325,
F 406






Z A N &
VOOR DE
LEYDSCHE WEEZEN,
BIJ DEN AENVANG VAN DEN JAERE MDCCLXXXIX. DOOR
JE AN JACOB V E R E U
WIEN DE ÜITGELOOVDE EEREPENNING IS TOEGEWEEZEN.



De Welvaert volgt milddaedigheid en vlijt, Die ftaèg den Hemel milder maeken. Hij, die de Weezen hier hun noodgefchrei doet Hacken, Krijgt deel aen 't Eeuwig heil, 't geen 't Englenhof. verblijd.
DIRK SMITS.



Z A N G
VOOR DE
LEYDSCHE WEEZEN*
De trotfche Rijkaert ftaere, in zelfoiin öpgetóogeri
Verrukt zijn breed Paleis - zijn marmren zuilen aen; En poch': „ dus kon mij \ goud ten top van eer verhoogen -
„ Mijn fchat verwierf me een' roem, die nimmer zal vergaen"; Hij zie, bij eiken tred, zijn laege afhangelingen,
In veinzend eerbewijs, geboogen aen zijn kniên, Om hem den valfchen fchijn van hun vernederingen, — Met vldtael in den mond, maer vloek in 't hart, — te biên;
Dan. i i



( 4 )
Danhoort hij , in den galm dier beedlende Eerbewijs,
De fiern van zijn gemoed, zijn eigen vonnis niet?.... Hoort hij geen bange klagt der Onfchuld opwaerts rijzen? ....
Befpeurt hij niet de traen, die aen haer oog ontvliet Neen!.. . door 't genot der Weelde en haer vermaeken dronken,
Volgt hij geen ander fpoor dan waer zij zelf hem leidt, Eny in den diepfleii poel van wellust weggezonken, Kent hij geene andre fiem dan die van zinlijkheid. Maer.... eens dier vreugde ontrukt, op 'tkrankbedfchierbezweeken,
Voelt hij, dan ach! te laet, zijn menschlijk aenzijn weêr; Hoort zijn gevveeten hem, al dondrend , tegenfpreeken -
Ziet liddrend naer omhoog.... maer ftort in wanhoop neer J ~ Hoe angfiig, afgazwoegd, ligt hij op 't fierfbed neder!
Geen liefde drukt zijn hand - geen vriendfchap fluit zijn oog; De kreet der Onfchuld rnaekt zijn folteringen wreeder —
HiJ' vloekt en zendt dien vloek al ftervend naer omhoog!
Die moniïers, Aerde! moet ge op uwe vlakte draegen!
Beledigde Natuur! gij voedt hen in uw' fchoot! *% Heelal gruuwt voor hun lot - 't welk de Englen zelfs beklaegenDe Menschheid beeft.... en kent, bij zulk een' dood, den Dood! -
Maer



( 5 )
Maer hij, die, onder 't oog der zuivre Deugd gezeten, Liefdaedigheid, de vreugd der Seraphs, hulde biedt; In Godsdienst, menfchenmin en in 't gerust geweeten
Zijn hoogde waerde voelt — zijn feinfte vreugd geniet; Die, eedier van gevoel, van meer verheven orden,
Voor 't heil zijns evenmensch's, als voor zijn eigen gloeit, Die met verdrukte Deugd kan ongelukkig worden,
En 't leed met de Onfchuld deelt, als haer een traen ontvloeit: Die, die alléén, bezit de hoogfte zaligheden,
Wier vol genot deeze aerd voor hem een' Kemel maekt, Wier invloed roosjes teelt op zijn vernoegde fchreden;
Wier heil het naefte aen 't heil der Hemellingen raekt. Hij treedt, in needrigheid, op 't groot tooneel der Waereld,
Slechts door Liefdaedigheid en ftille Deugd verzeld; — Elk zijner fchreên wordt door een dankbre traen bepaereld, _
Wijl men zijn liefdedaên als met zijn fchreden telt. De weeüw, door hem gered, treedt toe, aenfehouwt hem teder; —
Een ftomme traen is 't al, daer hij haër' danktoon fluit, De Weesjes buigen zich voor hem , hunn' Vader, neder, Daer 't jjcrgloos wicht zijn' naem reeds lagchend , ftaemlend uit
De



