venha- ce. ' | Adres van Dumourieraan de Fr. Natte,  fife NIEUWE NEDERLANDSCHE *•$ Grave 5sha- Adns Van Coburg de FranJchen. lie in de daad zyn Vaderland bemint en een $mit tracht te maaken van de regeeringloosheid en de onheilen,die het zelve verfcheuren , met daa» aan het geluk van eene Conftitutie en van eene wyae en welgevestigde Regeering in de plaats te ftellen, Ik weet, dat dit de eenparige wensch is van alle de Souvereinen, die, door de oproerigen, tegen Frankryk in de wapenen gebragt zyn,en byzonder van Zyne Majefteit den Keizer en van Zyne Pruisfifche Majefteit. Daar en boven bezield met achtinge voor het geheel van eene zp groote en edelmoedige Natie, by welke de ouwrikbaare gronden van rechtmaaügheid cn epr, in vroeger tyden, zo heilig waren, voor dat men haar,doop moorden , geweldadigheden en kunstgrepen , daar van heeft verwyderd en dat gedeelte verleid, het welk, onder het masker van menschfyklieid en patriottismus, niet anders fpreekt. dan van moorden en van dolken. Ik weet daar by , dac dit he; verlangen is van allen, die in Frankryk eerlyk, verdandig en deugdzaam zyn. Ten volr len overtuigd van deze groote waarheden, en niets anders verlangende dan den welvaart en roem van een Land , dat door zo veele ongeregelde bewegingen en rampen verfcheurd wordt, verklaar ik, door deze proclamatie, dat ik, met al de magt, die my toevertrouwd is., de edelmoedig? en heilzaame oogmerken van den Generaal en Chef Dumourier en zyne braave Armée, zal onderfteunen. Ik verklaar daar en boven, dat, fchoon wy onlangs en herhaalde reizen als dappere, onverzaagde en edelmoedige Vyanden met eikanderen geftreden hebben , ik een gedeelte van myne Troupen, en zelf myne geheele Armée, indien de Generaal Dumourier zulks vordert, met de Franfche Armée zal doen vereenigen, om, als vrienden en fpitsbroeders, die beiderzydsch elkanders achting waardig zyn, mede te werken aan Frankryk weder te geeven deszelfs con-  JAARBOEKEN, April, 1^93. 683 ftitutionet len Koning , de Conftitutie, die het voor zich ontworpen hadt en by gevolg ook de middelen om dezelve te verbeteren, indien de Natie ze onvolmaakt mogt vinden, om, dus doende, in Frankryk, gelyk ook in het overige van Europa, den vrede, het vertrouwen, de rust en de welvaart weder te brengen. Ik verklaar dienvolgens, op myn woord van eer, dat ik geenzints op het Fransch grondgebied zal trek-, ken, om 'er eenige veroveringen te doen, maar eenig en alleen ter bereiking van bovengemelde oogmerken. Ik verklaar insgelyks, op myn woord van eer, dat, indien de krygsbedryven vorderden, dat de eene of andere vesting aan myne Troupen wierdt overgegeeven , ik dezelve, niet anders zal aanmerken, dan als een heilig onderpand, en verbind my by deze, op de ailerbepaaldfte en uitdruklykfte wys, om dezelven weder over te geeven , zo dra de Regeering, die in Frankryk zal gevestigd zyn, en de braave Generaal, met wien ik eene gemeene zaak da te maaken, het zullen eisfehen. Ik verklaar eindlyk, dat ik de allerdrengde orders zal geeven en de allerkragtdadigde en zeker-* fte maatregelen nemen, op dat myne Troupen niet de minde buiteidporigheid. bedry wen, of zich de minde knevelary of geweldadigheid ver* oorloven, maar de perfoonen en eigendommen op het Fransch grondgebied ontzien zullen , en dat al wie, uit myne Armée,tegen myne orders zul* len handelen, op daande voet, met den alierfchandlykften dood zullen worden geftraft. Uit myn Hoofdkwartier te Mons, den 5 April. 1793. De Prins Van Coburg. Dog het groot ontwerp mislukt zynde, en hetLeger weigerende om deinzigtenvan Du* Z z 5 tnou.- 's Gra- VENHA* ge. Adres V-n Coburg aan de Fr au* fchen.  6S4 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhace. mourier ten dienfte te ftaan , ontkwam hy ter haauwer nood het gevaar van zelve gevat, naar Parys vervoerd en aan de Nationaale Conventie overgegeeven te worden;, waarom hy dan met Egalité. Chartres, en den Generaal Valence , met nog 4 Overftens, en een klein gedeelte Fransch Krygsvolk tot den Prins Van Coburg naar Mons vlugtte. De Generaal Dampierre, en andere Nationaale Officieren hebben voornamenlyk het plan van Dumourier verydeld. Na dat derhalven dit geheel ontwerp aldus in rook vervlogen was, heeft de Maarfchalk Prins Van Coburg den 9 April het navolgend nader adres aan de Franfche Natie door de drukpers alom bekend gemaakt; De Maarfchalk Prins Van SAXENCOBURG, Generaal, commandeerende en Chef de Legers van Zyne Majefteit den KEIZER en van het KEIZERRYK. ! Aan de FRANSCHENS De Deelaratie , die ik den 5 April uit myn Hoofdkwartier te Mons gegeeven heb, is een operfbaar blyk van myne perfoneele gevoelens om, zo dra mooglyk, de kalmte en rust van Europa te herftellen. fk heb in dezelve op eene vrye en openhartige wyze myn byzonder verlangen open gelegd, tea einde de Franfche Natie een beftendig, en duurzaam Gouvernement zoudehebben, het welk rustte op onwrikbaare gronden  JAARBOEKEN, April. 1793. 685 den van billykheid en menschlykheid, en dat aan ■ Europa den vrede, aan Frankryk deszelfs geluk, zoude verfchaffen. Daar ondertusfchen de uit- ( vyerkfels van die declaratie zo tegenilrydig zyn aan de gevolgen, die dezelve had moeten teweeg brengen , en welken maar al te zeer toonen, hoe weinig de gevoelens, die dezelve hebben voort-1 gebragt, erkend zyn geworden; fchiet my niets, anders over, dan dezelve in allen deele te herroe pen en formeel te verklaaren, dat de ftaat van Oorlog, die tusfchen het Hof van Ween en, de Vereenigde Mogendheden en Frankryk plaats heeft, van nu af aan wederom ongelukkig herfteld is. Ik zie my dus door de dringende omftandigheden, welken diep misdadige menfehen volharden, om tot omverwerping en het ongeluk van hun Vaderland te beftuuren, genoodzaakt myne voorgemelde declaratie volkomen te vernietigen en te doen weten, dat, deze doodlyke daat van Oorlog herdeld zynde, ik de nodige orders heb gegeeven , om dienvólgens te gelyk met de vereenigde Mogendheden, te. handelen met alle kragt en klem, waar voor zegevierende Legers vatbaar zyn. Hef verbreken van den Wapendildand is de eerde vyandlyke ftap, die de doodlyke famenloop van gebeurtenisfen my gedwongen heeft te doen, en 'er zal dus van myne eerde declaratie niet anders overblyven, dan de onfehendbaare verbintenis , die ik hier met genoegen vernieuw, naamlyk dat de allerftrengfte Krygstugt, door myne Troupen, op het Franfche grondgebied, zal onderhouden en gehandhaafd worden, terwyl men alle overtreding met de uiterfte geürengheid zal draden. De 'oprechtheid en goede trouw, welken altyd de dryfveeren myner daaden geweest zyn, verpligten my om aan dit nieuwe adres aan de Franfche Natie alle mooglyke publiciteit te geeven, op sGra- 'enha- ïe. 4dres Van C@> )Urg aan ie Fr. Natie.  635 NIEUWE NEDERLANDSCHE VENHAGE. op dat 'er geen twyffd omtrent de gevolgen, die 'er uit konden voortfpruiten, zonde overblyven. Gegeeven in myn Hoofdkwartier te Mons, den 9 April 1793. Prins van Coburg. Dog vestigen wy eens. onzen aandagt op 't geen omtrend deze aanmerkelyke gebeurtenis te Parys voorviel. In de zitting van 3 April deedr Ia Croix, een der terug gekomen Commisfarisfen uit Belgien, berigt van hunne verrigtingen; betuigde zyne fmert, dat zy een dag te vroeg van Rysfel waren opontboden, vermits anders Dumourier dood of levend voor de balie zou gebragt zyn; verhaalde voords de aangewende middelen om Rysfel in zekerheid te Rellen, en alles watzy beraamd hadden om Dumourier te doen buigen voor 't gezach der Conventie; doch dat, toen zy hun voorneemen wilden uitvoeren, de vier pieuw benoemde Commisfarisfen kwamen met het Decreet, dat zy tegen Dumourier moeften volbrengen: waarop la Croix met zyn Amptgenooten vertrok,die op den weg een buitengewoonen postboden van 't Noordelyk Departement ontvingen, met'een affchrift van een Brief van Dumourier aan de Bewindvoerders van dat Departement, hun berigtende , dat hy den Oorlogs- Minister met de vier Commisfarisfen hadt doen in bewaaring neemen, tot Gyzelaars, tegen het begaan van nieuwe moorden en misdaaden, enz. Na  JAARBOEKEN, April, 1793. 687 Na het lezen van dezen brief vervolgde' la Croix zyn rapport, en merkte aan verno-i men te hebben, dat daags voor de ontrui-< ming van Doornik, Clairfait by Dumourier hadt gefpyst; dat in den nagt der ontruiming! van Brusfel, Dumourier eene zitting der zogenaamde provifioneele Reprefentanten hadt bygewoond; voorts verklaarde hy, dat Dumourier thans zo zeer in 't Noordelyk Departement wierdt verfoeid,als hy bemind was geweest. Midden in deze omftandigheden ontving de Conventieberigten vanCufiiue, gedagtekend den 30 Maart, berigtende een geleden nederlaag by Bingen, en dat hy genoodzaakt was geworden naar Landau te wyken, en eene andere plaatfing te neemen, om den intrek der Rhyn-Departementen te dekken , die hy onaantastelyk hoopte te maaken. Hier na vereenigde zich in een oogenblik de Commisfie van 't gemeene welzyn; 1'bttriot drong aan op eendragt; eischte,dat de Conventie zich verklaarde als te zullen doorzitten; dit ging door, en de Nationaale Con* ventie beval aan den provifioneelen uitvoerenden Raad, op ftaande voet, een anderen Generaal te benoemen in plaats van Dumourier. Zy verklaarde wyders aan de Franfche Natie, dat Dumourier een verrader was van het Vaderland; dat hy het verlies der vryheid en de herfielling" van het despotismus bezworen hadt. Zy verboodt aan alle Generaals en Commandanten van Steden, foidaten van de Republiek, sGrA- 'F.NH&1-  638 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGravenha- ce. bliek, aan alle geconftitueerde authoritei* ten in Frankryk, om Dumourier als Generaal te erkennen , op ftraffe van voor een verrader van het Vaderland gehouden en met den dood geftraft te zullen worden, met verbeurdverklaaring van derzelver goederen ten voordeele van de Republiek. Zy befloot, dat Dumourier buiten de wet gefteld was, en magtigde alle burgers om op hem los te gaan, met belofte van eene belooning van driemaal honderd duizend livres. en het verkrygen van den burgerkroon voor hem of zyne ërfgenaamen, welke Dumourier zal vatten en levend of dood te Parys brengen, zullende die fom van 300,000 Livres, door de Nationaale Thefaurie, ter befchikking van den provifioneelen uitvoerenden Raad gefteld worden. Zy bevül, dat dit befiuit, door buitengewoone Couriers, zou verzonden worden aan alle de Departementen, aan alle Generaals en Commandanten der Steden, en dat het zelve in de Steden en aan het hoofd van alle gewapende Corpfen zou afgekondigd worden. Verders wierdt de uitvoerende Raad verklaard in blyvende Vergadering te moeten zyn; men ontboodt voor de balie, het Departement, de Regeering, en Santerre, Generaal-Commandant van Parys, die ook kwamen en verfcheiden maatregelen voorftelden, en door den Voorzitter wierden gelast, de goede orde, 't vertrouwen en broederfchap in de Stad te handhaven. Santerre vroeg om intrek by de Commistie van algemeene veilig»  JAARBOEKEN, April, 1793. 680 ligheid, tot voorftelling van maatregelen, waar voor hy in Rondt, zo wel als voor de' rust; zeide voorts, dat in Parys96000 man waren die wapenen konden voeren, en dat 40000 gewapende foldaten in drie dagen konden vertrekken. Voorts verklaarde de Conventie de gevan. gen Commisfarisfen en Oorlogs-Miniftei te ftellen onder de vrywaaring en eer der Franfche Soldaaten, en beraamde middelen tegen de menigte wegloopers, die uit het Leger van Dumourier in Parys kwamen, om die tot nader bevel te bewaaren; ook zyn door de Commisfie van algemeene veiligheid verfcheidene beveelen van gevangenneeming uitgevaardigd,tegen veelerleiperfoonen van rang by het Leger,en betrekking hebbende tot Orieans, enz. De zitting ten 5 uuren gefchorst, en ten 7 uuren hervat zynde, wierdt door een Afgevaardigden van Valenciennes berigt, dai de beste geest in die Stad heerschte, on danks alle poogingen van Dumourier; da reeds tien duizend man in het Camp var Maubeuge,en agt duizend in Condé waren; Lequinio, Bellegarde en Cochon, Commisfa risfen der Conventie, fchreven van Valen ciennes ,den 2 April, dat de gevaaren des Va derlands ten hoogften top waren gefteigerd zy zonden de Proclamatie van Dumouriei aan zyn Leger,en meldden,dat zy hetGuar nifoen zouden aanfpreken; dat zy misfchier binnen weinig oogenblikken 'er niet meei zouden zyn , maar als Patriotten zouden fterven. Car s Gra- fENHA* 3E. ! f  *êGra> *enhagé. < J J ] i 1 < 1 c c 69a Nieuwe ne de r la nds c fis Carnot, een ander Cdmmisfaris, fehrèef van Douay, dat het verraad van Dumourier de verontwaardiging der: Franfchen hadt doen opryzen, en zy gezworen hadden eerder te derven, dan het Fransch Grondgebied te iaaten overheeren. Hier na deedt men verflag van de mislukte aanflag van Dumourier op Rysfel , door den Generaal Miacz'nsky, aldaar zelfs gevangen genomen met 150 man. Wyders heefc de Convemie in de nagtzitting van den 4 dezer befloten, dat de Burgeresfen Falence en Montesfon, met haare kinderen in daat van arrest gefield, en de. Burgers Egalité en Siliery, in het oog zouden gehouden worden. Voorts gaf Fabres Deglantines kennis, dat om de verklikkers, die het eerfte decreet van arreftatie hadden doen mislukken , voor te komen, 'er zedert dertig uuren eenige onverfchrokken burgers waren vertrokken, met de zekere middelen voorzien, ora den verrader Dumourier te vatten. Bermjet of liever Bernctze, Officier, die n de Kamer van Dumourier Was, toen hy le Commisfarisfen deedt in hegtenis neeuen, kwam ook voor de balie, deedt verlag van die gebeurtenis, en berigtte hoe iy gebruik hadt gemaakt* van den hem door Dumourier opgedragen last om de man'chap te winnen, om hen tot hun pligt te >eweegen , als mede om eene verkreegen Commisfie van Dumourier naar Valencienles aan te leggen , tot het bewaaren van lie Scad voor de Republiek, het welk hem >ok gelukte ,'en waar op hy haar Parys voert-  JAARBOEKEN, April > 1793. 6gi voorttrok, met zich brengende een brief der Commisfarisfen te Valenciennes, fchryvênde: „ Wy hebben het Guarnifoen van Valen„ ciennes gezien; de Battaillons hebben ge„ zworen voor de Republiek te vegten. De „ Verrader is als zodanig bekend; het Va„ derland zal nogmaals gered worden, en de „ Tyran zal vergaan." Zie hier dat verflag woordelyk aldus luidende; WET6ËË VÉRS! Tk heb alle gevaaren,den dood zelfs, getro'üfeerd, om in uw midden de vreesfelykRe gebeurtenisfen te doen komen bekend maaken, en zo veel té belangryker, door dien het welzyn der Republiek daar van kan afhangen. Het is U niet onbekend, welke middelen de trouwlooze Dumourier te werk gefield heeft, om de Soldaaten , over welken hy het bevel voerde, te verleiden. Gy hebt de Proclamatien gezien, die hy hun geaddresfeerd heeft;zyn oogmerk was om de Nationaale Conventie te vernietigen, om dezelve dooreen onwettig gezag, mooglyk domhet zyne, te doen opvolgen. Het was in dat oogenblik, waar in hy dit fchuldig ontwerp fmeede, dat Uwe Commisfarisfen te Saint Amant aangekomen, zich tot hem begaven, verzeld door den Minister van Oorlog. Dumourier deedt my tot hem roepen, en a^art zyne zyde nederzitten. Gy kent de deugd, getrouwheid, en den moed van uwen Mede-Burger Camus; hy trad de eerften in de zaal, waar' in Dumourier zich bevondt, en voerde hem de' volgende woorden toe. Aaa Ge* 'sGftA ■» VENHAGE.  692 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra- VENHAGE- V&rjlag van Bernaze. , Generaal! wy fom'Tieeren U uit naam der ,, wet om U te begeeven naar den Rechtbank „ der Conventie." De Generaal antwoordde hem, dat hy de Conventie niet kende , dat hy in het Veld moest zyn, dat hy de Vader der Soldaaten was, en hen niet kon verlaaten. Na deze fommatie van uwe Commisfarisfen, waar op de Verraader niet antwoordde, dan met eene belagche'yke uitdrukking, zocht hy rot een vergelyk te komen, en waagde zelfs om hen in zyn belang over te haaien; doch gy twyTelt niet aan den moed, w.ar mede zy zyne va>rfiellen verwierpen. Camus zeide hem: ,, Ge,, neraal! gy zyt een onbedachtzanme; weet gy ,, niet waar aan. gy u bloot Relt?" De burger ia Marqué vosrde hem te gemoet: ,, Gy beleedigt de Vertegenwoordigers der Natie." Dumourier weigerde zich over te geeven; uwe Commisfarisfen verzochten hier op den OorlogsMinister, om van zyne oude vriendfehap met Dwuourier gebruik te maaken, ten einne hem te beweegen, om hem te verzeilen. Dumourl-r, omringd van zynen Etat Majoor , mrakt zich geree^ om hen te doen vatten. Reeds hooren zy rondsom zich het gefchreeuw: Men m/éfi hen doen ophangen. Ik zocht toen te vluchten; doch ik vond 'Schildwachten , die zich tegen myn vertrek verzetteden; ik ging daar op weder naar luimen, en was getuige v?n de e rfte fchuldrge poosing tegen de Vertegenwoordigers der Natie. Men wil hen in een ryruig doen ft.jp. pen. Zy weigeren zulks; eindelyk noodzaakt mm ben daar toe, men voert hen naar Doornik, en levert hen in de handen der Oostenrykers over. Men hoorde daar op eene momnïe verontwaardiging door de geheele Vergadering. Gy fiddert, Burgers! Gy zult nog meer zidderen wanneer ik uw zeg, dat Buurnonvil/e* uit het rytuig willende dappen, een fabelllag ont. ving  JAARBOEKEN, April, 1793. r hy genoodzaakt was zich deta 5 April, des avonds, met levensgevaar te red 8 NIEUWE NEDERLANDSCHE gendheden weder herfteld is, en hy den Oorlog tnet nadruk zal voortzetten, maar dat evenwel ïyne Troupen de ftiptfte Krygstugt op het Fransen Grondgebied zullen houden. Thans verneemt men, dat werklyk het OostenryksLeger in Frankryk gerukt is, Maubeuge gebloqueerd, 2n Dumourier aan de voorhoede marcheert, zynie de Franfche Troupen gecommandeerd door len Generaal Dampierre; dus men op het punt is >m de gewigtigüe Gebeurtenisfen te yerneemen. Deze gebeurtenis, welke zo veel opziens n gantsch Europa baarde, konde niet naaaten de oplettendheid op den perfoon van Dumourier tot zig te trekken. Men las dan >ok wel haast wegens hem dit verflag: r\e Generaal Dumourier is geboren te Kameryk, ^ in het jaar 1738; zyn Vader bekleedde in die !tad den post van Commisfaris-Regulateur, en ilaatfte zyn Zoon in een KoninglykMilitair -School -an Artillerie, alwaar hy zulk een goeden voortlang maakte, dat hy fpoedig tot eenen aanzienlyen rang in het Militaire-Weezen fteigerden, en 1 de Bataille van Creveld, bereids den rang van ;taf-Ofhcier hadt,en 17 Wonden ontving, waar an een hem een Vingerlid ontnam. In den Jaare 1708 diende hy als GeneraalCwartiermeester des Legers, door Frankryk naar Jorfika gezonden, onder den Graaft Ainri>ociif, wanneer ook dit Eiland aan de heerfchappy van Frankyk onderworpen wierdt gemaakt. Vervolgens heeft y nog in verfcheide Gewesten van Europa eenui oornaamen rol gefpeeld, en een leven gehad vol an byzondere gebeurtenisfen: de vlugheid zyner edagten en beweegingen zyn boven alle verbeeling; zyne kefwyze is ongemeen fober, levende oorgjands maar van eenige Lepels Soupe, eeq ,«k. £ropd§ cfi eenige glazen Wyn, zelden meer flaa*  JAARBOEKEN, April, 1793. 699 flaapende dan drie uuren lang, en meest enkel op Stoelen; alle afmattingen beproevende om zyn lighaam aan ongemakken te gewennen; ook verze-i kert men, dat hy in de ontruiming der Nederlanden, genoegzaam van zyn Paard niet geweest is, "in den tyd van drie dagen. Een der meest kenfchetzende trekken van zyn leven is, het geen hem bejegende toen hy zich te Sedan bevondt, om het bevel over te neemen van het Leger door la Fayette verlaaten, en geheel tegen hem opgeruid, vermits aldaar door een Soldaat wierd uitgeroepen: daar is de Schurk, die aan den Oorlog fchuldig is. Dit den Generaal aangediend zynde, gaf hy, voor het Front ftaande, flegts ten antwoord: Cameraads! levert my hem uit, die dit gezegd heeft. De Soldaat kwam, en de Generaal zeide hem: Gy zyt dan , die dit gezegd heeft; goed, trek den Sabel, zo ge niet laaghartig zyt, en trok tevens de zynen ; maar op 't oogenblik valt den Soldaat hem te voet, en Dumourier, dit ziende , verzoekt zelf den zynen om den boeteling te vergeeven, en ver» gunt hem weder in 't gelid te treden, waar na men t minfte gemor tegen den Generaal niet gehoord beefc. Hoedanig ook f zegt de Schryver van den Courier du Bas - Rjiin ,) de verkeerdheden van den Generaal Dumourier zyn geweest, zonder te willen poogen om die te verkleinen of hem vry te pleiten, van fomtyds wat al te veel gezwetst te hebben, kan men hem het recht niet weigeren, van toe te Itaan, dat hy waardig wis eene betere zaak voor te ftaan, en dat, hy zich als een braaf Oorlogsman heefc gedraagen; dat hy nooit gebillykt heeft de uicfpoorigheden, de plunderingen, de dieveryen, door .Bandieten, onder den naam van Nationaale Guardes, of van Commisfarisfen der uitvoerende magt, by vreemde Volken gepleegd. "Een onwraakbaar bewys van de braafheid van zyn 'Caracter, (jtas vervolgt die voorn. Schryver') is, Aaa 5 dac sGra- ir'enha3E. Berigt . .opens 't Karacler tan Du» nourier.  700 NIEUWE NEDERLANDSCHE VGra- VENHAGÊ. dat hy, op het oogenblk vn zyn vertrek uiteen Land, waar in hy waarfchyniyk nooit zal wederkeeren, de kostbaare dingen beeft doen weder geeven , die men uit de Kerken geftoleu hadt. Wy zyn ver af, van dit oordeel voor bet onze te willen over nemen. Maar het is niet onmogelyk, dat in het beoordeelen van Dumourier. de uitkomst ook wel, gelyk doorgaans, eenig deel heeft gehad. Dumourier heeft nog, zedert zynen tegenfpoed en vlugt naar het Oodenr'yk Leger, een tweede Adres aan 't Franfche Volle uitgevaardigd, zynde hoofdzakelyk van dezen inhoud: „ Toen hy zyne eerfte Proclamatie uitgaf , hadt hy zyne Armée getoetst , en meende te mogen onderftellen, dat zy het allen met hem eens waren. Maar, zegt hy, wie zou geloofd hebben, dat 'er Generaals ivaren, die, of uit eerzucht, of door een geest van ylhoofdigheid, getracht zouden hebben, het belluit der Armée te veranderen. Dat hebben nogthans gedaan Damt>ien e . Stetenbojf, la Mor lier e , Rofi re , Chancel, Ferrand. Zy hebben tegen hun y/adedand en tegen my zamengezwooren. tk wil hun hunne ondankbaarheid niet verwyten, voegt hy 'er by, zy zullen hunne dut eens op den grond van hun hart vinden. Uuk zullen de Jakobynen 'er in hunBe blinde drift, wraak over neimen." Voorts zegt hy: „ dat de af. al dier verraders den ftaat der zaaken een oogenblik vetr  JAARBOEKEN, April, 1793. 701 veranderd heeft. De Commisfarisfen te' Valenciennes en te Rysfel , hebben alle middelen in 't werk gefteld, om de Armée1 te verleiden , en de voorgewende zamenzweering te dempen. Zy hebben zich van de wapenen van bloodaarts bediend. Den 3 dezer, waren zes dweepachtige Volontairente St. Amand gekomen,om hem tedoorfteeken ; maar hy hadt ze voor de woede der Soldaaten bewaard, en naar de vier Commisfarisfen laaten brengen, om het getal der Gyzelaars te vermeerderen." „ Den 4 waren drie Battaillons Nationaale Volontairen uit het Camp gedeferteerd naar Valenciennes. Hy was hun, een half uur van Coijdé, met eene escorte van 18 ruiters, ontmoet; zy hadden de laagheid gehad, om op hem te fchieten, en verfcheidene perfoonen en veele paarden van zyne escorte te doodeng zy hadden hem den weg naar het Camp, werwaards hy wilde retireeren, afgefneden , en hem genoodzaakt, zich met een gedeelte zyner Officieren, in een fchuit, over de Schelde te redden, om zich naar den eerften post der Keizerlyken te begeeven." „ VVyl zyne intentie niet was te emigreeren, maar hy zich verzekerd hieldt, dat de Armée haare verontwaardiging tegen die moordenaars zou uitdrukken , hadden zy zich, met het krieken van den dag weder naar het Camp begeeven. Doch, niet tegenftaande de fterkfte betuigingen van verknochtheid aan zyne grondbeginfels, bemerkten zy egter ras eene ftille , fombe. re sGra- fENHA" JE*  702 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHACK. I i re beroering, die hen deedt oordeelen, dat de meeningen aan 't wankelen waren. Hy fprak tot ieder Corps, en ieder Corps antwoordde, als den voorigen dag. Maar op den weg naar het Hoofdkwartier te St. Amand vernam hy, dat het Corps Artilleristen het groot Artillerypark naar Valenciennes wilde brengen; en een óomplot muitelingen hen wilde opligten, om hen insgelyks derwaards te voeren, en 'er eene verdiende uit te maaken, om hen aan hunne dwingelanden" over te leveren ; dus fchoot 'er voor hun niets overig , dan naar de Keizerlyke Armée te retireeren, welke zy, ingevolge de Proclamatie van haaren Commandant, als haare Bondgenooten , moeiten aanmerken. Verfcheidene Corpfen Ruitery en eenige Voetvolk , hadden zich reeds by hen gevoegd, en zo ras de Keizerlyken, niet als Veroveraars, maar als Bondgenooten, tot herftelling der Conftitutie, op het Fransch Grondgebied getrokken waren,zouden zich nog veele Corpfen by hunne Medegezellen in de Wapenen voegen." Hy zegt verder: „dat hy den geest der Armée, en vooral die der Troepen van Linie zeer wel kent; dat haare grondbeginfels .n den grond zuiver zyn; dat zy zich door de overdreeven gevoelens, die men haar aanbiedt, een oogenblik kan laaten aftrekken ; naar dat, wyl haar onoverwinlyke moed, in dezen Oorlog betoond, noodzakelyk ver» seld moet zyn van de begeerte, om Wet:en te hebben, die zy alleen in de Condi:utie,-welke de tirannie der Anarchisten .1 ver-  JAARBOEKEN, April, 1793. 703 vernietigen zal, kunnen vinden, zy op de publieke agting jaloersch zal zyn; dat zy zich fchaamen zal, haare Vaandels, Hechts een oogenblik, by die der ftraffchuldige ongebondenheid te hebben kunnen voegen; dat zy zich weder vereenigen zal met die braaven, die hem in zyne retraite niet verzeld hebben, dan om over een paar dagen terug te komen, en de verwarringen, die Frankryk bedroeven, te doen ophouden." Eindelyk zweert hy in den naam zyner fpusbroederen: „ Dat zy de wapenen niet zullen neerleggen , voor dat zy ten einde van hunne onderneeming gekomen zyn; dat hun oogmerk is de Conftitutie, en het Conflitutioneele Koningdom te herftellen; dat geen drift hen bezield; dat geene vreemde Mogendheid invloed op hunne opinie heeft; en dat men overal, waar , op hunne komst en die hunner Bondgenooten, de regeeringloosheid ophoudt, vrienden en broeders in hun vinden zal; maar dat zy overal, daar zy tegenftand vinden, de fchuldigen zullen weeten te onderfcheiden van de vreedzamen ; dat zy de ponjaarden van Marat en de Jacobynen niet vreezen. Hy befluit, met, in den naam zyner compagnons, den eed te herhaaien van vry te leeven en te fterven." Maar tot het volledig maaken der egte ftukken, tot deze gebeurtenis betrekkelyk, dient nog voor eerst de Proclamatie van de Nationaale Conventie aan het Belgifche Leger , in deze bewoordingen ingerigt: ét s Gra- fENHA" 3E.  's Grave nha- ge. '" Procl, aan 't I Belg, Leger. i i i ï 1 1 < i ( i f < 1 < 1 ( ( 1 1 r\UMOüRlER heeft zyn Vaderland verraaden; die Zamenzweerder, onder wiens bevel Uw ieder dapperheid eerlang overwinningen behaalde, waar van hy aan zich zeiven de roem toefchreef, soekt beden niet anders dan om u nedcrlaagen te ioen ondergaan j ten einde 'er uw de fchande van oe te fchryven. Hy tracht om tegens de Vryheid le Wapenen te wenden , die gy niet anders dan tot /erweering van de dwingelandy had opgevat. Gy, Fiianjcilèn! uw Vaderland bedreigen! Gy tegens iwe Vrienden, uwe Broeders, uwe Vrouwen en ïwe Kinderen optrekken ! Neen, gy zyt niet beraam tot de allerfnoodfte der misdryven! de Sollaaten van de Vryheid zyn idee eensklaps de verchrelyke medeplichtigen van eenen Staatkundigen ichelm geworden. En ach! is het niet op de ftem /an het in gevaar zynde Vaderland, dat gy zyt ingetrokken en overwonnen hebt? Is het nog niet [at zelfde Vaderland, het welk uwe armen cn uwe vapenen vordert ? Haare gelieiligde dein zal zich n het diepst van uwe huten doen gevoelen; gy ;ult het geheugen vernieuwen van uwe overwinnin;en, en van yver branden om 'er nieuwe te beaalen Dusdanig beoordeelen uw lieden de Vcrtrgenmordigets vaa de Natie. van wiens vertrouwen :n achting gy lieden in 't bezit zyt; zy kennen,uw ieden beter dan den trouwloozen Chef, die uw beIriegc, teneiude uw lieden te onteeren en in het verlerf te deepen; zyn vermetele hand heeft de Sou'erainiteu van het Polk gefchonden, met die van lerzelver Vertegenwoordigers te doen vatten , die loor de Nationaale Conventie aan uw lieden waren ifgezonden. Zyn misdryf is openbaar, hy wi! iw ■ h Kuning geeven. Zyn naam is aan de eeraosheid gewyd,zyn hoofd to: hec fchavotbedemi: wreekt ^04 NIEUWE NEDERLANDSCHE De NATIONAALE ;CONVENTIE aan het BELGISCHE LEGER.  JAARBOEKEN, April, 1793. 705 wreekt uwen roem en het Vaderland: levert den Verraader over: eene Burger- K) eon is de bel 00nende prys dien uw verwagt. Franfclie Soldaaten! indien het mooglyk koste zyn, dat 'er onder uw lieden mannen konden gevonden worden die niet getrouw bleeven door den affcbiw welke het verraad inboezemt, dat zy dan ten minden ieeren om het te zyn door de vrees voor de drf. Gy lieden zyt enkel de voorhoede yan de Natie: zy is in haar geheel ac ter uw gereed (taande om alle die geenen, welke geneigd zyn haar te dienen, te befchermen , en die geenen welke weerftrcevig zouden durven zyn, met haaren blixem te verpletteren. De Verraader Duin ut iet heeft Parys gelasterd, om u tegens die Stad, welke de wieg en bakermat van de Vryheid is en dia ook moet onderfchraagen , op te zetten en in 't harnas te jaagen. Parys is in rust, en waakt voor de veiligheid der Volks Vertegenwoordigers, eerbiedigt de wetten, is bereid om haare Republikeinfche legerbenden te doen aanrukken! Hy heeft uw lieden de Nationaale Conventie willen doen befchouwen als ia twee fadien verdeeld; hy heeft gebruik gemaakt van eenige debatten, die de brandende liefde voor de Vryheid, die altoos achterdochtig is - inzonderheid in tyden van beroertens, by Menfehen heeft moeten verwekken, aan wien de belangen» van een groot Volk zyn toevertrouwd. Repubiikeinfche Soldaaten! het is eene trouwloosheid v,:n zynentwegen , ten einde uw lieden tot blinde werktuigen te miaken van de vernietiging der Conventie en der her (lelling van de Koninglyke waardigheid. De Nationaale Conventie is een, zo als de Natie: zy zal de onverdeelbaarheid van de Republiek fchraagen; zy heefc zich rondsom de Standaard der Vryheid verza meld ; zy zal die, is het nodig, in uwe gelederen draagen: zy doec eenftemmig den eél om met U lieden te /let ven, of de Za mnzweerders, de Dwin- 's Gra- venhage. Procl. lan 't Belg. Beger.  706 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra' "venha ce. Dwingelanden en alle derzelver aanhangers uit* ■ te roeijen e?i te verdelgen. Vervolgens komt hier ook in aanmerking de brief van drie Commisfarisfen van de Na> tionaale Conventie aan den Prins Van SaxenCoburg, den n April 1793, omtrend het adres van Dumourier aan 't Franfche Volk, gefchreeven, en aldus ingerigt: MYN HEER!' "T^umotirier heeft de Franfche Natie verraadefl, aan :ewelke hy zyne geheele grootheid verfchaldigd was; gy kunt geene achting voor een Verraader hebben: de oprechtheid verbiedt, om hem eene fchuilplaats te geeven; en gy had de Leden van de Conventie, die hy u heeft overgeleverd , niet moeten ontvangen: de Franfchen zouden die geenen van uwe Natie verfoeid hebben, die zulk een laagheid zouden begaan hebben, en zouden uwe Gyzel .ars terug gezonden hebben, die hec recht der Volkeren verbiedt, in foortgelyke gevallen aan te neemen. Wy zenden u de exemplaaren van de Decreeten der Conventie, by die gelegenheid gegeeven, en wy voegen 'er de onderfcheidene Proclamatien by, die wy in het Leger gedaas hebben. Een braaf Generaal en een vriend van de eere, moet het gedrag kennen, dat de rechtvaardigheid vcorfchryft ; en wy verzekeren u s ,, dat de Franfche Natie geheel zal omkomen, »f „ dat zy vry zal zyn."' {Was geteekend,) > LEQUINÏO. COCHON. BELLEGaRDE. , Dc  jAARBÖEKÈft, Af ril, i?ö§. }t Dë Veld Maarfelialk en Bevelhebber vai >t Oöftenryks Leger, beantwoordde den i'i April dien brief aldus; MYNE HEEREN! Ik Heb den Generaal Dumourier niet als een Verraader aangemerkt: hy heeft by ons nimmer als van het geluk yan zyn Vaderland gefprookeu; hec is op dezen achtingswaardiger! groridilig, dac zyne onderneeming gevestigd is; het is na die gëdaahe gelofte, dat ik hem hebbe ontvangen , eo na de welke gy hem beodrdeelen moest. Gy zyt met elkander verfchillende van gedachten: zie daar zyri gehefele misdaad: zyne gröndbeginzelen riepeö heni toe die Goriltitutie terug, die uwen afgod was; hy zag 'er het geluk van Frankryk en de rust van Eu* ropa in. Ook behelst zulks niets, dat waardig is, bm hem aan de eerloosheid ed den dood der booswichten over te ge-ven: hy heeft nimmer verftandhouding met ons gehad, en wy hebben tegen elkander gevochten öp eene wyze, om het tegendeej van alle verlïaridhouding te. kunnen bewyzen. Gy befchüldigd hem in uwe Proclamatieri, van zyri Vaderland ce hebben willen overgeeven: de eerfte voorwaarde , zo dra men die onderzocht heefc „ was, dat hy, en de Generaals, die herri gevolgd zyn, plechtiglyk vastgefteld hebben i „ dat zft i, nooit zouden toeftaan, dac andere Mogehihe» ,i den ziéh met de binnenlandfche organifatie van ,, uwe beftiering Zouden bemoeijen,of dat men dsj „ oprechtigheid en billykheid van Frankryk zoude ,, aantasten:" zy hebben federt. dien tyd niet gewankeld. Wat de vief Commisfarisfen val dei Conventie betreft, hun noodlot is in uwe hmdM Ik appelleer tegeri alle die geweldige, tyrannike ed driftige befluiten yan eenige Leden uwer Vergide= jing, voor die geenen3,die nog onder, u hun v.4uero land beminnen. Mogten.zy het middel vinden aii dé ftuiptfekkingen, die, Frankryk van een ryten m BbSs £« f vfnhI- ge, Anié*. van dett 'Prins. van Cé' burg.  7o8 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGravenha- GE. die geheel Europa beroeren, te doen ophoudeü! Die is myn wenscb zo wel als de uwe. {JVas geteekend ,) COBURG. Het weder antwoord van twee Franfche Commisfarisfen aan den Prins Van Coburg, van den ia April, luidde aldus: GENERAAL! T"\e Gedeputeerde Burgers, aan wien gy uwen Brief van gisteren hebt geaddresfeerd, zyn reeds van Valenciennes vertrokken; wy vervullen aldaar hunne plaats: wy deelen in dezelfde gevoelens, wy hebben dezelfde plichten te vervullen, wy hebben dezelfde ééden te onderfteunen, en wy hebben het zelfde gezag in handen, dat voortvloeit Uit de Nationaale Volksveriegcnswoordiging van het Franfche Gemeenebest. Wy Remmen daar in met uw overeen, Generaal,, dat in gevoelen te verfchillen geene misdaad is, want de wettige misdaad is niet betrekkelyk dan tot daaden. Ook is het enkel ingevolge van voor het oog van allé Volkeren en die van uw zeiven gepleegde, fchuldige en ftrafwaardige misdryven, dat Dumourier als een Verraader is erkend. Met zyn Vaderland op eene voordeelige wyze te behouden , en voor baar te derven, indien zulks vereischt wierdt, had hy zich met eeuwigduurenden roem bedekt. Nu heeft hy zich tot in het laatde nagedacht met fchande overlaaden, met te zoeken het zelve te verderven. — Hy beging zelfs een groote misdaad , enkel met zynen wil te willen ftellen in de plaats van die van zyn Vaderland, om daar aan zeiven een Regeeringsbeftuur te geeven, van welk een aart die ook mogte zyn: dé wiï  ]AARBOEKEN, April, Ï7öi. 70$ wil van eeri Leger-Bevelhebber aangekant tegens het wettig gezag, al was die zelfs goed, is een vernieling van alle grondbeginzelen, eén attentaat tegens de Nationaale Suuveremiteit. . Maar wat heeft Dumourier if» zyn fchild gevoerd?al dat geene 't welk ons onverzoenlykfte Vyanden hebben getracht uit te werken i onze Legerbenden te verleiden, die tègehs hun: Vaderland op te ftooken en aan te voeren, ons eenen nieuwen Dwingeland te geeven,. zich met onze Vyanden zamen te voegen, ten einde zyne misdaadige voorneemens ten uitvoer te brengen. Wat kost hy erger te werk ftellen ? De fchuldigè la Fayette, dien hy heefc veroordeeld en aan de eerloosheid toegewyd, hadt die wel zo veel gedaan5 Hadt hy geen trouw gezwooren-aan het Gemeenebest, en" het vertrouwen der Franfchen verkreegen? Op die enkelde tytel, Generaal! maakt gy gebruik van zyn trouwloosheid; maar gy houdt bern niet voor onfchuldig. Gy fpreekt ons van dié Conllituiie , welke -As, zegt gy, onzen afgod. die Conftitutie is in duigen gevallen, door de icbüid zèlvërt van 'die géenen, welke 'er nu na zoude verlangen, en ze toen ter tyd niet wilden hebben: zy kost van geen langeh duur zyn, dewyl zy aan geen Volk voldeedt ,dat de volkomen/Ie Vryheid begeerde. De Natie heeft 'er'een wieede proef van genomen , die 'er haar voor altoos afkeeng van heefc gemaakt: zy heefc na de Gemeenebest-Regeermgsvorm verlangt; zy heeft die bezwooren; ook zal zy dié ondèrfchraagen of zich onder derzelver pumfeoopen begraavèn. (fVaV geutUnd,) DÜBOIS-DUEAT. BRIET. falenciennes, den 12 April 17Ó3- Nu fchoot 'er niets over voor tic-verbod Bbb 2 's Gravenha- ge. IVede?- tintw» derCom- misfaris* Cen.  's Gra- VENHACS. yio NIEUWE NEDERLANDSCHE dene Mogendheden, dan den Oorlog voord te zetten, of te tragten vrede met het Franfche Volk te maaken: 't laatfle was het allerwenfchelykst voor Europa; voor duizende en honderd duizende, ja millioenen van menfehen, die geen het minfte deel in de gefchillen hebbende, het ongelukkig Aagtoffer van kwalyk begrepene ftaatkunde worden. En het vrede maaken met de Franfchen was zo veel te redelyker, als die Natie onlangs het volgend belluit heeft genomen : „ De Nationaale Conventie verklaart, irt naam van het Franfche Volk, dat zy zich „ in geenen deele, met de regeering van andere Mogendheden zal bemoeyen, maar „ verklaart, te gelyker tyd, dat zy zich eerder onder haare eigen puinhoopen zal be„ graven, dan te gedogen, dat eenige Mo„ gendheden zich inlaaten met het binnen„ landsch beftuur der Republiek, en invloed ,, hebben op het maaken van de Conftitutie, „ die zy zich zal willen geeven. Voords „ decreteert de Conventie de ftraf des doods tegen den genen, die zoude voorftellen om met vyandelyke Mogendheden te han« „ delen, welken niet vooraf plegtigdeFran,, fche Natie, haare Souvereiniteit, de on„ verdeelbaarheid en eenigheid der Repu,, bliek, gevestigd op de vryheid en ge„ lykheid, hadden erkend." Maar met dit al is het te vreezen, dat het onlangs günftig geweest zynde Krygsgeluk te zeer verblinden zal. en geheel doen v2jtt  JAARBOEKEN, April, 1793. 711 vergeeten, hoe ligt de Oorlogskans kan verkeeren. Althans de toebereidzelen tot het oorlog voeren waren aanzienlyk. De Stad Antwerpen leverde omtrend het midden dezer maand eene ongelooflyke verwisfeling van Toneelen op. De Schelde was vol met Engelfche en Hollandfche Transportfchepen, geladen met allerley Krygsbehoeftens, paarden en Krygsvolk; dagelyks trokken 'er Ooftenrykfche, Pruisfifche , Engelfche en Hollandfche Legerbendens , mitsgaders de terugkeerende Franfche Krygsbezettingen van Breda en Geertruidenberg door. Veel fprak men ook van een Congres, 't welft aldaar was tot ftand gekomen. Maar de Prins Van Coburg en den Graaf Van Metternicb. een postboden ontvangende, verlieten in alleryl die Stad, en daags daar aan wierdt die ook verlaaten door den Heer Prins Erfftadhouder en den Heer Erfprins. De geweezene Franfche Krygsbezettingen van Breda en Geertruidenberg waren in drie verdeelingen, ieder van 2200 man, Vilvoorden doorgetrokken, richtende hunnen weg op Dendermonde, om vervolgens op Rysfel te trekken. Tegens de Grenzen van Fransch Vlaanderen, ftonden nu de Keizerlyke Legers onder den Prins Van Coburg, die van Bergen zyn voorder getrokken, hebbende hun Hoofdkwartier te Bosfti; de Pruisfifche te Doornik; wederom Keizerlyke te Nieuwpoort, Veurne en Gyveldej en de Engelfche te Ostende , in welke Stad de Hertog Van Tork zyn Hoofdkwartier hieldt, Bbb 3 en 's Gra- fENHAïE.  sGsa- ViJNHA G£. " ' %v» NIEUWE NEDERLANDSCHE en alwaar^ ook reeds eenige Engelfche Kosters , nevens een Fregat in de haven la gen. -tlit dit al fcheen men te moeten opmaaken, dat het plan was om gelykerhand in die uitgebreidheid het Fransch Grondgebied te betreden. Sommige berichten Relden reeds de Vesting .Condé en ook Maubeuge als ingefloten Dog de Generaal Dam* pierre w:ndde alle middelen en pogingen aan om het Leger te herftellen, en de gedreigde Grensfteden te dekken , hebbende ten dien einde voor Boucbain eene voordeelige plaats heilagen. . Om Fransch-Vlaanderen te dekken, als fterk ter Zee en te Land bedreigd wordende, hebben de Franfchen een,Camp van iH h -20 duizend man gevestigd, en verfterken den gewigtigen postvat) Pont;Rouge met veel yver, terwyl zy 4 k 5QPQ man tot verdeediging 'er by gevoegd Rebben, weetende,dat zq hunne Vyand dezelve bemagtigde , dit zynen intrek in de Provincie grootelyks bevorderen zou. „ Van Rysfel af tot de Zee toe (Tehreeven ,, de Nationaale Commisfarisfen in een brief „ van St. Omerjn dato 19 April, naar Pas> *vO yertoonen de Grenzen een voldoende houding, en aan alle hoeken is men yve> )t rig bezig om de verweering al meer ge,, dugt te'maaken. De Vyand dreigt veel, „ maar tot hier toezien wy niet, dat zy-' 3, ne middelen aan zyne groote ontwerpen beantwoorden. Hy hadt gemeend, dat aï Duinkerken , door deszelfs zwakheid en £ rykdqro op de eerfte fomraatie zou vallen.  JAARBOEKEN, April, 1793. 713 3, Zyne Emisfarisfen hadden, reeds verfpreid,' „ dat die Stad geen wederftand zou doen „ maar wy hebben de Duinkerkers geneigd „ gevonden,om zich eerder onder de puin„ hoopen der Stad te begraaven, dan zich „ aan den Vyand over te geeven. Wy heb„ ben èerie verfchansfing binnen de Stad ge„ ordonneerd; wy hebben ook onmiddelyk „ een foort van Canonneerfloepen doen uit„ loopen, die deaannaderingen watondoen„ lyk zullen maaken, en de Ingezeetenen „ zyn voornemens zich in de ftraaten zelfs „ te barricadeeren, om zich tot den laatften ,, adem te verweeren. Dit alles, door 18000 „ man onderfteund, die in 24 uuren by de hand kunnen zyn, mitsgaders de omrin« gende Krygsbezettingen , geeft ons dc „ zedelyke zekerheid, dat de Vyanden hei „ geringe voordeel niet hebben zullen van „ dc2e Stad te vermeefteren." De Graaf Altxander van Bylandt, welke Bevelhebber te Breda was, en die Stad, ge< lyk wy gezien hebben, in 't laatst van February aan de Franfche Legermagt overgaf zal wegens die overgave te regt worden ge fteld voor eenen Krygsraad, befiaande ui de Generaals Van Heeckeren, Van Goens Gonzal, Von Wiguer , de Schepper , Voi Minnigerode en Van Brakel. Leyden. De Stads Vroedmeefler A. Soek , heel Wederom zekere Vrouw, woonende in d Gorteftraat alhier , door middel van d Bbb 4 sGra- /enha3e. > t 1 f t 3  714 UJETJWB NEDERLANDSGHE Keizerlyke Snede, in tegenwoordigheid van den Hoogleeraar Dupai, en den Stads Heel? raeefter Logger ', van eene welgefchapen en gezonde Dochter verlost. De Academie der Heelkunde te Parys, heeft dien zelfden Heere A. Soek , Stads Vroedmeefter en Onderwyzer in de Verloskunde alhier, haaren gouden Eerpenning toegeweezen^ voor zyne, aan de gemelde Academie medegedeelde Waarneemingen , aangaande de Ver los fingen., welke Hy, door middel van de Keizerlyke Snede, zq hier als te Wasfenaar, verricht heeft. Het Genootfchap der befchouwende en werkdadige Wiskunde , onder de fpreuk : Matbefis ScientLirum Genitrix, binnen de ze Stad, heeft in haare groote Vergadering, gehouden den 9 April, uitfpraak gedaan over de ingekomene Prysyerhandelingen , op de yraag: Welke zyn de redenen, dat zo veele Jongelingen, in de Wiskunde opgeleid wordende, genoegzaam geene vordering betoonen , of al vroeg dezelve verlaaten ? En door welke mid. delen zyn deeze nadeelige ondervindingen geheel of gedeeltelyk weg te neemen? * En de Eerprys van twintig dukaaten to.egeweezen aan de Verhandeling onder» |-e|end: HOMERUS.  JAARBOEKEN, 4MH I7P3- 7*5 En is>in de Vergadering van den 13 April] by opening van het verzegeld briefje geble-; ken, dat Schryver was de Heer A. J. Deiman, Phil. & $ U. Stud. te Jmfteldam. ' En daar de Verhatideling; qnderteekends Hoe meer men de oorzaak na kan fpooren% Waar door een onbeü wordt gehoor en, Hoe ligter 't kwaad wordt afgeweerd. GELLERi. niet is af te keuren, hebben Beftierderen befloten aan den Schryver derzelve, al,s een accesjit, aan te bieden een zilveren Eerpenning , indien gemelde Schryver voor den eerfteq Mei aanftaande, aan den eerften Secretaris J. van Coeverden, verlof tot; het openen van deszelfs verzegeld briefje gelieft te geeven, zullende het zelve anders , gelyk met de overige on bekroonden reeds gefchied is, ongeopend verbrand worden. Vervolgens, wanneer bovengemelde Beftierderen vryheid hadden bekomen, tot het openen van het briefje, behoorende tot de Verhandeling,aan welke een zilveren Eerpenning is aangeboden, hebben zy bevonden, dat Schryver van dezelve was de Heer j. L. Kesmann, Officier in het Regiment van den Generaal- Majoor Van, Brakel ? in Guarnifoen te Utrecht. Bbb 5 A^. Jrt« >E«.„ .1£a<1  Am- *tei> dam. ?i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Amstêldam. De Heeren Bewindhebberen van de Alge» meene Nederlandfche Oost-Indifche Maatfchappy, hebben beflotende gewoone Voorjaars Vergadering van Zeventiénen , të beginnen op Maandag den 13 Mey aanftaande , ter voorzittende Kamer Zeeland, te Middelburg. Aan de Kaap de Goede Hoop zyn aangekomen, den eerften January, de Paket de Krany', Kaptein J. Sem, naar Batavia; den 16 February de Schepend Refolutie, Kaptein D. Hendriks, naar de Kaap,beiden van deze Kamer, eh de Afrikaan, Kaptein T. Ketel, van de Kamer Enkhuizen 5 den 9 January zyn vertrokken, St. Lourens, Kaptein Sluyter, en Regt door Zee, Kaptein L. Runke, alle naar Batavia beftemd. In het begin van February zoude van daar vertrekken de Retourfchepen, nevens de Oorlogsfregatten de Zephier en de Havik, als tWestkapelle , Kaptein Laurehtius, als Admiraal van de Retourvloot den Heer RaadÊXtraordinaris van Indien J de Grecve, de Unie, Commandeur ter Zee en Opper-Equipagiemeester Ph. H. de Haart, De Gouverneur Generaal Mosfel, Kaptein Colyn, Rusthof, Kaptein Boisfme, Nieuwflad, Kapt. C. van Deventer, de Conftitutie, Kapt. C. de Cerf, Macasfer, Kaptein Keuken, Gouda, Kaptein Stefens, de Castor, Lieutenant Smitskamp, en het particuliere fchip de Geertruy  JAARBOEKEN, Apn!, 1793. 717 jpetronella, Kaptein L. van Rosfum, alle voor hunne Kameren. Volgens brieven uit Bourdeaux en Cette, van den 5, 6, en 7 April, is , by Decreet der Nationaale Conventie, den uitvoer van Kurk, geduurende den Oorlog, uit Frankryk , verboden, zonder onderfcheid naar welk Land het ook zyn mogt. Uit Parys vernam men ook in deze maand, dat-de Nationaale Conventie den 12 deni Koophandel in gemunt Fransch geld, hadt verboden. Cambon hadt ook nog voorge» fteld,en men dagt,dat het zou befloten worden , dat de Wisfelbrieven, op Landen, met welke Frankryk in Oorlog is , aldaat niet zouden mogen verhandeld worden. Dit alies heeft de Wisfelcours doen daalen, eu de pryzen van alle Waaren doen opllaan. De Conful van dezen Staat te Trieste, heeft ter gelegenheid van den uitgebarften Oorlog , dit berigt algemeen bekend gemaakt : De opgekomen Oorlog tusfchen Frankryk en Hol land, mitsgaders de Vredebreuk van wegen; de Algerynfche Regeering , moeten noodwendig aanmerklyke belemmeringen en vertraagingen veroorzaken , in het afzenden van Koop - Waaret der Republiek naar de Levant, bet welk, gevoegc by de evenredige vermeerdering van Asfurantie Premien , de vervoering van zaaken vanwaardye, zo als Drogeryen, Speceryen, Lywaaten, Lake nen, enz. al te langwylig en kostbaar maakt, om niei Am- STIiL* DAM.  718 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- STELt dam. Berigt van den Confulte Triefte, [ I niet een bepiald voordeel te zien Jn derzelver vervoering te land naar Triefte, gelyk zulks door ver* fcheide Huizen met goeden uitflag, en ter hunner volkomen vergenoeging, geduurende deq voorgaanden Oorlog is gepraclifeerd- De vryheid van die Haven, alwaar beftendig Vaartuigen in laading liggen naar Saloniea, Smirna, Conftantioopolen, en dikwyls voor Alexandrien» vereenigt op dit oogenblik bet voordeel van genoegzaam nimmer gebrek te hebben aan Venetiaanfche en Ragufaanfche Schepen, welke voor het meerder gedeelte voor den Levancfchen Handel beftemd zyn, en de eenige onzydige Vlaggen der Middelandfche Zee opleeveren, die ook in vrede zyn met de Barbaryfche Regeeringen. Het Huis van F. E. J. Baraux &, Comp. te Trie/h heeft de eere om aan de Heeren Kooplieden deszelfs dienst aan te bieden, ter verzending dier Koop - Goederen, zo wel als voor de verdere zaaken ■> voor welke die Stad gefchikt is. Het voorn. Huis vleide zich, dat deszelfs waarneeming het vertrouwen zal billyken, het welk men aan het zelve zal vergunnen, en.dat dezelve zodanig zyn zal, om zich de voortduuring der zaaken tg doen gewinnen, welke door deszelfs bediening ïul{en zyn uitgevoerd. Fan vegen den Conful-Generaal Hunner Hoog Mogende de Heeren Staaten Generaal der Fereenigde Provinciën, te Triefte, Volgens een brief van St. Malo, van den 15 Maart laatstleden, was zedert twaalf dairen de Hollandfche Conful Guillaume Vin* :ent, andermaal in hegtenis gezet en zyn liuis verzegeld. Zyne bedroefde Familie wanhoopte niet, >f zyne qnfchitld «qu. blyken; doch vermits he«  JAARBOEKEN, April. 