3165
D
5






DE MET BANGENETTEN EN SCHERPE PATROONE
GEWAAPENDE
B KT JU G ER WJL G T,
O F
GESPREK TUSSEN een
BURGER en BOER,
Over den 8 Maart,
De Verjaardag van zyn D. Hoogheit.
Alom voor 4 fluivers.
Gedrukt voor reekening van Kees den Etter en Neeltje zyn Vrouw.






DE MET BANGENETTEN EN SCHERPE PATROONE
G E JVA A P E N DE
BÜRGERWAGT,
Te ROTTERDAM afgekeurt. Kees. Cjjf°ejen dag myn Heer !
H u r g e r.
A! dag Keesje mag men u nog eens zien, wel jongetje hoe gaan de dingen, hoe vaart Neekje met de kleyne, wat drommel ik dagt dat je nooit weer hier wouw koomen; of datje dood was toe gaa zitten, we zullen zaamen 'eens lekkere rooye mos putten, binnen kort koom ik eens by u met myn Hengeltje, de Viflery zal haatt goed gaan worden, maar zeg eens hoe komt het dat je zoo lang niet hier bent geweeft ?
Kees.
Ik had juyft nog gien zaeken in de ftad! maar Neeltje liet niet los, of ik moede hier nae toe, en doe het op een gaen aanquam, begon ze te huylen.
Burger. Te huylen! en waarom dat ?
Kees
Om datze zoo ze zayt, verteld hebben! dat 'er in Rotterd. zulke Trimulten zullen koomen om de Prins, en zayt ze! al die Burgers trekken met gelaeyen Snaphaene met Blancetten, eer op vonkelnieuw deur de Straeten, en myn lieve Kees! zayt fe, ik wouw wel gaern dat je nae Stad ging om te hooren of het waer is, maer A 2 ik



C 4 )
ik bin zoo bang, als'er eens een trimult was, dan kon gy ligt by abuys dootefchooten worden, lieven Heer! waar zouw ik met myn kynderen dan blyven , koop tog zoo je nog gaet, ten eerften een Oranje ftrik,dat kon nog helpen; en als 'er het een of 't ander te doen mogt zyn: og komt dan tog gauw weerom, ik ben zoo bang nog eins dat, nu kom ik eens by u hooren of dat zoo is of niet?
Burg u r. Eerft eens gedronken Kees! avoe jonge: dat is goeden drank niet waar ?
K Eb s
Jaa das magtig lekker, ,maar ik loef datmer ook goed dronken van kan worden?
Burger. Jaa! als men 'er te veel van drinkt, een kleine verheuging kan geen "kwaad Kees.
Toe Men heer zegt men is wat tog van die •praet is?
Burger. Ik moet om u vrouw laggen Kees! dat fe bang is, jonge daar is zoo weinig vrees voor 'die'Snaphaanen en Bangenetten , dog daar is ■wel wat van aan geweeft, maar het leyt al meeft in duygen,
Kees.
Goddank! Heer wat zal Neeltje bly zyn als ik haar dat zeg, maar waeren die( Snaphaenen tegen de Prins verzonne ? - Burger
Wel dat is zoo wat, men verfint thans zoo >veel tegen de Prins, dat 'er veel zyn die hem graag buiten alle gezag, jaa geheel uit de voeten hadde, en dan zouw men graag de befte en verftandigfte en met ons Land welmeenen-
de



C 5 )
de Regenten en verftandige manne laaten volgen, maar Keesje daar komt het niet toe, al die woelgeeften graaven een put daar ze zelfs zullen invallen.
i Kees Wel dat hoop ik dat waer zal zyn, ik geef 'er myn befte koe om als dat gebeurt: maar heyt de Prins dan by die Luy zoo misdaen, datfe hem zoo flegt handelen?
i> u H g e r
Neen Keesje! de Prins heeft al in tyds zoo ' veel zorg gedraagen, dat als die zyn goeden raat agtervolgt was, zouw het 'er wat beeter met ons land uitzien dan nu, en al de dank die zyn Hoogheid daar voor genooten heeft, is haat, lafter, vuyle betigtinge: kortom alle vervloekte en helfe uitbraakfels, die men zou zeggen hoe hetmooglykis dat hetgetollereert word, men heeft om kort te gaan, den Prins de fchult van alle onheilen die ons land zyn overkoomen gegeven , men heeft brave Regenten zelfs in onze ftad en in meer andere fteeden opentlyk by naame gefchonden en gelasten, voor Engelsgefinden gedoopt; en al wie Vaderlands denkt en f;reekt, die is een Engelsgefinden, zie Keesje zoo ryt ons Land van binne thans op ftelten.
Kees.
Ik hoor me blind, als Neeltje dat zoo hoorde, ze zou huylen datze fnikte, wel wat voor fatans volk wuent '"er in ons land: en kan de Prins daar niets aan doen, wel als ik Prins was, ik zou al die plaegers den hals breeken; ik zal nog een glaesje vatten, want ik voel dat ik nydig word ! verdeyt zoo ik hoor dat 'er trimuit is, ik zal na ftad koomen, met al die ik A 3 maer



