I






kERST'EMAif
PRiECEFTOR
DER JONGE
Notarissen.



PR JCEPTOR
DER JONGE
NOTARISSEN;
O F,
de WISKUNST
DER.
NOTARIAALE PRACTIJK:
KORTLIJK BIJ VRAAGEN EN ANTWOORDEN» MIDSGADERS DOOR INSTRUMENTENPAARTOE BETREK K EL IJ K,GEDEMONSTREERD EN ZAMENGESTELD,
DOOK.
Mr FRANCISCUS LIEFENS KERSTEMAN, Profesfor honorair en DoStor der beide rechten.
Te A M S T E L D A M, bij J, B. E L W Ë, u d Z c x e.






VOORREDE.
Dit kort en volzaaklijk zamenftel over de Notariaale Praclijk, heeft geen uitgebreider verhandeling gedoogd,als zijnde Hechts gefchikt, tot het geeven van private lesfen over eene weetenfchap , die van zulk een onbedenkelijke noodzaaklijkheid, en aanmerkelijken invloed, in de Burgerlijke Maatfchappij is: ondertusfchen heeft men dit beknopt tractaatjen , gedeeltelijk getrokken uit de beste fchrijveren, gedeeltelijk opgehelderd met de benodigde Explicatie'n en daar toe behoorendeopftelIen van Injlrumenten van eigen Inventie, alleenlijk willen doen dienen, om een generaalen grondflag te leggen, tot de kennis der uitgeftrekte pligten van het Notarisamt, ten einde door middel van dien , zo wel aan eerfte aankomelingen, als aan jonge Notarisfen op eene gemaklijke wijze *3



vi VOORREDE,
een voorlopig denkbeeld te geeven, hoedanig zij zig in fommige duistere en finguliere gevallen in de oeffening van het Notaris-* fchap te gedraagen hebben; en het geen vervolgends tot eene meerdere volkomene inftruclie in de voorgeftelde private lesfeh, door uitgewerkte en beredeneerde voorbeelden vollediger zal worden betoogd.



BLADWIJZER
DER
HOOFDSTUKKEN,
Waar van in dit TRACTAJTJEN gehandeld wordt.
I. Hoofdfi. Over het notari sa rit. bladz. i
II. Van acten en contracten. . • . s
UI. —— Vo.U de rato caveeren. so
IV. —r Van transactiën. ai
V. — Van compromissen. 30 VI. — Over Notariaale transporten. . ' . 40
y I. — Over oi!li ga tien en borg-
togten. . . 46
VIII. — Over PüOcuRATiüN, zo ge-
veraale als fpeciaale. . 57
IX. — Over huuk." en verhuur, _
koop- en verkoop. 6?
X, — Van police van assu.
kantic] certeparth ijen, bodemarij. c« water o/bijl-brieven 74 * 4



viu BLADWIJZER
XI. <—m Van maatschappij. , 77.
XII. — Vm attest ati en s» cer'
t1ficatien. . . 8l.
XIH. — Van wissel, assignatie en
Protest. . . 87.
XIV. — Van novatie. . . 90.
XV. Van insinuatien. . . yi.
XVI. — Van trouwbeloften. • 98.
XVII. —— Van hüwf i.ijks voorwaar*
den, de Revocatie van dien en gemeenschap van goederen. IO3.
XVIII. sm Van de lex hac edict. cod.
secund. npptms en vert i gtingen. . . 115.
XIX. —— Van dt collatie en cavel-
cedullen. . •
XX. Van donatiEn etcAUSA mor-
tis intervivos. 129.
XXI. «— Van codicillen, testamen¬
ten, zo in het generaal als in het bijzonder; als mede van de onterving, midsgaders van het beftaan en vergaan derzelven. . , 132.
XXH. *T Van le8aaten , pe^lkgaa" TEN, QUARTA falc1da, leGITIMA , trebell1 a ni QUE
porti'én , en het jus accressen Dl. 179»
XXIII. ——Van fideicommis e» vrucht¬
gebruik. . . . 194.
XXIV. —— Van curateurs, executeurs ,
voogden en administra* teuas. 199.'
XXV. -— Van het versterfrecht en de
f verkiezing van het zelve. 208.
XXVI. Van het ju« dehberandi, midsga' ders het adieeren en repudieeren van een ervenis. . . 217.
XXVII» Qvtr het recht nn QqllateraaL 33?.



BLADWIJZER
DER.
FORMULIEREN.
Nw. i, FORMULIER, van een contract van associatie of compagnieschap, bladz. 15. 9t » ■ tusfchen man en vrouw
in cas van feparatie, tafel, bed en bijwooning, met infertit van de willige condemnatie. ig, 3« ' ■ transactie, wegens erreur in een onderhandfche obligatie. . . m?.
4* ■" i-i. - ■ ■ « over een ervenit die neg
niet litispendent is. . a8. 5* ———- compromis. . 27»
6' transport van een obligate. . 44.
7' — oulig atie (jimpele) 53.
8« ■ " ■■■■ waarbij twee perfoonetl
verklaaren Jchulaig te zijn, 54,



X BLADWIJZER
o, • feoiieTocHT, waarbij Wei
peïfoonen zig tot borgtogt colt' Jlitueeren. . 54»
iö. ——— door een getrouwde vrouw
gegeeven voor haar' man. 55»
li. procuratie (fpeciaale)
ad Ut es. 6i»
ia. ■ (gmeraalé) • 62.
13. • (fpeciaale) ad negotia., 63*
14. ■ — (generaale) . 65*
15. h uurce10u llen, . 73.
16. attestatie. . 85.
17. protest van non acceptatie. 88»
jg, —■ i n si nv at iv in cas matrimo.
nieel. . . 93.
19, , —— waarbij de geïnjinueer'
de gtïnfinueerd wordt, om zijn gevanteerde atïie te infiitueeren. 95.
20.' — t30uwbel0pte. ico.
si, -' n huwelijks consent W»
een wedune, ten aanzien van haar minderjaarigen zoon. 101. as ■ 1 —--•— —— van een* vader aan
Zijn meerderjaarige dochter. 102»
83. huwelijks voorwaar¬
de, met infertie van de in- en aan • te brengene goederen. 110.
24. ——- — — Een ander . 112*
45, -y— — inventaris van de aan-
tebrengene goederen. . 114.
ê6. 1 ■ — renunciatie lex hac.
Edic. C. Secund. Nupt. 117.



BLADWIJZER Xt N°. 27. FORMULIER van een vertigtikis. 118»
2H. —>__ — scheiding. . 122.
29. — donatie 1nteuvi vos. i3i.
"o. — r——— causa mortis. I31.
31. testament ( mulueel)
tusfchen -man en vrouw. J40. 3a> ———- «. van man en vrouw, waarvan den testateur vóórkinderen heefc, . iy| 33. — ~_ tusfchen manenvrouw, waarbij de goederen, na den dood van den langstleevende moeten gaan, aan de wedemjafche familie; als mede de injtruclie der ouderen in de legitime portie; het verkiezen van het fchependoms verflerfrecht, en de claufule refervatoir. , 155 34. — —-_ __yan maa m vr0UWi
waarvan de vrouw vóórkinderen heeft, met de claufule re. fervatoir. t 35- — — door een getrouwde vrouw
- buiten weeten van baareh man 161.
3 • •"— waarbij een perfoon
testateert met legaaten. .
37' ' ' van een perfcon, waarbij
zijn dochter wordt gelaaten, de keuze van de legitime portie, of de fidei commisfaireervenis,



til B L A D W IJ Z E R
N°. 88» FORMULIER va» e«n entierhandfcht acte, uit krachte van de clau*
süle reservat01r. 17$
39. - testament tmondeling.) 177
40. —— keuze ( Acte van) - I87
4L ~—^- falcïde portie (hte êé)
moet gerekend worden. . 191
42. 11..vooGDijE (Aie vare) 205
43. —-— assumtie iActe van) zof
44. —,jus ÜELl ber ANDI (victa
van) , t 231
45. ADIEERTNC (Acte Vfl») *33
4Ö. —repüdieer i e g van)ibid,



D Ë
PRÜCEPTOR
DER JONGE
NOTARISSEN.
I. Ovtr het notarisamt.
Vraagt, at is een Notaris? ^«tw. Een openbaar beamtfchrijver van alle ge* loofwaardige Inftrurnenten cn Aften , bij ieder voor hem te pasfeeren : zijnde daartoe bij 's Lands booge Overheid, na voorgaande examinatie, op brieven van voorfchrijvinge bij de Steden of Ambachtsheerlijkheden, alwaar hij 't Notarisamt wil exerceeren j aangenomen en gemagtigd. Vraagt» Wat is derzelver amt ? Anti». Dat ligt korthjk opgefloofen iii den eedj bij den aanvang van hunne bediening gedaan, dewelke hoofdzaaklijk hierin beftaat:
i.) Dat hij van alle Inürumehten en Aften P dewelken voor hem worden gepaslèerd eii A



2 PK A M CEPTOR der
verleden, behoorelijk prothocol houden» en dezelven ordentelijk gadeflaan zal. 2.) Dat hij in 't ftellen van de Inftrurnenten wel lette, om te ftellen de naam en woonplaats van de comparanten. 30 Dat de comparanten hem Notaris of getuigen bekend zijn. 4») Dat hij in alle Inftrurnenten ftellen zal, het jaar, de maand en de dag, wanneer hetzelve gepasfeerd is, en voords verzorgen' dat hetzelve door de comparanten , benevens hem Notaris en getuigen, wordt getekend.
Vraage. Waarvan moet een Notaris legaale kennis keilen?
Antw. Vooreerst van allerhande handelingen en overeenkomften; ten tweeden, van alle ervenisren, t zij die ex testamento, of 't zij die ahinteflato aankomen ; en ten derden , van de goede inftellingen van allerhande aften en contraften.
EXPLICATIE.
Behalven de oudheid en noodzaakelijkheid van het notarisamt, (zijnde van al te groote extenfie en uitgebreidheid, om in 't kort beftek van dit werkje verhandeld te worden; waarom tot explicatie van dien , bijzonder gerenvoieerd wordt, tot
het rechtsgeleerd woordenboek,hladz»
3°S tt feqq. en tot de Inleiding van het nieuw
oefenschool der notarissen, blüdz. 3
tot 9 ingejloten',) behalven de oudheid en noodzaakelijk-



jonge NOTARISSEN. 3
leid,zeggen w'j, zo fpefteert tot een' grondflag van liet Nutarisfchap, de veertien articulen van den eed, waaraan de gantfche pligten van hun officie bepaald zijn, en hoedanig formulier, raakende den eed der Notarisfen , woordlijk het volgende behelst; als ten I.) Dat hij belooft en zweert de staaten van holland en westfriesland, als zijn hooge en fouveraine Overheid gehouw en getrouw te zullen weezen: II.) Dat hij zig eerlijk zal gedraagen in het officie van het Notarisfchap ,en dat getrouwlijk exerceeren: lil.) dat hij niet zal ftaan over eenige contracten die hij weet, of verhementelijk prelumeert, te weezen fraudulens , fimulaat, ufinaia of anders naar rechten verboden:
IV. ) dat hij niet en zal ftaan over testamenten daar inne gefchieden exhezedatie, dan met expresfie van zaaken, en in prefentie van ten minden twee fchepenen:
V. ) dat hij niet en zal ftaan over testamenten of andere contracten, daar in eenige onroerende goederen , erven of onlosbaare renten getransporteerd, of gemaakt zullen worden, eenige geesclijke plaatfen contrarie den placdate van den lande: VI.) dat hij mede niet zal ftaan over eenige ftipulatien van transporten , hypothecatien van onroerende goe. deren, (erfpachten en thienden onder de onroerende begreepen,) noch van fchepen , fchuiten noch. jachten , noch over ftipulatien van transporten , fchepenkennisfen , die recht van fpeciaal verband hebben ; noch van gehypothekeerde los. of lijf-rentenbneven, Inisting of jnaflijkiche rentebrieven op landen, huizen, erven of onroerende goederen*
A 1



4 PR^CEPTÖR der
noch van bijlbrieven of verbandbrieven op fchepen, fchuiten of jachten; noch van iets dat volgends de ordonnantie van den veertigften penning, zo op de vaste goederen als op de fchepen als boven geëmaneerd, de impost van denzelfden veertigften penning te betaalen fchuldig is: VII.) dat hij van alles wat voor hem gefchied en gepasfeercl zal worden, deugdlijk Register en Prothocol houden zal: VIII.) dat hij in alle inftrurnenten zal ftellen 't jaar, de maand en de dag op welke dezelve zullen worden gepasfeerd: IX.) dat hij niet zal ontvangen of pasfeeren , eenige obligatiën, geloften, contracten, aliënatien, testamenten of laatfte wille van perfoonen, hem onbekend , ten zij dat de getuigen, in dezelve inftrurnenten genoemd, als lieden van eer, en waardig van gelove, hem Notaris bekend zijn, en dat zij getuigen affirmeeren , dat de perfoonen zulks zijn, als zij hen baptifeeren en noemen, en het zelve verklaaren; in zijne inftrurnenten , zeggende : in tegenwoordigheid van zulke of zulke getuigen die mij geaffirmeerd hebben, de perfoonen van de testateurs of comparanten, hun lieden wel bekend te zijn volgends het placaat van den jaare 1540: X.) dat hij in alle zijne inftrurnenten infereren zal de woonftede van de perfoonen die eenige aften voor hem pasfeeren zullen: XI.) dat hij de contrahenten, testanten of eenige andere afte pasfeerenden , terprefentie van getuigen, klaarlijk en duidelijk de voorfz. acten en inftrurnenten voorlee. zen zal, en dat in zulker taaien dat de voorlz. contrahenten en getuigen 't zelve zullen mogen verftaan ; XII.) dat hij de claufule etcetera in de inftru-



jonge NOTARISSEN. 5
inenten gefield, den contrahenten inpetreeren en beduiden zal, zulks dat zij lieden 't effect van dien mogen verdaan, en weeten waarin zij lieden verbonden zijn, en hetzelve in de grosfen zijner inftru* menten extendeeren en in het lang uitdrukken, op dat er geen duifteiheid uit voorkome : XIII.) dat hij zal nakomen en onderhouden de refpective placaaten en ordonnantiën bij de ed. gr. mog. heeren staaten van holland en wéstvriesland , zo in den jaare 1624 en 1664: als mede fpecialijk den 15 Augustus 1667 > °P net nt;ffen van liet recht van 't klein zegel gedaan emaneeren (*) en XIV.) voords alles te doen, dat een getrouw en legaale Notaris fchuldig is, en behoort te doen.
Van acten en contracten.
Vraage. ^JCeeft eens eene diffinitie van' het] onderfcheid tusfchen een aüe en een contraSt ?
Antw. Dat een A&e alleen bij één perfoon, en contracten bij twee of meerdere perfoonen verleden worden.
(*) Al het zelve wordt gevonden in de Nieuwë," nader verbeterde en geamplieerde ordonnantie op het klein zegel van den 28 Augustus 1716; in het placaat van 22 December 1733; mitsgaders 30 September 1744 > *« ««•derf RESOLUTIE van 17 Februarij 1746.
A3



6 PR^ECEPTOR oer
Vraagt. Wat is een ContraSt ?
Antw. Een handel of overéénkomst tusfchen twee of meer peifuonen, waarbij zij zig wederzijds verbinden tot het predeeren eeniger zaake; met dat gevolg dat de een op den anderen recht krijgt, om te doen volbrengen het geen bedongen is.
Vraage. Hoe worden dtzelven verdeeld ?
Antw, In tweederlei: i.) gefchreevene, en 2.) monclingfchen.
Vraage. Wat is een gefchreeven Contracl ?
Antw. Het welk door gefchrift en ondertekening der Contractanten wordt bekrachtigd: en worden wederom cnderfcheiden in tweederlei: als die voor Notaris en getuigen gepasfeerd, en die onder de hand getekend worden. Vraage. Wat is een mondling Contracl ? Antw. De zodanigen, die in prefentie van getui. gen wordeD getroffen en aangegaan.
Vraage. Is er geen onderfcheid tusfchen zodanige Contracten ?
Antw. Niet in derzelver weezen of beftaan , maar in de wijze, dewijl 't gefchiift geen wezenlijk deel van 't Contract is, maar alleen ter geheugenisfe dient; ten zij expresfelijk ware geaccordeerd,datde overeenkomst niet zoude beltaan, zo dezelve niet in gefchrifte ware gefield.
Vraage. Ikevederleie foorttn van Contracten zijn er?
Amw. Zo veel als 'er handelingen ouder de men' fchen zijn,
Vraage. Wie vermogenz;-gdoor Contracten verbinden? Antw. Alitu uie zulks uit gebrek der Natuur of
PRyECEPTOR oer



jonge NOTARISSEN. 7
door de wet niet zijn geprohibeerd of verboden; daarom kan een vrouwsperibon , meerderjaarig zijnde geworden, zonder door een' voogd te zijn geadfifteerd, zig bij een Contract vei binden: a.) een ge. trouwde vrouw die openbaare negotie of koopmanfchap doet, voor zo veel de koophandel haar betreft: 3.I minderjaarigen wanneer dezelven van den Souverain hebben bekomen Veniam cetates; en ten 40 minderjaarigen die zig ten huwelijk willende begeeven,met toeftemoüng, en ten overftaan van hunne ouders.
Vraage. Welke perfoonen vermogen verder geene Contrasten aantegaanl
Antw. Minderjaarigen zo mans- als vrouws-perfoonen, wanneer dezelven niet zijn geadfilteerd van hunne voogden.
Vraage. Wut efftü heeft een Contract als het zelve bij een minderjaarige is aangegaan1?
^niw.Dathij .daardoor bevoorrecht zijnde,zijnMede-contractanten kan verobligeeren tot het nakomen van het gecontracteerde, daar integendeel, hij benadeeld zijnde, tot de preftatie niet kan worden gecontringeerd. .
Vraage. Welke perfoonen vermogen al verder geene Contract aantegaan?
Antw. t.) Geen kwistgoederen, hof- of itads kinderen, doch zijn niet te min van waarde, wanneer dezelve vóór haar ftads-kindfchap zijn aangegaan: 2O geen zinnelooze, dolle of malle perfoonen : 3.) die doof en ltom geboren zijn: 4O getrouwde vrouwen zonder adfiftentie van haare mannen, als A 4



g PR^CEPTOR der
geconfidereerd wordende, door het huwelijk onder de voogdij van haare mannen te zijn gekomen.
Vraage. Waarop heeft een Notaris te letten in het •jiattksn van een Contract ?
jlntw. Dat hij regard neeme op de perfoonen die voor i.em compareeren, of zij contracteeren mogen of metj of zulks uit hunnen naam danin qualiteitgefchiedt, of dat dezelve zijn erfgenaam of boedelhou. der of houdfter, en zulks daarvan in het contract inentte maake.
3.) Ten opzichte van de zaaken, dat hij dezelve in eene goede i.rüe naar haaren aart en natuur op den Hideren doen volgen, mitsgaders kort en bondig en ui6t wijdloopig ter neder ftelle: over zulks meiden* de site dubieusheid in woorden.
3., Dat de conventie niet zij flrijdende en aanloopende egen hec recht of de plaatslijke costumen.
En ten 4.) dat hij daar niet in ftelle dan het geen volgt-nds de meening en intentie van de Contractanten overeenkomt.
Vraage* Welke Contracten zijn er die tegen het faht ftrijnen'i
sitaw. 1.) Die uit fchandelijke en oneerlijke oor.zaaken of bedrog hun oorfprong hebben.
a.) Die ftrijden tegen de vrijheid van uiterfte wüle, wraroin geen ervenis bij verdrag kan gegeeven wc-ïden, aangezien daar door de magt en vrijheid v*n testamentmaaken zoude benomen worden.
5,) Die gefchieden van toekomende ervenisfen van menkhen die nog in leven zijn, orn dat zulks ftrijdt tegen de wet en goede zeden,



jonge NOTARISSEN. 9
4. ) Daar bij een weduwe en jonge dochter zig verbinden, dat die 't eerst van haar zal komen te trouwen aan de andere een confiderabele fomme zal uitkeeren; als ftrijdende tegen de godlijke en wereldlijke rechten , en direct aan Joopende tegen de vrijheid van te huwelijken.
5. ) Die prefumtie van woeker hebben.
En ten ó.Jmitsgadersfrauduleufecontraëten waar door 'slanks of f!ads middelen zouden wordenbenadeeld, Vraage. Waaromtrent vermag men Contracten aan gaan ?
Antw. Omtrent alle eerlijke, geoorloofde en niet verbodene verhandelingen; des mag men een Contract aangaan, om het leven te behouden ; ook zo een waarbij de Contractanten ftipuleeren, dat des eerst ftervende erfgenaam aan den langstlevenden eene zekere fomme gelds zal uitkeeren.
Vraage. Is een conventie waarbij de Conlra&anten zig op prnne verbinden, ook bejlaanbaar, en vermag een Notaris zulks pasfeeren ?
Antw. Ja,indier< hetzelve niet inhoudt eenige woeker, of extra hooge bedingen.
Vraage. Vermag een Notaris een Contract voor hem pasfeeren van weddingfchapptn ?
Antw. Ja! als er fchenkings meening is , om den een of anderen zodanige fommen te vereeren.
Vraage. Op wat maniere worden de Contractanten tot het nakomen van 't geconverteerde best verztfordl
Antw. Door een vrijwillige overgifte om zig bij den Hove of lager Rechteren in den inhoude tc doen en laaten condernneeren.
A 5



Io PRiECEPTOR. der
Vraagt. Hoedanig worden dezelven ingejteld? AntwAn diervoegen: „Toe nakoming van hetgee„ nevoorfz.ftaat, verbinden zij comparanten hunne „ perfoon en goederen, dezelve Hellende ten be„ dwang als naar rechten; te vreden zijnde zig in den inhoude deezes over en weder vrijwillig bij
den Edelen Achtbaaren Gerechte van , te
„ doen en laaten condemneeren, ten dien einde con,, ftitueerende en magtig te maaken , de Heeren
A.... en B...., beide Procureurs voor welge„ melden gerechte poflulecrende, zo om de voor„ fchrevene condemnatie te verzoeken, als om daar5, in te confenteeren refpedtive."
Vraage. Tot wat einde dient de willige condemnatie?
Antw. Om dat er geen middel van herftel tegen is, en waar door veele procesfen worden befnoeid en afgiTneden.
Vraage. De conflitutie van Procureurs in een willige condemnatie is,die revocabeVl
Antw. Ja; en wordt even gelijk andere procuratie gerevoceerd.
Vraage. Worden op onderhandfche AElen ook willige condeninatiè'n gedecerneerd?
An'.w. Neen , de reden daarvan is deeze; om dat de procuratien op de Procureurs om litè te ageeren, niet anders mogen verleeden worden, dan voor een' .Notaris of voor het Gerecht, zullen zij in rechten geoorloofd wezen.
Vraage. Wat valt er verder nopens de Contracten nog te reflctleersn?
Antw. Dat de contractanten in gevalle eenige ques-
PR^CEPTOR der



jonge NOTARISSEN, n
tie uit het gefloten contract mogte refulteeren, niet anders convenibel noch in rechten aanfpreekelijk zijn, als ter plaatfe daar zodanige eene conventie of contract is aangegaan en geflooten.
EXPLICATIE.
Onder de obfervatiën of noodzaakelijke aanmerkingen, weiken eene directe betrekking tot deeze materie hebben, is het vooreerst zeker, dat allerhande Notariaale acttn en injlrumenten in het generaal, zo wel als alle contracten in het bijzonder, die voor een' Notaris en twee gequalificeerde getuigen gepasfeerd worden, na rechten kunnen en moeten beltaan, en des hier te Landen volkomen geloof verdienen, zo als onder anderen folidelijk geleerd wordt,bij groti us, Inl. Lib. i part. 17. N. 15 & 16: hoewel er 1'ommige verzuimde requifuen kunnen zamenloopen, waardoor dezelven in cas van litis contéftatie niet zoude behoeven te worden gereipecteerd; gelijk bij voorbeeld, als de prefent geweest zijnde getuigen bij zodanige notariaale inftrurnenten geadfifteerd hebbende, uit verfcheidene wettige oorzaaken ongequalificeerd,en onbevoegd waren om te kunnen getuigen; in diervoegen worden, volgends het befchreeven rechten overeen komftig de comtante praCtijk, algemeenlijk aangenomen , voornaamlijk de navolgende perfoonen uitgefloten, cm als getuigen bijhet pasfeeren van notariaale aften en injlrumenten zonder onderfcheid wat benaaming die ook draagen mogen, ie kunnen aüfifteeren: als 1.) joflgmans be«



12 PR.jECEPTOR.der
neden de veertien jaaren oud; 2.) zoonen des huisgezins en alle anderen, welken dén comparanten ' eenlgzins in den bloede beftaan; 3.) burgerlijke verkwisters of onder curateele ftaande perfoonen i 4) dolle, razende of krankzinnige menfchen 5.) ftom, doof en blindgeborene perfoonen, als zijnde ten opzichte van de laatften bijzonder reflectabel, niet alleen dat zij den comparanten behoorde te kennen, maar dat zij hen moeten den; 60 vrouws. perloonen gehuwd of ongehuwd; 7 O hermaphroditen of half man en vrouw; 8") vader en zoon, van den Notaris, welken de acte pasfeert; en ten p.) alle infaame perfoonen die als zodanig bij vonnisfe van den Rechter verklaard zijn.
Een tweede requifit,niet minder noodzaakelijk tot het pasfeeren van allerleie notariaale inftrurnenten, zonder uitzondering , beftaat eigenlijk daarin;-dat de Notaris of ten minften één der prefent zijnde getuigen, de comparanten dienen te kennen; waarvan daan apparentelijk het aloud gebruik herkomftig is , dat zij in de aften voor hen gepasfeerd, doorgaands ftellen de claufule, mij Notaris bekend: ondertusfchen is het algemeen gevoelen der Rechtsgeleerden dat de uitlating van diergelijke claufule daarom de kracht van het inftrument niet beneemen zoude, voor zo verre ter goeder trouwe, aan de overige re. quiüten was voldaan;de reden hier van is pertinent om dat een publicq en gequalificeerd beamtfchrijver. narechten geprefutneefd wordt, aan deeze en de overigefolemnitei'en van het Notarisfchap volgends den bij hem geprefteerJen eed , in alle zijne gepasfeerde



jonce NOTARISSEN i3
neten'! en handelingen te hebben voldaan, zo lange het contrarie van dien niet kan worden bewezen; en gevolglijk dat een notariaal inftrument, alfchoon er de voorgaande gebruikelijke expresfie niet in geinlereerd ware, daarom volkomen beftaanbaar zoude weezen , voor zo verre zodanig een beamtfchrijver op gerechtelijke requiluen naderhand kon doen confceeren , dat niettegenftaande de uitlaating van den ouden flenter, mij Notaris bekend, hij waarlijk de comparanten perfoonlijk had gekonnen , of dat ze hem, door twee getuigen, bij hem voor lieden van eer en geloof gereputeerd, zo in haar perfoonen, woonplaatfen als qualiteiten , bekend gemaakt waren.
De beide laatfte of allergewigtigfte obfervatiën, welken een Notaris in het zamenftellen van alle de verfchillende foorten van inftrurnenten in het oog dient te houden, komen noodzaaklijk hierop uit: in de eerjle plaats , of de compareerende perfoonen in hunnen eigen naam, dat is, voor hun bijzonder privé, dan onder naam van een ander ageeren,om daaruit te kunnen proberen of zij in het eerfte opzicht komen in qualiteit als erfgenaamen , dan als tranfport hebbende, of op eene andere recht verkreegene wijze; als mede of zulks in het laatfte opzicht gefchiedt als last en procuratie hebbende, dan wel pi qualiteit van naastbeftaande, voogden, executeurs en curateiirs , of de rato caveerende voor andere perfoonen, waarvan de comparanten de adminiftratie van zaaken is toevertrouwd: in de tweede plaats, dat de Notaris zig zorgvuldig dient te infor-



>4 PRiECEPTOR der
roeeren, of de perfoonen die voor hem in zijne qualiteit compareeren, na rechten bevoegd of onbevoegd zijn, Zig bij afte notariaal op hen zeiven, zonder adfiftentie van eenig toezicht hebbende perfoon wettiglijk te kunnen verbinden : want indien er eenige oorzaaken van ongequaüficeerdheid aan de zijde van de comparanten plaats had, ten zulken refpefte dat er een gebrek van de Natuur, minderjaarigheid ofaridere wettige redenen obfteerde,zo zoude het notariaal inftrument, hoe krachtig ook gemaakt, volgends de wetten, nnl, van onwaarde en geheel onbeftaanbaar zijn: niet minder valt in deezen nog te reflefteeren, dat alle foorten van aften en inftrurnenten, welke vooreen openbaar beamtfchrijver gepasfeerd worder>, aan de comparanten duidelijk, en in zodanige taal die zij verftaan , in prefentie van beiden de getuigen, en niet in derzelver abfentie, alvoorens hunne ondertekening, behooren voorgeleezen te worden, vermits zonder dat het inftrumenr caducq zoude z'jn; want als iemand, in cas van proces , de exceptie proponeerde, dat hem de afte niet voorgelezen was geworden, en op fundament van dien tot nulliteit van dezelve concludeerde,zoude, aangezien de daarbij genoemde getuigen, bij de voorleezing niet prefent geweest waren, derhalven daardoor aan partij het middel benomen zijn, om het contrarie re kunnen probeeren, en des het geheele inftrument in duigen doen vallen ; behalven deze gewoone voorzorgen , welke alle voorzichtige Notarisfen dienen te pradhfeeren, is de ondertekening der prefent zijnde getuigen, van even groote noodzaakelijkheid, in allerhande ac



jonge NOTARISSEN. i*t
ten notariaal zonder onderfcbeid , en wel voor» naamlijk in een testamentaire dispofitie, uit aanmer. king van de nadeelige gevolgen, weike daar uit voor de geinllitueerde erfgenaamen zouden kunnen refulteeren ; want indien, bij voorbeeld,een testateur of testatrice , (taande het pasfeeren van het testament, te overlijden kvvame, vóór dat de ondertekening der getuigen gefchied ware , zoude hetzelve nief voor een folemneele uiterfte wille, maar Hechts voor een noncapatif of mondeling testament gerekend worden, geJijk bij alle de Rechtsdoctoren eenparig geopinieerd wordt, en ook conform is aan het befchreeven recht, volgens de L. 3 ff. de Tcfiament Milit.
FORMULIER, van een contract van associatie of compagnieschap.
„ Op Huiden oen enz. „ compareerde voor mij n. n. , Notaris publicq „ bij den Edelen Hove van Holland geadmitteerd, „ te... refideerende, en voor de nagenoemde ge„ tuigen.
„ A , woonende te , ter eene,
en
B , mede te woonachtig terande.
„ re zijde.
En verklaarden de comparanten met den „ anderen te hebben aangegaan en gefloten een com. „ pagniefchap in het oeffenen van een' timmermans-



16 PRiECEPT OR der
„ w'nkel en de negotie daar toe fpecteerende; onder detze. navolgende condkien en bepalingen. „ terftelijk, dat deeze compagniefchap zal duu.
,, ren, tot zo lange een van de comparanten dezelve aan den anderen zal komen optezeggen. Ten tweeden, dat de winden en verliezen , wel-
,, ken ftaaude die compagniefchap zullen worden gedaan, en komen te vallen, door ieder van de
,, comparanten voor de helfte zullen worden geno*
„ ten en betaald. „ Ten derden, dat de inkoop der goederen tot de voorfz. timmermans winkel en negotie behoo-
„ rende met onderling en wederzijdsch confentdoor
„ den comparant ter andere zijde zal moeten gefchie-
„ den.
„ Ten vierden, dat de comparant ter andere zij„ de gedurende de voorfz. compagniefchap zal moe. „ ten verrichten en beftuuren, alle de zaafcen tot 9, voorfz. timmermanswinkel behoorende, en daar „ inne moeten obferveereit, al het geen ten mees„ ten nutte van de compagniefchap zal worden „ vereischt, en voords effectueeren en verzorgen, „ dat door de knegts en bedienden } die in der tijd „ benodigd geoordeeld zullen worden, behoorelijk „ werd gedaan het werk, hetgeen aldaar door „ hen moet worden verricht, gelijk mede door de
comparant ter andere zjde behoorelijk zullen „ moeten worden gehouden de boeken' encasfa,
uit de voorfz. fabriecquen 'negotie fpecleerende; „ en voorts in het generaal zodani.; en in dier voe-„ ge ten aanzien van dezelve fabricq en negotie
han-



jonge NOTARISSEN. 17
handelen en gedragen als een goed en bekwaam com,, pagnon fchuldig en verpligt is te doen; en vervol3, gends's jaarlijks aan den comparant ter eenre , of d^s«, zelfs gequalificeerden moeten doeu en overleve» j, ren, behoorelijke rekening en verantwoording v an
zijne gehad hebbende directie, als mede een' fhat ,, van de winden en verliezen , welken in der tijd „ zullen zijn gedaan en gevallen, en de zuivere helft der winden aan den comparant ter eenre, of zijn „ gequalificeerden af te geveen en te voldoen.
„ Ten vijfden, dat de comparant ter eenre of ie„ mand van zijnen wege, rot en van de boeken die
door den comparant ter andere zijde, nopens de s, voorsz. compagniefchap, zo als hier vooreu is „ gemeld, zullen worden gehouden, ten allen tijde „ zal hebben vrij acces en vifie.
„ Ten zesden, dat tot voordzetting van de voor„ fchrevene fabricq en affaires , zullen worden ge-
„ emplojeerd de fchuuren (taande op den bin-
„ nen deeze ftad, en aan de refp. comparanten in e> „ gendom toebehoorende, en de reparatiën die aan „ dezelve inmiddels zullen worden vereischt, geduu„ rende de voorsz. asfociatie, ten laste en voor re„ keuing van de gem. compagniefchap moeten wor„ den gedaan en verrigt.
„ Ten agtden en laatfflijk, dat geen der compa„ ranten, nu, en in der tijd, geduurende de voor„ fchreevene compagniefchap, eenige negotie of affaire „ vanzodanigen aart als waarover hier voaten is ge)t contracleerd, zal mogen doen voor eigen en parri„ culiere rekening, 't zij alleen of in compagnie met
n



i§ PRiECEPTOR dïs
„ een ander, als met elkanders fchriftlijke toetten?. „ ming en confent. „ Verbindende zij refp. comparanten, voor de na' 9, koming van het geene voorichreeven Haat, hunne ,, perfoon en goederen, onder verband en bedwang w als naar rechten.
Gepasfeerd binnen den voorfz. enz.
N". 2. FORMULIER vaneen contract tusfchen man en vrouw, in cas van feparatie, tafel, led en bijwoning, met infertie van ü de willige condemnatie.
3, Op Huiden den enz. 's, compareerden enz.
n A j ter eenre, en
B..... deszelfs huisvrouw voor zo veel des „ noods door mij Notaris geadülteerd, ter ande„ re zijde,
„ Woonende de comparanten binnen deeze ftad.
„ Te kennen geevende, dat tusfchen hen lieden „ comparanten waren ontüaan, zodanige oneenighe.
den en verwijdering van gemoederen dat hun lieder w zamenwoning daar door geheel en al ondraagelijk „ was geworden.
„ Weshalven zij comparanten het nadeelige] ere „ ruïneufevan dien apprehendeeren,enzo veel moge„ lijk alle onaangenaamheden wilden vermijden, te „ rade zijn geworden, zig van den anderen, tusfches



jonge NOTARISSEN. |jp
Si tafel, bed, bijwoning en gemeenfchap van goederen te fepareeren, op de volgende conditiën* „ Dat een ieder van hun comparanten zullen na zig neemen, alle die goederen welke door ieder ,, hunner ten huwelijk zijn aangebragt, eu tot ieders afzonderlijke negotie zijn fpecteerende.
Dat voorfchreeven feparatie gedaan zijnde, ieder hunner uit de acquesten van ieders particuliere ne„ gotie, zig zeiven zal moeten fubfifteeren, en voorts [ „ tusfchen hen comparanten geen continuatie van gemeenfchap, in winst en verlies , noch van ervenisfen, bellervenisfen, ftaande huwelijk te vallen, „ zal plaats hebben. ,, Dat wijders de fchulden, ten laste van hun comparanten , tot nu toe gehad hebbende , en tor gei ,, meene huishoudinge behoorende , door ieder van „ hun voor de helfte zullen moeten worden voldaan „ en betaald, en de verdere fchulden die door ieder „ van hun comparanten, voor dato of ftaande dit hu» „ welijk , uit hoofde ieders negotie, bereids zijn gecon„ tracteerd en gemaakt , en die ieder hunner na da„ to dezer in eenige manieren zullen maaken , moeten j, worden voldaan en betaald door den geenen die „ dezelve zal hebben gecontracteerd, het welk tot „ ieders narigting van de Puie van den Raadhuizedeezer ftede zal worden gedenuncieerd. „ Laatftlijk dat de comparante ter andere zijde } j, voortaan zal hebben en behouden, de admimltra,, tie van haare eigene goederen, renuncieerenrie de s, comparant ter eenre, ten dien opzichte, voof zo 3 2



so PlliECEPTOR DEi
}, veel des noods van de maritalemagt, hem narechten „ competeerende.
s, Belovende de comparanten de een den ander, „ in het vervolg geen de minfte moejelijkheid, met „ woorden of daaden te zullen aandoen,veel minder el„ kander te injureren: tot preltatie van 'tgeenevoor„ fchreeve ftaat, verbinden zij comparanten hun»
ne perfoonen en goederen , geene van dien uitge-
zonderd, dezelve refp. Hellende ten bedwang als „ naar rechten.
„ Te vreden zijnde tot naarkoming van 't voorfz. „ gecontracteerde , hun vrijwillig bij de Edele „ Achtbaare Heeren Schepenen deezer ftad ,
te doen en laaten condemneeren, ten dien einde „ conftitueeren, en magtig maakende de Heeren
D..., en G , beide Procureurs voor welge-
„ melden Gerechte postuleerende , zo om de voor.
fchreeven ceudemnatie te verzoeken, als om daar. „ in te confenteeren refp.
III. Van de rato caveeren.
Vraage. \^7at betekent de Rato cavecrenï Antw. Een verbintenis of borgtogt, waarbij iemand zig zeiven tot verzekering van partij verpligt, dat de abfenten en genoemde mede geïnteresfeerden3



jonge NOTARISSEN. 21
zijne handelingen zullen ratificeeren ên van waarde houden.
Vraage. Tot hoe lange blijft zodanig iemand die hem mor een ander de rato caveert , verpligt ?
Antw. Tot dat voor wien hij zulks heeft gedaan, is geratificeerd en goedgekeurd, welke ratificatie, door eene nadere afte onder de grosfe wordt gefield.
Vraage. Welke perjoon is hei gepermitteerd om voor een ander de rato te caveeren ?
Antw. Een iegelijk die het toegefhan is te handelen ; doch zouden de vrouwsperfoonen,het zij weduwen of meerderjaarigen die dezelven aangaan, moeten renuncieeren van de beneficie die haar, wanneer zij borge blijven, te ftade komen , terwijl dit mede een fpecie van cautie is.
IV. Van TRANSACTIËN.
Vraage. W at is eene Transactie?
Antw. Een overeenkomst tusfchen partijen litiganten, over de questie welke nog litispendent is voor den Rechter.
Vraage. Over welke zaaien vermag wen te tranfi. geeren ?
Antw.J.j Over een twijfelachtig en onzeker ongedeci* deerd hangend proces ;2.)over zodanige questië-3, waar iitt oogenfchijnelijk procedures zouden kunnen reful-
B 3



m PR^CEPTORder
teren : en 3.) over alle actiën in cas injuriën, deflo» ratie, kraamkosten en reeds gedaane alimentatiën, die iemand aangedaan wordt of overgekomen is.
Vraage. Welke uitzonderende gevallen zijn er, daar ever men niet naar rechten mag tranfigeeren ?
Antw. 1.) Die liquide , verfierd of imaginair zijn; a.) lijftogt tot alimentatie nagelaaten ,ten zij met content van den rechter; 3.) niet over de penningen die (trekken moeten tot de alimentatie van een in onecht geboren kind; en 4,) gelijk mede niet over differenten van een testament dat nog niet geopend of voorgeleezen is. Vraage. Wie vermogen te travfigeren? Antw. De zodanigen die door de wet of Natuur niet verboden is te contracteren: zo kunnen voogden, en curateurs, met autorifatie van den domicilairen R echter tranfigeeren ; ook mag een leenman dagingen ten opzichte van een twijfelachtig gefchil aangaande het leen , zelfs buiten toeftemming van den leenheer.
Vraage Welke perfoonen vermogen met den anderen met tranfigeeren?
Antw. In een generale bewoording dient, dat geen minderjarige of onder curateele ftaande perfonen ver. mogen te tranfigeeren, zonder toeftemming en confent van hunn' voogd of curateur, als mede dolle, malle, krankzinnige, dove en flomme, en voords niemand, ten zij hij daartoe fpeciaal ware gequalificcerd.
Vraage. Wat valt er verder te ohferveerea in het op. Jlellen van een transactie ?



jonce NOTARISSEN. as
Antw. i.) De overeenkomst;2.) dat men de ques. tie, waar over getranflgeerd wordt,duidelijk en klaar ter neder ftelle; 3-) de conditiën van overeenkomst; 4.) de renunciatie van reliëf; en ten 5.) de willige condemnatie.
Vraage. Hoedanig wordt algemeenlijk eene transactie volgends den regel van rechten bekend?
Antw. Dat dezelve niet wel mogelijk buiten extra zwaare verongelijking kan worden geëxtingueerd en vernietigd, maar dat zij daar voor wordt gehouden, even ais of zij de kragt van een rechterlijk vonnis had.
EXPLICATIE.
transactie, anders na het oud Nederduitse», grondwoord genaamt Dadnig, is, (wat uitlegging fommige Juristen daaraan ook willen geeven,) in een volftrekten zin niet anders dan een conventie, verdrag of overeenkomst tuslchen twee of meer tranfigeerende perfoonen; dan, alhoewel een Notariaale, transactie in een zeker opzicht, eenige overeenkomst heeft met een compromis, die voor een' Notaris en getuigen gepasfeerd wordt,om dat zij beiden ten oogmerke hebben.de zaak in questie buiten decifie van den Rechter te adfoupiëeren, zo zijn zij nogthansin haare grondbeginfelen van effeéïe merkelijk van den anderen onderfcheiden, aangezien bij een transactie, partijen zeiven, met wederzijds confent, hunne dif. ferenten, door middel van onderling geapprobeerde B 4



«4 PR^ECEPTORder
bedingen en conditiën, afdoen, daar integendeel bij acre compromisfen, den ftaat des gefchüs wordt verbleeven aan de beoordeeling en uitfpraak van arbiters ondertusfchen is het een vaste regel in de rechtspleging, dat alle foorten van transactiën, uit hoeda* nige oorzaake dezelve ook geboren mogten worden , Imre betrekking hebben, tot deezetweederleiediftindte gevallen, als in de eerde plaats, over procesfen die nog werkelijk litispendent, maar nogthans door geen vonnis van den rechter gedecideerd zijn ; en in de tweede plaats, over zaaken en verfchillen, waaróver apparentelijk procedures daan aangelegd te worden; en in cevolge van deeze generale diffinitie, behoren daar onder bij uitzon dering allerJeieonderfcheidene actiën in cas van mjuriën, defloratie , eroneufeüjk getekende contracten en fchuldbekentenisfen, afgeperdc fponfaüa of trouwbeloften, mitsgaders allerhande zaaken, welke buiten crïmineele pourfuites kunnen blijven\ en waarvan het dus volkomen gepermitteerd is te mogen tranfigeeren: onaangezien hetzelve in depractijk algemeen aangenomen is, waarvan de Norarisfen vèrpligt zijn, bij het pasfeeren van diergelijke inftrurnenten, de comparanten zorgvuldig te informeren dat een transactie hos krachtig ook gemaakt,na dato dat een rechtshangende questie, door een diffinitif gewijsde van den rechter beflist is, alfchoon hetzelve nog niet gcpronuncieerd, of ter kennisfe van de tfanfigeiiten gekomen ware, uit de natuur krachtloos en van onwaarde h.
Her geeft onder de Rechtsgeleerden althans weinig bedenking, ja het is genoegzaam een conftanteregel



jonge NOTARISSEN. 25
in de practijk die door ufantie ingeflopen is , dat een Notaris geen zwaaiigheid behoeft te maaken,om indillincteiijk over alierhande zaaken en handelingen in den Burgerftaat voorvallende, transactie te pasieeren, daar van zelfs niet uitgezonderd zijnde, fommige crimineele gevallen, voor zo veel de daar bij geiuteresfeerde perfoonen betreft, doch echter ongeprejudicieerd en onverkort, het recht van de hooge Overheid, als zijnde het vervolgen en onderzoeken der misdaaden (leeds een object, welke tot het departement van een Procureur ■ Generaal, of van de officieren in de (leden en ten platten lande , crimineele jurisdictie hebbende, behoort; maar het is ondertusfchen een ftuk van vrij meerder oplettendheid voor de Notarisfen, om te onderzoeken, over hoedanige zaaken het volftrekt ongepermitteerd is, te mogen tranfigeeren: in een zeker rechtsgeleerd tractaat hebben wij ten dien opzichte her volgende aangetekend (*) , generalijk over alle foorten van zaaken die liquide, , verfierd of imaginair zijn; en fpeciaïijk over een „ lijftogt tot alimentatie van een behotftige per„ foon nagelaten , ten ware zulks gefchiedde op ge„ zach van den Rechter; insgelijks is het bij dewet„ ten uitdrukkelijk verboden te tranfigeeren over Ievensonderhoud bij testament gemaakt, dan onder „ confent en goedvinden van den Magiflraarderplaat,, ze , onder welker jurisdictie de refpedlive tranfigen„ tenwoonen; de reden van dit verbod is voornaam-
(*)Zte IIOLLANDSCHE PLEITZAAL, Cdp,
6, pag. 207 et 208.
B5



