3110
A 3












B a. I E V
VAN
Heer HEROLD
VAN
B JU I & JO JL M 3£ JE*
A E N
SJEBBE DONIA
VAN
C O L L U M,
Over de Nuttigheid en Voordeelen der Mi* litaire Jurisdictie in eene Republiek;
Waar by in P. S. nog gewaagt word van eene Anecdote van, Jr. H. VV. v. Hambroick, Premier te Leeuwaarden.
W O R K U Af, J5yD. Glastra, met Privilegie van den Premier,



Ter P^AETSVULLING,
| De Prins heeft tot regeeren regt Al zou zulks ook 't Land bederven, 'Hy kreeg, zo raeskalt Piet, dit yoorrecht voor zyn Erven,
Wel! was 't Edict dan minder echt? Voert Jaeb hem te\gemoet, Dat heeft den Prins verdreven; En des. al niettemin, !t is toch den fchop gegeeven. Hoor, roept Francyn, vat ook de £oe, Maer by zyn Horens, zo als toe. A> 't V01.k zyn recht gebruikt en laet zyn tanden kyken 1 '£ Een zal zo wel als 't a.er bezwyken.
Aristogiton.
fJit h Stamboek vais



( 3 ) Zierikzee dm 10 Nov. 1782.
Myn Heer!
Dat dikwyls uit kwaed gqed voorkomt? en het ongeluk van e'énen dikwerf het algemeen tot heil verftrekt, is eene waerheid door de oud-erviuding geleeraerd. Het geval dezer dav gen alhier gebeurt, zal er een "bewys van opleveren. Het afrosten en pionderen van een eerlyk "Burger, die niemand bele digd had r— het verleiden en bederven van een Fatzoenlykc Juffer — en het ophangen van ééncn enkele Corporael — zal 'hter een ligt verfpreiden , over de regtvaerdigheid van den militairen Krygsraed, en de wysheid van onzen doorlugtigen Erf-Prins het .welk misfehien noch nimmer gezien was. V En veelligt hoe langs hoe meer de harten der Burgeren doen ontbranden , in liefde tot — en het hebben van — eene krygsmagt binnen hunne muuren , welke zo geweldadig is — in het ftraffeu der boos? heid.
Maer laet ik ter zaeke koomen,
van per Wissel, Burger van dceze Stad, een viy wel gezeeten Koekebakker, en van onbefproken wandel, Iaet"zvn oog vallen op zeker Juffrouw Balle , te Haeptjlede woonachtig *1 en word niet geheel ongunllig ontvangen.
Waerfchynlyk had op haere keuze niet weinig invloeds, eene vroegere misdadige minnehandel met dcii Luitenant Koehoorn yan het Regiment van Famars, van wiens verleidinge zy het flagtofFer, en eene ongelukkige getuige nenweezig was.
Koehoorn, door het aenzoek van van der Wissel, misfchien te leur gefield, in zyne hoope om de reeds mishandelde jPi/J/*. Balie t dqor eene herhacide verleiding geheel te bederven, misgunde haer, dit misfehien eenige middel ter haerer weder verheffing : En krygsman zyude , bedoot hy , om het te dwarsboomen, tot niets minder dan Geweld. ' ' :
,D%Krygsmagt trekt te zaemen in zekere Herberg, beftaende ytf Gapt. Menso , en den fous-luitenant Albert van Dam, Cen Corporael cq twee foldaeten — en de niets kwaeds vermoedende van der Wissel , word aldaer uitgenodigd. Hy verlchynt; eu zyne verfchyning diende ten krygslciize. Menso en van Dam oordeelen , dat hy de hoed niet laeg genoeg had afgenomen , en eifchen fatisfaéïie van zulk eeueti geweldigen noon. Straks word men handgemeen , en d<; overmande van Der Wissel decrlyk afgerost — ten huize uitgczeult — en einüeiyk mt mededogen door Koehoorn in de iloot getrapt — word voorts ter plondenng overgegeven acn den Corporael en de twee ïowaeteu, die hem al zeer fpoedig van zyn hortode en gereed üeld berooiden. Vreeslyk was de opfprack, door dat geval vcroorf^m' Ue Krygsraed zelve zag zich genootzaekt er kennis van ie neepen. En floeg dit vonnis: Menso en Koehoorn moesten «enigen tyd in de Provoost zitten — van Dam werd gecasA s feert