1795. 719 het lang kan duuren, verzoekt dezelve, dat zy, die goederen hebben liggen onder beheer van gemelden G. Vincent, dezelven door andere Kooplieden by Volmagt gelieven te doen terug eisfehen , ten einde bederf en fchaaden aan de eigenaars voor te komen. Ook is in deze maand bekend geworden de navolgende brief Vari Zyne Excellentie den lieert FREDRIK Grave win löWENHIKLM, Envoyé Extraordinair van Zyne MAJESTEIT* den KONING van ZWEDEN, by Hun Hoo^ Mogeneten de Heeren STAATEN GENERAAL der VEREENIGDE NEDERLANDEN, gefchreven aan den Heere C. A. HASSELGREEN, Agent van Hoogst gemelde ZyneKONINGLYKE MAJESTEIT te AMSTERDAM. Wel edele heer \ tk hadde my gevleid, dat het Publiek volkomen ge* x rust zoude gefteld zyn gewéést en allezints voldaan , wanneer en omtrend het geene ter kennisfe van het zelve, door U Wel Edele is gebragt geworden , ingevolge de orders van Zvne Excellentie den Heere Ryks-Kanfelier Baron Frederik Spar' re, dato 5 Maart laatstleden: dat, namentlyk „ Onze allergenadigfte Koning en Heeri beflc*„ ten heeft, geduurende de tegenswoordigè Krygs,, Onlusten , met opzicht tot de gezamentlyke „ Oorlogende Mogendheden, de allerftipfte Neu- „ tra- Am- STIïL* dam.  72* NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- steldam. Brief wegens onzydig Iieid dei Zweed- fche Vlag. „ traliteit te obferveeren..- en dat Zyne Majefteit „ ingevolge van dien, met de gegrondftëredenen van de Oorlogende Mogendheden verwachtende „ was, het refpefl; voor de Zweedfche Vlag, even „ gelyk met dien eerbied, welke Hoogstdezelve ,, bevolen heeft omtrend de hunnen in acht te ■ ,, neemen." ■ Dan dewyl verfcheideue tydingen en beoordeeliögen in de Nieuwspapieren over dat ontwerp gevonden werdende, óf moogelyk nog te verwachten, aanleiding zouden kuunen geeven tot misleidingen, waar aan dikwerf meerder geloof gegeeven werd, als aan het geene op Hooge Order bekend ge* maakt is.. Byzonder daar het in 't oog loopt, en niet alleen myne verwondering,maar ook leedwezen opwekt, dat eenigen van de voornoemde Nieuwspapieren en voo'rnamentlyk de (anderzints zeer geachte) Haarlemmer Courant van den 25 dézer,, zich over dit gewichtig ftuk hebben geüit, op eene wyze, even 20 gewaagd, als op zich zelve ten hoogften ongegrond: Zo hebbe ik, ter wegneeminge van alle hoegenaamde twyffelingen en onzekerheden omtrend deze importante zaak nodig geoordeelt, U Wel'Edele met de navolgende (my op Hooge Last van Zyne Majefteit ter handen' gekomen) hiflruc* tie te voorzien. „ U Wel Edele zullen op de alleropenlykfte „ wyze nader ter kenriisfe van de geenen dien 't aangaat doen komen, dat Zyne Majefteit onze; „ aliergenadigfte Koning en Heer, onveranderlyk „ befloten heeft, geduurende de tegenswoordige „ Krygs-Onlusten, jegens de gecoalifeerde Mo„ gendheden de allerftiptfte Neutraliteit in acht te „ neemen , mitsgaders jegens Frankryk. Dat, „ welke omftandigheden zich ook'zouden kunnen ;, opdoen, én welke voorftellen ook daar tegens „ mogten werden gedaan, dezelven echter Zyne „ Majefteit de Koning niet zullen kunnen bewee„ gen, veel minder noodzaaken of dwingen, in „ dit  JAARBOEKEN, April, 1703. jgu §jj dit zyri genomen onwrikbaar befluit eenige ver„ andering te maaken: Dat zyne Majefteit be„ grypt, dat zulks gegrond is op het recht der Volkeren,op de onafhankelykheid van Zyne Kroon, ,, en op de macht, die ieder Regent heeft, van ,, in vreede te leeven, zyne Onderdaanen de voor„ deelen daar van te doen genieten , en ten aan„ zien van alle Oorlogvoerende Mogendheden, „ voor zyn Ryk een flipte neutraliteit in acht te ,, neemen en te betrachten; en datj terwyl Zyne „ Majefteit, uit hoofde van de verfchuldigdeach. „ cing, die Mogendheden onfeilbaar voor derzei„ ver wederzydfche onafhangelykheid voeden, ,, met reden vermoedt,dat dit zyn onwrikbaar be,, fluit door alle hoegenaamde Mogendheden be„ hoorlyk tot een richtfnoer zal genomen worden, „ Zyne Majefteit dus ook verwacht, dat de Zweed„ fche Vlag,geduurende de tegenswoordige Krygs,, Onlusten, behoorlyk zal werden gerefpecteerd ,, en dat aaq dezelve, in plaats van aan eenige „ hoegenaamde beleedigingen met mogelykheid „ blootgefteld te kunnen zyn, in tegendeel met „ de volkomenfte zekerheid alle zodanige hulpe „ zal worden be weezen, als in de tegens woordige „ omftandigheden door een neutraale Vlag tot een „ ongeftoorde loop van de Commercie, met gerust,, heid van.dezelye kan en mag verwacht worden.'" I U Wel Edele hebt de vryheid, van deze myne Brief al zodanig, gebruik te maaken, als ü Wel Edele Zal vinden met het oogmerk het meest Overeen te komen. ïk heb de Eere te zyn, enz. Qfffldi geteekend,) P. Grave Va» LOWENHIELmV 'sHage, den 27 April 1793. Ook heeft de Deenfche Regeering of l£ofiinglyke Raad van Huishoudelyk beftier en Koop- Am-, st ÉLdam. Brief Wegens onzydigheid deir ZweedfcheVlag,  722 NIEUWE NEÖErLANDSCHE Am- sttei.- 2>am. Kóóphandel te Koppenhagen , aan alle d«è Deenfche Confuls den volgende brief rónd gezonden: Doör dezen wordt gy, Myn Heer! gelast, om tot narigt voor de Zeevaarenden bekend té maaken, dat 'er óp order des Konings, óp den hoogden top van het Eiland Sulen, in de Bailluagie van Tofën, Gouvernement van Drontheim, een Toren isopgerigt, hoog 24 voeten en van 18 voeten rhiddellyds, zynde wit geverfd, en gefcfiikt tot teen verkenhings- teken voor de Schepen, die of hunnen cours ten Noorden der Eilanden Smolen, Hittéred of Tröleri zetten, Of welvoör die, welken door wind of ftroóm ten Noorden dier Eilan: Öen verdwaald zyn, of oók wél voor die, welker] uit het Noorden , hec zy uit den Oceaan, het zy uit de Zee van Tröé komen. Wanneer dé verkenhings-puhten te Land of dé kenbaare rotfen, zo op genoemde Eilanden, als op het vaste Land, of door den afftand, of door Mist niet uit Zee te ontdekken zyn, zal deze Toren dienen om ded cours te bepaaleh, met behulp van de Kaart, door de Diredlie van de Koninglyke Archieven der Zeekaarten uitgegeeven, van eeri gedeelte der Kusten van Noorwegen, inhoudende de mond van de Rivier van Drontheim, met haare Eilanden en de Klippen, die dezelve omringen} waar van de daar by behoorende befchryving de nodige ophelderingen geeft. Men kan een nader berigt verwagten omtrent dé hoogte van de rots, die ten grondflag voor den Toren is, op dat men 'er den afftaüd, op welken dezelve uit Zee zal te ontdekken zyn, van kunne berekenen. Van Barcelona kwam de tyding, van deri 37 der afgelopene maand in, „ dat men al„ daar brieven van Algiers hadt, waar in „ gefchrèvéh wierdt, dat, na het vertrek it van den Hollandfchen Conful,'er iemand  JAARBÖÊKEN, April, 179*3. zyn huis hadt willen gaan bewoonen, doch dat de Dey en de hoofden van de1 „ Algerynfche Regeering zulks niet haddenJ i, tyillen toeftaan," voor reden gevende: dat zy ftaat maakten, dat het zelve wel 99 haast weder door een Hollandfchen Con„ ful zoude betrokken worden, nademaal dé vordering van den Dey thans niet anders ,, was, dan dat Nederland een grooter ge,, fchenk moest geven als te voren, aange„ zién de üitgeftrektheid en 't gewigt vart S, deszelfs Zeevaart, en dat zy niet twy„ felden, of de Regeering van de Republiek ,, zoude zich naar die begeerte fchikken." Commisfarisfen over het Vaderlandfchë Fonds, ter aanmoediging van 'sLands Zee dienst, opgericht in den jaare 1781, hebben wederom bekend gemaakt, dat zy op Maandag den 29 April 1793 , '3 morgens ten 10 uuren , in het St. Piecers Gasthuis tö Amfteldam, en op Saturdag den 4 Mey, ten t2 uuren, ten huize van den Makelaa* Dirk Wynands.tz Haarlem, zouden betaalinge doen van de toegelegde giften aan de Weduwen van de Zeelieden , in dienst van den Lande gefneuveld of verongelukts als mede aan de verminkte Zeelieden, dié in het gemelde Fonds zyn aangenomen^ In 't begin dezer maand, waren de Effecten op deze prys: 1-e Actiën van de Oost-Indifche Coriipagme 155. De Engelfche Oost-Indifche1 Cdmp. fiI3 en 1 half. De Engelfche Bank Ccc X8,, TËLJAJ5É.  Am- steldam. 724 NIEUWE NEDERLANDSCHE ,8fi De Zuidzee 87. De 4 perCt. Annuïteiten 94- De 3 P^t. Geconjbhdeerde 79 en 7 agtfte. Allen op Mey. De Agio van de Bank 1 en 1 half perCt. En op 't laatst dezer maand aldus: De Acfien van de Oost-Indifche Comp. ^6" De Engelfche Oost-Ind. Compagnie ai6. De Engelfche Bank 173 en 1 half. De Zuid - Zee 83 en 3 qua". De 4 perU. Annuïteiten 93. De 3 P«Ct. Geconfohdeerde 77 ™ I agtfte. Allen op Mey. De Wisfel op Londen op Zigt 39: 6 a 3, op 2 Maanden 39 & S»- IO- De A§io va" de Bank I en 11 zesciende a 3 quart perOt. RoTTÉRDAM. Omtrend het midden dezer maand kwam hier een fmaldeel der Kanonneerbooten uit de Kille terug, waar van de manfchappen meest uit gezeten Inlanders en Vrywilligers beftonden. Deze Pinken zyn zwakke vaartuigen, maar kunnen evenwel twaalf ponders voeren, en hebben daar mede den overtogt op de Rivieren belet. In 't eerst lagen zy by het einde van de Dordrechtfche Kil over de Moerdyk; vervolgens by Werkendam, om de Killen omtrend het Biesbosch te bezetten. Wy hebben reeds te voren gezien, dat den Admiraliteitsheer Bentinck, veel werkzaamheid omtrend deze Kanonneerbooten hadt  JAARBOEKEN, April, 1793. 725 hadt op zig genomen. Hy fcheen ook gaarne het gebied over dezelven, egter met hulp van eenige Zee-Officieren, te willen voe ren, en verzelde ten dien einde de Kanonneerbooten, in 't Jagt van den Zee-Raad te Amfteldam zyn verblyf houdende. Dog, of de Graaf Bentinck dit gebied zoude voeren als Raad ter Admiraliteit , dan of Hy van den Admiraal-':eneraal eene byzondere last tot bevelvoering hadde bekomen, was niet zo blykbaar. Wat hier van zy , hy zondt reeds aan alle de bevelvoerende Officieren der Amfteldamfche Kanonneerbooten te Rotterdam liggende, op den 18 Maart 1793 dit bevel: T^e Ondergeteekende ordonneerd by dezen, dat . *^ de Officieren, welke zullen Commandeeren dubbelde gearmeerde Kanonneerboten, om zich met hunne onderhebbende Vaartuigen met alle fpoed te vervoegen na de Kil, waar dezelve my Ondergeteekende nadre orders zullen ontfangen. Actum aan boord, leggende op de Maze voor Rotterdam, den 18 Maart 1793. {Was geteekend,) W. G. F- BENTINCK. Voords heeft de Graaf Bentinck, Heer van Rhoon en Pendrecht, zitting hebbende ter Admiraliteit te Amfteldam, nog dit nader bevel op den 24 Maart gegeeven: "T\e Ondergeteekende, Commandeerende de gewapende Vaartuigen voor Hardingsveld, ten Ccc 2 mees- Rot- cam.  J26 NIEUWE NEDERLANDSCHE BOTTER- Ander bevel vat denGra ve Van Benfinck. / meesten dienfte van den Lande nodig geoordeeld hebbende de twee Kanonneerboten onder den Lieutenant Fisfcher by zig te houden; ordonneerd hier mede de Commandeerende Officier der nog volgende vier Kanonneerboten, van zig te Rotterdam i te voorzien van een Victualie-Kaag, met het aodir ge tot het kooken voor de Equipagje behoorende, ajs mede van een Kok en Bottelier. Voorts met het geen in de Hengst van Comelis van der Pyl gezonden is, zig te voorzien voor drie weeken Viftualy, om tweemaal daags warm te kunnen fchaffen. Verders zig zo fpoedig mogelyk is met de voornoemde Boten na de Kil te begeeven onder de Qr* ders van den Heer Vice-Admiraal Van Kinsbergen. Actum aan boord van 's Lands Jagt, leggende onder Hardingsveld, 24 Maart 1793- (JVas geteekend,) W. G. F. BENTINCK, De Vice-Admiraal van Holland en West* Friesland Van Kinsbergen, aan welken het opperbevel over 's Lands Schepen en Vaartuigen was opgedragen, zondt den sa Maart het navolgende aan den Graaf B.estinck toe: De Ondergeteekende Vice-Admiraal van Holland en West - Friesland , Commandeerende en Chef 's Lands Schepen en Vaartuigen, verzoekt den Heer Graave Van Rhoon om zig met zyn onderhebbende Pinken te piaatfen van de Kop van 't Land tot aan de Bakkers Kille; van dezen kennisfe te geeven aan den Kaptein ter Zee $oh, en met overleg van hem zodanige Pofitien te Heerrsep, ajs, ten, meesten nutte van deq Lanten en  JAARBOEKEN, April. 1793. 715 afbreuk van den Vyand, genoemde Chef van de Linker Vleugel zal nodig oordeelen te zyn. Hy Heere Van Rhoon zal, hoegenaamt, geene verandering inde dispofitie mogen maaken, ten zy met overleg en voorkennisfe van gemelde Commandant en Chef. Latende verders alle detail van huishouding der Vaartuigen aan gemelde Heer Grave Van Rlioon •ver. In de Mond der Kil, 20 Maart 1793. (Was geteekend,) j. H. van KINSBERGEN. Hier op volgde nog den 21 Maart dit nader dringend voordel: T~)en Ondergeteekenden vind zig uit omftandigheden van den dienst van den Landen verpligt, den Heere Grave Van Rhoon ten fterkfte te verzoeken , en te presfeeren, zig ten eerften met zyn flotille van Pinken te begeeven, na de posten door de Ondergeteekende hem aangeweezen, op dat ingevalle van attacque der Vyanden aan die Vleugel , zy dezelve niet zonder hetbehoorlyk foutien en dekking vinden; daar by nog ge voegt, dat andere Militaire fchikkingen, in opzigten van den Heer Van Rhoon zyn Pinken genomen zyn, en dat dus de bezetting van die posten ten volle voor de verantwoording van den Heer Van Rhoon zal zyn. A&um in de Mond van de Kille, 21 Maart 1793. (JVas geteekend) j. H. van KINSBERGEN. De Vice*AdmiraaI Van Kinsbergen fchreef Ccc 3 nog Rotterdam. Verzoek fan Van Kinsbergen aan Bentinck.  jR OTTERKAM. Brief van Van Kinsbergen. aan Ken ■ ticck. ■58 NIEUWS NEDERLANDSCHE nog den 28 Maart aan den Heer Van Rhoon uit Dordrecht dezen brief: HOOG GEBOREN HEER! T Jw Hoog Geboren my gevraagd, en ik gepermitteerd hebbende om een paar onbemande enkelde Kanonneerbooten te mogen hebben, die, zq als my zeide, uit uw Corps de referve konde bemannen, en om op brandwagt gebruikt te worden, alzo de' Pinken daar toe niet gefchikt waren ^verneem ik eensklaps, dat Uw Hoog Wel Geboren gelasten ordonneert, waaruit ik befloot ,datüw Hoog Wel Geboren een Commisfie van Hun Hoog Mogende of wel van den Admiraal- Generaal bekomen hadde, maar door te veel haast U1 loog Wel Gebaren vergeeten hadt dezelve aan den Commandant en Chef van alle de 's Lands Vaartuigen, zo hier als elders op de dromen, te communiceeren ;dog bevindende, dat zulks geen plaats heeft,kan ik niet dan ten uiterfte verwondert zyn, dat U Hoog Wel Geboren zig onderneemt van eenige orders aan 's Lands Vjartui: gen te geeven, zelve zonder my hier in het geringde te kennen, dus verwarringen en desordres moeten voortkomen, die tot nadeel van den Lande en den dienst moeten zyn, zo als nu reeds plaats vind by die twee door den Lieutenant Herhufius gecommandeert, waar op het arme Volk zedert gepasfeerde Vrydag niets warms gegeeten heeft: en dus om door desardre, uit desobedientien voortfpruitende^het arme Volk niet meer te doen lyden, zende*k dezelve aan den Kaptein Bo/s. Vriendfchap, Heer Van Rhoon/doen my particuliere Con« fidëratien voor U Hoog Geboren "hebben, maar dedeze houd by my op, zodra bet algemeene welzyn of goede ordre in den dienst daar door zoude lyden; dierhal ven ben ik nogmaals verzoekende, dat D' Hoog Geboren zig houde aan myn gegeeven e verzoek.ordre van 20 'Maart laatstleedcn, en zig 38 generlye manier bemoeit met ordres of dirtftien  JAARBOEKEN, April, 1:93. 729 te geeven, als zoverre deinnerlyke huishouding der Pinken is betreffende; het critique moment, waar in zig het Vaderland bevonden heeft, voor by zyn de , zal voor my niets aangenamer zyn dan van het Commando ontflagen te worden, en als U Hoog Geboren daar een Commisfie toe bekomt, het zelve te mogen overdragen. Heb de eer met alle perfoneele ConOderatie te zyn. (JVas geteekend,') J. H. van KINSBERGEN. Addres HOOG GEBOREN HEER! Den Heer Graave Van Bentinck, Heer Van Rhoon , commandeerende de Pinken onder de ordres van den Collonel en Kaptein ter Zee A. A. Boh, voor Hardingsveld. Verders fchreef den Vice Admiraal Vaïï Kinsbergen, aan den baad-Penfionaris L. P. van den Spiegel, op den 14 April f793, aan den mond van de Kil, wegens het gefchenk aan den Engclfchen Officier Barkeley, (waar van wy hier te voren onder 'sHage gefproken hebben,) dezen nadrukkelyken brief: WEL EDELE GESTRENGE HEER.' isteren hier komende, wierd ik door den Schout by Nacht den Heer Melvill zeer onaangenaam verrast door de Courant, in welke de Refolutie van Hyn Hoog Mogende daat, by welke eene beCcc 4 loo- Ror> IERDAM. Brief vin Van Kinsbergen aan Bentinck.  73° NIEUWE NEDERLANDSCHIJ Rotterdam. Briefno* pens be~ looning aan Ber» keley, i 1 i 3 ] HOOG GEBOREN VORST EN HEERl Tk had wel gewenscht, dat Hun Hoog Mogenx de aan den Engeifchen Kaptein Berkelcy honderd duizend Guldens hadden gefchonken, in plaats van deze aanmerkelyke ondericheiding, aan hem toegekend. Dan hadt het Zeewezen niets te berispen, terwyl het andere de eer kwetst van die Officieren, welke in den zelfden dienst zyn geweest, en op dezelfde Vaartuigen, als de Engeifchen. En de Zee Officiers hebben al reeds eenige reden van niet zeer te vrede te zyn, dat 'er geen woord nog gerept is, van 't geen de Vaartuigen ter verdeediging van de Willemftadgedaan heb- looning aan den Engeifchen Kaptein Berkeley eu zyne Officieren wordt toegekend, wegens de dienften , welke hy eu zyne Officieren aan de Kanonneerboten hebben toegebragt. Zonder het minfte denkbeeld te hebben, om de hoedanigheden of dienften door dien Officier aan het Vaderland toegebragt , te willen verkorten, meen ik egter als Bevelhebber, die de eer gehad heb over een Corps braave kundige en werkzaamc Officieren, die over al, waar de dienst van my vorderde hen te werk te ftellen, voor het welzyn en de eer van 't Vaderland, ten vollen bereid waren, gevoelig te moeten Eyn voor dezen hoon: Immers indien de Buitenlmiers deze Refolutie lezen, wat moeten die anders daar uit befluiten, dan dat by, die in de tweede plaats het gebied voerde, en alle onze Officieren, iie in den zelfden dienst met de Engeifchen waren, tig maar zo tamelyk hebben gedragen enz. De Vice-Admiraal Van Kinsbergen, iet het hier niet by, maar fchreef nog aan len Admiraal-Generaal den 15 April van botterdam, alwaar hy zo even was aange* comen, dezen brief:  JAARBOEKEN, April, 1793- 73* hebben , en dit zy daar geweest zyn, tcxnen de fchoten, de hunne Vaartuigen van den Vyand ontvangen hebben. Maar om alle onaangenaamheden vo3r te komen, welken daar uit tusfchen de LsnJ. en Zee-Magt zoude kunnen ontftaan, en die het algemeen genoegen door openbaare oneenigheden zouden ftooren, heb ik dat al uit den weg geruimd, even als de zaak van Berkeley, al waar men niet zo zeer volgens ordre is te werk gegaan; 't geen genoeg bekend is. enz. {*). *t Zal niet te onpas zyn, hier de navolgende ftukken te piaatfen. Het eerfte is een brief aan den Zee - Kaptein Haringman , in Zeeland gefchreven, en van dezen inhoud: WEL EDELE GESTRENGE HEER! federt den 8 dezer maand verzogt zynde ons te chargeeren met de directie van zeker Fonds, opgerjgt door een aantal vrienden binnen deze Stad, en tendeerende om alle mcoglyke agrementen te procureeren aan de dappere verdedigers van het Vaderland, hebben wy de eer en neemen wy de vryheid, door dezen, U Edele Geftrenge onze hartlyke deelneeminge te betuigen, in den gewenscb ten uitflag der regt Vaderlandfcheexpeditie, dezer dagen op de Schelde ondernomen, en tevens U Edele Geftrenge te verzoeken, zich wel te willet chargeeren met de nevensgaande promesfe, grooi één honderd dukaaten, betaalbaar alhier, of b] de Heeren van de Perre, Meyners en Comp. u Middelburg, na verkiezing, luidende aan de ordei van U Edele Geftrenge, om, ten aanzien deze penningen , alle zodanige d spofitien te maaken al (*) Beiden deze Brieven zyn in 't Fransch gefchree ven , uit welke taal men ze zo flipt mogelyk ia *c Na fjerduhsch heefc overgebragt. Rotterdam. Andere brie/we* ge rulletkeley. t i  Rotterdam» Brief aan Kap tein Ha ringman f 1 ff 732 NIEUWE NEDERLAND3CHE als U Edele Geftrenge, tot remineratie der braave eqmpagien, onder deszelfs commando, en verder encouragement, het gefchifctfte en aan het oogmerk onzer intentie best beantwoordende, zal oordeelen. Het zal ons aangenaam zyn, by hec accufeeren ■van de receptie van dezen, tevens te mogen geïnformeert worden, of 'er door de by deze roemwaardige expeditie gefneuvelde Helden, Weduwen of Weezen zyn nagelaaten geworden, ten einde aan dezelven, in der tyd, insgelyks eenig douceur te kunnen doen toekomen. Na Uw Edele Geftrenge, nevens alle braave verdedigers van het Vaderland, in deproteft e des Allerhoogften te hebben aanbevolen , hebben wy de eer met de welmeenendfte dienstofferte en byzondere hoogachting te zyn, WEL EDELE GESTRENGE HEER! Uw Wel Edele Geftrenge zeer Dienstwillige en zeer gehoorzame Dienaaren, (JVas geteekend f) D. T vav GROVESTINS. GILLIS GROENEVELD. B. SUERMOND. Rotterdam, den 23 Maart 1793. Het ander ftuk is het antwoord van voorenoemden Kaptein, zynde aldus ingerigt: WEL EDELE HEEREN] )%7r°.0rl7?n1s zeer vereei-ende M^live van U Wel hdelens, is my nog niet ter hand gekoet)> dan de Kaptein Meur er heeft my daar van co-  IAARBOEKEN, April, 1793. 733 copie gezonden; ingevolge den inhoud, heb ik 'zulks, aan de braave verdedigers van ons Vaderland , die alhier de eer hebben op 's Lands Scheepen te dienen, bekend gemaakt; allen betoonen zy, op dit blyk van recht Vaderlandfche gevoelens, hunne uiterfte vergenoeging en de oprechtfte dank baarheid , gepaard met verlangens, om, in het vervolg te mogen toonen, hoe gevoelig zy zyn wegens de eer hun betoond. U Wel Edelens zullen my permitteeren, dat ik myne dankerkentenis daar by voege, en myne verpligting melde voor de eer ons aangedaan, als mede voor de belooning voor onze braave Zeelieden , het geen voor zeker in het vervolg zal te weeg brengen , dat zy met my hunnen yver verdubbelen ten diende en nut van ons Vaderland: de gezondene promesfe zal ik by de Heeren van de Perrecn 'Menners , te Middelburg, ontfangen, en verdeelen die fom, uit naam van U Wel Edelens, aan alle die geenen, die deel hebben gehad aan onze glorieufe expeditie tegen den Vyand; volgens verlangen vart TJ Wel Edelens duit ik h'er in een Lyst van die braave Matroozen , die voor het Vaderland zyn gefneuveld, en de Familie die zy hebben nagelaaten, en waar aan my refereere: hebbe verders de eer met de grootde hoogachting te zyn, WEL EDELE HEEREN! U Wel Edelens zeer gehoorzaame en Onderdanige Dienaar, (JVas geteekend,) J. S. HARINGMAN. Aan Boord van 's Lands Fregat Walcheren, voor Saths, den 2 April 1793- Lyst der gefneuvelde Matroozen ia de Ëxpedi ■ tie Rot* rER- OAM. draw. fanKap'cin Haringman.  Rot- ter30 am. De Bewindhebberen uit de Kameren wegens de Algemeene Nederlandfche Geoctroyeerde Oost «Indifche Maatfchappy, ter beftier van de Verkoopingen, hebben békend gemaakt, „ dat de aangeflagene Veiling van „ Goederen by de Kameren Zeeland, Delft „ en Rotterdam, op de by het biljet bepaal,, de dagen, geen voortgang zzl hebben, „ maar dat dezelve zal worden gehouden" » by de Kamer Zeeland op Donderdag den " Mey ï7^3' byde Kamer Deifc^ op Woensdag den 22 Mey, en by de Kamer „ Rotterdam op Vrydag den 24 Mey, bly„ vende voor "t overige 't biljet der uitge„ fchrpven Verkooping volkomen in zyn „ geheel." Op den 8 dezer maand is alhier in de Roomsch Catholyke Kerk in de Leeuweftraat een plegtigen lykdienst gehouden, voor wylen den Heer J. M. von Krop/F, in leven laatst Bevelhebber in de Vesting de Klundert, en aldaar manhaftig gefneu- veid. 734 NIEUWE NEDERLANDSCHË tie op den ao Maart 1793 , by (iet veroveren yan de Franfche Kanonneerboot St. Lucie en bet hfek tU ChSD de Forten Lm° ea Litfkens. Leenden van Dyk, öagelaaten eene bejaarde moeder, wonende in de Banketftraat te Rotterdam. Cliristiaan Wekkelaar , deszelfs Üageïaatea Vrouw, wo^ntifl de Ridderftraat te Amfterdam< m de derde Keider van de Gelderfche KaaV. Machiel Majeur, niets bekend van deszelfs nagelaaten familhe.  JAARBOEKEN, April, 1753. 735 veld. Eene talryke fchaare van aanfchou»ï wers , zettede deze plegtigheid niet wei-i nig luister by, gepaard met eene treuri*i ge ftilte, die de harten der aanweezende aandeedt, deel neeraende in 's mans verdienden. Het fraai Altaar was met zwarte vercierfelen uitgedoscht, en eene Graftombe met Zyne Krygs - Eeretekenen be* hangen enz. Geertruidenberg. Deze Stad is op den 4 April wederom aan 't gebied dezer Republiek overgegaan, volgens het Verdrag of Capitulatie, welke wy uit hoofde van den zamenhang, hier na onder Breda zullen mededeelen. De Franfchen zyn ten zes uuren 's morgens hier uitgetrokken, en door een battaillon Zwitfers vervangen. Vervolgens is den 10 April eene plegtige dankzegging in de Kerk gehouden. De tyd van 's morgens tien uuren was hier toe bepaald , met overleg en goedvinden van den Heer Graaf Van Wartensleben, die , het orgel, door de Franfchen geruïneerd zynde, zorg hadt gedragen, dat een aantal van muzikanten, zo van de Krygsbezetting als andere liefhebbers der muziek, uit deze Stad, het nabuurig Raamsdonk en Oosterhout, deszelfs plaats vervingen. De Eerwaarde Coehenius, predikte, by die gelegenheid, uit 1 Sam. XII: vs. 124. Voor den Godsdienst werdt 'er gezongen Pf. CXXVI: ^OTER>AM.  73<5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Oeer- t ui' denberg. ZEELAND. Middelburg* De Staaten dezer Provincie hebben ook,< uit hoofde der zorgelyke omftandig^ heden, op den 15 April aan de Steden eri Piaatfen aanfchryving gedaan , ten einde nu, na het opklaaren der nevelen, de veertiendaagfche Bedeftonden in vier weekfchen worden veranderd: 1* -.-' ".■> EDELE, ERENTFESTE, WYZE,DISCRËETE, ZEER VOORZIENIGE HEEREN! T\aar het niet geloochend kan nog mag worden, -L/ dat de zorglyke en gevaarlyke omftandigheden," waar in de Republiek, ten tyde van onze aanfchryving op den 25 February laatstleden, door di vyandelyke aanvallen, uit naam van ds te- Pf. GXXVI: vs. 1,2; tusfchen beide» Pf. CXL'X: vs. 1, £.,ea het nagezang was Pf, CXXIV. Zo dra men ■ met zingen begon , deedt eene Compagnie Zwitferfche Grenadiers, van het tweede Battaillon van Stockar de.Neuforn, voor de Kerk geplaatst, eene algemeene losbranding met het geweer; waar op, als het gegeeven teken, onmidde-* lyk, telken reize , 21 vreugdefchoten uit het kanon, van de wallen gedaan , en tevens alle de klokken geluid wierden.  JAARBOEKEN, April, 1793. 737 tegenwoordige Beftuurders van de Franfche Natie, zo onrechtvaardig als onverhoeds, ondernomen, gebragt was, dermaaten veranderd zyn, dat 'er geen rechtgeaart Nederlander zyn kan, of hy 'zal met een hart vol van verwondering erkennen, dat de onvoorziene uitkomst alle verwachting verre te boven gaat, en dat de redding uit de dringende gevaaren, de klaarblykelykfte kenmerken draagt; dat de gefmeede ontwerpen onzer listige Vyanden, door de hand van het goedertieren Opperwezen, alleen verydeld zyn, en daar door, op eene zo zichtbaare wyze , fch- on onverdiend, nogmaals getoond heeft de God van Nederland te willen zyn. ' " . Daar zo eene gebeurtenis een ieder ïnwoonct' van dit gezegend Land moet opwekken tot erkentenis van verfchuldigde dankbaarheid, kan het o s niet anders dan hoogstaangenaam zyn, dat wy die gevoeleus by onze Ingezeetenen zyn gewaar ge worden , en met genoegen bevestigd zyn in dac vertrouwen , dat het behoud van den zuiveren Godsdienst en van de waare Vryheid, nog by veelen op zo hoogen prys gefteld word. - Deze aanmerklyke gebeurtenis en aanvanglyke redding, die zo duidelyk het kenmerk van Gods albeftdurende Voorzienigheid wegdraagen , blyveti evenwel nog verzeld met bekommernisfën over den toekomenden uitflag van zaaken, waar vmi de gevolgen niet kunnen voorzien noch berekend worden; en het zoude de roekeloosheid zelve zyn, te durven beweeren, dat wy het gevaar ontkomen waren, en dat 'er geen Vyand te vreezen was.. De Staat is onrechtvaardig aangevallen , en blyfe gewikkeld in eenen kostbaaren, en wel ligt langduurigen Oorlog, zo te water alt te lande, tegen eenen geduchten, onderneemenden, en vooral wegens de door hem gevoed wordende grondbeginfelen, gevaarlyken Vyand, en is genoodzaakf met en benevens zyne Geallieerden en Vrienden, Ddd daar MIDDELBURG» Aan- i'chryv. «qgens Blik- . donder!.  Middelburg» Aan* fchryv. wegens Bedejionden. EDELE, ERENTFESTE, WYZE.D1S- CREE- 738 NIEUWE NEDERLANDSCHÊ daar tegen het hoofd te bieden, en hem met kracht van Wapenen te helpen wederftaan. Wy hebben daarom goedgevonden, de openbaare plechtige Bedeftondén tot onze nadere dispofitie te blyven aanhouden; doch zo, dat dezelve op den 22 Mey aanftaande, en vervolgens om de vier weeken, zullen gehouden worden, ten einde de Inwooners des Lands nog gedadig op te wekken om GODS groote daaden te vermeluen, en niet op te houden om daar aan met dankbaafe harten te gedenken, ed voorts van GOD Almachtig yverig af te fmeeken, dat het zyne Goddelyke goedheid moge behaagen, om de rechtvaardige Wapenen van den Staat, mitsgaders die van deszelfs Geallieerden en Vrienden, verder zodanig tc zegenen, dat onder zynen alvermogendenr bydand, de trotfche Vyand, die het op het geheel verderf van onze Godsdiendige en Burgerlyke Voorrechten heeft toegelegd, en in alle Maatfchappyen de goede orde en betaamlykc onderge* fchiktheid , door.de gevaarlykfte leerfte'llingen, tracht om te keeren, worde terug gehouden, om de bezittingen van den Staat, en die van haare Ingezeetenen, verder te ontrusten, cn eene volkomen redding en uitkomst tegen alle verdere ge* vaaren en aanvallen te fchenken, op dat dit Gemeenebest door een eerlyke en zekere vrede, met bevestigingen van alle beginfels van Godsdienst, Recht en Orde, in welvaaren en voorfpoed, onder de fchaduw van haar gezegende Conftitutie, moge groeijcn en bloeijen, en hec voorwerp zyner Goddelyke zorg en befcherming mogen blyven ; en dat de poogingen en beduiten van de Overheden tot verdere redding van het lieve Vaderland, door Zyne Goddelyke wysheid mogten worden beftuurd, en tot de gewenschte einden mogen uitkropen.  JAARBOEKEN, April, 1793. fcy CREETE,zeer VOORZIENIGE HEEREN 1 >5 , , r : ; f | - . ... 7u!len wy Uw Edele ia de befeherminge GODES beveelen. In 't Hof van Zeeland, te Middelburg, den zy April 1793* (Onder pndj ,>i. Ter Ordonnantie van de Staaten van Zeeland, (JVas geteekend,") W. A. pt BEVEREN. V L I S S I N O E N. Den 4 dezer maand April kwam voor deze Stad aan eene vloot van zeven Fregatter en vier tweemastfchepen, met 2000 mar Engelsch Krygsvolk. Deze vloot z"eildet; den volgende dag voorby net kaftecl Ram nlekens de Schelde op naar Antwerpen. Üo!i zyn ter rheede van deze Stad geankerd 's Lands Fregat Walcheren, Kaptein D A Haringtnan , als mede twee bombardeer brikken, op de Schelde geplaatst gewees zynde. De Heer Vice • Admiraal Fan Kins bergen , heeft aan den Lieutenant W. O Bloys van Treslong, een zilveren degen ge 'fchonken, ten blyke van deszelfs genoegen Wegens het beftier van den togt tot het ver Ddd a ovt Mio- delburö. t ►  74o NIEUWE NEDERLANDSCHE Vlis- overen der Franfche kanonneerboot en ge* singen» wapend jacht op de Schelde. 's Lands fchepen van Oorlog Gelderland, Kaptein Graaf Van Byland, het Zeepaard, Kaptein Van Kirchem, de Schooner de Flora, als mede het Engelsch Escader, befiaande uit 12 fchepen, zyn den 22 April in Zee geftoken. Daar tegen is 's Lands Kotter dc Zeemeeuw, van Oliënde aangekomen. UTRECHT. Utrecht. Den 8 April wierdt alhier in de VroerJfchaps-Vergadering befloten, om ir» alle de Kerk-Gemeentens dezer Stad, in de welke Bedeftonden zyn gehouden, op Woensdag den 10 dezer maand een Dankftonde te houden over den voorfpoed der wapenen, en vervolgens de Bedeftonden alle veertien dagen des avonds den 7 uuren te houden. FRIESLAND. Leeuwarden. Van wege de Gedeputeerde Staaten, is op den n April tot het houden van eene  JAARBOEKEN,/^»'*/, 1793* 74- " eene Dankdag de navolgende aanfchryving Leeu. gedaan: EDELE, VESTE, LIEVE, BYZONDERE.' Daar de nooit volprezene Alzegenaar, als een byzonder blyk Zyner Goedertierenheden, en welke deze Republiek zo dikwerf heeft mogen genieten , aan Ons Vaderland, wederom Zyne zigtbaare hoede heeft gefchonken, en van deszelfs Grondgebied, de op Ons verderf toeleggende Vyaad heeft verwyderd, en hier door op Ons eene pHgtmatige dankerkentenis gelegd heeft: Zo is 't, dat Wy U Edele Amptshalven Ordonneeren om in Uwen Bedry ve de nodige ordres te ftellen, dat op Woensdag den 17 April aanftaande, de Alzegenaar in manieren als boven, voor deze Zyne nooit volprezene Goederticrendheden en Zegeningen opentlyk werde gedankt, en Zyne Zegen verder over de Wapenen van den Staat, als ook over die van deszelfs getrouwe Geallieerden en Bondgenooten plegtig afgefmeekt worden: Terwyle de ordres by de Heeren Staaten Onze Principaalen op het ftuk der Maandelykfche Bedeftonden gefteld hier door in hun geheel worden gelaaten. Waar toe Ons verlaatende, beveelen Wy U Edele in de befchertninge van God Almagtig. Leeuwarden, den 11 April 1703. U Edele Goede Vrienden, De Gedeputeerde Staaten vaa Friesland. Ter Ordonnantie van Hun Edele Mogende. Ddd 3 Ook  742 NIEUWE NEDERLANDSCHE J>toj* Ook hebben de Regeerders dezer Stad, 1 omtrend de belasting op het Zout. het nadek, volgende, op den 12 April bevolen. Ordnnn. J>urf;emeesteren , Scheepenen cn R.aaden derStad op den IJ Leeuwarden, allen den geenen, die dezen zul- Imp- op len zien of hooren leezen, falut: 'h Zout. Alzo de Ordonnantie van de Stads Impost op het Zout, zedert een lange reeks van Jaaren bekend onder den naam van Zout Waag, door verJoop van tyd ert verandering van omftandighèden, m derzelver uitgefhektheid in onbruik geraakt is, cn in den tegenwoordijen tyd niet meer te pas komt; Zo is 't, dat Wy, hy vernieuwinge en alteratie ym de voon'ge Ordonnantie i hebben goedgevonden te arrelk-eren de volgende Ordonnantie vart de Stads Impost op het Zout te Leeuwarden. -joaqo {-ajtraasaS aó cal^tasimbaoD sh-ssiqk.* Art. I. Van afliet ZouC,7owcMn!andychalsüitlandfch , 't welk ontvangen of opgeflagem word by de Kooplieden en verdere Ingezeetenen dezer Stad en Jurisdictie van dien. zal vror Stads Impost betaald worden van ieder Ton, groot 80 Frièjfche Waaren, twee Rui vers-, het meerdere "en mindere naar Advcnant, m als by Refolutie vin den 31 December 1634 is bepaald. II. De aangeeving van het Zout zal voor den Opflag moeten gefchieden , door den geenen, aan wien het Zout is. geaddtesféerd , of door iemand zynentwegen , aan den Collecteur by den Edele Raad daar toe benoemd, by pcene van één Ca-roli Gulden voor ieder half Zak te verbeuren, de eene helft ten profyte der Stad, en de andere helfc' ten -vorrdeele van den Aanbrenger, doch gander Confiscatie van het Zout. ÏÏÏ'. Dat by proviüe al het Zout, komende dj-  JAARBOEKEN, April, 1703. 743 redlelyk uit de Keeten van Harlingcn, en aldaar Leeu* aan het Provinciaale Cellect, op naam van iemand waralhier woonagttg, aangegeeven, gerekend zalwor den. den, aan dit Stads Collect aangegeeven te zyn, ter tyd en zo lange, dat de Edele Raad zal goed- Ordonn. vinden, dit Artikel te royeeren, of hier omtrend op den nadere orders te ftellen. Imp. op 't Zout, IV. Van deze Impost zullen zyn bevryd alle Corpora, Perfoonen en Fabricquen, welken by den Lande Exemtie word toe geftaan, voor zo verre de aangeeving ten Lands Collecte onder Exemtie is gedaan, zonder wyders. V. Ook zal als nog , volgens vorig gebruik, van deze aangeeving en betaaling geëximeerd zyn al het Zout, het welk in deze Stad en derzelver Jurisdictie word gefabriceerd of gebrand. VI. De betaaling van deze Impost zal aan den Collecteur moeten worden gedaan, na het eindigen van ieder drie Maanden. 4 ■'• ■ -■?}. , : ■ '■ ■''■<■' f f»-""1 En op dat niemand hier van eenige ignorantie Zoude kunnen pretendeeren , zal deze van deö Raadhuize worden gepubliceerd cn op de gewOone plaatzen geaffigeerd. Aldus gearrefteerd ter Vergadering van de Magiftraat der Stad Leeuwarden, den 12 April 1793. F. RINIA van NAUTA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Edele Achtbaarheden. -93 uo Hsvv viwtós 03ijsdfci!is-«j rttrni > » ó ca- ~üj. F. vak SLOTERDYCK. Ddd4 OFBRi  741 NIEUWE NEÖERLANDSCHE qvertsse l. ^'/s3**^ 20 3LÏ' *ii.T;nsI os na byj wj C A M P E N. . TV El3e!e M°Sende Heeren Staaten devm' zer Provincie, hebben aan alle de 'Leeraars der openbaare Kerk , en aan de Kerkdienaaren der andere Gezindheden aangefchreven en gelast, orn op Woensdag den £4 dezer maand April, eene dankzegging te doen. Die Publicatie van den l6 Apiü 1793, luidt aldus; rï2 jdderfcbap eu Steden, de Staaten vaq Dvejrys5 lel, doen te weeten; INademaal, door de'Godlyke AImagr.cn goedheid, de onrecht vaardigen Oorlog, deze Republiek aangedaan, in zeer korten tyd zulk een gunftige keer genomen heeft, dat de wapenen der Geallieerden, en de middelen ter verdeediging van den Staat aangewend, verre boven verwachting zyn gezegend geworden; en daardoor, de Vyand niet alleen buiten hec hart der vereenigde Gewesten gehouden is, maar zelfs alle.de piaatfen do^r hem ingenomen, wader ontruimd heeft, en reeds ver van onze grenzen verwyderd is, en dus de gebeden der oprechten en welmeeöenden, zu merkelyk verhoord zyn. Zo is 't, dat wy mits dezen, aan alle de Predikanten der publyke Kerk, en aan de Kerken-Dienaaren der andere Gezindheden aanfehryven en gelasten , om, in de eerstvolgende Bedeftond, op Woensdag den 24 dezer maand , alom in deze Provincie, GOD Almachtig plechtig en.hartelyk te danken voor de groote djngea, die hy aan ons ge-  JAARBOEKEN, April, I7S>3- 745 daan, en voor de hulp, die hy zo zigtbaar in vee- Camle opzichten bewezen heeft: en by aanhoudendheid pen. vuuriglyk te bidden, dac het hem behaage, de wapenen van ons en onze Geallieerden nog verder te Aanzegenen, ons Land en Volk in zyne gunst te fpaa- fchryv. ren en te beveiligen, en eerlang den verdeflyken totDank. Oorlog, door eenen gewenschten algemeenen vre- dag. de te doen eindigen; zullende te dien einde, de veertiendaagfche Bedenftonden tot nadere ordre blyven aanhouden. Aldus gedaan binnen Campen, den 16 April 1793. Ter Ordonnantie van Hooggemelde Heeren Staaten. (JVas geteekend,') M. T Y D E M A N. Zie hier ook eene Notificatie der Gedeputeerde Staaten van Overysfel, betrekkelyk het Confent in de Middelen, over dit nar 1793', gedagteekend den 27 April. De Gedeputeerden van de Staaten van Overys» fel, doen te weeten : D3C Ridderfchap en Steden, de Staaten van dezelve Provincie, hebben goedgevonden, alle de MiJdelen, welke aan eenige Steden, Carfpelen, of Difiricfen dezer Provincie in redemtie gegeeven zyn geweest, voor den cyd van een jaar, het welke met deh iaatften April dezes Jaars ftaat te eindigen, wederom op dénzelfden voet in redemtie te doen aanfehryven, by provifie nog voor een jaar, ingaande met den eerftèh Mey dezes jaass 1793» en zuilen ie eindigen met den laatften April des aanmaanden jaars 1704. En dat wyders, voor dezen loopenden jaare Ddd 5 I793>  74.6 NIKUWJB NEDERLANDSCHE Cam> 1793> hebben geconfenteerd in den opheve van pen. alle de Middelen, zo van Verpachting, als van Collecte, gelyk dezelven in den voorleeden jaare Notific, zyn geheven en in train geweest; en boven dien omtrend nog in de verdubbeling van het Zout-geld, zullende Mid- de, dienvolgens, als nu, betaald worden van elk delen, fchepel , Deventer Zoutmaat, vier ftuivers, en van minder of meerder quantiteit naar advenant, zonder voor het overige in de Ordonnantie op dat Middel, in den voorledenen jaare geëmaneerd, eenige verandering te maaken. Blyvende voorts de Verponding verhoogd met de helft; de Contributie, met een vierde; het Officie - geld, met de helft; het Vuurftede-geld, met een vierde, volgens de" Publicatie aangaande 't Vuurftede-geld, gearreftecrd den 17 April 1792,en zullen het Zoutgeid, en Dienstboden - geld, door de geheele Provincie, en de Impost op de Wynen, ten plaatten Lande, op deneelfdeo voet, als in den voorigen jaare, gecollecteerd worden door de Collefteureo, als toen aangefteld, welken mits dezen worden gecontinueerd. En word wyders ieder, die zulks aangaan mag, zo in het ontfangen en invorderen, als in het betaalen van voorfz. Middelengelast, zich hiernaar cxactelyk te gedraagen. Aldus gedaan binnen Campen ,den 47 April 1793. {JVas geteekend.') ?"t '1 '' " -' not.ciSii r o;3*'-' e~.M 9v'i»; A. C. BENTINCK, Vt. Ter Ordonnantie van Welgemelde Gedeputeerden. (JVas geteekend.} M. TYDEMAN. Ook  JAARBOEKEN, April, 1793. 747 Ook is van wege de Gedeputeerde Staa- Cam* ten, aan alie Grosfiers en Winkeliers ge-pen. last, om zich in 't verkoopen van Zout, voortaan te bedienen van de Deventer Zoutrnaat. Die Publicatie van den 27 April 1793 luidt aldus: De Gedeputeerden van de Staaten van Overysfel , doen te wecten: Alzo wy door Ridderfchap en Steden de Staaten dezer Provincie, ten einde door de geheele Provincie, den Impost op het Zout op eengelyken voet te doen heffen en betaalen, zyn geauthorifeerd om de Deventer Zoutmaat alom te doen bekend worden en gebruiken; Zo is *c, dat wy hebben goedgevonden, mits dezen aan alle Grosfiers en Winkeliers te gelasten, om zich in het verkoopen van Zout binnen de Provincie, voortaan te bedienen van de Deventer Zoutmaat, als mede aan alle de Collecteuts van voorfchreeven Middel, mits dezen aan te fchry ven en te gelasten, om voortaan den gezegden Impost te ontfangen naar de voorfchreeven maat, waar van één Schepel gelyk Raat met een Schepel en drie en een vierde Spint Deventer Koornmaat, welke Deventer Koornmaat bekendelyk gerekend word op een honderd en vier Schepels in het Last: en d3t dienvolgens provifioneel de gezegde Impost aan de Collecteurs zal worden betaald ingevolge de Lyst, aan het einde dezes geinfereerd; dan dat voorts de voorfchreeven Grosfiers cn Winkeliers, zich ten allereerften, immers voor den eerften Augustus dezes jaars,zullen moeten voorzien van een ge-ykt Schepel, en mindere maaten van de Deventer Zoutmaat, en dezelve maaten beftendig in het uitraeeten en verkoopen van Zout, binnen de Provincie gebruiken; als mede by de aanga ve van het Zout, welk zy of uit de Zout-Keeten van de Provincie, of van buiten de Prqvincie ontfangen, doseive aangave aan.de Col' - . lec*  748 NIEUWE NEDERXANDSCHE Cam- lecteurs van voorfchreeven Middel, na den eerftet p2n. Augustus aanftaande moeten doen na de Deventer Zoutmaat. En worden mede alle de Ykers binnen Public, deze Provincie mits dezen gelast, om zich ten alnopens 't lereerften, immers binnen zes weeken na PublicaZout. tie dezes, van een ge-ykt Schepel en mindere maaten , van de Deventer Zoutmaat te voorzien, en, naar den inhoud derzelve maaten, alle de Zoutmaaten, door de Grosfiers en Winkeliers alom te gebruiken , naauwkeurig te meeten en te yken, alles op de boeten en poenaliteiten, tegen het gebruik van ongeykte maaten geftatueerd. Een Schepel Deventer Zoutmaat betaald vier Huivers, dus moet betaald worden van een Schepel Koornmaat als volgt: Overal, waar een Last Koornmaat inhoud ic8 Schepels, van elk Schepel Koornmaat 2 ft. 2 p. 104 24 100 ,26" 9Ö , 2 8 90 2 10 1 86 2 12 Aldus gedaan binnen Campen, den 7 April 1793» (JVas geteekend,) A. C. BENTINCK, Vt. Ier Ordonnantie van Welgemelde Gedeputeerden, {JVas. geteekend',") M. T Y D E M A N. STAD  JAARBOEKEN, April, 1793% 749 STAD EN LANDEN Groningen. T^Ven 29 April wierdt alhier door den Gro\_J lieer voorzittende Burgemeester #.ninvan Sy/en, de eerfte fteen gelegd, tot het GEi?» nieuw te bouwen Stadhuis, waar van zo lang reeds een ontwerp gemaakt is geweest. fl.SY/1* Vuè$05|» yïsKfcSr! isw r! -7 DRENTHE. Assen. Op de buitengewoone Crimineele Vergadering van Drosfaard en Raaden in den Hove van Juftitie der voorfchreeven Landfchap, gehouden te Asfen den q April 1793, is vastgefteld en met opene deuren voorgelezen het Vonnis tegens de perfonen van Lambertus Kniphorst, beneveas vim Jan Jannes Hartzuiker, houdende in fubitantie, „ dat ter Vergadering gelezen en geëxamineerd zynde, de informatien door den Landfchryver, op authorifatie van den Heere Drosfaard, den 25 en 26 Maart laatstleden te Meppel zynde ingewonnen, en daar uit voldoende zynde gebleken, dat de ia perfoon gedaagde Lambertus Kniphorst, benevens J. J. Hartzuiker , vergezeld, van jan Hoileboer. Willem F. Stup en Gelmer van  750 NIEUWE N2DERLANDSCHB Assen, van Veen, alle te Meppel woonagtig, zig niet hebben ontzien, des avonds en in den nagt voor den derden Maart laatstleden aanftonds op de eerfte tyding, dat de algemeene vyand, welke de Republiek door openbaaren Oorlog heeft aangerand , eene der voornaartifte Iterktens van den Staat hadt overwonnen, over deze voor alle Liefhebbers de3 Vaderlands ontroerende gebeurtenis, opentlyk én luidrugtig hunne blydfchap te doen 'blyken, als hebbende zig des tyds van herberg tot herberg begeeven, alwaar zy en deszelfs genoemde gezeifehap zig vermetel hebben onderdaan , hunne vreugde over de rampen van het Vaderland met dansfen en fpringen , en het zingen van oproerige liederen, onder het geftadig inzweigen van den drank te openbaaren , ja zelfs op de baldadigfte wyze getngt, anderen te noodzaaken, om zig nevens hun over den voorfpoed der vyandelyke wapenen verblyd te toonen, op de welkomst der -vyandelyke legerbenden te drinken, ja zelfs de aanvoerders en bevelhebbers derzelven te vereeren." Dat wyders zy Gedaagdens, ten minften het gezelfchap, waar toe Zy behoorden , in 'het holfte van den nagt opentlyk op dertraat te Meppel, en dus op een der volkrykfte plaatzen dezer Landfchap, op een tyd wanneer aldaar de gemoederen der verdeelde Ingezeetenen niet buiten merKelyke gisting waren , een oproerkreet hebben beginnen aan te heffen, waar door voor den Lande de verderflykfte gevolgen, indien God zulks niet  JAARBOEKEN, Juni, 1703. 751 niet verhoed hadde, berokkent, de Verhitte Assen* gemoederen ontvlamd, en tot hoogftrafbanre dadelykheden uitgelokt, en aan de openbaare rust en veiligheid, lïóoring toegebragt konde worden." „ En vermits diergelykeeuveldaadenmet geheele verfmading Van de herhaalde emftige waarfchouwing der wettige Overheid en geringagting van het hoogstnodig gezag der Jultitie gepleegd, in een Land van rechten niet ongeftraft getolereert, maar overeenkoiuftig de bevorens en nieuwlings nader gemanifefteerde welmeening van 'sLands Staaten, tot handhaving van het gezag der Regeering, en affchrik van woelzieken gecorrigeert behooren te worden. Drosfaard en Raaden, doende regt uit naam en van wegens de Hoogheid der Landfchap Drenthe, na vérhoor van de Gedaagdens hier over gedelibereerd, en in het byzonder mede gelet hebbende, dat reeds eenmaal doof opheffing eener foortgelyke proceduren, te vergeefs de proef is genomen, om de Gedaagden door middel van amnestie en onverdiende gratie tot een inkomftig Uil en rustig gedrag terug te brengan, de Gedaagdens Lambertus Kniphorst en J. J. Hart» zuiker, hebben gecondemneerd , om met opene deuren voor 'sHoves Vergaderinge na voorgaande nadere denunciatie te moeten verklaaren, dat het hun ten hoogflen leed doet, de herhaalde beveelen van 'sLandïchaps wettige Overigheid onbezonnen en moedwillig te hebben overtreden, en de algemeene rust geltoord, en wyders dat zy dïeswe- gehs  752 NIEUWE NEDER.LANDSOHE Assen, gens God en de Jultitie om vergeeving vra-*> gf.n, en beloven zig als ftille en vreedzame en aan de. Wetten van den Lande gehoorzame Ingezetenen te zullen gedragen, en om. vervolgens geduurende den tyd van zes weeken ter gevangenisfe binnen. Asfen te worden opgeiloten; doch welke Itraffe van incarceratie zy Gedaagdens nogthans zullen kunnen compenfeeren met een geldboete ter fomma van duizend Ryksdaalders, binnen zes weken na pronuntiatie dezer Sententie, aan handen van den Landfchryver Homan te tellen , en {"vermits de gedeclareerde vrywillige afftand van den Fleere Drpsfaard,) in dit byzonder geval ten behoeve der Landfchap te applicceien , met verdere condemnatie der Gedaagdens in de kosten cn mifea van Jultitie." Ten zeiven dage zyn mede afgelezen de Sententiën van de andere gedaagdens en medepligligen: in bovenftaande genoemd, ais tegens Jan Holleboer , Willem F. Stup en Gelmer van Veen, by welke dezelve verweezen zyn ge. worden, om geduurende den tyd van drie weeken ter gevangenisfe binnen Asfen te worden opgeilooten, doch welke ftrafFe van gevangenis de genoemde Gedaagdens nogthans zouden kunnen afkopen, niet eene geldboete ter fomma van honderd gouden ryders, binnen zes weken na afkondiging van dit Vonnis, aan handen van den Landfchryver, onder gelyke vrywilligen afttand van den Heere Drosfaard, als in de eerstgemelSententie is uitgedrukt. Vervolgens is op den n April nog ge- /  JAARBOEKEN, April, 1793. 