C 6 J
m'aer kan oploopen, en ik zal voor de Prins vegtcn, zoo lang ik ftaen kan, heb ik gien Snaphaan, dan zal ik hex met een Hooivork wel klaeren, en den eerften vyand van de Prins die ik ontmoet, zal ik twee gaeten voor een maeken, of de duyvel moet myn ftaensvoet haelen.
Burger. Sus! fus Keesje, bedaar het hoop ik! zal tot zulke uiterftens niet behoeven te koomen, al die wargeeften werken haar zoodanig in 't nauw , datfe te met onder den hoed te vangen zullen zyn :
Kees.
Als dat zoo is, dan hoop ik dat fe alle opgehangen zullen worden, maar verdraegt de Prins dat maer zoo alles?
Burger Jaa zvn Hoogheid verdraagt zeeker alteveel, maar als de zaak tot zyn rypheid is: kon het wel gebeuren dat zyn taai gedult ten einde raakte, en gelooft tevens dat zyn Hoogheid het aan waare vrinden niet ontbreekt, dat hy 'er hier wel 10 tegen eene vyand zal vinden; Kees
Daar kan een glaesje op ftaen! Hawaer op de gefontheid van den Prins, en dat al de gien die de Prins zoo üegt hebben behandelt zonder reeden, met den eerften dronk die zy doen, haar zelve ten barden zuipen, en zoo de Prins met Kees ediend is, waeg ik myn boere kop 'er aen.
Burger. Wel zoo Kees je bent een gantfe Prinsman.
Kees.
Jae dat mien ik: op myn ziel waer! verdort jonge ik wouw wel eins voor de Prins pluki hae-



( 7 )
haeren, dan zouwje Kees eins zien klouWen; maer fegt myn dan tog van die Snaphaene met die blancette of braetfpitten, hoe hieten die dingen ook?
Burger. Kom Keesje! maar dan moetje goet Imiteren , dan zal ik vanmeet af, u kort vertellen en tusfen beyde zullen wy nog een flesje kraaken i luifter dan het wapenen van de Burgers dat hebben allereerft de diepdenkende en hoogzuinige en zyn Hoogheid fterk dwarsboomende Friefen verzonnen, geconjugeert met de Amtterdammers en nog een deel Prinfenhaaters om dat de Prins om noodige Landmagt had gevraagt, dat voor al niet ingewilligt moeft worden , om den Prins aan die kant zyn gezag te beneemen, jaa Kees de Friefen zyn koppige Lui die fpreeken als magthebbende en betaalen als bedelaars, maar dat alles doelde op hooger engrooter eindens, toen begon men den Prins zyn daaden al van langfaamerhand te laaken, doe verfag men lig fpoedig van het grootfte uitfchot van volk om voor loon den Prins en welmeenende in Neederland met Lafterfchriften te bekladden; men kogt uitgebanne Jefuïten om te fchryven, Baronne verwaardigde zig om den Landman aan 't myten te brengen, een Kaaskoopers jonge, een eerfte Ligtemis fchreef een weekblad: een om overfpelgebanne Domine, fchreef een Courant; een uirgemergelden ploert fchreef paskwille, en de Bcekverkoopers op weinig naa zwoeren, zoo 'er gefchriften voor den Prins uitkwaame die niet te willen debiteren, dat anders nog al een winfugtige Naatie is.
Wat denkje Kees-onder een fwarm van zulk A 4 uit*



( 3 )
üitfteekende perfoone die het met haar allen op den Prins en zyn beftier hebben toegelyd, zouw hy 'er niet onder moeten?
Kees
Neen! om de weergae 'er niet onder, daer zal Kees voor forgen: als de Prins gien andere vyanden heeft als zulk uitfchot en fchorrimorri, kan het gienkwaet!
Burger. Jaa, maar die knevels hebben zoo veel quaat op laft van haar meerdere gedaan , dat veel onnoofele gelooft hebben, dat het zoo was: vervolgens Keesje, heeft men goetgevonden om den Prins al van langfamerhand het eene ftuk van zyn regt voor, het ander naa te ontneemen onder pretext van fommige Regente dat den Burger dat zoo wilde: men heeft Heeren uit fteeden gevonden die zyn Hoogheid Houd genoeg reeden van zyn gehouden gedrag durfde vraagen, dat den Prins in een voldongen Memory met de Bylaagen daar toe dienende, voor de gantfe Werelt heeft in ;t ligt gegeven, waar over zyn Hoogheid en zyn gedrag de wraak en lafter van een Poft van den Nederrhyn en een Diemermeerfchc en Zuidhollandfche Courant, op de Hoonendfte wys heeft moeten ondervinden, daar H. H. M. alleen bevoegt zyn om den Prins zyn gedrag goet, of af te keuren, zoo heeft men de Prins tot een algemeene voorwerp van haat willen doen paffeeren, en op die vafte gedagten dat de Necderlanders dat geloofde: hebben eenige fteeden zoo hier als elders den Prins bedankt, welverftaande: ook maarfommige Regenten de braaffte en verftandigfte blyven, de Prins wel dapper aankleeven, om
dat-