( 4 )
feert — de Soldaeten gecondemneerd om gegeczelt, en de Corporael gehangen te worden. Nanwlyks was onze dierbaere ErfPrins bezig om over dit vonnis, zyn Doorlugtigheid ter approbatie toegezonden te raedplegen, of van Dam vroeg een nieuwe Krygsraed, en beweerd clacr in , dat hy dat flaen en trappen meer had befchouwd als een badinage, dat door een dag of wat in de Provoost te zitten, geboedt was — dat hy ten dien einde alleen de fchuld had op zich genomen; maer dat hy nu ziende de regtvaerdigheid van den Krygsracd, moest betuigen , dat en Menso en van Dam ook wel degelyk hadden meedcgedaen, en dus deezeu zich door een valfchen Eed hadden weeten er van af te helpen.
Ook deeze (lukken werden den Stadhouder eerbiedig toegezonden, en alles gewikt en gewogen hebbende, vonniste zyne Doorlugtighcid. Dat van Dam één jaer zitten moest in de Provoost in 's Hage. Menso en Koehoorn 6 weeken. Dat de Soldaeten moesten worden gefield op vrye voeten, en de Corporael gehangen— welk vonnis punctueel is uitgevocrt; terwyl de Corporael ten Hemel is gevaeren, met het geheim in zyn hart bedoren, wie de verdere medepligtigen waeren, en hoe veel elk fchuld had, zynde hem toegezegd zyn leven te zullen redden , wanneer hy dit geheim bewaerde, zo als hy aan twee Predikanten betuigd heeft.
Wanneer gy myn vriend! dit geval nu in alle zyne byzonderheden nagact, zult gy als dan niet met my overéénkomen, in het geene ik het hoofd dezes gezegd hebbe? De wysheid van den Stadhouder — de regtvaerdigheid van den militairen Regtbank, wiens hoofd onzen Erf-Prins is, en zonder wiens toelaeting hy niets vermooge; en al het nut uit zulke edele inrigtingen en deugden voortvloeiende, (laen dus niet als op den voorgrond afgeteekend? — dat vvy dan den deerlyk mishandelde vander Wissel— de onteerde jonge Juffrouw Balle — en den gedooden Corporael beklagen ! — maer laet ons den militairen cenen Eerzuil toewyen, die hunne deugd, en de roem van hunnen regtbank, zo grootsch ten toon fpreiden — flegts ten kosten van Perfoo» nen, waer van de ééne gehangen — de tweede getrapt — beroofd — geflagen — en de derde onherltelbaer de kroon van het hoofd gelïoolen.
Ik ben.
P.S. Ik kan niet voorby U te melden eene waare Anecdote uit FwEstARB» Jr. Hambroicr , Premier van Leeuwaarden , bevond zig cenige tyd geleeden ut «en bellend Hoerhuys. De Major kwam juist daar Vifitatie doen en Corrigeerde deroffiaen of die van zyn gezin rterk. Dit verveelde , zo 't fchecn, den edelmoedigen Premier, zo dat hy ten voorfchyn trad , de defenfie op zig nam , en den Major gebood heen te gaan, die hy zelf naderhand nog tot loon voor zyne waakzaamheid ftraf zou hebben doen ondergaan , door eenige dagen in arrest te doen zetten. Wat dunkt U ? dit is oo'< eens Princen Gunfteling ! maar »t fpreekwoord zegt z» JijrJcr zo fthaxpea: Similis fimili gmdeU üal te lydzasrn Volk, dat zulke Kegctw ten duldt!