7^3 gearrefteerd het Vonnis' tegèns den perfoon AfaÉfii van Jacobus Frutier, te Eelde woonagtig, van welken genoegzaam zoudezyn gebleken, „ dat hy Gedaagde zedert eeftigen tyd, inzonderheid na dat de Franfche Natie of wel deszelfs tegenwoordige beftuurders, de Republiek met eenen openbaaren Oorlog hebben aangerand , zig niet hadt Ontzien deszelfs verderflyke, den vyand van den Staat genegene, en voor de inwendige ruste allezints gevaarlyke gevoelens hier en daar, vooral in het Carfpel Eelde te verbreiden , en als van den eenen tót den ander over te brengen, met het ftrafbaar oogmerk, om de ftille, doch min doorziende ingezetenen^ die zelve, zo ongelukkige, als verfoeilyks gevoelens te doen omhelzen, of daaf by te volharden, en alzo met hem na eene geheele omkeering van onze wettige gevestigde Conftitutie, naar het voorbeeld der nietiwerwetfche inrigtmgen in hét zig zelvc-ft verwoeftend Frankryk, te doen reikhalzen, waar toe de Gedaagde zig zelfs wel eens' vermetel heeft onderdaan de gemoederen te willen treffen, door dezelve in den'waan te brengen , als of 'er uit eene dergelyke omwending van zaaken voor den gemeenen man eèn beftaan' te wagten ware." „ En vermits hy Gedaagde door dit zyn woelzieke en onrustig gedrag ook alhier binnen deze Landfchap, zo wel als in de Provincie Groningen, van waar dezelve by Sententie van den Hove is gebannen, de duidelykfte blyken heeft gegeeven, dat hy ais een gevaaiiyk lid der zanienleeving £ e e raoeg  754 NIEUWE NEDERLANDSCHE Assen, moet worden befchoawd, en alzo ter verdere inwooning binnen deze Landfchnp niet behoort te worden getolereerd; hebben Drosfaard en Raaden, doende regt in naam en van wegens de Hoogheid der Landfchap Drenthe, na examinatie der ingewonnene informatien en verhoor van den Gedaagden goedgevonden en verdaan, dat hy Jacobus Frutier, binnen viermaal vier en twintig uuren na bekomene legaaie kennis van deze hunne welraeening, het territoir van deze Landfchap zal hebben te verlaaten, by postte, dat by aldien dezelve na dien tyd daar op 1103 ; ofte wederom,mogte worden aangetroffen , hy als dan dadelyk zo? der voor. afgaande nadere ordre geapprehendeert binnen Asfen ter gevankenisfe overgebragt, en vervolgens na exigentie van zaaken geftrafc zal wórden, met wydere condemna* tie des Gedaagden in de kosten en mifeu v-m juflitie.'" GENERALITEITS LANDEN. 'sHertogenbosoh. hier ontvong men den 8 April, mei brieven vm Bergen vtVJons) aan den Hertog Fredtik Van B unswyk gezonden , de tyding, dat de Generaal Dumourier, geen kans ziende om met zyn Leger naar Parys te trekken , zich met den jongen Generaal Egalité. ganders genaamd Cb mes, Zoon van den gewezen Hertog V-biiippe a'Qr- leatii.)  JAARBOEKEN, April. f$}& js5 hans,') en Valehcè, en nog 4 Collonels, totJsHRR="i den Heer Hertog Van Saxen -Coburg, teTOCENBergen begeven hadden. bosch; De eerfte kolom van 't Hattoversch Krygsvolk, trok den 17 April buiten deze Stad om, langs verfcheide Dorpen, om Braband in te rukken. Gelyk ook door de Esquadrons en Battaillons der troupen vah dezen Staat, die beftemd zyn, om ingevolge het gemaakte plan mede derwaart té gaan j gefchiedt, waar toe men de nodige tenten, bagagie en voeragiekarren, die in gereedheid gebragt zyn , dagelyks ziet vertrekken. Het eerfte fmaldeel van onze Troupen* die naar Antwerpen en voorts naar Vlaanderen zyn voortgerukt, beftonden in tien Esquadrons Ruitery en twaalf Battaillons Voetvolk, behalven de Artillery, te weeten: RUITERY VOETVOLK fi Esq. Guard. te Paard 1 Bate Orange Guderh 1 Guard.Dragond. I Nasfau Uftugen. 2 Husfaaren. 1 Baden 2 Byland Dragond. 1 Eerfte Regiment 2 Hesfen Phihpslh. Waldeck. I 's Gravenmoer. i Bedaulx. Verdeeld in drie Bri X Dop ff. gades, onder gebied van 1 Weider cn.^ de Colonellen Trcbra , 1 Warttnsleoen. Recluere» en yan der I Randwyk. Duin. i Qjiadt. 2, Gu moens Verdeeld in drie Brigades , onder gebied vafJ Zyne Hoogheid den Prins van // sfi • D-irmjiud , de Colonellen Gucfau eo Quadt. Éee a De  ?jö NIEUWE NEDERLANDSCHE | VHer- De Artillery Raat ondër bevel van derf togen- Kaptein du Pont. De Grenadiers van die iosch. Battaillons zyn by het laatlte fmaldeel of divifie. op het einde van deze maand opgetrokken. Zyn Hoogheid Prins Frederik, gebiedt het eerfte fmaldeel onder Zyne Hoogheid den Heer Erfprins, die met bet tweede fmaldeel ftaat aan te komen. Maastricht. Na dat reeds zedert den 7 April, op 'sLands-of Statenhuis alhier, dagelyks eene wagt van 40 mannen uit onze Krygsbezetting was opgetrokken, ter afwagting en bewaaring van de agt Franfche Staatsgevangenen, door den Generaal Dumourier, aan 't Oöftenryks Hoofdkwartier te Mons gezonden, zyn dezelve den 11 April, tusfchen een en twee uuren, onder een geleide van 40 Ooftenrykfche Ruiters en even zo veel Voetvolk, alhier binnen en op voornoemde huis gebragt, alwaar voor ieder hunner een kamer is gereed gemaakt, waar van de deuren en venfters zeer wel voorzien zyn. Alhier is gedaan de volgende Publicatie: "T\e Edele Achtbaare Raad verfclreide klagten ■* J hebbende ontfangen, aangaande de belemmering in den Koophandel, binnen deze Stad ontflaunde, door dien verfcheidene perfoonen weigeren in betaling te ontfangen de zogenaamde Franfche Patriotten Kroonftukken, en dezelve door die van het Ziiverfmeden Ambagt, hebbende laaten naauwkeurig exïimitieeren en thoucheren, met dit effecl;, dat dezelve bevonden zyn te hou. den  JAARBOEKEN, Ar,il, 1703. 757 -den dezelve intrinfeque waarde, en'ook ruim ge-Maaslyk te zyn in gewigt aan de oudere Franfche Kot-tricht nen van Ludovicusden XV. en XVl.; hoeft góedgevonden de voorfchreeve Franfche Patriotten Public, Kroouftukken en halve, op welkers eene zyde nopens het Borstbeeld van wylen Zyne AirérchrTstelykffe Fr.Kroo Majefteit Ludovicus den XVI, afgebeeld ftaar,»£«. binnen deze Stads cours te geeven, zo als in andere omliggende Steden en Landen gefchied; en op den voet en waarde als de oudere Franfche Kroonftukken , waar na vervolgens ieder een zich zal hebben te reguleeren. Aldus gedaan in onze ordinaire Maandagfche Vergadering, den 8 April 1793. Den 20 April vertrokken van de alhier liggende Krygsbezetting naar het campementte Prinfen-Hage, de Veld-Battaillons der Regimenten van den Lieutenant-Generaal Prins Van Waldeck, en van den Generaal-Majoor de Schepper, ieder befiaande uit twee Grenadier Compagnien en agt Compagnien Musquettiers; als mede een Detachement Artillerie, uit de twee Compagnien van de Lieutenant-Collonel Ger* bade en Smedecken, befiaande in 1 Kapteiu,1 4 Lieutenants, 6 Bombardiew en 64 Kanonniers. Den 21 April zyn drie Comp,a1 gnien Dragonders van den Generaal Prins Van Hes/en-Kas/el, gevolgd. EENIGE HOOFDZAKELTKE bUITENLAJNDSCHE BERIGTEN. De Secretaris van Staat Grenville, te Londen, heefc met den Rusfifchen Ge£ee 3 zan£  758 NIEUWE NEDERLANDSGHE zant een verdrag geteekend, ter vernieuwing van het verband van Koophandel tusfchen Engeland en Rusland voor 6 jaaren. Van deze gebeurtenis hebben de R.usfifche en Pruisfifche Gezanten door Postbodens aan hunne Hoven kennis gegeeven. De Koning Van Spanje heeft nu ook open? lyk den Qorlo^ aan de Franfchen verklaard. In die verklaartng, welken den 23 Maart vastgefteld en den 30 Maart in Spanje afge» jcondigd is, wordt hoofdzakelyk gezegd. „ Dat de Spaanfche Kroon niets meer gej, wenscht had, dan na vermogen, de rust ?, van Europa te bewaaren, maar in tegenftelling van de gematigdheid waar mede „ het Spaanfche Hof getoond heeft, om3, trend de Franfche Natie te willen handelen, zig beklaagd over derzelver bedrei» . gingen, om van Spanje eene erkentenis W der Republiek af te persfen, terwyl zy 3, zich bezig hielden met de uitvoering van ?, den ongehoordften en wreedften van alle A moorden, den dood van hunne Souve' rein. Wanneer ons hart en dat van alle ?, Spanjaarden onder de zwaarte der droefheid bezweeken, en vervuld waren van „ verontwaardiging en fchrik, wegens zulk ?, eene wreevelige fchenddaad, durfden zy pog voortgaan met hunne aanzoeken, ze3, ker niet in de verwachting, dat die zou^ den aangenomen worden, maar wel om j, onze eere en die onzer Onderdaanen te - L beledigen; want zy konden niet twyffe„ len of alle inftantien, by zodanige gele-  JA ARBOEKEN, April, 759 - . oenhdrl , waren als een verfnv ading op „ Te neemen, welke men eers halven en met fchrik. niet konde aanhooren. Hun„ ner Zaak gelaste vraagt een Paspoort, het wordt hem toegeftaan , en ter zelfder tyd maakt eene Franfche Bark zich meester " van eene Spaanfche, op de Kusten van Catalonien , welke op bevel van den Com" mandant-Generaal hernomen wierdr. By* na ter zelfder tyd hoorden wy, dat er „ andere Prvzen gemaakc wierden, en dat „ men een Embargo gelegd hadt op alle on' ze Schepen, die zich te MarfciHe en in de andere Franfche Havens bevonden. Z Eindelyk verklaarden zy, den 7 dezerIj maand,ons eenen Oorlog, dien zy reeds hoe zeer buiten Publicatie, van den l6 " February af ons aandeeden , want op " dien dag is het Patent van Kaapredery teZ gens onze Koopvaardy en Oorlog. Sche. pen geteekend , als blykt uit.de Papieren , ', welke bevonden zyn by den Pranlche a. ' per le Zona. Kaptein Jean bapttue LaJlane, toen hy hernomen is door onze. Z Brigamyn le Lests- gevoerd door den Lieutenant de navio Don Jan de Ktn» l Cepete, met een Spaanfche Brak met BusZ kruid beladen, welke hy mede opbragr. „ Na zodanige handelwys van den kant der Franfchen, en deze vyandlykheden. begonnen voor eene Oorlogs-Declaratie, " hebben wy de gepaste ordres uitgevaardigd ter aanhouding , vervolging en aanvalling van den Vyand, zo ter Zee als te Land! naar de|elegenheid. zich daar joe  jffa • NIEUWE NEDERLANDSGHE „ voordoet, en Wy hebben befloten,en be, velen, dat van nu af terftond in ons Hof, „ de Oorlog wordt gepubliceerd tegen „ Frankryk, haare Bezittingen en haare In„ wooners, en dat in alle gedeelten myner „ heerfehappy, kennis wordt gegeeven van „ de maatregelen, welke het nodig is te nemen, wegens de verdeediging myner Qn„ derdaanen en den aanval der Vyanden. ?, De Raad zal, het geen daar roe behoort, „ hebben werkftellig te maaken.'^ Omtrend het ongelukkig Poolen, wordt verzekerd, dat 'er eene nieuwe verdeeling van die Republiek tusfchen de Keizerin van Rusland, en den Koning van Pruisfen is tot ftand gebragt; zelfs is die verdeeling reeds aan de Ingezeetenen der verdeelde Landen, door gemelde Mogendheden, in openbaare Verklaaringen of Manifesten, bekend gemaakt. De Keizerin van Rusland heeft den Generaal van Kretzsruckoiv tot Gouverneur, benoemd van de Landen, die aan dat Ryk; te beurt gevallen zyn , en welker uitgeftrektheid op -vier duizend vierkante mylen begroot wordt, beginnende van Druia af door Naroez, Molodeczoa, Stolpee, Oleka, Wyszgrod, langs Gallicien , tot Komiernec, Poüohky én,langs den Dniefter tot Jaorlik toe. Die Généraal heeft aan de Poolfche Troupen , die zich in de Ukraine, in Podolien en Volhyniön bevinden, en omtrend twintig duizend man uitmaaken, voorgellagen om jn oienst van Haare Rus - Keizerlyke Ma;efleit te treden, ónder toezegging, dat de. Of-  JAARBOEKEN, April, 1793. 701 Officieren hunnen rang eu gagie zouden bleven behouden. Het aandeel, het welk den Koning van Pruisfen, by deze verdeeling, is te beurt gevallen en waar ih de ftad Dantzich begrepen is, wordt op duizend vierkante mylen, en het getal van deszelfs Inwooners op twaalf of dertienmaal honderd duizend zielen gerekend. Het Pruisfisch Manifest of Verklaaring aan de gezamenlyke Stenden en Inwooners yan eenige tot hier toe Pooifche Waaiwoodfchappen , Steden en Plaatzen, ziet zederd eenige dagen het licht, zynde van den as Maart, en waar in hoofdzaaklyk gezegd wordt: „ Dat de Pooifche Natie niet opgehou„ den heeft, byzonder Pruisfen, gêlegen„ heid tot misnoegen te geeven; dat zy, ,, niet te vrede het Pruisfisch Gebied door ,, menigvuldige invallen te fchenden, de „ Inwooners op de Grenzen te ontrusten, „ en hun byna altyd genoegdoening te „ weigeren^zich zonder ophouden metver„ derflyke Plans heeft beziggehouden; dat „ dit niemand in Poolen onbekend kon zyn, maar dat de geest van muitery, in „ dat Ryk fteeds de overhand neemende, ,, en de invloed, welken dezelve gekre„ gen hadt, en waar door alle Burgerlyke, „ Politieke en Godsdienftige banden verbro- ken, en de Inwooners van Poolen aan „ de gevolgen van eene geduchte Anarchie „ blootgefteld waren, de nabuurige Mq?ee 5 „ gend:  7öa NIEUWE NEDERLANDSCHE. „ gendheden nog meer bekommerd maa„ ken; dar zulke verderft, ke grondftellin„ gen in Poolen des te erger zyn , om dac „ die Natie zich door partyzucht fteeds „ uirseteekend heeft; dat de gezonde Staat„ kunde verbiedt, by zodanigen toeftand van „ zaaken .een bloot aanfchouwer te blyven; „ dat ons. Hof derhalven, genieenfchaplyk „ met Rusland , en met toeftemming des „ Keizers, heeft erkend, dat de veiligheid $ zyner Staaten vorderde,aan de kepuoliek Poolen zulke Grenzen te ftellen, welke „ aan haare inwendige fterkte meer gepast zyn, en haar de middelen gemakkelyker „ re maken, om zich, zonder nadeel ha„ rer Vryr.eid,. eene welgeregelde regee„ ringsform te geeven, zich by bet ongeftoorde genot derzelve te bewaaren, en daar door de verwarringen voor te ko„ men . welke zo dikwils haar rust geftoord, „ en de zekerheid haarer Nabuuren in ge„ vaar gefteld hebben; dat'er, om alle die „ oogmerken te bereiken, Daar de innigfte overtuiging van ons Hof, waar by ook „ de Reueiinvan Rusland'zich voegt geen „ ander middel overig is, dan de aangren,. zende Provinciën der Republiek aan onze Maaten it> te Ivven , en dezelve ten dien „ einde terftond in bezit te nemen; dat zulks „ aan de Inwooners der. bovengemelde di„ ftricteu en Steden door middel van dat „ Parem, wordt b; kend jjemaa-kt, met eisch „ aan de Pooifche Natie om, op eenen Ryks„ dag, ten fpoediglte de nodige fch-kkm„ gen daar omwent te maaken; ep einde-  JAARBOEKEN, April, 1793. 763 „ lyk , dat, óp den termyn, nader te be3, paaien, de huldigings-eed zal moeten „ gedaan worden; enz." De Acte waar by deze Stad aan Pruisfen is overgegaan: luidt aldus; De Raad en alle de Orden, maaken hier mede den Burgeren en Inwoneren dezer Stad bekend: Dat alle de Orden, de Koopmanfchap, en alle Hoofd- en ingelyfde Gilden, na naauwkeurige overweeging van alle hen daar toe verbindende omftandigheden, in gewisfe overtuiging van het Godlyk welbehaagen, het eenpaarig befluit genomen hebben, deze goede Stad, welke„ federt langen tyd, in haaren welftand zo zeer gezonken is, dat haar herftel op geene andere wyze te hoopen en te verwachten is, dan zich, op de verzekeringen, door den Koning van Pruisfen gegeeven, dat onder zyne regeering de Burgers en Inwoners dezer Stad door bloedenden Handel en Fabrieken gelukkig worden, van de werving bevryd blyven, en allerleien welftand in 't toekomende in rust en veiligheid zullen kunnen genieten, aan gemelde zyne Majefteit Opperheerfchapp'y te onderwerpen. Wyl nu zyne Majefteit de. ze onderwerping der Stad zich ajlergenadigst heeft laaten welgevallen, ten dien einde ook de buitenwerken met Pruisfifche Troupen bezet zyn, en de Commandant derzelveu de Generaal-Lieutenant Van Remmer nu de fchriftlyke verzekering gegeeven heeft, dat, by de bezetting der Stad, de ftrengfte Krygstucht zal gehouden worden., een ieder, zonder onderfcheid van rang, in zyn perfoon en eigendom ongekrenkt zal blyven, en alle, welke tot hier toe als Soldaaten in dienst der Stad geweest zyn , al waren zy voorheen pruisfifche Landskinderen geweest, noch tot verderen dienst zullen gedwongen, noch weg gevoerd  ?64 tflEUWE NEDERLANDSCHE Over- voerd worden , maar de vryheid behouden zulgaafvanlen. om hunnen toekomenden Rand en verlVvf Dant- zelve te kiezen, en eene dergelyke vergunning Zich vwook alle andere zich hier thans bevindende Pruis Pruisfen.fifehe Landskinderen, Kantonnisten, Boeren en peferteurs, insgelyks de Matroozen en het Scheepsvolk genieten zullen. Zo word ieder Burger en Inwooner, tot behoudenis van zyn eigen welzyn zo wel, als van het gewis genot der verzekering,hem hierin bekend gemaakt, op het ernltige vermaand, zich ftil te houden , zyne necring en handteerinr vlvtig waar te neemen, by den intogt der Pruisfifche lroupen in deze Stad zich vreedzaam binnen zyn huis te houden, en vervolgens zig opeen bcicheiden goed gedrag te bevlytigen, op dat hv rV-^lvey van de poede gevolgen, die onaffcheidlyk daar van zyn, verzekerd kunnen houden, maar fchade en ft. af in tegendeel van zich de zynen en zyne Mede-Inwooneren afwenden moge. Gegeeven op ons Raadhuis, den 2 April 1793, (JP~as geteekend,) De Burgemeesters en Raad der Stad Dantzig. VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ. Dordrecht. Door Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prinfe Erfftadhouder, zyn, uit eene overgeleverde Naarnlyst, vo.r den tyd van twee Jaaren, tot Burgemeesteren dezer Stad verkozen de Heeren Mr Mattheus Onderwater en Mr Barthoüt v^n Slingelandt, Vryheer van Slingelandt en Goidfchalx-Oort enz., en zyn den a dezer maand ingehuldigd. De daar tce afgaan-  JAARBOEKEN, April, 1793. *>6f gaande Heeren zyn: Mr. Pieter Matthys ileelaerts, Vpdaw j-l eere van Emmikhoven, Ganswyk en Waardhui-... , zen eqz , en Barthóut van Ouryk; blyvende nog nN ING voor een Jaar, de Heeren Mr, Samuel Onder- dfw™ water, Heefe van Brandwyk en Ghybeland, enrF Z^T* Mr. Hendrik Onderwater. ' „ lage 'sGravenhage. Den Heer Jan yan de^MJ^" Pol, Scheepen der Stad Haarlem , heeft ter Ver- * gadering van Hun Hoog Mogende den Eed afgelegd, om zitting te neemen in den Raad der ColoDiën van den Staat, in de West Indien; als ook den Heer Mr. Thomas Lith de Jende, Burgemeester der Stad Delft, als Raad in 'c Collegie ter Admiraliteit 09 de Maaze. Ter zelve Vergadering hebben ook Eed gedaan, de Heeren Anthony Chrisiiaan van Panhuys, als Secretaris van den hoogen Gerechte der Stad Maaftricht; en Abraham Hendrik Onderwater, Oudraad enz. der Stad Dordrecht, om zitting te neemen,in het Collegie ter Admiraliteit, op deMaaze. Nog heeft in die Vergadering den Eed afgelegd den fleer Mr. Jan Eiias Phtyaei oper, Heer van Maarfeveen, Burgemeester der Stad Amfteldam, als Raad in 't Coilegie ter Admiraliteit te Amfteldam voornt.; als ook den Heer Mr. 'Afirdrth Bresfer, Burgemeester derStad brielle, om zitting te neemen in 't Collegie ter Admiraliteit op de Maaze. By den Raad van Staaten is den Heer tiaron t¥ib lem Carel Hendrik van Pbceekeren tot Brantzenburg aangefteld, tot Ontfanger van de Beden vaa Overmaze. Leyden. Op den 3 dezer maand April, fs alhier aan de gevolgen van een Borstkwaal, in het 39lfe jaar zyns ouderdoms, overleden den Hooggeleerde Heer Chri, iaan Hendrik D.nnen, A. L. M. Phil. Dotl., Hoogleeraar in de verhevener Wiskunde, Burgerlyke en Krygs-Bouwkunde, en Natuurkunde, aan 'sLands H/oge Scfiooü  ?6i5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Vëran School alhier. Zyne geleerdheid en fchrander ver* Dering nuft vergroot het verlies, 't welk 'sLands School onder door zyne dood ondergaat. de hooge en Rottèrdam. Den 29 April de gewoonedag lage zynde tot verandering van de Wethouderschap Amte. dezer Stad, zyn uit de Edele Groot Achtbaare naars, Vroedfchap Boonheeren geworden, de-Heeren ïnz. Mr. jacob Mos/el, Mr. Joan Gerbrand van Mierop, Mr. Marinus Hoog, Mr. Comelis van Heusden, Johan van den Honert. Vervolgens heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid, den HeerPrinsErfftadhouder, uit de door voorgemelde Boonheeren gemaakte Nominatie verkozen, tot Burgemeesteren: de Heeren Mr. Jean Bichon, Heer van Oost en West- Ysfelmonde, Mr. Jacob van der Heim, Jr. Johan Marten Baron Coixot d'Escury, Mr. Isaac van Teylincen. Tot Scheepenen: de Heeren Mr. Jan Daniël des Loches, Dwoud van Son3 Adrianus Havart, Mr. Anthony van der Helm, A L. M. & Phil* Doctor, Adriaan Her bert Vermeulen. Johan Steenlack, Huybert Jan Carel Senn van Baf el. Hoorn- Door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder zyn, uit eene overgeleverde Nominatie, tot Scheepenen verkozen, de' Heeren Herman Verloren, Jan Christiaan van der Vorm. jfan Schuurman Htlmigsz, Mr. Ja* cob Comelis van de Blocquery, Pieter van Ho. gen, Gerrit de Vries en IVynand van Goudoever. PürmerenDe. Den 25 April, de gewoone dag van de Jaarlykfche verandering van de Regering binnen deze Stad, z^n door Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince Erfftadhouder, uit een overgegeevne Nominatie benoemd: Tot Burgemeesteren de Heeren Myndert Beudf.ker, Jan Breek , Jan Peert en Jacob Wormer : Tot Scheepenen de Heeren Jan Gcrard Pterc* loom  JAARBOEKEN, April, 1753. . 767 loom, Comelis van Gin kei, Claas van der Poll, VfrANAbraham van der Kolk, Dirk Fels, Gerrit Kroll, dering Pieter Wildfchut; en wyders aangefteld tor Schee ond r penen Commisfarisfln van des Gemeenelands Mid- de hoodelen , de Heeren Peereb>o?n, Ve" en Wi' jc ui. cv, en D.n 27 April overleedc alhier in den ouderdom lage van ruim 50 Jaaren, den heer Anam Qugttjfii omtein zyn Leven Oud Raad en Oud- Burgemeester naai«s, dezer Stad. ENz, Utrecht. Jonkheer Jan flendrik van Linden tot Lunenburg, door Zyne Doorluchtige Hoogheid aangefteld zynde tor Geëügeerde Raad, heeft ter Vergadering der Heeren Staaten zitting genomen. Den io April is na een langzaam vefval van kragten, irj den hoogen Ouderdom van ruim 84 jaaren, overleden den (Joog Eerwaardenen Ho g Geleerden Heer Francicus Burmannus Fr. Pil. , zedert den Jaare 17^.3 gewoon Hoogleeraar in de Heilige Godgeleerdneid en Kerkelyke Historiën, mitsgaders Kerkenleeraar dezer Gemeenre Op Nominatie van Heeren Decan en Capitulairen der Kerke van St. Pieter, is tot Heenraad in de üeputaten Schouwe gecommitteerd den Heer Gerard Hrcrnard van Been , Oahonik van St Pieter, en zulks voor den tyd van vier jaaren, ingaande den 1 Mey 1793. Maastricht. Alhier is in den Ouderdom van omtrend 59 jaaren overleden, de Heer Mr. Johannes van Sccuvlenburgh, Ontfanger Generaal van Hun Hoog Mogende Beeden in de drie Landen van Overmaaze, Graaffchappe van den Vroenhove , Do-pen van Redempne en Banken van St Servaas; mitsgaders Oud-Burgemeester van gemelde Stad Maaft icht. Ook overleedt in den Ouderdom van omtrend 72 Jaaren, den Heer Jan licmard Vrythuf, in leven Hoogleeraar in de Geneeskunde, en Oud Scheepen dezer ctad. LYST  ?6S NIÉUWE NE DEEL. jAARB., April i 1793. LYST DER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. . Rotterdam den 15 April. by de Z. Zak. TARWENieuwe Zeeu ws2oa2is22| g . blaauwedito 17 a 18 B . — Zomer 18 a 10 fl by de Z. Zak. Rooce Zeeuws en InL isèaiolB by 't Last- Vlaamf.enBtab. 1263134 ggl Bovelandfche 1248130 ggl. Engelfche J* . Gedroogde notitfgeJ.I GE.ESTZ.enVl. Winter 78 a 85 gg/.l i Zomer 76.82 ggl.J Rotterdam den 15 Mout Jnlandsch ïè'saioiot» HAVERZeeuwsenlnLBr. 18 a ioj eé ■ Voer i6iai7ècC ■Vr.enGron.Brou W20aa2 o£ ' dito Voer i6kai?tc£ Boekweit op 1568a 26 c£ Erwten Groene 21 a 23 fi Witte 16 a 17 g Witteb.G» en Sch. 20 a 22,24 j$ PaABDBBOOKEN 2Ösa 275cC DuiVejoonem 27|a28*oC Moutwtw 7 c€ vis. de3o~Vu  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Mei. MDCCXCIIL HOLLAND. Haarlem. Den 6 Mei is hier de navolgende A^-Haartificatie afgelezen: lem. gurgemeefteren en Regeerders der Stad Uuw-NotiHca. lem, adverteeren by dezen, dat zy, ter vol-tie van doening aan Hun Edele Groot Mogende Placaat Burae" van den 3 April jongstleden, op de tweemaal één-meekehonderdften Penning gearrefteerd ,. en de intentie^/ daarby vervat, hebben doen piaatfen op 't Prinfen- " hof, m de groote Zaal, een kist, waarin de Fournisfementen, zo in Contanten, 't zy los, 't zy in hecle geldzakken of in een geflagen Zilver, door a len en een iegelyk zullen kunnen worden gedaan: als mede dat zy Commisfarisfen hebben benoemd, dewelke zullen vaceeren alle dagen in de week fexcept alle Zon- en Feestdagen,) van 'smorgens ten tien tot 'smiddags ten twaalf uuren, te beginnen, voor den eerften Termyn, van Dingsdag, den 7 tot den 31 Mei inclufive, tot het verkenen der Fff Qlli,  77o NIÉUWE NEDERLANDSCHE Haar- Quitantien aan die geenen, welke dezelve nodig • em. hebben of begeeren mogten. Verzoekende en verrnaaneqde Hun Edele Groot A^forf-Achtbaarheden alle Burgers en Ingezeetenen dezer tie van Stad en Vryheid van dien , en allen , dien zulksiyarBurse- der zoude mogen aangaan , hunne verfcnuldigdc n< ede- Fournisfementen, volgens den preciefen inhoud van ren. 't zelve Placaat, cn onder verband van den fceo daar toe ftaande, voor den eerften Juny te fourneeren of doen fourneeren. Adlv.n-teerende Hun Edele Groot Achtbaaren teffens allen en een iegelyk, offchoon niet vallende ïn de abfolute v rpiigting van eenige Fournisfemencen (e nonen doen, om , ten blyke dat zy mat wa^re liefde voor het/behoud van het lieve Vaderland en deszelfs defenfie bezield zyn, mede zodanige Giften te fourneeren, als waar toe zy door hunn« Vaderlandsliefde zullen worden opgewekt; enz. 'S G R A V E N H A G E. Wy zagen in onze voorgaande ftukjens de o-unftige befluiten der Bondgenooten, omtrend den Bevelhebber in de belegering van de'"Wülemftad, Jonkheer Van den Boetzelaer Heer van Aarlanderveen, eti omtrend den Prinfe Van Hes/en - Casfel, welke de • Stad Maaftricht verdedigde. De eerstgemeide heeft als Lieutenant-Generaal van h waar van het oorfpronce SeIyke' door Dumoorter zeiven ondeitee- kênd , verzekerd wordt onder den Graaf Van Metternich te berusten. \7erftaan hebbende, dat men eenige verderkini ?e!' te?en mvne bedoel ngcn hadt gemaakt, ingevolge van eene voorgewende betrekking welke men vooronderftelde, tusfchen my en hJil lippus van Orieans, Franfchen Prins, te zeer bekend onder den naam van Egai{té. plaats te hebben; jaloers om de agtiftg te behouden, waar yan ik dagelyks de treffendere bewyzeri ontvang haast ik my, om te verklaaren, dat ik onkundig ben, of er wezenlyk eene faft/e van Orieans plaats heeft; dat ik nimmer eerdge betrekking of yerbindms met dien Prins gehad heb, welken men vooronderfielt, het hoofd daar van te zyn, of die er het Voorwendzel van is; dat ik nimmer agting voor hem gehad heb, en dat zedert de rampzalige tydftip, waarin hy de banden des bloeds verbroken, en alle bekende wetten verzaakt heeft, door misdadighk voor den dood van den ongelukkigen Lodewyk AT/ te ftemmen over w.en hy zyn gevoelen met i ene wreede' onbefchaamdheid heeft uitgefproken, myne veragting voor hem in eenen wettigen afkeer veranderd is, die my niets anders doet wenfchen , dan hem aan de ftrengheid der wetten overgeleverd te zien. 6 Betreffende zyne kinderen, ik geloof dat die met zo veele deugden begaafd zyn, als hy ondeugden bezit; zy hebben hun Vaderland volmaakt gediend fn de legers, over welken ik het bevel voerde, zonder ooit blyken van heerschzugt te geeven Ik heb veel liefde en aeting voor den oudften, gegrond zynde op de agting, welke hy zig waardig gemaakt heeft: Ik meen zeker te wezen, dat hy, wel verre van naar den troon te  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 7?? te haken, zig liever naar het ander einde der wae- »8 Grareld zou begeeven, dan zig 'er toe gedwongen te venhazien. Voor het overige verkiaar ik, dat indien inge- CE. volge de misdaaden van zynen Vader, of door den wreeden uitflag der muiters en anarchisten, hy Verklaazig in het geval bevondt, van tusfchen de deug- rins, van den, die hy tot hier toe getoond heeft, en de Dumoulaagheid van gebruik te maaken van het fchriklyk rier. geval, welk bet verftandig gedeelte der Natie en gantsch Europa in rouw gedompeld heeft, in twyffeling te ftaan, en dat de heerschzugt hem als dan zo verre verblinde van ooit naar de kroon te ftaan, dat ik hem dan eenen eeuwigen haat zou zweeren, en ik hem even zo zeer veragten , als zyn Vader. De Generaal DUMOURIER. Frankfort, den 20 April 1793. Het gewag van den Generaal Dumourier brengt ons als van zeiven tot het verflag van het oorlog voeren in deze tyden, in 't welk onze Republiek ongelukkiglyk mede is gefleept geworden. Alle oorlog is verdervelyk, om dat zy duizende en honderd duizende ongelukkig maakt, die naauwelyks weeten, waarom geoorloogd wordt. Zo elders , hier is het oud fpreekwoord waaragtig: Ouidquid delirant Reges,ple£luntur Achivi. Dat is: „ Wat de Koningen, Vorften, Hoofden des Volks en Staatslieden mits- „ doen, dat moeten de eenvoudige en on- „ fchuldige Ingezeetenen boeten.'' Maar  778 NIEUWE NEDËRLANDSCÖE 'sGra- Maar hoe algemeener een oorlog isj hoe veNha verdervelyker: en gene is 'er wel ligt gevoerd ge. buiten den tegenwoordigen , Welke reeds zo veele onheilen heeft verwekt, en nog dreigt: en overtuigen ons de Gefchiedenisfen niet, dat, zo niet de eenigfte, althands de voornaam» fte oorzaaken dier oorlogen, de hoogmoed en heerschzucht van weinigen zyn ? Hoe grooter ramp dan het oorlog voor geheel het Menschdoifi is, hoe fchadelyker zy vöor het Menschdom zyn, welken het oorlog wenlchen, willen, begeeren; en in tegendeel, hos loffelyker zy te werk gaan, die , om welke reden dan ook, dien ramp zoeken weg te ruimen, of ten minflen te verminderen. Was het dan niet de vuillte kwaadaartigheid, de zulken, die den verwoeltenden Oorlog afkeurden, en naar Vreede wenschten, cerltond voor Jacobyticn, uit te kryten? Het is een eeuwig geding, wie der twistende partyen oorzaak van den oorlog is : allen geven voor, tot hunne veiligheid en verdediging de wapenen te hebben opgevat; nimmer erkende een Volk, of hoofd des Volks, eene onregtmatige oorlog te hebben aangevangen. Maaf hoe dit ook zy, het even aangemerkte moet den Franfchen, die den Oorlog hebben willen voorkomen, en daar toe aanzoek deeden, zo zeer tot eer, als den fingelfchen het afwyzen van dien aanzoek , tot oneer itrekken. De navolgende Hukken, welken den Heer John Salter, Notaris te London, aan den Britfchen Staatsman, Lord Gren* vitte overhandigde, (dit was de eeniglte weg, welken nu nog aan de pogingen der Fran- fcheh  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 779 fenen openftondt,) zullen die en aangewende moeite der Franfchen, 4»ev«** hun eer aandoet, bewyzen. Het eerfte ftuk^ . is een brief van den Franfchen Staatsdienaar der buitenlandfche zaaken Le Bun, aan gemelden Lord GrenvilU 9 van dezen inhoud: MYLORD! De Franfche Republiek verlangende , om alle haarc vertollen , met Groot-Brittame tc hcflisfen, en een einde te maaken van een Oorlog, Se, door de wyze , waar op. dezelve waar. fchvnelvk zal gevoerd worden, niet kan misicn, of moec* de beklaaglykfte rampen voor het mensch • dom, over de beide Natiën brengen; zo heb * de uw Lordfchap, als Min.fter van Zyne Bnt. tannifche Majefteit, te verzoeken om een pasnoort en vry geleide voor eeD perfoon, welke, voorzien met volmagt, zich, ten dien einde, naar T onden zal begeven. ..... T De Heer Joim Saltèr, Notaris publiek in Londen zal dezen aan uw Lordfchap overhandigen, en ' wanneer het gevorderd word , een anderen brief daar by voegen , inhoudende den naam van den perfoon , die met het vertrouwen van de: Natie bekleed is. Ik heb de eer te zyn Mylord, Uw Lordfchaps gehoorzaame en Onderdaanig Dienaar, L E B R ü N. Mini/ter der rmtenlandfehe Zaaken, Parys den 2 April 1793. Jiet weed* Jaar der Franfche Republiek  78o NIEUWE NEDERLANDSCHE vfnha* a Ee",tweede Brief' do? van den zelfden venha- dagteekenmg, was dus luidende: MYLOfiD! Tweede Jngevolge hetberigt, in myn eerften brief gegeeBiuf. * ven, welken het herftellen van den Vrede 5n onderwerp heeft, heb ik de eer uw Lordfchap kenmste geeven dat M. Marei afgezonden is, om voor onze Natiën, dat wenschlyk doel tè bewerken. Ik moet uw Lordfchap tevens berigten, dat het nodig zal wezen, dat hy drie perfoonen bv zich ïnr iff wctem ' een ?ecreta™» Kamerdienaar en Courier, en ik verzoek voor dezelven de nodige befchermmg. Ik heb de eer te zyn, 6 Uw Lordfchaps gehoorzaame en Onderdanige Dienaar, L E BRÜN. Minifler der Buitenlandfche Zaaien. Parys den a April 1793. De twee bovengemelde brieven, hadt de Franfehe Staatsdienaar aan den gemelden Notaris Salter te Londen toegezonden met dezen brief: MYN HEER! (gelieft aan den Lord Grenville ,Mmfter en Se. cretaris taö Staat van Zyne Brittannifcha Majefteit m de Buitenlandfche Zaaken, te overhandigen den ingefloren brief, No. I-, en, ingevalle zyne Lordfchap zulks eischt, ook den ingefloten brief  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 781 brïef No. II., uit naam en van wegen de Fracfcbe Republiek. Ik ben met agting, M Y N HEER! Uw zeer Onderdanige en gehoorzame Dienaar, L E B R U N. Minijler der Buitcniandfche Zaaken. Parys den 2 April 1793. Dog het Brittannisch bewindt, floeg alle onderhandelingaf, en wilde in geen de minlte overweging omtrendeene Vrede treden. Den tyd zal leeren, welke de oogmerken en bedoelingen in dit verkiezen van den oorlog boven de Vrede, zyn geweest, en welke gevolgen zulks zal na zig flepen. Intusfchen dan zag ons Gemeenebest, welke ongelukki^lyk en noodlottig zelden op zyne eigene beenen Itaat , maar lleeds door deze of geenen buitenlandfchen invloed in 't voeren vah Oorlog, en 't maaken van Vrede beftierd wordt; welke wel zei vegeenzints het oorlog gezogt hadt, maar evenwel niet zo veele pogingen tot afwending van den verdervelyken Oorlog, en het bekomen van Viede , al hadt dezelve dan ook met eenige opofferingen moeten gekogt worden, hadt te werk gefield, als de belangens dezer Republiek volftrekt vorderden , en zy waarlyk, Zonder buitenlandfchen invloed, zoude 's Gra- VENHA' GE»  78z NIEÜWE NEDERLANDSCHE 'sGra- de gedaan hebben; ons Vaderland zag zich vejïha- dan in eenen gevaarlyken Oorlog ingewikGe- keld; en, naauwelyks in Febraary den gevaarlyken kans ontkomen, fcheen het hier door ongelukkiglyk meer aangemoedigd, en maakte allerlye toebereidzelen, om met zyne Medeoorlogende Helpers , Frankryk te dwingen , zonder dat alle de rampfpoedige voorbeelden van Bondgenootfchappelyke Oorlogen, die deze Republiek, altyd tot haar nadeel en verderf, gevoerd heeft, haar wederhielden. Ondertusfchen was de geheele Krygsmagt der Franfchen aldus verdeeld: i.) De Armée van 't Noorden, van Duinkerken tot Maubeuge. 2.) De Arméer der Ardennes van Maubeuge tot Longwy* 3 ) De Armée van den Moefel, van Longwy tot Bitche. 4..) De Armée van den Rhyn, van Bitche tot Porentrui 5.) De Armée der Alpen , in het Departement de 1'Ain tot dat van Var. 6.) De Armée van Italien, in het Departement der Alpes Maritimes tot den mond van de Rhone. 7.) De Armée der Oofter Pyreneeën van den mond der Rhone tot de regterzyde der Garonne. 8.) De Armée der VVester-Pyreneeën over 't geheele Territoir der R.epubliek op de linkerzy* de der Garonne. 9.) De Armée der Kusten van Rochelle, van den mond der Gironde tot den mond der Loire. ïo.) De Armée der Kusten van Brest, van den mond der Loire tot St, Malo. n.j De Armée der Kast van Cherbourg , van St. Malo tot Laa<  Jaarboeken, mh, 1703» 783 Lanthie. Binnen in het Land zullen twee 'sGsA* Arméeën de referve blyven. vehha- De Commisfarisfen by de Arméeën zullen ge. den tytel voeren van Folks • Vertegenvioordu gers, en om de maand voor de helf t vernieuwd worden, en eene onbepaalde macht tot nodig toezigt hebben en uitvoeren. De gröote voordeden in Febrüary en Maart door de verbondene Mogend heden op de Franfchen behaald, fchyfien dezelveri 20 als wy aanmerkten, niet weinig tot het Voortzetten van den oorlog te hebben aangemoedigd , terwyl hun egtef de gefchiedenisfen van alle tyden konden leeren, dat, gelyk de Franfchen doorgaans , zodra zy den Rhyn overtrokken, doör de Duitfchers geflagen zyn, zo ook de Duitfchers, wanneer zy, in Frankrykpoogende in te dringen* óver de grenzen kwamen, door de Franfchen op hunne beurt overwonnen zyn. Dé Krygskundigfte Lieden in ons Vaderland befchouwden ook dat indringen in Frahkryk, en dwingen van zo veel miilioenen Volks, in een Land woonende, welke met zo veeIe ftefke Steden, meest al de Iterkfte VeStingen van geheel Europa, omringd is (*); in een Land, wiens eigenaartige ligging geen gelyk in Luropa heeft, als iets, zo iiiet al geheel onmogelyk, ten nïinften zeer onWaarfchynlyk en allerhaggelykst, terwyl die eeuwigduurende worllehngen niets anders dan het onheil van duizenden, honderd duizenden, van miilioenen, ja van geheel Eu* fopa, en nu meer dan ooit, moeiten te weGgg ga Zie bier te voren bl. 620— Cv*  7*4 NIEUWE NEDERLANDSCHE •sGra- ge brengen. Dog deze overweegingen baatvemha- ten weinig by de Mogendheden, en ons Rei GE^ publiekje, welk alleen in Vredenstyd, met nyverheid , Koophandel en Zeevaart' een goeden rol kan fpeelen, moest in die gevaarlyke onderneemingen mede deelen. Men ontving dan wel haast tyding,dat de Krygsmagt van den Staat, welke zich onder 't gebied van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Erfprins van Orange by Oosterhout bevondt, den 8 en 9 dezer den optogt naar de Oostenrykfche Nederlanden zoude aanneemen, en in twee fmaldeelen aftrekken, over welken, namelyk over de eerfte Zyne Hoogheid als Opperfte Bevelhebber, en de tweede den Lieutenant- Generaal Van Mönfltr het gebied zouden voeren Het eerlte fmaldeel zoude beilaan , als volgt, uit Ruiter*, 1 Esquadron Husfaaren , 2 Esquadrons Dragonders Van tiesfm Casjel, 2 dito Guardes Dragonders, 1 Esquadron Guardes te paard en 1 dito 's Gravemoer, benevens de Jagers van den Collonel Grave Van Byland, en de Anfpachfche Jagers. Voetvolk, i Battaillon Hollandfche Guardes, 1 dito Zwitferfche Guardes, i dito Grenadiers Van Bufeck, 1 dito Grenadiers Van Plettenberg , 1 dito Grenadiers Van Tengnagel, 1 dito Van Schepper, % dito Anfpachfche Troupen. De tweede fmaldeel zoude bellaan uit RüiTEüï, 1 Esquadron dragonders Van Hes/en - Casfel, 3 dito Van Tüyl, 1 dito Van  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 78J Va» Hes/en-Pbilipsthal, 1 dito Van 'sGra-'s G>a.vemoer, vrnhA«s Voetvolk, i Battaillon Grenadiers VanCR' Brydenbach , 1 dito Grenadiers Van Riln~ hardt, 1 dito 2 fValdeck, 1 Battaillons Van May, 2 dito Van Stockar, en a dito Van Hirzell, benevens de Artillerie en het Pon. tou- Train. Beide deze verdeelingen zouden hunnen togt over Lier en Alost naar Oudenaarden nemen. Van Yperen ontving men dit berigt, gedagteekend den 8 Mei 1793: „ Onze Vöor„ post, ftaande twee en een half uur van „ hier by Kasfel, alwaar de Franfchen veiv M fchanst leggen, wierdt tusfehen den4ea „ 5 dezer omzingeld en aangevallen door n omtrend vyf duizend man , waarop de „ voorposten, ieder veertig k vyftig man „ fterk, zo veel mogelyk tot e.kander te ,i famen trokken, en met eene onbegrype„ lyke hardnekkigheid vogten, midlerwyi „ terug trekkende. „ Een detachement van het Regiment van „ Bediiulx, onder de orders van den Lieu- nant van het Regiment Van Waldeck, la „ Bonté en den Vaandrig van Bsdauix x „ Fredfes, benevens veertig Oostenrykfche „ Husftfaren, van ruim vyf en twintig hon„ derd Franfchen omringd zynde, en geen uitkomst ziende, hieuwen de Husfaaren „ 'er door heen, en de Hollanders vulgen- de, drongen met vuuren en de ba one^ , voost, maakten zich plaats, en trokken Ggg a a£  786 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- „ af met verlies van zeven dooden en negen'. venha- „ gekwetften, terwyl de Ooftenrykfche ge. >9t Husfaaren agt man en een Officier ver„ Ioren. „ In het geheel beloopt ons verlies, by deze gelegenheid,dertig dooden en twin„ tig gekwetften , terwyl 'er veele Franje fchen op de plaats gebleven zyn. „ De bovengemelde Voorpost beftondt in „ het geheel uit twee honderd en vyftig „ mannen, te weten honderden vyftig van Waldeck, Bedaulx en Orange - Gelderland, „ onder twee Kapteins en vier Officieren; „ veertig mannen van het Keizerlyk Regi- men Groen Laudon en vyftig Blanken„ fieinfche Husfaaren." Van Antwerpen wierdt gemeld, dat Zyne Hoogheid de Erfprins van Oranje, Bevelhebber van de Legermacht der Vereenigde Nederlanden, den 9 Mei uit Breda aldaar was aangekomen, en zyn Hoofdkwartier in die Stad hadt genomen. Het eerlte fmaldeel der Troepen, ten getalle van omtrend 5000 man, wierden deels in de Kafernen, deels in de Stad en het Kafteel geplaatst. Schoon vermoeid van een marsch van twee dagen, vertrokken zy echter reeds weder den volgenden morgen ten vier uuren, door Mechelen en Vilvoorden, naar Aalst, en van daar verder naar Fransch Vlaanderen. De tweede, even zo fterk, kwam den 10 Mei, des namiddags aan, en vertrok, ins* gelyks, den volgenden dag naar dezelve beItemming. Eindelyk kwam den 12 Mei 'sna- mid-  JAARBOEKEN, Mei, 1793* 1*T middags de achterhoede dier Armée aan,'sGnAmet een grooten trein Artillery, Bagagie en venhaMunitiewagens. De togt wierdt zo fpoe gb. dig voortgezet, om dat de Armée reeds den 18 in Fransch Vlaanderen zou moeten zyn. Hoe hét inmiddels met het voeren van den Oorlog door de Oodenrykers toeging, blykt uit deze berigten uit het Hoofdkwartier van Queivrain. y\en 9. Dezea dag is van wederzyden ftil af^ geloopen. '• Den 10. Hoe aanzienlyk het verlies der Vyanden was, hielde hy niet op onze Voorposten by *c bosch van Hasnon te ontrusten, en wierp aldaar verfcheidene Schansfen op. Daar op nam de Ge« neraal Clairfait hetbefluit, hun van daar te doen verhuizen, en deedt hen met het lichten van den dag van drie zyden te gelvk aanvallen, door zyne eigene en esmige Pruisfifche Troupen van den Generaal Knöbetidotf. De Graaf Olaunez, de Majoor Van Wtirtemberg, de Majoor Van Aspercn van' Ligue, richtten hunne Manoeuvres zo wel in, dat zy den Vyand overhoop wierpen, en al wat weerftand boodt, over den kling deeden fprmgep; men heeft maar 150 Krygsgevangenen gemaakt en ,10 Officieren. Den Collonel Mylius, die met het Regiment Groen Laudon by de Hollaadfche Troupen is, 'heeft rapport gedaan , dat een Corps van 4000 'Franfchen met 6 ftukken kanon, zyne Voorposten by Poperingen, Ronsbrugge en Neuf-Eglile, hadden aangetast ; dat onze Troupen met de Hollandfche dezelve langen tyd hadden tegen gehouden , doch eindelyk voor de overmagt hadden moeten terug wyken, 't geen in goede ordrc gefchiedGgg3 " de'  7«3 NIEUWE NEDERLANDSGHE 'sGha de. 't Valies was niet meer dan so man: doch vekha- de Lieutenant Baumgarter was met 4 man gevangx, gen. 't Verlies der Franfchen ftelde men op 100. Volgens eene juiste opgave zyn van hec Corps Berigt van Clairfait den 8 gedood 4 Officieren en 4 Onvan der - Officieren en 19 Officieren gekwetst, 64 SolQuei- daten gedood, driemaal zo veele gekwetst eo 40 vrain. vermist. In de onderfcheidene Ge vechten van den 1 tot 23 Maart is het verlies dit Ooftenrykers, (volgens opgaaf van den Prins Van Coburg ,.) als volgt: Aan dooden 4 Staf-Officieren, 27 Opper - Officieren , 937 On-.er-Officieren en gemeenen, te zamen 9<58 man. Aan gekwetften , 1 Generaal- Majoor, 8 StafOfficieren , 80 Opper - Officieren, 2833 Onderofficieren en gemeenen , te zamen 2922 man. Aan gsvangenen, 2 Opper - Officieren, 25 Oni der-Officieren en gemeenen, te zamen 27 man. Aan vermisten, 3 Opper-Officieren, 490 Onder Officieren en gemeenen, te zamen 493 man. Dus in 't geheel 13 Staf. Officieren, 112 OpperOfficieren en 4285 Onder - Officieren en gemeenen* maakende te zamen een getal van vier duizend, vier honderd en tienman, benevens ruim duizend paarden. Men rs zeer verlangend naar eene juiste opgaave van de Batailles, geduurende den 1 tot den 9 Mei, waar ander die van den eerlten ea tweeden als zeer moordaadig zyn opgegeeven. Vervolgens kwamen eenige tydingen in, van den Prins Fan Coburg, dat de Bondgenooten, in den nacht van laatstleden Saturdag den 11 dezer, het Fransch Leger by JFamars aangetast en geflageo hadden: veele Franfchen waren op het (lagveld gebleven, veelen krygfgevangen gemaakt, en 84 Hukken kanon veroverd. De Generaal Dampiere was een been afgefchoor.es, enz. Te  JAARBOEKEN, Mei, 1703. 