9.6 PR£CEPTOR der.
„ lijk daar op gefundeerd, ten einde de perloon
aan wie het jaarlijksch onderhoud gemaakt is, „ door de prefentatie van gereede penningen , zig „ zeiven niet zoude laaten berooven, van het geen „ hem tot zijne lijfnooddruftigheden benodigd was, „ en dus op die wijze tot een onherftelbaare armoede „ vervallende, ten bezwaare van den ftads Diaconie„ huize niet zoude komen te geraaken: waarmede „ quadreert het fentiment van k u b e r , Hedendaag9iJche Rechtsgeleerdheid, part. i. pag. 535. num. 5 „ et 13. Inzonderheid is het ook al mede volftrekt „ ongepermitteerd, te tranfigeeren over de alimenta„ tie en levensonderhoud van een kind in onecht I „ gewonnen: ondertusfchen is het fingulier,datdaar-
omtrent deeze diftinöie plaats heeft, dat ten re„ fpecle voorfchreeven, zulks bij transactie wel mag „ gefchieden , aangaande de alimentatiepenningen,
ten behoeven van zodanig een onecht kind geaffec„ teerd, die reeds verftreken zijn, maar niet over dat „ gedeelte derzei ver, het welk nog niet verloopen, „ en waarvan de betalingen nog niet kunnen wor-
den gepretendeerd, zonder in het laattte geval, „ daartoe een voorgaande authorifatie van den Rech„ ter verkreegen te hebben: de reden hiervan is pal-
pabel en algemeen bij de Rechtsgeleerden geadop*
teerd, om dat zonder dergelijke voorzorgen aan „ het gemis van een aanftaande alimentatie, het le„ ven van een mensch zoude kunnen afhangen, en
niet aan de alimentatiepenningen die reeds verftre„ ken zijn, overeenkomflig het gevoelen van dam„ houder, Praclijk civil, cap. 200."



jonge NOTARISSEN a?
N°. 3. FORMULIER van een transactie, wegens erreur in een onderhandfche obligatie.
Op beden enz. t, compareerden enz. ,, andries s.., ter eenre, en dirk b.... ter
„ andere zijde , beiden vvoonende binnen deeze ftad, ,, en mij Notaris bekend. „ Te kennen geevende,
„ Dat tusfchen hun comparanten in den voorleden „ jaare 1769, eenige differenten gerezen zijnde,over
en ter zaake,zeker ongeliquideerde pretenfie, wel-
ke de comparant ter eenre, van den comparant „ ter andere zijde, voor als toen fuftineerde te heb-
ben; dat vervolgends tot voorkoming van alle kost. „ baare proceduren, daarvan met wederzijdfche ap-
probatie op den 2 januarij deezes jaars, door den „ tweeden comparant, was gemaakt en getekend „ een onderhandfche obligatie, groot vier honderd „ guldens, omme dezelve bij termijnen van drie tot
drie maanden te betaalen: dan,dat bij nader onder,, zoek gebleeken en bevonden zijnde, dat in de ge. „ melde afte obligatoir was begaan, een merkelijk „ erreur, zij comparanten ter eenre en andere zijde, „ mitsdien geradelijk hadden gevonden , in maniere
als volgt, nader te tranfigeeren, naamlijk, dat de „ comparant ter andere zijde, in plantfe van de erro„ neufelijk bekende fchuld van vier honderd guldens, „ bij dezelve onderhandfche obligatie geöxpresfeerd, „ aan den comparant ter eenre , binnen den tijd van



*8 PR^ECEPTOR der
„ zes maanden, belooft te betaalen, een fomma van „ een honderden vijftig guldens , zonder meer,ver„ klaarende zij comparanten tranfigenten, ieder voor „ haar particulier, met het voorenftaande nader ac„ coord en verdrag te neemen, volkomen genoegen , ,, en gevolglijk dat hier mede zal worden geëxtin„ gueerd en vernietigd, de voorsz. afte obligatoir „ van den 2 januarij deezes jaars, met alle de gevol„ gen en aankleeven van dien: renuncieerende ten „ dien einde reciproquelijk van het beneficie van re„ lief, onder refpectivelijk verband van derzei ver per-
foon en goederen, als naar rechten.
„ Aldus enz.
N°. 4. FORMULIER van een transactie over een ervenis, die nog niet litispendent is.
„ Op Huiden enz. compareerden enz.
„ a..., en b, •.., beiden alhier woonachtig, en „ mij Notaris bekend , te kennen geevende , hoe
s, dat , zijnde een Broeder geweest van b
„ bij zijn testament van dato..., tot voor „ n. n., Notaris en getuigen gepasfeerd, van alle zij. „ ne goederen hadde gedisponeerd , en daar in „ tot zijn eenige erfgenaam had genoemd de voor„ noemde A..., vervolgends 't zelve testament op „ den... 17, met er dood had geconfirmeerd en beves„ tigd.
„ Dan nadien in devoorfchreeven testamentaire dis-



jonge NOTARISSEN. 29
pofitie.verfcheideneduiftere en dubbelzinnige woorj, den werden gevonden, welken de voornoemde in„ flitutie fcheenen te contradiceren, en zulks bij de „ comparanten zijnde gezien enverftaan, zij met re„ den bevreesd waren geworden , dat tusfchen hun comparanten zouden ontftaan, zeer langwijlige en „ kostbaare procedures, waardoor de nalaatenfchap „ zodanig zoude worden verminderd en ten onnut. „ te geconverteerd, zij comparanten ter vermijding „ van dien, met den anderen hebben getranfigeerd, „ in maniere hier navolgende. „ Dat de eerfte comparant uit den geheele nalaa« tenfchap, na aftrek van alle lasten en fchulden, van den voornoemden.... tot ééns zal genieten „ een fomma van.... en dat daar mede zal komen ,, te cesfeeren en te niet zijn, alle zodanige actiën, „ pretenfiën, die hij eerfte comparant uit krachte van , het gemelde testament, mitsgaders alle zijne ver 3, dere perfoneele-' pretenfiën, die hij ten laste vau „ de voorsz. nalaatenfchap eenigzins zoude kunnen „ hebben of pretenderen. „ Confenteerende hij eerfte comparant, dat de tweede comparant, zo in zijn privé als aangend,, men qualiteit, na zig, en onder hem zal mo> ,, gen neemenen ontvangen, alle zodanige goederen, ',, geldenen effecten, waar dezelven gelegen,of on„ der wie die berustende zouden mogen zijn , als „ vrij en eigen goed,omme daar mede te doen en „ handelen, naar zijn welgevallen, ten dien einde



30 PR./ECEPTOR d ë ft
„ renuncieerende van de verdere inhoud van het „ voorsz. testament.
„ En verklaarde de tweede comparant, in zijn .„ qualiteit aanteneemen, alle fchulden van hem , „ welken tijd en wijlen zouden mogen opkomen, te 1
betaalen, en hem eerfte comparant desaangaande voor
alle namaaninge op-en aan-fpraak,zo in als buiten „ rechten, kost-en fchade-loos houden en ftellen, on«
der renunciatie van reliëf. „ Tot nakoming van het geen voorsz. is, verbinden „ zij refp. comparanten hunne perfoon en goederen
dezelve fubmittereude ten bedwang als naar rechten. Gepasfeera enz.
mmimmgmgimmÊ^ mgmêjmk whlËpMÊËtmmi
V. Van compromissen.
Vraage. Wat is een compromis?
Antw. Een wederzijds overgift en verblijf vaneen questie, deeze zaak aan arbiters terdicifiegefield, en worden verdeeld in generaale en fpeciaale.
Vraage. Over -welke zaaken mag men, bij een compro* tnis, ter decifie overlaten ?
Anw. Over alle zulke zaaken, waar uit een eerlijke actie fpruit, doch niet dezulke welke liquide zijn. - Vraage. Wat zaaktn zijn 'er, die men niet vermag te tompromiteeren ?



jonge NOTARISSEN. 31
Antw. De zodanigen ,waar uit een crimineele actie of eenige matrimonieele questie fpruit; mitsgaders,' over geen aftien die ftrekken in prejuditie van den leenheer.
Vraage. Welke perfoonen zijn narechten bevoegd om te compromitteeren ?
Antw. Geene minderjaarige pupillen, zonder confent van haare voogden, zo mede geen vrouw, bui. ten weeten van haaren man, gelijk al mede die geenen, die door de wet en Natuur geprohibeerd zijn, eenige handelingen aantegaan.
Vraage. Wat Jiaat in het pasfeeren van een compromis voornaamlijk te letten, en voor een' Notaris te obfer» veer en ?
Antw. 1.) Of de comparanten de vereischtheden hebben, om een compromis aantegaan,en ofzijcom. pareeren in hun privé, dan of zij verfchijnen in qualiteit, 2.)deoorzaake waarover gecompromitteerd wordt, 3.) de zaake zelfs met de fuftenuen van de comparanten, 4.) het aanftellen van de arbiters, met de magt om de zaak te beflisfen, 5.) authorifatie om 3 in cas van discrepance een derde te mogen committeeren, 6.) de belofte om al het gunt te verrich* ten is, te zullen approberen, met renunciatie van alle exceptien en beneficiën, die de comparanten zouden kunnen te ftade komen, en 7.) de infcatie van de willige condemnatie.
Vraage, Wordt er ook een zeker poene of boete in eert compromis vereischt, tegen den geenen die zig na de uit* fpraakzal reguleeren?
Antw. Neen, geenzins, want het ftili is, dat er geeri



32 PR^ECEPTOR dhr
condemnatie wordt gedecerneerd.of er is airede uitfpraak door arbiters gefchied.
Vraage. Of wat wijze vergaan de compromis/en ?
Antw. i.) Door den dood vaD een der compromittenten, 2.) door de infolventfe of cesfie van goederen , nademaal in de rechtspleeging een compromis, tot den erfgenaamen tegen wil en dank niet overgaat.
Vraage. Zoude men ook voor zo veel de erfgenaamen aan. gaat, geen voorzorg gebruiken ?
Antw. Ja, wanneer de compromirtenten zig voor •hen en hunne erfgenaamen verbinden ?
Vraage. Zijn er geen meerdere oorzaaken waardoor een compromis zijn kracht verliest?
Antw. 1.) Aan de zijde van arbiters, wanneer een van hun vóór de uitfpraak kwam te overlijden, en de andere dilaieerende of onwillig fwas een 'ander voor hem in de plaats te ftellen, wan t hij daar toe niet kan worden geconftringeerdeer vermeiding van zodanige onwilligheid, is het raadzaam dat men in de compromis fielt, dat hetzelve van die krachten waarde zal zijn, al ware het dat er een van de arbitraire kwame te overlijden, a.) door vijandfehap van een arbiter aan partij.
Vraage. fVat zijn arbiters?
Antw. Gewillekeurde Rechters, die gehouden zijn der dingsluiden zaaken en gefchillen te beflisfen, alzo deeze zig aan hunne uitfpraak beloofd hebben te onderwerpen?
Vraage. Welke pligten worden in een' arbiter gerequi-
Antw.



onge NOTARISSEN. 33
Antw. 1.) Dat dezelve de aan hem gelaten zaaken zal houden onder fecretesfe ; *.) in dezelven geen inftructien of advijzen geev^en , en ten 3.) dat bij niet verder zal gaan, als waar toe hem de magt is gegeeven.
Vraage. Hoe verre gaat het vermogen van eert arbiter ?
Antw. Dat zijlieden den fuccumbant mogen wijzen in de kosten.
Vraage. Welke personen mogen geen arbiters zijn?
Antw. 1.) Geen doove, ftomme, blinde, noch dolle , enz. 3.) geen geëxcomuniéerde; 3.) geen vrouwen; 4.) noch eenige collegiën van de Magiftraat; 5.) geen perfoonen beneden de twintig jaar; 6.) als mede niemand in zijne eigene zaaken.
Vraage. Wat zijn arbilrateurs ?
Antw. Middelaars, die naar hun best vermogen, zonder eenige rechtspleging,in der minne trachten te confilieeren en te fcheiden, welker oordeel men moet volgen , indien het zodanig is, als bij goede mannen behoort te worden uitgefproken.
EXPLICATIE.
Onder alle de inftrurnenten notariaal, worden er weinigen gevonden die van meer aangelegenheid,nuttigheid en beter gefchikt zijn, om de goede verftandhouding onder de burgerfcbap te conferveeren, dan de zogenaamde compromis/en, en, als het gevolg van dien, de aanftelling van arbiters, waarom zodanige inftrurnenten allezins in het Roomfche recht zijn geapplaudeerd, en de goedkeuring der oude wetgeeveran C



34 PR/ÊCEPTOR der
hebben weggedragen; inmiddels fpecteert tot de hoofd5zaaklijke deelen, welken een compromis zamen fteK len, de navolgende explicatie, als: i.) in wat qualiteit de compromittenten de acte compromis/air doen pasfeeren, dat is te verftaan, of het gefchiedt in hun eigen privé, dan als last hebbende, of wel in qualiteit van voogden , executeurs en wat dies meer is; op welke onderfcheiding de Notaris zorgvuldig dient te regardeeren, om dat anders de exceptie van non qualificatie daar tegen plaats kan hebben; 2.) een korte en zaaklijke expofitie van den ftaat desgefchils, dat is, een naauwkeurige omfchrijving van de differenten, zodanig als ter wederzijden door de compromittenten gefuftineerd wordt; want zonderdeeze clan-, fule zouden de arbiters abfolutelijk onbevoegd, en buiten ftaat zijn van de gecompromitteerde questie te kunnen en mogen beflisfen; 3.) de oorzaak en beweegreden, die aanleiding gegeeven hebben, tot het pasfeeren van een compromis, het welk doorgaands behelst de voorzorg om langduurige en kostbaare procesfen te vermeden; 4.) de benoemingen aanftelling van arbiters, bevattende derzelver naamen,qua. liteiten en woonplaatfen; ten 5.) de qualificatie waarbij arbiters geauthorifeerd en gemagtigd worden , om de gerefulteerde gefchillen tusfchen de compromitten. ten, met alle de gevolgen en aankleeven van dien, buiten figuur van proces, te beflisfen, waaromtrent de Notarisfen voornaamlijk dienen optemerken , dat zij nimmer behooren te vergeeten, om, onmiddelijk achter de qualificatie, verleend aan arbiters , te doea volgen de voorgemelde claufule,met alle de gevolgen



jonge NOTARISSEN. 35
en aankleeven van dien, vermits daardoor benomen en afgefneeden wordt de gelegenheid , om, onder pretext dat arbiters,in het vonnisfen der zaaken ,bui. ten de limiten van hunne qualificatiën zijn gegaan, reliëf te kunnen verzoeken; <5.) de authorifatie om, in gevalle arbiters, nopens de uitfpraak en decife der zaake, niet kunnen accordeeren, een' fuper-arbiter nevens hun te mogen asfumeeren, hoedanige adfumtie van een' fuper-arbiter doorgaans plaats heeft, als er een gelijk getal van twee, vier of zes arbiters bij het compromis zijn aangefteld, wanneer zulks dan nog bij blinde loting behoort te gefchieden , om alle prefumtie van partijdigheid daar door wegteneemen; 7.) de wijze hoe voor arbiters zal worden geprocedeerd : aangaande dit articul, valt bijzonderlijk te obferveeren , dat het meesttijds gebruiklijk is , in compromisfaire zaaken, zig als een kort recht, flechts maar van twee fchrifcuureri te bedienen, naamlijk een memorie die aan de zijde van den eifcher, met de daartoe dienende bewijzen en alleguatie van wetten, tot adftru&ie van den eisch, overgeleverd wordt, mitsgaders een contra memorie, waarvan de verweerder zig, met overlegging van de noodige bijlagen en aanhaling van rechtspasfagiën, ter zijner defenfie dient; 8.) de ftipulatie van een bepaalden tijd, op welkende gecom» prommitteerde zaak finaal zal moeten weezen getermineerd en beflist; welke bepaaling gewoonlijk op een maand,zes weeken , of ten hoogften drie maanden gefield wordt, ten zij het geval in questie van dien omflag ware , dat er een langer tijd toe gerequireerd wierd; 9.) de renunciatie van de beneficie van C <x



S6 PR.ECEPTOR.de*
reliëf en reductie, midsgaders de reciproque beloften dercomproniittenten, om zig naar de uitfpraak der ar. * biters te zullen gedraagen , hoewel er daarom wettige reden in rechten gevonden worden, welken zodanige beloften, ten refpeéte van de erfgenaamen van eender compromittenten kunnen doen vervalleu, als er door een opgevolgde willige condemnatie niet in voorzien is; en ten 10.) de overgifte van partijen compromittenten, tot het verzoeken van de willige condemnatie , met bijgevoegde conftitutie van benoemde Procureurs, zodanig als naar ftijle van Praótijk gebruiklijk is.
Alhoewel de compromisfen, onder die foort van notariaale inftrurnenten behooren , welken niet gemaklijk geabrogeerd, gebroken of herroepen kunnen wor. den, zo zijn er nogthans drie wettige oorzaaken in rechten bekend, welken zodanig inftrument, daadlijk doen cesfeeren en vergaan, en wel vooreerst ten refpeóte van de erfgenaamen der compromittenten , die uiet gedwongen kunnen worden om de arrangementen om een zaak hangende, voor arbiters aanteneemen , uitgezonderd in het geval, dat bij de acte compromis/air uitdrukkelijk geftipuleerd ware, dat partijen uiteen particuliere voorzorg om haare fuccesfeuren van de gevolgen der caviltatien te bevrijden , zo voor hunne perfoonen als voor hunne erfgenaamen, aan de uitfpraak van arbiters gefubmitteerd en verbonden zouden weezen; anderdeels ten opzichte van de perfoonen der compromittenten zeiven, zo dat er een infolveutie of boedelafftand, bijeen van hun plaats heeft,
Yóór dat de questie van arbiters finaal is beflist,



jonge NOTARISSEN. 3?
om reden dat zulk een infolvent geworden zijnde comprominent, naar recht roor civil dood wordt gehouden , en derhalven op zijn qualificatie geen recht, noch door arbiters, noch door een* ordinaris rechter, zonder voorafgaande rehabilitatie van zijn perfoon, kan gefchieden; en in de derde plaats, met betrek* king tot de arbiters, als een van hun komt te overlijden, eer de zaak in ilaat van wijzen is gebragt, zonder dat de overblijvende arbiter of arbiters bij de acte compromisfair geauthorileerd waren, een ander perfoon , metgeiijkemagt,ter vervullinge van de overledenen in zijn plaatfe te nomineeren, zulks dat bij meest n. d. in dit geval verftaan wordt, dat de gecompromitteerde zaak , daardoor weder vervalt in de termen als zij vóór het pasfeeren van het compro» mis geweest is.
N*, 5. FOMULIER van een com^
T' pkomi6.
„ Op Huiden den enz. ,, compareerde enz.
„ A , wonende binnen deeze ftad ter eenre,
en
„ B , med» woonachtig hier ter ftede, ter
„ andere zijde, „ Te kennen geevende, dat tusfchen henlieden comparanten voor deezen Edelen Achtbaaren Ge-
„ rechte waren ontftaan procedures, en nog litis»
C3



S8 PR1CEPTOR cek
,, pendent voor opgem. Gerechte, ter zaake dat de comparant ter andere_ zijde , fuftineerde dat de „ comparant meerder uit den boedel van hun lie„ der vader zouden genoten hebben, als hem, vol„ gends ftaat en deeling, toekomende en gerechte,, lijk competeerende was ; waaruit niet anders te ,, duchten ftond,dan langwijlige en kostbaare proce,, dures, tot merkelijk nadeel en prejuditie van op,, gem. nalatenfchap,zij comparanten om gemelde re„ denen, waren te rade geworden, zig met den an,, deren te accordeeren en verdraagen, en wel in dee„ zer voegen, gelijk zij comparanten verklaarden, „ en doende zijn bij deezen, dat alle de zodanige „ questfën, die tusfchen hen lieden comparanten ter ti zaake voorfchreeven waren ontftaan, of nog zouden mogen refulteeren, met alle de gevolgen ea ,, aankleeven van dien, in 't geheel en al te verblij„ ven aan de arbitrage en uitfpraak van de Heeren
,, Mr. k en h refp. Advocaten, omme
,, door gem. Heeren Advocaten binnen den tijd van ,, zes eerstkomende weeken, en voorgaande defenfie „ van hun lieden comparanten, dezelve zaake naar recht en billijkheid , zonder forme van proces uit„ tefpreeken en te decideeren ; met magt om, in cas ,, van discrepance tusfchen hen, Heeren Arbiters elkander niet konden verftaau , alsdan in zodanig geval, eenderde als fuper-arbiter nevens hen te mogen kiezen. Belovende zij refp. comparanten voor goed en „ van waarde te houden, al het geen bij de voorsz.



jonoe NOTARISSEN. 39
arbiters, en in cas van descrepance, bij de benevens " hen verkoozen fuper-arbiter, daar inne zal wor« " den gedaan en uitgefproken, zonder daar tegen '* in eenige oppofitie te komen; en dat als dan daar „ mede zal cesfeeren de voorsz. en thans nog litispendent zijnde procedures, en zulks met compenfatie van kosten: renuncieerende zij lieden comparanten over en weder, zo nu als dan, van debe. „ neficiën van reliëf en reductie.
„ Tot nakoming van het geen voorsz. is, verbin„ den zij comparanten, hun lieder perfoon en goes, deren, dezelve Rellende ten bedwang als naar rech-
» ten- , .
„ Te vr^den zijnde , en overgeevende om hen
in den inhoude deezes, vrijwilüg bij deezen Ede.
len Achtbaaren Gerechte te doen en laaten con-
demneeren , daartoe onwederroepelijk conftituee-
rende en magtig maakende de Heeren p , en
' l .. •. Procureurs vooropgem. vierfchaar poftulee.
„ rende, zo omme die te verzoeken, als OEtt (Jaarin
„ te confenteeren refp.
„ Aldus enz.
C4



40 PR^ECEPTOR der
VI. Over Notariaale transporten.
Vraage, is een Transport?
Antw. Een overdragt der Eigendommen van ze: kere goederen aan een'ander', »c zij dat hetzelve gelchiedeom geld, uit oorzaake van betaling van fchuld, als anderzins.
Vraage. Wat is d( fUgt mn ^ Transporten?
Antw. Dat hij naauwkeurig obferveere^ het 3 en 6 artijkel van den Eed, bij den aanvang zijner bediening gedaan , behelzende hoofdzaaklijk, dat hij niet zal ftaan over transporten die ter kwader trouwe gedaan worden, en zulks in fraudem creditorem gefchiedenalsmede niet over Transporten van eenige onroerende goederen , die den 4often penning fubjeSt zijn.
Vraage. Welke zijn de voornaamJleTeqmCuen ,bij het concipieeren tan een Notariaal Transport?
Antw. i.) De perfoonen die compareeren, of die zijn bevoegd al oïniet, en of zij z«Iks doen in privé dan ui qualiteit: ,.) het gunt getransporteerd wordten ten 3.) her ordinaire verband van vrijwaaring. '
Vraage. Een ontvanger van eenig roerend goed, dat aan hem getransporteerd is, wat moet die doen tot zijn verzekering ? J
Antw. Dat hij illico de aan hemovergedraagenegoedeien moet aanaarden, en onder zig ftaan.



jonoe NOTARISS E°N. 41
Vraage. Kan een cesfionaris den transpottant de goederen precario laaten bezitten?
Antw. Ja, maar zulks is gevaarlijk, nademaal zodanig bezitter de goederen , die hij precario bezit, aan een ander weêr over kan doen en verbinden.
Vraage. Wanneer hebben de Transporten hun effeft, en behouden hunne kracht ?
Antw. Altoos; onaangezien de transportant a a 3 drie dagen na het transporteeren kwame te faljeeren?
Vraoge. Wat voor Transporten forteeren geen effect?
Smtw. Wanneer een debiteur, infolvent zijnde, aan een zijner crediteuren transporteert, en daarop komc te bankbreeken , om reden het den crediteur geen de minfte voordeel kan geeven : 2.) geen frauduleujè verbindtenisfen en opdraagen: 3.) laatftelijk alle zodanige Transporten, dewelken gefchieden inptejuditie en ter bekorting van een' derden :
Vraage. Wat recht competeert een' crediteur, die benadeeld nordt door het doen vanfrauduleufeTransporten?
Antw. De Aftio Pauliana, medebrengende, dat zo iemand , om zijn fchuldenaars te bedriegen , zijne goederen aan een' anderen heeft overgedraagen , ^ de fcbuldeisfchers toegelaaten worden , de overlevering te niet gedaan zijnde , dezelve goederen wederom te eisfchen.
Vraage. Een debiteur fugatif zijnde, wat magt heeft een crediteur nopens denzelven?
Antw. Zijn achterwezen te prqfequeertn en den debiteur , na voorgaande auétorifatie en confent van den Rechter,daar hij gevonden wordt, door een bode te laaten arrefteeren.
C5



42 .PRiECEPÏOR der
EXPLICATIE.
Hoe zeer de transporten, even als alle de overige inftrurnenten, waaruit de Notariaale Praclijk beftaat, eene materie van zeer veel noodzaaklijkheid is, om bij wijze van Explicatie nader verklaard te worden, Z3l men, uit hoofde der bepaaldheid van het kort bellek van dit werkje, dezelve maar ter loops kunnen verhandelen, om vervolgends aan uitgebreide zaaken van meer aangelegenheid, behoorende tot het departement derNotarisfen,de noodige plaatsovertelaaten; aldus zal het genoeg zijn , ter bekorting van dien aantemerken, dat een Notaris, bij het pasfeeren van een transport , onder anderen obferveeren moet, of er van wegen den transportant ter kwaader trouwe gehandeld wordt, dat is te zeggen, of het transport, het zij van roerende of onroerende goederen, gefchiedt in fraudum creditorem, of op een andere bedriegelijke wijze ter benadeelinge van een derde, als diredelijk aanloopende tegen het derde artikel van het formulier van den eed, door hem bij den aanvang zijner bediening gedaan; hoedanige frauduleufe handelwijzen doorgaands niet ongemaklijk te ontdekken, of ten Iminften op waarfchijnelijke gronden te prefumeeren vallen, wanneer hij.daaromtrent, zo bij den transportant als getransporteerde, bedekte ondervraginge en naauwkeurige informatiën alvoorens gedaan en genomen heeft: vervolgends dat particulierlijk bij een' Notaris , aangaande het pasfeeren van trans-



jonge NOTARISSEN. 43 '
porten , in het oog dient te worden gehouden , of de transportanten compareeren in qualiteit van eigenaars dan als lasthebbende ; midsgaders dat de comparanten niet zijn minderjaarige, of onder curatcele ftaande perfoonen , gelijk ook geen getrouwde vrouwen , zonder expres confent en aufthorifatie van derzelver mannen : daar zijn , boven en behalven de vooren. ftaande, nog fommige obfervatiën van aanbelang in het ftuk van transporten, welken de attentie van een' Notaris overwaardig zijn; doch waarvan wij flechts de twee volgende zullen aanftippen: voor eerst, dat het niet volftaan kan , om , bij voorbeeld, in een Notariaal transport fimpel en in generaale bewoordingen te ftellen , dat de comparant verklaart te transporteeren en overtedraagen , alle zijne meubilaire o-oederen , in voldoeninge van zekere fomme bij dezelve afte van overdragt gefpecificeerd ; om dat daaruit de deugdelijkheid noch de zekerheid van de fchuld kan worden opgemaakt , noch de wezenlijke noch de oprechte waarde der getransporteerde goederen, uit zulk een gebrekkige en ongeparticularifeerde omfchrijvinge van zaaken komt te blijken, en derhalven foortgelijke transporten , in cas van litis coniefiatie, als frauduleus zouden kunnen worden gefufpecteerd : en ten tweeden, dat, niettegenflaande door de wetten geprohibeerd en verboden is, om een transport van goedereneer verkortinge van wettige crediteuren, te mogen maaken , het nogthans in de Hollandfche rechtspleeging , ten faveure van den koophandel, als eenconftant gebruik gerecipieerd, en te meermaalen



44 PR^CEPTORder
bij gewijsde van de refpedr.. Hoven van Juftitie in Holland is getraafd, dat een Notariaal transport wel degelijk van waarde is ,wanneer een debiteur, meer fchulderrhebben. de dan hij goederen bezit, vóór dato van zijn infolventie, en terwijl hij nog in credit is , aan eenige zijner crediteuren, in betaaling, of ter verzekering hunner pretenfie transport van zijne onroerende goederen doet, het geen nie<- alleen moribus nojlris, of volgends onze gewoonte volkomen gepermitteerd is , maar ook volmaakt met het Roomfche Recht ftrookt, zodanig zelfs , dat dergelijke transporten, offchoon de transportanten, kortlijk na het pasfeeren derzelve, infolvent en fugatif geraakten, naar rechten volkomen effect forteeren , en van waarde weezen zouden, behoudens dat het inftrument van transport, in manïere voorfchreeven, ter goeder trouwe ,ien des op een onbedrieglijke of ondeugdelijke wijze gefchied ware , conform de L. io. § 13. bellum jürid. Dec. 8(5.
No. 6. FORMULIER van een trans» port van een Obligatie,
„ Op den, enz. „ compareerde, enz.
»< * j woonende alhier; dewelke verklaarde
„ verkocht te hebben,en vervolgends bij deezen te M transporteeren, en in vrijen eigendom over te draagen „ aan den Heere b ...,, woonende te



jonge NOTARISSEN. 45
„ Een obligatie ten laste van het gemeese Land „ van Holland en IVtstfrusland , ten Comp-
„ toire der gemeene middelen, binnen
„ enz.
„ Zijnde de voorfchree vene obligatie aan den compa-
'rant, blijkens adte cP den voor den Nota-
„ris en getuigen te gepasfeerd, in
„ eigendom getrasporteerd door den Heer c , als
„ in huwelijk hebbende o , welke d van
,, de voorfchreevene obligatie dun eigendom bekomen „ heeft, iri zodanige relatie als bij de voorfchreevene „ transporte, waar van aan de voornoemden Heere koo„ per copie authenticq is ter hand gefield, in largo is gemeld , waartoe deezen kortheidshalve worde „ gerefeerd.
„ En dat met alle het recht, toe- en aar.-zeggen, „ hem compt. aan de voorn, obligatie tot deeze dage „ eenigzins gecompeceerd hebbende, als bekennen„ de van de koop, eestte, en transport deezer volkomen , en in het geheel voldaan en betaald te zijn, den „ laatften penning met den eerflen, in gereden gelde „ ontvangen en genooten , benevens de intreste van „ dien , welke daar op verloopen zijn ; belovende bij „ comparant vervolgends de voorn obligatie voor „ alle namaning, op- en aan-fpraak, zo in als buiten „ rechten, te zullen vrijwaren , onder verband van „ zijn perfoon en goederen en bedwang als naar rech„ ten." „ Aldus, enz."



4« PR£CEP'fOR der
VII. Over obugatien en borgtogten.
^ Praage.CjTeef eens een definitie van een obligatie ?
Antw. Een obligatie of fchuldbekentenis, is een fchriftuur, dat dienende is tot bewijs van het gunt de een aan den' ander fchuldig is: dezelve zijn tweezins, dat is notariaale en onderhandfche.
Vraage. Welke zijn de voornaamjle requifiten van een r.otarïaale obligatie ? *
Antw. x.) de naam van den comparant; 2.) zijn confesfo van de ichuld; 3J aan wien hij fchuldig is; 4.) de hoegrootheid van de fom die hij debet is; J.) de oorzaak van de fchuld; 6.) de renunciatie van alle zodanige exceptiën en beneficiën, als hem te ftade zouden kunnen komen; als onder anderen, ter zaake van geleende gelden, de exceptie van ongetelde penningen; en ter zaake van geleverde goederen, de exceptie van recollement van rekening en errore' calculi; 7.) de tijd van betaaling en aflosfing; 80 de interest; en ten 9.) het flor.
Vraage. Wat wordt er verftaan als men zeet wat her? 6 x
Antw. De vervallene of verloopene interesfen tot een capitaal te laaten oploopen, en daar weder interest van te genieten.



jonce NOTARISSEN. 47
Vraage. Vermag een Notaris welcopievan een obligatie geeven aan die geen interest daarin heeft?
Antw. Neen, ten ware zulks met confent van de debiteur en crediteur ware, in dat geval wel.
Vraage. Wat is een borgtogt ?
Antw. Een gerustftelling of toezegging van verzekering aan een derde.
Vraage. Wie vermogen zig ah borgen te confiitueeren ?
Antw. Die zig zeiven en zijne eigene goederen kan vervreemden en verbinden , dat is de zodanige die geoorloofd is alle contraeten en handelingen aantegaan.
Vraage Iemand borg wordende voor een ander, waar» van moet die renuncieefen'i
Antw. Van het benificium ordinas excujjionis, medebrengende dat eerst de principaale fchuldenaar moet worden uitgewonnen, voor en aleer de borg kan worden aangefproken.
Vraage. Wanneer verliest een borg dat beneficie ?
Antw. Als de principaale fchuldenaar notoir infolvent is, hoewel de borg hadde gerenuncieerd van het beneficie:2.) wanneer dezelve van alle zijne goederen vrijwillig afftand doet: 3.) wanneer de debiteur zig buiten de jurisdictie van zijn woonplaats ophoudt.
Vraage. Van wat beneficie moeten, wanneer zig meer dan één perfoon tot borgjtelt, renuncieeren?
Antw. Boven en behalven het hier vooren gemelde, nog van het beneficie divifionis, dicteerende dat ieder voor zijn aandeel mag beftaan, en derhalven de fchuld der borgen mag worden gefplitst.



4S PRICEPTOR dej
Vraage. Wanneer twee of meer fchuldenaar en zig tot eene fchuld verbinden, waarvanmoeten die renuncieeren ?
Amw. Van het beneficie nova conftitutionis de duobus vel pluribus reis debendi, medebrengende dat ieder met zijn aandeel kan volftaan.
Vraage. Indien een meer derjaarige dochter haar ten borge fielt, van wat beneficie moet zijafftand dotnt
Antw. Onder anderen van het beneficie fenatus ccnfulti veUefani, dicleerende dat de borg van een vrouwsperfoon geen de minfte kracht heeft, en uit dien hoofde wederroepen kan worden doch zulks moet voor een Notaris , en niet onder de hand gefchieden,
Vraage. Getrouwde vrouwen borg wordende, wat moetun die renuncieeren ?
Antw- Alle de voorverhaalde beneficiën , en dan nog van het voorrecht authenticq fi qua muiier, medebrengende dat een vrouwzig zelve voor haaren man niet kan verbinden, gelijk mede van het recht van haar huwelijkfche voorwaarden.
Vraige. Wat heeft een Notaris te obferveeren wegens de borgen?
Antw. Dezelve van de krachten het effect van ieder beneficie te onderrichten , ten einde nadeihand niet zoude obfteeren ignorantie.
Vraage. Een crediteur, niet betaald hebbende, en de borg zulks voor hem hebbende gedaan, wat competeert den zodanigen?
Antw. Dat de crediteur aan den borge geeft aBio tesfam* dat i9 , dat de borg daardoor krijgt zodanig recht op den principalen fchuldenaar ., als de de. biteur heeft gehad. £ X-



jonge NOTARISSEN. 49
EXPLICATIE.
Het is remarquabel, dat onder alle acte notariaal, een obligatie om zo te fpreeken het eer.igfte inftrument is, het welk naai® rechten geconfideerd worde maar aanéénezijde obligatoir te zijn, terwijl het niemand dan den debiteur zeiven verbindt, daar zelfs alle foorten van mandaten, welke bij generaale en fpeciaale volmagten gefchieden , de comparant een ander perfoon verbinden kan, om den aangenomen last onder zekere conditioneele beloften te moeten volbrengen: ondertusfehen behooren tot de conftructie van een obligatie deeze hoofdzaaklijke requifiten: voor eerst, dat de comparanten moeten hebben alle de voorrechten van gequalificeerdheid , gelijk in allerhande contracten en handelingen plaats hebben, en bij de wet uitdrukkelijk bepaald zijn, zo als hier vooren in de vraagen en refponfiven van dit Hoofdftuk is aangetoond; ten tweeden, dat geen minder artieul van aangelegenheid is , de infertie van de caufa debiï/',ofde oorzaak van de fchuld,het zij dezelve fpruite uit geleend geld , geleverde waaren , liquidatie van rekening per refiant van fchuld , verfchuldigd falaris of arbeidsloon , novatie van fchuld,en wat dies meer is, hoewel daarom zeer bedenkelijk en disputabel zoude zijn, of een obligatie laboreerende aan het effect ven geen cait/adeWii.ot oorzaak van de fchuld behelzende, niettegenlfaande den debiteur in generaale bewoordingen bij het inftrument bekend had, de waarde van dien genoten te hebben, uit dien D



So PUCEPTOR de
hoofde krachtloos en van onwaarde zoude zijn , ten zulken effecTte, om daar uit tot de reftitutie van het capitaal en de verloopene interesfen in rechten te kunnen ageeren , zijnde bij een diergelijke questie voor weinige jaaren voorgevaren , het welk door de erfgenaamen op dat fundament gedisputeerd werd , na voorgaande litis coniefiatie en ingewonnen advijs van rechtsgeleerden verllaan, dat terwijl de overledene debiteur , bij het inttruaient de deugdlijkheid van de fchuld had geagnosceert, zonder melding te maaken van de oorzaak waaruit dezelve fproot, en zijne erfgenaamen de ondeugdelijkheid van dien niet konde probeeren, de obligatie mitsdien van kracht en waar«fc was, en aan den houder of deszelfs rechtverkrijgenden , m jast uitgekeerd worden: ten derden is er een cla il'u'e dia altaas ftrenglijk ftringeert , welke noodzaaklijk in een obligatie behoort ge'fnfereerd te worden, naamlijk de renunciatie van de exceptie van onaangetelde gelden ,om dat zij natuurlijker wijze, alle prefunnie van malverfatie en bedrog uitfluit , fclioon echter op een obligatie waarin defect refideert, in fommige blijkbaare omflandigheden recht kan worden gedaan: de reden hier van is pertinent, nademaal iemand die bij een publiecq inftrument,een fchuld, fpruitende uit geleende penningen , erkent, zonder de waarde ontvangen te hebben, zulks aan zijn verzuim of nalatigheid te imputeeren heeft, behab-en dat hij aanfttonds aan den Hogen Raade verzoek kan doen, om daarvan gereleveerd te worden; en het was op die gronden, dat er in vroeger tijd geoordeeld



jonge NOTARISSEN. 5l
werd, dnt een obligatie waar bij Van de exceptie non numeree pecunce niet gerenuncieerd was geworden, boe zeer de fchuld bij den comparant erkend ware, daarom effecT: moest forteren, zo lang hij door vallabele getuigen niet kon bewijzen, of onder folemneelen eede niet ken verklaaren , volftrektelijk geen waarde genoten te hebben,
De ftipulatien, zo van bedongen1 interesfen , als van den tijd op welke de obligat e zal worden afgelost en voldaan , zijn beiden al mede obl'ervatoire vereischtheden van noodzaakelijkheid, waarvan een Notaris bij 't pasferen van diergelijke inftrurnenten dient ge. bruik te maaken: wat het eerüe betreft, alle woekerachteinteresfen of üfurair gewin, zijn door de wetten volftrekt verboden, hoe. aanneemlijk en uit wat gegronde oorzaak, zij ook geconditioneerd mogten weezen; dan, offchoon dezelve in cas van litis conteftatie bij den rechter niet worden geaccordeerd, zo maakt dezelve nogthans de obligatie, voor zoveel het capitaal aangaat, niet krachtloos : in de Provincie van Rolland, Zeeland en elders, is men doorgaands gewoon op eene obligatie,contineerende den interest van vier 'per cento recht te doen, maar in fommige andere provinciën gefchiedt zulks, al waren er vijf of zes per cento 's jaars bedongen, als er wettige redenen toedienen; en het heeft in ftuk van koophandel voornaamlijk plaats, zelfs in Holland, alwaar men een half per cento 'smaands, dac is zes percen to 's jaars bedingen mag: wat den tijd der aflosfing of voldoening van een obligatie belangt, dezelve is arbitrair , en kan zo kort en lang bepaald D 2



5» PR^CEPTOR dï»
worden, als met gemeen overleg, en overeenkomsï tusfchen den debiteur en crediteur goedgevonden wordt, ondertusfchen verdient het fpeculatie, hoedanig de aflosfing zoude, moeten gefchieden , als er geen precifen tijd bij de aéte obligatoir geftipuleerd geworden ware, waaromtrent de algemeene opinie der rechtsgeleerden daar heen fchijtit te inclineren, dat zulks met één jaar, en vervolgends alle jaaren, ter verkiezing van den houder der obligatie, kan en moet plaats hebben, mids ten niinften drie maanden te vooren, behoorlijke opzegging daarvan doende , hoewel de erfgenaamen van den debiteur, welke zij* nen boedel, onder beneficie van inventaris , aanvaarden, geduurende het eerde jaar daar toe volftrekt ongehouden zijn : eindelij!? voor zo veel de perfoonen concerneert, welken als borgen bij het pasfeeren van een notariaale obligatie compareeren , behooren de Notari^fen met alle uiterfte oplettendheid gade te (laan, om in zodanige inftrumentcn, alle Jie onderfcheiden renunciatie van beneficie te infereeren, welke de borgtogt van kracht konnen doen zijn , en bij de wetten gerequireerd worden, waarvan in voorkomende gevallen van dien aart bier voren breeder gehandeld, en tot meerdere eluciditie van welke alhier kortheidshalve gerenvoieerd wordt, tot het Nieuw Otffenfchool der Notaris/en, V. Tioofdft. pag. 9<5 et /egg.^ulks onderfcheidenüijk gedetailleerd vinden zal.



jonge NOTARISSEN. 53 N°. 7- FORMULIER van eene firn-
ple obligatie.
s, Op den enz. ,, compareerde enz.
A...., woonende binnen deeze flad, dewelke „ bekende bij deezen wel en deugdelijk fchuldig re
zij, aan en ten behoeven van b...., woonende
„ mede alhier, de fomma van...... , fpiuitende uit
„ zaake van deugdelijkegeleende^n aangetelde pen» „ ningen, den laatlten met den eerfte%. tot zijncom„ parants genoegen ontvangen , derhalven ;'f!land „ doende van de uitvlugt van onanngetelde peunin„ gen; belovende hij comparant van de gemelde fom-
„ ma van , aan den voorsz. b...., of den
3, wettigen houder deezes,te zullen betaalen interes» ,, fen tegen.... percento in 't jaar, en 's jaarlijks „ van het opgem. capitaal te zullen aflosten.... , wel ,, meerder, maar niet minder, beiden mgegaan op „ huiden , en zulks dat op den...., het eerfte jaar „ interesfe en aflosfinge omgekomen en verfcheenen
zijn zal, en zullende geduuren van jaare tot jaare, „ tot de volle voldoening en aflosfing toe.
,, Verbindende hij comp. voor de nakoming van „ het geene voorsz. ftaat, zijn perfoon en goederen, „ dezelven Rellende ten bedwang als naar rechten,
„ Aldus enz.
D3



54 PRICEPTOR ues
N». 8. FORMULIER van een obligatie, waarbij twee perfoonen verklaaren fchuldig te zijn.
„ Op huiden enz. ,, compareerden enz.
a en b ...,, beiden woonende alhier , de-
,, welken bekende bij deezen, ieder in het folidum, ,, (dat is voor het geheel, onder affland van het ,, voorrecht, dat twee zelfs fchuldigen , de fchuld
zouden mog|p fplitzen, en ieder met het betaalen „ van zijn aandeel kan voldaan,) wel en deugdelijk
,, fchuldig te zijn, aan en ten behoeven van c
,, mede alhier woonachtig enz.
No. 9. FORMULIER van een borctogt, waarbij twee perfoonen hun tot borgtogt conjlitueeren.
,, Op den enz.
compareerden enz.
de Heeren a en b...,*, berden woonende
,, alhier ter ftede.
,, Dewelken verklaarden , *nun zeiven ieder in het folidum, onder expresfe renunciatie van de bene. ,, ficiën ordinis feu excujionis et divijionis, medêbren„ gende, het eerfte dat de principaale fchuldenaar j, eerst moet worden uitgewonnen, eer de börg kan „ worden aangefproken ; en het tweede, dat ieder „ borg volftaan kan met zijn aandeel in de fchuld te



jonge NOTARISSEN. 55
„ betalen, te (tellen tot borge en principaale fchul-
„ denaaren voor den Heer c , Gaarder van alle
„ des gemeene lands befchreeven en onbefchreeven middelen alhier, ten behoeven en fectiriteitvanhet gemeene land van Holland en Westfiiesland, voor
„ alle zodanige penningen tot eene fom van
„ toe, als de voorn. Heer c in zijne voor-_
„ fchreevene qualiteit aan den lande uit eenigen „ hoofde zoude mogen fchuldig blijven en te ag„ teren komen.
„ Belovende zij comp. alsdan dezelve penningen „ tot de voorsz. fomma van ...... roe, op de eer-
„ fte aanmaning aan den lande te zullen opleggen en betaalen ; verklaarende zij comparanten ten dien einde te verbinden, hunne perfoon en goederen, en dezelve te onderwerpen aan de rigoureufe letteren ,, executoriaal , van de Heereu Staaten van Holland „ en IVesivriesland , en fpeciaal aan de judicature |} van de Heeren Gecommitteerde Raden „ Aldus enz.
N". 10. FORMULfliR van een borgtoct, dnnr een getrouwden vrouw | gegeeven voor haar'man.
,, Op Huiden enz. s, compareerde enz.
„ Mejuffrouw a , huisvrouw van den Heer
ti b , gaarder van alle gemeene lands befchree.
„ ven en onbefrhreeven middelen alhier, voor zo j, veel des noods, met den genoemden haaren man D 4-



55 PR^CEPTOR der
geadfifieerd, en door denzelven tot het mede pas„ feeren deezer geauthorifeer*!.
Dewelke verklaarden met de expresfe renuncia„ tie, van de beneficie fenatus confuhi vellejani, et „ authentica Jtgua muller , medebrengende , dat geen ,, getrouwde vrouwen haar als borge validelijk , 5, voor haare mannen kunnen verbinden; voor den „ voornoemden haaren man te ftellen toe borge, en ,, principaal tot fecuriteit van den lande, voor alle ,, zodanige penningen als de voorn, haare man ,, als gaarder zal komen te ontvangen, en aan den „ lande fchuldig te blijven; beloovende ten allen
tijde, dezelve penningen als eigen aan het gemee„ ne land te zullen opleggen en betaalen, ten dien „ einde mede wel expresfelijk renuncieerende, van „ het beneficie ordimsfeuexcufionis, medebrengende, ,, dat de principaale fchuldenaar eerst moet weezen uit,, gewonnen, eer de borg kan worden aangefpro„ ken, en voorts ook voorbedachtelijk renuncieeren „ de en afgaande van het recht en legaal verband , „ de vrouwen op de goederen van haare mannen ,, competeerende, en van alle verdere recht en ge4J rechtigheid , dewelke zij comp. bij huwelijkfche „ voorwaarden, eenigzins zoude mogen hebben be.
dongen , belovende daarvan tegen het gemeene „ land geen gebruik te zullen maaken, direclelijk of
indireftelijk.
Aldus enz.