( 6 )
De Grijsaert, door zijn' arm aen 't wis verderf ontheven,
Befpeurt hem... wenkt zijn' Zoon.en roept, geheel verrukt; „ Dié Engel was, naest God, de Redder van mijn leven —
„ Hij heeft uw' Vader aen 't begrimmend graf ontrukt! " Pe bleeke kranke, op 't ftroo , op 't harde ftroo gelegen,
Verflaeuwend bij 't gebrek, van laefenis ontbloot, Erkent in zijne hand-Gods hand ter hulp genegen,
En kust haer met dien mond, dien 't dankend harte ontfioot, Pus eert, dus mint hem elk: — maer in. die eerbewijzen,
Te midden van de hulde en dank, voor hem bereid, In al de galmen, die zijn' lof doen opwaerts rijzen,
Behoudt hij — welk een Zege! — een ftille needrigheid, Ja! — hoe zijn blanke deugd alom worde aengebeden —
Het grootfte loon dier deugd woont in zijn eigen hart; pat hart, door zelfbelang of laegheön nooit beflreeden,
Bezit een kalme rust, die'sHoogmoeds aendiift tart. ?oo vloeit zijn leven af: — treed toe, en zie hem derven>
Hoor 't angftige gezucht dat om zijn doodsbed rijst; |n hem moet elk een' Vriend, een' Gade, een' Vader derven — Zie hoe elk fchreiend hem zijn laetfte zorg bswijst.
Geen



( 7 )
Geen praelgraf, uit arduin voor de Eeuwigheid gehouwen, Bedekt zijn brooze ftof - hem voegt geen ijdZe roem; De erkentnis zal telks hart tot fchooner eerzuil bouwen -
Elk zuchtje galmt zijn' lof, - elk traentje wordt een bloem l Elk blijft zijn' dierbren naem met diepen eerbied noemen, Als reeds het needrig graf zijn rustende asch bewaert, En hij van zijne deugd, die Seraphijnen roemen, In 't Zalig rijk des Lichts de rijpe vruchten gaert.
Hoe ftreelt ons dit Tafreel, bij al zijn kunstgebreken! -
Wie wenscht niet dat een heil, zoo ttreelend, hem befchijn?Wie voelt zijn' boezem niet door ijvervuur ontfteeken, Om zoo bemind, zoo groot een fterveling te zijn? —
Dani mael ik enkel fchijn in dees gegeeven trekken?
Is 't niets dan ijdle waen, dien 'k in verrukking ets? Neen!.. .Leydfche Burgerfchaer! hier moet ge uw beeld ontdekken!.
Herken in 't einde u zelv' in de afgemaelde fchets! Gewis! dit heil is 't uwe, o braeve Deugdgezinden! Dit oogenblik ziet ge u dat ftreelend lot bereid;
Thans



( 5 )
Thans kunt ge fa uwe vest die vreugde zichtbaer vinden,
Wier fehildcrii miju hand beeft voor uw oog gefpreid. Her Weesje, daor uw hand aen >t naer gebrek onttoogen,
Door uwe min gevoed, gekeerd in uw' fchoot, Treedt, ftnemlend met zijn' mond , maer fp,,ekende ^ ^ ^
Eerbiedig tot uw huis, zijn' vrijburg in den nood. De fCh0°Iie Da^aSrheid, gedaeld uit hemels kringen,
Vormde uit zijn fchuldloos hart een' Tempel, zich ter woon: Thans wijdt ze ae„ uwe deugd, verheven ftervelingen! Geheel dat zuiver hart ten glorierijken Joon.
Ja! 't hoort geheel aen n • ,«,• , <
geneei aen u. — w,en voegt dat offer nader? —
De Wees zonk in uw' arm uit 's noodlots klaemven neêr; Hü zag i„ elk van u zijn hulp, zijn' troost, zijn' Vader _
Nu fchenkt hij aen uw min zijn hart, zich zeiven, weêr! Is dit geen grooter prijs dan ooit uw trouw verwachtte? -
Geen naem is eedier dan de naem van Menfchenvrfnd! ^ ftaert ge op hoogren bon, befeft dan dees gedachte:
» Die 't hulploos weesje hoedt, wordt ook van God bemind.» Hoe zichtbaer is de zorg van 't lieflijk Alvermogen, Die langs der Weezen Pad op zagte wieken zweeft!
Dreigt