789 Te Oftende kwamen den 18 Mei 14 En 'sGrA' gelfche Vragtfchepen binnen, allen twee- en venha driemasten , aan boord hebbende 69 paar- GE« den, 176 wagens en caisfons, 24 ftukken kanon, alle 24 en 36 ponders, een groot getal Veldftukken , 4 en 6 ponders, 250 Kanonniers en 150 Paardeknegten. Ook kwamen te Doornick by aanhoudendheid Krygsbenden aan, die ook weder vertrokken. De Hanoverfche Grenadiers trokken den 17 Mei in Doornick, en den 18 een corps Hollandsch Krygsvolk , langs de Kortrykfche poort, gevolgd door twee Coropagnien Franfche uitgeweekenen. De Hollandfche Artillery was den i3 met eene groote menigte Krygsbehoeftens langs de Athfche poort ingekomen. Zyn Doorluchtige Hoogheid den Heer Erfprins van Oranje, kwam den 19 Mei aan. Het Engelfche Krygsvolk trok tot verlterking van het Leger by Condé. De Erfprins Van Oranje, fchreef aan de Algemeene Staaten den 24 Mei dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN! }k heb de eer Üw Hoog Mogende kennis te geeven, dat ik eergisteren avond, zynde des su dezer, agterlaaiende de Voorposten, Wagten der Legers, en nóg eenige Mani'chappen, zo Infanterie als Cavallerie, uit het Leger by Doornik getrokken ben, met oogmerk, om zo mogelylt den Vyand, welke in den omtrek van het Dorp iMouchin en te Ojchies gecantonnserd was, te Ggg 4 fuf-  NIEUWE NEDERLANDSCHE *sGrA- furpreneeren en te verdryven. Het is My byzonvenha- der aangenaam Uw Hoog Mogende te kunnen GE. melden, dat deze onderneeminge volkomen naar wensen is afgeloopen, zynde Ik, na verloop van S tef anderhalfuur, meester gebleeven van het bovenvan <&« gemelde Dorp, en hebbende ik den Vyand uit de £^wjomliggende Buurt verdreeven, hem omtrend zestig GevangenenJ en twee ftuk Kanon afgenomen. a. mog. Zulks verrigr zynde, heeft de Lieutenant-Generaal Fan MöTtfler de na by leggende Stad Orchies zonder eenigen wederftand te ontmoeten, in bezit genoomen , terwyl Ik verders tot aan het Dorp Beuvry voorgedrongen ben; do? de Vvand had zig reeds vroeg uit dezen omftreek geretireert. Aan onze kant is het verlies by deze Expeditie gering geweest, beftaaiv^e het zelve in drie dooden, waar onder een Officier, en in omtrend tien Geblesfeerden. In rekene het van Myne pligt, Uw Hoog Mogende nogmaals te herhaalen , hoe zeer Ik by deze gelegenheid reede gehad heb, over de goede conduiten, zo wel van Officiers als Gemeenen vergenoegd te zyn; hebbende dezelve zig geduurende de Marsen zo wel als by de Attaque zeer yverig en werkzaam getoond. Heden ochtend alhier terug gekomen zynde, «a alvoorens de Stad Orchies met Guarnizoen te hebben bezet, is het My ten uiterften aangenaam geweest, by Myne aankomst te vernee"men , dat de Oostenrykfche en Pruisfifche Arméeën gisteren onk den Vyand met fucces geattaqueerd en verdreeven hadden : hebbende de Hoofd-Armée van den Prins Fan Coburg, de Ronelle gepasfeerd , en dus de Vyand in de rechter Fianque geattaqueerd, by welke gelegendheid zes en twintig ftukken kanon genomen zyn ; heden morgen om vier uur moest weder een Battaille geleevert worden, en is ook aan den kant van Valencknnes gefchooten, dog weet Ik nog niet? hoe dezelve aigeloopen is, en hee* ét  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 791 de Lieutenant-Generaal Van Knobehdorff, de»s(3RAjmportante Post van Hasnon in bezit genomen, venhawelke reeds meermaalen geattaqueerd geweest,ÜE. en eindelyk gisteren avond om tien uuren door den Vyand verlaaten is. Brief Ik hebbe ook noch by Myne terugkomst zl-yan den hier de aangenaame tyding gekreegen, dat Myn Erfpttm -Broeder , dewelke , om Myne rechte Fianque aan H. tegen eenen uit Rysfel mogelyken uitval te dek- H.Mug, ken, de Lys by JVIeenen gepasfeert is, aan deze kant van Halluin zyn Leger opgeflaagen heeft. Daar zyn eenige Attaques door den Vyand gedaan , dog hebben wy de overhand, en is Tourcoin bezet geworden. Geen detailles van het voorgevallene hebbende ontvangen, zo kan Ik Uw Hoog Mogende met dezelve niet dienen. Waar mede de eer heb te zyn, HOOG MOGENDE HEERENI (Onder fiand,~) Uw Hoog Mogende Onderdanige Dienaar, (fVas geteekend,) W. F. ERFPRINS van ORANGE, Commandant - Generaal. Hoofdkwartier te Doornik, den a4Mey 1793. Een tweede brief van den Erfprins, van den $6 Mei, luidde aldus: Ggg $ HOOG  792 NIEUWE NEDERLANDSCHE s*Gra- HOOG MOGENDE HEER-EN.' VENHA- ge. T Tit myn vorige Misfive, welke ik de eer heb ^ gehad aan Uw Hoog Mogende, een 24 deTwecde zer, te addresfeeren, zullen Hoogstdezelven hebBrief ben gelieven te verneetnen, dat myn. Broeder de van den rivier de Lys te Meenen, gepasfeerd hebbende, om ■En- mynen regter flank tegen eenen mogelyken uitval te j>riris. dekken, aan dezen kant van Halluin post gevat, en eenige attacquÊ-s van den vyand, met voordeel, .gèrepousfeefd bad. Kort na dat het Battaillon van den Collonel Van -ZiUn'iiardc,de Stad van Turcoin bezet had, wierd bet zelve door zodanig eene overmagt vyandelyke Troupen geattacqueerd, dat het zelve na eene heiige , eo vplgens alle. ingekomene berichten zeer wel beraamde verdediging, zig niet in ftaat gevonden heeft, langer tegenftand te kunnen bieden, het welk van dat gevolg geweest is,dat omtrend honderd en vyftig man van het zelve gefneuveld zyn, en het overige gedeelte haaré redding, in de vlugt heeft moeten zoeken. Daar Ik, tot op dit oogenblik, omtrend het voorgevallene , geene nadere gedetailleerde Rap» fpprtén ■v.errjoiuen heb, zo-vinde Ik my in de onmogelykheid Uw Hoog Mogende, dien aangaande, een volledig verfiag te kunnen doen; doch uit de enderfcheide^e' verbaalen die 'er van ingekomen zyn, blykt ten klaarden, dat het voorfz. Battaillon "zig,"met de-uiterfte dapperheid verdedigt, de Franfchen vee! afbrèuk gedaan had, niet dan uit hoofde eener al te groote fuperioriteit van den Vyand, heeft moeten wyken. Het.dorp, Rpnck ,. het welk myn Br.peder.be'friesfterJ had / wierd te gelykertyd geattacqueerd j de Collonel Van Quadt, wiens Battaillon veel ge,-leden heeft, is in"de fchouder swaar gewond geworden , doch zyn wy, na eenen ftryd van dertien uuren, meefter van het fla'gveld gebleven. Vervolgens heeft nyn Broeder, welke aan zyn V ' OOg'  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 753 oogmerk volchao had door eene diverfie te maa Js Gra* ken, welke die van Rysfel belette, ons, die by vehhaOrchies (tonden, te attacqueeren, zyne vorige po-e . tïtie by Meenen, hernomeu. (i Tweede' Waar mede de eer faebbe te zyn, £rnf HOOG MOGENDE HEEREN! V£"f/ea (Onder flond,) trim' Uw Hoog Mogende Onderdaanigé Dienaar, (JVas ge teekend,") W. F. ERFPRINS van ORANGE, Commandant • Generaal. Hoofdkwartier te Doornik, den 26 Mey 1793- Omtrend de verovering van de post te Mouchin, en het bezetten van de Stad Orchies wierdt vervolgens dit Berigt algemeen bekend gemaakt: Gfyn Hoogheid dcA Héér Erfprins van Orancb ^ beflooten hebbende, zich meester te maaken van de post tè Mouchin, en onderrigt zynde, dat dezelve door 2 Battaillohs van linie en eenige Volontairen, beneffens eenige Itukken Kanon vaü wegens de Franfche bezet was, maakte zyne dispblitie om het Dorp Mouchin van vier kanten te attaqueeren, ten welken einde hy den aa *s avonds op den linker vleugel van de Armée by Doornik een corps Troupen deed verzamelen, en zich aan het hoofd vao het zelve ftelde; een gedeelte daar van wierd geleid door dén Gene. J3al-Majoor Pan *s Gravenmoer, welke zyn weg aam  794 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- nam agter het Dorp Ere op Rum, van daar naar venha- Sarlin op Rum en Fevrie, alwaar hy met het eene ge. gedeelte zyner Troupen de Cenfe de Bercu op het bepaalde uur moest aangrypen, en met het Verflag andere zich in het Bosch van Fliris ftil houden, van om op het fignaal ten twee uuren het Dorp te atKrygs- taqueeren. .. Het tweede gedeelte van voorfz. verrig. Corps onder de ordres van den Generaal-Majoor tingen. Carel Graat' Van IVartenslebcn, nam zyn weg op Tantignies, la Degautiere in het Bosch van den Annon , alwaar hy een brug moest overleggen óver de Beek van Annon en dezelve pasfeeren, en moest op het bepaalde uur het Dorp langs die zyde attaqueeren. Het derde gedeelte van het Corps wierd door Zyne Hoogheid zeiven gecommandeert, met het welke Hoogstdezelve langs Ere" over Willemeau naar de hoeve ia Folie marcheerde , en zo dra Hoogstdeze,lve de Howarderie gepasfeerd hadde, marcheerde den GeneraalMajoor Prinfe Van IValdeck met eenige Troupen tegen Atx en Sameon. i Ook rukte de Collonel Graaf Van Hóhenzollern met twee divifien Koninglyke, Keizerlyke Kavallerie, met twee Esquadrons Hesfen-Casfeltw de twee Battailions Grenadiers Van Breydenbach en Plettenberg aan de Steenweg by Orchies, ten einde met deze beide Corpfen den Vyand, die uit Orchies en Aix komen kon, te obferveeren. Vervolgens marcheerden de beide Battailions Hollandlche Zwitzerfche Gardes gecommandeerd door den Generaal-Majoor Grave Van Golowkin, en gedetineerd om het Dorp van de zyde van Orchies van agter aan te gi ypen, waar by de ordi • naire Veldstukken waren, op Blequy, en naar een weinig geavanceerd te hebben, iïïet Zyne Hoogheid op een Franfche voorpost, die ten eertien otnfingeld en Krygsgevangen gemaakt wierdt. ,Om 2 uur gefchiadde de generaale attaque op het Dorp Mouchin, toen het lignaal van den Generaal Van Reitzenftein gegeevoiï wierd, die met . * zyn  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 795 zyn Corps geplaatst was, om eene valfche atta- 's Gra» que langs de zyde van Rhum te maaken en incas venha* van noodzakelykheid tot i'ecours te komeu, en wierd na eene Iterke kanonaden en tegenweer met klein geweer van de Franfchen, die van het aan.VcrJJag komen der Troupen reeds eenige uuren te vooren van door Spions verwittigd waren , uitgedaan te heb- Krygs-, ben, veroverd, benefFens twee ftukken Kanon verrtg? en verfcheiden Ammunitie. Wagens. Wy hebbentingen, veele Franfchen in de pan gehakt, verfcheide op de vlucht gedreeven, en 1 Officier met 60 krygsgevangenen gemaakt. De Brigade Majoor Van Schwartfenberg Lieutenant in het Regiment Guardes te Paard is door een Cartetschkogel gebleven, benefFens een Kanonier, en een Grenadier Van May. Wy hebben anders verfcheiden geblesfeerden, doch weinige gevaarlyk: Onbefchryflyk is de moed en dapperheid der Troupen en de ftilte en tranquiliteit, met welke zy in het vuur gaan. Na dat deze expeditie gelukkig getermineert was, heeft Zyne Hoogheid ten eerden dit Dorp bezet, de Troupen wederom geformeerd in bataille, en met dezelven naar den Steenweg by Orchies gemarcheerd, alwaar hy de Troupen in battaille geposteerd heeft, om de Pruisfifcne Troupen , welke onder geleide van den Generaal Van Knobeldorjf'de post te Harnon attaqueerden, te kunnen fouteneeren. De kanonnade was op onzen linker vleugel hevig en deedt Zyne Hoogheid befluiten eenige uuren in die pofitie te bly* ven, waarna met eenige Troupen links af naar de zyde van Marchiennes trok, en middelerwyl ordres gaf aan den Lieutenant-Generaal Van Mönfter, om de Stad Orchies te fommeeren, welke aan alle zyden geretrancheerd, met Kanon voorzien, en volgens de laatde berigten met soo» man bezet zoude wezen. De Lieutenant • Generaal Van Mönfler, de ordres van Zyne Hoogheid werkftellig makende en eene  79« NIEUWE NEDERLANDSCHB 's Ora- eene Batrery doende opwerpen, waar op eenigt venha- Hukken Kanon en Houwitfers geplaatst wierden, cE, wierp eenige Houwitfers Grenaden in dezelve, waarna hy een Officier met een Trompetter naar Verflag Orchies zond, om de ftad te fommeeren: dezelve ve aan de ftad naderende, vond, dat de Franfchen Kiygs- afgetrokken waren, en binnen de retranchemenverrig- ten komende, vernam, dat alles op het aannadetingèn. ren van de Troupen van den Staat uit Orchies gevlugt was, even als de Municipaliteit, dus dat de Officier zonder iemand van de Regeering te hebben kunnen fpreeken, vertrok, en zyn rapport deed, het welk niet weinig verwondering baarde, alzo men kort te vooren nog eenige Franfche Vedetten voor dezelve bemerkt had. Zyne Hoogheid kortelings terug komende, nam bezit van de Stad, en de Vryheidsboom wierd door de Burgery afgekapt. Zie ook hier nog een Uittrekzel uit eenen brief van Prins Frbd&ik van Oranje, ge» dagteekend uit Meenen den a<5 Mei 1703. Den 22 Mey , 'savonds ten half 9 uuren, ty» ding ingekomen zynde . dat de Vyand naderd is 't Guarnizoen van Meenen en de Piquetten uit het Leger de gantfche nagt in ordre de bataille gerangeerd geweest, in de buitenwerken der Rysfelfche Poort, patroutlleerende de Husfaaren, Ca vallede en Jagers rondom en in het Dorp Halewyn, doch niets ontdekkende. Den 23 Mey, 'snagts een uur voor het aanbreeken van den dag j zyn gemarcheert de drie Escadrons Husfaaren en het Battaillon Van Ojtadt met de Jagers, gecommandeert d jor den Collonel Van Qj'-ir'i , en formeerende de avantguarde, naar het Dorp Ronck, om aldaar onder het geweer te blyven tot nader ordre. Een uur daarna zyn gevolgd de 2 Escadrons Van  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 797 Van H&sfen-Philipsthall, het Grenadier - Battail-'s GraIon Vau Bufeck , het Grenadier • Battaillon van venhaTengnagell', de 2 Battailions Hirzel, 2 Battaillon&ge. Gumoens, en het Battaillon Vau Dopff, fluitende daarop de Artillerie en de 2 Escadrons Van 'sGra Ander vemmer, Berigï l De 2 Grenadier - Battailions marcheerden mar van Bonsbecq, de rest naar een Leger buiten Halewyn, Krygsblyvende de toorn van Roock voor het BattaillonverrigVan Dofjf, links van de Steenweg. tingeti, . Denzelfden morgen was van Moevirou naar Tourcoing gemarcheert het Greoadier-Battaillon Van. ZiU?ihardt, met het derde Escadron Fan 's Gravemoer , en hadt aldaar reeds vroeg pose gevat. Heel vroeg in den morgen van den 24, reed Zyn Hoogheid uit bet Hoofdkwartier van Meenen naar Bousbecq. Intusfchen kwam 'er rapport in de Stad, dat Roncq geattaqueerd wierd, en dit wierd zo fpoedig mogelyk bericht. Uit het Dorp Roncq wierd de Vyand gerepousfeerd, blyvende het Battaillon Fan Quadt en de Husfaaren zich geduurende drie uuren defendeeren , zynde de Collonel Van Quadt reeds in den beginne der attaque gekwetst geworden, als wanneer , om reden niet gecoupeerd te worden, men post hield voor de brug van den Steenweg voor 't Dorp, en eenige Battailions benevens de Cavallerie rechts defileerden , alwaar de Vyand ons wederom attaqueerde, zoekende het bosch van Halewyn te bemagtigeo, en dus de bagagie op te ligten. Dit gelukte hem niet, en hy wierd met verlies van een ftuk kanon (door een half Escadron Van Hesfen- Philipsthall genomen,) terug gedreven, en retireerde zich daarop terftond: de Grenadiers van Gumoens hebben zich aldaar dapper gehouden, gelyk ook alle de Troupen in het algemeen zich op dezen dag zeer braaf hielden. Op het zelve oogeoblik van bovengemelde attaques was Tourcoing mede van alie kanten door cir-  798- NIEUWE NEDERLANDSCHB *sGra- circa ö * 7000 maH Franfchen omcingeld, zynde venha- deze post uit h ofde derkleme bezetting infoutenage. bel, te meer daar de aveneus op dezelve niet anders als Bosfchen» en daar en boven veele ontelAnder baare wegen waren , die op dezelve aanliepen. Berigt Veelen van de onzen zyn akLar gefneuveld, en van volgens ingekomen berichten veele gevangenen naar Krygs- Rysfel getransporteerd. De Burgers van Turcoing vetrig- hebben op onze lieden gevuurd. De Ritmeefter tingen. Van Hovtll, Van 'sGravemoer, geene andere kans tot redding ziende, heeft zich met de rest zyHer Ruiters door een zwaare battery van de Franfchen doorgeflagen, en daar door ook veele Grenadiers gered. De Vyand geretireerd zynde, is het Dorp Roncq door de onzen wederom bezet, dus wy geen terrein verloren hebben, en alleen uit voorzorg tegen overmagt de Battailions Grenadiers uit Bonsbecq op ordre terug gekomen zyn. Het verlies der Franfchen moet zeer groot zyn, het onze bcftaat in 81 dooden of vermisten, waar onder 1 Hoofd • Officier en 2 Subalternen, en 28 gekwetften, waar onder drie Subalterne Officieren Het agtergelaten kanon te Roncq was onbruikbaar , zynde geheel gedemonteerd, en de Ammunitiewagen in brand geraakt. Tegen drie uuren wierd het dorp Roncq wederom ontruimd, en is het oude Camp buiten de Yperlche Poort van Meenen wederom bezet, houdende het front naar Geluwe en de Rivier de Lis, links, uitgenomen het Battaillon Van Quadt, 'c welk rechts, en dat Van Dopff, het welk links campeerde in de Retranchementen buiten de Kysfelfche Poort. Het verlies aan dooden of vermisten van onze zyde, beftaat in 4jo , waar onder een Hoofdofficier, een Ritmeefter, ai Subalterne Officie, ren, als mede 42 Paarden. Den 25 des morgens vroeg wederom tyding van de aannadering des Vyand*. bekomen hebbende,  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 790 en eene attacque op Kortryk vrezende, is het'sGRAtweede Bactaillon Vort (Sumv'cés daar heen gemar- venhacheert, het Leger opgebroken en de Bagagie ge- eE. pakt, (lellende zich op verfcheide Posten in ordre de Battaille. - ulc moet doen, op primo Jnnuary van ieder jaar san ii Uatneeut« bekend gemaakt heeft. Hbh s  8c3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Alphen Dat op dëzélve Nominatie geéne andere peren Aar foonen zullen mogen wordeii gebragt als gegoelander-de Mannen, zo al niet Inboorlingen onder deveen. . ze Gemeente, welke egter zullen worden geprefereerd, althans onder de Ambachte van Alphen A&evar. en jn deze Gemeente woonende, en wel reeds overeen- zedert eenige jaaren, mits kunnende bejhoorlyk komst, ieezen en fchryven. tnz. Ten Vyf den, Dat de Comparanten ter andere zyde, ieder in den hunnen, gehouden en verpligt zullen zyn, derzelver jaarlykfche rekening aan de Comparant ter eenre over te leveren, zo en in diervoegen , dat dezelve voor half February van ieder Jaar, op zodanige dag als door de Comparant ter eenre zal worden bepaald, en aan de Gemeente door hem zal worden bekend gemaakt, opentlyk voor de Gemeente, na dat dezelve door de Comparanten ter andere zyde, ieder de hunnen zal ondertekend , en met de qtiitantien bekragtigt, en door de Comparant ter eenre geapprobeerd zal zyn, zal moeten worden vó:rgeleezen («')• Ten Zesden, Dat, zo onverhoopt een der Comperanten ter andere zyde in diénst zynde, en geduurende dezelve mogt komen te overlyden, of met 'er woon uit de Gemeente kwam te verhuizen, of op eenige andere wyze onbekwaam, of buiten ftaat geraakte dezelve posten langer waar te neemen, in zodanige gevallen geen nieuwe Kerk-of Armmeester zal worden aangefteld, maar die vaceerende plaats moeten worden vervult door de laatstafgegaane Kerk of Armmeester, in welk departement die vacatuure plaats heeft, en de zodanige mede overleeden , of buiten ftaat zynde zodani- (i) Dit Artiku! behelstdat Kerk en Annenrekening voor half February aan de Gemeente, ende ten overftaan van den Pasroor moet worden gedaan, waar toe den Pastoor de Gemeente alvoorens verpligt is te waarféfauweai  JAARBOEKEN, Mti, 1753* *°S> uige post te vervullen, zal die póst moeten ver-Alpkek vuld worden door de voorige laatstafgetreden Kerk- en Aaroi Armmeester, egter en in alle gevalle niet langer landerals bet loopende Jaar, na expiratie van welke een veen. behoorlyke Nominatie, invoege vooren gemeld, M door de overgebleeven zal moeten worden gemaakt, yan ea aan de Comparant ter eenre ter Electie overge- °™'™n~ leverd worden ê*J« °™ * Ten Zevenden, Dat door de Comparanten ter andere zyde, ieder voor hun departement, zal moeten worden verzorgt een behoorlyke Kist, tot berging van Papieren en Effecten als andere pretieufe zaaken voorzien, ieder van twee different werkende liooten, Waar van de eene fleutel zal berusten onder de Comparant ter eenre of deszelf» Succesfeur, en de andere onder de oudfte Kerken Armmeester, ieder in de zyne, en in welke Kisten het bovengemelde daadelyk zal moeten worden gelegd en bewaard (/). Dat de Comparanten gezamentlyk met den eerRen, en zo dra doenlyk, zullen formeeren een behoorlyke Inventaris van alle onroerende goederen , effe&en en andere pretieufe zaaken, goud en zilver , linnen en ornamenten, behoorende tot de i?endom der Kerk en tot die der Armen, en welke refpective Inventarisfen zullen moeten worden getekend , gelegd en bewaard in de Kist van het departement, waar onder dezelve behoord. Dat C*) Dit Artikul bevat, dat by Verhuis of Overiyden van een in dienst zyöde Kerk- of Armmeester, den laatstafgegaane Kerk- of Armmeester, en een van die ook overleden zynde, hun Opvolgers en zo voorts, de open zynde plaats moeten vervullen, dog niet laager dan voor dit lopende jaar. (J) Hier door word verftaan, dat 'er geene Papier«n hoe genaamd, of Geld, raakende Kerk. ea Armen, vermogen berusten, buiten de Kisten van Kerk- of Armen, die daadelyk naar bun gebruik of entfatigsl daar ia taoettn. worden l»ew»ar«k  8io NIEUWE NEDERLANDSCHE Alphen Dat ook jaarlyks, by het doen der rekening, de en Aar-voorgemelde Inventaris met de in weezen zynde lander-goederen zal worden geconfronteert, en voor zo veen, verre daar in eenige verandering mogte zyn'voorgekomen, het zelve op den Inventaris moeten worASte van den genoteert en gediesfeerd; doch accoord bevonovereen- den wordende, eenvoudig op den Inventaris workomst, den gefield accoord bevonden,. en het zelve met enz. dag, maand en jaar, door de dan regeerende, ieder in de zyne, moeten worden ondertekend (m~). En welke refpeclive Kisten zullen moeten worden geplaatst op de allerzekerfte wyze, tot confervatie voor brand en andere onheilen, die God verhoede. En Laatfielyk, Dat deze Conventie word aangegaan voor de Comparanten, ieder in hun reguard en relatie, en voor derzelver refpeclive Succesfeuren in officio, zo dat zodanige opvolgers zo wel zullen verbonden zyn en blyven, als de jegenswoordige in functie zynde, geene uitgezondert (n). Dat de geene welke eenig poiuct in deze vervat mogte komen te overtreeden, voor ieder poinct, hooft voor hooft, zullen verbeuren een fomme van drie Guldens , hoe gering die overtreedinge ook zoude, moge zyn, te verbeuren de eene helfte ten behoeve van de Kerk, - en de wederhelfte ten behoeve van de Armen dezer Gemeente, zonder diftinótre, door wie de overtreedinge zoude zyn begaan , en welke voldoeninge zal moeten gefchieden binnen veertien dagen na de overtredingen, te be- gin- 0») Hier door word verftaan, dat van alle Kerk- en Armen-goederen moet worden gemaakt van ieder een Jyst, die ieder Jaar moet worden nagezien > endoor den Pastoor, Kerk. en Armmeester, ieder in hun departement moet worden onderteekend, op dat 'er geen vervreemding of gemis plaats heeft, en altoos in leder zyu Kist bewaard moet worden. (w) Dit behelst dat zo wel een nieuwe Pastoor, ais Kerk» of Armmeester , verbonden is dit reglement te volgen als de jegonswoordigec.  'JAARBOEKEN,^*, 1703. 8n ginnen met primo Mey aanftaan.de, en dat by wy- AtphEn geringen of dilay, de zodanige overtreeders publiek ™Aar van de Predikftoel, by de eerstvolgende plegtige f anTer. Godsdienst, voor de gamfche Gemeente, uit der- Z.*™ zeiver posten en bedieningen zullen worden gefteld, en de laatstafgegaane invoege als vooren , by over- /jBevan lydeQ of anders in derzelver plaats worden es-overeenfteld (0). komst Dat de inhoude dezer Conventie, door den^g 1 Heer Aarlspriejler zal moeten worden geratificeert. En zal jaarlyks deze Acte aan de aankomende Arm- en Kerkmeesteren door de Comparant ter eenre, in prefentie van de aanblyvende en afgaande Kerk- en Armenmeesteren moeten worden voorgeleezen, en bet blyk door de aankomende moeten worden ondertekend. Voor de nakominge van het geene voorfchreeVe ftaat, verklaarde de Comparanten te verbinden hunne perfoonen en goederen, zo in privé als qualité, dezelve ftellende ten bedwang van alle Rechten en Rechteren, en fpeciaal de Edele Hove van Holland 1 Te yreeden zynde en by deze overgeevende zig m de inhoude en nakominge dezes vrywilliglyk te doen en laaten condemneeren by de Edele Hove en Hooge Raaden van Holland, mitsgaders Gerechte van Alphen en Rietveld. Ten dien einde onwederroepelyk cónftitueerende en volmagtig maakende twee van de refpeöive Procureurs, welke de grosfe dezes zal worden ter hand gefteld, nu en in der tyd voor dezelve Hove , Hoogen Raade en Gerechte poftuleerende, d'eene om de voorfchreeven condemnatie te verzoeken, d'anderen om daar in te confeDteeren | .reCo) Dit bepaald niet alleen de boete voor den gee- * ne, die tegens dit reglement, zonder onderfcheid van perfoonen, mogt komen te handelen, maar zelfs van uit hunnen posten te worden ontzet, onaangezien wie hy zy, en die tea deze contrarie mogt komea tsdoen.  812 NIEUWE NEDERLANDSCHE Alphen refpettive . onder belofte van approbatie, ratifiENAAa catie, verband en bedwang als na Rechten. I-ander- Verkiezende de Comparanten voor hun en hunveen. ne Succesfeuren , voor zb verre die onder de Jurisdictie van Alphen niet mogte woonen, derzelASle van ver Domicilium Citandi & Executandi, in den overeen- Rechthuize van Alphen, dezelve Jurisdictie prokomst, rogeerende. enz. Aldus gedaan en gepasfeerd ter prefentie van Cornelis Hyzelendoorn en Hubertus Adrianui Morrees, als Getuigen. (JFas geteekend") F. van de WOESTYNE, R. P. en Pastoor van Aarlanderveen en Alphen. ARY TURKENBURG. GERRIT STRENG* BOüWE BLOM. GYSBERT van DAM. C. HYZELENDOORN. HUBERTUS ADRIANUS MORREES. H.HOLL1NGERÜS van LANSBERGEN, Notaris 1793. Ende zo doende v,'ilhy Israël verlos/en van al» le zyne ongerechtighedeè. D A V I D. Amsteldam. Wy hebben in onze Nieuwe Nederl. Jaarboeksn van 1791 en 1792, (zie bl. au. 2io. 678.1522—1529 4532 en 1533) met mededeeling der egte ftukken, breedvoerig verflag gegeeven van het gefcb.il van een  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 813 ten aantal aanzienlyke Kooplieden met de Am* Oost-Indifche Compagnie. Wy hebben ge- stelzien, hoe men in Holland niet ten onregte dam. verkoos, hever, met wat aan de Huizen van Koophandel in een over- en weder betwist wordende gefchilpunt toe te geeven, de Compagnie te behouden, dan in dit gefchilpunt den ftreng vast te houden, en daar aan de geheele Compagnie te waagen Onderwyl hebben wy telfens gezien, dat de Heeren tot het bellier der Verkoopingen van de Oost-Indifche Compagnie gecommitteerd, het anders begrepen: en de gevolgen van de daar door gedreinde geldligting en daar uit voortgevloeide ongelegenheden der Oost-Indifche Compagnie kunnen gekend worden, uit eenen brief van Hunner Edele Groot Mogende Gecommitteerden tot de zaaken van de Oost - Indifche Compagnie, ge« fchreven in 'sHage den 1 Maart 1793, en van dezen nadrukkelyken en opmerkelykea inhoud: EDELE GROOTMOGENDE HEEREN J "W/y vinden ons in de onvermydelyke noodzakelykbeid, van ter kennisfe van Uw Edele Groot Mogende te brengen, dat wy op den 22 January laatstleden, aan de Heeren Uw Edele Groot Mogende Gecommitteerde Raaden, als door Hoogstdezelve geauthorifeerd zynde geworden, om uit de pennragen, welke uit de laatst gearrefteerde Negociatie, ten behoeve van het Gemeene Land fuccesfivelyk Ronden in te komen , in alle beBodigtheden te voorzien, hebben voorgedragen, Dat Wy op den 1 November vaü het afgeloo- pen  814 tflEUWE NEDERLANDSCHE Am- pen jaar, by Misfive aan Hun Edele Groot Mostel- gende hebben voorgedragen , de fi ;ancieele gedam. Reldheid van de Oost• Indifche Compagnie, mitsgaders de redenen en oorzaak n van het disappomBrief teraent, waar in dezelve, zo door het agterblyven van Ge-der rat'uren , als door het niet verkoopen van comm. Thee geraakt was; dat dit disappoin temen t van tot de dien aart was, dat ingevalle daar in niet ten fpoëZaken digfte voorzien wierd,de zaaken tot de Voorjaarszo, i. Verkooping van het jaar 1793, met geene mogeCe/»*, lykheid zoude kunnen worden aan den gang gehoutitdadt-óeo; dat al verder by de voorfz. Misfive was gelyke en- detailleerd geworden, dat daar toe vereischtwierd, der- eene fonma van agt Miilioenen Guldens; dat met Jiand, overleg van eenige voornaame Huizen van Commercie waren gemaakt anangementen, welke ons geen ongegronde hoop gaven, om eene fomma van zes Miilioenen Guld ns, voor den tyd van twaalf maanden, by wyze van entreprife te.bekomen; verzoekende ten dien einde, dat Hun Edele Groot Mogende het Bewind zoude gelieven te authorifeeren, om overeenkomftig het plan en de voorwaarde by de voorfz. Misfive overgelegd, def voorfz. agt Miilioenen Guldens te mogen negotieeren, zo als dit een en ander breder in de meergenoemde Misfive is vermeld. Dar. op den 16 November daar aan volgende, op het bewind de verzogte authorifatie provifionecl tot vier Miilioenen Guldens was verleend geworden, dan dat korte dagen daar na, wy door den Makelaar Ketwich waren onderricht geworden, dat hy buiten mogelykheid gebragt was, om zyne belofte van binnen zeer korten omtrek van tyd, ons ten minften een fom van drie Miilioenen .Guldens te zullen bezorgen, te kunnen prajfteerep/, aangezien die Huizen van Commercie,, welke aich daar toe fchriftelyk hadden verbonden', hun engagement hadden verbroken . onder deze en geene voorwendzeis , welke nergens anders in konden .gezogt worden,  JAARBOEKEN, Mei, *M- Sij d*n, dan in de zcdert dien tyd opgekomen ora-AMltandigheden en gcbeurtenisfen in Europa. stel* Dat het bewind, met onze aggreatie, vervolgens dam. de voorfz. Negotiatie voor elk en een ieder hadt opengefteld, dbg met geen ander gevolg, dan dn Brief daar in niet meerder tot hier toe dan voor een Mil* van Ge* lioen Guldens was deel genomen, en wel in dier- comm. voege, dat ver uit het gröotfte gedeelte alleen voor tot de den tyd van 6 maanden was gefburneert geworden. Zaken Dat wy al verder door den bövengemelden Mi'der O. Ii keiaar Ketmch waren geïnfbrmeert geworden, dat Co//2/>., zedert het arrefteeren van de Negociatie ten be-totdades hoeve der Provincie, het niet alleen te dugten was, lyke on'i maar voor genoegzaam zeker kon gehouden wor-öferden , dat die ten behoeve van de Oost- Ind'i-ftattd. fche Compagnie voor gefloten moest gereekend worden. Dat dit een en.ander tot zyn gevolg had, dat de zaaken van de Maatfchappy thans tot dat uiterfte gekomen waren, dat, indien daar in niet op de eene of andere wyze ten fpoedigfte voorzien wierd, binnen een zeer korten tyd, het voorfz. ligbaam zoude genoodzaakt zyn het te moeten opgeeven, teri min tien met het doen van betaalingen op te houden. Dat men vart nu af aan by verfcheidene Kameren genoodzaakt was, de rekeningen wegens gedaane Leverancien als anderzints onbetaald te laaten, dat zelfs de Schepen naar China gedestineerd, hunne feizen zonder Contanten hadden moeten vervorde-1 ren, en dat dit zelfde zoude moeten gebeuren ten aanzien van die Schepen, welke in 't vervolgen van tyd tot tyd naar Indien zullen vertrekken. Dat het geen betoog nodig had,om de fatale gevolgen , welke uit dit alles zoude proflueeren , aan Hun Edele Mogende onder het oog te brengen 5 dat wy voorts vertrouwen, dat Hun Edele Mogende daar van ten vollen geconvinceert waren, erj inet hunne Gecommitteerden» zouden moeten inRemmen, dat om verfcheidene en gewigtige radelij nee*  8i6 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- nen, en in het byzonder uit hoofde van de gegaastel- randeerde fchulden, de Provincie daarin ten hoogdam. ften geconcerneerd was, en dat de confuiien niet te betekenen zouden zyn , indien de Compagnie Brief was genoodzaakt in dit "moment de zaaken op te van Ge- geeven. comm. Dat zy Gecommitteerdens zig dus m de onvertot de mydelyke noodzakelykheid gebragt vonden , om Zaken Hun Edele Mogende met al dien ernst en presfander O. I. ce , welke het gew'gt van zaaken kwam te vorComp. deren, te verzoeken, van uit die penningen , weltocda'de-ke uit de onlangs gearrefteerde Negociatie in de lyke un- Provinciaale Kas (tonden in te komen, de Maatdèr- fchappy by provifie,binnen den tyd van tweemaanjland. deu, tegen een behoorlyk interest, en buiten bezwaar van den Lande, op te fchieten, een fom van drie Miilioenen Guldens, indiervoegen, dat daar van de eene helfte voor den 15 February, en de wederhelft voor den 15 Maart aanftaande wierde gefourneert. Dat deze voordragt tot hier toe byde Heeren U Edele Groot Mogende Gecommitteerde Raaden in deliberatie gehouden zynde, wydaar uit niet ander» hebben kunnen opmaaken , dau dat Hun Kdele Mogende uit hoofde van het gering fucces der voorfz Negociatie, tot hier toe buiten de moge'ykheid geweest zyn, om aan ons verzoek te kunnen voldoen. Daar nu de omfhndighedenen de nood derMaatfchappy zedert dien tyd zo dringende geworden zyn, dat ook eerlang de betaalingen , zo van interesfen als afbsfingen , welke tot bewaaring van het Publiek Crediec tot hier toe nog hebben plaats gehad, even gelyk die der Leveranciers, het welk van nu af aan reeds plaats heeft, zullen moeten ophouden ; ja daar het misfehien niet mogelyk zyn zal, de Werven en Arbeidslieden san den gang en in het werk te kunnen houden, zo oordeelen wy bet van onzen indispenfable pligt te zyn,dit een en an-  JAARBÖÈKËN, Mei, 1793. 81^ 'ander onder de hooge aahdagt van Uw Edele Groot Ai* Mogende te brengen. -h ^ i*T Wv zouden van derzelver attentie, wdke ib dit dam* tvdseewricbt op zb veel gewigtige zaaken gevestiïd is, misbruik maaken, indien wy de Fatale ge-*;tef voteeó welke daar uit eerlang zouden moeten pro- van Geflueeren, aan Uw Edele Groot Mogende in haare waare «edaante onder het oog bragten. tot ae üvvTdele Groot Mogende (en wy houden ons Zaken daar van verzekerd,) gevoelen dezelve levendiger,(ur O L dan wy in ftaat zyn om ze met Woorden uit tQComp.^ ^N^t flegts,en Wy bidden dat Uw Edele Groot lyke on* Mogende daar op Hoogstderzelver aandagt gelief. venTe vestigen, zullen Uw Edele Groot Mogende zeiven verftokeh blwen van het genot der Renten en Interesfen, welkê de Maatfchappy aan Uw Edele Groot Mogende verfchuldigd is, en1 welke: zy tot hier toe by continuatie ten vollen heeft kunnen voldoen: maar de Houders der Obligatien en Schuldbrieven tothaarer laste loopende, zullen by wanbetaalingzig aanftonds Wenden tot UwEdek Groot Mogende, eri Hoogstdezelven zopkgtiggeïnterpoleerde guarantie, die zelfs tot een waarborg voor Voogden, ten behoeven van hunnen Pupillen verftrekt heeft, op het kragtigfte inroepen. Wv zwvgen van de klagten van zo veele Leveranciers en Kooplieden, welke hunne Waaren eri Goederen zints verfcheiden maanden verftrekt hebben waar van zy aan anderen reeds de waarde hebben voldaan; ja waar van zy daar en boven dti Impoütien en Rechten van het Gemeene Land, hebben moeten voor uit fchieten; de fenfatie, welke zulks byzo veele Ingezeetenen veroorzaakt, kan aan Uw Edele Groot Mogende niet ontglippen, indien Uw Edele Groot Mogende daar by jij confideratie nemen, dat uit hoofde vah eenen meerderen voorraad van penningen , welke by weinige Kameren voorhanden is geweest, zdmmige dier Ingezeetenen, gelyk bv voorbeeld te Delft en Rot-  818 NIEUWE NEDËRLANDSCHE Am- terdam hun agcerwezen bekomen hebben, daar elstel- ders anderen, en in het byzonder binnen Amfterdam dam. Hoorn en Enkhuizen, tot hier toe van allebetaa- lirjgen verdoken zyn gebleven. Brief Ligtelyk bezeffen U Edele Groot Mogende hoe van Ge- langs dien weg, en dat in een tydfb'p waarin de libecomn. ratien worden aangelegd , om de Provinciaale Kas, tot de döor buitengewoone middelen te Ityven, de IngeZaken zeetenen moeten worden geïndisponeerd , en hoe derO.IAiztd het hun vallen zal, indien zy,gelyk het algeCnmp.. meene welzyn nogthans vorderd , ook boven dit tot dade- alles daar in zullen moeten draagen. lyke on- Wy penetreeren zeer levendig de welwilligheid der- welke 'er by ü Edele Groot Mog. buiten twyffei ftand. gevonden word, om aan zo veele klaagende Ingezeetenen te gemoet te komen , dog wy gevoelen niet minder de gewigtige redenen , welke Uw Edele Groot Mogende tot hier toe daar in verhinderen. Vergun ors alleen Uw Edele Groot Mogende te mogen verzoeken, om zo veel het mogelyk is, en zo veel de Financie van deze Provincie het maar eenigermaate toelaat, de belangens dier klaagende Ingezeetenen aan de Landsvaderlyke zorg van Uw Edele Groot Mogende op te dragen. Wy hebben intusfehen aan alle refpedtive Kameren in confijeratie gegeeven , eenige Leden van het bewind herwaards te committeeren, om geza'. mentlyk te overleggen, wat in deze perpiexe omHandigheden te doen; ook hebben Wy aan onzen Mede-Gecommitteerden wegens de Provincie van Zeeland voorgefteld, om een gelyk Addres aan de Heeren zyne Committenten te maaken, ten einde voor de belangens van de Kamer Middelburg, gelyke zorge te dragen , als wy thans de eer hebben voor dre der Hollandfche Kameren te doen. Uw Edele Groot Mogende kunnen zig verzekerd houden, dat 'er niets onbeproefd zal gelaaten worden om, zo veel van het bewind en van ons afhangt^ naar  JAARBOEKEN, Mei, 1753. Sip «aar zulke middelen om te zien, welke, zo 'er alAMrnet de Leveranciers «een redèlykè" arrangementen stelte maaken zyn, nogthans gefchikt zouden kunnen dam. wezen, om ten minden .beo ftilftaan der Werven zo lang het moselyk is voor te komen. 1 Brief Misfchien zal het bewind daar toe nog eenigenv«« Getyd in ftaat zyn, dog dan moeten de ffetaalingencammï van lnteresfen en Aflusfingen, zo wel als die der*"* de Leveranciers, ook dadelyk ophouden, alzo het on Zaken mogelyk is, dat het laat (te kan blyven voordduu-^r O. I. ren , zo men het eer&, het wejk naar ons inzien, Camp. in dit moment van het hoogfie belang is, zouden tot dadewillen bevorderen. lyke on- Dan Wy moeten voor Uw Edele Groot Mogen ^erde niet verbergen, dat zulks voornamentlyk daar/land. van zal afhangen, of de publieke omlhandigheden ■ zullen toelaaten , dat de aanftaande VoorjaarsVerkooping haar voortgang zal kunnen hebben. • Daar nu het water aan de lippen is , en de nóód dringende, zo houden U Edele Groot Mogende het ons ten goede, dat wv de.belangens. der Maatfchappy, en Van het Publiek 'Credit, mitsgaders de klagten van zo veele goede Ingezeetenen, aan Uw Edele Gr ot Mogende nogmaals aanbeveelen, en by U Edele Groot Mogende met dén meeften ernst aanhouden , dat Uw Edele Groot Mogende de Heeren Hoogstderzelver Gecommitteerde Raaden gelieven te authorifeeren, om van tyd tot tyd, tegen betaaling van een behoorlyke Interest, aan de Maatfchappy op te 1'chieten zodanige hoeveelheid van penningen t, als de algemeene nood van het lieve Vaderland zal toelaaten , en door of van wegen het bewind, met ons overleg, volftrekt nodig zal bevonden worden, om de zaaken buiten eene totaale confufie ftaande te houden, en de geheele val der Maatfchappy te voorkomen- Wy bidden God Almagtig, dat Hy de Deliberatien van Uw Edele Groot Mogende ten nutte van het lieve Vaderland met zynen zegen.belü 3 kroo»  gao NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- kroone , eq hebban de eer met gepaste eerbied stel- te zyn, EDELE GROOT MOGENDE HEEREN! (Onder (lond Uw Edele Groot Mogende Dienstwillige, De Gecommitteerdens tot de Zaaken van de Oost-Indifche Compagnie. (Jfas geteekend,') Q. T. D. van der DOES van NOORTWYK. P. H. van de WALL. H. vanSTRAALEN, Jzt 'jHage, dea i Maart 1793* Hier op volgde den 7 Maart 1793, dit b.efluit; EXTRACT uit de Refolutien van de Heeren STA ATEN van HOLLAND en WESTFRIESLAND , in Hun 'Edele Groot Mogende Vergaderinge ge* nomen op Donderdag den 7 Maart 1793. Ontfangen een Miffive van de Heeren Hun Edele Groot Mogende Gecommitteerden, tot de zaaken van de Oost-Indifche Compagnie,gefchreven in den Hage, den iSdezer, waar by ter' fcencisfe van Hun Edele Groot Mogende brengen,  JAARBOEKEN, Md, 1793. «2ï devoordragr, die zvaan de Heeren Gecommitteerde AmRaadeu hadden gedaan, uit kragt aan Hun Edele s'n I> Groot Mogende' authorifacie tot fuccesfive voor» dam. ziening in aile benodi<:heden, dog het welk nog niet van fucces was geweest; reprasfenteerende Ref. op vervolgens de omftandigheden en dringende r.ood voorfz. der Maatfchappy, e" daar het water aan de hp-Mis/tve pen is, met nadruk de belangens derzelver Maat. totdadefchappy, en van het Publiek Grcdiet, mitsgaderslyke onde klagten van zo veel goede Ingezeetenen a £p derHun Edele Groot Mogende nogmaals aanbeveelen- li and de, en met den meeften ernst aanhoudende, üztderCom* Hun Edele Groot Mogende Hoogstderzelver Ge- pagnie. committeerde Raadeu gelieven tc authorifeeren, om van tyd tot tyd, tegens betaaling van een behoorlyk Interest, a*n de Maatfchappy op te fchieten , zodanige hoeveelheid van Penningen als de nood van b:t lieve 'Vaderland zal toelaaten , en door of van wegen het bewind, met hun overleg, volftrekt nodig zal bevonden worden, om de zaaken buiten eene totaale confufie (taande te houden, en de geheele val der Maatfctuppy te voorkomen, breder in de volgende Misfive gedetailleerd. Fiat Infertb. Waar op gedelibereerd, en Copie van de voorfz. Misfive verzogt zynde, door de Heeren van de Ridderfchap en Edelen, om dezelve in de ordre nader te examineeren, en door de Heeren Gedeputeerden der Steden Dordrecht, Haarlem, Leyden, Gouda, Rotterdam, Gorinchem, Schiedam, Schoonhoven, Brielle, Alkmaar, Edam, en de volgende Leden, om daar op te verftaan de intentie van de Heeren hunne Principaaien, is de finaale Refoiutie uitgefteld, tot nadere deliberatie; terwyl de Heeren Gedeputeerden der Steden Delft, Amfterdam, Rotterdam, Hoorn en Enkhuizen op een diadelyke authorifatie, op de Heeren Gecommitteerde Raaden, ter fuccesfive betaaling aan de Iii 4 Oost-  622 NIEUWE NEDERLANDSCHS Am- Oost-Indifche Compagnie, uit 'sLands Kas«, terstel- fom van vier Miilioenen hebben geadvifeert. DAM, Accordeert met de voorfz. Refolutie. Nog de gunftige keer van zaaken,waar door eenen inval dreigende Vyand van de grenzen wierdt verdreven, nog de daar door meer magelykgewordene onderftand der Oost-Indifche Compagnie door de Provincie Holland, hebben nog die Compagnie gered: welk gewigtig lighaam wy wenfchen, dat tot Rut en fteun van het Vaderland en deszelfs Ingezeetenen wederom mag blpeyen als in vorige dagen, en eenen beftendigen voorfpoed genieten, en dat tot bekoming en bewaaring van dien bloei en voorfpoed, de nodige middelen wyslyk mogen worden uitgedagt, en moedig te werk gefteld. Nademaal by befluit van de Gecommit* {eerde Raaden van de Staaten van Holland en West-Friesland, van den 26 April dezes jaars, en het nader bevestigend befluit van de Edele Groot Mogende Heeren Staaten van Holland en West - Friesland, den 3 de■ zer loopende maand Mei is bepaald en vastgefteld geworden : „ dat de fournisfemen„ ten van den Honderdften Penning twee„ maal, door de Ingezeetenen van de Ste„ den, geen ftem in ftaat hebbende, als me,, de van die van het platte Land, even ge„ lyk by de heffing van den 25 Penning, in ?, den Jaare i~k8 heeft plaats gehad, zul„ len moeten gefchieden , in zodanige Stad, 3, ftem in ftaat hebbende, den Hage daar on- V der  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 82$ „ der begrepen, als aan gemelde Ingezeete- Am- „ nen het gemakkelykfte zyn zal;" zo issTti.' hier van aan elk en een ieder, die zulks dam» eenigzints aangaan mogt, bekend gemaakt; dat ten dien einde alhier ter Steden, Heeren Commisfarisfen, totgemelden ontvangst, behoorlyk geroagtigd, op agttien verfchür lende Plaatfen zoude zitten, welke plaatfen nader omfehreven worden in de Notificatie van de Edele Groot Achtbaare Heeren J3urgemeefteren en Regeerders dezer Stad, van den 10 Mey jongstleden, welke alomme, door de de Stad aangeplakt is en aldus luidt: "Durgemeesteren en Regeerders der Stad Amfterdam , in achting genomen hebbende, dat Hun Edele Groot Mogende de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland , by Hoogstderzelver Placaat van den 3 April 1793 , goedgevonden hebben, tweemaal één honderd (ten Penning van alle Ingezetenen dezer Provincie, zonder'onderfcheid yan ftaat te heften, hebben, ingevolge zo van het vobrfchreeve Placaat, als van de Refolutie van den 3 Mey daar aan volgende, gerefolveèrd, dat, om aan de goede Ingezetenen dezer Stad, alle-mogelyke gemak toe te brengen, door de daar toe aangeftelde Commisfarisfen zal worden gehouden , zekere orde van oproeping, en gevaceerd op enderfcheidene Plaatfen binnen deze Stad, hier ondergefpe* cificeerd, waar mede een aanvang zal worden gemaakt op den 13 Mey eerstkomende, zullende.de praacife tyd en wyze, by nadere Advertentie aan de Huizen der Ingezetenen, worden opgegeeven en bekend gemaakt; verwagtende Burgemeesteren en Regeerders voorfchreeven, van derzelver'goede gezindheid, dat zy zich niet zullen onttrekken,om te zorgen, dat zy tegens gemelden tyd in gereedIii j heid  824 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- heid hebban de Penningen, welke zy, ingevolge stel- het Placait, verpligt zyn te fourneeren, terwyl i am. de zulken , welke daar toe uit hoofde van 't Placaat niet verplicht zyn, maar evenwel door de gedaa. Notiftc. ne Vermaaning uit beginzelen van Vaderlandsliefnopens de ook het hunne zullen willen toebrengen, mede i en 50 verzoet worden, die Giften op de gemelde tyden Pen< en plaatfen te willen doen. tting. Op STADHUIS in Burgemeesters Vertrek, Alle Leden van Regeering. Voorts die geenen, die Sesfie in eenige Collegien hebben, of eenige Ampten van Politie of Juftitie bekleeden, benevens de Leden van den Krygsraad en van de Kerkenraaden der Proteftantfche Gezinten; mitsgaders alle die geenen , die eenige Bediening , betrekkelyk het Stadhuis, hebben. Voor de verdere Ingezetenen, in de Burgerwy-p ken, waar in zy woonen. In de OUDE KERK, De Wyken No. 1,2,3 ,4 en 5. In het GASTHUIS» De Wyken No. 6,7»8 en 9. In het WE ST- INDISCH B UI TE NHUIS. No. 10 en 11. Met een gedeelte van de Wyk 1 j, namelyk de geheele Plactagie, K«dyk aan de gantfche zyde van de Laagte tot aan de Schans, by de Pakhuizen wederom tot aan de Schutfluis. Voorts het gedeelte van dezelve Wyk, gelegen tusfchen de Houtkoopers • Burgwal, Uilen- burg»- *  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 825 burgs-Burgwal, Rapenburgs - Burgwal enAMMoutalbaans-Burgwal. stel- dam. In de ZUID EK KERK, ^ , . „ nopens De Wyken No. ia en 13, 4fn jp In 't OUDE VROUWEN of BES- P™'« J ES HU IS. mn*' De Wyk No. 14. Het restant van de Wyk ij. De Buitenwyk 5, In de O O STER KERK* De Wyk No. 16. In de LUTHERSCHE NIEUWE KERK. De Wyken No. 17,18,19,20 en 21. In de NIEUWE KERK. De Wyken No. 22,23,24, 2j en 30. Op het WEST-INDISCHE HUIS of de Garnaalenmarkt. De Wyken Mo. 26,27,28 en 29. In het NIEUWEZTDS HEEREN LOGEMENT op de Haarlemmcrdyk. De Wyken No. 3T, 3* en «. Voorts een gedeelte van Wyk 51, te weeten. De Noordzyde van de Goudsbloemsgragt ot Franfchc Pad; de Baangragt tusfchen dezelve  325 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- en de Palmgragt; de Schans daar tegen over; stel- de Zuidzyde van de Palmgragt, en Brouwers- »am. gragt tusfchen de Palmgragt en Goudsbloems. gragt of Franfche Pad, en al wat daar binnen Notific. begrepen is. nopens den 50 in 't AELMO E Z ENIERS WEES- ?en- HUIS, nitrgi De Wyken No. 33 > 3*,3J en 55. De Buitenwyk No. 2. In 't MEN NO NITE WEESHUIS de Orange Appel. De Wyken No. 36,37 .38 en 39. De Buiten, wyk No 3. In de IFESTER KERK. De Wyken No. 40,41,42 ,43 en 44. In het NIEUWEZTDS HUIS Z ITT E NHUIS. De Wyken No. 45,46,47 en 48. In de NOORDER KERK. ; De Wyken No 49,50 en 51, met uitzondering van een deel hier.vooren in het Nieuwezyds Heeren Logement geplaatst. In de EILA NDS KE R K. De Wyken No. 53 en 54. De Buitenwyk No. 4. In het WAALE WEESHUIS. ■ De Wyken No. 50,57 en 58, met uitzondering van  JAARBOEKEN, Mei, 1793. ga? van een gedeelte van dezelve hier na in den AmftelAMKerk geplaatst. ' STEE- DAM. In de AM STEL KERK. Noiific, De Wyken No 59 en 60. Mitsgaders een gé- "opens deelte van de Wyk No. 58, te weeten: de Zujd-"0^ zyde van de Pnnfegragt, tusfchen de VyzelgragtPen' en Reguliersgragt; de Westzyde van de Reguliers-ningi gragt, tusfchen de Princegragt en Baangragt; voorts deBaangragt, tusfchen de Reguliersgragt en Vyzelgragt; de Schans daar tegen over, en de Oostzyde van de Vyzelgragt, en al wat daar binnen be« flooten is. De Buitenwyk No. 1. Zullende op ieder plaats aanvang gemaakt worden met zodfnige Wyk of Wyk .n , als by de Commisfarisfen der refpectrve Departementen nader bepaald, zal worden. Voorts hebben Burgemeesteren en Regeerders voornoemd, goedgevonden, ter herinnering en onderrichting van de goede Ingezetenen dezer Stad, hier nevens te laaten aanplakken het opgemelde Placaat, op dat een ieder zich daar na zal kunnen règuleeren. Aldus gedaan den 10 Mey 1793, prasfentibus» de Heeren Regeerende Burgemeesteren, Mr. Ja» 60t> Elias Amuudsz.ea Mr. Eredrick yJtewyn. In kennisfe van roy Secretaris, H. HUYGHENS. Het Billiet van oproeping luidde aldus: r^ommisfarisfen, gequalificeerd tot den Ontvangst van den tweemaal een honderdfte Penning, by Hun iulele Groot Mogende Placaat vinden3 April 1793 -gearrefteerd, zullen vaceereD tot den Ontvangst, zo van het geen by het voorfz. Placaat worde  828 NIEUWE NEDERLANDSCHÉ AM. wordt gevorderd, als van het geen een iegelykj -Lel. hoe zeer in 't Placaat niet begreepeh, uit Vadert, A« landsliefde zal willen Contribueeren, in het Vertrek van de Edele Groot Achtbaare Heeren BurgemeesBilliet teren en Regeerders dezer Stad. van Op-op dag, den , roeting.vaa tot uuren En worde Ingevolge van voorfchreeve Placaat ên dedieswe* eens genomene Refolutie, van den 3 Mey daar aan volgende, tegens voorfchreeve tyd opgeroepen. Terwyl voorts tot Uwe Advertentie dient, dat het voorfz. Eournisfement ook zal moeten gefchieden, door of van wegens Uwe Huisvrouw, en door U Edele zal moeten gedaan worden, wegens alle Ëxecuteurfchappein Voogdyen, Curateelen enfAdminiftratien, die U Edele hebben mogt, over uwé onmondige Kinderen en andere Pupillen, en verdere Ingezeetenen, en wanneer dezelve Boedels ïtt het Placaat begrepen zyn; mitsgaders van alle Goederen in Fideicommis of Lyftogt, by U Kdele* uit eigen hoofde,ofte wel in eenige Relatie of Qua^ liteit bezeeten wordende, van Welke de Eigendom, of het Expectatief aan Ingezetenen dezer Provincie behoort. , « , „ En wordt U Edele verzegt van deze Advertentie kennis te geeven, aan alle Perfoonen, in uw Huis woortende, Domeftiquen daar onder begrepen, en dezelve af te vraagen, of zy tot en bovctt de ƒ2500 : o : o gegoed zyn, of wel uit hoofde van Lyftogten, Pennoenen, Jaarlykfche Legaaten, Uitkeeringen als anderzints, volgens het opgemelde Placaat, mede zouden moeten fourneéren, en zo ja, dezelve aan Commisfarisfen op te ^Erf voor zo verre dezelve niet zouden vallen in de termen van voorfchreeven Placaat, wordt U Edele al verder verzogt hun onder het oog te brengen, het /lot van het eerfie Artikel van voori&eide Placaat, hier onder volgende, ten einde hun  JAARBOEKEN, Mei, 1793. hun in ftaat te ftellen, om hunne vry willige gif- Amten op een der plaatfen, voor de Wyken dezerstelStad gefchikt, te doen. dam. „ Dan vermits de uitzonderingen, by d;t Ar,, tikel voorgefteld, alleen ten oogmerk hebben, Billiet ,, om Onze minder gegoede Ingezetenen, endieVrtW ?P" „ geenen , welke voorts die uitzonderingen be- roeping, „ treffen , te gemoet te komen, en Wy geen„ fints daar mede willen te kennen geeven, dat „ Wy in de zodanigen eenige mindere bereid wil* ,, ligheid, of verpligting vooronderftellen, om tot ,, afweering van het gevaar dat hunne Godsdienst, ftige en Burgerlyke Voorrechten dreigt, zo veel ,, in hun vermogen is, toe te brengen, vertrou,, wen Wy, van hunne Vaderlandsliefde en ver„ mianen hun, des noods, dat zy door Vrywil„ lige Giften, waar van Wy de begrooting aan ,, hunne volkomen vrye Keus, en de infpraak van „ hunne gewetens overlaaten, met hunne Me„ de - Ingezetenen 's Lands Schatkist helpen fty„ ven, en dus het loffelyk voctfpoor der braave „ Voorvaderen te volgen, welke tot verkryging „ en behoud van Godsdienftige en Burgerly„ ke Vryheid hun Goed en Bloed niet te dier}, baar was." Ter Ordonnantie van Commisfarislèn voorn. Amfterdam, den Mey, 1793. Myne Heeren van den Gerechte hebben den 15 dezer maand Mei, by Publicatie, de Schuttery dezer >Stad ontheven van de weekelykfche Wapenoeffening; zullende dezelve van nu voortaan , behalven op de gewoone Wagthuizen, maar eenmaal'smaands gefchieden , en wel op zodanige tyd en plaatfen, als nader zoude aangewezen worr den. Die Publicatie luidt aldus; My-  830 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- TV/Tyne Heeren van dc Gerechte der Stad Afflfiefstel- *• dam, met het uiterlre genoegen de aanhouDam, dende bereidwilligheid,, waar mede de Schuttery dezer Stad zich, ingevolge de Keuren van welge, Public, melde Heeren, in dato 14 February dezes jaars, nopens in den Wapenhandel heeft geoeftend, gezien hebdeSchut-bende, en overtuigd zynde, dat door de daar in ter3» gemaakte vorderingen, en tefFens door de gunftige verandering van zaaken, de weekelykfche Wapenoeffeningen minder noodzakelyk dan voorheen zyn geworden, doch dat echter de Schuttery by aan-boudenheid in 't behandelen der Wapenen behoort te worden onderwezen, hebben, na ingenomen advys van Heeren Collonellen, goedgevonden en verftaan , bovengemelde Keure van dato ï4 February ^93 •> in 70 verre Ce altereeren, dat van nu af^ voortaan, de Compagnien, behalveii op de Wagthuizen, eenmaal 'smaands in den Wapenhandel zullen worden geoefFend, en wel op zodanige tyden en plaatfen, als daar toe nader aan de Kapteinen der refpective Compagnien door Collonellen zullen worden aangeweezen: inhjereerende wyders Myne Heeren van den Gerechte omtrend de boetens door de nalatigen te verbeuren, 't geen dien aangaande by het 3de Artikel van de Keure van Myne Heeren van den Gerechte, in dato 27 December 1787, is geftatueerdé Aldus gearrefteeft den 15 Mey 1793, prfefehtibus den Wel Edelen Geftrengen Heer Mr. David Willem Elias', Hoofd Officier dezer Stad; alle de Heeren Burgemeefteren, demfis de Heeren Mr. Nicolaas Faas en Mr. Willem Gerrit Dedel Salomonsz., en alle de Heered Scheepenen j dempto den Heer Mr. Andries Adolf Deutz van Asfendclfu Ëh gepubliceert ten zelve dage, prtefentibus den Wel Edelen Geitrengèn Heer Mr. DavidWillem Elias, Hoofd-Officier dezer Stad; den Heer  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 831 Heer Mr. FrcdrickAlewyn, Burgemeester, en £M_ de Heeren Pa'ilus Andries yan £ys en PauISTViL^ Iwan IPoggucr, Scheepenen. dam. In kennisfe van my Secretaris, Van wege de Oost-Indifche Maatfchappy is bekend gemaakt, dat den 1 July voor de Kamer van de Oost-Indifche Compagnie, te Rotterdam zoude gereed liggen, om van daar (weer en wind dienende^ naar de Kaap de Goede Hoop en vervolgens naar de Indien te vertrekken, 'sCompagnies Paketboot genaamd de Lugtbol: een iegelyk, welke daar mede Brieven of Paketten derwaart wilde verzenden , kon dezelven bezorgen aan de Kameren van gemelde Compagnie, en die woonagtig zyn in Steden daar geen Kamer van de Oost-Indifche Compagnie is, konden dezelven fluiten ih eeri omflag, en als dan afzenden, doch vragtvry, aan een der Kameren van gemelde Compagnie ; mits die brieven of paketten niet later ontvangen wierden dan, by de Kamer Rotterdam, tot den 29 Juny; by de Kamer Zeè'land, tot den 22 Juny; by de Kamcf AmReldam, tot den cti juny; by de Kamer Delft, tot den 29 Juny; en by de Kameren Hoorn en Enkhuizen , tot den 27 juny, naardien de Kisten of Paketten, met brieven voor gemelde Paketbeot, op die tyden, by gemelde Kameren, zouden gefloten worden. H. van SLINGELANDT. Beftierderen van den Öofl-erfchen Handel Kkfc m  832 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- en Rederyen te Amfteldam, hebben bekend stel- gemaakt aan alle Kooplieden, Cargadoors dam. en Schippers, dat 'er tegen de helft van deze maand Mei Convooy uit Texel naar de Oostzee zou worden verleend; als mede, dat de Schippers, die daar van wilden gebruik maaken, zich moeiten vervoegen, en in Texel en in het Vlie, aan de Commisfarisfen Van der Merci en Van Hoornbeek, als mede aan de bevelvoerende Officieren. De navolgende Pruisfifche Ordonnantie, te Dantzich uitgekomen, betreft onmiddelyk den Koophandel: T\e Kooplieden word bekend gemaakt, dat het voorftel wegens beftetnming eener voorloopige Tol-Inrichting, waar door de Handel van Dantzig in eene gelyke evenredigheid met den Handel in andere Pruisfifche Steden gefield wordt, door den geheimen Staats- , Krygs- en dirigeerenden Minister VanStruertfè ingewilligd is, op deze wyze: Dat de Water- en Land-Tol, welke volgens het Tarif van 1775, van den Dantziger Handel betaald moest worden, opgeheven, en daar tegen de belasting van twee ten honderd, die op de Binnenlandfche Commercie gelegd is, voortaan zal ingevorderd worden; dat ook de Tol van 4 ten honderd, waar mede de Binnenlandfche Commercie met de Stad Dantzig by den in- en uitvoer bezwaard was, geheel en al afgefchaft wordt. Allen, dien deze verandering aangaat, zyn deswegens onderricht, en ieder Koopman kan dus zyne zaaken daar naar reguleeren. De gematigdheid der Tol-Rechten, heeft de invoering van een Pruisfisch Accyns-Sy(thema tot een noodzaaklyk gevolg gehad. Deze belasting zal  JAARBOEKEN, Mtï\ I793* 833 zal voor het eerst op het Brouwen, Geneverftoo- Amken, Slagten, op de Tarwe, en het Maaien, enstelop de invordering van den Accyns aan de Poor-dam. ten betaald worden, en ten aanzien der hoogbe laste Waaren, alleenlyk het vertier derzelven bui- Ordonn. ten de Stad betreffen. ^ tt Deint- Het Publyk zal behoorlyk hier van onderricht zich noworden , en den Kooplieden wordt deze openingp ens den met dat oogmerk gedaan, om hen te overtuigen, KoopAm hun Koophandel daar door niet de geringde handel. befnoeijing of bcpaaling lydt, vermits hun de verkoop aan een ieder vry ftaat; maar dat zy, de Kooplieden, om dwaalingen en klagten af te wenden , wel zullen doen, de Landlieden op het Dantziger Grondgebied, ook de vreemde Koop. lieden uit de Provincie te waarfchouvven, dat vreemde tot Binnenlandfche Confumpde verboodeD2 Waaren, aan de eerstgenoemde maar in geringe, en de eigene behoeften niet te boven gaande, quantiteit, maar aan de laatstgenoemde in tN geheel niet uitgeleverd, doch de hoogbelaste Waaren voor den uitvoer op de Accynskas, of aan de Poorten , betaald of vertold moeten worden, en dat het verboodene of onbetaalde aan de Poorten terug geweezen wordt. De buitengewoone vifitatien , welke niet tot het Contrarolleeren der Steuer- Schulden behooren, zullen, volgens den regel, gantsch afgefchaft zyn, en de Inwooners alhier, zo wel in dit ftuk, als ten opzicht der Contrarolleeringen, zo lang met de grootfte verfchooning behandeld worden , tot dat de overhand neemende overtreedingen, naauwkeurige en ftrengere maatregels, onverhoopt door hunne eigene fchuld, noodzaaklyk zullen maaken. Alle de overige aan de Commisfie voorgefteide wenfehen en voorflagen , zullen ten eerften nader overwogen en tot mogelykst genoegen van het Publyk afgedaan worden. Dantzig, den 22 April 1793. Kkk 2 Uit  834 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Uit Koppenhagen kwam tyding in: „ da stel- „ Deenemarken en Ziveeden zich vereenigi PAM. ?