( 9, )
datze weeten dat het ,een wettig Eigendom van den Prins is, en met hegte banden aan het Stadhouderfchap behoort en gebonden is.
Kees )
Ik kom waeragtig ooren te kort om te hooren, hoe duyvel kan het zoo gek in ons land loopen: ik zal verzinken! de Prins is te goet, ik wouw dat Kees eens 2 maal 30 uure Prins was, ik zouw morjen die knaepen zoo fetans naeryen dat de duyvel der zyn lof aen zouw zien: ze zouwen heugen ien anders goed te neemen, of Keefe kop bleef op de romp meenet is jandomen haafl: zoo goet of fe myn koeyen uit ftal komen haelen, en zeggen maer das myn Kees , wel jae alsfe zoo met de Prins zyn goetleeven, dan zyn op myn ziel myn koeyen hoender einden, dan is waeragtig Neeltje met de kinder niet veilig, je dat zeg ik nog eens, maar wat zeyt dat bedanken van de Prins dat verftaa ik niet regt?
Burg k p.
Dat wil zeggen Kees, dat de Regenten haar eigen Regenten willen verkiezen en geen recommandatie van zyn Hoogheid meer willen inwilligen , en datfe ook zelfs haar Ampren willen vergeeven, en verder den Prins zoo het weezen kon, buiten gezag te houden, want dat blykt genoeg, om dat alle haatelykheeden die in publieke Schriften van den Prins gezegt worden, onverbooden blyven, maar nu begint men te zien, dat de Prins zoo magtig veel Vrinde heeft en hier vooral: daarom denk ik dat die fchrikbaarende Snaphaane zyn verzonne, want Kees het moet zoo wat weezen dat die luy mhTchien bang worden , dat op den 8 Maart, dan is de Prins jaarig, de A 5 Bur-



( io )
Burgers'en Boeren eens vroolyk waaren (daar ik ook niet aan twyffel of de gefondheid van onzen Doorlugtigen Vorft zal met een beft glaasje gedagt en gedronken worden) dat dat quafi tot oproer of muitery zou overflaan: daar het goddank nog niet naa gelykt, om die geen die de Prins niet mogen zetten, te befcherme' 'Kees.
Wel eer ik dat dee, floeg ik de Snaphaen met die dinger liever aan flenters, dan zouw men die maer pasjes ebruiken om Zondaers te befchermen, óm ten plaifiere van die luy, zyn Vaer of Moer of Familie of andere Vrinden een koogel door de huyd te jaegen ; wel jae als men daer maer in 't hondert toe bruyt, kan men niet weeten wie men kapot fchietj en die dan, daer men het voor zouw doen, die zouwen haer gat bergen en laeten jouluy dan maer roezemoezen.
•Burger.
Jaa Kees het moét evenwel zoo wat weezen, want voo| een Vyand van buiten hoeft het altans niet, die "zyn wy nog niet wagtende, of het zouw de Kooningvan Pruiflen moeten zyn: maar dat is juift onze vriend, fchoon ik wel geloof dat 'er wel zyn die benout voor zyn komft zyn :
K fes.
Daar heyt me Neeltje wat van efeyt, datfe vleeden eins in de delffe Schuyt heyt gehoort, daer had een Heer zeytfe verteld, dat de Keuning van Pruiffen heyt laeten waer fchóuwen, dat het hoog tyd wierd, om uit te fcheyjen met de Prins langer zoo 'te handelen, en datfe de ouwe order die in 't land hier is, zoo zouwen laeten alsfe waeren: dat de Keuning