jonge NOTARISSEN. 57.
VIII. Over procuratien, zo generaale als fpeciaale.
Vraage. CjXeeft tem een beknopte befchrijving van een procuratie ?
Antw. Een procuratie is zodanig een inflrumeot, waar bij een perfoon den last wordt opgedraagen , om de zaak uit zijn' naam te verrichten , even ais of hij zelve prefent ware.
Vraage. Hos veelerleie focrten van procuratien zijn er ?
Antw. Tweederlei, 1.) generaale, en m,) fpe« ciaale , en die zijn wederom tweezins, ad negotia et ad lites.
Vraage. Waarop heeft een Notaris bij het pasfeeren van een procuratie te obferveeren ?
Antw. 1.) den naam van den comparant, en of die bevoegd is te compareeren ; 2.) de zaaken waartoe hij geconftitueerde last geeft, en uit zijn' naam moeten verricht worden, en ten 3.) de belofte van vrijwaring en ratificatie?
Vraage. Vwr wie moeten dezelven verleden worden ?
Antw. Voor een' Notaris of getuigen, of voor twee fchepenen en een fecretaris.
Vraage. Tot wat einde word een fpeciaale procuratie gerequireerd ?
Antw. Tot deeze navolgende zaaken, te weeten; i,) omme te mogen tranfigeeren; 2.) om verleden
D5



58 PRAjECEPTöR be«.
contracten bij den Magiftraattedoenconfirmeeren ; 3.) omme te compromitteereo; 4.) om in desconilituants naame en ziele te zweeren; 5.) om renvoi te verzoeken na den compeienten rechter; en ten 6.) om een Eed te accepteren ot te refereeren.
Vraage. Wat is een Procuratie ad negotia?
Antw. Een magt om iemands zaak en affaires waarteneemen, en het gunt te doen en verrichten , wat buiten de rechtbank is.
Vraage. Wat is een procuratie ad lites.
Antw, Een bevel of last aan een Procureur, om een proces in rechren waarteneemen, daarin alle dagen en termijnen te obferveeren, en voords in lité te doen , wat vereischt wordt.
Vraage. Zijn de procuraties cok herroepbaar ?
Antw. Ja, zo lange de zaake nog in zijn geheel is, ten ware dezelve was dienende tot een admmiftratie, zo kan ook een procuratie aJ lites gerevoceerd worden, zo lange er geen litis conteftatie valt.
Vraage. Zijn er geen redenen, om dezelve na de litis contejlatie te revoceeren?
Antw. Ja zekerlijk, als bij voorbeeld injuriën , ziekten, jongheid en negligeance , ook door den dood van den Procureur.
Vraage. Op wat wijze worden dezelve gerevoceerd en herroepen ?
Antw. Door een Notaris en getuigen, bij forme van een infinuatie , met overgifte van de procuratie aan den Notaris.
Vraage. Welke procuratiin zijn er bekend, die niet revocabeJ zijn?



jonge NOTARISSEN. &
Antw. De zulken die in rem fuum worden gegee. ven?
Vraag:. Hoedanig wordt iemand door 't geeven vaneen\t procuratie geëngageerd ?
Antw. Dat de conftituant voor 't verrichten van den geconllitueerden is verbonden.
EXPLICATIE.
De Notariaale Procuratiën of volmngten , die van zoveel gemaklijkheid als noodzaaklijkbeid, inde burgerlijke Maatfchappij zijn, om allerleie voorkomende handelingen en bewindvoeringen door een ander te doen verrichten, zijn van tvveederlei natuur, namelijk procuratie ad lites & ad tiegotia, wearvan de eerstgenoemde foort gepasfeerd wordende op een Procureur eigentiijk tendeeren, om een rechtshangende zaak in naam van den conftituant te bedienen, en de laatstgemelde alleen betrekkelijk zijn, tot den koophandel of andere particuliere zaaken, welke dagelijks in den burgerftaat voorvallen; hoedanige rweederlei volmagten, volgends eene nadere verdeeling, naar Gijle van de Practijk wederom gediftingueerd en onderfcheiden worden, in fpeciaale en generaale procuratiën, die in beide opzichten'plaats hebben, endie refpedtivelijk bepaalen tot het waarnee uien van een Proces of zaaken, of tot alle voorvallende Procesfen ea adminiftratie van zaaken, zonder onderfcheid : de gewoone requifiten, die tot de zamen-



6o PRJECEPTOR oer
Helling van foortgelijke notariaale Inftrurnenten» door een' Notaris behooren geobferveerd te worden, befta m onder anderen hierin : uit de infertie der naamen en qualireiten der perfoonen , welke daarbij conftitueereu en geconftitueerd worden; uit de generaale of fpeciaale lastgeeving van zaaken , waarover de conftitutie of lastgeeving gefchiedt, uit de claufule van fubftitutiein zodanige gevallen, daar zulks noodzaaklijk gerequireerd wordt;uit de obligatoire en verbindende conditie, dat de geconfiirueerde gehouden zal zijn, de lastgeeving getrouwelijk waar te neernen, en daarvan behoorlijke rekening eu verantwoording zal moeten doen, en eindelijk uit de belofte van approbatie en ratificatie aan de zijde van den lastgeever.
Alle volmagten, 't zij ad lites of ad negotia, generaal of fpeciaal, zonder de minfle uitzondering zijnrevocabel en wederroepeiijk, liet geen zelfs naar (ie gron den van onze ttatutaire wetten zig zo ver ex'endeert, dat een volmagt ad lites, geduurende eu na de litis coiveflatie kar? gerevoceerd worden, doch in beide refpeClen , behooren de geconllitueerden of lastaan» neemers, niet alleen gemdemnifeerd en fchadeloos gefield , maar bovendien , door een notariaale inflnuatie aan denzeken van de revocatie aanzegginge gedaan worden: ondertusfchen heeft ten op» sichte van een volmagt ad negotia deeze diflindfie plaats, dat dezelve alleen kan worden gerevoceerdcn herroepen, zolang de zaak nog in zijn geheel is, en anders niet: zie tot meerdere opheldering in cas fabject, de Academie der Jmgs Pracïizijns, cap.ispag. 233 et Jtqq.



jonge NOTARISSEN. 61 N°. tl. FORMULIER van «BSPEcr*
aale pr0cukat1e ad
lites.
„ Op huiden enz. compareerde enz.
J5 A , woonende binnen deeze ftad, dezelve
„ verklaarde te conftitueeren en magtig te maaken,
,, de Heer b , Procureur voor deezen Edelen
„ Achtbaaren Gerechte alhier woonachtig, fpecialijk „ om in uaame en van wegens hetn comparant voor
opgemelden gerechte, waarteneemen, defenderen „ en tot den uiteinde en uiterlijke executie toe te „ vervolgen, zodanige rechtszaaken of proces, als , hij comparant voor welgetn. HdeleD Achtbaaren „ Gerechte, in cas van diffamatie op en jegens c... „ mede hier woonachtig, als gedaagden in voorsz. „ cas genoodzaakt is te moeten entameren, daarin „ alle dagen en termijnen van rechten te obfervee„ ren, voordeehge vonnisfeu of interlocutoire te exe„ cuteren, en van de nadeelige te appelleren, re„ formeren of provoceren, en verdeis tot majnn>n „ van zijn comparants recht, alles meerder te ver,, richten en umevoeren wat zal worden vereischt,
alles en refp. met beloften van approbatie en ouder „ verband als naar rechten.
„ Aldus enz.



62 PRfiCEPTOR de «
N". ia. FORMULIER van een generaale procuratie ad lites.
,, Op heden den enz. ,, compareerde enz. ,, a...... dewelke verklaarde te conftitueereri en
„ magtig te maaken den Heers , Procureur voor
„ diverfche Vierichaaren poftuleerende , generalijk „ alle proceslen die bij of tegen hem comparant reeds ,, zijn en na deezen zouden mogen worden aange„ vangen, 'c zij voor deezen Edelen Achtbaaren Ge,, rechte of voor eenige andere rechtbanken, alwaar de geconftitueerde portuleert, zo in het eisfchen als verweeren refp. tegen een iegelijk, niemand uitgezonderd, waartenemen, defenderen en vervolgends tot den uiteinde en uiterlijke executie toe, j, tot dien einde alles in rechten te doen wat noodig ,, zij en vereiscbt worden zal, met magt om van „ nadeelige vonnisfen of appoinctementen te appel.
leeren of reformeeren, belovende de verrichting in „ krachte deezes, voor goed en van waarde te hou„ den en doen houden, onder verband en bedwang als. naar rechten."
„ Aldus enz.



jonge N OïT A R 1 S S E N. 03
N'. 13. FORMULIER van een fpeciaale procuratie ad\ negotia.
,, Op heden enz. ,, compareerde enz.
» a , dewelke verklaarde bij deezen te con«
„ ftitueeren en magtig te maaken, den Heer b.... „ mede woonende alhier, onme voor en in naame „ van hem Heer comparant alle mogelijke wijze, te „ innen, vorderen en ontvangen, zodanige fomme ,, vau penningen als hem comp. deugdelijk is compe„ teerende, ten lastenden Heere c...., koopman,
„ woonende te k , volgends de documenten en
befcheiden van opgemelde pretenfie aan den gecon,, ftitueerden ter hand te ftellen, omme zig daar naa ,, te reguleeren,;omme de deugdelijkheid vanopgemel,, de pretenfiën , gelijk ook van de fchuldboeken uit „ welke dezelve getrokken zijn, te affirmeeren, of „ indemneeren, .in ziele van hem comparant, met ,, folemneele eede te verklaarenen zweeren , alle mid,, delen van rechten tot bekoming van zijn comp.gemel„ de agterweezen teoaderneemeneninhetwerkteftel. „ len, arresten , reclamen van goederen te doen , deten,, fien en apprehenfien te doen, dezelve te beklaagen „ en wederom te ontflaan, de zaaken in dat cas ook „ in r. a. tegens alle en een iegelijk waarteneemen, deffndeeren en vervolgen , domicilium citandi et „ executandi te kiezen , cautie voor de kosten als an-



64 PRECEPTOR der
derzins te ftellen, en de borgen bevrijding te be„ looven, de voordeelige fententien , appoindtemen-
ten en vonnisfen tot den uiteinde en uiterlijkeexe,, cutie toe te vervolgen, van de nadeeligen te aopel-
leeren of reformeeren, ook met een ieder te reke„ nen, liquideeren, accordeeren, tranfigeeren en de „ zaake te compromitteeren in cas van infolventie van
opgetn. zijn comparants debiteur, of anderzins te „ adfifteeren , op alle comparitien die door de verde„ re en meerdere crediteuren zouden mogen worden ,, aangelegd en op dezelve zijn comp. perfoon te re-
prefenteeren, mitsgaders aldaar te raadpleegen en „ concludeeren, zo als hij gecontinueerde ten mees., ten nutte en voordeele van hem Heer comparant „ geraden vinden en oordeelen zal te behoren; en ge3, neralijk zo in als buiten rechten alles anders meer„ der te doen en verrichten wat nodig zijn en ver„ eischt worden zal, en hij comparant zelve prefent „ zijnde, zoude kunnen mogen en moeten doen, al ,, ware het daartoe eenige nadere generaalder of
fpeciaalder last , werd gerequireerd dan voorsz.
ftaat, die hij Heer comparant houd voor hierinne
gefteld te zijn , met magt van fubftitutie en on-
der belofte van approbatie, mitsgadersverbanden
bedwang als naar rechten."
„ Aldus enz,
N°. 14. FOR



t
joifOE NOTARISSEN* <J|
N°. 14 FORMULIER van ten generaale procuratie ad ne. goiia.
j, Op heden enz. compareerde enz.
,, a , woonende binnen deeze ftad, dewel-
>, ke verklaarde te conftitueeren en magtig te maaken, den Heer b...., mede alhier woonachtig, generalijk, om alle zijne comp. zaaken en gerechtig* „ heden, welke hij reeds heeft, of in 't vervolg zoude mogen verkrijgen, waarteneemen, üittevoereii en te adminiftreeren, diensvolgends roerende eh „ onroerende goederen, publicq of uit de hand te „ mogen koopen en verkoopen, hnuren en verhuü* „ ren, de verkochte onroerende goederen wettig „ en naar ftijle en coftume locaal voor den gerequi„ reerden Gerechte, mee belofte van Vrijwaring, te „ transporteeren, huurcedullen en kustingbrieven of ,, fcheepenkennisfen te pasfeeren en overteneemen, gelden in depofito te negotieeren, en op renten CS „ ftellen, alle gelden welken reeds te goed zijn of „ nog te goed zullen worden, intevorderen en on„ der beboorelijke quitantiën te ontvangen, met elk en een iegelijk te rekenen, liquideeren en fluiten, „ alle fchulden en lasten des boedels te betaalen en aftedoen , alle zijne comparants op- en aan - te ,, fterven ervenisfen en beftervenisfen te repudiee» „ ren of adieeren, bij additie des boedels te helpen „ inventariseren, tot liquiditeit te brengen en fchei- j den , zodanig die bevonden zal worden te behoo» j E



66 PR/ECEPTORder
ren; als mede zijn comparants gerechtelijke portie
te ontvangen en na zig te neemen, over alle ques„ tiè'n en difFerenten te accordeeren, compromittee-
ren of tranfigeeren, alle aétens welke wegens „ voorsz. of uit eenige andere handelingen gerequi,, reerd worden, 't zij voor den Gerechte, voorNo„ taris of eenig ander publicq perfoon, te tekenen
en te pasfeeren,en rot nakoming van dezelve zijn
comp. perfoon en goederen te verbinden , in alle „ gelegenheden middelen van rechten te emploieeren, ,, ten dien einde arresten en interdicten te doen , die
te beklaagen of wederom te ontflaan en af te doen, ,, te citeeren voor zodanige vierfchaar als van nooden „ weezen zal, en aldaar zodanige eisfchen, conclu„ fiën, antwoorden en andere fuftenuen te doen en „ te formeeren , als de gecontinueerde raadzaam
zal oordeelen; alle gerechtelijke termijnen, zoac-
cidenteelals fubftantieel te obferveeren ,domicilium „ te kiezen, genamptifeerde of geconfigneerde pen„ ningen te ligten, cautiSn te nellen, borgen indem-
niteit te belooven, verder eisfchende of verwee„ rende zodanig te procedeeren , als naar ftijle en ., coftume locaal zal worden gerequireerd , alles tot
het einde der zaaken en het bekomen van vounis„ fen, die ter executie te leggen of anderzins daar„ van hooger beroep te doen, voor 't overige om in „ alle gelegenheden alles anders en meerder te doen,
'tgunt zal worden gevorderd, en hij conftituant, ., zelf prefent zijnde , zoude kunnen, mogen of s> moeten doen, alles met magt van fubftitutie ad li'



joköë NOTARISSEN. 6?
i, tes, met belofte van apptobatie en ratificatie ala naar rechten."
if Aldus enz. (*)
IX. Van huur- en verhuur, koop* etï
verkoop.
Vraage. verjïaat men döor de woorden Huilt*
tn Verhuur ?
Antw. Een overeenkomst van een zaak of dienst $ die voor een zekeren tijd en gewin overgaat , in 't gebruik en dienst van een ander; zo als bij voorbeeld huizen, landen, dienstboden, en voords het geen meer* der verhuur.en bruik-baar is.
Vraage. Hoedanig worden die aangegaan?
Antw. Wat omtrent de perfoonen aangaat, door* gaands mondling, en ten aanzien van onroerend ert roerend goed, bij een gefchrift voor een' Notaris en getuigen.
Vraage. Wat valt hierin aantemerken, nopens hetpaj« feeren van zodanig een» acte ?
(* 1 Zie aangaande de revocatie van een volmagt ad lites, een uitgewerkt Formulier in het hieuw oef*
fenschool der notarissbm. UI. Hoofdfit
bladz. 70.
E 3



6* PRjECEPTOR»»*
Ar.tw. Hier moet in aanmerking genomen worden, de navolgende poinCten; als ten i.) de perfoonendie huuren en verhuuring doen; 2.) het effect of de zaak die verhuurd wordt; 3.) de tijd wanneer dezelve iaën uit-gaan zal; 4.) de opzien-of keur-jaaren van den huurder; 5.) de prijs waarvoor het verhuurd wordt; 6.) de refp, conditiën; 7.) 't ordinair verband, enz.
Vraagt. Op wat wijze mag een huurder zijn gehuurde goed gebruiken ?
Antw. Op zodanige maniere als best mogelijk is, om het in die ordre te houden als het geweest is, om het ten einde van de huur, weder in die fituatie overtegeeven.
Vraage, Vermag een verhuurder het bij hem gehuurde , wel aan ten ander over doen efverhuuren ?
Antw. Ja, indien zulks gefchiedt met confent van den verhuurder, en dat hij voor de penningen borg blijft, mitsgaders zo mogelijk doenlijk is , dezelfde affaires in te brengen.
Vraage. De lasten en ongelden op het verhuurdeJlaande en hopende, wie moet die draagen ?
Antw. De Verhuurder, ten ware zulks bij het aangaan der huuring , ter contrarie ware bedongen.
Vraage. Wannttr expireert de huur ? !
Antw. Wanneer de jaaren bij de huurcedullen gemeld, zijn afgeloopen en geëxpireerd : doch in gevalle de verhuurder den huurder daarin onvermoeid liet berusten, zo zoude daardoor verdaan worden, dat de huur ware geprolongeerd; en eindigt wanneer er zwaare enno» dige reparatiën aan gedaan moet worden, als mede



jonge NOTARISSEN. 69
dat de huurder het niet naar behoren mainteneert, ook expireert, wanneer de betaaling wordt verzuimd of de huurder in mora blijft.
Vraage. Voor hoe lange kan men onroerende verluiw ren?
Antw. De tijd daartoe is niet bepaald, maar hangt af van het goeddunken der verhuurder en huurder.
Vraage. In gevalle een Fluurder in mora of gebreeken blijft te voldoen, wat recht competeert dan een' verhuurder?
Antw. Dat hij alle de goederen, alfchoon van een derden, op zijn grond vindende, magarrefteeren,eni« daar en boven nog preferent voor alle andere fchulden, excempt dood en begraavenis kosten.
Vraage. Geef eens een dejinitie van Koop- en Verkoop ?
Antw. Het zelve beftaat in een overeenkomst, waarbij immediatelijk na het fluiten van de koop, zoda» nig verkochte overgaat in de magt van den kooper.
Vraage. H élke perfoonen is het onbevoegd te koopen en verhopen?
Antw. De zodanigen, die door de wet of Natuur verboden is, eenige handelingen of contracten met een ander aantegaan.
Vraage. Specificeer eens eenige 'goederen die men niet tnag vet koopen?
Antw. Onder anderen, goederen tot den gods« dienst-land-en ftads-zaaken behoorende; huizen om aftebreeken, en derzelver plaats ledig te laaten ftaan, ook geen vergift, ten zij hetzelve worde gemengd en de kracht benomen.
E3



7© -PRjECEPTOR der
Fr aagt, Welke goederen vermag men dan verhopen!
Antw. Alle de goederen die ons vrij en eigen toebehoren, ligchaamlijke en onligchaamlijke; bij voorbeeld, het recht van een ervenis , boekfchulden, recht van dienstbaarheid en cvergang , een twijfelachtige zaak voetftoots.
Vraage. Qefiolen goederen vermag men die wel in. pkoopenl
Antw. Indien men zulks weet, neen; maar moeten die, in gevalle den eigenaar het reclameert en bewijst dat het zijn goed is, aan denzelven terug, tegen reftitutie van de daar voor betaalde penningen, gegeeven Worden.
Vraage. Wat behoort en wordt onder het verkochte btgreepen ?
' Antw. Alle zodanige dingen die aan het verkochte eigen en behorende zijn, als onder anderen de vruchten die op het land ftaan, aan een huis het geen er aardden nagel-vast aan is, in een warande de bees. ten, in het water de visfchen enz.
Vraage. Vermag men op zodanige conditiën en voormarden verhopen, als men goed dunkt?
Antw. Ja, indien dezelve niet zijn ftrijdig en aanloopende tegen de wet en colTumiere wetten.
Vraage, Op hoe veelderleie wijze gefchiedt een Koop, tn wordt verfiaan van waarde te zijn?
Antw. Opdeeze vierderleie manieren, als ten i.) mondling of onder de hand getekend, ten overftaan Van getuigen; 2.) voor Notaris en getuigen; 3,)door brieyen, boden en volmagten; en ten 4,) door in



j o hoe NOTARISSEN. 7*
pufalicque veilingen aan den meest daarvoor biedende. ,•• 7„*
Vraage. Waarop heeft een Notaris te letten, bij liet pasfeeren van een contract van verkoatdng?
Antw. i.) °Pden naam' 'c zij'in Privé!°f<iualitt!ti 2) de goederen dewelke verkocht zijn; 3O de prijs; 4!) de verfcheiden fervituiten; 5 ) de overgang van »t gebruik; 6.) conditiën van lasten en ongelden; 7) vervolgends de andere conditiën zo er zijn; 8.) belofte van guarantie, en ten 9.) het verband en flor.
Vraage. Wanneer zijn de koopen voltrokken?
Antw. Zo dra men het óéns is met de conditiën enden prijs, en den kooper daarmede gegund wordt.
Vraage. Tot wiens lasten Jtaat het verkochte?
Antw. Ten pericüle van den kooper, als er geene andere conditiën deswegen zijn , zo komt de fcha. dein den tusfehentijd daaraan gevallen, voor rekening van den verkoper.
Vraage. Waar inne zijn de kooper en verkooper gehouden?
Antw. Dat de eerfte het verkochte op de voorwaarden van koop moet leveren als vrij en eigen goed, en de andere hetzelve te aanvaarden, de conditiën te prefteeren en de uitgeloofde kooppenningen te voldoen, waardoor hij dan diredelijk inden eigendom ^reedt.
Vraage. Op wat wijze wordt een koop vernietigd?
Antw. 1.) Door wederzijds ontflag; 2O door een gebrek aan het verkochte, dat den kooper niet gezien heeft; 3.) bij bedrog van boven de helft der E 4



fa PRjECEPTOR der
kooppenningen; 4.) waimeer de kooper komt te bankroeteeren alvoorens hij betaald heeft; 5.) einde, lijk indien de geheele koop door bedrog van den ver» kooper is aangegaan.
EXPLICATIE.
Tot een korte en zaaklijke Explicatie, over deeze wjjdloopige materie dient kortheidshalve, dat deNotarisfen zig in het geval bevindende, van een contract van koop te moeten paslèren , de navolgende zeven notabele en onderfcheidene articulen in het be. fchrijven van dien, behooren in het oog te houden; hoedanig zevental van obfervatiën , uitmakende het gantfche zamenftel van een contract van koop, en het geen daartoe eene directe of indirecte betrekking heeft, boofdzaaklijk hierin beftaat; als ten 1.) wanneer een koop naar rechten voor voltrokken en ge» floten gerekend wordt; a.) welke perfoonengequalificeerd cn ongequalificeerd zijn , om te koopen en te verkoopen; 3,) wat goederen gepermitteerd , en welke verboden zijn te koopen en verkoopen,-4.) war,' koops gevolg is , dat is, wat men door eene generaale en fpeciaale effect van een koop verftaan moet; 5.) over de conditiën en bijzondere flipula. tien van een koop , en hoe die ingefteld behoren te worden; ö.) waartoe de kooper en de verkooper re» fpedtivelijk wederzijds verobligeerd en gehouden zijn, j en ten 7,) uit hoedanige oorzaaken een koop vol» gends de befchreevene en plaatslijke wetten geëxtjn». gueerd en vernietigd wordt.



jokok NOTARISSEN. 7J N". 15. FOMULIER var» huur-
CE DOLLEN.
,, Op Huiden den enz. „ compareerden enz.
A en g , woonende alhier, refp. compa-
,, ranten ter eenre en andere zijde,
„ En verklaarden de comparant ter eenre aan den „ comparant ter andere zijde,verhuurd ,die ook be„ kent van denzelven gehuurd te hebben, een Huis en
„ Erve, ftaande en geleegen op de alhier,
, belende ten noorden , en ten zuiden
j en zulks voor den tijd van drie achtereenvolgende
" jaaren, ingaande op huiden den en eindi-
gende den , en dat voor en om een fomma
" van in het jaar, te betaalen alle vierendeel
" jaars'eene gerechte vierde part, zijnde een fomma
„ van....••
Jmi verklaarden zij refp. comparanten over en weder, hun te reguleeren naar deeze ftadskeuren " omtrent het ft uk van huur en verhuur plaats vin" dende, onder verband van hun perfoon en goede? \\ ren, en bedwang Hellende als naar rechten.
Aldus, ena.".
E 5



74
PR-ECEPTOR der
X. Van police van ASSUR ANTIE.CERTEPARTHIJEN, BODE M A R IJ- en WATER. Of BIJL.BRIEVEN.
Vraage. is een Police van Asfurantie ?
Antw. Een contract van verzekering aan een ande. ren, vooreen zekere premie, op alle fchepen, goederen en koopmanfchappen ter zee, voor alle van buiten aankomende fchaden en periculen,'t zij door veron. gelukken of neemen der vijanden.
Vraage. Tot hoe veel mag men asfureeren? Antw. Men mag verzekeren zo hoog men wil, mits men gehouden is, het tiende part van de waarde onverzekerd blijft.
Vraage. Over welke foort van goederen gefchied de asfurantie ?
Antw. Op alle goederen en koopmanfchappen op hetfchip, met deszelfs zeilen en treilen. ' Vraage. Wanneer begint de asfurantie te kopen?
Antw. Zo direct als de goederen welke verzekerd zijn in de fchuit geladen en aan boord zijn, en expireert zo dra dezelve zijn gebragt ter plaatfe hunner deftinatie.
Vraage. Wat valt er te obferveeren bij het concipiëeren van een police van asfurantie ?
Antw. r.) Den naam van den asfuradeur en geassureerde; 2.) de goederen die verzekerd .zijn met di-



jonge NOTARISSEN. 75
fomatie van de quamiteit en qualiteit; 3.) den naam van hei fchipen fchipper, waar in dezelven moeten geiaaden worden; 4.) waneer de asfurantie zijn beg.n en einde neemt ; 50 ^ Pr3emie vas asfurantie; 6) voor wat gevaar het verzekerd wordt; 7.) de magt aan den fchipper die dezelve geladen heeft, om daar mede te doen naar het vereischt wordt; en ten 8.) het
verband. .. .
Vraage. Tot hoe verre mag een fchip met zijn toebehoor en veras fineert worden, en wat requifitenzijn daaromtrent in agt te neemen,
Antw. Het fchip met alle zijne ap- en depen-dentiën mag voor het geheel verzekerd worden, en nopens de requifuen, 1.) de perfoon die verzekert en die verzekerd wordt; 1.) het fchip, deszelfs raam, grootte, wijdte, diepte, breedte, en hergunt eraan en toe behoort; 3.) de naam van den fchipper, en voords het gunt hier vooren, wegens de goederen gezegd is. . Vraage. Wat is een fchriftmr van bevrachting i Antw. Een contract,aangegaan tusfchen den fchipper en den koopman, waarbij de fchipper tegen een zeker bepaalde zomme aanneemt de goederen van den koopman, op derzelver gedetineerde plaatfe over te brengen, en andere daar van daan te brengen om herwaards te voeren. Vraage. Wat requifuen komen hierin tepu? Antw. I,} de naam van den fchipper, koopmanen het fchip , met melding van de hoegrootheid enz.; a.) de plaats alwaar de goederen moeten ontladen worden, en h« getal der legdagen, mitsgaders wan-



7* PRfiCEPTOR du
neer de laatfte ontlading moet gefchieden 53.) de vracht; 4.) het zogenaamde kaplaken, boven de bedongene penningen; en ten 5.) het verband.
Vraage Wordt er nog niet meer versischt nopens de goederen?
Antw. Ja, een cognosfement, of een fchriftelijke bekentenis van den fchipper, dat hij de goederen in orde aan zijn boord ontvangen heeft.
Vraage, Wat is een Bodemarijbrief.
Antw Een verband van geldleening, dat is, wanneer een fchipper buiten 's lands en om geld verlegen zijnde, op den bodem of kiel van zijn fchip ontvangt , om bij behouden reize te reftitueeren.
V*aage. Wanneer is een fchipper. bevoegd zulks te doen?
Antw. Aan geene zijde van de zee, dat is, voorbij de engte van Doveren of door de Sond, ten ware hijanders ware geauthorifeerd.
Vraage. Hoe veel vermag hij op zijn kiel of bodem van het fchip ntemen ?
Antw. Niet meer dan een vierde gedeelte van de waarde zijns fchips.
Vraage. In gevalle hij geen geld kan krijgen, wat Jlaat hem dan te doen ?
Antw. Met raad van zijn fcheepelingen, defcheepstouwen en ingeladen goederen te verpanden.
Vraage. fVat wordt er op zo een acte gerequireerd ?
Antw. i.) De naam en qualiteit van fchipper en fchip, nj de fomma; 3.) het perieul en hoe lange het duurt; 4.) de bedongen interest; 5.) de tijd



joifG* NOTARISSEN. 77"
van wedergaaf, en ten 6.) verband van fchip, en fcheeps materiaalen, enz.
Pr aagt. Schtts een' water- ofbijl -brief',?
Antw. Dezelve houden in, een Ipeciaale hijpotfieecq op het fchip bij den maaker verkocht zijnde op waterrecht, zo lange de kooppenningen daarvan niet zijn voldaan?
Fr aagt. Hoedanig moet dezelve gedresfeerd worden? Antw. i.) de conventie of koop van het fchip, en wat men er op betaald heeft en fchuldig blijft, de belofte van voldoening met den interest van dien, 'tgewoonlijke verband van het fchip met zijn toebehoren.
Vraage. Mag een Notaris voor hem wei water- of bijl-brieven pasfeeren?
Antw. Neen, ten zij dezelven beneden de vier lasten zijn.
XI. Pan maatschappij.
Vraage. Geef eens een definitie van ten Maat* fchappij?
Antw. Dezelve is een oprechting van een compagniefchap , door twee of meerder perfoonen, ora gemeener hand iets voord te zetten, en daarvan d* winften te deelen. 'j.
Vraage. Hoedanig gtfchiedt zulksl



■^«w. Bij monde, door brieven en waardoor men zijn' wil en intentie aaneen ander kan verklaaren.
^raag*. Zr;» er dingen waar over het niet kan worden aangegaan ?
Ant». Ja, bij voorbeeld, monopolie of inkooping van zekere goederen en onder hem te houden, en te verkoopen tegen extra hooge prijzen.
Vraage. Waarin is een compagnon gehouden?
Antw. Dat hij voor zijn aandeel in de fchuld gcnouden » behoudens het recht op de verdere medecorrpagnons.
Vraage. Op wat wijze vervalt zo een Maatfchappij?
Antw. i.) Door den dood van een der leden, ten zij zulks ter contrarie ware geconditioneerd ; 2.) door de vernieting van de zaak zelve; 3.) wanneer een der. zeiver komt infolvent te worden; 40 dooreen wederzijdfche opzegging.
Vraage. Een Mede-vennoot willende uitfcheiden, wat leeft men in dat cas te doen ?
Antw. Dat hij daarvan bij advertentie aan een ieder bekend maake, wil hij niet verder gehouden zijn in de fchulden.
Vraage. Wat valt er aan te merken bij het maakenvan een contract van Maatfchappij ?
Antw. 1.) De perfoon; 2.) de inleggelden; 3.) de tijd van overeenkomst; 4.) omtrent wat goederen; j.) tot wat plaatfe te debiteeren; 6.) wie de leasen het boek zal houden; 7.) de tijd van doen van rekening; 8.) hoe de winst en verlies zal worden [ gedraagen; 0.) 't verband.



joüïge NOTARISSEN. 7Ö> EXPLICATIE.
Notariaale contracten van compagniefchap of Maatfchappij, anders ook wel genoemd Vennootfchap , hebben ia alle zaaken, rakende den koophandel enz. plaats , en mogen indifferentelijk in allerleie handelingen buiten dezelve gepractifeerd worden, voor zo verre zij eerlijk, gepermitteerd en met de wetten beftaanbaar zijn; de voornaamfte obrervatiën welke tot diergelijke contracten van compagniefchappen fpefteeren, en waarop de Not3risfen eene bijzondere attentie dienden te flaan , beftaan in de eerfte plaats, om te onderzoeken of de contractanten mutadis mutandis wettig gequalificeerd zijn, van te mogen contracteeren, dat is te verltaan, of hun zulks uit krachte van een defect der Natuur, of dooreen prohibitie van een wet, niet uitdrukkelijk verboden is; vervolgends, in de tweede plaats,of op de oprichting van diergelijke focieteiten, tot zijn oogmerk _ heeft de introductie van een monopolie, dat is, door 4 een voorbedachte opkoping van waren, ttrekkende is, om een duurte, of fchaarsheid van levensmiddelen te veroorzaaken , als zijnde diergelijke contracten van compagniefchap bij 's lands p'.acaaten expresfelijk verboden , en de Notaris , zulks gepasfeerd en geweeten hebbende , ten hoogfteu culpabel en ftraf baar; maar boven dit alles hebben de Notarisfen in het maa» ken van foortgeüjke contracten, deeze allergewigtig-
fte claufule te infereeren, dat de geïnteresfeerden ca J proportie en evenredigheid van de gefourneerde pen-



te PRiECEPTOR be«
ningen, de voordeden proflceeren, en in de nadeed ]en draagen zouden, of bij aldiett (gelijk doorgaands gebeurt) de inlaag van het capitaal tusfchen hen oo eenegaaien voet gefchiedt, de winften en verhezen , zo wel als de noodzaaklijke onkosten, ftaande de compagniefchap te vallen, onder de contractanten gemeen zullen weezen; om reden dat compagniefchap of maatfchappij, alwaar winst bedongen wordt, zonder in de verliezen te participieeren , volftrekt naar rechten onbeftaanbaar en krachtloos is: zijnde voor het overige de pligt van een oplettend Hotaris om de geïnteresfeerden bij het aangaan van een contract van compagniefchap, niet alleen van dit alles naauwkeurig te informeeren, maar bijzonder tot hunne informatie daar bij te voegen, dat ieder contractant, als een effect van de focieteit in folidum voor de geheele fchulden van de maatfchappij, ftaande de compagniefchap gecontracteerd is verbonden blijft ,onaangezien bij contract anders ware geconditioneerd , behoudens echter zijn recht op de maatfchappij , voor zo veel daarop regres en verhaal te vinden mogte zijn; ondertusfchen is het naar rechten kennelijk, dat er revocatie of herroeping van een der contractanten ten allen tijde geleideden kan, hoe zeer het tegendeel bij het contract notariaal geftipuleerd ware, en dat zo wel in dit geval, als wanneer door algemeen confent van alle de contractanten der maatfchappij gedisfolveerd en verbroken werd, daarvan openbaare denunciatie of afkondiging, bij advertisfement in de courant behoort te worden gedaan.
XII.



joftofc NOTARISSEN. 81
XII. Van AT TESTAT1EN tn CERTlFrCA Tl EN.
Vraage. at is een atteftatie ?
Antw. Een inftrument, waar bij een of meer pefa foonen verklaaren het geen zij gezien, gehooid of bijgewoond hebben,
Vraage. Welke perfoonen mogen getuigenis geeven?
Antw, Alle en een iegelijk, (uitgezonderd de hier Onder genoemden,) zo mans- als vrouws-perfoonen 4 mids dat de mans veertien, en de vrouwsperfoonen twaalf jaaren oud zijn; doch in dé crimineele zaaken twintig, en in de gemeene landsmiddelen zestien jaaren.
Vraage. Wie vermogen, 't zij door de wet of Natuurj geen getuigen weezen ?
Antw. Dolle , malle , krankzinnige , eerlooze * minëedige, vijanden van die geen , daar tegen zij getuigen; ook kunnen geen bloedverwanten gedwongen worden tot in het zevende lid , als'mede die beneden de hier bovengemelde jaaren zijn.
Vraage. Wat requifuen zijn in het pasfeeren van ten attejtatie te obferveerenl
Antw. Dat de getaigen niet befchonken noch dronken zijn, mitsgaders dat zij het voorgemelde vereischte bezitten; 2,) dat zij net opgeeven het geval of P



8i P 1UCEPT0R der
de zaak die zij gehoord, gezien of bijgewoond hebben, of wel van een ander te weeten ziju gekomen; o.) dat een Notaris er niets af of bij doe , maarj ter nederftelle zo als het hem wordt opgegeeven ; 4.) de redenen van wetenfchap, het weik mede een voornaam requifit is ; en ten 5.) de prelentatie van eede.
Vraage. Waarop heeft een Notaris ten aanzien van de atteftatiën nog meer te refie£ieeren ?
Antw. Dat de getuigen zig niet ligtvaardig aangeboden hebben, als mede naauwkeurig agt te geeven, of hun getuigenis de waarheid conform is , en dat de getuigen niet varieeren van woorden.
Vraage. Zijn er ook verklaaringen die een Notaris niet mug pasfeeren ?
Antw. Ja, bij voorbeeld, die van een dochter, dewelke reeds verlost is of nog verlost moet worden, die uitgekocht is, om in barensnood een ander alsvader te verkhiaren.
Vraage. Wat is een eed?
Antw. Een bekrachtiging van het gedepofeerde, met aanroeping van Gods heiligen naam ,en opltefcing va» de voorde vingers,doch verfchilt met andere gezindheden.
Vraage. Wat onderfcheid is er tusfchen een attefl<rtie en een certificaat ?
Antw. Dat een certificatie gefchiedt voor burgemeesteren en ftante pene met den eed wordt bevestigd ; en een atteftatie gefchiedt voor Notaris en getuigen, en die desnoods met een'eed wordt bekrachtigd.



jonge NOTARISSEN. 83
EXPLICATIE.
Dat het pasfeeren der atteftatien of verklaarinsen , nevens de testamenten, de allerzwaarfre inftrurnenten, en bij gevolgde penibelfte taak van de Nota' riaale praftijk is, heeft de ondervinding menigmaal geleerd indisptitabel te zijn; in het algemeen dient caaromtrent gereiledteerd te worden ,dat de voornaamftekunst van een' Noraris ten deezen refpecte eigenlijk hierin beitaat, om onder het ftellen van de atteftatie uf verklaaring, welke van aangelegenheid is, de depofanten telkens met verandering van discourfen bezig te houden, en van tijd tot tijd nieuwe ondervraagingen re doen, en bevindende dat zij zig zelven in de wezendlijke omftandigheden der gedepofeerde zaaken tegertfpreeken , of zig met verdraajin.:en van zaaken zoeken te behelpen , die prefumtive onwaarheden van 'ierzelver verhaal te kennen geeven, als dan zo wel de requiranten , als de compareerende getuigen van het pasfeeren van zodanige frauduleufe atteftatien poogen te difuadeeren en afteraadén, en in gevalle zij daartoe niet willen befluiten, aan beiden pofltivèlijk te declareeren, van diergelijke verklaaringen nngepasfeerd te zullen laaten; dan aangaande deeze materie verdient zonderlinge reflectie , dat de Notarisfen, welken zig in het geval bevinden om foortgeüjke inflrumenten te moeten pasfeeren, voornaamlijk van de volgende particuliereob. fervatiën, en voorgaande onderzoekingen behooren georuiK te maaken, dat depofanten? bij hen of bij de adftlteerende getuigen bekend zijn, en bij geF 2



84 PR-ECEPTOR.de*
breeke van dien , zig behoorelijk naar de gelegenheid' van hunne perfoonen infonneeren moet, vervolgends of zij lieden depofan ten zijn van goeden naam en taam, dan of het perfoonen van een flecht comporternent en van eenegemeene conditie zijn, die geen zwaaugheid zouden maaken om voor een geringe beloning valschlljb te getuigen; of die, fchoon eerlijk, echter door onvermogendheid, of in armoede, vatbaar voor de corruptie of omkooping zijn, hoedanige vei klaaringen naap rechten reprochabel worden gerekend; mitsgaders of de depofeerende perfoonen , den ouderdom hebben van te kunnen getuigen, volgends de orde van de pla.caten bij den Lande bepaald : wijders zorgvuldig te beletten, dat de depofanten door het onmatig gebruik, van dranken dus buiten dronkehfchap komen te de» poferen, het welke volgends de wetten verboden en ablblütelijk onbegaanbaar is; insgelijks als een requifit vau geen minder noodzaaklijkheid, bij het pasfeeren van dien, diftinftelijk gade te flaan , of de de. pofanten op requifiten en verzoeken van den reqnirant, dan wel uit eigen beweegreden, en als daartoe niet verzocht zijnde , prefenteeren hunne vsrklaaring te geeven; aangezien in het laatfte geval, zulks de aangeboden dispofitie van den depofant fufpeclabel maakt: dat een Notaris al verder alle middelen moet aanwenden, om te penetreeren of de depofanten door fedudb'e of misleiding, dan wel onder groote beloften vau gefchenken, door de requiranten, tot het geeven van een verklaating zijn geperiuadeerd of omgekocht geworden; voor het overige is het een object van onderzoek, dat geen minder attentie aan de zij.



jonge NOTARISSEN. 8rf
de van den Notaris verdient, of de depofanten bekwaam aijn , tegeeven , voldoende redenen van weetenfchap van het gunt zij willen attefteeren en verklaaren, en wel op zulk een wijze dat zij kunnen verklaaren, de .gedepofeerde zaaken .gezien , geho rd, of in perfoon bijgewoond te hebben, als zijnde een ongedisputeerde regel in rechten, dat de gantfche validiteit van een atteftatie van de redenen van weetenfchap afhangt: eindelijk behoort een Notaris niets onbeproefd te laa. ten, om met eeH volllrekte zekerheid overtuigd te zijn , of de depofanten, na dat hij hun het gewigt van de prefentatie van eede, als mede de crimineele gevolgen der mijneedigheid voorgehouden heeft, dat zij uit gegronde oorzaaken en een gerust gemoed , nog bij hunne gegeevene dispofitie blijven perfifteeren, waartoe de alleruiterfte voorzichtigheid behoort, als wordende een openbaar beamtfchrijver, in dit geval, gehouden voor de depofitaris, van de behoudenis der getuigen , zo wanneer dezelve op zodanige remon« ftrantiën, derzelver depofltie wilde retrafteeren.
N°. 16. FORMULIER van een attestatie.
„ Op heden den enz. compareerden enz.
a b...., woonende alhier, en van een
,, competenten ouderdom , dewelke verklaarden en
„ attefieerden ter requifitie van d , mede alhier
„ woonachtig, waar en waarachtig te zijn;
F 3



86 PRJECEPTOR.de*
,, Dat zij comparanten , op den...... des avonds
,, circa .... uuren, zig bevonden op den al-
„ hier ter ftede en onder anderen aldaar hebben ,, ontmoet, den perfoon van c..., dewelke aan den „ requirant heeft gezegd, „goeden avond;" dat „ daarop de requirant heeft gerepliceerd, ,,goeden ,, „ avond ,• daar gaat die se... ;" waarop gem, ,, c... vroeg, „wat zegt gij daar?" dat de re-
quirant daar op heeft geantwoord, dat gij na
,. 3, geweest zijt;" dat gemelde c daarop
„ zeide: „dat is niet waar, maar wat moest dit „„dan?" dat de requirant daarop antwoordde, „ „ betaaleni'' dat voorn. c... zeide, „dat zal ik ,, ,, nooit doen;"dat de requirant hem op denfehou„ der tikkende , verder zeide, ,, dat zult gij wèl „ „ doen ," voorts verklaaren zij depofanten daarop te
„ hebben gezien, dat de voorn, c , deszelfs
„ rotting heeft opgevat, om den requirant daarmede „ een'flagtoetevoegen, doch dat de requirant om dhn „ flag voortekomen de gem. rotting heeft aangegree5, pen en ontnomen.
Geevende zij comparanten voorreden van wj„ tenfehap, het geen voorsz, is , alzete hebberige„ hoord,gezien en bijgewoond,en voords als in den „ text, met aanbieding van de deugdelijkheid dervo„ rehüaande verklaaring , des noods daartoe nader t, verzocht zijnde, met folemneelen eede te Herken.
„ Aldus enz.



jonge NOTARISSEN. 87
XIII. Fan wissel, assignatie en
protest.
Vraage. Wfl* verftaat gij door een' wisfel?
Antw.Niet anders als een fchriftelijk bevel vaneen' Crediteur aan een' ander, om de penningen van zijn' debiteur te innen en ontvangen.
Vraage. Wanneer neemt let effecï van een'wis/el zijn' aanvang?
Antw. Zo dra dezelve door de betrokkene geaccepteerd is.
Vraage. Door wat middel vervalt een wis/el ?
Antw. Door de voldoening aan den eigenaar.
Vraage. Op wat tijd moet hij voldaan worden?
Antw. Men behoeft denzelven vóór den vervaldag nüt te betaalen in gevalle hij voor dien tijd betaald wierd, zo gefchiedt zulks ten pericule van den acceptant.
Vraage. Een wis fel op zijn' tijd niet geaccepteerd of betaald wordende, wat moet de eigenaar doen, en wat effeSt bekomt hij daardoor?
Antw. Denzelven daadlijk protefteeren, van non acceptatie of betaling, waardoor hij zijn recht bewaardt: de tijd verloopen zijnde van de betaaling, heeft men nog zes refpijtdagen.
F 4



188 P RECEPTOR «er
Vraage. Indien een Notaris den betrokkenen niet tt huislyindt om het protest te doen, wat is dan [zijn' pligt?
Antw. In zodanig geval. doet hij protest aan den geenen dien hij t' huis vindt, en bij manquement van dien aan de gebuuren.
'i Vraage. Wat onderJcheid is er tusfchen een asfignatie en een1 wisfelbrief? ► Antw. Dat een asfignatie op den vertoon nietbehoeft geaccepteerd te worden, en een wisfelbrief wel, en zulks bij non voldoening de eerfte niet, maar de laatfte wel, bij refus van dien, geprotefteerd worden.
N°. 17. FORMULIER van een protest an non acceptatie.
s, copia.
A de" 17... ƒ
„ Twee maanden na tijd, gelieve UEd. te betalen „ deezen mijnen prima wisfelbrief, aan den HeereB.... ,, of order, de fomma van .... guldens .. ftuivers „ de waarde hierop ontvangen, en fielt op rekening' ,, volgends ad vijs.
mijnheer!
de Heer c
Koopman
** tot UEd. Dw. Dienaar» < 9*yv« (getekend) e.