> hebben, om de gewapende onzydighei „ volftrekt itaande te houden; hunne vrye „ Scheepvaart op geenerhande wyze te laa„ ten belemnïeren, en hunne Schepen wederzydsch te befchermen; dat ook Enge„ land hier mede over een gekomen is, en „ aan die bei Je Mogendheden op geenerleie „ wyze Hinderlyk wilde zyn, Frankryk met „ Graanen te voorzien." Ingevolge deze ,tyding, liep aldaar ook het gerugt, van eene nog naauwere verbintenisfe tusfchen, Deenemarken en Zwepden. Van Stokholm is ook herwaards gefchreven , dat aldaar door de Regeering, betrekkelyk de Scheepvaart, geduurende den tegen woordigen oorlog, eene Ordonnantie is afgekondigd, van dezen inhoud: „ Wy G«,, ftaaf Molph, doen te weten, dat, daar „ het ons onveranderlyk voornemen is, eene „ Hipte neutraliteit, betrekkelyk den oor5> log,die'er tusfchen Frankryk enverfchei„ den Europafche Mogendheden is uitge„ broken, te onderhouden, en alles te ver„ myden , wat tot eenig misverftand tusfchen „ Zweeden en de oorlogvoerende Mogend„ heden, aanleiding zoude kunnen geeven of de gelukkige vrede , die dit Ryk ge„ niet,ltooren; wy het volgende gebieden, 5, waar na alle handeldryvenden, in Zwee7> den, zich zullen hebben te gedragen. ,,, I. Word verboden, aan de tegenwoor-  JAARBOEKEN, AT«M793' 835 „ dige Krygs-Onlusten deel te nemen, hetAM,, zy door uitrusting van Oorlogfchepen ofstelCommisfievaarders, voor rekening van deDAM* • eene of andere Krygsvoerende Mogend,', heid; of door vervoering van contraban,, de Waaren onder Zweedfche Vlag, naar „ de Plaatfen en Havens , welke aan de „ eene of andere dier Mogendheden be„ hooren. „ Onder Contrabande Waaren worden „ begreepen, Geweeren, Kanon, allerhan„ de Schietgeweeren, Vuurwerken, en an„ dere daar toe behoorende zaaken, Vuur„ ballen, Buskruid, Lonten, Lood, Pylen, „ Degens, Sabels, Pieken, Spiesfen, Hel- lebaarden, Mortieren, Petarden, Grana„ ten, Salpeter, Musketkogels, Stormhoe„ den, Schilden, Harnasfen, en meer der,, gelyke Wapenen , welke tot Equipagie „ dienen ; insgelyks Piftoolen, Holfters , „ Port d'Epées , Paarden, en al wat tot „ derzelver Equipeering behoord, en ande„ re dergelyke Krygsgereedfchappen, Alle „ overige zaaken zyn , onder Zweedfche „ Vlag , vry , en kunnen en mogen naar „ die Plaatfen, welke niet reeds belegerd, 9, of door den Vyand «gefloten zyn ver„ voerd worden. „ IL Dewyl Scheeps-Documenten alleen „ ten bewyzen moeten dienen, dat de Sche* ; pen aan Zweedfche Onderdaanen werkèlyk toebehooren, zo zyn alle die geenen, „ welke uit de Havens van ons Ryk willen „ uitzeilen, verpligt, zich met alle vereisenKkk 3 „ te  836 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am* „ te en gebruikelyke Brieven en Paspoorten PiE1> „ ter bevestiging en aantooning, zo wel PAM. ?j van der, Eigenaar der Vaartuigen, als van „ het Vaderland der Rheeders; voorloopig „ te voorzien. Geen Schipper mag dubbel„ deCognoslèmenten of dubbelde Scheeps,, papieren by zich hebben. Ook mag hy ,, niet, by voorkomende gelegenheid, Pa„ pieren over boord werpen , waar door mistrouwen zou kunnen verwekt worden. „ III. Schippers, Stuurlieden, alle Ofij. eieren en Bezettingen, die zich op Zweed* „ fche Schepen bevinden, moeten, wanneer „ zy door Oorlogfchepen of Comraisfievaar„ ders der Krygsvoerende Mogendheden, „ in Zee, ontmoet worden, zich jegens „ dezelve, met alle hoflykheid en betaamt „ lykheid gedragen, hunne Paspoorten en Documenten wel willen laaten zien, en ,, met befcheidenheid de Rechten en Vei,, ligheid, welke hun in die Papieren ver,, zekerd word, ftaande houden , en niet «, door onberaamelyke weigering en te« *j genkanting tot oneenigheden aanleiding p geeven. ' „ Wanneer alle deeze om Handigheden „ naauwkeurig in agt genomen worden, „ dan kunnen en mogen onze getrouwe On„ derdaanen verwagten, dat zy, volgens „ de Traétasten en het recht der Volkeren, ,, eene vrye en ongehinderde Zeevaart ge,, nieten kunnen; en dat zy, wanneer zy door iemand benadeeld of belemmerd a, rnogten wprdep» door onze buitenland- fche  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 837 „ fche Minifters, Agenten en Confuls, on- Am„ derfteund zullen worden. stei> „ Maar die geenen, welke zich mogtenBAM. „ verftouten, eenige artikels van de hier „ boven uitgedrukte Contrabande Waaren „ aan eene der Oorlogvoerende Mogendhe„ den toe te voeren, of dat geen, 't welk „ van ons hier verordend is , te verwaar„ loozen, zullen het zig zeiven te wyten „ hebben, wanneer zy zich onaangenaara„ heden op den hals haaien, en moeten daar „ in geene de minire befcherming van ons „ verwagten. „ Voor \ overige,en dewyl Wy,tot vei» „ ligheid van den Zweedfchen Koophandel ,', en Scheepvaart, genegen zyn. een zeker '„ aantal Vaartuigen uit te rusten om te „ kruisfen ,zo zal zulks in het toekomende, „ door onze Admiraliteit bekend gemaakt v worden." Cegeeven te Stokholm. den 23 April 1793. Den 22 dezer maand Mei zeilde uit Texel in Zee 'sLands Schip van Oorlog de Admiraal de Ruiter, Kaptein J. van IVoenfel, hebbende onder deszelfs geleide ruim ioo fchepen, van hier naar de Oostzee beftemd; ook zeilden den 23 en 24 nog veele Schepen. Eenige Schepen zyn benoorden om, geluk* kig in Texel binnen gekomen. Van Elfeneur ontvong men tyding, dat den 7 dezer maand Mei aldaar was aangekomen 'sLands Kotter de Paniber, onder Kkk 4 be-  333 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- bevel van den Lieutenant Van Hoey; destel- zelve was van het Convooy uit de Maasaföam. geraakten te Gothenburg binnen geweest, om zich van een nieuwe Boom en Gaffel te voorzien; dezelve zou denkelyk den 9 weder uit de Zond vertrekken, en Kaptein Middeldyk, zynde de eenige Hollander, die i*. 'er lag, nevens eenige Engelfche Schepen onder deszelfs Convooy nemen. De uit de Noordzee gekomen Schippers, berichtten geen Franfche Kapers gezien te hebben. Volgens ftelJige berichten van wegens het beftier der Posteryen in de Ooltenrykfche JNederlanden , wordt by deze bekend gemaakt : dat de Brieven uit Holland naar Frankryk beftemd, nu als na ouder gewoon» te over Antwerpen , Gend , Kortryk en Meenen verzonden worden: d it de gemelde Brieven by de aankomfte van de Pollillon uit Rysfel te Meenen, aldaar met de Franfche Maaien verwisfeld worden; dat, wanneer de Pollillon van Rysfel te Meenen niet aankomt, het geen thans dikwyls ge beurt, de Maaien uit Holland te Meenen blyven liggen, en dat hier uit voortvloeit de onzekerheid nopens de aankomst der Franfche Posten in deze Republiek. Op Woensdag den 8 Mei, is de Kunstzaal alhier wederom tot dienst der Leden van de Teken-Academie geopend, en met 't teekenen naar Pleitler een begin gemaakt, waar mede men geduurende dit Zomerfai- foen  JAARBOEKEN, Mei, 1793, 839 foen alle Woensdagen en Saturdagen, 'sna- Amrniddags van 5 toe 7 uuren, zal voortgaan, stel- „ Den 7 dezer maand, heeft het Amfteldamsch Dicht- en Letteroeffenend Genootfchap, deszelfs Jaarlykfche vergadering in de Handboog Doelen alhier gehouden. Na eene gepaste aanfpraak en redekundig onderzoek, of de Theoriën der Dichtkunde meer voor- dan nadeel aanbrengen ,door den Voorzitter Samüel Elter, bleek, dat geene der ingezonden Rukken op de uitgel'chreve prysrtolïen, zo veel waarde hadden, dat één van dezelve konde bekroond worden. Dus zyn nu de volgende PrysftofFen, onder welken zommigen by hernieuwing» op- gegeeven: Voor Dicbfftukken: tf De Mode, Hekeldicht. 2. Nehemia. 3. De Schepping, Lierzang. De Verzen op de twee eerstgemelde Stoffen , verwagt men voor den eerden van Wintermaand dezes Jaars, en op de laatfte voor 1 December 1794- Tot Tbeorelifcbe Verhandelingen: 1. Eene Dichtkundig Wysgeerige f Aefthetifche) beoordeeling van Klopstoks Me:fias. 2. Welk een invloed hebhsn de Nederlandfche Redenryktren voornamenlyk op onze laai en Dichtkunde gehad? De  840 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am-- De Stukken op de eerfteStoffe, verwagt stel* men voor den eerften van Wintermaand dedam< Zes Jaars, kunnende dezelve zo wel in 't Hoogduitsch (doch met Italiaanfche letters,) als in het Nederduitsch beantwoord worden , zullende het beste en goedgekeurde Ruk, op die ftoffe, met de gouden Eerpenning en nog 20 Dukaaten daar boven bekroond worden. Op de laatfte ftoffe kan men de ftukken voorden 1 December 1794, inzenden. Het Genootfchap belooft deszelfs gouden Eerpenning, ter waarde van 30 Dukaaten, aan het beste en goedgekeurde Dichtftuk, of Verhandeling, op eene der bovengemelde ftoffen ; en een Zilveren van gelyke grootte en munt , voor het naastbykomende mede goedgekeurd ftuk ; moetende de ftukken, een en ander betreffende, op de gewoonewyze, voor of op den bepaalden tyd, vragtvry gezonden worden, aan 's Genootfchaps Secretaris G. Brander è Brandis, te Amfteldam." De pryzen der Fondfen waren in 't begin dezer maand te Londen aldus: De Actiën van de Bank 168 a 167^ k de Ind. Bank 212 1^4; Zuidzee geen prys; dito Ann. geen prys; dito Nieuwe Ann. de 3 perCt. Bank gered, gefloten; de 3 perCt. dito geconfol. 77I a 76* a 77J; dito 1726, geen prys; de 3 perCt. Ann. 1751, geen prys; dito Ind. Ann. gefloten; de 4 perGt. geconfol. Ann. 1780,90 a 8yf {190; de 5 perCt. Ann. 109 a 108* a 109; de r-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 841 de Lange Bank Ann. gffi ft 22; de verde-AMre Effeéten geen prys. De Wisfel op Am-sTEtfterdam 39, 7; dito opzigt 39, 3; Rotter dam, dam 39, 7' De Cours van de Wisfel te Amfteldam was den i Mei: Op Ufo Madrid95*9^ %, Bilboa 94594 %, Cadix 94b 94 §> Sivilien 94^ 94 8, Lixbon 544- Porto 54 §, Venetien, Livorno en Genua — §. Op zicht Parys 23 %, Londen 30^648. Op 1 Ufo Bourdeaux 23! §, Op a Ufo Parys 23! 23 § ■> Bourdeaux 235 §, Londen 39 385 10 %. Hamburg viüa 34 tj ft., Hamburg s/w 33H 34 ft-, #reslauw 6/w dato 421 ft: , Weenen 6/w dato 34* ft ; Antwerpen,Brusfelen GendsperCt. Zeeland 21 perCt., Rotterdam 4 peiCt., Dantzig — gr.; Banco Agio i[l perCt. Op 't laatst dezer maand waren te Londen de pryzen der Fondfen aldus: De Aétien van de Bank 1644a 1651 h^; de Ind. Bank 2091a 211; Zuidzee geen prys; dito Ann. 75 ft 4; dito nieuwe Ann. geen prys; de 3 perCt. Bank gered. 75! ft | ft l; de 3 perCt. dito geconf. 76 ft 75»^ ft 764, dito 1726, geen prys; de 3 perCt. Ann. 1751, geen prys; dito Ind.Ann.geen prys; de 4perCt. geconf. Ann. 1780,88! ft } ft 894; de^perCt. Ann. 107^ ft ?; de lant>e Bank Ann. 21» ft Jg.; de verdere Effeéten geen prys. De Wisfel op Amfteldam 39, io; dito op zigt 39, 6. Rotterdam 39, .0. Al-  84-3 NIEUWE NEDERLANDSCHE Am- Alhier waren de pryzen der Fondfen öp 't stel- einde dezer maand aldus; dam. De Aétien van de Oost-Indifche Compagnie 151. De Engelfche Oost-Indifche Comp. 217 en 1 quart. De Engelfche Bank 174. De Zuidzee 85. De 4 perCt. Annuïteiten 93. De 3 perCt. Geconfolideerde 77 en 3 quart. Allen op Augustus. De Agio van de Bank 1 en 3 quart perCt. De Cours van de Wisfel was den 30 Mei op Londen 39, 6; dito pp 2 Ufo 39. Parys 2oi k 20; dito op 2 Ufo 2C| a 20. Bourdeaux op 2 Ufo 205. Bilboa bfö Madrid 94I. Cadix93 \ Seviiie 9;^. Lisfabon 53; Venetië 91. Genua 87. Livorno 93I. Brcslau 42I. Weenen 34I. Hamburg 34j.- dito op 2 Ufo 33'|. Antwerpen, Gent en Brusfel 4I. Zeeland 2~. Rotterdam De Agio van de Bank i|| perCt. Rotterdam. Door de Edele Mogende Heeren Geconïmitteerde Raaden, ter Admiraliteit op de Maze, zyn in dienst gefteld 'sLands Schepen van Oorlog De Staaten Generaal van 70 ftukken, en Delft van 50 ftukken, en ter bevelvoering begeven, het eerfie aan den Schout by Nagt Pieter Melvill, en het ander aan den Kaptein TbeodoruS Frangois van Capelle. G o li»  JAARBOEKEN, Mei, 1793. £43 Gouda. Zie hier de navolgende Notificatie; Goüda. T>urgemeesteren en Regeerders der Stad Gouda, Notiüc* AJ adverteeren en maaken by dezen bekend z\-nopcnt len en een iegelyk, dat Hun Ecele Groot Acht- ,q pen* baare, ingevolge het 18 Artikel van 't Placaat, „in£m ter heffing van den tweemaal een honderdften Pen-' ö" ning, gearrelïeerd by Hun Edele Groot Mogende de Heeren Staaten van Holland en West Friesland , den 3 April i793, tot Commisfarisfen, uit naam van hooggemelde Hun Edele Giooc Mogende ter ontvang vsn de fournisfèmenten of betaaling en Liberaale Giften, 't zy in Geld, 'c zy in gewerkt Goud en Zilver, hebben verzogc en aangefteld de Heeren Mr. Melchtor IFiiiem van den Kerkhoven van Groenendyck, Mr. Jan Arend van der Burg, Mr. JVillem Maurif SweL lengrebel, Pietcr Smaafen , Petrus- Lamhertus Halmmans, Mr. Claudius Pietcr Gevers, Raaden in de Vroédfcbap dezer Stad: benevens den Heer Stads Secretaris Jan Ferry st, Heer van Oucoop. En dat dezelve Heeren, ten voorfz. einde hunne Zitdagen zullen houden en vaceeren, geduurende deze loopende Maand Mey 1793, op Maandag, Donderdag, Vrydag enZaturdag, des voormiddags van half tien tot half twaalf uuren, en ook op Maandag, D-Dderdag en Vrydag, des 'sNamiddag* van 3 tot 6 uuren, in het St. Catharine Gasthuis op de Oost Haven binnen deze Stad Gouda, en zal de eerfte Zitdag zyn op aanftaande Vrydag den 10 dezer, op de boven bepaalde uuren ; zullende ook nader worden bekend gemaakt de Zitdagen der voorfchreeven Heeren ,na den 1 Juny eerstkomende of tegen de tweede termyn; waar na een ieder, volgens den inhoud van meergemelde Placaat van Hun Edele Groot Mogende zich kan reguleeren. Ac-  844 NIEUWE NEDERLANDSCUE Gouda. Aclum by Heeren Burgemeesteren en Regeerders der Stad Gouda, op den 4 Mey 1793. Ter Ordonnantie van dezelven. V. van E Y C K. Den Mei gefchledde hier de gevvoone jaarlykfche algemeene wapenfchouwing.' De Compagnien op hunne Loopplaatfen by een vergaderd zynde, trokken met vliegende vaandels en flaande trom, tot voor het Stadhuis op de groote markt, alwaar de Regeering, door de Stads Bodens in ftaatfie voorgegaan zynde, de wapenfchouw over de Burgery deedt, en ten dien einde voor het Front en door de gelederen heem ging. Naderhand trokken alle de manfcbappen, onder het bewyzen der krygseer niet de vaandels en fpontons , voorby de Regeering en vervolgens wederom af. Schiedam. Den ai dezer maand Mei was ook hief de dag der gewoone jaarlykfche wapenfchouwing dezer Stads Schuttery. De Schutters kwamen des namiddags vroegtyds aan de huizen hunner Officieren te famen, weLke met hunne afzonderlyke pelottons zicli ordetilyk vervoegden op de algemeene loopplaatfen , ieder onder derzelver Compagnien, van de Gratige- Blanché- Bleu, Wit% lilaauw en Orang'e Vaandels : waar na de gemelde Compagnien in orde aftrokken , ever  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 84J- over de Hoogftraat, langs de lange Haven Schie* en den Dam, naar het Wapenoeffening- of dam. Drilveld, in het welk voor de wydtultgeftrekte reyen van ©mtrendÓ5o welgekleedde Officieren en Schutters, twee tenten voor d« Wethouderfchap, Krygsraadsleden en andere Officieren waren geplaatst, 't geen met de aanfchouwers van verfcheide Plaatfen, in menigte te faam gevloeid, een fchoon gezigt opleverde. De Magiftraatsperfoorten, door twee Officieren, benevens hunne Stads Bodens, voorgegaan , gingen langs de gefchaarde Compagnien, onder het mu-< ziek van het aloude Wilhelmus van Nas* fauwen, en deeden de monftering over de Schuttery, waarop zy na hunnen tent keerden, en de verdere wapenoeffeningen met genoegen aanfchoawden ; die dan ook in de beste orde , met behulp van de alhier bezetting houdende Krygslieden en de Ruitery , door Zyne Doorluchtige Hoogheid op verzoek toegezonden, zyn afgeloopen. ZEELAND. Middelburg. (~\V den 2 dezer maand, is door de VJ? Heeren Staaten van Zeeland, in navolging van Holland, een Placaat ter heffing van den vyftigften penning vastgefteld, waar by bepaald wordt, dat de geenen , die tot twee duizend gulden en daar boven gegoed zyn, van het zuiver beloop der waarde van hunne goederen, ten rninlien twee ten honderd, en die beneden LH de  846* NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- de tweeduizend gulden tot één duizend gul* del-. den gegoed zyn, ten minden één ten honburg» detd, zullen betaalen; en eindelyk, dat ten aanzien van de geenen, die beneden de één duizend gulden gegoed zyn , zo veel zy zullen goedvinden, doch ten minden ietwes, hoe weinig het ook zou mogen wezen, zullen opbrengen. Dit Placaat luidt aldus: 1~>e Staaten van Zeeland, allen den geenen die dezen zullen zien of hooren leezen, falut; doen te weeten: Nademaal de Nationaale Conventie van Frankryk heeft goedgedacht, op het onverwachtde, en zonder de minde fchyn van recht of reden, by een Decreet te verklaaren, in Oorlog te zyn, in naam met den Stadhourfer der VereenégdeNederlanden; en ook, ingevolge van dien, dezen Staat, op eene alleronrechtvaardigde wyze, vyandelyk heeft aangevallen ; een gedeelte der Generaliteits Landen ei.de Steden Breda, Geertruidenberg en de Klundert had ingenomen, en reeds groote vorderingen bad kunnen maaken , daar hy al zyn kracht had by een verzameld, om de Republiek op verfcheidene Phatfen te gelyk aan te tasten, en zyne uiterde poogingen heeft aangewen 1, om in de Provincie van Holland in te dringen . niet voornemen om daar na met dezelve, de geheele Republiek te overheerfchen, en wel onder den bedriegelyken fchyn en met voorgeeven, om de Inwooneren van dit gelukkig Land te willen verlosfen van eene by hun veronderdelde dwingelandy en geweld, en met belofte van dezelve in het bezit te zullen dellen van eene herfchenfehimmige Vryheid en Gelykheid; bedaande in gronddellingen , waar uit niets anders dan verwarringen en Regeeringloosheid te wachten is, en welke niets minder bedoelen, dan de totaale en onherdelbaare ruine van alle de inwooneren, groot ea  JAARBOEKEN, Mei, i79%. 847 en klein , zo ih middelen, als in de dierbaare pan dioden van Godsdienst en Vryheid: en wy dt-i hilven DELJ I met alle de Bondgenooten, den Staat der Veree-feüRG.nigde Nederlanden uitmaakende, genoodzaakt en gêrefolveerd zyn, Cdaar toe met te meer yver aah piac.nóKefpoord, door dien bet de allebefchikkende Voor pens teü, zienigbeid goedgünftig behaagd heeft de Wapenen JO Pehvan den Staat door den kloeken moed der Bevel „ing* hebberen, de dapperheid der Land-Troupen en Zeelieden, met hulp en onderfteuning der getrouwe Geallieerden, zo te zegenen, dat de listige efl booze aanflagen der vyanden daar door merkelyk verydeid en tegen gegaan zyn,) om, onder de verdere krachtdaadige hulp en byftand van GOD Almachtig , die wy wenfchen, bidden en fmeeken, en onder het wys beleid van Zyne Hoogheid den Heere Prinlè van Oranje en Nasfau, onzen Stadhouder , Kaptein- en Admiraal - Generaal, met het uiterfte vigeur, den voorfchreeven vyandelykefl aanval verder tegen te gaan, en alles wat mooglyk is, op te zetten, om het lieve Vaderland te redden uit den perpiexen h eftand, waar in het zich bevind, en het zelve, nevens de Inwooners van ditu, en derzelver zo binnen- als buitenlandfche! vettige bezittingen. mitsgaders de gezegde dier- \ , baare panden van Godsdienst en Vryheid, op het exempel der braave Voorvaderen, met goed en bloed te befchermen en verdeedigen; al het welk niet gefchieden kan, zonder nog meerder magt van Kiyüsvolk, zo te Water als te Lande aan te öeemeiF$ de Vestingen van den Staat in postuur van compleete defenfie te houden; eti zodanige andere w'oureufe middelen te beraaroen , als meest bekwaam zyn, om die groote en heilzaame einden tebereiken: voorzorgen, die wy noodig achten nog, verder te moeten'neemen, in de onzekerheid, of dezen Oorlog, den Staat maar korteling aangedaan , langduuriR zyn zal, en die, offchoon dezelve van de grenzen van de Republiek mogt verwy» derd zvn 'i evenwel niet min kostbaar vallen zal: 1 Lil a *aaf  848 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- waar toe dus zeer groote en excesfive geldfommen Del- zonder uitftel vereischt worden, die met geene burg. mooglykheid kunnen gevonden worden uit de ordinaire belastingen, welke tot nog toe geheven zyn Plac.i.o-geworden; noch ook door meerbezwaarende Nepens een gotiatien, zonder de Provinciaale Finantien, reeds 50 Pen- zo zwaar belast, tot merkelyk nadeel van dezelmng. ven, nog meerder te drukken: en, alzo wy onderrecht worden, dat veele goede Ingezeetenen, daar van overtuigd, en over de voorfchreeven vyande. Jyken aanval verontwaardigd zynde, meteenen vuurigen en waaren Vaderlandfchen yver zyn aangedaan , om met goed en bloed, ons en Zyne Doorluchtige Hoogheid, in dezen kommerlyken tyd getrouwelyk by te ftaan, zo met derzelver gehoorzaamheid , als met de daadelyke contributie van penningen; zeifin zo verre, dat veele van onze goede Ingezetenen zich genegen, gewillig en yveng getoond hebben, tot het doen en opbrengen van eene vrywillige Gifte, waar toe hen ook gelegenheid gegeeven zouden hebben, zo wy niet seconfidereerd hadden , dat zulks alleen getroffen zoude hebben onze goede en y verige Ingezetenen , me zich daar in rykelyk zouden hebben gekweeten; terwyl anderen, met dien goeden yver niet aange. daan, zich daar aan onttrokken, of zeer fpaarzaam gehandeld zouden hebben, en het geene vervolgens een zeer groote onevenredigheid zoude hebben uitgeleverd, daar nogtbands het gemeen gevaar, met gemeene krachten tegen gegaan behoord te worden; en daarom op de aanmaaninge van Hun Hoog Mogenden, de Heeren Staaten Generaal,en met overleg van Zyne Doorluchtige Hoogheid, bedacht zynde geweest op het introduceeren van een ander middel, wel van gelyken aart, maar een volkomen evenredigheid mvolveerende, en beftaande in eene bepaalde liberaale Gifte voor eens, en zonder eenige confequentie voor het toekomende, door alle de Icgezetenen van deze Provincie, van wat Raai of conditie zy zoude mogen wezen, op eenen egaa- len  JAARBOEKEN, Mei, 1703. 849 Ien voet, en naar proportie van een ieders vermo- Mid gen te doeD; niet kunnende ons verbeelden, dat DrL_ iemand van onze Ingezetenen niet lie\er op dieBuRG. wyze, een' zeker en gering deel van zyne efFedlive Bezittingen zal willen misfen, als het geheel te zien P.'ac. noverboren gaan. pcm e(.n Zo is het, dat wy wel hebben willen confenree- 50 Pin* ren en bewilligen, gelyk wy cocfenteeren en be- hing. willigen by dezen, in eene liberaale Gifte voor eens, en zonder eenige confequentie voor het toekomende , door alle de Ingezetenen des Lands te doen, op den voet, als hier na volgt, om directelyk, onder het beleid van Zyne Doorluchtige Hoogheid , gebruikt en geëmployeerd te worden tot een vigoureufe defenfie van den Staat het afweeren van verdere vyandelykheden. en het behoud van het lieve Vaderland, met al wat daar in dierbaar is. §. 1. Dat de voorfchreeven liberaale Gifte, ten aanzien van de geenen , die tot twee duizend Guldens, en daar boven, gegoed zyn, zal worden bepaald , zo als bepaald wordt mits dezen ; ten minden tot twee percent van het zuivere beloop der waarde van dezelve hunne Goederen en Bezittingen: en ten aanzien van de geenen, die beneden de twee duizend Guldens, tot een duizend Guldens toe, gegoed zyn, ten min dei», een p reent van het zuiver beloop der waarde van dezelve hunne Goederen en Bezittingen, en ten opzichte van de genen, die beneden de éénduizend Guldens gegoed zyn, tot zo veel als zy zullen goedvinden , mits ten minden ietswes coniribueerende , hoe weinig het ook zoude mogen wezen; blyvende, niet te min, aan allen en" een iegelyk onverlet, om boven de voorfchreeven bepaalde Gjften, hunne liberaliteit, uit eene me r dan gemeene zucht en liefde tot den Lande, verder te oeftenen, en over zulks, zo veel meerder te con tribueeren , als hen zal welgevallen. Ka zal de Lil 3 voor-  $5© NIEUWE NEDERLANDSCHE Mïn- voorfchreeven liberaale Gifte gaan over het zuiH'-l- ver beloop der wsarde van een ieders Kapitaal en 5URG. Bezittingen, en zo veel de Ambten betreft, volgens de wyze van tauxatie hier na te bepaaleh ; flnc.no- en zullen onder deze tauxatie moeten gebragt 'pens een worden alle Goederen en Bezittingen, zo roeren5Q Pen- de als onroerende. Ambten, Bedieningen en Bc 'ningo neficien, en generaalyk alles, wat in het volgende Artikel breeder zal wo-den gefpecifjeeerd. Doch zullen onder de taxatie niet behoeven gebracht te worden,-en dus ook geen fournisfemtmt van derzelver waarde nodig zyn, de Bibliotneeken, voorts allerley Meubilen en Huisraad, daaF onder begrepen al wat tot de Huishouding, Kieeding en Dekzel is dienende, mitsgaders allerlei Werktuigen en Gereedlchappcn , ais mede de Paarden, dien die tot de Bouw en andere Neeringen , en tot de oefFening van eenige Kunsten, Handwerken, of Ambachten moeten gébruikt worden,-waar onder echter het Rund- en ander Vee piet begreepen worden: gelyk ook worden uitgezonderd de Ambten van de Profesforeh en Ledtoren der iüuftre Schooien, als mede de Rectoren, Conrectoren en Preccptoren der Latynfche Schooien; de Bedieningen der Predikanten, zo van ida Gereformeerde Religie, als van andere Proteftantfche Gezindheden J mitsgaders de Tractememen en Feniiocncn van derzelver Weduwen en de Mi* litsire employen ; welk alle, voor zo veel het jaarlyks inkomen van deze uitgezonderde Ambten en Bedieriirsen aangaat ? van dit fourmsfement zuilen wezen vrygeRejd; blyvende nogthands de Bezit» tm van zoüanige uitgezonderde Goederen cn Ambten , verplicht tct de tauxatie van hunne andere Goederen ca Ambten, voor zo verre uczeivy in deze '..'"-jndcring niet begreepen zyn. P* 2, Dat, cm aan de goede Ingezetenen alle twyffeling, zo veel1 mooglyk is, "tyeg te neemdh, #p het maaken van den noodden o'-erfh^ hunner féezittinget'., ?ai worden vastgefteM ♦ zo als vasc- ' Q'f -i ' t»  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 851 gefteld wordt mits dezen, dat den overdag en ver Mmvolgens de liberaale Gifie, moet aa 11 over Obli-r.ELeatien, Los- en Lyfrenten, Pennoenen , Prsben- burg. den Actiën en Crediten, zo binnen als buiu n 'sLands, ten lasten van deze of eenige andere Pro* Plac. novincien, van de Unie, Admiraliteiten, of eemge/>e«f een andere Generaliteits Comptoiren, als mede ten las 50 Pente van eenige Steden, Collegien, Banken, Oiaco- mug. nien, Kerken, Godshuizen , of andere Corporatien, hoedanig dezelve ook genaamd zouden mogen zyn, mitsgaders ten laste van alle andere Ryken, Staaten, Prinfen en Potentaaten, hoegenaamd; en derhalven ook over de Bezittingen in Kngelfche, Franfche, of andere Fondfen buiten 's Lands, als mede over de Revenuen van Ambten, Bedieningen en Beneficiën, het zy die by den Fourneerder zeiven, of by anderen bekleed of bediend en waargenoomen worden; over Landeryen, Erfpachten ,' Tienden, Visfcheryen, Grienden en Houtgewasfen, Heerlykheden, Huizen, Hoflieden, Buitenplaatzen, Tuinen, Boomgaarden en andere Bezittingen, zo in deze als de andere Provinciën, in het resfort van de Generaliteit, mitsgaders in andere Ryken en Staaten, en fpeciaalyk ook over Suiker- en andere Plantagien , gelyk mede over alle andere Bezittingen in de Colonien van den Staat, en in die van andere Naden; over uitftaande Crediten, Maandgelden, Transporten, Hypotheecquen , Cusingbrieven , Schepenkennis n, Bylbrieven, Wisfel- en Bodemarybrieven, gelden jn de Wisfelbanken, Aftien, Obligatien en Anticipatie-Penningen, in en ten laste van de Oosfcn andete Compagnien, en andere Colonien, alles zo hier te Lande, als in andere Staaten en Ryken buiten 'sLands; over uitftaande Penningen onder Solliciteurs, Casfiers of andere particulieren , het zy met of zonder verband, zo binnen als buiten 'sLands; over Schepen, Schuiten en jachten m de Havenen, ter Zee, op de Rivieren zynde, en over allerlei Waaren en Koopmanfchappen, hoeL1U S9'  852 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mib- genaamd, alles mede zo binnen als buiten 's Lands, del- ter Zee en op de Rivieren en te Lande; als mede burg. over gereede Goude en Ziivere Penningen, gemunt en ODgemunt Zilver en Goud, gewerkt en onuePlac.m- werkt, Juweelen, Kneinoodien, Rariteiten, Mefens een diljes, Schilderyen, Porceleinen en andere curio50 Pen? uteiten , Koetfe'n en andere Rytuigen, als mede ning, de Paarden en het geene tot dezelve behoord, en voorts genaraalyk over alles wat Eigendom en Bezittingen kan genoemd worden, zonder eenige andere uitzonderinge, als hier boven in de eerfte paragraaf is gemeld; mits dat daar tegen werde afgetrokken allerlei fchulden, dewelke den Bezitter ten zynen laste, zo binnen als buiten 'sLands, zoude mogen hebben; en zullen de Goederen, Effecten, Bezittingen, of hoe anders genoemd, over welke Proces is ontftaan, en die in de macht van den vyand , of geïnundeerd zyn, dezen vyftigften Penning niet behoeven te betaalen, voor en al eer, dat de Eigenaars voordeelig Vonnis, dan wel het effect daar van zullen gekreegen hebben, en dat wederom in de posfesfie van de overheerde Goederen zullen zyn gekomen : en ten opzichte van de geïnundeerde Landen, als de iaundatie zal zyn geeesfeerd; zynde de intentie, dat dc voorfz. liberaale Gifte zal gaan .over de zuivere en effecïive Bezittingen der goede Ingezetenen, zo na mooglyk te bepaalen, als ieder in confcientie zal bevinden te behooren» §. 3. Dat wyders, om de goede Ingezetenen &og raaerder te gemoet te komen in het manken van den overflag hunner Bezittingen, en alle fcru■puieusheid dien aangaande weg te neemen, zal worden verklaard, zo als verklaard word by dezen: dat het een jegelyk zal vry ftaan, ten aandien van de Effecten, die by bezit, zo binnen als bui* ten 'sLands, waarop een Ccurs of Rrystourant is, 4ie by zig zei ven te tauxeeren, naar de waarde en de Cours of Pryscourantjdie daar op is ten tvde, waqt$pt hy zyn overfiag maafet, welke tyd" ten aan-  JAARBOEKEN, Mei, 1703. 853 ■zien van de voorfchreeven Effeéten moet gere-Mmkend worden op den dag van het arresteeren van DEl- ! dit Placaat; of wel zulks verkiezende naar de burg. pryscourant, welke op den 23 November 1789tot betaaling van den vyf-en - twintiglten Penning, Plac.no. door ons is gearrelteerd. Dat, ten opzichte vanpens een de Goederen, zo binnen als buiten 'sLands,50 Pen» waar op geen cours of pryscourant is, een iege-rawg, . lyk die zal mogen by zich zei ven tauxeeren ,naar rato van de pryzen der laatlte koopen of verkoopen, die van diergelyke Goederen door anderen gedaan zyn, of wel iot zodanige prys, als hem die ten tyde,wanneer hy zyn overflag maakt, in gemoede waardig zoude mogen wezen ; dat, ten refpecle van de Goederen, die eenig gevaar of rifico loopen, gelyk Schepen en KQopmanfchappen , mitsgaders Cargazoengoederen , die actueelyk in Zee zyn, ten tyde wanneer hy zyn overflag maakt, een iegelyk die by zich zeiven zal mogen tatixeeren ter montant van de Asfurantie, die hy daar op heeft laaten doen; of, zo hy die in het geheel of ten ddele heeft laaten asfureeren, voor zo verre, naar maate hy die in gemoede door de loopende rifico minder waardig fchat, als de oprechte en reëele waarde van dien; dat infchulden , uitftaande Gelden , Aétien en Crediten ten laste van Particulieren, zo binnen als buiten 'sLands, die dubieus zouden mogen wezen , zullen mogen gerekend worden naar de waarde, Avaar voor men dezelve in gemoede wel zoude willen overgeeven; dat Goederen, waar voor de Bezitter eene byzondere affectie heeft, gaande boven de ordinaire prys of waarde, nog. thans, in den te maaken overflag,niethooger als tegen den ordinairen prys of waarde genomen en gerekend zullen behoeven te worden; dat wyders het zuivere inkomen der Ambten, Beneficiën en Bedieningen , als mede van de Lyfrenten, Tontinen^ Contracten van Overleving, Penfioenen en Prebenden , zal moeten gerekend worden op LH j deq  8J4 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mm* den voet, zo als de Lyfrenten in het Plakaat van del- den Ophef op de Collateraale Succesfien, in Kabürc. pitaal getauxeerd worden volgens deiyst, bepaald by onze Refolutie van den 13 January 1774, voliPlac.no- gens welke lyst de Lyfrenten en Tontinen, en in pens eendszen ook de zuivere revenuen vaneen Ambt, 50 Pen- Beneficie of Bedieninge, als mede van de Pentiing. fïoenen en Prebenden, moeten gerekend worden aldus, te weeten: op Lyven van 1 tot ao jaaren 10 maal de Lyfrenten, Revenuen van Ambten, Bedieningenj Penfioenenenz» 20 tot 30 Jaaren 9 maal 3° 4° 8 40 50 7 50 55 6 55 60 5 60 65 4 65 7o 3 n 7°, 75 * Boven de 75 1 Zullende de zuivere jaarlykfche revenuen van de Tontinen, Contracten van Overleving, Penfioenen en Prajbenden, gerekend worden naar rato van het geene dezelve het laatst voorgaande jaar opgebragt of geïmporteerd hebben; en de zuivere jaarlykfche revenuen van een Ambt, Beneficie of Bedieninge, dat in het geheel of ten deele , geen vast inkomen heeft, over de vyf laatfte jaaren moeten crmgeflngen worden, en van de geenen, die zo lang door den jegenwoordigen Bezitter niet bezeten zyn , naar rato van het apparante inkomen van dien, of daar het ten èenenmaale onzeker zoude mogen wezen, naar rato van he* inkomen, geduurende den tyd dat die door den jegenwoordigen Bezitter bezeten zyn. En dat de zuivere inkomften van de rouleerende Commisfien, die iemand bekleed in de refpective Collegien, en van andere Ambten, die Biet per-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 85J permanent zyn, zullen gerekend worden op de Mijjhelft van het inkomen van dien, voor die jaaren, delwelke daar aan nog resteeren. burg. §. 4. Dat, om niemand tegen zynen wille te Plac. no~ obiigeeren tot het opleggen van zynen ftaat, en pens een nogthans gerustheid te hebben, dat elk en een50 Penieder in het fourneeren van de voorfchreeven li- hing. beraale Gifte zich zal kwyten naar behooren, aan een iegelyk zal worden vrygelaaten en gerecommandeerd, zo als hem vrygelaaten en gerecommandeerd wordt mits dezen, om by zich zelf een exacten overdag en begrooting van het zuiver beloop der waarde van alle zyne Goederen, zo roerende als onroerende, Ambten, Bedieningen en Beneficiën , Effecten, Actiën en Crediten, mitsgaders Bank- en contante Gelden, alles zo binnen als buiten 'sLands, ter Zee, op de Rivieren , en te Lande, zonder andere uitzonderinge, als hier boven is gemeld , zo na mooglyk is, te maaken in goede confeientie, en zo hy ..na-nftrek van alle fchulden, zich gegoed bevind, mits by, of immediaat voor het doen van voorfchreeven liberaale Gifte, ofwel van den eerften termyn van dien, onder folemneelen ééde, en ten aanzien van de Memiogezinden, met waare woorden , in plaatfe van éé ie, naar het gebruik hun toegeftaan, verklaarende: „dat zy naar hun,, ne beste kennis, en wetenfehap, en zo na als ,, hen mogelyk is geweest, op den voet by dit Plakaat uitgedrukt, den overdag en begrooting j, van het zuiver beloop der waarde van alle ,5 hunne Goederen en Bezittingen , hoe ge„ naamd, en waar gelegen zynde; en zonder ,, eenige andere uitzonderinge, als by dit Pla„ kaat bepaald is, gemarkt te hebben, in zo ,, verre, dat zy ten opzichte van Goederen , zo binnen als buitenlandsch, waar van geen prys5, courant is, dezelve niet alleen hebben ge- tauxeerd, naar rato. van de pryzen van de laat- „ Re  855 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- » Re koopen of verkoopen , die van dergelyD l- ,» ke Goederen door anderen gedaan zyn ; of BCRS. ,, wel en fpeciaal tot zodanige prys, als hun ,, die ten tyde, wanneer zy hun overflag maaPlac.no. „ ken, in gemoede waardig zoude mogen we» pens cen„ zen, en dat zy daar van gegoed zynde tot 50 Pen- „ twee duizend Guldens, of daar boven, ter "ing' }■> goeder trouwe, ten minden twee perCt., en „ gegoed zynde beneden de twee duizend'Gui. ,, dens, tot één duizend Guldens toe, ter gneder trouwe, ten minden één perCt., met 'er w daad, in één, twee, drie of vier termynen ,, zullen fourneeren, iusgelyks op den voet, en „ naar het voorfchrift, in dit Placaat vervat; en „ dat zy ingevalle naderhand nog ietwes van „ hunne Bezittingen tot hunne kennisfe mogt komen, dat by inadvertentie overgeflagen, of „ om redenen by het Plakaat gemeld, niet begroot was, ook daar van twee of één perCt., „ in maniere als vooren fourneeren zullen; of „ wel, dat zy gegoed zynde beneden de één dui,, zend Guldens, effeclive in hunne onbepaalde „ liberaale Gifte zullen voldoen aan de intentie, „ in dit Placaat vervat;" welke ééd eens by het fournisfement van een vnorig termyn afgelegd zynde , andermaal by het fournisfement der volgende termynen , niet zal behoeven herhaald te worden, als werkende denzelven ééd over alle de termynen, ter ware nogthans iemand na het afleggen van den voorfchreeven ééd, en eer alle termynen by hem gefourneerd zyn,mogte koraejn te overlyden, in welken gevalle deszelfs Erfgenaamen, Executeurs of Boedelredders , ten aanzien van de termynen, die aan des Overleedenens boedel nog resteeren, gehouden zullen zyn, den overflag en begrooring van het zuiver beloop der waarde van denzelven Boedel, op nieuw te aiaaken, en den voorfz. ééd af te leggen: dit alles nogthands onverminderd zodanige verklaarin» gen onder ééde, als welke wy by het fourneeren van  JAARBOEKEN, Md, 1703. Sj? van den vierden terroyn, van de Ingezetenen mog- ytmi ten goedvinden te doen prafteeren. DEL_ §. 5. Dat niemand, Ingezeten van deze Pro-BÜRG' vincie zynde, en eenige Goederen of Bezittingen Plac.nohebbende, waar over de voorfz. liberaale Giftepens een gaan moet, van het fournisfement in dezeliberaa- so penm Ie Gifte zal wezen geëximeerd, het zy hy tot een mtJS Huisgezin behoort, -by andere, of op zich zelve woont, het zy hy die zelf beheert, of onder de Voogdye of Curateele van anderen ftaat, of de Adminiftratie daar van aan anderen gedemandeerd is , zodanig dat een iegelyk, van wat ftaat of conditie hy ook zoude mogen zyn, in deze te tïoene liberaale Gifte zal wezen begreepen , zonder eenige uitzonderinge; en dat, om vervolgens zorg te draagen, dat een ieder, hier toe verplicht zynde, daar aan kome te voldoen, en dat niet alleen uit zyn eigen, maar ook uit een anders hoofde, voor zo verre hy daar toe verplicht is, alle en een iegelyk , voor het prafteeren van den voorfz. ééd, en ten aanzien van de Mennogezindeu, met waare woorden, in plaats van ééde, zullen gehouden wezen, op den ééd by hun af te leggen, te verklaaren; „ ofzy eenige Goede„ ren voor andere Perfoonen, Ingezetenen dezer ,, Provincie, adminiftreeren, het zy in de qua„ liteit van Voogden, Curateurs, Adminiftra„ teurs, of met welken titul het ook zy, en vau of voor welke Perfoonen; als mede, ofzy „ eenige Perfoonen by hen inwoonende hebben , „ en welke die zyn; gelyk ook nog, ofzy eeni„ ge Goederen in Fideicommis of Lyftocht be„ zitten; en voorts, of zy het fournisfement ,, doen voor zich zelve alleen, dan wel voor al-' „ le de andere Goederen door hen geadmini. „ ftreerd, of in Fideicommis of Lyftocht beze* ,, ten wordende." Zal ook het fournisfement in de liberaale Gifte gedaan worden door Weeskamer, van Goederen  J?j8 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mi» ren der Weezen, Ingezeténen van deze Provincie DEL-, zynde, of alhier t'huis hoorende , en by hen geBimo. admiiiiftreerd wordende, in opzichte van ieder Wees afzonderlyk, by Weesmeesteren, of twee Plac.no- Gecommitteerden derzelve , of ook wel by een pcm- een of meer van derzelver Suppoosten, of de door jp Pen» huw gefielde Voogden, of Adminiltrateurs, te ning. doen; wel verltaande, dat onder de Adminiftrateurs van eens anders Goederen, niet zullen zyn begreepen Adminiltrateurs van Goederen ad ptos et publicos ufus gedestineerd zynde, of van Goederen , toebehoorende aan geauthorifeerde Gilden of Confrerien; ook niet van zodanige Goederen, welke aan Arm- of Weeskinderen in Godshuizen gealimenteerd wordend?, opgekomen zyn, welke alle van deze liberaale Gifte zullen zyn geëximeerd; en dat mede Weesmeesteren , of derzelver Suppoosten, nog ook Voogden, Curateurs of Adminiltrateurs van eens anders Goederen, in het fourneeren zich, zo na mooglyk is, moeten houden aan den bepaalden aanflag van dit Placaat, na proportie der Boedels en Geederen, gelyk dezelve ook niet zullen mogen declareeren voor de moeite of vacatiën, die zy ter dezer zaake gehad hebben ; en worden voorts de Weeskamers, Voogden, Curateurs en Adminiltrateurs, by dezen generaalyk gequalificeerd, om te verkoopen of te beleenen,zo veel van de effecten onder hunne adminiftratie , als zy tot de benoodigde penningen , ter voldoening hunner fournisfementen, la derzelver qualiteit, zullen noodig hebben, zonder meer. §. 6. Dat van Goederen in Fideicommis of ' Lyftocht bezeeten wordende, waar van bet expectatif, of den eigendom aan Ingezeténen van deze Provincie behoort, voorfz. liberaale Gifte gefourneerd zal moeten worden op gelyke wyze en voet, als van alle andere Goederen , doch afzonderlyk en op zich zeiven; behoudens dien aan-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. %59 aangaande, aan den Contribuant zyn regres, tot Midvergoeding van de helft van bet geene gefour- del» neerd is, ten laste van den Fideicommisfairenbüro. Erfgenaam, of van den geenen, aan wien den eigendom gemaakt is, by de overlevering of uit- Plac.no» keering derzelver Goederen; welk regres zvXpens een plaatshebben, niet tegenflaande zulke of" dierge- jo Pen» lyke kortingen by Testament verboden waren,ning. waar aan mits dezen wordt gederogeerd; en dat van alle andere Goederen in Fideicommis of Lyftocht bezeeten wordende , waarvan Buiten-Ingezetenen het expeétatif, of den eigendom hebben, den jegenwoordigen Bezitter of Lyhochter \ zal kunnen voldaan, meralleen voor de helft der waarde van dien , in.de liberaale Gifte te fourneeren , onder de generaale masfa van zyne andere Goederen, zonder deswegens eenig regres of vergoeding te kunnen pretendeeren. §. 7- Dat in gevallen, daar de helft der gefourneerde penningen van Goederen in Fideicommis of Lyftocht bezeeten, moet komen ten laste van de geenen, die daar van het expeétatif, of den eigendom hebben, dezelve helft uit die Goederen zelve voldaan zal mogen worden; en dat, ten dien einde, zo veel van die Goederen door den jegenwoordigen Bezitter of Lyftochter, zo verre het mooglyk is, met voorkennis van den geenen, die het expeélatif heeft, zal mogen worden verkocht, of op dezelve genegotieerd, onder fpeciaal verband van dezelve Goederen, als het montant van de helft der penningen, uit dien hoof ie in de liberaale Gifte gefourneerd, zal komen te bedraagen. Ten welken einde wy, in dit fpeciaal geval, geauth >rifeerd hebben in de Stemmende Steden, de Magiflraaten, en voor de Smal-Steden en het platte Land, de refpeélive Gerechten, om confent te geeven, tot het verkoopen of belasten van zodanige Goederen, onder de nodige prascautien. S. 8.  