( *l :>
ning anders enoodfaekt zouw zyn, om die gallen in de-kruywaegen te doen loopen, en dan vertelde hy nog van de Princes en nog zoo veel dingen die Neeltje niet onthouwen kon, maer dat had dien Heer efeyt, daer is gien de minfte zwarigheyt voor de Prins, myn Wyf huylde van blydfchap, doe fe 't myn fey, want die is mee magtig gek op de Prins! Burger. U Vrouw heeft de waarheyt gefeyt Kees, kom nog eens gedronken op het goed fucces van de Prins,* het zal u tyd te met worden anders zal u vrouw ongerufl zyn, wy zullen zyn Majefteid van Pruyflen daar laaten en zal u kort vertellen van de gewaapende Burgerwagt. of. het waaren eygentlyk maar Adelborften, zeker hebben die Heeren Capteins van de Wagt die niet voor de Prins zyn, het allereerir. geproponeert, zelfs, heeft zeker Captein onder een morgen ontbytje die goede zielen bewoogen, om dewyl ze tog patroontaffchen droegen, ook fcherpe patroonen te gebruiken, hét geen dan-aangenoomen wiert, dafrop heeft de Heer Captein aan ider der Adelborften'4 patroonen uytgedeeld, dan ot de Heer Captein te zuinig in het koopen van patroonen, of dat hy niet wift hoe veel Adelborften onder hem hoorden, aftans de man had misgerekent, want hy bezat zoo veel patroonen niet dat 'er 4 voor de man zoo als hy verzogt had konden gelevert worden, oat was jammer maar met de korte daagen kan het geheugen ligt mankeeren, en doe die luy op het Stadhuis quaamen, waaren 'er die zeide eer ik een fnaphaan of koogel teegen de
Prins



( 12 )
Prins gebruyk fchoot ik liever den
altans Kees doen de eerfte Wagt met Ban'genetten optrok, waaren "er duyzende toekykers en daar wierd van fommige zulke miflelyke taal gefprooken, die gants niet tot lof van die Captein was, dat ik bly ben dat het alles wel is afgeloopen, en daarop heeft het optrekken met die braadfpitten zoo je zeet, Kees! een einde genoomen, dat ook goedïs', anders denk ik zou den een of ander te met al eens zonder oog, oor of neus of eenquetfuur t'huys zyn gekoomen, want gelieft te weeten, dat men hier zoo handig met het geweer niet omgaat als in Vriefland.
Kees
Maer zouw dat zoo de heele Stad door zyn eweeft, en waeren dat alle Heereniens? om dat je ezeit heb dat zommige Regenten teegen den Prins zyn ?
Burger.
Al heel niet waarenfe dat eens, 'er waaren Kapteins die het wel deegelyk aficeurde, jaa Vriendje! in onze Stad zyn nog Regenten en Heeren, die als brave Vaderlanders den Prins beminnen en den Burger liefde en agting toe draagen, die het zelfsbelang vloeken, en het algemeen belang zoeken, dog die tevens om de onnozelheid van fommige moeten lachen, datze haar maar zoo met een Snaphaan laaten opfchikken, die voor haar halve Ryder abfentgeld (dat anders voor een vroolyk dagje diende' een geweer hebben laaten koopen, even eens of ze niet in ftaat waaren, om haar eigen geld te befteeden , of dat haar beurs
geen



C 13 )
geen geweer kon vergelden, dat veel Adelborften geweldig tegen de borft was, en die ik zelfs 'er honderd vloeken heb teegen hoo ren doen.
Kees.
Ik zeg nog iens, ik hoor me blind, hoe haegel kant zoo krom loepen, maar hoe moeten nu die Heeren wel ftaen kyken dat dat nou zoo mis is?
Burger. Jaa Kees! ik denk dat 'er wel zullen zyn, die wel zouden wenfTen datze zyn Hoogheid nooit bedankt hadden, en waarlyk de meesten haar Ouders of zy zelve, zyn haar grootheid aan het Oranjehuis verfchuldigt, maar wat zal men zeggen: in troebel waater is goed vhTen, die voor deezen < gelyk Hercules zig door Omphale aan 't Spinnenwiel Hete plaatfen) zig door een Wyf liet ringelooren, toont tans een man te zyn. Hoewel wy tot onze blydfchap hooren dat er berouw over getoont word.
Kees.
Dat verftae ik waragtig niet wat dat zait? Burger.
Dat hoeft ook niet Kees! men moet niet alles verftaan, zeg jy maar aan neeltje dat de Bangenetten en fcherpe patroonen afgekeurt zyn, en dat de Adelborften haar half Reidertje terug ontfangenhebben, en dat deloode pillen van Doftoor Bangenet hier in geen trek zyn, en zoo jeplaifierhebt den 8 Maart met u Vrouw hier te koomen, zal je veel fraaijePrinfevlagge en Vaandels en Wimpels ter eere van den Prins zienwaajen, en'savonds denkelykfraaijeligten zien branden; vervolgens alles met een gepas



C 14- )
pafte, vroolykheid ter eere van het dierbaar Oranjehuys zien befluiten. Hier meede zullen vvy ons gefprek tot naa den 8 Maart eindigen, dewyl het u tyd is om te vertrekken, de klok flaat half neegen.
Kees
Ik bedank u myn Heer voor dat je myn dat alles zoo ezeit heb, ik zal 't Neeltje alles zoo vertellen, maer dan doetze van nagt gien oog toe van blyfchap; nou genavont, men Heer! ik bedank u nog iens.