jonge NOTARISSEN.. 89
( op den rugge Jiond )
Voor mij aan de order van den Heere f de
waarde ontvangen, g den 17..
( getekend j b
„ Voor mij aan den Heere n of order, de
,, waarde hierop omvangen, j.... den ..... 17..
(getekend ) f .. * •
,, Op huiden enz.
„ Heb ik k , openbaar Notaris te l. ...., ge-
„ adfiaeerd met de nagenoemde getuigen , ten ver.
zoeke van den Heer h...., koopman alhier,mij
vervoegd bij n...., mede koopman alhier, en „ aan denzelven acceptatie gevraagd , van den hier „ boven gecopieerden, en aan hem in originalie ver„ toonden wisfelbrief, waarop dezelve mij tot ant„ woord gaf, ik heb nog geen advis , mits welken „ heb ik Notaris in naarne als boven wel expres-
felijk geprotefteerd, over non acceptatie van wis„ fel en herwisfel, kosten, fchaden en interesfen,
om die te verhaalen, als naar ftijle van wisfel."
AWus geprotefteerd, enz.
F s



90 PRiECEPTOR der
XIV. Van novatie.
Vraage. Geef eens een definitie van novatie? Antw. Novatie, anders gezegd fchuldvernieuwing, gefchiedt wanneer een eerfte fchuldbekentenis wordt vernieuwd en geheel veranderd; zo wordt verftaan, dat dezelve door het oprichten van een later, wordt gepermitteerd en vernietigd. Vraage. Wat kracht heeft een novatie in rechten ? Antw. Dat hij uitlevert een peremptoire exceptie , en dus de geëischte provifie daadlijk komt te (tuiten, als zulks den rechten genoeg zijnde beweezen.
Vraage. Wanneer wordt er geen novatie verjlaan gefchied te zijn?
Antw. Bij voorbeeld, indien iemaud een obligatie van een ander neemt, behalven de eerfte, met den principaalen debiteur opgericht, als zulks maaralleen ftrekt tot verzekering: door prolongatie wordt ook geen novatie verftaan, doch een hypotheecq geconverteerd te zijn in een' obligatie, daardoor gefchiedt novatie.



jonge NOTARISSEN. 19
XV. Van insi nuatien.
Vraagt. Wa; is eene infinuatie?
Antw. Een fchriftelijk bevel aan een' Notaris, om eijnen wil en meening aan een ander bekend te maaken, of wel tot afvraging van dat geen, het welk men fuftineert gerechtig toetekomen.
Vraage. Waartoe dient een injïnuatie?
Antw. Niet om daardoor een nieuw recht te beko» men, maar om het oude te conferveeren, onderfterke proteltatie ?
Vraage. Omtrent welke zaaken kan men infinueeren ?
Antw. Onder meer anderen die dagelijks voorvallen, kan men iemand infinueeren, dat hij zodanige actie, als hij vanteert, ten laste van den infinuant te hebben , binnen den tijd van zes weken zal hebben te inltitueeren, voor den dagelijks en competente» rechter van den infinuant.
Vraage. Door wie moeten dezelve gedaan worden ?
Antw. 1.) Door een' fecretaris met twee fchepenen geadfifteerd; 2.) door een'Notaris met zijn getuigen; en ten 3.) door een'gerechcsbode.
V'aage. Wat valt hier inne te refleSteeren ?
Antw. l.) Bevel aan den geenen die het doen moet; 2.) de naam van den infinuant; 3.) het geen men eischt, prefenteert of afvraagen zal; 4.) het protest;



Qt PR^CEPTOR der
5.) de ondertekening van den infinuant, doch zulks behoeft altijd niet; 6.) dat de gequalificeerde, ,van al het verrichte in zijn relaas mentie maakt.
EXPLICATIE.
Men praclifeert doorgaands de notariaale infinuatiën, uit voorzorg en voorzichtigheid, om iemands recht voor de toekomende tijden te referveeren, niet alleen, maar ook met oogmerk , om door middel van een daarbij gevoegde minnelijke prefentatie, de gevolgen van allerhande refulterende differenten voortekomen, of om het beter uittedrukken, kostbaare procesfen te vermijden: de infinuatiën of aanzeggingen die door een' Notaris en twee getuigen gefchieden, en waarvan in ailerleie voorvallende gelegenheden ^akende burgerlijke zaaken , 'zonder onderfcheid gebruik kunnen woiden gemaakt, dienen de navolgende vijf voornaame requifuen te bevatten, als eerftelijk, het bevel aan den Notaris, om de infinuatie aan den perfoon van de geïnfinueerden te doen; ten tweeden,het narré, verhaal of voorftel der zaak zelve, die men , het zij in zijne eigene qualiteit , of als last hebbende, infinueeren wil; op zulk eene wijze , dat aan de eene zijde, de intentie van den infinuant, klaar en zaaldijk voorgefteld, en aan den andereu kant den geïnfinueerden daardoor niet buiten ftaat gefteld worde, om het geer. men daarbij requireert te kunnen beantwoorden ; ten derden, de prefentatie zo die plaats heeft, zo ten refpecle van het geen men pretendeert, als van het geene gepretendeerd wordt; ten vierden,



jonge NOTARISSEN. 93
de afvraging van een cathegorisch, dat is een duidelijk , onduister en explicatif antwoord , betrekkelijk tot de vraag of eisen, die bij infinuatie gedaan is 5 en laatstlijk , het protest relatif tot het geïnfinueerde: zie verder het Nieuw Oeffenfchool der Notaris fen, cap. 2. inde Explicatie bladz. 36 &feqg.
N». 18. FORMULIER van een insinuatie, in cas matrimonitel. ,
„ Op huiden enz.
„ Heb ik ondergefchreeven Notaris enz. met de na„ genoemde getuigen geadfilteerd, ter requifitie en
„ ten verzoeke van A meerderjaarige dochter,
„ woonende binnen deeze ftad, mij vervoegd aan „ de perfoon en ter woonftede van e.. .., woonende „ mede alhier, en dezelve geïnfinueerde behoorlijk ge', infinueerden aangezegd , dat hoewel hem niet onbe„ wust kon zijn, dat de infinuante geduurende den „ tijd van omtrent drie maanden , als dienstmaagd ten „ zijnen huize gewoond hebbende, hij niet alleen na „ voorgaande betoonde en geconfesfeerde inclinatie „ voor haar perfoon, en onder mondelingetrouwbe„ lofte,waarvan ten zijnen tijde, door vallabele be„ wijzen overvloedig zal kunnen confteren , maar „ vervolgends door alle bedenkelijke middelen vanfe,' duftieen verleiding, het eigenlijk zo verre had ge, bragt, van haar infinuante gedefloreerd en bezwan. „ gerd te hebben ; dat de geïnfinueerde al verder,zo door deeze vleeschlijke converfatie, als door het „ goed comportemenc van de infinuante volkome»



S)i . PR4CKPT0R der
„ overtuigd zijnde, dat hij vader is, van het kind „ of kinderen, waarvan zij infinuante eerlang ftaat „ te verlosten, gelijk zij dan ook met een gerust ge„ moed, hem als zodanig in barensnood opzweeren „ kan, welmeermaalen gedeclareerd had het kind of „ kinderen , waarvan zij zoude komen te bevallen, „ ten zijnen koste te willen alimenteeren ; dan dat „ onaangezien verfcheidene minnelijke inrerpellatiüa „ en aanmaningen van de infinuante tot prefiatie van „ de mondlingfche trouwbeloften gedaan, de geïn ,, finueerde, onder frivole uitvlugten , voor alsnog s, ten cenenmaale onwillig bleef, haar infinuante te ,, trouwen, maar bovendien de infinuante in verfchei„ den opzichten althans op een onvriendelijke wijze ,, te behandelen.
„ En nademaal de eer en reputatie van de infinuan„ te, als zijnde een weeskind, welke door de geaf„ feóteerde inclinatie, en de verleiding V3n dengeïn,, finueerden tot deezen ongelukkigen ftap gebragt is, bij deeze weigering ten hoogden is geïnteresfeerd, zo hebbe ik ondergefchreeven Notaris, „ uit den naam als boven, den geïnfinueerden nadruk''
kelijk afgevraagd, of hij geïnfinueerde bereid is, ,, omme met de infinuante, binnen den tijd van zes „ weeken te computeeren, van dato deezes, vol,, gends de folemniteiten van deezen Lande een wet„ tig huwelijk aantegaan, in gevolge en uit kuchte „ van het mondeling engagement van trouwbelofte, j, in voege voorfchreeve met haar gecontracteerd, on„ der bijgevoegde verklaaring, dat zij infinuante bij „ refus van dien gerefolveerd is, zig op ftaande voet



jonge NOTARISSEN. 95
uit zijn huis als dienstmaagd te begeeven, ten einde alle onaangenaame en nadeelige gevolgen voortekomen, waaraan zo wel haar perfoon als ,, het kind of de kinderen waarvan zij bevrucht is, door apparente of beduchte mishandelingen van den „ geinfinueerden zoude blijven geëxponeerd; mits,, gaders onder formele proreftatie van ongeprejudicieerd, zodanige provifi-meele, doch noodzaakelijke dienstverlating te referveren, haar recht om ten „ allen tijden haar actie, ter zaake voorsz. te intli,, tueeren op zulk eene wijze, als zij infinuante ge„ radelijk vindt, en ter plaatze daar zulks campeten,, telijk behooren zal, en hebbe ik ondergefchreeven „ Notaris vervolgends, na de bovengemelde infinua,, lie gedaan te hebben,daarop van den infinuant tot ,, antwoord bekomen : ik hoor en zie, en vraag copie; ,, hetgeen ik relateere te zijn, mijn wedervaaren en „ daar van ten verzoeke van de infinuante gemaakt „ acte, dewelke is deeze.
,, Aldus enz.
N°. 19. FORMULIER van een insinuatie, waarbij de geïnfinueerde geïnfmueerd wordt , om zijn gevanteerde aElie te inJtilueeren.
„ Den cerflen Notaris verzoqht, zal zig, behoorlijk geadfifieerd zijnde, uir naam en van wegens



tjS PR^CEPTOR du
mij ondergefchreeven a...., woonende binnen dé
„ ftad b , vervoegen aan de perfoon, en ter
„ woonftede van g ...., mitsgaders aan deszelfs min„ derjaarige dochter o...., beide woonende mede „ te b...., en dezelve rcfpectivelijke infinueerenen „ aanzeggen.
„ Dat de infinuant geinformeerd, en in het zeke. ir re onderricht zijnde, dat zij geinlinueerde van zig 9> heeft kunnen verkrijgen, om aan onderfcheiden per.
foonen te verhaalen,en vervolgends alomme tegen ,, de waarheid aan te fpargeren, dat hij infinuant „ met haar tweede geïnfinueerde zoude hebben gchad en gehouden familiaire en vleeschlijke conver„ farie, ten zulken effecte, dat zij tweede geïufinueerde werkelijk van hem infinuant zwanger ging, met bijvoeging van meerdere andere alzins logenachtige en verzonnene omftandigheden , ten uiterften lefief voor den infinuant, die volgends de ptiblie„ ke getuigenisfe, altoos voor een perfoon van een „ goed en onberispelijk gedrag bekend heeft geftaan, r en nadien alle dergelijke en geëxcogfteerden on« „ waarachtige uitftrooizels daar heenen gaan, om de „ reputatie, eer en goeden naam van den infinuant „ te inclineeren, hem bij alle eerlijke lieden in ver,, denking en opfpraak te brengen, en vervolgends „ zijn welvaaren en het fucces zijner affaires te bena„ deelen , of tenminften onherflelbaar inbreuken toa~ ,, te brengen, weshalven zo zult gij Notaris in pre„ fentie van getuigen, uit naam en van wegen mij ,, ondergetekende, de bovengemelde beiden geïnfi* „ nueerden verzoeken en aan'eggen, hun in het
„ toe-



jonge NOTARISSEN. 97
toekomende van foortgelijke talive, onvvaate en ,, verdichte uitftrooizels, met betrekking totdeninfi-
nuant zorgvuldig te onthouden, en de tweede geïu-
finueerde , en voor zo veel zij mogte zijn tnin„ derjaarig, ook den eerften geïnfinueerden als va,, der en voogd , van en over de tweede geïnfinueerj, de , wijders nog infinueeren, om haare of hunne „ actie, die zij ter zaake van bovengemelde pieten,, fie, familiariteiten en converfatie, en daarop ge„ volgde bezwangering ten laste van den infinuant „ mogte fuftineereu te hebben, op den eerstkomen-
,» de rechtdage die zijn zal den voor deezen
„ Edelen Achtbaaren Gerechte, als zijn infinuant „ dagelijksche en competente rechter,teinftitueeren, „ onder nadruklijke en expresfe proteftatie, dat bij „ ontftentenisfe en nalaatigheid zo wel van het eene „ als van het andere, en fpeciaal wanneer zij gein„ finueerde verder mogte goedvinden, door zoda. „ nige abufiveverhaalen, den goeden naam , eer en re„ putatie van den infinuant te benadeelen , tegen „ hun geinfinueerden ter oorzaake van dien, in cas „ var, diffamatie zal worden geprocedeerd, zo en in „ diervoegen als tot confervatie van des infinuants „ gefchonden eer en naar rechten behooren zal.
„ De Notaris exploifteere deeze na behooren „ met overleevering van copie aan de geinfinueerden, ,, en relatere zijn wedervaaren in gefchrifte.
„ Actum b. .... den 17..
(getekend)
A
G



08 PRJECEPTORdb*
Op huiden , enz.
,, Heb ik ondergêfchreeven Notaris enz. „ mij uit den naam en van wegen a.... vervoegd,
aan de perfoonen en ter woonftede van c... en? j, D,.,, alhier woonachtig, en dezelve de hier voorge*
melde infinuatie naar zijn formeeninhoude gedaan „ exploicteeren, en van deeze tot antwoord bekomen:: ,,'Tisml: wijders heb ik Notaris uit naam als „ boven, wel expresfelijk geprotefteerd van alle zo„ danige nadeelen en gevolgen, als in meergem. in. „ finuatie ftaan'geëxpresfeerdy en die houden voor ,, hier inne geinfereerd, al het welke ik relateere te „ zijn mijn wedervaaren.
„ Aldus enz.
XVI. Van trouwbeloften.
Vraage. at is een Actèhan Trouwbelofte ?
Antw. Een wederzijdfche verbintenis van vrije en huwbaare perfoonen, om met den anderen in den echt te treeden.
Vraage. Welke perfoonen zijn bevoegd, zodanig een verbinitenis aantegaan ?
Antw.0 Alle huwbaare perfoonen, jongmans boven de vijf-en-twintig, en jonge dochters boven de



jonge NOTA R I S S E N. 99
twintig jaaren oud, en dezulken die niet door de wet of Natuur deswegen verboden zijn.
Vraage. Kunnen kinderen, onder de magt der ouders ftaande, een trouwbelofte aangaan ?
siniw. Ten opzichte van de minderjaarigen , neen ; maar wat aangaat de meerderjaarigen, wel; behoudens de wettige redenen die de ouders tegen het huwelijk hebben
Vraage. Hoe veelerhande foorten van trouwbeloften zijn er?
Antw. Tweederhande , als mondlijke en fchriftlijke.
Vraage. Wat valt er te obferveeren in het maaken van een trouwbelofte?
Antw. \.) den naam van de comparanten; 2.) de adiittentie-indien het noodig zij, 3.) de Wettige verbintenis, 4.) de tijd om dezelve aantegaan , en ten 5.) het wederzijds verband.
Vraage. Op hoe danige wijze komt de kracht en effeEb van een trouwbelofte te vervallen?
Antw Op deeze negen navolgende en bij rechtsgeleerden geadopteerde wijzen: als if) door wederzijdsch confent en bewilliging; 2.) door een conditioneelè en niet opgevolgde beflaping; 3.) door de flechte conduites van een der beide contractanten; 4.) wanneer de vrijfter of weduwe alvoorens het de jongman of weduwnaar weet, van een ander bezwangerd is, en een kind in onecht gebaard heeft; 5.) door tus^ fchenkomende intervallen, als dat een der comparanten of familie, in een crimineel proces wordt vervolgd; 6.) door aangeboren gebrek of impotentie, inG 2



ioo PR1CEPTOR dïr
dien zulks te vooren niet was geweeten; 7.) wanneer een van beiden grooter fomme gelds of geldwaarde' •had beloofd ten huwelijk aantebrengen, daar en tegen het contrarie kwam te coufteeren; &) door ver» jaaring, dat is, dat zij elkander in geen twee jaaren tot preflatie of vervulling hadden aangefproken; en ten 9.) indien de trouwbelofte in dronkenfchap was aangegaan.
N°. 2c. FORMULIEll van een trouwbelofte.
Op heden enz. „ compareerden, enz. „ a....., meerderjaarige. jongman, ter eenre eu
„ b , meerderjaarige jonge dochter, ter ande--
„ re zijde.
,, Woonende de comparanten binnen deeze ftad.
,, Te kennen geevende, dat zij comparanten, fe,, dert eenen geruimen tijd , met elkander hadden
gehad en gehouden een eerlijke converfatie, en zij „ uit een zonderlinge liefde en genegenheid voor den
anderen gerefolveerd waren, zig in den echten ftaat „ te begeeven, zij refp. comparanten dienvolgends
verklaaren, hun wederzijds te verbinden, om op ,, de eerfte convenabele gelegenheid, hun voorgeno„ men huwelijk te zullen voltrekken en folemnifee-
ren, volgends de wetten en coftumen deezer Lanai den en plaatzen , zonder deswegen daar tegen in „ oppofitie te komen, verbindende voor de nako-



jonge NOTARISSEN. lol
, ming van het geene voorf. ftaat, hunne perfoonen en goederen, dezelven (lellende ten bedwang als naar rechten.
Aldus enz.
N°. 21. FORMULIER a£le vaneen huwelijks consemt, vaneen weduwe, ten aanzien van haar minderjaarigen zoon.
„ Op heden den enz. compareerde enz,
„ Mejuffrouw a..., weduwe van den Heere b..., „ woonende binnen deeze ftad , en verklaarde zij „ Juffrouw comparante bij deezen, dat het is met 3, haar volkomen genoegen, confent en toeftemming,
s, dat haar minderjaarige zoon, de Heer c ,
„ woonende te w , zig in den huwelijken ftaat
„, zal begeeven met Juffrouw O-...,meerderjarige
jonge dochter, woonende mede te w , ver-
H zoekende derhalven aan den eerwaardigen kerken„ raad aldaar, omme den voorn haarenzoon den rieer»
c , met de voornoemde Juffrouw d..., in
l\ ondertrouw opteneemen, en nadat de gewoone en " vereischte hnwelijkfche proclamatiën zullen zijn ge" gaan, in den huwelijken ftaat te bevestigen. " „ En verzocht zij Juffrouw comp. hiervan acte om „ te dienen, daar en zo 't behooren zal.
„ Aldus enz.
G 3



los PRiCEPTOR der
Nu. aa. FORMULIER van een Hmve,.
lijks consent, van een' vader aan zijn meerderjaarige doch* ter.
,, Op heden enz. compareerde enz.
», De Heere a..., woonende biDnen deeze ftad,
„ vader van Juffrouw n Jonge dochter woonenl
„de tot w.,.., dewelke verklaarde in gem. » qualiteit te confenteeren, in het huwelijk van geit melde zijne dochter, voornoemde Juffrouw n,.... » met den Heere c,jongman, woonende mede te i) w....,- verzoekende derhalven den eerwaardigen
„ kerkenraad van w , ofre aan zodanige andere
„ als gemelde Juffrouw o , met voornoemden
s, Heere c...... hun ter ondertekening zullen pre-
„ fenteeren, omme verder na afgeloopen proclama„ tie.hun ten huwelijkintezegenen
„ Verzoekende den comparant hier van acte, era „ te dienen, daar en zo 't behoort."
,, Aldus enz.



jonge NOTARISSEN. 103
XVII. Van de huwelijks voorwaarden, de revocatie van dien, en de gemeenschap van goederen.
Vraagt "Wat is een huwelijks voorwaarde?
Antw. Een contract, gemaakt bij de toekomende ecbtgenooten, waarbij zij ten aanzien van hun aantebrengen, en van de toekomende goederen, wmften €n verliezen, zodanige overeenkomst maaken, als volrenda de wetten beftaanbaar is.
Vraage. Hoe veelerleie Jootten van Huwelijks voorwaarden vjn er? . .
Antw O Onderhandfche,in prefentie van de naas-
te bloedvrienden; 2.) befloten; en ten 3.) gereclit" Jijke en notariaale.
Vraage. Wanneer moeten dezelven aangegaan worden?
Antw Alvoorens den huwelijken ftaat voltrokken is want zo dra dezelve plaats heeft, is het coftumiere recht van gemeenfchap tacité geïntroduceerd.
Vraage Waarop moet bij het pasfeeren van een huwelijks voorwaarde gelet worden ?
Antw. 1.) of de conthoraalen, de ouderdom geadimpleerd hebben, om dezelve te kunnen aangaan; 2.) dan of zij behoorelijk door hunne ouders ofvriend'en zijn geadfifteerd; 3.) of een der contractanten ook voorkinderen heeft; 40 dat de aantegaane voor-
G4



ioi P R ^ C E P T O R der
waarden niet zijn aanloopende tegen het recht; 5.) da: de zaaken die er voorkomen , niet tegen den anderen ftrijdig zijn en contradiceren; 6.) dat er geen bedrog,of fraude ten nadeele van een d^rde inloopen.
Vraage. Noem eens eenige zaaken, die in een huwelijks j voorwaarde , tegen het recht en billijkheid aanloopen?
Antw. Onder anderen: 1.) dat een vrouw aan baar zoude hebben, de keuze om te deelenin den winst en niet in de verliezen; 2.) dat een vrouw zoude zijn voogdesfe over haaren man; 3.) dat zij zoude effenen borgen tot de wederkeering van het huwelijks goed; 4."! dat de vrouw zoude hebben vermogens om in rechten te mogen verfchiinen; en ten 5,) dat een vrouw zoude hebben de vrijheid om te gaan woonen waar haar beliefde, en de man noodwendig mede moest trekken.
Vraage. Wat moet er gedaan worden als een a&efponfalia voltrokken en gepasfeerd is ?
Antw. Het maaken van een inventaris, die daar aan geannexeerd of wel geïnfereerd wordt, van alle de goederen , die ter wederzijde worden aangcbragt,a!s zijnde het fundament om bij breuke als anders, het ingebragte te kunnen wedereisfehen.
Vraage. Welke conditiën zijn naar practijke deezer Landen gepermitteerd, om in een huwelijks contract te plaatzen?
Antw. De inbrenging van wederzijdfche goederen; dat men zodanige in- en aan-tebrengene goederen zo tegenwoordige als toekomende, uit de gemeenfchap mag fecludeeren: men kan een gedeelte in, en



jong'e NOTARISSEN. 105
een gedeelte buiten de gemeenfchap houden, dat den een voor den anderen fchulden gemaakt of nog te maakeu, niet zal zijn aanfpraaklijk ; dat de vrouw aan zig mag behouden de keuzen van winst of verlies; dat de goederen door de vrouw ten huwelijk aangebragt door den man niet zullen vermogen te worden bezwaard, vervreemd of veraheneerd; dat de vrouw met authorifatie van den man haare goederen vrij zal mogen adminiftreeren ; dat zij elkander over en weder met een zekere gift mogen beneficeren; dat zij even als in een testament over hunne goederen mogen disponeren onder den anderen.
Vraagt. Disputen ontftamde uit de huwelijks voor* waarden, naar welk recht worden die getermineerd'i
Antw- Naar het gemeene lands recht, omtrent de gemeenfchap van goederen plaats hebbende.
Vraage. Kan een vrouw de huwelijks voorwaarden ftaande den echt revoceeren f
Antw. Niet ten opzichte van de gemeenfchap van goederen.
Vraage. Op hoedanige wijze gefchiedt een revocatie en hoe mag zulks gedaan worden?
Antw. Door de beide echtgenooten bij een testament; doch voor zo verre de gemeenfchap is uitgefloten; met de goederen gemeen te maaken.
Vraage. Wanneer heeft de revocatie haar kracht ?
Antw. Door den dood der conthoralen.
EXPLICATIE.
t
Een contract antenuptiail of huwelijks voorwaarde , bij de befchreeven rechten , ten faveure der G 5



iofi P R M C E P T O R d e r
vrouwen ingevoerd zijnde,en op fundament van derzeiver noodzakelijkheid , hier te Landen algemeen gerecipieerd geworden , behoort eigenlijk onder die inftrumenten notariaal, welke aan de zijde der Notarisfen een ongemeene oplettendheid requireeren,niet alleen ter zaake van de veelvuldige misbruiken, welke daaromtrent plaats kunnen hebben, maar bijzonder ook wegens de kwaade pradtijke, die in diergelijke huwelijks contracten in zwang gaan, en waardoor zonder de penetratie en onderzoekingen van een bekwaam Notaris, niet zelden de naaste bloedvrienden , minderjaarige erfgenaamen en wettige crediteuren op een onrechtmaatige wijze worden benadeelden verkort, op zulk eene wijze, dat door deeze geprohibeerde handelingen, vervolgends het oogmerk van de introductie deezer inftrumenten daardoor illufoir en befpottelijk wordt gemaakt: alle huwelijks voorwaarden, 't zij notariaal of op eene andere wijze gemaakt, behooren voor het voltrekken en folemniferen van het huwelijk gepasfeerd" te worden, gemerkt een contract van dien aart tusfchen de conthoralen na dato van de tolemnifatie ipfo jure nul is, en naar het voorfchrift der wetten, daaraan geen de minfte kracht of waarde kan worden geattribueerd.
De gepermitteerde ftipulatien en bedingen, welke in een huwelijks voorwaarde, behalven meer andere zaaken, gepractifeerd worden, en die volgends de fundamenteele wetten, in zulke inftrurnenten noodzaaldijk door een' Notaris behoren te worden geinfereerd, beftaan onder anderen hierin i als ten eerften, in de wederzijdfche beloften der conthoralen,om tot



jonge NOTARISSEN. 107
onderhoud van hun beraamd huwelijk te zullen inbrengen, alle zodanige goederen nn effecten, als aij rrfjvctivelijk bezitten, volgends een daarvan gemaakt zijnde inventaris, ofwel eene ongefpeceficeerde begrooting achter her dot van d? acte Notariaal re ftellen; 2.) de gewoone claufule dat winften en verliez n, ftaande huwelijk te vallen, tusfchen de conthoralen in gemeenfchap genooren ofgedraagen zullen worden, hoe zeer anders een vrouw het recht , competeert, om bij contractante nu'itiaal, te mogen bedingen , bi zij nu de disfolutie vau het huwelijk, door ite-fgeval van haar' man,in de winften en verliezen gehoude: Wil wee/en dan niet; 3.) boven en behalven de uitflmtingvah de gemeenfchap van goederen tusfchen de contrahenten, met dat effect dat ieder van haar den eigendom van zijn eigen goederen behouden, en de vruchten derzelver maaralleen gemeen blijven zullen, ook fpeciaal de exclufle en uitfluifing van alle ervenisfen en beftervenisfen welke ftaande huwelijk ieder van hun te beurt zullen vallen, daar onder begreepen zijnde alle donatiën, zo onder de leevenden , als ter zaake des doods, al het welk naar rechten onder de conquestien van het huwelijk niet gerekend worden ; 4.) behoort een oplettend Notaris, in het maaken van een contract antenuptiaal niet te vergeeten de infertie van de claufule falutair, vermids zij,om zo te fpreeken,de zkl van het gantfche inftrument is , naamlijk, dat de aangebragte goederen de conthoralen voor elkanders fchulden, voor dato van het huwelijk gecontracteerd, niet aanfpraakelijk of executabel zullen weezen; en



108 PRiECEPTOR der
bij gevolge dat die zullen moeten worden voldaan, door die geene van bun , welke dezelven gemaakt hebben, onder bijvoeging dat de vrouw voor de fchulden van haaren man, ftaande huwelijk te maaken, niet verbonden zal weezen in rechten of daar buiten; j.) dat achtervolgends van een onderling verdrag tusfchen de conthoralen voor dato van defolemnifatie van het huwelijk gemaakt, (wel te verftaan in geval zodanig accoord plaats heeft,) de man geen bewind, direótie noch adminiftratie over zijn vrouws aangebragte, of naderhand bij uiterfte wille en fuccesfie verkreegen goederen zal hebben, veel min dezelve veralieneren , belasten of bezwaaren, waaromtrent echter Jommige voortreffelijke Rechtsgeleerden, van advis zijn, dat zulks in Holland niet practicabel kan weezen, om reden dat niettegenftaande het verbod, adminiftratie en vervreemding van des vrouws goederen, in een notariaal contraét geïnfereerd was, de voorfchreeve claufule geenzins tot effect zoude kunnen opereeren ;dat het geen door den man ter contrarie van dien ware gedaan, onbeftaanbaar en krachtloos zoude weezen , maar dat in het tegendeel ten opzichte de gedaane vervreemding of belasting der goederen van de vrouw, tegen de uitdrukkelijke ftipulatievan het inftrumentantenuptiaal, tenrefpeéte vaneen derde, zouden moeten blijven beftaan, behoudens het recht van wedereifching , welke de vrouw tegen de erfgenaamen van haaren man, wettig toekomt, voor zo verre zij pretendeerde daardoor verkort te zijn; behalven dat de man de vrije en onbelemmerde admiftratie van zijn vrouws goederen, onaangezien zodanig



jonge NOTARISSEN. 109
verbod, onwederfpreekelijk competeert, als ftaande een getrouwde vrouw binnen de Provincie van Holland, onder de perpetueele voogdije van haaren man; en ten 6.J dat een Notaris in het omfchrijven of zamen ftellen van een huwelijks voorwaarden, lette dat de conthoralen elkander bij zulke inftrumenten niet meer beneficeeren, dan hetgeen uit krachte van de wetten gepermitteerd is, bij voorbeeld, ten refpecte van een tweede huwelijk alwaar vóórkinderen ^ zijn, dat zij reciproquelijk de een den ander, daarbij niet meerder bevoordeelen, dan met een filiale portié of kindsgedeelte,op een gelijken voet als ieder der vóórkinderen uit de nalaatenfchap van hunnen hertrouwden vader of moeder refpeftivelijk zoude toekomen , doch beiden de conthoralen geen vóórkinderen hebbende, vermag de Notaris in het huwelijks contract wel infereren, een douarie of gefchenk naar welgevallen, welke de contrahenten over en weder komen te ftipuleeren en bedingen,dat de langstlevende van hun, uit des eerst ftervende goederen zal genieten , als wordende diergelijke douarie of gifte , naar rechten gehouden van een gelijke kracht en hoedanigheid te zijn , als een donatie intervivasydie onwederfpreekelijk is.



lio PR.ÏGEPTOR der
N°. 23. FOMULIER vaneen 'huwelijks voorwaarde, f«eï infertie van de in~ en aante brengene goederen.
„ Op heden enz. compareerden enz.
A , Bruidegom, ter eenre
en
5> b , Bruid ter andere zijde.
„ Woonende de comparanten te R...,. „ te kennen geevende:
„ genegen te zijn, om met den anderen een christe,, lijk huwelijk aantegaan, doch niet anders dan met „ en onder de navolgende conditiën en voorwaarden.
„ Dat ieder hunner ten huwelijk zal in- en aan„ brengen, alle zodanige goederen en gelden , als „ ieder hunner reeds heeft en bezit, en itaande hu„ welijk zal verkrijgen.
„ Beftaande de goederen en gelden van de comp. „ Bruid, in het navolgende.
©oud en zilver.
Een gouden ketting en dito flootje.
Een gouden ring.
Een dito dico.
Een zilveren tasbeugel.
Een dito naaldekoker, enz.



jonge NOTARISSEN. ui
KLEEDEREN, LINNEN- WOLLEN- EN ANDERE STOFFEN.
Een zwarte zijden japon.
Een rode chitfe juka
Een blaauwe dito rok enz.
MEÜBILEN EN HUISRAAD.
Een kabinet, (geverwd)
Een bureau dito.
Zes bruine Roeien.
Een tafel, enz.
Een koperen doofpot.
Een dito ketel.
Een dito confoor enz.
Een blikken fchenkketel.
Een dito theettoof.
Een ijzeren aspot, enz.
CONTANT GELD.
„ De contanten gelden bij de bruid aangebragt, belopende te zamen een fomme van, enz. " Dat voords tusfchen hen comparanten niet zal 'z'ijn eenige gemeenfchap zo van de voorsz. aante" brengene of ftaande huwelijk, het zij bijervenisfé " of beftervenisfe, makinge, donatie of anderzins te " verkrijgene goederen ; als wordende de gemeen" fchap van alle dezelven wel expresfelijk gefecludeerd „ en uitgefloten.



112 PRiECEPTOfi der
„ Dat verders de winften en verliezen ftaande hu we„ lijkte veroveren of te lijden , zullen zijn voor reke„ ning, baten en fchulden van den bruidegom of zijne „ erfgenaamen, doch behoudt de comp. bruidaanzig „ de vrijheid en keuze, om ten allen tijde na de „ disfolutie van voorsz. huwelijk, na dat aan haar „ een behoorlijken ftaat des boedels , midsgaders van „ winften en verliezen zal zijn overgeleverd,in de „ voorfch. winften en verliezen te participeeren en „ deel te neemen.
„ Op alle welke ante nuptiaale voorwaarden, zij „ comp. bruid en bruidegom voorneemens zijn, „ hunn'voorfchreeven voorgenomen huwelijk,onder „ inwenfching van den godlijken zegen , te doen „ en laaten folemnifeertn en voltrekken; beloovende „ midsdien elkander over en weder daarvan de „ kracht en eff^cte te zullen doen,hebben en laaten » genieten,onder verband en bedwang als naar rech•> ten.
„ Aldus, enz."
N°. 24 FORMULIER van een ander.
„ Op huiden enz. compareerden enz. ■ „ a ...., Bruidegom ter eenre en
„ b .,.., Bruid ter andere zijde, „ woonende de comp. binnen deeze ftad.



jonge Notarissen. ü$
„ Te kennen geevende, 5, dat zij comparanten voorneeiriens zijn , zig eer» s, lang met elkander te begeeven in echtgenootfchap' j, op de navolgende anteriuptiaale voorwaarden.
„ Eerftelijk, dat zij comparanten ten huwelijk zul-'
Ien in- en aan-brengen alle zodanige goederen , ,, enz. als ieder1 vaii hun heeft en bezit en ftaande
huwelijk zal verkrijgen , volgends inventarisfeii j, daarvan te maaken én wederzijds te ondertekenen, ,, welke van zodanige kracht en waarde zullen zijn 4) en gehouden moeten worden, als of die wo'ördlijk j, hier inne waren geïnfereerd.
„ Ten tweeden, dat tusfchen hunfieden geen ge-
meenfehap van goederen, zo ten huwelijk aar.teé, brengen, als ftaande hetzelve bij ervenisfen, ma» si kingen, donatiën of eenige andere wijze te ver„ krijgen, zal plaats hebben, maar in alle gevallen
zal zijn uitgefloten.
„ Ten derden, dat aanbelangende winst en verlies s, ftaande het voorsz. huwelijk te doen en vallen, dé „ bruid zal hebben, Cgel'jk zij bij deezen bedingt,) it de keuzen en optie of zij daarin voor de helft zal
gelieven deel te Deernen, dan of die in het geheel „ zal willen laaten voor rekening van den bruidegom „ of zijne erfgenaamen , en die met haar aangebrag„ te en ftaande huwelijk, haar opgekomen goederen j, vrij naar zig te neemen , te vreden te zijn , wjl-
ke keuze en optie zij bruid, ftaande huwelijk ten alle „ tijden zal mogen , en binnen den tijd van drie maan5, den na defolutie des huwelijks zal moeten doen, zul-' „ lende, in geval zij bruid daarin nalatig mogte zijn^ H



ii4 PR^CEPTORder
dezelve winst en verliezen, midsdien worden ge„ confldereerd te zijn, voor rekening van den bruide„ gom of zijne erfgenaamen.
,, Op welke conditiën zij comparanten voornee„ mens zijn, hunlieder voorsz. voorgenomen buwe-
lijk, bij de eerst mogelijke gelegenheid, te zullen
doen en laaten folemnifeeren en voltrekken, belo,, vende wijders eikanderen over en weder de kracht e j, en effecte deezer te zullen doen hebben en laaten „ genieten, onder verband en bedwang als naar
rechten."
5, Aldus enz.'
N°. 25. FORMULIER van een in-
venxaris van de aantebrengene goederen,
IN V EN TA RIS van alle de goederen, effecten engelden, als b....„. heeft en bezit, en door haar bij a. ... ten huwelijk zijn aangebragt ,ojö zodanige [conditiën, als bij huwelijkfche
voorwaarden, door her. op den
17.., voor den Notaris n. k. en getuigen te , gepasfeerd, is geëx'
presfeerd.
ONROERENDE GOEDEREN.
„ Een Huis en Erve, enz.



jonge NOTARISSEN, jij
o b t i c 4 t i S k, enz.
Een Obligatie, enz.
meubelen, enz.
,, De Inboedel te zarrien getauxeerd op een fomma van enz.
„ Aldus deeze doors geïnventarifeerd, don*
., A...., geapprobeerd, en vervolgends door beiden ondertekend, te den 17..
XVIïI. Van de Les hac edict. c. de se-
cundis ndïths «» vertigiikoek.
Vraage. D oor wie is de Iex hac edict c. de fecun* dis nuptiis ingevoerd?
Antw. Door de Keizers leo en anthemius.
Vraage. Hoedanig is dsrzelver inhoud ?
Antw. De korte inhoud daarvan is deeze, dat een weduwnaarof weduwe ,hebbende voorkinderen, hun ten tweede of verdere huwelijk willende begeeveii, elkanderen bij huwelijks voorwaarden , testament of op eenige andere maniere van makingen, fchenkingen of gifte.niet meerder mogen maaken dan het m'inftc gedeelte, dat derzelver kinderen komen te genieten H 3



nö PRJECEPÏOR oer
en heeft ten opzichte van de kindskinderen ook plaats.
Vraage. Kan een meerderjaarige zöon of dochter, tin behoeven van hunnen Jlief vader of moeder van dit benefi- , cie niet renuncieeren?
Antw. Ja.
Vraage. Zodanig een aan«ehuw le vader of moeder, hoe wordt die omtrent het kindsgedeelte befchmwd V
Antw. Als een der kinderen, en des dat die daar. mede het getal vermeerdert.
Vraage. In gevalle de voorkinderen vóór hunnen vader of moeder komen te overlijden, hoe veel beloopt dzn de ft' liale portie? t
Antw. Iu zulke gevallen wordt het kindsgedeelte gerekend voor de helft.
Vraage. Wanneer moet het kindsgedeelte uitgekeerd worden ?
Antw, Als alle de lasten en fchulden des boedels zijn betaald,en tot effenheid zijn gebragt.
Vraage. Een der ftiefvaders meerder genietende dan een kindsgedeelte, onder wie wordt zulks verdeeld ?
Antw. Wordt door de voor- en na-kinderen refpectivelijk onder den anderen verdeeld ?
Vraage. Alvorens een der langstleevende ouderen, hebbende voorkinderen, zig ten tweeden huwelijk begeeft ,wat moet die doen ?
Antw. Zijn of haar kind of kinderen verrig'en, dat is, voor Notaris en getuigen, ten overdaan van voog. den , dezelve uitkopen voor hun moeders of vaders bewijs.



jonge NOTARISSEN. n7
Vraag?. Dan, e er men zodanige uitkoop doet, waartoe is de vader of moeder gehouden ?
Antw. Dat dezelve moeten leveren een pertinente ftaat en inventaris van den boedel met alle de baaten en profijten, zodanig die op bet overlijden van den^ eerst ftervenden was geconftitueerd.
Vraage, Doch indien dezelve bij huwelijksvoorwaar' de de gemeenfchap had gnfecludeerd ?
Antw. Dan meet de langstlevende uitkeeren, hetgeen door de eerst ft. rvence ten huwelijk is aangebragt met de helfte der winften.
Nc. 26. FORMULIER , Renunciatie van de lex hac edictali codex fecundis nuptiis.
Op huiden enz. compareerde enz.
„ a ..., meerderjaarige jongman, woonende bin„ nen deeze ftad, dewelke veiklaarde met de ligi- ;
time portie, waarin hij comparant en deszelfs zaad t, in plaatze, door deszelfs moeder, in cas zij de eerst ,, ftervende is, in den testamente op heden voor mij
Notaris en getuigen, opgericht met haaren man l.«, „ is geïnftitueerd, volkomen genoegen te neemen,en „ mitsdien de verdere dispofuie van gedachte zijne
moeder, zodanig die is liggende, (nadat dezelve „ aan hem comp. was vaorgeleezen) te appmbeeren „ met belofte V3n dezelve vau onbeftendigheid niet „ te zullen querelleeren of tegenfpreeken 't zij in
rechten of daar buiten, renuncieerende ten dien H3



m PUCEPTOR DÏH
einde wel expresfelijk van zodanig voorrecht als iu „ faveur van voorkinderen, in gevalle van verdere „ huwelijk, der langstleevende hunnerouderen bij de
roomfche wetten geflatueerd en alhier te lande co. „ llumier en in obfervantie is: onder verband enbe„ dwang als naar rechten.
„ Aldus enz.
N. 27. FORMULIER van een verlig, ting.
„ Op heden enz. compareerde enz.
„ Mejuffrouw a...tj weduwe en boedelhoudfter „ van wijlen den Heere b ...., woonende alhier :
„ Dewelke in qualiteit als door haar overleden man, „ bij hunlicder mtituëele testamentaire dispofitie '
>» °P den 17" voor den Notaris N. n. en ge-
„ tuigen alhier gepasfeerd, geïnftitueerd tot eenige „ univerfeele erfgenaame , mitsgaders gefield tot éé,, nige voogdesfe over de bij haar in huwelijk ver„ wekte minderjaarige kinderen, en pro legitima me„ de geïnflitueerde erfgenaamen genoemd, c. ... en
>, d , verklaarde ingevolge van de magt aan
„ haar bij den voorsz. testamente verleend, de Hee„ ren e. .. en f.... te adfumeeren en qualifkec„ ren tot medevoogd over haare minderjaarige kin-
deren, met intentie alleen, om ten overftaan van ,, dezelven.aan haare gedachte kinderen bewijs te doen,



j o k o e NOTARISSEN. 110
s. vsn hunne vaderlijke goéderen, aan dezelve in „ krachte van den voorsz. testamente competeerende;
ten welk einde dan de comp. ter eenre en de vooren„ gemelde geadfumeerde voogden, de Heeren e....
„ en f , de voorsz. aanftelling accepteerende,
„ en des mede compareerende ter andere zijde, ver-
klaarden met den anderen, na genoegzaame ope> „ ning des boedels te hebben gegeeven, bij maniere
van uitkoop over de voorsz. ligitime portie, ge-
melde minderjaarige kinderen in hunne vaders nala. ,, tenfehap competeerende, in deezer voegen te zijn
geaccordeerd en overeengekomen.
,, Dat de eerfte comparante ter voldoeninge van „ dien, aan haar voorengemelde minderjaarige kin„ deren zal bewijzen, zo als dezelve doet , om bij
derzelver meerderjaarig worden, of eerder huwe- i 5) '.ijken ftaat,ter hand te ftellen,de fomma van ....
en voor 't overige de meergedachtekinderen , voor „ de vruchten van het beweezen, en des met behou-
den goed, groot te maaken, zodanig een recht geaar„ te moeder betaamt.
„ Met welk accoord en uitkoop, de wederzijdfche comp. verklaarden allezins content te zijn , belovende derhalven elkander daarvan den effedte „ te zullen doen erlangen, onder verbanden bedwang als naar rechten."
Aldus enz.
H4



ia<? PR^CEPTOH oer
XIX. Van collatie en cavelce-
dulles.
Vraage
is een collatie?
Antw. Het geen de kinderen bij het leven der ouderen genoten hebben, en bij het afflerven van dezeiven, voor de deehig in den boedel brengen.
Vraage. Wanneer heeft dezelve plaats?
Antw. Zo wel ab inteftato als ex testaraento, doch het kan bij het testament wel verboden worden.
Vraage. Wat moet aio/niet in collatie komen?
Antw. De aankoopspenningen van een amt en hetgeen mede ten huwelijk is gegeevenjde bruilcfskosten en kleederen, mitsgaders de giften aan de kinderen gedaan, zoude men in collatie moeten brengen,maar de navolgende is geen noodzaak, legaten. prelegaten pillegiften, het gunt bij hen door kunst cf arbeid is gewonnen.
Vraage. Op wat wijze gefchiedt, en wanneer heeft de. zelve geen plaats ?
Antw. Dat de gemeene waarde der goederen wordt mgebragt, des noods onder expurgatie van eedencollatie vindt geen plaats, die niet ab inrefiato kun', nen fuccedeeren, ook niet wanneer de kinderen, met vreemden te gelijk erven, of geen zijdmagen, dan bij uitdrukkelijken wil van den testateur.
Vraage Wat is de pligt van een' Nota.rU ten opzichte • van de collatie ? 9



jonge NOTARISSEN, iai
Antw. Dat hij de ouders, onder hunne kinderen bij testament disponeerende, aandachtig maakt op de inbrenging van hetgeen de kinderen genoten hebben.
Vraage. Wat is een cavelceduUe ?
Antw. Een boedelfeheiding tusfchen de erfgenaa. men, waarbij een ieder declareert het zijne ontvangen en genoten te hebben , en derhalven eikanderen over en weder dechargeren.
Vraage. Wat moet een Notaris obferveeren bij het pasfeeren van dien ?
Antw. i.) Het hoofd; *.) den naam en qualiteit; $) den precifon ftaat des boedels; 4.) ieders aar.bedeelde; 5.) het flot met de claufule van vrijwaring enz.
Vraage. Indien er eenige goederen gemeen blijven, osder wie moeten die berusten ?
Antw. Dat is hetzelfde, gemeenlijk neemt de oudde of de naafte erfgenaam de directie op zig, waarvan jn de atte van fcheidin? melding wordt gemaakt.
Hé



182 PR CEP TOR der
N'. 2». FORMULIER van sen scheiding.
Korte Jlaat, mitsgaders fcheiding en verdesling van de nalatenfchappen van wijlen A....fflB...,,!« leven echte Heden, gewoond hebbende , en overleden tot M..., en door de laatfte als langstlevende ontruimd en nagelaaten, dewelke uit krachte van het testament, door hen lieden op den
17 • • j ten overftaan van den
Notaris n. n en getuigen te
M.... voornoemd, gepasfeerd, moet worden geërfd, genoten en verdeeld, te weeteni bij e. .. f... en c..., te zmm voor de eene helft, en bij ii. ... en j... mede ie zamen voor de andere helft,zijnde voorn, e..., k .... en o...., kinderen van des testateurs vooroverledenen broeder L,. en de gemelde h... en j..., zuster en broeder van de testatrice, refpeflive en zo ten deeze reprefenteerende, en zijnde de ee?iige erfgenaamen es testamente
Wordt alhier eerftlijkinftaat gebragt alle de effecten en baaten.
onroerende goederen. Art. r.
Een Huis en Erve enz, getauxeerd op ƒ ioco : - •



jonge NOTARISSEN. ja3 Tranfport ƒ iooü : . » .
meubelen, enz. Art, 2.
De Meubelen, welke niet verkocht zijn, maar onder de condivedenten tot nog toe zijn onverdeelden onverkocht ge> houden,om bij het doen van fcheiding onder den anderen te worden verdeeld, bedraagen volgends tauxatie van twee deskundige perfoonen, een fomma van ƒ noo: - : °
inschulden enz. Art. 3.
Competeert deezen boedel van n, een fomma van agt honderd guld., voor geleverde winkelwaren, blijkens eene daar van gemaakte, en nog in wezen zijnde
obligatie, in dato den , onder
de hand, ten behoeven van den testateur verleden en getekend, dus ƒ 800: •
t. saldo.
Art. 4.
Wordt alhier in ftaat gebragt het faldo van rekening op heden voor den Notaris n. n. en getuigen alhier gepasfeerd, bedragende een fomma van ƒ 3^62: 18: Tranfp. ƒ 626a ;i8 :-



[ia4 PR^CEPTOR der'
Transfport ƒ0262:18:.
Bedraagende dc ftaat des boedels een
fomma van . . . ƒ6162:18:-
Zasten en fchulden tegen de vooren. ftaande Baten.
Are. 5.
Betaald aan den Heere p.... voor geleverde goederen een fomma van . ƒ 93 : •:: '
Art. 6.
Aan r.... tot .... voor geleverde papieren , een fomma . . , „ 22 ;. • .
Art. 7.
Aan s...., voor een vierendeel jaars huishuur, verfeheenen den een fomma van . . 0 21 : •: -
Belopende te zamen een fomma van ƒ 1315: - : -
En zulks zuiver deelbaar een fomme
van ... /6is6:i8:-
Waarin bij de refp. erfgenaamen moet worden geörfd en
genoten te weeten. -,
Tranfp. ƒ 6126 :18:-



jonge NOTARISSEN. 115 Tranfp. f6126 :18: -
e. f. en g. voor de eene
helfte . • / 3°Ö3 : 9 ! -
en
h. en j. voor de andere
htlfte. * 30(53 s 9 : -
* 6la6:18:-
Bij de gezamentlijke erfgenamen vanA. de voorn. e. f. en o. geërfd en ver. deeld worden , ieder voor een. derde part, als:
e. voor f ion : 3 : »
f. f..... 1021 : 3 : -
c. j 1021: 3 : -
uitmaakende de voorfchreeve fomma
van ... s 3063 :9 : »
De voornoemde e. wordt in voldoening van de voorsz. fomma van f 1021: 3:- in volle en vrijën eigendom toe en aanbedeeld. 1
Het Huis en Erve enz. hier vooren
art. 1. gemeld enz. een fomma van ƒ iooo : - : «
en tot furplus in contanten gelde ,
een fomma van . ... . e 211 3 : •
En mitsdien te zamen
/ 1021 : 3 :-



126 PR^CEPTOR. dér
Den voorn. f. komt als vooren een fommnf van ƒ 1021:3:- en wordt in voldoening van dien toe en aanbedeeld,
Van eu uit de contanten gelden een fomma van een duizend een - en-twintig culdens en drie Huivers, des . ƒ 1021 : 3 : -
Den voornoemden g. wordt in voldoening van de gemelde fomma van ƒ1021:3:- in vollen en vrijen eigendom toe-en aan-bedee!d,
De onderhandfche obligatie ten la3ten van n...., hier vooren in den ftaat, art. 3. gebragt enz. een fomma van ƒ goo : - s -
Van en uit de meubelen bij hem overgenomen, voor een fomma van - 210 : • i -
En per faldo van en uit de contanten,
een fom ma van . . . . 11:3 :-
Uitmaakende een fomma van . ƒ i®n : 3 : -
En wijders de wederhelfte bij de erfgenaamen van de testatrice, de gemelde h.... en j... te weeten f 3063 .* 9 : .
Ei.... voor de eene helft ƒ 1531: '4; 8.
en
j... voor de wederhelft - 1531:14:8.
En des uitmaakende de vocrfz. ƒ 3063 : 9 : -



jonge NOTARISSEN. 127
De voorfz. h komt de voorfz. fomma
ƒ 1531 -* 14:8 en wordtin voldoening van dien toe ■ en aan ■ bedeeld.
Van en uit de meubelen, hier vooren
onder art. 2. gebragt,een fomma van ƒ 430 : - s ■
?,n van en uit de contanten gelden een
fomma van ... - 1r01.t14.-8
En mids tezamen de voorfz. fomma van/ 1531: 14:8
En den voorn. J...., wordt in voldoening van hetgeen hem competeert, in vollen eigendom toe.en aan-bedeeld.
Van en uit de meubelen hier vooren onder art. 2 gebragt, een fomma van ƒ 460 : • ; •
En tot furplus uit het batig faldo van
rekening een fomma van . . io?i : 14:8
Des te zamen de gem. fomma ƒ 1531:14:8
Op heden den enz. „ compareerden enz.
De Heeren e..., f... ene... ter eenre en
,, De Heeren H... en j... ter andere zijde. In qualiteit als in het hoofd deezes breeder is „ gemeld, woonende de comparanten allen binnen | ,3 deeze ftad.