86o NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- §• Dat van Goederen, toekomende aan minDel- derjaarigen, waar van de Ouders of de langstlee. burg. vende van dien, de vruchten ofinteresfen genieten , tot alimentatie der Kinderen, en dus ook Plac. no- "iet langer dan tot, derzelver meerderjaarigheid of pens een trouwdag toe, den vyftigften Penning moet ge50 Peti' fourneerd worden uit het kapitaal der Kinderen, mug. en niet uit de vruchten. §. 9. Dat van Goederen, nagelaaten by de Ingezetenen dezer Provincie , en onder Adminiftrateuren binnen deze Provincie berustende, waar toe by Testament als Erfgenaamen geroepen zyn Perfoonen, die na verloop van zekere jaaren, of na het exteeren van zekere Conditiën., in leven zullen bevonden worden, en in welker opzicht gevolgelyk onzeker is, wie de Erfgenaamen , na expiratie van voorfchreeven tyd wezen zullen, en of dezelve Ingezetenen vau deze Provincie wezen zullen dan niet, door de Adminiftrateuren den vyftigften Penning terr vollen zal moeten gefourneerd worden; gelyk ook zal moeten gefchieden van Goederen, onder Adminiftrateuren binnen deze Provincie berustende, waar van de Eigenaars Ingezetenen van deze Provincie geweest zynde, al eenige jaaren vermist zyn geweest, fchoon men niet weet, wie tot dezelve, indien de Eigenaars nieE opdaagen, gerechtigd zullen zyn. $. 10. Dat alle Perfoonen, Ingezetenen dezer Provincie geweest zynde, en zich nu bui. ten dezelve bevindende, het zy met der woon of door eene abfentie vo&r zekeren tyd, Zullen gehouden zyn in deze liberaale Gifte, op den voet van dit Plakaat te conrribueeren , en den ééd of in Perfoon of door Gemachtigden af te leggen, ten waare dezelve reeds één jaar en zes weeken voor het emaneer.n van het Placaat abfent waren geweest; en zullen de geenen, die, voor  JAARBOEKEN, Md, 1793. 861 Toor dat zy ten vollen aan hunne verplichting Mid» omtrend de liberaale Gifte hebben voldaan, zou-deii, den begeeren met der woon buiten de Provin-BÜRG. cie te vertrekken , by arrest tot het voldoen aan hunne verplichtinge worden gehouden, totPlac.no' dat zy ten vollen betaald of cautie gefteld hebben.pens een 50 Pen- §. 11. Dat de geenen, die uit andere Landenning. of Provinciën , na het emaneeren van dit Placaat, zich binnen deze Provincie komen neder te zetten, niet gehouden zyn te fourneeren. §. 12. Dat Militaire Officieren, Ingezetenen dezer Provincie zynde, offchoon elders iu Guarnifoen liggende, nogthands voor hunne Goederen en Effeften, uitgenomen hunne Militaire Traclementen, zulten moeten fourneeren, en den ééd afleggen, terplaatfe , daar zy binnen het laatfte jaar hun domicilie binnen deze Provincie hebben gehouden, met vrylaating nogthands om het voorfchreeven fournisment op die Plaats, of wel op een andere binnen dezelve Provincie, te doen. §. 13. Dat Perfoonen, Ingezetenen dezer Provincie 'zynde, doch geen vast domicilie in dezelve houdende, maar nu in deze, dan in geene plaats van de Provincie, voor een tyd hun verblyf neemende , het zy zich geneerende met ter Zee te vaaren, of in andere omzwervende Functien gehouden zyn den ééd af te leggen, ter Plaatfe daar zy gevonden worden, by gelegenheid van welken termyn het ook zy, ten ware zy deeden blyken, elders in de Provincie aan hunne verplichtinge voldaan te hebben; en dat zy, by nalaatigheid of onwilligheid, voor hun vertrek, daar toe, by arrest zullen worden gehouden. §. 14. Dat de voorfchreeven liberaale Gifte zal mogen worden gefourneerd door een iegelyk Mmrn in  862 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- m Perfoon, of door een ander, wien hy verkiest, cel- en dat ^e prestatie van den ééd, voor Commisburg. farisfen hier na te melden, zal moeten gedaan worden door een iegelyk in Perfoon, of door Plac.no- een Gemachtigden, met behoorlyke onderhandpens eentehz en gezegelde Procuratie voorzien, volgens 50 Pen-een Formulier, achter dit Placaat gevoegd. ning. . . .. §. 15. Dat de fournisfementen van deze liberaale Gifte zullen worden gedaan per Banco Middelburg, in goeden gangbaar Gouden of Zilveren Munt, of wel in gewerkt Goud of Zilver , voor de geenen die uit verlegenheid van contante Penningen, op die wyze verkiezen te fourneeren , waar omtrend wy, om het zelve zo faciel als mooglyk is, voor de Ingezetenen te maaken, de noodige orders hebben gefteld, dat het zelve tegen de waarde, zonder het fatfoen , kan worden gefourneerd: alle welke four. nisfementen zuilen moeten gefchieden in vier termynen, te weeten: het eerfte vierde part voor het einde van de aanftaande maand Juny, het tweede voor het einde van de volgende maand December, en het derde en vierde Quartaal mede telkens voor dat de daar op volgende zes maanden zullen zyn geëxpireerd. §. 16. Dat , ten einde tegen iemands wille niét bekend moge worden, hoe veel hy tot een liberaale Gifte gefourneerd heeft; als mede, op dat de vraeze voor eenige confequentie , welke uit deze liberaale Gifte nooit getrokken mag worden , tot eenige fchattinge of tauxatie, ten eenemaal uit het gemoed der goede- Ingezetenenen ïnoge geweerd zyn, de Commisfarisfen tot den ontvang gequalificeerd, by zich zullen hebben twee of meer geapproprieerde kisten, met zo veel differenten floten voorzien, als 'er Commisfarisfen zul ie n wezen , en waar van ieder dezelven zal hebben een fleutel; en voorts een voor- ■ ziem  JAARBOEKEN, Mei, 1793. Z6$ zien met een opening in clen bovenbodem of dek- Miö* zei, bekwaam toe het doorfteeken, of in (torten oei* van het Geld, en een andere voorzien met eene borg» diergelyke openinge, bekwaam tot het inleggen van het gewerkt Gou I of Zilver, en zodanig toe- Plnc.no* ■gefteld, dat dezelve openingen by het vertrek da-pens een Commisfarsfen kunnen' gefloten worden; en dat 50 Pen* ieder Contribuant, na dat hy den bovengemeldenmug. ééd zal hebben afgelegd, daar in zelve of door zvn vertrouwden zal werpen, doordeken, inftorten, of leggen de fomme Gelds, of ook wel de quantiteit gewerkt Goud of Zilver, die zyne liberaale Gifte, zonder dat die apart geteld, gewoogen of fpecifirquelyk nagezien zal worden, bedraagt, of zodanigen termyn van dien, als hy zal willen fourneeren: waar van als dan-aan hem door gemelde Commisfarisfen zal gegeeven worden eert acte of bewys , dat hy den voorfz. ééd geprassteerd, en zyne liberaale Gifte, voor de eerde, tweede, derde of vierde termyn, of wel voor" twee, drie, of alle vier de termynen te gelyk gefourneerd heeft: edoch dat voor de geenen, die tot haare decharge, of om andere redenen begeeren, dat de fomme van haare liberaale Gifte bekend zy, dezelve in de voorfz. acte of bewys uitgedrukt zal worden; gelyk "ok met relatie tot de zulken , die uit een vaderlandslievende beweeginge, en om andere te meerder aan te moedigen, boven de voorfz. bepaalde Gifte, haare liberaliteit betoond en geoeffend hebben, mits zy fpecialyk, op den ééd by haar afgelegd, aan de voorfz. Commisfarisfen vcrklaaren en uitdrukken , hoe veel zy daar boven gegaan zyn, de voorfz. aöte of bewys zal gegeeven worden , met infertie .van eene ter hunner . eere, en voor de posteriteit honorable getuigenisfe en dankzegginge. .is ï'fctóswy/ aoüiou toljytf .r.3#fW;§. 17. Dat de voorfz. fournisfementen zullen worden gedaan in handen van drie of meer Commisfarisfen, by Burgemeesteren en Regeerders in Mmm 2 de  «64 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mid- de refpeclive Steden, en over derzelver Diftri&en, del- uit naam van Hun Edele Mogenden daar toe aan burg. te ftellen, die tot den ontvang van de voorfz. liberaale Gifte, tot het vergen van de voorengemelde plac. verklaaringen, tot bet afneemen van de refpeclive pens een ééden, en tot het afgeeven der nodige Acte, mits50 Pen- gaders tot het overbrengen van de penningen, en ning, van het gewerk Goud en Zilver, daar en zo als nader zal worden bepaald, worden geauthorifeerd, gelyk dezelve geauthorifeerd worden by dezen, na dat zy in handen van Burgemeesteren, voor zo veel de Steden aangaat, en daar zulks by de Steden , ieder over hun resfort, voor zo verre de Judicatuure over de Gemeene Middelen exerceeren, nodig zal worden geoordeeld;mitsgaders in handen van Schouten en Gerechten ten platten Lande in de Eilanden, buiten de refpeclive Stemmende Steden , de beloften onder ééde zullen hebben gedaan, van zich in hunne voorfz. Commisfie getrouwelyk te zullen gedraagen, en fecreet te zullen houden al het geene hen in hunne voorfz. Commisfie zal voorkomen , en de Fourneerders zelve begeeren fecreet te houden; en fpecialyk het geene hen van de gedaane fournislèmenten der Weeskamers, Voogden of anderen, kenbaar zoude mogen zyn geworden. En dat de voorfz. Commisfarisfen dezen last gratis, en zonder eenige belooninge, ter liefde van den Lande, zullen op zich neemen en uitvoeren; behoudelyk nogthands, dat de onkosten, die zy genoodzaakt zullen zyn, tot uitvoering van hunne Commisfie onvermydelyk te moeten maaken, aan hun door het Land goedgedaan zullen worden. §. 18. Dat in de Steden, daar zulks om derzelver uitgeftrektheid noodig zoude mogen zyn, de voorfz. Commisfarisfen, in zo veel onderfcheidene Wyken zullen worden verdeeld, als convenabel zal zyn, en dat dezelve en andere Commisfarisfen, zo in de Steden, als in de Dorpen, tot den ontvang van de liberaale Gifte als vooren aangefteld wor-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 8öj wordende, zullen vaceeren op zodanige plaatfen, ]vjID. dagen en uuren, als in iedere Stad, Wyk en Dorp, onbekwaamst geoordeeld, en by advertentie, of be burg. hoorlyke aanzegging bekend gemaakt zal worden; welke Commisfarislen, ieder in den haaren, noti-pjac.notie zullen moeten houden van de Contribuanten,pens een d'e voor hun verfcheenen, of niet verfcheenen zyn ;go Pen» of zy de eerfte , tweede. derde of vierde termyn, ning. of wel twee, drie, of alle vier de termynen te gelyk , van haare liberaale Gifte, fourneeren zullen, waar van de Contribuanten aan hun gehouden zullen zyn verklaaringe op den ééd te doen, en voorts van al het geene aan hun zal voorkomen. §. 19. Dat voorts de voorfz. Commisfarislen de Penningen, die onder hun gefourneerd zullen zyn, van tyd tot tyd zullen opneemen, en ordentelyk in zakken van eene fpecie verzamelen, gelyk zy ook het gewerkt Goud en Zilver, dat onder hun gefourneerd zal zyn, van tyd tot tyd zullen wegen; het gewerkt Goud van het gewerkt Zilver gefepareerd, van tyd tot tyd zullen opneemen, en daar van op eene Memorie fpecifique aanteekening houden, en dat zy het montant van alles, doch in drie onderfcheidene klasfen zullen noteeren, en daar van aan de Heeren Gecommitteerden Raaden kennis geeven; en dat zy mede van tyd tot tyd dezelve Penningen, mitsgaders het gewerkt Goud en Zilver, wanneer het een en ander daar toe in gereedheid zal zyn, zullen overbrengen, te weeten, de contante Penningen , ten Comptoire van den Ontfanger • Generaal van deze Provincie , onder Recepisfe yan denzelven ODtfanger, en welke Ontfanger wegens den ontvang van dezelve Penningen , mede nietwes zal mogen proflteeren; en dat de gemelde Commisfarisfen het gewerkt Goud en Zilver zullen overbrengen aan den Muntmeefter van Zeeland, onder Recepisfe. $. ao. Dat een iegelyk, genegen zynde dea Mum 3 Lan-  8(55 NIEUWE NEDERLANDSCHE MiD- Lande te grieven met nog prompter fournisfement del- van Penningen, ten Comptoirc-Generaal van Zeeeurg. land zulks zal mogen doen , van heden af, by forme van anticipatie op den vyftigften Penning , Plac.no- zodanig, dat van die fomme, die nv:nzal goedvinpens een den aldaar te betaalen, daar van zal worden gegee?o Pen- ven een behoorlyk bewys, het geene in het vervolg ning. zal mogen worden overgelegd, in plaats van fpe« cie, en alzo verft ian worden te valideeren, en om de fecretesfe in dit geval nog al meerder te kunnen conferveeren , dat eenig fournisfement van Penningen, ten Comptoire Generaal van Zeeland, by anticipatie gedaan zynde, die Recepis zal kunnen dienen in het overbrengen, voor rekening van een of meerder Perfoonen , zo als dezelve met den anderen zullen goedvinden, mits maar eens in betaalinge aangerekend zynde, geconlidereerd een ieder op den ééd verbonden is, in de uiterfte oprechngheid, voor het oog van een Alweetend GOD in dezen te handelen, en dat dit fournisfement gefchied, om onder zynen genadigen Zegen, ons Vaderland te redden uit zo een hoo» g6H nobd. En om nog des te meer te doen blyken, hoe zcjr wy genegen zyn, de evenredigheid in dezen in het oog te houden, voor alle de geenen, die jn het behoud van het Vaderland, een en het zelve belang hebben, verklaaren wy, dat onze incentie, celyk ook die van Zyne Hoogheid, den Heere Prinfe van Oranje en Nasfau is, het, zo veel mogelyk, daar heenen te leiden , dat de voorfz. liberaale Gifte, ook in de andere Provinciën, het Landfchap Drenthe, en in de Landen en de Steden van de Generaliteit, geconfenteerd , geheven en geïntroduceerd moge worden , op dat het algemeene gevaar, met algemeene krachten , en eenpaarige fchouderen afgekeerd moge worden. Al waaromme wy, mits dezen alle Magiftraa- | ten ;  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 867 ten en verder alle en een iegelyk van onze yve- Mm* rige en genegene Ingezetenen , wel hartelyk no- deldigen en verzoeken, en de weinige, die met dien burg. goeden yver niet zouden mogen aangedaan zyn, gelasten en beveelen, ten einde dezelve, zo lief, Plac. noals hun is de behoudenisfe van Godsdienst en pens een Vryheid , die van hunne Perfoonen , Vrouwen , 50 PenKinderen en Goederen, hun by GOD Almachtig ning. goeder tierend lyk verleend, en by de ■ Voorouders onder zyne Zegen , met opzetting van goed en bloed, loffelyk verkreegen, en in zyne gunfte tot nog toe, op zo eene wonderdaadige wyze bewaard, mitsgaders zo lief als hun is het afweeren , onder GODS genadige hulpe en het wys beleid van Hooggemelde Zyne Hoogheid, van eene ondragelyke flaverny, wanorder, en regeringloosheid , daar inne men by verlies van die zo duurc panden zoude komen te vervallen , zich in het doen van de voorfchreeve liberaale Gifte kwyten naar behooren, en zich daar toe reguleeren naar al het geen voorfz. is; altoos gedenkende, dat, indien zy zich , volgens hun ééd en plicht hier inne gedraagen, ontwyffelbaar daar op den Zegen van GOD Almachtig tot behoud van Land en Kerk, met vertrouwen te wagten, en te hoopen is; maar indien zy in tegendeel haar ééd en plicht in dezen vergeeten, behalven haar eigen eeuwig verderf, het geen zy in dat geval te wagten hebben, zy ook fchuldig zullen wezen, aan het verder onheil en ongeluk, hetgeen het lieve Vaderland zoude mogen overkomen, het welk GOD genadiglyk verhoede. En op dat alle en een iegelyk , dien het aangaat , onze goede meeninge moge bekend zyn, begeeren wy, dat deze alomme zal worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar zulks behoort en gebruikelyk is. Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van de Edele Mogende Heeren Staaten van ZeeMm m 4 land,  868 NIEUWE NEDERLANDSCHE ^Mm- land , in 't Hof aldaar, te Middelburg , den 3 del- Mey 1793. burg. (Onder flond,) Plac. nopens een Ter Ordonnantie van de Hoogge* 50 Pen- melde Heeren Staaten. ning, (Was getcekena") W. A. de BEVER EN. FORMULIER van EED. „ Ik verklaare, belcove en zweere, dat ik, ,, naar myn beste kennis en wetenfchap, en zo na ,, als my mogelyk is geweest, op den voet by „ Hun Edele Mogende Placaat van den 2 Mey 1793, uitgedrukt, den overflag en begrooting van het zuiver beloop der waarde van alle my„ ne Goederen en Bezittingen , hoegenaamd., en „ waar gelegen, of zynde, en zonder eenige an„ dere uitzonderinge, als by het voorfz. Placaat ,, bepaald is, gemaakt te hebben, in zo verre, „ dat ik, ten opzichte van Goederen, zo binnen ,, als buitenlandsch, waar van geen Pryscourant „ is, dezelve hebbe getauxeerd, na rato van de „ Pryfen van de laatfte koopen of verkoopen, die „ van dergelyke Goederen door den anderen gedaan zyn; of wel en fpeciaal tot zodanige prys, als my die, ten tyde, wanneer ik myn over„ flag heb gemaakt, in gemoede waardig zoude „ mogen wezen: en dat ik daar van gegoed zynde „ tot twee duizend Guldens, of daar boven, ter „ goeder trouwe , ten minften twee perCt., en „ gegoed zynde beneden de twee duizend gul„ dens, tot een duizend guldens toe, ter goeder trouwe, ten minften een perCt., met 'er daad „ in een, twee, drie of vier termynen zal fourn neereB, insgelyks op den voet , en naar het „ voor*  JAARBOEKEN, Mei, 1793* 8o"9 „ voovfchrift , in het voorfchreeven Placaat ver-MiD,, vat; en dat ik, ingevalle naderhand nog iet- DEL. wes van myne Bezittingen, tot myne kenmsfeBURG. mogt komen , dat by inadvertentie overgefla„ gen, of om redenen by het zelve Placaat ge-PJac.no- meld, niet begroot was, ook daarvan twee ofpens een „ een perCt., in maniere als voren, fourneeren50 Pen„ zal; ofwel, dat ik gegoed zynde beneden dening. „ een duizend Guldens, effeétive in myne onbe„ paalde liberaale Gifte zal voldoen aan de inten„ tie in het meergemelde Placaat vervat." Zo tvaarlyk helpe my God Almagtig! Formulier van Procuratie, op een Zegel van 8 ftuivers. Ik Ondergefchreevene verklaaren by deze te „ qualificeeten den Perfoon van om „ in mynen naam te compareeren voor Heeren „ Commisfarisfen binnen van wegen „ Hun Edele Mogenden de Heeren Staaten van „ Zeeland gefteld, tot het afneemenvan den ééd „ op het fourneeren van den vyftigften Penning, „ ingevolge van Hun Edele Mogenden Placaat ,, van den 2 Mey 1793, en aldaar in mynezie„ le den voorfz. ééd af te leggen , zo als by „ het Formulier agter het zelve Placaat, isvoor,, gefchreeven; verklaarende ik Ondergefchreevene denzelven ééd, uit kragte van deze Qualifica„ tie afgelegd , van die verbindende kracht en ,, en waarde voor my te houden, als of denzel„ ven door my in eigen Perfoon voor welgemel* „ de Heeren Commisfarisfen was afgelegd." Aldus gedaan Van wege den Zee-Raad, alhier zitting houdende, is het navolgende bekend gemaakt: Mmm j De  870 NIEUWE NEDERLANDSCHE Mm- F)e Raad ter Admiraliteit in Zeeland, notificeert del- mits dezen , ingevolge Hun Hoog Mogen- burg. den aanfchryven aan de Commercieerende Ingezeetenen ; dat onder andere ichikkingen , welke te Bekend- Dantzich federt dat die Stad onder Prüisfisch gemaking bied is gekomen, aan den Koophandel was geacder Ad- cordeert, is gelykheid in Stroom-, Land- en Zeeniirali' Tollen met Elbing , zynde reeds de order Baar teit. Firden gegeeven, dat van de Poolfche Goederen naar Dantzich gaande, niet meer als twee perCt. Tol, zoals naar Elbing zoude genomen worden; zullende de dubbelde Tollen, die tot dus ver te Dantzich ingenomen geweest waren, te weten, aan de Stad en dan aan het Pruisfifche Licent in het Vaarwater, komen te cesfeeren, en daar tegen het Pillauwfche Zee-Tol Tarif aldaar worden ingevoert; als mede Pruisfifche maat en gewigt, tot een ieders narigt. Den Heer Raad-Penfionaris dezer Provincie , Mr. Willem Aarnout van Citters, by het aanvaarden van dezen gewigtigen post in den jaare 1788 , zich niet langer met de waarneeming van dien, dan voor den tyd van vyf jaaren , hebbende willen belasten, ten einde na dien tyd, zich nader te bedenken , of hy zoude goedvinden , als Raad-Penfionaris, aan te blyven, en, geduurende dien tyd, aan Hem verbleven zynde het behoud van deszelfs Raadsplaats in de Regeering van deze Stad, zo heeft dezelve aan het verlangen van Hun Edel Mogenden, de Heeren Staaten dezer Provincie, voldaan, door zich thans in dezen moeielyken post,als Raad-Penfionaris, te doen vestigen en te verbinden ;en heeft ook het aanbod van de Regeering dezer Stad, om, even-  JAARBOEKEN, Mei, 1793- «71 evengelyk in zynen post, als Raadsman vanMiDdezelve aan te blyven, aangenomen. del- burg. Ook hebben Hun Edele Mogenden aan den. Heer J. C. te Water, op deszelfs verzoek zyn ontllag vergund, als Commis van den Heer Raad-Penfionaris, met den tytel van Oud-Commis en Griffier van Hun Edele Mogenden; en Vervolgens in deszelfs plaats aangefteld en beëedigd den Heer Mr. J. A. Madera. UTRECHT. Utrecht. Het Oorlog voeren vereischt geldmiddelen. Dus , gelyk in Holland en Zeeland, zo is ook den i dezer maand by de Staaten'sLands van Utrecht de heffing van eenen honderdften penning befloten, by wyze van eene liberaale gift, door die Ingezeetenen op te brengen, welken tot duizend guldens en daar boven gegoed zyn. Hier omtrend is den n IViei het navolgend Placaat afgekondigd: De Staaten van den Lande van Utrecht doen te weeten; Nademaal Wy in de kommerlyke en gevaarlyke omftandigheden , waar in het lieve Vaderland zich thans bevind, door den onrechtvaardigen vyandelyken aanval van de Franfche Natie, of wel van die geenen, welke het bellier van zaken zich binnen Frankryk op eene alleronwettigde en nooit gehoorde wyze hebben onderwcndtn, genoodzaakt zyn geweest om onder ia- waeh-  872 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- wachtinge en affmekinge van den zegen en den bytrecht. ftand van God Almachtig, en met vertrouwen op de rechtvaardigheid onzer zake, ter afwending van Placaat het bedreigd en dringend gevaar, met de Heeren nopens Staaten der andere Provinciën onze Bondgenooten, looPen- te concurreeren en te bewilligen in het by der hand ning. neemen van alle zodanige middelen van verdediging en tegenweer, waar door het Vaderland gered, de dierbaare panden van Vryheid en Godsdienst behouden , en 's Lands goede Ingezetenen by hunne wettige bezittingen en eigendommen bewaard en beveiligd zoudeu kunnen worden, en alzo de vyand belet, om deze vreedzaamen Republiek ten prooio te Rellen van zyn boze en afïchuwelyke oogmerken, die onder de fchoonfchynende naam van vryheid en gelykheid en rechten van den BiGnsch, niets minder dan roof, moord, losbandigheid, ongodistery, en verbreking van alle banden van maatfehappelyke order, ademen. Dan tevens in ernftige overwegiDg genomen hebbende, dat tot goedmaking der onkosten, welke tot verdediging en behoudenislë van het Vaderland alreeds hebben moeten worden gemaakt ea verder noch zullen moeten gemaakt worden, aanzienelyke geldfomraen worden vereischt, waar toe 's Lands Casfe niet dan op eene buitengewoone wyze kan worden in ftaat gefteld, hebben Wy tevens bedacht moeten zyn om in overleg te neemen , op hoedanige voet de publieke Schatkist van de nodige voorraad van penningen fpoedig zoude kunnen worden voorzien, om als getrouwe Bondgenooten het aandeel van deze Provincie in de noodwendige Oorlogskosten te kunDen helpen • dragen; En offchoon Wy in veele opzichten verkieslyker zonden hebben gevonden den weg van Geldlichtinge tegen eenen matigen Interest in te ilaan, en van de trouwe en Vaderlandslievende gezindheid der Ingezetenen zouden hebben mogen verwachten, dat zy niet zouden hebben geaarzeld om tegen eene gewoone rente, de nodige fomme van  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 873 van Penningen den Lande op te fchieten, zyn UWy nochtans hierinne wederhouden door de over- trechT. weginge van de belastingen , die Wy verplicht zouden zyn geweest tot fupport der jaarlykfche Placaat Renten van het alzo opgefchoten Capitaal te hef- nopens fen , waar door niet alleen 's Lands Finantien looPen*. aanmerkelyk zouden zyn bezwaard, maar de hoofd- ning. fom der lasten grotelyks vermeerderd en eene altoosduurende last op de fchouderen der Ingezete. nen zoude zyn gelegd. Al waaromme Wy op het voorbeeld van andere Bondgenooten hebben gemeend, dat 's Lands goede Ingezetenen, even gelyk in den Jaare 1747 (wanneer insgelyks het Vaderland door den vyandlyken aanval van den toenmaligen Koning van Frankryk in groot gevaar was gebragt,) ook nu met bereidwilligheid etn klein gedeelte hunner bezittingen zullen veil hébben, om voor de behoudenisfe van Vryheid, Godsdienst, en al wat in den Lande dierbaar is, af te ftaan. En gelyk Wy bereids met dankzegginge aan de gunftige beftellinge der Goddelyke voorzienigheid hebben mogen ondervinden, dat de middelen van verdediging onder het wys en kloek beleid van Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prime van Orange en Nasfau Krfftadhouder dezer Landen, en der beide Prinfen Hoogstdeszelfs Zoonea, onderfteund door den heldenmoed onzer Krygslieden , en dien van Onze getrouwe Geallieerden, niet ongezegend zyn geweest, zo dat niet alleen de Vyand door dappere tegenweer voor eenige Onzer Vestingen roemruchtig is afgeflagen, maar ook de veroverde Steden wederom heeft moeten ontruimen, en Wy hier door de hoope hebben zien toeneemen op de volkomen uitreddinge en verlosfinge van het dierbaar Vaderland ,(wy ar voor aan den God Onzer Vaderen de eere behoord te Worden gegeven,) hebben Wy tevens geoordeeld alle gedachten van Ons te kunnen en te mogen verwyderen, dat het welzyn en de behoudenisfe van  8U NIEUWE NEDERLANDSCHE U- van het Vaderland het tegenwoordige geflach!: TRECHTi minder zoude ter harte gaan dan Onzen Voorou-> deren, die onder 's Hemels zegen Goed en Bloed Placaat opgezet hebben om die. Burgerlyke en Godsdiennopent ftjge Voorrechten te verkrygen, en aan de NakoiooPe.1- melingfchap over te leveren, waar van Wy thans ning, noch het gezegend genot hebben, en waar van de Vyand Ons op de onrechtvaardigfte wyze tracht te berocven; maar in tegendeel te mogen vastftellen, dat de Ingezeetenen bezield met denzelfden geest van oprechte zucht en liefde voor het Vaderland, s Lands Overheden door het afftaan van een kleih gedeelte hunner bezittingen, met bereidwilligheid zullen helpen in Haat Rellen om de gemaakte en noch te maaken Oorlogskosten te kunnen drsagen, den Vyand verderen tegenftand te bieden, en het Vaderland, benevens de goede In- en Opgezetenen en derzelver wettige bezittingen , op het loffelyk voetfpoor der Voorouderen met Goed en Bloed te befchermen en te verdedigen , en alzo de Burgerlyke en Godsdienstige Voorrechten en Onze gezegende Conftitutie ongefchonden aan de Nakomelingfchap over te leveren. Al waaromme Wy dan ter bereiking van zo heilzaame oogmerken wel hebben wiilen confenteeren , gelyk Wy confenteeren mits deze, in eene heffinge van den honderdften Penning ten behoeven van den Lande, door alle de Ingezetenen dezer Provincie te betaalen, op den voet als hierna volgt: §. i. Dat de voorfchreeve contributie gaan zaï over het zuivere beloop der waarde van een ieders Goederen en Bezittingen, zo roerende als onroerende, Ampten, Bedieningen en Beneficiën, Effecten , Actiën en Crediten, mitsgaders Bank- en contante Gelden, alles - zo binnen als buiten 'sLonds, ter Zee, op de Rivieren, en te Lande, de*  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 875 des dat hier van zullen wezen uitgezonderd de UAmpten der Profesfouren en Lectoren van Hun trecht. Edele Mogende Ünjyejfiteit, de Bedieningen der Predikanten en Leeraaren van de Géfirformeerde Placaat en van alle andere Godsdienstige Gezindheden, nopens mitsgaders de Traftementen of Penfioenen van der looPenzelver Weduwen, als ook de Tracternenten vzw ning. den Rector en Prsecep:ooren van de Latynfcbe Schooien, van den Rydermeester, en noch de Militaire Employen, en voorts zodanige kleine Bediening of kleine Bedieningen, die door een Perfoon bekleed wordende, te zaamen in Tractement en Emolumenten geen drie honderd Guldens in het jaar bedragen, indien zy buiten dezelve geen andere Ampten of Bedieningen bekleeden, welke alle voor zo veel het Jaarlyks Inkomen van dezelve Ampten, Bedieningen, Penfioenen en Employen betreft, hier van zullen wezen geëximeerd; gelyk ook noch hier van uitgezonderd zullen zyn allerlei Meubilen en Huisraden, daar onder begrepen gewerkt Goud en Zilver, Juweelen, Kleinodiën, Rariteiten, Boeken, Medailles, Schilderyen, Prenten en Tekeningen, Porcelynen en andere Curiofiteiten, Rytuigen en Stalgereedfchappen, als mede al het geen tot Kleding en Dekzel is dienende; mitsgaders ook allerlei Werktuigen en Gereedfchappen, die tot de Bouw- en andere Neeiïngen, als mede tot de oeffening van eenige Konften, Handwerken of Ambachten moeten gebruikt worden, welke om alle twyffeling omtrend de prcciefe opneeming en tauxatie van dien weg te neemen, hier van mede geëximeerd worden, zonder dat eenige verdere of andere Exemtie, als hier boven is gezegd, plaatze zal hebben, wel verfhande nochtans , dat onder de voorfchreeve benaminge van Werktuigen en Gereedfchappo-i niet begreepen zullen zyn zodanige Werktuigt-n en Gereedfcnappen, als met de Gebouwen, Lootaen , I* bWtfen of Kelders, daar in die zich bevinden , of daar toe dezelve behooren, het zy annex aan het Woonhuis, of daar  876 NIEUWE NEDERLANDSCHE U- TRECHT Placaat nopens IOO Penning. ' daar van gefepareerd, te zamen uitmaaken, Bron* weryen, VVynkoperyen, Braaderyen, Azynmakeryen , Rafineerderyen, Zoutkeeten, Zeepziederyen , Draperyen, Verweryen, Kaarsfenmakeryen y Kruitmabryen, Boek- en Catoendrukkeryen, Bleekeryen, Steen- en Pannebakkeryen, Kalkbranderyen, Platielbakkeryen, Glasblazeryen, Leerbereideryen , Lyndraaijeryen, Twynderyen, Pypmakeryen, Scheepmakeryen, Houtkoperyen, Papiermakeryen , Olyflageryen, Grutteryen en dergelyke Fabricquen, of Neeringen, de Molens daar toe fpe&eerende, en zo ook niet 't geen eenigzints onder den naam van Koopmanfchap of Koopwaaren begreepen word, en dienvolgens ook geenerlei Meubilen, Juweelen en verdere Artikelen hier vooren uitgezonderd, zo wanneer daar in Handel gedreven word; dat iasgelyks onder de voorfchreeve uitzondering niet begrepen zyn Paarden, zo van vermaak als van labeur ter verhuuringe of exercitie van den Landbouw dienende, gelyk ook geene Osren, Koeien, Schapen en allerlei ander Vee, maar dat in tegendeel ook daar over de heffinge van den voorfchreeven honderdften Penning zal moeten jaan. §. z. Dat de voorfchreeve Contributie ten aanzien van de geenen, die op den bovengemelden voet tot een duizend guldens en daar boven gegoed zyn, of die, fchoon zo veel in Capitaal niet gegoed, nogthans zodanige Ampten, Bedieningen en Beneficiën bezitten, welke hier voren niet fpeciaal zyn uitgezonderd, zal worden bepaald, zo als bepaald word mits dezen , ten minften tot een percent van het zuiver beloop der waarde van dezelve hunne Goederen en Bezittingen, zullende de geenen, die op den meergemclden voet beneden de een duizend guldens gegoed zyn, van deze contributie bevryd wezen , bly vende niet te min allen en een iegelyk onverlet om boven de voorfchreeve bepaalde giften hunne Liberaliteit uit een meer dan gemecne zucat en  JAARBOEKEN, Mei, 1793, 877 en liefde tot den Lande verder te oeffenen , en over zulks zo veel meer te contribueeren, als hun zal welgevallen, doch niet minder dan hier voor befchreeven ftaat. § 3, Dat om niemand tegen zynen wil te óbligeeren tot het openleggen van zynen (har.,en nogthans gerustheid te hebben, dat elk en een ieder in het doen van de voorfchreeve contributie zich zal kwyten naar behooreh , aan een iegeiyk zal worden vrygela uen en gerecommandeerd, zo als hem vrygelaaten en gerecommandeerd wordt mids dezen, om by zich zelfs een exacte overflag en begroting van het zuiver beloop der waarde van alle zyne goederen, zo roerende als onroerende, Ampten, Bedieningen en Beneficiën, Effecten, Actiën en Crediten , mitsgaders Bank- en Contante gelden, files zo binnen als buiten 'sLands, ter Zee, op de Rivieren, en te Lande, zonder andere uitzonderingen , dan hier boven is gemeld, zo na mogelyk te maaken in goede Confcientie, en zo hy, na aftrek van ichulden , zich gegoed bevind, mits by of immediaat voor het doen van de voorfz. Contributie, ofwel van den eerften termvn van dien, onder folemneele eede, en ten aanzien van de Mennogezinden met waare woorden in plaatze van eede naar het gebruik hun toegeftaan , verklaarende: ,, dat zy ,, na ir hunne beste kennisfe en weetenfehap, en ,, zo na als hun mogelyk is geweest, op den voet ,, by dit Placaat uitgedrukt, den overflag en be,, grotinge van het zuiver beloop der waarde vaü alle hunne Goederen en Bezittingen, hoe ge> ,, naamd, en waar gelegen of zynde, zonder eeni„ ge andere uitzonderinge, dan by dit Placaat be„ paald is, gemaakt hebben; en dat zy daar van ,, gegoed zynde tot een duizend guldens en daar „ boven, ter goeder trouwe, ten minften een per,', cent met 'er daad in een of twee termynen zul,, len fourneeren, insgelyks op den voeten naar „ het voorlchrift in dit Placaat vervat; en dat zy, Non 9, iü- U- TRECHT. Placaat nopens IOoPfffning.  873 NIEUWE NEDERLANDSCHE TRECHT. Placaat nopens lOoPenning. ,, irjgevalle naderhand noch iets van hunne Bezittingen tot hunne kennisfe mogte komen, dat by „ toeval overgeflsgen was, ook daar van een perCt. ,, in maniere als boven furneeren zullen," Welke eed eens by het furnisfement van den eerften termyn afgelegd zynde, andermaal by het furnisfement van den volgende termyn niet zal beh even herhaald te worden, ah werkende dezelve eed over beide de termynen, ten waare nogthans iemand na het afleggen van den voorfchreeven eed, en eer de beide termynen by hem gefurneerd zyn , mochte komen te overlyden , in welken gevalle deszelfs Erfgenamen ten aanzien van den termyn, die aan den overledens boedel noch resteerd, gehouden zullen zyn den overflag en begroting van het zuivere beloop der waarde van denzelven boedel op nieuw te maaken, en den voorfchreeven eed af te leggen. §. 4 Dat niemand , Ingezeeten van deze Provincie zynde, en eenige Goederen of Bezittingen hebbende; waar Over de voorfchreeve Contributie gaan moet, daar van zal wezen geëximeerd, het zy hy tot een Huisgezin behoord, by anderen of op zich zeive woond, het zy hy die zelve beheert, of onder de Voogdye of Curateele van anderen ftaat of de Adminiftratie daar van aan anderen gëdemandeerd is, zodanig, dat een iegelyk, van wat ftaat, of conditie hy ook zoude mogen zyn, in deze te doene Contributie zal wezen begrepen zonder eenige uirzonderinge; én dat om vervolgens zorge te dragen, dat een ieder, hier toe verplicht zynde . da r aan korne te voldoen, en dat niet alleen uit zyn eigen, maar ook uit een anders hoofde, voor zo verre hy daar toe verplicht is, alle en een iegelyk voor het doen van de voorfchreeve Contributie en het praefteeren van den bovengemelden eed, zullen gehouden wezen op den eed by hen af te leggen, te verkiaaren, waar zy woonachtig zyn, of zy getrouwd zyn, en met wie; of zy kinderen hebben, het zy eigen of voor kinderen, die by hun in.  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 87S inwoonen, en op haar zelve eenige goederen bezitten, en weïke die kinderen zyn; of zy eenige Voögdyen exercecren over Pupillen, Ingezetenen dezer Provincie zynde, bf alhier thuis hoerende, en over welke; ofzy eenige goederen van and; ren Ingezetenen van deze Provincie zynde, uit hoofde van eenige Curateele of wel uit eenige anderen hoofde adipiniftreeren, en van, of voor welke perfoonen: als mede of zy eenige perfoonen by haar inwoohende hebben ; gelyk cok noch of zy eenige goederen ia Fideiconimi of Lyftocht bezitten, waar Van het expeétatif, of de eigendom aan Ingezets' nen van deze Provincie behoord; en voorts, ofzy de voorfchreeven Contributie begeeren te doen voor haar zelve alleen, öf ook wel voor h aangaat, mitsgaders in hmden van de Maarfchal ken van de refpeftive Kwartieren, voor zo veel het platte Land concerneerd, en in handen van de Drosfaarden en Bailluwen, voor zo veel de hooge Heerlykheden betreft, de belofte onder eede zullen hebben gedaan, van zich in hunne voorfchree • vecommisfie getrouwelyk te zullen gedragen, en fecreet te zullen houden al het geen hun in haare voorfchreeve commisfie zal voorkomen - en de Fourneevders zelve begeeren fecreet te houden, en fpecialyk het geen hun van de gedaane contributie der Weeskamers, Voogden, of anderen kenbaar zoude mogen zyn geworden; en dat de voorfchreeve Commisfarisfen deze last gratis en zonder eenige belooninge ter liefde van den Lande zullen op zich nemen en uitvoeren, behoudelyk nogthans, dat de onkosten, die zy genoodzaakt zullen zyn tot uitvoeringe van haare commisfie onvermydelyk te moeten maaken, aan hun door den Lande goed gedaan zullen worden, zullende het aan' de Inge zetenen ten platten Lande, egter vryftaan, haare fournisfcmentcn, mitsgaders den gerequireerden eed te doen en af te leggen ter plaatze hunner wooDin ge, of wel binnen eene der Steden dezer Provin cie, na dat zv zullen verkiezen, mids nogthans dai zy, het laatite verkiezende, ter plaatze hunne wooninge opgeroepen wordende, gehouden zul ien zyn het certificaat van gedaanebetaalinge in een der Steden aldaar te vertoonen; gelyk ook verfhaal word, dat Schouten, Scheepenen, Secretarislen Erfhuismeefters, Gezworens, Makelaars, of all anderen, die in de Stad en Steden of ten platte Lande tot het doen van eehe tauxatie van eenig goederen bevoegd zyn, en daar toe verzogt wot den, zulks gewillig, en zonder eenige gratificat; te prstendeeren, zuilen gehouden zyn te doen, ei dat de aften van tauxatie , zo nodig wierden ge poidceid, fis ook de procuratien, om de contribt U- rRF.CHT. Placaat "ivpens ning. 1 I > 1  888 NIEUWE NEDERLANDSCHE U THECHI P'.acaat nopens ïOoPcn ning. %. 15. Dat ten einde tegen iemands wille niet bekend moge worden , hoe veel hy gefourneerd heeft, als mede op dat de vreeze voor eenige confequentie, dewelke uit deze Contributie of heffinge nimmer mag worden getrokken, ten eenemaal uit het gemoed der goede Ingezeetenen moge geweerd zyn, de voorfchreeve Commisfarisfen by zich zulien hebben een of meer daar toe geappropieerde kisten, met zo .veel differente floten voorzien, als 'er Commisfarisfen zullen wezen, en waar van ieder der Commisfarisfen zal hebben een fleutel, voorzien met nodige openingen in den bovenbodem of dekzel, bekwaam tot het doorfteeken of inflorten yin het geld, of gewerkt goud en zilver, en zodanig toegefteld •, dat dezelve openingen by het vertrek der Commisfarisfen, invoegen als voren, gefloten kunnen worden; en dat ieder Contribuant, na dat hy den boveögemelden Eed zal hebben afgelegd, daar in zelve of door zyn vertrouwde zal werpen , doorfteeken, inftortec of leggen de fomme gelds of het gewerkte goud en zilver, die zyne con- tiein naara van een ander-te doen, zullen vry zyn . van Zegel. §. 14. Dat dé Commisfarisfen tot den ontvang van de voorfchreeve contributie, zullen beginnen te vaceren met den 15 July eerstkomende, op zodanige pl.iatzc, dagen cn uuren, als in ieder Stad en Dorp bekwaamst geoordeeld, en by Publicatie of aanzeggioge van een Gerechtsbode , gedenuncieerd zal worden , welke Commisfarisfen ieder in den hunne iNotitie zullen moeten houden van de Contribuanten, die voor haar verfcheenen , of niet verfcheenen zyn, of zy den eerften of tweden termyn, of we! bei Je de termynen te gelyk van deze contributie fourneeren zullen, waar van de contribuanten gehouden zullen zyn aan hun verklaaringe op den Eed te doen, en voords van al het geene aan hun zal voorkomen.  JAARBOEKEN, Mei t 1793. 8Sp contributie, (zonder dat die apart geteld, gewogen of fpecifïcquelyk nagezien zal worden,) be . draagt, of zodanige termyn van dien, a!s hy zal •willen fourneei en, waar van als dan aan hem door gemelde Commisfarisfen zal gegeeven worden een • acte of bewys, dat hy den voorfchreeven Eed gepraïfteerd, en zyne contributie voor den eerden , of tweeden termyn, of wePvoor beide termynen te gelyk, gefourneerd heeft; edoch dat voor de geenen, die tot hunne decharge, of om andere redenen begeeren, dat de fomme van haare contributie bekend zy, dezelve in de voorfchreeve adte of bewys uitgedrukt zal worden ; gelyk ook met relatie tot de zulken, die uit een Vaderlandlievende beweeginge , en om anderen te meer aan te moedigen, boven de voorfchreeve bepaalde gifte, haare liberalieit betoond en geoeffend hebben , mids zy fpecialyk op'den Eed, by hun afgelegd, aan de voorfchreeve Commisfarisfen verklaaren en uitdrukken, hoe veel daar boven gegaan zyn, de voorfchreeve acte of bewys gegeeven zal worden, met infertie van eene ter hunner eere, en voor de Pofteriteit honorable getuigenisfe en dankzegginge. §, 16. Dat voorts de voorfchreeve Commisfarisfen, de penningen, die onder hun gefourneerd zullen zyn, van tyd tot tyd zullen opneemen, en ordentelyk in zakken van eene fpecie, het gemunt goud, van het gemunt zilver gefepareerd, verzamelen , en daar van op eene memorie fpecificque aanteekeninge houden, en dat zy het montant van alles , zo van goude en zilvere Penningen , als van gewerkt goud en zilver, doch in vier onderfcheiden clasfen, zulien noteeren, en daar van aan de Heeren Gedeputeerde Staaten kennisfe geven: en dat zy mede van tyd tot tyd dezelve pennin*gen, midsgaders gewerkt goud. en Zilver, wanneer het een en ander in gereedheid zal zyn, zullen U- t'KICHT. °!acaat ipcns icoPtn-  8po NIEUWE NEDERLANDSCHE U TRECHÏ 'Placaat nopens XQoPei. ning. len overbrengen, daar en waar zulks door de Heeren Onze Ordinaris Gedeputeerden aan hun zal worden geordonneerd en aangewezen. En gelyk Wy op de voorftellingen van Hun Hoog 'Mogenden, en in navolging van de Heeren ■ Staaten van Holland en West-Friesland, uit aucmerkinge van de in het hoofd dezes gemelde redenen tot de heffinge provifioneel van een honderdRen Penning, op den bovengemelden voet, hebben befloten, en vertrouwen, dat ook de andere Provinciën zich aan de daar toe gedaane inRantien Biet zullen onttrekken, om door het gezamenlyk vastftellen van zodanige extraordinaire contributie met eenpaarighëid tot 's Lands behoudenisfe mede te werken, waar inne alle In- en Opgezetenen het zelve belang hebben: zo is 't, dat Wy mids deze alle Regenten en Magiftraaten, en verder allen en een iegelyk van Onze goede In- en Opgezeetenen hartelyk nodigen en verzoeken , om zich in deze te kwyten naar behooren en met bereidwilligheid zich te reguleeren naar den inhoud van dit Ons Placaat, met Waarfchouwinge nogthans,dat zo wanneer tegen Onze verwaehtinge een of ander onder Onze Ingezetenen mogte worden bevonden ongevoelig voor zulke kragtige beweegredenen, en zich zelfs zodanig mogte vergeeten, dat hy, het zy voor den eerften , het zy voor den tweeden termyn, m gebreke mogte blyven het voorfchreevene exactelyk na te komen, dat tegens zo een zonder eenige verfchooninge met alle rigueur zal worden geprocedeerd , het zy by Gyzeling of zo als men in goede Juftitie zal bevinden te behoren, ten einde aan' den zodanigen ons billyk misnoegen en rechtvaardige indignatie ter zyner ftraffe en affchrik van een ander te doen gevóelen. j En op dat alle én een iegelyk, die hét aangaat, moge weeten Onze goede meeninge en intentie, en zich puhótueelyk daarna reguleere, vinden Wy goed en begeeren, dat deze alomtne afgekondigd  JAARBOEKEN, Md, 1703- 8ot en aangeplakt zal worden, daar zulks behoord en te gefchieden gebruikelyk is. Gedaan en gearrefteerd te Utrecht, den 1 Mey 1793» ii.-.v b.J.'tóbsi.iio-te* *'.t!iiü5crfri3l'J3 33ia .uü 11.:;; geparaphecrï,') W. E. de PERPONCHER, Vt. (Onder ftond >~) Ter Ordonnantie van myne voor noemde Heeren de Staaten. (7F<« getèekend,) H. A. LAAN* Hebbende op 't fpatium gedrukt het Cachet va: welgemelde Heeren Staaten, in een rooden Ouwel met een papière ruite overdekt. ïn de Utrechtfctie Courant las men onde de dagteekening van den 5 Mei, uit dez Stad, dit navolgend berigt: Onder de verfcheiden Kerkelyke Clasfen deze Provincie, die van deze Stad by den teger woordigen Oorlog aan de beurt zynde, om, tc voldoening aan de aanfehryving van Hun Edel Mogende de Heeren Staaten 's Lands van Utrech in concurrentie met de andere Provinciën, ee Predikant naar de Armée van den Staat te de.sp cieeren, (behalven dat naar men verneemt, u de Provincie Holland een dubbeltal tot het zelf cl einde zullen benoemd worden , of misfehien reec benoemd zyn,) zo was 'er Vergadering van de Eei Ü- TRECHTa Placaat nopens \00Pen* ning. \ » t \ t r e a :t e s a  892 NIEUWE NEDERLANBSCHE U- TRECHT- Berigt wegens den Godsdienst in 'tLeger. I i i ] i 1 i < I Eerwaarden Clasfis deswegen alhier voorleeden Dingsdag den 30 laatstleeden. Men bragt eerst in omvrage , of iemand der Heeren Predikanten , (met verfchooning echter van die van 60 Jaaren ouderdom of daar boven,) zich vry willig aanbood; dan dit niet gefchiedende, leidde ieder Lid van den Clasfis een Gouden Ryder op de Tafel, om na benoeming van deri tot gemelden dienst bekwaamst geoordeelde Predikant, die fomme van Ryders aan dien Medebroeder ten gefchenke aan te bieden. Deze benoeming gefchiedde vervolgens met eenpaarigheid van Stemmen op den Wel Eerwaarde Heer Masman, die dezelve een uur in beraad nam, doch vervolgens verklaarde, in de wyze van verkiezing niet te kunnen behaagen neemen , en dus voor dezelve te bedanken. Men doeg hier op eene Loting voor, doch intusfehen le overweeging, verzogt een der oudfte Leden ;en voordel te mogen doen, hier in beftaande: sm den Heer Blaauwbeen, S. S. Th. Stud., aan 3ezer Stads Akademie thans zyne Studiën byna voltrokken hebbende, de gewoone examinatie au dadelyk af te neemen, en hem vervolgens tot Predikant te bevestigenden aan Hun Edele Motende de Heeren Staaten tot de vervulling van iet Ampt van Leger-Predikant, met aanbeveeing voor te dragen. Dit is van gevolg geweest, lat deze door zyne vlytige Studie en welgeregeld :edelyk gedrag, zeer geachte jonge Leeraar, beeids by Hun Edele Mogende voor aangenaam is verklaard; ook is hem by de volvaardige aanueening zyner Beroeping, de fomme van Gouden lyders, omtrend ƒ 700: o: o beloopende, waar 'an hier boven is gewag gemaakt, heufehlyk oegelegd geworden. Dog bovengemeld berigt fchynt eenig nisnoegen verwekt te hebben. Althans in en volgend blad van dezer Stads Nieuwslapier, las men het navolgende; Wy  JAARBOEKEN, Mei, 1793. F93 \V7y hebben tot het plaatzen van het volgend " opfiel order, doch daar benevens geene betere onderrichting of leering bekomen, weshalven wy het alleen plaatzen voor Advertentie, zouder ons in eanig opzicht met de verdiende van het zelve in te laaten. ,, De Deputatie van de E. Clasfis van Utrecht met veel bevreemding en ongenoegeu, gezien hebbende in de Utrechtfche Courant Van den 6 dezer, een verhaal van de handelingen der Clasfis in 't benoemen van een' Leger. Predikant, vinden zich verplicht by dezen te adverteeren, dat, behalven het onvoegzaame van Clasficale handelingen in de Courant te berigten, dit berigt in de meeste opzigten geheel abufiv, en aanleidend is tot beledigende gevolgtrekkingen; 'er zal intusfchen niet in dit Dagblad, maarin de Boekzaal van déze maand, een egt berigt den Boek.zaalleezer bezorgd worden." Uit aller naam, HENRICUS WEYLAND. 'Predikant te Utrecht, Deputatus Clasfis, Utrecht, den 8 Mei 1793. De twintig Kanonneerbooten, welke beflemd zyn öm, ten dienfte van den Koning van Pruisfen, den Rhyn pp te vaaren , zyn met derzelver raanfchappen, den 28 Mei des ochtends deze Stad voorby gevaaren. TM tjp'rt nsv sLwj ris] .i».'->ajï ' *■ - Men las ook in de DagWadèn van deze maand de navolgende belundmaaking: O 00 Men U- TRECHT. Nader Berigt.  