C 9 )
Dreigt hen een ftorm.... God wenkt — zij zijn 't gevaer onttoogen —s
Die wenk verdrijft hun leed — terwijl hun Dwingla id beeft. Ja! de Almagt, die den Wees voor 's Noodlots woên beveiligt»
Gaf hem'op's Levensweg deez' Vrijgeleibrief meê: „ Geen fmaed belaeg' dit Pand: het blijve aen mij geheiligd;
,, Dat elk, door 't wel te doen, mijn plaets op aerd bekleê!" De Godheid, eedle (loet! zag u dien eisch volbrengen;
Hier, hier aenfchouwde zij haer eerst gevormde beeld; Nu fchenkt ze u baere gunst, nu wil ze uw heil verlengen,
Daer ge in haer ceëifte zorg, de zorg voor de Onfchuld deelr.
Wendt nu naer 't Weesje uw oog, Eerwaerde Deugdgezindenï
Ziet 't fpreekend traentje dat langs zijne wangen vloeit: Gij kunt daerin het blijk, den zeekren waerborg vinden
Der teerde erkentenis die in zijn' boezem gloeit. Hij fpreekt u aen: — leent hem een oogenblik uwe ooren,
Daer 't reinst gevoel voor u zijn ganifche ziel ontfloot; Laet u zijn dankbaer lied, hoe kunstloos ook, bekooren,
Daer 'tbeevende de tong, maar vrolijk 't hart, ontvloot.
o Uur»



( io )
„ o Burgers! 't beige u niet! dat we eerend tot u treeden —
„ o Neen! gij wenkt — die wenk voert onze vreugde in top; „ Wij hoorden, in den drom der nijvre bezigheden, „ De ftem van onzen pligt, en volgen blij haer op. „ Ontvangt den waeren dank, rechtaerte Stadgenooten!
„ Door ons aen uwe deugd geofferd in deez' Zang, „ Uw Deugd, uit d'eelften gloed der Godvrucht voortgefprooten,
„ Zoo vaerdig voor ons heil, zoo ver van zelfbelang: „ En och! bleef ons gedrag uw' min ftceds geëvenredigd! ....
„ Hier loost dat hart een' zucht — dat altijd voor u floeg. — „ Maer ziet, wen onze jeugd, foms te ijdel, u beledigt, „ De traenen in ons oog — die boete is u genoeg! ... „ Ons hart weêrgalmt uw' lof — och! was die uwer waerdig;
„ Hij rolt uit onzen mond naer 't hooge Stargewelf; „ Uwe edelmoedigheid blijft fteeds voor de Onfchuld vaerdig,
„ En kondt ge onbillijk zijn, 't ware enkel voor u zelv'. „ Wij dwaelden hulpeloos, van alles fchier veriaeten,
„ Geflingerd door het Lot, verkwijnend in geween; „ De dood had ons geen' vriend op aerde me£r gelaeten: „ De noodftorm grimde ons aen,'t verderf waerde om ons heen;
„ Maer



( U 5
„ Maer midden in 't gedrang van zoo veel tegcnfpoeden
„ Ontfchoot aen 't oog van God een ftrael van tederheid; „ Dat Oog, dat liefderijk ohs lijdend hart zag bloeden,
„ Wenkte öénmael naer omlaeg - ftraks werd ons hulp bereid. „Gij kvvaemt,... de donder zweeg - geen bange rampfpoed drukte ;
„ Wij zonken, niet in 't graf, maer op uw' boezem neêr ; „ En vonden in uw' fchoot al wat ons 't lot ontrukte, „■ Onze Oudren, Vrienden, ja! ons 'eigen leven wcêr. „ Onze Oudren.... dierbre naem! moet gij dus fmartlijk treffen?..,
Slechts in onnoozelheid ontvloot ge aen onzen mond; '' Gij, waerde Burgerfchaer! kunt onze ramp bezeilen,
„ Daer ge ook in 't oudren hart 't verblijf der teêiheid vondt! „ Verhemelde Ouders! ach! te vroeg verliet gij 't leven! —
„ Waerom Hortte uw gemis uw zuchtend kroost in rouw?... „ Maer zagt.... uw Zaligheid is veel te hoog verheven,
„ Dan dat u ons beklag op de aerde wenfchen zou. „ Hier gingt ge in 't leed gebukt; door ramp op ramp beflreeden;
„ Thans fmaekt ge in 'sVaders fchoot een kalm, een beter lot; „ Daérkunt ge, in heerlijkheid, aen Jezus zijde treeden „ Hier waert gij wormen, daér zijt ge Engelen voor God!
„ Daér