!48 PRICEPTOR bes
„ Verklaarende ieder der refp. comparanten tef „ eenre en andere zijde, dien conform de beide ,,,voorfchreeven gemeene boedels, in allen min eiï „ vriendfchap te hebben gefcheiden en verdeeld ,
en een iedjr in qualiteit als hier Vooren is gemeld , „ deszelfs voorig aandeel te hebben ontvangen en na
zig genomen, met de papieren, en befcheiden n tot ieder aandeel relatif, en derhalven elkander
over en finaal abfolutelijk te quiteeren , zon„ der eenige referve, met belofte van een ieders „ aan-en toe-bedeelde, voor alle namaaning op- en
aanfpraak te zullen guarandeeren en vrijwaren, „ zo in rechten als daar buiten,mitsgaders kost- en
fchade-loos houden en ftellen, alles en refp. met, | renunciatie van het fcheiding reliëf en andere be„ hulpmiddelen, welke hun jegens deeze eenigzins „te ftade zouden kunnen of mogen komen, onde?'
verband eu bedwang als naar rechten.
Aldus enz.



Jonge NOTARISSEN. iao
XX. Van donatien intervivos et c A u-
sk mortis.
Vraage. "W'af zV et» donnatie inter vivos ?
vfntw. Zen vrijwillige gift door den fchenker teil refpecte van eenige diensten aan hem beweezen.
Vraage. Wie vermogen zodanig een acte niet te pasfesten"
Antw. Geen minderjaarigen, onder de voogdij ftaan* de, midsgadersde voogden niet ten aanzien van der pu. pillen goederen: man noch vrouw, ftaande het hu" welijk; geen ouders fcheuken iets kraehtlijk aan kinderen, noch die onder hunne magt ftaan , dewijl zij het naar hun believen weder terug kunnen neemen ; doch worden niet herroepen giften van echtgenooten of ouders, met den dood geconfirmeerd.
Vraage. Vermag een geeveralie zijne goederen tefdunken?
Antw. Ja , voor zo verre het zijn eigen en onbelaste goederen ziju.
Vraage. Most de geene die befchonken wordt, zodanige gift accepteeren?
Antw Ja, moet door den donataris aangenomen worden, anders is dezelve nul; en kan gefchieden door brieven of door een gemagtigden.
Vraage. Op wat wijze komen dezelve te vergaan? I



i3o PRiECEPTOR dir
Antw- Door eene vrijwillige herroeping van den fchenker.
Vraage. Voor wie moeten die gepasfeerd worden, enwat valt hierin te obferveeren?
Antw. Voor een* Notaris en getuigen; en wordt geriquireerd de naam van den fchenker en van de» ontvanger; het geen gefchonken wordt, gelijk mede de oorzaak, en de acceptatie van den begiftigde.
Vraage. Wat is een donatie caufe mortis?
Antw. Een vrijwillige gift ter zaake des doods, aan iemand gegeeven.
Vraage. Op wat wijze gefchiedt dit?
Antw. Bij voorbeeld: iemand bedlegerig zijnde, of zig op een veldtogt of op een gevaarlijke reize begeevende , dat 4 in geval hij daar niet van opkomt, of onder de reize of veldtogt komt te overlijden, dat alsdan de gifte effect, forteeren zal.
Vraage. Moet die ook voor Notaris en getuigen gepasfeerd worden ? en welke requiflten zijn hier in te obferveeren?
Antw. Dezelve moet voor Notaris en getuigen verleden worden, die dan deeze navolgende poincten moet obferveeren; i.) den naam van den fchenker; 2.) verhaal van ziekte of reize; 3.) de gifte zelve; 4.) dat zulks gefchiedt bij den titul va» donatie caufe mortis.
Vraage. Komt hier ook een acceptatie te pas ?
Antw. Neen,
Vraage. Uanneer vervalt de donatie? Antw. In cas de fchenker van zijne ziekte op. ftaat of van zijne reize terug komt; door revocatie



joNGÉ NOTARISSEN. i3t
of herroeping; door het overlijden Van den begiftiger of donataris, op eene andere wijze als hij hadde b'efchreeven, wanneer het indien, waaronder de gift gedaan is, komt te cesfeeren.
N. 29. FORMULIER van een dona^
Tl e ihter vivos,
,j Op heden den enz.
compareerde enz. ,, a ... ., woonende alhier.
„ Dezelve verklaarde uit eene [zeekere genegen-
heid en achting aan den Heer b , inter vivat
„ te fchenken, een goud repitiehorologie met cle „ daaraanhangeDde dito ketting en fléuteltjen.
,, Compareerende mede ,voor mij Notaris en ge. „ tuigen de Heer B...Y*. , dewelke bekende bij „ deezen de voorfchreevene aan hem gedaanegift^
in dankerkentenis te accepteeren.
„ Aldus enz»
N°. se FORMULIER van een doka-
t ie ca usa mortis,
Op heden enz. „ compareerde, enz. ,, a .,.. , woonende binnen deeze ftad.
Te kennen geevende, dat hij comparant voor.* neemens was om met het fchip de vrouwe Sufannaf I a



132 PR^ECEPTORder
gevoerd wordende bij Captein d... na de Eï>
landen van Curaeao te zeilen, en in dien het kwame „ te gebeuren, dat hij comparant op deszelfs reize „ derwaards, of op zijne terug reize na het vader ■
land mogte komen te overlijden, verklaarde hij „ comparant uit gifte ter zaake des doods aan des-
zelfs Neeve te fchenken, alle zijne boeken , zo „ als dezelven, volgends inventaris daarvan zijnde, on„ der gemelden Neeve berustende zijn.
„ Begeerende hijcoinpt. dat alle het zelve beffa „ als een donatie caufe mortis, en in dier voege zijn „ effect forteeren zal»
,, Aldus enz. >
XXI. Fan codicillen, testamenten» zo in het generaal als in het bijzonder, als mede van de onterving, midsgaders van het lejlaan en vergaan derztlven.
Vraage. "^Wat is een Codicil?
Antw. Codicil is een uiterfte wille, min folern* neel,van't geene iemand na zijn dood wil hebbeu te gefchieden, buiten inflelling van een' erfgenaam.
Vraage Wat vermag men ten aanzien van zijn gosiersn bij Codicillen te doent^



jonge NOTARISSEN. 133
Antw. Fidei commis maaken, en de detractie of aftrek de trebellia nique portie verbieden.
Vraage. Mag men bij een Codicil zijn kinderen onterven ?
Antw. Neen, gantsch niet; geen indien bij eene erfftelling voegen, ook niet van alle zijne goederen disponeeren.
Vraage. Wat is een Notaris zijn pligt, nopens het pasfeeren van testamenten?
Antw. Dat hij naauw regard neeme op den eed bij
den aanvang zijner bediening gedaan op het plakaat
van Keizer karei, van den jaare 1540. en de politique ordonnantie van den jaare 1580, dat hij niet zal ftaan over testamenten ten behoeven van geestlijke perfoonen, — ook niet waar bij de ouders hunne kinderen, en de laatften de eerden onterven; dat hij of de getuigen den testateur kennen.
Vraage. Wie vermogen testamenten te maaken ?
Antw. Mans-en vrouws-perfooneu, mids geadimpleerd hebbende den ouderdom van 14 in de knechtjens, en 12 jaaren in de naeisjens -Beftaanden — die doof zijn doch evenwel fpreeken kunnen —die (lom geboren zijn, als zij maar kunnen fchrijven — die te gelijk doof en ftom zijn als dezelven hunnen wil kunnen te kennen geeven —. blinden, doch dan moet men drie getuigen neemen.
Vraage. Welke perfoonen vermogen niet van hunne goederen te disponeeren ?
Antw. 1.) Dezulken die beneden de 12 of 14 jaaren oud zijn; 2.) dolle, malle, krankzinnige die hunne zinnen niet magtig zijn, doch wel indien zij in
13



i34 PR^CEPTOR des
goede vlagen zijn; 3.) geen ftads of hof-kinderen! die onder curateelen ftaan; 4.) die van den armen trekken , mogen binnen 's jaars na 't ontvangen der aalinoefen niet weg maaken, maar valt aan het god3. huis daar zij hunnen onderhoud van genieten; 5.) geen leenman zonder eonfent van zijn' leenheer; f>.) die bij de vijanden als verraaders van hun vaderland overloopen; 7.) ingevolge het placaat van H. H. M, 14 o?t. 1650. vermag niemand te testateren ten behoeve van geesiiijke of andere pausgezinde geordende perfoonen, geestiijke armen, gehuchten cf godshuizen,
Vraa ge. Vermag een ieder bij testament beuren ?
Antw. Ja, uitgezonderd, die hun bij de vijanden van Staat zijn onthoudende— overwonnen bastaarten 1— geen voogden van hunne pupillen , ftaande hunne minoriteit •■»*. geen fv'otarisfen uit het testa» ment dat ten hunnen overftaan verleden is ■» geen concubijnen of bijzitten, ten nadeele van de naaste bloedvrienden: als iemand met een meisjen berieden dé 20 jaaren, tegen den wil van ouders trouwt, kunnen van eikanderen bij testament niets profiteren: desgelijks kunnen die geenen die in bloedfchande geleefd hebben, noch hunne erven van eikanderen . geen vrouw haaren overfpeeler.
Vraage Wie vermogen als getuigen over testamenten te ftaan?
Antw. Alle mansperfoonen boven de 14 jaaren pud, en van een eerlijk leven.
Vraage Wie mogen geen getuigen zijn ?
Antw. De zodanigen die zelve geen testament mogen maaken, en daar iets uit komen te erven of ge-



jonge NOTARISSEN. 135
irïeten: geen jongmans beneden de 14 jaaren , geen doove, domme, bliüde , dolle, kankzinnige, quistgoederen, of onder curateele,ftaande,noch derzelver Iiuisgezin.
Vraage, Vermag een Notaris wel een-testament pasfeeren van zijn bloedvrienden V Antw. Neen,
Vraage. Hoe veelerlei fnorten van testamenten zijn er?
Antw. Driederlei; ï,) mondlinge ,• a.) fehrifc. lijke,en 3.) beflootene.
Vraage. Wat zjra mondlinge testamenten?
Antw. Dcvelke ten overftaan van zeven getuigen verleden worden, en waaraan de testateur bij monde zijn wil te kennen geeft, om daarvan een' acte bij forme van atteftatie des noods zijnde te geeven.
Vraage. Wat is een fchriftlijk testament?
Antw. Een inftrument dat voor Notaris en getui. gen , of wel voor een Secretaris en twee Schepenen , wordt gepasfeerd, waar bij de testateur een ander na zijn dood tot erfgenaam fielt, en voords daar bij zodanige bevelen geeft als hij wil dat na zijn overlijden gefchieden zal.
Vraage. Wat is een bcjlooten testament ?
Antw, Het geen door de hand van een testateur zeiven gefchreeven, of dat hy door een ander heeft doen fchrijven en bij hem ondertekend en. verzegeld is.
Vraage. Hoedanig worden dezelven bevestigd?
Antw. Dezelven moeten, alzo gezegeld en ge» flooten bij den testateur, geleverd worden in handfin van den Notaris, in tegenwoordigheid van de ge. I 4



Ï36 PRiECEPTOR dïR
tuigen, met verklaaring van het gunt in het zelve geflooten en bij hem getekend is, zijn testament en uiterfte wille te zijn , verzoekende daar van acte gemaakt en kennisfe gegeeven worde , en moet die acte door den testateur, Notaris en getuigen ondertekend worden
Vraage, Wat wordt tot het opjlellen van een acts fan fuptr/criptie gerequireerd ?
Antw. Boven en behalven de vereischten die in het maaken van een fchriftlijk testament te pas komen , nog dat aan hem Notaris is overgegeeven, een befloten en gezegeld papier, met de expresfe verklaaring dat het zelve is des comparants uiterste wille.
Vraage. De acte van opening van zodanig te sta. mem , /20e moet die gedresfeerd worden ? Antw. 1.) Den naam en qualiteit der comparanten; a.) dat aan hem Notaris is overhandigd een beflooten gezegeld papier , welks zegelen alle nog onbefchadigd en het papier nog ongerafeerd was ; <?,) dat de opening van het zelve was gefchied op verzoek van ue vrienden van den testateur, en ten 4.) het flot.
Vraage. Vermogen de vrienden van den overledenen het zelve openen ?
Antw. Neen, maar moet door een' Notaris in prefentie van getuigen gedaan worden. Vraage. Vermag een Vader, onder zijne kinderen dis. poneerende, den eenen wel meerder maaken als den anderen?
Antw. Ja, mids dat de minst genietende niet worde verkort door het recht van "aandeel, of de le*



jonge NOTARISSEN. 13/
gitimc portie; maar gereformeerde ouders,vermogen hun roomfche kinderen niet meerder te maaken dan de gereformeerden.
Vraage. Een Notaris bij de testateuren gerequireerd wordende, wat moet hij die afvraagen, alvooicns hij het testament in gefchrifie fielt ?
Antw. T.) Dat hij naauwkeurig afvraage den wille van de testateuren ; 2.) of zij eenige andere testamente , vóór dato , 't zij alleen of met en benevens iemand anders hebben opgerigt, en of aldaar in was geïnfereerd de claufule refervatoir of derogatoir; 3.) of beide de ouders , of een van dezelven, nog lee ven , om dezelve alsdan in legitime te inftitueeren; 4.) of zij kinderen uit dit of voorgaande huwelijken hebben, omme dezelve mede in de ligitime te mltitueeren.
Vraage. Wat is een testament ?
Antw. Een generaale dispofitie, die iemand van zijne goederen komt te doen, waarbij [hij begeert hoedanig dezelve na zijn dood moeten worden geërfd en verdeeld, en voords op wat wijze zijn boedel moet worden geredderd, enz.
Vraage. Welke zijn de voornaamfie requifiten van testamenten ?
Antw. 1.) Dat dezelve gcpasfeerd worden voor het Gerecht, of Notaris en getuigen; 2.) de naam der testateuren , indien zij bevoegd zijn te testateeren ; 3,) het jaar, maand en dag, wanneer die verleden worden; 4.} dat getuigen zijn, omni exceptione majores; 5.) dat de Notaris ten minften de getuigeu der testateurs kent; 6.) de revocatie vau de voonge
-5



j3l PRICEPTOR des
aflens van uiterften wille; 7.) de nieuwe dispofitiej 8.) het maaken van legaten en prelegaten: 9.) de ïnftitutie van de erfgenaamen; 10.) de fubflitutie; li.) indien er fidei commisfaire ïnftitutie gedaan wordt; 32.) het qualificeeren van executeurs van het testament, adminiftrateurs over de goederen, en voogden over de minderjaarige erfgenaamen; 13.) de claufule refervatoir of derogatoir; 14.) verklaaring van den testateur, dat al hetzelve moet worden nagekomen en achtervolgd als een testament, codicil of andere atle van uiterften wille, enz.
Vraage. Op wat wijze worden de testamenten gerevoceerd?
Antw. 1.) In gevalle een testateur hadde verklaard, dat zijne goederen moeiten worden geërfd en genoten , bij zijne vrienden ab inteftato} 2.) ofwel dat zijn testament geen ftand zoude grijpen, welke verklaaring voor het Gerecht of voor Notaris en getuigen moet worden uitgebragt; en 3.) door het maaken van een laater testament: doch, in gevalle bij de latere dispolitie eenige dingen waren verzuimd te noteren, als onder anderen de claufule derogatoir, zo mede als een nun cupatif testament, door testateur uit zijn eigen beweging was verbrand of in het water geworpen, gelijk ook door hem zeiven zijn' naam uitgerojeerd, en daar niet van confteerde, dat zulks in prefentie van getuigen was gefchied, zo zoude daardoor niet verftaan worden revocatie gefchied te zijn, maar dezelve hunne kracht en waarde houden.
Vraage. Kan man en vrouw, te zametttesteerende,



jonge NOTARISSEN. I3J>
iider van hun in het bijzonder wel revoceeren , en op nieuw bij testament disponeeren ?
Antw. Ja! indien man of vrouw elkander daardoor in ieders gerechte deel niet benadeelen.
Vraage. Wat is een fubjlitutie, en hoe veelerhande foor» ten zijn er in rechten bekend V
Antw. Subftitutie is niet anders als een tweede in. fblling van een erVecis.om die te genieten als de geinltitueerde of eerfte erfgenaam, vóór den testateur mogte komen te overlijden, en dezelve zijn zesder* bande, als i.) directe, waarbij de ervenis tot den gefubftitueerden regelrecht overgaat; a.) indirecte,is zodanig een' die bij fideicommis gefchiedt; 3.) vulgaire, datis , wannéér de eerfte erfgenaam't niet wil of kan zijn, de tweede tot erfgenaam wordt gefield* 4.) pupïllaire, waarbij een vader of moeder aan hunne onmondige kinderen erfgenaamen ftelt;) 5. quaji pitpülaire , dat is, daar de ouders aan hunhe zinnelooze kinderen erfgenaam ftellen ; doch deeze twee laatfte vinden bij ons geen plaats meer, ais zijnde daarvoor het verfterfrecht in de plaatze gekomen;6.) Militairen, dat zijn de zodanigen die onder toevallen of conditiën gefchieden.
Vraage. Wat is de claufule derogatoir ?
Antw. Daar bij iemand onwederroepelijk wil en begeert, dat alle her gunt hij na dien tijd zoude maaken, van geen waarde zoude zijn, eji niet zal beftaan, indien de woorden in het eerfte, niet in het tweede zijn geïnfereerd.
Vraage. Wat is de claufule refervatoir ?
Antw. Daarbij de testateur aan zjg behoudt, de j



ï4o PRjECEPTOR bï»
vrijheid en het vermogen, om ten allen tijde onder zijne hand en ondertekening met of zonder getuigen, of wel voor Notaris en getuigen te maaken s zodanige verandetiag, vermeerdering of vermindering, als hy te raade worden en goeddunken zal.
Vraage. Een erfgenaam bij het testament aangefield, mag die door den testateur, uit krachte van gemelde clau fule gerevoceerd worden ?
Antw. Neen, want zulks moet bij nadere testa* mente gefchiedeu, maar wel legatarisfen en devoogden die daarin genoemd en aangefteld zijn. • i Vraage. Wat kracht heeft de claufule codicillair?
Antw. Dat indien alle de requiütenen noodzaakelijke onderhoudingen tot een testament, daarin niet waren waargenomen, dat het echter zal beftaan als een ^codicille, zodanig nogthaus,dat de requiiïten tot een coüicille .of andere makinge noodig, ^daarin achtervolgd zijn.
Vraage. Waarin verfeheelt een codicil van een testa.
ment ?
Antw. Daarin dat het laatfte testament het eerfte revoceert, zulks maar één effecl: kan forteeren, daar de codicillen plaats grijpen, al waren er tien a twintig, 't zij dezelven allen te gelijk , ofwel ieder op een bijzonderen tijd waren gemaakt, nogthans dat dezelve niet tegen den anderen zijn direct aanloopende; bij een testament moet altijd een erfgenaam gefteld worden, doch bij een codicil kan men geen'anderen, als fidei commisfaire erfgenaamen ftellen.
Vraage. Welke zijn de wettige redenen die ouders heb' ben, om hunne kinderen te onterven?



jonge NOTARISSEN, 'Antw, Deeze zijn veertien in getal;
1. ) Indien een kind zijn ouders heeft ge»
fiaagen;
a.) of dezelven op een' infaame wijze heeft gelasterd;
3.) naar het leven van dezelven heeft geHaan ;
4O dezelven om fchuld gevangen zijnde, niet geholpen heeft;
5. ) in gevalle dezelven met lijflirafiijke zaa»
ken hadt befchuldigd;
6. ) bij den vijand gevangen zijnde, niet had¬
den gelost of gerantfoetieerd;
7. ) zo een kind zijne ouders, door hen aante-
klaagen, groote fchaden en nadeelen had toegebragt.
2. ) wanneer hij belet hadt, dat de ouders
hun testament niet konden maaken;
9. ) indien hij het bedde van zijne ouders.
hadde onteerd ;
10. ) als een dochter haar tot hoererij heeft
begef »n;
11O wan. 'e kinderen tot de ongeloovigen overgaan en kettersch worden;
la.) zo dezelven hun begeeven tot gochelen, koordendanfen en andere oneerlijke fpeelen;
13.) indien met geboeften van boosaartigen omgang heeft gehad; en



I4ï PRiECEPTOR dër
14O wanoeer de kinderen hunne ouders vefwaarloozen, in gevalle zij bezocht worden., met krankzinnigheden , of dat dezelve in armoede vervallen, niet geholpen hebben.
Vraagt. Welks zijn de oorzaaken, naarom een kind Zijn' ouders kan onterven, en bij testament voorbij' gaan?
Antw, Deeze navolgende agt wettige, en hier te Lande geadopteerde redenen, als:
1. ) Wanneer de ouders hunne kinderen ter
dood hebben befchuldigd;
2. ) in gevalle dezelven naar hun leven, door
middel van vergift of anderzins, hebben ; geftaan;
3. ) indien een' vader zijn zoons vrouw of bij»
zit heefc beflaapen en onteert;
4. ) zo dezelve belet hebben hun testament te
maaken;
5. ) als één der ouders na des anderens levens-
had geftaan;
6. ) of haare kinderen met razernij befraet a
hadden laaten verwaarloozen;
7. ) bij de vijanden zijnde, de ouders niet
hadden getracht hun te losfen; en 80 z° wanneer de ouders tot ketterij of wangeloof vervallen waren,
Vraage. Voor wie moeten de testamenten gepasfeerd Worden, alwaar zodanige onterving lij gefchiedt?



jonge NOTARISSEN. 143
Antw. Voor twee Schepenen en één' Secretaris, die van de redenen van de onterving duidelijke en vallabele bewijzen moeten hebben, die dan ook in het testament moeten geplaatst worden.
Vraage. Kunnen broeders of zusters elkander voorbij, gaan of onterven?
Antw. Ja, doch zoude geen effeft hebben, als een flecht perfoon van levensgedrag of openbaare hoere , in de plaats ware gefield. *
Vraage. Wat competeert de onterfde ouders of kinderen; tegen wie, en wanneer moet het beklag gefchieden ?.
Antw. T beklag van een onwettig testament, moet binnen de vijf jaaren, na de aanvaarding van de ervenis, tegen de gefchreevene en gefielde erfgenaar men gedaan worden.
EXPLICATIE.
Onder alle de menigvuldige obfervatiën, betrekkelijk tot de geëxtendeerde en wijdloopige materie, van notariaale testamenten, anders genoemd uiterflen wille; is in de eerfte plaats bijzonder refleclabel, dat het een Notaris volkomen gepermitteerd is, om voor de natemeldene perfoonen , een testament te mogen pasfeeren: als ten 1.) voor perfoonen geconfïneerd in verbeterhuizen, dewelke in dat opzicht hunne perfoon en den vrijen wil om te testateren behouden ; 2.) voor basiaarten of onechte kinderen,den gerequireer»



J44 pRiECEPTGR d e ft
den ouderdom hebbende, zonder,deswegen oftroi * content of brieven van legitimatie van den hoogen Overheid benodigd te hebben; 3») voor alle krankzinnige en raazende menfchen, voor zo verre dezelve geduurende den tijd dat zij testateeren, bij het volle gebruik van hunne zinnen en verftand zijn; 4.) voor blinde perfoonen zonder , gelijk oudtijds de gewoonte was, met zeven getuigen geadfilteerd^ te weezen, als volftaand* daartoe de ordinaire wijze van een' Notaris en twee getuigen, behoudens zodanige blinde testateuren, bekwaam genoeg zijn om hunne intentie aangaande de inftitutie van hunne erfgenaamen, en delegaten of prelegaten, die zy vermaken willen, te declareeren ; 5O voor doove menfchen, mids kunnende fpreeken; 6.) voor ftomme perfoonen, welke haar' wil bij gefchrifte kunnen te kennen geeven, en 7.) voor zulke testateuren die niet door geboorte, maar door ongelukkige toevallen te gelijk doof en Oom zijn, wel verftaande, dat diergelijke ftomme en doove perfooneu genoegzaam in ftaat zijn, van haare intentie en meninge, hoedanig zij willen testateeren, in gefchrifte plechtigüjk en ver{ ftaanbaar te verklaaren.
Buiten en behalven deeze bovengaande gemeene testamenten, die openlijk zijn, en door den Nota; ris worden opgefteld en geminuteerd, en daarna ia prefentie van twee voldoende getuigen , den testateur duidelijk worden vor:rgeleezen, zijn er ook befloten testamenten in de prachjk, welken door den testateur cf door een ander op zijne order zijn gefchreeven, en
door



jönce NOTARISSEN. 145
door den testateur ondertekend , worden geé'xhibeerd aan een'Notaris , in tegenwoordigheid van twee ge. loofwaardige getuigen , met verkiaaring van den testateur, dat in dat beflooten papier, hetwelk noch de Notaris, noch de getuigen voorgeleezen wordt, is' begreepeh deszelfs laatften en Hiterftén wille, ter'be> krachtiging van welke gedaane verkiaaring, de Nota. ris op dat papier, het welk behoorelijk en ongecan.ceileerd is verzegeld, buiten op fchnjft, de fuperfcriptie, inhoudende, dezelfde gedaane betuigkgvan den testateur, en dezelve bekrachtigt hij,te gelijk rnet de getuigen, door zijne ondertekening: welke foort van testament, alfchoon het verfcheiden i>. fn. heeft toegefcheenen te zijn, een nun capatif tèsta. ment, echter naar dat gevoelen op het abufief testa-' üienten kunnen worden gemaakt, onder relatie tot een ander gefchrift , zo hebben echter andere advifeurs dit in diergelijk geval rechtraaatigergeoordeeld onder de testamenten infcriptis te behooren; en het kan waarfchijnelijkfïaande gehouden worden,dat een legataris in zo een testament getuigen kan zijn, als er maar uit andere omftandlghedcn geen evidente fufpifie van bedrog is, ( en waarom ook niet de erfgenaam zelf, als hij het testament mee heeft gefchreeven, en in goede trouw verfeert?. al-o zij verichooning waardig zijn, die niet weeterde dat zij met legaten zijn gehonoreerd , zig zeiven a/s getuigen bij het pasfeeren van het testament hebben laaten gebruiken, daar integendeel in zulke testamenten, welk'eh de getuigen voorgeleezen worden, zij van culpd of onvoorzichtigheid «iet zijn te verontfchuldigen, dat zij, weetende meï K



,45 PR^CEPTOR deï
legaten gehonoreerd te zijn, nogthans voor getuigen hebben willen fpeelen, daar zij het hadden kunnen ontwijken.
Aangaande de verdere annotatiëu, welke tot deeze materie relatif zijn , behooren nog de twee navolgende gewigtige aantekeningen: als in de eerfte plaats, dat een' Notaris, een testament of codicil pasfeerende, daarin hem zeiven of iemand van de zijnen geenige legaten of andere voordeden adfcribeeren mag, op ptene van nulliteit en arbitraire correctie, ten einde hierdoor a'lerleie prefumtif bedrog en kwaade handelingen voertekomen .invoegen als bij van zurk, Codex Batavus, lib. i.Ut. testamenten, $. f.». &.innotis, geremarqueerd wordt; en in de| laatfte plaats, dat het voor geen publicq inftrument, en voor geen beftaanbaare dispofitie van uitetften wille ,n:,ar rechten wordt gerekend, als een' Notaris zelf zijn testament pasfeert, en op zijn eigen befloten testament de fuperfcriptie ftelt; waar van pertinent is het daartoe fpecteerende advis , ftaande in de Hollandfcke Confulta* tïèn, part. 3. conf *$7>
N». 31. FORMULIER van een mutueel testament tusfchen man en vrouw.
„ Op heden enz. „ compareerden enz. „ a.... en e...,, echte lieden, woonende birtnen deeze ftad,



jowge Notarissen. h7
Hebbende beiden bekwaamheid, zo uiterlijk „ bleek, om van hunne tijdelijke natelatene goede„ ren te disponeeren, dewelke verklaarden te zamert „ en ieder in het bijzonder, bij deezen te vvederroe„ pen en vernietigen alle testamenten , codicillen er! „ andere aflens, kracht van uiterften wille hebbenj, de,bij henlieden te zamen en ieder van hun in het „ bijzonder, vóór dato deezes gemaakt of vérleden, m houdende alle dezelve en ieder van dien vooü „ dood, nul en van onwaarde, in dier voegen als „ of dezelven nooit gemaakt of verleden waren se„ weesr.
En nu op nieuw disponeerende, zo verklaar. ,, den de eerstftervende den iangstleevende van huü „ beiden, over en weder, net volkomen recht van „ erfflelling te noemen en ftellen , tot zijn' of haar' „ eerstftervende, eenige en al geheele erfgenaam, „ en dat m alle de goederen en al het geen hij of zij „ eerstftervende met er dood zal ontruimen en na„ laartn, niets daarvan uitgezonderd; des dat de ,, Iangstleevende gehouden zal zijn, indien de eerst„ ftervende komt te overlijden , kind of kinderen, „ aan den anderen verwekt, in leven nalaatende,
,, uc«,vc Kina ot kinderen behoorlijk optevoeden
~ uu^Hwusii, rot ieder kinds ouderdom van vijf- en - twintig jaaren, eerder huwelijken ftaat, of tot het nog eerder overlijden van ian„..T-.
„ venden toe, inmiddels dezelven te doen en laaten „ leeren , leezen en fchrijven, en een eerlijke ftijl of ,, beroep , naar ftaat en gelegenheid , en aan dezeb ?, ven kind of kinderen tot den voorsz. ouderdom K 3
35
Dl



i48 PR.ECEPTOR deji
van vijf-en-twintig jaaren , eerder geapprobeerd'e „ of huwelijken ftaat gekomen zijnde , uittekeerert „ zo veel als de Iangstleevende, in goeden gemoe» ,, de, naar den ftaat des boedels, zal oordeelen en „ bevinden te behooren, en dat alles voor en in plaatze en tot voldoening van de legitime portie, „ dezelve naar rechten komende, van en uit degoe„ deren bij den eerstftervende natelaaten, en waarin „ hij of zij eerstftervende, deszeifs in leeven nate„ laaten kind of Idnderen, en des vooroverleden»
afkomelingen bij plaatsvullingen, tot zijne of haa„ re medeërfgenaam of erfgenaamen is ftellende, , „ met recht van erfftellinge, voor zo veel des noo» „ dig zij.
NB, ,, „ Indien de testateur onder hst fchepen„ ,, doms verfterfrecht woont, en het aas„ „ doms verjlerfrecht, raakende de fuccesfie „ „ van de kinderen verkiezende , dan voegt „ men deeze claufule er bij.'*
„ En verklaarde de eerstftervende, bij overlij. den van deszelfs in leven natelaaten kind of kin„ deren, en ieder van hun, nopens de fuccesfie van „ *t geene aan dezelven hier vooren heeft gemaakt, „ bij deezen op het krachtigfle te verkiezen, het „ aasdoms verfterfrecht, te Leidenhi gebruik zijnde, „ omme daar naa te moeten gaan, erven, fuccedee,, ren en verlterven.



jonge NOTARISSEN. 149
NB. „ ,, ln gevalle de testateuren nog ouders in Ice39 »» ven hebben, ofwel onder het aasdoms recht j, j> een van beiden, moeten dezelve, geen kinit >, deren nalaatende, in de legitime portie ten •»> si minften geïnjlitueerd worden, in deezer 9) )i voegen,
„ En indien -bij testateur eerst en vóór zijne voor,9 noemde huisvrouw, kinderloos in het leven van beiden (of een derzelver) zijne ouderen , komt te .,, overlijden, in dat geval, maar anders niet, zal zij„ ne voornoemde huisvrouw gehouden zijn, aan de. „ zelve zijne ouderen, (of de Iangstleevende van dien) uittekeeren en te voldoen, de legitime portie , dezelve dan naar rechten in zijne nalaten. „ fchap competeerende, en waarin hij dezelven als „ dan tot zijne medeërfgenaam is inftitueerende bij .„ deezen:
„ Sluitende de testateuren te zamen , en ieder in 9, het bijzonder, en zulks de Iangstleevende zo wel „ als de eerstftervende van hun beiden, uit hunne „ boedels en natelaatene goederen, en van het op„ zicht over alle minderjaarigen daarin geraakt, (be„ houdens derzelver waardigheid,)die van den Ede„ len Achtbaaren Gerechte, de weeskameren Hee„ ren weesmeesteren , refpeclive deezer ftad , en van s, alle andere fteden en plaatzen, alwaar hunne fierfhuizen zouden mogen vallen, eenige goederengelegen,of de minderjaarigen woonachtig zouden mo„ gen zijn.
K3



Ï5» PR^CEPTOR dek
„ Stellende de eerst ftervende den Iangstleevende ,, van hun beiden , over en weder tot eenige en ab. „ folute voogd of voogdesfe over de minderjaarigo ,, kind of kinderen, aan den anderen verwekt, bij „ den eerst ftervenden natelaaten; tot dien einde „ aan elkander over- en weder - geevende en opdraa.
gende, alle zodanige magt als aan voogden kan „ of mag worden gegeven, en fpeqialijk om degoe„ deren, zo onroerende als roerende, te kunnen en mo> „ gen verkoopen, 't zij publicq of onder de hand, ,, en aan de koopers van dien opdraagen en transpor,, teeren, zonder daartoe van nooden te hebben eenig „ decreet, confent of authorifatie van Hoven, VVet3, bouderen of Gerechten, als mede om in zijn of „ haar Iangstleevende leven, nevens zig, of na zijn „ of haar overlijden in deszelfs plaatze , een of meer „ perfoonen te kunnen en mogen aanftellen,metge„ lijke of bepaalder magt, en dat van tijd tot tijd, ,, ten uiteinde van de voogdijen toe, den iangstlee9, venden in de voorsz. aanteftellene voogden bi?. „ vrijdende van het doen van eenigen voogdeneed.
„ Al het welke de testateuren duidelijk voorgeleezea „ zijnde , verklaarden zij lieden hetzelve te zijn ,
hfun testament en uiterften wil, begeerende dat „ zulks in diervoegen zal moeten worden nageko„ men en achtervolgd, mitsgaders ftand en plaats 3, grijpen, 't zij als een testament, codicil of ander„ zins zodanig als best zal kunnen beflaan, tot dien ,, einde verzoekende het behulp van alle 's Heeren
rechten en rechteren,
s. Aldus enz.



* 5 g n g e NOTARISSEN. i$t
N". 3a. FORMULIER van een testament van man en vrouw, waarvan de testateur vóórkindede> en heeft.
Op heden enz. compareerden enz.
„ a en b ...., echte lieden, woonende de
„ comparanten binnen deeze ftad.
„ Hebbende beiden bekwaamheid, zo uiterlijk bleek, „ om van hunne natelatene goederen te kunnen disponeeren, dewelken verklaarden te zamen en ieder van hun in het bij zonder, bij deezen teweder„ roepen en vernietigen alle testamenten, codicillen „ en andere acteirs van uiterften wille , bij hen bei„ den te zamen of ieder afzonderlijk vóór dato de- i zes gemaakt of verleden, houdende alle dezelven ,, en ieder van dien voor dood, nul en van onwaar„ de, in dier voegen, als .of dezelven nooit gemaakt, „ of verleden waren geweest.
En op nieuws disponeerende, zo verklaarde hij testateur, zulks eerst en alleen doende, indien hij de eerstftervende is, bij deezen tot zijnen eenige en al geheele erfgenaame met het volfie recht „ van erfftelling te noemen en ftellen * zijne voornoemde huisvrouwe n... de testatrice; zijne kin„ deren batavüs, lirerta en patrius , in eeneer„ der huwelijk verwekt bij c...., en de kind of „ kinderen in zijn tegenwoordig huwelijk te verwek„ ken, te zamen voor gelijke deelen, en zulks ieder
K4



15? PlUCEPTOR der
„ voor een gerechts kindsgedeelte , en bij vóórover„ lijden van een of meer» des vóóroverledens afko, „ meling of af komelingen , bij plaatsvervullingen, „ en dat in alle de goederen en in al het geen hij 3, testateur met zijnen dood zal ontruimen en nala,, ten, niets daarvan uitgezonderd. „ Des is zijn testateurs ernltige wil en begeerte, dat de goederen des boedels niet dan met gemeene bewilliging van alle zijne erfgenaamen ver9, kocht, maar op de voegelijkfte wijze verdeeld of „ aan zijn huisvrouw zulks begerende, bij tauxatie s, zullen gelaaten worden.
„ En de testateuren nu beiden disponeerende , „ (dochhij testateur alleenlijk, in gevalle zijne voor„ noemde vóórkinderen vóór hem overleeden , en geef 3, ne afkomeïingen van dezelve in leven mogten zijn, „ in welken gevalle hij zijne voorenftaande dispofitieis wederroepende,) zo verklaarde de eerstfferven. „ de den Iangstleevende van hun lieden , beiden „ over en weder, met volkomen recht van erfflellin,, ge, te noemen en (teilen tot zijn of haar eerstflervendes eenige en al geheele erfgenaam, en dat in alle „ de goederen en al het geen hij of zij eerstfferven,, de met deszelfs dood zal ontruimen en nalaaten , j, niets daarvan uitgezonderd.
Des dat.de langstlevende gehouden zal zijn, ïn„ djen de eerstftervende komt te overlijden, kind of kinderen, aan den anderen verwekt in leven calaa. tende, dezelve kinderen behoorlijk optevoeden, en te onderhouden tot ieder kinds ouderdom van vijf en twintig jaaren, eerder huwelijken ftaat , of tot het ü? nog eerder overlijden®yan den Iangstleevende toe.



jonge NOTARISSEN. 153
9\ inmiddels dezelve te doen en laaten leeren ,Ieezen „ en fchrijven, en een eerlijke ftijl of beroep, naar ,, ftaat en gelegenheid, en aan dezelve kindof kinde„ ren tot den voorsz. ouderdom van vijf-én-twintig „ jaaren, of eerder huwelijken ftaat gekomen zijnde, „ uittekeeren zo veel als de Iangstleevende in goeden gemoede,naar den ftaat des boedels,zal oordeelen ,, en bevinden te behoren, en dat alles voor en in „ plaatze en tot voldoeningevan de legitime portie, „ dezelve naar rechten komende, van en uit de goe,, deren bij den eerstftervende natelaten, en waarin „ hij of zij eerstftervende , deszelfs in leven natela» ,, ten kind of kinderen, en des vóóroverledens afko,, meling of af komelingen, bij plaatsvullingen tot „ zijne of haare medeërfgenaam of erfgenaamen is Hellende, met het volfte recht van erfftellinge, voor zo veel des noodig zij.
„ En verklaarde de eerstftervende bij overlijden „ van deszelfs in leven natelaten kind of kinderen „ aan den anderen verwekt, en ieder van hun, nopens „ de fuccesfie van hetgeen aan dezelven hier vooren ,, heeft gemaakt, bij deezenophetkrachtigfte te ver-
kiezen , het aasdoms verfterfregt tot Leiden in gebruik „ zijnde1, omme daar naar te moeten gaan, erven, „ fuccedeeren en verfterven.
„ Sluitende de testateuren te zamen en ieder van „ hun in het bijzonder, en zulks de Iangstleevende „ zo wel als eerstftervende van hun beiden,uit hun„ ne boedels en natelatene goederen , en van het op„ zicht over alle minderjaarigen daar inne geraakt, (be„ houdens derzelver waardigheid,)die van den Ede.
len Achtbaaaren Gerechte, de weeskamer en Hee«
k 5;



154 PRjECEPTORder
„ ren Weesmeesteren refpective deezer ftad, en van 9, alle andere fteden en plaatzen alwaar hunne fterf» „ huizen zouden mogen vallen, eenige goederen gelegen, of de fflinderjaangen woonachtig zouden „ mogen zijn.
Stellende de eerstftervende den langstleevendea „ van hun beiden, over en weder, tot eenige enab„ fulute voogd of voogdesfe over de minderjaarige <,, kind of kinderen aan den anderen verwekt, bij den „ eerstftervenden in keven natelaaten, met magt om w in zijn of haar Iangstleevende leven , nevens zig 9, en na zijn of haar overlijden in deszelfs plaatze, „ een of meer perfoonen te kunnen en mogen aan»
ftellen , mét gelijke df bepaalder magt, en dat
van tijd tot tijd, ten uiteinde van de voogdije toe.
„ Stellende hij testateur, tot eenige en abfolute
voogden over zijne voornoemde minderjaarige vóór„kinderen, de Heeren p.... en R...., beiden
woonende alhier, met magt om een of meervoog„ den nevens zig, of bij vacature in de opene plaat„ zen, te mogen kiezen en ftellen, met gelijke magt en M gezach, en dat van tijd tot tijd, ten uiteinde van „ de voogdije toe.
„ Geevende wijders de eerstftervende, den langst„ leevende,en hij testateur aan de voornoemden bij
hem gefielde voogden, alle zodanige magt als aan „ voogden kan of mag worden gegeeven . en fpecia,, lijk om de goederen der minderjaarigen, zo onroeren-
de als roerende te kunnen en mogen verkoopen, *t zij 9, publicq of uit de hand, en aan de kopers van dien op« p> draagen en transporteeren, zonder daartoe vannoo-



johoe NOTARISSEN. 15J
„ den te hebben eenig decreet, confent of authori.
fatie van Hoven, Wethouderen of Gerechten; de „ voorfchreeven gefielde en aan te ftellen voogden,
bevrijdende van het doen van eenige voogden„ eed.
„ Al het welke de testateuren duidelijk voorgelee9) zen zijnde, verklaarden zijlieden hetzelve te zijn, „ hun testament en uiterfte wille, begeerende dat ,, zulks in diervoegen zal moeten worden nageko,, men en achtervolgd, midsgaders ftand en plaats grij„ pen, 't zij testament, codicil of anderzins , zoda„ nig als best zal kunnen beftaan. Aldus enz.
Np. 33. FORMULIER, van een testament tusfchen man en vrouw, waarbij de goeder en na den dood van de Iangstleevende moeten gaan aan de wederzijdfche familie, als mede de injtitutie der ouderen in de legitime, het verkiezen van het fcheependoms verjierfrecht, en laatjllijk de claufule refervatoir*
„ Op heden enz. „ compareerden enz.
,, A.... en b...., echtelieden, woonende te .... „ doch op het pasfeeren deezes hier prefent, en mij „ Notaris bekend.



l$6 PR^CEPTORdeR
„ Beiden volkomen in ftaat om te kunnen testatee,, ren, dewelke met vernietiging van alle voorige ac„ tens, kracht van utterften wille hebbende, vrijwillig over haare nalatenfchap disponeerende, ver, klaarden eikander > en des de eerstftervende den langstleevenden van beiden, te inftitueerën tot „ eenige en al geheele erfgenaam met het volfte recht „ van erfftelling.
„ Echter met last van de kind of kinderen, welke „ de eerstftervende zal nalaaten behoorelijk op te voe„ den en groot te maaken tot derzelver meerderjaa. „ rig of gehuwd zijn, en dan zodanig uittezetten of „ ten huwelijk'mede te geeven, als de langstleeven„ de in goeden gemoede, naar den ftaat en gefield„ heid des boedels, zal oordeelen te behooren; alles „ ter voldoening ten minften in afkorting van de Ie„ gitime portie, de kinderen naar rechten in de na„ latenfchap van hunne ouders competeerende, en „ waarin de eerstftervende dezelve, bij vóóroverlijden ieders zaad, in des verftorvens plaatze, tot „ medeërfgenaam ftelr.
„ In geval de eerstftervende der testateuren zonder zaad aflijvig wordt, zo verklaart dezelve te ver. kiezen,het fcheependoms of Zuidhollandsch ver„ fterfrecht,met rejeétie van het Aasdoms of Noord„ hollandsch verfterfrecht, alhier plaatshebbende.
„ Verders verklaaren de testateuren,de voorfchree„ ven erfftelling, ten behoeven van elkander, niet „ anders te hebben gedaan, dan met deeze bepaa.
„ Dat naamlijk al het gunt de Iangstleevende van



jonge NOTARISSEN, ifl
„beiden, wanneer die zonder zaad, in dit huwe„ lijk verwekt, aflijvig wordt, onverteerd zal nalaaten, bij de wederzijdfche vrienden en bloedverwanten „ van hun testateuren, welke dan leven en volgends „ het vcorfchreeven verfterfrecht derzelver erfgenaa„ men zijn zullen, en wel bij ieders zijde voor de „ gerechte helft, zal moeten worden geërfd en ge„ noten.
„ Wijders qnalificeert de eerstftervende den langst,, leevende der testateuren tot eenige executeur of „ executeuren van dit testament, tot eenige voogd „ of voogdesfe over alle deszelfs nagelaaten minder„ jaarige kinderen en erfgenaamen, en tot adminiftrateur of adminiftratrice van derzelver in krachtedee„ zes te verkrijgene goederen, met magt van adfum„ tie en furrogatie, tot zo lange zulks gerequireerd 5J zal worden, en onder eerbiedige uitfluiting van de
' weeskamer deezer banne of ter plaatfe des fterf,, huis is.
„ Laatftlijk referveeren de testateuren aan zig ta „* behouden de vrijheid en het vermogen, om deeze „ dispofitie voor. Notaris ofte onder hunne particuliere handtekeningen , te vermeerderen en weder te veranderen, als zij te raaden zullen wor,, den, willende dat al 't geen daarvan zal blijken, „ van zodanige effect zal zijn, even als of 't zelve „ hier inne woordlijk ware vervat.
„ 'T welk na duidelijke voorleezlng, de testateuren begeerden dat als tesrament of als codicil zal worden achtervolgd en nagekomen. Aldus, enz."