894 üflEUWE NEDERLANDSCHE U- fRECHT ]V|en zal op Saturdag den 18 Mey 1793, des 1V-* nanoens ten drie uuren,ten Huize van Sr. Willem de Koff, Kaftelyn in het Wapen van het Keizerryk, op het Doms-Kerkhof binnen Utrecht, publiek Verkoopen: Eerftelyk een doode Ganonicaale Pra; >ende in den Capittule van St. Marie té Utrecht: ten Tiveede, de Scholasterye deszelven Capittels 'van Si. Marie binnen Utrecht, Jaarlyks vrygeld rendeerende ruim drie honderd gulden: Nader onderrigting is te bekomen by Joan Gideon Loten, Ontfanger der Art? naten. FRIESLAND. Leeuwarden. Omtrend het houden der Bedeftonden I5 ook in deze Provincie verandering gemaakt, en den 10 Mei deze aanfchryving gedaan: EDELE , VESTE , LIEVE , BYZONDERE! Dewyl door de Barmhertige hoede van den Almachtigen God , zedert Onze aanfchryvinge tot het houden van Maatidelykfche Bedeftonden, gedaan den 9 Maart dezes Jaars, de fituatie van zaaken en den toeftand der Republiek aangaande de Vyandelyke aanval by de tegenwoordige beHuurders van de Franfche Naiie ondernomen, al ras zodanige gunftige veranderingen heeft ondergaan, dat reeds ten tyde van het houden der eerfte zig niet alleen eenige hoop, maar ook eetie dadelyke verbetering ten opzigte van het Lieve Vaderland opdeed, en welke het Opperweezen genadig behaagd heeft, vervolgens zodanig te ze«  JAARBOEKEN, Mei, 1793. goj* zégenen^ dat de Vyand is genoodzaakt gewor den, de veroverde Steeden eri bezette Plaatzer wederom te ontruimen en te verlasten, zodapig dat de Heeren Onze Gedeputeerden tegens den laatst gehouden Bedeftond uit dien hoofde aan U Edele hebben kunnen gelasten God Almachtig voor zyne nooit volpreezene Goedertierendheden en Zegeningen opentlyk te laaten Danken j eri Zynen Zegen verder over de Wapenen van den Staat en die van haare getrouwe Geallieerden en Bondgenootén te doen affmeeken; hebben AVy, by Ons overwogen zynde de prtefente fituatie van de Republiek, gantsch verfchillende van die van den 9 Maart voorfchreeven; wanneer Wy het houden van gedagte Bedeflonden hebben gearrefteerd, en daar omtrend aanfchryvinge aan U Edele gedaan, gerefolveerd by dezelve wel te perfifteeren voor zo verre het houden dier Bedeftonden aangaat, dan niet. te min daar in deze veranderingen te maaken, dat voortaan God Almachtig zal worden gedankt, dat het Hem zo' genadig behaagd heeft Onze Vyanden het Terri. toir van den Staat te doen verlaaten niet alleen, maar ook dezelve thans verre van het zelve té verwyderen, en daar door het lieve Vaderland uit die benaauwde omflandigheden, waarin zig heeft bevonden , door Zyne Machtige Hand weder als voor dezen te verlosfen, en dit zo gezégend Gemeenebest. als. nog te fpaaren door Zyne nooit volpreezeueGoeöertierendheid; hem voorts biddende om Zyne verdere genadige en kragtda. dige hulpe, ten einde alle die maatregelen, welke by de Hooge Overheid zullen worden genomen en in het werk gefteld, wel mogen gelukken, en al'lezints gezegend, worden tot behoed van den Lande, confervatie van den Godsdienst en behoud d€r dierbaare Vryheid en waare Conftitutie, en zo het konde zyn tot bereikinge van eene algemeenen Vrede over gantsch Europa. Wyders gelasten Wy U Edele hier van ten öoo a Ipoe* Leeuwarden. Aan- . fchryvé nopens licde- ftohdeiii  Sg6 NIEUWE NEDERLANDSCHE LEEUWARDEN. Aanfcliryv. nopens Bedeftonden. fpoedigften aan de Bedienaaren des Goddelyken Woords onder Uwen Bedryven kennis tegeeven, en dezelve te beveelen , deze van de Prsedikftoelen af te leezen en hun voorts naar den inhoud daar van te gedragen: blyvende Onze gemelde Aanfchryvinge van den 9 JVlaart hier vooren gemeld , voor zo verre applicabel en niet met deze Onze Ordres ftrydig, in haar geheel. Waar toe Ons verlatende, Edele, Veste, Lieve , Byzondere! beveelen Wy U Edele in de befcherminge van God Almachtig. Leeuwarden, den 10 Mey 1793. U Edele Goede Vrienden, De Staaten van Friesland, P. A. BERGSMA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun EdéTe Mogende. A. J. van SMINIA. Zie hier ook een Plakaat der Staaten van deze Provincie, houdende eenige veranderingen in de Ordonnantiën op 'sLands ln> politten. yy Staaten van Friesland, allen den geenen, *^ die dezen zullen zien, ofte nooren leezen falutl doen te weeten: Dat Wy, na deliberatie qp het rapport, door de Heeren Onze Gecom. nutteerden tot de Revifie van de Ordonnantiën op het ftuk der Impofitien, ter Vergaderinge uitgebragt , en na daar op te hebben ingenomen de Woogwyze Confideratien van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere PriuceErffladhouder,hebben  JAARBOEKEN, Mei, 1703. 89? ben goedgevonden en verftaan te Arrefteeren én' te ftatueeren, gelyk Wy arrefteeren en ftatuee-. ren by dezen, dat in de GENERAALE ORDONNANTIE, Pag. 87. Art. 163. zal worden geroyeerd s ën in plaats gefteld, een nieuw geamplieerd Artikel. Van dezen inhoud, van het Paarde Geld zyn ontheeven de Officiers en Ruiters Paarden, welke op de Rolle ftaan en het Land dienen y als mede de Springhengflen. ORDONNANTIËN op de HAVENSPECIEN. Pagi 98'. Art. 4. zullen wordert geroyeerd dt Woorden , de agtiende Penning van de waarde me, een zestiende Verhooginge op het geene verglaast is, en in plaats gefteld worden , de zestiende Pen ning van de waarde. REGLEMENT op het WËÊGËN der GOEDEREN. Pag, loï. en volgende (geamplieerd dén 8 Juny 1790) in het Artikel luidende. Dat insgelyks Vol* gens dit. Reglement voor den op/lag zullen worden gewogen alle ongebrande Cofyboonen en Thee, welke binnen '5 Lands verzonden Worden , enz tuSfehen de Woorden Thee en welke zal worden ingevoegd en ongekurven Tab aki En in het tweede Artikel van gemelde Ampliatie, luideride , Geen Cedul van ongebrande Coffyboonefi en Thee boVen de, vyf en twintig Ponden enz. tusfchen de woorden Thee en boven zal worden gefteld en ongekurven Tabak. varjen. Verahieringin Impo' foiens !  8oS NIEUWE NEDERLANDSCHE Leeuwarden. Veranderingin Impo- fitien, i ORDONNANTIE op de TABAK. Pag. 136. tusfchen Art. 8. en 9. zal worden ingevoegd , De verzendinge van ongekurven Tabak boven de vyf en twintig Ponden zal niet mogen gefchieden, als door de ordinaris Veer- en Trekfchepen en gewoone Vragtwagens* De Binnenlandfche Schippers en Voerlieden zullen geen ongekurven Tabak boven de vyf en twintig Ponden mogen laden en losfen, dan alleen op'de Plaatfen , van waar en op welke hun Veer legt. ORDONNANTIE op het ZOUT. Pag. 155. Art. 10. zal worden geroyeerd, en in plaats gefteld. Dit Cedul van uitzettinge moet by het Zout blyven tot dat het zelve is ontfang&n by hem, aan •wien het uit de Branderye geleverd word. En op dat niemand hier van onkundig zy, zal dit ons Placaat alonirne worden gepubliceerd en geaffigeerd, daar men gewoon is Publicatie en Affiixie te doen. Aldus gerefolveerd en gearrefteerd op 't Landfchapshuis binnen Leeuwarden, den ij Mei 1793. P. A. BERGSMA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Edele Mogende. . A. J. van SMINIA. De Voorftaangelden op de Weekmarkten zyn ook door het navolgend Reglement, 'c welk den 13 Mei wierdt vastgefteld, aldus nader geregeld: Bur-  JAARBOEKEN, Mei, 1703. 899 Burgemeefteren, ScheepeneD en Raaden der Stad ] Leeuwarden, allen den geenen dje dezen zul*i ]en zien of hooren lezen, falut! doen te weeten:j dat Wy in overweeging hebbende geDömen, de wanorde, welke van tyd tot tyd, door 't verme- , nigvuldigen van Kramen, Disfen en Uitdrageryenj op de Weekmarkten alhier ontdaan is, inzonder- i heid door het al te zeer uitbreiden en willekeurig; plaatzen van dezelve , waar door niet zelden de, nodige openingen voor het doorryden gefchikt, ge*; floten, en aan de Buitenlieden hun Vee, Boter, Kaas en andere Waaren ter Markt brengende, en waar voor de Weekmarkt eigentlyk gefchikt is, veel belemmering wordt toegebragt, dienftig hebben geoordeeld daar omtrend de nodige voorziening te doen, en dien te nevens, na -voor af gegaane communicatie en approbatie van de Vroedfchap, hebben gearrefteerd het volgend REGL EMENT. Art. I. Dat alle Kraamen, Disfen en Uitdrageryen , op de Weekmarkt zodanig zullen moeteti worden geplaatst, dat door dezelve geen verhindering in de nodige pasfagie werde toegebragt, nog aan de Buitenlieden in hunne Negotie eenige belemmering werde veroorzaakt. II. Dat ten dien einde niemand een Kraam, Disof Uitdragery op de Markt zal mogen opzetten, dan op zulk een plaats als hem daar toe Stads wege zal worden aangeweezen. III. Dat ook niemand eenige andere goéderen, zo van Boomen , Bloemen , Kaas, Eyeren, of foortgelyke goederen zal mogen uitzetten, dan op plaatzen, die daar toe gefchikt en geordineert zyn, of by vetandering gefchikt en geordineert zullen mogen wordea. Ooo 4. IV. VAR" )EN. }uU, en legl. 1 opens Teek. Mark- en.  Leeuwarden. Publ. en Regh nopens Week- Mark* ten. 500 NIEUWE NEDERLANDSCHE IV. Dat voortaan door een ieder het voorftaarjgeld zal moeten worden beta dd, naar de groote1 der Pla its, die door hem beflagen wordt. V. Dat van ieder Kraam of Dis, zonder onderfcheid ,of 'er een verdek over is of niet, welke niet breder is dafi 8 voet, betaald zal worden vier ftuivers, en breder zynde van ieder voet, die dezelve boven de agt voet is, een halve rtuiver. VI. Dat daar vah egtcr zullen zyn uitgezonderd de kleine Disfen met Koek , Almanakken en foortgelyke geringe Koopmanfchappen, welke met de betaalinge van twee Ruivers zullen konnen volftaan. VII. Dat wegens de Uitdrageryen betaald zal worden voor een plaats van 12 of minder voeten breedte twee ftuivers, voor een plaats boven da 12 tot 16 voeten breed drie ftuivers, en van eett plaats boven de 16 tot 20 voeten breed vier ftuivers, en door die geene die Kousfen, Wanten, Mutzen, en diergelyke verkoopen eens zo veel, en zullen geene plaatzen boven de 20 voeten breed geaccordeerd mogen worden, ook geene plaatzeo dieper dan 8 voet mogen-zyn. VIII- Dat ieder die Bloemen tef Markt brengt,zal betaalen voor een plaats van 8 voeten of minder breedte vier ftuivers, en wanneer meer plaats nodig rrogt hebben, dan van ieder voet, boven def 8 voeten loopende, eeö halve ftuiver. IX. Dat ieder die Groente of Appelen ter Markt brengt, zal betaalen voor een plaats van 8 voet of minder breed, twee ftuivers, en van ieder voet , die hy boven de 8 voet in de breedte beflaat, een vierde ftuiver. X. Dat verder wegens voorftaangeld, voor een or-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 901 ordentelyke ruimte, betaald zal worden door ieder die Boomen verkoopt, twee ftuivers. Door een Boer, die Spek verkoopt,twee ftuivers. Door ieder Kaasboer drie ftuivers, doch wanneer hy fchaalen gebruikt, vier ftuivers. Door elk, die Schaapekaas veilt,een ftuiver» En door elk, die Eyeren verkoopt j en dezelve op de grond plaatst, een ftuiver, terwyl elk, die ze draagt, en dus geen plaats nodig heeft, vry zal zyn. En op dat niemand hier van eeoige ignorantie zoude kunnen prastendeeren , zal deze van den Raadhuize worden gepubliceerd, en opdegewoone plaatzen geaffigeerd. Aldus gearrefteerd ter Vergadering van de Magiftraat der Stad Leeuwarden, den 13 Mey 1793» F. RINIA van NAUTA, Vt. Ter Ordonnantie van Hun Edete Achtbaarheden, j. F. van SLOTERDYCK. S n e e K. Door de Edele Hove van Friesland is op den 14 Mei 1793, Sententie uitgefproken over den Perfoon van Joachim van der Velde, in den jaare 1787 Lid van het DefenfieWezen en Burger-Kaptein alhier; waarby dezelve gebannen wordt buiten deze Provincie Friesland, voor den tyd van 4 Jaaren, en verder verwezen in de kosten en roifen van Juiiitie. GE- Leeuwarden. Publ. en Regl. nopens WeekMark',en.  $oz NIEUWE NEDERLANDSCHÉ Êrëda i GENERALITEITS LANDEN*. Breda. Hoe deze Stad, welke door de Franfche Legermagt inFebruary was ingenomen, zo als wy in de voorgaande maand verhaald hebben, wederom onder het gebied van dit Gemeenebest is gekomen, kan het zekerfte uit de egte ftukken blyken. De Erfprins VAn Orangü fchreef aan de Algemeene Staaten, den 2 April 1793, dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN! "Ik heb de eer U Hoog Mogende kennis te geeven, ^ dat ik heden nagt een Courier, van den Prins Van Coburg, ontfangen heb, medebrengende twee brieven, van den Generaal Dumourier , aan de refpective Commandanten van Breda en Geertruidenberg geaddresfeerd, met last om voornoemde Vestingen over te geeven , ónder beding van eene honorable capitulatie. Ik heb deze Misfives terftond aan bovengemelde Commandanten ter hand iaaten ftellen, en van dezelve gebruik gemaakt, tot handhaaving der begonnen onderhandelingen , zo doende ik niet twyffele of zal binnen kort in bezit van voorfchreeven Ste-" den zyn. Ik heb de eer U Hoog Mogenden, met dit fucces, 't welk voor het welzyn van de Republiek zo beflisfenj is, geluk te wenfchen, niet twyffelende of U Hoog Mogenden zullen, met genoegen, vernemen , dat het territoir van de Republiek nu ten eenemaal van den Vyand bevryd is, het welk'wy zekerlyk, ten groote deele, aan het goed beleid en het kragtdadig gedrag van den Veld-Maarfchalk Prins Van Coburg te danken hebben. Zo  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 903 Zo dra de Vyandlyke Troupen de Steden van Breda en Geertruidenberg zullen geëvacueert hebben, zal ik de nodige aanftalten treffen, ten einde dezelven naar Rysfel onverhinderd kunnen getran» fporteerd worden. Waar mede met alle hoogachting blyve, HOOG MOGENDE HEEREN! {Onder flondF) 3 . U Hoog Mogenden Gehoommea en Onderdanigen Dienaar , {JVas geteekend,) W. F. ERFPRINS van ORANGE. Commandant - Generaal. Aan het Hoofd-Kwartier te Princenhage, don 2 April 1793. Die twee brieven van den Generaal Du mourier, waren de navolgende. Namelyk de eerfte was deze: In het Hoofdkwartier van DOORNIK, den 31 Maart 1793. Hei tweede Jaar der FRANSCHE REPUBLIEK. Aan den Generaal Van FLERS. Word geordonneerd aan den Generaal van Fiers, Commandant der Stad Breda, deze plaats by Capitulatie over te geeven, op voorwaarde van 'er met alle Krygseer uit te trekken, met flaapde trom, vliegende Vaandel», brandende lonten, eh met zig nee.- Breda,'  Breda. v 5>»4 NIEUWE NEDERLANDSCHE neemecde alle Militairen efTe&en, teebehoorende aan het Franfche Leger. De Generaal en Chef, D U M O U R I E R. De «mekte, brief van Dumourier luidde aldus: In het Hoofdkwartier van DOORNIK, den 31 Maart 1793. Het tweede , Jaar der FRANSCHE REPUBLIEK. Aan den Collonel Van TILLY. VT/ord geordonneerd aan den Collonel van Tilly» >v Commandant der Stad Geertruidenberg, deze pl iats by Capitulatie over te geeven op voorwaai de van 'er met alle Krygseer uit te trekken, met Baande Trom, vliegende Vaandels, brandende; Lonten, en met zig nemende alle Militairen effecten, toebeboorende aan het Franfche Leger. De Generaal en Chef, DUMOURIER. Ingevolgen die beveelen van den Fran'chen Generaal het Verdrag getroffen zyn. 3e, gaf de Erfprins daar vau op den 4 April tan de Algemeene Staaten kennis by dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN'. "Ik heb de eer ter kennisfe van U Hoog Mogenden x te brengen, dat de capitulatie, van de Stad van Geer-  JAARBOEKEN, A/W, 1793. eoy Geertruidenberg, gisteren, en die van Breda zo op het oogenblik, wederzydsch geteekend en geratificeerd is geworden. Ik twyffel niet, Hoog Mogende Heeren! of de tyding van dit fucces, het welk zo important is, vermits het gantfche territoir van de Republiek, door den Vyand, ontruimd zal worden, zal, door U Hoog Mogenden, met genoegen vernomen worden. Waar mede de eer heb te zyn, HOOG MOGENDE HEEREN I (Onder /tond}) TJ Hoog Mogenden Onderdaniger Dienaar, (Was geteekend,') tW. F. ERFPRINS van ORANGE. Commandant. Aan het Hoofdkwartier te Princenhage, den 4 April 1793. Zie hier het Verdrag of de Capitulatie, omtrend de overgaaf der Stad Breda: CAPITULATIE tusfchen den Ge neraal der gecombineerde Arméeën en den Generaal FLERS, commandeer ende de Troupen des FRANSCHE REPUBLIEK n BREDA. ftrt. 1. Tngevolge de order van den Generaal Du* mourier, zal de Generaal de Fiers d< fte Breda. Tweede Brief van den Erf. prins. 1  Breda Capital nopens Breda. 5>o5 NIEUWE NEDERLANDSCHE Reden van Breda en Geertruidenberg over geeven en de Guarniföenen zullen met alle Krygseer, flaan,de Trommels, vliegende Vaandels en brandende Lonten uitmarcheeren, mede nemende alle de Militaire zaaken, Wapenen, ammunitie en vivres aan erg.  t BilEDA. j I ('apitul. omtrend Geer- truiden- berg. i i i IX. Bik Fransch QfScier of Soldaat, die zich de ge¬ it 2 NIEUWE NEDERLANDSCHE iangewezen zyn, wanneer de Troup aankomt, en ie Vivres en Voeragien gereed zyn,om den marsch /oor den anderen dag niet op te houden. Autw. Toegeftaan; en 'er zal een ftaat van de route opgemaakt worden, onderling tus? fchen de Franfche en Hollandfche Commisfarisfen , welke ftaat door de gezegde Commisfarisfen zal geteekend worden. VI. De Officiers, Soldaaten of Geëmployeerden, Jie ter oorzaak van zieke of kwetzuuren niet met le Franfche Troupen kunnen vertrekken , of moctv :en onderweg moeten blyven, zullen in de Hospitalen getrafteerd worden met alle de zorg, welke le menschlykheid vordert, behoudens de vergoeiing door de Franfche Republiek van de onkosten ïunner oppasfing; zy zullen vervolgens, zo wel ils het overige Guamifoen, in Frankryk worden te •ug gezonden. Antw- Toegeftaan. VII. Alle hoegenaamde Oorlogsbehoeftens, Kanonnen, Geweeren, en alles wat in de ürfenaalen en op de Wallen der Stad is, toebehoorende aan de Republiek Holland , ten tyde ven het ftellen der Capitulatie, zal getrouw overgeleverd worden aan de Hollandfche Commisfarisfen. Antw. Toegeftaan. VIII. Er zal geen onderzoek gelchieden nopens het gedrag, dat de Ingezetenen gehouden hebben geduurende het verblyf der Franfchen in deze Stad. Antw» De Hollandfche Commisfarisfen hebben om dit Artikel te verhandelen geene vereisebte volmagt.  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 013 geringfte propoost tegens de Hollandfche Troupen zoude veroorlooven, zal op flaande voet overgeleverd worden aan de Commandanten der gezegde Troupen, om 'er de fat^sfactie van te haaien, die zy goedvinden; en wederkeerig zal dezelfde conventie ftiptelyk en op de eer af door de Holland fche Troupen worden nagekomen. Antw. Toegeftaan. X. De twyffelingen, die zouden kunnen ontftaan ter zaake van fommige Artikelen der Capitulatie, zullen uitgelegd worden ten voordeele van het Fransch Guamifoen. Antw. Het Fransch Gurnifoen kan zich verzekerd houden, dat men ten dien opzichte alle mooglyke heuschheid zal gebruiken. XL Zo dra de Capitulatie zal geteekend wezen, zullen de Hollandfche Troupen bezit neemen van de Bosfche Poort; doch de gezegde Troupen zullen niet mogen zich verfpreiden in de Stad en op de Wallen, noch de Frife Ruiters pasfeeren, welke tot affchutting zullen gelegd worden , en zulks tot dat de Franfche Troupen volkomen de Plaats zullen ontruimd hebben. 'Er zal met onderling genoegen, door de wederzydfche Commisfarisfen, den nodigen tyd-tot de ontruiming beftemd worden. Antw. Toegeftaan. XII. 'Er zal een uitftel van vierdagen toegeftaat worden tot de ontruiming, te rekenen van den dag en het uur, dat de Hollandfche Troupen bezit van de Bosfche Poort zullen genomen hebben. Antw. Toegedaan. Alle de hier boven gemelde Artikelen zuller Ppp 4 ' ftip \ Breda. Ctipi/ul. imirend Gcer- truiden- berg, 1  Breda. Capitul, omtrend Geer- truiderjr berg. 914 NIEUWE NEDERLANDSCHE ftiptelyk nagekomen worden. Ten blyke van welk wy Commisfarisfen, tot dat einde voorzien van volle magt, deze hebben onderteekend, Raamsdonk, den 2 April 1793. (JVas geteekend,) A. P. C. van SPAAN* ColloneL J. W. v/n IMBYZE van BATENBURG, Kaptein-Commandant d'ArtilL Geratificeerd door my Commandant van de brigade van den rechter vleugel, (IFas geleekend,) COMTE de WARTENSLEBEN.Generaal - Majoor, DE LARUE. Collonel. Aide de Camp van den Generaal en Chef DUMOURIER. DU CLOS. Kaptein au Corps de Genie. Geratificeerd door ons Commandant en Chef te Geertruidenberg. (Was set eek end, ) V TILLY. Voorzeide Capitulatien zyn door den Prins Erflladhouder den 5 April ter Vergaderinge van Hun Hoog Mogende inge-s bragt, blykens het navolgende EXTRACT uit het Register der Kefolutien van de HOOG MOGENDE HEEREN STAATEN GENERAAL der VEREENIGDÈ NEDERLANDEN. Veneris, den 5 April 1793, fjFyne Hoogheid ter Vergadering gecompareerd ft=a* zynde, heeft aan Hun Hoog Mogende ge-  JAARBOEKEN, Md, 1793. gis communiceert, en in originali overgegeven de artikelen van Capitulatie, waarop de Steden Breda en Geertruidenberg, aan de Troupen van den Staat, onder bevd van Zyne Hoogheid den Heer Erfprins, Hoogstdeszelfs Zoon waren overgegaan ; volgends de voorfz. CapUulatien hier na geïnfereert. (Fiat infertie.) Waarop gedelibereerd zynde, is goedgevonden en verliaan, dat Zyne Hoogheid voor de voorfz. Communicatie zal worden bedankt, zo als bedankt word by deze. Accordeert met voorfz. Register. De Voorzittende Burgemeefter dezer Stad, Joban Tarré, de Scheepen, Mr. Jndries Reigersman, en de Rentmeefter der Geestelyke Goederen Laurens Pels, mitsgaders Mr. Arnoldus Gysbertus van Doorn, en Dirk Ruisfenaars, welken als Gyzelaars uit deze Stad en Geertruidenberg naar Antwerpen waren gevoerd, hebben eene Memorie aan de Algemeene Staaten ingeleverd» welke den 8 dezer maand April ter Vergaderinge dier Staaten is ingekomen. Zie hier dat ftuk zelve, zo als het woordelyk is ingeleverd: ME- Breoa. Q.ef. van H. Hoog Mog.  oio" NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Memorie y«v-.y« sfcttóo^ïoóv -nes tv^\Hii> (Lager ftond,) -n'ff^aer 'JbmidM ibsm na •Jhaaïiaiita 9jfvlaj m DUMO.Ufi.iER. mp Dr. «al .-i-ïïP Sö.t&Vt (JVas get eekend,~) gtrrpsv hrjhnoiJ nsv snhtWf éb Ib ofi >U ia ADRIAAN de NYS. J. GELDERMAN, H. SCHILGE. H W. DAENDELS- T. T. RUD. van HOOFF. DE KOK. Uit kracht van de hier bovenftaande Obligatie en Borgftelling, welke origineel ten onzen Comptoiren berustende is , verklaaren wy Oadergetee kenden te cedeeren en te transporteeren doot deze de fomme van Brabandsch Wisfelgeld, maakende een gedeelte van de principaale fomme van de gezegde Obligatie, aan waarde teu onzen genoegen ontfangen. Qqq 5 Ge- Breda. Memorie v«/;Tarré, Reigersmanen Pels. t ■ >  932 NIEUWE NEDERLANDSCHE Breda. Meiï'orit y«7,Tar ré, Rei gefsman en Pels. Op zes Maanden dato beloven ende accepteeren wy Ondergeteekenden , ieder als Principaal ende in folidum, met renuntiatie aan het beneficie divifiouis, te betaalen aan den Heer Louis Miehei Gilles of Ordre, ten zynen Woonhuis, binnen Antwerpen, in contante Penningen, volgens Cours ter Borfe aldaar, de fomme van honderd veertig duizend Guldens Brabandsch Wisfelgeld, waarde van hem ten onzen genoegen genooten, (Was geteekend,) G. T. TARRÉ. L. PELS. REIGERSMAN. A. G. van DOORN, Jansz. . D. RUYSSENAARS. (Uit het Fransch.') De Ondergeteekenden Jeon René Blandine Marasfé, Lieutenant-Generaal van de Arméeën der Franfche Republiek, Commandant en Chef te Antwerpen, Gend en andere Plaatzen, erkend öntfangen te hebben van de Heeren Tarre', Pels, Reigersman, Van Doorn en Ruys/'ènaars, de fomme van honderd veertig duizend Guldens, Brabandsch Wisfelgeld, maakende driemaal honderd duizend Livres Fransch Geld, Gedaan te Antwerpen, den 1793 Voor ƒ Wisfelgeld. Vife No. Antwerpen den 1793. De Lieutenant-Generaal. N°. II. Antwerpen, 2.7 Maart 1793. Copie. Goed voor ƒ 140000: o: o Wisfels.  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 933 Geld, in verfcheiden Obligatien, van de Leening gedaan in deze Stad Antwerpen, voor rekening der Franfche Natie, op aanvraag van den Generaal en Chef Dumourier, welke Obligatien in bewaaring zullen blyven te Rysfel by den Notaris le Rol Marchian Vergus, tot op het ontflag van den Collonel Micou, gedetineerd in den Haag, in plaats van wien de Heeren Jarré, Pels, Reigersman, Fan Doorn en Ruysfenaars, als Gyzelaars zyn genomen, ten einde te vermyden naar Frankryk getransporteerd te worden; belovende de Ondergeteekenden hun de gezegde Obligatien terug te geeven, tegens het ontflag van voornoemnen Collonel Micou, met verzekering van geenerhand arrest of verdere detentie door de Franfche Natie ten hunnen laste, of ten laste der ge zegde Obligatien, zo wegens deze als om eenigs andere redenen hoegenaamd, ten welken effecle hun de nodige Paspoorten zullen geleverd worden Gedaan te Antwerpen den 27 Maart 1793, hel tweedejaar der Republiek. De Generaal-Commandant van de Divifie dei Armée van het Noorden, (iFas geteekend,) M A R A S S Ê. Vervolgens is alhier van wege den Domein-Raad van Zyne Hoogheid den Prins Erfitadhouder eene Commisfie gekomen, welke naar al het voorgevallene onderzoek deedt. Men vernam hier op, dat de navolgende Perfoonen in bewaaring waren ge- no-, \ Breda. Memorie y^«Tarré, Reigersmanen Pels»  934 NIEUWE NEDERLANDSCTIE Breda, l < 1 < 4 nomen: namenlyk op de Tienkamer van 't Stadhuis. Van Huis, Burgemeefter; Schultz, Pesfer, Van Naars/en, de Raaf de Saks, Scheepenen ; Havermans, Brouwer ; Timmermans en Bay/en, Kooplieden; Kerjlens en Pluym, Med. Doctoren; Nisfen en Van Son Junior, Kooplieden; Langlois, gewezen Predikant , en Middelaar SubüituutGriffier. Op de Gyzelkamer , Christi, Notaris; Pieterfon, Stads Bode; Van der Sande en Van den Ende, Wynkoopers; M. de Haan, Herbergier; Dieudonné en Menetrie, Winkeliers; M. va-n den Bos, Courant-Schry-. ver, IV. van Bergen, Courant Drukker; Van der Lee, Koopman; F. Volraat, Pag;er; Van der Linden, Winkelier % Kuyter, Paruikemaker ; IV. V/iericx , Zilverfmit ; Honika , Winkelier ; Breepools , gewezen iVagtmeefter onder Hes/en • Pbilipsthall; Van Reenen, Bakker; Van der Hoeven, geweien Kaptein onder Harden broek; Nahuis, hleer van Burst, Rothke; Doctor Bus/er. In de Provoost in 't gat, handen en voeen gefloten, Brousfon, gewezen Majoor by le Provincie van Holland; Smits, Kledernaker. Dog de twaalf eerstgemelde , zyn len 12 April des avonds by handtastiug jntflagen. , i ïinojbjj erUiwitt.o'J1 sn*9 i:f.;. :. Op den 27 April,'s middags ten 12 uuren, '.o dra de Parade was opgetrokken, begon ie groote bom te luyen en de klokken :e fpee-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 935 fpeelen, de trompet van den tooren te blazen, terwyl de vlaggen van gebouwen en fchepen wierden uirgetloken. Dit was zo veel als het teken, dat alles op den vorigen voet herfteld was. :4 cioW JEFFERSON. tï\-3zb febuaï9s:!.*l■■''■ia i%9.vtnu ■>'> iv. -i -•i.'fJUa VER-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 93» VERANDERING ONDER DE HOOGE EN LAGE AMTENAARS, ENZ, Ntmegen. Den Hoog Welgebooren Heer ?«» Elias Baron Van Lynaen, Burggraaf, Richter en Dykgraaf des Ryks, en Richter der Stad Nvmegen , Extraordinair Raad des Furftendoms Gelre en Graaffchap Zutphen. Curator van de Provinciaale Academie te Harderwyk, is overleden» 'sGravenhage. De navolgende Heeren hebben zitting genomen in de Vergadering van de Edele Mogende Herren Gecommitteerde Kaaden van de Staaten van Holland en West-Friesland , den Heer Hendrik van de Wal, wegens Dordrecht: den Heer Mr. 4drir.an Piet er Twent, wegens Gouda; den Heer Mr. Dirk Lodewyk van Cattenburch , wegens Rotterdam, en den Heer Johannes van Gennep, wegens Gorinchem. Verders ter Vergadering van Hun Hoog Mogenden de Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, wegens Holland: Den Heer Adnaan Boesfes „ Heer van Leeuwen en Puyffelick; den Heer Johan Meerman', Vryheer van Dalem, enden Heer Mr. Tsbrand de Koek , zynde ingeleid door den Baron Van Was/enaar, Heer van beide de Katwyken. In de Raad van Staaten, wegens Holland: Den Heer Mr. Nicolaas Calkoen , zynde ingeleid door den Baron Van Wasfenaar, Heer yan beide de Katwyken , en wegens Overysfel: Ue» R r r «eeï Veranderingonder de hoo- 3e en lage Amte- naars, enz.  943 NIEUWE NEDERLANDSGHE Veranderingonder de hoo«e en lage Amte- NAflRS, Heer Mr. Bartold de Schepper, zynde ingeleid door den Heer Van Suchtelen. En in de Generaliteits Rekenkamer: Den Heer Mr. Anthonic JUok, wegens Enkhuizen, zynde ingeleid door den Heer Meerman , Vryheer van Dalem. Ter Vergadering van Hun Hoog Mogende heb* ben E'd gedaan, om, als Raaden ter Admiraliteit fesfic 'te neemen , de Heeren Afuerus Bresfèr, Raad in de Vröedfchap en Oud- Burgemeester der Stad Brietle, en Mr. jan Elias Huydecoper van MaaryevSe'h-, Heer van Maarfeveen, Neerdyk enz Raad en Oud-Burgemeester der ftad Amfterdam , de eerstgemelde in het Collegie op de Maze en de laatstgenoemde In dat te Amfteldam. By den Raad van Staaten zyn benoemd, toe de Commisfie langs de Maze, de Heeren Baron Bigot en de Schepper; en tot die van de Tienden in de Baronnie van Breda en Meyery van 'sHértogenbosch , de Heeren van Golïtein, Heer van Groot-Appel en Vanenburg, en Graaf Van Wan fenaar üodam. Alhier zyn overleden de Heeren Mi. Francois •van der Hoop, Raad en Thefaurier- Generaal van de Unie: en, in den ouderdom van omtrend 69 jaaren, johan Amold Zoutman, Lieutenant-Admiraal van Holland en West-Friesland, gehoorende onder het Collegie ter Admiraliteit te Amfteldam. Ook is alhier in den ouderdom van 56 jaaren pverleeden den Heer Ridder de Liano, Graaf van Sanfé , zedert den jaare 1780 Minister Plenipo> teptiaris van Zyne Koninglyke Majefteit van Spanjë |ay dezen Staau  JAARBOEKEN, Mei, lfg% 941 AiviSTELöAM. Den ïo Mei is op deszelfs' Hofftede in de Beverwyk overleeden den Heef Mr. Adriaan Salomon van der Hoop, Bewindbeb-< ber van de Oost-Indifche Compagnie ter Kamer; Amfteldam. < Den 7 dezer, vWerdt döor Hun Edele Groots Achtbaaren de Heeren Burgemcesteren aangefteld j tot Secretaris van de Defolaate Boedelkamer, den; Heer Abraham Calkoen. Rotterdam. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erfftadhouder, heeft uit de door Boonheeren gemaakte Nominatie , verkozen tot Burgemeestcren , de Heeren Mr. Jean' BichoN , Heer van Oost- en West Yslelmonde, Mr. Jakob van der Heim , Jr. Johan Marten Baron Coixot d'Escury , Mf. Isaac van TEYLiNotN: Tot Scheepenen : dé Hèèren Mr. Jan Daniël des Loches, Ewoud van Son, Adridniis Havart, ■ Mr. Anthony van der Heim ,' A. L. M. & Phil. Doctor , 'Mrïdan Herbert Vermeulen, Johan Stcrnlack, Huybert Jan Carel Senn van Rafel. En tot Scheepenen - Commisfarisfen: dë Heeren Adrianus Havart , Adriaan Herben Vermeulen en Johan Steenlack'. Den 22 Mei overleed t alhier in den ouderdom ■van ruim 76 jaaren, den Heer Guahherus Twcnt Hennequin , Oud- Voorzittend Scheepen dezer Stad. Schiedam. Uit eene overgeleverde Nomibatie zyn door Zyne Doorluchtige Hoogheid dert Heer Prins Erfftadhouder, tot Burgemeestërerl ■Verkozen de Heeren Mr. Dominicos Doom Ja«* cobsz , Nanking de Gréve en Adrianüs Knappert, en tot Scheepenen i de Heeren Amoldas Rrr 2 iaü VerAn* 3ERINÓ inder )e hooje en ,age \mté» *aars t  942 NIEUWE NEDERLANDSCHE Veranderingonder de hooGE EN LaGE Amte- naars, enz. tan den Berg, Daniël Pietermaat j Jan BoU >nan, Gerard Boufy, Jan Sehieveen, Jacob Knappert en Kryn de Vos; zynde voorts door Hoogstdezelven aangefteld tot Scheepenen - Gommisfarisfen ter Judicatuure van des GemeenelandsMiddelen de voornoemde van den Berg, Pietermaat en Bolmam' Edam. Den 18 dezer is alhier, in den ouderdom van 33 jaaren en ruim 6 maanden, overleeden , den Heer IVouter Pietcr tVyngaard, Raad in de Vroedfchap en Oud - Burgemeester dezer Stad. Pürmerende. Den 27 derafgelopenemaand is alhier, in den ouderdom van 50 jaaren, 6 maanden en 4 dagen overleden, den Heer Adam Lug' tigh, in zyn leeven Oud-Raad en Burgemeesteren dezer Stad. Oudewater. Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erffladhouder , heeft uit eene overgeleverde Nominatie tot Scheepenen dezer Stad verkozen de Heeren Gozewyn van Es, Pieter van Veen, Andries van Oudenaller, Cornelis van der Lee , Leendert van Wyngaarden, Evert Langerak eh Leendert Nielfen, en uit dezelven tot Scheepenen - Commisfirisfen van des Gemeenelauds-Middelen Gozewyn van Es, Pieter van Veen en Comelis van der Lee, Geertruidenberg. In den ouderdom van ruim 82 jaaren overleedt alhier den Heer Mr. Plermen /idolphvan S/oierdyck, in leeven Baillüw derzelver Stede en van den Dorpe Maade, mitsgaders Dykgraaf van den A£;nil;apolder. Tholen. Uit een overgeleverde Nomioatie, heeft Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heer Prins Erf-  JAARBOEKEN, Mei, 1793. 943 Erfftadhouder voor den tyd van een jaar verkozen tot Burgemeesteren J. J van Stapele en J C. vanStapele: Tot Scheepenen, D. Vleugels, M. A. Catshoek, A. Vereyck van Bommel, M. C. j yan der Burcht van Lichtenberh, Pt Kry'ger, C. JVagtho, Mr. W. A. De Haze Bomme en W. C. J. Schadden. Leeuwarden. Den 30 Mei 1793 is alhier aan een langzaam verval van kragten.in den ouderdom van omtrend 79 jaaren overleeden, den Heer Mr. Julius Bolman Vitringa, Ou&fte Raad in de Vroedfchap dezer Stad, in wiens plaats op dien zeiven dag wederom tot Raad is verkoren, den Heer Mr. Domlnicus Asgaus Hamer/Ier , Lands Advocaat en Fiscaal - Generaal van Friesland. Breda. Door, en van wegens Zyne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nasfau, als Heer en Baron dezer Stad, is ter vervulling der adminiftratie der, j uftitie en Politie, by voorraad tot Scheepenen verkozen, en op den 24 ingehuldigd, de Heeren Arnoldus Verby, Ver heil, fVlrex, Cornz., Cantzlaar Jansz., ea Van der Mee Jr. De voor heen gefungeert hebbende en continueerende Heeren zyn Mr. Johan Gerhardt Tarró, als voorzittende Burgemeester der Jultitie, of binnen de Banke, Mr. Rygersman Jr., Marien 'lornelis van der Hult, Mr. Luzac, Scheepenen; Griffier , Carel Laurent Rygersman, deszelfs gefub ftitueerden Jacob Middelaar; en als Burgemeester der Stad of Politie, den Heere Laurens Pels, Ontfanger en Rentmeester der Geestelyke Goederen. Rrr 3 LYST Veran. dering onder de hoo. ge en Am tenaars » enz. 1 .'.3 >' t &Qi  $44 NIÉUWE NEDERL. JAARB., Mei, 1793. LYSTDER PRYZEN VAN VERSCHEL DE PRODUCTEN ONZES LANDS. Rotterdam den 13 Mei. by de Z„ Zak. TAR^BNleuwe Zeeu m 19,21, a22 i R ■1 olaauwedico 17 a 17!$ Zomer 171 ai8ifi Rogge Zcéuwsenln!. 15 a 16 fi by '1 Last. Vlaamf.enBrab. 124a 132 ggf. Bovelandfche 1243128 ggl. Ooftetfche 130 a 136 ggl. ——— Gedroogde 1348140 gal. GerstZ.en VI. Winter82 asoggl. Rotterdam den 13 GERiT Zomer 82 a ooeel Mout Inlancsch 18 a i|>« HAVER.ZeeuwsenInl.Br.i8 a 19 ^ Voer ïöa 17^ Vr.en Gron. Brou W2oa2ï c£ ' dito Voer 15É a 17^ ^ Boekweit op 156 «327^ Paardkboonen 24 a' 25'^ Duiveboonen 25É aaök <£ Moütwyw 61 of vis. de3& Vc4  NIEUWE NEDERLANDSCHE JAARBOEKEN, Juny. MDCCXCIII. HOLLAND, Haarlem. Het Programma der Hollandfche Maat- Haarfchappy der Weetenfchappen, in de- Lr-»ize Stad opgerigt, luidt voor dit jaar 1793» aldus: De Hollandfche Maatfchappy der Weetenfchappen, opgericht te Haarlem, heeft in hasrejaarhkfehe groote Vergadcringe, gehouden binnen de gemelde Stad, op den ai Mey 1703, beflooten aan de publiek mede te deelen: 10 Met opzicht tot de Vraagen* weltef ftrmya zedert de laatfte Vergadering is verfcheenen. — En wel op de Viaage. AO Zedert lange zoekt men na den eerften en alsemeenen grond van zedelyke verplichting, uit welke men alle meer by zonder c hoofdfoerten van Sss tttuM'  Haarlem. Progr. d&rHoll Maatfchappy, nieüwe NEDERLANDSCHE Plichten zou luimen afleiden. De Schryvcrs overliet zedELYK GZva^Lfchynen zich hier omtrend in eenige verlegenheid t£ bevinden , en de Heer Kant. heeft een grond/lelling aangeweezen , welke fommigen duister , anderen onzeker of ouvr/zclijbaar voorkomt. Hier op word gevraagd: Is het reder lyk,nodig of nuttig naar zulk eene eerfle algemeene grondftelling te zoeken f Zo ja; welke is dezelve? Zyn verfcheidene Antwoorden ingekomen, en is de Eerprys van een Goude Medaille toegeweezen aan deö Schryver der Verhandeling onder de Zin* fpreuk; Ac prirnam illam partem a Natura pct&bant eiqueparendum effe dicebant': Cicero. —Welke by opening van het billet is gebleeken te zyn de Heer Henrjcus Constantinus Cras J. U, Dr^ in illujtri Amftelccdamcnfium Athent&o Juris Profesfor &c. te Amfterdam, En het Acceslit van een Zilveren Medaille aan den Schryver der Verhandeling onder de Zinfpreuk: jiiSori XCtXOV TTOlitV K#l pt*t TrOiOvVTl ti/SMg' Tt» xvrcti êfiv. Indien vryheid tot opening van zyn billet aan de -Maatfchappye by gefchrift gelieft te geeven. B.) Op de Vrage s •»— Welken zyn de onderwerpen, betreffende de Dieren onzes Vaderlands, van welker verdere nafpooringe men met genoeg*, zaame, redenen nut voor hei Vaderland kan ver-. : wagten? Met byvöeginge. — Van zodanige onderwerpen verlangt de Maatfchappy echter géénen enkelen lyst, maar tevens de redenen, waarom men van 4erzflver verdere nafpooiingen voordeel voor he-t  JAARBOEKEN, Juny, iyog* s>4f Vaderland hebbe .te verwachten * opgegeeveh voor de eerfte maal in 1789, nu voor de tweede maal om te beantwoorden voor een onbepaalden tyd. Uit het Fonds van wylen den Heer Directeur N. W- Kops 4 1789 voorgefteld, örn té beantwoorden vóór primo November 179a- — Géén antwoord^ zynde ingekomen, word dezelve voor een onbepaalden tyd ter beantwoordinge voorgeReid. C) Op de Vrage. —— Welke is de besté inrichting om aan de ffeugdte Ëatavid eene opvoc» ding te geeven, die meest gefchikt is, om haar verft and te befchayin, haar in nuttige Kón ft en en Wttenfchappen bedreeven te maaken, en haar goede zedclyke gevoelens in te boezemen. Iri 1780 voor de eerfte reize, en in 1787 vöoé de tweede reize opgegeeven, om te beantwoorden voor primo November 1792 ■> géén antwoord ingekomen zynde, word weder ter beantwoording uit* gefehreeven voor een onbepaalden tyd* D.) Öp de Vrage. —— ïfrelke zyn de beste mids delen ; om het gebruik der Nederduftjche Spraak onder de Malelers, javaanen, Cingaleezèn en Ma* labaaren in te voeren én meer. en meer algemeen eebrtiikclyk te maaken ? Nadetnaal het onlegem zeggelyk. is, dap het gebruik der Spraak eencf Natie t de andere, die ze aanleert, meer en meer aan haar verbindt ; haar meer genegenheid eh yver voor die Natie inboezemt; ze gefchikter "maakt, zo het eene nog onbefchaafde .Natie is^ tot betere begrippen van Godsdienst; Zedekimde eri. Natuurkundige Nafpooringen > om befchuifdheid van het verft and te ontvangen, en dus bruikbaarer tot de Zeevaart, Wapenoefening , en veelé andere nuttige en noodzakelyke Konden en Handfyerkeri te worden ? Opgegeeven in 1781 voor de eerfte, in 178/ IiAARS lem» Progn ierHolti Matit'chappyê  Haarlem. Progr. der Holl. Maatfchappy. S>4» NIEUWE NEDERLANDSCHE voor de tweede maal, om beantwoord te worden voor primo November 1792, dan daarop weder geen antwoord zynde ingekomen,is insgelyks goedgevonden dezelve voor een onbepaalden tyd uittei'chryven — cn eindelyk omtrend. E.) De Vrage. ■— Wat heren de laattre ont. dekkingen in de Scheikunde, omtrent den Aart der gisting; en welke voordcelen zouden fommige Traficquen hieruit kunnen trekken, by welken gistende (lof én gebezigd worden P Uit het Fonds van wylen den Heer Dire&en-' N. W Kops opgegeeven in 1790, om te beantwoorden voor primo November 1792 , insgelyks gééa antwoord zynde ontvangen, is gecontinueerd om te beantwoorden voor primo November 1795. II.) Alyoorens over te gaan tot het opgeeven vaa nieuwe Vraagen; —- terwyl aan de Maatfchappy vermaakt is zeker legaat, by onderhandsch Codicil van wylen den Eerwaarden H2ere Jan Hooyman, in leven Lutberscb Predikant te Batavia, en Lid ran deze Maatfchappye, gedateerd den 21 Augustus 1782, onder verband van uittelooven eene praïmie van een Gouden Medaille,'op haaren gewoonen Stempel geflaagen, aan den geenen, dewelke de [volgens haar oordeel) beste Verhandeling haar zal hebben geprsefenteerd, Overvle liefde tot het Vaderland, met byzondere toepasfing op den tegen» woordigen toe/land van ons Grmecnebest. — Derhalven heeft de Vergadering daar toe by dezen beBooten, verwachtende de Verhandelingen der geenen, die na dien prys wilien dingen, vóór 1 November 1794. Voorts overgaande volgens gewoonte to' het odEeeven van nieuwe Vraagen: fteltzyvoor, »m te ^antwoorden vóór \ November 179c. a.j Welke voordeden heeft de beoefening de? Metaphy/ica het menichlyke gefldcht aangebragt a en welke wezen-  JAARBOEKEN, Juny, tfó. zenïvk nuttige waarheden zya door dezelve iri 'tl licht gefteld of beweezen, welken ons zonder der 1 zeiver beoefeningen zouden onbekend of onzeker gebleeven zyn ? b) Uit het byzohdere Fdnds Van wylen den' Heer Directeur N. W*. Kop», de Vraag, --' Welke Inlanui'che tol hier toe min beproefde Plant» gewas/én, kunnen met nut gebruikt; en in onze Apotheken ingevoerd worden, in plaats yan Uit* landfche Geneesmiddelen. De Maatfchappy verwacht hier op zulke antwoorden 4 waarin de krachten en nuttigheid dier Ifllandfcbe Geneesmiddelen niet blootlyk op het getuiaenis van anderen aarisenoomen, maar Op'Oorfpronglyke proeven, enwaarneemingen ir.ons V* derland gedaan, rusten. Te beantwoorden vóöï primo November 1796". lil ) De Vraagen, door de Maatfchappyé t< vooren opgegeeven, en rtaar op zy voldoende Aot lobrden met verlangen te gemoet ziet, zyn d. volgende: A > Od de Vraag. Dit het Fonds van wyleti der1 Heer DireB.u l^. W Kops, t788opgegeeven, om te beantwoorden voor primo November 179-. Welke zyn de Delf'stotPÊW , Binnen dén: - 'ommekrins der Zeven P ereenigde Provinciën f en ierzeler geünieerde Landfchappm te 1 vinden van welker vérdere nafpoonn* men mee t eenóegzaame redenen nut voor 't Vaderland kan ' ferwachten? ' - Men begeert géénen enketen tst van emeld- DelfftofFen, maar tevens de redeBen, waarom men zich van derzelververderenj- EM. >rdgri iertiolliVlddtécttappyt t . ? }  Haarlems :'! Progr. ■ dtrHolU Maatfchappy. 9$o NIEUWE NEDERLANDS.CHE fpooringen voordeel voor het Vaderland hebbe te belooven. Géén Antwoord ingekomen zynde, is dezelve gecontinueerd om te" beantwoorden voor prima November 1793, . , B-) De Vraag, om te beantwoorden, voor ï November 1793, voorgeleid den 21 Mei 1792, voor de eerlte maal. tVclkcn zyn de redenen en oorzaaken, dat zont' mige Vrouwen, op fommigë plaatzen , na eene natuurlyke- yerlosfing, dikke lighaamen behouden ? welken zyn de middelen om zulks voor te komen, af, die daar mede behebt zyn, daar van te. genezen, zonder eenig nadeel toe te brengen, voor tene volgende zwangerheid? C."^ Daar het zeker is dat de grootheid der Astronomifche Refractie verfchülende is, naar den verschillenden ftand van den Barometer en Therraometer, vraagt de Maatfchappy. Èene Theorie der Aftfohomifche Refracïie, ,, vaar uit, voor eiken gegeeven ftand van den ., Barometer e?i Thermometer, en voor alle hoog„ ten van 't Hemellicht boven den Gezichteint, der , de grootheid der Aftronomifche Refrac» „ tie naauwkeurig kan worden bepaald." De Maatfchappy voegt hier noch by: 1. Dat deze Theorie of moet zyn afgeleid uit naauwkeurige Aftronomifche Obfervatien , of tea minfte met dezelven overéénkomftig zyn. 2. Zy geeft in bedenking, of de Verfchülende graad van vogtigheid des Dampkrings, ook niet eenen merkelyl>en invloed hebbe Op de veranderlykteid Jer Refracïie? 3. Meent  JAARBOEKEN, pny, 1793. 9S- 3. 'Meent zy ook te moeten herinneren aan de Formule, welke den Heer dê fc-a GrancE (Nouveaux Memoires de 1'Academie de Berlin pour 1772, pag. 259,") gegeeven heefr, en de daar over gemaakte Aanmerkingen van den Heer Prof. DAMEN, (Dhfcrt. de Momturn altiiudine Barqmet. metienda, Hags Com. 1783, H Jdditam.) Opgegeeven 21 Mei 1788,om te beantwoorden voor primo November 1789, gééoe Antwoorden zynde ingekomen , en in 1790 daarom wederom ter beantwoordinge voorgefteld, om te beantwoorden vóór primo November 1793 j onder aanbod van den dubbelen eerprys. D.) De Vraag, opgegeeven in 1782, om te beantwoorden voor 1788, over de behoudenis dei Gezondheid Suiker menfehen, welken in Oost-In"' diën aankomen; iSc. — en toen weder opgegeeven , om te beantwoorden voor den 1 Novembet 1794, in dezer voege: Kan men op voldoende gronden, zo uit dè aanteektningen in de Hospit aaien en Doodlysten, al. anderzints, bewyzen , dat 'er in eene rede vat het getal der Ingezeetenen , inzonderheid, van dt nieuwlings uit Europa te Batavia aangelanden thans ongclyk meer Menfchtn aldaar ziek wordét en ft erven,' dan voorheen , niet byvoeginge wanneer de kennelyke vermeerdering begonnen, et van tyd tot tyd toegenomen is? 1 Welke zyn hier' van de ioornaame oorzaaken'; En kan men uit den aart der ziekten, en ui vergelykingc met andere plaatzen, in Europan Wel als in Oost-Indiën, maar vooral uit de geschiedkundige plaatsbefch'-yvinge van Batavia, m eenen trap van de hoog/ie waarfcliynlykhetd be toogen, dat die Stad, toen de Gr agt en binnet dezelve, welke weleer, toen zy voor eéne dei Ss$4 &e Haarlem. Progr. derllolL Maatfchappy*  pji NIEUWE NEDERLANDSCHE ÖAARLEM. Progr. dcrtloll. MaaU fchappyi aczondjle Plaatsen in Oost-Indien $ gehouden weid, vol water waren , nu in fommige tyden van het Jaar zeer ondiep en droog zyn, en Jlin» kende Dampen zich over de Stad ver/preiden, in evenredigheid, (behalven andere nadeelige gevolgen,) (leeds ongezonder geworden, en sulks der» halven als de Hoofdoorzaak der meerdere onge* zondheid te (lellen zy? En eindelyk , hoedanige verbeteringen zyti hier omtrend met hoope van een goed gevolg uit te denken en werkflellig te maaken? E-} De Vraag üit bet byzonderé Fonds vat! wylen den Heer Diretleur N. W. Kops. Opgegeeven den 21 Mei 17S7', om te beantwoorden vóór primo November 1790, en op den 23 Mei 1791 weder opgegeeven om té beantwoorden vóór primo November 1794. „ li het ffeulfap in den Persloop üit befmeta, tinge, niet alleeniyk een hulpmiddel ter verzag„ ting en ftïllirg van Toevallen, mitsgaders ter ,, voorkoming van derzelver gevolgen; maar bo„ ven dien , een Hoofdmiddel, waar van men de gcneezing der Ziekte, tot eenen aanmerkelykeö tr p aanweezig , in eenig tydperk derzelye, met genoegzaame veiligheid mag afwagten ? Zo ja; welk is dat Tydperk, ofte die byzond Te ftaat der Ziekte, hier toe gefchikt ? ha welke is als „ dan de bekwaame toediening, hoeveelhefd en „ herhaaling, in het aanwenden varf dit Middel, js ten dezen einde in ac.it te neemen? Zo neen $ ,, wat moet men als dan houden van de Rede„ nen, ter ftaavinge der vérfch llende Leeren op» gegeeven V" — Men verlangt niet zo zeef redeneeringen uit den aart van het Heulfap, ofte uit de eerfte norzaak van dezen Persloop ontleend, als wel zuiken. die fteunen op eigene Waarneemingen en verder op waarneemingen van anderen , van die beftiptheid, dat zy eenen' Arts, fchoon mis-  JAARBOEKEN, Juny, i?93- 553 #%h;pn hpvnorens van verfchilknde meening. I SffivaTSpiTfige ondervindmg, beboo , ,en~te^bepaalen tot zulk eene toeftemmmg, «ol Lens welkS by zyne handelwyze voortaan gerust-, fyk W «richten naar geleide der befkfiog. < Bedoelingvan ecnigeüildrukkingin dezeVraag. J , In den Persloop üit befmetting, Jchynt de 7iekte-ftoffe van buiten aangekomen, en het speiicaSal onroiddelyk aandoende, als de eerfte o rS door eenen Arts voor a les in aanmerk.ng te O^JSiStS. at dï rf| tweeden zyn. In een Persloop uit andere eerfte mrzaaken , « 'er een verichüiend hoofd oogmerk. Sen laat de bedenkingen over eene als dan gepast Se wyze aan haar! plaats. Men bepaalt zie iS den lewoonen Persloop uit betmetnnge, ter Sde het voornaame doelwit der Vrage, door wee Sge vin tu.fchenlwmende voorwerpen te beter ü het oog te houden. 2. Waarneemingen eener behandeling der Ziek ie tot eenen aanmerkelyken trap aan weezig, kun r,en aten beffisfend zyn ■ De natuur kan, m laa 5SoS^i«nv««,yke middelen verbereren !n du aan dezelven den fchyn van hulpmiddele, laateï ofte ook de onftentenis van gepaste m, de kn ve^ullen, en dus, uit dezen of geenen hooide «ene beflisfende aitfpraak verhinderen, 3. Men verlangt eene genome veiligheid zonder eene volkomen* te vereifchen. a Redeneeringen uit den nart der zaaken , feb «£'fa«de Gsneinnde betef. gefchikt ter handle Ta ar* ,t m, is te 9S iNovernber 1787, luidende aldus: - Schoon '■nt,-.ans m de mhpkennis zeer verre gevorderd , aeelt men echter tot nu toe omtrent de verdikLucht flechts weinige Proeven genomen. Waar. fchyn'  JAARBOEKEN, Juny, 1793. 95? 'chynlyk is dit aan de onvolmaaktheid van den daar toe nodigen toeflei toe te fchryven ; waarom de, Maatfchappye thans vraagt : 1. Op te geeven den besten toeftel. om op de gemaklykfte en zekerfte wyze Proef neemingen omtrend de verdikte Lucht te kunnen in 't werk Rellen: 2. Met den be ten coeftel de werking der verdikte Lucht," in verfchülende gevallen, na te gaan; en inzonderheid het Dierlyke Leven, den groei der Planten, en het branden in lucht van verfchülende digtheid te beproeven. $n 3. aan te wyzen, welke gevolgen of n euwe leeringen hier uit kunnen afgeleid worden? Ook toen géén Antwoord ingekomen zynde, werd wederom voorgefteld, om te beantwoorden voor primo iNovember 17^0. Weder onbeantwoord gebleeven zynde, heeft de Maatfchappy beflooten dezelve voor een \onbc~ faalde tyd ter beantwoording op te geeven. LO De Vraag, voorgefteld den 22 Mei 178S om te beantwoorden voor primo November 1787, entoen wederom opgegeeven,om te beantwoorden voor primo Npvember 1790, luidende aldus: Hoe verkrygen de Planten haare voedfels ? Wat is dezelve hier in voordeelig of hinderlyk ? En y/elke onderrigtingen zyn 'er , uil het geene oni hier van bekend is, ten nutte van den Landbouw, of ter voortkweekinge van de Cewasfen in het algemeen , te trekken ? Is wel in 1791, een Antwoord ingekomen , doch het zelve niet voldoende zynde geoordeeld is gepasfeerd > maar beflooten de vraag te continueeren, pm te beantwoorden voor een onbepaalden tyd, MO Op de Vraag: Wat moet men denken van de trapswyze OPKLlMMINGp, welke veele, zo oude als heaendaagfihe Wegeer en, hebben geflefa flaaii Haar*. uem. Progr. iertiolU Maat' 'ehappy.  