C 12 )
ï, Drfér leeft ge in 't blij gejuich van eindelooze Psalmen.. ,, En éénmael, welk een troost! ontmoeten we u daer weer;
„ Hier ftamelden we uw'naem — óiér zullen wij dien galmen!
„ De ramp legt al haer' fchrik bij dit befef ter neêr. „ Vreest, dierbaere Ouderen! voor ons belang te teder, „ Niet voor den ftaet waerin ge ons fchreiende achter liet; Maer wendt uit 'sHemels fchoot uwe oogen eenmael neder,..„;
„ Dan kent ge in onzen kring gewis uw Weesjes niet! ■ . *
„ Schoon ons de Dood te vroeg uw liefde, uw trouw deedtderven,
„ En fchaers ons oog uw zorg, de zorg der teêrheid, zag, „ De lieve menfcbenmin liet ons niet hulploos zwerven:
„ De ftem der Deugd verving den kreet van ons geklag. „, Een fchaer van eedlen ftrekt uw weerloos kroost ten hoeder:
9, Hun meededoogendheid zag en verzagtte ons lot; „ Wij minnen elk van hun als Schutsheer, Vader, Moeder —
„ En eeren, in hun deugd , bet zichtbaer beeld van God. „, Smeekt de Almagt, Zaligen Ivoor hen: — dat Reeds haer zegen,
„ Dat al 't geluk der aerde in hunne wooning dael'; u Dat nooit de ftorm der fmart hun ftil verblijf bejegen , „ Dan flechts opdat de Zon huns vooifpoeds heldrer ftrael'!
39 D&t



( 13 )
. Dat nooit de toerts va,.Twist hun kalme woonplaet, blaeks, " „ Maer de Eendragt al hun leed met haer geftreel verzoet'; „ Dat elk in minnend kroost dat blij genoegen fmaeke,
„ Dat lagchend al 't gewigt der zorg vergeeten doet. „ schaers moet de rampörkaen om hunnen fchedel fiormen;
„ Hun leven vloeie zagt door 'swaerelds woeftenij, „ En, wijl zich de aderde nooit kan tot een' Hemel vormen. " n Dat in hun deugdzaem hart voor 't minde een Hemel zij! „ Dat eens Vorst Jezus zelfs , in 't Rijk der Eeuwigheden, " „ De grootfche kroon der deugd om hunnen fchedel vlecht', ~ „ Dan zullen wij vereend voor 's Vaders Zetel treeden ,
Terwijl hun onze hand een' fchooner Eerkrans vlecht!"
Hoe moet, o Enrgerfchaer! die tacl uw hart bekooren! Dringt niet een Seraphsvreugd uw' teedren boezem in?...
Een hooge vreugd, zoo fchaers aen 't fterilijk hart befchooren: En, al dien wellust fchept u uwe menfchenmin! -
Dat elk een voorbeeld neeme aen Leydens Burgrenreien, Één noodlot, één belang, met lijdende Onfchuld hebb';
Geen



( 14 )
Geen droeve WeeiW of Wees ontbloot van hulp doe fchreie
Maer Nefirland ten verblijf der eêllte Deugden fchepp'! En gij, Grootmoedigenl blijft dus uzelv' verhoogen;
Dat fteeds Liefdaedigheid uw' vrijen grond bewoon'; Die Schoone, 'swaerelds fteun, de lust van 't Alvermoogen,
Spreie altijd in dit oord haer' rijkfteh glans ten toon. Dan groeit, ten prijs dier deugd, uw welvaeit met uw dagen;
Dan fchaert zich 't zoetst geluk om uw geruste fchreèn; Maer zagt! ... wat wenfche ik u ?.. ik zoude mv' roem veriaegen ■ Ten loon van zulle een Deugd is de aerde veel te kleen.'...
Zoo



4 ♦
Zoo zong ik voor den Wees, meêwaerig met zijn fmartc," Schoon toen nog van zijn lot, zijn droevig lot bevrijd; Te teerheid van gevoel, die hoofdtrek van mijn harte,
Had Hem mijn waart liefde en vriendfehap toegewijd: — Maer nu mijn treurend oog zijn traenen ook doet leeken,
Eh bij de dierbaere Asch van mijne Moeder weent, Nu ik, ik zelve een Wees, in zuchten uit moet breeken, —;
Nu worde ik, meêr dan ooit, als Vriend met hem vereent! Nu voclc ik zijne fmart in eigen ongelukken
't Gewigt val zij^e ramp is nu mijn eigfi leed; Ik voel 't geweld des Doods mijn' jongen boezem drukken
Met zoo veel kracht als 't ooit een' tedren Zoon beftreed. Dan....'k zie dien zelfden God zijn gunften om mij fchaeren,
Die altijd aen den Wees zijn bijftand heeft bereid; Mijne oogen blijven fteeds op eene toekomst ftaeren,
Die me eens mijn Oudrenpaer hergeeft in de Eeuwigheid.



TE L E T D E N,
$ (j A. en J. H O N K O O P. k b c c x x x x y i i %