158 PRiECEPTOR. o E r
N°. 34. FOMULIER van een tbstam ent van man en vrouw, waarvan de vrouw vóórkinderen heeft, met de claufule refervatoir*
„ Op huiden enz. „ compareerden enz«
,, &.... en b...., echte lieden, woonende binnen deeze ftad.
,, Beiden bekwaam, om van en over hunne nate-
laatene goederen te disponeeren. • ,, Dewelken verklaarden, genegen te zijn , omme „ met vernietigiag van alle voorige actens, kracht „ van uiterften wille hebbende, vrijwillig over hun-
ne nalaatenfchap te disponeeren, ten welken einde ,, dan de testatrice,in gevalle zij met achterlating van „ haar kind of kinderen, of verder zaad, fpruiten„ de uit haar eerder huwelijk;, verwekt bij c...., ,, aflijvig wordt, haar gedachte kind of kinderen, bij „ hem in huwelijk verwekt» en bij vooroverlijden %
ders zaad, in des verdorvens plaatze, in gelijke
filiale portiën inflitueert, tot haare eenige en algc„ heele erfgenaameu, met het recht van erfftellinge. ,, Doch zonder vóórkind of kinderen, of zaad van
dien overlijdende,dan fielt dezelve haaren manden ,, testateur, tot eenige en univerzeelen erfgenaam, „ echter met last om de kind of kinderen, die in dit 5, huwelijk verwekt zijn, door denzelven behoor
lijk op te voeden tot derzelver meerderjaarig of
gehuwd zijn, en dan zodanig uittekeeren of tea



jonge NOTARISSEN. is9
huwelijk medetegeeven , als de testateur naar den ftaat des boedela zal oordeeten te behoren , al» les ter voldoening ten minden in afk ering van de „ legitime portie, de kinderen naar rechten in de na,, latenfchap der ouderen competeerende , en in wefj, ke de testatrice dezelve, en bij vjoroverTijden ie.
ders zaad in d^s verdorvens- plaatje , tot mede ,, erfgenaamen ftelt.
„ De testateur, bij ordre roede ter disp'»fitie ko« ,, mende, inftitueerde tot zijn eenige en al gehee„ le univerzeele erfgenaame,zijne vrouw de testatrï» 3, ce, echter met last om de kind of kinderen, in,, dien dezelven zal nalaaten, tot voldoening , tea minden in afkorting van de legitime portie, in welke hij dezelve,en bij vooroverlijden ieders zaad „ in des verdorvens plaatze tot mede erfgenaamen ,, ftelt, behoorlijk optevoeden, groot te maaken ea ,, uit te keeren, of ten huwelijk mede te geeven , „ even en in diervoegen als hij daar mede door zlj,, ne vrouw, in geval bij zonder zaad, fpruitende „ uit deszelfs voorig huwelijk, en met achterlating „ van zaad bij haar verwekt, eerst derit, hier vooren „ belast is geworden.
Wijders qualificeert de eerstftervende den langst. „ leevenden van hun te flatueren, tot eenige voogd ,, of voogdesfe over deszelfs natelaaten, en bij el. „ kanderen in huwelijk verwekte mimierjiarige kin„ deren en erfgenaamen , en tot adminiftrareur of „ adminiftratrice van derzelver in krachre deezes te „ verkrijgene goederen, gelijk ook zij testatrice tot



i6ö PRf CEPTOR der
„ voogden over haare minderjaarige kinderen en ad* miniftrateurs van derzelver goederen aanftelt„
„ de Heeren g en l.,..,woonende binnen dee-
ze ftad, alles met magt van adfumtie en furroga-
„ tie, tot zo lange zulks zal worden vereischt, en onder eerbiedige uitlluitinge van de weeskamer der
„ banne van fVèstzaaae», ofte de plaatze des fterf*
„ huizes.
„ Laatillijk referveeren de testateuren aan zig te behouden, de vrijheid en het vermogen om deeze dispofitie voor Notaris of onder de hand, zo„ danig te vermeerderen en weder te veranderen, „ als zij te raaden zullen worden, willende dat al het „ gunt daarvan zal blijken van zodanige effect en waarde zal zijn, als of al het zelve hierin woordlijk vervat ware.
'T welk na duidelijke voorleezing de testateuren ., begeerden, dat als testament of codicil zal wordeis „ achtervolgd en nagekomen.
„ Aldus enz.
N'. 35- FOK.



jonge NOTARISSEN. iöt
N°. 35. FORMULIER van een testament door een getrouwde vrouw . buiten weeten van haaren man.
s, Öp heden enz. 5, compareerde, enz.
„ a...., huisvrouw van b...., woonende bin« „ nen deeze hooge en vrije Heerlijkheid.
„ Bekwaam en genegen om te testateeren, dewel„ ke met vernietiging van alle voorige aóten, krachc j, van uiteriTen wille hebbende, vrijwillig over haa,, re nalatenfchap disponeerende, verklaarde, indien
zij met achterlaating van zaad in dit haar tegen*
woordig huwelijk te verwekken, aflijvig wordt:
„ Eerftelijk te praslegateeren aan haaren zoon c..; „ of deszelfs zaad in plaatze, haar testatrices huis
en erve, ftaande en geleegen alhier, belenden ten „ oosten d...., enten westen e...., ftrekkende s> voor de ftraat tot achter de huizinge van den Eer-
waarden Heer f .. .., als mede alle de kleederen: s, van linnen, wollen en andere ftoffen, midsga„ ders goud, en zilverwerk en andere cieraadjen ,die „ ten lijve en hoofde van haar testatrice zullen heb-
ben gediend en behoord, en bij haar zullen wor„ den nagelaten.
„ Ende zulks alles ter voldoening van het geen aan „ den genoemden haaren zoon, voor deszelfs legitime „ portie, in de nalatenfchap van deszelfs vader van „ en uit haar comparantes boedel competeerende is, L



,5» PR^CEPTOR der
„ En voords tot haare eenige en univerfeele erfge„ naarnen met het volfte recht van erffteüingetenoe. „ men en te ftelleH.
„ Voor de eene helfte den genoemden haaren voorzoon en derzelver afkomelingen bij plaatsvullin-
" f^En voor de wederhelft den genoemden haaren manj
„ En dat in alle de goederen en in alle het geene „bij haar testatrice met er dood zal worden ontruimd en nagelaaten, niets daarvan uitgezonderd; „ Onder de conditie nogthans, dat de genoemde „ haar man en erfgenaam gehouden en verpligt zal zijn, om de kind of kinderen in dit tegenwoordig „ huwelijk verwekt, en door haar zullen worden na„ gelaten, behoorelijk optevoeden en groot te maa„ ken tot derzelver meerderjaarigheid of eerder hu. „ welijken ftaat, en dan zodanig uittezetten, of ten „ huwelijk mèdetegeeven, als de gem. haar man, „ naar den ftaat des boedels zal oordeelen en bevlnden te behooren, en dat'alles voor en in plaatze, en tot voldoeninge van de legitime portie, dezelven naar rechten competeerende, en waarin zij testatrice dezelven, en bij vooroverlijden ieders zaad,in „ des verdorvens plaatze, rotmedeërfgenaamenftelt. ' „ Doch in gevalle op haar comparantes overlijden , geen kind of kinderen uit dit huwelijk verwekt, of zaad van dezelven in leeven mogte zijn, verklaar„ den zij testatrice tot haar eenige en al geheele erf„ genaam, met volkomen recht en titul van inftitu. „ tie te ftellen, den genoemden haaren voorzoo»



jonge NOTARISSEN. 163
„ c...., en deszelfs afkomelingen bij plaatsvul. „ h'nge, en die ontbreekende of bij mede vóór„ overlijden van dezelven ,
„ Voor de ééne helft baar testatrices broeder g..;
woonende te en deszelfs wettige afkome-
„ Bh gen bij reprefentatie;
„ Voor een gerechte agtfte gedeelte H...,, woo* „ nende te .....
„ Voor een geiijke agtfte gedeelte 1..., woonen5, de te ....
„ Voor een agtfte gedeelte k....,., woonends «te
En voor het laatfte agtfte gedeelte aan de geza-
,, mentlijke kinderen van l.,., genaamd m ,
n , o...... en p , allen woonende
„ te
„ En bij vóóroverlijden van een of meer der voor» ,9 noemde gefubftifileerde erfgenaamen, derzelver wettige af komelingen bij plaatsyullinge,en die ontbreekende aan de andere van hun,voor zodanigaan» „ deel als dezelve hier vooren zijn geroepen. „ Qualiliceerende zij testatrice tot executeurs van deezen baaren testamente, voogden over minderjaa» rige daarin geconcerneerd en totadminiftrateurs van „ derzelver in krachte deezes te verkrijgene goede„ ren, de Heeren q_.... en r,... beiden woonen*
de binnen deeze hooge en vrije Heerlijkheid ,, met zodanige magt en gezach als aan executeurs, „ voogdenen adminiftrateurs naar rechten kanofmag worden gegeeyen , en fpecialijk om de goederen des ,5 boedels te kunnen en mogen verkoopen, 't zij puL 2



154 PR.jECEPTOR.dkr
„ blicq of uit de hand, en aan den kooper van dierï \, opdraagen en transporteeren, zonder daartoe van
noodeu te hebben eenig decreet, confent.ofautho.
rifatie van Hoven,.Wethouderen of Gerechten; als \\ mede om één of meer perfoonen, benevens zig of „ in hunne plaatfen te mogen kiezen en ftellen,met
magt en gezach als aan hun bij deezen wordt ge„ geeven, tot zo lange zulks vereischtdworden zal, ', de voorfchreeven gefielde en nog te ftellen voog-
den bevrijdende van het doen van eenigen voogden„ eed en ftellen van borg.
„ Sluitende zij testatrice uit haaren boedel en van „het opzicht over alle minderjaarigen daarin geraakt, |, (behoudens de eer en waardigheid,; die van den Edelen Achtbaaren Gerechte , Weeska" mer en Heeren VVeesmeesteren deezer plaatze, „ of alwaar haar fterfhuis zoude komen te vallen, „ de goederen gelegen, of minderjaarigen woonachtig zouden mogen zijn.
„ Eindelijk verklaarde zij testatrice aan zig te be, houden de magt en het vermogen , om na datodee' Zes onder haare hand en ondertekening,inhouden" de dag en datum, met of zonder getuigen, ofwel " voor Notaris en aetuigen, te mogen befpreeken , " legaaten en praalegaaten , de reeds gemaakte we" der te veranderen, vermeerderen of verminderen, " ofwel zodanige fchikkingen omtrent haares testa*' trice nalatenfchap te doen, als zij te raaden weezenen " goeddunken zal, begeerende dat al het gunt daar. „ van zal blijken van die kracht en waarde zal zijn en gehouden moet worden, als of al het zelve voor



jonge NOTARISSEN. 165
j, Notaris en getuigen ware uitgebragt, ofhierinne woordlijk ware vervat.
„ 't Welk na duidelijke voorleezing de testatrice „ begeerde, dat als testament codicil of anderzins, „ zodanig als best zal kunnen beltaan', in diervoe. « gen zal moeten worden nagekomen en achter»> volgd.
„ Aldus enz.
N". 3$. FORMULIER van een testament, waarbij een perfoon testateert met legaaten enz.
Op beden den enz. 5, compareerde enz.
a... ., woonende binnen deeze ftad, mij Nota„ ris bekend.
„ Hebbende de bekwaamheid, zo uiterlijk bleek, om „ van zijne tijdlijke natelaatene goederen te kunnen
disponeeren;dewelke verklaarde bij deezen te weder„ roepenen vernietigen, alle testameaten, codicillen „ en andere aften kracht van uiterften wille hebbende, „ bij hem alleen of nevens iemand anders, v<3ór da-
to deezes gemaakt of verleeden, houdende alle
dezelve en ieder van dien, voor dood, nul en van „ onwaarde, in diervoegen als of dezelven nooit ge-
maakt of verleeden waren geweest.
„ En nu op nieuws disponeerende, zo verklaarde „ hij testateur bij deezen te legateeren, te weeten: L3



i66 PRICEPTOR deji
„ Aan zijne drie neeveu b ...., c.... en d ...
„ kinderen van zijnen broeder e. •.., ieder een fom-
,, ma van een duizend guldens. „ Aan zijne twee nichten f... en gkinderen van zijne zuster n,..., ten huwelijk verwekt bij* wijlen i...., ieder een fomma van gelijke eendui>
„ zend guldens. „ En bij vooroverlijden van een. derzelven op en aan des vóóroverleedens af komelingen, bij plaats-
„ vullinge, en bij gebreken van dien, op de overgebleevene van dezelven.
„ En laatstlijk aan zijne dienstmaagd k , in-
dien dezelve op het overlijden van hem testateur „ nog bij hem is woonende, en de huur door of aan „ haar niet zal zijn opgezegd , geduurende haar leven „ lang uittekeeren de jaarlijkfche revenuen en inte-
resfen uit een capitaal van agt duizend guldens onder „ denatemelden als dan berustende, welke voorfchree-
ven fomma van agt duizend guldeus in /casdevoor„ fchreeven zijne dienstmaagd k,..,, mogte voor of na ,, zijn dood komen te overlijden, oftewel dat dezela „ ve haar' dienst zal zijn opgezegd, zal moeten gaan „ en worden geërfd bij de natenoemene erfgenaamen
van hem testateur.
,, En nu komende tot zijne verdere dispofitie, zo verklaarde hij testateur bij deezen , tot zijne eenige en al geheele erfgenaamen te noemen en ftellen, „ met het vollie vecht van erfftelling, zijnen benoem-
„ den broeder £., .., en zijne gem. zuster h ,
en bij vöóroverlijden van een derzelven, op en aan „ de overgebleevenen van dien , en bij gebreeke



jonge NOTARISSEN. 167
M van dien, open aan zijn testateurs naaste vrien„ den en erfgenaamen ai imeftatoi en dat in alle de goederen, roerende en onroerende, actiën en ere„ diten, en in al het geen (boven en behalven het „ hier vooren gelegateerde) hij met er dood zal „ komen te ontruimen en natelaaten, niets daar„ van uitgezonderd.
„ Sluitende hij testateur uit zijne natelaatene goe., deren, en van het opzicht over alle minderjaarige „ en toezicht behoevende daar in geconcerneerd, (be,, houdens derzelver waardigheid,) die van denEde„ len Achtbaaren Gerechte, de Weeskamer en Heeren Weesmeesteren deezer ftad,en van alle andere ,, fteden en plaatfen, alwaar zijn fterfhuis zoude „ mogen vallen, eenige goederen geleegen, of de minderjaarigen of toezicht behoevende, «voonach„ tig zouden mogen zijn. „ Noemende en ftellende hij testateur, tot eenige en abfolute executeurs over deeze zijnen testament en „ voogden over de minderjaarige erfgenaamen, en ,, tot adminiflrateurs over derzelver uit krachte deezes , te verkrijgene goederen, de Heeren p..., en r .., , beiden woonende binnen deeze ftad, tot dien ein, de aan dezelve geevende, en opdraagende, alle zo, danige magt als aan voogden kan of mag worden gegeeven, en fpecialijk om de goederen des boe, dels, en die van de minderjaarigen te kunnen en „ mogen verkoopen, 't zij publicq of uit de hand en , aan de koopers van dien opdraagen en transpor. „ teeren, zonder daartoe van nooden te hebben eenig „ decreet, confent of authorifatie van Hoven, WetL4



1(58 PR^ECEPTORder
bouderen of Gerechten, als mede om een of meer ,, executeurs, voogden en adminiltrateurs nevens zig,
of bij vacature in de opene plaatzen te mogen kie-
zenen ftellen, met gelijke magt, en dat van tijd
tot tijd, ten uiteinde van de executie deezer, en „ van de voogdij en adminidratie toe; de voorfchree„ ven gefielde en aan te ftellen voogden, bevrijden-
de van het doen van eenigen voogdeneed en ftellen „ van borg.
Eindelijk verklaarde de testateur , aan zig te „ behouden de magt en vrijheid, om na dato deezes ,, bij acte onder de hand , inhoudende dag ea datum,
met of zonder getuigen, te mogen maaken eenige „ veranderingen,'tzij vaulegaaten,praslegaaten , ver.
meerderingen en verminderingen, zodanig als hij
testateur goedvinden zal, begeerende dat zu'ks „ zal worden nagekcmcn en achtervolgd , als of het „ in deezen ware geïnfereerd , of wel voor Notaris en
getuigen gepasfeerd. Al het welk den testateur duidelijk voorgeleezeij
zijnde, verklaarde hij, het zelve te weezen zijn „ testament en uiterften wille, begeerende dat zulks
in dier voegen zal moeten worden nagekomen en „ achtervolgd, midsgaders ftand en plaats grijpen , „ 't zij als een testament, codicil of anderzins zo» „ danig als best zal kunnen en mogen beftaan, toï ,, dien einde verzoekende het behulp van alle 's Hee* „ ren rechten en rechteren.
„ Aldus enz.



jonge NOTARISSEN. 169
N°. 37. FOMULIER vaneen test a si e n t van een perjoon, waar bij zijn* dochter wordt gelaaten, de keuze van de legitime portie, of de fidei commisfaire ervenis.
„ Op hulden enz. compareerde enz,
„ Bekwaam en genegen, om van en over zijne na,, telaatene goederen te disponeeren, dewelke ver,j klaarde alvoorens te vernietigen, alle testamenten, 3, codicillen en andere acten , kracht van uiterften
wille hebbende, bij hem comparant alleen of met „ en benevens deszelfs voor hem gefepareerde huis„ vrouw, in eenigerhande manieren gemaakt enge,, pasfeerd; niet willende dat dezelven, of eenige van
dien, eenige de mjnfte kracht hebben, of effect
forteeren zullen. En vervolgends op nieuw disponeerende, zo rt verklaarde hij comparant, zijn dochter, genaamd
n..., te inftitueeren in dj legitime portie, dezel-
ve in de nalaatenfchap van hem comparant, naar „ rechten competeerende, en waarin aan haar zal „ moeten geïmputeerd en aangerekend, al hetgeen
haar naar fcherpheid vau rechten eenigzins kan toe-
en aan-gerekend worden.
,, En in de overige goederen,die hij testateurdoor zijn dood zal ontruimen en nalaaten, verklaarde ,, hij met expresfe uitfluiting van voornoemde zijne dochter, tor zijne erfgenaamen met het volfterecbt L 5



i7c PRf CEPTOR der
„ van erfftellinge te nommeren en inflitueeren, de „ kind of kinderen van zijn testateurs genoemde „ dochter en derzelver afkomelingen, bij reprefentatie, en die ontbreekende, die geene zijner naaste vrienden en bloedverwanten, die op zijn testateurs overlijden in wezen, en in gevolge de fuccesfie ab inteftato, alhier vigeerende, met uitfluiting als boven , tot zijne nalaatenfchap gerechtigd zullen bevonden worden. * , Doch indien de gemelde zijne comparants dochter, liever had en verkoos, zijn testateurs volgen',' de dispofitie,onderden last en conditie daarbij ge. „ meld, en deeze verkiezing werd gedaan bij acte „ notariaal, binnen den tijd van zes weeken,na zijn ), comparants overlijden , of wel na dat zijne testa, teurs dispofitie tot haare kennisfe zal zijn gekomen , contineerende niet alleen dezelve verkie" zing , maar ook declaratoir en belofte van de ge,', melde nu volgende dispolitiën, in alle haare dee,','len te zullen nakomen, en nimmer uit zijn comparants boedel te zullen eisfchen of pretendeeren, , de legitime of tribelliamque portie, met expresfe „ renunciatie van alle recht en acte deswegen; in dien gevalle alleen verklaarde hij testateur zijne ' voorenftaande dispofitie, nu voor als dan in het " geheel en al te herroepen en vernietigen, en mede l, nu voor als dan, nader disponeerend?, tot zijne „ eenige en al geheele erfgenaame te noemen en in,, ftitueeren, de genoemde zijne dochter b..., en „ bij vooroverlijden, haar wettige afkomeling of afkomelingen, bij plaatsvullinge.



jonge NOTARISSEN. 171
„ Echter niet anders dan met en onder deezen last „ en conditie, dat dezelve zijne dochter van al het ,, geen zij uit krachte deezes van 'hem testateur zal „ erven en genieten, geduurende haar leven of tot zo
lange van zijn comp. nalaatenfchap iets in weej, zen zal zijn, zal hebben, trekken en genieten de „ zuivere vruchten , renten en interesfen , welken na „ aftrek van alle lasten,honderdfteen tweehonderdfte „ mindere of meerdere penningen, midsgadeni repa,, ratiën en alle andere lasten, (alzo dezelve zullen „ moeten afgaan van en uit de vruchten, en niet van ,, of uit de captaalen mogen worden gerepeteerd, „ niettegenfiaaudc eenige placaaten, keuren of noti,, ficatiën , het contrarie van dien zouden mogen in„ houden of medebrengen,) van de goederen en „ nalaatenfchappen van hem testateur, zuiver zullen „ inkomen en ontvangen worden , zo echter de zui„ vere revenuen van zijn comparants nalaatenfchap
voor de gem. zijne dochter, tot derzelver fultenta-
tiën niet genoegzaam of toereikende mogten zijn, „ om daar uit ordentelijk te kunnen leven, als dan „ door de nagenoemde executeurs en adminiftrateurs, ,, van tijd tot tijd , zo veel uit het capitaal zal moe» „ ten worden afgeftooken, als dezelve executeurs en „ adminiftrateurs in gemoede noodig zullen oordeelen, „ en midsdien met faculteit, van in dien gevalle, het „ geheele capitaal tot fuftentatie en onderhoud, van ,, gemelde 'zijne dochter in het geheel te emplojee„ ren.
Verders dat geduurende haar leven lang alle de



17» PRICEPTOR DE»
goederen, welken op het overlijden van hem testateur, tot zijnen boedel zullen behooren, of wel de afkomst van dien, zullen of zal moeten zijn en
„ blijven , onder de directie en adminiftratie van de nagenoemde executeurs en adminiftrateurs , of die
,, nevens hun, of in hunne plaatzen zouden mogen komen, om daarvan te hebben de regeeringe en adminiftratie, en de voorfchreevene uitkeering,in voege voormeld te doen.
„ Begeerende hij testateur wijders wel expresfelijk, dat de vruchten en inkomften, midsgaders het gee„ ne tot onderhoud van gemelde zijne dochter, door „ denatenoemeneexecuteurs en adminiftrateurs, van
en uit zijn comp. nalaatenfchap, van tijd tot tijd „ zal worden afgegeeven, niet zullen mogen wor«
den aangefproken of geëxecuteerd , voor eenige . „ fchulden of casfa, door zijne gemelde dochter reeds
gemaakt of nog te maaken, en in gevalle nogthans „ ter contrarie werde gedaan of verftaan, dat dan, „ van dien tijd af aan, het genot van de gemelde „ gezuiverde jaarlijkfche inkomften en afgifte van
capitaal zal cesfeeren en vereenigd zijn met het v capitaal; met dien verftande nogthans dat het dan
in het vermogen zal zijn, van de nagenoemde en „ geftelde executeurs en adminiftrateurs, en die in „ derzelver plaatze zoude mogen komen, om van
tijd tot tijd aan de meergemelde zijne testateurs ,, dochter, zo veel van de gemelde gezuiverde jaar-
lijkfche vruchten en inkomften, midsgaders afge„ ftoken capitaalen uittekeeren, als zij zullen goed-
vinden, ja al waren het alle dezelve vruchten,.



jonge NOTARISSEN. 173
inkomften en capitaalen, zonder evenwel daartoe „ geconftringeerd te kunnen worden.
,, En dat wijders al het geene de gemelde zijne „ dochter, van hem testateur zal hebben geërfd en „ verkreegen, of wel het geen op haar overlijden, „ daarvan overig en onafgeftoken zal zijn, zalmoe-
ten devolveerenen verüerven op en aan haar kind,
kinderen en verdere afkomelingen, bij plaatsvul„ ling, en die ontbreekcnde op en aan den geenen „ van zijn testateurs vrienden en erfgenaamen, die „ op het overlijden van gem. zijne dochter in leven, „ en volgends de fuccesfie ab intejlato, alhier geobfer* „ veerd wordende, tot zijn comp. nalaatenfchap ge» ,, rechtigd zullen zijn.
„ Sluitende hij testateur uit zijne nalaatenfchap ,, en van het opzicht over alle minderjaarigen, en ande„ re toezicht behoorende, daar in geraakt, (behou-
dens de eerwaardigheid) die van den Edelen Acht.
baaren Gerechte, de Weeskamer en Heeren Wees»
meesteren refp. deezer ftad, en van alle anderefte. „ den en piaatzen alwaar zijn fterfhuis zoude mogen ,, vallen, eenige goederen gelegen, of de minderjaa„ rigen of andere toezicht beh;evende, woonachtig
zouden mogen zijn.
Noemende en Hellende hij testateur, tot execu„ teurs van deezen zijnen testamente, tot voogden over „ de minderjaarigen, en tot adminiftrateurs over der„ zeiver goederen, de Heeren s.... en t...., bei„ den woonende alhier: tot dat einde aan dezelven ,, geevende en opdraagende alle zodanige magt als aan „ executeurs, voogden en aumiuiftrateurs ,naar rech-



i74 P RECEPTOR der
„ ten kaö of mag worden gegeeven. en fpecialijkom „ de goederen, tct den boedel en die van de minderjaa„ rigen behoorende te kunnen en mogen verkoopen,'t zij publicq of uit de hand, en aan de koopers vaa „ dien opdraagen en transporteeren, zonder daartoe „ van nooden te hebben eenig decreet, confent of au„ thorifatie van Hoven, Wethouderen of Gerech„ ten; als mede om een of meer executeurs , voog„ den of adminiftrateurs, nevens zig of bij vacature in de opene plaatzen te mogen kiezen en ftellen, tot den uiteinde der executie deezer , en van de voogdije en adminiftratie toe, de voorfchreeven ,5 geftelde en aanteftellen voogden bevrijdende van „ het doen van eenigen voogdeneed, en het ftellen „ van borgen.
„ Eindelijk verklaarde hij testateur aan zig te be„ houden, de magt en vrijheid, om na dato deezes, „ bij acte onder de hand, inhoudende dag eu da„ tum, met of zonder getuigen, te mogen maaken, „ eenige veranderingen,'t zij legaaten , prselegaaten, 5J vermeerderingen of verminderingen, zodanig als „ hij testateur goedvinden zal, begeerende dat zulks „ zal worden nagekomen en achtervolgd, als of het in „ deezen ware geïnfereerd , of wel voor Notaris en getuigen gepasfeerd.
„ Al het welk den testateur duidelijk voorgeleezen & zijnde, verklaarde hij hetzelve te weezen zijn tes„ tament en uiterften wille, begeerende dat zulks in „ dier voegen zal moeten worden nagekomen en „ achtervolgd, midsgaders ftand en plaats grijpen,



jonoe NOTARISSEN. 175
„ 't zij als een testament, codicil of anderzins, zo„ danig als best zal kunnen beflaan, tot dien einde* „ verzoekende, het beloop van alle 's Heeren rech5, ters en rechteren.
„ Aldus enz.
N». 38. FORMULIER van een
onderhandfche a£lef uit krachte van de clausule resër-
vat oir.
„ In krachte van de claufule refervatoir, vervat
„ in den testamente, door mij op den , voor
„ n, «. Notaris tot .... en getuigen gepasfeerd, ,, verklaar ik ondergefchreevene.
Te legateeren aan a woonende te en bij „ zijn vóóroverlijden derzelver wettige af komelingen , „ bij plaatsvullinge, een fomma van ...; met dien „ verftande nog üians, dat mijne bij den voorfchreeven „ testament genoemden en geïnftitueerden erfgenaam, „ nopens de uitkeering en afgifte van het voorge„ melde legaat, als in opzichte van de verdere legaa„ ten , in gedachte mijn testament weg geraakt, „ in het breede is gemeld, zal hebben even gelijke „ keuze.
„ Wederroepende bij deezen het legaat ter fomma „ van aanB..., of bij vóóroverlijden aan des„ zelfs afkomelingen , bij plaatsvullinge gemaakt
en befproken, houdende midsdien al het geen



,7ö PRJECÏPTOR der
„ wat met betrekking tot het zelve legaat, in ge„ dachte mijne dispofitie is ter neder gefield, als „ niet gemeld.
Wijders bij deezen den Heer k. ••, woonende „ alhier, door mij bij den gem. testamente aange, field tot voogd over de minderjaarigen , die „ daarin geraakt zouden mogen zijn, midsgaders „ tot medeadminiftrateur van de goederen aan zo„ danige minderjaarigen, in krachte mijne voorfz. , dispofitie op te komen, van de voorfz. voogdije. , en admiuiftrateurfchap te excufeeren en te ont-
flaan, en op nieuw in deszelfs plaatze te com« „ mitteerea tot medevoogd over mijne minderjaarige
legatarisfen en erfgenaamen, en tot medeadmini-
„ ftrateur van derzelver goederen , de H^er l ,
„ woonende mede alhier,geevendemidsdien aanden-
zeiven alle zodanige ampele magt, last en au,, thoriteit, als ten dien opzichte in gedachte mijnen „ testamente in het breede is gemeld, waartoe bij
deezen wordt gerefereerd.
„ Aldus enz.
N". 39. FOR.



josoi NOTARISSEN. r?7 N. 39. FORMULIER van een M0N.
DELING TESTA]u£nt.
j, Op heden enz. 5, compareerden enz. •>'.*••«• 3 oud zesüg jaaren; b.,.., 0ud v;jT.eiJ
„ vijftig jaaren; c oud vijftig jaaren; D
oud vijf-en-veertig jaaren; E , 0H*d ^t»
jaaren; f...., oud negen■ en-derti? jaaren, en c...., oud dertig jaaren, al]en woonende alhier Welken getuigen en attefteeren ten verzoeke van ,,H..., weduwe mede woonende alhier
voor de oprechte waarheid, dat op den ... ' ,, laatstlecden, zij depofanten zijn verzocht \'e'ko ,, men, ten huize van den gemelden i..., en aJda " ,, gezamentlijk praïfent zijnde, dezelve''i.. zfe" „ te bedde, deszelfs kennis magtig zijnde, a'an hlm ,, comparanten verklaard heeft,genegen te zijn 0
van zijn nalaatenfchap te disponeeren, en zulksT s, deezer voegen.
Tot erfgenaamen gefteld zijnde, voornoemde „ h .in alle zijne nateiaatene goederen , onder „ conditie, in geval van herhuwelijken , de helfte van ,, den gemeenen boedel zal moeren worden uit^keerd aan de kinderen, bij hen in huwelijk verwekt en ,, inmiddels aan ieder van dezelve kinderen, op hun ,, ne meerderjaarigheid of eerder huwelijken faat „ uittekeereq, voor hunne legitime portie, boven ,, en behalven de alimentatie, opvoeding en onder„ houd, een zilvere ducaton.
M



i78 pRfiCEPTOR der
„ Voords uit den boedel, en 't opzicht over de „ minderjaarigen daar inne geraakt, heeftgefecludeerd „ Weeskamer, en Heeren Schout en Weesmeeste-
„ ren van , en aan gefield tot voogden over de
„ minderjaarigen die in zijne nalaatenfchap zouden „ zijn geconcerneerd w... en o...., refp.woonende en dat met zodanige ampele magt en \y gezach, als aan voogden eenigzins kunnen worden gegeeven.
„ Al het welk de voornoemde 1.... heeft ver„ klaard, deszelfs testament en uiterlten wille, met „ begeerte dat het zelve alzo zoude worden nageko„ men en achtervolgd, midsgaders ftand en plaats 3, grijpen, 't zij als testament of zodanig anderzins „ als best naar rechten zal kunnen en mogen beftaan, „ en ten dien einde aan hun depofanten verzocht Jt heeft, daarvan kennisfe te draagen, en ten behoe„ ve van al die zulks zouden mogen aangaan, te „ geeven de noodige getuigenis. „ Geevende voor redenen van wetenfchap, dat 'zij comparanten gezamentlijk al het voorfz. uit den " mond van meergenoemden i..., in duidelijke en verftaanbaare woorden hebben gehoord, en voor \\ het tegeuwoordige alles in goeden geheugenisfe " hebben, en voords als in den text,met aanbieding "des noods, en daartoe nader verzocht wordende , de deugdelijkheid hunner voorfchreevene getuige. '„ nis, met folemneelen eede te fierken.



joHoE NOTARISSEN. 179
XXII. Van iebaate», preelegaaten,
quanta falcida, Ï.EG1TJMA, TRE-
bellianiqüe portïèn , en het jus
ACCRESSEN Dl»
Vraage, is een maaling of legaat ?
Antw, Wanneer iemand iets uit des overleedens boedel wordt gemaakt, zonder naam van erfgenaam, ofte volkomen beheeringe.
Vraage* Wat wordt er vereischt tot het maaken van een legaat?
Antw. Dat het zelve voor Notaris en getuigen, of wel uit kracht van een claufule refervatoir, in een testament vervat, door den testateur bij a£te onder de hand kan gemaakt worden.
Vraage. Vermag de testateur alle goederen legateeren?
Antw. Ja, voor zo verre hij daarvan heeft en bezit , den vollen en vrijen eigendom, met magt om daar mede te handelen naar zijn welgevallen.
Vraage* Tot wiens lasten komende bezwaarnisfen,die op het gelageteerde goed zijn ?
Antw, De lasten losbaar zijnde, voor rekening van de erfgenaamen, doch een jaarlijkfche lastweezende, moet dezelve gedraagea worden bij den legata. ris?
M 2



igo PIUCEPTOR ber
Vraage. Is een legaat begaanbaar, waaraan een conditie geaccrocheerd is ? Antw. Ja.
Vraage. Wanneer heeft een legataris recht, om het aan hem gemaakte legaat te eisfchen en aftevraagen ?
Antw. Direct na het overlijden van den testateur, ten zij de afgifte bepaald ware, om na verloop van een zekeren tijd te voldoen.
Vraage. Op wat wijze komen de legaaten te vergaan?
Antw. De wijze, hoedanig een legaat komt te vergaan zijn vijfderlei: als i.) wanneer dezelve zijn gemaakt aan zodanige perfoonen die bij een testament niet mogen erven; a.) de conditie aan het legaat gehecht niet op den daarbij bepaalden tijd geprefteerd weezende ; 3.) in gevalle een testateur een legaat heeft gemaakt van een zeker ftuks huisraad , dat bij het overlijden niet in weezen was; 4.) wanneer de legataris vóór den testateur komt te overlijden, en geen ander in zijn plaats gefubfitueerd was; en ten 5.) in gevalle een legataris was komen te overlijden, awooreus de conditie aan het legaat geaccrocheerd , voldaan was.
Vraage. Wat zijn legaaten ad pias caufas ?
Antw. De zodanigen die door den testateur, aan een Gods- of Arm-huis tot een godvruchtig oogmerk gemaakt zijnde.
Vraage. Hebben legatarisfen ook recht van legaale hijpotheccq ?
Antw. Ja, na dat alle de fchulden en lasten des boedels zijn voldaan en betaald.



jonge NOTARISSEN. ifU
Vraage. Van men moeten de legaaten afgevorderd worden ?
Antw. Van de erfgenaamen, waarin ieder voor zijn aandeel verbonden blijft.
Vraage. Heeft het recht van transmitteering, onder de legatarisfen tok plaats ?
Antw. Ja, en wel als volgt ; in de eerfte plaats, wanneer een legataris na den dood van den maker komt te fter ven; en in de tweede plaats, wanneer 't legaat gemaakt is , om na het overlijden van den ufufructuaris eerst te moeten worden uitgekeerd.
Vraage. Wat is een prcelegaat ?
Antw. Een making, bij den testateur aan zijne erfgenaamen gedaan, om boven en behalven hunne erfportie te genieten.
Vraage. Een ervenisfe repudeerende, vermag men dan wel liet prcelegaat adieeren ?
Antw. Ja, vermids het niet onder de erfftelling gecomprehendeerd en begreepen is, en alzo voor alle deeliDgen moet worden uitgekeerd.
Vraage. Zijn dezelve transmisfibel, en komen die ook in collatie V
Antw. Pralegaaten komen geenzins in collatie, maar zijn wel transmisübel wanneer daar geen indien,mids of conditie aïn gehegt is.
Vraage. Worden de pralegaaten ook onder de reflitutie , begreepen ?
Antw. Wanneer die aan een fidei commisfair erf. genaam gemaakt zijn, neen. Vraage. Wat is de portie falcida?
M 3



ito PRfiCEPTOR dik
Antw. Het recht een erfgenaam competeerende ,om de weggemaakte legaaten zo veel aftetrefcken, dat hij boven de lasten des boedels, een vierde part zuiver behoude.
Vraage. Tot wat oogmerk en doeleinde is die wet ingeftetó?
Antw. Op dat de erfgenaamen wegens het weinig voordeel, de ervenis niet zonden weigeren te aanvaarden.
Vraage. Wanneer vermag hij die portie niet aftetrekten?
Antw. Als zulks bij testament is verboden, doch heeft geen plaats omtrent kinderen van het eerfte lid: als de erfgenaam heeft nagelaaten een inventaris des boedels te maaken; mede wanneer de ervenis fimpelijk en niet onder beneficie van inventaris is geadieerd, als mede zijn Je, legaaten aan Godshuizen gemaakt, den aftrek niet fubjeét.
Vraage. Wat is een legitime p.rtie?
Antw, De legitime of rechtelijk deel, is voor ou. ders, broeders en zusters aitoos , zo daar beneden de vier kinderen zijn , het derden deel van het geen ieder van hun zoude gehad hebben , bij aldien er geen testament ware geweest, doch zo de kinderen meer dan vier in getal zijn, bedraagt dit wettig erfdeel de helft.
Vraage. Wanneer moet die uitgekeerd worden ? . Antw. Zo dra de boedel is gezuiverd van alle lastenen fchulden ,uitgezonderd van legaaten,om dat er niet gezegd kan worden een boedel te zijn, za



jonge NOTARISSEN. 183
lange de lasten en fchulden des boedels nog onvol*' daan en niet betaald zijn.
Vraage. Vader of moeder de Iangstleevende zijnde, wat moeten die doen om een legitime te vinden ?
Antw. Formeeren een netten ftaat en inventaris vaii alle de goederen, lasten en fchulden, die door het overlijden van den eerstftervenden zijn nagelaaten.
Vraage Een der kinderen onterft zijnde, hoe wordt dan de legitime portie berekend?
Antw. Wanneer een kind uit wettige oorzaake onterfdis, en incapabel zijnde om te kunnen fuccedeeren, of door een begaane misdaad niet vermag te erven, als zodanig voor dood moet geacht, en niet onder de kinderen gerekend worden, om het legitim» van de anderen te accresfeeren.
Vraage. Hoedanig moet die portie nagelaaten worden?
Antw. Dezelve moet den erfgenaam vrij en onbelast worden nagelaaten , zonder met eenige conditiën te bezwaaren, al ware het dat de erfgenaam in ftaat was om de conditiën te kunnen prefteeren en volbrengen , dezelve mag mede niet uitgekeerd worden in vruchten, jaarlijkfche renten, maar in zuivere en vrije goederen of gelden , als ook met geen ufufruct noch met de last van fideicommis.
Vrdage. Wat mag de kinderen in de legitime portie geimputeerd worden?
Antw. Al het geen een kind geniet bij forme van legaat; het mede gegeevene ten huwelijk, doch zoude hiervan de helft in collatie te kunnen brengen, en de andere helft op het overlijden van delangstleeven- ?
M 4 ° s.