958 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haarlem. Progr. derlloU. Maatfchappy. p'aats te hebben tusfchen de Natuurlyke Wezens? en tot welk een zekerheid kunnen wy geraaken omtrent het dadelyk beftaan van die opklimming, en van de orde, welke de natuur daar in volgt ? In het jaar 1781, voor de eerfte reize opgegeeven, om te beantwoorden voor primo January 1783. — en toen niet voldoende beantwoord zynde. op den 21 Mei 1783, voor de tweede reize voorgefteld, om te beantwoorden voor primo Janüary 1789, met byvoeginge, dat de Maatfchappy op deze Vrage gééne Overnatuurkundige Verhandelingen verlangt, maar Antwoorden, uit de Natuurlyke Hiflorie ontleend, alleen in aanmerking zal neemen: — insgelyks niet beantwoord zynde, is toen goedgevonden dezelve op nieuw op te geeveö,om te beantwoorden voor een onbepaalden tyd. In 1791, is wel weder een Antwoord ingekomen, maar onvoldoende geoordeeld, ook is in 1792 weder een Antwoord ingekomen, onder de Zinfpreük: Non fingendum, aut excogitandum, fed inveniendum & obfervandurn, quidnaturafaciat autferat. Béco,— het welk ryplyk overwoogen zynde is geoordeeld , en beflooten, dat of fchoon gemelde Antwoord van eene zeer bekwaame hand kwam, en eenige goede verdienden had, het zelve niet aan de opgegeevene vrage voldeed, en het derhalven niet met den Ëerprys kon bekroond wornen; — maar dat men de gemelde vraag voor het vervolg nog voor een onbepaalden tyd zal open laaten. N.) Op de Vraag : Wegens de Theorie^ van Dr. CrAwford , omtrent het Vuur en de Warmïc,'in 1783, voor de eerfte reize opgegeeven, in; hoüdende, in hoe verre dezelve Theorie door Proef, neemingen kan bevestigd af wcdenlegd worden., en, zo decze Theorie door de ondervinding geheel of: ie gedeeltelyk geflaafd word, welk een licht dezelve seeye in de Vuurkunde ? met byvoeginge, 8 • dat  JAARBOEKEN, Juny, 1793. 950 dat de Maatfchappy eischt een • zeer duidelyke befchryving der Proefneemingen, waar door men ae ze lheorit Raaft of wederlegt; en zo men tot dezelve Werktuigen van eene buiteögewoone naauw keurigheid gebruikt, de Maatfchappy verlaDgt eene opgaave,- hóe foortgelyke Werktuigen tè xerkryeen, ten einde zy, zulks goedvindende, zodanige Proefneemingen zou kunnen herhaalen' — - Voor 178(5 «één voldoends Antwoorden ingekomen zynde is op den 22 Mei 17H6 beüootèn om de Vraag op nieuw op te geeven, óm te bea twoorden vóór p/imo November 1 /88 , en toen om te beantwoor. den vóór primo November i/9', weder opgegeeven doch, om het federt derzelver opgaave nog ten dien opzichte ontdekte, in dezer voege. Hoe verre kan men thans uit wel bevestigde eri bellisfnde Proefneemingen enOnderviudingen eene wel gesronde Theorie omtrent den aart van ha Vuur, en de oorzaak der warmte opmaat>n? Ln wat heeft, men hier omtrent noen als twtfeiachttg aan te 'merken ? De Maatfchappy zag gaarne, dat de geenen, die na den uitgeloofden prys willen dingen, de Proerneetwen van anderen, welken zy tot ft..aviog eener Theorie bybrengen , herhaalden, indien dezelven niet by herhaalinge reeds genoegzaam beves- '■eis bTde Ma tfchappy r^één Antwoord ingekomen , en heeft dezelve ter beantwoordmge voor eerj onbepaalden tyd opgegeeven. 00 Op de Vraag, voor de eeffte reize opgegeeven in 1726. Dewyl eene ontlasting van Water , ten aanzien van haare numge gevolgen, niet beoordeeld kan lorden, zonder tevens dén toevoer en verdere tJaatslyke omftandigheden , die zodanige ontlasting * eo-. rie boven die der gemelde Heeren aan te toonen y in het geheel niet beeft voldaan — Zy nodigt derhal ven op nieuw, ond^r aanbod van den dubbelen Eer prys, elk eenen uit, om te voldoen aan het geene by haar hier vooren tot volmaakingc van gemelde Verhandeling is begeerd. ,, Zy verlangt niet zo zeer, dat dè Schryver „ zich bezig houde met de enkele Theprte., uit de ,, Wèt der Aan trekking s s i h  Haar- . lem. Pr ast: derlloll. Maat- ; fchafpy. } i i . J 1 j 55a NIEUWE NEDERLANDSCHE tyd moeten mede vóór primo November wordea ingezonden. De Prys, gefteld op ieder van de bovengenoemde Vraagen, voorden geen'n, die baars oordeels, dezelve best beantwoordt, is (uitgezonderd de geenen , waar op hier boven eene duhbelds Meda-ïle is gefteld,) eene'Gouden Medaille, op den gewoonen .Stempel der Maatfchappye geflaagen, met den Naam van den Schryver, en het Jaartal op den rand: ofte wel dertig Ducaaten, ter keuze van den geenen dien de Gouden Medaille is foegewee • zen. Doch zal het den geenen, dewelke den Prys behailen zal, ofte een Accesfit zal bekomen, niet vryfban,. zyne verhandeling, dewelke zodanig bekroond is, het zy in het geheel ofte ten deele, het zy apart, ofce by eenig ander Werk, te doen drukken, zonder de uirdrukkelyke róeftemming van deze Maatfchappye daar toe te hebben verkreegen. V ) Ook heeft de Maatfchappy,met opzicht tot jlle andere Verhandelingen en Berichten, die haar voor haare Werken aangeboden zullen worden, n net j lar 1779, de volgende Itefolutie genomen, ;n beflooten aan het Algemeen mede te doelen: Het \al. a m iatcr eenen vryjlaan, om aan eenen der 'heren Directeuren, ofte den Secretaris, het geen 'ik aan de Maatfeliappye vilde prefentceren , om n lia ire PFirkeri'te pTad.'feu, alleen getekend met ene ZinPpreuke, te mogen ter hand 'IJlen, of te hen toekom:n, mits een verzegeld Pillet daar by vegende, waar in zyn'naam en woonplaats ge'2ctd liaan. . "VI Eïndqlyk,•.•overmits door de Wet, dewelke ot hier toe de Leden v n het dingen na den 'rys uiifloot^ de Maatfchappy, en daar door het SteerrfSen, zeer*'dik ■ ïaajs b toofd bleef van zeer rèldoende Antwoorden, heeft dezelve Maatichap- Pï  JAARBOEKEN, Juny, 1793. 9Ö3 py op den 22 Mei I7&P, bïflooten, aan alle haare Leden de vryheid tot het dingen na den Prys op de voorgeftelde Pt\ smagen, van nu af aan en voor het vervolg te Virleenen, onder deze voorwaarden. a. ) Elk Schryver, die Lid der Maatfchappy is L zal verplicht weezen zyne Verhandeling, door een andere hand gefchreeven, in te zenden; onder verband , dat een Lid, welke hier aan niet voldaan heeft, van den Eerprys zal verfteeken blyven. b. ) Zulk een Lid der Maatfchappye zal zyne Verhandeling en Zinfpreuk door het byvoegen van den letter L moeten ondcrfeheiden. c *> Het getal der Advifcurs over de iqgekome-fie Prysverhandelingen, zal ten minfte uit drie beftaan , en zullen, is het mogelyk, daar toe zodanige Leden gekozen worden, die op onderfcheidene plaatfen reüdeeren. dO Dezen zullen zich op hun woord van eer verbinden, aan niemand anders, wie het ook zy, dan alleen aan den Secretaris hun Jdvis te zullen mededeelen. • e. ) Alle A lvifen, welken rouleeren over zoda. nige Verhandelingen, die met een L geteekend zyn, zütlen naamloos in de Vergaderingen voorj-eleezen , en de naamen der opftellers vol (trekt eefecreteerd worden; weshalven dezelven'ook zullen verplicht zyn, aan den Secretaris hunne Naamen in een verzegeld Billet te zenden, hebbende tot opfchrift dezelfde Ziofpreuk, waar mede hun Adyis is geteekend. f. ) De Advifeurs zuilen, in alle gevallen, doch bvzonderlyk over de Verhandelingen, met een L ' ' Ttt 3 8P- Haarlem. °rogr. iertlolL Maat-  964 NIEUWE NEDERLANDSCHE Haarlem. Progr. der Holl. Maatfchappy. geteekend, hun pofitlve of negative, conclufie moe» pen qpgeeven. g.) Indien onder de benoemde Advifeurs één of meer mogten gevonden worden , die na den Prys wiiden dingen, zullen dezelven verplicht zya den Secretaris ten eerfteu te berichten, dat zy zich als Advifeurs excufeeren, die daar van deü Praïfident zal keqnis geeven; welke beide Heeren de naamen der zodanigen zullen geheim houden, en tevens door de Algemeene Vergadering gemachtigd worden, om in hunne plaats andere bekwaame Advifeurs te kiezen. En eindelyk is op de Vergadering van den 21 Mey 1784 beflooren, het even voorgaande Art» fub litt. g.) in zo verre te altereeren en te amplieeren, -> dat hij) den Heer Prasfident en Secretaris in den tyd, nevens nog twee andere Heeren Directeuren, door D redteuren zullen worden gequalificeerd, om onder verband van de (terkfte geheimhouding., drie of meerder Advifeuren te verkiezen (volgens Int. c.), wier Advifen dan zonder naam (volgens lilt. e.)s in de Vergadering zullen worden voorgeleezen: en ingeyajle een der gekorene Advifeuren zich mogt excufeeren, als dan (volgens lltu «.) zyn plaats, mede onder fecretésfe, door dezelfde CommisRe zal worden vervuld. Tot Leden zya aangefteld de Heeren: Mr. FREDRIK SAXE, % C D. & Prof. te J)eve.nte.r. PIETER ANTOMI HULS BEEK, Leer aar in de Gemeente, toegedaan de Onveranderde AugsburgPche' f-»nfesfie te Plaarlem GUIJOT, Fransch Predikant te. Groningen. C- M. BUGGE van der BOGE, Chirurgyn -tn Vroedmcifter te Haarlem. WIL.  JAARBOEKEN, Juny, -793- WILLEM van BARNEVELD, Apothecar\ te A Het dam. _'- . „ GOVERD JAN van RYSWYK , te Amfter- dam. ,* "hx ... r, n ' C. P. SCHACHT , Med. Doclot fc? Prof. te, ^JOHANNliS WIGERI, A Zl M. PhtM Dr Lceraar in de Gereformeerde Gemeente w de be- yerwyk. , t j C BRUNINGS Junior, InfpeSteur van sLands Werken van Rijnland, en Schout van Sparendam. Op den 6 Juny is alhier, in het Tbentrum Anatomicum of Gehoorzaal der Ontleedkunde, de gewoone uitdeeling der pryzen, aan de'meestgevorderde Leerlingen in de Heelkunde , door Deken en de overige Beftuurderen van het Collegium Medicum gefchied, By deze gelegenheid heeft de zeer geleerde Heer J Rocq ettk, Af. D. en ïrceleftoi in de Ontleed- Heel- en Vroedkunde, ter einde aan deze plechtigheid voegzaarae lui fter by te zetten , en in de Kweekehngei tot de zo nuttige Heelkunde meerder naar yver te verwekken, in het byzyn van vei fcheidene Leden der Vroedfchap dezer Stad en van een der Opper Commisfaristen vai het Collegium Medicum, als ook van veel der voonraamfte Heel-Artzen alhier, een gepaste redevoering gehouden, Over bt nut der aanmoediging ter bevordering va Konften en Wetenfcbappen. De met eerepryzen bekroonde Jongelu gen zyn: „ _ In de eerfte Clasfe , de eerfte Prys aa Ttt 4 ■Iaak- °rogr. lerHolf. Maat • ïhappy. \ i > 1 ; t t .• n fm  066 NÏEÜWE NEDERLAHDSCHE Haar- Fredrik Zimmerman; de tweede aan Baltus Hendrik van Ree , beiden by den Chirurgyn J. Daams. in de tweede Clasfe, de eerfte Prys aan Nicolaas Daaldemp, by den Chirurgyn N. Jiyvoet ; de tweede aan Willem Benjamin Rattisman, by den Chirurgyn^. Zoontjes. In de derde. Clasfe , de eerfte Prys aan Pieter Abraham Je/tes, by den Chirurgyn H. G. Jeltcs ; en de tweede aan Hendrik pan den Berg, by den Chirurgyn J. Puyn. 'S G R A V E N H A G E. Den Heer Mr. Hieronimus van ^Ipben, heeft den 7 Juny ter Vergadering van de Algemeene Staaten den eed afgelegd- als Raad en Thefaurier* Generaal van de Unie, en aldus deze zeer gewigti^e post, (voor welke de Secretaris van den Raad van Staate fyloilerus bedankt hadt,) hebbende aanvaard, is liy vervolgens ter Vergadering van de Edele Mogende Heeren Raaden van Staaten ingeleid door den Baron D. W. van Lyndie in Hunner Hoog Mogenden Vergadering zitting heeft, wegens de Provincie Zeeland. Den Heer Lopez, waarneemende de zaaJcen van 't Spaanfche Hof, heeft deze week zyn affcheid genomen, en is van hier vertrokken, zullende de zaaken van dat Hof intusfchen hier worden waargenomen door den Heer Maz, Conful wegens het zelve Kyk te Amfteldam.  JAARBOEKEN, $uty; 1793- §67 De Heeren Hunner Hoog Mogerd 1 Geeommitteerdens, benoemd tot de Gommis* fte naar Staats- Vlaanderen ,namelyk A. Boe fes, Heer van, Leeuwen en P yffelik , D. IV. Baron vau Lynden, en Baron l. Rengers, zya derwaarts vertrokken. Zyne Doorluchtige Hoogheid , den Heet Prins Erfftadhouder, vertrok den 29 Juny van hier naar Texel, de Helder, enz. en kwam des avonds aldaar aan , vergezeld door de Heeren^ van >Jraalen, Genei-aalMajoor Bentinck, Graaf Van Heiden, Fiscaal Van der Hoop , en den LieutenantAdmiraal Van Kinsbergen. Wat het voeren van den oorlog re^en Frankryk aangaat, hier toe is betrekkeiyk dit navolgend berigt: Den 22 Mey ontfingen wy des avonds order, de tenten desnagt? ten één uuren op re breker en ons mrchvaardig te houden, wanneer wy. tusfchen drie eo vier uuren, op marsen gingen, trekkende door Meenen regt op het Fnnfche Lorr. Halewyn, waar uit de Vyanden - zo wel als t< Ronck , met weinig verlies aan onze zyde, dooi onze voorhoede gedreven werden, te gelykertyc dat het Grenadier-Battaillon Van ZtlUn..n Quodi tot wyken konden brengen; dan een Battailions Kanon, door jen V\and onbruikbaar gefchoten. de Voorwagen van het andere, met Paarden en Voerman by ongeluk in de lugt gefprongen . en de dappere Collonel Pan. Quadt gekwetst zynde, trok het zelve in orde ' en al vegtende, met een zyner Bauaillons-Kanonnen terug, hebbende honderd mannen aan duoden, gekwetften en gevangenen verloren Prins Frederik deed egter het Battaillon Fan Dopff, met eenige Jagers, Husfaaren en een Piquet Zwitzers het Dorp Ronck weder inneemen, hebbende de Vyand het zelve op de aannadering van de onzen verlaaten, waar toe niet weinig geholpen heeft, dat de onzen 'er tien Granaden uit een Hauwitzer van 24 pond yzer en eenige zes ponds Kogels, met het Kanon inwierpen. Te vergeefsch tragtie vervolgens de Vyand op verfcheideo Plaatfen door te breken, want by werd overal, zonder dat wy een duim gronds verloren afgeflagen, hebbende zelfs de Majoor Timmerman met een Esquadron Fan Hes/en-Pnilipsthall een metaalen Vierponder, Hemiotimus genaamd, vermeesterd, welke, geduurende de a&ien met eeni- ëe  JAARBOEKEN, W« ge Krygsgevangenen naar Meenen opgezonden»^ * De'wvl de maatregels, door onzen Commandant, genomen, alleenlyk ftrektten om de innemmg van oTchTes tèbevorderen, beval zyn Hoogheid, toen, atsfn zyn omtrek van Vyanden gezuiverd was,, e ndlvk weer door Meenen naar het oude camp fer Sterzyde van den Steenweg naar Yptren te ïrekken , temeer, dewyl het Legertje te zwak was orn d e pofnie te blyven houden ; alles zoude duTgelukkig afgeloopen «P.™£^?J Tourcoin door 7000 Franfchen, benevens 10 ftukk n Kanon van verfchülende maarte , was omrined en vermeesterd geworden, egter met dan m Jen dapjerften en onverfchrokkendften, tegenwee, ïan het Hollandsch Guamifoen, het welk,beftaan dfuifhet Grenadier • Battaillon van den Collone %T£fLnanit, 4-o mannen fterk benevens een Esquadron Fan 's Gravenmoer- en flegts tw Veldftukken, drie uuren lang den Vyand heeft af geweerd, en 'zich toen eerst' nahet verhes van ver fcheiden dooden, gevangen heeft gegeeven: onder fusfehen hebben zich ruim 80 mannen met de vlug op eene miraculeufe wys gered , en d^r onder w ïede de zeer verdienstlyke Lieutenant van1 Arol S V D. Rasay Cz., welke het eene Vel 1 Ru heeft doen vernagelen en het andere m de graj doen fmyten:ook is de Ritmeesters»*» //^ bSeveni de Lieutenant Fan Braam, met den Ra riaart em8 Ruiters, te Kortryk, aangekomen, St leeuwen moed, door vyf, met druiven, ge den kanonnen en een Rerk Detachement vqetvoll heen geflagen te zyn. Zie hier ook nog een Verhaal van't voc gevallene by Tourcoin. T\en 23 Mei ontfinghet GrenadiepBattaUl Devan3den Lieutenant- Collonel ^an^U 1Mr*, beneveps één Esquadron van het Regim jGra- 'enha- ;e. berigt lopens 't Holl. Leger, t s k' ;t > 11a1f» r- on ;nt ra-  's Gra- vemha ge. *t Vpor gevalle ■uc hy Tourcoin. , I j 1 i l i I t z n ë ; è Zl d< te v( di za on de an Kc wé tot wa tee ( hoe 9?o NIEUWE NEDERLANDSCL 's Gravenmoer, onder den Ritmeester Fan den Ueu vei,order,om'snagts ten 12uuren van Mouscron ol te oreken en de marschroute naar het vlek Tourcoin te neemen, het geen tusfchen r2 en 1 uuren sefchiedJe in twee divifien , ieder voorzien van een driepood» VeldRuk, en.de eene onder commando van den Lieutenant * Collonel rAm Zillenhardt, de indere. ondjp den Ma-oor Roukes, welken zich ijn r>ok te zamen, ten half vier uuren, zonder te;euttand, van Tourcoin meester maakten, en tertond werden alle avenuen bezet, het volk gein:wartierd en alles was rust g, .doch ten vier uuren verd er berigt , dat het Franfche Leger, het welk >naer Kysiel Rond, met ligt en zwaar gefchut in lanrnarsch was, om het Hollandsch Leger te Ronck an te vallen, wanneer 'er terUond alarm wierd gelagen en. het geheele Battaillon ten vyf uuren al rederom in orde op de markt Rond; alle de possn en avenuen werden verRerkt en eenige uitge. onden Ruiters bfagten tyding, dat de Vyand fterk aderde , zo dat 'er voor half zes uuren reeds eeni2 kogels vlogen en het fchieten met druiven uit :n vierponder. welke de Vyanden agter de buitt, m de Voorftad, by de Hospitaalpoort, had;n' ge/teld, hun daar zyn verder bekend maakte; rltond werd een van onze kanonnen derwaard geierd, het welk na eenige fchoten en door het geurig vuuren van de wagt, de Franfchen noodakte af te deinzen. Hier niet meer gefchoten wordende, kwam 'er Ier om ons kanon ftuk af te voeren en het voor (traat van Duas te plaatfen, door welke de Vy1 heeyig fchoot en dus de communicatie met de 'rtrykfche ftraat zeer belemmerde; dan ook hier rd het kanon der Frasifeheti., door onshevit; vuur zwygen gebragt, en zy genoodzaakt te wyken, ineer zy zich in de laagte agter een verhak pos» rden, om zich tegen allen aanval te dekken. Jnder het vervoeren van bovengemeld kanon, rde men reeds.aan zes kanten vuuren, byzon- der  JAARBOEKEN, Juny, 1703. 97»- der \n de Rysfelfche ftraat, alwaar een onzer Veld ftukken, onder een Bombardier en een fterk Detache ment infanterie, ftond, welken den Vyand, tot half agt, tegen hielden, wanneer zy voor de over* magt moesten wyken,, doch de Bombardier.zich met zyn kanon, onder bedekking van twee Pclot-, tons, in een zyftraat gefteld hebbende, floeg de Vyandeb driemaal af, niet tegenftaande dezelven,, met geveld geweer, het ftuk tragtten re vermeesteren, en eindelyk noodzaakte hy hen, door zyn ftuk, met een kogel en losfe druiven, te lauen, terug te trekken , wanneer de twee Pelottons hen nog eene Decharge na zonden; dan, ten.laatften moest men het voor de overmagt Van den Vyand, en door het klein getal der onzen opgeeven , doch de Bombardiér vernagelde eerst zyn karon, en nam toen de vlug', maar werd Kryssgevangen gemaakt. Ondertusfchen waren de verfchülende poften genoegzaam allen, van vyf kanten, tot op denmarkt, te zaam gedreven, wanneer de Collonel Van Ziif Unhardt een quarré liet formeeren en het een kanon op de punt. ftelde, om de Kortnkfche ftraat te kunnen beftryken', doch het duurde met lang, of de onzen moesten in het Stadhuis wyken, het kanon op de linker zyde plaatfende, doch ook hier konden zy het niet langer houden, en. na dat het kanon, door vier mannen , in eendiepen gragt was geworpen, floeg alles op de vlugt. De Ritmeester Van den Uetivcl, insgelyks een goed been komen moetende zoeken, reedt, met het overfchbt van zyn Esquadron , naar de ! lospitaalPoort, alwaar niet fterk gevuurd werd, en dagt dus daar den 'veiligften aftogt te vinden; dan,even buiten die Poort waren vyf kanonnen, met druiven geladen, en donr een fterk Detachement Infanterie gedekt: egter befloot de Ritmeester om, m t loslèn teugel, er op in te vallen , en , zo doende , zyn Corp;; en den Standaart te redden; welk manmoedig voorneemen hem, hoe wel met grool .verlies, gelukte en te gelyk daar dcor redde hy nog vee- sGrA» geishaje. t Voor, levalU' n e by rour:oin.  $72 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- VENHA* GE. veele vlotelingen, van wien het oog des Vjarlds j door zyn aanval, werd afgetrokken. In dit gevegt hebben de Hollanders heÉ Dorp Tourcoin moeten verlaten, waar by zy den heftigften tegenfpoed ondervonden. tVlenziet thans éen egte Lyst van de dooden, gekwetften en vermisten, in dien ramp, in welken zy, na zig geduurende vier uuren met de grootfte dapperheid verdedigd te hebben , voor de overmagt des Vyands moeiten wyken. Dooden. Kaptein Monny, van het twee* de Regiment van Waldeck; Lieutenant Van Portaly van het zelve5 den Vaandrig Scbü:ze, van Randwyk, Gekwetften. Kaptein Van Motz,vzn Hes» [en- Darmfiad; Cornet de Mey t van de Cavallerie. Vermisten. Kaptein Van Vultè, Lieutenant Van Tbielen en Vaandrig Arnemann, van Hesfen Darmftadt; Kaptein Van Daen 28 Mey is te Veurne een alarm gewees U welk door een Boere Patrouille veroorza; was, hebbende dezelve in den onlfreek van Lt zeele een brief gevonden, die door de wacht c Franfchen op een Rok geftoken was, errdewe $ Gra* venhage. 1 > I t ri i e e y -, kt y. .er  974 NÏEÜWE NEDERLANDSCHE ssGra venha* ge. - 't Voor. gevallene, by Veurne. i ; zy egter verboren hadden ,waar op Zy eenige {endten op elkander deeden. Den 30 zond de Collonel Nlylius rapport uit Yperen aan den Generaal Majoor A. Gr ave van fFaFtehdeben , dn zyne voorposten te Commines. Warneten en Mesfines door den Vyand geattaqueerC werden, verzoekende teffens om een Battaillon foutien, het welk hem ook toegezonden Werd, benevens twee ftukken kanon, en twee Detachementen R .itery. j. Dien zeifden dag kreeg Zyne Hoogheid Prins Frederik ook rapport van voornoemde Collonel ÉFyttu üit Commines, méldende dat dien morgen de .Vvand zyne Voorposten in twee kolonnen aangetas. had , beftaande de eene kolonne uit 500 Bataven , welke de Lys tusfchen Warwick en Commines met Schepen gepasfeert hadden, en de tweede uit too mannen met 6 ftukken kanon en 200 mannen Paardevolk, komende van Armentieres over Neiif Eglife, en die zich te Mesfines vereeoigdr haaden De overmagt des Vyands deed deze posten onder het cotninueele vuuren tot St. Eloy retireeferi, ilwéar vooffz Collonel met het fecours, dat hem ïoor deff Generaal Majoor Fm IFarte islebm, ioegeaÉ 3en was, aangekomen zynde, zich gereed naakte om den Vyanu te delogeeren ;het welk hém ian ook gelukte, vermits hy den Vyand, mettesjenftaan^e deszelfs hevig kanonvuur, met verlies van 4 dooden, 8 geblesfeerden en 13 gevangenen tot over .\Yuf- Eglife terug dreef. Van onze kerft ïs één Paard df)odgefchooten, en j. minnen geolesfeerd , hebbende de Troupen van den Staat, zo Paarden aks Voetvolk, zich by deze gelegenheid;, door het heruunen van huunen onvernii •_• ui yver en onbefchroomdheid, wederom 'of verworven, \■ er volgens heeft de Collonel Myliui alle voorige posten wedéiom bezet, den Vyand over de. Lys 4*  JAARBOEKEN, Jtmy, 179% 975 gedreven, en zich met zyn Detachementen op marscb naar Yperen begeeven. Dien zelfden morgen heeft de Vyand ook de Voorposten by Adinkerke met eenige honderd mannen gealiarmeert, en zelfs met het kanon op onze patrouilles gevuurd, zonder egter eenige fchade toe te brengen, daar hy van zyne zyde waarfchynelyk eenige dooden en gekwetften gehad heeft. Ondertusfchen kwam 'er tyding over den post van Loo, dat alle Franfche posten verdubbeld waren, en dat 'er te Respo, Cappel, Hondfèbooten en Bambeer 4C00 mannen, en te Cappel 3 kanons waren, als mede öooo mannen te Harmouc, waar onder 500 Paarden. Verfcheiden Dragonders en Soldaaten, welke omttreeks Veurne geposteerd waren . bragten de tyding, dat de pasfagie afgefneden cn de Stad omcingeldwas en befchoten wierdt, het welk den anderen morgen den 31 Mey nog nader bevestigd wierd door eenige patrouilles, welke 'snagts verfcheiden Krygsgevangenen van de Franfchen gemaakt, en eenige dood gefchoten hadden. De Vyand heeft aan den kant van Veurne met het aanbreken van den dag alle de voorposten mee gefchut geattacqueerd, en eenige duizend mannen fterk zynde, eindelyk, na hevigeu wederftand van onze zyde, den post van Bulscamp geforceerd , en de attacqueop Veurne zelfs langs de kant van Yperen ondernomen. De Collonel Van Drachftad, welke aldaar commandeerde, verwittigd zynde dat de Vyand mee nog meerdere Kolonnes langs andere zyden, en onder anderen langs het Strand aanrukte, en het du» natuurlyk te vrezen was, dat hy van Nieuwpoort afgefoeden, of zelfs geprevenieert mogte worden, nam zyne retraite naar Nieuwpoort, zonder eenig verlies van aanbelang gehad te hebben, niet tegenftaande de Vyand 8 ponders Houwitzers by zich had, en een fterk vuur gemaakt heelt. Deze retraite , dewelke in de best mooglyke order gefchied, en waar by alles gefauveerd geworden is, Vvv had 's GravenhA- ge. 't Voorgevalle- 71 e by Veurne.  976 NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- VKJSHAGE. V Voor. ! gevalie. tie by Veurne. had geen tien minuten later ondernomen moeten worden , vermits als dan zouden afgefneden geweest zyn. Zyne Hoogheid Prins Frederik van dit alles onderrigt zynde, liet daar op des nagts van den I Juny om i uur het Camp opbreken, de geheele Bagagie onder bedekking naar Kortryk transporteeren , en na alle mooglyke maatregelen van voorzicht genomen te hebben, begaf Hoogstdezelve zich met zyn onderhebbende Troupen op marscb naar Yperen, om vervolgens nog dien zeiven dag naar Dixmuiden te marcheeren, met intentie om Veurne wederom te herneemen; doch te Yperen eenige oogenblikken vertoeft hebbende, ten einde de Troupen aldaar eenige ververfchingen te laaten neemen, werd aan Hooggemelde Zyne Hoogheid gemeld, dat de Franfche de ftad Veurne geheel uitgeplundert, en hoewel ten getalle van öeco mannen, egter op de aannadering van den Collonel Mylius met 300 mannen, gedeeltlyk Keizerlyke, en gdeeltlyk Staaten Troupen, de ftad verbaten hadden, dewelke daar op door laatstgemelde bezet was- Zo dat Zyne Hoogheid met een gedeelte zyner Troupen te Yperen bleef, en met het andere verfcheide posten en plaatzen bezetten. Zyne Hoogheid de Erfprins Van Oranje, fchreef den 8 Juny, uit het Hoofdkwartier te Meenen den navolgende brief aan de Algemeene Staaten; HOOG MOGENDE HEEREN! Ik heb de eer Uw Hoog Mogende hier mede kennis te geeven, dat ik gisterenmorgen, om drie uuren, de Troupen uit het Leger by Doornik hebbende laaten opbreeken, met dezelven vertrokken ben, over Templeure, Nechin en Leers naar Wa- tre-  JAARBOEKEN» Juny, 1793. 9?f trelos, alwaar ik, zonder eenigen vyandelyken tegenftand te ontmoeten, aangekomen, en tot zeven . uuren 'savonds, gebleven ben. , Te gelyker tyd heb ik order aari den Generaal Majoor Van Reitzcnftein gegeeven, om metzy-, öe onderhebbende Brigade, eenige Cavallerie, twee twaalf ponders en twee houwitfers, dc Stad Lahnoy te vermeesteren, en aldaar post te vatten. Op ingekomen berigt dat deze expeditie door voor-' noemden Generaal • Majoor gelukkig ter uitvoer gebragt was, heb ik my vervolgens met de Troupen op marseh begeeven naar Meenen, na alvorens den Coilonel Guefau, met twee Esquadtons, twee Battailions en eenige Jagers ; te Watrelos agter gelaten te hebben, om aldaar post te houden. Heden morgen, om drie uuren, ben Ik met myn ónderhebbende Troupen alhier aangekomen, alwaar dezelve digt by dc Stad hun Leger nedergeflagen hebben, houdende de rechtervleugel den kant van Meenen, de linker die van Kortryk, en hebbendé dezelve de Rivier de Lys voor zich. Ook heb Ik te Moecn n, een half Esquadron en anderhalf Battaillon , en te Aalbeek een half Esquadron en eerl half Battaillon agter gelaaterj. _ Naar Ypres heb Ik gezonden anderhalf BattaiHonj drie Esquadrons, benevens eenige Jagers en de. Volontairen van Beon, om het Corps van myn Broeder te verfterken , als zynde het zelve verzwake door het vertrek van de Ooltehrykfche Troupen, welke hem aangewezen waren om de concert met hem te ageeren, doch dewelke een order ontfangert hebben, om zich by het Corps van den Lieutenant; Generaal, Van Knobelt dorf, te vervoegen* Waar mede, enz* (Was geteekend') W. F. ERFPRINS van ORANGEj Commandant • Generaal. Hoofdkwartier te Meenen, den 8 Juny 1703. Vvv % Üè sGaa- 3e. Brief 'an deH Erfïrinsi  'a Gra- venha" W'ï NIEUWE NEDERLANDSCHE De Franfchen deeden den 10 Juny eenen aanval op het Dorp Watrelos, waar van de Bevelhebber Van Guefau dit verflag aan den Erfprins inzondt: 's "fc/forgens omtrend vyf uuren begon de vyand van Roubaix onze Voorposten op den linker vleugel te attaqueeren; waarfchynlyk was deszelfs voornemen het Dorp te entou^eeren, want in den tyd van een half uur waren reeds alle Voorposten met denzelven geëngageerd, die, om dac kort van te voren de aöosfing der Wagten gefchied was» hier door verdubbeld waren om tegenftand te kunnen bieden; doch dewyl het Dorp zo zeer geëxtendeert is, en onmogelyk alle avenues bezet kunnen worden, was het den Vyand gelukt om mee magt in het zelve te dringen,"en hy zoude geflaagd zyn ons ten eenemaal tc coupeeren, indien de goede houding der aangevoerde Manfchappen , hem niet in zyn verder voortdringen gehinderd', en na; een hevig gevegt, zelfs met het blanke geweer, geheel tot wyken gebragt hadt: hier liet dezelve een Majoor , een Officier en vier man aan dooden ; deszelfs geheel verlies moet confiderabel geweest zyn, als hebbende volgens berigten zyne geblesfeerden op vyf wagens naar Roubaix getransporteert. Onbegrypelyk is het, dat by zulk een sevegt, de onzen geen grooter verlies aan dooden en gekwetften gehad hebben, als in de bygevoegde Lysten gefpecificeerd is. Om den Vyand niet verder meer af te wagten, liet Ik één Battaillon met twee kanons voortrukken, en eenige huizen, die by bezet hield, befchieten \ waar na hy naar Roubaix terug trok , en dus om een uur het gevegt geëindigd was. De fterkte van denzelven, zoude volgens het zeggen der Gevangenen, 3000 man bedragen hebben, doch het is wel waarfchynlyk, dat dezelve ten minften 1600 a 2000 man" bedragen heeft, waarby veel Cavallerie ea kanon.  JAARBOEKEN, Juny, 1793. 9?9 De Koninelyke Pruisfifche Anfpachfche Jagers, hebben zich zeer gediltingueerd, en de Volontairen van Beou overtreffen in bravoure ahen lof; niet minder is het myn plicht hetgediftingueerd gedrag van den Lieutenant Van Cancrtn, Van Hespen-Casfel en den Lieutenant de Veye van Markgraaf Van Baden aan te pryzen, {Was geteekend,) VAN GUESAU, Collonel- Commandant. Watrelos den n Juny 1793. LYST van de DOODEN en GE. BLESSEERDEN, welke de Bezetting van WATRELOS, *j de Affaire van den 10 dezer, gehad heeft. Behalven de Geblesfeerden van de Volotitairei vaa Been . waar van ik de eere hebbe gehad de Lys over te zenden; Hebben nog gehad, dooden engeblesleerden, Het Battaillon Markgraaf Van Baden, een doo den; het tweede Battaillon Van Stokkar, een lig «eblesfeerd. De Pruisfifche Anfpachfche Jagers twee dooden Geen man vermist. {Was geteekend,) Van GUESAU, Collonel- Commandant. ■ Watrelos den 12 Juny 1793. Vvv 3 LYS' 'sGrA- venha- 3E. V Sorgevallene by Watrelos, 1 t t  ©8p NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhagk. ■/ Vaor~ geval* lene by Watrelos. TTeb.be de eer U Hoog Mogende te berichten, ■*-± dat ik, heden middag, rapport ontfangen heb, van den Collonel Guefau, de Watrelos, dat dezelve, heden morgen om 5 uuren, door de Franfchen, welke ? a 3 duizend fterk waren, geattacqueerd was, én, na verjpop van korten tyd, van alle kanten was omringd geworden; dat de Vyand, gerepousfeert zynde, zich egter omgekeerd had en van alle kanten in het Dorp gedrongen, wa§. De Collonel Guefau hier op we- ' der LYST van de DOODEN en GEKWETSTE VRYWILLIGERS van het Corps van BEON, by de Attacque van het Dorp WATRELOS, op den 10 Juny 1-93. Afelin, de oudfte, dood. De Ridder de Jdnvre, gekwetst door een kogel aan het been, Parmentier, eene dye verbryzeld. De la Gandinierc, een fteek met de bajonet in de heup. Du Burgtiet, een fchot aan het hoofd. Huet, een fchot in de regte knie, waar aan hy gevaar loopt van al zyn leven kreupel te gaan, (JVas, geteekend,) Le Chev. DES AYGUES, Kaptein, commandeerende de eerfte Comp, De Erfprins fchreef over deze zaak ook aan de Algemeene Staaten , den 10 Juny dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN!  JAARBOEKEN, Juny, 1793. 981 der naar het Dorp gemarcheert zynde, hadden' de Troupen den Vvand, met de Bajonet, intgemelde Dorp verdreven. Om 8 uuren was dezelve wederom aangerukt, doch zyne atiacque gelukkig gerepousfeert geworden, Einchyk was dezelve , voormiddag ten elf uuren,voor de derde keer genaderd en had de attacque hervat De Collonel Guefau, hen verdreven en vervolgd heb-, bende tot onder het vyandelyk kanon, was ten laatften te Watrelos gelukkig binnen gekomen, iiet verlies van onzen kant is gering^ geweest, beftaande het zelve in agttien geblesfeerden en twee a drie dooden, dat der Franlchendaar en tegen word op veertig begroot. De Collonel Guefau , aan wiens goed beleid de reusfite dezer defenfie voornaamlyk toegefchreeven moet worden, meld my,dat ten uiterRen voldaan is geweest, over de bewezen dap. perheid en het goed gedrag, zo wel van.de Omcieren als der Gemeenen. Hy fpreekt met byzon. deren lof van den Lieutenant Van Cancrm , vat het Regiment Hes/en Dragonders en van der Lieutenant de Veye, van het Regiment Markgra ve Van Baden, als hebbende zich geduurendt dezë affaire zeer gediftingueert. Ik heb ook rapport van den Generaal- Majooi Van Reitzenflcin, uit Lannoy ontfangen, waai bvmy kennis geeft, dat,den 8 dezer ,'s morgens vroeg, de Anfpachfche Jaagcrs handgemeen ge raakt waren met den Vyand, welke vyf honden mannen fterk was, dat dezelve tot aan het Lege: te Lampoupan terug gedreven was; dat vervol «ens, den 10, des morgens om 4. uuren, de Vy and , met een groot aantal Cavallerie en Infante rie, benevens twee ftukken kanon, 'van den kan van Rysfel genaderd was, doch dat terwyLd Collonel Van Moeken van de Pruisfifche Huslaf ren welke te Willem post had, eene bewegin Gemaakt bad , ais of hy Hem wilde attacqueerer. de Anfpachfche Jagers den Vyand terug gedreve Vvv 4 "a( s Gka- iENHA3e. Brief san den Erf tirins. » tl 9  93a NIEUWE NEDERLANDSCHE 's Gra- v'enhage. j j j j hadden , met agter'ating veler dooden, zynde 'er aan zyn kant een Officier en vier mannen geblesfecrd geworden. Waar mede enz. W. F. ERFPRINS van ORANGE, Commandant • Generaal, Hoofd-Kwartier, te Meenen den 10 Juny 1793. Twee dagen daar «a fchreef nog de Erfprins aan Hun Hoog Mogenden dezen brief: HOOG MOGENDE HEEREN! ïk heb de eerU Hoog Mogende rapport te doen, 1 dat ik, gisterenavond, uitgetrokken ben, met le Troupen alhier gelegerd , om, zo moogiyk, Ion Vyand uit het Dorp Werwick te verjaagert n aldaar post te vatten. Den Generaal • Majoor Mas Vaii Waldeck, met het Battaillon Van Quadt n éenige ligte Infanterie, den voornoemden post ran vooren attacqueeren.de, werd dezelve ook er gelyker tyd door myn Broeder van ter zyden aggetast, én na verloop van twee uuren bemeeserd en de Vyand genoodzaakt zich te retireeren. Het is met zeer veel leedwezen, dat ik my tcf;ns genoodzaakt vinde, U Hoog Mogende te aoeten berigten, dat de Generaal-Majoor Prins fan IVa/dcck, wiens kolonne het hevig vuur van wee Batteryen heeft moeten uitltaan ,zeer zwaar an den Ichouder gekwetst is geworden, gelyk ok twee Officieren, van het Regiment Van )uadt, de Kaptein Nagel en de Vaandrig //ooenliuizen , zynde de laatfte aan zyne bekomen rond reeds overleden. Heden morgen zyn de Troupen alhier terug geamen, en hebben het Leger wederom betrokken, na  JAARBOEKEN, Juny, I7S>3- 983 m alvorens de posten van Halluin en Roncq.be-1 zet te hebben. Waar mede, enz. W. F. ERFPRINS van ORANGE, Commandant - Generaal. Hoofd-Kwarder te Meenen, den 12Juny 1793. Zie hier een verflag nopens het nemen van het Dorp Werwick over de Lys , op den 12 Juny 1793: „ Zyne Hoogheid, den Generaal Erfprins van Oranje, de vrye communicatie over de Lys te Werwick willende hebben , en de Franfchen, welken, aan de overzyde, verfcheiden batteryen opgeworpen, het gedeelte van Fransch Werwick geheel geretrancheerd en met kanon voorzien hadden, var daar willende verdryven , deed een corps troupen van den Staat, uit het leger, op breken, en marcheerde, met het eene ge deelte van het z-lve, van Meenen op Halluin en Bousbeek, orn^ Warwick, van teJ zyde, te attacqueeren." „ Te aelykertyd deedt Zyne Hoogheid de Generaal Prins Frederik van Oranje, 11 Ooftenryksch Werwick, den zeiven nagt. een bauery opwerpen, en ook een corps dei troupen, onder zyne orders, avanceeren om het zelve van voren te attacqueeren." „ Een divifie van gemelde Corps, ondei de orders van den Lieutenant - Generaal Vat Mönfier en den Generaal-Majoor Van Go Vvv 5 sGra- /enha3e. 1  984 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venha" (se. ! 3 I < ■] ! lowkin, werd geposteerd voor Ronck, naar den kant van Linfelies, ooi den vyand, die zich in een fterke magt aldaar bevondt, in refpecl: te houden." „ De tweede divihV, onder de orders van den Generaal Majoor Vstn 's Gravenmoer, werd , op de hoogte tusfchen Ha;luin en Ronck, gepoiteerd, om de eerfte divifie te fouteneeren, en de communicatie met Bousbeek te onderhouden." „ Tot de attacque was beftemd de avantguarde van dit corps, onder de orders van Zyne Vorftelyke Doorluchtigheid, den Generaal-Majoor Prinfe Van Waldeck, welke beftondt uit eenige Jagers van Laudon, en Van Bylandt, benevens eenige 5cherpfchutters, Ooftenrykfche en Staatfche Husfaaren, de battailions Van Quadt, Darmftadt, en het Grenadier- Battaillon Van PlettenbergJ' „ Zyne Hoogheid te Bousbeek gekomen zynde,deedt den vyand, door de ligte troupen, langs alle kanten, zeer ontrusten, om deszelfs attentie alleen langs dezen te trekken, en ordonneerde, dat, zo dra de bat:erye, die door Prins Fredrik opgeworpen vas, begon te werken, men zich niet lang net fchieten zoude ophouden, maar ten eerlen het Retranchement beftormen, en met le bajonetten op den vyand afgaan." „ De kanonnade van den vyand was heel ïerk, en zyn onophoudelyk vuur duurde vel een uur; doch, zo dra de battery van ?rins Frederik begon te werken ,gefchiedde le attacque door het battaillon Van Quadt, ia een confiderabel cartetschvuur uitgeftaan te  JAARBOEKEN, Junyï 1793. ©85 te hebben, by het welk de Prins Van Waldeck, (die, nog oogenblikkelyk te vooren, tot de manfqhappen riep, kinders! toont dat gy Hollanders zyt,) door een cartetschkogel, aan den linker fchouder, en een kogel door den rug geblesfeerd wordende, van zyn paard nederviel." „ De vyand zich zo dapper aangetast vindende, nam in alle fchielykheid, op Linfelles en Commines, de vlagt, en het zelve wierd, met verlies van één Lieutenant en twee mannen, benevens vyf en twintig geblesfeerden, bemagtigd." „ Onder de geblesfeerden zyn doodelyh gekwetst, de Generaal-Majoor Prins Vat Waldeck en den Kaptein Van Nagelt, vat het Regiment Van Quadt De Lieutenan Van Hogenhuizen, is3 korte uuren na dai hy zyne blesfure ontvangen had,overleden.' „ De mindere geblesfeerden zyn , de Lieu tenant - Kwartiernieelter ■ Generaal Knocfi, ei den Lieutenant Van Cotsbauzen, van he Regiment Van Quadt, drie kanonniers , ééi tambour, en vieren twintig mannen, vai het Regiment Van Quadt" „ Zyne Hoogheid heeft ten eerften d brug van communicatie, over de Lys, doe herilellen, en dezelve bezet hebbende, z dra alles Ril was, met de avantguarde, naa Bousbeek terug getrokken, en vervolgen Halluin en Ronck hebbende doen bezetten met het geheele corps in het leger teru gekomen." „ By de a&ie hebben zich byzonder ge diftingueerdj de Kaptein Van Hoey, va d sGra- VENHAQE. 1 1 t 1 1 ft 1 ) r s » Of i n e  \ *sGra- venhace. $86 NIEUWE NEDERLANDSCHE de Artillerie , de Lieutenant Van Windsheim, en Vaandrig Crommelin van het Regiment Van Quadt, als mede de Corporaal van de Artillerie de Ruiter, en de Sergeant J G Schintz, van het voorfchreeve Regiment Van Quadt." „ Zyne Hoogheid, den Heer Prins Frednk-, heeft te Werwick gelaten, den Generaal-Majoor Prins Christiaan van Hes/enDarmftant , met één Esquadron, twee en één half battaillon en veele ligte Infanterie, 20 Keizerlyke, als Staatfche, en heeft zich vervolgens, met de rest van zyne colonne, naar Yperen begeven." Men vernam daarna , dat de GeneraalMajoor Prins Van Waldeck, aan zyne bekomene wonden was overleden, zo als zulks ook wierdt gemeld in den navolgenden brief van den Erfprins Van Oranje: HOOG MOGENDE HEEREN! Het is met het uiterfte leedwezen, dat ik my verpligt vinde Uw Hoog Mogende kennis te geeven , dat den Adjudant van den Heer Generaal - Majoor Prins Lodewyk van Waldeck my rapport is komen brengen, dat Zyne Doorl. heden avond te Kortryk aan de gevolgen zyner bekomeue wonden overleden is. Zo het Land aan hem een bekwaam en ..doo,r zyne uitftekende dapperheid en werkzaamheid verdienstvollen Officier vermist, is deze flag voor my in het byzonder treffend, daar ik meer dan eena gelegendheid gehad heb te ondervinden, dat zyne begaafdheden geduurende den loop dezer Campagne tot meer nut en voordeel van de Krygsope-  JAARBOEKEN, Juny, 1793. 987 Tatïen hadden kunnen ftrekken, en hem geen andere fout te last gelegt kon worden, als zyn al te groote drift en moed, welke ook de onmid delbaare oorzaak van zyn dood geweest zyn» Zyn overige berninnelyke hoedanigheden, waar door hy zig de agting en liefde van een ieder had weten te verkrygen, doen hem met regt algemeen betreuren. Waar mede, enz. {Was geteekend,') W. F. ERFPRINS van ORANGE, Commandant - Generaal. Hoofd Kwartier te Meenen, den 14 Juny 1793. Wy befluiten het verflag der Krygsverrigtingen van ons Leger, voor deeze maand, met den volgenden brief: HOOG MOGENDE HEEREN! Sedert myne laatfte Misfive aan U HoogMogenden geadresfeert, is 'er by de Armée mets van aanbelang voorgevallen, het welk Hoogst, derzelver attentie eenigzints waardig had kunnen zyn. De Collonel Van Guefau, my kennis gegeeven hebbende, dat de gantfche Armée van den Generaal Cufline den post van Watrelos attacqueeren zoude, heb ik twee Battailions, met eenige Cavallerie, naar Hérveaux gezonden, met order, om, in geval zulks gebeuren mogt, den voorfchreeven post te fouteneeren, doch de Vyand heeft zich in 't geheel niet vertoond. Ik heb heden nagt aan voornoemden Collonel Van Guefau. welke den post van Watrelos, mei zeei 's GeavenhA- be. Tweede Brief van den Erfprins.  *88 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGra- venhage. Brief van dei ■ Erf. prins. zeer veel beleid, verdedigd en gefouteneert heeft, order gezonden,' om met zyne onderhebbende manfchappen naar Turcoin te marcheeren en aldaar tot nadere bevelen post te blyven houden. De tydingen, die ik daaglyks , zo wei uit de 'Franfche Nieuwspapieren, als uit andere informatien, van den innerlykeu toeftand van Frankryk ontfangen heb, tooneh ten duidlykften aan , dat de oneenigheden 'er hoe langer hoe meer aangroeyen , zynde dezelven , in eenige Departemen* ten, zo hoog gerezen, dat de Nationaale Conventie 'er niet meer erkend word* De Armée van de Royalisten, onder bevel van Gaston, had, na herhaalde voordeden gewonnen te hebben , zich meester gemaakt van Saumur en la Fleche , en maakte zich gereed om naar Parys te marcheeren. De Spanjaarden waren in Frankryk ingedron* gen, en hadden het Fort Aux Bains bemeesterd en in bezit genomen. Verfcheiden Steden, zo alsLyon, Marfeille én andere waren in vollen oproer^ Waar mede enz. (Was geteekend,) W. F. ERFPRINS van ÖRANGÉ, Commandant - Generaai. Hoofd - Kwartier te Meenen, den 22 Juny 179$. Voor den R.aad van Staate heeft de Agent Èh St.llicu-.ur Militair C F. Meyèr, den 17 juny den Eed afgelegd, als Gevolmagi tigde, voor den Prins Willem GèoRge^ Frèdrik van Oranoe en Nassau, als Chef van het Corps Artilleristen ten dieri-  JAARBOEKEN, Juny, 1703. 989 fte dezer Landen, en Kaptein van eene der nieuw op te rigten Compagnien in dat zelfde Corps. Het Vonnis van den Kfygsraad over den Bevelhebber Akxander Grave van Bylandt, die Breda aan de Franfchen in Febrüary overgaf, is eindelyk uitgefproken, houdende, dat de Beul hem het zwaard zoude over het hoofd zwaayen, en hy vervolgens in eene gevangenis op Loevenftein voor zyn leven worden opgefloten. De uitvoering van dit Vonnis moet gefchieden op de Wallen van Breda zelve, dus ter plaatfe, alwaar de overgave van deze fieutel der Republiek , deze Republiek in de grootfte bekommering bragt. Maar de ftrafFe van het Zwaard over het hoofd, door verzagting kwyt gefcholden zynde, is die veroordeelde , onder geleide van Krygsvolk naar Bre* da overgebragt, alwaar zyn Vonnis op Stads wallen over hem is uitgefproken, en hy vervolgens naar Loeveftein gebragt, De Overfte van het Corps Ingenieurs, welke dooi zyne valfche berigten omtrend de midde^ len van verdeediging niet weinig tot de fchandelyke overgaaf toebragt, is met infamie gecasfeerd. De overige 17 Officieren, di( in den Krygsraad mede tot de overgaaf geftemd en geteekend hebben , zyn tot een huisgevangenis van een jaar en 6 weeker verwezen, en door verzagting, wordt hen de reeds verlopene tyd, zedert welken Z3 in bewaaring zyn genomen, daar op geree kend. De kosten van deze rechtsgedinget moe s Gra- fEKHA* 3E. i k  990 NIEUWE NEDERLANDSCHE 'sGrA- venhage. moeten ook door de verwezenen worden gedragen , en die van den Graaf Van Bylandt, beloopen 40000 Guldens. L E Y D E N. Zie hier het Programma van het Taaien Dichtlievend Genootfchap: Kunst wordt door arbeid verkregen : TTet Taal- en Dichtlievende Genootfchap, on■*■ -* der de Spreuk: Kunst word door arbeid ver* kreegen, binnen deze Stad gevestigd, heeft op Woensdag den 15 der maand Mei zyne Jaarlykfche Vergadering gehouden, onder de voorzitting van den Heer Arnoldus Soek, welk dezelve met eenen Lierzang, de Verloskunde ten onder* werpe hebbende, opende. In die Vergadering is uitfpraak gedaan over de ingekomene Prysvaerzen op Benjamin Franklin, en daar by gebleeken, dat niet een dier Stukken aan de grootheid des onderwerps ten vollen beantwoordende , en dus waardig is gekeurd, om met den uitgeloofden Eerpenning bekroond te worden; dat egter de arbeid der trrydgenooten, wel verre van geheel onverdienstlyke te zyn, in tegendeel genoegzaame blyken van kunstvermogen oplevert, om, by eene tweede moedige pooging, een' meer gunftigen uitflag te mogen hoopen; byzonderlyk van den Dichter desLierzangs, geteekend met de volgende regels. In dir zeigd fielt der Welt der Gottheid Gna- den - Finger ; Du bist ein grosrer Mann als alle Weltbzwin* ger. — als wiens werk gewislyk eene gunftigeonderfcheiding waaraig is, en, door zynen gelukkigen aanleg  JAARBOEKEN, Juny^ I7&3- ^ le? voor de gewensehte volmaaking zeer wel vatbaar fchynt: Op dezen grond derhalvfcn , en uit aanmerking hoe zeer een voldoenden Lofzang op Franklin onze natie zoude vereeren , hebben Befchermheeren en Beftuurders befloten dit onderwerp, als eene buitengewoone Prysftoffe, ander, maal op te geeven, en dus, op nieuw,een gou-, den Eerpenning uit te looven aan den üich. ter van het beste en der gedagtenisfe van zo groot een man waardig Dichtftuk op Benjamin Franklin. , Het Genootfchap biedt zynen gewoonen Gouden Eerpenning aan, aan den Dichter van het beste der goedgekeurde Dichtltukken over den invloed der jchoone Weetenfchappen op het geluk der Maatfchappy, naar aanleiding van het gezegde van Horatius: Ingenieus didicife fidelïter artes, emollit mores, nee finit effc feros, en een Zilveren aan dien Dichter, wiens Ruk góed bevonden ed naast by het best gekeurde te ko nen geoordeeld zal worden. De Diehtérs gelieven hunne Vaerzen, naai het voorfchrift der Wetten, voor het einde dezes jaars aan Karei de Pecker Pieterszoon, Secretaris van het Genootfchap, te zenden. By voorraad wordt voor i?94 opgegeeven: de Verlic h f'iH °"# HetöGenootfchap biedt al mede een Gouden Eerpenning aan, aan den Schryver van de beste Nederduitfche Verhandeling ter beantwoording van de vraag: Weiken invloed heeft de tham heerfchende frnaak voor .het f.ntimenteeie op dt Poëzy in ons Vaderland?, gelyk ook een Zilveren aan hem, wiens Werk in wezenlyke verdienften, het bekroonde ftuk naast by zal komen. De Stükken moeten vóór den eérfteh var Lentemaand des volgenden jaars aart den vooriioemden Secretaris gezonden Worden. Vööi een volgend jaar wordt opgegeeven: De vereisch Xxx lét, den. ProgPi van 't Genoot'" fchapi ■ I  992 NIEÜWE NEDERLANDSCHE Lëy- den» Progr. van 't Genootfchap. Amsteldam. Een Amerikaansch Fregatfchip, the Ilïu* firiaus Prefident genaamd, en komende van Mauricius, liep door byzondere omftandigheden van deze tyden , in January dezes jaars 1793, in Texel binnen, boe zeer anders zyne beftemming naar Duinkerken was. In Duins was de Schipper gewaarfchouwd van de tydsomftandigheden , en door de Londenfche Kooplieden Turner en Compagnie en Donald en Burton gelast om op Amfteldam te komen, en zyne lading aan Hope en Comp uit te leveren, ©og Hope $n Comp bevroedende, dat zufks zoude kunnen fchynen aan re Ioopen tegen het OcVooy der Oost-Indifche Maatfchappy, vonden raadzaam in dit byzonder geval zicfe tot ten eener goede Ver taaling, byzonder van Dichtftukken. Het Genootfchap nodigt ieder die lust heeft; uit, tot het bewerken der Levens befchryvingen van Dichteresfen en Dichteren in voorige jaaren uitgefchreeven, voor zo verre dezelve niet reeds door Eerpenningen bekroond zyn; met verzoek dat zy, die naar een Zilveren Eerprys daar omtrend dingen willen, hunne ftukken voor den cerften van Lentemaand 1794 aan den voorgenietden Secretaris doen geworden. tëene Verhandeling over de Vereischten in zodanig eene Levensbefchryving, door den Heere f. 'J. Vertui, vervaardigd, is in 1792 door het Genootfchaff uitgegeeven.