184 PRICEPTOR ber
de vader of moeder; het geen dezelve is gegeevea tot aankoop van een officie of bediening; bet geen betaald is voor een boete van een geperpreteerd di« lift, doch daar en tegen vermag daarin niet worden aangerekend, het geen gegeeven is tot het volbrengen van de ftudie en promóveeren tot een of ander doctorfchap, ook niet het geen gegeeven is tot nakoming van een zekere voorwaarde, en die dan ook door de kinderen volbragt is; insgelijks niet het geen iemand bij fubftitutie, fideicommis en recht van aanwas aangekomen is.
Vraage. Een kind in een minder gedeelte, dan zijn legitime portie, geïnftitueerd zijnde, wat recht heeft, die ?
Antw. Het afvorderen van het fupplement, het welk kan gefchieden tot de kinderen hebben bereikt den ouderdom van dertig jaaren ?
Vraage. Wanneer wordt een kind geacht, huiten de ordinaire wijze voorbij gegaan te zijn V
Antw. In gevalle hem bij testament een legast wordt gemaakt, in plaats, en zulks ter voldoeninge van zijn legitime portie.
Vraage. Is de legitime portie transmvfibel ?
Antw. Ja, bij voorbeeld, twee kinderen, ieder in een legitime portie zijnde geïnftitueerd, zo gaat de portie van den eerstltervenden op die van den langstleevenden.
Vraage. Kan een kind in de legitime geïnftitueerd zijnde, een bezwaarde ervenis aanvaarden? Antw. Ja, en moet zulks bij acte notariaal ge-



Jonob NOTA RISSEN. i9g
fchieden, 't zij dat dezelve meerderjaarig, of wel bijhunne minderjaarigheid, door de voogden zulks ge. daan moet worden. Vraage. Hoe veil bedraagt de trebellianique portie?. Antw. Dezelve bedraagt de vierde part van alles wat de testateur, na aftrek van fchulden, heeft nagelaaten. invoegen de tweede erfgenaam moet lijden, dat de bezwaarde van alles de vierde part aftrekke' en dan moet hij van de refterende drie parten de legaaten uitkeeren en betaalen.
Vraage. Vermag die aftrekking, door de overhandfche erfgenaam gedaan worden ?
Antw. Ja, indien de bezwaarde erfgenaamnalaatig ware geweest, en verzuimd had die aftetrekken, en de goederen aan de fideicommislaire erfgenaam reeds had overgegeeven, zo vermag zijn erfgenaam of zijn rechtverkrijgende zulks in zijne plaatze doen.
Vraage. Waarin is zodanig erfgenaam, die 'dis recht wil gebruiken, gehouden ?
Antw. Onder anderen; i.) dat hij immediatelijkna het overlijden van den testateur deedformeeren een' ftaat en inventaris van den geheelen nalaatenfchap; 2.) dat hij gehouden is voor zijn vierde in alle fchuj' den, uitgenomen legaaten; 3.) doch meerder genooten hebbende, dan het vierde part bedraagt, moet hii voor dat overige ook alle fchulden pro rato betaalen4.) maar bij aldten de testateur hem de trebellianique portie hadde gemaakt, bij forme van een gifte is hij nergens in gehouden; en ten 5.) is mede gebo'uden, de genooten vruchten in die portie,ook depralegaaten m het testament gemaakt, te rekenen; doch M 5



IBS PR/ECEPTORder
de kinderen worden de genooten vruchten niet toegerekend , maar de kindskinderen wel.
Vraage. De kindskinderen van den eerjlen graad met fideicommis belast zijnde, wat genieten die ?
Anrw. Behalven de aan hun competeerende legiti. me portie, nog de trebellianique met den anderen de helfte bedraagende.
Vraage. Kinderen met fideicommis bezwaard weezende, en aan hun de aftrek van de trebellianique portie verbaden zijnde, wat zijn die gehouden te doen?
Antw. De bezwaarde ervenis te accepteeren, vermids anders de crediteuren de trebellianique portie huns debiteurs, verkoopen, indien hij komt te overlijden.
Vraage. Wanneer lueft het recht van aanwas al of niet plaats?
Antw- Het zelve vindt plaats, wanneer één en de. zelfde zaak, aan een of meer perfoonen in 'r gemeen wordt gelerateerd, en bij overlijden op den anderen accresfeert, doch wanneer aan twee legatarisfec ieder een bijzonderen fomme is gemaakt of gelegateerd, niet na de geaanvaarde ervenis, in een legaat van alimentatie, vindt al het zelve geen plaats.



jonge NOTARISSEN. is?
N°. 4o- FORMULIER aEle van keuze, dat is , waarbij de voogden voor en in naam van de erfgenaamen verkiezen, de bezwaarde ervenis in plaatze vand» legitime portie.
,, Op heden, den enz. ,, compareerden enz.
„ a..., b.... en c..., in qualiteit als door r>.., V weduwe van e.. ., gewoond hebbende te .... en „ onlangs aldaar overleeden , bij haare met er dood „ geconfirmeerd hebbende testamentaire dispofitie , „ op den ..., voorden Notoris f..., en getuigen „ gepasfeerd, gefielde voogden over haare natelaaten ,, erfgenaamen, en als in die hunne qualiteit door „ de Edele Achtbaare Heeren Schepenen] deezer „ fïede, bij appoinélement van dato ...., fpecialijk
zijn geauthorifeerd;
„ Woonende de comparanten te Te kennen geevende:
„ Dat de voornoemde d... , bij het voorfchree„ ve testament, na wegmaakinge van een prtelegaat „ ten behoeven van haare kleindochter o..., haare ' „ kleinkinderen H..., i.... en k .verwekt bij „ haare testatrices dochter l .., tot haare medeerfge„ naamen doch alleen in de legitime portie, hun naar „ rechten competeerende, en in het geen zij verder „ zouden iialaaten haare kinderen m...., n.... en ,, o..,, midsgaders het kind van wijlen p,.., voor



188 PR^ECEPTOR der
„ egaale portiën, en bij vóóroverlijden elks wettige „ descendent of descendenten, tot eenige en al ge,, heele erfgenaamen heeft genoemd en gefield,maar „ zo wanneer haare testatrices gemelde kleinkinde„ ren H ... en k...., of bij hunne minderjaarigheid 5, derzelver voogden renuncieerende en effectivelijk kwamen aftezien van hunne voorfchreevene legitime portie , en in deszelfs plaatze van dien te verkiezen de navolgende erfportie, met en onder de ,, conditie en het verband daarop gelegd, midsga„ ders van die renunciatie en keuze binnen den tijd „ van één maand, na haar testatrices overlijden, „, pasfeerende een' notariaale acte, en aan de gefub„ ftitueerde erfgenaam ter hande te ftellen, zij testa„ trice in dat geval, doch anders niet, verklaard heeft ., haare voorenftaande dispofitie te herroepen en ver» „ nietigen, en als dan in dat cas,in alle haare nalaa„ tenfchap niets uitgezonderd, tot haare eenige en al geheele erfgenaamen te ftellen, haare kinderen „ m..., N.• •• en o.... midsgaders haare klein„ dochter c , . . , en de kinderen van l. . . , „ genaamd n . . . . en k ... , bij reprefenta„ tie in de plaatze van haare moeder,ieder voor een vierde part, en bij vóóroverlijden op elks wettige „ afkomelingen bij plaatsvullinge , en dat ten opzichte van de gemelde m..., n... en o..., en „ het kind van wijlen l..., alzins vrij en onbe,, last; edoch ten aanzien van den gemeldenH...en. „ k...., niet andera dan onder deeze volgendecon« „ diticn en verband van fideicommis, dat al hetgee.



] o s c £ NOTARISSEN. 189
„ ne zij uit krachte van deeze nadere dispofitie van „ haar testatrice kwame te erven en te verkrijgen,
zal erven en verfterven , op elks wettige kind of „ kinderen, en die ontbreekende op de overgeblec„ ne van dien, en ten opzichte van de langstleeven-
de van hun beiden mede op derzelver wettige af ko,, meling of afkomelingen bij reprefentatie, en dat al„ les zonder eenige de minfte aftrek van legitime» „ trebellianique of andere in rechten bekende por.
tién, noch korting van honderdfte en tweehou„ derdfte meerdere of mindere penningen, répara„ tiën als anderzins, als zulks wel expresfelijk ver„ biedende, als mede alle dispofitiën contrarie deezes.
„ En verklaarden de comparanten in hunne voor„ fchreev.n qualiteit, het gemelde testament geleezen ,, en deszelfs inhoud wél begreepen en verftaan heb*
bende, en wijders voor en in naame van de ge. „ noemde minderjaarige h... en k..., uit krachte „van her inhoud deezes gemelde authorifatie, in ,, plaatze van de vo >rfchreeven legitimeportie, waarin „ derzeivergemelde pupillen, door hunne voorn, groot„ moeder maternel, bij het voorfchreeven testament „ tot medeöfgenaam zijn geïnftitueerd geworden, „liever re hebben, en fdiensvolgends te verkie„ zen , de daaraan volgende bovengemelde dispoGtie, „ waarin haare comparantes gem. pupillen tot mede„ erfgenaamen voor een filiale portie zijn geïnflitu„ eerd, met en onder de last en conditiën tenreguar„ de van dezelve hunne pupi'len daarbij gemeld, en „ emdelijk alzo hetzelve testament te approbeeren.



iqo PR1CEPTOR dej
,, Beloovende zij comparanten in meergemelde qua» liteit vóór en in naame van derzelver voorsz, pu„ pillen, tegen hec nogevengemeldetestament,nooit „ iets te zullen doeu of gedoogen, direct of indirect ,, in rechten of daar buiten, en vervolgends de ge„ melde dispofitie te zullen naarkonien en nimmer te M zullen eisfchen of prete ndeeren de legitime trebel„ lianique portiën , als van alle recht en actie , welke „ zij comparant gg. of derzelver meer voorfchreevene ,, pupillen nimmer zouden kunnen of willen fuftineeren deswegens te hebben, bij deeze wel expresfe,, lijk renuncieerende, voor zo verre deeze acte aangaat van reliëf, onder verband en bedwar.g als „ naar rechten.
En confenteerende hiervau copie te leveren aan „ de voorengetnelde gefuftineerde erfgenaamen tot „ derzelver naricht.
Aldus enz.



jonge NOTARISSEN. 191
N°. 41. FORMULIER op Aoedanige wijze de falcidie portie, ingevolge de voorenjlaande vraagen, ge. rekend moet worden.
STAAT DES BOEDELS.
,,'Tmontam des geheelen boedels bedraagt, zo in „verkoping, als in een obligatie , een fomma van
ƒ 1950:5:13.
LASTEN EN SCHOLDEN DEs BOEDELS,'
„n. n. competeert voor „ overgeleeverde rekening ƒ 113; 1: „
„voor zijn executeurfchap * 80:-:. „ de Notaris a. z. zijn reken. * 52: .: -
250 : 1 :;
„ Zuiver overfchot i f 1700: 4:13
„ In welke fomma de qmrta, „ falcidjg bedraagt . , * 425 1 • 



i93 PRjECEPTOR oer
legaaten des boedels.
Aan de kinderen van den Heere „ f. v. n. / 800 : • : -
„ Aan lijwaat aan n. getauxeerd „op . . . * 125 :n : -
„Goud en zilver aan n.getauxeerd „op * 136 :6: 5
„ Aan c. n. gelegateerd . e> ico : - : -
Aan j. w. gelegateerd . * 150 : - : •
f M Wollen kleederen . geprelegateerd „ en voor een gedeelte gelegateerd s, enz, getauxeerd op . * 14(5:19: •
„ Bed en zijn toebehooren enz. ge-
legateerd aan n. getauxeerd op » 41 : • : -
„ Bedraagende te zamen / '499= iö:5
De



jonge NOTARISSEN. j9i
„ De zuivere ftaat des boedels be„ droeg als vooren . ; ƒ1700:4:13 „ De lasten en legaaten . 1499:16: 5
„ Zuiver overfchot ƒ q^oTsi'T
3, De quarta falcidie bedroeg . 4ïj: 1: ^
), Dus in dezelve te kort komt ƒ 224: i3Ti7"
„ Deeze ƒ 224 : 12 : 11 gebragt onder de zeven volgende legaaten,
k a a m l ij K.
f 800: - : . ƒ
* 125: 11: •
- 136: 6:5 „ _ . _ . _
«= 100: - : . „ ^_ . _.
* 150: -: -
* 1 \6:19: . # _ : _ • _ g 41 • • : • *
ƒ 1495 :16: 5 ƒ 224 :i2 : ir
„ Overfchot » 200 : 8 : 8 „ Falcidie portie ƒ 4Sj ; 1; 3



354. PR^ CEPTOR der
XXIII. Van fideicommis en vruchtge b r ui k.
Vraage. is fideicommis'?
Antw. Daar bij den erfgenaam gelast wordt, de ervenis na zijn dood, of na zekeren tijd, of bij zeiter geval, aan een ander te laaten overgaan, anders genaamd erflaating over de hand, om dat het van de eene hand in de andere gaat, en dat zo meenigmaal als de uitgedrukte wil van den maaker dat vereischt.
Vraage. Op wat wijze gefchiedt zulks ?
Antw. Zulks wordt gedaan naar de begeerte van den testateur , en gefchiedt gemeenlijk onder 'een indien, mids of conditie, ook wel recht uit, onbepaald, of wel op dag.
Vraage. Heeft een fideicommisfaire erfgenaam geen voordeel bij zodanige erfftelling ?
Antw. Ja, dat hij daardoor het recht bekomt om vrij te genieten en aftetrekken een vierde gedeelte, ten zij zulks niet bij testament ware verboden, daar de testateur de vrijheid en het vermogen toe heeft, het welk ook meesten tijd wordt gepraétifeerd.
Vraage» Waarin is een fideicommisfaire erfgenaam gehtuden ?
Antw. Tot het maaken van een inventaris, en ftellen van cautie voor de reftitutie van de verbondene goede.



jonge NOTARISSEN. ï$5
ren, ten behoeven van den erfgenaam over de hand; doch kinderen in den eerften graad kunnen, niet geconftringeerd worden tot het ftellen van cautie , dan in gevalle zulks de wil van de ouders hadde geweest, of dat de verbondene goederen moesten komen op hunne ooms en moeien, gelijk mede in geval, dat deeene broeder aan den anderen, na zijn dood, de goederen moest overleveren.
Vraage. Wanneer moet een fideicommisfaire erfgenaam voor een vierde borg ftellen ?
Antw. In gevalle dezelve daartoe verzocht is, ont al het geene hij met zijnen do~'d zoude komen natelaaten, en nog overig zijn, uittekeeren , zo dat hij echter uit noodzaakelijkheid de vierde part mag verminderen.
Vraage, Zijn er middelen , waardoor een fideicommis' faire erfgenaam, van den last van het fideicommis kan ontflagen worden ?
Antw. Ja, op tweederleie wijden kunnen de banden des fideicommis geciisfolveerd en verbroken worden ; als ten 1.) door auctoriteit en 't bevel van de hooge Overheid; en ten a.) door onderling verdrag tusfchen de erfgenaamen.
Vraage. Worden kindskinderen ook onder het woord kinderen begreepen, in een verbonden ervenis!
Antw. Neen, gelijk zulks verfcheidene maaien bij den Hove en hoogen Raade is gedecideerd ?
Vraage. Wat is een ufufrutt?
Antw. Daar bij een erflater iemand zijn leven lang, of voor een zekeren tijd vergunt, en befpreekt het N a



ioö PRiECEPTOR de»
vruchtgebruik , en het genot van zekere goederen Waarvan hij den eigendom aan een ander maakt.
Vraage. Omtrent welke goederen heeft dit plaats?
Antw. In een eigenlijken zin omtrent alle onroerende goederen daar af vruchten komen, en in een oneigenlijken zin omtrent alle verbruikbaare goederen, als olij, wijn enz.; omtrent de beesten, derzelver dragt,van melk, boter en wol; ook de uitdeeling van actiën in de O. en W. L Comp.; van veenlanden- lijfrenten en waar eenige vruchten van genooten kunnen, of interesfen uit getrokken worden.
Vraage. Waarin is een ufufruBuaris gehouden ?
Antw. Hij moet volkomen ftaat en befchrijving maaken van alle de goederen , en daar benevens ftellen borgen , en de verzekering voor de wedergiftevan dezelven, en van de goederen zo te gebruiken, dat,de lijftogt geëindigd zijnde , de goederen den eigenaar onverminderd zullen overgeleverd worden-
Vraage. Wie is daar inne niet gehouden?
Antw. Een ufufruftuaris, die bij testament de magt heeft verkreegen, om de goederen te mogen verkoopen en veralineeren : wanneer de Iangstleevende van de conthoraalen erfgenaam is, mids dat na zijn overlijden, alle de refteerende en nog onverteerde en veralineerde goederen, zullen bij de wederzijdfche vrienden en erfgenaamen genoten worden; en dan zodanige erfgenaamen die onder alleexpresfiën,waarmede volkomen eigendom wordt te kennen gegeeven, en niet op ufufruct kunnen toegepast worden.



jonge NOTARISSEN. 197
Vraage, Hoe verre vermag een fideicommisfaire erf. genaam , goederen vervreemden ?
Antw. Indien hij daar over de magt heeft, kan hij dezelven niet vervreemden als onder de levenden ver. mids hij het niet bij testament doen mag.
Vraage. Om wat reden vermag het 'lellen van cautie bij een testament niet verboden worden ?
Antw. i.) Om dat zulks bij de wetten is geftatueerd, en niemand de vermogens heeft dezelve te abro. geeren , als de geene die ze gemaakt hebben; <j.) om dat door het niet ftellen van cautie, de verdere erfgenaamen door kwaader trouwe ontftoken worden van haar wettig goed; 3J om dat dezelve is geïntroduceerd ten profijte van den rechten erfgenaam, en daarom een testateur niet mag kwijtfchelden, terwijl het geen beneficie is, ten zijnen voordeele.
Vraage. Is een vader gehouden, ten behoeven van zijn' zoon , cautie te ftellen ?
Antw. Neen, maar niet te min moet dezelve een in. ventaris geeven?
Vraage. Waarin is een vruchtgebruik al of niet gehouden ? *•')€»
Antw. Onder anderen in de betaaling van de jaarhjkfche en verfcheenene interesfen, nogthans dat dezeiven bij de overgaaf van de goederen aan den erfgenaam door denzelven worden gereltitueerd: doch daar en tegent,s dezelve onverpligt in de fchulden des boedels, wanneer hij het vruchtgebruik heeft van eenj. ge goederen; maar van alle de goederen trekkende, moet hij in dat geval in de Jasten en fchulden draagen. N 3



jog P R JE C E P T O R D e k
Vraage. Wat. yermag een ufufruêtuaris al of niet U. doen ?
Antw. Het vermogen dat dezelve heeft , beftaat voornaamlijk hier in; als ten u) eenige goederen te verkoopen,tot betaaling der crediteuren; 2.) de vruchten en goederen aan iemand verhuuren, doch daar en tegen vermogen zij; i«) den lijftogt aan niemand in eigendom over doen ; 2.) denzelven niet vervreemden noch bezwaaren; 3.) noch denzelven langer verhuuren dan voor dcn'lufufructuaris zijn leven.
Vraage. Op wat maniere word een lijftocht verkreegen?
Antw. x.) Door toezegging; 2.) door testament'; 3.) door verjaaring; 4.) door toewijzing.
Vraage. Wanneer gaat dezelve in , en eindigt die?
Antw. Dezelve kan niet worden genoten voor en al eer de ervenis is aanvaard, waarop dan immedtatelijk de vruchten hun begin neemen te loopen,enge. duurende dan alzo; 1.) £ot de dood van den geenen : die dezelve geniet en trekt; 2.) als mede door des zaaks ondergang; 3.) hetzelve aan een ftad, collegie, armen enz. gemaakt zijnde, duurt zulks ten langften honderd jaar; 4.) wanneer een testament, door den dood geconfirmeerd, niet wordt nagekomen; 5.) wanneer alle de goederen zijn vervreemd, 6.) als dc- geftelde en geprefereerde tijd vervuld is; f.1) door afftand van den lijftochtenaar zejven, ten -behoeven van een' eigenaar,



jonge NOTARISSEN. i9)
XXIV. Van cürateuus, executeur's,
voogden ss administrateurs.
• *»
Vraage.
worden voor meerderjaarige weezen
gehouden?
Antw. Alle die door aangeboren , of door opkomende gebreken van de Natuur , of door fleehte en debauchante levenswijze, hun zodanig gedraagen, F dat dezelven 't zij bij 't Hof Provinciaal of den Magiftraat m loco, onder het opzicht van twee of meerder perfoonen , genaamd cnratetirs, werden gefield. Vraage. Hoe lange duurt het curateelfchap l Antw. Tot dat de geene , die onder hnnne di, reót.e ftaan zijn overleeden, of door blijken van 't weder verkreegene hunner zintuigen, ofwel de verkwisters blijken gegeeven hebbende van een contrarie en allezins probatoir gedrag, Vraage. Wat is depligt van een' curateur? Antw. Dat hij na moet komen, het geen hem bii het aanftellen van zijn post is aanbevolen, en voords te handelen met den geenen die aan zijn directie zijn toevertrouwd, als een braaf en eerlijk curateur verphgt en gehouden is te doen en natekomen. Vraage. Wat zijn executeurs ? Antw. Die bij testament zijn aangefleld, om den boedel jvan iden ;overleedenen gadeteflaan, en ver.
N +



aoa PRJCEPTOR der
volgends zijn nagelaaten boedel tot een behoorelijks liquiditeit te brengen. Vraage. U at zijn voogden ?
Antw. Voogden zijn zodanige perfoonen, met magt en gezach om een, vrij mensch te befchermen, die jonkheidshaive zig niet befchermen kan.
Vraage. Wat is een adminijlrateur?
Antw. Een bewindsman , fuccedeerende in de plaatze van den executeur, na dat de commisfie en het bewind van deezen is afgeloopeu,en voerende de adminiflratie over de goederen van de minderjaarige erfgenaamen , zo dra de boedel geliquideerd] en vereffend is.
L Vraage. Wie vermogen geene voogden zijn?
Antw. De geenen die tot geen voogden admisft. bel of verkiesbaar zijn, zijn de volgende; i.) minderjaarigen, om dat zij zeiven nog onder de voogdij moeten ftaan; 2.) door gebrek uit de Natuur, als doof, flom , blind en niet kunnende leezen en fchrijven; 3.J Predicanten, maar kunnen zulks wel aanneemen, en dan zijn zij ook gehouden het te blijven tot den uiteinde; 4.) Geen getrouwde vrouw, als verftaan wordende door het huwelijk zelve onder da voogdije van haaren man te komen ; f.) ftiefvaders ten ware door den Hove ofMagiffraat waren aangefteld, want altijd worden zij gehouden verdacht van kwaader beftuuringe ;en 6.) geen roomfche over proteftantfche kinderen.
Vraage. Wie vermogen de post van voogden bekleeden?
Antw. Alle de geenen die bekwaam, eerlijk en



jonge NOTARISSEN, aor
ordentelijk zijn, en die zodanige qualiteiten bezit, ten, mogen zig niet verexcufeeren.
Vraage. Welke redenen van excufatie kan een voogd proponeer en?
Antw. Deeze drie navolgende, en bij ons indeprac. tijk geadopteerde wettige oorzaaken: als, ï.j wanneer hij drie onderfcheidene voogdijen aan de hand heeft; 2.)akijd zieklijk, zodat hij niet in ftaat is,zij. ne eigen affaires en zaaken waarteneemen 53.) en de geenen die den ouderdom van zeventig jaaren hebben bereikt.
Vraage. Wanneer moeten de redenen van excufatie geallegueerd worden'?
Antw. Binnen den tijd van vijtig dagen na de aanftelling, of na dat hij de aanftelüng heeft geweeten.
Vraage. Op wat wijze worden de voogden aan*e* field? ö
Antw. Dezelven worden aangefteld bij testament of bij eene bijzondere ade, en in gevalle de overleedene daar niet voor had gezorgd, worden zij doordenHove Provinciaal, of door den Magiftraat in loco, ook wel door weesmeesteren aangefteld. : Vraage. Moeten de voogden eer zij aangefteld worden, daar in erkend worden ?
Antw. Neen, terwijl de aantefteüene voogden verptigt zijn, de aan hun opgedraagen tuteelfchap te poëten aanvaarden, ten zijn er wettige redenen van excufat'e waren.
Vraage. Wat is de pligt der executeurs ? Antw. Directelijfc na dat aan hun het overlijden van den testateur ter kennisfe is gekomen, te treeNj



202 PRECEPTOR der
Éden in het fterfhuis, en aldaar de begraavenis van den \ overleedenen te reguleeren, en die naar de bevelen van den testateur in orde te brengen, alle kisten en kasten door een' Notaris te verzegelen, vervolgends na dat het lijk ter aarde zal zijn befteld, alles weder te ontzegelen, en inventaris te maaken, (het welk door een' testateur niet kan worden geremitteerd,) waarop men alle de goederen des boedels, zo roerende als onroerende opbrengt; dat zij vervolgends de nagelaaten en onverdeeld blijvende goederen verkoopen , voords het zuiver rendement van hunne overfchietende goederen en gelden, na dat de boedel tot liquiditeit is gebragt, ter hand ftellen aan de voogden en adminiftrateurs. . Vraage. Wat is de pligt der voogden ? Antw. Dat zij de minderjaarige pupillen, naar hun ftaat en conditie, op een eerlijke en beftaanbaare wijze grootmaaken, laaten leeren leezen en fchrijven, en vervolgends tot hnne jaaren gekomen zijnde, een beroep of amt naar hunne gelegenheid laaten leeren of aankoopen.
Vraage. Wat ftaat een voogd wegens de aan hem voor en in naam van zijn pupillen ter hand gefielde penningen te doen?
Ar.tw. De penningen binnen twee maanden, na dathij dezelven ontvangen heeft, op een behoorelijk interest uit te zetten; en vermag een voogd dezelve niet anders beleggen, dan in gemeene lands obliga» tiën, en in gevalle een voogd debiteur van zijn pupil is, moet hij die penningen op interest uitzetten, en



jonge NOTARISSEN. 203
dit niet gedaan zijnde, moet zelf interest van interest betaalen.
Vraage. Hoe verre is een toeziende voogd gehouden ?
Antw. Dezelve is nergens in gehouden, zo lang de adminiftreerende voogd niet infolvent is.
Vraage. Wat zijn de pligten der voogden , nopens het doen van rekening ?
Antw. Na het eindigen der voogdij, doen van rekening aan de mecrderjaarig geworden zijnde pupillen, en vermogen de overfchietende penningen niet aan de minderjaarigen afgeeven, op een bloote quitantie van de pupillen.
Vraage. Hoe verre Strekt de magt der voogden?
Antw, Dat dezelven niet verder gaan kan als hunne magt is, hun bij testament opgedraagen, daarommekan een voogd asfumeeren of furrogeeren , indien het hem niet toegezegd is: alle roerende goederen mogen zij verkoopen, doch onroerende van weeskinderen en m0. gen bij de voogden niet verkocht worden, ten ware de ouders of de geenen daarvan zij de voorfz. goederen geërfd hadden, zulks bij testamente belast hadden, of wel bij auctorifatie van den Höve , of den Magiftraat daar de beheering der voogden gefchiedt: de doodfchulden en alle andere las. ten des boedels t* betaalen, infchulden te ontvangen en daarvoor quitantie te pasfeeren of geeven; doch vermogen geen procedures te entameeren tranfigeeren of compromitteeren, zonder auclorifatie van den rechter.
Vraage. Vermag een voogd met zijn minderjaarige pupil trouwen ?



304 P RECEPTOR der
Antw. Naar de tegenwoordige practijk, ja, doch moet alvoorens rekening aan zijnen medevoogd doen.
Vraage. Wanneer ces/eert de voogdij?
Antw. Dezelve cesfeert, als de weezen den ouderdom van vijf-en-twintig jaaren hebben geadimpleerd; wanneer dezelve zig ten huwelijk hebben begeeven; door het bekomen van brieven van venia <ztatis; door prefumtie van trouwloosheid.
Vraage. Tot wiens lasten mag een voogd de bij hem gedaane onkosten aan de goederen van de pupillen Ir en • gen?
Antw. Een voogd mag de onkosten, bij hem ter goeder trouwe gedaan, aan, in en ten behoeven van der weeskinderen goederen, brengen tot lasten van dezelve weeskinderen, om dat na rechten een voogd niet alleen geoorloofd is, maar ook fchuldig is reparatiën te doen, en dezelven nalaatende, gehouden is, de fchade daaruit voordkomende aan de weeskinderen te vergoeden.
Vraage. Kunnen voogden ook een falaris rekenen ?
Antw. Ja, zij kunnen den veertigften penning voor de ontvangst, en den tagtigften penning voor den uitgaaf rekenen.
Vraage. Een voogd voor de helft erfgenaam zijnde, kan die ook falaris rekenen ?
Antw. Neen, dezelve is niet gerechtigd tot het vorderen van falaris, maar kan eisfchen van dat geen, het welk meerder bedraagt dan de helft.
Vraage. Hebben de weezen legaal hypotheecq op degoederen van de voogden?



j o n c e NOTARISSEN. ac5
Antw. Ja, en zulks beeint te loopen bij de aanvaarding van het voogdijfchap.
Vraage. Wanneer en in welke gevallen kunnen de pu. pillen van de handelingen der voogden ontheft worden ?
Antw. Wanneer de voogden der pupillen ouders of grootouders hebben gecontracteerd over de legiti; me en trebellianique portie , en waar in zij merkelijk verkort zijn, zijnde mede tegen alle transactie , deelingen, uitkoop enz. relevabel,en moeten hun actie ten dien einde, om daar van te jouisfeeren, binnen vier jaaren na hnnner meerderjaarigwording inftitueeren.
N°. 4'. FORMULER acT,e van
voogdije.
„ Op heden enz. ,i compareerde, enz.
„ a..., woonende binnen deeze ftad, mij Notaris bekend.
„ Dewelke verklaarde bij deeze te fecludeeren en „ uitteiluiten, uit zijnen boedel en natelaatene goede„ ren, en van het opzicht over alle minderjaarigen „ daar in geraakt, (behoudens derzelver eer en waar,, digheid,) die van den Edelen Achtbaaren Gerech„ te,de Weeskamer en Heeren Weesmeestcren refp. ,, deezer ftad, en van alle andere fteden en plaat„ zen, alwaar.zijn fterfhuis zoude mogen vallen, „ eenige goederen gelegen of de minderjaarige woon„ achtig zouden mogen zijn.



PFIjECEPTOR beu
Noemende en Hellende hij comparant tot eenige , en abfblute voogden over zijne drie minderjaarige ,, kinderen, in huwelijk verwekt bij b.,.., overle9, den den .... 17..) en erfgenaamen, met naame s> p..., 1... en m..., en bij vóóroverlijden, de
kind of kinderen, bij hen in leven natelaaten : en tot , adminiftrateurs van derzelver goederen, de Heer j, c..«. en d• • •, woonende binnen deeze ftad,tot „ dien einde aan dezelven geevende en opdraagende
alle zodanige magt, als aan voogden en admini*
ftrateurs kan of mag worden gegeeven , en fpecia. „ lijk om de goederen van de minderjaarigen en an-
dere toezicht behoevende re kunnen en mogen ver„ koopen, 't zij publicq of uit de hand , en aan de
koopers van dien opdraagen en transporteeren , M zonder daartoe van nooden te hebben eenig decreet,
confent of authorifatie van Hoven, Wethouderen
of gerechten, als mede met magt , om een of „ meer voogden en adminiftrateurs, nevens zig of , bij vacature in de opene plaatze te mogen kiezen , en ftellen, met gelijke of bepaalder magt, en dat
van tijd tot tijd, ten uiteinde van de voogdije en ad, miniftratie toe, de voorfchreevene gefielde en aan-
teftellen voogden, bevrijdende van het doen van
eenigen voogdeneed. Verzoekende hij comp. hier van acte.
Aldus enz.



jonce NOTARISSEN. 407 N». 43. FORMULIER■ atle van as-
su mtie.
„ Op huiden enz. compareerde enz,
„ De Heer d..., woonende alhier, dewelke met „ en benevens den Heer Mr- A..., gewoond heb-
„ bende en overleden den binnen deeze ftad,in
„ qualiteit als bij testament van wijlen 1..., op den „ ...... voor c...., Notaris en getuigen alhier,
1, gepasfeerd,aangefteld zijnde, tot executeurs van voorfchrevene testamente, voogden over de min„ derjaarige kinderen en erfgenaamen, en tot adminiftrateurs van zijne natelaatene goederen, en bij „ denzelven testamente aan de voornoemde executeurs, „ voogden en adminiftrateurs is gegeeven , de magt „ van asfumtie en furrogatie; en verklaarde hij com,, parant in voorfchreeven qualiteit, in plaatze van „ wijlen voorn, a..., nevens zig te asfumeeren en „ furrogeeren den Heer c..., enedat met zodanige „ magt en bevrijding als bij de voorfchreeven testa,, ment is gegeeven.
„ Compareerde mede de voorn. Heer o..., dewelke „ verklaarde de voorfchreeve executeurs-, voogdij- en „ adminiftrateursfchap te accepteeren, en zig daar „ in te zullen kwijten en gedraagen als naar rechten.
„ Verzoekende hij comparant hier van acte de-' u welke is deeze.
Ss Aldus enz,



ao8 PRiECEPTOR der
XXV. Van het ve rs t e r t re c h t en de verkiezing van het zelve.
Vraage. W'aarin befiaathttgemeene lands offchependoms verfierfrecht ?
Antw. Het zelve beftaat in de politicque ordonnantie van dato i Augustus 1520, en heeft tot een regel, 't goed moet gaan van daar 't is gekomen.
Vraage. Wélke fteden reguleeren zig hier na?
Antw. Rotterdam, den Haag, Schiedam, Vlaardingen, Delft, Delfsland, Waddinxveen, Boskoop, Riewijk, Sluipwijk., Bloemendaai , Middelbarg , Dord, Gouda, Briel, Schoonhoven, Oudewater, Tsfeljlein, Vianen , allen mejt hunne toebehoorende dijlriclen.
Vraage. Waarin kejiaat het aasdoms verfierfrecht?
h Antw. In het placaat van de Heeren Staaten van Holland en Westfriesland, van dato 1599) en heeft tot zijn' grondflag, 't naaste bloed, erft het goed. Vraage. Welkt fieden behooren onder dit rechv ? Antw. Haarlem, Leiden, Amjlerdam , Alkmaar, [Hoorn, Enkhuizen, Edam, Woerden, Naarden,Mon\ nikkendam, Muiden , Purmerend, midsgaders het Dijkgraafichap van Rynland, en den Lande van Woerden,
uit»



Jonge NOTARISSEN, aco'
uitgezonderd Waddinxveen, Reewyk, Boskoop, Sltiip. wyk, Bloemendaal en Middelburg.
Vraage. Welke zijn de onbemaagden?
Antw. Die noch van vaders zijde noch van moe. ders zijde, eenige geboorte nalaaten, midsgaders bij gebrek van het tiende lid; eh In zo een geval fuccedeert de graaflijkheid.
Vraage. Wie fuccedeert in de goederen van onwettig geborenen, ab inteftato overlijdende?
Antw. Nopens de fpeelkinderen, gaat de eene helft aan 's moeders zijde, (indien het goed hun van die zijde is aanbeftorven,) en in de andere helft dé graaflijkheid: maar aan 's moeders zijde niet beftorven zijnde, komt de geheele ervenis aan de graaflijkheid.
9Vraage. Wat voor verjierfrecht wordt het meeste verkoozen?
Antw. Het aasdoms vérfterfrecht wordt het meest verkoozen, om dat de ouders daardoor erfgenaameri van hunne kinderen worden.
Vraage. Heeft die verkiezing nopens alle goederen plaats ?
Antw. Neen, maar alleen van die, dewelke zij vanhun overleedén vader of moedèr, èx testamento ab 'iri* tejtato gekreegen hebben.
Vraage. Hoedanig wordt dit recht verkozen?
Antw. Bij huwelijkfche voorwaarden, testament of bij vercigting.
Vraage. Staat een ieder vrij hetzelve te verkiezen,: eH wanneer heeft die verkiezing plaats ?
O



2io PR^ CEPTOR der.
Antw. Ja, gelijk uit de politicque ordonnantie en het placaat confteert, en vindt plaats, wanneer een kind ab intejtato komt te overlijden.
EXPLICATIE.
Tot opheldering van dit in rechten noodig Huk , laa. ten wij hier volgen, de tafel van het Hollandsen ver" Jterfrecht, die wij oordeelen in dit kort bellek mee geene mogelijkheid te kunnen misfen ,offchoon dezelve reeds bij andere fchrijvers gevonden wordt,
*- (gemeen hoixandsch recht.
Art. i*
„ Eerst, en voor alle anderen, zijn tot een overledens ervenis gerechtigd , zijne kinderen (s) kindskinderen en verdere descendenten ofte af koj melingen zonder einde, zo veelen hem in rechten '„ neêrgaande linie beftaan, en dat bij reprefenta. ; „ tie;(2), midsgaders bij kluften,(3) ofteftaaken.
•. 2.
„ Dezelve kinderen en alle verdere descendenten „ ontbreekende, zo komen en fuccedeeren alle des „ overleedens nagelaatene goederen op zijn' vader en „ moeder,indien zij lieden beiden nog in leven zijn,



jonge NOTARISSEN. 2!i
feuiDHOLLANDS RECHT.(4j. NOORDHOLLANDSrECHtU)
Art. 3.
„ Maar één van beiden galleen, 't zij vader cf „moeder in leven zijn-
de, zo koriien alle des „ overleedens goederen op sjzijne broeders of zusters, „ieder even veel,midsga. ,, ders op derzelver kinde. ,, ren en kindskinderen , »,bij reprefentatie f2 ).
„Wel verftaan de, bij ,, aldien dezelve broeders „en zusters, haare kinderen j, en kindskinderen , den i, overleden beftaan van „die zijde, waar inne hij „bedorven is ; want in j, Zuidholland het bedde „gefcheurd zijnde, de i, Iangstleevende, vader of „moeder, midsgaders al,iledie den overleden deor „ hem of haar alleen bcj, ftaan, tot deszelfs erveit nis niet en kunnen ge4, raafeen.
Art. 3.
„ Maar één van beiden „alleen, 't zij vader of moe„ der in leven zijnde, zo
zal dezelve met des óver„ ledens broeders en zusters, 't zij volle of hal„ve, en derzelver kinde„ ren en kindskindenen, bij „ reprefentatie, te zamen „komen, tot deszelfs ge„ heele ervenis, te weeteri „de Iangstleevende vader ,,of moeder in de eene „helft, en de voorfchree,,ve broeders en zusters, „midsgaders haare kinde„ ren of kindskinderen, als" „ vooren in de andere helft.
„Wel verftaande, bij „aldien dezelve halve „broeders en zusters ^ „haare kinderen en „kindskinderen, den over. „ledenen beftaan van die' „ zijde, daar in hij beftor. „ven is; maar in geval O 2



2ia p r jSTC e p t o ft DER
NOORDHOLLANDS RECHT.-
,,dat er geen volle ofte „halve (5) broeders of „ zusters in leeven itfeer ,,zijn, zo zal de voorfz.
Iangstleevende vader of „moeder alleen in des
overledens goederen fuc„eedeeren, al ware het „ ook zo, dat er kinderen „ of kindskinderen van des „overledens volle of hal„ve broeders of zusters „ in 't leven waren.
gemeen hollandsch recht. Ait, 4.
if Vaderen moeder beiden ontbreekende, zo komen alle des overleedens goederen op zijne broeders en „ zusters , 't zij volle of halve broeders of „ zusters, haare kinderen, en kindskinderen bij re„ prefentatie en bij ftaaken; wèl verttaande, dat de halve broeders en zusters,haare kinderen en kinds„ Kinderen,regens de volle broeders en zusters, haa„ re kinderen en kindskinderen, maar met eene haïvehand deelen, dat is, in de eene helft van des „ overleedens boedels, wordende des overleedens



ƒ o»6E NOTARISSEN. ai3
„ boedel ia zulke gevallen, voor alle deelingen tus„ fchen de erfgenaamen in twee gelijke deelen ge•i kloofd.
i, En bij zo verre, dat daar halve broeders ofte zus», ters, derzelver kinderen of kindskinderen vanwe3, derzijde zijn, dat is zo wel van vaders als van „ moeders zijde, zo deelen de volle broeders en zus* „ ters, midsgaders haare kinderen en kindskinderen, „ fuccesfivelijk de eene helft van den boedel met de si halve broeders en zusters,haar kinderen en kinds» „ kinderen van vaders zijde, en de andere helft met „ de andere broeders en zusters, derzelver kinderen }, of kindskinderen van moeders zijde; dan zo verre » dat daar maar van de eene zijde halve broeders en i, zusters, derzelver kinderen en kindskinderen zijn, „ zo trekken de volle broeders en zusters derzelver kin„ deren en kinderen, de eene helfte van des overle„ dens boedel voor uit,en deelen de andere helft met „ de halve broeders en zusters, derzelver kinderen „ en kindskinderen, bij reprefentatie en ftaaken,a!s
vooren-
Art. 5,
„ Volle broeders en zusters, midsgaders derzelver „ kinderen en kindskinderen mede ontbreekende, en „ halve broeders en zusters, haare kinderen of kinds-
kinderen, van beide zijden in 't leven zijnde, zo ,, wordt mede als dan des overleedens boedel voor ,, eerst in twee gelijke deelen gekloofd; en erven in ' O 3



2H PR£CEPTOR de»
p da eene helft de halve broeders en zusters van *-s v^ders zijde, midsgaders haare kinderen en kinds^
,, kinderen, bij reprefentatie en bij ftaaken jen in de andere helft de halve broeders en zusters van
„ 's moeders zijde, mede met haarekinderen enkindskinderen als vooren.
ÏÜ1D HOLLANDS RECHT.
Art. 6.
Indien alle halve broe^, ders en zusters derzei „ver kinderen en kinds-
kinderen, den overlee,, denen alleen van de ee-
ne zijde beftaan;; zo moet „evenwel des overleedens „ boedel in tweën gekloofd „ worden , en zullen in ^,de eene helft fuccedee„ren deszelfs halve broe„ders en zusters, mids „ gaders haare kinderen ,,en kindskinderen, bij ?,reprefentatie en bij ftaa„kïn , en zal de andere
heifr gaan en fuccedee,?ren , óp zijne naaste ma ,,gen en bloedverv/amen
NOORDHOLLANDS RECHT.
Art. 6.
Maar indien alle de. „halve broeders en zusters, „haare kinderen en kinds,,kinderen,denoverleeden,, alleenlijk van de eene zijj, de beftaan, 30 fuccedee» „ ren dezelven als vooren „in alle des overleedens „nagelaaten goederen , „(6) ten ware dat groot„vader of grootmoeder, „ ófte hooger adfcendent, „denoverleedenen van de. „ andere zijde be(taandL',in „leeven ware , want als „ dan zoude de voorfchree., ve halve broeders en zus„ters,haare kinderen en „ kindskinderen, als voren,



jonge NOTARISSEN. 015
HüIDHOLLiNDS RECHT.
,, van de andere zijde, hem ,,in maagfchapbeftaande, „ in der maniere als hier ,,na breedcr gezegd zal Sj worden.
Art. 7.
„ 't Geene hier vooren in ^art.4,5 en 6 gezegd is, dat „ broeders en zusters kinaderen en kindskinderen, „fuccedcrende in de naa„gelaaten goederen van ,, hun oom of oudoom, bij „kluften offtaakenerven, ,,'t zelve heeft ook plaats, „zo wanneer alle die gee. ,,nen, die tot de ervenis,,fe komen, den overlee ,,dene even na in den „ graade beftaan.
NO ORDHOLLANDs RECHT.
„ maar in de eene helft en „de naast voorsz. adfcen. „ dent of adfcendenten , „ hoofd voor hoofd, in de „andere helft van dezel» „ve goederen fuccedee* „ren.
Art. 7»
„ Broeders en zusters „kinderen alleen, dat is, „zonder eenigen broeder „of zuster van den over-
leedenen fuccedeerende, „ komen tot deszelfs erve„ nis hoofd voor hoofd,en „niet bij ftaaken; alware „'t ook zo, dat nevens „dezelve kwamen te fuc„cedeeren, verfcheiden „ kinderen van een of meer „overleeden broeders of „zusters kindskinderen, „welke Mndskiuderen in „ dat geval bij reprefeata„tie en ftaaken fijceedee1 „ren , daar mede alleen O 4



?i6 PRiEGEPTOR bm
. zitidhoixanps hecht.
r.ï Art. 8.
! Alle de bovengemelde i, perfoonen ontbreeken?,de, zo komen alle des „overleedens goederen op „de nakomelingen ofdescendenten van zusters of broeders kindskinderen, „ hoofd voor hoofd ; wel „verftaande met het on„ derfcheid hier boyen ver,,haald , tusfchen die gee„ne, die van beiden en „die maar van één zijde, „den overleedenen be. », ftaan.
Art. 9.
„De voorzeide descen„denten van zusters en
noordhollands hecht.
!,,fuccedeerende,' hoofd „voor hoofd, denagelaa„ ten goederen deelen.
Art. 8.
,,Alle de bovengemelde 0 perfoonen ontbreekende, >• zo komen des overlee„dens goederen in 't ge„heel op de naaste descen,, denten in de rechte linie, „hoofd voor hoqfd, al „ware 't ook zo, dat van ,,de eene zijde grootvader „en grootmoeder beiden, „van de andere zijde groot„ vader of grootmoeder al,,leen (8) in keven wa« „ren; 't welk ook plaats „heeft, in andere hooger „ adfeendenten in eenen „en gelijken graade den „ overleedenen beftaande.
• Art. 9.
„Alle descendenten,me„ de ontbreekende, zo fuc-



JPKPE NOTARISSEN. 3I?
ZUIDHOLLANDS RECHT.
„ broeders kindskinderet „mede ontbrekende, ?o ko. „men alle des overleedens „ goederen op zijn grootvader en grootmoeder „ van beide zijden, indien „zij beiden in het leeven „ zijn , maar ?c bedde tus „fcóen grootvader en „grootmoeder, van wat „zijde hetzij, gefcheurd „zijude, zo komt hetge. „deeltedat dezelve groot„vader of grootmoeder „getrokkenzoude hebben, „op de naaste bloedverkwanten, den overleden „van zijn vóóroverledeii | „grootvaders of groot„moeders zijde beftaan„de, in der maniere als „ hier na volgt.
Art. io,
,,Te weeten: vooreerst „ op de ooms en moeien „van den overleedenen , „ midsgaders derzelver ,
P
NOORDHOLLANDS RECHT.
1 „cedeeren de naaste des-
• ,,cendenten en afkomelin5 „gen van broeders of zus-
• „tersfcindskinderen,hoofd
• „voor hoofd, in alle des i „overleedens goederen,
„ uitfluitende alle collate. „ rale vrienden,zonder aan» „fchouw te neemen, of „dezelve descendenten „van des overleedens volle „ of halve broeders of zuj. „ters afkomen.
p ..; Jfr3 -J>v >*'"t t«#j> u
Art. io.
„ Alle de voorfchreevé * „ perfoonen mede ontbree- j „kende, zo fuccedeeren „ als dan des overleedens, 5



2i« PRiECEPTOR der
ZUIDHOLLANDS RECHT.
„kinderen bij reprefenta„tie en bij ftaaken; wel „verftaande, dat als dan, „ en voortaan de goederen „ van den overleedenen in „tweeën gekloofd en gedeeld zullen worden, „om de eene helft aan ,,'s vaders en de andere 5, helft aan 's moeders zij„ de te gaan; doch zo , „dat in gevalle eenige „bloedverwanten , 't zij „van 's vaders of van ,,'s moeders zijde , de„ zelve vader of moeder „maar van halve bedde „en beftaan, dezelve „bloedverwanten in de „helft aan die zijde gaan„ de, maar met eene hal' , ve hand zullen dee„len , als hier vooren, „art. 4. van des overle„dens halve broeders ge. ,»zegd is.
NOO&DHOLLANDS RECHT,
„oom en moeien, hoofd „voor hoofd, midsgaders „haare kinderen van den „eerften graade, bij reprefentatie en bij ftaa„ken, zonder eenig on„ derfcheid te maaken, of „oomen of moeien des „overleedens vader of „ moeder van halve of hee„le bedde beftaan hebben „gehad.



jdnce NOTARISSEN, -yp
zuidhollaniis recht.
Art. 14.
„ Als daar geen oomen „of moeien en zijn , „zoo fuccedeeren hun s, ne kinderen van de „eerfte graaden alleen, „(7) eu dat bij kluften », of ftaaken.
Art. 12.
„En dezelve kinderen 3,mede ontbreekende, zo „fuccedeeren alle verdere „collateraale vriendenden „cverleeden raast iq gra„ de en maagfchap beftaan„de, ende evennazijn„de, hoofd voor hoofd, „in alle zijne naagelaten „ goederen , uitfluitende
noorohollands recht,
Art. ii,
i „ Als daar geene oomen, „noch "moeien zijn, zo „ fuccedeeren hunne kin-' „deren in den eerfte graad,' „(zusterlingen genaamd} „ hoofd voor hoofd. mids-, „gaders oud-oomen en moeien,'(zo daar eenige „in het leeven zijn) ne„vens hun, mede hoofd „voor hoofd, in alle des „overleedens nagelaaten „goederen, zonder eenig „onderfcheid als vooren.
Art. 12; ^
„ Ende zullen voords al„le die den overleeden „naast in bloed beftaan, „hoofd voor hoöfd in al. „Ie zijne naagelaatengoe[ ,1 deren fuccedeeren, zon„dereenig onderfcheid te „ maaken,of de maagfchapi „van voile of halve broe„ ders of zusters af kómt,



.„o P R C E P
ZU1DH01XANDS RECHT. I
„alle verdere graade of! „maagfchap , doch zo „als hier vooren, art.io „gezegd is.
Art. 13.
„Indien iets mogte voor „vallen, *t geen bij de „politicque ordonnantie, „en de verklaaring hier ,, vooren verhaald, niet „duidelijk en is verklaard, ,,'t zelve moet gereguleerd „worden, niet naar de we„reldfche befchreeven „rechten, maar naar de ge. „ ineene maximen waar„ op dit voorfchreeven „ recht gefondeerd is.
TOR DES
NOOROHOLL&NDS RECHT.
„en dat met uitfluitinge „van alle die geenen die „den overleeden verder ,,in graade beftaan.
Art. 13.
„Indien iets mogte „voorvallen, 't geene bij „ het voorfchreeve placaat „niet duidelijk en is verklaard,'t zelve moet ge„reguleerd worden, niet „naar 't oude aasdoms „recht, nochte ook naar „de politicque ordonnan„ tie hier vooren verhaald, „maar alleenlijk naar de „ wereldlijke befchreeven „ rechten.
ANNOTATIE N.
t ,ai ivfaitét-\«stóft*. q&$t&m9*9t
f i.") Te weeten, echte kinderen, zo wanneer daar qusestie valt van een vaders ervenisfe; dan dewijle dat, als men gemeenlijk zegt, een moeder geen bast. aart maakt, zo fuccedeeren ook de onechte kinde*



jonge NOTARISSEN. 021
ren, (uitgezonderd alleen overwonnen basraarten,} aan hunnen moeder en aan alle bloedverwanten van 'smoeders zijde hun beftaande; midsgaders een moe. deren alle haare bloedverwanten aan haare onechte kinderen, in gelijke graade en orde als van echte perfoonen in de voren ftaande tafel is gezegd.
(2.) Reprefentatie is, wanneer een perfoon van verderen graade komt te fuccedeeren, nevens de geenen, die den overleedenen nader in graade beftaan, als is: wanneer een vóóroverleedens kindskind, nevens zijnen oom en moeie, in zijn grootvaders of grootmoeders naagelaaten goederen fuccedeert: dewijle daar bij gefchiedt, dat hetzelve kindskind in zijn overleedens vaders of moeders plaatze toegelaaten wordt, alzo in dezelve fuccesfie zijn vaders of moeders perfoon te reprefenteren, zo wordt hij gezegd bij reprefentatie, ofte (gelijk de hooggeleerde hugo oe groot, in zijn Inleiding in de Hollandfche RechtsgeIt'efiheid zelve noemt,) bij plaatsvullinge te fuccedeeren.
(3.) Bij kluften of ftaaken erven, is, wanneer verfcheiden perfoonen te zamen zeker gedeelte van de ervenis trekken, omme 't zelve onder malkanderen te l verdeden, wiens tegenftel is, wanneer een ieder, die tot de ervenis gerechtigd is, even veel trekt 't welk genaamd wordt, hoofd voor hoofd erven; bij exempel: een vader ftervende, laat alleenlijk twee, drie of meerdere kinderen na, zonder eenige kinds.' kinderen of verdere afkomelingen natelaaten; dezelve kinderen zullen ieder hoofd voor hoofd , even Veel uit zijn nagelaaten goederen erven 5 doch in.



aai PkÉCEPTOR dÜ
dien dezelve vader daar en boven nog eenige klhcté* kinderen, uit een vóóroveiieeden kind komt naar tè laaten, zo zullen alle dezelve kindskinderen, nevens1 hunne oomen en moeien, in hunne grootvaders goederen wel mede erven, dan niet hoofd voor hoofd; uit oorzaake dat zij lieden alle gefprooten zijn uitéén perfoon, als uit één ftaake, (naamlijk in opzichte van den grootvader of grootmoeder, de gemeene ftarri hunner allen, van wieh zij kindskinderen gelijk als ten ftaak zijn,) die bij aldien hij noch in ieeven ware, nevens hunnen oomen en moeien, hoofd voor hoofd geërfd zoude hebben, wiens deel zij lieden nri trekken: en of wel in dat voorfz. geval, midsgaders ook veel tijds, als daar bij kluften of ftaaken geërfd wordt, daar ook reprefentatie valt: (waar uit daii fpruit, dat het zelve fotntijds onder het woord vart reprefentatie rhede begreepen wordt,) niet te min, zo is daar tusfchen beiden dezelve maniere van erven* een merkelijk onderfcheid; want, zo wanneer een kindskind alleen nevens zijnen oom of moeie, of of meer oomen of moeien, in zijn grootvaders nagelaaten goéderen fuccedeert; zo komt Wel hetzelvé kindskind bij reprefentatie, maar dewijl hetzelve zd veel trekt, als ieder van zijne oomen of moeien trekr* zo erven zij alle te zaamen hoofd voor hoofd * ende en kan niet gezegd worden, dat hetzelve kindskind , bij klufte of als een ftaak zoude erven; wederom, wanneer een overleeden perfoon geen nadere noch! andere bloedverwanten nalaat, dan kinderen vari verfeheiden broeders of zusters, als bij exempel*



jonge NOTARISSEN. 223
Van een broeder twee kinderen, van een andere drie, en van mog een andere vier kinderen, zo erven alle dezelve broederskinderen bij ftaaken, te weeten, de twee kinderen van den eerften broeder een derde part van alle des overleedens goederen ; de drie kinderen van den tweeden broeder mede een derde part, en de vier kinderen van den derden broeder het refteerende part; echter zo en kan niet gezegd worden , dat de. zelve broeders kinderen bij reprefentatie in deeze zoude fuccedeeren: („fraai'uitgehaald en verklaard! en in zo eea geval, alsdan, bij voorbeeld de ervenis kwam tebedraagen twee-en zeventig guldens, dan ,, zouden de kinderen van den eerften, uit de gantfche masfa, trekken ieder twaalf guldens, dat is, voot „ beiden . . ƒ 24 : . •
De drie kinderen van den tweeden „ broeder ieder agt guldens, dat is, „ voor de drie • . • 24 : - : *
,, De vier kinderen Van den derden ,, broeder, ieder zes guldens, dat is, ,, voor de vierde mede , - 24 : - : «*
ƒ 72 : - : -
ergo confidereert men-het dan, als of het drie ervenisfen waren, alle drie even groot,en zo kan het „ weder gebeuren dat men verder onder de verdee* ,, ling moet admitteeren, als er in een ftaak, of in meerdere, broeders of zusters kindskinderen wor„ den gevonden, maar die kindskinderen erven dam >, in derzelver ftaak bij reprefentatie:") de reden isg



&24 P R £ C E P T O R ö e r
orn dat zij allen te zamen de naaste bloedverwanten van den overleedene, en daar omrne uit hurt eigen hoofde tot deszelfs ervënisfe gerechtigd zijn, zonder van noden te hebben een nader perfoon te reprefentèeren, als zij zouden hebben, bij aldien de overleedene een broeder óf zustet naagelaatert had.
(4.) 'T Is te notéerèn , dat hetbovënffaandeZuid. höllahdsCh recht niet gevolgd wordt door geheel Zuid' holland, maar dat, in een groot gedeelte van 't zelve Zuidholland he: hief bbveftflaande Noor dhol lands ch recht in gebruik is: want het zelve recht hemuitftrekt over Haarlem, Leiden, Amjletdam, Alkmaar, Hoorn Enkhuizen, Edam, Purmeiend, midsgaders andere Steden, Heerlijkheden, Eilanden, Dorpen en Gehügtsn onder het Dijkgraaffchap van Rhynland, 'tLand van Woerden in Holland en Westfriesland geleegen, uitgezonderd alleen Waddinxveen, Boskoop, Reewijk, Sluipwijk, Blomendaal en Middelburg, met de appendentiënvan dien, zo wel aan de oost of westzijde van dè Gouw , in welke, ende in alle anderè hier Vooren niet genoemde plaatzen in Holland, het. bovenftaande Zuidhollandfche recht gebruikt en gevolgd wordt. .
(5.) 'tGeene hier van eene halve broeder of zuster gezegd wordt, te weeten, dat dezelve nevens' de Iangstleevende vader of moeder , tot des overledens . ervenis komen, ook als daar geen volle broeders of zusters in 't leven zijn, 't zelve is wel het laatfte lid van het derde artikel van het vborfchreeven pla-
eaar»*



jonge NOTARISSEN. 2.5
caat, (waaromme ook voor deezen verfcheiden procesfen daar over zijn geweest:) dan, is evenwel bij verfcheiden fententiën , van denHoven van Holland, als mede van den Hoogen Raade , de zaake alzo verftaan , als hier boven gezegd is , gelijk te zien is in de gedrukte Obfervatiün van wijlen den Heer co ren , in zijn leven Raadsheer in den voorengemelden Hoogen Raade, in de twintigfte obfervatie, alwaar hij mede aanwijst , waaruit dat fpruit, dat het laatfte lid van het voorfz. derde artikel, met het eerfte lid van hetzelve artikel niet en accordeert.
(ó,) Zonder eenige aanfchouw, of daar meer van de eene zijde gehouden is, als van de andere zijde; zo verre dat al zijne goederen vanéén zijde gekomen, (geiijk fomtijds voorvalt,} dezelve echter in twee gelijke deelen gekloofd moeten worden, zonder mede eenige aanfchouw te neemen, of het patrimoniaale aangeërfde of geconquesteerde ende verkreegene,of veroverde goederen z\\ri'. Folit. Ordonn. art. 27. Placaat art. 13.
( 7.) Dit is het gemeene recht van Zuidholland , volgends het agt - tn- twintigfte art. van de Politicque Ordonnantie: maar die van Rotterdam, is bij fpeciaal oéfroi in den jaare 1604, vergund, dat binnen hunne ftad , ende in Schieland, het recht van reprefentatie, midsgaders van bij ftaaken te fuccedeeren, nog twee graaden wijders plaatze zoude hebben, zelfs tot de descendenten van des overleedens^oudoom en overoudoomen.
P



aafJ PlllCÈPTOR
(8. Ja ook, en al ware daar maar één van hun al«leen in het leven, van wat zijde het ook ware, als daar uit blijkt, dat bij het navolgende agtfte artikel van het voorfz. placaat, de naaste descendenten van zusters en broeders kinderen, dan eerst geroepen worden , als daar geene adfcendenten meer in het leven zijn; én is ook hetzelve conform de wereldlijke en be. fchreeven rechten, als hier vóoren is gezegd, waar naar gereguleerd moet worden, 't geene bij het voorfz. placaat niet duidelijk genoeg verklaard is.
Verders ftaat aantemerken, dat als de maagen aan de eene zijde onfbreeken, de Graaflijkheid echter geen* recht heeft tot de helft van de ervenis: groenewegen , de leg. abrogatis inl. 4. cod. debonis vacant: Hed welk van de Graaflijkheid evenwel contrarie geftitüneerd wordt.



j o & te e NOTARISSEN. 227
XXVI. Van het jus deliberandi, midsgaders van het adieeren en a e p 0 u 1eeren van eene èrvenii>
Vraage. w. t is het recht van beraad ? 'Antw. 'T welk een erfgenaam, om de onzekerheid van den ftaat des boedels van den overleedenen, aan zig behoudt, om naar bevinding van zaaken, de ervenis té aanvaarden, of ten voordeele van den crediteur overtegeeven.
Vraage- Hce lang duurt dit recht?
Antw. Een zodanig recht duurt niet ianger als een jaar, in welken tijd men zig moet declareeren, doch men kan het wel prolongeeren, wanneer zulks verzocht wordt, enbeweezen wierd,ergeen mogelijkheid ware geweest, om zig in dien tusfchentijd te declareeren.
Vraage. Wanneer moet dat recht verzocht worden?
Antw. Immediateiijk na het overlijden, alvoorens eenige deminfte movementen te maaken, tot het beftellen van de begravenis,* hetzelve kan ook binnen dertig jaaren verzocht worden, tenware de Rechter,ten verzoeke van de fchuldenaars , daartoe een tijd bepaalde.
Vraage. Wat vermag een erfgenaam, het tempus deliberandi verkreegen hebbende, al of niet doen?
P 2



228 PR/ECEPTOR der
Antw. Alle de befcheiden des boedels doorzien, en de goederen, dewelke verderf onderhevig zijn verkoopen, doch daar en tegen vermag hij geen de minfte acte hereditair pleegen , noch kan geduurende dezelve tijd van beraad, een verkooper van een buis of ftuk lands , bij den overleedenen bevorens gekócht, aanfpreeken tot tranfport.
Vraage. Vermag ieder der erfgenaamen, het recht van beraad verkiezen?
Antw. Ja, zelfs een fideicommisfaire erfgenaam, doch die dit recht heeft verkoozen, kan naderhand geen beneficie of voordeel genieten, en daar en boven zijn zij gehouden, cautie te ftellen en inventaris aan de crediteurs te geeven.
Vraage, Twee erfgenaamen hebben den boedel aan* vaard, en een derde het recht van beraad verkoozen, wat moeten de geenen doen, die de ervenis aanvaard heb. ben?
Antw. Den boedel onder hen flaan en inventarifeeren, vervolgends tot liquiditeit brengen,en van alles als dan opening aan den beraad genomen hebbende erfgenaam geeven. .
Vraage. Heeft een testateur recht om het te verbieden?
Antw. Neen.
Vraage. Wat is adieeren ?
Antw. Is een aanvaarding van het geen men bij testament of anderzins komt te verkrijgen.
Vraage. Iemand een ervenis aanvaardende, hoe moet hetzelve gefchieden?



jonge NOTARISSEN. 219
Antw. In het geheel zuiver, zonder bijgevoegd indien of tijd, en zó bij vooi een gedeelte ware geïnftitueerd , en de andere erfgenaamen bun gedeelte niet wilden aanvaarden ,is hij gehouden die te aanvaarden, of alles zamen te verwerpen. Vraage. Wie worden verftaan eene ervenis aanvaard te hebben?
Antw. Die penningen uit een fteyfhuis uitgeeft, of daar voor ontvangende; doch een aéte van non prmjuditie, bij het ontvangen geevende, wordt verftaan van niet; als mede het dirigeeren van den boedel en het lijk ter aarde te beftellen , en de doodfchulden te betaalen ; voords generaalijk door alle zulke daaden en woorden , waardoor hij te kennen geeft erfgenaam te zijn, doch wordt verftaan geen ervenis» te aanvaarden, wanneer hij goederen verkoopt die bederf onderhevig zijn , en wanneer hij van alle zijne verrichtingen die hij doet protefteert.
Vraage. Iemand lang uitlandig weelende, zodat men van keven of dood niet hoort, hoe wordt dan met den boedel gehandeld ?
Antw. Aan de naaste vrienden wordt dezelve, onder cautie de reftituendo, indien naderhand bevonden wierdt dat hij levendig was , overgegeeven.
Vraage. Wat it het gevolg van het adieeren eener er. vtnis ?
Antw. 1.) Dat men dire&elijk daardoor zijn recht op den boedel verkrijgt; 1.) dat een erfgenaam im« mediateüjk de legaaten en alle lasten en fchulden des boedels moet, betaalen; 3.) dat hij dezelve niet kan
P3



a3o PRJECEPTORder.
rcpudieeren, maar gehouden is, al het te kort kor. mende te voldoen. *
Vraage. 7,ijn er nog geen meerdere bijzonderheden in deezen te obferveeren 'i
Antw. Ja, i.) dat de minderjaarigen behouden het recht van herftelling; 2.) een moeders boedel meer betest dan er baten zijnde, kan dezelve door de vrien. den der kinderen worden gerepudieerd, fchoon de vader dezelve aanvaardde; en ten 3 ) mondigen en onmondigcn, zamen een erveniy hebbende geadieerd,en de onmondigen naderhand daarvan wordende gereleveerd, zijn de mondigen voor het geheel aarifpraakelijk.
Vraage. Wie zijn niet gehouden inde fchulden, fchoon een boedel geadieerd hebbende ?
Antw. De Regenten van Weeshuizen, Diaconen van de Gereformeerde Religie, Aalmoesfeniers van de gemeene en huiszittende armen, zo wel in de (leden als ten platten lande, zijn niet gehouden eenige fchulden te betaalen, fehoon een boedel aanvaard hebbende , als voor zo veel de effecten en goederen (trekken, mids daarvan in prefentie van twee fchepenen te moeten maaken een' ftaat en inventaris, en daarvan behoorlijke kennis geeven aan den Hoogen Raade en Hove Provinciaal.
Vraage. Wat is repudieeren ?
Antw. Repudieeren is verwerpen van een ervenis, aan iemand opgekomen, en dewelké moet gefchieden dadelijk na den dood van den testateur , of wel na dat het jus deliberandi zal zijn verloopen.
Vraage. Op wat wijze gefchiedt zulks?



jobgi NOTARISSEN. 231
Antw Bij afte, voor Notaris en getuigen gepasfeerd, waar bij de erfgenaam verklaart , zig geheel en al ten voordeele van de andere erfgenaamen of crediteuren van den boedel te abftitueeren.
Vraagt. Zijn er geen meer objervati'en ten dien refpc&rt
Antw. ja, als onder anderen; ij iemand eens ge. repudieerd[hebbende, kan niet weder aanvaarden; 2.) een zoon kan de legitime portie niet accepteeren, en de ervenis repudieeren , maar is gehouden, geheel te accepteeren of repudieeren; en ten 3.) wie niet verlaat, of aanvaard heeft het recht van beraad.
Vraage. Een debiteur infolvent zijnde geworden, en een curateur over hem ge\UU zijnde, Jtaande zijn infolventie, valt hem een ervenis te beurt, kan hij dan repudieeren, of dat zodanige curator de magt heeft, om ten voordeele van den crediteuren, dezelve ervenis te aanvaarden?
Antw. Is geadvifeerd dat een debiteur kan repudieeren , zijne aanbeftorvene ervenis.
N°. 44. FORMULIER - a£te van
'T Jt's deliberandi.
3J Op heden enz. „ compareerden, enz.
„ a..., weduwe wijlen B...,en haarzoon c..., „ meerderjaarig en ongehuwd , beiden woonende „ binnen deeze ftad, mij Notaris bekend.
P 4



a32 PRiECEPTOR oer „ Te kennen geevende :
„ Dat zij comparanten hadden kennis bekomen .
dat haare comp. minderjaarige zoon en broeder l. .,
(welke in dienst van de geoótroieerde ?Oost Ind.
Comp. deezer Lande, voor de kamer Zeeland, in ,, qualitei' als Opper-Huurman, in den jaare .... , ,, naar Neêrlands Indien was vertrokken, met 't fchip
Batavus, gevoerd geweest zijnde bij fchipper.. „ op zijn retour na't;Vaderland, in voorsz. quali„ teit op het fchip Neérland, gedefinieerd va Zeeland, ,, zonder testamentaire dispofitie was komen te over„ lijden; en naardien zij comparanten, uit hoofde ,, van het reglement op de fuccesfie, in datoio Janna „ rij i66i, beiden erfgenaamen ab intejlato van den„ zeiven haaren zoon en zijnen broeder moetenzijn, „ zo verklaaren zij comp. voor als nog de voorfz. na„ laatenfchap niet te kunnen aanvaarden of ver,, werpen, maar aan zig te behouden het recht van „ beraad , en daar door niet verftaan te willen wor„ den, eenige acte hereditair te willen pleegen, maar ,, bijzonderlijk daar tegens protefteerende. „ Verzoekende zij comparanten hier van acte.
„ Aldus enz.



jonge NOTARISSEN. s.^ N°. 45- FORMULIER . aEle van
AD1EËR in g.
„ Op heden den enz. ,, compareerde enz.
a..., weduwe wijlen b ..., woonende alhier. ,, Te kennen geevende:
„ Dat zij comparante op den .voor mij No* ,, taris en getuigen hadden gepasfeerd, een afte, „ waar bij zij, nopens den boedel van wijlen haaren
zoon l..., had de verkoozen het recht van be. „ raad, zo verklaarde zij comparante, de voor„ fchreeve nalaatenfchap bij haaren gem. zoon naage„ laaten, zuiver en in het geheel, met alle de lasten ,, en fchulden, baten en profijten daaraan te aanvaar„ den, en haar als erfgenaame, van opgem. haaren
zoon te gedraagen.
„ Verzoekende zij comparante hier van acte. „ Aldus enz.
N°. 46. FORMULIER . atle van een repodiatie.
Op heden, enz. compareerde, enz.
„ a...., woonende binnen deeze ftad, als erfge„ naam, ab inteftato van wijlen zijnen neef b. .., ,, gewoond hebbendie en onlangs alhier overleeden. PS



ni PRjECEPTORder
„ Te kennen geevende:
„ Dat hij comparant in qualiteit voorfz. bevonden , heeft, dat de nalaatenfchap van opgemeMen zijnen neef, met meerder fchulden was belast, dan het , zuiver provenuc der goederen en effeden tot den „ voorfz. boedel fpetteerende, zoude kunnen bedraa,„ gen, en de comp. om redenen van dien, gevolgI „ lijk niet geradelijk vond, de meergem. nalaaten„ fchap te agnosqeeren en te aanvaarden, veel min„ der hem als erfgenaam van de voorsz zijnen neef „ te gedraagen.
En verklaarde hij comp. midsdien ter oorzaake, en uit hoofde van de voorenftaande redenen, en „ meer anderen hem comp. daartoe moveerende, bij „ deeze wel expresfelijk te repudieeren en verwerpen , „ alle zodanige voordeelenen beneficiën , hem comp.. „ uit den boedel van voorfz. zijne neeve aankomen„ de, daarvan fpecialijk afftand doende ten behoe,* „ ven van de wettige crediteuren en legatarisfen, van „ denzelven boedel, of van den geenen, welke in tijd en wijlen fuftineeren mogte, tot de voobfz. „ nalaatenfchap het meest gerechtigd te weezen. Verzoeke hij comp. hier van ^cte.
Aldus enz.



jonge NOTARISSEN. 23$
«.Mui ii in 111 111 iiwmiMiniiBi'Win'Wiii'ï'iiiHMB
1
XXVII. Over het recht van 'v collateraal,
Vraage. w at is collateraal?
Antw. Een der gewigtigfie takken van 's lands finauciën, het welk door de erfgenaamen, in gevolge het placaat moet-worden betaald.
Vraag?. Bij wie moet de tiende penning gedraagen worden ?
Antw. Door maagen of vrienden, die den overledenen beftaan in den vijfden graad, naar het civile recht.
Vraage. Boor wie moet de twintigfte penning le* taald worden ?
Antw. Bij de erfgenaamen, die den overledenen binnen den vierden graad beftaan, en meer erven dan zij ab inteftato konde bekomen; zij moeten van dat meerder gedeelte insgelijk betaalen den tienden penning, en van het andere gedeelte den twintigften penning.
Vraage. Bij wie wordt de vijftiende penning gedraagen?
Aniw. Bij man of vrouw, zonder kinderen in dat huwelijk verwekt hebbende, den anderen erfgenaam maakecde, moet den Iangstleevende betaalen eeni den vijftienden penning.



236 PRiECEPTOR der
Vraage. Hoe worden naar het civile recht de graaien gerekend ?
Antw- In het tellen van de graaden der rechte en fchuinlche lijnen, ftaac, volgends 't voornoemde befchreeven civile recht, maar een eenige regel in acht genomen te worden; te weeten: zo veel perfoonen als er zijn , de gemeene ftam weggenomen, zo veel graaden zijn er, of zo veel voordteelingen als er zijn; invoegen de vierde graad beftaat in achterneeven en achtèrnichcen, zo van 's vaders als 's moeders zijde,
E X E M P L T G R A T I A. *s Vaders zijde Grootvader, 's Moeders zijde
(a) CO fa) Oom. Vader. Moei. ■ » -
($) Zóón («?) Neef. of Nichte. - overleedene.
■ ■
m —
(4) (O Achterneef. Achterhichte.



jonge" NOTARISSEN. 237
Vraage. Hoedanig luidt de ordonnantie op het middel van den twintigften penning op de collateraale fuccesfiën, en den aankleeven van dien?
Antw. In maniere als hier na volgt:
„ De Staaten van Holland en tf estfriesland, allen „ den geenen die deezen zullen zien, of hooren Iee-
zen, falutl doen te weeten, dat wij ter voldoe„ ninge aan de noodige "lasten deezer Landen, onder „ anderen goedgevonden hebben, na refumptie van „ onze jongfte ordonnantie, op het middel van den „ zeventigften penning, op de collateraale fucces«
fiën, dezelve te amplieeren en op nieuw te ordoq„ neeren, zo als wij ordonneeren bij deezen, het „ geen hier na volgt.
Art. 1.
„ Alle perfoonen zo ingezetenen als vreemden, „ ook alle de collegiën , corporatiën en godshuizen, „ diaconiën en kerken, die van descendenten of col- j „ lateraale maagen en van vreemden ab inteftato, bij j „ uiterften wille, gifte onder de leeveude, of ter „ zaake des doods, en bij huwelijkfche voorwaar» „ den, erven of verkrijgen eenige goederen , hier na „ genoemd, zullen telkens moeten betaalen den twin. „ tigften penning van derzelver goederen, (a j



238 PRiECEPTÖR o E tl Art. 2.
j, Het zelve recht zal moeten betaald worden vanf „ alle vaste en onroerende goederen, zo leen als al„ lodiaal, zonder onderfcheid, (è) waar dezelve $i gelegen zouden mogen zijn, van erfpagten en Jt tiendens, tegens den penning vijf • en • twintig go ,i reekend, insgelijks van renten, kustingen (c) en „ fchulden gehypothequeerd op vaste goederen , voor den Gerechte die daar geleegen zijn, of voor „ den ftadhouder en leenmannen in het reguarde van leengoederen en van bijlbrieven, gelijk Ook van los-en lijf-renten-brieven , obligatiën en recepis"9-, fen, zonder onderfcheid, of die genoteerd zijn bij „ het jaar, halfjaar, maand, of anderzins tot lasten ,, van deeze of eenige andere perfoonen , de unie, admiraliteiten of eenige andere generaüteits comptoiren van eenige Staaren of Potentaaten , als mede a, tot lasten van eenige fteden , collegiön , banken, $j diaconen, kerken, godshuizen of andere corpora„ tién, hoedanig dezelven ook genaamd zou„ den mogen zijn, des (*2) dat ten aanzien van „ obligatiën, tot laste van eenige Provinciën „ of Staaten, buiten de provincie van Holland , en Westfriesland , en waar van ten tijde van het fterfgeval in drie jaaren geen interesfen zullen zijn betaald, de twintigfte penning zal worden gere,, kend naar de waarde van zodanige obligatiën , als „ die ten zeiven tijde zal zijn geweest.
Wijders zal dit recht ook moeten worden be-



jonge NOTARISSEN. 239
i j taald van alle actiën» zo in de Oost. als West-ïndij, fche, als alle andere diergelijke (<?), zo binnen als bui» i, tenlandfche Compagniën, of gemeenichappen, ea j, ten opzichte van de verboden buitenlandfche Com„ pagniën, met remisfie van de pcenaliteit, daar tegen -geftatueerd , zo verre de voorfz. effecten van j, de nalatenfchappen zal betreffen, en ook van de i, obligatiën ten laste van dezelve Compagniën , ,, gelden bij anticipatie genegotieerd wordende, daar ia onder begreepen ; wijders mede van alle beleenins, gen op de voorenflaande effecten, op alle militaire „ en andere ordonnantiën; en ook op alle roerende goederen, hoegenaamd; met dien verttande, dat als beweezen zal worden, dat van eenige der hier „ voorengemelde effecten, buiten de provincie gele° ,, gen en gehoorende, aldaar het recht van de collateraale fuccesfie, moeten worden en effective is }, betaald, die gemelde effecten als dan , alhier daarvan vrij zullen zijn, en zal deezen impost moeten betaald worden, van alle de gemelde goede, ren, die binnen deeze provincie gelegen, en t'hufs gehoorende zijn, alfchoon dezelve toekomen aan ,, buiten gezetenen; alles niettegenflaande dezelve „ goederen, eenige vrijdommen van ordinaris en ex» ,, traordinaris lasten mogten genieten, en insgelijks 4 ,, zonder eenige verminderingen , uit hoofde van „ perfooneele fchulden, bij den overleedenen nagelaaten, al ware het, fchoon dat dezelve fchu'den J uit de meubile goederen van den boedel niet konden betaald worden, alleenlijk zullen mogen af. 5, getrokken* worden de renten en onbetaalde kustin.



S4° PRÜCEPTOR der
»» gen> (ƒ) tue °P derzelver (g) goederen ( h) fpe„ cialijk zijn gehypotliequeerd voor den Gerechte , „ alwaar die goederen geleegen zijn, in het reguarde van allodiaale, of voor den ftadhouder enleenman„ nen in het reguard van leengoederen.
Art. 3.
,, Deeze impost zal ook moeten betaald worden, „ bij den geenen die eenige van de voorfz. goederen ,, komen te erven, fideicommis fubject, en dat zo „ dikwils die uit krachte van het fideicommis komen ,, te fterven , except alleen de fideicommisfen die een „ enkeld indiscentia linia bevatt en. (O
Art. 4.
De lijftocht van goederen, dit middel fubject, aan „ iemand, en den eigendom aan een ander, den over„ leeden beftaande in den opgaanden graad of „ vau bezijden, of aan een vreemde gemaakt zijnde , „ zal de lijftocht den twintigften penning van de „ goederen moeten betaalen, en zo hij op gelijke
wijze aan den overleeden beftaat, of hem vreemd „ is , zal hij boven dien moeten betaalen ( k) den „ twintigften penning van de fomma waar op de lijf-
togt in capitaal getauxeerd zaJ worden; op den voet „ van lijfrenten hier achter gereguleerd ; des zullen
zijn



jonge NOTARISSEN. 241
„ zijn erfgenaamen niet gehouden weezen, de goe„ deren te laaten volgen, aan den geenen waaraan „ ("en eigendom gemaakt is, voor dat de twintig. „ fte penning betaald is, en de goederen zeiven hun „ zullen vergoed zijn.
Art. 5.
,, Manen vrouw, kind of kinderen f/) hebbende, „ zullen malkanderen bij lijftogt, of anderzins van ,, haare goederen voordeel mogen maaken, zonder „ in deezen impost gehouden te zijn; insgelijks man „ of vrouw gemaakt zijnde boedelhouder of boedel„ houdfter, met last omme alle de goederen te blij„ ven bezitten, de kinderen mondig te laaten vol« )» gen, van welke goederen of onderhoud de langst-
leevende van de ouders vertigtinge deed op eeni„ ge onroerende goederen, of die daar voor verbind, „ zullen dezelve van deezen impost vrij weezen ,en
indien eenige der voorsz. kinderen komen te fter,, ven, alvoorens zij den eigendom en de posfesfie „ van de goederen'hun aangeëerfd , zullen hebben ,, aanvaard, en het recht van dien op de broeder „ en zusters zal komen, zullen die mede in deezen „ impost niet gehouden zijn , mids dat in dien geval„ le de Iangstleevende, des gerequireerd, doe blijken, „ dat waarlijk tot boedelhouder is gefield, des dat al.
le de kinderen, zonder descendenten vóór den „ Iangstleevende komen te overlijden, alsdan den „ Jangstleevenden gehouden zal zijn, het recht van
Q



24a PRJECEPTOR dkr
„ de collateraale fuccesfie van alle de goederen en efr „ fecTren, in het tweede articul gefpeceficeerd , die R „ den langstleevenden van den eerst overleeden, het ] z\\ uit hoofde van de huwelijkfche voorwaarden, , testament, gifte onder de leevende; of ter zaake. „ des doods heeft bekomen , te voldoen.
Art. (5.
, Die eenig leengoed verkrijgt , deezen impost , fubject, zal geen verlei daar vau mogen neemen, " als na betaaling van deezen impost, en de verlei, brief zal van geen waardij zijn, ten zij de ' quitantie van dezelve betaaling daar aan is gehegt; ')en werden de Stadhouders, Registermeesters, , Griffiers en andere bewindhebbende van leenen en *t van achterleenen gelast, deeze orde precifelijk na-
tekomen, op poene van honderd guldens,op ieder '„ cor.traventie te verbeuren; en in gevalle verlei ge
nomen is geweest, van een leen, dat litigent was, " en het zelve mogte worden afgeweezen , zal de " betaalden t>vintigften penning bij het gemeene land *' op ordre van de Gecommitteerde Raaden worden „ gerettitueerd.
Art, 7,
,? Man en vrouw, ftaande huwelijk uit den gemee„ nen boedel een leengekogt hebbende, en het verlei



jonge NOTARISSEN. «43
daar van alleen op een van beiden genomen zijnde, dat de geenen, die het zelve leen gehee, lijk mogte verkrijgen, door eenig titul deezen im' post fubjedt, en in gevalle het is die geen, op wien het verlei niet is genomen , zal die deezen impost fchuldig zijn, maar in gevalle het komt op , den geenen op wien het verlei genomen is, zal „ die daar:n niet gehouden zijn , als alleenlijk acqui„ reerende een perfooneel recht of remisfie reftitoir.
Art. 8.
,, In gevalle de naaste fuccesfeur feudaal in leen„ goed, waarvan reftitoir moet worden gedaan, ab-
folutelijk en zonder iets daar van te genieten, re„ nuncieert van zijn recht op het leen, zal de vol„ gende fuccesfeur feudaal, in deezen impost niet H gehouden zijn, ii? gevalle zij beiden den overlee-
denen beftaan in linia descendenti.
Art, 9.
„ Alle den geenen die eenige goederen verkrijgen, , deezen impost fubject, zullen gehouden zijn,bin',' nen drie maanden (m) na dat het recht daarvan cd haar gekomen is, ter fecretarij van de plaatze daar ne- fter huis gevallen is, en zo bui' ten de provintie gevallen is, ter plaatze daar de



244 PR^ECEPTOR der
„ recht verkrijgende woont, en zo die ook buiten. „ gezeeten is, daar het goed gefeegen is, of „ het inkomen daar van betaald wierdt, overteleeve„ ren een memorie zonder zegel, van alle de goederen haar aangekomen, deezen impost fubject, en „ zal in die memorie perimentelijk moeten zijngefpe. „ ceficeert, ieder ftuk op zig zeiven , in opzichte „ van de vaste goederen, de belendens, het beloop „ van de obligatiën, renten, actiën, het comptoir, „ dea naam waar op die belegd zijn , den datum , fo„ lio waarop die genombreerd ftaan, en verders „ gehouden zijn, of zelfs of door gemagtigden, de „ voorfchreeven memorie te onderteekenen, en met „ corporeele eede te bevestigen, in handen vanBur„ gemeesters en Regeerders der Steden,Schouten en „ Gerechten van de dorpen, of aan die geenen die „ bij dezelve daartoe zijn geauthorifeerd , zonder
eenigzins te mogen volftaan met handtasting, of „ met relatie tot den eed, op dm aanvang eener of„ ficie gedaan (»), en zullen de Secretarisfen ne„ vens ieder post in haare Staaten aantekenen , dat „ den eed in voege voorfz. is afgelegd, en zal nie„ mand eenige goederen,deezen impost fubject,mo. „ gen aanvaarden, zonder eenig onderfcheid temaa-
ken, of de boedels waar op die gehooren, in het „ geheel of ten deele litigens verdeeld of nog onver„ deeld zouden mogen zijn, vervolgends geen ren,, ten, huuren of vruchten , daarvan mogen genie. „ ten, voor dat de boedel in het generaal is aange„ geeven,op de boeten van twee honderd guldens, „ boven de peene van het generaale placaat, daar en



jonge NOTARISSEN. 245
„ boven verbeurte van alle de renten, huuren, vruch„ ten voor de aangeeving genoten , en laatftelijk een dubbelde impost voor het land ; en zullen op gelij„ ke pcene dezelve goederen niet mogen worden <rea„ lineerd nog getransporteerd, voor dat deeze *im„ post alvoorens daar van is betaald, ten ware eeni' „ ge merkelijke redenen daar toe waren, in welk ge„ val het zelve met kennig en confent van het Ge- • „ recht, die het aangaat zal kunnen gedaan worden.
Art. 10.
„ Het recht van de collateraale fuccesGe, zal me. „ de betaald moeten worden, van zodanige boedels, ,, die onder beneficie van inventaris worden aange. ,5 "aard, en hetzelve recht fchuldig zijn, uiterlijk „ binnen twee jaaren na het fterfgeval, ten ware de. „ zelve boedels vóór dien tijd kwamen geabandon„ neerd te worden.
Art. ii. „ De kosters , enz.
Art. ia. j, De Secretarisfen, enz.
Art. 13. 39 Tot calange, enz.
Q3



246 PR.ECEPTOR der Art. 14.
„ En vermids verfcheiden fraudes omtrent ditmid„ del zouden kunnen werden gepleegt, met het maa-
„ ken van frauduleufe contracten of tranfporren, zo onder renverfalen als anderzins, zullen alle degoe„ deren en effecten, die op eenige frauduleufe manie„ ren zijn verzweegen en gediverteert, ten behoeve
*„ van het gemeene land verbeurd worden, en zal de „ aanbrenger en ontdekker van dien, genieten de „ helft van de goederen bij hem ontdekt en aangebragt, „ en zal deszelfs naam worden gefecreteerd.
Art, 15.
Tot den enz.
Art. 16.
„ En zal deeze ordonnantie voor zo veel aangaat „ het geene daar in boven en buiten de voorige or-
donnantie gebracht is, aanvang neemen met den I „ Mei 1723.
Van I tot 23 jaaren 10 jaaren leevens.
— 20 — 30 ■ 9
— 30—40 —— 8 '
— 40 — 50 ■ 7 '
— 50 - 55 ■ 6
— 55-6o 5
_ 60 — 6s. 4
— 65-70 3 "
w 70 - 75 ■ " 2 •
boven de 75 ' »



jonge NOTARISSEN. 24?
„ En ten einde niemand voorwende daarvan on-
kundig te zijn , ontbieden en bevee'en wj allen „ officieren en Magiltraten, dat zij deezen tegen-
woordige alomme doen publiceeren en affigeeren, ,, lastende en ordonneeren alle officieren, jultificie. „ ren deeze ordonnantie, en beveelen te achiervol„ gen, procedeerende en doende procedeeren te„ gens de overtreeders van dien, zonder gratie , ?, faveur of disGmulatie.
,, Gedaan in den Haage, onder het Zegel hier cp
gedrukt, den 27 Maart 1723.
( onder Jiond ) Ter ordonnantie van de Staaten voorn.
( was getekend )
SIMON VAN BEAUMOKD.
ANNOTATIE N.
Op het voorgaande Placaat. (a) Van alle effeften, welken dan iemand ir, collateraale linie aankomen, bij inftktitie, legaat of andere maakingen, welke de verkrijger, ab intejlato, zoude hebben bekomen ; en dezelve aldus meerder geniet dan ab intejlato zoude moeten erven; gelijk ook van alle effecten, het zij die ab intejlato, ex tejiamento, of bij andere maakingen van den verkrijger aanko. men, en denzelven den overleedenen verder als den vierden graad, na civile rechten te rekenen,be(taat? te betaalen den tienden penning, except man en vrouw geene gemeene kinderen nalaatende, en van



948 PR1CEPTOII der
eikanderen ervende,den vijftienden penning: Publicatie qc, Juni I743.
(b) Item van huizen , welke dienen tot vergaderplaatzen of kerkhuizen,van de roomschgezinden, in deeze provincie, zo in de fteden als ten platten lande, driemaal in honderd jaaren, Refolutie 14 AugustüS !737> dienst daar in gedaan wordende of niet, wanneer dezelve échter tot dat gebruik geaffecteerd blijven, maar ook van de woonhuizen der paftoren of kosters, het zij die'bij de kerkhuizen ftaan, of daarvan geëloigneerd zijn, en van de huizen of woo• Dingen die ten profijte van de kerkhuizen worden verhuurd, ook van de boomgaarden, erven i tuinen tot de kerkhuizen of wooningen der paftoors behoorende,d'jch komt tecesfeeren wanneer de kerkhuizen of woonhuizen, van de paftoors in eigendom behooren aan de perfoonen van de waare gereformeerde religie. Refolutie 21 December, 1737..
(O Volgends Placaat van 22 December 1753, moet in dit ariicul werden bij gevoegd: Schepenken„ nisfm, het zij dezelve generaal of fpeciaal verband ,, inhouden."
(d) Obligatiën ten lasten van den Prins van Oranje, geen collateraale fubject , ten ware eenige van deszelfs domeinen of andere goederen daardoor fpecialijk waren verbonden, Refolutie 30 April 1748; mi litaire officieren buiten deeze provincie gedomicilieerd, fchoon op dezelve gerepartitieerd ftaan, wanneer zij goederen buiten deeze provincie geleegen komen te erven geleegen onder Koningrijken, Stapten of andere provinciën, alwaar geen collateraale'



johoe NOTARISSEN. 240
impost wordt geheven of gevorderd, zijn van diegoederen geen impost fubject. Refolutie 24 Maart 1764.
(e) Item van alle plantagicn, gelegen in de colonie van Surinaamen, zo wanneer de eigenaars in deeze provincie komen te overlijden, met dien verflande, dat in het doea der tauxatie, de fiaaven en gereedfchappen niet zullen worden gerekend;' als mede van goederen geleegen of t' huis hoorende buiten de provincie, in plaatze alwaar geen collateraale impost gevorderd wordt, en buiten deeze provincie verftorven , of door een buitengezeeten gedonareerd, maar geërfd of verkreegen wordende , door een ingezeetenen deezer provincie. Refolutie {? April, 1755.
(ƒ) En fchepenkennisfen, ƒ
(t?ï XaSte' \Ref' ao 4^11714.
fa Generalijk of fpecialijk,-» e '
(f) Dit artikel heeft enkel relatie tot al zulke fideicommisfen, die in descendenti linie blijven en ver/Ierven: en geenzins tot de zulke die bij gebreken vau descendenten komen te devolveeren , op des laatften bezitters broeder of zuster, of andere collateraale vrienden, fchoon mede descendenten zijnde, van de geene,door welkers dispofitie het fideicommis geïntroduceerd is. Refolutie 11 October, 1 735.
(k) Naamlijk die den eigendom zal zijn gemaakt. '
(/) Uit het zelve huwelijk geprocreëerd, Refolut. 22 December , 1733.
(m) De aangeevers gereed zijnde te betaalen, den tienden penning, zijn niet gefubjecleerd aan dseze Ordonnantie, en de periode dit middel raaR



33o PRjECEPTOR
fcende, van het Placaat van ai December 1733: doch de aangeevers vermeenende minder dan den tienden penning verfchuldigd te zijn, moeren op de memorie vau aangeeving van gewaagen: 1.) uit wat hoofde zij hebben te fuftineeren, minder dan den tienden penning te zijn verfchuldigd; 2.) met opgaave uit welken hooide zij die goedereu op de memorie gefpecficeerd, verkrijgen en te memioneeren; a.) in welke graade zij den overleeden beftaan hebben j b.) dat zo veel aan hun bekend is , geene nadere bloedverwanten; aa ) of in gelijke graaden beftaande; ibO of van een andere zijde ab intejlato daartoe geïechtigd zouden geweest zijn; 3.) of iemand der gee. nen die eenige van de goederen, bij ervenis, legaat of anderzins verkrijgen, meerder acquireert dan hij fib intejlato uit dien boedel zoude hebben verkree-, gen, Vide Ref. ^September t 743«
f» Het afneemen van den corporeelen eed, om geenerlei redenen natelaaten , geen conniventie of oogluiking plaats te geeven, op den ftaat der aangeevingen te noteeren, dat de corporeels eed is. af. gelegd. Vlacaat 22 December i733<
Maar ook de perfoonen die zij weeten overleeden te zijn, nalaatende kind of kinderen, of ver? dere descendenten uit een voorgaande huwelijk, en tevens ook een weduwe of weduwnaar, zonder kin* derén, daar bij geprocreerd hebbende, Placaat. %% december
£ l N ö &



By den Uitgever dezes is heden van de Pers gekomen,
RECHTSGELEERD
KWEEKSCHOOL;
O F,
SLEUTEL
DER
CRIMINEELE PRACTIJK;
Ten refpecle van het tnderzoek en de behandeling van allerhande crimineele zaaken; met de wiskunst van fchuld enonfchuld, die in extraordinaire crimineele proceduuren, wegens gefuspecleerde deliEten, niet in confeslö zijnde, uit de derde of zevende informatie, buiten het doen van fcherpe Examen zonneklaar kan conjieeren; alles gejlaafd door het ge. zachvan de wetten, rechts-voorbeelden en kunst-formulieren van informatkn, tot de extra crimineele procesfen betrekkelijk; dienende tot een compat voor alle rechters, officieren van de crimineele Justitie, en praStifijns voor hooge en fubalterne rechtbanken postulerende;
DOOR
JMr- FRANCISCUS LI EVENS KERSTEMAN,
Profesfor Honorair, en DoUor dir heide Rechten, mitsga* der$ fchiijver van de Academie der 3mge Praiïifijns, en het Rechtsgeleerd Woorden-Boek,
Twee deelen, groot 8vo, benevens een breedvoerig en gemaklijk Register > de prijs vsuj het zelfde is ƒ 5: • ï a



tlollandfche Pleitzaal, of Magazyn van fiuguKere Pro- " fesfen, dienende tot een vervolg, van de Academie der Jonge Prafficyns,» dóór dénzelfden Auteur. fc" ft:ï6s~ Secretary der Hollandfche Yoogdyen ontilooten, bevattende klaare en votzaaklyke Verhandelingen, rakende het bedryf der pligten van Voogden, Executeurs, Adminiftrateurs , Curateurs en andere gequalificeerde Perfoonen, die met de Adminiftraiie en het bewind der Voogdyen en Boedelredding bekleed zijii, door den zelfde Autheur, de prijs is - i: 10: •
Rechtsgeleerde Catechismus of verkortende Papegaaij, gevende een beknopt denkbeeld van de eerfte fundatnenteele beginfelen van de Judicieele Praftijk. Ailes gemakkelijk en inftruffif gemaakt, door beknopte uitgewerkte Formulieren , van meest voorkomende Inftrumenten , daar toe betrekkelijk in Vragen en Antwoorden ontworpen door den zelfden Autheur, de prvs is . i : a j .
Kieuw Oeffenfchool der Notarisfen of [de Nota* riale Prafiycq in hare grondregelen en beoeffening gemakkelijker gemaakt, door den zelfden Autheur, de prijs is i.': *-